Liftiminn 10 10 2015 by Fréttatíminn

Nær helmiNgur vill lækNisþjóNustu á NetiNu Bandarísk rannsókn sýnir fram á gífurlegar viðhorfsbreytingar almennings gagnvart heilbrigðisþjónustu. 8. tölublað 2. árgangur

10. október 2014

Síða 4

íslendingum meinaður aðgangur að nýjustu lyfjunum Reglum um notkun nýrra lyfja var breytt árið 2012 svo spara mætti í heilbrigðiskerfinu. Eftir breytinguna fengu Íslendingar ekki aðgang að sömu lyfjum og íbúar annarra Norðurlanda og erum við því eftirbátar í ýmsum meðferðum, svo sem krabbameinsmeðferðum, sem krefjast dýrra lyfja.

Mynd/Hari

Síður 6–7

—2—

10. október 2014

 LyfjamáL Ríkið spaR aR tvo miLLjaRða á miLLi áR anna 2011 og 2013

Ríkið sparar milljarð í lyfjum á ári – en kostnaður almennings aldrei hærri Hlutdeild almennings í kostnaði vegna lyfja hefur aldrei verið hærri en nú. Hann fór í fyrsta sinn yfir kostnað ríkisins árið 2012. Sparnaðaraðgerðir í kostnaði vegna lyfja skila sér ekki til almennings. Tveggja milljarða sparnaður á árunum 2011-2013 fer nær alfarið til ríkisins.

Næring móður á meðgöngu getur haft áhrif á vöxt, þroska og heilsu barnsins til æviloka.

Færð þú nóg af næringarefnum sem nauðsynleg eru fyrir fósturþroska?

Á www.nmb.is getur þú kannað mataræði þitt og fengið einstaklingsmiðaða endurgjöf sem byggir á nýjustu þekkingu.

Októberfest í Veggsport

Skelltu þér í golf í góðu veðri 9 mismunandi golfvellir

30% afsláttur í golfherminn

2 fyrir 1 í skvass um helgar Bjóddu vini þínum með í skvass! Persónulegt þjónusta og vinalegt umhverfi

Stórhöfða 17 | Sími 577 5555 | veggsport.is

S ig r í ðu r D ö g g A u ðu n S D ó t t i r

parnaður ríkisins vegna almennra lyfja á árunum 2011-2013 nemur tveimur milljörðum. Árið 2012 urðu jafnframt umskipti í kostnaðarþátttöku almennings vegna lyfja þegar almenningur greiddi í fyrsta sinn hærra hlutfall en ríkið í lyfjakostnaði, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands sem Líftíminn hefur tekið saman. Samkvæmt upplýsingum frá Sjúkratryggingum Íslands nam kostnaður vegna allra lyfja á árinu 2011 rúmum 10 milljörðum á verðlagi ársins 2013. Lyfjakostnaður ríkisins tveimur árum síðar hafði dregist saman um 1,9 milljarða. Á sama tímabili jókst kostnaðarþátttökuhlutfall almennings í lyfjum úr tæpum 48% í tæp 54%. Samkvæmt upplýsingum frá Sjúkratryggingum hækkaði lyfjakostnaður ríkisins mikið árin 2008 og 2009 í kjölfar gengisfalls krónunnar. Frá þeim tíma hefur kostnaður þó lækkað á hverju ári þrátt fyrir verðbólgu. Þetta skýrist að miklu leyti af breytingum sem gerðar hafa verið á greiðsluþátttöku sjúkratrygginga í kostnaðarsömustu lyfjaflokkunum á síðustu árum og af verðlækkunum lyfja en einnig vegna hækkun notendagreiðslna. Lyfjakostnaður lækkaði um tæpar 700 milljónir króna milli áranna 2012 og 2013. Lækkun kostnaðar milli ára skýrist fyrst og fremst af tveimur þáttum, samkvæmt upp-

líklegt að breytingarnar í fyrra komi til með að auka enn kostnaðarhlutfall sjúklinga á þessu ári því áhrifin af breytingunum hafi ekki að fullu komið fram í fyrra. Árið 2012 var reglum um sérlyf (S-merkt lyf, öðru nafni nefnd sjúkrahúslyf) breytt í sparnaðarskyni svo Íslendingar hafa nú ekki sama aðgengi að lyfjum og aðrir Norðurlandabúar. Lyfjakostnaður vegna sérlyfja hefur samt sem áður aukist um rúmar 650 milljónir milli áranna 2011 og 2013. Nánar er fjallað um þessar breytingar og afleiðingar þeirra í fréttaskýringu á síðu 6.

Lyfjakostnaður 2006-2013* 14000 Einstaklingar

Ríkið

2011

2013

12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2012

*Í milljónum króna uppreiknað á verðlagi ársins 2013

Guðrún I. Gylfadóttir, deildarstjóri lyfjadeildar hjá Sjúkratryggingum Íslands:

Breytingar hafa skilað mikilli verðlækkun lyfja Á undanförnum árum hafa verið gerðar breytingar á greiðsluþátttöku nokkurra lyfjaflokka. Fyrsta breytingin tók gildi 1. mars 2009. Breytingarnar fela í sér að eingöngu hagkvæmustu lyfin í hverjum lyfjaflokki eru með greiðsluþátttöku sjúkratrygginga. Ef þau lyf reynast ófullnægjandi geta læknar sótt um lyfjaskírteini fyrir dýrari lyfin. Áhrifin af breytingunum hafa verið tvíþætt, notkun hagkvæmari lyfja hefur aukist og verð á mörgum lyfjum hefur lækkað, allt að 60-70% verðlækkun á sumum lyfjum. Gerðar hafa verið breytingar á greiðsluþátttökunni í eftirfarandi lyfjaflokkum: blóðfitulækkandi lyf, prótónpumpu-

ra a g r o b i r ld e rir y f r jö k r a t t lá s Munið af

HEILSURÆKTARKORT VEITIR AÐGANG AÐ 9 STÖÐVUM OG 3 SUNDLAUGUM

lýsingum frá Sjúkratryggingum. Í fyrsta lagi hefur verð á mörgum lyfjum lækkað með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn og vegna verðendurskoðunar lyfjagreiðslunefndar. Í öðru lagi lækkaði kostnaður tímabundið vegna nýs greiðsluþátttökukerfis sem tók gildi í maí 2013. Henný Hinz, hagfræðingur ASÍ, bendir á að markmiðin með breytingunum hafi ekki verið að spara í lyfjakostnaði ríkisins heldur fyrst og fremst að færa kostnaðinn af þeim sem borga mest yfir á þá sem borga minnst. Hún staðfestir að viðsnúningur hafi verið í greiðsluþátttökukerfinu árið 2012 og segir

hemlar, ákveðin blóðþrýstingslyf, lyf við beinþynningu, öndunarfæra lyf, þunglyndislyf og geðrofslyf Ýmsir aðrir þættir hafa einnig áhrif á lyfjakostnaðinn, svo sem breyting á smásöluálagningu lyfja, hækkun virðisaukaskatts og almenn hækkun á hlut sjúklings. Verð á mörgum lyfjum hefur lækkað mikið með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn og vegna verðendurskoðunar Lyfjagreiðslunefndar. Einnig hefur gengi krónunnar mikil áhrif því verð meirihluta lyfja er skráð í erlendri mynt sem uppreiknast mánaðarlega með útgáfu nýrrar lyfjaverðskrár.

Ástæðan fyrir lækkun kostnaðar á árinu 2013 skýrist fyrst og fremst af tveimur þáttum. Í fyrsta lagi hefur verð á mörgum lyfjum lækkað með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn og vegna verðendurskoðunar lyfjagreiðslunefndar. Í öðru lagi lækkaði kostnaður tímabundið vegna nýs greiðsluþátttökukerfis sem tók gildi þann 4. maí 2013 þar sem notendur greiða lyf sín að fullu í fyrsta þrepi. Kostnaður SÍ vegna flestra lyfja er því minni fyrstu mánuðina eftir gildistöku nýja greiðsluþátttökukerfisins þar sem kerfið hefur ekki náð jafnvægi.

—3—

10. október 2014

Apple í samstarf við heilbrigðisstofnanir Croydon University Hospital er eitt af sjúkrahúsunum sem hlaut verðlaunin. Ljósmynd/Wikimedia Commons

Níu evrópsk sjúkrahús hlutu verðlaun Níu evrópsk sjúkrahús fengu EMRAM stig 6 verðlaun á hinni árlegu CIO ráðstefnu sem haldin var í Róm á dögunum. Þetta kemur fram á vefsíðunni ehealthnews.eu. Þetta er í fyrsta sinn sem sjúkrahús á Bretlandi og Írlandi hljóta þessi tilteknu verðlaun. EMRAM stendur fyrir The European EMR Adoption Model og er ætlað að meta framgang og áhrif rafrænna sjúkraskráninga á sjúkrahúsum. Það samanstendur af átta stigum (0-7) sem sjúkrahús geta notað til að fylgjast með árangri sínum. Sjúkrahús á stigum 6 og 7 eru því í hæsta gæðaflokki þegar kemur að notkun rafrænna sjúkraskráninga til að bæta öryggi sjúklinga sinna.

Tölvurisinn Apple færir út kvíarnar í heilbrigðisgeiranum. Fyrirtækið hefur í hyggju að gefa út „klæðanleg“ tæki (e. wearable devices) sem hægt er að nota til að fylgjast með hjartslætti, blóðsykri, súrefnismagni í blóði og koffíninntöku. Þetta kemur fram á vef Guardian. Í júní á þessu ári var tilkynnt um samstarf Apple við háskóla, sjúkrahús og aðrar heilbrigðisstofnanir um framleiðslu á hugbúnaði sem nefnist Healthkit, en hann gerir forriturum kleift að þróa öpp fyrir ýmis heilsufarsvandamál. Lögð er áhersla á öryggi gagna en notandinn hefur fulla stjórn yfir sínum gögnum en getur deilt þeim með heilbrigðisstarfsfólki ef hann kýs svo.

Dr. Mohammed Al-Ubaydli sem rekur frumkvöðlafyrirtækið Patients Know Best segir að heilbrigðiskerfið snúist að miklu leyti um gögn og vörslu þeirra. „Þetta snýst um að vita réttu hlutina um réttan sjúkling á réttum tíma. Núverandi gagnakerfi er ekki nógu gott og nú er tækifæri fyrir tæknifyrirtæki að leysa það.“ Einnig gæti þetta reynst mikið framfaraskref í heilbrigðisþjónustu fyrir aldraða, en á komandi árum er líklegt að öldruðum muni fjölga mikið. „Tækni er eina leiðin til að veita meiri heilbrigðisþjónustu, án auka fjármagns, til þeirra einstaklinga sem eru að lifa lengur“ segir Al-Ubaydli jafnframt.

NUTRILENK

Apple hyggst gefa út klæðanleg tæki sem fylgjast m.a. með blóðsykri. Ljósmynd/Getty Images

- hollráð við liðkvillum. Náttúruleg bætiefni fyrir liðina

Appið hefur verið kallað Instagram fyrir lækna. Mynd/facebook.com/figure1app

Instagram fyrir lækna Nýtt app sem gerir heilbrigðisstarfsfólki kleift að deila myndum af sjúklingum á milli sín og læknanema verður kynnt í Vestur-Evrópu í lok árs. Þetta kemur fram á vef BBC. Hingað til hafa meira en 150 þúsund læknar prófað appið. Andlit sjúklinganna er sjálfkrafa hulið í appinu en notendur þurfa sjálfir að hylja persónugreinanleg einkenni eins og tattú. Hver sem er getur hlaðið niður appinu en aðeins heilbrigðisstarfsfólk getur hlaðið upp myndum eða skrifað athugasemdir við þær. Sumir sérfræðingar hafa lýst yfir áhyggjum yfir öryggismálum og hvernig eigi að tryggja trúnaðarupplýsingar sjúklinganna. Josh Landy, höfundur appsins, segir hinsvegar að appið geymi engar upplýsingar úr sjúkraskrám.

ir Garðarsdótt Ragnheiður nari leikskólaken

Verkirnir hreint helvíti á jörð Ragnheiður Garðarsdóttir hefur starfað sem leikskólakennari í 19 ár. Hún vinnur mikið á gólfinu og þarf þar af leiðandi sífellt að vera að setjast og standa upp aftur. Ragnheiður er greind með slitgigt og hefur fundið fyrir verkjum í hægri mjöðminni um árabil.

Hjónin May-Britt og Edvard Moser ásamt John O'Keefe hlutu Nóbelsverðlaunin í læknisfræði í ár. Verðlaunin fengu þau fyrir að uppgötva „staðsetningarbúnað“ heilans sem gerir fólki kleift að átta sig á staðsetningu sinni og fara á milli staða. Niðurstöður rannsókna þeirra gætu hjálpað til við að útskýra af hverju Alzheimers sjúklingar eiga erfitt með að átta sig á umhverfi sínu. PRENTUN.IS

Atkvæðagreiðslu hjá Læknafélagi Íslands lauk í gær en yfir 80% atkvæðisbærra lækna tóku þátt. Yfir 90% þeirra samþykktu fyrirhugaðar verkfallsaðgerðir. Náist ekki samningar er gert ráð fyrir að þær hefjist 27. október. Þetta er í fyrsta sinn sem íslenskir læknar boða til verkfalls síðan þeir fengu takmarkaðan verkfallsrétt fyrir tæpum 30 árum. Þetta kemur fram á mbl.is.

"Ég hef notað NUTRILENK GOLD síðan í september 2012 með frábærum árangri, og þá meina ég árangri. Í byrjun tók ég 6 töflur á dag í 2 mánuði en í dag tek ég 3 töflur á dag. Ég hef stundað æfingar í Metabolic af fullum krafti síðan vorið 2013 og tek þá aðeins meira af NUTRILENK GOLD. Núna sef ég allar nætur og get beygt mig án sársauka. Ég átti mjög erfitt með að klæða mig í sokka og skó á morgnana og þurfti að fá aðstoð. Það er allt annað í dag, ég get bókstaflega allt! Ég er meira að segja farin að fara í kraftgöngur á ný.

"Haustið 2012 var ég í berjamó og varð svo slæm á eftir að ég þurfti að fá sprautur og sterk verkjalyf fyrir mjöðmina. Ég skánaði við það en var alltaf með seyðing og verki. Suma daga var ég þokkaleg en aðrir voru hreint helvíti á jörð. Næturnar hafa líka í gegnum árin verið mér erfiðar. Ég var með eilífan seyðing í mjöðminni og niður í tá og gat ómögulega legið á hægri hliðinni. Ykkur finnst þetta kannski vera ýkt saga … Ég sá best hversu slæmt ástandið var á því en hún er sönn. Ég öðlaðist nýtt líf með hvað göngulagið mitt var orðið skelfilegt í NUTRILENK GOLD." myndbandi frá Flórídaferð fjölskyldunnar haustið 2011."

Hlutu Nóbelsverðlaun fyrir „staðsetningarbúnað“ heilans

Verkfall lækna yfirvofandi

Öðlaðist nýtt líf

Hvað getur Nutrilenk gert fyrir þig? Við mikið álag og eftir því sem árin færast yfir getur brjóskvefurinn rýrnað sem veldur því að liðirnir slitna. Mjög margir finna fyrir óþægindum og verkjum þegar liðfletirnir núast saman, sérstaklega í liðamótum í mjöðmum , hrygg og hnjám. Þess vegna er til mikils að vinna að styrkja liðbrjóskið á náttúrulegan hátt.

Heilbrigður liður

Liður með slitnum brjóskvef

Náttúrulegt byggingarefni fyrir liðbrjóskið og beinin Nutrilenk Gold er frábært byggingarefni fyrir brjóskvef og getur minnkað liðverki, brak í liðum og stirðleika. Inniheldur brjósk úr fiski- og hákarlabeinum sem er öflugt byggingarefni fyrir bein og brjósk enda ríkt af kondritíni, kondritín súlfati, kollageni og kalki. Hentugt fyrir þá sem þjást af minnkuðu liðbrjóski og slitnum liðum. NutriLenk hefur hjálpað fjölmörgum. NutriLenk er 100% náttúruleg vara sem er mjög gagnleg þeim sem þjást af brjóskvefsrýrnun.

Prófið sjálf - upplifið breytinguna! Nánari upplýsingar á www.gengurvel.is Skráðu þig á facebook síðuna

Nutrilenk fyrir liðina - því getur fylgt heppni!

Nutrilenk er fáanlegt í flestum apótekum, heilsubúðum og heilsuhillum stórmarkaðanna

—4—

10. október 2014

Nær helmingur vill læknisþjónustu á netinu Bandarísk rannsókn sýnir fram á gífurlegar viðhorfsbreytingar almennings í garð heilbrigðisþjónustu þar sem nær helmingur aðspurðra vill geta sótt þjónustu í gegnum netið. Miklar tækniframfarir, aukin neytendavitund sjúklinga, nýliðun í heilbrigðisþjónustu og aukin eftirspurn með hækkandi lífaldri drífur þessar breytingar áfram. S ig r í ðu r D ö g g A u ðu n S D ó t t i r

ífurlegar breytingar eiga sér stað í heilbrigðisþjónustu um heim allan. Miklar tækniframfarir, aukin neytendavitund sjúklinga, nýliðun í heilbrigðisþjónustu og aukin eftirspurn með hækkandi lífaldri drífur þessar breytingar áfram. Alþjóðlega ráðgjafarfyrirtækið PwC sendi í vor frá sér skýrslu þar sem reynt er að spá fyrir hver þróunin í heilbrigðisþjónustu verði á næstu árum og kallar hana „Nýja heilsuhagkerfið“. Í nýja heilsuhagkerfinu verða sjúklingar neytendur fyrst og fremst, bæði hvað verðar frelsið til að velja og ábyrgðina sem fylgir því að taka ákvarðanir sjálfur. Skýrslan miðast við það fyrirkomulag sem ríkir í bandarísku heilbrigðiskerfi, þar sem sjúklingar bera að miklu leyti ábyrgð á kostnaðinum við læknisþjónustu ýmist sjálfir eða í gegnum tryggingar sínar, en engu að síður er áhugavert að skoða þau viðhorf sem eru ríkjandi hjá almenningi þar í landi gagnvart nýrri tegund af læknisþjónustu sem fyrst og fremst fer fram í gegnum netið. PwC spáir því að aukin áhersla á göngudeildarsjúklinga muni færa þjónustuna stöðugt nær heimilinu með aðstoð ýmissa tækja og fjarskoðana. Neysluhegðun almennt er gjörbreytt frá því sem áður var. Verslun hefur að miklu leyti færst yfir á stafrænt form

Því er spáð að aukin áhersla á göngudeildarsjúklinga muni færa þjónustuna stöðugt nær heimilinu með aðstoð ýmissa tækja og fjarskoðana. Ljósmynd/Getty

sem og ýmis þjónusta á borð við bankaþjónustu, ýmiss konar ráðgjöf og þar fram eftir götunum. Vísbendingar eru um að heilbrigðisþjónusta muni feta sömu slóðir og aðrir geirar þar sem markaðsöflin hafa stýrt því að framboð á þjónustu á netinu uppfyllir þá eftirspurn sem hefur myndast. Samkvæmt rannsóknum HRI sem gerðar voru í desember 2013 kemur fram að einungis 17% aðspurðra voru ekki tilbúnir til þess að reyna nýjar leiðir í því að fá læknisþjónustu og meðferð.

65% voru tilbúnir til að reyna nýjar leiðir í læknisþjónustu og meðferðum ef verðlagningin á þjónustunni væri rétt, 18% til viðbótar voru tilbúnir að reyna nýjar leiðir óháð verðlagningu. Alls sögðust 43% aðspurðra myndu vilja fá læknisþjónustu í gegnum netið. PwC veltir því upp spurningunni: Hver verður Amazon.com heilbrigðisþjónustunnar?

Aðgengi sjúklinga að upplýsingum breytir miklu

Þorbjörn Jónsson, formaður Lækna-

félag Íslands, segir að heilbrigðisstarfsfólk þurfi að koma öðruvísi fram við sjúklinga nú en fyrir tíu eða tuttugu árum því sjúklingar búi nú yfir vitneskju sem þeir gerðu ekki áður sem það hefur fyrst og fremst aflað sér á netinu. „Fólk getur farið inn á innlendar og erlendar vefsíður og aflað sér upplýsinga um einkenni, sjúkdóma og meðferð við þeim. Auðvitað er spurning hvort sjúklingurinn hittir naglann á höfuðið hverju sinni því það er nú þannig að sömu einkenni eiga við

marga mismunandi sjúkdóma sem jafnframt hafa margar mismunandi orsakir og þarfnast ólíkrar meðhöndlunar,“ segir Þorbjörn. „Það er ekki ólíklegt að fólk muni í auknum mæli getað sinnt ákveðnum mælingum heima fyrir og sent upplýsingar til læknisins í gegnum netið. Við sjáum dæmi um slíka þróun til að mynda hjá sykursýkisjúklingum. Það eru miklar framfarir í tækni um þessar mundir sem mun hafa ýmsar breytingar í för með sér,“ segir Þorbjörn.

Sjúklingar vilja stafræna læknisþjónustu Hversu líklegt er að þú veljir þessa kosti, ef þeir eru ódýrari en hefðbundna leiðin. Hlutfall aðspurðra sem svöruðu „mjög líklegt“ eða „frekar líklegt“.

54, 8%

49,1%

Senda stafræna mynd af útbrotum eða húðvandamálum til húðsjúkdómalæknis til greiningar.

Fá meðhöndlun vegna skurðs eða sárs (svo sem legusárs) á læknastofu í lyfjaverslun eða smávöruverslun.

58,6%

Aa!

Nota sjálf/ur þar til gert streptókokkapróf heima fyrir sem keypt er í verslun.

54,5% Mæla lífsmörk (öndun, hjartsláttartíðni, líkamshiti, blóðþrýstingur) heima fyrir með tæki sem tengt er við símann.

43,6% Framkvæma hjartalínurit heima fyrir á tæki sem tengt er við símann og sendir niðurstöðurnar þráðlaust til læknisins þíns.

48,3% 42,6%

41,7%

Læknir framkvæmi reglubundið eftirlit á hjartagangráði eða hjartastuðtæki heima fyrir á þráðlausan hátt.

Taka þvagprufu heima fyrir með þar til gerðu tæki sem tengt er við símann.

Láta fjarlægja sauma eða hefti á læknastofu í verslun eða í lyfjaverslun

46,9% Kanna hvort um eyrnabólgu er að ræða með því að nota sérstakt tæki heima fyrir sem fest er við símann.

34,4% 36,7% Fara í lyfjameðferð heima fyrir.

26,2% Fara í blóðskilun í læknastofu í verslun.

Fara í segulómun (MRI) á læknastofu í smávöruverslun eða lyfjaverslun.

38,6% Fara í skoðun hjá lækni í gegnum forrit á símanum.

15 MÍNÚTUR

GEGN HÖFUÐLÚS OG NIT

MEÐHÖNDLUN DUGAR

Hvers vegna að velja ONCE ein meðferð drepur bæði höfuðlús og nit þarf einungis að vera 15 mínútur í hárinu virkni staðfest í klínískum prófunum borið í þurrt hár fyrir börn frá 6 mánaða aldri velja má um tvær gerðir sprey og gellausn

Viltu vita meira? www.hedrin.is Fæst í apótekum

Við erum

Mylan

Eitt stærsta samheitalyfjafyrirtæki í heimi

MYL141002

—6—

10. október 2014

 Dýr líftæknilyf

Íslendingum meinaður aðga að nýjum lyfjum vegna spar Íslendingar fá ekki sömu lyf og nágrannaþjóðirnar vegna sparnaðar því árið 2012 voru teknar upp nýjar vinnureglur við innleiðingu nýrra lyfja. Áður var miðað við reglur annarra Norðurlanda við upptöku lyfja svo Íslendingar stóðu jafnfætis öðrum Norðurlandabúum hvað varðar aðgang að nýjum lyfjum. Lyfjamálastjóri segir reglunum hafa verið breytt til að spara í heilbrigðiskerfinu því kostnaður á því ári stefndi í að fara umtalsvert fram úr fjárlögum. Landspítalinn og krabbameinslæknar vilja breyta reglunum til baka og heilbrigðisráðherra útilokar ekki að það verði gert. H a l l a H a r ða r d ó t t i r

elgi Sigurðsson, yfirlæknir krabbameinslækninga, er ekki sáttur við stöðu lyfjamála og telur Sjúkratryggingar Íslands notast við allt of stífar viðmiðunarreglur í sparnaðarskyni. „Hér hafa verið búnar til flóknar reglur um mál sem eiga ekki að vera flókin. Hingað til höfum við verið framarlega og fengið ný lyf á undan hinum Norðurlöndunum, en nú erum við að verða eftirbátar þeirra. Áður fyrr tókum við alltaf mið af Norðurlöndunum en nú vilja Sjúkratryggingar og yfirvöld hinsvegar að við miðum við NICE (National Institute for Health and Care Excellence), sem er breskt frekar íhaldsamt apparat. En Bretarnir eru með annað kerfi til hliðar við NICE, sem við höfum ekki. Þeir veita til dæmis fjármunum framhjá NICE og úr varasjóð, til þeirra sem eru með sjaldgæfa sjúkdóma. Það sama er uppi á teningnum á hinum Norðurlöndunum sem annars eru líka frjálslegri en Bretarnir. Þar að auki eru öll þessi lönd með mjög margar lyfjarannsóknir sem við fáum ekki aðgang að þar sem við erum svo fá.“

Miðað við Bretland í sparnaðarskyni

Í samkomulagi Sjúkratrygginga Íslands og Landspítala frá 1. júní 2011 var gert ráð fyrir að við upptöku nýrra lyfja og gerð klínískra leiðbeininga yrði miðað við að lyfið væri komið í notkun í fjórum af fimm viðmiðunarlöndum, sem eru Norðurlöndin og Bretland. Síðan varð sú stefnubreyting yfirvalda árið 2012 að almennt ætti að miða við leiðbeiningar NICE (National Institute for Health and Care Excellence) í Bretlandi varðandi meðferð með dýrum líftæknilyfjum, svokölluðum S-lyfjum. Samkvæmt upplýsingum frá Sjúkratryggingum var þeim tilkynnt þann 29. júní 2012, í bréfi frá velferðarráðuneytinu að ráðuneytið teldi eðlilegt og sjálfsagt að almennt skyldi miðað við notkunarleiðbeiningar NICE þrátt fyrir að vera þrengri en þær reglur sem gilt höfðu áður. Einar Magnússon lyfjamálastjóri segir reglunum hafa verið breytt til að beita aðhaldi þar sem kostnaður á því

Samkvæmt okkar siðareglum þá getum við alls ekki sagt við fólk að samfélagið hafi ekki efni á meðferð eða að það sé orðið of gamalt eða veikt til að fá bestu meðferð sem völ er á.

—7—

10. október 2014

angur rnaðar

Hér hafa verið búnar til flóknar reglur um mál sem eiga ekki að vera flókin. Helgi Sigurðsson, yfirlæknir krabbameinslækninga.

Ráðuneytið hefur hvatt þá aðila sem koma að málinu, Landspítalann, Sjúkratryggingar og Lyfjagreiðslunefnd, til að sýna aðhald og vera innan fjárlaga og beita til þess öllum tiltækum ráðum. Einar Magnússon, lyfjamálastjóri.

„Noregur og Svíþjóð hafa undanfarið verið að endurskoða ferla sína við innleiðingu nýrra lyfja og ég vonast til að við munum njóta góðs af samstarfi við þessar þjóðir.“ Kristján Þór Júlíusson, heilbrigðisráðherra.

Samkvæmt upplýsingum frá skrifstofu forstjóra telur stjórn Landspítala heppilegra að styðjast við viðmiðanir Norðurlandanna líkt og áður, þó sjálfsagt sé að fylgjast áfram með viðmiðunum NICE í Bretlandi.

ári stefndi í að fara umtalsvert fram úr fjárlögum. Þá minnir hann á að fyrst eftir hrun hafi almennt ekki verið svigrúm til að innleiða ný og kostnaðarsöm lyf. „Á endanum snýst þetta um þær fjárveitingar sem Alþingi veitir til heilbrigðismála. Ráðuneytið hefur hvatt þá aðila sem koma að málinu, Landspítalann, Sjúkratryggingar og Lyfjagreiðslunefnd, til að sýna aðhald og vera innan fjárlaga og beita til þess öllum tiltækum ráðum. Ráðuneytið hefur þannig talið eðlilegt að leitað sé allra ráða til að halda kostnaði innan fjárlaga þ.á.m að nýta leiðbeiningar NICE.“ Stjórnendur Landspítalans telja, samkvæmt upplýsingum frá skrifstofu forstjóra, heppilegra að styðjast við sömu viðmiðanir og áður, þó sjálfsagt sé að fylgjast með leiðbeiningum NICE, en benda jafnframt á, líkt og Helgi Sigurðsson, yfirlæknir krabbameinslækninga, að Bretland sé með annað kerfi varðandi aðgang að lyfjum og því séu undanþáguleiðir mögulegar í Bretlandi sem ekki séu til staðar hérlendis.

Heilbrigðisráðherra vill samstarf við Norðurlönd

Samkvæmt okkar siðareglum þá getum við alls ekki sagt við fólk að samfélagið hafi ekki efni á meðferð eða að það sé orðið of gamalt eða veikt til að fá bestu meðferð sem völ er á. Jón Snædal, formaður siðfræðiráðs Læknafélagsins

Friðbjörn Sigurðsson krabbameinslæknir lýsti í vikunni óánægju sinni með vinnureglur Sjúkratrygginga (Mbl. 06.10.14). Friðbjörn er, líkt og Helgi Sigurðsson, ósáttur við viðmiðunarreglur Sjúkratrygginga og telur lausnina vera þá að íslensk yfirvöld semji við skandínavísk lyfjayfirvöld um að nýta þeirra reglur og ákvarðanir, þar sem það geti verið snúið að taka ákvarðanir um hvaða lyf skuli notuð og hver ekki fyrir fámenna þjóð. Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra tekur í samtali við Fréttatímann undir þessar vangaveltur Friðbjörns og er sammála honum um mikilvægi Norræns samstarfs þegar kemur að ákvörðunum um dýr líftæknilyf. „Ég mun á fundi norrænna ráðherra þann 16. október næstkomandi í Kaupmannahöfn ræða samstarf milli Norðurlandaþjóðanna hvað varðar upptöku og notkun nýrra og kostnaðarsamra lyfja. Ísland hefur sýnt frumkvæði að slíku samstarfi. Ísland er fámennt land og við sjáu

Kostnaður vegna sérlyfja eykst þrátt fyrir sparnaðaraðgerðir Árið 2012 var reglum um sérlyf (S-merkt lyf, öðru nafni nefnd sjúkrahúslyf, breytt í sparnaðarskyni svo Íslendingar hafa nú ekki sama aðgengi að lyfjum og aðrir Norðurlandabúar. Lyfjakostnaður vegna sérlyfja hefur samt sem áður aukist um rúmar 650 milljónir milli áranna 2011 og 2013. Í skýrslu Sjúkratrygginga Íslands, Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2013, kemur fram að

kostnaður vegna sérlyfja hafi aukist mikið undanfarin ár. Það skýrist fyrst og fremst af nýjum og sérhæfðum lyfjum sem mörg eru mjög dýr. Þess er getið að kostnaður vegna nýrra lyfja fari vaxandi í flestum vestrænum löndum, bæði vegna hækkandi meðalaldurs sem leiðir til aukins fjölda notenda en líka vegna þess að nýju lyfin eru oft dýrari en eldri lyfin.

Kostnaður sjúkratrygginga vegna allra lyfja (Uppreiknað á verðlagi 2013)

2011 2012 2013 10.128.021.824 9.281.134.722 8.218.312.520 Sparnaður í lyfjakostnaði milli áranna 2011 og 2013

Sparnaður í lyfjakostnaði milli áranna 2012 og 2013

1.909.709.304

1.062.822.202

S-merkt lyf 2011 5.285.000.000 5.735.457.254

2012 5.882.000.000 6.387.000.000

2013 6.387.000.000 6.387.000.000

Kostnaðaraukning milli áranna 2011 og 2013 vegna sérlyfja:

651.542.746

—8—

10. október 2014

Janus Guðlaugsson hefur á undanförnum árum rannsakað áhrif líkamsræktar á heilsu eldri borgara. Niðurstöðurnar eru þær að markviss þjálfun getur komið í veg fyrir ótímabæra skerðingu á hreyfigetu, unnið gegn áhættuþáttum hjarta- og æðasjúkdóma og viðhaldið heilsutengdum lífsgæðum eldra fólks.

Rannsóknaraðferðir Snið rannsóknarinnar var víxlað þar sem þátttakendum (n=117) var skipt af handahófi í tvo hópa, fyrri þjálfunarhóp (n=56) og seinni þjálfunarhóp (n=61). Að loknum grunnmælingum og síðan skiptingu í hópa stóð þjálfunar- og rannsóknartími yfir á þremur sex mánaða tímabilum. Fyrri þjálfunarhópur tók þátt í sex mánaða fjölþættri þjálfun (6-MTI) auk þess sem hann fékk næringar- og heilsuráðgjöf en seinni þjálfunarhópurinn var viðmiðunarhópur í sex mánuði. Eftir 6-MTI hjá fyrri þjálfunarhópi og biðtíma hjá seinni þjálfunarhópi voru grunnmælingar endurteknar. Þegar þessum mælingum var lokið lauk afskiptum af fyrri þjálfunarhópi en seinni þjálfunarhópur tók þátt í sambærilegri 6-MTI og fyrri þjálfunarhópur. Eftir seinna 6-MTI-tímabilið voru mælingar aftur endurteknar hjá báðum hópum. Þar með lauk afskiptum rannsakenda af seinni þjálfunarhópi. Sex mánuðum eftir að seinni þjálfunarhópur lauk sinni þjálfun voru mælingar endurteknar í fjórða sinn á báðum hópum. Að því loknu lauk rannsókninni formlega.

Íslensk doktorsrannsókn sýnir að markviss líkamsrækt eldra fólks bæti lífsgæði og heilsu Niðurstöður doktorsrannsókna Janusar Guðlaugssonar sýna greinilega að eldri aldurshópar geta haft margvíslegan ávinning af markvissri líkams- og heilsurækt ef tíðni æfinga, tímalengd þeirra og ákefð er vel skipulögð. Þjálfun af þeim toga sem skipulögð var í rannsókninni getur komið í veg fyrir ótímabæra skerðingu á hreyfigetu, unnið gegn áhættuþáttum hjarta- og æðasjúkdóma og viðhaldið heilsutengdum lífsgæðum eldra fólks. Álykta má að þjálfun af þessum toga fyrir eldri aldurshópa ætti að vera þáttur í hefðbundinni heilsugæslu eldra fólks. Niðurstöður þessarar doktorsritgerðar undirstrika jafnframt þörfina á áframhaldandi þróun íhlutunaraðgerða fyrir eldri borgara svo þeir geti sinnt athöfnum daglegs lífs eins lengi og kostur er án utanaðkomandi aðstoðar. J a n u s G u ðl auG s s on

f lestum löndum heims ná íbúar stöðugt hærri aldri og því er mikilvægt að rannsaka heilsu fólks á efri árum. Rannsóknir benda til þess að virkur lífsstíll og fjölbreytt þjálfun hafi margvíslegan heilsutengdan ávinning í för með sér auk þess sem þjálfunin getur dregið úr ýmsum áhættuþáttum sem tengjast aldri. Virkur lífsstíll er meðal annars fólginn í reglubundinni hreyfingu sem felur í sér loftháða þjálfun og styrktarþjálfun. Slík þjálfun hefur sannað gildi sitt fyrir hjarta-, æða-, lungna- og stoðkerfi. Af yfirlitsrannsóknum má ráða að það sé nánast sannað að þjálfun hafi jákvæð áhrif á líkamsþrek, hagnýta hreyfigetu, athafnir daglegs lífs og heilsutengd lífsgæði, ekki síst þegar veikburða eldri einstaklingar eru annars vegar. Gögn um daglega hreyfingu almennings gefa til kynna að rúmlega þriðjungur íbúa heims nái ekki einu sinni ráðlögðu lágmarki daglegrar hreyfingar. Þrátt fyrir mikla þekkingu á jákvæðum áhrifum af reglubundinni hreyfingu fer hreyfing minnkandi og árið 2009 var talið að hlutfall þeirra jarðarbúa sem væru óvirkir eða hreyfðu sig ekki sem neinu næmi væri um 17%. Í rannsóknum kemur fram

að 6–10% dauðsfalla tengist sjúkdómum sem megi rekja til hreyfingarleysis. Talið er að þessi tala sé jafnvel hærri, eða um 30% þegar um er að ræða tiltekna hjarta- og æðasjúkdóma tengda blóðþurrð. Árið 2007 var talið að koma mætti í veg fyrir um 5,5 milljónir dauðsfalla af völdum sjúkdóma, sem ekki eru smitandi, með því að fá kyrrsetufólk til að stunda hreyfingu. Hreyfingarleysi á heimsvísu hefur samt aukist þó að þekking á þjálfunaraðferðum sem leiða til bættrar heilsu hafi farið vaxandi. Þessu ástandi er líkt við heimsfaraldur því að það snertir ekki einungis heilsu fólks heldur eru afleiðingarnar einnig efnahagslegar, umhverfislegar og félagslegar. Í nýlegri skýrslu frá bandarískum heilbrigðisyfirvöldum eru settar fram mikilvægar ábendingar tengdar heilsu 65 ára og eldri einstaklinga. Helstu þættir sem nefndir eru og stuðla að góðri heilsu eru reglubundin hreyfing, æskileg næring og að forðast tóbaksreykingar. Helstu þættir sem aftur á móti stofna heilsu eldri aldurshópa í hættu eru minnkandi hreyfing, lítil ávaxta- og grænmetisneysla, offita og tóbaksreykingar. Rannsóknarniðurstöður frá 2011 gáfu til kynna að um 33% einstaklinga, 65 ára og eldri, hreyfðu sig ekki, 73% borðuðu færri en fimm ávaxta- og grænmetisskammta á dag, 24% þeirra væru

í offituflokki og 8% reyktu. Þessar niðurstöður sýna fram á mikilvægi þess að koma á fót heilsutengdri íhlutun í samfélögum þjóða með það að markmiði að stemma stigu við áhættuþáttum tengdum heilsuleysi og um leið að auka markvissa hreyfingu og æskilega næringarinntöku meðal eldri aldurshópa. Markmið þessarar doktorsritgerðar var að athuga hvaða áhrif sex mánaða íhlutun sem byggð var á sex mánaða fjölþættri hreyfingu og ráðleggingum um næringu og heilsu hefði á helstu útkomubreytur eins og daglega hreyfingu, hreyfigetu, styrk, þol, líkamssamsetningu og þætti tengda hjarta og æðasjúkdómum. Markmiðið var jafnframt að skoða áhrif íhlutunar til lengri tíma, eða sex og tólf mánuðum eftir að íhlutunartímabili lauk. Ennfremur var athugað hvort áhrif íhlutunar væru ólík meðal eldri karla og kvenna í rannsókninni og hvort hún hefði mismunandi áhrif á ólíka aldurshópa. Með alþjóðlegar ráðleggingar og sjálfbærni að leiðarljósi var einnig reynt að meta hvort sú aðferð og íhlutun sem beitt var gæti reynst gagnleg fyrir eldri einstaklinga til að viðhalda eða bæta eigin heilsu til lengri tíma.

Niðurstöður

Mælingar í upphafi rannsóknar, bæði með hreyfimæli og spurningalista, sýndu að dagleg hreyfing meirihluta þátttakenda var lítið brot af því sem er ráðlagt. Um 60% þátttakenda hreyfðu sig að jafnaði í 15 mínútur eða minna í hvert skipti sem þeir hreyfðu sig, sem er nokkuð undir alþjóðlegum ráðleggingum. Um 70% þátttakenda stunduðu göngur þrjá daga eða sjaldnar í hverri viku og um 10% þátttakenda stunduðu styrktarþjálfun. Sex mánuðum eftir 6-MTI gengu um 35% þátttakenda í 16–30 mínútur í hvert skipti sem þeir stunduðu hreyfingu og sama hlutfall gekk í lengri tíma en 30 mínútur. Göngudagar í hverri viku á þessum tímapunkti voru fjórir eða fleiri hjá rúmlega 50% þátttakenda og um 40% þátt-

takenda sögðust ganga tvisvar til þrisvar í viku. Styrktarþjálfunardagar hjá þátttakendum á þessum tímapunkti voru tveir eða fleiri hjá um 40% þátttakenda. Tæplega 60% stunduðu enga styrktarþjálfun á þessum tímapunkti. Einu ári eftir 6-MTI var staðan mjög svipuð og sex mánuðum á undan hjá fyrri þjálfunarhópi. Niðurstöður mælinga á hreyfigetu þátttakenda, hvort sem um er að ræða hópinn í heild, eldri karla eða konur sérstaklega eða mismunandi aldurshópa, sýndu verulega bætingu á útkomubreytum. Þetta á bæði við um heildarniðurstöður í SPPB-hreyfigetuprófi og í einstökum þáttum þess fyrir utan jafnvægi. Þar var getan mjög góð fyrir og því var rými til bætingar lítið. Sama á við um átta feta hreyfijafnvægisprófið (e. 8-foot up-and-go test) en þar urðu framfarir miklar. Í báðum þessum prófum héldust jákvæðu breytingar í að minnsta kosti eitt ár hjá fyrri þjálfunarhópi eftir að 6-MTI lauk og í að minnsta kosti sex mánuði hjá seinni þjálfunarhópi. Að lokinni íhlutun kom í ljós aukning á styrk handa og fóta og einnig á 6MW-þolprófi. Hinar jákvæðu breytingar héldust í 6MW þegar mælingar voru endurteknar sex og tólf mánuðum eftir að þjálfun lauk en styrkurinn færðist nær niðurstöðum upphafsmælinga á þessum tímapunktum án þess þó að fara niður fyrir upphaflegu gildin. Líkamssamsetning, svo sem þyngd, LÞS og fitumassi, batnaði við lok þjálf unartímabils. Þessar jákvæðu breytingar héldust ekki í öllum mælingum þegar þær voru skoðaðar sex mánuðum eftir íhlutunartíma. Jákvæðar breytingar á vöðvamassa áttu sér stað hjá fyrri þjálfunarhópi að lokinni 6-MTI en hélst óbreytt hjá seinni þjálfunarhópi. Við eftirfylgnimælingar voru jákvæðu áhrifin horfin. Varðandi mælingar á áhættuþáttum hjarta og æðasjúkóma, þá komu fram jákvæðar breytingar á ummáli á kvið, blóðþrýstingi, góðu kólesteróli

Þátttakendur í þessari rannsókn voru heilbrigðir einstaklingar á aldrinum 71-90 ára sem höfðu tekið þátt í Öldrunarrannsókn Hjartaverndar og staðist ákveðnar grunnmælingar sem gengið var út frá og tengdust heilsufarsstöðu þeirra og niðurstöðum í SPPB-hreyfifærniprófi. Af þeim 325 einstaklingum sem höfðu náð 70 ára aldri þáðu 96 þátttöku. Af þessum fjölda uppfylltu 92 kröfur um þátttöku auk þess sem mökum þátttakenda var boðin þátttaka og þáðu 25 makar boðið. Helstu ástæður þess að hafna boði voru of langur og bindandi rannsóknartími, áhugaleysi eða veikindi. Íhlutun fólst í sex mánaða fjölþættri þjálfun með áherslu á daglega þolþjálfun og styrktarþjálfun tvisvar í viku. Þessu til stuðnings var ráðgjöf um næringu og fjórir fyrirlestrar um heilsutengda þætti. Þolþjálfun var einstaklingsmiðuð og fólgin í daglegri göngu á þjálfunartíma, að meðaltali um 30 mínútur á dag. Styrktarþjálfun fór fram í líkams- og heilsuræktarstöð tvisvar sinnum í viku, var einnig einstaklingsmiðuð og innihélt 12 æfingar fyrir helstu vöðvahópa líkamans. Helstu mælingar á öllum tímapunktum voru dagleg hreyfing mæld með hreyfimæli (e. actigraph accelerometers) og stöðluðum spurningalista. Líkams þyngdarstuðull (LÞS) var mældur með því að deila hæð í öðru veldi (m2) í líkamsþyngd (kg), SPPB-hreyfigetuprófið var framkvæmt og hreyfijafnvægi mælt með átta feta gönguprófi. Kraftur var mældur í sérhönnuðu kraft mælinga tæki (e. adjustable dynamometer chair) og þol mælt með sex mínútna gönguprófi (6MW). Heilsutengd lífsgæði voru mæld með stöðluðum spurningalista. Holdafar var mælt með DXA-skanna í Hjartavernd í Kópavogi auk þess sem þar fóru allar blóðmælingar fram við kjöraðstæður.

Að sögn Janusar undirstrika niðurstöður rannsóknarinnar þörfina á áframhaldandi þróun íhlutunaraðgerða fyrir eldri borgara svo þeir geti sinnt athöfnum daglegs lífs eins lengi og kostur er án utanaðkomandi aðstoðar.

(HDL), glúkósa og þríglýseríðum að lokinni sex mánaða íhlutun. Þessar breytingar héldust flestar sex mánuðum eftir að íhlutunartíma lauk þar sem meðal annars blóðþrýstingur hélt áfram að lækka.

Ályktanir

Rannsóknin sýnir mikilvægi þess að fylgjast með stöðu eldri aldurshópa á Íslandi. Hún sýnir einnig fram á ávinning af fjölþættri þjálfunaráætlun sem meðal annars fæli í sér daglega hreyfingu í formi þolþjálfunar og styrktar þjálfun tvisvar í viku. Niðurstöður sýna einnig greinilega að eldri aldurshópar geta haft margvíslegan ávinning af markvissri líkams- og heilsurækt ef tíðni

æfinga, tímalengd þeirra og ákefð er vel skipulögð. Gera má ráð fyrir að þjálfun af þeim toga sem skipulögð var í rannsókninni geti komið í veg fyrir ótímabæra skerðingu á hreyfigetu, unnið gegn áhættuþáttum hjarta- og æðasjúkdóma og viðhaldið heilsutengdum lífsgæðum eldra fólks. Álykta má að þjálfun af þessum toga fyrir eldri aldurshópa ætti að vera þáttur í hefðbundinni heilsugæslu eldra fólks. Niðurstöður þessarar doktorsritgerðar undirstrika jafnframt þörfina á áframhaldandi þróun íhlutunaraðgerða fyrir eldri borgara svo þeir geti sinnt athöfnum daglegs lífs eins lengi og kostur er án utanaðkomandi aðstoðar.

HUGSAR ÞÚ VEL UM ÞIG OG ÞÍNA?

NATRACARE NOTAR AÐEINS LÍFRÆNA BÓMULL SEM ER RÆKTUÐ OG HREINSUÐ ÁN EITUREFNA. NOTKUN Á LÍFRÆNNI BÓMULL MINNKAR LÍKUR Á EITRUN OG SÝKINGUM Á ÞÍNU VIÐKVÆMASTA SVÆÐI.

LÍFRÆN DÖMUBINDI OG TÍÐATAPPAR ÁN KLÓRS

ÁN ILMEFNA

NÁTTÚRULEG VELLÍÐAN

ÁN PLASTEFNA

Svæðameðferð til sjálfsstyrkingar og slökunar fyrir þig og þína 36 kennslustunda námskeið sem hefst: n Á Akureyri 20. október, upplýsingar gefur Katrín í síma 8957333 n Í Reykjavík 24. október, upplýsingar gefur Gréta í síma 8937314 Námskeiðið er metið inn í heildarnám í Svæða og viðbragðsmeðferðaskóla Íslands Skráning á www.nudd.is

SVÆÐAMEÐFERÐ

Nuddskóli Reykjavíkur Svæða- og viðbragðsmeðferðaskóli Íslands

SNERTING · SKYNJUN · ÞEKKING

VIÐBRAGÐSMEÐFERÐ

Göngugreining Vandamál sem göngugreining Flexor getur hjálpað til við að leysa eru til dæmis:

•

þreytuverkir og pirringur í fótum

•

verkir í hnjám

•

sársauki eða eymsli í hælum (hælspori, „plantar fasciitis“ o.fl.)

•

beinhimnubólga

•

óþægindi eða verkir í baki og/eða mjöðmum

•

verkir í tábergi og/eða iljum

•

hásinavandamál

•

óþægindi í ökklum

•

þreytu- og álagsverkir hjá börnum og unglingum

Pantaðu tíma í síma 517 3900 Orkhúsinu / Suðurlandsbraut 34 / 517 3900

— 10 —

10. október 2014

Japanskur „vöðvagalli“ aðstoðar við erfiðisvinnu Hiroshi Kobayashi hjá Tokyo University of Science hefur hannað svokallaðan „vöðvagalla“ (e. muscle suit) til aðstoðar við að lyfta þungum hlutum. Markhópurinn er fyrst og fremst einstaklingar sem glíma við hreyfivandamál og svo þeir sem eru gjarnir á að fá bakvandamál við vinnu sína eins og verkamenn og starfsfólk á hjúkrunar- og elliheimilum. Einnig á gallinn að gera öldruðum kleift að lifa sjálfstæðu lífi. Þetta kemur fram í frétt á vef breska blaðsins Guardian. Gallinn virkar þannig að notandinn „klæðir“ sig í hann og festir hann við

lærin og efri líkama. Lofti er síðan pumpað í gallann sem auðveldar notandanum svo um munar að lyfta þungum hlutum. Gallinn hindrar ekki neinar hreyfingar og því getur notandinn hreyft sig frjálslega um í honum. Tilgangurinn með gallanum er meðal annars sá að koma til móts við mikla fjölgun aldraðra í Japan en mörgum fjölskyldum í Japan reynist það um megn að sjá um aldraða fjölskyldumeðlimi. Gallinn hjálpar öldruðum að lifa sjálfstætt lengur og hjálpar auk þess starfsfólki hjúkrunar- og elliheimila við að

Tveir tíu kílóa pokar af grjónum verða eins og lítill poki af sykri í „vöðvagallanum“.

aðstoða vistmenn heimilanna. Kobayashi hefur unnið að frumgerð gallans í meira en áratug. Gallinn er unninn í samstarfi við fyrirtækið Kikuchi Seisakusho en Kobayashi áætlar að gallinn verði mögulega kominn í almenna notkun meðal aldraðra og fatlaðra við lok þessa áratugar.

 LýðhEiLsa afnám Eink aLEyfis Ríkisins á áfEngissöLu

Landlæknir varar við áfengi í matvörubúðum Landlæknir varar við afleiðinum þess að heimila sölu áfengis í matvörubúðum líkt og ráðgert er með nýju frumvarpi sem lagt verður fyrir Alþingi á haustþingi. Þvert á það sem fram kemur í greinargerð með frumvarpinu segir landlæknir að alþjóðlegar rannsóknir bendi til þess að afnám einkasölu á áfengi muni leiða til aukinnar heildarneyslu.

S ig r í ðu r D ö g g A u ðu n S D ó t t i r

eir Gunnlaugsson landlæknir segir að alþjóðlegar rannsóknir bendi til þess að afnám einkasölu á áfengi muni leiða til aukinnar heildarneyslu, þvert á það sem fram kemur í greinargerð með frumvarpi sem lagt verður fyrir Alþingi á haustþingi. Enn fremur sýna rannsóknir að samhliða aukinni áfengisneyslu aukist samfélagslegur kostnaður vegna áfengistengdra vandamála, að sögn Geirs. Verði það að lögum verður verslunum heimilt að selja allar tegundir áfengis að ýmsum skilyrðum uppfylltum. Í pistli sem landlæknir birtir á vef embættisins er vísað í ýmsar rannsóknir sem nýtast við stefnumótun í áfengismálum. Í þeim kemur meðal annars fram að áfengi getur valdið líkamlegum, andlegum og félagslegum skaða vegna eituráhrifa á líkamann, vímu og fíknar. Meginskýringin á samfélagslegu tjóni af völdum áfengis er vegna vímunnar sem hefur í för með sér ofbeldi, umferðarslys og önnur slys. Samkvæmt skýrslunni Global status report on alcohol and health frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni mátti á árinu 2012 rekja 5,9% dauðsfalla í heiminum til áfengis. Hlutfallið er hæst, eða 13,3%, í Evrópu þar sem áfengisneysla er einnig mest. Á sama hátt má rekja um 5% af sjúkdómabyrði og slysa á heimsvísu til áfengisneyslu, segir í pistlinum. Samkvæmt skýrslunni er einnig sterkt samband milli óhóflegrar áfengis-

neyslu og ofbeldis af ýmsum toga, svo sem heimilisofbeldi, vanrækslu barna, nauðgana og ofbeldis meðal ungmenna. Þá eru ótalin þau áhrif sem áfengisneysla hefur á aðra en þann sem þess neytir og samfélagið í heild. Í Aðgerðaáætlun Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar kemur meðal annars fram að þessi áhrif eru ekki minni en vegna óbeinna reykinga og mun meiri en vegna notkunar ólöglegra vímuefna. „Aukið aðgengi að áfengi, sem leiðir til aukinnar áfengisneyslu, er því líklegt til að auka tíðni ofbeldis og annarra samfélagslegra vandamála sem geta tvöfaldað samfélagslegan kostnað vegna áfengisneyslu,“ segir Geir. „Því verður að skoða heildarmyndina áður en einkasala ríkisins á áfengi er afnumin, ekki síst í ljósi þess að Alþingi er nú einnig með til skoðunar frumvarp um aðgerðir til að draga úr heimilisofbeldi.“ Sterkur vísindalegur grunnur er fyrir virkum aðgerðum til að draga úr skaðlegum áhrifum áfengisneyslu. „Stýring á aðgengi að áfengi er árangursrík leið til að takmarka áfengisneyslu og um leið mjög virk forvarnaraðgerð,“ bendir hann á. „Niðurstöður rannsókna benda eindregið til þess að einkasala ríkisins á áfengi dragi úr neyslu og tjóni sem af henni hlýst og ef einkasölunni er aflétt aukist heildarneysla áfengis,“ segir Geir ennfremur. „Sú breyting á löggjöf um aðgengi og verð á áfengi sem nú er til umfjöllunar á Alþingi getur því haft umtalsverðar afleiðingar fyrir líf og heilsu einstaklinga og lýðheilsu hér á landi,“ segir Geir.

Runólfur kjörinn framtíðarforseti Evrópusamtaka lyflækna Runólfur Pálsson, yfirlæknir kvæmdastjórn samtakanna næstu tvö árin og taka svo við nýrnalækninga á Landspítalanum og prófessor í sem forseti. Kjörið fór fram á fundi Evrópusamtakanna í lyflæknisfræði (nýrnalæknisfræði) við læknadeild Háskóla Tartu í Eistlandi 27. september Íslands, var á dögunum síðastliðinn. Evrópusamtök lyflækna er kjörinn framtíðarforseti EvrRunólfur ópusamtaka lyflækna (Eurosamband félaga lyflækna í Pálsson. pean Federation of Internal Mynd/landspitali.is Evrópulöndum. Félag íslenskra Medicine). Þetta kemur fram lyflækna á aðild að samtökuná vef Landspítalans. um en Runólfur hefur verið formaður þess frá árinu 2001. Hann mun sitja sem forseti í fram-

— 11 —

10. október 2014

Naglsveppir – ný lausn án lyfseðils LYFIS kynnir Amorolfin ratiopharm lyfjalakk á neglur gegn naglsveppum. Fæst án lyfseðils í næsta apóteki.

ingað til hefur ekkert lyf fengist gegn naglsveppum án lyfseðils í apótekum,“ segir Hákon Steinsson, lyfjafræðingur hjá LYFIS. „Það er því mjög ánægjulegt að bæta lyfinu við úrval lausasölulyfja LYFIS, en við höfum markvisst unnið að því að auka framboð lyfja sem hægt er að kaupa án lyfseðils.“ Lyf sem innihalda amorolfin eru komin í lausasölu í nokkrum öðrum Evrópulöndum og hefur tilkoma lyfsins í lausasölu aukið aðgengi almennings að meðferðarkosti við naglsveppum. Amorolfin er breiðvirkt sveppalyf sem er mjög virkt gegn

algengum tegundum af naglsveppum. Amorolfinið smýgur úr lyfjalakkinu inn í og í gegnum nöglina og getur þar af leiðandi útrýmt sveppnum sem er illa aðgengilegur í naglbeðnum. Þar sem meðferðin er staðbundin eru aukaverkanir mjög sjaldgæfar og þá aðallega svæðisbundnar sem er mikill kostur fyrir notandann. Algengustu einkenni naglsveppasýkingar eru þykknun naglarinnar og litabreyting. Nöglin getur t.d. orðið hvít, svört, gul eða græn. Verkir og óþægindi geta einnig komið fram. Bera skal lyfjalakkið á sýktar fingur- eða táneglur einu sinni í viku eða samkvæmt ráðleggingu læknis.

Meðferð skal haldið áfram óslitið þar til nöglin hefur endurnýjað sig og viðkomandi svæði er læknað. Amorolfin ratiopharm má nota með öðrum lyfjum en ekki má nota naglalakk eða gervineglur á meðan verið er að nota lyfið. Mikilvægt er að lesa fylgiseðil lyfsins fyrir notkun og kynna sér helstu varúðarreglur. Stutta samantekt um lyfið má sjá hér aftar. Unnið í samstarfi við lyfis

Amorolfin ratiopharm er notað einu sinni í viku eða samkvæmt ráðleggingum læknis. Með í pakkningu eru einnig hreinsigrisjur, naglaþjalir og fjölnota spaðar til að dreifa úr lakkinu.

Heilsustoð – stuðningur til betra lífs Heilsustoð er samstarfsverkefni Sjúkraþjálfunarinnar Sporthúsinu, Kírópraktorstofu Íslands og Sporthússins. Markmið Heilsustoðar er að veita þjónustu á sviði líkamsþjálfunar fyrir einstaklinga og hópa sem þurfa á faglegri þjónustu að halda eða vilja bæta líkamlega getu sína með stuðningi háskólamenntaðs fagfólks. Öll þjónusta er veitt með velferð einstaklingsins í huga og lögð er áhersla á hvatningu og eftirfylgni. Námskeiðin

Heilsustoð býður upp á námskeið sem miða að því að efla almenna heilsu og hreyfigetu þeirra sem þurfa á endurhæfingu að halda eða stuðningi við að breyta um lífsstíl. Í boði eru fjölbreytt námskeið sem henta vel bæði einstaklingum og hópum sem vilja auka líkamlegan styrk og virkni. Námskeiðin henta einnig vel þeim sem hafa lokið meðferð hjá sjúkraþjálfara, eru að bíða eftir meðferð á heilsustofnunum eða hafa lokið meðferð þaðan. Kennarar námskeiða eru sjúkraþjálfarar og eru námskeiðin kennd í Sporthúsinu í Kópavogi og Sporthúsinu Reykjanesbæ. Stoðkerfisskólinn er ætlaður fólki sem á í erfiðleikum með ýmis störf og líkamsþjálfun vegna stoðkerfisvandamála. Í Stoðkerfisskólanum er lögð áhersla á að fræða fólk um stoðkerfið, kenna leiðir til uppbyggingar, bæta líkamsvitund, líkamsbeitingu og hreyfifærni. Fólki er kennt að létta á ein-

Elsa Sæný Valgeirsdóttir, Hólmfríður Þorsteinsdóttir, María Jónsdóttir og Sigrún Konráðsdóttir sjúkraþjálfarar í Heilsustoð.

kennum, þekkja þolmörk sín og auka álagsþol sem stuðlar að auknu þreki, bæði í leik og starfi. Vefjagigtarklúbbur hentar þeim sem eru með meðalslæma (40 – 60/100 á FiQ) til illvígrar gigtar og þeim sem hafa lent í erfiðleikum með að byrja að hreyfa sig. Námskeiðið er kennt í Hot-Yoga sal Sporthússins í Kópavogi. Í upphafi tímans er salurinn í u.þ.b. 35°C og hækkar hitinn á meðan tímanum stendur og endar hitinn í u.þ.b. 38°C. Í tímunum er lögð áhersla á grunn-

Anna Pála Magnúsdóttir sjúkraþjálfari Sporthússins í Reykjanesbæ

styrks-, jafnvægis- og liðkandi æfingar fyrir bak, kvið og herðar. Heilsuklúbbur er tilvalinn fyrir þá sem eiga ekki við mikinn stoðkerfisvanda að etja en vilja auka styrk sinn og hreyfigetu. Markmiðið er að bjóða upp á úrræði sem tekur við þegar meðferð hjá sjúkraþjálfara á stofu lýkur eða við útskrift frá endurhæfingarstofnun. Heilsustoð heldur áhugaverða heilsufyrirlestra á þriggja vikna fresti fyrir skjólstæðinga sína. Nánari upplýsingar eru á heimasíðu www.heilsustod.is og á Facebo-

ok-síðu www.facebook.com/heilustod. Skráning á heilsustod@heilsustod. is eða í síma 564 4067. Unnið í samstarfi við HEilsUsTOÐ

Heilsuklúbbur Heilsuklúbbur Heilsustoðar er frábær leið til að æfa á öruggan hátt í góðum

Heils

félagsskap. Áhersla er lögð á fjölbreyttar æfingar með réttri líkamsbeitingu.

félag

Tímarnir henta sérstaklega þeim sem:

Tíma

•

Hafa ekki verið í virkri hreyfingu

•

Þurfa stuðning og leiðbeiningu við að koma sér af stað í hreyfingu

•

Hafa verið að kljást við lítilsháttar verki

•

Þurfa að læra betri líkamsbeitingu í æfingum

•

2014 Námskeiðin hefjast 13. október – nokkur pláss laus

Fanta gott form

Club Fit

5*FIT

Eðalþjálfun

Krefjandi æfingar fyrir konur og karla

Hópþjálfun á hlaupabrettum og lyftingar með lóðum

Rólegar og áhrifaríkar æfingar með eigin líkamsþyngd

Fjölbreytt þjálfun, hráfæðisnámskeið og spa

Allar nánari upplýsingar og skráning á www.hreyfing.is eða í síma 414 4000