Nina Woderska

MAŁGORZATA MAZUREK Nauczycielka akademicka i tłumaczka, Ambasadorka EPALE

Storytelling w nauce języków

Storytelling to obecnie bardzo popularne narzędzie, stosowane właściwie do wszystkiego. Oczywiście piszę to trochę ironicznie, ponieważ storytelling to nic innego jak opowiadanie historii. Wydaje się jednak, że dziś, w dobie globalizacji i cyfryzacji, odkrywamy na nowo opowiadanie historii, wracając tym samym do korzeni. Storytelling stosuje się w marketingu, sprzedaży, reklamie, ale równie dobrze sprawdza się on w edukacji, szczególnie w edukacji językowej, której nadrzędnym celem jest przecież komunikacja. A po co się komunikować, jeśli nie po to, by – oprócz suchych faktów – przekazywać sobie historie?

To, że dzieci kochają bajki i opowieści, jest oczywiste, ale czy opowiadanie historii sprawdzi się w edukacji dorosłych? Jak to się dzieje, że dobra historia wciąga? Dobra historia to taka, która wywołuje w nas emocje, a jak twierdzi Paweł Tkaczyk: „Funkcją emocji jest zdobyć naszą uwagę, odciągnąć nas od czegokolwiek, co robimy, i domagać się reakcji. Reakcji na zmianę w otoczeniu lub na zmianę wewnątrz nas samych. Emocje – po prostu – motywują do działania” (Tkaczyk 2017). Czyż nie o to nam chodzi w edukacji, żeby skutecznie motywować do nauki, zainteresować, pochwycić uwagę? Jak zatem wykorzystać opowiadanie historii w nauce języka obcego?

Słownictwo

Storytelling można zastosować zarówno do wprowadzania nowego słownictwa, jak i do jego utrwalania. Zamiast gotowej listy słów do nauki, opowiedz swoim słuchaczom prostą historię zawierającą te słowa. Jeśli brak ci wyobraźni, możesz wykorzystać gotowe nagarnia audio lub wideo z Internetu. Poproś słuchaczy, by w trakcie słuchania zapisywali wszystkie słowa z danej tematyki – następnie zbierz je i wspólnie stwórzcie listę. W dalszym ciągu jednak jej „nauczenie się na pamięć” będzie mało skuteczne. Jak zatem stosując storytelling, utrwalić nowo poznane słownictwo? Przygotuj karteczki z pojedynczymi słowami. Uczniowie losują po 5–10 słów, a ich zadaniem jest ułożenie innej opowieści, która te wyrażenia zawiera.

Gramatyka

Podobnie możemy ćwiczyć gramatykę. Opowiedz prostą historię, która zawiera nowe formy gramatyczne. Zadawaj pytania, by naprowadzić uczniów na ich znaczenie i formę. Następnie rozdaj kursantom karteczki (od pięciu do dziesięciu) z prostymi

słowami, których będą musieli użyć do ułożenia historii rozgrywającej się w przeszłości czy przyszłości – w zależności od formy gramatycznej, którą chcesz trenować.

Mówienie

Kiedy chcemy ćwiczyć płynność mówienia, historie sprawdzają się znakomicie, ponieważ angażując emocje, pozwalają zapomnieć o stresie czy blokadzie. Wspaniale jako przyczynek do opowiadania historii sprawdzają się karty DIXIT czy kości Story Cubes. DIXIT to piękne, abstrakcyjne rysunki, które pobudzają wyobraźnię do tworzenia ciekawych opisów nawet najpoważniejszych dorosłych, co sprawdziłam osobiście.

Story Cubes bardziej operują na symbolach i stanowią zachętę do tworzenia sekwencji zdarzeń. Klasyczny łańcuszek, w którym pierwsza osoba zaczyna opowiadać dowolną historię, a każda kolejna dostosowuje ją do opowieści do swojego poprzednika, to nic innego jak storytelling.

Odgrywanie ról

Odgrywanie ról, czy to w formie poważniejszej, gdy na przykład odgrywamy role uczestników spotkania biznesowego, czy te bardziej rozrywkowe, gdy naszym zadaniem jest na przykład wspólne rozwiązanie zagadki, wymagają stworzenia kontekstu, który musi stanowić opowieść o sytuacji, w jaką nasza postać zostaje wrzucona, opisu osób, ich odczuć, często charakteru, problemów.

Pisanie

Punktem wyjścia napisania opowieści może być fragment utworu muzycznego czy mniej lub bardziej abstrakcyjny obraz. Ćwiczenie z pisania różnych funkcji, takich jak udzielanie porad, można poprzedzić ciekawą historią osoby, która zwraca się z prośbą o poradę. Możemy też odwrócić sytuację i przedstawić poradę, a zadaniem słuchaczy niech będzie odtworzenie historii tej osoby.

Tworzenie historii łańcuszka, w którym każdy z uczestników odpowiada symultanicznie na to samo pytanie, następnie zakrywa swój fragment opowieści i przekazuje kartkę kolejnej osobie, która ją kontynuuje, odpowiadając na kolejne pytanie nauczyciela, to gwarantowana przednia zabawa, szczególnie w momencie odczytywania gotowych historii.

To tylko niektóre pomysły na wykorzystanie opowieści w nauce języków obcych. Ich zastosowanie wydaje się nieograniczone. Skuteczność tych metod przetestowałam wielokrotnie podczas zajęć z osobami dorosłymi. Motywacja, entuzjazm i dobra zabawa to te pożądane stany, do których na zajęciach językowych dążymy i które zwiększają skuteczność naszych działań. I to właśnie możemy uzyskać dzięki opowieściom, czyli storytellingowi.

Bibliografia

P. Tkaczyk (2017), Narratologia, Warszawa.