Tczew – największe miasto Kociewia

oraz sposobem prezentacji ekspozycji stałych i czasowych; • prezentowanie miejskiego dziedzictwa kulturowego, uświadamianie turystom znaczenia ochrony zabytków i dziedzictwa; • uczestnictwo turystów w spektaklach teatralnych różnych typów; • zapoznawanie turystów z tradycjami i zwyczajami miejskimi, miejską gwarą, specjałami kuchni, tańcem i muzyką oraz specyfiką grup etnicznych, narodowościowych lub religijnych zamieszkujących miasto. Poniżej wymieniono 10 miast na Kociewiu, które posiadają prawa miejskie, podano ich herb oraz krótką historię i atrakcje związane z turystyką dziedzictwa kulturowego6 .

Tczew – największe miasto Kociewia

(miasto powiatowe, woj. pomorskie)

Tczew jest jednym z najstarszych miast na Pomorzu Gdańskim. Pierwsza wzmianka o osadzie Trsow pochodzi już z 1198 r. Jest to największe miasto Kociewia, gdzie krzyżują się szlaki komunikacyjne.

Na przełomie XII - XIII w. wybudowano zamek i przeniesieniu stolicę księstwa przez Sambora II, z Lubiszewa do Tczewa. W 1260 r. Tczew otrzymał prawa miejskie nadane przez Sambora II. W tym czasie w mieście rozwijało się rzemiosło i handel. Po zajęciu przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego, w 1308 r., miasto było podporządkowane państwu zakonnemu, aż do pokoju toruńskiego w 1466 r. W 1577 r. Tczew doszczętnie spłonął. Po pożarze miasto zostało odbudowane, jednak niedługo po odbudowie zostało dotknięte niszczącymi skutkami wojen szwedzkich. W 1772 r., wraz z pierwszym rozbiorem Polski, Tczew znalazł się pod panowaniem pruskim, w 1807 r. został zdobyty przez oddziały gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W 1815 r., po kongresie wiedeńskim, znowu trafił pod panowanie pruskie. Po I wojnie światowej w 1920 r., miasto odzyskało niepodległość, kiedy to do Tczewa wkroczyły wojska gen. Józefa Hallera.

Układ lokacyjny Starego Miasta przetrwał od czasów średniowiecza niewiele zmieniwszy się przez wieki. Stare, wąskie ulice: Garncarska, Kościelna, Podmurna, Rybacka i Zamkowa zachowały nie tylko swoje nazwy lecz i urok minionych stuleci. Plac Hallera jest centralnym punktem Starego Miasta, otaczające go piękne, secesyjne kamienice pochodzą z XIX i XX w. Ciekawostką może być fakt, że większość z nich ustawiono na średniowiecznych fundamentach. Na Starówce dostrzec można też pozostałości murów obronnych. Wybudowany w XIII w. kościół farny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego jest najstarszym zabytkiem w mieście.

Do najciekawszych należy wybudowany 150 lat temu Most Tczewski, który Amerykańskie Towarzystwo Inżynieryjne uznało za międzynarodowy zabytek inżynierii budowlanej (na tej samej liście jest m.in. paryska wieża Eiffel’a). Natomiast drewniany wiatrak typu holenderskiego z XIX w., podmurowany, z obrotową głowicą i zrekonstruowany w 1950 r. jest turystycznym unikatem pomorskiego krajobrazu miejskiego. Posiada rzadko spotykane pięcioramienne skrzydło i obrotową głowicę.

Wspaniałe skarby kryją się w Muzeum Wisły – ciekawej placówce będącej oddziałem Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Co ciekawe, jest to jedyne w Polsce muzeum, które poświęcone zostało w stu procentach rzece.

6 Opracowanie własne na podstawie: [Niematerialne dziedzictwo…2017] oraz dostępnych stron internetowych.

Panorama tczewskiej starówki odbijająca się w szybach nowoczesnego budynku MBP w Tczewie. - foto Keenys

Wiatrak, tzw. Holender. - foto AW Pamiątkowa płyta na ulicach tczewskiej starówki. - foto LJZ

Panorama rynku głównego w Tczewie. - foto LJZ