ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี The Second Bakery Attack Haruki Murakami เขียน วชิรา, นาลันทา คุปต์, ไกรวุฒิ จุลพงศธร จินนี่ สาระโกเศศ, สิงห์ สุวรรณกิจ อนุสรณ์ ติปยานนท์ แปล ดวงฤทัย เอสะนาชาตัง บรรณาธิการ ภาพประกอบปก : วิมลพร รัชตกนก ออกแบบปก : wrongdesign รูปเล่ม : สิริมา สุวรรณไตรภพ พิสูจน์อักษร : นินนารา PAN YA SAI-SHUGEKI by Haruki Murakami Copyright c 1986 Haruki Murakami All right reserved. Originally published in Japan by Bungei Shunju Ltd., Japan Thai translation rights arranged with Haruki Murakami through THE SAKAI AGENCY and SILKROAD AGENCY พิมพ์ครั้งที่ 3 กุมภาพันธ์ 2558 ISBN 978-616-7591-37-7 ราคาจำาหน่าย 250 บาท
จัดพิมพ์โดย : สำานักพิมพ์กำามะหยี่ 74/1 รังสิต-นครนายก 31 ธัญบุรี ปทุมธานี 12130 โทรศัพท์ : 084 146 1432 โทรสาร : 02 996 1514 Email : gammemagie@gammemagie.com Homepage : www.gammemagie.com Facebook : http://www.facebook.com/GammeMagieEditions พิมพ์ที่ : ห้างหุ้นส่วนจำากัด ภาพพิมพ์ 296 ซอยอรุณอมรินทร์ 30 ถนนอรุณอมรินทร์ แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทรศัพท์ : 02 433 0026-7, 02 433 8586 โทรสาร : 02 433 8587 Homepage : http://www.parbpim.com จัดจำาหน่ายทั่วประเทศโดย บริษัทเคล็ดไทย จำากัด 117-119 ถนนเฟื่องนคร ตรงข้ามวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 โทรศัพท์ : 02 225 9536-9 โทรสาร : 02 222 5188 Homepage : http://www.kledthai.com
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ เส้นแสงที่สูญหาย เราร้องไห้เงียบงัน ค�าสาปร้านเบเกอรี ปีศาจแห่งเล็กซิงตัน รวมเรื่องสั้นของฮารูกิ มูราคามิ ในชุด “แฟนมูราคามิ รวมหัว” สามเล่มนี้ ส�าหรับเราแล้วถือเป็นหนึ่งในหมุด หมายที่ส�าคัญของส�านักพิมพ์ เป็นผลงานชิ้นแรกๆ ที่เรา จัดพิมพ์ครัง้ แรกในสมัยยังเตาะแตะคลานมะงุมมะงาหรา ในบรรณพิภพสยาม เป็นผลงานที่ท�าให้เราได้เรียนรู้ข้อ เท็จจริงอย่างน้อย 2 ข้อ ข้อหนึ่งคือ หลังจากตัดสินใจจัดพิมพ์ ก็ได้รับข้อมูลแว่ว มาว่า งานเรื่องสั้นเป็นงานที่ขายยาก อ่านยาก ไม่ค่อย เป็นที่นยิ ม ข้อสองคือ เมื่อหนังสือวางแผงแล้ว ก็ได้ข้อสรุปว่า ถ้า เป็นงานเรื่องสั้นดีๆ จากนักเขียนที่มีฝีมือฉกาจ ก็สามารถ
ลบล้างอาถรรพ์เรื่องสั้นในข้อหนึ่งได้ บทพิสจู น์คอื รวมเรือ่ งสัน้ ทัง้ สามเล่มได้รบั การจัดพิมพ์ซ�้า ทัง้ หมด เป็นแรงผลักดันให้เราน�าเสนอผลงานรวมเรือ่ งสัน้ ชั้นดีในล�าดับต่อๆ มาอีกหลายเล่ม การพิมพ์ครั้งที่สองได้รับความสนใจอุดหนุนจากแฟน หนังสือรุ่นใหม่ๆ จนกระทั่งจ�าเป็นต้องมีการจัดพิมพ์ใหม่ ครั้งที่สามในครั้งนี้ขึ้น การพิมพ์หนังสือซ�้านั้น ไม่ได้ง่ายดาย สะดวก ประหยัด เหมือนกับที่หลายๆ คนคิด ในการพิมพ์ครั้งที่สองเราได้ เปิดกิจกรรมประกวดการออกแบบปกใหม่โดยใช้ภาพถ่าย เดิมเพื่อสร้างความรู้สึกสานต่อคุ้นตา พอมาถึงการพิมพ์ ครั้งที่สามนี้ หน�าซ�า้ ยังเป็นการพิมพ์พร้อมกันทั้งสามเล่ม การเปลี่ยนแค่หน้าปกดูเหมือนจะเร้าใจไม่พอ กลายเป็น งานประจ�าซ�้าซากไปเสียแล้ว เราจึงตัดสินใจสร้างความ
กระชุ่มกระชวยให้กับชีวิตเล็กๆ ของการท�าส�านักพิมพ์ เล็กๆ ด้วยการปรับเปลี่ยนรูปแบบทุกอย่างประหนึ่งเริ่ม ต้นนับจากศูนย์ ทั้งขนาดรูปเล่ม รูปโฉม รูปแบบแนวคิด ในการออกแบบหน้าปก เราหวังใจลึกๆ ว่า ความสดใหม่ของฉบับจัดพิมพ์ครั้งนี้ จะสร้างสีสัน กระตุ้นความปรารถนาจับจองเป็นเจ้าของ สะสมแบบครบทัง้ ชุด ทัง้ แก่ผอู้ า่ นทีเ่ คยมีหนังสือสามเล่ม นี้แล้วและที่ยังไม่มี ขอให้มีความสุขในการอ่านและการสะสมค่ะ ด้วยไมตรี สนพ.ก�ามะหยี่ กุมภาพันธ์ 2558
สำรบัญ ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี วชิรำ 15 ช้ำงหำย นำลันทำ คุปต์ 45 พี่ชำย น้องสำว ไกรวุฒิ จุลพงศธร 87 ฝำแฝดและทวีปที่จมดิ่ง จินนี่ สำระโกเศศ 153 อำณำจักรโรมันล่มสลำย ชำวอินเดียนลุกฮือเมื่อปี 1881 ฮิตเลอร์บุกโปแลนด์ และโลกแห่งสำยลมเกรี้ยวกรำด สิงห์ สุวรรณกิจ 195 ต�ำนำนนกไขลำน อนุสรณ์ ติปยำนนท์ 213
ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี วชิรา
ผมไม่ค่อยแน่ใจว่าตัดสินใจถูกหรือไม่ที่เล่าเรื่องบุกร้าน เบเกอรีให้ภรรยาฟัง แต่เอาเถอะ มันอาจไม่ใช่เรื่องถูก หรือผิด บางทีการเลือกผิดก็อาจให้ผลลัพธ์ที่ถูก หรือไม่ก็ กลับกัน ผมเองยอมรับได้ว่า ที่จริงเราไม่เคยได้เลือกอะไร สักอย่าง ทุกสิ่งเกิดขึ้นเอง หรือไม่ก็ไม่เกิด ถ้ามองว่าการทีผ่ มเล่าเรือ่ งบุกร้านเบเกอรีให้ภรรยา ฟังเป็นเพียงเรือ่ งทีเ่ กิดขึน้ ผมไม่เคยคิดจะขุดเรือ่ งนีข้ นึ้ มา อีก จริงๆ ผมลืมเรือ่ งนีห้ มดแล้ว แล้วมันก็ไม่ใช่การฟืน้ ฝอย หาตะเข็บด้วย สิ่งที่ท�าให้เรื่องบุกร้านเบเกอรีผุดขึ้นมาอีกครั้งคือ ความหิวจนท้องกิ่ว มันเกิดขึ้นราวตีสอง เรากินอาหารค�า่ เบาๆ ไปตอนหกโมงเย็น คลานไปนอนตอนสามทุ่มครึ่ง และผล็อยหลับไป แล้วจูๆ่ เราก็ตนื่ ขึน้ มาทันที อีกสองสาม วชิรา
15
นาทีถัดมา ความหิวโหยทวีความรุนแรงเหมือนทอร์นาโด ในเรือ่ งพ่อมดมหัศจรรย์แห่งออซ มันเป็นความหิวทีส่ าหัส สากรรจ์เกินควบคุม ในตู้เย็นของเราไม่มีสิ่งที่สามารถจ� าแนกอยู่ใน หมวดหมูท่ เี่ รียกว่าอาหารได้แม้แต่อย่างเดียว เรามีนา�้ สลัด ฝรัง่ เศสหนึง่ ขวด เบียร์หกกระป๋อง หัวหอมเหีย่ วๆ สองหัว เนยหนึ่งชิ้น และก้อนดับกลิ่นในตู้เย็นหนึ่งก้อน ระยะ เวลาสองสัปดาห์ของชีวิตแต่งงานยังไม่ท�าให้เราเข้าใจ เรื่องพฤติกรรมการลดความอ้วนถ่องแท้หรอก ปล่อยมัน ไปเถอะ ผมท� า งานในบริ ษั ท กฎหมาย ส่ ว นเธอท� า งาน เลขานุการทีโ่ รงเรียนสอนออกแบบ ผมอายุราวๆ ยีส่ บิ แปด หรือยีส่ บิ เก้า (ท�าไมผมจึงจ�าปีทแี่ ต่งงานได้ไม่แม่นย�าก็ไม่ร)ู้ ส่วนเธออ่อนกว่าผมสองปีแปดเดือน ร้านขายของช�า เป็นสิ่งสุดท้ายในหัวเรา เราทั้งคู่รู้สึกหิวเกินกว่าจะหลับได้ ความหิวมัน ท�าร้ายเราอยู่อย่างนัน้ แต่ในอีกทางหนึ่ง เราก็หิวเกินกว่า จะไปท� า อะไรที่ มั น เป็ น ประโยชน์ เราลุ ก ขึ้ น จากเตี ย ง 16
ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี
แล้วไปที่ครัว นั่งตรงข้ามกันคนละมุมโต๊ะ ท�าไมความหิว ถึงทรมานได้ขนาดนี้นะ เราผลัดกันเปิดตู้เย็นและได้แต่หวัง แต่ไม่ว่าเรา จะมองเข้าไปสักกี่ครั้ง สิ่งที่อยู่ข้างในก็ไม่เคยเปลี่ยน เบียร์ หัวหอม เนย น�้าสลัด และที่ดับกลิ่น เป็นไปได้ท่จี ะ เอาหอมผัดกับเนย แต่ไม่มีทางที่หัวหอมเหี่ยวๆ สองหัว จะเติมเต็มกระเพาะอันว่างเปล่าของเรา แล้วหัวหอมมัน ก็ควรจะเอาไว้กินกับของอย่างอื่น มันไม่ใช่อาหารชนิดที่ จะใช้เติมเต็มความหิว “คุณผู้หญิงสนใจน�้าสลัดฝรั่งเศสผัดกับก้อนดับ กลิ่นไหมครับ” ผมคาดว่าเธอจะไม่สนใจความพยายามจะตลก แล้วเธอก็ไม่สนใจจริงๆ “ขึ้นรถแล้วออกไปหาร้านอาหาร ที่เปิดทั้งคืนดีกว่า” ผมบอก “มันต้องมีสักร้านบนไฮเวย์” เธอปฏิเสธข้อเสนอ “เราท�าอย่างนั้นไม่ได้นะ คุณ ไม่ควรออกไปหาอะไรกินข้างนอกหลังเที่ยงคืน” เธอออก จะหัวโบราณในเรื่องแบบนี้ ผมหายใจหนึ่งครั้งแล้วพูดว่า “ผมก็ว่าไม่ควร” วชิรา
17
เมื่อไหร่ที่ภรรยาของผมแสดงความคิดเห็น (หรือ แนวคิด) มันจะสะท้อนกลับไปกลับมาในหูด้วยอ�านาจ ของความชัดเจน นี่อาจจะเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับคู่แต่งงาน ใหม่ ผมก็ไม่รู้ แต่ตอนที่เธอพูดสิ่งนี้ ผมเริ่มคิดว่ามันเป็น ความหิวชนิดพิเศษ ไม่ใช่ความหิวชนิดท�าให้อิ่มได้ด้วย การคุยถึงการออกไปหาร้านอาหารตลอดคืนบนไฮเวย์ ความหิวชนิดพิเศษ แล้วมันคืออะไรล่ะ ผมสามารถอธิบายสิ่งนี้ได้ในรูปแบบของหนัง หนึ่ง ผมอยู่ในเรือเล็กๆ ลอยอยู่ในท้องทะเลเงียบ สงบ สอง ผมมองลงไปในน�้าข้างล่าง เห็นยอดภูเขาไฟ โผล่ทะยานขึ้นมาจากพื้นมหาสมุทร สาม ยอดภูเขาไฟดู เหมือนจะอยู่ใกล้ผิวน�้า แต่ใกล้แค่ไหนนั้นผมบอกไม่ได้ สี่ มันเป็นเพราะการหักเหของแสงในน�า้ กับการรับรูร้ ะยะทาง นี่เ ป็ น การอธิบายภาพที่ปรากฏในหัวที่แม่น ย� า และชัดเจนที่สุดในช่วงสองสามวินาทีระหว่างที่ภรรยาผม ปฏิเสธที่จะออกไปร้านอาหารที่เปิดตลอดคืน แล้วผม เห็นด้วยว่า “ไม่ควร” ผมไม่ใช่ซิกมุนด์ ฟรอยด์ เลยไม่ สามารถวิเคราะห์ภาพในหัวได้แม่นย�านัก แต่ผมรู้โดย 18
ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี
ว่ำด้วยคนแปล วชิรา เป็นนามปากกาของวชิรา รุธิรกนก หลัง จากรับหน้าที่บรรณาธิการนิตยสาร a day อยู่ หลายปี ก็เก็บกระเป๋ าทดลองย้ายที่อยู่ไปพ�านัก อาศัยยังจังหวัดเชียงใหม่ ท�างานเขียนและก่อตั้ง องค์ ก รอิ ส ระขนาดเล็ ก ชื่ อ RabbitHood เพื่ อ ท�างานด้านศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยและสิง่ แวดล้อม (www.rabbithood.net)
42
ค�ำสำปร้ำนเบเกอรี
“ตื่นเต้นมากที่ริท�างานแปลอย่างเป็นทางการ เป็นครั้งแรกและขออนุญาตสรรเสริญผู้ที่ท�างาน ในสาขาอาชีพนี้ด้วยใจจริง (เพราะเข้าใจแล้ว ว่ายากเย็นเหลือเกิน) อาศัยโชคดีที่สนใจงาน ของมูราคามิเป็นทุนเดิม แม้จะเพลาๆ การอ่าน ผลงานของเขาไปบ้างในช่วงหลัง แต่ความสนใจ ก็ไม่ได้เลือนหายไป งานของมูราคามิยังมีเสน่ห์ เย้ายวนให้ค้นหาอยู่เสมอ โดยเฉพาะช่องว่างๆ ในระหว่างเรื่องราวของเขา”
วชิรา
43
ช้ำงหำย นาลันทา คุปต์
ตอนที่ช้างหายไปจากโรงช้างของเมืองเรานั้น ผมอ่านพบ เรื่องนี้จากหนังสือพิมพ์ วันนั้นนาฬิกาปลุกปลุกผมตอน 6.13 น.เหมื อ นเคย ผมเข้ า ไปในครั ว ต้ ม กาแฟและ ปิ้งขนมปัง เปิดวิทยุ กางหนังสือพิมพ์ลงบนโต๊ะในครัว และเริ่มต้นเคี้ยวและอ่านไปพร้อมกัน ผมเป็นคนจ�าพวก ที่ อ ่ า นหนั ง สื อ พิ ม พ์ ตั้ ง แต่ ไ ล่ จ ากหน้ า แรกไปจนหน้ า สุดท้าย ตามล�าดับด้วย ดังนั้นจึงต้องใช้เวลาพักหนึ่งกว่า จะถึงบทความเกี่ยวกับช้างหาย หน้าแรกมีแต่เรื่องเกี่ยว กับโครงการสตาร์วอร์ส1 และความขัดแย้งทางการค้ากับ อเมริกา หลังจากนั้นผมก็ลุยผ่านข่าวในประเทศ ข่าว ต่างประเทศ ข่าวเศรษฐกิจ จดหมายถึงบรรณาธิการ บท วิจารณ์หนังสือ โฆษณาขายบ้านและที่ดิน ข่าวกีฬา และสุดท้ายก็เป็นข่าวท้องถิ่น นาลันทา คุปต์
45
เรื่องช้างเป็นข่าวน�าในส่วนข่าวท้องถิ่น พาดหัว ตัวใหญ่ผิดปกติเตะตาผม ช้างหายที่ชานกรุงโตเกียว และข้างล่างมีขอ้ ความตัวเล็กลงไปอีกไซส์หนึง่ ว่า ชาวบ้าน กำาลังหวาดกลัว บ้างเรียกร้องการตรวจสอบ มีภาพถ่าย ต�ารวจก�าลังตรวจโรงช้างทีว่ า่ งเปล่า เมือ่ ไม่มชี า้ ง ทีต่ รงนัน้ ก็เหมือนจะมีอะไรผิดปกติ มันดูใหญ่โตเกินจ�าเป็น ว่างเปล่า และเลื่อนลอย เหมือนสัตว์ตัวโตแห้งเหี่ยวที่ไส้พุงถูกควัก ออกไปแล้ว ผมปัดเศษขนมปังออก แล้วไล่อ่านทุกบรรทัด อย่างละเอียด มีการพบว่าช้างหายไปเป็นครั้งแรกตอน บ่ายสองโมงวันที่ 18 พฤษภาคม ซึ่งเป็นวันก่อนหน้านั้น ตอนที่ค นจากบริษัท ท�า อาหารกลางวัน ส่ ง โรงเรีย นขน อาหารมาส่งตามปกติ (ส่วนใหญ่ช้างจะกินเศษอาหารที่ เหลือจากมือ้ กลางวันของเด็กๆ ในโรงเรียนประถมท้องถิน่ ) บนพื้นมีปลอกเหล็กที่เคยรัดขาหลังของช้างวางอยู่ โดยที่ ยังล็อกเรียบร้อย เหมือนว่าช้างได้ลอดผ่านปลอกนั้นออก ไป และช้างก็ไม่ใช่สิ่งมีชีวิตเดียวที่หายไป แต่ควาญช้าง ซึ่งเป็นคนดูแลและให้อาหารมันมาแต่แรกก็หายไปด้วย 46
ช้างหาย
ข้อมูลในบทความบอกว่ามีผู้เห็นช้างและควาญ ครัง้ สุดท้ายหลังห้านาฬิกาวันก่อนหน้านัน้ (17 พฤษภาคม) คือนักเรียนประถมสี่ห้าคนที่มาดูช้างและวาดรูปสีเทียน หนังสือพิมพ์กล่าวว่าเด็กกลุ่มนี้ต้องเป็นคนกลุ่มสุดท้าย ที่ได้เห็นช้างแน่นอน เพราะควาญจะปิดประตูรั้วโรงช้าง เมื่อเสียงหวูดหกโมงดัง ค�าให้การของเด็กนักเรียนบอกตรงกันว่าตอนนั้น ทั้งช้างและควาญไม่ได้มีอะไรผิดปกติเลย ช้างก็ยืนอยู่ ตรงที่มันยืนทุกครั้ง คือตรงกลางลาน แกว่งงวงไปมา หรือหรี่ตาเหี่ยวย่นเป็นครั้งคราว มันเป็นช้างสุดแสนชรา จนจะขยั บ แต่ ล ะครั้ ง ต้ อ งใช้ ค วามพยายามมหาศาล ขนาดทีว่ า่ คนทีเ่ ห็นมันเป็นครัง้ แรกจะกลัวว่ามันอาจล้มลง และสิ้นลมหายใจได้ทกุ เวลา อายุของช้างตัวนี้เป็นเหตุให้เมืองของเรารับเลี้ยง มันเมื่อปีก่อน เมื่อสวนสัตว์เอกชนเล็กๆ ที่ชานเมืองต้อง ปิดตัวลงเพราะปัญหาการเงิน นายหน้าค้าสัตว์ปา่ คนหนึง่ หาที่อยู่ให้สัตว์อื่นๆ ได้ตามสวนสัตว์ท่ัวประเทศ แต่ สวนสัตว์ทั้งหลายมีช้างมากมายแล้ว และไม่มีที่ไหน นาลันทา คุปต์
47
เต็มใจจะรับสัตว์แก่ๆ อ่อนแอ ทีด่ เู หมือนจะหัวใจวายตาย ได้ทุกเวลาเอาไว้ ดังนั้น หลังจากเพื่อนๆ ไปกันหมดแล้ว ช้างจึงยืนไม่มีอะไรท�าอยู่ในสวนสัตว์ทรุดโทรมอยู่เกือบ สี่เดือน คือก็ใช่ว่าก่อนหน้านั้นมันจะมีอะไรท�าหรอกนะ เรื่องนี้สร้างความยุ่งยากมากอยู่ ทั้งกับสวนสัตว์ และกับทางเมือง ทางสวนสัตว์ขายทีด่ นิ ให้นกั พัฒนาทีด่ นิ ผู้ก�าลังวางแผนสร้างคอนโดมิเนียม และทางเมืองก็ออก ใบอนุญาตไปแล้วด้วย ยิ่งปัญหาช้างคาราคาซังอยู่นาน เท่าไร นักพัฒนาก็ตอ้ งจ่ายดอกเบีย้ ไปเปล่าๆ มากเท่านัน้ แต่ถึงอย่างนั้นจะไปฆ่าเจ้านั่นทิ้งเสียเฉยๆ ก็ไม่ได้อยู่ดี ถ้ามันเป็นลิงสไปเดอร์ 2 หรือค้างคาวก็อาจจะหนีความผิด ไปได้ไม่ยาก แต่การฆ่าช้างนีม่ นั ปกปิดกันได้ลา� บากเกินไป และหากเรื่องแดงออกมาทีหลังจริงๆ ผลที่ตามมาก็จะ รุ น แรงมหาศาล ดั ง นั้ น ทุ ก ฝ่ า ยจึ ง มาประชุ ม กั น เพื่ อ พิจารณาเรื่องนี้ และได้ร่างข้อตกลงว่าด้วยการจัดการ เจ้าช้างชราว่า 1. ทางเมืองจะรับเป็นเจ้าของช้างโดยไม่เสียค่าตอบแทนใดๆ 48
ช้างหาย
ว่ำด้วยคนแปล นาลันทา คุปต์ เป็นนามแฝงที่เก็บมาจากความ ประทับใจตอนเรียนวิชาสังคมศึกษาสมัยมัธยม ปลาย แม้จะชอบวิชาประวัติศาสตร์มากพอดู แต่สุดท้ายกลับไปจบการศึกษาทางด้านภาษา เยอรมันและศิลปะการละคร จากวันนั้นจนวันนี้ แปลหนังสือมาแล้วหลายเล่ม โดยยังไม่นับรวม ที่ ใ ช้ น ามปากกาอื่ น แปลวรรณกรรมเยาวชน ให้ เ ด็ ก ๆ ได้ อ ่ า นอย่ า งรื่ น เริ ง อี ก จ� า นวนหนึ่ ง ปัจจุบันเป็นบรรณาธิการหนังสือแปลด้วย “ได้รจู้ กั มูราคามิเมือ่ เพือ่ นเอา‘พินบอล, 1973’ มา ให้อา่ น พร้อมค�ารับประกันว่าต้องชอบแน่ อ่านแล้ว ก็โอ้ นีเ่ ลยสิง่ ทีต่ ขู า้ อยากจะบอกแก่ชาวโลก แต่พดู ไม่ออกบอกไม่ถกู มาตลอด แล้วหลังจากนัน้ ก็หลง
84
ช้างหาย
อยูใ่ นวงกตของมูราคามิ มาจนกระทัง่ บัดนี้ เล่มโปรด คือ ‘พินบอล, 1973’ ‘คาฟกา วิฬาร์ นาคาตะ’ ‘การปรากฏตัวของหญิงสาวในคืนฝนตก’ และ ครึ่งหลังของเรื่อง ‘แดนฝันปลายขอบฟ้า’ “คิดว่าเสน่หข์ องมูราคามิอยูท่ อี่ ารมณ์กรึม่ ๆ งงๆ หาค�าอธิบายไม่ได้ (และที่จริงก็ไม่จ�าเป็นต้องหา ค�าอธิบาย) แม้วา่ หลายครัง้ อารมณ์ดงั กล่าวจะมา พร้อมกับเหตุการณ์แปลกประหลาดเหนือธรรมชาติ แต่ก็ไม่ได้เป็นผลจากเหตุการณ์ท่ีว่านั้นโดยตรง กลับเกิดขึ้นเพราะการเลือกมองเหตุการณ์นั้น (และเหตุการณ์อื่นที่เหมือนจะปกติ) ในมุมที่ไม่ เหมือนใครมากกว่า”
นาลันทา คุปต์
85
พี่ชำย น้องสำว ไกรวุฒิ จุลพงศธร
มันคงเกิดขึน้ ทุกครัง้ อยูแ่ ล้ว แต่ผมก็ไม่ชอบคูห่ มัน้ น้องสาว ผมตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้เจอ และยิ่งผมชอบเขาน้อยลงเท่าไร ก็ยิ่งสงสัยน้องสาวของผมมากขึ้นเท่านั้น ผมผิดหวังกับ การเลือกของเธอ บางทีผมอาจเป็นคนใจแคบ ดูเหมือนน้องสาวผมก็คิดแบบนั้นเช่นกัน เราไม่ได้ คุยกันเรื่องความรู้สกึ ของผมหรอก แต่ดูเหมือนเธอรู้ว่าผม ไม่ชอบแฟนเธอ และเธอก็แสดงความไม่พอใจออกมา “พี่เป็นคนมองอะไรแคบๆ” เธอว่างั้น ในเวลานั้น เราก�าลังคุยกันเรื่องสปาเกตตีกันอยู่ เธอหาว่าผมเป็นคนมองสปาเกตตีแบบแคบๆ แน่นอนว่าเธอยังไม่ได้พดู สิง่ ทีอ่ ยูใ่ นใจจริงๆ หรอก คู่หมั้นของเธอยังซ่อนตัวอยู่ในบางแห่งหลังสปาเกตตี ไกรวุฒิ จุลพงศธร
87
จานนี้ เราก�าลังเถียงเกี่ยวกับเขาโดยใช้เจ้าสปาเกตตีเป็น ตัวแทนอยู่ เรื่องทั้งหมดเริ่มขึ้นในบ่ายวันอาทิตย์ตอนที่เธอ ออกความเห็นว่าเราน่าจะไปกินอาหารอิตาเลียน “ได้เลย” ผมบอก เพราะตอนนั้นผมนึกอยากกินอยู่เหมือนกัน เรา ไปที่ร้านสปาเกตตีเล็กๆ น่ารักที่อยู่ตรงข้ามสถานีรถไฟ และเพิง่ เปิดใหม่ได้ไม่นานนัก ผมสัง่ สปาเกตตีกบั มะเขือยาว และกระเทียม ส่วนเธอเลือกสปาเกตตีกับซอสเพสโต้ ใน ขณะทีร่ ออาหาร ผมดืม่ เบียร์ไปขวด ตัง้ แต่เช้ามาทุกอย่าง ดูลงตัว มันเป็นวันอาทิตย์ของเดือนพฤษภาที่อากาศดี เหลือเกิน แต่ แ ล้ ว ปั ญ หาก็ ม า เริ่ ม จากตั ว สปาเกตตี เ อง นัน่ แหละเพราะรสชาติมนั แย่เหลือเกิน ผิวหน้าของพาสต้า เป็นแป้งที่มีรูปร่างประหลาดๆ ส่วนข้างในก็ยังแข็งและ เหมือนยังไม่สกุ และถ้าพูดถึงเนยทีเ่ ขาใช้ละก็ ขนาดสุนขั ก็คงเมินหน้าหนี ผมกินได้ไม่ถึงครึ่ง แล้วเรียกเด็กเสิร์ฟ มาเก็บจานไปเลย น้องสาวช�าเลืองมองผมครั้งสองครั้งแต่ยังไม่พูด 88
พี่ชาย น้องสาว
อะไร เธอใช้เวลาหมดไปกับการยอมกินทุกสิ่งทุกอย่างที่ พวกเขาเสิร ์ ฟให้ ส่วนผมนั่งจิบเบียร์แล้วมองไปนอก หน้าต่าง “รู้น่ะว่าพี่ไม่ชอบ แต่ไม่ต้องเหลืออาหารเยอะ ขนาดนั้นก็ได้” “แหวะ” “รสชาติมันไม่ได้แย่ขนาดนั้นหรอกนะ พี่น่าจะฝืน กินเข้าไปหน่อย” “ท�าไมฉันต้องท�าด้วย นี่มันกระเพาะฉันนะ ไม่ใช่ ของเธอซะหน่อย” “ก็ร้านนี้เพิ่งเปิดใหม่นี่ พ่อครัวเขาอาจยังไม่ชิน กับเครื่องไม้เครื่องมือก็ได้ มันไม่ตายหรอกนะกับการให้ ก�าลังใจเขาหน่อย” เธอพูด ก่อนที่จะจิบกาแฟไร้รสชาติ ที่พวกเขาเพิ่งเสิร์ฟเธอ “เธออาจพูดถูกก็จริง” ผมว่า “แต่มันก็สมควรอยู่ แล้วไม่ใช่หรือที่คนเราจะเหลืออาหารที่เขาไม่อยากกิน” “ดี เป็นความผิดของฉัน พ่อคนแสนรู้” “เธอมีปญ ั หาอะไรของเธอ เวลานัน้ ของเดือนอีกแล้ว ไกรวุฒิ จุลพงศธร
89
เหรอ” “อย่ามาพูดกับฉันแบบนี้นะ” “ใจเย็น” ผมพูด “อย่าลืมสิ ว่าเธอก�าลังพูดอยู่ กับคนที่รู้ดวี ่าประจ�าเดือนของเธอเริ่มมาตั้งแต่เมื่อไร เธอ น่ะมาช้า จนแม่ต้องพาไปหาหมอ” “ถ้ายังไม่หุบปากอีก ฉันจะปาหนังสือใส่หน้าพี่ แล้วนะ” เธอเริ่มเครียดขึ้นมา ผมก็เลยหยุดพูด “ปัญหาของพี่ก็คือ พี่เป็นคนใจแคบกับทุกอย่าง” เธอพูดขณะเติมครีมลงไปในกาแฟ (เห็นไหม ผมบอกแล้ว ว่ า กาแฟนั่ น ไร้ ร สชาติ สิ้ น ดี ) “พี่ เ ห็ น แต่ ด ้ า นไม่ ดี ข อง ทุกอย่าง พี่ไม่เคยพยายามมองส่วนที่ดีเลย ถ้าอะไรมัน ไม่ถงึ มาตรฐานของพี่ พีก่ จ็ ะไม่แตะมันเลย มันน่าร�าคาญ มาก” “มันก็อาจจะจริง แต่นี่ก็ชวี ิตของฉันนะ ไม่ใช่ของ เธอ” “และพี่ ก็ ไ ม่ แ คร์ เ ลยว่ า พี่ ไ ปท� า ร้ า ยคนอื่ น มาก ขนาดไหน พี่ดีแต่พูด แล้วก็ท้ิงให้คนอื่นต้องมานั่งเก็บ 90
พี่ชาย น้องสาว
ว่ำด้วยคนแปล ไกรวุ ฒิ จุ ล พงศธร จบการศึ ก ษาจากคณะ นิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เริ่มต้น ท�างานด้วยการเป็นคนเขียนบทละครโทรทัศน์ อิสระ จากนัน้ มาร่วมงานกับนิตยสาร BIOSCOPE ตั้ ง แต่ ป ี พ .ศ. 2546 ในต� า แหน่ ง นั ก วิ จ ารณ์ ภาพยนตร์และฝ่ายวิชาการ ปัจจุบนั มีงานเขียนใน นิตยสาร BIOSCOPE, สารคดี, Mars พ็อกเก็ตบุก๊ ฟิลม์ ไวรัสบางฉบับ เช่น สัตว์วกิ าล : ภาพเรืองแสง ของอภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล, อยากท�าหนัง แต่ฉันไม่มีตังค์ และเป็นอาจารย์พิเศษประจ�า สาขาวิชาภาพยนตร์ศึกษา คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
150 พี่ชาย น้องสาว
“ผมคงต่างจากทุกคนตรงที่ไม่ได้เป็นแฟนพันธุ์ แท้ของมูราคามิ แต่พอมาได้อ่านงานเขาจริงๆ มันก็ดีน่ะ รู้เลยว่าเขาเก่งจัง กวนจัง และมีมิติ เรื่องที่เราแปลเป็นเรื่องเรียบๆ แต่ในความเรียบ มันก็มีความล่อแหลมระหว่างพี่ชายกับน้องสาว มีกลิ่น incest นิดๆ ขี้หึงหน่อยๆ มูราคามิเก่งดี ที่ ป ั ้ น และบาลานซ์ ไ ม่ ใ ห้ ตั ว ละครถล� า หล่ น ไป ในหลุมด�ากฤษณาอะไรเทือกนั้น การยืนอยู่แค่ ปากหลุมแต่ไม่หล่นลงไปท�าให้เรือ่ งมีเสน่หจ์ ริงๆ”
ไกรวุฒิ จุลพงศธร 151
ฝำแฝดและทวีปที่จมดิ่ง จินนี่ สาระโกเศศ
1. หลังจากทีแ่ ยกกับสองฝาแฝดได้เป็นเวลาประมาณ ครึ่งปี ผมก็บังเอิญไปเห็นรูปของพวกเธอในนิตยสารฉบับ หนึ่ง ในรูปนัน้ พวกเธอไม่ได้สวมเสือ้ เทรนเนอร์ราคาถูก เบอร์ 208 และ 209 ที่เคยสวมเป็นประจ�าขณะที่ยังอยู่ กับผม ในรูปนั้นพวกเธอสวมเสื้อผ้าดูดีที่แตกต่างไปจาก เดิม หนึ่งในพวกเธอสวมชุดวันพีซไหมพรม ส่วนอีกคน หนึ่งสวมเสื้ออะไรสักอย่างที่ดูเหมือนเสื้อสูทผ้าคอตต้อน หยาบๆ ผมของพวกเธอยาวกว่าเดิมมาก และพวกเธอก็ ยังแต่งหน้าบางๆ อีกด้วย ถึงพวกเธอจะดูต่างออกไป แต่ผมก็รู้ทันทีว่าเป็น พวกเธอ จินนี่ สาระโกเศศ 153
ถึงแม้วา่ หนึง่ ในพวกเธอจะหันหลัง และอีกคนหนึง่ ยังมองเห็นเพียงด้านข้าง แต่วินาทีที่เปิดไปที่นิตยสาร หน้านั้น ผมก็รู้ทันทีว่าเป็นพวกเธอ เหมือนเวลาที่ได้ยิน โน้ตตัวแรกของเพลงที่ฟังมาหลายร้อยครั้ง ผมรู้ได้ใน เสี้ยววินาที ผมรู้ทันทีว่าพวกเธออยู่ตรงนั้น รูปใบนั้นเป็นรูปดิสโก้เธคที่เพิ่งเปิดใหม่ในย่าน รปปงกิ รูปของพวกเธออยู่ในหน้าแรกของบทความเรื่อง “สถานที่เที่ยวล่าสุดของโตเกียว” ที่มีความยาว 6 หน้า รูปภายในดิสโก้เธคที่กว้างใหญ่ ถูกถ่ายลงมา จากด้านบนด้วยเลนส์มุมกว้าง ถ้าไม่บอกว่าที่นี่เป็น ดิ ส โก้ เ ธค ก็ ค งนึ ก ว่ า เป็ น อะควาเรี ย ม หรื อ ไม่ ก็ เ รื อ น กระจกที่สร้างได้อย่างงดงาม ที่นึกอย่างนั้นเป็นเพราะ ภายในดิสโก้เธคทั้งหมดท�าจากกระจก ตั้งแต่พื้นขึ้นไป จนถึงเพดาน ทั้งโต๊ะ ก�าแพง และของตกแต่งในร้าน ทั้งหมดท�าจากกระจก และยังมีไม้ประดับขนาดใหญ่อยู่ ภายในด้วย บริเวณภายในร้าน มีบล็อกแก้วกั้นแบ่งพื้นที่ออก เป็นส่วนๆ ในแต่ละบล็อกมีผู้คนก�าลังดื่มสังสรรค์อยู่ 154 ฝาแฝดและทวีปที่จมดิ่ง
หลายคนในนั้นก�าลังเต้นร�า ส�าหรับผม มันดูเหมือนหุ่น จ�าลองของมนุษย์ที่ถูกต้องตามสัดส่วนและดูโปร่งแสง ที่ มุ ม ซ้ า ยของรู ป มี โ ต๊ ะ รู ป วงรี ตั ว ใหญ่ ท� า จาก กระจก และพวกเธอก็นั่งอยู่ที่โต๊ะตัวนั้น ด้านหน้าของ พวกเธอมี แ ก้ ว ค็ อ กเทลใบใหญ่ ส องใบกั บ จานใส่ ข อง ขบเคี้ยวอยู่อกี หลายใบ หนึ่งในพวกเธอจับพนักเก้าอี้ด้วย สองมือแล้วหันหลังไปมองฟลอร์เต้นร�าซึ่งอยู่อีกด้านของ กระจกอย่างตั้งอกตั้งใจ ส่วนพวกเธออีกคนหนึ่งก็ก�าลัง คุยกับผู้ชายที่นั่งอยู่ข้างๆ ถ้าภาพภาพนี้ไม่ใช่ภาพของ พวกเธอ มันก็คงเป็นเพียงแค่ภาพถ่ายธรรมดาๆ ที่ไม่ได้มี อะไรพิเศษ ก็แค่ผู้หญิงสองคนกับผู้ชายคนหนึ่งก�าลังนั่ง ดื่มเหล้ากันในดิสโก้เธค และชื่อของดิสโก้เธคแห่งนั้น ก็คือ “เดอะกลาสเคจ” ซึ่งหมายถึง “กรงแก้ว” ผมได้นติ ยสารเล่มนีม้ าด้วยความบังเอิญ ตอนนัน้ ผมมาถึงก่อนเวลานัดคุยงาน ผมจึงมานั่งฆ่าเวลาที่ร้าน กาแฟ ผมหยิบนิตยสารออกมาจากชั้นวางนิตยสารที่อยู่ ในร้าน ผมเปิดอ่านผ่านๆ ไปทีละหน้าๆ ไม่อย่างนั้นผม คงไม่มาอ่านนิตยสารของเดือนที่ผ่านมาหรอก จินนี่ สาระโกเศศ 155
ใต้รูปของพวกเธอมีค�าบรรยายธรรมดาๆ ที่พบ เห็นได้ทั่วไป เขียนอยู่ว่า “กลาสเคจเปิดเพลงใหม่ล่าสุด ในโตเกียว และเป็นที่รวมของคนทันสมัย” ภายในร้าน รายล้อมด้วยกระจกเหมือนอย่างชือ่ ของร้าน เห็นแล้วนึกถึง เขาวงกตสีใส ที่นี่เสิร์ฟค็อกเทลหลากชนิด และเล่นเพลง ที่อยู่ในความนิยม ประตูทางเข้ามีเจ้าหน้าที่ตรวจเช็ก ความเรียบร้อยอยู่ ถ้าแต่งตัวไม่เหมาะกับสถานที่ พวกที่ ไม่มีเพื่อนมาด้วย ก็จะไม่ได้รบั อนุญาตให้ผ่านเข้าไปได้ ผมสั่งกาแฟแก้วที่สองกับพนักงานเสิร์ฟ แล้วถาม ว่าจะตัดนิตยสารหน้านี้กลับไปได้หรือไม่ เธอตอบว่า ตอนนี้เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบไม่อยู่ เธอจึงไม่ทราบ แต่ก็ คิดว่าไม่น่าจะเป็นอะไร คงไม่มีใครทันสังเกต ผมจึงใช้ เมนูอาหารที่ท�าจากพลาสติกตัดมันออกมา พับเป็นสีท่ บ แล้วใส่ลงในกระเป๋าเสือ้ แจ็กเก็ต ขณะที่ผมกลับมาถึงส�านักงาน ประตูถูกเปิดทิ้งไว้ และภายในก็ไม่มีใครอยู่ เอกสารวางกระจายอยู่บนโต๊ะ แก้วน�้าและจานสกปรกๆ กองอยู่ในอ่างล้างจาน และมี 156 ฝาแฝดและทวีปที่จมดิ่ง
ว่ำด้วยคนแปล จินนี่ สาระโกเศศ จบการศึกษาวิชาเอกภาษา ญี่ ป่ ุ นจากคณะอั ก ษรศาสตร์ จุ ฬ าลงกรณ์ มหาวิทยาลัย เคยท�างานประจ�าได้ต�าแหน่ง พนักงานดีเด่น หลังจากนั้นมาเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยเคโอในกรุงโตเกียว แล้วจึงกลับไป ท�างานเขียนและงานแปลที่ตัวเองรักที่เมืองไทย และก็ยังมาญี่ปุ่นเพื่อเรียนท�าอาหาร ท�าขนม และท�างานเขียนอยู่เสมอ “ฮารูกิ มูราคามิ พาหัวสมองและความรู้สึก เข้าไปในอีกห้วงหนึ่ง ซึ่งเวลาเดินย้อนตัดไปมา เหมือนจะเข้าใจยาก แต่ไม่ใช่ เหมือนจะเข้าใจ ได้ แต่ต้องใช้ความรู้สกึ เหมือนเหตุผลที่เดินอยู่ บนจินตนาการ เหมือนจินตนาการที่เคลื่อนไป ตามความรู้สึก เหมือนความรู้สึกที่พยายามให้ กลับเข้าสู่สามัญ 192 ฝาแฝดและทวีปที่จมดิ่ง
“ฝนตกหนักที่บานหน้าต่าง ความรู้สึกอ้างว้าง อย่ า งบอกไม่ ถู ก สองมื อ กดลงตรงคี ย ์ บ อร์ ด หัวสมองวิ่งไล่ไต่ไปตามตัวอักษร จิตใจก้าวเดิน ไปตามความรู ้ สึ ก ของตั ว ละครของฮารู กิ มูราคามิ ความว่างเปล่าที่จับต้องได้ ความ จับต้องได้ท่มี ลายหายไป ความทรงจ�าที่ตอกย�้า ความซ�้าซากยามหลับตาลง ความฝันที่ค่อยๆ จางหาย แต่กลับย�้าซ�า้ ชัด ไม่อาจลืมเลือน “ที่ท้ายที่สุดน�าเราเข้าสู่โลกแห่งความจริงที่เต็ม ไปด้วยความฝัน...”
จินนี่ สาระโกเศศ 193
อำณำจักรโรมันล่มสลำย
ชำวอินเดียนลุกฮือเมื่อปี 1881 ฮิตเลอร์บุกโปแลนด์ และโลกแห่งสำยลมเกรี้ยวกรำด สิงห์ สุวรรณกิจ
1. อาณาจักรโรมันล่มสลาย ตอนที่ผมสังเกตว่าลมเริ่มพัดแรงนั้นเป็นช่วงบ่ายของ วันอาทิตย์บ่ายหนึ่ง หรือถ้าจะให้ตรงต้องกว่านั้นก็คือ ณ เวลาบ่ายสองเจ็ดนาทีของวันดังกล่าว ในเวลานั้น เช่นเดียวกับทุกๆ ครั้ง - นั่นคือเช่นเดียวกับ สิ่งที่ผมจะท�าเสมอทุกๆ บ่ายวันอาทิตย์ - ผมก�าลังนั่ง อยู่ที่โต๊ะในครัว ฟังเพลงประเภทไม่มีพิษมีภัยอะไรไป พร้อมๆ กับรวบรวมบันทึกของสิ่งที่เกิดขึ้นในช่วงระยะ หนึ่งสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมติดนิสัยจดบันทึกเหตุการณ์ ประจ�าวันต่างๆ แบบง่ายๆ เอาไว้ แล้วพอวันอาทิตย์ก็ สิงห์ สุวรรณกิจ 195
ค่อยเขียนสาธยายมันออกมาเป็นเรื่องเป็นราว เมื่อผมเขียนส่วนของ 3 วันในสัปดาห์เสร็จ นั่นคือถึง ส่วนของวันอังคาร ผมก็รู้สึกว่ามีลมกระโชกอยู่ภายนอก มันพัดผ่านหน้าต่างไปด้วยเสียงอึงต�า่ ๆ ผมพักการเขียน ไว้ชั่วคราว ปิดปลอกปากกา แล้วออกไปที่ระเบียงเพื่อ เก็บเสื้อผ้าที่ซักตากไว้ วัตถุที่แขวนอยู่ล้วนลอยสะบัด ส่ ง เสียงดังแตกแห้งแล้ง ปล่อยชายของตัวเองให้เป็น ดาวหางบ้าคลั่งแหวกว่ายอยู่ในอวกาศ กระแสลมคงจะค่อยๆ พัดแรงขึ้นตอนที่ผมไม่ได้ใส่ใจ ขณะที่ผมตากผ้าอยู่นอกระเบียงในตอนเช้า หรือจะให้ ตรงเป๊ะก็คือตอนแปดโมงสิบนาทีนั้น ไม่มีแม้กระทั่งลม ร�าเพยโชยชายมาสักนิด เรื่องนี้ผมจ�าได้อย่างติดตรึง ผนึกแน่นราวกับฝาของเตาหลอมเหล็ก เพราะในชั่วแวบ นั้น ผมยังคิดด้วยซ�้าเลยว่าคงไม่ต้องใช้ที่หนีบผ้าในวัน ที่แสนสงบอย่างนี้กระมัง
196 อาณาจักรโรมันล่มสลาย
จะให้สาบานก็ได้วา่ ไม่มกี ลุม่ ก้อนอากาศธาตุใดๆ เคลือ่ นที่ แม้แต่น้อยในเวลานั้น หลังจากเก็บผ้าเข้ามาอย่างลวกๆ ผมก็เดินไปปิดหน้าต่าง ทุกบานในอพาร์ตเมนต์ เมื่อปิดหน้าต่างหมดแล้ว ผมก็ แทบไม่ได้ยินเสียงลมอีกเลย หมู่ไม้ภายนอก อันได้แก่ ต้นสนหิมาลัยและต้นเกาลัดเป็นส่วนใหญ่นั้นบิดเบี้ยว ไปมาโดยปราศจากสุ้มเสียง ดูไปก็คล้ายสุนัขเวลารู้สึก คันจนทนไม่ไหว แถบเมฆเคลื่อนผ่านท้องฟ้าและวูบหาย ไปราวกับสายลับผู้มีแววตาชั่วร้าย ในขณะที่เสื้อเชิ้ต หลายตัวบนระเบียงของอพาร์ตเมนต์ฝง่ั ตรงข้ามพันตัวเอง เข้ากับเชือกพลาสติกส�าหรับตากผ้า และเกาะเกี่ยวอยู่ เช่นนั้นอย่างลนลานเหมือนเด็กก�าพร้าถูกทอดทิ้ง มันจะเป่าเป็นพายุแน่ ผมคิด ทว่าเมื่อผมเปิดหน้าหนังสือพิมพ์และตรวจสอบแผนที่ สภาพอากาศแล้ว ผมกลับไม่พบสัญญาณของพายุไต้ฝุ่น สิงห์ สุวรรณกิจ 197
แต่อย่างใด โอกาสที่ฝนจะตกนั้นคือ 0% มันควรจะเป็น บ่ายวันอาทิตย์อันสงบราบเรียบราวกับสมัยรุ่งเรืองของ อาณาจักรโรมันต่างหากเล่า ผมถอนหายใจเบาๆ อาจจะขนาดประมาณ 30% จาก นั้นพับหนังสือพิมพ์เก็บ จัดเสื้อผ้าเก็บลงในตู้ลิ้นชัก ชง กาแฟไปพร้อมๆ กับฟังดนตรีไร้พิษภัยนั้นอีกหน่อย แล้ว ก็กลับมาบันทึกไดอะรี่ต่อพร้อมกาแฟถ้วยอุ่น วันพฤหัสฯ ผมนอนกับเพื่อนสาว เธอชอบสวมผ้าปิดตา ขณะมี เ ซ็ ก ซ์ เธอชอบติ ด เศษผ้ า ไว้ ใ นกระเป๋ า ส� า หรั บ เดินทางค้างคืนที่ได้จากสายการบินไปไหนมาไหนด้วย เพื่อจุดประสงค์น้นั โดยเฉพาะ ไม่ใช่รสนิยมผมเลย เอาเข้าจริงๆ แล้ว แต่ตอนที่เธอ ปิดตาอย่างนั้น ผมก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าเธอแลดูน่ารักฉิบ ถึงที่สุดแล้ว เราก็เป็นมนุษย์ปุถุชนด้วยกันทั้งนั้น และ ต่างคนก็ล้วนมีอะไรหลุดๆ บ้างตรงนั้นนิดตรงนี้หน่อย 198 อาณาจักรโรมันล่มสลาย
ว่ำด้วยคนแปล หลั ง จากที่ สิ ง ห์ สุ ว รรณกิ จ เรี ย นจบโทด้ า น พั ฒ นศึ ก ษาจากอั ง กฤษก็ ก ลั บ มาท� า งานกั บ องค์กรพัฒนาเอกชนด้านสื่อทางเลือก จากนั้น ก็เริ่มให้ความส�าคัญกับงานวิชาการและวรรณกรรมเพราะเห็ น ว่ า มี ส ่ ว นเสริ ม ซึ่ ง กั น และกั น ในปี 2546 ได้รับทุนไปท�าการวิจัยที่โตเกียว ก่อนย้ายตัวเองไปติดเกาะที่โอกินาวา รวมใช้ เวลาในญี่ปุ่นเกือบสองปี หลังจากกลับมาเมือง ไทยเมื่อปีกลายก็เริ่มท�างานวิจัยไปพร้อมๆ กับ พยายามเขียนหนังสือและใช้ความสามารถด้าน ภาษาญี่ปุ่นที่เพิ่มขึ้นมาอีกเล็กน้อยในงานแปล ในปี 2545 สิงห์ สุวรรณกิจ ได้อ่าน ‘นอร์วีเจียน วู้ด’ เป็นครั้งแรก (หลังจากที่ตีพิมพ์ออกมาแล้ว
210 อาณาจักรโรมันล่มสลาย
15 ปี ) และพบว่ า ความเงี ย บงั น ที่ เ ขารู ้ จั ก มานมนาน (มันด�ารงอยู่กับมนุษยชาติมานาน ก่อนที่เขาจะเกิด) สามารถมีรูปทรงสี่เหลี่ยม เป็นหนังสือและตกผลึกเป็นถ้อยค�าได้ จากนั้น โลกอันประหลาดเหลือของมูราคามิก็เปรอะซึม เข้ า มาในโลกแห่ ง ความจริ ง ที่ สิ ง ห์ อ าศั ย อยู ่ อย่างน้อยที่สุด เมื่อครั้งที่เขามีโอกาสไปท�าวิจัย ที่ โ ตเกี ย ว ทุ ก ครั้ ง ที่ สิ ง ห์ ล งจากรถไฟเส้ น มารุโนะอุจิที่สถานียทซึยะแล้วออกเดินมุ่งหน้า ไปทางอิจิกายะ เขาก็จะอดนึกถึงการเดินเท้า อันเหม่อลอยของนาโอโกะกับโทรุไม่ได้ เขามักจะ รู้สึกว่าท่ามกลางช่องว่างระหว่างผู้คน ทั้งสอง อาจจะเป็นใครก็ได้ทกี่ า� ลังเดินอยูต่ รงหน้า...
สิงห์ สุวรรณกิจ 211
ต�ำนำนนกไขลำน อนุสรณ์ ติปยานนท์
ผมก�าลังต้มเส้นสปาเกตตีอยูใ่ นครัวขณะทีห่ ญิงสาวคนนัน้ โทร.มา ก่อนหน้าที่เส้นจะได้ที่ ผมก� าลังผิวปากเพลง ลา กัซซา ลาดรา1 ของรอสสิน่ี2 ทางคลื่นวิทยุเอฟเอ็ม มันช่างเป็นเพลงประกอบการต้มเส้นสปาเกตตีที่สมบูรณ์ แบบเสียนี่กระไร เมือ่ ได้ยนิ เสียงโทรศัพท์ ผมพูดกับตัวเองว่าอย่าไป แยแสมัน ต้องต้มเส้นให้เสร็จก่อน มันเกือบจะได้ทแี่ ล้วและ นอกจากนัน้ คลอดิโอ แอบบาโด3 และวงลอนดอนซิมโฟนี ของเขาก�าลังบรรเลงเพลงดังขึ้นเป็นล�าดับ อย่างไรก็ตาม ผมลองคิดอีกที ผมหรี่ไฟลง ตรงไปที่ห้องรับแขก และ หยิบหูโทรศัพท์ข้ึนสนทนาทั้งที่มีตะเกียบยาวอยู่ในมือ อาจจะเป็นเพื่อน หรือบางทีอาจเป็นข่าวจากงานใหม่ อนุสรณ์ ติปยานนท์ 213
“ฉันขอเวลาคุณแค่สิบนาที” มีเสียงผู้หญิงดัง ออกมาจากปลายสายนั่น “อะไรนะ” ผมตอบกลับไปอย่างประหลาดใจ “พูดอีกทีสิครับ” “ฉันพูดว่า ฉันขอเวลาคุณแค่สิบนาทีเท่านั้น” หญิงสาวผู้น้นั พูดซ�้า ผมแน่ใจว่าไม่เคยได้ยนิ เสียงผู้หญิงคนนัน้ มาก่อน เลยในชีวิต ผมมั่นใจว่าหูของผมเป็นหูชั้นยอด ดังนั้น ผมจึงเชื่อว่ามันต้องท�างานไม่ผิดพลาด นี่เป็นเสียงของ ผู้หญิงที่ผมไม่รู้จัก เป็นเสียงพูดในล�าคอที่แผ่วเบาและ ไร้อารมณ์ “ต้องขอโทษด้วย แต่คณ ุ ต้องการต่อสายไปทีไ่ หน” ผมสนทนากับเธออย่างสุภาพที่สุดเท่าที่จะท�าได้ “มันจะต่างอะไรเล่า สิ่งที่ฉันต้องการคือเวลาสิบ นาทีของคุณ เป็นสิบนาทีท่ีเราจะได้ทา� ความเข้าใจซึ่งกัน และกัน” เธอตรงเข้าประเด็นอย่างประณีตและรวดเร็ว “ความเข้าใจซึ่งกันและกันรึ” “เป็นความเข้าใจซึ่งความรู้สึกของเรา” หญิงสาว 214 ต�ำนำนนกไขลำน
คนนั้นตอบห้วนๆ ผมยืดคอมองไปที่ประตูครัวที่เปิดทิ้งไว้ มีไอสีขาว พวยพุ่งขึ้นจากหม้อต้มสปาเกตตี และแอบบาโดยังคง อ�านวยเพลงของเขาต่อไป “ถ้าคุณไม่วา่ อะไร ตอนนีผ้ มก�าลังต้มเส้นสปาเกตตี และมันก�าลังจะได้ที่ ถ้าผมต้องคุยกับคุณต่ออีกสิบนาที เส้นสปาเกตตีคงเละไม่เป็นท่า ดังนั้นผมจะขอวางหูก่อน ตกลงไหม” “คุณก�าลังต้มเส้นสปาเกตตี” ผู้หญิงคนนั้นสบถ อย่างไม่เชื่อหู “นี่เพิ่งสิบโมงเช้า คุณต้มเส้นสปาเกตตี ตอนเช้าตรู่น่นี ะ ไม่แปลกไปหน่อยหรือ” “แปลกหรือไม่ ก็ไม่เกี่ยวอะไรกับคุณ” ผมพูด “ผมไม่กนิ อาหารเช้าบ่อยนัก แต่ตอนนีผ้ มหิว และตราบใด ที่ ผ มเป็ น คนท� า อาหารกิ น เอง ผมจะกิ น มั น เมื่ อ ไหร่ ก็ เป็นเรื่องส่วนตัวของผม ใช่ไหม” “ใช่...ทีค่ ณ ุ ว่ามามันก็ถกู ถ้าเช่นนัน้ ก็วางสายเถอะ” ผูห้ ญิงคนนัน้ พูดอย่างช้าๆ ด้วยน�า้ เสียงกึง่ แข็งขัน กึ่งยั่วยุ ช่างเป็นน�า้ เสียงที่แปลก มีการเปลี่ยนแปลงทาง อนุสรณ์ ติปยานนท์ 215
อารมณ์ เสียงของเธอเปลี่ยนไป “ฉันจะโทร.กลับมาใหม่ทีหลัง” “เดี๋ยวก่อน” ผมตะโกน “ถ้าคุณต้องการจะเสนอขายสินค้าอะไรสักอย่าง ไม่ต้องโทร.กลับมา ผมก�าลังตกงานและไม่มเี งินพอจะซื้อ อะไรได้” “ฉันรู้แล้ว ไม่ต้องย�้า” เธอพูด “คุณรู้แล้ว คุณรู้อะไร” “รู้ว่าคุณตกงาน นั่นคือเรื่องที่ฉันรู้ ตั้งใจต้มเส้น ของคุณไปเถอะ ตกลงไหม” “เดี๋ยว คุณชื่อ-” ผมพยายามจะตั้งค�าถามแต่ สายหลุดไป ผมรู้สึกว่าเธอไม่ได้วางหู แต่แค่กดปุ่มยุติ การสนทนา ผมกลายเป็นฝ่ายอาลัยอาวรณ์ ผมจ้องมองหู โทรศัพท์ในมือแล้วก็นึกถึงเส้นสปาเกตตี ผมวางหูแล้วดิ่ง กลับไปทีค่ รัว ปิดแก๊ส เทเส้นใส่ทกี่ รอง อุน่ ซอสมะเขือเทศ ด้วยกระทะแบนแล้วเทมันลงบนเส้น เส้นเละเกินไปแล้ว 216 ต�ำนำนนกไขลำน
ว่ำด้วยคนแปล อนุสรณ์ ติปยานนท์ นักเขียน มีผลงานมากมาย อาทิ ลอนดอนกับความลับในรอยจูบ, แปด ครึ่งริกเตอร์-การตามหาหัวใจที่สาบสูญ, H2O ปรากฏการณ์แตกตัวของน�้าบนแผ่นกระดาษ เคหวัตถุ ท่าอากาศยานต่างความคิด และนวนิยายเพลงรักนิวตริโน “ ‘ต�านานนกไขลาน’ ฉบับเรือ่ งสัน้ มีทศิ ทางอีกแบบ ต่างจากนวนิยาย ในขณะทีผ่ มแปล ภาพของยูลซิ สิ ที่เสร็จศึกแห่งทรอยและกลายเป็นคนว่างงาน ก�าลังเดินทางกลับบ้านทีเ่ กาะอิทากา เขาออกเดินทาง อย่างมีความหวังโดยไม่รวู้ า่ ภรรยาตนเองได้ปนั ใจ ให้คนอืน่ แล้ว (ซึง่ แสดงออกอย่างเป็นนัยเมือ่ ภรรยา ของตัวเอกเริม่ กลับบ้านผิดเวลา) ยูลซิ สิ ได้พบกับ เงือกน้อยระหว่างทางทีบ่ อกหนทางถูกต้องแก่เขา (ในฉบับเรื่องสั้นเราไม่รู้ชื่อของเธอ แต่ในฉบับ นวนิยายเธอชื่อคาซาฮาระ เมย์ และมีอิทธิพล 276 ต�ำนำนนกไขลำน
ต่อเนื้อเรื่องอย่างมาก) ยูลิซิสไม่ได้สนการเป็น วี ร บุ รุ ษ อี ก ต่ อ ไป เขาต้ อ งการกลั บ บ้ า นและ เริ่มต้นครุ่นคิดถึงความตาย “ ‘นกไขลาน’ คือการเปรียบเทียบถึงความตายใน โลกสมัยใหม่ของมูราคามิ คือระบบทุนนิยมที่ เขาวิจารณ์อย่างเผ็ดร้อนเสมอในนวนิยายแทบ ทุกเรื่อง (มันท�าให้ผู้คนป่วยไข้ใน ‘Norwegian Wood’ ท�าให้เด็กสาวเหลวแหลกใน ‘Dance, Dance, Dance’ และท�าให้ชายวัยกลางคนว้าเหว่ ใน ‘South of the Border, West of the Sun)’ นกนั้นจะท�างานได้ต่อเมื่อมีการไขลาน แม้เสียง มันจะไพเราะ ลึกลงไปมันก็เป็นเพียงนกไขลาน ตัวหนึ่ง ดังระบบทุนนิยมที่แม้น่าตื่นตา ด้วย การถูกไขลานจากโฆษณาและการตลาด แต่ลกึ ลงไปแล้วมันแสดงถึงการบริโภคไม่หยุดยัง้ ชีวติ ที่ไร้แก่นและมันหมุนวนพาคนไปสู่ความพินาศ ดังที่เราเผชิญอยู่ในเศรษฐกิจโลกขณะนี้” อนุสรณ์ ติปยานนท์ 277
ผลงำนรวมเรื่องสั้นของฮำรูกิ มูรำคำมิ ที่จัดพิมพ์โดยส�ำนักพิมพ์ก�ำมะหยี่
เส้นแสงทีส่ ญ ู หำย เรำร้องไห้เงียบงัน
(Firefly, Barn Burning and other stories)
ปาลิดา พิมพะกร, วิวฒ ั น์ เลิศวิวฒ ั น์วงศา, ธนรรถวร จตุรงควาณิช, มัทนา จาตุรแสงไพโรจน์, โตมร ศุขปรีชา แปล รวมเรื่องสั้นแปลจากผลงานของนักเขียนร่วมสมัยชื่อก้องโลกชาว ญี่ปุ่น จากการร่วมมือร่วมใจของบรรดาแฟนหนังสือ เส้นแสงที่ สู ญ หาย เราร้ อ งไห้ เ งี ย บงั น เป็ น บทพิ สู จ น์ ไ ด้ เ ป็ น อย่ า งดี ว ่ า มูราคามิยังคงสั่นสะเทือนคนอ่านให้สั่นไหว เยียบเย็น และนิ่งอึ้ง รวมทั้ ง ทิ้ ง ปริ ศ นาท้ า ทายให้ ค นอ่ า นขบคิ ด ได้ อ ย่ า งไม่ รู ้ จ บ ตั ว หนังสือของเขายังคงคว้านหลุมอันเว้าแหว่งในจิตใจของเราให้ลึก ลงไป ลึกลงไป เพื่อที่จะพบว่าความมืดมิดในก้นบึ้งของจิตใจ เรานั้น ปลอบโยนและเป็นเพื่อนที่ดีที่สุดของเราเสมอมา
ปศำจแห่งเล็กซิงตัน (Lexington Ghosts) ธนพล เศตะพราหมณ์, ยอดมนุษย์หญิง, ดนัย คงสุวรรณ์, คมสัน นัน, กิตติพงศ์ สนธิสมั พันธ์, ปราบดา หยุน่ , นฆ ปักษนาวิน แปล มูราคามิพาเราไปสุดขอบโลกอีกครั้ง ดึงเราไปหลงกลมนตร์ของ ปีศาจที่เต้นระบ�าอยู่กับบทเพลงแจ๊ซและความตาย ไปส�ารวจ ดินแดนมนุษย์น�้าแข็งอันแสนหนาวเย็นแห่งขั้วโลกใต้ พาไปปะทะ คลืน่ ยักษ์รมิ ฝั่งทะเลชายฝั่งของจังหวัดเล็กๆ ห่างไกลผู้คน พานพบ กับปีศาจเขียวทีโ่ ผล่มาให้ตระหนกอกสัน่ ขวัญแขวน พาเราทะลวงสู่ ความเงียบงันของมายาคติแห่งผู้คน น�าเราไปรู้จกั กับความสูญเสีย ในห้องทีโ่ ล่งเปล่ากว้างกลวง และการหาทางออกจากเขาวงกตแห่ง ความกลวงเปล่าหนาวเย็นเหล่านัน้ อาจต้องแลกมาด้วยความตาย และการพลัดพรากอันเป็นนิรนั ดร์
ลึกลับ.โตเกียว.เรือ่ งสัน้ . (Tokyo Mysterious Story Collection) สร้อยสุดา ณ ระนอง, พีรวัธน์ เสาวคนธ์, มุทิตา พานิช, ช่อลดา เจียมวิจักษณ์, กนกวรรณ เกตุชัยมาศ แปล เรือ่ งราวลึกลับหลายระดับหลากความเข้มข้น ความบังเอิญชวนฉงน การติดตามคนหายสาบสูญ บ้างไปแล้วไปลับ บ้างไปแล้วพบตัว กลับมา เกิดอะไรขึน้ เมือ่ ชือ่ และนามสกุลหนีหายไปจากความทรงจ�า ค�าสาปของบิดาที่ท�าให้บุตรชายไม่อาจปักใจรักหญิงใดในทันที จนกระทั่งก้อนหินรูปไตเข้ามาเขย่าหลายสิ่งหลายอย่าง
ทีวพ ี เี พิล (TV People) พรรษา หล�าอุบล, พีรวัธน์ เสาวคนธ์, ปิยะณัฐ จีระกูรวิวัฒน์, ช่อลดา เจียมวิจักษณ์, กนกวรรณ เกตุชัยมาศ, มัทนา จาตุรแสงไพโรจน์ แปล เรือ่ งราวประหลาดมากบ้างน้อยบ้างของผูค้ นหลากหลายจากปลาย ปากกาของนักเล่าเรือ่ งผูเ้ อกอุ ฮารูกิ มูราคามิ จะเชิญท่านไปพบกับ ชายผู้มีทวี ีพีเพิลมาหาในเย็นวันอาทิตย์ สดับฟังชายชู้เมียชาวบ้าน ผูม้ นี สิ ยั พูดคนเดียวราวกับอ่านบทกวี รับทราบเบือ้ งลึกเบือ้ งลับของ มิสเตอร์คลีนที่ทุกคนชื่นชม สัมผัสชะตากรรมสาวน้อยผู้ปลุกความ หื่นกระหายของบุรุษรอบตัว จะเป็นเช่นไรถ้าคู่หมั้นกลายเป็นผีที่ ไม่ดิบเพียงร่าง หากยังเผยความรู้สึกดิบๆ ติดตามกิจวัตรของหญิง ผู้ขยายขอบเขตชีวิตจากการนอนไม่หลับ
ไม่มใี ครน�ำหน้ำบนม้ำหมุน (Dead Heat on a Merry-Go-Round) มุทิตา พานิช, ปิยะณัฐ จีระกูรวิวัฒน์, กนกวรรณ เกตุชัยมาศ, พีรวัธน์ เสาวคนธ์, พรรษา หล�าอุบล, ปาลิดา พิมพะกร แปล เรามีระบบวงทางโคจรที่เรียกว่าชีวิตของเรา ที่เราจะสามารถสอด ตัวเข้าไปอยู่ได้พอดี แต่ระบบที่ว่านี้ก็บังคับควบคุมตัวเราเองด้วย ในเวลาเดียวกัน ช่างละม้ายคล้ายคลึงกับม้าหมุน เพียงหมุนไปใน ที่ที่ถูกก�าหนดด้วยความเร็วที่ถูกก�าหนด ไปไหนก็ไม่ได้ ลงก็ไม่ได้ เปลี่ยนขี่ตัวใหม่กไ็ ม่ได้ ไม่แซงหน้าใคร และไม่ถูกใครแซงหน้า แต่ ถึงอย่างนั้นดูเหมือนพวกเราก็ยังคงอยู่บนม้าหมุนนั้น ควบตะบึง ขับเคี่ยวคู่แข่งในจินตนาการอย่างดุเดือดสูสี
วันเหมำะเจำะส�ำหรับจิงโจ้ (A Perfect Day for Kangaroos) มุทิตา พานิช, ปิยะณัฐ จีระกูรวิวัฒน์, กนกวรรณ เกตุชัยมาศ, พีรวัธน์ เสาวคนธ์, พรรษา หล�าอุบล, ปาลิดา พิมพะกร, มัทนา จาตุรแสงไพโรจน์ แปล รวมเรือ่ งสัน้ หลากหลายความยาว ไปดูลกู จิงโจ้เพิง่ เกิดใหม่ ไปเจอ สาวน้อยร้อยเปอร์เซ็นต์เช้าวันฟ้าใสเดือนเมษายน สัมผัสความง่วง ที่ไม่เข้าใครออกใคร นั่งแท็กซี่ที่มีคนขับเป็นแวมไพร์ ความรุ่งเรือง และล่มสลายของขนมทงการิยาคิ ความอัตคัดรูปชีสเค้ก และอื่นๆ อีกมากมาย รวมทั้งการลงชั้นใต้ดนิ ของห้องสมุดลึกลับ ไปพบกับ มนุษย์แกะหนึ่งเดียวคนนั้น
เร็วๆ นี้ อำฟเตอร์เดอะเควก ตัวละครหลักทั้งหกตกอยู่ในห้วงรัดแห่งพันธนาการจากเรื่องราว หนหลั ง บางอย่ า ง ซึ่ ง บั ด นี้ ก ลั บ ค่ อ ยๆ ปรากฏโฉมขึ้ น อี ก ครั้ ง โดยมีสาเหตุจากกรณีแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่โกเบ ทุกเรื่องราวใน เล่มเกิดขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์ ภายหลังเหตุแผ่นดินไหวหนึ่งเดือน
สั่งซื้อผลงานของส�านักพิมพ์ก�ามะหยี่ได้ที่
www.gammemagie.com
หากพบหนังสือที่มีข้อผิดพลาดหรือไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษขาดหายหรือสลับกัน โปรดแจ้งมาที่ gammemagie@gammemagie.com เพื่อขอเปลี่ยนเล่มใหม่