หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน ❊ ❊ ❊
สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2558 © ส�ำนักพิมพ์ก�ำมะหยี่ ลิขสิทธิ์ภำษำไทย © นพดล เวชสวัสดิ์ พ.ศ. 2558
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน The Girl Who Saved the King of Sweden
Jonas Jonasson นพดล เวชสวัสดิ์
เขียน แปล
บรรณำธิกำรบริหำร บรรณำธิกำรจัดกำร
อธิชำ มัญชุนำกร กำบูล็อง มณฑำ มัญชุนำกร ศรรวริศำ เมฆไพบูลย์ ภัทร เตกิตติพงษ์ ศุภรักษ์ ปฐมกสิวัฒนำ ชุลีพร วุ่นบ�ำรุง
ออกแบบปก รูปเล่ม พิสูจน์อักษร
© Jonas Jonasson, 2013 First published by Piratförlaget, Sweden. Published by agreement with Brandt New Agency. SBN 978-616-7591-41-4 รำคำ 350 บำท
จัดพิมพ์โดย : ส�ำนักพิมพ์ก�ำมะหยี่ 74/1 รังสิต-นครนำยก 31 ธัญบุรี ปทุมธำนี 12130 โทรศัพท์ : 084 146 1432 โทรสำร : 02 996 1514 Facebook : http://www.facebook.com/GammeMagieEditions Email : gammemagie@gammemagie.com Homepage : http://www.gammemagie.com พิมพ์ที่ : ห้ำงหุ้นส่วนจ�ำกัด ภำพพิมพ์ 296 ซอยอรุณอมรินทร์ 30 ถนนอรุณอมรินทร์ แขวงบำงยี่ขัน เขตบำงพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทรศัพท์ : 02 433 0026-7, 02 433 8586 โทรสำร : 02 433 8587 Homepage : http://www.parbpim.com จัดจ�ำหน่ำยทั่วประเทศโดย : บริษัทอมรินทร์บุ๊คเซ็นเตอร์ จ�ำกัด 108 หมู่ที่ 2 ถนนบำงกรวย-จงถนอม ต�ำบลมหำสวัสดิ์ อ�ำเภอบำงกรวย จังหวัดนนทบุรี 11130 โทรศัพท์ : 02 423 9999 โทรสำร : 02 449 9222, 02 449 9500-6 Homepage : http://www.naiin.com
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
แจ้งเพื่อทรำบ : ค�ำน�ำนี้เป็นตอนต่อจำกค�ำน�ำเล่ม ชายร้อยปีผู้ปีนออก ทางหน้าต่าง แล้วหายตัวไป ผลงำนผู้เขียนคนเดียวกันกับเล่มนี้ ซึ่งมีวำงแผง ให้หำอ่ำนแล้ว ทัง้ ค�ำน�ำตอนแรก และเนือ้ เรือ่ งของหนังสือทีต่ ดิ อันดับขำยดีสงู สุด ในประเทศสวีเดนเมื่อปี 2010 เท้ำควำมตอนทีแ่ ล้วนิดนึง : เมือ่ อ่ำนแล้วชอบใจ เรำบำกบัน่ ค้นหำเอเยนต์ ผู้ดูแลลิขสิทธิ์เล่ม ชายร้อยปีฯ จนเจอ และได้รับควำมไว้วำงใจมอบลิขสิทธิ์กำร จัดแปลและจัดพิมพ์หนังสือที่โด่งดังทั่วโลกเล่มนั้นแล้ว แต่มันไม่ได้หมดเพียงแค่นั้นค่ะ... ตอนที่เรำติดต่อไป ผู้เขียนออกหนังสือเล่มที่สอง (คือเล่มนี้) แล้ว และ ก�ำลังจัดแปล จัดพิมพ์ ในหลำยๆ ประเทศ ทำงเอเยนต์กเ็ ลยเสนอเล่มนีม้ ำด้วย อันทีจ่ ริง เรำไม่ได้ถกู บังคับว่ำจะต้องรับทัง้ สองเล่ม แต่เมือ่ ได้อำ่ นต้นฉบับจนจบ เล่ม เรำก็ตอบตกลงทันที ด้วยเหตุผลว่ำเรำรูส้ กึ อย่ำงทีผ่ เู้ ขียนได้บอกไว้วำ่ หนังสือ เล่มนี้ “เหมือน เหมือนแต่แตกต่ำง” กับเล่ม ชายร้อยปีฯ เหมือนตรงที่ลีลำกำรเล่ำเรื่องและลำยเซ็นของผู้เขียนที่เรำชื่นชอบยังคง ปรำกฏให้เห็นไม่เปลีย่ นแปลง แตกต่ำงตรงทีเ่ นือ้ หำในเรือ่ ง นอกจำกกำรเชือ่ มโยง
ประสำนประวัตศิ ำสตร์กบั จินตนำกำรได้อย่ำงมีชวี ติ ชีวำแล้ว ยังมีกำรเจำะลึกใน ประเด็นละเอียดอ่อนได้อย่ำงเจ็บแสบ หำกละเมียดละมุนอย่ำงน่ำทึ่ง อืม... ไม่ส...ิ จะว่ำไปแล้ว ใจเรำน่ะ โอนเอียงอ่อนยอมตัง้ แต่เจอข้อควำมทีอ่ ยูใ่ ต้ ภำคหนึ่ง ในไม่กี่หน้ำถัดจำกหน้ำนี้แล้ว ขอให้มีควำมสุขในกำรอ่ำนทั้งสองเล่มนะคะ ด้วยไมตรี ส�ำนักพิมพ์ก�ำมะหยี่ มีนำคม 2558
ขอขอบคุณ
Jakob ‘the Swede’ Arborelius เหล่ำซือสมบูรณ์ เจริญศรี มำดำมอธิชำ มัญชุนำกร กำบูล็อง
ค�ำจำรึก ควำมน่ำจะเป็นเชิงสถิติที่เด็กหญิงอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้ จำกโซเวโตในทศวรรษ 1970 เติบใหญ่เป็นหญิงสำวถูกขัง บนรถบรรทุกมันฝรัง่ ร่วมกับรำชำสวีเดนและนำยกรัฐมนตรีคือ 1 ต่อ 45,766,212,810 จำกกำรคิดค�ำนวณของเด็กหญิงอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้ ผู้นั้นเอง
ภำคหนึ่ง ควำมแตกต่ำงระหว่ำงควำมโง่งั่งกับอัจฉริยภำพ อยู่ที่ว่ำอัจฉริยภำพมีขีดจ�ำกัด นิรนาม
บทที่หนึ่ง ว่าด้วยเด็กหญิงในเพิงและชายผู้ที่ช่วยให้เธอหลบหนี หลังจากเขาเสียชีวิตไปแล้ว
มองในแง่หนึง่ คนงำนขนอุจจำระในสลัมใหญ่ทสี่ ดุ ในแอฟริกำใต้ ถือได้ว่ำโชคดี มีทั้งงำนท�ำและหลังคำคลุมหัว ในแง่ตรงข้ำม จำกมุมมองเชิงสถิติ คนกลุ่มนี้ไม่มีอนำคต ส่วนใหญ่ ตำยตั้งแต่อำยุยังน้อยจำกวัณโรค ปอดอักเสบ ท้องร่วง ยำเสพติด สุรำ หรือว่ำตั้งแต่สองอย่ำงขึ้นไปผสมพันธุ์กัน อำจจะมีหนึ่งหรือสองคนได้ฉลอง วันเกิดครบสิบห้ำปี ผู้จัดกำรส�ำนักงำนอุจจำระแห่งหนึ่งในโซเวโตเป็นตัวอย่ำง ชั้นดี แต่ก็ป่วยกระเสำะกระแสะและไม่มีน�้ำยำอีกแล้ว เนื่องเพรำะกรอกยำ แก้ปวดเป็นก�ำมือตำมด้วยเบียร์ตั้งแต่ไก่โห่ ก่อให้เกิดผลตำมมำ แผดเสียง ด่ำทอตัวแทนส�ำนักสุขำภิบำลจำกมหำนครโยฮันเนสเบิร์กที่มำตรวจงำน... ไอ้มดื * ผูไ้ ม่รทู้ ตี่ ำ�่ ทีส่ งู ตัวแทนท�ำรำยงำนกล่ำวโทษไปสุดทำง จนถึงผูอ้ ำ� นวยกำร ในโยฮันเนสเบิร์ก ท่ำนผู้อ�ำนวยกำรประกำศในเช้ำวันถัดมำในช่วงดื่มกำแฟกับ เพื่อนร่วมงำน ได้เวลำอันควรแล้วที่จะหำคนท�ำหน้ำที่นี้แทนในแขวง B ดูเหมือนว่ำจะเป็นช่วงดื่มกำแฟรับอรุณอันสดใส ยกเค้กมำต้อนรับ ผูช้ ว่ ยสุขำภิบำลคนใหม่ ชือ่ นัน้ คือพิต ดู ตุยต์ อำยุยสี่ บิ สำมปี งำนนีเ้ ป็นงำนแรก * แคฟเฟอร์ - ค�ำหยำมหมิ่นคนผิวด�ำในแอฟริกำใต้ยุคเหยียดผิว นพดล เวชสวัสดิ์
13
รอต้อนรับเขำหลังจบกำรศึกษำจำกมหำวิทยำลัย ปัญหำที่เกิดในโซเวโตเป็นหน้ำที่ของผู้ช่วยสุขำภิบำลคนใหม่ นั่นเป็น วิถปี ฏิบตั ขิ องมหำนครโยฮันเนสเบิรก์ ต้องลงไปคลุกกับพวกอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้ ประหนึ่งกำรอบบ่มเยี่ยงนั้นจะท�ำให้เขำแกร่งขึ้นไปในภำยภำคหน้ำ ไม่มีใครรู้ว่ำคนขนขี้ในโซเวโตอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้จริงหรือไม่ แต่ก็ เหมำรวมว่ำเป็นพวกไร้กำรศึกษำ ก็จริง, คนที่นั่นไม่มีใครไปโรงเรียน พวกนั้น อำศัยอยู่ในเพิงไม้ลังกระดำษ จะบอกจะสั่งอะไรไม่ใคร่ซึมเข้ำกะโหลกนัก ❊ ❊ ❊
พิต ดู ตุยต์ทอ้ งไส้ปน่ั ป่วน นีเ่ ป็นครัง้ แรกสุดทีเ่ ขำต้องพบปะกับพวกคนป่ำเถือ่ น บิดำ, พ่อค้ำงำนศิลป์ ส่งองครักษ์ขนำบข้ำง เผื่อไว้เกรงภัยพำล หนุม่ อำยุยสี่ บิ สำมเดินเข้ำไปในส�ำนักงำนอุจจำระ ไม่อำจปิดปำกให้สนิท เปรยออกมำเรื่องกลิ่น อีกฟำกหนึ่งของโต๊ะเป็นผู้จัดกำรตักอุจจำระ คนที่จะถูก ไล่ออกจำกงำนในวันนี้ คนยืนข้ำงๆ เป็นเด็กหญิงตัวเล็ก ผู้ช่วยสุขำภิบำลมีอัน ต้องประหลำดใจในยำมที่เธอเปิดปำกพูด ให้ค�ำตอบว่ำ โชคร้ำยเสียจริง นี่เป็น กลิ่นขี้แท้ๆ พิต ดู ตุยต์งวยงงไปชัว่ อึดใจ จะเป็นไปได้ไหมทีเ่ ด็กน้อยคนนีจ้ ะล้อเลียน เขำ? ไม่น่ำจะใช่ ค�ำตอบเนื้อๆ ไม่มีค�ำขยำยอื่นบ่งบอกถึงกำรเหน็บแนม เขำปล่อยให้ผ่ำนไป บอกผู้จัดกำรส�ำนักว่ำไม่อำจรักษำต�ำแหน่งนี้ ผลจำกค�ำสั่งโดยตรงของเบื้องบน แต่ก็พอจะชดเชยกำรเลิกจ้ำงให้สำมเดือน ถ้ำเขำคัดเลือกคนที่เหมำะสมจ�ำนวนสำมคนเป็นตัวเลือกในกำรพิจำรณำด�ำรง ต�ำแหน่งแทนได้ “ผมขอกลับไปท�ำงำนเดิม เป็นลูกจ้ำงประจ�ำตักขี้เป็นกำรถำวรได้ไหม จะได้มีรำยได้เล็กน้อยเลี้ยงตัว?” ผู้จัดกำรที่เพิ่งถูกไล่ออกวิงวอน “ไม่, ไม่ให้ท�ำ” 14
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
หนึง่ สัปดำห์ตอ่ มำ พิต ดู ตุยต์กบั องครักษ์หวนกลับมำ ผูจ้ ดั กำรส�ำนักอุจจำระ ยังนั่งหลังโต๊ะท�ำงำน อำจจะอนุมำนได้ว่ำนี่จะเป็นครั้งสุดท้ำยแล้วที่จะนั่ง ที่โต๊ะตัวนี้ เด็กหญิงคนเดิมยืนอยู่ข้ำงๆ “คนใหม่สำมคนไปอยู่เสียที่ไหน?” ผู้ช่วยสุขำภิบำลถำม ผู้จัดกำรขอโทษขอโพย : สองคนมำไม่ได้ หมำยเลขหนึ่งโดนมีดปำดคอ จำกกำรดวลมีดคืนที่ผ่ำนมำ หมำยเลขสองมำไม่ได้ อำจป่วยไข้ปำงตำย พิต ดู ตุยต์ไม่อยำกทรำบรำยละเอียดของกำรป่วยไข้ปำงตำย แต่เขำ ไม่อยำกกลับไปมือเปล่ำ “ใครเป็นหมำยเลขสำม?” ผู้ช่วยสุขำภิบำลตวำดถำม “นี่ไง, คนที่ยืนอยู่ข้ำงๆ นังหนูช่วยงำนผมมำหลำยปี ท�ำได้สำรพัด ผม ยืนยันว่ำนำงฉลำด” “เห็นแก่พระผู้เป็นเจ้ำเหอะ ฉันไม่อำจว่ำจ้ำงเด็กอำยุสิบสองมำเป็น ผู้จัดกำรส�ำนักอุจจำระ” พิต ดู ตุยต์แผดเสียง “สิบสี่” เด็กหญิงตอบ “ฉันมีประสบกำรณ์ท�ำงำนมำเก้ำปี” กลิ่นคละคลุ้งเข้มข้น พิต ดู ตุยต์เกรงไปว่ำกลิ่นจะเกำะติดเสื้อผ้ำ “เล่นยำแล้วหรือยัง?” “ไม่” เธอตอบ “ท้อง?” “ไม่” เธอยืนยัน ผูช้ ว่ ยสุขำภิบำลพูดอะไรไม่ออกอยูน่ ำน ไม่อยำกย้อนกลับมำทีน่ เี่ ป็นครัง้ ที่สำม ถ้ำไม่จ�ำเป็น “ชื่ออะไร?” “นอมเบโก” “นอมเบโกอะไร?” “มำเยกิ...มั้ง” นพดล เวชสวัสดิ์
15
พระเจ้ำเหอะ พวกนี้ไม่รู้ชื่อนำมสกุลตัวเองเสียด้วยซ�้ำไป “ฉันให้เธอท�ำงำนนี้...ถ้ำไม่เมำเหล้ำเมำยำ” ผู้ช่วยสุขำภิบำลกล่ำวใน ท้ำยที่สุด “ท�ำได้” “ดี” จำกนั้น ผู้ช่วยสุขำภิบำลหันไปไล่ผู้จัดกำรออก “ฉันให้สญั ญำว่ำจะจ่ำยเงินชดเชยให้สำมเดือน ส�ำหรับคนทีน่ ำ่ จะมำด�ำรง ต�ำแหน่งแทนสำมคน ดังนั้น หนึ่งคนหนึ่งเดือน หักอีกสองคนที่พำตัวมำที่นี่ ไม่ได้ นอกจำกเด็กผู้หญิงอำยุสิบสอง” “สิบสี่” สำวน้อยตอบ พิต ดู ตุยต์ไม่กล่ำวค�ำอ�ำลำในตอนจำกไป เขำออกเดิน องครักษ์เดินตำมหลัง ห่ำงสองก้ำว เด็กหญิงผู้เพิ่งได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้ำนำยของคนที่เคยเป็นเจ้ำนำย ขอบคุณเขำที่ช่วยเหลือ เธอแต่งตั้งคนที่เคยเป็นเจ้ำนำยให้เป็นผู้ช่วยมือขวำ ของเธอในทันที “แล้วพิต ดู ตุยต์จะว่ำยังไง?” อดีตเจ้ำนำยถำม “ก็แค่เปลี่ยนชื่อเสียใหม่ ฉันแน่ใจว่ำท่ำนผู้ช่วยสุขำภิบำลแยกแยะ คนด�ำไม่ได้” เด็กหญิงอำยุสิบสี่รำ่ งเล็กหน้ำเด็กเหมือนอำยุสิบสองกล่ำว ❊ ❊ ❊
ผู้จัดกำรที่เพิ่งได้รับแต่งตั้งให้ขนอุจจำระในแขวง B ไม่มีโอกำสได้เรียนหนังสือ นั่นเป็นเพรำะแม่ของเธอมีล�ำดับควำมส�ำคัญในทิศทำงอื่น และเป็นเพรำะ สำวน้อยเกิดในแอฟริกำใต้ ในมวลหมู่ประเทศทั้งหลำยในทวีปแอฟริกำ ยิ่งไป 16
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
กว่ำนั้น เธอเกิดมำในต้นทศวรรษ 1960 ผู้น�ำประเทศมีควำมคิดว่ำเด็กเช่น นอมเบโกไม่ถือว่ำเป็นมนุษย์ นำยกรัฐมนตรีในช่วงนั้นสร้ำงชื่อลือเลื่อง เพรำะ กล่ำวปรำศรัยติดปำกว่ำท�ำไมไอ้มดื จะต้องไปโรงเรียน ในเมือ่ พวกมันโง่เง่ำ ท�ำได้ เพียงแค่ตักน�้ำหำฟืนเท่ำนั้น โดยหลักกำรแล้วถือว่ำผิด เพรำะนอมเบโกตักขี้ ไม่ได้หำฟืนหรือตักน�้ำ ทว่ำ ไม่มีเหตุผลใดที่จะท�ำใจให้เชื่อได้ว่ำ เด็กหญิงร่ำงเล็กผู้นี้จะเติบใหญ่ กระทบไหล่องค์รำชำและประธำนำธิบดี หรือสร้ำงภัยคุกคำมนำนำประเทศให้ กลัวแทบขำดใจ หรือว่ำมีอิทธิพลก่อให้เกิดกำรพัฒนำในวงกว้ำงทั่วโลก ถ้ำ, นะ, ถ้ำเธอไม่ใช่เด็กด�ำคนนี้ ด�ำสนิทตั้งแต่อ้อนแต่ออก แต่, ก็แน่อยู่แล้ว, เธอครองสถำนะบุคคลโดยสัมบูรณ์ หำกไม่นับเรื่องอื่นๆ เธอเป็นเด็กท�ำงำนหนัก แม้อำยุแค่เพียงห้ำขวบ เธอแบกถังอุจจำระขนำดเท่ำตัวเธอ เงินค่ำจ้ำงจำกกำรตักอุจจำระ ได้จ�ำนวน เท่ำที่มำรดำร้องขอให้ซื้อทินเนอร์ให้วันละขวด แม่รับขวดทินเนอร์ไป พร้อม กับค�ำชมเชย “ขอบใจมำก, ลูกที่รัก” เธอบิดเกลียวเปิดขวด สูดไอระเหย ดับควำมเจ็บปวดที่มำพร้อมควำมหดหู่ที่ไม่อำจมอบอนำคตให้ลูกสำวและ ตัวเธอเอง พ่อของนอมเบโกไม่ได้อยู่ใกล้ตัวลูกสำว เขำหำยตัวไปในนำทีที่ยี่สิบ หลังกำรปฏิสนธิ เมือ่ นอมเบโกอำยุมำกขึน้ เธอเทถังอุจจำระได้จำ� นวนมำกขึน้ เงินค่ำจ้ำง ทีเ่ พิม่ ขึน้ ซือ้ ได้มำกกว่ำทินเนอร์ ดังนัน้ แม่ขยำยสำขำไปยังยำเม็ดและเหล้ำ แต่ หนูนอ้ ยตระหนักว่ำกำรกระท�ำเยีย่ งนีไ้ ม่อำจด�ำเนินสืบไปได้ เธอยืน่ ค�ำขำดให้แม่ เลิกกินเหล้ำเมำยำ ไม่เช่นนั้นก็ต้องตำย มำรดำผงกศีรษะรับค�ำ เข้ำใจดี งำนศพมีผู้มำร่วมพิธีมำกหลำย ในช่วงนั้น มีคนมำกมำยก่ำยกองในโซเวโต ที่ทุ่มเทอุทิศตนเพื่อสองเรื่อง : หนึ่งนั้นฆ่ำตัวเองให้ตำยเชื่องช้ำ และอีกหนึ่ง พร้อมจะมำกล่ำวค�ำอ�ำลำสุดท้ำยต่อผู้ที่ประสบควำมส�ำเร็จล่วงหน้ำไปก่อน นพดล เวชสวัสดิ์
17
แม่เสียชีวิตตอนที่นอมเบโกอำยุสิบขวบ ดั่งที่กล่ำวมำแล้ว ไม่เห็นแม้แต่ เงำศีรษะของบิดำ เด็กน้อยใคร่ครวญว่ำสมควรจะสำนต่อปณิธำนคั่งค้ำงของแม่ หรือไม่ สรรหำเกรำะเคมีมำก�ำบังตนให้รอดพ้นจำกโลกควำมเป็นจริง แต่เมื่อ เงินเดือนออก เงินเดือนก้อนแรกที่เธอได้รับเต็มเม็ดเต็มหน่วยหลังแม่ตำย เธอ น�ำเงินไปซื้ออำหำร เมื่อควำมหิวโหยลำจำกไปแล้ว เธอเหลียวมองรอบตัว และส่งเสียงออกมำ “ฉันมำท�ำอะไรที่นี่?” ในเวลำเดียวกัน เธอตระหนักว่ำเธอไม่มีทำงเลือกเป็นอื่น เด็กหญิงอำยุ สิบขวบอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้ มิใช่ตวั เลือกส�ำคัญในตลำดแรงงำนในแอฟริกำใต้ หรือตัวเลือกล�ำดับรองลงมำก็ตำมที และในย่ำนนี้ของโซเวโตไม่มีตลำดแรงงำน อยู่แล้ว หรืออีกที คนที่มีงำนท�ำมีน้อยต่อน้อย แต่กำรขับถ่ำยของเสียออกจำกร่ำงกำย เกิดขึ้นทุกเมื่อเชื่อวัน แม้แต่ คนเลวคนร้ำยเถื่อนถ่อยบนโลกนี้ก็ต้องขับถ่ำย ดังนั้น นอมเบโกมีหนทำงเดียว ที่จะท�ำงำนแลกเงินค่ำจ้ำงเลี้ยงชีพ เมื่อแม่ตำยและฝังลงหลุมไปแล้ว เงินเดือน ทั้งหมดเป็นของเธอ เพื่อประโยชน์ของเธอแต่เพียงผู้เดียว เธอฆ่ำเวลำในระหว่ำงที่แบกถังอุจจำระ โดยกำรนับจ�ำนวนถัง ตั้งแต่อำยุได้ ห้ำขวบ “หนึ่ง สอง สำม สี่ ห้ำ...” เมื่ออำยุมำกขึ้น เธอเพิ่มควำมยำกของแบบฝึกหัดให้ท้ำทำยพลังสมอง “สิบห้ำถังเดินสำมเที่ยวท�ำงำนเจ็ดคน รวมเข้ำกับไอ้บ้ำอีกคนที่นั่งเฉย เพรำะ มันเมำเหมือนหมำ...คือ...สำมร้อยกับสิบห้ำ” แม่ของนอมเบโกไม่ได้สังเกตเห็นใดอื่น นอกจำกขวดทินเนอร์ในมือ แต่ เธอรู้ว่ำลูกสำวบวกเลขลบเลขเป็น ดังนั้น ในช่วงท้ำยของชีวิต เธอมอบงำนให้ ลูกสำวขนยำเม็ดหลำยสีหลำกฤทธิไ์ ปแจกจ่ำยตำมเพิงต่ำงๆ ทินเนอร์หนึง่ ขวดก็ เป็นทินเนอร์หนึ่งขวด แต่ยำ 50, 100, 250 และ 500 มิลลิกรัมต้องจ่ำยแจก ให้สอดคล้องกับควำมปรำรถนำและก�ำลังเงินของผู้ซื้อ ถือได้ว่ำส�ำคัญยิ่งที่จะ บอกควำมแตกต่ำงเลขคณิตสี่ระดับ ลูกสำวของเธอ เด็กหญิงอำยุสิบขวบท�ำได้ 18
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
จัดกำรเรื่องนี้ได้ไม่มีปัญหำ นอมเบโกบังเอิญเหลือเกินที่จะยืนอยู่ข้ำงเจ้ำนำย ในยำมที่เขำกรอก ตัวเลขน�้ำหนักและปริมำณในรำยงำนประจ�ำเดือน “เออ, เก้ำสิบห้ำคูณเก้ำสิบสอง” เจ้ำนำยบ่นงึมง�ำ “เครื่องคิดเลขอยู่ ที่ไหน?” “แปดพันเจ็ดร้อยกับอีกสี่สิบ” นอมเบโกตอบ “ช่วยหำหน่อยซี, นังหนู” “แปดพันเจ็ดร้อยกับอีกสี่สิบ” นอมเบโกบอกซ�้ำ “แกพูดอะไรของแก?” “เก้ำสิบห้ำคูณเก้ำสิบสองเท่ำกับแปดพันเจ็ดร้อย...” “แกรู้ได้ไง?” “คิดง่ำยๆ เก้ำสิบห้ำคือ ร้อยลบห้ำ เก้ำสิบสอง ก็ร้อยลบออกแปด บวกกันได้เท่ำไหร่ เอำไปลบจำกร้อยได้แปดสิบเจ็ด แล้วห้ำคูณแปดได้สี่สิบ แปดสิบเจ็ด-สี่สิบ...แปดพันเจ็ดร้อยกับอีกสี่สิบ” “ท�ำไมแกคิดแบบนั้น?” ผู้จัดกำรอ้ำปำกค้ำง “จะไปรู้เรอะ” นอมเบโกตอบ “เรำกลับไปท�ำงำนต่อดีไหม?” นับจำกวันนั้น เธอได้เลื่อนต�ำแหน่งเป็นผู้ช่วยผู้จัดกำร แต่เมือ่ เวลำผ่ำนไป เด็กหญิงอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้แต่คดิ เลขเป็น อึดอัด ขัดข้องใจเพิ่มขึ้นเป็นล�ำดับ เพรำะเธอไม่อำจท�ำควำมเข้ำใจว่ำนำยเหนือหัวใน โยฮันเนสเบิร์กประสงค์สิ่งใด ในประกำศิตที่โยนมำตกบนโต๊ะของผู้จัดกำร เจ้ำนำยเองก็มีปัญหำสำหัสในกำรถอดควำมหมำย เขำอ่ำนภำษำอำฟริกำน ตะกุกตะกัก ต้องเปิดพจนำนุกรมภำษำอังกฤษเทียบเคียงไปพร้อมกัน เพื่อให้ ตัวยึกยือเต็มหน้ำกระดำษมีควำมหมำยที่เขำพอจะเข้ำใจได้ “พวกเขำต้องกำรอะไรในตอนนี้?” นอมเบโกถำม “อยำกให้เรำเติมถังให้ปริ่ม” ผู้จัดกำรบอก “ฉันคิดอย่ำงนั้นนะ หรือไม่ พวกเขำวำงแผนจะปิดสถำนีอนำมัยสักแห่งสองแห่ง ไม่ได้ควำมชัดนัก” นพดล เวชสวัสดิ์
19
เช่นกัน
ผู้จัดกำรถอนหำยใจ ผู้ช่วยผู้จัดกำรช่วยเหลือเขำไม่ได้ เธอถอนหำยใจ
แต่โชคยังเข้ำข้ำง นอมเบโกอำยุสิบสำมมีชำยหื่นจู่ลู่เข้ำมำแนะน�ำตัวในห้องน�้ำ ของพนักงำนตักขี้ ไอ้หื่นไปได้ไม่ไกลนัก เพรำะสำวน้อยวิงวอนให้เปลี่ยน ควำมคิดเสียใหม่ โดยกำรปักกรรไกรเข้ำที่ต้นขำไอ้หมอนั่น วันถัดมำ เธอแกะรอยชำยยิ้มแย้มตำมันวำวไปจนถึงอีกฟำกหนึ่งของ ห้องสุขำในแขวง B เขำนั่งอยู่บนเก้ำอี้พับ ผ้ำพันแผลพันรอบท่อนขำ นั่งหน้ำ เพิงไม้ทำสีเขียว บนตักมี...หนังสือ? “แกต้องกำรอะไร?” ชำยผู้นั้นถำม “ฉันเชื่อว่ำมีกรรไกรของฉันติดท่อนขำลุงมำ เมื่อวำน ฉันมำรับกรรไกร คืน” “ข้ำโยนทิ้งไปแล้ว” ชำยคนนั้นกล่ำว “เช่นนั้น ลุงเป็นหนี้ตะไกรฉันหนึ่งเล่ม” นอมเบโกบอก “เฮ้ย, ท�ำไมลุง อ่ำนหนังสือได้?” ชำยหื่นชื่อว่ำ ธำโบ เหลือฟันในปำกไม่กี่ซี่ ท่อนขำปวดเจ็บแสนสำหัส เขำ ไม่อยำกสำนสนทนำกับเด็กหญิงอำรมณ์ร้ำยปำกว่ำมือถึง ในอีกทำงหนึ่ง นี่เป็นครั้งแรกในโซเวโตที่มีคนสนใจหนังสือที่เขำถือในมือ ในเพิงมีหนังสือ กองพะเนิน ด้วยเหตุนี้ เพือ่ นบ้ำนพร้อมใจกันเรียกเขำว่ำ ผีบำ้ ธำโบ แต่เด็กสำว ที่ยืนอยู่ต่อหน้ำ ส�ำเนียงอิจฉำมำกกว่ำจะติเตียน เป็นไปได้! น่ำจะใช้เรื่องนี้ โน้มน้ำวให้ใหลหลง “ถ้ำหนูให้ควำมร่วมมือเสียบ้ำง แทนที่จะระเบิดเพลิงพิโรธกรำดเกรี้ยว ลุงธำโบอำจปล่อยของ ลับเร้นซ่อนพรำงทัง้ หลำยทีม่ อี ยูใ่ นตัวอักษรและถ้อยควำม ล้วนแต่ถอดควำมหมำยได้ทงั้ สิน้ แต่กน็ ะ, ต้องให้ควำมร่วมมือสักหน่อย นะจ๊ะ” นอมเบโกไม่มีเจตนำจะให้ควำมร่วมมือกับชำยกลัดมัน มำกไปกว่ำ 20
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
ควำมร่วมมือที่เธอมอบให้ในห้องน�้ำเมื่อวำน ดังนั้น เธอให้ค�ำตอบไปว่ำโชคดี เหลือเกินที่เธอมีกรรไกรอีกเล่ม เธอยังอยำกเก็บไว้ใช้งำน แทนที่จะฝำกบน โคนขำอีกข้ำงของลุง ตรำบเท่ำที่ลุงควบคุมตนเองไว้ได้ ส�ำรวมจงหนัก...และ สอนให้เธออ่ำนหนังสือ ท่อนขำหมำยเลขสองของลุงจะปกติสุขไม่มีภัยแผ้วพำน ธำโบไม่เข้ำใจถ่องแท้นัก นังหนูคนนี้ขู่ท�ำร้ำยจริงหรือ? ❊ ❊ ❊
มองผำดเผิน ไม่อำจบ่งบอกได้ว่ำธำโบร�่ำรวยล้นฟ้ำ เขำถือก�ำเนิดใต้ผ้ำใบ ชุบน�้ำมันในอ่ำวพอร์ต เอลิซำเบ็ธ จังหวัดอีสเทิร์นเคป อำยุหกขวบ ต�ำรวจ ลำกมำรดำไป ไม่ยอมส่งคืน พ่อเชื่อว่ำเจ้ำหนูโตพอจะดูแลตัวเองได้แล้ว แม้ว่ำ ตัวพ่อเองจะมีปัญหำเรื่องเดียวกันนี้ “ดูแลตัวเอง” นัน่ เป็นค�ำสอนสุดท้ำยของพ่อในชีวติ นี้ ก่อนทีพ่ อ่ จะวำงมือ บีบไหล่เขำ และเดินทำงจำกไปยังเดอร์บนั ให้ตำ� รวจยิงตำยจำกกำรปล้นธนำคำร ที่มีกำรวำงแผนสุดสั่ว เด็กชำยอำยุหกขวบยังชีพโดยกำรขโมยทุกอย่ำงที่มีอยู่ในอ่ำว น้อยคนที่ จะท�ำใจให้เชื่อว่ำเขำจะรอดชีวิตจนเติบใหญ่ ไม่ถูกต�ำรวจลำกเข้ำห้องกรงหรือ ถูกยิงตำยเหมือนแม่เหมือนพ่อ แต่คนจรหมอนหมิ่นชำวสเปน ผู้ปักหลักอยู่ในสลัมละแวกนั้นเป็นกำร ถำวร กะลำสี/พ่อครัว/กวี ผู้ถูกโยนลงจำกเรือด้วยน�้ำมือของลูกเรือหิวโซ สิบสองคน ลงควำมเห็นเป็นเอกฉันท์วำ่ มื้อเที่ยงต้องกำรอำหำรลงท้อง แทนที่ จะเป็นโคลงซอนเน็ต พ่อครัวสเปนว่ำยน�้ำขึ้นฝั่ง พบเพิงไม้ที่พอจะคลำนเข้ำไปซุกหัว นับจำก วันนั้นเป็นต้นมำ เขำใช้ชีวิตเพื่อกวีนิพนธ์ ทั้งผลงำนตัวเองและของผู้อื่น เวลำ ผ่ำนไป สำยตำฝ้ำมัว เขำล่อลวงเจ้ำหนูธำโบให้มำติดแร้ว บังคับให้เด็กน้อย อ่ำนเขียน แลกกับขนมปัง ผลที่ตำมมำ ขนมปังเพิ่มหลำยแถว เจ้ำหนูอุทิศตน นพดล เวชสวัสดิ์
21
อ่ำนหนังสือให้พอ่ เฒ่ำฟัง ชำยชรำตำบอดสนิทและเริม่ เลอะเลือนแล้ว ไม่ตอ้ งกำร อื่นใดนอกจำกพำโบล เนรูดำ ส�ำหรับมื้อเช้ำมื้อกลำงวันมื้อเย็น พ่อครัวกะลำสีสเปนรู้ซึ้งแล้วว่ำคนเรำไม่อำจด�ำรงชีวิตด้วยกวีนิพนธ์ ลุม่ ลึกเพียงอย่ำงเดียว พ่อเฒ่ำอดตำย ธำโบรับมรดกหนังสือทัง้ หมดในเพิง ไม่มี ใครต้องกำรหนังสือพวกนั้นอยู่แล้ว ในเมื่อเขำอ่ำนออกเขียนได้ เขำพอจะหำงำนเล็กงำนน้อยในเวิ้งอ่ำวได้ เสมอ ในยำมค�่ำคืน เขำอ่ำนบทกวีหรือนิยำยประโลมโลกย์ เหนือสิ่งอื่นใด เขำชื่นชอบหนังสือท่องเที่ยว อำยุสิบหก ธำโบค้นพบเพศตรงข้ำม สตรีจะ ค้นพบเขำในอีกสองปีให้หลัง ดังนัน้ ธำโบต้องรอจนถึงอำยุสบิ แปด ก่อนจะปรุง สูตรลับได้ผลในทุกครำว : หนึ่งในสำม ยิ้มหวำนสะกดให้งงงวย หนึ่งในสำม เรื่องปั้นแต่ง กำรผจญภัยสำรพัดในกำรเดินทำงข้ำมทวีปทั่วโลก กำรท่องโลก ที่ไม่เคยก้ำวเท้ำออกจำกบ้ำน แต่ท่องไปในจินตนำกำรเพริศแพร้ว และอีกหนึ่ง ในสำมสุดท้ำย โกหกหน้ำด้ำน รักเรำนี้จะด�ำรงอยู่ชั่วนิรันดร์ ธำโบยังไม่พำนพบผลส�ำเร็จแท้จริง จนกระทั่งเขำเติมวรรณศิลป์เข้ำไป ในรอยยิ้ม กำรปั้นเรื่อง และค�ำโกหก ในกองหนังสือของผู้เฒ่ำ เขำพบ ผลงำนแปลของผู้เฒ่ำ : บทกวีหวานยี่สิบเรื่องและล�าน�าแห่งความท้อแท้ ของ พำโบล เนรูดำ ธำโบฉีกท่อนควำมท้อแท้ทิ้งไป น�ำกวีนิพนธ์ทั้งยี่สิบบท ไปปรับใช้กับแม่นำงยี่สิบคนในละแวกเวิ้งอ่ำว ได้เสพรสอิ่มรักชั่วครำวสิบเก้ำ ครั้ง กล่ำวให้ชัด อำจจะยี่สิบต่อยี่สิบครั้ง หำกไอ้งั่งเนรูดำไม่ได้รจนำวรรค ที่วำ่ ‘ฉันไม่หลงรักนางอีกแล้ว’ ไว้ในตอนท้ำย ธำโบไม่ทรำบเรื่องนี้ จนกระทั่ง สำยเกินแก้ หลำยปีให้หลัง ผู้คนส่วนใหญ่ในย่ำนนั้นรู้ซึ้งถึงอุปนิสัยที่มีแต่ก�ำเนิด ของธำโบ โอกำสจะน�ำวรรณศิลป์ไปแลกกับควำมวำบหวำมเหลือเพียงน้อยนิด กำรโกหกก�ำกับทุกเรื่องทุกรำวที่ท�ำในชีวิต เลวร้ำยกว่ำรำชำลีโอโปลด์ที่สอง ใน ยำมทีพ่ ระองค์ตรัสว่ำชำวพืน้ เมืองในคองโกของเบลเยีย่ มมีชวี ติ สุขสบำย ในยำม ทีพ่ ระองค์ตดั มือตัดเท้ำรำษฎรทีไ่ ม่ยนิ ยอมท�ำงำนรับใช้พระองค์โดยไม่คดิ ค่ำจ้ำง 22
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
เอำเถอะ, ธำโบได้รับผลกรรมที่ตนเองก่อไว้ (เช่นเดียวกับกษัตริย์ เบลเยี่ยม แรกสุด อำณำนิคมหลุดลอยไป ระยะสองผลำญเงินในคลังหลวง บ�ำเรอกะหรี่ฝรั่งเศส-โรมำเนีย ระยะสุดท้ำย ตำยแหงแก๋) ธำโบต้องเดินทำง ออกจำกพอร์ต เอลิซำเบ็ธเสียก่อน เขำเดินทำงขึ้นเหนือไปหยุดในบำซูโตแลนด์ กล่ำวกันว่ำที่นั่นแม่นำงอวบอั๋นหนั่นเนื้ออวบอิ่ม เขำพบเหตุผลที่จะตระเวนอยู่ในดินแดนนั้นได้นำนหลำยปี เมื่อเกิดเรื่อง อื้อฉำว ก็ย้ำยไปอยู่หมู่บ้ำนอื่น ต้องขอบคุณกำรอ่ำนออกเขียนได้ เขำหำงำน ท�ำได้เสมอ รุ่งเรืองโดดเด่นถึงขั้นด�ำรงต�ำแหน่งหัวหน้ำคณะเจรจำต่อรองของ มิสชันนำรีชำวยุโรปผู้ที่อยำกเจำะเข้ำมำในประเทศที่ไม่มีใครรู้จักพระเจ้ำ ประมุขของเผ่ำบำโซโธ เซเอโซผู้สูงศักดิ์มองยังไงก็ไม่เห็นประโยชน์ถ้ำ รำษฎรในประเทศจะเข้ำรีตเป็นคริสเตียนทั้งหมด แต่ก็ตระหนักดีวำ่ ประเทศมี ภัยคุกคำมจำกพวกบอร์ ในเมือ่ มิสชันนำรีเสนออำวุธเป็นเครือ่ งแลกเปลีย่ น (จำก กำรรบเร้ำยืนยันของธำโบ) กับสิทธิในกำรแจกจ่ำยพระคัมภีร์ไบเบิล หัวหน้ำเผ่ำ ไม่ปล่อยให้โอกำสทองหลุดมือ บำทหลวงและมิสชันนำรีใหญ่น้อยไหลหลั่งเข้ำมำปกป้องชำวบำโซโธ ให้รอดพ้นจำกปิศำจมำรซำตำน ในมือมีพระคัมภีร์ไบเบิลและปืนกลอัตโนมัติ บำงครำวมีกับระเบิดติดมำด้วย อำวุธสมัยใหม่ช่วยตรึงศัตรูผู้รุกรำนไว้ได้ ในขณะที่พระคัมภีร์ไบเบิล น�ำไปรวมเป็นกองจุดไฟเผำโดยคนภูเขำในเทือกเขำหิมะปกคลุม เพรำะอย่ำงไร เสีย คนที่นี่อ่ำนหนังสือไม่ออกอยู่แล้ว เมื่อมิสชันนำรีทรำบเรื่องนี้ นโยบำย เปลี่ยนใหม่ พวกเขำเร่งสร้ำงโบสถ์คริสเตียนทุกหย่อมหญ้ำในเวลำแสนสั้น ธำโบรับงำนผู้ช่วยบำทหลวง เขำสอนสั่งสำวกพระผู้เป็นเจ้ำด้วยรูปแบบ กำรสอนของตนเอง...ที่ผ่ำนกำรแปลภำษำมำอย่ำงดีแล้ว เผยแผ่ศำสนำต่อ คนพื้นเมือง คัดสรรผู้มีศรัทธำเป็นรำยบุคคลและปฏิบัติกำรเชิงลับ ควำมวำบหวำมเผยให้เห็นในไม่ช้ำไม่นำนนัก คนภูเขำในหมู่บ้ำน สืบทรำบว่ำบุรุษคนเดียวในคณะร้องประสำนเสียง สอนสั่งและให้สัญญำ นพดล เวชสวัสดิ์
23
กำรถือครองพรหมจำรีชั่วนิรันดร์ต่อสำวน้อยห้ำจำกเก้ำคนในคณะนักร้อง ประสำนเสียง พรหมจำรีที่ป่องนูนจนเห็นได้ชัด บำทหลวงชำวอังกฤษไม่ต้อง เสียเวลำเดำ เพรำะธำโบเป็นคนเดียวในคณะประสำนเสียงที่ร้องเพลงไม่ได้ หลวงพ่อติดต่อพ่อของสำวทั้งห้ำ ลงควำมเห็นว่ำกำรสอบสวนควรจะใช้ ขนบโบรำณ : ธำโบจะถูกหลำวแทงทิ่มจำกห้ำทิศในช่วงจันทร์เต็มดวงใน ระหว่ำงที่นั่งเปลือยก้นทับหล่มมด ธำโบถูกขังในกระท่อม รอเวลำดวงจันทร์ ขึ้นสูงกลำงฟ้ำ บำทหลวงรับหน้ำที่เป็นผู้คุม เช้ำจรดเย็น แดดแผดเผำจน แดงเถือกทัว่ ร่ำง หลวงพ่อตัดสินใจไปโปรดฮิปโปโปเตมัสในแม่นำ�้ ยืน่ มือไปแตะ จมูกของฮิปโปตำหยีอวบอ้วน เปล่งเสียงว่ำ พระเยซูเจ้ำพร้อมจะ... ไปได้ไกลเพียงเท่ำนี้ ฮิปโปอ้ำปำกกัดร่ำงบำทหลวงขำดสองท่อน ในเมือ่ บำทหลวง/ผูค้ มุ หำยตัวไปแล้ว ธำโบได้ควำมช่วยเหลือจำกพำโบล เนรูดำ ออดอ้อนผู้คุมสำวให้เปิดดำลประตูเพื่อให้เขำหลบหนี “แล้วเธอกับฉันเล่ำ?” ผู้คุมสำวส่งเสียงไล่หลัง ธำโบวิ่งหนีตำยหำยไป ในทุ่งซำวำนนำห์ “ฉันไม่หลงรักนางอีกแล้ว” ธำโบตอบรับด้วยวรรคทองของเนรูดำ หำกไม่ รู ้ ซึ้ ง หลำยคนอำจหลงผิ ด ว่ ำ ธำโบได้ รั บ กำรปกป้ อ งคุ ้ ม ครองจำก พระผู้เป็นเจ้ำบนสรวงสวรรค์ เพรำะเขำวิ่งฝ่ำดงสิงโต เสือดำว แรด และ สำรพัดสัตว์ในกำรเดินและวิ่งรำตรีสิบสองไมล์ไปถึงเมืองหลวง, มำเซรู เมื่อ ไปถึงที่นั่น เขำยื่นควำมจ�ำนงสมัครงำนเป็นที่ปรึกษำของหัวหน้ำเผ่ำเซเอโซ ท่ำนผู้สูงศักดิ์จ�ำเขำได้ และอ้ำแขนต้อนรับ เพรำะท่ำนอยู่ระหว่ำงกำรเจรจำ ต่อรองกับคนอังกฤษเรือ่ งกำรประสงค์จะแยกตัวจำกอำณำนิคมอังกฤษ ประกำศ เอกรำชเป็นไทแก่ตัว กำรเจรจำไม่คืบหน้ำไปถึงไหนจนกระทั่งธำโบเดินทำง มำถึง ธำโบยื่นค�ำขำดต่อสุภำพบุรุษอังกฤษว่ำหำกยังขืนดื้อด้ำนหัวรั้นอย่ำงนี้ บำซูโตแลนด์มแี นวโน้มว่ำจะหันไปขอควำมช่วยเหลือจำกโจเซฟ โมบูตแู ห่งคองโก คนอังกฤษคอแข็ง โจเซฟ โมบูตู? ไอ้หมอนั่นเพิ่งประกำศต่อชำวโลก 24
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
ว่ำจะเปลี่ยนชื่อเป็น ‘นักรบทรงพลังที่สุดในสามโลก ผู้เปี่ยมด้วยความอึด สุดยอด และพลังจิตแกร่งกล้ามุ่งมั่นเข้มข้น รบเมื่อใดชนะทุกคราวไป ทิ้งเพลิง โชติช่วงเผาผลาญเป็นสายไว้เบื้องหลัง’ “หนึ่งเดียวคนนั้น” ธำโบตอบ “บังเอิญเหลือเกินที่เขำเป็นเพื่อนสนิท ของข้ำ เพื่อประหยัดเวลำของท่ำน ข้ำจะเรียกชื่อเขำสั้นๆ ว่ำ โจ” คณะเจรจำของอังกฤษร้องขอกำรเจรจำ ต่อหน้ากล้อง ประกำศถ้อยค�ำ สุดสวยว่ำดินแดนแห่งนี้ประสงค์ควำมสงบและสันติภำพ มิใช่ควำมวุ่นวำย รบพุง่ ตำมควำมต้องกำรของคนทีอ่ ยำกตัง้ ชือ่ ให้เรียกยำกผูน้ นั้ คณะเจรจำอังกฤษ ออกประกำศเป็นทำงกำร ตรำไว้เป็นหลักฐำนประวัติศำสตร์ “เอำดินแดนนี้ไปเหอะ” บำซูโตแลนด์เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น ‘เลโซโธ’ เซเอโซผู้สูงศักดิ์ยอเกียรติตนเอง เป็น ‘พระเจ้ำโมชูชูที่สอง’ ธำโบได้รับเลื่อนยศเป็นปุโรหิตคนสนิทขององค์รำชำ ได้รับควำมเคำรพนบนอบระดับเดียวกับรำชวงศ์ ได้รับเพชรดิบจำกเหมืองเพชร ใหญ่ของประเทศ เพชรถุงนั้นมูลค่ำสุดสูงจนยำกจะประเมินรำคำได้ ทว่ำ วันหนึ่ง ปุโรหิตธำโบหำยไปไร้ร่องรอย ออกเดินทำงล่วงหน้ำ เดินและวิ่งรำตรียี่สิบสี่ชั่วโมง ก่อนที่องค์รำชำจะทรำบควำมจริงว่ำน้องสำว คนเล็ก คนที่พระองค์รักที่สุด เจ้ำหญิงมำเซเอโซร่ำงระหงบอบบำง ท้องป่อง เสียแล้ว คนด�ำเนื้อตัวสกปรก และถึงตอนนั้น ฟันเหลือเพียงไม่กี่ซี่ ในทศวรรษ 1960 ในแอฟริกำใต้ ไม่ว่ำจะใช้จินตนำกำรสุดเดชสักแค่ไหน ไม่อำจเกลื่อนกลืนอยู่ ในสังคมคนขำวได้ ดังนั้น หลังเกิดเหตุเจ้ำหญิงท้องป่องในบำซูโตแลนด์ ธำโบ เร่งเดินทำงเข้ำสู่โซเวโต ในทันทีที่แลกเปลี่ยนเศษเพชรเป็นเงินในร้ำนอัญมณี ใกล้ที่สุด ที่นั่น เขำพบเพิงไม้ไร้ผู้อยู่อำศัยในแขวง B เขำย้ำยเข้ำไปอยู่ในเพิง นพดล เวชสวัสดิ์
25
ธนบัตรยัดไว้ในรองเท้ำ เพชรครึง่ หนึง่ ขุดหลุมฝังไว้ในพืน้ ห้องดินอัดแน่น อีกครึง่ เข้ำแทนที่ฟันหลอในปำก ก่อนเขำจะไปหว่ำนโปรยค�ำสัญญำเลอเลิศต่อแม่หญิงให้มำกนำงที่สุด เท่ำที่จะท�ำได้ เขำทำสีเพิงไม้ด้วยสีเขียวสด หญิงเห็นหญิงรักหญิงประทับใจ จำกนั้น ซื้อเสื่อน�้ำมันมำปูพื้น ธำโบหว่ำนเสน่ห์เกี้ยวสำวใน ทุกแขวง ของโซเวโต ไม่นำนนัก เขำลบ แขวงของตัวเองออกจำกแผนที่ จะได้เวลำพักผ่อนนั่งพักและอ่ำนหนังสือ หน้ำเพิง โดยไม่มีแม่นำงมำเว้ำวอนเซ้ำซี้กวนใจ นอกเหนือกำรอ่ำนหนังสือและไล่ลำ่ แม่นำง ธำโบเจียดเวลำเดินทำง ไป ที่นั่นบ้ำงที่นี่บ้ำง ทั่วทวีปแอฟริกำ สองครั้งต่อปี เพื่อเก็บเกี่ยวประสบกำรณ์ และหนังสือใหม่ แต่เขำย้อนกลับมำที่เพิงไม้เสมอ แม้จะไม่มีปัญหำทำงกำรเงินอีกต่อไป แล้ว หนึ่งนั้นเป็นเพรำะมหำสมบัติกึ่งหนึ่งฝังซ่อนอยู่ในเพิงใต้เสื่อน�้ำมันปูพื้น ฟันกรำมข้ำงล่ำงยังอยู่ครบ ไม่มีที่ว่ำงให้ปักเพชรลูก ต้องใช้เวลำนำนหลำยปีก่อนเสียงซุบซิบนินทำจะกระหึ่มไปทั่วเพิงไม้ในสลัม ในโซเวโต ผีบ้ำชอบอ่ำนหนังสือคนนั้นเอำเงินมำจำกไหน? เขำไม่อยำกให้เสียงซุบซิบหยั่งรำกเป็นรูปเป็นร่ำง ตัดสินใจหำงำนท�ำ ทำงเลือกง่ำยที่สุดคือ งำนตักอุจจำระ ท�ำงำนบำงเวลำ สองสำมชั่วโมงต่อ สัปดำห์ เพื่อนร่วมงำนเกือบทุกคนเป็นขี้เมำวัยรุ่นไร้อนำคต แต่ก็ยังมีกรรมกร เด็กน้อย หนึ่งนั้นคือ เด็กหญิงอำยุสิบสำมผู้ปักกรรไกรบนท่อนขำของเขำ ผล จำกกำรเปิดประตูห้องน�้ำผิดบำน เออนะ, หรือว่ำถูกบำน? ควำมผิดอยู่ที่ นังหนู อำยุน้อยเกินไป ไม่มีนมไม่มีก้น ไม่มีประโยชน์ใดๆ ต่อธำโบ ยกเว้น เนื้อหนังน้อยนิด กรรไกรก่อควำมเจ็บปวดสำหัส ขณะนี้ นังหนูมำยืนอยู่ต่อหน้ำ และ 26
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
อยำกให้เขำสอนเธออ่ำนหนังสือ “ข้ำยินดีทจี่ ะช่วยแก หำกว่ำพรุง่ นีไ้ ม่ได้ออกเดินทำงยำวไกล” ธำโบบอก คิดในใจว่ำทุกอย่ำงน่ำจะรำบรื่นถ้ำเขำท�ำในสิ่งที่เพิ่งกล่ำวอ้ำงออกไป “เดินทำง?” นอมเบโกถำม สำวน้อยไม่เคยย่ำงเท้ำออกจำกโซเวโตตลอด สิบสำมปีที่ลืมตำมำดูโลก “ลุงจะไปไหน?” “ขึ้นเหนือ” ธำโบตอบ “แล้วค่อยคิดต่อ” ❊ ❊ ❊
ในระหว่ำงที่ธำโบจำกไป นอมเบโกอำยุเพิ่มอีกหนึ่งปี ได้เลื่อนชั้นเป็นผู้จัดกำร ส�ำนักอุจจำระ เธอเปลี่ยนวิธีกำรท�ำงำนใหม่ในทันที ใช้ระบบสุดพิเศษที่คิดขึ้น มำเอง เธอแบ่งแขวงออกเป็นหมูบ่ ำ้ น จ�ำแนกตำมกลุม่ ประชำกร แทนทีจ่ ะอ้ำงอิง พื้นที่ภูมิศำสตร์ จัดวำงส้วมใหม่ให้ได้ประสิทธิภำพมำกขึ้น “ขนอุจจำระได้เพิ่มถึงสำมสิบเปอร์เซ็นต์” ผู้ช่วยผู้จัดกำร อดีตเจ้ำนำย กล่ำวชมเชย “สำมสิบจุดสอง” นอมเบโกกล่ำวแก้ อุปทำนสอดคล้องกับอุปสงค์ หรือกลับกัน รำยรับส่วนทีเ่ กินจำกงบประมำณ น�ำ ไปสร้ำงสถำนีอนำมัยและซักล้ำงได้อีกสี่แห่ง สำวน้อยอำยุสบิ สีป่ ำกไวพูดจำฉะฉำน ให้ควำมสนใจเป็นพิเศษต่อถ้อยค�ำ ที่ผู้คนรอบข้ำงใช้พูดจำกัน (ใครก็ตำมที่เคยพูดกับคนขนอุจจำระในโซเวโต ทรำบดีว่ำครึ่งหนึ่งไม่อำจน�ำมำตีพิมพ์ได้ และอีกครึ่งที่เหลือ ไม่บังควรปล่อย ให้หลุดเข้ำมำในควำมคิด) ควำมสำมำรถในกำรเลือกสรรถ้อยค�ำและเรียบเรียง เป็นประโยค เป็นพรสวรรค์ติดตัว แต่ก็มีเครื่องรับวิทยุในส�ำนักงำนส�ำนักสุขำ ตัง้ แต่จำ� ควำมได้ ทุกครำวทีเ่ ธอเข้ำมำในส�ำนักงำน เธอจะเปิดวิทยุเสมอ รับฟัง ด้วยควำมสนใจยิ่ง ไม่เพียงแค่เรื่องรำวที่พูด...หำกแต่พูดออกเสียงอย่ำงไร นพดล เวชสวัสดิ์
27
รำยกำรรำยสัปดำห์ มุมมองต่อแอฟริกา เป็นรำยกำรแรกที่เผยควำมจริง ให้เธอทรำบว่ำยังมีโลกกว้ำงอยู่นอกโซเวโต ไม่จ�ำเป็นต้องสวยงำมหรือโดดเด่น ยั่วใจ แค่โลกกว้ำงนั้นอยู่นอกโซเวโต นั่นเองที่เธอทรำบข่ำวว่ำแองโกลำได้รับเอกรำช พรรคเอกรำช PLUA จับมือ กับ พรรคเอกรำช PCA รวมเป็นพรรคเอกรำช MPLA เมื่อท�ำงำน เคียงข้ำงกับพรรคเอกรำช FNLA และ UNITA กดดันจนรัฐบำลโปรตุเกสร�่ำไห้ ที่มำพบดินแดนส่วนนี้ในทวีปแอฟริกำ รัฐบำลที่ปกครองประเทศนั้นมำนำน สี่ร้อยปี ไม่มีกำรสร้ำงมหำวิทยำลัยแม้แต่แห่งเดียว นอมเบโกอ่ำนไม่ออกเขียนไม่ได้ ไม่อำจท�ำควำมเข้ำใจกำรประสมอักษร ให้เป็นค�ำ ผลที่เกิดขึ้น ดูเหมือนว่ำจะเป็น การเปลี่ยนแปลง นับรวมกับค�ำว่ำ อาหาร สองค�ำนี้เป็นค�ำโปรดของเธอ ในยำมที่ เ ธอแสดงควำมเห็ น ต่ อ เพื่ อ นร่ ว มงำนว่ ำ ทุ ก คนที่ นี่ จ ะได้ ประโยชน์จำก การเปลี่ยนแปลง ทุกคนส่ำยหน้ำ กล่ำวหำว่ำผู้จัดกำรคนใหม่ บ้ำกำรเมืองไปแล้ว แค่ แบกขี้ ทุกเมื่อเชื่อวันยังไม่เลวร้ำยพออีกหรือ? ท�ำไม ต้องฟังค�ำปรำศรัยด้วย? ในฐำนะผู้จัดกำรส�ำนักสุขำ นอมเบโกนอกจำกจะต้องดูแลก�ำกับพนักงำน ขนอุจจำระ เธอต้องมำรับมือกับพิต ดู ตุยต์จำกส�ำนักสุขำภิบำล มหำนคร โยฮันเนสเบิร์ก ในกำรตรวจงำนครั้งแรก ท่ำนผู้ช่วยส�ำนักสุขำภิบำลประกำศว่ำ ไม่วำ่ จะกรณีใด ไม่อำจสร้ำงสถำนีอนำมัย สีแ่ ห่ง ท�ำได้เพียงแห่งเดียว เนือ่ งจำก งบประมำณจ�ำกัด นอมเบโกล้ำงแค้นสำสมตำมวิธีของเธอ “จำกเรื่องหนึ่งไปยังอีกเรื่อง ท่ำนคิดเห็นอย่ำงไรกับควำมเป็นไปใน แทนซำเนีย, ท่ำนผู้ช่วย? จูเลียส เนย์เรเร่* ก�ำลังพำประเทศสังคมนิยม * จูเลียส เนย์เรเร่ (1922-99) เป็นประธำนำธิบดีแทนแกนยิกำในปีค.ศ. 1962-64 เป็นประธำนำธิบดีคนแรกของ แทนซำเนีย (ปีค.ศ. 1964-85) 28
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน
นอมเบโกระแวดระวังไม่ถำมไถ่ปูมหลังทำงกำรเมืองของนิยำยเรื่องนี้ เพรำะเธอแน่ใจว่ำธำโบไม่รู้เหนือรู้ใต้ในเรื่องนี้ ถำมมำกเกินไป จะเป็นกำร ขัดจังหวะควำมบันเทิง “เล่ำต่อ!” เธอให้ก�ำลังใจ ธำโบใจชื้น ดูเหมือนว่ำทุกอย่ำงก่อตัวเป็นรูปเป็นร่ำงทำงสะดวกแล้ว (น่ำอัศจรรย์ใจยิ่งที่คนเรำจะผิดได้ผิดดีขนำดนั้น) เขำสืบเท้ำเข้ำใกล้สำวน้อย เล่ำเรื่องต่อไปว่ำในกำรเดินทำงกลับบ้ำน เขำผ่ำนคินชำซำ ช่วยเหลือแนะน�ำ โมฮัมหมัด อำลี ก่อนจะท�ำศึกก�ำปั้นกับจอร์จ โฟร์แมน ผู้เป็นอมตะ “วำว, ตื่นเต้น ตื่นเต้น” นอมเบโกกล่ำว คิดว่ำในฐำนะนิทำน เรื่องนี้ เข้มข้นยิ่ง ธำโบยิ้มกว้ำงจนนอมเบโกมองเห็นก้อนหินวำวแววที่เสียบไว้แทนที่ ฟันที่หำยไป “ที่จริงโฟร์แมนผู้เป็นอมตะมำอ้อนวอนข้ำก่อน แต่ข้ำรู้สึกว่ำ...” ธำโบเล่ำต่อ เล่ำต่อไปจนถึงยกที่แปดที่โฟรแมนถูกน็อก โมฮัมหมัด อำลี พร�่ำขอบคุณเพื่อนยำกที่ได้ประทำนค�ำสอนสุดพิเศษให้เขำ อ้อ, เมียของอำลีเนื้อเนียนนุ่ม “เมียของอำลี?” นอมเบโกฉงน “ลุงคงไม่ได้...” ธำโบอ้ำปำกหัวเรำะจนกรำมกระทบกันกรุกกริก จำกนั้น ปั้นหน้ำ เครียดขรึม คืบมำใกล้อีกก้ำว “หนูสวยเหลือเกิน, นอมเบโก สวยกว่ำเมียของอำลี จะว่ำไงถ้ำหนูกบั ลุง หันหน้ำเข้ำหำกัน? ย้ำยมำอยู่กับลุงที่นี่?” ธำโบทอดแขนไปโอบไหล่ของนอมเบโก นอมเบโกคิดว่ำ ‘กำรย้ำย’ ฟังดูเข้ำที ไปที่ไหนก็ได้ ขอให้หลุดออกจำก ทีน่ ี่ แต่ไม่ใช่ไอ้เฒ่ำหืน่ คนนี้ กำรเรียนกำรสอนวันนีด้ คู ล้ำยจะจบลงแล้ว นอมเบโก ปักกรรไกรที่โคนขำอีกข้ำงของธำโบ เดินออกจำกที่นั่น วันถัดมำ เธอย้อนกลับมำที่เพิงพักของธำโบ แจ้งให้ทรำบว่ำเขำขำดงำน และ นพดล เวชสวัสดิ์
31
ไม่ได้แจ้งให้ทำงส�ำนักงำนทรำบ ธำโบโอคครวญว่ำท่อนขำทั้งสองข้ำงปวดเจ็บเหลือเกิน โดยเฉพำะข้ำงที่ ยังมีผ้ำพันแผลใหม่เอี่ยม และคุณนอมเบโกก็นำ่ จะทรำบสำเหตุเป็นอย่ำงดี ใช่ค่ะ นอมเบโกตอบ จะเลวร้ำยกว่ำนั้นอีก เพรำะครำวหน้ำจะปัก กรรไกรมิใช่ท่อนขำซ้ำยหรือท่อนขำขวำ แต่เป็นหว่ำงกลำงของโคนขำ ถ้ำ ลุงธำโบไม่เริ่มคิดได้แล้วว่ำควรส�ำรวมกำยใจ “ยังมีอีก ฉันเห็น และได้ยิน สิ่งที่อยู่ในปำกของลุงเมื่อวำนนี้ ถ้ำลุงไม่ ยกเลิกนิสัยดั้งเดิม ฉันจะป่ำวประกำศให้ผู้คนรู้กันทั่ว เจอหน้ำใคร บอกเลย” ธำโบแทบขำดใจ เขำรู้ซึ้งดีว่ำเขำจะรอดชีวิตได้ไม่กี่นำที หลังข่ำวกำร ครอบครองเพชรแพร่กระจำย “แกต้องกำรอะไรจำกข้ำ?” ธำโบโอดครวญวิงวอน “ฉันอยำกมำที่นี่ มำสะกดค�ำอ่ำนหนังสือ โดยไม่จ�ำเป็นต้องพกกรรไกร เล่มใหม่มำทุกวัน กรรไกรรำคำแพงส�ำหรับคนที่ไม่มีอย่ำงอื่นในปำก นอกเหนือ จำกฟัน” “แกพอจะไสหัวไปให้พ้นไม่ได้หรือ?” ธำโบถำม “ข้ำให้เพชรเม็ดหนึ่ง ถ้ำแกไม่มำยุ่งกับข้ำ” ธำโบติดสินบนเอำตัวรอดมำนับครัง้ ไม่ถว้ น แต่มใิ ช่ครำวนี้ นอมเบโกบอก ให้ทรำบว่ำเธอไม่ต้องกำรเพชร ของที่ไม่ใช่สมบัติของเธอ ไม่ใช่สมบัติของเธอ นำนหลังจำกนั้น ในอีกซีกโลกหนึ่ง ดูเหมือนว่ำชีวิตจะยุ่งเหยิงซับซ้อน มำกกว่ำนี้ ❊ ❊ ❊
เรื่องเสียดเย้ยชวนให้ลมหำยใจขำดห้วง ธำโบตำยดับด้วยมือสตรีสองนำง หญิงทั้งสองเติบใหญ่ในแอฟริกำตะวันออก อำณำนิคมของโปรตุเกส ท�ำมำหำ เลีย้ งชีพด้วยกำรฆ่ำชำวไร่คนขำว ขโมยเงินทอง ธุรกิจนีด้ ำ� เนินไปได้ ตรำบเท่ำที่ 32
หญิงสาวผู้ช่วยชีวิตราชาสวีเดน