სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ავტორები: ირაკლი მელაშვილი ექსპერტი საარჩევნო საკითხებში, კოალიცია „არჩევნის თავისუფლებისთვის” წევრი რევაზ საყევარიშვილი ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში, ანალიტიკური ცენტრის „ეკონომეტრის” დირექტორი ლევან ალაფიშვილი იურისტი თამარ კორძაია იურისტი, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი მაგდა პოპიაშვილი საქართველოს მედია კლუბის თავმჯდომარე, კოალიცია „არჩევნის თავისუფლებისთვის” წევრი
ანგარიში მომზადდა ფონდი „ღია საზოგადოება - საქართველოს” ფინანსური მხარდაჭერით. ავტორების მიერ ანგარიშში გამოთქმული მოსაზრებები არ გამო ხატავს ფონდის „ღია საზოგადოება - საქართველო” პოზიციას. შე საბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
სარჩევი 1. შესავალი................................................................................................................................................................... 4 2. სახელმწიფო აუდიტის სამსახური და პოლიტიკური პარტიების ფინანსური მონიტორინგი (ევროპული გამოცდილების მიმოხილვა)........................................................... 5 2.1 ბულგარეთი................................................................................................................................................................ 6 2.2 პოლონეთი................................................................................................................................................................. 6 2.3 ფინეთი....................................................................................................................................................................... 7 2.4 ესპანეთი.................................................................................................................................................................... 7 3. იურიდიული პირები............................................................................................................................................... 9 3.1. საქველმოქმედო ფონდი ქართული ფეხბურთის ქომაგი”........................................................................................ 9 3.2. „ელიტა ბურჯის” საქმე........................................................................................................................................... 12 3.3. „ქართუ ჯგუფი”...................................................................................................................................................... 13 4. საქართველოს კონტროლის პალატის გადაწყვეტილებების გავლენა მედიის თავისფლებაზე...... 16 4.1. ბიძინა ივანიშვილისა და შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” საქმე............................................................. 16 4.2. შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” საქმე..................................................................................................... 16 4.3. შპს „მაესტროს” საქმე............................................................................................................................................. 17 4.4. შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგისა” და შპს „მაესტროს” საქმეების სამართლებრივი შეფასება................ 17 5. აუდიტის სამსახური (კონტროლის პალატის) გადაწყვეტილებების ანალიზი ფიზიკური პირების დაჯარიმებასთან დაკავშირებით................................................................ 20 5.1. მასობრივი დაკითხვები.......................................................................................................................................... 20 5.2. ბიძინა გიორგობიანის საქმე................................................................................................................................... 21 5.3. ბანკ „ქართუს” თანამშრომელთა დაჯარიმების საქმე........................................................................................... 21 5.4. კახი კალაძის საქმე................................................................................................................................................. 23 5.5. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის შემომწირველები”....................................................................................... 23 5.6. სოციალურად დაუცველ შემომწირველთა სია....................................................................................................... 24 6. პარტიების დაჯარიმებები................................................................................................................................. 27 6.1. რუსთავის ფაქტი.................................................................................................................................................... 27 6.2. თეთრიწყაროს ფაქტი............................................................................................................................................. 27 6.3. ფოთის ფაქტი......................................................................................................................................................... 28 6.4. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” შეხვედრები მოსახლეობასთან.................................................................. 28 6.5. კოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შემავალი ორგანიზაციების მიერ მიღებული შემოწირულობები და მათზე დაკისრებული ჯარიმები.......................................................................................... 31 7. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტორის ბრძანების №137/37 (წინასაარჩევნო კამპანიის დაფინანსების გამჭვირვალობასთან დაკავშირებული ზოგიერთი საკითხის მოწესრიგების შესახებ) ანალიზი და გამოვლენილი პრობლემები................... 33 7.1. ანალიზი.................................................................................................................................................................. 33 7.2. პრობლემები, რომელიც მედია-საშუალებებს პრაქტიკაში შეექმნათ................................................................... 35 8. დასკვნა.................................................................................................................................................................... 37
1. შესავალი საქართველოს პარლამენტმა 2011 წლის 27 დეკემბერს მიიღო შესწორებები საქართველოს კანონში „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ”, რომლის მიხედვითაც საქართველოს კონტროლის პალატაში შე იქმნა ფინანსური მონიტორინგის სამსახური. ახალი კანონის მიხედვით, პოლიტიკური პარტიების დაფი ნანსებაზე დაწესდა შემდეგი შეზღუდვები: 1. პარტიების დაფინანსება აეკრძალათ იურიდიულ პირებს, „რომლებიც პირდაპირ ან არაპირდაპირ არის დაკავშირებული პარტიასთან, სხვაგვარად იმყოფება პარტიის კონტროლის ქვეშ ან აქვს გან ცხადებული პოლიტიკური მიზნები და რომლებიც წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშვეობით მო უწოდებენ ამომრჩეველს რომელიმე პოლიტიკური ძალის მხარდაჭერისკენ ან მხარდაჭერისგან თა 1 ვის შეკავებისკენ” (მუხლი 26 პუნქტები ა) და ბ); 2. შეზღუდვები დაწესდა პირზე, „რომელსაც აქვს განცხადებული პოლიტიკური და საარჩევნო მიზ ნები და ამოცანები მასთან დაკავშირებულ პირზე, აგრეთვე, მასთან საქმიანი ურთიერთობის მქო ნე პირზე, რომელსაც აქვს პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნები, ან ახორციელებს ისეთ საქმია ნობას, რომელიც გავლენას ახდენს არჩევნებში, პლებისციტსა და რეფერენდუმში საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური ნების გამოვლენაზე და ეს ქმედებები ხორციელდება ამ კანონის რეგუ ლაციებისთვის გვერდის ავლის მიზნით.” აგრეთვე პირზე, „რომელიც ახორციელებს ისეთ საქმია ნობას, რომელიც გავლენას ახდენს არჩევნებში, პლებისციტსა და რეფერენდუმში საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური ნების გამოვლენაზე და ეს ქმედებები ხორციელდება ამ კანონის რეგუ 1 ლაციებისთვის გვერდის ავლის მიზნით” (მუხლი 26 გ) პუნქტი); 3. პარტიებს აეკრძალათ შემოწირულობის მიღება, „თუ შემომწირველი ფიზიკური პირები შემო სავალს მთლიანად ან ნაწილობრივ იღებენ ერთი წყაროდან (ფიზიკური ან იურიდიული პირე ბისგან ან მათთან დაკავშირებული პირებისგან), მაშინ მათ მიერ ერთი საარჩევნო სუბიექტის სასარგებლოდ წლის განმავლობაში განხორციელებულ შემოწირულებათა საერთო ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 500 000 ლარს, ამასთანავე, თითოეულის მიერ განხორციელებული შემოწირულების საერთო ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 60 000 ლარს” (მუხლი 27); 4. პარტიებს, ფიზიკურ პირებს ამ კანონის დარღვევის, აკრძალული შემოწირულობის განხორციე ლება/მიღებისთვის დაუწესდათ ჯარიმები უკანონო შემოწირულობის ათმაგი ოდენობით. ხოლო კონტროლის პალატას მიეცა ერთპიროვნული უფლება, ყადაღა დაადოს იურიდიული და ფიზიკური პირების ანგარიშებს (342 მუხლი). 2012 წლის 13 მარტს ქართულმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა წამოიწყეს კამპანია „ეს შენ გეხე ბა” და პეტიციით მიმართეს საქართველოს პარლამენტს, რათა მას მიღებულ კანონში ცვლილებები შეეტანა. ორ დღეში აღნიშნულ პეტიციას 200-მდე არასამთავრობო ორგანიზაცია შეუერთდა. ორი თვის განმავლობაში არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და პარლამენტის იურიდიულ კომიტეტს შორის მიმდინარეობდა კონსულტაციები, რომლის შედეგადაც საქართველოს პარლამენტმა, ნა წილობრივ გაითვალისწინა რა ქართული არასამთავრობო ორგანიზაციების მოსაზრებები, 8 მაისს მიიღო „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის ახალი შესწორებები. ქვემოთ მოყვანილი კვლევის ამოცანაა, გავაანალიზოთ, თუ როგორ მოქმედებდა კონტროლის პალატა (შემდგომში სა ხელმწიფო აუდიტის სამსახური) ახალი კანონმდებლობის პირობებში.
4
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
2. სახელმწიფო აუდიტის სამსახური და პოლიტიკური პარტიების ფინანსური მონიტორინგი (ევროპული გამოცდილების მიმოხილვა)
ლევან ალაფიშვილი იურისტი დამოუკიდებელი აღმსრულებელი დაწესებულების არარსებობა ყველაზე სერიოზული სი სუსტეა, რაც საფუძველს აცლის წარმატებული სისტემის ფუნქციონირებას. ძლიერი აღმ სრულებელი მექანიზმი შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს რეჟიმის მიერ საარჩვნო პრო ცესში ოპოზიციის ეფექტური მონაწილეობის უფლების შესაზღუდად. შერჩევითი, კამპა ნიის ფინანსების რეგულაციების პოლიტიკურად მიკერძოებული აღსრულება საარჩევნო კონკურენციის შემცირებას ემსახურება და გამოიწვევს ხანგრძლივ ერთპარტიულ თუ ერ თპიროვნულ მმართველობას. Funding of political parties and election campaigns. Handbook series. International Institute for Democracy and Electoral Assistance (IDEA). Stockholm, Sweden .2003. გვ.90
საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახური არის ევროპის უმაღლესი აუდიტის დაწესებულებების (EUROSAI) და აზიის უმაღლესი აუდიტის დაწესებულებების (ASOSAI) წევრი, მას პარტნიორული ურთიერ თობები აქვს შვედეთის, ლიტვისა და ლატვიის სახელმწიფო აუდიტის სამსახურებთან. პოლიტიკურ და საარჩვნო საკითხებთან დაკავშირებით, EUROSAI-ს 49 ქვეყნიდან არც ერთი ქვეყნის უმაღ ლეს აუდიტორულ სამსახურს (მათ შორის არც საქართველოს უმაღლესი აუდიტის სამსახურის პარტნიორ სამსახურებს), არ აქვს ისეთი კომპეტენცია, როგორც საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს. უნდა აღინიშნოს, რომ საჯარო აუდიტის დაწესებულებების ფუძემდებლური დოკუმენტებით, კერძოდ, აუდიტის სახელმძღვანელო პრინციპების ლიმას დეკლარაციითა (1977 წელი) და აუდიტის დამოუკიდებ ლობის მექსიკის დეკლარაციით (2007), არ არის გათვალისწინებული სახელმწიფო აუდიტის ინსტიტუცი ების მანდატში პოლიტიკური პარტიების მონიტორინგი. დეკლარაციებში არის მკაფიო მითითება, რომ დაწესებულების მანდატი და დამოუკიდებლობის გარანტიები მიუკერძოებლობის პრინციპის გათვალის წინებით განსაზღვრული უნდა იყოს კანონით. EUROSAI-ს წევრი სახელმწიფო აუდიტის ინსტიტუციებიდან პოლიტიკური პარტიების საქმიანობაზე მო ნიტორინგის განსხვავებული ფუნქციები მხოლოდ ბულგარეთის, პოლონეთის, ესპანეთისა და ფინეთის აუდიტის სამსახურებს აქვს. ყველა შემთხვევაში აუდიტის სამსახურების კომპეტენცია შეზღუდულია გა დაწყვეტილების მიღების პროცესში სხვა ადმინისტრაციული თუ სასამართლო დაწესებულებათა თანამო ნაწილეობით. დაბოლოს, ევროპის საბჭოს კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის ჯგუფის (GRECO) 2011 წლის შეფასების ანგარიშში მოცემულ რეკომენდაციებში საუბარია პოლიტიკური პარტიების ფინანსებზე ეფექტური მე ქანიზმების შექმნაზე და არა არსებული ინსტიტუციებისათვის მანდატის გაზრდაზე. რეკომენდაციების მე-7 და მე-8 პუნქტების არსის გათვალისწინებით, მაღალი ალბათობით შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ პო ლიტიკური პარტიების ფინანსების მონიტორინგის მექანიზმებზე მსჯელობისას გამოირიცხებოდა სახელ მწიფო აუდიტის სამსახურის რაიმე ფორმით ჩართვა. რეკომენდაციებში საუბარია კომპეტენტურ დაწე სებულებებთან კონსულტაციით პოლიტიკური პარტიებისა და საარჩევნო კამპანიის ფინანსების აუდიტის სტანდარტების, აგრეთვე, პარტიებისა და საარჩევნო კამპანიის ფინანსების აუდიტის განმახორციელე ბელ აუდიტორთა დამოუკიდებლობის გარანტიის მექანიზმის შექმნაზე. ამ საკითხებში კომპეტენტური 5
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
სახელმწიფო დაწესებულება საქართველოში მხოლოდ სახელმწიფო აუდიტის სამსახური (2011 წლის შე მოდგომამდე - საქართველოს კონტროლის პალატა) გახლავთ. იმის დასტურად, რომ საკანონმდებლო ცვლილებები სახელმწიფო აუდიტის სამსახურთან კონსულტაციების გარეშე განხორციელდა, გამოდგება აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელის განცხადება, რომ „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონ ში შეტანილი ცვლილებებით დაკისრებული ახალი უფლებამოსილება მათთვის „ახალი თავსატეხია”.
2.1. ბულგარეთი პოლიტიკური პარტიების ფინანსებისა და ქონების მართვის საკითხებს ზედამხედველობს ბულგარეთის საანგარიშო პალატა. პოლიტიკური პარტიები ბუღალტრული აღრიცხვის კანონისა და ბუღალტრული აღრიცხვის სტანდარტე ბის შესაბამისად ვალდებულნი არიან ბულგარეთის საანგარიშო პალატას 31 მარტამდე წარუდგინოს გა სული წლის ფინანსური ანგარიში. იმ შემთხვევაში, თუკი საანგარიშო პერიოდში მიღებული ან დახარჯული სახსრები აღემატება 50 000 ლევს (დაახლოებით 33 000 აშშ დოლარი), ფინანსური ანგარიში საანგარიშო პალატისათვის წარდგენამდე უნდა დაამოწმოს დამოუკიდებელმა აუდიტორმა. ფინანსურ ანგარიშთან ერთად, საანგარიშო პალატას წარედგინება შემოწირულობათა სია-დეკლარაცია, შემომწირველ ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა ვინაობის, შემოწირულობის სახის, ოდენობის, ღირებულე ბის და მიზნის მითითებით. გარდა ამისა, საანგარიშო პალატას ცალკე დეკლარაციის სახით წარედგი ნება იმ შემომწირველ არასამეწარმეო ორგანიზაციათა სია, რომელთა დამფუძნებლები და/ან წევრები (აგრეთვე მათი მეუღლეები ან შვილები) შესაბამისი პოლიტიკური პარტიის მმართველობითი ან მაკონტ როლებელი ორგანოს წევრებიც არიან. საანგარიშო პალატისთვის დეკლარაციის წარდგენის ვალდებულე ბა აკისრია პოლიტიკური პარტიის შემომწირველ არასამეწარმეო ორგანიზაციასაც. ყოველწლიურად, 15 აპრილამდე საანგარიშო პალატა აქვეყნებს პოლიტიკური პარტიების მიერ წარდგენილ ანგარიშებსა და დეკლარაციებს, აგრეთვე, იმ პარტიების სიას, რომლებმაც არ წარადგინეს დეკლარაცია. ანგარიშის წარდგენიდან 6 თვის ვადაში საანგარიშო პალატა ატარებს პოლიტიკური პარტიის ფინანსურ და ქონებრივ (შესაბამისობის) აუდიტს. კანონით განსაზღვრული ვადის გასვლის შემდგომ საანგარიშო პა ლატა ეროვნული შემოსავლების სააგენტოს აღმასრულებელ დირექტორს უგზავნის იმ პოლიტიკური პარ ტიების ანგარიშებს, რომლებმაც მიიღეს სახელმწიფო სუბსიდია, აგრეთვე იმ პოლიტიკური პარტიებისა და არასამეწარმეო ორგანიზაციათა ნუსხას, რომლებმაც ვადაში არ წარადგინეს ფინანსური ანგარიშები იმისათვის რომ ჩაატაროს აუდიტი და მათ მიმართ გატარდეს საგადასახადო და სოციალური დაზღვევის პროცედურული კოდექსით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული ღონისძიებები. ეროვნული შემოსავ ლების სააგენტოს აღმასრულებელ დირექტორი აუდიტის აქტებს უგზავნის საანგარიშო პალატას. ფინანსური ანგარიშების წარუდგენლობის ან დაგვიანებით წარდგენის შემთხვევაში, პოლიტიკური პარ ტია კარგავს მომდევნო ეროვნულ წარმომადგენელთა არჩევნებისთვის სახელმწიფო სუბსიდიის მიღების უფლებას. თუკი აუდიტისას აღმოჩნდა კანონდარღვევის ნიშნები, ფინანსების მოზიდვისა თუ ხარჯვის, აგრეთვე ქო ნების მართვის რეგულაციების დარღვევები, თუ ეს დარღვევები იძლევა მნიშვნელოვან საფუძველს ეჭვი სათვის, რომ ჩადენილია დანაშაული - აუდიტის ანგარიშს, დამტკიცებიდან 7 დღის ვადაში, საანგარიშო პალატა უგზავნის ქალაქ სოფიის პროკურატურას.
2.2. პოლონეთი უმაღლესი აუდიტის სამსახურის შესახებ კანონის შესაბამისად, აუდიტის სამსახურის მანდატში შედის სახელმწიფოს მიერ გაცემული გრანტებისა და დახმარებების მიმღებ პირთა აუდიტი. რაიმ ე ე.წ. ჩვეუ 6
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ლებრივი, არაპოლიტიკურ სუბიექტთა აუდიტისაგან განსხვავებული ან დამატებითი ადმინისტრაციული რეგულაციები ან ფუნქციები კანონში მოცემული არ არის. მნიშვნელოვანი გახლავთ აუდიტის სამსახურის ფუნქცია, რომელიც უფრო ფართოა, ვიდრე პოლიტიკური პარტიის საქმიანობის ფინანსური მონიტორინგი. კანონის მე-11 მუხლის მე-4 პუნქტის შესაბამისად, უმაღ ლესი აუდიტის ოფისის პრეზიდენტს შეუძლია მიმართოს საკონსტიტუციო ტრიბუნალს (სასამართლო), რათა შემოწმდეს პოლიტიკური პარტიის მიზნებისა და საქმიანობის შესაბამისობა პოლონეთის კონსტი ტუციასთან.
2.3. ფინეთი ფინეთის აუდიტის სამსახურის კომპეტენციაში შედის როგორც პოლიტიკური პარტიების, აგრეთვე სა არჩევნო კამპანიის ფინანსური მონიტორინგი. ამ საკითხს 3 სხვადასხვა კანონი არეგულირებს: აუდიტის სამსახურის შესახებ; პოლიტიკური პარტიების შესახებ და კანდიდატთა საარჩევნო ფინანსების შესახებ. გასათვალისწინებელია, რომ პოლიტიკური და საარჩევნო ფინანსების მონიტორინგთან მიმართებაში და კავშირებული პირის სტატუსს ფინეთის კანონმდებლობა აწესებს. საქართველოს კანონმდებლობისაგან განსხვავებით, ფინეთში დაკავშირებული პირის სტატუსი გულისხმობს მხოლოდ და მხოლოდ იურიდიულ პირს: კომპანიას, ტრასტს, არასამეწარმეო ორგანიზაციასა თუ ფონდს. მნიშვნელოვანი გახლავთ ფინეთის კანონმდებლობით დროით შემოფარგლული შეზღუდვები და აუდიტის სამსახურის კომპეტენცია - კანონით განსაზღვრული რეგულაციები მოქმედებს საარჩევნო კამპანიის პე რიოდში, რომელიც საარჩევნო წელს მაქსიმუმ 7 თვიან პერიოდს (იწყება არჩევნების თარიღამდე 6 თვით ადრე და სრულდება არჩევნებიდან 2 კვირაში) მოიცავს. პოლიტიკური სუბიექტები ყოველთვიურად აწვდიან ინფორმაციას აუდიტის ოფისს იმ შემომწირველთა ვინაობის შესახებ, რომელთა შემოწირულობა აღემატება 1500 ევროს წელიწადში. პოლიტიკური სუბიექტები ფინანსურ ანგარიშს და დამოუკიდებელი აუდიტის დასკვნას, თანმდევ დოკუ მენტებთან და საბანკო ანგარიშების ბრუნვის ამონაწერებთან ერთად, წარუდგენენ სახელმწიფო აუდიტის ოფისსა და იუსტიციის სამინისტროს. გამჭვირვალების უზრუნველსაყოფად, ფინეთის აუდიტის სამსახური აწარმოებს საარჩევნო ფინანსების რეესტრს და უზრუნველყოფს მონაცემების საჯაროდ ხელმისაწვდომობას. ფინეთის იუსტიციის სამინისტრო პარტიების მონიტორინგს ახორციელებს მხოლოდ საბიუჯეტო სუბსი დიის ფარგლებში. კანონის მოთხოვნების თუ ანგარიშგების დარღვევისათვის, ფინეთის სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს უფლება აქვს მოითხოვოს პოლიტიკური სუბიექტის დაჯარიმება. დაჯარიმებისა და ჯარიმის ოდენობის საკითხს იხილავს ფინეთის სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის თავმჯდომარის მიერ 3 წლის ვადით შექ მნილი/არჩეული გამგეობა 3 წევრის შემადგენლობით. ამასთან, გამგეობის წევრები უნდა ფლობდნენ სა მართლის მაგისტრის ხარისხს. გამგეობის გადაწყვეტილება პოლიტიკური სუბიექტის დაჯარიმების თაო ბაზე შეიძლება გასაჩივრდეს უმაღლეს ადმინისტრაციულ სასამართლოში.
2.4. ესპანეთი ისევე, როგორც ფინეთის შემთხვევაში, პოლიტიკური სუბიექტების ფინანსების მინიტორინგთან მიმართე ბაში ესპანეთის აუდიტის სასამართლოს ფუნქცია ძირითადად პარტიებისაგან ფინანსური ანგარიშებისა და აუდიტის დასკვნების მიღება და საჯაროდ ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფაა.
7
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ესპანეთის კანონმდებლობას განსხვავებული და უნიკალური უფლებამოსილება აქვს მინიჭებული აუდი ტის სასამართლოსათვის: ეს გახლავთ საარჩევნო კამპანიის ხარჯების ზედა ზღვრების დადგენა სხვა დასხვა დონის არჩევნებისათვის (ადგილობრივი, თვითმმართველობა, ნაციონალური), გარე რეკლამის, პრესასა და რადიოსათვის. მაგალითისთვის 2011 წელს ადგილობრივი არჩევნებისათვის გარე რეკლამის ხარჯებისათვის განისაზღვრა მთლიან ხარჯებში 20%-იანი ზღვარი. კანონით, ესპანეთის აუდიტის სასამართლო ადგენს ფინანსური ანგარიშგების ფორმასა და წესს, მას პო ლიტიკური პარტიებისთვის კონსულტაციების გაწევის უფლებამოსილებაც აქვს. დამრღვევი პოლიტიკური სუბიექტის მიმართ სანქციებს გატარებაში ესპანეთის აუდიტის სასამართლო არ არის საბოლოო ინსტანცია და შესაძლებელია მისი გადაწყვეტილების უმაღლესი ინსტანციის სასამარ თლოში გასაჩივრება.
8
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
3. იურიდიული პირები რევაზ საყევარიშვილი ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში, ანალიტიკური ცენტრის - „ეკონომეტრის” დირექტორი;
2011 წლის 28 დეკემბერს „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის 26-ე მუხლს, რომელშიც განსაზღვრულია, რა წყაროებიდან არის აკრძალული ფინანსური და მატერიალური შემოწირუ ლებიების მიღება, დაემატა 261 მუხლი და განისაზღვრა, რომ შემოწირულობის მიღების თვალსაზრისით პარტიისთვის დადგენილი შეზღუდვები ასევე ვრცელდება: ა) იურიდიულ პირზე, თუ ის პირდაპირ ან არაპირდაპირ არის დაკავშირებული პარტიასთან, სხვაგ ვარად იმყოფება პარტიის კონტროლის ქვეშ ან აქვს განცხადებული პოლიტიკური მიზნები და ამო ცანები; ბ) იურიდიულ პირზე, რომელიც წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშვეობით მოუწოდებს ამომრჩე ველს რომელიმე პოლიტიკური ძალის მხარდაჭერისკენ ან მხარდაჭერისაგან თავის შეკავებისკენ; გ) პირზე, რომელსაც აქვს განცხადებული პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნები და ამოცანები, მას თან დაკავშირებულ პირზე, აგრეთვე მასთან საქმიანი ურთიერთობის მქონე პირზე, რომელსაც აქვს პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნები, ან ახორციელებს ისეთ საქმიანობას, რომელიც გავლენას ახ დენს არჩევნებში, პლებისციტსა და რეფერენდუმში საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური ნე ბის გამოვლენაზე და ეს ქმედებები ხორციელდება ამ კანონის რეგულაციებისთვის გვერდის ავლის მიზნით. 2. იურიდიული პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ არის დაკავშირებული პარტიასთან, როცა მისი ხარჯები პირდაპირ ან არაპირდაპირ უკავშირდება პარტიის საქმიანობასა და მიზნებს. კანონის ამ ცვლილების ამოქმედებიდან განვლილ 8 თვეში საქართველოს კონტროლის პალატის (მოგვიანებით - სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის), მის მასალებზე დაყრდნობით კი ასევე მთავარი პრო კურატურის, სასამართლოს და აღსრულების ეროვნული ბიუროს მიერ ეს ნორმები გამოყენებული იქნა არაერთი იურიდიული პირის მიმართ, რის საფუძველზეც მათ მიმართ განხორციელდა მთელი რიგი ადმი ნისტრაციული, ფინანსური და სხვა ტიპის სანქციები. ქვემოთ მოყვანილია რამდენიმე მაგალითი, თუ როგორ ვითარდებოდა პროცესები სხვადასხვა იურიდიუ ლი პირების მიმართ მას შემდეგ, რაც მათი საქმიანობა კონტროლის პალატის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის შესწავლის საგანი ხდებოდა.
3.1. საქველმოქმედო ფონდი „ქართული ფეხბურთის ქომაგი” საქველმოქმედო ფონდ „ ქართული ფეხბურთის ქომაგის” საქმე კონტროლის პალატამ პირდაპირ დაუკავ შირა საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდ „ქომაგის” საქმიანობას და მისი მიმართ ამ მოტივით გამოი ყენა სადამსჯელო სანქციები. საქმის ქრონოლოგია შემდეგნაირია: საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდი „ქომაგი” 2012 წლის 30 აპრილს დაფუძნდა. კონტროლის პალა ტის მონიტორინგის სამსახურმა „ქომაგის” ანგარიშები 18 მაისს დააყადაღა იმ მოტივით, რომ „ფონდის
9
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
დაფუძნებისთანავე პოლიტიკური კოალიციის „ქართულ ოცნების” ლიდერები ახდენდნენ ასოცირებას ფონდის მიზნებთან და ამოცანებთან, საჯარო გამოსვლებში საუბრობდნენ ფონდის სამომავლო გეგმებ ზე, საქმიანობის ფორმებზე, რაც საზოგადოებაში ქმნიდა მიზნების განხორციელების დამაჯერებლობას, იწვევდა საზოგადოების მხრიდან ფონდის საქმიანობის პოლიტიკური ნიშნით აღქმადობას შესაბამისი პო ლიტიკური სუბიექტის საქმიანობასთან. ყოველივე აღნიშნული ქმნიდა ფონდის მიზნების, ამოცანების კავშირს და პირდაპირ მიმართებას პოლი ტიკური ორგანიზაციის პოლიტიკურ და საარჩევნო მიზნებთან და საქმიანობასთან, რაც ასევე გამოიხა ტება ფონდის ხელმძღვანელის საჯარო ქმედებებში, მოახდინოს „კოალიციის” პოლიტიკური მიზნების კომუნიკაცია საზოგადოებასთან და ამომრჩეველთა მატერიალური დაინტერესებით, პარტიის საარჩევნო ამოცანების რეალიზაციას შეუწყოს ხელი”. 2012 წლის 17 მაისს, „ქომაგის” ანგარიშზე უცხოეთიდან საქართველოს კონსერვატიული პარტიის საგა რეო ურთიერთობათა მდივნის, ბიძინა გიორგობიანის მიერ განხორციელდა 90 ათასი ევროს ოდენობის ტრანზაქცია. კონტროლის პალატის შეფასებით, „აღნიშნული ტრანზაქცია, ისევე როგორც ფონდის საქ მიანობა, სუბიექტების, ფორმით, შინაარსითა და სხვა ნიშნებით პოლიტიკური ხასიათითაა ნიშანდებული და წინააღმდეგობაშია მოქმედ კანონმდებლობასთან” (რამდენად დასაბუთებული იყო ბრალდება ბიძი ნა გიორგობიანს მიმართ, იხილეთ ზემოთ). შედეგად, ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა დააყადაღა ფონდ „ქომაგის” ანგარიშები, რას თბილისის სააპელაციო სასამართლომ ძალაში დატოვა. 2012 წლის 30 მაისს დაარსდა არასამთავრობო არამომგებიანი იურიდიული პირი (ააიპ) „ქართული ფეხ ბურთის ქომაგი”, რომლის ანგარიშები კონტროლის პალატამ 2 ივნისს დააყადაღა იმ მოტივით, რომ „დაფუძნებისთანავე ორგანიზაციის წარმომადგენლებმა საჯარო განცხადებები გააკეთეს საქველმოქმე დო ფონდ „ქომაგი-2”-ის შექმნის შესახებ და მოახდინეს ასოცირება აიპ საერთაშორისო საქველმოქმედო ორგანიზაციასთან ფონდი „ქომაგი”, რომელიც ამავდროულად პარტია „ქართული ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოსთან” კავშირში მყოფ იურიდიულ პირს წარმოადგენს და მიზნად ისახავს ამომრჩეველთა მა ტერიალური დაინტერესებით, აღნიშნული პოლიტიკური სუბიექტის საარჩევნო ამოცანების რეალიზაციის ხელშეწყობას”. კონტროლის პალატის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის შეფასებით, აიპ „ქართული ფეხბურთის ქო მაგის” ანგარიშებზე სხვადასხვა წყაროდან, ფიზიკური და იურიდიული პირების მიერ შესრულებულია გა დარიცხვები, რომლებიც წინააღმდეგობაში მოდის „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის რეგულაციებთან”. აღნიშნულიდან გამომდინარე, ფინანსური მონიტო რინგის სამსახურმა ყადაღა დაადო აიპ „ქართული ფეხბურთის ქომაგის” საბანკო ანგარიშებს. „ქართული ფეხბურთის ქომაგის” დამფუძნებლის გელა კეტაშვილის განცხადებით, მის ფონდებს ფონდ „ქომაგთან” არანაირი კავშირი არ ჰქონდა. „უბრალოდ, მე სოლიდარობა გამოვუცხადე ფონდ „ქომაგს”, მასთან არანაირი კავშირი არ მაქვს. ფონდი ჩემს მეგობრებთან ერთად დავაფუძნე. გაოგნებული ვარ, რის საფუძველზე დააყადაღეს ჩემი ფონდების ანგარიშები. წარმოდგენა არ მაქვს. ჯერ საერთოდ არაფერი გამიკეთებია ფონდების საქმიანობისთვის”, განაცხადა გელა კეტაშვილმა ფონდის ანგარიშის დაყადაღების შემდეგ. ამავდროულად, მისივე მტკიცებით, „ქომაგი 2”-ის და „ქართული ფეხბურთის ქომაგის” ანგარიშებზე არა ნაირი თანხის გადარიცხვა არ მომხდარა. მიუხედავად ამისა, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიამ 2012 წლის 4 ივნისის დადგენილებით „ქართული ფეხბურთის ქომაგი” სამართალდამრღვევად ცნო საქართველოს ორგანული კანონის ,,მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ’’ 25(2)-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებით, 26(1) მუხლის პირველი პუნქტის, ამავე კანონის 34(2) მუხლის მე-4 პუნქტის საფუძველზე და ადმინისტრაციული სახდელის სახით დააკისრა ჯარიმა 5 ათასი ლარის ოდენობით. 10
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ამავე დადგენილებით დადასტურებულ იქნა საქართველოს კონტროლის პალატის პარტიების ფინანსუ რი მონიტორინგის სამსახურის უფროსის 2012 წლის 2 ივნისის გადაწყვეტილება „ქართული ფეხბურთის ქომაგის” საქართველოში ლიცენზირებულ ბანკებში არსებულ საბანკო ანგარიშებზე ყადაღის დადების შესახებ, კანონით გათვალისწინებული სანქციის პროპორციულად 5000 (ხუთი ათასი) ლარის ფარგლებში. თბილისის საქალაქო სასამართლოს განცხადების მიხედვით, „კონკრეტული საქმის განხილვისას, საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებებით, ააიპ ,,ქართული ფეხბურთის ქომაგის’’ წარმომადგენლის გელა კე ტაშვილის ახსნა-განმარტებით და საჯარო განცხადებების შესახებ ვებ-გვერდიდან ამონაბეჭდით დადას ტურდა, რომ ააიპ ,,ქართული ფეხბურთის ქომაგი’’ წარმოადგენს იმ პირს, რომლის მიზანია ამ კანონით გათვალისწინებული შეზღუდვებისათვის თავის არიდება, რამდენადაც ამ ფონდის დაფუძნებისთანავე ორგანიზაციის წარმომადგენლებმა საჯარო განცხადებები გააკეთეს საქველმოქმედო ფონდ „ქომაგი 2”ის შექმნის შესახებ და მოახდინეს ასოცირება ააიპ საერთაშორისო საქველმოქმედო ორგანიზაცია ფონდ „ქომაგთან”, რომელიც ამავდროულად პარტია „ქართული ოცნება-დემოკრატიულ საქართველოსთან” კავ შირში მყოფ იურიდიულ პირს წარმოადგენს. მითითებულმა სუბიექტმა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგა ნული კანონის 25(2) მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტებით განსაზღვრული ვალდებულებები დაარღვია, კერძოდ ააიპ ,,ქართული ფეხბურთის ქომაგი’’, როგორც პარტია „ქართული ოცნება-დემოკრატიულ სა ქართველოსთან” დაკავშირებული პირი, მიზნად ისახავს საქართველოს ნებისმიერი მოქალაქის ფულადი სახსრებით დახმარებას, რაც წარმოადგენს ამ პარტიის სასარგებლოდ განხორციელებულ ქმედებას-სა ქართველოს მოქალაქეთა ფულადი სახსრებით დახმარების შესახებ დაპირებას. შესაბამისად, მიზნად ისახავს ამომრჩეველთა მატერიალურ დაინტერესებას და პოლიტიკური სუბიექტის საარჩევნო ამოცანების რეალიზაციის ხელშეწყობას, რაც კანონსაწინააღმდეგო ქმედებას წარმოადგენს. ,,მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების’’ შესახებ საქართველოს ორგანული კანონის 25(2) მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტის დისპოზიციით განსაზღვრული ვალდებულებების შეუსრულებლობის შემთხ ვევაში კანონით გათვალისწინებულ პასუხისმგებლობას ექვემდებარება არა მარტო ის პირი, რომელ საც განცხადებული აქვს საარჩევნო მიზნები, არამედ ნებისმიერი პირი, რომელიც კანონით დადგენილი შეზღუდვების გვერდის ავლის მიზნით, ,,მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების’’ შესახებ საქართ ველოს ორგანული კანონით აკრძალულ ქმედებას ახორციელებს რომელიმე პარტიის სასარგებლოდ ან საწინააღმდეგოდ. სასამართლომ საქმე განიხილა საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევა თა კოდექსის 208(2) მუხლით დადგენილი წესის შესაბამისად და საქმის მიმართ გამოიყენა საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული სამართალწარმოების წესები, შესაბამისად, სასამართლომ საქმის განხილვისას დაადგინა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის სუ ბიექტი, სამართალდარღვევის ჩადენის ფაქტი და პასუხისმგებლობა დააკისრა სამათალდამრღვევს - ააიპ ,,ქართული ფეხბურთის ქომაგს’’ ,,მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ’’ საქართველოს ორგანული კანონის 34(2) მუხლის მე-4 პუნქტით გათვალისწინებული სანქციის ფარგლებში ამ კანონით დადგენილი მოთხოვნებისა და ვალდებულებების შეუსრულებლობისათვის”. საქმის არსის დეტალური ანალიზი ცხადყოფს, რომ „ქართული ფეხბურთის ქომაგის” დაჯარიმება და მისი ანგარიშების დაყადაღება არსებული კანონმდებლობის დარღვევით განხორციელდა, რადგან კანონის ზე მოთ აღნიშნული მუხლებით დაჯარიმებისთვის აუცილებელია: 1. პირს ჰქონდეს განცხადებული საარჩევნო მიზნები და ამ მიზნების მისაღწევად იყენებდეს ფინან სურ/მატერიალურ რესურსებს; 2. პირისათვის შეზღუდვების გავრცელების თაობაზე მონიტორინგის სამსახურს მარტივი ადმინის ტრაციული წარმოების გზით გამოცემული ჰქონდეს შესაბამისი აქტი; 3. პირს განხორციელებული ჰქონდეს კანონით აკრძალული შემოწირულობის მიღება ან დამალვა. ანგარიშების დაყადაღების და შემდგომ დაჯარიმების მომენტში „ქართული ფეხბურთის ქომაგი” და მისი საქმიანობა არც ერთ ამ შეზღუდვას არ შეესაბამებოდა. 11
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
პირველ რიგში, მას არ ჰქონდა გაცხადებული საარჩევნო მიზნები და ამ მიზნების მისაღწევად არ იყენებდა ფინანსურ და მატერიალურ რესურსებს. ამავე დროს, თავად კონტროლის პალატის ფინანსური მონიტო რინგის სამსახურს არ ჰქონდა გამოცემული ადმინისტრაციული აქტი, რომელიც „ქართული ფეხბურთის ქომაგისთვის” შეზღუდვის დაწესებას შეეხებოდა. და ბოლოს, ორგანიზაციას არანაირი ფინანსური რე სურსები საარჩევნო მიზნების მისაღწევად არ გამოუყენებია. ამ გარემოებების მიუხედავად, „ქართული ფეხბურთის” ქომაგის ანგარიშები დღემდე დაყადარებულია და მისი მუშაობა პარალიზებულია.
3.2. „ელიტა ბურჯის” საქმე 2012 წლის 14 ივლისს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა გაავრ ცელა ინფორმაცია ბიძინა ივანიშვილის კუთვნილი კომპანიის - შპს „ელიტა ბურჯის” საფინანსო დოკუ მენტაციის მონიტორინგს განხორციელების შესახებ. აუდიტის სამსახურის დასკვნით, „დოკუმენტაციის შესწავლის პროცესში დადგინდა, რომ კომპანიამ პოლიტიკური კოალიცია „ქართული ოცნების” მომსა ხურების მიზნებისათვის, 2012 წლის განმავლობაში ორი ერთეული ოფსეტური ბეჭდვის აპარატი შეიძინა მთლიანი ღირებულებით 679 487, 94 ლარი”. ამავე განცხადებაში სახელმწიფო აუდიტის სამსახური ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ „შპს „ელიტა ბურჯს” პოლიგრაფიული და მასთან დაკავშირებული საქმიანობა წარსულში არ განუხორციელებია. შესაბამისი დანადგარები და აღჭურვილობა კომპანიის მიერ შეძენილია საგანგებოდ პოლიტიკური სუბიექტის საქმი ანობის მხარდასაჭერად”. საგულისხმოა, რომ შპს „ელიტა ბურჯი” კონტროლის პალატას მანამდე ერთხელ უკვე დაჯარიმებული ჰყავდა პოლიტიკური სუბიექტის - ააიპ მოძრაობა „ქართული ოცნების” სასარგებლოდ უსასყიდლოდ გა წეული მომსახურების ფაქტზე (საავტომობილო ტრანსპორტით მომსახურება). უკანონო შემოწირულების განხორციელების ფაქტზე, რაც პოლიტიკური კოალიციის სუბიექტებისთვის პოლიგრაფიული მომსახურების გაწევას შეეხებოდა, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა შპს „ელიტა ბურ ჯი” კვლავ სამართალდამრღვევად სცნო და კიდევ ერთხელ ყადაღა დაადო მის საბანკო ანგარიშებს და უძრავ-მოძრავ ქონებას. უზრუნველყოფის ღონისძიების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილება და ადმინისტრაციული საქმის მა სალები განსახილველად თბილისის საქალაქო სასამართლოს წარედგინა, რომელმაც 2012 წლის 14 ივ ლისს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის შუამდგომლობის საფუძველზე შპს „ელიტა ბურჯი” 3,4 მილიონი ლარით დააჯარიმა (დადგენილება ძალაში დატოვა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაცი ულ საქმეთა პალატამ 2012 წლის 17 ივლისს). როგორც სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა, ასევე სასამართლომ დადასტურებულად მიიჩნია, რომ „ელიტა ბურჯმა” პოლიგრაფიული საქმიანობა მხოლოდ პოლიტიკურ კოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შე მავალი პოლიტიკური სუბიექტების უზრუნველსაყოფად დაიწყო და ეს არ შეიძლებოდა ჩათვლილიყო მო გებაზე ორიენტირებულ ეკონომიკურ საქმიანობად. ამავე დროს, „ელიტა ბურჯის” დაყადაღებისა და დაჯარიმებისთვის საკმარის საფუძვლად ჩაითვალა ის, რომ კომპანიას „პოლიგრაფიული და მასთან დაკავშირებული საქმიანობა წარსულში არ განუხორციელე ბია”. ეს ფაქტი დაედო საფუძვლად დასკვნას, რომ „შესაბამისი დანადგარები და აღჭურვილობა კომპანიის მიერ შეძენილია საგანგებოდ პოლიტიკური სუბიექტის საქმიანობის მხარდასაჭერად” იმის მიუხედავად, რომ „ელიტა ბურჯს”, ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა ეკონომიკურ აგენტს, სრული უფლება აქვს, მისთვის მისაღებ ნებისმიერ დროს წამოიწყოს კანონით დაშვებული ნებისმიერი სახის ეკონომიკური საქმიანობა. აუცილებელია ხაზი გაესვას იმასაც, როგორ მოხდა კომპანიისთვის დასაკისრებელი ჯარმის ოდენობის გაანგარიშება. იმის მიუხედავად, რომ როგორც სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა, ასევე სასამართლომ 12
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
„ელიტა ბურჯი” პოლიტიკური კოალიცია ქართული ოცნებისთვის უკანონო შემოწირულობის განმახორ ციებლად მიიჩნია და ამ შემოწირულობად გაწეული პოლიგრაფიული და სხვა ტიპის მომსახურება დაასა ხელა (კოალიციის ლოგოთი ნიშანდებული ბროშურების, კეპების, ლიფლეტების და ა.შ. ბეჭდვა), ჯარიმის თანხა არ განსაზღვრულა გაწეული სერვისის ღირებულებიდან. მეტიც: არც კონტროლის პალატის გადაწყვეტილებაში და არც სასამართლოს დადგენილებაში არაფერია ნათქვამი გაწეული სერვისის მოცულობასა და ღირებულებაზე. ორივე უწყებამ უკანონო შემოწირულობე ბის თანხა არა მომსახურების ღირებულებით, არამედ ბეჭდვის აპარატების ღირებულებით გამოითვალა. შედეგად, კომპანია „ელიტა ბურჯი” ორი ერთეული ოფსეტური ბეჭდვის აპარატის ღირებულების - 679 487, 94 ლარის - ხუთმაგი ოდენობით - 3,4 მილიონი ლარით დაჯარიმდა.
3.3. „ქართუ ჯგუფი” 2012 წლის 11 ივნისს თბილისის საქალაქო სასამართლომ, კონტროლის პალატის ადმინისტრაციულ სა მართალდარღვევათა ორი ოქმის საფუძველზე კოალიცია „ქართული ოცნების” ლიდერი ბიძინა ივანიშ ვილი ჯამურად 148 650 131 ლარით დააჯარიმა (მოგვიანებით ჯარიმის თანხა განახევრდა - 74 325 065 ლარი გახდა). ამ გადაწყვეტილების შესაბამისად, აღსრულების ეროვნულმა ბიურომ თბილისის სააპელაციო სასამართ ლოს მიერ 2012 წლის 20 ივნისს გაცემული სააღსრულებო ფურცლების აღსრულების უზრუნველყოფის მიზნით, ყადაღა დაადო ბიძინა ივანიშვილის აქციების 100%-ს სს „ქართუ ჯგუფში”, აქციების 100%-ს სს „ქართუ ბანკში”, აგრეთვე აქციების 21,7%-ს სს „პროგრეს ბანკში”. აღსრულების ეროვნული ბიუროს განცხადებით, სააღსრულებო საქმისწარმოების პროცესში განხორცი ელდა ბიძინა ივანიშვილის სახელზე რიცხული ქონების მოძიება. აღსრულების ეროვნულმა ბიურომ წერი ლობით მიმართა საქართველოს ეროვნულ ბანკს, საიდანაც მიიღო დასტური, რომ ივანიშვილი ჩამოთვლი ლი ბანკებისა და კომპანიათა ჯგუფის ბენეფიციარი მესაკუთრეა. ეროვნული ბანკის ინფორმაციით, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ” საქართველოს კანონის შესაბამისად, კომერციული ბანკის წილის შესაძენად პირი ვალდებულია, ამის შესახებ დადგენილი წესით აცნობოს ეროვნულ ბანკს. აღნიშნული წესის დაუცველობის შემთხვევაში, წილის განკარგვის თაობაზე გარიგება ბათილია. ვინაიდან საქართველოს ეროვნულ ბანკში არ ყოფილა წარდგენილი დეკლარაცია „ბანკი ქართუს” ბენე ფიციარი მესაკუთრის ცვლილების მიზნით, ბანკის აქციების ერთადერთ ბენეფიციარ მესაკუთრედ ჩაით ვალა ბიძინა ივანიშვილი. ამ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, 2012 წლის 2 ივლისს აღსრულების ეროვნულმა ბიურომ გამოაცხადა აუქციონი, რომელზეც „ქართუ ჯგუფის” საკუთრებაში არსებული აქტივები, მათ შორის „ქართუ ბანკის” 100%-იანი წილი გაიტანა. განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია გასაყიდი ქონების შეფასების ლოგიკა და სისწრაფე. ბიძინა ივა ნიშვილის აქციების 100% ,,ქართუ ჯგუფში” ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს მიერ შეფასდა 151 880 661 ლარად, ხოლო აქციების 21.7% „პროგრეს ბანკში” - 3 566 498 ლარად. „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ” საქართველოს კანონის შესაბამისად, პირველ იძულებით საჯარო აუქციონზე განთავსებული ქონების საწყისი ფასია ექსპერტის მიერ დადგენილი საბაზრო ფასის 50%. შესაბამისად ,,ქართუ ჯგუფში” ბიძინა ივანიშვილის კუთვნილი აქციების 100%-ის საწყისი ფასად 75 940 330 ლარი განისაზღვრა, „პროგრეს ბანკში” კუთვნილი აქციების 21.7%-ის საწყისი ფასად - 1 783 249 ლარი.
13
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ანუ ჯამურად „ქართუ ჯგუფის” და, შესაბამისად, მასში შემავალი „ქართუ ბანკის” და სხვა ბიზნეს-ერ თეულების ქონება შეფასდა რეალურზე გაცილებით დაბალ ფასად (იმ დროისთვის არსებული მდგომა რეობით, მარტო „ბანკ ქართუს” საბაზრო ღირებულება დაახლოებით 260 მილიონ დოლარს შეადგენ და). ამავე დროს, ექსპერტიზის ბიუროს მიერ „ქართუ ჯგუფის” აქტივების შეფასება მოხდა უკიდურესად მოკ ლე ქრონოლოგიურ ვადაში, რაც აჩენს ეჭვს, რომ შეფასება შესაძლოა მცდარი ყოფილიყო (როგორც წესი, ამა თუ იმ ბანკის აქციის ღირებულების შეფასებას მსოფლიოს წამყვანი აუდიტორული ფირმები ერთ თვეს ან უფრო მეტ დროს ანდომებენ). სამხარაულის სახელობის ექსპერტიზის ბიუროს საბოლოო გაანგარიშებით, „ქართუ ჯგუფის” და „პროგრეს ბანკში” ივანიშვილის კუთვნილი აქციების ჯამური ფასი იმ ოდენობით დადგინდა, რომ აუქციონის წესე ბით შემცირებისას (ღირებულების 50%-ით დაკლება) ჯარიმის თანხის ოდენობამდე დაეკლო. საგულისხმოა, რომ თავად საჯარო აუქციონი გამართვის ფაქტიც იურიდიული გამართულობის თვალსაზ რისით, სხვა გარემოებებთან ერთად, ბადებდა ერთ განსაკუთრებულ ეჭვს: აუქციონზე ერთ ლოტად იყო გამოტანილი ,,ქართუ ჯგუფის” აქციათა 100% და მათ შორის ,,ბანკ ქართუს” აქციათა მთლიანი პაკეტი. მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით, ბანკის ნებისმიერ შემძენს აუცილებლად წინასწარ უნდა ჰქონდეს საქართველოს ეროვნული ბანკის თანხმობა მისთვის საინტერესო საბანკო აქტივების შესყიდვაზე. თავისთავად, ეს მოთხოვნა შეუსრულებელია აუქციონის შემთხვევაში, როდესაც წინასწარ უცნობია, ვინ შეიძლება იყოს სარეალიზაციოდ გამოტანილი აქტივების ახალი მესაკუთრე. არადა, „ქართუ ჯგუფის” და, შესაბამისად, მის შემადგენლობაში შემავალი „ქართუ ბანკის” აქციათა სრული პაკეტი სწორედ აუქციონის ფორმით უნდა გაყიდულიყო, რაც აუქციონის გამართვის შემთხვევაში, ბანკის აქციების შესყიდვის გარი გების ბათილობის საფუძველი შეიძლებოდა გამხდარიყო. თუმცა, აუქციონის გამოცხადების შემდეგ ცნობილი გახდა, რომ ჯერ კიდევ 2012 წლის 30 აპრილს თერ თმეტმა უცხოურმა კომპანიამ შეიძინა „ქართუ ჯგუფის” აქციათა 91,74%. ამასთან, არც ერთი მათგანი არ ფლობს აქციათა 10%-ს მეტს, რაც ათავისუფლებთ მათ, როგორც ,,ბანკი ქართუს” ბენეფიციარ მფლობე ლებს, ეროვნულ ბანკთან შეძენის ფაქტის წინასწარი შეთანხმების საკანონმდებლო ვალდებულებებისა გან. ამ ფაქტის გამოვლენის მიუხედავად, აუქციონი მაინც გაიმართა, თუმცა მასზე „ქართუ ჯგუფის” და მის მფლობელობაში არსებული „ქართუ ბანკის” შესყიდვის მსურველი არც ერთი ფიზიკური ან იურიდიული პირი არ გამოჩენილა. ამ შემთხვევაში აღსრულების ბიურომ არ გამოიყენა განმეორებითი აუქციონის გავრცელებული პრაქტიკა და მიმართა მანამდე უპრეცედენტო - იძულებითი მმართველის დანიშვნის მოდელს. 2012 წლის 12 ივლისს თბილისის საქალაქო სასამართლომ დააკმაყოფილა აღსრულების ეროვნული ბიუ როს შუამდგომლობა ,,ქართუ ჯგუფის” აქციათა 100%-ის და „პროგრეს ბანკის” აქციათა 21,71450%-ის მმართველის დანიშვნის თაობაზე. საგულისხმოა, რომ „ქართუ ჯგუფის” აქციების მმართველის დანიშვნის სასამართლო პროცესი კანონ დარღვევით ჩატარდა: კანონით, მოსამართლე ვალდებული იყო სხდომაზე, როგორც მხარე, „ქართუ ჯგუ ფიც” მიეწვია, თუმცა ეს არ მომხდარა. „ქართუ ბანკის” ახალ სამეთვალყურეო საბჭოში დროებით მმართველთან (ვლადიმერ უგულავა) ერთად დაინიშნენ ეროვნული ბანკის სარევიზიო სამსახურის უფროსი (ირაკლი ზარქუა) და „საქართველოს საზღ ვაო ბანკისა” და „ეიჩ ეს ბი სი ბანკი საქართველოს” ლიკვიდატორი (როინ ცაციაშვილი).
14
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ბიძინა ივანიშვილის მიერ მასზე დაკისრებული ჯარიმის გადახდის და „ქართუ ბანკიდან” დროებითი მმარ თველის გასვლის შემდეგ ბანკში შექმნილი სიტუაციის ანალიზმა ცხადყო, რომ სახელმწიფო ორგანოების მანდატით მოქმედმა დროებითმა ადმინისტრაციამ საქმიანობის ორკვირიან ინტერვალში (12 ივლისი-25 ივლისი, 2012 წელი) განახორციელა რამდენიმე არაორდინალური ქმედება, რაც პირდაპირ ეწინააღმდე გებოდა მის ფუნციას - უზრუნველეყო ბანკის ფინანსური სიჯანსაღე და შეუფერხებელი ფუნქციონირება. კერძოდ, დაუსაბუთებელი საჭიროებით მოხდა: 1. დამატებითი საოფისე ფართობების იჯარით აღება; 2. სოლიდური, რეალურზე ბევრად მაღალი ღირებულების სარემონტო სამუშაოების ინიცირება, შე საბამისი სამუშაოების ბანკისთვის კაბალური პირობებით დაკონტრაქტება და ავანსის მყისიერი გადარიცხვა; 3. ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკთან (EBRD) საკრედიტო რესურსის წინსწრებით დაბრუნების მოლაპარაკების ფორსირება ბანკში შესაბამისი ფინანსური რესურსის არარსებობის პირობებში; 4. დროებითი მმართველობის პერიოდში დანიშნულ და ბანკში მხოლოდ 2-დან 9 დღემდე განმავლო ბაში მომუშავე თანამშრომლებზე პრემიების გაცემა (თითოეულზე საშუალოდ 5 ათას ლარზე მეტი); 5. ოთხ დეველოპერულ კომპანიასთან გენერალური და საკრედიტო ხელშეკრულებების გაფორმება ჯამური 50 მილიონი დოლარის ღირებულებით, ეროვნული ბანკის მიერ განსაზღვრული და თავად „ბანკ ქართუში” არსებული ყველა პროცედურის უხეში დარღვევით და ბანკისთვის კაბალური პი რობებით; სწორედ ამ ხელშეკრულებათაგან ერთ-ერთის შეუსრულებლობის გამო, 2012 წლის 17 აგვისტოს, „ბანკ ქართუს” დამატებით კიდევ დაეკისრა გადასახდელი 11 609 500 აშშ დოლარის ექვივალენტი ლარებში. აღსანიშნავია, რომ „ქართუ ბანკის” წინააღმდეგ გამოყენებული ზომებიდან ყველა პირდაპირ არ უკავშირ დება სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გადაწყვეტილებებს, თუმცა სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანოს მიერ ბანკში განხორციელებული ქმედებების საფუძველი სწორედ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის შე საბამისი პირველადი სანქციები გახდა.
15
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
4. საქართველოს კონტროლის პალატის გადაწყვეტილებების გავლენა მედიის თავისუფლებაზე თამარ კორძაია იურისტი, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი
4.1. ბიძინა ივანიშვილისა და შპს „გლობალ კონტაქტ კოსნალტინგის” საქმე 2012 წლის 7 ივნისს საქართველოს კონტროლის პალატამ გააფორმა #000036 სამართალდარღვევის ოქმი, რომლის თანახმად, სამართალდამრღვევად მიჩნეულ იქნა ბიძინა ივანიშვილი „მოქალაქეთა პოლიტიკუ რი გაერთიანებების” შესახებ ორგანული კანონის 252-ე მუხლის დარღვევისათვის. კონტროლის პალატის მიერ გაფორმებული სამართალდარღვევის ოქმის თანახმად, ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან სამართალ დარღვევის ფაქტი გამოვლინდა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების” შესახებ ორგანული კანო ნის მოთხოვნების თავიდან არიდების მიზნით, საკუთარი პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნებიდან გა მომდინარე, პოლიტიკური პარტიის „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს” მხარდასაჭერად 12 410 252.89 ლარის უკანონო შემოწირულობის განხორციელებაში, რაც გამოიხატა საკუთარი მატერია ლური სახსრებით მოსახლეობისათვის კომპანია „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” ტელემაუწყებლობი სათვის განკუთვნილი ტექნიკური საშუალებებისა და მომსახურების უსასყიდლოდ გადაცემაში. ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2012 წლის 11 ივნისის დადგენილებით, ბიძინა ივანიშვილი ამავე სა ფუძვლით ცნობილ იქნა სამართალდამრღვევად. კერძოდ, სამართალდარღვევა გამოიხატა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების” შესახებ ორგანული კანონის 252-ე მუხლით აკრძალული ქმედება „პარტიის მიერ... სხვა პირის მეშვეობით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ საქართველოს მოქალაქისათვის მა ტერიალურ ფასეულობათა გადაცემაში”. შესაბამისად, ბიძინა ივანიშვილს დაეკისრა 126 220 190 ლარის ჯარიმის გადახდა. აღნიშნული ჯარიმა განახევრდა სააპელაციო სასამართლოს მიერ იმ მოტივით, რომ „აკრძალული შემოწირულობის განხორციელების განმეორებით ჩადენას ადგილი არ ჰქონია, ვინაიდან ბი ძინა ივანიშვილმა სამართალდარღვევა ჩაიდინა იმ პერიოდში, როდესაც კანონმდებლობა განმეორებითი ჩადენისათვის პასუხისმგებლობას არ ითვალისწინებდა.”
4.2. შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” საქმე ბიძინა ივანიშვილის დაჯარიმების შესახებ სასამართლოს დადგენილების საფუძველზე 2012 წლის 12 ივ ნისს საქართველოს კონტროლის პალატამ წერილობით მიმართა შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგს”. წერილში ადმინისტრაციულმა ორგანომ განმარტა: „საქართველოს კანონმდებლობით გარანტირებულია მედია საშუალებების საქმიანობის თავისუფლება და ხელშეუხებლობა. საქართველოს კონტროლის პალა ტა განუხრელად დაიცავს ამ უფლების უპირატესობას მონიტორინგის პროცესში. თუმცა, ზემოაღნიშნუ ლი ფაქტობრივი გარემოებების საფუძველზე, მოგმართავთ თხოვნით, გაატაროთ ღონისძიებები, რათა აღიკვეთოს შესაბამისი პოლიტიკური სუბიექტების ლიდერების და აქტივისტების მიერ თქვენი კომპანიის საქმიანობის გამოყენება წინასაარჩევნო კამპანიისათვის. შეაჩეროთ დღეს არსებული პრაქტიკის შესაბა მისად, ტექნიკური საშუალებების მონტაჟი და მომსახურება; საქმიანობა წარმართოთ საბაზრო ფასების გათვალისწინებით, თქვენი ბიზნეს ინტერესების შესაბამისად, რაც არ იქნება წინააღმდეგობაში მოსული „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მოთხოვნებ თან.” საპასუხოდ, შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგმა” შეცვალა ხელშეკრულების პირობები და შეცვლილი პირობებით გააგრძელა სატელიტური ანტების მონტაჟი. მიუხედავად ამისა, კონტროლის პალატისეული
16
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
განმარტება გაიზიარა საქართველოს პროკურატურამ და აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე ამომრჩევ ლის მოსყიდვის ფაქტზე ისე, რომ ბრალდებული პირის გამოვლენა დღემდე არ მომხდარა. ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2012 წლის 21 ივნისის დადგენილებით, ყადაღა დაედო შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” საკუთრებაში არსებულ ტექნიკურ მოწყობილობებს.
4.3. შპს „მაესტროს” საქმე საქართველოს კონსტროლის პალატის მიერ შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” მიმართ შემუშავებუ ლი მიდგომა განმეორდა შპს „მაესტროს” კუთვნილი ტექნიკური საშუალებების (სატელიტური ანტენების) მიმართ. კერძოდ, 2012 წლის 11 და 14 ივლისის განჩინებებით, ქ თბილისის საქალაქო სასამართლოს სის ხლის სამართლის კოლეგიამ ყადაღა დაადო შპს „მაესტროს” კუთვნილ ტექნიკურ საშუალებებს: სატელი ტურ ანტენებსა და მათ მაკომპლექტებელ ნაწილებს. სასამართლოს განმარტებით, შპს „მაესტროს” მიერ თვალთმაქცური გარიგებით შემოტანილი ათასობით სატელიტური ანტენის დარიგება მიზნად ისახავდა ამომრჩევლის მოსყიდვას, პოლიტიკური გაერთიანება „ქართული ოცნების”-ს სასარგებლოდ. 2012 წლის 11 და 14 ივლისს სამართალდამცავების მიერ გაფორმებულ ოქმებში ყადაღის დადების შესა ხებ მითითებულია, რომ ზოგიერთ კომპლექტზე, რომელშიც სატელიტური მოწყობილობაა შეფუთული, გაკეთებულია წარწერა „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგი” სააპელაციო სასამართლოს განმარტებით: „გამოძიების ეტაპზე ამა თუ იმ საპროცესო მოქმედების განხორციელებისას, მათ შორის, ქონებაზე ყადაღის დადების განჩინებისას, სასამართლო ხელმძღვა ნელობს დასაბუთებული ვარაუდის სტანდარტით და არა ყოველგვარი ეჭვის გამორიცხვის სტანდა ტით. სსსკ-ის 151-ე მუხლის მესამე ნაწილი დასაშვებად მიიჩნევს სასამართლოს მიერ ყადაღის დადე ბას საკმარისი მონაცემების არსებობისას, თუ ეს მონაცემები მიანიშნებს, რომ ქონება დანაშაულის ჩასადენადაა გამიზნული.”
4.4. შ პს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგისა” და შპს „მაესტროს” საქმეების სამართლებრივი შეფასება უპირველეს ყოვლისა, უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს კონტროლის პალატა სრულად აცნობიერებ და „სატელიტური ანტენების” დაყადაღების ფაქტის გამოხატვის თავისუფლებასთან უშუალო კავშირს1. მიუხედავად ამისა, მათ მიერ მიღებული გადაწყვეტილება გახდა ქვეყანაში გამოხატვის თავისუფლების უპრეცედენტო შეზღუდვის საფუძველი, რადგან კონტროლის პალატისეული განმარტება ყოველგვარი დამატებითი არგუმენტებისა და მტკიცებულებების გარეშე გაიზიარა როგორც პროკურატურამ, ისე სა სამართლომ. სრულიად დაუსაბუთებელია ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2012 წლის 11 ივნისის დადგენილება ბიძინა ივანიშვილის მიერ შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” მიმართ განხორციელებული უკანონო შემოწირულობის თაობაზე, რომლითაც სამართალდამრღვევს (ბიძინა ივანიშვილი) ჯარიმის სახით დაე კისრა 126 220 190 ლარის ჯარიმის გადახდა. სასამართლოს განმარტებით, სამართალდარღვევა გამოვ ლინდა იმაში, რომ „ბიძინა ივანიშვილი, როგორც პარტია „ქართული ოცნება-დემოკრატიულ საქართვე ლოსთან” და მასთან ალიანსში მყოფ სხვა პარტიებთან დაკავშირებული პირი, მიზნად ისახავდა საქართვე ლოს ნებისმიერი მოქალაქის ფულადი სახსრებით დახმარებას, პარტიისათვის მომსახურების მიწოდებას, ქმედებას - საქართველოს მოქალაქეთათვის მატერიალურ ფასეულობათა გადაცემასა და მომსახურების მიწოდებაში, რაც წარმოადგენს ამ პარტიის სასარგებლოდ განხორციელებულ აკრძალულ ქმედებას.”
1 იხ. ამონარიდი საქართველოს კონტროლის პალატის 2012 წლის 12 ივნისის წერილიდან.
17
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
მნიშვნელოვანია, რომ საქმის მასალების შესწავლის ირკვევა, რომ აღნიშნული საქმის განხილვისას დაირ ღვა დაცვის უფლების განხორციელება, რადგან ბიძინა ივანიშვილის დაცვის მხარეს არ მიეცა გონივრული ვადა საქმის გასაცნობად. აღსანიშნავია, რომ საქმე იყო ძალზე მოცულობითი. დაცვის მხარე საქალაქო და სააპელაციო სასამართლოების მიერ საქმის განხილვის მწირ ვადებში ვერ მოასწრებდა სათანადო მომზა დებას და საკუთარი პოზიციის სრულყოფილად ჩამოყალიბებას. გარდა ამისა, სასამართლო ბიძინა ივანიშვილის სამართადარღვევად ცნობისას არ ეყრდნობოდა არც ერთ უტყუარ მტკიცებულებას, რომელიც დაადასტურებდა ბიძინა ივანიშვილის უშუალო კავშირს შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” მიერ სატელიტური ანტენების შეძენისა და დარიგების ფაქტთან. კერძოდ, ად მინისტრაციულ სამართალდაღვევათა კოდექსის 237-ე მუხლის მიხედვით: „ორგანო (თანამდებობის პი რი), ხელმძღვანელობს რა კანონითა და მართლშეგნებით, მტკიცებულებას შეაფასებს თავისი შინაგანი რწმენით, რაც დამყარებულია საქმის ყველა გარემოების ყოველმხრივ, სრულ და ობიექტურ გამოკვლე ვაზე მათ ერთობლიობაში.” საქმის მასალების მიხედვით ნათლად ჩანს, რომ დადგენილების მიღებისას სასამართლოს არ გაუთვალისწინებია ყველაზე მნიშვნელოვანი გარემოება, რომ ორგანო (კონტროლის პალატა) სამართალდარღვევის შესახებ ოქმის შედგენისას მტკიცებულებებს აფასებს შინაგანი რწმენით, თუმცა, კონტროლის პალატას არც ერთი უტყუარი მტკიცებულება არ წარმოუდგენია ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან სამართალდარღვევის ჩადენის დადასტურების მიზნით. აღსანიშნავია, რომ შპს „გლობალ კონატაქტ კონსალტინგის” მიერ სატელიტური ანტენების დამონტაჟება დაიწყო მანამ, სანამ შეიქმნებოდა პოლიტიკური პარტია „ქართული ოცნება-დემოკრატიული საქართვე ლო.” ამდენად, შეუძლებელია განახორციელო შემოწირულობა იმის მიმართ, რაც არ არსებობს. ამასთან, სასამართლოს მასალებში არ ჩანს არავითარი პირდაპირი და უშუალო კავშირი ბიძინა ივანიშვილსა და შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგს” შორის. კანონმდებლობა არ კრძალავს სესხის ხელშეკრულების გაფორმებას საკუთარ ძმასთან. შესაბამისად, სრულიად უსუსურია ბიძინა ივანიშვილის მიერ საკუთარ ძმასთან სესხის ხელშეკრულების გაფორმების ფაქტის მოხმობა შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგთან” უკანონო შემოწირულობის განხორციელების დასადასტურებლად.2 სრულიად დაუსაბუთებელია და უსარგებლოა მსჯელობა შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” ბიზ ნეს გეგმის მომგებიანობაზე, რადგან აღნიშნულ საკითხზე მსჯელობას სამართლებრივი მნიშვნელობა ექ ნებოდა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ სასამართლოზე ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმის განხილვისას კონტროლის პალატა უტყუარი მტკიცებულებებით დაადასტურებდა ბიძინა ივანიშვილის კავშირს შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგთან” უკანონო შემოწირულობის განხორციელების მიზნით. რაც შეეხება შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგისა” და შპს „მაესტროს” კუთვნილი ქონების დაყადაღე ბის ფაქტებს, აღნიშნული უნდა განვიხილოთ, როგორც კონტროლის პალატის მიერ მიღებული უკანონო გადაწყვეტილების „ლოგიკური” გაგრძელება. განსახილველ ორივე შემთხვევაში ირღვევა საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლითა და ევროპის ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის კონვენცი ის მე-10 მუხლით აღიარებულ გამოხატვის თავისუფლება. შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგი” არის ფიჭური ციფრული ტელევიზია, დამოუკიდებელი იურიდიუ ლი პირი, ტელეკომპანია „მაესტროც” ასევე, დამოუკიდებელი მედია ორგანიზაცია. ორივე ორგანიზაციის კონსტიტუციური ვალდებულებაა, გაავრცელოს ინფორმაცია, ხოლო თითოეული მოქალაქის უფლება მიიღოს ინფორმაცია. კომპანიების მიერ „სატელიტური ანტენების” დამონტაჟება და მოსახლეობისათვის ინფორმაციის მიღების უფრო ფართო შესაძლებელობების შეთავაზება არის კონსტიტუციის 24-ე მუხ ლითა და კონვენციის მე-10 მუხლით აღიარებული ინფორმაციისა და იდეების დაუბრკოლებლად გავრ ცელებისა და მიღების უფლების რეალიზების ერთ-ერთი ფორმა. სატელიტური ანტენები კი ამ უფლე ბის განხორციელების საშუალება. შესაბამისად, ზემოთ მოყვანილი სასამართლოს დასაბუთება სრულიად უსუსურია კონსტიტუციით დაცული უფლების შეზღუდვის თვალსაზრისით.
2 სასამართლოს მსჯელობის დაუსაბუთებლობა კიდევ უფრო ნათლად ჩანს შპს „ქართუ ჯგუფისა” და ოფშორულ ზონაში რეგისტ რირებული „ბურჯის”, „ელიტა ბურჯის” და „მენეჯმენტ სერვისის” რეალური მფლობელების დადასტურების არგუმენტირებისას.
18
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
უფრო მეტიც, კონსტიტუციის 24-ე მუხლის მე-4 პუნქტი ადგენს გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის ლეგიტიმურ საფუძვლებს, რომელთა არსებობის შემთხვევაში შესაძლებელია გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა. მნიშვნელოვანია, რომ განსახილველი შემთხვევა სავარაუადოდ ჯდება დანაშაულის თავიდან აცილების ლეგიტიმურ მიზანში. თუმცა, ევროპის სასამართლოს მიერ დამტკიცებული სტანდარტის შე საბამისად, მხოლოდ ლეგიტიმური მიზნის არსებობა არ არის საკმარისი იმისათვის, რათა სასამართლომ შეზღუდოს გამოხატვის თავისუფლება. ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაზეც სასამართლოს არ უმსჯელია გა დაწყვეტილებების მიღებისას და რაც კატეგორიულად ეწინააღმდეგება დამკვიდრებულ საერთაშორისო სტანდარტს, არის შეზღუდვის აუცილებლობა დემოკრატიულ საზოგადოებაში, ანუ შეზღუდვის ზომის პროპორციულობა მოსალოდნელ ზიანსა და დამდგარ შედეგს შორის. სასამართლოს გადაწყვეტილებიდან არ ჩანს, რატომ მიენიჭა უპირატესობა პროკურატურის შუამდგომლობას დანაშაულის თავიდაც აცილე ბის თაობაზე გამოხატვის თავისუფლებასთან მიმართებით. სწორედ ამიტომ, კომპანიების მიმართ მიღე ბული გადაწყვეტყილებები არ არის დასაბუთებული და ის წინააღმდეგობაში მოდის მისსავე ლოგიკასთან, სადაც ამბობს, რომ ყადაღის დადებისათვის საკმარისია დასაბუთებული ვარაუდის არსებობა. სატელიტური ანტენების დაყადაღების ფაქტი წინააღმდეგობაში მოდის „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერ თიანებების შესახებ” კანონის 261-ე მუხლის მე-7 ნაწილთან, რომლის თანახმად: „ამ კანონით გათვალისწი ნებული შეზღუდვები არ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს გამოხატვის თავისუფლების, სამოქალაქო აქტი ვობის განხორციელების და წინასაარჩევნო აგიტაციის წინააღმდეგ.” მნიშვნელოვანია, რომ „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებებების შესახებ” კანონში აღნიშნული დებულების დამატება მოხდა მას შემდეგ, რაც სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა კანონის ზოგადი დებულებებიდან ამოიკითხეს მე დიისა და სამოქალაქო აქტივობების დაუსაბუთებლად შეზღუდვის შესაძლებლობები. კონკრეტიზაცია მიზნად ისახავდა მსგავსი ქმედებებისაგან გამოხატვის თავისუფლების დაცვას. თუმცა, საქართველოს კონტროლის პალატა, მთავარი პროკურატურა და სასამართლო არ მიიჩნევენ, რომ ანტენების დაყადაღე ბა არის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის ერთ-ერთი სახე. საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლისა და კონვენციის მე-10 მუხლით დაცული გამოხატვის თავი სუფლების შეზღუდვის დადასტურებაა სასამართლოს მიერ სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 151-ე მუხლის გამოყენება. უკანონობა გამოიხატება იმაში, რომ მითითებული მუხლის პირველი პუნქტის სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიების სახით ქონებაზე ყადაღის დადებასა და ჩამორთ მევას დასაშვებად ცნობს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს ბრალდებული პირი. კერძოდ, „სისხლის სამართლის საპროცესო იძულების ღონისძიების, ქონების შესაძლო ჩამორთმევის უზრუნველსაყოფად სა სამართლოს შეუძლია მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე ყადაღა დაადოს ბრალდებულის, მისი მოქ მედებისათვის მატერიალურად პასუხისმგებელი პირის ან/და მასთან დაკავშირებული პირის ქონებას”. სასამართლო ბრძანებებსა და ოქმებში არ იკვეთება ბრალდებულის ვინაობა, ანუ ასეთი პირი იდენტი ფიცირებული არ არის. შესაბამისად, იძულების ღონისძიება საპროცესო კანონმდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით არის მიღებული. გამომდინარე იქიდან, რომ ორთავე საქმეში არც შპს „გლობალ კონტაქტ კონლასტინგი” და არც შპს „მაესტრო” არ არიან მიჩნეული ბრალდებულ პირებად, მათ, როგორც დაზარალებულ მხარეს, წაერთვა შესაძლებლობა, განეხორციელებინათ საკუთარი ინტერესების ეფექტური დაცვა. ყოველივე ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე, უნდა დავასკვნათ, რომ საქართველოს კონტროლის პალა ტის მიერ დაწყებული და შემდგომ სასამართლოს მიერ დასრულებული დაყადაღების გადაწყვეტილებები არის მედიის დისტრიბუციის, შესაბამისად, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა.
19
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
5. აუდიტის სამსახურის (კონტროლის პალატის) გადაწყვეტილებების ანალიზი ფიზიკური პირების დაჯარიმებასთან დაკავშირებით ირაკლი მელაშვილი ექსპერტი საარჩევნო საკითხებში კოალიცია „არჩევნის თავისუფლებისთვის”
5.1. მასობრივი დაკითხვები საქართველოს კონტროლის პალატის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის მიერ 2012 წლის 12, 13 და 14 მარტს საქართველოს სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში (ლანჩხუთი, ჩოხატაური, ოზურგეთი, ბათუმი, ხელვაჩაური, ქობულეთი, ფოთი, ზუგდიდი, ქუთაისი, ზესტაფონი, გორი, ქარელი, კასპი, გურჯაანი, სა გარეჯო, სიღნაღი) განხორციელდა სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიის აქტივისტებისა და მოქალაქეთა მასობრივი დაკითხვები. სულ დაკითხულთა რაოდენობამ 150 მოქალაქეს გადააჭარბა. ჟურნალისტებმა და სადამკვირვებლო ორგანიზაციებმა (ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სამართლი ანი არჩევნები, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო”, კოალიცია „არჩევანის თავისუფლები სათვის”) დააფიქსირეს რამდენიმე სახის დარღვევა: 1. მოქალაქეებმა კონკრეტულად არ იცოდნენ, რა სახის სამართალდარღვევის ფაქტზე იბარებენ ახ სნა-განმარტების მისაცემად და რა უფლებები აქვთ მათ; 2. ხშირ შემთხვევაში გაურკვეველი იყო ახსნა-განმარტების მისაცემად დაბარებულ პირთა სტატუსი; 3. კონტროლის პალატის თანამშრომელთა გარდა, დაკითხვას ესწრებოდნენ სხვა პირებიც; 4. ზოგიერთ შემთხვევაში მოქალაქეებს არ ეძლეოდათ დაცვის უფლებით სარგებლობის შესაძლებ ლობა. იყო ადვოკატისთვის ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფის ფაქტებიც, რის გამოც მას არ მიეცა დაკითხვის პროცესზე დასწრების საშუალება. 5. სხდომები იყო დახურული და არ უშვებდნენ ჟურნალისტებს; მათ ხელს უშლიდნენ საკუთარი პრო ფესიული მოვალეობების შესრულებაში. 6. ახსნა-განმარტების პროცესში ადგილი ჰქონდა ზეწოლასა და იძულებას; 7. უწყების თანამშრომლების მიერ მოქალაქეთათვის დასმული შეკითხვები ფინანსური ხასიათის სა კითხების გარდა შეეხებოდა, აგრეთვე, მოქალაქეთა პოლიტიკური აქტივობების დეტალებსა და კონკრეტულ პოლიტიკურ ძალასთან მათი თანამშრომლობის მიზეზებს.
ამ საკითხებთან დაკავშირებით ქართულმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა გაავრცელეს სპეცია ლური განცხადება.
20
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
5.2. ბიძინა გიორგობიანის საქმე 29.05.2012-ში საქართველოს კონტროლის პალატამ დააჯარიმა ბიძინა გიორგობიანი, რომელმაც 90 000 ევრო შესწირა ფონდ „ქომაგს”, „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 261 მუხლით განსაზღვრული მონიტორინგის სუბიექტის, - ფონდი „ქომაგის” ან გარიშზე, პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნებიდან გამომდინარე, მოქალაქეთა მატერიალური დაინ ტერესების მიზნით, ფიზიკურმა პირმა ბიძინა გიორგობიანმა, რომელიც, მისივე საჯარო განცხადე ბებით, დაკავშირებულია „ქართული ოცნების” გეგმებთან, საქართველოში არალიცენზირებლი ბან კიდან, კანონით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევით, 2012 წლის 10 მაისს 90.000 ევროს ოდენობით უკანონო შემოწირულობა განახორციელა.” - ვკითხულობთ კონტროლის პალატის განცხადებაში. ამ გადაწყვეტილების განხილვის დროს ყურადღება უნდა გამახვილდეს რამდენიმე საკითხზე: საქართველოს კონტროლის პალატის პოლიტიკური პარტიების ფინანსური მონიტორინგის სამსახურს არ წარმოუდგენია არანაირი მტკიცებულება ბიძინა გიორგობიანის „ქართულ ოცნებასთან” დაკავშირებულო ბის თაობაზე. „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 261 მუხლი გ პუნქტით განსზღვრულია, რომ პარტიისთვის დადგენილი შეზღუდვები ასევე ვრცელდება: ”პირზე, რომელსაც აქვს განცხადებული პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნები და ამოცანები, მას თან დაკავშირებულ პირზე, აგრეთვე მასთან საქმიანი ურთიერთობის მქონე პირზე, რომელსაც აქვს პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნები, ან ახორციელებს ისეთ საქმიანობას, რომელიც გავლენას ახ დენს არჩევნებში, პლებისციტსა და რეფერენდუმში საქართველოს მოქალაქეთა პოლიტიკური ნების გამოვლენაზე და ეს ქმედებები ხორციელდება ამ კანონის რეგულაციებისთვის გვერდის ავლის მიზ ნით.” ბატონი გიორგობიანის, ისევე, როგორც ნებისმიერი მოქალაქის, საჯაროდ გამოთქმული პოლიტიკური შეხედულებებით შეიძლება ვიმსჯელოთ მხოლოდ განცხადების ავტორის პოლიტიკურ სიმპატია-ანტიპა ტიაზე და ეს განცხადებები არანაირად არ წარმოადგენს ამ ადამიანის რომელიმე პოლიტიკურ ორგანი ზაციასთან პირდაპირი ან არაპირდაპირი კავშირის იურიდიულ მტკიცებულებას. კონტროლის პალატამ ფონდ „ქომაგის” კოალიცია „ქართულ ოცნებასთან” დაკავშირებულ პირად გა მოცხადების შესახებ გადაწყვეტილება ბიძინა გიორგობიანის ხელმოწერით შემოწირულობის განხორცი ელებიდან ერთი კვირის შემდეგ, 2012 წლის 18 მაისს მიიღო, რის გამოც ბიძინა გიორგობიანს თანხის გადარიცხვის მომენტში არ შეიძლება სცოდნოდა ფონდ „ქომაგზე” პარტიებისათვის დადგენილი შეზღუდ ვების გავრცელებისა და, შესაბამისად, ამ გადარიცხვის უკანონობის შესახებ. ბიძინა გიორგობიანმა განაცხადა, რომ „შემოწირულობა გერმანულმა ფონდმა „Osteuropa – Medien & Gesselschaft” განახორციელა და ის ამ ფონდის აღმასრულებელი დირექტორია”. კონტროლის პალატა ამ შემთხვევაში ვალდებული იყო არა ბატონი გიორგობიანის, არამედ ამ გერმანული ფონდის მიერ ფონდ „ქომაგისთვის” თანხის გადმორიცხვის უკანონობა დაემტკიცებინა საზოგადოებისთვის და, კანონდარღ ვევის აღმოჩენის შემთხვევაში, ჯარიმა არა ბიძინა გიორგობიანის, არამედ ამ იურიდიულ პირისთვის უნდა დაეკისრებინა.
5.3. ბანკ „ქართუს” თანამშრომელთა დაჯარიმების საქმე საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2012 წლის 8 აგვისტოს N 000112; N 000113; N 000117; N 000118 N 000121 ადმინისტრაციული სამართლადარღვევის ოქმების საფუძველზე დააჯარიმა ნატო ხაინდრავა, ირაკლი ბერაია, ნოდარ ჯავახიშვილი, ია გამცემლიძე და დავით გალუაშვილი. ადმინისტრა ციულ პასუხისგებაში მიცემულ პირებს ბრალად დასდეს საქართველოს ორგანული კანონის „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” 342 მუხლის მე-2 მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციუ 21
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ლი სამართალდარღვევის ჩადენა, რადგანაც მათ ვერ დაასაბუთეს პ/გ „ქართული ოცნება დემოკრატიული საქართველოს” და საზოგადოებრივი მოძრაობა „ქართული ოცნების” სასარგებლოდ განხორციელებული შემოწირულობების წარმომავლობა. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის ფინანსური მონიტორინგის სამ სახურმა გაკეთებული შემოწირულობის ხუთმაგი ოდენობით დააჯარიმა ეს პირები: 1. ირაკლი ბერაია-166 720 ლარით; 2. ნატო ხაინდრავა - 293 000 ლარით; 3. ნოდარ ჯავახიშვილი - 235 000 ლარით; 4. ია გამცემლიძე- 7 500 ლარით; 5. დავით გალუაშვილი - 187 000 ლარით სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა 2012 წლის 9 აგვისტოს N 40; N41; N42; N50 და N52 გადაწყვეტილებებით ყადაღა დაადო მათ ქონებას. ქვემოთ მოყვანილ ცხრილში ნაჩვენებია ამ ხუთი პირის შემოსავლები და შემოწირულობები.
შემომწირველი ირაკლი ბერაია - ბანკ „ქართუს” საკრედიტო დეპრატამენტის დირექტორის მოადგილე ნატო ხაინდრავა - ბანკ „ქართუს” გენ. დირექტორის პირველი მოადგილე ნოდარ ჯავახიშვილი - ბანკ „ქართუს” გენ. დირექტორი, „ქართუ ჯგუფი” ია გამცემლიძე - სს „ქართუ ჯგუფის” იურისტი დავით გალუაშვილი - ბანკ „ქართუს” გენ. დირექტორის მოადგილე
შემოწირულობის ოდენობა (ლარებში)
წლიური ხელფასი
პრემია/ კომპენსაცია
შვიდ თვეში, 01.012012-დან 31.07.2012-მდე მიღებული შემოსავალი**
33 344
44 400
44 400
93 116,19
58 600
102 000
13 600*
183 674.39
47 000
150 000
20 000*
239 294.77
1 500
24 000
-
12 000
37 429
93 000
12 400*
* - კომპენსაციები გაცემულია ბანკის დროებითი მმართველის მიერ ივლისში ამ თანამშრომლების სამსახურიდან გათავისუფლების გამო. ** - შემოსავლების სამსახურის მომსახურების დეპარტამენტის მონაცემები. დოკუმენტის N21-11/60554. გაცემული 31.08.2012
ამ ცხრილიდან ნათლად ჩანს, რომ 2102 წლის 7 თვეში „ქართული ოცნების” შემომწირველების მიერ მი ღებული წლიური შემოსავალი რამდენჯერმე აღემატება პარტიისათვის შეწირულ თანხებს. მიუხედავად ამისა, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ამ პირთა მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებები მათ მიერ გან ხორცილებული შემოწირულობების წარმომავლობის თაობაზე არასაკმარისად ცნო. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა სასამართლოს ყველა ინსტანციამ. სასამართლოს დადგენილებაში თითოეულ შემომწირველზე გამოტანილ გადაწყვეტილებაში ვხვდებით ერ თი და იგივე ფრაზას: შემომწირველმა „ყოველთვიურ ხარჯებზე აღმატებული შემოსავლის (რაც ქმნის დანაზოგის შექმნის შესაძლებლობას) მიღების დამადასტურებელი უტყუარი მტკიცებულებები ვერ წარმოადგინა”. თუკი 7 თვეში 240 ათასი ლარის შემოსავალი არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ მოქალა ქემ დანაზოგი შეიქმნას, საინტერესოა, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მოსაზრებით, რა შემოსავალი უნდა ჰქონდეს საქართველოში ადამიანს, რომ მას გაუჩნდეს ფულადი დანაზოგი.
22
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
5.4. კახი კალაძის საქმე სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 1 აგვისტოს მიმართა კახი კალაძის მოთხოვნით, რომ მას, როგორც გაცხადებული საარჩევნო მიზნების მქონე პირს, წარმოედგინა ინფორმაცია 2011 წლის ნოემბრიდან სა კუთარი ანგარიშებიდან გატანილი ნაღდი ფულის ხარჯვის თაობაზე. ვინაიდან კალაძემ უარი განაცხადა ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის, მისი აზრით, უკანონო მოთხოვნაზე, 8 აგვისტოს სამსახურის ხელ მძღვანელმა „დაფინანსების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფის მიზნებიდან გამომდინარე” კალაძეს მიმარ თა წინანადებით, რომ მას 3 388.992 ლარი ნაღდი ფული ანგარიშებზე დაებრუნებინა, ისე, რომ არ მიუთითა ის ნორმა, რომელიც მის უწყებას ამ მოთხოვნის წაყენების უფლებას აძლევდა. კალაძის ადვოკატმა გა ნუმარტა აუდიტის სამსახურს, რომ თანხა მინდობილობით გაჰქონდა არა კახი კალაძეს, არამედ მამამისს, კარლო კალაძეს, რომელიც არ იყო საარჩევნო მიზნების მქონე პირი და მისი ხარჯების გაკონტროლება არ შედიოდა აუდიტის სამსახურის კომპეტენციაში. თანაც საბანკო ანგარიშებზე ამ თანხის დაბრუნება შეუძლებელი იყო იმის გამო, რომ კალაძის ანგარიშებს 25 ივლისიდან ყადაღა ედო. მიუხედავად ამისა, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა საქართველოს ორგანული კანონის „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთი ანებების შესახებ” 342 მუხლის მე-2 პუნქტით, 27- ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ადმი ნისტრაციული სამართალდარღვევის ჩადენისათვის, კალაძე დააჯარიმა 16 944 960 ლარით, სასამართლომ კი დაადასტურა აღნიშნული გადაწყვეტილების სისწორე და ყადაღა დაადო კალაძის ანგარიშებსა და ქონე ბას. ამ შემთხვევაში აუდიტის სამსახურის მხრიდან ადგილი გვაქვს რამდენიმე დარღვევასთან; 1. გამოიკვეთა მტკიცების ტვირთის ფიზიკურ პირებზე გადატანის მცდელობა. საქართველოს კონ სტიტუციის მე-40 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, „არავინ არ არის ვალდებული, ამტკიცოს თავისი უდანაშაულობა. ბრალდების მტკიცების მოვალეობა ეკისრება ბრალმდებელს.” იმის მაგივრად, რომ აუდიტის სამსახურს თავად წარმოედგინა კალაძის უკანონო საქმიანობის დამა დასტურებელი მტკიცებულებები, მოგელაძის უწყებამ მოითხოვა კალაძისგან, რომ მას თავად ემ ტკიცებინა საკუთარი მოქმედების კანონიერება. აუდიტის სამსახურის ამ გადაწყვეტილებით, შეი ლახა კალაძის კონსტიტუციური უფლება. 2. აუდიტის სამსახური გასცდა მისთვის კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას, როცა კალაძისგან მოითხოვა თანხის ანგარიშებზე დაბრუნება; ამ შეთავაზებას არ შეიძლება ჰქონოდა სავალდებუ ლო ხასიათი, რადგანაც არ არსებობდა ამის კანონიერი საფუძველი. შესაბამისად, კალაძის მიერ აუდიტის სამსახურის ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობას არ შეიძლება მოჰყოლოდა რაიმე ტიპის პასუხისმგებლობა და/ან სანქცია.
5.5. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” შემომწირველები ბუნებრივია, რომ ზემოაღნიშნული გადაწყვეტილებების მიღების შემდეგ, სახელმწიფო აუდიტის სამსა ხურს ისეთივე მკაცრი მიდგომა უნდა ჰქონდეს სხვა პოლიტიკური პარტიების შემომწირველთა დანაზოგე ბის წარმომავლობის დადგენისას. საინტერესოა ამ ორგანოს რეაქცია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” შემომწირველთა ფინანსური მდგომარეობის შესწავლის დროს. როგორც მე-9 არხის მიერ წარმოებული ჟურნალისტური გამოძიების მასალები გვიჩვენებს, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” შემომწირველი ფიზიკური პირების ნაწილის ქონებრივი მდგომარეობა სერიოზულ ეჭვს ბადებს. რამდენად გააჩნდათ მათ შესაძლებლობა, ფინანსური დახმარება აღმოეჩინათ მმართველი პარტიისათვის? ჩვენ წარმოგიდგენთ მხოლოდ იმ პირთა მონაცე მებს, რომელთა ქონებრივი მდგომარეობის თაობაზე შესაბამისი დოკუმენტაცია გაგვაჩნია. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მიერ საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურისთვის წარდგენილ დეკ ლარაციებში ეს პირები დაფიქსირებული არიან, როგორც პარტიის შემომწირველები და ამასთან, სოცია ლური მომსახურების სააგენტოში ისინი რეგისტრირებულნი არიან, როგორც სოციალურად დაუცველები და სახელმწიფოსგან 30-ლარიან დახმარებას იღებენ. ზოგიერთ მათგანს დაყადაღებული აქვს ქონება, ან ბანკის ვალი გააჩნიათ და ქონება იპოთეკით აქვს დატვირთული.
23
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
5.6. სოციალურად დაუცველ შემომწირველთა სია სახელი, გვარი
თანხის მოცულობა
პირადი ნომერი
1
კობა ნასყიდაშვილი
48 000
08001028370
2
ამირხან ამირახოვი
49 000
25001008521
3
გიორგი ქურციკიძე
4
დამატებითი ინფორმაცია
არასამეწარმეო რეესტრის 15/03/2012 წლის ამონაწერის მიხედვით (განაცხადის #455853) მის მთელ ქონე ბას საგადასახადო გირავნობა ადევს შპს „სერვისის” 100%-ის მფლო ბელი. არასამეწარმეო რეესტრის 13/01/2011 წლის ამონაწერის მიხედვით (განაცხადის #B11006671) შპს-ს მთელ ქონებას საგადასახადო გირავნობა ადევს • არასასოფლო სამეურნეო დანიშ ნულების 2522 კვ.მ. მიწის ნაკვეთის მფლობელი, რომელიც არის დატვირ თული იპოთეკით ს/ს „საქართველოს ბანკში” 04/07/2011 წ-დან • არასასოფლო სამეურნეო დანიშ ნულების 2600 კვ.მ. მიწის ნაკვეთის მფლობელი, რომელიც არის დატვირ თული იპოთეკით ფონდ „კონსტანტაში”. 28/12/2007 წლიდან.
46 000
25001002297
ზურაბ ელიოზაშვილი
5 000
59001023891
არც ქონება და არც ბიზნესი მის სახელ ზე რეგისტრირებული არ არის
5
ზურაბ ბერიძე
1 500
03001003858
არც ქონება და არც ბიზნესი მის სახელ ზე რეგისტრირებული არ არის
6
გიორგი ჩაკვეტაძე
5 000
62007006238
7
ბესიკ ბრეგაძე
10 000
60002000768
8
დევი კიკვაძე
2 000
60002015942
არც ქონება და არც ბიზნესი მის სახელ ზე რეგისტრირებული არ არის. ბინა, სადაც რეგისტრირებულია, ეკუთ ვნის მამას, მერაბ კიკვიძეს, რომელიც დატვირთულია იპოთეკით „თიბისი ბან კში”30/03/2011-დან. მამამისვე ეკუთვნის მიწის ნაკვეთი, რომელიც 30/07/2012-დან დატვირთუ ლია იპოთეკით „თიბისი ბანკში” ბინა, სადაც რეგისტრირებულია, ეკუთ ვნის მამამისს, ამირან თუთბერიძეს, 24/02/2011 -დან დატვირთულია იპოთე კით „ბანკ რესპუბლიკაში”
9
ლავრენტი თუთბერიძე
7 000
60001003576
10
ბესიკ ლიკლიკაძე
1 000
21001005961
11
ზაზა ნანავა
5 000
19001018082
12
რომან აბრამიშვილი
7 000
10001009410
13
ბეჟანი ოდიშვილი
5 000
06001005429
14
დემიკო ჩოჩელი
8 000
06001001662
15
იაგო გვრიტიშვილი
60 000
06001001025
70002კვ.მ მიწის ნაკვეთი 2-ჯერ, 27/072011-დან და შემდეგ 03/08/2012დან არის დატვირთული იპოთეკით „პროკრედიტ ბანკში”
ვფიქრობთ, რომ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს ჰქონდა საფუძველი, წარემართა მოკვლევა იმის და სადგენად, საიდან აღმოაჩნდათ სოციალურად დაუცველთა სიაში მყოფ პირებს მმართველი პარტიისთვის შემოწირულობის გაკეთების შესაძლებლობა. ამ შემთხვევაში სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს უნდა გა მოეყენებინა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 341 24
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
მუხლის ზ) პუნქტით მინიჭებული უფლება „საჭიროების შემთხვევაში პირებისგან მოითხოვოს ინფორ 1 მაცია მათ მიერ პარტიებისთვის და ამ კანონის 26 მუხლით განსაზღვრული პირებისთვის გადაცემუ ლი ან მათგან მიღებული ქონების წარმომავლობის შესახებ”. თუკი აუდიტის სამსახური დაადგენდა, რომ ამ პირებს არ ჰქონდათ შემოწირულობის გაკეთების საშუალება, ის ვალდებული იქნებოდა, დაეწყო გამოძიება, თუ ვინ გააკეთა შემოწირულობა ამ ადამიანების მეშვეობით. რადგანაც „მოქალაქეთა პოლი ტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 27 მუხლის მე6 პუნქტის თანახმად: ”შემოწირულების სხვა პირის მეშვეობით განხორციელება ან კანონით დადგენილი შეზღუდვებისთვის სხვაგვარად გვერდის ავლა გამოიწვევს შემოწირულების სახელმწიფო ბიუჯეტში მიმართვას, ხოლო სა მართალდამრღვევ პირს დაეკისრება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პასუხისმგებლობა.” რატომ არის ამ ადამინების მიერ გაკეთებული შეწირულობისთვის აუცილებელი დანაზოგების არსებობა უფრო დასაბუთებული, ვიდრე „ქართუ ბანკის” დირექტორის, ნოდარ ჯავახიშვილის ან მისი მოადგილე ების - ნატო ხაინდრავას და დავით გალუაშვილის დანაზოგების წარმომავლობა? გამოდის, რომ სახელ მწიფო აუდიტის სამსახურის მოსაზრებით პირებს, რომელთაც დაყადაღებული აქვთ მთელი ქონება და/ ან სახელმწიფოსაგან იღებენ სოციალურ დახმარებას, პარტიისათვის შემოწირულობის გაკეთების უფრო მეტი შესაძლებლობა აქვთ, ვიდრე ბანკის დირექტორს. ”BTV სტუდიომ” ჩაატარა ჟურნალისტური გამოძიება და გადაცემა „დეტექტორში” წარმოადგინა მასალე ბი, რომლის მიხედვითაც მმართველი პარტიის შემომწირველებიდან, რომელიც სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა გამოაქვეყნა: ა) 27 პირი სოციალურად დაუცველთა ბაზაშია რეგისტრირებული და ხელისუფლებისგან 30 ლარიან დახმარებას იღებს. ამ პირებმა მმართველ პარტიას 651 440 ლარი შესწირეს. ბ) 25 პირის ქონება იპოთეკით არის დატვირთული. მათ, ვალების გადახდის ნაცვლად, ნაციონალურ მოძრაობას 760 935 ათასი ლარი გადაურიცხეს. გ) 7 პირის ქონება დაყადაღებულია. მათ კი პარტიას 283 956 ლარი გადაურიცხეს http://www.youtube.com/watch?v=VD3E2SSs1iM&feature=player_embedded 27 აგვისტოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა განაცხადა, რომ ხუთმა პირმა „ნაციონალური მოძრაო ბის” სასარგებლოდ 315000 ლარის უკანონო შემოწირულობა განახორციელა, რადგანაც სამსახურის მიერ ოფიციალურად მოპოვებული მტკიცებულებებით დადასტურდა, რომ პოლიტიკური სუბიექტისთვის სო ლიდური თანხების შემომწირველი ხუთი პირის შემოსავლები შეუსაბამოა რაიმე სახის დანაზოგის გან ხორციელების შესაძლებლობასთან http://www.sao.ge/?action=news_f&npid=258&lang=geo აღსანიშნავია ერთი ფაქტიც: ფიზიკურ პირს წლის განმავლობაში პარტიის სასარგებლოდ შეუძლია მხო ლოდ 60 000 ლარის შემოწირულობის გაკეთება (”პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის 27-ე მუხლი”). შესაბამისად, ხუთ ფიზიკურ პირს ჯამში შეეძლო მხოლოდ 300 000 ლარის კანონიერი შეწირუ ლობის გაკეთება. თუკი სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის თანახმად, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაო ბის” სასარგებლო 315 000 ლარი 5 პირმა შეწირა, გამოდის, რომ ერთმა ან რამდენიმე შემომწირველმა 60 000 ლარზე მეტის შეწირულობა განახორციელა, რაც „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის დარღვევაა. „მუხლი 27 1. პარტიის მიერ თითოეული მოქალაქისგან მიღებული ფინანსური და მატერიალური შემოწირულე ბების საერთო ოდენობა წელიწადში არ უნდა აღემატებოდეს 60 000 ლარს. პარტიის თითოეული წევ რის საწევრო შენატანების წლიური ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 1 200 ლარს. ამ მუხლის დარღვევისთვის „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონი ითვალისწინებს:
25
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
1
„მუხლი 27 2. თუ შემოწირულების მიღებით ირღვევა ამ კანონით დადგენილი მოთხოვნები, პარტია ვალდებულია თანხა მის საბანკო ანგარიშზე ჩარიცხვიდან 3 დღის ვადაში დაუბრუნოს შემომწირველს. ამ ვალდე ბულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში თანხა გადაირიცხება სახელმწიფო ბიუჯეტში. 28-ე მუხლი: „2. თუ პარტიის მიერ კანონის დარღვევით მიღებული ფინანსური და მატერიალური შემოწირულებე ბის საერთო ოდენობა წელიწადში: ა) 2 000-დან 15 000 ლარამდეა, პარტიას მოეხსნება სახელმწიფო დაფინანსება 1 წლის განმავლობაში;” საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს აღნიშნული გადაწყვეტილებები არ მიუღია. მან, უბრა ლოდ, მიმართა „ნაციონალურ მოძრაობას”, რომ თანხა შემომწირველებისთვის უკან დაებრუნებინა. მნიშვნელოვანია ერთი საკითხი, რასაც საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახური გვერდს უვ ლის. ადმინისტრაციული ორგანო თავის განცხადებაში აღნიშნავს: „სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ ოფიციალურად მოპოვებული მტკიცებულებებით დადასტურდა, რომ პოლიტიკური სუბიექტისთვის სოლიდური თანხების შემომწირველი ხუთი პირის შემოსავლები შეუსაბამოა რაიმე სახის დანაზოგის გან ხორციელების შესაძლებლობასთან.” http://www.sao.ge/?action=news_f&npid=258&lang=geo, თუკი საქარ თველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა დაადგინა, რომ ამ პირებს არ შეეძლოთ საკუთარი დანაზო გიდან შეეწირათ თანხა მმართველი პარტიისთვის, ჩნდება საფუძვლიანი ეჭვი, რომ ამ ადამიანებმა სხვის მაგივრად, ან კანონის გვერდის ავლით განახორციელეს შეწირულობა. „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერ თიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 27 მუხლის მე6 პუნქტის თანახმად კი: ”შემოწირულების სხვა პირის მეშვეობით განხორციელება ან კანონით დადგენილი შეზღუდვების თვის სხვაგვარად გვერდის ავლა გამოიწვევს შემოწირულების სახელმწიფო ბიუჯეტში მიმართვას, ხოლო სამართალდამრღვევ პირს დაეკისრება საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი პასუხის მგებლობა.” მისთვის კანონით დაკისრებული ფუნქციებიდან და უფლებამოსილებებიდან გამომდინარე, მოგელაძის უწყება ვალდებული იყო, გაეგრძელებინა მოკვლევა იმის დასადგენად, თუ ვისი ფული შეიტანეს ამ პირებ მა პარტიის ანგარიშზე. ხომ არ მოხდა თვალთმაქცური გარიგება, რომლის მიხედვითაც ამ პირებმა სხვის მაგივრად შეიტანეს თანხა? ამ შემთხვევაში, საქმე უკვე გვექნებოდა „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის 331 მუხლის დარღვევასთან, ”ბათილია გარიგება, რომელიც მიზნად ისახავს ამ თავით დადგენილი წესებისა და შეზღუდვებისთვის თავის არიდებას. ამგვარი გარიგების საფუძველზე გაცემული და მიღებული ქონება მიექცევა სახელ მწიფოს საკუთრებაში.” ამ მუხლის დარღვევა კი იწვევს პარტიის დაჯარიმებას შემოწირულობის ხუთმაგი ოდენობით. (მუხლი 34 2 პუნქტი 7 ) საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა სამწუხაროდ, ეს არ გააკეთა და გამოძიება ამ საკითხზე დაწყებული არ არის. არადა, ეს აუდიტის სამსახურის პირდაპირი მოვალეობაა. უპრეცენდენტოა აღნიშნულ საქმეზე თავად აუდიტის სამსახურის განცხადების და „ერთიანი ნაციო ნალური მოძრაობის” საპასუხო განცხადების ფორმატი. ვინ არიან ეს ადამიანები, ვინც დააყადაღეს და რატომ არც ერთ განცხადებაში არ ფიგურირებს მათი გვარები? ეს არის უპრეცედენტო შემთხვევა, რო ცა არც აუდიტის სამსახური და არც პარტია არ ამხელენ უკანონო შემომწირვლების ვინაობას, რითაც, ფაქტობრივად, შეუძლებელი ხდება საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გადაწყვეტილების მონიტორინგი.
26
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
6. პარტიების დაჯარიმებები ირაკლი მელაშვილი ექსპერტი საარჩევნო საკითხებში კოალიცია „არჩევნის თავისუფლებისთვის”
6.1. რუსთავის ფაქტი მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით საქართველოს კონტროლის პალატისათვის ცნობილი გახდა, რომ ქ. რუსთავის საკრებულოს წევრმა თამაზ გველუკაშვილმა, რომელიც მუნიციპალიტეტში საქართვე ლოს „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას” წარმოადგენს, აღდგომის დღესასწაულთან დაკავშირებით მო სახლეობას ცხვარი და ღვინო დაურიგა საჩუქრად. მონიტორინგის სამსახურმა განცხადება 2012-06-11-ში გაავრცელა. http://www.sao.ge/?action=news_f&npid=232&lang=geo მონიტორინგის შედეგად დადგინდა, რომ სააღდგომო დღესასწაულის წინა დღეებში, ქ. რუსთავში რამდენიმე ქუჩაზე მოსახლეობას საჩუქრად 20 ლიტრი ღვინო და თითო სული ცხვარი დაური გა არა საკრებულოს წევრმა მალხაზ გველუკაშვილმა, არამედ ქ. რუსთავის საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილემ კახა ბარათაშვილმა, რომელიც არის პოლიტიკური გაერთიანების - „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წარმომადგენელი. ამ უკანასკნელმა რუსთავის მოსახლეობას საჩუქრები საკუთარი სახსრებით დაურიგა და ამ პროცესის ორგანიზებაც თავად განახორციელა. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევ რმა კახა ბარათაშვილმა, ორგანული კანონით დადგენილი შეზღუდვების გვერდის ავლის გზით, პარტიის სასარგებლოდ 7920 ლარის უკანონო შემოწირულება განახორციელა, რაც კანონით დასჯად ქმედებას წარ მოადგენს. შესაბამისად, ეს უკანასკნელი ცნობილი იქნა სამართალდამრღვევად და მის მიმართ არსებული ადმინისტრაციული საქმის მასალები განსახილველად ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაეგზავნა. 1
”პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს კანონის 5 მუხლის 1 პუნქტის მიხედვით, „პარტიას ეკრძალება კანდიდატის, წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშვეობ ით, პირდაპირ ან არა პირდაპირ, საქართველოს მოქალაქისათვის ფულადი სახსრების, საჩუქრებისა და სხვა მატერიალურ ან არამატერიალურ ფასეულობათა გადაცემა (გარდა პარტიის კამპანიის მცირე ღირებულების მქონე აქსესუარებისა მაისურებისა, კეპებისა, ქუდებისა, დროშებისა და სხვა მსგავსი ნივთებისა)” სახელ მწიფო აუდიტის სამსახურმა არ ისურვა გამოერკვია, იყო თუ არა „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წარმომადგენლის, კახა ბარათაშვილის მიერ რუსთავის მოსახლეობისთვის ცხვრის და ღვინის საჩუქრად გადაცემა ამომრჩევლის მოსყიდვა და აღნიშნული კანონის დარღვევა.
6.2. თეთრიწყაროს ფაქტი საინფორმაციო სააგენტო „INFO 9”-მ 2012 წლის 4 ივნისს მოამზადა რეპორტაჟი, რომლის მიხედვითაც საქართველოს პარლამენტის წევრმა, თეთრიწყაროს მაჟორიტარმა დეპუტატმა დავით ბეჟუაშვილმა ასუ რეთობის დღესასწაულზე მოსახლეობისთვის სადღესასწაულო სუფრა გაშალა. სიუჟეტში ერთ-ერთი რეს პონდენტი მოყვა, რომ „მოპატიჟეებმა” სოფელში წინა დღეს ჩამოიარეს და მოსახლეობას უთხრეს, რომ მათ დავით ბეჟუაშვილი ეპატიჟებოდათ სუფრაზე. სიუჟეტში, ასევე, ჩანს სადღესასწაულო სუფრის სამზა დისი და თავად მაჟორიტარი დეპუტატი. საინფორმაციო სააგენტოს ცნობით, მოსახლეობის წარმომად გენლები აცხადებენ, რომ დავით ბეჟუაშვილი „მსგავს სუფრებს სხვა სოფლებშიც ინტენსიურად შლის”. 5 ივნისს „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ” მიმართა აუდიტის სამსახურს მოთხოვნით, შეესწავლა ბატონი ბეჟუაშვილის მიერ „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართვე 27
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ლოს ორგანული კანონის 252 მუხლის პირველი პუნქტისა და „საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექ სის” 1641 მუხლის შესაძლო დარღვევის ფაქტი. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის განცხადებით http:// www.sao.ge/? action=news&npid=254&lang=geo, „ადმინისტრაციული წარმოების პროცესში დადგინ და, რომ „ასურეთობის”, იგივე წმინდა სამების (სულთმოფენობის) დღესასწაული სოფელ ასურეთში 2003 წლიდან აღინიშნება. დღესასწაული აღინიშნება მასშტაბურად, რა დროსაც ეკლესიაში წირვის დასრულების შემდეგ ეპარქიის, მრევლისა და სოფლის მოსახლეობის სახსრებით ეწყობა საზეიმო ტრაპეზი, რომელსაც ესწრებიან მოწვეული სტუმრებიც. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა რომე ლიმე პოლიტიკური სუბიექტის მიერ დღესასწაულის ორგანიზებისა და მატერიალური მხარდაჭერის ფაქტი ვერ დაადასტურა. მოპოვებული ინფორმაცია არ იძლევა გონივრული რწმუნების საფუძველს, რომ ადგილი ჰქონდა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანუ ლი კანონის მოთხოვნების დარღვევას.” „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 252 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად: „პარტიას ეკრძალება კანდიდატის, წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშ ვეობით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ ....... უსასყიდლოდ საქონლის ან მომსახურების (გარდა ამ კანო ნით გათვალისწინებული გამონაკლისებისა) მიწოდება ან გავრცელება”. განცხადებიდან ჩანს, რომ სიუ ჟეტში მოყვანილი ბატონი ბეჟუაშვილის თანასოფლელების ტელევიზიებისთვის მიცემული ინტერვიუები და ამ ღონისძიების მომზადებაში დეპუტატის მონაწილეობის დამადასტურებელი კადრები სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა საკმარის მტკიცებულებად არ მიიჩნია.
6.3. ფოთის ფაქტი მონიტორინგის სამსახურმა 2012-07-11 გაავრცელა განცხადება, (http: //www.sao.ge/?action =news_f&npid=239&lang=geo) რომლის მიხედვითაც, 2012 წლის ივნისში, ფოთის საკრებულოს წევრმა. მოგვიანებით ფოთის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატმა თენგიზ სარიშვილმა ბარათაშვილის ქ.#99 კორპუსის ეზოში მოსახლეობასთან გამართული შეხვედრისას, კორპუსში მცხოვრებ ერთ–ერთ ქალბატონს, 74 წლის პენსიონერს ლუდა უდალოვას დაპირდა და მომდევნო დღეებში საჩუქრად გადასცა სატელიტური ანტენა, რომლის დამონტაჟებაც სრულიად უსასყიდლოდ თავადვე უზრუნველყო. აღნიშნული ფაქტი ეწინააღმდე გება „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის მოთხოვ ნებს, რის გამოც თენგიზ სარიშვილი ცნობილი იქნა სამარათლადამრღვევად და ადმინისტრაციული სა მართალდარღვევის საქმე ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაეგზავნა. საინტერესოა, რომ ამ განცხადებაში მითითებული არ არის, თუ „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებე ბის შესახებ” კანონის რომელი მუხლის დარღვევისათვის ცნეს იგი სამართალდამრღვევად და რა სანქცია დააკისრა მას თავად აუდიტის სამსახურმა. ამ შემთხვევაში ადგილი შეიძლება ჰქონოდა „პოლიტიკური 1 გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს კანონის 5 მუხლის 1 პუნქტის დარღვევას, რომლის მიხედვითაც, „პარტიას ეკრძალება კანდიდატის, წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშვეობ ით, პირდაპირ ან არა პირდაპირ, საქართველოს მოქალაქისათვის ფულადი სახსრების, საჩუქრებისა და სხვა მატერიალურ ან არამატერიალურ ფასეულობათა გადაცემა „ რაც „საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის” 1641 მუხლით დასჯას ექვემდებარება.
6.4. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” შეხვედრები მოსახლეობასთან 2012 წლის 5 აპრილს რესტორან „კოსმოსში” „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წარმომადგენლები 400-მდე პედაგოგს შეხვდნენ. შეხვედრას ესწრებოდნენ ქ. თბილისის მერი გიგი უგულავა, განათლების მინისტრის მოადგილეები - კოკა სეფერთელაძე და ირინე ქურდაძე, მერიის სოციალური მომსახურებისა და კულტურის საქალაქო სამსახურის უფროსი მამუკა ქაცარავა, თბილისის საკრებულოს გლდანის მა ჟორიტარი დეპუტატი ნიკო ხაჩირიშვილი და სხვა ოფიციალური პირები. შეხვედრა ე.წ. „ალაფურშეტით” დასრულდა. ჟურნალისტების მიერ მოპოვებული მასალებით ირკვევა, რომ შეხვედრაზე თბილისის მერი 28
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
და სხვა თანამდებობის პირები ეწეოდნენ აგიტაციას მმართველი პარტიის სასარგებლოდ. ქალაქის მერის განცხადებით, ეს იყო პარტიული კონფერენცია, რომელიც „ნაციონალურმა მოძრაობამ” დააფინანსა. 20 აპრილს რესტორან „ელიტში” „ნაციონლური მოძრაობის” ლიდერებმა - პარლამენტის თავჯდომარემ დავით ბაქრაძემ, ქალაქის მერმა გიგი უგულავამ, პარლამენტის წევრმა გიორგი მელაძემ და სხვა ოფიცი ალურმა პირებმა წინასაარჩევნო შეხვედრა პედაგოგებთან გამართეს. შეხვედრა პარტიულ და წინასაარ ჩევნო ხასიათს ატარებდა. როგორც „მაესტროს” ჟურნალისტს პარლამენტის წევრმა გიორგი მელაძემ გა ნუცხადა, შეხვედრის ორგანიზატორი „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” იყო. პარტიამ იქირავა ფირმა, რომელმაც გააფორმა ხელშეკრულება ყველა იმ ორგანიზაციასთან, სადაც იმართება შეხვედრები. სიუჟე ტიდან ირკვევა, რომ მასწავლებელებს მიკროავტობუსებით პარტიულ ღონისძიებაზე მიყვანისას მოემსა ხურნენ უფასოდ, შეხვედრის დასრულების შემდეგ კი გაუმასპინძლდნენ ე.წ. „ალაფურშეტით”. აღნიშნული ღონისძიება რომ პარტიის მიერ იყო ორგანიზებული და წინასაარჩევნო ხასიათს ატარებდა, ადასტურებს ღონისძიების შემდეგ ბატონი უგულავას ტელეკომპანია „მაესტროსთვის” მიცემული ინტერვიუც. 30 მარტს რესტორან „სენატში” შედგა „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” ლიდერების - საპარლამენტო ფრაქციის თავმჯდომარის, პეტრე ცისკარიშვილის, ქალაქ თბილისის მერის, გიგი უგულავას, აგრეთვე, განათლების მინისტრის მოადგილის, კოკა სეფერთელაძისა და ლტოლვილთა და განსახლების მინისტრის, კობა სუბელიანის შეხვედრა პარტიის კოორდინატორებთან. როგორც ტელეკომპანია „კავკასიის”, სტუდია GNS-ის მიერ მომზადებული სიუჟეტებიდან და ჟურნალ „ლიბერალის” ჟურნალისტ სალომე ცეცხლაძის (რომელიც შეხვედრას ესწრებოდა და ტელეფონით გადაიღო იგი) მიერ შეხვედრის თაობაზე მომზადებუ ლი სტატიიდან ირკვევა, სიტყვით გამოსვლის შემდეგ გიგი უგულავამ აუდიტორიას მიმართა, რომ მათი თხოვნები წერილების სახით ერთ-ერთი ქალბატონისთვის ჩაებარებინათ და მათზე ტელეფონის ნომრე ბიც მიეწერათ. ჟურნალისტების ინფორმაციით, თხოვნები პირად ხასიათს ატარებდა. კოალიციამ „არჩევნის თავისუფლებისთვის” 3 მაისს კონტროლის პალატას განცხადებით მიმართა და მოითხოვა „ნაციონალური მოძრაობის” საქმიანობის კანონთან შესაბამისობის საკითხის შესწავლა. ჩვენი მოსაზრებები ეყრდნობოდა შემდეგ გარემოებებს: 1. ვინაიდან რესტორან „კოსმოსში” და რესტორან „ელიტში” გამართულ შეხვედრებზე მოხდა პედა გოგების უფასოდ გადაყვანა, ორივე შეხვედრა დასრულდა ე.წ. „ალაფურშეტით”. არსებობდა სა ფუძვლიანი ეჭვი, რომ აღნიშნული შეხვედრების ორგანიზების დროს „ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ” დაარღვია „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორ განული კანონის 252 მუხლის პირველი პუნქტი: „პარტიას ეკრძალება კანდიდატის, წარმომად გენლის ან სხვა პირის მეშვეობით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ ....... უსასყიდლოდ საქონლის ან მომსახურების (გარდა ამ კანონით გათვალისწინებული გამონაკლისებისა) მიწოდება ან გავრცე ლება”. ჩვენ მოვითხოვდით, რომ კონტროლის პალატას შეესწავლა „ნაციონალურმა მოძრაობის” საქმიანობის შესაბამისობა კანონის ამ მუხლთან. 2. რაც შეეხება რესტორან „სენატში” გამართულ შეხვედრას, თუკი აღნიშნული ფაქტები დადასტურ დებოდა, მაშინ, ჩვენი აზრით, ქალაქის მერის ქმედებაში სახეზე გვექნებოდა: ა) „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 252 მუხლის პირველი პუნქტის დარღვევა: ბ) „საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის” 1641 მუხლის დარღვევა, რომლის მიხედვითაც: „პოლიტიკური მიზნით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ ფულის, ფასიანი ქაღალდის (მათ შორის, ფინანსუ რი ინსტრუმენტის), სხვა ქონების, ქონებრივი უფლების, მომსახურების ან სხვა რაიმე უპირატესობის შეთავაზება, დაპირება, გადაცემა ან გაწევა, ან წინასწარი შეცნობით ასეთის მოთხოვნა ან მიღება, ანდა კანონით დადგენილი შეზღუდვებისთვის თავის არიდების მიზნით მოჩვენებითი, თვალთმაქცუ რი ან სხვა გარიგების დადება - ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით სამ წლამდე ან ჯარიმით.”
29
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
07. 05. 2012 წელს კოალიციამ მიიღო კონტროლის პალატის წერილი N 080/57 07.05. 2012, რომლის მი ხედვითაც გაირკვა, რომ უწყება დიდი ხანია, დაინტერესდა აღნიშნული საკითხით და აგროვებს შესაბამის ინფორმაციას. ”ნაციონალური მოძრაობის” მიერ რესტორან „მონოპოლსა” და „ტრიუმფში” ამომრჩევლებთან გამართულ შეხვედრებზე დაფიქსირებული შესაძლო კანონდარღვევების შესწავლის მოთხოვნით კონტროლის პა ლატას 7 ივნისს მიმართა ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამაც. ისინი ითხოვდნენ, რომ კონტროლის პალატას შეესწავლა ამ შეხვედრებზე მმართველი პარტიის საქმიანობის შესაბამისობა „მოქალაქეთა პო ლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 252 მუხლთან. „გარდა ამისა, აღ ნიშნულ შემთხვევაში, შესაძლოა, ასევე, ადგილი ჰქონდეს ამომრჩევლის მოსყიდვის ნიშნებსაც, რაც სისხ ლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობას აწესებს საარჩევნო მიზნით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ, ფულის, სხვა ქონების, ქონებრივი უფლების, მომსახურების ან სხვა რაიმე უპირატესობის შეთავაზების, დაპირე ბის, გადაცემის ან გაწევისათვის.” - აღნიშნულია საია-ს განცხადებაში. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მხრიდან ქართული არასამთავრობო ორგანიზაციების ამ მიმართვებ ზე კონკრეტული პასუხი არ მიგვიღია. 7 აგვისტოს ამ უწყებამ გაავრცელა განცხადება. http://www.sao. ge/?action=news_f&npid=238&lang=geo. „მიღებული დეტალური ინფორმაციის შესწავლის შედეგად დადგინდა, რომ „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრების და პედაგოგების შეხვედრების ორ განიზების დაფინანსება განხორციელდა თავად პარტიის ბიუჯეტიდან. მათ მიერ შეხვედრებისა და კონფერენციების ჩასატარებლად დაქირავებული დარბაზებისათვის გადახდილი თანხები ასახულია სახელმწიფო აუდიტის სამსახურში წარდგენილ დეკლარაციაში, რომელიც მოიცავს პარტიის მიერ მიღებული შემოსავლების და გაწეული ხარჯების შესახებ ინფორმაციას. სულ ხელშეკრულებები გაფორმებულია 5 500 ლარის ღირებულების მომსახურებაზე. გაწეული ხარ ჯი უკვე ასახულია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მიერ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურში წარმოდგენილ მარტი-აპრილი-მაისის საანგარიშგებო პერიოდის ამსახველ დეკლარაციაში.” სამწუხაროდ, მოგელაძის უწყებამ თავის განცხადებაში უბრალოდ არ მიუთითა, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” რომელი შეხვედრები შეისწავლა. თუკი სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის ამ განცხადებაში ზემოაღნიშნულ შეხვედრებზეა საუბარი, მაშინ აუცილებლად უნდა გამოვყოთ რამდენიმე გარემოება: ა) სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა არანაირად არ შეაფასა, აღნიშნული შეხვედრების ორგანიზებისას, რამდენად დაარღვია „ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ” „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებე ბის შესახებ” საქართველოს ორგანული კანონის 252 მუხლის პირველი, რომლის მიხედვითაც „ პარტი ას ეკრძალება კანდიდატის, წარმომადგენლის ან სხვა პირის მეშვეობით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ ....... უსასყიდლოდ საქონლის ან მომსახურების (გარდა ამ კანონით გათვალისწინებული გამონაკლისე ბისა) მიწოდება ან გავრცელება”. ბ) რამდენად ჰქონდა ადგილი რესტორან „სენატში” გამართულ შეხვედრისას საქართველოს სისხლის სა მართლის კოდექსის” 1641 მუხლის დარღვევას (მოსყიდვა); გ) სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა, დამაჯერებლად მიიჩნია ამ შეხვედრების ორგანიზებისთვის „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მიერ კონტროლის პალატისთვის წარდგენილ დეკლარაციაში და ფიქსირებული ხარჯი - 5 500 ლარი. ამ შეხვედრებს ჯამში 1000 კაცზე ბევრად მეტი დაესწრო. სამწუხა როდ, რჩება შთაბეჭდილება, რომ სახელმწიფო აუდიტის სამსახური მაინცდამაინც კარგად ვერ ერკვევა, რამდენად შესაძლებელია ამ თანხაში ამდენ ადამიანზე რამდენიმე შეხვედრის ორგანიზება რესტორნების იჯარით, შეხვედრის მონაწილეთა მიკროავტობუსებით უფასო ტრანსპორტირებითა და შეხვედრის მონა წილეთათვის ალაფურშეტების გამართვით.
30
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
6.5. კ ოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შემავალი ორგანიზაციების მიერ მიღებული შემოწირულობები და მათზე დაკისრებული ჯარიმები (1.01.2012 - 9.08.2012) ორგანიზაცია პ/ გ „ქართული ოცნებადემოკრატიული საქართველო”
პერიოდი
თანხა ლარებში
1.01 -19.06
43, 929. 9
19.06 -9.08
498, 701.1
ინფორმაციის წყარო http://sao.ge/res/files/pdf/92/document.pdf http://sao.ge/res/files/pdf/109/document.pdf
542 631 ”ჩვენი საქართველო თავისუფალი დემოკრატები”
1.01 -19.06
208, 179. 0
19.06 -9.08
344, 919.9
http://sao.ge/res/files/pdf/89/document.pdf http://sao.ge/res/files/pdf/106/document.pdf
553 098. 9 პ/გ „ეროვნული ფორუმი”
1.01 -19.06
171, 249.1
http://sao.ge/res/files/pdf/86/document.pdf
19.06 -9.08
323, 793.6
http://sao.ge/res/files/pdf/105/document.pdf
495 042. 7 საზ. მოძრაობა „ქართული ოცნება”
1.01 -19.06
495, 467.0
19.06 -9.08
8, 061.2
http://sao.ge/res/files/pdf/81/document.pdf http://sao.ge/res/files/pdf/100/document.pdf
503 528. 2 საქართველოს კონსერვატიული პარტია
1.01 -19.06
171, 518.40
http://sao.ge/res/files/pdf/79/document.pdf
19.06 -9.08
174, 467.27
http://sao.ge/res/files/pdf/99/document.pdf
345 985.67 საქართველოს რესპუბლიკური პარტია
1.01 -19.06
153, 956.6
http://sao.ge/res/files/pdf/77/document.pdf
19.06 -9.08
176, 855.
http://sao.ge/res/files/pdf/98/document.pdf
330 811.6 ”მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს”
19.06 -9.08
132, 687.0
http://sao.ge/res/files/pdf/110/document.pdf
132,687.0 რესპუბლიკური ინსტიტუტი
1.01 -19.06
1, 500.0
http://sao.ge/res/files/pdf/82/document.pdf
19.06 -9.08
1, 500,0
http://sao.ge/res/files/pdf/101/document.pdf
3 000 კოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შემავალი ორგანიზაციების მიერ მიღებული შემოწირულობები
2 906 785.1
საქართველოს კონტროლის პალატის ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა 25 ივნისს შეადგინა სა მართალდარღვევის ოქმები, რომლის მიხედვითაც, კოალიციაში შემავალი 6 პარტია, აგრეთვე, აიპ „საზოგადოებრივი მოძრაობა ქართული ოცნება” ცნო სამართალდამრღვევად. მათ ბრალად დაედოთ შპს „მენეჯმენტ სერვისისგან” 476 619, 51 ლარის უკანონო შემოწირულობის მიღება, რაც გამოიხატა ამ ორ განიზაციების ოფისების გარემონტების ხარჯში. თბილისის საქალაქო სასამართლომ განიხილა რა სამართალდარღვევის ოქმები, სრულად დააკმაყოფილა კონტროლის პალატის მოთხოვნა და კოალიციის ექვსივე სუბიექტს, ასევე, აიპ „საზოგადოებრივი მოძრა 31
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ობა ქართული ოცნებას”, დააკისრა უკანონო შემოწირულობისა და შემოწირულობის ხუთმაგი ოდენობის, ჯამში 2 859 717, 06 ლარის გადახდა. სასამართლომ არ გაითვალისწინა კოალიციის იურისტების არც ერთი მოსაზრება. მათ შორის ის, რომ შპს „მენეჯმენტ სერვისისგან” საოფისე ფართი ნაქირავები ჰქონდა კოალიციაში შემავალ მხოლოდ სამ სუბიექტს: „თავისუფალ დემოკრატებს”, „რესპუბლიკელებს” და „ეროვნულ ფორუმს”. ისინი ქირავნობის ხელშეკრულების საფუძველზე თანხას უხდიდნენ შპს „მენეჯმენტ სერვისს”, მათ შორის, ინვენტარის, რე მონტისა და ქირის ღირებულებას. რაც შეეხება აიპ „საზოგადოებრივი მოძრაობა ქართული ოცნებას” და კოალიციის წევრ დანარჩენ სამ დაჯარიმებულ სუბიექტს, მათ არანაირი სამართლებრივი ურთიერთობა შპს „მენეჯმენტ სერვისთან” არ ჰქონიათ. ამ სამიდან ერთ-ერთი დაჯარიმებული, პ/გ „ქართული ოცნება” კი, დროის იმ მონაკვეთში, რომლის მონიტორინგსაც კონტროლის პალატა ეწეოდა (2012 წლის იანვარიაპრილი), საერთოდ დაფუძნებულიც არ ყოფილა, პარტიამ რეგისტრაცია გაიარა - 07.05.2012წ.
ჯარიმების ოდენობა უკანონო შემოწირულობებისათვის
2 850 717.06
ჯარიმის ოდენობა + აღსრულების საფასური - 7%
3 059 897,25
ჯარიმების შეფარდება კოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შემავალი ორგანიზაციების მიღებულ შემოწირულობებთან (2 906 785.1ლარი )
საქართველოს მთავრობის განცხადება http://www.interpressnews.ge/ge/politika/210949-
105.27 %
2012 წლის 6 აგვისტოს თბილისის სააღსრულებო ბიურომ დაიწყო დაჯარიმებული პარტიების საბანკო ან გარიშებიდან თანხების ჩამოჭრა საინკასო დავალებების წარდგენის გზით. სულ ჩამოჭრილია 121 607,26 ლარი. მთავრობის 22 აგვისტოს განცხადებით, ეს თანხა „ქართული ოცნების” მთლიანი შემოსავლის მხო ლოდ 0.3% -ია, რამაც ვერ უნდა შეაფერხოს კოალიციის საქმიანობა. მაგრამ ფაქტია, რომ აგვისტოს პირ ველ ნახევარში, წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყების მომენტისთვის, კოალიციაში შემავალი ორგანიზაცი ების საბანკო ანგარიშებზე შემოსული შემოწირულობები, ფაქტობრივად, სრულად მიემართებოდა საქარ თველოს ბიუჯეტში, რამაც მნიშვნელოვანი პრობლემები შეუქმნა კოალიციას კამპანიის წარმოებაში.
32
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
7. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტორის ბრძანების №137/37 (წინასაარჩევნო კამპანიის დაფინანსების გამჭვირვალობასთან დაკავშირებული ზოგიერთი საკითხის მოწესრიგების შესახებ) ანალიზი და გამოვლენილი პრობლემები
მაგდა პოპიაშვილი საქართველოს მედია-კლუბი კოალიცია „არჩევნის თავისუფლებისთვის”
7.1. ანალიზი 2012 წლის 6 აგვისტოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალურმა აუდიტორმა, ლაშა თორდიამ გამოსცა ბრძანება N 137/37, რომლის მიხედვითაც, მედია-საშუალებებს, წინასაარჩევნო კამპანიის დაფი ნანსების გამჭვირვალობის მიზნით, ახალი ვალდებულებები დაეკისრათ. ამ ბრძანებით, მედია, პრაქტიკუ ლად, მოექცა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის გავრცელების ქვეშ. აღნიშ ნული კანონი არეგულირებს პოლიტიკური პარტიების საქმიანობას, მათი ფინანსების გამჭვირვალო ბას და არანაირი საერთო არ აქვს მედიის საქმიანობასთან. გენერალური აუდიტორი ბრძანებაში მიუთითებს „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის 322 მუხლს, 341 მუხლის პირველი პუნქტსა და მე-2 პუნქტის „ე” ქვეპუნქტს, აგრეთვე, „სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის შესახებ” საქართველოს კანონის მე-10 მუხლის „მ” ქვეპუნქტს. 341 მუხლის 1 და მე-2 პუნქტის „ე” ქვეპუნქტში ვკითხულობთ : 1
„მუხლი 34 1. პარტიის ფინანსური საქმიანობის კანონიერებასა და გამჭვირვალობაზე მონიტორინგს ახორციელებს საქართველოს კონტროლის პალატა. 2. საქართველოს კონტროლის პალატა უფლებამოსილია: ე) უზრუნველყოს პარტიის დაფინანსების გამჭვირვალობა; 1
ამრიგად, 34 მუხლის 1 პუნქტი კონტროლის პალატას ანიჭებს უფლებამოსილებას, განახორცილოს მო 1 ნიტორინგი მხოლოდ პოლიტიკური პარტიების ფინანსური საქმიანობის კანონიერებაზე, 34 მუხლის მე-2 პუნქტის ე) ქვეპუნქტი უზრუნველყოფს პარტიების მხოლოდ დაფინანსების გამჭვირვალობას. ხოლო 322 მუხლით კი, ამ კანონით გათვალისწინებული პარტიების ფინანსურ მდგომარეობასთან და შემოწირულე ბების განხორციელებასთან დაკავშირებული მონაცემების გამჭვირვალობის წესს ადგენს სახელმწიფო აუდიტის სამსახური”. შესაბამისად, გენერალური აუდიტორის ბრძანებაში მითითებული „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონის არც ერთი მუხლი არ აძლევს გენერალურ აუდიტორს უფლებამოსილებას, მედია საშუალებებს დაუწესოს ფინანსური ანგარიშგების წესი. აღნიშნული ბრძანებით, აუდიტის სამსახური ცდილობს, უზრუნველყოს არა პოლიტიკური პარტიე
33
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ბის ფინანსების გამჭვირვალობა, არამედ გაიფართოვოს საკუთარი უფლებამოსილებები, პარტიებზე ფინანასური მონიტორინგის განხორცილების უფლება განავრცოს მედია საშუალებებზე, რადგანაც ამ უკანასკნელს, ისევე, როგორც პარტიებს, ავალდებულებს მის წინაშე ფინანსურ ანგარიშგებას და უსაზღვრავს სხვა კერძო სუბიქტთან ურთიერთობის წესს. გენერალურ აუდიტორს არ ჰქონდა ამ შინაარსის ბრძანების გამოცემის უფლება, რადგანაც ეს არის „ნორმატიული აქტების შესახებ” სა ქართველოს კანონის დარღვევა, რომლის თანახმადაც, „...კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტის მიღება (გამოცემა) შეიძლება - მხოლოდ საკანონმდებლო აქტის შესასრულებელად და იმ შემთხვევაში, თუ ეს პირდაპირ არის გათვალისწინებული საკანონმდებლო აქტით” (მუხლი 7.9); გარდა ამისა, აღნიშნული ბრძანებით დაირღვა საქართველოს საარჩევნო კოდექსის 50-ე მუხლი, რომე ლიც პოლიტიკური რეკლამის განთავსებისთვის ანგარიშსწორების არანაირ წესს არ ადგენს და არც არავის ანიჭებს ამ წესის დადგენის უფლებას. უფრო მეტიც, ამავე მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, „გაზეთს (გარდა ცენტრალური ან ადგილობრივი ბიუჯეტიდან დაფინანსებული გაზეთისა) უფლება აქვს, წინასაარჩევნო რეკლამა ნებისმიერი პირობით გამოუყოს ნებისმიერი საარჩევნო სუბიექტს”. აქვე უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ „საარჩევნო კოდექსის” ზემოთმოყვანილი მუხლის შესაბამისად, საქარ თველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის N9 დადგენილებით (საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწი ლეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ), საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილე ობისა და მისი გამოყენების ზოგადი რეგულაციები, მაუწყებლებთან ერთად, ვრცელდება მხოლოდ იმ გაზეთებზე, რომლებიც ფინანსდებიან ცენტრალური ან ადგილობრივი ბიუჯეტიდან და ეს რეგულა ციები არ ვრცელდება სხვა კერძო გამოცემებზე. შესაბამისად, გაურკვეველია, რატომ გახდა საჭირო კერძო გაზეთებისთვის აუდიტის სამსახურის მიერ რაიმე სახის ვალდებულებების შემოღება. საინტერესოა ის გარემოება, რომ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ N9 დადგენილე ბაში (საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ), საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესში მე-4 მუხლის პირველი პუნქტის „ვ” ქვეპუნქტში მიუთითა, რომ „ფასიანი წინასაარჩევნო აგიტაციისა და წინასაარჩევნო (პოლიტიკური) რეკლამის განთავსების მიზნით გამოყოფილ საეთერო დროზე ანგარიშსწორებისას მაუწყებელი ვალდე ბულია, დაიცვას სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტორის 2012 წლის 6 აგვისტოს N137/37 ბრძანებით განსაზღვრული წესები”. აღნიშნული მოთხოვნა, ისევე, როგორც გენერალური აუდიტორის ბრძანება, ეწინააღმდეგება „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის” 51-ე მუხლის მე-15 პუნქტს („საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია განსაზღვრავს საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესს, უზრუნველყოფს მაუწყებლის მიერ ამ კანონით დადგენილ ნორმათა დაცვის მონიტორინგს და ახ დენს შესაბამის რეაგირებას ამ ნორმების დარღვევაზე”) და „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის 70-ე მუხლის მეორე პუნქტს („მაუწყებლის საქმიანობის საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობაზე ზედამხედველობასა და კონტროლს ახორციელებს მხოლოდ კომისია, გარდა საგადასა ხადო და სამართალდამცავი ორგანოების მიერ მათი უფლებამოსილების ფარგლებში განხორციელებული ზედამხედველობისა და კონტროლისა”). ამ მუხლებით მკაფიოდ არის განსაზღვრული, რომ მედიის საქმიანობაში ჩარევის უფლება აქვთ მხოლოდ • საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას; • საგადასახადო სამსახურს; • სამართალდამცავ ორგანოებს. არც „მაუწყებლობის შესახებ” კანონში, არც „საარჩევნო კოდექსში” და არც სხვა რომელიმე კანონ ში აუდიტის სამსახური, როგორც მედიის საქმიანობაზე ზედამხედველობის გამწევი ორგანო, მითი თებული არ არის. 34
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
დღეის მდგომარეობით, წინასაარჩევნო პერიოდში მედიის კონტროლს ორი უწყება - საქართველოს კომუ ნიკაციების ეროვნული კომისია და აუდიტის სამსახური ახორციელებს, რაც დამატებით პრობლემებს უქ მნის მედია საშუალებებს. ისინი ჩივიან, რომ მსგავსი დუბლირება და პარალელიზმი მხოლოდ და მხოლოდ აფერხებს მათ საქმიანობას და არანაირად არ უწყობს ხელს არც მათი საქმიანობის რეგულირებას და, მით უფრო, არც პოლიტიკური პარტიების ფინანსების გამჭვირვალობას. „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონით, პოლიტიკური პარტიები ვალდებულნი არიან, აუდიტის სამსახურს წარუდგინონ ყველა ფინანსური ანგარიში. პოლიტიკური პარტიების მიერ ფი ნანსური ოპერაციების გახორციელების შესახებ ინფორმაციას აუდიტის სამსახურს, აგრეთვე, აწვდის ეროვნული ბანკი. შესაბამისად, აუდიტის სამსახურს ისედაც აქვს ყველა ბერკეტი იმისთვის, რომ პო ლიტიკურ სუბიექტთა ფინანსების ხარჯვა და მათი გამჭვირვალობა გააკონტროლოს (რასაც ავალ დებულებს ბრძანებაში მითითებული მუხლები). გარდა ამისა, მაუწყებლები და საბიუჯეტო დაფინან სებაზე მყოფი გაზეთები, კანონმდებლობისა და კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის მიერ გამოცემული დადგენილების შესაბამისად, მარეგულირებელ კომისიას ყოველკვირეულად წარუდგე ნენ შესაბამის ინფორმაციას. აქედან გამომდინარე, გაუგებარი და არაკანონიერია პოლიტიკური პარტიების ფინანსების ხარჯ ვის გამჭვირვალობის მოტივით მედიისთვის ახალი ვალდებულებების დაკისრება. მით უფრო, რომ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს ნებისმიერ დროს შეუძლია, „საქართველოს ზოგადი ადმინისტრა ციული კოდექსის” თანახმად, კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიდან გამოითხოვოს მისთვის საჭირო ინფორმაცია და გააკეთოს შესაბამისი ანალიზი (კოდექსის თანახმად, საჯარო დაწესებულე ბებს ურთიერთთანამშრომლობის ვალდებულება გააჩნიათ). საინტერესოა ის გარემოებაც, რომ კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის დადგენილებაში (მე-9 მუხი, მე-3 პუნქტი) მითითებულია: „ამ წესით დადგენილი სხვა ვალდებულებების, მათ შორის, სახელმ წიფო აუდიტის სამსახურის გენერალური აუდიტორის 2012 წლის 6 აგვისტოს N137/37 ბრძანებით განსაზღვრული წესების დარღვევისათვის მაუწყებელს პასუხისმგებლობა ეკისრება „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის შესაბამისად. მითითებული კანონით, სანქციად გათვალისწინებულია გაფრთხილება, ჯარიმა, ლიცენზიის მოქმედების შეჩერება ან ლიცენზიის მოქმედების გაუქმება, თუმცა, რომელი ნორმა ამოქმედდება გენერალური აუდიტორის ბრძანების დარღვევის შემთხვევაში, განმარ ტებული არსადაა. მთავარი პრობლემა კი ის არის, რომ ბრძანებაში საერთოდ არაა განსაზღვრული, რა ითვლება დარღვევად და რა - არა. საბოლოოდ, უნდა ითქვას, რომ გენერალური აუდიტორის მიერ გამოცემული ბრძანება „საქართველოს საარჩევნო კოდექსისა” და „მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის დარღვევითაა გამოცე მული და საფრთხეს უქმნის მედია საშუალებების საქმიანობას.
7.2. პრობლემები, რომელიც მედია-საშუალებებს პრაქტიკაში შეექმნათ 1. გენერალური აუდიტორის ბრძანებაში არ არის მითითებული, ეხება თუ არა ეს ბრძანება იმ გაზე თებს, რომლებიც არ ფინანსდებიან ცენტრალური ან ადგილობრივი ბიუჯეტებიდან. შესაბამისად, კერძო გამომცემლები ვერ არკვევდნენ, მოხვდნენ თუ არა ისინიც ამ რეგულაციის ქვეშ. საბოლო ოდ, დადგინდა, რომ აღნიშნული ბრძანება ეხება საქართველოში მოქმედ ყველა მედია საშუალებას. 2. აუდიტის სამსახურს, გარდა გენერალური აუდიტორის აღნიშნული ბრძანებისა, არ შეუმუშავებია არანაირი ინსტრუქცია, არ შეუდგენია იმ დოკუმენტების კონკრეტული ჩამონათვალი, რის წარდ გენასაც ავალდებულებს მედია საშუალებებს, რამაც სერიოზული პრობლემები წარმოშვა. ბრძანე ბის თანახმად, მედია საშუალებებმა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს ანგარიშსწორების შესახებ ინფორმაცია უნდა მიაწოდონ ანგარიშსწორების განხორციელებიდან არა უგვიანეს 24 საათისა,
35
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
თუმცა, იმის გამო, რომ დღემდე არ არსებობს დოკუმენტაციის სრული ჩამონათვალი, მედია სა შუალებებს ამ დოკუმენტაციის მოგროვებისთვის საკმარისზე მეტი დრო ეხარჯებათ. გაზეთმა „გურია ნიუსმა”, აღნიშნული ბრძანების გამოცემის შემდეგ, რამდენჯერმე მიმართა აუდიტის სამ სახურს და სთხოვა წარსადგენი დოკუმენტების ჩამონათვალი, თუმცა, აუდიტის სამსახურისგან პასუხი ვერ მიიღო; როდესაც ამავე გაზეთმა წარადგინა დოკუმენტები აუდიტის სამსახურში, მას დამატებით კიდევ მოსთხოვეს მიმართვის წარდგენა გენერალური აუდიტორის და პოლიტიკური პარტიების ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის უფროსის სახელზე. ანალოგიური პრობლემები შეექმნა ტელეკომპანია „კავკასიასაც”. აუდიტის სამსახურმა საბუთები მხოლოდ და მხოლოდ იმ მიზეზით არ ჩაიბარა, რომ დოკუმენტებს არ ერთვოდა ტელეკომპანიის მიმართვა. 3. დღემდე გაურკვეველია, თუ საიდან იწყება 24-საათიანი ვადის ათვლის დრო. აუდიტის სამსახუ რი არც ამას განმარტავს, რაც, აგრეთვე, დამატებით პრობლემებს აჩენს. მაგალითად, ტელეკომ პანია „კავკასიას” ერთ-ერთი პოლიტიკური რეკლამის თანხა გადაერიცხა შაბათს, 8 სექტემბერს, მაგრამ არასამუშაო დღეების გამო, ტელეკომპანიის ანგარიშზე თანხა მხოლოდ და მხოლოდ ორ შაბათს - 10 აგვისტოს აისახა. ტელეკომპანია ვერ ადგენს, დაარღვია თუ არა ბრძანებით დაწესე ბული 24-საათიანი ვადა. აუდიტის სამსახური, აგრეთვე, არ აკეთებს განმარტებას, შესაძლებელია თუ არა ამ საბუთების დაზღვეული ან ელექტრონული ფოსტით გაგზავნა და იმ შემთხვევაში, თუ ფოსტით გაგზავნილი დოკუმენტაცია 24-საათიან ვადაში არ მივა ადრესატამდე, ჩაითვლება თუ არა ეს დარღვევად. ამიტომაც მედია საშუალებები ამჯობინებენ, გაუგებრობების თავიდან აცილე ბის მიზნით, საბუთები თავად მიიტანონ აუდიტის სამსახურში. ამგვარი გაურკვევლობა ყველაზე მეტად რეგიონული მედიის წარმომადგნლებს აყენებთ საფრთხის ქვეშ, ვინაიდან ამ ვითარება ში მათთვის საკმაოდ რთულია 24-საათიანი ვადის დაცვა; 4. სხვადასხვა მედია საშუალებებმა ერთ-ერთ პოლიტიკურ სუბიექტთან - „ქართულ ოცნებისთან” რამდენიმე თვის წინ გააფორმეს ხელშეკრულება, რომლითაც ისინი ვალდებულნი არიან, წინასაარ ჩევნო პერიოდში განათავსონ ამ ორგანიზაციის რეკლამა; მათ საბანკო ანგარიშებზე სარეკლამო მომსახურების თანხაც რამდენიმე თვის წინ ავანსად გადაირიცხა. ეს მედია-საშუალებები დღემდე ითხოვენ აუდიტის სამსახურისგან პასუხს, ვრცელდება თუ არა გენერალური აუდიტორის მიერ გა მოცემული ბრძანება უკვე ჩარიცხულ, მაგრამ გამოუყენებელ თანხაზე. შეუძლიათ თუ არა ამ თან ხის ფარგლებში რეკლამის განთავსება და ჩაითვლება თუ არა ეს კანონდარღვევად. სამწუხაროდ, აუდიტის სამსახური ამასთან დაკავშირებით პასუხს არც ერთ მედია საშუალებას არ აძლევს. დამატებითი ინფორმაცია: გაზეთმა „გურია ნიუსმა” მიმართა საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციას თხოვნით, ბრძანების გაუქმების მოთხოვნით მოამზადოს სარჩელი და წარმოადგენდეს აღ ნიშნულ მედია საშუალებას პროცესის განმავლობაში.
36
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
8. დასკვნა
1. პოლიტიკურ და საარჩევნო საკითხებთან დაკავშირებით ევროპის საჯარო აუდიტის სამსახურე ბის ორგანიზაციის (EUROSAI) წევრი 49 ქვეყნიდან არც ერთი ქვეყნის უმაღლეს აუდიტორულ სამ სახურს (მათ შორის, არც საქართველოს უმაღლესი აუდიტის სამსახურის პარტნიორ შვედეთის, ლიტვის და ლატვიის სამსახურებს), არ აქვს ისეთი კომპეტენცია, როგორც საქართველოს სახელ მწიფოა უდიტის სამსახურს. 2. EUROSAI-ს წევრი სახელმწიფო აუდიტის ინსტიტუციებიდან პოლიტიკური პარტიების საქმიანო ბაზე მონიტორინგის განსხვავებული ფუნქციები მხოლოდ ბულგარეთის, პოლონეთის, ესპანეთისა და ფინეთის აუდიტის სამსახურებს აქვს. ყველა შემთხვევაში აუდიტის სამსახურების კომპეტენ ცია მკაცრად შეზღუდულია კანონით და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში სხვა ადმინისტრა ციული თუ სასამართლო დაწესებულებათა თანამონაწილეობით. 3. ევროპის საბჭოს კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის ჯგუფის (GRECO) 2011 წლის შეფასების ან გარიშში მოცემული რეკომენდაციები და ამერიკის ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) წინასაარჩევნო მონიტორინგის მისიის 2012 წლის 29 ივნისის ანგარიში მიუთითებენ, რომ უმთავ რესი საკითხი პარტიების ფინანსების ობიექტური, დამოუკიდებელი და პოლიტიკურად ნეიტრალუ რი მექანიზმების შემუშავება და დამკვიდრებაა. 4. ნიშანდობლივია, რომ ამერიკის ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) წინასაარჩევნო მო ნიტორინგის მისია აუდიტის სამსახურთან მიმართებაში პრობლემურად მიიჩნევს აუდიტის სამ სახურის პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის საკითხს, ხედავს საფრთხეებს და პირდაპირ აცხადებს: „გამოირიცხოს ინტერესთა კონფლიქტი იმის უზრუნველყოფით, რომ არც თავმჯდომარე, არც მო ადგილეები და არც თანამშრომლები არ წარმართავენ საქმიანობას პოლიტიკური თანამდებობის დასაკავებლად, ან არ იქნებიან ჩართული პარტიულ პოლიტიკურ საქმიანობებში”. აღნიშნულის სა პირისპიროდ, როგორც აუდიტის სამსახურის ხელმძღვანელი, ასევე, მისი მოადგილე დღეს წარ დგენილი არიან დეპუტატობის კანდიდატებად, თანაც, არა სხვადასხვა ან ოპოზიციური, არამედ ერთი - სახელისუფლებო პარტიის მიერ. 5. საქართველოს კონტროლის პალატის (შემდგომში - სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის) ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის მიერ იურიდიული პირების საქმიანობასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილებები არაერთ შემთხვევაში მნიშვნელოვნად გასცდა საქართველოს კანონმდებლო ბით კონტროლის პალატისთვის განსაზღვრულ მანდატს და ცალკეული ოპოზიციური პოლიტიკუ რი სუბიექტების მიზანმიმართული სამართლებრივი დევნის და დაუსაბუთებელი ფინანსური სანქ ცირების სახე მიიღო. 6. ცალკეული იურიდიული პირების წინააღმდეგ სანქციები ამოქმედდა მაშინ, როდესაც ამ იურიდიუ ლი პირის ან მისი ხელმძღვანელობის მიერ გაკეთდა ზეპირი განცხადებები სხვა არაპოლიტიკური ორგანიზაციებისადმი სოლიდარობის და მათი მორალური მხარდაჭერის შესახებ. ამავე დროს, აღ სანიშნავია, რომ იურიდიული პირების სამართლებრივი და ფინანსური პარალიზება ხდებოდა მათი საქმიანობის საწყის ეტაპზევე (ორგანიზაციის შექმნის შესახებ საჯარო განცხადების გაკეთების თანავე), როდესაც ჯერ კიდევ არ იყო დადასტურებული, რომ მათ ჰქონდათ მკაფიოდ გაცხადებუ ლი საარჩევნო მიზნები და ამ მიზნების მისაღწევად იყენებდნენ ფინანსურ და სხვა მატერიალურ რესურსებს. 7. იურიდიული პირების ნაწილის დაყადაღება მოხდა იმ ეტაპზე, როდესაც მათ არათუ ჯერ არ ჰქო დათ განხორციელებული შემოწირულობა, არამედ საბანკო ანგარიშებზე საერთოდ არ აღენიშნე ბოდათ სახსრების ბრუნვა. 8. ამავე დროს, აღსანიშნავია, რომ კონტროლის პალატამ სხვადასხვა სუბიექტზე კანონით გათვა ლისწინებული შეზღუდვები გაავრცელა იმ პირობებში, როდესაც თვითონ არ ჰქონდა შესრულებუ
37
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ლი კანონის მოთხოვნა - შეზღუდვების გავრცელების შესახებ გამოეცა შესაბამისი აქტი. 9. ცალკეულ შემთხვევებში ლოგიკას ნაკლებად ექვემდებარება კონტროლის პალატის მიერ სანქცი რებული სუბიექტებისთვის დაკისრებული ჯარიმის ოდენობის განსაზღვრის პრაქტიკა. ამის ნათე ლი დასტურია „ელიტა ბურჯის” შემთხვევა, სადაც იურიდიული პირის დაჯარიმება მოხდა პოლი ტიკური სუბიექტისთვის გაწეული პოლიგრაფიული სერვისის გამო, ჯარმის თანხა კი დადგინდა არა გაწეული სერვისის რეალური ღირებულებიდან, არამედ ტიპოგრაფიული ბეჭდვის აპარატის ღირებულებიდან გამომდინარე, რომლითაც შესრულდა შეკვეთა. 10. ამავდროულად, აღსანიშნავია, რომ კონტროლის პალატის მიერ იურიდიულ პირებთან მიმართებით მიღებული გადაწყვეტილებები ძალიან ბევრ შემთხვევაში ყოველგვარი დეტალური განხილვისა და სანქცირებული იურიდიული პირების არგუმენტაციის გათვალისწინების გარეშე გახდა სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანოს მიერ იურიდიული პირების მიმართ განხორციელებული მათი საქმიანობის შემზღუდავი არაერთი ქმედების საფუძველი. 11. საქართველოს კონტროლის პალატის 2012 წლის 7 ივნისს გააფორმებული N000036 სამართალდარ ღვევის ოქმი გახდა საქართველოს პროკურატურისა და სასამართლოს მიერ გამოხატვის თავისუფ ლების უკანონო შეზღუდვის საფუძველი. აღნიშნული ოქმის თანახმად, „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების” შესახებ ორგანული კანონის 252-ე მუხლის დარღვევისათვის ბიძინა ივანიშვილი სა მართალდამრღვევად იქნა მიჩნეული. კერძოდ, აუდიტის სამსახურის ლოგიკით ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან სამართალდარღვევის ფაქტი გამოვლინდა „მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების” შესახებ ორგანული კანონის მოთხოვნების თავიდან არიდების მიზნით, საკუთარი პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნებიდან გამომდინარე, პოლიტიკური პარტიის „ქართული ოცნება დემოკრატიული საქართველოს” მხარდასაჭერად 12 410 252.89 ლარის უკანონო შემოწირულობის განხორციელე ბაში, რაც გამოიხატა საკუთარი მატერიალური სახსრებით მოსახლეობისათვის კომპანია „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგის” ტელემაუწყებლობისათვის განკუთვნილი ტექნიკური საშაულებებისა და მომსახურების უსასყიდლოდ გადაცემაში. კონტროლის პალატის პოზიცია საბოლოოდ გამყარდა სა სამართლოს 2012 წლის 11 ივნისის დადგენილებით, რომლითაც ბიძინა ივანიშვილს ჯარიმის სახით დაეკისრა 126 220 190 ლარის ჯარიმის გადახდა სახელმწიფოს სასარგებლოდ. 12. ხსენებული გადაწყვეტილების „ლოგიკური” გაგრძელება და „საქმის ბოლომდე მიყვანა” იყო შპს „გლობალ კონტაქტ კონსალტინგისა” და შპს „მაესტროს” კუთვნილი სატელიტური ანტენების და ყადაღების შესახებ სასამართლოს მიერ მიღებული 2012 წლის 21 ივნისის, 11 და 14 ივლისის ბრძა ნებები. სამივე საქმის ერთობლივად შესწავლა და შეჯერება სრულიად ნათელს ხდის კონტროლის პალატის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების შედეგად უკანონო გადაწყვეტილებების მიღების უპრეცენდენტო ფაქტს, რაც განსაკუთრებით უარყოფითად აისახა ქვეყანაში არსებულ გამოხატ ვის თავისუფლების მდგომარეობაზე. 13. ფიზიკური პირების დაჯარიმებისას კონტროლის პალატის (აუდიტის სამსახურის) საქმიანობაში გამოიკვეთა რამდენიმე პრობლემა: ა) არათანაბარი მიდგომები „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა” და „ქართული ოცნების” შე მომწირველთა ფინანსების წარმომავლობის მოკვლევისას (მაგ: ბანკ „ქართუს” თანამშრო მელთა დაჯარიმებისა და „ნაციონალური მოძრაობის” შემომწირველთა საქმეები); ბ) არასაკმარისი მტკიცებულებები პარტიების შემომწირველთა დაჯარიმებისას (ბიძინა გიორ გობიანის საქმე); გ) საქართველოს კანონმდებლობით ამ ორგანოსათვის მინიჭებული უფლებამოსილებების გა დამეტება (კახი კალაძის საქმე); დ) ოპოზიციური პარტიების შემომწირველთა მიერ მათი შემოსავლების წარმომავლობაზე დო კუმენტურად დასაბუთებული არგუმენეტების აშკარა უგულვებელყოფა (მაგ: ბანკ „ქართუს” თანამშრომელთა დაჯარიმების საქმე); ე) კანონით მინიჭებული ვალდებულებების შეუსრულებლობა მმართველი პარტიის შემომწირ ველთა შემოსავლების შესწავლისას. 38
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
14. პოლიტიკური პარტიების დაჯარიმების საკითხის შესწავლისას გამოიკვეთა, რომ, ხშირ შემთხ ვევაში, კონტროლის პალატა (აუდიტის სამსახური) ფაქტიურად რეაგირების გარეშე ტოვებდა მმართველი პარტიის შეხვედრებზე მოსახლეობისათვის უფასო მომსახურების გაწევის შესაბამი სობას „პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ” კანონთან მიმართებაში (შეხვედრები რესტორან „კოსმოსში”, „ელიტში” „მონოპოლსა” და „ტრიუმფში”); 15. შპს „მენეჯმენტ სერვისისგან” მიღებული უკანონო შემოწირულობების მიღების საბაბით აგვის ტოს დასაწყისში აუდიტის სამსახურის მიერ კოალიცია „ქართულ ოცნებაში” შემავალი ყველა პო ლიტიკური სუბიექტის ანგარიშების დაყადაღებამ მნიშვნელოვნად შეუშალა ხელი ოფიციალური წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყებისას კოალიციის საქმიანობას. ამ გადაწყვეტილების მოტივაცია მით უფრო საეჭვოა, თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ კოალიციის წევრ სამ დაჯარიმებულ სუბიექტს არანაირი სამართლებრივი ურთიერთობა შპს „მენეჯმენტ სერვისთან” არ ჰქონიათ, ამ სამიდან ერთ-ერთი დაჯარიმებული, პ/გ „ქართული ოცნება” კი, დროის იმ მონაკვეთში, რომლის მონიტორინგსაც კონტროლის პალატა ეწეოდა (2012 წლის იანვარი-აპრილი), საერთოდ დაფუძ ნებულიც არ ყოფილა. აუდიტის სამსახურის (კონტროლის პალატის) საქმიანობიდან, ზემოთ მოყვანილი ფაქტების ერთობლიო ბა, ეჭვქვეშ აყენებს როგორც ამ ორგანოს მიერ მიღებული მთელი რიგი გადაწყვეტილებების კანონიერე ბას, ასევე მისი საქმიანობის პოლიტიკურ ნეიტრალურობას, მით უმეტეს, რომ ამ უწყების ორი უმაღლესი თანამდებობის პირი, ყოფილი თავმჯდომარე ლევან ბეჟაშვილი და მისი ყოფილი მოადგილე - თიკა ბოკუ ჩავა მმართველი პარტიის სიით იყრიან კენჭს მომავალ საპარლამენტო არჩევნებში.
39
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში
ლიტერატურა 1. Funding of political parties and election campaigns. Handbook series. InternationalInstituteforDemocracyandElectoralAssistance (IDEA). Stockholm, Sweden.2003.http://www.idea.int/publications/funding_parties/funding_of_ pp.pdf - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 2. ლიმას და მექსიკის დეკლარაციები -http://www.intosai.org/uploads/englisch.pdf - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 3. ევროპის საბჭოს კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის ჯგუფის (GRECO) 2011 წლის შეფასების ან გარიში პოლიტიკური პარტიების დაფინანსების გამჭვირვალებასთან დაკავშირებით-http://www. coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(2010)12_Georgia_Two_EN.pdf - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. ბეჟაშვილი ირწმუნება, რომ პარტიების ფინანსური მონიტორინგის საქმეში კონტროლის პალა ტა ობიექტური იქნება და „არავის გამოარჩევს”. 29 დეკემბერი 2011წ. საინფორმაციო სააგენ ტო „პირველი” -http://pirwelinews.ge/old/index.php?option=com_content&task=view&id=85836&Itemid=52 - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 4. ბულგარეთის საანგარიშო პალატის ფუნქციები პოლიტიკურ პარტიებთან მიმართებაში - http:// www.bulnao.government.bg/index.php?p=2344&lang=en- ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 5. პოლონეთის კანონი უმაღლესი აუდიტის სამსახურის შესახებ - http://www.nik.gov.pl/plik/id,2759. pdf - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 6. ფინეთის აუდიტის სამსახურის ფუნქციების მოკლე მიმოხილვა - http://www.vtv.fi/en/functions/oversight_of_election_campaign_and_political_party_financing - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 7. ფინეთის კანონმდებლობა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურისა და არჩევნების დაფინანსების შე სახებ - http://www.vtv.fi/en/functions/legislation_regarding_activities - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012. 8. ესპანეთის აუდიტის სასამართლო. აქტები და წესები. 2011 წ. - http://www.tcu.es/uploads/BOE01032011-Resolucion%20Contabilidades%20Electorales.pdf - - ბოლო წვდომა 11 სექტემბერი 2012.
40
სახელმწიფო აუდიტის მონიტორინგის ანგარიში