სოციალური პოლიტიკა პრობლემები და განვითარების ძირითადი მიმართულებები 2009
ოფიციალური სტატისტიკა ანალიზი
მშპ ერთ სულზე 200 2003 3‐2008 5000 4500 4000
მშპ ერთ ე სულზე ულ ე (ნომინალური) ( ლუ ) ლარებში მშპ ერთ სულზე (მუდმივი - 2003 წლის ფასებში) ლარებში
3500
3867
3133 2689
3000 2500 1972
2277
2000 1500
4352
1972
2101
2299
2469
2778
2844
2007
2008
1000 500 0 2003
2004
2005
2006
მშპ მოსახლეობის ერთ სულზე აშშ $ ( $ (PPP PPP)) ევროპის ზოგიერთ ქვეყანასა და საბჭოთა დ ჭ კკავშირის ვ ყყოფილ ფ ლ რესპუბლიკებში ე უ ლ კე (2008 2008)) ნორვეგია
58141
ირლანდია
44195 42534
შვეიცარია ვე ც ავსტრია
38153 36770
ისლანდია სლოვენია
27610 24712 22081 20657 19329 19085 18826 17625 17101 16139 14064 12394 12261 11457 11314 10167 8765 8390 7716 7271 6641 6515 4280 2925 2656 2188 1906
ჩეხეთი სლოვაკეთი ესტონეთი უნგრეთი ხორვატია ლიტვა პოლონეთი ლატვია რუსეთი რ მ ნ რუმინეთი ბულგარეთი ბელორუსია სერბეთი ყაზახეთი მაკედონია აზერბაიჯანი ბოსნია ალბანეთი უკრაინა თურქმენეთი სომხეთი საქართველო ქ ველ მოლდავეთი უზბეკეთი ყირგიზეთი ტაჯიკეთი
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
შინა მეურნეობის ერთ სულზე საშუალო თვიური ფულადი შემოსავალი (ლარი ლარი)) 1000
114,6
116,6
125,4
130,7
84,3
95,8
106,5
127,9
118,9
100
10
5,6
5,6
28,8
34
2000
2001
77 7,7
8,2
9,1
8,5
8,6
74 7,4
83 8,3
40,8
45,9
50,3
59,7
68,5
81,2
103,1
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
1
საშ. თვიურ ი შემოსავალი ერ თ ს ულზე პენსია ასაკის გამ ო საარ ს ებო მინიმუმი საშ. შემოსავალი სოფ ლის მ ეურ ნ ეობის პრ ოდუქციის გაყ იდვიდან
საარსებო მინინიმუმი ნ მ ნ ნომინალური რ რ რეალური რ 2000 წლის ფასებში 140 125,40
130
116,60
120 110
127,90
130,70
112 80 112,80 114,60
100
118,90 106,50
111,37 113,42 95,80
90 84,30
80 70
68,83
60 2000
2001
2002
2003
2004
ნომ. საარსებო მინიმუმი
73 58 73,58
72,29 73,60 2005
2006
75,24 2007
2008
რეალ.საარსებო მინიმუმი
სიღარიბე (1) დონე ნ ს რმ სიღრმე ს მწ სიმწვავე საარსებო მინიმუმის მიმართ 60 50,2
50
51,8
51,8
51,1
52,1
54,5
46,2
35,7
40 30 20
17,3
19,5
20,5
20,2
19,3
19,8 ,
21,1 12,2
10
89 8,9
10 4 10,4
10 9 10,9
10 7 10,7
99 9,9
10 3 10,3
11,2 6,1
2004 წლიდან ქვეყანაში ქვეყ შეიცვალა სამომხმარებლო კალათა, რამაც 33,4 გ წვ გამოიწვია საარსებო მინიმუმის შემცირება.
12 7
0 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
შესაბამისად, შემცირდა სიღარიბის მაჩვენებლები ვე ე ლე
სიღარიბე (2) დონე ნ ს რმ სიღრმე ს მწ სიმწვავე მედიანური მოხმარების 60% ‐ის მიმართ 30 25 24,6 23,1
20
21,1
22,8
21,6
21,8
6,9
7,1
24,1
22
23,3 21,3
22,1
15 10
7,3
7,6
7,6
7,3
8,1
7,6
7,2
5 3,2 3,7
3,7
3,3
3,5
3,7
4
2000
2001
2002
2003
2004
3,6
3,3
6,9
7
32 3,2
32 3,2
2007
2008
0 1998
1999
2005
2006
უმუშევრობის დონის დინამიკა 18
უმუშევრობის დონე %
16
16,5
14 12 10 8
10,3
, 11,1
12,6
11,5
12,6
13,8
13,6
13,3
2006
2007
6 4 2 0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2008
უმწეო მდგომარეობაში მყოფი მოსახლეობა უმწეო მდგომარეობაში მყოფთა რეგისტრირებული რაოდენობა • 2008წ ‐ 1,636.026 (მოსახლეობის 37%) • 2009წ ‐ 1,744.035 (მოსახლეობის 1 744 035 (მოსახლეობის 40%) საარსებო ე შემწეობის ე წე მიმღებთა ღე რაოდენობა დე • 2008წ ‐ 370.901 • 2009წ ‐ 445.360 უმწეოთა ჯანმრთელობის დაზღვევის მიმღებთა რაოდენობა • 2008წ ‐ 750.838 750 838 • 2009წ ‐ 904.847
დემოგრაფიული მაჩვენებლები ევროპის რეგიონისა და საქართველოსათვის ევროპა 2005
საქართველო 2005-2007
შობადობა
11,2 (9,4 - 2025)
10.7 – 10.9 – 11.2
მოკვდაობა
11,04 (12,6 - 2025)
9.9 – 9.6 - 9,4
სქესობრივი თანაფარდობა (დაბადებისას)
0,94 (კაცი/ქალი) (1,06 - 2025)
0,9
0-1 ასაკის 0 კ ბავშვთა ვ ვ მოკვდაობა კვდ
8,9 , ((6,7 , - 2025))
19.4 – 16.2 – 13.7
74 49 (77 74,49 (77,0 0 -2025) 70,56 78,51
73.9 73 9 – 74.2 74 2 - 75.1 75 1 70.0 – 69.8 - 70.5 77.6 – 78.5 - 79.4
1,52 (1,59 - 2025)
1.40 - 1.39 - 1,45
სიცოცხლის მოსალოდნელი ხანგრძლივობა დაბადებისას:
მთლიანი მოსახლეობა: მამაკაცი: ქალი: ფერტილობის მაჩვენებელი ადამიანის განვითარების ინდექსი დექ
0.765 - 0.768 - 0,778
შობადობა, , მოკვდაობა შობადობა მოკვდაობა, , ბუნებრივი ბუნებრივი მატება (1000ადამიანზე დ ე) 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
შობადობა მოკვდაობა ბ ნ ბრ ბუნებრივი მ ტ ბ მატება
უ ყ ფ უარყოფითი ბუნებრივი მატება აღინუსხა: გურიაში, რაჭა-ლეჩხუმში, სვანეთში, იმერეთში ხ მცხეთა -მთიანეთში, კახეთში
მიგრაციული გ ც ულ სალდო ლდ (ათასი კაცი) 100 80 60 40 20 0 ‐20 ‐40
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ჯანდაცვა საქართველოში ს ხ მწ სახელმწიფო დანახარჯების ნ ხ რ ბ ს ტენდენციები ტ ნ ნ ბ დანახარჯი ერთ სულ მოსახლეზე - აშშ $
სახელმწიფო ბიუჯეტის %
მშპ - ის %
90 80
10% 9%
9,00%
8%
70
7% 60
6,00%
5,90%
5,90%
6%
5,70%
50
5,30%
5,10%
5,00% 4,50%
40
5,60%
4,90% 4,40%
5%
4,40%
4% 30
3,10%
2,40%
3%
20 0,90%
10
1 08% 1,08%
0 93% 0,93%
0 93% 0,93%
1,10%
1 07% 1,07%
0 96% 0,96%
1,20%
1,30%
1,40%
1,40%
1,50%
0,63%
2% 1%
$86
$6
$8
$5
$6
$5
$6
$8
$9
$21
$27
$30
$36
$39
1986
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0
0%
სახელმწიფო დანახარჯების წილი ჯანდაცვის მთლიან დანახარჯებში და ა ა ჯე შ 87,9
ჩეხეთი
80,1
ხორვატია
74,9
ბელორუსია ესტონეთი
74,2
სლოვაკია
73,9
სლოვენია
73
მაკედონია
71,6
რუმინეთი
71
სერბია
71
ევროპის ზოგიერთი ქვეყანა და ყოფილი საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები
70,8
უნგრეთი
70
ლიტვა
69,9
პოლონეთი
66,7
თურქმენეთი
64,6
ყაზახეთი ლატვია
63,2
რუსეთი
63,2
2006 წელ წელი
59,8
ბულგარეთი ბოსნია
57,2
მოლდოვა
56,6 55
უკრაინა
50 2 50,2
უზბეკეთი
43,3
ყირგიზეთი
41,2
სომხეთი
35,5
ალბანეთი
30,9
აზერბაიჯანი
22,6
ტაჯიკეთი
21,5
საქართველო
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
მთლიანი დანახარჯები ჯანდაცვაზე საქართველო 100% 9%
12%
7%
6%
3%
15%
15%
20%
78%
78%
2003
2004
90% 80%
18%
16%
73%
72%
2001
2002
5%
9%
22%
18%
78%
73%
73%
2005
2006
2007
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
კერძო
სახელმწიფო
ჯიბიდან გადახდა - 71%
სხვა დანარჩენი
OECD O
14 4
14,5
9,8
10,5
11
11,4 4
6 11,6
17,8
12,9
13 3,1
9,4
10
ნო ორვეგია
დანია
შვეეიცარია
ირლ ლანდია
ნიდერლანდები
ლუქსემმბურგი
აშშ
შვვედეთი
ავსტ ტრალია
ისლ ლანდია
16
16
16,1
16,9
14,6
15
გეერმანია
საბერ რძნეთი
ფინეთი ფ
ავვსტრია
კანადა
20,9
21,4
21,8
21,9
18,4
20
იაპონია ი
საფრანგეთი
მმექსიკა
ესპანეთი
ჩჩეხეთი
24,8 8
27 7,6
22,1
25
იტალია ი
თუ ურქეთი
უნნგრეთი
30
28,8 2
35
კორეა
40
38,5 5
45
სლო ოვაკეთი
მედიკამენტებზე დანახარჯების წილი ჯანდაცვის მთლიან დანახარჯებში (2006)
საქართველო
5
0
სახელმწიფო ხარჯების პრიორიტეტების სისტემა (წილი მშპ -ში 2005) ჯანდაცვა განათლება თავდაცვა ისლანდია ისრაელი
ნორვეგია
ლიბანი
კანადა
რუსეთი
ირლანდია
იორდანია
შვეიცარია
საქართველო ქ ველ
იაპონია
აზერბაიჯანი
საფრანგეთი
სომხეთი
აშშ
ბელორუსია ელ უ
ინგლისი გლ
ბულგარეთი
გერმანია ლატვია
ლიტვა ესტონეთი
სამედიცინო დაზღვევა კერძო სექტორში ‐ მოზიდული პრემიისა და ზარალის ოდენობა (2009. 06.) (2009. 06.) 75000000 70000000 65000000 60000000 55000000 50000000 45000000 40000000 35000000 30000000 25000000 20000000 15000000 10000000 5000000 0
პრემია
ზარალი
54 %
65% 27%
55% 9%
სახ. პროგრამებით ზარალის ოდენობა იმავე სეგმენტით მოზიდული პრემიის 43%-ს შეადგენს
176%
არსებული ე ულ სოციალური ც ლუ პოლიტიკა ნაკლოვანებები კლ ვ ე ე
სოციალური პოლიტიკა • •
• • •
•
არ არსებობს სოციალური სფეროს მშენებლობისა და განვითარების მკაფიო და საზოგადოებასთან შეთანხმებული კონცეფცია არსებული სოციალური პოლიტიკა არის მოსახლეობის უკმაყოფილების ფონის დამაბალანსებელი სპონტანური რეაქცია და პ პ პოპულისტური, დროებითი სტ რ რ ბ ღონისძიება ნ სძ ბ სოციალური სფეროს მართვის სისტემაში საზოგადოების ჩართულობა მინიმალურია ლუ მოსახლეობისათვის ხელმიუწვდომელია ელემენტარული, აუცილებელი ინფორმაცია ს რ ს საკადრო სფეროს სა ა რ პოლიტიკა პ ტ ა ეფუძნება ძნ ბა არა პროფესიონალიზმს პრ ს ნა ზმს არამედ არამ პარტიულ მანდატს; ამ ნიშნით კადრის შერჩევამ გამოიწვია ინსტიტუციური გამოცდილების წყვეტა ხელისუფლების გადაწყვეტილებები სოციალურ სფეროში არ ეფუძნება არსებული სიტუაციის ანალიზსა და აქტუარულ გათვლებს
ხელისუფლების ელ უფლე დეკლარირებული დეკლ ე ულ სამოქმედო ქ ედ პრიორიტეტები (1) სიღარიბის წინააღმდეგ მიმართული პოლიტიკა ‐
სოციალური ბიუჯეტის მიზანმიმართული და ეფექტური ხარჯვა ბიუჯეტის 1/3 მიმართული იქნება სოციალურ პროგრამებზე
‐
ბენეფიციართა შერჩევა ეფექტური მექანიზმებით; საგრძნობლად შემცირდება სიღარიბე ‐ 5 წელიწადში სოციალური პროგრამების ბენეფიციართა 50% მათი კეთილდღეობის გაუმჯობესების გამო გამოვა ბენეფიციართა სიებიდან
‐
ჰოსპიტალური სისტემის განვითარების პროგრამა ‐ სრულად ამოქმედდება თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისი 100‐ზე მეტი საავადმყოფო
ხელისუფლების ელ უფლე დეკლარირებული დეკლ ე ულ სამოქმედო ქ ედ პრიორიტეტები (2) • • •
• • •
სოფლის ექიმის ფართოდ განვითარებული ქსელი სოციალური საპენსიო პაკეტი ‐ საპენსიო პაკეტი 100$‐ს მიაღწევს და იქნება სიღარიბის დაძლევის ერთერთი ძირითადი კომპონენტი ხელმოკლეთათვის სახელმწიფოს მიერ უზრუნველყოფილი სადაზღვევო დ ღვევ სისტემა ტე ‐ სადაზღვევო დ ღვევ პოლისით ლ მოცული ცულ იქნება ქ ე 1,200.000 ადამიანი ხელმოკლეთათვის პროგრამა ”ღირსეული დასაწყისი” – 5 წლის განმავლობაში გ ვლ 60.000 ბენეფიციარის ე ეფ ც მოცვა ცვ გაიზრდება დასაქმება ‐ ახალი 200.000 სამუშაო ადგილი შენარჩუნდება პოზიტიური მიგრაცია ‐ სამშობლოში დაბრუნებულთა რიცხვი გადააჭარბებს ემიგრირებულთა რაოდენობას
გაუმართლებელი საკანონმდებლო გადაწყვეტილებები •
გაუქმდა კანონი სავალდებულო სოციალური დაზღვევის შესახებ
•
გაუქმდა კანონი სავალდებულო სადაზღვევო პენსიების შესახებ
•
გაუქმდა გ უქ დ კკანონი სავალდებულო ვ ლდე ულ სოციალური ც ლუ დ დაზღვევის ღვევ სფეროში ფე ინდივიდუალური (პერსონიფიცირებული) აღრიცხვისა და ინდივიდუალური ანგარიშების შემოღების შესახებ
•
მნიშვნელოვნად შემცირდა გასაცემელი ძალოვანი ს რ ქ რ სტრუქტურიდან ნ დათხოვნილი ხ ნ პ რ ბ ს პირებისათვის ს
საპენსიო უზრუნველყოფა არასამართლიანია არაეფექტიანია გაუმჭვირვალეა არადემოკრატიულია არაოპერატიულია ვერ უზრუნველყოფს მისი ძირითადი მიზნების განხორციელებას ‐ სიღარიბის აღკვეთას და პენსიაზე გასვლის, შრომისუნარის დაკარგვის შემდეგ შემოსავლების მკვეთრი ვარდნის გამორიცხვას
სოციალური დახმარების სისტემაში ბენეფიციართა ჩართვის მეთოდოლოგია •
სისტემაში ჩართვას მნიშვნელოვანწილად განაპირობებს სუბიექტური ფ ქტ ე ფაქტორები
•
შეფასების სისტემის მუშაობის შედეგებზე ყველაზე მნიშვნელოვან გავლენას გ ვლე ახდენს დე ნაკლებსარწმუნო, დაინტერესებულ კლე წ უ დ ტე ე ე ულ პირთა გამოკითხვით შეგროვებული მონაცემები, რომელთა გაყალბებაზეც პასუხისმგებლობა არ არსებობს
•
მონაცემების ნაწილი პარადოქსული შედეგის მომტანია
•
კ ფ დ გ განსაზღვრული ღვ ულ დ დახმარების ე მთავარი ვ მისამართი ‐ ოჯახი ჯ არამკაფიოდაა
•
ჩატარებული კვლევებით სისტემის ცდომილება 40% ‐ მდეა
დასაქმება ასაქმ ბა
დასაქმების დ ქ ე ხელშემწყობი ელ ე წყ პროგრამების გ ე არარსებობა საკითხისადმი მიდგომა კამპანიური წესით საწარმოებისათვის მუშაკთა მოჩვენებითი დასაქმების დაძალება და სტიმულირება
შრ მ ს კანონმდებლობა შრომის ნ ნმ ბ ბ არასრულყოფილი საკანონმდებლო ბაზა, რომელიც მორგებულია დამსაქმებლის ინტერესებზე შრომითი ურთიერთობის დროს დამდგარი შრომისუუნარობის შემთხვევაში დასაქმებული დაუცველია არ არის სათანადოდ ჩამოყალიბებული ორსულთა და მცირეწლოვანთა მშობლებისათვის დამცავი ც ლუ ბადე დე სოციალური
შეზღუდული ე ღუდულ შესაძლებლობის ე ლე ლ მქონე ქ ე პირთა სოციალური დაცვის პრობლემები •
შეჩერებულია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენციასთან რეალური მიერთების პროცესი
•
გაუარესდა შესაძლებლობის შეზღუდვის დადგენის პროცედურა ხელმისაწვდომობის გამჭირვალობის ტექნიკური აღსრულების მხრივ ხელმისაწვდომობის, გამჭირვალობის, ტექნიკური
•
დღის წესრიგში არ დგას სარეაბილიტაციო პროგრამების ამოქმედება
•
ხელოვნურად და არაობიექტურად შემცირდა შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა რაოდენობა
ჯანმრთელობის ჯ ელ დაცვა დ ცვ • • • • • •
სახელმწიფო ჯანდაცვით გარანტიაზე ხელმისაწვდომობა უკიდურესად დაბალია სამედიცინო ბაზარზე სახელმწიფოს მარეგულირებელი ფუნქცია გაუმართლებლად შესუსტებულია ბუნდოვანია ჯანდაცვის სახელმწიფო პროგრამები მინიმალურია საზოგადოების ინფორმირებულობა ჯანდაცვის სახელმწიფო გარანტიების მოცულობაზე სახელმწიფო სახსრების მიზანმიმართულობა და ხარჯეფექტიანობა დაბალია ჯანდაცვის სახსრების მნიშვნელოვან ნაწილს მართავს მოგებაზე ორიენტირებული რ ნტ რ ბ კომერციული მ რ სტრ ქტ რ ბ სტრუქტურები
2009 წლის ზოგიერთი გადაწყვეტილება ჯანდაცვაში 2009 წლის 2009 მთლიანად გაუქმდა – ონკოლოგია – კარდიოქირურგია – ურგენტული სტაციონარულ ი დახმარება – პირველადი ჯანდაცვა შეიკვეცა – ბავშვთა სამედიცინო მომსახურება – ინფექციურ დაავადებათა მკურნალობა
5-ლარიანი დაზღვევა - საჩუქარი ხალხისათვის? ხალხისათვის ? • • •
ხელისუფლებამ ხ ს ბამ “მოსახლეობაზე “მ სახ ბაზ ზრუნვის” სახით ზრ ნ ს” სახ სა საყოველთაოდ ა ხელმისაწვდომი სამედიცინო მომსახურებანი შეკვეცა და ამაშიც მოსახლეობას დამატებითი ფული ‐ 19.80 ლარი გამოართვა 5‐ლარიანი 5 ლარიანი დაზღვევით მოცულია 125000 ადამიანი 125000 ადამიანი ნაცვლად 2მლნ‐მდე ადამიანისა მთლიანად გაუქმდა – კარდიოქირურგია კა დ ქ უ გ ა – ონკოლოგია
•
შემცირდა – ურგენტული სტაციონარულ დახმარების ანაზღაურებაში სახელმწიფოს წილი – პირველადი ჯანდაცვის მოცულობა – 3‐დან 15 წლამდე ასაკის ბავშვთა სტაციონარული დახმარების მოცულობა
კვლავ დაუძლეველი ფინანსური პრობლემაა სადიაგნოზო გამოკვლევები, გეგმიური სტაციონარული მკურნალობა, მედიკამენტების შეძენა, პირველადი სტომატოლოგიური დახმარება
100 ახალი ლ საავადმყოფო ვ დ ყ ფ პროფილის შენარჩუნება მხოლოდ 7 წლით მომსახურებაზე ფასების უმართავი ზრდა სასიცოცხლო მნიშვნელობის მომსახურების შემცირება სატენდერო პირობების არასამართლიანობა (პროფილური გამოცდილებისა და განვითარების გეგმის უგულვებელყოფა) ბ ) • პრივატიზაციის პროცესის გამჭვირვალობის დაბალი ხარისხი • ფარმაცევტული კომპანიებისა და მშენებელი‐ დეველოპერების ბიზნეს ბიზნეს‐ინტერესების ინტერესების სარეგულაციო მექანიზმების არარსებობა • • • •
სოციალური პოლიტიკა “დემოკრატიული მოძრაობის “ ხედვა ედვ
ჯანმრთელობის დაცვის ა ს სისტემა ს სტ მა
პრიორიტეტები
პირველადი ჯანდაცვა გადაუდებელი სამედიცინო დახმარება საზოგადოებრივი ჯანმრთელობა მკურნალობის ხარისხზე და მომხმარებელზე ორიენტირებული მედიცინის განვითარება
პაციენტებისა და სამედიცინო პერსონალის უსაფრთხოება სამედიცინო პერსონალის ბაზისური და უწყვეტი განათლების მისაღებად სათანადო პირობების შექმნა
სამედიცინო მეცნიერების განვითარება
ჯანმრთელობის ჯ ელ დაცვის დ ცვ სისტემა ტე განსახორციელებელი ქმედებები •
• • • • •
ჩამოყალიბდება და განხორციელდება სახელმწიფოს მიერ ჯანმრთელობის დაცვის სისტემის განვითარების ახალი, რეალისტური პოლიტიკა ქვეყნის განვითარების თითოეულ ეტაპზე განისაზღვრება ს მ სამედიცინო ნ მომსახურების მ მს ხ რ ბ ს საბაზისო ს ბ ზ ს პაკეტი პ გაიზრდება ჯანდაცვის მთლიან დანახარჯებში სახელმწიფოს წილი შემუშავდება სახელმწიფო სტანდარტები განხორციელდება ჯანდაცვისთვის განკუთვნილი სახსრების ეფექტიანი მართვა მოსახლეობას სისტემატიურად მიეწოდება ინფორმაცია სახელმწიფო გარანტიების არსისა და მიღების გზების შესახებ
ფარმაცევტული პოლიტიკა პრ რ ტ ტ ბ დაა ამოცანები პრიორიტეტები ამ ან ბ მედიკამენტების
ხელმისაწვდომობა ხარისხი რაციონალური გამოყენება
ფარმაცევტული პოლიტიკა მთავარი ინსტრუმენტი - კარგი (საუკეთესო) პრაქტიკა კარგი შესყიდვის შ ს ს პრაქტიკა კარგი წარმოების პრაქტიკა კკარგი გ სააფთიაქო ფ ქ პრაქტიკა ქტ კ კარგი გამოწერის პრაქტიკა კარგი მკურნალობის პრაქტიკა
ფარმაცევტული ფ ცევტულ პოლიტიკა ლ ტ კ განსახორციელებელი ქმედებები •
ხელმისაწვდომობაზე, ხარისხზე, უსაფრთხოებაზე, რაციონალურ გამოყენებაზე და მომხმარებელზე (არა კომერციულ ინტერესებზე) ინტერესებზე) ორიენტირებული წამლის ძლიერი ეროვნული პოლიტიკის შექმნა
• • • • • • • • •
ფალსიფიცირებული მედიკამენტების მიმოქცევიდან ამოღება არაეფექტური მედიკამენტების მიმოქცევიდან ამოღება ნაკლებადეფექტური მედიკამენტების მიმოქცევის შეზღუდვა აუცილებელი (ესენციური) მედიკამენტების ნუსხის შექმნა წამლის რეცეპტით გამოწერის დამკვიდრება კლინიკური ფარმაციის ინსტიტუტის შექმნა წამლის არასასურველი მოქმედებების ანგარიშგება წ მ წამლის ს რეკლამის რ მ ს შეზღუდვა შ ზ პრაქტიკოსი ექიმების გამიჯვნა ფარმაცევტული კომპანიების და წამლის პრომოციის და რეკლამისგან
ფარმაცევტული პოლიტიკა რ რეგულირება რ ბა შეიქმნება ე ქ ე დ დამოუკიდებელი უკ დე ელ წ წამლის ლ მარეგულირებელი ეგულ ე ელ სახელმწიფო ელ წ ფ სამსახური შეიქმნება წამლის ხარისხის საკონტროლო სახელმწიფო რეფერენს ლაბორატორია დაწესდება წ ს ბ კონტროლი ნ რ მედიკამენტების ფასების ხელოვნურ ზრდაზე საქართველო შეუერთდება ფალსიფიცირებულ მედიკამენტებთან ბრძოლის საერთაშორისო ქსელს
ანტინარკოტიკული პოლიტიკა ხედვა - კომპლექსური და დაბალანსებული მიდგომა • ნარკოტიკების მოწოდების შემცირება • ნარკოტიკებზე მოთხოვნის შემცირება ფორმულა კანონი + ნარკოტიკებზე უარის თქმა • ნარკოტიკების მოხმარების დეკრიმინალიზაცია • მკურნალობის წახალისება
ანტინარკოტიკული პოლიტიკა პრიორიტეტები პრევენციის უპირატესობა ‐ ნარკოტიკებისაგან თავისუფალი ცხოვრების ხელშეწყობა ნარკოტიკების მომხმარებლებისათვის საკონსულტაციო, სამკურნალო და სარეაბილიტაციო ლ ფ მომსახურების უზრუნველყოფა არალეგალური ნარკოტიკების ხელმისაწვდომობისა და ნარკოტიკებთან დაკავშირებული დანაშაულის შ მ რ ბ ს ხელშეწყობა შემცირების ხ შ წ ბ
ანტინარკოტიკული პოლიტიკა განსახორციელებელი ქმედებები გრძელვადიანი ანტინარკოტიკული სტრატეგია ეერთიანი უწყე უწყებათაშორისი მაკოორდინირებელი კ დ ე ელ ორგანო ერთიანი, მრავალსაფეხურიანი ანტინარკოტიკული აღზრდის ზრ ს სისტემა ს სტ მ კვალიფიციური კადრების მომზადების ვ ლ ფ ლ სისტემა ტე მრავალპროფილიანი გეგმაზომიერი და რეგულარული საინფორმაციო ‐ საგანმანათლებლო კამპანია
სოციალური ც ლუ სფეროს ფე მოწყობის წყ პრინციპები ც ე (1) ( ) •
მოსახლეობის ლე სოციალური ც ლუ უ უსაფრთხოების ფ ე და მყარი დ ყ სოციალური ც ლუ გარანტიების შექმნის რეალისტური ხედვის ჩამოყალიბება
•
სოციალური პოლიტიკის დაფუძნება ხანგრძლივ ეფექტებზე გათვლილ, საჯარო განხილვების გზით საზოგადოებრივად შეთანხმებულ ღონისძიებათა ერთობლიობაზე
•
შესაბამისი ნორმატიული ბაზის შექმნა
•
ს სოციალური რ გარანტიების რ ნ ბ ს სამართლიანი ს მ რ ნ და სოლიდარული ს რ განაწილება ნ წ ბ
•
სოციალური სფეროს გამჭვირვალე და სამართლიანი მართვა
•
ტრიპარტიზმის პრინციპის საფუძველზე სახელმწიფოს, დამქირავებლისა და დაქირავებულის თანაბარუფლებიანი მონაწილეობა
სოციალური ც ლუ სფეროს ფე მოწყობის წყ პრინციპები ც ე (2) ( ) • სოციალური ს რ სახსრების ს ხსრ ბ ს მიზანმიმართული მ ზ ნმ მ რ და ეფექტიანი ქტ ნ ხარჯვა • საკადრო პოლიტიკის წარმართვა პოლიტიკური ნიშნების გარეშე • საზოგადოების ინფორმირებულობა
მ ს ხ მოსახლეობის ბ ს სოციალური ს რ პირობების პ რ ბ ბ ს გასაუმჯობესებლად ს მ ბ ს ბ ს ჭ რ საჭირო რესურსები არ უნდა იქცეს არაჯანსაღი საბაზრო ინტერესების დაკმაყოფილების წყაროდ
სოციალური დახმარების მიზანმიმართულობა •
ს სიღარიბის რ ს ზღვარს ზ რს ქვემოთ ქ მ მ მყოფი მ ს ხ მოსახლეობის ს გამოვლენის მ ნ ს მეთოდოლოგიის სრულყოფა
•
დასაქმებულთა შემოსავლების აღრიცხვის პერსონიფიცირება
•
შეფასების მეთოდიკაში სუბიექტური მომენტების მინიმუმადე დაყვანა
•
შეფასების სისტემაში პარადოქსული მონაცემების გაუქმება
•
სოციალური დახმარების სისტემის მონაცემთა გაყალბების გამო დ პასუხისმგებლობის უ გე ლ დაწესება დ წე ე სათანადო სამოქალაქო კოდექსსა და ოჯახის სოციალურეკონომიკური შეფასების სისტემაში ოჯახის ერთი და იგივე ფორმატის დაწესება
დასაქმება •
დასაქმების გრძელვადიანი, თანმიმდევრული სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავება
•
დასაქმებულთა დაზღვევა უმუშევრობისგან
•
შრომის ბირჟების ჟე ჩამოყალიბება ყ ლ ე
•
უმუშევართა ხელშეწყობა პროფესიული გადამზადებისათვის და ახალი სამუშაოს მისაღებად
•
“ნაწილობრივად დასაქმებულის” განსაზღვრების შემოღება
ნაწილობრივად დასაქმებულად ჩაითვლება მოქალაქე, რომლის შემოსავალი საარსებო მინიმუმზე ნაკლები იქნება
შრომის კანონმდებლობა ნ ნმ ბ ბ (1) პრინციპები
დასაქმებულის და დამსაქმებლის ინტერესების გათვალიწინება
შრომის გარემოს უსაფრთხოება
სამსახურში უსამართლო მოპყრობისაგან დასაქმებულის დაცვა სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულების დროს მიღებული დაინვალიდებულთა დ ვ ლ დე ულ უფლე უფლებების ე დაცვა დ ცვ
ორსულთა და მცირეწლოვანთა მშობლების ლე სოციალური ც ლუ დ დაცვა ცვ
შრომის კანონმდებლობა (2)
შრომითი ხელშეკრულების სავალდებულო წერილობითი წე ლ ფორმა ფ
კონტრაქტის მინიმალური ლუ შინაარსის დადგენა
ტრიპარტიზმის ს სტ მ ს სისტემის ხელშეწყობა
ზეგანაკვეთური სამუშაო პირობების მოწესრიგება
საპენსიო სისტემა (1) პრინციპები • • •
სოლიდარული სოციალური პენსია დაგროვებითი დ გ ვე საპენსიო ე სისტემა ტე სამდონიანი საპენსიო უზრუნველყოფა
მიზანი • • • •
სიღა იბის პპრევენცია სიღარიბის ევენცია პენსიონერთათვის მინიმალური გარანტიების შექმნა შრომითი საქმიანობის პერიოდში არსებულ შემოსავლებთან დ ლ ვე დაახლოვება ღირსეული სიბერის უზრუნველყოფა
ზრდის ორიენტირი • •
არ შეიძლება იყოს რომელიმე აბსტრაქტული ნიშნული პენსიის მინიმალური დონე არ უნდა იყოს საარსებო მინიმუმზე ნაკლები
საპენსიო ე სისტემა ე (2) I დონე დ ე სახელმწიფო სავალდებულო საპენსიო უზრუნველყოფა. სოციალური პენსია ნაკლებად არის დაკავშირებული პ ნს ნ რ ს საპენსიო პენსიონერის ს პ ნს ისტორიასთან სტ რ ს ნ • წყარო ‐ სახელმწიფო ბიუჯეტი ან მიზნობრივი გადასახადებით მოგროვილი თანხა
II დონე სავალდებულო, დაგროვებით პრინციპზე დაფუძნებული. შრომითი პენსიის ოდენობა დამოკიდებულია საპენსიო ისტორიაზე • წ წყარო არ ‐ დასაქმებულის ასაქმ ბ ს შემოსავლების შ მ სა ბ ს პროპორციული პრ პ რ შ ნატან შენატანი დასაქმებულის ინდივიდუალურ ანგარიშზე, რომლის ფორმირებაში მონაწილეობს დასაქმებული და დამსაქმებელი
საპენსიო ე სისტემა ე (3)
III დონე ნებაყოფლობით საპენსიო შენატანზე დაფუძნებული კერძო საპენსიო დაზღვევა წყარო - მოქალაქის “დანაზოგი”
მიზნობრივად დაფინანსდება ქვეყნის წინაშე განსაკუთრებული გ კუ ე ულ დ დამსახურების უ ე მქონე ქ ე მოქალაქეები ქ ლ ქეე
დაგროვებითი საპენსიო სისტემა დადებითი მხარე • იზოლირებულია უარყოფითი დემოგრაფიული რყევებისაგან • საპენსიო რეზერვის დაგროვება ხელს შეუწყობს დანაზოგების წახალისებას, საფონდო ბაზრის განვითარებას • უზრუნველყოფს მაღალ საპენსიო დონეს • მაქსიმალურად მ ქს მ რ ს მ რ სამართლიანი ნ და გამჭვირვალეა მჭ რ
შეზღუდული ე ღუდულ შესაძლებლობის ე ლე ლ მქონე ქ ე პირთა უფლებების დაცვა განსახორ იელებელი ქმედებები (1) განსახორციელებელი •
შეზღუდული ე ღუდულ შესაძლებლობის ე ლე ლ მქონე ქ ე პირთა სოციალური ც ლუ ინტეგრაციის ქმედითი ღონისძიებების სტრატეგიული გეგმა
•
უნარშეზღუდულობის ფუნქციური განსაზღვრის წესი
•
სამედიცინო დიაგნოზსა და ინვალიდობის განსაზღვრაზე პასუხისმგებელი იურიდიული პირების სტრუქტურული გამიჯვნა
•
ინვალიდობის დასადგენად საჭირო პროცედურები და ხარჯების მკაფიო გაწერა
შეზღუდული ე ღუდულ შესაძლებლობის ე ლე ლ მქონე ქ ე პირთა უფლებების დაცვა განსახორციელებელი ქმედებები (2) •
ინვალიდთა აღრიცხვის სრულყოფილი სისტემა
•
ინვალიდობის დადგენასთან დაკავშირებული პრეტენზიების განხილვისა და დავების გადაწყვეტის სამართლიანი ინსტიტუტი
•
სარეაბილიტაციო პროგრამები
ს სოციალურად რ ორიენტირებული რ ნ რ ბ ს ხ მწ სახელმწიფო მოვალეობა და პასუხისმგებლობა
• I ეტაპი – ყოველი მოქალაქე მ ქა აქ უზრუნველყოფილი ზრ ნ იქნება ქნ ბა საარსებო საარს ბ მინიმუმით
• II ეტაპი ეტ – ყოველი მოქალაქე უზრუნველყოფილი იქნება ცხოვრების ღირსეული დონით რამდენად სწრაფად და ეფექტურად გადავალთ სოციალურად ორიენტირებული სახელმწიფოს ფორმირების პირველიდან მეორე ეტაპზე, დამოკიდებულია ეტაპზე დამოკიდებულია იმაზე, თუ იმაზე თუ რამდენად სამართლიანი, დემოკრატიული და ეკონომიკურად ძლიერი სახელმწიფო გვექნება
სოციალურად ორიენტირებული სახელმწიფო პრიორიტეტები •
საკანონმდებლო ბაზის ფორმირება
•
პ პოლიტიკურ‐ეკონომიკური ტ რ ნ მ რ სიტუაციების ს ტ ბ ს დაბალანსება ბ ნს ბ
•
მოსახლეობის სოციალურად დაუცველი ფენების მხარდაჭერა
•
სოციალური დაზღვევის ინსტიტუციური უზრუნველყოფა
•
სოციალური ც ლუ დ დაცვის ცვ ინფრასტრუქტურაში ფ ტ უქტუ ინვესტიციების ვე ტ ც ე მოზიდვა და განთავსება
სოციალურად ორიენტირებული სახელმწიფო ამოცანები •
სოციალური რისკის ალბათობის შემცირება – დასაქმება, უნივერსალური ოჯახური შემწეობები, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობა და სხვა
•
უკვე არსებული სოციალური რისკის შედეგების შემსუბუქება – ფულადი და არაფულადი შემწეობები ღარიბთათვის, ერთჯერადი დახმარებები, უმწეოთა სამედიცინო უზრუნველყოფა და სხვა
•
მოსალოდნელი სოციალური რისკის ზემოქმედების შერბილება –
საპენსიო დაზღვევა, უმუშევრობის დაზღვევა, დროებითი და მუდმივი შრომისუუნარობის დაზღვევა, სამედიცინო დაზღვევა და სხვა
სოციალური დაცვის ახალი სისტემა გრძელვადიანი რძ ა ან შედეგები შ ბ •
უკიდურეს სიღატაკეში მოხვედრის ქმედითი ბარიერის შექმნა
•
ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობის სოციალურ‐ეკონომიკური დგ ე გაუმჯობესება გ უ ჯ ე ე მდგომარეობის
•
სახელმწიფო გარანტიებზე მოქალაქეთა თანაბარი ხელმისაწვდომობა
•
შესაბამისი დამცავი მექანიზმებით ჯანმრთელობის დაცვისა და საპენსიო სისტემის თვისობრივად განსხვავებული ხასიათის რეფორმირების უწყვეტობის უზრუნველყოფა
გმადლობთ