úð²Âºð DAY 3, TUESDAY, JULY 9, 2019
UNDERSTATED INFERNO PORTRAIT OF A LADY ON FIRE
| 6
ՆՈՒՐԲ ԴԺՈԽՔ «ԱՅՐՎՈՂ ԱՂՋԿԱ ԴԻՄԱՆԿԱՐԸ» | 4
ՀԱՐԳԱՆՔԻ ՏՈՒՐՔ ՄԱՐԻԱ ՍԱՀԱԿՅԱՆԻՆ ԳԵՐԻՐԱԿԱՆ ԸՆՏԱՆԵԿԱՆ ԴԻՄԱՆԿԱՐ
| 3
| 4
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ՝ ԱՐԹՈՒՐ ԱՐԻՍՏԱԿԻՍՅԱՆ INTERVIEW: ARTOUR ARISTAKISIAN
| 5
HYPER-REALISTIC FAMILY PORTRAIT
| 6
TRIBUTE TO MARIA SAHAKYAN
| 7
GOLDEN APRICOT DAILY DAY 3 | 9 JULY | 2019
2 Ìð²¶Æð/ PROGRAM ՄՈՍԿՎԱ ԿԻՆՈԹԱՏՐՈՆ, ԿԱՊՈՒՅՏ ԴԱՀԼԻՃ MOSCOW CINEMA, BLUE HALL 10:00 Ռեյ և Լիզ/ռեժ.՝ Ռիչարդ Բիլինգհեմ Ray and Liz/dir. Richard Billingham 12:30 Կեսգիշերային ճամփորդ/ռեժ.՝ Հասան Ֆազիլի Midnight Traveler /dir. Hassan Fazili 14:30 ՀրաԺեշտ/ռեժ.՝ Մարիա Սահակյան Farewell/dir. Maria Saհakyan Էնտրոպիա /ռեժ.՝ Մարիա Սահակյան The Enthropy/dir. Maria Saհakyan
17:00
Ատլասը /ռեժ.՝ Դավիդ Նավրաթ The Mover /dir. David Nawrath 19:00 Հակոբ Հովնաթանյան Կիևյան որմնանկարներ Արաբեսկներ Փիրոսմանիի թեմայով /ռեժ.՝ Սերգեյ Փարաջանով Hakob Hovnatanyan Kiev Frescos Arabesques on the Pirosmani Theme /dir. Sergey Parajanov 20:30 Այրվող աղջկա դիմանկարը/ռեժ.՝ Սելին Շամա The Portrait of Lady On Fire/dir. Céline Sciamma 23:00 «Սերիալական» մարդասպան/ռեժ.՝ Մարտին Պողոսյան-Եփրեմյան Serial Killer/dir. Martin PoghosyanYefremyan Լուս/ռեժ.՝ Թիլման Զինգեր Luz /dir. Tilman Singer ՄՈՍԿՎԱ ԿԻՆՈԹԱՏՐՈՆ, ԿԱՐՄԻՐ ԴԱՀԼԻՃ MOSCOW CINEMA, RED HALL 10:00 Միգամածը /ռեժ.՝ Թարիք Աքթաշ Dead Horse Nebula/dir. Tarık Aktaş 12:00 Հարևաններ /ռեժ.՝ Գիգիշա Աբաշիձե Neighbours /dir. Gigisha Abashidze
9.07 UK, 108’ FC USA-UKCan-Qat, 90’ FC Rus, 27’ T Rus, 76’ T 18+
Lang.: English Subt.: English/Armenian Lang.: Arabic/English/ Turkish/Bulgarian Subt.: English/Armenian Lang.: Armenian/Russian Subt.: English/Armenian Lang.: Russian Subt.: English/Armenian
Deu, 99’ GP SU, 10’ SU, 13’ SU, 25’ P
Lang.: German Subt.: English/Armenian Lang.: French/Armenian Subt.: English/Armenian Lang.: Ukrainan Subt.: English/Armenian
Fra, 119’ FP 18+
Lang.: French/ Italian Subt.: English/Armenian
Arm, 22’ TA 18+
Lang.: Armenian Subt.: English
Deu, 70’ TA 18+
Lang.: German Subt.: English/Armenian
Tur, 73’ RP Geo-Mkd, 90’ RP
Lang.: Turkish Subt.: English/Armenian Lang.: Georgian Subt.: English/Armenian
ՄՈՍԿՎԱ ԿԻՆՈԹԱՏՐՈՆ, ՓՈՔՐ ԴԱՀԼԻՃ 1 MOSCOW CINEMA, SMALL HALL 1 10:00 Տամագոչի/ռեժ.՝ Վիկտոր Զատիկյան Tamagotchi /dir. Victor Zatikyan Մութ/ռեժ.՝ Սաիդ Ջաֆարյան Umbra/dir. Saeed Jafarian 12:00 Վերադարձ /ռեժ.՝ Զեքերիա Այդողան Return/dir. Zekeriya Aydoğan Ասք ցավագար այգեպանի մասին/ ռեժ.՝ Օվսաննա Գևորգյան The Tale of the Anguished Gardener/ dir. Ovsanna Gevorgyan
19:00
20:30
Arm, 23’ RSC Irn, 16’ RSC Tur, 18’ RSC Arm, 15’ RSC
Lang.: Armenian Subt.: English Lang.: Persian Subt.: English/Armenian Lang.: Turkish Subt.: English/Armenian Lang.: Armenian Subt.: English
Վիշապը/ռեժ.՝ Անաստասիա Սլովինսկայա The Dragon/dir. Anastasia Slovinskaya Երգեցիկ դրախտահավը/ռեժ.՝ Ֆարզանե Օմիդվարնիա Song Sparrow/dir. Farzaneh Omidvarnia Վերադարձ /ռեժ.՝ Զեքերիա Այդողան Return / dir. Zekeriya Aydoğan Ասք ցավագար այգեպանի մասին/ ռեժ.՝ Օվսաննա Գևորգյան The Tale of the Anguished Gardener/ dir. Ovsanna Gevorgyan Մութ/ռեժ.՝ Սաիդ Ջաֆարյան Umbra/dir. Saeed Jafarian
Geo, 4’ RSC
Lang.: Georgian Subt.: English/Armenian
Irn-Dnk, 12’ RSC
Lang.: Persian Subt.: English/Armenian
Tur, 18’ RSC Arm, 15’ RSC
Lang.: Turkish Subt.: English/Armenian Lang.: Armenian Subt.: English
Irn, 16’ RSC
Lang.: Persian Subt.: English/Armenian
Տամագոչի/ռեժ.՝ Վիկտոր Զատիկյան Tamagotchi /dir. Victor Zatikyan
Arm, 23’ RSC
Lang.: Armenian Subt.: English
Prt-Fra-Bra, 96’ CWC 18+ Swahili-Fra, 96’ CWC
Lang.: Portuguese Subt.: English/Armenian
USA-UKCan-Qat, 90’ FC Mex-Fra-DeuDnk-Swe, 173’ R 18+
Lang.: Arabic/English/ Turkish/Bulgarian Subt.: English/Armenian Lang.: Spanish Subt.: English/Armenian
Rus-Arm, 87’ P
Lang.: Russian Subt.: English/Armenian
ՍԻՆԵՄԱ ՍԹԱՐ CINEMA STAR 18:00 Դիամանտինո /ռեժ.՝ Գաբրիել Աբրանտիս, Դանիել Շմիդտ Diamantino / dir. Gabriel Abrantes, Daniel Schmidt 20:00 Փայտածուխ / ռեժ.՝ Էմանյուել Գրա Makala / dir. Emmanuel Gras 14:00
16:00 18:00
20:30
22:00
Աղավնագողերը /ռեժ.՝ Օսման Նաիլ Դողան The Pigeon Thieves /dir. Osman Nali Dogan Հրաժեշտներ /ռեժ.՝ Վոյչեխ Հաս Farewells/dir. Wojciech Has Վարդան Անյեսի աչքերով / ռեժ.՝ Դիդյե Ռուժե, Անյես Վարդա Varda by Agnès/dir. Didier Rouget, Agnès Varda Հայեր, արտիստների ժամանակ / ռեժ.՝ Դավիդ Վիտալ-Դյուրան Armenia(ns), Time For Artists / dir. David Vital Durand
Հեղինակավոր փառատոնի դափնե կիր ֆիլմի գաղտնի ցուցադրություն Secret Screening of an Award Winning Film
Tur, 82’ RP
Lang.: Turkish Subt.: English/Armenian
Pol, 97’ FP Fra, 115’ FP
Lang.: Polish/German Subt.: English/Armenian Lang.: French/English Subt.: English/Armenian
Chn, 53’ P
Lang.: French/English Subt.: English/Armenian
ԿԻՆՈՊԱՐԿ KINOPARK 17:00 Կեսգիշերային ճամփորդ/ռեժ.՝ Հասան Ֆազիլի Midnight Traveler /dir. Hassan Fazili 19:00 Մեր Ժամանակը/ռեժ.՝ Կառլոս Ռեյգադաս Our Time/dir. Carlos Reygadas
ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ ԿԻՆՈԹԱՏՐՈՆ, ԳՅՈՒՄՐԻ HOKTEMBER CINEMA, GYUMRI 18:00 Սուսերով պար / ռեժ.՝ Յուսուպ Ռազիկով Sabre Dance / dir. Yusup Razykov 20:00 Այկա / ռեժ.՝ Սերգեյ Դվորցևոյ Ayka / dir. Sergey Dvortsevoy
18+
Lang.: Swahili/French Subt.: English/Armenian
Rus-Deu-Pol- Lang.: Russian/Kirghiz Kaz-Chn-Fra, Subt.: English/Armenian 110’ CIS 18+
GOLDEN APRICOT DAILY ÊÙµ³·ÇñÝ»ñ` Úáëà ´ñá»ñ»Ý-гÛï»Ý˳, ²ñÃáõñ ì³ñ¹ÇÏÛ³Ý ²ß˳ï³Ï³½Ù` Սաշա Քուտսիր, Հյուգո Էմերզաել лÕÇݳÏÝ»ñ՝ Սոնա Կարապողոսյան, Պաբլո Գարսիա Կոնդե
³ñ·Ù³ÝÇãÝ»ñ՝ Արթուր Մեսրոպյան, Աննա Միրզոյան, ¼³ñáõÑÇ ê³ý³ñÛ³Ý ¸Ç½³ÛÝ»ñ` ¶³Û³Ý» ¶ñÇ·áñÛ³Ý Հեռակա ËáñÑñ¹³ïáõ` äÇï»ñ í³Ý ´Ûáõ»ñ»Ý
Editors: Joost Broeren-Huitenga &
Տպագրված է §Չիվչյան Պրինտ¦-ում
Pablo García Conde
Staff: Hugo Emmerzael, Sasja Koetsier Contributors: Sona Karapoghosyan,
Èáõë³ÝϳñÇã՝ سݻ ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý êñµ³·ñÇã՝ Ազնիվ Նասլյան
Artur Vardikyan
Photographer: Mane Hovhannisyan Design: Gayane Grigoryan Backstage General Adviser: Peter van Bueren Printer: "Chivchyan Print"
GOLDEN APRICOT DAILY 2019 | 9 JULY | DAY 3
Èàôðºð ºì ¶ð²ÊàêàôÂÚàôÜܺð
Սիրով և կարեկցանքով նկարելիս Այս տարի մարտին 90 տարեկանում կյանքից հեռացավ կինոկուռք Անյես Վարդան՝ թողնելով հարուստ և ոգեշնչող ժառանգություն` լուսանկարչություն, կինո և վիզուալ արվեստ, որոնց միջով նա վերջին անգամ ուղեկցում է մեզ «Վարդան Անյեսի աչքերով» ֆիլմում: Վարդան, որի այցեքարտը մոխրագույն-շի կա կար միր կարճ կտրած մա զերն էին, դի մում է դասական օպերային թատրոնում հավաքված կինոուսանողներին ու էնտու զիաստներին: Նա նրանց ներկայացնում է իր արվեստի հիմքերը՝ ոգեշնչումը, արա րումը և կիսվելը: Ինչպես և ակնկալվում էր, նա իսկապես լավ ուսուցիչ է, որը համատե ղում է խոր գիտելիքներն ու հումորը՝ բազ մաթիվ կադրեր ցուցադրելով այնպիսի ֆիլ
մերից, ինչպիսիք են դասական համարվող «Կլեոն 5-ից մինչև 7-ը» և «Երջանկություն»-ը, կինովարձույթում ձախողված «Սիմոն Սինե մայի հարյուր և մեկ գիշերը», ինչպես նաև վերջին տարիներին ռեժիսորի կարիերա յի վերածննդի հիմքում ընկած՝ «Հավաքող տղամարդիկ և հավաքող կանայք», «Անյեսի ծովափերը» և «Դեմքեր, գյուղեր»: Իրեն բնորոշ ոճով Վարդան մեկնաբա նում է «Անտանիք, անօրեն» ֆիլմում օգտա
գործված շարժվող կադրերը, որոնք նկա րահանել է կինոհրապարակում դանդաղ սահող սայլակի վրա կանգնած: Հաջորդ տեսարանում ֆիլմի դերասանուհի Սանդ րին Բոները միանում է Վարդային՝ խոսելով անտուն դեռահասի բարդ կերպարը կեր տելու մասին: Բեմում Վարդային են միա նում մի քանի այլ գործընկերներ: Վարդա յի հարևանների մասին պատմող «Դագե րոտիպներ» վավերագրական ֆիլմի շրջա նակում վերջինիս հետ համագործակցած կինոօպերատոր Նուրիտ Ավիվի հետ զրույ ցի ընթացքում Վարդան նշում է, որ «կարեկ ցանքի և սիրո զգացումով նկարահանված թեման չի կարող ծեծված լինել»: Իսկապես, Վարդայից անբաժանելի ստեղծագործա կանության պարագայում երբեք էլ վերամ բարձ թեմաների կարիք չի զգացվել. բայց նա փայլեցրել է դրանք իր ինքնատիպ և հոգատար հայացքով: ՍՔ «Վարդան Անյեսի աչքերով» (Անյես Վար դա, Ֆրանսիա, 2019), 9.07՝ 18:00՝ Մոսկվա կ/թ Կարմիր դահլիճ
Յուրաքանչյուր ֆիլմը՝ անակնկալ Ընդամենը մեկ կարճամետրաժ և երեք լիամետրաժ ֆիլմերով Մարիա Սահա կյանը կարողացել է գրել կինոյի պատ մությունը. դեբյուտային «Փարոս» ֆիլ մով նա դարձավ Հայաստանում լիա մետրաժ խաղարկային կինոյի առաջին կին ռեժիսորը: Փառատոնը հարգան քի տուրք է մատուցում այս բազմատա ղանդ կինոգործչին, ով դժբախտաբար մոտ մեկ տարի առաջ՝ 37 տարեկանում, հեռացավ կյանքից: Մարիա Սահակյանը հռչակ բերեց հայկա կան կինոյին 21-րդ դարում իր հեռատե սական և մետաֆորիկ ֆիլմերով: Ոգեշնչ վելով Անդրեյ Տարկովսկուց և Սերգեյ Փա րաջանովից՝ Սահակյանի ֆիլմերը հերոս ների ներքին ապրում ն երը պատկերելու մեծ ուժ ու նեն: Եվ սա ար դեն տե սա նե լի է Սահակյանի «Հրաժեշտ» (2003) դիպլո մային ֆիլմում, որը 2007-ին ներկայացվել է Ռոտերդամի միջազգային կինոփառա տոնում: Խորիմաստ մտքեր և ապրում ն եր փոխանցելու համար Սահակյանը բառերի կարիք չունի: Փոխարենը նա զգացմուն քային պատկերներ և չափազանց սուբյեկ տիվ ձայնային երանգներ է օգտագործում` հյու սե լով կորս տի և վշտի մա սին պատ
մող այս բանաստեղծական կարճամետ րաժ ֆիլմը: Կարելի էր ակնկալել, որ հաջորդող աշխա տանքները միևնույն խոհեմ տոնայնությունը կունենան, սակայն Սահակյանն այդպես միօ րինակ չէր աշխատում: Վերջինիս դեբյուտա յին լիամետրաժ «Փարոսը» (2006) բավակա նին նման է մյուզիքլի. ցնծությամբ լի ներբող ճնշում ն երի և պատերազմի ժամանակ հայե րի ցուցաբերած տոկունությանը: Լենան (Ան նա Կապալյովա) Մոսկվայից մեկնում է Հա յաստանի հյուսիս՝ համոզելու տատիկին ու պապիկին, որ իր հետ Մոսկվա գան: Կովկա սում պատերազմ է, և մահը շուտով հասնելու է Լենայի ծննդավայր: «Փարոսը» լի է վտանգ նե րով, կորս տով և ցնցում նե րով, բայց Սա հակյանը ֆիլմում նաև ներառել է մի քանի սքանչելի և անսպասելի հանդիպում ն եր էքս ցենտրիկ հայերի միջև: Ինչ-ինչ, բայց ինքնու թյունը հայերից խլելն անհնարին է: «Էնտրոպիա» (2012) ֆիլմում խաղասեղա նին ինքնությունն է. ֆիլմը խիզախ կինեմա տոգրաֆիկ փորձ է սեռի, փառքի և աշխար հի վերջի մասին: «Էնտրոպիան», որում նկա րահանվել են մի քանի անվանի ռուս աստ ղեր (այդ թվում՝ enfant terrible Վա լե րիա Գայ-Գերմանիկան), պատկերում է, թե ինչ պես են այս ազդեցիկ անհատները սպա
սում համաշխարհային աղետին՝ ոչինչ չանե լով: Աղետի շեմին տիրող անտարբերության մասին այս պրովոկացիոն ֆիլմը լավագույն օրինակն է այն գեղարվեստական ազատու թյան, որը Սահակյանը որդեգրել է որպես ռեժիսոր: Ինչպես ֆիլմի կերպարները, Սա հակյանը նույնպես հրաժարվում է տիրող պայմանականություններին ենթարկվելուց: Արդյունքում նա ամեն նոր ֆիլմով զարմաց նում է կինոդիտողին՝ թողնելով այնպիսի ժառանգություն, որը վեր է այն բոլոր պատ կերացում ն երից, թե ինչպիսին կարող է լինել կամ պիտի լինի հայկական կինոն: ՀԷ «Հրաժեշտ» և «Էնտրոպիա», 9.07՝ 14:30՝ Մոսկվա կ/թատրոն, Կապույտ դահլիճ
Տաղանդների ծննդավայր Այս տարի «Ոսկե ծիրանը» պատվում է Կաննի «Կինոքննադատների շաբաթ» ծրագրի աշխատանքը՝ հանդիսատե սին ներկայացնելով վերջին տարիներին ծրագրի մրցանակակիր ֆիլմերից չորսը: «Կինոքննադատների շաբաթը» (կամ ֆրանս.՝ La Semaine de la Critique), որը ստեղծ վել է Կինոքննադատների ֆրանսիական միու թյան կողմից 1962-ին, կազմակերպվում է ամեն տարի Կաննի կինոփառատոնի շրջա նակում: Ծրագրի հիմ ն ական նպատակն է գտնել նոր տաղանդներ՝ ընտ րե լով մի մի այն դեբյուտային կամ երկրորդ խաղարկա յին ֆիլմերը: Ծրագիրը բացահայտել է շատ ռեժիսորների՝ Քեն Լոուչին, Անդրեա Առնոլ դին և Ֆրանսուա Օզոնին: «Ոսկե ծիրան»-ում «Կինոքննադատների շաբաթը» մեկնարկում է այսօր՝ երկու իրա րահաջորդ ցուցադրությամբ: Առաջինը «Դի ամանտինոն» է՝ 2018-ի «Կինոքննադատների շաբաթ»-ի գլխավոր մրցանակակիրը: Ամե րիկացի ռեժիսորներ Գաբրիել Աբրանտիշի և Դանիել Շմիդտի այս գերաշխույժ սև կա տակերգությունը չափազանց անկանխատե սելի ուղի է բռնում՝ անդրադառնալով Եվրո պայում ներգաղթյալների ճգնաժամից ու աջ ծայրահեղականության վերածնունդից մին չև կլոնավարում և հսկայական փափկամա զիկ պուդելներ: «Դիամանտինոյի» բացար ձակ խենթությունն այսօր ցուցադրվող երկ րորդ՝ «Փայտածուխ» ֆիլմի կատարյալ հա կապատկերն է: Մինիմալիստական ֆիլմը մի երիտասարդ կոնգացու մասին է, ով փորձում է ապրուստ վաստակել փայտածուխ պատ րաստելով և վաճառելով: 2017‑ին ֆիլմն ար ժանացել է «Կինոքննադատների շաբաթ»-ի գլխավոր մրցանակին: Ծրագիրն ավարտ վում է «Կինոքննադատների շաբաթ»-ում 2016-ին և 2015-ին հաղթանակած՝ Օլիվեր Լաշեի «Պատկառուկներ» և Սանտիագո Միտրեի «Պաուլինա» ֆիլմերով, որոնք կցու ցադրվեն վաղը «Կինոպարկում»: ՅԲՀ
Հանդիպում Յան Նովիցկիի հետ Հանրահայտ լեհ դերասան Յան Նովից կին (ում հնարավոր է փառատոնի շրջա նակում տեսնել «Վերջին ընտանիքը» և Վոյչեխ Հասի դասական «Կլեպսիդրա» առողջարանը» ֆիլմերում) կխոսի իր տպավորիչ կարիերայի մասին: 15:00՝ ՀԲԸՄ (Մելիք Ադամյան 2/2)
Եղիցի լույս
Դեպի գլուխգործոցներ
Այս տարի «Եղիցի լույս» մրցանակը կշնորհվի Ալեքսանդր Մինդաձեին՝ ռուս ամենաշնորհալի սցենարիստներից և ռեժիսորներից մեկին, ով նաև փառա տոնի ժյուրիի նախագահն է: Մրցանակը սահմանվել է Հայ առաքելական եկեղե ցու կողմից 2012 թվականին և շնորհվում է հոգևոր, մշակութային և մարդասիրա կան արժեքներ քարոզելու և համաշխար հային կինոյում զգալի ավանդի համար:
«Նռան գույնը» ֆիլմի վերականգնված չօգտագործված կադրերի «Կինոյի տա ճար» ինստալյացիային զուգահեռ փա ռատոնը կցուցադրի նաև Փարաջանովի վերջերս վերականգնված 3 կարճամետ րաժները, որոնք զարմանալի լույս են սփռում ռեժիսորի ստեղծագործական գործընթացի վրա: Յուրաքանչյուր նոր ֆիլմով Փարաջանովին հաջողվում էր նորովի հղկել իր յուրատիպ տեսաձայնային ոճը: Նրանք, ովքեր այցելել են Փարաջանովի թանգարանը Երևանում, կճանաչեն արվեստագետի որոշ ոճական հետաքրքրություններն այս հազվադեպ ցու ցադրվող կարճամետրաժներում, որոնք փորձարարում են պատկերների շերտերի, վերացական ձայնային ձևավորման, կոլա ժային ոճի կոմպոզիցիաների և համարձակ, վառ մոնտաժի հետ: Ինչ պես և «Նռան գույ նը», այս կար ճա մետրաժներից երկուսը հարգանքի տուրք են Կովկասի մեծ արվեստագետներին: «Հա կոբ Հով նա թա նյա նը» (1967) զվարթ ձոն է վեհաշուք «Թիֆլիսի Ռաֆայելին»: Ոճական առումով՝ հայ արտիստի այս վառ գույներով դիմանկարը ճանապարհ հարթեց Փարա ջանովի գլուխգործոց «Նռան գույնի» հա մար: «Արաբեսկներ Փիրոսմանիի թեմայով»
3
Բաց երկնքի տակ
«Կիևյան որմնանկարներ»
կինոնկարը (1985) Փարաջանովի վերջին ֆիլմերից է, և այստեղ վրացի մերժված ար վեստագետ Նիկո Փիրոսմանիի ներկայաց ման համար ավելի զուսպ ոճ է կիրառվել: «Կիևյան որմ ն անկարները» (1967) բացա ռիկ պատմական կարևորություն ունի, քանի որ այս կարճամետրաժն ի սկզբանե պետք է Փարաջանովի հերթական լիամետրաժը լի ներ «Մոռացված նախնիների ստվերները» (1964) ֆիլմից հետո: Սակայն խորհրդային իշ խանությունները, տեսնելով նախնական դե րասանական փորձնական կադրերը, արգելե ցին ապագա ֆիլմն ու հրամայեցին ոչնչացնել բոլոր նեգատիվ ն երը: Սակայն Փարաջանո
վին ու օպերատոր Անտիպենկոյին հաջողվեց փրկել մի քանի պատճեն: Այս կարճամետրա ժը գեղեցիկ կերպով ամբողջացնում է Փարա ջանովի ողջ կարիերայի հետագիծը. անգամ այն ժամանակ, երբ նրա վրա ճնշում էր գոր ծադրվում քաղաքական և արտաքին ուժերի կողմից, նրան հաջողվում էր զարմանահրաշ ստեղծագործական սխրանքներ իրագործել ցանկացած իրավիճակում: ՀԷ «Հակոբ Հովնաթանյան», «Կիևյան որմնանկարները» և «Արաբեսկներ Փիրոսմանիի թեմայով», 9.07՝ 19:00՝ Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ
Աստղազարդ գիշերը հիասքանչ ֆոն կլինի Քլեր Դընիի երկրային տիեզերա կան «Բարձրաշխարհիկ կյանք» ֆիլմի հա մար: Եթե մեր օրե րի վար պետ Դը նիի նոր գլուխգործոցը չգրավի ձեր ու շադրությունը, ապա գոնե բաց մի՛ թողեց «Մոսկվա» կ/թ-ի Ամառային դահլիճը տեսնելու բացառիկ հնարավորությունը: 21:30՝ Մոսկվա կ/թ Ամառային դահլիճ:
Գիշերվա կողմ Գեղեցիկ ավարտիր փառատոնային օրդ՝ միանալով կինոգործիչներին և հյուրերին Կեսգիշերային ամփոփման շրջանակում: 00:00՝ «Ակումբ» (Թումանյան 40)
GOLDEN APRICOT DAILY DAY 3 | 9 JULY | 2019
4 ¶ð²ÊàêàôÂÚàôÜܺð Նուրբ դժոխք
Ընտանեկան դիմանկար
«Այրվող աղջկա դիմանկարը» (Սելին Շամա, Ֆրանսիա, 2019), Երևանյան պրեմիերա, 9.07՝ 20:30՝ Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ Ռե ժի սոր Սե լին Շա ման շատ պարզ ու հստակ է բարձրաձայնում իր մտադրու թյուններն իր ցնցող 4-րդ լիամետրաժ ֆիլ մի՝ «Այրվող կնոջ դիմանկար»-ի առաջին իսկ կադրերում: Պատմական այս դրաման՝ մայիսյան Կաննի կինոփառատոնի լավա գույն սցենարի համար մրցանակի դափնե կիրը, գեղանկարչության դասով է սկսվում: Մարիանը (Նոեմի Մեռլան) դիմանկարչու թյուն է սովորեցնում դեռահաս աղջիկների խմբին: Մինչ ուսուցիչը կեցվածք է ընդու նում աշակերտների համար, Շաման ցույց է տալիս մեզ նրանց՝ նկարի առարկայի վրա ջերմեռանդորեն կենտրոնացած դեմքերը: Կասկած չկա. այս ֆիլմը նայելու և նայվե լու մասին է, և թե ում է բախտ վիճակվում նայելու: Կնոջ հայացքով ու կարեկցանքով նկարված մի ֆիլմ կնոջ հայացքի մասին: Ամենաշատը «Դիմանկարը» Մարիանի հայացքն է կիսում: Ֆիլմի մեծ մասն այն հիշո
Հարցաքննությո՞ւն, թե՞ էկզորսիզմ «Լուս» (Թիլման Զինգեր, Գերմանիա, 2018) և «Սերիալական» մարդասպան» (Մարտին Պողոսյան-Եփրեմյան, Հայաստան, 2019), Ծուռ ծիրան, 9.07՝ 23:00՝ Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ «Հա՛յր մեր, ինչո՞ւ ես այդքան չուզող»: Սա է Լուսի՝ (հավանաբար) դիվահարության մա սին պատմող այս անսովոր դեբյուտի գլխա վոր հերոսուհու կարգախոսը: Այս երիտա
«Ռեյ և Լիզ» (Ռիչարդ Բիլինգհեմ, ՄԹ, 2018), Լիամետրաժ ֆիլմերի մրցույթ, 9.07՝ 10:00՝ Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ, 10.07՝ 20:30՝ Սինեմա Սթար
ղություններն են, որոնք այս նկարն արթնաց նում է իր մեջ: Տարիներ առաջ նա Բրետանի մեկուսի մի կղզի էր մեկնել, որ կերտի Էլոի զի (Ադել Էնել) դիմանկարը: Դեռատի աղջկա մայրն էր պատվիրել կտավը, որ ներկայաց նի դստերը ամուսնության համար պատշաճ թեկնածուին. մի հեռանկար, որն ամենևին չի ուրախացնում երիտասարդ աղջկան: Քանզի Էլոիզը հրաժարվում է կեցվածք ընդունելուց, Մարիանը կղզի է բերվում աղջ կան ընկերակցելու պատրվակով: Մինչ իրենք զբոս նում են կղզու խոր դու բորդ ու քամոտ ափերով, Մարիանը ծածուկ ուսում
նասիրում է դիմանկարի առարկան: Շուտով, սակայն, նրանց միջև նաև շատ այլ տեսակի հարաբերություններ են զարգանում: Թեպետ գործողությունները ծավալվում են ուշ XVIII դարում, «Այրվող աղջկա դիմա նկարն» այսօրվա մասին էլ մեծ ասելիք ունի: Ֆիլմի ընթացքում Շաման նրբորեն քննար կում է, թե երբեմն ինչ ստորադաս դիրքեր են կանայք զբաղեցրել դարեր շարունակ: Առանց դիդակտիկ կամ պամֆլետիստա կան գեթ չնչին երանգների նա պայթուցիկ մի ֆիլմ է ստեղծում, որի նուրբ դժոխքն ար դար վրդովմունքով է սնուցված: ՅԲՀ
սարդ չիլիացի տաքսու վարորդը (խիզախ մի դեր Լուանա Ֆելիսի համար) վթարի է են թարկվում գերմանական մի քաղաքում: Ֆի զիկապես վիրավոր և հոգեպես ցնցված՝ նա մի կերպ խղճուկ ոս տի կա նա կան մի բա ժան մունք է հաս նում: Այս տեղ հետզհետե բացահայտվում է, որ Լուսի ավտովթարը գուցե գերբնական պատճառներ ուներ: Եր կու հետախույզները, հոգեբանն ու թարգ մանիչը հանկարծ առերեսվում են մի հար ցաքննության և/կամ էկզորսիզմի, որը շատ անսպասելի զարգացում է ունենում: Ռեժի սոր Թիլման Զինգերը դիմում է «անհարթ» 16 մմ կինոժապավենի օգնությանը, որը հրաշա
լիորեն հարստացնում է այս հիշվող պատմու թյան բազում շերտերը: Հաշվի առնելով, որ սա Թիլմանի ավարտական աշխատանքն է` «Լուսը» սարսափ կինոյի ոլորտում նոր խոշոր տաղանդի ի հայտ գալու առաջին նշանն է: 80-րոպեանոց այս ֆիլմը կցուցադրվի հայկական ժանրային «Սերիալական» մար դասպան» կարճամետրաժի հետ միասին: Վերնագրում առկա չակերտներն ընդգծում են բառախաղը. սերիական մարդասպա նը, ով ուղիղ դիմում է հանդիսատեսին այս զվարճալի կարճամետրաժում, ոչ միայն հո գեկան հիվանդ է, այլև հայկական սերիալ ների մեծ սիրահար: ՀԷ/ ՅԲՀ
զանազան շերտերի ուսում ն ասիրությունն է: Այս բոլոր կարճ պատմություններն իրա կան դեպ քեր են, որ պա տա հել են ռե ժի սորին կամ նրա ընկերներին: Նկարահա նում ներն ար վել են ռե ժի սո րի մոր գյու ղում, որտեղ Աքթաշն իր ամառային արձա կուրդներն էր անցկացնում դպրոցական տարիներին: Ինչպես խոստովանում է Աք թաշը, միայն առաջին՝ ձիու տեսարանն է հորինված: Այս տեսարանում մանկահասակ Հայը ականատես է լինում, թե ինչպես մի խումբ
մեծահասակներ փորձում են տեղափո խել սատկած ձիու նեխող դիակը: Մնացած ֆիլմն ասես հիշողությունների մի շղթա լի նի, որի ընթացքում շարունակ վերաիմաս տավորվում է այս ներածական տեսարանը: Ամեն հիշողության վերջնարդյունքն, ըստ էության, բնության անգիտակից քայքա յումն է: Ծառեր են կտրում, ձուկ են որսում, կենդանիներ են մորթում: Ի՞նչը կարելի է գո յակցում համարել, և ի՞նչը՝ ոչնչացում: Անդ րա դարձ կա նաև մեկ այլ աղե տի` մարդկային անտարբերությանը: Կենդանի ների կամ բուսական աշխարհի կործանմա նը զուգահեռ դրվագներում մահվան եզրին են հայտնվում կամ մահանում մարդիկ: Մաքուր կինեմատոգրաֆիկ լեզվով և առանց որևէ դիդակտիզմի՝ ռեժիսորը քննում է մերօրյա էկոլոգիական ամենամեծ խնդիրները: Այսպիսով՝ Թարիք Աքթաշը ոչ թե առճակատման է հանում մարդկությանն ու բնությունը, այլ փորձում է դիտարկել ամ բողջը որպես մեկ համակարգ: ՍԿ
Գոյակցելու և քայքայելու սահմանին «Միգամածը» (Թարիք Աքթաշ, Թուրքիա, 2018), Տարածաշրջանային համայնապատկեր, 10.07՝ 10:00՝ Մոսկվա կ/թ Կարմիր դահլիճ 2018-ին Լոկարնոյի հեղինակավոր կինո փառատոնում արժանանալով «Լավագույն սկսնակ ռեժիսոր» մրցանակին՝ երիտա սարդ թուրք ռե ժի սոր Թա րիք Աք թաշն իր «Միգամածը» ֆիլմը հետագայում ներկա յացրեց նաև Ռոտերդամի և Ստամբուլի մի ջազգային փառատոներում: «Միգամածը» կազմված է Հայ անունով գլխավոր հերոսի՝ առաջին հայացքից մի մյանց հետ ուղ ղակի կապ չունե ցող դիպ վածներից, որոնց հիմքում բնության և մարդկության փոխհարաբերությունների
Սիրի՛ր մերձավորիդ «Հարևաններ» (Գիգիշա Աբաշիձե, Վրաստան/Մակեդոնիա, 2018), Տարածաշրջանային համայնապատ կեր/ C2C ցուցաշար, 9.07՝ 12:00, 12.07՝ 14:00՝ Մոսկվա կ/թ Կարմիր դահլիճ Թբիլիսիի հին բնակավայրերից մեկի բնա կիչներն իրենց կիսաքանդ տները վաճառելու շահավետ առաջարկ են ստանում: Ետնաբա կը, որը ինչպես Երևանում, այնպես էլ Վրաս տանում մեծ ճարտարապետական նշանա կություն ունի, ֆիլմի իրադարձությունների կենտրոնն է: Երեխաները խաղում և կռվում են, մեծահասակները խմում ու ծխում են և այլ ելք չունեն, քան սպասելը, որ ինչ-որ հրաշքով կփրկվեն այդ վատ պայմաններից: Բայց թաղամասի երբեմ ն ի խաղաղու թյու նը խախտ վում է, երբ Գի ան, որը նո րեկ է այստեղ և վերջերս է վերանորոգել իր տունը, մերժում է առաջարկը: Դրանից շատ չանցած՝ տարօրինակ իրադարձու թյուններ են տեղի ունենում, և մինչ հանցա գործներն անհայտ են, վերջիններիս դրդա
պատճառները պարզից էլ պարզ են. գողա նում են ավտոմեքենայի առջևի նստարա նը, մատանի է անհետանում: Հարևանները սկսում են միմյանց գլխին կեղտոտ խաղեր խաղալ. փորձում են Գիայի կնոջը համոզել, որ ստորագրի պայմանագիրը, գործի են դնում շորթումը, նույնիսկ հրահրում են ան մեղ երեխային, որ կռվի Գիայի որդու հետ: «Հարևաններ» ֆիլմում, որի գաղափարը զարգացվել է 2014-ին «Ոսկե ծիրան»-ի «Ռե ժիսորներ առանց սահմանների» զարգաց ման ծրագրի շրջանակում, ռեժիսոր Գիգի շա Աբաշիձեն վարպետորեն ստեղծում է զայ րույթի և ատելության մթնոլորտ, որը գալիս է փոխարիենլու նախկինում տիրող հանգստու թյանն ու ուրախությանը: Ռեժիսորի՝ տա րածքն օգտագործելու հմտությունը տպավո րիչ է, քանզի հեռուստադիտողը հայտնվում է ծուղակում՝ բնակելի թաղամասում, հարևան ների հետ, որոնց ագահությունը ազատ է ար ձակում մարդկային հիմ ն ական բնազդները: Թեև ֆիլմի կերպարները ներբողներ են հյու սում իրենց տների մասին, նրանք ցանկանում են իրենց կյանքն ապրել այդտեղից հնարա վորինս հեռու ցանկացած գնով: ՊԳԿ
Բույն հյուսելիս «Աղավնագողերը» (Օսման Նաիլ Դողան, 2018), Տարածաշրջանային համայնապատկեր, 9.07՝ 14:00՝ Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ Չնայած հոր կշտամբանքներին, թե չունի ձգտում ն եր և չի ցանկանում աշխատանք գտնել՝ Մահմութը նախընտրում է ժամա նակն անցկացնել իր աղավ ն իների հետ: Աղավ ն աբուծությունը շատ տարածված զբաղմունք է նրա ծննդավայր թուրքական քաղաքում: Աղավ ն աբույծները հավաք վում են ցուցահանդեսներում, որ աճուրդի դնեն իրենց թռչուններին: Շատերի համար սա ավելին է, քան պարզապես զբաղմուն քը. աղավ ն իները, որոնք համապատաս խանում են բարձր չափանիշներին (գույ նը, թռիչքի սահունությունը, թևերի տեսա կը), կարող են վաճառվել աստղաբաշխա կան գներով: Ահա այս աշխարհն է թուրք ռեժիսոր Օս ման Նաիլ Դողանը պատկերում իր «Աղավ
Հետաքրքրաշարժ լարվածություն կա այս ֆիլմի պատկերների գեղեցկության և այն աղքատության մեջ, որ պատկերված է թեթ չերյան շրջանի բրիտանական բանվորա կան դասի այս ընտանիքի դիմանկարում: Իր դեբյուտային լիամետրաժ ֆիլմի համար լուսանկարիչ Ռիչարդ Բիլինգհեմն ընտրել է իրեն հոգեհարազատ մի թեմա. ֆիլմի տիտ ղոսային զույգը մեծապես հիմնված է հենց ռեժիսորի ծնողների վրա: Դետալների հան դեպ մանրամասն ուշադրությամբ Բիլինգհե մը հարբեցող Ռեյի և գեր, թունդ ծխող Լիզի կյանքը փոխակերպում է մի այլաբանության: Երեք գլուխները Բիլինգհեմ ն երի ընտանիքի երեք տարբեր դրվագ են պատկերում: Երանգ ների թեթև փոխվելն ընդգծում է դրվագների միջև ընկած ժամանակի անցումը: Նրանցից մեկի առանցքում Ռիչարդի կրտսեր եղբայրն է՝ Ջեյսոնը: Սա ընտանեկան սագայի ամե նազգայացունց մասն է: Ժամանակագրորեն գտնվելով առաջին երկու դրվագների արան քում՝ այն, ըստ էու թյան, ֆիլ մի ամ փո փիչ կտորն է ու տալիս է նախորդ մասերում առկա հարցի պատասխանը՝ իսկ երեխանե՞րը: ՍՔ
Հաղթահարելով վտանգները «Կեսգիշերային ճամփորդ» (Հասան Ֆա զիլի, ԱՄՆ/ՄԹ/Կանադա/Կատար, 2019) Լիամետրաժ ֆիլմերի մրցույթ, 9.07` 12:30` Մոսկվա կ/թ Կապույտ դահլիճ, 17:00` Կինոպարկ Աֆղան փախստականներ Հասան Ֆա զիլին, նրա կինը՝ Ֆաթիմա Հոսանին, ու նրանց եր կու դուստ րե րը ՝ 11-ամյա Նար գի սը և 6-ամյա Զահրան, ավելի քան մեկ տա րի ապրել են Տաջիկստանում՝ չկարողանա լով քաղաքական ապաստան ստանալ որևէ այլ երկ րում: Հի մա նրանց հետ են ու ղար կում հայրենիք, որտեղ թալիբանները գլխա գին են նշանակել Հասանի համար, քանի որ նա վավերագրական ֆիլմ էր նկարահանել իրենց հրամանատարի մասին: Հաշվի առնե լով իրենց սպառնացող վտանգները՝ նրանք ստիպված են փախուստի դիմել Եվրոպա՝ հաղթահարելով ապօրինի ներգաղթի բոլոր վտանգները: Իրենց ողջ ճամփորդությունը նրանք վավերագրում են բջջայիններով: Թե՛ Հասանը, թե՛ Ֆաթիման ռեժիսորներ են, ու նրանց ավագ դուստր Նարգիսը տե սախցիկի երկու կողմում էլ անկաշկանդ է զգում: Նրանք կարողացել են համատե ղել ընտանեկան տեսաֆիլմերին բնորոշ մտերմիկ տրամադրությունը և արտիստիկ նկրտում ն երը: ՍՔ
նագողերը» խաղարկային դեբյուտում: Ըն կերների շրջապատում Մահմութը դոմի նանտ է, նախանձով է լցվում նրանց հան դեպ, ովքեր կարողանում են լավագույն աղավ ն իներին գնել, երբեմն նույնիսկ ագ րեսիվ է: Սակայն, երբ օրերից մի օր պար զում է, որ իր աղավ ն իներից մեկը բույն է դրել հա րև ան ի տան կտու րին, ու սկսում է ըն կե րու թյուն անել այդ տա նը մոր հետ ապրող տղայի հետ, մենք հետզհետե տես նում ենք Մահմութի ավելի զգայուն ու հո գատար կողմը: Կապը, որ ձևավորվում է տղա նե րի մի ջև, հենց այն է, ին չը պա կա սում է նրանց տնե րում: Տղա յին օգ նե լու ցանկությունը մղում է Մահմութին մեծ ռիսկերի գնալ՝ գողանալ ուրիշներից, ընկ նել կռիվ նե րի մեջ, վտան գա վոր մարդ կանց դեմ դուրս գալ: Տաղտուկ միջավայ րը, որտեղ ծավալվում է ֆիլմը, արտացո լում է կերպարների անզգայացած վիճա կը: Այնուամե նայնիվ, թեպետ թվում է, թե այստեղ փոխադարձ անվստահությունն ու մարդկանց միջև բախում ն երն անվերջ են, Մահմութը կպայքարի բարի կամքի և կա րեկցանքի համար: ՊԳԿ
GOLDEN APRICOT DAILY 2019 | 9 JULY | DAY 3
Դուք հիմա՞ էլ եք Ձեզ կինոգործիչ համարում: Այո՛, բայց ինձ համար դժվար է անցումը թվա յին ձևաչափին: Ես երեք ֆիլմ էի սկսել նկարահա նել թվային ձևաչափով, սակայն հետո հրաժարվե ցի այդ գաղափարից: Հիմա ես ունեմ սցենար և ու զում եմ, որ այն դառնա իմ երրորդ ֆիլմը: Երկա րատև դադարից հետո ես ուզում եմ վերադառնալ ռեժիսուրային: Գուցե հաջորդ տարի: Բայց ես այլ մտահղացում ն եր էլ ունեմ, այնպես որ ամենայն հավանականությամբ մինչև կյանքիս վերջ կինո կնկարեմ: Ինչո՞ւ է «Ափերը» պատմվում որպես նամակ դեռ չծնված երեխային: Այդ գաղափարը հոգեհարազատ էր ինձ. դեռ չծնված, բայց արդեն կենդանի: Քիշնևում մի մարդ կար, թա փա ռում էր քա ղա քով ու խո սում այդ չծնված երե խա յի հետ, իսկ ես պար զա պես նրա դերն եմ կա տա րել իմ ձայ նով: Բայց ինձ հա մար իս կա պես դժվար է խո սել սրա մա սին, քա նի որ դա իմ անցյալն է: Իսկ ես հիմա շատ կտրված եմ իմ նախկին կյանքից: Ես դասախոսություններ եմ կարդում կինոյի, լուսանկարչության մասին և այլն, բայց երբեք չեմ խոսում իմ ֆիլմերից: «Ափեր ն» ավար տում եք «Սա իմ կյանքն է» խոսքով: Ձեր կյանքը փոխվե՞լ է: Ձեր թեմաներն այսօր ա՞յլ կլինեին, եթե նոր ֆիլմ նկարեիք: Ո՛չ, այդ բառերն իմ մասին չեն: Դա դեր է: Ես անգամ չգիտեմ, թե ով է խոսում իմ միջոցով: Ես տրան սի մեջ էի: Ես չէի կա րո ղա նա այդ ֆիլ մը ստեղծել հիմա, դա միայն անցյալում էր հնարա վոր: Հիմա ես չեմ կարող աշխատել ժապավենով, չեմ կարող նկարել էժան ցելյուլոիդով, ինչպես 20 տարի առաջ: Դա էր այդ ֆիլմի ժամանակը, քա նի որ այն ժամանակ ես կարող էի նկարահանել ինչ-որ բան ու նույն օրը դիտել: Ես վարակված էի կինոյով, իմ ունեցած հասարակ գործիքներով: Այն ժամանակ հնարավոր էր մի քանի կոպեկով ֆիլմ նկարահանել: Ես զգում եմ իմ ու ճշմարիտ կինոյի կապը, սակայն թվային կինոյի դեպքում այդ զգացողությունը չկա: Եթե կինոժապավենը չլիներ, ես երբեք ֆիլմ չէի նկարահանի: Ժապա վենն ամե նակարևոր բանն էր կինոյում. այն կեն դանի է, մարմ ն ական է: Կինոն ցելյուլոիդի կարիք ունի, այլ կերպ ասած՝ ֆիլմը պետք է ֆիզիկական կրիչ ունենա:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՐԻՍՏԱԿԻՍՅԱՆ Նրա առաջին ֆիլմը թողարկվել է 25 տարի առաջ, վերջինը՝ 18: Այդ ժամանակվանից ի վեր Արթուր Արիստակիսյանն աշխատել է երեք տարբեր նախագծերի վրա, որոնցից մեկը՝ հայտնի ռեժիսոր Կառլոս Ռեյգադասի հետ: Սակայն այդ նախագծերն առայսօր անավարտ են: Սակայն վերոհիշյալ երկու ֆիլմն էլ բավական էր Արիստակիսյանի ինքնատիպ ձեռագիրը ճանաչելի դարձնելու համար: Չնայած նրա դեբյուտային ֆիլմը՝ «Ափերը» (1994), հաճախ վավերագրական ֆիլմ են անվանում, Արիստակիսյանին դուր չի գալիս այդ բնորոշումը: 16 մմ ժապավենով նկարահանված ֆիլմը ցույց է տալիս թափառաշրջիկների կյանքն Արիստակիսյանի հայրենի Քիշնև քաղաքում: Բայց «Ափերը» չի կարելի զուտ վավերագրական դիմանկար համարել՝ հաշվի առնելով ֆիլմում երաժշտության օգտագործման ձևը, ինչպես նաև պոետիկ և խորհրդավոր ձայնը: Իսկ «Տեղ երկրի վրա» (2001) խաղարկային ֆիլմը հիպիների համայնքի մասին է, որտեղ մարդիկ ուտելիք են կիսում, հատակին են քնում ու թույլ են տալիս, որ ազատ սերն իշխի:
You finish Palms saying: “This is my life”. Has your life changed? Would your subjects change nowa days if you made a new film? “No, these words are not about me. It’s a role. I don’t even know who talks through me. I was in a trance. I couldn’t have made this film now, only before. Time has something to do with the film stock. Now I can’t work with it – I can’t shoot on celluloid as cheaply as twenty years ago. It was the time of film because back then I could have shot something and in the same day watch it. I was contaminated by cinema, by the simple tools I had. Now something like that is just impossible. Back then a person could shoot a film for a couple of dimes. I feel the connection with true film but with digital it’s not the same. If it wasn’t for film stock I would have never made movies. Film stock was the most important thing in film: it is alive, it has a body. Cinema needs celluloid, the physical object of film.”
What were your influences making your first film? “My general reference back then was the classical cin ema. Films from the twenties, thrirties and forties, news reels and stuff shot before the war. I see more influence from Nanook of the North [Robert J. Flaherty, 1922] than anything else. And the roughness of Erich von Stro heim.” Does it bother you that your films can be easily found online nowadays? “You can find everybody’s films on the internet, why should it bother me? Everyone wants the cinema ex perience but cinemas don’t show these kinds of films anymore. I made my own cinema at home. I download the films and I have a very good projector and a screen in my house, in complete darkness. It’s wrong to watch them on a computer but everyone does.”
Իսկ ժամանակակիցներից որևէ մեկին հա վանո՞ւմ եք: Քչերին: Շատ եմ հավանում Ռեյգադասին, բայց նա բացառություն է: Ռուսական, կորեական ֆիլ մերն են եր բեմն առանձ նա նում, բայց դրանք էլ եզակի դեպքեր են: Սիրում եմ Լի Չան-դոնին: Ռեյ գադասի ֆիլմերից ամենաշատն ինձ «Ճապոնի ան» է դուր գալիս և նրա նոր ֆիլմը՝ «Մեր ժամա նակը»: Եժի Սկոլիմովսկուց «Չորս գիշեր Աննայի հետ» [2008] ֆիլմն եմ հավանում: Ռուսական ֆիլ մերից՝ Վասիլի Սիգարևի «Ապրելը» [2012]:
Ի՞նչ արձագանք եք ակնկալում հանդիսատե սից, որն առաջին անգամ է դիտելու Ձեր ֆիլ մերը: (ծիծաղում է) Ոչ մի ակնկալիք չունեմ: Դա շատ անձնական է: Ոմանք անմիջապես են արձագան քում, մյուսներին ժամանակ է պետք տեսածը մարսելու համար: Ես ինքս անմիջապես չեմ ար ձագանքում, հիշողությանս մեջ բազմիցս ման րակրկիտ վերանայում եմ տեսածս: Ֆիլմը ես բա ցա հայ տում եմ ոչ թե էկ րա նին, այլ ավե լի ուշ՝ գլխիս մեջ: ՊԳԿ
Why is Palms told as a letter to an unborn child? “It’s a close and dear idea to me: the unborn yet al ready alive. There was a person in Kishinev wandering around the city and talking to that unborn child, and I just played his role with my voice. But it’s really hard for me to speak about this because it’s my past life. And I disconnected very much from my previous life. I give lectures about film, photography, et cetera, but I never talk about my films.”
Is it true that when you ran out of money for film stock on Palms, the beggars gave you the cash they collected in the streets? “There was a period in which they gave me money. Ev erything was very cheap so it wasn’t a matter of financ ing. Film stock wasn’t expensive. Pedestrians gave beg gars money so they had something to eat, and they gave me the money so I could buy film.”
Ո՞վ է ազդել Ձեզ վրա առաջին ֆիլմը ստեղ ծելիս: Այդ տարիներին ես հիմ ն ականում դասական կինոյի ազդեցության տակ էի. 20-ականների, 30-ականների ու 40-ականների ֆիլմերը, նախա պատերազմական կինոխրոնիկան: Ըստ իս՝ ամե նամեծ ազդեցությունն ինձ վրա «Նանուկը հյուսի սից» ֆիլմն է ունեցել [Ռոբերտ Ֆլաերթի, 1922]: Եվ Էրիխ ֆոն Շտրոհայմի կոշտությունը:
Լինելով ազգությամբ հայ՝ ի՞նչ հարաբերու թյուններ ունեք այս երկրի հետ: Չունեմ որևէ հարաբերություն, առաջին անգամ եմ այստեղ: Ինձ շատ է դուր գալիս «Կոնդ» ֆիլմը [Հարություն Խաչատրյան, 1987]: Իմ ամենասերտ կապը Հայաստանի հետ այս ֆիլմի միջոցով է եղել: Կյանքիս ընթացքում բազմաթիվ հայերի եմ հան դիպել ու լսել նրանց պատմությունները: Նրանք թափառականներ էին: Ինձ նման: Ես չեմ զգում իմ պատկանելությունը որևէ երկրի՝ ո՛չ Ռուսաստա նին, ո՛չ Հայաստանին: Իմ կապը Հայաստանի հետ այդ թափառականների միջոցով է:
Do you still consider yourself a filmmaker? “Yes, but it’s very hard for me to come to the new in dustrial era. The transition to the digital format is hard for me. I started to make three films in digital but I quit. Now I have a script and I want it to be my third movie. After this long pause I want to go back to directing, maybe next year or the year after that. But I have in mind other subjects so I will probably be making films until the end of my life.”
ARTOUR ARISTAKISIAN His first film was released 25 years ago; his last one, 18 years ago. Since then, Artour Aristakisian has been in developed on three different projects, one of them with renowned filmmaker Carlos Reygadas. However, so far none of them have come to fruition. But even with only two films to his name, Aristakisian’s work shows a recognizable and particular style. While his debut film Palms (1994) is often called a documentary, Aristakisian doesn’t like that description. Shot on 16mm, the film shows the life of vagabonds on the streets of the Moldovan city of Kishinev, Aristakisian’s hometown. But it’s far from a straightforward documentary portrait, through its use of music as well as a poetic and mystical voice. Fiction film A Place on Earth (2001) is set in a hippie community where everyone shares donated food, sleeps on the floor and gives free rein to love without compromise.
Is there anything contemporary that you like? “Only in exceptional cases. I like Reygadas very much, but it’s an exception. There is something in Russia, in Korea... but these are singular cases. You can count these films on the fingers of one hand, there are not many. I like Lee Chang-dong. From Reygadas I like Japan the most, and his new film Our Time. From Jerzy Skolimowski, Four Nights with Anna [2008]. From Rus sia, Living [2012] by Vassily Sigarev.” You’re of Armenian descent. What is your relation ship with the country? “I have no relationship, this is my first time here. I like the film Kond [Harutyun Khachatryan, 1987] very much. My closest relation to Armenia is through this film. In my life I’ve crossed paths with many Armenians and listened to their stories. They are wanderers. Like me. I don’t feel I belong anywhere, not Russia, not Armenia. My connec tion with Armenia is through these wanderers.” What reaction do you expect spectators to have while watching your films for the first time? (laughs) “I don’t expect anything. It’s all very personal. Some people respond immediately, others need time to respond, to live with it for a while... I myself am not an immediate responder, I re-watch the film in detail in my memory. The film reveals itself not in the screen but later in my head.” PGC
6
GOLDEN APRICOT DAILY DAY 3 | 9 JULY | 2019
REVIEWS
Understated Inferno
Interrogation or Exorcism?
Portrait of a Lady on Fire (Céline Sciamma, France, 2019). Yerevan Premiere. 9-7 20:30 Moscow Cinema Blue Hall.
Luz (Tilman Singer, Germany, 2018) & “Serial” Killer (Martin PoghosyanYefremyan, Armenia, 2019). Twisted Apricot. 9-7 23:00 Moscow Cinema Blue Hall.
Director Céline Sciamma announces her inten tions loud and clear in the opening shots of her riveting fourth feature Portrait of a Lady on Fire. The period piece, winner of the award for Best Screenplay at the Cannes film festival last May, opens with an art class. Marianne (Noémie Mer lant) is teaching portraiture to a group of teen age girls. As the teacher poses for her pupils, Sciamma shows us their faces, earnestly focus ing on their subject. There’s no doubt about it: this is a film about looking, and about being looked at, and about who gets to do the look ing. A film made emphatically with, and about, a female gaze. The gaze that Portrait shares most directly is Marianne’s. The bulk of the movie is made up of a memory this painting class revives in her. Years earlier, she traveled to a remote island in Brittany to paint a portrait of Héloïse (Adèle Haenel). The young woman’s mother commissioned the por
trait in order to present her daughter to an eli gible bachelor – a prospect the young woman is none too happy about. Since Héloïse refuses to pose, Marianne has been brought to the island under the pretense of being a companion for the girl. As the two take walks along the rough and windy island coast, Marianne surreptitiously observes her subject. Soon a very different kind of relationship develops between the two young women alongside that of painter and subject.
Through its story set in the late eighteenth century, Portrait of a Lady on Fire speaks vol umes about our current day and age. Through out her story, Sciamma subtly comments on the subordinate and misrepresented positions women have suffered through the ages. With out ever lapsing into didacticism or pamphle tism, she has created an incendiary film whose understated inferno is fueled by righteous indignation. JBH
creates a form of hyperrealism which turns the life of alcoholic Ray and obese chain-smoker Liz into something of an allegory.
Three chapters show three different episodes in the life of the Billingham family. At first they're living in a terraced house stuffed with knick knacks. Later the family moves to the ninth floor of a gray apartment building. And later still, this is also where Ray ends up secluding himself within the four walls of the marital bedroom af ter Liz has left him, surviving on an exclusive diet of homebrew delivered by a neighbor. A slight difference in tonality marks the pas sage of time between these episodes, with the one centering on Richard’s younger brother Jason perhaps being the most compelling part of the family saga. Chronologically situated in between the two episodes described above, it forms the concluding piece of the film, and provides an answer to a question that has been hovering above the earlier parts all along: but what about the children? SKo
basis in real life: some events were witnessed by the director himself, others by his friends. Some parts were even filmed in and around the vil lage the director’s mother was born, where he used to spend his summers as a child. According the Aktaş, only the introductory episode with the titular dead horse is completely made up. This scene shows an event from Hay’s child hood which made a lasting impression on him. When he was seven years old, he witnessed how a group of grown-ups tried to remove a dead horse’s rotting carcass from a field. The rest of the film is structured like a chain of memories, which all give new meaning to that opening scene. Each time the result is some sort of dam age to nature: characters chop down trees, go fishing, or sacrifice animals. Where’s the line be tween coexistence and destruction? The film points to another catastrophe: hu man indifference to each other’s wellbeing. Par
allel to the destruction of nature we repeatedly see people on the verge of death, or already across that line. With its understated cinematic language and without a hint of didacticism, Aktaş reflects on the biggest ecological issues we’re facing today. He has no interest in cre ating an opposition between man and nature. Instead he suggests looking at our world as a single ecosystem. SKa
Hyper-realistic Family Portrait Ray & Liz (Richard Billingham, UK, 2018). FullLength Films Competition. 9-7 10:00 Moscow Cinema Blue Hall, 10-7 20:30 Cinema Star. There’s an intriguing tension between the beauty of this film’s images and the poverty and chaos depicted in this portrait of a Brit ish lower working class family in the Thatcher era. For his feature film debut, photographer Billingham chose a subject that’s close to his heart: the titular couple are directly based on his own parents, and he already portrayed his family in numerous photo series and documen tary shorts. With great attention to detail, he
Coexistence or Destruction? Dead Horse Nebula (Tarık Aktaş, Turkey, 2018). Regional Panorama. 10-7 10:00 Moscow Cinema Blue Hall After receiving the award for Best Emerging Director at 2018’s Locarno film festival, young Turkish director Tarık Aktaş went on to screen his debut feature-length film Dead Horse Nebula at numerous other international festivals, including in Rotterdam and Istanbul. Dead Horse Nebula is made up of seemingly unconnected incidents in the life of a young man named Hay, all centered around the explo ration of the multi-layered relationship between people and nature. All these short stories have a
Love Thy Neighbor Neighbors (Gigisha Abashidze, Georgia/ Macedonia, 2018). Regional Panorama/C2C Showcase. 9-7 12:00, 12-7 14:00 Moscow Cinema Red Hall. The inhabitants of an old neighborhood in the Georgian capital Tbilisi receive a good offer to sell their dilapidated houses. The inner court yard – as central to Tbilisi’s architecture as it is in Yerevan – is the film’s nerve center. Kids play and fight, adults drink and smoke, with not much else to do except wait for a miracle to take them out of these bad conditions. When Gia, a relative newcomer to the block who recently renovated his house, rejects the of
fer it destabilizes the once peaceful borough. It’s not long before strange events begin to unfold, and while the culprits remain unknown, their motives are clear as day. The front seat of a car is stolen, a ring disappears, someone even gets a stone to the head while taking a shower. Dirty games are unleashed among the neighbors: people try to persuade Gia’s wife to sign the contract, resort to extortion, and even rile up an innocent child to fight Gia’s son. In Neighbors, which participated in the Direc tors Across Borders program at the Golden Apri cot festival in 2014, director Gigisha Abashidze skillfully creates an atmosphere of resentment and hatred where before there was calm and conviviality. His use of space impresses, as we’re trapped in the housing block with the neighbors as greed unleashes primal passions. While singing the praises of their home, these characters aspire to a life far away – at any price. PGC
Building a Nest The Pigeon Thieves (Osman Nail Doğan, Turkey, 2018). Regional Panorama. 9-7 14:00 Moscow Cinema Red Hall. While his father reproaches him for his lack of ambition and urges him to find a job, Mahmut prefers to spend time with his pigeons. Pigeon keeping is a widespread hobby in his Turkish home town, where pigeon keepers gather at exhibitions, auctioning off their birds to the highest bidder. For many it’s more than a hobby: pigeons with the right characteristics (color, flight acrobatics, wing type) can fetch a princely sum. This is the world Turkish director Osman Nail
“Our father, why art thou such a dick?” That’s the catchphrase of Luz, the title character in Tilman SInger's unusual debut about (prob ably) a demonic possession. This young Chilean cab driver living in Germany (a ballsy role for Luana Velis) recently had an accident. Physically hurt and in mental shock, she wanders into a run-down police station. There, a bigger story slowly unfolds: Luz’ car crash might have been the result of an occult phenomenon. Suddenly, two detectives, a psychologist and an interpreter are faced with an interrogation and/or exorcism that plays out in many unexpected and delight fully freakish ways. Singer employs grungy 16mm cinematography which perfectly fits the many layers of this haunting story. Considering that he realized this low-budget stunner as a thesis proj ect for his Film Studies degree, Luz is the first sign of a major new talent in horror cinema. The 70-minute feature is screened along with Armenian genre short “Serial” Killer. The quotation marks in the title highlight a play on words – the serial killer who directly addresses the audience in the playful short film is not just a psycho maniac, but also a big fan of serialized soap operas. HE/JBH
Braving Peril Midnight Traveler (Hassan Fazili, USA/UK/ Canada/Qatar, 2019). Full-Length Films Competition. 9-7 12:30 Moscow Cinema Blue Hall, 17:00 Kinopark. Afghani refugees Hassan Fazili, his wife Fatima Hossani and their two daughters Nargis (11) and Zahra (6) have spent more than a year in Ta jikistan, conducting fruitless attempts to get po litical asylum elsewhere. Now they’re being sent back to their home country, where the Taliban have put a bounty on Hassan’s head for mak ing a television documentary about a renegade Taliban commander. The obvious perils of their situation prompt them to brave the dangers of an illegal entry into Europe. They document their journey with their cell phones. At first glance this is a story that has been told from numerous viewpoints already, but the characteristics of this particular family manage to add a fresh note. Both Hassan and Fatima are filmmakers, and their eldest daughter Nargis is clearly comfortable on either side of the camera. Together, they create an appealing mixture of home video intimacy with artistic flourishes. The family manages to maintain a playful sort of optimism in situations that would lead many others to despair. The footage doesn’t shy away from the effects of the perpetual uncertainty, misinformation, deceit and hostility they face, but it is the strength of their bond that makes the strongest impression. SKo
Doğan portrays in his debut feature The Pigeon Thieves. When he meets his friends, Mahmut is usually dominant, jealous of those who can buy the best pigeons, sometimes even violent. But when one day he discovers that one of his pi geons has made a nest on the roof of a house, and establishes a friendship with a boy who lives there with his mother, we start to see a more sensitive and protective side of Mahmut. The emotional bond that grows between the boys is precisely what both are missing at home. His im pulse to help the boy makes Mahmut take great risks: stealing from others, fighting, facing some dangerous people. The arid environment the film takes place in reflects the characters’ deadened state. However, although it seems that mistrust and confrontation are constant between people here, Mahmut will fight for good will and compassion. PGC
GOLDEN APRICOT DAILY 2019 | 9 JULY | DAY 3
BACKGROUND AND N EWS 7
Filming with empathy and love
Birthplace of new talent In a new program section, the Golden Apricot festival is honoring the work of the Critics’ Week at the Cannes film festival with a program of its four most recent award winners.
In March this year, we lost an icon of cinema when Agnès Varda passed away at the age of 90. She left behind a rich and inspiring body of work, encompassing photography, film and visual art, which she guides us through one last time in person in Varda by Agnès. From beneath her signature grey-and-auburn bob, Varda addresses an audience of film stu dents and enthusiasts in a classic opera theater. She teaches them the basics of her filmmak ing: inspiration, creation and sharing. As is to be expected, she proves to be a great teacher, mixing insight and anecdote with illustration in the form of extensive clips from her films – classics like Cléo de 5 à 7 and Le bonheur, flops like One Hundred and One Nights and the films that formed the basis of the career revival in her later years: The Gleaners and I, The Beaches of Agnès and Faces Places. In typical Varda style, she comments on the use of tracking shots in Vagabond while stand ing on a dolly slowly being pushed along the stage. In the next scene the film’s lead actress, Sandrine Bonnaire, joins her to talk about get ting into the rugged character of a homeless
youngster. Several other collaborators join Varda on stage. In conversation with cinema tographer Nurith Aviv, who worked with her on Daguerréotypes, a portrait of her neighbors, Varda states that “nothing is trite when filmed with empathy and love.” Her brand of creativity
A tragic loss While she only made one short and three feature films, Maria Sahakyan managed to write film history: with her debut The Lighthouse, she became the first female director of a feature film in Armenia. The festival is paying tri bute to this versatile director who tragically passed away a little over a year ago, only 37 years old. Maria Sahakyan put Armenian cinema on the map in the 21st century with visionary and highly metaphorical films. Inspired by (but not indebted to) Andrei Tarkovsky and Sergei Parajanov, Sa hakyans films have the power to capture the in terior states of their protagonists. This is already evident in her graduation film Farewell (2003), which was selec ted for the International Film Festival Rotterdam in 2007. Sahakyan doesn’t need words to convey profound meaning and emotion. Instead, she employs sensuous images and highly subjective soundscapes to construct this poetic short film about loss and grief.
Farewell
You might expect her follow-up to have an equally subdued tone of voice, but Sahakyan didn’t work in just one mode. Her feature de but The Lighthouse (2006) almost feels like a musical, a joyful ode to the resilience of Ar menians during times of oppression and war. Lena (Anna Kapaleva) travels from Moscow to northern Armenia to convince her grandpar ents to come back with her. The Caucasus re gion is at war and it’s only a matter of time
has indeed never demanded big subjects; what made them shine has always been her highly original and loving gaze. SKo
Varda by Agnès (Agnès Varda, France, 2019). 9-7 18:00 Moscow Cinema Red Hall.
before death strikes in Lena’s birthplace. The Lighthouse is full of danger, loss and trauma, but Sahakyan also injects several lovely en counters between eccentric Armenians. One thing that can never be taken from them is their identity. Identity is also at stake in Entropy (2012), a daring cinematic experiment about gender, fame and the end of the world. Starring several high-profile Russian celebrities (including enfant terrible Valeriia Gai-Germanika), Entropy imag ines how these spectacular personalities would anticipate a global catastrophe: by doing noth ing at all. This provocative film about apathy in the face of catastrophe is a prime example of the artistic freedom Sahakyan claimed as a film maker. Like the characters in the film, Sahakyan simply refused to conform to mainstream con ventions. As a result she surprised viewers with every new film, leaving behind a varied body of work that transcend all notions of what Arme nian cinema can or should be. HE
Farewell & Entropy. 9-7 14:30 Moscow Cinema Blue Hall.
Paving the way for masterpieces
Diamantino. 9-7 18:00 Cinema Star. Makala. 9-7 20:00 Cinema Star. Mimosas. 10-7 17:00 Kinopark. Paulina. 10-7 19:00 Kinopark.
Meet Jan Nowicki At today’s Rendezvous, renowned Polish ac tor Jan Nowicki (who can be seen at the fes tival in both the recent film The Last Family and the Wojciech Has classic The Hourglass Sanatorium) will discuss his prolific career in a talk moderated by Polish film critic Ar thur Zaborski. All Rendezvous sessions are in English or have English translation. 15:00 AGBU (2/2 Melik-Adamyan Str.)
Let There Be Light This year’s Let There Be Light Award will be given to Aleksandr Mindadze, one of the most acclaimed scriptwriters and directors in Russia, who is also a jury member at the festival. The award was established by the Armenian Apostolic church in 2012 to pro mote spiritual, cultural and humanitarian values and for a significant contributions to global cinematography. 15:00 Etchmiadzin Cathedral
Accompanying the restored outtakes from The Colour of Pomegranates in the Temple of Cinema installation, the festival is also screening three recently restored shorts by Sergei Parajanov, which give fascinating insights into his creative process. Parajanov managed to tweak his signature au diovisual style with every new film. Those who have visited Yerevan’s Parajanov Museum will recognize some of the artist’s stylistic interests in these rarely seen shorts: experiments with lay ers of images, abstract sound design, collagestyle compositions and frantic, playful editing. Like The Colour of Pomegranates, two of the shorts honor great artists of the Caucasus. Hakob Hovantanyan (1967) is a joyful ode to the titular ‘Raphael of Tbilisi’. Stylistically, this color ful portrait of an artist paved the way for Para janov’s subsequent masterpiece. Arabesques on the Pirosmani Theme (1985), one of the direc tor's last films, employs a more restrained style to
Created in 1962 by the French Union of Film Critics, the Critics’ Week (or La Semaine de la Critique in its native tongue) is organized every year in parallel with the Cannes film festival. The program focuses on discovering new talents, selecting first and second feature films only. As a result, it has discovered many directors who have gone on to be big names, such as Ken Loach, Andrea Arnold and François Ozon. The Critics’ Week program at Golden Apricot opens today with two screenings held back-toback. First up is Diamantino, the winner of the Grand Prize of the Critics’ Week in 2018. This hyperenergetic black comedy by American di rector duo Gabriel Abrantes and Daniel Schmidt starts out with a world famous soccer player who chucks it all in after his father dies. From there, the film goes on a wildly unpredictable ride in corporating everything from the European mi grant crisis and the resurgence of right-wing extremism to cloning and giant fluffy poodles. Diamantino’s utter madness is a stark contrast with the second film screening today, Makala. This minimalist and documentary-like film portrays the life of a young Congolese man who tries to make a living making and selling charcoal. Awarding this film its top prize in 2017, The Cannes Critics’ Week celebrated a true local boy: director Emmanuel Gras was born and raised in the small seaside town. The program concludes with two more screenings at Kinopark tomorrow of the Critics’ Week’s 2016 and 2015 winners, Mimosas by Olivier Laxe and Santiago Mitre’s Paulina. JBH
Get High in the Open Air
Kiev Frescos
portray Georgian outsider artist Niko Pirosmani. Kiev Frescos (1966) is of special historical sig nificance, as this short features the only remains of what Parajanov intended to be his featurelength follow-up to Shadows of Forgotten Ancestors (1964). The film was originally created as test footage, but Soviet officials balked at the anti-war sentiments. The project was scrapped and orders were given to destroy all negatives of the footage. However, Parajanov and his con
tributors managed to hide away a copy of the cinematic collage. The short beautifully summa rizes Parajanov’s whole career trajectory: even when pressured by political and external forces, he managed to accomplish surprisingly artistic feats in every possible scenario. HE
Hakob Hovnatanyan, Kiev Frescos & Arabesques on the Pirosmani Theme. 9-7 19:00 Moscow Cinema Blue Hall.
The starry night sky will be a very suitable backdrop for Claire Denis' earthly space film High Life. If this new masterpiece by mod ern master Denis isn't enough to draw your attention, go for the unique chance to see Moscow Cinema's open-air Summer Hall. 21:30 Moscow Cinema Summer Hall
Into the Night End your festival day in style and join the filmmakers and festival guests at the nightly Midnight Wrap-Up. 00:00 The Club (40 Tumanyan Str.)
GOLDEN APRICOT DAILY DAY 3 | 9 JULY | 2019
8 Ðàì²Ü²ìàðܺð
Your journey to where the east meets the west
GRAND HOTEL YEREVAN
Food, est. 800 B.C. Tel.: +374 10 59 16 00 Email: marketing@grandhotelyerevan.com
Yerevan | Dilijan | Moscow 10 Pushkin T.: +374 10 561 354
GOVERNMENT SUPPORT
GENERAL PARTNERS
6 Sayat Nova T.: +374 60 655 080
2/6, bld.13 Romanov T.: +7 495 782 19 98
INTERNATIONAL PARTNERS
PARTNER HOTELS
PARTNERS
GASTRONOMY PARTNERS
INFORMATION AND MEDIA PARTNERS PARTNER CINEMAS
PAYMENT PARTNER
LOGO AND DESIGN BY