Saga golfs á Íslandi (1942-2012)

GOLF Á ÍSLANDI

Saga golfíþróttarinnar á íslandi frá 1942 til 2012

Höfundar: Steinar J. Lúðvíksson, Gullveig Sæmundsdóttir

EFNISYFIRLIT I Saga golfíþróttarinnar á íslandi Lagt upp í langa ferð (1934-1941) 4 Barnsskónum slitið (1942-49) 47 Það er svo bágt að standa í stað (1950-59) 82 Kveikt í tundrinu (1960-69) 108 Útrásaráratugurinn (1970-80) 156 196 Íslandi komið á kortið (1980-89) .................................. (1990-99) 224 Stöðug sókn á öllum vígstöðum (2000-2012) 262

II. Barátta þeirra bestu

Íslandsmótið í höggleik (1942-2012) Sveitakeppni, Íslandsmót í holukeppni

LEK - ,,Í mörg horn að líta“ 512 PGA á Íslandi 524 SÍGÍ (Samtök Golfsamband fatlaðra Félag meistaraflokkskylfinga og Einherjar

VI. Meistarakvartettinn -Bestu kylfingar Íslandssögunnar -

314 404

III. Golfklúbbar/vellir

Höfuðborgarsvæðið 412 Reykjanes 432 Vesturland 440 Vestfirðir 453 Norðurland 461 Austurland 479 Suðurland 489

IV. Golfsamband Íslands

Forsetarnir tíu: Helgi Hermann Eiríksson, Þorvaldur Ásgeirsson, Ólafur Gíslason, Sveinn Snorrason, Páll Ásgeir Tryggvason, Konráð R. Bjarnason, Hannes Guðmundsson, Gunnar Bragason, Júlíus Rafnsson, Jón Ásgeir Eyjólfsson. Framkvæmdastjórar:

V. Samtök innan GSÍ

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

3

ValtýrAlbertsson t.v. og Gunnlaugur Einarsson, læknarnir sem ákváðu að kynna golfíþróttina á Íslandi. Myndin er tekin á Austurhlíðarvellinum 1935. Ljósm: Óþekktur

4

1

Saga golfíþróttarinnar á Íslandi

1934-1939

Lagt upp í langferð

Íslenskir læknar kynntust golfinu ytra og fluttu það heim með sér. Stofnun Golfklúbbs Íslands. Á hrakhólum með aðstöðuna. Fyrstu mótin. Golfið nemur land á Akureyri og í Vestmannaeyjum.

Snemmsumars 1935 mátti sjá menn með torkennilegan búnað á ferð í Reykjavík. Þeir báru með sér poka og upp úr þeim stóð eitthvað sem tilsýndar líktist hrífusköftum eða prikum. Og leið þessara manna lá til sama staðar. Þeir voru á ferð inn að Laugum – þó ekki til þess að fara þar í sund eða þvo þvotta eins og flestir aðrir heldur til að iðka íþrótt sem fæstir bæjarbúar kunnu deili á. Ákvörðunarstaðurinn var tún bæjarins Austurhlíðar. Þar vippuðu menn sér inn fyrir girðingu, gengu fram og til baka og sveifluðu tólum sínum. Þeir virtust hafa gaman af sem sást best á því að þeir komu aftur og aftur sömu erinda.

Sjálfsagt hafa margir hrist höfuð yfir þessu tiltæki og ef nokkrir mannanna sem þarna voru að leik hefðu ekki verið kunnir og mikilsmetnir borgarar í Reykjavík hefðu ugglaust einhverjir talið að viðkomandi væru gengnir af göflunum.

Með ferðum þessara manna inn að Laugum var golfíþróttin að nema land á Íslandi. Allmargir höfðu raunar heyrt

hennar getið og lesið lýsingar á því hvernig hún færi fram, ekki síst í blöðum Íslendinga í Vesturheimi sem öðru hverju sögðu frá íþróttinni m.a. frá séra N.S. Thorláksson sem lék golf á hverjum degi þótt hann væri að nálgast áttrætt Lögberg, Winnipeg 18. júní 1931, bls. 1. svo og í erlendum blöðum, aðallega breskum. Einhverja hefur sjálfsagt líka rámað í mikla ferðagrein sem Þorvaldur Thoroddsen hafði skrifað í Skírni endur fyrir löngu eða árið 1906 þar sem hann minntist nokkrum sinnum á að hafa séð golfvelli þegar hann ferðaðist um Bretlandseyjar árið 1906. Þá kom hann m.a. til skoska bæjarins St. Andrews sem hann sagði vera eldgamlan háskólabæ sem margir ferðalangar legðu leið sína til baðvista en þó ekki síður til að stunda golf. “Hér eru aðalheimkynni hnattleika þeirra, sem kallaðir eru “golf ” og Skotar leggja mikla stund á. Tvisvar á ári (í maí og október) eru stórir hnattleikafundir í St. Andrews og kemur þangað múgur og margmenni,” skrifaði Þorvaldur.Ferðaþættir frá Bretlandi eftir Þorvald Thoroddsen. Skírnir, 8. árg. 1906, bls. 320

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

5

Kólfleikurinn við allra hæfi

Kólfleikur var áður leikur yfirstéttarmanna, sem höfðu efni á að kaupa dýr landflæmi og láta breyta þeim í leikvöll. En í seinni tíð hafa bæjarfélög víða um heim látið gera leikvelli og gert leikinn ódýran og almennan, og svo þarf að verða hér á landi. Við þetta hefir leikurinn farið eins og kólfi væri skotið um löndin, enda er hann við hæfi allra, ungra sem gamalla, íþróttamanna og kyrrsetumanna. Það má iðka hann einn sér og með mörgum félögum. Það má fara hart eða hægt yfir. Það má iðka hann í stillu og stormi, sól og regni, á öllum árstíðum, nema þegar snjór liggur yfir landinu.

Kólfleikurinn fellur vel við náttúruskilyrði okkar og ástæður hvers einstaks, en ódýr verður hann fyrst þegar bæjarfélagið kemur til hjálpar og býr í haginn. (Út um grænar grundir. Kylfingur 2. tbl. 1. árg. júní 1935)

Heppileg íþrótt

Gamanið gat kárnað Þess var gjarnan getið í íslenskum blöðum þá er þau fjölluðu um erlenda fyrirmenn að þeir stunduðu golf í tómstundum sínum og neðanmáls í dag- og vikublöðum voru gjarnan framhaldssögur um fyrirmenn sem léku golf á víðum völlum áður en þeir fóru í fínu klúbbana sína. Ástkonurnar eða eiginkonurnar fylgdust oft með þessum leik þeirra, fullar aðdáunar og gáfu frá sér hálfkæfð óp þegar eitthvað var sérstaklega vel gert. Þótt golfið þætti meinleysislegur leikur gat þó kárnað gamanið. Alla vega hafði Alþýðublaðið ljóta sögu að segja í októbermánuði árið 1931. Hún sagði frá fegurstu stúlkunni í bænum Methuen í Bandaríkjunum. J. Evart Hill hét hún og átti mikinn fjölda af aðdáendum og biðlum. Dag einn fór hún í golfleik með einum af áköfustu biðlum sínum. “Allt í einu sló hann kúluna í 20 metra fjarlægð frá stúlkunni en kúlan sentist í annað auga hennar og sprengdi það út.”Alþýðublaðið 16. október 1931 bls. 4 Þetta þótti mörgum ljótt að heyra og sanna að golfíþróttin væri ekki hættulaus fremur en aðrar íþróttagreinar.

-Og hvaða íþróttir álitið þér heppilegastar?

Golfklúlur slegnar á árbökkum

-Tvímælalaust allar útiíþróttir fyrst og fremst. Þær eru án efa heilsusamlegastar. Af útiíþróttum skal ég sérstaklega nefna golfíþróttina því það er íþrótt sem óhætt er að iðka án nokkurrar hættu fyrir heilsuna.

Golfið þjálfar allan líkamann jafnt og hæfir öllum jafnt, ungum sem gömlum, veikluðum sem hraustum.

Því fór fjarri að golfkúlurnar sem slegnar voru á túninu í Austurhlíð væru þær fyrstu sem flugu um loft á Íslandi.

Löngu áður höfðu bæði útlendingar og Íslendingar reynt fyrir sér þótt engir væru golfvellirnir. Reyndu þeir að finna slétta bala og grundir, gjarnan árbakka, til að reyna hæfni sína í íþróttinni. Þannig fréttist það t.d. þegar árið 1912 að fundist hefðu hvítar kúlur við Laxá í Aðaldal og rifjaðist þá upp fyrir mönnum að enskur laxveiðimaður hefði verið að leika sér að því að slá slíkar kúlur á árbökkunum milli þess sem hann renndi fyrir lónbúann. Sumar kúlurnar höfðu ekki ratað rétta leið og horfið honum í mosa eða gras þar sem þær fundust löngu, löngu síðar. Og víst er að William F. Pálsson sem lengst af ævi sinnar var bóndi og frímerkjakaupmaður á Halldórsstöðum í Laxárdal nyrðra hefur einhvers staðar á heimaslóðum sínum slegið golfbolta.

William sem fæddur var árið 1896 átti skoska móður fór með henni til Skotlands á unglingsárum sínum og þar hefur hann kynnst golfíþróttinni.Þjóðviljinn 13.-14. desember 1980 bls. 16. Þegar hann hélt heimleiðis aftur hafði hann í fórum sínum nokkrar golfkylfur og bolta. Engum sögum fer af því hvort og hvernig hann stundaði íþróttina á Húsavík þar sem hann vann sem verslunarmaður um tíma eða þá á Halldórsstöðum. En kylfurnar varðveitti hann og þegar

Auk þess má segja, að golfíþróttin hafi þann eiginleika fram yfir margar aðrar íþróttir að hún er einstaklega aðlaðandi og skemmtileg. Menn gleyma öllum áhyggjum daglega lífsins meðan þeir leika golf og þess vegna er mikil hvíld í að leika þá íþrótt. Og vegna þessa og margs annars nenna menn svo vel að iðka golf, enda hefir það sannast að menn sem einu sinni byrja að iðka golf og komast eitthvað inn í þá íþrótt hætta aldrei.

(Dr. med Halldór Hansen í viðtali við Morgunblaðið 7. maí 1939)

6

sæti í stjórn Golfklúbbs Reykjavíkur og var formaður Nesklúbbsins um árabil, auk þess sem hann ritstýrði blaðinu Kylfingi um tíma.

Morgunblaðið 27. júní 1999 bls. 35.

Tískan festi orðið golf í sessi Ekkert vafamál er hins vegar hvernig Íslendingar kynntust orðinu golf best og hefur sennilega fest það strax í sessi fremur en önnur orð sem notuð voru um íþróttina í frumbernsku hennar í landinu. Snemma á öldinni fóru að berast flíkur til landsins, svokallaðar golfblússur sem urðu fljótlega eftirsóttar og einskonar tískuvara sérstaklega á þriðja og fjórða áratug aldarinnar. Um var að ræða mittisblússur bæði á karla og konur og þótti enginn maður með mönnum sem ekki átti slíka flík hvortheldur til að ganga í hversdags eða nota sem spariflík. Verslanirnar auglýstu slíkan fatnað hver í kappi við aðra og þannig varð orðið golf tamt á tungu landans þegar fæstir vissu að til væri íþróttagrein sem héti þessu nafni. Orðið kólfleikur og afleidd orð af því sem sumir vildu velja íþróttinni náði því aldrei að festa sig í sessi.

Almenningsgolfvellir juku útbreiðsluna Fjölmargir Íslendingar sem stunduðu nám erlendis kynntust golfíþróttinni ýmist af eigin raun eða af afspurn. Golfið átti hvarvetna auknum vinsældum að fagna og þá ekki síst Walter Arneson kom hingað til lands í ársbyrjun 1935 til að kenna golf í á þeim slóðum sem Íslendingar sóttu mest, í gamla Landsímahúsinu. Hann var því fyrsti golfkennari landsins. LjósBretlandi og á Norðurlöndunum. Þar voru að mynd: Borgarskjalasafn. verða þau þáttaskil í sögu íþróttarinnar að það voru ekki lengur aðeins fyrirmenn og aðalhann var orðinn aldraður maður árið 1977 gaf hann linn sem áttu nóg lönd til þess að gera nothæfa golfvelli Golfklúbbi Húsavíkur þessa eðalgripi og hanga þeir þar sem stunduðu íþróttina. Ýmis sveitarfélög og samtök tóku nú uppi á vegg – sennilega elstu golfkylfur sem til eru í íþróttina upp á arma sér og sáu til þess að gerðir voru landinu. Í Reykjavík höfðu margir veitt athygli ungum golfvellir sem allur almenningur fékk aðgang að. Aukin pilti, Jóni Thorlacius sem sást oft slá hvítar kúlur þar eftirspurn hafði það svo í för með sér að farið var að sem aðstaða var til. Jón hafði ungur flutt með foreldrum framleiða golfáhöld í verksmiðjum en lengst af höfðu þau sínum til Kanada þar sem kynntist golfinu og keypti sér verið handgerð og voru þar með rándýrir kjörgripir sem kylfur og kúlur sem hann hafði meðferðis er hann flutti tiltölulega fáir höfðu efni á að eignast. Verksmiðjuframaftur til Íslands, þá unglingur. Jón sem lengst af starfaði leiðslan varð til þess að farið var að nota nýjar aðferðir við sem prentsmiðjustjóri í Félagsprentsmiðjunnu átti eftir að koma mikið við sögu golfsins á Íslandi. Hann átti m.a. smíðina og verðið lækkaði til muna.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

7

Keppni við sjálfan sig “Fyrir hvern einasta kylfing er leikurinn í raun og veru stöðug keppni, hvort sem hann leikur einn eða við aðra, fullkomin íþróttaæfing, holu eftir holu yfir allan völlinn. Kylfingurinn leitast við að koma höggafjölda sínum á hverri holu niður úr því venjulega og höggafjöldanum á heilum hring sömuleiðis. Hann keppir stöðugt að því að komast eins nálægt “Bogey” vallarins og unnt er. Hann er því við hvert einasta högg í stöðugri keppni við sjálfan sig og við völlinn, sem hann leikur á. Þessi keppni, þessi eilífa glíma, seiðir hann og dregur út á völlinn aftur, hvenær sem hann kemst höndum undir, til þess að reyna að gera betur en síðast. Þegar tveir eða fleiri leika saman, keppa þeir einnig hver við annan, og eins þótt ekki sé um reglulega kappleiki að ræða.”

(Kylfingur 4. tbl. 5. árg. desember 1939. Hvað er golf ?, bls. 49)

Fyrir fólk á öllum aldri

“Fólk getur byrjað að leika golf á hvaða aldri sem er, en maður er óhjákvæmilega stirður ef maður byrjar eldri en sjötugur. Best er að byrja innan við fermingu, því þá getur líkamninn best lagað sig eftir leiknum og fyrsta flokks kylfingar verða fáir, sem ekki byrja ungir. Á hinn bóginn geta menn orðið sæmilegir kylfingar, þótt þeir byrji ekki fyrr en 50 – 60 ára, haft ánægju af leiknum og fengið í honum nauðsynlega hreyfingu, dægrastyttingu og félagslíf. Og fyrir fullorðna menn er golf eina hentuga íþróttin, því þeir geta þar skammtað sér sjálfir gönguhraðann og áreynsluna, eftir aldri og þoli.”

(Kylfingur 4. tbl. 5. árg. desember 1939.

Hvað er golf ?, bls. 54)

8

Golfvöllur á Þingvöllum? Þótt farið væri að stunda golf í einhverjum mæli á Íslandi snemma á öldinni fór litlum sögum af því fyrr en eftir 1930. Það sem helst háði því að íþróttin skyti rótum og næði útbreiðslu var að ekki var til nothæft landssvæði til þess að iðka hana. Árið 1930 var haldin mikil Alþingishátíð á Þingvöllum og þar reis geysimikil tjaldborg. Til þess að sæmilega gengi að tjalda var sléttað þar svæði niður á völlunum Jón Thorlacius (1914-1999) og athyglisvert verður að teljast kynntist golfíþróttinni ungur að að einhver lét sér detta í hug að aldri. þarna gæti verið hið ákjósanlegasta landssvæði fyrir golfvöll. Í nóvember árið 1931 stakk einhver J.J. Jónas Jónsson frá Hriflu? niður penna og skrifaði grein sem birtist í Tímanum þar sem sagði m.a.: “Til að leika “golf ” þarf mikið landrými og eru bezt fallnar til leiksviðs grasivaxnar hæðir, lítt eða ekki þýfðar. Hér er lítið um þessháttar landslag. Ef til vill er hinn eini nokkurnveginn hentugi staður fyrir “golf ” í námunda við Reykjavík, grundir þær á Þingvöllum, þar sem tjaldborgin stóð á Alþingishátíðinni. Er nú verið að athuga hvort ekki mætti þar, með nálega engum tilkostnaði byrja að iðka þessa íþrótt næsta sumar.”Tíminn, 7. nóvember 1931 bls.

286 Sennilega er þetta fyrsta uppástungan um stað fyrir golfvöll sem birtist opinberlega á Íslandi. Hins vegar fer engum sögum af þeirri athugun sem J.J. talar um í greininni, né heldur að það kæmi til einhverra framkvæmda. Grundirnar á Þingvöllum voru eftir sem áður “börnum og hröfnum að leik”.

Frumherjar á ferðalagi Nú er frá því að segja sumarið 1934 voru tveir íslenskir læknar, Gunnlaugur Einarsson og Valtýr Albertsson, á ferð um Svíþjóð og Noreg. Þegar þetta var voru þeir báðir rúmlega fertugir og störfuðu í Reykjavík. Mun þarna hafa verið um námsferð að ræða en þeir höfðu á sínum tíma numið fræðin á Norðurlöndunum og raunar víðar. Þegar þeir voru staddir í Svíþjóð bauð starfsbróðir þeirra, Björkmann að nafni, þeir í boð til smáeyju einnar í grennd við Gautaborg þar sem margir læknar voru samankomnir sem áttu það sameiginlega áhugamál að leika golf. Fór svo að þeir drógu

þá Gunnlaug og Valtý með sér út á völl og sýndu þeim um hað íþróttin snerist. Kylfingur 14. – 18. árg. Reykjavík 1952, bls. 33. Og ekki var að sökum að spyrja. Þeir ánetjuðust íþróttinni strax og segir sagan að þegar leið á veru þeirra ytra hafi þeir verið farnir að spila golf á hverjum degi. Nú á dögum væri sennilega sagt að þeir hefðu tekið golfbakteríuna. Ræddu þeir það sín á milli í ferðinni að gaman væri að geta stundað golf eftir að heim til Íslands kæmi og sennilega væri ástæða til þess að láta á það reyna hvort nógu margir í Reykjavík kynnu eitthvað fyrir séreða hefðu áhuga til þess að hægt væri að stofna þar félagsskap. Ekki minnkaði áhuginn þegar þeir félagar komu til Kaupmannahafnar áður en þeir héldu heim. Þar komust þeir í kynni við bandarískan golfkennarar Walter Arnesen að nafni. Sá hafði komið yfir hafið til þess að kenna Dönum golf og þeir Gunnlaugur og Valtýr notuðu tækifærið og fóru í golfkennslu til hans á Klövenmarken á eyjunni Amager. Það var raunar ekki golfvöllur en sæmilegasti flugvöllur sem notaður var lið að leika golf milli þess sem flugvélarnar lentu eða tóku sig á loft. Vitanlega barst það í tal í kennslutímunum að þeir væru á leið til Íslands Sveinn Björnsson, sendiherra í Kaupmannahöfn lagði hönd á plóg við stofnun klúbbsins. þar sem golfíþróttin hefði tæpast numið land ennþá og engin aðstaða væri til þess að stunda Ljósmyndari óþekktur. Úr bók: Sagan sem ekki mátti segja. hana. Hvatti Arnesen þá félaga óspart að láta Menn fóru að líta í kringum sig eftir heppilegu svæði til sín taka og hét þeim liðveislu við landnámið í grennd við byggðina þar sem unnt væri að koma upp – bauðst til þess að koma til Íslands og kenna golf þegar golfvelli og fengu helst augastað á svæði í Laugardalnum, því sem kallað var nauðsynleg undirbúningsvinna væri lokið.Árbók íþróttamanna 1946 – 1947 , Reykjavík 1947, í landi jarðarinnar Austurhlíðar. Þar voru sæmilega afgirt bls. 195; Kylfingur 1. tbl. 1. árg. júní 1935, bls. 6. Þá munu og slétt tún og það víðáttumikil að þar átti að vera hægt að koma upp velli sem væri nokkrar holur. Rætt var við þeir félagar einnig hafa hitt Svein Björnsson sem þá var sendiherra Íslands í Kaupmannahöfn og hann hvatt þá til ábúanda jarðarinnar og kom í ljós að hann vildi gjarnan leigja landið. Staðurinn var að vísu dálítið afskekktur en aðgerða en Sveinn hafði þá stundað golf í nokkur ár og þangað var kominn bærilegasti akvegur og ekki spillti var orðinn liðtækur kylfingur.Árbók íþróttamanna 1946 það heldur fyrir að strætisvagnar gengu þarna inn eftir – 1947, Reykjavík 1947, bls. 195.Mun Sveinn raunar og að sundlaugunum á stundarfjórðungs fresti. Að auki hafa verið fyrsti Íslendingurinn sem gekk í golfklúbb og var nothæfur sumarbústaður eða geymsluhús á svæðinu í stundaði íþróttina reglulega. eigu Einars Eyjólfssonar kaupmanns frá Hvammi í Landi Guðmundur G. Hagalín. Eldur er bestur, Reykjavík Þegar heim til Íslands kom sátu þeir Gunnlaugur og Valtýr ekki auðum höndum hvað golfið varðaði. Þeir kön- 1970, bls. 272 sem stóð leigutökum til boða. Ekki dró það heldur úr áhuga manna að um þetta leyti kom pakki til nuðu hverjir stunduðu íþróttina eða þekktu til hennar og sjálfsagt hefur það komið þeim á óvart hversu margir þeir læknanna frá Björkmann hinum sænska. Í honum reyndust vera nokkrar gamlar golfkylfur sem sá sænski hafði voru og hve spenntir menn voru fyrir hugmyndinni að stofna félag, koma upp velli og fara að leika golf af alvöru. safnað og sendi hingað sem gjöf.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

9

Gísli Halldórsson arkitekt teiknaði upp legu golfbrautanna í Laugardalnum eftir lýsingu Jóhanns Eyjólfssonar árið 1997, sextíu árum eftir að hætt var að leika á vellinum. Vallarsvæðið var í norðvesturhluta dalsins, þar sem helstu íþróttamannvirki borgarinnar er að finna.

Liðveisla listmálarans Þessir nýju möguleikar hleyptu Gunnlaugi og Valtý kapp í kinn. Þeir fengu golfáhugamenn einn af öðrum til fundar við sig þar sem stofnun golfklúbbs var rædd. Nutu þeir liðveislu og leiðsagnar Vestur – Íslendingsins Emile Walters sem var í golfklúbbi í heimalandi sínu og vissi hvernig starfið þar var skipulagt. Walter þessi var kunnur listmálari sem sýnt hafði verk sín víða um lönd og hafði selt málverk til fjölmargra listasafna. Hann var fæddur í Winnipeg árið 1893 en fluttist með fjölskyldu sinni til Bandaríkjanna þegar hann var 5 ára og átti heima þar eftir það.Fálkinn, 6.tbl. 3. árg. 8. febrúar 1930 bls. 4 Hjálpaði hann Gunnlaugi og Valtý m.a. að semja frumdrög að lögum fyrir væntanlegan golfklúbb og lagði þeim einnig lið við að setja niður á blað helstu reglur leiksins sem hafa þurfti í huga.

Læknarnir höfðu ekki gleymt fyrirheitum þeim sem golfkennarinn í Kaupmannahöfn, Walter Arneson, hafði gefið þeim. Honum rituðu þeir bréf og fengu svar með næstu skipsferð. Hann ætlaði að standa við það sem hann hafði sagt, koma til Íslands og kenna golf ef því væri að skipta.

10

“Stórskotalið” á stofnfundi Undirbúningsstarfinu miðaði svo vel að 30. nóvember 1934 var blásið til fundar að Hótel Borg og þangað boðaðir þeir sem sýnt höfðu stofnun golfklúbbs mikinn áhuga. Mættu ellefu menn til fundarins og var þar sannarlega um að ræða “stórskotalið” – menn sem stóðu framarlega í íslensku þjóðlífi og voru líklegir til þess að láta til sín taka. Þeir sem mættu á fundinn voru eftirtaldir: Gunnlaugur Einarsson, læknir Valtýr Albertsson, læknir Ásgeir Ásgeirsson, fræðslumálastjóri Björn Ólafsson, stórkaupmaður Eyjólfur Jóhannsson, framkvæmdastjóri Gunnar Guðjónsson, skipamiðlari Hallgrímur Hallgrímsson, forstjóri Haraldur Árnason, kaupmaður Kjartan Thors, framkvæmdastjóri Magnús Kjaran, stórkaupmaður Sveinn Björnsson, sendiherra.

Einhugur var á fundinum um að kominn væri tími til að stofna golfklúbb í Reykjavík. Þeir Gunnlaugur Einarsson, Valtýr Albertsson og Gunnar Guðjónsson voru kjörnir í undirbúningsnefnd að stofnun klúbbsins og jafnframt var

dastjóri, Guðmundur Hlíðdal landssímastjóri og Helgi H. þeim falið að vinna að því að fá Walter Arneson golfkenEiríksson skólastjóri. Á fundinum var einnig samþykkt að nara til landsins. Þremenningarnir létu hendur standa taka landssvæðið í Austurhlíð á leigu fyrir golfvöll og átti fram úr ermum þar sem aðeins hálfum mánuði eftir leiga fyrir það og húsið að vera 2.500 krónur á ári. Þá var undirbúningsfundinn var boðað til stofnfundar klúbbsins með bréfi sem sent var öllum þeim sem vitað var að hefðu einnig samþykkt að þeir sem hefðu skráð sig í klúbbinn áhuga á golfíþróttinni en rætt hafði verið við marga þeirra fyrir 6. janúar 1935 teldust stofnfélagar.Morgunblaðið 18. desember 1934 Þegar sá dagur rann upp höfðu 57 gerst áður en til fundarins kom. Í bréfinu var fyrst fjallað um félagar, greitt tilskilin gjöld og töldust því fullgildir félagar að golfiðkun færi í vöxt um allan heim, sökum heillandi – þeir fyrstu í golfklúbbi á Íslandi. og heilsubætandi áhrifa sinna. Hún ætti sérstakt erindi til Reykvíkinga sem ástunduðu miklar kyrrsetur og litla Á aðalfundinum voru klúbbgjöld ákveðin og var þeim hreyfingu. “Vér undirritaðir vorum nýlega til þess kosnir af nokkrum áhugamönnum um golf, að athuga möguleika skipt í nokkra flokka. Skyldu þeir sem kallaðir voru “hluttækir seniores” greiða fimmtíu krónur, “hluttæk” hjón áttu til þess að koma af stað golfíþróttinni hér í Reykjavík,” að greiða sextíu krónur, “hluttækir juniores” tuttugu og segir síðan í bréfinu. fimm krónur og “óhluttækir” félagar eina krónu. Til þess Af boðsbréfinu má einnig marka að undirbúningur að finna út hversu háar upphæðir þetta voru á nútímamælæknanna og annarra er þeir höfðu kallað til var vel á likvarða þarf að hafa einhverja viðmiðun og má nefna að veg kominn þar sem þess var getið að völ væri á ágætum á þessum tíma kostaði mánaðaráskrift að Morgunblaðinu og þaulvönum golfkennara sem gæti komið fljótlega 2 krónur. Árgjald hjóna var því sem svaraði til 30 mánaða eftir áramót til að kenna bæði innanhúss og utandyra áskriftar. Má af þessu ljóst vera að árgjald klúbbins var og aðstoða við að koma upp golfvelli. Þá er einnig hægt töluvert hærra en nú gerist og gengur og raunar mjög hátt að lesa úr bréfinu að þegar hefur verið búið að semja um á þessara tíma mælikvarða þegar ekki voru miklir peninað taka túnin í Austurhlíð og húsið þar á leigu þar sem gar í umferð og flestir áttu nóg með að hafa eitthvað að talað er um að fyrir hendi sé bæði húsnæði og landrými. bíta og brenna.

Boðað var til stofnfundarins í Oddfellowhúsinu föstudaginn “Wally” naut vinsælda 14. desember og var dagskrá hans í sex liðum. Fundurinn átti að Hjólin voru byrjuð að snúast. hefjast með því að Sveinn BjörnsFljótlega eftir áramótin 1934 son sendiherra flytti erindi um – 1935 kom Walter Arneson golf, síðan var boðað að Gunngolfkennari til landsins og laugur Einarsson myndi skýra aflaði hann sér strax mikilla frá undirbúningsvinnu og sýnda vinsælda klúbbfélaga í mynd sem hann hafði tekið af Golfklúbbi Íslands sem og kennara við golfleik og að lokum annarra sem hann umgekkst. átti síðan að bera frumvarp til laga Var honum fljótlega valið undir fundarmenn og kjósa stjórn gælunafnið Walli og þekktu klúbbsins.

Oddfellowhúsið við Vonarstræti þar sem fyrsti margir Reykvíkingar hann Allt fór svo sem ætlað var. Á tilsetGolfklúbburinn var stofnaður í desember 1934. undir því. Strax eftir komu tum tíma mætti hópur prúðbúinna hans til landsins byrjaði hann manna í Oddfellowhúsið. Guðað kenna innanhúss og mun mundur Hlíðdal landssímastjóri Hermann Jónasson þáverandi lögreglustjóri hafa útvegað var kjörinn fundarstjóri og Einar E. Kvaran bankabókari fundirritari. Þarna var samþykkt að stofna klúbb sem fékk húsnæði fyrir æfingarnar. Þar var hins vegar hvorki hátt til lofts né vítt til veggja og var því aðallega slegið í net sem nafnið Golfklúbbur Íslands og kjörin var fyrsta stjórn var rétt fyrir framan kylfinginn og æfð pútt á sæmilega hans. Gunnlaugur Einarsson læknir var kjörinn formaður, Gunnar Guðjónsson, skipamiðlari ritari, Gottfred sléttu gólfi. En kennslan kom samt að góðum notum og undir leiðsögn Walla stigu margir sín fyrstu spor í íþrótBernhöf, sölustjóri gjaldkeri og meðstjórnendur Valtýr tinni þennan vetur. Walli hafði þó tiltölulega stuttan Albertsson læknir, Eyjólfur Jóhannsson, framkvæm-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

11

stans þar sem hann hélt aftur af landi brott 4. apríl með það loforð í farteskinu að koma aftur þegar næsta sumar.

Kvöldið áður en hann fór var honum haldið samsæti sem um 40 klúbbmeðlimir sátu og þess getið að allir hafi skemmt sér hið besta.

Sex holu völlur í Laugardalnum Strax á útmánuðum hófst undirbúningur fyrir sumarið.

Sumarbústaðurinn í Austurhlíð sem leigður var sem klúbbhús var tekinn í gegn og girðingar umhverfis völlinn lagaðar og endurbættar þannig að ekki væri hætta á ágangi búfénaðar um sumarið. Völlurinn var skipulagður og reynt að útbúa teiga og flatir svo sem kostur var. Landsvæðið var um 6 hektarar og þar var komið fyrir sex holum.

12

Samanlögð lengd brauta var 1.130 metrar og ákveðið var að völlurinn yrði par 32. Til tals mun hafa komið að koma fyrir einni eða tveimur sandgryfjum á vellinum en horfið frá því þar sem slíkt var talin of mikil landröskun á leigujörð og eins vegna þess að menn voru sammála um að torfærurnar væru nógar þótt slíku yrði ekki bætt við.

“Fyrsta, fimmta og sjötta braut lágu yfir djúpa og hættulega læki, fulla af álum og öðrum illfiski, er seiddu til sín bolta byrjendanna og skiluðu þeim ófúsir aftur.”Kylfingur 10. árg., Reykjavík 1944, bls. 43. Það voraði vel 1935. Bestur en elstu menn mundu. Á sumardaginn fyrsta gerði blíðviðri um land allt og hélst svo í langan tíma. Ekki ein einasta frostnótt, hvað þá meira og marga daga var hitinn í Reykjavík mældur í tveggja stafa

Fyrsta íslenska golfmyndin sem birtist í dagblöðum var frá vígslu golfvallarins í Laugardalnum 12. Maí 1935. Á myndinni eru félagar í Golfklúbbi Íslands og gestir þeirra. Aftasta röð frá vinstri: Kristinn Markússon, Johan Rönning, Bergur G. Gíslason, Karl Jónasson, Magnús Andrésson, Gottfreð Bernhöft, Daníel Fjeldsted, Valur Nordahl (veitingamaður), Sigurður Jónsson, Ásgeir Ólafsson, Ólafur Gíslason, Valtýr Albertsson, Sveinn Valfells, Guðmundur Ásbjörnsson, Haraldur Árnason, Hallgrímur Fr. Hallgrímsson og Einar Pétursson. Miðröð frá vinstri: Ingibjörg Gísladóttir, Friðbjörn Aðalsteinsson, Gunnar Guðjónsson, Gunnlaugur Einarsson, Gourley frá Lever brothers, Sigurður B. Sigurðsson, Helgi Hermann Eiríksson og Unnur Pétursdóttir. Fremsta röð frá vinstri: Ólöf Möller Andrésson, Jóhanna María Bernhöft, Guðmunda Kvaran, Unnur Magnúsdóttir, Anna Kristjánsdóttir, Kristrún Bernhöft, Karitas Sigurðsson, Helga Valfells og Ágústa Johnson.

Ljósm: Óþekktur./Úr myndasafni ISÍ

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

13

tölu.Morgunblaðið 12. maí 1935,bls. 4 Það var eins og veðurguðirnir hefðu sérstaka velþóknun á þeim sem voru að undirbúa golfvöllinn í Laugamýrinni. Strax og gras fór að gróa var völlurinn sleginn jafnt og þétt, auðvitað með orfi og ljá og svo vel gekk þetta allt saman að ákveðið var að vígja völlinn formlega og með hátíðlegri viðhöfn 12. maí og opna þá jafnframt klúbbhúsið til afnota fyrir félagsmenn. Þetta var á sunnudegi og veðurblíðan var söm við sig.

Hæg norðanátt og glampandi skólskin allan daginn. Það var kannski eins gott því athöfnin við opnun golfvallarins tók langan tíma. Hún byrjaði á ræðuhöldum sem stóðu í um það bil klukkustund en að þeim loknum stilltu viðstaddir sér upp við klúbbhúsið í myndatöku. Síðan hófst gamanið fyrir alvöru og eftir dagskrá sem lýst var svo: “Kl. 15. Golfleikur félagsmanna í smáhópum (2 – 4). Þeir æfðustu byrja. Þess er vænst að hver hópur taki a.m.k. 1 gestanna með sér sem áhorfanda leikinn út.

Kl. 15. Frjálsar veitingar. Félagar eru beðnir að gera pantanir sínar hjá bryta áður en golfleikurinn hefst, til þess að greiða fyrir afgreiðslu. Stjórn klúbbsins annast veitingar handa gestum.”Kylfingur. 1. tbl. 1. árg. júní 1935, bls. 9. Það kom í hlut formanns Golfklúbbs Íslands, Gunnlaugs Einarssonar, að flytja aðalræðuna við vígslu vallar og skála. Þar rakti hann aðdragandann að stofnun klúbbsins, þakkaði þeim sem mesta liðveislu höfðu veitt og hvatti fólk óspart til þess að kynna sér íþróttina og stunda hana sér til heilsubótar. “Ég held nú að öllum megi ljóst vera, hvert erindi golf á til okkar, sem flestir sitjum inni allan daginn eins og belja á bás og öndum að okkur bæjarrykinu, þegar við skjótumst í bíl milli húsa. Golf gefur okkur holla hreyfingu og loft í lungun í skemmtilegu umhverfi við spennandi leik sem samstillir vöðva og taugar og verður okkur ómetanleg og heillandi heilsubót og lífs-elexír, og það því meir, sem við iðkum það meir,” Kylfingur 1. tbl.

1. árg. Reykjavík, júní 1935, bls. 11 sagði Gunnlaugur í vígsluræðunni og vissulega átti læknirinn að vita hvað hann sagði.

Gunnlaugur gerði einnig þá örðugleika sem við var að etja að umtalsefni í ræðunni. “Byrjunarörðugleikar eru að jafnaði talsverðir á hverju sem er, en líklega óvíða meiri en að koma af stað golfíþróttinni, því að til þess útheimtist svo afskaplega margt og kostnaðarsamt. Fyrst

14

þarf a.m.k. 50 vel stæða og fórnfúsa félaga. 2) góða kennslu (innandyra helst). 3) Því næst strax golfvöll og 4) klúbbhús. – Allt þetta höfum við fengið í dag. Við höfum um 70 félaga. Við höfum haft góða kennslu, við höfum fengið góðan golfvöll, þótt lítill sé, og húsið gæti verra verið. – En í stað þess að hafa golfvöll, sem er 18 hektarar að stærð og rúmar 18 holur, höfum við golfvöll, sem er aðeins 6 hektarar að stærð og rúmar aðeins 6 holur.

Og í stað þess að klúbburinn eigi völlinn sjálfur, erum við hér leiguliðar til eins árs og borgum 2.500 krónur fyrir.”Kylfingur 1. tbl. 1. árg., Reykjavík, júní 1935, bls. 10. Þótt ekki fari af því sögum er ekki að efa að þeir sem sóttu vígsluhátíðina hafi skemmt sér hið besta við að fylgjast með þeim “æfðustu” leika listir sínar á vellinum og njóta þeirra veitinga sem í boði voru. Við tók tími þar sem annasamt var á vellinum og þeir sem eitthvað kunnu og voru klúbbfélagar notuðu langþráð tækifæri. Hópur af stálpuðum strákum fékk þarna vinnu við umhirðu vallarins eða sem kylfusveinar eða “kaddíar” eins og strax var farið að kalla þá og það var nóg að gera hjá Val Norðdahl sem ráðinn hafði verið vallarstjóri og átti jafnframt að sjá um veitingar í skálanum. Eitt af meginverkefnum hans var að sjá til þess að forvitnir gestir færu ekki inn fyrir vallargirðinguna eða inn í klúbbhúsið en allt frá upphafi voru klúbbfélagar beðnir að taka ekki gesti með sér þangað inn. Átti það við alla nema þá sem stjórn klúbbsins vildi bjóða með sér. Ástæða þessa banns var sögð sú að það væri leiðinlegt fyrir klúbbfélaga að koma þreyttir og þyrstir úr golfleiknum og fá þá ekki sæti í klúbbhúsinu fyrir forvitnum gestum. Sagt var að golfvellir væru slíkum lokaðir hvar sem væri í heinum en annað mál væri þótt séð væri í gegnum fingur með einum og einum nákomnum vini eða ættingja einhvers félaga. Aðgöngubann gilti hins vegar ekki fyrir útlendinga sem máttu koma ef þeir voru “introduced by” einhverjum félagsmanni.

Kylfingur gullkista heimilda Svo mikill kraftur var í klúbbnum að ákveðið var að ráðast í að gefa út blað, einskonar félagstíðindi, og fékk það nafnið Kylfingur. Einum meðstjóranda í stjórn klúbbsins, Helga H. Eiríkssyni, var falin ritstjórn blaðsins og rækti hann það starf af mikilli alúð og áhuga. Í ritstjórnargrein fyrsta tölublaðsins segir að stjórn klúbbsins vilji láta prent og pappír geyma frásögn um þann sögulega viðburð að golfíþróttin sé komin til Íslands og flytja félagsmönnum prentaðar fréttir og upplýsingar fremur en að þylja það

upp á fundum. Fyrir bragðið eru til á prenti frásagnir af starfi klúbbsins og baráttu frumherjanna sem ella er hætt við að hefðu farið í glatkistuna að meira eða minna leyti.

Alltaf sömu vandamálin Á þessum fyrstu dögum golfíþróttarinnar á Íslandi stóð ekki á því að andagiftin færi að svífa yfir teigum, brautum og flötum. Menn orðuðu hugsanir sínar og væntingar í íþróttinni í bundið mál og ljóst má vera af því sem þar var skráð að vandamálin sem margir áttu við að glíma eru hin sömu og eru til staðar enn þann dag í dag.

W. Phillip Scott einn af eigendum og framkvæmdastjórum enska fyrirtækisins Unilever Ltd. afhendir stjórn klúbbsins meistarabikarinn (Lever Challenge cup) sem keppt var um í fyrsta skipti árið 1935.

Myndin er tekin 12. ágúst 1935 fyrir utan félagsheimili klúbbsins í Laugardal. Frá vinstri: Helgi Hermann Eiríksson, Gottfried Bernhöft, Gunnar Guðjónsson, Phillip Scott, Gunnlaugur Einarsson, óþekktur, óþekktur og Walter Arneson golfkennari. Úr safni: Borgarskjalasafn

Með hrifningu beindi eg kylfu að knött, svo kvað við í lofti og þaut við í eyra.

En armurinn beygðist, eg hitti út í hött, þótt hæfði eg boltann, - hann sást ekki meira -.

En samur var krafturinn, lundin ei lött, minn lífsóður hljómskær sem vorljóð að heyra.

Ef golfleikur kveður mér samúð í sál og sungið eg get hvað sem þyrnunum líður, þá er hann það fjörefni, er fjaðrandi stál

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

15

fjötrar í taugum og lífsmagn oss sýður.

Hann færir oss hamingju, fjörvar vort mál, vér finnum hvað lífið oss skipar og býður.

Kylfingur. 2. tbl. 1. árg. Reykjavík júní 1935 bls. 17-18 Fremur lítið er vitað um hvernig aðstaða var á hinum fyrsta golfvelli á Íslandi. Sem fyrr greinir var um 6 hektara landssvæði að ræða í krikanum milli Þvottalaugavegar, Reykjavegar og Sundlaugavegar. Um svæðið liðaðist lítill lækur með volgu vatni sem kom úr sundlaugunum og víða á svæðinu voru skurðir sem grafnir höfðu verið til að þurrka upp landið enda var svæðið allt votlent. Völlurinn var nokkurn veginn þar sem Laugardalssundlaugin er nú og náði upp undir það svæði þar sem Laugardalshöllin var síðar reist. Golfskálinn stóð við Reykjaveg og var þar sem núna er norðurendi stúku Laugardalsvallarins. Þegar golfvöllurinn var þarna var svæðið kallað einu nafni Laugamýrarblettur eða Þvottalaugamýri.Páll Líndal: Reykjavík – sögustaður við Sund, 3. bindi, R-Ö. Reykjavík 1988 195 -198.

undan kylfing þínum; þú mátt aldrei drattast á eftir. Vertu kominn að boltanum á undan kylfingnum og bíddu þar. Þú átt að finna boltann og hafa hann vísan, svo eigandinn þurfi ekki að eyða tíma í að leita að honum.”Kylfingur 2. tbl. 1. árg. bls. 27 Þótt aðsókn að vellinum væri góð fyrst eftir að hann var opnaður virðist svo sem nokkuð hafi dofnað yfir henni þegar kom fram í júnímánuð. Meðal farþega sem komu með Brúarfossi frá útlöndum 12. júní var Walter “Walli” Arneson golfkennariAlþýðublaðið 12. júní 1935 og bjuggust menn við að mikið líf myndi færast í starfsemi klúbbsins með komu hans. Þótt félagar í klúbbnum væru

Regluverk St. Andrew’s Allt frá upphafi var ákveðið að reglur um golfleik á Íslandi skyldu vera hinar sömu og þá giltu um nær allan heim.

Var þar um að ræða hinar konunglegu, fornu reglur St. Andrew’s (The Royal and Ancient rules of St. Andrew’s).

Samkvæmt þeim mátti setja sérreglur fyrir hvern og einn golfvöll og voru þær tiltölulega fáar og einfaldar á Austurhlíðarvellinum en segja samt sína sögu um hvernig aðstaðan hefur verið þarna. Þar sagði m.a.: “Úr stungnum skurðum má kylfingur taka bolta sinn án viðurlags og láta hann falla hjá skurðinum í sama stað, en ekki nær holu.

Taka má bolta úr moldarflögum án viðurlags, en ekki má láta hann falla nær holu. Ef símastaur eða staurstagur lendir í skotleið, má flytja boltann án viðurlags, en ekki nær holu. Ef bolti liggur á lækjarbakka þannig, að hann veður ekki sleginn, má flytja hann til án viðurlags, en ekki meira en tvær kylfulengdir og ekki nær holu.”Kylfingur 2. tbl. 1. árg. júní 1935, bls. 26 Þótt sérreglur fyrir völlinn væru fáar gilti ekki hið sama um reglur fyrir kylfusveina sem voru hvorki í fleiri né færri en 29 liðum. Þeim var m.a. stranglega bannað að blóta eða viðhafa ljótt orðbragð á vellinum og í húsinu, þeir máttu ekki af fyrra bragði tala við þá kylfinga sem þeir voru að vinna fyrir en aðalreglan var þó sú 18. í röðinni í siðabálki þeirra en þar sagði: “Vertu alltaf á

16

Rekstraráætlun Golfklúbbs Íslands fyrir árið 1937, árið sem klúbburinn flutti frá Laugardal á Öskjuhlíðarvöllinn. Eins og sjá má er gert ráð fyrir að mestu tekjurnar komi af heysölu.

orðnir milli 70 og 80 var það tæpast nóg til þess að standa undir rekstri og kennara og því var það að forráðamenn klúbbsins freistuðu þess að kynna hann og golfíþróttina betur. Klúbbstarfsemin hafði raunar litla athygli vakið og var nánast ekkert sagt frá því í fjölmiðlum þegar völlurinn var vígður og voru þó mörg stórmenni þar viðstödd. Á

þeim tíma var ekkert “Fólk í fréttum” í blöðunum hvað þá Séð og heyrt og það þótti frásagnarverðara en golfið að Pólverjar væru reiðir Frökkum vegna samnings sem þeir höfðu gert við Rússa, að Hitler lýsti því yfir að ófriður væri óhugsandi út af landamæramálum og að sauðaþjófar gengju ljósum logum vestur í Dalasýslu.

Helgi Hermann Eiríksson slær á 6. teig á Öskjuhlíðarvellinum og fjöldi manns fylgist með. Myndin var sennilega tekin á golfsýningu sem klúbburinn stóð fyrir árið 1938.

Ljósm: Borgarskjalasafn

Fyrstu skref í útbreiðslustarfi Til að bæta úr fréttaleysinu tóku golfklúbbsmenn það til bragðs að bjóða blaðamanni á Morgunblaðinu að heimsækja klúbbinn og varð Ívar Guðmundsson valinn til þeirrar ferðar. Gottfred Bernhöft gjaldkeri klúbbsins sótti hann niður í Aðalstræti og ók honum inn á golfvöll þar sem Helgi H. Eiríksson og Walter Arneson tóku á móti honum.

Hinni ágætu vígsluræðu Gunnlaugs formanns var gaukað að blaðamanninum og góður hluti hennar síðan birtur í blaðinu. En eins og títt var og er um Íslendinga var þó forvitni blaðamannsins mest á því sem útlendingurinn hafði að segja. Vakti það athygli þegar Arneson sagði að Ísland væri næst síðasta þjóðin í heimi sem tæki að iðka golf – aðeins Rússar væru á eftir.

Arneson fór mikinn í viðtalinu við Ívar og sagði að í hinni stóru Ameríku væri golf meira segja orðið viðurkennt fag í skólum og nemendum gefin einkunn fyrir rétt eins og í stærðfræði og sögu. Kvaðst hann hafa heyrt að Ásgeir Ásgeirsson fræðslustjóri hefði í hyggju að gera slíkt hið sama á Íslandi og gaf í skyn að það væri eins gott fyrir ungdóminn að fara að læra stafróf íþróttarinnar til þess að gata ekki á prófinu.

“Eru nemendur yðar efnilegir gofiðkendur?” spurði blaðamaðurinn og ekki stóð á svarinu hjá Arneson: “Þeirri spurningu vil ég svara hiklaust játandi. Ég hef hvergi séð jafn áhugasama golfiðkendur og hér á landi og þó höfum við máltæki í Ameríku sem segir: “Ef golfíþróttin fer í bág við vinnu þína, þá hættu við atvinnuna.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Um Wally En Wally var ekki aðeins okkar fyrsti ágæti golfkennari, sem kenndi íslenskum kylfingum rétt grip, réttar sveiflur og rétt hugarfar við golfleiki; hann kenndi einnig réttan félagsanda og kom af stað klúbblífi, sem kylfingar hér kunnu lítið til.

Hann var aðlaðandi, lífsglaður ungur maður, sem öllum féll vel við, og tóku fyrir þá sök enn betur tilsögn hans og tillögum. Hann vann að því að þátttakendur í kappleikjum biðju úrslita í klúbbhúsinu, þeir er fyrr voru í leiknum, og fengu þannig vitneskju um sigurvegara og framhald keppninnar, kynntust og skemmtu sér stutta stund í stað þess að hver þyti heim til sín eða annara, jafnskjótt og hann var úr leik þann daginn. (Kylfingur 10. árg. 1944, bls. 41 -42)

17

miklar kyrrstöður, komist að raun um að golf er besta íþróttin, sem þeir iðka. Sama er að segja um húsmæður og skrifstofustúlkur. Ég efast ekki um að hér á eftir að ganga golf- alda, sem fer yfir allt landið og gerir hina oft svo þunglyndu Íslendinga glaða og hrausta.”Morgunblaðið 23. júní 1935 Og með þessum ummælum hitti Walli naglann á höfuðið. Það var hins vegar ekki alveg komið að því að tími golföldunnar væri kominn.

Tæpast hundi út sigandi Þótt golfkennarinn gerði mikið úr því að hægt væri að leika golf í hvaða veðri sem væri reyndist sumarið 1935 íslenskum kylfingum þungt í skauti. Það var tæpast hægt að segja að eftir hið góða vor sem áður er lýst kæmi neitt sumar. Dag eftir dag rigndi svo á höfuðborgarsvæðinu að vart var hundi út sigandi og jafnvel áhugasömustu kylfingarnir lögðu varla í að fara út á völl. Kennarinn varð að láta sér lynda að sitja í kytru sinni í golfskálanum og hafa takmarkað að gera og strákarnir sem gáfu sig út fyrir að vera kaddíar þénuðu svo lítið að þeim fannst verr farið en heima setið að vera að fara út í vatnsveðrið. Sennilega hefur líka a.m.k. hluti vallarins verið svo blautur að þar hefur verið erfitt að leika golf.

Skorkort frá Öskjuhlíðarvelli. Af því að dæma sem skrifað hefur verið á kortið virðist sem Rube Arneson hafi farið völlinn á 63 höggum í ágúst 1938.

Og ekki vafðist Arneson tunga um tönn þegar blaðamaðurinn spurði hvort veðurskilyrði væri ekki slæm á Íslandi.

“Veðráttan er afleit á Íslandi að mínum dómi. En einn af hinum mörgu góðu kostum golfsins er sá, að hægt er að leika það í næstum hvaða veðri sem er, nema ef mikill stormur er og snjókoma. Þó að snjór sé á jörðu er það þó engan veginn til fyrirstöðu að hægt sé að iðka leikinn. Í Kanada er t.d. algengt að leikið sé á snjó og eru þá notaðir rauðir knettir í stað hvítra. Í vetur sýndi ég golf í janúar og febrúar hér í skemmtigarðinum án nokkurra óþæginda.”

Og til þess að hvetja Íslendinga til þess að fara að stunda golf sagði kennarinn: “Erlendis hafa verslunarmenn og námsmenn, sem hafa

18

Hin endalausa rigningartíð orskaði doða í starfinu og kvartar Helgi H. Eiríksson ritstjóri Kylfings í blaði sem út kom í ágúst og segir að samheldnin í klúbbnum hafi orðið minni en ella. Slær samt á létta strengi og segir: “Afleiðingin af því hefir aftur orðið sú, að ekki hefir tekist að halda veðrinu eins góðu og æskilegt hefði verið. Félagsmenn hafa enn ekki lært að leika í rigningu og hliðra sér því hjá að fara í tíma eða til æfinga þegar slagviðri gengu. Þeir fáu, sem fóru til leika, fengu regndropa í augun þegar þeir rýndu eftir boltanum. Urðu þeir álútir við og grétu höfgum tárum, er dropinn rann úr auganu.”Kylfingur 3.tbl. 1. árg. ágúst 1935 , bls. 46 Bætir hann því svo við að ævi kennarans hljóti að vera ömurleg við þessar aðstæður og að það verði að teljast ólíklegt að hann haldist við á landinu öllu lengur. Því sé um að gera fyrir félagsmenn að flýta sér að fá þá kennslu sem þeir hafi ætlað sér meðan kennarans njóti við.

Fyrstu mótin Til að reyna að hressa upp á félagsandann og þátttöku

í golfstarfinu var ákveðið að efna til kappleikja í klúbbnum. Fyrsta mótið mun hafa farið fram 14. júní og segir Arneson frá því í nefndu blaðaviðtali og talar þar um “samkeppni á holufleti” og hefur því væntanlega verið um holukeppni að ræða. Það mót vann Hallgrímur Hallgrímsson en í næstu sætum á eftir honum voru Karl Jónsson læknir og Ásgeir Ásgeirsson fræðslumálastjóri.Morgunblaðið 23. júní 1935,

Helgi Eiríksson, meistari Golfklúbbs Íslands árið 1938 slær vígsluhögg Öskjuhlíðarvallar.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn

Næsta mót í klúbbnum fór fram 18. ágúst. Allir félagar höfðu þátttökurétt í því, svo og þeir gestir sem þeir vildu taka með sér. Þegar keppnin var auglýst var tekið fram að keppt yrði hvernig sem viðraði en allir voru áminntir að klæða sig vel. Einnig var boðað að eftir keppnina gætu menn skemmt sér í klúbbhúsinu til miðnættis.

Walter Arneson var fenginn til að skipuleggja keppnina og ákvað hann að mótið yrði það sem kallað var flaggakeppni. Fyrirkomulagið var þannig að hver og einn keppandi fékk flagg við upphaf keppninnar og einnig úthlutað höggafjölda sem hann mátti leika á. Sigurvegari taldist sá sem komst lengst með flaggið sitt. Arneson gerði raunar meira vegna mótsins. Hann sá um að koma vellinum í leikhæft ástand og ákvað forgjöf hvers og eins keppanda.

Eins mun það hafa verið hlutverk hans að telja kjark í menn þegar þeir voru við það að bugast, eins og segir í lýsingu á mótinu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

19

Mót þetta er talið vera fyrsta golfmót sem haldið hefur verið á Íslandi þar sem “keppnin á holufleti” sem fyrr hafði farið fram mun ekki hafa verið opin öllum til þátttöku. Var mikið um dýrðir þegar keppnisdagurinn rann upp og aldrei þessu vant sást þá til sólar í Reykjavík og hann hékk þurr allan daginn.

23 keppendur mættu til leiks og röðuðu sér upp fyrir framan klúbbhúsið. “Mátti sjá að mörgum var mikið niðri fyrir og fæstum stóð á sama.”Kylfingur. 4.tbl. 1. árg. Reykjavík, október 1935. Mótið hófst vitanlega með ræðuhöldum og var það varaformaður klúbbsins, Helgi H. Eiríksson, sem ávarpaði keppendur og gerði þeim grein fyrir því hversu mikinn tímamótaviðburð þeir voru að upplifa – fyrsta golfmótið á Íslandi.

Arneson raðaði mönnum í hópa og fóru tveir og tveir út saman.

Klúbbhús Reykvíkinga Húsið er nú byggt. Er það krossbyggt, í því stór skáli, almenningur, tveir búningsklefar með hreinlætistækjum og kylfuskúffur, stjórnarherbergi, húsvarðarherbergi og eldhús á hæðinni.

Uppi á lofti er geymsla og í kjallara geymsla, miðstöð, billiardstofa og finnsk baðstoða, sem nokkrir áhugamenn undir forustu formanns settu þar upp í 3 herbergjum, klúbbnum að kostnaðarlausu og gáfu síðar klúbbnum.

Vatnsleiðsla var lögð eftir endilöngum golfvellinum og upp hæðina, með dælustöð við hæðarfótinn. En þótt upphaflega væri ætlunin að láta fágun hússins og húsbúnað að miklu leyti bíða og taka smátt og smátt, eftir ástæðum og getu, sættu menn sig ekki við það þegar til kastanna kom, og lögðu heldur fram gjafafé til að ljúka þessum hlutum að mestu þegar á fyrsta ári.

(Lýsing á golfskálanum í Öskjuhlíðinni. Kylfingur 10. árg. 19944, bls. 46-47)

Tilkynning úr Morgunblaðinu 19. maí 1940.

20

Keppendum var úthlutað forgjöf. Þeir lægstu fengu 21 en þeir hæstu 58 í forgjöf. Sá sem komst lengst með flaggið sitt var Gunnar Guðjónsson en í öðru sæti varð Sigmundur Halldórsson. Hlaut Gunnar golfkylfu í verðlaun en Sigmundur sex golfbolta sem Arneson hafði hafði gefið til keppninnar. Sá sem lék á fæstum höggum, Magnús Andrésson, hlaut vindlakassa í verðlaun og að auki var þeim konum sem léku á fæstum höggum, Unni Magnúsdóttur og Ágústu Johnson veittir konfektkassar í verðlaun. Var þetta fólk sem sagt fyrstu verðlaunahafar á stórmóti í golfi á Íslandi.

Með þessu móti var tónninn gefinn. Bæði höfðu keppendurnir skemmt sér vel og mun fleiri komið á völlinn en venja var til. Því var ekki beðið boðanna heldur skipuð kappleikjanefnd til þess að skipuleggja fleiri mót og var Gunnar E. Kvaran kjörinn formaður hennar. Jafnframt var skipuð dómnefnd sem skyldi hafa það hlutverk að skera úr um vafaatriði sem upp kæmu í kappleikjum. Magnús Andrésson var formaður hennar. Einnig var skipuð “handicap”-nefnd (forgjafarnefnd) til þess að koma skiplagi á forgjafarmál í klúbbnum en um sumarið höfðu félagar verið svo tregir að skila inn skorkortum að ekki var á þeim að byggja varðandi forgjöfina.

Næsta mót á dagskrá var í raun meistaramót klúbbsins og var þar keppt um veglegan bikar sem W. Philip Scott einn af eigendum og framkvæmdastjóri fyrirtækisins Unilevel Ltd. í London hafði gefið klúbbnum þá um sumarið og nefndist bikarinn hvorki meira né minna en “The Lever Challenge Cup.”Kylfingur. 3. tbl. 1. árg. Reykjavík, 1935; Morgunblaðið 17. ágúst 1935 bls. 7 Stóð bikarinn í klúbbhúsinu um sumarið svo og lítill bikar sem sigurvegari í mótinu átti að fá til eignar. Þegar kom að keppninni og bikarinn var tekinn úr hillu veittu menn því athygli að einhver hafði laumað miða ofan í hann og reyndist eftirfarandi vísa skrifuð á miðann:

Hýrum augum höldar renna heiðursbikars til.

Ekki munu eldar brenna öllum þó í vil.

Kylfingur 4. tbl. 1. árg. Reykjavík, október 1935 bls. 59.

tíðinda norður á Akureyri. Þar var boðað til stofnfundar golfklúbbs. Frumkvæðið að stofnun hans átti Gunnar Ellertsson Schram sem flust hafði norður árið 1924 og tekið þar við stöðu símstöðvarstjóra Landssímastöðvarinnar.

Morgunblaðið 3. desember 1980 bls. 23 Ekki fer sögum af því hvernig og hvar Gunnar kynntist golfíþróttinni en ljóst má vera af árangri hans í komandi mótum að hann hefur kunnað sitthvað fyrir sér. Sjálfsagt hefur Gunnar leitað uppi þá Akureyringa sem áttu golfkylfur og voru að leika sér að því að slá golfbolta. Þegar svo fréttist norður að Golfklúbbur Íslands hefði verið stofnaður í Reykjavík fannst Gunnari ekki eftir neinu að bíða. Hann fékk þá séra Friðrik Rafnar og Jakob Frímansson síðar kaupfélagsstjóra KEA til liðs við sig. Þeir félagar höfðu samband við forsvarsmenn golfklúbbsins í Reykjavík og fengu frá honum lög og reglur og ýmislegt fleira sem tilheyrði því að stofna golfklúbb.

Hófst nú einskonar mótaröð, fyrst undirbúningskeppni, síðan holukeppni, þá höggleikur og loks holukeppni þar sem keppt var um titilinn og bikarinn góða. Þeir átta menn sem léku best í höggleik meistarakeppninnar kepptu til úrslita í holukeppni. Til úrslita í henni léku Helgi Eiríksson og Magnús Andrésson og fóru leikar svo að Magnús vann 3:1, varð þar með klúbbmeistari og fyrsti handhafi “The Lever Challenge Cup.”Kylfingur, 4. tbl. 1. árg. Reykjavík 1935 bls. 58. Af mörgum var Magnús nefndur fyrsti golfmeistari Íslands en formlega var ekki ekki keppt um þann titil fyrr á árinu 1942. Þegar Magnús vann þennan mikilvæga sigur var hann rúmlega þrítugur að aldri ( f. 6. okt.

1904) og var einn af stofnendum og forystumönnum í Golfklúbbs Íslands.

Alla sína starfsævi starfaði Magnús hjá fyrirtækinu O. Johnson&Kaaber og var lengi einn af framkvæmdastjórum þess.

Morgunblaðið 20. desember 1966, bls.

Gunnar Schram var hvata14.

Hinn 19. ágúst 1935 boðuðu þremenningarnir til fundar í samkomuhúsinu Skjaldborg á Akureyri. 27 mættu til fundarins – allt karlmenn og margir þeirra broddborgarar á Akureyri. Fundarstjóri var kosinn Vilhjálmur Þór og Svanbjörn Frímannsson var fundarritari. Síðan var Gunnari Schram gefið orðið og eftir að hann hafði farið almennum orðum um golfíþróttina og gildi hennar sem skemmtilegrar og hollrar íþróttar fyrir unga sem eldri ræddi hann um hugsanlegt landmaður að stofnun GA. nám íþróttarinnar á Akureyri. Kom þá fram að undirbúningsnefndin hafði ekki setið með Það sem eftir lifði sumars efndi hendur í skauti. Búið var að tryggja að Walter Golfklúbbur Íslands til nokkurra móta Anderson golfkennari kæmi til Akureyrar og biði þar og kom það sér vel fyrir kylfingana að á höfuðdegi (29. upp á kennslu gegn því að greiddur yrði ferðakostnaður ágúst) skipti veðrið um ham. Stórrigningunum linnti hans og uppihald og einnig var búið að kanna möguleika og ágætt veður var fram undir veturnætur. Það var þó á að fá landssvæði undir golfvöll og höfðu undirtektir við kominn vetur í Reykjavík þegar síðasta mótið fór fram þeirri beiðni verið jákvæðar. Þegar Gunnar hafði lokið 20. október. “Frost var um nóttina og föl á jörðu, þegar byrjað var, en þiðnaði brátt undan áhuga manna og ákafa, máli sínu tók nafni hans Pálsson við en hann hafði lært og leikið golf í Vesturheimi. Útskýrði hann fyrir fundabroshlýju og hjartans yl kvennanna, geislum sólarinnar rmönnum hvernig golfleikur færi fram og helstu reglur og höggum kylfanna.”Kylfingur, 4. tbl. 1. árg. Reykjavík, sem menn þyrftu að kunna. október 1935 bls. 60.

Síðan bar Vilhjálmur Þór upp tillögu. Þeir sem voru samþykkir því að stofna golfklúbb á Akureyri áttu að gefa merki. 27 hendur fóru á loft. Golfklúbbur AkureyDregur til tíðinda nyrðra rar hafði verið stofnaður. Síðan voru lög fyrir klúbbinn samþykkt samhljóða en þau voru sniðin eftir lögum Meðan reykvískir kylfingar voru að berjast við miðsumarsrigninguna og forblautan völl sinn í Reykjavík dró til Golfklúbbs Íslands. Einnig var samþykkt að árgjald fyrir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

21

einstaklinga skyldi vera 20 krónur og 30 krónur fyrir hjón. Þá fór fram stjórnarkosning. Gunnar Schram var kjörinn formaður með 14 atkvæðum og með honum í stjórnina voru kosnir Jakob og Svanbjörn Frímanssynir. Kosningu í varastjórn hlutu Baldvin Ryel, Gunnar Pálsson og Vilhjálmur Þór. Frímann Gunnlaugsson og Gylfi Kristjánsson.

Golfklúbbur Akueyrar 50 ára. Akureyri 1985, bls. 51.

Golfvöllur við Glerá Akureyringar þurftu ekki að leita lengi að æskilegu golfvallarsvæði. Þar sem Glerá rann til sjávar voru tiltölulega sléttir bakkar og því kjörsvæði af náttúrunnar hendi. Akureyrarbær átti landið en það var leigt einstaklingi sem tók beiðni golfklúbbsmanna vel og veitti þeim aðgang að svæðinu. Fyrir lá einnig að ábúandinn ætlaði að segja upp samningi sínum um landið og hét Akureyrarbæ golfklúbbnum að hann fengi það til afnota til frambúðar án mikillar leigu. Þarna var raunar íþróttastarfsemi fyrir

22

þar sem bæði KA og Þór höfðu aðstöðu í grenndinni svo og Hestamannafélagið Léttir. “Sunnan við golfvöllinn voru bithagar nautpenings en hinummegin árinnar tóku hestamenn í Létti hross sín til kostanna.”Jón Hjaltason: Saga Akureyrar, IV bindi 1919 – 1940, Akureyri 2004 bls.

231. Á Oddeyrinni útbjó Golfklúbbur Akureyrar sex holu golfvöll. Lengsta brautin var 310 metrar og sú stysta 70 metrar. Samanlögð lengd brautanna var 1.030 metrar. Þótt völlurinn væri sæmilega sléttur voru aðstæðurnar frumstæðar. “Völlurinn niðri á Eyrunum var eiginlega ekki neitt neitt. Holurnar voru ekki nema 6 og allar mjög stuttar. Útbúnaður á vellinum sjálfum var nánast enginn, og holurnar skárum við t.d. með hníf svo dæmi sé nefnt.

En ég man að við létum útbúa fyrir okkur einhverja potta til að setja í þær. Slátturinn á vellinum var mjög lítill og flatirnar slegnar með handsláttuvél öll árin þarna, en flatirnar voru ansi hæðóttar svo ekki sé meira sagt.”Viðtal við

Sigtrygg Júlíusson. Golfklúbbur Akureyrar 50 ára.

Akureyri 1985, bls. 17-18.

Aðeins níu dögum eftir að Golfklúbbur Akureyrar var stofnaður eða 28. ágúst var Walter Arneson, Willy, mættur á svæðið og dvaldist þar við kennslu næstu þrjár vikurnar. Þá þegar hafði klúbburinn fengið aðstöðu til inniæfinga en aðallega fór þó kennslan fram á Oddeyrarvellinum. Svo slæmt sem veðrið hafði verið í Reykjavík um sumarið tók þó steininn úr fyrir norðan dagana sem Wally var þar við störf. Það hellirigndi nánast upp á hvern einasta dag. En bæði kennarinn og nemendurnir létu sig hafa það þótt þeir “yrðu blautir í gegnum bein og merg við æfingarnar. Sýnir það hreysti og áhuga Norðlendinga.”Kylfingur 5. tbl. 1. árg. desember 1935.

Árið 1935 stóðu 27 menn að stofnun Golfklúbbs Akureyrar. Á myndinni hér að ofan má sjá marga af frumherjunum enda er myndin tekin á stofnárinu. Myndin birtist með nöfnum í Afmælisriti GA sem gefið var út í tilefni 50 ára afmælisins árið 1985. Frá vinstri: Skúli Helgason , Jóhann Kröyer, Helgi Skúlason, óþekktur (sennilega erlendur kylfingur), Kristinn Þorsteinsson, Brynleifur Tobíasson, Kristinn Guðmundsson, Jón Eiríksson skipstjóri Reykjavík, Gunnar Schram, Ásta S. Jónsson, Sverrir Ragnars, Jón Benediktsson, Óskar Sæmundsson, Einar Sigurðsson, Jakob Frímannsson.

Myndin er sennilega tekin á fyrsta golfvellinum í Gleráreyrum og birtist fyrst í Kylfingi sama ár. Drengurinn lengst til vinstri er samkvæmt myndatextanum í afmælisritinu Skúli Helgason (f. 1926), sonur Helga augnlæknis. Á myndinni er Ásta Jónsson, hárgreiðslukona en hún var fyrsta konan til að leika golf í klúbbnum.

Ljósm: Óþekktur. Úr myndasafni GA.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

23

Púttað á Öskjuhlíðarvellinum. Klúbbhúsið stendur upp á hæðinni. Á flötinni bíður sláttumaður eftir að kylfingar ljúlki leik.

Ljósmynd: Óþekktur/Borgarskjalasafn

Takið verri kostinn Notið aðeins “putter” á flötum. Teigarnir eru til að “drífa” af.

Leikið yfirleitt golf eins og það á að leika það. Völlurinn er fyrir alla kylfinga en ekki aðeins einn eða neinn einstakan.

Reynið ekki að gera leikinn svo léttan eða auðveldan, að hann missi gildi sitt sem íþrótt. Ef þið eru í vafa, þá takið verri kostinn, og þið verðið ánægðari á eftir.

Spyrjið sjálfa ykkur: Leikum við golf eða ekki? Og svarið síðan sjálf. (Úr leiðbeiningum sem settar voru upp við nýja golfvöllinn í Öskjuhlíð 1938)

24

Staðnæmst við Öskjuhlíðarsvæðið Sumarið og golfvertíðin 1935 var liðin. Viðburðarríkt ár að baki þar sem margt hafði gerst á skömmum tíma. Þótt hópurinn sem iðkaði golf væri ekki stór mátti ljóst vera að golfíþróttin var komin til að vera á Íslandi.

Framtíðin var þó óráðin og þá einkum hvað varðaði aðstöðuna í Reykjavík . Með golfvellinum í Laugardalnum var tjaldað til einnar nætur – samningur við landeiganda átti að renna út fyrri hluta sumar 1937 og snemma þótti ljóst að hann yrði ekki endurnýjaður. Sá kostnaður sem Golfklúbbur Íslands lagði í við völlinn var því tapað fé ef svo má að orði komast og nauðsynlegt var að finna annað landssvæði þar sem hægt væri að koma upp golfvelli, helst til frambúðar. Forráðamenn klúbbsins og Walter Anderson kennari notuðu hvert tækifæri til þess að svipast um eftir heppilegu svæði en ekki komu margir staðir í nánd við þéttbýlið til greina. Staðnæmdust menn einkum við hina svokölluðu Mjóumýri sem var syðsti hluti Kringlumýrarinnar og við Öskjuhlíð. Þar þótti landslag henta einstaklega vel fyrir golfvöll. Um þetta svæði talaði Arneson í blaðaviðtali en vildi þó ekki nefna hvar það væri enda var þá klúbburinn ekki búinn að sækja um að fá það til afnota. “... ég hef fundið tilvalinn stað rétt utan við bæinn sem uppfyllir öll skilyrði sem krafist er af góðum golfvelli, jafnvel svo að útlendingar, sem hingað koma munu verða hrifnir af honum og hinu dásamlega útsýni sem þar er.” Morgunblaðið 23. júní 1935. Önnur svæði sem þóttu koma til greina en dæmdust úr leik vegna fjarlægðar voru upp við Vatnsenda, á Kjóavöllum og á Bessastaðanesi.

Golfklúbbur Íslands lagði síðan formlega beiðni til bæjarstjórnar Reykjavíkur að fá land þetta til afnota og skilaði með henni langri og ítarlegri greinargerð þar sem sagði m.a. að klúbburinn hefði undanfarin ár leitað fyrir sér í nágrenni Reykjavíkur að hentugu landi og þótt ýmsir staðir hefðu verið teknir til athugunar þá væri þetta eini staðurinn sem allir væru sammála um að hentugur væri vegna legu og stærðar og því væri klúbbnum það kappsmál að fá rétt á staðnum sem framtíðarstað fyrir golfvöll. Farið var

fram á að klúbburinn þyrfti ekki að greiða neina verulega leigu fyrir landið og a.m.k. ekki á lakari kjörum en önnur íþróttafélög. Ljóst væri að leggja þyrfti í mikinn kostnað við að gera þarna nothæfan golfvöll og auk þess að reisa klúbbhús og áhaldahús uppi á hæðinni. Því betri sem kjörin yrðu hjá bænum þeim mun lægra yrði árgjaldið sem aftur þýddi svo almennari þátttöku. Og svo var vitnað til þess að bæjarstjórn Akureyrar hefði látið Golfklúbbi Akureyrar leikhæfan völl í té fyrir ekki neitt og þar af leiðandi gæti sá klúbbur verið með lægstu árgjöld í heimi.

Kylfingur, 2. tbl. 2. árg. desember 1936.

Hvort sem það var af því að Reykjavíkingar vildu ekki vera minni menn en Akureyringar eða af einhverju öðru þá gekk tiltölulega þrautalaust fyrir klúbbinn að fá landið á góðum kjörum. 8. júní 1936 var undirritaður samningur

milli hans og bæjarsjóðs Reykjavíkur. Fékk klúbburinn þarna 37,3 hektara landssvæði til afnota. Meginhluti þess voru óræktaðar mýrar en þarna voru líka túnbleðlar sem voru í notkun og þurfti klúbburinn fyrst um sinn að veita þeim sem höfðu af þeim nytjar aðgang að svæðinu. Þótt ljóst væri að mikið og kostnaðarsamt starf væri framundan við að gera þarna golfvöll var því fagnað með húrrahrópum þegar samningurinn náðist. Síðan settust menn niður og sömdu aðgerðaáætlun og fengu þeir Pálma Einarsson ráðunaut til að veita sér ráðleggingar um hvernig ræktuninni yrði best borgið. Fyrsta skrefið var að girða svæðið og það næsta að grafa skurði og ræsta fram mýrarnar, næstum alla Mjóumýrina og hluta Kringlumýrarinnar. Síðan átti að rækta landið í áföngum og var ákveðið að taka fyrir um 13 hektara eða um 40 dagsláttur strax sumarið 1936. Mikið verk var framundan: Það “þurfti að pl´gja, herfa, bera mikinn áburð á landið, sá í það grasfræ, valta, laga skurðkanta, veita vatni úr sandgryfjunni og gera hana gangfæra vegna stórgrýtis eða aurbleytu, gerða landið, era akvegi, gangveig, bílastæði, teiga á vellinum og flatir o.s.frv.Kylfingur 10. árg. 1944, bls. 4445. En þrátt fyrir allt amstrið sem var framundan voru menn bjartsýnir og fullir tilhlökkunar. “Er þess vænst að hægt verði að hefja leika á því næsta sumar. Þykir mörgum, sem fram hjá fara, landið fagurt á að líta, og hlakka til að geta farið að reyna sig á því,” var skrifað í málgagn klúbbsins.Kylfingur 2. tbl. 2. árg. desember 1936.

Samskipti við Arneson bræðurnar fóru fram með bréfasendingum og með símskeytum þegar mikið lá við.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

25

Anna Kristjánsdóttir tekur stöðu á fyrsta teig á Öskjuhlíðarvellinum.. Hún var eiginkona Gunnlaugs Einarssonar formanns auk þess sem hún varð tvívegis meistari klúbbsins.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn

Alltaf með rétta klukku Á aðalfundi 22. apríl 1941 var Jón G. Sólnes fundarritari og er vel við hæfi að bera niður í fundargerð hans: “... Þá hófust eldhúsdagsumræður. Gaf formaður fundarmönnum tækifæri til að skamma stjórnina og nefndir klúbbsins fyrir störf þeirra og framkvæmdir á síðastliðnu ári.

Fyrstur reið á vaðið Óskar Sæmundsson. Hellti hann úr skálum reiði sinnar yfir formann keppnisnefndar og kvað hann hafa farið svívirðilega með sig í einni keppni síðastliðið sumar með því að vísa sér frá leik með mjög hæpnum forsendum að áliti Óskars.

Helgi Skúlason varð til andsvara og sagði Óskar fara með helber ósannindi um það að forsendur fyrir frávísun hefðu verið hæpnar. Helgi sagði að Óskar hefði komið of seint og hann (Helgi) hefði alltaf rétta klukku, og vísaði Helgi frá sér öllum ásökunum Óskars um að hann hefði verið ranglæti beittur af keppnisnefnd.

(Gylfi Kristjánsson og Frímann Gunnlaugsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára, Akureyri 1985, bls. 57)

26

Helgi Skúlason

Æft í Mjólkurfélagshúsinu Það var mikill hugur í kylfingum í Reykjavík um veturinn.

Snemma í febrúar kom Walter Arneson golfkennari til landsins eftir að hafa verið í löngu ferðlagi um Suður – Evrópu þar sem hann stundaði m.a. kennslustörf. Þá hafði Golfklúbbur Íslands þegar leigt tvö herbergi á annarri hæð í húsnæði Mjólkurfélagsins og hefur væntanlega náð góðum samningum þar sem framkvæmdastjóri félagsins, Eyjólfur Jóhannsson, var einn af forystumönnum klúbbsins. Annað herbergið notaði Arneson til kennslu en í hinu var æfingaaðstaða og auk þess setustofa þar sem félagar gátu sest niður, skoðað útlend golfblöð og rætt áhugamál sín.

Skömmu eftir að Arneson hóf þarna kennslu kom blaðamaður Morgunblaðsins í heimsókn og segir hann að kennarinn hafi ljómað af áhuga væntalega vegna aðstöðunnar þarna og þá ekki síður vegna frétta af því hvað til stóð í golfvallarmálunum. Þegar blaðamaðurinn sagði sem svo við Arneson að hann hefði ekki gefist upp á því að kenna Íslendingum golf varð hann fljótur til svars: “Nei, síður en svo. Mér var sagt áður en ég kom hingað að Íslendingar væru fljótir til að taka upp allskonar nýbreytni, en að þeir væru líka fljótir til að missa áhugann þegar nýjabrumið væri farið af. En þetta hefir ekki reynst rétt hvað golfíþróttina snertir. Ég er nú búinn að vera hér í rúmt ár og daglega eykst áhuginn fyrir golfinu og ég er viss um að golfíþróttin á eftir að verða iðkuð allra íþrótta mest hér á landi.”

Kálgarðarnir til trafala Gróska var í golfinu í Reykjavík sumarið 1936 enda viðraði þá töluvert betur en sumarið áður. Mót voru haldin með reglulegu millibili og þátttaka var yfirleitt bærileg. Þó varð að fella eitt fyrirhugað mót niður – fyrsta mótið sem halda átti fyrir konur. Mótsdaginn sást aðeins ein dama á vellinum, Jóhanna Pétursdóttir. “Spilaði hún við mann sinn, og var kappleikurinn þar með úr sögunni.”Kylfingur 2. tbl. 2. árg. desember 1936. Aðalmót sumarsins var einskonar meistaramót klúbbsins og lauk því með holukeppni þeirra sem lengst komust, Helga Eiríkssonar og Friðþjófs Johnson í lok september. Lauk þeim leik með sigri Friðþjófs sem þar með var sagður golfmeistari Íslands.

Völlurinn í Austurhlíð var í bærilegu ástandi allt sumarið.

Helst að kálgarðar á svæðinu væru til ama en á mótum voru settar þær sérreglur að færa mátti vítislaust úr þeim og ef kúla týndist þar mátti taka nýja kúlu og láta hana falla á ákveðnum stöðum án refsingar. Þá var lækurinn sem rann um völlinn erfið hindrun og kostaði marga kylfinga aukahögg. Í hörðum átökum í einu mótanna varð kylfingi einum að orði: Ég vona og bið, þótt Valtýr minn sé vígkænn mjög og frækinn, að kúlan rambi í kálgarðinn og kastist fram í lækinn. Kylfingur, 2. tbl. 2. árg. desember 1936.

Fleiri kýr en holurnar á vellinum Á ýmsu gekk hjá kylfingum í Reykjavík sumarið 1937 og sjálfsagt hefðu einhverjir gefist upp ef ekki hefði verið horft til betri tíma. Fyrri hluta sumars hafði Golfklúbbur Íslands afnot af vellinum í Austurhlíð og þar fóru fram nokkur mót. Völlurinn var þó ekki í besta standi enda lítið lagt í viðhald hans. Allir peningar sem klúbburinn hafði aflögu fóru í framkvæmdir á nýja vellinum.

Eftir að leigusamningurinn um völlinn rann út 1. júní voru kylfingarnir á sannkölluðum hrakólum um tíma. Í Sogamýrinni höfðu á sínum tíma verið gerðar miklar jarðabætur og ræktuð tún fyrir kúabúskap Páll Líndal: Reykjavík. Sögustaður við Sund 3. bindi R – Ö, Reykjavík 1988, bls. 74. og þegar heyskap var lokið fékk klúbburinn afnot af nokkrum þeirra, við svokallaðan Útvarpsstöðvarveg skammt frá skeiðvellinum. Þarna var komið upp 6 holu velli sem var þó aðeins nothæfur í um hálfan mánuð, en þá “hurfu flögg og merki af vellinum í súldarveðri, en í staðinn komu um 20 kýr. En þar sem þær voru á sífeldu iði og auk þess fleiri en holur áttu að vera á vellinum voru sumir kylfingar óánægðir með skiptin.”Kylfingur 1.tbl. 3. árg. júlí 1937. Í ljós kom að sá sem hafði leigt klúbbnum landið hafði ekki rétt á slíku og landeigandinn hafði látið það öðrum í té til beitar. Voru því kýrnar rétthærri þarna en kylfingarnir sem urðu að hafa sig á brott. Þótt kýrnar yfirtækju völlinn í Sogamýrinni dóu menn ekki alveg ráðalausir. Komið var upp 9 holu velli á Bessastaðanesinu og auk þess lögðu menn leið sína á Kjóavelli og æfðu sig þar. En það var mikið ferðalag að fara á þessa staði. “Báðir eru þessir staðir of fjarri til daglegra leika, en ágætir fyrir “Picnic”, með golfleik inn á milli, um helgar,

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

27

Kylfingar fyrir utan elsta golfskálann í Vestmannaeyjum. Í miðið má sjá Helga Hermann Eiríksson.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn

hvort sem væri yfir sunnudaginn einn eða laugardag og sunnudag, og sofa í tjaldi eða tjöldum um nóttina. Ekki hefur orðið af framkvæmdum í því efni, og vilja sumir kenna vallarnefnd um” segir Kylfingur um þessa aðstöðu.

Kylfingur 1. tbl. 2. árg. júlí. 1937.

Pólitík kemur í spilið Ekki hafði Golfklúbbur Reykjavíkur mikla fjárhagslega burði til þess að standa undir framkvæmdum við nýja golfvöllinn. Til að byrja með var framkvæmdunum fleytt áfram með því að taka víxla og önnur skyndilán. Það dugði þó engan veginn til og á aukaaðalfundi klúbbsins haustið 1936 var samþykkt að veita stjórninni heimild til að taka stórt lán, 30 þúsund krónur, til þess að greiða skammtímaskuldirnar og fjármagna framkvæmdir við völlinn og væntanlegt klúbbhús. Stóð til honum til boða lán á hagstæðum kjörum frá Lífsábyrgðarfélagi Danmerkur

28

sem gerði það að skilyrði að fá veð í landinu og klúbbhúsinu og einnig að Reykjavíkurbær ábyrgðist lánið. Lagði klúbburinn beiðni um ábyrgðina fyrir bæjarstjórn. Ábyrgðarbeiðnin var tekin fyrir á bæjarstjórnarfundi 21. janúar 1937 og var þar borin upp af bæjarstjóra. Í ljós kom að það var síður en svo sjálfgefið að skrifað yrði upp á fyrir klúbbinn og í umræðunum kom upp á yfirborðið það sem undir niðri hafði blundað hjá sumum allt frá því að golfíþróttin barst til landsins. Sagði Þjóðviljinn svo frá umræðum: “Einar Olgeirsson tók því næst til máls á móti lánsbeiðninni. Í félagi þessu væru aðallega efnamenn og það væri meira en einkennilegt ef bæjarstjórn færi að taka þessa ábyrgð á sig eftir að hafa áður skorið niður auknar fjárveitingar til barnaleikvalla og íþrótta. Væri eitthvað nær að koma upp leikvöllum fyrir börnin, sem ekkert

hefðu nema götuna, en að fara að styrkja heldri manna klúbb þennan.” Þjóðviljinn 22. janúar 1937. Alþýðuflokksmenn notuðu tækifærið til þess að flytja tillögu um að bærinn veitti ábyrgð öllum þeim félögum sem vildu koma upp leikvöllum og íþróttavöllum og var sú tillaga samþykkt með 7 atkvæðum gegn 6 en tillagan um ábyrgð fyrir golfklúbbinn felld, einnig með 7 atkvæðum gegn 6. “Eru það sjaldgæf málalok í bæjarstjórn Reykjavíkur og stöfuðu af því að nokkrir bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins sátu hjá og einn greiddi atkvæði með vinstri flokkunum og móti borgarstjóra,” sagði Þjóðviljinn. Sama heimild.

þeim völl fyrir lítið og skapa þeim aðstöðu til inniæfinga.

Um það hafði blaðið Verkamaðurinn, sem hafði sigð og hamar í blaðhausnum þetta að segja:

Nú voru góð ráð dýr og séð fram á framkvæmdir við völlinn myndu stöðvast og ekki verða af byggingu klúbbhússins. Vafalaust hafa stjórnarmenn í klúbbnum beitt bæjarstjóra og bæjarfulltrúa þrýstingi því svo fór að málið var tekið upp aftur. Urðu allsnarpar umræður um málið. Með því töluðu Stefán Jóhann Stefánsson, Ólafur Friðriksson og Bjarni Benediktsson en á móti Einar Olgeirsson, Guðmundur R. Oddsson og Jón Axel Pétursson. Við atkvæðagreiðslu var samþykkt að veita ábyrgðina. “Íhaldið hafði gert ráðstafanir til að tryggja sitt lið með því að láta þá 2 bæjarfulltrúa þess, er óþekkir voru seinast, ekki mæta nú,” sagði Þjóðviljinn.Þjóðviljinn 19. febrúar 1937 bls. 4.

Að danska láninu fengnu komst enn meiri skriður á framkvæmdir. En þá kom einnig upp ágreiningur innan klúbbsins. Stjórnin hafði fengið Sigmund Halldórsson til að teikna skála á golfvellinum og var sú teikning lögð fram og samþykkt á aðalfundi klúbbsins. Gert var ráð fyrir stóru og veglegu húsi og fengið tilboð í bygginguna frá Jóni Bergsteinssyni múrarameistara og hljóðaði það upp á 18.600 krónur. Meirihluti stjórnarinnar taldi rétt að ganga að tilboðinu enda væri nauðsynlegt fyrir klúbbinn að hafa yfir að ráða húsi þar sem væri góð veitingaaðstaða, unnt að geyma kylfur og áhöld og ekki síst að hafa þar aðstöðu til æfinga og kennslu innandyra. Aðrir töldu hins vegar í alltof mikið ráðist með byggingu svo á svo stórum skála. Það væri nóg að hafa sæmilegan óupphitaðan skúr á svæðinu þar sem kylfingar gætu leitað skjóls. Enn aðrir vildu að farið yrði bil beggja – að byggður yrði sæmilegur skáli sem hægt væri að byggja við þegar og ef fjárráð leyfðu.

Það hljóp sem sagt pólitík í málið um stundarsakir.

Viðhorfin að golf væri tómstundagaman ríka fólksins voru ekki ný á nálinni og höfðu sést á prenti áður. Þannig þótti sumum Akureyringum það skjóta skökku við að bærinn veitti kylfingum stuðning bæði með því að leigja

“En meðan verkamenn eru sviknir um atvinnu, meðan fátækum bændum og verkamönnum eru skammtaðar lífsnauðsynjar sínar, eru gerðar óvenjulegar ráðstafanir til þess að “rassvasaliðið” geti spilað golf allan veturinn (inni)!!!” Verkamaðurinn 13.tbl. 16. árg. Akureyri 15. febrúar 1936.

Deilt um stærð og gerð klúbbhúss

Bitið í skjaldarrendur Eftir mikinn undirbúning á báða bóga var loks lagt til orrustu sunnudaginn 4. október kl. 1 ½ síðdegis. Var veður drungalegt og himinn blóði drifinn. Barist var lengi dags af hinni mestu grimmd og mættust márar og rauðserkir sem villtir væru. Brutu þeir vopn sín, bitu í blýantana og grenjuðu. Mátti ekki á milli sjá hverjir sigra mundu. Leit um tíma út fyrir, að um langvarandi ófrið yrði að ræða, en þá skárust stórveldin í leikinn. Við athugun mála dæmist rétt vera, að Franco hefði eitt högg að forgjöf og hefði vinning á þeirri holu. Réði það úrslitum ófriðarins og var uppreisnarmönnum dæmdur sigur. Þóttust þeir vel hafa gert, en rauðliðar báru harm sinn í hljóði. Ákveðið var að afhenda sigurlaunin, graut (eða súpu) og brauð m.m., laugardaginn 31. október. Skyldu rauðliðar afla brauðsins einir, en hvorir tveggja njóta.

(Lýsing Kylfings á bændaglímu í Golfklúbb Íslands. Bændur voru Friðjófur Johnson og Magnús Andrésson

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

29

Keppni við sjálfan sig “Fyrir hvern einasta kylfing er leikurinn í raun og veru stöðug keppni, hvort sem hann leikur einn eða við aðra, fullkomin íþróttaæfing, holu eftir holu yfir allan völlinn. Kylfingurinn leitast við að koma höggafjölda sínum á hverri holu niður úr því venjulega og höggafjöldanum á heilum hring sömuleiðis. Hann keppir stöðugt að því að komast eins nálægt “Bogey” vallarins og unnt er. Hann er því við hvert einasta högg í stöðugri keppni við sjálfan sig og við völlinn, sem hann leikur á. Þessi keppni, þessi eilífa glíma, seiðir hann og dregur út á völlinn aftur, hvenær sem hann kemst höndum undir, til þess að reyna að gera betur en síðast. Þegar tveir eða fleiri leika saman, keppa þeir einnig hver við annan, og eins þótt ekki sé um reglulega kappleiki að ræða.”

(Kylfingur 4. tbl. 5. árg. desember 1939.

Hvað er golf ?, bls. 49)

Fyrir fólk á öllum aldri “Fólk getur byrjað að leika golf á hvaða aldri sem er, en maður er óhjákvæmilega stirður ef maður byrjar eldri en sjötugur.

Best er að byrja innan við fermingu, því þá getur líkamninn best lagað sig eftir leiknum og fyrsta flokks kylfingar verða fáir, sem ekki byrja ungir. Á hinn bóginn geta menn orðið sæmilegir kylfingar, þótt þeir byrji ekki fyrr en 50 – 60 ára, haft ánægju af leiknum og fengið í honum nauðsynlega hreyfingu, dægrastyttingu og félagslíf. Og fyrir fullorðna menn er golf eina hentuga íþróttin, því þeir geta þar skammtað sér sjálfir gönguhraðann og áreynsluna, eftir aldri og þoli.”

(Kylfingur 4. tbl. 5. árg. desember 1939.

Hvað er golf ?, bls. 54)

30

Niðurstaðan varð sú að boða til auka-aðalfundar og leggja málið fyrir hann. Þar kom fram tillaga um að halda byggingu skálans áfram samkvæmt upprunalegum áforum og var hún samþykkt með öllum greiddum atkvæðum gegn einu. Sú ákvörðun varð til þess að Ásgeir Ólafsson ritari klúbbsins og Friðþjófur O. Johnson meðstjórnandi sögðu sig úr stjórninni og var ákveðið að Helgi Eiríksson og Gottfreð Bernhöft tækju þar sæti þeirra.

Að þessum málalokum fengnum var haldið áfram með bygginguna.

Framkvæmdir töfðust þó í allnokkurn tíma þar sem ekkert timbur var fáanlegt í landinu um skeið. Framkvæmdirnar þokuðust áfram en þær lutu sömu lögmálum og byggingar hafa löngum gert á Íslandi – kostnaður fór fram úr áætlun. Var leitað ýmissa ráða til þess að afla fjármuna og segir svo í Kylfingi um það mál. “Í viðbót við það erfiði, umstang og fyrirhöfn, sem stjórnin og ýmsir nefndarmenn höfðu haft við framannefndar framkvæmdir, bættist nú það, að útvega fé til þeirra, er gerðar voru utan áætlunar. Var það lítið öfundisvert starf en stjórnin, og þó aðallega nokkrir meðlimir hennar, gengu að því með hinni sömu atorku og ósérplægni, og einkennt hefir öll störf þeirra fyrir klúbbinn. Fengu þeir safnað gjöfum og samskotum umfram allar vonir, og verður að segja það klúbbfélögum og öðrum, er til var leitað, til maklegs lofs, að þeir brugðust yfirleitt vel við þessum málaleitunum, og því betur, þegar tekið er tillit til þess, að ástand er erfitt hjá atvinnuvegunum og viðskiptalífinu yfirleitt.”Kylfingur 4. tbl. 3. árg. desember 1937.

Langþráð stund rennur upp Að morgni 8. ágúst 1937 rann upp stund sem félagar í Golfklúbbi Íslands höfðu lengi beðið eftir. Þá var farið að leika á nýja vellinum. Ástand hans var raunar miður gott þar sem sumarið hafði bæði verið kalt og votviðrasamt og að auki var töluvert kal í túnum og þeim brautum sem búið var að koma upp. Vallarnefndin hafði því haft í mörgu að snúast það sem af var sumri en það var m.a. hlutverk hennar að sjá um umhirðu vallarins og slá túnin og hún átti líka að koma í verð þeirri töðu sem af þeim fékkst. Var sagt að mikið hefði verið haft fyrir heyþurrkun en taðan var hins vegar minni en efni stóðu til og þar með líka tekjurnar af sölu hennar. En menn létu sig hafa það þótt þeir blotnuðu í fætur og þyrftu að “...vaða völlinn í hné eða jafnvel í klof, vegna bleytu”.Kylfingur 1. tbl. 4. árg.

1938. Efnt var til móts með því fyrirkomulagi að leiknar voru 18 holur en síðan dregnar út 6 holur og skorið á þeim látið gilda. Var Helgi Eiríksson sigurvegari á þessu fyrsta móti á vellinum en Gunnar Kvaran í öðru sæti. Þótt ekki væri búið að opna eða vígja völlinn formlega rak síðan hvert mótið annað og var þar meistaramót klúbbsins viðamest. Það hófst 19. september og lauk 26. september með sigri Helga Eiríkssonar sem lék til úrslita við ungan kylfing

Fyrsta klúbbhús Golfklúbbs Íslands var sumarbústaður í Laugardalnum. Hann stóð við Reykjaveg þar sem félagið kom fyrir sex golfbrautum.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn

sem síðar átti eftir að koma mikið við sögu golfíþróttarinnar á Íslandi, Þorvald Ásgeirsson. Að þessu sinni var það látið nægja að titla sigurvegarann golfmeistara Golfklúbbs Íslands en ekki golfmeistara Íslands eins og gert hafði verið árin áður.

Konungleg vígsluathöfn Þótt byrjað væri að leika á vellinum og skálinn væri tilbúinn var beðið rétta tækifærisins til þess að taka mannvirkin formlega í notkun. Þegar fréttist að von væri á Friðriki ríkiserfingja og Ingiríði kónprinsessu í opinbera heimsókn til Íslands sumarið 1938 þótti sjálfsagt að fara þess á leit við hið konungborna fólk að það sýndi golfíþróttinni þann sóma að annast vígsluna og þá ekki síst vegna þess að einhverjum var kunnugt um að a.m.k. prinsessan kynni eitthvað fyrir sér í íþróttinni. Þótt mikið væri um að vera hjá kóngafólkinu í Íslandsheimsókninni, þau þyrftu víða að fara og margt að vígja og opna, þá féllust þau á að prinsessan kæmi smástund við í Öskjuhlíðinni á síðasta degi heimsóknarinnar, 1. ágúst, áður en þau stigu um borð í Dronning Alexandrine og héldu af landi brott.

Töluvert tilstand var vegna vígslunnar. Öllum félögum í golfklúbbnum var boðið til samkomunnar svo og fyrirmönnum bæði lands og Reykjavíkurborgar. Athöfnin

hófst klukkan fimm síðdegis og áður en Ingiríður ók í hlað höfðu boðsgestirnir raða sér upp inni í skálanum – ráðherrar, sendiherrar, bæjarstjórnarmenn og síðast en ekki síst klúbbfélagar. Úti á hlaði beið Gunnlaugur Einarsson formaður klúbbsins og sérstök undirbúningsnefnd og þegar prinsessan og prinsinn mættu fylgdi hersingin henni inn í skálann þar sem þeim var vísað til sætis og viðeigandi ræðuhöld hófust. Gunnlaugur gerði grein fyrir velli og skála og Guðmundur Ásbjörnsson forseti borgarstjórnar Reykjavíkur mærði golfíþróttina fyrir hollustu og golfklúbbinn fyrir framtakssemi.

Prinsessan reis síðan á fætur og gekk að borða sem hélt saman íslenskum fánum og klippti á hann. Þegar fánarnir féllu til hliðar blasti við hilla þar sem öllum verðlaunabikurum klúbbsins hafði verið komið fyrir.

Mælti þá prinsessan að því sagt var á hreinni og hljómfagurri íslensku: “Ég óska Golfklúbbi Íslands gengis og farsældar.”Morgunblaðið 3. ágúst 1938, bls. 6. Svo mörg voru þau orð. Séra Friðrik Hallgrímsson steig síðan fram og bað viðstadda að hrópa ferfalt húrra fyrir hinum tignu gestum. “Gerðu menn það rösklega og vel, og voru prýðilega samtaka.”Kylfingur 1.tbl. 4. árg. september 1938.

Síðan var gengið út á fyrsta teig. Mikill mannfjöldi hafði safnast saman og fylgdist með enda veður ágætt þennan dag. Kom nú að því að vígja völlinn á þann hefðbundna

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

31

Helgi Eiríksson slær af fjórða teig á Öskjuhlíðarvellinum.

Vatsngeymir Reykvíkinga, sem enn stendur sunnan við gamla sjómannaskólann blasir við frá teignum.

32

hátt sem tíðkast við vígslu golfvalla – að slá vígsluhöggið. En þegar fá átti prinsessunni kylfu í hönd og té-a fyrir hana kúlu kom það babb í bátinn að hún færðist undan. Sagðist ekki hafa leikið golf í fjögur ár og hefur ugglaust hugsað sem svo að það væri vandræðalegt ef höggið geigaði og hún myndi “slæsa” eða “húkka” boltann inn í áhorfendaskarann.

Gunnlaugur formaður dó ekki ráðalaus.

Hann kallaði einfaldlega til klúbbmeistarann, Helga Eiríksson, og fól honum að slá vígsluhöggið. Síðan var sussað á áhorfendur. Helgi stillti sér upp og sló – ekki einn bolta heldur tvo og hitti vel.

Sérstaklega seinni boltann sem sveif í tignarlegum boga alla leið inn á flötina á fyrsta teig, 250 metra.

Sennilega hafa vígsluhöggin hrifið prisessuna svo að hún gaf sér tíma til þess að staldra örlítið lengur við og spjalla við nærstadda. Kom þar tali að formaðurinn spurði hvort hún vildi gerast heiðursfélagi Golfklúbbs Íslands “...og tók hún því mætavel”.Kylfingur 1. tbl. 4. árg. 1938. Heiðursskjal sem fylgir slíkum útnefningum var ekki til staðar en prinsessan fékk það síðar sent í pósti.

Það kom fljótt í ljós að þótt að deilur hefðu risið um stærð og mikilfengleik klúbbhússins þá sannaði það fljótt ágæti sitt. Klúbbfélagar nutu þess að sitja þar og spjalla saman og margir þeirra urðu til að bregða sér í finnskt sánabað sem var í kjallaranum og hver og einn gat fengið aðgang að einu sinni í viku. Ráðskona var fengin til þess að annast rekstur hússins og var hún að sögn Kylfings mesti röskleika kvenmaður “... sem heldur húsinu tandurhreinu og sér um saklausar veitingar, þegar fundir eru og langvarandi kappleikar eða æfingar, svo að félagsmenn gerast þreyttir og þyrstir og þurfa hressingar með. Hefir búskapur þessi gengið blessunarlega að öðru leyti en því, að ráðskonan afsagði að búa lengur í klúbbhúsinu eftir að golfkennarinn hætti að sofa þar.”Kylfingur 1. tbl. 4. árg. september 1938.

Jafnvel sykurmoli hélst þurr

Afleiðingar styrjaldarinnar birtust með ýmsu móti. Ein þeirra var skortur á golfboltum.

Nýi golfvöllurinn gjörbreytti aðstöðu kylfinga til að stunda íþrótt sína. Á hluta vallarins var bleyta mikið vandamál en af miklum dugnaði og atorkusemi var ráðist þar í landþurrkun og haustið 1937 og um vorið 1938 voru þar grafnir skurðir og lögð ræsi samtals um tveir kílómetrar að lengd auk þess sem skurðir á jaðri vallarins voru dýpkaðir og bættir. Landið var það rúmgott að vorið 1938 var útbúinn sérstakur sex holu völlur á neðri hluta þess, í Lágumýri, og leikið þar um tíma meðan aðalvöllurinn var að gróa og þorna. Þótti allt þetta takast vel og völlurinn var svo vel þurr um sumarið að sagt var að þótt þar hefði verið settur sykurmoli á brautir hefði hann ekki dregið í sig deiglu.Kylfingur 1. tbl. 4. árg. september 1938.

Auk framkvæmda á vellinum var vegurinn upp að golfskálanum breikkaður og allt umhverfi hans fegrað. Var skálinn eitt stærsta samkomuhúsið í Reykjavík og varð brátt eftirsóttur til leigu fyrir skemmtanahald og samkomur af ýmsu tagi og gaf þannig af sér töluverðar tekjur þegar frammí sótti.

Rube tók við af bróður sínum Sem fyrr greinir var Walter Arneson fyrsti golfkennarinn sem kom til Íslands og átti þátt í að koma golfíþróttinni á legg í landinu. Þolinmæði hans að stunda kennsluna við þær aðstæður sem boðið var upp á og aðstoð hans við að koma vallarmálum og ýmsu öðru sem heyrði golfinu til verður sennilega seint fullmetið.Varla hefur hann

orðið hökufeitur af Íslandsdvölinni þar sem Golfklúbbur Íslands hafði ekki mikla burði til þess að greiða honum laun og vitað er að þegar hann fór til kennslu á Akureyri var þóknun hans aðeins ferðir og uppihald. Þætti “Wally” í golfkennslu á Íslandi lauk á árinu 1937 en snemma í janúar 1938 kom nýr kennari til starfa. Sá var bróðir Wally, Rube Arneson. Hann hafði þá starfað sem golfkennari í Danmörku um nokkurra ára skeið og einnig komið að uppbyggingu golfvalla þar. Þeir bræður voru ættaðir frá Kalifornu og þar hafði Rube m.a. unnið sér það til frægðar að hafa kennt leikaranum og söngvaranum góðkunna Bing Crosby golf. Þegar Rube var spurður að því blaðaviðtali nokkum dögum eftir að hann kom til landsins hvað hefði ráðið því að hann ákvað að koma til Íslands svaraði hann því til að bróðir hans hefði orðið svo hrifinn að landi og þjóð að hann hefði ákveðið “...að reyna hvað hæft væri í öllu lofi hans um Ísland, áður en ég færi aftur til Ameríku. Verð ég að segja að eftir því sem ég enn hef séð finnst mér hann hvergi hafa of mælt”. Morgunblaðið 23. janúar 1938 bls. 7.

Og rétt eins og “Wally” varð Rube fljótur að vinna hug og hjörtu íslenskra kylfinga og átti eftir að marka sín spor í sögu íþróttarinnar á Íslandi. Var hann rétt búinn að ná sér af sjóriðunni eftir siglingunna með Brúarfossi til Íslands þegar hann hóf kennslu í golfskálanum við Öskjuhlíð undir kjörorðunum “Lærið golf á veturna, leikið golf á sumrin.” Í einu herbergi hússins var komið upp segli sem

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

33

Helgi Eiríksson púttar á 6. flöt Öskjuhlíðarvallar árið 1938.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

Andleg áreynsla Þótt golf sé indælis skemmtun og líkamleg heilsulind með ágætum, þá tel ég víst, að hið andlega uppeldi íþróttarinnar sé ekki minna virði. Sérhver kylfingur, sem vill leika sæmilega og ber nokkra virðingu fyrir sjálfum sér, verður að kynna sér allar reglur golfsins, ekki aðeins leikreglurnar, heldur einnig siðareglurnar og fara eftir þeim. Hann mun þá komast að raun um að golf er andleg áreynsla ekki síður en líkamleg og iðka það sem þjálfun ekki síður en skemmtun.

(Kylfingur 6. árg. 1940: Golfmenning, bls. 9)

34

hægt var að slá í og þarna kenndi Rube sveifluna og annað sem að gagni mátti koma. Sagði hann raunar sjálfur að golfæfingar innanhúss væru besta leikfimi sem hægt væri að hugsa sér. Er ekki að orðlengja það að mikil aðsókn var að tímunum hjá Rube og þeir vafalaust undirstaða mikilla framfara sem íslenskir kylfingar tóku að sýna. Auk kennslunnar veitti Rube góð ráð varðandi völlinn m.a. hvar og hvernig ætti að koma fyrir sandgryfjum og öðrum hindrunum.

Rube þótti mjög eljusamur og kom það því á óvart þegar hann bað um frí mánudaginn 12. september. Var það auðfengið en þegar menn fóru að kanna hverju sætti kom í ljós að hann notaði daginn til að gifta sig. “Hann hafði þá nappað eina af okkar indælu ungu stúlkum, hálfbakaðan kylfing, er hét Klara Friðfinnsdóttir (því nú heitir hún víst Mrs. Arneson), og giftu þau sig í hvelli fyrrnefndan dag, hér um bil þegjandi og sennilega hljóðalaust,” sagði Kylfingur.

Prílað yfir girðingar í boltaleit Að ógleymdri vallar- og skálavígslunni var sumarið 1938 tíðindaríkt hjá Golfklúbbi Íslands. Félögum fjölgaði jafnt og þétt og þegar leið á sumarið var völlurinn fullskipaður ef veður var sæmilegt. Kunnu menn sér vart læti vegna hinnar breyttu og bættu aðstöðu. Ekki voru þó allir jafnhrifnir. Í vallarjaðrinum voru sums staðar kartöflugarðar og þótti eigendum þeirra nóg um þegar kylfingar voru að príla yfir girðingar og leita að boltunum sínum

í görðunum. Hvað svo rammt að þessu að stjórn klúbbsins sá sig tilneydda til þess að gefa fyrirmæli um að með öllu væri óleyfilegt að fara inn á annars manns land til að leita að bolta. Kylfingur 2. tbl. 4. árg. desember 1938.

Mörg mót voru haldin um sumarið, byrjað á hvítasunnudag og endað að veturnóttum. Hápunktur mótahaldsins var meistarakeppnin. Þar sigraði Helgi Eiríksson í úrslitaleik við Hallgrím F. Hallgrímsson. Ekki fyrsti íþróttasigur Helga því á yngri árum var hann einn besti frjálsíþróttamaður landsins og Íslandsmethafi bæði í hástökki og grindahlaupi Árbók frjálsíþróttamanna 142 -43, Reykjavík 1943, bls. 62-63. og var að auki liðtækur knattspyrnumaður með Víkingi. Var hann sem sagt einn þeirra sem hafði íþróttir í skrokknum á sér eins og það var orðað.

Merkilegast við mótahaldið 1938 var þó að efnt var til sérstakrar meistarakeppni kvenna en þátttaka kvenna í íþróttinni hafði vaxið jafnt og þétt. Til úrslita í kvennakeppninni léku þær Herdís Guðmundsdóttir og Jóhanna Pétursdóttir. Herdís vann sigur og varð þar með fyrst kvenna til þess að bera meistaratitil í golfi á Íslandi.

Herdís var raunar enginn nýgræðingur í golfinu – hafði stundað það af kappi um langa hríð með eiginmanni

sínum, Valtý Albertssyni lækni.

15 fermetra golfskáli á Akureyri Víkur nú sögunni annað, fyrst landveg til Akureyrar og síðan sjóveg til Vestmannaeyja. Nyrðra létu menn ekki deigan síga á Gleráreyrum. Þar var fyrsta mót hins nýstofnaða golfklúbbs haldið snemma sumars 1937 og mættu til þess tíu kylfingar. Þrjár umferðir voru leiknar á sex holu vellinum og fóru leikar svo að Gunnar Schram formaður klúbbsins og frumherji vann sigur, lék á 91 höggi en í öðru sæti varð Sigurður Eggerz bæjarfógeti og fyrrverandi ráðherra sem lék á 97 höggum.

Vorið 1938 fékk klúbburinn aukið landssvæði og var völlurinn stækkaður í níu holur. Það hafði ekki bara kosti í för með sér heldur einnig galla þar sem brautirnar lágu nokkuð þétt saman og sköruðust á nokkrum stöðum.

Um vorið var ákveðið að leggja út í þá framkvæmd að girða völlinn og byggja á honum skúr eða fataklefa eins og hann var kallaður. Var ákveðið að byggingin yrði 3 x 5 metrar eða fimmtán fermetrar og barst tilboð í að reisa hann, annars vegar 550 krónur ef hann væri óþiljaður og hins vegar 700 krónur ef hann væri þiljaður. Ekki var

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

35

Rauðir boltar á veturna Af því, sem sagt hefur verið hér að framan um aðrar íþróttir, hefir mönnum skilist að 1) golf er einstaklingsíþrótt, óháð þátttöku fleiri leikanda, en fer einnig vel í fámennum samleik; 2) að golf er áháð veðri. Nægir í því sambandi að benda á, að í 6 ára golfsögu Reykjavíkur hefir aðeins einu sinni verið frestað kappleik, sökum “veðurs og vatnsaga á vellinum”. Það var síðsumars hið annálaða rigningasumar 1937. 3) Golf er ekki háð árstíðum, svo bagalegt sé. Allan veturinn er iðkað golf hér þegar auð er jörð og ýmsir nota rauða bolta þegar snjór er. Golfvöllurinn er starfræktur 6 mánuði og mikið sóktur til leika hinn tímann. 4) Golf er mjög lítið háð slysum. 5) Golf er jöfn áreynsla og engin þrektraun, enda óháð öðrum hraða en hver vill skammta sér sjálfur. 6) Golf er óháð aldursskeiði og fær aðdáendur í öllum aldursflokkum, sem komnir eru yfir fermingu.

(Kylfingur 6. árg., Reykjavík 1940. Fjöregg golfleiks.

Keppendur verða að hlíta reglunum Keppendur verða að byrja á þeim tíma og í þeirri röð, sem kappleikjanefnd hefir ákveðið. Þeir mega ekki hætta leik eða fresta byrjun vegna veðurs eða af nokkurri annarri ástæðu, nema nefndin taki hana til greina og samþykki töfina.

Telji nefndin völlinn ekki í leikhæfu ástandi eða sé skyggni svo slæmt, að ekki verði leikið sæmilega, hefir hún vald til, hvenær sem er, að lýsa kappleikinn ógildan. (Úr reglum kappleikjanefndar Golfklúbbs Íslands)

fjárhagurinn beysnari en það að lægra tilboðinu var tekið. Það stóð golfstarfinu nyrðra nokkuð fyrir þrifum að fáir áttu nothæfar kylfur og hafði klúbburinn því frumkvæði að því að safna óskum manna um kylfukaup og standa fyrir pöntun á þeim og nauðsynlegum áhöldum og boltum.

Walter “Wally” Arneson golfkennari kom norður bæði sumarið 1937 og 1938, hafði þar nokkurra daga stans og kenndi og gaf góð ráð. Var allgóð aðsókn að kennslu hans og meðal nemendanna var ein kona, Ásta Jónsson. Varð hún fyrst kvenna norðanlands til þess til þess að sækja golfnámskeið. Þegar “Wally” kom norður sumarið 1938 sá hann að búið var að breyta vellinum í níu holu völl og fannst honum það hið mesta óráð vegna þrengslanna.

Lagði hann til að vellinum yrði aftur breytt í sex holu völl og lagði fram nýja teikningu sem samþykkt var af klúbbfélögum.

Haustið 1938 var svo í efnt til meistarakeppni. Í henni sigraði Gunnar Schram og var þar með fyrsti golfmeistari Akureyrar.

Og svo komu Vestmannaeyjar til sögunnar Á þessum fyrstu árum golfsins á Íslandi þóttu Vestmannaeyjar ekki líklegur staður til golfleikja. Raunar hafði það sýnt sig og sannað að Eyjamenn voru vel íþróttum búnir og áttu marga afreksmenn. Sumir bestu íþróttamenn landsins voru þaðan, eins og t.d. stökkvarinn Sigurður Sigurðsson sem keppti á Ólympíuleikunum í Berlín árið 1936 og komst þar í úrslit að ógleymdum stangarstökkvurunum þaðan sem voru hver öðrum betri og Eyjamenn höfðu líka gert sig gildandi í öðrum íþróttagreinum eins og í knattspyrnunni. En einhvern veginn var það þannig að aðkomumenn sáu það ekki fyrir sér að í Vestmannaeyjum væri hægt að stunda golf. Þar var lítið undirlendi og svo þetta eilífa hvassviðri sem hentar íþróttinni ekki vel.

Samt var það svo að í Vestmannaeyjum var stofnaður þriðji golfklúbbur landsins 4. desember árið 1938 og þar með voru tekin fyrstu skrefin að miklu og farsælu golfstarfi þar. Grunnurinn af stofnun klúbbsins og áhuga Eyjamanna er talandi dæmi um það hvað einn maður getur haft mikil áhrif á stefnu og strauma jafnt í íþróttum sem öðru. Árið 1937 kom til Vestmannaeyja maður að nafni Mag-

36

nús Magnússon. Hann hafði þá um árabil verið búsettur í Boston í Bandaríkjunum þar sem hann starfaði sem skipstjóri við góðan orðstír en ákvað að dvelja í Vestmannaeyjum sumarlangt þar sem hann bjó á heimili svila síns Þórhalls Gunnlaugssonar símstöðvarstjóra. Vestra hafði Magnús leikið golf og í Íslandsheimsókn sinni hafði hann golftól sín og bolta meðferðis. Fór Magnús fljótlega að sýna Þórhalli hvernig íþróttin gekk fyrir sig og kenna honum undirstöðuatriði hennar. Fylltist Þórhallur brátt áhuga og kom sér því vel fyrir hann að um haustið þegar Magnús hélt til sinna heima færði hann svila sínum kylfunar að gjöf..

Vestmannaeyjum. Ferðin hefur sennilega verið farin síðla vetrar eða snemma vors 1938 og er það Ólafur Halldórsson læknir sem segir frá: “Við fórum fjórir í Dalinn, þeir Georg Gíslason, Ágúst Bjarnason, Þórhallur Gunnlaugsson og ég. Veður var vont, sennilega um 12 vindstig, allt rennblautt eftir langvarandi rigningar og enn rigndi þennan dag. Við bókstaflega fukum til og frá, til dæmis var Gústi að slá kúluna þegar vindhviða feykti honum um koll og hann hafnaði í polli. Þegar ég nokkru síðar var svo óheppinn að slá kúluna í Gústa, þá sagði hann: “Þetta var ekkert sárt, ég er orðinn svo dofinn í rassinum.”Þegar við komum að Tjörninni, sáum við máv á flugi yfir henni. Skyndilega kom vindhviða sem tók mávinn, sneri honum tvisvar í loftinu og skellti í Tjörnina svo að hann vængbrotnaði. Stuttu síðar sá ég ámóta ótrúlegt atvik er þeir Þórhallur og Georg, báðir í þungavigt, fuku upp í fjallsbrekkuna og urðu að hlaupa eins og fætur toguðu til þess að missa ekki fótanna.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjar 2008, bls. 3.

Áður en Magnús hélt af landi brott fór hann ásamt Þórhalli og tveimur öðrum mönnum, verslunarmönnunum Axel Halldórssyni og Georg Gíslasyni, í smáyfirreið í Eyjum í leit að stað það sem unnt væri að spila golf. Ferðinni var fyrst stefnt inn í svokallaðar Póstflatir þar sem þeir reyndu fyrir sér en þaðan var haldið inn í Herjólfsdal þar sem þeir fundu bærilegt svæði og útbjuggu þriggja holu golfvöll sennilega án þess að spyrja kóng né prest um landnotOg það þarf varla að taka það fram að í kun. Fóru þeir nokkrar ferðir á þennan umræddri ferð voru þátttakendurnir allir í golfvöll sinn og brátt tóku fleiri að slást klofháum stígvélum, í regnkápum og með í hópinn og eru þar nefndir til Ágúst sjóhatta!

Bjarnason, Einar Guttormsson og Ólafur Halldórsson. Allir urðu að nota Kennt frá morgni til kvölds sömu kylfurnar en það breytti engu um Þórhallur Gunnlaugsson áhuga þeirra og er sagt að mörg þúfan í Ljósm: Árni Egilsson Það voru félagarnir sem fóru í hina Dalnum hafi orðið fyrir barðinu á þeim. sögulegu golfferð sem lýst er hér að framan Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs ásamt fleirum sem höfðu síðan frumkvæðið að því að Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjar 2008, bls. 3. stofna golfklúbb. Höfðu Eyjamenn sinn hátt á við undirbúning stofnunar klúbbsins þar sem þeir útbjuggu lista og skrifuðu á hann nöfn þeirra sem helst komu til greina Víluðu ekki rokið fyrir sér og var listinn síðan látinn ganga og skrifuðu menn ýmist já við nöfn sín ef þeir vildu ganga í klúbbinn en nei ef þeir Áhugi frumherjanna á golfíþróttinni fór stöðugt vaxandi voru slíku afhuga. Árangurinn var sá að tuttugu manns og hvert tækifæri notað til þess stunda hana. Snemmsumættu á stofnfundinn sem haldinn var á Hótel Bergi 4. mars 1938 batnaði kylfuástandið verulega er einn féladesember 1938. Þar var fundarstjóri Viggó Björnsson ganna eignaðist golfsett og tveir aðrir stakar kylfur. Ekki bankastjóri og Ólafur Halldórsson læknir fundarritari. Á víluðu menn fyrir sér þótt aðstæður væru ekki alltaf fundinum hafði Georg Gíslason framsögu um golfíþróteins og best varð á kosið og til er einstök saga um slíka golfferð og hún skráð í bók Sigurgeirs Jónssonar um golf í tina og landnám hennar í Vestmannaeyjum og skýrt var

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

37

frá því að tekist hefði að fá golfkennarann Rube Arneson til þess að koma til Eyja dagana 5. til 15. desember og kenna þar golf frá morgni til kvölds ef svo byði við að horfa. Varð sú fregn til þess að örva enn áhugann og var samþykkt með samhljóða atkvæðum að stofna Golfklúbb Vestmannaeyja. Kjörin var þriggja manna nefnd til þess að undirbúa formlegan stofnfund sem síðan var haldinn á sama stað sunnudaginn 11. desember. Á stofnfundinn mættu 28 manns en stofnfélagar klúbbsins voru þó taldir 37. Sérstaka athygli vekur að í hópi stofnenda voru hvorki fleiri né færri en sjö konur og kann þar að hafa mestu ráðið það form sem notað var við fundarboðið. Eiginkonur áhugasömustu kylfinganna fylgdu mönnum sínum. Á stofnfundinum var kjörin fyrsta stjórn klúbbsins og skipuðu hana Þórhallur Gunnlaugsson formaður, Georg Gíslason ritari, Ólafur Halldórsson gjaldkeri og meðstjórnendurnir Viggó Björnsson og Einar Guttormsson. Tvær nefndir voru einnig kosnar, önnur átti að fjalla um forgjafarmál og hin um vallarmál. Samþykkt voru lög klúbbsins og voru þau mjög sniðin eftir lögum Golfklúbbs Íslands. Í fundarlok var síðan ákveðið að “fara í Dalinn fyrsta góðviðrisdag kl. 10.”Sigurgeir Jónsson, bls. 6.

Ekki þurfti Rube Arneson að kvarta yfir aðgerðarleysi dagana sem hann dvaldi í Vestmannaeyjum. Kylfingur segir svo frá að hann hafi kennt þar “...á hverjum degi frá 8 ½ árdegis til 10 ½ síðdegis, fær matinn fluttan til sín og borðar standandi, eins og færakarlarnir á skútunum í gamla daga”.

Kylfingur 2. tbl. 4. árg. desember 1938.

Ekkert vafamál er að þarna var lagður grunnur að því að Vestmanneyingar eignuðust frammúrskarandi kylfinga Rube Arneson sem létu mjög til sín taka þegar fyrst var farið að halda Íslandsmót í greininni.

Grínin báru nafn með rentu Vestmannaeyingar voru furðu fljótir að koma sér upp sex holu velli á þeim slóðum sem þeir höfðu byrjað að spila og segja má að þrjár holur þessa vallar séu í notkun enn

38

þann dag í dag, þótt þær hafi breytt um lengd og yfirbragð. Fengu þeir leyfi til þess að nota svæðið gegn því skilyrði að bændur og kaupstaðarbúar hefðu þar beitiland fyrir hesta sína eftir sem áður en ekki er þess getið átroðnings þeirra á vellinum enda hestaeign Eyjamanna aldrei mikil. Rube Arneson aðstoðaði heimamenn við að skipuleggja völlinn. Samanlögð lengd á brautunum var 1.050 metrar. Lengsta brautin var sú fyrsta. 260 metrar en sjötta brautin var styst, 60 metrar. Rétt eins og fyrstu vellirnir í Reykjavík og á Akureyri var völlurinn harla frumstæður. Í bók Sigurgeirs Jónssonar er frásögn Gissurs Ó. Erlingssonar skráð af Sigmari Þresti Óskarssyni þar sem Gissur lýsir vellinum með þessum orðum: “Hann var aðeins sex holur meðan ég var í Eyjum og átti varla skilið svo virðulegt nafn sem golfvöllur. Teigarnir voru afmarkaðar á einhverjum tiltækum stöðum, reynt að velja brautunum stað þar sem þýfi var minnst til trafala og “grínin” báru nafn með rentu. Þau voru meiri háttar grín, mishæðótt, hnúskótt og í minnsta lagi. Þó var reynt að berja niður þúfurnar svo unnt væri að marka kúlunum púttlínu að holunum eftir að inn á þau var komið.

Og að sjálfsögðu var eingöngu spilað eftir vetrareglum.”Sigurgeir 19. Í holurnar voru settar tómar niðursuðudósir og komið fyrir í þeim járnstöngum með fánum úr járni sem á var málað númerið á viðkomandi holu.

Löng leið var úr bænum í Vestmannaeyjum út á golfvöllinn. Þeir sem ekki höfðu yfir bílum að ráða slógu sér oftast saman og fengu pallbíl til þess að skutla sér til og frá vallarsvæðinu.

Stóðu menn í hnapp á pallinum með golfbúnað sinn en óhentugt þótti að geta ekki geymt hann á staðnum.

Vorið 1939 varð úr að klúbburinn tók lán og reisti skála við golfvöllinn. Ekki var sú bygging hátimbruð, aðeins 2,5 x 5 metrar eða 12,5 fermetrar og kostaði 2.500 krónur.

En af honum þótti þó mikil bót. Klúbbhús þetta stóð austantil í dalnum. Í því var borð í miðjunni en bólstraðir bekkir með langhliðunum og öðrum gafli, kylfugeymsla undir bekkjunum og fatahengi í öðrum endanum. Í einu

Ljósmynd: Viðar Þorsteinsson

Slegið af Fjósakletti.

horninu var borð fyrir prímus og ofan við það skápar fyrir matarílát. Þarna gátu menn því leitað skjóls, borðað nestið sitt og geymt bæði kylfur og fatnað.

Hrafninn flýgur Ekki voru Vestmannaeyingar eftirbátar annarra í að reyna með sér. Fyrsta meistaramót klúbbsins fór fram í ágúst 1939 og var með sama sniði og meistaramót Golklúbbs Reykjavíkur. 27 kylfingar mættu til mótsins, léku fyrst höggleik og þeir sextán sem skoruðu þar best léku til úrslita um meistaratitilinn í holukeppni. Mættust Þórhallur formaður og Guðlaugur Gíslason síðar bæjarstjóri og alþingismaður í úrslitaleiknum og fóru leikar svo að Guðlaugur sigraði og hlaut meistaratilinn. Var keppnin hin sögulegasta ekki síst fyrir þá sök að þegar úrslitin nálguðust og spennan var í hámarki kom hrafn sem greip bolta Guðlaugs í gogginn, flaug með hann góðan spöl og lét hann falla í hlíðina langt utan brautar. Ekki voru menn vissir um hvernig ætti að bregðast við slíkri uppákomu. Flett var upp í reglum en þar var ekkert að finna.

Guðlaugur vildi fá að slá annan bolta en úrskurðað var

að hann skyldi príla upp í hlíðina og slá boltann þar sem hrafninn hafði skilað honum. Við það fauk í Guðlaug en það þýddi ekki að deila við dómarann fremur en fyrri daginn. Guðlaugur fór upp í hlíðina, stillti sér upp og sló kúluna. “Sló ég hana með fimm-járni lágt meðfram brekkunni og hitti vel og rann kúlan niður brekkuna, beint fyrir ofan holuna og stöðvaðist nokkra sentimetra frá henni við mikinn fögnuð áhorfenda sem voru margir í Dalnum þennan dag. Tel ég hiklaust að þetta sé besta högg sem ég hef nokkurn tíma slegið í golfi, miðað við aðstæður.”Sigurgeir bls. 17.

Haustið 1939 voru félagar í Golfklúbbi Vestmannaeyja orðnir 59 talsins og flestir þeirra virkir. Var framtak Eyjamanna og áhugi þeirra farinn að vekja athygli og sagði t.d. ítarlega frá því starfi í einu tölublaða Kylfings sem bætti svo við: “Þeir Reykvíkingar, sem vilja leika golf utan Reykjavíkur í sumarfríi sínu, geta því örugglega skroppið til Vestmannaeyja og haft þar nóg við að vera í 2 – 3 vikur eða lengur, ef þeir vilja.”Kylfingur. 7. árg. 1941, bls. 15.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

39

Golfvöllur á Vífilsstöðum Sumarið 1939 voru settir upp “golfvellir” á tveimur nýjum stöðum á Íslandi. Annar þeirra mun reyndar aðeins hafa verið notaður einu sinni en hinn var mikið notaður um tíma. Gunnlaugur Einarsson læknir formaður Golfklúbbs Íslands átti hlut að máli í báðum tilvikunum. Um sumarið fór hann í ferðalag með konu sinni á æskustöðvar sínar í Jökuldal. Stóðst hann ekki mátið þegar hann kom að Eiríksstöðum þar sem hann var fæddur og uppalinn og sá þar víðáttumikil tún og fallegt landslag og stikaði þar út og rissaði upp hvorki meira né minna en 18 holu völl sem þau hjón léku svo a.m.k. einu sinni hvort með sinni kylfunni. Þar eystra skyldu þau eftir golftæki og boltabirgðir sínar í von um að einhverjir Jökuldælingar fylgdu í fótspor þeirra en af því fer hins vegar engum sögum.

fengu gamla Vífilsstaðatúnið til afnota. Telja verður líklegt að nokkrar holur á velli þeirra hafi verið á nákvæmlega sömu slóðum og sjúklingarnir notuðu á sínum tíma.

Hola í höggi Golfiðkendum og klúbbfélögum í Golfklúbbi Reykjavíkur fór jafnt og þétt fjölgandi. Á góðviðridögum sumarið 1939 kom það oft sinnis fyrir að völlur klúbbsins var þéttskipaður frá morgni til kvölds og stundum urðu menn að bíða alllengi til þess að geta hafið leik. Stöðugt var unnið að endurbótum og endurskipulagningu vallarins og notuð til þess ýmis ráð. Þannig stóð klúbbfélögum t.d. til boða að leigja svæði á jaðri vallarins fyrir kartöflugarða gegn því að þeir brytu landið og gerðu það hæft til ræktunar og brautagerðar síðar meir. Urðu allmargir til þess að nýta sér þetta boð.

Um haustið kom Gunnlaugur í heimsókn á berklahælið Mótahald var að mestu með hefbundnu sniði hjá á Vífilsstöðum þar sem hann hafði starfað sem kandiklúbbnum um sumarið en helsta nýmælið var að farið var dat á námsárum sínum. Úitvera og hreyfing var liður í lækningum á hælinu og gengu vistmenn um víða í grennd að flokkaskipta fólki í mótum eftir forgjöf. Fyrsta mótið þess, oftast sömu slóðirnar. Varð það heldur tilbreytingar- með því sniði fór fram 14. maí og var fyrirkomulagið þannig að þeir sem höfðu forgjöf 1 – 12 léku í 1. flokki eða laust fyrir þá til lengdar. Datt Gunnlaugi í hug að tilvalið meistaraflokki. Í annan flokk var þeim skipað sem höfðu væri að setja upp golfvöll við hælið fyrir sjúklingana og eldhuginn lét ekki við hugmyndina eina sama sitja heldur forgjöf 13 – 24 og í þriðja flokki lentu þeir sem voru með hófst handa. Ræddi hann við Sigurð Magnússon yfirlækni yfir 24 forgjöf. Vakti það töluverða athygli að í keppni þess flokks skaut kona, Unnur Magnúsdótá Vífilsstöðum og Björn Konráðsson tir, karlpeningum ref fyrir rass og sigraði. Þetta staðarráðsmann sem báðir tóku hugmót var þó ekki síður sögulegt fyrir þær sakir myndinni vel. Halldór Hansen læknir að í keppni þeirra bestu gerðust þau undur og og Rube Arneson golfkennari lögðu stórmerki að einn keppendanna, Halldór Hansmálinu einnig lið og ekki leið á löngu en, fór holu í höggi – fyrstur Íslendinga. Var það uns búið var að koma upp þriggja holu á fimmtu braut vallarins. Fékk hann mikið lof golfvelli á nýslegnu Vífilsstaðatúninu. fyrir en varð vitanlega að uppfylla þá kvöð sem Gáfu þeir Gunnlaugur og Halldór það slíku afreki fylgir og bjóða félögum sínum upp sem með þurfti, svo sem golfkylfur, á veitingar að leik loknum, hvað og hann gerði golfbolta, merki stangir og flögg. Marmeð “...mikilli röggsemi og rausn”.Kylfingur 1. gar helgar í röð lögðu svo bæði þeir tbl. 5. árg. júní 1939, bls. 7. og aðrir félagar í Golfklúbbi Íslands land undir fót, héldu til Vífilsstaða og Um haustið var ákveðið að hafa annan hátt á kenndu þar golf. Ríkti mikill áhugi á Halldór Hansen eldri. vetraræfingum en verið hafði árið áður. Í stað staðnum og margir sjúklingar stunþess að æfa í golfskálanum ákvað Golfklúbbur duðu golf alla daga sem veður gaf. Kom Íslands að leigja hlöðu sem stóð tóm við Fríkirkjuveginn. meira að segja til tals að á Vífilsstöðum yrði stofnaður fullgildur golfklúbbur en af því varð þó ekki. Þegar vetraði Var hún hreinsuð og þrifin og þótti þarna hin besta aðstaða ekki síst vegna þess hve hátt var til lofts. Auk þess lagðist golfið þar af og næsta sumar þurfti heyskapur var hlaðan í göngufæri við aðalbyggðina í Reykjavíkur vitanlega að ganga fyrir á túnunum. Það var svo ekki fyrr en töluverður kostnaður fylgdi því að fara alla leið upp í en löngu, löngu seinna að golfkylfur sáust í sveiflu þarna Öskjuhlíð til æfinga. Nokkrum vonbrigðum olli það að er golfáhugamenn í Garðabæ stofnuðu með sér klúbb og

40

Erlendir kylfingar á vellinum við Nýrækt á Akureyri. Flaggstöngin virðist vera heimatilbúin, gerð úr bambus.

Ljósmyndari óþekktur/Úr myndasafni GA.

aðsókn að hlöðunni var ekki mikil og fyrir því nefndar nokkar ástæður en sú helsta mun þó hafa verið að þennan vetur, 1940, fékk Golfklúbbur Íslands ekki erlendan kennara. Þeir sem önnuðust kennsluna voru kylfingar úr klúbbnum sem kunnu ýmislegt fyrir sér og önnuðust þeir hana í sjálfboðaliðsstörfum. Virtist þó svo að nýliðar og þeir sem þurftu á kennslu að halda hefðu ekki sömu trú á þeim og “professonal” kennara. Raunar gaf útlendingur sig fram haustið 1939 og bauðst til að annast kennslu. Sá hét McIvory og var Kanadamaður. Ekki vildi klúbburinn ráða hann til starfa en einhverjir kylfingar munu þó hafa fengið hann til þess að leiðbeina sér. Sá stjórn klúbbins ástæðu til þess að koma því sérstaklega á framfæri að McIvory starfaði ekki á þeirra vegum.

Sambúð við vígtól Vorið 1940 rann upp. Kylfingar fylgdust áhugasamir með hvernig golfvöllurinn kom undan vetri og virðist þar allt hafa verið með besta móti. Margir höfðu lagt leið sína á völlinn um veturinn og leikið golf þegar jörð varð auð og

í maíbyrjun var farið að undirbúa fyrsta mót vertíðarinnar, hina svonefndu flaggakeppni sem fram átti að fara 19. maí. En áður en til hennar kom skipuðust veður í lofti á Íslandi. Að morgni 10. maí steig fjölmennt herlið á land í Reykjavík. Alvopnaðir hermenn gengu um götur og áður en dagur var að kveldi kominn hafði herinn lagt undir sig margar byggingar og tekið völdin í sínar hendur. Bretarnir voru komnir og þótt strax væri gefin yfirlýsing um að hernámið væri í öryggisskyni, án fjandskapar við íslensku þjóðina og að henni yrði sýnd full vinsemd Öldin okkar, Minnisverð tíðindi 1931 – 1950, Reykjavík 1951, bls. 145 þá vissi landinn ekki í fyrstu í hvorn fótinn ætti að stíga – hvaða mannvirki herinn myndi leggja undir sig og hver ekki. Sjálfsagt hafa kylfingar í Reykjavík strax leitt hugann að því hvort golfskálinn þeirra myndi sleppa. Hann var myndarleg bygging og að auki í næsta nágrenni við það svæði sem Bretarnir höfðu greinilega kortlagt áður en þeir stigu á land og ætluðu að gera að aðalvíghreiðri sínu í höfuðborginni, þ.e.a.s. Öskjuhlíðinni. Fljótlega streymdu þangað herbílar hlaðnir drápstólum og fyrr en varði voru risin þar fallbyssuhreiður. Byssukjöftunum var raunar ekki

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

41

Halldór Hansen slær af teig á Öskjuhlíðavellinum.

Ljósmynd: Matthías Einarsson.

beint að svæðinu þar sem golfvöllurinn var heldur út á Skerjafjörðinn. En návistin var óþægileg og óvissan mikil.

Sennilega hafa þeir bresku hermenn sem komu til landsins flestir þekkt til golfíþróttarinnar. Alla vega fengu golfklúbbsmenn að vera í friði með bæði völlinn og húsið í bili. Koma herliðsins varð þó til þess að mikill húsnæðisskortur varð í höfuðborginni og litu margir til stóra hússins í Öskjuhlíðinni og vildu fá þar búsetu í lengri eða skemmri tíma. Slíkri ásókn varðist stjórn klúbbsins en afréð þó að leigja húsið frá og með 15. október Norðmönnum sem leituðu til Íslands vegna stríðsins, þó með því skilyrði að maður sem ráðinn hafði verið húsvörður og eiginkona hans héldu búsetu sinni í húsinu.

Að öðru leyti var starfsemi klúbbsins hefðbundin á

42

árunum 1940 og 1941. Geta má þess þó að veturinn 1941 urðu töluverðar umræður í klúbbnum um að reynt yrði að fá til landsins erlendan mann sem kynni til verka varðandi umhirðu og uppbyggingu golfvallar, “green – keeper”, og helst átti viðkomandi einnig að geta kennt byrjendum golf. Við frekari athugun kom í ljós að slíkur maður myndi kosta klúbbinn svo mikla peninga að það væri óviðráðanlegt og því var áformunum slegið á frest.

Klúbburinn varð fyrir töluverðu fjárhagslegu áfalli snemma vetrar 1941 en þá fauk áhaldaskúr hans og eyðilagðist algjörlega, svo og ýmis tól og tæki sem í honum voru geymd. Skúr þessi gekk jafnan undir nafninu Luxemburg og er gáskafullt sagt frá endalokum hans í blaðinu Kylfingi á þann hátt að hann hafi lagt af stað til þess að fá sér einn

hring. “En vegna æfingaleysis og langrar kyrrstöðu tókst svo óhönduglega að hún komst ekki af stað öll í einu. Fór fyrst þakið og með því tveggja tonna steinn er festur var með stálvír við þakið og grafinn mestallur í jörðu. Síðan fór önnur hliðin, en hin hliðin og gaflarnir treystu sér ekki í leikinn og tóku þann kost að bæla sig niður.”Kylfingur 7. árgangur, Reykjavík 1941.

Sögulegt verður einnig að teljast að árið 1941 var kjörinn fyrsti heiðursfélagi klúbbsins. Sá sem hlaut heiðurinn var Sveinn Björnsson sem þá var orðinn ríkisstjóri á Íslandi.

Hafði hann allt frá stofnun klúbbsins veitt honum mikinn stuðning og m.a. ritað grein í Kylfing þar sem hann fjallaði um heilsusemi þess að stunda golf og hvatti til iðkunar þess.

Umræður og ákvörðun um golfsamband Engin stórtíðindi gerðust hvorki hjá Golfklúbbi Akureyrar né Golfklúbbi Vesmannaeyja á þessum árum. Á báðum stöðunum var unnið að umbótum á völlunum og æfingaðastaðan löguð. Sömu menn héldu um tauma og mótahald var með sama sniði og árin áður. Á fundi einum hjá Golfklúbbi Akureyrar kvaddi Sigurður Eggertz sér hljóðs og stakk upp á því að efnt yrði til keppni við klúbbinn í Reykjavík og helst líka við klúbbinn í Vestmannaeyjum og upplýsti þá Gunnar Schram að hann hefði þegar rætt um slíka keppni við formanninn í Reykjavík en helst strandaði á því að bæjarkeppni yrði komið á fót að enginn verðlaunagripur væri til að keppa um.

Eins og áður getur höfðu klúbbarnir þrír haft nokkra samvinnu sín á milli sem fólst þó einkum í því að klúbbarnir á Akureyri og í Vestmannaeyjum nutu góðs af þeim erlendu kennurum sem Golfklúbbur Íslands fékk til starfa hjá sér. Að öðru leyti voru þeir sjálfum sér nógir. Þegar klúbbarnir voru búnir að slíta barnsskónum og hjá þeim öllum komnir fram góðir kylfingar var ekki nema eðlilegt að þeir hefðu áhuga á því að reyna með sér. En það var ekki bara skortur á verðlaunagripum sem varð til þess að ekki varð af því að sinni heldur miklu fremur að sameiginlegan vettvang skorti. Á árinu 1940 hreyfði Gunnlaugur Einarsson formaður Golfklúbbs Íslands hugmynd sem var nýjung í skipulagi íslenskrar íþróttahreyfingar. Þá lagði hann til að klúbbarnir þrír mynduðu með sér sérsamband ekki aðeins til þess að skapa grundvöll til keppni kylfinga klúbbanna

heldur fremur til þess að vinna að útbreiðslu íþróttarinnar og berjast sameiginlega fyrir hagsmunamálum sínum innan Íþróttasambands Íslands. Í grein sem Gunnlaugur skrifaði í Kylfing sagði hann m.a. að mörgum kynni að þykja það oflæti fyrir svo fá félög að stofna með sér samband en vert væri að vekja athygli á því að þegar sænska golfsambandið var stofnað hefðu í fyrstu aðeins tveir klúbbar átt aðild að því. Gætu Íslendingar lært af reynslu Svía hvað slíkt samband gerði eða væri ætlað að gera: “En það er m.a. að vinna að þróun og útbreiðslu golfíþróttarinnar, samræma leikreglur og forgjöf, beita sér fyrir kappleikjum milli klúbba og landsmótum og ákveða reglur þar fyrir, skera úr þeim deilumálum í golfi, sem til þess kann að vera áfrýjað, útiloka eða dæma á annan hátt þá kyflinga eða klúbba sem áfátt er um í golfi og loks koma fram fyrir klúbbanna hönd út á við.”Kylfingur 6. árg. 1940.

Gunnlaugur taldi tíma til kominn að forráðamenn klúbbanna hittust á fundi til þess að ræða um möguleika slíks sambands og þá einnig að fjalla um hugsanlegt landsmót í golfi. Taldi hann best ef slíkt mót gæti farið fram á hlutlausum velli en hægt væri að finna staði á landinu þar sem unnt væri að gera leikhæfa golfvelli með litlum tilkostnaði. “Hvernig eigum vér, sem erum nýfarnir að leika golf í þessu landi, að vita hvar íslensk náttúra geymir golfvelli í skauti sér? Leitið og þér munið finna!”Sama heimild.

Hinn 8. maí 1942 var haldin samkoma í Golfklúbbi Íslands. Að loknu borðhaldi kvaddi einn félaganna, Helgi H. Eiríksson sér hljóðs og afhjúpaði bikar einn mikinn sem hann hafði haft meðferðis. Sagði, að þrír kylfingar, hann og þeir Sigmundur Halldórsson í Reykjavík og Jón Eiríksson á Akureyri hefðu ákveðið að gefa þennan grip til keppni um Íslandsmeistaratitilinn í golfi. Þar með var þeirri hindrun rutt úr vegi að ekki væri til verðlaunagripur til að keppa um og í hófinu varð mönnum tíðrætt um hvar og hvenær fyrsta meistarakeppnin gæti farið fram og hver ætti að standa fyrir henni. Málið var aftur á dagskrá hjá klúbbunum 18. maí og þá ákveðið að fela Gunnlaugi Einarssyni og Helga H. Eiríkssyni að ræða við forsvarsmenn hinna tveggja klúbbanna um stofnun golfsambands.

Bar svo vel í veiði að Gunnar Schram frá Akureyri var staddur í Reykjavík svo og Páll Jónsson úr Golfklúbbi Vestmannaeyja. Saman sömdu þessir menn frumvarp til laga fyrir Golfsamband Íslands sem síðan var sent til allra klúbbanna og kynnt þar við góðar undirtektir. Var nú

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

43

Frá Golfvellinum í Reykjavík. Ruber Arneson púttar á 2. flöt á golfsýningu árið 1938. Hvassaleitið í baksýn.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

ekki eftir neinu að bíða. Ákveðið var að boða til stofnfundar sambandsins 14. ágúst 1942 og þegar farið að undirbúa þingið sem átti að vera í Reykjavík. Golfsamband Íslands var að verða að veruleika.

44

Golfklúbbur Íslands Stofnfélagar Golfklúbbs Íslands í Reykjavík voru eftirtalin: Anna Kristjánsdóttir, frú Ásgeir Ásgeirsson, fræðslustjóri Ásgeir Ólafsson, heildsali Ágústa Johnson, frú Bergur G. Gíslason, kaupmaður Björn Ólafsson, heildsali Carl D. Tulinius, framkvæmdastjóri EinarE. Kvaran, bankabókari Einar Pétursson, framkvæmdastjóri Eyjólfur Jóhannsson, framkvæmdastjóri Friðbjörn Aðalsteinsson, stöðvarstjóri Friðþjófur O. Johnson, verslunarmaður Goffreð Bernhöft, sölustjóri Guðmunda Kvaran, frú Guðmundur Ásbjörnsson, borgarstjóri Guðmundur Hlíðdal, landssímastjóri

Guido Bernhöft, heildsali Gunnar Guðjónsson, skipamiðlari Gunnar E. Kvaran, heildsali Gunnlaugur Einarsson, læknir H. Hólmjárn, verksmiðjustjóri Hallgrímur Benediktsson, heildsali Hallgrímur F. Hallgrímsson, framkvæmdastj.

Haraldur Árnason, kaupmaður Helga Sigurðsson, frú Helga Valfells, frú Helgi H. Eiríksson, verkfræðingur Héðinn Valdimarsson, framkvæmdastjóri Johan Rönning, rafvirki Jens Jóhannesson, læknir Jóhanna Magnúsdóttir, lyfsali Jóhanna Pétursdóttir, frú Jón Ásbjörnsson, hæstaréttarlögmaður Karl Jónsson, læknir Kjartan Thors, framkvæmdastjóri Kristinn Markússon, kaupmaður Kristján G. Gíslason, fulltrúi

Golfklúbbur Vestmannaeyja

Kristján Einarsson, framkvæmdastjóri Kristrún Bernhöft, frú Magnús Andrésson, fulltrúi Magnús Thorsteinsson, framkvæmdastjóri Matthías Einarsson, læknir Ólafur Á. Gíslason, heildsali Sceving Thorsteinsson, frú Sigmundur Halldórsson, húsameistari Sigurður B. Sigurðsson, konsúll Stella Andrésson, frú Sveinn B. Valfells, framkvæmdastjóri Unnur Magnúsdóttir, frú Unnur Pétursdóttir, frú Valtýr Albertsson, læknir Þorsteinn Sch. Thorsteinsson, lyfsali

Stofnendur Golfklúbbs Vestmannaeyja voru:

Golfklúbbur Akureyrar Stofnendur Golfklúbbs Akureyrar voru eftirtaldir: Árni Guðmundsson, læknir Árni Sigurðsson, verslunarmaður Baldvin Ryel, kaupmaður Brynleifur Tobíasson, menntaskólakennari Finnbogi Jónsson, póstafgreiðslumaður Gunnar Pálsson, byggingameistari Gunnar Schram, símastjóri Helgi Skúlason, augnlæknir Holgeir Mikkelsen, apótekari Jakob Frímannsson, fulltrúi Jón Benediktsson, yfirlögregluþjónn Kristinn Þorsteinsson, verslunarmaður Óli P. Kristjánsson, póstmeistari Svanbjörn Frímannsson, bankaritari Sveinn Þórðarson, gestgjafi Sverrir Ragnars, kaupmaður Stefán Thorarensen, úrsmiður Vilhjálmur Þór, framkvæmdastjóri.

Axel Halldórsson, stórkaupmaður Ágúst Bjarnason, gjaldkeri Carl Rosenkjær, verslunarmaður Einar Guttormsson, læknir Einar Sigurðsson, útgerðarmaður Ella Halldórsdóttir, verslunarstjóri Fanney Jónsdóttir, frú Georg Gíslason, kaupmaður Gissur Ó. Erlingsson, fulltrúi Guðlaugur Gíslason, gjaldkeri Guðlaugur Stefánsson, bankamaður Guðfinna Kristjánsdóttir, frú Hafsteinn Snorrason, verkstjóri Haraldur Eiríksson, kaupmaður Hinrik Jónsson, bæjarstjóri Hjálmar Eiríksson, verslunarstjóri Ingibjörg Ólafsdóttir, frú Ingi Kristmanns, bankamaður Jóhann Bjarnasen, verslunarmaður Jóhannes Sigfússon, apótekari Jón Ólafsson, verslunarmaður Karl Kristmanns, verslunarmaður Karl Sigurhansson, skósmiður Lárus Ársælsson, framkvæmdastjóri Leifur Sigfússon, tannlæknir Magnús Bergsson, bakari og hótelstjóri Marinó Jónsson, símritari Ólafur Halldórsson, læknir Páll Jónsson, skrifstofumaður Rannveig Vilhjálmsdóttir, frú Sigurbjörg Magnúsdóttir, frú Sigurður Ólason, verslunarmaður Tómas Guðjónsson, útgerðarmaður Tryggvi Ólafsson, verslunarmaður Unnur Magnúsdóttir, frú Viggó Björnsson, bankaútibússtjóri Þórhallur Gunnlaugsson, símstjóri

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

45

Jóhannes Helgason (t.v.) og Gísli Ólafsson takast í hendur fyrir úrslitaviðureign þeirra um Íslandsmeistaratitilinn árið 1944 í Skagafirði.

Ljósmynd: Árni Egilsson.

46

1942-49

Barnsskónum slitið

Golfmenn stofnuðu fyrsta sérsamband ÍSÍ. Einnota völlur í Skagafirði. Fyrsta keppnisferðin til útlanda. Glímt við regluverkið.

Golfsambandið stofnað Föstudaginn 14. ágúst 1942 settust tíu menn við borð í golfskála Golfklúbbs Íslands. Þeir voru þangað komnir sem fulltrúar klúbbanna þriggja til þess að stofna Golfsamband Íslands. Mikil vinna hafði verið lögð í undirbúning fundarins. Samið hafði verið frumvarp að lögum um sambandið og ítarlegar keppnisreglur um mót sem nefndist Landskeppni í golfleik á Íslandi og var þar um að ræða mót þar sem þeir bestu kepptu um titilinn golfmeistari Íslands.Ýmsir mætir menn höfðu lagt hönd á plóginn við undirbúninginn en mest mun hann þó hafa mætt á nokkrum félögum í Golfklúbbi Íslands. Þeir höfðu samið lagafrumvarpið og reglurnar og sent félögum sínum í hinum klúbbunum plöggin til skoðunar og athugasemda.

Mennirnir tíu sem kjörnir höfðu verið til þess að sitja fyrsta golfþingið voru Gunnlaugur Einarsson, læknir, Helgi H. Eiríksson, skólastjóri, Magnús Björnsson, ríkisbókari og Halldór Hansen, læknir frá Golflúbbi Íslands, Gunnar Hallgrímsson, tannlæknir og Sigtryggur Júlíusson rakarameistari frá Golfklúbbi Akureyrar og Hinrik Jónsson, bæjarstjóri og Páll Jónsson, lögfræðingur frá Golfklúbbi Vestmannaeyja. Mættu þeir allir til þingsins nema Magnús Björnsson og tók Sigmundur Halldórsson, byggingameistari sæti hans sem varamaður. Eftir að kjörbréf höfðu verið rannsökuð og samþykkt var komið

að setningu þingsins og var vel við hæfi að það kæmi í hlut þess manns sem hvað ötulast hafði unnið að framgangi golfíþróttarinnar á Íslandi, Gunnlaugs Einarssonar, formanns Golfklúbbs Íslands að setja þingið. “Það er gleðilegt tímanna tákn, á þessum tímum allskonar ástands og margskonar mæðuveiki, að golffélög Íslands skuli hafa bjartsýni til þess, í friði og ró, að tryggja framtíð golfíþróttarinnar á Íslandi. Við skulum allir óska þess og biðja hljóðlátlega, að starf vort í dag marki tímamót í golfsögu Íslands, golfíþróttinni til hagsældar, svo að henni megi aukast ásmegin til að rækja köllun sína landsins börnum til aukinnar heilbrigði, gleði og langlífis, ekki einungis á þeim völlum, sem þegar eru henni helgaðir, heldur einnig á mörgum fleiri, í fegurð og víðsýni íslenskrar náttúru, sem alltaf mun verða mesti andlegi heilsubrunnur Íslendinga og vörn gegn dægurþrasi og þröngsýni. Þetta mót er gleðilegur vottur um þá grósku, sem er í íþróttinni hér á landi, þegar miðað er við önnur lönd og tillit tekið til þess, að það eru aðeins sjö og hálft ár síðan að fyrsti golfklúbburinn var stofnaður hér á landi. Síðar, þá er félögin voru orðin þrjú, hefur það legið í loftinu að þau stofnuðu með sér golfsamband.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands. 14. ágúst 1942.

Eftir að Helgi H. Eiríksson hafði verið kjörinn forseti þingsins og Hinrik Jónsson fundarritari var gengið til starfa. Aðalverkefni þingsins var að fara yfir þau frum-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

47

Stjórnarmenn GSÍ á rökstólum 1942. Helgi Hermann Eiríksson (fyrir miðju) var kjörinn fyrsti formaður sambandsins.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

varpsdrög að lögum sambandsins og keppnisreglum meistaramótsins sem fyrir lágu og má marka af fundargerð að menn hafa rýnt vandlega í hverja einustu grein.

Margar breytingartillögur, einkum um orðalagsbreytingar, komu fram og voru samþykktar en veigamesta breytingin sem samþykkt var fjallaði um skattgreiðslur félaganna til hins fyrirhugaða sambands. Lagt var til að þær yrðu 2,00 kr. á hvern félaga en samþykkt að hækka þá upphæð um meira en helming, eða upp í fimm krónur og ennfremur ákveðið að það sambandfélag sem hefði ekki greitt árgjald sitt á gjalddaga fengi ekki þátttökurétt í mótum á vegum sambandsins. Í lögum Golfsambandsins voru sett ákvæði um að golfþing skyldi haldið í tengslum við meistarakeppni Íslands sem fram skyldi fara ekki sjaldnar en annaðhvert ár og þá gerðu lögin einnig ráð fyrir því að golfsambandið sem slíkt gerðist aðili að Íþróttasambandi Íslands en fram að stofnun þess höfðu klúbbarnir átt beina aðild að ÍSÍ.

Starfsskyldur stjórnarinnar 14. grein laganna fjallaði um starfsskyldur stjórnar hins

48

nýja sambands og sagði að þær skyldu vera eftirtaldar: a) Að hafa á hendi þær framkvæmdir, sem undir sambandið heyra. b) Að sjá um að farið sé eftir viðurkenndum golfreglum og lögum sambandsins og fyrirmælum. c) Að úrskurða deilumál um golf, sem áfrýjað er til sambandsins. d) Að ákveða stað og stund fyrir næsta meistaramót og golfþing ef þingið felur henni það. e) Að stuðla að og líta eftir kappleikjum milli klúbba. f) Að vera fulltrúi sambandins og golfíþróttarinnar út á við. Fundagerðarbók Golfsambands Íslands 14. ágúst 1942. Þegar lögin höfðu verið samþykkt sneru menn sér að viðamiklum reglubálki sem fjallaði um “landskeppni í golfleik á Íslandi” Þar var í raun um að ræða reglugerð fyrir Íslandsmeitaramót enda gert ráð fyrir því að sigurvegari í mótinu bæri titilinn “golfmeistari Íslands” og fengi verðlaunagrip þann sem Helgi H. Eiríksson, Sigmundur Halldórsson og Jón Eiríksson höfðu gefið til keppninnar.

Stóð bikarinn á borði í golfskálanum meðan þingið fór fram og dáðust margir að því hversu veglegur hann var enda slíkir gripir ekki algengir á þessum árum.

Skemmst er frá því að segja að meginreglur Íslandsmótsins sem samþykktar voru á þinginu voru þær að allir kylfingar í viðurkenndum klúbbum hefðu keppnisrétt á mótinu hefðu þeir 12 eða minna í forgjöf og hefðu ekki atvinnutekjur af golfíþróttinni. Keppnisfyrirkomulagið var ákveðið þannig að efna átti til undirbúningskeppni þar sem leikinn var höggleikur en síðan tók við holukeppni. Í fyrstu umferð hennar átti að leika 18 holur en í undanúrslitum 36 holur og í úrslitum 54 holur.

Yrðu menn jafnir í úrslitaleiknum áttu þeir að leika níu holur til viðbótar. “Hverja umferð skal leika á einum degi, nema “final”. Þá umferð má leika á tveim dögum og sé ekki dagur á milli.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 14. ágúst 1942. Þegar búið var að fara yfir laga- og regluverkið tóku þingfulltrúar sér stutt hlé og var það m.a. notað til þess að semja og senda Sveini Björnssyni ríkisstjóra svohljóðandi símskeyti: “Fyrsta golfþing Íslands sendir yður hugheilar kveðjur sem hinum fyrsta íslenska kylfingi og þakkar alúð yðar við íþróttina og alla aðstoða við að ryðja henni braut á Íslandi. “ Undir skeytið rituðu allir þingfulltrúar nöfn sín og áður en degi lauk hafði borist svarskeyti frá Sveini: “Alúðar þakkir fyrir kveðjur frá golfþinginu. Heill og framgang fyrir golfíþróttina á Íslandi. Kveðjur til þingsins. Sveinn Björnsson.”Fundargerðarbók Golfssambands Íslands 14. ágúst 1942.

Helgi H. Eiríksson fyrsti forsetinn

mennsku í klúbbnum og forsetaembætti í Golfsambandinu. Í forsetakosningunni fékk Helgi H. Eiríksson skólastjóri 7 atkvæði, Gunnlaugur Einarsson 1 atkvæði og tveir seðlar voru auðir. Þar með var Helgi réttkjörinn sem fyrsti forseti sambandsins. Með honum í stjórn voru kjörnir þeir Halldór Hansen læknir í Reykjavík, Jóhann Þorkelsson læknir á Akureyri og Georg Gíslason kaupmaður í Vestmannaeyjum. Endurskoðendur voru kosnir þeir Helgi Eiríksson bankafulltrúi og Magnús Andrésson heildsali. Stjórnin skipti síðar með sér verkum og tók Halldór Hansen að sér að vera bæði gjaldkeri og ritari sambandsins.

Fyrsta Íslandsmótið í roki og rigningu Meðan forystumennirnir sátu á rökstólum í golfskálanum var mikið um að vera utandyra. Þar voru bestu kylfingar landsins að fara síðustu æfingahringina fyrir Íslandsmótið. Alls voru 22 skráðir til keppni, langflestir þeirra sem voru með 12 eða minna í forgjöf. Ellefu þeirra voru úr Golfklúbbi Íslands, þrír frá Golfklúbbi Akureyrar og hvorki fleiri né færri en átta úr Golfklúbbi Vestmannaeyja. Meðal kylfinga var mikið “spáð og spekúlerað” hver myndi hljóta hinn eftirsóknarverða titil.

Flestir töldu líklegt að Reykvíkingar væru sigurstranglegir, þeir voru á heimavelli, en lítið hafði sést til sumra kylfinganna sem komu frá Akureyri og Vestmannaeyjum. Það eitt var vitað að þeir kunnu ýmislegt fyrir sér.

Ekki var hægt að segja að kylfingarnir væru heppnir með veður þegar keppnin hófst að morgni sunnudagsins 16. ágúst. Það var hávaðarok og grenjandi rigning.

Var vatnsveðrið slíkt að fresta varð knattspyrnuleikjum sem fram áttu að fara í Reykjavík. En ekki kom til greina að fresta golfmótinu – utanbæjarmennirnir voru komnir langan veg til keppni og það ekki sjálfgefið að þeir gætu komist ef beðið yrði betri tíðar. Menn settu því undir sig hausinn og lögðu í hann.

Völlurinn var vitanlega forbrautur, holurnar fullar af vatni og for í kringum sumar flatirnar, einkum þá sjöttu sem

Íslandsmeistarabikar karla sem gefinn var Golfsambandinu árið 1942. Enn er keppt um gripinn.

Þá kom að stjórnarkjörinu. Kjósa skyldi forseta sambandsins og þrjá menn með honum í stjórn. Nú hefði það ef til vill legið beinast við að Gunnlaugur Einarsson yrði kjörinn fyrsti forseti sambandsins. Hann hafði átt tillöguna um stofnun þess og verið ótvíræður forystumaður í félagsmálum golfsins á Íslandi. En bæði var að Gunnlaugur mun ekki hafa sóst eftir kjöri og að hann var formaður Golfklúbbs Íslands og það þótti varla við hæfi að sami maðurinn gegndi for-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

49

umferðinni og var þar með kominn í fjögurra manna úrslit. Þangað komust, auk Guðlaugs, þeir Gísli Ólafsson, Jakob Hafstein og Helgi Eiríksson. Mættust Jakob og Guðlaugur annars vegar og Gísli og Helgi hins vegar í undanúrslitunum og léku 36 holur.

Báðir þeir leikir voru jafnir í fyrstu en síðan skildu leiðir hjá keppendunum. Gísli vann Helga 8:7 og Jakob vann Guðlaug 9:7.

Gísli fyrsti Íslandsmeistarinn Það kom raunar ekki á óvart að það skyldu verða kapparnir Gísli Ólafsson og Jakob Hafstein sem léku til úrslita. Þeir voru búnir að sýna það á mótum sumarsins að þeir stóðu öðrum kylfingum framar og voru mjög jafnir. Þegar kom að úrslitarimmu þeirra var komið svo gott veður að kapparnir gátu verið léttklæddir og vallarJakob Hafstein (t.v.) og Gísli Ólafsson léku til úrslita í fyrsta Íslandsmótinu árið skilyrði höfðu batnað til muna.

1942.

Eftir fyrstu 18 holurnar var staðan jöfn, en á öðrum hring náði Gísli var nokkurn veginn á sama stað og síðar reis bygging sem hins vegar einnar holu forskoti. hýsti fyrst Morgunblaðið og síðar Háskóla Reykjavíkur.

Mikil spenna var á lokahringnum. Þegar á hann leið náði Gísli þriggja holu forskoti og tókst Jakob ekki að vinna Upp úr hádegi fóru fyrstu keppendurnir að koma í hús og þann mun upp þannig að þegar sextán holur höfðu verið þegar allir voru komnir inn kom í ljós að skorið var furðu leiknar tókust kapparnir í hendur og lögðu niður vopnin. gott miðað við aðstæðurnar. Enginn lék betur en Gísli Gísli Ólafsson var orðinn fyrsti Íslandsmeistarinn í sögu Ólafsson sem var á 81 höggi en tveir aðrir kylfingar léku golfíþróttarinnar á Íslandi. Var honum og Jakob ákaft fageinnig á undir 90 höggum: Jakob Hafstein á 84 og Helgi nað er þeir gengu í golfskálann að leikslokum en þar hafði Eiríksson á 86 höggum. Sá sem varð í 16. sæti lék á 100 fjöldi fólks safnast saman og beðið með óþreytu frétta höggum en hæsta skor var 109 högg. Gengi utanbæjaraf gangi mála úti á vellinum. Helgi H. Eiríksson afhenti manna var eftir atvikum gott. Akureyringarnir þrír koGísla hinn virðulega verðlaunagrip sem Íslandmeistaratimust áfram og fimm Eyjamenn. Einn þeirra, Guðlaugur tlinum fylgdi svo og lítinn bikar til eignar og fékk Jakob Gíslason, síðar alþingismaður, lék svo vel (91 högg) að annan slíkan. “Í samkvæmislok fór margt viðstaddra með ljóst þótti að hann ætti góða möguleika á að blanda sér af Gísla heim til foreldra hans, Ólafs Gíslasonar og Ágústu alvöru í meistarabaráttuna héldi hann uppteknum hætti. Þorsteinsdóttur, og sat þar í góðum fagnaði við veitingar Fór líka svo að hann var eini utanbæjarmaðurinn sem og ræðuhöld um stund.”Kylfingur. 8 árg. 1942, bls. 31. komst í gegnum fyrsta einvígið í holukeppninni – og gott betur því hann sigraði einnig andstæðing sinn í annarri

Stofnun GSÍ hleypti krafti í golfíþróttina

50

Stofnun Golfsambandsins og keppnin um Íslandsmeistaratitilinn hleypti töluverðum þrótti í golfið á Íslandi og var mikið um að vera hjá öllum klúbbunum sumarið 1942. Það sem þó helst hamlaði meiri starfsemi var að mjög erfitt reyndist að útvega golfkennara. Stríðið var í algleymingi og ungir menn sem höfðu fengist til golfkennslu bæði austan hafs og vestan uppteknir af allt öðru en að sinna íþróttinni. Þótt golfiðkun legðist aldrei alveg af á stríðsárunum var yfirbragðið allt annað en áður. Á sumum stöðum í Bretlandi var t.d. golfvöllum breytt í flugvelli.

Enginn asi var á nýkjörinni stjórn Golfsambandsins og var það ekki fyrr en 27. janúar 1943 eða tæplega hálfu ári eftir golfþingið að boðað var til fyrsta stjórnarfundarins. Hann var haldinn á heimili Helga H. Eiríkssonar. Þar mætti Halldór Hansen en ekki aðrir stjórnarmenn. Tvö mál voru á dagskrá, næsta golfþing og útvegun kennara. Var ákveðið að halda næsta golfþing í Reykjavík 24. júlí 1943 og halda landsmótið í tengslum við það. Skrifuðu þeir félagar klúbbunum þremur og tilkynntu þessa ákvörðun sína.

Ljóst má vera að þótt ekki færi mikið fyrir Golfsambandi Íslands í fyrstu þá hleypti stofnun þess miklu lífi í golfiðkunina. Á þeirra tíma mælikvarða fékk Íslandsmótið 1942 töluverða umfjöllun í fjölmiðlum sem töluðu um spennandi og tvísýna keppni en lýstu henni ekki að öðru leyti. Mótahald hjá klúbbunum þremur Gísli Ólafsson, Íslandsmeistari 1942-44 púttar í mótinu á Völlum í sumarið 1943 var með mesta móti og bryddað Skagafirði árið 1944.. Leikin var holukeppni með svokallaðri ,,Stymie” upp á nýjungum. Þannig efndi Golfklúbbur Ís- aðferð. Bolti keppenda var ekki tekinn upp og merktur nema að hann lands t.d. í annað sinn til sérstaks öldungamóts væri í að minnsta kosti 15 sentimetra fjarlægð. þar sem þeir einir sem voru orðnir fimmtugir Ljósmynd: Árni Egilsson höfðu keppnisrétt og kepptu um bikar sem og þótti það frásagnarvert að þangað mætti á annan tug nokkrir yngri menn í klúbbnum höfðu geungmenna en allt fram til þessa tíma höfðu fáir af yngri fið. Kepptu þeir Magnús Kjaran og Ólafur Gíslason til kynslóðinni reynt fyrir sér í golfi. Kennari á þessum inúrslita. “Var það harður atgangur og eigi líkur því að þar nanhússæfingum var enginn annnar en Íslandsmeistarinn ættust við gamalmenni.”Kylfingur 1943, bls. 6. Þá var Gísli Ólafsson. það einnig nýjung að í meistaramóti Golfklúbbs Íslands var keppt í þremur flokkum – meistaraflokki, 1. flokki og Svipast um í Skagafirði 2. flokki. Á vegum klúbbsins var efnt til vetraræfinga í húsinu sem stendur á horni Vesturgötu og Garðastrætis

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

51

Fljótlega eftir að Golfsamband Íslands var stofnað og farið var að keppa um Íslandsmeistartitilinn vaknaði umræða um hvar halda skyldi mótið. Völlurinn í Reykjavík var raunar langbesti golfvöllurinn á Íslandi en sumum utanbæjarmönnum fannst þeir ekki keppa þar á jafnréttisgrundvelli og töldu að best væri að reyna að búa til völl þar sem Íslandsmótið færi síðan árlega fram. Þótti stjórn Golfsambandsins sjálfsagt að taka mark á þessum ábendingum og 27. júní lögðu þeir Helgi H. Eiríksson og Halldór Hansen land undir fót og héldu til Sauðárkróks þar sem þeir hittu fyrir félaga sinn úr stjórninni Jóhann Þorkelsson sem kom frá Akureyri. Þeir félagar héldu formlegan stjórnarfund á Hótel Tindastóli þar sem m.a. var ákveðið að ef keppendur á landsmóti yrðu fleiri en 20 yrði efnt til aukakeppni fyrir þá sem ekki næðu inn í 16 manna úrslitin og væri sá flokkur kallaður 1. flokkur. Þegar stjórnarfundinum var lokið fóru þremenningarnir í ferðalag um Skagafjörð og svipuðust þar um eftir landssvæðum þar sem mögulegt var talið að koma fyrir golfvelli.

Skoðuðu þeir einkum túnið á Reynisstað, bakka Héraðsvatna og sandana við Sauðárkrók. Var ákveðið að gefa væntanlegu golfþingi skýrslu um ferðina og þá möguleika sem þeir töldu að hafa mótið í Skagafirði.

Golfþingið 1943 var haldið í golfskálanum í Öskjuhlíð 24. júlí 1943. Eins og á stofnþinginu árið áður áttu tíu fulltrúar frá klúbbunum þremur sæti á þinginu. Gunnlaugur Einarsson var kjörinn þingforseti og Gunnar Hallgrímsson ritari. Í skýrslu stjórnarinnar kom fram að virkir golfiðkendur á Íslandi væru taldir 235 og skiptust þeir þannig milli klúbba að 132 voru í Golfklúbbi Íslands í Reykjavík, 42 í Golfklúbbi Akureyrar og 61 í Golfklúbbi Vestmannaeyja. Á þinginu lagði stjórnin fram skýrslu um landkönnunarleiðangurinn til Skagafjarðar og taldi að varðandi vallargerð þar væri um að ræða þrjá eftirfarandi möguleika: “a) Túnið á Reynisstað eftir slátt. Túnið er nægjanlega stórt fyrir góðan 9 holu völl. Allt slétt og stórir hólar norðan til í því og fengist þar blind hola. Hindranir eru fáar aðrar en hús og einn lækur. b) Bakkar Hérðasvatnanna í landareign Valla. Landið er grasi grónir sandbakkar, harðvellir með snöggu grasi, nægilegt í mjög stóran 9 holu völl. Það er að mestu leyti flatt, en talsverðar hindranir af melaskörðum eða náttúrulegum sandgryfjum hér og þar, og auk þess Hérðas-

52

vötnin meðfram sumum holunum, en venjulega þó svo grunn, að hægt er að vaða út í þau eftir boltum. Landið liggur við þjóðveginn og er hægt að aka inn á það og ágæt bílastæði milli þjóðvegarins og 1. teigs. Það er 5 – 10 mínútna leið frá gistihúsinu Varmahlíð. c) Sandurinn við Sauðárkrók. Hann er nothæfur í þriggja holu æfingavöll, en ekki góðan, um 20 mínútna gangleið frá kaupstaðnum.”Fundargerðabók Golfsambands Íslands 24. júlí 1943.

Ekki urðu miklar umræður um skýrsluna á golfþinginu. Þingfulltrúum mun hafa litist vel á að fundið væri nothæft svæði fyrir næsta landsmót en töldu sjálfsagt að fleiri möguleikar yrðu kannaðir. Hins vegar var bryddað upp á því að það kynni að vera ofrausn að keppa um Íslandsmeistaratitilinn árlega og spurt hvort ekki væri hyggilegra að halda keppnina annað hvert ár. Fór svo að þingið samþykkti að veita stjórninni umboð til þess að taka ákvörðun um slíkt og einnig um mótsstað. Á þinginu var einnig samþykkt að Golfsamband Íslands tæki við útgáfu á blaðinu Kylfingi en Golfklúbbur Íslands hafði gefið blaðið út frá árinu 1935. Jafnframt var ákveðið að hækka skatt golfklúbbanna til sambandsins um helming. Átti blaðið framvegis að vera innifalið í skattgjaldinu og það sent til allra félaga í klúbbunum þremur.

Fyrsta sérsamband ÍSÍ Áformuð aðild að Íþróttasambandi Íslands var einnig til umræðu á þinginu. Hafði stjórnin kannað möguleika á slíkri aðild en ekki þótti fullljóst hvort af henni gæti orðið. Stjórn ÍSÍ hafði þá fyrir nokkru samþykkt að minnst fimm félög yrðu að vera í þeim samböndum sem fengju aðild. Hins vegar hafði borist bréf frá Benedikt G. Waage forseta ÍSÍ þar sem hann lýsti yfir því að þar sem Golfsambandið hefði verið stofnað áður en reglum ÍSÍ var breytt mundi það verða tekið í Íþróttasambandið ef leitað yrði eftir því. Voru þingfulltrúar á einu máli um að það gæti orðið styrkur fyrir Golfsambandið einkum að því leyti að við útvegun á kennurum gæti það notið ÍSÍ og aðild gæti hugsanlega orðið til þess að fjárstyrkur kæmi úr íþróttasjóði. Í bréfi Benedikts G. Waage hafði hann óskað eftir því að Golfsambandið færi fram á það við Golfklúbb Íslands að hann breytti nafni sínu. Það mál tók Jóhann Þorkelsson

upp og taldi óviðkunnanlegt að klúbburinn í Reykjavík kallaði sig Golfklúbb Íslands eftir stofnun Golfsambandsins og það væri einnig óviðeigandi að sigurvegarinn í Íslandsmeistaramótinu hefði sama titil og meistari Golfklúbbs Íslands. Tóku utanbæjarmenn undir málflutning Jóhanns en fulltrúar Golfklúbbs Íslands á þinginu töldu að þarna væri um viðkvæmt mál að ræða. Bar Jóhann þá upp tillögu um að Golfsambandið færi þess á leit við klúbbinn að hann breytti nafni sínu og var hún samþykkt með 5 atkvæðum en 5 fulltrúanna greiddu ekki atkvæði.

fremst þau að þær mættu svo sem vera með en ættu ekki að blanda sér í baráttu karlanna.

Kvenfólkinu hafnað

Rétt eins og á fyrsta Íslandsmeistarmótinu voru aðstæður ekki upp á marga fiska í mótsbyrjun. Mikið vatnsveður var dagana fyrir mótið og völlurinn því forblautur. Daginn áður en mótið hófst lögðu menn þó í að slá völlinn en ekki voru möguleikar á að raka hann né hreinsa og því víða grasflekkir á honum, sumir svo miklir að hætta var á að boltar týndust í þeim. Sér í lagi þótti braut fjögur erfið viðfangs og lentu margir og þó sérstaklega utanbæjarmenn í miklum erfiðleikum með hana. Einn þeirra var sá kylfingur sem vakti hvað mesta athygli á mótinu 1942, Guðlaugur Gíslason frá Vestmannaeyjum. Í fyrri hringum lék hann holuna á 11 höggum og enn verr gekk í seinni hringum en þá lék hann holuna á 18 höggum.

Enn eitt athyglisvert mál kom til umræðu á þessu starfsama þingi. Spurningin hvort leyfa ætti konum að taka þátt í Íslandsmeistaramótinu. Segir svo frá þeim umræðum í fundargerð þingsins: “Jóhann Þorkelsson taldi sjálfsagt að konur taki þátt í þessari keppni þar til kvennabikar fengist. Kvað hann ekki líklegt að meistaramót kvenna kæmust á á næstunni. Lagði hann eindregið til að konur fengju að keppa með í meistarakeppninni.

Georg Gíslason fannst illa viðeigandi að keppa við kvenfólkið. Gæti svo farið að þátttaka í Íslandsmótinu minnkaði við tilkomu kvennanna. Lagði Georg til að konur væru útilokaðar frá keppni um meistarabikar Íslands og bar upp svohljóðandi tillögu:

Boltarnir týndust í bleytu og grasi Keppnisfyrirkomulag á öðru meistaramóti Íslands í golfi var hið sama og í fyrsta mótinu. Allir keppendurnir tóku fyrst þátt í 18 holu höggleik og þeir sextán sem náðu bestum árangri komust í úrslitakeppina sem var holukeppni.

Lauk mótinu ekki fyrr en laugardaginn 31. júlí og stóð því baráttan í viku hjá þeim sem komust lengst.

Alls voru keppendur í mótinu 29 talsins.

11 úr Golfklúbbi Íslands, 11 frá Vestmannaeyjum og 7 frá Akureyri. Komust átta Reykvíkingar, fjórir Akureyringar og fjórir Vestmannaeyingar áfram í aðra umferð.

Jóhann Þorkelsson vildi að konur kepptu á Íslandsmóti.

Golfþingið ákveður að golfkeppni Íslands um bikar þann sem nú er keppt um skuli vera fyrir karlmenn eingöngu.”Fundargerð Golfsambands Íslands 24. júlí 1943.

Tillagan var borin undir atkvæði. Tíu karlmannshendur fóru á loft og samþykktu. Nú var það reyndar svo að konur höfðu verið virkir golfiðkendur allt frá því að íþróttin nam land á Íslandi og konur ýmist tekið þátt í sérstökum kvennamótum eða í mótum þar sem bæði kynin voru jafnrétthá. Í ljósi þess var þessi afgreiðsla illskiljanleg.

En virða verður golfþingsfulltrúm það til vorkunnar að viðhorf til íþrótta kvenna á þessum tíma voru fyrst og

Eftir hinn erfiða fyrsta keppnisdag gerðu menn sér dagamun, héldu til Þingvalla í rútum og snæddu þar kvöldverð. Meðan keppendurnir gæddu sér á honum var stjórn Golfsambandsins á fleygiferð, fór um vellina og kannaði hvort mögulegt yrði að setja þar upp golfvöll fyrir næsta Íslandsmót. Um ferðina var sagt: “Var þar gleðskapur góður, ræðuhöld og söngur. Síðan héldu menn aftur til Reykjavíkur og tóku á sig náðir, því að daginn eftir skyldi framhaldskeppnin hefjast.”Kylfingur 1943, bls. 21. Á ýmsu gekk í fyrstu umferð holukeppninnar. Mesta athygli vakti hörð rimma Akureyringanna Gunnars

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

53

Eyjamennirnir Sveinn og Lárus Ársælssynir hafa það náðugt við bakka Héraðsvatna á Íslandsmótinu 1944 og fyrir aftan þá er Jóhannes Helgason.

Ljósmynd: Árni Egilsson

Hallgrímssonar og Sigrtyggs Júlíussonar en hana vann Sigtryggur á síðustu holunni og sannaði að það var engin tilviljun að hann náði besta skori allra í höggleiknum. Þarna var greinilega á ferðinni hörkugóður kylfingur. Fór svo að Sigtryggur komst í úrslitaleikinn og mætti þar Íslandsmeistaranum Gísla Ólafssyni. Eins og lög gerðu ráð fyrir léku þeir 54 holur og fór svo að Gísli varði titilinn. Átti fimm holur til góða þegar fjórar voru eftir. Í 1. flokknum sem stundum var líka kallaður “sárabótaflokkurinn” Sigraði Georg Gíslaon úr Vestmannaeyjum Akureyringinn Stefán Árnason í úrslitaleik 5:4. Þegar heim var komið ritaði Georg smáathugasemd um frammistöðu Eyjamanna í landsmótinu í bók er lá frammi í golfskála Vestmannaeyja: “Við getum því sagt að þó að við fengjum ekki golfmeistara þá höfum við “skussameistra”. Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár. Vestmannaeyjum 2008, bls. 28.

54

Landsmótsvöllur varð til á vikutíma Árið 1944 var á margan hátt sérstætt í íslenskri golfsögu.

Sveinn Björnsson, sem oft hefur verið kallaður fyrsti íslenski kylfingurinn var kjörinn fyrsti forseti lýðveldisins, golfmeistaramót Íslands fór fram á “einnota” golfvelli í Skagafirði. Stofnaður var nýr golfklúbbur, sá fjórði í landinu. Í fyrsta sinn fór fram keppni milli Íslendinga og útlendinga og á árinu lést Gunnlaugur Einarsson læknir en hann er sá maður sem öðrum fremur verður að teljast “faðir” íþróttarinnar á Íslandi.

Stjórn Golfsambands Íslands hafði í mörg horn að líta veturinn 1944. Stærsta verkefni hennar var þó að velja Íslandsmótinu stað og sjá um framkvæmd þess. Þótt ekki sé fjallað um það mörgum orðum í fundargerðabókum mátti ljóst vera að stjórnin taldi ekki undankomu auðið

með að halda mótið utan Reykjavíkur. Þannig barst henni t.d. bréf í ársbyrjun frá Golfklúbbi Vestmannaeyja þar sem minnt var á umræðurnar á þinginu 1943 “...og áhersla lögð á að næsta landsmót Golfsambandsins verði haldið utan Reykjavíkur.” Fundargerðarbók Golfsambands Íslands. 22. janúar 1944. Stjórnin horfði einkum til aðstöðunnar sem hún hafð skoðað í Skagafirði en svo virðist sem stjórn Golfklúbbs Íslands hafi verið þeirri hugmynd andsnúin og hvatti hún til þess að annar staður yrði fundinn og benti sérstaklega á Þingvelli í því sambandi. Bar stjórnin erindið upp við Þingvallanefnd og þegar snjóa leysti og frost fór úr jörðu varð úr að kanna þennan möguleika til hlítar. Fór stjórnin í kynnisferð til Þingvalla ásamt þeim Gunnari Kvaran, kaupmanni og Sigurði Jónassyni verkfræðingi. Þar voru aðstæður skoðaðar og varð niðurstaðan sú að útilokað væri að gera þar nothæfan golfvöll fyrir 22. júlí en það var sá dagur sem stjórnin hafði þegar ákvarðað sem fyrsta keppnisdag Íslandsmótsins. Í framhaldi af þessari för var gerð lausleg kostnaðaráætlun um golfvöll á Þingvöllum og talið að það myndi kosta að a.m.k. 127 þúsund krónur sem var svo há upphæð að hún þótti óviðráðanleg. Ýmis önnur mál komu til afgreiðslu stjórnarinnar. Þan-

Keppendur á Landsmótinu fóru í heimsókn á Hóla í Hjaltadal. Á efri myndinni sjást þeir Lárus Ársælsson GV og Jörgen Kirkegaard frá GA takast í hendur fyrir úrslitaleik þeirra í 1. flokki.

Ljósmynd: Árni Egilsson

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

55

nig barst t.d. bréf frá Golfklúbbi Akureyrar þar sem stjórnin var beðin að skera úr í deilumáli sem upp kom í vorkeppni hjá klúbbnum en þar henti það einn keppanda að slá annan bolta en sinn eigin. Átti viðkomandi að fá víti eða ekki var spurt? Stjórnin kannaði málið ítarlega og komst að þeirri niðurstöðu að þar sem keppandinn hefði slegið boltann eftir að hafa fengið villandi upplýsingar frá öðrum, þar á meðal frá keppinaut sínum, skyldi hann sýkn saka og ekki fá vítishögg fyrir athæfi sitt.

En aftur að landsmótsmálinu. Um miðjan júlí hélt Helgi H. Eiríksson forseti Golfsambandsins norður í Skagafjörð. Verkefni hans var einfalt. Hann átti að sjá til þess að þar yrði nothæfur golfvöllur í standi þegar landsmótið skyldi hefjast viku síðar. Var Helgi einn í för en hinn ágæti kennari og velgjörðarmaður golfíþróttarinnar á Íslandi, Robert Waara, kom nokkrum dögum síðar og veitti mikilsverð ráð bæði við staðsetningu flata og eiga svo og við að setja saman sérreglur vegna hinna óvenjulegu vallaraðstæðna.

Verkefni Helga H. Eiríkssonar við vallargerðina var ærið. Þegar hann stóð á bökkum Héraðsvatna og horfði yfir svæðið hefur viðhorf hans sjálfsagt verið svipað og

förupiltsins í þjóðsögunum sem tók það sér fyrir hendur að elda súpu og hafði ekki til þess annað en einn nagla, “að hugsa um það sem hendi er næst og hugsa ei um það sem ekki fæst.”

Hinn fyrirhugaði golfvöllur var í landi jarðarinnar Valla í Hólmi og hafði bóndinn þar heitið kylfingum að þeir mættu nota það án endurgjalds. Þegar á hólminn kom gerði hann annað og meira því hann veitti Helga mikilsverða aðstoð við vallargerðina, sló t.d. þau svæði sem unnt var að slá og lagði á sig mikla vinnu. Helgi lagði hins vegar sjálfur brautirnar sem þræddu bakka Héraðsvatna og reyndi að nýta aðstæður í landslaginu eftir því sem mögulegt var. Ljóst þótti að völlurinn væri erfiður og nú myndi reyna verulega á hæfni og kunnáttu kylfinganna. Í lýsingu sem Helgi gerði á vellinum að Íslandsmótinu loknu lýsti hann brautunum og sagði að 4. og 9. brautin hefðu verið erfiðastar. Meðan á mótinu stóð kölluðu kylfingarnir 4. brautina oftast “eyðimörkina” eða “Sahara” enda lá meginhluti hennar á hörðum ársandinum. Um 9. brautina var sagt í lýsingunni: “Teigurinn er hættulega settur milli sandhindrana, mýri á aðra hönd brautarinnar, en hin viðsjálu sandbörð út að Eyðimörkinni á hina höndina, og flötin illa sett á barði, umkringd sandhindrunum á þrjá vegu en mýrin á hinn fjórða. Reyndi hér mjög á skotfimi kylfinga, einkum í uppskotum, enda var þar jafnan mikið “barizt í bökkum.” Um flatirnar eða grínin var sagt að þær væru flestar vaxnar fremur gisnum gróðri, eltingarskotnum, sendnar og sumar all ósléttar.”Kylfingur 10. árgangur 1944, bls. 29.

Barist í bökkum á bökkum Héraðsvatna

Fulltrúar á Golfþingi í Varmahlíð 1944 sendu Sveini Björnssyni heillaóskaskeyti, en hann hafði mánuði áður, verið kjörinn fyrsti forseti lýðveldisins. Sveinn þakkaði fyrir sendinguna með skeytinu sem hér sést að ofan.

56

Þegar leið að keppninni voru flöggin í holunum sett upp .

Kom þá í ljós að kýrnar á Völlum voru forvitnar, hópuðust að flöggunum og vildu halda sig við þau. Þegar keppnin hófst þurftu kylfingarnir því oft að stugga við beljunum til þess komast að flötunum, en eins og

Keppendur á mótinu í Skagafirði árið 1944.

Ljósmynd: Árni Egilsson

slíkra skepna er háttur lyftu þær gjarnan hala og skiluðu góðri klessu áður en þær yfirgáfu svæðið. Hestar sem voru á beit á brautunum voru hins vegar tillitsamari og létu sér það nægja að hnusa í átt til kylfinganna og brugðu síðan á brokk út af svæðinu. Það var því sannarlega af gefnu tilliti sem 1. sérreglan fyrir völlinn var ákvörðuð svo: “Ef bolti fellur í tað eða mykju á vellinum má taka hann upp og láta hann falla, skv. St. Andrew’s golfreglum.” Af öðrum sérreglum má nefna að ákveðið var að ef bolti græfist í sand mætti sópa sandinum af efri helmingi hans, áður en hann væri sleginn og á tveimur brautum var einnig leyft að hreyfa bolta með kylfunni um eina kylfulengd, en ekki nær holu.

Kylfingur 10. árg. 1944 bls. 30.

Til leiks mættu 29 keppendur frá klúbbunum þremur og fengu allir að leika tvo æfingahringi daginn fyrir keppnina. Vakti það þá mikla athygli að Robert Waara lék völlinn á pari, 72 höggum og þótti það frækilegt afrek. Hann var hins vegar ekki gjaldgengur í keppninni sjálfri.

Svo rann fyrsti keppnisdagurinn, 22. júlí, upp og bætti það mjög geð guma að veðrið var eins og best varð á kosið, hæg gola og sólskin – eitthvað annað en verið hafði á tveimur fyrstu mótunum í rigingabælinu Reykjavík.

Skor keppenda í höggleiknum var yfirleitt nokkuð hátt og var það einkum fjórða brautin sem fór illa með marga.

Tveir keppendur léku þó á undir 90 höggum, þeir Gunnar Hallgrímsson frá Akureyri og Íslandsmeistarinn Gísli Ólafsson úr Reykjavík.

Eins og lög gerðu ráð fyrir komust þeir sextán sem bestum árangri náðu í höggleiknum áfram í holukeppnina um meistaratitlinn en hinum 12 var skipað í 1. flokk (sárabótaflokkinn eða skussaflokkinn). Þeir sem komust í undanúrslit voru Reykvíkingarnir Gísli Ólafsson og Jóhannes G. Helgason og Akureyringarnir Gunnar Hallgrímsson og Sigtryggur Júlíusson. Hafði svo Jóhannes betur í viðureign sinni við Gunnar og Gísli vann Sigtrygg. Því voru það Jóhannes og Gísli sem mættust í úrslitaleik-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

57

Gísli Ólafsson fylgist með því sem fram fór á brautinni, en nærstaddir áhorfendur virða fyrir sér ljósmyndarann.

Ljósmynd: Árni Egilsson

num. Á fyrsta degi úrslitarimmunnar náði Jóhannes fljótt forystu og varð hún mest þrjár holur. Gísli sýndi þó mikið harðfylgi undir lokin og tókst að vinna þær til baka þannig að þeir félagar stóðu jafnir fyrir síðasta keppnisdaginn. Á fyrstu níu holunum náði Gísli fjögurra holu forystu. Þeim vinningum hélt hann til loka og varð því Íslandsmeistari þriðja árið í röð. Í 1. flokki kepptu Jörgen Kirkegaard fá Akureyri og Lárus Ársælsson úr Vestmannaeyjum til úrslita og sigraði Lárus 6:4.

Skagafjarðardvölin skóp kynni og samstöðu Jafnhliða landsmótinu á Völlum var golfþing Íslands haldið á Sauðárkróki og stóð það tvo daga að þessu sinni. Þar voru tekin fyrir ýmis mál er vörðuðu golfíþróttina.

Nokkuð hafði þótt skorta á samræmi í starfsemi nefnda innan klúbbanna og því voru á þinginu samþykktar ítarlegar verklýsingar fyrir þrjár nefndir sem starfa áttu

58

innan allra klúbba, forgjafarnefnd, kappleikjanefnd og vallanefnd. Eins og áður var töluverð umfjöllun um hvort halda bæri landsmót árlega. Flutti Jóhannes Helgason að lokum tillögu um að landsmót yrði haldið næsta sumar (1945) og að stjórn Golfsambandsins yrði falið að velja mótinu stað og stund. Var tillagan samþykkt með nokkrum atkvæðamun. Hins vegar var felld tillaga sem Gísli Ólafsson flutti þess efnis að einungis þeir sem hefðu 10 eða minna í forgjöf fengju að taka þátt í landsmóti. Gísli einn greiddi tillögunni atkvæði en sjö voru á móti.

Landsmótið í Skagafirði var merkilegt í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi. Ekki bara fyrir það að þar var á vikutíma komið upp keppnisgolfvelli heldur ekki síður vegna þess að á meðan á mótinu og golfþinginu stóð dvöldu keppendur meira og minna saman. Sumir höfðu fjölskyldur sínar með og slógu því tvær flugur í einu höggi, léku golf og fóru í smásumarfrí. Meðan á mótinu stóð fóru þátttakendur í vel heppnaða hópferð til Hóla í Hjaltadal og gestirnir sem dvöldust á ýmsum stöðum í Skagafirði söfnuðust á matmálstímum í Varmahlíð og snæddu þar saman. Varð því mótið mjög til að efla og auka kynni

manna og samheldni í því að gera veg íþróttarinnar sem mestan. Þá gerðist það líka að langflestir keppendur voru á svæðinu allan tímann og var það t.d. nýtt í sögu landsmóts að hópur áhorfenda fylgdi þeim sem tóku þátt í úrslitaleiknum og hvatti þá til dáða. Þótti loka- og skilnaðarhófið sem haldið var í Varmahlíð í mótslok einstaklega vel heppnað og ekki síst ræða sem séra Gunnar Gíslason hélt gestum Skagfirðinga. Var sagt að skemmtunin hafi staðið lengi nætur.

Benedikt G. Bjarklind, ritstjóri Kylfings skrifaði langa grein í blaðið eftir Skagafjarðarferðina þar sem hann lýsti aðstæðum, keppninni og fjallaði einnig um móttökur sem gestir landsmótsins fengu.”Að lokum viljum vér þakka öllum þeim Skagfirðingum, sem greiddu götu vora. Er þar fyrstan að nefna Harald bónda á Völlum og heimafólk hans, þá Robert Waara (t.h) ásamt Benedikt Bjarklind, ritstjóra Kylfings. Myndin er starfsfólkið á gistihúsinu í Varmahlíð tekin á Íslandsmótinu í Skagafirði. og Hótel Tindastól og heimilisfólkið í Ljósm: Árni Egilsson Holtsmúla. Öllu þessa ágæta fólki flytjum vér hér með þakkir vorar og kærar golfi og fór Helgi H. Eiríksson forseti GSÍ í aðra ferðina kveðjur. Einnig viljum vér þakka öllum með honum. Mældu þeir út og skipulögðu þriggja holu þeim Skagfirðingum, sem á vegi vorum urðu og fylgdust golfvöll á Skipaeyrinni í kaupstaðnum. Ekkert landrými með keppninni af áhuga og skilningi. Þeir vísuðu þaní eða við kaupstaðinn fékkst til frekari golfvallagerðar og nig á bug illspám þeim, sem ýsmir höfðu að oss bent, að vér yrðum hafðir að háði og spotti fyrir þá léttúð og firru, var það fyrst og fremst aðstöðuleysið sem varð til þess að golfíþróttinni gekk erfiðlega að festa rætur í kaupstaðnum. að flykkjast norður í land til þess að slá fánýtar kúlur í Þegar farið var að vinna að gerð flugvallar á Ísafirði var slægjulöndum bænda, um há annatímann, meðan þeir æfingavöllurinn lagður undir hann og kom það þar með af sjálfir sveittust við að slá gras. Engu að síður fórum vér, í sjálfu sér að golfiðkun var hætt vestra og var það ekki fyrr trausti þess að mæta skilningi og hann brást ekki – enda en um tuttugu árum síðar að golfklúbburinn var endurvaekki við öðru að búast í héraði sæluvikunnar.” Kylfingur, kinn og starfsemi hafin af miklum krafti.

10. árg. 1943 bls. 39.

Fjórði klúbburinn – á Ísafirði

Sjóherinn sigraður

Sem fyrr greinir var fjórði golfklúbburinn á Íslandi stofnaður á árinu 1944, Golfklúbbur Ísafjarðar. Ekki þarf að koma á óvart að það var læknirinn á staðnum, Baldur Johnsen, sem var aðalhvatamaðurinn að stofnun klúbbsins og var kjörinn fyrsti formaður hans, en tuttugu manns skráðu sig sem stofnfélaga. Robert Waara golfkennari gerði sér tvær ferðir til Ísafjarðar til þess að aðstoða heimamenn og kenna þeim undirstöðuatriðin í

Allt frá því að farið var að efna til keppni í golfi á Íslandi og fram til ársins 1944 urðu Íslendingar að láta sér það nægja að keppa hver við annan. Það þóttu því töluverð tíðindi þegar það spurðist um miðjan ágúst að breski sjóliðsforinginn B.C. Watson hefði gengið á fund forráðamanna Golfklúbbs Íslands og óskað eftir því að efnt yrði til keppni milli klúbbfélaga og yfirmanna úr breska sjóhernum. Skyldi leikin holukeppni og sex menn vera í hvoru

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

59

Erlendur kylfingur sýnir listir sínar á velli Reykvíkinga. Meðal áhorfenda má þekkja Þorstein Jónsson flugkappa (í ljósum jakkafötum) sem um tíma sá um veitingasölu í skálanum og Sigurjón Hallbjörnsson hægra megin á myndinni.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn

liði. Það stóð ekki á Íslendingunum. Þegar mætt var á teig 17. ágúst vissu þeir ekki mikið um styrk andstæðinga sinna annað en það að í breska liðinu væri herforingi er hét Howarth og sá hafði einhverju sinni tekið þátt í opnu stórmóti í Wales. Þótti sjálfsagt að tefla Íslandsmeistaranum Gísla Ólafssyni á móti honum en aðrir í liði Golfklúbbsins voru Helgi Eiríksson, Jakob Hafstein, Jóhannes G. Helgason, Halldór Hansen og Þorvaldur Ásgeirsson. Sem sagt, allir bestu kylfingar klúbbsins.

Eftir móttökuathöfn í klúbbhúsinu var lagt í ´ann. Það voru alltaf stórtíðindi þegar Íslendingar kepptu við útlendinga í íþróttum og safnaðist margt manna að og biðu menn spenntir eftir að kylfingarnir kæmu í hús.

Höfðu sumir það á orði að viturlegt hefði nú verið fyrir Golfklúbbsmenn að fara sömu leið og farin var er fyrsta erlenda knattspyrnuliðið, Akademisk Boldklubb, kom í heimsókn á sínum tíma og bjóða gestunum í útreiðartúr á íslenskum hestum fyrir keppnina. Að leikslokum kom þó í ljós að engin þörf var á slíku. Golfklúbbsmenn unnu fimm leiki af sex, suma að vísu naumlega. Það sem þótti mest um vert var að Gísli Ólafsson lagði kappann Howarth næsta örugglega. Í september var aftur efnt til

60

slíkrar keppni og var þá Jakobi Hafstein teflt gegn eina Bretanum sem vann sinn leik í fyrri keppninni. Hallaði á Jakob í fyrstu en síðan kom þingeyska víkingaeðlið upp í honum. Ekki nóg með að hann jafnaði leikinn heldur tókst honum að vinna leikinn. Gísli Íslandsmeistari Ólafsson lenti hins vegar í kröppum dansi gegn sínum andstæðing og vann ekki fyrr en á síðustu holunni. Og úrslitin urðu enn meiri sigur en í fyrri viðureigninni eða 6:0 fyrir Golfklúbbinn. Þótt andstæðingarnir væru raunar menn sem ekki höfðu getað stundað íþróttina neitt að ráði eftir að styrjöldin skall á vöktu hinir ótvíræðu yfirburðir Íslendinganna þó þenkingar á borð við þær að það skyldi nú aldrei vera að Íslendingar gætu staðið í golfköppum annarra þjóða. En til þess að fá úr því skorið varð að bíða betri tíma.

Ötull kennari í sjálfboðavinnu Stundum er sagt að fátt sé svo með öllu illt að ei boði gott. Þótt stríðið lokaði aðgangi golfáhugamanna á Íslandi að fá erlenda kennara til starfa þá var það samt svo að einn hinna erlendu hermanna sem kom til þjónustu á Íslandi var lærður golfkennari sem reyndist íslenskum

kylfingum svo sannarlega betri en enginn. Þessi maður hét Robert Waara og kom til landsins snemma árs 1943.

Hann var finnskrar ættar en heimilisfastur í Detroit í Michigan í Bandaríkjunum og kom til Íslands sem undirforingi í hernum. Á skólaárum sínum vestra hafði hann kynnst golfíþróttinni og keppti með góðum árangri.

Hann gerðist síðan golfkennari og starfaði hjá tveimur klúbbum í heimalandi sínu á árunum 1936 – 1940 áður en hann gekk í herinn.

Fljótlega eftir að Waara kom til Íslands gaf hann sig fram við forsvarsmenn Golfklúbbs Íslands og bauð fram aðstoð sína. Þóttust menn þar himin hafa höndum tekið og ekki síst vegna þess að Waara reyndist hinn ágætasti kennari og vildi enga þóknun taka fyrir störf sín. “Íslenskir nemendur Waara munu nú vera á milli 50 og 60, og eru þeirra á meðal bæði byrjendur og eldri kylfingar. Allir munu þeir ljúka upp um það einum munni, að hann sé afbragðs kennari og ágætur félagi, enda eru vinsældir hans eftir því.”Kylfingur 1943, bls. 24-25.

Robert Waara var ekki aðeins ágætur golfkennari heldur einnig góður kylfingur. Það sýndi hann oftsinnis þegar hann lék golfvöllinn í Öskjuhlíðinni sumarið 1943. Náði hann þá besta skori sem náðst hafði á vellinum er hann lék 18 holurnar á 66 höggum. Auk golfkennslunnar veitti Waara Íslendingum margskonar leiðbeiningar og ráð, m.a. um viðhald og umhirðu golfvallanna.

Róbert Waara var á Íslandi allt til stríðsloka. Til marks um áhuga hans og dugnað má nefna að þegar hann fékk frí frá skyldustörfum í hernum notaði hann þau til þess að kenna og fór t.d. í nokkra daga til Vestmannaeyja veturinn 1945 og leiðbeindi heimamönnum. Kennslurýmið sem hann hafði þar var gangur í samkomuhúsinu. Nutu margir Eyjamenn leiðsagnar hans. Waara brá sér einnig til Ísafjarðar en þar voru menn að taka fyrstu sporin í íþróttinni og áformuðu að stofna golfklúbb.

Robert Waara þótti einstaklega jákvæður og skemmtilegur maður og sóttust margir eftir því að spila með honum þegar hann mætti á golfvöllinn enda sagði hann mönnum til meðan á leiknum stóð. Þótt aðstæður væru öðruvísi en hann átti að venjast gerði hann gott úr öllu og sagði Íslendinga hafa algjöra sérstöðu í golfiðkun sinni á sumrin þegar hægt væri að spila nánast allan sólhringinn.

“Víða annarsstaðar getur fólk ekki spilað golf eftir vinnu og verður að láta helgarnar nægja. Hér getið þið spilað

golf allt kvöldið eftir óskum. Einnig er verðurfar hér hagfellt fyrir golf. Grasið er afar gott, en vont að rækta þann gróður á “greenum”, þ.e. fletinum umhverfis holurnar, sem gerir hann eggsléttan,” sagði Waara í blaðaviðtali við Frímann Helgason og bætti því svo við að sér virtist leikur íslenskra kylfinga merkilega góður miðað við hvað íþróttin hefði verið iðkuð í skamman tíma í landinu og byrjunaraðstæður hefðu verið örðugar.Golfíþróttin. Viðtal við hr. Robert Waara. Þjóðviljinn 176. tbl. 9. árg. 11. ágúst 1944, bls. 5. Í golfinu kynntist Waara ungri Reykjavíkurmær, Ólafíu Sigurbjörnsdóttur, sem þá var einn besti kvenkylfingur landsins og hafði t.d. orðið kvennameistari Golfklúbbs Íslands 1943. Gengu þau í hjónaband og í styrjaldarlok fluttust þau til Bandaríkjanna þar sem þau settust að í Portland í Mitchigan. Settu þau þar á stofn golfskóla sem þau ráku lengi. Naut skólinn mikilla vinsælda og var jafnan fjölsóttur. Robert Waara lést í september árið 1975 og Ólöf í september árið 2004.

Nýr tími rann upp að stríðslokum Svo rann árið 1945 upp. Hinn 8. maí var stríðslokum í Evrópu fagnað og þótt styrjaldarátök stæðu enn yfir hinum megin á hnettinum var fulljóst að þau myndu ekki standa lengi enda fór svo að um mitt sumar gáfust Japanir upp fyrir Bandaríkjamönnum. Lok seinni heimsstyrjaldarinnar markaði tímamót – nýtt upphaf sem allir bundu miklar vonir við og þá ekki síst íþróttamenn allra þjóða sem höfðu orðið að draga sig inn í skel hin myrku ár átakanna. Það var ekki síst á Íslandi sem menn væntu betri tíma. Þótt fátt gott fylgdi styrjöldinni kom hún þó Íslendingum í betri álnir en áður höfðu þekkst og það var hægt að gera svo ótal, ótal margt sem óhugsandi hafði verið áður.

Bættum efnahag flylgdu meiri tómstundir og þar með svigrúm til íþróttaiðkana. Það tók að bjarma fyrir þeim tíma sem oft hefur verið kallaður íslenska íþróttavorið og stóð fram á sjötta áratuginn. Tímanum þegar Íslendingar sýndu hvað þeir gátu í íþróttum og unnu frækna sigra einkum þó í frjálsum íþróttum og knattspyrnu.

En það þurfti að bíða eftir vorinu í golfíþróttinni á Íslandi þetta árið. Raunar höfðu kylfingarnir í Reykjavík búið sig betur undir komandi keppnistímabil en oftast áður. Margir þeirra æfðu af kappi innanhúss um veturinn og nutu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

61

þar kennslu og liðveislu bandarískra hermanna sérstaklega þó fyrrnefnds Roberts Waara og félaga hans Wilsons sem einnig var lærður golfkennari og góður kylfingur. En þegar svo grasið var loksins orðið grænt og kom að því að það átti að fara að slá og búa völlinn til keppni kom babb í bátinn. Sláttuvélar og ýmis önnur vélknúin tól voru í lamasessi og engin lífsins leið reyndist að fá í þau varahluti hvað þá að fá ný tæki keypt. Menn voru einfaldlega uppteknir við annað. Gekk svo allt sumarið að það var aðeins með höppum og glöppum að unnt var að slá völlinn og hirða og voru því kargarnir óvenjulega stórir og gróskumiklir og gleyptu ótal bolta sem ekki var gott þar sem framboðið af þeim var lítið. Ef golfarar ætluðu sér að gera eitthvað annað og meira í framkvæmdum á vellinum en að slá var hið sama uppi á teningnum. Allar vélar sem þurfti að nota við framkvæmdir voru uppteknar við eitthvað annað. Bót var þó í máli að eftir að herinn hvarf á braut var greiður aðgangur að klúbbhúsinu í Öskjuhlíðinni. “Og þykir félagsmönnum sem þeir hafi nú heimt það úr ræningjahöndum.”Kylfingur 11. árg. Reykjavík 1945, bls. 4.

Félagar í Golfklúbbi Íslands létu það ekki á sig fá þótt völlurinn væri óvenjulega erfiður um sumarið. Aldrei áður höfðu svo mörg mót verið haldin hjá klúbbnum og þetta árið, 19 talsins, og þátttaka í þeim flestum var góð.

Raunar varð ekki mikil nýliðun hjá klúbbnum. Ofast voru það hinir sömu sem sem stunduðu íþróttina og kepptu á mótunum.

Augum rennt að Korpúlfsstaðatúninu Eins og áður var það aðlaverkefni stjórnar Golfsambands Íslands að sjá um landsmótið. Hafði hún úr vöndu að ráða. Ákveðið hafði verið að mótið yrði haldið Sunnanlands sumarið 1945 og var ætlunin að koma þar upp sérstökum landsmótsvelli á borð við það sem gert var í Skagafirði árið áður. Fyrri hluta sumars fóru stjórnarmenn því um og reyndu að finna hentugan stað fyrir mótið.

Beindu þeir sjónum sínum fyrst að Þingvöllum en þegar ljóst þótti að þar yrði ekki settur upp golfvöllur í bráð voru kannaðir möguleikar á vallargerð við Stokkseyri, við Hvolsvöll á Rangárvöllum og síðast en ekki síst á hinum víðáttumiklu túnum á Kopúlfsstöðum við Reykjavík. Þóttu þau álitleg en þegar ljóst þótti að slætti yrði ekki lokið á tilsettum tíma var hætt við áform um að nota þau.

Bæði Stokkseyrarsvæðið og Hvolsvöllur þóttu koma til greina en töluvert þurfti að laga þar til og það kostaði

62

peninga og þá átti Golfsambandið ekki til. Það var ekki fyrr en 21. júní, rúmum mánuði fyrir mótið, sem ákveðið var að keppnin færi fram á Öskjuhlíðarvellinum og í framhaldi af því var tilkynning send út til klúbbanna. Þrátt fyrir svo skamman fyrirvara mættu 35 kylfingar til leiks, 19 frá Reykjavík, 8 frá Akureyri og 8 frá Vestmannaeyjum. Fyrirkomulag mótsins var hið sama og áður. Fyrst leikinn höggleikur og eftir árangri í honum var 16 keppendum skipað í meistaraflokk sem keppti um Íslandsmeistaratitilinn en aðrir léku í 1. flokki.

“Þrír stóru” féllu samtímis úr leik Í höggleiknum fór flest eftir forskriftinni. Þeir sem álitnir voru bestu kylfingar landsins komust áfram og í gegnum fyrstu umferð holukeppninnar sem var daginn eftir. Á öðrum degi hennar dró hins vegar verulega til tíðinda þar sem þeir þrír stóru eins og þeir voru kallaðir: Gísli Ólafsson Íslandsmeistari, Jakob Hafstein og Jóhannes Helgason töpuðu allir leikjum sínum. Þeir sem komust í undanúrslit voru Reykvíkingarnir Helgi Eiríksson og Þorvaldur Ásgeirsson, Sveinn Ársælsson frá Vestmannaeyjum og Gunnar Hallgrímsson frá Akureyri.

Svo fór að þeir Gunnar og Þorvaldur léku til úrslita.

Leiknar voru 27 holur tvo daga í röð. Þorvaldur var með þriggja holur forystu eftir fyrri daginn en seinni daginn tókst Gunnari að jafna og fór þá fram fimm holu umspil þar sem Þorvaldur hafði betur og stóð uppi sem Íslandsmeistari. Höggafjöldi kappanna í úrslitakeppninni var hins vegar hinn sami þannig að jafnari gat keppnin ekki orðið. Í keppni 1. fokks bar svo Halldór Magnússon, GÍ, sigurorð af félaga sínum Daníel Fjeldsted, einnig eftir jafnan og spennandi leik. Ársþing Golfsambandsins fór fram sömu daga og Íslandsmótið og voru þar nokkur brýn mál efst á baugi og þá sérstaklega hvernig staðið yrði að því að fá erlenda golfkennara til landsins. Var samþykkt samhljóða að félög innan Golfsambandsins réðu ekki kennara nema í samráði við stjórn þess og að þannig yrði búið um hnútana að öll félögin gætu notið kennslunnar. Þá komu landsmótsmálin enn til umræðu. Rætt var um hvort og þá hvernig ætti að koma upp sérstökum golfvelli fyrir landsmótið. Voru menn greinilega ekki búnir að gefa það upp á bátinn að slíkur völlur yrði gerður á Þingvöllum þar sem skorað var á ríkisstjórnina að veita styrk til

vallargerðar þar. Raunar voru ekki allir þingfulltrúar sammála því að gera ætti landsmótsvöll. Sumir töldu æskilegra að allir klúbbarnir kæmu sér upp 9 holu golfvöllum og að landsmótið færi fram á þeim til skiptis.

Fjölmiðlum sett fyrir Eitt af stærri málum þingsins var setning reglna um fréttaflutning af Íslandsmótinu í golfi. Þingfulltrúum fannst golfíþróttin ekki sitja við sama borð og aðrar íþróttagreinar þegar kom að fjölmiðlaumfjöllun og höfðu það til síns máls að til undantekninga heyrði ef þeir fjölluðu um golf og úrslit móta. Flutti Helgi Skúlason augnlæknir og einn fulltrúa Golfklúbbs Akureyrar ítarlega tillögu á þinginu þar sem voru ákvæði um hvernig fjölmiðlar ættu að fjalla um Íslandsmótið þar sem sagði m.a. að stjórn Golfsambandsins ætti Dagblöðin sýndu Firmakeppni Golfklúbbs Íslands athygli og hér má hluta af að sjá til þess að útvarpið og a.m.k. tvö Reykjavíkurblaðanna birtu lista yfir þátt- umfjöllun Þjóðviljans þann 25. maí 1945. Mótin voru mikilvæg tekjulind fyrir takendur í Íslandsmótinu. Þeir fjölmiðlar golfklúbbanna á fyrstu árunum. sem væru með íþróttasíður gætu birt upplýsingarnar þar en ekki væri ætlast til þess að þær kæmu Á þinginu kom enn fram óánægja með að Golfklúbbur á dagbókarsíðum eða í bæjarfréttadálkum. Síðan átti að Íslands skyldi ekki breyta nafni sínu. Formaður klúbbsins, birta úrslit í hverjum áfanga fyrir sig og geta um ástæður Hallgrímur Fr. Hallgrímsson, var þarna meðal fulltrúa þess ef keppendur hættu keppni af einhverri ástæðu. klúbbs síns og skýrði hann frá því að innan klúbbsins hefði nafnbreytingu verið hreyft “en verið kolfellt.”Sama Þá var sagt að fréttamönnum væri heimilt að gefa stutheimild. torðar, almennar athugasemdir sem við kæmi leiknum, segja frá veðráttu og frammistöðu einstakra keppenda.

Tveir merkisatburðir urðu í sögu golfsins á Íslandi árið “Stilla skal þó í hóf öllum persónulegum ummælum um 1945. Annars vegar nýr golfvöllur á Akureyri og hins nafngreinda leikendur, nema alveg sérstök ástæða sé til.” vegar var um að ræða mót það sem áður er sagt að hafi Þinggerð Golfsambands Íslands 1945. Fundargerðarbók kallað á meiri umfjöllun fjölmiðla en áður hafði tíðkast.

Golfsambandsins. Varðveitt á skrifstofu GSÍ. Þar var um að ræða firmakeppni sem Golfklúbbur Íslands efndi til um sumarið og var fjáröflun fyrir klúbbinn. Það Tillaga Helga var samþykkt samhljóða á þinginu. Ekki var reyndar ekki alveg óþekkt að efna til slíkra móta var að sjá að hún hefði mikil áhrif því leita þarf vandlega í hérlendis en þessi keppni sló öll met og færði klúbbnum blöðunum til þess að finna frásagnir þeirra af mótinu. Var meiri tekjur en dæmi voru um í sögu íslenskra íþrótþað ekki fyrr en um haustið er Golfklúbbur Íslands efndi tafélaga. Geir Borg kaupmaður í Reykjavík átti hugmyntil sérstæðs golfmóts sem blöðin tóku við sér og notuðu dina að mótinu og vann að skipulagningu þess ásamt stærra letur í fyrirsögnum en tíðkast hafði fram að þeim Jakobi Hafstein. Málsmetandi menn í klúbbnum höfðu tíma þegar golfið átti í hlut. samband við fyrirtæki í Reykjavík og buðu þeim þátttöku í keppninni gegn greiðslu. Þótt keppnisgjaldið þætti hátt

Firmakeppni – óþekkt en góð tekjulind

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

63

Keppendur á Öldungameistaramótinu árið 1950 sem haldið var í Reykjavík. Fv. Georg Gíslason, Helgi Skúlason, Stefán Árnason, Helgi Hermann Eiríksson, Ásgeir Ólafsson, Ólafur Gíslason, Halldór Hansen, óþ, og Gustavus Faulkner, breskur golfkennari sem starfaði hér á landi í stuttan tíma. Úr safni: Borgarskjalasafn.

64

stóð ekki á undirtektunum og skráðu hvorki fleiri né færri en 82 fyrirtæki sig til þátttöku. Bestu kylfingar klúbbsins kepptu svo fyrir þeirra hönd og þurftu sumir þeirra að keppa fyrir tvö eða jafnvel þrjú fyrirtæki. Afraksturinn var ótrúlega góður – keppnin færði Golfklúbbi Íslands 24 þúsund krónur í hreinan ágóða og bjargaði fjárhag klúbbsins. Var ekki að undra þótt forsvarsmenn klúbbsins greindu frá því að keppni lokinni að slíkt mót yrði framvegis árlega hjá klúbbnum og að peningunum sem söfnuðust yrði varið til vallarumbóta “enda nálgaðist það hraðfara að golfvöllurinn yrði of lítill og að nauðsynleg bæri til stækkunarframkæmda á næstunni.”Morgunblaðið 25. maí 1945. Þegar sýnt var hve góðan

árangur slík fjáröflun gaf í Reykjavík fetuðu félagar í Golfklúbbi Akureyrar sömu slóð og höfðu líka árangur sem erfiði. Bæði syðra og nyrðra vöktu firmamótin mun meiri athygli en önnur mót golfklúbbanna og hafði það sín áhrif. “En keppnirnar hafa einnig orðið til þess að vekja almennari athygli og áhuga á golfíþróttinni, sem því miður hefur hingað til verið of lítið þekkt hér á landi og misskilin af mörgum. Þannig voru tvær flugur slegnar í einu höggi.”Kylfingur 11. árg. 1945. Nýsárleg golfkeppni, bls. 56.

Hjá Golfklúbbi Íslands var það reiknað út að áður en úrslit fengust höfðu verið leiknar 2.988 holur og slegin 14.545 högg eða rúmlega 5 á hverja holu. Sig-

urvegari í þessari fyrstu firmakeppni varð Tjarnarcafé hf. sem Jakob Hafstein lék fyrir en Helgi Magnússon & Co. hf. varð í öðru sæti og Helgi Eiríksson lék fyrir hönd þess.

Stórræði Akureyringa Akureyringum veitti ekki af þeim aurum sem firmakeppnin og önnur fjáröflun klúbbsins gaf af sér. Þar stóðu menn í stórræðum.

Allt frá því að Golfklúbbur Akureyrar var stofnaður og komið var upp golfvelli á Oddeyrinni var mönnum ljóst að þar var aðeins um bráðabirgðaúrræði að ræða. Völlurinn var aðeins sex holur, flestar bautir stuttar og litlir eða engir möguleikar að stækka völlinn á svæðinu. Ekki komust nema fáir að í einu og því ljóst að möguleikar á að fjölga félögum voru takmarkaðir. Miðað við þessar aðstæður verður raunar að teljast furðulegt hve margir Akureyringar gerðu sig gildandi á mótum og voru góðir kylfingar.

Formannaskipti urðu í GA árið 1944. Þá lét frumherjinn Gunnar Schram af embætti og við tók Helgi Skúlason augnlæknir. Kom strax fram mikill áhugi hans og nýju stjórnarinnar að blása til sóknar og reyna að finna klúbbnum svæði fyrir nýjan og stærri golfvöll. Á aukaaðalfundi í klúbbnum í desember 1944 kom fram að stjórnin var búin að kanna möguleika á að fá keypt land jarðarinnar Nýræktar við Þórunnarstræti. Um var að ræða um 16 hektara og taldar líkur á því að ef klúbburinn fengi landið og kæmi sér þar upp velli fengi hann að vera þar alla vega næstu áratugina. Ætlun eigenda Nýræktar hafði verið að koma upp bújörð á svæðinu og á árunum 1921 – 1922 kom þangað undratæki það sem Þúfnabani kallaðist og braut landið til ræktunar. Síðan þá hafði lítið gerst. Jörðin hafði gengið kaupum og sölum og enginn haft fjármagn eða kraft til þess að koma á fyrirhuguðum búskap. Smátt og smátt hafði jörðin drabbast niður og allt var þar komið í mikla órækt og hálfgerða niðurníðslu.

Hinn 16. janúar 1945 hafði Elías Tómasson gjaldkeri Búnaðarbankans á Akureyri samband við Helga Skúlason og kynnti honum að eigandi landsins vildi selja það fyrir 55 þúsund krónur. Innifalið í kaupverðinu átti að vera íbúðarhús sem stóð á svæðinu svo og fjós, hesthús og hlaða. Húsunum hafði ekki verið haldið við og voru raunar talin lítils virði. Kom fram að eigandi vildi fá skjót svör og boðaði Helgi til almenns félagsfundar í GA 20.

janúar þar sem gerð var grein fyrir stöðunni. Á þeim fundi kom fram að á Oddeyrinni fengi klúbburinn ekki að vera mikið lengur þar sem komið væri að því að Akureyrarbær þyrfti á því landssvæði að halda.

Skemmst er frá því að segja að golfklúbburinn ákvað að ganga að tilboði landeigandans. Raunar átti klúbburinn ekki peninga til kaupanna en ýmsar tillögur um fjármögnun komu fram á fundinum, m.a. þær að klúbburinn gæfi út skuldabréf sem félagarnir keyptu. Meðal þeirra sem sátu fundinn var Jakob Frímannsson kaupfélagsstjóri sem tók til máls og hvatti til athafna. “Jakob taldi réttast að selja skuldabréf innan klúbbsins. Skyldu þau vera til stutts tíma, 10 ára eða skemur, og með 2 – 3% rentu. Kvað hann félagsmenn vera svo vel efnum búna, að þeir gætu vel lánað fé til þessa án þess að ganga nærri sér. Sjálfur kvaðst hann myndu leggja fram sinn skerf. Lyftist nú brúnin á öllum áhugasömum kylfingum er þeir heyrðu álit Jakobs, en hann var talinn hafa fjármálavit umfram aðra fundarmenn.”Frímann Gunnlaugsson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára, Akureyri 1985, bls. 57.

Kálið var ekki sopið þótt í ausuna væri komið. Eigandi landsins stóð ekki við tilboð sitt og seldi bónda í Eyjafirði það fyrir 58 þúsund krónur. Stjórn klúbbsins taldi sig vera illa svikna og íhugaði að fara í skaðabótamál við eigandann. Þá datt mönnum í hug önnur og heppilegri lausn.

Akureyrarbær átti forkaupsrétt á jörðinni og því ákváðu golfklúbbsmenn að fara fram á það að bærinn neytti hans og seldi síðan klúbbnum jörðina. Skipti stjórn klúbbsins með sér verkum að ræða við bæjarfulltrúa og vinna þá á sitt band og þegar málið var lagt fyrir bæjarstjórn og greidd um það atkvæði var þriggja atkvæða meirihluti fyrir því að verða við ósk golfklúbbsmanna.

Klúbburinn fékk afsal fyrir landinu 16. maí og voru kaupin fjármögnuð með útgáfu á skuldabréfum sem tryggð voru með öðrum verðrétti í landinu og auk þess fékkst myndarlegt lán eða 20 þúsund krónur hjá einstaklingi.

Var heildarkostnaður við kaupin þegar upp var staðið rösklega 60 þúsund krónur og óséð hvort klúbburinn gæti staðist svo miklar skuldir enda voru félagarnir ekki nema 60 talsins og miklar framkvæmdir nauðsynlegar til þess að gera þarna nothæfan golfvöll. “Landið er í mestu niðurníðslu og þarf því margt að gera, áður en úr því er orðinn sæmilegur golfvöllur. Hinsvegar er stjórninni það ljóst, að þessi staður er hinn eini sem kemur til mála hér í bæ, svo að segja má að golfklúbburinn standi og falli með

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

65

honum. Golfvöllur sem lægi nokkuð verulega utanbæjar, myndi tæplega verða sóttur héðan almennt. Kylfingur 11. árg. Reykjavík 1945, bls. 16. Þótt fjárhagur klúbbsins stæði tæpt var samt ákveðið að ráðast í framkvæmdir strax vorið 1945. Þá voru brautir skipulagðar og reynt að gera þær leikhæfar. Aðrar framkvæmdir eins og t.d. framræsla og gerð flata var látin bíða betri tíma og var gert ráð fyrir því að ekki yrði lokið við framkvæmdir fyrr en eftir nokkur ár.

Landsmótið á mánaðargömlum velli Þótt tvísýnt væri að nýi völlurinn á Akureyri væri í leikhæfu ástandi var samt ákveðið að landsmótið færi þar fram sumarið 1946. Ástæðan var fyrst og fremst sú að ekki þótti við hæfi að mótið færi fram í Reykjavík tvö ár í röð. Að þessu sinni yrði það að vera Norðanlands og því ekki um aðra kosti að ræða. Unnu Akureyringar að því hörðum höndum að laga völlinn þannig að unnt væri að leika á honum og var það raunar ekki fyrr en nokkrum dögum áður en Íslandsmótið átti að hefjast að fyrstu hringirnir voru farnir á honum.

Um mánuði fyrir mótið höfðu Akureyringar fengið til sín golfkennara þann sem komið hafði til landsins á vegum Golfklúbbs Íslands, Skotann Gerald Treacher, og átti hann að halda námskeið nyrðra, leiðbeina og kenna.

Minna varð þó úr slíku en efni stóðu til því Treacher var fenginn til þess að skipuleggja nýja völlinn og stjórna vinnu við að gera hann leikhæfan. Var það ærinn starfi en þótti bera góðan árangur. Íslandsmótið fór fram dagana 21. – 23. júlí. Daginn áður en mótið hófst fór golfþingið fram á Akureyri og var þar samþykkt gjörbreyting á keppnisfyrirkomulagi mótsins.

Golfklúbbur Íslands átti frumkvæðið að breytingunum en hann hafði um veturinn lagt fyrir stjórn sambandsins tillögur um að mótinu yrði breytt úr holukeppni í höggleik. Fundargerðarbók Golfssambands Íslands 4. mars 1946. Ekki tók stjórnin þá afstöðu til tillagnanna en ákvað að senda öllum klúbbunum þær til kynningar. Þegar kom að þinginu lá í loftinu að tillaga í þessa veru yrði samþykkt á þinginu en hins vegar með öllu óljóst hvernig keppnisreglurnar yrðu. Á þinginu hafði Helgi H. Eiríksson forseti GSÍ framsögu um málið og segir svo um það í þinggerðinni: “Aðalbreyt-

66

ingin er í því fólgin að í stað holukeppni og útsláttarkeppni kæmi höggleikur eins og venja er í meistarakeppnum erlendis. Vissulega væri þetta réttlátara þar sem að keppandi tapaði ekki rétti sínum til áframahaldandi keppni þótt hann léki ekki vel á fyrsta dag keppninnar, heldur hefði hann tækifæri til þess að bæta leik sinn í næstu umferðum. Hefði Golfsambandið sent klúbbunum breytingartillögur þessar og fengið frá nokkrum klúbbum álit þeirra og tillögur. Nokkrar umræður urðu um tillöguna og hvernig haga skyldi landskeppni í framtíðinni.”

Tillögunum var vísað til nefndar sem þingið kaus og skilaði hún áliti sínu síðar á þinginu þar sem gerðar voru nokkrar breytingar á tillögunni og þær helstar að keppnin skyldi vera án forgjafar. Fyrsta umferð hennar átti að vera undirbúningskeppni og til úrslita kepptu síðan þeir 20 sem væru með lægsta skor í henni. Næstu 20 kepptu síðan í flokki sem kallaður væri 1. flokkur og í þriðja hópnum yrðu næstu 20 og væri sá flokkur kallaður 2. flokkur. Draga skyldi um það hvaða leikmenn væru í hverjum leikhóp í undankeppninni. Með þessum breytingum var tillagan samþykkt og fór mótið á Akureyri fram samkvæmt hinni nýju skipan. Allar götur síðan hefur Íslandsmótið verið höggleikur en löngu síðar var farið að efna til sérstaks Íslandsmóts í holukeppni.

Holukeppni breytt í höggleik Skemmst er frá því að segja að fyrsta mótið eftir hinum nýju reglum heppnaðist ekki sem skyldi. Nýi völlurinn á Akureyri “reyndist ill leikhæfur er að mótinu kom, gagnstætt þeim vonum er til stóðu í þeim efnum.”Kylfingur 12.-13. árg. Reykjavík 1946 – 1947. Þó var búið að setja ítarlegar sérreglur vegna ástands vallarins þar sem m.a. var leyft að hreyfa boltann með kylfuhausnum hvar sem var á vellinum og ákveða að ef bolti tapaðist á brautum var leyft að láta annan bolta falla án vítis. Á einni brautinni var moldarflag og lenti bolti í því áttu kylfingar að “tía” boltann upp áður en þeir slógu næsta högg. Það dró einnig úr vægi mótsins á Akureyri að nokkrir af bestu kylfingum landsins mættu ekki til þess. Var þar um að ræða þá sem voru að leggja í keppnisferð til Svíþjóðar og Danmerkur en þeir héldu utan 23. júlí – á síðasta degi Íslandsmótsins. Höfðu þessir kylfingar farið fram á að Íslandsmótinu yrði annað hvort flýtt eða því frestað en ekki var talið mögulegt að verða við þeirri beiðni.

Kylfingar á Akureyri við nýtt heimili sitt við Þórunnarstræti.

Ljósmynd: Árni Egilsson

Aðeins tuttugu kylfingar mættu til Íslandsmótsins á Akureyri og var því ekki um að ræða neina keppni í fyrsta flokki, hvað þá öðrum flokki. Samkvæmt nýju reglunum skyldu leiknar 18 holur fyrsta dag keppninnar, en 27 holur tvo seinni dagana eða samtals 72 holur. Þegar til kastanna kom reyndist keppni kylfinganna fremur vera barátta við völlinn en andstæðingana. Gekk á ýmsu, en Akureyringar sem búnir voru að fara völlinn nokkrum sinnum stóðu óneitanlega betur að vígi en aðkomumennirnir og gátu fremur en þeir passað sig á ótal gildrum sem fólust í hinum frumstæðu aðstæðum.

Fóru leikar svo að Akureyringar hrepptu fyrsta og annað sætið. Íslandsmeistari varð Sigtryggur Júlíusson sem lék á samtals 343 höggum en Jón Egilsson varð í öðru sæti á 346 höggum. Vestmannaeyingurinn Lárus Ársælsson hreppti þriðja sætið á 351 höggi samtals en Íslands-

meistarinn frá 1945, Þorvaldur Ásgeirsson, varð að gera sér fjórða sætið að góðu, lék á 355 höggum. Besta skori á hring náði Sigtryggur þegar á fyrsta keppnisdeginum, lék þá á 82 höggum. Í keppninni lentu kylfingar í allskonar ævintýrum. Einkum reyndust sjöunda og áttunda holan erfiðar viðfangs.

Sjöunda holan var stysta holan á vellinum, 120 metrar, en girðing sem afmarkaði völlinn lá meðfram henni og umhverfis flötina. Voru þess dæmi að menn væru að slá sitt sjöunda högg þegar þeir loksins héldu sig inni á vellinum.

Lengri fyrirvari þótti nauðsynlegur En breytt keppnisfyrirkomulag á Íslandsmótinu var ekki eina veigamikla samþykktin sem golfþingið á Akureyri gerði varðandi mótið. Þar var einnig ákveðið að

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

67

Akureyringurinn Jón Egilsson sem varð annar á Íslandsmótinu 1946 horfir á eftir boltanum á vellinum á Akureyri.

Ljósmyndari óþekktur. Myndasafn GA.

landsmótsstaður skyldi valinn með árs fyrirvara og þeirri samþykkt mætti ekki breyta. Var lagt til og samþykkt að mótið 1947 yrði í Reykjavík “þar sem ekki væri völ á öðrum velli hentugri.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands, 20. júlí 1946. Önnur veigamikil breyting - sem haldist hefur síðan var einnig samþykkt – að fela þeim klúbbi sem átti völlinn þar sem landsmót skyldu fara fram alla framkvæmd mótsins en fram að þessu hafði hún verið undir stjórn og á ábyrgð Golfsambandsins. Einnig var samþykkt á þingingu að færa tíma landsmótsins fram og að keppnin byrjaði framvegis fyrsta sunnudag í júlí.

Töluverðar umræður urðu um landsmótsfyrirkomulagið á þinginu. Þótti sumum þingfulltrúum eðlilegt að skipta mótinu á milli klúbbanna en ekki væri þó óeðlilegt að mótið yrði haldið tvisvar í Reykjavík á móti einu sinni á hvorum hinna staðanna. Aðrir voru þeirrar skoðunar að mótið bæri að halda á völlum þar sem ekki hefði verið leikið á áður, rétt eins og gert var í Skagafirði 1944.

68

Akureyringurinn Helgi Skúlason var meðal þeirra sem fjallaði um að erfitt væri að halda mótið í Reykjavík. Þar virtist alltaf vera votviðri á þessum árstíma og við slík skilyrði væri erfitt fyrir þá sem betra veðri væru vanir að keppa.

Haldið í víking Merkisatburður varð í íslenskri golfssögu árið 1946.

Hópur íslenskra kylfinga lagði þá land undir fót og hélt í keppnisferð til Svíþjóðar og Danmerkur. Ferðin átti sér alllangan aðdraganda en tildrög hennar voru þau að þegar Helgi H. Eiríksson forseti Golfsambandsins var ytra haustið 1945 hitti hann varaforseta sænska golfsambandsins og barst í tal þeirra á milli hvort mögulegt væri að sænska sambandið greiddi götu hóps íslenskra kylfinga. Var málið síðan rætt á sænska golfþinginu og þar ákveðið að bjóða Íslendingana velkomna ef þeir vildu koma. Í sömu ferð hitti Helgi einnig Walter Anderson,

fyrsta golfkennara Golfklúbbs Íslands, sem þá var búsettur í Danmörku og fékkst þar við golfkennslu. Lýsti hann áhuga á að greiða götu Íslendinga kæmu þeir til Danmerkur. Í framhaldi af þessu lét Golfsambandið boð út ganga til klúbbanna og auglýsti eftir kylfingum til fararinnar.

Eina skilyrðið var að þeir hefðu ekki meira en 8 í forgjöf og þrengdi það hóp þeirra sem til greina komu verulega.

Samt gáfu sig nógu margir fram. Að fengnu leyfi Íþróttasambands Íslands var ferðin síðan ákveðin. Hún átti að standa í um hálfan mánuð og leika átti fyrst í Svíþjóð, halda þaðan til Danmerkur og keppa einnig þar nokkrum sinnum. Átta kylfingar völdust til ferðarinnar. Voru það Benedikt S. Bjarklind, Ewald Berndsen, Helgi Eiríksson, Hilmar Garðars og Jakob Hafstein félagar í Golfklúbbi Íslands, Sveinn Ársælsson frá Vestmannaeyjum og Gunnar Hallgrímsson og Jörgen Kirkegaard frá Akureyri. Urðu Akureyringarnir ekki samferða hinum út en slógust fljótlega í hópinn.

Allt voru þetta kylfingar í fremstu röð á Íslandi og þótti mjög spennandi að sjá hvernig þeim vegnaði í baráttunni við útlendinga. Þessi ferð var í raun prófsteinn á það hvar Íslendingar stæðu í íþróttinni í samanburði við aðra. Eini mælikvarðinn til þessa hafði verið keppnin við erlendu hermennina á stríðsárunum þar sem Íslendingum hafði vegnað vel og sjálfsagt bjó sú von í brjósti þegar haldið var í leiðangurinn að unnt væri að standa uppi í hárinu á sænskum og dönskum kylfingum þótt undir niðri byggi sá uggur að vel kynni að vera að Íslendingar væru svo langt á eftir að þeir yrðu sér til skammar.

Hópurinn hélt flugleiðis utan 23. júlí og strax daginn eftir fór fram formleg keppni milli Íslendinganna og liðsmanna í Stockholms Golfklubb á golfvellinum í Kevinge. Tekið var á móti Íslendingunum með kostum og kynjum en sú gestrisni gufaði upp þegar út á völlinn var komið. Ekki bara að andstæðingarnir væru einfaldlega betri heldur höfðu íslensku kylfingarnir aldrei kynnst slíkum aðstæðum fyrr. Völlurinn var þurr og glerharður og undrandi fylgdust þeir með þegar boltarnir þeyttust um völlinn eftir lendingu. “Þá voru það og auðvitað geysileg umskipti að koma af hinum torfærulausu íslenzku golfvöllum á völl, sem geymdi leyndar hættur við hvert fótmál. Þegar svo þar við bættist minnimáttarkennd og

titrandi taugar var vissulega ekki á góðu von.”Kylfingur.

Tímarit Golfsambands Íslands, 12.-13. árgangur 1946 – 1947. Reykjavík 1947, bls. 25.

Ekki var ferðin til fjár Skemmst er frá því að segja í þessum fyrsta leik höfðu Íslendingar ekki roð við keppinautum sínum. Það var forsmekkurinn að því sem verða vildi. Gestgjafarnir tóku vel á móti gestum sínum, héldu þeim veislur en þjörmuðu að þeim á golfvöllunum. Næstu daga var keppt við Lidingö Golfklubb og síðan Djursholm Golfklúbb og Göteborgs Golfklubb. Í öllum þessum viðureignum hlutu Íslendingar aðeins einn vinning er þeir Ewald og Hilmar lögðu andstæðinga. Aðeins í eitt skiptið var keppt með forgjöf. Það breytti engu öðru en því að Íslendingarnir komust að því að forgjöf þeirra var í engu samræmi við það sem gerðist ytra – alltof lág. Þegar kom að lokum Svíþjóðardvalarinnar var Íslendingum boðið að taka þátt í opnu móti “Krónprinsbikarinn” og þótt illa hefði gengið höfðu fjórir þeirra kjark til þess að þekkjast boðið. Þegar á hólminn kom stóð Sveinn Ársælsson sig með miklum ágætum og hafnaði í 14. sæti.

Bar það til tíðinda að hann fékk tvívegis “örn” á einni holunni – þeirri áttundu og áttu samlandar hans erfitt með að leyna aðdáun sinni á því afreki.

Síðasta keppnin í Svíþjóð var við félaga í Golfklúbbnum í Falsterbo og þar bar svo við að jafntefli 2 -2 varð í fjórleiknum en í einstaklingskeppninni töpuðu Íslendingarnir hins vegar 1-7. Var það Sveinn Ársælsson sem vann sinn leik. Þótt úrslitin yrðu ekki hagstæðari en þetta þótti Íslendingunum sem Eyjólfur væri að hressast og hugðu gott til Danmerkurferðarinnar og þá ekki síst vegna þess að fyrir lá að þeir fengju að kynna sér völlinn sem þeir áttu að spila næst á, í Rungsted, áður en til keppninnar kæmi.

Keppnin við Golfklúbbinn í Rungsted fór fram 17. ágúst. Þegar íslensku kylfingarnir renndu í hlað á golfskálanum blöstu við þeim tveir fánar á stöng, sá danski og hinn íslenski sem blakti fagurlega í golunni, svona eins og til þess að minna á að nú væri kominn tími til þess að standa sig. “Á þeirri stundu höfum við víst allir heitið því með sjálfum okkur, að við skyldum reyna að verða ekki fánanum okkar til skammar með frammistöðu okkar.”Kylfingur bls. 36.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

69

Daníel Fjeldsted læknir á teig á Öskjuhlíðavellinum. Halldór Hansen fylgist með og starfsfélagi þeirra, Matthías Einarsson, læknir á Landakoti stjórnar ljósmyndavélinni.

Og hvort sem það var þjóðerninsstemmningin sem fáninn skapaði eða sú staðreynd að Rungstedmenn tefldu ekki fam sínu allra sterkasta liði þá fór svo að Íslendingarnir rúlluðu andstæðingum upp. Unnu fjórleikinn 2,5 – 1,5 og einstaklingskeppnina 5,5 – 2,5. Það voru því sælir Íslendingar sem horfðu til fánans síns sem enn blakti við hún þegar þeir yfirgáfu svæðið.

Síðasti leikurinn í keppnisförinni var svo við Köbenhavns Golf Klub og fór hann fram á Eremitagen golfvellinum, skammt frá þeim fræga stað Dyrehavsbakken. Fullir sjálfstrausts mættu Íslendingarnir til leiks en voru fljótt teknir niður á jörðina. Í fjórleiknum urðu úrslitin 4 – 0 fyrir Danina en í einstaklingskeppninni komu þrír vinningar í hús gegn fimm vinningum Kaupmannahafnarbúa. Þóttu það viðunandi úrslit ekki síst vegna þess að í þeim leikjum sem töpuðust stóðu Íslendingarnir í andstæðingum sínum.

70

Meðan á ferðinni stóð höfðu fréttir af gengi Íslendinganna verið stopular og höfðu því félagar þeirra margs að spyrja er þeir komu heim. Fór ekki hjá því að þeir sem lítið þekktu til íþróttarinnar gerðu góðlátlegt grín að árangrinum og teldu að ferðin hefði sannarlega ekki verið til fjár. Einn ferðalanganna, Benedikt S. Bjarklínd skrifaði síðar grein um ferðina, einskonar ferðasögu, þar sem hann dró saman hugleiðingar sínar um lærdóm og árangur hennar.

Dýrmæt reynsla “Ég tel hiklaust að við höfum betur farið en heima setið. Í slíkri för sem þessari fer ekki hjá því að þátttakendur læri ýmislegt og verði fyrir margháttaðri reynslu. Við kynntumst og lékum við ýmsa af beztu kylfingum Norðurlanda. Við sáum og reyndum marga og glæsilega, en mismunandi golfvelli. Okkur er nú ljósari en áður munurinn

á íslenzkum kylfingum og öðrum norrænum kylfingum og golfmálum þessara frændþjóða. Við stöndum að vísu enn langt að baki þeim og aðstæðumunur verður ávallt allmikill, okkur í óhag. Ég hefi ætíð verið bjartsýnn á framtíð golfíþróttarinnar á Íslandi og er það engu síður enn að för þessari entri, þótt mikið starf og erfitt bíði okkar, er krefst þrautseigju og þjálfunar. En okkur er nauðsyn á samskiptum við leikbræður í öðrum löndum. Slík samskipti eru nú hafin með för þessari og er það von mín, að kynni þau, sem við hana hafa stofnast verði sem mest og bezt í framtíðinni. Sundurleitt lið hefir verið sent í kynnisför og goldið afhroð í vinsamlegum bardögum. En hvenær sendum við úrvalslið – landslið? Og, hvenær bjóðum við heim frændum okkar?”Kylfingur, 12. -13. árg. 1946 – 1947, Reykjavík 1947, bls. 40 – 41.

Starfið festist í skorðum Næstu ár voru tiltölulega tíðindalítil í golfinu á Íslandi. Þar gekk allt sinn vanagang. Félagatala í klúbbunum þremur stóð nokkurn veginn í stað og innanfélagsmót þeirra voru með hefðbundnu sniði. Landsmótin 1947, 1948 og 1950 voru haldin í Reykjavík en mótið 1949 var haldið á Akureyri og var þar allt með öðrum brag en þegar mótið var þar 1946. Um tíma stóðu reyndar vonir til að Íslandsmótið 1948 yrði haldið í Vestmannaeyjum.

Golfklúbburinn þar hafði þegar á árinu 1946 samþykkt tillögu um að stjórn klúbbsins beitti sér fyrir því að hann “fái dalinn og land allt að Torfumýrarvegi fyrir afnota fyrir félagið. Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjar 2008, bls. 35. Með þessu átti að slá tvær flugur í einu höggi. Stækka völlinn í 9 holu völl og tryggja að kylfingar í Eyjum yrðu ekki eins háðir útivistargestum í Herjólfsdal og þeir voru en klúbburinn hafði orðið að samþykkja að ekki væri spilað golf á golfvellinum frá kl. 1 – 5 á helgidögum á tímabilinu frá 15. maí til 15. september. Á golfþingu 1948 þar sem golfvallamál bar á góma tók Vestmannaeyingurinn Georg Gíslason þátt í umræðunum og lýsti tilraunum við að ná meira landi fyrir klúbbinn. “Kvað landeigendur í Vesmannaeyjum illa viðskiptis. Þó hefði klúbburinn þegar fest kaup á nokkru landi en hefði þörf fyrir meira.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 10. júlí 1948. Því gengu áformin um stækkun vallarins ekki eftir og var þess raunar lengi að bíða.

Á árinu 1948 gerði Golfsambandið úrslitatilraun til þess að fá samþykki fyrir gerð golfvallar á Þingvöllum. Þingvallarnefnd var skrifað og óskað leyfis fyrir vellinum og því að Golfsambandið annaðist umsjón verksins.

Einnig var leitað til Íþróttasambands Íslands og kannað hvort þaðan fengist fjárhagslegur stuðningur við verkið ef til þess kæmi. Svör ÍSÍ voru þau að samkvæmt skipulagi sambandsins úthlutaði það íþróttabandalögunum þeim fjármunum sem það fengi til íþróttamannvirkja og bæri Golfsambandinu að leita til þeirra. Ekki er gott að ráða í hvað þetta svar þýddi þar sem óneitanlega var Golfsambandið íþróttabandalag en fékk þó enga úthlutun. Á árþingi GSÍ kom greinilega fram að enn var mikill áhugi á Þingvallavellinum en gallinn var hins vegar sá að Þingvallanefndin sá ekki ástæðu til þess að svara erindum sambandsins, hvað þá meira. Það kom líka fram á þinginu að Golfklúbbur Reykjavíkur var farinn að hugsa sér til hreyfings. Þar á bæ var áhugi á því að klúbburinn eignaðist 18 holu golfvöll en ljóst þótti að til þess að svo gæti orðið yrði hann að finna fyrir hann nýjan stað í borgarlandinu.

Golfklúbbur Íslands = Golfklúbbur Reykjavíkur Í flestum málum hélt Golfsambandið sínu hefðbundna striki. Golfþingin voru haldin í tengslum við Íslandsmótin og þar rædd ýmis sameiginleg hagsmunamál kylfinga og íþróttarinnar. Fulltrúatala á þinginu hélst óbreytt frá ári til árs. Það sátu fjórir fulltrúar frá Reykjavík og tveir frá Akureyri og Vestmannaeyjum. Með samþykktinni frá 1946 var áhyggjum af framkvæmd Íslandsmótsins létt af stjórn sambandsins sem gat þá einbeitt sér meira að öðrum verkefnum. Venjulega voru haldnir 3-4 stjórnarfundir á ári mest til þess að afgreiða bréf og erindi sem til stjórnarinnar höfðu borist en happdrætti sem sambandið efndi til var líka ærið verkefni. Af því hafði sambandið sínar aðaltekjur auk skattgjaldanna frá klúbbunum en þeir greiddu ákveðna upphæð af hverjum félaga sinna til sambandsins. Bjó sambandið við svo þröngan fjáhaglegan kost að það hafði litla möguleika til þess að vinna að útbreiðslu íþróttarinnar og aðstoða klúbbana. Á árinu 1947 var úr sögunni mál sem valdið hafi nokkrum pirringi innan Golfsambandsins allt frá því að það var stofnað, nafn klúbbsins í Reykjavík. Hafði oft verið ljáð máls á því að klúbburinn hætti að nota nafnið Golfklúbbur Íslands en félagar í klúbbnum voru ekki

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

71

auðfúsir að breyta nafninu. Blandaði Íþróttasambands Íslands sér í málið og beindi þeim eindregnu tilmælum til klúbbsins að hann finndi sér annað nafn. Á aðalfundi klúbbsins í janúar 1947 var málinu enn hreyft og höfðu félagar þá tekið þeim sinnaskiptum að þeir töldu gamla nafnið sér ekki lengur heilagt. Ekki var þó hægt að breyta nafninu á fundinum heldur varð að boða til aukaaðalfundar og var hann haldinn 14. apríl. Þar var nafnabreyting samþykkt nær samhljóða. Golfklúbbur Reykjavíkur var orðinn til.

Kennaraskortur stóð fyrir þrifum En þótt fá stórmál kæmu upp á borðið var þó jafnan ýmislegt að gerast. Kennslumál voru þar ofarlega á baugi en ráðning erlendra kennara var töluverður ásteitingarsteinn milli Golfklúbbsins í Reykjavík og hinna tveggja klúbbanna. Taldi Reykjavíkurklúbburinn að sér veitti ekki af því að hafa kennara út af fyrir sig en landsbyggðarklúbbarnir sem ekki höfðu bolmagn til slíks töldu að Golfsamband Íslands ætti að hafa forystu í málinu, ráða kennara og deila honum til klúbbanna. Reyndin var oftast sú að sá kennari sem klúbburinn í Reykjavík fékk fór í skamman tíma til Vestmannaeyja og Akureyrar. Reyndust kennararnir misjafnlega. Fékk Gilbert S. Treacher mjög góð ummæli hvar sem hann fór og þá ekki síður aðstoð við endurskipulagningu golfvallanna og umhirðu þeirra en við kennsluna. Áður en hann kom til Íslands hafði hann víða farið og meðal afreksverka hans var að skipuleggja fyrsta golfvöllinn í Júgóslavíu. Þegar hann hætti störfum á Íslandi fór hann hálfa leið yfir hnöttinn og gerðist kennari í Suður – Afríku. Það sem þótti hvað best við Treacher var hversu jákvæður hann var og að hann lét ekki erfiðar aðstæður standa í vegi fyrir sér. Yljaði hann íslenskum kylfingum þegar hann kvaddi landið með þeim orðum að hérlendis væru nokkrir sem gætu kinnroðalaust gengið til keppni við enska lágforgjafar kylfinga. Þegar Treacher hvarf af landi brott útvegaði hann kennara í sinn stað. Var sá landi hans og hét Carter og fékk hann ekki eins góð eftirmæli. Þegar hann hafði verið á Íslandi um skamma hríð kom hann til vinnuveitenda sinna og sagðist verða að fara heim þar sem konuefni hans hefði lent í bílslysi. Lofaði hann upp á æru og trú að koma aftur eða láta í það minnsta vita hvort hann kæmi aftur. Axlaði hann sín skinn og lét aldrei til sín heyra. Var ekki nema von að Akureyringar sem Carter var búinn að heimsækja rituðu í ársskýrslu sína: Af kennslumálum þessum öl-

72

lum urðu einkum leiðindi og mikill kostnaður, en lítið gagn.”Kylfingur1.2.-13. árg. 1946 -1947, Reykjavík 1947, bls. 9. Og Vestmannaeyingum þótti kennslan svo dýr að næst þegar Golfsamband Íslands bauð þeim upp á kennara var það afþakkað.

Kennslumálin voru tekin upp á nánast öllum þingum Golfsambandsins og voru á einn veg. Nauðsynlegt væri að fá erlenda kennara til starfa og gefa öllum klúbbunum kost á starfskröftum þeirra. En ráðning útlendinga til starfa þótt ekki væri nema hluta ársins var meira en að segja það. Golfkúbbur Reykjavíkur var sannarlega “stóri bróðir” í þessu máli öllu. Hann einn hafði fjárhagslega burði til þess að fá til sín kennara og það reið á verkefnum hans þar hvort smuga var fyrir hina klúbbana tvo að fá kennarana til sín og þá í takmarkaðan tíma. Þrátt fyrir allt tókst oftast vel til um val kennara. Hinn brotthlaupni Cater var nánast eina undantekningin. Má ljóst vera að sumum kennaranna fannst það ævintýri að koma til Íslands og dvelja hér um hríð - í landinu þar sem fáir vissu að golf væri stundað, hvað þá að þar væru frambærilegir kylfingar. Einn þekktasti golfkennarinn sem kom til landsins á þessum tíma var tvímælalaust Bretinn Gustavus Faulkner. Hann kom í maímánuði árið 1950 og dvaldi við kennslu fram í ágúst. Faulkner hafði um þrjátíu ára skeið verið talinn í hópi fremstu golfkennara Betlands og hafði á árum áður verið einn af fremstu kylfingum heims. Það, hvað Gustavus var góður kennari, sannaðist á syni hans Max Faulkner sem nam fræðin hjá föður sínum og var hann um tíma talinn einn af þremur bestu kylfingum Bretlands og var í liðinu sem keppti um hinn fræga Rider-bikar við Bandaríkjamenn.

Skortur á kennurum stóð golfíþróttinni á Íslandi tvímælalaust fyrir þrifum og varð til þess að mun færri nýliðar létu sjá sig en ella. Oftast var þrautaráðið að þeir sem eitthvað kunnu fyrir sér í íþróttinni sögðu hinum til og kom stundum til tals að klúbbarnir skiptust á afrekskylfingum til kennslunnar þó ekki væri til annars en að auka tilbreytni hjá þeim sem voru að sækja sér reynslu og fróðleik.

Regluverkið viðvarandi verkefni Forgjafamál og vallarmat báru á góma öðru hverju. Þar var við töluverðan vanda að etja. Eftir Norðurlandaförina töldu þeir sem tóku þátt í henni varla vafamál að forgjöf þeirra væri of lág miðað við það sem gerðist á Norðurlön-

Ónafngreindur kylfingur sýnir félagsmönnum í Golfklúbbi Akureyrar réttu handtökin.

Ljósmyndari óþekktur/Ljósmyndasafn Golfklúbbs Akureyrar.

dum og þeir erlendu golfkennarar sem hérlendis störfuðu virtust á sama máli. Ekki var þó talin ástæða til róttækra breytinga að sinni. Golfsambandið setti forgjafanefnd sinni reglur sem fyrst og fremst miðuðu að því að halda utan um skor á mótum og hreyfa forgjöfina til eftir árangri kylfinganna. Kvartaði nefndin oft yfir því að illa gengi að fá kylfinga til þess að skila skorkortum og sumir, sem ekki tækju þátt í mótum, gerðu það nánast aldrei. Það sem helst þótti á skorta varðandi forgjöfina var samræmi þar sem ljóslega var verið að miða við skor á mismunandi erfiðum völlum. Á golfþinginu sem haldið var á Akureyri 1949 var m.a. fjallað um þetta mál og það eitt ákveðið að vinna að því áfram en fáar lausnir virtust hins vegar vera borðliggjandi.

Regluverkið í íþróttinni var einnig stöðugt í skoðun. Þar var í raun um séríslenskt vandamál að ræða þar sem

staðarreglur voru mjög mismunandi hjá klúbbunum þremur og raunar einnig mismunandi á hverjum velli fyrir sig og fóru eftir því hvernig aðstæður voru hverju sinni. Allt frá upphafi hafði verið lögð áhersla á að fara eftir alþjóðlegum reglum í golfinu á Íslandi og voru sumir kylfingar ágætlega að sér í þeim auk þess sem meginreglurnar voru skrifaðar upp og blöðin hengd upp á vegg í golfskálunum. Árið 1946 gaf Golfsambandið út lítið kver, “Golfreglur” en um það sagði á titilsíðu að það væri “Þýðing á alþjóða golfreglum er viðurkenndar voru af “The Rules of Golf Committee of St. Andrews” árið 1934, ásamt reglum um höggleikjakeppni, fjórmenning og bogeykeppni, þríboltaleik, fjórboltaleik, valkeppni og alþjóða siðareglum við golfleik.” Ekki kemur fram í kverinu hver annaðist þýðinguna en það munu hafa verið þeir Einar og Böðvar Kvaran. Vel var vandað til útgáfu kversins, það lítið og hægt að hafa það í vasa eða í golfpokanum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

73

Golfsamband Íslands fylgdist vel með breytingum sem verið var að gera á reglum í golfheiminum. Í ársbyrjun 1950 gaf The Royal and Ancient Golf Club of St. Andrew’s út nýjar reglur sem voru töluvert frábrugðnar þeim sem höfðu verið í gildi. Vitað var að allur golfheimurinn myndi taka upp þessar nýju reglur og beið stjórn Golfsambandsins ekki boðanna, skrifaði út og bað um að henni yrðu sendar reglurnar. Bárust þær seinni hluta vetrar og var þess þá farið á leit við Einar E. Kvaran að hann yfirfæri þýðingu á eldri reglum og felldi hinar nýju inn í þær. Var síðan ætlun sambandsins að endurútgefa golfreglnakverið með breytingunum. Eftir að Einar hafði skoðað málið taldi hann að ekki væri um annað að ræða en að endurþýða algjörlega reglurnar en til þess hafði hann ekki tíma. Var þá Ásgeiri Ólafsyni fengið verkið í hendur. Það reyndist erfiðara og umfangsmeira en gert var ráð fyrir í fyrstu og þegar kom að mótum vorið 1950 voru þær ekki tilbúnar. Brá Golfsambandið á það ráð að gefa út bráðabirgðareglur um helstu nýmælin í reglunum og senda þær til klúbbanna. Var Þorvaldur Ásgeirsson fenginn til þess að ganga frá því verki. Var þetta látið duga uns tími vannst til að ganga frá kveri með nýju reglunum á árinu 1951.

Íslandsmót í öldungaflokki Það var Helgi Skúlason augnlæknir á Akureyri sem átti hugmyndina að því að farið var að efna til sérstaks Íslandsmóts eldri kylfinga. Veturinn 1947 skrifaði hann stjórn Golfsambandsins bréf og sendi henni uppkast að reglum fyrir slíka keppni. Fékk hugmyndin góðar undirtektir hjá stjórninni og var málið tekið fyrir á þingi Golfsambandsins sem haldið var í Reykjavík þá um sumarið. Þar las forseti sambandsins upp drög að reglugerð fyrir mótið og síðan var skipuð þriggja manna nefnd til þess að rannska málið. Að skipan nefndarinnar lokinni tilkynnti forsetinn að gert yrði þinghlé meðan hún lyki störfum og segir svo í þinggerðinni: “Forseti tilkynnti að nú skyldi gert hlé á þingstörfum í bili og bað menn að setjast að öðru borði, er búið hafði verið besta fáanlegu hangikjöti og kartöflum og öðrum krásum.

Voru þetta að sönnu orð í tíma töluð því vel var tekið til matar síns og margur vænn biti sást “slæsaður” og “húkkaður” í einu höggi eða því sem næst.”Fundagerðarbók Golfsambands Íslands. 5. júlí 1947.

74

Kræsingarnar virðast hafa farið vel í menn þar sem tillögur um öldungakeppnina voru samþykktar samhljóða sem og fleiri mál sem komu fyrir þingið eftir borðhaldið.

Meginreglur öldungakeppninnar voru þær að til þess að vera gjaldgengir í hana þurftu menn að vera 50 ára eða eldri. Mótið átti að halda í tengslum við Íslandsmótið og leika átti höggleik, 27 holur. Þáttökugjald í keppninni var ákveðið 50 krónur og átti að leggjast í sérstakan sjóð sem verja átti til að kaupa bikar og minnisgripi. Ef sjóðinn skorti fék átti GSÍ að leggja honum vaxtalaust til það sem á skorti.

Ekki var beðið boðanna og nokkrum dögum eftir samþykktina, í lok Íslandsmótsins 9. júlí 1947, voru sex öldungar mættir á teig til að keppa um titilinn í fyrsta sinn. Og það var frumkvöðull keppninnar, Helgi Skúlason, sem hann hreppti næsta örugglega – var á 10 höggum lægra skori en næsti maður, Daníel Fjeldsted. Þriðji varð svo Ásgeir Ólafsson. Að keppni lokinni varð Ásgeiri að orði: Golfleikur er gríðarmikill vandi og grátlegt stundum, þegar út af ber.

Og ekki bætir lífsins erkifjandi, ellin grá, sem ruglar hvernig fer.

En hvað um það, ég berst við þessi bæði og bara hlæ, þótt illa gangi um sinn, en ærist hreint, ef létt á óskaklæði einhverntíma flýgur boltinn minn.

Helgi Skúlason varð öldungameistari tvö næstu ár og því þrisvar sinnum í röð. Árið 1950 var keppninni breytt á þann veg að leiknar voru 18 holur í stað 27 áður. Og þá kom að því að boltinn hans Ásgeirs Ólafssonar hélt sig á óskaklæðinu, Ásgeir sigraði og spilaði vel, lék á 79 höggum.

Teighögg ekki merkilegri en önnur Hugmyndir um það sem kallað var “Drive” mót í tengslum við Íslandsmótið þar sem keppa átti um hver gæti slegið lengst fengu ekki eins góðan hljómgrunn innan Golfsambandsins og öldungakeppnin. Henni skaut fyrst upp kollinum á landsþinginu 1947 og var þar

ákveðið að slá málinu á frest. Á næsta golfþingi lagði stjórn sambandsins fram greinargerð þar sem komist var að þeirri niðurstöðu að hvorki væri tímabært né rétt að efna til slíkrar keppni. Það væri svo að í golfleik væri teighöggið ekki aðalatriði og því ekki meiri ástæða að efna til keppni um það fremur en önnur högg. Að auki væru landsmótsdaganir svo þéttskipaðir hjá keppendum að hæpið væri að þeir gætu á sig blómum bætt og í þriðja lagi var talið að slík keppni myndi þýða fleiri verðlaunagripi og því aukinn kostnað. Væri ekki rétt af sambandinu að ráðast í slíkt nema það horfði ótvírætt til heilla og framfara fyrir golfíþróttina á Íslandi. Var málið það með úr sögunni og var það ekki fyrr en löngu, löngu seinna að slíkar keppnir voru settar upp og þá meira til gamans af alvöru.

Áform um golfvöll á Suðurnesjum Snemma í september 1950 fengu þrír forystumenn í golfíþróttinni á Íslandi óvænt fundarboð. Ólafur Gíslason, formaður Golfklúbbs Reykjavíkur, Hallgrímur Fr. Hallgrímsson fyrrverandi formaður klúbbsins og Björn Pátursson ritari Golfsambandsins, í forföllum forseta sambandsins, voru boðaðir til forseta Íslands, herra Sveins Björnssonar. Eins og áður hefur komið fram var forsetinn einn fyrsti Íslendingurinn sem stundaði golf og þótt hann væri búinn að leggja kylfurnar að mestu á hilluna er þetta var reyndist hann jafnan golfáhugamönnum haukur í horni og studdi þá með ráðum og dáð.

skipulagsstjóra ríkisins og nokkra menn frá Keflavík og Keflavíkurflugvelli. Töldu þeir að ekki færi á milli mála að forsetinn hefði rétt fyrir sér. Þarna var kjörlendi fyrir golfvöll og nægt landrými jafnvel fyrir 18 holu völl.

Helgi H. Eiríksson forseti Golfsambandsins var erlendis þegar þetta gerðist en strax og hann kom heim var boðað til fundar þar sem málið var tekið fyrir. Þar kom fram að Hörður Bjarnason hafði heitið meðmælum með að landið yrði leigt Golfsambandinu. Þótti því vel horfa og var á fundinum ákveðið að skrifa forsætisráðherra formlegt bréf, sækja um landið í nafni Golfsambandsins en fá síðan klúbbi sem til stóð að stofna í Keflavík það til yfirráða. Í beinu framhaldi af þessu var unnið að stofnun Golfklúbbs Keflavíkur. Hinn 1. nóvember 1950 héldu sex forystumenn úr golfhreyfingunni til Keflavíkur og þá var klúbburinn stofnaður af 15 heimamönnum og fyrsta stjórn hans kjörin. Hana skipuðu Haukur Claessen framkvæmdastjóri sem kjörinn var formaður en aðrir í stjórn voru Karl Magnússon, Helgi S. Jónsson, Ragnar Friðriksson, Höxley Ólafsson, Alfreð Gíslason og Þorgrímur St. Eyjólfsson. Sjálfsagt hefur Reykvíkingunum verið létt í lund á heimleiðinni. Langþráðum áfanga var náð. Fjórði golfklúbburinn á Íslandi var orðinn að veruleika og í hyllingum sást nýr golfvöllur. Það voru hins vegar vonbrigði að engin svör fengust í bráð um landið og tíminn sem Bandaríkjamennirnir höfðu heitið að lána vinnuvélarnar rann út án þess að nokkuð væri að gert.

Erindi forsetans við forystumennina var að hann hafði þá skömmu áður verið á ferð suður á Keflavíkurflugvelli.

Hafði hann þá gengið um land sem honum þótti augljóslega henta vel til golfvallargerðar. Land þetta var í námunda við Hafnir og var það í eigu ríkissjóðs. Í ferðinni syðra hafði forsetinn rætt við yfirmann varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli og hafði sá haft góð orð um að aðstoða við gerð golfvallarins þarna m.a. með því að lána stórvirk jarðvinnutæki til vallargerðarinnar svo fremi að framkvæmdir hæfust fljótlega eða í nóvember – desember. Forsetinn hafði einnig fært það í tal við Steingrím Steinþórsson forsætisráðherra hvort ríkissjóður væri tilleiðanlegur að leigja landið undir golfvöll.

Sveinn Björnsson hvatti þá Ólaf, Hallgrím og Björn að fara suðureftir og kynna sér landið. Þurfti ekki að segja þeim það tvisvar. Nokkrum dögum síðar efndu þeir til leiðangurs og fengu með sér í hann Hörð Bjarnason

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

75

Tilgangur GSÍ Tilgangur sambandsins er: 1. Að vinna að fullkomnun golfíþróttarinnar og útbreiðslu hennar á Íslandi.

2. Að hafa á hendi yfirstjórn golfmála á Íslandi og svara til þeirra mála út á við.

3. Að samræma leikreglur og forjafir og úrskurða um ágreining um þau atriði.

4. Að koma á kappleikjum fyrir land allt.

(Frá stofnfundi Golfsambandsins. Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 14. ágúst 1942)

Reglur um fulltrúafjölda á golfþingum Í hvert skipti sem meistarakeppni Íslands er háð og í sambandi við hana, skal háð reglulegt golfþing Íslands. Á því eiga sæti kjörnir fulltrúar frá sambandsfélögunum, 1 fyrir hverja 40 félaga eða færri, en þó aldrei fleiri en 4 frá sama golfklúbb eða golffélagi. Auk þess eiga meðlimir sambandsstjórnarinnar sæti á þingi hvort sem þeir eru kjörnir fulltrúar eða ekki, en atkvæðisrétt hafa þeir þar því aðeins, að þeir séu einnig kjörnir fulltrúar. Heimilt er sambandsfélögum að fela einum kjörnum fulltrúa að fara með öll sín atkvæði á þinginu. ( 9. grein laga hins nýstofnaða Golfsambands Íslands.

Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 14. ágúst 1942.)

þeim, og að golfið hefur gefið þeim það sálarlega jafnvægi og þá drenglund, sem sannir íþróttamenn þurfa að temja sér. Þetta er mjög mikilsvert atriði, og í þeirri trú og von, að jafnan í framtíðinni verði þetta einn aðalárangurinn af iðkun golfs á Íslandi, segi ég þetta litla golfþing okkar sett.

(Helgi H. Eiríksson í ávarpi við setningu golfþings.

Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 24. júlí 1943)

Ekki ástæða til fordóma Óvenjulega miklir fordómar hafa verið ríkjandi um golfíþróttina, ekki aðeins hér á landi heldur einnig í öðrum löndum. Tvær meginástæður hafa valdið þeim. Í fyrsta lagi ókunnugleikur manna á íþróttinni, en það er mönnum í blóð borið að anda köldu til og fordæma þá hluti, er þeir ekki þekkja. Í öðru lagi er kostnaðurinn og tíminn sem þarf til að geta iðkað þessa íþrótt. Af þeirri ástæðu var golfið lengi framan af forréttindi efnaðs fólks, sem bæði hafði tíma og peninga og eru þá fordómar alþýðu manna skiljanlegir. Þessi ástæða er ekki lengur fyrir hendi, ef golf-íþróttin nýtur sama réttlætis og vikurenningar, sem aðrar íþróttagreinar.

Hvað tímann snertir, er ólíklegt að golfið taki eins mikinn tíma og t.d. knattspyrna. Hitt mun sönnu nær, að knattspyrnumaðurinn eyði meiri tíma í knattspyrnuna en golfmaðurinn í golfið. Ekki hefur knattspyrna verið fordæmd vegna tímaeyðslu. ( Jóhannes Helgason: Golfíþróttin. Þjóðviljinn 9. árg. 77. tbl. 4. ágúst 944)

Leikið meira af kappi en til hvíldar

Völlurinn leigður til hrossabeitar

Og þótt mikið vanti á, að við séum vel á vegi í golfmenningu, Íslendingar, þótt mönnum hér hætti við að leika meira af kappi en til hvíldar, þótt til séu menn, sem hugsa fyrst og fremst um eigin smá-þægindi án tillits til víðtækari velferðar, þótt ekki sé ávalt öruggt um næsta flokk á undan fyrir boltum manna og þótt kylfingum hætti við að láta kylfumýsnar kyrrar í stað þess að leggja þær á sárið sitt, þá sýnir þó þessi friðsemd þeirra, að þeir hafa lært að virða ströng lög og leikreglur og að fara eftir

Klúbburinn á í Herjólfdal hús og völl. Völlurinn er allt of lítill. Hann er 6 holur en aðeins er hægt að spila á honum þrjár holur eftir sumarreglum (þ.e. að kúluna verður að slá á þeim stað sem hún stansar á). Aftur á móti verður að spila hinar 3 holurnar eftir vetrarreglum (þ.e. að kúluna má flytja tvær kylfulengdir fjær holu áður en hún er slegin).

76

Það háir mjög golfíþróttinni í Eyjum hve lítill völlurinn er. Ekki er nóg með það, að völlurinn sé lítill, heldur er aldrei á honum neitt gras. Bærinn leigir klúbbnum völlinn en líka bændum til hrossabeitar, svo þar nær aldrei að vaxa neitt gras. Gerir það auðvitað aðstöðu okkar erfiðari á landsmótinu, þar sem keppt er á kafloðnum velli. Sem sagt, völlurinn er algerlega ófullnægjandi og áhugi er mikill meðal golfunnara í Vestmannaeyjum, að komið verði upp sem fyrst golfvelli með 9 holum og nógu grasi.

(Skemmtilegt golflíf í Vestmannaeyjum. Viðtal við Einar Guttormsson lækni. Morgunblaðið 29. júli 1943 bls. 2)

Böggull fylgdi skammrifi Svo stutt er á milli tveggja af holunum á vellinum okkar að það hefur 5 sinnum komið fyrir að menn hafa komist á milli í einu höggi. Georg Gíslason hefir gert það tvisvar en Ásmundur Guðjónsson, Tómas Guðjónsson og Einar Guttormsson hafa gert það einu sinni hver. En högginu fylgir skammrifi fyrir þann sem verður fyrir þessu láni eða réttara sagt óláni, því að hann verður að ná í nóg af kampavíni, svo framarlega sem það fæst í bænum og væta vel og rækilega kverkarnar á öllum þeim sem staddir voru á vellinum þegar undrið skeði.

(Viðtal við Einar Guttormsson um golfið í Vestmannaeyjum. Morgunblaðið 29. júlí 1943 bls. 2)

Piltunum hafnað vegna þrengsla Það hefur háð starfsemi klúbbins allmikið hvað völlurinn er lítill. Það olli því að ekki var hægt að stofna unglingadeild innan klúbbsins. Á Akureyri er áhugi á golfi mikill meðal unga fólksins og nú í vor sóttu margir piltar um að fá að leika á velli klúbbsins en það var því miður ekki hægt vegna þrengslanna. Á vellinum hafa verið gerðar allmiklar endurbætur í sumar. Hafa verið settar á hann allskonar hindranir til þess að gera leikinn á honum erfiðari.

(Golfvöllurinn þarf að stækka. Viðtal við Gunnar Schram um golfið á Akureyri. Morgunblaðið 25. júlí 1943, bls 2 )

Hálfsmánaðar ferð

Við hefðum viljað senda fleiri menn á mótið en það var því miður ómögulegt. – Ferðin tekur alltaf hálfan mánuð því að utanbæjarmennirnir verða að venjast vellinum dálítið áður en þeir keppa, en sjálf tekur keppnin eina viku. En nú um hábjargræðistímann voru margir, sem ekki gátu komið því við að vera frá starfi svo langan tíma.

(Viðtal við Gunnar Schram formann Golfklúbbs Akureyrar. Morgunblaðið 25. júlí 1943, bls. 2)

Ekki bara fyrir þá eldri Leikur íslenskra kylfinga sýnist mér merkilega góður miðað við hinn skamma tíma sem golfíþróttin hefur verið iðkuð hér svo og við örðugar byrjunarástæður, enda taka þeir golfíþróttina alvarlega og eru mjög áhugasamir. Fjöldi hinna ungu manna sem leika golf hér er sönnun þess að þið hafðið heilbrigðan skilning á íþróttinni, að hún er ekki aðeins “old man’s game” – eldri manna leikur – eins og víða er túlkað, heldur leikur fyrir alla, unga og gamla.

(Viðtal við Robert Waara golfkennara. Þjóðviljinn 4. ágúst 1944)

Skútyrði í garð golfsins Mjög mikill áhugi er nú á golfíþróttinni hér í bænum og nýir félagar streyma svo ört inn í Golfklúbbinn að land það sem nú er leikið á fer von bráðar að verða of þröngt og þarf því að hugsa til þess í náinni framtíð að stækka það allverulega. Það er leitt til þess að vita að samtímis því sem áhugi og skilningur manna hér í bænum fer vaxandi fyrir þessari hollu og ágætu íþrótt skuli heyrast skútyrði í garð golfíþróttarinnar frá þeim mönnum er ráða eiga um íþróttamál bæjarins. Er vonandi að slíkt sé á misskilningi byggt.

(Morgunblaðið 31. árg. 170. tbl. 30. ágúst 1944)

Golfmeistari Reykjavíkur? Í fréttum frá Í.S.Í. fyrir nokkru var þess getið að stofnað hefði verið Golfsamband Íslands af þeim þrem félögum sem golf stunda. Það virðist því dálítið undarlegt að eitt

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

77

félagið skuli nefnast Golffélag Íslands, sérstaklega eftir sambandsstofnunina og raunar alltaf óviðfeldið. Þetta mun nú hafa komið eitthvað til umræðu á síðasta aðalfundi félagsins og eftir því sem ég hef lauslega frétt, hefur sú breyting verið gerð, að golfmeistari Íslandsfélagsins skuli bera titilinn golfmeistari Reykjavíkur í Reykjavíkurkeppninni.

(Frímann Helgason: Íþróttamolar. Þjóðviljinn 9. árg. 56. tbl. 10. mars 1944)

Viðureign postula og farísea

Bændaglíman, aðalorusta ársins var að þessu sinni háð sunnudaginn 1. október. Áttust þar við flokkar Postula og Farísea. Hét sá Jóhannes G. Helgason er fyrir Postulum var en Þorvaldur Ásgeirsson fyrirliði hinna harðsvíruðu Farísea. Bardaginn hófst með birtingu og stóð allt fram í myrkur. Var þar fleira lið saman komið en nokkru sinni áður og var orustan hin mannskæðasta sem nokkru sinni hefur háð verið. Veður var kalt og hryssingslegt með ódæma úrfelli, þrumum og eldingum og kölluðu Postular að það væri gjörningaveður, enda urðu þeir sigraðir og hlutu að fornum lögum að gjalda mat fyrir og tókust þá sættir. Hefur síðan verið góður friður með kylfingum og er það von manna að hann haldist allt til næsta hausts.

(Frásögn Kylfings af bændaglímu Golfklúbbs Íslands haustið 1944. Kylfingur 10. árg. 1944, bls. Bls. 12 – 13.)

Tóku einherja sér til fyrirmyndar Um félagslíf og skemmtanir kylfinga á móti þessu mætti margt segja, þótt á fátt eitt verði drepið hér. Gistihúsið í Varmahlíð varð þegar í upphafi miðstöð mótsins. Þar bjuggu og flestir keppenda og mötuðust. Þar bjuggu t.d.

Vestmannaeyingar allir, með sínu fríða föruneyti, konum sínum, sem þeir höfðu haft með sér að heiman til heilla í bardögunum, þótt misjafnlega gæfist. Allar reyndust þær þó til prýði og gleðiauka. Þá höfðu og nokkrir aðrir keppendur slegið tjöldum sínum á barmi sundlaugarinnar miklu. Voru það einkum hinir værukærarari og mun þeim hafa þótt hæg heimantökin að velta sér út úr tjöldunum, beint í morgunbaðið. Á Sauðárkróki bjuggu Akureyringarnir og áttu langa leið milli næturstaðarins og vallarins. Á Völlum hafði forseti sambandsins bækistöð sína og

78

herforingjaráðs síns, sem auk hans sjálfs var skipað þeim Finnboga Jónssyni og Georg Gíslasyni. Þar var ráðið öllum hinum mikilvægustu ráðum. Síðan hafa kylfingar helgi mikla á þeim stað og heitir þar síðan að KylfingaVöllum.

Keppendur dvöldust flestir á staðnum til loka keppninnar, hvort sem þeir hnigu í valinn á fyrsta degi eða síðar.

Höfðu þeir sið einherja inna fornu og gengu til orustu morgun hvern og börðust uns enginn stóð uppi, en að aftni risu þeir upp aftur, gengu til salar og tóku upp veislur.

(Frásögn um meistaramótið í Skagafirði. Kylfingur 10. árg. 1944, bls. 36-37)

Verkefni forgjafarnefndar Forgjafarnefnd ber að fylgjast sem best með leik klúbbfélaga og skal hún gera það sem hún getur til þess að leikkort séu afhent sem oftast, enda ber henni að krefjast leikkorta eftir hvern kappleik.

Nú vill klúbbfélagi sem ekki hefur skilað 3 vottfestum leikkortum síðustu fjórtán daga fyrir aðal-forgjafarkeppni, engu að síður taka þátt í keppninni, og ber þá forgjafarnefnd að setja forgjöf hans þannig, að öruggt sé að hún sé ekki of há.

Stjórn klúbbsins ber að sjá um að kylfingar eigi jafnan greiðan aðgang að nægum birgðum af ónotuðum golfkortum, enda geri nefndin stjórninni aðvart, ef útlit er til þurrðar á golfkortum.

(2. grein erindisbréfs fyrir forgjafarnefndir. Samþykkt á golfþinginu á Sauðárkróki 1944. Fundagerðarbók Golfsambands Íslands 23. júlí 1944. )

Tilkynningaskylda ef skepnur komast á vellina Vallarnefnd ber að gera allar hugsanlegar ráðstafanir til þess að girða fyrir að skepnur komist á völlinn, einkum þegar vorar og grassvörðurinn er meir og ræturnar viðnámslitlar. Hún á heimtingu á að allir félagsmenn veiti hennar aðstoð í þessu, með því að tilkynna henni ef þeir verða varir við skepnur á vellinum, og ef þeir hafa hugboð

um hvar og með hverjum hætti þær hafa komist inn.

Vallarnefnd ber að sjá um að halda við girðingunum, hafa þær í lagi, stigaþrep á þeim þar sem vænta má að kylfingar þurfi að ganga til að ná boltum utan vallar, og að koma í veg fyrir átroðning og skemmdir af óviðkomandi fólki.

(3. grein starfsreglna fyrir vallarnefndir. Samþykktar á golfþingingu á Sauðárkróki. Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 23. júlí 1944)

Salerni mikilvægara en borð og stólar Helgi Skúlason kom með fyrirspurn til stjórnar hvort ekki væri fært að koma upp viðbótarbyggingu við hús klúbbsins þar sem mætti koma fyrir borðum og stólum fyrir ca. 16 manns. Formaður svaraði því til að hagur félagsins leyfði ekki slíkt. Það sem brýnast væri að gera væri að koma upp salerni á vellinum, innrétta golfhúsið og gera við völlinn.

(Frá aðalfundi Golfklúbbs Akureyrar 1942. Frímann Gunnlaugsson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára. Akureyri 1985, bls. 56) Deilt um sunnudagsbann Á aðalfundi Golfklúbbs Vestmannaeyja 1944 urðu umræður um hvort banna ætti að leika golf á velli klúbbsins á sunnudögum yfir sumarmánuðina en þá var svæðið í Herjólfsdal vinsælt útivistarsvæði meðal Vestmannaeyinga.

Voru það tveir klúbbfélagar: Guðlaugur Gíslason bæjarfulltrúi og Hinrik Jónsson bæjarstjóri sem vöktu máls á þessu og flutti Hinrik tillögu um bannið. Segir svo um framhald málsins í bók Sigurgeirs Jónssonar: En ekki voru allir sammála þessu. Georg Gíslason sagðist á móti þessu banni en vildi að sýnd yrði sú tilhliðrunarsemi sem hægt væri þegar um fólksumferð væri að ræða í Dalnum. Þá benti hann á að athugandi væri fyrir stjórnina að beina þessari umferð fólks um Dalinn upp í Helgafellsdal eða inn á Brimhóla enda væru þeir staðir einmitt ætlaðir fólki til hvíldar og þess háttar.

Eftir talsverðar umræður var tillaga Hinriks borin upp og hún felld með tíu atkvæðum gegn níu. Í framhaldi af því lagði Ólafur Halldórsson fram tillögu um að stjórn yrði

falið að tilkynna að golfspilarar myndu framvegis sýna fólki því er um Dalinn fer á sunnudögum alla þá tilhliðrunarsemi sem hægt væri. Var þessi tillaga samþykkt með sjö atkvæðum gegn einu.

(Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár. Vestmannaeyjar 2008, bls. 29.)

Berserkjakeppni Í september 1945 var efnt til sérstæðrar golfkeppni á velli Golfklúbbs Íslands í Öskjuhlíð. Var hún nefnd Berserkjakeppni og fólst í því að keppendur reyndu að slá eins langt og þeir gátu. 18 mættu til leiks og sló hver og einn keppandi 6 bolta og var högglengdin mæld. Til þess að fá mælingu þurfi boltinn að lenda innan brautar og voru aðeins tveir sem stóðu af sér þá þraut. Sigurvegari keppninnar varð Helgi Eiríksson. Lengsta högg hans mældist 187 metrar en meðaltal hans var rúmir 172 metrar. Tvö lengstu höggin átti hins vegar Gísli Ólafsson. Var hið lengra þeirra 212 metrar og hitt 208 metrar. Aðstæður voru nokkuð erfiðar er keppnin fór fram. Völlurinn var blautur og gljúpur og nokkuð loðinn að auki þannig að boltarnir skoppuðu lítið og það kom meira að segja fyrir að þeir sukku í þegar þeir snertu jörðina. Keppni þessi sem var mest til gamans gerð átti sér fyrirmyndir erlendis en þar var vitað að högglengstu kylfingarnir slóu um 260 metra.

Afreksmaður fórst í flugslysi Hinn 29. maí 1947 varð eitt mesta flugslys Íslandssögunnar er Douglas Dakotaflugvél Flugfélags Íslands TF ISI fórst á Hestfjalli við Héðinsfjörð og með henni öll áhöfn og farþegar, samtals 25 manns. Meðal þeirra sem fórust í slysinu var einn besti kylfingur landsins, Gunnar Hallgrímsson tannlæknir á Akureyri, 37 ára að aldri.

Gunnar sem var Svarfdælingur að ætti settist að á Akureyri að loknu tannlæknanámi árið 1938 og átti heima þar til dauðadags. Strax við komuna til Akureyrar gerðist hann félagi í Golfklúbbi Akureyrar og varð fljótlega virkur þátttakandi í íþróttinni og í félagsstarfi klúbbsins. Eljusemi hans við golfæfingarnar var við brugðið og það haft til marks að hann tók sér jafnan aðeins 14 daga sumarfrí og varði því nær eingöngu til golfæfinga. Á árunum 1945 – 1946 stundaði hann framhaldsnám í Danmörku og notaði

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

79

-Hafið þjer kennt mörgum golf þennan tíma, sem þjer hafið verið hjer?

-Já, það hafa mjög margir sótt golftíma hjer hjá mjer, segir Faulkner. – Það finnst mjer einmitt augljósasta merkið um að íþróttin á framtíð fyrir sjer. Sennilega hafa eitthvað um 100 manns sótt golftíma hjá mjer þessa þrjá mánuði.

þá tækifærið til að stunda reglulega æfingar hjá golfkennara bæði innanhúss og utan.

Gunnar varð fjórum sinnum golfmeistari Akureyrar og jafnan framarlega í þeim landsmótum sem hann tók þátt í. Lék hann m.a. til úrslita við Þorvald Ásgeirsson í mótinu 1945 en tapaði eftir bráðabana.

(Úr viðtali við Gustavus Faulkner golfkennara. Morgunblaðið 17. ágúst 1950.)

Farðu í golf og þjálfaðu skap þitt Gunnar Hallgrímsson.

Gunnar tók sæti í stjórn Golfklúbbs Akureyrar árið 1942 og lagði klúbbnum mikið lið ekki síst er verið var að undirbúa kaup lands fyrir nýjan golfvöll félagsins. Helgi Skúlason, formaður GA minntist Gunnars að honum látnum m.a. með þessum orðum:”Við hið sviplega fráfall hans hefur Golfklúbbur Akureyrar beðið óbætanlegt tjón. Og hinn fámenni íslenzki golfleikarahópur hefur misst einn af sínum mætustu mönnum.”

Týndar kúlur í skógarfylgsnum Engin keppni var ákveðin þarna og lékum við aðeins einn hring, til þess að fara ekki varhluta af því að kynnast þessum fræga velli. Ekki er því að leyna, að þarna lágu okkur eftir all margar kúlur í skógarfylgsnunum og var það að vísu stórmikill skaði, því kúlnahallæri var mikið meðal Svía um þær mundir. En sammála vorum við um það, að frekar vildum við láta kúlur okkar heldur en verða af því að leika þótt ekki væri nema einn hring, á velli þessum.

Það er í raun og veru ekki nauðsynlegt að leita að þeim sálsjúkdómum, sem valda villum kylfinga, því sjúkdómurinn er í raun og veru aðeins einn, og hann vel þekktur, - þ.e. löngun manna til þess að slá boltann lengra en eðli og náttúra ætlaði þeim, eða, sem kemur af því sama, að nota rangt járn. Ég er viss um að ég gæti “húkkað” hvenær sem væri, með því að nota 5- járn þar sem ég vissi að ég þyrfti að nota nr. 3, standa of gleiður og of langt frá boltanum, þótt mér væri vel ljóst, að ég myndi hitta boltann með tánni á lokuðum kylfuhaus. Það þarf ekki margar spurningar eða langa rannsókn um slíkar villur.

Sjúkdómurinn er hégómaskapur og hugleysi, eins og hjá flestum byrjendum, sem “slæsa” af því þeir hafa kylfuhausinn of opinn af óljósum eða óafvitandi ótta við það, að ná ekki boltanum upp. Og þessi sjúkdómur er algengur í kynstofni kylfinga.

Aðrir sjúkómar eiga rót sína að rekja til nokkurskonar hjátrúar, eins og t.d. að vera viss um að tapa alltafá móti ákveðnum andstæðingi, leika illa ákveðna holu á vellinum o.s.frv.

(B.S.B. segir frá leik Íslendinga á Båstad-vellinum í Svíþjóð. Kylfingur 12.-13. árg. 1946 – 1947 bls. 30)

Í stuttu máli: Rannsakaðu sálarástand þitt: farðu svo í golf og þjálfaðu skap þitt.

Eru að verða samkeppnishæfir

(Þjálfun skapgerðar. Kylfingur 14. – 18. árg. 1948 – 1952, bls. 19)

- Hvað segið þjer um golfíþróttina á Íslandi?

- Þetta er tiltölulega ung íþrótt hjer á landi, en hún er á mikilli þroskabraut og líður ekki á löngu þar til margir golfmenn hjer verða samkeppnisfærir við erlenda golfmeistara. Jeg held að nú þegar sjeu hjer einir 4 eða 5 Íslendingar, sem væri alveg óhætt að taka þátt í alþjóða golfmótum.

80

Í dúr við önnur viðfangsefni mannsins Allt þetta sýnir uppeldisgildi golfíþróttarinnar, þessarar dásamlegu útiíþróttar, sem hæfir öllum aldri, þjálfar jafnt allan líkamann, gerir miklar kröfur til einbeitingar hugans

(concentrationar) og hárnákvæmar stjórnar á vöðvum og taugum. – Fátt slítur mann betur og algjörlega úr sambandi við áhyggjur dagles lífs og fátt sýnir oss betur hverfulleika meðlætisins. – Golfhamingjan leikur við oss í dag, en er öll bak og burt á morgun, en ef vér erum þrautseigir og viljafastir og höldum andlegu jafnvægi, kemur hún vissulega til baka – því vanmætti og ósigri er tekið með jafnaðargeði og aldrei gefizt upp, haldið áfram að markinu, sem virðist svo auðvelt – en fáir ná: Að koma lítilli kúlu í beina línu í litla holu í sem fæstum höggafjölda.

En er það ekki táknrænt fyrir viðfangsefni mannanna yfirleitt?

(Halldór Haneson í ræðu á 15 ára afmælishátíð GR 25. nóv. 1949. Kylfingur 14. – 18. árg. 1948 – 1952 bls. 36.)

Reglurnar setja rammann Leikreglur eru settar til þess, óbeint, að golfleikarinn sigrist á öllum þeim erfiðleikum, sem mætt geta manni á einum golfvelli. Ef golfari sniðgengur leikreglurnar, getur hann aldrei orðið það leikinn, að hann geti bjargað sér úr ógöngum. Hann verður sjaldan aðnjótandi þeirrar ánægju, að hafa bjargað sér vel úr “bunker” í fyrstu tilraun eða úr slæmri legu í grasi, og sjaldan, ef nokkurn tímann, getur hann púttað úrslita-pútti í harðri keppni, hversu stutt sem það er, - en þetta er golf.

Að lokum, leikreglur eru settar til þess að allir leiki á jöfnum og sanngjörnum grundvelli. Það getur aldrei verið um raunverulega keppni að ræða, ef hver og einn “syngur með sínu nefi.” Einasti möguleikinn á sannri keppni, er að allir leiki eftir sömu reglum.

Spilum eftir golfreglum, þá fyrst kynnumst við og njótum ágætis golfsins. (Þorvaldur Ásgeirsson: Leikreglur til ánægju. Kylfingur 14. – 18. árg. 1948 – 1952, bls. 52)

kylfur þurfa menn ekki að eiga. Með sæmilegri umhirðu endast þær tugi ára. Hinsvegar vilja knettirnir týnast og skemmast, og mun láta nærri að menn þurfi að kaupa tíu knetti árlega. Oft er hægt að fá brúkuð áhöld fyrir miklu lægra verð og yfirleitt er það ráðlegt fyrir byrjendur að kaupa ekki ný tæki fyrr en þeir eru komnir yfir byrjunarörðugleikana. Gömlu tækin má svo losa sig við seinna ef menn kæra sig um. Með núverandi verðlagi kostar góð golfkylfa ca. 75 kr, en golfknöttur ca. 6 kr. Þeim sem kynni að vaxa í augum kostnaðurinn við að afla sér golfáhalda skal ráðlagt að kynna sér hvað sæmilegur skíðabúningur kostar nú, og ættu þeir þá jafnframt að minnast þess, að í meðal árferði falla til eins margar vikur sem hægt er að fara í golf og dagarnir eru sem komist verður á skíði.

(Golfið þarf að fá meiri útbreiðslu. Dagur II grein 2. maí 1946.)

Dylja gleði af skyssum mótherjans Allir golfleikarar þekkja hina sælublöndu ánægjukennd sem óviðráðanlega gagntekur þá meira eða minna er þeir horfa á eftir knetti sínum eftir velheppnað högg. – Sömuleiðis hina æsandi óvissu þegar knötturinn nálgast óðfluga einhverja ófæruna, sem hann ef til vill verður ósláanlegur úr. – Og þá væntanlega líka hina notalegu þægindatilfinningu (sem allir vel uppaldir golfmenn reyna þó að dylja í lengstu lög), þegar mótleikandanum verður einhver alvarleg skyssa á, ef til vill þegar mest lá við, svo að viðhorf keppninnar breytist alveg. Sporlötu mennirnir, sem fælast að óreyndu golfið, vegna þess að þeim hrýs hugur við 5 kílómetra göngunni, hafa því alls ekkert að óttast. Þeir munu skemmta sér svo vel á ferðalaginu, að vegalengdin gleymist algerlega.

(Golfið þarf að fá meiri útbreiðslu. Dagur I grein. 9. maí 1946)

Tíu knettir árlega Þá verða menn að fá sér nokkurn útbúnað. Fæstir þurfa annað að kaupa en nokkrar kylfur og knetti. Fyrst um sinn nægja 3 kylfur, síðarmeir má bæta 1 – 2 við, en 5 – 6

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

81

Slegið heim að skála á gamla vellinum í Herjólfsdal í Vestmannaeyjum.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

82

1950-59

Það er svo bágt að standa í stað

Kyrrstaða var í golfinu um skeið. Klúbbum og völlum fjölgar ekki.

GR vísað upp í óbyggðir. GSÍ gerir aðili að alþjóðasamtökum.

Oft er talað um að upphaf sjötta áratugs síðustu aldar sem “íslenska íþróttavorið.” Og víst er að á mörgum sviðum varð vakning í íþróttalífi landsmanna. Fræknir sigrar unnust og höfðu þeir tvímælalaust mikla þýðingu fyrir þjóð sem var að slíta barnsskóm sjálfstæðisins. Eitt leiddi af öðru. Fjölmiðlaumfjöllun um íþróttir sem lengi hafði verið fremur takmörkuð jókst hröðum skrefum og þess voru jafnvel dæmi að dagblöðin skrifuðu um þær dag eftir dag. Afreksmenn í íþróttum urðu hinar nýju hetjur Íslendinga – fyrirmynd ungra manna og svo þekktir og vinsælir að virðulegir borgarar tóku ofan fyrir þeim ef þeir mættu þeim á götu. Einkum voru það frjálsíþróttamenn sem gerðu garðinn frægan. Þeir komu heim með tvo meistaratitla frá Evrópumeistaramótinu í Brüssel 1950 og unnu frækinn sigur í landskeppni við Noreg og Danmörku árið 1951 – sama daginn og Íslendingar báru sigurorð af Svíum í knattspyrnulandsleik á Melavellinum.

Vorinu átti vitanlega að fylgja sumar en í raun og veru kom íslenska íþróttasumarið ekki að öðru leyti en því að smátt og smátt urðu íþróttirnar ekki fyrir fáa útvalda heldur tók þeim sem þær stunduðu stöðugt að fjölga og þær urðu þáttur í daglegu lífi stórs hóps ungs fólks til sjávar og sveita. Nýjar íþróttagreinar námu land. Fjölbreytnin jókst og aðstaðan skánaði hægum skrefum. Enn var hún þó langt á eftir því sem gerðist hjá öðrum þjóðum og átti örugglega sinn þátt í því að Íslendingar tóku að dragast aftur úr – enda varla von á öðru. Þegar hinir stóru fara af

stað er hætt við því að þeir litlu sitji eftir.

Sjötti áratugurinn markaði ekki djúp spor í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi. Að baki voru ár frumherjanna sem einkennst höfðu af áhuga, krafti og nægjusemi. Ár þar sem starfið fólst í því að finna lausnir á vandamálum.

Tíminn sem við tók snerist fyrst og fremst um að reyna að verja vígið.

Aðstöðuleysið allsráðandi Það sem háði golfíþróttinni öðru fremur á þessum áratug og varð til þess að draga úr framþróun hennar var öðru fremur aðstöðuleysi. Þeir sem stunduðu íþróttina urðu að sjá um sig sjálfir á sama tíma og opinberir aðilar fóru að veita stuðning við uppbyggingu íþróttamannvirkja. Það þótti t.d. risavaxið átak þegar Laugardalsvellinum og Laugardalssundlauginni var komið upp á þeim slóðum þar sem fyrsti golfklúbburinn á Íslandi hafði aðstöðu sína í árdögum golfsins á landinu. En þótt vagga golfsins væri í Reykjavík leið ekki á löngu uns menn tóku að líta til aðstöðu kylfinganna á Öskuhlíðarsvæðinu sem ákjósanlegts svæðis til annarra nota en golfvallar. Og úti á landi glímdu kylfingar við sama vandamál. Til þess að getað iðkað íþrótt sína þurftu þeir tiltölulega mikið landsvæði og oftast var það talið henta betur til annars en að þar væru öfáir menn að leika sér að því að slá golfkúlur. Þeir voru bara fyrir.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

83

Allan áratuginn var barátta þeir sem voru í forsvari fyrir golfklúbbana þrjá á Íslandi varnarbarátta. Félagatalan var svipuð frá ári til árs og starfið og mótahaldið einnig. Og þótt töluverður kraftur væri í starfi Golfsambands Íslands var það í raun lítils megugt. Það hafi nánast engar aðrar tekjur en takmörkuð skattgjöld af félögum klúbbanna sem nægðu ekki fyrir rekstargjöldum sambandsins. Má nefna sem dæmi fjárahagsáætlun fyrir árið 1951 sem lögð var fram á golfþinginu 1950 en þá var gert ráð fyrir að heildartekjur sambandsins nægðu til þess að kaupa verðlaun fyrir landsmótið. Áætlað var að rekstrarhalli yrði sem svaraði helmingi af veltu sambandsins. “Áætlunin var samþykkt í einu hljóði” Fundargerðarbók Golfssambands Íslands 5. júlí 1950. Á árinu 1951 fékk Golfsambandið í fyrsta sinn styrk frá Íþróttasambandi Íslands, þúsund krónur, og var þeim fjármunum skipt sem kennslustyrk milli klúbbanna þriggja.

Verkefni Golfsambandsins voru keimlík frá ári til árs.

Hæst bar þar umsjón með Íslandsmótinu í golfi, kynning og útgáfa á golfreglum og því að freista þess að aðstoða golfklúbbana við útvegun á kennurum en slíkt var viðvarandi vandamál.

Umsvif sambandsins voru heldur ekki mikil. Stjórnarfundir voru haldnir tvisvar til þrisvar á ári og golfþing árlega. Allan áratuginn var það fámenn samkoma, setin af fjórum til fimm fulltrúum frá Golfklúbbi Reykjavíkur og tveimur fulltrúum frá Golfklúbbi Akureyrar og Golfklúbbi Vestmannaeyja. Stjórnarfundir GSÍ voru haldnir á veitingahúsum eða á skrifstofu eða heimili forseta sambandsins sem sennilega hefur verið eftirsóknarverðara.

Alla vega er svo bókað um stjórnarfund sem haldinn var heima hjá Helga H. Eiríkssyni að fimmti liður á dagskrá hafi verið kaffidrykkja hjá frú forsetans og eftir hana: “ekki hægt að skrifa meira”.Fundargerðarbók GSÍ 3. mars 1951. Þótt starfsemi sambandsins væri ekki mikil hafði það fullan hug á því að verða sér úti um húsnæði og þá aðallega fyrir gögn og ýmislegt annað, svo sem erlend golfblöð og bækur sem safnast höfðu saman á heimili forsetans.

Um tíma voru uppi hugmyndir um að Íþróttasamband Íslands og Golfsambandið leigðu saman skrifstofuherbergi en þegar á hólminn kom reyndist kostnaður við slíkt of mikill. Þrautalendingin var að sambandið fékk til afnota geymsluherbergi uppi á lofti í skála Golfklúbbs

84

Reykjavíkur í Öskjuhlíðinni. Þurfti Golfsambandið að innrétta “norðausturhorn” loftsins og kostaði sú framkvæmd fjórðung árstekna sambandsins árið sem í hana var ráðist.

Ekki fékk Golfsambandið að vera alveg í friði með þessa vistarveru. Árið 1956 var brotist þar inn, gramsað í eigum sambandsins og því stolið sem þjófurinn taldi vera verðmæti í, - var þar um að ræða lausa raflýsingu, svokallaðan ljóshund, og lásinn sem var fyrir hurðinni sjálfri.

Íslandsmótið aðalverkefni GSÍ Íslandsmótið í golfi var aðalverkefni Golfsambandsins allan áratuginn og raunar það sem starf þess snerist að langmestu leyti um. Mótin voru haldin til skiptis í Reykjavík og á Akureyri enda þar einu níu holu vellir landsins. Var það ekki fyrr en á árinu 1957 að út af var brugðið en þá fór hluti mótsins fram í Hveragerði og 1959 urðu svo þau tímamót að mótið var haldið í Vestmannaeyjum. Golfþing voru jafnan haldin í tengslum við landsmótið og lengi vel var það eitt af verkefnum þeirra að ákveða staðarreglur á völlunum fyrir mótið. Kom oftsinnis fyrir að einstakir þingfulltrúar báru upp tillögur á þingunum um frávik reglna á einstökum brautum en yfirleitt voru slíkar tillögur þó bornar fram af sérstökum nefndum sem skoðað höfðu vellina og lögðu síðan tillögur fyrir þingið. Var mönnum einkum tíðrætt um hvaða viðbrögð skyldi hafa þegar boltinn lenti í skurðum en af þeim virðist hafa verið nóg bæði á vellinum á Akureyri og í Reykjavík. Var það ekki fyrr en á þinginu 1956 sem samþykkt var að frá og með árinu 1957 skyldu þær staðarreglur sem giltu á völlunum einnig ná til landsmótanna og var sú samþykkt í heiðri höfð meðan Golfsambandið sá sjálft um framkvæmd Íslandsmótanna. Öðru hverju voru gerðar breytingar á framkvæmd mótanna. Á golfþinginu árið 1951 var t.d. samþykkt að leiknar yrðu 72 holur í hverjum flokki – fyrsta daginn 18 holur, annan daginn 18 holur og þriðja daginn 36 holur. Kom fljótlega fram gagnrýni á þetta fyrirkomulag og var því helst fundið til foráttu að keppni lyki svo seint síðasta daginn að þeir kylfingar sem síðastir fóru út gætu tæpast tekið þátt í verðlaunaafhendingu og gleðskap sem jafnan var efnt til að mótslokum. Á sama þingi var ákveðið að í öldungaflokki yrðu leiknar 18 holur og verðlaun veitt fyrir árangur bæði með og án forggjafar.

Svipað keppnisfyrirkomulag var á Íslandsmótinu allan sjötta áratuginn. Leikinn var höggleikur og eftir fyrsta

dag mótsins voru sauðirnir skildir frá höfrunum á þann hátt að þeir sextán sem náðu bestum árangri röðuðust í meistaraflokk og kepptu um Íslandsmeistaratitilinn en næstu sextán kepptu í 1. flokki og væru keppendur fleiri en 32 kepptu þeir sem voru umfram þá tölu og voru á lakasta skorinu í 2. flokki. Þetta fyrirkomulag sætti alla tíð töluverðri gagnrýni og þá einkum vegna þess að ef kylfingur átti slæman fyrsta dag var hann úr leik í meistarakeppninni og kom það raunar fyrir oftar en einu sinni að afrekskylfingar féllu niður í 1. flokk og náðu þar svo jafnvel betra skori seinni dagana en þeir sem kepptu í meistaraflokki.

Fyrstu klúbbarnir á Suðurlandi voru stofnaðir í byrjun sjötta áratugarins, á Hellu og í Hveragerði. Efri myndin er af félögum í Hellu við leik og sú neðri af núverandi félagshei mili GHR, Strönd, en það var áður skóli og samkomustaður.

Ljósmyndir: Óþekktur. Úr safni GHR.

Á árinu 1958 ákvað golfþingið að skipa milliþinganefnd til þess að endurskoða keppnisfyrirkomulagið. Nefndin skilaði ekki af sér fyrr en á þinginu 1960 og gerði þá tillögur um róttæka breytingu sem fólst í því að forgjöf kylfinga réði í hvaða flokk þeim væri skipað. Í meistaraflokki áttu að leika þeir sem voru með 6 eða minna í forgjöf, í 1. flokki þeir sem voru með 7 – 12 í forgjöf og í 2. flokki þeir sem voru með 13 – 18 í forgjöf. Búist var við miklum umræðum á þinginu um tillögur nefndarinnar og jafnvel andstöðu en flestum á óvart kvaddi enginn sér hljóðs og þegar kom til atkvæðagreiðslu voru allar hendur á lofti. Hins vegar urðu snarpar umræður um tillögur sömu nefndar um fjölda þeirra hola sem flokkarnir áttu að leika en hún gerði ráð fyrir því að meistaraflokkur og 1.

flokkur lékju 72 holur og 2. flokkur 36 holur. Töldu sumir þingfulltrúar að þar með væru möguleikar þeirra sem léku í 2. flokki til þess að taka þátt í lokagleði mótsins takmarkaðir – þeir yrðu einfaldlega farnir til sinna heima. En málið var leyst með því að ákveða að ljúka skyldi keppni allra flokka á síðasta degi mótsins.

Reynt að samræma forgjöf kylfinga

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

85

á stjórnarfundi sambandsins 9. september 1952.

Ákvörðunin um flokkaskiptingu eftir forgjöf varð til Nokkuð er á reiki hvenær Golfklúbbur Árnesinga var þess að skerpa á umræðum um forgjafarmál en þau stofnaður en líklega hefur það verið í byrjun júní árið og mat á golfvöllunum höfðu oft verið til umræðu á 1953. Á stjórnarfundi GSÍ frá 30. júní er bókað að golfþingum. Á því sviði ríkti jafnan töluverð óvissa. Þorvaldur Ásgeirsson forseti sambandsins hafi skýrt Reynt var að miða við erlendar reglur um vallarmat og frá því að hann hafi verið til staðar við að “stofna nýjan leitað ráða hjá erlendum golfkennunum sem hingað golfklúbb í Hveragerði í byrjun júní og lagði hann fram komu en í mörgum tilfellum var erfitt að heimfæra þær bréf frá klúbbnum sem hlaut nafnið á íslensku vellina. Þar sem vallarmatið “Golfklúbbur Árnesinga,” þar sem hafði mikið vægi hvað varðaði forgjöf klúbburinn óskaði eftir inngöngu í kylfinga var reynt eftir mætti að samGSÍ og var inntökubeiðnin samþykkt ræma matið á Akureyrarvellinum og samhljóða.Fundargerðarbók GolfÖskjuhlíðarvellinum en því fór fjarri að sambands Íslands 30. júní 1953. menn væru alltaf sammála um réttlæti í þeim efnum. Störfuðu jafnan nefndir Frumkvæðið að stofnun klúbbsins átti á vegum Golfsambandsins til þess að Ingimar Sigurðsson en Þráinn Sigfylgjast með forgjafarmálunum og þegar urðsson var kjörinn fyrsti formaður upp var staðið sýndust úrslit í mótum klúbbsins. Klúbburinn varð sér úti um þar sem keppt var án forgjafar benda til svæði í landi Fagrahvamms í Hverþess að forgjafarmatið teldist eðlilegt. agerði og fékk Þorvald Ásgeirsson til Hitt höfðu menn sterkari grun um að þess að hanna völlinn og hélt hann yfirleitt væri forgjöf íslenskra kylfinga jafnframt námskeið og kenndi klúbbekki rétt metin miðað við það sem félögum bæði íþróttina og helstu gerðist erlendis. Slíkt hafði komið í ljós reglur hennar. Völlurinn var í fyrstu í fyrstu golfferðinni til útlanda og á því sex holur en var fljótlega stækkaður í fékkst líka staðfesting þegar loks kom Ásgeir Ólafsson þýddi golfreglurníu holur. að því að landsliðið fór utan til keppni á nar fyrir GSÍ og átti þátt í stofnun Nýju klúbbarnir tveir sendu í fyrsta St. Andrewsvellinum og ennfremur þá Golfklúbbs Hellu. sinn fulltrúa á golfþing árið 1953. sjaldan að erlendir kylfingar spreyttu sig Helmut Stolzenwald mætti fyrir á íslensku völlunum. klúbbinn á Hellu en Georg Michaelsen fyrir Golfklúbb Árnesinga. Þótti mikill fengur að stofnun þessara tveggja Tveir nýir klúbbar komu – og fóru klúbba og vonuðu menn að þar með væri hafið nýtt landnám golfíþróttarinnar á Íslandi. Næstu árin sátu Á árinu 1952 og 1953 urðu þau stórtíðindi að tveir nýir fulltrúar klúbbanna oftast þing GSÍ og kom til tals innan golfklúbbar litu dagsins ljós. Annars vegar Golfklúbbur stjórnarinnar að fjölga um einn í stjórninni og fengju Hellu og hins vegar Golfklúbbur Árnesinga nýju klúbbarnir stjórnarmann til skiptis. Reynt var eftir Stofndagur Golfklúbbs Hellu er talinn vera 18. júní 1952 mætti að hlúa að starfi klúbbanna. Oftar en einu sinni fóru kylfingar úr Golfklúbbi Reykjavíkur til þeirra beggja . Frumkvæðið að stofnun hans áttu þeir Helmut Stolenog leiðbeindu heimamönnum í íþróttinni og a.m.k. einu wald og Ásgeir Ólafsson sem búsettir voru þar eystra og sinni fékk klúbburinn á Hellu erlendan kennara frá Golffengu þeir til liðs við sig nokkra áhugasama kylfinga á sambandi Íslands. svæðinu. Stofnfélagar voru 19. Fyrsti formaður klúbbsins var kjörinn Rudolf Stolzenwald. Fljótlega eftir stofnun En báðir þessir klúbbar áttu sér stutta sögu og sama klúbbsins fékk hann afnot af landsvæði við Rangá sunástæðan varð þeim að aldurtila. Fámenni og aðstöðuleysi. nan Hellu á svokölluðum Gaddastaðflötum en þar var töluvert víðáttumikið sléttlendi og því talið kjörið golfval- Vellir þeirra þóttu þó báðir bærilegir og kom til greina að halda Íslandsmótið á öðrum hvorum þeirra árið 1956. larsvæði. Kom klúbburinn sér upp níu holu velli. Aðild Golfklúbbs Hellu að Golfsambandi Íslands var samþykkt Fór forseti GSÍ og nokkrir aðrir í skoðunarferð þangað

86

þá í júníbyrjun en niðurstaðan varð sú að vellirnir stæðu Öskjuhlíðarvellinum svo langt að baki sjálfsagt væri að halda mótið í Reykjavík. Fundargerðarbók GSÍ 14. júní 1956. Á árinu 1957 var þó hluti keppni Íslandsmótsins haldinn á vellinum í Hveragerði. Fyrstu 18 holur keppninnar voru leiknar þar en mótið síðan fært til Reykjavíkur. Ekki er þess getið að kylfingar hafi kvartað yfir aðstöðunni í Hveragerði heldur þótti það kærkomin tilbreyting að leika ekki alltaf á sama vellinum.

Klúbbarnir tveir misstu aðstöðu sína um svipað leyti.

Hestamenn tóku að ásælast Gaddastaðaflatir og við þann öfluga hóp var erfitt að keppa. Var golfvellinum breytt í skeiðvöll á árunum 1958 og 1959. Sama ár fengu félagar í Golfklúbbi Árnesinga tilkynningu um að eigandi landins hygðist hækka leigu um helming. Þá hafði fremur fækkað í klúbbnum en fjölgað og engin von var að ráða við stóraukin útgjöld. Hinum eljusömu frumherjum á báðum stöðunum hefur vafalaust hrosið hugur við því að byrja aftur frá grunni og starfið lagðist því niður um árabil. Þótti mjög miður að svona skyldi fara en lítið var hægt að gera.

“Gat forseti Golfsambandsins þess sérstaklega að dauft væri yfir starfsemi Golklúbbs Hellu og í Hveragerði. Þyrfti að gera einhverjar ráðstafanir til að efla áhuga þeirra.

Engar umræður urðu um málið.”Þinggerð Golfsambands Íslands 14. júlí 1960.

Erfitt að fá hæfa kennarara Þau mál sem efst voru á baugi hjá Golfsambandinu allan sjötta áratuginn voru þjálfara- og kennaramál. Skortur á hæfum kennurum stóð íþróttinni fyrir þrifum og varð til þess að nýliðun í íþróttinni varð mun minni en ætla má að ella hefði orðið. Enginn Íslendingur hafði aflað sér menntunar til golfkennslu og erlendir kennarar lágu ekki á lausu þótt vilji stæði til að fá þá til tímabundinna starfa á Íslandi. Auk þess var slíkt mjög kostnaðarsamt.

Golfssambandið hafði ekki fjárhagslegt bolmagn til þess að ráða til sín kennara og verkefni þess var því fyrst og fremst að reyna að hafa milligöngu um útvegun á kennara fyrir klúbbana en þarfir þeirra og aðstaða til kennararáðningar var vitanlega mismunandi.

Til þess að bæta úr brýnustu þörfinni var stundum gripið til þess ráðs að fá góða kylfinga, aðallega úr Golfklúbbi Reykjavíkur, til þess að bregða sér bæjarleið, heimsækja hina klúbbana og veita þar leiðsögn. Var þar vitanlega um sjálfboðaliðastörf að ræða. Einnig var litið til Kefla-

víkurflugvallar þar sem vitað var að í herliðinu þar voru vanir og góðir kylfingar. Góð reynsla hafði fengist þegar hermaðurinn Robert Waara hjálpaði íslenskum kylfingum á styrjaldarárunum og því ákveðið að kanna hvort unnt væri að endurtaka slíkt. Fara varð þó varlega. Kalda stríðið var í algleymingi og margir Íslendingar lítt hrifnir af því að hafa samskipti við varnarliðsmenn í einni eða annarri mynd. Á árinu 1953 fékkst erlendur kennari loks til starfa. Var sá skoskur, Duncan MacDonald að nafni. Vera hans á Íslandi var skipulögð þannig að í Vestmannaeyjum var hann dagana 15. – 31. maí, í Reykjavík 1. – 15. júní, á Akureyri 16. – 30. júní og aftur í Reykjavík 1. -15. júlí. Síðan var hann á Hellu í nokkra daga en hélt síðan til sinna heima.

Ekki fer miklum sögum af kennslu hans á Íslandi en MacDonald mun hafa verið liðtækur kylfingur og keppti m.a. á móti á Akureyri við góðan orðstír og hélt þar að auki sýningu sem fjölmenni fylgdist með.

Næstu árin gekk á ýmsu við útvegun á golfkennurum.

Stundum fengust erlendir kennarar sem ferðuðust milli klúbbanna og kenndu hjá þeim nokkra daga í senn. Mikil ánægja ríkti meðal kylfinga er það fréttist að von væri á Gus Faulkner til landsins í maímánuði árið 1955 en hann hafði áður komið og kennt golf og töldu margir hann besta kennara sem hingað hefði komið og átt ríkan þátt í framförum þeirra kylfinga er nutu þá leiðsagnar hans. Að þessu sinni hóf Faulkner kennslu sína í Reykjavík en fór síðan til klúbbsins í Hveragerði og var þar í nokkra daga.

Vera hans varð þó endaslepp þar sem hann veiktist og hélt heim eins fljótt og verða mátti. Áður en hann hélt af landi brott ræddi hann við Morgunblaðið sem spurði hann m.a. álits á getu íslenskra kylfinga. Svaraði Faulkner því til að á Íslandi væru margir góðir kylfingar en þá skorti tilfinnanlega keppnisreynslu til þess að verða á heimsmælikvarða.

“Til dæmis Þorvaldur Ásgeirsson. Fengi hann tækifæri til að keppa oftar og undir erfiðari kringumstæðum myndi hann áreiðanlega taka örum og miklum framförum sem nægðu til þess að skipa honum á bekk með snjöllum golfmönnum erlendis sem hafa betri æfingaraðstæður – geta t.d. æft árið um kring. Sama mætti segja um fleiri Íslendinga. Æfing skapar meistarann – en þá skortir nokkuð á æfinguna og fyrr en úr því er bætt sést ekki fullkominn árangur.”Morgunblaðið 5. maí 1955 bls. 9.

Regluverkið þótti flókið

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

87

Reykvískir kylfingar við golfvöllinn. Myndin er sennilega tekin seint á sjötta áratugnum eða í byrjun þess sjöunda. Gunnar Þorleifsson, Jóhann Eyjólfsson og Ólafur Ágúst Ólafsson. Golfskálinn sést á hæðinni í baksýn.

Ljósmyndari óþekktur. Borgarskjalasafn.

Útgáfa á golfreglum og kynning á þeim var líka viðamikið verkefni Golfsambandsins á sjötta áratugnum. Á árinu 1950 var ráðist í að þýða allar St. Andrews golfreglurnar og var Ásgeir Ólafsson fenginn til þess að annast það verk. Stóð til að gefa þær út strax og hann hafði lokið verkinu en þegar til átti að taka kom í ljós að Ásgeir hafði tekið upp svo mörg nýyrði í þýðingu sinni að stjórn GSÍ taldi nauðsynlegt að bera þýðinguna undir Pétur Sigurðsson háskólaritara sem var ráðunautur Íþróttasambands Íslands um íslenskt mál. Fer ekki sögum af því hvort hann gerði breytingar en í þýðingu Ásgeirs voru mörg orð sem notuð eru í “golfmáli” enn þann dag í dag. Til stóð að gefa reglurnar, sem voru mikill bálkur, út fyrir Íslandsmótið 1951 en hætt var við það á síðustu stundu þar sem tilkynning barst um að St. Andrews hefði tekið ákvörðun um að endurskoða þær frá grunni. Þegar sú endurskoðaða útgáfa barst var farið yfir íslensku þýðinguna og reglurnar síðan

88

gefnar út í bókarformi árið 1952. Var það Bókaútgáfa Máls og menningar sem gaf ritið út en hún hafði gert samning við Íþróttasamband Íslands um að annast útgáfustarfsemi fyrir það. Virðist hafa verið vel í lagt þegar upplagið var ákveðið því þegar búið var að dreifa ritinu til allra kylfinga voru 400 eintök afgangs. Bauð útgáfan Golfsambandinu að kaupa þau eintök á 25 krónur stykkið en lækkaði verðið síðan niður í 10 krónur og var gengið að því boði. Var þetta aukaupplag eitt það fyrsta sem flutt var í geymsluhúsnæðið sem Golfssambandið fékk í golfskálanum í Öskjuhlíðinni. Þótt golfreglurnar væru nú fyrirliggjandi og í handhægu formi virðist svo sem margir kylfingar hafi ekki haft mikið fyrir því að verða sér úti um þær og kynna sér bálkinn. Bar jafnan töluvert á því að menn túlkuðu reglurnar nokkuð frjálslega. Nokkuð bar einnig á því að erfitt væri að heim-

færa reglurnar að íslenskum aðstæðum sem oft á tíðum voru gjörólíkar því sem reglusmiðirnir gerðu ráð fyrir.

Frjálslyndi í reglutúlkuninni var samt sem áður áhyggjuefni og var nokkrum sinnum fjallað um málið á golfþingum. Miklar umræður urðu t.d. um það á þinginu 1954 og í framhaldi þeirra samþykkt ályktun: “13. golfþing Íslendinga beinir því til klúbbanna að þeir láti öllum meðlimum sínum í té golfreglur þær sem gefnar voru út 1952 og nú gilda annaðhvort ókeypis eða gegn kostnaðarverði.”Þinggerð golfþings 22. júlí 154. Fundargerðabók Golfsambands Íslands.

Ekki varð það til þess að auðvelda Golfsambandinu að koma reglunum á framfæri við félaga sína að stöðugt var verið að breyta St. Andrewsreglunum og setja inn í þær ný ákvæði. Var stundum gripið til þess ráðs að þýða breytingarnar, útbúa viðauka og festa upp á áberandi stað í golfskálununum þar sem alltof kostnaðarsamt þótti að vera stöðugt að endurprenta bæklinginn. Þá beindi Golfsambandið einnig þeim tilmælum til eldri og reyndari kylfinga að þeir fylgdust með nýliðum og þeim sem voru fákunnandi í regluverkinu og leiðbeindu þeim. Til umræðu kom einnig að þeir sem best voru að sér í fræðunum tækju að sér leiðbeiningarstörf og var þar einkum um að ræða menn sem vanir voru orðnir að annast dómgæslu þegar mikið lá við, t.d. á landsmótunum. En jafnvel þótt þeir væru til staðar greindi menn stundum á um einstök atvik. Á landsmótinu á Akureyri árið 1958 gerðist það t.d. að kylfusveini Hermanns Ingimarsson var það á að draga golfkerru hans yfir höggleið bolta andstæðings hans. Einhver viðstaddra hafi hugmynd um að slíkt mætti ekki. Flett var upp í reglunum og lesið út úr þeim að fyrir tiltæki aðstoðarmannsins ætti Herman að fá tvö högg í víti og var það niðurstaðan. Þótti mörgum það vafasamur dómur.

Mörgum kylfingum fundust golfreglurnar orðmargar og sumt í þeim illskiljanlegt. Þeir sem betur vissu bentu á að í golfinu væri hver og einn dómari í eigin leik og að reglurnar væru settar til þess að allir stæðu jafnir. “Að lokum – leikreglur eru settar til þess að allir leiki á jöfnum og sanngjörnum grundvelli. Það getur aldrei verið um raunverulega keppni að ræða, ef hver og einn “syngur með sínu nefi”. Einasti möguleikinn á sannari keppni er að allir leiki eftir sömu reglum. Spilum eftir golfreglum, og þá fyrst kynnumst við og njótum ágætis golfsins.”Þorvaldur Ásgeirsson: Leikreglur til ánægju. Kylfingur, 1948 – 1952,

14.-18. árg., bls. 51-52. Í 50 ára afmælisriti Golfklúbbs Akueyrar er að finna viðtal við Sigurbjörn Bjarnason sem um árabil var einn af forystumönnum Golfklúbbs Akueyrar þar sem hann fjallar m.a. um viðhorf manna til golfreglna. Sigurbjörn stundaði nám í London á árunum 1946 – 1948 lék þar golf og kynntist túlkun heimamanna á keppnis- og siðareglum golfíþróttarinnar. Var hann spurður að því hvort það hefði ekki verið viðbrigði að koma heim og kynnast því hvernig menn umgengust reglurnar hérlendis: “Já, það er óhætt að segja að það hafi verið mikil viðbrigði að sjá hvernig ýmsar reglur voru ýmist þverbrotnar eða alveg sniðgengnar hér heima. Þegar ég fór svo að nöldra og reyna að koma því á framfæri sem ég hafði kynnst ytra, kom í ljós að hér var enginn sem kunni nægilega mikið í golflögum og reglum til að úrskurða í deildu- og kærumálum.

Klúbburinn gerðist nú áskrifandi að “The golfers handbook” sem er árbók breska golfsambandsins, geysilega fróðleg og skemmtileg bók. Þetta var mikilvægt skref því nú gátu menn, a.m.k. sumir hverjir lesið sér til um reglur og lagt niður “einkatúlkanir” sem mikið höfðu viðgengist.”Frímann Gunnlaugsson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára, Akureyri 1985, bls. 15.

Fjölmiðlar höfðu lítinn áhuga á golfinu Ár eftir ár var það líka ærið verkefni hjá stjórn Golfsambandsins að reyna að kynna íþróttina. Þar var við ramman reyp að draga. Á ritstjórn blaðanna voru fáir áhugamenn um golf og oftast fékk umfjöllun um Íslandsmótið í golfi minni umfjöllun en venjulegur fótboltaleikur. Helst var að blöðin fengjust til þess að segja frá firmakeppni golfklúbbanna eða þá ef eitthvað óvenjulegt gerðist á golfvöllunum. Einstaka sinnum var látið undan síendurteknum óskum forystumanna golfíþróttarinnar og birtar greinar þar sem aðaláherslan var lögð á hve heilsusamleg íþrótt golfið væri og að það væri ekki einungis fyrir fáa útvalda heldur gætu allir, ungir sem aldnir, stundað það sér til ánægju og heilsubótar. Var þarna nánast spiluð sama platan og sett var á fóninn þegar í upphafi landnáms golfsins á Íslandi og var hún hætt að vekja athygli. Helst var það ef golfið tengdist einhverju öðru sem þótti merkilegt að eytt var prentsvertu í að segja frá því. Þannig var það t.d. haft til marks um einmuna

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

89

veðurblíðu fyrri hluta vetrar 1953 að “áhugasamir golfleikarar hafa getað iðkað íþrótt sína á golfvellinum við Öskuhlíð um hverja helgi í allan vetur – sumir á hverjum degi.”Alþýðublaðið 23. janúar 1953, 18. tbl. Það var látið fylgja sögunni að þarna væru menn sem komnir væru af léttasta skeiði, t.d. dr. Halldór Hansen læknir.

unin að gefa hann út sem ársrit. En einnig það reyndist erfiðleikum háð. Farið var að slá árgöngum saman og kom t.d. út eitt blað fyrir árin 1948 – 1952. Barst það inn á golfþingið 1953 og vakti svo mikla athygli þingfulltrúa að það truflaði fundarstörfin meðan þeir voru að fletta og skoða. Á sama þingi var ákveðið að gefa tímaritið ekki út á næsta ári en málefni blaðsins yrðu tekin síðan tekin til endurskoðunar og reynt að hefja sem fyrst reglulega útgáfu. Geta má þess að í fjárhagsáætlun sambandsins fyrir árið 1954 var gert ráð fyrir að tæpum helmingi árstekna GSÍ yrði varið til þess að greiða hallann sem var á útgáfu ritsins 1953.

Stöku sinnum birtust hins vegar greinar í dagblöðunum þar sem sett voru horn í síðu golfíþróttarinnar og mátti ljóst vera að enn töldu margir hana hálfgerða “snobbíþrótt”.

Sem dæmi um slíkt má nefna langa grein sem Indriði G. Þorsteinsson, síðar kunnur rithöfundur, skrifaði í dagblaðið Tímann þar sem hann var að agnúast út í áhrifamátt bindindishreyfingarinnar á Íslandi.

Með stóra blaðinu 1953 tilkynnti Taldi hann fyrirgang hennar of mikinn og Benedikt S. Bjarnklind að fullráðið betra væri að þeir sem hlut áttu að máli væri að hann mundi ekki framar bera eyddu orku sinni í eitthvað annað. “Þeir Kylfingur kom út eftir langt hlé ættu heldur að leika golf ”, sagði Indriði í árið 1953 og var síðan lagt í hen- veg né vanda af útgáfu flaðsins og væri það óefað báðum fyrir bestu. Taldi greininni og ennfremur lét hann svo umdur Golfklúbbs Reykjavíkur. hann líklegt að tímaritið væri að sofna mælt að golfið væri fáeinum áhugamönsvefninum langa og væri það sennilega num dægrastytting. Indriði G. Þorteinsson: Orðið er frjálst. Tíminn 21. ágúst 1953. Ummæli sem viturlegast þar sem fjárhagslegur grundvöllur virtist ekki vera fyrir hendi. “Með þessum orðum kveð ég svo minn þessi fóru mjög fyrir brjóstið á kylfingum og reyndu þeir kæra Kylfing, sneyptur yfir slæglegri ritstjórn en þó með að halda uppi vörnum fyrir íþróttina. nokkrum söknuði, því að þrátt fyrir allt þykir mér vænt um hann.”Kylfingur 14. – 18. árg. Reykjavík 1948 – 1952, Kylfingur átti erfitt uppdráttar bls. 78.

Nánast á hverju einasta golfþingi fór drjúgur tími í að Á stjórnarfundi GSÍ í janúar 1953 greindi forseti samræða málefni Kylfings, tímaritsins sem Golfklúbbur Íslands hóf útgáfu á og Golfsambandið tók síðan yfir. Tí- bandsins frá því að Halldór Þorsteinsson hefði verið maritið hafði ekki aðeins flutt fréttir af mótum og starfinu ráðinn ritstjóri Kylfings Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 21. janúar 1953 en strax á næsta stjórnarfundi í golfíþróttinni heldur einnig birt hverskonar fróðleik og kom fram að Halldór hefði sagt því starfi lausu: “...og verið nánast eini tengiliður kylfinga um allt land og hin skemmtilegasta lesning þegar það var í ritstjórn Benedikts gæti því ekki staðið við loforð um að koma Kylfing út í ár.”Fundargerðarbók Golfssambands Íslands 10. mars S. Bjarklinds sem kunni að slá á létta strengi og búa til 1953. skemmtilegar lýsingar af mótum og mönnum.

En þegar frá leið tók rekstur blaðsins að ganga erfiðlega og varð þungur baggi á rekstri Golfsambandsins jafnvel þótt ýmsar leiðir væru reyndar eins og t.d. skylduáskrift félaga golfklúbbanna. Aðaltekjur blaðsins áttu að vera af auglýsingum en þegar frammí sótti reyndist erfitt að afla þeirra. Auglýsendur töldu kylfinga einfaldlega ekki vera eftirsóknarverðan markhóp.

Eftir að Golfsamband Íslands tók við Kylfingi var ætl-

90

Eftir þessar hremmingar virðist sem stjórn GSÍ hafi endanlega gefist upp. Útgáfa tímaritsins lagðist af og málefni þess komu ekki til umræðu fyrr en á golfþinginu 1958 er forseti GSÍ tilkynnti að Golfklúbbur Reykjavíkur hefði boðist til þess að taka við útgáfu þess að nýju. Stóðu margir þingfulltrúar upp og lýstu yfir ánægju sinni – ekki með að GSÍ sleppti tímaritinu – heldur því að vonir stæðu til að hefja útgáfuna að nýju. Einróma

Horft austur yfir golfvöll Reykvíkinga frá klúbbhúsinu. Ekki er búið að leggja Kringlumýrarbrautina og mjög strjál byggð þar sem nú er Kringlan og Hvassaleiti.

Ljósmyndari óþekktur. Borgarskjalasafn.

var svohljóðandi ályktun samþykkt á þiningu: “Eftir ósk Golfklúbbs Reykjavíkur samþykkir golfþingið haldið á Akureyri 17. júlí 1958 að afhenda GR aftur útgáfurétt á tímaritinu Kylfingi og heimilar stjórn GSÍ að afhenda GR núverandi eignir Kylfings svo sem myndamót og gamla árganga ritsins.” Þinggerð Golfsambandsins 1958.

Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 17. júlí 1958.

Golfklúbbur Reykjavíkur hóf síðan útgáfu tímaritsins strax á árinu 1959. “Velkominn heim,” nefndist forystugreinin í fyrsta tölublaðinu og sagði þar að GR vænti þess: “...að enn búi blaðið svo að fyrstu gerð að unnt verði að vekja það til lífs að nýju, og að Kylfingur verði golfíþróttinni sá styrkur, sem hann átti að vera í upphafi og var.”Kylfingur 19. árgangur, Reykjavík 1959, 1. tbl. Bls. 1.

Með því að tímaritið var afhent GR varð langt hlé á blaðaútgáfu á vegum Golfsambandsins. Löngu síðar var hún svo tekin upp að nýju af miklum myndarskap. Þótt Golfssambandið ætti ekki digra sjóði var ákvað stjórn þess á árinu 1956 að leggja fram tvö þúsund króna hlutafé í Íþróttablaðið sem Íþróttasamband Íslands var þá að berjast við að gefa út. Mun það fyrst og fremst hafa

verið gert í þeirri von að blaðið myndi auka umfjöllun sína um golfíþróttina. Í þakklætisskyni við stuðninginn við blaðið ákvað ÍSÍ að gefa Golfssambandinu að auki þúsund króna hlut í blaðinu. En Íþróttablaðið barðist í bökkum og um það leyti sem GSÍ lagði því til hlutafé lognaðist útgáfn út af um tíma, þannig að ekki reyndist þessi fjárfesting góð fyrir Golfsambandið.

Um nokkurt árabil stóð Íþróttasamband Íslands að útgáfu árbókar íþróttamanna og fékk golfíþróttin þar tilætlað rými. Sáu þeir Þorvaldur Ásgeirsson og Ólafur Gíslason um að skrifa kaflann í bókina og voru þar einkum birt úrslit í mótum.

Vikulöng stækkun golfvallarins í Eyjum Golfklúbbur Vestmannaeyja átti tvítugsafmæli á árinu 1958. Eyjamenn vildu gjarnan minnast afmælisins á veglegan hátt og töldu að það yrði best gert með því að halda Íslandsmótið þar. Einn augljós meinbugur var þó á ráðagerð þeirra. Golfvöllur þeirra var ekki nema sex holur og fyrir lágu samþykktir að Íslandsmótið skyldi fara fram á níu holu velli. Samt sem áður lagði klúbbu-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

91

rinn fram beiðni til GSÍ um að halda mótið og hefur hinn frækilegi sigur Sveins Ársælssonar á Íslandsmótinu 1957 örugglega orðið til þess að styrkja stöðu Eyjamanna bæði heima og hjá GSÍ.

Til þess að fjalla um beiðni Vestmannaeyinga var kallað saman aukaþing Golfsambands Íslands, það fyrsta í sögu þess, og var það haldið í Reykjavík 13. febrúar 1958. Af þinggerðinni má marka að mikill áhugi og vilji hefur verið meðal þingfulltrúa að verða við beiðni Eyjamanna en hins vegar ekki talið mögulegt að víkja frá þeirri reglu að spila yrði mótið á níu holu velli. Fram kom hjá fulltrúum Eyjamanna að vonir stæðu til þess að unnt yrði að bæta þremur holum við völlinn fyrir væntanlegt Íslandsmót og þannig uppfylla skilyrði Golfsambandsins. Eftir miklar umræður flutti Ólafur Gíslason, forseti GSÍ, eftirfarandi tillögu sem samþykkt var samhljóða: “Aukagolfþing Íslands haldið í Golfskálanum í Reykjavík 13. febrúar 1958 samþykkir heimild til handa Golfsambandsstjórninni að láta landsmót í golfi og golfþing 1958 fara fram á golfvellinum í Vestmannaeyjum, verði búið að gera þar 9 holu völl, nógu tímanlega að dómi sambandsstjórnar eða fulltrúa hennar.” Fundargerðabók Golfsambands Íslands 13. febrúar 1958.

Snemmsumars varð ljóst að tilraunir Vestmannaeyinga til að fá aukið landsvæði fyrir golfvöllinn þar og stækka hann um þrjár holur myndi ekki takast auk þess sem völlurinn var sagður í slæmu ásigkomulagi. Snemma í júní fór á annan tug kylfinga úr Reykjavík til Eyja til þess að prófa völlinn og leika golf við heimamenn. Í framhaldi af þessari ferð fóru fram viðræður milli stjórnar GSÍ og stjórnar klúbbsins í Vestmannaeyjum sem lauk með því að Eyjamenn urðu að játa sig sigraða í bili. Mótið gat ekki farið þar fram en málinu var hins vegar haldið opnu og þeim gefin fyrirheit um Ársæll Ársælsson GV, Jón Svan Sigurðsson GR og Sveinbjörn Guðlaugsson GV í Eyjum þar sem bæjarkeppni Vestmannaeyinga og Reykvíkinga var háð árið 1960.

Ljósmyndari óþekktur/Myndasafn Geirs Þórðarsonar.

92

að jafnskjótt og tækist að stækka völlinn yrði Íslandsmót haldið þar. Með mánaðarfyrirvara var ákveðið að halda landsmótið 1958 á Akureyri.

Vorið 1959 tókst Eyjamönnum loks að fá fyrirheit landeigenda fyrir skammtímaafnotum af túnum sem voru í næsta nágrenni golfvallarins þannig að þar væri hægt að setja upp þrjár brautir til viðbótar. Þar með var ekkert til fyrirstöðu að landsmótið 1959 færi þar fram. Þegar leið að mótinu kom hins vegar babb í bátinn þar sem ljóst þótti að tímasetning mótsins myndi trufla undirbúning þjóðhátíðarinnar en slíkt þótti ekki góð latína. Var því ákveðið með skömmum fyrirvara að færa mótið fram og hafa það mun fyrr en venja var, eða snemma í júlí.

Kylfingar úr Golfklúbbi Reykjavíkur á skipi á leið til Eyja árið 1960. Frá vinstri: Sigríður Magnúsdóttir, Jón Thorlacius, Gunnar Þorleifsson, Guðmundur Halldórsson, Jóhann Eyjólfsson, Ólagur Ág.Ólafsson, Anton Ringelberg, Ólafur Loftsson, Jack Brink, Albert Wathne.

Túnin þar sem nýju holunum þremur var komið fyrir fengust leigð í eina viku. Ekki mun klúbburinn Ljósmyndari óþekktur/Myndasafn Geirs Þórðarsonar. hafa þurft að greiða fyrir þau afnot að öðru leyti en því að einn túnei“Að landsmótinu loknu reyndu menn auðvitað að stelast gandinn setti það upp að klúbbfélagar slægju tún hans og til að nota þessar nýju brautir áfram en það voru bændur kæmu töðunni í súrheysturn fyrir mótið. Mikið mæddi á heldur óhressir með. Lá við handalögmálum vegna þessa klúbbfélögum í Eyjum fyrir mótið enda lögðu þeir metog sáu kylfingar sitt óvænna og hypjuðu sig í burtu með nað sinn í að hafa völlinn í sem bestu standi. Þótt margir sitt hafurtask. Menn fengu að njóta þess að hafa níu holu kæmu að verki fóru þar fremstir í flokki bræðurnir Sveinn, völl í eina viku og svo var sú sælan á enda.”Sigurgeir JónsLárus og Ársæll Ársælssynir. son: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár 1938 – 2008, Þótt mörgum þætti það langt og fyrirhafnarsamt ferðalag að fara til Vestmannaeyja þótti kylfingum það kærkomin tilbreyting að reyna með sér á nýjum velli þar og var óvenju góð þátttaka í mótinu. Settu menn það ekki fyrir sig þótt þeir hefðu aldrei leikið á vellinum áður. Ekki spillti það fyrir að keppnisdagarnir þrír voru með bestu dögum sumarsins í Eyjum, sól og hlýtt og vindurinn sem margir aðkomumenn óttuðust að myndi setja strik í reikninginn var innan viðunandi marka.

Eftir mótið gerðu kylfingar í Vestmannaeyjum sér vonir um að fá að halda viðbótarholunum þremur a.m.k. um sinn en það varð ekki raunin.

Vestmannaeyjar 2008, bls. 44.

Tryggingamál Eins og fram hefur komið var Golfsambandið fyrsta sérsamband Íþróttasambands Íslands. Þótt það væri fremur fátítt að hjá ÍSÍ væru tekin fyrir mál sem vörðuðu beint golfhreyfinguna þá var GSÍ frá upphafi virkur þátttakandi í starfi ÍSÍ og fulltrúar þess mættu samviskusamlega á þá fundi sem ÍSÍ boðaði til með sérsamböndunum. Oft er tekið fram í fundargerðum að á slíkum samkomum hafi verið tekin fyrir og rædd mál sem komu GSÍ ekki við.

Eitt þeirra mála sem var á borði ÍSÍ og golfhreyfingin

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

93

Bandarískir kylfingar í heimsókn á Akureyrarvellinum árið 1958. Meðal gestanna var fræg golfkona, Kay Farrell, þekktur kylfingur og eiginkona John Farrel, fyrrum sigurvegara á Opna bandaríska meistaramótinu. Hópurinn heimsótti einnig vellina í Reykjavík og Hveragerði..

tók upp í framhaldi af umræðum þar voru tryggingamál. Íþróttahreyfingin hafði hafið áróður og baráttu fyrir því að íþróttamenn yrðu tryggðir bæði í keppni og eins fyrir tjóni sem þeir kynnu að valda öðrum. Þótt þess sé hvergi getið að kylfingar hefðu valdið sjálfum sér eða öðrum tjóni var öllum fullljóst að slíkt gæti komið fyrir. Golfvellirnir voru t.d. litlir og þröngir og alls ekki fátítt þá fremur en nú að golfboltarnir flygju aðra leið en þeim var ætlað.

Ekki var um samræmdar leiðir ÍSÍ og sérsambandanna í tryggingamálum að ræða né heldur að mögulegt væri að koma á skyldutryggingum. Eina leið Golfsambandsins var því að brýna fyrir aðildarklúbbunum að félagar þeirra fengju sér tryggingu. Leitaði Golfsambandið tilboða frá tryggingafélögum og dreifði upplýsingum um þau til klúbbanna. Allmargir kylfingar keyptu sér tryggingu en hinir voru þó fleiri sem létu slíkt lönd og leið.

bréf þar sem tilkynnt var að til stæði að stofna heimssamband áhugamanna í golfi og í framhaldi af því væri áformað að stofna til sveitakeppni landsliða, einskonar heimsmóts áhugamanna. Að stofnun sambandsins stóðu United States Golf Association annars vegar og The Royal and Ancient Golf Clup of St. Andrews í Bretlandi hins vegar. Og erindi bréfsins var að bjóða Íslendingum aðild að fyrirhuguðum samtökum og þátttöku í alþjóðlegu keppninni. Fram kom í bréfinu að sambandið yrði stofnað á fundi í Washington dagana 2. – 3. maí og væri þess vænst að Íslendingar sendu fulltrúa á fundinn ef þeir hefðu áhuga á því að ganga í sambandið.

GSÍ gerist aðili að alþjóðasamtökum

Þótt vel væri boðið ákvað stjórn Golfsambandsins að afþakka boðið fyrst og fremst á þeirri forsendu að gert var ráð fyrir því að þær þjóðir sem stæðu að stofnun

Í marsmánuði 1957 barst stjórn Golfsambands Íslands

94

Nokkru síðar hafði Pan- American flugfélagið samband við GSÍ og bauð því ókeypis flugmiða ef það hygðist senda fulltrúa á fundinn í Washingon.

heimssambandsins sendu jafnframt sveit í keppni þá sem fram átti að fara í Skotlandi um haustið og að athuguðu máli voru stjórnarmenn sammála um að Íslendingar myndu lítið erindi eiga í keppnina: “...þar sem vitað er að aðrar þjóðir hefðu snillings golfleikara til að senda til leiks.” Fundarðgerðarbók GSI 15. apríl 1958. Á golfþinginu árið 1958 kom þetta mál til umræðu og sýndist sitt hverjum. Fór þó svo að þingið samþykkti ályktun þess efnis að stjórninni væri heimilt að senda lið til keppninnar ef hún teldi slíkt mögulegt. Þinggerð golfþings 1958.

Fundargerðarbók GSÍ. 17. júlí 1958.

Fjórir Íslandsmeistarar valdir í “landsliðið” Í júlímánuði 1958 komu nokkrir ágætir bandarískir kylfingar í heimsókn til landsins, sýndu listir sínar og léku nokkrar hringi með íslenskum kylfingum. Þeir töldu að Íslendingar ættu erindi í alþjóðakeppnina og hvöttu stjórn GSÍ til að senda sveit til næsta móts sem einnig átti að fara fram í Skotlandi. Um svipað leyti barst stjórninni einnig bréf frá alþjóðasamtökunum, World Amateur Golf Council, þar sem ítrekað var boð til Íslendinga um að gerast aðili að þeim og taka þátt í mótinu. Á stjórnarfundi í GSÍ 7. ágúst 1958 var ákveðið að stinga sér til sunds í djúpu laugina, gerast aðilar að samtökunum og senda keppnendur til Skotlands. Var það ekki síst gert vegna þess að bandarísku gestirnir höfðu fullvissað stjórnarmenn um að keppnin í Skotlandi snerist ekki endilega um sigur og verðlaun heldur ekki síður um það að kylfingar hvaðanæfa úr heiminum kynntust, efldu tengsl sín og vináttu.

var skammur ákvað stjórnin að velja þá fjóra sem orðið höfðu Íslandsmeistarar á árunum 1954 – 1958. Þeir voru: Hermann Ingimarsson GA sem varð golfmeistari Íslands 1955, Ólafur Ág. Ólafsson, GR er varð golfmeistari 1954 og 1956, Sveinn Ársælsson, GV, meistari ársins 1957 og nýbakaður Íslandsmeistari ársins 1958, Magnús Guðmundsson, GA. Allir gáfu þeir kost á sér til fararinnar.

Golfsamband Íslands var ekki aflögufært að fjármagna ferðina en tókst að kría út styrki bæði hjá Íþróttasambandi Íslands og Íþróttabandalagi Reykjavíkur. Meginhluta ferðakostnaðarins urðu þátttakendur hins vegar að greiða sjálfir.

Umræddir fjórir einstaklingar verða að teljast fyrsta golflandslið Íslands og voru fyrstu Íslendingarnir sem kepptu á erlendri grund eftir ferðina miklu sem farin var til Norðurlandanna árið 1946.

Sóttu ekki gull né græna skóga á St. Andrews Á þessum árum þótti þátttaka Íslendinga í íþróttamótum erlendis yfirleitt frásagnarverð. Svo hefði líka átt að vera um þessa fyrstu utanferð íslensks golflandsliðs bæði vegna

Á næsta stjórnarfundi GSÍ, snemma í september 1958, var aftur fjallað um málið en þá lá fyrir staðfestingarbréf frá W.A.G.C. um að Ísland væri orðið fullgildur aðili að samtökunum og rukkun fyrir árgjaldi, 50 Bandaríkjadalir, sem þótti að vísu nokkuð há upphæð.

Og á fundinum var ákveðið hverjir skyldu skipa íslensku sveitina í Skotlandsferðinni: “...

Og var það einhuga álit allrar stjórnar að velja þá menn er líklegastir voru til að ná bestum árangri.” Fundargerð Golfsambands Íslands 4. septemer 1958. Þegar kom að vali keppenda kom til álita að halda úrtökumót en þar sem tíminn til stefnu

Útsíður á skorkorti Shangri la golfklúbbsins, en völlurinn var staðsettur í nágrenni Sandgerðis, þar sem Kirkjubólsvöllur er nú.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

95

þess að um einskonar heimsmeistaramót var að ræða og það fór fram í Mekka golfíþróttarinnar, St. Andrews í Skotlandi. En ekki var eytt mikilli prentsvertu í að fjalla um för fjórmenninganna og um árangur þeirra.

Svo sem vænta mátti var hann heldur slakur og voru þó aðstæður á keppnisstað svipaðar því og kylfingar áttu að venjast á Íslandi – rok og rigning alla dagana. Keppnisfyrirkomulagið var þannig að leiknar voru 72 holur á fjórum dögum eða 18 holur á dag og lagður saman höggafjöldi þriggja bestu leikmanna sveitanna. Sú sveit sem náði besta skori samanlagt taldist sigurvegari og heimsmeistari áhugamanna. Úrslit keppninnar urðu þau að Bandaríkjamenn og Ástralar urðu janir og léku sveitir þeirra á 918 höggum samtals. Fór fram 18 holu úrslitakeppni milli þeirra og unnu þá Ástralir með tveimur höggum. Þótt ekki hafi tekist að hafa upp á staðfestum úrslitum keppninar mun hafa farið svo að Íslendingar ráku lestina.

Lék íslenska sveitin samtals á 1084 höggum. Til samanburðar má nefna að Svíar sem voru í sérflokki Norðurlandaþjóðanna léku á 957 höggum Finnar voru á 1047 höggum og Norðmenn voru á 1040 höggum, þannig að íslenska sveitin var ekki langt á eftir þeim. Bestum árangri Íslendinganna náði Magnús Guðmundsson sem varð í 32. sæti af þeim 120 einstaklingum sem tóku þátt í keppninni.

Söguleg eftirmál Skotlandsferðarinnar En þátttaka Íslendinganna átti sér töluverðan eftirmála og varð eitt af aðalmálum golfþingsins sem haldið var í Vestmannaeyjum sumarið 1959. Ástæðan var alvarlegt agabrot eins keppandans en því máli lauk með því að hann var síðar dæmdur í keppnisbann út árið 1959.

Sá sem hlut átti að máli var Hermann Ingimarsson frá Akureyri. Hermann var framúrskarandi íþróttamaður – einn af bestu skíðamönnum landsins um árabil, knattspyrnumaður góður og Íslandsmeistari í golfi árið 1955.

En eins og oft fyrr og seinna fer gæfa og gjörvileiki ekki alltaf saman. Ljóst má vera af gögnum málsins að Hermann hefur átt við alvarleg áfengisvandamál að etja og átt erfitt með að hemja sig í Skotlandsferðinni. Strax og heim var komið gerðu hinir keppendurnir þrír stjórninni grein fyrir vandamálum sem upp komu í ferðinni en ætlunin mun hafa verið að láta við það sitja. Á þinginu

96

í Eyjum flutti Magnús Guðmundsson skýrslu um ferðina og fjallaði þar ekki um agabrot Hermanns. Nokkrir þingfulltrúar tóku hins vegar málið upp og kröfðust aðgerða af hálfu sambandsins. Urðu miklar umræður og tengdust þær m.a. lögum Golfsambandins og íþróttahreyfingarinnar og forræði í málum sem þessum. Varð niðurstaðan sú að Magnús Guðmundsson gæfi stjórninni skriflega skýrslu um ferðina. Lá hún fyrir í janúar 1959 og var undirrituð af honum og þeim Sveini Ársælssyni og Ólafi Ág. Ólafssyni. Töldu þeir að framferði Hermanns í ferðinni hefði ekki aðeins spillt ánægju af henni heldur einnig orðið til þess að árangurinn varð undir væntingum m.a. vegna þess að þremenningarnir urðu stöðugt að vakta hann og koma í veg fyrir að aðrir keppendur yrðu varir við ástand hans.

Stjórn GSÍ tók skýrsluna alvarlega. Ætlunin var að skjóta málinu til héraðsdómstóls Íþróttabandalags Akureyrar en hann reyndist þá ekki starfandi og urðu lyktir mála þær að stjórnin ákvað að gefa út bráðabyrgðarúrskurð og dæma Hermann í keppnisbann til áramóta 1959. Þótt málarekstur þessi þætti bæði erfiður og leiðingur var talið óhjákvæmilegt að taka málið föstum tökum og eftir atvikum þótti úrskurður stjórnarinnar ekki óréttlátur. Þess má geta að Hermann Ingimarsson fórst af slysförum í Vestmannaeyjum 21. júní 1974. Um árabil hélt Golfklúbbur Borgarness minningarmót um hann og var keppt þar um bikar sem frændi Hermanns, Sigurður M. Gestsson, gaf til hennar en Sigurður var um árabil einn af fræknustu kylfingum Borgarnessklúbbsins.

Kylfingar hleypa heimdraganum Þótt ferðin til St. Andrews væri eina skipulagða keppnisferðin sem íslenskir kylfingar fóru í til útlanda á sjötta áratugnum færðist það í vöxt að íslenskir kylfingar sem ferðuðust til útlanda hefðu golfbúnað sinn meðferðis og reyndu að leika hring og hring ef færi gafst. Haustið 1953 þótti það í frásögur færandi að kylfingar leigðu Gullfaxa sem þá var stærsta flugvél Íslendinga og fóru í hópferð til Skotlands. Þótt ferðin þætti nokkuð dýr seldist upp í hana á augabragði og var það sextíu manna hópur sem lagði í ferðina föstudaginn 2. október. Golfklúbbur Reykjavíkur hafði frumkvæðið að ferðinni og skipulagði hana en kylfingar annars staðar að af landinu voru þó í hópnum.

Farið var frá Reykjavík á föstudagskvöldi og flogið til Prestvíkur. Í bítið morguninn eftir hófu íslensku kylfingarnir svo leik á tveimur völlum í nágrenninu og undu þar

Fyrsti landsliðshópurinn en hann tók þátt í Heimsmeistaramóti áhugamannaliði, St. Andrews trophy árið 1958. Í liðið voru valdir Íslandsmeistarar undanfarinn fjögurra ára. Frá vinstri: Magnús Guðmundsson (1958), Ólafur Ágúst Ólafsson (1956), Hermann Ingimarsson (1955) og Sveinn Ársælsson (1957).

glaðir við sitt fram á sunnudagskvöld er haldið var heim á leið. Þótti þetta einstakt tækifæri til að leika á gömlum og grónum völlum en annar völlurinn sem kylfingarnir höfðu til afnota var sagður 103 ára. “Veður var hið fegursta, sólskin og 15 stiga hiti. Leikið var golf frá morgni til kvölds á laugardag og sunnudaginn allan og þótti flestum of stuttur tími, þegar kylfur voru teknar saman til heimferðar.” Tíminn 7. október 1953. 37 árg. Segja má að ferð þessi hafi verið upphafið að skipulögðum golfhópferðum til útlanda sem síðan hefur verið efnt til í ríkum mæli.

Varúð í samskiptum við varnarliðsmenn

Samskipti íslenskra kylfinga við útlendinga og keppni við þá var afskaplega fyrirferðarlítil á sjötta áratugnum. Í golfferðunum til útlanda léku Íslendingar hver við annan og kynntust því lítið öðrum kylfingum. Helst var að varnarliðsmenn af Keflavíkurflugvelli slægjust í hópinn og lékju hring og hring við íslenska kylfinga þótt ekki færi slíkt hátt af þeirri ástæðu að ekki var vel séð af sumum að mikil samskipti væri höfð við þá. Íþróttasamband Íslands lét samskiptin við varnarliðsmenn raunar til sín taka og efndi til fundar þar sem fjallað var um afstöðu ÍSÍ til kappleikja milli íþróttafélaganna og varnarliðsins og sat forseti Golfsambandsins þann fund.Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 10. mars 1953. Þótt augljós áhugi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

97

Ljósmynd sem tekin var í heimsókn erlendra kylfinga á völlinn við Þórunnarstræti á Akureyri. Kylfingurinn í aftursveiflunni og sá lengst til vinstri eru erlendir og nöfn þeirra ekki þekkt. Með þeim eru Sigtryggur Júlíusson og Árni Ingimundarson. Byggingin til vinstri á myndinni er hús Menntaskólans.

Myndasafn Golfklúbbs Akureyrar.

væri á að hafa íþróttaleg samskipti við varnarliðsmenn var það óskrifuð regla að fara varlega í þeim efnum þannig að íþróttahreyfingin ýtti ekki undir þær ýfingar sem voru meðal landsmanna vegna veru varnarliðsins í landinu.

En meðal varnarliðsmanna á Keflavíkurflugvelli voru margir áhugasamir og góðir kylfingar. Þeir komu sér upp æfingaaðstöðu á varnarsvæðinu en ekki fer miklum sögum af því hvar og hvernig það var í fyrstu. Liður í því að gera vist hermanna á útkjálkaherstöðvum bærilega var að senda til þeirra skemmtikrafta, kennara og þjálfara og fyrir kom að þekktir bandarískir kylfingar kæmu í heimsókn til Keflavíkurflugvallar. Árið 1955 komu t.d. þangað tveir kylfingar sem þóttu mjög frambærilegir. Al Houghton og Roger Peacock hétu þeir og höfðu golfkennslu að atvinnu. Þetta var tækifæri sem íslenskir kylfingar gátu ekki látið

98

ónotað og voru Bandaríkjamennirnir fengnir til þess að halda golfsýningu á svæði Golfklúbbs Reykjavíkur í Öskjuhlíðinni og einnig var þá efnt til keppni milli félaga í GR og varnarliðsmanna. Íslendingarnir sem tóku þátt í keppninni voru Hörður Ólafsson, Ólafur Ág. Ólafsson, Ólafur Bjarki Ragnarsson, Jóhann Eyjólfsson, Ingólfur Isebarn, Albert Guðmundsson og Þorvaldur Ásgeirsson. Ekki fer sögum af úrslitum keppninnar en víst er að íslensku kylfingunum fannst það mikil tilbreyting að fá útlendinga til að keppa við. Morgunblaðið 9. júlí 1955.

Að sýningu og keppni lokinni í Reykjavík hélt hópurinn til Akureyrar og fékk þar einnig góðar viðtökur og athygli. Fór fram holukeppni milli varnarliðsmannanna og Akureyringa sem lyktaði með sigri þeirra fyrrnefndu 23,5 vinningum gegn 19,5 vinningum. Morgunblaðið 15. júlí 1955.

Árið 1958 kom hópur bandarískra kylfinga, bæði konur og karlar, til landsins og var tilefnið sagt opnun æfingasvæðis golfleikara á Keflavíkurflugvelli. Það svæði var á þeim slóðum þar sem seinna var golfvöllurinn í Sandgerði og kölluðu Bandaríkjamennirnir það “Shangri La”.

Heimsótti hópurinn klúbbana í Reykjavík, Akureyri og í Hveragerði, hélt sýningar og keppti við heimamenn. Voru þetta aufúsugestir og töldu kylfingar mikið hægt af þeim að læra. Sagði Kylfingur m.a. svo frá: “Á golfsýningunni í Reykjavík voru sýnd allskonar högg, bein, húkkuð og slæsuð (viljandi), grip o.fl. sem gaman var sjá og sýndi mikla leikni sýnenda. En hætt er við vegna þess hve margt var þarna sýnt, að megnið af þessu gleymist, en eitthvað situr samt eftir. “Kylfingur 19. árg. 1. tbl., Reykjavík 1959.

Af þessu tilefni fjallaði blaðið einnig um samskiptin við varnarliðsmenn og sagði: “Í sambandi við heimsókn þessa er rétt að benda á hina góðu samvinnu sem verið hefur milli Bandaríkjamanna á Keflavíkurflugvelli og íslenskra (aðallega Reykvískra) kylfinga frá fyrstu tíð, sum árin meiri, önnur minni, og einna mest nú í ár. Þessi samskipti eru þau einu er við höfum möuleika á við erlenda golfleikara, að minnsta kosti flestir okkar, og eru þau okkur meira virði en menn ef til vill hyggja.” Sama heimild.

Varnarliðsmenn höfðu einnig samskipti við Vestmannaeyinga. Árið 1958 hófu þeir heimsóknir þangað og endurguldu Eyjamenn þær síðan árið eftir og var þá leikið á æfingavellinum við Sandgerði. Héldust slík samskipti í nokkur ár.

Hefðbundið starf golfklúbbanna Fyrri hluta sjötta áratugarins má segja að allt hafi verið í föstum skorðum hjá stóru golfklúbbunum þremur í Reykjavík, á Akureyri og í Vestmannaeyjum. Félagatala þeirra var svipuð frá ári til árs. Golfklúbbur Reykjavíkur var langstærstur en í honum voru um 240 – 250 manns en félagatala klúbbanna í Vestmannaeyjum og á Akureyri var svipuð, rösklega 60 félagar. Um eða innan við 20 manns voru í klúbbunum í Hveragerði og Hellu meðan þeir störfuðu. Auk þess sem allir klúbbarnir héldu uppi ýmisskonar þjónustu fyrir félaga sína var mótahald þeirra með hefðbundnu sniði. Voru þar meistaramót klúbbanna viðamest svo og firmakeppnir en fyrir utan félagsgjöld voru þær aðaltekjulind klúbbanna og auðséð á öllu að mikil áhersla var lögð á að fá fjölmiðla til þess að greina frá úrslitum þeirra. Sigurgeir Jónsson segir frá því í bók

sinni um Golfklúbb Vestmannaeyja að þar í bæ hafi sá háttur verið hafður á til að laða menn til þátttöku (og fjárstuðnings) í firmakeppninni með því að viðkomandi fékk boðsmiða á árshátíð Golfklúbbsins sem þótti ein stærsta skemmtunin í Eyjum sem enginn vildi missa af.

(Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár 1938 – 2008, Vestmannaeyjum 2008, bls. 62) Stöðugt freistuðu klúbbarnir þess að fá meira landsvæði fyrir velli sína en höfðu þar ekki erindi sem erfiði. Þá var einnig reynt að betrumbæta og stækka húsnæði klúbbanna en upp úr 1950 fóru golfkerrur að ryðja sér til rúms og öðluðust miklar vinsældir á skömmum tíma. Þótti kylfingum það mikið framfaraspor að þurfa ekki að bera kylfupoka sína á bakinu þegar þeir voru að spila. Sá galli var hins vegar á gjöf Njarðar að kerrurnar voru fyrirferðarmiklar. Tiltölulega fáir áttu bíla á þessum árum og því ekki hægt að flytja kerrurnar með sér til og frá golfvöllunum á þann hátt. Var reynt að finna afdrep í skálunum til þess að geyma kerrurnar.

Reykvískum kylfingum vísað út í óbyggðir Golfvöllur Golfklúbbs Reykjavíkur í og við Öskjuhlíðina komst smátt og smátt í gott horf enda lögðu félagar í klúbbum sig fram um að bæta hann og laga. Golfskálinn var líka hið veglegasta húsnæði og rúmaði vel þá starfsemi sem þar þurfti að fara fram. Eftir atvikum gátu GR-ingar því unað bærilega sáttir við sitt. Það helsta sem angraði þá var að hluti vallarins var nokkuð blautur á vorin og fyrri hluta sumars, þótt mikið hefði verið gert til þess að ræsa og þurrka svæðið.

Upp úr 1950 tók Reykjavík mikinn vaxtarkipp. Ný hverfi tóku að rísa. Hörð barátta var fyrir því að útrýma herbraggahverfunum og finna íbúum nýja bústaði þar sem braggarnir þóttu heilsuspillandi. Almenn velmegun fór vaxandi sem þýddi það að fólk hafði mun meiri möguleika en áður til þess að festa sér kaup á húsnæði. Miklu fleiri en áður fóru einnig að stunda það sem kallað var framhaldsnám og var t.d. aðsókn að Menntaskóla Reykjavíkur slík að þar komust færri að en vildu. Það kom svo sem fyrir að kylfingar í Golfklúbbi Reykjavíkur voru minntir á hve stutt var í þéttbýlið. Oftsinnis prílaði fólk yfir girðingar í kringum völlinn og fékk sér góðan göngutúr á grasi grónum brautunum. Og eitt sinn gerðist það á góðum sumardegi þegar margir kylf-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

99

ingar voru við leik á vellinum að óvæntur þytur heyrðist í lofti og fyrr en varði kom vængmikil flugvél og settist á eina brautina. Út úr henni stigu tveir menn og báðust afsökunar á ónæðinu. Þarna var um að ræða svifflugvél sem átti að draga frá Reykjavíkurflugvelli upp á Sandskeið en hún varð rétt komin á loft þegar spottinn milli hennar og vélflugvélinnar slitnaði og menn sáu sér þann kost vænstan að steypa sér niður á golfvöllinn. “Innan skamms var komið með flutningavagn að golfvellinum, svifflugan sett á hann, haldið niður á Reykjavíkurflugvöll en síðan þegar í stað lagt upp í aðra ferð með sterkara dráttarbandi.

Gekk flugið vel úr því upp á Sandskeið.”Morgunblaðið 17. júlí 1951. Þörfin á byggingarlandi í Reykjavík varð því á fáum árum allt önnur en verið hafði. Borgaryfirvöld litu í kringum sig og eitt þeirra svæða sem tvímælalaust varð ofarlega á blaði hjá þeim var hluti þess svæðis sem Golfklúbbur Reykjavíkur hafði yfir að ráða. Þegar á árinu 1950 var farið að huga að auknu húsnæði fyrir Menntaskólann í Reykjavík og var í fyrstu ætlunin að reisa nýbyggingar í næsta nágrenni gamla skólans. Athuganir leiddu fljótlega í ljós að slíkt yrði alltof kostnaðarsamt – kaupverð lóða í grennd við skólann myndi velta á milljónum og þá voru byggingarframkvæmdir eftir.

Þegar til átti að taka reyndist ekki unnt að fá umrætt land í Breiðholtinu. Því varð að leita enn lengra. Fyrir valinu varð svæði sunnan Gafarholts sem segja mátti að væri í óbyggðum á þessum tíma. Og þótt það væri hrjóstrugt og lítt árennilegt fyrir golfvöll varð Golklúbbur Reykjavíkur að gera sér það að góðu. Þegar klúbburinn fékk landið

Teikning af nýju klúbbhúsi í Grafarholti. Smíði hans dróst nokkuð vegna peningaleysis en neðri hæðin var tekin í notkun árið 1964.

Velja varð nýjum menntaskóla stað. Og fyrir valinu varð svæði við svokallaða Litluhlíð, rétt í jaðri golfvallar GR. Lóðin sem skólinn fékk var um fjórir hektarar og byggingin sjálf skyldi vera um 1800 fermetrar. Framkvæmdir hófust 15. september árið 1953. Þarna reis svo Menntaskólinn í Hamrahlíð. Og þótt skólahúsið færi ekki inn á vallarsvæði Golfklúbbsins voru þetta fyrstu augljósu merki þess að senn færi að þrengja að vellinum og að borgaryfirvöld tækju landsvæði hans undir byggingar, fyrr eða síðar.

Og það kom líka að því. Skipulagsyfirvöld í Reykjavík tilkynntu klúbbnum að borgin þyrfti á að halda meginhluta þess landsvæðis sem völlurinn var á. Finna þyrfti vellinum annan stað og þá til frambúðar. Þetta þýddi ekki nema eitt – nýi völlurinn yrði að vera svo fjarri borgarbyggðinni að hann truflaði ekki byggingaráform næstu framtíðar. Það svæði sem helst þótti koma til greina var í landi jarðarinnar Breiðholts. Var fjallað um það í borgarráði Reykjavíkur að útvega klúbbnum þar um 40 hektara

100

landsvæði þannig að hann gæti með sæmilegum móti komið sér upp 18 holu golfvelli. Jafnframt voru gefin fyrirheit um að borgarsjóður myndi veita klúbbnum einhvern fjárhagslegan stuðning, einskonar skaðabætur, fyrir að láta landið í Öskjuhlíðinni af hendi.

hefur sennilega ekki nokkurn mann órað fyrir því sem framundan var við að koma þarna upp nothæfum golfvelli. “Í sjálfu sér er þetta sjálfsagt eitt alversta land sem hægt er að undir golfvöll. Það má segja að enn sé verið að ryðja land því vallarstarfsmenn taka hér upp á hverju ári um 150 – 200 steina sem koma upp úr brautunum. Og við erum að tala um hnullunga. Ég veit ekki hvort þetta hafi verið einhver illkvittni hjá bæjarstjórninni að senda menn hingað upp í urðarholtið til að hreinlega deyja drottni sínum. Það var nú bara dagleið að fara hingað uppeftir.”

Jón Pétur Jónsson formaður GR í viðali í tilefni 75 ára afmælis GR. Morgunblaðið 19. júní 2009.

En það verður ekki af GR – ingum skafið að þeir hófust þegar handa og tókust á við þetta verkefni sem heita mátti óviðráðanlegt. Og stórhugur stjórnaði för. Til þess að sem best væri staðið að verki fékk klúbburinn sæn-

Reykvískir kylfingar komnir með létt verkfæri í hönd á nýju svæði félagsins í Grafarholti, haustið 1958 Frá vinstri: Guðmundur Halldórsson ásmt syni sínum Jóhanni Óla, Jóhann Eyjólfsson með sonum sínum Eyjólfi og Markúsi, Sigurjón Hallbjörnsson, Guðlaugur Guðjónsson, Jón Thorlacius með Árna syni sínum og Gunnar Þorleifsson.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

skan arkitekt, Nils Skjöld að nafni til þess að koma og skipuleggja völlinn en Skjöld þessi hafði fengist við slík verkefni í heimalandi sínu og kunni því til verka. Sænskt fyrirtæki sem fékkst við skipulagsmál, R. Sundblom & Co., var síðan fengið til þess að útfæra og teikna svæðið og nýjan golfskála sem þarna átti að reisa. Þegar teikningar af vellinum lágu fyrir og hefjast átti handa urðu strax ljón á veginum. Þótt sænski arkitektinn hefði gengið um svæðið og skoðað það var augljóst að ekki yrði hægt að fara eftir teikningum hans að öllu leyti. Þar sem sumar brautirnar áttu að liggja var slík urð og grjót að ekki var viðlit að leggja þar brautir og að auki kom í ljós að skiki þar sem ein brautin átti að liggja var í einkaeign og reyndist eigandi hans ófánlegur til að selja nema gegn alltof háu verði að mati GR- manna. Þurfti því að færa tvær brautir til frá upphaflegri teikningu og einnig þurfti að velja fyrirhugðu klúbbhúsi annan stað en gert var ráð fyrir. Einnig kom í ljós að svæðið sem völ-

lurinn var teiknaður á reyndist vera 60 hektarar en ekki 40 eins og samningurinn við Reykjavíkurborg kvað á um.

Leitaði GR til bæjarráðs Reykjavíkur sem brást vel við og veitti umbeðna stækkun þegar í stað.

Fyrsta verkefnið við undirbúning vallargerðarinnar var að girða landið af. Þegar girðingarvinnan var hafin reyndist útilokað að koma girðingunni fyrir á ákveðnu svæði vegna halla í landinu og því var aftur leitað til bæjarráðs og beðið um að fá landið stækkað um 4 hektara. Reyndist það líka auðsótt þannig að heildarsvæðið sem GR fékk undir völlinn var um 70 hektarar.

Framkvæmdir voru erfiðleikum bundnar Framkvæmdir við að leggja brautir hófust í júlí 1958.

Stefnt var að því að ljúka gerð vallarins þannig að hann yrði leikhæfur á tveimur árum þannig að taka þurfti til hendinni. Fengnar voru jarðýtur og önnur stórvirk tæki

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

101

til þess að ryðja grjóti af fyrirhuguðum brautum og gekk það verk svo vel að því var lokið seinni hluta septembermánaðar. Var send herkvaðning til GR félaga að koma á svæðið til þess að hreinsa það grjót úr brautunum sem ýturnar höfðu skilið eftir. “Síðan þarf að lagfæra teiga og brautir undir sáningu. Ef við erum samhentir mun okkur takast að ná settu marki: að leika á nýja vellinum sumarið 1960, en þá þarf meira en tómstundir eins manns, jafnvel þó þeim sé öllum fórnað fyrir þetta mál.”Kylfingur 19. árg. Reykjavík 1959, 1. tbl. Margir brugðust vel við og lögðu fram mikla sjálfboðaliðsvinnu ekki bara þetta haust heldur einnig næstu árin enda reyndist verkefnið miklu meira en leit út fyrir í fyrstu. Löngu eftir að brautirnar voru orðnar grasi grónar lyfti frostið grjótinu upp í gegnum svörðinn og var það árvisst vorverkefni GR félaga að fara um völlinn og freista þess að hreinsa hann. Fyrstu kostnaðaráætlanir við vallargerðina gerðu ráð fyrir að heildarkostnaður við hana yrði á bilinu 500 – 600 þúsund krónur en vegna umfang verksins kom fljótt í ljós að kostnaðurinn yrði margfalt meiri. Fjárhagslega létti það nokkuð á að sumarið 1958 festi Reykjavík kaup á golfskála GR í Öskjuhlíðinni og greiddi fyrir hann 600 þúsund krónur, auk þess sem ákveðið var að bærinn

veitti GR sérstakan stuðning vegna vallargerðarinnar í Grafarholtinu að upphæð 100 þúsund krónur. Fyrst eftir að Reykjavíkurborg tók við golfskálanum var rekið þar æskulýðsheimili.

Fljótlega kom einnig í ljós að fara myndi fjarri að Grafarholtsvöllurinn yrði leikhæfur árið 1960. Þótti skynsamlegast setja nýja stefnu í framkvæmdunum, leggja áherslu á að ljúka níu holu velli og láta drauminn um 18 holu völl bíða betri tíma.

Akureyringar sjá fram á vandræði Á svipuðum tíma og Reykvíkingar voru að undirbúa sig fyrir að yfirgefa Öskjuhlíðina stóðu Akureyringar líka í stórræðum. Völlur þeirra laut svipuðum lögmálum – var nærri byggðinni sem þrengdi að honum smátt og smátt.

Haustið 1956 urðu töluverð spjöll á vellinum vegna vatnsveituframkvæmda á vegum Akureyrarbæjar og þótt bærinn reyndi að bæta klúbbnum skaðann varð völlurinn ekki samur og jafn sumarið eftir. Var ekki nema eðlilegt að landamál klúbbsins kæmu til umræðu á aðalfundi hans 1957 en þar var rætt um að líkur væru á því að

Púttað á gamla vellinum við Þórunnarstræti á Akureyri. Eyjamaðurinn Sveinn Ársælsson er fremstur á myndinni.

Ljósmynd: Óþekktur/Ljósmyndasafn Golfklúbbs Akureyrar.

102

Nokkrir af bestu kylfingum landsins. Ólafur Bjarki Ragnarsson, Leifur Ársælsson, Óttar Yngvason og Birgir Sigurðsson,.

Ljósmyndari óþekktur./Golf á Íslandi júní 2002.

fyrr eða síðar kæmi að því að bærinn tæki völlinn undir íbúðarhúsalóðir. Urðu menn að vera viðbúnir slíku og þegar sænski golfvallarhönnuðurinn kom til þess að veita Reykvíkingum aðstoð notuðu Akueyringar tækifærið, fengu hann til þess að koma norður og skoða þau svæði sem helst þóttu koma til greina ef svo illa færi að klúbburinn missti svæðið við Þórunnarstræti.

Jóhann Þorkelsson sem kosinn var formaður GA á aðalfundi klúbbsins 1958 lét það verða eitt af sínum fyrstu verkum að ræða við skipulagsstjóra ríkisins um skipulagsmál Akureyrar og kom fram í þeim viðræðum að skipulagsstjórinn var andvígur því að svæði klúbbsins yrði tekið undir íbúðabyggingar. Frímann Gunnlaugsson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akueyrar 50 ára.

Akureyri 1985, bls. 63. Það varð líka til þess að létta brún GA manna að boð barst frá bæjarstjóra Akureyrar um að klúbburinn gæti fengið land til viðbótar, sunnan vallarins.

Var það vitanlega þegið með þökkum og ákveðið að koma þar upp tveimur nýjum brautum en með þeirri framkvæmd var líka hægt að lengja fjórar aðrar brautir vallarins. Meðan unnið var að þeim framkvæmdum barst stjórn klúbbsins óvænt fundarboð frá skipulagsnefnd Akureyrar. Á þeim fundi var golfklúbbsmönnum tilkynnt að allt land golfklúbbsins yrði tekið undir byggingarlóðir og því væri þeim fyrir bestu að fara að huga að öðru framtíðarsvæði fyrir starfsemi sína. “Jóhann Þorkelsson mótmælti því harðlega að völlurinn yrði tekinn af golfklúbbunum og

kvað það eindregin tilmæli meirihluta klúbbfélaga að völlurinn yrði tekinn inn á skipulag bæjarins sem golfvöllur og ekkert annað!”Sama heimild.

En ákvörðun skipulagsyfirvalda varð ekki breytt. Það var þó huggun í harmi að séð var fram á að völlurinn yrði ekki tekin af klúbbnum næstu árin og því gæfist tími til þess að huga að nýju svæði og byggja það upp. Tveir staðir komu einkum til greina. Annars vegar svæði í landi Krossaness, norðan Glerárhverfisins og hins vegar í landi býlisins Jaðars ofan byggðarinnar. Út af fyrir sig þóttu báðir þessir kostir bærilegir en vitað mál að þótt klúbburinn fengi einhvern stuðning frá bænum til nýrrar golfvallargerðar yrði hann sjálfur að standa straum af kostnaðinum að verulegu leyti.

Þjóðhátíðargestir hafðir í fyrirrúmi í Eyjum Og úti í Vestmannaeyjum glímu GV menn líka við erfið vandamál. Völlur þeirra var aðeins sex holur og þótt tækist að stækka hann í níu holu völl meðan á landsmótinu 1959 stóð var engin von til þess að fá til frambúðar það land sem þá fékkst til afnota. Við raunir golfklúbbsmanna bættist líka að golfvöllur þeirra varð nánast óleikhæfur einn mánuð á ári og fór þá undir þjóðhátíð Eyjamanna. Þótt hún væri þá ekki eins umfangsmikil og síðar varð þurfti drjúgan tíma við undirbúning hennar og síðan tiltekt að henni lokinni. “Aldrei var heldur hægt að tala

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

103

um sátt og samlyndi milli kylfinga og þeirra sem sáu um þjóðhátíðina, báðum aðilum þótti vera gengið á sinn hlut og gengu ásakanir um yfirgang og frekju oft milli manna.

Yfir þjóðhátíðina var að sjálfsögðu ekki hægt að iðka golf og svo tók sinn tíma að fjarlægja skreytingar og annað úr Dalnum að hátíð lokinni.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár. Vestmannaeyjar 2008, bls. 47. Kylfingum í Vestmannaeyjum var því fullljóst að til þess að íþróttin ætti sér einhverja framtíð í bæjarfélaginu þurfti að finna nýja lausn á vallarmálunum. En hún blasti engan veginn við.

Þrír forsetar GSÍ á áratugnum

í Reykjavík kjörinn í hans stað. Má segja að þeir Þorvaldur og Ólafur hafi haft hlutverkaskipti. Ólafur hafði verið formaður Golfklúbbs Reykjavíkur á árunum 1949 til 1953 en við því embætti tók Þorvaldur árið 1956 og var formaður til ársins 1958 og svo aftur formaður GR á árunum 1962 – 1966.

Rok og rigning fylgifiskur Íslandsmótanna Sem fyrr greinir eru ekki til miklar frásagnir eða lýsingar á keppni Íslandsmótsins. Tæpast að blöðin segðu frá úrslitum hvað þá meira. Jafnvel innanfélagsmót í frjálsum íþróttum fengu meiri umfjöllun. Golfþing voru jafnan haldin daginn áður en Íslandsmótið hófst. Þinggerðir þeirra eru ítarlega bókaðar en sjaldnast getið um úrslit í mótinu sjálfu. Golfsambandið hélt raunar kappleikjabók en einnig þar eru upplýsingar af skornum skammti. Í einu ber þeim fátækulegu frásögnum um mótin sem til eru saman um: Þótt mótið færi fram um miðjan júlí þegar veður á að vera einna skást á Íslandi vildi svo til að í mörgum tilvikum var vont veður þá daga sem mótið stóð. Rok eða rigning og stundum hvorutveggja.

Á ellefta þingi Golfsambands Íslands sem haldið var á hótel KEA 17. júlí 1952 lýsti Helgi H. Eiríksson yfir því að hann gæfi ekki kost á sér til áframhaldandi starfa sem forseti Golfsambandsins, en því embætti hafði hann gegnt frá stofnun sambandsins eða í áratug. Þótt ekkert sé bókað um það í fundargerðarbókum sambandsins mun Helgi hafa verið búinn að ræða þessa ákvörðun við félaga sína í stjórn Golfsambandsins og við forystumenn Golfklúbbs Reykjavíkur en ákvæði voru um það Golf eða ekki golf í lögum sambandsins að forseti GSÍ skyldi eiga búsetu í Reykjavík. ÞingSumarið 1952 sögðu fjölmiðlar þau forseti þingsins á Akureyri, Gunnar tíðindi að búið væri að opna nýtt íþrótSchram, flutti Helga þakkarræðu við tasvæði, golfvöll, á Klambratúninu við þetta tækifæri og tók þingheimur Rauðarárstíg, inni í miðri Reykjavík. undir með miklu lófataki. Þegar Helgi Raunar var sagt að golfvöllur þessi væri í varð sjötugur 3. maí árið 1960 var ein“smækkaðri mynd” en tekið fram að þarna róma samþykkt í stjórn GSÍ að gera gætu þó fimmtíu manns leikið samtímis. Í Þorvaldur Ásgeirsson. hann að heiðurfélaga Golfsambandsins boði vallareigandans höfðu blaðamenn heimog var hann fyrstur manna sem heiðraður var á þann hátt. sótt völlinn og spreytt sig þar á að leika golf og haft af því hina bestu skemmtun. Þótt völlurinn væri ekki nema Við forsetaembættinu af Helga tók þáverandi Íslands600 fermetrar voru á honum fjórtán holur, fimm fleiri en meistari í golfi, Þorvaldur Ásgeirsson. Þorvaldur var þá á alvöru golfvelli Golklúbbs Reykjavíkur í Öskjuhlíðinni. ekki nema 35 ára að aldri og stóð raunar á hátindi ferils Sagt var að völlurinn væri að sænskri fyrirmynd og lokið síns sem kylfingur og átti mikla framtíð fyrir sér sem á hann lofsorði. “Reynslan hefur sýnt að eldri sem yngri, slíkur. Þótt Þorvaldur héldi um skeið áfram að keppa í jafnvel öll fjölskyldan mun hafa ánægju af að eyða frítíma golfi er ekkert vafamál að forsetaembættið og tímaeyðsla sínum og útiveru að glíma við þær golfþrautir sem þarna og stúss í kringum það gerði það að verkum að hann eru lagðar með síbreytilegu sniði. Ennfremur mun þessi fórnaði ferli sínum sem afrekskylfingur. Á golfþinginu starfsemi verða einn liðurinn í að draga úr svokölluðu 1956 baðst Þorvaldur eindregið undan endurkosningu í “sjoppulífi” reykvískrar æsku, sem hin síðari ár hefur oðið forsetaembættið og var þá Ólafur Gíslason kaupmaður meira og meira áberandi.”Morgunblaðið 20. júlí 1952.

104

Nokkru síðar var annar slíkur golfvöllur opnaður í Hljómskálagarðinum og var staðsetning hans umdeildari. Sá völlur var um þúsund fermetrar og töldu margir að hann sneyddi of mikið af garðinum og auk þess væri traðk og áníðsla á grasinu of mikil. Eftir að hann kom til sögunnar var hann gjarnan nefndur “stóri golfvöllurinn” en völlurinn á Klambratúninu “litli golfvöllurinn.”

Alvöru kylfingar gerðu athugasemdir við golfvallarnafnið sem þessum svæðum var gefið og vöktu athygli á því að leikurinn sem þarna var stundaður ætti ekkert skylt við golfíþróttina annað en það að notaður væri golfbolti í leiknum. Sögðu þeir að erlendis væri íþrótt þessi kölluð “mini- golf ” og væri aðeins iðkuð sem leikur en ekki sem íþróttagrein. Þótti sumum þetta viðhorf kylfinganna óþarfa hnútukast sem jaðraði við afbrýðisemi þar sem svo miklu fleiri sæktu þessa velli heldur en Öskjuhlíðarvöllinn. En víst er að báðir vellirnir voru ágætlega sóttir í fyrstu og margir höfðu gaman af því leika sér þarna. Var ekki örgrannt um að einhver ungmenni hefðu með leik sínum þarna smitast af golfbakteríunni og langað til þess að kynnast og reyna alvöru golf.

Sérreglur á Akureyri Eftirfarandi sérreglur voru ákveðnar fyrir keppnina á Íslandsmótinu sem fram fór á Akureyri 1952.

1.

Laga má bolta með kylfunni á þeirri slegnu baut sem leikið er eftir. Þó má ekki færa hann meira en 2 kylfulengdir. Ekki má hreyfa bolta á sleginni flöt.

2.

Lendi bolti í teigskoti í skurði á 1., 2., 3. og 9. braut og norðari skurði á 4. braut má taka hann upp vítalaust og leggja teigsmegin við skurðinn.

3.

Umhverfis 5. flöt má hreyfa bolta innan markalínunnar.

4.

Lendi bolti í síma- eða rafmagnsvír sem liggur yfir braut má endurtaka höggið vítalaust.

(Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 17. júlí 1952) Boðið upp á kampavín Akureyri 28. júlí. – Sá einstæði atburður gerðist hér á golfvellinum s.l. laugardag að Adolf Ingimarsson, Eyrarvegi 2 hér í bæ fór af teig í holu í einu höggi, sem kallað er.

Brautin sem hann lék á, var 125 metra löng. – Er þetta mjög sérstæður atburður, að slá golfkúlu 125 metra vegalengd þannig að hún lendi ofan í holu sem er aðeins 11 sentimetrar í þvermál. Þetta er í fyrsta skipti sem þetta kemur fyrir á hinum nýja golfvelli. Á gamla golfvellinum á Gleráreyrum henti þetta tvisvar. Það munu óskráð lög hjá þeim sem golfíþróttina iðka, að sá er fyrir þessu láni verður haldi öllum þeim er á vellinum eru staddir kampavínsdrykkjuveizlu. Heiðursverðlaun fyrir afrekið munu vera ein stór vínflaska frá Bols vínframleiðendunum í Hollandi.

(Morgunblaðið 29. júlí 1952)

Reynir á taugarnar og þolinmæðina Þegar menn reyna með sér í golfi leika þeir 18 holur, sem kallað er. Það er, slá knöttinn í 18 holur. Á golfvellinum hér í Reykjavík eru aðeins 9 holur, svo fara verður tvo hringi. Knettinum er stillt upp á ákveðinn stað – þetta 100 – 400 metra frá holunni. Á milli “start” staðarins og holunnar eru ýmsar torfærur, sem golfmaðurinn verður að sneiða hjá. Í keppninni reynir fyrst og fremst á taugarnar, þolinmæði og umfram allt verður að sýna rólyndi og flasa ekki að neinu. Golf er því íþrótt sem er spennandi auk þess em hún er holl og skemmtileg.

(Morgunblaðið 12. júní 1954: Golfíþróttin er skemmtilegur leikur og hressandi)

Golfið var honum í blóð borið “Golfspil virtist Sveini heinlega í blóð borið. Hann hafði óvenjulega fallega sveiflu og var leikandi léttur og í fullu jafnvægi hvernig sem á stóð. Hann hafði og manna lengstu dræf, og oftast þráðbeinn, gekk ávallt að kúlunni og sló hana viðstöðulaust og var með engar serimoníur eða stæla, hvort heldur var slegið með kylfu, járni eða þegar púttað var. Ég tel að á engan sé hallað þó því sé haldið fram að snjallasti golfspilari sem Eyjarnar hafa átt sé Sveinn Ársælsson, eða Svenni á Fögrubrekku, eins og við félagarnir nefndum hann.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

105

(Úr grein Guðlaugs Gíslasonar um Svein Ársælsson.

Birtist upphaflega í afmælisriti GV 1988. Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjar 2008, bls. 46)

Hundur þjálfaður til að finna boltana Ólafur bóndi og vinnumenn hans urðu hlutskarpari að þessu sinni. Sigruðu þeir með 5 stiga mun. Ekki er kunnugt hversu margir boltar töpuðust í þessari keppni, en vafalaust verður ekki verri uppskera hjá strákunum sem alltaf eru að leita að boltum í skurðum og kafgrasi, heldur en eftir aðra leiki þarna á vellinum. Strákarnir finna sem sé mikið af boltum, sem þeir selja þeim sem vilja á 5 krónur stykkið. Einu sinni reyndi einn golfleikari að venja hund til þess að finna boltana, sem hann missti sjónir á, en hundurinn vildi augsýnilega ekkert við þetta eiga og varð eigandinn að gefast upp við að venja sinn hund.

(Frásögn af bændaglímu Golfklúbbs Reykjavíkur. Bændur voru Ólafur Ólafsson og Ingólfur Isebarn. Morgunblaðið 21. september 1954)

Datt dauður niður Golf er tilvalin íþrótt fyrir marga hjartasjúklinga, þrátt fyrir söguna um manninn sem datt dauður niður á golfvellinum. Það eru eins miklar líkur til, að hann hefði dáið 10 árum fyrr, þó hann hefði setið í hægindasólnum sínum heima.

(Lögberg 22. júní 1950)

Gestur var kallaður “grísari” Gestur lenti í “bönker” við 9. flötina, en öllum á óvart sló hann kúluna upp úr “bönkernum” og í holuna. Á þessu höggi vann hann mótið og menn inn í skála höfðu gaman af og kölluðu hann nöfnum eins og “grísara” o.þ.h.

Gestur tók þessu öllu létt, og sagði að þetta væri bara enginn vandi. Ef menn tryðu því ekki væri hann tilbúinn til að fara aftur út í “bönker” og endurtaka þetta. Hann var að sjálfsögðu tekinn á orðinu og í “bönkerinn” fór hann og “droppaði.”

- Og viti menn. Uppúr sló hann og beint í holuna. Að

106

þessu voru fjöldi manns vitni og gátu auðvitað ekkert annað gert en hrista höfuðið.”

(Frásögn af afreki Gests Magnússonar. Frímann Gunnlaugsson og Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára, Akureyri 1985, bls. 12)

Keppt daga og nætur Í dag fer fram úrslitakeppni í frimakeppni Golfklúbbs Reykjavíkur. En keppni þessi hefur staðið yfir að undanförnu og margir tekið þátt í henni. Það þykir í frásögur færandi að þeir Halldór Björnsson og Ingólfur Isebarn léku til úrslita 88 holur. Byrjaði keppni þeirra um klukkan sjö á miðvikudagskvöldið var og stóð til klukkan hálf fjögur á miðvikudagsnóttina.

(Tíminn, 13. júní 1953)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

107

Grafarholtsvöllur árið 1964. Mynd komin á nýja golfskálann en fyrir neðan sést sú aðstaða sem félagsmönnum stóð til boða á fyrstu árunum.

Mynd: Viðar Þorsteinsson.

108

1960-69

Kveikt í tundrinu

Nýr forseti var ötull við að útbreiða ,,fagnaðarerindið.” Nýir klúbbar komu til sögunnar og þeir gömlu efldust. Þátttaka kvenna og ungmenna stjórjókst. Risavaxið átak GR við Grafarholtsvöllinn.

Sjöundi áratugurinn var tíðindamikill í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi. Segja má að þá hafi verið kveikt í þræðinum að sprengjunni sem síðar varð í almennri og mikilli þátttöku í íþróttinni. Þráðurinn að sprengjunni brann ekki með neinu neistaflugi. Þvert á móti – mörg ljón urðu á vegi þeirra sem voru að reyna að ryðja braut íþróttarinnar en þeir létu hins vegar ekki deigan síga og smátt og smátt fór að sjást árangur erfiðisins.

tíma aflögu frá brauðstritinu og þurftu að finna tómstundum sínum farveg. Þeir sem komnir voru af léttasta skeiði og höfðu áhuga á útivist og hreyfingu áttu ekki margra kosta völ annarra en þeirra að bregða sér í sund. Trimmbyltingin var ekki hafin og ef einhver sást úti að skokka var um viðkomandi rætt sem furðufugl og hann jafnvel litinn hornauga. Líkamsræktarstöðvar voru sannarlega ekki á hverju götuhorni.

Sumir segja að Sveinn Snorrason sem var forseti Golfsambands Íslands drjúgan hluta sjöunda áratugarins hafi rutt golfinu brautina með “handafli”. Hvað sem um það má segja er óhætt að fullyrða að með eljusemi sinni og óbilandi trú á því að golfið ætti sér mikla framtíð á Íslandi markaði hann djúp spor og starf hans er enn ein sönnun þess hve einstaklingur getur haft mikil áhrif.

Samtímamenn Sveins í forystu Golfsambandsins gerðu sér fulla grein fyrir mikilvægi hans sem forseta og það verður líklega að teljast einsdæmi að því var hreinlega neitað að hann léti af störfum þegar hann ætlaði að draga sig í hlé.

Í sögu golfsins á Íslandi hófst sjöundi áratugurinn á svipaðan hátt og þeim sjötta lauk. Það var lítið að gerast annað en það að uppi í Grafarholti voru menn að reyna að koma sér fyrir. Tiltölulega fámennur en afar áhugasamur hópur lagði þangað leið sína og það var algengara að þar tækju menn sér haka og skóflur í hönd en kylfur og kúlur enda verkefnið við að brjóta landið ærið.

Og ekki var nóg með að það virtist nær óyfirstíganlegt.

Vasarnir voru svo galtómir að jafnvel hörðustu skuldheimtumönnum þótti vart taka því að reyna að rukka Golfklúbb Reykjavíkur.

En vissulega kom fleira til. Á þessu árabili fór áhugi almennings á íþróttum vaxandi á Íslandi. Æ fleiri höfðu

Starfsemi GSÍ var komin í lágmark Ef gluggað er í fundargerðarbók Golfsambands Íslands

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

109

Þrengt var að gamla vellinum í Reykjavík með nýjum íbúðahverfum. Á myndinni sést Ingólfur Isebarn búa sig undir að vippa inn á þriðju flötina. Fokheld raðhús í Hvassaleiti í baksýn. Myndin var tekin 1962.

Ljósmyndari óþekktur. Borgarskjalasafn.

má helst draga þá ályktun að þar á bæ hafi verið komin hálfgerð uppgjöf. Stjórnarfundir voru afar fátíðir og aðeins haldnir þegar einhver sérstök verkefni svo sem golfþing og landsmót voru framundan. Á árinu 1961 notaði þó forseti sambandsins tækifærið er hann sótti sambandsráðsfund ÍSÍ að ræða við íþróttafulltrúa ríkisins um möguleika þess að stofna golfklúbb á Laugarvatni.

“Taldi íþróttafulltrúinn að það mundi vera heppilegt. Þar væri fjölmennur skóli og mikill fjöldi dvalargesta á sumrum og sjálfsagt að athuga það nánar.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands, 20. júní 1961. En látið var sitja við orðin tóm.

Augljóst má vera að þeir sem áhugasamastir voru um veg golfíþróttarinnar voru orðnir uggandi. Það kom vel fram á golfþingi sem haldið var á Akureyri um miðjan júlí 1961 en hvorki forseti né ritari sambandsins mættu til þingsins og var það því þingforseti sem flutti skýrslu stjórnarinnar.

Kom m.a. fram gagnrýni á þau ummæli í skýrslunni að stjórn GSÍ “hefði hlerað að mikið líf væri í klúbbunum”.

Fram kom líka í umræðum um skýrsluna að það væri hrein tilviljun að upplýsingar um síðasta Íslandsmót í

110

golfi hefðu ekki glatast og að ekki hefði verið óskað eftir skýrslum frá klúbbunum fyrr en nokkrum dögum fyrir golfþingið. Þá kvörtuðu tveir stjórnarmanna yfir algjöru sambandsleysi í stjórninni. “Í þessu sambandi upplýsti Lárus Ársælsson að enginn fundur hefði verið haldinn þar sem allir stjórnarmeðlimir hefðu verið mættir og Stefán Árnason gat þess að ekkert samband hefði verið haft við sig um málefni sambandsins á árinu og kvaðst kunna því illa.”Sama heimild. Ennfremur þótti það ekki til eftirbreytni að ekkert hefði verið rætt við klúbbana um möguleika þess að senda keppendur á heimsmeistaramót áhugamanna. Þótt kurr væri í þingfulltrúum var stjórnin þó sett á vetur enda fýsti fáa að taka að sér sæti í stjórn sambandsins.

Raunar var stjórn GSÍ vorkunn að ekki voru haldnir margir stjórnarfundir. Til þess að klúbbarnir hefðu nokkurt jafnræði í stjórn sambandsins var hún skipuð tveimur Reykvíkingum, einum Akureyringi og einum Vestmannaeyingi. Gaf það auga leið að ekki var auðvelt fyrir utanbæjarmennina að sækja stjórnarfundi í Reykjavík – það var ferðalag sem gat tekið þá jafnvel nokkra daga og slíkar

ferðir þurftu þeir að fara á eigin kostnað. Þegar meiriháttar mál komu til kasta stjórnarinnar var því gripið til þess ráðs að hafa símasamband við utanbæjarmenn en einnig það var tímafrekt og nokkuð fyrirhafnarsamt.

Eitt helsta málið sem kom til kasta stjórnar GSÍ milli þinga 1961 og 1962 var ósk sem komið hafði fram um að sambandið yrði með í gjöf sem til stóð að færa Íþróttasambandi Íslands í tilefni af fimmtugs afmælis þess. Um var að ræða vandaðan fána og dýran svo sem sjá má af því að hlutur GSÍ átti að vera 1.700 krónur en sú upphæð svaraði til áttunda hluta af áætluðum árstekjum sambandsins. Þar sem fjögur sérsambönd ÍSÍ höfðu ákveðið að vera með í gjöfinni þótti ótækt fyrir GSÍ að skorast undan. Vildi til að um þetta leyti uppgötvuðum GSÍ – menn að það hafði láðst að rukka kennslustyrk sem ÍSÍ hafði heitið að veita, ekki bara fyrir síðasta ár heldur fyrir fimm ár í röð samtals tíu þúsund krónur sem voru ekki litlir peningar á þessum árum.

Leifur Ársælsson réttir Sveini Snorrason bikarinn fyrir sveitakeppni árið 1962. Á sama Íslandstakk Leifur upp á Sveini sem forseta og sú tillaga var samþykkt með lófataki.

Ekki spurður – bara klappað Ársþing Golfsambandsins árið 1962 var haldið í Vestmannaeyjum og eins og áður sátu það átta fulltrúar og að auki þeir stjórnarmenn sem ekki voru kjörnir þingfulltrúar. Eins og árið áður mætti forseti GSÍ ekki til þingsins en þegar kom að stjórnarkjörinu var lesið upp bréf frá honum þar sem hann baðst eindregið undan endurkjöri.

Nú var úr vöndu að ráða. Enginn var fús til að taka starfið að sér þótt því fylgdi virðulegur titill. Það mun hafa verið Vestmannaeyingurinn Lárus Ársælsson sem lét sér það til hugar koma að stinga upp á Sveini Snorrasyni í forsetaembættið og jafnskjótt og nafn hans var nefnt dundi við lófaklapp fundarmanna. “Það var til siðs á þessum árum að gera tillögur um menn án þess að kanna fyrst hvort þeir gæfu kost á sér eða ekki. Mér var þannig att út í þetta og hef orðað það svo að það hafi verið settur millusteinn um hálsinn á mér líkt og Ingjaldsfíflinu í Gísla sögu Súrssonar. “Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund.

Sveinn hafði áður setið í stjórn Golfklúbbs Reykjavíkur og var því ekki ókunnugur vandamálum íþróttarinnar og miklum fjárskorti hennar. Þegar hann kom að borði hjá GSÍ var staðan þannig að félögum í golfhreyfingunni fór frekar fækkandi en fjölgandi enda það sjálfboðastarf sem menn þurftu að vinna við vellina og uppákomur á vegum klúbbanna tæpast mönnum bjóðandi. “Þótt skráðir félagar í þeim þremur klúbbum sem voru starfandi væru nokkur hundruð þá tel ég líklegt að virkir félagar hafi ekki verið nema á annað hundrað. Sömu mennirnir voru allt í öllu ár eftir ár og það var ekki nema von að þeir væru orðnir þreyttir og leiðir. Það eina sem hélt þeim frá því að gefast upp var sú gleði sem íþróttin veitti hvort heldur var á golfvellinum eða þá félagskapurinn.”Sama heimild.

Verkefnin voru ærin – stór og smá. Staða GSÍ í alþjóðlegu samfélagi kylfinga var t.d. óljós svo sem sjá má af bókun á fyrsta stjórnarfundi nýrrar stjórnar árið 1962 en þar segir: “World Amateur Golf Counsil. Haugur af bréfum og innheimtum var meðal skjala þeirra er núverandi stjórn tók við. Ekki verður séð að bréfum þessum hafi verið svarað.

Samkvæmt bréfum þessum er GSÍ talið skulda WAGC US $ 98.85. Stjórninni þykir eftir atvikum rétt að leita nánari skýringa hjá fyrrverandi stjórn áður en afstaða er

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

11

Frá Opnu móti í Leirunni árið 1967. Pétur Björnsson púttar á fjórðu flöt.

Ljósmyndari óþekktur. Ljósmyndasafn GSÍ.

tekin til erinda þessara.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands, 2. september 1962.

Gert var grín að kylfingum Þótt skuldin væri í sjálfu sér smámál var það stórmál fyrir GSÍ að eiga aðild að alþjóðlegum samtökum og hafa þar með aðgang að ýmsum upplýsingum og gögnum og lét nýja stjórnin því það verða eitt af sínum fyrstu verkum að greiða skuldina og jafnframt var farið að kanna möguleika GSÍ á aðild að norræna golfsambandinu “enda telur stjórnin aðild að því skynsamlegri og vænlegri til árangurs en aðilda að WAGA.”Fundargerðabók Golfsambands Íslands 22. október 1962. Aðalatriðið var samt sem áður að auka veg og álit íþróttarinnar en áralöng viðhorf í hennar garð voru enn ríkjandi; að golfið væri í besta falli snobbíþrótt hinna efnuðu og í versta falli íþrótt íhaldssamra sérvitringa.Það var jafnvel gert grín að golfinu: “Ef þú átt lítil börn skaltu stela bolta frá þeim, kústinum frá konunni og helzt ryksugunni líka. Svo skaltu fara langt upp í sveit, þar sem enginn sér þig. Setja boltann á

112

þúfu, sveifla kústinum í nokkra hringi og reyna að hitta boltann. Þegar þúfan og boltinn eru horfin, skaltu taka ryksuguna í aðra hönd og hefja leitina að boltanum. Þúfuna finnurðu aldrei aftur.”Karlsson: Golf er göfug og gæsileg íþrótt. Vísir 19. ágúst 1960.

Litlu breytti þótt forystumenn golfíþróttarinnar reyndu að nota hvert tækifæri sem gafst til þess að undirstrika að golfið væri hentug almenningsíþrótt og alls ekki kosnaðarsamari en aðrar íþróttir. Vitna má til viðtals Frímanns Helgasonar í Þjóðviljanum við Guðmund Halldórsson einn af forystumönnum Golfklúbbs Reykjavíkur sem samnefnara fyrir það sem reynt var að koma á framfæri: “Því hefur verið haldið fram, hélt Guðmundur áfram, að golf væri “snobb – íþrótt”, en það er mikill misskilningur. Þar standa hlið við hlið: iðnaðarmaðurinn, forstjórinn, verkamaðurinn, bankastjórinn, verzlunarmaðurinn og læknirinn, og allir góðir vinir og jafningjar, og víst er að þar geta menn verið úti, notið góðrar hreyfingar og látið rjúka af sér inniseturykið, og dregið að sér heilnæmt loft.

Slíkt hlýtur að mega kaupa nokkuð dýru verði, og vera meira virði, en tæki þau sem notuð er í golfleik, þó þau kosti nokkuð, sagði Guðmundur að lokum.”Golf er ekki “snobb”íþrótt. Þjóðviljinn 21. júlí 1960, bls. 19.

sem ég setti mér var að bæði klúbbum og félögum myndi fjölga um helming á þeim fjórum árum sem ég hafði hugsað mér að gegna forsetastarfinu.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund.

Höfuðmarkmið að fjölga klúbbum, kylfingum og völlum “Ég gerði mér strax fulla grein fyrir því að tvennt var algjörlega nauðsynlegt til þess að golfíþróttin gæti þrifist. Í fyrsta lagi þurfti að fjölga þátttakendum í starfinu og þar með klúbbum og völlum og í öðru lagi var nauðsynlegt að fá unga fólkið til þess að stunda íþróttina en golfið hafði orðið algjörlega undir í samkeppninni við aðrar íþróttagreinar, svo sem knattspyrnu, handknattleik og frjálsar íþróttir. Markmiðið Gömul teikning frá Hólmsvelli, Brautirnar lágu flestar í nágrenni við Stóra-Hólm.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Til þess að ná markmiðinu sem allra fyrst hóf Sveinn það sem hann kallar “trúboðsferðir” um landið. Hann kannaði hvar golfáhugamenn var helst að finna úti á landi og lagði síðan land undir fót, ýmist einn eða fékk einhverja vini sína eða félaga með sér. Golfkylfurnar voru alltaf hafðar í farteskinu og ef ekki vildi betur til voru þær dregnar fram og þeim sveiflað við nefið á heimamönnum, svona rétt til að æra upp sultinn í þeim sem nasasjón höfðu af íþróttinni eða til þess að sannfæra þá sem ekkert þekktu til íþróttarinnar að það væri raunar ekki mikill vandi að stunda hana.

13

Púttað á 9.holu á Hólmsvelli í Leiru. Kylfingar eru óþekktir og einnig maðurinn sem virðist hafa fengið sér blund á flötinni.

Frjósamur jarðvegur á Suðurnesjum Fyrst var reynt að erja jörðina þar sem jarðvegurinn var frjósamastur en það að var á Suðurnesjum. Hin misheppnaða tilraun til þess að stofna þar golfklúbb á sínum tíma var löngu gleymd og til sögunnar komir menn sem þekktu til golfsins. Það var líka tvímælalaust stuðningur við hugsanlega klúbbsstofnun þar syðra að uppi á Keflavíkurflugvelli voru allmargir Bandaríkjamenn sem voru áhugasamir kylfingar og biðu eftir tækifæri til þess að geta iðkað íþrótt sína. Í fararbroddi þar syðra var Kristján Pétursson og fékk hann Ásgrím Ragnars í lið með sér.

Tóku þeir að svipast um eftir landsvæði þar sem unnt væri að koma golfvelli fyrir og staðnæmdust fljótlega við tún Stórahólms í Leiru og þremur nærliggjandi grasbýla, Hrúðurness, Ráðagerðis og Garðshúsa. Stórihólmur var á sínum tíma landnámsjörð þar sem bjó Steinunn gamla, frænka Ingólfs Arnarsonar. Á þessu svæði hafði verið mikil útgerð í langan tíma og fjölmenn byggð. Meira að segja svo að á seinni hluta nítjándu aldar var þarna búið á nítján jörðum og íbúarnir jafnmargir og í Keflavík. En nú var Snorrabúð orðin stekkur. Jarðirnar voru fæstar nytjaðar og það var eins og svæðið hreinlega biði eftir því að fá nýtt hlutverk. Að vísu var það ekki alveg í næsta nágrenni við þéttbýlið í Keflavík en lá vel við Keflavíkurflugvelli. Og heppnin var með golfáhugamönnunum. Eigendur jarðanna vildu leigja þær, voru hófsamir í leigukröfum og sýndu golfáhugamönnunum mikinn skilning. Og þá var ekki eftir neinu að bíða að hefjast

114

handa. Frá upphafi var nýi völlurinn kallaður “Hólmsvöllur” enda myndarlegur hólmi sem við blasti við út frá ströndinni en upphaflega var meginhluti vallarsvæðisins meðfram henni. Hinn 4. apríl 1964 settust menn þar syðra niður til þess að stofna golfklúbb. Sveinn Snorrason forseti GSÍ var þar í öndvegi og stjórnaði fundinum. Ákveðið var að klúbburinn fengi nafnið Golfklúbbur Suðurnesja og að félagssvæðið yrði Keflavík, Keflavíkurflugvöllur, Njarðvíkur, Sandgerði og byggðarlögin þar í grennd. Það var ekki lítils um vert að fá Suðurnesjamenn í hópinn. Hvorki fleiri né færri en 105 voru skráðir stofnfélagar klúbbsins, 86 Íslendingar og 25 Bandaríkjamenn af Keflavíkurflugvelli. Ásgrímur Ragnars var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins og Kristján Pétursson varaformaður og ritari.Þegar forseti GSÍ hélt heimleiðis af stofnfundinum var hann með bréf upp á vasann með umsókn nýja klúbbsins um aðild að GSÍ sem lögð var fyrir stjórnina við fyrsta tækifæri. “Samþykkt einróma að verða við beiðninni og ritara falið að svara bréfinu og upplýsa klúbbstjórnina um golflandsmót o.fl.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 25. maí 1964. Þar með var fyrsti björninn unninn og á sama stjórnarfundi og aðild GS var samþykkt var einnig greint frá því að haft hefði verið samband við aðila á Akranesi, í Stykkishólmi og á Seyðisfirði um stofnun golfklúbba á þessum stöðum “... og eru þau mál í athugun.”Sama heimild.

Suðurnesjamenn gengu í það af miklum krafti að koma sér upp níu holu velli. Var hann um 1500 metra langur og þóttu sumar brautirnar nokkuð snúnar og erfiðar. Sagt

var að ekki hefði þurft mikið fyrir því að hafa að koma teignum á annarri braut upp. Honum hefði einfaldlega verið komið fyrir á öskuhaug Steinunnar gömlu. Á árinu 1964 var síðan hafin bygging myndarlegs golfskála við völlinn og var hann gerður fokheldur þá um haustið.

frá þeirri hugmynd þegar dró að stofnun klúbbsins þar.

Pétur Björnsson hafði verið virkur í félagsstarfi Golfklúbbs Reykjavíkur og eftir að hann stofnaði Golfklúbb Ness var sótt um aðild klúbbsins að GSÍ. En á því voru augljósir meinbugir. Golfsambandið átti aðild að Íþróttasambandi Íslands og reglur þess voru á þá leið að Frá upphafi var völlurinn vel sóttur og áhugi mikill og íþróttafélög ættu að vera öllum opin. “Þær skoðanir komu segir svo í tímaritinu Kylfingi: vissulega fram á þeim tíma, að hagurinn af því að vera innan ÍSÍ væri það lítill, að rétt væri að stefna heldur að “Það má segja að golfið hafi hugtekið Suðurnesjamenn því að gera klúbbana að einkaklúbbum og halda Golfog daglega má sjá hóp afkomenda sægarpanna í hvernig veðri sem er, leika golf. Að staðaldri er óhætt að segja, lei- sambandinu utan íþróttasambandsins.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason fyrrverandi ka á Hólmsvelli um 50 manns. Eins og áður forseti GSÍ í viðtali við greindi, hafa aðeins tveir þeirra leikið golf bókarhöfund. Þegar GSÍ barst áður, en áhuginn er það mikill að eftir ein tvö inntökubeiðni Golfklúbbs Ness ár mega gömlu klúbbarnir fara að vara sig á var leitað álits ÍSÍ sem gaf þá Útnesjaklúbbnum.” Kylfingur 1. tbl. 1965. umsögn að vegna reglna sinna væri klúbburinn ekki tækur í GSÍ og fram kom einnig að Pétur í “kók” fór eigin leiðir félagar í klúbbnum ættu ekki að hafa keppnisrétt á þeim móUm svipað leyti og unnið var að stoftum sem GSÍ stæði fyrir. Nú nun Golfklúbbs Suðurnesja gerðust þau voru góð ráð dýr. Í Golfklúbbi tíðindi að undirbúningur hófst að stofNess voru kylfingar sem voru nun golfklúbbs og gerð golfvallar í næsta í fremstu röð og séð var fram nágrenni Reykjavíkur. Pétur Björnsson sem á að klúbburinn kynni að eiga löngum var kenndur við fyrirtæki það sem erfitt uppdráttar ef félagar hans hann stjórnaði um árabil, Coca – Cola, Pétur fengju ekki að taka þátt í móí Kók, var á þessum tíma félagi í Golfklúbbi Reykjavíkur og í hópi allra fremstu kylfPétur Björnsson, félagi í Golfklúbbi Rey- tum. Málefni klúbbsins voru m.a. tekin fyrir á golfþingi sem inga landsins. Hann hafði sínar hugmyndir kjavíkur stofnaði eigin golfklúbb. haldið var í Vestmannaeyjum um hvernig best væri að standa að gerð og 8. júlí 1964 og greinargerð rekstri golfvalla. Pétur og félagar hans höfðu ÍSÍ lesin þar fyrir þingheim. aðgang að landi á Suðurnesi á Seltjarnarnesi Niðurstaðan var sú að GSÍ gæti ekkert gert í málinu og og þar var farið að undirbúa golfvöll þegar á árinu 1963. það var því tekið út af dagskrá. Þótti golfhreyfingunni það Hannaði Pétur sjálfur völlinn ásamt félaga sínum Ragaugljóslega slæmt hvaða stefnu málið tók því ekki veitti af nari J. Jónssyni og stóðu þeir síðan að stofnun golfklúbbs því að fjölga félögum innan hennar. réttum mánuði eftir að Golfklúbbur Suðurnesja var stofnaður eða 5. apríl 1964. Skráðir stofnfélagar klúbbsins Félögum í Golfklúbbi Ness fannst það óneitanlega hart voru 22. Fékk klúbburinn nafnið Golfklúbbur Ness og aðgöngu að vera meinuð þátttaka í mótum GSÍ og hljóp það sem skildi hann frá öðrum golfklúbbum var að um nokkur stífni í málið um skeið. En svo fór að þeir félagar í einkaklúbb var að ræða, þ.e. hann var ekki opinn öðrum klúbbnum sem voru keppnismenn áttu ekki annan kost til en þeim sem boðin var þátttaka. Slíkt fyrirkomulag var þess að halda rétti sínum til þátttöku í mótum GSÍ en að þekkt víða um lönd og þá ekki síst í Bretlandi þar sem margir einkaklúbbar voru starfræktir og aðrir en þeir sem vera líka í Golfklúbbi Reykjavíkur. voru félagar í klúbbnum, eða gestir þeirra, höfðu ekki rétt til þess að nota völlinn. Það hafði raunar verið til umræðu Flestir kylfingar renndu hýru auga til 9 holu vallarins sem á Suðurnesjum að hafa klúbbinn þar lokaðan en fallið var klúbburinn var búinn að koma sér upp á Seltjarnarnesi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

15

sem þótti allt frá upphafi einn besti völlur landsins og fyrir margra hluta sakir sérstakur. “Völlurinn er byggður á gömlum velræktuðum túnum og eru brautirnar sléttar og mjúkar að leika á. Þó að völlurinn sé yfirleitt flatur býður hann upp á tilbreytni í leik.”Vísir 10. júní 1965. Meginhluti vallarins lá meðfram sjónum og á einni braut hans þurfti að slá yfir um 100 metra breiða tjörn. Var þessi vatnstorfæra sú fyrsta á íslenskum golfvelli. Að auki var völlurinn lengri en menn áttu að venjast, 2.380 metrar og var par 35. Fyrsta mótið sem haldið var á vellinum fór fram 14. júní árið 1964. Enginn kotungsbragur var á athöfnum klúbbsins þar sem jafnframt vallargerðinni var reistur golfskáli á svæðinu sem Gunnar Hansson arkitekt teiknaði. Skálinn var tekinn í notkun árið 1965 og þótti bæði rúmgóður og vistlegur. Þótt félagar í Golfklúbbi Ness fengju ekki aðgang að mótum GSÍ breytti það því ekki að félagar úr öðrum klúbbum máttu leika á vellinum væri þeim boðið þangað og taka þátt í mótum sem klúbburinn bauð til. Þegar á árinu 1965 efndi klúbburinn til einskonar meistarakeppni meistaranna og er nánar fjallað um það mót á öðrum stað í kaflanum.

Vandræðin með aðild Golfklúbbs Ness að Golfsambandi Íslands leystust ekki fyrr en á árinu 1969 og þá á farsælan hátt. Nokkrir félagar í klúbbnum stofnuðu þá annan golfklúbb sem fékk nafnið Nesklúbburinn. Hann uppfyllti þau skilyrði að hver sem var gat gengið í klúbbinn og þar með var gatan greið að aðild að GSÍ. Klúbbarnir tveir

Hópur barna- og unglinga á Nesvellinum. Tilefnið er óþekkt.

Ljósmyndasafn GSÍ.

116

höfðu hins vegar sameiginlega stjórn og reikningshald en eftir sem áður var völlurinn í einkaeign. Var það ekki fyrr en á ársþingi GSÍ árið 1970 að Ólafur Tryggvason, fulltrúi klúbbsins á Seltjarnarnesi, sem þá var orðinn fullra sex ára, sat golfsambandsþing.

“Fagnaðarerindið” boðað víða Víkur nú sögunni aftur til ferða Sveins Snorrasonar.

Hann notaði hvert tækifæri sem gafst til þess að boða fagnaðarerindið og virðist hann hafa haft mikinn sannfæringarkraft. Það var ekki svo mikið mál að breyta melum, móum og túnum í golfvöll ef vilji og áhugi væri fyrir hendi. Hann fékk félaga sinn, Ásgrím Ragnars, til þess að fara með sér austur á Hellu í þeim tilgangi að fá feðgana Helmut og Rudolf Stolenwald til þess að blása í þær glæður sem slokknað höfðu er klúbbur þeirra og annarra þar eystra hafði misst aðstöðu sína á Gaddastaðaflötum. Og Sveinn fékk annan félaga sinn, Þorvarð Árnason, til þess að koma með sér upp á Akranes og kanna hvernig landið lá þar. Í Neskaupstað vissi Sveinn um golfáhugamanninn Gissur Ó. Erlingsson og hann var vitanlega sóttur heim og auk þess var farið til Stykkishólms, Bolungarvíkur, Ísafjarðar, Siglufjarðar, Ólafsfjarðar, Hornafjarðar og Eskifjarðar. Alls staðar var sáð fræjum.”Ég lagði áherslu á það að menn kæmu sér af stað. Það þyrfti ekki fullkominn golfvöll til þess að byrja. Hægt væri að velja sér einhver þægileg svæði og koma þar upp nokkrum brautum og vinna síðan að áframhaldinu stig af stigi. Hvarvetna fékk ég og félagar mínir góðar viðtökur

Gömul teikning af Garðavelli á Akranesi.

en auðvitað fundum við að mönnum sem lítið þekktu til íþróttarinnar óx þetta í augum.”Munnleg heimild Sveinn Snorrason.

Gissur kom Norðfirðingum af stað Eftir heimsókn Sveins Snorrasonar til Norðfjarðar fór Gissur Ó. Erlingsson að hugsa um að það gæti svo sem verið nógu gaman að rifja upp kynni sín af golfíþróttinni.

Gissur var þá stöðvarstjóri Póst- og síma á staðnum. Á yngri árum hafði hann starfað í Vestmannaeyjum og tæpum þrjátíu árum áður tekið þátt í að stofna Golfklúbb Vestmannaeyja. Í framhaldi af því sótti hann kennslu hjá Rube Arnesen og keypti sér síðan fjögur-járn með hikkorískafti sem entist honum þó ekki nema skamma hríð. Gissur varð sér þá úti um samtíning af kylfum og fór að leika golf með félögum sínum í Eyjum sér til mikillar ánægju. Eftir að hann fluttist frá Vestmannaeyjum hvíldu kylfurnar hans í pokanum og voru lítið sem ekkert notaðar. En kannski var nú komið að því að dusta af þeim rykið. Eftir að þessar þenkingar kviknuðu varð það hans fyrsta verk að kanna svæði í nágrenni kaupstaðarins. Á svokölluðum Grænanesbökkum á bökkum Norðfjarðarár

var sæmilegt og gróið sléttlendi, tilvalið til þess að koma þar upp golfvelli. Og þar sem landið var lítið nýtt fékkst það til leigu gegn hóflegu afgjaldi.

Næsta skref var síðan að kanna hvort í kaupstaðnum og nágrenni hans væru einhverjir sem kynnu að leika golf eða hefðu áhuga á því. Einhverjir höfðu einhvern tímann slegið golfkúlur en þeir voru ekki margir. Gissur fékk þó fjórtán menn í lið með sér og 8. maí 1965 var Golfklúbbur Norðfjarðar stofnaður með pompi og prakt. Í framhaldi af stofnun klúbbsins var leitað til Þorvaldar Ásgeirssonar í Reykjavík og hann beðinn að koma á staðinn og ráðleggja mönnum hvernig best væri að haga vallarframkvæmdum á Grænanesbökkum. Þorvaldur brá sér austur og áður en langt um leið lágu fyrir teikningar hans af 9 holu golfvelli. Og fimmtánmenningarnir réðust í verkefnið af miklum dugnaði. Þeir ákváðu að hafa völlinn ekki nema sex holur til að byrja með og geyma þær brautir sem voru erfiðastar viðfangs. Hinn 11. september 1965 var svo haldið vígslumót á vellinum. Enn einn klúbburinn og völlurinn var kominn til sögunnar.

Golfklúbbur í knattspyrnubænum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

17

Á svipuðum tíma og Norðfirðingar voru stíga fyrstu skrefin voru Akurnesingar einnig að gera slíkt hið sama.

Meðal þeirra sem þar höfðu frumkvæðið voru þeir Guðmundur Sveinbjörnsson og Óðinn Geirdal, báðir kunnir forystumenn í íþróttamálum kaupstaðarins og Guðmundur raunar formaður Íþróttabandalags Akraness.

Sjálfsagt fannst mörgum Skagamanninum það óþarfa brölt að koma þar upp golfvelli. Íþróttirnar í bænum snerust að þeirra dómi um aðra og miklu merkilegri íþrótt – knattspyrnuna. En Guðmundur Sveinbjörnsson var víðsýnn maður. Það gat ekki orðið til annars en góðs að bæta golfinu við íþróttaflóru bæjarins. Ágætt landsvæði fyrir golfvöll var í útjaðri bæjarins í landi kirkjujarðarinnar Garða og fengust fyrirheit um skika sem nægja átti fyrir tvær golfbrautir. Strax árið eftir fékkst þó aukið landrými á sama svæði sem löngum hafði verið kallað Leynir. Menn gengu um landið og spáðu og “spekúleruðu”. Auðvitað var farin auðveldasta leiðin og landslag og gróður látið ráða hvar brautirnar á þeim sex holu velli sem þarna var verið að koma upp voru lagðar. Einn af þeim sem fylgdust með umræðunum og vallargerðinni var strákur á fermingaraldri sem var þar í för með karli föður sínum. Og hvort sem hann lét það uppi eða ekki þá hafði hann sínar eigin hugmyndir um hvernig völlurinn ætti að vera. Strákur þessi var Hannes Þorsteinsson – sá Íslendingur sem hannað hefur og mótað fleiri stóra sem smáa golfvelli á Íslandi en nokkur annar. Á árinu 1969 var golfvöllurinn á Akranesi orðinn 9 holur og 2.700 metra langur. Eitt fyrsta mótið sem haldið var á vellinum var keppni milli Einherja (þeirra sem farið höfðu holu í höggi) og Akurnesinga. Við það tækifæri færðu Einherjar Akurnesingum bikar að gjöf og mun hann enn vera við lýði.

Hinn 21. mars 1965 var Golfklúbbur Akraness stofnaður.

Stofnfélagar voru ekki nema fimmtán talsins. Sveinn Hálfdánarsson var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Árið 1970 var nafni klúbbsins breytt og hann nefndur eftir landsvæðinu þar sem völlur hans var: Golfklúbburinn Leynir.

Með stofnun Golfklúbbs Akraness og Golfklúbbs Norðfjarðar hafði það takmark sem Sveinn Snorrason og félagar hans í stjórn GSÍ höfðu sett sér er þeir tóku við stjórnartaumunum í sambandinu náðst: Að tvöfalda fjölda golfklúbba á fimm árum. En nú var skriðan komin af stað og á næstu þremur árum bættust þrír klúbbar og þrír vellir við.

118

Og svo var Hvaleyrin lögð undir Á árinu 1966 fóru nokkrir áhugasamir kylfingar í Hafnarfirði og Garðahreppi að spjalla saman. Þeir höfðu stundað golf á velli GR í Öskjuhlíðinni en nú var séð fram á að þeim velli yrði endanlega lokað og það var ekkert smáferðalag fyrir þá að ætla sér að sækja völlinn í Grafarholti. Nóg var nú golfið tímafrekt þótt ekki bættist við ferðalag sem tæki nærfellt klukkustund hvora leið. Frumkvæðið að því að finna land fyrir golfvöll nær sér og stofna nýjan golfklúbb áttu lögfræðingarnir Jónas Aðalsteinsson og Jóhann Níelsson sem þá voru nágrannar í Garðahreppi. Fleiri bættust í hópinn, m.a. Sigurbergur Sveinsson í Hafnarfirði, síðar ættfaðir einnar þekktustu golffjölskyldu á Íslandi. Litið var til þeirra svæða sem helst þóttu koma til greina og staðnæmst hið víðlenda Vífilsstaðatún. Þar hafði Gunnlaugur Einarsson komið upp golfvelli á sínum tíma sem ætlaður var sjúklingum á berklahælinu en þarfir búfénaðarins höfðu verið metnar meira en slíkur leikaraskapur og því stóð golfævintýrið þar stutt. Óformlega var kannað hvort kylfingar gætu fengið hluta túnsins fyrir iðju sína en það var af og frá.

Ennþá var töluverður búskapur á Vífilsstöðum og talið að ekki veitti af túnunum til heyskapar. Leita varð annarra ráða og augu staðnæmdust á Hvaleyrinni í Hafnarfirði. Þar var stórt land sem lítið sem ekkert var nytjað og ekki heldur taldar líkur á því að byggð risi þar, alla vega ekki í náinni framtíð. Þegar leitað var til bæjarstjórnar Hafnarfjarðar um leigu á þessu landi fengust skjót og jákvæð svör. Áformað var að á Hvaleyrinni yrði reist iðnaðarhverfi en eftirspurn eftir lóðum fyrir atvinnufyrirtæki var lítil um þessar mundir og því ekkert því til fyrirstöðu að kylfingar fengju landið leigt til fimm ára. Svo stuttur leigutími þýddi í raun að tjaldað væri til einnrar nætur en menn létu það þó ekki á sig fá og gerðu samning við bæinn. Hafa sennilega hugsað sem svo að þegar búið væri að koma þarna upp golfvelli væri ólíklegt að hann yrði látinn víkja strax fyrir verksmiðjuhúsum og ef svo færi gæfist alltént tími til þess að huga að öðru svæði fyrir völlinn.

Og hjólin snerust. Í febrúar 1967 voru áhugamenn um golfíþróttina á svæðinu boðaðir til undirbúningsfundar þar sem gollvallaráformin voru kynnt og 25. apríl var síðan klúbburinn formlega stofnaður. Ákveðið var að félagssvæðið yrði Hafnarfjörður, Bessastaðahreppur,

toðarmaður Hjálmars og fór svo að þeir sigruðu. Keilir gekkst fyrir slíkum “bæjarstjóramótum” í nokkur ár og sló með því tvær flugur. Annars vegar þá að tengja klúbbinn við viðkomandi bæjarfélög og hins vegar að eiga innhlaup hjá embættismönnunum þegar kom að því að leita eftir styrkjum bæjarfélaganna við vallarframkvæmdir.

Garðahreppur og Kópavogur.

Stofnfélagar voru um hundrað talsins.

Og hvað átti barnið að heita? Þegar menn voru á Hvaleyrinni blasti hið formfagra fjall Keilir við og einhverjum datt í hug að gefa klúbbnum nafn fjallsins, Golfklúbburinn Keilir skyldi hann heita. Síðan var golfvallargerðin hafin og farin sama leið og annars staðar. Brautunum var valinn staður þar sem Hreyfing á Húsavík auðveldast var að koma þeim fyrir. Var Magnús GuðmundsAnnar golfklúbbur og golfvöllur son Akureyringur fenginn til leit dagsins ljós árið 1967. Unaðstoðar og ráðlegginga þegar gur Húsvíkingur, Ingimar Sigbrautirnar voru lagðar. Það sem urkarl Hjálmarsson, hafði dvalist allra best þótti við þetta svæði við nám í Reykjavík og ánetjast var að þar var þurrlendi en þar golfíþróttinni. Þegar hann bleyta og vatnsagi var nokkuð kom til heimahaganna aftur sem menn þurftu oft að klást við Jónas Aðalsteinsson, einn forystumanna að stofnun vildi hann gjarnan stunda íþrótt í golfvallargerð á þessum árum. Keilis og fyrsti formaður klúbbsins. sína. Enginn völlur var nær en Á nokkrum mánuðum varð á Akureyri og það kostaði allan þarna til sex holu golfvöllur og á árinu 1969 voru þrjár daginn að fara þangað til að spila. Ingimar leitaði að holur í viðbót tilbúnar og var þá völlurinn orðinn 2.900 mönnum á Húsavík til að liðsinna sér við að stofna klúbb metra langur. Að auki var komið upp dágóðu æfingasvæði. og koma upp velli. Bar svo vel í veiði að Óli Kristinsson Klúbburinn réðst líka í það stórvirki að kaupa húsið Vesvar búsettur þar nyrðra en hann var ágætur kylfingur og turkot sem stóð vestast á Hvaleyrinni í því skyni að breyta átti m.a. Íslandsmeistaratitil í 1. flokki í fórum sínum. Að því í klúbbhús “í gömlum stíl,” eins og það var orðað. auki hafði Óli yfirráð yfir túni sem sem hann lét í skiptum Rúmaði húsið lítið eldhús og sal sem tók þrjátíu manns fyrir annað tún sem var nær bænum og þótti hentugt fyrir í sæti. Útihúsin í Vesturkoti voru lagfærð og tekin undir golfvöll. Á þessu túni og nágrenni þess hannaði Ingimar starfsemi klúbbsins. Var þar aðstaða til að geyma 120 svo fimm holu golfvöll sem tekinn var í notkunn strax sukerrur, fata- og baðherbergi fyrir karla og konur og auk marið 1967 en þá var búið að stofna Golfklúbb Húsavíkur þess geymsla fyrir vélar og búnað sem golfvellinum fylgdi. með 11 félögum.

Framkvæmdir við völlinn gengu svo vel að hann var formlega tekinn í notkun snemma í júlí 1967. Þá var efnt til vígslumóts. Keppendur í því voru fjórir: Kristinn Ó. Guðmundsson, bæjarstjóri í Hafnarfirði, Ólafur G. Einarsson sveitarstjóri í Garðahreppi, Eyþór Stefánsson hreppstjóri í Bessastaðahreppi og Hjálmar Ólafsson, bæjarstjóri í Kópavogi. Ráðamennirnir fengu sér til fylgdar og aðstoðar bestu kylfinga hvers sveitarfélags fyrir sig og voru þeir reyndar ekki af verri endanum. Tveir þeirra höfðu orðið Íslandsmeistarar, Jóhann Eyjólfsson sem aðstoðaði Ólaf G. og Þorvaldur Ásgeirsson sem var aðs-

Það var sannarlega hátíðarstund á golfþinginu sem haldið var í Reykjavík 1967 en þrír nýir klúbbar hefðu sótt um og fengið aðild að GSÍ: Golfklúbbur Akraness, Golfklúbburinn Keilir og Golfklúbbur Húsavíkur. Ári síðar bættist enn einn klúbburinn við: Golfklúbbur Ólafsfjarðar sem stofnaður var 14. janúar 1968 og kom sér þegar upp sex holu velli í landi jarðarinnar Bakka í Ólafsfirði.

Fjallið klifið í Grafarholtinu Á meðan verið var að stofna nýja klúbba og koma golfvöl-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

19

Sænski golfvallarhönnuðurinn Nils Skjöld stikar Grafarvogslandið í fyrstu heimsókn sinni hingað til lands, sumarið 1958.

lum í stand víða um land fór því fjarri að menn í gömlu klúbbunum þremur: Golfklúbbi Reykjavíkur, Golfklúbbi Akureyrar og Golfklúbbi Vestmannaeyja sætu með hendur í skauti sér. Þvert á móti var sjöundi áratugurinn tími athafna hjá þeim öllum. Mestu tímamótin ekki aðeins í sögu Golfklúbbs Reykjavíkur heldur í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi urðu 21. september 1967 þegar í fyrsta sinn voru leiknar opinberlega 18 holur á Grafarholtsvellinum. Draumur sem allir kylfingar á Íslandi höfðu átt allt frá því að golfið nam hér land hafði loksins ræst og það aðeins tíu árum eftir að klúbburinn fékk landinu úthlutað.

Miðað við aðstæður verður verki GR – manna varla betur lýst með einu orði en að segja að það hafi verið þrekvirki. Þegar uppbyggingin Grafarholtsvallarins hófst árið 1958 óraði engan GR – félaga fyrir því gífurlega og kostnaðarsama starfi sem framundan var. Mun erfiðara var að brjóta landið en búist var við og breyta gróðursnauðum melum í grasi grónar brautir. Í fyrstu var ætlunin að meginhluti vinnunnar við undirbúning og gerð vallarins yrði unnin í sjálfboðastarfi en fjótt kom í ljós að yrði sú leið eingöngu farin myndi seint miða. Eins og alltaf þegar svo stendur á gekk misjafnlega að virkja félaga til starfa. Hópur manna mætti á svæðið dag eftir dag og helgi eftir helgi. Beittu þeir hökum og járnkörlum við að losa grjót úr fyrirhuguðum brautum sem síðan var ekið á hjólbörum út af brautunum. Sumsstaðar þurfti að sækja mold og jarðveg í brautirnar langar leiðir. Eljusemi og þolinmæði einkenndi

120

starf þessara manna. Mátti það raunar undur heita að mönnum skyldi ekki fallast hendur eins og t.d. fyrri hluta sumars 1960. Þá var með eindæmum votviðrasamt og þeim jarðvegi sem búið var að koma í sumar brautirnar í Grafarholti skolaði burtu. Á öðrum stöðum á vellinum var eðjan slík að tvær jarðýtur og stór vörubíll sem þar var verið að nota sukku í hana og allt sat fast. “Þegar svo var komið var allri vinnu hætt, enda sjálfgert, þar til upp stytti,” skrifaði Guðlaugur Guðjónsson formaður vallarnefndar GR í Kylfing. Guðlaugur Guðjónsson: Framkvæmdir á nýja golfvellinum við Grafarvog. Kylfingur 1. tbl. 1961, bls. 7. Var það ekki fyrr en um miðjan júlí sem unnt var að hefja verk að nýju og um haustið voru nokkrar brautir orðnar iðjagænar – árangur sást af erfiðinu. Í umræddri grein komst Guðlaugur vel að orði er hann líkti golfvallargerðinni við fjallgöngu og geta þau orð hans sannarlega átt við gerð flestra golfvalla á Íslandi, fyrr og síðar: “Það má því með sanni segja, að alltaf séu nýir áfangar framundan. Þetta er eins og að ganga á fjall, alltaf sést ný og ný hæð fyrir ofan, en um þetta gildir sama og um fjallgöngu, ef haldið er áfram af iðni og þolinmæði kemst maður að lokum á toppinn og getur notið dásamlegs útsýnis. Þess vegna megum við ekki leggja árar í bát þó hægt gangi og erfiðleikar séu í vegi. – Ef við höfum það hugfast að hver áfangi sem við ljúkum við, færir okkur nær lokatakmarkinu, en það er fullkominn 18 holu

golfvöllur með öllu því sem honum tilheyrir, þá munum við með samheldni ná settu marki.”Sama heimild.

Framkvæmdunum skipt í áfanga

Frá öndverðu var lagt upp með að Grafarholtsvöllurinn yrði 18 holur en verkinu var áfangaskipt þannig að stefnt var að því að fullgera þar fyrst 9 holu völl og gerðu menn sér upphaflega vonir um að hann yrði fullbúinn eftir tvö til þrjú ár og að framkvæmdum við stóra völlinn yrði síðan lokið á árunum 1963 – 1964. Þótt starfið með handverkfærunum skilaði árangri þurftu GR – menn samt sem áður að fá stórvirkar vinnuvélar til þess að ryðja brautirnar á mörgum stöðum. Kom það sér vel að eigandi verktakafyrirtækis í Reykjavík, Báður Óli Pálsson, var klúbbnum velviljaður og lagði oft til vélar án þess að heimta fulla greiðslu fyrir.

Fjárhagur klúbbsins til framkvæmda var þröngur. Sem fyrr segir var gamli golfskálinn í Öskjuhlíðinni seldur fyrir 600 þúsund krónur og 50 þúsund krónur að auki fengust fyrir húsgögn skálans þegar þau voru seld. 11 þúsund króna tekjur hafði klúbburinn af túnþökusölu af gamla vellinum og fékk að auki 8 krónur fyrir hvern fermetra sem þar hafði verið ræktaður og gaf það 16 þúsund krónur.

Samtals voru tekjur klúbbsins af sölu Öskjuhlíðarvallarins því 677 þúsund krónur og að auki fékk hann 100 þúsund krónur styrk frá Reykjavíkurborg. Allir þessir peningar og gott betur fóru í að ryðja landið fyrir fyrstu níu holur nýja golfvallarins.

Auk sjálfboðaliðsstarfanna við gerð vallarins vann hópur manna í klúbbnum mikið starf við fjáröflun. Leitað var til fyrirtækja í Reykjavík og þau beðin um framlög. Á þann hátt söfnuðust drjúgar upphæðir. Félagsgjöld voru

Ljósmynd tekin ofan við Grafarvogsskálann árið 1964 eða 1965. Klúbbhúsið var að mestu byggt á því ári en seinlega gekk þó að innrétta efri hæð hússins vegna fjárskorts. Myndin sýnir vel þyrpingu húsa vestan við þar sem 15. flötin er nú. Um var að ræða íbúðahverfi sem byggðist upp á árunum eftir stríð og nefnt var ,,Smálönd.” Það heyrir nú sögunni til.

Ljósmynd: Sveinn Snorrason./Myndasafn Sveins Snorrasonar.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

121

Kylfingar fyrir utan bráðabirgðaskálann í Grafarholti. Í baksýn sést félagsheimili klúbbsins í byggingu. Myndin var tekin árið 1965 í klúbbakeppni GR og GV. Á myndinni má þekkja: Hafstein Þorgeirsson, Jóhann Eyjólfsson, Ólaf Loftsson, Ólaf Ágúst, Arnkel Guðmundsson, Helga Eiríksson, Anton Ringelberg, Gunnar Þorleifsson, Lárus Ársælsson, Júlíus Snorrason, Svein Þórarinsson, Hermann Magnússon, Ólaf Hafberg, Jón Hauk Guðlaugsson og Leif Ársælsson.

Ljósmyndari: Viðar Þorsteinsson/Myndasafn Viðars Þorsteinssonar.

einnig hækkuð en þó varð jafnan að stilla þeim í hóf. Á þessum árum stóð félagatalan að mestu í stað. Um 200 manns voru í kúbbnum. Öðru hverju var reynt að efna til útbreiðsluátaka til að fá fleiri í klúbbinn en það bar takmarkaðan árangur. Þótt eigin fjáröflun væri umtalsverð kom þó brátt að því að klúbburinn varð að ráðast í miklar lántökur. Ýmsar nýjungar voru teknar upp við gerð golfvallarins í Grafarholti og þá fyrst og fremst við gerð og fágang flatanna. Til þessa hafði það tíðkast á golfvöllum á Íslandi að valinn væri vel sléttur blettur fyrir flatirnar og hann sleginn eins snöggt og framast var unnt. Voru gæði þeirra því yfirleitt ekki miklar. Við gerð Grafarholtsvallarins var farin ný leið sem Ólafur Bjarki Ragnarsson formaður GR lýsti þannig í viðtali við Lesbók Morgunblaðsins: “Þar sem halli er ekki nægur og hætta á vatni er grafið heilan metra niður og meðal þvermál flatarinnar er 15 – 20 metrar. Þá er sett möl neðst í gryfjuna, en þar ofan á er fyllt með blöndu af mold, sandi og áburði. Í efsta laginu

122

er þriðjungur af hverju: Fjörusandi eða skeljasandi, mold og skarna. Síðan er flötin sléttuð og vel hefur reynzt að sá túnvingli. Það eru að vísu til ýmsar tegundir af flatafræi, en við höfum ekki haft efni á að reyna þær.” Viðtal við Ólaf Bjarka Ragnarsson: Lesbók Morgunblaðsins 30. júní 1967. Þótt reynt væri að vanda til flatanna á Grafarholtsvellinum sem sem best mátti var það erfiðleikum háð að halda þeim góðum. Þar sem völlurinn var hátt yfir sjávarmáli gerðist það næstum árlega að meira eða minna kal varð í flötunum og þær voru lengi sumars að jafna sig. Ýmsar leiðir voru reyndar til þess að draga úr kalskemmdunum, m.a. þær að breiða gras yfir flatirnar á haustin og veturna en einnig það reyndist ekki fullnægjandi.

Grafarholtsvöllurinn var unnin í áföngum. Mikil áhersla var lögð á að gera þar níu holur nothæfar til golfleiks. Það tók miklu lengri tíma en menn höfðu vænst og var það ekki fyrr en sumarið 1963 sem völlurinn var kominn í það ástand að unnt var að leika á honum og efna þar til móta.

Stóð til að Íslandsmótið 1963 yrði haldið á vellinum en þegar til átti að taka var það mat manna að völlurinn væri

engan veginn tilbúinn fyrir svo stóra keppni. Því yrði að fresta til ársins 1964 að halda þar Íslandsmót. Þegar mótsstaðurinn 1964 var valinn var GR send fyrirspurn um hvort talið væri að Grafarholtsvöllurinn yrði mótshæfur um sumarið og fengust þau svör frá klúbbnum að það myndi tæpast verða og því var ákveðið að færa mótið til Vestmannaeyja. Það var því ekki fyrr en sumarið 1965 að löngu hléi á Íslandsmótum í Reykjavík lauk og Grafarholtsvöllurinn varð í fyrsta sinn vettvangur þess. Þá var hann orðinn 12 holur. Raunar voru ekki allir sammála um að völlurinn væri þá orðinn leikhæfur. Á stjórnarfundi í GSÍ í marsmánuði 1965 þar sem fjallað var um hvar halda skyldi Íslandsmótið kom í fyrsta sinn til atkvæðagreiðslu um mótsstað. Var samþykkt með fimm atkvæðum gegn einu að halda mótið á Grafarholtsvellinum. Sá sem greiddi atkvæði gegn því var Akureyringurinn Gunnar Sólnes sem lýsti þeirri skoðun sinni að völlurinn væri engan veginn hæfur til þess að halda þar landsmót. Mótið fór svo fram á tilsettum tíma um sumarið og lauk því með öruggum sigri Magnúsar Guðmundssonar frá Akureyri.

Magnús hafði þá um skeið starfað sem kennari hjá GR og einnig séð um framkvæmdir á vellinum. Var haft eftir honum að Grafarholtsvöllurinn væri skemmtilegur völlur í fögru umhverfi en erfiður og “...gerði ítrustu kröfur til bestu manna”.

Morgunblaðið 12. júní 1965.

skó í slíkt ferðalag. Það var líka sannarlega heilmikið mál að drösla golfsettinu og öðrum búnaði sem þurfti til leiksins með sér. Því var ekki bara æskilegt heldur algjörlega nauðsynlegt vegna viðgangs á íþróttarinnar að að ráðast í það að byggja golfskála á svæðinu. Miðað við hvað fjárhagur klúbbsins var erfiður hefði kannski verið eðlilegast að reisa þar bráðabirgðahús en GR - ingar voru stórhuga. Ákveðið var að freista þess að finna leiðir til þess að byggja þarna hús til frambúðar og leggja á það áherslu að auk almennrar félags- og veitingaaðstöðu yrði í því rými þar sem kylfingar gætu geymt golfbúnað sinn.

Gísli Halldórsson arkitekt var fenginn til þess að teikna nýja golfskálann og lágu teikningar hans fyrir snemma árs 1964. Golfskálanum var þannig valinn staður að hann var byggður í og við aðalhæðina í Grafarholtsdalnum.

Teigur fyrstu brautarinnar var rétt ofan skálans og flöt 18. brautar í dalverpinu fyrir neðan hann. Gert var ráð fyrir því að á neðri hæð byggingarinnar yrðu geymslur m.a. fyrir golfbúnað 150 – 200 kylfinga en á efri hæðinni yrði góð fundaaðstaða og stór veitingasalur og að sá hluti hans sem sneri að vellinum yrði að mestu úr gleri, þannig að þar gæti fólk setið, horft yfir völlinn og fylgst með kylfingum leika á vellinum. Á þeirra tíma mælikvarða var þetta mjög stórt hús, um 400 fermetrar. Haft var í huga við hönnun hússins að möguleikar væru fyrir Golfklúbbinn að leigja veitingasalinn utanaðkomandi aðilum fyrir samkomuhald og áhersla lögð á að húsið yrði þannig úr garði gert að það félli undir ramma um félagsheimili en á þessum tíma var starfræktur sjóður á vegum ríkisins sem veitti fjármagni til slíkra bygginga.

Unnið var áfram að því að stækka völlinn og fullgera. Síðsumar 1967 var farið að leika allar 18 holurnar og formlega var völlurinn síðan allur tekinn í notkun með opnu móti sem haldið var 23. september. Mótið hófst um hádegisbil og var þátttakendafjöldi slíkur að leikið var fram í myrkur. Kyfinga fýsti að verða með í þeim sögulega atburði er fyrsti 18 holu golvöllurinn á Íslandi var Á árinu 1964 minntist Golfklúbbur orðinn staðreynd. Þótt völlurinn og þá Reykjavíkur þess að þrjátíu ár voru liðin Ólafur Bjarki Ragnarsson. sérstaklega nýrri hlutinn væri “hrár” luku alfrá því að forveri klúbbsins, Golfklúbbur lir lofsorði á hann. Helst var að menn kvörÍslands, var stofnaður. Einn liður í þeim tuðu yfir því að erfitt væri að ganga völlinn og sögðust hátíðarhöldum fór fram 12. maí en þá var fyrsta skóflussumir hafa verið að niðurlotum komnir er leiknum lauk. tungan að nýja skálanum tekin. Þá var efnt til samkomu í Grafarholtinu þar sem viðstaddir voru nokkrir frumherjar golfsins á Íslandi, forystumenn Golfklúbbs Reykjavíkur, Skálabyggingin var stórvirki Golfsambands Íslands, forseti ÍSÍ, íþróttafulltrúi ríkisins, fulltrúi ÍBR og fréttamenn. Við þetta tækifæri flutti En golfvallargerðin var ekki eina stórframkvæmdin sem GR – ingar réðust í á þessum árum. Grafarholtið var út úr Þorvaldur Ásgeirsson formaður GR ávarp en faðir hans, Ásgeir Ólafsson, var einn af stofnendum Golfklúbbs Ísog óx sumum í augum að fara alla leiðina þangað til þess að leika golf og menn urðu að útbúa sig með nesti og nýja lands á sínum tíma og var hann um árabil einn af fremstu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

123

kylfingum landsins. “Við erum hér í dag að hefjast handa á stórvirki, hinum nýja golfskála Golfklúbbs Reykjavíkur.

– Þetta er mikill áfangi, sem kosta mun 3 – 4 millj. króna.

Takmark þetta hefur kostað okkur margra ára undirbúning, en við teljum það ekki eftir – við minnumst þeirra sem fluttu landinu þessa göfugu íþrótt og þökkum þeim brautryðjendastarfið.”Morgunblaðið 13. maí 1964 bls.

26-27. Valtýr Albertsson læknir, einn af frumkvöðlum golfíþróttarinnar á Íslandi, tók fyrstu skóflustungu byggingarinnar. Síðan hófust byggingaframkvæmdir af fullum krafti og var húsið orðið fokhelt um haustið en töluverðan tíma tók að fullgera það. Mest um vert var að fljótlega fengu kylfingar sem lögðu leið sína í Grafarholtið aðstöðu til þess að geyma golfdótið sitt og gátu keypt sér veitingar.

Akureyringar færa sig til fjalla Á sama tíma og félagar í Golfklúbbi Reykjavíkur unnu hörðum höndum að því að koma sér upp velli og skála var mikil gerjun í golfvallarmálum á Akureyri. Svo sem fram hefur komið höfðu kylfingar nyrðra unað vel hag sínum á vellinum við Þórunnarstræti og þótt þeir gerðu sér grein fyrir því að einhverntímann kæmi að því að þeim yrði ekki vært þar lengur þá var það þeim mikið áfall hversu skjótt það gerðist. Það var sárabót að á árinu 1964 festi Akureyrarbær kaup á jörðinni Jaðri með það í huga að þar yrði athafnasvæði Golfklúbbs Akureyrar til frambúðar. Á stjórnafundi í GA í nóvember 1964 var ákveðið að fá þá Magnús Guðmundsson golfkennara og Júlíus Sólnes verkfræðing til þess að vinna teikningar að fyrirhugðum velli “og gera það sem allra fyrst.”Frímann Gunnlaugursson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára, Akueyri 1985, bls. 64.

Mikill áhugi var á golfvallarmálinu meðal kylfinga á Akureyri sem m.a. mátti sjá á aðalfundi klúbbsins árið 1965 en á hann mættu nánast allir virkir félagar í klúbbnum. Þar var rætt fram og aftur um Jaðar og voru sumir svo bjartsýnir að telja að unnt yrði að koma þar upp 18 holu velli á tiltölulega skömmum tíma en aðrir mölduðu í móinn og sögðu að til þess að slíkt yrði mögulegt þyrfti félögum í klúbbnum að fjölga verulega.

Aðalfundurinn fól stjórn klúbbsins að vinna að undirbúningi málsins og haustið 1965 lét hún gera framkvæmdaog kostnaðaráætlun fyrir gerð níu holu vallar að Jaðri. Var búist við því að kostnaður við frumframkvæmdirnar yrði um 130 þúsund krónur en svo mikla peninga átti klúbbu-

124

rinn vitanlega ekki til. En á snæri hans hljóp. Akureyrarbær ákvað að veita 200 þúsund krónum til golfvallargerðarinnar og þótti GA – mönnum ástæða til þess að fjalla sérstaklega um velvild bæjarfélagsins á aðalfundinum árið 1966. Gerði bærinn raunar gott betur því á árinu 1967 veitti hann 250 þúsund krónum til framkvæmdanna að Jaðri og þegar það nálgaðist að völlurinn kæmist í stand lagði bæjarfélagið enn til rausnarlegt framlag. Má segja að afstaða Akureyrarbæjar og framlög hans yrðu öðrum bæjarfélögum leiðarljós þegar golfklúbbar fóru að banka upp á hjá þeim og biðja um aðstoð.

Framkvæmdir við Jaðarsvöllinn hófust um miðjan september 1966 og sagði þá í fréttum að Golfklúbbur Akureyrar ætlaði að gera þarna 18 holu völl “væntanlega þann fullkomnasta á landinu.”Dagur 21. september 1966. Í tilefni upphafs framkvæmdanna var efnt til samkomu á Jaðarsvæðinu þar sem Páll Halldórsson, formaður GA, flutti ávarp, lýsti fyrirhugðum framkvæmdum og notaði einnig tækifærið til þess að minnast 30 ára afmælis GA. Síðan tók einn elsti og virkasti félaginn í GA, Helgi Skúlason augnlæknir, fyrstu skóflustunguna og að þeirri athöfn lokinni “hófu vélar þeirra bræða Baldurs og Gísla Sigurðssona starf, samkvæmt samningi þar um.”Sama heimild.

Og það var mikill hugur í GA – mönnum. Skömmu eftir að framkvæmdir hófust birtist grein í Akureyrarblaðinu Degi þar sem H.G. (væntanlega Hafliði Guðmundsson) fjallaði um fyrirhugaðan völl og golf á Akureyri.

Um Jaðarsvöllinn segir hann: “Verður það mikið verk og dýrt. Er hér um að ræða eitt hið skemmtilegasta vallarstæði og mun þetta að lokum verða bezti golfvöllur á landinu.” Í greininni er þó kvartað yfir því að virkir félagar í klúbbnum séu ekki nema 60 – 70. “...væri óskandi að bæjarbúar kynntu sér golfið meira en nú er og dæmdu það ekki ómerkilegt án þess að kynna sér staðreyndir betur en margir gera nú.” Tækifærið var einnig notað til þess að brýna Akureyringa og bent á að “helmingi minni bæir, eins og Keflavík, er búinn að byggja upp golfvöll hjá sér á 2 – 3 árum að mestu úr óræktuðu landi og kvarta ekki.”

H.G. Frá Golfklúbb Alureyrar, Dagur 14. október 1966.

Unnið var af kappi að framkvæmdum að Jaðri og kom fram á stjórnarfundi í GA 5. apríl 1967 að búið væri að vinna fyrir 250 þúsund krónur og hefði klúbburinn orðið að taka lán til framkvæmdanna. Haustið 1967 var gengið endanlega frá samningi milli klúbbsins og Akureyrarbæ-

Horft frá upphafsteignum á eldri helmingi Jaðarsvallar yfir á 9. flötina. Myndin var tekin á Landsmótinu 1979.

Ljósmynd: Ljósmyndasafn GA.

jar um vallarsvæðið. Áfram var haldið við vallargerðina á árunum 1968 og 1969 og fór þá að sjá fyrir endann á því markmiði að ljúka við níu holu völl. Áformað hafði verið að gera endurbætur á gamla bænum á Jaðri og breyta honum í klúbbhús en þær framkvæmdir voru látnar sitja á hakanum meðan á vallarframkvæmdunum stóð. Og 1970, fjórum árum eftir að framkvæmdirnar hófust var þeim lokið og í tilefni þess haldið fjölmennt vígslumót. Allan tímann sem framkvæmdir við Jaðarsvöllinn stóðu yfir var völlurinn við Þórunnarstræti notaður og var ákveðið að halda honum opnum enn um sinn þótt nýi völlurinn væri kominn til sögunnar.

Landvinningar í Vestmannaeyjum Vestmannaeyingar létu heldur ekki deigan síga. Á golfþinginu 1961 var ákveðið að Íslandsmótið 1962 færi fram í Eyjum. Sami annmarki var á vallarmálum þar og þegar mótið fór þar fram árið 1959 – golfvöllurinn var aðeins sex holur en forráðamenn Golfklúbbs Vestmannaeyja höfðu fullvissað fulltrúa á golfþinginu um að málinu yrði bjargað, rétt eins og þá. En nú var munurinn sá að ætlunin var að leigja ekki það land sem nauðsynlegt

var vegna stækkunar vallarins, heldur freista þess með einhverjum ráðum að fá það keypt þannig að völlurinn yrði níu holur til frambúðar. Þarna var um að ræða ræktuð tún og eigendur þeirra sem voru fjórir voru ekkert sérstaklega spenntir að láta þau af hendi, jafnvel þótt peningagreiðsla væri boðin. Um það hvernig kaupin gerðust á Eyrinni fjallar Sigurgeir Jónsson í bók sinni um Golfklúbb Vestmannaeyja 70 ára og segir m.a.: “Í þessum samningaumleitunum kom sér vel að hafa mann með diplómatíska hæfileika, þar sem var formaðurinn, Lárus Ársælsson. Mun það ekki hafa verið síst fyrir hans framgöngu sem tókst að fá þetta land keypt.

Meðal þessara túneigenda voru Björn á Kirkjulandi og erfingjar Gísla Magnússonar í Skálholti. Munu þeir samningar hafa gengið nokkuð snurðulítið. Öllu erfiðar var að eiga við landeigendur að svæðinu þar sem nú er 4. braut, sem nefnist Langa. Það var dánarbú Gunnars Ólafssonar á Tanganum sem átti þetta svæði. Á þessum árum andaði heldur köldu milli stærstu útgerðaraðilanna í Eyjum og Tangamenn voru ekkert ginnkeyptir fyrir því að fara að láta Sælana, eins og Ársæll Sveinsson og synir hans voru yfirleitt kallaðir, fara að fá land. Í huga þeirra Tanga-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

125

Á þeim gamla Ráshópur á gamla vellinum í Reykjavík vorið 1962. Frá vinstri: Sveinn Snorrason, Hjálmar Vilhjálmsson, Pétur Björnsson og Arnkell Guðmundsson.

Ljósm: Óþekktur/Myndasafn Arnkels Guðmundssonar.

Bæjarkeppni á nýja vellinum í Grafarholti 1965

Klúbbakeppni GR/GV 1965. Fremri röð: Ólafur Hafberg GR, Jón Haukur Guðlaugsson GV, Hafsteinn Þorgeirsson GR, Arnkell B. Guðmundsson GR. Aftari röð: Gunnar Þorleifsson GR, Helgi Jakobsson GR, Sverrir Einarsson GV, Pétur Björnsson GR, Sveinn Ársælsson GV, Hallgrímur Þorgrímsson GV, Jóhann Eyjólfsson GR, Skarphéðinn Vilmundarson GV, Ingólfur Isebarn GR, Ólafur Ágúst Ólafsson GR, Helgi Eiríksson GR, Lárus Ársælsson GV, Leifur Ársælsson GV, Viðar Þorsteinsson GR, Atli Aðalsteinsson GV, Ólafur Loftsson GR, Sveinn Þórarinsson GV, Hermann Magnússon GV, Júlíus Snorrason GV.

126

manna voru Sælarnir og golfklúbburinn eitt og hið sama og þeir töldu líkur á að þarna væru Sælarnir að reyna að ná í landsvæði fyrir sjálfa sig. Lárus var vel meðvitaður um þetta og beitti sér því ekki sjálfur í þeim samningum heldur fékk aðra úr stjórninni til að sjá um þau samningamál, þar á meðal Sverri Einarsson.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár 1938 – 2008. Vestmannaeyjar 2008, bls. 50-51.

Um það bil mánuði fyrir Íslandsmótið fékkst niðurstaða.

Golfklúbburinn gerði þá tuttugu þúsund króna tilboð í landið og var því tekið. Þar með hafði klúbburinn náð yfirráðum yfir nær öllu því landi sem þurfti fyrir níu holu golfvöllinn. Var ekki beðið boðanna að gera nýju holurnar leikhæfar fyrir mótið. Hlaðnir voru teigar, túnin þar sem brautirnar lágu voru snöggslegin með þeim vélakosti sem fyrir hendi var og mikið verk var unnið við að gera flatir. Allt þetta starf svo og annað það sem gera þurfti við völlinn í Eyjum var unnið í sjálfboðastarfi. Var völlurinn í góðu ástandi þegar mótið hófst en keppendur á því voru hvorki fleiri né færri en 76 talsins. Þótt mikilverðum árangri væri náð með kaupunum landa var björninn samt ekki unninn. Svo sem fram hefur komið áður missti golfklúbburinn hluta vallar síns árlega undir þjóðhátíðina í Vestmannaeyjum og voru þær brautir vart leikhæfar í heilan mánuð á hverju sumri. Því var það baráttumál að fá aukið landrými og hætta notkun þess lands sem var á þjóðhátíðarsvæðinu. Á aðalfundi klúbbsins 1966 var samþykkt ályktun þar sem skorað var á stjórn klúbbsins að vinna að því að fá aukið “jarðnæði til golfiðkana og að gert verði ráð fyrir vellinum í því skipulagi sem nú er unnið að á vegum bæjarfélagsins.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár 1938 – 2008, Vestmannaeyjum 2008, bls. 62. Þessi ályktun var afgreidd til bæjarstjórnarinnar en þá var einn félagi í golfklúbbnum, Magnús H. Magnússon, orðinn bæjarstjóri og töldu golfklúbbsmenn sig því eiga þar hauk í horni. Áfram var unnið að því að fá nýtt land annað hvort keypt eða leigt fyrir golfvöllinn og varð nokkuð ágengt í þeim málum. Í ágústmánuði 1966 voru í fyrsta sinn notaðar þrjár nýjar brautir og þar með stigið fyrsta stóra skrefið að breyta vellinum þannig að “þjóðhátíðarholurnar” yrðu teknar úr notkun. Sumarið 1967 voru enn gerðar breytingar á vellinum og brautir þá færðar til. Það sumar urðu einnig þau tímamót hjá GV að í fyrsta sinn réð klúbburinn vallarstjóra á launum til starfa og var aðalverkefni hans að sjá

um slátt og umhirðu vallarins. Ákveðið var að Íslandsmótið árið 1968 færi fram í Vestmannaeyjum og eins og alltaf kallaði það bæði á framkvæmdir og umbætur. Um þessar mundir var fjárhagur klúbbsins orðinn mjög erfiður enda hafði miklum peningum verið varið til kaupa og leigu á landi. Aldrei þessu vant heyrðust því raddir meðal klúbbfélaga að Vestmannaeyingar væru ekki í standi til þess að taka að sér svo veigamikið mót sem Íslandmótið var orðið. Þær voru þó kveðnar niður og miklu bjargaði að í fyrsta sinn í þrjátíu ára sögu klúbbsins fékk hann nú framlag frá Vestmannaeyjabæ og var það hið rausnarlegasta eða 89 þúsund krónur. Enn var ráðist í framkvæmir og að þeim loknum var skipulag vallarins komið í það horf sem haldist hefur að mestu síðan. Ljóst var að næsta stórverkefni í Vestmannaeyjum yrði að reisa nýjan golfskála, ekki aðeins vegna þess að gamli skálinn væri orðinn of lítill heldur einnig vegna þess að breytingarnar á vellinum gerðu það að verkum að hann var orðinn úrleiðis. Þótt nokkrar ölduhreyfingar væru í golfstarfinu í Vestmannaeyjum á sjöunda áratugnum verður ekki annað sagt en að það hafi verið þróttmikið þegar á heildina er litið. Í hópi afrekskylfinga GV voru að verða kynslóðaskipti.

Einn helsti afreksmaður klúbbsins til margra ára og raunar forystumaður hans á flestum sviðum, Sveinn Ársælsson, lést á góðum aldri 3. febrúar 1968. Heiðruðu Eyjamenn minningu hans með því að efna til minningarmóts um hann. Bræður hans héldu uppi merkinu en til sögunnar voru einnig að koma ungir og bráðefnilegir kylfingar. Má segja að golfið hafi lotið sömu lögmálum og aðrar íþróttagreinar í Eyjum. Þar var alltaf hópur afreksmanna og þegar fór að draga af þeim eldri tóku þeir yngri við af fullum krafti.

Eisenhower mótið eina tækifærið Eftir hina sögulegu för Íslendinga 1958 á heimsmeistaramót áhugamanna í golfi til St. Andrews í Skotlandi voru tilfinningar manna blendnar þegar rætt var um möguleika á þátttöku í mótum erlendis. Heimsmeistaramótið sem farið var að kenna við Dwight David Eisenhower Bandaríkjaforseta eftir að hann gaf til þess bikar var haldið annað hvert ár. Þótt íslenskir kylfingar hefðu ekki sótt frægð né frama í fyrsta mótinu sem þeir tóku þátt í blundaði undir niðri hjá sumum bestu kylfingum landsins sú von að komast á mótið, keppa þar og sjá bestu kylfinga

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

127

Magnús Guðmundsson með langt pútt á mótinu í Eyjum árið 1964.

Ljósmynd: Viðar Þorsteinsson. Myndasafn Viðars Þorsteinssonar.

heimsins í röðum áhugamanna leika listir sínar.

Mótið var haldið í Bandaríkjunum árið 1960 og í Japan árið 1962. Í hvorugt skiptið leiddi stjórn GSÍ að því hugann að senda þangað keppendur, hvað þá meira. Kostnaður við slík langferðalög voru hugsanlegum þátttakendum algjörlega ofviða. En árið 1964 bar hins vegar betur í veiði. Mótið skyldi fara fram í Róm dagana 3. – 11. október. Á stjórnarfundi í GSÍ 15. febrúar var ákveðið að kanna hvort vilji klúbbanna stæði til að senda þátttakendur þangað.Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 15. febrúar 1964. Og á golfþinginu sem haldið var í Vestmannaeyjum 8. júlí flutti stjórnin svo tillögu um að fjórir menn yrðu sendir til keppninnar og var hún samþykkt samhljóða. Fundgerðarbók Golfsambands Íslands 8. júlí 1964.

Um sumarið kom svo að því að velja þátttakendur til fararinnar. Golflúbbur Reykjavíkur sendi stjórn GSÍ tillögu um þá Óttar Yngvason, Pétur Björnsson, Jóhann Eyjólfsson og Ólaf Ág. Ólafsson. Frá öðrum klúbbum heyrðist ekki og þótti undarlegt að Akureyringar skyldu ekki gera tillögu um Magnús Guðmundsson en talið var að hann ætti öðrum íslenskum kylfingum fremur möguleika á að standa sig vel í mótinu. “Mættir eru sammála um að gefa Magnúsi kost á því að fara sem fyrsti maður, ef hann

128

óskar þess, með þeim skilyrðum sem sett voru á golfþinginu fyrir þátttöku.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 9. ágúst 1964 Eftirgrennslanir stjórnar GSÍ leiddu í ljós að það hafði einfaldlega farist fyrir hjá Akureyringum að tilnefna menn til Rómarfararinnar. Kom fram beiðni um að þeir Magnús og Gunnar Sólnes yrðu valdir og ákvað stjórnin “... eftir atvikum að viðurkenna rétt Gunnars Sólness og Magnúsar Guðmundssonar til þess að teljast til umsækjenda, enda þótt umsókn þeirra vegna hafi borist eftir að umsóknarfresturinn er liðinn. Þó verður að átelja þann drátt sem orðið hefur á þessu og stjórnin leggur til að í framtíðinni verði slíkir tilkynningadrættir látnir varða við réttindamissi.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 16. ágúst 1964. Þegar kom að því að velja menn til fararinnar þóttu tveir menn sjálfsagðir: Magnús Guðmundsson og Óttar Yngvason en ákveðið var að efna til úrtökumóts fyrir hina umsækjendurna fjóra. Til þess kom þó ekki þar sem þeir Ólafur Ág. Ólafsson og Jóhann Eyjólfsson drógu sig í hlé. Sveitin sem hélt í suðurferðina var því skipuð þeim Magnúsi Guðmundssyni, Óttari Yngvasyni, Gunnari Sólnes og Pétri Björnssyni. Sverrir Einarsson var valinn fararstjóri og Stefán Árnason fenginn til þess að verða

fulltrúi Golfsambands Íslands á þingi alþjóðasambandsins (W.A.G.C) sem haldið var í tengslum við mótið. Þótt sjóðir Golfsambands Íslands væru rýrir var ákveðið að styrkja keppendur um tvö þúsund krónur á mann. Auk þess var gengið í að útvega styrki frá Íþróttasambandi Íslands og fleiri aðilum vegna ferðarinnar. Rétt eins og þegar haldið var til Skotlands árið 1958 urðu þó þátttakendur að greiða meginhluta kostnaðarins úr eigin vasa og stóðu Íslendingar að þessu leyti höllum fæti.

“Eins og áður segir, var framkvæmd öll með miklum myndugleika, en þó bar á einn skugga gagnvart okkur Íslendingum, en það var hinn mikli kostnaður, sem var þessu samfara. Ég nefni Íslendinga sérstaklega, því ég hleraði hjá aðilum, sem þarna voru, að flestir keppendur annarrra þjóða þurftu lítinn persónulegan kostnað að bera af þátttöku sinni.”Sverrir Einarsson: Rómar – reynsla, Kylfingur 1. tbl. 1965.

Sjá Róm og ... Á tilsettum tíma voru Íslendingarnir mættir á Olgiata - golfvöllinn í Róm. Þar gat að líta. Einkum þótti þeim æfingasvæðið glæsilegt en þar voru víðáttumikil svæði með allskonar merkingum, sandglompum og púttvöllum.

Fengu menn að æfa sig þarna í fjóra daga áður en mótið hófst og nýttu Íslendingarnir sér það óspart.

Svo hófst keppnin. Fyrirkomulag hennar var þannig að leikinn var höggleikur og spilaðar átján holur á dag í fjóra daga. Þrír bestu í hverri sveit töldu dag hvern og réði samanlagður höggafjöldi röð þátttökuþjóðanna. Skemmst er frá því að segja að Íslendingunum gekk ekki vel.

Einkum reyndust þeim sandglompurnar þungar í skauti og kom fyrir að þeir þyrftu mörg högg aðeins til þess að komast upp úr þeim. Þá voru brautirnar lengri og erfiðari en menn áttu að venjast frá stuttu golfvöllunum á Íslandi.

Svo fór að Íslendingar urðu næstneðstir í keppninni – skutu aðeins Uruguay aftur fyrir sig. Þótt vitað væri fyrirfram að við ramman reip yrði að draga þótti þetta engan veginn ásættanlegur árangur og raun mikil vonbrigði þar sem menn héldu að Íslendingum hefði fleygt verulega fram í íþróttinni. Þátttakendurnir fjórir luku þó upp einum rómi um að til Rómar hefðu þeir sótt dýrmæta reynslu og þekkingu. Þá helsta að ekki þýddi að fara í slíkt mót án meiri undirbúnings og þjálfunar.

Sverrir Einarsson sem var fararstjóri hópsins skrifaði síðar langa grein í blaðið Kylfing sem hann kallaði “Rómar – reynsla”. Þar ræddi hann m.a. um stöðu íslenskra kylfinga í golfsamfélagi þjóðanna og leitaði skýringa á því að frammistaðan varð ekki betri en raun bar vitni. Benti hann m.a. á að íslenskir kylfingar stunduðu íþróttina af minni alvöru en flestir aðrir. “Algengast er að menn mæti til iðkunar þessarar íþróttarar eingöngu í þeim tilgangi að þeysast um völlinn þveran og endilangan og afgreiða svo og svo margar holur, sex, tíu eða 18 eftir atvikum. Þetta er einnig ofur eðlilegt þar eð enginn þeirra golfklúbba sem lengst hafa starfað og átt hafa yfir að ráða sæmilegum golfvöllum hafa gert ákveðnar tilraunir til að hvetja menn til kerfisbundinna æfinga, með því að skapa til þess sæmilega aðstöðu.”Sverrir Einarsson: Rómar – reynsla.

Kylfingur 1. tbl. 1965. Þá taldi Sverrir það algjörlega nauðsynlegt að sandglompur yrðu settar upp á íslenskum golfvöllum: “Þá ber ekki síður að benda á nauðsyn þess að koma fyrir “bunkerum” á viðeigandi stöðum, því að slík fyrirbæri spila hreint ekki svo litla rullu í golfleik þeirra útlendinga. Tel ég vonlítið um stórstígar framfarir okkar manna á erlendum vettvangi, ef ekki er undinn bráður bugur að byggingu slíkra torfæra.”Sama heimild. Í lok greinar sinnar velti Sverrir því fyrir sér hvort Íslendingar ættu að sækja golfmót á borð við Eisenhower – keppnina: “Hjá sumum hefur komið fram sú skoðun, að eins og málum sé háttað hjá okkur nú sé íþróttin á því stigi að við séum ekki frambærilegir þátttakendur. Að okkar vettvangur sé miklu fremur Norðurlöndin og meginland Evrópu. Þar sé um ýms mót að ræða, sem okkur standi nær að taka þátt í, meðan við séum að öðlast meiri reynslu. Vissulega er æskilegt að íslenzkum kylfingum gefist kostur á að taka þátt í fleiri mótum á erlendum vettvangi, og ber að stuðla að því. En hins vegar sé ég ekki, að fenginni reynslu frá síðasta móti, að þangað eigum við ekki erindi. Við þurfum aðeins að taka þetta mál fastari tökum, gera okkur grein fyrir því, að mót þetta er merkilegra en svo, að kastað sé til höndunum með undirbúning.”Sama heimild.

Lagt í langferð Þótt ekki gengi betur í Róm en raun bar vitni var samt ekki bilbugur á mönnum. Eisenhower – mótið var raunar eina stórmótið sem íslenskir kylfingar höfðu greiðan að-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

129

Íslenski landsliðshópurinn sem hélt til Rómar á heimsmeistaramótið 1964. Frá vinstri: Sverrir Einarsson liðsstjóri, Pétur Björnsson, Magnús Einarsson, Gunnar Sólnes og Óttar Yngvason.

gang að og með þátttöku í því giltu sömu viðhorf og alltaf þegar kylfingar halda út á golfvellina – að vonandi gangi betur nú en síðast. Golfsamband Íslands ákvað að gera allt sem í þess valdi stóð til þess að standa betur að þáttöku Íslands í mótinu 1966 en gert hafði verið í Rómarmótinu. Þá var einkum hugað að því að afla fjármuna í tíma og auðvelda væntanlegum þátttakendum þar með að komast. Gallinn var sá að mótið fór að þessu sinni óralangt í burtu, í Mexikó.

Golfsamband Íslands hafði öll spjót úti ekki aðeins í fjáröflun heldur einnig í undirbúningi keppenda. Settar voru reglur um val keppenda sem grundvölluðust á árangri þeirra í mótum sumarsins 1966 og þurftu þeir að keppa í ákveðnum fjölda móta til þess að eiga möguleika á að verða valdir til fararinnar. Var klúbbunum tilkynnt þessi ákvörðun stjórnarinnar og þeir beðnir um að fylgjast með sínum bestu kylfingum og tilkynna árangur þeirra til stjórnarinnar. Einnig var rætt um þann möguleika að fá erlenda kylfinga hingað til keppni en af því gat þó ekki orðið, aðallega vegna kostnaðar. Fundargerðarbók Golfsambands Ísland 8. desember 1965. Stofnaður var sérstakur utanfararsjóður og sópað út í öll horn í leit að styrkjum og framlögum. Meira að segja var haft fyrir því að skrifa háttvirtu alþingi og fara fram á fjárveitingu

130

á fjárlögum upp á 75 þúsund krónur. Fundagerðarbók Golfsambands Íslands 17. nóvember 1965. Ekki virðist því bréfi hafa verið svarað, hvað þá meira. Íþróttasamband Íslands veitti hins vegar Golfssambandinu góðan stuðning, 14.520 krónur og að auki 3.872 krónur í styrk til þess að senda fulltrúa á alþjóðaþingið. Þá fékkst einnig fjárstuðningur frá Íþróttabandalagi Reykjavíkur. Eftir að þátttakendur höfðu verið valdir afhentu klúbbar þeirra sambandinu einnig peninga til stuðnings förinni og að auki var efnt til styrktarmóta þar sem þátttökugjöld runnu til Mexikóferðarinnar. Þegar upp var staðið hafði safnast svo álitleg upphæð að hver og einn þátttakandi fékk 10.600 króna styrk til ferðarinnar. Dugði það þó skammt svo sem sjá má af því að fargjaldið á mann var rösklega átján þúsund krónur. Enn urðu þátttakendur því að draga upp pyngju sína og greiða úr henni djúgar fjárhæðir.

Nokkuð var sjálfgefið hvaða fjórir kylfingar völdust til fararinnar. Það voru þeir Magnús Guðmundsson frá Akureyri, Suðurnesjamaðurinn Þorbjörn Kjærbo og Reykvíkingarnir Óttar Yngvason og Ólafur Bjarki Ragnarsson. Fararstjóri í langferðinni var Ólafur Ág. Ólafsson.

Keppnin í Mexikó fór fram seinni hluta októbermánaðar. Í hvorugt fyrri skiptanna sem Íslendingar höfðu farið til slíks móts var nánast ekkert fjallað um ferðina og árangur keppenda í íslenskum blöðum. Nú brá út af vananum þar sem Morgunblaðið reyndi að fylgjast með mótinu og birti frétt eftir fyrsta daginn þar sem sagði að Íslendingunum hefði gengið illa, nema Magnúsi Guðmundssyni sem leikið hefði á 76 höggum eða aðeins 4 höggum yfir pari vallarins. Þótti það óneitanlega vel af sér vikið og vakti vonir um að a.m.k. honum myndi vegna vel í keppninni.

En því miður. Það sanna kom í ljós – Magnús hafði leikið á 86 höggum og því verið óralangt á eftir þeim bestu.

Að þessu sinni var útkoman svipuð og í fyrri mótunum. Íslendingar urðu aftarlega á merinni. Þrjú bestu skor hvers dags voru reiknuð. Samanlagður höggafjöldi Íslendinga í mótinu var 1.024 högg og aðeins Dóminikanska lýðveldið með 1.031 högg og Portó Ríkó með 1.070 högg voru neðar á töflunni. Mikill munur var á getu liðanna sem þarna reyndu með sér. Ástralar unnu sigur en sú Norðurlandaþjóð sem var næst fyrir ofan Íslendinga voru Danir sem lentu í sjötta neðsta sætinu en léku þó samtals á 54 höggum minna en Íslendingarnir. Skor Íslendinganna í mótinu var: Magnús Guðmundsson 86 – 80 – 85 – 79 Óttar Yngvason 88 - 83 – 85 - 85 Ólafur Bjarki 88 – 88 Sverrir Einarsson.

– 96 – 91 Þorbjörn Kjærbo 98 – 94 – 88 – 89 Eftir á urðu nokkrar umræður um réttimæti þess að senda íslenska golflandsliðið í svo langa og dýra ferð. Heyrðust raddir um að betur hefði verið heima setið en af stað farið. Á golfþinginu 1967 flutti Ólafur Ág. Ólafsson skýrslu um Mexikóförina og taldi hana hafa verið bæði góða og árangursríka að því leyti að keppendurnir hefðu öðlast dýrmæta reynslu sem kæmi þeim og öðrum til góða í framtíðinni. Hefðu keppendurnir vakið töluverða athygli og ferðin í heild verið góð landkynning. Fundargerðarbók

Golfssambands Íslands 14. ágúst 1967.

Sólin, hitinn og glompurnar erfiðar viðfangs í Madrid Ekki kom einu sinni til álita að senda keppendur á næsta Eisenhower – mót sem fram fór í Ástralíu. Enginn hefði haft efni á að eyða tíma og peningum í svo langa ferð.

Menn urðu að láta sér það nægja að fylgjast með stopulum fréttum af mótinu sem Bandaríkjamenn unnu næsta örugglega. Neðstu þjóðirnar voru hinar sömu og áður og skor þeirra heldur bágborið miðað við þær bestu.

En árið 1970 var aftur lag. Þá fór keppnin fram í Madrid á Spáni í september. Golfsambandið ákvað að senda tilkynningu um þátttöku og þótt töluverður spenningur væri fyrir mótinu meðal íslenskra kylfinga var hann þó minni en þegar Mexikóferðin var á döfinni. Enn og aftur var fjáröflun helsta vandamálið í undirbúningnum. Golfsambandið lagði til peninga úr sjóðum sínum sem þó voru ekki burðugir og farnar voru sömu leiðir og fyrr í útvegun styrkja. Þá var efnt til happdrættis og átti ágóðinn af því að renna í það sem kallað var utanfararsjóður. Ávinningur af happdrættinu varð hins vegar miklu minni en vonast var eftir og var því m.a. kennt um að vinningar í því voru eingöngu golfvörur sem leiddi til þess að þeir sem ekki höfðu áhuga á íþróttinni voru ekki mjög fúsir að kaupa miða.

Strax í ársbyrjun var valinn 12 manna úrtakshópur og var valið tilkynnt viðkomandi golfklúbbum og þeir beðnir um að fylgjast með umræddum kylfingum, svo og öðrum sem kæmu til greina.Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 9. febrúar 1970. Tæpum mánuði fyrir mótið voru fjórir menn valdir í keppnisliðið: Suðurnesjamennirnir Þorbjörn Kjærbo og Jóhann Benediktsson, Gunnlaugur Ragnarsson úr GR og Þórarinn B. Jónsson frá Akureyri.

Jóhann Eyjólfsson var fenginn til að vera fararstjóri og auk þess var Páll Ágeir Tryggvason nýr forseti GSÍ í hópnum og sat hann þing alþjóðasambandsins sem haldið var samhliða keppninni.

Nú var áhugi fjölmiðla á golfíþróttinni orðinn það mikill að þeir létu sig valið á landsliðinu varða og endurspegluðu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

131

í leiðinni umræður meðal kylfinga. Þeir Þorbjörn og Jóhann þóttu raunar sjálfsagðir en bent var á það að Einar Guðnason og Gunnar Sólnes hefðu verið jafnverðugir og hinir tveir og ekki hefði það heldur sakað að Golfsambandið hefði valið þann kost að velja einhverja af þeim ungu og bráðefnilegu kylfingum sem voru að koma fram á sjónarsviðið og voru þá einkum nefnd nöfn þeirra Ólafs Skúlasonar og Lofts Ólafssonar. Tíminn 23. ágúst 1970.

Ferð landsliðsins til Spánar varð engin frægðarför frekar en hinar þrjár fyrri. Leikið var á Puerto de Hirro golfvellinum í Madrid og við allt aðrar aðstæður að etja en á íslenskum golfvöllum. Í fyrsta lagi var völlurinn 6.340 metra langur – miklu lengri en vellirnir á Íslandi - og í öðru lagi voru sandglompur út um allt og sumar flatirnar bókstaflega girtar slíkum hindrunum. En erfiðastur var samt hitinn. Þá daga sem mótið stóð gekk hitabylgja yfir á Spáni og jafnvel menn frá þeim löndum sem áttu miklum hitum að venjast voru að niðurlotum komnir eftir að hafa gengið átján holurnar, hvað þá Íslendingarnir. Kvað svo rammt að hita og sól að Þorbjörn Kjærbo fékk sólsting og var veikur síðasta keppnisdaginn. Lét hann sig þó hafa það að spila en var ekki sjálfum sér líkur.

Eftir á höfðu menn það að segja að vellirnir á Íslandi væru nánast eins og barnaleikvellir í samanburði við völlinn í Madrid. Það sem Sverrir Einarsson hafði fjallað um í grein sinni fjórum árum fyrr “bönkera – bölið” hafði þó mest áhrif á skor Íslendinganna. Þótt menn hefðu reynt að æfa sig fór svo að allir lentu í því að fá mörg aukahögg úr glompunum.

Keppnisfyrirkomulagið var hið sama og áður. Leikinn var 18 holu höggleikur fjóra daga í röð og daglega taldi skor þriggja bestu. Árangur Íslendinganna varð raunar eins og efni stóðu til, jafnvel verri því þeir höfnuðu í neðsta sæti í mótinu. Léku á nokkrum höggum fleiri en þær tvær þjóðir sem urðu næstar fyrir ofan þá, Pakistan og Guatemala. Skor Íslendinganna var sem hér segir: Þorbjörn Kjærbo Gunnlaugur Ragnarss.

Jóhann Benediktsson Þórarinn B. Jónsson

84 – 80 – 85 – 92 85 – 89 – 80 – 80 93 – 90 – 90 – 94 95 – 86 – 94 – 94

Ekki þykir það góð latína þegar íslenskir íþróttamenn skipa neðsta sætið í keppni þjóða og þótti mörgum landa-

132

num ferð kylfinganna á Madridarmótið snautleg. Var m.a. fundið að því að Íslendingar, einir þjóða, hefðu ekki haft þjálfara með til keppninnar en í sparnaðaskyni sat Þorvaldur Ásgeirsson sem verið hafði þjálfari keppenda heima. Ýmislegt annað var upptalið: “Vafalaust hefur þessi keppni verið lærdómsrík fyrir fjómenningana, en vonandi hefur Golfsambandið líka eitthvað lært á henni og þá sérstaklega í sambandi við uppbyggingu á landsliði framtíðarinnar.

Hér á landi er mikið úrval af efnilegum unglingum sem verður að koma í keppni erlendis og þá helzt í Evrópu og á Norðurlandamót. En með því að senda þá í slíka keppni er kannski smávon um að Íslandi verði ekki í neðsta sæti í HM – keppni í framtíðinni.”klp. Ísland í 36. sæti af 36 í HM – keppninni í golfi. Vaknar Golfsambandið af dvalanum eftir þessa ferð. Tíminn 3. október 1970.

Aðild að erlendum samtökum Sem fyrr greinir hafði Ísland gerst aðili að World Amateur Golf Counsil – alþjóðasamtökum áhugamanna þegar á árinu 1958. Samskipti við sambandið voru þó ekki mikil önnur en þau að Íslendingar greiddu árgjald til samtakanna og fengu í staðinn þátttökurétt í Eisenhowermótunum og að auki ýmis gögn og upplýsingar sem ekki nýttust þó mikið. Hins vegar voru menn á einu máli um nauðsyn þess að Íslendingar ætti aðild að erlendum samtökum golfíþróttarinnar – nóg var einangrunin samt. Öðru hverju bárust Golfssambandinu fyrirspurnir erlendis frá, m.a. hvort leikið væri golf á Íslandi og ef svo væri á hvaða vegi íþróttin væri stödd. Dæmi um slíkt: “Borist hafði bréf frá japönsku tímariti þar sem farið var fram á myndir og upplýsingar um golf á Íslandi. Var Kristjáni Torfasyni falið að afla téðra gagna og reynast Japönum hinn þarfasti.”Fundargerðarbók Golfssambands Íslands 22. febrúar 1963. Öðru hverju bárust Golfssambandinu svo beiðnir um að senda merki eða fána sambandsins til ýmissa félagasamtaka erlendis og var reynt að verða við slíkum óskum eftir því sem mögulegt var.

Stofnuð höfðu verið samtök golfíþróttarinnar á Norðurlöndum, Scandinavian Golf Union, SGU. Aðild

að þeim áttu Svíþjóð, Danmörk og Noregur. Ekki hafði verið haft fyrir því að hafa samband við Íslendinga og bjóða þeim aðild að samtökunum en að mati Golfsambandsins þótti líklegt að Norðurlandasamtökin gæti verið góður vettvangur til þess að koma á samskiptum bæði á félagslega- og íþróttalega sviðinu. Á stjórnarfundi í GSÍ í febrúar 1963 var tekin sú ákvörðun að sækja um aðild að SGU. Síðan kom í ljós að þar fór stjórnin dálítið frammúr sér þar sem talið var að samþykkt golfþings þyrfti til að sækja um slíka aðild.

Í tengslum við Eisenhowermótið í Madrid 1970 höfðu þeir Páll Ásgeir Tryggvason forseti GSÍ og Jóhann Eyjólfsson samband við forseta Golfsambands Evrópu, European Golf Association, EGA. Eftir viðræður þeirra var tekin sú ákvörðun að Golfsambandið sækti um aðild að sambandinu og skrifaði Páll umsóknarbréf á staðnum.

Var ákvörðunin síðan borin undir stjórn GSÍ og síðar golfþing og samþykkt samhljóða. Á árinu 1971 fékk GSÍ svo staðfestingu á því að Evrópusambandið hefði samþykkt Ísland sem fullgildan félaga.

Málið var tekið upp á golfþinginu 1963 og samþykkt en einhverra hluta vegna dróst að senda aðildarumsóknina fram til ársloka 1964. Stóð ekki á því að norrænu samtökin samþykktu umsókn Íslendinga og á golfþinginu 1965 var skýrt frá því að Íslendingar væru komnir í SGU.

Konurnar mæta aftur til leiks

Miklar vonir voru bundnar við aðildina um að hún myndi greiða fyrir því að íslenskir kylfingar kæmust í mót á Norðurlöndunum og einnig höfðu Íslendingar hugmyndir um að komið yrði á samskiptum unglinga. Í janúar 1967 hélt GSU ársþing sitt í Osló og fór Kristján Einarsson þangað sem fulltrúi Golfsambandsins. Kannaði hann vilja þingfulltrúa til að Ísland kæmist inn í keppnir á Norðurlöndunum en einskonar Norðurlandamót hafði verið haldið sem alþjóðlegt mót allt frá árinu 1912. Mót þetta var opið öllum kylfingum sem höfðu 4 í forgjöf eða minna í karlaflokki og 10 og minna í kvennaflokki.

Hafði einn Íslendingur, Pétur Björnsson, farið til keppni á mótinu 1962. Leikin var holukeppni. Pétur tapaði fyrsta leik sínum sem var við Þjóðverjann Peter Möller og var þar með úr leik.

Undirtektir við máli Kristjáns voru dræmar en þó talið koma til greina að halda óopinbera keppni fjögurra manna sveita frá löndunum. Greindi Kristján frá þessari niðurstöðu á golfþinginu 1967. “Þá taldi hann norræna samvinnu meira í orði en á borði. Við mundum þó fara í samvinnu við hin Norðurlöndin með því að fylgja vel á eftir.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 14. ágúst 1967. Árið 1968 sendi danska golfsambandið boð til GSÍ um að Íslendingar mættu senda tvo þátttakendur til norræna áhugamannamótsins sem halda átti í Rungsted í Danmörku 8. – 11. ágúst.Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 10. júlní Tilkynnti GSÍ klúbbunum um mótið en ekki reyndist áhugi á að taka þátt í því.

Á fyrstu árum golfsins á Íslandi var þátttaka kvenna í íþróttinni töluverð. Í langflestum tilvikum einkenndist hún af því að konur fylgdu eiginmönnum sínum á golfvellina og léku þar með þeim eða eiginkonum annarra kylfinga. Margar konur náðu umtalsverðri leikni í íþróttinni og tóku m.a. þátt í kappmótum með ágætum árangri. Þróunin varð hins vegar sú að æ færri konur létu sjá sig á golfvöllunum og má segja að á tímabili hafi þátttaka þeirra í golfi nánast verið engin – ekki aðeins að konur hættu að taka þátt í mótum heldur heyrði það til undantekninga að þær kæmu til æfinga eða spiluðu golf sér til ánægju og yndisauka. Golfið varð íþrótt karlmannanna og til þess að undirstrika það má rifja upp samþykkt golfþingsins 1943 þar sem samþykkt var samhljóða að einungis karlmenn hefðu þátttökurétt í Íslandsmótum. Það var ekki fyrr en á sjöunda áratugnum sem þess sáust merki að þróunin væri að snúast við. Þá fóru konur aftur að sjást á golfvöllunum en eins og áður var þátttaka þeirra að mestu bundin við tengsl þeirra við karlmenn sem þar undu löngum stundum. Vafalaust hefur það verið uppörfun fyrir konur sem höfðu áhuga á golfi þegar það fréttist að íslensk kona hefði verið valin í landslið Dana í íþróttinni. Konan hét Björg Dam og fylgdi það fréttinni sem birtist í blaðinu “Tidens Kvinder” að hún hefði fyrst kynnst golfíþróttinni á Íslandi en ekki tekið að stunda hana að ráði fyrr en hún fluttist til Danmerkur með eiginmanni sínum sem var vefnaðarvörukaupmaður í Álaborg. Það fylgdi frásögn blaðsins að Björg notaði hvert tækifæri sem gæfist til þess að æfa sig og gerði það meira að segja á stofugólfinu heima hjá sér. “Það er óneitanlega gaman að því fyrir ísl. kvenfólk að Björg skuli hafa náð svo langt í íþrótt sinni – og vonandi verður fordæmi hennar öðrum hér á landi til eftirbreytni.”Morgunblaðið 8. mars 1959.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

13

Verðlaunahafar á opnu kvennamóti. Frá vinstri: Hanna Aðalsteinsdóttir, Elísabet Möller, Ólöf Geirsdóttir og Laufey Karlsdóttir.

Síðar bárust fréttir af því að Björg Dam hefði bætt um betur. Árið 1963 varð hún danskur meistari í golfi eftir frækinn sigur í úrslitaleik gegn einni bestu golfkonu Dana, Karin Sigumfeldt. “Eftir 9 holur voru þær nákvæmlega jafnar, en síðar var Karin óörugg en Björg lék betur og betur eftir því sem á leið. Á tíma hafði hún 7 holur yfir og þó Karin tækizt að minnka forskotið á síðasta hring var sigur Bjargar aldrei í hættu.”Morgunblaðið 4. júlí 1963 bls. 22.

Um þátttöku kvenna í golfmótum á Íslandi var tæpast að ræða að öðru leyti en því að einstaka sinnum var blásið til þess sem kallað var hjónamót og fór sú keppni oftast þannig fram að eiginmennirnir sáu um að koma boltanum inn á flöt en þar tóku eiginkonurnar við og púttuðu. Árið 1965 varð nýstofnaður Golfklúbbur Ness fyrstur klúbba í langan tíma til þess að hafa keppni í kvennaflokki í meistarakeppni sinni. Fimm konur, sem allar voru nýliðar í íþróttinni, reyndu þar með sér og varð Valgerður Jakobsdóttir sigurvegari og lék 18 holur á 125 höggum.

134

Nokkur þáttaskil urðu í golfiðkun kvenna árið 1966 en þá ákvað Golfklúbbur Reykjavíkur að stofna sérstaka kvennadeild og úthluta konum æfingatímum á velli sínum í Grafarholti. Konurnar sem mættu á fyrstu æfingarnar voru teljandi á fingrum annarrar handa en þeim fór smátt og smátt fjölgandi og sumarið 1967 var svo komið að tugir kvenna iðkuðu golf að staðaldri hjá klúbbnum. Semma í ágúst kom að því að GR gekkst fyrir fyrsta kvennamóti sem haldið hafði verið í Reykjavík frá árinu 1954, eða í fjórtán ár. Eitthvað voru þó konurnar feimnar við að sýna sig því aðeins þrjár mættu til leiks og léku þær 24 holur í keppninni. Sigurvegari varð Ólöf Geirsdóttir sem lék á 134 höggum, 11 höggum færra en Hjördís Sigurjónsdóttir sem varð í öðru sæti.

En það var ekki bara í Golfklúbbi Reykjavíkur sem þátttaka kvenna fór vaxandi á þessum árum. Allt frá því að Golfklúbbur Suðurnesja var stofnaður stunduðu nokkrar konur þar golf og hið sama mátti segja um Golfklúbb Ness. Þegar Golfklúbburinn Keilir kom til sögunnar stunduðu nokkrar konur þar golf frá öndverðu og bæði

á Akureyri og í Vestmannaeyjum fór konum fjölgandi meðal golfiðkenda.

Til þess að svara aukinni þátttöku kvenna í golfi ákvað stjórn GSÍ að efna til sérstaks Íslandsmóts kvenna árið 1967. Lagði GSÍ fram ósk til Nesklúbbsins um að kvennakeppnin færi fram á velli félagsins en fékk fljótlega svar þess efnis að klúbburinn gæti ekki orðið við henni.

“Forseti og varaforseti GSÍ sneru sér til Golfklúbbs Keilis að kvennakeppnin fengist haldin á golfvelli þeirra á Hvaleyri og hefur klúbburinn fúslega veitt samþykki sitt til þess. Forseti og varaforseti ásamt stjórn Keilis og Einari Guðnasyni form. forgjafanefndar GR. skoðuðu völlinn og samþykktu að halda mótið þar. Hefur stjórnin lagt til að keppnin verði 36 holu höggleikur og verði leikar 12 holur á dag, 16. 17 og 18. ágúst.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 31. júlí 1967. Þótt ekki tækju margar konur þátt í þessu fyrsta Íslandsmóti kvenna í golfi þótti ljóst að því loknu að mótið var komið til þess að vera. Þótt Hvaleyrarvöllurinn væri alveg nýr og þar af leiðandi erfiður reyndust konurnar kunna ýmislegt fyrir sér og ekki spillti það heldur fyrir að Keilismenn báru þær á höndum sér. Ríkti almenn ánægja með mótið og framkvæmd þess.

Fjölgun klúbba og valla og bætt aðstaða gerði það líka að verkum að yngri kynslóðin fór að veita golfinu meiri athygli og áhuga en áður. Framan af tálmaði það nokkuð golfþátttöku barna og unglinga að erfitt var að fá kylfur og búnað við hæfi en þar kom að framboð varð á slíku í þeim verslunum sem fengust við að selja golfvörur. Ekkert vafamál er að námskeið þar sem boðið var upp á ókeypis kennslu og lán á búnaði hafði veruleg áhrif á golfiðkun ungmenna og einnig það að í golfíþróttinni á Íslandi voru orðnar til stjörnur sem unga fólkið leit á sem fyrirmyndir og vildi líkjast. Helsta vandkvæðið varðandi þátttöku unga fólksins var að vellirnir voru oftast mjög ásetnir og þar höfðu þeir óneitanlega forgang sem greiddu gjöld sem vart var hægt að gera kröfur til að ungmennin greiddu.

En rétt eins og í öðrum íþróttagreinum gerðu forsvarsmenn golfsins sér grein fyrir því að í unga fólkinu lá vaxtarbroddurinn. Menn höfðu fulla vitneskju um það að

Sigurvegarinn og þar með fyrsta konan sem hlaut Íslandsmeistaratitilinn í golfi var Guðfinna Sigurþórsdóttir úr Golfklúbbi Suðurnesja. Hún hafði umtalsverða yfirburði og lék á samtals 188 höggum. Hörð keppni var hins vegar um annað sætið en það hreppti Hrafnhildur Guðmundsdóttir, einnig úr GS sem lék á 203 höggum og þriðja varð Hjördís Sigurðardóttir úr GR á 204 höggum.

Hlutur Guðfinnu Sigurþórsdóttur í sögu kvennagolfs á Íslandi er merkilegur. Ekki einungis vegna þess að hún varð fyrsti Íslandsmeistarinn og varði svo titil sinn árið eftir, heldur líka vegna þess að hún var eina konan í þeim stóra hópi sem stofnaði Golfklúbb Suðurnesja árið 1964. Síðar sannaði hún að orðtakið að eplið falli sjaldan langt frá eikinni eru orð að sönnu. Dóttir hennar, Karen Sævarsdóttir, er tvímælalaust sú kona sem náð hefur hvað lengst í golfíþróttinni á Íslandi en þjálfari hennar og kennari í golflistinni var engin önnur en móðir hennar, Guðfinna Sigurþórsdóttir.

Ungmenni löðuð að golfinu

Ungur kylfingur frá Akureyri, Björgvin Þorsteinsson mundar ásinn.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

135

flestir afrekskylfingar annarra þjóða höfðu hafið æfingar og keppni þegar á barnsaldri og lögmálið var vissulega hið sama á Íslandi og annars staðar. Vart var við því að búast að Íslendingar eignuðust kylfinga á alþjóðlegan mælikvarða fyrr en ný kynslóð sem alist hefði upp á golfvöllunum, ef svo má að orði komast, kæmi til sögunnar.

Svo sem fyrr segir var eitt af markmiðunum sem Sveinn Snorrason setti sér þegar hann tók við forsetaembættinu í Golfsambandi Íslands að efla unglingastarfið. Til þess voru nokkrar leiðir og sú helst að auka athyglina sem þessi aldursflokkur fékk, bæði hvað varðaði kennslu og mótahald. Að hans frumkvæði var því flutt tillaga á golfþinginu sem haldið var á Akureyri sumarið 1963 að undirbúin yrði þátttaka “juniora” í sérstökum flokki á Íslandsmótinu.

Tillagan var samþykkt samhljóða.

136

Þegar þetta var starfaði unglinganefnd hjá einum golfklúbbanna, Golfklúbbi Reykjavík. Gengu GSÍ – menn í smiðju til hennar og leituðu ráða um hvernig unglingakeppninni yrði best komið fyrir. Var í framhaldi af því ákveðið að hafa unglingakeppnina í tengslum við Íslandsmótið og efna til fyrstu keppninnar þegar á næsta ári, 1964, en þá fór mótið fram í Vestmannaeyjum. Ákveðið var að piltar sem voru sextán ára eða yngri hefðu keppnisrétt og skyldu þeir leika 4x9 holur eða 36 holur alls. Þegar á hólminn var komið mættu sjö piltar til leiks. Geta þeirra var mjög mismunandi. Eyjólfur Jóhannsson úr Reykjavík hafði yfirburði og lék á samtals 182 höggum. Þótt ungur væri var hann enginn nýgræðingur á golfvelli-

Á landsmótinu í Vestmannaeyjum árið 1964 var í fyrsta skipti keppt í unglingaflokki. Keppendur í flokknum voru, frá vinstri: Eyjólfur Jóhannsson GR, Viðar Þorsteinsson GA, Björgvin Þorsteinsson GA, Jón Haukur Guðlaugsson GV, Hans Óskar Isebarn GR, Haraldur Ringsted GA, Elías Kárason GR. Ljósmynd: Viðar Þorsteinsson.

gefinn. Þegar á næstu árum jókst umfang og þáttaka og margir af þeim sem síðar áttu eftir að gera garðinn frægan komu við sögu á mótunum.

Hið eilífa deiluefni – forgjöfin Yfirleitt ríkti sátt og samlyndi innan golfhreyfingarinnar og milli klúbba og kylfinga. Menn fylgdust hverjir með öðrum og fögnuðu heilshugar þegar áfangar svo sem nýir klúbbar urðu til og ekki síður þegar nýir golfvellir voru teknir í notkun. Litið var á það sem áfanga á langri leið. Vitanlega var keppni hörð á milli kylfinga þegar út á vellina var komið en allt fór samt þar fram af miklu drengsskap og lauk jafnan með hlýju handabandi eða jafnvel faðmlagi.

num og hafði meira að segja fengið undanþágu til að keppa með þeim fullorðnu á Íslandsmótinu árið áður. Þótti Eyjólfur sanna hversu miklu það réði um hæfni ef menn byrjuðu ungir. Hann hafði allt frá barnsaldri stundað golf og þurfti engan að undra. Faðir hans var enginn annar en Jóhann Eyjólfsson, Íslandsmeistari árið 1960 og einn fremsti kylfingur landsins um árabil. Fór hann að taka strákinn með sér á golfvöllinn strax og hann hafði aldur til. Í öðru sæti varð Viðar Þorsteinsson frá Akureyri á 202 höggum og þriðji var 11 ára snáði, einnig frá Akureyri. Þar var á ferð Björgvin Þorsteinsson sem síðar átti eftir að láta að sér kveða á golfvöllunum svo um munaði. Sá sem lék á flestum höggum í unglingaflokknum lék á 292 höggum, eða á rúmlega 100 höggum meira en sigurvegarinn.

Með þessu fyrsta Íslandsmóti unglinga var tónninn

Eitt mál var þó jafnan ásteitingarsteinn og virtist ómögulegt að ráða fram úr því og hafði raunar verið svo frá fyrstu tíð. Þar var um að ræða mat á völlunum og forgjöf kylfinga. Forgjöfin kom oft við sögu. Í Íslandsmótum var mönnum raðað í flokka eftir forgjöf og þegar mótum fjölgaði var oft keppt með forgjöf og þá gat ráðið úrslitum hvernig forgjöf hvers og eins var skipað. Þótt keppniskylfingar væru ekki margir gekk illa að halda utan um forgjöfina og eins voru menn ósammála um hvernig vellirnir skyldu metnir. Kom þar greinilega fram sú skoðun sem löngum hefur verið viðvarandi í golfinu – hverjum og einum fannst sinn völlur eiga skilið annað mat en hann fékk.

Um eitt voru menn þó nokkurn veginn samála: Að forgjöf íslenskra kylfinga væri of lág ef miðað var við forgjöf erlendra kylfinga. Slíkt kom berlega í ljós í Eisenhowermótunum þar sem útlendu kylfingarnir sem voru með sömu forgjöf og Íslendingarnir voru miklu betri og einnig fékkst þetta staðfest í keppni við varnarliðsmenn á

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

137

Keflavíkurflugvelli. Vegna þess hve sjaldan var keppt við útlendinga skipti þetta þó ekki meginmáli. Aðalatriðið var að einhvert samræmi væri í forgjöf íslensku kylfinganna.

Hvað eftir annað voru forgjafarmálin rædd á stjórnarfundum Golfsambandsins og á golfþingum. Nefna má sem dæmi að á stjórnarfundi í maí 1963 lá fyrir bréf með fyrirspurn frá U.S. Golf Association um hvernig forgjafarmálum væri háttað á Íslandi og því voru menn í vandræðum með að svara. Í framhaldi af því urðu miklar umræður í stjórninni og “rætt um nauðsyn þess að setja ákveðnar reglur um forgjöf, þannig að forgjöf hvers og eins sé í samræmi við raunverulega getu á hverjum tíma. Ákveðið var að mælast til þess við forgjafarnefndir klúbbanna að þær leitist við samræmingu að þessu leyti sem framst er kostur. Í því sambandi þykir rétt að benda nefndunum á að koma sér upp spjaldskrá allra virkra félaga, þar sem skráður sé árangur þeirra en forgjöf síðan ákveðin sem mest í samræmi við það.”Fundargerðarbók Golfsambands Ísland 12. maí 1963.

Svo sem fram kemur hér í umfjöllun stjórnar GSÍ störfuðu forgjafarnefndir innan klúbbanna og var það hlutverk þeirra að taka á móti skorkortum kylfinga klúbbanna, fylgjast með árangri þeirra á mótum og reikna út forgjöf hverju sinni. Þetta var engan veginn auðvelt verk og virðist svo að stundum hafi mönnum fallist hendur og látið kylfingana að mestu ráða hvernig þeir skráðu forgjöf sína. Í blaðinu Kylfingi var m.a. fjallað um þetta og skrifaði Benedikt Hákonarson þar grein og þótt full alvara væri ekki að baki þess sem hann hafði þar að segja fólust samt í ummælum hans ákveðin sannindi.

“Geysilegur fögnuður ríkti hjá strákunum í GV þegar stjórn klúbbsins tilkynnti að Sverrir Einarsson ætti að stjórna forgjafarnefndinni árið 1963. Þetta er tíunda árið í röð sem þessi áhugasami kylfingur stjórnar forgjafarnefndinni. Það er varla hægt að kalla þetta nefnd, vegna þess að Sverrir er eini meðlimur hennar. Þess vega ætti frekar að kalla S.E. forgjafarstjóra Golfklúbbs Vestmannaeyja. En eitthvað er það, allir eru ánægðir með hann. – Strákarnir fara bara til Sverris og segja: “Sverrir viltu lækka mig í forgjöf svo ég geti tekið þátt í landsmótin,” eða “Sverrir viltu hækka mig upp í 14?” – Og Sverrir verður við öllum beiðnum sem bornar eru fram. – Þannig eiga allar forgjafarnefndir að vera.” Benedikt Hákonarson: Í röffinu. Kylfingur 1963, bls. 12 -13.

138

Það voru ekki síst afrekskylfingarnir sem létu sig forgjafarmálin skipta og töldu að það þyrfti að koma þeim í betra horf. Magnús Guðmundsson afrekskylfingur frá Akureyri dvaldist í Bandaríkjunum á árunum 1955 – 1957 og kynntist forgjafarreglunum þar. “Ég sá það þegar ég kom heim frá Bandaríkjunum 1957 að ýmsu var ábótavant hjá kylfingum hér heima, bæði sveiflunni sjálfri og ýmsum öðrum tækniatriðum. Forgjafarmálin voru t.d. í ólestri og forgjöf manna beinlínis röng oftlega. Ég hafði mig mikið í frammi við það að fá forgjöfinni breytt og það kostaði oft mikla rimmu. Ég man t.d. að við Jóhann Þorkelsson deildum hart um þetta atriði, hann sagðist vita þetta miklu betur því hann væri stærðfræðingur en svo fór að lokum að ég hafði mitt fram og að lokum voru allir sáttir við þessar breytingar.”Frímann Gunnlaugsson, Gylfi Kristjánsson: Golfklúbbur Akureyrar 50 ára. Akueyri 1985, bls. 82 -83.

Afrekskylfingurinn Óttar Yngvason tók málið upp á golfþinginu sem haldið var í Reykjavík 1965 og flutti þar tillögu sem samþykkt var samhljóða: “Golfþing 1965 samþykkir að fela stjórn GSÍ að setja reglur um forgjöf og breytingar á henni, sem klúbbar sambandsins skulu fara eftir. Ennfremur skal setja reglur um mat á golfvöllum (SSS) sem klúbbar GSÍ fari eftir.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 12. júní 1965. Í framhaldi af samþykkt golfþingsins var ákveðið að skipa nefnd til þess að vinna að tillögum um forgjafarreglur og vallarmat. Kristján Einarsson var skipaður formaður nefndarinna og með honum voru þeir Óttar Yngvason, Kristján Torfason og Kári Elíasson. Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 3. nóvember 1965.

Nefnd þessi tók hlutverk sitt alvarlega. Hún skrifaði öllum klúbbunum bréf, fór fram á að þeir upplýstu hvernig forgjafarreglur þeirra væru og gekk eftir svörum. Nefndin fékk Einar Guðnason til þess að þýða úr norsku þær reglur sem þar giltu um þetta efni og var síðan sest yfir þær og reynt að staðfæra þær. Samin var ítarleg greinargerð þar sem reglurnar voru útskýrðar og sú hugsun sem að baki bjó. Miklar umræður urðu um tillögur nefndarinnar á stjórnarfundi GSÍ en að lokum voru tillögur nefndarinnar samþykktar samhljóða og ákveðið að láta fjölrita þær og senda klúbbunum og tók skrifstofa ÍSÍ það verk að sér.

Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 13. apríl 1966.

Til þess að auðvelda stjórn GSÍ og forgjafarnefndar sambandsins eftirlit með forgjöfinni var ákveðið að prenta eyðublöð og gera klúbbunum það að skyldu að nota þau.

Voru þau í þríriti og skyldi kappleikjanefnd viðkomandi klúbbs fá eitt eintak, forgjafarnefnd hans eitt og eitt átti síðan að senda Golfsambandinu og varðveitast hjá því.

Ljóst var að gefa þurfti klúbbunum nokkurn aðlögunartíma til að koma nýju forgjafarreglunum í gagnið hjá sér. Því var samþykkt tillaga um að á landsmótinu 1966 yrði veitt undanþága frá reglum um SSS og forgjöf, þannig að þeir kylfingar sem kepptu á landsmótinu 1965 héldu rétti sínum til keppni í sama keppnisflokki og þeir voru þá í þrátt fyrir að þeir hefðu verið hækkaðir í forgjöf. Hins vegar átti færsla í betri flokk, t.d. úr 2. flokki í 1. flokk, að vera háð nýju reglunum.Sama heimild. Þegar svo kom að Íslandsmótinu um sumarið kom í ljós að forgjöf manna var enn mjög á reiki og því var ákveðið að mótsstjórn fengi að þessu sinni heimild til þess að skipa mönnum í flokka án tillits til uppgefinnar forgjafar.

Hinar nýju forgjafarreglur breyttu ástandinu til hins betra enda var reynt að ganga hart eftir því að þeim væri framfylgt. Nýtt vandamál kom hins vegar til sögunnar þegar loks var farið að leika á 18 holu velli. Þar gilti raunar allt annað lögmál heldur en á hinum stuttu níu holu völlum. Á þetta reyndi fyrst í 25 ára afmælismóti Golfsambandsins sem haldið var á Grafarholtsvellinum 13. ágúst 1967, rétt fyrir Íslandsmótið. Enn einu sinni voru forgjafarmálin því í uppnámi þegar kom að því og var ekki hægt að leysa þau á annan hátt en að rýmka reglurnar um hámarksforgjöf í hinum einstöku flokkum.

Eftir það mót komu fram raddir um nauðsyn þess að skipta Íslandsmótinu og var fimm manna nefnd undir forystu Ólafs Bjarka Ragnarssonar falið að gera tillögur um framtíðarskipan mála. Í framhaldi af tillögum nefndar þessarar var síðan ákveðið að breyta forgjöf þannig að hámarksforgjöf í meistaraflokki yrði 10, í fyrsta flokki 16 og í öðrum flokki 24. Jafnframt var samþykkt að beina því til klúbbanna að engir sem hefðu meira en 24 í forgjöf yrðu sendir til þátttöku í Íslandsmótinu. Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 17. júlí 1969.

Vallarmatið kom einnig oft til umræðu en nokkur regla komst þó á þau mál eftir að forgjafarnefndin skilaði áliti sínu. Helst var deilt um lengdarmælinu vallanna. Á árinu 1969 skrifaði t.d. stjórn Golfklúbbs Akraness bréf til GSÍ og fór fram á formleg afskipti sambandsins af mælingu

vallarins. Varð úr að Einar Guðnason og mældi völlinn og skilaði síðan álitsgerð. Í framhaldi af þessu verki voru fleiri vellir lengdarmældir og reynt að koma á samræmingu í því hvernig sú mæling fór fram. Sama heimild.

Reglur settar en túlkaðar frjálslega Golfreglurnar voru einnig stöðugt til umræðu og endurskoðunar. Þar voru hins vegar hreinni línur þar sem farið var eftir hinum alþjóðlegu St. Andrew’s reglum. Vandamálið var hins vegar það að stöðugt var verið að gera á þeim stórar og smáar breytingar og þeim þurfti að koma á framfæri. Þau kver sem Golfsambandið útbjó og útdeildi til kylfinga urðu fljótlega úrelt og endurskoðun og endurprentun var kostnaðarsöm. Á árinu 1963 var þó ekki hjá því komist að gefa reglurnar út að nýju og fór Golfsambandið þá leið við fjáröflun að klúbbarnir voru fengnir til að selja auglýsingar í ritið. Kostnaður af útgáfunni var um 35 þúsund krónur en auglýsingaöflun var um 27 þúsund krónur þannig að vel þótti sloppið. Öðru hverju urðu nokkrar umræður um að sumir kylfingar túlkuðu reglurnar frjálslega eða bæru litla sem enga virðingu fyrir þeim. Meðal þeirra sem lét til sín heyra um þau mál var Jón Thorlacius, einn af forystumönnum golfíþróttarinnar, en hann ritaði langa grein í blaðið Kylfing árið 1969 þar sem hann fullyrti að í mörgu er varðaði heiðarleika og siðferði kylfinga væri um stórkostlega afturför að ræða. “Ókureisi í stað kurteisi, - óheiðarleiki í stað heiðarleika. Ástandið hlýtur að vera slæmt, þegar vitað er um að í kappleikjum hefur það komið fyrir, að svindlað er um 2 – 3 högg og það á einni holu. Verst er, ef þessi sýki er smitandi. Það er stór hópur manna, sem leikur golf á öllum golfvöllum landsins í dag, sem virðist ekki hafa hugmynd um, að til séu reglur, sem fara verður eftir.” Kylfingur 1. tbl. 1969, bls. 10. Í greininni sagði Jón tíma til kominn að skera upp herör gegn ósómanum. “Við verðum að hafa það hugfast, að engin önnur íþróttagrein hefur eins margbrotnar reglur eins og golfíþróttin, og í engri íþrótt er eins auðvelt að brjóta reglurnar – viljandi eða óviljandi. Það er kominn tími til fyrir alla golfunnendur að taka höndum saman og spyrna gegn þessari afturför. Einnig ættu allir heiðarlegir kylfingar að kæra til kappleikjanefndar alla þá, sem brjóta reglurnar.”Sama heimild.

Grein Jóns vakti töluverða athygli og var fjallað um hana

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

139

í dagblöðunum.T.d. Þjóðviljinn 11. júlí 1969 bls. 2.Þótti mörgum hann kveða fast að orði, en viðurkenndu samt að ýmsilegt mætti betur fara og að nauðsyn bæri til þess að kylfingar virtu bæði golfreglur og umgengnisvenjur. Er ekkert vafamál að grein Jóns varð til þess að ýta við mönnum.

num. Þegar leið á áratuginn fór að koma fram gagnrýni á allan mótafjöldann og það að klúbbarnir væru farnir að slást um þátttakendur í mótum. Reyndi Golfsambandið að koma betri reglu á mótahaldið og úthluta klúbbunum ákveðnum tíma til þess að halda opnu mótin en slíkt gekk þó misjafnlega.

Mótaflóran jókst og varð fjölbreyttari

Það sem einkum var gagnrýnt varðandi mótahaldið var að golfvellirnir væru meira og minna lokaðir fyrir mótahald allar helgar sumarsins og sá hópur kylfinga sem einhverra hluta vegna vildi ekki taka þátt í mótum hefði því ekki aðgang að völlunum einmitt á þeim tíma sem hentaði þeim til að leika golf. Að auki fylgdi mótahaldinu svo mikið álag á mótanefndir klúbbanna að erfitt væri að fá menn til að starfa í þeim. “Hjá golfklúbbum í Englandi og Bandaríkjunum eru í mesta lagi 4 – 10 kappleikir á ári.

Hjá þeim er það talið sérstakur heiður að vera skipaður í kappleikjanefnd og sækja fleiri um en fá. Hjá okkur, með því að halda 25 – 30 kappleiki á ári, er starf kappleikjanefndar orðið hreinasta “púl”- vinna, sem fáir sækjast eftir að komast í.”Jón Thorlacius: “Hókus – Pókus. Kylfingur 1. tbl. 1969, bls. 11.

Eftir því sem klúbbum og iðkendum golfíþróttarinnar fjölgaði jókst einnig mótaflóran. Íslandsmótið var hinn fasti kjarni og áhugi á því jókst ár frá ári. En þar höfðu tiltölulega fáir keppnisrétt og því varð að finna annan farveg fyrir þá sem vildu spreyta sig. Sum mótanna áttu sér langa og merkilega sögu og þá sérstaklega keppnin um hinn svokallaða Olíubikar en keppni um hann fór fram innan Golfklúbbs Reykjavíkur og hafði hafist þegar í árdögum golfsins á Íslandi. Höfðu Skeljungur hf., Olíuverslun Íslands og Hið íslenska steinolíufélag þá sameinast um að gefa bikar til keppninnar og voru reglur þær að bikarinn þurfti að vinna þrjú ár í röð eða fimm sinnum alls til að hann fengist til eignar. Eftir að firmakeppni var haldin í fyrsta sinn varð slíkt mót árlegur viðburður hjá öllum klúbbunum og raunar ein aðalfjáröflun þeirra.

Var t.d. sagt að þegar fjárþörfin var mest hjá GR vegna framkvæmda við Grafarholtsvöllinn hefðu fá fyrirtæki í Reykjavík sem eitthvað kvað að sloppið við að vera þátttakendur í firmakeppni þeirra. Ýmsir verðlaunagripir þóttu mjög eftirsóknarverðir. Þar má nefna silfurskjöld sem bræðurnir Walter og Rube Arneson, fyrstu golfkennararnir sem komu til Íslands og búsettir voru í Spokane í Washington í Bandaríkjunum, gáfu GR á árinu 1960. Í fyrsta sinn var keppt um skjöldinn 25. september það ár en síðan var Arnesonmótið oftast fyrsta kappmót GR á hverju sumri og jafnan voru þátttakendur fjölmargir.

Mesta aukningin í mótahaldi á sjöunda áratugnum var í hinum svonefndu opnu mótum. Yfir sumartímann efndu flestir klúbbarnir til margra slíkra móta og var fyrirkomulag þeirra svipað. Fyrirtæki voru fengin til þess að gefa verðlaun gegn því að mótin væru kennd við þau og síðan var seldur aðgangur að mótunum og rann það fé til klúbbanna. Af þessu höfðu þeir oft álitlegar tekjur. Nokkur fyrirtæki gáfu veglega vinninga til slíkra móta og má þar sérstaklega nefna Flugfélag Íslands og Coca – Cola en “kókmótin” urðu árlegur viðburður hjá stærstu klúbbu-

140

Golfmót gegnum símann Ein sérstæðasta golfkeppni sem sögur fara af á Íslandi var haldin í ágústmánuði árið 1960. Þá skildi heilt heimshaf keppendur að og í stað skorkorta var síminn notaður til þess að tilkynna úrslit. Forsaga keppninnar var sú að Harry Missildine íþróttafréttamaður blaðs eins í bænum Spokane í Washington í Bandaríkjunum hafði snúið sér til Rube Arneson fyrrum golfkennara á Íslandi og beðið hann um upplýsingar um hvernig högum golfsins væri háttað hérlendis. Í framhaldi af því datt Missildine í hug að efna til keppni milli golfklúbbsins sem hann var félagi í, Esmeralda Golf Club, og Golfklúbbs Reykjavíkur og skyldi keppnin fara fram í gegnum síma. Slík mót voru víst ekki einsdæmi í Bandaríkjunum en ekki var vitað til þess að milliríkjakeppni hefði farið fram á þennan hátt.

Félögum í GR fannst þetta bráðgóð hugmynd, enda fá tækifæri til þess að etja kappi við erlenda kylfinga. Voru þeir fúsir til þess að skipuleggja keppnina. Bréf gengu á milli og keppnisdagurinn ákveðinn 21. ágúst. Keppnisfyrirkomulagið var þannig að sjö menn úr hvorum klúbbi léku 18 holur á völlum sínum með forgjöf og nettóskor gilti síðan við útreikning. Úrslit keppninnar gátu ekki legið fyrir strax að leikslokum vegna tímamismunar en séð var fyrir slíku í keppnisreglum en í þeim sagði: “3.

Mikið var lagt í að bikarar væru sem glæsilegastir á fyrstu áratugunum og ekki var óalgengt að bikarar væru til sýnis í gluggum verslana.Olíubikarinn var einn af glæsilegustu bikurum sem keppt var um hjá Golfklúbbi Reykjavíkur, en hann var eins og nafnið bendir til gefinn af olíufélögunum. Á myndinni til hægri sést Viðar Þorsteinsson með Olíubikarinn árið 1964. Ólafur Hafdal sem hafnaði í öðru sæti við hlið hans.

grein: Eftir keppnina símsendið þið totalcore ykkar kl.

23. þann 21. ágúst. 4. grein: Þar sem okkar klukka er að minnsta kosti 7 stundum á undan yðar, munum við símsenda okkar totalscore kl. 6 þann 22. ágúst.” Kylfingur, 1. tbl. 1960, bls. 8.

GR – ingarnir sem völdust til keppninnar voru Halldór Bjarnason, Helgi Jakobsson, Ingólfur Isebarn, Jóhann Eyjólfsson, Ólafur Ág. Ólafsson, Pétur Björnsson og Sigurjón Hallbjörnsson. Á tilsettum tíma mættu þeir upp á golfvöll, léku 18 holurnar, reiknuðu út nettóskor sitt og tilkynntu það með símskeyti til Bandaríkjanna. Hið sama gerðu keppinautar þeirra og kom í ljós að þeir höfðu

leikið á 494 höggum nettó en GR – ingar á 554 höggum.

Vísir 23. ágúst 1960. Þessari sérstæðu keppni lauk svo með veisluhöldum. Vestra gæddu menn sér á tveimur flöskum af íslensku brennivíni sem sendar höfðu verið til þeirra en í Reykjavík var efnt til kvöldverðar sem greiddur var að hluta með peningum sem Esmeralda – menn sendu og voru Tyler Thompson sendiherra Bandaríkjanna á Íslandi og frú hans meðal veislugesta. Ekki fer sögum af því hvað var á borð borið en eftirfarandi ósk lá fyrir frá Bandaríkjamönnunum um veislukostinn:

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

141

“Our Secretary jokingly hopes the menu will include iced soup, ice tea or ice coffee, coleslaw, frozen peas, cold turkey and ice cream. Another wag trausts you will dine al fresco.” Kylfingur 1. tbl. 1960, bls. 10.

Meistararnir kepptu í FÍ keppninni Eftir að Golfklúbbur Ness kom til sögunnar var þar bryddað upp á ýmsum nýjungum í mótahaldi. Hann varð fyrstur klúbba til þess að efna til sérstakra kvennamóta árið 1965 og það sama ár efndi klúbburinn til keppni sem átti eftir að verða árleg og naut mikilla vinsælda.

Var þar um að ræða keppni sem nefndist Afrekskeppni Flugfélags Íslands enda gaf Flugfélagið vegleg verðlaun.

Til keppninnar var jafnan boðið meisturum golfklúbbanna og nokkrum öðrum bestu kylfingum landsins. Kom á óvart þegar fyrsta keppnin fór fram 4. september að fjöldi áhorfenda lagði leið sína út á Seltjarnarnes og fylgdist með því sem þar fór fram, en til þessa höfðu golfmót á Íslandi ekki verið fjölsótt. Nýjung þótti það að starfsmenn klúbbsins voru við allar holur og sendu boð um skor keppenda til klúbbhússins þar sem þau voru birt jafnóðum. Áhofendur urðu ekki fyrir vonbrigðum þar sem keppnin var gríðarlega spennandi frá upphafi til enda og varð ekki séð fyrr en á síðustu holu hver hreppti sigurlaunin. Það reyndist vera Ólafur Ág. Ólafsson, GR sem lék á 77 höggum. Í öðru sæti Sveinn Björnsson. varð Akureyringurinn Hafliði Guðmundsson á 78 höggum og meistari heimaklúbbsins, GN, Ólafur Bjarki Ragnarsson varð í þriðja sæti á 79 höggum.

Sumarið 1967 efndi Nesklúbburinn einnig til nýstárlegrar keppni og hafði þar að leiðarljósi bandaríska mynd sem sýnd hafði verið í sjónvarpinu þá skömmu áður. Var þá leikfyrirkomulag þannig að tveir kylfingar léku í hverju liði og betri bolti hvers liðs var látinn ráða úrslitum á hverri holu. Áttust lið frá Nesklúbbnum og Golfklúbbi Suðurnesja við á þennan hátt og fór svo að Suðurnesjamennirnir Sævar Sörensen og MacLaine unnu Jóhann Eyjólfsson og Pétur Björnsson í úrslitaleik. Nýstárleg keppni hjá Golfkl. Ness. Morgunblaðið, 22. júní 1967. Það þótti einnig óvenjulegur viðburður sem boðið var upp

142

á á Nesvellinum i júní 1969 en þá kom þangað í heimsókn bandaríski kylfingurinn J. Nichols og hélt sýningu. Það sem frásagnarvert var við hann var að hann hafði misst hægri handlegginn í slysi en lét það þó ekki aftra sér frá því að leika golf. Komu um tvö hundruð manns til þess að líta Nichols augum og undruðust menn mjög hæfni hans sem var slík að alheilir menn hefðu vart gert betur. Vísir 12. júní 1969, bls. 3.

Einherjar hrepptu gullúr Veglegustu verðlaunin sem veitt voru fyrir árangur í golfi voru þó hvorki fyrir sigur í Íslandsmótinu né opnum mótum heldur fyrir að fara holu í höggi. Allir sem slíkt afrekuðu fengu að launum Omega gullúr af bestu gerð auk áletraðrar styttu þar sem gert var ráð fyrir því að á toppi hennar trónaði kúlan sem hafnaði réttu leiðina hjá viðkomandi kylfingi. Það var Omega úrasmiðjan sem gaf þessi verðlaun en umboðsmaður fyrirtækisins á Íslandi, Sveinn Björnsson, afhenti þau árlega við hátíðlega athöfn. Þeim fór stöðugt fjölgandi sem unnu það afrek að fara holu í höggi og var stofnað félag þeirra, sem fékk nafnið Einherjar, undir forystu Páls Ásgeirs Tryggvasonar.

Stórafmæli Hinn 14. ágúst 1967 var aldarfjórðungur liðinn frá stofnun Golfsambands Íslands. Ákveðið var að minnast þessara tímamóta með hátíðarhöldum og afmælisveislu. Innan stjórnar sambandsins komu fram hugmyndir um að Íslandsmótið yrði hápunktur hátíðarhaldanna en þegar hafði verið ákveðið að það færi fram í Vestmannaeyjum þetta árið.

Stjórn GSÍ sendi GV bréf og fór fram á að mótsstað yrði breytt og hann fluttur til Reykjavíkur. Svöruðu Eyjamenn strax ósk GSÍ. Gáfu þeir mótið eftir gegn því að það yrði haldið hjá þeim sumarið 1968 og var það auðsótt mál. Í framhaldi af þessu var síðan skipulögð einskonar golfvika dagna 13. – 19. ágúst og var Íslandsmótið helsta atriði hennar og var af hálfu GSÍ lögð mikil áhersla á að þangað kæmu til leiks allir bestu kylfingar landsins í öllum keppnisflokkunum. Að auki var haldið sérstakt afmælismót daginn áður en landsmótið hófst þar sem fram átti að fara

einskonar sveitakeppni milli klúbbanna auk unglinga- og kvennakeppni. Þá var jafnframt ákveðið að golfþingið færi fram á sjálfum afmælisdeginum og hátíðarhöldunum lyki síðan með veglegu afmælishófi að Hótel Borg. Skipaði stjórn GSÍ afmælisnefnd sem í áttu sæti þeir Ólafur Bjarki Ragnarsson, Jóhann Sófusson og Jón Þór Ólafsson.

Afmælishátíðin þótti heppnast einkar vel, bæði mótin og veislan að Hótel Borg þar sem var fullt hús og menn skemmtu sér hið besta ekki síst þegar gamlar og góðar golfsögur og ævintýri voru rifjuð upp.

Segja má að allt árið 1964 hafi verið afmælisveisla hjá Golfklúbbi Reykjavíkur sem átti þá 30 ára afmæli.

Hápunktur hennar var þegar tekin var fyrsta skóflustungan að golfskálanum í Grafarholti en 4. desember dubbaði GR fólk sig upp og mætti til veislu í Þjóðleikhúskjallaranum sem þótti einkar vel heppnuð og minna á gömlu, góðu dagana þegar samkomur klúbbsins þóttu þær skemmtilegustu sem völ var á í höfuðborginni. Þótt ekki væri það í beinum tengslum við afmælishátíðina voru þrír gamlir félagar gerðir að heiðursfélögum. Beðið var með þá útnefningu uns hún gat farið fram í nýja golfskálanum. Þau sem voru heiðruð á þennan hátt voru Anna Kristjánsdóttir, Hallgrímur Fr. Hallgrímsson, Gunnar Kvaran og Ólafur Gíslason, en öll höfðu þau staðið að stofnun Golfklúbbs Íslands á sínum tíma. Áður höfðu herra Sveinn Björnsson, dr. Valtýr Albertsson, dr. Halldór Hansen og Helgi Hermann Eiríksson verið kjörnir heiðursfélagar klúbbsins.

En það áttu fleiri aðilar í golfhreyfingunni stórafmæli. Í október 1965 hélt Golfklúbbur Akureyrar veglegt hóf í Sjálfstæðishúsinu á Akueyri þar sem saman voru komnir bæði eldri og yngri félagar þar sem þess var sérstaklega minnst og fagnað að á starfsferli sínum hefðu félagar í klúbbnum orðið Íslandsmeistarar sex sinnum. “Er afrekaskrá klúbbsins því glæsilegri en nokkurs annars íþróttafélags á Akureyri, enda þótt ekki fari ýkja mikið fyrir starfseminni.”Vísir 28. október 1965. GA notaði tækifærið á afmælishátíðinni til þess að heiðra frumkvöðulinn Gunnar Schram en mesta athygli á hátíðinni vakti þó kvikmynd sem Steindór Steindórsson hafði gert um starfsemi klúbbsins og púttkeppni kvenna sem fram fór í veislusölunum.

Aldarfjórðungsafmæli og árshátíð Golfklúbbs Vestmannaeyja var slegið saman og haldin vegleg hátíð í desember

1963. Til hennar mættu nær allir félagar í klúbbnum og að auki Sveinn Snorrason forseti GSÍ sem flutti hátíðarræðuna og mærði Eyjamenn fyrir elju þeirra og árangur í golfinu. Sagði að GV hefði lagt mikið til á þeim 25 árum sem klúbburinn hefði starfað. “Með því hefur klúbburinn unnið þjóðþrifa starf, aukið á hreysti og heilbrigði ungra sem aldinna, karla og kvenna, eflt mannkosti og þroska hvers þess, er í kynni við íþróttina hefur komið, alið af sér drengskap og dáðir. Af golfleiknum, sé hann réttilega leikinn, leiðir bæði hógværð og hispursleysi, þor og þolgæði, skapfestu en sanngirni, raunsæi og réttsýni. Af iðkun slíkrar öndvegisíþróttar stafar menningarauki.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjum 2008.Úr ræðu Sveins Snorrasonar forseta GSÍ á 25 ára afmælishátíð Golfklúbbs Vestmannaeyja, bls. 54

Klúbbarnir komu meira inn í kennslumálin Á sjöunda áratugnum skipuðust kennslu- og þjálfaramál nokkuð á annan veg er verið hafði til þess tíma. Þörfin var sannarlega ekki minni en áður. Hvarvetna var mikil eftirspurn eftir kennurum en breytingin varð helst sú að klúbbarnir og þá einkum þeir stærstu fóru að taka málin meira í sínar hendur og ráða til sín golfkennara í lengri eða skemmri tíma. Golfsambandið reyndi þó að hafa milligöngu um ráðningu erlendra kennara ef eftir því var óskað auk þess sem það fékk úthlutað til sín kennslustyrkjum frá Íþróttasambandi Íslands sem síðan var útdeilt til klúbbanna í samræmi við fjölda þátttakenda í hverjum og einum klúbbi.

Kennslumálin komu oftsinnis til umræðu á golfþingum og má nefna sem dæmi að á þinginu sem haldið var í Vestmannaeyjum var rætt um hversu miklu auðveldara og betra væri ef Íslendingar fengjust til kennslustarfa, ekki síst vegna þess að tungumálaerfiðleikar kæmu stundum í veg fyrir að hinir erlendu kennarar nýttust sem skyldi og þess væru jafnvel dæmi að fólk veigraði sér við að fara til þeirra þar sem það skildi þá ekki. Á árinu 1963 auglýsti Golfsambandið erlendis eftir golfkennara og í framhaldi af því var Bretinn Robert Bull ráðinn til starfa. Hann hafði kennararéttindi í golfi og hafði kennt íþróttina í nokkrum löndum áður en hann kom til Íslands. Starfaði hann aðallega hjá Golfklúbbi Reykjavíkur og hafði bækistöð á gamla golfvellinum í Öskjuhlíðinni. Lagði Bull meira upp úr einkakennslu en

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

143

þeir kennarar sem höfðu starfað hér áður. Á meðan á dvöl hans hjá GR stóð var efnt til námskeiðs fyrir ungmenni á aldrinum 12 – 18 ára og var það kostað af klúbbnum auk þess sem þátttakendum bauðst að fá ókeypis útbúnað til æfinganna. Auk þess að kenna í Reykjavík fór Bull til Vestmannaeyja og var þar í hálfan mánuð við kennslu.

Veturna 1968 og 1969 hafði GR breskan kennara, Norman Wood, á sínum snærum. Birtist við hann viðtal í blaðinu Kylfingi þar sem hann var m.a. spurður hvort íslenskir golfleikarar sem heild hefðu einhverja sérstaka sameiginlega galla.

Wood svaraði: “Það væri þá helst að margir Íslendingar eru mjög stífir, sérstaklega í fótum og verður það til þess að eðlileg þungafærsla af hægri yfir á vinstri fót næst ekki. Íslenskir golfleikarar eru líka fremur stífir í höndum og eiga það til að slá einungis með höndunum og þá af kröftum.”Kylfingur 1. tbl. 1969, bls. 9.

Vorið og fyrri hluta sumars 1965 efndi GR til námskeiðahalds í golfi og þótti bera vel í veiði þar sem Magnús Guðmundsson Íslandsmeistari fékkst til starfa við þau. Aldrei áður höfðu svo margir sótt golfkennslu á Íslandi en þátttakendur á námskeiðunum voru á annað hundrað talsins og voru Magnús Guðmundsson hélt vinsæl golfnámskeið í Reykjavík. þeir af báðum kynjum og á öllum aldri. Annaði Magnús ekki eftirspurninni og í júní sneri GR sér höfðu náð frambærilegum árangri í íþróttinni. Eftir að því til GSÍ og óskaði eftir því að sambandið reyndi að Golfklúbbur Ness var stofnaður var eitt af fyrstu verkefútvega kennara til starfa. Fjallaði stjórnin um beiðnina og num hans að ráða til sín erlendan golfkennara. Starfaði varð niðurstaðan: “... Meirihluti stjórnar telur þýðingart.d. ungur Breti, F. Riley á nafni, þar sumarlangt 1966. laust þar sem svo er áliðið orðið að fá hæfan kennara og Hafði sá fengist við kennslu í heimalandi sínu, í Hollandi allar líkur á því ef einhverjir eru á lausum kili að ekki sé og Þýskalandi og þótti mjög hæfur kennari. Sumarið eftir, mikils af þeim að vænta.”Fundargerðarbók Golfsambands 1967, kom svo annar Breti til klúbbsins. Sá var Al Norris Íslands 21. júní 1965. Auk þess að kenna á námskeiðum og sagt var að hann hefði fallegasta “swing” sem sæist á GR leiðbeindi Magnús Guðmundsson oft Akueyringum golfvöllum. Og víst var hann geysilega högglangur – sló þegar hann var nyrðra sérstaklega þó unglingum og áttu hvað eftir annað um og yfir 300 metra í upphafshöggum. sumir nemenda hans þar eftir að koma verulega við afrekAuk kennslu hjá Golfklúbbi Ness fór hann einnig til sögu golfsins á Íslandi.

Golfklúbbsins Keilis og Golfklúbbs Suðurnesja. Hleypti koma þessara manna miklu lífi í starf þessara klúbba. Ýmsir aðrir komu við sögu. Um tíma stundaði t.d. maður að nafni A.E. Leschak kennslu á vegum GR. Hann var Mikilvægt starf Þorvaldar Ásgeirssonar þá í herþjónustu á Keflavíkurflugvelli en var frækinn kylfingur og þótti ágætur kennari. Þótt ekki séu fyrir því Sá Íslendingur sem kom mest við sögu golfkennslunnar á heimildir er líklegt að hann og fleiri varnarliðsmenn hafi einnig sagt Suðurnesjamönnum til en á Keflavíkurflugvel- þessum árum var Þorvaldur Ásgeirsson. Hann hafði mörg járn í eldinum þegar kom að golfíþróttinni og var m.a. li voru um langt skeið margir sem höfðu áhuga á golfi og

144

formaður Golfklúbbs Reykjavíkur á árunum 1962 – 1966 þegar mest reyndi á menn við uppbyggingu Grafarholtsvallarins. Þegar Þorvaldur hætti formennskunni gafst honum betri tími en áður til kennslu sem hann hafði þó lengi fengist við og þá aðallega innanhúss yfir vetrartímann. Húsnæði sem fékkst til slíkrar kennslu var heldur óhentugt. Kennt var á ýmsum stöðum, m.a. í hálfköruðu húsi við Kleppsveg og í Miðstræti, í verslunarmiðstöðinni Suðurveri en loks fékkst aðstaða í Laugardalnum bæði í fimleikasal sem þar var og undir stúku Laugardalsvallarins þar sem síðar var kallað Baldurshagi. Æfingarnar fólust fyrst og fremst í því að ná réttu gripi á kylfunni og sveifla henni eftir kúnstarinnar reglum. Golfkúlurnar voru slegnar í net eða fallhlífardúka sem voru rétt fyrir framan iðkendurna. Þegar klúbbunum úti á landi tók að vaxa fiskur um hrygg reyndu þeir hvað þeir gátu að fá kennara til sín þótt ekki væri nema tímabundið og leituðu aðstoðar Golfsambandsins við útvegun þeirra. Fékk sambandið Þorvald til þess að fara um landið og vera viku til tíu daga á hverjum stað. Skilaði það þeim árangri að kylfingar á þessum stöðum tóku stórstígum framförum og fóru brátt að taka þátt í mótum þeirra bestu.

Blaðamennirnir ánetjaðir Eitt var það sem alla golfklúbbana og þar með golfhreyfinguna skorti tilfinnanlega allan sjöunda áratuginn voru fleiri félagar. Allir voru klúbbarnir fámennir og gátu tekið við miklu fleiri félögum. Ýmsum ráðum var beitt til þess að reyna að laða fólk og þá ekki síst ungmenni að klúbbunum. Ekki var t.d. um það að ræða að þeir sem vildu prófa íþróttina þyrftu að greiða vallargjald en víðast lágu fyrir eyðublöð fyrir inntökubeiðnir í klúbbunum. Árangursríkasta aðferðin til að fá fólk sem félaga var að beita þeirri aðferð sem stundum hefur verið kölluð “maður – á – mann” aðferðin, þ.e. að þeir sem orðnir voru félagar í klúbbunum reyndu að fá kunningja sína og vini til þess að slást í hópinn.

Hvert tækifæri sem gafst var notað til þess að reyna að koma golfinu á framfæri í fjölmiðlum og varð sú breyting á, smátt og smátt, að golfið fékk mun meira rými í dagblöðunum en verið hafði. Svo kom sjónvarpið til sögunnar. Menn vissu sem var – að erlendis og þó einkum í Bandaríkjunum og Bretlandi var golf feikivinsælt sjónvarpsefni og reynt var að fá íslenska sjónvarpið til að taka

upp þráðinn og sýna frá mótum erlendis. Voru nokkur skref, smá að vísu, stigin í þeim efnum.

Blaðið Kylfingur sem verið hafði einn helsti samskiptamiðill golfáhugafólks á árdögum íþróttarinnar á Íslandi hélt enn lífi og var á þessum tíma gefið út af Golfklúbbi Reykjavíkur. Ekki var hægt að segja að mikill kraftur væri í útgáfunni en oftast kom þó út eitt tölublað á ári. Golfsamband Íslands reyndi að styðja útgáfuna eftir því sem mögulegt var og lagði því a.m.k. einu sinni til peninga.

“Samþykkt að leggja til við golfþing að heimila stjórn GSÍ að verja allt að 4.000 krónum af áætluðum tekjuafgangi 1963 til styrktar útgáfu Kylfings.” Það þótti svo tíðindum sæta vorið 1968 er Nesklúbburinn hóf útgáfu á blaði sem bar einfaldlega heitið “Golfblaðið”. Í ritnefnd þess voru Pétur Björnsson, Sigríður Magnúsdóttir og Jón Thorlacius. Þótti blaðið vel úr garði gert og vakti t.d. töluverða athygli að á forsíðu þess voru litmyndir frá íslenskum golfvöllum.

Fyrsta golfbókin á íslensku kom út árið 1968. “Take a trip from me” nefndist bókin á frummálinu og höfundur hennar var enginn annar en hinn heimsfrægi kylfingu Jack Nicklaus. Einar Guðnason sem þá var orðinn einn af fremstu kylfingum landsins þýddi bókina sem hafði að geyma ýmsar leiðbeiningar og ráð til kylfinga sem útskýrð voru með teikningum. Um svipað leyti lá fyrir handrit Þorvaldar Ásgeirssonar að kennslubók í golfi en af útgáfu hennar varð hins vegar ekki.

Veigamikill þáttur í útbreiðslustarfseminni var að vinna íþróttablaðamenn á sitt band en umfjöllum um golf var lengi vel mun minni en um aðrar íþróttagreinar og margir blaðamenn fákunnugir um íþróttina. Datt einhverjum það þjóðráð í hug að boða íþróttablaðamenn til golfkeppni og freista þess þannig að ánetja þá íþróttinni.

Fyrsta blaðamannakeppnin fór fram á gamla golfvellinum við Öskjuhlíð 3. júní 1962. Níu blaðamenn mættu þar til leiks, þeir Sigurjón Jóhannsson (Þjóðviljinn), Hallur Símonarson (Tíminn), Agnar Bogason (Mánudagsblaðið), Gísli Sigurðsson (Vikan), Sigurður Sigurðsson (Útvarpið), Örn Eiðsson (Alþýðublaðið), Jóhann Vilberg (Fálkinn) Atli Steinarsson (Morgunblaðið) og Jón Birgir Pétursson (Vísir).

“Níu þrautreyndir kylfingar, en svo eru þeir kallaðir, sem hafa búið sig út með nokkrar golfkylfur, bolta, hlífðarföt og smákerru undir allt dótið “drævuðu”, eins og það er

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

145

kallað, þ.e. þeir slógu kúluna allt upp að “grínunum”, sem næsta umhverfi holanna er kallað, en þar tóku námfúsir blaðamenn við og “púttuðu” síðustu höggin í holurnar og var af hin bezta skemmtun. Sýndu margir í hópi blaðamanna mikla snilld í leiknum, enda ekki grunlaust um að sumir hafi haft nokkra nasasjón af golfinu.” “Púttað á grínunum.” Vísir 5. júní 1962.

Ekkert vafamál er að blaðamannakeppnin hafði sín áhrif. Umfjöllun um golf í dagblöðunum fór stöðugt vaxandi og einstakir kylfingar fóru að verða viðtals- og umfjöllunarefni rétt eins og stjörnur annarra íþróttagreina. Þegar “Íþróttamaður ársins” var valinn árið 1963 komst kylfingur í fyrsta sinn á blað en Magnús Guðmundsson hafnaði þá í tíunda sæti í kjörinu. Blaðamannamótið varð til þess að nokkrir þeirra sem þá kynntust íþróttinni urðu síðar öflugir kylfingar og nægir þar að nefna Gísla Sigurðsson sem varð síðar Íslandsmeistari í öldungaflokki og Kjartan L. Pálsson sem varð atkvæðamikill kylfingur og frægur fyrir að fara oftar holu í höggi en nokkur annar Íslendingur. Bæði Gísli og Kjartan urðu einnig virkir þátttakendur í félagsstarfi golfhreyfingarinnar.

Blaðamannakeppnin var síðan haldin á Nesvellinum um árabil og gekk þar á ýmsu. Nokkrir klúbbar gripu til þess ráðs að bjóða blaðamönnum til leiks þegar þeir þurfu að kynna starfsemi sína. Þannig var þeim t.d. boðið í heimsókn á Hvaleyrarvöllinn í september 1969 þar sem þeir léku 9 holur og fylgdi það sögunni að Kjartan L. Pálsson, Tímanum varð sigurvegari og lék á 64 höggum en Jón Birgir Pétursson frá Vísi varð annar á 77 höggum.

Þorvaldur Ásgeirsson var um tíma besti kylfingur landsins og forseti Golfsambandsins. Hann var jafnframt eini golfkennari landsins um margra ára skeið.

Ljósmynd: Óþekktur/Borgarskjalasafn.

Fjárskortur hamlaði starfinu Þótt mikill áhugi væri á vexti og viðgengi golfsins innan stjórnar Golfsambandsins mótaðist starfið þar mjög af þeirri staðreynd að sambandið var févana og gat af þeim sökum engan veginn unnið að þeim verkefnum sem voru

146

inni á borði þess af þeim krafti sem stjórnarmenn kusu.

Einu föstu tekjur sambandsins voru skattgjald frá klúbbunum, mótagjöld sem runnu til þess af Íslandsmótinu í golfi og styrkur frá Íþróttasambandi Íslands. Og þetta voru ekki háar upphæðir. Í upphafi sjöunda áratugarins var skattgjald GSÍ frá klúbbunum 15 krónur á hvern félaga en var fljótlega hækkað upp í 30 krónur og síðar hækkað enn frekar. Stjórnin reyndi augljóslega að vera

hófsöm í skattkröfum sínum og voru tillögur hennar um hækkun jafnan samþykktar samhljóða á golfþingum, og það þótt klúbbarnir þyrftu raunverulega á öllu sínu að halda. Í því kom einnig fram að klúbbarnir mátu starf Golfsambandsins mjög mikilvægt. Aðeins einu sinni heyrðist sú rödd á golfþingi að skattinnheimta GSÍ væri sennilega ólögleg en hún var skjótlega kveðin niður og bent á að öll sérsambönd Íþróttasambands Íslands hefðu aðaltekjur sínar af hliðstæðri innheimtu.

“Nær allan tímann sem ég gegndi forsetaembættinu í GSÍ var fjárskortur hemill á eðlilega starfsemi sambandsins.

Tekjur voru takmarkaðar og eignir engar utan fundargerðabóka og bikara sem sambandið hafði yfir að ráða. Þyrftu menn að leggja í kostnað vegna ferðalaga eða annars slíks urðu þeir að greiða hann úr eigin vasa. Sum árin varð halli á rekstri sambandsins og þá ekki um annað að gera en að reyna að vinna hann upp á næsta ári. Hendur stjórnarinnar voru algjörlega bundnar af þessu. Þegar á leið skánaði fjárhagurinn þó nokkuð enda fór þá sambandið að stíga fyrstu skrefin í eigin fjáröflun. Þar varð þó að fara varlega og gæta þess að fara ekki inn á sömu brautir og klúbbarnir því það hefði skert möguleika þeirra til að afla sér fjár.

Firmakeppnir voru t.d. virk fjáröflun hjá þeim og kom til umræðu hjá stjórn GSÍ að fara einnig þá leið. En talið var að með því yrði um of vegið í sama knérunn og því hætt við það.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund.

orðið. Næst þegar GSÍ fór í happdrættisfjáröflun var farin óvenjuleg leið þar sem það var einkavætt, ef svo má að orði komast. Einstaklingur í Reykjavík hafði samband við stjórnina og bauðst til þess að sjá alfarið um happdrættið og greiða GSÍ síðan 70% af nettóhagnaði þess. Ekki skorti lögfræðinga í stjórn GSÍ til að ganga frá samningum við manninn og var tryggilega búið um hnútana. Mikið var lagt undir þar sem ný bifreið var aðalvinningur í happdrættinu. Fer ekki öðrum sögum af þessari tilraun en þeim að sala miða gekk bærilega en hins vegar kostaði það GSÍ mikinn eftirrekstur og erfiðleika að fá sinn hlut uppgerðan. Það tókst þó að lokum. Á vettvangi íþróttahreyfingarinnar var einnig reynt að skapa golfinu traustari sess. Fulltrúar Golfsambandsins mættu samviskusamlega á íþróttaþing og aðrar samkomur sem ÍSÍ boðaði fulltrúa sérsambandanna til. Þótt GSÍ væri fyrsta sérsambandið sem gerðist aðili að ÍSÍ var það á þessum tíma ekkert sérlega hátt skrifað innan íþróttahreyfingarinnar og þar ríktu fyrst um sinn sömu viðhorf og hjá almenningi: Að golfið væri bara fyrir fáa útvalda.

“Fjárhagslegur stuðningur ÍSÍ við golfíþróttina hafði verið hverfandi lítill, bæði vegna takmarkaðra fjárráða þess sjálfs og einnig vegna þess hve fáir golfiðkendrnir voru í raun og veru. Golfklúbbarnir þurftu sjálfir að kosta alla uppbyggingu mannvirkja og standa undir rekstri til þessa með eigin fjárframlögum og vinnu. Fjármagn ÍSÍ var þá mestan part varið í þágu hefðbundinna keppnisgreina svo sem er raunar enn í dag. Við kunnum því ekkert á það kerfi sem þar hafði verið notað af einstaka sérsambandi til að skara eld að kökum sínum. En um þetta leyfi var einmitt að verða allmikil breyting til batnaðar innan ÍSÍ eftir að Gísli Halldórsson og hans liðsmenn höfðu tekið við forustu þar.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund.

Golfsambandið greip til gamalkunnugs ráðs í eigin fjáröflun. Það efndi til happdrættis og leitaði á náðir velunnara og golfklúbbanna með sölu á miðum. Var m.a. hafinn áróður fyrir því í klúbbunum að þegar “holl” færi út að spila þá keypti það sameiginlega einn miða í happdrættinu og var síðan leikið um hann, þ.e. sá sem var á lægsta skorinu í hópnum hreppti miðann. Þá var einnig enn einu sinni leitað til fyrirtækja og þau fenginn til þess að kaupa bunka af miðum. Lögðu stjórnarmenn í Golfsambandinu mikla vinnu í sölu happdrættismiðanna. Ávinningur af því varð nokkur og gerði það m.a. að verkum að unnt var að styðja þá Gísli Halldórsson fyrrum forseti kylfinga sem völdust til farar í EisenÍSÍ tók sér frí frá golfinu í 30 ár. hower – keppnina meira er ella hefði

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Gísli hafði sjálfur hafði komist í kynni við golfið. Hann gerðist félagi í GR árið 1944 og tók að stunda golf. “Ég keypti mér hálft golfsett og fór til golfkennara sem kenndi á vegum Golfklúbbs Reykjavíkur. Á miðju sumri fórum við tveir félagar út á golfvöllinn við Öskjuhlíð. Völlurinn var níu holu völlur. Ef

147

maður ætlaði 18 holur, sem var hringur, þá kostaði það fimm klukkutíma fjarveru frá vinnu. Ég sá fljótt að þann tíma gæti ég ekki látið eftir mér.”Jón M. Ívarsson: Gísli Halldórsson: Minningar, menn og málefni, Reykjavík 2005, bls. 150.

Um haustið kom Gísli golfsettinu sínu fyrir í geymslu hjá GR og þegar til átti að taka vorið eftir var það horfið og kom aldrei í leitirnar. Þar með lagði Gísli golfið á hilluna í rúmlega þrjátíu ár, enda hafði hann í mörgu öðru að snúast. En þessi stuttu kynni forseta ÍSÍ af golfinu urðu til þess að hann vissi alla vega um hvað málið snerist þegar erindi GSÍ komu inn á borð hjá ÍSÍ.

Loks losnaði Sveinn Þegar Sveinn Snorrason tók kjöri sem forseti Golfsambandsins var hann frá upphafi ákveðinn í að verða þar ekki eilífur augnakarl. “Ég hafði hins vegar allt frá upphafi mikla ánægju af stússinu sem stjórnarstörfunum fylgdi og naut þess að sjá árangur erfiðisins, ekki síst þegar nýir klúbbar og nýir vellir fóru að koma til sögunnar. Samstarfið innan stjórnarinnar var líka einstakt. Þar unnu allir sem einn maður og tæki einhver stjórnarmaður að sér ákveðið verkefni þurfti ekki að hafa frekari áhyggjur af því.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfun. Fyrstu ár Sveins sem forseta ríkti gamla fyrirkomulagið í stjórninni, þ.e. að fulltrúar í henni voru frá starfandi klúbbum. Þar sem fulltrúarnir frá Vestmannaeyjum og Akureyri áttu sjaldnast heimangengt á stjórnarfundi voru fundirnir oftast þunnskipaðir. Þegar verið var að undirbúa golfþingið 1965 var þetta fyrirkomulag rætt og gerð svohljóðandi bókun: “Mættir stjórnarmenn telja brýna nauðsyn á því að næsta stjórn verði skipuð aðalmönnum öllum úr Reykjavík og nágrenni. Ennfremur eru þeir sammála um að biðjast undan endurkjöri.” Undir bókunina skrifuðu Sveinn Snorrason, Halldór Magnússon og Ásgrímur Ragnars.Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 11. júní 1965. Í upphafsræðu sinni á golfþinginu daginn eftir kynnti Sveinn þessa bókun stjórnarmanna. Fyrri hluta hennar, um búsetu stjórnarmanna, var tekið með skilningi en hins vegar leist þingfulltrúum afleitlega á afsagnartilkynningu forsetans. Þegar kom að stjórnarkjörinu flutti Jóhann Þorkelsson þingforseti ræðu fyrir hönd þingfulltrúa og skoraði á Svein að halda áfram og fór svo að hann lét að

148

lokum undan. Fór á sömu leið á næstu þingum. Sveinn ætlaði sér að hætta en enginn var tilbúinn að taka við af honum. “Ég var alveg ákveðinn að hætta 1965. Um þær mundir var ég að láta af störfum sem framkvæmdastjóri Kaupmannasamtaka Íslands og ætlaði mér að einbeita mér að því að byggja upp rekstur lögmannsstofu í félagi við aðra. Þótt starfsemi Golfsambandsins væri ekki eins umfangsmikil og síðar varð þá kostnaði forsetastarfið frátafir frá vinnu að því ógleymdu að mig langaði til þess að stunda golfíþróttina meira sjálfum mér til uppbyggingar og yndisauka.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund. Áformin um að stjórnarmenn væru búsettir á því svæði sem gerði þeim mögulegt að sækja stjórnarfundi án stórkostlegrar fyrirhafnar gengu hins vegar eftir á þinginu 1965 og þá var jafnframt fjölgað um einn mann í stjórninni. Varamenn í stjórn voru hins vegar fulltrúar frá klúbbunum úti á landi. Á golfþinginu á Akureyri árið 1966 kom í fyrsta sinn fram sú hugmynd að GSÍ réði sér starfsmann. Í skýrslu stjórnar er þess getið að Sveinn Snorrason hafi fjallað um möguleika á “... að ráða erindreka til leiðbeininga og skipulagsstarfsemi sérstaklega vegna yngri kylfinga.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 19. júlí 1966. Hugmyndin var sú að hugsanlegur erindreki starfaði tímabundið hjá Golfsambandinu. Hann átti að ferðast á milli klúbbanna og veita þeim aðstoð við öflun nýrra félaga, skipulag unglingastarfs o.fl. Þá átti það að vera í hans verkahring að heimsækja þá staði þar sem farið var að ræða um stofnun nýrra golfklúbba og veita þeim aðstoð. En í þessu efni sem mörgum öðrum strandaði á hinu sama. Það vantaði peninga og ekki auðséð hvernig afla ætti þeirra til þess að greiða starfsmanninum laun og ferðakostnað. Nokkrar umræður urðu hins vegar á þinginu um málið en ákveðið var að slá áformunum á frest og freista þess að fara aðrar leiðir í útbreiðslu- og kynningarmálum. Á golfþinginu sem haldið var í Skiphóli í Hafnarfirði sumarið 1970 kom loks að því að Sveinn Snorrason losnaði við “raufarsteininn.” Þegar þinghaldið nálgaðist fór hann að líta í kringum sig eftir hugsanlegum eftirmanni í forsetastólinn og staðnæmdist við starfsfélaga sinn í lögfræðingastéttinni, Vilhjálm Árnason en bæði Vilhjál-

mur og Þorvarður, bróðir hans, voru kunningjar Sveins og miklir golfáhugamenn. Þegar Sveinn bar tillöguna upp við Vilhjálm tók hann sér nokkurra daga frest til svara.

“Hann hringdi síðan í mig og sagðist ekki geta tekið þetta að sér en hann væri búinn að finna manninn. Sá væri Páll Ásgeir Tryggvason. Það leist mér samstundis vel á. Páll Ásgeir þekkti golfhreyfinguna á Íslandi út og inn, hafði átt sæti í stjórn Golfklúbbs Reykjavíkur og látið þar til sín taka.Munnleg heimild: Sveinn Snorrason. Svo segir í fundargerð frá þinginu 1970 að því hafi lokið með því “að fráfarandi forseti var hylltur.”Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 10. ágúst 1970. ”Mér var létt þegar ég gekk út af þinginu í Skiphóli. Eftir sextán ára stúss fyrir golfhreyfinguna, fyrst í GE og síðan í GSÍ var ég laus mála. En mér var líka þakklæti í huga fyrir það að hafa fengið tækifæri til þess að starfa að málefnum þessarar stórkostlegu íþróttar og með þvílíku einvalaliði að annað eins fannst ekki.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason.

Ekki var þó afskiptum Sveins að málefnum golfhreyfingarinnar lokið og verður nánar komið að þeim þætti síðar.

Vellirnir eru heimabakstur - Hvað segir þú þá um ísl. golfvelli almennt?

- Þeir eru slæmir því miður – mjög slæmir miðað við þær kröfur sem golfreglur byggjast á. Enginn völlur hérlendis hefur verið byggður sem slíkur fyrr en nú í Grafarholti hjá Golfklúbb Rvíkur. Hitt er heimabakstur og sumt mjög frumstætt. Það tekur langan tíma að fá góðan völl í Grafarholti – 10 – 15 ár. En þar er unnið markvisst og vel og þar myndast fyrst aðstaða til að bjóða toppmönnum hingað til lands.

Golfíþróttin hér er enn í vöggu og það er nauðsyn að sníða allar aðstæður eftir fjöldanum en ekki eftir þeim fáu beztu. Í Grafarholti kemur skemmtilegur völlur í skemmtilegu umhverfi, sem bæði hæfir öllum almenningi, en gerir jafnframt ítrustu kröfur til beztu manna. Þar er og að rísa glæsilegur golfskáli og félagsheimili.

(Viðtal við Magnús Guðmundsson. Morgunblaðið 12. júní 1965)

Golfið mín vítamínssprauta

“En á meðan kaffið er að koma förum við að skoða bikarana og áletranir á þeim. Hér er einn fyrir golf og þá segir Sigurjón: - Golfi er eina íþróttagreinin sem ég stunda enn og líka sú skemmtilegasta af þeim öllum. Golfið er mín vítamínsprauta. Í golfi er keppnisandinn sérstaklega skemmtilegur og þar eru drengir góðir upp til hópa.”

(Samtal við Sigurjón Hallbjörnsson sem á heilan vegg fullan af verðlaunabikurum og verðlaunapeningum. Vísir 8. nóvember 1962 bls. 4)

Leikið milli loftnesstanga Stjórn Golfklúbbs Ness skipa Pétur Björnsson, formaður, Ragnar Jónsson, ritari og Sigurjón Ragnasson, gjaldkeri.

Morgunblaði átti samtal við Pétur Björnsson og spurði hann um fyrirhugaða starfsemi klúbbsins. Kvað Pétur mikla möguleika til að leika golf á velli þessum allan veturinn, þegar ekki er snjór, þar sem minna frost er þarna úti á nesinu en á Öskjuhlíð og við Grafarholt. Einnig er ætlunin að hafa skálann opinn yfir vetrartímann, svo meðlimir geti t.d. komið og drukkið kaffi þar á daginn með gestum sínum, en aðeins er um 5 – 7 mínútna akstur úr bænum út á nesið.

Svæði það sem Golfklúbbur Ness hefur völl sinn á, er umlukt sjó á þrjá vegu, en að norðanverðu er girðing. Er meðal annars leikið milli loftnesstanganna fjögurra sem þarna eru staðsettar.

Árni er pillaður af Sjálfsagt velta fæstir því fyrir sér sem leika golfvöll Suðurnesjamanna í Leirunni að áður fyrr var á svæðinu þar sem golfvöllurinn er nú fjölmenn og blómleg byggð sem tilheyrði Rosmhvalaneshreppi en hann náði yfir Miðnes, Garð og Leiru. Af fjölda bújarða sem voru á svæðinu var Stóri – Hólmur þar sem meginhluti golfvallarins er stærsta og verðmesta jörðin. Þegar útgerð var þarna mest reru á sjöunda tug báta enda stutt á miðin.

Margir þekktir formenn gerðu út og kannski er við hæfi að kylfingar rifji upp alkunna vísu um einn þeirra meðan þeir rölta á milli teiga eða leita að boltanum sínum á þeim slóðum þar sem fiski var kastað á land úr vörinni á þessum tíma:

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

149

Hann Árni er látinn í Leiru og lagður í ískalda mold og burtu frá sulti og seyru flaug sálin og skildi við hold. Úr heimi er formaður farinn, sem fram eftir aldregi svaf.

Og nú grætur þöngull og þarinn, Því hann Árni er pillaður af.

var kvödd til. Verkefnið reyndist allerfitt, en að lokum yfirgaf hundurinn völlinn með lögregluþjónum og kylfingar gátu óhræddir haldið leik sínum áfram.

(Vísir 16. júli 1963 bls. 11)

Golfið ekki dýrara en annað

15 félagar í GKA

Margir hafa veigrað sér við að iðka golf, vegna þess hversu kostnaðarsamt það sé. En þar fara menn villir vegar.

Byrjendasett, 7 kylfur, kosta í dag frá 3000 – 5000 krónur, eftir gæðum. Árgjald hjá GR er 1500 krónur eða rúmar 4 kr. á dag, en mönnum er heimilt að leika alla daga ársins.

“Að tilhlutan ÍA var stofnaður Golfklúbbur Akraness og voru stofnendur 15. Klúbburinn hefur fengið land í Garðalandi til starfsemi sinnar og hafið þar framkvæmdir við undirbúning að golfvelli.”

Til samanburðar má minna á t.d. að keppnisskíði munu kosta 8 – 10 þús. krónur. Góður reiðhestur mun vart fáanlegur undir 30.000 kr., og einn stangveiðidagur í góðri laxveiðiá 2 – 3 þúsund krónur.

(Ársskýrsla Íþróttabandalags Akraness. Lögð fram á 21. þingi ÍA á Akranesi 12. mars 1966)

(Morgunblaðið 13. maí 1964)

Eiginkonan vann fíngerðari verkin

Ein og ein torfa sveimar með

“Eftir hádegi á sunnudag hófst svo fyrsta innanfélagskeppnin og var það hjónakeppni þar sem eiginmaðurinn sló fyrstu og stærstu höggin í hverri holu, en eiginkonan vann hin fíngerðari verkin að koma kúlunni ofan í holuna.

Formaður félagsins, Jónas Aðalsteinsson, og kona hans urðu hlutskörpust í þessari keppni.”

“Og svo slá þeir kúlurnar í allar áttir, eins og þeim sé borgað fyrir það og boltarnir þjóta yfir hausnum á manni eins og sputnikregn úr öllum áttum. Stundum sveimar ein og ein torfa með, en það gerir leikina bara fjörugri.

Inn á milli högganna hrópa þeir svo hver í kapp við annan: “Reyndu að slæsa hann á grínina, svo þú getir púttað hann á eftir.” (Að slæsa þýðir að slá til hægri?!)- eða: “Drævaðu nú með húkki” eða eitthvað á þessa leið. Þetta sýnir greinilega að leikmenn þurfa að vera vel að sér í ýmsum erlendum málum og gefur það mikla andlega þjálfun að muna öll þessi orð.”

(Sagt frá fyrstu innanfélagskeppni Golfklúbbsins Keilis. Þjóðviljinn 11. júlí 1967)

Hundur setti strik í reikninginn Lögreglan á Akureyri fékk það óvænta verkefni á sunnudaginn að fjarlægja hund af golfvellinum við Akureyri þar sem Íslandsmót í golfi fór fram. Óvanalegt atvik, en skemmtilegt. Í reglum um golf er kveðið á um slíka atburði að kúla telst eiga að slást þaðan sem dýr hafa skilið hana eftir. Er þetta einkum sett vegna fugla, sem geta flutt kúlur til lítilsháttar á golfvöllum.

Hvuttinn á Akureyri elti hins vegar kúlurnar og lét ekki kylfingana ná sér, flutti hann kúlurnar til um óvaravegu fyrir mörgum kylfingnum og endaði með því að lögreglan

150

(Karlsson: Golf er göfug og glæsileg íþrótt. Visir 19. ágúst 1960 bls. 9)

Kúlurnar þutu í allar áttir Þar sem völlurinn var enn tæplega þurr orðinn þegar við fórum í þennan golfleik, var ekki enn búið að taka trépalla sem eru gúmmíklæddir og settir ofan á teigana þeim til hlífðar. Við lékum því af þessum pöllum og að

“Hins vegar hafði ég slegið með orfi sem strákur og ég náði fjótt valdi á höggunum. Það eru nefnilega sömu grundvallarreglur að baki þess að slá með orfi og slá kúlu með golfkylfu. Menn verða að vera afslappaðir og finna þegar beita á átakinu, menn verða að læra að flytja þyngarpunkt líkmans til á réttan hátt, menn verða eins og að horfa í ljáfarið að horfa á kúluna. Þetta kom tiltölulega fljótt.”

(Magnús Guðmundsson í viðtali við Morgunblaðið.

Morgunblaðið 12. júní 1965)

Tvisvar hola í höggi á sama hringum Sá einstæði atburður átti sér stað á golfvelli GR í Grafarholti í fyrrakvöld að Ólafur Skúlason, 18 ára gamall kylfingur sló tvívegis holu í höggi á sama hring. Eftir því sem við vitum bezt hefur þetta aðeins gerzt 5 sinnum í sögu golfsins fram til þessa. Ólafur sló 6. holuna sem er 160 m (par 3) í höggi og enn fremur 10. holuna en hún er 300 m að lengd (par 4). Ólafur var við æfingu þá er þetta varð en en nægilegur fjöldi manna með honum til að sanna þennan óvenjulega árangur, sem ekki hefur átt sér stað hér á landi áður.

(Morgunblaðið 17. júní 1969)

Ólafur Skúlason frá Laxalóni.

sjálfsögðu byrjaði Þorvaldur leikinn. Við reyndum að feta í fótspor hans, en gekk misjafnlega eins og að líkum lætur.

Sumir höfðu ekki snert á þessu í áraraðir, aðrir að litlu eða engu leyti lært listina. En þetta hafði engin áhrif á okkur, sólin hellti sér yfir Grafarholtsdrögin og við vorum jafn ánægðir leikmenn hvort við pældum upp jörðina og kúlurnar þutu í allt aðra átt en við ætluðum þeim, eða hreinlega lágu grafkyrrar á vellinum, eftir að mikið högg hafði verið slegið.

(Einn hringur á Grafarholtsvelli með formanni Golfklúbbs Reykjavíkur. Morgunblaðið 13. maí 1965, bls.

30.)

Orfslátturinn undirstaðan

Golfið tilfinningarík íþrótt “Golfíþróttin er ekki bundin við “brennsluárin”. Það þarf íhugun og athygli, læra að stilla taugar, þekkja sjálfan sig. Þetta er tilfinningarík íþrótt. Það þarf fullkomna stjórn á huganum – kunna að taka mótmælti sem meðlæti. Allt þetta er lykill að góðu golfi. Golfið er fyrir okkur. Við höfum langan dag og hér sprettur gott gras.”

(Magnús Guðmundsson í viðtali við Morgunblaðið.

Morgunblaðið 12. júní 1965)

Reynt að útrýma erlendu orðunum - Mér hefur virzt að golfmönnum væri tamt að nota ensku heitin um völlinn og leikinn. Er ekki æskilegt að

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

151

íslenzka þessi heiti líkt og gert hefur verið með góðum árangri í knattspyrnunni?

Hugsunin er helmingurinn

- Jú, það finnst mér. Enda þótt leikmenn noti oft ensku orðin, hefur þessu öllu verið snúið á ágæta íslenzku, en það er ekki langt síðan, og golfiðkendum eru íslenzku orðin ekki töm ennþá. En ég held að þau séu að ryðja sér til rúms. Ég get nefnt nokkur dæmi: Það heitir trékylfa nr.

1, 2. og 3. í staðinn fyrir Driver, Bassie og Spoon. Á sama hátt er talað um járn nr. 4 eða 7 eða 10 o.s.frv. Caddie og Forecaddie heita kylfusveinn og framásveinn. Bunker, sem er dæld þakin sandi, hefur verið kölluð glompa. Það er líka talað um vatnstorfæru og hliðarvatnstorfæru.

“Það má segja, að hugsun sé helmingur af pútti og lagni helmingur. Þó að golfið sé raunar allt persónulegt og engir tveir fari eins að, þá er púttið alveg sérstaklega persónulegt. Það hafa margir orðið góðir púttarar, að minnsta kosti um tíma, þó að þeir hafi ekki farið að öllu leyti eftir því, sem talið er réttast í púttum.

- Er ekki oftast talað um “greenið, er það ekki?

Kamarhöggið fræga

–“Green” heitir á íslenzku flöt. Það sem fram fer á flötinni, það er að segja, síðustu höggin, er það eina sem ekki hefur verið íslenzkað. Í prentuðum reglum fyrir golfleik er talað um að pútta, sem er vitaskuld einungis hljóðlíking á enskunni, “to putt”. Við holutalningu eru notuð orðatiltækin svo og svo margar “holur upp” (holes up) eða “allt jafnt” (all square). Teigur er aftur á móti svæðið, þar sem leikur að hverri holu hefst. Svæðið er rétthyrnt og getur verið mismunandi að stærð. Þetta er kallað “teeing ground” á ensku og að stilla boltann fyrir högg er kallað á ensku “teeing” en það má kannski segja, að íslenzkan á því sé dálítið vafasöm. Við tölum um að týgja boltann, samanber að týgja sig af stað.”

Eitt frægasta golfhögg íslenskrar golfssögu var slegið á Íslandsmótinu á Akureyri árið 1961. Lengi vel var högg þetta kallað “kamarhöggið” og voru frásagnir af því til í mörgum útgáfum og voru þær misjafnlega ævintýralegar.

Sennilega er sagan í sínum réttasta búningi sögð í bók Sigurgeirs Jónssonar um golf í Vestmannaeyjum í 70 ár. Þar segir hann svo frá:

(Ólafur Bjarki Ragnarsson formaður GR í viðtali við Lesbók Morgunblaðsins 30. júní 1967)

Hola í höggi syðra Það þykri jafnan mikill viðburður í golfi, þegar hola er slegin í höggi, eins og það er kallað á máli fagmanna í íþróttinni. Fyrir skömmu sló einn af golfmönnum Golfklúbbs Suðurnesja, Þorgeir Þorsteinsson, fulltrúi lögreglustjóra á Keflavíkurflugvelli 8. holuna á velli félagsins í einu höggi, en sú braut er 140 metrar. Þorbjörn Kjærbo sló sömu holu í höggi í fyrra, en síðan þá er búið að lengja brautina um nær 40 metra.

(Vísir 25. ágúst 1965)

152

(Ólafur Bjarki Ragnarsson í kennsluþætti um golf.

Vísir 1. apríl 1965.

“Á Íslandsmótinu 1961, sem fram fór á Akureyri, var hinn góðkunni kylfinHallgrímur Þorgrímsson, gur, Hallgrímur Þorgrímsson (Halli Togga) að öðru nafni Halli Togga. spila eina holuna en varð fyrir því óhappi að slá boltann gegnum einn forláta kamar, sem heimamenn höfðu slegið upp til hægðarauka fyrir keppendur. Vildi það gesti hússins til lífs að hann sat, en boltinn var í axlarhæð standandi manns. Halli varð að borga manninum kappleikjagjaldið til baka því þetta var á fyrsta degi mótsins og aumingja maðurinn ófær um að spila meira.

Um kvöldið fór Halli að kvarta yfir þessum aukaútgjöldum við Lárus Ársælsson, liðsstjóra, sem greip fram í

fyrir honum og sagði: “Halli minn, þú ættir að vera glaður yfir því að þurfa ekki að borga meira en þetta: þú hefðir kannski mátt punga út fyrir rándýra líkkistu.”

(Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Verstmannaeyja í 70 ár 1938 – 2008, Vestmannaeyjar 2008, bls. 48)

Fýllinn gerir manni allt til bölvunar “Þegar ég hugsa til þess að eiga kannski að keppa í Vestmannaeyjum, þá er það tvennt sem ég kvíði fyrir, nefnilega Kaplagjótu og fýlnum. - Ef þið vitið ekki hvar Kaplagjóta er skal ég segja ykkur það. Kaplagjóta er bak við greenið á 2. holu í Eyjum. Þetta er ábyggilega minnsta greenið á landinu. Til hægri við það er stærðar fjall og bak við það er Atlantshafið sem myndar heilmikið sog og hávaða og truflar alla utanbæjarmenn þegar þeir eru að pútta. Svo gargar fýllinn fyrir ofan utanbæjarmennina og spýr eitri á þá og reynir að gera þeim allt til bölvunar. – Eyjaskeggjar eru öllum þessum látum vanir og leika þess vegna allar holurnar á birdie.”

(Benedikt Hákonarsson. Kylfingur júlí 1962 bls. 11-12)

Kúlurnar þutu út í móa – var völlurinn í skökkum stað? “Ég fór um daginn út á golfvöll uppi í Öskjuhlíð, til að kynna mér leikinn með eigin augum.

Golfvöllurinn er glannalega stórt tún, sem nær alveg frá norðri til suðurs, með smá-anga, til suðvesturs. Túnið er alveg rennislétt sumstaðar, en víða eru í því smá-holur, sumar gerðar viljandi og sumar óviljandi. Allar þessar holur hafa geysimikla þýðingu og sumar eru númeraðar. Þessar holur eru til þess gerðar að fela kúlur. – Leikurinn virðist nefnilega ganga einna helzt út á það að fela kúlur og leita að þeim aftur, en það er ákaflega þýðingarmikil þjálfun fyrir líkamann að ganga um tímunum saman og leita að kúlum.

Aðferðirnar við að fela kúlurnar virðast vera mjög margar og misjafnar og fer það að sjálfsögðu eftir leikni þátttakandans hvaða aðferð hann kýs sér. Þegar ég gekk inn á völlinn, stóð þar maður við fyrsta

skotstæðið. Sá var klæddur í dökkbrúnar buxur, sem fóru einkar vel við grænan völlinn, ljósbrúnt vesti, sem fór prýðilega við buxurnar, - og dökkbrúnan hatt sem fór honum vel. Rétt hjá manninum lá kylfutaska mikil og í henni fjöldinn allur af mismunandi kylfum. Hann valdi sér eina af mikilli alúð og tók upp þrjá litla hvíta plastbolta.

Hann kom einum boltanum fyrir á jörðinni og setti sig í skotstöðu. Hún er þannig, að maður snýr sér að kúlunni, með fætur sundurglenta. Tvístígur dálítið og kemur sér vel fyrir, sveiflar kylfunni nokkrum sinnum til reynslu og tekur svo til við sláttinn. Áður en slegið er til kúlunnar er nauðsynlegt að finna rétta fjarlægð til jarðar, en það er gert með því að sveifla kylfunni og slá af öllu afli rétthjá kúlunni. Ef fjarlægðin er rétt, eiga 7/8 af grasstráunum að fjúka af.

Maðurinn hóf verkið. Fyrst þutu stórar torfflyksur sem minnkuðu með hverju höggi, þangað til í seytjánda höggi, að honum fannst auðsýnilega að nú væri tími kominn til að reyna að hitta kúluna. Kúlan þaut upp í loftið í stórum Jóhann Sófusson. og fallegum boga og hafnaði langt út í móa austan við völlinn. Næsta kúla fór á sömu leið, en sú þriðja lenti á vellinum.

Nú veit ég ekki gjörla hvort að maðurinn hefur viljandi slegið kúlurnar út í móa svo að hann fengi þar strax góða æfingu í að leita að þeim, eða hvort völlurinn hefur verið á skökkum stað. Hann tók síðan kylfupokann á bakið, og hóf leitina að kúlunum í móanum.

Um leið og þessi lagði af stað kom annar og fór allt á sömu leið hjá honum: Tvær kúlur út í móa en ein á völlinn. Sennilega er þetta rétt leikbyrjun.”

(Karlsson: Golf er göfug og glæsileg íþrótt. Vísir 19. ágúst 1960, bls. 9)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

153

Til hvers er boltinn?

Svo er það saga sem ólýginn sagði upp í Golfskála: - Formaður kappleikjanefndar G.R,, Jóhann Sófusson, kom eitt sinn með kunningja sinn út á golfvöll til að sýna honum hvernig leika ætti golf. Það fylgdi sögunni að þessi náungi væri stórlax úr gleraugnabisnesinum. Þeir fara niður á 1. teig og Jói tee-ar boltann sinn upp og slær heljar mikið vindhögg.

Aftur slær Jói og aftur vindhögg. Sex sinnum slær Jói og alltaf vindhögg. Þegar hér er komið í sögu er Jói orðinn þreyttur og tekur sér hvíld.

Stór-laxinn úr gleraugnabisnesinum segir þá við Jóa:

Birgir Björnsson og Eiríkur Smith.

- Ég sé að þetta er ágætis íþrótt, - en segðu mér eitt Jóhann, til hvers er boltinn?

Ljósm: Magnús Hjörleifsson.

(Benedikt Hákonarson: Í röffinu. Kylfingur júlí 1962, bls.

12.

Á níundi hárrétta hæðina fékk, ég var hér um viss hvar hún var. Ég hreykinn og stoltur að holunni gekk, og hún var sko – alls ekki þar.

“Á annari dræfið var andskoti stutt”

(Kylfingur 1. tbl. 1969, bls. 21.)

Í blaðinu Kylfingi sem gefið var út af Golfklúbbi Reykjavíkur á sjöunda áratugnum birtist árið 1969 ljóðabálkur undir yfirskriftinni: Golfekkjan – Ljóðabréf frá Hvaleyri og segir þar frá eiginmanni sem heltekinn er af golfbakteríunni og eiginkonu hans er er næsta döpur yfir áhuga mannsins á golfi og áhugaleysi hans á henni. Í bálknum er lýst gegni eiginmannsins á golfhring – holu fyrir holu. Ekki er höfundar bálksins getið en í lýsingum hans koma fyrir nöfn nokkurra valinkunnra kylfinga úr Keili, eins og Birgis Björnssonar og Eiríks Smith. En látum eiginmanninn segja hvernig gekk t.d. á 1., 2. og 9. holu:

Hinn “óheppni” varð “heppinn!”

Með fjarka ég dræfaði á fyrstu braut þeir fara ekki beinna en ég.

Hún fannst út í röffi í lítilli laut og lá þar hreint ósláanleg. Á annari dræfið var andskoti stutt samt inni á brautinni var.

Og hefði ég ekki þurft öll þessi pútt, ég átt hefði að jafna við par.

154

“Það er sagt að við lifum á öld hraðans og enginn hafi tíma til neins. Ekki er það svo þegar sumir eru að leita að bolta, þá virðist tíminn standa kyrr. Eins og flestir vita, þá er leyfilegt að leita í 5 mínútur að týndum bolta, en alls ekki lengur. Sjálfsagt er þá að hleypa þeim, sem á eftir koma, fram úr, meðan leitað er, og er það kurteisi, sem allir ættu að temja sér. Allt of oft er leitað lengur en leyfilegt er, og ekkert hugsað um þá, sem á eftir bíða. Einnig kemur það fyrir, að merki er gefið og þeir, sem á eftir koma, hafa lokið við að slá, og eru komnir fast að leitarmönnunum, - þá finnst boltinn og leitarmennirnir flýta sér og hefja leik að nýju og skilja þá, sem rétt höfðu til að fara áfram, eftir. Þetta er ókurteisi. Í þessu sambandi er rétt að minnast á eitt brot á reglunum, sem oft kemur fyrir í keppni. Boltinn er týndur og leitin hefur staðið í 5 mínútur og vel það. Sá óheppni er á leið til baka til að endurtaka höggið. Þá hrópar einhver, að boltinn sé fundinn og hleypur þá sá “óheppni”, sem allt í einu er nú orðinn “heppinn”, til baka og leikurinn er

hafinn að nýju með bolta, sem kominn er úr leik. Þetta er vítavert. ( Jón Thorlacius: Hókus Pókus. Kylfingur 1. tbl. 1969, bls.

13.) áratugurinn var tíðindamikill í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi. Segja má að þá hafi verið kveikt í þræðinum að sprengjunni sem síðar varð í almennri og mikilli þátttöku í íþróttinni. Þráðurinn að sprengjunni brann ekki með neinu neistaflugi. Þvert á móti – mörg ljón urðu á vegi þeirra sem voru að reyna að ryðja braut íþróttarinnar en þeir létu hins vegar ekki deigan síga og smátt og smátt fór að sjást árangur erfiðisins.

Pétur Björnsson stofnaði sjálfstætt golfsamband sem kallað var Golf Union of Iceland. Fékk hann fyrirheit frá Golfklúbbi Suðurnesja og Golfklúbbi Akureyrar að þeir myndu ganga í þetta samband en þegar á reyndi varð ekki af virkri þátttöku þeirra í því. Pétur lét hins vegar skrá nafnið Icelandic Golf Association í íslensku símaskrána og kom því nafni einnig inn í erlendar handbækur. Þessu mótmælti GSÍ, skrifaði bréf til símaskrárinnar og óskaði eftir að nafnið yrði afskráð.Fundargerðabók GSÍ 1. febrúar 1972. Var farið að þeim óskum en einhverra hluta vegna gekk erfiðlega að koma hinu rétta á framfæri erlendis. Varð þetta til þess að bréf til GSÍ rötuðu stundum ekki rétta leið og olli ýmsum ruglingi en kom ekki verulega að sök fyrr en á árinu 1976. Þá hafði GSÍ borist boð um að senda tvo þátttakendur á opið mót í Dar el Salam í Marokkó og valdi þá Óttar Yngvason og Svein Snorrason til fararinnar. Þangað fóru einnig tveir menn á vegum golfsambands Péturs, þeir Gísli Árnason og Charlton Keyser. Sagði í frétt dagblaðsins Vísis af mótinu að um það hefði samist um að Óttar og Sveinn yrðu fulltrúar Íslands í mótinu en hinir tveir hefðu tekið þátt í því sem gestir. Vísir 18. mars 1976.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

15

Björgvin Þorsteinsson fyrir framan auða skortöflu á Norðurlandamótinu í Rungsted í Danmörku árið 1972.

Ljósmyndari óþekktur/Ljósmyndasafn GSÍ.

156

1970-1979

Útrásaráratugur

Á áttunda áratugnum hófst útrás íslenskra kylfinga að marki - Norðurlandamót - Evrópumót * Árangurinn lét á sér standa * Norðurlandamótið 1976 var fyrsta ,,stórmótið” hérlendis * Fjárskortur setti starfsemi golfíþróttarinnar og uppbyggingu valla þröngar skorður.

Að sumu leyti markaði áttundi áratugurinn tímamót í sögu golfíþróttarinnar á Íslandi. Að baki var mikil barátta fyrir fjölgun golfvalla og kylfinga á landinu og þar höfðu verið stigin veigamikil skref. Að vísu var aðeins til einn 18 holu völlur, Grafarholtsvöllur GR, en fleiri klúbbar voru farnir að huga að landvinningum og stækkun valla sinna. Fjöldi kylfinga jókst ár frá ári og þá ekki síst af yngri kynslóðinni en þar var að koma fram fólk sem æft hafði golf allt frá barnsaldri og lét það verulega að sér kveða. Mótahaldið varð stöðugt umfangsmeira og munaði þar mestu um hin svokölluðu “opnu mót” sem klúbbarnir kepptust við að halda og höfðu af drjúgar tekjur. Og Íslandsmótið, aðalmótið sem Golfssambandið stóð sjálft fyrir, varð stöðugt umfangsmeira. Á flestum vígstöðvum var golfíþróttin í sókn.

En vandamálin voru vissulega til staðar og flest hin sömu og áður. Fjárskortur hamlaði starfsemi GSÍ og var hið eilífa viðfangs- og umræðuefni á stjórnarfundum sambandsins. Oft hefur verið sagt “vilji er allt sem þarf ” en það eru ekki alltaf orð að sönnu. Vilji Golfsambandsins stóð til miklu meiri átaka og verkefna en unnt var að koma fram. Þegar ráðist var í verkefni þurfti að velta við hverjum steini í leit að fjármagni. Og með vaxandi starfi klúbbanna og kröfum kylfinga þurfti Golfsambandið að gæta sín í fjáröflun. Hún mátti ekki skarast við það sem

grasrótin var að gera. Henti slíkt heyrðist jafnan hljóð úr horni.

Útrásaráratugurinn Ef velja á áttunda áratugnum í sögu golf á Íslandi eitthvert eitt heiti væri sennilega réttast að kalla hann útrásaráratuginn. Þá tóku íslenskir kylfingar að feta ókunnar slóðir og taka þátt í mótum erlendis í flestum tilvikum á vegum GSÍ en einnig á eigin vegum. Fjöldi “óbreyttra” kylfinga tók einnig að sækja á framandi slóðir og þá fyrst og fremst í því skyni að lengja golftímabil sitt, kynnast nýjum völlum og leika “við bestu skilyrði” eins og sagt var.

Eðlilegt var að íslenskir kylfingar færu að hleypa heimdraganum. Fleiri og fleiri stunduðu íþróttina meira og betur en áður og árangur hinna bestu þótti það góður að fyllsta ástæða væri að etja kappi við útlendinga. Það kom hins vegar fljótt í ljós að þótt íþróttin væri í framþróun á Íslandi skildu himinn og haf að bestu Íslendingana og þokkalega erlenda kylfinga. Oft urðu menn því fyrir vonbrigðum og þeim mestum þegar væntingarnar voru mestar.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

157

Páll Ásgeir forseti í áratug

Klúbbum fjölgaði stöðugt

Það kom í hlut Páls Ásgeirs Tryggvasonar, sem kjörinn var forseti GSÍ 1970, að leiða útrásina. Sennilega var Klúbbum innan GSÍ fór fjölgandi. Nýir staðir voru merkenginn betur til þess fallinn en einmitt hann. Þegar Páll tir inn á landakort GSÍ: Sauðárkrókur, Borgarnes, ÓlafÁsgeir tók við forsetaembættinu svík, Hornafjörður o.fl. Á ársþingi hafði hann starfað í utanríkisþjónusGSÍ árið 1973 voru klúbbarnir taldir tu Íslendinga um árabil, víða farið og 13 og félagatal þeirra komið vel á ankynnst mörgum. Að auki hafði hann nað þúsundið. Aðeins einn klúbbur brennandi áhuga á golfíþróttinni, lék heltist úr lestinni – Norðfjarðarklúbeins mikið golf og hann hafði fraburinn. Fyrir kom að stofnaðir væru mast tíma til og reynslu hafði hann klúbbar í nafni golfhreyfingarinaf stjórnarstörfum þar sem hann nar sem höfðu lítið með íþróttina hafði starfað í stjórn Golfklúbbs að gera. Einn slíkur var skráður í Reykjavíkur um nokkurra ára skeið Laxnesi í Mosfellssveit og komst í áður en hann tók við forsetaembætfréttirnar þegar lögreglan skarst þar tinu. Páll var góður kylfingur og í leik og komst að því að menn væru varð m.a. Íslandsmeistari í 2. flokki að selja landa í “klúbbhúsinu”. Slíkt árið 1967 og tvívegis fór hann holu í þótti ekki íþróttinni til framdráttar. höggi, í bæði skiptin á annarri braut Stjórn GSÍ brást snarlega við og gaf á Grafarholtsvellinum. Páll hafði út yfirlýsingu þar sem sagði: “Að svo einstakt lag á að vinna með fólki, miklu leyti sem golfklúbbur kann var glaðsinna en samt ákveðinn og að hafa starfað að Laxnesi þá hefur harður í horn að taka ef því var að sú starfsemi verið Golfsambandi skipta. Og honum hélst vel á mönÍslands algerlega óviðkomandi og num í stjórninni sem var að mestu þá um leið íþróttahreyfingunni í skipuð hinum sömu allan áratuginn. Páll Ásgeir Tryggvason, forseti GSÍ. landinu.”Fungargerðarbók GSÍ 21.

Meðal þeirra voru Kristján Einarsson janúar 1971, Dagblaðið Vísir 26. sem gegndi hinu vandasama hlutverjanúar 1971. Fór ekki meiri sögum af ki að vera gjaldkeri í sambandi sem aldrei átti peninga og umræddum klúbbi.

Konráð Bjarnason sem kom inn í stjórnina 1971 og starfaði sem ritari hennar allt til golfþingsins 1979 að hann Tvö sambönd var einu of mikið var kjörinn forseti sambandsins. Þótt yfirleitt væri eindrægi innan golfhreyfingarinnar Það kom ekki af sjálfu sér að Íslendingum opnuðust leiðir urðu um tíma nokkrar ýfingar milli Golfsambands Íslands til að taka þátt í mótum erlendis. GSÍ hafði snemma og Golfklúbbs Ness, en eins og fram hefur komið var gerst aðili að Alþjóðagolfsamtökunum en lítið var í boði hann stofnaður sem einkaklúbbur en til þess að fá aðild að af mótum af þeirra hálfu annað en hin svokallaða EiGSÍ og öllu mótahaldi stofnuðu Nessmenn hliðarklúbb, senhowerkeppni sem haldin var í ýmsum heimshornum.

Nesklúbbinn, sem uppfyllti öll skilyrði til aðildar að íþrótEn aðild Íslands að Evrópusamtökum og Norðurlantasamtökunum. Pétur Björnsson, stofnandi GN hafði hins dasamtökum áhugamanna var nýr vettvangur, einkum að vegar ákveðnar skoðanir á málum en hann sótti oftast þeim síðarnefndu. Svíar og Danir stóðu hinum Norðurgolfþingin og var mjög virkur í hreyfingunni. Snemma landaþjóðunum fremst en Norðmenn og þó einkum Fin- árs 1971 sendi Nesklúbburinn bréf til GSÍ þar sem lagðar nar áttu að vera viðráðanlegir keppinautar. Og það sem voru til ýmsar breytingar á lögum sambandsins og þá meira var – aðild að þessum samböndum opnaði leiðir til sérstaklega þeim er lutu að tilgangi þess. Voru tillögurþess að fá mót heim til Íslands og það jafnvel þótt kvarnar bókaðar og munu síðan hafa verið sendar til nefndar tað væri hástöfum yfir því hversu dýrt það væri að senda sem kosin var á þinginu 1970 og falið að endurskoða lög hingað keppendur. sambandsins sem sögð voru orðin “ævagömul”Þinggerð

158

Keppendur og áhorfendur á Norðurlandamótinu árið 1974 sem haldið var á Grafarholtsvellinum. Myndin er tekin hjá 16. brautinni sem leikin var sem par þrjú braut.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

Golfsambandsþings 9. ágúst 1971. Er ekkki að sjá að mikið hafi verið gert með tillögur Nesklúbbsins. Á umræddu þingi urðu hins vegar nokkur átök um fjölda þingfulltrúa þar sem Golfklúbbur Reykjavíkur sendi til þess 11 fulltrúa. Taldi Pétur Björnsson það ótvírætt brot á lögum GSÍ að klúbbar ættu fleiri en 4 fulltrúa á þinginu en Ólafur Bjarki Ragnarsson hélt uppi vörnum og “skírskotaði til hefðar á reglunni einn fulltrúi fyrir hverja 40 meðlimi og taldi að hámark fjórir reglan mundi einungis leiða til þess að stórir klúbbar skiptu sér niður í smærri einingar til að halda rétti sínum á þingum.”Sama heimild.

Fór svo að tillaga Péturs um að GR hefði fjóra fulltrúa var felld með 14 atkvæðum gegn 2 en tillaga Ólafs Bjarka um að reglan um 40 meðlimi á bak við hvern fulltrúa á GSÍ þinginu var samþykkt með 11 atkvæðum gegn 2. Geta má þess að tillögur milliþinganefndarinnar um breytingar á lögum GSÍ voru samþykktar á þinginu. Sama heimild. Það olli GSÍ líka nokkrum truflunum að Pétur Björnsson stofnaði sjálfstætt golfsamband sem kallað var Golf

Union of Iceland. Fékk hann fyrirheit frá Golfklúbbi Suðurnesja og Golfklúbbi Akureyrar að þeir myndu ganga í þetta samband en þegar á reyndi varð ekki af virkri þátttöku þeirra í því. Pétur lét hins vegar skrá nafnið Icelandic Golf Association í íslensku símaskrána og kom því nafni einnig inn í erlendar handbækur. Þessu mótmælti GSÍ, skrifaði bréf til símaskrárinnar og óskaði eftir að nafnið yrði afskráð.Fundargerðabók GSÍ 1. febrúar 1972. Var farið að þeim óskum en einhverra hluta vegna gekk erfiðlega að koma hinu rétta á framfæri erlendis.

Varð þetta til þess að bréf til GSÍ rötuðu stundum ekki rétta leið og olli ýmsum ruglingi en kom ekki verulega að sök fyrr en á árinu 1976. Þá hafði GSÍ borist boð um að senda tvo þátttakendur á opið mót í Dar el Salam í Marokkó og valdi þá Óttar Yngvason og Svein Snorrason til fararinnar. Þangað fóru einnig tveir menn á vegum golfsambands Péturs, þeir Gísli Árnason og Charlton Keyser. Sagði í frétt dagblaðsins Vísis af mótinu að um það hefði samist um að Óttar og Sveinn yrðu fulltrúar Íslands í mótinu en hinir tveir hefðu tekið þátt í því sem

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

159

gestir. Vísir 18. mars 1976.

Hver sparkar í rassinn á hverjum?

grein í Vísi undir fyrirsögninni “Að sparka í rassinn á sjálfum sér...” þar sem hann fjallaði m.a. um að golfklúbbarnir ættu að ráða því sjálfir í hvaða sambandi þeir væru og að viðhorf Jóhanns mótuðust af því að hann hefði alltaf verið á móti Nesklúbbnum og stefnu hans. Það héti að sparka í rassinn á sjálfum sér. Vísir 7. apríl 1976. Þeirri grein svaraði Jóhann fullum hálsi í Morgunblaðinu, ítrekaði að golfsambandið sem Pétur stofnaði væri gervisamband og vakti athygli á lögum ÍSÍ þar sem sagði að sérsamband væri fulltrúi íþróttagreinar sinnar gagnvart útlöndum og ætti að sjá um að þar að lútandi reglur væru í samræmi við alþjóðareglur. Morgunblaðið 4. maí 1976.

Marokkóferðin varð til þess að Jóhann Eyjólfsson fyrrverandi stjórnarmaður í GSÍ skrifaði harðorða grein sem birtist í Morgunblaðinu undir heitinu “Golf-hneykslið í Marokkó og Golfklúbbur Ness.” Þar kallaði hann golfsamband Golfklúbbs Ness gervigolfsamband sem hefði í gegnum árin reynt að hrifsa til sín bréf og boð sem ætluð voru Golfsambandi Íslands og sagði að “... þetta gervisamband var skrásett í Golfers Handbook í nokkur ár, uns GSÍ lét fella það niður.

Pétri Björnssyni hefur samt tekist að koma því inn að nýju, aðeins til þess að valda glundroða og misskilningi.”

Morgunblaðið 6. apríl 1976, bls. 1976.

Lauk Jóhann grein sinni með það að segja að “... eftir hneykslið í Marokkó held ég að mælirinn hljóti að vera fullur og krafa okkar golfmanna og kvenna innan Golfsambands Íslands sé, að stjórn sambandsins uppræti í eitt skipti fyrir öll Kjartan L. Pálsson, íþróttafréttamaður (t.v.) og Jóhann Eyjólfsson, áttust þá starfsemi sem reynt er að halda úti við á ritvellinum jafnt sem á golfvellinum. á fölskum forsendum Ljósmynd: Kristmann Magnússon/Ljósmyndasafn GSÍ. utan þess. Einnig að Nesklúbburinn og Golfklúbbur Ness verði sem einn klúbbur innan vélbanda þeirri sátt sem sóst var eftir.

GSÍ og lúti stjórn þess, í stað þess að reka glundroðastarfsemi eftir eigin geðþótta.”Sama heimild.

Barist um athyglina Frekari blaðaskrif urðu um málið. Kjartan L. Pálsson, klp, tók upp þykkjuna fyrir Nesklúbbinn og skrifaði alllanga

160

Í þessum deilum stóð stjórn GSÍ fyrst á hliðarlínunni en þar kom að hún fjallaði um það á stjórnarfundi og bókaði að slík deilumál væru golfíþróttinni á Íslandi ekki til framdráttar. Samþykkti síðan að GSÍ biði með aðgerðir í málinu að sinni en einum stjórnarmanna, Sverri Einarssyni, var falið að kanna hvort ekki væri hægt að leysa málið og fá Pétur Björnsson til þess að leggja niður golfsamband sitt eða í það minnsta að hætta að skrá það sem Icelandic Golf Association.

Fundargerðarbók GSÍ, 12. apríl 1976. Mun Sverrir hafa haft erindi sem erfiði og komið á

Þótt golfíþróttinni yxi stöðugt fiskur um hrygg þótti mörgum, bæði kylfingum og forystumönnum hún vera

afskipt þegar kom að umfjöllun fjölmiðla. Að vísu voru þeir farnir að fjalla nokkuð ítarlega um helstu golfmótin og þá sérstaklega Íslandsmótið og stærstu opnu mótin en þar fyrir utan var umfjöllunin harla lítil ef miðað var við aðrar íþróttagreinar eins og t.d. knattspyrnuna. Þegar eitthvað mikið stóð til hjá Golfsambandinu eða einstökum golfklúbbum var þess freistað að halda svokallaða blaðamannafundi en oftar en ekki var bekkurinn þunnskipaður á slíkum samkomum – fulltrúar eins eða tveggja fjölmiðla mættu. Fundargerðarbók GSÍ 190. fundur, 4. júní 1976.

Um þetta sagði Páll Ásgeir Tryggvason í viðtali sem birtist við hann í 50 ára afmælisblaði GSÍ: “Við áttum í fyrstu í miklum erfiðleikum með fjölmiða en eftir að erlendir kylfingar fóru að koma hingað til lands til að leika og sýna varð mikil breyting þar á, og eftir að okkur hafði tekist að fanga athygli fjölmiðlanna óx okkur stöðugt fiskur um hrygg.”Golf á Íslandi, 1. tbl. 3. árg. 1982.

Reynt var að halda hin árlegu blaðamannamót í golfi árlega en mæting á þau var misgóð og mikil vanhöld ef veður var ekki sæmilegt á keppnisdaginn. Oft urðu í stjórninni umræður um möguleika þess að sjónvarpið sýndi meira frá bæði innlendum og erlendum golfmótum og voru málin rædd við forsvarsmenn stofnunarinnar en árangur varð í fyrstu lítill. Veturinn 1976 brá svo við að sjónvarpið sýndi nokkrum sinnum frá erlendum golfmótum og þótti það svo mikilsvert að stjórn GSÍ sá ástæðu til þess að senda “viðurkenningarbréf fyrir að sýna golfmyndir í íþróttaþætti þess, og farið fram á frekari samvinnu á því sviði.”Fundargerðabók GSÍ 189. fundur 3. maí 1976. Á haustdögum 1971 komu bræðurnir Helgi og Björgvin Hólm að máli við stjórn GSÍ og buðust til þess að gefa út golfblað í nafni sambandsins. Ætlunin var að auglýsingar stæðu undir kostnaði við blaðið og því yrði síðan dreift ókeypis til alla félaga í golfklúbbunum. Þótti þetta tilraunarinnar virði og ákvað stjórnin að “...veita þeim leyfi að því tilskyldu að þeir bæru alla fjárhagslega ábyrgð á útgáfunni. GSÍ mun láta þeim í té allar upplýsingar sem því er fært.”Fundargerðarbók GSÍ 137. stjórnarfundur, 14. október 1971. Fyrsta tölublað tímaritsins, sem bar heitið Golf, kom út snemma árs 1972 og olli stjórnarmönnum augljóslega vonbrigðum og þá sérstaklega að þeir bræður birtu í blaðinu stigaútreikninga sem gerðir voru eftir eigin forskrift sem fór ekki saman við gildandi reglur hjá GSÍ og ýmislegt annað þótti vera á skjön við málefni sambandsins. Kom fram sú hugmynd að prenta miða með leiðréttingum og stinga inn í blaðið en þegar á

reyndi var slíkt ekki mögulegt þar sem búið var að senda blaðið út til kylfinga. En þetta varð öðru fremur til þess að ekki varð um frekari útgáfu blaðsins að ræða og þótti mörgum það súrt í broti að ekki væri hægt að halda úti golfblaði á því herrans ári 1971 þegar frumherjarnir höfðu haft úthald í að gefa blaðið Kylfing út í áraraðir í árdaga golfsins á Íslandi.

Til þess að auðvelda stjórn GSÍ að koma málum sínum á framfæri við fjölmiðla og var Kjartan L. Pálsson fenginn til þess að verða blaðafulltrúi sambandsins Fundargerðarbók GSÍ. 145. fundur, 16. maí 1972. en Kjartan hafði þá um skeið starfað sem íþróttafréttamaður aðallega hjá Tímanum og sýnt málefnum golfíþróttarinnar mikinn áhuga enda sjálfur orðinn liðtækur kylfingur. Reyndist Kjartan þeim GSÍ mönnum haukur í horni og varð þetta til þess að fleiri og meiri fréttir tóku að berast af golfinu en áður. Auk þess að miðla fréttum tók Kjartan að sér ritstjórn á Kappleikjabók GSÍ sem gefin var út í fyrsta sinn árið 1973 en í henni var að finna upplýsingar um öll mót GSÍ og klúbbanna, úrslit úr opnum mótum árið áður og ýmsar hagnýtar upplýsingar fyrir kylfinga. Kappleikjaskrá í öðrum dúr hafði verið gefin út árið áður og stóðu Hólmbræðurnir að útgáfu hennar.

Koma þurfti boðskapnum á framfæri Óhjákvæmilegt var fyrir Golfsambandið að standa að útgáfu ýmissa smárita. Stöðugt var verið að breyta hinum alþjóðlegu golfreglum og þeim þurfti að koma á framfæri.

Veigaminni breytingar voru kynntar á þann hátt að sendar voru upplýsingar til klúbbanna sem síðan hengdu tilkynningarnar upp í golfskálum sínum. Vildi boðskapurinn fara fyrir ofan garð og neðan hjá almennum kylfingum. Því þótti óhjákvæmlegt að láta endurþýða reglurnar og gefa þær út í sérstöku riti. Tók Óttar Yngvarsson verkið að sér og þótti þýðing hans hafa tekist vel. Var ný reglubók gefin út árið 1972 og síðan endurskoðuð útgáfa síðar á áratugnum. Þá voru einnig dómarareglur og lög GSÍ gefin út í smáritum. Það vafðist hins vegar fyrir GSÍ að gefa út kennslubók í golfi sem Þorvaldur Ásgeirsson hafði samið. Upphaflega ætlaði Þorvaldur að gefa hana út sjálfur en lagði handrit sitt fyrir stjórn GSÍ til samþykktar. Þótti stjórnarmönnum hann nota of mikið af erlendum orðum og var niðurstaða stjórnarinnar sú að vænlegast væri að kaupa handritið af Þorvaldi, láta yfirfara það og gefa síðan bókina út í nafni

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

161

GSÍ. Var Gísli Sigurðsson blaðamaður og kylfingur fenginn til þess verks. Hins vegar dróst það ár frá ári að bókin væri gefin út og urðu málalok þau að verkið dagaði uppi - mest vegna að á þessum tíma voru bókaverslanir farnar að bjóða upp á úrval erlendra kennslubóka sem voru með fjölmörgum skýringamyndum og gat því nánast hver sem var stautað sig fram úr þeim.

Tómahljóð í kassanum Fjármálin voru hinn eilífi höfuðverkur Golfsambands Íslands eins og raunar allrar íþróttahreyfingarinnar. Íþróttasamband Íslands fékk fjárveitingu á fjárlögum og var meginhluta þeirrar upphæðar síðan úthlutað til sérsambandanna eftir ákveðnum reglum þar sem iðkendafjöldi hverrar greinar réði mestu. Þar sem golfiðkendum fór stöðugt fjölgandi jókst sá styrkur sem GSÍ fékk úthlutað og var um árabil veigamesti tekjupóstur sambandsins.

Hann nægði þó engan veginn til þess að standa undir því starfi og þjónustu sem sambandið vildi gjarnan inna af hendi hvað þá að það gæti lagt klúbbunum til einhvert fé til framkvæmda. Á þessum árum var stuðningur bæjar- og sveitarfélaga við íþróttastarfið mjög takmarkaður og einskorðaðist við framlög til ákveðinna verkefna sem fengust þó aldrei án “lobbýisma” og eftirtölu.

Annar helsti tekjustofn GSÍ var skattgjald af félögum klúbbanna. Raunar voru áhöld um hvort slík skattheimta bryti í bága við lög ÍSÍ en af hálfu þess var hún þó látin afskiptalaus. Skattgjöld þessi innheimtust oft seint og illa en þess var þó jafnan gætt að klúbbarnir væru skuldlausir við GSÍ þegar kom að ársþingi sambandsins. Sambandið reyndi ýmsar leiðir til eigin fjáröflunar og var þá nærtækast að efna til happdrættis. Oftar en ekki varð eftirtekjan af því heldur rýr og í bókum sambandsins má sjá athugasemdir eins og þessa: “Happdrætti GSÍ tókst ekki nógu vel vegna lélegra skila.”Ársþing GSÍ 31. júlí 1972. Á hverju einasta þingi komu fjármálin meira og minna til umræðu og þá sérstaklega hvort unnt væri finna nýjar leiðir til þess að afla sambandinu tekna. Á ársþinginu 1972 voru fjármálin enn til umræðu og bar stjórnin fram tillögu um að skattgjöld klúbbanna yrðu hækkuð verulega.

Lítill tími var til umræðna þar sem ljúka þurfti þinginu áður en kylfingar á Íslandsmótinu kæmu í hús svo hægt yrði að halda lokahófið og varð niðurstaðan sú að boða aukaþing um haustið til að ræða fjármálin og ýmis önnur mál sem ekki voru útrædd. Kosin var milliþinganefnd

162

sem átti að leggja tillögur fyrir aukaþingið og var Kristján Einarsson gjaldkeri GSÍ formaður hennar.

Aukaþingið var haldið í Reykjavík 25. nóvember og þótti heppnast það vel að tekin var ákvörðun um að hætta að halda golfþingið í tengslum við landsmótið. Var það eftir þetta fyrst haldið á haustin en síðan fært fram yfir áramót og haldið snemma á útmánuðum. Við þetta jókst þátttaka í golfþinginu og menn gátu einbeitt sér að félagslegum málefnum en borið hafði á því þegar þingið var haldið jafnhliða Íslandsmótinu að þingfulltrúar væru með hugann við það sem var að gerast úti á vellinum. Á ársþinginu 1973 bar það til tíðinda að þrjár konur voru meðal fulltrúa GR og var það í fyrsta sinn sem konur komu við sögu á ársþingi GSÍ.

Skemmst er frá því að segja að milliþinganefndin lagði til róttækar breytingar á fjármögnun GSÍ. Lagt var til að klúbbaskatturinn yrði aflagður. Þess í stað átti sambandið að fá hlutdeild í tekjum af opnum mótum og af útgáfu kappleikjaskrár fyrir allt landið en skylda átti klúbbana til þess að kaupa slíka skrá fyrir alla félaga sína. Miklar umræður urðu um málið en tillaga nefndarinnar var síðan samþykkt nær samhljóða. Virtist í fyrstu að nýskipan þessi hefði verið farsæl lausn þar sem kappleikjabókin, sem hét Árbók GSÍ frá og með árinu 1974, skilaði drjúgum tekjum. En brátt sótti í sama horfið og áður. Flestir klúbbanna gáfu út eigin kappleikjaskrár og létu það ganga fyrir að selja auglýsingar í þær auk þess sem tregða reyndist hjá þeim að skila því fé til GSÍ sem fékkst fyrir skyldusölu þeirra á bók GSÍ.

Stundum voru blankheitin yfirþyrmandi. Má nefna sem dæmi að á stjórnarfundi í maíbyrjun 1976 upplýsti gjaldkeri sambandsins að engar greiðslur myndi hægt að inna af hendi fyrr en í fyrsta lagi 1. júlí en þá áttu að hafa borist greiðslur á hluta styrksins frá ÍSÍ og peningar vegna opins móts sem halda átti á Hvaleyrarvellinum. Urðu þeir sem áttu viðskipti við GSÍ oft að sýna mikla þolinmæði en alltaf fór þó svo að lokum að sambandið stóð við skuldbindingar sína.

Umræður um að breyta tilhögun og taka upp nefskatt að nýju hófust fljótt. Stjórn GSÍ var einhuga um að þótt gamla fyrirkomulagið hefði verið gallað hefði það reynst illskárra en hið nýja. Flutt var um það tillaga á golfþingi að taka nefskattinn upp og hafa hann 10% af árgjöldum klúbbfélaga. Það þótti stærstu klúbbunum aldeilis fráleitt

og kom tillagan ekki einu sinni til atkvæðagreiðslu. Þess í stað var samþykkt að halda fyrra fyrirkomulagi þó með þeirri breytingu að klúbbarnir greiddu ákveðna upphæð til þess að þær tekjur sem GSÍ hafði á fjárhagsáætlun sinni stæðust. Ekki stóð slíkt þó lengi og var þrautaráðið að fara aftur í fyrra kerfi – að klúbbarnir greiddu til GSÍ ákveðna upphæð af hverjum félaga sinna og hefur slíkt fyrirkomulag haldist allar götur síðan.

Þorvaldur fór víða Skortur á kennurum og leiðbeinendum hélt áfram að vera golfinu fjötur um fót. Þótt kunnáttumenn í stærstu klúbbunum væru ötulir að segja nýliðum í íþróttinni til og sumir eyddu drjúgum hluta frístunda sinna í slík verkefni nægði það engan veginn til. Aðeins einn maður, Þorvaldur Ásgeirsson, lagði golfkennslu fyrir sig sem atvinnu og einhvern veginn var það þannig að mönnum fannst ekki sjálfgefið að greiða fyrir tilsögn og kennslu þannig að hann hafði takmörkuð verkefni. Það má m.a. sjá af bréfi sem hann ritaði GSÍ að lokinni golfvertíðinni 1973 en þar segir Þorvaldur að hann hafi fengist við kennslu frá árið 1968 og lengst af þeim tíma hafi hann haft kauptryggingu frá GR. “Hefur þetta gengið stórslysalaust allt fram á sl. ár (1973) en þá óskaði enginn klúbbur eftir þjónustu minni, nema Keilir.”Bréf Þorvaldar Ásgeirssonar golfkennara til Golfsambands Íslands, stílað á Konráð Bjarnason ritara, dag. 19. október 1973. Segir Þorvaldur síðan í bréfinu að málin horfi þannig við sér að verði ekki breyting á viðhorfi klúbbanna á Reykjavíkursvæðinu sjái hann sér varla fært að hafa golfkennslu sem aðalstarf sitt sem hann vildi þó gjarnan gera. “... helst hefði ég óskað að geta helgað mig, alveg óskiptan golfkennslu og kynningu á golfi hér á landi, en til þess virðist ekki fjárhagslegur grundvöllur.”sama heimild. Með bréfinu fylgdu síðan upplýsingar um kennslu Þorvaldar hjá klúbbum úti á landi um sumarið en hann hafði þá farið til flestra klúbbanna þar og kennt fjölda manns á námskeiðum sem stóðu í nokkra daga í senn. Hann fór m.a. til Hornafjarðar “og kenndi ég þar 50 manns, þar af 30 byrjendur, 8 konur, 10 unglingar og afgangurinn karlar. Áhugi geysilegur.”Sama heimild. Fjallar Þorvaldur einnig um ástand vallanna og segir að brautir þeirra flestra séu svo loðnar að þær slái óhug á byrjendur og að meirihluti leiktímans fari í að leita að boltum eins og sé t.d. á Húsavík og á Ólafsfirði. Sama heimild.

Á golfþingi sem haldið var skömmu eftir að Þorvaldur skrifaði bréfið las Páll Ásgeir Tryggvason forseti GSÍ það upp í heild og urðu í framhaldi af því miklar umræður um kennslu- og þjálfaramál. Fór einn þingfulltrúi af öðrum í pontu til þess að lýsa yfir mikilvægi þess að Þorvaldur héldi kennslustörfum sínum áfram og gátu sumir þess að klúbbarnir úti á landi ættu nánast tilvist sína honum að þakka. Stungið var upp á því að GSÍ réði Þorvald í starf sem landsliðsþjálfara og að gerði hann að föstum keppnisstjóra og dómara í opnum mótum en GSÍ menn svöruðu því til að fjárhagurinn leyfði slíkt ekki þótt vilji væri fyrir hendi og að störf Þorvaldar fyrir sambandið yrðu að ráðast af einstökum verkefnum. Raunar kom fram að GSÍ taldi það fyrst og fremst í verkahring klúbbanna að sjá félögum sínum fyrir kennslu en hét því hins vegar að styðja við þá starfsemi svo sem mögulegt væri.

Umræðurnar um nauðsyn golfkennslunnar urðu samt til þess að GSÍ ákvað að gera samning við Þorvald Ásgeirsson um kennslu úti á landi. Það átti síðan að ráðast hver verkefni hans yrðu fyrir klúbbana á Faxaflóasvæðinu og fyrir landsliðin. Raunin varð sú að Þorvaldur tók þjálfun þeirra að sér að verulegu leyti. Samningurinn var fyrst munnlegur en 29. apríl 1975 var loks undirritaður skriflegur samningur og voru helstu ákvæði hans þau að Þorvaldur tæki að sér að sinna golfkennslu utan Reykjavíkursvæðins þegar þess væri óskað og eftir samkomulagi við GSÍ hverju sinni. Fyrir þessa þjónustu átti Þorvaldur að fá greidd flugfargjöld fyrir allt að 40 þúsund krónur og 70 þúsund krónur í bolta- og bílakostnað og var sú upphæð greidd með fjórum jöfnum afborgunum. Þótt upphæðin væri ekki há gerði hún Þorvaldi kleyft að ferðast um og á næstu árum sinnti hann golfkennslu hjá nánast öllum klúbbum á landinu, auk starfa sinna með landsliðin. Sumum fannst reyndar að þessar greiðslur væri ofrausn hjá GSÍ og heyrðust þær raddir á golfþingum að draga bæri úr kennslukostnaðinum en þeir sem slíku héldu fram voru kveðnir í kútinn. Þorvaldur Ásgeirsson bryddaði upp á margskonar nýjungum í golfkennslu sinni. M.a. bauð hann upp á bréfaskóla þar sem kylfingar gáfu sent inn fyrirspurnir, fengið svör við þeim og ýmsar leiðbeiningar. Þá var hann með kennslu innanhúss yfir vetrartímann, aðallega í Laugardalshöllinni, í samstarfi við Keili, Golfklúbb Reykjavíkur og Nesklúbbinn og voru þau námskeið jafnan fjölsótt bæði af byrjendum og þeim sem lengra voru komnir í íþróttinni.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

163

Erlendir kennarar juku fjölbreytnina Það var hins vegar ósk stærstu golfklúbbanna að fengnir yrðu erlendir kennarar til starfa fyrir þá. Ástæðan var ekki sú að mönnum líkaði illa kennsla Þorvaldar heldur fremur að talin var þörf á tilbreytingu í kennsluháttum og meiri aðstoð við afrekskylfingana. Í ársbyrjun 1975 lagði GR fram beiðni til GSÍ um að sambandið nýtti nafn sitt og sambönd til þess að fá erlendan kennara til landsins.

Auglýsti GSÍ eftir kennara og bárust nokkrar umsóknir. Í framhaldi af því var hinn írskættaði Tony Bacon ráðinn til starfa. Nokkrum dögum eftir að gengið var frá ráðningunni gafst annar kostur. Magnús Guðmundsson sem bjó þá í Bandaríkjunum hafði samband við Pál Ásgeir og spurðist fyrir um hvort GSÍ vildi ráða hann til golfkennslu um sumarið. Þótti sumum súrt í broti að missa af Magnúsi sem var ekki aðeins afburða kylfingur heldur var orðinn lærður golfkennari og mjög vinsæll sem slíkur.

Tony Bacon kom til landsins um miðjan maí 1975 og starfaði um sumarið aðallega hjá GR, Keili og Golfklúbbi Akureyrar. Líkaði kennsla hans vel og þeir afrekskylfingar sem æfðu hjá honum voru sammála um að þeir hefðu tekið framförum. Stíll hans þótti töluvert frábrugðinn því sem menn áttu að venjast. Sjálfur sagði hann í blaðaviðtali: “Eldri kennarar halda ugglaust tryggð við sínar gömlu kennsluaðferðir. En gamla breska aðferðin að halda kylfunni laflausri og sletta henni í boltann með úlnliðunum er ekki kennd meira. Ég kenni – og vildi helst leika – það golf sem Tony Jacklin og fleiri leika: allt sólíd og öruggt.”

Tekur Tony Jacklin sér til fyrirmyndar. Morgunblaðið 21. júní 1975. Og þegar Bacon var spurður að því hvað amaði mest að hjá íslenskum kylfingum svaraði hann: “En þið hafið flestir sameiginlega galla: Of losaralegt grip og þess vegna fer kylfuhausinn ekki nógu nákvæmlega í sama farið í baksveiflunni. Þið standið of nærri boltanum og það leiðir yfirleitt til þess að þið lyftið kylfunni beint upp og fáið ekki nauðsynlegan herðasnúning. Önnur afleiðing er svo sú, að hægri öxlin fer út í stað þess að koma undir. Margir þeirra sem ég hef kennt hér slæsa mikið og ná ekki fullri lengd og það orsakast af því sem ég hef lýst hér að framan. Ef menn ætla að ná einhverri lengd í högg, verður að vinda vel upp á bolinn og komast inn á boltann.”Sama heimild.

Reynslan af starfi Tony Bacon þótti svo góð að sjálfsagt væri að halda áfram á sömu braut. Næsti útlendingur er kom hingað til kennslu vorið 1977 var líka ungur Breti,

164

John Nolan að nafni. Golfsambandið hafði milligöngu um ráðningu hans sem átti upphafilega að verða til tveggja mánaða en svo fór þó að Nolan kynntist íslenskri stúlku og það teygðist heldur betur úr dvöl hans þar sem það var ekki fyrr en á árinu 1984 sem hann flutti utan, þá kominn með fjölskyldu. Nolan starfaði fyrst og fremst sem golfkennari hjá GR en fór einnig tímabundið til annarra klúbba. Á hverjum vetri fór Nolan síðan til Bretlands eða Bandaríkjanna og sótti þar námskeið fyrir golfkennara.

Nolan þótti leggja kennslu sína töluvert öðru vísi upp en Bacon og viðhafði kannski meira “gamla lagið,” að finna fyrst út hver var styrkleiki og hver veikleiki hvers og eins nemanda og vinna út frá því. Sagði reyndar strax að það væru smáatrin sem hann væri að fást við og reyndi að lagfæra. Raunar giltu ekki sömu lögmál hjá þeim sem væru í golfi með það sem markmið að ná langt og hjá þeim sem væru í íþróttinni sér til yndisauka og útivistar. “En fólk á fyrst og fremst að slaka á þegar það fer í golf, það er að því til að skemmta sér og vera úti í góða loftinu, og það er um að gera að láta það ekki fara í taugarnar á sér þótt ekki sé hægt að slá boltann 300 metra strax, það kemur með æfingunni.”Undantekning að sjá hér ófríða stúlku. Viðtal við John Nolan. Vísir 14. ágúst 1977.

Víðast lítill stuðningur yfirvalda Allan áratuginn var mikið um að vera í grasrótarstarfi golfhreyfingarinnar. Íþróttin nam land á einum staðnum af öðrum. Nýjum völlum var komið upp og þeir gömlu stækkaðir og endurbættir. Eins og áður var Golfklúbbur Reykjavíkur í fararbroddi. Hann einn réði yfir 18 holu velli. Baráttan við grjótið hélt þó áfram í Grafarholtinu. Það virtist endalaust í jarðveginum og lyfti sér í gegnum svörðinn á hverju vori. Hæð vallarins yfir sjávarmáli og lega hans varð líka til þess að æ ofan í æ þurfti nánast að endurgera flatirnar á vorin. GR-menn urðu slíku vanir og kipptu sér ekki upp við smáræði. Alltaf tókst að koma vellinum í nothæft stand. Allt sem framkvæma þurfti urðu GR menn að gera sjálfir. Fjárhagslegur stuðningur borgarinnar var skorinn við nögl og þótti mörgum það furðu sæta þar sem borgin var á þessum tíma farin að styðja nokkuð myndarlega við mannvirki sem íþróttafélögin voru að koma sér upp.

Fram að þessum tíma hafði golfvallagerðin ekki vafist svo mikið fyrir mönnum. Eftir að landsvæði fyrir velli

Enski golfkennarinn John Nolan umkringdur ungum íslenskum nemendum.

Ljósmyndari óþekktur/Borgarskjalasafn.

var fengið var völlurinn lagður svo sem hentugast þótti, gömul tún þóttu eftirsóknarverð og hvorki voru til peningar eða tækni til þess að nostra mikið við teiga eða flatir.

Eins var með umhirðuna. Þar gilti gamla naglasúpuuppskriftin að mestu: “Hafa skal það sem hendi er næst og hugsa ei um það sem ekki fæst.” Búnaður vallanna var fátæklegur en þó voru að koma til sögunnar sérstök tæki eins og t.d. sláttuvélar sem voru ýmist ætlaðar til sláttar á brautum eða flötum. Menn vissu svo sem ósköp vel að erlendis var til starfsstétt golfvallasérfræðinga sem voru fróðir og vísir um umhirðu valla, um hvaða grastegundir hentuðu best, hvernig sandur ætti að vera í glompum o.s.frv. en það var langt frá því að GSÍ eða klúbbarnir hefðu efni á slíku. Greinilega voru menn þó farnir að gefa þessu gaum. Það sést m.a. á því að á stjórnarfundi í GSÍ sumarið 1970 er lagt fram bréf frá Hafsteini Þorgeirssyni þess efnis að hann biður sambandið að gefa sér meðmæli til Þorsteins Einarssonar íþróttafulltrúa “... vegna hugsanlegrar ferðar til Skotlands, til kynningar og á “greenkeppers” námskeið.”Fundargerðabók GSÍ

125. stjórnarfundur 26. ágúst 1972. Á þessu máli hafði stjórnin ótvíræðan áhuga. Bréfið var skrifað og stóð ekki á svörum: “Bréf barst frá íþróttafulltrúa þar sem er synjað styrkbeiðni Hafsteins Þorgeirssonar vegna Skotlandsferðar.”Fundargerðabók GSÍ, 126. fundur, 6. nóvember 1970.

Skjöld var afkastamikill En svo bar vel í veiði. Svíinn Nils Skjöld sem GR fékk til þess að hanna Grafarholtsvöllinn hafði tekið miklu ástfóstri við Ísland og íslenska kylfinga. Hann kom hingað á eigin vegum í apríl 1972 og bauðst þá til þess að halda fund og gefa mönnum ráð um golfavallagerð. Stóð GSÍ fyrir fundi eða ráðstefnu á Hótel Loftleiðum og þangað var boðið formönnum allra golfklúbba landsins og vallarnefndamönnum þeirra svo og íþróttafulltrúa ríksins. Á fundinum hélt Skjöld erindi og fjallaði um hvernig ætti að byggja golfvelli. Lagði hann áherslu á að það ætti að

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

165

vera meginmarkmiðið að taka mið af hæfni hins almenna golfleikara við vallargerðina en horfa minna til afreksfólksins. Eftir erindið rigndi fyrirspurnum yfir Svíann sem notaði einnig tækifærið í Íslandsferðinni til þess að skoða Grafarholtsvöllinn og heimsótti einnig Nesklúbbin, Keili, Leyni á Akranesi og Selfoss. Endaði hann heimsókn sína með því höfðinglega boði að hann skyldi teikna alla velli hér á landi án endurgjalds ef GSÍ greiddi fyrir hann og eiginkonu hans flugfargjöld og dvalarkostnað meðan hann væri hér á landi. Fyrir sitt leyti samþykkti GSÍ boðið og lét síðan aðildarklúbba sína vita um tilboðið.

Fundagerðabók GSÍ 145. fundur 16. maí 1972. Í framhaldi af Íslandsheimsókninni vann Nils Skjöld svo frumteikningar og lagði til breytingar á þremur völlum: Hvaleyrarvelli Keilis, Garðavelli Leynis og Leiruvelli Golfklúbbs Suðurnesja. Í öllum tilvikum gerði hann ráð fyrir stækkun vallanna en slíkt var þó ekki talið tímabært.

Keilismenn fóru þó að huga að því að stækka völl sinn úr 9 holum í 12 holu völl og luku þeim framkvæmdum að mestu veturinn 1973. Bæði á Akranesi og í Leiru voru gerðar breytingar á völlunum samkvæmt ráðleggingum Skjölds og ennfremur var Grafarholtsvellinum breytt þannig að 11. brautinni var breytt úr par 4 holu í par 5 holu og 18. holan var lengd verulega. Skjöld kom svo aftur sumarið 1972 og dvaldist þá um vikutíma og notaði tækifærið til þess að heimsækja Akureyri þar sem hann rissaði upp breytingar á Jaðarsvellinum auk þess sem hann kom við á Húsavík og Sauðárkróki og heimsótti Mývatn en Mývetningar voru þá farnir að huga að golfvallargerð á svæðinu.

Akureyrarbær rausnarlegastur Raunar var það svo að golfíþróttin var hálfgerð Öskubuska þegar kom að opinberum stuðningi, þó með undantekningum. Akureyrarbær studdi vel við bakið á Golfklúbbi Akureyrar. Eins og fram hefur komið lét hann klúbbnum í té landsvæði að Jaðri þegar taka þurfti gamla völlinn við Þórunnarstræti undir annað en bjó svo um hnútana að þar máttu kylfingar athafna sig uns nýi völlurinn varð tilbúinn. Og það þótti líka frásagnarvert að Akureyrarbær studdi framkvæmdir klúbbins með beinum fjárframlögum, úthlutaði honum t.d. 750 þúsund krónum á árinu 1974. Og í Ólafsvík veitti sveitarfélagið golfklúbbsmönnum 120 þúsund króna fjárstuðning þegar þeir voru að vinna að velli sínum. Keilismenn sem stóðu í stöðugum framkvæmdum nutu einnig stuðnings frá bæjarfélögunum

166

á svæðinu. Garðahreppur greiddi 40 þúsund krónur árlega til klúbbsins í nokkur ár en lækkaði síðan framlag sitt í 25 þúsund krónur á ári til samræmis við það sem Hafnarfjörður og Kópvogur lögðu klúbbnum til. Akranesbær veitti nokkurt framkvæmdafé til Golfklúbbsins Leynis og greiddi að auki allan kostnað við áburð á völlinn. Aðrir klúbbar þurfu að mestu að sjá um sig sjálfir bæði er varðaði uppbyggingu og rekstur. Gangrýnisraddir voru óneitanlega farnar að heyrast og var þá sagt að afskiptaleysi yfirvalda tefði fyrir eðlilegri þróun íþróttarinnar á Íslandi.

Sagði t.d. svo í Morgunblaðinu árið 1975: “Allir golfklúbbar landsins eru með velli í uppbyggingu; þar er enn víðast leikið af bráðabirgðateigum, bunkera vantar og flatirnar hafa ekki verið byggðar upp eins og þarf. Naumast er til króna í þessa uppbyggingu; menn bíða og vona að skilningur bæjarfélaganna vakni. Allt hefur setið við það sama í langan tíma. Reksturinn einn er svo umfangsmikill og dýr, að árgjöld þyrftu helst að hækka verulega frá því sem nú er. Við fjarlægjumst þá um leið það markmið, að golf geti orðið almenningsíþrótt og það er miður. Þannig hlýtur þróunin að verða á þeim stöðum, þar sem stuðningur og skilningur bæjarfélaga er lítill sem enginn.”Við þröngan kost. Morgunblaðið 14. júní 1975.

Náttúruöflin létu til sín taka En það var ýmislegt annað en tregða bæjar- og sveitarstjórna á fjárhagslegum stuðningi sem setti strik í reikninginn. Náttúruöflin sjálf létu til sín taka og það var eitthvað sem enginn réði við. Á engum kylfingum á Íslandi bitnuðu þau meira en á Vestmannaeyingum árið 1973. Þegar það herrans ár hófst stóð mikið til hjá Eyjamönnum. Það hafði verið stefna GSÍ að bjóða þeim klúbbum sem höfðu yfir nothæfum völlum að ráða að halda upp á stórafmæli sín með því að taka að sér Íslandsmót. Á árinu 1973 átti GV 35 ára afmæli og í tilefni þess var Eyjamönnum boðið að halda Íslandsmótið þá um sumarið, sem þeir þáðu með þökkum. Undirbúningurinn hófst snemma en hann fólst m.a. í því að klúbburinn ákvað að reisa nýjan golfskála til þess að geta staðið vel að móttöku gesta sinna og ýmar framkvæmdir voru áformaðar við að bæta og laga völlinn fyrir mótið. Og auðvitað voru Eyjamenn vongóðir um að þeirra fólk gerði sig gildandi á heimavelli.

Til þess stóðu efni þar sem af fimm forgjafarlægstu konum landsins voru þrjár úr GV og í hópi lágforgjafarmanna voru líka fjórir Eyjamenn.

Þotukeppni Flugleiða nefndist mót sem haldið var árlega á árunum 1968-1983 og gaf stig til landsliðs. Myndin að ofan er af verðlaunahöfum mótsins árið 1980, en það ár var mótið haldið á Hvaleyrarvelli. Frá vinstri: Sveinn Snorrason, Hannes Eyvindsson, Þorbjörn Kjærbo, Sveinn Sigurbergsson, Jónas Kristjánsson, Guðmundur Hafliðason, Ívar Arnarson, Sigurður Pétursson. Fyrir framan eru sitja þeir Birgir Þorgilsson og Grímur Thorarensen.

Enn ekki koma öll áform til framkvæmda. Hinn 23. janúar 1973 dunu ósköpin yfir – eldgos í Heimaey – og á einni nóttu urðu öll áform um Íslandsmót í Vestmannaeyjum að engu. Þegar verst lét var sannarlega ekki útlit á að golf yrði leikið í Eyjum um langa framtíð. Það er til marks um æðruleysi og samheldni Vestmannaeyinga að röskum mánuði eftir að gosið hófst var boðað til fundar í GV. Fundurinn var haldinn á Hótel Esju og var þar fjallað um hvernig Eyjamenn myndu haga golfiðkun sinni á komandi tímabili. Engan bilbug var að finna á fólki. Á fundinum greindi Gunnlaugur Axelsson formaður klúbbsins frá því að þá þegar hefðu golfklúbbar haft samband og boðið GV að nota velli þeirra án endurgjalds þannig að ljóst mátti vera að allir voru boðnir og búnir að aðstoða og leggja Eyjamönnum lið. Var talið hentugast að sækja sem mest til Golfklúbbs Reykjavíkur enda langflestir kylfinganna úr Eyjum á því svæði. Var kappleikjanefnd GV undir forystu Georgs Tryggvasonar falið að ræða við GR um mótahald en fundarmenn lögðu

áherslu á að GV stæði fyrir mótum um sumarið þó ekki væri til annars en að halda hópnum saman. Þá var einnig ákveðið að innheimta árgjöld, að klúbburinn héldi þeim fyrir sig, en semdi við GR um “einhverja upphæð fyrir að fá að spila og æfa á velli þeirra.” Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, 1938 – 2008, Vestmannaeyjum 2008. Þótt Eyjamenn hefðu um ýmislegt annað að hugsa en golf næstu misserin reyndu þeir að halda hópinn og nota stopular stundir sem gáfust til æfinga. Fyrsta mót klúbbsins um sumarið var haldið 7. júní á Grafarholtsvellinum og mættu þar 13 kylfingar til leiks. Um sumarið hélt klúbburinn meira að segja sitt árlega meistaramót en þátttakan var eðlilega mun minni en á fyrri mótum og aðeins 10 kylfingar mættu til keppninnar. Í sumum tilfellum höfðu kylfingarnir sannarlega lögmæta skýringu á forföllum. Þeir voru komnir aftur “heim til Eyja” og önnum kafnir við það gífurlega starf sem þar beið við hreinsun og uppbyggingu. Á Íslandsmótinu sem haldið var á Suðurnesjum í stað Vestmannaeyja um sumarið var einum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

167

meistaratitli þó bætt í safn GV. Jakobína Guðlaugsdóttir varð Íslandsmeistari kvenna með fáheyrðum yfirburðum.

Lék á 29 höggum minna en sú sem varð í öðru sæti!

Söknuðu félaganna Opinberlega var lýst yfir goslokum í Vestmannaeyjum 3. júlí 1973. Þá þegar höfðu margir Eyjamenn snúið heim.

Ekki var aðkoman gæfuleg fyrir kylfingana. Meginhluti golfvallarins var undir þykku öskulagi. Sjálfsagt hafa margir kylfinganna hugsað til þess með kvíða að langt yrði að bíða þess að völlurinn yrði nothæfur að nýju. Lýsti Georg Tryggvason þeim hugleiðingum í afmælisblaði GV sem gefið var út meira en áratug eftir gosið á þessa leið: “... Fyrstu árin eftir eldgosið á Heimaey árið 1973 voru kylfingum erfið. Kom þar margt til. Menn söknuðu góðra félaga, sem ílengst höfðu uppi á landi og skildu margir eftir skörð í því nána samfélagi sem golfklúbburinn hafði verið. En verst var þó aðstöðuleysið.

Stórir hlutar golfvallarins voru huldir öskulagi, grasið víðast dautt, flatirnar ónýtar. Skálinn var úr lagi genginn enda búinn að lifa sitt fegursta löngu áður en gosið kom til sögunnar, vatns- og rafmagnslaus frá upphafi og alltof lítill orðinn. – Mikið verk var því framundan en tími flestra að sama skapi naumur, jafnt til leiks og starfs. Slíks var að vænta í bæ sem verið var að reisa úr öskustónni, þar sem óþrjótandi verkefni biðu, hvert sem litið var.” Sigurgeir Jónsson:

Völlur útbúinn á einni helgi

Þar reyndust landeigendur fúsir til að lána svæðið undir golfvöll og þá var ekki eftir neinu að bíða og hafist var handa við völlinn sem kenndur var við Sæfjall. Það sem á eftir fór minnir helst á vinnuna við “golfvöllinn” á bökkum Hérðasvatna á árum áður. Aftur er gripið niður í frásögn Georgs Tryggvasonar í áðurnefndu afmælisblaði.

“Marteinn snaraðist uppeftir, teiknaði þarna 6 holu golfvöll á einum eftirmiðdegi og gerði hann síðan leikhæfan á einni góðri helgi. Rösklegri handtök höfðu menn ekki séð síðan almættið sjálft skóp himin og jörð á slakri viku – fyrir margt löngu síðan. Völlurinn var vígður 11. apríl 1974 með sérstakri vígslukeppni. Tóku þátt í henni 22 félgarar og einn gestur.”

Sæfjallsvöllurinn var vettvangur golfíþróttarinnar í Vestmannaeyjum í tvö ár. Þar æfðí fólk og þar fóru mótin fram.

Aðstæðurnar voru vitanlega erfiðar. Sumir sögðu að þetta svæði væri vindasamast af öllum vindasömum svæðum í Eyjum og þarna var ekkert klúbbhús eða afdrep fyrir kylfinga og að auki alllöng leið úr bænum. Þegar mót voru haldin á vellinum notuðust menn við sendibíla sem stjórnstöð. Og ef fólk ætlaði sér að seðja hungur sitt eða þorsta þurfti það að taka með sér nesti að heiman. Var ekki nema von að kylfingar sæju það fyrir sér í hillingum að gamli völlurinn yrði hreinsaður af gjóskunni og yrði vettvangur þeirra að nýju.

Marteinn Guðjónsson, formaður GV Sýnt þótti að mikið starf og langur tími fann svæði undir golfvöll.

Og í raun og veru tók slíkt myndi líða uns gamli völlurinn yrði undraskamman tíma. Veturinn nothæfur að nýju. Eftir slíku var erfitt 1976 var haldið af stað þar sem að bíða og ekki dóu Eyjamenn ráðalaufrá var horfið að koma upp nýjum skála. Eftir ýmsar sir frekar en fyrri daginn. Marteinn Guðjónsson, sem tilfæringar festi klúbburinn kaup á tilbúnu húsi og síðan var kjörinn formaður GV 1974, dó ekki ráðalaus. Hann hófust framkvæmdir við að steypa sökkla og lögðu þar fór um Heimaey í leit að nothæfu svæði fyrir bráðasmiðir í klúbbnum og lagtækir menn gjörva hönd á plóg. birgðavöll og fann það í svokallaðri Kinn. Teiknaði þar Útgerðarmaður í Eyjum tók að sér að flytja húsið ofan af sjálfur golfvöll en þegar hefjast átti handa reyndust ekki fastalandinu án endurgjalds og Vestmannaeyjabær lagði allir eigendur landsins fúsir til að lána það. Marteinn lið með því að kaupa gamla klúbbhúsið sem flutt var af lagði þó ekki árar í bát, heldur fór af stað að nýju og fékk svæðinu og fengu skátar í Eyjum það síðan til afnota. nú augastað á túnasvæði norðan við svokallað Lyngfell.

168

Upphaf nýrra tíma Nýi skálinn var formlega tekinn í notkun í ágúst 1976 þótt enginn væri enn golfvöllurinn á svæðinu. Honum var valinn staður við teig á 5. braut og þar hefur golfskáli Eyjamanna verið allar götur síðan. Ekki var nýi skálinn fyrr kominn upp en klúbbfélagar fóru að halda þar samkomur sínar og víluðu það ekki fyrir sér þótt ekki væri vatn eða rafmagn til staðar og um langa leið væri að fara frá Sæfjallsvellinum. Var skálinn formlega vígður að lokinni bændaglímu GV 4. október 1976. “Um kvöldið var nýi Golfskálinn vígður með pompi og pragt. Gestir komu, margar ræður voru fluttar og gjafir gefnar. Að endingu var svo etið, sungið og dansað þar til dagur reis að nýju.”Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja í 70 ár, Vestmannaeyjum 2008. Þegar á árinu 1974 var hafist handa við að hreinsa gamla völlinn. Því var síðan haldið áfram af kappi 1975 og 1976.

Til þess þurfi þolinmæði, mörg handtök og fjármagn en vert er að geta þess að hinn svokallaði Viðlagasjóður veitti klúbbnum töluvert lið við uppbygginguna. Áfram miðað hægt og bítandi. Margir áhugasamir kylfingar í Eyjum eyddu frítíma sínum í völlinn og sumir lögðu meira að segja kylfurnar til hliðar um tíma. Uppbyggingastarfið gekk fyrir öllu – meira að segja Íslandsmótunum en þátttaka Vestmanneyinga í þeim var lítil um skeið. Hún varð einfaldlega að bíða betri tíma.

Og í apríl og maí árið 1977 rúmum fjórum árum eftir gos kom að tímamótunum. 24. apríl var síðasta mótið haldið á Sæfjallsvellinum og hann þar með kvaddur. “Á þeim þremur árum sem notast hafði verið við völlinn í Sæfjalli, var hending að fá þar gott veður, annaðhvort rok eða rigning og stundum hvort tveggja. Það var því ekki með neinum sérstökum söknuði sem félagar í GV kvöddu þennan völl, þó svo að mönnum væri ljóst að hann bætti úr brýnni þörf meðan unnið var að endurbyggingu vallarins í Herjólfsdal.”Sigurgeir Jónsson.

Og fyrsta mótið á hinum endurnýjaða velli í Dalnum var svo haldið 6. maí 1977. Það var rétt eins og veðurguðirnir vildu taka þátt í leiknum og undirstrika hversu mikill munur var á þessum velli og Sæfjallsvellinum. Þennan dag var blíðviðri í Vestmannaeyjum og þátttaka í umræddu móti eftir því. Og það þótti við hæfi að Marteini Guðjónssyni væri falinn sá heiður að slá fyrsta höggið.

Með atorku sinni og útsjónarsemi hafði hann átt manna mestan þátt í því að halda GV saman og kylfingum við efnið á hinum erfiða tíma í sögu klúbbsins og raunar Vestmannaeyja. Þegar kúlan hans sveif af stað hafa sjálfsagt margir Eyjamenn hugsað sem svo að nýtt upphaf væri hafið.

Íslandsmótið í föstum skorðum Allan áttunda áratuginn var skipulag og framkvæmd móta snar þáttur í starfi GSÍ. Sambandið sjálft stóð þó ekki fyrir öðrum mótum en Íslandsmótinu en það var umfangsmikið og tímafrekt verkefni. Tillaga stjórnarinnar um mótsstað var lögð fyrir ársþing og jafnan samþykkt samhljóða. Áður hafði stjórnin þó jafnan haft samband við klúbba á viðkomandi stöðum og spurst fyrir um áhuga þeirra að halda mótið eða þá að klúbbarnir höfðu frumkvæði að því að óska eftir mótinu en það gerðu þeir gjarnan ef eitthvað sérstakt stóð til hjá þeim, t.d. afmæli eða eitthvað slíkt. Raunar voru Íslandsmótin ekki alltof vinsæl hjá almennum kylfingum í klúbbunum. Það þýddi að viðkomandi velli var lokað í heila viku á besta tíma og oft urðu þeir einnig fyrir óþægindum þegar verið var að búa vellina undir mótið.

Fyrirkomulag Íslandsmótsins var að mestu óbreytt allan áratuginn. Það hófst með svokallaðri bæjakeppni sem var í raun einskonar sveitakeppni. Ekki var þó algilt að klúbbarnir tefldu þar fram sínum bestu mönnum þar sem sumir kylfingar vildu heldur búa sig undir Íslandsmótið en að taka þátt í keppninni. Á árinu 1972 var ákveðið að breyta keppnisfyrirkomulaginu í kvennaflokki þannig að eftirleiðis lékju konur í meistaraflokki 72 holur og efnt yrði til keppni í 1. flokki kvenna og léki sá flokkur 54 holur. Skipting milli flokka var ákveðin þannig að í meistaraflokki væru þær konur sem höfðu forgjöfina 1-20 en í 1. flokki voru konur með forgjöf 21-30.

Málefni eldri kylfinga, öldunga, komu einnig til umræðu á stjórnarfundum og golfþingum en þeim fór stöðugt fjölgandi sem fylltu þann flokk. Frá því fyrst var farið að keppa um Íslandsmeistaratitil í flokknum hafði keppnin farið fram í tengslum við Íslandsmótið. Fram komu hugmyndir um að slíta þau tengsl, hafa keppni öldunganna sérstakt mót og á öðrum tíma og leika þá 36 holur í stað 18. Af því varð þó ekki að sinni. Aldursmörkum var hins

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

169

Eyjamenn taka til hendinni og hreinsa ösku og vikur af golfvellinum.

Ljósmynd: Sigurgeir.

vegar breytt úr 50 ára í 55 ára og var það í samræmi við alþjóðareglur. Starfsemi eldri kylfinga fór jafnt og þétt vaxandi bæði innanlands og á alþjóðlegum vettvangi þar sem íslenskir öldungar voru farnir að taka þátt í heimsmeistaramótunum, World Senior Golf Championship.

Annaðist Helgi H. Eiríksson fyrrverandi forseti GSÍ þau samskipti að mestu fyrir hönd GSÍ.

Samkeppni um opnu mótin Viðamesta verkefni GSÍ á sviði mótamála var skipulag og niðurröðun opinna móta golfklúbbanna. Samkeppni var orðin milli klúbbanna um mótin enda voru þau töluverð tekjulind. GSÍ hafði einnig hagsmuna að gæta þar sem hluti þátttökugjalda í mótunum rann til sambandsins og var eina greiðslan sem rann til þess frá klúbbunum þann tíma sem nefskatturinn var afnuminn. Sá háttur

170

var hafður á við skipulag mótanna að stjórn GSÍ boðaði svokallaðar kappleikjanefndir klúbbanna á fund og þar sátu menn löngum stundum og röðuðu mótunum niður.

Kom þar stundum til árekstra bæði hvað varðaði tímasetningu og umfang mótanna, en eftir mikla yfirlegu tókst jafnan að ná samkomulagi. Öðru hverju heyrðust gagnrýnisraddir á golfþingum um fyrirkomulagið. Töldu sumir að fjöldi slíkra móta væri orðinn alltof mikill og að óþarfa pressa og útgjöld væri sett á kylfinga að taka þátt í þeim. Þróunin varð samt sú að opnu mótunum fjölgaði frekari en fækkaði. Klúbbarnir komust fljótlega upp á lag með að semja við fyrirtæki um að gefa verðlaun til mótanna gegn því að þau yrðu nefnd eftir þeim eða vörumerkjum þeirra. Þótti sumum það skjóta skökku við þegar farið var að halda mót sem báru nöfn áfengistegunda og vitnuðu til þess að slíkt væri brot á reglum Íþróttasambands Íslands. Þá var einnig fjallað um það ekki síst manna á meðal að

sum verðlaunin sem í boði voru væru það rífleg að með því að þiggja þau væru verðlaunahafarnir að brjóta áhugamannareglurnar. Þetta var þó látið gott heita og víst er að vegleg verðlaun juku ekki aðeins þátttöku í mótunum heldur beindu líka athygli fjölmiðla að þeim. Þannig þótti það í meira lagi frásagnarvert þegar nýr bíll var í boði sem verðlaun í Opna GR mótinu 1978 en sagt var frá því að heildarverðmæti verðlauna í því móti væru um 5 milljónir króna. Til þess að hreppa bílinn þurfti að fara holu í höggi á 17. brautinni í Grafarholti sem var ekki heiglum hent.

“Ef fleiri en einn fara teighögg í holu, þá verður dregið úr spilum til vinningshafa. Bifreiðin verður til staðar við holuna, þannig að vinningshafi getur ekið á henni frá Grafarholti heim til sín og glatt fjölskylduna.”Morgunblaðið 4. júlí 1978. Þátttaka í mótinu var gífurleg og mikill spenningur þegar kom að 17. holunni en enginn var nærri því að hreppa hnossið. Fleiri klúbbar engdu sömu beitu og má nefna að á opnu móti Keilis í júlí 1979 sem nefndist Vicory Toyota Cup var Toyota Tercel bifreið stillt upp við 7. braut og átti að vera eign þess sem þar færi holu í höggi. Ekki munaði miklu að Jón Arnarson úr GK hreppti bílinn þar sem boltinn hans staðnæmdist aðeins um 50 sentimetrum frá holunni. Jón varð af bílnum en fékk annars konar farartæki í sárabót – golfkerru.

Prófsteinn í Nyborg Og kemur þá að útrásinni sem áður var nefnd, - nýjum verkefnum á vegum GSÍ. Þegar á árinu 1971 var fyrsta stóra skrefið stigið en þá tóku þrír íslenskir kylfingar þátt í opna Scandinaviska meistaramótinu sem fram fór í Nyborg í Danmörku. Þangað fóru þeir reyndar á eigin vegum en fengu nokkurn styrk frá GSÍ til fararinnar.

Fleiri verkefni erlendis komu til á árinu sem urðu til þess að reikningar sambandsins litu heldur illa út þegar þeir voru kynntir á golfþinginu á Akureyri um sumarið. Tekjur þess voru um 240 þúsund krónur, þar af 90 þúsund króna styrkur frá ÍSÍ, en gjöldin um 313 þúsund krónur. Halli því tæplega 73 þúsund krónur en slíku áttu menn ekki að venjast. Stundum áður hafði orðið tap á rekstrinum en þetta þótti fáheyrð tala. “Stjórnin fékk allmikla gagnrýni fyrir fjáraustur til styrktar kylfingum á mótum erlendis og eins fyrir flausturslegt val á keppendum.”Fundagerðabók Golfssambands Íslands. Golfþing á Akureyri 9. ágúst 1971.

Litið var á þátttöku í Norðurlandamótinu í Nyborg sem nokkurs konar prófstein á möguleika íslenskra kylfinga að

etja kappi við útlendinga sem voru í fremstu röð áhugamanna. Til fararinnar völdust þeir Einar Guðnason, GR, Þorbjörn Kjærbo, GS, og Björgvin Hólm, GK. Allir voru þeir þá nýbakaðir meistarar klúbba sinna og uppfylltu skilyrði til þátttöku í mótinu en til þess að fá að keppa þar þurftu viðkomandi að hafa 4 eða minna í forgjöf en keppendur frá tíu þjóðum mættu til mótsins. Keppnisfyrirkomulagið var holukeppni og voru keppendur dregnir saman. Allir lentu Íslendingarnir á móti öflugum andstæðingum sérstaklega þó Þorbjörn Kjærbo sem fékk gamlan sænskan meistara Björn Fridberg að nafni sem andstæðing en sá hafði 0 í forgjöf. Skemmst er frá því að segja að Íslendingarnir stóðu sig öllu betur en vænta mátti. Einar Guðnason tapaði fyrir sínum andstæðingi 5-4 og Björgvin 3-2. Þorbjörn hafði lengi vel góða forystu í sínum leik en Svíanum tókst að jafna á síðustu stundu og héldu þeir því leik áfram. Var komið svo að fjöldi áhorfenda fylgdist með spennandi bráðabana þeirra “... og þótti undur mikil að Íslandsmeistarinn stæði svo lengi í kempunni Friberg.”E.G. Kjærbo aðeins feti frá sigri.

Alþýðublaðið 20. ágúst 1971. Voru þeir kappar jafnir eftir tvær fyrstu holur bráðabanans en á þriðju holunni lenti bolti þess sænska bak við tré í upphafshögginu en bolti Þorbjarnar var á miðri braut. Þurfti Svíinn tvö aukahögg til þess að koma sér inn á braut. Sigurinn virtist því blasa við Þorbirni er hann gekk að boltanum til að slá annað högg sitt. Og þá gerðist það sem stundum hendir í golfinu “það sem að helst hann varast vann varð þó að koma yfir hann.” Boltinn hafnaði í sandgryfju við flötina og þar tapaði Þorbjörn höggum og Svíinn hélt jöfnu. Var það ekki fyrr en á 8. braut sem úrslit fengust. Hana lék Svíinn á 5 höggum en Þorbjörn á 6 og var þar með úr leik.

Eftir að heim var komið var keppni þessi töluvert umtöluð meðal kylfinga. Einar Guðnason skrifaði lýsingu af henni í Alþýðublaðið og sagði þar m.a.: “... Við lærðum allir mikið á þessu og eitt var deginum ljósara, að nauðsynlegt verður að æfa sérstaklega holukeppni fyrir næsta mót. Hér heima eru næstum allar keppnir “höggleikur” og því lítil tækifæri að temja sér þá sérstöku leikaðferð er einkennir holukeppnina. Úr þessu verður að bæta því að margar keppnir erlendis og flestar landskeppnir fara fram í þessu formi.” Og grein sinni lauk Einar með þeim orðum að ánægjulegt hefði verið að fá að vera meðal þeirra sem ruddu íslenskum kylfingum braut á þessum vettvangi og að sjá íslenska fánann blakta við hún ásamt þjóðfánum hinna landanna níu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

171

Púttað fyrir framan lokaflötina á Hvaleyrarvellinum, fyrir framan Vesturkot, sem var klúbbhús Keilismanna fram á níunda áratuginn.

Ljósmynd: Úr safni Golfklúbbsins Keilis.

Opnuð leið fyrir ungu mennina Árangur íslensku kylfinganna í keppninni í Nyborg varð til þess að að auka enn áhuga á að senda fullskipaða sveit á næsta Norðurlandamót sem halda átti í Rungsted í Danmörku í júlí 1972 og freista þess að búa hana sem best undir mótið. Með slíkri þátttöku var líka talið að Ísland kæmist betur inn í golfsamfélag Norðurlandanna en fyrstu árin eftir að gengið var í Norðurlandasamtökin reyndu Íslendingar að fá keppendur þaðan til þess að heimsækja Ísland og taka hér þátt í mótum og einnig var þess óskað að íslenskir unglingar gætu farið utan og keppt þar. Jafnan höfðu þessar beiðnir fengið ágætar undirtektir en ekkert varð síðan af framkvæmdum þegar á hólminn var komið. Hið sama var raunar uppi á teningnum þegar leitað var til Evrópusambandsins. Margir virtust hafa áhuga á því að hafa samskipti við Íslendinga og þó einkum Lúxemburgarar og Austurríkismenn en aldrei varð neitt úr neinu. Þegar GSÍ hafði tekið ákvörðun um að senda keppnissveit til Rungsted hófust miklar bollaleggingar um val á landsliðinu, þjálfun þess og fjáröflun ferðarinnar.

Varðandi val og skipan liðsins stóðu menn frammi fyrir vandamáli sem mátti teljast ánægjulegt. Kylfingar sem voru enn á unglingsaldri voru farnir að skáka þeim eldri og gerðu tvímælalaust tilkall til landsliðssætis ef farið var eftir árangri. Samkvæmt gildandi reglum GSÍ voru þeir

172

þó ekki gjaldgengir fyrr en þeir höfðu náð 18 ára aldri og meira að segja voru hömlur á þátttöku þeirra í opnum mótum en ekki giltu þó sömu reglur allstaðar á landinu hvað það varðaði. Nyrðra var þátttaka heimil en syðra ekki. Vakin var athygli á þessu misræmi í blaðagreinum og þær skoðanir komu fram að það væri forgjöf en ekki aldur sem ætti að ráða þátttöku í opnu mótunum. Sagði Atli Steinarsson m.a. svo í Morgunblaðinu: “Sé unglingur það góður, að honum jafnvel beri sigurlaunin, þá á hann að hafa möguleika til að vinna þau. Hann á ekki að standa utan gátta aldurs vegna á móti því mæla öll skynsamleg rök.” A.St.: Bikarhafinn útilokaður. Morgunblaðið 7. júlí 1971. Næsta golfþing tók málið til umfjöllunar og varð niðurstaðan sú að: “...þátttaka í opnum keppnum er heimil öllum körlum og konum 18 ára og eldri og skal lágmarksforgjöf reiknast 24. Unglingum 18 ára og yngri skal heimil þátttaka í opnum keppnum hafi þeir forgjöf 16 eða lægri, enda leiki þeir af aftari teigum.” Þarna þótti stigið skref í rétta átt og opnaðir möguleikar fyrir unga kylfinga til þess að komast inn í landsliðshópinn.

Mikið lagt í undirbúninginn Strax og aðstæður leyfðu vorið 1972 hófu þeir tíu sem valdir höfðu verið í landsliðshópinn æfingar utanhúss undir stjórn Þorvaldar Ásgeirssonar. Megináherslan á æfingunum var lögð á stutta spilið og sandgryfjuhögg en við það síðarnefnda var sá hængur á að aðgangur að

slíkum gryfjum var takmarkaður og sandurinn í þeim allt öðru vísi en í gryfjum ytra. Æfingar voru vel sóttar en þær fóru aðallega fram á Grafarholtsvellinum og á velli Keilis í Hafnarfirði. Tæpum mánuði fyrir mótið voru svo sex útvaldir. Þeir Einar, Þorbjörn og Björgvin sem keppt höfðu í opna mótinu árið áður og Óttar Yngvason, Gunnlaugur Ragnarsson og Björgvin Þorsteinsson en hann var langyngstur keppendanna, aðeins 18 ára. Stjórn GSÍ hafði allan veg og vanda að undirbúningi fararinnar og ákvað á síðustu stundu að leggja í að kosta för landsliðsþjálfarans með liðinu en fararstjóri var Konráð Bjarnason ritari Golfsambandsins og átti hann að nota tækifærið og kanna hug frændþjóðanna til þess að næsta Norðurlandamót sem halda átti árið 1974 færi fram á Íslandi. Það var því mikill hugur í mönnum þegar haldið var til Danmerkur. Aldrei áður hafði hópur íslenska kylfinga búið sig undir keppni af annarri eins kostgæfni. Menn höfðu meira að segja á orði að nú mættu bévítans bönkerarnir fara að vara sig. Á keppnisstað var Íslendingunum tekið með kostum og kynjum og boðnir velkomnir í hópinn.

Sólin og bönkerarnir fóru með það! Þegar á hólminn var komið reyndist keppnin vera hin mesta raun fyrir Íslendingana. Keppnisdagana gekk hitabylgja yfir Danmörku og var hitinn 28-30 stig í forsælu. Völlurinn í Rungsted reyndist líka erfiður, bæði mun lengri en vellirnir heima á Íslandi og út um allt voru tré, sandgryfjur og ýmsar aðrar gildrur sem menn gengu auðveldlega í. Og það gekk sannarlega á ýmsu. Hitinn dró allan mátt úr flestum og gegn honum dugðu engin ráð. Meira að segja ekki það sem sumir gripu til að ganga undir regnhlífum milli högganna. Það kom fljótt í ljós að árangurinn yrði ekki upp á marga fiska. Þegar eftir fyrsta hluta keppninnar þar sem tveir og tveir léku saman drógust Íslendingarnir aftur úr og höfðu ekki góða stöðu þegar kom að einstaklingskeppninni. Og þar tók sannarlega ekki betra við. Menn voru ekki sjálfum sér líkir og sumir léku eins og byrjendur. Eini Íslendingurinn sem lét hvorki hitasvækjuna eða hindranir hafa veruleg áhrif á leik sinn var Óttar Yngvarsson sem lék af ró og yfirvegum og þegar fyrstu 18 holunum í einstaklingsleiknum var lokið hafði hann þriðja besta skorið, lék á pari vallarins, 72 höggum. Ekki gekk honum eins vel á seinni hringnum en kom samt inn á bærilegu skori og var bestur

Íslendinganna. Og þegar upp var staðið var útkoman ekki beisin. Íslendingar höfnuðu í neðsta sætinu og það svo um munaði, voru rúmlega 50 höggum á eftir Finnum sem urðu næst neðstir. Lokaúrslitin í keppninni urðu þau að Svíar urðu Norðurlandameistarar með samtals 1068 högg, Danir urðu í öðru sæti með 1076 högg, Norðmenn í þriðja sæti með 1093 högg, Finnar í fjórða sæti með 1141 högg og Íslendingar ráku lestina og léku á samtals 1192 höggum.

Ekki var laust við að íslensku kylfingarnir skömmuðust sín fyrir frammistöðuna. Þeir höfðu ætlað sér að sýna að golfið væri í svo mikilli framför á Íslandi að réttlætanlegt væri að halda hér næsta Norðurlandamót en svo hafði allt gengið á afturfótunum. Einn íslenskur blaðamaður, Kjartan L. Pálsson, fór með kylfingunum til Rungsted og sagði eftir mótið: “Almenn ánægja ríkti með það að Íslendingar skyldu nú mæta til leiks í Norðurlandamótinu. Ánægðastir voru þó Finnar sem hingað til hafa verið í neðsta sæti. Þeir afsöluðu sér því sæti með gleði til Íslendinga.”

Sótt um Norðurlandamótið Fljótlega eftir að Íslendingarnir komu til Rungsted var tekið að ræða þann möguleika að halda næsta mót á Íslandi og höfðu hinar þjóðirnar frumkvæði að þeim viðræðum. Eftir hina slöku frammistöðu í mótinu voru Íslendingar ekki með böggum hildar en þeim var klappað á öxlina og sagt að hafa ekki áhyggjur. Kylfingar hinna landanna væru einfaldlega spenntir fyrir því að koma til Íslands og reyna sig þar og það væri um að gera að leggja inn formlega umsókn. Því kom það nánast af sjálfu sér að málið var tekið upp á golfþinginu sem haldið var á Akureyri nokkrum dögum eftir heimkomu landsliðsins.

Raunar höfðu sumir átt von á því að hin slæma útreið myndi minnka áhugann – hún hefði sýnt að Íslendingar hefðu lítið í svona mót að gera. Formaðurinn vék raunar aðeins að keppninni í ræðu og skýrslu sinni og sagði það undarlega tilviljun að eftir bestu þjálfun sem íslenska golflandsliðið hefði haft hefði frammistaða þess verið með “lélegra móti.”Fundagerðabók GSÍ. Golfþing á Akureyri 31. júlí 1972. Ekki var eytt að þessu fleiri orðum en borin var upp svohljóðandi tillaga um Norðurlandamótið sem samþykkt var samhljóða: “Næsta Norðurlandamót í golfi verður háð árið 1974. Borist hafa ákveðin tilmæli frá hinum Norðurlöndunum um að mótið fari fram að þessu sinni á Íslandi. Fyrir því ályktar Golfþing að verða

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

173

skipað þeim Þorbirni Kjærbo, Einari Guðnasyni, Óttari Yngvasyni, Björgvini Þorsteinssyni, Jóhanni Ó. Guðmundssyni og Lofti Ólafssyni. Tveir þeir síðastnefndu voru þarna að heyja frumraun sína á erlendri grundu og Íslandsmeistarinn Loftur raunar að fara í fyrsta sinn til útlanda.

Keppnisfyrirkomulag var hið sama og áður. Fyrst leikinn höggleikur og eftir árangri í honum var keppnisliðunum síðan skipt í þrjá riðla. Átta bestu þjóðirnar kepptu í A-riðli og var þar Evrópumeistaratitillinn undir, sex næstu kepptu í B-riðli og þær fjórar þjóðir sem slökustu útkomuna fengu í höggleiknum kepptu svo í C - riðli.

Fyrirfram höfðu Íslendingar gert sér nokkrar vonir um að lenda í B - riðli. “Þegar við komum til Penima í 25 stiga hita, verðum við mjúkir og góðir og reynum að troða okkur upp í miðriðil,” var haft eftir Einari Guðnasyni áður en haldið var utan. Tíminn 22. júní 1973.

En ekkert slíkt gerðist. Björgvin Þorsteinsson stóð sig reyndar frábærlega í höggleiknum og lék á 74 höggum eða tveimur yfir pari. Félagar hans stóðu honum langt að baki og þegar heildarskorið var lagt saman urðu Íslendingar að sætta sig við að lenda í C-riðlinum ásamt Belgum, Austurríkismönnum og heimamönnum í Portúgal. Fór síðan fram holukeppni milli þjóðanna og voru Belgar fyrstu andstæðinarnir. Skelltu þeir hraustlega á íslenska bossann og sigruðu 7-0. Skár gekk gegn Portúgölum en sá leikur tapaðist 2-5. Íslendingar mættu síðast Austurríkismönnum. Unnu þá sigur með 4,5 vinningum gegn 1,5 og sluppu þar með við að verða neðstir í mótinu og var það huggun harmi gegn. Var þetta fyrsti sigur Íslands í golfmóti og minnti Páll Ásgeir Tryggvason á það á næsta golfþingi að þau væru ekki mörg sérsamböndin innan ÍSÍ sem unnið hefðu landsleik á árinu 1973.

Ungu mennirnir stóðu ekki undir væntinum Ungu landsliðsmennirnir, Björgvin, Loftur og Jóhann, sem kepptu í Portúgal höfðu ærin verkefni næstu vikurnar. Fyrst var Íslandsmótið og því var ekki fyrr lokið en þeir öxluðu sín skinn og héldu á Evrópumót unglingalandsliða í Silkeborg í Danmörku. Í hóp þeirra bættust Hannes Þorsteinsson, Ólafur Skúlason og Óskar Sæmundsson og fararstjórarnir Konráð Bjarnason og Kjartan L. Pálsson. Þetta þótti harðsnúið lið, það hafði sýnt sig á Íslandsmótinu þar sem Björgvin stóð uppi sem sigurvegari og Loftur Ólafsson hafnaði í þriðja sæti. Lið frá

174

14 þjóðum mættu til leiks í Silkeborg og var hafður sami háttur á og í Evrópumóti fullorðinna. Fyrst var leikinn höggleikur og liðum síðan skipað í tvo riðla eftir frammistöðunni þar.

Langt var frá því að liðið stæði undir væntingum. Eftir höggleikinn var liðið í 12. sæti, aðeins Lúxemburgarar og Austurríkismenn léku á fleiri höggum og í framhaldinu töpuðu Íslendingar svo holukeppninni við þessar þjóðir og höfnuðu því í neðsta sætinu. Bilið milli Íslendinga og annarra þjóða virtist því ekki að minnka hvort heldur eldri eða yngri kylfingar áttu í hlut.

Eðlilega veltu áhugamenn um golf ástæðunum fyrir sér.

Hver var ástæðan að Íslendingar virtust jafnan leika undir getu þegar út í slíka keppni var komið. Kjartan L. Pálsson sem skrifaði um mótið í Silkeborg í Tímann hafði þetta að segja um frammistöðu í mótinu þar: “ Hver ástæðan er fyrir því skal ég ekki um dæma en áreiðanlega munar þar mest um reynsluleysi og það að allir komu þeir beint úr Íslandsmótinu þar sem þeir höfðu leikið daglega í meira en viku og voru þeir því bæði orðnir þreyttir og hálf-leiðir á golfi þegar út var komið og þar skyldugir að leika a.m.k. 36 holur á dag í glampandi sól og 25 til 30 stiga hita. Það er hægt að ofþreyta sig í öllum íþróttum – jafnvel í golfi. Það sást á íslenska liðinu.

Piltunum fór aftur með hverjum deginum sem leið og mistökin, sem sumir þeirra gerðu, voru ótrúleg.”klp. Frá EM-mótinu í golfi í Silkeborg. Tíminn 8. ágúst 1973. Það er svo af þátttökunni á heimsmeistaramóti unglinga að segja að til San Diego var sendur 17 ára piltur úr Golfklúbbi Suðurnesja, Hallur Þórmundsson, en hann hafði orðið Íslandsmeistari unglinga árið 1972. Keppendur á umræddu móti voru rösklega tvö hundruð talsins og hafnaði Hallur í 183. sæti. Mátti því með sanni segja að eftirtekja Íslendinga í keppni við erlenda kylfinga á þessu fyrsta ári sem eitthvað verulega kvað að erlendum samskiptum hafi orðið næsta rýr.

Það átti að taka það á heimavelli En tækifærið að gera betur beið hinum megin við hornið. Á Norðurlandamótinu 1974 voru Íslendingar á heimavelli og nú þurfti engu að kvíða um hitabylgju, engin tré myndu þvælast fyrir og meira að segja voru sandgryfjur sem íslenskir kylfingar óttuðust hvað mest ekki verulegur

Meistaramót Keilis 1977

Verðlaunahafar á Meistaramóti Keilis árið 1977 eða 1978.

Frá vinstri: Sveinn Sigurbergsson, Sigurður Thorarensen klúbbmeistari og Ágúst Svavarsson. Á myndinni fyrir neðan má sjá verðlaunahafa í stúlknaflokki. Tvíburasysturnar Þórdís og Ásdís Geirsdóttir urðu í 2. og 2.3. sæti en Laufey Birgisdóttir sigraði.

Ljósmyndir: Magnús Hjörleifsson.

Félagsmenn GA við golfvöllinn í Þórunnarstræti um 1970

Margir af þekktari félagsmönnum Akureyrarklúbbsins. Myndin er tekin á velli num við Þórunnarstrætið í kringum 1970, skömmu áður en klúbburinn flutti sig á Jaðar. Frá vinstri: Halldór Rafnsson, Sigtryggur Júlíusson (Tryggvi rakari), Jón Guðmundsson, Sigurður Stefánsson (Siggi samba) Gestur Magnússon, Júlíus Thorarenssen, Konráð Gunnasson, Rafn Gíslason, Þórhallur Pálsson og Björgvin Þorsteinsson.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

175

turinn var kaldur og um vorið voru nokkrar flatanna í Grafarholti skemmdar af kali en voru búnir að jafna sig vel þegar að mótinu kom. Þegar leið að mótinu skipaði Golfsambandið nokkrar nefndir til þess að annast ákveðna þætti við framkvæmd þess. Allar báru þær virðuleg heiti: “Organization Committee”, “Championship Committee,” “Rules Committeé”, “Course Committee” og “Press Attache” auk þess sem maður var skipaður í það virðulega embætti að vera “Caddie Master”. Auk áðurgreindra nefnda var kallaður til fjöldi sjálfboðaliða aðallega félagar úr GR og létu þeir ekki sitt eftir liggja hvorki við undirbúning fyrir mótið né heldur meðan á því stóð.

Aðaláhyggjuefnið við undirbúning mótsins var vitanlega hvernig viðraði meðan á því stæði. Það hafði oft verið sagt að ekki væri haldið stórt golfmót á Íslandi án þess að þá yrði vitlaust veður en þegar kom að Norðurlandamótinu léttist brúnin á mönnum. Spáð var blíðviðri mótsdagana. Sú spá rættist. Norðanandvari og sól skein í heiði meginhluta þess tíma sem keppendur voru úti á vellinum.

Kristján Einarsson og Konráð Bjarnason vopnaðir nýtísku búnaði, svokölluðum Valið á íslenska landsliðinu kom nokkuð á óvart en að þessu sinni var lögð mikil labb-rabb tækjum til að afla sér nýjustu upplýsinga um stöðuna úti á velli.

Ljósmyndari: Óþekktur. Myndasafn GSÍ.

tálmi. Þótt Norðurlandamótið, sem var tvímælalaust fyrsta stórmótið í golfi sem haldið var hérlendis, færi fram á vegum Golfsambands Íslands hvíldi undirbúningur þess að verulegu leyti á Golfklúbbi Reykjavíkur sem þurfti að sjá til þess að Grafarholtsvöllurinn væri í eins góðu standi og mögulegt var þegar kæmi að mótinu. Mótið fór fram mun seinna sumars en venja var eða um mánaðamót ágúst- september og var sú tímasetning valin fyrst og fremst til að reyna að tryggja að völlurinn væri í góðu ásigkomulagi. Reyndist það skynsamleg ákvörðun. Ve-

176

áhersla á að fara eftir þeim stigafjölda sem kylfingar höfðu unnið sér inn í stigamótum sumarsins. Það hafði í för með sér að í liðið völdust tveir sextán ára piltar, Ragnar Ólafsson og Sigurður Thorarensen og líka það að tæpt var á því að Björgvin Þorsteinsson sem þá þótti besti kylfingur landsins kæmist í liðið þar sem hann hafði keppt á fáum stigamótum á tímabilinu. Auk þessara þriggja ungu manna voru Loftur Ólafsson, Þorbjörn Kjærbo og Jóhann Benediktsson í liðinu. Varamenn voru Hans Isebarn, Júlíus R. Júlíusson, Óskar Sæmundsson og Einar Guðnason. Fyrirliði liðsins var Pétur Björnsson.

Setningarathöfn mótsins þótti hin virðulegasta. Guðmundur S. Guðmundsson formaður GR flutti ávarp en Páll

Íslenska landsliðið sem tók þátt í Evrópumóti landsliða í Portúgal árið 1973. Sveitina skipuðu frá vinstri: Þorbjörn Kjærbo, Loftur Ólafsson, Einar Guðnason, Jóhann Óli Guðmundsson, Óttar Yngvason og Björgvin Þorsteinsson.

Ljósmyndari óþekktur/Ljósmyndasafn GSÍ.

Ásgeir Tryggvason forseti GSÍ bauð síðan gesti velkomna og setti mótið formlega. Þá var ekki eftir neinu að bíða, ráshóparnir fóru af stað einn af öðrum og fyrr en varði iðaði dalurinn af kylfingum sem gerðu hvað þeir gátu til þess að halda uppi heiðri landa sinna.

En það voru ekki aðeins kylfingar og starfsmenn mótsins sem lögðu leið sína á Grafarholtsvöllinn. Á óvart kom hversu margir áhorfendur lögðu leið sína á svæðið og fylgdust með keppninni. Margir fylgdu kylfingunum eftir í þeirri fjarlægð sem hæfileg þótti og þegar leið á keppnina var jafnan mannþröng á svölum hins nýja golfskála GR en þaðan var hægt að sjá þegar kylfingarnir komu á leiðarenda. Auðvitað bjó sú von í brjósti flestra að Íslendingunum tækist að reka af sér sliðruorðið frá fyrri

Norðurlandamótum og sigruðu þó ekki væri nema Finna.

Margir voru líka spenntir að fylgjast með því hvernig útlendingunum vegnaði á Grafarholtsvellinum sem óneitanlega var gjörólíkur þeim völlum sem þeir voru vanir.

Merkjakerfið kom Norðmönnum að notum Fyrirfram var búist við sigri Svía í mótinu. Í liði þeirra var var m.a. ungur kylfingur Jan Rube að nafni og var sagt að hann væri í hópi efnilegustu kylfinga í heimi. Fjöldi áhorfenda fylgdi honum báða keppnisdagana og urðu ekki fyrir vonbrigðum þar sem oft sýndi hann glæsileg tilþrif.

Fyrri daginn jafnaði hann vallarmet Björgvins Þorsteinssonar, lék á 71 höggi, og seinni daginn bætti hann svo um betur og lék á 68 höggum. Þá tókst einnig tveimur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

17

erlendum keppendum að jafna gamla vallarmetið, þeim Jens Thomasen frá Danmörku og Norðmanninum Erik Dömmestad. Völlurinn reyndist því útlendingunum ekki eins erfiður og margir höfðu spáð.

Fyrri keppnisdaginn þegar leikinn var fjórmenningur bar það helst til tíðinda að fyrirliði Finnanna Kari Salonen fór holu í höggi á annarri brautinni. Það nægði Finnum þó ekki til og ráku þeir lestina eftir daginn, voru samtals átta höggum á eftir Íslendingum sem þó náðu sér ekki vel á strik. Seinni keppnisdaginn gerðist það óvænta að bæði Danir og Norðmenn skutu Svíum sem lengi höfðu verið áskrifendur að Norðurlandameistaratitlinum aftur fyrir sig. Urðu Norðmenn hinir öruggu sigurvegarar og var það ekki síst þakkað leikgleði og góðri liðsstemmningu þeirra en þeir höfðu komið sér upp einskonar merkjakerfi til þess að láta hvern annan vita hvernig gengi og notuðu það óspart meðan á keppninni stóð. Íslendingarnir ollu nokkrum vonbrigðum og voru flestir nokkuð frá sínu besta. Í einstaklingskeppninni stóð Björgvin Þorsteinsson sig best, lék holurnar 36 á 149 höggum og varð í tíunda sæti. Ungu mennirnir Ragnar og Sigurður stóðu líka fyrir sínu. “Má ætla að þeir verði innan skamms tíma fyllilega samkeppnisfærir við bestu kylfinga annarra Norðurlanda,” sagði í Morgunblaðinu. Morgunblaðið 3. september 1974. En þótt íslensku kylfingarnir væru ekki í stuði á mótinu gerðu þeir þó það sem helst var ætlast til af þeim. Þeir skutu Finnum aftur fyrir sig. Mjótt varð hins vegar á munum en heildarúrslit keppninnar urðu þessi:

Fyrsta landskeppnin Daginn eftir Norðurlandamótið var efnt til landskeppni við Finna og var það jafnframt fyrsta landskeppni Íslendinga í golfi. Keppnin sem fór fram á Grafarholtsvellinum hófst snemma morguns og var lokið um hádegisbil. Fimm keppendur frá hvorri þjóð léku holukeppni og fóru leikar svo að Hans Isebarn og Einar Guðnason unnu sína leiki en Óskar Sæmundsson, Júlíus R. Júlíusson og Ragnar Ólafsson töpuðu þannig að Finnar unnu leikinn 3:2.

Auk Norðurlandamótsins og landskeppninnar sendu Íslendingar sveit til þátttöku í Evrópukeppni unglinga sem fram fór í Finnlandi. Hún var skipuð þeim Björgvini Þorsteinssyni, Ragnari Ólafssyni, Sigurði Thorarensen, Atla Arasyni, Lofti Ólafssyni og Jóhanni Ó. Guðmundssyni. Höggleikur skar úr um hvernig þátttökuþjóðirnar tólf skiptust í A, B og C flokk og lentu Íslendingarnir í C flokki ásamt Austurríkismönnum og

Noregur 1.028 högg Danmörk 1.037 högg Svíþjóð 1.039 högg Ísland 1.090 högg Finnland 1.092 högg Að keppni lokinni var slegið upp mikilli veislu í golfskála GR. Hún hófst raunar ekki á tilsettum tíma þar sem keppnin stóð miklu lengur en fyrirfram var áætlað og þótt íslenskir kylfingar hefðu oft verið ásakaðir um seinagang í spili sínu var það ekkert á við það sem útlendingarnir leyfðu sér.

178

Íslenska karlaslandsliðið sem keppti gegn Finnum að afstöðnu Norðurlandamótinu í Grafarholti. Frá vinstri: Einar Guðnason, Ragnar Ólafsson, Júlíus Júlíusson, Óskar Sæmundsson og Hans Óskar Isebarn.

Íslenska landsliðð sem keppti á Norðurlandamótinu í Grafarholti árið 1974. Frá vinstri: Þorvaldur Ásgeirsson, Þorbjörn Kjærbo, Jóhann Benediktsson, Björgvin Þorsteinsson, Sigurður Thorarensen, Ragnar Ólafsson, Loftur Ólafsson og Pétur Björnsson.

Belgum. Fór síðan fram holukeppni þar sem Ísland tapaði fyrst fyrir Austurríki 4:3 en vann síðan frækinn sigur yfir Belgíu 6:1 og hreppti þar með ellefta sætið í keppninni. Þótti það ótvíræð sönnun þess að Íslendingar væru á réttri leið og mættu ekki láta deigan síga í samskiptum við aðrar þjóðir.

Hrakfarir í Noregi En bið varð eftir því að vonir rættust. Vonbrigðin urðu hvað mest með næsta Norðurlandamót sem fram fór í Stavanger í Noregi 1976. Þangað var send vösk sveit sem fyrst lék landsleik við Finna og tók síðan þátt í hinu hefðbundna móti. Allt gekk á afturfótunum. Leikurinn við Finna tapaðist 2- 4 og á Norðurlandamótinu fór ekki á milli mála hvaða sveit var slökust. Það var sveit Íslands.

Heildarskor Íslendinganna í keppninni var 1.141 högg,

nærfellt 150 fleiri en Svía sem sigruðu og nákvæmlega 40 höggum meira en Finna sem urðu næst síðastir. Sagt var að aðeins einn leikmanna íslenskra liðsins hefði spilað af eðlilegri getu. Sá var yngsti landsliðsmaðurinn, Sigurður Pétursson, ekki orðinn fullra 16 ára og var að auki að keppa í fyrsta sinn erlendis. Raunar var ekki mikið fjallað um mótið í íslenskum fjölmiðlum, aðeins sagt “... að mikið hefði verið um skógarferðir og fleiri slæm mistök.”Vísir 6. september 1976. En fljótlega fóru af stað hvíslingar manna á milli að ekki hefði allt verið með felldu í þessari landsliðferð og þegar liðið var komið heim fóru þeir Konráð Bjarnason sem var fararstjóri í ferðinni en hann var jafnframt ritari GSÍ og Páll Ásgeir forseti sambandsins ekki í grafgötur með að: “...framkoma keppenda hefði í alla staði verið til skammar.”Fundargerðabók Golfssambands Íslands 20. september 1976.

Málið kom síðan ítrekað til umræðu hjá stjórn GSÍ og

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

179

var þar greinilega hugur í mönnum að bregðast hart við og m.a. rætt um hvort setja ætti þá landsliðsmenn er verst höguðu sér í keppnisbann. Ákveðið var að kalla formenn þeirra klúbba sem keppendurnir voru í til fundar með stjórn sambandsins, gera þeim grein fyrir stöðu mála og því hve agabrotin væru litin alvarlegum augum. Þar kom m.a. fram það álit að endurskoða bæri afstöðu til utanferða íslenskra kylfinga og meta tilgang slíkra ferða út frá þeim meginsjónarmiðum að þær væru í fyrsta lagi ætlaðar til að stuðla að auknum áhuga og betra golfi heima fyrir, í öðru lagi væru þær til þess að kynnast golfi, golfleikurum og aðstöðu og framkvæmd móta hjá öðrum þjóðum og í þriðja lagi væri þeim ætlað að kynna íslenskt golf og golfleikara hjá öðrum þjóðum svo og framámenn íþróttarinnar hérlendis.Fundargerðabók Golfsambands Íslands 23.september 1976.

Agabrot litin alvarlegum augum Ekkert af þessum markmiðum hafði náðst með Noregsferðinni, síður en svo. Eftir stíf fundahöld lagði Kristján Einarsson gjaldkeri GSÍ fram tillögu í stjórninni sem samþykkt var samhljóða en hún gerði ráð fyrir því að umræddir landsliðsmenn yrðu kallaðir fyrir og tilkynnt niðurstaða stjórnarinnar en í henni sagði að stjórnin mæti það svo að strangar refsiaðgerðir sem reglur ÍSÍ kvæðu

á um vegna agabrota yrðu ekki til þess að auka vegn íþróttarinnar í augum almennings og því hefði verið ákveðið að áminna kylfingana í landsliðinu um að sýna framkomu sæmandi íslenskum íþróttamönnum á erlendri grund.

Síðan sagði orðrétt: “Stjórnin vill forðast að draga liðsmenn í dilka eða leggja hljóðbært mat á sekt hvers og eins og tilkynnist því hópnum öllum þessi ákvörðun.” Í lok ályktunarinnar var skorað á landsliðsmenn að vera jafnan landi sínu til sóma hvar sem þeir kepptu í framtíðinni og hvort heldur þeir lékju betur eða verr því þeir væru helst það andlit golfíþróttarinnar sem að almenningi sneri.

Fundargerðabók Golfsambands Íslands 30. september 1976. Jafnframt var svo ákveðið að framvegis yrði öllum keppendum og fararstjórum sem færu utan á vegum GSÍ kynntar utanfararreglur Íþróttasambands Íslands fyrirfram og þrír menn: Ólafur Ág. Þorsteinsson, Sigurður Matthíasson og Sigurður Héðinsson voru skipaðir í nýja nefnd nefnd á vegum sambandsins, aganefnd.

Kristín fyrst íslenskra kvenna í keppni erlendis Afgreiðsla Golfsambandsins á uppákomunni í Noregi varð til þess að lítil sem engin opinber umræða varð um hana. Kylfingum varð hún hins vegar þörf áminning og þeim gert ljóst að ef slíkt endurtæki sig ættu þeir ekki

Íslensku unglingalandsliðshópurinn sem stóð sig með stakri prýði á EM á Spáni 1978. Frá vinstri: Kristján Einarsson dómari, Sigurður Thorarensen GK, Sveinn Sigurbergsson GK, Geir Svansson GR, Magnús Birgisson GK, Ragnar Ólafsson GR, Hannes Eyvindsson GR og Konráð Bjarnason liðstjóri

180

Kjartan L. Pálsson gengdi starfi liðsstjóra karlaliðsins í fjölmörg ár. Hér ´sést hann með liðið sem keppti á Norðurlandamótinu í Kalmar í Svíþjóð árið 1978. Myndin er tekin á svölum Hótel Borgar. Frá vinstri: Kjartan, Ragnar Ólafsson, Björgvin Þorsteinsson, Geir Svansson, Hannes Eyvindsson, Óskar Sæmundsson, Sigurður Hafsteinsson og Einar Guðnason.

von á neinni undanlátsemi af hálfu Það rofaði til í Kalmar sambandsins. Eins og til staðfestingar á því hve málið var litið alvarlegum augum Það var ekki fyrr en á árinu 1978 sem ákvað stjórn GSÍ að ekki yrði sent lið verulega tók að rofa til í árangri Íslendinga í til heimsmeistarakeppninnar sem fram keppni við útlendinga. Þá var líka margt um fór í Portúgal síðar um haustið og var að vera. Íslendingar og Lúxemburgarar háðu skýringin sem gefin var sú að sambandið landskeppni með fullskipuð lið. Hún fór hefði ekki fjárhagslega burði til þess að fram á Akureyri 23. júlí og lyktaði með sigri styrkja þá ferð. Á það var líka bent að Íslendinga eftir spennandi keppni. Hlutu erlend samskipti væru orðin svo mikil Íslendingar 5 vinninga gegn 4 vinningum á árinu að tæpast væri á bætandi en alls keppinautarins. Norðurlandamótið fór höfðu verið farnar 19 ferðir á vegum fram í Kalmar í Svíþjóð snemma í sepGSÍ eða með stuðningi þess. Ein þestember. Mótið var með nýju sniði þar sem sara ferða var söguleg að því leyti að þá eingöngu var leikinn höggleikur. Og aldrei fór íslensk kona í fyrsta sinn í golfkeppni þessu vant voru aðstæðurnar “íslenskar” erlendis. Golfsambandi Íslands barst boð Kristín Pálsdóttir. þ.e. bæði hvassviðri og rigning meðan um að senda tvo kylfinga, karl og konu, á keppninni stóð. Landslið Íslands til opins móts, “Flyght Thropy” sem fram skipuðu Björgvin Þorsteinsson, Ragnar fór í Kalmar í Svíþjóð. Var þeim Björgvini Þorsteinssyni Ólafsson, Geir Svansson, Óskar Sæmundsson, Sigurður og Jakobínu Guðlaugsdóttur boðið að fara en Jakobína Hafsteinsson og Hannes Eyvindsson og stóðu raunar allir afþakkaði boðið og var þá ákveðið að Kristín Pálsdóttir úr vel fyrir sínu. Svíar sigruðu í mótinu, léku á 749 höggum, Golfklúbbnum Keili færi í hennar stað.

Norðmenn urðu í öðru sæti á 783 höggum, Danir þriðju á 785 höggum, Íslendingar urðu í fjórða sæti á samtals

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

181

799 höggum og Finnar ráku lestina með 818 högg. Var því ekki nóg með að Íslendingar sigruðu Finna örugglega heldur voru þeir mun nær hinum þremur þjóðunum en áður. Eftir keppnina í Kalmar héldu þeir Björgvin, Geir og Ragnar til Vaxjö og tóku þar þátt í Norðurlandamótinu í holukeppni. Allir töpuðu þeir í fyrstu umferð en frammistaða Björgvins þótti glæsileg þar sem það var ekki fyrr en á 20. holu sem hann varð að láta í minni pokann. Andstæðingur hans var þó ekki af verri endanum heldur sjálfur Jan Rube sem fjórum árum áður hafði sett vallarmet á Grafarholtsvellinum og átti auk þess áhugamannametið á hinum fræga St. Andrewsvelli í Skotlandi sem hann hafði leikið á 63 höggum.

Ungir menn á uppleið En hápunktur árangurs Íslendinga á þessu ári var þó á Evrópumeistaramóti unglinga sem fram fór miðsumars á Golf Du Pals- vellinum á Spáni. Aldursmarkinu hafði þá verið breytt og kylfingar 21 árs og yngri voru gjaldgengir. Í keppnisliði Íslands voru GR-ingarnir Ragnar Ólafsson,

Geir Svansson og Hannes Eyvindsson og Keilismennirnir Magnús Birgisson, Sveinn Sigurbergsson og Sigurður Thorarensen. Allir stóðu þeir undir væntinum, léku langan og erfiðan völl vel og eftir höggleikinn voru þeir í sjöunda sæti. Þar með komust þeir í A-riðil í úrslitunum en íslenskt lið hafði aldrei komist svo langt. Í holukeppninni sem á eftir fylgdi léku Íslendingar við Spánverja, Dani og Belga og stóðu sig áfram vel. Töpuðu raunar öllum leikjunum gegn Spáni, fyrir Danmörku 2,5 – 4,5 og fyrir Belgum 3-4. Þar með hafnaði íslenska liðið í áttunda sæti í keppninni.

Enginn af ungu mönnunum stóð sig eins vel og Ragnar Ólafsson. Eftir fyrri dag höggleiksins var hann í öðru sæti og lék þá á 75 höggum. Þótt ekki gengi honum eins vel seinni daginn var hann samt í röð fremstu manna þegar upp var staðið og eftir mótið var hann valinn í úrvalslið Evrópu sem keppti við Breta nokkru síðar en Bretarnir höfðu þann hátt á að þeir tóku ekki þátt í Evrópumótinu en buðu tíu bestu úr þeirri keppni til sín. Var þetta í fyrsta sinn sem Íslendingi hlotnaðist sá heiður að vera valinn í

Íslenskur landsliðshópur sem boðið var á mót sem FIAT bílaverksmiðjurnar styrktu. Frá vinstri: Hannes Eyvindsson, Sólveig Þorsteinsdóttir, Konráð Bjarnason fulltrúi GSÍ, Jakobína Guðlaugsdóttir og Ragnar Ólafsson.

Ljósmynd: Úr myndasafni GSÍ

182

slíkt úrvalslið en Björgvin Þorsteinsson hafði áður verið varamaður í liðinu.

Forsetinn bjargaði málunum Árangur íslensku unglinganna vakti töluverða athygli og hefur vafalaust átt sinn þátt í því að um haustið var fjórum íslenskum kylfingum boðið að taka þátt í einu stærsta golfmóti sem haldið var í Evrópu á árinu. Þar var um að ræða mót sem ítalska golfsambandið og Fiat verksmiðjurnar stóðu sameiginlega fyrir á hinum fræga Roveri golfvelli í Torino. Á það var boðið kylfingum úr öllum heimsálfum og greiddu Fiatverksmiðjurnar allan kostnað við ferðalög og upphald keppenda. Til þessarar ferðar völdust Hannes Eyvindsson, Þorbjörn Kjærbo, Sólveig Þorsteinsdóttir og Jóhanna Ingólfsdóttir og var forseti GSÍ, Páll Ásgeir Tryggvason fararstjóri þeirra. Var þetta í fyrsta sinn sem þær Sólveig og Jóhanna kepptu á erlendri grund.

Gengi Íslendinganna á mótinu var sem vænta mátti.

Höfnuðu þeir í 16. sæti af þeim 17 þjóðum sem tóku þátt í mótinu – skutu Portúgölum einum aftur fyrir sig. Páll Ásgeir sá til þess að landinn fór ekki slyppur frá borði.

Fyrir mótið sjálft fór fram Pan/Am keppni blandaðra sveita fararstjóra og ýmissa annarra og var Páll í sveitinni sem sigraði en auk hans voru í henni ástralskur atvinnumaður, félagi úr stjórn ítalska klúbbsins sem átti keppnisvöllinn og ritari sænska golfsambandsins, Bent Lorich.

Tækifærunum fjölgaði Við lok áratugarins var greinilegt að útrásarstefna GSÍ hafði borið árangur a.m.k. að því leyti að Íslendingar fengu þá mun fleiri boð um þátttöku í mótum en verið hafði.

Um það sagði Konráð Bjarnason ritari GSÍ í blaðaviðtali: “Við höfum á undanförnum árum verið meira og meira í sviðsljósinu í golfinu og vaktið athygli eins og til dæmis á síðasta Evrópumeistaramóti unglinga, þar sem við komumst í A-riðil og það er ein ástæðan fyrir því að boð um þátttöku á mót víða um heim hafa streymt til okkar að undanförnu.” Boðin streyma til okkar. Vísir 18. apríl 1979.

En þótt boðin lægju á borðinu var ekki þar með sagt að unnt væri að taka þeim. Í flestum tilvikum var nefnilega gert ráð fyrir því að Íslendingarnir greiddu fargjald sitt og uppihald á mótsstað sem takmarkaði mjög möguleika á þátttöku. Því varð Golfsambandið að takmarka stuðning sinn við ákveðin verkefni og þar voru Norðurlandamót og

Evrópumót efst á baugi. Á árinu 1979 þótti sjálfsagt að senda keppnislið á Evrópumeistaramótið sem fram fór í Esbjerg í Danmörku. Þáverandi landsliðseinvaldur Kjartan L. Pálsson valdi til fararinnar þá Björgvin Þorsteinsson, Jón Hauk Guðlaugsson, Svein Sigurbergsson, Hannes Eyvindsson, Sigurð Hafsteinsson og Geir Svansson. Gerðu þeir eftir atvikum góða för og komust í B- riðil keppninnar. Síðan tók við holukeppni og þar fóru leikar þannig að Ísland tapaði fyrir Sviss 3-4, fyrir Austurríki 1,5-5,5 og fyrir Belgíu 1-6. Hafnaði liðið því í 16. sæti í keppninni. Helsta afrek Íslendinga í keppninni var að Björgvin Þorsteinsson fór holu í höggi á 13. braut vallarins og munaði ekki nema nokkrum sentimetrum að hann endurtæki afrekið á 17. holu.

Síðar um sumarið keppti svo unglingalandsliðið á Evrópumeistaramóti unglinga sem fram fór í Marianske Lazne í Tékkóslóvakíu. Lenti það í 12. sæti í keppninni og skaut Finnum, Tékkum og Svisslendingum aftur fyrir sig. Þótti það viðunandi árangur.

Bestum árangri náði svo sveit GR sem tók þátt í Evrópukeppni félagsliða sem fram fór á Mallorca í desember. Sveitin var skipuð þeim Hannesi Eyvindssyni, Sigurði Hafsteinssyni og Geir Svanssyni. Lenti hún í 10. sæti í keppninni og skaut sveitum frá sjö löndum ref fyrir rass. Þótt nóg kæmi af boðum urðu það GSÍ töluverð vonbrigði að Íslendingar fengu ekki boð um að senda kylfinga í World Cup keppnina sem fór fram í Grikklandi um haustið en slíkt boð hafði borist og verið þegið árin 1977 og 1978. Var það þó huggun harmi gegn að í liði Kanada sem keppti á mótinu var piltur af íslenskum ættum, Dan Halldórsson að nafni en hann þótti einn efnilegasti kylfingur Kanada um þessar mundir.

Gullbjörninn heillaði áhorfendur En það var ekki aðeins að íslenskir kylfingar gerðu útrás á áttunda áratugnum. Erlendir kylfingar gerðu líka innrás ef svo má að orði komast. Fyrr er getið Norðurlandamótsins sem fram fór á Grafarholtsvellinum en hápunktur erlendra heimsókna var þó tvímælalaust er sjálfur gullbjörninn, Jack Nicklaus, lét sjá sig á Nesvellinum 22. ágúst 1976. Hann var þá tvímælalaust frægasti kylfingur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

183

Jack Nicklaus í framsveiflunni á Seltjarnarnesi og áhorfendur fylgjast spenntir með.

Ljósmynd: Sveinn Þormóðsson. Myndasafn GSÍ.

í heimi, orðinn goðsögn í íþróttinni, maðurinn sem vann allt. Jack Nicklaus kom þó ekki þeirra erinda til Íslands að leika golf heldur til þess að sinna aðaláhugamáli sínu, laxveiðum. Stundaði hann veiðar í Laxá í Dölum í nokkra daga en fyrir orð kunningja síns, Helga Jakobssonar, féllst hann á að mæta á Nesvöllinn og halda þar stutta sýningu. Þegar það spurðist dreif óðar að fjölda áhugasamra kylfinga á öllum aldri sem naut þess út í hörgul að sjá meistarann í návígi og njóta þess sem hann hafði fram að færa. Skeytti fólk því engu þótt veður væri heldur hráslagalegt, strekkingsgjóla

184

og rigning sem jókst með hverri mínútu sem kappinn dvaldist við iðju sína.

Nicklaus naut greinilega stundarinnar og stóð sýning hans í röska klukkustund. Útskýrði hann fyrir áhorfendum högg sín og þrátt fyrir veðrið var hann ekki í neinum vandræðum með að láta boltann lenda nokkurn veginn á þeim punkti sem hann ætlaði sér.

Ekki minnkaði hrifning áhorfenda þegar hann gekk að einni sandgryfjunni og sló upp úr henni hvert höggið af öðru sem öll voru hárnákvæm og nálægt pinnanum “þó að kennslus-

tundin væri ekki löng þá hafa margir lært meira þennan stutta tíma en á mörgum hringferðum á golfvellinum,” skrifaði Ágúst Ingi Jónsson í Morgunblaðið. Morgunblaðið 24. ágúst 1976.

ræddi sérstaklega að veðrið hefði ekki verið í samræmi við gestrisnina en eins og svo oft á golfmótum hérlendis blés hann hressilega og ringdi meðan á keppinni stóð.

Þegar Nicklaus var búinn að leika listir sínar á vellinum brá hann sér í golfskálann á Nesinu til að skipta um föt.

Gaf hann sér jafnframt tíma til þess að gefa mörgum eiginhandaráritun og hlusta á stutt ávarp sem Páll Ásgeir Tryggvason forseti GSÍ flutti þar sem hann líkti komu kappans sem stórkostlegasta golfstraums sem borist hefði til Íslands. Nesmenn þökkuðu Nicklaus líka fyrir komuna með því að færa honum að gjöf silfurslegið drykkjarhorn í víkingastíl sem listamaðurinn Hreinn M. Jóhannsson hafði útbúið.

50 þúsund kylfingar í Svíþjóð

Skotarnir fengu peninga – Íslendingarnir bolta Sumarið eftir, 1977, voru líka góðir gestir á ferð þótt frægð þeirra væri ekki eins mikil og Nicklaus. Tíu skoskir atvinnumenn lögðu leið sína til landsins og kepptu í svokölluðu Pro-Am móti á Grafarholtsvellinum. Sumir þessara kylfinga voru í fremstu röð og þá sérstaklega einn þeirra, Jim Farmer að nafni, sem orðið hafði framarlega á miklum golfmótum um sumarið. Hann sannaði hæfni sína með því að setja nýtt vallarmet á Grafarholtsvellinum, lék 18 holur á 67 höggum. Í höggleiknum voru Skotarnir raunar í sérflokki en Björgvin Þorsteinsson kom þó í veg fyrir að þeir röðuðu sér í öll efstu sætin en hann varð í 6.-7. sæti. Og svona rétt til þess að sýna gestunum að Íslendingar kynnu sitthvað fyrir sér í íþróttinni fór Hannes Eyvindsson holu í höggi í keppninni. Auk höggleiksins var efnt til keppni þar sem einn Skoti lék í liði með tveimur Íslendingum og var leikinn “besti bolti”. Tvö holl urðu jöfn. Í öðru voru Jim Farmer, Bergur Guðnason og Helgi Hólm en í hinu þeir John Hamilton, Einar Long og Ásgeir Svavarsson.

Koma skosku atvinnumannanna þótti viðburður og hressa upp á golflífið á Íslandi. Allir Skotarnir fengu vegleg peningaverðlaun og Farmer forláta mokkajakka að auki. Íslensku kylfingarnir urðu hins vegar að gera sér það að góðu að fá nokkra golfbolta í verðlaun. Þetta var í hnotskurn munurinn á atvinnumönnum og áhugamönnum.

Að lokinni keppni var Skotunum haldið hóf í golfskála GR og kom þá fararstjóri þeirra verulega á óvart með því að mæla á íslensku. Þakkaði hann móttökurnar en

“Lennart Bunke sagði að í Svíþjóð væru 117 golfklúbbar starfandi og ættu þeir 116 golfvelli. Einn klúbbanna á enn engan völl. Kylfingar í Svíþjóð – eða félagar í sænska sambandinu eru liðlega 50 þúsund að tölu og þriðjungur þess fjölda, eða rúmlega 16.000, konur. Bæjarfélög í Svíþjóð reka 35 af golfvöllum Svíþjóðar. Sænska sambandið hefur fjóra fastráðna starfsmenn, þrjá auk Lennarts Bunke.

Um íslenska kylfinga sagði Lennart Bunke að þeir væru margir efnilegir, en ættu að vonum eftir að öðlast meiri reynslu og fullkomnun með auknum samskiptum við kylfinga annarra landa.”

(Norðurlandamót í golfi á Íslandi að ári? Lennart Bunke hefur kynnt sér aðstæður. Morgunblaðið 4. september 1973)

Golfið alls staðar í sókn “Það fer ekki á milli mála að golfíþróttin er alls staðar í sókn”, segir Konráð.”Nú eru á 17 hundrað manns í golfklúbbum og í þessu landsmóti taka nú m.a. þátt kylfingar frá Hellu og úr Borgarnesi, en kylfingar þaðan hafa ekki áður verið í Íslandsmótinu í golfi. Golfáhugi er að vakna fyrir alvöru á Ísafirði, Stykkishólmi, Sauðárkróki og á Austfjörðum svo einhverjir staðir séu nefndir. Fólk er farið að gefa golfinu meiri gaum en áður og hefur komist að raun um að íþróttin er ekki eins dýr og haldið hefur verið.”

(Konráð Bjarnason ritari GSÍ segir frá undirbúningi Íslandsmótsins. Morgunblaðið 9. ágúst 1978)

Þau forgjafarlægstu Í upphafi golfvertíðarinnar 1973 voru eftirtalin með lægstu forgjöf á Íslandi:

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

185

KARLAR: Björgvin Hólm, GK 2 Einar Guðnason, GR 2 Þorbjörn Kjærbo, GS 2 Björgvin Þorsteinsson, GA 3 Loftur Ólafsson, NK 3 Óttar Yngvason, GR 3 Atli Aðalsteinsson, GV 4 Jón H. Guðlaugsson, GV 4 KONUR: Jakobína Guðlaugsdóttir, GV Hanna Aðalsteinsdóttir, GR Sigurbjörg Guðnadóttir, GV Ágústa Guðmundsdóttir, GV Elísabet Möller, GR Laufey Karlsdóttir, GR Ólöf Geirsdóttir, GR

13 14 15 17 17 17 17

(Kappleikjabók GSÍ 1973)

Hvað er þetta “rain cheque” Og svo er það þetta með rigninguna. Við golfáhugamenn höfum reynt í gegnum árin að samræma okkur að reglum og venjum sem golfmenn hafa bæði lesið um og kynnst erlendis, þótt aðstæður séu oft æði mismunandi. Höfum við sem farið höfum í golfferðir eða leikið erlendis komið á framfæri nýjungum og öðru sem við höfum kynnst og finnst mér ekkert athugavert við slíkt, nema síður sé. Eitt er það sem ég komst í kynni við, er það sem kallast “Rain cheque” er það ef maður (utanklúbbs maður eða útlendingur) borgar vallargjald á viðkomandi velli, lendir svo í því að hætta verði leik áður en 18 holum er lokið, vegna úrkomu þá fær maður miða upp á að leika megi 18 holur við tækifæri, án þess að greiða vallargjald aftur. Skrifaði ég GSÍ og benti þeim á hvort ekki væri rétt að taka upp þessa algildu “Gentlemanns agreement” venju hér þar sem útlendingar myndu líklegri til að gefast upp við þær aðstæður og veðurfar sem við innfæddir látum okkur hafa. ( Jóhann Eyjólfsson: Enn um Leppsambandið. Morgunblaðið 4. maí 1976.

186

Konurnar duglegar að baka Félagar í Golfklúbbnum eru nú um 420 talsins og fjölgar stöðugt. Ekki er óalgengt að allt upp í 150 manns sæki völl félagsins á góðviðrisdögum og er leikið á vellinum frá kl. 8 að morgni og fram undir miðnætti. Völlur klúbbsins er eini 18 holu völlurinn á landinu. Það kostar því mikla vinnu að halda slíkum velli vel við og eru alls 11 menn í föstu starfi hjá klúbbnum.

Kostar þetta óhemju fé, jafnt því sem miklu fé hefur verið varið á undanförnum árum í þá miklu uppbyggingu sem átt hefur sér stað á vellinum. Félagar klúbbsins hafa unnið óhemju mikið og óeigingjart starf í sjálfboðavinnu, völlur klúbbsins og golfskálinn skapa án efa bestu aðstöðu til golfiðkana á landinu. Þá hafa eiginkonur manna í klúbbnum unnið geysimikið og gott starf og ófá eru þau hlaðborðin sem þær hafa útbúið í sambandi við kaffisölu ofl.

(Gróskumikið félagsstarf í Golfklúbbi Reykjavíkur.

Morgunblaðið 4. júlí 1978)

Ritarinn var snjall að pútta Konráð Bjarnason ritari Golfsambands Íslands hefur tvíegis tekið þátt í púttkeppni Golfklúbbs Ness og í bæði skiptin hefur ritarinn unnið sigur í keppninni. Á föstudaginn varð Konráð hlutskarpastur í fjölmennarri “púttkeppni” á Nesvellinum og lagði hvern andstæðinginn öðrum sterkari.

(Morgunblaðið 12. júlí 1977)

Spassky sló kúlurnar út í myrkrið ... Í fyrrakvöld var hann, og allt hans lið hér, með í förinni út til Nessklúbbsins, en Spassky kom seinna en hann ætlaði sjálfur og var orðið dimmt. Eigi að síður gerðu hann og Larissa fyrstu tilraunir til að slá golfkúlu. Spassky sló tvær kúlur út í myrkur septembernæturinnar og Larissa

Ferðir íslenskra kylfinga til North-Berwick

Fyrstu skipulögðu golfferðirnar fyrir almenna kylfinga voru farnar á áttunda áratugnum. Árið 1973 var byrjað að fara ferðir á North Berwick svæðið , stutt frá Edinborg og lætur nærri að ferðirnar hafi verið árlegur viðburður í tvo áratugi. Upphafsmenn voru Birgir Þorgilsson og Sigurður Matthíasson og síðar tók Henning Bjarnason við stjórn ferðanna.

Myndirnar á þessari síðu voru teknar á árunum 1973-79.

Efst til vinstri sést ráshópur þeirra Svavar Haraldsson, Gylfi Garðarsson og Árni Brynjólfsson og óneitanlega virðist Gylfi smár miðað við risana tvo. Fyrir neðan þá má sjá Kristmann Magnússon sem flesti þessar ferðir á filmu. Efst er mynd af íslenskum kylfingum á Longriddy-vellinum og neðst má sjá konurnar, Sigurbjörg Guðnadóttir, Jakobína Sigurðardóttir, Inga Magnúsdóttir, Kristín Eide, Ólöf Geirsdóttir, Laufey Karlsdóttir, Lovísa Jónsdóttir og Hanna Aðalsteinsdóttir.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

187

við þessum tilmælum og felur stjórn GSÍ að annast allan undirbúning. Taka verður ákvörðun í þessu máli innan skamms eða fyrir 15. ágúst 1972.”Sama heimild.

Golfsambandið lagði síðan inn umsókn um mótið og fylgdi Páll Ásgeir Tryggvason forseti sambandsins henni eftir á formannafundi sem haldinn var í Osló 11.- 13. ágúst. Niðurstaðan varð sú að Lennart Bunke framkvæmdastjóri sænska golfsambandsins sem jafnframt fór með Norðurlandasamstarfið kæmi til Íslands, tæki út hugsanlega keppnisvelli og mæti hvort þeir væru hæfir fyrir slíkt mót og að fengnu áliti hans yrði ákvörðun tekin.

Bunke mat aðstæðurnar Lennart Bunke gerði ferð sína til Íslands um mánaðamót ágúst - september 1973 og dvaldist hérlendis í nokkra daga. Eitt hans fyrsta verk var að spila Grafarholtsvöllinn með Páli Ásgeiri Tryggvasyni og voru þeir heppnir bæði með veður og aðstæður. Spilaði sá sænski völlinn á 76 höggum og lék á als oddi á eftir. Daginn eftir héldu þeir félagar á Hvaleyrarvöllinn í Hafnarfirði og léku hann en gerðu sér síðan ferð út á Seltjarnarnes þar sem Bunke skoðaði Nesvöllinn. Þá skoðaði hann einnig möguleika á móttöku gesta, husanlega gististaði keppenda og möguleika til hátíðarhalda en hefð var fyrir því að slá upp veislu í mótslok. Með allt þetta var hann hinn ánægðasti.

Sagði að Grafarholtsvöllurinn væri sá eini sem kæmi til greina fyrir mótið enda var hann þá eini 18 holu völlurinn á landinu, en nauðsynlegt væri að lengja nokkrar brautir hans þannig að völlurinn yrði í það minnsta 5.500 metrar. Þá taldi hann einnig að laga þyrfti flatir og slá þær miklu sneggra en gert væri. Með fyrirheit um að þessu yrði örugglega kippt í lag fyrir mótið hélt hann svo til sinna heima en ekki leið á löngu uns endanlegt svar um mótið barst. Það átti að halda á Íslandi.

Haldið á EM í Portúgal Golfþingið á Akureyri sem áður er vitnað til samþykkti ekki aðeins að GSÍ sækti um að halda Norðurlandamótið 1974 heldur var þar einnig tekin ákvörðun um að senda sveit frá Íslandi til þátttöku í Evrópumóti landsliða áhugamanna sem fram átti að fara í Portúgla um mánaðamót júní- júlí 1973 og ennfremur að einn íslenskur unglingur yrði sendur á heimsmeistaramót unglinga og var þó um langa og dýra ferð að ræða þar sem mótið fór fram í Kaliforníu. Síðan ákvað stjórn GSÍ að bæta um

188

betur og senda fullmannaða sveit á Evrópumót unglinga sem fram fór í Silkeborg í Danmörku í júlí 1973. Það var því sannarlega mikið um að vera í erlendum samskiptum og þótti sumum nóg um. Að vísu var það svo að þeir sem völdust til ferðanna þurftu að greiða stærsta hluta ferðakostnaðarins sjálfir en GSÍ veitti styrki og kostaði fararstjórn og þjálfara en eins og áður gegndi Þorvaldur Ásgeirsson því verkefni. Lögðu landsliðsmennirnir mikið á sig við fjáröflun, fóru í þeim efnum ýmsar leiðir og nutu stuðnings félaga sinna í viðkomandi golfklúbbum.

Vissulega heyrðust þær raddir að nær væri fyrir GSÍ að sinna heimaverkefnum sem alltaf voru ærin en að vera styrkja lið sem ekkert gætu út og suður. Já, eða þá að lækka skattgjald á klúbbana þar sem þeir ættu allir í fjárhagsörðugleikum. Þá var á það bent að stuðningur GSÍ við þá sem fóru á Evrópumótin væri ekki nema 5 þúsund krónur á mann en t.d. kostaði farseðillinn fyrir þá sem fóru til Portúgals 44 þúsund krónur og við þessar upplýsingar hljóðnaði gagnrýnin. Margir innan golfhreyfingarinnar voru líka þeirrar skoðunar að sjálfsagt væri að þeim bestu gæfist kostur á keppni erlendis. Þannig kæmi fram hver staða íslenskra kylfinga væri í raun og veru og þeir öðluðust reynslu. Það væri í raun undirstaða framfara í íþróttinni.

Strax og aðstæður leyfðu vorið 1973 hófust æfingar beggja landsliðanna. Valdir voru 17 kylfingar í æfingahóp fyrir mótið í Portúgal og 15 til æfinga fyrir unglingamótið og var jafnan æft einu sinni í viku og þá fimm klukkustundir í senn. Allir bestu kylfingar landsins komu við sögu en óneitanlega vakti athygli að í æfingahópi hinna fullorðnu voru hvorki fleiri né færri en sex Vestmannaeyingar. Áhugi var mikill en eins og jafnan áður hamlaði aðstaðan.

Um veturinn fóru fram viðræður milli Golfsambandsins og Reykjavíkurborgar um möguleika þess að komið yrði upp æfingasvæði fyrir kylfinga, “driving range” á Laugarnestanganum sem var sá blettur sem helst hélst auður á Reykjavíkursvæðinu. Kom fram velvilji hjá borgaryfirvöldum en þegar menn settust yfir kostnaðarútreikninga var útkoman þannig að ekki þótti í þetta stórverkefni leggjandi.

Ekki tókst að troða sér í B Svo kom að alvörunni. Að morgni 28. júní var íslenska landsliði mætt til mótsins í Penima í Portúgal ásamt landsliðum 17 annarra Evrópuþjóða. Íslenska liðið var

Fyrstir til að hljóta gullmerki GSÍ

Árið 1972, þegar Golfsambandið minntist þrjátíu ára afmælis voru í fyrsta sinn veitt heiðursmerki til þeirra sem starfað hafa íþróttinni til heilla. Sjö menn fengu gullmerki sambandsins og myndin að ofan er tekin við það tilefni. Frá vinstri: Sveinn Snorrason, Gunnar Schram, Helgi Eiríksson, Halldór Hansen, Helgi Hermann Eiríksson og Valtýr Albertsson Á myndina vantar Lárus Ársælsson.

Myndasafn GSÍ.

eina, en bæði fengu þau tilsögn í leiknum frá 1. sendiráðsritara Sovétríkjanna hér, Vladimir Bubnov sem er góður kylfingur og félagi í Nesklúbbnum sl. 3 ár og einnig ráðlegginar frá Pétri Björnssyni formanni Golfklúbbs Ness. ... Pétur kvaðst hafa það eftir Vladimir Bubnov sendiráðsmanni að bráðlega yrði komið upp golfvelli í Sovétríkjunum og Spassky og fleiri rússneskir gestir, sem hingað hefðu komið, myndu eiga þátt í því ásamt Bubnov.

Pétur sagði að þegar og ef svo yrði, væri sjálfsagt að kom á gagnkvæmum heimsóknum milli klúbbanna. ( Spassky og frú reyndu golf. Heimsóttu Golfklúbb Ness þar sem þau eru nú á heiðursgestalista. Morgunblaðið 7. september 1972.)

Yfirstéttaríþrótt í Luxemburg - Þú varst búinn að vera kennari í Luxemburg. Var svipað að kenna þar og hér?

-Já, ég var þar í sex mánuði en það var nokkuð ólíkt. Þeir eru svo innilokaðir þar og erfitt að kynnast þeim, nema Ameríkönum, sem komu talsvert. En beztu viðskiptavinirnir voru þó íslenzku flugmennirnir.

Annars virðist þetta vera yfirstéttarklúbbur þarna í Luxemburg. Þar voru fínir karlar með frumstætt golf. Þeir vildu ekki að ég færi að breyta miklu, aðeins að ég reyndi að gera gott úr því sem fyrir var. Unga fólkið var yfirleitt synir eða dætur einhverra fínna manna. Sá bezti var með 3 í forgjöf og nokkrir góðir golfleikarar voru þar. En ég verð að segja að standardinn er hærri hér. Ég hef rekizt á nokkuð marga hér með ágæta sveiflu; þeir eru “good strikers” eins og við segjum á ensku, hitta boltann vel, en skora kannski ekki að sama skapi vel. Það er eins og þeir leggi svo miklu minni áherzlu á smáspilið. Gott dæmi er einn af landsliðsmönnunum ykkar, ungur piltur með ágæta sveiflu og löngu höggin þar eftir góð. En innáskot hafði hann varla hugmynd um, hvernig hann ætti að útfæra.

(Tekur Tony Jacklin sér til fyrirmyndar. Viðtal við Tony Bacon golfkennara. Morgunblaðið 21. júní 1975)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

189

Helgi Hermann Eiríksson látinn 10. október 1974 lést Helgi Hermann Eiríksson fyrsti forseti Golfsambands Íslands. Helgi var fæddur 3. maí 1890 að Efri-Tungu í Örlygshöfn við Patreksfjörð. Hann lauk gagnfræðaprófi frá Menntaskólanum á Akureyri 1911 og stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík 1913. Hann stundaði síðan háskólanám í Kaupmannahöfn og í Glasgow og lauk námi sem námuverkfræðingur og rafmagnsverkfræðingur árið 1920. Hann starfaði síðan að rannsóknum á nýtingu íslenskra jarðefna m.a. við silfurbergsnámurnar að Helgustöðum en gerðist skólastjóri Iðnskólans í Reykjavík árið 1923 og gegndi því til ársins 1953 er hann varð bankastjóri hins nýstofnaða Iðnaðarbanka Íslands en því starfi gegndi hann til dauðadags.

Helgi H. Eiríksson var um tíma í bæjarstjórn Reykjavíkur, var erftirlitsmaður með byggingu Hitaveitu Reykjavíkur og átti sæti í æskulýðsráði og fræðsluráði Reykjavíkur.

Hann starfaði mikið að félagsmálum og var m.a. formaður Iðnráðs Reykjavíkur og Landssambands iðnaðarmanna og var um tíma stjórnarformaður Sparisjóðs Reykjavíkur.

Auk þess tók hann virkan þátt í starfi Oddfellowreglunnar.

Helgi kynntist golfíþróttinni á námsárum sínum í Skotlandi, náði fljótt góðum tökum á íþróttinni og var um árabil í fremstu röð kylfinga á Íslandi. Hann var um tíma formaður Golklúbbs Reykjavíkur og þegar GSÍ var stofnað var hann kosinn forseti sambandsins og gegndi því embætti í nærfellt áratug. Á efri árum gerist hann forystumaður eldri kylfinga og vann mikið starf í þeirra þágu.

Eiginkona Helga H. Eiríkssonar var Jóhanna Sigþrúður Pétursdóttir. Hún lést árið 1958.

Ekki fugl heldur flugvél!

En þessi völlur bætti þó sannarlega úr brýnni þörf og bjargaði því að golfiðkan legðist ekki af um langa hríð.

Reyndar er mér 6. brautin minnisstæð. Hún lá samhliða og fast við flugbrautina. Þar mátti ekki aðeins fá “fálka” á góðum degi, eins og það heitir nú orðið. Með góðu slæsi

190

mátti hreinlega fá flugvél í höggi. Engum tókst það þó, svo vitað sé, enda slæsið löngum verið feimnismál þeim sem við það búa. En alla dreymdi um að komast aftur í Dalinn og þar kom að endurbygging gamla vallarins hófst.”

(Georg Tryggvason um Sæfellsvöllinn í Vestmannaeyjum. Afmælisblað GV 1986. Sigurgeir Jónsson: Saga Golfklúbbs Vestmannaeyja.)

Dyr standa opnar “Sjálfsagt verður þess því ekki langt að bíða, að kylfingar úr “landi” geti aftur farið að heimsækja Herjólfsdalinn og hinn skemmtilega völl þar, og þá mun standa þeim opið nýtt og glæsilegt klúbbhús. Munu þeim áreiðanlega standa allar dyr opnar þar eins og venjulega, þegar Vestmannaeyjar eru sóttar heim – hvort sem er af kylfingum eða öðrum.” ( Sagt frá framkvæmdum í Vestmannaeyjum. Kappleikjabók GSÍ 1974)

Lögfræðileg hrekkjabrögð Ýmis golfsambönd nágrannalandanna hafa farið í kringum áhugamannareglurnar í golfi með ýmsum lögfræðilegum hrekkjabrögðum, t.d. með því að nýta sem best þá reglu, að ýmsan kostnað megi fá greiddan með því skilyrði, að öll umsýsla sé á vegum viðkomandi golfsambands. Með þessu móti hefur verið hægt að fara í kringum bókstafinn og teygja þannig á áhugamannareglum, sem eru með strangasta móti í golfinu. Þetta er auðvitað gert af brýnni nauðsyn en ekki annarlegum hvötum eða rangsleitni. Ég held, að ekki verði hjá því komist að endurskoða hið bráðasta gildandi reglur og hafa það að leiðarljósi að framrás íþróttarinnar verði ekki stöðvuð.

(Einar Guðnason: Af golfvellinum. Alþýðublaðið 13. október 1973)

Gengu allt að 200 kílómetra Í þessari ferð tóku þátt um 140 manns á aldrinum 11

Íslenskur hópur á ferð í North Berwick. Myndin er tekin úr ferðinni árið 1973, en þá fór hópurinn fór í kynnisferð í viskíverksmiðju.

Ljósmynd: Kristmann Magnússon

til 73 ára. Eins og áður dvaldi hópurinn í litlu þorpi rétt hjá Edinborg, sem heitir North Berwick, en þar í næsta nágrenni eru margir stórkostlegir golfvellir, sem Íslendingarnir sóttu fast þá daga sem þeir dvöldu þarna.

200 km. Vísir 18. maí 1974)

Stærðfræðingur einn í hópnum reiknaði það út, að þeir sem duglegastir voru að leika, hafi gengið um 200 kílómetra þá daga sem sem ferðin stóð yfir, en flestir hafi rölt um 75 til 100 km á eftir boltanum þessa daga.

Páll Ásgeir tryggvason forseti Golfsambands Íslands rakar saman verðlaunum í golfinu þessa dagana. Stutt er síðan að hann var í mikilli golfsveit á Ítalíu sem sigraði þar í Pro/Am keppni á vegum Fiat og um helgina krækti hann sér í góð verðlaun í Smirnoff-keppninni hjá Golfklúbbi Suðurnesja.

Mikið var um að vera að loknum hverjum golfdegi þegar hópurinn kom saman á hótelinu. Sagðar voru sögur af “superhöggum” og afsakanir gefnar í löngum bunum á höggum sem mistókust en þau voru ansi mörg hjá sumum ef marka má handapatið og orðaforðann sem því fylgdi. (klp. Sagt frá golfferð til Skotlands. Þeir hörðustu gengu

Margverðlaunaður forseti

Að vísu fékk hann þar góða aðstoð hjá eiginkonu sinni, Björgu Ásgeirsdóttur, því þetta var í hjóna- og parakeppni. Léku þau 18 holurnar á 70 höggum nettó.

Næst á eftir kom Þorbjörn Kjærbo og kona hans Guðný

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

191

á 84 höggum, eða einu höggi betra en þau Ólafur Bjarki Ragnarsson og Agnes kona hans.

þegar maður er kominn á eftirlaun.!

(Páll rakar saman verðlaunum. Vísir 3. október 1978)

(Páll Ásgeir Tryggvason í viðtali. Golf á Íslandi – afmælisblað 1.tbl. 3. árg)

Fyrstu heiðursmerki GSÍ

Gullbjörninn ávarpaði veðurguðina

Á árinu 1972 minntist Golfsamband Íslands 30 ára afmælis síns með veglegu hófi sem haldið var á Hótel Sögu 5. ágúst og var hófið jafnframt lokahóf Íslandsmótsins. Þar fór fram fyrsta heiðursmerkjaveiting GSÍ og voru sjö menn sæmdir gullmerki sambandsins og 17 silfurmerki. Þeir sem hlutu gullmerki voru: Gunnar Schram Halldór Hansen, Helgi H. Eiríksson Helgi Eiríksson, Lárus Ársælsson, Sveinn Snorrason, Valtýr Albertsson, Silfurmerki GSÍ hlutu: Anna Kristjánsdóttir, Ásgrímur Ragnarsson, Guðlaugur Guðjónsson, Helgi Skúlason, Hermann Magnússon, Jóhann Eyjólfsson, Jón Torlacius, Jónas Aðalsteinsson, Ólafur Loftsson, Ólafur Bjarki Ragnarsson, Ólafur Ágúst Ólafsson, Pétur Björnsson, Sigurjón Hallbjörnsson Svan Friðgeirsson, Sverrir Einarsson, Þorvaldur Ásgeirsson, Þorsteinn Þorvaldsson.

Lengi hægt að spila golf Eins og fram kom áður leikur Páll Ásgeir golf á hverjum degi á sumrin og alltaf að vetrarlagi þegar veður leyfir. Er ekki golfið með heilsusamlegustu íþróttum sem fólk getur stundað í dag? “Það tel ég alveg tvímælalaust. Það er hægt að spila golf frá því maður er smákrakki og alla leið að grafarbakkanum. Sama gildir um sund og ef til vill skíðamennsku en ég held að golfið sé alveg í sérflokki. Og það kemur sér afar vel fyrir mig og mína konu að geta spilað golf daglega

192

“Farðu nú ekki að byrja á þessu,” sagði bandaríski golfsnillingurinn Jack Niklaus þegar hann var að hefja sýningu sína á Nesvellinum í gær. Sá sem Nicklaus var að tala við var enginn annar en veðurguðinn en stuttu eftir að sýning Nicklaus hófst opnuðust flóðgáttir himinsins og vatnið streymdi yfir rangláta sem réttláta.

En þeir fjölmörgu áhorfendur sem létu rigninguna ekki á sig fá fóru enga fýluferð út á Nesvöll. Gullbjörninn fór á kostum miklum og virtist sjálfur hafa gaman af því sem hann var að gera...” (“Björninn” sló í gegn. Vísir 23. ágúst 1976)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

193

Verðlaunahafar á Íslandsmótinu í höggleik árið 1989. Mótið var haldið á Hólmsvelli í Leiru. Nýr Íslandsmeistari var krýndur í kvennaflokki, Í annarri röð eru helstu keppinautar hennar, Steinunn Sæmundsdóttir og Ásgerður Sverrisdóttir.. Úlfar Jónsson varð meistari karla, en GR-ingarnir Ragnar Ólafsson og Sigurður Pétursson urðu í hinum verðlaunasætunum.

194

1980-89

Íslandi komið á kortið Á árinu 1979 urðu forsetaskipti hjá Golfsambandinu. Þau voru óhjákvæmileg þar sem Páll Ásgeir Tryggvason var skipaður sendiherra Íslands í Noregi, Póllandi og Tékkóslóvakíu og því fylgdi að hann þurfti að flytja búferlum til útlanda. Varaforseti var Ólafur Tómasson og hann tók við forsetaembættinu og gegndi því fram að næsta golfþingi.

Samstaða var um að fara þess á leit við Konráð Bjarnason að verða forseti en hann hafði þá um árabil gegnt ritarastarfi í stjórninni og verið potturinn og pannan í mörgum verkefnum stjórnarinnar. Má þar nefna að hann var fyrirliði íslenska karlalandsliðsin 1972 og liðsstjóri unglingalandsliðsins frá árinu 1973.

að hjálpa til við mótaskipulagningu og mótahald. Hann þótti röskur og skeleggur og það kom eiginlega af sjálfu sér að hann var fenginn til þess að fara norður á Akureyri sumarið 1971 og vera þar mótsstjóri á Íslandsmótinu. Þar var verk að vinna. Verið var að taka Jaðarsvöllinn í notkun og fylgdu því eðlilega ýmis ófyrirséð vandamál. Meðan Konráð var að stússast úti á velli sátu fyrirmenn í hreyfingunni í fundarsal á KEA og háðu þar sitt golfþing. Þegar kom að stjórnarkjöri var stungið upp á mótsstjóranum í stjórnina og ekki haft fyrir því að spyrja hann hvort hann gæfi kost á sér. Honum var bara tilkynnt það við tækifæri að hann væri kominn í stjórn Golfssambands Íslands.

Konráð var ekki nema liðlega tvítugur þegar hann kynntist golfíþróttinni. Félagi hans og samstarfsmaður á þeim tíma var Jón Thorlacius sem var í senn áhugasamur um félagsmál hreyfingarinnar og góður kylfingur og notaði flest tækifæri sem gáfust til þess að bregða sér út á golfvöll. Konráð gerði góðlátlegt grín að golfáhuga Jóns og hafði á orði að það væri ekki sæmandi fullorðnum mönnum að þenja sig um víðan völl á eftir einhverri lítilli, hvítri kúlu. Þetta endaði þó með því að Jón fékk Konráð til þess að koma með sér út á völl, kenndi honum að halda á kylfu og slá. Þar með varð ekki aftur snúið. Eins og svo margir aðrir heillaðist Konráð strax af íþróttinni, ánetjaðist eins og sumir kalla það.

Á fyrsta fundi nýkjörinnar stjórnar skipti hún svo með sér verkum. Ragnar Magnússon varð varaforseti og Konráð var skipaður ritari. Því embætti gegndi hans svo allar götur til þess tíma að hann var kjörinn forseti.

Og þar sem Konráð var félagslega sinnaður leið ekki á löngu uns farið var að kalla hann til verka. Hann gerðist félagi í GR og í Nesklúbbnum þar sem hann fór fljótlega

Á golfþingi 1982 var ákveðið að gera þá breytingu á stjórnkerfi Golfsambandsins að hætt yrði að halda golfþing árlega svo sem verið hafði frá stofnun sambandsins. Skyldi golfþing eftirleiðis vera haldið annað hvert ár en það ár sem það var ekki var boðað til fundar með formönnum allra golfklúbba á landinu og stjórn GSÍ. Hafði umræddur fundur vald til ákvarðana utan þess að lagabreytingar þurfti að gera á golfþingi. Með breytingunni var einnig ákveðið að forseti GSÍ skyldi kjörinn til tveggja ára í senn en aðrir stjórnarmenn til fjögurra ára og skyldu þrír ganga úr stjórninni á hverju reglulegu golfþingi.Golfþing 13.-14. febrúar 1982. Skýrsla stjór-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

195

nar Golfsambands Íslands. Sú breyting var síðan gerð á golfþinginu 1984 að stjórnarmenn voru kjörnir til tveggja ára í senn.

Umfang starfsemi Golfsambands Íslands jókst jafnt og þétt. Stjórnin hélt fundi venjulega tvisvar í mánuði og bagaði það verulega að hafa ekki samastað. Fundirnir voru haldnir á mismunandi stöðum en þó oftast á skrifstofu forseta en um tíma fékk sambandið oft lánaða fundaraðstöðu hjá Íþróttasambandi Ísland í Laugardal. Þangað voru sérsamböndin að flytja starfsemi sína eitt af öðru og bauðst Golfsambandinu að fá þar allstórt herbergi til leigu. Eftir athugun var það talið ofviða fjárhags þess að taka boðinu. Margskonar gögn og plögg fylgdu starfseminni og var vandamál að varðveita þau svo sem vert þótti. Þá háði það einnig störfum nefnda sambandsins að hafa engan samastað fyrir starfsemi sína og þurftu þeir sem þar stöfuðu að hafa sama háttin á og aðalstjórnin.

Formaður nefndarinnar boðaði menn til funda á heimili sínu eða aðstöðu sem hann hafði yfir að ráða og stundum var gripið til þess ráðs að hittast á veitingahúsum þar sem menn voru litnir hornauga sætu þeir lengi eða breiddu mikið úr pappírum.

Ráðinn framkvæmdastjóri Hin daglegu störf mæddu mest á forsetanum. Til hans leituðu klúbbar sem þurftu einhverja fyrirgreiðslu og ekki fór hjá því að starf hans varð æ tímafrekara. Öllum var ljóst að svona gengi þetta ekki til lengdar og þegar upp úr 1980 var farið að hugleiða möguleika á því að leigja húsnæði og ráða starfsmann í hlutastarf. Af því varð þó ekki fyrr en á árinu 1985. Á golfþingi sem haldið var á Akureyri í febrúar kom málið til umræðu og voru þingfulltrúar einhuga um að styðja stjórnina í því að ráða starfsmann. Fjárhagur sambandsins var orðinn bærilegur og einnig var talið mögulegt að starfsmaðurinn gæti unnið að fjáröflun fyrir sambandið og aflað tekna sem næmu í það minnsta hluta launa sinna. Voru forseti, ritari og einn stjórnarmanna GSÍ skipaðir í nefnd til þess að vinna að málinu. Í framhaldi af því var auglýst eftir framkvæmdastjóra og bárust þrjár umsóknir. Varð nefndin sammála um að mæla með því að Frímann Gunnlaugsson yrði ráðinn í starfið en þar var sannarlega ekki um neinn nýgræðing að ræða heldur mann sem starfað hafði mikið fyrir golfhreyfinguna, verið formaður Golfklúbbs Akureyrar og gegnt formennsku í veigamikilli nefnd á vegum GSÍ, auk þess sem hann gjörþekkti innviði íþróttahreyfin-

196

garinnar. Gerður var starfssamningur við Frímann frá 10. apríl til 10. október 1985 og síðan átti að sjá til með framhaldið. Starfslýsingin var í tólf liðum og tók til margra verkefna. Var m.a. gert ráð fyrir því að á umræddum tíma heimsækti Frímann sem allra flesta golfklúbba á landinu. Þegar Frímann tók til starfa hafði GSÍ yfirráð yfir skrifstofuherbergi í Húsi verslunarinnar í Reykjavík en sambandinu stóð aftur til boða aðstaða í Íþróttamiðstöðinni í Laugardal og var ákveðið að taka þar 23 fermetra skrifstofuherbergi á leigu. Þangað flutti GSÍ svo um mánaðamót október-nóvember 1985 og breyttist aðstaðan verulega til bóta þar sem húsrýmið var mun rýmra og fullnægjandi fyrir sambandið að því leyti að þar var einnig aðstaða fyrir stjórnar- og nefndafundi.

Með ráðningu framkvæmdastjóra varð stökkbreyting á þjónustu GSÍ við aðildarklúbbana. Margir minni klúbbarnir úti á landi þurftu á töluverðri þjónustu að halda og þurftu að fá upplýsingar um eitt og annað er laut að rekstri vallanna, mótahaldi og reglum svo eitthvað sé nefnt. Var það fljótlega eitt af aðlaverkefnum Frímanns að veita þessa þjónustu og strax fyrsta sumarið sem hann var í starfinu fór hann vítt og breitt um landið, heimsótti klúbba og lagði starfi þeirra lið. Kom þá í góðar þarfir þekking hans á mörgum sviðum golfíþróttarinnar. Alla tíð sem Frímann gegndi framkvæmdastjórastarfinu var slík þjónusta veigamikill þáttur í starfi hans.

Mikil fjölgun klúbba og valla Klúbbum og völlum fjölgaði jafnt og þétt auk þess sem stöðugt var unnið að endurbótum á eldri völlum. Ekki veitti af þar sem nánast var sprenging í iðkun golfíþróttarinnar alls staðar á landinu. Og æ fleiri stunduðu golf með keppni í huga og var þeirri þörf svarað með svo miklum fjölda móta að sumum þótti nóg um. Aðsókn að opnum mótum var stundum svo mikil að naumast var að allir þeir sem vildu kæmust að og hið sama mátti segja um landsmótin. Þegar slíkt stórmót var haldið háði það í upphafi áratugarins að aðeins einn 18 holu völlur var í landinu, Grafarholtsvöllurinn. Mótið var því oft háð á 9 holu völlum sem þrengdi enn aðgengi að mótinu. Árið 1979 fór Íslandsmótið t.d. fram á Akureyri, Ólafsfirði og Húsavík og að því loknu var eftirfarandi bókað í fundargerð GSÍ: “Rætt um landsmót sem var að ljúka á Norðurlandi. Var öllum fundarmönnum ljóst að í framtíðinni væri útilokað að halda landsmótið á þremur

Stjórn GSÍ ásamt nýjum framkvæmdastjóra. Aftari röð frá vinstri: Frímann Gunnlaugsson framkvæmdastjóri, NN, NN, Guðmundur Guðmundsson. Fremri röð frá vinstri: Kristín Pálsdóttir, Konráð Bjarnason og Gísli Sigurðsson.

Ljósmyndari óþekktur/Ljósmyndasafn GSÍ

9 holu völlum og verður því að móta nýtt fyrirkomulag á næsta golfþingi.”Fundargerðarbók GSÍ 11. ágúst 1979.

ferðar en mundi fara fús. Fundargerðabók GSÍ. 317. fundur, mars 1984.

Nánast undantekningalaust var leitað ráða hjá Golfsambandinu þegar verið var að stofna klúbba og skipuleggja nýja velli. Stundum lá mikið á svo sem sjá má af eftirfarandi bókun:

Framhald mála varð að Svan útvegaði sér loftmynd af svæðinu og hafði síðan samband við Vopnfirðinga. Þá voru þeir þegar búnir að ákveða hvar völlurinn ætti að vera en þáðu með þökkum að hann kæmi austur og veitti þeim ráð. Tæpu ári síðar lá bréf á borðinu hjá GSÍ. Umsókn um inngöngu í GSÍ frá golfklúbbnum á Vopnafirði.

Fundargerðabók GSÍ 10. janúar 1985.

Vopnafjörður skýrði forseta frá því í síma í dag að þeir hefðu hug á að verða sér úti um 1 stk. golfvöll. Eiga þeir kost á tveimur löndum og nú vantar einhvern “specialista” til að hjálpa þeim. Hvað er til ráða. Georg (Tryggvason) telur rétt að þeir peningar á fjárhagsáæltun sem ætlaðir eru til útbreiðslustarfsins verði notaðir t.d. til að senda mann austur. Georg stingur upp á Svan. (Friðgeirssyni) Svan tekur fram að hann vilji ekki þiggja fé til þessarar

Og sem dæmi um hversu mikið var um að vera kom það fyrir að fjallað var um fimm nýja velli og klúbba á einum og sama stjórnarfundinum hjá GSÍ.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

197

Fjárhagurinn batnaði verulega Kringum 1980 fór að verða töluverð breyting á fjárhag Golfsambandsins. Aðaltekjustofnarnir voru sem áður tveir: Annars vegar ákveðið skattgjald sem klúbbarnir greiddu fyrir hvern félaga til sambandsins og hins vegar hluti þeirra þátttökugjalda sem komu inn fyrir mót og var þar aðallega um að ræða landsmótin og opin mót sem klúbbarnir héldu. Styrkur frá Íþróttasambandi Íslands var einnig veigamikill tekjupóstur en á þessum árum fór máttur ÍSÍ vaxandi og styrkir til sérsambandanna hækkuðu ár frá ári. Raunar voru Golfsambandsmenn ekki alltaf ánægðir með hlut sinn hjá ÍSÍ. Ástæðan var sú að kennslustyrkjum ÍSÍ var úthlutað eftir fjölda iðkenda í einstökum íþróttagreinum og hætti mörgum til þess að oftelja iðkendafjölda í skýrslum sínum. Skráningarfyrirkomulagið í golfíþróttinni og skattgjald klúbbanna til GSÍ gerði það hins vegar að verkum að félagar voru síður en svo oftaldir.

Hjá ÍSÍ var einnig kominn til sérstakur sjóður “Afreksmannasjóður” en verkefni hans var að styrkja afreksstefnu sérsambandanna. Fékk GSÍ nokkrum sinnum úthlutað úr sjóðnum og var sú úthlutun jafnan eyrnamerkt ákveðnum verkefnum eins og t.d. að senda bestu kylfingana á stórmót erlendis.

Golfsambandið hafði líka úti öll spjót til þess að afla styrkja sérstaklega til utanfara. Þegar að því kom að senda keppnisfólk í utanlandsferðir var leitað til þeirra bæjarfélaga sem áttu þátttakendur í fyrirhugðum ferðum og komst smátt og smátt á sú hefð að þau styrktu ferðina í hlutfalli við fjölda þátttakenda úr bæjarfélögunum. Þegar keppendur voru sendir á Norðurlandamót fékkst jafnan fjárveiting frá norræna menningarmálasjóðnum og var hún stundum rausnarleg. Þá leitaði Golfsambandið einnig til fyrirtækja en þurfti að fara varlega þar sem slík fjáröflun mátti ekki skarast við fjáröflun klúbbanna. Af bókum GSÍ má ráða að undirtektir voru ærið misjafnar. Mörg þeirra fyrirtækja sem leitað var til töldu styrkveitingu til GSÍ vera af og frá, önnur studdu sambandið án mikilla eftirgangsmuna og nokkur meira að segja myndarlega. Dæmi um slíkt má nefna bókun á stjórnarfundi GSÍ veturinn 1979: “Lagt fram bréf frá Ísal, svohljóðandi: Hjálagt sendum við yður ávísun að upphæð kr. 75.000 sem styrk vegna þátttöku í Evrópumótunum í golfi.”Fundargerðarbók GSÍ 27. mars 1979.

198

Ýmsar aðrar fjárölfunarleiðir voru reyndar með misjöfnum árangri. Þar má nefna að snemma árs 1983 bauðst sambandinu til kaups eða leigu tæki eitt sem þótti líklegt til þess að geta aflað því peninga. Um var að ræða einskonar spilakassa. Þar sem “risiko” var talið lítið sem ekkert við kaup á tækinu Fundargerðarbók GSÍ 24. janúar 1983. var ákveðið að ráðast í þau og nokkrum vikum síðar var upplýst að tækið væri komið til landsins. “Georg skýrði frá því að “milljóna”- leiktækið fræga væri komið til landsins. Sagðist hann hafa farið fram á það við Hafskip að þeir gæfu eftir flutningskostnaðinn. Svar er væntanlegt á morgun. Ennfremur skýrði Georg frá því að tækið yrði nokkuð ódýrara en upphaflega horfði.”Fundagerðarbók GSÍ 21. febrúar 1983. Tækið var síðan sett upp og skilaði GSÍ nokkrum hagnaði um skeið en þar kom að fleiri aðilar keyptu svipuð tæki, samkeppni hófst og þá þótti vænlegast fyrir GSÍ að hætta rekstri og selja sinn “kassa” eins og tækið var oftast kallað. Það sem olli GSÍ oft verulegum erfiðleikum var hversu skattgjöldin frá klúbbunum skiluðu sér seint og illa.

Komu þau mál oft til umræðu bæði á stjórnarfundum og golfþingum án þess að viðunandi lausn fengist. Ástæðan var fyrst og fremst sú að klúbbarnir áttu við sömu erfiðleikana að etja. Þótt árgjöld ætti að greiða fyrir ákveðinn tíma voru vanhöld á því og þótti það hreint neyðarúrræði að vísa fólki úr klúbbunum vegna vanskila. Auðveldara átti að vera að innheimta mótagjöldin en einnig þar var oft misbrestur á skilum. Reyndar voru menn ekki sammála um réttmæti og fyrirkomulagi þessara gjalda.

Gjaldkerinn sagði af sér Gjöld vegna mótanna urðu ástæða ágreinings í stjórn GSÍ en nær undantekningalaust hafði allt frá upphafi verið samstaða um afgreiðslu mála í stjórninni. Ástæða ágreiningsins var sú að fyrir ársþing GSÍ sem haldið var í Borgarnesi í febrúar 1984 hafði Georg Tryggvason gjaldkeri sambandsins unnið ítarlega og nákvæma fjárhagsáætlun, byggða á þeim forsendum sem fyrir lágu. Fjárhagsáætlunin var samþykkt samhljóða á þinginu en undir lok þess var síðan fjallað um skatttekjur GSÍ af mótum og samþykkt á þeim töluverð breyting. Varð það til þess að á næsta stjórnarfundi tók Georg málið upp og lýsti yfir að hann hyggðist segja af sér sem gjaldkeri vegna óánægju sinnar með afgreiðslu kappleikjaskattsins. Síðan segir í fundargerð:

“Heilmikið karp hófst fram og aftur með mismunandi túlkun fundarmanna á málum eins og t.d. tilgangi formannafunda, kappleikjaskatt o.fl. Fundarmenn blésu fram og til baka, en forseti tók fyrir karpið og sagði eins og satt er, að þinginu væri lokið og nú yrði bara að taka á málunum og þau leyst.”Fundargerðabók GSÍ 29. febrúar 1984. Í framhaldi þessa lagði Georg Tryggvason fram bókun, þá fyrstu sem er að finna í fundargerðum Golfsambandsins, þar sem hann sagði m.a. að í þinglok golfþingsins hefði verið samþykkt tillaga tveggja þingfulltrúa um kappleikjaskatt til GSÍ sem raskaði í veigamiklum atriðum þeirri fjárhagsáæltun sem búið hefði verið að samþykkja á þinginu. Tillagan myndi ef að líkum léti draga verulega úr framlögum stærstu klúbbanna til GSÍ en þeir hefðu staðið undir 70-80% kappleikjaskattanna undanfarin ár. Breytingin bætti ekki stöðu minni klúbbanna og sú stefnubreyting sem þarna hefði verið ákveðin væri að sínum dómi röng og óréttlát.

“Með því að ég treysti mér ekki lengur til að stýra fjármálum GSÍ í samræmi við samþykkta fjárhagsáæltun og samviska mín býður mér að vera í andstöðu við áðurnefnda stefnubreytingu óska ég eftir að láta af gjaldkerastarfi GSÍ en taka þess í stað að mér önnur verkefni sem stjónrin kann að óska eftir.”Fundargerðarbók GSÍ 29. febrúar 1984.

Tveir stjórnarmanna, Svan Friðgeirsson og Guðmundur S. Guðmundsson, óskuðu eftir að mótmæla þeim forsendum sem Georg lét uppi sem ástæðu fyrir því að hann tæki ekki lengur að sér gjaldkerastöðuna. Fundargerðabók GSÍ 29. febrúar 1984. Niðurstaðan varð sú að Guðmundur tók við gjaldkerastarfinu en Georg varð ritari fram til ársþingsins 1986 en þá gaf hann ekki kost á sér til áframhaldandi setu í stjórninni.

Ekki eytt um efni fram Fjármálapólitík GSÍ var annars einföld. Henni lýsti Konráð R. Bjarnason í viðtali í 50 ára afmælisriti GSÍ á eftirfarandi hátt: “Fjárhagsstaðan hefur yfirleitt alltaf verið góð hjá GSÍ, einfaldlega vegna þess að það hefur verið stefna þeirra sem þar hafa stjórnað frá upphafi að eyða ekki meiru en komið hefur í kassann. Fjármálastríðið hefur því ekki tekið allt of mikinn tíma frá mönnum. Þetta hefur reynst

heillavænleg leið, því samband eins og Golfsambandið getur ekki og má ekki eyða kröftum sínum í það að vera að borga fjármagskostnað og skuldir.”Golf á Íslandi 1. tbl.

3. árg. 1992.

Afkoma GSÍ var nokkuð misjöfn frá einu ári til annars. Árið 1987 var hún svo góð að menn fylltust bjartsýni og voru ekki alveg vissir um hvernig bregðast ætti við hagnaðinum. “Mikið var rætt um hvernig honum yrði best ráðstafað. Ýmsar tillögur komu þar fram sem rétt þykir að hugleiða og vinna nánar úr.”Fundargerðarbók GSÍ 20. maí 1987.

Aldeilis annað var uppi á teningnum árið eftir. Þá varð í fyrsta sinn í langan tíma verulegur halli á rekstri sambandsins. Fyrir því var ein meginástæða. Á þessum árum var lottóið farið að færa sérsamböndunum verulegar tekjur. Þær voru að vísu óvissar en þegar GSÍ gerði fjárhagsáætlun sína fyrir árið var búist við því að þær yrðu síst minni en árið áður. En þegar upp var staðið reyndust færri fiskar í sjónum en vænst hafði verið. Lottósalan dróst verulega saman árið 1988 og þar af leiðandi tekjur sérsambandanna. Að auki fóru einstakir kostnaðarliðir framúr áætlun hjá sambandinu m.a. útgáfa bókar sem hafði að geyma golfreglurnar en henni hafði GSÍ dreift til klúbbanna án endurgjalds. Vegna rekstrarhallans var skipuð sérstök fjárhagsnefnd hjá sambandinu sem fékk það verkefni að afla tekna til þess að vinna upp tapið og gera áætlun til nokkurra ára um rekstur GSÍ. Gekk á ýmsu næstu árin.

Meðan Golfsambandið hafði yfir litlum fjármunum að ráða tíðkaðist að þeir sem fóru til útlanda í keppnisferðir þurftu að greiða mikinn meirihluta kostnaðarins úr eigin vasa. Þegar sambandið efldist fjárhagslega var jafnan reynt að greiða ferðakostnaðinn að verulegu leyti og þyggja fyrst og fremst þau boð þar sem mótshaldari greiddi í það minnsta uppihald og kostnað keppenda eftir að á keppnisstaðinn var komið. Slíkt gekk þó ekki í öllum tilvikum og til þess að létta undir með sambandinu var hafður sá háttur á að þeir sem skipuðu unglingaliðin þurftu að leggja til með sér en sambandið aðstoðaði við fjáröflun er því var að skipta. Ein af fjáröflunarleiðum unglingalandsliðsins í nokkur ár var sérstætt púttmót sem fram fór í nafni GSÍ. Það var haldið í verslunarmiðstöðinni Kringlunni. Leikið var í mörgum flokkum á báðum hæðum og gátu gestir og gangandi tekið þátt í keppninni gegn þátttökugjaldi en verslanir í Kringlunni gáfu vegleg

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

19

verðlaun til keppninnar.

Flókið stigakerfi og einvaldar Val á landsliðum og undirbúningur þeirra var jafnan viðamikið verkefni hjá stjórn GSÍ. Og jafnframt höfuðverkur. Allt frá því að slíkt kom fyrst til sögunnar var lögð mikil áhersla á að sambandið kæmi sér upp kerfi sem tryggði í senn að þeir bestu veldust í liðið hverju sinni og fyllstu sanngirni væri gætt í valinu en fyrir kom að þetta tvennt fór ekki saman. Samdar voru reglur um stigagjöf í helstu mótunum sem fram fóru en þegar á þær reyndi í fyrstu voru menn sammála um að þær væru gallaðar og var þeim síðan oftsinnis breytt. Best þótti reynast kerfi sem afrekskylfingurinn Þorbjörn Kjærbo mótaði fljótlega eftir að stigakerfið var tekið upp. Það flækti svo málin að vallarmat og forgjöf kylfinga voru ekki eftir föstu kerfi og því nokkuð á reiki.

Við val og stjórn landsliðanna var farin sú leið að fela slíkt einum manni og var viðkomandi gjarnan kallaður “landsliðseinvaldur” þó svo að hann væri við val liðs bundinn af þeim stigareglum sem voru í gildi hverju sinni. Kjartan L. Pálsson gegndi þessu starfi um árabil og þótti komast vel frá verkum sínum. Stefán Stefánsson gegndi sama hlutverki með unglingalandsliðið og á stjórnarfundi GSÍ í mars 1982 var ákveðið að fá Kristínu Pálsdóttur til sama hlutverks með kvennalandsliðið.Fundagerðarbók GSÍ 267. fundur 29. mars 1982. Öðru hverju voru síðan haldnir fundir með landsliðsfólkinu og þá einkum til þess að skýra stigareglur og annan undirbúning. Þá kom stundum fram gagnrýni á stjórn GSÍ fyrir að huga ekki að málum fyrr en á síðustu stundu og má nefna sem dæmi fund sem haldinn var í apríl 1982 en til hans voru boðaðir þeir karlmenn sem höfðu 5 og minna í forgjöf og konur sem voru með 15 eða minna. Segir m.a. svo í fundargerð: “Kjaran L. Pálsson tók þá til máls, skýrði frá óánægju sinni varðandi framkvæmd á landsliðsmálum. Deildi hann hart á stjórnina.

Kjartan sagði m.a. að hann hefði t.d. æft hópinn upp í vetur, ef hann hefði fyrr fengið upplýsingar frá stjórninni eða skipun í starf sem þjálfari.”Fundagerðabók GSÍ 269. fundur 20. apríl 1982.

Verkefni landsliðseinvaldanna var fyrst og fremst að fylgjast með væntalegu landsliðsfólki, aðstoða það við æfin-

200

gar, halda hópnum saman og ganga síðan endanlega frá vali hverju sinni, en sem fyrr segir var þar fyrst og fremst byggt á árangri á stigamótum. Oft var um það rætt að einvaldarnir þyrftu að hafa frjálsari hendur við val landsliðsfólks þar sem margt annað en árangur á mótum gæti haft sitt að segja. Þegar Kjartan L. Pálsson gerði fararstjórn erlendis að aðalstarfi sínu var hann ekki lengur í aðstöðu til þess að starfa fyrir GSÍ. Þá tók Guðmundur S. Guðmundsson við einvaldshlutverkinu um tíma en síðan var hinn landsþekkti afrekskylfingur Björgvin Þorsteinsson fenginn til að gegna því. Kom nokkuð á óvart þegar tilkynnt var að hann hefði hætt störfum vorið 1988 þar sem þá voru framundan stórverkefni hjá liðinu, m.a. Norðurlandamót sem fram átti að fara hérlendis. Við af honum tók annar gamalreyndur kylfingur, Suðurnesjamaðurinn Jóhann Benediktsson, og var Norðurlandamótið fyrsta stórverkefni hans með liðið. Stefán Stefánsson var lengi með unglingalandsliðið og Kristín Pálsdóttir annaðist kvennalandsliðið um árabil.

Bylting í golfkennslunni Mikil breyting varð á kennslu- og þjálfaramálum á níunda áratugnum. Stærri klúbbarnir lögðu áherslu á að hafa kennara hjá sér í fullu starfi. Fyrir utan Þorvald Ásgeirsson voru íslenskir kennarar lítt komnir til sögunnar en ljóst þótti hins vegar að þess yrði ekki langt að bíða. Nokkrir þessara kennara störfuðu í mörg ár á Íslandi. Meðal þeirra voru John Drummond og John Nolan en ætlun beggja var að stoppa hér aðeins sumarlangt er þeir komu til Golfklúbbs Reykjavíkur. Sumarið 1986 réði Golfklúbbur Akureyrar í fyrsta sinn til sín erlendan þjálfara. Sá var 26 ára Englendingur David Barnwell að nafni og hafði hann keppt sem atvinnumaður í nokkur ár áður en hann gerðist kennari hjá þekktum enskum golfklúbbi. Fór eins með Barnwell og Drummond og Nolan að verulega teygðist úr dvölinni á Íslandi. Og svo mikil ásókn varð í kennslu Barnwells á Akureyri að strax sumarið eftir var fenginn með honum erlendur aðstoðarkennari, Peter Stacey að nafni, en auk þess að kenna hjá GA ferðaðist hann milli klúbba Norðanlands og hélt námskeið. Árið 1989 gerðist svo sá sögulegi viðburður að til landsins kom fyrsta konan til kennslu. Sú var vitanlega bresk, Pat Smillie, að nafni og gerðist hún aðstoðarmaður David Barnwell nyrðra. Voru vonir við það bundnar að koma hennar myndi laða fleiri konur að golfæfingum. Í blaðaviðtali

kom fram að Smillie varð ekki um sel fyrst þegar hún kom til Akueyrar því þá var golfvöllurinn þar allur undir snjó og aðstaða til þess að æfa innanhúss fremur bágborin.

Starfaði Smillie við golfkennsluna fram í ágúst en hélt þá utan til þátttöku í mótum atvinnukvenna þar sem hún stóð framarlega um þessar mundir. Á meðan hún dvaldi á landinu ferðaðist hún milli klúbba og kenndi auk þess sem það kom sér vel að hún var sérmenntuð í viðgerðum á golfkylfum og gat því hresst upp á búnað margra. Þegar hún fór utan að lokinni kennslu var hún spurð hvað einkenndi íslenska kylfinga og svaraði þá stutt og laggott: “Þeir eru sterkir og sveifla hratt.”DV. 22.maí 1989. Þótt erlendir kennarar kæmu við sögu hjá flestum stærri golfklúbbunum var það GR sem hafði forystu í kennslumálunum en upp úr miðjum níunda áratugnum var svo komið að þar voru jafnan erlendir kennarar að störfum allt árið. Sumarið 1987 voru þrír kennarar hjá klúbbnum. Auk John Drummonds þeir Martyn Knipe og Glenn Pease en sá síðarnefndi kenndi einnig í Vestmannaeyjum. Æfingaaðstaðan í Grafarholti var bætt á þann hátt að þar var reistur skúr á æfingasvæðinu sem veitti kylfingum skjól fyrir regni og vindum og þótti það mikil framför.

Landsliðsþjálfari ráðinn Aukin kennsla og þjálfun hjá klúbbunum kom vitanlega landsliðsfólkinu til góða. Þegar leið að stórmótum voru kennarar fengnir til að sinna Jóhann Benediktsson. landsliðsfólkinu og má sjá af bókum GSÍ að ekki var alltaf sama ánægja með störf þeirra og reikningana sem þeir sendu. Oft hafði það borið á góma hvort mögulegt væri fyrir Golfsambandið að ráða sjálft þjálfara til þess að sinna afreksfólkinu og búa það undir keppni á stórmótum en vegna hins þrönga fjárhags sambandsins varð ekki af framkvæmd fyrr en á árinu 1988 þegar talið var að GSÍ stæði það vel að möguleiki væri á að eyða peningum í að fá landsliðsþjálfara. Voru GSÍ menn sammála um að vanda þyrfti valið og var ákveðið að skrifa John Gardner þáverandi landsliðsþjálfara Íra bréf og kanna hvort hann hefði áhuga á því að koma til tímabundinna starfa á Íslan-

di. Gardner hafði vakið mikla athygli bæði sem kylfingur og þjálfari. Tvívegis hafði hann verið í Ryder-liði Evrópu gegn Bandaríkjunum, 1971 og 1973, og eftir að hann gerðist þjálfari vakti árangur hans með írska landsliðið svo mikla athygli að hið heimsþekkta golfblað “Golf World” fékk hann til þess að annast kennsluþátt í blaðinu og birti meira að segja mynd af honum á forsíðu en þann heiður fengu ekki nema þeir allra bestu.

Ekki stóð á svörum frá John Gardner. Hann var tilbúinn að taka íslenska landsliðið að sér.Fundargerðarbók GSÍ 10. febrúar 1988. Þóknunin sem hann nefndi þótti að vísu nokkuð há, en samt viðráðanleg enda var fjárhagur GSÍ með allra besta móti um þessar mundir. Var ætlun stjórnar GSÍ að kynna málið á golfþingi sem halda átti í Vestmannaeyjum um miðjan mars og leita samþykkis þess en fjölmiðlar komust miklu fyrr í málið og slógu upp fréttum af hinni fyrirhuguðu ráðningu. Gátu GSÍ menn ekki neitað því að ráðningin væri svo til komin á koppinn. Aðeins þyrfti stimpil golfþingsins til þess að koma henni endanlega í kring. Um fyrirhugaða ráðningu sagði Konráð R. Bjarnason forseti GSÍ í viðtali við Morgunblaðið: “Hugmyndin með ráðningu Gardners er að hann verði á samningi við okkur í þrjú til fjögur ár. Þetta er gert með það fyrir augum að hann skipuleggi okkar almenna starf, fái ákveðinn hóp karla og kvenna sem hann gefi fyrirmæli og komi síðan þrisvar á hverju sumri, viku í senn, til að fylgjast með og gefa ný fyrirmæli. Við eigum það góða einstaklinga að við eigum ekki að vera C-þjóð í golfi. Við viljum verða ein af bestu B-þjóðunum, eða jafnvel geta hangið í A-flokki.”Morgunblaðið 20. febrúar 1988. Konráð bætti því svo við að bestu kylfingar landsins kæmust ekki lengra en þeir hefðu náð nema með því að fá tilsögn frá nýjum þjálfara. “Og því viljum við fá Gardner til að bæta við getu þeirra. Þetta kostar peninga – það kostar peninga að eiga afreksmenn – en þetta er það rétta og á ég von á því að þingið samþykki að ráða hann.” Á þinginu í Vestmannaeyjum fékk tillaga stjórnarinnar um ráðningu Gardners góðar undirtektir. Þar var einnig rætt um að breyta forminu á vali landsliðsins á þann veg

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

201

dvaldist á landinu um hríð, ferðaðist um og kynnti sér hæfni íslenskra kylfinga. Þótti strax ljóst að hann hefði ýmsu að miðla og við kennslu sína og æfingar beitti hann aðferðum sem þá voru lítt kunnar hérlendis. Tók hann t.d. sveiflur kylfinganna upp á myndband sem hann skoðaði síðan með þeim og fór í gegnum það sem hver og einn þurfti að laga. Umfram allt lagði hann áherslu á að kylfingarnir æfðu mun meira en þeir gerðu og lagði að mönnum að nýta þær stundir sem gæfust til þess að taka fyrir ýmsa þætti íþróttarinnar. “Léttar sveifluæfingar og pútt á morgana er nauðsynlegt. Þetta á ekki síst við um ykkur Íslendinga sem getið ekki leikið golf úti við nema 4-5 mánuði á ári. Ef þið viljið ná árangri á alþjóðamælikvarða þá veriðið þið að æfa 12 mánuði á ári,” sagði hann í blaðaviðtali.DV 30. maí 1988. Þótt Gardner þætti ákveðinn og strangur kennari kom hann sér vel og kunni að slá á létta stengri. Hann var fljótur að kveða upp úr um að Íslendingar hefðu sterkar hendur en sagði það sem hann kallaði “fljúgandi olnboga” einkenna sveiflu margra. Og þegar hann var spurður að því hvernig stæði á því svaraði hann að bragði: “Þið eruð uppaldir við að skera fisk!”

Gardner hafði líka ákveðna skoðun á íslenska landsliðinu. Þegar hann hafði Tveir þeirra erlendu golfkennara sem höfðu mikil áhrif. Til vinstri er John Drum- starfað með því í ár birtist við hann mond sem gerðist golfkennari Goflklúbbs Reykjavíkur og til hægri er David viðtal þar sem hann sagði m.a. að það Barnwell golfkennari á Akureyri. tæki 4-6 ár að endurnýja karlaliðið. Í “eldri kynslóðinni “ væru þó kylfingar sem væru góðir og æfðu vel og þeir yngri þyrftu auðvitað að sanna hæfni að hinum flókna stigaútreikningi sem byrjað var með árið sína í samkeppninni við þá. Og bjartsýnn var hann á að 1971 yrði hætt en valið yrði lagt í hendur landsliðsþjálfargóðir tímar væru framundan í golfíþróttinni “Eftir 4 ár ans og landsliðseinvaldsins. Þeir tveir ættu að hafa góða verða Íslendingar færir um að keppa í öllum mótum í yfirsýn yfir hverjir væru hæfastir að skipa hópinn hverju Evrópu.” DV 2,. Maí 1989. sinni.

John Gardner kom sína fyrstu ferð til Íslands í maí 1988,

202

Erfiðlega gekk að meta vellina

Eins og áður voru mat á golfvöllum og útreikningur á forgjöf vandasöm verkefni fyrir Golfsambandið. Á níunda áratugnum fjölgaði golfvöllum stöðugt og mátti heita að nýr völlur kæmi til sögunnar á hverju ári þegar á leið auk þess sem miklar endurbætur og breytingar urðu stöðugt á eldri völlunum. Þótt til væru alþjóðlegar reglur um mat á golfvöllum sem reynt var að styðjast við voru aðstæður hérlendis víða svo frábrugðnar að erfitt var að koma þeim við. Yfirleitt voru vellir á Íslandi styttri en vellir erlendis og hindranir aðrar. Þeir voru flestir nýbyggðir sem gerði það að verkum að oft þurfti að notast við bráðabirgðateiga eða færa þá verulega til. Huglægt mat þurfti því að oft að ráða jafnmiklu og reglurnar.

tillit til ýmissa aðstæðna og hindrana á hverjum og einum velli og miðaði að því að tekið væri tilliti til vallarmats við útreikning á forgjöf hvers og eins. Í stuttu máli að leikforgjöf og vallarforgjöf golfleikari væri ekki ein og sú sama. Sáu menn fljótt í hendi sér að þetta kerfi væri í raun mun sanngjarnara og líklegra til þess að efla golfáhuga en gamla kerfið en hins vegar tók langan tíma að koma því í kring.

Til þess að útskýra SSS reglurnar tók einn stjórnarmanna GSÍ, Kristján Einarsson, sér það fyrir hendur að þýða þær, útskýra og setja upp með dæmum. Varð það að handbók sem síðan var send öllum klúbbum á Íslandi og þótti þetta til mikilla bóta.

Af hálfu Golfsambandsins var lögð áhersla á Fundargerð GSÍ 249. fundur, að samræma vallarmatið eftir því sem slíkt var 31. ágúst 1981. Útgáfa á mögulegt. Klúbbarnir sendu inn upplýsingar og golfreglum sem alltaf voru að teikningar af völlum sínum sem þeir sem besta breytast, var líka stöðugt viðþekkingu höfðu á málum lögðust síðan yfir. Mikil fangsefni hjá GSÍ. Tafði það breyting varð á til batnaðar þegar Frímann Gunnoft útgáfuna að Alþjóðasamlaugsson tók til starfa sem framkvæmdastjóri bandið gerði kröfur um að fá GSÍ en það var í verkahring hans að ferðast milli sendar prófarkir hverju sinni klúbbanna, taka út vellina og gera tillögur um valsem slík útgáfa var í farlarmatið. Þegar á leið kom Hannes Þorsteinsson vatninu. Áttu menn raunar einnig að slíkum verkum en hann hafði þá aflað erfitt með að skilja tilgang sér menntunar á þessu sviði og var farinn að teikna John Garner var ráðinn landsliðsþjálfari árið 1988. slíks þar sem ólíklegt var að golfvelli víða um land. þar gætu menn skilið íslensku þýðinguna, hvað þá meira. Það sem menn höfðu einkum við að styðjast var hið svokallaða SSS (Standard Scratch Score) vallarmat sem Forgjöfin höfuðverkur upprunnið var í Bretlandi og var notað víða um lönd. Það byggði að verulegu leyti á lengdarmælinu valla og Forgjafarmálin voru ekki minni höfuðverkur en vallarþví að matið breyttist til hækkunar við hverja 180 metra. matið. Öðru hverju komu upp deilumál um forgjöf einsGolfsambönd höfðu síðan heimild til þess að hækka eða takra kylfinga og veilur í forgjafarkerfinu þóttu augljósar. lækka SSS um 1-2 högg eftir aðstæðum. Kerfið var fyrst Það þótti t.d. augljóst á landsmótinu 1979 að þar hefðu og fremst miðað við afreksmenn í golfi og ekki var gert allmargir kylfingar verið með ranga forgjöf og talið að ráð fyrir breytingum á forgjöf meðaljóna þótt SSS matið slíkt hefði jafnvel haft úrslitaáhrif í sumum keppnisflokværi mismunandi á þeim völlum sem þeir voru að leika. kunum. “Þarf nauðsynlega að kanna þetta nánar og reyna Skapaði þetta ýmis vandamál í mótum og jafnaði engan að finna einhverja lausn svo að allir kylfingar geti við það veginn aðstöðu manna að keppa á jafnréttisgrundvelli unað.”Fundargerðarbók GSÍ 11. ágúst 1979. svo sem forgjöfin gerði þó ráð fyrir. Gallar á SSS kerfinu urðu til þess að úti í hinum stóra heimi fóru menn að leggja heilann í bleyti um hvernig hægt væri að breyta Lausnin lá hins vegar ekki á borðinu. Stjórn GSÍ fékk vallarmatinu og gera það einfaldara. Á níunda áratugFrímann Gunnlaugsson til þess að fara ofan í saumana á num komu Bandaríkjamenn fram með nýtt kerfi, hið forgjafarmálinu og fékk hann þá Kjartan L. Pálsson og svokallaða “Slope rating” sem byggði meira á að vellir Björgvin Þorsteinsson til þess að vinna með sér í nefnd væru metnir út frá þeim sem höfðu hærri forgjöf, tæki

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

203

sem fékk heitið forgjafarnefnd GSÍ. Fyrsta ákvörðun nefndarinnar var að engir aðrir en þeir sem hefðu það sem kallað var landsforgjöf og nefndin viðurkenndi, fengju að taka þátt í meistarflokkskeppni landsmótsins og sömuleiðis þurfti landsforgjöf til þess að fá keppnisrétt í stigamótum GSÍ. Þá lagði nefndin til að lengdarmæling valla yrði fastsett og ef klúbbar færu fram á breytingu á SSS mati valla sinna þyrftu þeir að leggja fram rökstudda greinargerð fyrir beiðni sinni.Fundargerðarbók GSÍ 22. mars 1980. Lögð var á það áhersla að allir golfvellir landsins yrðu mældir upp að nýju og vallarmatið endurmetið í framhaldi af því.

Forgjafarnefndin lagði mikla vinnu í að safna upplýsingum um forgjöf kylfinga og útbúa skrá yfir hana.

Niðurstaðan varð sú að 65 karlmenn hefðu forgjöfina 6 eða lægri og taldi nefndin eðlilegt að miða meistaraflokk við þá tölu. Á árinu 1981 var síðan ákveðið að meistaraflokksforgjöfin yrði lækkuð í fimm og þá jafnframt settar þær reglur að til þess að halda forgjöf 6 eða lægri yrðu viðkomandi kylfingar að spila á þeirri forgjöf a.m.k. tvisvar á hverju leikári en töluvert hafði borið á því að kylfingar með lága forgjöf léku lítið sem ekkert en héldu samt stöðu sinni.

En það var víðar en á Íslandi sem forgjafarfyrirkomulagið vafðist fyrir mönnum. Kringum 1980 ákvað breska golfhreyfingin að taka upp sérstakt kerfi sem varð svo við hana kennt og kallað CONGU- forgjöfin ( The Council of National Golf Unions). Þar sem Bretar voru leiðandi í golfíþróttinni í Evrópu hófust fljótlega umræður um að taka þetta kerfi upp sem fyrirmynd og ákvað Evrópusambandið að það ætti að gilda í öllum aðildarlöndum þess frá og með áramótunum 1983/1984. Helsta breytingin sem fólst í CONGU-kerfinu frá hinum eldri var sú að að frá og með gildistöku þess gilti ekki árangur í æfingahringjum eða þegar menn voru að leika golf sér til dægrastyttingar heldur yrðu gefin út sérstök keppniskort og að forgjöf eftir kerfinu fengju kylfingar einungis í mótum. Kerfið gerði einnig ráð fyrir því að forgjöf yrði endurskoðuð og gæti tekið breytingum margsinnis á keppnistímabilinu, jafnvel í sama mótinu en fram að þessu höfðu kylfingar haldið sömu forgjöf t.d. milli daga á Íslandsmótinu. Eftir CONGU-kerfinu var hámarksforgjöf karla 28 og hámarksforgjöf kvenna 36.

Golfsamband Íslands tók þetta forgjafarkerfi upp og var það fyrst notað til reynslu hjá Golfklúbbi Reykjavíkur

204

sumarið 1983. Voru menn sammála um að kerfið hentaði þeim bestu vel en skildi hins vegar miðlungskylfinga og þá sem voru þaðan af verri eftir. Þeir urðu einfaldlega að nota gamla fyrirkomulagið sem fólst í því að þeir reiknuðu forgjöf sína út sjálfir eða skiluðu skorkortum til sérstakra forgjafarnefnda sem starfandi voru í klúbbi þeirra þar sem forgjöfin var fundin. Hjá flestum klúbbum lágu síðan frammi skrár yfir forgjöf félaganna og var það á þeirra ábyrgð að hún væri svo sem vera átti.

Tölvan átti að höggva á hnútinn Á þessum árum var ný tækni til að skrásetja og geyma upplýsingar að koma fram - tölvur. Fréttir bárust um það frá Svíþjóð að þar á bæ hefði golfsambandið tekið þessa nýjung í sína þágu og að gerð hefðu verið sérstök forrit til þess að skrá og reikna út forgjöf kylfinga. Þetta þótti stjórn GSÍ ástæða til þess að kanna nánar. En fyrst af öllu varð sambandið að verða sér úti um þennan undragrip. Fyrst leituðu GSÍ menn til stærsta tölvufyrirtækis á Íslandi, IBM, sem hafði ekki áhuga á málinu. Þá var gengið á fund fyrirtækisins Kristján Ó. Skagfjörð hf. sem einnig flutti inn tölvur og samdist svo um að það léti GSÍ tölvu í té gegn auglýsingum og ljáði máls á því að hjálpa til við gerð forrits vegna forgjafarmála. “Tölva þessi yrði í notkun í sumar og e.t.v. áfram. Nokkuð rætt fram og til baka um að hvaða notkun slíkt undratæki gæti komið fyrir klúbbana og stjórn. Fundarmenn telja sjálfsagt að láta reyna á þetta og sjá hvað setur.”Fundagerðarbók GSÍ 317. fundur, mars 1984.

Tölvumálin bar síðan oft á góma á stjórnarfundum.

“Hvað skal gera með blessaða tölvuna? Hvar á hún að vera – hvað á hún að gera – verður ekki gott í framtíðinni að hafa hana á skrifstofu GSÍ sem verður tilbúin á næsta ári.”Fundargerðarbók GSÍ 5. júní 1984.

Tölvuna fékk GSÍ afhenta 12. júlí 1984 og var þá þegar farið að útbúa forrit sem gætu komið til góða, sérstaklega við skipulagningu móta og forgjafarútreikning. GR voru boðin afnot af tölvunni og á þann hátt átti að komast að því hvort hún gæti komið að haldi við mótahald. Síðan var ákveðið að halda námskeið í tölvutækninni og fulltrúum allra klúbba á landinu boðin þátttaka. Fáir mættu. Á námskeiðinu var kynnt forrit sem Jón Þór Gunnarsson hafði hannað sérstaklega til þess að halda utan um forgjöf og forgjafarbreytingar kylfinga. Var ákveðið að semja við Jón Þór um frekari útfærslu á kerfinu en það haft í

Þau bestu á Jaðarsmóti 1987

Verðlaunahafar í Jaðarsmótinu á Akureyri 1987. Frá vinstri: Þórleifur Karlsson, Gunnlaugur Magnússon, Björn Þór Sigbjörnsson; Andrea Ásgrímsdóttir, Jón Aðalsteinsson, Rósa Pálsdóttir, Ari Gunnarsson, Jón Baldvinsson, Inga Magnúsdóttir, Björn Axelsson. Krjúpandi fyrir framan Jón Steindór Árnason, Sverrir Þorvaldsson, Áki Harðarson.

Ljósmynd: Rúnar Þór Björnsson. Myndasafn GA.

Jólagolf 1984 Vetraraðstæður geta í sumum tilfellum gert golfleikinn einfaldari. Félagar í Golfklúbbi Akureyrar reyndu með sér á auðum velli í desember árið 1984

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

205

bakhöndinni að kaupa kerfi af sænska golfsambandinu en á það var þegar komin góð reynsla. Þótt ýmsir örðugleikar kæmu fram við tölvunotkunina og vinnslu gagna voru GSÍ menn þess fullvissir að sá tími kæmi að tölvur myndu leysa ýmis vandamál á miklu skemmri tíma en þegar notast var við spjaldskrár og aðra handavinnu. Á landsmótinu sem haldið var á Akureyri 1987 var skor kylfinga í fyrsta sinn tölvuskráð og tölvan látin annast ýmsa útreikninga. Meðal annars var það verkefni hennar að raða í holl eftir árangri keppenda og kom þá upp það vandamál að tölvan raðaði mönnum í stafrófsröð ef skor þeirra var jafnt. Önnur regla hafði gilt og voru menn ekki á einu máli um hvort hefðin eða tölvan ætti að ráða. Varð niðurstaðan sú að hlýða tölvunni enda óttuðust menn að allt kynni að fara á hvolf, væri það ekki gert. Morgunblaðið 5. ágúst 1987. Hefðin látin víkja.

Lúðvíksson, sem var þá framkvæmdastjóri Golfklúbbs Reykjavíkur sá jafnframt um golfþátt á Stöð 2 og fór hann að nota nýyrðin í lýsingum sínum þar. Mörg þeirra náðu að skjóta rótum á tiltölulega skömmum tíma og festust síðan í málinu.

Sótt um Evrópumót unglinga Fljótlega eftir hið velheppnaða Norðurlandamót 1974 vaknaði umræða í stjórn GSÍ um að vert væri að feta lengra á þeirri braut að fá stór mót til Íslands. Augljóslega var nokkuð langt í að aftur yrði haldið hér Norðurlandamót ef röðinni væri haldið. En GSÍ var líka í Evrópusambandinu og því ekki að leita þangað? Fyrirfram var það talið vonlaust að Ísland kæmi til greina sem vettvangur fyrir Evrópumót fullorðinna, en þá var um að gera að reyna næsta þrep fyrir neðan, Evrópumót unglinga.

Á ársþingi European Golf Association sem haldið var í Osló 30. september 1977 mætti Kristján Einarsson gjaldkeri GSÍ fyrir hönd sambandsins, lagði fram formlega umsókn Þótt ekki væri það fyrirferðarmikill um að Evrópumótið yrði haldið á Íslandi þáttur í starfi GSÍ lét stjórnin sig varða 1980 og notaði einnig tækifærið til þess málfar í íþróttinni og hafði áhuga á því að ræða við forystumenn í sambandað gerð yrði gangskör að því að finna inu og vinna umsókninni fylgi. Beiðni íslensk orð yfir margt sem gengið hafði Íslendinga var vel tekið og allt útlit fyrir undir enskum nöfnum um langa tíð. Má að keppnin fengist þar til að fulltrúi Téksegja að þar með hafi verið endurvakin ka lýsti yfir áhuga þeirra á að halda hana sú hugmyndafræði sem ríkti í árdögum 1980. Tékkar höfðu til þessa ekki tekið golfsins en þá voru mörg orð íþróttarinþátt í Evrópukeppninni og þótti ýmislegt nar íslenskuð en náðu hins vegar aldrei til vinnandi að fá þá í hópinn. Hins vegar að skjóta rótum. Á stjórnarfundi í GSÍ var Kristjáni sagt að vel kæmi til greina haustið 1988 flutti Konráð R. Bjarnason að halda keppnina á Íslandi 1981. Hafði tillögu um skipan málfarsnefndar og Björgólfur Lúðvíksson notað ylhann því erindi sem erfiði. Heimkominn var hún einróma samþykkt. Í nefndina hýru íslenskuna í lýsingum sínum. lagði hann skýrslu fyrir stjórn GSÍ þar völdust þeir Björgúlfur Lúðvíksson, sem stóð m.a.: “Kostnaður við þátttöku Sigurður Þ. Guðmundsson og Kristján í slíku þingi er að vísu mikill en að öllu athuguðu tel ég Einarsson. Lögðu þeir heilann í bleyti og komu með hana þó borga sig.” Skýrsla Kristjáns Einarssonar um ýmsar góðar tillögur. Má þar nefna að lagt var til að léki árþing EGA haldið í Osló 30. september 1977. kylfingur holu á einu höggi yfir pari þá væri sagt að hann hefði leikið á skolla í staðinn fyrir “bógí” sem notað hafði Leið nú og beið fram að ársþingi Evrópusambandsins verið til þessa og orðið skrambi ef leikið væri á tveimur 1978. Það var haldið í London og þangað mættu Páll höggum yfir pari. Þá þótti sjálfsagt að nota orðið fugl í Ásgeir Tryggvason og Konráð Bjarnason og létu til sín staðinn fyrir “bördí” ef leikmaður lék holu á einu höggi taka. Páll Ásgeir hélt ræðu og harmaði að ekki hefði verið undir pari, orðið kargi áttti að koma í staðinn fyrir “röff ” staðið við fyrirheit um að halda unglingamótið á Íslandi og fleiri dæmi mætti nefna.

1980 og að GSÍ hefði ekki einu sinni fengið svör við bréfum þar að lútandi. Þegar Páll Ásgeir var að lýsa raunum Svo vel bar í veiði að einn nefndarmanna, Björgúlfur Slettunum sagt stríð á hendur

206

Púttað á 15. flöt á Grafarholtsvellinum á Evrópumóti unglinga 1981. Ekki er ósennilegt að Suðurnesjamaðurinn Magnús Jónsson haldi um pútterinn og Sveinn Sigurbergsson um flaggstöngina. Úr Myndasafni Golfklúbbs Reykjavíkur.

Íslendinga greip einn þingfulltrúa frammí fyrir honum og kallaði að það væri alltof kostnaðarsamt að senda lið til Íslands. Páll Ásgeir svaraði að bragði og spurði hvort það væri eitthvað ódýrara fyrir Íslendinga að senda lið 14 sinnum til þátttöku á meginlandinu heldur en fyrir þá að senda einu sinni14 lið til Íslands. Uppskar hann lófatak fyrir hið snögga tilsvar sitt og í viðræðum við fulltrúa á þinginu lýstu margir yfir stuðningi við að mótið yrði haldið á Íslandi 1981. Þegar þeir Páll Ásgeir og Konráð komu heim af þinginu beið þeirra þegar bréf frá forseta sambandsins þar sem hann hét fullum stuðningi sínum við að mótið yrði haldið á Íslandi að því tilskildu að vallaraðstæður væru boðlegar.Fundagerðarbók GSÍ, 212. fundur 27. nóvember 1978.

Og það hafðist!

Segja má að frá og með þessum tíma hafi undirbúningur mótsins hafist. Aldrei áður hafði mót verið undirbúið með svo löngum fyrirvara hérlendis enda von á fleiri erlendum

kylfingum en nokkru sinni fyrr. Eini völlurinn sem kom til greina var Grafarholtsvöllurinn og því þurftu GSÍ og GR að hafa náið samstarf við undirbúninginn. Höfðu menn ekki ýkja miklar áhyggjur af því að völlurinn yrði ekki samþykktur. Lokið hafði verið lofsorði á hann þegar Norðurlandamótið fór þar fram 1976 og síðan þá hafði hann batnað og þótti vera sambærilegur við marga velli sem Íslendingar þekktu til erlendis. “Ari Guðmundsson taldi að völlurinn væri mjög frambærilegur til stórmóta og nefndi dæmi til samanburðar frá Írlandi og víðar þar sem Ari hefur leikið golf.”Fundagerðarbók Golfsambands Íslands. 19. júní 1979.

Snemma í júlí boðuðu tveir af frammámönnum evrópska golfsambandsins komu sína til Íslands í því skyni að taka völlinn út. Þar voru fyrirmenni á ferð, Spánverjinn Andreau, formaður sambandsins, og Svínn Walström sem átti sæti í stjórn þess. Í samtölum við stjórnarmenn í GSÍ hafði Andreau lýst yfir því að hann væri mjög fylgjandi því að Íslendingar fengju mótið og að hann vildi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

207

að niðurstaða væri fengin áður en hann léti af forsetaembættinu í sambandinu en það hugðist hann gera á næsta ársþingi þess. Ákvað stjórn GSÍ að taka á móti þessum tignu gestum með pompi og prakt og halda þeim mikla veislu þar sem boðið var ýmsum forráðamönnum Reykjavíkurborgar og ríkisins auk stjórnarmanna í GSÍ og GR. Andreau og Walström dvöldu á Íslandi í þrjá daga. Svo óheppilega vildi til að vont veður var meðan á dvöl þeirra stóð, hvassviðri og rigning. Þegar kom að því að skoða völlinn hafði Andreau hægt um sig en Walström lét sig hafa það að ganga hann allan, gaf sér góðan tíma og skrifaði margt hjá sér. Þeir félagar settust á rökstóla og ræddu síðan við GSÍ og GR menn auk þess sem þeir svöruðu spurningum blaðamanna. Var óneitanlega svolítill kvíði í Íslendingum ekki síst vegna þess hve veðurguðirnir höfðu tekið illa á móti gestunum.

Veðrið var fyrsta umræðuefnið. “Ég get sagt ykkur það að veðurfar á Íslandi getur ekki komið í veg fyrir að Íslandi haldi Evrópumeistaramót unglinga í golfi,”sagði Andreau og bætti því við að það gæti aldrei orðið eins slæmt og það var er Evrópumót unglinga fór fram í Danmörku þá skömmu áður. Vísir 6. júlí 1979. Síðan tók Walström við og var skorinorður að því leyti að hann sagði að ekki væri hægt að halda Evrópumót í Grafarholti nema verulegar umbætur yrðu gerðar á vellinum. Þar þyrfti fyrst og fremst að byggja upp teiga og laga flatir verulega. Góður tími ætti að vera til stefnu og ekki ástæða til þess að afskrifa möguleika Íslands. Þeir félagar sögðust ekki ráða því einir hvort mótið yrði haldið á Íslandi heldur kæmi öll stjórn sambandsins að ákvörðunartökunni. “En ég skil mikilvægi þess fyrir Ísland að fá tækifæri til að halda mót sem þetta, slíkt yrði gífurleg lyftistöng fyrir íþróttina,” sagði Andreau í lok fundarins. Sama heimild.

forseti GSÍ mætti svo á þing Evrópusambandsins sem haldið var í Barcelona um haustið og greindi þar frá stöðu mála við breytingar á vellinum. Þar var tillaga um að halda mótið hérlendis formlega borin upp og samþykkt samhljóða – þó með þeim fyrirvara að áform um lagfæringar á vellinum gengju eftir. “Er þetta í fyrsta skiptið sem svo mikið mót fer fram hérlendis,” sagði Morgunblaðið er það greindi frá niðurstöðu fundarins. Morgunblaðið 16. október 1979.

Mikill undirbúningur – enda stórmót Það var engin nýlunda fyrir Golfklúbb Reykjavíkur að ráðast í stórverkefni og finna leiðir til að fjármagna þau.

Og ekki var nú neinn bilbugur á mönnum frekar en fyrri daginn. “Svan sagði að leggja þyrfti í mikinn kostnað vegna vallarframkvæmda til að völlurinn verði í besta ástandi þegar EM fer fram. Allar þessar framkvæmdir eru nauðsynlegar og er flýtt vegna mótsins.”Fundargerðabók Golfssambands Ísland 16.desember 1979.

Sumarið 1980 var farið vandlega yfir “óskalista” Walström og gekk vel að framkvæma það sem gera þurfti. Allt kom það Grafarholtsvellinum til góða en búist var við að hann yrði einnig vettvangur Norðurlandamótsins 1982 en þá var komið að Íslendingum að halda það mót. Öðru hverju voru sendar skýrslur um gang mála til Evrópusambandsins og virtist allt ganga eins og vonast var til. Það

Þegar gestirnir voru farnir lét golfforystan á Íslandi það verða eitt af sínu fyrstu verkum að skipa nefnd til þess að fara yfir athugasemdirnar og meta hvað væri hægt að gera. Í henni áttu sæti frá GSÍ þeir Konráð R. Bjarnason, Ólafur Tómasson og Kristján Einarsson og frá GR Magnús R. Jónsson, Ari F. Guðmundsson og Svan Friðgeirsson. Ljóst þótti að kostnaður við þær framkvæmdir sem óskað var eftir yrði verðulegur en ekki var þó talið að hann yrði óyfirstíganlegur. Samin var frumáætlun og Andreau og Walströn tilkynnt bréflega um hvernig staðið yrði að málum. Konráð R. Bjarnason Frá setningu Evrópumótsins í Grafarholti 1981.

208

kom því fulltrúum GSÍ sem mættu á þing Evrópusambandsins sem haldið var í París um haustið á óvart að mæta þar tortryggni. “Kristján Einarsson gat þess að ekki hafi verið endanlega gengið frá málum er til þingsins kom. Það virðist þungur róður hjá einstaka mönnum innan EGS að mótið fari fram hér á næsta ári. Þó virðist Walström hafa unnið vel að þessu máli. Búast má við að menn frá EGS komi hér næsta vor til úttektar á Grafarho ltsvelli.”Fundagerðarbók GSÍ 14. janúar 1981.

En það voru ekki bara vallarmálin sem þurfti að huga að heldur allur undirbúningur keppninnar og móttaka á svo fjölmennum hópi sem von var á til hennar. Ákveðið var að allir stjórnarmenn GSÍ skipuðu yfirnefnd mótsins auk þess sem GR skipaði framkvæmdanefnd af sinni hálfu.

Um skiptingu ábyrgðar og kostnaðar tókst samkomulag um að GSÍ annaðist öll samskipti við erlendu aðilana og samninga um flutning og gistingu gestanna en GR tæki síðan við og bæri allan kostnað eftir að liðin væru komin til landsins og hefði jafnframt allar hugsanlegar tekjur af mótinu.

Mikið var um að vera í Grafarholtinu vorið og fyrri hluta sumars 1981. “Framkvæmdir á vegum GR eru í fullum gangi vegna EM móts unglinga. Sex starfsmenn eru byrjaðir að vinna og annar undirbúningur á góðri leið.”Fundagerðabók GSÍ. 4. mái 1981. Um hálfum mánuði áður en mótið hófst kom Walström í heimsókn, svo og Frakkinn Jean Dupont, ritari tækninefndar Evrópusambandsins. Þeir skoðuðu völlinn og lýstu yfir ánægju sinni með hvernig til hefði tekist við undirbúninginn.

Fjórtán lið mættu til leiks Svo var komið að því. Miðvikudaginn 22. júlí var Evrópumeistaramót unglinga í golfi sett í Grafarholti.

Stærsta alþjóðlega mótið sem haldið hafði verið í íþróttinni á Íslandi til þessa. Fjórtán lið voru mætt til leiks, keppendur voru 84 talsins en auk þeirra voru fararstjórar, liðsstjórar, þjálfarar og embættismenn frá Evrópusambandinu þannig að gestirnir voru á annað hundrað.

Aldursmörk keppenda var 22 ár og í hópi útlendinganna voru nokkrir kylfingar sem farnir voru að vekja verulega athygli á sér og þóttu líklegir afreksmenn framtíðarinnar. Þar mátti sérstaklega nefna Írann P. Walton, Frakkann F. Illous og Svíann G. Kuntsson en þeir voru allir komnir í fremstu röð í heimalöndum sínum. Fyrirfram var það talið nokkuð víst að Írarnir myndu landa Evrópumeistara-

titlinum. Eigi færri en 23 þeirra sem þarna mættu til leiks höfðu skömmu áður keppt fyrir lönd sín í Evrópumeistaramóti fullorðinna sem fram fór á hinum fræga St. Andrews golfvelli í Skotlandi.

Keppnissveitirnar komu flestar til Íslands tveimur til þremur dögum fyrir mót og léku æfingahringi á Grafarholtsvellinum fyrir mótið. Létu þær vel af aðstæðunum en þó heyrðust þær raddir að sumar flatirnar væru ekki nógu góðar og þær mjög mismunandi. Þetta vissu Íslendingarnir svo sem fyrir en við því var ekkert að gera.

Haldin var virðuleg setningarathöfn þar sem keppnissveitirnar stilltu sér upp fyrir framan golfskálann í Grafarholti og hlýddu á viðeigandi ræður og ávörp. Setti það sinn svip á athöfnina að forseti Íslands, frú Vigdís Finnbogadóttir, var meðal viðstaddra en hún var verndari mótsins og gerði raunar gott betur því að móti loknum bauð hún þátttakendum í mótinu í boð að Bessastöðum.

Misstu af sæti í keppni þeirra bestu Íslendingar höfðu búið sig undir mótið af kostgæfni.

Stjórnaði Stefán Stefánsson þeim undirbúningi. Hann valdi hóp til æfinga fyrir mótið og valdi síðan endanlega úr hópnum sex pilta: Sigurð Pétursson, GR, Svein Sigurbergsson, GK, Gylfa Kristinsson, GS, Sigurð Sigurðsson, GS, Magnús Jónsson, GS og Gunnlaug H. Jóhannsson, NK. Varamenn voru Jón Þ. Gunnarsson, GA og Hilmar Björgvinsson, GS. Blíðviðri var þegar mótið var sett en strax og keppni hófst byrjaði að blása og var hvasst um tíma. Annan daginn var logn og góðar aðstæður en svo tók hvassviðrið og kuldi við að nýju þannig að keppendurnir urðu að mæta dúðaðir til leiks. Að venju var leikinn höggleikur tvo fyrstu dagana og þau átta lið sem náðu þá bestum árangri var skipað í A- riðil þar sem keppt var um Evrópumeistaratitilinn en hin sex liðin kepptu í B- riðli um sæti 9.- 14.

Ekki verður annað sagt en að Íslendingarnir hafi byrjað vel. Að loknum fyrsta keppnisdegi voru þeir í þriðja til sjötta sæti á 392 höggum en Svíar höfðu forystuna á 375 höggum og Írar voru í öðru sæti með 381 högg. Jafnir Íslendingum voru V-Þjóðverjar, Ítalir og Norðmenn. Þeir Íslendinganna sem léku best voru Sigurður Pétursson og Gylfi Kristinsson sem báðir komu inn á 77 höggum. Allir Íslendingarnir bættu leik sinn á öðrum keppnisdeginum,

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

209

en það nægði ekki. Aðrir gerðu það líka. Ríkti mikil spenna undir lokin um hvort Ísland næði áttunda sætinu og þar með keppnisrétti í A-riðli. Útlitið var lengst af gott en svo fór þó að níunda sætið og B-riðillinn varð hlutskiptið. “Liðsstjóri íslenska liðsins, Stefán Stefánsson sagði eftir forkeppnina að hann væri óánægður með að íslensku piltunum hefði ekki tekist að komast í 8 liða úrslit. Þá vantaði greinilega meiri keppnisreynslu. Þeir hefðu verið of taugaspenntir og það hefði háð þeim verulega.”

Morgunblaðið 24. júlí 1981. Í höggleiknum náði Sigurður Pétursson bestum árangri Íslendinganna, lék samtals á 151 höggi og varð í 14. sæti af keppendunum 84. Í keppninni um 9.-14. sæti sátu Íslendingar yfir í 1. umferð en sigruðu síðan Hollendinga 4,5- 2,5. Þessu næst kepptu þeir við Finna og töpuðu 3-4 þannig að niðurstaðan varð tíunda sætið sem menn voru hreint ekki ánægðir með. Í úrslitakeppni hinna bestu komu Spánverjar veruleg á óvart. Þeir unnu fyrst Ítali 4:3, síðan Svía 4:3 og loks úrslitaleik gegn Írlandi 5,5-1,5. Voru Spánverjarnir að vonum í sjöunda himni að leikslokum. “Að við skyldum vinna er mikið afrek því aðstæður hér á þessum velli eru gjörólíkar því sem við eigum að venjast. Veðrið var heldur ekki að okkar skapi og það kom mér mikið á óvart hvað mínir strákar spiluðu vel í þessu roki og kulda síðustu dagana,” sagði Aburto, fyrirliði Spánar eftir að hann hafði tekið við sigurlaununum.Vísir 28. júlí 1981.

Röð liðanna í Evrópukeppninni í Grafarholti varð: 1.

Spánn, 2. Írland, 3. Svíþjóð, 4. Frakkland, 5. Ítalía, 6.

Danmörk, 7. Noregur, 8. V-Þýskaland, 9. Finnland, 10. Ísland, 11. Sviss, 12. Holland, 13. Austurríki, 14. Belgía. Þótt aðstæður og veður væru ekki eins og best varð á kosið meðan Evrópumótið fór fram luku allir miklu lofsorði á framkvæmd keppninnar sem sögð var algjörlega hnökralaus og bera þess vitni að Íslendingar væru færir um að halda stórmót í golfi. Og víst er að sú athygli og umfjöllun sem mótið fékk í fjölmiðlum skilaði sér í auknum áhuga á íþróttinni á Íslandi og þá ekki síst meðal ungs fólks. Ágæt frammistaða á St. Andrews Þótt frammistaða unglinganna á Evrópumótinu ylli nokkrum vonbrigðum var ekki hægt að segja hið sama um hina fullorðnu sem sóttu heim Mekka golfíþróttarinnar, St. Andrewsvöllinn í Skotlandi, en þar fór Evrópumeista-

210

ramótið fram síðustu helgina í júní. Þar varð árangurinn öllu betri en áður í slíkum mótum. Litlu munaði að Íslendingar kæmust í A-riðilinn en í keppninni um sæti gerðist það sögulegast að þeir gjörsigruðu Noreg 5:2. Í kjölfarið fylgdu síðan töp fyrir Hollandi og Austurríki eftir æsispennandi leiki, þannig að niðurstaðan varð 12. sætið en svo langt hafði Ísland ekki komist í Evrópumóti.

Ragnar Ólafsson lék best Íslendinganna og vann það afrek í höggleiknum að leika annan hringinn á pari vallarins, 72 höggum, og vakti það svo mikla athygli að Ragnar var síðar valinn í úrvalslið Evrópu sem keppti við Suður-Ameríku um haustið. Aðrir í íslenska liðinu stóðu sig líka vel en auk Ragnars skipuðu liðið þeir Sigurður Pétursson, Hannes Eyvindsson, Geir Svansson, Björgvin Þorsteinsson og Óskar Sæmundsson. Liðin sem Ísland skaut aftur fyrir sig á St. Andrews voru Noregur, Spánn, Ítalía, Finnland, Belgía, Luxemburg og Portúgal.

Hörmulegur atburður í Luxemburg Svo sem áður hefur komið fram hófust formleg samskipti í golfi milli Íslendinga og Luxemburgara með landskeppni þjóðanna sem fram fór á Akueyri 23. júlí 1978. Á þessum tíma voru margir Íslendingar búsettir í Luxemburg og störfuðu þar aðallega við flugrekstur. Höfðu þeir stofnað golfklúbb sem kenndur var við flugfélagið Cargolux og fékk hann aðild að GSÍ.

Lengi hafði verið á döfinni að efna aftur til landskeppni og þá í Luxemburg en það var ekki fyrr en snemmsumars 1981 að boð bárust til GSÍ frá Jóhannesi Einarssyni stöðvarstjóra þar ytra að Luxemburgarar væru tilbúnir í slaginn. Hafði hann rætt við Emil Stoch formann Golfsambands Luxemburgar sem stakk upp á að landskeppnin færi fram dagana 25. og 27. september. Ákvað stjórn GSÍ að taka boðinu og senda þangað sex karla og tvær konur til keppni. Fundargerðabók Golfsambands Íslands 2. júlí og 7. júlí 1981. Í framhaldinu var landsliðið valið. Í karlakeppnina voru valdir Ragnar Ólafsson, GR, Hannes Eyvindsson, GR, Eiríkur Þ. Jónsson, GR, Sigurður Pétursson, GR, Sigurður Hafsteinsson, GR og Jón H. Guðlaugsson, NK. Varamenn voru þeir Gylfi Kristinsson, GS og Júlíus R. Júlíusson, GK. Til kvennakeppninnar völdust Sólveig Þorsteinsdóttir, GR og Steinunn Sæmundsdóttir, GR og varamaður var Þórdís Geirsdóttir, GK. Á þessum árum voru tækifæri til utanlandsferða mun

færri en síðar varð og það var því íslenskum kylfingum kærkomið þegar slík keppnisferð sem þessi bauðst. En nú bar skyndilega svo við að mun meiri forföll voru boðuð en nokkru sinni hafði tíðkast í golfferðum á vegum GSÍ.

Rúmri viku fyrir landskeppnina boðaði Steinunn Sæmundsdóttir forföll, svo og Sigurður Péturson, Hannes Eyvindsson og Jón H. Guðlaugsson. Og Ragnar Ólafsson var einnig löglega forfallaður. Hann hafði verið valinn í Evrópulið sem keppa átti við lið Suður -Ameríku í Bunes Aires í Argentínu dagana sem landskeppnin átti að fara fram og þótti sjálfsagt að hann þekktist það boð “enda væri það mikil viðurkenning fyrir golfíþróttina í landinu.”Fundargerðarbók GSÍ 17.september 1981. Forföllin þýddu að þeir sem valdir voru sem varamenn færðust sjálfkrafa upp í aðalliðið og síðan var bætt við tveimur mönnum í keppnishópinn: Magnúsi Jónssyni og Sigurjóni R Gíslasyni.

Gíslason, Gylfi Kristinsson og Magnús Jónsson. Við áreksturinn kastaðist Júlíus út úr bifreiðinni og mun hafa látist samstundis. Sigurjón R. Gíslason slasaðist töluvert, fótbrotnaði og skaddaðist í andliti, Ökumaðurinn varð einnig fyrir miklum meiðslum en þeir Gylfi og Magnús sluppu lítið meiddir.

Hið sviplega slys var mikið áfall ekki einungis fyrir íslenska landsliðshópinn heldur einnig fyrir golfíþróttina á Íslandi þar sem Júlíus var þekktur keppnismaður og góður félagi. Landsleiknum var þegar í stað aflýst og hélt íslenski hópurinn heimleiðis 26. september og hafði kistu Júlíusar meðferðis.

Við heimkomuna voru stjórn GSÍ, stjórn GK, ættingjar og vinir Júlíusar viðstödd er kista hans var borin úr flugvélinni og flaggað var í hálfa stöng við golfskála víða um land. Júlíus var 48 ára að aldri og lét eftir sig eiginkonu, Jónínu S. Þorsteinsdóttur, og áttu þau fjögur börn en fyrir hjónaband eignaðist Júlíus tvö börn.

Til þess að bæta gráu ofan á svart varðandi forföllin barst tilkynning frá Ólafi Tómassyni sem vera átti fararstjóri. Hann hafði óvænt þurft að fara til útlanda og gat því ekki tekið að sér fararstjórnina. Var Frímann Gunnlaugsson fenginn til þess að taka það hlutverk að sér, nánast fyrirvaralaust. Bókað var í stjórn GSÍ að menn hefðu verið mjög ósáttir að fá forfallatilkynningarnar svona seint. Sama Júlíus Júlíusson, einn af bestu kylfingum heimild.

Keilis lést í umferðarslysi í Luxemburg. Íslenska landsliðið kom til Luxemburgar 24. september og að kvöldi þess dags bauð einn af landsliðsmönnum Luxemburgar, Alex Grass, nokkrum þeirra í skoðunarferð í borginni. Komið var við á nokkrum stöðum en þar kom að Graas hugðist aka Íslendingunum á hótel þeirra. Ók hann mjög kraftmikilli bifreið af gerðinni Ford Mustang og tókst ekki betur til en svo er hann var að reyna bifreiðina en að hann missti stjórn á henni. Hafnaði bifreiðin á steinvegg og kastaðist af honum um 50 metra veglengd áður en hann stöðvaðist. Íslendingarnir sem voru í bifreiðinni voru Júlíus R. Júlíusson, Sigurjón R.

NM fært án samráðs við GSÍ

Samkvæmt tímaröð Norðurlandamótanna átti aftur að vera komið að Íslandi árið 1982. Töldu menn víst að mótið yrði haldið á Grafarholtsvellinum og kæmu þar til góða framkvæmdirnar sem lagt var í vegna Evrópumóts unglinga sumarið 1981. Það kom stjórn GSÍ verulega á óvart þegar bréf barst frá danska golfsambandinu haustið 1981 þar sem m.a. voru taldir upp væntanlegir keppnisstaðir á Norðurlandamótinu að Íslands var hvergi getið. Í kjölfar þessa bréfs kom annað – frá Norræna sambandinu með tilkynningu um dagskrá: Norðurlandamótið 1982 hefði verið flutt til Noregs og slíkt mót yrði ekki haldið á Íslandi næstu árin. Ástæðan væri sú að kostnaður við að fara alla leið til Íslands væri “fjallhár” eins og það var orðað.Fundargerðarbók Golfsambnds Íslands 20. október 1981. Ekki þótti frændum vorum nein ástæða til þess að ræða málin við Íslendinga áður en ákvörðunin var tekin og var ekki nema von að það fyki í stjórnarmenn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

21

Íslenska landsliðið sem tók þátt í NM í Finnlandi árið 1985. Fremri röð frá vinstri: Ragnhildur Sigurðardóttir, Steinunn Sæmundsdóttir, Ásgerður Sverrisdóttir og Þórdís Geirsdóttir. Aftari röð frá vinstri: .Guðmundur S. Guðmundsson liðsstjóri, Óskar Sæmundsson, Ragnar Ólafsson, Hannes Eyvindsson, Sigurður Pétursson, Gylfi Kristinsson og Úlfar Jónsson.

GSÍ þegar þeim var fluttur boðskapurinn.

Samþykkt var að skrifa harðort bréf og mótmæla ákvörðuninni sem kölluð var valdníðsla.Sama heimild.

Konráð Bjarnason forseti GSÍ mætti á ársþing Evrópusambandsins sem haldið var í París um haustið og gerði þar framkomu Norðurlandanna að umtalsefni bæði í ræðustól og í einkasamtölum. Evrópusambandið kvaðst ekki skipta sér af þessum málum og benti á að ákvörðunin hefði verið tekin á sameiginlegum fundi allra hinna Norðurlandanna en sá fundur var haldinn í Danmörku sumarið 1981 og sendi GSÍ ekki fulltrúa á fundinn í

212

sparnaðarskyni. Íslendingar reyndu að fá ákvörðuninni breytt en þegar það tókst ekki var ákveðið að senda ekki lið til keppninnar í Noregi í mótmælaskyni. Tveir stjórnarmenn í GSÍ, Ari F. Guðmundsson og Kristján Einarsson sátu hins vegar þing sem haldið var í tengslum við mótið í Noregi. Í raun kom lítið út úr því þingi annað en það að lagður var fram langur reglubálkur um framkvæmd mótsins þar sem m.a. var gert ráð fyrir því að umfang þess yrði aukið og tekin upp keppni í kvennaflokki. Þeir Ari og Kristján tóku af öll tvímæli að þungt væri í Íslendingum vegna framkomu hinna þjóðanna og án þess að það væri sérstaklega bókað gáfu þeir í skyn að svo kynni að fara að

Íslendingar drægju sig úr sambandinu. Þykkjuþungir GSÍ menn fengu sitt fram Þykkjuþungi Íslendinganna varð til þess að ákveðið var að taka málið upp og setja Ísland aftur inn á kortið. Á þingi sambandsins haustið 1983 var einróma ákveðið að mótið færi fram á Íslandi 1984 og minntist nú enginn á kostnaðinn sem væri því samfara. Má því segja að Golfsamband Íslands hafi unnið fullan sigur í málinu. Vorið 1984 hófst síðan undirbúningur fyrir mótið sem fór fram á Grafarholtsvellinum. Að þessu sinni voru GSÍ og GR menn reynslunni ríkari frá fyrri mótum Skipulag tók skemmri tíma en áður auk þess sem ekki var talin ástæða til sérstakra framkvæmda við völlinn vegna mótsins.

Norðurlandamótið 1984 fór fram dagana 24.-27. ágúst.

Til þess mættu sveitir frá öllum Norðurlöndunum og í voru í hópnum margir af þeirra bestu kylfingum í áhugamannaflokki. Voru það aðeins Svíar sem sendu ekki sína bestu menn til keppninna en eigi að síður spáðu flestir þeim sigri enda höfðu þeir yfir mikilli breidd að ráða.

Sveit Íslands í karlaflokki skipuðu Sigurður Pétursson, GR, Ragnar Ólafsson, GR, Ívar Hauksson, GR, Björgvin Þorsteinsson, GA, Jón H. Guðlaugsson, NK og Úlfar Jónsson, GK sem var yngstur landsliðsmanna, átti sextán ára afmæli meðan mótið fór fram. Auk þeirra tóku Óskar Sæmundsson, GR, Magnús Ingi Stefánsson, NK og Hannes Eyvinsson, GR þátt í einstaklingskeppninni.

Kvennasveitina skipuðu Ásgerður Sverrisdóttir, GR, Steinunn Sæmundsdóttir, GR og Jóhanna Ingólfsdóttir, GR. Að allra mati heppnaðist þetta Norðurlandamót með ágætum. Veður var gott alla mótsdagana og Grafarholtsvöllurinn eins góður og framast gat orðið. Íslenska karlaliðið byrjaði keppnina með miklum ágætum.

Eftir fyrsta hringinn hafði það tekið forystu og var síðan í öðru sæti eftir fyrri keppnisdaginn. Þegar á keppnina leið fór eins og stundum áður að liðið missti dálítið dampinn og endaði það í fjórða sæti, aðeins tveimur höggum á eftir Norðmönnum sem áttu mjög góðan endasprett í keppninni. Svíar urðu Norðurlandameistarar, léku samtals á 1539 höggum, Danir léku á 1549 höggum, Norðmenn á 1558 höggum, Íslendingar á 1560 höggum og Finnar ráku lestina og léku á 1620 höggum. Eftir atvikum voru Íslendingar bærilega sáttir við frammistöðuna og hafði

liðsstjórinn, Guðmundur S. Guðmundsson, eftirfarandi um hana að segja: “... að vísu hefði ég óskað að við hefðum náð í þriðja sætið að minnsta kosti, við byrjuðum í fyrsta en þegar 72 holur voru búnar vorum við komnir niður í fjórða sæti. Við eigum að geta gert betur. Norðmenn spiluðu að vísu mjög vel seinni daginn og skutust þá upp fyrir okkur. Við eigum samt sem áður að geta gert betur, það munaði litlu í þetta skiptið að við næðum þriðja sæti, en það tókst ekki.”Morgunblaðið 28. ágúst 1984. Í einstaklingskeppninni kom enginn eins mikið á óvart og Óskar Sæmundsson. Hann skaut félögum sínum sem voru í íslensku sveitinni ref fyrir rass, lék alla hringina vel og átti sigurmöguleika þegar keppni síðasta dagsins hófst en þá fataðist honum aðeins flugið og hafnaði hann í fimmta sæti á 309 höggum, aðeins fimm höggum á eftir sigurvegaranum, Steen Tinning frá Danmörku. Gengi Íslendinganna í einstaklingskeppninni var nánast hin sama og í sveitarkeppninni. Þeir voru framan af í efstu sætunum en áttu allir heldur dapran lokadag.

Hið sama var uppi á teningnum hjá konunum og körlunum. Íslensku sveitinni vegnaði nokkuð vel í byrjun en gaf eftir undir lokin. Danir sigruðu, léku samtals á 952 höggum, Svíþjóð varð í öðru sæti á 962 höggum, Norðmenn í þriðja sæti á 999 höggum, Finnar léku á 1050 höggum og Íslendingar á 1052 höggum. Bestum árangri íslensku kvennanna í einstaklingskeppninni náði Ásgerður Sverrisdóttir sem varð í níunda sæti.

Stjórn og framkvæmd mótsins tókst einstaklega vel. Þegar mótinu var slitið létu fararstjórar erlendu liðana kalla á svið þá Gunnar Torfason, mótsstjóra, Karl Jóhannsson, formann GR og Konráð R. Bjarnason forseta GSÍ og voru þeir hylltir með langvinnu lófataki. Vel fór líka á með mönnum á þingi Golfsambands Norðurlanda sem fram fór jafnhliða keppninni. Ekki var minnst á fyrri væringar og menn ræddu einkum reglur um áhugamennsku og mál sem Norðurlöndin hugðust leggja fyrir næsta Evrópuþing.

Brons í bálviðrinu á Suðurnesjum Liðu svo fjögur ár uns Ísland varð aftur vettvangur Norðulandamóts. Nú var ný staða komin upp. Um fleiri velli en Grafarholtsvöllinn var að velja og var ákveðið að halda mótið á Hólmsvelli í Leiru. Suðurnesjamenn undir forystu Loga Þormóðssonar, sem skipaður var mótsstjóri,

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

213

Íslensku landsliðin sem léku á Norðurlandamótinu á Suðurnesjunum árið 1988 og náðu bæði 3. sæti á mótinu. Kvennaliðið var skipað þeim Kristínu Pálsdóttur sem var liðsstjóri, Alda Sigurðardóttir, Steinunn Sæmundsdóttir, Karen Sævarsdóttir, Ragnhildur Sigurðardóttir og Ásgerður Sverrisdóttir. Íslenska karlasveitin var skipuð eftirtöldum kylfingum (frá vinstri): Sigurður Sigurðsson, Úlfar Jónsson, Hilmar Björgvinsson, Hannes Eyvindsson, Sveinn Sigurbergsson, Tryggvi Traustason og Jóhann Benediktsson liðsstjóri.

Ljósmyndastofa Suðurnesja/Myndasafn GSÍ

214

unnu af krafti og dugnaði að því að undirbúa völlinn sem allra best fyrir mótið. Þegar erlendu keppendurnir mættu til leiks luku þeir lofsorði á völlinn og umhverfi hans og sögðu hann minna á strandvelli í Skotlandi. “Völlurinn er sérlega skemmtilega hannaður og okkur fannst sérstaklega gaman að leika á 3. braut og 16. braut,” sagði Arne Andersson liðsstjóri Svíanna eftir að lið hans hafði leikið æfingahring fyrir mótið. Það var líka góð stemmning hjá íslenska liðinu eftir æfingarhring þess þar sem einn liðsmanna, Sigurjón Arnarson, lék þá á höggi undir pari og þótti það lofa góðu.

Mótið hófst síðan laugardaginn 20. ágúst og gekk allt vel fyrir sig í fyrstu. Það var hæg norðan gola og nokkuð kalt í veðri. Þegar á fór að reyna kvörtuðu sumir erlendu keppandanna yfir því að sumar flatir vallarins væru slæmar en töldu aðstæður að öðru leyti góðar. Það átti eftir að breytast. Norðangolan breyttist nefnilega í suðvestan rok með ausandi rigningu þegar leið á mótið. Þótt vart væri hundi út sigandi var ekki um að ræða að fresta keppninni eða færa hana til. Kylfingarnir urðu einfaldlega að setja undir sig hausinn. Þessar aðstæður áttu að vera Íslendingum í hag enda reyndist það svo að þeir náðu betri árangri en nokkru sinni fyrr, þótt ekki kvörtuðu þeir minna yfir rokinu og rigningunni en gestirnir. Nú kom loksins að því að sveitin hreppi verðlaun og veitti meira að segja forystusauðunum, Svíþjóð og Danmörku, nokkra keppni. Og þrátt fyrir hið slæma veður fljölmenntu golfáhugamenn á Hólmsvöllinn meðan keppnin fór fram. Töldu mótshaldarar að um 2.000 manns hefði komið og fylgst með keppninni – mun fleiri en nokkru sinni áður og segir það sína sögu um þann mikla golfáhuga sem var orðinn ríkjandi á Íslandi.

Leikar fóru svo að Danir urðu Norðurlandameistarar í sveitakeppninni, léku á 1549 höggum Naumur var sigurinn því Svíar léku á 1550 höggum og áttu góða möguleika á að jafna á síðustu holunni en þá brást þeirra besta manni bogalistin og hann missti örstutt pútt. Íslenska sveitin lék á 1574 höggum og var langt á undan Norðmönnum sem léku á 1605 höggum og Finnum sem léku á 1621 höggi. Í íslensku sveitinni voru Tryggvi Traustason GR, Hannes Eyvindsson GR, Sveinn Sigurbergsson GK, Sigurður Sigurðsson, GS, Úlfar Jónsson, GK og Hilmar Björgvinsson, GR. Liðsstjóri var Jóhann Benediktsson. “Óveðrið kom okkur að talsverðu gagni í þessu móti.

Sérstaklega síðasta keppnisdaginn. Þetta er besti árangur sem íslenskt landslið hefur náð í golfi og það var mjög ánægjulegt að ná þriðja sætinu,” sagði Úlfar Jónsson í blaðaviðtali eftir mótið. DV 22. ágúst 1988. Konráð R. Bjarnason forseti GSÍ var líka hress og kátur að mótslokum: “Íslensku keppendurnir lögðu sig vel fram og árangurinn er framúrskarandi góður. Við eignumst mjög góð lið eftir tvö til þrjú ár,” sagði hann. Sama heimild. Í einstaklingskeppinni lék Sveinn Sigurbergsson best Íslendinganna. Hann háði harða baráttu um verðlaunasæti í mótinu við tvo Svía en varð að gera sér fjórða sætið að góðu. Sigurvegari varð Daninn Henrik Simonsen á 295 höggum, Lindskog frá Svíþjóð varð annar á 303 höggum, Karlsson frá Svíþjóð þriðji á 304 höggum og Sveinn lék á 305 höggum. “Þetta er það versta veður sem ég hef lent í á golfvellinum,” sagði Sveinn þegar hann kom inn að leikslokum, blautur og hrakinn.Morgunblaðið 23. ágúst 1988. Úlfar Jónsson stóð sig einnig frábærlega í einstaklingskeppninni, lék á 310 höggum og hafnaði í sjötta sæti.

Og íslensku stúlkurnar gáfu körlunum ekkert eftir.

Sveitin var skipuð þeim Ragnhildi Sigurðardóttur, GR, Ásgerði Sverrisdóttur, GR, Steinunni Sæmundsdóttur, GR og Karenu Sævarsdóttur, GS sem jafnframt var yngst allra keppenda á mótinu, aðeins 15 ára. Allt frá upphafi til enda var íslenska liðið næsta örugglega í verðlaunasæti. Dönsku stúlkurnar urðu Norðurlandameistarar á samtals 968 höggum, þær sænsku í öðru sæti á 994 höggum. Íslensku stúlkurnar hlutu bronsverðlaun, léku á 1016 höggum og voru vel á undan Finnum sem léku á 1064 höggum og Norðmönnum sem léku á 1079 höggum. Í einstaklingskeppninni náðu Karen Sævarsdóttir og Ásgerður Sverrisdóttir bestum árangri og urðu í 6. og 7. sæti. Yfirburðasigurvegari í kvennaflokknum varð Maren Binau frá Damörku sem lýsti því yfir að leikslokum að þetta væri annar besti dagurinn í lífi sínu. “Sá besti var þegar ég gifti mig,” sagði hún.DV 22.ágúst 1988.

Og Kristín Pálsdóttir liðsstjóri íslensku sveitarinnar var ánægð með verðlaunin: “Þetta er í raun stórkostlegur árangur. Stelpurnar sáu að það var hægt að standa í þeim bestu og hættu að hugsa um neðsta sætið. Þessi árangur á eftir að lyfta golfinu hjá konunum á mun hærra plan hér á landi,” sagði hún í blaðaviðtali. Sama heimild.

Bronsverðlaunin á Norðurlandamótinu voru helsta afrek íslensku landsliðanna á níunda áratugnum. GSÍ sendi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

215

jafnan keppendur á Evrópumótin og ennfremur í heimsmeistarakeppni áhugamanna og á fleiri slík stórmót auk þess sem þegin voru boð á einstök mót, svo fremi að slíkt væri ekki of kostnaðarsamt. Yngstu keppendurnir sem fóru utan á vegum sambandsins voru sendir á hina svonefndu Andrésar-Andarleika á Ítalíu árið 1986 en keppendur á því móti voru allir á aldrinum 12-14 ára.

Völdust þau Magnús Karlsson frá Akureyri, Hjalti Nielsen frá Akranesi, Kjartan Gunnarsson frá Selfossi og Karen Sævarsdóttir frá Suðurnesjum til ferðarinnar og þóttu krakkarnir og þó einkum Karen standa sig ágætlega og voru fyrir ofan miðjan hóp.

Úlfar mjög ánægður með þetta enda gefst honum tilvalið tækifæri að stunda golf við bestu aðstæður í Bandaríkjunum og ef hann heldur vel á spöðunum þá er ekki ólíklegt að Íslendingar eignast þar sinn fyrsta atvinnumann í golfi en það er það sem Úlfar stefnir að.” Morgunbalðið 21, ágúst og 26. ágúst 1986.

Góður árangur í Evrópukeppni félagssveita

Einhverra hluta vegna virtust þó kylfingarnir ná sér betur á strik í öðrum mótum og tvívegis á áratugnum 1985 og 1988 náðu íslenskar sveitir mjög góðum árangri í Evrópukeppni félagssveita. Í fyrra skiptið var það sveit GR sem hafnaði í fjórða sæti í félagakeppninni sem þá fór Úlfar sló í gegn á Doug Sanders í Skotlandi fram á Spáni en sveitir frá 21 þjóð tók þátt í keppninni.

Sveit GR var skipuð þeim Sigurði Péturssyni, Ragnari Þótt oft væru miklar vonir bundnar við þá kylfinga sem Ólafssyni og Hannesi Eyvindssyni. Sveit frá Spáni sigraði sendir voru til stórmóta á vegum GSÍ fór oftast svo að á 606 höggum, dönsk eftirtekjan var heldur rýr og áransveit varð í öðru sæti á gur slakari en efni stóðu til. Þannig 609 höggum, sveit frá tókst t.d. hrapalega til í heimsFrakklandi í þriðja sæti meistaramóti áhugamanna sem á 611 höggum og GR fram fór í Svíþjóð 1988 en þá voru sveitin lék á 616 höggum. tveir íslensku keppendanna dæmdir Í einstaklingskeppninni úr leik. Annar fyrir að fá sér snarl varð Sigurður Pétursson áður en hann skilaði skorkorti sínu í 3.-4. sæti. Í keppninni og hinn fyrir að láta bolta falla frá 1988 sem líka fór fram auglýsingaskilti án þess að fá leyfi á Spáni var sveit Keilis dómara til þeirrar athafnar. í eldlínunni en í henni voru Úlfar Jónsson, TrygUm árabil bauðst GSÍ að senda gvi Traustason og Guðeinn kylfing á unglingamót sem mundur Sveinbjörnsson. fram fór í Skotlandi. Fyrir mótinu Þeir léku afrek GR-inga stóð Doug Sanders sem var á síeftir og urðu í fjórða num tíma einn af bestu kylfingum Úlfar Jónsson tekur við verðlaunum fyrir sigur á Doug sæti á eftir sveitum frá Bandaríkjanna og var hann oftast Sanders unglingamótinu 1988 úr hendi Sanders.

Englandi, Danmörku viðstaddur mótið en í því reyndu og Spáni. Í einstaklingmeð sér efnileg ungmenni víðs skeppninni lék Úlfar vegar að úr Evrópu. Yfirleitt náðu Jónsson best allra á 301 höggi, tveimur höggum minna en Íslendingar ágætum árangri í mótinu en aldrei þó eins og V-Þjóðverji og Englendingur sem deildu öðru sætinu.

1986 en íslenski keppandinn í mótinu var þá Úlfar Jónsson. Hafði Úlfar lengst af forystu en hafnaði að lokum í öðru sæti. Lék Úlfar á 7 höggum undir pari en Skoti sem Skeytti skapinu á kylfusveininum sigraði á 11 höggum undir pari. Vakti Úlfar svo mikla athygli að Doug Sanders bauð honum að borga fyrir hann En það gekk ekki öllum kylfingunum vel. Austurríkisskólavist í Houston í Texas í þrjú til fjögur ár. Var boðið maðurinn K. Furtner lék fyrri daginn á 95 höggum og ótímasett þannig að Úlfari stóð til boða að ljúka námi sínu á Íslandi áður en hann héldi vestur um haf. “Að sögn þann síðari á 90. Það fór svo í skapið á honum að eftir aðeins 5 holu leik fyrri daginn rak hann ungan kylfusvein Konrás Bjarnasonar forseta Golfsambands Íslands er

216

sinn upp í skála, öskuillur. Eftir að málið hafði verið tekið fyrir baðst fyrirliði austurrísku sveitarinnar afsökunar. Þá arð einn kylfingurinn fyrir því er hann var að slá úr röffi að hann mölbraut kylfu sína. Mjög margir áhorfendur hafa fylgst með keppninni og skemmt sér hið besta.

(Morgunblaðið segir frá EM unglinga. 24. júlí 1981) Allt mögulegt til umræðu “Skyldu einhverjir halda, að þetta hafi verið stuttur eða snubbóttur fundur er það algjör misskilningur. Fundarmenn hafa rætt um alla mögulega hluti – svo sem væntanlegt golfþing, hugsanlegar lagabreytingar, CONGU- kerfið, landsliðshópa, hvernig sé best að standa að breytingum sem skapast í sambandi við forgjafarmörk.

Georg stakk upp á því, hvort ekki væri tímabært að þakka Félagsprentsmiðjunni fyrir að gefa setningu, prentun og

pappír í nýju forgjafarbókina. Fundarmenn voru hjartanlega sammála og þökkuðu pent fyrir.”

(Fundargerðarbók Golfsambands Íslands 11. janúar 1984) Golfið eitt stórt leyndarmál!

Golfkennsla á að mínu mati að vera einföld, ekki yfirbuguð af of tæknilegu máli. Oftast er mjög auðvelt að skilja hvað kennarinn er að segja en hins vegar ekki alltaf eins auðvelt að framkvæma það. En út á þetta gengur leikurinn, með meiri þjálfun verður maður betri spilari. Þetta er allt sama íþróttin, en svo er oft sagt að golf sé eitt stórt leyndarmál. Þeir sem prófa það skilja við hvað er átt með því. ( John Gardner golfþjálfari í viðtali. DV 30. maí 1988.)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

217

Bestu unglingar landsins árið 1989

Unglingameistaramótið var haldið á Jaðarsvelli á Akureyri árið 1989 og óhætt er að segja að nokkrir af keppendum mótsins hafi síðar, markað enn dýpri spor í sögu golfs hér á landi. Á myndinni sjást verðlaunahafar mótsins. Aftari röð frá vinstri: Steindór Árnason GA, Sigurpáll Geir Sveinsson GA, Andrea Ásgrímsdóttir GA, Rakel Þorsteinsdóttir GS, Kristinn G. Bjarnason GL, Arnar Ástþórsson GS, Halla Arnarsdóttir GA og Ólöf María Jónsdóttir GK. Keppt var í tveimur aldursflokkum hjá báðum kynjum og sigurvegarar flokkanna eru í neðri röðinni. Frá vinstri: Þórleifur Karlsson GA, Karen Sævarsdóttir GS, Hjalti Nielsen GL og Herborg Arnarsdóttir GR. Ljósmyndari óþekktur/Úr safni Golfklúbbs Akureyrar.

Erfiður en skemmtilegur völlur Í dag lék ég meira af öryggi og ég er að kynnast vellinum, sem mér þykir ákaflega erfiður en jafnframt skemmtilegur.

Rokið hafði ekki áhrif á mig. Mér gekk vel að öllu leyti nema hvað ég hefði getað púttað betur. Á jafn erfiðum velli og þessum verður maður að leggja sig allan fram ætli maður sér að ná góðu skori. Það eru tvær brautir hér sem eru sérlega skemmtilegar. Þær eru 14. og 15. braut.

218

(Viðtal við EM-keppandann Walton frá Írlandi.

Morgunblaðið 23. júlí 1981) Vallarmet á vallarmet ofan Frakkinn J. C. Gassiat setti nýtt vallarmet á Grafarholtssvellinum eins og hann er nú eftir breytingu með því að

leika á 69 höggum í Evrópukeppninni í gær.

Hann fékk ekki að halda þessu vallarmeti sínu lengi. Írinn John McHenry kom inn á sama höggafjlda skömmu síðar og rétt á eftir honum kom sá þriðji inn á 69 höggum. Það var einnig Íri, A. Hogan að nafni.

(Vísir 24. júlí 1981) Sænska undrabarnið “Undrabarnið í golfíþróttinni” hefur hann verið kallaður sænski pilturinn Magnus Persson sem leikur á Evrópumótinu í golfi. Hann er aðeins 15 ára gamall og yngsti keppandinn á mótinu og þar er hann í hópi þeirra allra bestu – ef ekki sá besti... ...Þótt hann sé ekki nema 15 ára gamall er hann fyrir löngu kominn með “núll” í forgjöf og það eftir ströngustu reglum í heimi. Til að átta sig á hvað það þýðir má benda á að okkar bestu kylfingar, Ragnar Ólafsson, Björgvin Þorsteinsson og Hannes Eyvindsson eru með 2 í forgjöf og enginn Íslendingur hefur enn náð því að komast á forgjöf “núll” (Vísir 22. júlí 1981)

Sjómennirnir vöktu athygli Golfkappinn þekkti John Kampell frá Skotlandi skrifaði grein í “Sunday Telegraph” þar sem hann fer lofsamlegum orðum um árangur kylfinanna frá Íslandi á Evrópumeistaramótinu á St. Andrews. Það sem vakti mest athygli hans er að tveir af íslensku landsliðsmönnunum eru sjómenn. – Óskar Sæmundsson er loftskeytamaður á hafrannsóknarskipinu Bjarna Sæmundssyni og Sigurður Pétursson hefur verið á loðnuskipum. Þá vakti íslenska liðið athygli fyrir frjálsan klæðnað, en flestar þátttökuþjóðirnar voru með sérstakan landsliðsbúning fyrir sína menn. Íslensku leikmennirnir voru aftur á móti í gallabuxum og léttum skyrtum.

Kampell sagði í grein sinni að það væri mjög undravert hvað íslensku kylfingarnir hafi leikið vel þegar þess er gætt, að þeir geti ekki leikið golf allan ársins hring, eins og leikmenn hinna þjóðanna.

(Vísir 29. júní 1981) Völlurinn orðinn góður

Júlíus var skemmtilegur keppnismaður Júlíus R. Júlíusson var vinsæll maður hvar sem golfmenn komu saman. Það fór heldur ekki á milli mála hve einlægan áhug hann hafði á öllu því sem að golfíþróttinni laut. Þessi áhugi sem og skemmtilegur og hreinskiptinn persónuleiki, laðaði gjarnan unglinga að Júlíusi sem leituðu hjá honum handleiðslu og uppörvunar sem hann veitti fúslega.

Júlíus var í fremstu röð kylfinga á Íslandi, ötull við æfingar en engu að síður í leik frá dagsins önn. Hann var ætíð framarlega í kappleikjum sem hann tók þátt í, stundum sigurvegari og ávalt skemmtilegur keppnismaður. (Úr kveðju stjórnar Golfsambands Íslands við útför Júlíusar R. Júlíussonar. Morgunblaðið 2. október 1981)

“Ég lék hér á landi fyrir þremur árum á Evrópumóti unglinga og ég verð að segja eins og er að mig furðar stórlega að völlurinn skuli vera orðinn svona góður á ekki lengri tíma. Þetta er mjög skemmtilegur völlur, margar holurnar eru geysilega erfiðar og menn verða að passa sig að halda sig á braut því annars lendir kúlan á einhverjum steini og þaðan fer hún eitthvað út í buskann. “ (Norðurlandameistarinn Steen Tinning í viðtali eftir NM 1984. Morgunblaðið 28. ágúst 1984) Kúlan lá á kúlu Á stórmótum sem Norðurlandamótinu í golfi koma alltaf fyrir skemmtileg atvik. Eitt slíkt gerðist á laugardaginn.

Finni einn sló þá teigskot og lenti út í þyrkni. Hann var ekki lengi að finna bolann en þegar betur var að gáð þá

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

219

lá boltinn ofan á öðrum bolta sem einhver hafði einhverntíma týnt. Samkvæmt golfreglum mátti hann taka annað upphafshögg og slá báða boltana og skyldi þá sá boltinn sem hann notaði færri högg á teljast gildur. Þetta gerði Finninn og þegar báðir boltarnir voru komnir heilu og höldnu niður í holuna kom í ljós að boltinn sem lenti upphaflega ofan á aðkomuboltanum var betri og eftir fund hjá dómurum mótsins var ákveðið að þetta hefði verið löglegt hjá þeim finnska og því gilti fyrri boltinn hjá honum.

(Norðurlandamótið á Grafarholtsvelli. Morgunblaðið 28. ágúst 1984) Spila alla daga ef snjórinn hamlar ekki “Golfið er upplögð íþrótt fyrir kyrrsetufólk, það krefst töluverðrar göngu auk að sjálfsögðu allrar útiverunnar. Ég veit dæmi um tvo aldna meðlimi í Golfklúbbi Akureyrar, tveir hörðustu kylfingarnir þar. Þeir spila alla daga sem snjór er ekki á jörðu, annar, Jón Guðmundsson, er 78 ára og hinn er Jón G. Sólnes, 75 ára. Það er unaðslegt að horfa á þetta, golfið er þeirra líf og yndi og hefur að sögn þeirra haldið þeim eldhressum fram á þennan dag.” (Úr viðtali við Frímann Gunnlaugsson: Mikil gróska í golfinu. DV 2. maí 1985) Verða að kunna mannasiði Að sjálfsögðu er um holla útiveru að ræða, menn ganga um 10 km ef þeir leika 18 holur sem er mjög algengt að menn geri í hvert skipti er þeir skreppa upp á völl. Þetta er tilvalin fjölskylduíþrótt því eftir að börnin eru orðin 10-12 ára getur öll fjölskyldan farið saman í golf og allir skemmta sér hið besta. Og eins og ég sagði áðan þá leika menn golf fram á gamalsaldur. Og ekki má gleyma félagsskapnum sem er stórkostlegur og samheldni manna í golfinu er mikil. Þetta er stórgóður félagsskapur því sá sem ekki kann mannaskiði þrífst ekki í golfklúbb. (Úr viðtali við Frímann Gunnlaugsson: Dagur 16. júní 1981) Veglegar afmælisgjafir

220

Skýrði forseti frá gjöfum sem bárust í tilefni 40 ára afmælisins. GSÍ barst að gjöf blómavasi frá ÍSÍ með ágröfnum silfurskildi. Þá færði GS blómavasa að gjöf.

GK færði GSÍ bréf með þeim upplýsingum að nýr fáni verður færður GSÍ í tilefni afmælisins. GR færði GSÍ fundarhamar að gjöf. Þá barst GSÍ skeyti frá Páli Ásgeiri Tryggvasyni og Golfklúbbnum Kili í Mosfellssveit.

(Fundargerðarbók GSÍ 280. fundur. 23. ágúst 1982) EM unglinga lagt niður Golfsamband Evrópu hefur ákveðið að leggja niður Evrópumót unglinglandsliða (22 ára og yngri) frá og með árinu 1988. Var þetta ákveðið á fundi sambandsins nú fyrir nokkru með 10 atkvæðum gegn 4 og var Ísland meðal þeirra sem voru á móti.

Evrópumót þetta hefur verið haldið annað hvert ár undanfarin 25 ár – þar á meðal einu sinni hér á landi – og Ísland hefur tekið þátt í því síðan 1970.

Síðasta Evrópumót unglingalandsliða verður í Dublin á Írlandi næsta sumar og hefur Ísland þegar tilkynnt þátttöku í því. Í stað 22 ára keppninnar mun Evrópusambandið ætla að leggja meiri áherslu á keppni landsliða 18 ára og yngri og einnig keppni landsliða fyrir pilta og stúlkur yngri en það.

(Vísir 1. desember 1983) Methópur á Jaðarsvelli Haustið 1985 kom sjö manna hópur til Íslands, fjórir kylfingar og þrír blaðamenn og ljósmyndarar. Erindi kylfinganna var að leika 18 holu hring á golfvellinum á Akureyri en þeir höfðu tekið sér það óvenjulega verkefni fyrir hendur að leika á svokölluðum metvöllum. Jaðarsvöllurinn var sá nyrsti í heimi en auk hans ætluðu fjórmenningarnir að leika á velli í Nýja-Sjálandi sem var sá syðsti í heimi, velli á Samoa-eyjum sem var vestasti völlur í heimi, velli á Fiji-eyjum, austasta velli í heimi, velli í Bolivíu sem var hæsti völlur í heimi og velli í Dauðadalnum í Bandaríkjunum sem var sá völlur sem lægstur var yfir sjávarmáli.

Verðlaunahafar í Opnum mótum á Grafarholtsvelli

Eitt af stærstu opnum mótum hvers golfárs er Opna GR mótið sem haldið hefur verið frá 1977. Leiknar eru 36 holur er liðakeppni með betri bolta fyrirkomulag. Myndin er af verðlaunahöfum mótsins árið 1988. Sigurvegararnir eru fremstir, þeir Jens Jensson og Leifur Bjarnason. Kristín Pétursdóttir og Ágústa Guðmundsdóttir höfnuðu í öðru sæti.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

21

(Morgunblaðið 5. september 1985) Iðkendafjöldi á Norðurlöndunum Golfvellir og fjöldi iðkenda á Norðurlöndum: Danmörk 70 klúbbar – iðkendur 40.000 Ísland 33 klúbbar – iðkendur 4.000 Noregur 33 klúbbar – iðkendur 12.500 Finnland 49 klúbbar – iðkendur 19.000 Svíþjóð 255 klúbbar iðkendur 240.000 (Frá aðalfundi Norræna golfsambandsins. Golfsamband Íslands. Þinggerð 17. febrúar 1990)

222

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

23

Íslenska karlalandsliðið sem vann frækinn sigur á Norðurlandamótinu 1992 í Grafarholti. Fremst eru þeir Úlfar Jónsson og Björgvin Sigurbergsson, en fyrir aftan, frá vinstri: Guðmundur Sveinbjörnsson, Jóhann Benediktsson liðsstjóri, Þorsteinn Hallgrímsson, Jón Karlsson og Sigurjón Arnarsson.

Ljósmynd: Myndasafn GSÍ.

224

1990-1999

Um þær mundir sem síðasti áratugur tuttugustu aldarinnar rann upp voru að verða töluverðar breytingar í golfíþróttinni á Íslandi. Mikið uppbyggingastarf víða um land var að baki, völlum hafði fjölgað jafnt og þétt og ekki síður kylfingum. Nýtt vandamál var raunar farið að skjóta upp kollinum. Færri komust að en vildu í golfklúbbunum – einkum á höfuðborgarsvæðinu. Þar var ekki pláss á völlunum fyrir allan þann fjölda sem vildi iðka golf. Það var af sem áður var að golfíþróttin væri álitin skemmtileg afþreying fyrir fullorðna karla sem áttu mikið undir sér. Golfið var orðin ein vinsælasta almenningsíþróttin á Íslandi á eftir sundinu. Og það sem meira var. Fólk á öllum aldri var tekið að leika golf og njóta útiverunnar sem því fylgdi.

golf var hann staddur á La Manga golfvellinum á Spáni ásamt Leifi syni sínum. Þegar þeir feðgar komu að 12 holunni sem var par 3 hola veittu þeir athygli marmaraskildi sem var við hliðina á teigmerkinu og gáðu að því hvað á það var letrað. Og það var ekkert annað en það að þar var skráð nafn kylfings sem hafði farið þarna holu í höggi þegar hann var 99 ára!Munnleg heimild: Gísli Halldórsson í viðtali við bókarhöfund.

Næst stærsta sérsambandið

Framan af áratugnum töldust margar íþróttagreinar á Íslandi fjölmennari en golfið. Á því varð breyting árið 1995 þegar Íþróttasamband Íslands ákvað að gera átak í leiðréttingu á skráningu íþróttaiðkenda en þá hafði um langt Aldrei of gamlir skeið tíðkast að tölur sem komu frá félögum og samböndum væri óáreiðanlegar. Átakið fólst Það var stundum sagt að menn væru aldrei of í því að skila þurfti inn skýrslum með gamlir til að byrja og að árangur og ánægja af kennitölum iðkenda og kom þá í ljós golfinu væri hin sama þótt ekki væri verið að að víða var pottur brotinn. Styrkveitkeppa að sigrum á mótum. Það þótti sannast ingar frá ÍSÍ og greiðsla frá Lottó á Gísla Halldórssyni arkitekt og fyrrverandi var hins vegar tengd iðkendafjölda forseta ÍSÍ. Þegar hann dró úr vinnu og önog töldu sambönd sem gáfu réttar num vegna félagsmála rifjaði hann upp kynni upplýsingar að verulega hefði á þau sín af golfkylfunum og varð brátt “forfallinn” hallað. “Hreinsunin” staðfesti þetta en eins og hann orðaði það sjálfur. Hann varð eftir hana var Golfsambandið fjórða brátt góður kylfingur og afrekaði það meira stærsta sérsamband ÍSÍ með 5.459 að segja að “leika undir aldri” eins og það var iðkendur. Þess voru hins vegar dæmi kallað, þ.e. að spila 18 holur á færri höggum að þátttakendatala einstakra íþróttaen aldursárin voru. Og þótt árin færðust yfir greina hefði verið oftalin um nálega hélt Gísli ótrauður áfram minnugur þess að helming.DV 26. október 1995. Hin nokkrum árum eftir að hann byrjaði að leika Gísli Halldórsson.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

25

John Garner sem situr fyrir miðju var ráðinn landsliðsþjálfari árið 1988 og gengdi starfinu fram á miðjan tíunda áratuginn.

Myndin að ofan er sennilega tekin 1992 sama ár og liðið landaði 2. sæti á Norðurlandamótinu í Grafarholti. Sitjandi frá vinstri: Þórdís Geirsdóttir, Ragnhildur Sigurðardóttir, John Garner og Karen Sævarsdóttir. Standandi frá vinstri: Ólöf María Jónsdóttir, Anna Jódís Sigurbergsdóttir, Konráð Bjarnason forseti GSÍ og Jóhann Benediktsson landsliðseinvaldur.

Ljósmyndasafn GSÍ.

stöðuga aukning í golfinu varð svo til þess að um aldamót var GSÍ orðið næst fjölmennasta sérsambandið innan ÍSÍ.

Aðeins KSÍ hafði fleiri iðkendur innan sinna vébanda.

Sívaxandi fjöldi klúbba og kylfinga kallaði vitanlega á ýmsa þjónustu hjá Golfssambandi Íslands. Verkefnin voru ekki hin sömu og áður þegar það var oft aðalatriðið að sinna allskonar óskum og beiðnum frá aðilum sem voru að koma sér af stað í golfinu, jafnvel gefa ráð um hvar og hvernig ætti að leggja velli að ekki sé talað um stöðuga eftirspurn eftir því að sambandið útvegaði leiðbeinendur og kennara. Nú notuðu menn aðrar leiðir. Stærstu klúb-

226

barnir héldu sínu striki og réðu erlenda golfkennara til starfa og voru stundum 6 - 7 slíkir starfandi hérlendis yfir sumarmánuðina. Það hafði einnig gífurlega mikið að segja þegar Íslendingar fóru að stunda golfkennaranám og gera síðan kennslu að atvinnu sinni. Kom það ekki síst til góða í barna- og unglingastarfi klúbbanna. Þekking jókst verulega ár frá ári í gerð og umhirðu golfvalla og þar var sömu söguna að segja. Hópur manna fór til útlanda, lærði golfvallafræði og að námi loknu flutti heim með sér kunnáttu sem raunar hafði byltingarkennda breytingu í för með sér.

Segja má að golfbylgjan hafi gengið í hring. Fleiri góðir og skemmtilegir golfvellir kölluðu á fleiri iðkendur. Fleiri iðkendur knúðu á um betrumbætur á völlunum og fjölgun þeirra.

Hannes kjörinn forseti Á golfþinginu 1993 sem haldið var í skála Suðurnesjamanna í Leirunni tilkynnti Konráð R. Bjarnason að hann gæfi ekki kost á sér í forsetastarfið áfram. Konráð var þá búinn að sitja í stjórn GSÍ í 22 ár og verið forseti í 13 ár eða lengur en nokkur annar og hafði skilað golfhreyfingunni gífurlega miklu og óeigingjörnu starfi. Raunar hafði hann lifað algjörlega tvenna tíma því þegar hann tók við forsetastarfinu var íþróttin tiltölulega fámenn og í mótun á Íslandi en á því var orðin byltingarkennd breyting er hann lét af störfum. Framan af forsetatíð hans hafði GSÍ ekki í önnur hús að venda með stjórnarfundi sína en skrifstofu hans í Félagsprentsmiðjunni sem prentaði raunar flest sem GSÍ þurfti að prenta og var ekki hart gengið

eftir að reikningar væru greiddir. Þegar Konráð hætti sem forseti var heilsu hans tekið að hraka og varð því minna úr áformum hans að njóta þess að spila golf, laus undan félagsmálafarginu, heldur en efni stóðu til. Þegar hann hætti birtist við hann viðtal í blaðinu Golf á Íslandi þar sem hann leit yfir farinn veg og svaraði spurningum um ávinning íþróttarinnar á stjórnar- og forsetaárum sínum á þá leið að markverðast væri fjölgun iðkenda, þróun í kennslu- og þjálfaramálum og aukin erlend samskipti. “Ég held ég geti alveg sagt að ég hætti ánægður sem forseti GSÍ. Þessi jákvæða þróun hefur skapast með mikilli vinnu fjölmarga manna um allt land og menn hafa verið tilbúnir að leggja mikið á sig. Við höfum verið svo lánsamir að samstarf Golfsambandsins við klúbbana hefur verið mjög ánægjuleg og það hefur heyrt til algjörra undantekninga ef einhverjar deilur hafa risið.”Golf á Íslandi 1. tbl. 4. árg.

Við forsetastarfinu tók Hannes Guðmundsson sem þá var ekki nema liðlega fertugur en átti samt að baki langan félagsmálaferil í íþróttahreyfingunni, fyrst í handknattleiksdeild Víkings, sem var stórveldi á hinum svokallaða Bogdantíma og síðan í golfhreyfingunni en Hannes var formaður stærsta golfklúbbs landsins, Golfklúbbs Reykjavíkur, í tvö ár og hafði sýnt með störfum sínum að þar var athafnamaður á ferð. Fyrsta embættisverk Hannesar sem forseta var að flytja Konráði R. Bjarnasyni þakkarræðu og færa honum gjöf frá sambandinu.

Tóku þingfulltrúar undir orð hans með því að rísa á fætur og hylla Konráð með langvinnu lófataki.

Hannes hafði verið kjörinn í stjórn GSÍ árið áður og tók þá við embætti varaformanns. Vegna veikinda Konráðs mæddi starfið mikið á Hannesi.

“Konráð hafði unnið golfhreyfingunni gífurlega mikið og óeigingjarnt starf sem öruggleg gekk nærri heilsu hans. Fyrir vikið var ég kominn bókstaflega á kaf í Hannes Guðmundsson, forseti GSÍ 1993- við ræðupúlt í nýja golfskálanum í allskonar verkefni fyrir Golfsambandið Hvaleyri. Þess má geta að Hannes var á uppvaxtarárum sínum í sveit í Hvaleyri, jafnskjótt og ég kom í stjórnina. Þau hjá afa sínum, Ársæli, bónda í Sveinkoti. voru af öðrum toga spunnin en þau Ljósmynd: Magnús Hjörleifsson/Ljósmyndasafn Keilis. sem ég hafði kynnst hjá GR en stjórnin

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

27

var samhent og í henni sat m.a. Rósmundur Jónsson en við höfðum áður starfað mikið saman að handknattleiksmálefnum hjá Víkingi. Seinna kom síðan annar samstarfsmaður minn af þeim vettvangi, Ólafur Jónsson, líka inn í stjórn og var um það góð samstaða. Líklega gengi það ekki núna að þrír GR-ingar sætu í stjórn GSÍ samtímis.”

Rósmundur gegndi starfi gjaldkera í stjórn GSÍ um árabil. Árið 1993 var hann kjörinn í tækninefnd Golfsambands Evrópu og var þar með fyrstur Íslendinga til að vera kjörin í nefnd hjá sambandinu. Sat Rósmundur í nefndinni í fjögur ár. Nefnd þessi hafði mikilvægu hlutverki að gegna þar sem hún annaðist skipulag Evrópumóta og sá um val á Evrópuliðum sem árlega kepptu með reglulegu millibili við úrvalslið Bretlandseyja. Mjög mikilvægt var fyrir Golfsambandið að fá mann í nefnd hjá Evrópusambandinu en sá galli var á gjöf Njarðar að sökum þess hvað EDA var fjárvana þurfti GSÍ að greiða þann kostnað sem hlaust af nefndarstörfum Rósmundar.

Stjórnin lagðist í ferðalög

og skemmtilegar. Ekki stóð á því að forystumennirnir vildu ræða málin, benda á ýmislegt sem þeir óskuðu eftir að GSÍ tæki til skoðunar og umfjöllunar en það sem brann þó á flestum var að aðstoð skorti við nánast allt sem laut að gerð golfvalla og umhirðu þeirra. Beðið var um fræðslu á því sviði og ráðleggingar við val og kaup á vélum svo eitthvað sé nefnt.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson.

Fjölguninni fylgdu vaxtarverkir Á tíunda áratugnum hélt “golfsprengjan” áfram af fullum krafti. Nýir golfklúbbar og nýir vellir litu dagsins ljós. Iðkendum fjölgaði yfirleitt um 5-7% á ári og var það miklu meira en gerðist hjá öðrum íþróttagreinum. Eitt árið fjölgaði aðildarklúbbum GSÍ um hvorki meira né minna en sex þegar Golfklúbburinn Gljúfri, Golfklúbbur Patreksfjarðar, Golfklúbbur Hveragerðis, Golfklúbbur Vatnsleysustrandahrepps, Golfklúbburinn Oddur og Golfklúbbur Djúpavogs bættust í hópinn.

Um fjölgun klúbba og valla segir Hannes Guðmundsson:

Á fyrsta stjórnarfundinum sem haldinn Hannes Þorsteinsson “Fjölgun klúbba og valla fylgdu var eftir að Hannes Guðmundsson var margvíslegir vaxtarverkir og það kom kjörinn forseti samþykkti stjórnin að fyrir að menn fóru fram úr sér. Þegar verið var að leggja beyta sér fyrir heimsóknum stjórnarmanna í sem flesta nýja velli fengu viðkomandi oftast leiðsögn og teikningar golfklúbba landsins. “Reynt verður að ljúka heimsókaf vellinum en þegar kom til framkvæmda var eftirfylnum í sumar og byrja í maí.”Fundargerðarbók GSÍ 566. gnin ekki eins og vera þurfti. Menn spiluðu af fingrum fundur 7. mars 1994. Tilgangur þessa var fyrst og fremst fram og stundum var sagt að sá frekasti réði. Öllum lá á að kynnast sjónarmiðum þeirra sem voru í forystu fyrir að koma sínum velli í gagnið sem allra fyrst og var það í golfklúbbana og tryggja þannig að starfsemi GSÍ væri sjálfu sér mjög eðlilegt þar sem vellirnir fóru ekki að gefa í takt við þarfir og óskir félaganna sem mynduðu samtekjur fyrr en þeir voru orðnir leikhæfir. Ég man dæmi bandið en um leið gafst kostur á að kynna starfsemi golfsambandsins og þá þjónustu sem golfklúbbarnir gátu þess að á einstökum velli voru sandgryfjurnar lagðar öfugt bara vegna þess að einhver hafði sagt að svona ætti sótt til þess. þetta að vera. Mikið var leitað ráða hjá GSÍ og var samOg strax um vorið lögðust Hannes og aðrir stjórnarmenn bandið allt af vilja gert til að veita aðstoð. Um tíma vann í ferðalög og fyrir lok golfvertíðarinnar höfðu þeir heim- Hannes Þorsteinsson golfvallaarkitekt á skrifstofunni og kom það mest í hans hlut að vera til ráðuneytis um gerð sótt um tuttugu klúbba. Enn voru því margir eftir og var og lagningu golfvallanna.”Munnleg heimild: Hannes næstu sumur lögð áhersla á að fara til þeirra.

Guðmundsson.

“Við fengum alls staðar höfðinglegar móttökur og þegar upp var staðið reyndust þessar ferðir afskaplega fróðlegar Klúbbarnir fengu yfirleitt inngöngu í GSÍ fyrirstöðulaust.

228

Þeir þurftu þó fyrst að fá aðild að héraðsamböndum þar sem þeir störfuðu en slíkt var skilyrði af hálfu Íþróttasambands Íslands. Í því sambandi kom upp vandamál í sambandi við Golfklúbb Oddfellowa sem höfðu komið sér upp glæsilegum velli í Urriðakotslandinu í Garðabæ.

Sá klúbbur var einkaklúbbur og því ekki gjaldgengur innan íþróttahreyfingarinnar. Hannes Guðmundsson hélt nokkra fundi með forystumönnum klúbbsins og varð niðurstaðan sú að stofnaður var Golfklúbburinn Oddur sem uppfyllti öll skilyrði til inngöngu í GSÍ. Var því þarna farin svipuð leið og þegar Neskklúbburinn var stofnaður á sínum tíma.

Kvenfólkið dróst aftur úr Töluverðar áherslubreytingar fylgdu forsetaskiptunum hjá GSÍ en sumar þeirra voru í raun eðlileg þróun vegna síaukinna umsvifa sambandsins og fjölgunar iðkenda íþróttarinnar.

Þá var einnig ákveðið að GSÍ byði þeim klúbbum sem vildu efla hjá sér unglingastarfið upp á námskeiðahald.

Hörður Arnarson sem tekið hafði við unglingamálum sambandsins af Hannesi Þorsteinssyni annaðist námskeiðin sem voru þríþætt. Voru þau í fyrsta lagi fyrir þau ungmenni sem höfðu lítinn sem engan grunn, í öðru lagi fyrir unglinga sem náð höfðu einhverjum tökum á íþróttinni og í þriðja lagi ræddi Hörður við umsjónarmenn unglingastarfs viðkomandi klúbba og veitti þeim leiðsögn.

Var þessi þjónusta GSÍ vel þegin og þegar sumarið 1994 hélt Hörður slík námskeið hjá níu klúbbum. Meðal nemenda hans voru um 200 stúlkur þannig að segja má að ætlunarverk GSÍ um að fjölga konum í íþróttinni hafi þegar borið árangur. Barna- og unglingastarf hjá mörgum klúbbum var raunar enn í lágmarki og sagði Hörður svo í skýrslu sem hann gaf golfþingi um þetta starf sitt: “Nauðsynlegt er að klúbbarnir setji sér svipuð markmið í unglingastarfi eins og gert er í öðrum íþróttum. Ef dregin væri bein lína á milli Selfoss og Húsavíkur, væri hægt að telja þá unglinga á fingrum annarrar handa sem spilað hafa í unglingameistaramóti síðustu árin og eru búsettir austan megin við línuna! Einnig þarf að gera átak á Vestfjörðum og Vesturlandi.”Þinggerð Golfsambands Íslands 12. febrúar 1994.

“Þegar ég tók við forsetastarfinu voru málefni íþróttarinnar á flestum sviðum í góðum farvegi og árið áður hafi verið eitt besta árið í sögu íþróttarinnar á Íslandi þar sem Norðurlandameistaratitillinn var hápunkturinn. Unglingastarfið var líka í miklum blóma og mjög ánægjuleg þróun hafði einnig Liður í að efla unglingastarfið var einnig orðið í kennslumálunum þar sem að veita væntanlegum íþróttakennurum nokkrir klúbbar voru komnir með fræðslu um íþróttina. Lengi hafði það verið heilsárskennara. En á einu sviði hafði baráttumál GSÍ að golf yrði meðal kennsluframþróunin ekki orðið mikil. Kogreina á Íþróttakennaraskólanum á Laugarnum sem iðkuðu golf fjögaði hægt og vatni en reynst hafði erfiðleikum bundið að tiltölulega fáar ungar stúlkur bættust í fá það fram. Það þótti því mikilsvert skref hópinn. Á þessum tíma höfðum við þó í rétta á þegar þeir Sigurður Pétursson og eignast afrekskonur í íþróttinni þanFrímann Gunnlaugsson fengu leyfi til þess nig að stúlkurnar höfðu fyrirmyndir. að halda dagsnámskeið fyrir íþróttakenÁkveðið var senda kvennalið til keppni naraefnin á golfvellinum við Hellu vorið í Evrópumótinu 1995 eftir tveggja 1993. Varð síðan áframhald á slíku námára hlé. Um það voru menn raunar skeiðahaldi sem tvímælalaust skilaði góðum ekki sammála. Sumir töldu að þeim árangri. Ýmislegt annað var gert til þess að peningum sem það kostaði væri betur golfið kæmi meira við sögu í grunnskóluvarið í grasrótarstarf kvennagolfsins en Hörður Arnarson. num. Á vegum GSÍ var t.d. gefinn út ég og fleiri höfðum þá bjargföstu skoðun bæklingur eftir Jón Karlsson golfkennara og honum dreift að ekki yrði um framfarir að ræða ef konurnar hefðu ekki til allra grunnskólakennara og til golfklúbba, en Jón tók það markmið að komast á stórmót erlendis.” Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson í vitðali við bókarhöfund. við unglingastarfi GSÍ eftir að Hörður Arnarson réði sig í fullt starf sem golfkennari hjá Golfklúbbnum Keili.

Efling unglingastarfsins Það þótti meðmæli með skipulagi unglingastarfs GSÍ á

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

29

þessum árum að sambandið sótti um styrk til Royal and Ancient golfklúbbsins á St. Andrews sem hafði yfir sjóði að ráða sem ætlaður var til þess efla unglingastarf víða um lönd. Fékk Golfsambandið úthlutað 400 - 700 þúsund krónur úr sjóðnum í nokkur ár með því eina skilyrði að send yrði skýrsla um hvernig peningunum hefði verið varið og hvernig til hefði tekist. Munaði um minna. “Þessi viðurkenning er okkur mikil hvatning og í raun viðurkenning, sem fyrst og fremst Herði Arnarsyni ber, en hann hefur stjórnað unglingastarfi sambandsins. Hannes Guðmundsson í skýrslu sinni til golfþings. Golfsamband Íslands. Þinggerð 11. febrúar 1995.

Golfþing annað hvert ár Stjórnkerfi Golfsambandsins tók töluverðum breytingum á tímabilinu. Á golfþingingu 1990 var farið ítarlega yfir lög sambandsins, þau endurskoðuð og samræmd lögum ÍSÍ. Þá var einnig samþykkt að framvegis hefðu klúbbar rétt á einum fulltrúa á golfþingi fyrir hverja 100 félaga en áður hafði viðmiðunartalan verið 50 félagar. Fámennari klúbbar fengu eftir sem áður einn fulltrúa á þingið.

Golfþing, sem er æðsta valdið í málefnum golfíþróttarinnar á Íslandi, var haldið árlega í febrúarmánuði. Um nokkurt skeið höfðu verið efasemdir um að þetta fyrirkomulag væri það heppilegasta. Golfþingin voru orðin fjölmenn og viðamikil og þar var oft fjallað um mál sem nánast heyrðu undir afgreiðslu stjórnar. Kostnaður við þingin var óhjákvæmilega töluverður ekki aðeins við þinghaldið sjálft heldur einnig vegna ferðalaga þingfulltrúa. Á golfþinginu 1996 hreyfði stjórn sambandsins þeirri hugmynd að breyta skipulaginu þannig að golfþing væri haldið annað hvert ár og fjallaði allsherjarnefnd þingsins síðan um málið.

Almennt fékk hugmyndin góðar undirtektir og var skipuð milliþinganefnd undir forystu Hannesar Guðmundssonar forseta GSÍ til þess að undirbúa málið.

Málinu var haldið vakandi og varð það síðan ofan á að halda þingið árlega en það ár sem það fór ekki fram skyldi haldinn fundur þar sem saman kæmu stjórn GSÍ og formenn og framkvæmdastjórar allra golfklúbba á landinu. Stefnan var sett á að golfþingin yrðu haldin á Reykjavíkursvæðinu en ársfundirnir sem víðast úti á landi. Ákveðið var að eftir breytinguna væri golfþingið haldið á haustin. Til þess að koma breytingunni á voru haldin tvö golfþing á árinu 1999. Hið fyrra í Íþróttamiðstöðinni í Laugardal 5. og 6. febrúar, þ.e. á gamla þingtímanum en

230

hið seinna var haldið í Sandgerði 12. og 13. nóvember.

Er þetta í eina skiptið sem tvö golfþing hafa verið haldin sama árið.

Tekjustofnunum umbylt Meginhluta tíunda áratugarins voru aðaltekjupóstar Golfsambandsins þrír. Í fyrsta lagi skattgjald klúbbanna af hverjum virkum félaga, í öðru lagi hlutur sambandsins af þátttökugjaldi í mótum og í þriðja lagi framlag frá íþóttahreyfingunni sem skiptist í útbreiðslustyrk annars vegar og tekjur af Lottóinu hins vegar. Þegar á áratuginn leið fór af stað umræða um að gera breytingar á tekjustofnunum á þann hátt að hækka verulega gjaldið sem klúbbarnir greiddu af félögum en fella þess í stað niður hlut GSÍ í mótagjöldum og þau færu óskipt til þeirra klúbba sem stóðu fyrir stóru mótunum. Miklar umræður urðu um málið á golfþinginu 1998 en þá lagði stjórn GSÍ fram tillögu um að félagsgjaldið yrði hækkað úr 1000 krónum á hvern félaga í 2200 krónur. Niðurstaðan var sú að gjaldið var hækkað í 1750 krónur. Á þinginu 1999 var málið aftur á dagskrá og aftur urðu um það miklar umræður. Sýndist sitt hverjum en þegar tillaga stjórnarinnar um að hækka gjaldið í 2200 var borin undir atkvæði var hún samþykkt með 43 atkvæðum gegn 30. Í eigin fjáröflun þurfti Golfsambandið að stíga varlega til jarðar. Hún mátti ekki skarast við fjáröflun klúbbanna sem þurftu sannarlega á öllu sínu að halda og leituðu í vaxandi mæli fjárhagslegs stuðnings hjá fyrirtækjum. Það var til að mynda nýtt í sögunni að klúbbarnir fóru að koma upp auglýsingaskiltum á áberandi stöðum og fá aðila til að styrkja ýmsa þætti starfs síns gegn því að þeirra væri getið með áberandi hætti. Á árinu 1992 tók Golfsambandið upp viðamikla samvinnu við Ferðaskrifstofuna Samvinnuferðir – Landsýn sem hafði þá um árabil skipulagt golfferðir fyrir einstaklinga og hópa aðallega til Spánar. Með samningunum tók ferðaskrifstofan að sér að annast alla þjónustu og skipulag ferða fyrir GSÍ. Var um langt árabil gott samstarf milli GSÍ og ferðaskrifstofunnar og nutu almennir kylfingar góðs af því. Þá var það fatnaður landsliðsfólksins. Á sínum tíma var tekið til þess hve “frjálslegir” íslenskir landsliðsmenn voru í klæðaburði þegar þeir mættu á mót erlendis, klæddust gallabuxum og stuttermabolum. En þegar tímar liðu var

Íslensku landsliðin í samstæðum fatnaði

Íslenskir landsliðsmenn stilla sér upp í nýjum fatnaði árið 1994. Á efri myndinni eru frá vinstri: Sigurpáll Geir Sveinsson, Birgir Leifur Hafþórsson, Sigurjón Arnarsson, Björgvin Sigurbergsson og Ragnar Ólafsson.

Að neðri myndinni eru þær Herborg Arnarsdóttir, Ragnhildur Sigurðardóttir og Kristín Pálsdóttir..

Ljósmyndasafn GSÍ.

farið að gera kröfur til þess að kylfingar væru vel til fara þegar þeir mættu til móta og lagt upp úr því að landslið væru í samstæðum búningum. En slíkur fatnaður kostaði vitanlega peninga. Fyrstu skrefin sem GSÍ tók í búningamálum var er sambandið samdi við Austurbakka um að leggja landsliðunum til fatnað og stóð sá samningur yfir í nokkur ár. Á árinu 1994 gerði GSÍ svo stórsamning við fyrirtækið Íslensk verslun hf. um golffatnað sem öll landslið GSÍ áttu að klæðast og var sá samningur til þriggja ára. Fatnaðurinn var framleiddur af Le Mode og var um að ræða peysur, buxur og skyrtur auk þess sem Íslensk verslun lagði GSÍ til nokkurt magn af golfboltum og töskum fyrir keppnisfólk. Síðar var gerður samningur við fyrirtækið Hexa hf. sem lagði GSÍ til utanyfirgalla fyrir landsliðsfólkið og um svipað leyti var samið við HPH heildverslun um lagði landsliðsfólkinu til skó, Leppin

sportdrykki sem lagði til drykkjarföng og við Austurbakka sem sá sambandinu fyrir golfboltum. Allt þetta kom verulega til góða.

En stærri samningar voru í farvatninu. Þegar Íslenska mótaröðin hófst gerðist bílaumboðið Toyota aðalstyrktaraðili þess til fimm ára og fengu mótin nafnið Toyota mótaröðin. Fyrr á tímum hefði verið óhugsandi að tengja íþróttina þannig við ákveðið fyrirtæki en nú sagði enginn neitt og meira að segja sjónvarpið sýndi hiklaust frá þessum mótum. Um svipað leyti samdi GSÍ við Íslandsbanka um samstarf við tölvuvæðingu hreyfingarinnar og við Æskulínu Búnaðarbankans um stuðning við kynningu á golfi meðal ungmenna.

Stöðugar breytingar á tilhögun Íslandsmótsins

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

231

232

Tilhögun Íslandsmótsins í golfi kom nánast undantekningalaust til umræðu á golfþingum og komu þar fram ýmis sjónarmið. Sumir vildu halda í gamlar hefðir og að allt landsmótið, þ.e. keppni í öllum flokkum, skyldi fara fram á sama stað og vera einskonar árleg golfhátíð í landinu. Aðrir bentu á að kylfingar hefðu svo mörg tækifæri til þátttöku í mótum að aðeins þeir bestu ættu að eiga aðgang að Íslandsmótinu. Vegna mikillar þátttöku í meistaraflokki karla hafði verið gripið til þess ráðs að fækka keppendum eftir að leiknar höfðu verið 36 holur, en árið 1989 var gamla kerfið innleitt að nýju og allir fengu að klára. Það stóð þó ekki lengi þar sem á golfþinginu 1990 var ákveðið að niðurskurður skyldi aftur verða eftir 36 holur. Strax á árinu 1993 var fyrirkomulaginu breytt aftur þannig að allir sem vildu gátu leikið 72 holur en mönnum var heimilt að hætta eftir 36 holur án þess að slíkt kæmi niður á forgjöf þeirra. Þegar mótið jókst stöðugt að umfangi voru enn gerðar breytingar á þann veg að keppnin einskorðaðist við meistaraflokk karla og kvenna. Á árinu 2001 voru settar reglur sem í meginatriðum hafa verið í gildi síðan. Helstu atriði þeirra voru að hámarkstala keppenda í karlaflokki yrði 120 og hámarksforgjöf yrði 10,4 en 30 konur kepptu í kvennaflokki. Hjá þeim var hámarsforgjöf 17,4. Jafnframt var ákveðið að hafa niðurskurð hjá körlunum eftir tvo keppnisdaga. Á næsta Íslandsmóti sem haldið var eftir þessa breytingu komust færri karlar að en vildu og varð að miða forgjöf þeirra sem fengu keppnisrétt við 6,1. Fór svo að framkvæmd mótsins var kærð en málið tókst þó að leysa á farsælan hátt.

Veigamiklar breytingar voru gerðar á sveitakeppni GSÍ.

Frá því að keppnin hófst og fram til ársins 1995 hafði fyrirkomulag keppninnar verið þannig að leikinn var 72 holu höggleikur á tveimur dögum. Á golfþinginu 1994 var ákveðið að sveitakeppni karla, kvenna og unglinga skyldi eftirleiðis vera leikin þannig að fyrsta dag keppninnar væri höggleikur og að honum loknum væri sveitunum raðað niður, þær bestu lékju um sæti eitt til fjögur og þær fjórar næstu um sæti fimm til átta. Á golfþinginu 1999 voru aftur gerðar breytingar á sveitakeppninni. Þá var ákveðið að hver klúbbur mætti aðeins senda eina sveit í karlakeppnina en áður hafði verið leyfilegt að tefla fram A og B sveitum. Janframt var ákveðið að hver karlasveit skyldi skipuð sex kylfingum í stað fimm áður og ákveðið var að átta lið skipuðu fyrstu deild í stað sex áður.

Íslenska mótaröðin Á árinu 1997 tók Golfsambandið ákvörðun um að brydda upp á nýjungu í mótahaldi sínu. Samþykkt var að efna til þess sem nefndist “Íslenska mótaröðin.” Sex mót voru í mótaröðinni. Eitt þeirra var Íslandsmótið í höggleik þar sem leiknar voru 72 holur, eitt var Íslandsmótið í holukeppni og síðan var um að ræða fjögur tveggja daga mót þar sem leiknar voru 54 holur. Í karlaflokki höfðu þeir keppnisrétt sem voru með 10,4 eða lægri grunnforgjöf en hjá konum var miðað við grunnforgjöfina 20,4. Þeir sem flest stig hlutu töldust meistarar mótaraðarinnar og hlutu verðlaunagrip frá GSÍ . Að auki voru veitt verðlaun fyrir hvert mót fyrir sig í formi úttekta og var heildarverðmæti þeirra 150 þúsund krónur. Fyrirmynd að mótaröðinni var fengin erlendis frá en efnt hafði verið til slíkra móta á öllum Norðurlöndunum og víðar í Evrópu um alllangt skeið.

Afrekskylfingum þótti mikill fengur að mótaröðinni og allt frá því að henni var komið á ríkti metnaður hjá þeim að keppa á mótunum og vinna stigameistaratitilinn. Það var ekki síst Ragnar Ólafsson landsliðseinvaldur sem hafði frumkvæðið að því að Íslensku mótaröðin varð að veruleika. “... það hefur í mörg ár verið draumur allra meistaraflokkskylfinga að komið yrði á fót mótaröð þar sem betur væri staðið að hlutunum og svona meira í kringum alla framkvæmd. Íslenska mótaröðin er byrjunin á því,” sagði Ragnar í blaðaviðtali eftir að keppnin var komin af stað.Golf á Íslandi 1. tbl. 8. árg. 1997.

Framkvæmdastjóraskipti hjá GSÍ Á árinu 1993 varð mikil breyting á starfsaðstöðu GSÍ er sambandið fékk til umráða helmingi stærra húsnæði en það hafði haft í Íþróttamiðstöðinni í Laugardal. Eftir það var svo rúmt um að GSÍ gat boðið hliðarsamböndum sínum, LEK og Íslenska atvinnumannasambandinu, aðstöðu sem var vel þegin.

Frímann Gunnlaugsson framkvæmdastjóri var lengi vel eini starfsmaður sambandsins en þar kom að farið var að ráða aukastarfsmann yfir sumartímann sem einkum sinnti aðstoð við mótamál og mótaframkvæmd. Á árinu 1997 greindist Frímann með krabbamein og þurfti að hefja stranga læknismeðferð. Í samráði við hann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

23

ákvað stjórn GSÍ að ráða heilsárstarfsmann en Frímann starfaði áfram á skrifstofunni að sérverkefnum eftir því sem kraftar hans leyfðu. Fór reyndar svo að í nokkur ár sinnti Frímann störfum sínum af miklum dugnaði og hörku og kveiknaði sér ekki þótt oft væri hann illa haldinn. Golfsambandið auglýsti eftir starfsmanni og í framhaldi af því var Hannes Þorsteinsson ráðinn til starfa.

Hann var þó aðeins hjá GSÍ í eitt ár en hvarf þá til fyrri starfa sinna.

Á golfþingi sem haldið var haustið 1999 lagði stjórn GSÍ til að stöðugili á skrifstofu sambandsins yrðu 2,5. Talið var að af slíku yrði ekki útgjaldaauki þar sem verkefni nýs starfsmanns yrði fyrst og fremst að reyna að afla sambandinu tekna. Samþykkti þingið tillöguna. Þá var jafnframt ákveðið að semja við ÍSÍ um stækkun húsnæðis Golfsambandsins í Íþróttamiðstöðinni enda orðið fyrra húsnæði þröngt vegna aukinna umsvifa GSÍ og hliðarfélaga þess sem höfðu þar aðstöðu.

Þar sem Frímann Gunnlaugsson var að komast á eftirlaunaaldur var ákveðið að leita að nýjum framkvæmdastjóra og var starfið auglýst. Bárust margar umsóknir en niðurstaða stjórnarinnar varð að ráða Hörð Þorsteinsson viðskiptafræðing en hann var á þessum tíma framkvæmdastjóri Loftkastalans. Tók Hörður við starfinu í marsmánuði 1999. Frímann starfaði með honum uns hann varð að lúta í lægra haldi fyrir sjúkdómnum. Hann lést 2. febrúar 2002.

Nýskipan landsliðsmála

234

Þegar Hannes Guðmundsson tók við forsetaembættinu var John Garner enn starfandi landsliðsþjálfari. Allir voru sammála um hæfni hans og þau áhrif sem hann hafði á íslenska afrekskylfinga. Allt frá upphafi starfa sinna á Íslandi hafði Garner barist fyrir því að lengja æfingatímabil íslenskra kylfinga og bent á að það hlé sem margir þeirra tóku sér yfir vetrartímann væri alltof langt. Um þetta leyti var aðstaða til innanhússæfinga að breytast til hins betra.

Stærstu golfklúbbarnir tóku að leigja sér húsnæði fyrir inniæfingar og einnig komu til einkafyrirtæki sem buðu upp á búnað til slíkra æfinga. Stærst þeirra var fyrirtækið Golfheimur sem var í eigu þeirra Jóhanns Valgarðssonar og Sævars Egilssonar og hafði yfir ágætu húsnæði að ráða í Skeifunni í Reykjavík. Þar var boðið upp á marga æfingabása þar sem unnt var að slá í net, hægt að æfa innáhögg og glompuhögg að því ógleymdu að í salnum var 18 holu púttvöllur þar sem efnt var til púttmóta með reglulegu millibili. Þá kom hinn kunni golfkennari Sigurður Pétursson upp góðri inniaðstöðu til kennslu að Stórhöfða 15, skammt frá Gullinbrú, og nefndi hana Gullgolf. Landsliðin stunduðu æfingar á báðum þessum stöðum. Seinna fengu landsliðin síðan æfingaaðstöðu í Reiðhöllinni í Víðidal en þar var víðara til veggja og meira svigrúm en á hinum stöðunum.

um að fá nýjan liðsstjóra fyrir karlalandsliðið. Leitaði Hannes til hins gamalkunna kylfings Ragnars Ólafssonar sem tók málaleitaninni vel og kom á stjórnarfund hjá GSÍ þar sem hann greindi frá hugmyndum sínum um skipan mála og að hverju hann stefndi. Á sama fundi voru málefni kvennalandsliðsins einnig rædd og kom þar fram að Kristín Pálsdóttir hefði fallist á að verða liðsstjóri þess eitt ár til viðbótar. Fundargerðarbók GSÍ 563. fundur 8. janúar 1994. Mál skipuðust hins vegar þannig að ákveðið var að ráða Ragnar Ólafsson í starf hjá GSÍ og fela honum að vera landsliðseinvaldur allra landsliðanna og hafa yfirumsjón með skipulagi þjálfunar þeirra. Til marks um það traust sem ríkti milli manna má hafa það að ekki var talin þörf á að festa ákvæði hans á blað. Þeir Hannes og Ragnar tókust bara í hendur. Orð skyldu standa. Var þetta upphafið að löngu og giftudjúgu starfi Ragnars fyrir Golfsambandið.

Þótt fyrir lægi að John Garner væri góður golfkennari voru samt uppi efasemdir um árangur af starfi hans og þá fyrst og fremst vegna þess hve lítið hann var á landinu og bent var á Metnaðarfull landsliðsstefna að það kæmi meira eða minna í hlut annarra að sjá um þjálfun landsliðanna. “Það fór ekki á Ragnar Ólafsson.

Og á næsta golfþingi sem haldið milli mála að golfkennarar voru ekki sammála var á Akureyri 1995 lá fyrir mikið um kennsluaðferðir Garners.”Munnleg heimild: plagg: “Stefnumótun GSÍ vegna landsliðsstarfsemi til Hannes Guðmundsson. Mörgum fannst líka árangurinn aldamóta og markmiðssetnig fyrir landsliðin og leiðir láta á sér standa. Málefni landsliðanna voru aðalverkefni að markmiðunum.” Í íþróttahreyfingunni var þarna um GSÍ og meira en helmingur þeirra fjármuna sem samtímamótagjörning að ræða þar sem sérsambönd innan bandið hafði yfir að ráða rann til þeirra. Þá var einnig ÍSÍ höfðu ekki áður gert slíka langtímaáætlun. Miklar farið að finna að því að samræmi skorti. Sjaldan var þó umræður urðu á þinginu um þetta metnaðarfulla plagg deilt um val á landsliðunum en sætum í þeim var nær svo og þá stefnu að setja enn hærra hlutfall tekna samalgilt úthlutað eftir þeim stigum sem kylfingar unnu sér bandsins í landsmiðsmál en áður. Sammála voru þingfullinn á fyrirfram ákveðnum mótum. trúar um að þótt miklu væri til kostað og markið sett hátt væri það vel þess virði að kljást við verkefnið. Á golfþinginu 1994 var mikið fjallað um landsliðsmálin og þar samþykkt ályktun um að stjórn GSÍ ætti að koma Helstu markmið áætlunarinnar var að festa íslenska golfá fót landsliðsnefnd sem hefði með öll golflandsliðin að gera, auk þess sem nefndin átti að vinna að stefnumótun í landsliðið í sessi, auka breidd í íþróttinni og bæta árangur í öllum alþjóðlegum mótum sem GSÍ sendi keppendur landsliðsmálum. Í framhaldi af ályktuninni skipaði stjórn GSÍ landsliðsnefnd. Formaður hennar var Ólafur Jónsson til. Sagði í greinargerð að fyrsta og mikilvægasta skrefið hefði þegar verið stigið. Stjórn GSÍ hefði sýnt ótvíræðan en með honum í nefndinni voru Jóhanna Ingólfsdóttir, vilja til að breyta og efla stjórn landsliðsmála og taka á Jón Emil Árnason og Arnar Már Ólafsson. þeim með nýjum og skipulögðum hætti. Æfingar hefðu staðið yfir frá því í lok október auk þess sem nýjar áherHandsal látið duga slur í landsliðsmálum hefðu verið kynntar fyrir leikmönnum og forsvarsmönnum stærstu klúbbanna. GolfsamLandsliðsnefndin og stjórn GSÍ tóku síðan ákvörðun

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

235

band Íslands: Þinggerð 11. febrúar 1995.

Markmið karlalandsliðsins átti að vera að skapa sér öruggan sess í B-flokki Evrópumótsins og stefna átti að því að eiga a.m.k. 10 leikmenn sem hefðu 0 í forgjöf eftir þrjú ár og 40-50 sem væru með 2 eða minna í forgjöf eftir fimm ár. Kvennalandsliðið átti að stefna að því að ná fyrsta til þriðja sæti í B-flokki Evrópumótsins og að a.m.k. fimm konur yrðu með 5 eða minna í forgjöf eftir 5 ár. Varðandi unglingalandslið karla var stefnan sett á að það yrði örugg B-þjóð og besti árangur liðsins skilaði því í A-flokk. “Auk þess er stefnt að því að auka breiddina með því að laða fram yngri afrekskylfinga með skipulögðu útbreiðslu- og æfingaplani.” Og hvað stúlknalandsliðið varðaði var sagt að stefnt skyldi að því að senda lið á Evrópumót þegar meðalforgjöf yrði orðin 9. Í leiðum að markmiðunum var það m.a. talið upp að bæta þyrfti aðstöðu kylfinga til æfinga innanhúss sem utan, auka þyrfti skipulagðar æfingar allan ársins hring og auka samstarf og samhæfingu milli klúbba, GSÍ og kennara með öflugu upplýsingaflæði. Þá var talið nauðsynlegt að auka reynslu kylfinga með þátttöku í mótum og æfingabúðum erlendis og að GSÍ þyrfti að leita leiða til þess að tryggja að landsliðskylfingar bæru ekki fjárhagslegan skaða af því að keppa fyrir land og þjóð.

Sjálfsagt þótti sumum djarft teflt með þessari stefnuyfirlýsingu ekki síst vegna þess að íslensku golflandsliðin höfðu ekki gert miklar rósir næstu árin á undan og vermt botnsætin í flestum mótum sem þau tóku þátt í.

En árangurinn lét raunar ekki á sér standa. Keppnistímabilið 1997 var það besta í sögu golfsins á Íslandi svo sem nánar er rakið í þessum kafla, enda miklum fjármunum varið bæði til undirbúnings og keppnisferða og átti það mestan þátt í að fjárhagsleg afkoma sambandsins var slök það árið. Því var talið nauðsynlegt að rifa seglin í bili enda hafði GSÍ enga afgangsjóði til þess að ganga í. Meðan verið var að rétta af kórsinn varð að lækka framlag til allra landsliðanna og var greinilegt að landsliðseinvaldurinn, Ragnar Ólafsson, var ekki ánægður með slíkt og sendi mönnum tóninn í skýrslu sinni á golfþinginu í febrúar 1999 en þar sagði hann m.a.: “Þó svo að allir vilji sjá framfarir og betri árangur frá ári til árs þá er það ekki hægt með þeim niðurskurði sem átti sér stað á síðasta þingi. Sá niðurskurður var ekki gerður

236

vegna lélegs árangurs eða áhugaleysis leikmanna því hvort tveggja hafði skilað besta árangri sem við höfum náð með landslið og einstaklinga í mótum til þessa. Ekki ætla ég að leggja dóm á það hvað orskaði þennan niðurskurð en hann var vanhugsaður að mínu mati og ekki þau skilaboð sem ég vildi færa okkar bestu kylfingum. Það er alltaf einfaldasta leiðin að skera niður og gera ekki neitt, en það kostar vinnu og skipulag að afla meiri tekna til þess að stefna hærra og lengra. En það þarf svo golfíþóttin staðni ekki og stjórnendur golfmála nái að fylgja eftir þeirri gríðarlegu útbreiðslu sem við höfum orðið vitni að síðastliðin ár.”Golfsamband Íslands. Þinggerð 5.-6. febrúar 1999. Og eftir sumarið 1999 var Ragnar enn greinilega óánægður og telur að golfmálin séu komin að tímamótum. “Síðasta ár hefur rúllað en fátt toppað enda hálfgerður doði yfir öllu ef þannig má að orði komast,” segir Ragnar og bætir því við að doðinn nái til kylfinga og kennara og ekki undanskilur hann sjálfan sig. Golfsamband Íslands. Þinggerð 12.-13.nóvember. Telur hann þörf á uppstokkun og bindur vonir við að stefnumótunarvinna sem komin var í gang beri árangur.

Og brátt bjarmaði fyrir betri tíð. Vorið 1999 fékk GSÍ Peter Mattsson sem stjórnaði öllum landsliðsmálum Svía til að koma í heimsókn og halda fyrirlestur fyrir íslenska landsliðsfólkið. Þar greindi hann frá því hvernig Svíar högðu uppbyggingu sinni og þeirri vinnu sem bjó að baki þeirri staðreynd að þeir voru í fremstu röð Evrópuþjóða í golfi.

Sjálfsagt hafa GSÍ menn haft þetta erindi í huga þegar þeir settust niður skömmu síðar og mótuðu stefnu til næstu fimm ára. Og hún átti ekki að vera orð á blaði heldur átak til að rífa sig upp úr þeim doða sem Ragnar Ólafsson hafði talað um. Í fjármálum var hafin ný tíð hjá GSÍ að því leyti að fengnir voru styrktaraðilar fyrir sambandið í meira mæli en áður og áttu landsliðin að njóta góðs af því.

Gunnar Bragason sem þá var orðinn forseti GSÍ var ekki í vafa um að hræra þyrfti rösklega upp í afreksmálunum og naut við það stuðnings bæði stjórnar og framkvæmdastjóra sambandsins, Harðar Þorsteinssonar. “Það sem við vorum að gera í landsliðsmálum skilaði sér einfaldlega ekki. John Garner starfaði ekki lengur fyrir sambandið en kom hingað þó öðru hverju á eigin vegum og tók þá fólk í kennslu og æfingar, jafnt landsliðsfólk

sem aðra. Þjálfun afreksfólksins var nokkuð brotakennd og þótt Ragnar Ólafsson væri allur af vilja gerður og ynni gott starf var bæði honum og öðrum ljóst að nýtt blóð yrði að koma til sögunnar. Við leituðum ráða hjá sænska golfsambandinu og báðum þá að benda á menn sem gætu komið til greina sem landsliðsþjálfari okkar. Meðal þeirra sem þeir nefndu var Staffan Johannsson sem var þá yfirþjálfari í golfklúbbi í Svíþjóð en átti að baki mikinn frægðarferil með sænska landsliðið og hafði verið liðsstjóri þess í mörgum stórmótum. Við höfðum samband við hann og niðurstaðan varð sú að hann var tilbúinn að taka verkefnið að sér.”Munnleg heimild: Gunnar Bragson, fyrrverandi forsteti GSÍ í viðtali við bókarhöfund.

Stjórn GSÍ var einhuga um ráðningu Staffans en því var ekki að neita að út á við voru nokkuð deildar meiningar um ráðninguna. Töldu sumir að hann væri of dýr maður fyrir sambandið og hefði sama fótakefli og John Garner, ætlaði ekki að vera búsettur hér á landi heldur aðeins koma af og til.

Hinn 28. janúar 2000 hélt Golfsambandið blaðamannafund, tilkynnti ráðningu Staffans til næstu þriggja ára og að Ragnar Ólafsson yrði honum til aðstoðar. Þar kom fram að hann myndi koma 8-10 sinnum á ári til Íslands næstu árin auk þess sem hann myndi fylgja íslenskum kylfingum á mót og í æfingabúðir erlendis. Athygli vakti að Staffan taldi æfingaaðstöðu íslensku kylfinganna jafnvel yfir vetrartímann vel viðunandi. “Hann sagði að innanhússaðstaða kylfinga á höfuðborgarsvæðinu hefði komið sér á óvart og væri betri en hann bjóst við. Ég hef skoðað þrjá staði og þeir eru ekki ólíkir innivöllum í smærri borgum í Svíþjóð. Margir hafa einnig sagt að það hái íslenskum kylfingum að stunda greinina á veturna. Ég held hins vegar að veturinn komi ekki að sök því íslenskir kylfingar geta komið sér í gott form og einnig æft inni.”Morgunblaðið 29. janúar 2000.

Ragnar Ólafsson var staddur á umræddum blaðamannafundi og mátti ljóst vera að fáir voru kátari með þessa ráðstöfun en hann. “Við höfum kannski strandað á að halda áfram á sömu braut undanfarinna ára og því er nauðsynlegt að fá góðan mann til þess að stýra starfinu bæði með kennurum og kylfingum. Þannig getum við kannski ungað út kylfingum sem tækju þátt í atvinnumannamótum eins og Svíar gera,” var haft eftir Ragnari.

Morgunblaðið 20. janúar 2000.

Það kom fljótt í ljós að ráðning Staffan Johannsson hafði mikla þýðingu. Um það mál sagði Gunnar Bragason.

“Eftir að Staffan kom til starfa kom fljótlega fram hugarfarsbreyting, ekki aðeins hjá kylfingunum heldur líka hjá þjálfurum klúbbanna en frá fyrstu tíð náði hann góðu og jákvæðu samstarfi við þá. Hann sýndi að hverju hann stefndi og hvernig hann ætlaði að vinna verkin og vann fólk á sitt band. Fyrst og fremst leiddi hann mönnum fyrir sjónir hvað þeir þyrftu að gera til þess að eiga möguleika á því að ná langt. Vinnuaðferð hans var sú að hann kom til landsins í ákveðinn tíma, fylgdist með kylfingum og setti upp æfingaáætlun sem Ragnar fylgdi síðan eftir. Auðvitað gerðum við okkur grein fyrir því að uppbyggingin myndi taka sinn tíma en árangurinn leit dagsins ljós jafnvel fyrr en við bjuggumst við.”Munnleg heimild: Gunnar Bragason í viðtali við bókarhöfund.

Látlaust hálfrar aldar afmæli Hinn 14. ágúst 1992 minntist Golfsamband Íslands fimmtíu ára afmælis síns. Ekki var um stórhátíðarhöld að ræða vegna tímamótanna enda mikið um að vera á afmælisdaginn þar sem hann bar upp á opnunardag Norðurlandamótsins í Grafarholti. Þó var efnt til samkomu í golfskálanum í Grafarholti sem hófst með því að Páll Ásgeir Tryggvason fyrrverandi forseti sambandsins flutti ávarp. Síðan var helgistund sem séra Vigfús Þór Árnason annaðist. Golfatriði hátíðarinnar var að fjögur ungmenni þreyttu kappi við fjóra roskna kylfinga og átti það að undirstrika að golf væri fyrir fólk á öllum aldri. Það atriði fór fyrir ofan garð og neðan þar sem ausandi vatnsveður kom í veg fyrir að fólk gæti fylgst með atburðinum og þeir sem það sýndu voru þeirri stund fegnastir er þeir komust aftur í hús. Dagskráin hélt síðan áfram með ræðum Konráðs R. Bjarnasonar forseta GSÍ og Guðmundar Björnssonar formanns GR en að þeim loknum var gestum boðið upp á kaffi og með því í skálanum. Við þetta tækifæri var sérstaklega um það fjallað að þegar GSÍ var stofnað voru skráðir iðkendur íþróttarinnar taldir 235 en voru orðnir 5.500 á hálfrar aldar afmælinu. “Það leiddi eitt af öðru” Sem fyrr segir voru tvö golfþing haldin árið 1999. Þingið í febrúar var haldið í Reykjavík. Eftir að hafa flutt þing-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

237

breyttu fyrirkomulagi þar sem kylfingum fjölgaði stöðugt og þar með tekjum sambandsins. Ferðir til klúbbanna í upphafi forsetatíðar minnar voru mér mjög mikilvægar. Þar kynntist maður mörgu góðu fólki og sá með eigin augum hvað brann á mönnum.

Mér fannst sjálfum að stöðugt þokaðist í rétta átt. Mikilsverðust var sú fjölgun klúbba og félaga sem varð á þessum tíma. Það styrkti hreyfinguna verulega. Fjölgun kylfinga var raunar ekkert séríslenskt fyrirbrigði á þessum árum.

Hún tók til margra landa og víða glímdu menn við svipuð vandamál og við á Íslandi. Það var helst á Bretlandi sem þróunin var aðeins hægari en samt mikil. Þar var golfið orðið hluti af þjóðarmenningunni.

heimi skýrslu sína tilkynnti Hannes Guðmundsson sem verið hafði forseti sambandsins í sjö ár að hann gæfi ekki kost á sér til endurkjörs og þakkaði fyrir sig. “Að mínu mati er Golfsambandið og á að vera ótrúlega sterkt, til þess höfum við alla burði þar sem okkur hefur tekist að sameina alla golfstarfsemi undir hatt sambandsins. Á meðan það varir, við höldum hópinn og höfum gæfu til að vinna saman mun Golfsambandið halda áfram að vaxa og dafna,” voru lokaorð Hannesar sem þakkaði svo sérstaklega Frímanni Gunnlaugssyni fyrir gott samstarf og frábært starf hans í þágu Golfsambands Íslands. Golfsamband Íslands. Þinggerð. 5.-6. febrúar 1999.

Ekki verður annað sagt en að starf Golfsambands Íslands í forsetatíð Hannesar hafi verið árangurs- og viðburðaríkt. Þegar hann var beðinn um að líta yfir farinn veg í tilefni útkomu þessarar bókar sagði hann: “Þótt ég minnist þessa tíma sem samfelldrar ánægjutíðar fannst mér kominn tími á mig sem forseta og það væri hollt fyrir golfhreyfinguna að kalla nýjan mann til starfa.

Allan tímann sem ég gegndi forsetastarfinu var samstarfið í stjórn sambandsins einstaklega gott og þar valinn maður í hverju rúmi. Metnaður og áhugi fyrir viðgangi golfíþróttarinnar réði för hjá öllum. Vissulega fékk stjórnin stundum erfið mál að glíma við og fjárhagsörðugleikar voru nánast alltaf fyrir hendi. Á því varð raunar bót með

238

Það er erfitt að benda á eitthvað eitt sem olli auknum golfáhuga á Íslandi. Þar var um samspil margra þátta að ræða. Á þessum árum fór fjöldi Íslendinga til útlanda í þeim tilgangi að leika golf og kynntist þar góðum völlum og fyrsta flokks aðstæðum. Það átti sinn þátt í að auka kröfurnar hérlendis og vellirnir tóku að batna svo um munaði. Hið tilviljunarkennda fór að víkja fyrir fagmennskunni. Þeim fjögaði stöðugt sem fóru til útlanda, lærðu þar umhirðu golfvalla og fluttu heim með sér margskonar þekkingu. Um leið og vellirnir tóku að batna jókst ánægja fólks að af leika golf og hún smitaði út frá sér. Þetta var þróun fremur en byltingarkennd breyting. Og um leið og fólk fór að stunda golf kynntist það bestu hliðum íþróttarinnar, metnaðinum að bæta árangur sinn, útiverunni og félagskapnum. Það leiddi eitt af öðru.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson í viðtali við bókarhöfund.

Forseti utan af landi Í stað Hannesar var Gunnar Bragason kjörinn forseti Golfsambandsins. Félagslegur bakgrunnur hans var annar en þeirra sem gegnt höfðu forsetaembættinu til þessa. Allir fyrri forsetar höfðu verið félagar í stærsta og öflugasta golfklúbbi landsins, Golfklúbbi Reykjavíkur, en Gunnar kom úr golfklúbbnum á Hellu, litlum og fámennum klúbbi. Þar hafði hann verið í framvarðasveit, en aldrei þó formaður.

“Fyrir golfþingið sem haldið var í febrúar 1999 var hringt í mig þar sem ég var staddur úti í New York, og

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

239

þess farið á leit við mig að ég kæmi inn í varastjórn GSÍ sem ég féllst á. Varastjórnarmenn sátu alla stjórnarfundi hjá GSÍ þannig að ég komst fljótt inn í þau verkefni sem stjórnin var að vinna og tók að mér að verða formaður mótanefndar. Áður hafði ég m.a. verið mótsstjóri þegar landsmótið var á Hellu. Þegar Hannes ákvað að hætta sem forseti kom nafn mitt einhverra hluta vegna inn í umræðuna og eftir að hafa hugsað mig um góðan tíma ákvað ég að slá til. Kannski fannst mönnum tími til kominn að forseti GSÍ kæmi frá klúbbi utan Reykjavíkursvæðsins en þótt það færi aldrei hátt í hreyfingunni né ylli henni skaða þá var það óneitanlega svo að stóru klúbbarnir höfðu vissa sérhagsmuni sem þeir vildu að tekið væri tillit til.”Munnleg heimild: Gunnar Bragason í viðtali við bókarhöfund. Þegar Gunnars settist í forsetastólinn hjá GSÍ segist hann hafa haft nokkuð mótaðar hugmyndir um það sem hann vildi koma í verk.

Aukin þjónusta var forgangsverkefnið “Verkefni sambandsins voru svo mörg og fjölþætt að það varð ekki komist hjá því að forgangsraða. Það var skoðun mín að eitt það fyrsta sem gera þyrfti væri að efla þjónustuhlutverk GSÍ við umbjóðendur sína, klúbbana. Frímann Gunnlaugsson hafði haft það hlutverk á hendi en hann barðist við alvarleg veikindi og hafði að auki haft það viðamikla verkefni á hendi að undirbúa nýtt forgjafar- og vallarmatskerfi á undangengnum árum. Hörður Þorsteinsson var kominn til starfa sem framkvæmdastjóri en honum fylgdu nýjar hugmyndir og nýir straumar. Það lá í loftinu krafa um að GSÍ spýtti í lófana á mörgum sviðum.

Auk aukinnar þjónustu við klúbbana lá fyrir að efla þyrfti eigin fjáröflun sambandsins og settum við okkur það djarfa markmið að auka hana um 25% á ári og var það forgangsverkefni hjá Herði að vinna að því. Tókst vel til í þeim efnum en við urðum vissulega varir við það að sumum klúbbunum stóð ógn af því sem við vorum að gera og töldu að við seildumst of langt inn á fjáröflunarsvið þeirra. Samstarfsamningar sem við vorum að gera við fyrirtæki hindruðu þá í að fá sömu fyrirtæki sem styrktaraðila. Í því var vitanlega sannleikskorn en mönnum hætti til þess að líta fram hjá því að efling Golfsambandsins var líka þeirra hagur. Sú stefna var tekin í umræddum málum að leita eftir stærri samningum við færri aðila en leita

240

ekki til þeirra aðila sem við vissum að studdu klúbbana og þegar upp var staðið held ég að fjáröflunarverkefni GSÍ hafi ekki breytt miklu fyrir þá. Klúbbunum stóð meiri ógn af því að GSÍ væri að fara út á þessa braut en að hún væri svo gengin. Menn voru ekki sammála en ákvörðun þurfti að taka og ég held að þegar upp var staðið hafi ríkt góð sátt um að GSÍ efldi starfsemi sína á þennan hátt.

Markmiðið um veltuaukningu náðist hins vegar og vel það. Árið 1998 var velta sambandsins 22 milljónir króna en var komin upp í 46 milljónir árið 2001. Ýmislegt annað en eigin fjáröflun kom þar við sögu. Skattgjald klúbbanna af félögum var hækkað lítillega og eins fékk GSÍ því framgengt vegna aukinnar félagatölu að vera hækkað um flokk í styrkúthlutunum ÍSÍ sem einnig kom til góða varðandi lottótekjur.

Stefnumótun til ársins 2005 Að frumkvæði Gunnars Bragasonar og stjórnar hans var ákveðið að sambandið hæfi umfangsmikla stefnumótunarvinnu vorið 1999 þar sem lagðar yrðu meginlínur fyrir starfsemi sambandsins til ársins 2005. Jafnframt því var mótuð stefna varðandi þjálfun landsliðsins og því sett markmið. Vann stjórnin stefnumótunarvinnuna ásamt starfsmönnum sambandsins, landsliðsnefnd, þjálfurum og liðsstjórum landsliðsins. Janus Guðlaugsson íþróttafræðingur var fenginn til þess að leiða hópavinnu við verkið og að setja upp áætlunina með Herði Þorsteinssyni framkvæmdastjóra.

Grunnhugsunin á bak við hina nýju stefnumótun var að gera Golfsamband Íslands virkara gagnvart þeim aðilum sem nýttu sér þjónustu sambandsins. Nýtt skipurit var gert þar sem starfseminni var skipt í fjögur meginsvið: þjálfunar-, fræðslu,- fjármála- og þjónustusvið. Jafnframt var skilgreint undir hvaða svið hver og ein starfsnefnd sambandsins heyrði.

Stefumótunartillögurnar voru síðan sendar öllum aðildarklúbbum GSÍ og einnig teknar fyrir á formannafundi sambandsins sem haldinn var í október 1999 auk þess sem hún var rædd á golfþinginu um haustið. Þar voru menn ekki alveg á eitt sáttir og var greinilegt að sumir óttuðust aukna fyrirferð Golfsambandsins. “Menn spurðu hvort það væri æskilegt að GSÍ héldi áfram að blása sig út og stækka. Hvort það væri rétt stefna að GSÍ legði

svo mikla áherslu á að auka veltu sína og eigin fjáröflun. Það voru ekki allir á þeirri línu og höfðu vitanlega rétt til þess að ræða málið og gagnrýna. Okkar var að svara fyrir stefnumótunina og kynna hver væri tilgangurinn með henni. Hvers vegna við værum að leggja þetta til og koma á framfæri að með áætluninni værum við ekki að stíga ofan á klúbbana heldur þvert á móti að hjálpa þeim til þess að verða stærri og öflugri.”Munnleg heimidl: Gunnar Bragason.

Allir voru þó sammála um að stefnumótunin fæli í sér mikinn metnað fyrir hönd golfíþróttarinnar og svo fór að eftir umræðurnar gengu menn sáttir frá borði. Eftir þingið var eitt af fyrstu skrefunum að ráða viðbótarstarfsmann á skrifstofu sambandsins. Sá var Edwin Rögnvaldsson og voru aðalverkefni hans að sjá um unglingamál, GSÍ mótin, samskipti við fjölmiðla og útgáfumál en á árinu 2000 var ákveðið að auka útgáfu blaðsins “Golf á Íslandi” í þrjú tölublöð árlega. Jafnframt því var Páll Ketilsson fenginn til þess að sjá um uppsetningu blaðsins.

Flóknar reglur vöfðust fyrir flestum Frá fyrstu tíð hefur sú meginregla gilt í golfíþróttinni að leikmenn eru dómarar í eigin sök, gangstætt því sem gerist í öllum öðrum íþróttagreinum. Kannski varð það öðru fremur til þess að golfíþróttin hefur alltaf verið talin “heiðursmannaíþrótt” þar sem skýrskotað hefur verið til heiðarleika leikmanna. En golfreglurnar hafa alla tíð verið margar og flóknar enda koma jafnan upp fjölmörg álitamál í leiknum og þótt leikmenn væru allir af vilja gerðir að leysa þau voru aðstæður oft þannig að það var ekki á þeirra valdi að kveða upp úrskurði.

Eins og fram hefur komið í fyrri köflum var útgáfa á golfreglum eitt af stórverkefnum Golfsambands Íslands þegar frá upphafi. Þar voru reglur St. Andrews einskonar biblía en höfuðvandamálið var að þær tóku tíðum breytingum og þurfti því stöðugt að vera að endurþýða þær og dreifa til klúbba og kylfinga og fór stundum drjúgur hluti tekna Golfsambandsins í slík verk. Annað sem skapaði einnig vandamál í sambandi við reglurnar var að aðstæður á Íslandi voru vitanlega allt aðrar en reglurnar miðuðu við. Staðarreglur voru mismunandi eftir völlum og stundum hreinlega um ekkert annað að gera en að hafa þær nokkuð frjálslegar. Í reglum St. Andrews var t.d.

ekkert að finna um hvernig bregðast ætti við ef boltinn hafnaði í kúaskýt eða kartöflugarði! Þeir einstaklingar innan golfhreyfingarinnar sem tóku það að sér að þýða hinar alþjóðlegu golfreglur og koma þeim á prent urðu brátt einskonar sjálfskipaðir dómarar á stærri golfmótum á Íslandi. Þar kom Kristján Einarsson mikið við sögu en hann átti sæti í stjórn GSÍ í um tuttugu ár, var lengi gjaldkeri sambandsins og kom að útgáfu golfreglanna. Síðar komu aðrir við sögu og er þar sérstaklega hægt að nefna Þorstein Svörfuð Stefánsson sem vann mikið starf í dómgæslu og fræðslu um golfreglurnar.

Talið var nauðsynlegt að mennta fólk til að annast dómgæslu á mótum og var komið upp réttindakerfi sem skiptist í tvennt. Annars vegar voru veitt héraðsdómararéttindi og hins vegar landsdómarararéttindi. Fyrsta landsdómaranámskeið á vegum GSÍ var haldið árið 1990 og voru þá úrskrifaðir 5 landsdómarar og sama ár var gert átak í að fjölga héraðsdómurum og fengu þá 20 manns slík réttindi. Eftir þetta var námskeiðahald fyrir dómara nánast árlegur viðburður. Reyndist það mikið framfaraspor í þessum málum þegar farið var að halda dómaranámskeið í klúbbunum sjálfum, auk opinna námskeiða þar sem almennum kylfingum voru kynntar helstu golf- og umgegnisreglur. Smátt og smátt urðu klúbbarnir sjálfum sér nógir í dómaramálum en á öllum stærri mótum komu þó dómarar skipaðir af GSÍ við sögu, enda beinlínis kveðið á um það í reglugerð mótanna. Lengi vel fóru einungis karlmenn með dómgæsluna en á árinu 1997 urðu þau þátttaskil að fyrsta íslenska konan fékk dómararéttindi. Var það Anne Metta Kokholm, félagi í Golfklúbbnum Bakkakoti.

Tveir með æðstu dómararéttindi Þeir Kristján og Þorsteinn Svörfuður voru fyrstir Íslendinga til þess að öðlast æðstu dómararéttindi í golfi. Það gerðist í febrúar 1992 en þá sátu þeir námskeið sem haldið var á vegum The Royal &Ancient í St. Andrews. Þangað fékk hvert golfsamband í Evrópu að senda tvo þátttakendur og eftir stranga fyrirlestra um almenna dómgæslu urðu þeir að gangast undir próf sem þeir stóðust báðir með sóma. Um námskeiðið sagði Kristján m.a. í viðtali við blaðið Golf á Íslandi: “Fyrri hluti þess var þannig að menn voru reglubókar-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

241

lausir, en urðu samt sem áður að rökstyðja úrskurði sína með tilvísun til ákveðinna reglna. Í seinni hlutanum máttu menn vera með bækur en þá var úrskurðað umvafaatriði með tilheyrandi rökstuðningi, menn þurfu að lesa úr teikningu og í lokin var fylgst með leikmanni leika 9 holur, og telja á hann höggin. Þessi leikmaður lenti í allskyns ævintýrum og gerði fjölda mistaka þannig að hann fékk mörg og allskyns víti. Í lokin fengu dómararnir allskyns úrskurði sem voru svo til fullunnir en þurfti að vinna frekar og úrskurða endanlega.”Golf á Íslandi 1. tbl.

3. árg. 1992.

Dómaramálin voru þó ekki eina verkefnið sem þeir sem fóru með þau mál hjá Golfsambandinu þurftu að fást við. Þeim var einnig falið að fylgjast með öðrum lögum og reglugerðum sem sífellt voru að skjóta upp kollinum í hinum stóra golfheimi. Meðal þeirra mála voru áhugamannaréttindi sem lengi voru í deiglunni.

“Golf á Íslandi” hefur göngu sína Útgáfumál voru löngum snar þáttur í starfi Golfsambandsins. Með reglulegu millibili þurfti að koma á framfæri breytingum á alþjóðlegum golfreglum og öðru hverju tók GSÍ sig til, lét endurþýða reglurnar með breytingum og umbótum og gaf út í myndarlegu riti sem dreift var til golfklúbbanna. Þá gaf sambandið einnig árlega út upplýsingarit um starfsemi sambandsins og fyrirhuguð mót á tímabilinu. Útgáfunni var breytt árið 1995 og þá gefin út ítarleg golfhandbók sem hafði auk skrár um mót að geyma upplýsingar um alla golfklúbba landsins og teikningar af öllum völlum. Þótti handbókin hið mesta þarfaþing en áframhald varð þó ekki á útgáfu hennar þar sem langt var frá því að auglýsingar sem í henni birtust stæðu undir kostnaði og sambandið hafði ekki efni á að greiða með henni. Síðar kom að því að einkafyrirtæki tók við útgáfa handbókarinnar og var hún síðan gefin út í mörg ár með svipuðu sniði og var í upphafi.

242

Lengi hafði sú von blundað meðal GSÍ manna að sambandið stæði fyrir útgáfu á tímariti sem færði golfáhugafólki fréttir af starfi þess, birti upplýsingar um mót og hefði að auki að geyma almennt og áhugavert efni um golf á Íslandi. Gjóuðu menn gjarnan augum að bókahillum á skrifstofu sambandsins þar sem við blöstu innbundnir árgangar af blaðinu Kylfingi sem kom út á árunum 1935 – 1959 en enginn efaðist um að það blað átti sinn þátt í því að golfíþróttin skaut rótum á Íslandi og var að auki merkileg heimild um starf frumherjanna. Það vafðist þó verulega fyrir mönnum að feta í þau fótspor og var það ekki fyrr en árið 1990 sem á það var látið reyna hvort slík útgáfa væri möguleg eða ekki. Gylfi Kristjánsson, þrautreyndur blaðamaður og golfáhugamaður, var fenginn til að ritstýra blaðinu sem fékk heitið Golf á Íslandi og kom fyrsta tölublaðið út í tengslum við Evrópumót unglinga á Grafarholtsvellinum. Hafði blaðið að geyma ýmsar upplýsingar um mót sumarsins 1989, auk viðtala við Frímann Gunnlaugsson framkvæmdastjóra GSÍ og Hannes Þorsteinsson umsjónarmann unglingamála hjá sambandinu.

Aðaltekjustofn blaðsins áttu að vera auglýsingar. Fyrsta blaðinu var dreift endurgjaldslaust til allra golfklúbba á landinu en ætlunin var að þeir myndu síðan sjá um sölu á blaðinu. Áhugaleysið allsráðandi Svo fór að langt var frá því að blaðið stæði undir sér.

Auglýsingatekjur voru sáralitlar og því verulegt tap á út-

gáfunni. Eins og stundum áður þegar verið var að prenta fyrir GSÍ sá Konráð R. Bjarnason forseti sambandsins fyrir því að ekki var gengið hart eftir því að prentaðilinn, Félagsprentsmiðjan, sem hann var líka í forsvari fyrir, fengi reikninga sína greidda. Greinilegt var að stjórnarmenn í GSÍ urðu fyrir vonbrigðum með blaðið og undirtektir við það. Fundagerðarbók GSÍ. 498. fundur 8. ágúst 1990.

Horfið var frá þeim áformum að gefa út annað tölublað seinna á árinu og var það ekki fyrr en haustið 1991 sem blaðið kom út að nýju. Þá var Frímann Gunnlaugsson titlaður ábyrgðarmaður blaðsins og Gylfi Kristjánsson umsjónarmaður. Í einskonar leiðara í því blaði undir yfirskriftinni “ Erfiðar fæðingarhríðir” var fjallað um viðtökunar sem fyrsta tölublaðið fékk og sagði þar m.a.: “Annað sem sjálfsagt er að gera að umræðuefni er það sem virðist áhugaleysi kylfinga almennt gagnvart blaði sem þessu sem ætti, ef allt væri eðlilegt að geta orðið einn helsti vettvangur þeirra. Ekkert aðsent efni barst, og sem dæmi um áhugaleysið má nefna að samtök kylfinga sem starfa innan vébanda Golfsambandsins og voru beðin um efni í blaðið svöruðu með þögninni einni saman og hunsuðu þá beiðni!!” Golf á Íslandi 1. tbl. 2. árg. 1991.

En boltinn var tekinn að rúlla. Í tilefni af 50 ára afmæli GSÍ var gefið út myndarlegt afmælisblað árið 1992 þar sem saga sambandsins og merkisviðburðir voru rifjaðir upp. Það blað stóð vel undir kostnaði og eftirleiðis voru gefin út tvö blöð á ári um langt skeið. Kom annað þeirra venjulega út skömmu áður en golfvertíðin hófst á vorin og seinna blaðið kom út að hausti til. Venjulega voru síðan gefin út aukablöð í tengslum við landsmótið og voru þau venjulega á vegum þeirra klúbba sem héldu mótið hverju sinni. Allt fram til ársins 1998 var Frímann ábyrgðarmaður blaðsins og Gylfi umsjónarmaður en frá og með 1. tbl. 1998 tók Margrét Geirsdóttir við ritstjórn þess.

Ný leið farin í útbreiðslumálum Allt frá upphafi var lögð áhersla á að vanda til útgáfunnar og litprenta blaðið að mestu eða öllu leyti sem alls ekki var þó algengt á fyrstu útgáfuárum þess. Efni blaðsins tók fljótlega á sig hefðbundið snið. Birtar voru fréttir af starfi GSÍ og fjallað um árangur þeirra liða sem send voru utan til keppni. Íslandsmótinu voru jafnan gerð góð skil og ennfremur birt viðtöl við afrekskylfinga og þá sem voru að vinna að málefnum hreyfingarinnar. Snemma byrjaði blaðið líka að birta þætti um starf einstakra klúbba og

fjalla um velli þeirra. Í sinni fyrstu ritstjórnargrein sagði Margrét Geirsdóttir: “Það er alltaf álitamál hvert á að vera efni blaðs eins og þessa sem kemur út einu sinni eða tvisvar á ári. Það liggur í hlutarins eðli að það verður tæpast fyrst með fréttirnar. Hins vegar er blaðið kjörinn vettvangur fyrir sérmálefni golfhreyfingarinnar eins og t.d. forgjafarmál, golfreglur og dóma. Fréttir af vettvangi GSÍ og einstakra golfklúbba eiga heima í blaðinu.”Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998.

Fyrstu árin eftir að blaðið hóf göngu sína var hafður sá háttur á að blaðið var sent völdum hópi fólks í golfklúbbunum með 500 króna gíróseðli og fengu þeir sem seðilinn greiddu næsta blað. Tekjur blaðsins voru því jafnan ótryggar og oftast erfitt að ná endum saman. Á golfþinginu 1996 var gerð veigamikil breyting. Þá lagði stjórn GSÍ fram tillögu um að allir golfklúbbar í landinu greiddu 350 króna aukagjald af hverjum félaga sínum sem síðan fengju blaðið sent en hliðstætt fyrirkomulag hafði ríkt á Norðurlöndunum um langan tíma þar sem litið var á blaðaútgáfuna sem nauðsynlegan þátt í tengslum golfsambandanna við hina almennu félaga í hreyfingunni.

“Stjórn sambandsins er þess meðvituð að hver króna skiptir golfklúbbana máli, en telur réttlætanlegt að fara þessa leið til að tryggja hreyfingunni sterkt málgagn, sem vonandi getur skilað sambandinu meiri tekjum í framtíðinni,” sagði Hannes Guðmundsson forseti GSÍ í skýrslu sinni á golfþinginu. Golfsamband Íslands. Þinggerð 17. febrúar 1996. Tillagan var samþykkt samhljóða á þinginu og markaði hún tímamót í sögu blaðsins.

Fjárhagslegur grundvöllur þess var tryggður og útbreiðsla blaðsins jókst mjög verulega þar sem blaðið var sent öllum félagsbundnum kylfingum á landinu. Það varð einnig til þess að eftirspurn eftir auglýsingum sem verið hafði lítil jókst verulega – auglýsendur sáu sér hag í því að auglýsa í blaðinu.Varð þessi ákvörðun til þess að síðar var unnt að auka enn tíðni útgáfunnar og að blaðið varð að tekjupósti í rekstri sambandsins þegar tímar liðu.

“Golf með skynsemi” og alíslensk golfbók Auk blaðaútgáfunnar, útgáfu á mótaskrám og golfreglum stóð GSÍ árið 1992 fyrir útgáfu á bæklingi sem bar heitið “Golf með skynsemi.” Eins og nafnið gefur til kynna var í bæklingnum að finna hollráð til almennra kylfinga. Þorsteinn Svörfuður Stefánsson þýddi og staðfærði ritið og Ragnar Lárusson teiknari ljáði því margar bráðskem-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

243

mtilegar teikningar. Ritinu var dreift til golfklúbbanna sem síðan önnuðust sölu þess. Viðtökur voru það góðar að ekki liðu mörg ár uns það var endurprentað og hefur til þessa komið út í fjórum útgáfum. Í öðrum útgáfumálum gerðist það markverðast að árið 1998 kom út fyrsta alíslenska golfbókin. Þar lögðu þeir Úlfar Jónsson og Arnar Már Ólafsson saman krafta sína en Arnar hafði áður gefið út þrjú kennslumyndbönd um golf sem notið höfðu mikilla vinsælda. Bók þeirra félaga nefndist einfaldlega “Betra golf,” og hafði að geyma hagnýtar ráðleggingar og kennslu fyrir almenna kylfinga, ekki aðeins tæknilega heldur voru hinum huglæga þætti íþróttarinnar gerð góð skil. “... til að koma efninu til skila, notar Arnar þær aðferðir sem hafa gagnast honum best í kennslu og ég notast við mína reynslu sem keppnniskylfingur,” sagði Úlfar Jónsson eftir útkomu bókarinnar. Golf á Íslandi, 1. tbl. 9. árg. 1998.

Golfefni átti ekki upp á pallborðið Þegar íslenska sjónvarpinu tók að vaxa fiskur um hrygg og hóf útsendingar á íþróttaefni var það mikið baráttumál GSÍ að golfinu yrðu gerð skil. Lengi var þó talað fyrir daufum eyrum. Í mörg ár var það eina ráðið til að fá sýnt eitthvað um golf að GSÍ keypti eða fékk gefið golfefni á kvikmyndaspólum erlendis frá og kom því til sjónvarpsins sem stöku sinnum sýndi þá stutt brot sem voru tæpast nema reykur af réttunum. Um greiðslur frá Sjónvarpinu var vart að ræða. Stóru sérsamböndin, einkum KSÍ og HSÍ, sömdu sérstaklega við sjónvarpið en ÍSÍ sá um samninga fyrir önnur sambönd og var hlutur hvers og eins fyrstu árin ekki nema frá 1-5 þúsund krónur. Sögðu GSÍ menn ekki margt ef þeir voru spurðir um það á alþjóðaþingum eða öðrum slíkum samkomum hversu miklar tekjur þeir hefðu af sjónvarpsútsendingum.

En svo kom Stöð 2 til sögunnar og breytti það miklu. Þar voru golfþættir fljótlega settir á dagskrá og annaðist Björgúlfur Lúðvíksson þáverandi framkvæmdastjóri GR fyrstu þættina. Þessi samkeppni varð til þess að ríkissjónvarpið varð opnara fyrir því en áður að sýna golfefni

244

og tók að sýna vikulega þætti um golf. Önnuðust þeir Jón Óskar Sólnes og Frímann Gunnlaugsson golfþættina og sýndu þar aðallega frá mótum í Bandaríkjunum. “Þeir félagar verða á sínum stað vikulega og stefna að því að sýna upptökur frá nýlegum mótum, allt að vikugömlum.”Morgunblaðið 3. febrúar 1991. Mæltust þessir þættir vel fyrir hjá kylfingum sem fengu nú að líta það besta sem íþróttin hafði upp á að bjóða og kynnast heimsfrægum köppum á annan hátt en þeir höfðu gert áður.

Fyrstu beinu útsendingar sjónvarpsins frá golfmótum voru af Ryder-bikarkeppninni. Sá galli var raunar á þeim að útsendingarnar voru látnar víkja fyrir föstum dagskrárliðum hvernig sem á stóð. Raunar þurfti ekki slíkt til. Þótti golfáhugamönnum steininn taka úr í útsendingu frá keppninni 1997 sem þá fór fram á Spáni. Þá hafði verið boðuð 22 tíma golfveisla í sjónvarpinu sem styttist svo verulega vegna margra hléa, m.a. til þess að sýna upphitun í kappakstri.”Það er því með ólíkindum þegar Sjónvarpið á tveggja ára fresti efnir til golfveislu, skuli “veislan” leysast upp í leiðindi og veislugestir verða hornreka,” sagði Gylfi Kristjánsson í grein sem hann skrifaði um málið. Golf á Íslandi 2. tbl. 8. árg. 1997.

Fjallið kom til Múhammeds Eftir að Hannes Guðmundsson varð forseti Golfsambands Íslands reyndi hann ítrekað að fá meira efni um golf sýnt í sjónvarpinu og þá einkum frá mótum hérlendis en varð lítið ágengt. Var því m.a. kennt um að upptökur af mótum væru mjög kostnaðarsamar. En fyrst Múhammed komst ekki til fjallsins varð fjallið að koma til Múhammeds. “Ég áleit að það væri mikilvægt útbreiðslumál fyrir golfíþróttina að umfjöllun um hana væri aukin í sjónvarpinu og lagði þá tillögu fyrir stjórnina að GSÍ greiddi sjónvarpinu fyrir að sýna golf. Um það voru mjög skiptar skoðanir en svo fór þó að tillagan var samþykkt og í framhaldi af því var samið um að við greiddum 120 þúsund krónur sem styrk til útsendinga á golfi. Það hjálpaði okkur líka að koma að efni um golf að Logi Bergmann Eiðsson

Björgólfur Lúðvíksson framkvæmdastjóri GR byrjaði að lýsa golfi í Ríkissjónvarpinu og beitti sér sér því að nota íslensk orð, Logi Bergmann Eiðsson stýrði vinsælum þáttum um Landsmótið í golfi um margra ára skeið. Páll Ketilsson, ritstjóri Golfs á Íslandi hefur í fjölmörg ár lýst golfi á Sýn og Stöð 2.

var þá farinn að starfa hjá sjónvarpinu og var mjög ötull talsmaður þess þar innanhúss að sýna meira golf. Forráðamenn sjónvarpsins urðu fljótt varir við að mikill áhugi var á þessu efni. Næsta ár þurftum við ekki að greiða nema 60 þúsund og á þriðja ári var svo komið að sjónvarpið var farið að greiða okkur álitlega upphæð.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson fyrrverandi forseti GSÍ í viðtali við bokarhöfund. Á árinu 1998 kom loks að því að beinar sjónvarpsútsendingar voru frá Íslandsmótinu í golfi. Þá sýndi sjónvarpsstöðin Sýn frá landsmótinu sem haldið var í Leirunni og þótti útsendingin sem þeir Úlfar Jónsson og Páll Ketilsson önnuðust afbragðsvel heppnuð. Í grein sem Baldur Hermannsson skrifaði í blaðið golf á Íslandi sagði hann að þeir félagar væru “slyngasta þulapar ársins í golfi” og um útsendinguna sagði hann: “Myndatakan var með ágætum, staðsetningar vélanna úthugsaðar og skipulag vel heppnað. Alls voru notaðar fimm vélar, þrír tökuturnar reistir, samanlagt unnu fimmtán manns við útsendinguna suður í Leiru, auk tæknimanna heima í húsi. Frammistaða myndatökumanna verður ekki oflofuð. Það veit enginn nema sá sem reynt hefur, hvílíkt þrekvirki það er að standa við tökuvél fimm stundir samfleytt uppi í tíu metra hæð í hífandi roki og sveljanda; það er ekki verk fyrir neina aukvisa.”Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998 Og með þessari útsendingu Sýnar var ísinn brotinn. Svo

ánægðir voru GSÍ menn með frammistöðu Sýnar að gerður var samningur við stöðina um útsendingu þátta frá stigamótum GSÍ og einnig frá Íslandsmótinu í höggleik.

Allar götur síðan hefur verið sýnt beint meira og minna beint frá Íslandsmótinu en mismunandi hefur verið hvaða sjónvarpsstöðvar hafa annast þá útsendingu. Þegar keppni Íslensku mótaraðarinnar hófst árið 1997 var gerður samningur við Ríkissjónvarpið sem tók upp og sýndi þætti frá nánast öllum mótunum. “Það er atvinnuþref ” Eins og hjá mörgum öðrum var það draumur margra íslenskra kylfinga að gera golfíþróttinna að atvinnu sinni.

Var ekki nema von að slíkt freistaði þar sem stöðugt bárust fréttir um ævintýralega háar fjárupphæðir sem menn unnu sér inn með þátttöku í atvinnumannamótum.

En vegurinn að atvinnumennsku var krókóttur og grýttur og ekki nema á fárra færi að komast í hóp hinna útvöldu.

En aðra leið að því að gera golfið að starfi sínu gátu íslenskir afrekskylfingar farið, þeir gátu lært golfkennslu og stundað hana sem atvinnu. En sá galli var á gjöf Njarðar að færu menn þá leið voru þeir sjálfkrafa taldir atvinnumenn og því ekki gjaldgengir í keppni áhugamanna. Á sínum tíma stundaði Magnús Guðmundsson frá Akureyri golfkennslu bæði hérlendis og í Bandaríkjunum en gat eigi að síður tekið þátt í mótum. Síðan voru skilin

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

245

skerpt og alþjóðlegar reglur settar sem skildu atvinnumenn og áhugamenn algjörlega að. Varð það eitt af verkefnum Golfsambands Íslands að kynna þessar reglur hérlendis og sjá til þess að þeim væri framfylgt.

Tveir þeir fyrstu sem fengu atvinnustimpil í golfpassann sinn voru afrekskylfingarnir Sigurður Pétursson og Ragnar Ólafsson. Sumarið 1984 var það ætlun þeirra að komaast inn á sænsku atvinnumannamótaröðina en til þess að svo gæti orðið þurftu þeir að greiða há þátttökugjöld í fyrstu og þar sem þeir fengu ekki bakhjarla slógu þeir málinu á frest en innrituðu sig í atvinnumannaskóla á Spáni haustið 1985 og misstu við það sjálfkrafa réttindi til að keppa sem áhugamenn. Þegar svo ekki varð af áformum þeirra að reyna fyrir sér ytra sóttu þeir um leyfi til Golfsambandsins um að gerast áhugamenn aftur og var það veitt án eftirgangsmuna. En það var betra fyrir þá að fara varlega eins og Sigurður benti á í blaðaviðtali: “Reglurnar eru hins vegar þannig í dag að ef þú færð áhugamannaskírteinið aftur og sækir síðan aftur um skólavist í atvinnumannaskólanum ert þú orðinn atvinnumaður fyrir lífstíð. Þetta eru auðvitað fáránlegar reglur en vonir standa til að þeim verði breytt á næstunni.”DV. 30. desember 1989.

Kennararnir urðu að velja á milli Áhugamannaréttindin komu oft til umræðu bæði og golfþinginum og á stjórnarfundum hjá GSÍ. Menn fylgdust vel með því sem var að gerast úti í hinum stóra heimi og komu boðskapnum á framfæri. Sumt var skýrt annað meira túlkunaratriði. Í reglunum stóð að þeir sem tækju við greiðslum eða endurgjaldi fyrir kennslu í golfi brytu reglur um áhugamannaréttindi er vörðuðu missi þeirra. Þó máttu starfsmenn skóla eða námsstofnana kenna nemendum sínum að leika golf svo og starfsmenn sumar/vetrarbúða svo fremi að slík kennsla næmi minna en helmingi af vinnutíma þeirra á ársgrundvelli.

246

Íþróttakennarinn Jón Karlsson (t.v.) vildi ekki una því að þurfa að fórna áhugamannaréttindunum.með því að kenna golf. Skúli U. Sveinsson, blaðamaður fjallaði um málið í Morgunblaðinu. 20. júlí 1993.

Undir þá skilgreiningu féllu t.d. þeir sem störfuðu á námskeiðum hjá golfklúbbunum.

Ef golfklúbbar auglýstu eftir kennurum og enginn með tilskilin réttindi sóttu um var slík kennsla talin á gráu svæði og þurfti að meta hvert tilvik fyrir sig. Reyndi nokkrum sinnum á slíkt og urðu af deilumál.

Slíkt mál kom t.d. upp sumarið 1993. Jón Karlsson gerðist þá kennari hjá hinum nýstofnaða golfklúbbi Oddfellowa en tók jafnframt þátt í mótum með góðum árangri enda einn af betri kylfingum landsins. Vann hann t.d. sigur í Mitsubishi stigamótinu sem fram fór á Akureyri snemma í júlí. Var málinu skotið til Golfsambandsins sem leitaði til Mekka golfíþróttarinnar, St. Andrews og spurðist fyrir um hvort það gæti farið saman að hafa atvinnu af golfkennslu og að keppa sem áhugamaður.

Stóð ekki á svörum: Slíkt var óleyfilegt. Úrskurðinum vildi Jón ekki hlýta og fékk sér lögfræðing til málarekstrar. Í íslenska golfheiminum var fylgst með málinu af mikilli athygli enda það nánast prófsteinn á rétt golfkennara. Í blaðaviðtali við Þorstein Svörfuð Stefánsson sem sæti átti í dómstól GSÍ og var kunnur golfdómari kom fram að ekki væri um annað að ræða fyrir GSÍ en að fara eftir þeim reglum sem í gildi væru “ef við ætlum okkur að vera meðlimir alþjóðlegum samtökum.” DV 4. ágúst 1993.

Þorsteinn benti einnig á að ekki væri hægt að breyta reglum um áhugamennsku í golfi á alþjóðagolfþingum.

“Sérstök nefnd sæi um og setti reglur um áhugamennsku og þeim yrði ekki svo auðveldlega breytt.”Sama heimild.

Jón benti hins vegar á það í málsvörn sinni að hann væri íþróttakennari að mennt og hefði því rétt til að kenna hvaða íþrótt sem væri og að auki væri það staðreynd að margir kylfingar hefðu sumarvinnu af því að kenna á námskeiðum hjá golfklúbbum og eitt ætti yfir alla að ganga. En niðurstöðunni varð ekki breytt. Golfkennsla sem aðalstarf þýddi að hann væri atvinnumaður í íþróttinni. Í kjölfar þessa urðu töluverðar umræður um atvinnumennsku í golfinu. Einn þeirra sem tók málstað Jóns og kvað fast að orði var Skúli Unnar Sveinsson blaðamaður á Morgunblaðinu sem sagði m.a. í grein sem hann skrifaði í blaðið undir fyrirsögninni “Áhugamenn”. “ Reglur þessar eru á margan hátt gamaldags og heimskulegar og algjör óþarfi hjá þeim sem fara með mál golfíþróttarinnar hér á landi að eltast við þær út í ystu æsar. Ef menn opna augun aðeins og líta í kringum sig sjá þeir sem vilja að farið er í kringum reglurnar víðast hvar. Ungir sænskir kylfingar hafa til dæmis sagt undirrituðum að þeir fái laun frá fyrirtækjum með milligöngu golfssambandsins þannig að þeir sleppti við atvinnumannastimpilinn.”Morgunblaðið 20. júlí 1993.

Loks slaknaði á taumum Nokkrir kylfingar sem stóðu í svipuðum sporum og Jón fóru þá leið að skila inn áhugamannaréttindum sínum og hætta keppni. Meðal þeirra voru Magnús Birgisson og Arnar Már Ólafsson í GK, Ástráður Sigurðsson og Sigurður Pétursson í GR, Árni Jónsson á Sauðárkróki og Frans Sigurðsson í Mosfellsbæ. Allir völdu þeir þann kostinn að leggja keppniskylfurnar á hilluna og stunda frekar kennslu sem aðalstarf. Það var ekki fyrr en um miðjan áratuginn sem slakna tók á þeim ströngu reglum sem giltu um áhugamennsku. Þá hófst umræða um að einfalda reglurnar og færa þær í nútímalegra horf og taka mið að því sem gerðist nánast í öllum öðrum íþróttagreinum. Horft var til þess að golfsambönd fengju meira sjálfdæmi en áður í að ákvarða hvernig þau háttuðu málum sínum. Þetta opnaði m.a. möguleika fyrir þau að selja auglýsingar á búninga landsliða sinna og að golfkennurum væri heimilt að kenna

gegn greiðslu án þess að missa áhugamannsréttindi sín. Það var þó ekki fyrr en á árinu 1999 sem slíkar breytingar náðu í gegn og gátu þá kylfingar sem höfðu orðið að afsala sér réttindum farið keppa að nýju á venjulegum golfmótum.

Presturinn fékk atvinnumannsstimpil Og svo voru það verðlaunin. Verðmæti þeirra jukust ár frá ári og ekki var óalgengt að sigurvegarar í mótum færu með sjónvarpstæki, dýr rafmagnstæki og húsbúnað og fleira slíkt heim með sér frá mótum. Öðru hverju voru bílar boði, þá fyrir að fara holu í höggi stórum mótum. Þannig var t.d. Peugeot 206 bifreið í verðlaun fyrir að fara holu í höggi á 17. braut á móti hjá Keili sumarið 1989.

Og viti menn. Ungur kylfingur frá Ísafirði Arnar Baldursson að nafni hafði heppnina með sér. Hann sló með 7-járni og kúlan fór rakleiðis í holuna. Og á Artic – open golfmótinu á Akureyri árið eftir voru einnig afhentir bíllyklar. Séra Jón Baldvinsson sendiráðsprestur í London kom þá í heimsókn aðallega til þess að pússa saman ritstjóra blaðsins Golf Illustrated Weekly og heitkonu hans. Að athöfn lokinni brá presturinn sér úr hempunni og fór í golfgallann. Og viti menn. Á 6. holunni gerðist kraftaverkið. Hola í höggi og ný Opel bifreið sem stóð við brautina var hans.

Samkvæmt reglunum voru þeir Arnar og Jón báðir orðnir atvinnumenn. Arnar ákvað reynda að skila bifreiðinni og halda réttindunum en Golfsambandið gaf út yfirlýsingu um að það hefði ekki lögsögu í máli Jóns þar sem hann væri félagi í breskum klúbbi en ekki íslenskum. Þessi tvö atvik urðu öðru fremur til þess að Golfsambandið ákvað að setja reglur um hámarksvirði þeirra verðlauna sem keppendur í golfmótum á Íslandi mættu þiggja. Ef leiknar voru 36 holur eða fleiri mátti taka á móti verðlaunum að andvirði 40 þúsund krónum en ef leiknar voru 18 – 36 holur var hámarkið 30 þúsund krónur og 20 þúsund króna verðmæti var hámarkið í unglingamótum. Ferðavinningar voru þó undanþegnir og þótti mörgum slíkt heldur undarlegt þar sem oft voru þeir mun meira virði en hámarksupphæðirnar. Og svo kom annað vandamál til sögunnar. Hvað er sami kylfingurinn fékk stórverðlaun á fleiri mótum en einu. Slíkt gerðist raunar og varð af málarekstur. Og niðurstaðan var sú að sá sem þar átti hlut að máli var dæmdur í tímabundið bann sem áhugamaður. Á haustþingi GSÍ gerði Gunnar Bragason forseti GSÍ umrætt mál og málalok að umtalsefni og sagði: “Þessi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

247

úrskurður olli talverðu fjaðrafoki bæði innan hreyfingarinnar og utan hennar. Það má um það deila hvort reglur um áhugamannaréttindi séu réttlátar eða skynsamlegar en GSÍ verður að hlíta þeim alþjóðareglum sem við höfum skuldbundið okkur til að fylgja, enda nauðsynlegt ef íslenskir kylfingar vilja vera gjaldgengir á erlendum vettvangi. Eftir ýtarlega skoðun bæði af hálfu stjórnar og einnig áhugamennskunefndar, þá ákvað nefndin að aflétta þessu keppnisbanni vegna mögulegs formgalla í meðferð málsins er varðar andmælarétt þolanda.”Golfsamband Íslands. Þinggerð 12.-13. nóvember 1999.

Harðbannað að svindla En atvinnumannamálið var ekki eina stórmálið sem dómstóll GSÍ fékk til umfjöllunar á þessum árum. Hann þurfti einnig að úrskurða í kærumáli sem átti sér ekki fordæmi í íslensku golfsögunni.

Málavextir voru þeir að á móti sem fram fór á golfvelli Mostra í Stykkishólmi 13. júní 1992 var kylfingur sakaður um að hafa fært kúlu sína og auðveldað sér þannig leikinn. Atvikið átti sér stað á 9. holu vallarins sem er par 3 hola og sló umræddur kylfingur bolta sinn inn á flöt í upphafshögginu. Setti hann merki við boltann og tók hann síðan upp og hann og tveir kylfingar sem voru með honum í holli könnuðu síðan mælingu vegna hugsanlegra nándarverðlauna. Var talið að kylfingurinn hefði notað tækifærið til þess að færa bolta sinn um einn og hálfan meter nær holunni og báru vitni sem fylgdust með að þeir hefðu séð hann gera það og kærðu þeir atvikið.

Kylfingurinn bar hins vegar harðlega á móti því að hann hefði haft rangt við og varð dómstóll GSÍ því að skera úr í málinu. Þeir Sveinn Snorrason sem var formaður dómsins, Þorsteinn Svörfuður Stefánsson og Kristján Einarsson sem báðir voru með æðstu dómararéttindi í golfi lögðu mikla vinnu í rannsókn málsins. Fóru þeir til Stykkishólms og skoðuðu aðstæður á staðnum, rannsökuðu m.a. hvaðan boltinn hefði sést, tóku ljósmyndir og yfirheyrðu vitni og könnuðu vörn sakbornings. Að rannsókninni lokinni töldu þeir fullsannað að umræddur kylfingur hefði lyft bolta sínum og lagt hann síðan niður 5,71 metra frá holunni. Sagði í dómsorðum að þar með hefði hann bætt stöðu sína og verið valdur að og bæri ábyrgð á rangri skráningu og röngum upplýsingum til mótsstjórnar um fjarlægð boltans frá holu eftir teighöggið. Var kylfingurinn

248

sviptur rétti til þátttöku í golfmótum og áhugamannaréttindum í golfi til 15. október 1993 eða í hálft annað ár frá því að atburðurinn gerðist.

Eyjarokið setti allt í uppnám Þá kom upp deilumál á árinu 1994 sem vakti töluverða athygli og blaðaskrif. Málsatvik voru þau að síðasta stigamót sumarsins fór fram í Vestmannaeyjum 3. og 4. september. Fyrri keppnisdaginn gekk allt að óskum en seinni daginn mátti segja að mótið fyki út í veður og vind og skorið hjá flestum kylfingum var skrautlegt. GSÍ tók þá ákvörðun að mótið teldi ekki með í stigaútreikningi og varð sú ákvörðun til þess að Björgvin Sigurbergsson úr Keili varð stigameistari í stað Sigurpáls Geirs Sveinssonar frá Akureyri sem hefði orðið meistari ef Eyjamótið hefði verið talið með.

Krafðist Golfklúbbur Akureyrar að ákvörðun GSÍ yrði breytt þar sem ekki væri lagastoð fyrir henni.”Stjórn GSÍ hefur enga heimild samkvæmt reglugerð eða lögum til þess að taka ákvarðanir af þessu tagi. Ákvörðunin er því bæði vitlaus og löglaus,” sagði í bréfi sem Björgvin Þorsteinsson lögmaður GA sendi GSÍ út af málinu. DV 14. október 1994.

Málið vafðist verulega fyrir. Stjórn GSÍ fjallaði um það á mörgum fundum og leitaði álits lögfræðinga sem voru ekki sammála um hvaða stefnu bæri að taka. Einnig var dómstóll GSÍ fenginn til þess að skoða málið en þar kom fram að ef til vill hefði hann ekki lögsögu í slíku máli sem þessu. Komst stjórn GSÍ að lokum að þeirri niðurstöðu að ákvörðun stjórnarinnar hefði verið röng. Eyjamótið ætti að gilda og Sigurpáll Geir væri stigameistari GSÍ. “Þeir hafa beðist afsökunar á þessu og sögðust sjá eftir að hafa gert þetta og að svona mistök komi ekki fyrir aftur. Ég stóð lítið í þessu sjálfur, það var aðallega golfklúbburinn og Björgvin Þorsteinsson lögfræðingur sem fóru að garfa í þessu, “ sagði Sigurpáll Geir í blaðaviðtali þegar úrslit málsins lágu fyrir. Dagur 9. nóvember 1991. Þess má svo geta að umrætt stigamót í Vestmannaeyjum setti val á íslenska kvennalandsliðinu sem var að fara til keppni í Espirito Santo Trophy, Evrópumótinu, í mesta rugling. Úlfar reið á vað atvinnumennskunnar Svo kom að því að Íslendingur lét verða af því að freista gæfunnar í hinum harða heimi atvinnumennskunnar. Engan þurfti að undra þótt það væri Úlfar Jónsson

golfvelli í Orlando í Flórída, Grand Cypress. Kálið var þó ekki sopið þótt í ausuna væri komið. Til þess að fá að spila urðu kapparnir að hafa kylfusveina og kostuðu þeir 176 þúsund krónur dagana fjóra sem mótið stóð. Lá við að það væri fjárhag GSÍ ofviða og birtust blaðafréttir um að Arnar Guðmundsson myndi verða kylfusveinn fyrir Sigurjón son sinn en forseti Golfsambandsins, Konráð R. Bjanason, myndi bera pokann fyrir Úlfar. Morgunblaðið 20. nóvember 1990. Þær fréttir bar Konráð til baka og sagði að ráðnir hefðu verið kylfusveinar fyrir kappana og myndi GSÍ að sjálfsögðu greiða kostnað af slíku. DV. 23. nóvember 1990. Þeir Úlfar og Sigurjón stóðu sig með mikilli prýði í umræddu móti og lentu í 25. sæti en 32 þjóðir kepptu í mótinu. Var Úlfar framan af meðal fremstu manna en hafnaði að lokum í 43. sæti.

sem þá hafði um árabil verið besti kylfingur landsins og hafði margsannað að ef honum tókst vel upp átti hann möguleika. Það var árið 1993 sem Úlfar tók hatt sinn og staf og hélt í vesturvíking. Kvaddi hann heimaslóð með því að leika stórglæsilegt golf í sveitakeppni GSÍ á Hvaleyrarvellinum um haustið. Lék hann þá hringina fjóra á samtals 269 höggum, þar af einn hringinn á 62 höggum og má það til marks hafa um yfirburði hans að hann lék á samtals 12 höggum minna en næsti maður í umræddri keppni.

Ljóst var þó að við ramman reip yrði að draga hjá Úlfari. Það eitt að koma sér inn á mótin kostaði mikla peninga svo og allt sem var í kringum slíkt. Því fékk Golfsambandið bærilega að kynnast haustið 1990 en þá fékk það boð um að senda tvo kylfinga til þáttöku í World Cup. Sú keppni var raunar tveggja manna liðakeppni atvinnumanna sem hafði farið fram í mörg ár og af og til hafði einstaka golfsambandi þar sem eingöngu áhugamennska viðgekkst verið boðið að senda lið og þótti upphefð að fá slíkt boð. Því ákvað GSÍ að senda þá Úlfar Jónsson og Sigurjón Arnarson til keppninnar sem fram fór á frægum

Atvinnuferill Úlfars vestanhafs var ekki dans á rósum. Á Íslandi var hann yfirburðamaður en í heimi atvinnumannanna aðeins einn af mörg þúsund kylfingum sem kepptu að því að komast í hóp hinna bestu. Hann byrjaði ferilinn vel og lék sitt besta golf á nokkrum mótum en það nægði ekki einu sinni til þess að fleyta honum verulega áfram. Árið 1995 ákvað Úlfar að nú væri fullreynt og fluttist aftur heim til Íslands, reynslunni ríkari. Áttu þá margir von á því að hann myndi sækja um áhugamannsréttindi að nýju og fara að taka þátt í mótum á Íslandi að nýju, en hann fór sér hins vegar að engu óðslega með slíkt. Árið 1997 birtist viðtal við Úlfar í blaðinu Golf á Íslandi þar sem hann sagði frá atvinnumannaferli. Þar kom fram að hann sagðist ekki hafa gefist upp heldur tekið skynsamlega ákvörðun þegar hann sá að hann ætti ekki framtíð fyrir sér sem leikmaður í atvinnumennsku. Í raun hefði fátt komið sér á óvart en það hefði komið í ljós að ferðalög í 40-45 vikur á ári hefði verið nokkuð sem hentaði honum ekki.

Og í viðtalinu sagði Úlfar: “Mér leið oft á tíðum alveg hryllilega, sjálfstraustið var í algjöru lágmarki og það er allt annað en þægilegt að labba á teig sem atvinnumaður í þannig ástandi. Þetta

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

249

var mikið álag andlega, mikil barátta og það kom meira að segja fyrir nokkrum sinnum að ég hætti í miðjum hring, gat bara ekki spilað. Það var ekki nein pressa á mér, t.d. varðandi það að ég yrði að spila betur, þetta var bara andleg pressa og álag undan sjálfum mér sem ég höndlaði ekki í rúmt ár. Ég hef eins og allir aðrir kylfingar gengið í gegnum það að fara í lægð í einhvern tíma, það gera allir, en þetta varaði í rúmlega heilt ár og var alls ekki glæsilegt.”Golf á Íslandi 1. tbl. 8. árg. 1997.

Og Birgir Leifu lagði í ´ann En á sama tíma og Úlfar mælti þessi orð var annar íslenskur kylfingur að leggja í ´ann. Sá var Skagamaðurinn Birgir Leifur Hafþórsson sem, eins og Úlfar, hafði vakið mikla athygli fyrir hæfni sína. Munurinn á þeim tveimur var sá að þegar Úlfar lagði af stað var hann algjörlega á eigin vegum en Birgir Leifur hafði hins vegar bjakhjarl sem auðveldaði honum fyrstu sporin.

verða leiðbeinandi hans. Samdist svo að Garner gerði æfingaáætlanir fyrir Birgi Leif og aðstoðaði hann við undirbúning fyrir mót. Var það heppileg ráðstöfun þar sem Birgir Leifur þakkaði Garner velgengni sína í golfíþróttinni. “Garner lagði grunninn að íslensku golfi í dag, kom með nýja hugmyndafræði og kenndi mönnum að hugsa rétt, skipuleggja leikinn hverju sinni.”Birgir Leifur Hafþórsson í viðtali. DV 29. júlí 1996. Ákveðið var að frumraun Birgis Leifs sem atvinnumanns yrði þátttaka í Evrópumótaröðinni og fyrsta mótið sem hann keppti í á henni fór fram á Fílabeinsströndinni snemma í mars 1998.

Aftur Evrópumót í Grafarholtinu Á árinu 1990 var Evrópumót unglinga haldið á Íslandi í annað sinn. Mikið hafði gengið á er mótið var fyrst haldið hérlendis árið 1981. Þá var tekist á um kostnað við að senda sveitir til Íslands, sendinefndir mættu til þess að skálma um Grafarholtsvöllinn og taka hann út og kröfur gerðar um breytingar og umbætur á vellinum til þess að hann gæti tekið við svo veigamiklu móti. En umstangið var ómaksins vert. Þetta var fyrsta alþjóðlega golfmótið sem haldið var hérlendis. Það vakti mikla athygli og varð til þess að efla golf á Íslandi og sýndi bæði að Íslendingar voru fullfærir að sjá um framkvæmd slíkra móta og áttu boðlegan völl.

Bakhjarlinn var fyrirtæki sem stofnað var um hann og nefndist “Ísland Sport og Listir.” Hvatamenn að stofnun þess voru nokkrir gamlir og landsfrægir handknattleikskappar úr Val sem gengu oft undir nafninu “mulingsvélin” og það löngu eftir að þeir voru hættir að keppa. Safnaði félagið hlutafé og gerði síðan skriflegan samning við Birgi Leif til fjögurra ára. Þegar kom að mótinu 1990 var annað Megininntak samningsins var að uppi á teningnum. Það gekk átakalaust hlutafélagið greiddi Birgi Leifi fyrir Golfsambandið að fá mótið og laun á umræddum tíma en átti að Birgir Leifur Hafþórsson. að þessu sinni þótti ekki taka því að fá hluta af verðlaunafé hans sem gera út mannskap til þess að rannsaka hugsanlega endurgreiðslu. “Við telvöllinn. En eins og áður var starfið við undirbúninginn jum Birgi Leif óhemju mikið efni og synd ef hann hefði ekki fengið tækifæri eins og þetta. Þá teljum við tvímæla- og skipulagið mikið enda mættu 15 erlendar sveitir til leiks sem þýddi að keppendur og fylgdarlið voru á annað laust að það geti orðið mikil lyftistöng fyrir íslenskt golf hundrað manns. Mótið fór fram á Grafarholtsvellinum og ef hann stendur sig vel,” sagði Bjarni Jónsson, talsmaður mæddi mikið á Guðmundi Björnssyni þáverandi formanfyrirtækisins í viðtali við blaðið Golf á Íslandi, en þar ni GR og hans fólki við undirbúninginn. sagði ennfremur að skyndilega væri í augsýn möguleiki fyrir afburðaunglinga og væri því framtak félagsins mjög Og annað var harla ólíkt frá fyrra mótinu. Að þessu sinni lofsvert. Golf á Íslandi 1. tbl. 8. árg. 1997. var aðsókn áhorfenda lítil og öll umfjöllun fjölmiðla nánast í lágmarki. Kom þar margt til. Ekki var búist við Eftir að Birgir Leifur gerðist atvinnumaður var samið því fyrirfram að íslenska sveitin myndi gera miklar rósir við John Garner fyrrverandi landsliðsþjálfara Íslands að

250

á mótinu og á sama tíma og það fór fram voru margir stórir íþróttaviðburðir í gangi á Reykjavíkursvæðinu m.a. keppni 1. deildarinnar í knattspyrnu og Landsmót Ungmennafélaganna í Mosfellsbæ. Það sem þar gerðist þótti frásagnarverðara. Íslenska liðið hafði búið sig undir mótið af kostgæfni undir stjórn Hannesar Þorsteinssonar sem fór með stjórn unglingamála hjá GSÍ. Liðið var að mestu skipað efnilegum nýliðum og því erfitt að geta sér til um möguleika þess. Þegar á hólminn var komið varð frammistaðan lík og vænta mátti. Íslendingar voru í 13. sæti eftir fyrsta keppnisdaginn og unnu sig svo upp um eitt sæti á öðrum degi mótsins sem þýddi að það keppti um 9.-16 sæti í mótinu. Í höggleiknum náði Sturla Ómarsson bestum árangri lék á 155 höggum en Júlíus Hallgrímsson náði næst besta skorinu var á 159 höggum. Voru þeir alllangt frá Nils Röbæk frá Danmörku sem lék best allra í höggleiknum og var á 144 höggum sem þótti gott afrek miðað við aðstæður.

Urðu að skríða í skjól Þriðji keppnisdagurinn varð nokkuð sögulegur. Veður var skaplegt um morguninn en þegar leið að hádegi tók að

hvessa og var um tíma tæpast stætt hvað þá að mögulegt væri að leika golf. Var ekki um annað að gera en að fresta mótinu og færa þá leiki sem voru í gangi þangað til daginn eftir. “Rokið var slíkt að menn á 10. braut þurftu að skríða í skjól og voru farnar þangað fjórar ferðir á bílum til að sækja keppendur. Þegar komið var í hús höfðu menn orð á því, að þetta mót yrði í alla staði ógleymanlegt, ekki síst vegna veðurs.”Morgunblaðið 17. júlí 1990. Í liðakeppninni töpuðu Íslendingar fyrst fyrir Þjóðverjum og síðan fyrir Hollendingum og lentu í 12. sæti. Héldu þeir Austurríki, Finnlandi, Ítalíu og Noregi fyrir aftan sig. Til úrslita í mótinu léku Skotar og Spánverjar og varð sú viðureign spennandi og skemmtileg og varð að útkljá hana með bráðabana. Í honum gengu lukkudísirnar í lið með Spánverjum sem gerðu út um leikinn með firnalöngu pútti þegar á fyrstu brautinni og tryggðu þeir sér þar með Evrópumeistaratitilinn rétt eins og þeir gerðu árið 1981. Englendingar hrepptu síðan bronsverðlaun með því að sigra Íra í keppni um þriðja sætið. Meðal leikmanna í enska liðinu var piltur að nafni Lee Westwood sem þarna var að taka sín fyrstu skref sem afrekskylfingur. Nafn sem sannarlega átti eftir að heyrast oft og verða frægt í golfheiminum þegar stundir liðu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

251

Það var mál manna að þrátt fyrir ósköpin sem yfir dundu hefði mótið heppnast vel og verið góð staðfesting á því að Íslendingar væru fullfærir um að halda slík mót. Átti Ísland loks möguleika? Í ágúst 1992 var svo komið að móti sem markaði tímamót í íslensku golfsögunni en þar var um að ræða Norðurlandamót. Grafarholtsvöllurinn var enn vettvangur mótins og til leiks mættu vel skipaðar sveitir frá öllum Norðurlöndunum. Völlurinn skartaði sínu fegursta og aðaláhyggjur sem mótshaldarar höfðu var veðrið eins og oft áður en spáð var suðvestanátt og úrkomu mótsdagana. Það rigndi svo hressilega fyrsta mótsdaginn að tjarnir mynduðust á vellinum en svo fóru veðurguðirnir að sjá í gegnum fingur við kylfingana og síðari hluta mótsins var hið sæmilegasta veður. Minni rigning og strekkingur en búist hafði verið við.

Eins og á undanförnum mótum var bæði um að ræða einstaklingskeppni og liðakeppni þar sem sex léku og fimm töldu. Jóhann Benediktsson landsliðseinvaldur hafði valið harðsnúna kappa í íslensku sveitina: Björgvin Sigurbergsson, Sigurjón Arnarson, Úlfar Jónsson, Jón Karlsson, Guðmund Sveinbjörnsson og Þorstein Hallgrímsson.

Að auki tóku þrír aðrir kylfingar þátt í einstaklingskeppninni þeir Birgir Leifur Hafþórsson, Sigurður Hafsteinsson og Sigurpáll Geir Sveinsson. Liðið hafði búið sig vel undir mótið og stjórnaði Sigurður Pétursson æfingunum auk þess sem John Garner sem enn var landsliðsþjálfari kom að þjálfuninni eftir því sem tími hans vannst til. Af íslensku keppendunum var helst búist við því að Úlfar Jónsson ætti möguleika en hann hafði hampað silfurverðlaunum á næsta Norðurlandamóti á undan, í Noregi 1990.

Svo hófst slagurinn. Á ýmsu gekk en miðað við aðstæður léku margir kylfinganna vel og náðu góðu skori. Skemmst er frá því að segja að þegar lokadagur keppninnar hófst var uppi staða sem aldrei áður hafði verið í Norðurlandamóti. Íslensku sveitirnar höfðu forystu bæði í karla- og kvennakeppninni og ljóst mátti vera að Úlfar Jónsson og Karen Sævarsdóttir yrðu í baráttunni um Norðurlandameistaratitilinn. Spennan var því mikil. Var nú loksins, loksins komið að því að Íslendingar lönduðu titli eða titlum á stórmóti? Betri afmælisgjöf var ekki hægt að færa Golfsambandi Íslands en það hafði minnst hálfrar aldar afmælis síns um það leyti sem mótið hófst. Fjölmargt

252

golfáhugafólk kæddi sig í galla, dró fram regnhlífar og hélt upp á Grafarholtsvöll til þess að fylgjast með. Aðrir létu sér það nægja að hafast við í golfskálanum en þangað bárust tíðar fréttir af því sem var að gerast úti á vellinum.

Ekkert gefið eftir og titlunum siglt í höfn Og það voru góðar fréttir. Íslenska karlaliðið gaf hvergi eftir. Allir léku vel og brátt tók að hylla undir fyrsta Norðurlandameistaratitilinn. Og stúlkurnar voru líka í baráttunni. Undir lokin beindist öll athyglin að síðasta hollinu í karlaflokknum þar sem Úlfar Jónsson, Anders Hansen frá Danmörku og Norðmaðurinn Övind Rojah áttust við. Þegar lokadagurinn hófst átti Daninn eitt högg á hina tvo og þannig var staðan uns komið var á 15. brautina. Þar lenti Hansen í miklum hremmingum og eftir það voru sigurmöguleikar hans úr sögunni. Úlfar fékk hins vegar fugl og var þar með orðinn jafn Norðmanninum í fyrsta sæti. Og enn voru þeir jafnir þegar kom á 18. holuna. Eftir upphafshöggið var Úlfar á braut en Norðmaðurinn lenti í karga og þegar hann æltaði að vippa úr honum inn á brautina tókst ekki betur til en svo að boltinn skondraði yfir brautina og lenti á bak við vélageymslu. Úlfar sló sitt annað högg inn á flöt. Övind varð hins vegar að taka víti og var því búinn að slá fjögur högg er hann komst á flötina. Nú voru púttin eftir. Úlfar púttaði á undan en missti marks. Það gerði Norðmaðurinn líka. Áhorfendur héldu niðri sér andanum þegar kom að næsta pútti Úlfars. Það var engan veginn auðvelt en hann var hinn öruggasti og setti í. Hann var orðinn Norðurlandameistari, fyrstur Íslendinga og þurfti engan að undra þótt fagnaðarópin hljómuðu um allan Elliðaárdalinn. “Glæsilegur árangur og enn og aftur sýndi Úlfar að hann er okkar besti kylfingur. Hann hélt höfði og ró sinni þrátt fyrir að álagið væri mikið. Hann vissi að ekkert mátti fara úrskeiðis og þá einfaldlega lék hann af öryggi,” sagði Morgunblaðið í lýsingu af hinum dramatísku lokum keppninnar.Morgunblaðið 18. ágúst 1992. Úlfar lék samtals á 215 höggum, Övind Rujah á 216 höggum og Anders Hansen hreppti bronsverðlaunin, lék á 217 höggum. Jafnara gat það varla verið. Sigur Úlfars undirstrikaði öruggan sigur Íslands í sveitarkeppnni en félagar hans léku líka vel. Sigurjón Arnarson og Guðmundur Sveinbjörnsson léku báðir á 220 höggum og urðu í 6.-7. sæti, Björgvin Sigurbergsson var á 224 höggum, Jón Karlsson á 225 höggum og Þorsteinn Hallgrímsson á 234 höggum en samkvæmt reglum keppninnar taldi skor

Íslenski karla- og kvennaliðin á Norðurlandamótinu 1992 í Grafarholti voru boðin í móttöku til borgarstjóra til að fagna glæsilegum árangri.

hans ekki. Í einstaklingskeppninni vakti hinn kornungi Skagamaður, Birgir Leifur Hafþórsson mikla athygli en hann varð í níunda sæti á 222 höggum.

Heildarúrslit í liðakeppni karla urðu þau að Íslendingar léku á 1102 höggum, Danir á 1112 höggum, Norðmenn á 114 höggum, Svíar á 1135 höggum og Finnar á 1149 höggum.

Og konurnar stóðu líka fyrir sínu Hörð barátta var einnig í kvennaflokki frá upphafi til enda. Íslenska liðið skipuðu þær Raghildur Sigurðardóttir, Herborg Arnardóttir, Karen Sævarsdóttir og Þórdís Geirsdóttir en auk þeirra tóku Ólöf María Jónsdóttir og Anna Jódís Sigurbergsdóttir þátt í einstaklingskeppninni.

Liðsstjóri og landsliðseinvaldur var Kristín Pálsdóttir.

Eftir tvo fyrstu daga keppninnar stóð íslenska sveitin

vel að vígi og hafði forystu í keppninni þótt naum væri.

Síðasta daginn gáfu stúlkurnar nokkuð eftir, misstu bæði Svía og Norðmenn fram úr sér og urðu að gera sér bronsverðlaunin að góðu. Hin 19 ára Suðurnesjamær Karen Sævarsdóttir var hins vegar lengi í baráttunni um Norðurlandameistaratitilinn í einstaklingskeppninni. Þegar kom að 16. holu á lokadegi keppninnar voru Karen og norska stúlkan Vibeke Stensrud jafnar og allt gat gerst. En Karen hafði ekki heppnina með sér á holunni, varð að taka víti og missti þar með Stensrud höggi fram úr sér og fékk ekki færi á að vinna það til baka. Silfurverðlaun urðu því hlutskipti hennar en eigi að síður var þetta langbesti árangur sem íslensk kona hafði náð á slíku stórmóti. Stensrud lék á samtals 225 höggum, Karen var á 226 höggum og bronsverðlaunin hreppti finnska stúlkan Marika Sovavio, lék á 228 höggum. Ragnhildur varð svo í fjórða sæti á 240 höggum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

253

Lið Svíþjóðar og Noregs urðu jöfn í liðakeppninni, léku bæði á 692 höggum en Svíþjóð vann gullverðlaunin í bráðabana. Ísland varð í þriðja sæti á 694 höggum, Danmörk lék á 702 höggum og Finnland rak lestina á 715 höggum.

Gleði Íslendinga að unnum sigri var að vonum ósvikin.

Liðsfélagar Úlfars höfðu fylgst með honum á lokaholunni og létu það verða sitt fyrsta verk þegar allir voru búnir að pútta og flötin var laus að hlaupa til hans og tollera hann. Í kátínu sinni ætluðu leikmennirnir síðan að taka þjálfara sinn, Sigurð Pétursson, bera hann niður á 17. flöt og dýfa honum í tjörnina sem þar var. En Sigurður var þungur og lét ekki fara með sig lengra en á 18. flötina þar sem honum var stungið í sandgryfju og velt upp úr henni. Höfðu allir gaman af og einhver hafði á orði að Sigurður hefði verið eins og ýsa í raspi þegar hann varð frjáls ferða sinna.

Sigurstef ársins 1997 Lengi höfðu unnendur golfíþróttarinnar beðið eftir því að sá tími kæmi að íslenskir kylfingar létu verulega að sér kveða í keppni við erlenda félaga sína. Þess var reyndar lítil von að þeir kæmust í raðir hinna bestu. Það vantaði svo sem ekki að þeir færu víða um lönd og næðu viðunandi árangri. Stundum hafði ekki skort nema rétt herslumuninn að ná langt og ótal sinnum var talað um “ef og hefði”.

En svo kom að því. Árið var 1997. Eftir mildan vetur voraði snemma og kylfingar gátu því farið að æfa utanhúss fyrr en oft áður. Vellirnir voru komnir í leikfært stand í byrjun maí og það var eins með kylfingana og kýrnar. Þeir kunnu sér vart læti þegar þeir gátu komist undir bert loft. Samt sem áður var leikæfingin ekki orðin mikil hjá þeim sex kylfingum sem tóku sig upp og héldu til Skotlands í lok maí. Ferðinni var heitið á hinn fræga stað St. Andrews en þar hafði verið boðað til opins móts áhugamanna, St. Andrews Links Trophy. Ferðalangarnir frá Íslandi voru Kristinn G. Bjarnason, Sigurpáll Geir Sveinsson, Örn Ævar Hjartarson, Helgi Birkir Þórisson, Björgvin Sigurbergsson og Birgir Haraldsson. Þetta var gott mót fyrir þá til þess að taka úr sér vetrarhrollinn. Að venju átti að leika þrjá hringi á “Old Course” og einn á “New Course” en sá völlur var þó ekki alveg nýr af nálinni heldur frá árinu 1795.

Leikurinn hófst á “Old Course” og var gengi Íslendingan-

254

na svo sem vænta mátti. Bestur þeirra var Sigurpáll Geir sem lék á 74 höggnum. En daginn eftir, á “New Course” hófst ævintýri Arnar Ævars Hjartarsonar. Hann fékk fugl á þremur fyrstu holunum og lék fyrri 18 holurnar á 32 höggum. Og pilturinn var aldeilis í stuði. Seinni 18 holurnar lék hann á 28 höggum og skorið var því samtals 60 högg – 11 undir pari. Og auðvitað var þetta nýtt vallarmet. Gamla metið var 63 högg hjá atvinnumönnum og 67 högg hjá áhugamönnum. Þetta var svo ótrúlegt afrek að þegar það spurðist til Íslands fannst Frosta Bergmanni Eiðssyni sem síðar skrifaði grein um það í Golf á Íslandi það jafnsennilegt og að Marsbúar hefðu hertekið Hrísey!

Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998.

Samtals var Örn Ævar á 139 höggum eftir hringina tvo og var eini Íslendingurinn sem komst í gegnum niðurskurðinn á mótinu. Hann fékk því tvo hringi til viðbótar á “Old Course”, lék þá á 75 og 76 höggum og hafnaði í 12. sæti á mótinu og mátti teljast fullsæmdur að því. En nafn sitt var hann búinn að skrá gullnu letri á metatöflu og það á St. Andews af öllum stöðum. Þetta var fyrsta vers ársins 1997.

Seint í júní var komið að Evrópukeppni áhugamanna sem fram fór á Portmarnock vellinum í Írlandi. Þangað mætti íslensk sveit, valin af Ragnari Ólafssyni landsliðseinvaldi sem jafnframt var liðsstjóri. Hana skipuðu Björgvin Sigurbergsson GK, Björgvin Þorsteinsson GA, Kristinn G. Bjarnason GR, Þorsteinn Hallgrímsson GR, Þórður E. Ólafsson GL og svo methafinn frá St. Andrews Örn Ævar Hjartarson GS. Á ýmsu hafði gengið hjá íslensku sveitinni á undangengnum árum. Oftast hafði hún komist í B riðil keppninnar en líka fallið niður í C riðil. Að venju hófst keppnin á 36 holu höggleik þar sem allir léku en fimm töldu. 22 þjóðir sendu lið til keppninnar.

Og að þessu sinni tókst öllum Íslendingunum vel upp.

Best lék Þórður E. Ólafsson á 155 höggum samtals en það var 11. besti árangurinn sem náðist í höggleiknum.

Björgvin Sigurbergsson stóð honum lítt að baki og lék á 156 höggum. Heildarskor íslensku sveitarinnar var 798 högg og sjöunda sætið í keppninni. Í fyrsta skipti í sögunni náðist sá áfangi að Íslendingar voru A-þjóð og skutu aftur fyrir sig stórþjóðum í íþróttinni eins og t.d.

Englendingum, Frökkum og Ítölum. “Það er frábær árangur að vera með sjöundu bestu sveitina í Evrópu. Þetta er framar öllum vonum, við komum hingað til Írlands

til að festa okkur í sessi í B-riðli,” sagði Ragnar Ólafsson í blaðaviðtali. Morgunblaið 27. júní 1997. Síðan fór fram holukeppni um Evrópumeistaratitilinn. Þar töpuðu Íslendingar fyrir Skotum, Dönum og Þjóðverjum, mörgum leikjunum naumlega, þannig að áttunda sætið varð niðurstaðan. Þetta var annað vers 1997. Í lok júlí var Roveri-golfvöllurinn á Ítalíu vettvangur Evrópumóts unglinga. Þangað mætti Ómar Halldórsson menntaskólanemi frá Akureyri til að etja kappi við þá bestu. Ómar hafði sýnt mikla eljusemi við æfingar og tekið miklum framförum á skömmum tíma. Það sem sérstætt mátti teljast við æfingar hans var að hann leitaði í smiðju til Guðjóns Þórðarsonar knattspyrnuþjálfara sem aðstoðaði hann í þrekæfingum og líkamsrækt. Á Ítalíu var ekki aðeins Evrópumeistaratitillinn undir heldur lá fyrir að tveir bestu kylfingar mótsins myndu fá Ómar Halldórsson sæti í Evrópuliðinu sem átti að keppa við Bandaríkjamenn í Ryder-keppni ungra kylfinga sem fram fór í tengslum við sjálfa Ryderkeppnina síðar um haustið.

Roveri völlurinn þótti ekki auðveldur viðfangs. Hann var miklu lengri en golfvellir á Íslandi eða 6.650 metrar, brautir voru þröngar og umluktar trjám sem voru hindranir sem íslenskir kylfingar þurftu yfirleitt ekki að kljást við.

En Ómar sýndi strax að hann var vandanum vaxinn.

Hann var öryggið uppmálað og lék sitt allra besta golf.

Baráttan stóð milli hans og Ítalans Stefano og skiptust þeir á forystunni. Leiknir voru þrír hringir, 54 holur, og þegar kom að síðustu holunni virtist sigurinn blasa við Ómari. En sá ítalski var harður keppnismaður, setti niður langt pútt og tókst að tryggja sér bráðabana við Ómar. Þar réðust úrslitin á annarri holu sem var par 3. Báðir slógu inn á flöt í upphafshögginu en Ítalinn var lengra frá. Honum tókst ekki að pútta niður í fyrstu atrennu en það gerði Ómar og fékk fugl. Evrópumeistaratitillinn var hans – á fyrsti sem Íslendingur hafði unnið til.

Í blaðaviðtali sagði Ómar: “Ég var ákveðinn í að standa mig og ætlaði mér ekkert annað en að vinna. Það komst ekkert annað að í huga mínum en að berjast allan tímann, gefast aldrei upp, leika eins og ég er vanur og leyfa hinum að gera mistök. Það tókst og stóð ekkert tæpt þótt ég hafi lent í bráðabana, því Ítalinn komst í hann á síðustu stundu.”Morgunblaðið 10. ágúst 1977. Það var tvímælalaust mikið ævintýri fyrir Akureyringinn unga að taka þátt í Ryder keppni ungmenna á Spáni. Fyrirkomulagið var þannig að teflt var fram blönduðum liðum pilta og stúlkna. Lék Ómar fyrri daginn með finnskum pilti og seinni daginn með spænskri stúlku. Báðir þeir leikir töpuðust á 18 braut og bandarísku ungmennin höfðu betur í keppninni 7:5. Þetta var þriðja vers ársins 1997 en einskonar millispil á milli versa var frammistaða Björgvins Sigurbergssonar í Evrópukeppni einstaklinga sem fram fór í Sviss um sumarið. Þar kepptu 145 um meistaratitilinn, þar af fjórir Íslendingar og hafnaði Björgvin í 15. sæti sem út af fyrir sig var frábær árangur og hafði aðeins Úlfar Jónsson náð slíkum árangri á Evópumóti einstaklinga áður.

Gamla “scratchið” lagði á eilífðarbraut Löngum hafði vallarmat og forgjöf kylfinga verið höfuðverkur ekki aðeins á Íslandi heldur um allan heim.

Stundum hafði verið um það spurt hvort nokkurn tímann væri hægt að finna upp gallalaust kerfi og svarið var jafnan það að slíkt myndi sennilega aldrei takast. Ýmis kerfi voru í gangi. Hið svokallaða ameríska kerfi byggði á því að forgjöf var reiknuð út frá meðalskori 10 bestu hringja af síðustu 20 sem kylfingurinn hafði leikið.

Aðrir notuðu hið svokallaða SSS kerfi sem byggði á því á hvaða skori kylfingur sem hafði 0 í forgjöf gæti leikið viðkomandi völl og þriðja kerfið sem nokkur lönd höfðu tekið upp grundvallaðist á því að öllum tölum úr höggleik var breytt yfir í punkta þar sem reglan var sú að kylfingur fengu aldrei nema tvo yfir pari auk forgjafar á hverja holu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

25

Kerfið var kennt við þann sem fann það upp, dr. Frank Stableford og var fyrst og fremst miðað við þarfir og hæfni almennra kylfinga.

Golfsamband Íslands fylgdist vel með því sem var að gerast úti í heimi í vallarmats- og forgjafarmálum. Þegar sýnt þótti að fjölmargar þjóðir myndu taka upp hið svokallaða “Slope” forgjafarkerfi brugðust menn fljótt við og hófu undirbúning þess að taka það einnig upp hérlendis. En til þess að svo gæti orðið þurfti að leggja í mikla vinnu við að endurmeta alla golfvelli landsins og undirbúa kylfinga og kenna þeim að nota kerfið. Það verkefni kom í hlut þeirra Frímanns Gunnlaugssonar framkvæmdastjóra GSÍ og Gunnars Þórðarsonar stjórnarmanns. Til þess að auðvelda þeim verkin fékk GSÍ bandarískt tölvuforrit sem tók við öllum upplýsingum og annaðist síðan viðeigandi útreikninga.

Undirbúningurinn hófst á fullu sumarið1995. Þá heimsóttu Frímann og Gunnar 25 golfvelli og tóku þá út, eins og það var kallað. Um það verkefni sagði Frímann í blaðaviðtali: “Við förum um alla vellina og skoðum þá mjög náið sem sjá má af því að það tekur alveg heilan dag að taka út 18 holu völl. Að því loknu er mikil vinna eftir meðal annars að slá öllum upplýsingum inn í forrit.” Golf á Íslandi 2. tbl. 6. árg. 1995. Ætlunin var að “Slope” kerfið yrði komið í gagnið á Íslandi í sumarbyrjun 1996. Undirbúningurinn reyndist hins vegar meiri og flóknari en gert var ráð fyrir enda var af hálfu GSÍ lögð mikil áhersla á að undirbúa kerfisbreytinguna sem allra best. Vinnu við vallarmatið var haldið áfram um sumarið og þá lokið við að mæla upp alla golfvelli landsins og gefa þeim erfiðleikastuðul. Á sumum þeirra valla sem búið var að mæla var kerfið tekið upp til reynslu. Gekk yfirleitt vel að nota það og urðu menn sannfærðari og sannfærðari um að “Slope” kerfið væri á flestum sviðum sanngjarnara en hið gamla, töldu að það myndi virka hvetjandi á hinn almenna kylfing og auk þess myndu fengju konur mikla bót á forgjafarmálum sínum sem höfðu lengi verið í hálfgerðum ólestri.

Svo aftur sé vitnað í blaðaviðtal við Frímann Gunnlaugsson:

256

“Kostir þessa kerfis eru ekki síst meiri sanngirni í forgjafarmálum. Sem dæmi má nefna að þegar menn sem eiga lítinn og auðveldan heimavöll koma á stærri og erfiðari völl, þá hækkar forgjöf þeirra og á sama hátt lækkar forgjöf kylfinga sem eiga stóran og erfiðan heimavöll þegar þeir koma á lítinn og auðveldari völl annarsstaðar. Því má segja að í stað þess að menn hafi “fasta” forgjöf þá fái menn nú breytilega forgjöf eftir því á hvaða velli þeir eru að spila og af hvaða teigum.”Golf á Íslandi. 2. tbl. 8. árgangur 1997. Á golfþinginu 1997 lýsti Hannes Guðmundsson forseti GSÍ yfir því í setningarræðu sinni að gamla “Scratchið” eða SSS kerfið væri horfið á eilífðarbraut en þess í stað kæmi “Course rating” eða vallarmat eins og það væri kallað og að auki kæmi til sögunnar ný stærð, nefnd “slope” eða vægi sem lýsti því hversu erfiður völlur væri til leiks, sérstaklega fyrir forgjafarspilara. Golfsamband Ísland. Þinggerð 22. febrúar 1997.

Nýja forgjafarkerfið þýddi að í ársbyrjun 1997 var forgjöf allra íslenskra kylfinga stillt á núll, en síðan endurreiknað út frá vægi heimavallar viðkomandi. Vegna mismunandi vægi vallanna gat því forgjöf ýmist hækkað eða lækkað.

Að þessu loknu reiknaðist forgjafarbreyting á sama hátt og verið hafði og kylfingar voru eftir sem áður ábyrgir fyrir forgjöfinni sinni. Meginbreytingin var því sú að forgjafarkylfingar fengu mismunandi mörg forgjafarhögg eftir því á hvaða velli þeir léku og voru forgjafartöflur reiknaðar út og hengdar upp á áberandi staði í klúbbhúsunum eða við vellina. Á árinu 1999 samþykkti svo Golfsamband Evrópu, EGA, að frá og með 1. janúar árið 2000 myndu Stablefordpunktar verða lagðir til grundvallar við forgjafarútreikning allra kylfinga og tók sú breyting einnig gildi á Íslandi og hefur verið óbreytt við lýði allar götur síðan. Má segja að með því hafi margir háforgjafarkylfingar sem vanir voru að fá sprengju eða sprengjur á flestum hringum varpað öndinni léttar því um leið og punktakerfið var tekið upp hafði slíkt ekki eins afdrifarík áhrif á forgjöfina og verið hafði.

Gerum bara betur næst

“Ég get ekki verið annað en mjög ánægð með þennan árangur stúlknanna en samt er maður svolítið sár þar sem við vorum svo nálgæt toppsætinu. Þær spiluðu frábært golf við þessar aðstæður og þessar stelpur okkar hafa aldrei verið í þessari aðstöðu að eiga möguleika á Norðurlandameistaratitli. Með smáheppni hefði tiltillinn verið okkar en við gerum bara enn betur á næsta móti.”

(Kristín Pálsdóttir landsliðseinvaldur kvenna í viðtali eftir Norðurlandamótið. DV. 17. ágúst 1992)

um félaga í Golfklúbbi Reykjavíkur sem einn snjóþungan vetur ætlaði að fara á gönguskíðum um völlinn á Korpúlfsstöðum í bíðviðrinu. Þegar þangað var komið uppgötvað hann að skíðaskórnir höfðu gleymst heima, svo vinurinn snaraði í staðinn golfsettinu út úr skottinu og spilaði heilan hring á snævi þöktum vellinum. Aðspurður hvernig hann hefði farið að þessu kvaðst hann einungis hafa þurft að fylgjat vel með hvar boltinn kom niður og fara svo að leita að honum. Þá gróf hann frá boltanum og skaut honum áfram.

(Morgunblaðið 1. september 1991. Golf )

Markið sett hærra en áður

Íþrótt sem aldrei verður fullæfð

“Við vorum mjög ákveðnir þegar við fórum út á síðasta hring og höfðum trú á að við gætum sigrað. Það hefur alltaf verið stefnt á þriðja eða fjórða sætið en nú var markið sett hærra. Það hafa allir verið að spila vel og breiddin er orðin meiri en hún var áður. Bæði landsliðin hafa verið að æfa saman og það hefur skapast skemmtilegur andi við það.”

Gísli Halldórsson fyrrverandi forseti ÍSÍ svarar spurningu um hvað geri golfið svona spennandi?

(Úr viðtali við Úlfar Jónsson nýbakaðan Norðurlandameistara. Morgunblaðið 18. ágúst 1992.)

“Æi – það munaði svo litlu” “Auðvitað getum við ekki annað en verið ánægðar með þriðja sætið, en við vorum svo nærri því að sigra, eða komast lengra að við erum hálfsvekktar. Það hefði verið betra að vera í þriðja sæti og sjö til átta höggum á eftir, þá hefðum við ekki verið að velta okkur upp úr þessu...” “...Æi, þetta munaði svo litlu. Ætli ég verði ekki farin að brosa aftur á morgun...” (Úr viðtali við Karen Sævarsdóttur eftir Norðurlandamótið. Morgunblaðið 18. ágúst 1992)

Gróf boltana úr snjónum og hélt áfram Golfíþróttin hefur breyst úr sumaríþrótt í heilsársiðkun.

Gallharðir kylfingar láta engin veður á sig fá, og ef ekki er allt of mikið fannfergi er spilað allan veturinn. Til er saga

“Það er mikið til fólgið í því að þegar menn eru að ná tökum á þessu finnst þeim þeir alltaf geta gert aðeins betur. Ánægjan er svo mikil að slá góðan bolta, sjá hann fljúga fallega í loftinu fast að holu, að það dregur mann út á völlinn. Ef högg mistekst sér maður eftir því og æfir sig þeim mun ákafar til að reyna að koma í veg fyrir að það endurtaki sig. Jafnvel þó menn séu orðnir þaulæfðir mistekst þeim iðulega högg og högg og því verður íþróttin aldrei fullæfð.”

(Morgunblaðið 1. september 1991. Byrjaði 63 ára. Viðtal við Gísla Halldórsson) Golfið dæmigerð delluíþrótt Það er einstakt við golfíþróttina, að langflestir iðkendur hennar eru að keppa, en ekki aðeins þeir sem eru í eldlínunni. Það sem gerir þetta mögulegt er forgjafarkerfið, sem reiknað er út miðað við getu hvers og eins og gerir það að verkum að misgóðir leikmenn geta keppt á sama grundvelli. Það sem gerir golf að dæmigerðri delluíþrótt er kannski einmitt það að árangur erfiðisins sést samstunds og ótvírætt – hvert einasta skot er annað hvort lélegt eða gott. Þegar við bætist að allaf eru einhverjir til að keppa við, getur orðið úr þessu hinn æsilegasti leikur sem erfitt er að sleppa takinu á.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

257

(Morgunblaðið 1.september 1991. Golf )

(Úr viðtali við Arnar Guðmundsson rannsóknarlögreglumann og föður afrekskylfinganna Sigurjóns og Herborgar.

Morgunblaðið 21. maí 1992.

Að sigrast á póstnúmerinu “Golf er áhugamál númer tvö og ég tek það ekki eins alvarlega og fótboltann. Golfið er skemmtilegt og við, nokkrir strákar í Fram, spilum útum allt okkur til ánægju, en við höfum sótt um innöngu í Golfklúbbinn Kjöl í Mosfellsbæ. Árangurinn er ekkert sérstakur, ég er að fara 18 holurnar á 110 til 115 höggum, en takmarkið í sumar er að komast niður fyrir póstnúmerið heima, sem er 109, og það ætti að takast.”

(Helgi Sigurðsson knattspyrnumaður í viðtali. Morgunblaðið 20. júlí 1993.

Hart tekið á brotum “Í fyrra kom upp hliðstætt mál í Svíþjóð. Sænskur kylfingur, áhugamaður, var þá dæmdur í tveggja ára keppnisbann í heimalandi sínu og þriggja ára keppnisbann í Evrópu, eftir að hann varð uppvís að svindli. Ekki er langt síðan enskur atvinnumaður var dæmdur fyrir svindl og fékk hann 20 ára keppnisbann. Munurinn á refsingu liggur í áhugamennsku annars vegar en atvinnumennsku hins vegar” (Kærður fyrir að hafa svindlað á golfmóti. DV 25. september 1992) Byrjandinn getur gengið inn í hópinn “Golfíþróttin hefur gefið okkur sem vinnum saman heilmikið og í gegnum hana höfum við tengst á annan hátt en í starfinu og mér finnst það afskaplega jákvætt að menn eigi eitthvað sameiginlegt fyrir utan vinnuna.

Golfið er líka sérstakt að því leyti að forgjafarkerfið býður upp á að allir geti leikið saman hversu misgóðir sem þeir eru. Byrjandinn getur alltaf gengið inn í hóp þeirra sem fyrir eru og það er einmitt það sem gerir golfið svo kjörið fyrir fjölskyldur og félaga.”

258

Afrækja heimilisstörfin!

Iðkun golfíþróttarinnar tekur mikinn tíma hjá þeim sem taka hana alvarlega, en flestir þeirra sem fá áhugann taka golfið mjög alvarlega. Inga sagðist oft hafa heyrt karlmenn kvarta yfir því að það sé ekki lengur hægt að fá fólk í heimsókn á sumrin ef eiginkonan stundar golf. Heima hjá þeim sé ekkert gert yfir sumarið, ryk yfir öllu, leirtauið óhreint í vaskinum og ekkert til með kaffinu. Já, það er hart í ári hjá körlum þessa dagana.” ( Konur í golfi. Úr viðtali við Ingu Magnúsdóttur afrekskylfing. Nýtt Helgarblað 19. júlí 1991).

Keppni um Íslandsfuglinn Í annan stað verður þetta mót öðruvísi að því leyti að við verðum með aukaverðlaun fyrir þá sem verða næstir holu á par þrjú brautunum. Einnig verðum við með keppni þar sem Íslandsfugl Íslandsbanka verður útnefndur. Keppnin gengur þannig fyrir sig að Íslandsbanki ætlar að gefa Maxfli golfbolta fyrir að fá fugl. Allir sem fá þrjá fugla fá einn pakka af boltum og síðan einn bolta fyrir hvern fugl.

(Verður öðru vísi landsmót. Úr viðtali við Loga Þormóðsson mótsstjóra Íslandsmótsins í Leirunni. Morgunblaðið 25. júlí 1993) Ná tæpast kylfunum úr jörðinni Kjartan hefur ákveðnar skoðanir á hlutunum. “Ég held að unglingum hér sé ekki kennt nógu mikið um kurteisi, bæði á velli og gagnvart öðrum spilurum. Hér áður fyrr voru unglingarnir tiltölulega fáir og þeir voru mikið með sér eldri kylfingum. Nú spila unglingarnir meira saman og fullorðna fólkið sinnir þeim ekki nóg. Fyrir nokkrum árum var talað um það í marga daga ef kylfingur lamdi kylfunni sinni í jörðina en núna mega sumir þakka fyrir

ef þeir ná kylfunni upp úr jörðinni eftir vonskukast og enginn segir orð. Þá er forgjöfin okkar hér heima vitlaus, hún er alltof lág, og það stendur nánast enginn undir henni þegar leikið er erlendis. Það ætti að lækka SSS allra valla hér um 2 högg eða hækka forgjöf allra kylfinga um 2-3 högg. (Úr viðtali við Kjartan L. Pálsson kylfing og fararstjóra.

Morgunblaðið 25. júlí 1993.)

Hirðuleysið algengt Því miður verðum við líka vitni að því að menn senda á loft stærðar torfusnepil þegar þeir slá á braut, ganga síðan sperrtir í burtu án þess að hirða um að setja torfusnepilinn í farið sitt aftur og þrýsta honum niður. Þessir sömu menn hoppa síðan niður í næsta “bönker”, slá kúluna sína upp úr, en hirða ekki um að raka sandinn eftir sig.

(Umgengni á golfvöllum. Golf á Íslandi. 1. tbl. 1. árg.1991) Vonandi aldrei golf í sjónvarpinu “Ég minnist þess að fyrir tæpum áratug spurði ég gamlan sjónvarpsref hvort Ríkissjónvarpið myndi ekki vilja spreyta sig á þessu, rétt eins og þeir sýndu beint frá knattspyrnu, handknattleik, skíðum, sundi, frjálsum íþróttum og raunar hvaða íþrótt sem vera skal – nema golfi.

Sá gamli refur svaraði því samstundis til, að vonandi rynni aldrei upp sá dagur, að Íslendingar færu að sjónvarpa beint frá golfi, því til þess hefðu þeir enga burði; þeir hefðu hvorki mannafla, tækjabúnað né kunnáttu til þess að framkvæma slíkar útsendingar skammlaust; golfvöllurinn er svo víðáttumikill sagði hann, leikurinn svo dreifður, upplýsingaflóðið þarf að vera svo markvissst og þétt – í stuttu máli sagt: þetta munu Íslendingar aldrei geta.

(Baldur Hermannsson: Komu, sýndeu og sigruðu... Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998)

Faldo hafði áhuga á veiðimennskunni “Ómar hélt utan á sunnudag og millilenti í London. Töf varð á brottför þaðan til Malaga á Spáni og varð Ómar að bíða á Heathrowflugvelli. Þar hitti hann breska kylfinginn Nick Faldo að máli. “Hann var mjög hress. Honum þótti gaman til þess að vita að Íslendingur ætti sæti í unglingaliði Evrópu og varð mjög undrandi þegar ég sagði honum hversu lengi við gætum spilað heima á Íslandi. Hann er mikill áhugamaður um veiði og ég sagði honum að Jack Niclaus hefði komið til Íslands að veiða. Hann virtist hafa töluverðan áhuga á því,” sagði Ómar um Ryder kempuna margreyndu, sem tekur nú þátt í keppninni í ellefta sinn.” (Ómar stóð sig vel á Spáni. Morgunblaðið 25. september 1997) Góð ráð gefin í bæklingi Í bæklingnum eru kylfingum gefin góð ráð varðandi golfleik, umgengni á golfvöllum og helstu reglur. Því miður eru þeir margir sem ekki hafa tileinkað sér almennar umgengisreglur á golfvöllum. Þar sem farið er um vellina má sjá sígarettustubba, dykkjarílát hverskonar, sælgætisumbúðir og margt annað rusl. Það virðist ekki skipta máli þótt víðast hvar á golfvöllum sé komið fyrir sorpílátum. Umgengni þeirra sem ganga svona um golfvellina er að sjálfsögðu sú sama hvað vellina sjálfa áhrærir. Þeir raka ekki eftir sig spor í glompum, leggja ekki torfusnepla í farið og laga ekki boltaför á flötum.

Tökum höndum saman og göngum um golfvellina eins og við viljum að aðrir gangi um þá.

Fyrrnefndur bæklingur fjallar um sjálfsagða hluti, eins og segir í inngangi: öryggisatriði, tillitssemi, snyrtimennsku og góða umgengni.

(Fjallað um bækling GSÍ: Golf með skynsemi. DagurTíminn 4. október 1996.)

Sigursælir framkvæmdastjórar Nýráðinn framkvæmdastjóri GSÍ, Hörður Þorsteinsson,

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

259

var á dögunum á fundi framkvæmdastjóra Norðurlandanna sem haldinn var í Svíþjóð. Á fundinum var haldið hið árlega “Framkvæmdastjóramót Norðurlandanna” og sigraði okkar maður með glæsibrag. Fetaði hann þar í fótspor Hannesar Þorsteinssonar sem sigraði á sama móti í fyrra og Frímanns Gunnlaugssonar sem sigraði þegar mótið var haldið í Danmörku fyrir nokkrum árum.

Að leka út í loðmulluna

Sigurður P. fór loksins holu í höggi

(Baldur Hermannsson: Bogga, böddi og loðmullan. Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998)

Sigurður hafði lengi það orð á sér að hafa aldrei farið holu í höggi, þrátt fyrir að hafa verið viðloðandi golfíþróttina um langt skeið og leikið ófáar holurnar. Úr þessu bætti hann á Spáni í vor og var þungu fargi af honum létt, svo þungu að hann las inn á símsvarann sinn að hann hefði farið holu í höggi 30. mars og hann kæmist ekki í símann, væri sennilega einhvers staðar uppi í skýjunum. “Ég var með landsliðinu í æfingabúðum í Islantilla á Spáni í vor og tókst það á áttundu holu á síðasta hringnum sem við lékum áður en við fórum heim. Ég var í holli með Ragnari Ólafssyni landsliðseinvaldi, sem hefur verið forsprakki tuttugu ára eineltis í minn garð vegna þess að mér hafði aldrei tekist að fara holu í höggi. Það var því mjög gaman að fara holu í höggi beint fyrir framan nefið á honum,” sagði Sigurður.

“Uppi í Grafarholtsskála heyrði ég nýlega skemmtilegt orð fyrir semi-rough. Kylfingur einn sat þar fyrir framan sjónvarpið og virti fyrir sér Payne Stewart, þar sem hann klúðraði US Open. “Jæja þarna lak hann út í loðmulluna”, sagði hann skyndilega. Loðmulla – ekki amalegt orð fyrir semi-rough, fer vel í munni og lýsir nákvæmlega því fyrirbæri sem það lýtur að.”

Myndi hækka blóðþrýstinginn á líki!

(Golf á Íslandi. Landsmótsblað 1999)

“Til að losna við par, sem þú hefur engan áhuga á að spila með eru ýmsar leiðir. Ef þú spilar mjög hratt á fyrstu holunum væri það víst til að fara í taugarnar á alvöru kylfingum. Flestir njóta þess að spila á þægilegum hraða og það mundi því fara óstjórnlega í taugarnar á því ef þú flýttir þér alltaf að boltanum þínum til að slá, þó þú sért hvorki næstur holu, né eigir heiðurinn á teig. Slíkt finnst góðum kylfingi óþolandi og svoleiðis hegðun gæti jafnvel hækkað blóðþrýstinginn á líki. Þar sem það tekur þig alltaf á bilinu frá tveimur til tólf holum að hita upp, ætti höggafjöldinn ekki að skipta neinu höfuðmáli. Hafðu það bara hugfast að eina takmark þitt er að heyra hina gullvægu setningu: “Viljið þið tveir ekki fara á undan?”

Ánægður með ráðningu Staffans

(Á veraldarvefnum: Ráð til að losna við 4 manna ráshóp.

Golf á Íslandi 1. tbl. 9. árg. 1998)

Í stefnumótun GSÍ er stefnt á að koma á markvissri afreksstefnu fyrir kylfinga sem velja golfið sem keppnisíþrótt og er ráðning Staffans sögð liður í því starfi sem framundan er. Ragnar Ólafsson sem verður aðstoðarmaður Staffans sagði það gríðarlega mikilvægt að fá kunnáttumann sem Staffan væri til starfa hjá sambandinu. “Hann nýtur mikils trausts innan sænska golfsambandsins, hefur mikla reynslu af mótum og er greinilega öllum hnútum kunnugur.”

(Staffan Johannsson ráðinn landsliðsþjálfari Íslands í golfi. Mogunblaðið 29. janúar 2000)

260

Skítugar kylfur í stíl við rifnar gallabuxur Það ánægjulega við þróun klæðnaðar íslenskra kylfinga er að svo virðist t.d. varðandi unglinga að strax og þeir ná einhverjum tökum á íþróttinni, þá tekur klæðaburður þeirra stórum breytingum til batnaðar. Það er eins og framförum í íþróttinni fylgi að unglingarnir vilji einnig sýna það með framkomu sinni og fasi að þeir beri virðingu fyrir íþróttinni. Þetta er hið besta mál og ber að geta þess og þakka fyrir. En því miður, það eru alltaf innan um svartir sauðir sem umgangast golfvellina og stórmótin af sama virðingarleysi og áður.

Þessir menn bera t.d. ekki meiri virðingu fyrir áhöldum sínum en svo að þeir mæta með þau drulluskítug í hvert mótið eftir annað enda fer slíkt ágætlega við rifnu gallabuxurnar og “jogging-gallana” Það er varla að þeir hreinsi skítinn af kúlunum sínum og þegar upphafshögg hefur verið tekið troða þeir “té-inu” af öllu afli upp í enda kylfuskafstins. Þetta eru oftar en ekki menn sem ekki ná miklum árangri í golfinu.

(Snyrtilegur klæðnaður er ekkert snobb. Golf á Íslandi 1. tbl. 6. árg. 1995) Taldi Birgi Leif eiga möguleika Þegar Staffan Johansson var ráðinn landsliðsþjálfari var ein af spurningunum sem lögð var fyrir hann á blaðamannafundi hvort hann sæi fyrir sér að íslenskur kylfingur gæti komist á aðalmótaröð Evrópu á næstu árum. Hann svaraði: “Vonandi náum við því markmiði á næstu fimm árum, hvort sem það verður karl eða kona sem nær þessu markmiði. Ég tel að Birgir Leifur Hafþórsson hafi hæfileika til þess að ná alla leið ef hann fær til þess stuðning og er tilbúinn að leggja mikið á sig. Þá er aldrei að vita hvað úr verður.” ( Afreksstefna að sænskri fyrirmynd. Sagt frá ráðningu Staffans Johannsson. Morgunblaðið 29. janúar 2000) Margar orsakir slysa Brynjólfur Mogensen yfirlæknir á bæklunarlækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur kynnti rannsóknir á golfáverkum sem hann hefur tekið saman síðastliðin tvö ár. 25 manns slösuðust við golfiðkun á Íslandi og eru orsakir þeirra magvíslegar. Brynjólfur telur að kæruleysi og lítil viðring fyrir golfsiðum vera eina orsök og segir hann hluta alvarlegu áverkanna verða vegna þeirra. Sex kylfingar fengu golfkúlu í sig, fjórir fengu kylfu í sig og tveir meiddust við að slá of fast í jörðina!! Tólf sneru sig, duttu og tognuðu og einn klemmdi sig á eigin golfkerru.

(Golf á Íslandi 1. tbl. 10. árg. 1999)

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

261

262

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

263

Verðlaunahfar í unglingamóti á Urriðavelli árið 2006. Frá vinstri: Sunna Víðisdóttir, Ástrós Arnarsdóttir, Andri Már Óskarsson, Eygló Myrra Óskarsdóttir, Ragna Björk Ólafsdóttir, Berglind Björnsdóttir, Jódís Bóasdóttir, Guðrún Brá Björgvinsdóttir, Ingunn Gunnarsdóttir og Haraldur Franklín.

264

2000-2012

Stöðug sókn á öllum vígsstöðvum Á tímamótum gerir fólk gjarnan tvennt: Lítur um öxl til farins vegar og reynir að skyggnast inn í framtíðina.

Við aldaskilin er tuttugasta öldin var kvödd og þeirri tuttugustu og fyrstu heilsað gátu forvígismenn og iðkendur golfíþróttarinnar horft með stolti til liðins tíma og með bjartsýni til framtíðarinnar. Íþróttin var komin til þroska. Aðeins ein íþróttagrein, knattspyrnan, gat státað af fleiri iðkendum og byltingarkennd breyting hafði orðið í aðstöðumálum. Hvarvetna var golfið í sókn. Tölfræðin undirstrikaði það. Árið 1970 voru starfandi 13 golfklúbbar með um 900 félögum, árið 1980 voru klúbbarnir orðnir 20 og félagarnir um 1.700, árið 1990 voru 33 klúbbar starfræktir með um 2.600 félögum en aldamótaárið 2000 voru 52 klúbbar starfandi og félagarnir orðnir um 7.500.

Iðkendafjöldinn hafði því meira en tvöfaldast á síðasta áratug aldarinnar. Og klúbba- og félagafjöldi sagði ekki alla söguna. Neyslukönnun Gallup sem gerð var aldamótaárið staðfesti að um 40 þúsund Íslendingar höfðu leikið golf og hún sýndi líka að mun fleiri karlmenn en konur höfðu tekið sér kylfu í hönd og reynt fyrir sér í íþróttinni. Óneitanleg vaknaði sú spurning hvort hámarkinu væri náð, markaðurinn væri orðinn mettur. Þegar litið var til annarra þjóða kom í ljós að svo myndi ekki vera. Í allmörgum löndum voru hlutfallslega fleiri en á Íslandi sem

stunduðu golf og voru í golfklúbbum og var t.d. bent á það að í Svíþjóð væru um 6,5% íbúa landsins í golfklúbbum en þótt talan væri há á Íslandi væri hlutfallið þó ekki nema 3,5%.

En tímamótin í sögu golfíþróttarinnar um þessar mundir fólust ekki einungis í því að iðkendum fjölgaði stöðugt. Það hillti einnig undir ný viðhorf og að íþróttin tæki nýja stefnu. Árið 1999 var Hörður Þorsteinsson ráðinn framkvæmdastjóri sambandsins. Bakgrunnur hans var öðruvísi en þeirra sem störfuðu og réðu hjá sambandinu. Hann hafði staðið í þeim harða slag að reka einkafyrirtæki í samkeppni við aðila sem styrktir voru af hinu opinbera og auk þess starfað í íþróttahreyfingunni þar sem afreksmál voru ofarlega á baugi og það keppikefli að koma fólki á Ólympíuleika. Að sumu leyti kom hann því sem hvítur stormsveipur inn í golfhreyfinguna en hugmyndir hans fundu fljótt góðan takt. Það sást ekki síst sem afrakstur stefnumótunarvinnunnar sem Gunnar Bragason þáverandi forseti lagði upp með á þessum tíma. Úlfar kjörinn “kylfingur aldarinnar” Það tilheyrir stórhátíðum eins og aldamótum að gera sér dagamun. Það gerði golfhreyfingin á Íslandi m.a. með því að standa fyrir kjöri á “Kylfingi aldarinnar”. Tilgangurinn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

265

var fyrst og fremst að vekja athygli á golfinu og því að þótt á ýmsu hefði gengið þau tæp sextíu ár sem GSÍ hafði starfað höfðu Íslendingar þó eignast framúrskarandi kylfinga sem rutt hefðu kylfingum komandi aldar brautina.

Auk GSÍ stóðu íþróttafréttamenn og fyrirtækið Sjóvá-Almennar að kjörinu og ákveðið var að sá kylfingur sem nafnbótina hlyti fengi í verðlaun áletraðan gullhúðaðan pútter sömu gerðar og einn frægasti kylfingur allra tíma Bandaríkjamaðurinn Arnold Palmer notaði á hátindi ferils síns. Fyrirkomulag á valinu var þannig að átta kylfingar voru tilnefndir og kusu síðan íþróttafréttamenn á milli þeirra þannig að á atkvæðaseðli hvers og eins voru fimm nöfn. Hlaut sá er var efstur á blaði 5 stig, sá er varð í öðru sæti fjögur o.s.frv. Þeir kylfingar sem tilnefndir voru til kjörsins voru Birgir Leifur Hafþórsson, GL, Björgvin Þorsteinsson,GA, Jakobína Guðlaugsdóttir, GV, Karen Sævarsdóttir, GS, Magnús Guðmundsson, GA, Ragnhildur Sigurðardóttir, GR, Úlfar Jónsson, GK og Þorvaldur Ásgeirsson, GR. Hinn 14. maí árið 2000 var efnt til hófs í Golfskála Keilis í Hafnarfirði þar sem úrslit kjörsins voru kynnt. Þau komu ekki á óvart. Útnefninguna og pútterinn gullna hlaut Úlfar Jónsson. “Þetta er stórkostleg stund fyrir mig og mesti heiður sem mér hefur hlotnast. Það er mikill heiður að vera valinn úr hópi slíkra afrekskylfinga sem tilnefndir voru og vera í hópi Úlfar Jónsson var kjörinn kylfingur aldarinnar í kjöri íþróttafréttamanna. Ljósmanna eins og Þorvalds Ásgeirssonar, myndin er hluti af umfjöllun tímaritsins Golfs á Íslandi um kosninguna. sem er lærifaðir minn í golfinu,” sagði Úlfar er hann hafði tekið við verðlaunagripnum og bætti því við að hann vonaðist til að útnefnNýir tímar komu líka af sjálfu sér. Allt fram undir alingin gerði einhverjum ungum kylfingum ljóst að með damótin höfðu forystumenn í golfhreyfingunni verið á skýrum markmiðum, vilja og vinnusemi væri hægt að ná kafi í að berjast við að koma upp aðstöðu klúbbanna og langt. Úlfar Jónsson kylfingur aldarinnar, Morgunblaðið í það hafði allt fjármagnið farið. Nú var góður hluti af 16. maí 2000. þeirri uppbyggingu að baki og auk þess voru sveitarfélög farin að sýna metnað og viðleitni í að aðstoða golfklúbbaDeildar meiningar um ráðningu Staffans

266

na við framkvæmdir þeirra. Auðvitað var þó margt óunnið á þeim vettvangi og forsvarsmenn íþróttarinnar höfðu af því nokkrar áhyggjur að vellirnir á höfuðborgarsvæðinu væru orðnir svo ásettnir að nýtt fólk sem gjarnan vildi leggja golfið fyrir sig kæmist ekki að.

íþróttafréttir innlendra fjölmiðla snúist um boltaleiki. Á því varð breyting. Golfið fékk sinn sess og fólk sat límt við tækin til þess að fylgjast með Tiger og öðrum hetjum sem voru að koma fram á sjónarsviðið.”Sama heimild.

Nýja stjórnarfyrirkomulagið gaf góða raun “Þegar ég kom til Golfsambandsins fannst mér áberandi Eins og fram hefur komið var ákveðið á hvað afrekstarfið í íþróttinni hafði orðið golfþingi árið 2000 að gera þá veigamiklu útundan. Þótt við ættum sannarlega breytingu á stjórnkerfi golfhreyfingarinafrekskylfinga þá fannst mér vera meiri nar á Íslandi að golfþing yrði eftirleiðis klúbbastemmning í golfinu en metnaður haldið annað hvert ár í stað árlega áður og til afreka. Ég man að þá las ég blaðaviðtal annað hvert ár yrði síðan haldinn fundur við Björgvin Sigurbergsson Íslandssem hefði takmörkuð aðalfundarvöld. Á meistara þar sem hann var spurður að því golfþing áttu fulltrúar allra golfklúbba hvað tæki við þegar veturinn færi í hönd. á landinu rétt til setu en á ársfundinum Hann svaraði að þá færi golfsettið sitt aðeins formenn klúbbanna auk stjórnar inn í bílskúr og biði vorsins eins og hann Golfsambandsins. Formannafundinum sjálfur. Fljótlega eftir að ég hóf störf hjá var ætlað að taka fyrir þrjú afmörkuð mál; GSÍ fór ég á fund starfsfélaga minna á ársskýrslu stjórnar, afgreiðslu ársreiknNorðurlöndunum og notaði þá tækifærið ings og fjárhagsáætlun GSÍ fyrir næsta til þess að spyrja Svíana hvort þeir vissu ár en golfþingið tók hins vegar fyrir öll um mann sem gæti hugsanlega tekið það Hörður Þorsteinsson mál sem fyrir það var lagt á tilsettan hátt. Á að sér að verða landsliðsþjálfari Íslands. Þeir golfþingum var mótahald og mótafyrirkomulag bentu á Staffan Johannsson og í framhaldi löngum aðalumræðuefnið svo og breytingar á lögum og af því ræddi ég við hann og lagði svo til við stjórnina að reglugerðum og stjórnarkosningar. hann yrði ráðinn enda voru kaupkröfur hans hóflegar.

Gunnar Bragason forseti GSÍ studdi málið einarðlega Sú hefð hefur skapast að golfþingið er haldið á Reyen sumir aðrir stjórnarmenn vildu fara aðrar leiðir.

Niðurstaðan varð samt sú að Staffan var fenginn til starfa kjavíkursvæðinu en formannafundirnir úti á landi og var fyrsti ársfundurinn haldinn á Akureyri 16. nóvember og ég er ekki í vafa um að það varð upphafið að breyttu 2002. Þótt skoðanir væru nokkuð skiptar um þetta nýja viðhorfi sérstaklega í afreksmálum GSÍ ekki síst vegna fyrirkomulag urðu menn fljótt sammála um að þessi tilþess að honum tókst að virkja íslenska golfkennara með högun væri æskilegri en sú eldri. sér.”Munnleg heimild. Hörður Þorsteinsson í viðtali við bókarhöfund. “Þetta fyrirkomulag hefur leitt af sér meiri skilvirkni í hreyfingunni án þess að slakað sé á þeim kröfum sem Allt fram til þessa tíma hafði spurning þeirra sem komu gerðar eru til ársreikninga, fjárhagsáæltunargerðar og að golfinu verið: Hvað getum við gert til að gera vellina eðlilegrar umræðu um málefni hreyfingarinnar. okkar betri? Nú var líka farið að spyrja: Hvað getum við Á formannafundunum fer fram meiri stefnumótunarumgert til að gera kylfingana okkar betri? Um þetta leyti var ræða í tengslum við ársskýrslu stjórnarinnar en á þinguhópur ungmenna sem fóru að æfa golf þegar á unga aldri num hins vegar er meira rætt um einstök mál. Golfþingið að komast til þroska. “Það var ýmislegt utanaðkomandi var líka stytt. Það stóð áður í tvo daga en stendur nú í sem hjálpaði til og hvatti þau til afreka. Löngum hafði einn dag sem þýðir það að lögð er áhersla á að búa mál vel íþróttin haft þá ímynd að þeir bestu væri komnir á eða út fyrir þingið og kynna þau. Ef um breytingar á lögum yfir miðjan aldur. Nú fékk unga fólkið nýja fyrirmynd: Tiger Woods sem var á allra vörum og honum vildu allir eða reglugerðum er að ræða þá eru klúbbunum sendar líkjast. Hann varpaði ljósi á að krakkar þurftu ekki að vera upplýsingar um slíkt með hæfilegum fyrirvara þannig að þeir eigi möguleika á að gera athugsemdir eða breytingar. bara í handbolta eða fótbolta til þess að verða íþróttahetjur og komast í fjölmiðlana en allt fram til þessa höfðu Fyrir þingin er síðan haldinn kynningarfundur til þess

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

267

að undirbúa málin sem þar eru tekin fyrir. Þessi tilhögun verður til þess að umræðan á þingunum verður styttri og markvissari en kemur ekki í veg fyrir að fólk geti látið til sín heyra og komið því á framfæri sem því býr í brjósti. Áður en þessari tilhögun var komið á urðu oft miklar og langar umræður um ýmis framkvæmdamál eins og fyrirkomulag móta , reglur um sveitakeppni og annað slíkt.” Munnleg heimild: Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ. Það er hlutverk stjórnar GSÍ og starfsmanna sambandsins að undirbúa þingin og formannafundina. Strax og golfvertíðinni lýkur á haustin er farið að vinna að uppsetningu reikninga en lögum samkvæmt þurfa löggiltir endurskoðendur að koma að því máli með framkvæmdastjóra GSÍ og gjaldkera. Hið sama gildir um fjárhagsáætlun en við gerð hennar er fyrst reynt að ráða í hugsanlegar tekjur sambandsins og kostnað en af þessu ræðst í hvaða verkefni er hægt að ráðast á næsta starfsári. Árið sem golfþingið er haldið er jafnan farið yfir lög og reglugerðir en oft á tíðum fá stjórnin og starfsmennirnir ábendingar um ýmislegt sem betur mætti fara. “Það hefur verið mikil festa í starfi sambandsins allan tímann sem ég hef gegnt störfum hjá því og þegar litið er yfir farinn veg verður ekki annað sagt en að samstaða í stjórninni hafi jafnan verið með miklum ágætum, þótt auðvitað verði þar ágreiningur um einstök málefni.”Sama heimild.

listjórnstig sem kemur golfhreyfingunni ekki mikið við.

Samkvæmt lögum ÍSÍ þurfa golfklúbbar að vera aðilar að héraðssamböndum eða íþróttabandalögum í heimahéruðum sínum og er það jafnan fyrsta skref golfklúbba til að fá aðild að GSÍ að sækja um slíka félagsaðild. Samkvæmt þessum reglum eru það héraðssambönd og íþróttabandalög sem eiga að tilnefna fulltrúa á golfþingin.

“Til þess að mæta þessu og fylgja lögum ÍSÍ höfum við jafnan sent viðkomandi aðilum upplýsingar um þingin okkar og hvernig fulltrúum á þeim er ráðstafað og jafnframt upplýst að við höfum haft samband við viðkomandi klúbb. Að sumu leyti teljum við að umrætt fyrirkomulag sé orðið úrelt og að eðlilegra sé að félögin geti haft bein tengsl við sérsamböndin sem þjóna þeim. En sjálfsagt eru margar ástæður fyrir því að umræddu kerfi er viðhaldið og ekki síst sú staðreynd að styrkjakerfið og skipting lottótekna tekur mið af þessu. Nefna má að í Noregi eru átta íþróttahéruð en 25 á Íslandi. Mörgum finnst það of mikið.”Munnleg heimild: Hörður Þorsteinsson í viðtali við bókarhöfund. Þátttaka í alþjóðasamfélaginu

Réttur til setu á golfþingum er bundinn í lögum sambandsins. Samkvæmt þeim fer fjöldi fulltrúa eftir félagafjölda í klúbbunum 1. júlí viðkomandi þingár. Nú er miðað við það að klúbbarnir fái tvo fulltrúa fyrir hverja 300 félaga og síðan einn fulltrúa fyrir hvert byrjað hundrað. Allir klúbbar hversu fámennir sem þeir eru eiga rétt á að senda einn fulltrúa á golfþingið. Mismunandi er hversu vel klúbbarnir nýta rétt sinn til þingsetu og oft vill verða svo að þingfulltrúa vantar frá litlum klúbbum sem eiga langt að sækja á þingið. “Fundarsókn á golfþing ræðst dálítið af því hvort átakamál eru þar á dagskrá. Ef um slíkt er að ræða er betur mætt. Þótt góð sátt hafi verið og sé í hreyfingunni er langt frá því að þingin séu litlausar samkomur. Þar er alltaf tekist á um ýmis mál og ekki síst lög sambandsins sem eru stöðugt í endurskoðun enda þurfa þau að vera í takt við tímann.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ.

Eitt af hlutverkum Golfsambands Íslands er að annast félagsleg samskipti við samtök og alþjóðahreyfingar golfíþróttarinnar. Golfsamband Íslands er aðili að European Golf Association (EGA) sem 42 Evrópulönd eiga aðild að. Sambandið var stofnað í Luxemburg 20. nóvember 1937. Innan EGA er aðildarlöndunum skipt í fjóra hópa: Bretland og Írland, Norðursvæði, Miðsvæði og Suðursvæði. Ísland tilheyrir Norðursvæðinu ásamt Noregi, Danmörku, Svíþjóð, Finnlandi, Eistlandi, Lettlandi, Litháen, Póllandi, Rússlandi og Úkraínu. Þing EGA er haldið árlega og hefur sú hefð skapast að annað hvert ár er það haldið í Luxemburg en hitt árið í heimalandi þess er gegnir forsetaembættinu hverju sinni. Forseti og framkvæmdastjóri GSÍ sækja jafnan ársþingið en áður en það hefst eru haldnir fundir viðkomandi svæða þar sem fulltrúar þeirra stilla saman strengi sína og ræða þau mál sem þeir hafa áhuga á að koma fram á þinginu. Á þinginu er jafnan kosið í nefndir sambandsins en sá háttur er hafður á að golfsambönd þeirra sem kjörnir eru í nefndir þurfa að standa straum af kostnaðir við þátttöku þeirra.

Frá fyrstu tíð hafa lög Golfsambandsins ekki verið í takt við lög ÍSÍ og kemur það til af því að innan ÍSÍ er mil-

Rósmundur Jónsson var fyrsti Íslendingurinn sem kjörinn var í nefnd hjá EGA. Síðar tók Gunnar Bragason fyr-

268

í stjórn GSÍ um tveggja ára skeið. Á þinginu í Hafnarfirði flutti Júlíus einskonar stefnuræðu þar sem hann gerði grein fyrir þeim málaflokkum sem hann myndi leggja áherslu á sem forseti sambandsins. Nefndi hann þar einkum til þrjú meginatriði. Í fyrsta lagi yrði lögð áhersla á að efla tengsl innan golfhreyfingarinnar og þá sérstaklega við klúbbana úti á landi, í öðru lagi að stjórn og starfsemi GSÍ yrði gerði sýnilegri meðal almennra kylfinga og í þriðja lagi yrði þung áhersla lögð á að efla fjárhagsstöðu sambandsins.

“Mér fannst eðlilegt að þingfulltrúar vissu strax hver yrðu meginmál mín Rósmundur Jónsson.

Haukur Örn Birgisson. sem forseti og að ég hefði ákveðna framtíðarsýn á starfsemi GSÍ. Þessi rverandi forseti GSÍ sæti í mótanefnd sambandsins og sat í henni í tvö kjörtímabil eða í fjögur ár. Á ársþinginu 2010 þrjú atriði taldi ég mikilsverðust m.a. vegna þeirrar reynslu sem ég hafði af stjórnarstörfunum í sambandinu. var Íslendingur, Haukur Örn Birgisson varaforseti GSÍ, Þannig hafði ég hvað eftir annað heyrt landsbyggðarmenn svo kjörinn í mótanefndina. segja sem svo að Golfsambandsmenn vissu ekkert um þá, og hefðu aldrei látið sjá sig.”Munnleg heimild: Júlíus Golfsambandið á einnig aðild að alþjóðasamtökunum Rafnsson í viðtali við bókarhöfund.

IGF (International Golf Federation). Þau samtök voru stofnuð í Bandaríkjunum árið 1958 en aðalstöðvar þeirra Júlíus stóð við þau fyrirheit að sinna landsbyggðarklúbbueru í Lausanne í Sviss. IGF stendur fyrir heimsmeistanum því áður en forsetatíð hans lauk hafði hann komið til rakeppni landsliða áhugamanna annað hvert ár og mun þeirra næstum allra. Hann lagði í sína fyrstu ferð í yfireinnig sjá um þátttöku kylfinga á Ólympíuleikunum í Brasilíu 2016 en þar verður í fyrsta skipti í yfir 100 ár sem reiðinni 17. júní 2003, hélt þá til Víkur í Mýrdal og austur um til Akureyrar. golf verður keppnisgrein á leikunum. Þá hefur GSÍ einnig tekið virkan þátt í Norðurlandasamstarfi sem var um árabil formlegt en hin síðari ár hefur það falist í fundum fulltrúa golfsambandanna í viðkomandi löndum þar sem farið er yfir sameiginleg hagsmunamál þeirra. Meðan samtökin voru formleg skiptust forsetar golfsambandanna á um formennsku í ráðinu og gegndi Konráð R. Bjarnason henni á árunum 1984 – 1988.

Júlíus setti þrjá málaflokka á oddinn Það kom nokkuð á óvart þegar Gunnar Bragason lýsti yfir því fyrir þingið sem haldið var í Haukahúsinu í Hafnarfirði í nóvember 2001 að hann gæfi ekki kost á sér til endurkjörs forseta GSÍ enda búinn að gegna því embætti í skamman tíma. Júlíus Rafnsson var einróma kjörinn forseti í hans stað en hann hafði þá verið ritari

“Þetta var mjög eftirminnileg ferð og góður skóli fyrir mig. Ég sá með eigin augum hvar skórinn kreppti hjá landsbyggðarklúbbunum og fylltist jafnframt aðdáun á starfi margra forsvarsmanna þeirra sem voru allt í öllu. Þeir slógu völlinn, skipulögðu mótin, tóku sjálfir þátt í þeim, og reiknuðu allt út að þeim loknum. Og margir töldu sig eiga sitthvað vantalað við forseta GSÍ. Ég heimsótti t.d. klúbbinn á Eskifirði og var þar um hádegisbil. Það kom mér á óvart að næstum allir klúbbfélagar mættu á fundinn með mér og höfðu greinilega skotleyfi á forsetann sem fékk margar hvassar og beinskeyttar spurningar. Það var svo mitt að útskýra hvaða forsendur lægju að baki ákvörðunartöku hjá Golfsambandinu og þegar upp var staðið voru menn bærilega sáttir.”Sama heimild.

Og Júlíus gerði meira en að sitja á spjalli við menn. Hann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

269

Næstum allir klúbbfélagar mættu á fundinn og höfðu greinilega skotleyfi á forsetann sem fékk margar hvassar og beinskeyttar spurningar segir Júlíus Rafnsson umeftirminnilega heimsókn til golfklúbbsins á Eskifirði Myndin er frá Byggðarholtsvelli.

Ljósmynd: Friðþjófur

setti sér það markmið að spila vellina á þeim stöðum sem hann heimsótti og stóð við það jafnvel þótt ausandi rigning væri meginhluta þess tíma sem hann fór í umrædda ferð. Það reyndist dálítið torsóttara en virtist í fyrstu að gera stjórnarmenn GSÍ sýnilega þegar þeir voru að stjórna mótum eða sinna öðrum störfum fyrir sambandið. “Golfsambandið átti einn grænan jakka sem forsetinn átti að klæðast þegar hann kom fram fyrir hönd sambandsins.

Jakkinn hafði gengið á milli forsetanna sem var svo sem allt í lagi því þeir sem voru á undan mér voru nettir í vextinum. Málið vandaðist þegar “frjálslega” vaxinn forseti átti að klæðast jakkanum. Hann passaði ekki alveg. Eitt af mínum fyrstu embættisverkum var að kaupa nokkra boli og fá Kristmann Magnússon, Mansa í Pfaff, til þess að sauma í þá merki Golfsambandsins. Þeim kæddust

270

svo menn alltaf þegar þeir sinntu erindum sambandsins.

Síðar var fjárhagurinn það rúmur að hægt var að kaupa “blazer”jakka á alla í stjórninni sem klæddust þeim svo þegar við átti, eins og t.d. þegar verið var að ferðast með landsliðunum. Fyrsta sumarið sem ég gegndi forsetaembættinu var Evrópumót unglinga haldið hérlendis og mörgum gestanna þótti við hæfi að færa smágjafir af því tilefni. Ég eignaðist þá allmörg hálsbindi með merkjum viðkomandi golfsambanda og langaði til að GSÍ eignaðist slíka gripi. Af því varð ekki í minni forsetatíð.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson í viðtali við bókarhöfund.

Stórt skref í fjármögnun Til þess að unnt væri að framfylgja nýrri afreksstefnu og öðrum þeim verkefnum sem GSÍ áformaði þurfti peninga. Þegar Hörður Þorsteinsson var ráðinn í fram-

kvæmdastjórastöðuna átti það að verða eitt af meginverkefnum hans að freista þess að útvíkka þá stefnu að fá fleiri og sterkari stuðningsaðila fyrir Golfsambandið. Þegar á fyrsta ári sínu hjá sambandinu tókst honum að fá Toyota-bílaumboðið sem aðalstyrktaraðila mótaraðar GSÍ til næstu þriggja ára, sem þar með fékk nafnið Toyotamótaröðin og varð þekkt sem slík. Og síðan voru skrefin stigin eitt af öðru og farið að fá styrktaraðila á einstök mót innan mótaraðarinnar. Þannig varð til Carlsberg og Flugfélags Íslands mót á Toyotamótaröðinni svo eitthvað sé nefnt. “Það var harður slagur að fá stuðningsaðila enda fór ekki mikið fyrir umfjöllun um þessi mót til að byrja með. Stuðningurinn fólst einkum í því að fyrirtækin lögðu til myndarleg verðlaun í mótin og við gerðum hvað við gátum til þess að vekja athygli á þeim í staðinn. Það var helst Íslandsmótið sem var söluvara, en SÝN var þá farin að gera þætti um mótið og þar var hægt að koma auglýsingum að í einu og öðru formi.”Sama heimild.

Hörður man vel eftir umræddum fundi og þeim árangri sem náðist. Segir að Júlíus hafi verið harður og laginn samningamaður en aðalatriðið hafi þó verið að þeir félagar höfðu eitthvað að selja og Búnaðarbankamenn hefðu séð sér hag í því að tengast golfhreyfingunni.Um það sagði Sólon Sigurðsson bankastjóri í blaðaviðtali: “Í fyrsta lagi erum við að styðja við íþrótt sem á miklum vinsældum að fagna. Við viljum tengja nafn okkar við hana. Þar að auki höfum við tekið eftir að ungt fólk hefur tileinkað sér íþróttina í vaxandi mæli, sem sýnir sig í þátttökunni í golfdegi Æskulínu Búnaðarbankans og krakkagolfinu sem við höfum staðið að tvö síðastliðin ár. Síðast en ekki síst erum við vonandi að stuðla að auknum vinsældum golfíþróttarinnar meðal kvenna.”

Búnaðarbanki Íslands gerist aðalsamstarfsaðili Golfsambandins.

Golf á Íslandi 1. tbl. 13. árg. 2002.

Þáttaskil urðu svo er Búnaðarbankinn – seinna KB banki og Kaupþing, gerðist aðalstyrktaraðili Golfsambands Íslands. Júlíus Rafnsson sem þá var orðinn forseti GSÍ var með mikil viðskipti í bankanum og það var auðsótt mál fyrir hann að fá fund með Júlíus Rafnsson, var kjörinn forseti í nóvember 2001 og kynnti sér Í umræddum bankastjórunum Sóloni Sigsérstaklega stöðu klúbba á landsbyggðinni. samningi voru urðssyni og Árna Tómassyni. Á ákvæði um að fundinn héldu Júlíus og Hörður bankinn stæði Þorsteinsson framkvæmdastjóri fyrir sérstökum golfdegi fyrir æskufólk og kynnti börnum GSÍ brynjaðir gögnum um hugsanlegt samstarf bankans íþróttina víða um land. Stigamótaröð GSÍ í unglingaog sambandsins. flokkum fékk nafnið Vaxtarlína Búnaðarbankans og á Og undirtektirnar voru betri en þeir höfðu þorað að vona. kvennadaginn 19. júní bauð bankinn konum aðgengi að “Það hjálpaði okkur að yfirmaður í markaðsdeild bankans golfvöllum landsins auk þess sem hann studdi heimsóknir hinnar bresku golfkonu Denise Hastings sem komið var Edda Svavarsdóttir sem síðar varð einn af foryshafði til Íslands og haldið sérnámskeið fyrir konur. tumönnum í LEK-samtökunum. Hún lagði inn gott orð fyrir okkur. Við fórum fram á sjö og hálf milljón króna sem voru miklir peningar á þessum tíma og eftir viðræður KB-banki yfirtók líka mótaröðina um útfærslu á stuðningnum féllust Búnaðarbankamenn Samningurinn var upphaf öflugs stuðnings bankans við á málaleitun okkar. Þegar við komum af fundinum og stóðum fyrir utan bankann sneri Hörður Þorsteinsson sér GSÍ. Þegar að því kom að samningur við Toyota um stuðning við mótaröðina rann út og GSÍ þurfti að finna að mér og sagði sem svo að við hefðum sennilega átt að annan styrktaraðila var samið við bankann sem þá hét fara fram á meira.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

271

KB-banki. Var skrifað undir tveggja ára samning við hátíðlega athöfn í Viðey 16. maí 2006 en það tækifæri var einnig notað til þess að kynna úttekt sem nemendur í Samvinnuskólanum á Bifröst höfðu gert á möguleikum þess að gera golfvöll í eyjunni, en meginniðurstaða hennar var sú að slíkur völlur myndi kosta um 350 milljónir króna og var talið að hann gæti skilað arði eftir 12 ár.

Meginatriðin í samningi GSÍ og KB- banka var að mótaröð GSÍ skyldi bera nafnið KB banka mótaröðin bæði í flokki fullorðinna og unglinga. “Við hjá KB banka erum stolt af stuðningi okkar við golfíþróttina í gegnum árin og höfum við hingað til aðallega stutt unglingamótaröðina. Nú höfum við tekið annað skref og ætlum einnig að styrkja þá bestu. Samstarf KB banka og GSÍ er orðið mjög umfangsmikið og nær til margra þátta,” sagði Ingólfur Helgason framkvæmdastjóri bankans eftir undirritun samningsins.”Golf á Íslandi 2. tbl.

16. árg. 2006.

Samkomunni í Viðey lauk á þann sérstæða hátt að útbúinn var pallur í eyjunni þar sem skemmst var úr henni til lands og spreyttu menn sig á því að reyna að slá golfbolta upp til fastalandsins. Það tókst engum og var þó í hópnum Magnús Lárusson, sá kylfingur sem hvað högglengstur þótti íslenskra kylfinga.

En á þessum árum fékk Golfsambandið stuðning frá ýmsum öðrum aðilum þótt ekki væri um eins háar upphæðir að ræða. “Í fyrstu var mjög erfitt að fá stuðning og maður var stundum eins og undin tuska eftir að hafa reynt að nota allan sinn sannfæringarkraft til þess að afla sambandinu fjár. En smátt og smátt fóru aðilar að sjá hag sinn í því að tengjast golfinu og þá á grundvelli þess að það væri almenningsíþrótt og fyrirtækin vildu sýna að þau væru fjölskylduvæn auk þess sem töluverð þensla var orðin í efnahagslífinu og við nutum góðs af því. Við gerðum hvað við gátum til þess að láta þá aðila sem studdu okkur njóta þess og sýna að það var kjöt á beinunum hjá okkur.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson í viðtali við bókarhöfund.

Golfkortið Meðal þeirra leiða sem Golfsambandið fór í útbreiðslustarfinu og þjónustu við kylfinga var útgáfa á vildarkorti sem fékk nafnið golfkortið en það stóð öllum kylfingum sem voru félagsbundnir í klúbbum til boða og veitti ýmis

272

hlunnindi og afslátt á vallargjöldum á mörgum völlum. Útgáfa kortanna hófst árið 2000 og þá í samvinnu við Íslandsbanka. Þegar starfsemin var nýhafin var hún kærð til persónuverndar sem úrskurðaði að ekki hefði verið rétt að málum staðið. Úrskurðinn varð að virða. Íslandsbanki dró sig út úr samstarfinu en við því tók kreditkortafyrirtækið EUROPAY Ísland sem hóf útgáfu á kortum sem öllum félögum í golfklúbbum stóðu til boða. Með þessum samningi fékk GSÍ nokkrar greiðslur í sinn hlut sem notaðar voru til uppbyggingar á vefnum golf.is. Á árinu 2003 gerðist svo Búnaðarbankinn aðili að útgáfu golfkortsins og tryggði að handhafar þess fengju 20% afslátt á vallargöldum og afslátt í ákveðnum verslunum.

Urðu margir kylfingar til þess að notfæra sér golfkortið.

Tekjukerfi GSÍ breytt .

Um langt skeið voru þær tekjur sem Golfsamband Íslands fékk frá klúbbunum tvíþættar. Annars vegar skattgjald af öllum félögum sem náð höfðu 16 ára aldri og hins vegar hluti af þátttökugjöldum í opnum mótum klúbbanna. Á nánast öllu þingum sambandsins voru fjármál þess mikið til umræðu og oftsinnis heyrðust þær raddir að sambandið tæki of mikið til sín. Nánast aldrei var þó gagnrýndur kostnaður af þjónustu sem sambandið veitti klúbbunum en helsti ásteitingarsteinninn var að sumir töldu að of miklum peningum væri varið í landsliðin og afreksstefnu sambandsins. En þar stóðu GSÍ-menn fastir á sínu og færðu rök fyrir því að afreksmenn í íþróttinni væru lykillinn að aukinni velgengni golfíþróttarinnar. Það væru þeir sem væru fyrirmynd unga fólksins og án þeirra yrði umfjöllun fjölmiðla fátækleg. Þegar tímar liðu fór að bera á því að klúbbarnir reyndu að skjóta sér undan að greiða tilskilin gjöld til sambandsins og þá einkum þann hluta þeirra sem kom inn vegna móta. “Menn voru með ýmis undanbrögð í þeim efnum.

Mót sem raunverulega voru opin mót voru kölluð eitthvað annað til þess að losna við skattinn og það var ekki auðvelt fyrir GSÍ að standa í deilum við umbjóðendur sína í slíkum málum.”Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ í viðtali við bókarhöfund. Eftir töluverðar umræður á golfþingingu 1998 var ákveðið að gera þá grundvallarbreytingu að eftirleiðis yrði mótaskatturinn felldur niður en í staðinn yrði fastagjaldið af hverjum félaga hækkað. Ekki var einhugur um þessa ráðstöfun og kom til töluverðra deilna um málið á nóvemberþinginu

Frá lokahófi Kaupþingsmótaraðarinnar árið 2007. Verðlaunaafhending fyrir stúlknaflokk. Stúlkurnar eru Ólafía Þórunn Kristinsdóttir, ............ og Berglind Björnsdóttir Til hliðar standa þeir Kristján Arason sttarfsmaður Kaupþings banka og Jón Ásgeir Eyjólfsson, forseti GSÍ.

Ljósmynd: Stefán/GSÍ.

1999. Þar kynnti fulltrúi eins klúbbs að á aðalfundi hans hefði verið fellt að klúbburinn greiddi hærri gjöld og væri þar með ekki hægt að álykta annað en að klúbbnum yrði vísað úr Golfsambandinu. Tóku sumir þingfulltrúar undir þau sjónarmið að gjöldin væru of há en aðrir mótmæltu harðlega og sögðu það réttlætismál að allir klúbbfélagar greiddu sama gjald og að óþolandi væri fyrir sameiningartákn golfíþróttarinnar, Golfsambandið, að búa ekki við sæmilegt öryggi í fjármálum sínum. Tillaga um að GSÍ hefði heimild til þess að fella niður félagsgjöld til einstakra klúbba var borin undir atkvæði og felld með 30 atkvæðum gegn 24. Golfsamband Íslands: Þinggerð 12.13. nóvember 1999. Það var jafnan stefna stjórnar GSÍ að sambandið væri

rekið með bærilegum hagnaði og ætti í sjóði ef til magurra ára kæmi. Þetta gekk misjafnlega en um og upp úr aldamótum vænkaðist hagurinn með auknu sjálfsaflafé sambandsins.

Mótatekjur mikilsverðar fyrir klúbbana Í nær öllum klúbbum innan GSÍ hafa klúbbarnir meginhluta tekna sinna af félagsgjöldum. Þau hafa verið og eru mishá. Upphæðirnar tengjast að nokkru aðsókn að klúbbunum og standa stóru klúbbarnir á Reykjavíkursvæðinu óneitanlega best að vígi. Klúbbarnir hafa síðan víða sótt fjárhagslegan stuðning til fyrirtækja á svæðum sínum og margir verið ötulir að ná þannig sjálfsaflafé. Móthald

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

273

hverskonar hefur einnig gefið klúbbunum auknar tekjur. Í nóvember2004 birtist í Morgunblaðinu lausleg úttekt á hversu miklar mótatekjur klúbbarnir höfðu haft þá um sumarið og leiddi sú könnun í ljós að kylfingar hefðu greitt rösklega 100 milljónir króna í keppnisgjöld á mótum klúbbanna og var talið að það svaraði til um 20% af tekjum þeirra. Á þeim golfmótum sem haldin voru frá apríl og fram til októberloka taldist blaðinu til að 22 þúsund manns hefðu tekið þátt í opnum mótum og því keppendur fleiri í golfinu en í flestum öðrum íþróttagreinum á Íslandi. Flestir keppendur höfðu spreytt sig á mótum sem haldin voru af Golfklúbbi Reykjavíkur eða um 4.300 en langfjölmennasta mótið var mót sem haldið var á Hellu 1. maí en keppendur þar voru 275 og sagði blaðið að það hefði gefið klúbbnum 700 þúsund krónur í tekjur.

“Fyrsti ráshópurinn fór af stað kl. 5:20 að morgni í þessu fyrsta móti sumarsins, en hiti var um frostmark á þessum degi en kylfingar létu það ekki á sig fá.”Morgunblaðið 9. nóvember . 2004. Af þeim klúbbum sem höfðu miklar tekjur af opnum mótum nefnir blaðið til, auk GR, GS, GKG og Keili en hefur eftir Ágústi Húbertssyni framkvæmdastjóra Keilis að ekki sé allt sem sýnist varðandi tekjur af mótum. “Þátttökugjöld gefa heldur ekki alltaf rétta mynd af því sem í boði er. Í sumum mótum eru kylfingar að greiða keppnisgjöld og fá veitingar að auki í mótslok,” segir hann. Sama heimild. Þá ítrekar blaðið að úttekt þess nái aðeins til opinna móta en segir að það hafi færst mjög í vöxt að fyrirtæki leigi vellina og haldi síðan boðsmót sem alfarið séu á þeirra kostnað.

Skólagolfið kom mörgum á bragðið Í íþróttalífi landsmanna var óneitanlega komin töluverð samkeppni um iðkendur. Hún beindist ekki síst að börnum og ungmennum þar sem hver og ein íþróttagrein lagði mikla áherslu á að kynna sig bæði í skólunum og í íþróttastarfinu. Tækifæri ungmenna voru einnig orðin allt önnur og meiri en verið höfðu í árana rás og nýir afþreyingarmöguleikar komnir til sögunnar.

Golfsamband Íslands vildi ekki láta sitt eftir liggja.

Vandamálið var að golfið er fyrst og fremst sumaríþrótt og litlir möguleikar voru þess vegna að koma fræðslu og kynningu inn í skólana. Á stefnumótunarráðstefnunni sem getið er um í kaflanum hér á undan starfaði sérstök nefnd sem fjallaði um útbreiðslu- og kynningarmál.

Meðal þeirra sem sátu í nefndinni var Júlíus Rafnsson og

274

hann var með nýja hugmynd í kollinum. Júlíus var kunnugur Jóni Karlssyni golfkennara og hafði fengið hann til þess að útbúa púttvelli við Grund og Ás í Hveragerði. Jón hafði einnig útbúið myndband um golfkennslu ungmenna innanhúss þar sem slegið var af mottum og ýmis tæknileg atriði íþróttarinnar voru tekin fyrir. Hann hafði reynt að koma myndbandinu á framfæri en fengið daufar undirtektir – flestum fannst hugmyndin fráleit. “En mér fannst þetta passlega frumlegt og féll fyrir hugmyndinni. Við fyrsta tækifæri fór ég fram á það við stjórnina að ég tæki málið að mér og kannaði möguleikana. Ég sá á svipnum á sumum stjórnarmönnum að þeir hugsuðu sem svo að þessi maður vissi lítið um golf en það væri allt í lagi að ég kannaði málið.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson í viðtali við bókarhöfund.

En mánuði síðar lagði Júlíus málið aftur fyrir á stjórnarfundi. Þá lagði hann til að samið yrði við Jón Karlsson og Magnús Birgisson um gerð kennsluefnisins en þeir voru þá báðir við golfnám í Svíþjóð og gátu tekið verkefnið sem lokaáfanga í skóla. Júlíus lagði til að samið yrði við Saga-Film um gerð kennslumyndbands, að keyptar yrðu töskur sem hefðu að geyma golfkylfur og annan búnað og þessu yrði dreift í alla grunnskóla landsins.

Tillögum Júlíusar fylgdi áætlun um að stofnkostnaður væri um ein og hálf milljón króna og það sem óvenjulegt mátti teljast, einnig áætlun um kostun, þar sem hann var búinn að gera óformlegan samning við Búnaðarbanka Íslands um að leggja til verkefnisins eina milljón króna á ári næstu þrjú árin. Nú fannst öllum þetta góð hugmynd og ákveðið var að útbúa handbók sem fylgdi með gjöfinni til skólanna. Þannig var það sem oftast gekk undir nafninu skólagolf til. Ætlun GSÍ var að fyrirtæki, félög eða stofnanir tækju það upp á arma sína hver á sínu svæði, keyptu töskurnar og dreifðu þeim í grunnskólana. Tilgangurinn var fyrst og fremst sá að gefa ungmennunum tækifæri á að kynnast golfíþróttinni, handleika kylfurnar og slá eftir því sem mögulegt var á hverjum stað og þá helst á vorin þegar unnt var að vera undir berum himni. Það tók hins vegar lengri tíma en menn ætluðu að ná markmiðinu. “Ég hafði vonast til að Lions- og Kiwanisklúbbar tækju þessu verkefni fegins hendi og myndu sjá um sín svæði.

En undirtektirnar voru misjafnar og þetta tók langan tíma. Ég notfærði mér aðstöðu mína og fékk Ás til þess að gefa töskur í grunnskólann í Hveragerði en þangað

Eitt af vinsælustu golfmótum undanfarinna ára hefur verið Kvennamót VISA og Vildarklúbbs Icelandair. Myndin er frá verðlaunahöfum mótsins árið 2008, en mótið hefur verið haldið á Grafarholtsvellinum frá því árið 2007.

fór fyrsta taskan. Ýmsir stjórnarmenn í GSÍ notfærðu sér svo kunningsskap og má þar nefna að Róbert Svavarsson varaforseti GSÍ fékk aðila til að gefa töskur til allra grunnskóla á Reykjanesi. Sparisjóður Vestfjarða gaf svo skólagolftöskur í alla grunnskóla á Vestfjörðum, frá Barðaströnd til Súðavíkur.”Sama heimild.

Undirtektir voru góðar víðast úti á landi þar sem fyrirtæki vildu gjarnan styðja við nærsamfélag sitt. Erfiðara var um vik á höfuðborgarsvæðinu þar sem mörg þeirra fyrirtækja sem leitað var til töldu skólana í of mikilli fjarlægð frá starfsemi sinni. Ekki voru heldur allir hrifnir af þessu framtaki GSÍ og það heyrðist frá fræðsluyfirvöldum að þarna væri um inngrip í íþróttakennsluna að ræða og að golfið væri ekki einu sinni skólaíþrótt. Þeirri gagnrýni svaraði GSÍ fullum hálsi. Benti á að golf væri orðin næst útbreiddasta íþróttagreinin á Íslandi og því ekki nema

eðlilegt að íþróttakennarar kynntu hana börnum og unglingum eins og aðrar íþróttir. Og nær allstaðar þar sem búnaðurinn kom var hann mikið notaður og kynntust fjölmörg ungmenni íþróttinni gegnum skólagolfið og gætti áhrifa þess lengi. “Það sem varð til þess að málið tafðist var einnig það að Jón Karlsson, aðalhöfundur efnisins, fluttist til Noregs og gat því ekki fylgt því eins eftir og ella hefði orðið, en ætlunin var að fá hann til að halda námskeið með íþróttakennaraefnum og aðstoða kennara eftir þörfum við notkun búnaðarins. En skólagolfið vakti mikla athygli og varð til þess að Golfsamband Noregs fékk framleiðsluleyfi bæði á myndbandinu og handbókinni og gekk ötullega fram í að koma þessu á framfæri í norskum grunnskólum.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson í viðtali við bókarhöfund.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

275

Stúlkurnar lögðu mikið upp úr félagslífinu Lengi vel var það áhyggjuefni í golfhreyfingunni hversu fáar ungar stúlkur iðkuðu íþróttina en á árum áður var það nánast viðtekin venja að örfáar stúlkur mættu í þau mót sem haldin voru sérstaklega fyrir þær. Um aldamótin var hafði GSÍ frumkvæði að því að gert yrði sérstakt átak til þess að efla golfiðkun ungra stúlkna. Í nóvember 2001 var haldin sérstök ráðstefna um málið undir stjórn Staffans Johannssonar landsliðsþjálfara og til hennar var boðaður hópur fólks til ráðagerða. Að loknu erindi landsliðsþjálfarans var þátttakendum skipt í hópa og reynt að brjóta málin til mergjar. Komu fram fjölmargar tillögur.

Má þar nefna að lagt var til að leitað yrði til bæjaryfirvalda á svæðum golfklúbbanna og þau beðin um fjármagn til þess að efna til námskeiða fyrir stúlkur, tillaga kom fram um að klúbbarnir á höfuðborgarsvæðinu sameinuðust um æfingatíma stúlkna í viku hverri og lögð var áhersla á að efla skólagolfið og nýta þau tæki sem GSÍ hafði gefið til skólanna enn betur. Um eitt atriði voru allir hóparnir sammála: Að mikið þyrfti að leggja upp úr því að félagslíf fylgdi golfiðkun stúlknanna. Sagði Staffan Johannsson er hann tók saman þau atriði sem fram höfðu komið á ráðstefnunni að stúlkur væru ekki eins háðar því að ná árangri fljótt og piltar og ítrekaði að það væri staðreynd að við þjálfun stúlkna þyrfti að leggja áherslu á skemmtun og félagslíf þar sem slíkt minnkaði brottfall þeirra úr íþróttinni verulega. Árangur af ráðstefnunni og aðgerðum sem fylgdu í kjölfarið skilaði tvímælalausum ávinningi. Þótt stúlkur sem stunduðu golf væru jafnan mun færri en piltarnir fór þeim fjölgandi og árangurinn lét ekki á sér standa. Þéttsetnir vellir frá morgni til kvölds Aukinn iðkendafjöldi skapaði það vandamál að stöðugt var erfiðara fyrir þá sem vildu stunda golf að komast að til að spila. Einkum varð þessa vart á golfvöllum á höfuðborgarsvæðinu sem voru þétt setnir frá morgni til kvölds allt sumarið. Þegar rætt var um félagafjölda í golfinu var stundum á það bent að ekki væri öll sagan sögð með tölunum einum þar sem hundruðir kylfinga væru á biðlistum til að geta gerst félagar í klúbbunum. Átti þetta við flesta klúbba á Reykjavíkursvæðinu en jafnan var þó biðlistinn lengstur hjá Golfklúbbi Reykjavíkur. Þótt vellirnir á höfuðborgarsvæðinu væru ásetnir fór

276

því fjarri að ekki hefði verið reynt að mæta þörfinni. Á síðustu árum aldarinnar og fyrsta áratug hinnar nýju voru miklar framkvæmdir víða á svæðinu. Stórt skref var stigið árið 1997 þegar GR tók í notkun 18 holu völl á Korpúlfsstöðum en þá var hægt að fjölga verulega í klúbbnum. Árið 1996 var golfvöllur Golfklúbbs Kópavogs og Garðabæjar stækkaður úr 9 holum í 18 og árið 2006 var völlurinn enn stækkaður er Leirdalshluti hans var tekinn í notkunn. Hafði GKG eftir það einnig yfir að ráða 9 holu velli í Mýrinni og var þar með fyrsti klúbburinn á Íslandi með 27 holu velli. Miklar framkvæmdir voru á velli Oddfellowa í Urriðaholti sem stækkaður var í 18 holu völl árið 1997. 9 holu völlur var tekinn í notkunn í Setbergslandi í Garðabæ árið 1994 og einnig kom 9 holu völlur í gagnið á Álftanesi árið 2002.

En öll þessi aukning dugði ekki til. Á það var bent að fólk af höfuðborgarsvæðinu þyrfti þó ekki að fara langt til þess að komast í golf. Margir vellir væru í innan við klukkustundar akstursleið frá svæðinu þar sem unnt væri að fá rástíma fyrirhafnarlítið og víðast erlendis þætti það ekki tiltökumál að fara slíka vegalengd ef fólk ætlaði í golf.

Vandamálið var hins vegar að fólk sem var félagar í klúbbum gat leikið á heimavöllum sínum án þess að greiða vallargjald sem það þurfti að greiða ef það ætlaði að spila utan “heimahagana.” Til þess að leysa það og jafnframt auka aðsókn að völlum sem ekki voru fullnýttir kom til hið svokallaða “vinavallakerfi” sem þýddi að kylfingar úr þeim klúbbum sem náðu samkomulagi við “vinavelli” gátu leikið á viðkomandi völlum fyrir hluta af uppsettu gjaldi.

Varð þetta kerfi tvímælalaust til þess að létta undir með mörgum klúbbum.

Gollvallaframkvæmdir hornreka sveitarfélaganna Þótt Golfsamband Íslands hefði ekki bein afskipti af golfvallamálum létu forsvarsmenn þess til sín heyra og hvöttu til framkvæmda. Í apríl 2002 stóð GSÍ og Samband íslenskra sveitarfélaga fyrir ráðstefnu í Ráðhúsi Reykjavíkur sem bar heitið “Golf í 60 ár” en viðfangsefnið var uppbygging golfvalla í framtíðinni og hvernig ætti að mæta þörfum sívaxandi fjölda kylfinga. Sveitarstjórnarmönnum var sérstaklega boðið á ráðstefnuna en meðal framsögumanna var Vilhjámur Þ. Vilhjálmsson formaður Sambands íslenskra sveitassonrfélaga sem í erindi sínu lagði fram ýmsar tölfræðilegar upplýsingar um byggingu íþróttamannvirkja og kom þar fram að um 4% af heildarfjárfestingum sveitarfélaga í íþróttamannvirkjum rynnu til

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

27

golfvalla og það þótt golfið væri næstfjölmennasta íþróttagreinin í landinu. Á ráðstefnunni flutti Bo Wickberg framkvæmdastjóri sænska golfsambandsins erindi um hvernig málum væri háttað í heimalandi hans og athygli vakti einnig erindi Edwins Rögnvaldssonar golfvallahönnuðar sem gerði að umtalsefni færar leiðir í skipulag golfvalla í þéttbýlinu og benti einkum á tvær leiðir, annars vegar golfvelli á skipulögðum útivistarsvæðum og hins vegar golfvelli innan um íbúðabyggð svo sem gerðist víða í Bandaríkjunum. Ýmsar hugmyndir voru uppi um stækkun valla og nýja velli á höfuðborgarsvæðinu. Vandamálið var að til þess að koma fyrir 18 holu golfvelli þurfti í það minnsta kosti 40-50 hektara landsvæði og það lá ekki á lausu. Um tíma voru hugmyndir uppi um að leysa vandamálin í Reykjavík með því að koma upp golfvelli í Viðey og einnig var litið til þess möguleika að stækka Korpúlfsstaðavöllinn og koma þar fyrir 9 holu velli til viðbótar. Varð sú lausn ofan á og allar líkur á því að hann verði leikhæfur jafnvel á árinu 2013. Í Hafnarfirði hófu menn könnun á því að leggja 18 holu völl í Selhrauni ofan kaupstaðarins skammt frá íþróttasvæðinu við Ásvelli og Oddfellowar hófu könnun á að gera annan 18 holu völl í Urriðakotslandi og í jaðri Heiðmerkur. Þá var mikill hugur í mönnum á Seltjarnesi. Vilji þeirra stóð til að stækka völl sinn í 18 holur og leggja hluta hans í nágrenni Nesstofu. En við öll þessi áform gilti hið fornkveðna “að kóngur vill sigla en byr hlýtur að ráða.” Bæði var að það land sem áhugi var að nýta stóð ekki til boða undir golfvelli og eins var ljóst að þær framkvæmdir sem hér eru nefndar myndu verða gífurlega kostnaðarsamar. Ör fjölgun valla á landsbyggðinni Utan Reykjavíkursvæðisins var allt á fullri ferð. Nýir vellir komu til sögunnar og aðrir voru stækkaðir og betrumbættir. Nánast á hverju einasta golfþingi lágu fyrir umsóknir frá nýjum klúbbum. Hugleiðingar manna um aldamótin að hámarki golfsprengjunnar væri náð höfðu reynst fjarri lagi. Það sem einkenndi umsvifin úti á landi var að nýir aðilar komu til sögunnar. Áður höfðu þeir sem hugðu á vallargerð leitað til sveitar-og bæjarfélaga eftir fjárhagslegum stuðningi við framkvæmdir og mörg þeirra höfðu brugðist vel við slíkri málaleitan. Á fyrstu árunum eftir aldamótin voru umsvif opinberra aðila mjög mikil og því auðvel-

278

dara en oft áður að fá fjármagn til framkvæmda tengdum golfinu, hvort heldur var vallargerð, klúbbhús eða æfingasvæði. Viðhorfin voru líka tvímælalaust að breytast.

Golfið var orðin viðurkennd almenningsíþrótt og börn og ungmenni stunduðu golf í mjög auknum mæli. Engin útivistarsvæði voru jafn vel nýtt í sveitarfélögunum og golfvellirnir þar sem þeir voru til staðar.

Augu manna opnuðust fyrir því að golfvellir gátu verið tekjulind einkum ef þeir voru í nágrenni við sumarbústaðabyggðir og félagasamtök fóru að líta á það sem þjónustu við félaga sína að koma upp golfvöllum á svæðum sem þau höfðu til umráða. Þannig komu til golfvellir í landi Öndverðaness og Kiðjabergs. Í Öndverðarnesi var orlofssvæði Múrarafélags Reykjavíkur og Félags Iðn- og tæknigreina (FIT). Þar var fyrst gerður 9 holu golfvöllur sem síðan var stækkaður í 18 holu völl og á Kiðjabergsjörðinni sem Meistarafélag húsasmiða átti var sama sagan. Þar var gerður 9 holu völlur sem síðan var stækkaður í 18 holu völl er tekinn var í notkun árið 2005.

Níu holu golfvellir sem beinlínis var ætlað að þjóna sumarhúsabyggð og ferðafólki voru gerðir á nokkrum stöðum. Einn þeirra fyrstu var í Úthlíð í Biskupstungum en sömu lögmálum lutu t.d. vellir sem gerður voru í Haukadal, við Hellishóla, við Glanna í Borgarfirði og í nágrenni Vaglaskógar svo dæmi séu nefnd.

Stórbrotin áform á þenslutímanum Þegar spennan var hvað mest í íslensku efnahagslífi var flogið hátt. Einkaðilar áformuðu að gera tvo 27 holu golfvelli, annan í Borgarfirði, hinn í Grímsnesi og gera átti strandvöll á heimsmælikvarða við Þorlákshöfn.

Stofnað var hlutafélagið Golf ehf. um væntanlega framkvæmd við Þorlákshöfn og dugði ekkert minna til en að fá hinn heimsfræga kylfing og golfvallarhönnuð Nick Faldo til verka. Hófst undirbúningur árið 2005 og áformað var að opna völlinn 2008. Faldo kom sjálfur, kannaði vallarstæðið og lauk á það lofsorði. “Faldo var mjög heillaður af vallarstæðinu í Þorlákshöfn og sagði að þarna væru miklir möguleikar á að nýta náttúruna við gerð vallarins. Grænar brautir og flatir, náttúrulegar svartar sandgryfjur og hvítur golfboltinn, ásamt hafinu bláa, gera völlinn mjög sérstakan. Faldo taldi að völlurinn ætti fullt erindi sem einn af keppnisvöllunum á evrópsku mótaröðinni í framtíðinni.”Golf á Íslandi. 4 tbl. 15. árg.

2005. Og ekki nóg með það. Stefnan var sett á að Þor-

Alþjóðlegt unglingamót sem nefnt var í höfuðið á Nick Faldo og kallað Faldo Series, var haldið hér á landi í þrígang að frumkvæði Golfklúbbs Reykjavíkur. Faldo mætti sjálfur til að veita verðlaun árið 2007. Aðrir á myndinni eru Arnór Ingi Finnbjörnsson, Árni Gestsson, Arnar Snær Hákonarson og Jón Pétur Jónsson.

lákshafnarvöllurinn kæmist á lista yfir 100 bestu golfvelli í heiminum. Átti völlurinn að vera 6.500 metra langur, par 72 og ein holan sú lengsta á golfvelli á Íslandi, 620 metrar.

Við efnahagshrunið voru áformin um “Svarta sandinn” slegin af eða alla vega frestað um ófyrirséða framtíð.

Svo kom bakslagið Eftir efnahagshrunið 2008 dró verulega úr framkvæmdum við golfvallagerðina og var ekki nema eðlilegt að menn horfðu þá um öxl og spyrðu hvort Íslendingar hefðu á þenslutímanum verið að fara fram úr sjálfum sér á þessu sviði eins og svo mörgum öðrum bæði við að byggja nýja velli og stækka þá sem fyrir voru. Um það mál hefur núverandi forseti GSÍ, Jón Ásgeir Eyjólfsson, eftirfarandi að segja: “Það virðist kannski einfalt mál að stækka 9 holu völl í 18 holur ef landrými er til staðar. En það þarf að líta til fleiri þátta en framkvæmdanna einna. Rekstur á 18 holu

velli er umfagsmikill og kostar mikið mannahald og það þarf að sjá fyrir endann á slíku og vita hvað er verið að gera. Í Mosfellsbæ var stækkun vallarins t.d. liður í tíu ára áætlun. Um stækkunina á völlunum í Öndverðarnesi og Kiðjabergi þarf að líta til þess að samtökin sem stóðu að þeim framkvæmdum höfðu betri aðstöðu en margir aðrir. Þau höfðu yfir tækjum og tólum að ráða og aðgang að sjálfboðaliðum þannig að kostnaðurinn var miklu minni en ef allt verkið hefði verið keypt af verktökum. Þar vissu menn hvað þeir voru að gera. Í einstökum tilvikum ætluðu menn sér um of. Áformin um 27 holu völl í Skorradal og að Minni-Borg í Grímsnesi svo og um völlinn Svarta-Sand í Þorlákshöfn fórust í hruninu. Í öðrum tilvikum hafa menn farið í hæfilegar framkvæmdir og náð góðri útkomu. Þar má nefna völlinn í Fnjóskadal sem gerður var af bændum sem voru að selja land undir sumarbústaði og vildu í leiðinni skapa tómstundaaðstöðu sem yrði aðdráttarafl. Hið sama má segja um mjög vel heppnað verkefni við Geysi í Haukadal en

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

279

sá völlur er mjög skemmtilegur og krefjandi. Annar völlur sem fyrst og fremst er ætlaður fyrir sumarhúsabyggð er völlurinn við Glanna í Borgarfirði sem þjónar vel tilgangi sínum. Nú má ætla að það sé ákveðin mettun orðin í gerð golfvalla á Íslandi. Eini völlurinn sem er í byggingu er við Brautarholt í Kjós auk þess sem stækkun er framundan á Korpúlfsstöðum og vellirnir í Grindavík og Sangerði stækkaðir í 18 holur. Þessir vellir munu taka kúfinn af eftirspurninni á Reykjavíkursvæðinu auk þess sem líklegt má teljast að höfuðborgarbúum verði gert auðveldara að sækja velli í nágrenninu sem eru engan veginn fullnýttir.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ í viðtali við bókarhöfund.

Vellirnir hluti landslagsins Þótt GSÍ hafi ekki bein afskipti af golfvöllunum fylgist sambandið vel með þróuninni og ástandi valla og þá sérstaklega þeim völlum þar sem mót á vegum sambandsins fara fram. Fyrir slík mót fara fulltrúar GSÍ á staðinn vopnaðir handbók um mótahald og meta vellina í samráði við dómara og heimamenn. Það er ekki sjálfgefið að allir 18 holu vellir fái GSÍ mót þar sem gerðar eru miklar kröfur. Á undanförnum árum hefur það færst í vöxt að klúbbar sækist eftir stórmótum og þau talin ákveðin viðurkenning á völlunum. Það þótti t.d. stórt skref bæði fyrir Urriðakotsvöllinn og Kiðjabergsvöllinn þegar Íslandsmótin í höggleik fóru þar fram í fyrsta sinn. Áberandi var við golfvallargerðina á Íslandi hversu vel vellirnir voru felldir inn í landslag á viðkomandi stöðum þannig að prýði varð af miklu fremur en að vallargerðin hefði landröskun í för með sér. Langflesta golfvelli á Íslandi teiknaði Hannes Þorsteinsson golfvallarhönnuður á Akranesi en hann hafði numið golfvallararkitektúr í Bretlandi á árunum 1993-1996 og var félagi í samtökum breskra golfvallarhönnuða, British Institute of Golf Course Architects. Fleiri komu við sögu. Edwin Rögnvaldsson teiknaði nokkra velli en hann lauk námi í golfvallarhönnun í Surrey í Englandi. Auk þess teiknuðu erlendir hönnuðir nokkra velli. Árið 2006 lauk fyrsti Íslendingurinn, Snorri Vilhjálmsson, meistaranámi í golfvallararkitektúr. Starfaði hann fyrst eftir námið í Bretlandi en fór síðan til starfa hjá hönnunarfyrirtæki í Austurríki. Þegar og stundum jafnhliða því sem golfvöllunum var komið í gott ásigkomulag hófu margir golfklúbbar stórverkefni við uppgræðslu lands og trjárækt í nærum-

280

hverfi þeirra og mikið hefur verið lagt upp úr góðri umgengni á völlunum og nýtingu umhverfis þeirra sem almennra útivistarsvæða. Hin mikla aðsókn að golfvöllunum hefur orðið til þess að telja má þá langbest nýttu útivistarsvæðin á mörgum stöðum á landinu.

Umhverfissjónarmið ráðandi Sérstaða íslenskra golfvalla fékkst staðfest á heimsráðstefnu golfvallarstjóra sem haldin var á Íslandi 24.-27. febrúar 2011. Að henni stóðu FEGGA-samtökin (Federation of European Greenkeppers Association) en auk Evrópuþjóða sátu ráðstefnuna fulltrúar frá Bandaríkjunum, Kanada, Ástralíu og fleiri leiðandi þjóða í golfíþróttinni.

Ráðstefnan var haldin á Nordica-hótelinu í Reykjavík og við setningu hennar flutti forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, ávarp þar sem hann gerði veg golfíþróttarinnar á Íslandi að umtalsefni og ræddi sérstaklega tengsl golfvallanna við náttúruna og landslag og sagði að gagnstætt því sem gerðist víða annars staðar væri golfíþróttin stéttlaus íþrótt á Íslandi. Á ráðstefnunni var umhverfisvernd og sjálfbærni golfvalla aðalviðfangsefnið. “Ákveðið var að nýta tækifærið og vekja athygli á hversu framarlega íslenskir golfklúbbar eru í umhverfismálum með því að fá alla golfklúbba landsins til að taka fyrsta skref að alþjóðavottun golfvalla á vegum GEO (Golf Environment Organization) og varð Ísland þannig fyrsta landið þar sem allir golfklúbbar í viðkomandi landi ljúka því skrefi. Þetta vakti mikla athygli í golfheiminum og var greint ítarlega frá þessu á heimasíðu R&A.”Úr skýrslu Jóns Ásgeirs Eyjólfssonar forseta GSÍ á golfþingi í Garðabæ. GSÍ. Ársskýrsla 2011. Á ráðstefnunni tók Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra við viðurkenningarskjali GEO sem vottaði að allir 65 klúbbar landsins hefðu tekið þátt í umhverfisverkefninu sem kallað var “On Course.”

Stórbætt æfingaaðstaða Mikil breyting varð einnig á æfingaaðstöðu. Flestir klúbbar komu upp púttflötum og aðstöðu til að æfa högg við velli sína. Á nokkrum stöðum var komið upp yfirbyggðum æfingaskýlum þannig að kylfingar fengju nokkurt skjól fyrir veðri og vindum við æfingar sínar. Mestu munaði er tveir klúbbar á Reykjavíkursvæðinu, Golfklúbbur Reykjavíkur og Golfklúbburinn Keilir, byggðu mjög góða æfingaaðstöðu á athafnasvæðum sínum. GR reisti tveggja hæða

Golfvallarhönnuðurinn Steve Smyers og Nick Faldo skoða sig um á svæðinu við Þorlákshöfn.

mannvirki til æfinga en auk þess var einnig hægt að slá af þaki hússins og gátu um 80 kylfingar æft þar samtímis. Æfingaaðstaðan fékk nafnið Básar og var allt frá upphafi mikið notað. Bása teiknaði Erling Petersen arkitekt og félagi í GR og var mannvirkið vígt með viðhöfn 19. júní 2004. Þá flutti Gestur Jónsson formaður GR ávarp og gerði grein fyrir framkvæmdum og kom fram í máli hans að kostnaður við bygginguna væri um 110 miljónir króna en klúbburinn hafði fengið nokkurn styrk frá The Royal and Ancient Golf Club of St. Andrews og Reykjavíkurborg en að langmestu leyti væri verkið fjármagnað af klúbbnum sjálfum. Búnaður í Bása var keyptur frá Ranger Servant í Svíþjóð. Hitaútbúnaður var í æfingabásunum á neðstu hæð mannvirkisins sem auðveldaði fólki að halda á sér hita við æfingarnar. Þótt Básar væru fyrst og fremst hugsaðir sem æfingaaðstaða fyrir félaga í GR höfðu allir kylfingar aðgang að mannvirkinu og gátu t.d. kennarar annarra klúbba sótt þangað með nemendur sína.

Golfklúbburinn Keilir tók glæsilega æfingaðastöðu í notkun á árinu 2008, en þar var um að ræða inniaðstöðu

Ljósmynd: Páll Ketilsson

til þess að æfa pútt og vipp og útiaðstöðu undir þaki sem fékk nafnið Hraunkot en svæðið sem kylfingar slegið var á var upplýst og í sjálfu húsinu var hitunarkerfi þannig að bærilega fór um kylfinga í kuldum og frosti. Hið sama má segja um Hraunkot og Bása að þótt Golfklúbburinn Keilir kæmi aðstöðunni upp og ætti hana var kylfingum og kennurum úr öðrum klúbbum heimill aðgangur. Allt frá fyrstu tíð hefur Hraukot notið mikilla vinsælda og algengt að gestir þar væru 60-100 á dag.

Eins og gefur að skilja var innra starf golfklúbbanna æði misjafn. Hjá mörgum minni klúbbanna beindist orkan fyrst og fremst að golfvöllum þeirra enda ærið verkefni að halda þeim í bærilegu standi en margir af stærri klúbbunum héldu uppi öflugu og fjölbreyttu félagslífi fyrir utan golfið sjálft. Áberandi var hversu mikið var víða lagt upp úr góðri umgengni og snyrtimennsku og varð á þessu áberandi breyting frá fyrri tíma. Eftir að Íþróttasamband Íslands tók upp þá stefnu að útnefna fyrirmyndarfélög var það keppikefli golfklúbba að fá slíkan stimpil en til þessa að það væri mögulegt þurftu klúbbarnir að hafa gott sam-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

281

282

ráð við sveitarfélög sín enda gert ráð fyrir því að þaðan fengju golfklúbbar sem önnur íþróttafélög fjárhagslegan stuðning. “Íþróttahreyfingin vill að litið sé á þennan stuðning sem endurgjald fyrir þjónustu sem hún veitir öllum þegnum samfélagsins. Reglur ÍSÍ um viðurkenningu fyrirmyndarfélaga. Meðal þess sem gerðar voru kröfur um var aðgangur barna og ungmenna að starfinu svo og að menntaðir íþróttaþjálfarar leiddu starf félaganna. Það var 19. maí árið 2005 að fyrsti golfklúbburinn fékk viðurkenningu ÍSÍ sem fyrirmyndarfélag. Var það Golfkúbbur Kópavogs og Garðabæjar og afhenti Ellert B. Schram forseti Íþrótta- og Ólympíusambands Íslands klúbbnum viðurkenningarskjal frá hreyfingunni því til staðfestingar.

Loks slakað á kló atvinnumennskunnar Á golfþinginu sem haldið var í Reykjavík 10.-11. nóvember árið 2000 urðu þau tímamót að samþykkt var að fella úr gildi reglur sem gilt höfðu allt frá upphafi um að þeir sem hefðu atvinnu sína af íþróttinni væru ekki gjaldgengir í venjuleg mót á Íslandi. Allt til þessa höfðu gilt strangari reglur um atvinnumenn í golfíþróttinni en nánast öllum öðrum íþróttagreinum og það blasti við augum að á þessu sviði væri golfið að verða nátttröll í samfélagi íþróttanna. Í heiminum öllum og líka á Íslandi var það löngu viðurkennt að þeir íþróttamenn sem fengu styrki eða annan fjárhagslegan stuðning til þess að stunda íþrótt sína ættu að standa jafnfætis öðrum og meira að segja sú fastheldni sem lengi ríkti varðandi þátttöku atvinnumanna í Ólympíuleikum var löngu úr sögunni. En R&A (The Royal and Ancient Golf Club) hafði lengi þrjóskast við og vildi hafa málin eins og þau höfðu jafnan verið.

En hinar ströngu reglur urðu til þess að farið var að sniðganga þær. Þar voru vitanlega til margar leiðir. Auðvelt var þó að útiloka þá sem höfðu atvinnu af golfinu frá því að keppa á opinberum mótum og oft stóðu kylfingar frammi fyrir því að þurfa að velja á milli hvort þeir vildu vera áfram keppendur eða sinna golfinu sem atvinnu sinni. Svíar voru fyrstir til að fara eigin leiðir en frá og með árinu 1982 fengu atvinnumenn þar fullan keppnisrétt á opnum mótum og mótum á vegum sænska golfsambandsins. Reynslan af slíku þótti góð og ekki síst að því leyti að þeim fjölgaði verulega sem lögðu það fyrir sig að kenna golf. Og víst var að Svíar höfðu í mörgu komist í forystu í golfinu í Evrópu. Var haft eftir Staffan Johannsson landsliðsþjálfara að umrædd breyting væri stærsta skrefið í að gera golfið að afreksíþrótt þarlendis.

Golfsamband Íslands. Þinggerð 10.-11. nóvember 2000. Þegar leið að aldamótum tók R&A líka að slaka á hinum ströngu kröfum sínum og veita golfsamböndum einstakra landa meiri rétt en áður að ráða því hvernig þau skipuðu málum sínum og þau voru ekki útskúfuð úr golfsamfélaginu þótt slakað væri á kröfum.

“Gömlu” meistararnir drógu fram keppniskylfurnar Töluverðar umræður urðu um málið á fyrrnefndu golfþingi og ekki voru menn alveg sammála um hvort stíga ætti skrefið til fulls eða veita atvinnumönnum takmarkaðan aðgang að mótum, t.d. undanskilja Íslandsmótið. Í umræðunum kom fram að breytingin væri innan reglna R&A og niðurstaða þingheims varð sú að afgerandi meirihluti samþykkti breytinguna og inn í móta- og keppendareglur GSÍ voru sett ákvæði um að þátttökuréttur í öllum opnum mótum (Íslandsmóti, sveitakeppni o.s.frv) væri nú opin áhugakylfingum sem atvinnukylfingum.

Skilyrt var að atvinnukylfingur væri félagi í IPGA. Þá var útlendingum heimiluð þátttaka í sömu mótum ef þeir höfðu skráð lögheimili á Íslandi og hefðu haft búsetu í landinu í eitt ár. Sama heimild.

Breytingin hafði það í för með sér að kylfingar sem höfðu haft atvinnu sína af golfkennslu eða verið óvirkir vegna atvinnumennsku tóku að hugsa sér til hreyfings. Á Íslandsmótinu 2001 voru þeir Sigurður Pétursson, GR, Sigurður Sigurðsson, GS, Arnar Már Ólafsson, GK, og Úlfar Jónsson, GK, meðal keppenda og stóðu flestir fyrir sínu. Birgir Leifur Hafþórsson hafði einnig boðað þátttöku í mótinu en hætti við þátttöku á síðustu stundu þar sem honum gafst kostur á að spila í móti í Challengemótaröðinni á sama tíma. “Gömlu” meistararnir fóru að láta sjá sig aftur og þá sérstaklega í sveitakeppnunum og eftirleiðis þurftu afrekskylfingar ekki að hika við að taka að sér kennslu eða önnur störf tengd golfíþróttinni. Leið ekki á löngu uns flestir urðu sáttir við breytinguna og hún þótti sjálfsögð.

Varla var það efamál að breytingin varð einnig til þess að fleiri urðu fúsir til að læra og taka að sér golfkennslu en áður hafði orðið svo mikil fækkun meðal golfkennara og leiðbeinenda að til vandræða horfði. Á tímabilinu 1996-2000 fækkaði þeim úr 13 í 7 eða um tæplega 50%. Á árinu 2001 gerðu Golfsamband Íslands og Samtök atvinnukylfinga á Íslandi, IPGA , með sér samkomulag

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

283

um fræðslu á þjálfunarsviði og upp úr því voru sett á stofn leiðbeinendanámskeið sem uppfylltu kröfur um grunnþjálfun PGA kerfisins og þjálfarastig Íþróttasambands Íslands. Margir urðu til að sækja þessi námskeið og fóru síðan að aðstoða við golfkennslu og sumir þeirra sem luku leiðbeininganámskeiðinu héldu síðan áfram námi og öfluðu sér fullkominna kennararéttinda.

Margir reyndu að komast í atvinnumennsku Upp úr aldamótum fór að koma fram viðhorfsbreyting hjá íslenskum afrekskylfingum. Allt fram til þess tíma hafði það verið talin hálfgerð ævintýramennska að ætla sér að reyna að komast í atvinnumennsku úti í hinum stóra golfheimi. Nokkrir höfðu þó reynt en þegar á heildina var litið var niðurstaða slíkra tilrauna ekki upplífgandi.

Enn virtist töluvert á það skorta að Íslendingar ættu möguleika. En framfarirnar voru ótvíræðar og uppsveifla í efnahagslífinu gerði það einnig að verkum að möguleikar íslenskra kylfinga til að fá fjárhagslegan stuðning jukust. Þó máttu allir þeir sem hugsuðu sér til hreyfings eiga það víst að framundan væri grýtt braut og þeir yrðu sjálfir að hætta miklu.

Mikil fjölmiðlaumræða um Birgir Leif Hafþórsson þegar hann tók að stíga sín fyrstu spor í atvinnumennskunni varð tvímælalaust til þess að ýta undir áhuga íslenskra kylfinga að fara sama veg og hann. Flestir íslenskir áhugamenn um golf fylgdust með harðri baráttu hans að komast inn á Evrópumótaröðina og Birgir Leifur sýndi það rækilega að til þess að komast áfram þurfti í senn kjark, þolinmæði og stuðningsaðila. Áður en honum tókst ætlunarverkið hafði tvívegis munað aðeins einu höggi á að hann næði markmiðinu. En Birgir Leifur varð ekki fyrstur Íslendinga til að komast inn á mótaröð hinna bestu.

Ungur íþróttakennari í Hafnarfirði, Ólöf María Jónsdóttir, varð skrefinu á undan. Með góðri frammistöðu í undankeppninni árið 2004 komst hún í hóp þeirra bestu og fékk þátttökurétt árið 2005 og lék á því keppnistímabili í 12 mótum. Að þeim loknum var hún í 91. sæti á styrkleikalista mótaraðarinnar og fékk sjálfkrafa keppnisrétt árið eftir. Þá keppti hún á nokkrum mótum og náði yfirleitt góðum árangri þótt ekki kæmist hún í fremstu röð. En áframhaldandi keppnisrétt hafði hún árið 2007. Þá voru hagir hennar breyttir þar sem hún flutti til Bandaríkjanna og eignaðist barn með eiginmanni sínum. Eðlilega gat hún lítið æft en frásagnarvert þótti að hún brá sér út á golfvöll þegar hún var komin langt á leið, lék níu holur og

284

var á pari. “Það er ekki laust við að það hafi verið horft á mig á golfvellinum með bumbuna út í loftið,” sagði hún í blaðaviðtali.Fréttablaðið 27. febrúar 2007. Og þrátt fyrir breytta fjölskylduhagi lét Ólöf María ekki deigan síga og tók þátt í mótum á Evrópumótaröðinni árið 2008 en lagði síðan keppniskylfurnar að mestu á hilluna.

Um afrek Birgis Leifs Hafþórssonar er fjallað á öðrum stað í ritinu en nú er svo komið að velflestir þeirra íslensku kylfinga sem atkvæðamestir hafa verið á mótum hérlendis hafa reynt sig á Evrópumótaröðinni. Sumum hefur vegnað vel og má nefna að Heiðar Davíð Bragason var ekki langt frá því að komast inn á annað stig úrtökumótanna árið 2006. Það sem öðru fremur hefur einkennt “útrás” ungra íslenskra afrekskylfinga undanfarinn áratug er hversu margir þeirra hafa leitað til Bandaríkjanna. Ferill flestra hefur verið sá að þeir hafa valið sér háskóla þar sem þeir hafa getað stundað golf og margir hverjir hafa fengið skólastyrki vegna getu sinnar í íþróttinni. Þeir hafa síðan leikið golf með skólaliðum sínum og þeir bestu náð langt á því sviði. Það vakti mikla athygli er Ólafur Björn Loftsson vann eitt sterkasta háskólamótið á keppnistímabilinu 2010 en sem viðurkenningu fyrir það afrek var honum boðin þátttaka í PGA móti sem fram fór í Greensboro í Norður-Karólínu en margir af frægustu kylfingum heims tóku þátt í því móti. Og Ólafur Björn vakti mikla athygli á mótinu. Lengi vel var útlit á því að honum tækist að komast í gegnum niðurskurðinn en þegar upp var staðið vantaði eitt högg upp á. En fjölmiðlaathyglin sem Ólafur Björn fékk þar vestra og raunar víðar var gífurlega mikil auglýsing fyrir golf á Íslandi.

Margir ungir kylfingar hafa vakið athygli fyrir getu sína síðustu árin og eiga möguleika á frama í íþróttinni. Það vakti t.d. mikla athygli þegar Guðmundur Ágúst Kristjánsson úr GR gerði sér lítið fyrir og sigraði í Duke of York mótinu í september 2010 en keppendur í mótinu voru flestir efnilegustu unglingar í Evrópu í aldursflokknum 15-18 ára. Var það enginn annar en hertoginn af York, Andrew prins, sem kom langa leið fljúgandi í þyrlu til þess að afhenda Guðmundi Ágústi sigurlaunin.

Töluvert var fjallað um mótið í erlendum fjölmiðlum og varði R&A góðu rými á heimasíðu sinni til þess að lofa Guðmund Ágúst og fjalla um golf á Íslandi.

fræði leiksins sem allir kylfingar þurfa að kunna skil á og hins vegar sérreglum og viðurlögum við brotum á þeim í keppni. Grunnur hefur frá fyrstu tíð verið sá að golfið sé heiðursmannaíþrótt og að kylfingar þurfti að hafa þann sjálfsaga að meta atvik á golfvellinum og refsa sjálfum sér ef svo býður við að horfa. “Golf er að mestum hluta leikið án umsjónar dómara til úrskurðar eða eftirlits. Íþróttin byggist á réttsýni einstaklingsins sem tekur tillit til annarra og hlítir reglum. Leikmenn ættu alltaf að sýna yfirvegaða framkomu, dæmigerða fyrir kurteisi og íþróttaanda, án tillits til hve keppnisinnaðir þeir eru. Þetta er andi golfíþóttarinnar.”R&A. Golfreglur. 32. útgáfa. Golfsamband Íslands 2012.

En vitanlega er misjafn sauður í mörgu fé og ekki gengur öllum jafn vel að hlýta meginreglum íþróttarinnar. Þegar á heildina er litið meta forsvarsmenn GSÍ málin þó þannig að ástandið sé gott á Íslandi. Um þetta atriði segir Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ: “Það er oft talað um að það vanti aga og aðhald í íslensku þjóðfélagi. Þeir sem stunda golf komast ekki hjá því að aga sjálfa sig. Ef þeir gera það ekki eru þeir ekki leiktækir. Golfið hefur mikil uppeldisleg áhrif fyrir ungt fólk sem lærir m.a. að hemja skapsmuni sína og taka tillit til annarra. Auðvitað kemur það fyrir að kylfingar taka golfkylfurnar sínar og grýta þeim til og Guðmundur Ágústsson fagnar vel heppnuðu pútti á Duke of York. frá eða berja í jörðina af vonbrigðum yfir því að eitthvað sem þeir ætla að gera mistekst. En þeir læra að ávinningurinn af slíku er Reglubók á fjögurra ára fresti enginn og ef slíkt kemur fyrir í keppni geta þeir fengið áminningu eða fengið Eitt af mikilsverðum hlutverkum Golfdæmt á sig víti. Og þótt menn séu sambands Íslands er að mennta dómara og dómarar í eigin sök læra þeir það gefa út og dreifa upplýsingum um golfrefljótt að svindl getur ekki viðgengglurnar. Áður fyrr settu tíðar breytingar á ist. Verði þeir uppvísir að slíku er það reglunum menn í hálfgerðan vanda en á sjálft golfsamfélagið sem dæmir þá síðustu áratugum hefur skapast sú regla að og slíkur dómur er niðurlægjandi.

R&A endurskoðar reglurnar á fjögurra ára Vitanlega geta allir gert mistök og í fresti. Þótt grunnreglurnar haldist jafnan mótum er það algengast að keppendur lítið breyttar hafa orðið töluverðar breytskrifi undir rangt skor sem er í flestum ingar milli tímabila og því nauðsynlegt að tilvikum ekki þeim sjálfum að kenna. kylfingar hafi aðgang að þeim reglum sem En kylfingar þurfa alltaf að hafa það í gilda hverju sinni. huga að þeir bera ábyrgð á sjálfum sér og haga sér samkvæmt því.”Munnleg Segja má að golfreglur byggist á tvennu. heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson, forseti Annars vegar almennum reglum og siðGSÍ. Ólafur B. Loftsson

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

285

Þegar reglurnar voru endurskoðaðar árið 2008 var af hálfu R&A gert átak í að gera þær auðskiljanlegri og aðgengilegri fyrir almenna kylfinga auk þess sem ný ákvæði voru sett um ýmis atriði. Í ítarlegri grein sem alþjóðadómarinn Þorsteinn Svörvuður Stefánsson skrifaði í blaðið Golf á Íslandi útskýrði hann helstu breytingarnar og taldi hvað veigamest að reglunum hefði verið breytt þannig að leikmaður mætti lyfta bolta sínum til að þekkja hann hvar sem væri á vellinum og einnig í torfærum eftir ákveðnum reglum en slíkt hafði verið bannað áður og tafði oft leik. Breytingar á golfreglunum 2008. Golf á Íslandi 2. tbl. 18. árg. 2008. Í hvert skipti sem R&A endurskoðar golfreglurnar og breytir þeim, eða á fjögurra ára fresti, þarf Golfsambandið að gefa út regluhandbók. Þar er um að ræða rit sem er rösklega 200 blaðsíður og hefur að geyma ýmsar almennar reglur um golfið, áhugamennsku o.fl. auk nákvæmra lýsinga á tilvikum sem geta gerst á golfvellinum og hvernig á að bregðast við þeim. Þótt ekki sé líklegt að almennur kylfingur sem stundar íþróttina sér til ánægju og tekur sjaldan eða ekki þátt í mótum þurfi á slíkum leiðbeiningum að halda er mikilsvert að allir kylfingar kynni sér rammareglur íþróttarinnar og kunni á þeim skil. Helstu breytingar milli tímabila eru kynntar sérstaklega í handbókinni. Þar sem regluhandbókinni er dreift til allra félaga í golfklúbbum er um kostnaðarsamt verkefni að ræða og hefur GSÍ fengið stuðning frá ýmsum fyrirtækjum við útgáfuna. Má þar nefna að Tryggingafélagið Vörður var samstarfsaðili sambandsins við útgáfu og dreifingu handbókarinnar 2012 en hún gildir til ársloka 2015.

Lengi hafði Kristján Einarsson alþjóðadómari þýtt og haft umsjón með útgáfu golfreglanna fyrir GSÍ og unnið ómetanlegt starf á því sviði. Golfreglurnar sem út komu árið 2012 þýddi Hörður Geirsson alþjóðadómari og hafði hann jafnframt umsjón með útgáfunni.

Svo sem fyrr greinir sér Golfsambandið einnig um menntun dómara en dómarastigin eru þrjú: héraðsdó-

286

marar, landsdómarar og alþjóðadómarar. Flestir klúbbar leggja mikla áherslu á að hafa sjálfir yfir að ráða dómurum sem færir eru að dæma á mótum þeirra og halda þeir námskeið, jafnvel árlega. Hefur námskeiðahaldið að mestu hvílt á Aðalsteini Örnólfssyni alþjóðadómara sem ferðast hefur á milli klúbbanna. Landsdómarar annast mót á vegum GSÍ og hafa skipt þeim verkefnum á milli sín. Alþjóðadómarar hafa réttindi til þess að dæma í mótum hérlendis sem erlendis.

Afmælissjóður til rannsókna Hinn 14. ágúst 2002 minntist stjórn GSÍ sextíu ára afmælis sambandsins með sérstökum hátíðarfundi. Var forystumönnum Íþrótta- og Ólympíusambands Íslands boðið á fundinn. Aðeins eitt mál var á dagskrá fundarins, stofnun sjóðs til að standa fyrir grunnrannsóknum á grasvallarfræðum. Ákveðið var að GSÍ legði hálfa milljón króna sem stofnfé í sjóðinn og Ellert B. Schram forseti ÍSÍ tilkynnti við þetta tækifæri að ÍSÍ myndi leggja til eitt hundrað þúsund krónur. Um haustið sótti GSÍ um fjárveitingu frá Alþingi til sjóðsins og lagði fram greinargerð þar sem mikilvægi málsins var rökstutt og bent á að það varðaði ekki aðeins golfvallagerðina Íslandi heldur og alla grasvelli. Ekki fékk erindi þó jákvæðar undirtektir hjá fjárveitingavaldinu og því ljóst að GSÍ varð að standa á eigin fótum með fjármögnun rannsóknastarfsins. Þar sem sjóðurinn hafði ekki fastan tekjustofn var ekki líklegt að hann gæti staðið undir veigamiklum rannsóknarverkefnum. Svo vildi til að tvö fyrstu vorin eftir að sjóðurinn var stofnaður voru einstaklega góð og nær allir golfvellir landsins komu vel undan vetri. En svo kom að hinu öndverða og skemmdir á brautum og teigum sáust hvarvetna. Það ýtti við mönnum að efla sjóðinn og á golfþinginu í nóvember 2005 komu málefni hans mikið við sögu. Lagt var til að sjóðurinn yrði efldur með því að allir gjaldskyldir félagar innan GSÍ greiddu til hans 100

krónur á ári og samþykkti þingið það nær samhljóða.

Golfsamband Íslands. Þinggerð 19. nóvember 2005..Þótti raunar sumum þingfulltrúum að upphæðin væri of lág. “Ágúst Jensson vallarstjóri á Korpúlfsstaðavelli lagði til að hækka gjaldið því það væri mjög þarft verkefni að styðja við grasvallarannsóknir sem kæmi öllum til góða, jafnt smáum sem stórum.”Sama heimild. Þegar Júlíus Rafnsson lítur til þess tíma er hann var forseti GSÍ nefnir hann stofnun umrædds sjóðs sem mál sem standi upp úr. “Sjóðurinn er það merkilegasta sem ég kom í framkvæmd og naut við það góðs stuðnings allrar stjórnarinnar. Við eigum nú hóp af vel menntuðum golfvallarstjórum sem eru mjög fróðir en samt sem áður er það svo að grunnrannsóknir skortir. Þær geta hugsanlega fært okkur nær því marki að vita hvar skórinn kreppir. Og það er ekki hægt að horfa fram hjá því að þarna eru miklir fjárhagslegir hagsmunir í húfi. Það kostar mikla peninga að koma upp góðum golfvelli og ekki síður að halda honum vel við og losna að einhverju leyti við kostnaðarsamt viðhald. Ef rannsóknir leiða í ljós að slíkt sé hægt er þeim peningum vel varið. Mörgum spurningum er enn ósvarað.

Stundum eru vellir sem eru nánast hlið við hlið í mjög mismunandi ástandi. Og það þarf líka að rannsaka hvort kylfingar eru að bera eitthvað misjafnt á milli landa. Nú þykir sjálfsagt að sótthreinsa stengur og búnað laxveiðimanna en hér hirða menn ekki um að þvo skóna sína og kylfur þótt þeir komi erlendis frá. Kann slíkt að hafa eitthvað að segja og þá sérstaklega með þann sveppagróður sem menn telja að stórskemmi stundum flatirnar hérlendis.” Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson.

Vorið 2007 tók stjórn GSÍ ákvörðun um að sambandið gerðist formlega aðili að norrænum samtökum sem stóðu fyrir rannsóknum á vallargrasi og öðru því tengdu.

Samtök þessi STERF (Scandinavian Turf and Enviroment Research) höfðu þá starfað um árabil og aðild að þeim veitti GSÍ aðgang að niðurstöðum margvíslegra rannsókna sem þau höfðu staðið fyrir. Þá um vorið lagði Golfklúbbur Reykjavíkur til landspildu á Korpúlfsstöðum þar sem settur var upp tilraunareitur eftir forskrift STERF þar sem sáð var mismunandi frætegundum. Við þetta starf naut GSÍ aðstoðar Landbúnaðarháskóla Íslands á Hvanneyri og Samtaka íslenskra golf- og íþróttavallastarfsmanna, SÍGÍ. Síðan hefur tilraunastarfinu verið haldið áfram og ýmislegt áunnist.

Gríðarlega mikilvæg þjónusta – golf.is Fyrstu skrefin sem Golfsamband Íslands tók í tölvumálum voru ekki stór. Eftir að sambandið eignaðist einkatölvu var hún fyrst og fremst notuð til þess að færa bókhald sambandsins og geyma ýmsar upplýsingar og fyrir kom að hún var flutt milli staða og notuð í mótum.

Geymsluminnið og reiknigeta var takmörkuð. Menn gerðu sér þó fulla grein fyrir því að mikil framtíð var í tölvuvinnslunni og þá fyrst og fremst við gagnageymslu. Það kom líka fljótt að því að stærri klúbbarnir urðu sér úti um tölvur sem notaðar voru á svipaðan hátt og hjá GSÍ. Áttuðu sig fljótt á möguleikum Netsins En síðan urðu grífurlegar breytingar. Ný tækni margfaldaði svo vinnslugetu tölvanna að þar var um byltingu að ræða. Á tíunda áratug síðustu aldar var svo stærsta skrefið stigð. Internetið kom til sögunnar en uppruna þess má rekja til þess áfalls sem Bandaríkjamenn urðu fyrir þegar Sovétmenn skutu þeim ref fyrir rass og sendu fyrsta gervihnöttinn, Spúnik, á loft. Það urðu rætur þess að farið var að þróa samskiptanet á milli tölva í Vesturheimi fyrst og fremst til þess að tengja saman upplýsingamiðstöðvar og háskóla. Eitt leiddi af öðru og á tiltölulega fáum árum náði Netið gífurlegri útbreiðslu enda möguleikarnir sem það bauð upp á næstum óþrjótandi. Í golfhreyfingunni á Íslandi voru menn furðu fjótir að átta sig á þeim möguleikum sem tölvunotkun og Netið skapaði. Farið var að ræða um miðlægan upplýsingagrunn sem m.a. héldi utan um allt mótahald, forgjöf kylfinga og samskipti milli klúbbanna. Um þetta leyti var Íþróttasamband Íslands að stíga veigamikil skref í tölvuskráningu og ákvað GSÍ að fylgjast með þróun mála og nýta sér þá þjónustu sem þar var að fá. Stofnaði sambandið nefnd til þess að vinna að tölvumálum og áttu sæti í henni Einar Guðberg, GS, Hákon Sigurðsson, GKG, Ágúst Húbertsson, GK og Hildur Haraldsdóttir, GR en með þeim starfaði Vigfús Þorsteinsson sem hafði með tölvumálin að gera hjá ÍSÍ. Fyrsta verkið var að skilgreina þarfir og möguleika. Niðurstaðan var kynnt á ársþingi GSÍ sem haldið var í Mosfellsbæ 1996 og kom þar fram að forrit sem sett hafði verið upp og kallaðist “Golfarinn” og margir klúbbar voru farnir að nota hafði reynst gallað en verið var að vinna að því að setja upp nýtt kerfi. “Með því að vinna þetta samkvæmt nýja kerfinu verður öll vinna

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

287

mun skilvirkari, úrslit allra móta eru slegin inn í tölvu og síðan send til móðurtölvunnar. Þangað geta svo klúbbarnir einnig sótt allar upplýsingar sem þeir vilja. Þannig geta forgjafanefndir klúbbanna strax náð í árangur sinna manna sem hafa verið við keppni annars staðar.” Úr viðtali við Frímann Gunnlaugsson framkvæmdastjóra GSÍ. Golf á Íslandi 1. tbl. 1996.

GSÍ lét hanna eigið kerfi Þótt þetta væri stórt skref út af fyrir sig veltu menn fyrir sér möguleikunum að útvíkka kerfið. Fljótlega eftir að Hörður Þorsteinsson var ráðinn framkvæmdastjóri GSÍ fór hann til Svíþjóðar og kynnti sér kerfi sem sænska golfsambandið var búið að koma sér upp og sá að það var að mörgu leyti svipað því sem var í notkun á Íslandi, fyrst og fremst miðað GSÍ var fyrista golfsambandið í Evrópu til að koma upp miðlægum gagnagrunni fyrir alla iðkendur sína og tilkoma þess var stórt framfaraskref. við þarfir stjórnenda golfklúbbanna en ekki notendavænt fyrir hina almennu kylfinga. “Þetta var gamalt AS 400 kerfi, skrifað í GSÍ samdi við fyrirtækið IDEGA að hanna nýja kerfið DOS og því byggt á kerfi sem var á undanhaldi og ekki og hófst vinna við það í maí árið 2000. Þá um haustið í samræmi við þær væntingar sem við vorum með en við hófst síðan prufukeyrsla þess. “Þetta var flókin vinna og vildum horfa til framtíðarinnar. Einnig var skoðað kerfi kostaði óneitanlega blóð, svita og tár, ef svo má að orði sem Svisslendingar voru að koma sér upp og þegar upkomast. Þarna var um algjörlega nýja hugsun að ræða og plýsingar lágu fyrir var kannað hvað myndi kosta að þýða urðum við fyrst golfsambanda í Evrópu til þess að vinna þessi kerfi og aðlaga þau að íslenskum aðstæðum. Var það töluvert kostnaðarsamt og stjórn GSÍ kaus fremur að algjörlega miðlægan gagnagrunn sem allir kylfingar sem voru í golfklúbbi gátu notað, m.a. til þess að skrá forgjöf taka þá djörfu ákvörðun að sambandið kæmi upp eigin kerfi. Við þarfagreiningu þess var kallað á hópa úr ýmsum sína og fylgjast með henni en áður en nýja kerfið kom til höfðu aðeins þeir sem kallaðir voru landsforgjafakylfingar golfklúbbum og kannað hvað þeir vildu sjá í nýja kerfinu. átt möguleika á slíku. Aðrir urðu að notast við handNiðurstaðan varð sú að halda því sem fyrir var en þróa kerfið síðan í að vera þjónustuvænt fyrir almenna kylfinga skrifuð eyðublöð og skila þeim síðan til forgjafanefnda klúbbanna.”Sama heimild. og gefa þeim möguleika á því að halda utan um ýmsar upplýsingar um sjálfa sig. Jafnframt þessu var ákveðið að Þótt ýmis vandamál kæmu upp voru allir klúbbar búnir að setja upp nýja heimasíðu fyrir Golfsambandið og hanna í leiðinni heimasíðu fyrir alla golfklúbba landsins. Þetta var taka upp nýja kerfið á miðju sumri 2001. Helsti ágallinn og umkvörtunarefnið var hversu seinvirkt kerfið væri og í raun risavaxið átak en menn sáu fram á að ef vel tækist oft erfitt að ná sambandi við það. Til þess að bæta úr því til myndi það hafa gífurlegan vinnusparnað í för með samdi GSÍ við fyrirtækið Margmiðlun hf. að taka að sér sér, ekki síst fyrir GSÍ. Á þessum tíma voru nær látlausar hýsingu þess og aðstoða við frekari uppbyggingu þess og hringingar á skrifstofuna þar sem verið var að spyrjast rekstur. Margskonar breytingar voru gerðar á kerfinu og fyrir um fjölmargt er varðaði forgjöf, mótahald og annað þjónustuviðmóti þess og var þar veigamest þegar rástíslíkt og var einn starfsmaður meira og minna upptekinn maskráning var tekin upp. Þau nýmæli höfðu geysilega við að svara í símann.”Munnleg heimild: Hörður Þormikla þýðingu fyrir marga klúbba sem áður höfðu þurft steinsson framkvæmdastjóri GSÍ í viðtali við bókarhöað hafa mann í vinnu við slíkar skráningar. Á þessum tíma fund.

288

var netskráning á rástímum komin til í nokkrum löndum en var hagað á annan hátt en hjá GSÍ þar sem skráningin var opin og því unnt að sjá hverjir höfðu bókað rástíma.

“Flestum fannst það jákvætt að geta séð hverjir höfðu bókað sig og með hverjum þeir myndu spila en einstaka aðili kvartaði yfir því að skráningakerfið veitti of miklar persónuupplýsingar. Því var sá búnaður settur inn í kerfið að unnt var að skrá án nafns og upplýsinga. Sumarið 2011 var það kerfi reynt hjá Golfklúbbi Reykjvíkur og heyrðist þá samstundis hljóð úr horni og breyttu þeir aftur í fyrra horf eftir sólarhring. Hið sama gildir einnig þegar fólk er að skrá sig í mót. Þá vill það geta ráðið rástíma sínum og því með hverjum það spilar eftir því sem slíkt er mögulegt. Þótt víða erlendis sé hægt að skrá sig í mót á Netinu er þar meginreglan að mótsstjórnin raðar í hópa og ákveður rástíma þeirra á teig.”Sama heimild. Álagið stundum helsta vandamálið Þótt íslenska kerfið sé opið eru samt í því stýringar sem koma í veg fyrir að hver sem er geti nálgast upplýsingar um þá sem skrá sig. Þannig eru í því hindranir, dulkóðun, varðandi notkun þar sem greiðslur og notkun korta koma við sögu. Upplýsingar er þetta varðar eru ekki geymdar í gagnagrunninum heldur hjá kerfum kortafyrirtækjanna og er það ástæðan fyrir því að ekki er unnt að greiða t.d. vallar- eða mótsgjöld gegnum kerfið. Á þeim rúma áratug sem golf.is hefur verið við lýði hefur orðið stöðug framþróun og helstu hnútarnir sem voru í upphafi verið leystir. Af og til koma þó upp ýmis vandamál sérstaklega á miklum álagstímum. “Það eru komnir til sögunnar nýir gagnagrunnar sem eru fljótvirkari en sá sem við notum en mikill kostnaður myndi fylgja því að skipta yfir í slík kerfi. Sem dæmi má nefna að sænska sambandið ákvað að hætta að nota gamla kerfið sitt og bauð það nýja út á árinu 2006 og var kostnaðurinn við það um 800 milljónir króna og urðu þeir að setja aukaskatt á félaga sína til þess að standa undir fjármögnuninni. Þeir könnuðu okkar kerfi og sögðu að það hefði alla burði til þess að standast kröfur þeirra.”Sama heimild.

Golfsamband Íslands hefur fjármagnað uppsetningu og rekstur vefsins án aukakostnaðar fyrir klúbbana. Þessi þáttur starfseminnar hefur verið einn sá veigamesti í útgjöldum sambandsins en kerfið og rekstur þess hefur kostað um 50 milljónir króna frá því að það var sett upp og árlegur kostnaður GSÍ er 4-5 milljónir króna. Undanfarin ár

hefur Arnar Geirsson skrifstofustjóri GSÍ jafnframt verið kerfisstjóri en hann er tölvumenntaður frá Þýskalandi og þekkir því vel til þessara mála en auk hans hefur Haukur Örn Birgisson einnig komið að þessum málum hjá GSÍ. Á þeim rúma áratug sem golf.is hefur verið við lýði hefur kerfið stöðugt þróast í þá átt að verða nær ómissandi þjónustutæki fyrir alla kylfinga, jafnt afreksmenn sem almenna kylfinga og má nánast segja að dytti vefurinn niður myndi verða veruleg vandræði hjá kylfingum og klúbbum. Vefurinn hefur tekið miklum breytingum gegnum tíðina sem fyrst og fremst hefur miðað að því að gera notendaviðmótið aðgengilegra. Veigamesta breytingin var gerð á árinu 2007 en þá var vefurinn að töluverðu leyti endurskipulagður. Málefni golf.is hafa oft verið til umræðu á golfþingum og fjallaði t.d. sérstök þingnefnd um vefinn á þinginu 2007 og lagði hún fram ábendingar um það sem helst þótti athugunarvert. Voru þær helstar að talið var æskilegt að kylfingar sem skráðu sig í mót gætu greitt þátttökugjöld á rafrænan hátt við skráningu, að kylfingum yrði gert kleift að afskrá rástíma, að komið yrði í veg fyrir að unnt væri að skrá sig á tvo eða fleiri velli samdægurs og þá var einnig lagt til að kerfið gæti lokað fyrir skráningar á ákveðnar kennitölur.

Golf.is hefur um langt skeið verið langumfangsmesti íþróttavefur landsins og raunar meðal þeirra vefsíðna sem mest eru heimsóttar. Má til marks um það nefna að í júní, júlí og ágústmánuði var heildarfjöldi flettinga á vefnum tæplega 10,8 milljónir.

Golf á Íslandi – mikilvægur miðill Allt frá því að tímarit Golfsambandsins, “Golf á Íslandi” hóf göngu sína hefur það gegnt veigamiklu hlutverki sem tengiliður GSÍ við hina almennu kylfinga. Áður hefur verið rakin brösótt byrjunarsaga tímaritsins en þegar tímar liðu þótti útgáfa þess sjálfsagður liður í starfi sambandsins. Í fyrstu var útgáfa blaðsins óregluleg oftast þó eitt eða tvö tölublöð á ári en um og upp úr aldamótunum hófst ný sókn á þessum vettvangi sem öðrum.

Tölublöðunum var fjölgað í þrjú á ári og síðan enn aukið við. Fyrir hrun var útgáfan komin í sex tölublöð en var síðan fækkað í fimm og hefur verið svo síðan. Blaðið er sent ókeypis til allra félagsbundinna kylfinga þó þannig að eitt blað kemur inn á þau heimili þar sem fleiri en einn eru skráðir félagar í klúbbi. Golfsamband Íslands er eina sérsambandið innan ÍSÍ sem heldur uppi slíkri þjónustu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

289

við félaga sína.

Margrét Geirsdóttir ritstýrði blaðinu fram til ársins 2002 en þá tók Edwin Rögnvaldsson sem var þá starfsmaður GSÍ við ritstjórinni um skeið og naut aðstoðar Páls Ketilssonar og fyrirtækis hans Víkurfrétta við uppsetningu blaðsins og umbrot. Frá og með árinu 2003 hefur Páll verið ritstjóri blaðsins og oft aðalhöfundur efnis þess þótt margir aðrir hafi þar einnig komið við sögu.

Páll var á sínum tíma unglingalandsliðsmaður í golfi og öllum hnútum kunnugur og hefur hann einnig annast fjölmargar sjónvarpsútsendingar frá golfmótum hérlendis.

Blaðið hefur því notið góðrar þekkingar hans á málefnum íþróttarinnar og þeim samböndum sem hann hefur. Fjölbreytni í efnisvali og lifandi framsetning hefur einkennt blaðið frá upphafi en auk frétta og fréttatengds efnis hefur verið lögð áhersla á að kynna golfklúbba og golfvelli bæði hérlendis og erlendis, birt hafa verið fjölmörg viðtöl við kylfinga auk þess sem fræðsluefni um íþróttina og hin félagslegu málefni hennar hafa jafnan verið fyrirferðarmikil. Á árinu 2003 fékk Golfsambandið leyfi til þess að þýða og nota efni úr hinu þekkta tímariti Golf Monthly og gat þannig enn aukið fjölbreytni efnisins.

Golf á Íslandi hefur notið mikilla vinsælda meðal kylfinga og hafa kannanir sem Capacent hefur gert leitt í ljós að tæp 12% landsmanna hafa lesið blaðið og svarar það til um 40 þúsund lesenda. Útgáfa blaðsins er eingöngu fjármögnuð með auglýsingum og hafa þær verið það miklar að blaðið hefur skilað GSÍ tekjum meira að segja eftir hrunið en það náði verulega til allrar auglýsingasölu.

Hin seinni ár hefur Stefán Garðarsson verið auglýsingastjóri blaðsins auk þess sem hann hefur séð um önnur markaðsmál fyrir GSÍ.

Handbók kylfinga Um árabil gaf GSÍ út handbók í samvinnu við útgáfufélagið Heim hf. Fyrirkomulag samvinnunnar var þannig að Heimur hf. kostaði útgáfuna og hafði haft tekjur af auglýsingasölu á móti. GSÍ sá um dreifingu bókarinnar sem var látin liggja frammi í öllum golfskálum og víðar og var ókeypis fyrir kylfinga. Í bókinni voru upplýsingar og kort af aðleiðum að golfvöllum, kort af völlunum og auk þess fjölmargar hagnýtar upplýsingar fyrir kylfinga.

Ritstjóri bókarinnar var Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ. Þar kom að Heimur hf. hætti útgáfunni og ákvað GSÍ þá að gefa út umfangsminni bók, “Handbók

290

kylfingsins” sem er um 50 blaðsíður að stærð og upplag hennar hefur verið 10 þúsund eintök. Dreifingu hennar hefur verið eins háttað og var með Golfhandbókina. Áhuginn varð til að auka útgáfustarfsemi Vaxandi áhugi á öllu er viðkemur golfi hefur einnig leitt af sér útgáfa á bókum og ritum sem fjalla um íþróttina. Viðamesta verkið á því sviði er Alfræðibók um golf A-Ö eftir dr. Ingimar Jónsson sem út kom árið 2004. Í blaðaviðtali sagði dr. Ingimar að það hefði tekið sig áratug að vinna ritið Golf á Íslandi 4. tbl. 2003 en hann hafði áður unnið alfræðirit um íþróttir og annað um skák.

Bókin er um 350 blaðsíður og prýdd fjölda ljósmynda. Er hún í raun vandað uppsláttarrit um golf og ýmsa þá sem tengjast sögu íþróttarinnar hérlendis og erlendis.

Af öðrum bókum og ritum um golf sem komið hafa út á síðustu árum má nefna Golfhringur um Ísland eftir Edwin Rögnvaldsson (2002) og 50 fallegar golfbrautir eftir Gunnar Sverrisson (2008) en í báðum þessum bókum er megináhersla lögð á fallegar ljósmyndir. Á árinu 2011 kom út Íslenska golfbókin eftir Frosta Eiðsson þar sem hann segir frá fjölmörgum golfvöllum og lýsir þeim auk þess sem hann rifjar upp ýmsar sögur tengdar völlunum. Félagarnir Arnar Már Ólafsson og Úlfar Jónsson sendu frá sér kennslubókina Enn betra golf árið 2007 og var hún nokkurs konar framhald bókar eftir þá sem áður hafði komið út. Árið 2001 kom svo út bókin Svona spila ég golf eftir Tiger Woods í íslenskri þýðingu dr. Ingimar Jónssonar. Stór bók og mikið myndskreytt.

Ný tækni kom einnig til sögunnar í útgáfumálum, myndbönd og DVD-diskar. Mikið úrval af erlendu efni stóð kylfingum til boða auk þess sem golftímarit vörðu drjúgu plássi undir kennslu og leiðbeiningar. En þeir sem voru að læra íþróttina kusu heldur að fá leiðbeiningar á móðurmálinu og tóku því fagnandi þegar Arnar Már Ólafsson og Úlfar Jónsson unnu vandað kennslumyndband þar sem nýliðar í íþróttinni og þeir sem lengra voru komnir fengu kennslu og góð ráð. Á árinu 2010 hófu þeir Brynjar Geirsson og Ólafur Már Sigurðsson þáttagerð um golf á sjónvarpsstöðinni ÍNN en sú stöð er í eigu hins áhugasama kylfings Ingva Hrafns Jónssonar. Þeir Brynjar og Ólafur Már buðu upp á tvíþætt efni í þáttum sínum. Annars vegar golfkennslu og hins vegar fróðleik um hvernig vellir eru spilaðir og kylfingar eiga að bregðast við ýmsu óvæntu sem gerist úti á vellinum. Þættirnir nutu mikilla

má segja að samræming kæmist á.

vinsælda og var ákveðið að gefa þá út á tvöföldum geisladiski undir heitinu “Golf fyrir alla.”

En það var ekki aðeins Golfsamband Íslands sem bauð kylfingum upp á fréttir og þjónustu á Netinu. Morgunblaðið hóf starfrækslu fréttavefs fyrir kylfinga og um miðjan maí árið 2005 var opnaður vefurinn kylfingur.is en hann var í eigu blaðsins Víkurfrétta og starfaði undir ritstjórn Páls Ketilssonar en umsjónarmaður var Valur B. Jónatansson blaðamaður. Hefur þessi vefur verið starfræktur af myndaskap allar götur síðan og er mikið notaður af kylfingum einkum þegar mikið er um að vera í golfheiminum enda er hann oft á tíðum Páll Ketilsson. fyrstur með fréttirnar. Á árinu 2010 var opnaður vefurinn igolf.is. Hann var í eigu Hans Guðmundssonar en ritstjóri var Valur Jónatansson sem áður hafði starfað fyrir kylfingur.is. Nýja vefnum var ætlað tvíþætt hlutverk, - að vera fréttavefur um golf annars vegar og hins vegar samskiptavefur kylfinga.

Um ýmsa aðra innlenda vefi hefur einnig verið að ræða og má þar nefna vefinn golfheimar.is sem starfaði í samvinnu við GSÍ en hann bauð m.a. kylfingum upp á þá þjónustu að halda utan um tölfræðilegar upplýsingar um sjálfa sig, mynda golfhópa o.fl.

Allir vellir endurmetnir og nýtt forgjafarkerfi tekið upp Segja má að vallarmat og forgjöf kylfinga hafi verið eitt af eilífðarverkefnum Golfsambandsins. Á þeim tímum sem golfvöllum fjölgaði hvað mest hafðist vart undan að meta vellina og eins og frá fyrstu tíð voru mismunandi skoðanir á hver erfiðleikastuðull þeirra skyldi vera. Slík álitamál höfðu raunar alltaf verið uppi bæði hérlendis og úti í hinum stóra heimi allt frá því að tilraunir til að meta velli hófust kringum 1870 og það jafnvel þótt reynt væri að búa til kerfi þar sem tekið var tillit til fjölmargra þátta.

Eins og í svo mörgu öðru voru það Bandaríkjamenn sem fyrstir reyndu að þróa slíkt matskerfi og komst skriður á þau mál kringum 1970. Kerfið þróaðist síðan smátt og smátt og upp úr síðustu aldamótum fékk Golfsamband Evrópu leyfi til þess að nota bandaríska kerfið og þar með

Oft heyrðust þær raddir að matið á völlum á Íslandi væri of hátt og þar af leiddi að forgjöf íslenskra kylfinga væri of lág. Meðal þeirra sem létu til sín heyra um þetta mál var Gestur Jónsson formaður GR sem gerði það að umtalsefni á fundum GSÍ og sagði t.d. á formannafundinum 2002 að hann teldi að mat valla á Íslandi væri tómt rugl því allir vellir væru yfirmetnir Golfsamband Íslands.

Fundargerð formannafundar 16. nóvember 2002. og ítrekaði þessa skoðun sína á golfþinginu 2003 þar sem hann sagði það alvöru vandamál hvað vallarmatið á íslenskum völlum væri langt frá því sem gerðist erlendis. Því fengju menn að kynnast þegar þeir færu í golfferðir til útlanda. “Við erum að ofmeta vellina, forgjöf okkar er almennt of lág,” sagði Gestur. Golfsamband Íslands. Þinggerð 15. nóvember 2003.

Margir tóku undir þessa gagnrýni og nauðsynlegt þótti að endurmeta alla golfvelli á Íslandi eftir USGA kerfinu og hófst undirbúningur á árinu 2005 undir forystu Guðmundar Ólafssonar verkfræðings, stjórnarmanns í GSÍ og formanns forgjafarnefndar sambandsins.Þá var ákveðið að tilnefna fólk í tvo hópa til þess að vinna að verkefninu. Í öðrum hópnum sem Guðmundur Magnússon hafði forystu fyrir voru auk hans Andrés Guðmundsson, Ásgeir Eiríksson og Guðmundur Ólafsson en í hinum hópnum sem Stefán Pálsson var í forsvari fyrir voru Arnar Geirsson, Ágúst Geirsson, Árni Möller og Guðrún Jónsdóttir. Þar sem mikið var í húfi var ákveðið að Golfsamband Íslands fengi til liðs við sig Skotann William F. Mitchell og Maureen, eiginkonu hans, en hann var helsti sérfræðingur skoska golfsambandsins í vallarmati og forgjafarfræðum og hafði einnig starfað að slíkum málum fyrir Evrópska golfsambandið. Kom hann til Íslands og hélt námskeið með því fólki sem átti að annast vallarmatið og þótti að því mikill fengur.

Síðsumars 2005 var hafist handa við endurskoðun val-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

291

larmatsins og þá byrjað á 18 holu völlunum. Vallarmatsnefndirnar fóru þá á alla vellina og tóku fjölmörg atriði til skoðunar og voru mörg þeirra nokkuð flókin og byggð að hluta til á huglægu mati. Í grein sem Stefán Pálsson skrifaði í blaðið Golf á Íslandi lýsti hann helstu atriðum sem tekið var tillit til við matið en fram kom að lengd vallarins réði mestu. Annað atriði sem vóg þungt í matinu var stærð flata og boltarennsli á þeim svo og staðhættir í kringum þær. Um önnur atriði sem taka þurfti tillit til sagði Stefán í grein sinni: “Helstu hindranaþættir sem koma til mats eru vallarmörk, vatnstorfærur,

292

glompur, kargi, tré og ójöfnur (mishæðir) á braut. Þá þarf að meta hvort hindranir valda því að kylfingur verði að leggja upp. Vægi hindrana eykst eftir högglengdinni. Lendingarsvæði eftir teighögg á mjórri braut með nálægri hliðarvatnstorfæru gefur mun hærri einkunn en lendingarsvæði á breiðri braut með engar nálægar hindranir. Lagt innáhögg á litla flöt gefur mun hærri einkunn en stutt innáhögg á sömu flöt.”Stefán Pálsson: Vallarmat og vægi. Golf á Íslandi 3. tbl. 15. árg. 2005. Það sem kom vallarmatsfólki einna mest á óvart við úttekt sína á völlunum var hve lengdarmælingar voru víða

árinu. Átti síðan að breyta forgjöf kylfinga ónákvæmar og var þar um að kenna ef efni þóttu standa til og byggja við það ónákvæmni í mælingum og einnig á töflu (CSA) sem sambandið gaf út, en því að skilgreining á upphafspunkti hún var unnin út frá milljónum skorkorta. á teig var á reiki. Vinna við matið Þessu kerfi var síðan breytt nokkuð í ársbvar gríðarlega umfangsmikil þar sem yrjun 2012 og tekið upp svokallað CBA hver einasta braut á viðkomandi völkerfi sem byggði á því að “gráa svæðið” var lum var tekin til skoðunar og meira fært til miðað við skor kylfinga í mótum. að segja eftir mismunandi teigum.

Allar upplýsingar voru skráðar og Skimað eftir erlendum kylfingum síðan unnið úr þeim í tölvukerfi GSÍ.

Vallarmati allra 18 holu vallanna var Í árdaga golfsins á Íslandi þótti það lokið haustið 2008 og síðan tekið til fráleitt að einhvern tímann kæmi að við mat á 9 holu völlunum. Sumarið því að unnt yrði að selja útlendingum 2008 komu skosku hjónin aftur golfferðir til Íslands. Menn töldu að þeir til Íslands og aðstoðuðu vallarættu miklu betri völlum og veðurfari að matsnefndina við úttekt á nokkrum venjast. Þó var það algengt jafnvel frá völlum og fóru þau jafnframt yfir fyrstu tíð að erlendir kylfingar sem áttu verkferli GSÍ manna. “Það verður að Guðmundur Magnússon. einhverra hluta vegna erindi til Íslands segjast að heimsókn Williams sanfæru á golfvellina og lékju þar hring og nfærði okkur um að við værum að gera hring. Jafnan lék landanum forvitni á að heyra álit þeirra rétta hluti,” sagði einn vallarmatsmanna eftir þá heimá völlunum og aðstæðum og þegar kom að því að mótum sókn. Guðmundur Magnússon vallarmatsmaður. Golf á sem útlendingar sóttu hingað var jafnmikið fjallað um Íslandi 2. tbl. 18. árg. 2008. álit þeirra á völlunum og árangri í keppninni. Gladdi það forsvarsmenn golfklúbbanna að oft á tíðum var lokið lofNýtt vallarmat hafði ýmsar breytingar á forgjöf í för með sér og sýndist sitt hverjum þegar kom að þeirri hlið mála. sorði á aðstæðurnar og að gestirnir teldu óvenjulega velli “Endurmat á golfvöllum landsins undanfarin ár hefur leitt og landslag bæta fullkomlega upp ýmislegt annað sem á skorti. til lækkunar á mati þeirra, þannig að leikforgjöf kylfina á þessum völlum hefur lækkað. Það leiðir að öðru jöfnu til Það vakti einnig sannarlega athygli þegar erlendir menn þess að grunnforgjöf kylfinga hækkar. Því má draga þá komu til Íslands einungis til þess að leika golf. Þannig var ályktun að forgjöf kylfinga á Íslandi hafi verið óeðilega það árið 1985 er bandarískur ferðaskrifstofueigandi, Pat lág,” sagði í skýrslu forgjafarnefndar sem lögð var fyrir O’Brian að nafni, kom ásamt nokkrum félögum sínum til golfþing.Golfsamband Íslands. Þingerð 17. nóvember að leika golf á Akureyri þar sem sagður var nyrsti golfvöl2007. lur í heimi. Í hópnum voru blaðamaður og ljósmyndari frá einu virtasta golfblaði í heimi, Golf Digest, sem sögðu Komið var að þeirri spurningu hvort breyta ætti grunnforgjöf kylfinga eftir nýja vallarmatið. Langflestir klúbbar síðan frá upplifun gestanna. tóku þann pól í hæðina að gera ekki sérstakar ráðstaArtic-open þótti arfavitlaus hugmynd fanir en láta skráð skor kylfinga ráða breytingu á forgjöf.

Golfklúbbur Reykjavíkur ákvað hins vegar að breyta Þessi heimsókn varð kveikjan að því að Árni Jónsson grunnforgjöf kylfinga sinna þannig að leikforgjöf þeirra framkvæmdastjóri Golfklúbbs Akureyrar tók að hugleiða yrði hins sama og verið hafði. Urðu nokkrar deilur vegna möguleika á því að efna til miðnæturmóts á Akureyri á ákvörðunar GR þar sem forgjafarnefnd GSÍ taldi hana ekki í fullu samræmi við reglur Evrópska golfsambandsins sólstöðum og freista þess að fá útlendinga á mótið. “Það fannst flestum sem ég talaði við þegar ég var að koma en það hafði útbúið forgjafarkerfi og lagt öllum aðildarlöndum sínum það til. Í reglum sem settar voru árið 2008 þessu á koppinn, alveg arfavitlaus hugmynd. Ég talaði við voru ákvæði um að árlega bæri að endurskoða forgjöf allra Ferðaskrifstofu Íslands og þeir höfðu varla heyrt vitlausari hugmynd, að reyna að fá útlendinga til að spila golf á klúbbfélaga sem skilað hefðu 4 skorkortum eða fleiri á

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

293

Íslandi. Þeir töldu þetta fyrirfram dauðadæmt og mér var hálfpartinn hent út af skrifstofunni.” Arfavitlaus hugmynd. Viðtal við Árna Jónsson.

Golf á Íslandi, 3. tbl. 2006.

Og margir Íslendingar sem boðað höfðu komu sína létu heldur ekki sjá sig. Aðeins 31 keppandi lét sig hafa það að berjast áfram í roki og rigningu mótsdagana.

Vestmannaeyingar gáfust þó ekki upp Þótt undirtektirnar væru dræmar við mótlætið og Volcano Open hefur ákváðu Akureyringar að halda sínu síðan verið haldið árlega í tengslum striki og efna til miðnæturmóts sem við goslokahátíð þeirra. Mótið hefur fékk heitið Artic Open strax árið jafnan verið kynnt erlendis en þó eftir, 1986. Slangur af Íslendingum aldrei náð því flugi meðal útlendinga mætti til leiks svo og einn útlendsem menn vonuðust eftir. Í bestu ingur. En á næsta ári kom ritstjóri árunum hefur þó um þriðjungur kepGolf World með hóp manna með penda komið erlendins frá gagngert sér á mótið og þar með var ísinn til þess að spila í mótinu. brotinn. Á þriðja ári var mótið svo til fullbókað og hefur verið svo síðan og Segja má að þessi tvö mót: Artic sennilega er Artic Open þekktasta Open og Volcano Open hafi orðið golfmótið á Íslandi meðal erlendra undanfari þess að farið var að hukylfinga sem margir hverjir koma langan veg til þess að upplifa það að Árni Jónsson, golfkennari og fyrrverandi gleiða af fullri alvöru möguleikana á því að tengja golfið ört vaxandi hefja leik jafnvel á miðri nóttu. Stun- framkvæmdastjóri GA. ferðaþjónustu á Íslandi. Eftir miklu dum hefur blásið köldu á þessum var að slægjast. Fyrir lágu þær mótum en þeir sem hafa tekið þátt ljúka upp einum rómi að stemmning á þeim sé einstök og tölulegu staðreyndir úr markaðsrannsóknum erlendis að árlega væru um 30% kylfinga á faransfæti og ferðuðust þegar vel hefur viðrað hefur það verið einstök tilfinning milli landa til þess að stunda íþróttina og sömuleiðis var að leika golf í miðnætursólinni. talið að kylfingar í golferðum eyddu mun meiri peningum í ferðalög sín og til þess að kaupa þjónustu en almennir Eyjamenn létu ekki mótbyr slá sig út af laginu ferðamenn. Rannsóknir höfðu einnig leitt það í ljós að fjölmargir kylfingar voru nýjungagjarnir, vildu gjarnan Erlendir blaðamenn áttu einnig hlut að máli við upphaf spila á völlum sem þeir höfðu ekki heimsótt áður og nýta golfmótsins í Vestmannaeyjum sem haldið hefur verið áriðlega í hálfan annan áratug. Árið 1996 komu til Íslands golferðir sínar til þess að kynnast löndum og þjóðum. tveir blaðamenn frá breska tímaritinu Golf Monthly en Ákveðið að sækja á miðin þeir höfðu tekið sér það fyrir hendur að gefa út bók um 200 bestu golfvelli í Evrópu og af því tilefni ákváðu þeir Vorið 2007 var haldin ráðstefna í tengslum við golfsýninað kynna sér golfvelli á Íslandi. Ákváðu þeir að taka völgu í Fífunni í Kópavogi þar sem fjallað var um möguleika linn í Vestmannaeyjum í bók sína, ekki endilega vegna á að selja erlendum kylfingum golfferðir til Íslands. Meðal þess hve góður hann væri, heldur fremur vegna þess hve framsögumanna á ráðstefnunni voru Jón Ásgeir Eyjólfssérstæður hann þótti. Bókin og kynning sem völlurinn son forseti GSÍ sem fjallaði um sóknarfæri á þessu sviði, fékk í umræddu tímariti varð til þess að erlendir aðilar Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ sem flutti tóku að sýna því áhuga að koma til Íslands og leika völlinn. Og Vestmannaeyingar voru fljótir til að svara kallinu. erindi um hugsanlega nálgun við erlenda kylfinga og Rob Holt framkvæmastjóri Ryder Cup í Wales 2010 sem Þeir settu upp mót sem kallaðist Volcano Open og voru kynnti mikilvægi þeirrar keppni fyrir ferðaþjónustuna í hinir ánægðustu þegar um 50 Bretar boðuðu komu sína Wales.Fréttablaðið 21. apríl 2007. Forráðamenn GSÍ fená fyrsta mótið. Það urðu Eyjamönnum mikil vonbrigði gu líka góða yfirsýn yfir þýðingu svo stórra móta sumarið þegar enginn þeirra lét sjá sig og reyndist ástæðan sú að þeir gátu ekki fengið gistingu í Reykjavík á ferðalagi sínu. 2007 en þá var sambandið samstarfsaðili við framkvæmd

294

18 holu golfvelli á Íslandi og skilaði ítarlegri áfangaskýrslu á golfþinginu 2007. Helsta niðurstaðan var sú að eftirsóknarvert væri bæði fyrir golfið og ferðamennskuna að sækjast eftir erlendum kylfingum til landsins. Ástæða þess var dregin fram í þremur meginþáttum í skýrslunni sem segja má að síðan hafi verið leiðarljós í því starfi sem síðan hefur verið unnin á þessu sviði. Þeir voru: “a) Aukin þjónusta við ferðamenn gefur kylfingum fleiri tækifæri til þess að leika golf á öðrum golfvöllum en sínum eigin golfvelli.

Aukin fjölbreytni í golfleik Arctic Open var fyrsta alþjóðlega golfmótið til að ná fótfestu hér á landi, en helst aðdráttaeykur ánægju kylfinga. B) raflið er að leika golf á björtum sumarnóttum. Á myndinni sjást verðlaunahafar mótsins árið Aukin sala vallargjalda bætir 1998, þeir Viðar Viðarsson og Sigurpáll Geir Sveinsson. nýtingu golfvalla og eykur þar Úr myndasafni GA. með tekjur golfklúbba. C) Að tengja golf við ferðaþjónustu Solheim Cup sem fram fór í Svíþjóð en þar er um að ræða kvennakeppni þar sem lið Evrópu og Bandaríkjanna til að auka vægi íþróttarinnar og fá golfiðkun metna til jafns við aðra uppbyggingu íþrótta- og ferðaþjónustu ineigast við á algjörlega sömu nótum og karlarnir í Ryder nan sveitarfélaganna.”Golfsamband Íslands. Þinggerð 17. keppninni. Undirbúningur þessa móts var búinn að standa í tvö ár. Svíar sáum um framkvæmdina en nutu við það nóvember 2007. Áfangaskýrsla ferðamálanefndar. stuðnings golfsambanda Íslands, Danmerkur og Noregs og lagði Ísland m.a. til einn af aðaldómurum keppninnar, Þorstein Svörfuð Stefánsson. Á annað hundrað þúsund manns fylgdust með keppninni á staðnum en henni var einnig sjónvarpað víða um lönd og talið að allt að 200 milljónir manna hefðu fylgst þannig með henni. Á meðan á mótinu stóð setti GSÍ, í samvinnu við Ferðamálaráð og Icelandair, upp stórt sýningartjald á svæðinu og kynnti þar ferðamennsku og möguleika á að spila golf á Íslandi. Á vegum Golfsambands Íslands var skipuð nefnd sem fékk það hlutverk að kanna hvort raunhæft væri að efla ferðaþjónustuna á Íslandi á þann hátt að fá erlenda kylfinga til þess að koma og leika hér golf. Jafnframt var nefndinni falið að kanna leiðir til þess að auka áhuga innlendra kylfinga á að ferðast um landið og leika golf á hinum fjölmörgu völlum sem í boði eru. Nefndin gekkst m.a. fyrir könnun á viðhorfi til málsins hjá öllum er ráku

Ákveðið var að stofna samtök um ferðaþjónustu í tengslum við golfið. Stofnfundurinn var haldinn í Íþróttamiðstöðinni í Laugardal 14. febrúar 2008. Fékk fyrirtækið nafnið Golf Iceland og voru stofnaðilarnir Golfsamband Íslands, tíu golfklbúbbar, Ferðamálastofa og nokkur fyrirtæki í ferðaþjónustu: Icelandair, Kynnisferðir, Flugfélag Íslands, Hótel Saga, Icelandic Hotels, Bíleiga Flugleiða og Bílaleigan Höldur. Síðar bættust fleiri aðilar í hópinn. Í stofnsamningi félagsins sagði að tilgangur þess væri að auka sókn erlendra kylfinga til Íslands og auka þar með tekjur aðildarfélaganna af vaxandi ferðaþjónustu í kringum golf. Hlutverk fyrirtækisins væri að vinna að sameiginlegri markaðsetningu erlendis og stuðla að því að Ísland yrði áhugaverður áfangastaður fyrir erlenda kylfinga. Auk þess væri fyrirtækinu ætlað að sjá um upplýsingamiðlun til erlendra aðila um golf og ferðaþjónustu með því að halda úti öflugri vefsíðu um golf á Íslandi.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

295

Í fyrstu stjórn Golf Iceland voru kjörin Magnús Oddsson sem jafnframt var stjórnarformaður, Eggert Á. Sverrisson frá GSÍ, Magnea Þ. Hjálmarsdóttir frá Icelandair Hotels, Helgi Bragason frá Golfklúbbi Vestmannaeyja og Bergþór Karlsson frá Bílaleigunni Höldi. Ákveðið var að ráða framkvæmdastjóra í hlutastarf. Gegndi Eggert Á. Sverrisson því fyrst í stað en er hann hvarf til annarra starfa tók Magnús Oddsson fyrrum ferðamálastjóri við því og hefur haft starfsaðstöðu í húsnæði Golfsambandsins í Laugardalnum.

Meirihluta fjármagns til rekstrar hefur Golf Iceland fengið frá aðilum í ferðaþjónustunni en golfklúbbar hafa einnig lagt nokkuð til.

Aðild að erlendum ferðasamtökum

Volcano.”

Markaðssetning Golf Iceland hefur einkum falist í því að bjóða hingað til lands blaðamönnum frá erlendum golftímaritum, golfvefsíðum og ferðaþjónustuaðilum sem selja golfferðir og auk þátttöku í stærstu golfferðasýningu sem haldin er árlega, IGTM (International Golf Travel Mart). Tók Golf Iceland í fyrsta sinn þátt í sýningunni haustið 2009 og fékk þar mjög góðar undirtektir. Sumarið 2010 var boðið til landsins um fimmtíu fjölmiðlamönnum frá ellefu löndum og fékk Ísland í kjölfar þess víða góða umfjöllun og kynningu einkum á Norðurlöndunum og í Bretlandi en áhersla hefur verið lögð á þau markaðssvæði. Golf Iceland hefur einnig haldið úti ítarlegri vefsíðu frá því að fyrirtækið tók til starfa þar sem m.a. er boðið upp á kynningarmyndband.

Langöflugasti aðilinn í golftengdri ferðaþjónustu er Alþjóðasamband golfferðaþjónustunnar IAGTO (The Global Golf Tourism Organisation) en talið er Magnús Oddsson. að um 80% allra golfferða í heiminum Á aðalfundi Golf Iceland árið 2011 fari í gegnum það samband á einn eða annan hátt. Mikilsvert var því fyrir Golf Iceland þegar aðild fjallaði Magnús Oddsson m.a. um helstu atriðin sem lögð væri áhersla á í kynningarstarfinu og nefndi þar að á Ísfékkst að sambandinu árið 2009 og þar með aðgangur að þjónustu þess.Tveir fulltrúar frá IAGTO, þeir Peter Wal- landi væri hægt að leika golf allan sólarhringinn á ákveðnum árstímum, að hægt væri að leika golf í náttúrulegu ton (forseti IAGTO) og Giles Greenwood, voru fengnir umhverfi og að golfið væri skilgreint hérlendis sem til Íslands sumarið 2009 til þess að gera úttekt á Íslandi náttúrutengd afþreying, að vellir væru fjölbreyttir bæði sem golfferðastað. Ferðuðust þeir víða um land og léku vegna mismunar þeirra og fjölda, að auðvelt aðgengi væri golf á mörgum golfvöllum og skiluðu síðan skýrslu um ferð sína og þá möguleika sem þeir töldu vera í spilunum. bæði að landinu og völlunum, umhverfið væri fjölbreytt og síðast en ekki síst væri um að ræða góða almenna þjóNiðurstaða þeirra var í flestu mjög jákvæð og töldu þeir að unnt væri að fjölga mjög erlendum ferðamönnum sem nustu við ferðamenn hvað varðaði hefðbundna þætti.Golf á Íslandi 1. tbl. 2011. hingað sæktu í þeim tilgangi að leika golf. Vellirnir sem þeir skoðuðu væru fjölbreyttir og fjarlægð þeirra frá höFyrst í stað voru þeir klúbbar sem höfðu yfir 18 holu fuðborginni í flestum tilfellum stutt. Það sem þeir töldu golfvöllum að ráða nær eingöngu aðilar að Golf Iceland þó vega þyngst væri stórbrotin og sérstæð náttúra sem en síðan hafa bæst í félagið nokkrir klúbbar sem hafa blasti við af golfvöllunum og einstök lega sumra þeirra. einungis 9 holu golfvelli enda hefur það komið á daginn Heilluðust þeir mest af golfvellinum í Vestmannaeyjum að ferðamenn sækjast ekki síður eftir því að spila á slíkum og töldu að unnt væri að mæla með honum í öllum völlum. golfpökkum sem seldir yrðu til Íslands. Aðrir vellir sem þeir mæltu sérstaklega með voru Hvaleyrarvöllur, Urriðavatnsvöllur, Grafarholtsvöllurinn og Kiðjaberg. Töldu þeir Betri nýting valla aðalkeppikeflið æskilegt að íslensku vellirnir fengju erlend nöfn og stungu Helsta gagnrýnin á Golf Iceland og að leggja kapp á að upp á því að Hvaleyrarvöllurinn yrði nefndur “Lava fá erlenda kylfinga til landsins hefur verið sú að á þeim Links,” Kiðjabergsvöllurinn “White river,” Jaðarsvöllur tíma sem þeir eru líklegastir til að koma í heimsókn sé á Akureyri “Midnight Sun” og völlurinn á Hellu “Hella

296

mikil ásókn á golfvellina sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu og þeir fullbókaðir af félögum klúbbanna. “Þegar við erum erlendis viljum við leika golf á morgnana til þess að nýta tímann sem best. Sama er með þessa gesti. Hægt verður að nýta lausa morgunrástíma og ekki þarf að fara langt út fyrir Reykjavík til þess að finna hálftóma velli á virkum dögum.Það þarf ekki að fara lengra en austur fyrir fjall að ekki sé talað um Akureyri og Vestmannaeyjar. Það er einmitt kosturinn við að fá erlenda Ráshópur á Volcano Open. Frá vinstri: Gunnar Gunnarsson og ........ og þá hjónin María..... kylfinga til landsins að þeir munu fara á marga staði og kaupa þar ýmsa Hrunið kallaði á endurmat þjónustu.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ í viðtali við bókarhöfund.

Fyrir Golfsamband Íslands hafði efnahagshrunið haustið 2008 miklar afleiðingar. Sambandið hafði árið 2007 Gosið í Eyjafjallajökli setti nokkurt strik í reikninginn gert við stóran styrktarsamning við Kaupþing til þriggja árið 2010. Þó komu allmargir erlendir blaðamenn til ára og var hann hryggjarstykkið í eigin fjáröflun samÍslands á vegum Golf Iceland og í þeirra hópi voru menn bandsins og að verulegum hluta undirstaða afreksstarfs frá Golfing World sem gerðu sjónvarpsþætti um golf á þess. Þannig var Kaupþing t.d. aðalstyrktaraðili mótaraðar Íslandi sem sýndir voru víða og fengu mikla athygli. sambandsins bæði í flokki fullorðinna og unglinga – Kaupþingsmótaraðarinnar. Allt í einu var Kaupþing ekki En sýningar erlendis eru ekki þær einu sem Golfsamband til lengur og skiptastjórn fór með málefni bankans. Leið Íslands hefur verið þátttakandi í. Haldnar hafa verið golfekki á löngu uns Golfsambandið fékk bréf með þeim sýningar á Íslandi sem GSÍ og sýningafyrirtækið IceExpo boðskap að samningum væri sagt upp frá og með áramóstóðu að. Voru þær jafnframt kaupstefnur og til kynningar tum 2008-2009. á íþróttinni. Fyrsta slíka sýningin var haldin á Nordica Hótel 11.-12. febrúar 2007. Þar kynntu um þrjátíu aðilar “Samstarf okkar við Kaupþing hafði verið einstaklega vörur sína og þjónustu auk þess sem boðið var upp á gott. Bankinn hafði staðið við hvert einasta atriði sem skemmtiatriði sem brellumeistarinn David Edwards um var samið og vel það. Samningurinn var GSÍ mjög annaðist en hann gat gert hinar ótrúlegustu kúnstir með mikilvægur og átti sinn þátt í því að velta sambandsins kylfum og boltum. Í tengslum við sýninguna var haldin hafði aukist jafnt og þétt. Árið 2008 náði hún hámarki og ráðstefna undir stjórn Harðar Þorsteinssonar þar sem var um 140 milljónir króna. Fjármagnið sem við fengum kynnt voru þrjú meginmál hreyfingarinnar: nýliðamál, frá Kaupþingi stóð að verulegu leyti undir öllu afreksstarafreksmál og umhverfi golfvallanna. finu og var ekki nema von að menn væru slegir þegar

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

297

Eyjafjallajökull, sem er í einungis 20 kílómetra fjarlægð frá Þverárvelli í Fljótshlíð lét á sér kræla árið 2010.

að því kom að það var úr sögunni.”Munnleg heimild: Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ í viðtali við bókarhöfund.

Niðurskurðarhnífnum beitt Nú voru góð ráð dýr. Hrunið hafði ekki aðeins þau áhrif að GSÍ missti samningin við Kaupþing heldur var borðleggjandi að mjög erfitt yrði að afla nýrra stuðningsaðila. Enginn gat heldur ímyndað sér hvaða áhrif hrunið hefði á almenna golfiðkun í landinu og mátti jafnvel búast við því að félögum í golfklúbbum myndi fækka og þar með yrði höggvið í tekjur GSÍ. Þá þótti líklegt að erfiðlega myndi ganga að safna auglýsingum í blaðið Golf á Íslandi en tekjur af þeim stóðu ekki einungis undir rekstri blaðsins heldur færðu Golfsambandinu töluverðar tekjur.

Stjórn GSÍ greip skjótt til viðbragða og mundaði niðurskurðarhnífinn. “Raunverulega var aðeins einn þáttur í rekstrinum sem unnt var að teygja dálítið fram og til baka og það var afreksstarfið. Ákveðið var að semja við Staffan Johannsson landsliðsþjálfara og Arnar Má Ólafsson sem

298

hafði með unglingalandsliðin að gera um að þeir hættu störfum og á ýmsan annan hátt var dregið úr afreksstarfinu. GSÍ hafði staðið fyrir æfingaferðum til Flórída að vorlagi í nokkur ár og farið þangað með stóran hóp en ákveðið var að slá þessar ferðir af í bili og reyna fremur að koma upp æfingabúðum hérlendis. Þá var einnig ákveðið að fækka keppnisferðum til útlanda. Raunar var farið ofan í saumana á öllum útgjaldaliðum sambandsins og reynt að spara þar sem nokkur möguleiki var.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ í viðtali við bókarhöfund. Það var fremur dauft hljóð í mönnum á formannafundi GSÍ sem haldinn var skömmu eftir hrunið haustið 2008. Samdráttur á öllum sviðum blasti við og ljóst að margar framkvæmdir sem voru á döfinni hjá golfklúbbunum myndu frestast eða jafnvel að ekkert yrði af þeim. Í fjárhagsáætlun sem GSÍ lagði fyrir fundinn var í fyrsta sinn í langan tíma gert ráð fyrir að golfiðkendum myndi fækka og að halli yrði á rekstrinum þótt víða væri skorið niður.” Fjárhagsáætlun okkar ber vott af samdrætti og varkárni, því satt best að segja vitum við ekki hvort eða

hvenær botninum er náð og hvenær fótfesta og viðspyrna verður raunhæf.”Jón Ásgeir Eyjólfsson í skýrslu sinni til formannafundar. Nóvember 2008. Af hálfu GSÍ var hvatt til varúðar og að klúbbarnir yrðu undir það búnir að mæta verulegri tekjuskerðinu.

Svo rann upp árið 2009. Þá kom í ljós að þótt að þrengdi bitnaði það minna á golfíþróttinni en menn höfðu óttast. Þótt fjárráð almennings og umsvif í þjóðfélaginu væri minni en verið hafði voru golfvellirnir vel sóttir og þegar upp var staðið var raunin sú að aldrei höfðu fleiri hringir verið spilaðir á golfvöllum landsins og í stað þess að skráðum félögum í klúbbum fækkaði eins og búist var við fjölgaði þeim um hvorki meira né minna en 750 og voru orðnir yfir 15 þúsund talsins. Margt hjálpaðist að því að golfið hélt sínum hlut og kannski ekki síst veðráttan sem var með eindæmum hagstæð sérstaklega sunnanlands þar sem uppáhaldsveður kylfinga var dag eftir dag og viku eftir viku, hlýindi og blíðviðri. Á höfuðborgarsvæðinu voru golfvellirnir bókstaflega umsetnir frá morgni til kvölds og álag á þá svo mikið að erfitt var að verja þá skemmdum. Þeir urðu fyrir “álagsmeiðslum” eins og forseti GSÍ orðaði það í setningarræðu sinni á golfþinginu 2010.

Golfið hélt sínu En þótt hrunið segði ekki til sín á golfvöllunum kom það fram í ýmsu öðru. Grunur GSÍ manna um að erfitt myndi reynast að fá styrktaraðila á borð við Kaupþing reyndist réttur. Nauðsynlegt reyndist að breyta nokkuð mótaröð sambandsins og gera hana ódýrari og umfangsminni.

En áhugi var síst minni en áður og réði þar nokkru að samningar tókust um að RÚV sýndi frá mótaröðinni og einnig frá Íslandsmótinu sem fram fór í Grafarholtinu um sumarið og varð ein sögulegasta keppni sem um getur hérlendis. Kannanir sýndu að uppsafnað áhorf á mótið var hvorki meira né minna en 27% og þótti það með ólíkindum. Þótt vel væri á málum haldið varð ekki hjá því komist að nokkur rekstrarhalli varð hjá GSÍ á árinu 2009 eða rúmlega ein milljón króna. Þegar Eggert Á. Sverrisson gjaldkeri GSÍ kynnti reikningana á golfþinginu 2009 sagði hann að sambandið hefði unnið varnarsigur í rekstri sínum og voru það orð að sönnu. Og á þinginu voru menn ólíkt bjartsýnni en þeir höfðu verið árið áður og ljóst væri að erfiðleikarnir væru engan veginn að baki. Í skýrslu stjórnar

GSÍ sem lögð var fyrir golfþingið 2009 var blásinn baráttuandi í brjóst og lögð áhersla á hinar jákvæðu hliðar sem golfiðkun hefði í för með sér: “Enn er á brattann að sækja fyrir íþróttahreyfinguna.

Efnahagsumhverfið er enn mjög erfitt og ekki veður auðvelt að finna fjármagn til að byggja nýja golfvelli eða efla þá starfsemi sem er í gangi. Milvægt er að við öll höldum á lofti þeim jákvæðu áhrifum sem golfíþróttin hefur á samfélagið. Þannig má benda á rannsókn sem birt var á þessu ári sem gerð var í Svíþjóð þar sem fram kom að þeir sem stunda golfíþróttina fram á elliár, lifa að meðaltali 5 árum lengur en samanburðarhópar. Í norskri skýrslu sem gerð var um áhrif golfvalla á umhverfið, að jaðarsvæði golfvalla væri ákjósanlegir staðið fyrir fugla og annað dýralíf og því væri hægt að segja að bygging golfvalla væri góð náttúruvernd. Þetta vitum við sem stundum golfíþróttina en við þurfum að vera dugleg að breiða út þessar staðreyndir og þannig ná eyrum ráðamanna. Góður golfvöllur er góð fjárfesting og arður af slíkri fjárfestingu er margfaldur fyrir samfélagið, sparar útgjöld í heilbrigðiskerfinu, kennir góða hegðun og virðingu fyrir náttúrunni. Golfsamband Íslands. Skýrsla stjórnar GSÍ lögð fyrir golfþing 2009.

Boðaföllin að baki – blásið til nýrrar sóknar Þegar Júlíus Rafnsson ákvað að hætta sem forseti GSÍ beindust spjótin að Jóni Ásgeiri Eyjólfssyni. Hann var einn þeirra sem lagt höfðu að Júlíusi að taka við forsetaembættinu á sínum tíma og nú sannaðist hið fornkveðna “að æ veit gjöf til gjalda.” Með góðum fyrirvara fyrir golfþingið 2005 hringdi Júlíus í Jón Ásgeir minnti hann á að hann hefði tekið að sér embættið fyrir hans orð og nú vildi hann að Jón Ásgeir gerði það fyrir sín orð að taka við af sér. Jón Ásgeir hafði vissulega komið að verkum fyrir GSÍ og setið mörg ársþing en ekki verið í stjórn sambandsins og vissi þar af leiðandi ekki að hverju hann gekk þegar hann lét til leiðast. Mikill einhugur var um hann í forsetaembættið. Hann fékk “rússneska kosningu,” eins og sagði í fyrirsögn blaðsins Golf á Íslandi þegar það kynnti hann til sögunnar sem nýjan forseta. “Ég man að eftir að þinghaldinu var lokið og búið að kjósa mig sem forseta kom Júlíus til mín óskaði mér til hamingju og sagði síðan: “Ég get sagt þér það núna Jón

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

29

minn að ég hefði aldei farið í þetta embætti hefði ég vitað hvað þetta er mikið verk.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson

um að bregða sér af bæ í golftúra. Við bankahrunið gjörbreyttist staðan nánast á einni nóttu.

“Hjá Golfsambandinu kom upp grafalvarleg staða þar sem við misstum Jón segir að það séu nánast óskrifuð langstærsta styrktaraðila okkar. Það lög þegar kosið er í stjórn GSÍ að þurfti snör handtök til þess að verja skipta stjórnarmönnum milli klúbba, vígið. Strax var gripið til róttækra sparnema að í stjórninni eru tveir úr elsta naðaraðgerða en samt miðað að því að og stærst klúbbnum, GR. “Mér þótti helstu þjónustuþáttum við hið almenna það miður að þegar ég var kjörinn golf í landinu yrði haldið uppi. Þar á ég forseti þurfti að ýta út úr stjórninni sérstaklega við vefinn golf.is en segja má ágætum manni úr Nesklúbbnum að flestir kylfingar og klúbbar landsins vegna þess að það þótti ótækt að væru háðir þjónustu hans. Við töldum tveir menn úr Nesklúbbnum væru í einnig mikið atriði að halda áfram útgástjórninni. Að mínu mati eru þessar fu blaðsins okkar Golf á Íslandi sem er í klúbbagirðingar tilgangslausar. Þeir Jón Ásgeir Eyjólfsson senn aðalmiðill stjórnarinnar til að koma sem eru kjörnir í stjórn GSÍ vinna af heilindum fyrir golfhreyfinguna alla og eru þar ekki til að sínum málum á framfæri, veigamikill þáttur í að geyma golfsöguna og upplýsingamiðill bæði hvað varðar fréttir gæta hagsmuna einstakra klúbba.”Munnleg heimild: Jón og fræðslu. Þó var tekin ákvörðun um að fækka töluÁsgeir Eyjólfsson forseti GSÍ í viðtali við bókarhöfund. blöðunum úr sex í fimm á ári. Niðurskurðurinn bitnaði mest á afreksstefnunni þar sem við neyddumst til að segja Jón segist ekki hafa haft stefnuskrá í farteski sínu þegar upp landsliðsþjálfurunum en með þeirri aðgerð drógum hann tók við forsetaembættinu. “Þetta bar brátt að og við verulega úr kostnaði sambandsins. Hópferðir til útfyrsta verkefni mitt sem forseti var að læra á það hvernig sambandið starfaði og til hvers var ætlast af því. En smátt landa með stóran hóp afreksfólks voru lagðar af í bili en í stað þess farið með minni hópa í æfingabúðir innanlands og smátt myndaði ég mér skoðun á því hvernig ég vildi þar sem búið var í sumarbústöðum og við sjálf elduðum að sambandið væri rekið. Eitt það fyrsta sem ég gerði var ofan í mannskapinn ef því var að skipta. Eftir þetta hvíldi að velja einstökum stjórnarmönnum hlutverk sem þeir fylgdu síðan eftir. Fólk gat valið sér verkefni eftir áhugas- skipulag afreksstarfsins aðallega á Ragnari Ólafssyni sem verið hafði aðstoðarmaður Staffans og studdi hann okkur viði sínu og á þeim tíma sem ég hef verið forseti hefur með ráð og dáð svo sem hann hefur gert í langan tíma og það einnig haft möguleika á því að skipta um hlutverk í ekki má heldur gleyma þætti þjálfara klúbbanna sem einstjórninni og er það af hinu góða. Ég er mjög ánægður nig tóku að sér aukið hlutverk.”Sama heimild. með það fólk sem valist hefur í stjórnina og hvernig það rækir hlutverk sín. Það er ekki síður ánægjuefni hversu mikið einvalalið er á skrifstofu sambandsins – framkvæm- Með þessum aðgerðum tókst stjórn GSÍ að sigla í gegdastjórinn, skrifstofustjórinn og markaðsstjórinn. Það eru num verstu boðaföllin. Tap varð þó á rekstri sambandsins á árinu 2009 í fyrsta sinn í langan tíma. En þótt illa áraði menn sem rækja sína vinnu vel. Það er ekki einungis að gekk íslenskum afrekskylfingum þó betur en oft áður á þeir framkvæmi það sem stjórnin ákveður heldur kemur golfvöllunum. Um það mál segir Jón Ásgeir: frumkvæði að ýmsum málum frá þeim. Þar er valinn maður í hverju rúmi.”Sama heimild.

“Golfíþróttin er farin að njóta þess að kylfingar sem hófu að leika golf jafnvel á barnsaldri og lærðu hjá kennurum Þegar Jón Ásgeir tók við forsetaembættinu í GSÍ voru eru að taka út sinn þroska. Við höfum einnig notið góðs miklir þenslu- og uppgangstímar á Íslandi. Fyrirtæki af því uppbyggingarstarfi sem Staffan Johannsson stóð kepptust við að auglýsa sig og golfið jafnt sem aðrar að og munum njóta þess í framtíðinni. Framfarirnar eru íþróttagreinar nutu góðs af því. Atvinnuleysi var nánast ótvíræðar, það sést bæði á skorum og úrslitum sem við ekkert og auðveldara en oftast áður fyrir þá sem voru í fáum í mótum bæði heima og erlendis. Framtíðin er því golfklúbbum að greiða félagsgjöldin sín að ekki sé talað

300

hefur aukist verulega. Aukin umfjöllun í fjölmiðlum hefur ýtt undir áhuga unga fólksins sem þannig hefur fengið fyrirmyndir og hetjur líkt og í öðrum íþróttagreinum. Einnig var það nokkurt áhyggjuefni hversu fáar konur stunduðu golf. Í þeim efnum var einnig blásið til sóknar. Margir klúbbar hlynntu sérstaklega að kvennastarfinu, buðu upp á ókeypis kennslu og sérstaka kvennatíma. Átakið skilaði þeim árangri að hlutfall kvenna í iðkendahópnum hefur aukist úr um 15% í um 30%. Það hefur líka orðið ákveðin viðhorfsbreyting. Áður fyrr höfðu menn það gjarnan á orði að þeir ætluðu að fara í golf þegar aldurinn færðist Fyrr á árum var algengt að fólk liti eingöngu á golfíþróttina sem tómstundagaman sem yfir og þeir hættu að vinna. Nú gott væri að stunda á elliárum, en á síðastu árum hefur það færst í vöxt að börn stundi iðka allir aldurshópar golfið íþróttina. Myndin var tekin í móti 12 ára og yngri. og það góða við uppbyggingu íþróttarinnar er að þeir geta björt á þessu sviði og óneitanlega var það stórt skref þegar leikið saman á jafnréttisgrunni. fjárhagur sambandsins batnaði það mikið að hægt var að Forgjafarkerfið gerir það að verkum að kylfingar geta allaf ráða landsliðsþjálfara að nýju.”Sama heimild. verið að keppa – við félagana sem þeir spila með hverju sinni og ef þeir hafa ekki keppinauta eru þeir að kljást Mörgum á óvart varð hrunið ekki til þess að minnka við sjálfa sig og völlinn. Golfið hefur fengið á sig jákvæða aðsókn að golfinu á Íslandi. Þvert á móti. Síðustu árin ímynd. Það stundar enginn golf sem finnst það leiðinlegt. hefur félögum í golfklúbbum fjölgað og fór talan í fyrsta Kylfingar eru stöðugt að setja sér ný markmið, jafnvel sinn yfir 16 þúsund árið 2011. Fleiri golfhringir voru ekki annað en að spila betur á morgun en þeir gerðu í leiknir en nokkru sinni fyrr og margir golfvellir þétt setnir dag, lækka forgjöfina eða eitthvað í þeim dúr. Það fylgir frá morgni til kvölds. Hvert mótið af öðru er fullskipað því alltaf tilhlökkun að fara út á golfvöll, hitta félagana og jafnvel biðlistar að komast þar að. Eini merkjanlegi og spila skemmtilegan leik með þeim, fara í golfmót eða samdrátturinn varð í golfferðum til útlanda en jafnan er stefna að golfferð til útlanda. Fyrir öllu þessu finnum þó stór hópur kylfinga sem fer í slíkar ferðir árlega. við sem höfum verið valin til forystu í golfhreyfingunni.

Auðvitað upplifum við stundum erfiðleika og heyrum að “Félagafjöldi í golfklúbbum á Íslandi hefur meira en tvöfólk vill að við gerðum eitthvað öðruvísi. En þær stundir faldast á einum áratug og á þeim tíma hefur samsetning sem við mætum slíku eru svo miklu, miklu færri en þær þess hóps sem stundar íþróttina einnig tekið töluverðum ánægjulegu sem hvetja til þess að haldið sé áfram með það breytingum. Um aldamótin höfðu menn nokkrar áhyggjur eitt í huga að vinna íþróttinni gagn.”Sama heimild. af því að börn og unglingar væru of lágt hlutfall iðkenda en þá hafði orðið nokkur stöðnun í þeim aldursflokkum.

Mótaröðin í nýjum búningi Klúbbarnir hófu þá markvisst starf fyrir yngstu aldurshópana sem hefur skilað sér í því að hlutfall ungmenna

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

301

Þegar stuðningi Kaupþings við GSÍ lauk var sambandinu ærinn vandi á höndum. Mikið var undir þar sem bankinn hafði fjármagnað mótaraðir sambandsins bæði í flokki fullorðinna og unglinga. Menn lögðu þó ekki árar í bát og leituðu á ný mið. Farin var sama leið og í upphafi, að fá aðila til þess að styrkja hvert og eitt mót. “Það má segja að við séum komin á fyrri slóðir hvað það snertir að fá nokkur fyrirtæki til liðs við mótaröðina en fyrir tveimur árum vorum við með einn stóran aðila sem var í samstarfi við okkur. Þær breytingar sem urðu í þjóðfélagi okkar urðu til þess að stuðningur við okkur riðlaðist og við urðum að stokka upp á nýtt og leita nýrra leiða. Allt tekur þetta sinn tíma og ég tel okkur á réttri leið,” sagði Jón Ásgeir Eyjólfsson á formannafundinum 2010.GSÍ. Skýrsla forseta GSÍ á formannafundi á Flúðum. Í áttina miðaði þegar samið var við Eimskipafélag Íslands hf. að verða aðalstuðningsaðili mótaraðar fullorðinna og við Arionbanka að styðja mótaraðir unglinga en umfang unglingamóta sambandsins fór stöðugt vaxandi og var jafnan fullbókað í keppni flestra aldursflokka. Tekin var upp ný mótaröð, svokölluð Áskorendamótaröð en hún var fyrir þau ungmenni sem voru með það háa forgjöf að þau áttu ekki greiða leið að unglingamótaröðinni. Á árinu 2010 fór sambandið einnig að efna til móta fyrir 12 ára og yngri og naut við það stuðnings frá U.S. Kid golfvörum.

Sú stefnubreyting varð á mótaröð fullorðinna frá og með árinu 2010 að stig sem kylfingar fengu í þeim mótum giltu á heimslista áhugamanna og hafði það mikið að segja t.d. hjá þeim sem voru að keppa að því að komast í háskóla og háskólalið erlendis. Það var raunar skilyrði að leiknar væru 54 holur til þess að mót teldu inn á heimslistann og var ákveðið að öll stigamót GSÍ fullnægði þeim skilyrðum frá og með keppnistímabilinu 2012. Fyrsta 54 holu stigamótið átti að fara fram á Hólmsvelli í Leiru 25.-27. maí 2012 en þá gripu veðurguðirnir inn í enn einu sinni. Ekki var keppnisfært fyrsta daginn sem mótið átti að standa og því varð að breyta því í 36 holu mót.

Fjölbreytt mótahald setur svip á vertíðina Auk landsmótanna í höggleik og holukeppni hefur GSÍ staðið fyrir eða verið aðili að ýmsum golfmótum. Þar má nefna keppni um “Bleika bikarinn”. Þetta er kvennamót og auk GSÍ átti Krabbameinsfélagið og nokkur fyrirtæki aðild að mótinu. Um var að ræða fjáröflunarverkefni þar sem þátttökugjöld í mótunum hafa jafnan run-

302

nið til verkefna í rannsóknum á brjóstakrabbameini, en fyrirmynd að mótunum var fengin frá Danmörku þar sem slík fjáröflun hafði farið fram um langt skeið. Auk mótsins voru settir saman pakkar með ýmsum golfvörum og þeir hafðir til sölu í klúbbhúsum. Þeim klúbbi sem stendur sig best í fjáröfluninni var síðan veittur “Bleiki bikarinn.” Fyrsta mótið hélt Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar 24. júní 2005 og aðrir klúbbar fylgdu síðan í kjölfarið.

Eitt vinsælasta golfmótið sem haldið er árlega er “Einvígið á Nesinu”. Þar er um að ræða mót á vegum Nesklúbbsins til styrktar samfélagsverkefnum en klúbburinn hefur jafnan fengið styrktaraðila sem leggur til álitlega fjárhæð sem síðan rennur óskipt til góðgerðarmála. Mótið fer þannig fram að níu af bestu kylfingum landsins er boðið til leiksins og hefst mótið með því að þeir leika 9 holu höggleik. Síðan tekur við sérstæð holukeppni þar sem kylfingur sem slökustum árangri nær á holunni dettur úr keppni og ef einhverjir standa jafnt að vígi fer fram einvígi milli þeirra. Að lokum eru aðeins tveir keppendur eftir og keppa sín á milli á 9. holunni. Þótt mót þetta teljist ekki háalvarlegt hefur fjöldi áhorfenda jafnan fylgst með því og mótið hefur verið sýnt í sjónvarpi um langan tíma. “Einvígið á Nesinu” fór fyrst fram árið 1997 og bar þá Björgvin Þorsteinsson sigur úr býtum. Einn kylfingur, Magnús Lárusson, hefur unnið mótið þrjú ár í röð og tvær konur hafa staðið uppi sem sigurvegarar, þær Ólöf María Jónsdóttir og Ragnhildur Sigurðardóttir en þess ber að geta að í mótinu leika konur af sama teig og karlar.

Golfmótið “Stjörnugolf ” til styrktar góðgerðarmálum hefur einnig verið haldið í nokkur ár. Frumkvæðið að því móti áttu tveir ungir menn, Björgvin Freyr Vilhjálmsson og Ágúst Guðmundsson. Hafa þeir safnað framlögum frá fyrirtækjum en keppendur á mótinu eru þjóðþekktir Íslendingar sem margir hverjir hafa lítið nálægt golfi komið. Í nokkur ár var haldið mót á Hvaleyrarvellinum í Hafnarfirði sem vakti mikla athygli fyrir fræga gesti er þangað komu. Það var fyrirtækið Nýherji, umboðsaðili fyrir Canon á Íslandi sem sá um gestakomuna en á þessum árum var Canon styrktaraðili margra afrekskylfinga sem endurguldu stuðninginn með því að ferðast milli landa og taka þátt í sérstökum boðsmótum sem kennd voru við Canon. Nokkrir heimsfrægir kylfingar komu til Canonmótsins á Íslandi en sennilega voru þeir Retief

Retief Goosen slær á Hvaleyrarvellinum.

Goosen og Trevor Immelman frá Suður – Afríku, Írinn Patraig Harrington og Englendingurinn Justin Rose þekktastir þeirra en allir voru þeir í fremstu röð á heimslista PGA. Jafnan fylgdist fjöldi áhorfenda með hinum heimsþekktu kylfingum, dáðist að snilli þeirra, en sáu jafnframt að jafnvel þeir allra bestu geta gert mistök og átt í erfiðleikum.

Frá og með árinu 2009 hefur GSÍ staðið fyrir móti í vertíðarlok þar sem lið frá Reykjavíkursvæðinu og landsbyggðinni reyna með sér. Sama keppnisfyrirkomulag er í mótinu og í hinni frægu Ryder-bikarkeppnni og hefur kylfingum þótt eftirsóknarvert að komast í lið og mótið hin besta skemmtun. Keppt er um veglegan bikar. Í fyrsta sinn sem mótið fór fram var það haldið á Urriðavelli og unnu þá landsbyggðarmenn með 17 vinningum gegn 7 en síðan hafa liðin skipt titlinum á milli sín.

Bakslag á Ítalíu

Eftir frækilega frammistöðu á Evrópumótinu í Írlandi 1997 voru töluverðar væntingar um að Íslendingar héldu sæti sínu sem A-þjóð þegar kom að mótinu 1999. Það var haldið í Monticello í Genúa á Ítalíu. En það kom bakslag í seglin. Íslendingarnir voru þarna langt frá sínu besta náðu ekki einu sinni upp í B-flokkinn. Þeir voru í 18. sæti eftir höggleikinn og eina umtalsverða afrekið var að Björgvin Þorsteinsson fékk holu í höggi á öðrum degi keppninnar. Í keppninni sem á eftir fylgdi sigruðu Íslendingar Tékka 3,5 – 1,5 en steinlágu síðan fyrir Belgum, 0:5. Þetta taldi Ragnar Ólafsson landsliðseinvaldur ekki viðunandi árangur, en lauk grein sem hann skrifaði um Ítalíuförina með þessum orðum: “Ég hef trú á þessum strákum því þeir geta leikið golf eins og þeir bestu á þessu móti, en reynslu þurfa okkar yngstu spilarar að fá, sem mun skila okkur inn í B-riðil á næsta ári, þegar leikið verður í Svíþjóð. Ragnar Ólafsson: “Ekki viðunandi árangur.” Golf á Íslandi 1. tbl. 11. árg. 2000.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

303

304

Með nýrri stefnu Golfsambands Íslands var hafin sókn.

Stefnan var skýr og miðaði m.a. að því að Ísland festi sig í sessi sem B- þjóð í Evrópukeppninni. Snemma árs 2000 var Svíinn Staffan Johannsson ráðinn landsliðsþjálfari.

Hann hafði gríðarlega reynslu og var þekktur fyrir að vita hvað hann vildi. Hann setti afrekskylfingunum fyrir og hlýddi þeim síðan yfir af mikilli festu. Vorið 2000 var í fyrsta sinn farið í æfingabúðir á vegum Golfsambandsins en þá hélt stór hópur afrekskylfinga til Spánar og dvaldi þar um skeið við æfingar. Eftir að heim var komið lét Staffan hafa það eftir sér að frammistaða fólks við æfingarnar ytra hefði verið nær óaðfinnanleg og að það markmið hefði verið sett að Íslendingar yrðu meistarar á næsta Norðurlandamóti sem fram átti að fara í Vestmannaeyjum í júlílok þá um sumarið.

Vonbrigði í Vestmannaeyjum Þegar leið að mótinu rifjuðu menn gjarnan upp frammistöðuna síðast þegar slíkt mót var haldið á Íslandi, árið 1992. Þá hafði karlasveitin unnið frækilegan sigur og stúlkurnar verið í baráttu um titilinn. Og Úlfar Jónsson varð Norðurlandameistari í einstaklingskeppninni. Frá þeim tíma hafði keppnisreglum á Norðurlandamótinu verið breytt verulega og ekki var lengur keppt um titill einstaklinga heldur var aðeins um sveitakeppni að ræða.

Samkvæmt reglum GSÍ um val á landsliðinu áttu stigamót sambandsins að ráða hverjir skipuðu liðin. Mörgum á óvart fylgdi Staffan ekki alveg þeim reglum er hann valdi liðið sem skipað var þeim Björgvini Sigurbergssyni, Ólafi Má Sigurðssyni, Ómari Halldórssyni, Ottó Sigurðssyni, Þorsteini Hallgrímssyni og Erni Ævari Hjartarsyni. Þegar Staffan var spurður um valið svaraði hann:“Helsta ástæðan fyrir því að ég vel þessa menn í liðið er að þeir hafa spilað vel og æft vel. Einnig hef ég í huga að reyna að blanda saman reyndum mönnum og yngri mönnum með minni reynslu og fá út góða liðsheild. Ég vil hafa leiðtoga í hópnum og án þess að nefna nein nöfn er hann til staðar.” Og Staffan bætti því við að hann legði mikið upp úr liðsheildinni og andanum í liðinu og hann væri mjög góður í þessum hópi. Morgunblaðið 28. júlí 2000.

Oft hafði það verið svo þegar stórmót í golfi fóru fram á Íslandi að vont veður hafði sett strik í reikninginn. En að þessu sinni blés byrlega. Gott veður var í Vestman-

naeyjum mótsdagana, völlurinn var í góðu standi og skilyrði eins og best varð á kosið. En það kom íslenska liðinu ekki til góða. Allt frá upphafi leiks átti það undir högg að sækja og leikmenn þess voru langt frá því að sýna sínar bestu hliðar. Það var aðeins Eyjapeyinn Þorsteinn Hallgrímsson sem ekki brást vonum og spilaði á eðlilegri getu. Niðurstaðan varð sú að Svíar unnu öruggan sigur, léku samtals á 678 höggum, Finnar urðu í öðru sæti á 684 höggum, Danir þriðju á 688 höggum og Norðmenn skutust upp fyrir Íslendinga á lokasprettinum. Þeir léku á 694 höggum en Íslendingar vermdu botnsætið á 698 höggum. Óneitanlega voru vonbrigðin mikil.

En þótt körlunum gengi illa var aðra sögu að segja af konunum. Þær háðu harða baráttu við Norðmenn um sigurinn og var ekki séð hjá hvoru liðinu hann myndi lenda fyrr en þær síðustu luku leik. Íslenska liðið var skipað þeim Ólöfu Maríu Jónsdóttur, Ragnhildi Sigurðardóttur, Herborgu Arnardóttur og Kristínu Elsu Erlendsdóttur. Allar stóðu þær fyrir sínu en enginn átti þó eins góð tilþrif og Ragnhildur Sigurðardóttir sem gerði sér lítið fyrir og setti nýtt vallarmet í Eyjum – lék einn hringinn á pari. Á lokasprettinum var staðan sú að þegar aðeins níu holur voru eftir voru þrjú lið jöfn: Ísland, Noregur og Svíþjóð og þegar allar voru komnar í hús lágu úrslitin ekki ljós fyrir. Farið var vandlega yfir skorið og kom þá í ljós að það hafði verið ranglega skráð hjá einni norsku stúlkunni. Hún hafði leikið á 76 höggum en ekki 77 eins og skráð hafði verið á töfluna og það nægði til þess að þær norsku fögnuðu Norðurlandameistaratitlinum, léku samtals á 439 höggum, Íslendingar voru á 440 höggum og Svíar sem höfnuðu í þriðja sæti voru á 446 höggum. “Það er auðvitað svekkjandi að ná ekki markmiðinu – gullinu og það er ef til vill ennþá meira svekkjandi af því það munaði svo sáralitlu. Við náðum samt öðru sæti og það er það besta sem við höfum gert þannig að maður ætti að vera þokkalega sáttur,” sagði Raghildur Sigurðardóttir í blaðaviðtali að leikslokum.Morgunblaðið 1. ágúst 2000.

En þótt uppskera Íslendinganna í mótinu yrði ekki eins og vonir stóðu til er víst að á einu sviði var ekki hægt að gera betur. Erlendu keppendurnir áttu vart nógu sterk orð til að lýsa hrifningu sinni á vellinum í Vestmannaeyjum og umgerð mótsins. Um þær sagði Magnus Sunesson s karlaliðs Svía í blaðaviðtali: “Aðstæður hér eru í einu orði sagt frábærar. Veðrið var gott, völlurinn eins góður og hann getur orðið og mjög vel hirtur og umhverfið hér er auðvitað einstakt – alveg rosalega fallegt og ég hef aldrei

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

305

séð golfvöll í eins fögru umhverfi. Menn hafa verið að tala um að flatirnar hér séu hægari en víða í Evrópu og það er rétt en til að grasið þoli veðráttuna hér og seltuna þarf ákveðna tegund af grasi og það er ekki hægt að ná mikið meiri hraða á flatirnar með þessu grasi. Þetta gengur jafnt yfir alla keppendur og menn verða að læra að aðlaga sig misjöfnum aðstæðum. Vallarstjórinn hefur unnið frábært verk með þennan völl.”Morgunblaðið 1. ágúst 2000. Á meðan á mótinu í Vestmannaeyjum stóð héldu forsetar golfsambanda á Norðurlöndum fund og þar var tekin ákvörðun um að breyta keppnisfyrirkomulagi Norðurlandamótanna á þann veg að framvegis yrði ekki aðeins keppt í meistaraflokkunum heldur einnig í yngri og eldri aldursflokkum. Fyrsta mótið með hinu nýja sniði fór fram í Finnlandi árið eftir og var gengi Íslendinga heldur slakt.

Lentu íslensku landsliðið í neðsta sæti í öllum flokkum nema hvað piltalandsliðið varð í næst neðsta sæti. Þeir eldri kræktu í Norðurlandameistaratitil Betur gekk á mótinu í Danmörku árið 2007. Íslendingar sendu þátttakendur í alla keppnisflokkana átta þannig að það var stór hópur sem hélt utan. Fór keppnin fram samtímis í öllum flokkum. Bæði atvinnumenn og áhugamenn máttu keppa í þessu móti og því margir sterkir kylfingar sem þarna reyndu með sér. Kom ekki á óvart að Svíar sópuðu til sín titlum og urðu Norðurlandameistarar í sex flokkum. Íslenska landsliðið sem skipað var leikmönnum 35 ára og eldri gerðu góða ferð á mótið. Það var aðeins framan af mótinu sem Danir og Svíar veittu því nokkra keppni en undir lokin skyldu leiðir og Íslendingarnir sigruðu með 7 högga mun, enda var liðið vel skipað og í því tveir kylfingar sem oftsinnis höfðu hampað Íslandsmeistaratitli, þeir Sigurður Pétursson og Björgvin Sigurbergsson.

Auk þeirra voru Ólafur H. Jóhannesson og Sigurbjörn Þorgeirsson í liðinu en liðsstjóri var Guðmundur Friðrik Sigursson. Eftir keppnina sagði Björgvin Sigurbergsson í blaðaviðtali: “Þetta gekk mjög vel og við náðum að klára þetta saman. Við lögðum upp með það að spila af skynsemi og það skilaði árangri á svona þröngum völlum. Ég var að slá vel í mótinu og þetta var algjör snilld að vinna þetta þar sem þessi flokkur er að keppa í fyrsta sinn á Norðurlandamóti.”Golf á Íslandi 1. tbl. 2007.

306

Gullverðlaun þessara kappa voru þó ekki eini verðlaunafengur Íslendinga í mótinu. Í meistaraflokki kvenna var gífurleg barátta og endaði hún með sigri sænsku stúlknanna ssem léku einu höggi betur en þær íslensku. Danir hlutu bronsverðlaun – voru einu höggi á eftir Íslendingum. Í íslenska silfurliðinu voru Tinna Jóhannsdóttir, Valdís Þóra Jónsdóttir, Helena Árnadóttir og Nína Björk Geirsdóttir.

Næsta Norðurlandamót átti svo að vera á Íslandi árið 2009. En þá gerðist það sem komið hafði fyrir áður. Ákveðið var að breyta mótsstaðnum og var forsendan gamalkunnug: Það var of dýrt að fara með stóra hópa til Íslands. Eðlilega voru Íslendingar ekki ánægðir með þessa framkomu frænda sinna og fór svo að ákveðið var að leggja Norðurlandamótið niður þar sem talið var að kylfingar hefðu meiri áhuga á að sækja frekar önnur mót og hefðu til þess mýmörg tækifæri.

Vissu ekki á hverju var von í Svíþjóð Eftir hálfgerðar hrakfarir á Norðurlandamótinu árið 2000 vissu menn ekki á hverju var von í næsta stórmóti sem Íslendingar tóku þátt í, Evrópumótinu sem fram fór í Ljunghusen á Skáni í Svíþjóð í júlíbyrjun 2001. Björtustu vonir stóðu til þess að þar tækist Íslendingum að gera betur en á Evrópumótinu á Ítalíu og komast í B-flokk sem var raunar yfirlýst markmið þegar liðið hélt til keppninnar. Liðið var skipað þeim Björgvin Sigurbergssyni, Haraldi Hilmari Heimissyni, Helga Birki Þórissyni, Ottó Sigurðssyni, Ólafi Má Sigurðssyni og Erni Ævari Hjartarsyni.

Eins og áður var fyrirkomulag mótsins þannig að fyrst fór fram höggleikur og að honum loknum var liðunum skipað í A, B og C flokk eftir frammistöðunni. Til þess að komast í hóp hinna bestu þurfti að ná einu af efstu átta sætunum í höggleiknum.

Völlurinn í Ljunghusen þótti nokkuð erfiður, brautir flestar þröngar og langar og aðstæður því töluvert frábrugðnar þeim sem Íslendingarnir áttu að venjast. Það kom hins vegar fljótt í ljós að menn voru í stuði, ekki einn heldur allir. Eftir fyrsta keppnisdaginn voru Íslendingar í 6.-9. sæti. Björgvin lék þá á einu höggi undir pari, Ottó og Örn Ævar voru á pari og Ólafur Már og Haraldur á einu höggi yfir pari. Betra gat það tæpast orðið en nú var

NM 35 ára og eldri

að fylgja þessu á eftir. Oft höfðu Íslendingar byrjað vel á slíkum mótum en ekki náð að fylgja því á eftir. Mikil spenna var á öðrum keppnisdeginum. Íslendingar voru lengi vel á mörkum A og B flokks en svo fór að lokum að liðið hafnaði í 6. sæti og náði þar með besta árangri sem íslenskt lið hafði nokkru sinni náð í Evrópukeppninni.

Og aftur var það Björgvin Sigurbergsson sem lét til sín taka. Hann lék nú á þremur höggum undir pari og voru aðeins tveir kylfingar í öllum þessum stóra hópi afreksmanna sem gerðu betur. Samtals léku Íslendingar á 722 höggum en þær þrjár þjóðir sem fyrirfram máttu teljast sigurstranglegastar Englendingar, Írar og Svíar röðuðu sér í þrjú efstu sætin.

Svíum skotið ref fyrir rass Í liðakeppninni sem á eftir fylgdi kom það í hlut Íslendinga að etja kappi við heimamenn, Svía. Samkvæmt bókinni átti það ekki að verða jafn leikur. En uppskriftin að sigri er ekki alltaf einhlít. Reyndar var það svo að eftir fjóra leiki var staðan 3:1 fyrir Svía en þrír leikir voru þá

enn í gangi. Næstu úrslit sem fengust voru er Íslandsmeistarinn í holukeppni, Haraldur Hilmar Heimisson landaði sigri gegn andstæðingi sínum og skömmu síðar lá fyrir að Ólafur Már Sigurðsson sigraði Pär Nilson og þótti það ekki lítið afrek þar sem Nilson hafði náð bestum árangri allra í höggleiknum. Þá var eftir viðureign Björgvins Sigurbergssonar og Niklas Bruzeliusar og þar var allt í járnum. Á 17. holu náði Björgvin forystunni og allt valt því á hvernig köppunum tækist til á 18. holunni.

Eftir að báðir höfðu slegið þrjú högg var Svíinn kominn inná en Björgvin var í djúpri glompu við flötina. Og högg Björgvins upp úr henni var sannkallað meistarahögg – boltinn hafnaði alveg við holuna og þar með var sigur Íslendinga gegn einni sterkustu golfþjóð í heimi tryggður. “Í allri þögninni sem endurspeglaði vonbrigði Svía heyrðust fagnaðaróp örfárra manna – íslensku landsliðspiltanna og liðsstjórans Ragnars Ólafssonar. Draumur þeirra rættist, þeim tókst ætlunarverkið. Sænska stálið eins og þeir nefndu Svíana hafði verið sigrað.”Golf á Íslandi 2. tbl. 12. árg. 2001.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

307

karlaliðið vann Svía

Og nú tók landinn við sér svo um munaði. Það hafði ekki oft gerst að afrek íslenska golflandsliðsins kallaði fram stórt fyrirsagnarletur hjá dagblöðunum en nú var tilefni til. “Engin Svíagrýla í golfinu,” sagði í fimm dálka fyrirsögn í Morgunblaðinu þar sem viðureignin var tíunduð.Morgunblaðið 6. júlí 2001. Og Ragnar Ólafsson liðsstjóri hafði nóg að gera við að svara fyrirspurnum og lýsa viðureigninni við Svía. Ísland var komið í fjögurra liða úrslit ásamt golfstórveldunum Englandi, Skotlandi og Írlandi.

Svíum þótti það greinilega niðurlægjandi að tapa fyrir Íslendingum og var mikið fjallað um viðureignina í sænskum fjölmiðlum og því slegið upp að þjálfari Íslendinga væri Svíinn Staffan Johannsson. Á heimasíðu sænska golfsambandsins sagði m.a.: “Við erum fallnir úr keppni um efstu sætin, ekki fyrir Englendingum, Skotum eða Spánverjum. Nei, ofjarlar okkar komu frá Íslandi. Svíar eru með gott og leikreynt lið.

308

Íslendingarnir sex eru hins vegar án alþjóðlegrar reynslu og þeir sjást varla á mótum, hvorki á meginlandinu né Bretlandseyjum.” Og svona til að hnykkja á því hve skömm heimamanna væri mikil var síðan bætt við að á Íslandi væri varla nokkur golfvöllur og þar sé snjór og kalt.

Svíar í sárum eftir tap. Morgunblaðið 7. júlí 2001.

Nú var um að gera að ná sér niður á jörðina fyrir næsta leik, gegn Írlandi. Þar var við ramman reip að draga enda fór svo að Ísland tapaði 2:5. Ottó Sigurðsson og Helgi Birkir Þórisson lögðu andstæðinga sína í fjórleiknum og Örn Ævar Hjartarson vann Tim Rice í viðureign þeirra.

Til marks um þann metnað sem kominn var í íslenska liðið var það haft að menn voru mjög svekktir yfir því að tapa leiknum við Íra. “Strákarnir eru mjög fúlir yfir að hafa tapað og það sýnir vel að þetta eru sannir íþróttamenn. Púttin duttu ekki nægilega vel hjá okkur í dag, en það er auðvitað bara hluti af leiknum, það duttu fleiri pútt hjá Írum í dag,” sagði Ragnar Ólafsson í blaðaviðtali eftir leikinn. Morgunblaðið 7. júlí 2001.

Ævar Örn lagði Luke Donald Það kom svo verulega á óvart að í hinum undanúrslitaleiknum sigruðu Skotar Englendinga þannig að Skotar og Írar kepptu um gullið og Íslendingar og Englendingar um bronsið. Þessar viðureignir fóru fram 8. júlí. Það voru engir smákarlar sem skipuðu lið Englendinga. Þar fór fremstur í flokki ungur kylfingur, Luke Donald að nafni, sem talinn var besti áhugamaður heims um þessar mundir. Ragnar Ólafsson hafði stillt Erni Ævari Hjartarsyni gegn honum og er skemmst frá því að segja að Suðurnesjamaðurinn vann óvæntan en frækinn sigur – náði forystunni með fugli á 17. braut og hélt svo jöfnu á þeirri 18. En heilladísirnar voru ekki með Íslendingum í öðrum leikjum. Staðan í fjórleik Helga Þóris og Ottós gegn andstæðingum sínum í fjórleiknum var jöfn eftir 18 holur en á þeirri nítjándu skrúfaðist pútt Íslendinganna á einhvern óskiljanlegan hátt upp úr holunni og þeir töpuðu. Björgvin Sigurbergsson og Haraldur Heimir háðu jafna baráttu við andstæðinga sína en höfðu ekki heppnina með sér og töpuðu. Niðurstaðan var því sú að Englendingar sigruðu 4:1 og hrepptu þar með bronsverðlaunin. Alls sendu 23 þjóðir lið til keppninnar í Svíþjóð og varð röð efstu liðanna: 1) Skotland, 2) Írland, 3) England, 4) Ísland, 5) Wales, 6) Þýskaland, 7) Finnland, 8) Svíþjóð.

Afrek íslensku sveitarinnar í keppninni í Svíþjóð vakti mikla athygli ekki aðeins á Íslandi heldur í öllum golfheiminum. Nýi landsliðsþjálfarinn, Staffan Johannsson sagði eftir keppnina að sigur Íslendinga á Svíum hefði verið stærsta stundin á ferli sínum sem þjálfari og þakkaði hana ekki síst herkænsu Ragnars Ólafssonar við niðurröðun liðsins og sagði að hlutverk hans hefði verið ómetanlegt.

“Hann nær svo vel til strákanna. Þeir studdu hver annan frábærlega.”Stærsta stundin á ferlinum. Golf á íslandi.

2.tbl. 12. árg. 2001. Sjálfur mátti Staffan ekki hafa afskipti af því sem var að gerast úti á vellinum vegna reglna sem giltu um atvinnumennsku. Hann varð því að leggja línurnar áður en lagt var í ´ann. Og það gerðu hann og Ragnar Ólafsson á þann hátt að lögð var áhersla á leikskipulagið og að forðast yrði að taka of mikla áhættu en segja mátti að þetta tvennt hafi verið lykillinn að árangrinum. “Í fyrstu var það nýtt hjá flestum að leika golf eftir ákveðinni leikaðferð. Það dugir ekki alltaf að geta slegið langt og vona að heppnin verði með manni í kjölfarið. Ég held að við séum á réttri leið og er afar ánægður með hve

mikið menn hafa lagt á sig í þessum efnum frá því ég tók við liðinu,” sagði Staffan eftir keppnina. Agaður leikur í fyrirrúmi. Morgunblaðið 10. júlí.

Margir voru þeirrar skoðunar að þessi glæsilegi árangur mörkuðu tímamót í íslenskri golfsögu. Meðal þeirra var Páll Ketilsson ritstjóri blaðsins Golf á Íslandi sem sagði svo í umfjöllun sinni um keppnina: “Þessi niðurstaða skapar nýja framtíðarsýn íslenskra kylfinga, sem nú hafa brotið ísinn – hrist af sér orðsporið um að hér séu engir almennilegir golfvellir og fáir frambærilegir kylfingar, ef nokkrir.”Blað brotið í golfsögu Íslands. Golf á Íslandi 2. tbl. 12. árg. 2001. Og víst er að frammistaðan varð til þess að markið var sett hærra og talað um að áður en langt um liði ættu Íslendingar að vera komnir í eitt af tuttugu efstu sætunum í heimsmeistarakeppninni. Þótt erfitt sé að setja ákveðin mælikvarða á árangur liða í golfmótum hefur afrek sveitarinnar í Ljunghuset enn þá tæplega verið slegið.

Örn Ævar Hjartarson, lagði Luke Donald í holukeppni.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

309

GR-Sveitin 2. sæti

Kári gamli í ham á Evrópumótinu Árið 2002 kom að því að Golfsambandi Íslands var falið að sjá um Evrópumót unglingalandsliða en slíkt mót sem haldið var á Grafarholtsvellinum 1981 var fyrsta alþjóðlega stórmótið sem fram fór hérlendis. Í millitíðinni höfðu verið gerðar breytingar á aldursflokkun og voru það kylfingar 18 ára og yngri sem nú reyndu með sér. Vonir voru bundnar við að íslenska liðið myndi standa sig vel á heimvelli en það hafði orðið í 11. sæti á næsta Evrópumóti áður sem haldið var í Póllandi. Íslenska liðið var skipað þeim Alfreð Brynjari Kristinssyni, GR, Hilmari Njáli Þórðarsyni, GK, Sigurði Ólafssyni, GKG, Rúnari Óla Einarssyni, GR, Karl Haraldssyni, GR og Magnúsi Lárussyni, GKj. Eins og í bæði skiptin sem unglingameistaramótið hafði farið fram hérlendis var mjög vandað til undirbúnings þess og framkvæmdar. Formaður undirbúningsnefndar var Jón Pétur Jónsson en með honum í nefndinni voru Hörður

310

Þorsteinsson og Margeir Vilhjálmsson. 21 þjóð boðaði þátttöku í mótinu en tvær hættu við á síðustu stundu þannig að keppendur 19 þjóða reyndu með sér í Grafarholtinu. Setningarathöfn mótsins fór fram í miðborg Reykjavíkur og gengu þátttakendur undir fánum þjóða sinna eftir Lækjargötu og inn í Ráðhús Reykjavíkur þar sem mótið var formlega sett. Þar sem mótið bar upp á 60 ára afmæli Golfsambands Íslands komu tignir gestir í heimsókn í tengslum við mótið, bæði frá Golfsambandi Evrópu og frá Royal&Ancient Golf Club of St. Andrews.

Allt gekk vel fyrstu tvo daga mótsins annað en það að íslenska liðið stóð engan veginn fyrir sínu og lenti í C-riðli þegar liðum var skipað niður eftir höggleikinn. Voru það aðeins Magnús Lárusson og Sigurður Ólafsson sem stóðu sig bærilega. Magnús lék á 150 höggum og Sigurður á 156. Í C-flokknum lentu Grikkir og Tékkar auk Íslendinga og reglum samkvæmt áttu þessar þrjár þjóðir að keppa um 17. sætið. Íslendingar unnu þá Grikki næsta auðveldlega en ekki varð af leiknum við Tékka af þeirri einföldu ástæðu að

síðasta keppnisdaginn var snælduvitlaust veður, hávaðarok og vatnsveður. Var ekki um annað að ræða en að blása keppnina alveg af. “EM pilta fauk út í veður og vind,” sagði í Morgunblaðinu Morgunblaðið 16. júlí 200 og voru það orð að sönnu. Var veðrið jafnvel enn verra en var á Evrópumótinu 1990. Úrslitaviðureign Svía og Spánverja var nýlega hafin þegar ákveðið var að hætta keppni og þurftu menn að rýna í reglugerðarbækur til þess að fá úr því skorið hvernig bregðast ætti við. Þar stóð svart á hvítu að ef ekki yrði af holukeppni milli þjóða skyldu úrslit í höggleiknum ráða röð keppnisþjóða. Og þar höfðu Spánverjar staðið sig best og endurtóku því leikinn frá mótinu 1990. Var ekki nema von að þeir hefðu á orði eftir að hafa tekið við verðlaunum sínum að íslenskt veður væri sannarlega þeim hagstætt! Áratugs bið eftir að takmarkið næðist Sem fyrr greinir hafði Staffan Johannsson það á orði eftir hina frækilegu frammistöðu Íslendinga á Evrópumótinu 2001 að ekki væri óeðlilegt að setja það markmið að verða meðal 20 bestu þjóða í heimsmeistarakeppni áhugamanna. Og það markmið náðist. Reyndar ekki fyrr en tæpum áratug eftir að það var sett og Staffan var þá hættur sem landsliðsþjálfari. Í október 2010 lögðu landslið karla og kvenna land undir fót í þeirra orða fyllstu merkingu og héldu á heimsmeistaramótið sem haldið var í Argentínu. Nú var keppnisfyrirkomulagið þannig að eingöngu var keppt í höggleik sem átti að standa í fjóra daga. Þrír leikmenn skipuðu hvert landslið og taldi skor tveggja betri daglega. Íslenska liðið var skipað þeim Ólafi Birni Loftssyni, NK, Guðmundi Ágústi Kristjánssyni, GR og Hlyni Geir Hjartarsyni, GK. Liðsstjóri var Ragnar Ólafsson en fararstjóri var Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ sem sat alþjóðaþingið sem haldið var í tengslum við keppnina.

Aðstæður þóttu nokkuð erfiðar í Argentínu og yfirleitt var skor keppenda nokkuð hátt. En Íslendingarnir léku allan tímann af yfirvegun og öryggi. Eftir fyrsta keppnisdaginn voru þeir í 26. sæti en höfðu unnið sig upp í 21. sæti eftir annan daginn. Þriðja keppnisdaginn hófu Íslendingar leiki sína af miklum jötunmóð og voru um tíma komnir í áttunda sæti í keppninni. Þeim tókst þó ekki að fylgja því eftir og höfnuðu að lokum í 19. sæti en keppnisþjóðirnar voru 69. Setti það raunar strik í reikninginn að keppninni var aflýst einn daginn vegna veðurs og var það mjög

umdeild ákvörðun hjá mótshöldurum. En Íslendingar skutu þarna mörgum þekktum golfþjóðum eins og Suður – Afríku og Spáni aftur fyrir sig. Frakkar hrepptu heimsmeistaratitilinn, Danir urðu í öðru sæti og Bandaríkjamenn í því þriðja. Ólafur Björn Loftsson lék best Íslendinganna og varð í 24. sæti, lék samtals á 223 höggum eða átta yfir pari, Hlynur Geir varð í 31. sæti á 224 höggum og Guðmundur Ágúst sem þarna þreytti frumraun sína á móti sem þessu varð í 114. sæti á 235 höggum. Í kvennalandsliðinu sem keppti í Argentínu voru Keilisstúlkurnar Signý Arnórsdóttir, Tinna Jóhannsdóttir og Guðrún Brá Björgvinsdóttir sem kom inn í liðið í stað Valdísar Þóru Jónsdóttur sem hafði verið valin en gat ekki keppt vegna meiðsla. Ekki gekk ferðin áfallalaus hjá stúlkunum því þegar kom til Argentínu kom í ljós að golfsetti Tinnu hafði verið stolið og varð hún því í snarheitum að útvega sér nýtt golfsett. Íslensku stúlkurnar léku allan tíman vel og stóðu fyrir sínu. Höfnuðu þær í 42. sæti í mótinu á samtals 609 höggum. Tinna lék best eða á 307 höggum og varð í 104. sæti í keppninni, Signý lék á 308 höggum og varð í 110. sæti og Guðrún Brá lék á 315 höggum og varð í 126. sæti.

Suður-Kórea kom, sá og sigraði í kvennakeppninni, átti stúlkurnar sem skipuðu þrjú efstu sætin og lék á samtals 30 höggum undir pari sem var ótrúlegur árangur.

Og ekki er hægt að skilja við keppni liða án þess að geta þess að nokkru áður en heimsmeistarakeppnin fór fram í Argentínu vann sveit GR það afrek að ná öðru sætinu í Evrópumóti golfklúbba sem fram fór í Portúgal en svo langt hafði íslenskur klúbbur aldrei náð í slíkri keppni.

Hafði GR sveitin forystu fyrir síðasta keppnisdaginn en missti þá franska Ormessonklúbbinn fram úr sér og varð að gera sér silfrið að góðu. Í GR-sveitinni sem vann þetta frækilega afrek voru Arnar Snær Hákonarson, Haraldur Franklín Magnús og Þórður Rafn Gissurarson.

Ljúft að leggja kappann “Úff þetta var svakalegt, en það var ljúft að leggja kappann. Maður þurfti á öllu sínu besta að halda til að vinna. Ég var með fimm fugla og hann fjóra á hringum þannig að þetta var hörkugolf.” (Úr viðtali við Örn Ævar Hjartarson um sigur hans á

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

31

Luke Donald í Evrópukeppninni 2001. Golf á Íslandi 2. tbl. 12. árg. 2001.)

Björgvin fékk viðurnefnið “kóngurinn” Björgvin Sigurbergsson fékk viðurnefnið “kóngurinn” á leiðinni út til Svíþjóðar. Ástæðan var sú að hann, einn Íslendinganna fékk sæti í Flugleiðavélinni á Saga Class.

Hann og Haraldur Heimisson voru með þeim síðustu inn í vélina og var boðið sæti á þessu viðskiptafarrými þar sem veitingar eru glæsilegar. Af einhverjum ástæðum var Haraldur beðinn um að fara ftur í vél en Björgvin hélt Saga Class sætinu! Eftir þetta var hann ekki kallaður annað en kóngurinn. “Þetta var mjög ljúft. Ég gat valið á milli nautalunda eða appelsínuandar,” sagði Björgvin sem var ánægður með lúxusinn á leiðinni.”

(Golf á Íslandi. 2. tbl. 12. árg. 2001)

Mæðgur saman í ráshópi Það er ekki á hverjum degi sem mæðgur leika saman í Íslandsmóti í golfi en sú varð raunin í ár þegar Raghnildur Sigurðardóttir og Hildur Kristín Þorvarðardóttir, báðar úr GR, léku saman á fyrsta hringnum. Þær léku með Rögnu Björk Ólafsdóttur, GK. Hildur var fyrir mótið með 9,7 í forgjöf en hún er 17 ára gömul. Hún var að taka þátt í Íslandsmótinu í höggleik í fyrsta sinn en móðirin, Raghildur, með 1,0 í forgjöf, er margfaldur Íslandsmeistari.

(Golf á Íslandi. 4. tbl. 2009)

Skólagolfið vel þegið vestra “Það kom fram í máli Eiríks F. Greipssonar aðstoðarsparisjóðsstjóra að skólagolfið væri mikið notað í hans heimabyggð, Flateyri, en Sparsjóðurinn gaf grunnskólanum þar skólagolf fyrir tveimur árum. Því væri það mjög ánægjulegt að geta stutt grunnskólana á svæði Sparisjóðsins með því að gefa þeim þennan skólagolfpakka og þetta framlag gæti vonandi stuðlað að fjölgun iðkenda í golfinu þegar

312

fram liðu stundir.

Júlíus Rafnsson forseti GSÍ þakkaði Sparisjóðnum fyrir rausnarlega gjöf og sagði það mikilvægt að finna stuðning fyrirtækja í heimabyggð í að byggja upp golfíþróttina og að það myndi örugglega skila sér til klúbbanna á svæðinu í formi nýrra og ungra kylfinga sem kynnst hefðu golfíþróttinni í íþróttakennslu í sinni heimabyggð.

(Skólagolftöskur komnar í alla grunnskóla á Vestfjörðum í boði Sparisjóðs Vestfjarða. Golf á Íslandi 1. tbl. 15. árg.

2005) Bolti númer 3.000.000 Kylfingar hafa verið duglegir að nota æfingaaðstöðu Bása við Grafarholtsvöll en á dögunum fór salan yfir 3 millj. bolta frá því að aðstaðan var opnuð. Það var Vignir Freyr Andersen, kylfingur úr GR, sem fékk sérstaka viðurkenningu er hann keypti bolta nr. 3.000.000, en á álagstímum komast færri að en vilja á æfingasvæðinu sem er á þremur hæðum og upphitað að hluta.

(Morgunblaðið 4. febrúar 2005) Gaman að kljást við furðulegar brautir “Völlurinn hér og allar aðstæður voru fínar og ekkert yfir þeim að kvarta. Brautirnar í hrauninu er einstakar og það var virkilega gaman að kljást við þær og um leið nokkuð furðulegt því ef maður er ekki á braut þá verður maður líklega að taka víti og samt er ekkert tryggt. Það er hvergi hægt að láta boltann falla nema í hrauninu og maður getur lent á verri stað eftir vítið en fyrir það.” ( Justin Rose eftir keppni á Canon mótinu á Hvaleyrarvelli. Morgunblaðið 29. júlí 2003) Léku 146 holur á 24 tímum “Golfmaraþonið” Ice 24 Tee” fór fram á Kiðjabergsvelli 29. júní. Þátttakendur voru tveir Englendingar, Ben Bradshaw og Charles Dolpin. Markmið þeirra var að leika 144 holur á 24 tímum, eða á einum sólarhring. Þeir hófu

leik klukkan níu um morguninn og höfðu sett sér það markmið að leika 8 hringi og náðu því klukkan rúmlega hálf níu morguninn eftir. Þeir bættu síðan tveimur holum við þar sem þeir áttu hálftíma eftir af þeim tíma sem þeir gáfu sér í verkefnið. Með þessu styrktu þeir gott málefni í heimalandi sínu. Þeir Bradshaw og Dolphin voru þreyttir og glaðir er þeir luku leik. Veðrið var gott og þeir upplfiðu það að sjá sólina setjast og rísa meðan þeir spiluðu golf. Þeir sögðu þessa upplifun ótrúlega og kæmu til með að minnast þessa sumardags alla ævi. Þeir voru að spila hvern hring að meðaltali á 80 höggum, lægsta skorinu á hring náðu þeir á 7. og 8. hring, 76 og 77 högg. Þeir þeir luku leik voru foreldrar Charles Dolpin mættir til að samfagna þeim. Þá færði Jóhann Friðbjörnsson, formaður GKB, þeim gjafir frá klúbbnum. Afrekið kemst í sögubækur því þetta hefur aldrei áður verið gert á Íslandi svo vitað sé.”

Skemmtun og útivist sameinuð “Hörður telur að aukin umfjöllun um golfið eigi sinn þátt í sífellt meiri vinsældum íþróttarinnar en segir jafnframt að meiri frítími fólks eigi einnig sinn þátt. “Golfið sameinar bæði skemmtun og útivist. Hjón eiga auðvelt með að stunda það saman og þá gerir bæði forgjafakerfið og keppnisfyrirkomulagið íþróttina mjög spennandi,” útskýrir Hörður. Þá finnst honum einnig að hin góðu gildi sem golfið hefur í hávegum vera til fyrirmyndar. “Þú ert dómari í sjálfs þíns sök og þér er kennt að bera virðingu fyrir keppinautnum og náttúrunni auk þess sem við brýnum menn að sýna tillitssemi á vellinum” (Íþrótt góðra gilda. Viðtal við Hörð Þorsteinsson framkvæmdastjóra GSÍ. Fréttablaðið 10. febrúar 2006)

(Léku 146 holur á 24 tímum. Golf á Íslandi 3. tbl. 2010).

Ólöglegar græjur?

Forsetinn bað framkvæmdastjórann um greiðu

“Hætt er við að þúsundir íslenskra kylfinga vakni upp við vondan draum nú eftir áramótin en sökum reglubreytinga í Evrópu eru fjölmargir þeirra að líkindum að nota drævera sem ekki standast nýjar reglur. Þeim er því strangt til tekið óheimilt að spila með þeim á mótum hvort sem er hér heima eða erlendis.

Í viðtali við Júlíus Rafnsson sem birtist í blaðinu Golf á Íslandi er hann lét af forsetaembættinu sagði hann m.a. frá ferð sinni og Harðar Þorsteinssonar á fund Evrópusambandsins í Portúgal 2003 en þá varð hann fyrir því óhappi að taskan hans skilaði sér ekki en í henni var allur fatnaður hans. Ætlaði Júlíus að kaupa sér fatnað til þess að geta mætt sómasamlega til fara á fund en fékk ekkert í sinni stærð nema litskrúðugan bol. Síðan segir í viðtalinu: “Það kom einnig upp skondið atvik þegar ég var nýkominn inn á hótelið í þessari sömu ferð með engan farangur. Ég skellti mér í sturtu og þegar ég kom úr sturtunni áttaði ég mig á því að ég var ekki einu sinni með greiðu því snyrtitaskan mín var í ferðatöskunni. Ég hringdi því í Hörð, sem var í herbergi á næstu hæð fyrir neðan og bað hann að lána mér greiðuna sína. Eins og allir sem hafa séð framkvæmdastjóra GSÍ þá er hann nauðasköllóttur og hefur því ekki not fyrir greiðu. Margir hlógu að því að ég hafi hringt í framkvæmdastjórann til að biðja um greiðu. Eftir þetta hef ég snyrtidótið mitt alltaf í handfarangri.

(Hætti mjög sáttur. Viðtal við Júlíus Rafnsson. Golf á Íslandi 5. tbl. 13. árg. 2005)

Reglubreytingarnar eru ekki ósvipaðar þeim sem gerðar voru í Bandaríkjunum fyrir nokkru þar sem höggflötur stöku tegunda fór fram yfir ákveðin tæknileg mörk sem sett voru af þarlendu golfsambandi.

(Fjöldi með ólöglegar kylfur. 24 stundir 20. desember 2007)

Algjör sprenging Innflutningur á golfvörum hefur frá árinu 1998 allt að því þrefaldast, að því er fram kemur á vefsíðu golfverslunarinnar Nevada Bob. Einn eigenda verslunarinnar, Hreinn Halldórsson, segir að viðskiptin hafi aukist jafnt og þétt og nú sé verð hér á landi líkara því sem tíðkast erlendis.

Algengt sé að kylfingar geri innkaup hér heima áður en farið er í golfferðir til útlanda. Talið er að um 30 þúsund Íslendingar stundi golf í einhverjum mæli en félagsmenn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

313

Golfsambands Íslands eru um 11 þúsund talsins.

Margt á döfinni

“Golfið er alltaf á uppleið enda hefur orðið algjör sprenging í íþróttinni. Það vantar bara fleiri golfvelli hér á suðvesturhorninu,” segir Hreinn.

“Síðastliðið sumar ferðaðist ég umhverfis landið og fannst mér frekar að bjartsýni ríkti í viðtölum mínum við forsvarsmenn klúbbanna. Þó að við viljum vera bjartsýn þá verðum við að vera varkár, séstaklega í fjárfestingum. Nýr golfklúbbur, Golfklúbbur Brautarholts, er að ganga til liðs við okkur. Þá voru Golfklúbburinn Kjölur og Golfklúbbur Sandgerðis formlega að stækka í 18 holu golfvelli og næsta vor verður Golfklúbbur Grindavíkur orðinn að 18 holu golfvelli. Þannig að það er vaxtarbroddur í hreyfingu okkar og ég tel að flestir séu sáttir, þrátt fyrir það að það þurfi að hafa meira fyrir hlutunum en oft áður”

(Algjör sprenging í íþróttinni. Morgunblaðið 5. október 2003) Klúbbarnir eru kjölfestan Júlíus Rafnsson forseti GSÍ svarar spurningunni um hvers vegna fólk þurfi að vera í golfklúbbi til að stunda golf ? “Í fyrsta lagi þá kostar það minna og gefur viðkomandi golfklúbbi þá kjölfestu sem þarf. Í öðru lagi þá fá meðlimir leiðbeiningar og tilsögn í golfreglum þannig að meðlimir hafa þekkingu á golfreglum og golfsiðum en það er afar mikilvægt.

(Morgunblaðið 30. júlí 2003)

314

( Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ í skýrslu sinni til golfþings. GSÍ ársskýrsla 2011) Eyjavöllurinn eftirlætið “Vestmannaeyjavöllur er eftirlætisvöllur íslenskra afrekskylfinga samkvæmt könnun sem Golf á Íslandi gerði á meðal keppenda á Eimskipsmótaröðinni. Yfir helmingur

keppenda í Egils Gull mótinu í Vestmannaeyjum tók þátt í könnuninni og hlaut Vestmannaeyjavöllur yfirburða kosningu. 46% aðspurðra telja Vestmannaeyjavöll sinn eftirlætis golfvöll. Garðavöllur á Akranesi og Hvaleyrarvöllur í Hafnarfirði urðu jafnir í öðru sæti með rúm 14% greiddra atkvæða. Vellir líkt og Hólmsvöllur í Leiru, Strandavöllur á Hellu, Kiðjabergsvöllur, Korpúlfsstaðavöllur, Grafarholtsvöllur og Urriðavöllur fengu einnig tilnefningu frá kylfingum.”

Að mínu mati ætti Íslandsmótið í holukeppni að vera lokapunktur keppnistímabilsins á Íslandi. Síðasta stigamót ársins. Íslandsmótið í holukeppni á miklu meira skilið en að týnast á milli Íslandsmótsins í höggleik og sveitakeppninnar.”

(Golf á Íslandi. 2. tbl. 21. árg. 2011)

GSÍ verkfæri klúbbanna

Kvennagolfið sækir í sig veðrið

“Það má ekki gleyma því að GSÍ er einungis það verkfæri sem golfklúbbarnir hafa komið sér saman um að nota til að leggja línurnar fyrir golfíþróttina og allar meginákvarðanir eru teknar á golfþingum, þar sem allir klúbbarnir hafa fulltrúa. Stjórn GSÍ og starfsmönnum er síðan ætlað að fylgja þeirri stefnu og þeim ákvörðunum sem þar eru teknar.”

“Það eru kannski ekki margir sem gera sér grein fyrir þeirri athygli sem mótaröðin fær í Evrópu. Vissulega eru sum mótin stærri í sniðum og það stærsta sem ég tók þátt í var TCP mótið í Svíþjóð þar sem Annika Sörenstam tók þátt ásamt nokkrum kylfingum úr LPGA-mótaröðinni í Bandaríkjunum. Það var gríðarlega stórt mót og ég var í sjötta síðasta ráshóp á þriðja keppnisdegi og það var stórkostleg upplifun að vera rétt á eftir Anniku Sörenstam í rásröðinni og þetta mót er líklega það eftirminnilegasta frá þessu tímabili. En kvennagolf hefur sótt mikið í sig veðrið í Evrópu og fær mikla umfjöllun í fjölmiðlum en við erum enn í skugganum af strákunum sem leika í Evrópumótaröðinni en það kemur að því að sá munur mun jafnast út.”

(Sigurður Elvar Þórólfsson: Holukeppnin á betra skilið.

Morgunblaðið 9. ágúst 2006)

(Úr viðtali við Hörð Þorsteinsson framkvæmdastjóra GSÍ.

Golf á Íslandi 3. tbl. 14. árg. 2003)

(Grænjaxl sem er reynslunni ríkari. Viðtal við Ólöfu Maríu Jónsdóttur. Morgunblaðið 20. september 2005) Holukeppnin á meiri athygli skilið “Þátttaka kvenna á Íslandsmótinu í holukeppni var dræm, aðeins 8 konur skráðar til leiks. Ástandið hefði ekki verið eins slæmt ef unglingarnir hefðu haft tök á því að vera með. Það tókst ekki að fylla keppendahópinn í karlakeppninni, 64 kylfingar leika í fyrstu umferð, en átta stigahæstu kylfingarnir á KB-bankamótaröðinni sátu yfir í 1. umferð. Miðað við þann fjölda kylfinga sem er með fjorgjöf á bilinu 0-4,4 þá er ótrúlegt að ekki skyldi takast að fylla karlafokkinn í Grafarholti.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

315

316

2

Íslandsmót og sveitakeppni

Barátta þeirra bestu

Saga Íslandsmótsins í golfi er vörðuð ógleymanlegum atvikum * Spenna og dramatík * Einstakt afreksfólk en engin þó eins og Karen * Og svo er það ,,blessað” landsmótsveðrið.

Allt frá því að fyrst var keppt um Íslandsmeistaratitilinn í golfi, á stofnári Golfsambands Íslands árið 1942, hefur sú keppni borið hæst í mótahaldi á Íslandi, verið vettvangur margra eftirminnilegra viðureigna og líkt og önnur stórmót geymir það sögu gleði og vonbrigða, sigra og sorga. Fyrstu Íslandsmótin voru ekki tilþrifamikil á nútímamælikvarða enda svokallaðir afrekskylfingar þá ekki margir og allar aðstæður frumstæðar. En eftirvæntingin þegar kom að mótunum hefur verið hin sama alla tíð svo og upphefðin sem fylgir Íslandsmeistaratitlinum. Því að verða fremstur meðal jafningja.

Skrefin voru tekin eitt af öðru. Kannski var það stærsta stigið árið 1946 þegar mótinu var breytt úr holukeppni, sem það var fjögur fyrstu árin, í að verða höggleikur þar sem kylfingar reyndu með sér fyrst í þrjá daga og síðar fjóra og farið var að leika 72 holur. Þá fór verulega að reyna á hverjir væru bestir. Önnur merk tímamót urðu svo árið 1967 þegar konur kepptu um Íslandsmeistaratitilinn í fyrsta sinn.

Fljótlega var líka farið að greina sauðina frá höfrunum, skipta í flokka eftir getu. Viðmiðið var forgjöf manna og var það breytilegt hver hún var til þess að kylfingar teldust í meistaraflokki, hverjir voru í fyrsta flokki og hverjir í öðrum. Kröfurnar jukust með árunum og keppnisflokkum fjölgaði bæði hjá konum og körlum. Umfang Íslandsmótsins varð meira og meira og þar kom að óhjákvæmilegt var talið að skipta því enn meira upp og leika á fleirum en einum velli. Það var var þó ekki gert fyrr en í lengstu lög þar sem allir voru sammála um að sú stemmning sem fylgdi því að stefna öllum kylfingum á einn stað væri hluti af Íslandsmótinu. Það væri ekki bara haldið fyrir keppnina heldur líka fyrir kynni kylfinga. Í mörg ár hituðu menn sig upp fyrir átök Íslandsmótsins í svokallaðri bæjarkeppni. Þar kepptu lengst af sveitir frá Reykjavík, Akureyri og Vestmannaeyjum og oftar en ekki fengu þeir sem taldir voru minni spámenn í íþróttinni að reyna þar með sér. En einnig þessi keppni átti sinn tíma.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

317

Þeir staðir sem gerðu tilkall til keppnisréttar urðu fleiri og fleiri. En tvímælalaust var þessi keppni undanfari þess að farið var að efna til sveitakeppni eftir ákveðnum reglum.

Sú fyrsta fór fram árið 1961 en hefur síðan verið fastur liður í golfstarfinu og rétt eins og á öðrum vígstöðvum varð þátttakan brátt svo mikil að skipta varð henni upp ekki aðeins í deildir heldur einnig í aldursflokka. Og greinar á Íslandsmeistaratrénu héldu áfram að aukast. Keppni um titil í holukeppni karla og kvenna var t.d. tekin upp árið 1988 og hefur verið fastur liður síðan. Árið eftir að farið var að keppa um Íslandsmeistaratitilinn með höggleik eða árið 1947 hófst einnig keppni þeirra sem kallaðir voru öldungar. Um árabil voru þeir sem voru fimmtugir eða eldri skipað í þann flokk en aldursmarkið var síðan hækkað í 55 ár. Þessi keppni skipaði lengi vel sess á Íslandsmótinu en var síðan aðgreind frekar og á síðari árum raunar margskipt eftir aldurslokkum og þá jafnframt hætt að nota öldunganafnið. Og hinir yngri fengu líka sitt Íslandsmót. Þeir voru kallaðir “juniorar” og kepptu um Íslandsmeistaratitil fyrst árið 1964. En hjá þeim varð sagan hin sama og hjá hinum eldri. Tímar liðu, þátttakan jókst, og óhjákvæmlegt var að skipta mótinu í fleiri aldursflokka.

Lengi vel var það eitt af aðalverkefnum Golfsambands Íslands að vera framkvæmdaaðili Íslandsmótsins. Í bókum sambandsins má sjá að oft urðu þar miklar umræður um mótin. Að mörgu þurfti að hyggja og áhyggjurnar voru helstar þær að þeir vellir sem hýstu mótin væru það sem kallað var keppnishæfir. Venjan var sú að nokkrum dögum fyrir mót fóru fulltrúar GSÍ og skoðuðu vellina, tóku þá út eins og það var kallað. Fyrstu árin komu aðeins þrír staðir til greina: Reykjavík, Akureyri og Vestmannaeyjar en það auðveldaði stjórninni síðan verulega verkin þegar fleiri staðir: Hafnarfjörður, Suðurnes og Seltjarnarnes komu til sögunnar. Oft þurfti allskonar tilfæringar til þess að þau skilyrði að völlurinn væri 9 holur væru uppfylltar.

Venjan var sú að klúbbarnir sem áttu vellina sem keppt var á hverju sinni sáu að meira eða minna leyti um mótin og lögðu til starfsmenn en yfirstjórnin var í höndum GSÍ svo og dómgæslan. Sameiginlega stóðu svo klúbbarnir og GSÍ fyrir mikilli lokaveislu síðasta keppnisdaginn. Á þessu varð síðan breyting. Klúbbarnir sóttu um mótshaldið og önnuðust alla framkvæmdina en til þess að svo gæti orðið var farið að ákveða keppnisstaðinn með árs fyrirvara.

318

Það var einnig hlutverk Golfsambandsins að leggja til verðlaun á Íslandsmótinu og þegar flokkum fjölgaði varð um veruleg fjárútlát að ræða hjá því til verðlaunakaupa.

Stundum áskotnuðu sambandinu verðlaunagripir og í annan tíma var leitað til fyrirtækja og einstaklinga sem gáfu verðlaun. Sem dæmi um verðlaunavandræði Golfsambandsins má nefna að árið 1972 var talið að það þyrfti að kaupa verðlaunagripi fyrir um 60 þúsund krónur en það svaraði til um fimmtungs útgjalda þess. Var ekki að undra þótt málið kæmi til kasta golfþingsins en þar höfðu tveir afrekskylfingar, Einar Guðnason og Óttar Yngvarson, frumkvæðið að því að slegið yrði af kröfunum.

Tillaga sem þeir fluttu og var samþykkt var svohljóðandi: “Við undirritaðir leggjum til að framvegis verði dregið úr verðlaunaveitingum á landsmóti. Viljum við benda á verðlaunapeninga og ýmsa nytsama hluti til minja, svo sem penna, skálar, skeiðar o.s.frv. í stað silfurhúðaðra bikara.”Fundagerð Golfþings 31. júlí 1972. Í gegnum tíðina hafa orðið ýmis ógleymanleg atvik á Íslandsmótinu í golfi. Dramatíkin hefur stundum verið allsráðandi. Þar kviknuðu þær stjörnur sem skærast hafa skinið í íslenskri golfsögu. Mótið varð vettvangur þess að fjölmiðlar fóru að sinna golfinu meira en áður en á því sviði urðu umskiptin mest þegar sjónvarpsstöðvar fóru að sýna beint frá mótunum. Það jók ekki aðeins áhuga á mótunum sem slíkum heldur almennan golfáhuga í landinu. Unga fólkið sá að þarna voru á ferð frægir kappar sem hægt var að taka sér til fyrirmyndar rétt eins og handknattleiks- eða knattspyrnustjörnur. Kannski var Akureyringurinn Magnús Guðmundsson sem sigraði í Íslandsmótinu fjögur ár í röð, 1963- 1966 fyrsta stórstjarna íþróttarinnar hérlendis. Aðrir fylgdu í kjölfarið: Þorbjörn Kjærbo, Björgvin Þorsteinsson, Úlfar Jónsson og Birgir Leifur Hafþórsson svo einhverjir séu nefndir. Björgvin varð fyrst Íslandsmeistari 1971 og hlaut síðar fimm titla í röð og er það afrek sem enginn hefur leikið eftir. Úlfar Jónsson varð Íslandsmeistari fjögur ár í röð og sex sinnum alls, stundum með yfirburðum og í annan tíma eftir harðan slag. Birgir Leifur hlaut sinn fyrsta Íslandsmeistaratitil árið 1996 og rúmum áratug síðar eða árið 2010 var engan bilbug á honum að finna.

En þótt margir karlar hafi markað spor sín í sögu Íslandsmótsins er ekki á neinn hallað þótt því sé slegið föstu að mesta afreksmanneskjan í sögu mótsins sé Karen Sævarsdóttir. Átta sinnum í röð hafnaði hún titlinum og verður það met sennilega seint slegið. Og á þessum átta

árum var hún oftast yfirburðasigurvegari.

samtals 72 holur.

Segja má að ekki hafi eplið fallið langt frá eikinni hvað Karenu áhrærir því móðir hennar, Guðfinna Sigurþórsdóttir varð fyrst kvenna Íslandsmeistari. En eikurnar og eplin eru fleiri. Þar nægir að nefna feðgana Loft Ólafsson og Ólaf Loftsson sem urðu Íslandsmeistarar með 37 ára millibili. Og háttur þeirra á að vinna titilinn var nánast eins. Helstu keppinautar þeirra voru komnir með pálmann í hendurnar þegar taflið snerist og það sannaðist að allt getur gerst í golfi. Og svo voru feðgarnir Ólafur Bjarki Ragnarsson og Ragnar Ólafsson. Ólafur Bjarki var um árabil einn allra besti kylfingur landsins og tók þátt í fjölmörgum Íslandsmótum. Hann sigraði aldrei en safnaði silfurverðlaunum. Ragnar, sonur hans, gerðist hins vegar föðurbetrungur og vann mótið einu sinni. En silfurverðlaunsafn Ragnars varð mikið að vöxtum, rétt eins og hjá karli, föður hans.

Þótt breytingin hefði legið í loftinu var fyrirvari keppendanna sem mættu á Akureyri skammur. Segja má að keppnin með nýja sniðinu hafi hafist nokkrum mínútum eftir að það var samþykkt. En menn létu það ekki á sig fá, þeir voru ýmsu vanir þegar mótahald og reglur voru annars vegar. En ekki var mikil reisn yfir þessu fyrsta höggleiksmóti um Íslandsmeistaratitilinn. Aðeins tuttugu kylfingar mættu til leiks og því var ekki um að ræða neina keppni í fyrsta flokki, hvað þá öðrum flokki, svo sem þó hafði verið áformað.

Það er þess vert að kíkja á bak við tjöld sögunnar og rifja stuttlega upp Íslandsmótin frá því að höggleikurinn hófst, en öðrum frásagnir um fyrstu mótin eru fléttuð inn í söguna svo sem vera ber.

1946: Sigtryggur vann! Á golfþinginu sem haldið var á Akureyri 1946 var samþykkt að gjörbreyta keppnisfyrirkomulagi Íslandsmótsins í golfi. Fram að þeim tíma hafði verið um holukeppni að ræða en þingið samþykkti einróma að leggja hana af og taka upp höggleik í staðinn og voru menn sammála um að það fyrirkomulag væri líklegra til þess að skera úr um hver væri bestur. Það hafði sýnt sig í holukeppninni að ef menn, og jafnvel þeir bestu, lentu í óhöppum eða að dagsformið var ekki í lagi þá voru þeir í hættu að verða skákað út af borðinu. Ákveðið var að hafa keppnisformið þannig að leikið yrði í þrjá daga.

Fyrsta daginn átti að leika 18 holur, en 27 holur tvo seinni dagana,

Þegar til kastanna kom reyndist keppni kylfinganna fremur vera barátta við völlinn en andstæðingana. Gekk á ýmsu, en Akureyringar sem búnir voru að fara völlinn nokkrum sinnum stóðu óneitanlega betur að vígi en aðkomumennirnir og gátu fremur en þeir passað sig á ótal gildrum sem fólust í hinum frumstæðu aðstæðum.

Fóru leikar svo að Akureyringar hrepptu fyrsta og annað sætið. Íslandsmeistari varð Sigtryggur Júlíusson sem lék á samtals 343 höggum en Jón Egilsson varð í öðru sæti á 346 höggum.

Vestmannaeyingurinn Lárus Ársælsson hreppti þriðja sætið á 351 höggi samtals en Íslandsmeistarinn frá 1945, Þorvaldur Ásgeirsson, varð að gera sér fjórða sætið að góðu, lék á 355 höggum. Besta skori á hring náði Sigtryggur þegar á fyrsta keppnisdeginum, lék þá á 82 höggum.

Sigtryggur Albertsson. Fyrsti Íslandsmeistarinn í höggleik.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Í keppninni lentu kylfingar í allskonar ævintýrum. Einkum reyndust sjöunda og áttunda holan erfiðar viðfangs. Sjöunda holan var stysta holan á vellinum, 120 metrar, en girðing sem afmarkaði völlinn lá meðfram henni og umhverfis flötina. Voru þess dæmi

319

Þetta var þó aðeins forsmekkurinn að því sem verða vildi því um nóttina og næsta dag var slíkt úrhelli að völlurinn var sem mýrarflói yfir að líta. Var keppni frestað til hádegis en þá hafði stytt svo upp að veður var talið leikfært. En völlurinn var vitanlega forblautur og því mesta furða hversu vel keppendurnir léku. Bestum árangri í undankeppninni náði Jakob Hafstein sem lék á 83 höggum og kom það verulega á óvart þar sem hann hafði lítið sem ekkert æft fyrir mótið. Á fyrsta degi úrslitakeppninnar helltist Jakob úr lestinni en Björn Pétursson tók forystuna og hafði sjö högga forystu á næstu menn að öðrum degi loknum. Hann tapaði þeirri forystu fljótlega niður og eftir fyrri umferð síðasta dag keppninnar hafði Ewald Berndsen tekið forystuna og átti fjögur högg á Þovald Ásgeirsson sem var í öðru sæti.

Báðir kapparnir léku lokahringinn vel og þá sérstaklega Ewald sem kom inn á 70 höggum og tryggði sér þar með Íslandsmeistaratitilinn í fyrsta sinn. Lék hann á samtals 310 höggum. Þorvaldur var á 320 höggum og Jakob Hafstein sem náði sér vel á strik undir lok keppninnar varð í þriðja sæti á 325 höggum. Íslandsmeistarinn frá 1946, Sigtryggur Júlíusson varð hins vegar að gera sér ellefta sætið að góðu.

Jóhannes G. Helgason heilsar Gísla Ólafsson fyrir viðureign þeirra á Íslandsmótinu 1944. Gísli varð Íslandsmeistari á þremur fyrstu Íslandsmótunum sem leikin voru með holukeppnisfyrirkomulagi en Jóhannes var Íslandsmeistari í höggleik árið 1948.

að menn væru að slá sitt sjöunda högg þegar þeir loksins héldu sig inni á vellinum.

1947: Edwald lék best í vatnsveðrinu Svo sem áður var ákveðið fór Íslandsmótið fram í Reykjavík árið 1947 og hófst með undankeppni 6. júlí.

Sjálfsagt hafa þá einhverjir minnst orða Helga Skúlasonar frá ársþinginu á Akureyri árið áður þegar hann sagði að það væri alltaf rigning í Reykjavík. Það var raunar ekki bara rigning þegar mótið hófst heldur líka hvassviðri og voru kylfingar því blautir og slæptir er þeir komu í hús.

320

Sjö keppendur voru í 1. flokki og þar sigraði Jakob Gíslason á 350 höggum.

1948: Jóhannes G. meistari

1948 var mótið haldið aftur í Reykjavík.

Skráðir keppendur voru tuttugu. Fjórtán heimamenn, þrír Akureyringar og þrír Vestmannaeyingar. Vakti þessi litla þátttaka utanbæjarmanna athygli og þá ekki síður að tveir af þremur keppendum Akureyrar voru menn á sextugsaldri.

Aldrei þessu vant hékk hann þurr alla mótsdagana en hins vegar var hvassviðri, sérstaklega fyrsta keppnisdaginn. Voru menn farnir að hafa orð á því að vont veður fylgdi Íslandsmótinu en svo hafði oftast verið frá því að það hófst, með þeirri undantekningu að blíðviðri hafði

verið á mótinu fræga í Skagafirði. Þegar í undankeppninni varð ljóst að hörð barátta yrði um titilinn. Jóhannes G. Helgason tók þá forystu, lék á 78 höggum, Jakob Hafstein var á 79 höggum og Björn Pétursson á 80 höggum. Eftir fyrri dag úrslitakeppninnar voru þeir Jóhannes og Jakob jafnir og Helgi Eiríksson var kominn í þriðja sæti einu höggi á eftir þeim. Ríkti því mikil spenna þegar keppendur hófu leik á síðasta degi mótsins en þá voru leiknar 36 holur. Töldu margir að mikil reynsla Jakobs myndi koma honum til góða og að nú væri loks komið að því að hann landaði Íslandsmeistaratitli.

En Jóhannes lét engan bilbug á sér finna. Hann lék best allra á lokadeginum og hringina tvo á 147 höggum þannig að samanlagt skor hans var 300 högg sem var nýtt vallarmet á Öskjuhlíðarvellinum. Enn varð Jakob að sætta sig við silfurverðlaunin. Hann lék á 308 höggum og þriðji varð Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Ewald Berndsen á 313 höggum. Yfirleitt var skor keppenda með betra móti og bar þess vitni að völlurinn var þurr og í ágætu ástandi.

Aðeins fjórir keppendur voru í 1. flokki og þar sigraði Óli Kristinsson frá Vestmannaeyjum með fáheyrðum yfirburðum. Hann lék á 371 höggi – var 18 höggum á undan næsta manni, félaga sínum úr Eyjum, Lárusi Ársælssyni.

1949: Jón sigraði á heimavelli Árið 1949 fór mótið fram á Akureyri. Þar höfðu orðið svo mikil umskipti frá árinu 1946 að tæpast var hægt að tala um að leikið væri á sama velli og þá. Þótt félagatalan í Akureyrarklúbbnum hefði staðið í stað þessi þrjú ár og klúbbfélagar væru ekki nema um 60 talsins og fjárráð klúbbsins væru því mjög takmörkuð hafði heldur betur verið tekið til hendinni við völlinn. Flagið góða sem var á áttundu brautinni var orðið að iðjagrænni braut. Völlurinn var rækilega afgirtur þannig að inn á hann komst enging skepna, frágangi skurða á vellinum var lokið og bæði brautir og flatir í hinu besta ástandi. Munaði miklu að klúbburinn hafði ráðist í að kaupa sérstaka sláttuvél sem kom að góðum notum við umhirðuna. Nokkru fyrir mótið hafði svo Golfkúbburinn fengið til sín skoskan golfkennara, McCrae, að nafni en hann hafði einnig góða þekkingu á golfvallargerð og hjálpaði heimamönnum að gera völlurinn sem best úr garði fyrir mótið. “... er sýnt að þessi golfvöllur Akureyringa verður í næstu framtíð einn

Jón Egilsson Íslandsmeistari 1949.

fjölbreyttasti og skemmtilegasti golfvöllur í landinu þegar hann verður fullunninn. Er það lofsvert framtak kylfinga á Akureyri að hafa ráðist í slíkt stórvirki sem er ákaflega kostnaðarsamt. Þessi völlur hefur upp á að bjóða mikla fjölbreytni fyrir golfleik þó enn vanti mikið á að hann sé kominn í fulla rækt. Brautirnar eru ósléttar og ennfremur flatirnar (“Greens”). Þjóðviljinn 15. júlí 1949.

Nú vantaði ekki keppendur frá Akureyri. Ellefu kylfingar þaðan skráðu sig til leiks, níu úr Reykjavík og fjórir frá

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

321

1950: 300 högga múrinn rofinn

Vestmannaeyjum.Það var haft til marks um hve alvarlega menn voru farnir að taka keppnina að nokkrir utanbæjarmenn mættu tímanlega til Akureyrar og voru búnir að leika einn eða fleiri æfingahringi á vellinum þegar að mótinu kom.

Hefndist sumum fyrir þetta þar sem þeir tóku slæma pest sem sennilega hefur verið matareitrun. Lögðust nokkrir í rúmið og gátu ekki tekið þátt í mótinu. Meðal þeirra var sá Reykvíkingur sem spáð hafði verið velgengni í mótinu, Edwald Berndsen. Nokkir sem tóku pestina létu sig samt hafa það að taka þátt í mótinu þótt krankir væru.

Og nú léku menn loksins í góðu veðri. Sólskini og sunnanátt sem var þó helst til mikil fyrsta daginn.

Íslandsmótið 1950 fór fram á Öskjuhlíðarvellinum í Reykjavík. Skráðir til leiks voru 23 þátttakendur. Keppnisfyrirkomulagið var hið sama og áður. Fyrst var undankeppni og komust sextán bestu í baráttuna um Íslandsmeistaratitilinn en aðrir urðu að sætta sig við að leika í 1. flokki.

Vakti það mikla athygli að Íslandsmeistarinn frá fyrra ári, Jón Egilsson, varð að gera sér það að góðu að skipa þann flokk. Gekk honum afleitlega í undankeppninni en náði sér svo á strik þegar á mótið leið og vann 1. flokkinn með slíkum yfirburðum að skorið hefði skilað honum ofarlega í meistaraflokkskeppninni. Þorvaldur Ásgeirsson

Í undirbúningskeppninni lék Íslandsmeistarinn Jóhannes G. Helgason best og hann hafði einnig forystuna eftir fyrri dag úrslitakeppninnar, var tveimur höggum á undan félaga sínum Þorvaldi Ásgeirssyni en í humátt á eftir þeim komu heimamennirnir Jón Egilsson og Sigtryggur Júlíusson. Í fyrri hluta keppni lokadagsins gerðist það svo að Reykvíkingunum fataðist dálítið flugið og Jón Egilsson var kominn með tveggja högga forystu fyrir síðasta hringinn. Þegar þetta spurðist út á Akureyri lögðu margir bæjarbúar leið sína að golfvellinum til að fylgjast með sínum manni sem stóð sannarlega undir væntingum og lék lokahringinn á færri höggum en nokkrum öðrum tókst í keppninni. Stóð Jón uppi sem öruggur sigurvegari, lék á samtals 334 höggum, sjö höggum minna en Jóhannes sem varð í öðru sæti. Þriðji varð svo Akureyringingurinn Sigtryggur Júlíusson á 348 höggum. Þótti Jón Egilsson vel að sigrinum kominn en hann hafði æft af kostgæfni fyrir mótið og um hann var sagt að hann hefði sérlega skemmtilegan stíl. Þótt alltaf sé erfitt að bera saman skor keppenda og það fari m.a. eftir veðri og völlum segir það samt sína sögu um hve völlurinn á Akureyri var erfiður að skor sigurvegarans þar var 34 höggum hærra en verið hafði í Reykjavík árið áður.

322

Á þessu móti þótti sannast að íslenskir kylfingar væru í sókn. Sjaldan eða aldrei hafði verið leikið betra golf á mótinu og aldrei áður hafði keppnin um Íslandsmeistaratitilinn verið svo jöfn. Og aldrei áður á Íslandsmóti hafði það komið fyrir sem gerðist á fyrra degi úrslitakeppninnar að leikin væri hola í höggi en það afrek vann Guðlaugur Guðjónsson á fjórðu brautinni.

Eftir fyrri dag úrslitakeppninnar var ljóst að baráttan stæði milli þriggja manna, reyndu kappanna Þorvaldar Ásgeirsson og Ewald Berndsen og svo Ingólfs Ísebarn sem ekki hafði komið mikið við sögu í golfíþróttinni áður en var þekktur íþróttamaður í Reykjavík og hafði m.a. orðið Reykjavíkurmeistari í knattspyrnu og var að auki talinn einn snjallasti brigdespilari landsins.

Spenna í keppninni hélst allt til loka en svo fór að Þorvaldur hafði sigur og lék á 296 höggum samtals sem var lægsta skor sem nokkru sinni hafði náðst í Íslandsmóti.

Ewald varð að gera sér annað sætið að góðu. Hann sigraðist einnig á 300 högga múrnum, lék á 298 höggum og Ingólfur varð í þriðja sæti með 304 högg. Langt bil var síðan í næstu menn en þau sæti skipuðu hinir gamalreyndu kappar Sveinn Ársælsson og Helgi Eiríksson. Þótt svo ágætlega væri leikið og keppnin væri spennandi eyddu Reykjavíkurblöðin ekki mikilli prentsvertu í að segja frá mótinu. Um úrslitin var aðeins getið í litlum einsdálks fréttum eða í álíka plássi og varið var í frásagnir af

innanfélagsmótum í frjálsum íþróttum sem áttu að vonum upp á pallborðið hjá Íslendingum um þessar mundir.

fyrr en í júní og þar af leiðandi var grasspretta slæm og margar flatir á vellinum illa grónar.

1951: Þorvaldi varð ekki ógnað

Þegar á fyrsta degi keppninnar kom ungur Akureyringur, Birgir Sigurðsson, verulega á óvart. Birgir, sem var ekki nema rúmlega tvítugur, lék eins og sá sem valdið hafði og var kominn með fjögurra högga forystu á félaga sinn, hinn reynda Jón Egilsson að 18 holum loknum.

Íslandsmótið 1951 fór fram í Reykjavík. Veður var raunar sæmilegt fyrsta keppnisdaginn en tók síðan að versna og var bálhvasst síðasta keppnisdaginn. Þátttakendur í mótinu voru 22. 16 þeirra voru úr Reykjavík, 4 frá Akureyri og aðeins 2 frá Vestmannaeyjum.

Eftir fyrsta dag keppninnar hafði meistari fyrra árs, Þorvaldur Ásgeirsson, tekið forystuna og lék hann holurnar 18 á 75 höggum. Í humátt á eftir honum voru þeir Jakob Hafstein og Thor Hallgrímsson sem léku á 78 höggum og Ingólfur Isebarn á 79 höggum. Eftir annan daginn var röðin þannig að Þorvaldur hafði enn forystu, Ingólfur var kominn í annað sætið og Jakob var í því þriðja. Eftir annan daginn var skipt í flokka. Sextán bestu héldu áfram keppni í meistaraflokki en sex þeir neðstu kepptu í 1. flokki þar sem einn gekk fljótlega úr skaftinu.

Síðasta daginn voru leiknar 36 holur og börðust menn því áfram í bálviðrinu frá morgni til kvölds. Eftir fyrri hring dagsins var Þorvaldur kominn með 12 högga forystu á Jakob Hafstein og séð að veldi hans yrði ekki ógnað.

Hélst bilið óbreytt á lokahringnum. Þorvaldur varð yfirburðasigurvegari og lék mjög vel miðað við aðstæður.

Heildarhöggafjöldi hans voru 311 högg, Jakob Hafstein hlaut sömu örlög og stundum áður – annað sætið og lék hann á 323 höggum. Þriðji var Ingólfur Isebarn á 327 höggum en næstu menn voru Akureyringarnir Sigtryggur Júlíusson á 328 höggum og Jón Egilsson á 336 höggum og síðan kom Vestmannaeyingurinn Sveinn Ársælsson, einnig á 336 höggum.

Seinni daga keppninnar harðnaði slagurinn. Birgir hélt áfram að leika vel en félagar hans, Jón Egilsson og Sigtryggur Júlíusson, sóttu að honum. Á lokahringnum fataðist Sigtryggi flugið en Jón lék þá sinn besta hring, var á 80 höggum. Sem fyrr lék Birgir hins vegar af öryggi og tókst að landa sigri og hreppa Íslandsmeistaratitilinn. Lék hann samtals á 332 höggum, Jón varð annar á 335 höggum, Sigtryggur þriðji á 338 höggum en næstu menn voru Hörður Svanbergsson á 342 höggum, Jóhann Þorkelsson á 348 höggum og Sveinn Ársælsson á 353 höggum. Þessi Íslandsmeistaratitill var eini stóri titillinn sem Birgir Sigurðsson landaði á tiltölulega stuttum keppnisferli sínum. Árið 1958 fór hann til Kanada, settist þar að og lagði þá kylfurnar að mestu á hilluna.

Sigurvegari í 1. flokki á Íslandsmótinu 1952 varð Stefán Árnason og lék hann á samtals 382 höggum.

1953: Ewald meistari eftir fimm ára hlé

1952: Tvítugur Akureyringur reyndist sterkastur

Árið 1953 var Íslandsmótið haldið dagana 24. – 26. júlí í Reykjavík og voru þá 30 keppendur skráðir til leiks. Fyrirfram var búist við að Reykvíkingar yrðu atkvæðamiklir á mótinu svo sem venja var þegar það fór fram á heimavelli þeirra. Eftir fyrsta keppnisdaginn horfði þó ekki vel fyrir þá. Akureyringar höfðu raðað sér í þrjú efstu sætin. Best lék Jakob Gíslason sem þótti fara á kostum á blautum og erfiðum vellinum og lék hann á 77 högum. Sigtryggur Júlíusson og Íslandsmeistari fyrra árs, Birgir Sigurðsson, deildu öðru sætinu með 79 högg og síðan komu þeir Sveinn Ársælsson og Ólafur Bjarki Ragnarsson á 80 höggum og Ewald Berndsen á 81 höggi.

Íslandsmótið 1952 var haldið á Akureyri. Keppendur voru 24 og voru heimamenn fjölmennastir, sendu 14 kylfinga til leiks. Reykvíkingar voru 8 og 2 komu frá Vestmannaeyjum. Völlurinn á Akureyri þótti ekki í góðu standi.

Veturinn hafði verið harður og vorið þar nyrðra kom ekki

En þegar á mótið leið varð mikill viðsnúningur. Reykvíkingarnir sóttu í sig veðrið og fór svo að Ewald Berndsen vann yfirburðasigur. Lék hann holurna 72 á samals 304 höggum og varð 12 höggum á undan félaga sínum Ólafi Bjarka Ragnarssyni sem lék á 316 höggum. Í næstu

Sigurvegari í 1. flokki varð Halldór Magnússon og lék hann á 367 höggum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

323

sætum urðu Ingólfur Isebarn, GR á 322 höggum, Birgir Sigurðsson, GA á 323 höggum og Sveinn Ársælsson, GV á 324 höggum. Akureyringarnir Jakob og Sigtryggur gáfu mjög eftir á síðustu tveimur hringjunum og lentu í 7. og 8. sæti. Þetta var í annað sinn sem Ewald varð Íslandsmeistari.

Sex árum áður, 1947, hafði hann líka orðið Íslandsmeistari. Hann var mjög fjölhæfur íþróttamaður á sínum yngri árum, lék m.a. knattspyrnu með Víkingi og var þá talinn einn besti markvörður landsins. Síðar lét Ewald einnig að sér kveða sem sem einn besti bridgespilari landsins.

Sigurvegari í 1. flokki árið 1953 varð Vestmannaeyingurinn Jóhann Vilmundarsson og lék hann á 349 höggum.

1954:Ólafur Ág. vann næsta öruggan sigur Íslandsmótið 1954 fór einnig fram í Reykjavík. Skilyrði voru þá skrárri en oft áður þar sem veður var stillt og þurrt alla keppnisdagana. Voru menn að vona að nú kæmi loksins að því að einhver keppendanna bryti 300 högga múrinn. Því fór þó fjarri. Keppnin náði aldei að

Ewald Berndsen.

324

verða verulega spennandi. GR – ingurinn Ólafur Ágúst Ólafsson tók snemma forystuna og hélt henni til loka.

Lék hann á samtals 310 höggum. Forseti Golfsambandsins, Þorvaldur Ásgeirsson, varð í öðru sæti og lék á 320 höggum. Þótti það vel af sér vikið hjá honum þar sem ekki voru miklar æfingar að baki. Íslandsmeistarinn 1953, en, Ewald Berndsvarð í þriðja sæti á 321 höggi. Þátttaka og frammistaða Alberts Guðmundssonar vakti töluverða athygli en hann deildi sjötta sætinu í mótinu með Sveini Ársælssyni frá Vestmannaeyjum og léku þeir á 328 höggum. Albert var þá nýkominn heim eftir langan atvinnuferil í knattspyrnu og hafði stundað golf ytra sem tómstundagaman.

Sigurvegari í 1. flokki varð Jóhann Eyjólfsson sem lék á 340 höggum en Jóhann átti eftir að koma mikið við sögu golfíþróttarinnar bæði sem afrekskylfingur og forystumaður í félagsmálum.

1955: Akureyringar í sex efstu sætunum Árið 1955 fór Íslandsmótið fram á Akureyri. Keppendur voru óvenjulega margir eða 36 talsins og meðal þeirra var Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Ólafur Ágúst Ólafsson, og fimm fyrrverandi Íslandsmeistarar. Mátti því búast við hörðum slag. Snemma í keppninni tóku tveir kylfingar frá Akureyri að skera sig úr, Sigtryggur Júlíusson, sem orðið hafði Íslandsmeistari tæpum tíu árum áður, og Hermann Ingimarsson. Báðir léku þeir vel en svo fór að Hermann stóð uppi sem sigurvegari. Hann lék á 323 höggum en Sigtryggur á 329 höggum. Segja má að Akureyringar hafi einokað þetta mót þar sem þeir skipuðu sex efstu sætin.

Ólafur Ágúst Ólafsson.

Eins og venja var komust þeir sextán kylfingar sem best stóðu sig fyrstu tvo dagana í meistaraflokk en hinum var skipað í 1. flokk. Í þeim flokki lentu þeir tveir sem börðust um Íslandsmeistaratitilinn árið áður, Ewald Berndsen og Þorvaldur

Fimm Íslandsmeistarar sem tóku þátt í Íslandsmótinu árið 1958. Frá vinstri: Birgir Sigurðsson (1952), Hermann Ingimarsson (1955), Sveinn Ársælsson (1957 og 1959), Sigtryggur Albertsson (1946) og Ólafur Ágúst Ólafsson (1954 og 1956)

Ásgeirsson. Sigraði Ewald í flokknum á 355 höggum en Þorvaldur varð annar á 371 höggi.

1956: Ólafur endurheimti titilinn Reykvíkingar náðu fram hefndum á landsmótinu 1956 sem fram fór á heimavelli þeirra. Aldrei höfðu fleiri keppendur mætt til landsmóts en þessa, voru um 50 talsins og það sem markvert varð að teljast var að þeir komu frá öllum klúbbum landsins. Voru þarna keppendur frá Golfklúbbi Hellu og Golfklúbbi Árnesinga að keppa í fyrsta sinn.

Að venju voru leiknar 18 holur á föstudegi, 18 holur á laugardegi og 36 holur á sunnudegi. Svo sem reglur landsmótsins mæltu fyrir var keppendum skipt í flokka eftir tvo fyrstu keppnisdagana. Þeir sextán sem náð höfðu

besta skorinu kepptu í meistaraflokki og sextán næstu í 1. flokki. Þar sem keppendafjöldinn var svo mikill varð að efna til sérstakrar keppni í 2. flokki en í hann var skipað þeim sem orðið höfðu í 33. sæti og neðar eftir tvo fyrstu dagana. Ólafur Ágúst Ólafsson var sá sem valdið hafði í mótinu.

Hann tók fljótlega forystu og lét hana ekki af hendi. Lék hann holurnar 72 á samtals 311 höggum. Jafnir í öðru sæti urðu GR – ingarnir Ólafur Bjarki Ragnarsson og Smári Wium á 318 höggum og þurftu þeir að leika 18 holu einvígi um sætið. Hefur væntanlega verið komið fram á nótt er þeir luku keppni sem fór þannig að Ólafur Bjarki hafði betur með einu höggi. Í fjórða sæti varð svo Ingólfur Isebarn á 321 höggi. Bestur utanbæjarmanna var Hafliði Guðmundsson frá Akureyri sem hafnaði í fimmta sæti en knattspyrnukappinn Albert Guðmundsson og

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

325

Jóhann Eyjólfsson deildu sjötta sætinu og í áttunda sæti varð svo Íslandsmeistari fyrra árs, Hermann Ingimarsson frá Akureyri.

Sigurvegari í 1. flokki varð Jakob Gíslason frá Akureyri á 343 höggum og Leifur Ársælsson frá Vestmannaeyjum bar sigur úr býtum í 2. flokki, lék á 378 höggum.

1957: Bræðurnir hrepptu titla í meistara- og 1. flokki Íslandsmótið 1957 var sérstætt að því leyti að það fór fram á tveimur völlum. Fyrstu 18 holurnar voru leiknar á golfvellinum í Hveragerði en mótið var síðan fært til Reykjavíkur og lokið þar. Þáttakendur í mótinu voru 40 talsins: 19 úr Reykjavík, 9 frá Vestmannaeyjum, 8 frá Akureyri og 4 úr Hveragerði.

Keppnin um meistaratitilinn var óvenjulega jöfn og spennandi að þessu sinni. Á ýmsu gekk á fyrsta degi mótsins

í Hveragerði. Íslandsmeistari fyrra árs, Ólafur Ág. Ólafsson, lenti t.d. í hálfgerðum hremmingum og stóð ekki vel að vígi fyrir annan daginn. Þá lék hann hins vegar prýðilega og bjargaði sér frá því að falla niður um flokk.

Eftir fyrsta daginn hafði Vestmannaeyingurinn Sveinn Ársælsson tekið forystuna. Hann lék Hveragerðisvöllinn á 76 höggum og þótti það vel af sér vikið. Sveinn hafði svo sem oftsinnis sýnt hversu fær kylfingur hann var en líklegt þótti þó að Reykvíkingarnir myndu skjóta honum aftur fyrir sig þegar þeir kæmu á heimavöll sinn í Öskjuhlíðinni.

En svo varð ekki. Sveinn lék alla hringina af rósemi og yfirvegun. Mikil spenna var síðasta keppnisdaginn. Sveinn hafði þá enn forystuna en Ólafur Ág. Ólafsson og Ólafur Bjarki Ragnarsson sóttu að honum, svo og rúmlega tvítugur Akureyringur, Magnús Guðmundsson, sem kom verulega á óvart með glæsilegum leik. Undir lokin fékk hann þó slæma holu sem eyðilagði möguleika hans á titilinum. Sveinn hélt forystunni til loka og lék á 310 höggum en Ólafarnir börðust harðri baráttu um annað sætið.

Verðlaunahafar á Íslandsmótinu 1957. Frá vinstri: Sigurjón Hallbjörnsson GR, Sveinn Snorrason GR, Árni Ingimundarson GA, Lárus Ársælsson GV, Sveinn Ársælsson GV, Ólafur Bjarki Ragnarsson GR og Ólafur Ágúst Ólafsson GR. Ljósmynd: Óþekktur/Borgarskjalasafn.

326

Magnús Guðmundsson náði snemma tökum á golfsveiflunni og myndirnar hér að ofan eru teknar snemma á keppnisferlinum..

Ljósmynd: Myndasafn Golfklúbbs Akureyrar

Hafði Ólafur Bjarki betur, lék á samtals 313 höggum en nafni hans var á 314 höggum. Í næstu sætum urðu tveir fyrrverandi Íslandsmeistarar, Hermann Ingimarsson frá Akureyri og Ewald Berndsen, Reykvíkingur og Magnús Guðmundsson varð svo í sjötta sæti. Það þóttu tíðindi að Vestmannaeyingur vann titilinn.

Ekki þurfti það þó að koma á óvart þar sem Sveinn Ársælsson hafði verið í fremstu röð íslenskra kylfinga um árabil. Bróðir hans, Lárus Ársælsson, hreppti svo sigurinn í 1. flokki, lék á 337 höggum svo báðir bikarnarnir sem keppt var um á mótinu fóru til Eyja.

1958: Magnús stakk af Alls tóku 39 kylfingar þátt í Íslandsmeistaramótinu á Akureyri árið 1958. 24 frá Akureyri, 9 frá Reykjavík og 6 frá Vestmannaeyjum. Aldrei þessu vant var blíðviðri alla keppnisdagana og hafði verið svo á Akureyri um langan tíma. Voru því bæði brautir og flatir harðar en við slíkt vandamál þurftu íslenskir kylfingar sjaldan að glíma. Að öðru leyti var völlurinn í góðu standi og að venju var vel tekið á móti aðkomumönnum.

Þetta mót var sannarlega mót heimamanna. Þegar kom að skiptingu í flokka sem líka mætti kalla niðurskurð var aðeins einn aðkomumaður í sjö efstu sætunum. Hermann Ingimarsson, Íslandsmeistarinn frá 1955, var þá í forystu, hafði leikið á 157 höggum en félagar hans, Magnús Guðmundsson og Gunnar Konráðsson voru á hælum hans – báðir höfðu leikið á 158 höggum. Mikla athygli vakti að Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Sveinn Ársælsson, varð að gera sér það að góðu að verða ekki meðal sextán efstu manna og því varð hann að leika í 1. flokki.

Síðasta daginn, þegar leiknar voru 36 holur, kom svo í ljós hver var bestur. Hinn ungi Magnús Guðmundsson lék þá betra golf en áður hafði sést leikið á Akureyri og stakk aðra af. Lauk hann leik á 311 höggum sem var nýtt vallarmet á Akureyrarvellinum. GA – ingarnir Hermann Ingimarsson og Hafliði Guðmundsson urðu jafnir í öðru sæti, léku á 318 höggum og þurfti því að bæta við 18 holu einvígi til þess að fá úr því skorið hverjum bæri önnur verðlaun. Hafði Hermann betur í þeirri viðureign. Í 1. flokki vann Sveinn Ársælsson nokkuð öruggan sigur svo sem vænta mátti. Hann lék á 344 höggum en Arnkell Guðmundsson varð í öðru sæti með 349 högg. Í 2. flokki

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

327

varð Halldór Magnússon sigurvegari, lék á 376 höggum.

Velgengni Akureyringa í mótinu varð ritstjóra Kylfings, sem Golfklúbbur Reykjavíkur var þá farinn að gefa út, að umræðuefni í blaðinu: “Akureyringarnir urðu þannig, eins og við var búizt, sigursælir í meistaraflokki og allt bentir til þess, að þeir nái algerum yfirráðum á því sviði, því þó að eitthvað af núverandi “topp”-mönnum þeirra dragist aftur úr, þá eiga þeir marga unga menn, sem innan mjög skamms tíma verða algjörir jafnokar beztu manna núna, og væntanlega betri. Kylfingur 19. árg. Reykjavík 1959, 1. tbl. Bls. 6.

1959: Enginn peyjabragur á Ársæli

Sveinn Ársælsson.

En hið fornkveðna “kóngur vill sigla en byr hlýtur að ráða” gildir um golfið eins og svo margt annað. Þegar kom að mótinu í Vestmannaeyjum árið 1959 mættu Akureyringar þangað sannarlega með vaska og sigurstranglega sveit og hafa örugglega ætlað sér að fara með titilinn og Íslandsmeistarabikarinn norður með sér.

En Eyjapeyinn Sveinn Ársælsson, sem þó var enginn peyi heldur harðfullorðinn maður, var á öðru máli. Sveinn ætlaði ekki að láta það endurtaka sig að lenda í 1. flokki eins og gerðist á Akueyri árið áður. Hann var líka einn þeirra Eyjamanna sem lagt höfðu mikið á sig við undirbúning mótsins í Eyjum og þótt hógvær væri gat hann vel hugsað sér að fá einhverja umbun þess erfiðis.

Eins og árið áður voru kylfingarnir heppnir með veður.

Og golf þeirra var eftir því – með allra besta móti. Engin lét það á sig fá þótt tvær brautanna væru blóðhráar ef svo má að orði komast. Allir sátu við sama borð, líka Eyjamenn sem höfðu naumast leikið þessar holur áður.

Skemmst er frá því að segja að Sveinn Ársælsson vann frækinn sigur. Hann lék á 310 höggum. En hörð var keppnin því aðeins munaði einu höggi á honum og Hafliða Guðmundssyni frá Akureyri eftir holurnar 72.

328

Akureyringarnir Hermann Ingimarsson, Gunnar Sólnes og Magnús Guðmundsson skipuðu sér í næstu sæti en sá Reykvíkingur sem best stóð sig var Íslandsmeistarinn fyrrverandi Ólafur Ág. Ólafsson og lenti hann í sjöunda sæti. Þess má geta að tveir bræður Sveins kepptu í meistaraflokknum. Lárus, sem varð í 6. sæti og Leifur sem varð í 11. sæti. Þótt Hafliði Guðmundsson yrði að gera sér silfurverðlaunin í meistaraflokki að góðu fór hann ekki bikarlaus frá Eyjum þar sem hann keppti einnig í öldungaflokki og vann hann með yfirburðum. Í 1. flokki áttu Eyjamenn tíu af sextán keppendum.

Sigurvegari varð GR – ingurinn Ólafur Loftsson og lék hann á 352 höggum.

1960: Jóhann gaf engan höggstað á sér Völlur GR í Öskjuhlíðinni var vettvangur Íslandsmótsins árið 1960. Var þetta í síðasta sinn sem mótið fór þar fram. Komið var að því að GR þyrfti að skila vellinum og ráð fyrir því gert að næst þegar mótið færi fram í Reykjavík yrði það á hinum nýja Grafarholtsvelli.

Keppt var eftir nýjum reglum sem samþykktar höfðu verið á golfþingi og var mönnum nú raðað í flokka eftir forgjöf þeirra. Þeir sem höfðu lægstu forgjöfina kepptu í meistaraflokki en þeim sem voru með hærri forgjöf var ýmist skipað í 1. eða 2. flokk. Þótti þetta mun sanngjarnara þar sem óhöpp á fyrsta degi keppninnar eða jafnvel á einni holu höfðu fært jafnvel bestu kylfinga niður og þeir þannig fyrirgert rétti sínum til að leika um meistaratitilinn. Það var því mikið mannval sem hóf keppni í Öskjuhlíðinni 15. júlí. Ýmsra góðra kylfinga var þó saknað og kannski sérstaklega Magnúsar Guðmundssonar og Hermanns Ingimarssonar frá Akueyri sem ekki áttu heimangengt á mótið.

Aðstæður þóttu góðar og veðrið lék við kylfingana fyrsta mótsdaginn. Að honum loknum var Garðhreppingurinn Jóhann Eyjólfsson sem keppti fyrir GR kominn með forystu og lék hann holurnar 18 á 79 höggum. Næstir honum voru Jóhann Þorkelsson frá Akueyri á 80 höggum og Halldór Bjarnason GR á 81 höggi. Allt gat því gerst.

sinn á viðeigandi hátt.

Sigurvegari í 1. fokki varð Sigurjón Hallbjörnsson, GR. Hann lék á 347 höggum og sigurvegari í 2. flokki, þar sem leiknar voru 36 holur varð Gunnar Þorleifsson, GR á 187 höggum.

Jafnhliða landsmótunum í golfi fór jafnan fram hin svokallaða öldungakeppni þar sem líka var keppt um Íslandsmeistaratitla með og án forgjafar. Þátttakendur voru oftast um eða innan við tíu talsins. Um skeið var einnig efnt til bæjarkeppni í tengslum við landsmótin og mættust þá kylfingar úr Reykjavík, frá Akureyri og frá Vestmannaeyjum í holukeppni. Var því jafnan mikið um að vera á þeim golfvöllum sem hýstu landsmótin hverju sinni þá daga sem mótahaldið stóð.

1961: Gunnar Sólnes sigraði með yfirburðum Íslandsmótið 1961 fór fram á Akureyri. Aldrei þessu vant lék veðrið við kylfingana allan tímann og kunnu þeir vel að meta slík gæði.

Að venju var keppt í fjórum flokkum: Meistaraflokki, 1. flokki, 2. flokki og í öldungaflokki.

Skráðir til leiks voru 47 kylfingar, langflestir frá Akureyri.

Jóhann Eyjólfsson gat sér gott orð í fimleikum og knattspyrnu á yngri árum

En Jóhann hafði æft vel og samviskusamlega fyrir mótið.

Hann gaf engan höggstað á sér og hélt forystunni út í gegn. Heildarskor hans var 319 högg. Fast á hæla hans fylgdi Íslandsmeistarinn fyrrverandi, Ólafur Ág. Ólafsson sem lék á 322 höggum og þriðji varð Sveinn Ársælsson frá Vestmannaeyjum á 325 höggum. Síðan komu þeir Helgi Jakobsson, Reykjavík, Gunnar Konráðsson, Akureyri og Ingólfur Isebarn, Reykjavík. Má með sanni segja að Reykvíkingar fengju þarna uppreisn eftir dapurt gengi undanfarinna Íslandsmóta og kveddu gamla völlinn

Búist var við því að heimamenn yrðu harðsnúnir og jafnvel þótt þeirra besta mann, Magnús Guðmundsson, vantaði í keppendahópinn. Margir ungir og bráðefnilegir kylfingar voru farnir að láta að sér kveða nyrðra og í þeirra hópi var tvítugur piltur, Gunnar Sólnes að nafni, sem hafði m.a. unnið það afrek að verða klúbbmeistari GA árið áður.

Og Gunnar stóð sannarlega undir væntingum. Hann hafði tekið forystuna þegar eftir fyrsta hringinn sem hann lék á 81 höggi. Félagar hans, Hermann Ingimarsson og Gunnar Konráðsson önduðu þó ofan í hálsmál hans, léku á 82 og 83 höggum. Reykvíkingarnir voru hins vegar langt á eftir, m.a. Íslandsmeistari fyrra árs, Jóhann Eyjólfsson sem lék á 88 höggum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

329

Gunnar náði svo að fylgja þessari góðu byrjun eftir.

Hann lék af öryggi, lenti sjaldan í stórvandræðum, jók muninn á næstu menn jafnt og þétt og þegar upp var staðið hafði hann sigrað með 11 högga mun. Lék hann á samtals 322 höggum en Gunnar Konráðsson og Hermann Ingimarsson urðu jafnir í 2. – 3. sæti með 332 högg. Bestur utanbæjarmanna var Óttar Yngvason sem hafnaði í 5. sæti á 335 höggum.

Og heimamenn sáu til þess að gestir þeirra þurftu ekki að þyngja töskur sínar með verðlaunagripum á heimleiðinni. Þeir unnu alla titla sem í boði voru. Bragi Hjartarson varð Íslandsmeistari í 1. flokki, Sævar Gunnarsson í 2. flokki og Hafliði Guðmundsson í öldungaflokki. Sannarlega mót Norðanmanna.

1962: Rósemi og yfirvegun reyndist Óttari vel Árið 1962 voru Vestmannaeyjar vettvangur Íslandsmótsins. Áður en einstaklingskeppnin hófst fór þar fram það sem kallað var “innanbæjarkeppni” en þar var um að ræða keppni sex manna sveita frá stóru klúbbunum þremur, GR, GV og GA. Eftir þá keppni voru menn sannfærðir um að Akureyringar yrðu erfiðir viðfangs þegar á hólminn væri komið og til marks um það var haft að ÍslandsmeistarÓttar Yngvason tekur við hamingjuóskum frá Jóhanni Eyjólfssyni á inn frá árinu áður, Gunnar Sólnes, afrekaði það lokaflötinni í Eyjum. að leika níu holur á pari, 36 höggum. Auk “inLjósmynd: Viðar Þorsteinarsson. nanbæjarkeppninnar” fór fram bæjarkeppni milli undir pari. Það gerði líka Eyjamaðurinn Lárus Ársælsson.

Vestmannaeyja og Reykjavíkur. Fimmtán kylfingar voru í hvoru liði og fór svo að Reykjavík sigraði, fékk 8,5 Þegar síðasti hringurinn hófst var mikil spenna hlaupin vinninga á móti 6,5 vinningum Eyjamanna. í keppnina. Þrír efstu mennirnir voru saman í hóp, Árni og Reykvíkingarnir Óttar Yngvason og Jóhann EyjólfsÞegar kom að sjálfu meistaramótinu voru sauðirnir son. Fjöldi áhugasamra áhorfenda fylgdust með þeim og greindir frá höfrunum. Þeir sem voru með 6 eða minna gengu sumir með allar holurnar. Lengi vel mátti ekki á í forgjöf fengu keppnisrétt í meistaraflokki og voru þeir átján talsins. Öðrum keppendum var skipað í 1. og 2 flokk milli sjá en Óttar lék síðustu þrjár holurnar sem sannur meistari og tryggði sér þar með titilinn. Var yfirvegun eftir ákveðnum reglum en alls voru keppendur í mótinu hans og rósemi við brugðið og lét hann ekkert koma sér 47 talsins. úr jafnvægi. Hann lék á samtals 307 höggum. Jóhann varð annar á 310 höggum og Pétur Björnsson skaut sér upp í Eftir fyrsta daginn hafði ungur Reykvíkingur, Ólafur þriðja sætið með feikigóðri spilamennsku síðasta daginn.

Bjarki Ragnarsson, náð forystunni og leikið mjög vel. Í öðru sæti var Árni Ingimarsson frá Akureyri sem var Vestmannaeyingarnir Kristján Torfason og Óli Þórarinsí miklu stuði á öðrum degi keppninnar og vann þá það son sigruðu í 1. flokki og Hafliði Guðmundsson bætti við afrek að leika níu fyrri holurnar á 34 höggum – höggi

330

í öldungameistarasafn sitt, sigraði bæði með og án forgjafar.

1963: Magnús var í sérflokki Akureyri var vettvangur landsmótsins 1963. Að þessu sinni lét norðlenska blíðan lítið fyrir sér fara því kalsastrekkingur var alla keppnisdagana og að auki ausandi rigning síðasta daginn.

“Sannkallað landsmótsveður,” varð einhverjum að orði. Það kom þó ekki í veg fyrir það að flestir bestu kylfingar landsins söfnuðust saman til mótsins og voru margir meistarar fyrri ára í þeim hópi.

Fyrir meistarakeppnina var efnt til bæjarkeppni sex manna sveita og þótti mjög erfirsóknarvert að komast í sveitirnar því þar með fengu menn tækifæri til þess að spila völlinn áður en til sjálfarar alvörunnar kom. Skemmst er frá því að segja að Akureyringar höfðu algjöra yfirburði í keppninni, léku samtals á 511 höggum. Reykjavíkursveitin var með 528 högg og Vestmannaeyingar með 568 högg.

Keppni meistaramótsins náði því aldrei að verða rismikil eða spennandi. Yfirburðir eins keppandans, Magnúsar Guðmundssonar, voru of miklir. Golfið hjá honum var einfaldlega af öðrum gæðaflokki en hjá keppinautum hans.

Hann tók þegar forystuna og hélt Magnús Guðmundsson á hátindi ferils síns í Eyjum 1964 þar sem hann lék völlinn henni til loka, lék á 302 höggum, sextán á tíu höggum undir pari. minna en félagi hans úr GA, GunLjósmynd: Viðar Þorsteinsson. nar Sólnes, sem varð í öðru sæti. Þriðja Gunnar Berg, einnig frá Akureyri í 2. flokki og þótti sætinu deildu þeir Óttar Yngvason og það frásagnarvert við árangur hans að ekki voru liðnir Hermann Ingimarsson sem báðir léku á 334 höggum. nema þrír mánuðir frá því að hann snerti fyrst golfkylfu “Óttar og Hermann voru sendir út í rigningarslagveður eftir keppnina til að leika um 3. og 4. sætið og vann Óttar uns hann sigraði í flokknum. Enn einn Akureyringurinn fagnaði sigri í öldungaflokki, Jón Guðmundsson, sem lék þá keppni, sem tók um 4 tíma,” segir í blaðafréttum af á 89 höggum. mótinu.

Ingólfur Þormóðsson frá Akureyri sigraði í 1. fokki og

1964: Þriðji hringurinn réði úrslitum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

31

Á Landsmótinu í Eyjum 1964

Fjölmargar ljósmyndir hafa varðveist frá Landsmótinu í Eyjum árið 1964. Einn keppandi mótsins, Viðar Þorsteinsson festi það sem fyrir augu bar. Mótið var mjög sögulegt því Magnús Guðmundsson lék 72 holurnar á 270 höggum sem er lægsti höggafjöldi á Íslandsmóti í höggleik á 72 holum. Þá munaði jafnframt 25 höggum á Magnúsi og þeim sem varð í öðru sæti sem einnig er einsdæmi. Á efri myndinni sést Óttar Yngvason, sem var í lokaráshópnum í meistaraflokki pútta á lokaholunni og á þeirri neðri sést Gunnar Sólnes búa sig undir að slá teighögg.

Ljósmyndir: Viðar Þorsteinsson. Myndasafn Viðars Þorsteinssonar.

332

Enn á ný héldu afrekskylfingar til Vestmannaeyja þar sem keppt var um meistaratitilinn árið 1964. Að venju tóku Eyjamenn vel á móti gestum sínum og rétt eins og í fyrri skiptin sem Íslandsmótið hafði verið haldið þar þótti framkvæmd mótsins og allur aðbúnaður keppenda til fyrirmyndar. Völlurinn í Eyjum fór líka stöðugt batnandi og hafði aldrei verið í eins góðu standi og þegar mótið hófst þar 8. júlí. Þá var einnig hið besta veður en þegar á mótið leið gerði gamalkunnan stekking og fór að ganga á með skúrum.

Sú nýjung var á þessu meistaramóti að nú var í fyrsta sinn keppt í unglingaflokki. Þóttu þeir sem þar reyndu með sér sýna skemmtileg tilþrif og frammistaðan lofa góðu fyrir golfíþróttina á Íslandi.

Að venju fór sveitakeppni fram fyrir aðalmótið og áttust þar við sveitir Reykjavíkur, Akureyrar og Vestmannaeyja.

Eins og árið áður sigruðu Akureyringar en þá með litlum mun. Þeir léku samtals á 491 höggi, Reykvíkingar á 495 höggum og Eyjamenn á 502 höggum. Margir kylfingar náðu ágætu skori í bæjarkeppninni og þótti það benda til þess að ýmislegt gæti gerst þegar kom að sjálfri meistarakeppninni.

Og það varð líka raunin. Eftir fyrsta dag keppninnar var Magnús Guðmundsson búinn að taka forystuna og lék á 71 höggi. Óttar Yngvason fylgdi honum eins og skugginn og lék á 72 höggum. Eftir annan daginn var enn mjótt á munum. Eftir hann var Magnús samtals á 138 höggum og Óttar á samtals 143 höggum. Báðir léku þeir frábærlega og allt virtist geta gerst.

En á þriðja hringum skyldu leiðir. Magnús sýndi þá betra golf en nokkru sinni hafði sést hérlendis. Fór hann algjörlega á kostum og lék hringinn á 64 höggum sem var vitanlega nýtt vallarmet og besta skor sem náðst hafði hérlendis. Þar með var forskot Magnúsar á næsta mann orðið 19 högg og sýnt að enginn myndi ógna honum.

Lokadagurinn snerist aðeins um það hver myndi hreppa annað sætið. Magnús hélt sínu striki og lokaskor hans var 270 högg,( 71-66-65-66) það langbesta sem náðst hafði í Íslandsmóti til þessa. Óttar Yngvason og Pétur Björnsson voru í hnífjafnri baráttu um annað sætið og komu báðir inn á samtals 295 höggum. Fór fram níu holu aukakeppni milli þeirra og þá hafði Óttar betur og vann til silfurverðlaunanna. Segir það sína sögu um hversu vel kep-

pendur léku að þegar Óttar varð Íslandsmeistari í Eyjum tveimur árum áður þá lék hann á samtals 307 höggum.

Vert er að rifja upp það sem Morgunblaðið sagði um Magnús Guðmundsson að keppni lokinni: “Það vakti athygli golfmanna að Magnús hafði mjög langan og öruggan “driver”, t.d. tók hann lengstu holuna rúma 400 m með einu höggi og síðan 9 – járni inn á “green” og lá við holu, fór þá par 5 holu í 3 höggum.

Meginstyrkur hans er í löngum og öruggum upphafshöggum og liggur hann inn á “green” eftir fá högg, en hann virðist ekki “pútta” betur en hver annar.” Þau urðu úrslit í öðrum flokkum á landsmótinu í Vestmannaeyjum að Þórarinn Jónsson frá Akureyri sigraði í 1. flokki á 326 höggum, Júlíus Snorrason frá Vestmannaeyjum í 2. flokki á 348 höggum og í unglingaflokki varð Eyjólfur Jóhannsson úr Reykjavík sigurvegari á 182 höggum (leiknar 36 holur). Í þeim flokki vakti kornungur Akureyringur, Björgvin Þorsteinsson að nafni, mikla athygli en hann varð í þriðja sæti.

1965: Óttar veitti Magnúsi verðuga keppni Árið 1965 var loks komið að því að unnt var að halda golfmeistaramótið á hinum nýja golfvelli Golfklúbbs Reykjavíkur í Grafarholti sem þá var orðinn 12 holur.

Var keppnin sniðin að vellinum og í stað þess að leika níu holu hringi tvisvar sama daginn voru leiknar tvisvar 12 holur suma keppnisdagana. Aðstæður voru erfiðar meðan keppnin fór fram, hávaðarok og skúrir sem breyttust svo í ausandi rigningu þegar á mótið leið. Þótt keppendur reyndu að klæða af sér veðrið fór ekki hjá því að margir voru sem hundar af sundi dregnir þegar þeir komu í hús. Gerðu þessar aðstæður vitanlega hinn nýja völl enn erfiðari viðfangs og var ekki óalgengt að keppendur fengju hátt skor á sumar holurnar og sérstaklega þóttu púttin ómarkviss.

Fyrirfram bjuggust fæstir við því að einhver næði að ógna Magnúsi Guðmundssyni í keppninni. Um þessar mundir starfaði Magnús á Grafarholtsvellinum og skömmu fyrir mótið hafði hann unnið það afrek að fara þar holu í höggi.

Magnús náði reyndar fljótlega forystu en Óttar Yngvason

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

33

sýndi mikla keppnishörku og fylgdi honum fast á eftir. Þegar keppnin var hálfnuð var staðan sú að Magnús hafði leikið á 158 höggum og Óttar á 162 en fast á hæla þeirra voru síðan Akureyringarnir Gunnar Sólnes og Hermann Ingimarsson. Það var ekki sama öryggi yfir leik Magnúsar og árið áður í Vestmannaeyjum og hann lenti í óhöppum eins og flestir hinna. “Þetta er slök frammistaða. Vindurinn er slæmur og ég finn heldur ekki mitt eðlilega form. Ég bara vona að síðari helmingur keppninnar verði betri,” sagði Magnús í blaðaviðtali að keppninni hálfnaðri. Þriðja keppnisdaginn urðu miklar sviptingar.

Framan af lék Óttar gríðarlega vel miðað við aðstæður og tókst að minnka forskot Magnúsar niður í eitt högg. En þegar á daginn leið tók Magnús að síga fram úr aftur og einkum eftir að Óttar fékk 8 högg á par 4 holu. Staðan fyrir síðasta keppnisdaginn var þannig að Magnús hafði leikið á samtals 265 höggum en Óttar á 269 höggum. “Ég held að sigurinn verði ekki frá mér tekinn héðan af. Óttari hefur tekist mjög vel bæði í fyrri hring og eins á síðustu holum seinni hringsins. Hann nær betri árangri en æfing hans ætti að gefa. Og þegar æfingin er ekki fyrir hendi, getur heppnin brugðist hvenær sem er,” sagði Magnús þegar hann var beðinn að meta stöðuna fyrir lokaátökin. Og Óttar bar sig líka Keppendur í rigningargöllunum á Akureyri 1966. Frá vinstri: Óttar vel. Viðurkenndi að hann væri ekki í sem bestri Yngvason, Þorbjörn Kjærbo, Magnú Einarsson og Einar Guðnason. æfingu: “Ég er heldur ekki í góðri þjálfun – en í golfi getur allt skeð. Slys getur gerbreytt röð mann á einum 12 holu hring,” sagði hann. gvason á 378 höggum – 17 höggum betri en Suðurnesjamaðurinn Þórir Sæmundsson sem varð í öðru sæti.

Síðasta keppnisdaginn reyndu Magnús og Óttar að leika Og í unglingaflokki sigraði Hans Isebarn sem farinn af öryggi sem var þó hægara sagt en gert í óveðrinu. var að vekja verulega athygli fyrir hæfileika sína í íþrótUndir lokin virtist Magnús finna formið og var þá ekki tinni. Hann lék á 186 höggum. Í öðru og þriðja sæti urðu að sökum að spyrja. Hann lék nær óaðfinnanlega og bræðurnir Björgvin og Viðar Þorsteinssynir frá Akureyri, munurinn á honum og Óttari tók að vaxa. Og úrslitin léku á 194 og 196 höggum. urðu þau að Magnús sigraði með 11 högga mun. Hann lék á samtals 316 höggum en Óttar á samtals 327 hög1966: Rok og rigning úr öllum áttum gum. Gunnar Sólnes varð í þriðja sæti á 333 höggum og gamli meistarinn Ólafur Ág. Ólafsson átti gríðarlegan endasprett á mótinu og vann sig upp úr miðjum hóp í fjórða Þegar það tvennt fór saman að Íslandsmótið var haldið á Akureyri árið 1966 og Magnús Guðmundsson tilkynnti sætið. þátttöku sína í því töldu margir að þar með væri Íslandsmeistaratitillinn frátekinn. Magnús var þarna á heimavelli Í 1. flokki vann Hafsteinn Þorgeirsson, GR, lék á samtals 343 höggum og meistari í 2. flokki varð Páll Ásgeir Tryg- og á Íslandsmótum síðustu ára hafði hann sýnt mikið

334

öryggi og jafnan sigrað með töluverðum og stundum miklum yfirburðum.

Að vísu fóru leikar svo að Magnús stóð uppi sem sigurvegari og Íslandsmeistari í fimmta sinn en lengst af keppninni var ekki útséð um að titillinn yrði hans. Nýir menn voru komnir til sögunnar og veittu honum harða keppni.

Veðráttan var kapituli út af fyrir sig á þessu móti. Akureyrarblaðið Dagur sem var yfirleitt hófstillt þegar það sagði frá veðráttu þar nyrðra sagði í umfjöllun sinni um mótið:

“Þess má geta, að veðrátta var með eindæmum óhagstæð til golfleiks þessa daga sem mótið stóð yfir og mun það óefað hafa komið niður á árangri keppenda. Má þó geta þess að allir keppendur luku keppni þrátt fyrir hið óhagstæða veður, sem var sunnan rok tvo fyrri dagana, en norðan slagveður hinn þriðja.”

Ekki er ofsögum af því sagt að veðrið setti strik í reikninginn og þá sérstaklega norðan garrinn. Má geta þess að þá lentu margir af bestu kylfingunum í því að leika síðustu holuna sem var par 4 á sjö, átta og jafnvel níu höggum.

Keppnin í meistaraflokki gekk þannig fyrir sig að Magnús hafði forystu eftir fyrsta daginn sem hann lék á 75 höggum. Þótti það vel af sér vikið miðað við aðstæður en Magnús var óvenjulega oft utan brautar í teighöggum sínum og lenti meira að segja í því að týna bolta. Einar Guðnason sem nánast mátti teljast nýliði í golfinu var í hugmátt á eftir Magnúsi lék fyrsta hringinn á 79 höggum. Annan daginn gerðist svo það óvænta. Einar lék allra manna best og tókst að vinna upp forskot Magnúsar. Þeir stóðu jafnir þegar kom að þriðja hringnum. Leikstíll þessara tveggja manna var ólíkur. Magnús mun högglengri og duglegur við að koma sér inn á flatirnar þar sem hann þurfti svo stundum að þrípútta. Einar setti hins vegar niður hvert einpúttið af öðru og sýndi í þeim efnum fádæma öryggi.

En eins og gerst hafði áður reyndist þriðji keppnisdagurinn Magnúsi drjúgur. Þá lék hann á 74 höggum og Einar lék á 80 höggum. Fyrir síðasta daginn hafði Magnús því sex högga forystu og það var meira en nóg fyrir svo snjallan kylfing.

Lokaskorið hjá honum voru 306 högg sem teljast mátti frábær árangur miðað við aðstæðurnar. Undir lokin gaf Einar nokkuð eftir en náði samt örugglega öðru sætinu. Hann lék á samtals 317 höggum Guðfinna Sigurþórsdóttir úr Golfklúbbi Suðurnesja varð fyrsti Íslandsmeistari en þriðja sætið hreppti kylfingur sem átti kvenna árið 1967 og sigraði einnig 1968 og 1971. eftir að láta verulega að sér kveða í langan

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

35

tíma. Sá var Suðurnesjamaðurinn Þorbjörn Kjærbo sem byrjaði heldur illa en sótti síðan heldur betur í sig veðrið. Á síðasta hringnum skaut hann köppum á borð við Hermann Ingimarsson og Óttar Yngvason aftur fyrir sig og hreppti bronsverðlaunin. Hann lék á samtals 330 höggum og segir sú tala allt sem segja þarf um yfirburði þeirra Magnúsar og Einars í mótinu. Í 1. flokki sigraði Haraldur Júlíusson frá Vestmannaeyjum á 364 höggum. Haraldur var fremur þekktur sem knattspyrnumaður á þessum árum og oft kallaður “gullskallinn” enda skoraði hann fjölmörg mörk með skalla. Sigurvegari í 2. flokki varð Kolbeinn Pétursson frá Akureyri, lék á 351 höggi, og í unglingaflokki þar sem leiknar voru 36 holur varð Hans Isebarn úr Reykjavík sigurvegari, lék á samtals 185 höggum, einu höggi minna en félagi hans Eyjólfur Jóhannsson.

Að venju fór fram sveitakeppni áður en aðalmótið hófst og unnu Akureyringar í sjötta skiptið í röð. Sveit þeirra lék á samtals 486 höggum, Reykjvíkingar voru á 500 höggum, Vestmannaeyingar á 534 og í fyrsta sinn keppti sveit frá Golfklúbbi Suðurnesja í sveitakeppninni. Hún lék á 539 höggum og þótti það ágætlega af sér vikið þar sem margir í sveitinni voru þarna að stíga sín fyrstu skref í golfkeppni.

Og eins og áðr fór fram öldungakeppni með og án forgjafar. Þar voru þeir gjaldgengir sem orðnir voru fimmtugir. Hinn gamalreyndi kappi Sveinn Ársælsson sigraði í keppninni án forgjafar á 82 höggum en Akureyringurinn Jóhann Þorkelsson bar sigur úr býtum í keppninni með forgjöf.

Gunnar Sólnes með sigurlaun Íslandsmótsins árið 1967.

1967: Gunnar sigraði í karlaflokki og Guðfinna fyrsti kvennameistarinn

yfirstjórn á uppsentingu skíðalyftu í Hlíðarfjalli og átti ekki heimangengt. Í fjarveru hans var erfitt að spá hver hlyti Íslandsmeistaratitilinn. Þar voru margir kallaðir en aðeins einn átti eftir að verða útvalinn.

Íslandsmótið 1967 var sérstætt að því leyti að þá var í fyrsta sinn keppt um meistaratitil kvenna og að mótið fór fram á þremur völlum samtímis. Skiptingin var þannig að konurnar kepptu á Hvaleyrarvellinum, unglingarnir í Grafarholti og meistarflokkur karla lék fyrri hluta keppni sinnar á Hólmsvelli í Leiru og seinni hlutann í Grafarholti. Þar lék líka 1. flokkur karla en 2. flokkurinn keppti á Hólmsvelli.

Rétt einn ganginn þurftu kylfingar að draga fram regnfatnað sinn meðan á keppninni stóð. Sæmilegt veður var reyndar fyrsta keppnisdaginn er úrhelli þegar á hann leið og setti það sinn svip á keppnina. Það var ekki fyrr en á síðasta degi keppninnar sem sólin byrjaði að skína og gerði ágætisveður. Þótt rigningin hefði sitt að segja náðu margir kylfingar ágætu skori og þótti frammistaða þeirra bera vitni um miklar framfarir í golfíþróttinni.

Nú var enginn Magnús Guðmundsson til að stinga keppinauta af. Hann var að vísu á landinu en bundinn við

Eftir fyrsta keppnisdaginn hafði Íslandsmeistarinn frá

336

árinu 1961, Gunnar Sólnes frá Akureyri, eins höggs forystu á Reykvíkinginn Óttar Yngvason og léku þeir á 73 og 74 höggum. Hópur af kylfingum kom í þéttum hnapp á eftir þeim. Staðan breyttist svo lítið á öðrum og þriðja degi keppninnar og þegar lokahópurinn fór út í Grafarholti síðasta keppnisdaginn var hún þannig að Gunnar hafði leikið á samtals 224 höggum, Óttar á 226 höggum og þeir sem voru með þeim í hópi, Ólafur Bjarki Ragnarsson og Þorbjörn Kærbo voru á 233 og 235 höggum.

Töluverður áhugi var á gengi fjórmenninganna og fylgdi hópur áhorfenda þeim sumir alla leið, en aðrir komu til móts við þá þegar líða tók á keppnina.

Lengi vel var útlit fyrir æsispennandi baráttu Gunnars og Óttars. Þegar sex holur voru eftir var munurinn aðeins eitt högg og sú staða var óbreytt þegar tvær holur voru eftir. En þá brást Óttari bogalistin á sama tíma og Gunnar lék af yfirvegun. “Sýndi það öryggi sem til þurfti að að sigra í þessari keppni,” eins og sagði í frétt Vísis af mótinu. Úrslitin urðu þau að Gunnar lék á samtals 302 höggum og hreppti sinn annan Íslandsmeistaratitil, Óttar var á 306 höggum og jafnir í þriðja sæti urðu Gunnar Konráðsson, Akureyri, Þorbjörn Kjærbo Suðurnesjamaður og Ólafur Bjarki Ragnarsson, Reykjavík. Fór fram 9 holu umspil milli þeirra og var komið langt fram á kvöld er þeirri keppni lauk. Í þeim slag stóð Ólafur Bjarki sig best og bronsverðlaun mótsins voru því hans. Í kvennaflokki tók Guðfinna Sigurþórsdóttir úr Golfklúbbi Suðurnesja fljótt forystuna, leit svo aldrei um öxl og vann keppnina með yfirburðum. Hún lék á samtals 188 höggum. Stalla hennar af Suðurnesjum, Hrafnhildur Gunnarsdóttir varð í öðru sæti með 203 högg og Hjördís Sigurðardóttir úr Reykjavík þriðja með 204 högg.

Hörkukeppni var í 1. flokki. Urðu þeir Hörður Guðmundsson, Golfklúbbi Suðurnesja og Hafsteinn Þorgeirsson úr Keili jafnir. Í aukakeppni um titilinn hafði Hörður betur. Guðmundur Pétursson úr GS sigraði í 2. flokki og yfirburðasigurvegari í unglingaflokki varð Hans Isebarn sem lék á 302 höggum en hinn efnilegi Akureyringur, Björgvin Þorsteinsson, varð í öðru sæti á 322 höggum.

Sigurvegari í öldungakeppninni varð Jóhann Þorkelsson frá Akureyri.

1968: Upphaf Þorbjörns þáttar Kjærbo Íslandsmótið árið 1968 var haldið í Vestmannaeyjum og

Þorbjörn Kjærbo.

keppt þar í öllum flokkum. Þar sem fleiri en áður boðuðu komu sína í mótið höfðu menn nokkrar áhyggjur af því golfskálinn í Eyjum væri alltof lítill til þess að taka á móti slíkum fjölda. En Eyjamenn kunnu ráð við því. Nokkru fyrir landsmót gengu þeir einfaldlega í það að stækka skálann og var því verki lokið er mótið hófst. Áður en keppni í meistaraflokki karla hófst reyndu konurnar og yngri kylfingar með sér. Í kvennaflokki voru leiknar 36 holur, í öldungaflokki 18 holur en 72 holur í öllum öðrum flokknum.

Skömmu fyrir Íslandsmótið hafði farið fram fjölmennt kvennamót á Grafarholtsvellinum og þar hafði Laufey

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

37

Fjórir kylfingar sem voru í framvarðarsveit golfsins á sjöunda og áttunda áratugnum. Frá vinstri Jóhann Eyjólfsson, Þorbjörn Kjærbo, Ólafur Bjarki Ragnarsson og Björgvin Hólm.

Ljósmuyndasafn GSÍ

Karlsdóttir úr GR komið verulega á óvart og sigrað Íslandsmeistarann frá 1967, Guðfinnu Sigurþórsdóttur.

Var búist við harðri keppni þessar tveggja kvenna í Eyjum en fljótlega tók Guðfinna forystuna og sýndi rækilega að hún var best íslenskra kvenna í íþróttinni. Holurnar 36 lék hún á 202 höggum. Ólöf Geirsdóttir og Laufey urðu jafnar í öðru sæti og léku á 211 höggum. Í umspili um silfurverðlaunin hafði Ólöf svo betur.

Íslandsmeistaratitli. Hann lék á samtals 299 höggum sem óneitanlega var glæsilegur árangur. Enn varð Óttar Yngvason að gera sér það að góðu að missa af titlinum. Hann lék þó líka vel allan tímann og var samtals á 302 höggum.

Jafnir í þriðja sæti urðu Gunnar Sólnes, Einar Guðnason og Hallgrímur Júlíusson frá Vestmannaeyjum á 303 höggum. Fóru þeir í umspil um sætið og sigraði Gunnar í þeirri keppni.

Eins og undanfarin ár vann Hans Isebarn unglingaflokkinn næsta örugglega. Hann lék á 311 höggum en næstu menn voru Björgvin Þorsteinsson frá Akureyri á 318 höggum og Jón Haukur Guðlaugsson frá Vestmannaeyjum á 319 höggum. Nöfn þessara kappa áttu eftir að koma oft við sögu golfíþróttarinnar á komandi árum.

Í 1. flokki karla sigraði Marteinn Guðjónsson frá Vestmannaeyjum á 320 höggum og í 2. flokki komu við sögu kappar sem þekktir voru úr öðrum íþróttagreinum.

Handknattleiksmaðurinn Pétur Antonsson sigraði á 333 höggum og knattspyrnumaðurinn Högni Gunnlaugsson úr Keflavík varð þriðji á 347 höggum.

Alls voru keppendur 21 í meistaraflokki karla. Flestir spáðu því að slagurinn um titilinn myndi standa milli þeirra tveggja er börðust jafnri baráttu árið áður, Gunnars Sólnes og Óttars Yngvasonar. En snemma kom í ljós að Suðurnesjamaðurinn Þorbjörn Kjærbo var kominn til Eyja til þess að láta að sér kveða. Þótt hann ætti ekki langan keppnisferil að baki sýndi hann mikið öryggi alla keppnisdagana fjóra og landaði þarna sínum fyrsta

Að venju kepptu öldungarnir, þeir sem voru fimmtugir og eldri, bæði með og án forgjafar. Mættu sex kylfingar til keppninnar. Vilhjálmur Árnason úr GR sigraði án forgjafar en Júlíus R. Snorrason frá Vestmannaeyjum með forgjöf.

338

Rétt er að taka tvennt fram varðandi mótið í Eyjum.

Veðrið var sæmilegt allan tímann og meira að segja gott á

með vallarmet Einars Guðnasonar um hvorki meira né minna en þrjú högg. Frammistaða nokkurra ungra pilta í bæjarkeppninni vakti líka mikla athygli en þeir röðuðu sér í næstu sætin á eftir Pétri.

Mót þetta varð fyrst og fremst sögulegt vegna þeirra aðstæðna sem upp komu er meistaraflokksmenn fóru að kljást um titilinn. Svo var að sjá að veðurguðirnir hefðu litla velþóknun á íþróttinni þar sem slagveðursrigning var fyrstu keppninsdagana. Eftir á var ekki talað um fyrsta, annan eða þriðja keppnisdag heldur fyrsta, annan og þriðja rigingardag. Síðasta dag mótsins var hins vegar sæmilegt veður. Þannig skrifaði dagblaðið Vísir eftir annan dag mótsins: “Það var sama sjón í Grafarholtinu í gær, blautir og kaldir golfmenn sem voru þó ögn betur klæddir en fyrr. Sumar brautir vallarins voru vart stæðar hluta af deginum – einkum kvað rammt að 13. bautinni sem liggur nokkuð hátt. Á vellinum höfðu myndast tjarnir víða og erfitt að leika golf. Árangurinn var þó vonum framar hjá mörgum.”

lokadaginn og að venju tóku Eyjamenn á móti gestum sínum af mikilli rausn og var sérstaklega til þess tekið hversu lokahóf keppninnar og verðlaunaafhending fór fram með miklum glæsibrag.

1969: Tjarnir mynduðust á vellinum Alls voru 140 keppendur – fleiri en nokkru sinni fyrr – skráðir til leiks í meistaramótinu sem fram fór á Grafarholtsvellinum. Þar af voru 32 keppendur í meistaraflokki karla og 13 keppendur í meistaraflokki kvenna. Á mótinu var í fyrsta sinn keppt í yngri flokki kvenna, “telpnaflokki” eins og hann var kallaður.

Að venju hófst mótið með einskonar sveitakeppni og í henni gerðist sá sögulegi viðburður að Pétur Björnsson formaður Golfklúbbs Ness gerði sér lítið fyrir og setti vallarmet á Grafarholtsvellinum. Lék Pétur frammúrskarandi golf og kom inn eftir hringinn á 73 höggum og bætti þar

Elísabet Möller

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Það var satt og rétt hjá Vísi að það var furða hvað margir kylfinganna léku gott golf miðað við aðstæður. Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Þorbjörn Kjærbo, lék þó best allra og þegar lokadagur keppninnar rann upp var hann kominn með 6 högga forystu á Ólaf Bjarka Ragnarsson sem var nánat sá eini sem ógnaði honum.

Og þótt Ólafur Bjarki næði besta hring mótsins á lokadeginum og léki á 75 höggum sem var næst besti hringur sem náðst hafði í Grafarholtinu var það ekki nóg. Þorbjörn tók sem minnsta áhættu og og varði titil sinn. Hann lék á samtals 314 höggum, Ólafur Bjarki á 317 höggum og hinn margreyndi Óttar Yngvason varð þriðji á 317 höggum. Sagt var að mikill pressa hefði verið á kylfingunum á lokahringum þar sem um 200 manns fylgdi þeim á vellinum og lét í ljós gleði sína þegar

39

vel gekk hjá þeirra mönnum en vonbrigði þegar eitthvað mistókst. Þótt aðalathyglin beindist að keppni karlanna gerðust athyglisverðir hlutir í unglingakeppninni. “Sensasjón” kölluðu blöðin leik Hans Isebarn á öðrum hring í flokknum þegar hann náði betra skori en meistaraflokksmennirnir og náði forystunni af félaga sínum Ólafi Skúlasyni sem hafði byrjað vel. Eftir þetta hélt Hans forystunni til loka og vann enn einn titilinn – sinn síðasta í þessum flokki þar sem hann var að ganga upp í meistaraflokk. Hans lék á samtals 322 höggum, Ólafur varð annar á 332 höggum og þriðji varð Loftur Ólafsson á 338 höggum. Átti hann sannarlega eftir að koma við sögu Íslandsmótanna síðar. Í kvennaflokki var hörkukeppni. Elísabet Möller úr GR hafði forystu eftir fyrsta hringinn en missti hana síðan til Ólafar Geirsdóttur. Lokadaginn tók Elísabet aftur forystuna en undir lokin sótti Jakobína Guðlaugsdóttir mjög að henni og þegar upp var staðið munaði aðeins einu höggi á þeim. Elísabet lék á 196 höggum, Jakobína á 197 og Ólöf og hinn tvöfaldi Íslandsmeistari Guðfinna Sigurþórsdóttir urðu jafnar í þriðja sæti og vann Guðfinna umspil þeirra.

Hjá konunum vakti þó mesta athygli frammistaða 15 ára stúlku, Ólafar Árnadóttur sem keppti í telpnaflokki. Þar hafði hún algjöra yfirburði og lék á færri höggum en þær fullorðnu, 195 höggum. Þar þótti mikið efni á ferð. “Þetta sýnir að það er von á harðri keppni í kvennaflokki næstu árin,” sögðu blöðin. Í telpnaflokknum varð Erna Ísebarn í öðru sæti og Guðrún Ólafsdóttir í þriðja sæti.

Sigurvegari í 1. flokki varð Sævar Sveinsson úr Keili á 356 höggum og í 2. flokki sigraði Páll Ásgeir Tryggvason á 357 höggum eftir harða keppni við tugþrautarkappann Björgvin Hólm sem þarna var að hefja keppnisferil sinn

340

í golfi. Í öldungakeppninni án forgjafar vann Hafliði Guðmundsson frá Akureyri næsta öruggan sigur en með forgjöf var slagurinn harðari. Sigraði Sveinn Björnsson úr Keili – var með einu höggi betra skor en knattspyrnuþjálfarinn Óli B. Jónsson sem keppti undir merkjum Nesklúbbsins.

1970: Setti hattinn yfir holuna svo kúlan fyki ekki uppúr! Íslandsmótið 1970 fór fram á tveimur völlum. Flokkar kvenna og 2. og 3. flokkur karla léku á Hólmsvelli í Leiru en keppni annarra flokka fór fram á Hvaleyrarvellinum. Meistaraflokkur karla lék fyrri helming mótsins á Hvaleyrinni en seinni hlutann á Hvaleyrinni.Þátttaka í mótinu var góð en enn einu sinni setti veðrið strik í reikninginn. Að vísu var ekki mikil rigning mótsdagana en hins vegar slíkt hávaðarok að stundum var varla stætt.

Eins og alltaf beindist athyglin fyrst og fremst að keppninni í karlaflokki. Þar hafði Þorbjörn Kjærbo titil að verja en búist var því að það yrði erfiðara fyrir hann en áður þar sem hann hafði ekki haft mikinn tíma til æfinga fyrir mótið. Gat þó einstaka sinnum brugðið sér út á völl og þá gjarnan með fjölskyldu sinni en allir í henni voru farnir að æfa golf með góðum árangri.

Og það kom líka á daginn að Þorbjörn lenti í krappari

dansi en árin áður. Sá sem veitti honum mesta keppni var Akureyringurinn Þórarinn B. Jónsson sem ekki hafði látið mikið að sér kveða á Íslandsmótum til þessa. Eftir fyrsta daginn hafði Einar Guðnason forystu, Þorbjörn eftir annan daginn og Þórarinn eftir þriðja daginn. Aldrei munaði þó miklu, mest einu eða tveimur höggum.

Síðasta keppnisdaginn var barátta kylfinganna við hvassviðrið ekki síðri en þeirra á milli. Á 6. brautinni fauk t.d. bolti Þorbjörns út í sjó og kostaði það hann vitanlega aukahögg. Hafði Þórarinn forystu um stund en á 17. brautinni brást honum bogalistin, fór hana á sjö höggum og Þorbjörn náði tveggja högga forystu. Því gat allt gerst er kapparnir komu á 18. brautina. Þar stóðu keppendur jafnir þegar komið var inn á flötina en Þorbjörn sýndi mikið öryggi er hann setti langt pútt niður og tryggði sér þar með titilinn. Þegar kúlan var komin í holuna brá Þorbjörn við, gekk að holunni og setti hattinn sinn yfir hana – til þess að hún fyki ekki upp aftur, eins og hann sagði. Þorbjörn lék á samtals 317 höggum. Þórarinn varð annar á 318 höggum og bronsverðlaunin hreppti Suðurnesjamaðurinn Jóhann Benediktsson sem sigraði Óttar Yngvason í umspili, en báðir höfðu þeir lokið keppni á 327 höggum. Varð því ekki annað sagt en að hlutur Suðurnesjamanna í mótinu væri glæsilegur. Sagði svo í dagblaðinu Vísi eftir mótið: “Eins og árangur Suðurnesjamanna sýnir er golfáhugi þar mikill og setur nokkurn svip á daglegt líf manna hér syðra, jafnt hjá ungum sem öldnum. Sú saga er sögð, og má gjarnan fylgja þessu spjalli, að þegar barnaskólakennari hér syðra spurði nemanda sinn í landafræði í vetur, hvaðan Golfstraumurinn kæmi og hvert hann lægi, var svarið frá Keflavík og út í Leiru.”

Eftir hörkukeppni var nýr Íslandsmeistari krýndur í kvennaflokki: Jakobína Guðlaugsdóttir úr Vestmannaeyjum. Átti hún ekki langt að sækja hæfileika sína í íþróttinni þar sem faðir hennar, Guðlaugur Gíslason, var um langt árabil einn fremsti kylfingur Eyjamanna. Jakobína og Laufey Karlsdóttir urðu jafnar í keppninni en í umspili hafði Jakobína betur. Í stúlknaflokki hafði Íslandsmeistarinn frá 1969, Ólöf Árnadóttir, yfirburði og lék

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Björgvin Þorsteinsson horfir á eftir stuttu höggi. Á Íslandsmótinu 1971 brydduðu Akureyringar upp á þeirri nýbreytni að gefa út fréttablað alla mótsdagana. Bar það heitið Par 71 og ritstjóri þess var Gylfi Kristjánsson.

341

mjög vel. Í 1. flokki höfðu Suðurnesjamenn algjöra yfirburði og röðuðu sér í fjögur efstu sætin. Íslandsmeistari varð Sævar Sörensen á 352 höggum. Júlíus Fossberg varð sigurvegari í 2. flokki á 369 höggum og nú var í fyrsta sinn keppt í 3. flokki þar sem Þórir Arinbjarnarson, GR varð sigurvegari á 392 höggum.

Sigurvegari í unglingaflokki varð Björgvin Þorsteinsson en lengst af leiddi Ólafur Skúlason úr GR þá keppni og stefndi allt í sigur hans. En fyrir keppni síðasta dagsins varð Ólafur fyrir því óhappi að lenda í bílslysi í Keflavík ásamt félaga sínum Lofti Ólafssyni. Meiddust þeir ekki mikið og luku keppninni en hvorugur náði sér á strik á lokadeginum. Í öldungaflokki varð fyrrverandi Íslandsmeistari, Jóhann Eyjólfsson úr GR, sigurvegari í keppninni bæði með og án forgjafar og sýndi rækilega að lengi lifir í gömlum glæðum.

1971: Norðanmaðurinn reyndist hafa stáltaugar Íslandsmótið 1971 fór fram um miðjan ágúst á Akureyri og var þar leikið í öllum flokkum karla og kvenna og þar sem þátttaka var yfirleitt góð og flestir af bestu kylfingum landsins með var boðið upp á sannkallaða golfveislu. Að þessu sinni gátu kylfingarnir einbeitt sér að því að kljást hver við annan þar sem hið sæmilegasta veður var alla mótsdagana og völlurinn á Akureyri í ágætu standi að öðru leyti en því að sumum kylfinganna fundust flatirnar ósléttar og erfiðar.

Baráttan um Íslandsmeistaratitilinn í karlaflokki var bæði söguleg og eftirminnileg öllum þeim sem með henni fylgdust. Íslandsmeistari ársins 1970, Þorbjörn Kjærbo, og Einar Guðnason sem verið hafði í fremstu röð um árabil ásamt Björgvini Hólm komu beint til mótsins á Akureyri frá Nyborg í Danmörku þar sem þeir höfðu tekið þátt í opna skandinaviska meistaramótinu. Þar var leikin holukeppni og féllu þremenningarnir út í fyrstu umferð, töpuðu naumlega fyrir mjög reyndum og góðum kylfingum. Eftir heimkomuna sögðu þeir félagar það ljóst að Íslendingar ættu fullt erindi í keppni sem þessa.

Heimavöllurinn hafði oft reynst Akureyringum drjúgur á

342

meistaramótum og vonuðust þeir til þess að það yrði líka raunin að þessu sinni. Bundu þeir mestar vonir við Þórarin B. Jónsson sem verið hafði í baráttunni árið áður og hinn unga Björgvin Þorsteinsson sem hafði búið sig undir keppnina af kostgæfni og var sagður í mikilli framför.

En þegar lokadagur keppninnar hófst blés ekki byrlega fyrir norðanmönnum. Björgvin Hólm úr GK hafði þá fimm högga forystu og hafði leikið af miklu öryggi og sýnt glæsileg tilþrif. Björgvin hafði á sínum tíma verið einn fræknasti frjálsíþróttamaður landsins og m.a. keppt í tugþraut á Ólympíuleikunum í Róm 1960. Hann lagði síðan gaddaskóna á hilluna og tók til við golfið af slíkri eljusemi að menn þekktu tæpast dæmi um slíkt. Var sagt að Björgvin hefði átt það til að tjalda við golfvellina og æfa frá morgni til kvölds. Og árangurinn lét heldur ekki á sér standa. Á tiltölulega skömmum tíma varð hann einn allra besti kylfingur landsins. Í humátt á eftir nöfnunum kom svo Einar Guðnason en aðrir höfðu dregist aftur úr, m.a. Þórarinn og hinn margfaldi Íslandsmeistari Þorbjörn Kjærbo en ekkert nema kraftaverk gat orðið til þess að þeir blönduðu sér í baráttuna.

Svo sem reglur gera ráð fyrir voru nafnarnir í síðasta ráshópnum og þótt möguleikar Björgvins Þorsteinssonar væru ekki miklir fylgdi þeim hópur áhorfenda frá fyrstu holu til þeirrar síðustu. Á fyrri níu holunum vann Björgvin Þorsteinsson eitt högg á nafna sinn og hélst munurinn óbreyttur fram á 15. braut. Þá lenti Björgvin Hólm í óvæntum hremmingum. Eftir upphafshögg lá boltinn hans illa og í stað þess að taka víti ákvað hann að reyna að slá. Misheppnaðist höggið og varð það til þess að þarna tapaði hann þremur höggum og ekkert mátti út af bera. Munaði enn þessu eina höggi er þeir nafnar komu inn á flötina á 18. holu en þar tókst Björgvini Þorsteinssyni að vinna höggið sem á vantaði. Það ótrúlega hafði gerst. Báðir höfðu leikið samtals 326 höggum og það varð að koma til aukakeppni um titilinn.

Leiknar voru þrjár holur. Eftir tvær þær fyrstu voru félagarnir enn jafnir en á þeirri þriðju, sem er par 4 hola réðust loksins úrslitin. Báðir slógu þeir inn á flöt í tveimur höggum. Björgvin Hólm var aðeins fjær holu og púttaði á undan. Boltinn hans stefndi beint í holuna en stöðvaðist í um eins sentimeters fjarlægð. Þá kom að Björgvini Þorsteinssyni. Og ungi maðurinn sýndi að hann hafði

Björgvin Þorsteinsson tekur við hamingjuóskum frá Jóhanni Óla Guðmundssyni eftir sigur á mótinu í Grafarholti 1974.

Loftur Ólafsson úr Nesklúbbnum sem hafnaði í 3. sæti stendur hjá.

stáltaugar. Boltinn hafnaði í holunni. Hann var orðinn Íslandsmeistari og var ekki að undra þótt Akureyringar sem haldið höfðu niðri í sér andanum hreinlega ærðust af fögnuði. Eftir nokkur mögur ár var þeirra tími kominn!

Einar Guðnason hafnaði í þriðja sæti, lék á samtals 328 höggum og þeir Óttar Yngvason og Þorbjörn Kjærbo deildu 4. – 5. sæti léku á 336 höggum. Af þeim 41 sem hófu keppni í meistaraflokki karla luku 39 keppni og voru síðustu menn á 400 og 402 höggum þannig að mikill munur var þarna á þeim bestu og slökustu.

Ekki var eins mikil spenna í kvennakeppninni og hjá körlunum. Að venju voru aðeins leiknar 36 holur og titilbaráttunni lokið áður en karlakeppnin hófst. Guðfinna Sigurþórsdóttir úr Golfklúbbi Suðurnesja tók snemma forystu og var það ekki fyrr en á lokahringum sem Ólöf

Geirsdóttir úr GR tók að sækja að henni. En Guðfinna tók þá á sig rögg, lék síðustu holurnar vel og vann öruggan sigur. Lék hún á samtals 180 höggum en Ólöf sem varð í öðru sæti lék á 186. Þrjár konur: Laufey Karlsdóttir, Sigurbjörg Guðmundsdóttir og Íslandsmeistararinn fyrrverandi Jakobína Guðlaugsdóttir úr Vestmannaeyjum urðu jafnar í 3. sæti, léku á 191 höggi og fór fram aukakeppni milli þeirra um bronsverðlaunin. Þá keppni vann Sigurbjörg. Að keppni lokinni lýstu meistaraflokkskonurnar yfir því að þær teldu tímabært að breyta kvennakeppninni og leiknar yrðu 72 holur eins og hjá körlunum. “Ég vil ekki þessa 36 holu keppni. Við konurnar fylgjum mönnum okkar til þessa móts og höfum nógan tíma. Því það að láta okkur aðeins leika um tvo tíma á dag, þegar allar eru í æfingu til fullrar keppni,” sagði hinn nýbakaði Íslandsmeistari í blaðaviðtali.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

343

Þau urðu úrslit í öðrum flokknum að Halldór Rafnsson, GA, vann yfirburðasigur í 1. flokki, lék á 355 höggum. Íslandsmeistari í 2. flokki varð Árni R. Árnason, GS, á 351 höggi og Hannes Hall, GR, sigraði í 3. flokki á 388 höggum. Í unglingaflokki sigraði Jóhann Óli Guðmundsson, GR, örugglega á 336 höggum “... en þarna varð keppnin svipminni en undanfarin ár, því tveir af þeim bestu hættu við keppni og kepptu í meistaraflokki vegna lagabreytinga á golfþinginu fyrir mótið. Er líklegt að bestu unglingarnir verði í framtíðinni með meisturunum, enda leika sumir unglingar á við bestu kylfinga landsins – eða nálægt því,”sagði í blaðaumfjöllun um unglingakeppnina. Í drengjaflokki sigraði Sigurður Sigurðsson, NK á 349 höggum og í stúlknaflokki þurfti Sigríður Erla Jónsdóttir ekki að hafa mikið fyrir sigrinum – var raunar eini keppandinn.

1972: Loftur sneri taflinu sér í hag á síðustu stundu “Boðberar nýrrar kynslóðar í golfinu á Íslandi” voru piltarnir tveir kallaðir sem börðust sögulegrar baráttu um Íslandsmeistaratitilinn í Grafarholtinu 1972. Annar piltanna var tvítugur og hinn nítján ára, báðir síðhærðir enda Bítlatískan í algleymingi og því stungu þeir nokkuð í stúf við eldri og virðulega keppinauta sína.

Ekki þurfti frammistaða annars piltanna að koma á óvart. Þarna var á ferð Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Björgvin Þorsteinsson frá Akureyri, og hinn var Loftur Ólafsson úr Nesklúbbnum. Hann hafði svo sem vakið athygli fyrir getu sína á golfvöllunum en fáir áttu þó von á því að hann væri orðinn svo öflugur að hann myndi blanda sér í baráttuna um Íslandsmeistaratitilinn.

Eftir fyrsta og annan keppnisdaginn hafði Björgvin Þorsteinsson forystu en Loftur tók sig til þriðja daginn og lék bókstaflega eins og sá sem valdið hafði. Þá setti hann vallarmet á Grafarholtsvellinum, lék á 71 höggi eða aðeins einu höggi yfir pari. Og þótt Björgvin héldi sínu striki nægði það ekki. Þegar síðasti keppnisdagurinn rann upp var staðan sú að Loftur hafði leikið samtals á 224 höggum og Björgvin á 228. Í þriðja sæti var svo Suðurnesjamaðurinn Jóhann Benediktsson á 235 höggum, var það langt á eftir piltunum að ljóst mátti vera að möguleikar hans voru litlir.

344

Á ýmsu hafði gengið fyrstu keppnisdagana. Sögulegt þótti að Björgvin Hólm sem álitinn var eiga sigurmöguleika og hafði búið sig manna best undir mótið tók upp boltann sinn á 18. flötinni á öðrum keppnisdeginum og gekk í burtu. Birtist síðan yfirlýsing frá honum að um ástæðu þessa sem hann sagði vera þá að dæmd hefðu verið á hann vítahögg þótt hann hefði notað reglur sem alltaf höfðu gilt í Grafarholtinu. Þetta hefði sett sig úr jafnvægi og eyðilagt möguleika sína. Lýsti Björgvin yfir því að hann væri hættur allri keppni í golfíþróttinni. Atvikið var töluvert umtalað og kom fram gagnrýni á dómgæslu á mótinu.

Síðasta keppnisdaginn var það spurningin hvort fjögurra högga forysta Lofts myndi duga honum til sigurs. Þetta var sama staða og á mótinu árið áður en þá hafði Björgvin Þorsteinsson snúið leiknum sér í vil. Jóhann Benediktsson var þriðji maðurinn í lokahollinu og eftir á var það gagnrýnt að nær engin stjórn hefði verið á vellinum. Um 200 manns fylgdu lokahollinu og allt snerist um ungu mennina tvo. Jóhann varð stundum sjálfur að að benda áhorfendum frá þegar hann var að slá eða pútta og hafði af mikið ónæði.

Loftur og Björgvin buðu upp á þvílíkar sviptingar á lokahringnum að menn mundu ekki annað eins. Eftir 7 holur hafði Björgvin ekki aðeins unnið upp forskot Lofts heldur var kominn með eins höggs forystu sem hann jók síðan og var með fjögurra högga forystu eftir 13 holur.

Sigurinn blasti við honum.

En þá urðu aftur umskipti. Á tveimur næstu holum tapaði Björgvin fjórum höggum. Loftur náði síðan aftur forystunni á 17. holu og tvístrikaði síðan undir að Íslandsmeistaratitillinn var hans með því að vinna líka 18. holuna. Loftur lék samtals á 302 höggum og Björgvin á 304 höggum. Þriðji unglingurinn, Óskar Sæmundsson úr GR, krækti svo í þriðja sætið, lék á 318 höggum, einu höggi minna en Jóhanna Benediktsson. Af öðrum kylfingum sem vöktu mikla athygli í meistaraflokkskeppninni má nefna Jóhann Eyjólfsson sem raunar var kominn í öldungaflokk og sigraði í honum bæði með og án forgjafar áður en meistaraflokkskeppnin hófst þar sem hann stóð sannarlega fyrir sínu og hafnaði í 7. sæti.

Kvenfólkinu varð að þeirri ósk sem það setti fram eftir mótið á Akureyri 1971 að fá að leika 72 holur um titilinn rétt eins og karlarnir. Ágæt þátttaka var í meistaraflokki

flokki. Í flokki pilta 15 – 16 ára varð Hallur Þórmundsson, GS, sigurvegari og Sigurður Thorarensen, GK, varð sigurvegari í flokki 14 ára og yngri, - vann með hvorki meira né minna en 20 högga mun.

1973: Björgvin sigraðist á 300 högga múrnum Meginhluti Íslandsmótsins 1973 fór fram á Hvaleyrarvellinum í Hafnarfirði. Þar sem þátttakendafjöldi var meiri en búist hafði verið við var gripið til þess ráðs að láta hluta keppninnar í 2. og 3. flokki karla fara fram í Leirunni.

Jakobína Guðlaugsdóttir frá Vestmannaeyjum, varð fjórum sinnum Íslansmeistari kvenna í höggleik.

kvenna að þessu sinni en keppnin varð hins vegar aldrei spennandi. Jakobína Guðlaugsdóttir úr Vestmannaeyjum tók fljótt forystuna, lék einfaldlega allan tíman betur en stöllur hennar og vann yfirburðasigur. Hún lék samtals á 351 höggi. Elísabet Möller úr GR varð í öðru sæti á 362 höggum og Hanna Aðalsteinsdóttir úr KR varð þriðja á 374 höggum.

Segja mátti það sama um aðra keppnisflokka á golfmeistaramótinu og um kvennaflokkinn. Sigurvegarar í þeim öllum unnu titla sína með yfirburðum. Ómar Kristjánsson, GR, varð meistari í 1. flokki, hinn gamalreyndi Sigurjón Hallbjörnsson, GR, í 2. flokki og Jón Carlsson, GR, í 3.

Allir þeir sem mest höfðu komið við sögu í meistaraflokki karla undangengin ár mættu til keppninnar að þessu sinni og fyrifram var búist við því að sagan frá mótinu árið áður myndi endurtaka sig – að baráttan um meistaratitilinn myndi standa milli Lofts Ólafssonar og Björgvins Þorsteinssonar sem báðir höfðu sýnt það fyrr um sumarið að þeir voru í fanta góðu formi. Fyrri hluti mótsins spilaðist svipað og vænta mátti en mun fleiri blönduðu sér þó í baráttuna en áður. Þegar kom að lokadegi keppninnar var staðan sú að fimm kylfingar áttu nánast jafna möguleika. Þorbjörn Kjærbo hafði þá eins höggs forystu á Björgvin Þorsteinsson og Akurnesinginn Hannes Þorsteinsson en einu höggi á eftir þeim voru Loftur Ólafsson, NK, og Gunnlaugur Ragnarsson, GR.

Þegar keppni lokadagsins hófst kom fljótt í ljós að allir fimmmenningarnir ætluðu sér sigur. Það var sannarlega ekki spilað neitt varnargolf heldur tóku menn áhættu og tefldu djarft. Þetta var fyrst og fremst spurningin um hver hefði heppnina með sér þótt hún ein og sér nægði ekki heldur þyrfti hæfnin einnig að vera með í för. Framan af virtist sem leikreynsla Þorbjarnar Kjærbo myndi ráða úrslitum. Nokkrum sinnum kom hann sér í slæma stöðu sem hann bjargaði sér meistaralega út úr og þegar sjö holur höfðu verið leiknar var forskot hans orðið sex högg. Reynsla fyrri móta sýndi þó að slíkt forskot gat verið fljótt að fara. Björgvin beið færis og það gerðu reyndar Loftur, Hannes og Gunnlaugur líka.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

345

Björgvin Þorsteinsson vippar boltanum inn á flöt í Íslandsmótinu 1976 í Grafarholti.

Ljósmynd: Friðþjófur Helgason

Og færið kom. Á næstu holum minnkaði forysta Þorbjörns og var ekki orðin nema tvö högg eftir að 12 holur höfðu verið leiknar. Á 15. holunni voru þeir Þorbjörn og Björgvin orðnir jafnir og Loftur aðeins tveimur höggum á eftir þeim. Á 17. holunni urðu svo loks hlutverkaskipti.

Björgvin lék á pari og náði forystu þar sem Þorbjörn lék á skolla og Akureyringurinn fylgdi síðan góðri spilamennsku sinni eftir á 18. holunni þar sem hann jók enn muninn. Hann stóð uppi sem sigurvegari – og bætti sér þar með upp sáran ósigur frá árinu áður. Og það sem meira var. Björgvin braut múrinn, lék á samtals 299 höggum. Þorbjörn hreppti svo annað sætið á 302 höggum og

346

Loftur Ólafsson tryggði sér bronsverðlaunin, lék einnig á 302 höggum. Þeir Gunnlaugur Ragnarsson og Hannes Þorsteinsson gáfu líka lítið eftir og léku á 306 og 307 höggum og alls komu 9 kylfingar inn á betra skori en 310 höggum.

Eftir keppnina svaraði Björgvin Þorsteinsson spurningum Þjóðviljans m.a. um hvort hann hefði haft góðar aðstæður til að æfa sig: “Já, ég hef það. Eftir að ég lauk stúdentsprófi í vor hef ég unnið við golfvöllinn á Akureyri og því haft ágæta

aðstöðu til að æfa,” og framfarir sínar þakkaði hann fyrst og fremst því að hann hefði náð beinni höggum en oftast áður og þar af leiðandi verið á braut eftir upphafshöggin.

Sex konur kepptu um meistaratitil kvenna og var ekki hægt að segja þar hefði verið um neina baráttu að ræða.

Jakobína Guðlaugsdóttir frá Vestmannaeyjum var einfaldlega drottningin í spilastokknum. Hún náði fimm högga forystu þegar á fyrsta keppnisdeginum og jók hana síðan jafnt og þétt. Í lokin skildu 29 högg hana og Laufeyju Karlsdóttir, GR, sem varð í öðru sæti. Jakobína lék á samtals 351 höggi, Laufey á 380 og í þriðja sæti varð síðan Ólöf Geirsdóttir, GR, á 381 höggi.

Fjöldi keppenda var í öðrum flokknum mótsins og gekk þar á ýmsu. Ómar Kristjánsson, GR, sigraði með yfirburðum í 1. flokki. Í 2. flokki réðust úrslitin hins vegar ekki fyrr en á síðustu holunni en Finnbogi Gunnlaugsson frá Akranesi fagnaði sigri. Gunnar Kvaran, GR, sigraði svo í 3. flokki. Nú var í fyrsta sinn keppt í 1. flokki kvenna og voru keppendur í honum 11 talsins, fleiri en í meistaraflokknum. Þar varð Keiliskonan Kristín Pálsdóttir hinn öruggi sigurvegari. Í unglingaflokki sigraði Sigurður Thorarensen, GR, með yfirburðum og þótti leikur hans lítið gefa eftir því besta sem sást í meistaraflokki. Magnús Birgisson úr Keili vann sigur í drengjaflokki. Í telpnaflokki þar sem aðeins voru fimm keppendur sigraði svo Jóhanna Ingólfsdóttir,GR.

1974:Björgvin hafði algjöra yfirburði Grafarholtsvöllurinn var vettvangur Íslandsmótsins 1974. Þar var keppt í öllum flokkum og því þröngt á þingi meðan á mótinu stóð og áníðsla á völlinn mikil. Mikið hafði verið unnið við endurbætur á vellinum um vorið í því skyni að búa hann undir Norðurlandamótið sem þar átti að fara fram síðar um sumarið. Þannig höfðu t.d. sumar brautir verið lengdar og gerðar ýmsar tilfæringar með teiga. “Kalblettir eru að miklu leyti horfnir og flatirnar sléttari en áður,”sagði í Morgunblaðinu áður en Íslandsmótið hófst en því var bætt við að mótslokum að kylfingar hefðu ekki verið á eitt sáttir um gæði vallarins.”Meðan einn sagði að völlurinn væri eins og best yrði á kosið sagði annar að ekki væri spilandi á vellinum.”

Að þessu sinni snerist Íslandsmótið í karlaflokki ekki um hver hreppti sigurinn. Eina spennan var í keppninni um

annað sætið. Íslandsmeistarinn Björgvin Þorsteinsson hafði ótrúlega yfirburði. Hann tók forystu þegar á fyrsta degi og lék þá á 71 höggi og gaf síðan aldrei eftir. Var kominn með 11 högga forystu fyrir síðasta daginn og þótt það hefði sýnt sig á undangengnum Íslandsmótum að allt gat svo sem gerst þá var Björgvin einfaldlega of góður til þess að slíkur munur yrði unninn upp. Lauk hann keppninni á 299 höggum sem var nýtt vallarmet í Grafarholtinu.

Baráttan um silfurverðlaunin stóð á milli kappanna Þorbjörns Kjærbo og Lofts Ólafssonar og urðu þar miklar sviptingar. Þeir stóðu jafnir að vígi fyrir síðasta daginn. Þá gekk á ýmsu hjá þeim en enn var staðan jöfn þegar þeir komu inn á 18. flötina þar sem Þorbjörn sýndi að hann hafði sannkallaðar stáltaugar. Hann setti þar niður langt pútt og tryggði sér annað sætið þar sem Loftur þurfti að tvípútta. Samtals lék Þorbjörn á 311 höggum og Loftur á 312 höggum. Skor þeirra segir nokkuð til um þá yfirburði sem Björgvin Þorsteinsson hafði.

Vestmannaeyjadaman Jakobína Guðlaugsdóttir hélt uppteknum hætti í kvennaflokki en þurfti meira fyrir sigrinum að hafa en áður. Að þessu sinni léku konurnar bara 54 holur og var skor Jakobínu 263 högg. Jóhanna Ingólfsdóttir varð í öðru sæti á 269 höggum og Sigurbjörg Guðnadóttir varð þriðja á 274 höggum. Íslandsmeistarar í öðrum keppnisflokkum urðu eftirtalin: Í 1. flokki karla sigraði Magnús Halldórsson, GR, á 335 höggum, tónlistarmaðurinn Guðmundur Ingólfsson vann 2. flokkinn á 346 höggum, Hannes Eyvindsson, GR, varð meistari í unglingaflokki á 340 höggum, Magnús Birgisson, GK, sigraði í drengjaflokki á 307 höggum og Lárus Arnórsson, GR, varð meistari í öldungaflokki með og án forgjafar. Í 1. flokki kvenna sigraði Kristín Pálsdóttir, GK. Í eldri flokki stúlkna varð Kristín Þorvaldsdóttir meistari og Katrín Frímannsdóttir í yngri flokki stúlkna en stúlknaflokkarnir tveir voru þeir einu þar sem þátttaka var léleg.

1975: Hið sama hjá körlunum – nýr kvennameistari Um 230 keppendur voru skráðir til leiks á Íslandsmótinu 1975 sem fram fór á Jaðarsvellinum á Akureyri. Gaf auga leið að erfitt var að koma svo fjölmennri keppni fyrir á 9 holu velli og var það þrautaráðið að tvískipta mótinu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

347

Kristín Pálsdóttir tekur við hamingjuóskum eftiir vel heppnaða titilvörn í Grafarholtinu árið 1976. Jakobína Guðlaugsdóttir sem hafnaði í öðru sæti sést fyrir aftan hana.

Ljósmynd: Kristinn Benediktsson Morgunblaðið

Fyrri fjóra dagana fór fram keppni í meistaraflokkum karla og kvenna og 1. og 2. flokki en síðan tók við keppni í öðru flokkum. Þrátt fyrir skiptinguna þurfti að nýta tímann frá morgni til kvölds og voru keppendur jafnvel ræstir út klukkan sex á morgnana.

Fyrstu tvo keppnisdagana á Akureyri var leiðindaveður.

Norðan strekkingur og rigningarhraglandi en svo brá til betri tíðar og var veðrið sæmilegt seinni mótsdagana.

Mikið hafði verið unnið við völlinn og hann í eins góðu ástandi eins og frekast mátti vænta. Flatirnar voru þó mjög misjafnar og sumar slæmar eins og t.d. á 6. braut en þar henti það marga kylfinga sem jafnvel voru í hópi þeirra bestu að fjór- og jafnvel fimmpútta.

Ekki þurfti að koma á óvart að Íslandsmeistari fyrri ára, heimamaðurinn Björgvin Þorsteinsson, var kominn í fo-

348

rystu þegar eftir fyrsta dag keppninnar í karlaflokki. Þótt oft hefði hann leikið betur var þá forystan orðin 6 högg sem hélst eftir annan daginn og var 5 högg þegar síðasti keppnisdagurinn rann upp. Sá sem var í humátt á eftir Björgvin var Jóhann Óli Guðmundsson úr Nesklúbbnum sem oft sýndi ágæt tilþrif. Það þótti nokkuð merkilegt að þótt veðrið batnaði var síður en svo að skor keppendanna skánaði. Þvert á móti lentu menn í hinum mestu erfiðleikum á lokadeginum og þó enginn eins og Jóhann Óli sem lék á 86 höggum og varð að gera sér fimmta sætið að góðu.

Björgvin sigraði með álíka yfirburðum og árið áður. Lék samtals á 308 höggum, tíu höggum minna en Einar Guðnason, GR, sem átti ágætan endasprett og hreppti silfurverðlaunin. “Gamla brýnið” Þorbjörn Kjærbo varð í þriðja sæti á 319 höggum og sýndi enn einu sinni hvers

hann var megnugur.

Ekki voru fleiri keppendur en svo í meistaraflokki og 1. flokki kvenna að ákveðið var að slá keppni í flokkunum saman. Að þessu sinni var engin Jakobína Guðlaugsdóttir meðal keppenda en Vestmannaeyingar voru reyndar ekki fyrirferðarmiklir á mótinu á Akureyri. Þeir höfðu nóg að gera á heimaslóð við að hreinsa gosösku af vellinum sínum og létu það ganga fyrir. Vegna fjarveru Jakobínu og fleiri sterkra golfkvenna var kvennakeppnin ekki sérlega tilþrifamikil. Sigurvegari og þar með Íslandsmeistari varð Kristín Pálsdóttir úr Keili sem lék 72 holurnar á 414 höggum. Í öðru sæti varð önnur Keiliskona, Inga Magnúsdóttir á 425 höggum og í þriðja sæti varð Katrín Frímannsdóttir frá Akureyri á 427.

Akureyringar unnu þrefaldan sigur í 1. flokki. Meistari varð Hermann Benediktsson sem lék á 340 höggum. Í 2. flokki sigraði Sigurður M. Gestsson úr Golfklúbbi Borgarness og var það fyrsti meistaratitill klúbbsins. Þorsteinn Þorsteinsson úr GR vann 3. flokkinn á 390 höggum. Unglingameistari varð Eiríkur Jónsson, GR, á 328 höggum og í sigurvegari í drengjaflokki varð Sveinn Sigurbergsson úr Keili á 333 höggum. Í öldungakeppni án forgjafar sigraði Pétur Auðunsson, GK, en keppni með forgjöf fór hinn gamalreyndi Jóhann Guðmundsson frá Akureyri með sigur af hólmi.

Að venju tóku Akureyringar vel á móti gestum sínum og haldin var matarveisla í mótslok þar sem verðlaun voru afhent og þeir Sverrir Einarsson og Páll Ásgeir Tryggvason fluttu ræður sem sagðar voru á pari. Um lok hátíðarinnar sagði svo í Morgunblaðinu:

“Björgvin kvað það nauðsyn að breyta fyrirkomulagi landsmóta í framtíðinni, enda væri ekki nema einn völlur, sem gæti tekið á móti svipuðum fjölda og var á Akureyri, en það er Grafarholtsvöllurinn. Hins vegar sagði hann að það færi eftir því með hvaða hugarfari menn litlu á landsmót, hvort um allsherjarmót væri að ræða, þar sem hver og einn einasti meðlimur golfklúbbana um allt land gæti mætt, en mun eðlilegra væri að klúbbarnir sendu ákveðinn fjölda, sem takmarkaðist af ákveðinni forgjöf.

Aðspurður hvernig væri best að koma því við, sagði Björgvin, að þá yrðu klúbbarnir að halda keppnir innan sinna veggja og meðlimir kæmust einfaldlega ekki á landsmót nema með lágmarksgetu. En Björgvin sagði engar reglur gilda um slíkt, svo sem þó tíðkaðist í öðrum íþróttagreinum.”

Sem rök fyrir máli sínu benti Björgvin á að á Akureyri hefði keppni staðið frá því klukkan 6 á morgnana og langt fram á kvöld. Völlurinn hefði troðist mikið og þá sérstaklega kringum holurnar og því orðið erfitt að leika á honum og árangurinn verið eftir því.

1976: Ragnar stríddi meistaranum Regngallar var einkennisbúningur þeirra sem tóku þátt í Íslandsmótinu á Grafarholtsvellinum 1976. Alla keppnisdagana var mikil rigning og þó mest á lokadeginum þegar rigndi eins og hellt væri úr fötu frá morgni til kvölds. Þótt aðstæður væru svo erfiðar sem raun bar vitni kom ekki til greina að fresta mótinu enda enginn annar tími sem þá hefði gefist. Keppendur urðu einfaldlega að láta

“En afganginum af landsmótssamkomunni var drekkt í venjulegu fyllirísskralli í Sjallanum, þar sem hvorki var hægt að tala saman né dansa. Fóru sumir þaðan leiðir og aðrir reiðir og þarf að taka þennan þátt landsmótsins til frekari athugunar á næsta golfþingi til þess að ekki þurfi að verða “antiklimax” á þessari árlegu hátíð kylfinga.”

En það var ekki aðeins lokahátíðin sem var til umfjöllunar á síðum blaðanna eftir mótið á Akureyri. Töluvert var rætt um fyrirkomulag mótsins og það að mótið væri að verða alltof umfangsmikið til þess að geta farið fram á 9 holu velli. Einn þeirra sem lagði orð í belg var Íslandsmeistarinn Björgvin Þorsteinsson sem sagði m.a. í viðtali við dagblaðið Tímann:

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

349

úr. Þar fór Íslandsmeistarinn Björgvin Þorsteinsson fremstur í flokki en tveir ungir piltar úr GR, Ragnar Ólafsson og Sigurður Thorarensen, fylgdu í humátt á eftir. Björgvin var allan tímann hinn sigurstranglegi enda hafði hann unnið það frækilega afrek nokkru áður að leika Jaðarsvöllinn á Akureyri á 65 höggum sem þótti sanna að hann væri í góðu formi. Ragnar sleppti honum þó aldrei langt frá sér og þegar kylfingarnir héldu út í rigninguna síðasta keppnisdaginn var staðan sú að Björgvin hafði sex högga forystu. Annað eins hafði nú gerst eins og að slíkt gæti gufað upp.

Og Ragnar stríddi meistaranum svo um munaði. Eftir 15 holur var munurinn kominn í eitt högg. Á 16. holunni tókst Björgvini að auka forystu sína aftur og lék svo síðustu tvær holurnar af miklu öryggi og tryggði sér titilinn í fimmta sinn en slíkt hafði aðeins einn maður, Magnús Guðmundsson, gert áður. Björgvin lék samtals á 300 höggum, Ragnar á 302 höggum og Sigurður Thorarensen sem átti frábæran endasprett á mótinu kom inn á 306 höggum. Langt var í næstu menn, þá Óskar Sæmundsson og Sigurð Pétursson, sem léku báðir á 318 höggum. Í kvennakeppninni var Jakobína Guðlaugsdóttir úr Vestmannaeyjum aftur mætt til leiks og fyrirfram var búist við næsta öruggum sigri hennar. En Kristín Pálsdóttir sem varð Íslandsmeistari á Akureyri árið áður sýndi og sannaði að það var engin tilviljun að hún hreppti þá titilinn.

Hún lék alla dagana af miklu öryggi og vann góðan sigur.

Kristín lék á 352 höggum, Jakobína á 360 höggum og Hanna Aðalsteinsdóttir úr GK sem varð í þriðja sæti lék á 373 höggum.

Jóhanna Ingólfsdóttir.

sig hafa það að berjast í vatnsveðrinu en mörg feginsstunan heyrðist þegar þeir luku leik og komust í hús. Þar sem keppnin í meistaraflokki karla var mjög spennandi komu margir í Grafarholtið í þeim tilgangi að fylgjast með lokaátökunum. Fáir voru þó þeir sem lögðu leið sína út á völlinn en fólk safnaðist saman í golfskálanum og var gripið til þess ráðs að menn með talstöðvar fylgdu kylfingunum og sendu jafnóðum upplýsingar í hús. Í meistaraflokki karla skáru þrír keppendur sig fljótlega

350

Sigurvegarar í öðrum keppnisflokkum á Íslandsmótinu urðu: 1. flokkur karla: Kjartan L. Pálsson, NK. 2. flokkur karla: Georg V. Hannah, GR eftir báðabana við Sigurð Þ. Guðmundsson.

3. flokkur karla: Hrólfur Hjaltason, GR. 1. flokkur kvenna: Ágústa Dúa Jónsdóttir, GR. Öldungakeppni án forgjafar: Ólafur Ágúst Ólafsson, GR. Öldungakeppni með forgjöf: Ástráður Þórðarson, GR. Að venju var efnt til sveitakeppni milli golfklúbbanna áður en Íslandsmótið hófst. Lauk henni með öruggum sigri GR –inga. Það sem þótti sögulegast við þessa keppni var það að tveir kylfingar, Atli Aðalsteinsson og Guðni

Guðnason, fóru báðir holu í höggi, Guðni á 2. holu og Atli á 11. holu.

1977: Björgvin bætti titli í safnið – Jóhanna best kvennanna Rétt eins og undanfarin ár mætti mikill fjöldi kylfinga til Íslandsmótsins sem annað árið í röð var haldið á Grafarholtsvellinum í Reykjavík og eins og svo oft áður voru veðurguðirnir í heldur úfnu skapi mótsdagana. Það bæði blés hressilega og rigndi að auki. Voru kylfingar farnir að kalla slíkt “meistaramótsveður”.

Eins og jafnan áður beindist athyglin mest að keppninni í meistaraflokki karla. Flestum á óvart voru það kylfingar sem enginn hafði átt von á að yrðu í fremstu röð sem höfðu forystu eftir fyrsta daginn, þeir Atli Arason úr Nesklúbbnum og Svan Friðgeirsson úr GR en báðir léku þeir þá á 73 höggum. Garparnir Ragnar Ólafsson og Björgvin Þorsteinsson voru þó ekki langt langt fyrir aftan þá og þegar á keppnina leið snerist baráttan um meistaratignina upp í einvígi þeirra á milli. Atli var þó skammt á eftir en virtist ekki þola spennuna og áhorfendur á lokadaginn og missti þá alveg flugið.

Staðan var þannig þegar þeir Björgvin og Ragnar fóru út síðasta keppnisdaginn að Björgvin hafði leikið á 227 höggum og Ragnar á 228. Eftir 4 holur voru þeir orðnir jafnir en þá brást Ragnari bogalistin og fékk 8 högg á 5. holuna.

Björgvin jók síðan forskot sitt og virtist ætla að landa öruggum sigri. En Ragnar sýndi hins vegar að orðið uppgjöf var ekki til í orðabók hans. Hann sýndi mikla keppnishörku og tókst að vinna muninn aftur upp. Var það ekki fyrr en á 17. holu sem Björgvin náði forystu að nýju og þar sem báðir léku lokaholuna á pari varð sigurinn Björgvins – enn einu sinni. En ekki gat munurinn verið minni. Björgvin var á 307 höggum og Ragnar á 308 höggum. Eins og árið áður var Sigurður Thorarensen í þriðja sæti, lék á 314 höggum. Var ekki nema von að blöðin segðu “Fastir liðir eins og venjulega” þegar þau greindu frá mótinu. Að keppni lokinni sagði Ragnar Ólafsson að það færi að komast upp í vana hjá sér að verða í 2. sæti en fimm sinnum hafði hann hreppt það sæti frá því hann hóf keppni í drengjaflokki á Íslandsmótinu. Þeir Björgvin og Ragnar fengu lof fyrir það hversu vel þeir léku við erfiðar aðstæður og ekki nóg með það. Í

umsögn Morgunblaðsins um mótið sagði m.a.: Auk þess að vera óumdeilanlega bestir íslenskra kylfinga eru þeir Björgvin og Ragnar miklir íþróttamenn í leik sínum. Til að mynda dæmdi Ragnar víti á sjálfan sig þriðja keppnisdaginn fyrir að hreyfa bolta sem lá utan brautar.

Mun boltinn hafa runnið til um nokkra sentimetra. Var enginn nálægur Ragnari er þetta gerðist, en hann dæmi aukahögg á sig fyrir þetta óhapp. Björgvin hefði eflaust gert hið sama og hefur gert oftsinnis við svipuð tækifæri.”

Flestir bestu kvenkylfingar landsins reyndu með sér í meistaraflokki kvenna. Jóhanna Ingólfsdóttir, GR, sem náð hafði mjög góðum árangri á mótum sumarsins sýndi að hann var engin tilviljun og vann góðan sigur. Hún lék á 345 höggum. Íslandsmeistarar fyrri ára Kristín Pálsdóttir og Jakobína Guðlaugsdóttir deildu öðru sætinu, léku báðar á 351 höggi en í bráðabana þeirra á milli hafði Kristín betur og fékk silfurverðlaunin.

Sigurvegarar í öðrum flokkum á Íslandsmótinu urðu: 1. flokkur karla: Helgi Hólm, GS. 2. flokkur karla: Karl Jóhannsson, GR. 3. flokkur karla: Guðmundur Hafliðason, GR. 1. flokkur kvenna: Ágústa Dúa Jónsdóttir, GR. Öldungaflokkur án forgjafar: Hólmgeir Guðmundsson, GR. Öldungaflokkur með forgjöf: Vilhjálmur Árnason, GR.

1978: Hannes meistari eftir bráðabana Á árinu 1978 var komið að því að skipta Íslandsmótinu á nokkra velli. Meistaraflokkur karla lék á golfvelli Suðurnesjamanna í Leiru, meistarflokkur kvenna og 2. flokkur karla léku á Nesvellinum en keppni annarra flokka fór fram á Hvaleyrarvellinum í Hafnarfirði. Fyrir vikið gekk mótið greiðlega fyrir sig en margir kylfingar kvörtuðu þó yfir fyrirkomulaginu og töldu að mótið hefði misst þann sjarma sem fylgdi því þegar allir flokkar voru að keppa á einum stað.

Keppnin í meistaraflokki karla var hin sögulegasta.

Sæmilegt veður var tvo fyrstu dagana en hina tvo seinni var varla spilahæft og sérstaklega var þó síðasti dagurinn erfiður þar sem þá var hávaðarok og rigning í Leirunni.

En samt sem áður náðu kylfingarnir furðu góðum árangri

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

351

og þótt oft hefði baráttan um Íslandsmeistaratitilinn verið tvísýn tók nú steininn úr.

Fyrst er frá því að segja að hinn margfaldi Íslandsmeistari Björgvin Þorsteinsson virtist eitthvað miður sín þegar leið á keppnina og tók að dragast aftur úr. Einkum mistókst honum á flötunum og púttin vildu alls ekki detta.

Oft var skipt um forystuhlutverk meðan á slagnum stóð og það var ekki fyrr en að líða tók á keppni síðasta dagsins að ljóst var hverjir myndu bítast um titilinn. Og þar komu margir við sögu. Þegar níu holur voru eftir var staðan orðin sú að gamla kempan Þorbjörn Kjærbo og unglingurinn Hannes Eyvindsson voru komnir í forystu og voru jafnir en aðeins einu höggi á eftir þeim var kornungur piltur af Suðurnesjum, Gylfi Kristinsson, sem farið hafði á kostum í illviðrinu og ungur maður úr GR, Sigurður Hafsteinsson sem leikið hafði vel allan tíma.

Og baráttan hélt áfram allt til loka. Þegar upp var staðið reyndust Hannes og Gylfi jafnir í 1. sætinu, léku báðir á 307 höggum og jafnir í 2. sæti voru þeir Þorbjörn og Sigurður og voru einu höggi á undan Geir Svanssyni. Stutt var síðan í næstu menn en í þeirra hópi var Björgvin Þorsteinsson.

352

Sem íþróttamaður var Hannes Eyvindsson ekki við eina fjölina felldur. Hann hafði leikið unglingalandsleiki í knattspyrnu og þótti góður handknattleiksmaður er hann tók þá ákvörðun að einbeita sér að golfinu. Ekki þótti árangur Gylfa síður athyglisverður en hann hafði aðeins stundað golf í fjögur ár er þetta varð. “Ég er ákveðinn í að æfa vel í framtíðinni og sækja á brattann af festu,”sagði hann eftir mótið.

Jóhanna Ingólfsdóttir.

Ekki var um annað að ræða en að senda menn út í illviðrið til þess að fá úr því skorið hvernig verðlaunin skiptust og voru þá leiknar þrjár holur. Í keppninni um þriðja sætið náði Sigurður forystu á 1. holunni og tókst að halda henni en barátta Hannesar og Gylfa fór þannig að Hannes hafði betur og það þótt hann yrði að taka víti á þriðju holunni. Átti hann síðan sannkallað meistarahögg alveg upp að pinna og tryggði það honum sigurinn. Um keppnislokin sagði Hannes í blaðaviðtali: “Taugaspennan í lokakeppninni var mikil og ég hélt að mér tækist ekki að

sigra er ég þurfti að taka víti á þriðju holu í aukakeppninni, en næsta högg réð úrslitum fyrir mig. Það heppnaðist fullkomlega og boltinn hafnaði aðeins feti frá holu. Þá létti mér mikið. Þetta var stórkostlegt högg og tilfinningin sem fylgdi á eftir var góð. Það fór straumur um mig allan.”

Í kvennakeppninni náði Jóhanna Ingólfsdóttir að verja titil sinn frá árinu áður þótt undirbúningur hennar fyrir mótið væri af skornum skammti. Hún stundaði nám í frönsku við Sorbonneháskólann í París og hafði þar fá tækifæri til að æfa sig. En í meistarakeppninni lék hún vel og þá sérstaklega á öðrum degi keppninnar þegar skor hennar var aðeins 73 högg en með því má segja að farið hafi að hylla undir titilinn. Jóhann lék á 328 höggum en ung stúlka úr GK, Sólveig Þorsteinsdóttir, var þó ekki langt á eftir, lék á 331 höggi. Jakobína Guðlaugsdóttir sýndi rækilega að hún var ekki dauð úr öllum æðum. Hún veitti ungu stúlkunum verðuga keppni og hreppti þriðja sætið á 333 höggum.

Sigurvegarar í öðrum flokkum:

Hannes Eyvindsson.

1. flokkur karla: Gísli Sigurðsson, GK. 2. flokkur karla: Björn Finnbjörnsson, G. Lux. 3. flokkur karla: Samúel D. Jónsson, GR. 1. flokkur kvenna: Ágústa Dúa Jónsdóttir, GR. Öldungaflokkur án forgjafar: Ólafur

Hannes Eyvindsson á lokaflötinn í Hvaleyri á Íslandsmótinu árið 1979.

Ljósmyndasafn Golfklúbbsins Keilis.

Ág. Ólafsson, GR. Öldungaflokkur með forgjöf: Ólafur Ág. Ólafsson, GR.

1979: Íslandsmeistararnir vörðu titla sína Jaðarsvöllurinn á Akureyri var meginvettvangur Íslandsmotsins 1979 en keppni í einum flokki, 2. flokki karla, fór þó fram á Ólafsfirði og 1. flokkur karla keppti á Húsavík og var þetta í fyrsta sinn sem Íslandsmót var haldið á þessum stöðum. Fyrirkomulag keppninnar á Jaðarsvelli var þannig að keppni í meistaraflokki kvenna var lokið þegar karlakeppnin hófst og stóð því keppnin fleiri daga en áður. Í meistaraflokki karla var það aðalspurningin hvort heimamanninum, Björgvini Þorsteinssyni, tækist að bæta fyrir fremur slaka frammistöðu árið áður eða hvort Reykvíkingarnir með Hannes Eyvindsson í broddi fylkingar myndu halda sínu striki en þeir höfðu náð góðum árangri í golfmótum vikurnar fyrir Íslandsmótið.

Þeir Björgvin og Hannes fóru fljótlega að breikka bilið í aðra keppendur og þegar eftir annan daginn var ljóst að um einvígi þeirra tveggja yrði að ræða. Báðir léku vel, Björgvin þó betur, og þegar kom að lokadegi keppninnar var hann búinn að koma sér í þægilega stöðu. Hann hafði sex högga forystu, hafði leikið á 222 höggum en Hannes á 228. En Hannes var ekkert á því að gefa sig. Hann fékk fugl á þremur fyrstu holunum á sama tíma og Björgvini fataðist aðeins flugið. Keppnin var síðan hnífjöfn framan en 14. holan reyndist síðan örlagavaldur. Hannes lék hana á pari en Björgvin fékk tvöfaldan skolla og missti þar með forystuna. Hannes lét síðan kné fylgja kviði og vann öruggan sigur, átti sex högg á Björgvin, þannig að sveiflan þennan síðasta keppnisdag var hvorki meiri né minni en 12 högg!

Eftir keppnina sagði Björgvin í blaðaviðtali: “Ég var einfaldlega ekki á boltanum í dag eins og það heitir á golfmáli. Hannes lék virkilega vel og hann átti titilinn fyllilega skilið.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

353

best í kvennaflokki Það bar nýrra við þegar Íslandsmótið fór fram á Gafarholtsvellinum 1980.

Svo gott veður var alla mótsdagana að keppendur gátu verið léttklæddir og þurftu ekki einu sinni að hafa regnfatnað í pokunum sínum. Var þetta eitthvað annað en verið hafði á mörgum undanförnum Íslandsmótum og létti fólki lund og jók keppnisgleði þess. Völlurinn þótti hins vegar nokkuð erfiður viðureignar og kvörtuðu kylfingar yfir því að flatirnar hefðu verið mjög misjafnar, sumar góðar, aðrar ósléttar og erfiðar.

Að venju var hörkukeppni í meistaraflokki karla. Fyrir síðasta keppnisdaginn var staðan sú að Hannes Eyvindsson hafði forystuna, hafði leikið á 230 höggum en Björgvin Þorsteinsson á 232 höggum og næstu menn: Sigurður Pétursson, Ragnar Ólafsson og Sveinn Sigurbergsson voru svo skammt undan að einnig þeir Hannes Eyvindsson og Sólveig Þorsteinsdóttir með verðlaunagripi sína frá áttu möguleika. Lítið markvert gerðist Íslandsmótinu árið 1980. á fyrstu holunum síðasta keppnisdaginn en síðan tók Hannes að síga frammúr og Hannes braut líka 300 högga múrinn, lék á 298 höggum, þegar leiknar höfðu verið 9 lokur gat ekkert annað en slys Björgvin var á 304 höggum og Ragnar Ólafsson úr GR orðið til þess að hann missti af sínum þriðja titli í röð. En varð þriðji á 319 höggum. ekkert slíkt gerðist. Þvert á móti lék Hannes þarna besta hring mótsins og var aðeins einu höggi yfir pari. Hann var Hörkuslagur var um Íslandsmeistaratitil kvenna. Þrjár hinn ótvíræði sigurvegari. Slagurinn stóð aðallega um 3. konur börðust jafnri baráttu en það sem réði úrslitum sætið og virtist það blasa við hinum gamlakunna Þorbirni og tryggði Jóhönnu Ingólfsdóttur titilinn var að minni Kjærbo sem missti svo aðeins taktinn á tveimur síðustu sveiflur voru í leik hennar en keppinautanna. Hún náði holunum, nóg til þess að Sigurður Pétursson hirti frá fljótlega forystu sem hún lét ekki af hendi þótt að henni honum bronsið. væri sótt. Jóhann lék á 363 höggum en Sólveig Þorsteinsdóttir og Kristín Þorvaldsdóttir á 364 höggum og sigraði Hannes lék á samtals 303 höggum. Björgvin varð annar á Kristín síðan Sólveigu í bráðabana um 2.sætið.

310 höggum og Sigurður Pétursson þriðji á 311 höggum.

Meistarar í öðrum flokkum urðu: Óvenjulega margar konur reyndu með sér í meistaraflokki kvenna eða 15 talsins. Eftir fyrsta dag keppninar hafði 1. flokkur karla: Guðni Ö. Jónsson, GA. Jakobína Guðlaugsdóttir forystu en mikill viðsnúningur 2. flokkur karla: Friðþjófur Helgason, NK. varð á öðrum keppnisdegi en þá lék Sólveig Þorstein3. flokkur karla: Sigurður Hólm, GK. sdóttir frábært golf og náði langbesta skori sem náðist á 1. flokkur kvenna: Jónína Pálsdóttir, GK. einum hring í keppninni, lék á 80 höggum. Gaf hún síðan ekkert eftir og þegar upp var staðið var forysta hennar á Jakobínu orðin sex högg. Sólveig lék á 337 höggum, 1980: Þriðji sigur Hannesar í röð – Sólveig

354

Ragnar Ólafsson þiggur ráð ráð frá kylfusveini sínum og föður Ólafi Bjarka Ragnarssyni. Saman eiga feðgarnir tíu silfurverðlaun á Íslandsmótinu í höggleik en aðeins ein gullverðlaun. Þau fékk Ragnar í Leirunni árið 1981.

Jakobína á 343 höggum og Ásgerður Sverrisdóttir úr Nesklúbbnum sem hafnaði í þriðja sæti var á 345 höggum. Í fjórða sæti varð síðan sú sem margir höfðu spáð sigri, skíðadrottningin Steinunn Sæmundsdóttir. Hennar tími var sem sagt ekki alveg kominn!

Sigurvegarar í öðrum flokkum: 1. flokkur karla: Hans Isebarn, GR. 2. flokkur karla: Sigurður Hólm, GK. 3. flokkur karla: Hans Kristinsson, GR. 1. flokkur kvenna: Guðríður Eiríksdóttir, GR. Öldungaflokkur án forgjafar: Guðmundur Ófeigsson GR. Öldungaflokkur með forgjöf: Guðmundur Ófeigsson, GR. Segja má að Íslandsmótið 1980 hafi verið ein samfelld

sigurganga Golfklúbbs Reykjavíkur þar sem félagar í klúbbnum hrepptu 8 af þeim 9 gullverðlaunum sem keppt var um og samtals 18 verðlaunapeninga. Eftir mótið var sagt að klúbburinn hefði verðskuldað ein gullverðlaun í viðbót en þau hefði átt að veita mótsstjóranum, Gunnari Torfasyni, fyrir frábæra framkvæmd og umgjörð mótsins.

1981: Loksins fékk Ragnar gullið Íslandsmótið 1981 fór fram á þremur golfvöllum. Meistaraflokkar karla og kvenna kepptu í Leirunni og þar fór einnig fram keppni 3. flokks karla. Á Hvaleyrarvelli í Hafnarfirði var leikið í 1. og 2. flokki karla og 1. flokki kvenna og öldungakeppnin fór fram á Nesvellinum á Seltjarnarnesi. Sæmilegt veður var mótsdagana, nema hvað að hávaðarok var í Leirunni síðasta keppnisdaginn.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

35

Fyrir mót var það talin aðalspurningin hvort Hannes Eyvindsson myndi góma titilinn og fara þannig að nálgast Björgvin Þorsteinsson og Magnús Guðmundsson í titlasöfnun.

Kylfingarnir byrjuðu vel í Leirunni. Eftir fyrsta daginn voru fjórir kylfingar jafnir í forystuhlutverkinu og þurfti ekki að koma á óvart að Hannes og Björgvin voru í þeim hópi. Hinir tveir voru “nýir” menn: Jón Haukur Guðlaugsson úr Nesklúbbnum og Suðurnesjamaðurinn Páll Ketilsson.

En þegar á öðrum degi tók að greina á milli. Ragnar Ólafsson sem átti í fórum sínum nokkur silfurverðlaun frá fyrri mótum gerði nú tilkall til þess að verðlaun hans yrðu úr öðrum málmi. Hann lék frábært golf og skaut sér upp í efsta sætið sem honum tókst að halda á þriðja degi. Mjótt var þá á mununum. Ragnar var á 223 höggum, Hannes á 224 höggum og flestum á óvart hafði Jón Haukur engan slaka gefið og var á 225 höggum.

Búist var við miklu taugastríði síðasta daginn. En til þess kom ekki. Ragnar Ólafsson lék eins og sá sem valdið hafði og sýndi hæfni sína með því að leika fyrri 9 holurnar á 35 höggum, einu höggi undir pari sem óneitanlega var stórgott afrek í rokinu. Þar með var hann kominn með svo góða forystu að henni varð ekki ógnað og Íslandsmeistaratitillinn var hans. En það voru fleiri en Ragnar sem léku vel í rokinu á lokadeginum. Heimamaðurinn Þorbjörn Kjærbo fór á kostum, lék á pari vallarins og var aðeins hársbreidd frá því að krækja í þriðja sætið en það féll í hlut Jóns Hauks Guðlaugssonar eftir aukakeppni við Hannes Eyvindsson þar sem þeir urðu jafnir næstir á eftir Ragnari, léku báðir á 305 höggum. Skorið hjá hinum nýja Íslandsmeistara, Ragnari Ólafssyni, var afbragðsgott, 297 högg. Þótt það sé nú einu sinni svo að allir vilji sigra í keppni sem þessari þá voru flestir sáttir við að loksins væri komið að því að Ragnar yrði meistari. “Allir virtust sammála um að þessi skemmtilegi íþróttamaður væri vel að sigrinum kominn, þar bar hvergi skugga á,” sagði í blaðafréttum af mótingu. Og fáir urðu glaðari en karl faðir hans, Ólafur Bjarki Ragnarsson sem var aðstoðarmaður sonar síns í mótinu. Ólafur Bjarki hafði á sínum tíma verið einn allra besti kylfingur landsins en aldrei hreppt Íslandsmeistartitilinn. Oft orðið í 2. sæti eins og virtust lengi ætla að

356

verða örlög sonar hans. Eftir mótið sagði Ragnar m.a. í blaðaviðtali: Það var kominn tími til að mér tækist að vinna titilinn. Ég hef tvisvar orðið númer 2 í Íslandsmótinu og þrisvar sinnum í þriðja sæti, svo nú var að duga eða drepast...” Þegar Ragnar var spurður að því hvað byggi að baki að hann steig loksins stóra skrefið svaraði hann: “... Ég hef gjörbreytt æfingunum frá því sem áður var og æfi talsvert minna, en þegar ég var grimmastur við þetta, en einhvern veginn er ég farinn að fá meira út úr þessu og sjálfum mér um leið og ánægjan hefur aukist.”

Keppnin um Íslandsmeistaratitil kvenna stóð milli GR stúlknanna Sólveigar Þorsteinsdóttur og Steinunnar Sæmundsdóttur. Í þeirri baráttu urðu miklar sviptingar.

Steinunn hafði 6 högga forystu eftir fyrsta daginn en Sólveig vann þann mun upp á öðrum degi. Aftur náði Steinunn góðri forystu en Sólveig átti hins vegar góðan endasprett, sneri talfinu sér í vil og varði titil sinn. “Þær Sólveig og Steiunn eiga örugglega eftir að bítast um meistaratitilinn í mörg ár, svo álíka eru þær að getu þessar járnhörðu keppnismanneskjur,” sagði í blaðafrétt af mótinu. Úrslitin urðu þau að Sólveig lék á 344 höggum, Steinunn á 346 höggum og Jakobína Guðlaugsdóttir sem varð í þriðja sæti lék á 366 höggum.

Meistarar í öðrum flokkum árið 1981 urðu: 1. flokkur karla: Tryggvi Traustason, GK. 2. flokkur karla: Júlíus Ingason, GJÓ.

3. flokkur karla: Gunnar Gunnarsson, GA. 1. flokkur kvenna: Lóa Sigurbjörnsdóttir, GK Öldungaflokkur án forgjafar: Ólafur Ágúst Ólafsson, GR. Öldungaflokkur með forgjöf: Árni Guðmundsson, GOS.

1982:Sigurður P. sneri leiknum sér í vil – Þriðji meistaratitill Sólveigar í röð Keppni í öllum flokkum á Íslandsmótinu 1982 fór fram á Grafarholtsvellinum sem skartaði sínu fegursta mótsdagana. En þröngt var á þingi meðan á mótinu stóð þar sem keppendur voru vel á þriðja hundraðið og fór ekki hjá því að völlurinn væri farinn að láta dálítið á sjá undir lokin.

Enn á ný fór fram umræða um beytingar á mótinu og var sagt að þótt mót þar sem aðeins þeir bestu reyndu með sér yrði rismeira þá stæðu kylfingar af eldri kynslóðinni

Sigurður Pétursson og Sólveig Þorsteinsdóttir fagna sigri í Grafarholtinu árið 1982.

gegn því. Þeir vildu að Íslandsmótið væri golfhátíð þar sem fólk alls staðar að af landinu gæti komið og hist og að mótið væri einskonar “Jamboree” hátíð eins og það var orðað. Nóg væri af öðrum mótum fyrir þá bestu. Þeir bestu létu sig ekki vanta í keppnina í meistaraflokki karla í Grafarholtinu. Þar voru m.a. fimm fyrrverandi Íslandsmeistarar í keppendahópnum og flestir aðrir sem höfðu verið atkvæðamestir á mótum sumarsins. Í upphafi keppninnar beindist athygli flestra að þeim Ragnari Ólafssyni, sem hafði titil að verja, Björgvini Þorsteinssyni og Hannesi Eyvindssyni. Það var þó enginn þeirra sem verðskuldaði mesta athygli fyrsta dag mótsins. Enginn sýndi önnur eins tilþrif og hinn 21 árs GR- ingur Sigurður Pétursson sem lék frábært golf og setti nýtt vallarmet í Grafarholti, lék á 70 höggum. Ekki setti þetta þó Íslandsmeistarann frá 1981, Ragnar Ólafsson, út af laginu og hægt og bítandi tókst honum að vinna upp muninn

og var kominn í hlutverk forystusauðsins þegar lokahollið sem skipað var honum, Sigurði og Björgvini lagði út í kuldann og strekkinginn síðasta mótsdaginn. Þá urðu snögg umskipti. Ragnar Ólafsson var heillum horfinn á sama tíma og Sigurður og Björgvin léku vel og forskot hans var fljótt að fara. Um það sem fram fór lokadaginn sagði Sigurður í blaðaviðtali: “Mér gekk mjög vel framan af hringnum og náði af honum 7 höggum á fyrstu 9 holunum. Eftir það var þetta mest spurning um að ég héldi haus. Ég tók enga óþarfa áhættu, lét hann um allt slíkt. Dæmið gekk upp og ég vann nokkuð örugglega þegar upp var staðið.”

Sigurður Pétursson lék á 298 höggum, Ragnar Ólafsson á 302 höggum og Björgvin Þorsteinsson á 303 höggum. Þeir skáru sig algjörlega úr þar sem Sveinn Sigurbergsson sem varð í fjórða sæti lék á 313 höggum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

357

Gylfi Kristinsson lyfir bikurum á loft á Íslandsmótinu 1983. Við hlið hans standa þeir Úlfar Jónsson og Björgvin Þorsteinsson. Gylfi var tvítugur þegar hann varð meistari, Úlfar var á fimmtánda ári og Björgvin nýorðinn þrítugur.

Þótt Íslandsmeistarinn í kvennaflokki frá fyrra ári, Sólveig Þorsteinsdóttir, byrjaði ekki í vel í mótinu fór svo að ekki vafðist fyrir henni að verja titilinn. Þegar á öðrum degi keppninnar náði hún forystu og jók hana síðan allt til loka. Náði keppnin aldrei að verða spennandi en allir keppinautar Sólveigar áttu heldur slakan leik nema helst Þórdís Geirsdóttir, GK, sem náði ágætu skori síðasta daginn og lék þá á 83 höggum. Heildarskor Sólveigar var 345 högg, Þórdís varð í öðru sæti á 360 höggum og Ásgerður Sverrisdóttir, GR, varð þriðja með 369 högg. Strax að keppninni lokinni hélt Sólveig til Bandaríkjanna þar sem hún stundaði síðan framhaldsnám og hafði jafnframt góða golfaðstöðu. Íslandsmeistarar í öðrum flokkum urðu:

358

l. flokkur karla: Stefán Unnarsson, GR. 2. flokkur karla: Ólmar Kristjánsson, GR. 3. flokkur karla: Arnar Guðmundsson, GR. 1. flokkur kvenna: Ágústa Guðmundsdóttir, GR. 2. flokkur kvenna: Kristín Eide Kristjánsson, NK.

1983: Gylfi skákaði þeim “stóru” Annað árið í röð fór Íslandsmótið 1983 fram á Grafarholtsvellinum enda hann nánast eini völlurinn á landinu sem rúmaði svo umfangsmikið mót. Fyrir mótið heyrðist þó gagnrýni á þetta fyrirkomulag og var þá sagt að verið væri að færa GR – ingum meistaratitla á silfurbakka en raunin hafði verið sú að þau ár sem mótið var í Grafarholtinu einokuðu félagar í GR titlana.

Kristín Pálsdóttir hafði forystu eftir fyrsta daginn en missti hana síðan til Ásgerðar Sverrisdóttur, GR, sem lék síðan allra kvenna best undir lokin og landaði sínum fyrsta Íslandsmeistaratitli næsta örugglega. Hún lék á 344 höggum. Jóhanna Ingólfsdóttir, GR, krækti í annað sætið, lék á 349 höggum og Kristín Pálsdóttir, GK, varð þriðja með 350 högg.

Það kom því meira en lítið á óvart þegar lokahollið í meistaraflokki karla lagði af stað síðasta daginn að í því var enginn úr GR heldur þrír Suðurnesjamenn: Gylfi Kristinsson, Sigurður Sigurðsson og Hilmar Björgvinsson. Í næsta holli á undan þeim var líka aðeins einn úr GR, Íslandsmeistarinn frá fyrra ári, Sigurður Pétursson, en með honum spiluðu Björgvin Þorsteinsson og kornungur strákur úr Keili, Úlfar Jónsson að nafni.

Sigurvegarar í öðrum flokkum urðu:

1. flokkur karla: Þegar Gylfi Kristinsson varð í öðru sæti á 2. flokkur karla: Guðbrandur SigurbÍslandsmótinu 1978 spáðu margir því að ergsson, GK. þar væri á ferðinni piltur sem myndi láta 3. flokkur karla: Elías Kristjánsson, að sér kveða í framtíðinni. Á því hafði Ásgerður Sverrisdóttir.

GS. þó orðið bið fram til þessa tíma. Þegar síðasti hringurinn hófst hafði hann þægilega forystu, fjögur högg, á félaga 1984: Sigurður P. endursína og hafði leikið mjög öruggt golf heimti titilinn og Ásgerður allan tímann og lét hvorki hvassviðri eða rigningu hafa hélt sínum áhrif á sig en ljóst þótti að þær aðstæður fóru illa með suma kylfingana.

Enn og aftur var Grafarholtsvöllurinn vettvangur Íslandsmóts á árinu 1984. Ætlunin var raunar að hafa mótið Á lokahringnum gaf Gylfi aldrei eftir en bæði Sigurði annars staðar en m.a. í tilefni afmælis GR var ákveðið að og Hilmari tók að fatast flugið. Þegar þeir komu inn á láta það bíða enda völlurinn líka langbesti kosturinn til síðustu flötina höfðu þeir spilað verðlaununum í hendur slíks mótahalds. Þátttaka í mótinu var heldur slakari en þeirra Úlfars og Björgvins en báðir höfðu þeir kappar um langt skeið en bestu kylfingar landsins létu sig þó ekki leikið afbragðsvel undir lok keppninnar. vanta hvorki í karla- né kvennaflokki og það var líka mál manna að fleiri en áður hefðu sýnt góð tilþrif – golfið á En mjórra var á munum í þessu móti en mörgum öðrum mótinu hefði verið fyrsta flokks. Veður var heldur ekki og skorið verra en oftast áður. Gylfi varð Íslandsmeistari mikið til ama nema helst fyrsta keppnisdaginn þegar það og lék á 312 höggum, Úlfar hreppti silfurverðlaunin, lék á blés hressilega og gerði skúri.

314 höggum og Björgvin fékk bronsið, lék á 315 höggum, höggi minna en Hilmar og Sigurður. Í blaðaviðtali eftir Í karlakeppninni voru sömu menn og oft áður í aðalkeppnina sagði Íslandsmeistarinn Gylfi Kristinsson: hlutverkum. Sigurður Pétursson, Gylfi Kristinsson, Ragnar Ólafsson og Björgvin Þorsteinsson. En “nýliðar” “Ég reiknaði ekki með því þegar keppnin byrjaði að ég blönduðu sér líka í baráttuna og þá einkum þeir Ívar ætti von um að sigra en þegar líða tók á keppnina sást að Hauksson, GR, og Magnús Ingi Stefánsson, NK, sem ég átti von og þegar kom að síðasta deginum reyndi ég að kom verulega á óvart og átti góða möguleika á verðlauspila af sem mestu öryggi og tók enga sénsa.” num. Tvo fyrstu dagana lék Ragnar Ólafsson best en missti síðan dálítið þráðinn á þriðja keppnisdeginum. Fyrir Í meistaraflokki kvenna urðu ekki síður óvænt úrslit. síðasta keppnisdaginn hafði Sigurður eins höggs forystu á Flestir höfðu veðjað á að Sólveig Þorsteinsdóttir sem Gylfa og tvö högg á Magnús Inga. var í betri æfingu en oftast áður myndi eiga auðveldan róður en það var öðru nær. Rokið og rigningin hentaði Skemmst er frá því að segja að Sigurður gerði nánast út henni illa og hún var óralangt frá því að sýna sitt besta. um baráttuna á fyrri 9 holum lokadagsins sem hann lék

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

359

“Ég er líka ánægð með að vinna þetta með svona miklum mun því í fyrra þegar ég vann var ekki svona mikill munur.” Fram kom líka í umræddu viðtali að þótt ung væri að árum væri hún búin að stunda golf í 10 ár, léki eða æfði nánast daglega og legði áherslu á að öðlast reynslu með því að taka þátt í sem flestum mótum.

Sigurvegar í öðrum flokkum á Íslandsmótinu 1984 urðu:

Sigurður Pétursson og Ásgerður Sverrisdótitr á sigurstundu í Grafarholti 1984.

á pari vallarins, 35 höggum meðan Magnús Ingi lék á 40 höggum og Gylfi á 42 höggum. Eftir þessa ágætu byrjun leit Sigurður aldrei um öxl og spurninginn var aðeins hve sigur hans yrði stór og hver myndi hreppa annað sætið.

Var útlitið gott hjá Magnúsi Inga allt þar til á 15. holunni en þar lenti hann í vatninu fyrir framan flötina í þriðja höggi. Hann ákvað að reyna að slá boltann og lenti í framhaldi af því í miklum hremmingum og endaði á 12 höggum sem þýddi auðvitað að hann hrapaði langt niður töfluna.

Möller, GR.

1. flokkur karla: Jónas Kristjánsson, GR. 2. flokkur karla: Svan Friðgeirsson, GR. 3. flokkur karla: Bjarni Ragnarsson, GR. 1. flokkur kvenna: Aðalheiður Jörgensen, GR. 2. flokkur kvenna: Elísabet A.

1985: Sigurður lagði Stóra bola og 15 ára Reykjavíkurmær var best í kvennaflokki

Niðurstaðan varð sú að Sigurður lék á samtals 302 höggum. Gylfi og Ragnar Ólafsson deildu öðru sætinu, léku báðir á 307 höggum en Gylfi hafði svo betur í þriggja holu umspili þeirra. Björgvin Þorsteinsson var rétt einn ganginn alveg við verðlaunasæti en hann varð fjórði á 308 höggum.

Í sól og sumaryl mættu um 200 kylfingar til landsmótsins sem haldið var á Jaðarsvelli á Akureyri 1985. “... og var það samdóma álit keppenda að sjaldan hefði verið haldið landsmót við jafngóðar aðstæður og nú, jafnframt því sem öll framkvæmd mótsins var til fyrirmyndar,” var sagt í blöðunum eftir mótið en geta má þess að mótsstjórinn sem bar hita og þunga af framkvæmdinni var Gylfi Kristjánsson sem um tíma var ritstjóri Golfblaðsins og naut hann fulltingis Árna Jónssonar framkvæmdastjóra GA.

Í kvennakeppninni börðust þær Ásgerður Sverrisdóttir og Sólveig Þorsteinsdóttir jafnri baráttu. Svo fór að Ásgerður hafði þar betur og varði titil sinn. Hún lék á 328 höggum, Sólveig á 334 höggum og Steinunn Sæmundsdóttir sem varð þriðja lék á 345 höggum. Eftir keppnina lýsti Ásgerður yfir mikilli ánægju með sigurinn og sagði m.a. í blaðaviðtali:

Jaðarsvöllurinn, sem farið var að kalla “Stóra bola” þótti erfiðasti völlur landsins en samt sem áður náðu kylfingar afbragðsárangri á mótinu. Íslandsmeistarinn, Sigurður Pétursson, gaf tóninn og setti vallarmet á öðrum keppnisdeginum, lék á 71 höggi sem þýddi vitanlega að hann var búinn að ná forystu. Og þegar síðasti dagur keppninnar rann upp var Sigurður kominn með 12 högga forystu,

360

sinni hafði sést á Íslandsmóti og hvorki meira né minna en 14 höggum minna en hjá Úlfari Jónssyni sem varð í öðru sæti á 308 höggum. Á lokadeginum tókst Hannesi Eyvindssyni líka sérlega vel upp og hann krækti í bronsverðlaun á 311 höggum, var einu höggi betri en þeir Ragnar Ólafsson, Ómar Örn, Gylfi Kristinsson og Magnús Jónsson sem allir léku á 312 höggum.

Eftir keppnina kom Sigurður Pétursson á framfæri þakklæti til vinnuveitanda síns, Olíuverslunar Íslands, sem hann sagði að létti sér lífsbaráttuna með því að styðja hann til æfinga og keppni og sagði í viðtali: “Því er ekki að leyna, að vinnuveitandi minn, Olíuverslun Íslands hf. hefur veitt mér tækifæri til að stunda íþróttina allt að 5 – 8 tíma á dag. Nú gæti einhver sagt að með þessu væri ég kominn út í hálfatvinnumennsku, en ég lít ekki svo á. Þetta fyrirtæki hefur ákveðið að styrkja mig til þess að ná sem bestum árangri í íþótt minn og það hlýtur hverjum og einum að vera ljóst, að eigi árangur að nást, sem við getum borið saman við árangur annarra þjóða, þá kostar slíkt það mikinn tíma til æfinga, að undir slíku getur enginn einstaklingur staðið, nema hafa að baki sér trausta stuðningsmenn.”

Ragnhildur Sigurðardóttir fagnaði sínum fyrsta Íslandsmeistaratitili á AkureySumarið 1982 plataði ungur kylfingur ri árið 1985 og Sigurður Pétursson sínum síðasta. Björgólfur Lúðvíksson, í GR systur sína til þess að koma með framkvæmdastjóri GR stendur á milli þeirra.

Ljósmynd: Bernhard/Morgunblaðið

svo mikla að henni varð ekki haggað. Þá var hinn ungi og efnilegi Úlfar Jónsson úr GK kominn í annað sætið og þriðji var svo Ómar Örn Ragnarsson úr Borgarnesi sem hafði komið manna mest á óvart.

Og Sigurður Pétursson sýndi það að hann bar konungstign íslenskra kylfinga með réttu. Hann varð fyrstur til þess að leika Jaðarsvöllinn á innan við 300 höggum en heildarskor hans var 294 högg – lægri tala en nokkru

sér á golfæfingu enda stutt að fara frá heimili þeirra á völlinn. Á landsmótinu á Akureyri 1985 þegar þessi Reykjavíkurmær var fullra 15 ára sýndi hún og sannaði að æfingarnar sem hún hafði stundað voru ekkert plat. Löng saga hennar í golfíþróttinni var að hefjast. Þarna var Ranghildur Sigurðardóttir á ferð.

Eftir mótið sagðist Raghildur raunar ekki haft miklar væntingar fyrirfram um eigin frammistöðu. Hún hefði komið til Akureyrar til þess að leika sitt eigið golf og aldrei hefði hún haft hugann við það sem keppinautar

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

361

Úlfar Jónsson varð Íslandsmeistari karla í fyrsta skipti árið 1986. Ragnar Ólafsson og Gylfi Kristinsson urðu í öðru og þriðja sæti á mótinu sem haldið var í Leirunni.

hennar voru að aðhafast. Eftir þrjá fyrstu daga keppninnar var ljóst að slagurinn um Íslandmeistaratitilinn myndi standa milli hennar og Steinunnar Sæmundsdóttur og hafði Steinunn tveggja högga forystu þegar þær lögðu af stað. En Ragnhildur lét sig það engu varða. Hún spilaði betur en nokkur kona hafði áður gert á Íslandsmóti og kom inn á 329 höggum, var á sjö högga betra skori en Steinunn sem stóð sig samt mjög vel og lék á 336 höggum. Þriðja varð svo Þórdís Geirsdóttir úr Keili á 341 höggum.

Sigurvegarar í öðrum flokkum á mótinu á Akureyri: 1. flokkur karla: Guðmundur Arnarson, GR. 2. flokkur karla: Guðmundur Sigurjónsson, GS. 3. flokkur karla: Bessi Gunnarsson, GA. 1. flokkur kvenna: Lóa Sveinbjörnsdóttir, GK. 2. flokkur kvenna: Sigríður B. Ólafsdóttir, GH.

362

1986: Úlfar Jónsson mættur til leiks – skíðakonan varð Íslandsmeistari Suðurnesjamenn tóku á móti þátttakendum í Íslandsmótinu í golfi 1986. Áttu margir ekki von á góðu því sagt var að “eilífur stormbeljandi” væri þar syðra og eins var talið að völlurinn væri tæpast nógu góður til þess að standast það álag sem fylgdi Íslandsmóti. En veðurguðirnir reyndust í sæmilegu skapi alla mótsdagana og heimamönnum sem lagt höfðu nótt við dag við að undirbúa völlinn fyrir keppnina hafði tekist einkar vel til.

Flest var því eins og best varð á kosið. Í karlakeppninni var lengi vel farið eftir forskriftinni. Þeir voru í fararbroddi sem búist hafði verið við að yrðu þar og léku ágætlega. Í þennan flokk skipuðu sér fyrrverandi Íslandsmeistarar Ragnar Ólafsson, Sigurður Pétursson og heimamaðurinn Gylfi Kristinsson en margir höfðu spáð honum Íslandsmeistartitlinum. Sá sem setti strik í reikn-

ing meistaranna var Úlfar Jónsson, 17 ára piltur úr Keili í Hafnarfirði. Hann hafði svo sem áður sýnt hæfni sína á golfvellinum, þótt efnilegur en þeir sem fylgdust með honum í Leirunni sáu fljótt að annað orð hæfði honum betur – góður!

Ragnar Ólafsson sem oft hafði verið í betri æfingu byrjaði best allra og lék fyrsta hringinn á 74 höggum. Hann hafði einnig forystu eftir annan dag keppninnar en á þriðja degi duttu þeir Úlfar og Gylfi í mikið stuð og spiluðu frábært golf. Þegar kom að ögurstundinni – síðasta hringnum, var staðan sú að Úlfar hafði tveggja högga forskot á Ragnar og rétt á eftir þeim var síðan Sigurður Pétursson. Skipuðu þessir þrír síðasta hollið í keppninni. Töldu margir líklegt að hinn ungi Úlfar myndi ekki standast pressuna og að “gömlu refirnir” myndu bíta þegar á liði.

sér sem atvinnumaður í íþróttinni. Og Úlfar svaraði: “Já, ég get ekki neitað því að mig langar til þess að reyna það en það verður ekki strax. Ég ætla ekki að reyna það fyrr en ég tel mig eiga einhverja möguleika á því. Ég þarf að æfa vel í nokkur ár í viðbót og keppa á mótum erlendis áður en ég reyni við atvinnumennskuna, en ég hef hug á að reyna einhverntíma.”

Keppnin í meistaraflokki kvenna hafði ekki verið tilþrifamikil í allmörg ár og þá fyrst og fremst vegna þess að sigurvegararnir höfðu haft það mikla yfirburði að keppnin varð aldrei spennandi. Á því varð breyting í mótinu í Keflavík. Þar var sannarlega hart barist og ekki séð fyrr en á síðustu holunni hvaða kona myndi hampa titlinum. Og það reyndist vera Steinunn Sæmundsdóttir úr GR sem nokkrum sinnum áður hafði komið verulega við sögu en ekki náð að sigra. BarátEn spádómarnir gengu ekki eftir. tan um Íslandsmeistartitilinn stóð á Úlfar hélt köppunum fyrir aftan sig milli hennar, Ásgerðar Sverrisdóttur þótt munurinn væri svo lítill fyrstu og Jóhönnu Ingólfsdóttur. Framan holurnar að ekkert mátti út af bera. af mótinu höfðu þær skipst á að Á 5. og 6. holu tókst honum loks að hafa forystuna. Jóhanna leiddi eftir auka forskotið og þá fyrst og fremst fyrsta hring, Steinunn eftir annan fyrir frábær inná högg og pútt þar og Ásgerður eftir þann þriðja. Það sem hann var greinilega fremri var svo ekki fyrr en á 14. holu sem en keppinautarnir. Og bilið hélt Steinunn náði aftur forystunni og síðan áfram að breikka. Sigurður tókst að halda henni til loka. Hún heltist smátt og smátt úr lestinni sagði eftir keppnina að hún hefði og keppnin var fyrst og fremst milli verið komin í þá stöðu að hún hefði Úlfars og Ragnars. Þegar komið var haft engu að tapa en allt að vinna. að síðustu holunum var munurinn Þá fór hún að taka meiri áhættu orðinn svo mikill að óhugsandi var og hafði gæfuna með sér. Steinunn að Ragnari tækist að vinna hann lék á 342 höggum en Ásgerður og upp enda fór svo að Úlfar vann Jóhanna á 346 höggum og fór fram öruggan sigur og kom inn á frábæru aukakeppni milli þeirra þar sem skori, 299 höggum. Skorið hjá Steinunn Sæmundsdóttir. Ásgerður hafði betur. Karen SævarsRagnari var líka gott, 302 högg og dottir úr GS varð í fjórða sæti og Sigurður Pétursson var á 309 högÍslandsmeistari fyrra árs, Ragnhildur Sigurðardóttir varð gum. Það nægði honum þó ekki til verðlauna þar sem að gera sér fimmta sætið að góðu..

Gylfi Kristinsson lék síðasta hringinn mjög vel, var á 305 höggum og hirti bronsverðlaunin.

Sigurvegarar í öðrum keppnisflokkum urðu: Allir voru á einu máli um að Úlfar Jónsson hefði hæfileika 1. flokkur karla: Jóhann Kjærbo,GR. til þess að komast í fremstu röð, ekki aðeins hérlendis, 2. flokkur karla: Ögmundur Máni Ögmundsson, GS. heldur ætti hann líka möguleika á því að gera það gott í útlöndum.Var ekki nema eðlilegt að hann væri spurður að 3. flokkur karla: Högni Gunnlaugsson, GS. því eftir mótið hvort hann hefði áhuga á því að reyna fyrir 1. flokkur kvenna: Alda Sigurðardóttir, GK.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

363

2. flokkur kvenna: Sigríður B. Ólafsdóttir, GH.

1987: Keppnin stóð bara um annað sætið Keppendafjöldi á Íslandsmótinu 1987 sem fram fór á Jaðarsvelli á Akureyri var svipaður og verið hafði undangengin ár og allir bestu kylfingar landsins reyndu þar með sér. Óþarfi er að orðlengja mikið um keppnina í meistaraflokki karla. Þar var Úlfar Jónsson hinn öruggi sigurvegari og sögðu sumir eftir mótið það ljóst að hann væri orðinn áskrifandi að titlinum. Hann væri orðinn svo langbestur íslenskra kylfinga að þegar hann mætti til leiks væri spurningin aðeins hver hreppti annað sætið. Þegar á fyrsta degi keppninnar á Akureyri sýndi Úlfar hæfni sína svo um munaði og lék þá á 69 höggum, tveimur höggum undir pari vallarins, en á þessum tíma var það fáheyrt að kylfingar lékju á pari hvað þá meira.

Eftir þessa glæsilegu byrjun gat Úlfar andað rólega.

Fyrir síðasta daginn var hann kominn með 7 högga forystu, var þá á 219 höggum, Sigurður Pétursson hafði þá leikið á 226 höggum og Hannes Eyvindsson og Magnús Birgisson,GA, á 227 höggum. Voru þeir Úlfar, Sigurður og Magnús í lokaholli mótsins og fylgdi þeim töluverður fjöldi áhorfenda, mest til þess að sjá Úlfar leika.

Og sem fyrr segir var keppnin aðeins um annað sætið. Þar sem hvorki Sigurði né Magnúsi tókst vel upp undir lokin á sama tíma og Hannes Eyvindsson og Ragnar Ólafsson léku vel og fór svo að þeir sigldu báðir framúr. Úrslitin urðu þau að Úlfar lék á 294 höggum, Hannes varð annar á 302 höggum og Ragnar þriðji á 303 höggum. “Ég er svo sannarlega ánægður með annað sætið. Úlfar er bestur og sá besti vinnur alltaf á landsmóti. Þannig var það líka þegar ég vann það á sínum tíma,” sagði Hannes eftir keppnina og bronsverðlaunahafinn, Ragnar Ólafsson, tók í sama streng. “Það er ekki nokkur vafi á því að Úlfar er bestur og þess vegna vann hann. Hann er sá eini sem æfir eins og þarf til að verða góður,”sagði Ragnar.

,,Þetta færðu fyrir að vinna mömmu,” gæti Magnús Birgissona verið að hugsa þegar hann grípur um háls Íslandsmeistarans Þórdísar Geirsdóttur. Móðir Magnúsar, Inga Magnúsdóttir leiddi keppnina framan af. Vel kann að vera að tilefni myndatökunnar hafi verið allt annað og fangbrögðin í góðu.

Ljósmynd: Magnús Hjörleifsson./Myndasafn Keilis.

Ellefu konur reyndu með sér í meistaraflokki kvenna. Eftir fyrsta dag keppninnar hafði Inga Magnúsdóttir, GA, náð góðri forystu en þá lék hún mjög vel og kom inn á 79 höggum. Henni tókst ekki eins vel upp í framhaldinu en var samt í fyrsta sæti þegar kom að lokadeginum, hafði þá

364

leikið á 250 höggum. En skammt undan voru þær Þórdís Geirsdóttir, GK, og Jóhanna Ingólfsdóttir, GR. Þessar þrjár börðust svo jafnri baráttu. Á 5. holu náði Þórdís forystunni, tókst að halda henni keppnina út og fagnaði innilega að leikslokum með félögum sínum úr Keili sem voru atkvæðamiklir á mótinu. Þórdís lék á 336 höggum en Inga og Jóhanna á 339 höggum svo mjótt var á mununum. Aukakeppni fór svo fram um silfurverðlaunin og þar hafði Jóhanna betur.

Sigurvegar í öðrum flokkum á mótinu á Akureyri 1987: 1. flokkur karla: Viggó Viggósson, GR. 2. flokkur karla: Jóhann P. Andersen, GG. 3. flokkur karla: Hjörvar Jensson, GE. 1. flokkur kvenna: Jónína Pálsdóttir, GR. 2. flokkur kvenna: Árný L. Árnadóttir, GA. Á mótinu var keppt í sérstökum gestaflokki þar sem atvinnumenn reyndu með sér og var þar um að ræða kennara sem störfuðu hjá golfklúbbunum. Þar sigraði John Drummod, GR sem ekki náði þó eins góðu skori og Úlfar þar sem hann lék á 299 höggum. Sögulegt og þótti til marks um að golfið væri að ná meiri útbreiðslu en áður var að þrír ungir klúbbar eignuðust verðlaunahafa á mótinu. Grindvíkingur sigraði í 2. flokki karla, Eskfirðingur í 3. flokki karla og í þeim flokki fékk Ísfirðingur líka í fyrsta sinn verðlaun á Íslandsmóti.

1988: Suðurnesjamaðurinn kom öllum á óvart

Sigurður Sigurðsson og Steinunn Sæmundsdóttir með sigurlaun Íslandsmótsins árið 1988 í Grafarholti.

Ljósmynd: Einar Falur/Borgarskjalasafn.

Um 300 kylfingar á öllum aldri og með misjafna getu reyndu með sér á Grafarholtsvellinum sem var vettvangur Íslandsmótsins 1988. Til þess að koma þessum mikla fjölda fyrir stóð mótið, eins og undanfarin ár, yfir í sex daga og leikið var frá morgni til kvölds. Má nærri geta hversu mikil áníðsla mótið var á völlinn og ekki að furða að hann léti á sjá þegar leið á keppnina enda höggin sem þá var búið að slá orðin mörg.

Ekki var spurning um hvaða nafn var efst á blaði þegar spáð var hver myndi hljóta Íslandsmeistaratitil karla þetta árið: Úlfar Jónsson. Það kom hins vegar á óvart að hann virtist ekki eins öruggur í leik sínum og oftast áður og var t.d. sagt að hann hlyti að hafa sett Íslandsmet í því að setja bolta sinn í sandglompur í mótinu. Þótt Úlfar svifi ekki vængjum þöndum í mótinu var hann þó í fararbroddi framan af en var kominn í annað sætið þegar síðasti keppnisdagurinn rann upp. Þá hafði Suðurnesjamaðurinn Sigurður Sigurðsson haldið upp á 25 ára afmæli sitt með

afbragðsgóðum leik og var kominn með þriggja högga forystu þegar haldið var til lokabaráttunnar. Þriðji maðurinn í lokahollinu var félagi Úlfars úr Keili, Sveinn Sigurbergsson.

Og til þess að gera langa sögu stutta er frá því að segja að Sigurður lék lokahringinn eins og sá sem valdið hafði.

Ekki aðeins að hann héldi forystunni frá fyrstu holu til síðustu heldur jók hann hana og vann öruggan sigur og það gerðist líka að þegar leið á hringinn missti Úlfar Svein líka fram fyrir sig og þessi “ósigrandi” kylfingur varð því að sætta sig við bronsverðlaunin. “Í þessu móti hafði ég ekkert sjálfstraust og það var kannski verst,”sagði Úlfar í blaðaviðtali eftir keppnina og bætti síðan við: Sigurður var stórkostlegur og hann getur verið gífurlega stoltur af sinni spilamennsku. Maður trúði þessu varla. Hann hélt alltaf áfram að sækja, frá fyrsta til

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

365

Sigurvegarar í öðrum keppnisflokkum: 1. flokkur karla: Frans Páll Sigurðsson, GR. 2. flokkur karla: Óskar Ingason, GR. 3. flokkur karla: Oddur Jónsson, GA. 1. flokkur kvenna: Aðalheiður Jörgensen, GR. 2. flokkur kvenna: Elísabet Á. Möller, GR. Flokkur atvinnumanna: John Drummond, GR.

1989:Úlfar setti öryggið á oddinn og var langbestur. Ný kafli hófst í sögu kvennakeppninnar Veðurguðirnir voru lengst af í úfnu skapi þegar kylfingar söfnuðust saman á Hólmsvelli í Leiru til Íslandsmótsins 1989. Hvassviðri og rigning var þrjá fyrstu dagana sem meistarflokkarnir Karen Sævarsdóttir, Alda Sigurðardóttir, Steinunn Sæmundsdóttiro g Ragnhil- voru að leik en á lokadag keppninnar stytti loks upp og blásturinn minnkaði. dur Sigurðardóttir. Þótt veðurfarið setti sinn svip á keppnina og hefði mismunandi áhrif á síðasta dags. Hann hafði sjálfstraustið í lagi.” kyflingana var auðvitað svo að allir sátu við sama borð og þurftu að glíma við sömu vandamálin. Úrslitin urðu þau að Sigurður lék á 295 höggum, Sveinn á 302 höggum og Úlfar á 304 höggum. Voru þeir þremenÞað voru ekki ókunnugleg nöfn sem skipuðu sér í framningar vel á undan öðrum kylfingum en hvorki meira né varðasveitina í meistaraflokki karla. Frá upphafi til enda minna en 46 högga munur var á Sigurði og þeim kylfingi móts var greinilegt að Úlfar Jónsson ætlaði ekki að láta sem hafnaði í júmbósætinu í karlaflokknum. söguna frá mótinu árið áður endurtaka sig. Þótti hann leika töluvert öðruvísi en oft áður. “Hann lék af öryggi og Í meistaraflokki kvenna mættu til leiks allar konurnar sem var á köflum kannski helst til ragur, enda engin ástæða verið höfðu atkvæðamestar á undangegnum Íslandsmótil að taka áhættu,”sagði eitt blaðanna í lýsingu sinni af tum og voru því margir Íslandsmeistarar í hópnum. mótinu. Og árangurinn var sá að Úlfar lék nánast eins alla Ragnhildur Sigurðardóttir, GR, tók strax forystuna og lék keppnisdagana. Þrjá fyrstu dagana lék hann á 73 höggum afbragðsvel fyrsta daginn, eða á 78 höggum. Eftir annan og fjórða daginn á 74 höggum og náði þar með langbesta daginn hafði Steinunn Sæmundsdóttir náð eins höggs heildarskorinu. Nokkrir kylfingar náðu betri hringjum en forystu, lék eftir það af miklu öryggi og gaf ekki höggstað meistarinn – enginn þó eins og hinn stóri og sterki Sigurá sér þótt aðalkeppinautar hennar væru aldrei langt unjón Arnarson úr GR sem lék lokahringinn á 69 höggum. dan. Hún varð Íslandsmeistari á 329 höggum. Ásgerður Sverrisdóttir varð í öðru sæti á 324 og í þriðja sæti varð En þótt Úlfar ynni yfirburðasigur voru aðrir kylfingar líka Suðurnesjastúlkan Karen Sævarsdóttir sem síðar átti eftir að spila vel og þá sérstaklega hinar margreyndu kempur að láta að sér kveða á Íslandsmótum svo um munaði.

Ragnar Ólafsson og Sigurður Pétursson en baráttan um silfurverðlaunin milli þeirra var geysihörð. Þar hafði Rag-

366

langt að sækja golfhæfileika og áhuga sinn þar sem móðir hennar Guðfinna Sigurþórsdóttir var á sínum tíma þrisvar sinnum Íslandsmeistari og faðir hennar Sævar Sörensen hafði orðið meistari í 1. flokki tvö ár í röð. Eftir sigurinn hafði Karen m.a. eftirfarandi að segja um árangur sinn: “Ég hef æft geysilega vel að undanförnu og hef náð að bæta leik minn mikið og þá sérstaklega púttin. Æfingarnar hjá John Gardner landsliðsþjálfara hafa einnig hjálpað mér mikið, ég er farin að hugsa mun meira um leikinn en áður og gerir það spilamennskuna mun skemmtilegri.”

Karen lék a 322 höggum sem óneitanlega var glæsilegur árangur. Steinunn Sæmundsdóttir varð í öðru sæti á 336 höggum og Ásgerður Sverrisdóttir, GR varð svo þriðja á 339 höggum.

Sigurvegarar í öðrum flokkum á landsmótinu 1989 urðu: 1. flokkur karla: Þorsteinn Geirharðsson, GS. 2. flokkur karla: Annel Þorkelsson, GS. 3. flokkur karla: Ómar Jóhannsson, GS. 1. flokkur kvenna: Andrea Ásgrímsdóttir, GA. 2. flokkur kvenna: Helga Sigvaldadóttir GR.

1990: Hörkubarátta Úlfas og Ragnars Úlfar Jónsson slær í Leirunni.

Ljósmynd: Einar Falur/Morgunblaðið

nar betur og var því á kunnuglegum slóðum á verðlaunapallinum. Úlfar Jónsson lék á 293 höggum í Leirunni, Ragnar á 299 höggum og Sigurður P. á 300 höggum og var þetta í fyrsta sinn sem allir verðlaunahafnarnir léku á 300 höggum eða minna. Það er af Íslandsmeistara fyrra árs, Sigurði Sigurðssyni, að segja að hann náði sér aldrei vel á strik í mótinu og varð í miðjum hópnum.

Rétt eins og hjá körlunum snerist kvennakeppnin fyrst og fremst um annað sætið. Strax á fyrsta degi keppninnar var sýnt hvert Íslandsmeistaratitillinn stefndi. Hin 16 ára Karen Sævarsdóttir tók þá forystuna og eftir það gerði hún ekkert annað en að auka hana. Hafði í raun algjöra yfirburði og sigraði með 14 högga mun. Átti hún ekki

Íslandsmótið sem haldið var á Jaðarsvelli á Akueyri 1990 var tvískipt. Fyrst fór fram keppni í 2. flokki karla og kvenna og í 3. flokki karla en síðan tók við keppni í meistara- og 1. flokkunum.

Sú breyting var einnig gerði á keppnisfyrirkomulaginu í meistaraflokkunum að allir þátttakendur léku dagana fjóra en áður hafði helmingur keppenda orðið að hætta eftir 36 holur. Völlurinn var í góðu standi en flatirnar þó nokkuð misjafnar. Veðrið var sæmilegt nema á lokadegi keppninnar en þá var svo mikið norðan rok að erfitt var fyrir kylfinga og aðra að hemja sig og að auki ausandi rigning. Höfðu menn það á orði í lokahófi mótsins að þetta hefði verið dæmigert sunnlenskt golfveður! Í meistaraflokki karla var Úlfar Jónsson álitinn sigurstranglegastur en helst var búist við því að Sigurjón Arnarson úr GR sem var í mikilli framför myndi veita honum keppni. Svo fór líka að þeir tóku sig út úr hópnum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

367

ásamt Ragnari Ólafssyni sem sýndi enn einu sinni mikinn baráttuvilja og hæfni. Varð keppni þremenninganna í rokinu og kuldanum síðasta keppnisdaginn bæði eftirminnileg og söguleg. Þegar kapparnir lögðu af stað í lokahringinn hafði Úlfar tveggja högga forystu á félaga sína. Forystan gufaði upp á fyrstu holum hringsins og eftir það má segja að baráttan hafi verið upp á líf og dauða. Þegar á hringinn leið tók Sigurjón þó að dragast aftur úr fyrst og fremst vegna þess að púttin duttu ekki eins vel hjá honum og keppinautunum. Um tíma náði Ragnar eins höggs forystu sem Úlfari tókst að jafna á 14. holu og eftir það voru þeir jafnir allt til loka og komu báðir inn á samtals 293 höggum sem var nýtt vallarmet á Jaðarsvellinum. Skorið hjá Sigurjóni var 297 högg. Hann hafði þar með tryggt sér sín fyrstu verðlaun á Íslandsmóti. Þeir Úlfar og Ragnar urðu að halda út í óveðrið og leika þrjár holur til úrslita. Strax á fyrstu holu umspilsins náði Úlfar forystunni og jók hana síðan á hinum tveimur holunum. Enn einn sigur hans var loks í höfn og hafði hann orð á því að keppninni lokinni að nú loks hefði hann verið heppinn á Íslandsmóti. Hann sagði ennfremur: “Það er erfitt að leika í svona veðri og ég vissi að það mátti ekkert útaf bera. Ég reyndi að vera jákvæður og vona það besta og þrátt fyrir að vera oft illa staddur tókst mér alltaf að bjarga mér.”Og Ragnar Ólafsson, silfurverðlaunahafi enn einn ganginn, hafði eftirfarandi að segja um keppinaut sinn: “Hann er frábær kylfingur og átti skilað að verða meistari.” Það bar við í karlakeppninni að einn kylfinganna fór holu í höggi. Var sá enginn annar en Björgvin Þorsteinsson sem sló draumahöggið á 18. holu á þriðja keppnisdeginum. Náði Björgvin raunar bestum árangri akureyrskra kyflinga á mótinu og varð í 16. sæti. Hefði það einhvern tímann þótt saga til næsta bæjar að Akureyringur hefði ekki verið framar en þetta á heimavelli sínum.

Keppnin hjá konunum var líka spennandi. Karen Sævarsdóttir byrjaði með miklum látum og lék fyrsta hringinn á 77 höggum sem var vallarmet á Jaðarsvelli og bætti svo um betur og lék annan hringinn á 76 höggum. En þriðja keppnisdaginn gekk hins vegar allt á afturfótunum hjá henni. Þá lék hún á 88 höggum og allt í einu var Ragnhildur Sigurðardóttir komin í forystuhlutverkið.

368

En Karen náði sér svo aftur á strik. Eftir nokkrar holur síðasta daginn var hún ekki aðeins búin að ná Raghildi heldur komin í forystu sem hún lét svo ekki af hendi og vann sigur þótt naumur væri. Það sem hún hafði að segja að lokinni keppni var m.a. þetta:”Það gekk hreinlega ekkert upp á þriðja deginum. Þegar ég byrjaði í dag vissi ég að ég yrði að einbeita mér að golfinu og hafa gaman af þessu og það gekk. Ég get ekki kvartað, ég hef spilað mjög vel þegar á heildina er litið og þegar maður vinnur er ekki hægt að vera svekktur yfir einum slæmum degi.”

Karen lék á 321 höggin, Ragnhildur á 325 höggum og Þórdís Geirsdóttir, GK varð þriðja á 339 höggum.

Sigurvegar í öðrum flokkum á Íslandsmótinu á Akureyri 1990 urðu: 1. flokkur karla: Ólafur Gylfason, GA. 2. flokkur karla: Ólafur Ingimarsson, GH. 3. flokkur karla: Róbert Örn Jónsson, GR. 1. fokkur kvenna: Rakel Þorsteinsdóttir, GS. 2. flokkur kvenna: Fjóla Þ. Stefánsdóttir, GA.

1991:Meistaragolf hjá Úlfari og Karen Þegar kom að Íslandsmótinu 1991 öxluðu kylfingar sín skinn og héldu á nýjar slóðir. Meistara- og 1. flokkar kepptu nefnilega á Strandarvelli við Hellu í fyrsta sinn og var þar ekki í kot vísað þar sem völlurinn þótti bæði skemmtilegur og góður. Aðrir flokkar léku hins vegar á Hvalreyrarvellinum í Hafnarfirði og voru búnir að ljúka sér af þegar keppnin hófst eystra.

Mikill fjöldi tók þátt í keppninni í meistaraflokki karla og léku allir í fjóra daga. Í hópnum voru margir gamalreyndir kappar og fyrrverandi Íslandsmeistarar en þarna voru líka nokkrir ungir kylfingar að stíga sín fyrstu skref í Íslandsmóti, menn sem áttu eftir að koma við sögu þótt síðar yrði. Það kom nokkuð á óvart hvernig mál skipuðust fyrri hluta keppninnar á Hellu. Eftir fyrsta daginn höfðu Sigurjón Arnarson og Björn Knútsson, GK, forystu og léku báðir á 70 höggum. Raunar voru margir í þéttum hnapp og í þeim hópi var Úlfar Jónsson sem setti svo vallarmet á öðrum degi keppninnar og lék á 69 höggum. Það met stóð þó ekki lengi því strax daginn eftir bætti Ragnar Ólafsson um betur, lék á 68 höggum og skaut sér þar með

þeim bestu og verstu og má til gamans geta að skor Úlfars var 43 höggum betra en hjá þeim sem rak lestina.

Aðeins átta konur reyndu með sér í meistaraflokki kvenna. Og þar var um endurtekið efni frá mótum síðustu ára að ræða. Engin stóð Karen Sævarsdóttur á sporði og í keppninni tvíbætti hún vallarmetið, lék fyrst á 77 höggum og síðan á 76 höggum. Hún vann yfirburðasigur, lék á 309 höggum, en rétt eins og árið áður féllu silfurverðlaunin til Ragnhildar Sigurðardóttur, GR, sem lék á 320 höggum. Langt var síðan í næstu konur en þær voru Þórdís Geirsdóttir og Ásgerður Sverrisdóttir sem báðar léku á 332 höggum. Hafði Þórdís svo betur í umspili um bronsverðlaunin.

Sigurvegarar í öðrum flokkum: 1. flokkur karla: Davíð Jónsson, GS. 2. flokkur karla: Kristján V. Kristjánsson, Karen Sævarsdóttir tekur við hamingjuóskum móður sinnar, Guðfinnu SigGK. urþórsdóttir eftir sigurinn á Strandarvelli 1991.

3. flokkur karla: Jón B. Hannesson, GA. Ljósmynd: Golf á Íslandi 1. flokkur kvenna: Anna Sigurbergsdóttir, GK. upp í annað sætið á eftir Úlfari sem farinn var að leika 2. flokkur kvenna: Sigurbjörg Gunnarsdóttir, GS. sannkallað meistaragolf og jók forystu sína jafnt og þétt og þegar leið á mótið var sýnt að keppnin stóð aðeins um annað og þriðja sætið. Fyrsta sætið var hreinlega frátekið.

Lengi vel leit út fyrir að enn einu sinni myndi Ragnar Ólafsson hreppa silfurverðlaunin en þar kom að honum mistókst á einni holunni, lenti í sandhól og lék á þremur höggum yfir pari. Þetta var nóg til þess að Sigurjón Arnarson skaust fram úr honum enda átti hann frábæran lokadag og jafnaði þá vallarmet Ragnars frá deginum áður. Fór svo að Ragnar og Guðmundur Sveinbjörnsson úr Keili deildu þriðja sætinu og þurftu að fara í umspil sem Guðmundur vann, þannig að aldrei þessu vant fór Ragnar ekki með neinn góðmálm heim með sér.

Sigurvegarinn, Úlfar Jónsson, lék á 284 höggum. Sigurjón var á 289 höggum og þeir Ragnar og Guðmundur á 290 höggum. Það þótti til marks um framfarir og aukna breidd í íþróttinni að hvorki fleiri né færri en ellefu kylfingar brutu 300 högga múrinn á Hellu. En mikill munur var á

1992: Úlfar hélt sýningu og það gerði Karen líka

Grafarholtsvöllurinn skartaði sínu fegursta þegar Íslandsmótið 1992 var haldið á vellinum. Kylfingar voru á einu máli um að sjaldan eða aldrei hefði völlurinn verið betri og átti það bæði við um brautir og flatir. Sjálfsagt hafa hinar ágætu aðstæður átt sinn þátt í því að golfið sem boðið var upp á í mótinu var gott og raunar glæsilegt hjá sumum. Það eina sem skyggði á var að veðrið var ekki upp á það besta. Sól og blíðviðri hafði verið dagana fyrir mótið en nánast á þeirri stundu sem keppnin hófst byrjaði að rigna og hélst úrfellið lengst af á meðan á keppninni stóð.

Mótsins 1992 verður fyrst og fremst minnst fyrir það golf sem Úlfar Jónsson sýndi. Fyrsti hringurinn var raunar ekkert sérstakur hjá honum en síðan sprakk spilamennskan

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

369

Úlfar púttar á 18. flötinni á Íslandsmótinu í Grafarholti árið 1992 þar sem sjötti meistaratitillinn varð að veruleika.

Ljósmynd: Magnús Hjörleifsson.

út og var stundum eins og sýning. Þegar upp var staðið hafði hann leikið á 280 höggum. Var fjórum höggum undir pari vallarins sem var hreint ekki lítið afrek. Þótt Sigurjón Arnarson hefði forystu eftir fyrsta dag keppninnar og léki allan tímann vel nægði það einfaldlega ekki.

Grípum niður í það sem Morgunblaðið sagði eftir keppni síðasta dagsins: “Það var unun að fylgjast með Úlfari í gær. Þrátt fyrir að Sigurjón Arnarson, sem var tveimur höggum á eftir honum þegar þeir hófu leik, næði að jafna við hann á tveimur fyrstu holunum, hélt hann stillingu sinni. Hann lék sitt folf, upphafshöggin voru örugg, högg með járnkylfunum glæsileg, innáleikurinn hreint ótrúlega nákvæmur og púttin hjá honum voru einstök. Þetta má orða á styttri hátt: Stórkostlegt golf !” Það var að vonum að marga fýsti að sjá slíka tilburði. Þótt veðrið væri ekki upp á það besta mættu fleiri áhorfendur í Grafarholtið lokadag mótsins en nokkru sinni höfðu verið þar á golfmóti – sennilega á annað þúsund manns.

Afrek Úlfars var vitanlega vallarmet. Þetta var líka hans

370

sjötti Íslandsmeistaratitill og þar með jafnaði hann það afrek sem Björgvin Þorsteinsson hafði áður unnið.

Sigurjón Arnarson var jafnöruggur í öðru sætinu og Úlfar í því fyrsta. Sigurjón lék á 289 höggum en þrír kylfingar urðu jafnir í þriðja sætinu og urðu að fara í umspil. Þetta voru þeir Björgvin Sigurbergsson, GK, Jón H. Karlsson, GR, og Guðmundur Sveinbjörnsson,GK. Léku þeir þrjár holur og fór svo að Guðmundur hafði þar öruggan sigur og fékk þar með bronsverðlaunin.

Og í kvennakeppninni var svipað uppi á teningnum og hjá körlunum. Karen Sævarsdóttir var langbest og landaði sínum fjórða meistaratitli og jafnaði þar með afrek Jakobínu Guðlaugsdóttur. Karen tók forystu þegar á fyrsta degi keppninnar og gaf síðan aldrei slaka. Hún lék á 315 höggum. Ragnhildur Sigurðardóttir varð önnur á 323 höggum og Þórdís Geirsdóttir þriðja á 329 höggum. Aðeins sjö konur tóku þátt í keppninni.

Sigurvegarar í öðrum flokkum 1992: 1. flokkur karla: Helgi A. Eiríksson, GR.

1. flokkur kvenna: Andrea Ásgrímsdóttir, GR.

1993:Eyjapeyinn bestur í rokinu á Suðurnesjum Sennilega verður Íslandsmótsins 1993 einkum minnst fyrir tvennt: Í fyrsta lagi fyrir það að þar var krýndur nýr Íslandsmeistari í karlaflokki og í öðru lagi fyrir það að slíkt hávaðarok var alla mótsdagana að stundum var varla stætt. Fyrir kom að flaggstangirnar fuku úr holunum og aðstoðarmenn kylfinganna áttu fullt í fangi með að hemja golfkerrurnar. Það var því alls ekki hægt að tala um “Leirublíðu” eins og Suðurnesjamenn kalla það þegar sæmilegt veður er þar syðra.

Völlurinn þótti hins vegar bjóða upp á það besta en félagar í GS höfðu lagt mikla vinnu í að búa hann undir mótið og stóðu vel að keppninni.

Við þessi skilyrði mátti búast við hverju sem var en flestir spáðu því að meistarabaráttan myndi standa milli Úlfars JónsÞorsteinn Hallgrímsson kampakátur í Leirunni eftir að sigurinn var í höfn. sonar og Sigurjóns Arnarsonar eins og undanfarin ár. Það var þó hvorugur þeirra Ljósmynd: Golf á Íslandi sem tók forystuna á fyrsta keppnisdekeppinautar hans lentu í hremmingum og fengu fjölmörg ginum heldur Björgvin Sigurbergsson högg á sumar holurnar en það gerði hann ekki. Sigurjón úr Keili sem stóð sig mjög vel og spilaði á 75 höggum, Arnarson var raunar á hælunum á honum allan tímann einu færra en Sigurjón. Á ýmsu gekk síðan næstu tvo en svo fór að Þorsteinn hélt út og sigraði á 229 höggum. keppnisdaga. Flestum á óvart var það ungur Eyjamaður, Sigurjón lék á 300 höggum og Björgvin Sigurbergsson Þorsteinn Hallgrímsson, sem tók forystuna og spilaði vel sem varð í þriðja sæti lék á 306 höggum. Í fjórða sæti varð í rokinu. Var sagt að það haggaði honum ekki frekar en svo hinn margfaldi Íslandsmeistari, Úlfar Jónsson, sem Heimakletti. Það hafði svo sem gerst áður að kylfingar þótti aðeins vera skugginn af sjálfum sér í mótinu og lék á sem fæstir áttu von á að gætu blandað sér í baráttuna 308 höggum. Var þetta hans síðasta Íslandsmót í bili þar gerðu það með eftirminnilegum hætti. sem hann hafði ákveðið að halda í víking um haustið og gerast atvinnumaður. Þegar kom að síðasta keppnisdeginum var Þorsteinn kominn með fjögurra högga forystu á Björgvin Sigurbergsson og virtist til alls líklegur. “Það væri frábært að fara með bikarinn heim á þjóðhátíð,”var haft eftir Þorsteini er hann fór út til keppni síðasta daginn. Og einhvern veginn var það þannig að Þorsteinn virtist hafa betri tök á því að spila í rokinu en keppinautar hans. Hann var rólegur og yfirvegaður á lokahringum og gaf ekki færi á sér. Margir

Þorsteinn Hallgrímsson stóð við það að fara með bikarinn heim með sér á þjóðhátíðina í Vestmannaeyjum en ár og dagur var síðan Eyjamaður hafði hampað titlinum eða verið í fremstu röð.

Sjö konur reyndu með sér í meistaraflokki kvenna. Þar var hið sama á seiði og undanfarin ár. Veldi Karenar Sævars-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

371

Karen Sævarsdóttir er óumdeild drottning Íslandsmótanna.

dóttur varð ekki ógnað. Hún tók forystuna á fyrsta degi og var þá sú eina sem lék á undir 80 höggum og hægt og bítandi jók hún síðan forystuna sem var orðin örugg þegar síðasti keppnisdagurinn hófst. Hún bar höfuð og herðar yfir stöllur sínar og lék á 317 höggum. Í öðru sæti var ung og bráðefnileg stúlka úr Keili, Ólöf María Jónsdóttir, sem lék á 327 höggum. Þóttust margir sjá að þar væri meistaraefni á ferðinni. Í þriðja sæti urðu svo Ragnhildur Sigurðardóttir og Þórdís Geirsdóttir sem báðar léku á 338 höggum en Ragnhildur tryggði sér bronsverðlaunin með því að sigra í umspili um sætið.

Sigurvegarar í öðrum flokkum á Íslandsmótinu 1993:

372

l. flokkur karla: Rúnar Geir Gunnarsson, NK. 2. flokkur karla: Högni R. Þórðarson, GS. 3. flokkur karla: Júlíus Steinþórsson, GS. 1. flokkur kvenna: Rut Þorsteinsdóttir, GS. 2. flokkur kvenna: Sigrún Sigurðardóttir, GG.

1994: Keppnisharkan færði Sigpáli Geir sigurinn Þótt flestir þeir kylfingar sem mest höfðu verið í sviðsljósinu í áratug eða meira væru enn á besta aldri sem íþróttamenn var talað um að ný kynslóð kylfinga hefði komið fram á Íslandsmótinu 1994 sem haldið var á Jaðarsvelli á Akureyri. Og víst er að þótt nokkrir hinna

eldri kæmi þar við sögu var hlutur nýrra afreksmanna þó meiri og til þeirra féllu verðlaun mótsins. Nú var heldur enginn Úlfar Jónsson úti á vellinum. Úlfar var raunar á staðnum en að þessu sinni sem áhorfandi. Hann var orðinn atvinnumaður í golfi og hafði því ekki keppnisrétt.

Alls voru keppendur á mótinu 312 talsins og þar sem mótsdagarnir voru aðeins sex var mikið um að vera. Vildi til að Akureyringar voru orðnir vanir að halda slík stórmót og skipulag þeirra þótti gott. Helst var kvartað yfir því að kylfingar hefðu verið ræstir út með of skömmu millibili sem orsakaði síðan bið úti á brautunum.

Strax á fyrsta degi keppninnar tóku ungu mennirnir að láta til sín taka. Enginn lék þá betur en heimamaðurinn hinn 19 ára Sigurpáll Geir Sveinsson. Forysta hans var að vísu naum en á öðrum degi tókst honum að auka hana. Það dugði þó skammt. Átján ára piltur frá Akranesi, Birgir Leifur Hafþórsson, lét til sín taka á þriðja hringnum lék þá á 70 höggum.

Var staðan því sú þegar haldið var til keppni á lokadegi mótsins að Sigurpáll Geir hafði þriggja högga forskot á Birgi Leif og Björgvin Sigurbergsson sem leikið hafði ágætlega allan tímann.

Sigurpáll Geir Sveinsson með þjálfara sínum David Barnwell eftir sigurinn á Jaðars-

Lokaslagurinn var vissulega tilþri- vellinum árið 1994. famikill og eftir að Birgir Leifur fór Ljósmynd: Myndasafn Golfklúbbs Akureyrar. holu í höggi á 14. braut og náði svo alls léku 11 kylfingar Jaðarsvöllinn á undir 300 höggum í fugli á þeirri 15. var hann orðinn sigurstranglegur. En mótinu.

Sigurpáll Geir sýndi mikla keppnishörku og yfirvegun og á síðustu holunum tókst honum að vinna töpuð högg til Akureyringar kættust mjög þegar fyrir lá að þeirra maður baka og sigra á frábæru skori, 288 höggum. Birgir Leifur hefði sigrað enda 17 ár liðin frá því að Akureyringur varð varð að sætta sig við silfurverðlaunin, lék á 290 höggum síðast Íslandsmeistari. Sigurpáll Geir þakkaði ekki síst og Björgvin Sigurbergsson varð þriðji á 291 höggi en

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

373

kennara sínum, David Barnwell, fyrir hinn góða og að mörgu leyti óvænta árangur sem hann náði. Um eigin frammistöðu á mótinu sagði hann í blaðaviðtali:

GA. 1. flokkur kvenna: Sigríður Th. Mathiesen, GR. 2. flokkur kvenna: Guðný Óskarsdóttir, GA.

“Ég púttaði mjög vel í mótinu og var einnig ánægður með upphafshöggin. Pressan á mér að vera með forystuna allt mótið var mjög mikil og það verður varla meiri pressa að koma fram sem Íslandsmeistari næsta árið þótt ég geri mér auðvitað grein fyrir því að fylgst verður með mér.”

1995: Björgvin Sigurbergs og Birgir Leifur börðust um gullið

Framan af keppni í meistaraflokki kvenna leit út fyrir að hún yrði spennandi. Fjórar konur stóðu þá nokkuð jafnt að vígi. En á þriðja degi tók Íslandsmeistarinn Karen Sævarsdóttir af öll tvímæli um hver væri best. Þann dag lék hún á 73 höggum sem var besta skor keppninnar og til þess að tvístrika undir hver væri best náði hún líka langbesta skorinu á lokadegi keppninnar. Þar með varð Karen meistari sjötta árið í röð og jafnaði met þeirra Björgvins Þorsteinssonar og Úlfars Jónssonar í karlaflokki. Eftir keppnina sagði hún m.a. í blaðaviðtali: “Auðvitað væri frábært að slá þetta met á næsta ári en ég geri mér hins vegar auðvitað grein fyrir því að þessari sigurgöngu lýkur fyrr eða síðar. Í mótinu núna var staða mín fljótlega þægileg, ég náði að spila gott golf en hinar stelpurnar áttu ekki góða daga.”

Íslandsmótið 1995 sem haldið var á Strandavelli staðfesti nánast þau kynslóðaskipti sem talað hafði verið um.

Aðeins tveir fyrrverandi meistarar voru í keppendahóp karla, meistarinn frá árinu áður Sigurpáll Geir Sveinsson og svo Björgvin Þorsteinsson sem kom heim frá Brüssel á síðustu stundu til að taka þátt í sínu 32. meistaramóti í röð. Sigurpáli gekk heldur illa í mótinu og varð neðarlega en Björgvin lék allan tímann vel var vel fyrir ofan miðjan hóp. Hann lék á 303 höggum sem hefði nægt til meistaratitils fyrir ekki svo mörgum árum.

Aðstæður á Strandavelli voru ágætar og veður sæmilegt nema síðasta keppnisdaginn þegar auðvitað var hvassviðri og rigning. Allmargt fólk kom þó austur til þess að fylgjast með en það voru einungis þeir hörðustu sem lögðu í að fylgja lokahollunum úti á velli. Aðrir sátu inni og biðu.

Það var Ragnhildur Sigurðardóttir sem hreppti silfurverðlaunin í kvennaflokki, lék á 318 höggum eða 12 höggum meira en Karen. Í þriðja sæti varð Herborg Arnardóttir, GR, sem lék á 321 höggi, einu höggi minna en bráðefnileg stúlka úr Keili, Ólöf María Jónsdóttir, sem varð í fjórða sæti.

Siguvegarar í öðrum flokkum Íslandsmótsins urðu: 1. flokkur karla: Sigurður H. Ringsted, GA. 2. flokkur karla: Sigurður Hreinsson, GH. 3. flokkur karla: Tómas Karlsson,

374

Björgvin Sigurbergsson varð meistari á Strandarvelli 1995.

Keppnin í karlaflokki snerist fljótt í einvígi tveggja manna: Björgvins Sigurbergssonar úr Keili, bronsverðlaunahafa þriggja síðustu móta, og Birgis Leifs Hafþórssonar frá Akranesi. Og í því einvígi var Björgvin alltaf skrefinu á undan.

Hann náði besta skorinu bæði á fyrsta og öðrum keppnisdeginum og lék þá á 71 og 70 höggum.

Kapparnir spiluðu báðir á 69 höggum þriðja daginn og var staðan sú að Björgvin átti fimm högg á Birgi Leif þegar þeir lögðu af stað í lokahringinn. Á fyrstu holunum tókst Birgi Leif að minnka muninn í tvö högg en nær komst hann ekki.

Báðir léku þeir frábært golf og sóttu án afláts allt til loka. En úrslitin urðu þau að Björgvin lék á 281 og setti nýtt vallarmet á Strandavelli.

Birgir Leifur lék á 284 höggum og

Karen Sævarsdóttir með bikarinn eftir sinn sjöunda sigur á Íslandsmóti.

Ljósmynd: Hilmar Bragi/Golf á Íslandi

jafnaði gamla metið hans Úlfars Jónssonar. Jafnir í þriðja sæti urðu Björn Knútsson, GK, og félagi Birgis Leifs frá Akranesi, Þórður E. Ólafsson, sem hafði svo betur í aukakeppni við Björn þannig að Skagamenn komu heim af mótinu með silfur og brons. Þrír aðrir kylfingar brutu 300 högga múrinn í keppninni: Helgi Þórisson, GS, Örn Ævar Hjartarson, GS, og Kristinn Bjarnason GL. Björgvin Sigurbergsson var að vonum himinsæll að unnum Íslandsmeistaratitlinum. Sagði að hann hefði aldrei slegið eins vel og á þessu móti og þakkaði það ekki síst þjálfara sínum Arnari Má Ólafssyni sem hann sagði að hefði gert lagfæringar á sveiflunni.

Sannarlega voru fastir liðir eins og venjulega í kvennakeppninni. Karen Sævarsdóttir tók forystu þegar á fyrsta degi og lét hana aldrei af hendi. Sigurinn varð þó fyrirhafnarmeiri en oft áður þar sem Raghildur Sigurðardóttir sótti mjög á síðasta daginn og lék þá sitt besta golf, lék á 79 höggum sem var vel að verki verið, miðað

við aðstæður. Hljóp þá nokkur spenna í keppnina en Karen sýndi öryggi á síðustu holunum og hreppti sinn sjöunda Íslandsmeistaratitil í röð. Enn var hún greinilega besti íslenski kvenkylfingurinn. Karen lék á 314 höggum, Ragnhildur á 317 og þriðja varð svo Þórdís Geirsdóttir, GK, á 323 höggum.

Eftir keppnina sló Karen á létta strengi. Sagði að þeir Björgvin og Úlfar hefðu boðið sér í sex – klúbb sinn árið áður en nú gæti hún hins vegar boðið þeim í nýjan klúbb sem hún hefði stofnað – seven up!

Sigurvegarar í öðrum keppnisflokkum: 1. flokkur karla: Guðmundur Óskarsson, GR. 2. flokkur karla: Davíð Friðriksson, GG. 3. flokkur karla: Óttar Guðnason, GR. 1. flokkur kvenna: Rut Þorsteinsdóttir, GS. 2. flokkur kvenna: Lilja Karlsdóttir, GK.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

375

1996: Birgir Leifur í stuði í Eyjum – Karen áskrifandi að titlinum sem áður Eftir óralangt hlé var komið að því árið 1996 að Íslandsmótið færi fram í Vestmannaeyjum. Þótt klúbburinn í Eyjum væri ekki fjölmennur hafði verið unnið sannkallað þrekvirki við uppbyggingu vallarins þar og flestir um það sammála að hann væri orðinn einn besti golfvöllur landsins og landslagið í Eyjum gerði það líka að verkum að völlurinn var fjölbreyttur og óvenjulegur. Og að venju tóku Eyjamenn á móti gestum sínum og gerðu margt sem kom skemmtilega á óvart. Má þar nefna að reist var tjald við 18. brautina þar sem keppendur skiluðu skortkortum sínum. Og þar var boðið upp á reyktan lunda sem margir þáðu með þökkum.

Keppendur á mótinu í Vestmannaeyjum voru öllu færri en á undangengnum mótum eða tæplega 300 talsins í öllum flokknum. Sagt var að það hefði hindrað að allt gistirými í Eyjum var upppantað löngu fyrirfram og eins að menn hefðu verið óvissir um far fram og til baka.

En Íslandsmótið í Eyjum verður lengi í minnum haft og þá ekki síst fyrir frábæran leik sigurvegarans í karlaflokki, Birgis Leifs Hafþórssonar frá Akranesi. Allt mótið sýndi hann óvenjuleg tilþrif en aldrei þó eins og á öðrum degi keppninnar er hann lék á 64 höggum eða sex höggum undir pari vallarins. Hann hélt nánast sýningu og var sama hvað hann gerði. Allt var svo vel gert að þeir sem með honum fylgdust klöppuðu honum lof í lófa. Má nefna sem dæmi að á þessum hring púttaði hann aðeins 23 sinnum og segir það sína sögu um hæfni hans á þeim vettvangi og ekki síður sögu um hvernig innáhögg hans voru.

Birgir Leifur gerði í raun fljótt út um mótið. Keppinautar hans áttu ekki möguleika og fyrir lokadaginn var hann kominn með 11 högga forystu. Eyjamaðurinn Þorsteinn Hallgrímsson sem þekktur var fyrir að slá á létta strengi sagði þá að aðeins handleggsbrot gæti komið í veg fyrir sigur Birgis Leifs. En sem betur fer gerðist ekkert slíkt.

Skagamaðurinn slakaði reyndar aðeins á undir lokin en lék samt á 283 höggum í heild og var langt á undan keppinautum sínum.

Baráttan var aðeins um annað sætið á milli heimamannsins og Íslandsmeistarans fyrrverandi Þorsteins Hallgrímssonar og Björgvins Þorsteinssonar sem sýndi að lengi lifir í gömlum glæðum. Þetta var 33. Íslandsmót

376

Björgvins og var það ekki að sjá á leik hans að hann hefði einhverju gleymt. Lengi hélt hann öðru sætinu og var það ekki fyrr en undir lokin sem Þorsteini tókst að skjóta sér fram fyrir hann. Þorsteinn lék á 290 höggum en Björgvin og Kristinn G. Bjarnason frá Akranesi urðu jafnir í þriðja sætinu á 292 höggum. Í aukakeppni þeirra hafði Björgvin svo betur og bætti enn einum verðlaununum við í mikið safn sitt.

Alls léku 11 kylfingar á 300 höggum eða minna í Vestmannaeyjum. Í þeim hópi var meistari fyrra árs Björgvin Sigurbergsson. Mikla athygli vakti að í fimm efstu sætunum voru þrír Akurnesingar og þótti það segja sína sögu um uppgang golfíþróttarinnar í knattspyrnubænum. Þökkuðu kylfingarnir það þjálfara sínum John Garner en um hann sagði Birgir Leifur m.a.: “Garner lagði grunninn að íslensku golfi í dag, kom með nýja hugmyndafræði og kenndi mönnum að hugsa rétt, skipuleggja leikinn hverju sinni. Ég hef síðan tínt upp hitt og þetta frá ýmsum aðilum. Arnar Már Ólafsson og Sigurður Pétursson hafa þjálfað mig undanfarið og það hefur gengið mjög vel.”

Keppnin í meistaraflokki kvenna þróaðist ekki á ósvipaðan hátt og keppni karlanna. Karen Sævarsdóttir tók afgerandi forystu á fyrsta degi. Á öðrum degi hikstaði vélin hins vegar aðeins og það tækifæri notaði Ragnhildur Sigurðardóttir til að nálgast hana verulega er hún lék sinn besta hring í keppinni og kom inn á 74 höggum. En þar með sagði Karen “lok, lok og læs og allt í stáli...” Hún fór í gang svo um munaði og eins og Birgir Leifur var hún komin með 11 högga forystu þegar síðasti hringurinn hófst. Það var auðvitað allt of mikið til þess að stöllur hennar ættu möguleika og áttunda árið í röð gat þessi knáa Suðurnesjastúlka fagnað Íslandsmeistaratitli. Karen lék á 305 höggum. Í öðru sæti varð Herborg Arnardóttir, GR, á 320 höggum og Ólöf María Jónsdóttir, GK, varð þriðja á 322 höggum.

Sigurvegarar í öðrum flokkum á mótinu í Vestmannaeyjum.

1.flokkur karla: Magnús Jónsson, GS. 2. flokkur karla: Davíð Viðarsson, GS. 3. flokkur karla: Kjartan S. Kristjánsson, GKG. 1. flokkur kvenna: Lilja G. Karlsdóttir, GK. 2. flokkur kvenna: Hildur Rós Símonardóttir, GA.

1997: Skagamaðurinn tók upp merki félaga

síns Íslandsmótið 1997 var háð á golfvöllum Golfklúbbs Reykjavíkur. Meistaraflokkar karla og kvenna og 1. flokkarnir auk 2. flokks kvenna léku á Grafarholtsvellinum en keppendur í 2. og 3. flokki karla reyndu með sér á Korpúlfsstaðavellinum sem var nú í fyrsta sinn vettvangur Íslandsmóts. Eins og jafnan áður var mikill áhugi á mótinu.

Flestir keppendur skráðu sig til leiks í 1. flokki karla og voru þeir hvorki fleiri né færri en 104 talsins.

Segja má að fyrir mótið hafi mikil óvissa verið ríkjandi.

Hvorugur meistari fyrra árs mætti til leiks. Birgir Leifur var raunar á staðnum en varð að halda sig á áhorfendasvæðinu. Hann var farinn að reyna fyrir sér sem atvinnumaður og því ekki gjaldgengur. Og hið sama var að segja um Karen Sævarsdóttur. Hún var líka orðin atvinnumaður í Bandaríkjunum. Spurningin var hvort einhverjir af meisturum fyrri ára myndu skjóta þarna upp kollinum eða hvort “nýtt” fólk myndi fagna sigri. GR – ingar gerðu sér auðvitað vonir um að heimavöllurinn gæti hjálpað þeirra fólki en langt var um liðið frá því að félagar úr klúbbnum höfðu stigið á efsta þrep verðlaunapallsins. Það

hafði Sigurður Pétursson gert síðast árið 1985 og Steinunn Sæmundsdóttir árið 1988.

En þótt besti Akurnesingurinn væri fjarri góðu gamni tóku félagar hans upp merkið. Eftir fyrsta daginn hafði Kristinn G. Bjarnason tekið forystuna en hann skipti raunar úr Leyni í GR skömmu fyrir mót. Sú forysta stóð þó ekki lengi þar sem Þórður E. Ólafsson, sem byrjað hafði illa, átti afbragðsgóðan annan og þriðja hring og var kominn með tveggja högga forystu fyrir síðasta keppnisdaginn. Þá hafði Friðbjörn Oddsson úr GK skotist upp í annað sætið. Mjótt var á mununum og áttu 8 – 10 kylfingar möguleika þegar lokaslagurinn hófst. Svo mikill áhugi var á keppninni undir lokin að öll bílastæði á svæðinu voru orðin yfirfull og þeir sem síðastir voru fyrir urðu að leggja niður við Vesturlandsveg.

Og áhorfendurnir urðu ekki fyrir vonbrigðum. Boðið var upp á glæsileg tilþrif á lokadeginum og áttu þar margir kylfingar hlut að máli en enginn þó eins og Sigurpáll G. Sveinsson frá Akureyri sem lék hringinn á 69 höggum, tveimur undir pari. Það ýtti honum upp töfluna en hann var samt langt frá verðlaunasæti.

óLÖF mARÍA

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

37

Sigurpáll Geir Sveinsson og Ragnhildur Sigurðardóttir hrósuðu sigri á Hólmsvelli í Leiru 1988. Á efri myndinni sést Sigurpáll horfa á eftir teighöggi og á þeirri neðri skoðar Ragnhildur púttlínuna.

Ljósmyndir Páll Ketilsson/ Frosti

378

Baráttan um titilinn stóð fyrst og fremst milli þeirra þriggja sem fóru út í síðasta hollinu. Þetta var fyrst og fremst taugastríð og sem háð var á flötunum. Og þar stóð Þórður sig best. Rólegur og yfirvegaður setti hann hvert púttið af öðru niður og stóð uppi sem sigurvegari. Hann lék á 291 höggi. Friðbjörn Oddsson sem kom verulega á óvart í mótinu hreppti annað sætið, lék á 294 höggum, og Kristinn G. Bjarnason varð þriðji á 296 höggum.

forystu eftir fyrsta dag keppninnar en strax á öðrum degi hennar varð ljóst að Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Þórður Emil Ólafsson ætlaði sér að verja titilinn þar sem hann sýndi afbragðstilþrif og lék á 67 höggum. Þessum góða árangri fylgdi hann síðan eftir og var kominn í góða stöðu, var með þriggja högga forystu, þegar hann lagði út í rokið síðasta keppnisdaginn.

Sigurvegarar í öðrum flokkum:

Og allt var eftir bókinni fyrstu holurnar. En svo fóru hlutirnir að gerast. Sigurpáll Geir Sveinsson, Siggi Palli, eins og hann var jafnan kallaður fór að láta til sín taka.

Hann var raunar orðinn sex höggum á eftir Þórði en með feikigóðri spilamennsku var hann búinn að jafna leikinn á 14. holu. Allt virtist ganga honum í haginn á sama tíma og Þórður var greinilega óöruggur og fór að missa pútt hvað eftir annað. Það sem vakti mesta aðdáun viðstaddra var hversu góðum upphafshöggum Sigurpáll náði alltaf.

Hann sló boltann lágt og því hafði rokið minni áhrif. Og keppnisskapið var líka sannarlega fyrir hendi hjá Akureyringnum. Undir lokin náði hann tveggja högga forystu og þótt Þórður sýndi þá sínar bestu hliðar dugði það ekki til.

Nafn Sigurpáls Geirs var grópað í Íslandsbikarinn þetta árið og Akureyringar voru vitanlega í sjöunda himni. Sást það best um kvöldið þegar Sigurpáll flaug norður en þá var fjöldi fólks samankominn á flugvellinum til þess að taka á móti honum og samfagna.

1. flokkur karla: Ólafur Auðunn Gylfason, GR. 2. flokkur karla: Garðar Vilhjálmsson, GS. 3. flokkur karla: Ellert Þór Magnússon, GR. 1. flokkur kvenna: Magdalena S. Þórisdóttir GS. 2. flokkur kvenna: Margrét Þ. Jónsdóttir, GK.

Sigurpáll Geir lék á 285 höggum. Þórður Emil varð í öðru sæti á 287 höggum og Guðmundur Sveinbjörnsson, GK, og Þorsteinn Hallgrímsson sem nú keppti fyrir GR urðu jafnir í þriðja sætinu á 289 höggum. Hafði Guðmundur svo betur í umspili þeirra um bronsverðlaunin.

1998: Sigurpáll meistari karla – Ranhildur kvenna

Óvenjulega margar konur, ellefu talsins, reyndu með sér í meistaraflokki kvenna. Óneitanlega var mikill munur á getu þeirra bestu og sumum þeirra sem voru þarna að stíga sín fyrstu skref í meistarakeppni. Nú var tími Ragnhildar Sigurðardóttur, GR, sannlega kominn. Hún tók strax forystu, lék vel og vann yfirburðasigur, var á 11 högga betra skori en Íslandsmeistarinn frá árinu áður Ólöf María Jónsdóttir. Þegar Raghildur var spurð í blaðaviðtali hver væri lykillinn að velgengni hennar í mótinu svaraði hún:

Í meistaraflokki kvenna voru fáir keppendur. Þar var búist við því að tími Ragnhildar Sigurðardóttur væri kominn en eftir afleita byrjun mátti strax ljóst vera að á brattann yrði að sækja hjá henni. Hin unga Keiliskona, Ólöf María Jónsdóttir, tók strax forystuna, jók hana síðan á öðrum degi og eftir það blasti sigurinn við henni. Herborg Arnardóttir nálgaðist hana þó um skeið en missti síðan dálítið flugið síðasta daginn. Þá reif Raghildur sig upp svo um munaði og lék besta hring keppinnar, var á 74 höggum. En þegar mest á reið náði Ólöf María sér vel á strik og paraði hverja holuna af annarri undir lokin. Og sigurinn varð hennar. Hún lék á 307 höggum. Ragnhildur varð önnur á 312 höggum og Herborg þriðja á 313 höggum.

Það blés ekki byrlega á Hólmsvelli í Leiru þegar Íslandsmótið 1998 fór þar fram. Raunar var sæmilegt veður fyrstu keppnisdagana en undir lokin var komið svo mikið hávaðarok að rætt var um að fresta keppninni. Eftir fundahöld hjá mótsstjórinni var þó ákveðið að halda áfram og voru keppendur sannarlega ekki öfundisverðir að berjast áfram kappklæddir í rokinu. Miðað við aðstæður var frammistaða keppenda góð, í sumum tilfellum mjög góð, enda menn ýmsu vanir í golfinu á Íslandi. Það voru tveir fyrrverandi Íslandsmeistarar, Þorsteinn Hallgrímsson og Björgvin Sigurbergsson, sem höfðu

“Ég hef verið að vinna undanfarin sumur, en nú er ég komin í skóla og er því í sumarleyfi og ég hef nýtt tímann vel .Þó ég hafi ekki unnið lengi á daginn síðustu sumur þá munar mikið um þetta þegar maður er með tvö lítil börn. Þá hafði maður hálfgert samviskubit þegar maður var að

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

379

fara á æfingar, sérstaklega kvöldæfingar með landsliðinu eða klúbbnum. Nú hef ég miklu meiri tíma og líður miku betur vegna þessa alls.” Í mótinu lék Ragnhildur á 310 höggum, Ólöf María á 321 höggi og þriðja varð svo Herborg Arnardóttir, GR, á 331 höggi.

Sigurvegarar í öðrum flokkum 1998 urðu: 1. flokkur karla: Rósant Birgisson, NK. 2. flokkur karla: Birgir Guðmundsson, GOB. 3. flokkur karla: Arnar Már Elíasson, GS. 1. flokkur kvenna: Helga Gunnarsdóttir, GK. 2. flokkur kvenna: Hjördís Ingvadóttir, GR.

1999: Í fyrsta sinn var hart deilt um dómaraúrskurð Þegar farið er yfir sögu Íslandsmótanna í golfi heyrir til algjörrar undantekningar að minnst sé á þátt dómara í mótunum, hvað þá að þeir hafi kveðið upp umdeilanlega úrskurði. Þó má ætla að í hverju einasta móti hafi komið til kasta þeirra sem fara með dómgæslu enda koma alltaf fyrir atvik þar sem kylfingar eru ekki vissir um hvernig bregðast eigi við og hafa því kallað til dómara.

En á Íslandsmótinu sem fram fór á Hvaleyrarvellinum í Hafnarfirði 1999 kom til háværra umræðna og deilna um úrskurð dómara sem var svo umdeildur að jafnvel spökustu áhorfendur létu til sín heyra á staðnum. Dómsúrskurðurinn var nefnilega á þá leið að hann hafði veruleg áhrif á úrslit mótsins. Þegar Íslandsmótið hófst voru aðstæður á Hvaleyrarvellinum eins og best varð á kosið og meira að segja veðrið lék við kylfinga alla mótsdagana en það var eitthvað annað en menn áttu að venjast. Það helsta sem keppendur kvörtuðu yfir var að töluverðar tafir urðu sérstaklega til að byrja með enda fór mikill tími í boltaleit hjá sumum, sérstaklega á fyrri hluta vallarins í hrauninu.

Eftir fyrsta keppnisdaginn í meistaraflokki karla hafði heimamaðurinn Björgvin Sigurbergsson náð forystu ásamt ungum Akureyringi, Ómari Halldórssyni. Þeir léku á 70 höggum, einu undir pari vallarins. Á öðrum degi keppninnar gerðist það svo að Suðurnesjamaðurinn Örn

380

Ævar Hjartarson setti vallarmet á Hvaleyrinni og lék á 67 höggum en Örn vakti ekki bara athygli fyrir frábært golf sem hann lék heldur einnig fyrir það að klæðast stuttbuxum alla keppnisdagana. Þótt vel gengi hjá honum nægði það samt ekki til þess að skáka Björgvin sem lék einnig frábærlega og kom inn á 68 höggum.

Eftir þetta þróaðist keppnin upp í hreint einvígi milli þessara tveggja manna þar sem Björgvin stóð lengst af betur að vígi. Þegar kom að 18. holunni síðasta keppnisdaginn hafði hann enn tveggja högga forystu og menn fóru að undirbúa að grafa nafn hans á Íslandsbikarinn.

En í blálokin gerðist það svo að bolti Björgvins skorðaðist á milli steina við flötina og kostaði það hann aukahögg meðan Örn Ævar setti niður langt og erfitt pútt og jafnaði þar með leikinn. Því varð að koma til aukakeppni um Íslandsmeistaratitilinn og það var þá sem hin umdeilda dómgæsla kom til sögunnar. Þegar á fyrstu holu umspilsins gerðist það að áhorfandi hreyfði við bolta Björgvins og úrskurðaði dómari að Björgvin fengi að stilla bolta sínum upp þar sem hann hafði legið og slá þaðan. Ekki var um þetta atriði deilt og kapparnir héldu á næstu braut, þá níundu. Þar lenti upphafshögg Arnar Ævars utan brautar og þegar að var komið reyndist hann illsláanlegur þar sem torfa var á bak við hann. Úrskurður Halldórs Halldórssonar yfirdómara mótsins var sá að torfan væri jarðföst og því yrði Örn Ævar að slá boltann þar sem hann lá. Það kostaði hann tvö aukahögg. Áhorfendur sem skoðuðu aðstæður eftir að Örn Ævar hafði slegið voru á einu máli um að torfan hefði ekki verið föst og því hefði átt að dæma hana sem lausung og að kylfingurinn hefði því átt að fá lausn. Halldór hélt því hins vegar fram að hann hefði séð “tæjur úr torfunni niður í svörðinn og að torfan hefði fyrst losnað þegar Örn Ævar var að slá.”Síðan barði hann kylfunni í gegnum hana aftur eftir síðara höggið. Auðvitað geta áhorfendur orðið heitir, en ég hlusta ekki á slíkt. Það er bara eins og hvert annað þvaður,”sagði Halldór í viðtali við Morgunblaðið um atvikið. Þar með var Björgvin kominn með tveggja högga forystu þegar kom að þriðju holu umspilsins. Þar fékk hann skolla meðan Örn Ævar paraði þannig að niðurstaða þessa sögulega einvígis varð sú að Björgvin sigraði með einu höggi og var að vonum innilega fagnað að félögum sínum í Keili sem fjölmennt höfðu á völlinn til að fylgjast með lokaátökunum.

Ólöf María Jónsdóttir slær upp úr glompu, en hún innbyrti sigurinn á Hvaleyrarvelli árið 1999. Til hægri sést sigurvegarinn í karlaflokki, Björgvin Sigurbergsson ásamt kylfusveini sínum og lífsförunaut, Heiðrúnu Jóhannsdóttur.

Þeir Björgvin og Örn Ævar léku á 283 höggum. Í þriðja sæti varð ungur piltur úr Keili, Ólafur Már Sigurðsson, sem lék á 290 höggum, einu höggi minna en Helgi Birkir Þórisson sem verið hafði í baráttunni alveg frá upphafi.

Alls léku 13 kylfingar undir 300 höggum og var meistari fyrra árs, Sigurpáll Geir Sveinsson, meðal þeirra. Ágæt þátttaka var í meistaraflokki kvenna þar sem 11 konur mættu til keppninnar. Þar varð strax um mikið einvígi þeirra Ólafar Maríu Jónsdóttur, GK, og Ragnhildar Sigurðardóttur, GR, að ræða. Lítill munur var á þeim eftir tvo fyrstu daga keppninnar en á þriðja degi tók Ólöf á sig rögg og náði þá sex högga forystu. Í upphafi fjórða keppnisdagsins tókst Ragnhildi að minnka muninn í tvö högg, en þáttaskil urðu síðan á 7. holu þar sem Ólöf náði fugli á glæsilegan hátt á meðan Raghildur fékk skolla. Eftir það var sýnt hvernig fara myndi enda fór svo að Ólöf sigraði með 8 högga mun. Hún lék á 297 höggum, Ragnhildur á 305 höggum og í þriðja sæti varð svo Herborg Arnardóttir á 319 höggum.

Sigurvegarar í öðrum flokkum árið 1999 urðu: 1. flokkur karla: Ólafur Jóhannesson,GSE. 2. flokkur karla: Pétur V. Georgsson, GSE. 3. flokkur karla: Hilmar Sighvatsson, GO. 1. flokkur kvenna: Alda Ægisdóttir GR. 2. flokkur kvenna: Regína Sveinsdóttir, GR.

2000: Báðir titlarnir til kylfinga úr Keili Á Íslandsmótinu árið 2000 sem fram fór á Akureyri kom loks að því að veðurguðirnir léku við hvern sinn fingur.

Blíðviðri var fyrstu mótsdagana og raunar ágætt veður allan tímann. Var auðséð og heyrt að það kunnu kylfingar vel að meta, svo og það að Jaðarsvöllurinn var góður og framkvæmd Akureyringa á mótinu óaðfinnanleg. Mótinu var raunar margskipt. Meistaraflokkar karla og kvenna og 1. flokkar léku á Akureyri, 2. flokkar léku á Kötluvelli á Húsavík og 3. flokkar á Sauðárkróki.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

381

tulaust. Hinum góða árangri fylgdi Björgvin eftir þriðja keppnisdaginn og lék þá á 71 höggi, eða pari vallarins. Þegar lokadagurinn rann upp hafði hann þriggja högga forystu á GR – inginn Harald H. Heimisson en höggi á eftir honum voru svo Ólafur Már Sigurðsson, GK, og Ingvar Karl Hermansson, GA, sem komið hafði á óvart með jafnri og góðri spilamennsku frá upphafi mótsins.

Lokadaginn var barátta kylfinganna tvísýn og jöfn allt fram á 15. holu sem er par 5. Björgvin gerði sér lítið fyrir og lék hana á 3 höggum – erni og þar með má segja að hann hafi gert út um mótið og það þótt keppinautar hans stæðu sig ágætlega og þá sérstaklega gamli Eyjamaðurinn Þorsteinn Hallgrímsson sem átti frábæran endasprett og kom sér með honum upp í 3. – 4. sætið. Margir áttu von á því að lokadagurinn myndi reynast Ingvari Karli erfiður en hann hélt vel ró sinni og fylgdi Björgvini fast á eftir. Úrslitin urðu þau að Björgvin lék á 284 höggum, Ingvar Karl hreppti silfurverðlaunin, lék á 287 höggum, og í umspili þeirra Þorsteins Hallgrímssonar og Ólafs Más sem báðir luku keppni á 289 höggum hafði Þorsteinn betur. Það kom ekki á óvart að Björgvin verði titil sinn en fyrirfram var búist við slíku og einnig því að félagi hans úr Keili, Ólöf María Jónsdóttir, myndi gera slíkt hið saman í kvennaflokki. Ólöf María byrjaði keppnina svo sem ágætlega og var í öðru sæti eftir fyrsta daginn á eftir Kristínu Kristín Elsa Erlendsdóttir varð Íslandsmeistari kvenna árið 2000.

Elsu Erlendsdóttur úr Keili. En Kristín Elsa átti síðan eftir að sanna rækilega að frammistaða hennar var engin bóla. Þvert á móti lék hún áfram besta golfið af konunum og jók forystu sína. Á sama tíma Fyrsta dag karlakeppninnar kom ungur kylfingur úr var Ólöf María ekki sjálfri sér lík, hvað þá Ragnhildur Golklúbbi Kópavogs og Garðabæjar verulega á óvart. Þar Sigurðardóttir sem missti algjörlega flugið eftir sæmilega var á ferðinni Ottó Sigurðsson sem gerði sér lítið fyrir og byrjun. jafnaði vallarmetið, lék á 67 höggum. Daginn eftir gekk ekki eins vel hjá honum þar sem hann lék þá á tíu högOg þegar á keppnina leið varð ljóst að sigri Kristínar gum meira eða á 77 höggum og missti rækilega forystuna.

Elsu varð ekki ógnað. Hún vann með miklum yfirÞað var Íslandsmeistari fyrra árs Björgvin Sigurbergsson burðum, lék á 303 höggum, en óvænt skaut ung stúlka sem tók við keflinu. Þótt hann gengi ekki heill til skógar úr Golfklúbbnum Kili, Katrín Dögg Hilmarsdóttir, líka átti hann frábæran hring, lék á 68 höggum og sýndi að Ólöfu Maríu ref fyrir rass og hirti silfurverðlaunin. Hún hann ætlaði ekki að láta Íslandsbikarinn af hendi barátlék á 314 höggum, höggi minna en Íslandsmeistarinn

382

>Björgvin Sigurbergsson fagnar lokapúttinu á 18. holunni á Jaðri .

fyrrverandi.

Eftir keppnina sagði Kristín Elsa að það skipti sköpum fyrir sig að búa í Danmörku þar sem hún gæti æft allt árið og leikið á góðum völlum við bestu aðstæður. Hún sagði í blaðaviðtali: “Jú, ég ætlaði mér að sigra. Ég gerði áætlun fyrir sumarið og þar var hápunkturinn að verða Íslandsmeistari og það tókst þannig að áætlunin hefur staðist.”

Sigurvegarar í öðrum flokkum á þessu “norðlenska” meistaramóti urðu: 1. flokkur karla: Ragnar Þór Ragnarsson, GKG. 2. flokkur karla: Arnar V. Ingólfsson, GH. 3. flokkur karla: Guðfinnur Vilhjálmsson, Gkj. 1. fokkur kvenna: Helena Árnadóttir, GA. 2. flokkur kvenna: Tinna Jóhannsdóttir, GK.

2001: Tími Arnar Ævar var kominn og Herborg sterk á heimavelli Mikið var um dýrðir í Grafarholtinu þegar Íslandsmótið fór þar fram 2001. Það var enginn annar en borgarstjórinn sjálfur sem sló upphafshöggið þegar meistaraflokkur kvenna var ræstur út eldsnemma morguns. Hún átti raunar annað erindi í Grafarholtið en að munda kylfuna því strax og keppendur voru komnir af stað undirritaði hún samning milli borgarinnar og Golfklúbbs Reykjavíkur um upp uppbyggingu nýs og glæsilegs æfingasvæðið sem klúbburinn var að koma sér upp. Þá var óvenjulega miklu sjónvarpað beint frá keppninni. Sýndi Sjónvarpsstöðin Sýn frá tveimur síðustu dögunum. Sá Páll Ketilsson um lýsinguna og þótti takast vel til.

En samt var ekki allt slétt og fellt í Grafarholtinu. Margir kylfingar voru óánægðir með framkvæmd mótsins og

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

383

Örn Ævar púttar á 18. flötinni á Grafarholtsvellinum þar sem titill hans varð að veruleika árið 2001. Herborg Arnarsdóttir sigraði í kvennaflokki eftir spennandi einvígi við Ólöfu Maríu Jónsdóttur.

töldu að atriði í reglugerð þess hefðu verið margbrotin. Ákváðu nokkrir þeirra að leggja inn kæru vegna þessa en niðurstaða kærumálanna varð sú að úrslit mótsins voru látin standa óhögguð. Það var ekki sama dramatíkin í kringum Suðurnesjamanninn Örn Ævar Hjartarson og var á Hvaleyrarvellinum í keppninni 1999. Nú var hans tími kominn. Hann náði forystu þegar á fyrsta degi keppninnar og lék allan tímann af miklum stöðugleika. Tók ekki áhættu fyrr en sigur hans var í höfn og hann gat leyft sér slíkan munað.

Kom öryggi Arnar Ævars hvað best fram á lokadegi mótsins þegar helstu keppinautar hans, Haraldur Heimisson og Ólafur Már Sigurðsson, tóku að sækja að honum. Þá fékk hann fugl á 15. og 17. holu og jók aftur forskot sitt þannig að þótt hann missti svolítið vængjaslögin á síðustu holunni kom það ekki að sök.

Skorið hafði raunar oft verið betra en á þessu móti. Örn Ævar lék á 288 höggum eða fjórum yfir pari vallarins. Um frammistöðu sína hafði hann m.a. eftirfarandi að segja að keppni lokinni:

384

“Markmiðið var að klára mótið á parinu, 284 höggum, og til þess þurfti ég að leika á þremur undir í dag. En ég lagði þau áform á hilluna eftir sex holur, enda sló ég ekki voðalega beint. Ég einbeitti mér frekar að því að ná í par það sem eftir var og það dugði. Það þarf alltaf smá heppni í svona móti og ég tel mig hafa fengið smá hjálp í 3. högginu á 15. braut, rétt slapp við tjörnina. Þar vippaði ég ofaní og fékk fugl.”

Heimamaðurinn Haraldur Hilmar Heimisson hreppti annað sætið í Grafarholtinu, lék á 291 höggi og þótt Björgvin Sigurbergsson léki alla hringina vel og af yfirvegun varð hann að gera sér bronsverðlaunin að góðu, lék á 292 höggum. Í kvennakeppninni kom loksins að hörkukeppni þar sem umspil þurfti áður en nýr Íslandsmeistari var krýndur. Sú sem tignina hlaut var Herborg Arnardóttir og má með sanni segja að hún hafi verið á heimavelli þar sem hún var starfsmaður Grafarholtsvallarins og kylfusveinn hennar var enginn annnar en framkvæmdastjóri klúbbsins. Sumar stöllur Herborgar byrjuðu betur en hún, engin þó eins og Raghildur Sigurðardóttir sem lék fyrsta hringinn á 74 höggum. En Herborg sótti síðan hægt og rólega í sig veðrið og bætti sig á hverjum hring. Að loknum 72 holu leik stóðu hún og Ólöf María Jónsdóttir jafnfætis. Báðar höfðu leikið á 310 höggum. Því þurftu þær að fara út aftur og leika þriggja holu umspil. Og þá þótti áberandi hversu sterk Herborg var á taugum. Hún gaf ekki þumlung eftir og hinn eftirsótti titill var hennar. Bráðabana þurfti til þess að skera úr um hver hlyti bronsverðlaunin. Þar áttust við tveir fyrrverandi Íslandsmeistarar Raghildur Sigurðardóttir og Kristín Elsa Erlendsdóttir sem urðu jafnar í þriðja sætinu með 313 högg. Eins og alltaf er slíkt fyrirkomulag nánast keppni í heppni og hana hafði Kristín Elsa með sér og fékk bronsið.

2002: Sjaldan sést önnur eins tilþrif á golfmóti hérlendis Sextugasta Íslandsmótsins sem fram fór á Standarvelli við Hellu verður fyrst og fremst minnst fyrir tvennt. Óvenjulegrar veðurblíðu sem stóð alla dagana og þess frábæra golfs sem kylfingar buðu upp á í keppninni. Aldrei áður í sögu mótsins hafði það gerst að það nægði ekki til verðlauna að leika á pari vallarins. Tilþrif kylfinganna voru stundum með ólíkindum og hvert vallarmetið af

öðru leit dagsins ljós.

Framan af keppninni benti margt til þess að Örn Ævar Hjartarson myndi verja meistatatitilinn frá árinu áður.

Eftir fyrri tvo dagana var hann í forystu og hafði þá leikið á samtals fimm höggum undir pari. En þó skor hans væri gott var þó undrastutt í næstu menn. Ottó Sigurðsson úr GKG hafði leikið á fjórum höggum undir pari og á tveimur undir voru Björgvin Sigurbergsson, GK, Sigurður Pétursson, GR, og Sigurpáll Geir Sveinsson, GA. Allir hákarlar sem biðu færis. Á þriðja degi urðu svo töluverð umskipti. Örn Ævar náði ekki að fylgja hinni frábæru byrjun sinni eftir og dróst aftur úr. Sigurpáll var hins vegar í essinu sínu, lék vel og þá sjaldan að hann lenti í ógöngum bjargaði hann sér meistaralega út úr þeim. Og kempan Úlfar Jónsson tók að sækja á og eins og til að sýna að langri fjarveru hans frá toppbaráttunni á Íslandsmótinu þyrfti ekki að vera lokið.

Vestmannaeyingurinn Júlíus Hallgrímsson sótti líka í sig veðrið. Ottó Sigurðsson hélt sínu og það gerði Björgvin Sigurbergsson líka. Þótt Sigurpáll hefði forystu þegar lagt var af stað síðasta daginn gat sannarlega allt gerst. Á 8. holu fækkaði þó um einn sem stóð í baráttunni en þar misheppnaðist Úlfari illa og átti eftir það litla möguleika. Þegar tvær holur voru eftir hafði Sigurpáll Geir tveggja högga forystu á Júlíus Hallgrímsson og þar sem Júlíus lenti í því á 17. holunni að þurfa að taka víti var leiknum nánast lokið. Sigurpáll Geir sigldi rólegur og öruggur í höfn sem Íslandsmeistari.

Og skorið hjá honum var ótrúlega gott 271 högg, níu höggum undir pari vallarins. Júlíus vann til silfurverðlaunanna, lék á 275 höggum, fimm höggum undir pari, og Ottó Sigurðsson varð þriðji á 279 höggum, einu undir pari. Þrír næstu menn voru á 280 höggum eða á pari, þeir Björgvin Sigurbergsson, Úlfar Jónsson og Haraldur Heimisson, GR. Síðar kom svo í ljós að Björgvin hafði ekki fyllt skorkort sitt rétt út og fékk hann því frávísun.

Aðeins einu sinni hafði það gerst áður að sigurvegarinn í Íslandsmótinu léki á svo góðu skori sem Sigurpáll Geir gerði á Hellu. Það var árið 1964 þegar Magnús Guðmundsson lék á tíu höggum undir pari í Vestmannaeyjum en þar var þá 9 holu völlur, mun styttri en Strandarvöllur, þannig að erfitt var að jafna þessu tvennu saman. Í kvennakeppninni byrjaði Ólöf María Jónsdóttir með

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

385

lék svo frábærlega á Hellu árið miklum látum. Lék fyrsta daginn á 69 áður og heimamaðurinn Júlíus höggum og setti vallarmet sem hún Hallgrímsson sem þótti mjög jafnaði síðan daginn eftir og var þar líklegt að hlyti verðlaunasæti. með á tveimur höggum undir pari. En þótt hún léki svo vel náði hún ekki að Keppnin var í fyrstu nokkuð rífa sig neitt að ráði frá helsta keppinspennandi. Birgir Leifur tók aut sínum, Herborgu Arnardóttur, sem forystuna en Sigurpáll Geir einnig lék frábærlega og aldrei þó eins fylgdi honum sem skuggi svo og þriðja keppnisdaginn en þá bætti hún og ungur og bráðefnilegur hin nýslegnu vallarmet Ólafar og lék á kylfingur úr Kili í Mosfellsbæ, 68 höggum. Baráttan milli þeirra síðasta Magnús Lárusson, sem vakti keppnisdaginn var gífurlega hörð og spenmikla athygli fyrir það hversu nan setti sinn svip á hana. Skorið var þá högglangur hann var. Magnús ekki alveg eins gott og áður en samt sem heltist hins vegar úr lestinni á áður léku þær báðar vel. Og í þessari jöfnu þriðja keppnisdeginum en þá baráttu hafði Ólöf María betur. Hún lék á átti enginn betri hring en Örn 285 höggum en Herborg var á 287 högÆvar Hjartarson sem blandaði gum. Óralangt var síðan í næstu konur en sér þar með í baráttuna á toppþær voru Ragnhildur Sigurðardóttir, GR, num. og Nína Björk Geirsdóttir, GKj sem báðar léku á 308 höggum. Í keppni milli þeirra Sigurpáll Geir kann vel við sig á Ólympíuum bronsverðlaunin hafði Raghildur svo árum. Hann var í ham á Strandarvelli 2002 Á lokahringnum kom svo í ljós að Birgir Leifur var búinn vinninginn. Það þótti líka frásagnarvert og sigraði einnig 1998 og 1994. að taka fyrsta sætið frá fyrir varðandi kvennakeppnina að aldrei höfðu sig. Hann var bestur. Sigurpáll fleiri tekið þátt í henni en 17 reyndu með Geir sótti reyndar aðeins að honum um tíma en þá var sér. “Vonandi verður framhald á, bæði hvað varðar lágt sem Birgir Leifur bætti einfaldlega í og jók hann forskor og fjölda keppenda,”sagði Morgunblaðið í frásögn skot sitt að nýju. Baráttan var orðin um annað sætið og sinni af mótinu. mátti þar vart milli þeirra Sigurpáls Geirs Sveinssonar og 2003: Birgir Leifur endurtók Eyjaævintýri sitt Arnar Ævars Hjartarsonar sjá en sá síðarnefndi lék mjög vel undir lokin. En úrslit keppninnar urðu þau að Birgir – Ragnhildur með “sýningagolf” Leifur lék á 276 höggum, var fjórum höggum undir pari vallarins. Sigurpáli Geir tókst að halda öðru sætinu, lék á Eftir nokkurra ára fjarveru í atvinnumennsku kom að því 281 höggi, og Örn Ævar varð í þriðja sæti á 282 höggum. á Íslandsmótinu 2003 að Birgir Leifur Hafþórsson var Fast á hæla þeirra kom svo Björgvin Sigurbergsson á 283 meðal keppenda. Mótið fór fram í Vestmannaeyjum og ekki nema von að Birgir Leifur legði áherslu á að vera þar höggum en nokkuð langt var í næstu menn sem voru í með en þar hafði hann unnið með töluverðum yfirburðum þéttum hnapp en alls léku á þriðja tug keppendanna á undir 300 höggum. árið 1996. Frá þeim tíma hafði Birgir Leifur skipt um klúbb og keppti nú undir merkjum Golfklúbbs KópaHið sama má segja um kvennakeppnina og karlakeppnina vogs og Garðabæjar, GKG, en sá klúbbur var farinn að að þátttaka var öllu slakari en verið hafði árið áður. Þar vekja töluverða athygli sérstaklega fyrir unga og efnilega urðu miklar sviptingar. Í fyrstu virtist sem Ólöf María kylfinga. myndi stinga af en hún hafði dvalist í Bandaríkjunum um skeið og því í góðri æfingu. Eftir tveggja daga keppni Fyrirfram bjuggust flestir við því að Birgir Leifur myndi var Ólöf María komin með fjögurra högga forystu á vinna í Vestmannaeyjum. En þarna átti hann sannarlega aðalkeppninaut sinn Ragnhildi Sigurðardóttur. En þriðja ekki við neina aukvisa. Þótt þátttaka í mótinu væri öllu daginn varð hvorki meiri né minni en tíu högga sveifla minni en oftast áður voru þarna flestir bestu kylfingar hjá þeim stöllum. Ragnhildur Sigurðardóttir tók sig þá til landsins á ferðinni, m.a. Sigurpáll Geir Sveinsson sem

386

Birgir Leifur Hafþórsson og Ragnhildur Sigurðardóttir urðu hlutskörpust á mótinu í Eyjum árið 2003.

Ljósmynd: Páll Ketilsson/Golf á Íslandi

og spilaði það sem sumir kölluðu sýningargolf og gerði sér lítið fyrir og setti nýtt vallarmet, lék á 68 höggum.

Eftir það sá hún Ólöfu Maríu bara í baksýnisspeglinum.

Munurinn að leikslokum var mikill, eða 13 högg. Ragnhildur lék á 295 höggum, Ólöf María á 308 höggum og Þórdís Geirsdóttir, GK sem krækti í þriðja sætið lék á 314 höggum, einu minna en Akureyringurinn Helena Árnadóttir.

2004:Birgir Leifur “átti” mótið. Einn dagur felldur úr hjá konunum Ekki var það spurning að Íslandsmeistarinn frá árinu 2003, Birgir Leifur Hafþórsson, kunni vel við sig á sínum fornu slóðum þegar Íslandsmótið 2004 fór fram á Akranesi. Það gerðu raunar fleiri gamlir Skagamenn þar sem Íslandsmeistarinn frá 1997, Þórður Emil Ólafsson, sem búsettur var í Luxemburg og æfði lítið sem ekkert kom heim og sýndi stundum gamalkunnuga takta þótt ekki nægðu þeir honum til að verða í fremstu röð.

En þetta mót var eins og mótið árið áður “eign” Birgis

Leifs. Hann hóf keppni með glæsibrag og lék á 68 höggum fyrsta daginn. Var þá raunar ekki með mikið forskot þar sem Örn Ævar Hjartarson lék á 69 höggum. En síðan fór Birgir Leifur að síga fram úr, þó ekki meira en svo að lítið mátti út af bregða. Björgvin Sigurbergsson og Örn Ævar léku báðir vel og héldu meistaranum við efnið. Öðru hverju sáust mikil tilþrif hjá köppunum, sennilega þó aldrei eins og er Örn Ævar sló upphafshögg sitt á 7. holu síðasta daginn. Sú hola var tæplega 600 metra löng og lausleg mæling sýndi að upphafshöggið hjá Suðurnesjamanninum var í kringum 350 metrar!

Stundum er sagt að vilji sé allt sem þarf. Ekki eru það alltaf orð að sönnu því greinilega skorti þá Björgvin og Örn Ævar ekki vilja til þess að vega að Íslandsmeistarnum. Hann gaf bara ekki höggstað á sér. Lék af öryggi og yfirvegun síðasta daginn og hélt þeim í hæfilegri fjarlægð.

Var greinilega bestur og sigraði. Lék á 283 höggum, 5 höggum undir pari vallarins. Björgvin varð annar á pari, 288 höggum og Örn Ævar þriðji, lék á 291 höggi. Fimm aðrir kylfingar rufu 300 högga múrinn og hafði því skorið stundum verið betra á Íslandsmóti. Hafði það örugglega sitt að segja að svo mikil rigning var einn keppnisdaginn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

387

að líkast var því að hellt væri úr fötu.

minna en 77 höggum og hafði hann það á orði eftir hringinn að hann væri þar með búinn að spila sig út úr baráttunni um Íslandsmeistaratitilinn. Reyndust það orð að sönnu því þrátt fyrir góð tilþrif undir lokin varð hann að gera sér fjórða sætið að góðu og var það ekki oft á mótum hérlendis sem Birgir Leifur fór verðlaunalaus heim.

Vegna rigningarinnar var ákveðið að fella niður einn keppnisdaginn hjá konunum og léku þær því aðeins 54 holur. Eftir tvo daga hafði Helena Árnadóttir frá Akureyri forystu en hún lék Þegar kom að lokasprettinum hafði Heiðar sérlega vel fyrsta dag keppninnar, Davíð enn forystu og var þremur höggum var þá á einu höggi undir pari og á undan Ólafi Má Sigurðssyni úr Keili og jafnaði vallarmetið á Garðavelli.

Sigurpáli Geir Sveinssyni sem nú hafði En á lokadeginum fór reynslan að yfirgefið gamla klúbbinn sinn á Akureyri segja til sín. Ólöf María Jónsdóttir og gengið til liðs við Golfklúbbinn Kjöl. tók þá fljótlega forystuna sem var Reyndi mikið á taugar kylfinganna í lokahorðin fimm högg um tíma. Hún taringnum. Heiðar Davíð missti forskot sitt paði hins vegar höggum á tveimur fljótlega niður í eitt högg en sýndi svo sínar síðustu holunum en kom inn á 78 bestu hliðar og kom sér nánast aldrei í nein höggum og 231 höggi samtals Ólöf María Jónsdóttir úr Keili. vandræði. Það var þó ekki fyrr en á síðustu sem nægði til sigurs og fjórða holunni og síðustu púttunum sem úrslitin Íslandsmeistaratitilsins. Tinnu réðust og Heiðar Davíð gat fagnað titlinum.

Jóhannsdóttir félaga Ólafar Maríu Eftir að sigurinn var í höfn sagði hann í blaðaviðtali: úr Keili tókst að jafna við Helenu á lokasprettinum og hafa svo betur í umspili. Báðar léku þær á 232 höggum. “Það eru níu ár síðan ég ákvað að verða einhvern tíma Íslandsmeistri, en þá byrjaði ég fyrir alvöru að æfa. Ég hafði 2005: Hét sjálfum sér titlinum níu árum áður fylgst með þegar Úlfar var alltaf að vinna þetta og hef æft eins og skepna síðan ég var nítján ára.” en hann náðist Eftir alllanga einokun nokkurra kylfinga á Íslandsmeistaratitli karla kom loks að því á mótinu 2005 að “nýr” maður kom til sögunnar. Mótið fór þá fram á Hólmsvelli í Leiru og aldrei þessu vant var hið sæmilegasta veður alla mótsdagana. Völlurinn skartaði því sínu fegursta en erfiður þótti hann að venju og einstakar brautir fóru stundum illa með kylfingana, t.d. hin fræga Bergvík en á þá holu, sem er par 3, fengu keppendur allt upp í 10 högg.

Samkvæmt bókinni átti slagurinn að standa milli Birgis Leifs Hafþórssonar, Björgvins Sigurbergssonar og Arnar Ævars Hjartarsonar og voru margir sem veðjuðu á þann síðastnefnda enda hann á heimavelli þar sem hann hafði oftsinnis náð frábærum árangri. Það kom því nokkuð á óvart þegar tveir kylfingar úr Mosfellsbænum náðu forystu á fyrsta degi, Heiðar Davíð Bragason úr Kili og Hjalti Pálmason úr Bakkakotsklúbbnum sem léku á 68 og 69 höggum. Báðir léku þeir líka vel annan daginn en þá gerðust þau undur að Birgir Leifur lék á hvorki meira né

388

Heiðar Davíð lék á 285 höggum. Ólafur Már varð annar á 286 höggum og Sigurpáll Geir þriðji á 287 höggum.

Jafnari gat því baráttan varla orðið.

En svo jafn sem slagurinn um titilinn í karlaflokki var reyndist hann enn jafnari hjá konunum. Ekki leit þó í fyrstu út fyrir að svo yrði og eftir annan dag keppninnar var t.d. fyrirsögn í umfjöllun Morgunblaðsins um mótið: “Þórdís Geirsdóttir úr Keili að stinga af.” Og það var eðlilegt að þessi ályktun væri dregin. Þórdís hafði þá leikið báða hringina á 74 höggum og var komin með sex högga forystu á stöllu sína úr GK, Tinnu Jóhannsdóttur. En þá urðu hlutverkaskipti. Valkyrjurnar tvær sem svo oft höfðu slegist um titilinn Ólöf María Jónsdóttir og Ragnhildur Sigurðardóttir fóru að láta að sér kveða á sama tíma og Þórdísi tók að mistakast. Og undir lokin var orðið um algjört einvígi að ræða milli Ólafar Maríu og Ragnhildar. Þar mátti ekki á milli sjá. Úrslitin voru þau að báðar léku þær á 308 höggum en Þórdís lauk keppni á 309 höggum.

til tíðinda að Selfyssingurinn Hlynur Geir Hjartarson setti vallarmet með því að leika á 67 höggum.

Svo fór að reyna á fyrir alvöru. Þriðja keppnisdaginn léku margir kylfingar á sama höggafjölda og var Sigmundur Einar meðal þeirra. Þegar kom að lokadeginum hafði hann enn þægilega forystu en þeir sem voru næstir honum voru þó ekki langt undan. Meðal þeirra var “gamli” meistarinn Úlfar Jónsson og lengi vel virtist hann ætla að gera atlögu að Sigmundi Einari. Það var ekki fyrr en á síðustu holunum sem Úlfari brást bogalistin og fékk hann skolla á þrjár síðustu holurnar og kom inn á 297 höggum.

Heiðar Davíð Bragason Íslandsmeistari 2005.

Ljósmynd: Frosti

Þær Ragnhildur og Ólöf María léku síðan bráðabana þar sem titilinn var undir. Ragnhildur hafði betur og fagnaði þar með Íslandsmeistaratitlinumog jafnframt afmæli þar sem tuttugu ár voru liðin frá því að hún varð fyrst Íslandsmeistari.

2006:Sigmundur Einar var sá sem valdið hafði – Helena meistari eftir umspil Í fyrsta sinn í sögu Íslandsmótsins í golfi fór keppnin fram á velli Golfklúbbsins Odds, Urrðakotsvelli en sá völlur hafði fram til þessa ekki verið vettvangur margra stórmóta. Margir áttu von á því að gott skor myndi nást í keppninni ekki síst þar sem völlurinn var heldur styttri en þeir vellir sem keppt hafði verið á til þessa og átti að vera auðveldari. En þegar á hólminn var komið reyndust margar hættur bíða kylfinganna og fóru sumir flatt á því að vanmeta völlinn. Eins og stundum áður gekk þeim best sem tóku litla áhættu og lögðu megináherslu á að halda sig á brautunum því utan þeirra biðu óvæntir erfiðleikar. Það var ungur kylfingur úr GKG, Sigmundur Einar Másson, sem tók forystu á fyrsta keppnisdeginum. Sigmundur hafði raunar komið við sögu á fyrri Íslandsmótum, átt þar mjög góða einstaka hringi, en ekki náð að sýna það jafnvægi í leik sínum sem fleytt hafði honum í fremstu röð.

Eftir annan daginn var hann enn í forystu en þá bar það

Sigmundi Einari fataðist aðeins á fyrstu holum lokahringsins en náði síðan ró sinni og öryggi aftur og var hinn öruggi sigurvegari.

Hann lék á 289 höggum, fimm höggum yfir pari vallarins. Kylfingarnir tveir sem voru með honum í lokahollinu voru tiltölulega lítið þekktir. Það voru þeir Auðunn Einarsson úr Keili og Birgir Már Vigfússon úr Golklúbbi Reykjavíkur. Báðir léku þeir lokahringinn á 74 höggum og samtals á 297 höggum eins og Úlfar Jónsson. Þriggja manna umspil þurfti til þess að skera úr um verðlaunahafa. Strax á fyrstu holu þess heltist Úlfar úr lestinni þegar hann þrípúttaði af fremur stuttu færi. Birgir Már og Auðunn héldu áfram og á næstu holu tókst Birgi Má að gera út um leikinn með glæsilegu öðru höggi á par 4 holu þar sem boltinn var alveg við pinna og auðveldur fugl í höfn á meðan Auðunn náði “aðeins” pari. Það var ekki aðeins sigur Sigmundar Einars sem vakti athygli heldur einnig leikstíll hans. Um hann sagði Morgunblaðið í umfjöllun sinni um mótið: “Það er skemmtilegt að horfa á Sigmund leika og það sem vekur mesta athygli er hve fljótur hann er að afgreiða höggið frá því hann stillir sér upp við boltann. Eitthvað sem margir kylfingar ættu að taka sér til fyrirmyndar. Ekkert hangs, taka ákvörðun, velja sér skotmark og framkvæma höggið. Sá sem þetta ritar vildi að allir íslenskir kylfingar gætu tileinkað sér leikhraða Sigmundar. Umferðin á íslenskum golfvöllum myndi stórlagast í kjölfarið.

Golfið er jú einföld íþrótt í eðli sínu.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

389

misst högg.

Helena Árnadóttir varð meistari eftir bráðabana á Urriðavelli árið 2006.

Helena og Ragnhildur urðu jafnar, léku báðar á 306 höggum en Nína Björk var á 307 höggum. Samkvæmt reglum fór fram þriggja holu umspil um Íslandsmeistaratitilinn. Eftir fyrstu holu þess stóðu stöllurnar enn jafnar en á annarri holu náði Helena eins höggs forystu og þegar svo báðar léku þriðju holuna á skolla var sú staðreynd ljós að nýtt nafn: Helena Árnadóttir, yrði grafið á Íslandsbikarinn að þessu sinni. Ragnhildur tók örlögum sínum með stóískri ró, enda ýmsu vön. Hafði raunar orð á því að það hefði verið gaman fyrir þær stöllur að stela einu sinni athyglinni frá strákunum, en fjöldi fólks fylgdist með umspili hennar og Helenu.

2007: Endurtekið efni á Hvaleyrinni

Sigmundur Einar Másson leiddi keppnina í karlaflokki árið 2006 og vann öruggan sigur.

Þeir sem urðu fyrir vonbrigðum með litla keppni í karlaflokknum fengu uppbót í kvennakeppninni. Eftir að Helena Árnadóttir sem keppti nú fyrir GR hafði haft góða forystu eftir tvo fyrstu dagana tók Ragnhildur Sigurðardóttir sig til þriðja daginn, lék á pari vallarins og jafnaði metin. Rétt á eftir þeim var svo Nína Björk Geirsdóttir, GKj. Litlar breytingar urðu svo þangað til á fimmtu holu en þar fékk Nína Björk fugl, Ragnhildur skolla en Helena lenti í hremmingum og lék á þremur höggum yfir pari. Þar með voru Nína Björk og Ragnhildur komnar í forystu og var það ekki fyrr en á næst síðustu holunni sem Helenu tókst að jafna við Raghildi en þá hafði Nína

390

Sömu menn voru í aðalhlutverkunum á Íslandsmótinu á Hvaleyrarvellinum 2007 og verið hafði í hinu sögulega móti 1999, þeir Björgvin Sigurbergsson og Örn Ævar Hjartarson. Og þótt litlu munaði að leikslokum voru línurnar skýrar. Eftir að báðir höfðu leikið frábært golf fyrsta keppnisdaginn og komið inn á 68 höggum tók Björgvin forystuna og lét hana aldrei af hendi. Naut hann sín greinilega á heimavelli sínum og var vel fagnað þegar hann tryggði sér titilinn. Síðasti dagur keppninnar var raunar erfiður öllum vegna hellirigningar sem gerði sérstaklega eldri hluta vallarins mjög þungan og svo pollóttan að um tíma leit út fyrir að fresta yrði keppninni.

Stytti ekki upp fyrr en nánast um leið og síðasti maður hafði sett síðasta púttið í. Þá byrjaði sólin loks að skína.

Fram kom eftir mótið að Björgvin hafði haft minni tíma til þess að búa sig undir það en oftast áður. Var að vinna við húsasmíðar og stundaði golfkennaraskóla að auki.

Ekki virtist þetta þó há honum þar sem hann lék allan tímann vel og af yfirvegun. Hann mátti heldur aldrei slaka á því Örn Ævar fylgdi honum fast á eftir og stutt var líka í næstu kylfinga, Ólaf Má Sigurðsson og Heiðar Davíð Bragason, en þeim síðarnefnda gekk svo illa undir lok keppninar og missti menn fram úr sér. Á lokahringnum munaði sjaldan meira en einu höggi á Björgvini og Erni Ævari og var það ekki fyrr en á 17. holu sem Björgvin náði tveggja högga forystu og þar með mátti segja að Íslandsmeistaratitillinn væri í höfn. Og árangur Björgvins var vissulega frábær. Hann lék á 285 höggum eða aðeins einu höggi yfir pari vallarins. Örn Ævar lék á 286 höggum og þriðja besta skorið átti Ólafur Már sem lék á 288 hög-

Heimamaðurinn Björgvin Sigurbergsson og Nína Björk Geirsdóttir úr Kili með sigurlaunin á Hvaleyri 2007.

gum. Athugun leiddi í ljós að á þriðja keppnisdeginum hafði Ólafur Már skrifað undir rangt skor á korti sínu.

Hann fékk þar með frávísun og Hlynur Geir Hjartarson, GK, sem verið hafði í fjórða sæti færðist upp í það þriðja en hann lék á 290 höggum í keppninni. Athygli vakti að Birgir Leifur Hafþórsson sem hafði gert það gott sem atvinnumaður á Evrópumótaröðinni vikurnar fyrir mót náði sér engan veginn á strik í keppninni og hafnaði í sjötta sæti. Í kvennakeppninni náði Nína Björk Geirsdóttir úr Kili í Mosfellsbæ forystu eftir annan keppnisdaginn og þegar lagt var af stað í lokahringinn hafði hún fjögurra högga forystu á Tinnu Jóhannsdóttur úr GK og sjö högga forystu á Ragnhildi Sigurðardóttur, GR. Steypiregnið virtist hafa meiri áhrif á stúlkurnar en karlana og gekk á ýmsu á lokahringnum þar sem stúlkurnar reyndu að vera sem fljótastar að slá og koma sér síðan undir regnhlífar. Nína Björk lenti snemma í hálfgerðum hrakförum en það kom ekki að sök þar sem keppinautar hennar gerðu þá slíkt hið sama. Undir lokin náði Nína Björk sér svo aftur á strik og þá áttu hinar litla möguleika.

Nína Björk lék á 296 höggum. Tinna varð önnur á 299

höggum og síðan var langt í Ragnhildi Sigurðardóttur sem varð í þriðja sæti á 310 höggum.

2008: Sigurinn blasti við Heiðari Davíð en Kristján sigraði Ullarhúfur og vindstakkar voru einkennisklæðnaður kylfinganna sem kljáðust um Íslandsmeistaratitlana í Vestmannaeyjum 2007. Hressilega blés alla mótsdagana og setti það sannarlega svip sinn á keppnina – gerði allt tilviljunarkenndara og réði kannski úrslitum að lokum en á sextándu holu lokahringsins urðu þvílík umskipti að menn mundu ekki annað eins. Það var Heiðar Davíð Bragason, GR, Íslandsmeistarinn frá 2005 sem lengi vel virtist hafa allt í hendi sér á þessu móti. “Heiðar Dvíð í stuði í Eyjarokinu” sagði í fyrirsögn Fréttablaðsins er það fjallaði um þrjá fyrstu keppninsdagana í Eyjum. Og það voru sannarlega orð að sönnu.

Heiðar Davíð virtist vera einn í heiminum og lét hvorki andstæðinga sína né hvassviðrið hafa áhrif á sig. Lék alla hringina undir pari og var með pálmann í höndunum. Þegar síðasti dagurinn hófst var skorið hjá honum 204

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

391

högg, Björgvin Sigurbergsson var á 209 höggum og Ottó Sigurðsson sem keppni nú fyrir Golfklúbb Reykjavíkur var í þriðja sæti með 210 högg.

Og allt gekk að óskum hjá Heiðari Davíð framan af lokahringnum. Eftir fyrri 9 holurnar var hann enn með fimm högga forskot. En þá fór líka allt að ganga á afturfótunum og steininn tók úr þegar hann kom á 16. holuna. Þar byrjaði hann á því að slá þrisvar sinnum út fyrir vallarmörk og þegar hann kom boltanum loksins í holu varð hann að skrá 11 högg á skorkortið sitt. Björgvin Sigurbergsson lenti þarna líka í miklum hremmingum og fékk 8 högg á holuna. Það nægði þó til að jafna við Heiðar Davíð en svo var skyndilega kominn þriðji maðurinn inn í spilið. Kristján Einarsson úr Kili í Mosfellsbæ lét gustinn

engin áhrif á sig hafa undir lokin og lék síðasta hringinn á pari. Og niðurstaðan varð sú að þessir þrír voru jafnir að leikslokum, höfðu allir leikið á 284 höggum og því þurfti þriggja holu umspil til þess að knýja fram úrslitin. Þar féll Björgvin úr í fyrstu lotu en Kristján og Heiðar Davíð voru enn jafnir eftir holurnar þrjár. Þá tók bráðabani við og í honum hafði Kristján loks sigur og varð þar með Íslandsmeistari í fyrsta sinn og er óhætt að segja að það hafi komið verulega á óvart.

Kvennakeppnin var líka taugatrekkjandi. Þar börðust þær Nína Björk Geirsdóttir, GKj og Helena Árnadóttir hnífjafnri baráttu nánast frá upphafi til enda. Sú barátta gat endað á hvorn veginn sem var. Þegar tvær holur voru eftir hafði Helena eins höggs forystu en missti hana á 17. holu og gott betur því eftir hana var Nína Björk komin með eins höggs forystu. Á lokaholunni fékk Helena síðan fugl og Nína Björk par þannig að eftir 72 holu slag voru þær jafnar, höfðu báðar leikið á 308 höggum en Tinna Jóhannsdóttir var svo örugg í þriðja sætið á 311 höggum.

Eins og hjá körlunum fór fram þriggja holu umspil og að því loknu voru þær enn jafnar. Þá tók við bráðabani og var það ekki fyrr en á annarri holu hans sem Helenu tókst loksins að sigra. “Þetta var bara fram og til baka. Þetta var örugglega spennuþrungnasti lokadagur sem ég hef spilað. Ég er mjög sátt,” sagði Helena í blaðaviðtali þegar sigurinn var loksins í höfn og bætti við að hún hefði bara tekið þetta á þrjóskunni í lokin.

2009: Ótrúlegur endasprettur Ólafs Loftssonar

Kristján Þór Einarsson og Helena Árnasdóttir brosmild með Íslandsbikarinn eftir spennandi keppni í Eyjum.2008.

392

Lokadagur keppninnar í meistaraflokki karla á Íslandsmótinu 2009 sem fram fór í Grafarholti verður lengi í minnum hafður. Tilþrif sem tveir ungir kylfingar sýndu þá voru engu lík og spennan var líka nánast óbærileg. Og enn einu sinni gerðist það á Íslandsmóti að sá sem sigurinn átti nánast vísan varð að lokum að bíta í súra eplið.

Ólafur Björn Loftsson fagnar sigri á 18. flötinni á Grafarholtsvellinum. Á neðri myndunum eru Íslandsmeistararnar 2011, þau Valdís Þóra Jónsdóttir og Ólafur Björn.

Ljósmyndir: Frosti

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

393

Aðaleikendurnir í hinu eftirminnilega sjónarspili í Grafarholtinu voru þeir Stefán Már Stefánsson úr GR og Ólafur Loftsson úr Nesklúbbnum, sonur Lofts Ólafssonar sem 37 árum áður hafði breytt vonlítilli stöðu sér í hag á lokaholunum og orðið Íslandsmeistari. Nú var hann kylfusveinn hjá syni sínum.

Fjölmenni fylgdist með lokahring keppninnar enda veður þá ágætt. Flestir áhorfendur voru GR – ingar sem þarna voru komnir í þeirri góðu von að nú lyki langri bið á því að félagi úr klúbbnum yrði Íslandsmeistari. Stefán Már var meistaraefnið enda hafði hann leikið stórkostlega vel frá upphafi mótsins og eftir að Ólafi varð á þegar kapparnir léku 12. holuna var forskot Stefáns Más orðið fimm högg. Þá sögðu menn sín á milli að titillinn væri nánast orðinn hans. Það hafði svo sem gerst að mikil sveifla hafði orðið á lokaholunum en slíkt yrði varla að þessu sinni.

En Ólafur Loftsson hélt sýningu á lokaholum keppninnar. Hver fuglinn af öðrum leit dagsins ljós og hann vann upp forskotið. Par á hverri holunni af annarri nægði Stefáni Má ekki. Þegar þeir félagar komu inn á 18. og síðustu holuna blasti parið við hjá Stefáni Má sem hann náði svo næsta örugglega. Ólafur átti hins vegar langt og erfitt pútt eftir fyrir fugli og þar með að jafna leikinn.

Og púttið heppnaðist. Boltinn fór í sveig eftir flötinni og hafnaði í miðri holu. Það ótrúlega hafði gerst. Þeir höfðu báðir leikið á 287 höggum, einu höggi undir pari vallarins.

Björgvin Sigurbergsson var enn einu sinni verðlaunahafi, varð þriðji á 293 höggum.

keppni þar sem Skagastúlkan Valdís Þóra Jónsdóttir og Signý Arnórsdóttir úr Keili voru í aðalhlutverkum. Fyrir lokadaginn hafði Valdís Þóra fjögurra högga forystu en Signý sótti á undir lokin og fékk þá a.m.k. tvisvar sinnum góð tækifæri til að jafna stöðuna sem gengu henni úr greipum. Valdís Þóra varð Íslandsmeistari á 371 höggi, Signý önnur á 372 höggum og Ásta Birna Magnúsdóttir úr GR þriðja á 304 höggum.

2010: Góð endurkoma hjá Birgi Leifi Hinn glæsilegi golfvöllur að Kiðjabergi var í fyrsta sinn vettvangur Íslandsmótsins árið 2010. Fyrirfram var vitað að hann væri nokkuð erfiður og myndi reyna á þrek keppendanna. Reyndist líka svo vera einkum síðasta daginn þar sem þá var stekkingsvindur sem setti strik í reikninginn hjá mörgum. En allir voru kylfingarnir ánægðir með völlinn sem var í góðu standi. “Hann er bara þannig að ef þú slærð slæmt högg refsar hann strax. Völlurinn skilur þá góðu frá hinum villtu,”sagði t.d. Sigurpáll Geir Sveinsson fyrrverandi Íslandsmeistari þegar mótið var hálfnað en þá var hann í fremstu röð.

“Þetta er alveg magnað. Ég held að við séum fyrstu feðgarnir sem verða Íslandsmeistarar í golfi og það hefur verið markmiðið hjá okkur lengi. Hann hefur hjálpað mér rosalega mikið og mamma líka. Hún sér um nestið og hann er kylfuberinn minn. Þetta er ótrúleg samvinna.

Flott fjölskylda,” var það sem Ólafur hafði að segja við fréttamenn að leikslokum.

Það var Birgir Leifur Hafþórsson sem tók forystuna á fyrsta hring og setti þá vallarmet, lét á 68 höggum. Birgir Leifur hafði átt við meiðsli að stríða meginhluta sumarsins og lítið keppt. “Það er rosalega gaman að vera mættur aftur til leiks. Það fór mikill fiðringur um mig á fyrsta teig og mér leið eins og ég væri 15 ára þegar ég varð að stíga mín fyrstu skref. Ég er ekki búinn að missa þennan neista og það er æðisleg tilfinning,” sagði Birgir Leifur í viðtali við blaðið Golf á Íslandi eftir að hann hafði slegið vallarmetið. Birgir Leifur lék líka vel annan keppnisdaginn efn fataðist síðan nokkuð og missti félaga sinn úr GKG, Sigmund Einar Mársson, fram úr sér á þriðja hringum, en Sigmundur lék nánast óaðfinnanlega þrjá fyrstu dagana og byrjaði síðasta daginn vel. Það gerði Birgir Leifur líka. Á 9 holu urðu skil hjá þeim félögum er Birgir Leifur fékk fugl en Sigmundur Einar tvöfaldan skolla. Birgir Leifur fékk byr undir vængi og lék frábært golf undir lokin. Þótti það einkar glæsilegt hjá honum að fá fugl bæði á 11. og 13. holu þar sem leikið var á móti sterkum vindi.

Eftir síðarnefndu holuna var Birgir Leifur kominn með 5 högga forystu og gat því leyft sér að leika síðustu holurnar af öryggi. Heildarskor hans var 284 högg – par vallarins.

Kvennakeppnin féll að verulegu leyti í skuggann í Grafarholtinu. Samt var þar háð tvísýn og skemmtileg

Harður slagur var um hin verðlaunasætin tvö. Eftir að Sigmundur Einar missti Birgi Leif fram úr sér fór hann

Og svo hófst umspil kappanna. Ólafur brá ekki vana sínum og fékk fugl á fyrstu holu þess. Og þar með þurfti Stefán Már að sækja. Hann lék vel en varð að játa sig sigraðan. Feðgarnir Ólafur og Loftur féllust í faðma.

Sonurinn hafði leikið eftir afrek föðurins.

394

Í kvennaflokknum var það Ólafía Þórunn Kristinsdóttir úr GR sem tók forystuna á fyrsta degi og hafði að honum loknum þriggja högga forskot á stöllur sínar úr GR þær Hildi Þorvarðardóttur og Berglindi Björnsdóttur. Ólafía hafði enn forystu eftir annan keppnisdaginn svo og hinn þriðja en þá setti Tinna Jóhannsdóttir, GK vallarmet og lék á pari. Munaði aðeins einu höggi á þeim er farin að sækja verulega að henniog munaði aðeins höggi á þeim er lagt var af stað í lokahringinn. Í honum gekk á ýmsu. Tinna náði þót fljótlega forystunni og hélt henni til loka. Íslandsmeistaratitilinn var hennar. “Það gekk ekkert upp á flötunum fyrstu tvo dagana en ég tók það aðeins í gegn fyrir síðustu tvo dagana. Ég fór þá að finna fyrir aðeins meira sjálfstrausti á flötunum og þá gekk þetta allt miklu betur,”sagði Tinna í blaðaviðtali eftir keppnina. Tinn lék á 306 höggum. Ólafía varð í öðru sæti á 308 og Signý Arnórsdóttir, GK varð þriðja á 309 höggum.

2011: Örn á síðustu holu tryggði Axel sigurinn – Ólafía hafði yfirburði Allir bestu kylfingar landsins mættu til leiks á Íslandsmótinu sem haldið var á Hólmsvelli í Leiru 2011 með þeirri unBirgir Leifur Hafþórsson varð Íslandsmeistari í Kiðjabergi eftir langt hlé frá dantekningu þó að Birgir Leifur HafþórsÍslandsmótum og Tinna Jóhannsdóttir hreppti titilinn í kvennaflokki. son hætti við þátttöku þar sem honum Ljósmynd: Stefán GSÍ bauðst að leika í móti í Evrópumótaröðinaugljóslega að taka meiri áhættu en áður en hafði þar ekki ni sem fram fór í Bretlandi á sama tíma. erindi sem erfiði og lék síðasta hringinn á 5 höggum yfir Mættu 110 til leiks í karlaflokki og 24 í kvennaflokki. pari. Þar með missti hann annað sætið til Kristjáns EinMargir fyrrverandi Íslandsmeistarar voru í hópnum, arssonar sem brá ekki þeim vana sínum að leika síðasta meðal þeirra var Björgvin Þorsteinsson sem lét sig ekki hringinn best allra. Heildarskor Kristjáns var 287 högg en vanta fremur en fyrri daginn.

Sigmundur Einar lék á 289 höggum. “Þetta var gríðarleg prófraun á skrokkinn. Bæði er þetta erfiður völlur fyrir Mikil vinna hafði verið lögð í Hólmsvöllinn fyrir mótið fótinn, hann var harður og mikið upp og niður. Þá var líka og voru kylfingar sammála um að hann hefði verið góður mikill vindur í dag sérstaklega þannig að þetta var alvöru mótsdagana sem einnig töldu að völlurinn hefði verið prófraun á stöðuna á mér og ég er rosalega sáttur með fremur auðveldur viðureignar meðan veður hélst skaplegt það sem er að gerast,” hafði Fréttablaðið eftir Birgir Leif en eins og oft áður á þessum slóðum var hávaðarok um þegar hann var búinn að landa sigrinum. tíma og varð að fresta keppni síðasta daginn. Um hádegi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

395

Ólafía Þórunn Kristinsdóttir og Axel Bóasson með sigurlaunin á Íslandsmótinu 2011.

dró aðeins úr vindi og þá var lagt af stað. Reyndi mjög á kylfingana sem þurftu ekki aðeins að keppa hver við aðra heldur einnig Kára sem gaf engum grið. Var mjög mismunandi hvernig þeim vegnaði í þeirri baráttu en sennilega voru allir fengnir er þeir komu vindbarðir í hús að lokum.

Keppnin í karlaflokki var lengst af tvísýn og spennandi.

Keilismaðurinn Axel Bóasson fór mikinn þegar á fyrsta degi keppninnar og setti vallarmet með því að leika á 65 höggum. Þótt honum tækist svo vel til voru tveir kylfingar alveg á hælum hans, Kristján Einarsson, GKJ og Alfreð Brynjar Kristinsson úr GKG sem báðir léku á 66 höggum. Eftir annan dagiunn var staðan sú að Axel og Alfreð Brynjar deildu með sér forystusætinu og voru báðir á 8 höggum undir pari vallarins. Þótti það í frásögur færandi að eigi færri en 14 kylfingar voru undir pari fyrstu tvo dagana og þótt þeir Axel og Alfreð Brynjar hefðu þægilega forystu var langt frá því að slagurinn stæði einungis milli þeirra tveggja. Það átti eftir að koma í ljós tvo síðustu dagana þegar

396

aðstæður breyttust til hins verra. Axel hélt raunar sínu striki og var með fjögurra högga forystu þegar lagt var út í óveðrið á síðasta keppnisdeginu. Þá lék hann nánast óaðfinnanlega og endaði með því að fá setja niður mjög langt pútt og fá örn á síðustu holunni. Samtals lék Axel á 286 höggum. Sá eini sem veitti honum verulega keppni var Kristján Einarsson. Hann lék síðasta hringinn á 69 höggum sem var mikið afrek við svo erfiðar aðstæður. Þar með tryggði hann sér annað sætið, var á samtals 289 höggum. Þrír kappar urðu jafnir í þriðja sætinu, Alfreð Brynjar, Heiðar Davíð Bragason og Ólafur Már Sigurðsson sem allir léku á 291 höggi. Fór fram umspil þeirra á milli og sigraði Alfreð Brynjar í því og hlaut þar með bronsverðlaunin.

Eftir fyrsta daginn í kvennakeppninni virtist sem Íslandsmeistarinn frá árinu áður, Tinna Jóhannsdóttir, GK væri að stinga af. Hún lék þá frábærlega vel, var á 69 höggum og setti vallarmet. En þar með var líka sagan öll hjá henni.

Hún varð fyrir meiðslum undir lok fyrsta keppnisdagsins og náði sér ekki á strik eftir það, þótt hún sýndi hörku

og kláraði mótið. Það var Ólafía Þórunn Kristinsdóttir, GR, sem tók við keflinu. Hún var komin með 13 högga forystu fyrir síðasta keppnisdaginn. Þá lék hún líka vel og vann yfirburðasigur, lék á samtals 296 höggum. Tinna varð í öðru sæti með 305 högg, en hörð keppni varð um þriðja sætið milli Signýjar Arnórsdóttur, GK og Ingunnar Gunnarsdóttur, GKG. Hafði Signý þar betur, lék á 310 höggum en Ingunn var á 311 höggum. Það voru því ný nöfn sem grafin voru á Íslandsmeistarabikara karla og kvenna eftir hina vindasömu keppni í Leirunni. Það voru orð að sönnu sem Ólafur Már Þórisson sagði í umfjöllun sinni um mótið í Morgunblaðinu: “Það er hinsvegar jafnljóst og að grasið er grænt að allra veðra von er á Íslandi. Því létu kylfingar það ekki á sig fá enda flestir að spila við sömu aðstæður. Það mátti hinsvegar glögglega sjá á árangri keppenda fyrstu tvo dagana þegar veðrið var bærilegt og síðustu tvo dagana þegar kári lét finna fyrir sér. Sem dæmi voru fjórtán kylfingar undir pari eftir 36 holur en aðeins einn eftir 72 holur.“

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

397

Sveitakeppni Um árabil var svokölluð bæjarkeppni undanfari Íslandsmótsins í golfi. Hún var leikin á einum degi fyrir mótið og notuðu kylfingarnir hana gjarnan sem æfingahring fyrir Íslandsmótið. Keppnin var ekki tekin svo ýkja alvarlega og misbrestur var á því að útslitin væru færð til bókar. Aðalatriðið var að menn hefðu gaman af þessu og gjarnan fékk allur hópurinn sér kaffi saman í skálanum að keppni lokinni. Ár eftir ár voru sveitirnar sem kepptu í bæjarkeppninni bara þrjár: Reykjavík, Akureyri og Vestmannaeyjar. Síðan fóru fleiri að bætast í hópinn og þá var

eins og meiri alvara færðist í leikinn.

Svo kom að því að keppnin fékk á sig annað snið. Hún var sett upp sem keppni milli klúbbanna og fékk nafnið “Sveitakeppni GSÍ.” Fór hún fyrst fram í karlaflokki árið 1961 og árið 1982 bættust konurnar við. Sveitakeppnin hefur síðan verið árlegur viðburður í golfinu á Íslandi. Og jafnskjótt og keppnin var sett þannig upp færðist mikill metnaður í leikinn. Klúbbarnir hafa lagt mikla áherslu á að tefla fram sínu besta fólki í sveitakeppninni og sigur í henni þykir ganga næst sigrum á sjálfu Íslandsmótinu.

Karlasveit Keilis varð Íslandsmeistari á árunum 1988-1991. Myndin er frá 1989 þegar Keilismenn vörðu titilinn á heimavelli. Á myndinni eru frá vinstri: Tryggvi Traustason, Sveinn Sigurbergsson, Guðmundur Sveinbjörnsson, Úlfar Jónsson og Sveinbjörn Halldórsson liðsstjóri.

Ljósmynd: Magnús Hjörleifsson

398

Eins og flest önnur golfmót á Íslandi hefur sveitakeppnin undið upp á sig.

Fyrst var aðeins keppt í tveimur deildum, 1. og 2. deild en bátt bættust fleiri við og er nú keppt í fjórum deildum karla og tveimur deildum kvenna. Í karlaflokki keppa átta lið í 1., 2. og 3. deild en liðunum sem þá standa út af er skipað í 4. deild og hafa þau verið vel á annan tuginn síðustu árin. Tvö lið færast árlega milli deilda, þ.e. tvö neðstu liðin í 1. deild falla í 2. deild og tvö efstu liðin í 2. deild færast upp í 1. deild o.s.frv. Í efri deildunum er liðunum skipað í tvo riðla og keppa sigurvegarar í riðlunum um Íslandsmeistaratitilinn en liðin sem hafna í öðru sæti í riðlunum keppa um þriðja sæti. Keppnin sjálf er með fjölbreyttu sniði. Þar er leikinn höggleikur, tvímenningur og fjórmenningur og svo sem gefur að skilja er það vinningsfjöldi sem ræður úrslitum. Til mikils er að vinna í keppninni þar sem sigursveitin fær sjálfkrafa þátttökurétt í sambærilegum keppnum erlendis. Langoftast hefur sá réttur verið nýttur og útkoma íslensku sveitana í slíkum mótum hefur

Sveit GR fagnaði sigri bæði í karla og kvennaflokki þegar mótið var haldið á Jaðarsvelli á Akureyri árið 1992. rá vinstri: Sigurður Hafsteinsson, Ragnar Ólafsson, Garðar Eyland liðsstjóri, Sigurjón Arnarsson og Jón Karlsson. Stúlknasveitin var skipuð þeim Herborgu Arnarsdóttur, Aðalheiður Jörgensen liðsstjóri, Ragnhildi Sigurðardóttur og Svölu Óskarsdóttur.

Ljósmynd: Úr myndasafni Golfklúbbs Reykjavíkur.

oftsinnis verið mjög góð. Í karlaflokki gerðu Akureyringar sér lítið fyrir og unnu í sex fyrstu skiptin sem sveitakeppnin fór fram. En síðan fór Golfklúbbur Reykjavíkur að láta til sín taka svo um munaði og enginn klúbbur hefur unnið sveitakeppni karla eins oft. Golfklúbburinn Keilir hefur einnig verið sigursæll í keppninni og hin seinni ár hefur Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar hlotið titilinn þrívegis. Í sveitakeppni kvenna var titilbaráttan lengi vel einvígi Golfklúbbs Reykjavíkur og Golfklúbbsins Keilis og var það ekki fyrr en keppnin hafði staðið í nærfellt tvo áratugi að annað nafn en þeirra tveggja var skráð á sigurbikarinn. Voru það Kjalarkonur úr Mosfellsbæ sem skutu stórveldunum ref fyrir rass og hafa sigrað þrívegis.

Íslandsmeistarar í sveitakeppni karla 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Suðurnesja

39

1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993

Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Suðurnesja Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Suðurnesja Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Akureyrar Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar Golfklúbburinn Kjölur Golfklúbburinn Kjölur Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur

Sveitakeppni kvenna:

Sigursveit GKJ í Sveitakeppni GSÍ á Jaðarsvelli árið 2007. Frá vinstri: Nína Björk Geirsdóttir,

400

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

401

1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Kjölur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Kjölur Golfklúbburinn Keilir Golflklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Kjölur Golfklúbburinn Keilir Golfklúbburinn Keilir Golfklúbbur Reykjavíkur Golfklúbbur Reykjavíkur

Holukeppni Á árinu 1988 var merkið tekið upp þar sem það var látið niður falla árið 1946 og farið að efna til Íslandsmóts í holukeppni en einhverra hluta vegna hafði það leikform ekki átt upp á pallborðið hjá íslenskum kylfingum og raunar höfðu sárafárar keppnir með því sniði farið fram hérlendis í langan tíma. Það var helst á mótum erlendis sem Íslendingar kepptu í holukeppni og var raunar oft kvartað yfir því hversu kunnáttu þeirra væri þá áfátt en eðli málsins samkvæmt er holukeppnin töluverð frábrugðin höggleik þótt bæði keppnisformin byggist raunar á hinu sama.

Allt frá því að keppni um Íslandsmeistaratitilinn í holukeppni var tekin upp aftur hefur slíkt mót notið vin-

402

sælda og oftar en ekki verið mjög spennandi þegar dregið hefur að leikslokum. Eftirtektarvert er árangur í holukeppni og höggleik fer ekki endilega saman og kylfingar sem aldrei hafa hlotið Íslandsmeistaratitil í höggleik hafa hampað honum í holukeppninni.

Keppnisform í Íslandsmótinu í holukeppni hefur verið breytileg frá því að hún var tekin upp en á ársþingi GSÍ í nóvember 2009 var keppninni sett ný reglugerð þar sem m.a. var kveðið á um að 32 stigahæstu kylfingar landsins í stigamótaröðinni hefðu þar keppnisrétt í karlaflokki og 16 stigahæstu konurnar hefðu keppnisrétt í kvennaflokki. Í karlaflokki er keppendum skipt í átta riðla í undankeppninni og sigurvegarar í hverjum riðli halda áfram í undanúrslit keppninnar.Hjá konunum er skipt í fjóra riðla og sigurvegar í hverjum riðli komast áfram. Hefur þetta keppnisfyrirkomulag gefist með ágætum. Íslandsmeistarar í holukeppni karla: 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Úlfar Jónsson, GK Sigurður Pétursson, GR Sigurjón Arnarson, GK Jón H. Karlsson, GR Björgvin Sigurbergsson, GK Úlfar Jónsson, GK Birgir Leifur Hafþórsson, GL Örn Arnarson, GA Birgir Leifur Hafþórsson, GL Þorsteinn Hallgrímsson, GR Björgvin Sigurbergsson, GK Helgi Þórisson, GS Björgvin Sigurbergsson, GK Haraldur Heimisson,GR Guðmundur I. Einarsson,GR Haraldur H. Heimisson, GR Birgir Leifur Hafþórsson, GL Ottó Sigurðsson, GKG Örn Ævar Hjartarson, GS Ottó Sigurðsson, GKG Ottó Sigurðsson, GKG Kristján Þór Einarsson, GKj Birgir Leifur Hafþórsson, GKG Arnþór Ingi Finnbjörnsson, GR

Íslandsmeistarar í holukeppni – konur: 1988

Karen Sævardóttir, GS

Arnór Ingi Finnbjörnsson og Ólafía Þórunn Kristinsdóttir, Íslandsmeistarar í holukeppni í Kiðjabergi 2011.

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Þórdís Geirsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Karen Sævarsdóttir, GS Karen Sævarsdóttir, GS Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Karen Sævarsdóttir, GS Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Herborg Arnarsdóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ólöf María Jónsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Anna Lísa Jóhannsdóttir, GR Þórdís Geirsdóttir, GK Ásta Birna Magnúsdóttir, GK Signý Arnórsdóttir, GK Valdís Þóra Jónsdóttir, GL Ólafía Þórunn Kristinsdóttir, GR

Kristján Þór Einarsson og Signý Arnórsdóttir Íslandsmeistarar í holukeppni árið 2009.

Stigameistarar Frá og með árinu 1989 hefur stigameistari GSÍ í karlaog kvennaflokki. Keppni um stigameistaratitilinn fer þannig fram að keppendur safna stigum í ákveðnum mótum og telst sá sem flest stig fær á keppnistímabilinu sigurvegari. Mótin sem um er að ræða eru Íslandsmótin í höggleik og holukeppni og fjögur önnur mót sem efnt er til á tímabilinu. Stendur GSÍ fyrir þeim mótum í samvinnu við klúbba þá er leggja velli sína til mótanna en umrædd fjögur mót hafa jafnan verið kennd við þau fyrirtæki sem eru aðalstuðningsaðilar þeirra. Frá því að keppnin hófst hafa eftirtalin orðið stigameistarar: Stigameistarar GSÍ – karlaflokkur: 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Sigurjón Arnarson, GR Úlfar Jónsson, GK Ragnar Ólafsson, GR Úlfar Jónsson, GK Þorsteinn Hallgrímsson, GV Sigurpáll Geir Sveinsson, GA Björgvin Sigurbergsson, GK Birgir Leifur Hafþórsson, GL Björgvin Sigurbergsson, GK

403

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Björgvin Sigurbergsson, GK Örn Ævar Hjartarson, GS Björgvin Sigurbergsson, GK Guðmundur Rúnar Hallgrímsson Sigurpáll Geir Sveinsson, GA Heiðar Davíð Bragason. GKj Birgir Leifur Hafþórsson, GL Heiðar Davíð Bragason, GKj Ólafur Már Sigurðsson, GK Haraldur H. Heimisson, GR Hlynur Geir Hjartarson,GK Alfreð Brynjar Kristinsson,GKG Hlynur Geir Hjartarson,GK Stefán Már Stefánsson, GR

Stigameistarar GSÍ – konur: 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

404

Karen Sævarsdóttir, GS Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Karen Sævarsdóttir, GS Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ólöf María Jónsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Herborg Arnarsdóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Herborg Arnarsdóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Nína Björk Geirsdóttir, GK Ragnhildur Sigurðardóttir, GR Signý Arnórsdóttir, GK Valdís Þóra Jónsdóttir GL Signý Arnórsdóttir, GK

Landsbyggðin gegn höfuðborginni Á efri myndinni er lið Landsbyggðarinnar sem sigraði í einvíginu árið 2010. Keppt er um KPMG bikarinn, en fyrirtækið KPMG hefur verið aðalstyrktaraðili keppninnar frá 2009 er keppnin fór fyrst fram. Landsbyggðarkylfingar höfðu betur árin 2009 og 2010 en höfuðborgarbúar sem samanstendur af kylfingum úr GR, GKG og NK höfðu betur árið 2011 en mótið er haldið á haustin. Á efstu myndinni má sjá liðsstjóranna, Gylfa Kritinsson og Sigurð Pétursson togast á um bikarinn árið 2011. Á efri liðsmyndinni er lið Landsbyggðarinnar sem sigraði árið 2010. Fremri röð frá vinstri: Ólafur H. Jóhannesson, Ingi Rúnar Gíslason, Gylfi Kristinsson liðsstjóri, Þórdís Geirsdóttir, Hlynur Hjartarson, Davíð Gunnlaugsson og Nína Geirsdóttir.

Aftari röð: .Rúnar Arnórsson, Sigurpáll Geir Sveinsson, Björgvin Sigurbergsson, Magnús Lárusson, Andri Már Óskarsson, Helgi Birkir Þórisson, Örn Ævar Hjartarson og Sigurþór Jónsson.

Lið höfuðborgarinnar sem sigraði í einvíginu árið 2011.

Fremri röð frá vinstri: Guðmundur Ágúst ´Kristjánsson, Andri Þór Björnsson, Guðjón Henning Hilmarsson, Haraldur Franklín og Arnar Snær Hákonarson.

Aftari röð frá vinstri: Úlfar Jónsson, Alfreð Brynjar Kristinsson, Stefán Már Stefánsson, Rafn Stefán Rafnsson, Nökkvi Gunnarsson, Sigurjón Arnarsson og Sigurður Pétursson liðsstjóri.

Úrval Landsbyggðarinnar - Sigurvegari 2010. á Korpúlfsstaðavelli. Úrval höfuðborgarinnar - Sigurvegari 2011.þegar leikið var á Hvaleyrarvelli.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Ljósmynd: Stefán/Myndasafn GSÍ Ljósmynd: Frosti

405

I. 3hlutiGolfklúbbar og golfvellir Höfuðborgarsvæði Reykjanes Vesturland Vestfirðir Norðurland Austurland Suðurland

406

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

407

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ Golfklúbburinn Keilir

Hvaleyrarvöllur

Golfklúbburinn Setberg Setbergsvöllur Golfklúbburinn Oddur Urriðavöllur Golfklúbbur Kópavogs - og Garðabæjar

Leirdalur • Mýrin

Golfklúbbur Álftaness Haukshúsavöllur Nesklúbburinn Nesvöllur

Golfklúbbur Reykjavíkur Grafarholtsvöllur •

Korpúlfsstaðavöllur Golfklúbburinn Kjölur Hlíðavöllur

Golfklúbbur Bakkakots Bakkakotsvöllur

Sextánda flötin á Hvaleyrarvelli. Snæfellsjökull rís upp úr sjónum í bakgrunninum.

Ljósmynd: Frosti

408

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

409

Golfklúbburinn Keilir Hvaleyrarvöllur GK

•• ••

Lengd 5852 m

Lengd 5405 m Lengd 5131 m Lengd 4577 m

Golfklúbburinn Keilir í Hafnarfirði var stofnaður árið 1967. Haustið áður var boðað til fundar þar sem mættu nokkrir áhugamenn um stofnun nýs golfklúbbs. Meðal þeirra sem mættu á fundinn voru Hafsteinn Hansson, Jónas Aðalsteinsson, Jóhann Nielsson, Daníel Pétursson, Júlíus Sólnes, Hafsteinn Þorgeirsson og Páll Ásgeirsson. Auk þeirra félaga var Sveinn Snorrason, þáverandi forseti Golfsambands Íslands, meðal fundargesta og veitti fundarmönnum ýmsar gagnlegar upplýsingar. Samþykkt var á fundinum að stofnaður skyldi golfklúbbur og efnt til stofnfundarins snemma árs 1967. Jafnframt var skipuð nefnd sem setja skyldi klúbbnum lög og reglur.

Stofnfundurinn var haldinn í Félagsheimili Kópavogs 18. febrúar 1967 og mættu á fundinn 64 menn úr Hafnarfirði, Garðahreppi og Kópavogi og stofnuðu formlega golfkúbbinn Keili og var Jónas Aðalsteinsson kjörinn fyrsti formaður hins nýja golfklúbbs. Framhaldsaðalfundur var haldinn í Sjálfstæðishúsinu í Hafnarfirði 25. apríl sama ár og var þar lögð fram og samþykkt fjárhagsáætlun fyrir klúbbinn. Eitt fyrsta verkefni stofnenda var að finna heppilegt svæði undir golfvöll og voru ýmsir kostir skoðaðir.

Meðal annars var kannað hvort golfklúbburinn fengi túnið við Vífilsstaði til afnota og áttu fulltrúar hans fund með sveitarstjóra Garðahrepps þar sem málið var reifað.

Fleiri staðir voru kannaðir sem til greina komu undir völl og meðal þeirra var Hvaleyrin í Hafnarfirði. Nafnið Hvaleyri kemur fyrir í fornum bókum. Einn skipsmanna Hrafna Flóka varð viðskila vð Hrafna Flóka og hans menn. Hann fannst látinn og skammt frá honum dauður hvalur og heitir staðurinn þar sem hann fannst síðan Hvaleyri. Á fjórtándu öld og allt fram til ársins 1677 var þarna verslunarstaður og eru á Hvaleyrinni ýmsar min-

410

jar sem minna á það. Fljótlega náðist samkomulag við Hafnarfjarðarbæ og ábúendur á Hvaleyrinni um að klúbburinn fengi til afnota hluta túnanna á Hvaleyrinni en á þessum tíma var búið þar á fjórum býlum. Nauðsynlegt var að kaupa gömlu býlin upp og leið nokkur tími þar til samkomulag náðist um að klúbburinn fengi alla Hvaleyrina til umráða. Átti fyrsti formaður klúbbsins, Jónas Aðalsteinsson, mestan þátt í að leiða þau mál farsællega til lykta. Lengst var búið í Sveinskoti eða fram til ársins 1980. Við tók mikil vinna við að hreins burtu girðingar, brenna og urða hálffallin hús og byggja og bæta önnur.

Keilismenn fengu gamla íbúðarhúsið að Vesturkoti sem félagsheimili og sumarið 1967 hófu menn í fyrsta skipti að leika golf á 6 holu velli á Hvaleyrinni. Keilisnafnið vísar til þess að fjallið Keilir sést úr öllum sveitarfélögunum sem aðild áttu að stofnun klúbbsins; Hafnarfirði, Garðabæ, Kópavogi og Bessastaðahreppi. Í Vesturkoti höfðu félagsmenn athvarf í 25 ár en þrátt fyrir miklar endurbætur á húsinu varð ljóst að það hentaði ekki lengur undir starfsemi klúbbsins og ákveðið var 1990 að ráðast í byggingu nýs golfskála og hafist handa við framkvæmdir ári síðar. Á þessum tíma voru félagar í Keili á sjötta hundrað og brýnt að koma upp nýju húsi fyrir félagsmenn.

Gerðu Hafnarfjarðarbær og Keilir með sér samkomulag þess efnis að byggður yrði golfskáli á Hvaleyrarholti á grundvelli samstarfssamninga bæjarins og íþróttafélaga í bænum. Samningurinn tók ennfremur til stækkunar og endurbóta vallarins og stækkunar vallarins út í Hvaleyrarhraun. Lóð fékkst undir skálann vestast á Hvaleyrarholtinu en þaðan er mikið og gott útsýni yfir Hvaleyrina, hraunið fyrir sunnan skálann og suður á Reykjanesskaga.

Nýi golfskálinn var tekinn í notkun 1992 á 25 ára afmæli klúbbsins. Húsið er á tveimur hæðum og samtals 460 fermetrar. Athygli vakti að bygging hússins tók aðeins 9 mánuði og kostnaður við bygginguna var aðeins 37 milljónir króna sem var svipuð upphæð og kostaði að byggja nokkuð stórt einbýlishús á þessum tíma. Lagði Hafnarfjarðarbær til 80% byggingarkostnaðarins sem greiddist á nokkrum árum. Á efri hæð hússins er allstór forsalur, snyrting, skrifstofa, eldhús, veitingasalur og betri stofa sem gengur undir heitinu Sælakot eftir Ársæli bónda í Sveinskoti á Hvaleyri en hann var hvort tveggja í senn síðasti bóndinn á Hvaleyri og starfsmaður klúbbsins um skeið. Í húsinu er einnig verslun, búningsaðstaða, sturtur og fleira. Arkitekt hússins var Páll V. Bjarnason en Ellen Tyler innahússarkitekt sá um að hanna innviði hússins.

Kylfingar við leik á 10. flöt á Hvaleyrarvellinum.

Eftir að landamálin voru í höfn sneru menn sér að því að skipuleggja 9 holu golfvöll á Hvaleyrinni. Magnús Guðmundsson frá Akureyri, fyrrum Íslandsmeistari í golfi, teiknaði völlinn og var hann notaður allt fram til ársins 1972. Landslag á svæðinu var þannig að brautinar voru fjölbreyttar og talsvert erfiðar. Á Hvaleyrinni var auðvelt að finna slétta bletti sem nota mátti sem flatir til að byrja með en fljótlega var hafin vinna við að byggja upp teiga.

1972 var síðan tekinn í notkun nýr 12 holu völlur á Hvaleyrinni. Sænski golfvallararkitektinn Niels Skjöld hafði teiknað 18 holu golfvöll fyrir klúbbinn en þegar til kom reyndist það klúbbnum fjárhagslsega um megn að fara eftir tillögum hans. Einn félagi í klúbbnum, Ólafur Marteinsson, tók sig þá til og endurskipulagði völlinn með hliðsjón af teikningunum sem fyrir lágu og var í kjölfarið ákveðið að fara þá leið sem hann lagði til. Var farið út í þær breytingar þar sem mönnum þótti hið fjölbreytta og krefjandi svæði á Hvaleyrinn ekki nýtast sem skyldi. Nýi völlurinn var nokkuð styttri en gamli völlurinn og víða var til að byrja með leikið inn á flatir sem gerðar höfðu verið til bráðbirgða. Smátt og smátt var síðan unnið við

Ljósmynd: Frosti Ljósmynd: Frosti

gerð nýrra flata og teiga eftir því sem fjárhagur klúbbsins leyfði. Á 10 ára afmæli klúbbsins 1977 höfðu fjórar flatir verið byggðar upp og voru þær þá komnar í það horf sem stefnt hafði verið að. Á þremur brautum var notast við flatir sem voru þar nánast frá náttúrunnar hendi en fimm flatir átti þá enn eftir að byggja upp. Á þessum tíma var búið að byggja helming teiganna upp en á hinum helmingi vallarins var um bráðabirgðateiga að ræða. Ekki hafði á þeim tíma enn verið ráðist í gerð sandgryfja eins og fyrirætlanir gerðu ráð fyrir þar sem slíkt var klúbbnum fjárhagslega um megn. 1985 var völlurinn síðan stækkaður í 18 holur. Sama ár var völlurinn kominn inn á aðalskipulag Hafnarfjarðarbæjar og hafði klúbburinn þar með öðlast viðurkenningu á tilvist sinni til frambúðar.

Landið sem klúbburinn fékk til afnota á Hvaleyrinni var 30 hektarar og frekar þröngt um 18 holu golfvöll á svæðinu. Klúbburinn fékk síðan til afnota 30 hektara svæði í hrauninu við golfvöllinn í áttina að Straumsvík og var hafist handa við vinnu á svæðinu 1992, sama ár og byrjað var á byggingu nýja golfskálans. Brautirnar í

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

41

“hrauninu” eru lagðar á afar sérstakan hátt inni í hrauninu og lagaðar að landslaginu sem fyrir var. Þar með höfðu Keilismenn eignast glæsilegan 18 holu golfvöll og á svæðinu er að auki 9 holu æfingavöllur og yfirbyggt fullkomið æfingaskýli þar sem 14 kylfingar geta athafnað sig í einu. Ljóst er að framkvæmdir þessar hefðu ekki orðið að veruleika án veglegs stuðnings Hafnarfjarðarbæjar en sérstakur samningur er í gildi milli bæjarins og Keilis um framkvæmdir á svæðinu. Golfvöllur Keilismanna er afar sérstæður og skemmtilegur og býður nálægðin við ströndina upp á þær einstöku aðstæður að unnt er að spila á Hvaleyrinni meira og minna allt árið um kring. Áfram var haldið að vinna við breytingar á vellinum og árið 1997 var farið að leika Hvaleyrina í núverandi mynd. Fyrri 9 holurnar eru á hraunvellinum suður í Hvaleyrarhraunið en þær síðari á gamla Hvaleyrartúninu þar sem spilað er meðfram strandlengjunni. Fyrri 9 holurnar, í hrauninu, teiknaði Hannes Þorsteinsson en ýmsir aðrir komu að hönnun 9 síðari holanna á gömlu Hvaleyrinni. Holurnar í hrauninu eru leiknar í suður frá nýja klúbbhúsinu en síðari hluti vallarins í norður út á gamla Hvaleyrartúnið. Á vellinum eru , hvítir, gulir, bláir og rauðir teigar. Frá upphafi hefur verið metnaður félagsmanna að vel sé um völlinn hugsað og hafa flatirnar í hrauninu til dæmis vakið verðskuldaða athygli. 1999 var tekinn í notkun 9 holu völlur á Hvaleyrinni norðanverðri sem er einkum ætlaður unglingum og byrjendum.

Keilissvæðið er á margan hátt afar merkilegt. Hlutar þess eru friðaðir eins og til dæmis “Hóllinn” þar sem gamli Hvaleyrarbærinn stóð og “Garðurinn” sem er elsta mannvirkið á Hvaleyrinni. Öllum brautum á Hvaleyrinni hafa verið gefin nöfn eftir örnefnum á svæðinu. Á 40 ára afmæli Keilis árið 2007 var formlega tekið í notkun nýtt æfingasvæði sem var gefið nafnið Hraunkot. Tillögu að nafninu átti Guðmundur Hjörleifsson en nafngiftin vísar annars vegar til kotanna á Hvaleyri og hins vegar hraunsins sem völlurinn liggur að hluta til í. Inniaðstaða var útbúin þar sem áður var hvalalaugin sem hýsti háhyrninga Sædýrasafnsins en rétt utan við gömlu hvalalaugina var útbúið nýtt æfingasvæði með 20 upphituðum básum þar sem allt að 50 kylfingar geta athafnað sig í einu. Framkvæmdir við þessar breytingar hófust 2006 og gengu þær bæði hratt og vel. Húsið er á tveimur hæðum, samtals 700 fermetra. Þar af er laugarbotninn 500 fermetrar og 150 fermetrar fara undir

412

þjónustusvæði; móttöku, salerni, búningaaðstöðu með skápum og herbergi fyrir golfkennara. Efri hæðin er 150 fermetrar og þar verður kaffiaðstaða og fyrirlestrarsalur. Á laugarbotninum er gervigras sem er innflutt frá Bandaríkjunum og voru sérfræðingar fengnir til þess að leggja það. Um er að ræða besta gervigras sem völ er á fyrir púttvelli að sögn vallarstjórans. Grasið er þrískipt; sérstök tegund fyrir pútt og tvær mismunandi tegundir með grófari áferð, kargi og brautargras, fyrir vippæfingar.

Eftir að búið var að leggja gervigrasið á laugarbotninn var fjórum og hálfu tonni af sandi dreift yfir. Ein glompa er á svæðinu þannig að hægt er að æfa alla þætti stutta spilsins innan dyra og teighöggin síðan í upphituðum básum utan dyra.

Mikil vinna fór í að koma húsinu í stand. Það hafði lengi staðið autt og opið að hluta og höfðu fjölmargir starrar hreiðrað um sig innan dyra. Gekk húsið um tíma undir viðurnefninu Starrahöllin. Áður en framkvæmdir hófust þurfti að svæla starrann út og sáust þeir ekki meir eftir að búið var að loka húsinu.

Framtíðarsýn forsvarsmanna Keilis er að klúbburinn verði alltaf í fremstu röð íslenskra golfklúbba og geti boðið upp á bestu aðstöðu sem völ er á hverju sinni.

Keilismenn hafa lýst yfir að þeir hafi áhuga á að byggja nýjan golfvöll í hrauninu sunnan Hafnarfjarðar en allt svæðið sem um ræðir er í landi Hafnarfjarðar og hefur ekki verið gengið frá skipulagi þess. Einnig hafa Keilismenn hug á að fara út í lokaframkvæmdir á Hvaleyrinni sjálfri og breyta síðari hluta vallarins sem er á Hvaleyrinni og lengja 9 holu völlinn. Slíkar framkvæmdir gera ráð fyrir því að Keilismenn fái aðgengi að Hvaleyrarlóninu að minnsta kosti að hluta til. Einnig hefur verið rætt að byggður verði nýr golfvöllur í landi Hafnarfjarðar og hafa bæjaryfirvöld tekið jákvætt í hugmyndir um að útvega landsvæði undir 36 holu golfvöll með félagsheimili og æfingasvæði. Ekki hefur þó verið ákveðið hvar völlurinn verður en einkum horft til svæðis sunnan við Hvaleyrarvatn. Hugmynd að staðsetningu golfvallar á þessum slóðum var lögð fyrir fund í Íþróttabandalagi Hafnarfjarðiar 2007 en þegar þetta er skrifað hefur ekki verið tekin endanleg ákvörðun um málið. Ekki var þá heldur ljóst hvort Keilir myndi reka nýja völlinn eða stofnaður yrði nýr golfklúbbur í kringum þessar framkvæmdir. Hugmyndin var fyrst og fremst að fá landsvæði sem hentaði undir golfvöll en Golfklúbburinn Keilir gat þá ekki lengur tekið við nýjum félögum og voru 60 manns á biðlista um inngöngu í klúbbinn.

Sjötta flötin á Setbergsvelli.

Ljósmynd: Frosti

Golfklúbburinn Setberg Setbergsvöllur GSE

•• •

Lengd 6076 m

Lengd 5541 m Lengd 4660 m

Stofnfundur Golfkklúbbsins Setbergs var haldinn 27. nóvember 1994 og gengu 40 félagar í klúbbinn á fundinum. Völlur klúbbsins er í landi Setbergsjarðarinnar í Hafnarfirði. Í kjölfar fundarins hófst hið eiginlega starf klúbbsins með því að sótt var um aðild að Íþróttabandalagi Hafnarfjarðar sem var forsenda þess að klúbburinn fengi aðild að Golfsambandi Íslands. Snemma árs árið eftir, eða þann 6. febrúar, hafði klúbburinn fengið fullgilda aðild að GSÍ. Fyrsti formaður klúbbsins var Friðþjófur Einarsson.

Hluti af gömlu túnunum í Setbergi voru nýtt sem brautir en flatir og teigar byggð frá grunni. Guðlaugur Georgsson hannaði völlinn og hafði þann hátt á að hafa tvöfalt teigakerfi en ekki er algengt hér á landi að 9 holu golfvel-

lir hafi slíkt kerfi. Byrjað var að grafa fyrir golfskála klúbbsins 10. maí 1995 og aðeins 6 vikum síðar voru völlurinn og skálinn formlega tekin í notkun með því að formaðurinn, Friðþjófur Einarsson, Guðlaugur Georgsson og Eiríkur Smith léku fyrsta hringinn á vellinum. Fljótlega eftir að völlurinn var opnaður tók að fjölga í klúbbnum og í lok fyrsta starfsárs hans voru félagar í Golfklúbbi Setbergs orðnir 127. Fyrsta meistaramót klúbbsins var haldið sumarið 1995. Árið 1996 var tekinn í notkun 9 holu par 3 völlur sem reyndist góð viðbót fyrir byrjendur.

Félögum í klúbbnum fjölgaði enn frekar og voru í lok sumarsins orðnir 200 talsins. Þetta ár tók klúbburinn í fyrsta skipti þátt í sveitakeppni GSÍ og varð í 2. sæti í 5. deild og öðlaðist þar með rétt til þátttöku í 4. deild árið eftir. Félögum í klúbbnum fjölgaði hratt á næstu árum og í lok árs 1998 voru þeir orðnir 280. Þegar fjölmennast var í klúbbnum voru félagar 380 talsins en fækkaði verulega eftir að fram komu áform um byggingarframkvæmdir á vallarsvæðinu. Klúbburinn var þó aldrei lagður niður og þegar ljóst var í kjölfar efnahagshrunsins að ekkert yrði úr þeim framkvæmdum á næstu árum og að klúbburinn fengi að vera áfram þar sem hann var sneru margir gömlu félaganna til baka. Árið 2010 var síðan ákveðið að freista þess að blása á ný lífi í starfsemina en þá hafði hún legið niðri um nokkurt skeið. Um haustið það ár hafði félögum fjölgað á ný og voru orðnir 150 talsins. Kjörin var ný stjórn á fjölmennum aðalfundi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

413

og var Högni Friðþjófsson kosinn formaður. Völlurinn hafði verið leigður til bráðabirgða í þrjú ár en eftir að fyrir lá að fyrirhuguð íbúðabyggð á svæðinu myndi ekki rísa á næstu árum gerði Golfklúbburinn Setberg samning um leigu á Setbergsvelli til 10 ára. Næstu þrjú ár þar á undan hafði völlurinn verið í umsjón Golfklúbbs Oddfellowa með samstarfi við GSE síðasta árið. Hlutverk hinnar nýju stjórnar var að sjá um félagslegu hliðina í starfsemi klúbbsins en Golfklúbburinn Oddur tók að sér að sjá að öllu leyti um reksturinn enda hafði samstarf klúbbanna gengið mjög vel.

Eftir að starfsemin var endurvakin var vellinum að mestu breytt aftur í fyrra horf og er markmið nýrrar stjórnar að klúbburinn nái aftur fyrri styrk og stöðu.

Takmark Setbergsmanna er að bæta völlinn enn frekar og freista þess að skapa á ný skemmtilega stemmningu í klúbbnum enda margir sem hófu golfiðkun sína á vellinum og bera hlýjar taugar til hans. Ekki eru fyrirhugaðar viðamiklar breytingar á vellinum en áhersla lögð á að bæta og snyrta það sem fyrir er. Tölvustýrt bókunarkerfi hefur ekki verið í klúbbnum heldur hafa menn mætt og skráð sig á staðnum og er sá háttur enn viðhafður.

Golfklúbburinn Oddur Urriðavöllur GO

•• ••

Lengd 5852 m Lengd 5443 m Lengd 5131 m Lengd 4661

Í lok síðari heimsstyrjaldarinnar keypti hópur Oddfellowa jörðina Urriðavatn í Garðahreppi. Jörðin var um það bil 500 hektarar að flatarmáli en landkostir litlir. Náttúrufegurð á svæðinu var hins vegar mikil. Á þessum árum var jörðin úr alfaraleið og búskapur þar að dragast saman.

Síðar gengu fleirir Oddfellowar til liðs við þá félaga og var 61 í hópnum að lokum. Félagarnir stofnuðu með sér félag sem þeir nefndu “Sumarbúðir við Urriðavatn”.

Draumur þeirra Oddfellowbræðra var að skapa þarna aðstöðu fyrir félagið þar sem yrðu sumarbúðir fyrir börn, sumarbústaðir, veitingaaðstaða og Oddfellowheimili sem yrði komið fyrir efst á hæðinni við vatnið. Hugmyndir þessar voru settar á blað og hafa teikningar af formlegu skipulagi á svæðinu varðveist. En þrátt fyrir góðan vilja gengu draumar þessir ekki eftir. Reyndar höfðu nokkrir Oddfellowar þarna athvarf og dæmi um að einhverjir þeirra hafi flust að Urriðavatni á vorin og dvalið þar sumarlangt en sótt vinnu til Reykjavíkur.

1957 ákvað hópurinn að gefa nýstofnuðum Styrktar- og Líknarsjóði Oddfellowa (StLO) landið. Þá voru töluverðar minjar um hersetu á þessum slóðum og má til gamans geta þess að þar sem 14. brautin er nú á Urriðavelli stóð kvikmyndahús herliðsins. Landið var lítið notað í nokkra áratugi að undanskildu því að töluvert var gróðursett af trjám, bæði í hrauninu og þar sem vallarstæðið er nú. Dæmi voru líka um að nokkrar stúkur nýttu landið til útiveru og skemmtunar. Árið 1988 gaf stjórn StLO út svokallaða hvítbók um lífríki og náttúru Urriðavatnslands og var í bókinni lagður grunnur að skipulagi landsins sem útivistarparadísar fyrir almenning. Meðal annars var

414

Ljósmynd: Frosti

Horft yfir 10. braut Urriðavallar sem mörgum þykir bæði falleg og krefjandi.

gerð áætlun um að leggja göngustíga, stunda skógrækt og útbúa golfvöll og tók í framhaldinu til starfa nefnd til undirbúnings stofnunar Golfklúbbs Oddfellowa (GOF) sem síðan var formlega stofnaður 1990 og fékk aðstöðu í landi Urriðavatns. Fyrsti formaður klúbbsins var Óskar G. Sigurðsson. Í kjölfarið var hafist handa við að koma upp 9 holu golfvelli sem tekinn var í notkun 1992. Seint á níunda áratug síðustu aldar festi Garðabær kaup á spildu úr landi Oddfellowa sem fékk lögformlega heitið Urriðavatnsland. Í framhaldi af því ákvað StLO að fénu sem fékkst fyrir landið skyldi varið til þess að halda landareigninni við.

StLO hefur stutt veglega við framkvæmdir sem fram hafa farið á vellinum enda telja samtökin að heilsuræktin sem felst í því að leika golf falli að þeim markmiðum sjóðsins að stuðla að aukinni lýðheilsu. StLO hefur meðal annars plantað miklum fjölda trjáa við völlinn, bæði stórum og smáum, sem höfðu verið gróðursett í gróðurreitum Oddfellowstúkanna í Urriðaholti. Urriðavatnsdalir eru í raun einn dalur sem afmarkast af Vífilsstaðahlíð og Hádegisholti/Sandhlíð og er Urriðavatnsholt fyrir minni dalsins. Fremst í dalnum var allstór grasigróin slétta og útbjuggu sjálfboðaliðar þar vísi að golfvelli. Fljótlega

varð hins vegar ljóst að ef draumurinn um byggingu 18 holu golfvallar ætti að verða að veruleika yrði að leita til verktaka og fá stórvirkar vinnuvélar þar sem um verulegt jarðrask var að ræða. Niðurstaðan varð sú að Verktakafyrirtækið ET annaðist jarðvegsvinnuna og sæi um gerð 9 holu vallar. Flýtti það mjög fyrir verkinu að meginhluti efnisflutnings var innan svæðisins sjálfs. Þó að verktakar hafi verið fengnir til að vinna við gerð vallarins héldu sjálfboðaliðar áfram sínu mikla og óeigingjarna starfi. Þeir sáu meðal annars um að þekja flatir, gróðursetja tré, hreinsa grjót úr brautum og fleira. Yfirleitt er reiknað með því að unnt sé að hefja leik á brautum á þriðja sumri eftir sáningu. Svo vel tókst hins vegar til á Urriðavelli að unnt var að hefja þar leik sumarið 1992 á 9 holu golfvelli.

En þar með var ekki látið staðar numið og árið 1995 var hafist handa við gerð seinni 9 brautanna. 1991 gerði StLO samning við Golfklúbb Oddfellowa um leigu á landinu til 50 ára eða allt til ársins 2041.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan golfvöllur var byggður í landi Urriðavatns og Urriðavöllur er nú kominn í fremstu röð golfvalla á Íslandi. 1995 var hafist handa við að stækka völlinn í 18 holur og 8. ágúst 1997 var 18 holu völlur í landi Urriðavatns formlega vígður. Hannes

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

415

Þorsteinsson golfvallararkitekt hannaði völlinn og hafði nána samvinnu við Þráin Hauksson landslagsarkitekt við vinnu og skipulag vallarins. Markmiðið var að útbúa skemmtilegan klúbbvöll frekar en erfiðan keppnisvöll þó að segja megi að Urriðavöllur búi nú yfir báðum þessum kostum. Mikil áhersla var lögð á að nýta sem best sérkenni landsins og að hraunið fengi notið sín. Öllum brautum vallarins hafa verið gefin heiti sem sótt eru í örnefni eða landslag á svæðinu. Um leið og völlurinn var vígður var afhjúpaður steinn með nöfnum frumkvöðlanna, 61 nafn talsins, sem af stórhug og framsýni lögðu grunninn að aðstöðu kylfinga á Urriðavelli.

Golfklúbbur Oddfellowa var lokaður klúbbur og því ekki aðili að Golfsambandi Íslands. Í nóvembermánuði 1993 gengust forsvarsmenn hans fyrir stofnun nýs klúbbs, Golfklúbbsins Odds (GO), sem var opinn golfklúbbur og gat átt aðild að Golfsambandinu. Oddur sá um öll samskipti við GSÍ og íþróttahreyfinguna en náin samvinna var milli klúbbanna tveggja. Á miðju ári 2010 voru félagar í Oddi um það bil 1300 talsins og klúbburinn meðal fjölmennustu golfklúbba hér á landi. Sama ár var tekin ákvörðun í stjórnum Golfklúbbsins Odds og Golfklúbbs Oddfellowa að einn golfklúbbur yrði rekinn á Urriðavelli, Golfklúbburinn Oddur, og voru stjórnir beggja klúbbanna sammála um að þessi leið yrði farin. Varla var þó hægt að tala um sameiningu í þessu sambandi þar sem nær allir meðlimir í Golfklúbbi Oddfellowa voru einnig í Golfklúbbnum Oddi. Báðir klúbbarnir höfðu rekstur á sinni könnu og með breyttu fyrirkomulagi sáu menn fyrir sér að meiri hagkvæmni og hagræðing næðist.

Framkvæmdir og endurbætur á vellinum og umhverfinu hafa haldið áfram jafnt og þétt. Golfkskáli var byggður við völlinn 1992 en fljótlega kom í ljós að hann var of lítill og árið 2004 var tekið í notkun nýtt og glæsilegt klúbbhús sem Sigurður Einarsson arkitekt teiknaði. Framkvæmdir við húsið gengu ótrúlega vel en aðeins fjórir mánuðir liðu frá því að fyrsta skóflustungan var tekin þar til húsið var formlega vígt. Húsið er 350 fermetrar að flatarmáli. Í því er salur þar sem hægt er að taka á móti 100 manns í sæti. Í húsinu er búningsaðstaða fyrir bæði kynin auk skrifstofu og fundaaðstöðu. Um svipað leyti voru vegurinn að klúbbhúsinu og öll bílastæði malbikuð. Á árunum 1994 og 1995 var gerður í dalverpinu í Urriðavatnsdölum 9-holu par-3 völlur, Ljúflingur, sem hentar vel byrjendum en ekki síður þeim sem lengra eru komnir í golfi.

Uppi eru áform um að völlurinn verði á næstu 5-10 árum

416

stækkaður í 27 holur. Gerðar hafa verið teikningar af nýju holunum en annar undirbúningur er skammt á veg kominn. Undirbúningur og kostnaður við slíka framkvæmd er mikill og ekki endanlega ljóst hvenær hafist verður handa. Komi til framkvæmdanna verður gengið út frá því að raska sem allra minnst landinu sem stækkunin mun ná yfir.

Kotið sem áður var úr alfaraleið nálgast nú að vera á miðju höfuðborgarsvæðinu. Íbúðabyggð var skipulögð í Urriðaholti og gert ráð fyrir að hús Oddfellowa myndi standa efst í hlíðinni eins og draumar forystumannanna stóðu til. Breytt efnahagsástand í þjóðfélaginu raskaði þeim áformum og framkvæmdir á svæðinu hafa að mestu verið stöðvaðar.

Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar Leirdalur GKG

•• ••

Lengd 5822 m Lengd 5399 m Lengd 5168 m Lengd 4810 m

Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar var formlega stofnaður 1994. Í klúbbnum voru þá um 200 félagar sem áður höfðu verið í golfklúbbum Garðabæjar og Kópavogs og var Finnur Jónsson fyrsti formaður hins nýja golfklúbbs. Tildrög að stofnun klúbbsins voru að Kópavogsmenn skorti land undir golfvöll en í Garðabæ var á þessum tíma kominn ágætur 9 holu golfvöllur sem byggður var í landi Vífilsstaða og höfðu töluverðar framkvæmdir átt sér stað við uppbyggingu hans. Sveinbjörn Jónsson og Hafsteinn Þorgeirsson hönnuðu þann völl. Ákveðið var að með framlagi frá bæjaryfirvöldum í Kópavogi myndi Golfklúbbur Kópavogs kaupa sig inn í Golfklúbb Garðabæjar og eftir það yrði á svæðinu golfklúbbur sem nyti stuðings bæjaryfirvalda í Garðabæ og Kópavogi. Þann 17. apríl 1986 stofnuðu nokkrir áhugasamir kylfingar Golfklúbb Garðabæjar og var Björn Olsen kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Mikil vinna fór hjá forsvarsmönnum klúbbsins í að fá land undir starfsemina. Árið 1989 tókust loks samningar við Ríkisspítalana um leigu til tuttugu ára á landi í Vetrarmýrinni við Vífilsstaði. Áður hafði komið til tals að fá túnin á Vífilsstöðum undir golfvöll þegar Golfklúbburinn Keilir var stofnaður en af því varð ekki. Árið eftir, 1990, voru undirritaðir samstarfssamningar milli klúbbsins og bæjaryfirvalda í Garðabæ þess efnis að hafist yrði handa við upphafsáfanga að golfvelli á svæðinu og byggingu golfskála og var hvort tveggja vígt 2. ágúst 1990. Árið 1993 var síðan undirri-

taður samstarfssamningur sömu aðila um uppbyggingu á svæðinu. Jafnframt var stigið það mikilvæga skref að tilvist golfvallar við Vífilsstaði var staðfest til framtíðar.

Samningurinn gerði klúbbnum kleift að hefjast handa við gerð 9 nýrra brauta sem voru fyrri áfangi 18 holu golfvallar. Gofklúbbur Kópavogs var stofnaður 1991 og var fyrsti formaður hans Þorsteinn Steingrímsson. Forsvarsmenn klúbbsins höfðu sóst eftir landi undir starfsemi sína innan bæjarmarka Kópavogs, austast í Fossvogsdal, en ekki haft erindi sem erfiði.

Báðir klúbbarnir voru lagðir niður og 24. mars 1994 var stofnaður nýr golfklúbbur á grunni þeirra beggja: Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar. Samningur var gerður milli Golfklúbbs Garðabæjar og Golfklúbbs Kópavogs annars vegar og bæjaryfirvalda í Garðabæ og Kópavogi hins vegar um samruna klúbbanna og samstarf um uppbyggingu á svæðinu. Megintilgangur sameiningarinnar var að samnýta fjárframlög bæjarfélaganna og flýta þannig fyrir framkvæmdum eins mikið og unnt væri sem myndi í senn verða golfinu til framdráttar og efla starfsemi hins nýja golfklúbbs. Áætlað var að síðsumars árið eftir, 1995, yrðu 9 nýjar golfbrautir teknar í notkun og þar með yrði völlurinn orðinn 18 holur Garðabær og Kópavogur ákváðu að standa straum að meginhluta þess kostnaðar sem framkæmdir við uppbyggingu á svæðinu hefðu í för með sér. Skyldi sá kostnaður skiptast jafnt milli sveitarfélaganna og ekki tekið tillit til mismunandi íbúafjölda í þeim. Fjárframlögin sem sveitarafélögin reiddu fram nægðu til þess unnt var að gera völlinn að 18 holu golfvelli. Lágu fyrir teikningar af vellinum sem sænski golfvallararkitektinn Jan Sederholm hafði teiknað en Sederholm var þekktur í sínu fagi og hafði teiknað á annað hundrað golfvelli í Evrópu. Ákveðið var að flýta framkvæmdum frá því sem áður hafði verið ákveðið og var völlurinn vígður sumarið 1996. Eldri hluti vallarins er í svokallaðri Vetrarmýri. Þegar unnið var við lagningu brauta þar var ákeðið að nota innfluttar grastegundir bæði í brautir og flatir af tegundum sem notaðar eru á golfvelli víða erlendis. Var það í fyrsta skipti sem slíkt var gert hér á landi. Í kjölfar stofnunar hins nýja golfklúbbs var gerður tímamótasamingur við uppbyggingu íþróttamannvirkja hér á landi þegar stjórnir beggja sveitarfélaganna gengu til samstarfs við klúbbinn. Í bæjunum tveimur voru þá 25000 íbúar og ljóst að golfklúbbur með jafnfjölmenn sveitarfélög að baki sér ætti mikla möguleika.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

417

Lokaholan á velli GKG er í Vetrarmýrinni í Garðabæ, en í fjarska glittir í stórhýsi í Salahverfinu í Kópavogi, þar sem nýrri Ljósmynd: Frosti hluti vallarins er.

Árið 2003 bárust þau tíðindi að Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar hyggðist ráðast í að stækka völlinn úr 18 holum í 27 holur. Á þessum tíma höfðu menn innan golfhreyfingarinnar vaxandi áhyggjur af því að golfklúbbar á höfuðborgarsvæðinu gætu ekki lengur veitt inngöngu öllum þeim sem þess óskuðu. Biðlistar höfðu myndast í nokkrum klúbbum og þótti fyrirsjáanlegt að svo yrði víðar. Stækkun vallarins var gerð í Leirdal í landi Kópavogs og ákveðið að hún yrði tekin í notkun haustið 2005 eða vorið 2006. Á þessum tíma voru 900 fullorðnir félagar í klúbbnum og 250 börn og unglingar en með stækkuninni töldu forsvarsmenn klúbbsins að unnt væri að bæta við 400 nýjum félögum. Fram kom í máli Gunnlaugs Sigurðssonar þáverandi formanns klúbbsins að frá upphafi samstarfs sveitarfélaganna hafi verið gert ráð fyrir að stækka völlinn í austurátt og byggja nýju holur-

418

nar í Leirdalnum. Með þessari viðbót við völlinn gæfust einstakir möguleikar á að leika völlinn á þrjá mismunandi vegu en jafnframt ættu menn kost á að leika 9 holu hring á “alvöru” golfvelli.

Framkvæmdir hófust í Leirdalnum sumarið 2003 á vegum Kópavogskaupstaðar og var ekkert til sparað til þess að gera völlinn sem glæsilegastan. Ítrustu kröfur voru gerðar við frágang á teigum og flötum og áhersla lögð á að fella völlinn sem best að svæði Skógræktarfélags Kópavogs sem átti land að vallarsvæðinu. Völlurinn var opnaður í nokkra daga haustið 2006 til þess að leyfa félagsmönnum í GKG að kynnast honum en hann var síðan formlega opnaður sumarið 2007. Andrés Guðmundsson hannaði völlinni í Leirdal sem er ólíkur flestum öðrum völlum hér á landi og þykir afar vel heppnaður. Eins og nafn nýja hluta vallarins gefur til kynna er

hann í Leirdal í Kópavogi og liggur frá Hnoðraholti til austurs, upp Leirdalinn, meðfram Salahverfi í Kópavogi og teygir sig allt upp í Kórahverfi. Völlurinn er í stórbrotnu umhverfi skógræktarsvæðis í hlíðum Rjúpnahæðar og lagður á mjög fallegan hátt að skógrækarsvæðinu og íbúðabyggð í Salahverfi. Fjölskrúðugur trjágróður og vötn setja svip sinn á völlinn og í samvinnu við skógræktarfélög sveitarfélaganna var ráðist í viðamikla trjárækt og þúsundir plantna gróðursettar auk þess sem svæði Skógræktar Kópavogs í Leirdal er til mikillar prýði.

20. maí 2006 fékk Golkfkúbbur Kópavogs og Garðabæjar völlinn í Leirdal formlega afhentan en svæðið er lokaáfangi við gerð fyrsta 27 holu golfvallar á Íslandi.

Bæjarstjórar bæjanna, Gunnar Birgisson og Gunnar Einarsson, afhentu völlinn og undirrituðu um leið viljayfirlýsingu um áframhaldandi stuðning við klúbbinn á næstu árum. Var skrifað undir yfirlýsinguna á 5. teig Leirdalsvallar. Leirdalsvöllur er par 35 með tveimur par 5 holum, fjórum par 4 holum og þremur par 3 holum og hafa allar holurnar sitt sérstaka yfirbragð. Komið hefur verið upp sjálfvirku vökvunarkerfi á öllum teigum og flötum á vellinum. Nokkrar breytingar voru gerðar á vellinum í Leirdal árið 2010 samkvæmt tillögum Hannesar Þorsteinssonar og voru þær til mikilla bóta. Golfvallarsvæðið í landi Vífilsstaða og Leirdal liggur afar vel við byggð í báðum sveitarfélögunum og býður upp á einstakar aðstæður til útivistar fyrir kylfinga og aðra íbúa bæjanna allt árið um kring. Samstarf forystumanna Kópavogs og Garðabæjar við stjórnendur klúbbsins hefur frá stofnum hans 1994 verið með miklum ágætum eins og stækkun vallarins í 27 holur ber glöggt vitni um.

son golfvallarhönnuður hefur lagt fram afstöðumynd af framtíðarskipan mannvirkja hjá GKG. Allar þessar breytingar á landnotkun fyrir GKG sem nú er unnið að gera þær kröfur til Garðabæjar að aðalskipulagi bæjarins verði breytt ásamt því að Vífilsstaðavegur verði færður sunnar sem aftur kallar á viðræður við Vegagerðina. Bæjaryfirvöld í Garðabæ hafa sýnt málinu mikinn skilning en töluverðan tíma tekur að breyta aðalskipulagi og síðan að auglýsa nýtt deiliskipulag samkvæmt lögum. Ljóst að um mikla fjárfestingu er að ræða sem hleypur á hundruðum milljóna króna. Vonast forsvarsmenn klúbbsins til þess að sveitarfélögin komi með myndarlegum hætti að þessum fjárfestingum. Í kjölfar efnahagsþrenginganna sem gengu yfir samfélagið var ljóst að skera þurfti niður í mannahaldi hjá GKG. Bæjarstjórnir Kópavogs og Garðabæjar ákváðu þá að hlaupa undir bagga með kúbbnum í atvinnuátaki sem bæirnir stóðu fyrir í kjölfar kreppunnar.

Félögum í GKG hefur fjölgað hratt. Árið 1996 voru þeir um það bil 600 talsins en 2010 voru þeir orðnir 1600 og er Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar næstfjölmennasti golfklúbbur landsins, næst á eftir Golfklúbbi Reykjavíkur.

Áform hafa verið uppi um að byggja æfingahús og lagfæra æfingasvæði klúbbsins. Margir fundir hafa verið haldnir um málið sem hefur þokast áfram smátt og smátt. Ýmsar hugmyndir hafa verið uppi á borðinu í gegnum árin um staðsetningu æfingahúss og æfingasvæðis og einnig um byggingu nýs skála. Áætlað er nú að farið verið í þessar framkvæmdir á sama tíma. Klúbburinn hefur sótt til Ríkisspítalanna og Fjármálaráðuneytisins um viðbótarland meðfram Vífilsstaðavegi til austurs, ca 5 hektara, og eru góðar líkur á að klúbburinn fái það land. Áætlað er að æfingasvæðið verði í framtíðinni frá núverandi skála til austurs og þar í jaðrinum verði komið upp nýju áhaldahúsi. Nýr skáli verði síðan reistur vestan við æfingahúsið og nýtt púttgrín ásamt æfingaglompum og svæði fyrir stutta spilið þar fyrir vestan. Edwin Rögnvalds-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

419

Golfklúbbur Álftaness Álftanesvöllur GÁ

••

Lengd 2814 m Lengd 2462 m

Golfklúbbur Álftaness var stofnaður 14. maí 2002 og var Doron Elíasson (???) kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Áður hafði sveitarfélagið tekið jákvætt undir erindi undirbúningshóps um stofnun golfklúbbs og útvegun lands til bráðabirgða eða þar til fyndist framtíðarsvæði undir starfsemina. Skömmu síðar úthlutaði sveitarfélagið klúbbnum landi við Haukshús til afnota til ársins 2007.

Land þetta er að hálfu í eigu sveitarfélagsins og að hálfu í einkaeign.

hér á landi var nánast öll vinna við gerð vallarins unnin í sjálfboðavinnu. Árið 2003 eignaðist klúbburinn dráttarvél og tvær sláttuvélar. Var önnur fyrir flatarslátt en hin var stærri og til notkunar fyrir annan slátt. Einnig festi klúbburinn kaup á vörugámi sem notaður var sem tækjageymsla. Byggt var 25 metra klúbbhús við völlinn og bætti það mjög alla aðstöðu félagsmanna.

GÁ rekur nú 9 holu golfvöll við Haukshús á Álftanesi en unnið er að undirbúningi á nýju svæði undir framtíðargolfvöll sem verður til að byrja með 9 holur, par 34 og hæfur sem keppnisvöllur.

Strax var hafist handa við undirbúing að gerð golfvallar á svæðinu og var Hannes Þorsteinsson fenginn til þess að hanna völlinn. Gekk vinna við völlinn hratt og vel og tóku fyrstu kylfingar að leika þar golf sumarið 2002.

Eins og víðast þar sem komið hefur verið upp golfvöllum

Kylfingar við leik á 7. flöt á Haukshúsavelli, en byrjað var að leika á vellinum árið 2007.

420

Ljósmynd: Frosti

Áttunda brautin á Nesvellinum. Ljósmynd: Frosti

Nesklúbburinn Nesvöllur NK

••

GR að flytja starfsemi sína úr Öskjuhlíðinni í Grafarholt og þótti mönnum nýja svæðið í Grafarholti ekki árennilegt. Þeir sem stóðu að stofnun klúbbsins voru flestir félagar í GR en meðal þeirra voru einnig nokkrir aðilar sem ekki höfðu áður leikið golf. Helstu frumkvöðlar að stofnun og uppbyggingu klúbbsins voru Pétur Björnsson og Ragnar Jónsson og fengu þeir til liðs við sig samhentan og sterkan hóp.

Lengd 5292m Lengd 4708 m

Golfklúbbur Ness var stofnaður 4. apríl 1964 en þá voru aðeins fjórir golfklúbbar fyrir hér á landi. Tildrög að stofnuninni voru að nokkir félagar úr Golfklúbbi Reykjavíkur hugðust koma sér upp æfingaaðstöðu. Á þessum tíma var

Þeir félagar tóku á leigu land á Seltjarnarnesi, svokallað Suðurnes. Meðal eigenda landsins var Björn Ólafsson, ráðherra, faðir Péturs. Fékk klúbburinn til umráða 10 hektara og var leigutíminn til þrettán ára. Völlurinn var að mestu byggður á ræktuðu landi og ekki leið á löngu frá því landið fékkst þar til unnt var að hefja þar leik. Gunnar Hansen arkitekt teiknaði 90 fermetra klúbbhús sem var tekið í notkun 1965 og notað allt til ársins 2004 þegar nýr

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

421

golfskáli var vígður á Nesinu.

Golfvöllurinn er yst á Seltjarnarnesinu. Hann er umlukinn sjó á þrjá vegu og er náttúrufegurð á svæðinu mikil. Landið var áður leigt út til hestamanna og allt girt í smáhólf. Eftir að klúbburinn fékk landið á leigu og girðingar höfðu verið fjarlægðar, byrjað að slá brautir og byggja upp flatir héldu hestamenn gjarnan upp á það með því að nota landið sem skeiðvöll. Þeim var þó fljótlega gert ljóst að golfvöllur og hestamennska færu ekki saman á sömu brautunum. Á tíunda áratug síðust aldar fékk klúbburinn aukið land til umráða en ekki svo mikið að unnt hafi verið að stækka völlinn í 18 holur þó að menn gæli enn við að sá draumur geti orðið að veruleika. Ákveðið var eftir að meira land fékkst að leggja 2., 3. og 6. braut af eins og þær voru og koma upp þremur holum á nýja landsvæðinu. Einnig að koma upp nýju æfingasvæði sem var orðið brýnt að klúbburinn eignaðist. Forráðamenn klúbbsins hafa gælt við þá hugmynd að fá svæði til umráða sem kennt er við Landlæknisbústaðinn en fengist það land væri unnt að bæta við 9 holum.

Frumkvöðlarnir lögðu mikið á sig til þess að koma upp góðum velli. Áhöld og tæki voru af skornum skammti og lánaði Pétur Björnsson til dæmis jeppa til vinnunnar og í fyrstu voru brautirnar slegnar með mótordrifnum handsláttuvélum. Menn unnu mikið í sjálfboðavinnu og hefur sá háttur haldist frá upphafi að menn koma saman í byrjun maí ár hvert til þess að hreinsa völlinn og í kjölfarið er síðan haldið mót sem gengur undir nafninu Hreinsunarmótið. Undanfarið hafa hátt í eitthundrað manns mætt og tekið þátt í hreinsunarátakinu. Fyrsti teigurinn sem var uppbyggður er á 8. braut úti á grandanum við sjóinn og er slegið yfir Búðatjörn sem er fyrsta vatnstorfæran á golfvelli á Íslandi. Til þess að koma efni í teiginn á staðinn voru smíðaðar handbörur og var allt grjót og torf sem nota skyldi við byggingu teigsins borið þangað.

Golfklúbburinn á Seltjarnarnesi er með skemmtilegustu 9 holu golfvöllum á landinu og státar af ýmsum sérkennum sem ekki sjást á öðrum golfvöllum.

Fuglalíf er mikið á svæðinu en talið er að um það bil 10 fuglategundir verpi á vellinum eða í nágrenni hans og frá því kylfingar tóku að hasla sér þarna völl hefur þess verið gætt að spilla því ekki. Krían er fyrirferðarmest þeirra fugla sem sækja í Nesið. Hún lætur oft ófriðlega á varptímanum og þess vegna er í gildi all sérstök regla á vellinum sem gengur út á það að kylfingum er heimilt að aðstoða

422

hver annan við að verjast kríunni þegar leikið er undir þessum erfiðu kringumstæðum. Þeir sem ekki eru vanir að leika á Nesinu kvíða því að lenda utan brauta og raska þar með ró kríunnar sem þar á heima. Heimamenn fyllast hins vegar eftirvæntingu eftir kríunni á vorin og hafa lært að umgangast hana. Þeir vita líka sem er að haldi þeir sig á braut er ekkert að óttast. Nálægðin við sjóinn, fuglalífið og sú einstaka náttúra sem við blasir hvert sem litið er setja sterkan svip á völlinn sem er í aðeins nokkurra mínútna akstursfjarlægð frá miðborg Reykjavíkur.

9. janúar 1969 var Nesklúbburinn stofnaður en Golfklúbbur Ness var einkaklúbbur og var ekki aðili að Íþróttasambandi Íslands eða Íþróttabandalagi Reykjavíkur.

Fyrsti formaður Nesklúbbsins var Jón Thorlacius. Áður en til stofnunar Nesklúbbsins kom þurftu félagar í Golfklúbbi Ness að keppa fyrir hönd annarra klúbba í opnum mótum og á Íslandsmótinu en á þessum árum voru flestir félagar í Golfklúbbi Ness einnig félagar í öðrum golfklúbbum. Rekstur klúbbsins hefur frá upphafi gengið vel og forsvarsmenn hans jafnan haft að markmiði að ekki yrði farið í framkvæmdir án þess eiga fyrir þeim.

Stærstu framkvæmdir undanfarinna ára eru bygging nýja klúbbhússins og um svipað leyti var byggt æfingaskýli.

Nesklúbburinn er lítill klúbbur og segja má að þar þekki allir alla. Andrúmsloftið er því ólíkt því sem þekkist í stærri klúbbunum. Smæðin gerir það líka að verkum að áherslur verða aðrar.

Fimmtánda brautin á Grafarholtsvellinum er ein erfiðasta braut vallarins og slá þarf yfir tjörn í innáhögginu.

Golfklúbbur Reykjavíkur Grafarholtsvöllur GR

•• ••

Lengd 6057 m

Lengd 5478 m Lengd 5052 m Lengd 4669 m

Golfklúbbur Íslands var stofnaður 14. desember 1934 og er fyrsti golfklúbburinn sem stofnaður var hér á landi.

Sofnfélagar voru 57 talsins. Nafni klúbbsins var síðan

Ljósmynd: Frosti

breytt í Golfklúbbur Reykjavíkur þegar fleiri golfklúbbar komu til sögunnar. Aðdraganda að stofnun klúbbsins má rekja til þess að nokkrir Íslendingar sem voru við nám og störf í Kaupmannahöfn kynntust golfíþróttinni. Meðal þeirra voru Sveinn Björnsson, síðar fyrsti forseti Íslands, og Gunnlaugur Einarsson læknir sem var formaður klúbbsins fyrstu árin. Fyrsti völlur klúbbsins, 6 holur, var í Laugardalnum og var hann vígður 12. maí 1935. Sumarið 1935 var fyrsta golfmót hér á landi haldið í Laugardalnum. Mótið taldist til stórviðburða í borgarlífinu enda ekki á hverjum degi sem slík uppákoma átti sér stað í borginni á þessum árum. Skoðanir manna voru skiptar á uppátækinu og héldu ýmsir að þetta væri aðeins skemmtun fyrir heldri borgara bæjarins sem fljótlega myndi leggjast af. Reyndin varð sannarlega önnur og fyrir mikinn dugnað, áhuga og framsýni frumherjanna náði golfið að festa rætur og dafna bæði innan borgarinnar og síðar víða um land allt.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

423

Kylfingarnir fengu þó ekki að vera lengi við iðju sína í Laugardalnum. Árið 1937 átti klúbburinn í deilum við landeigandann í Laugardal. Á meðan á þeim stóð reyndu kylfingar að leika á nokkrum stöðum í Sogamýri og einnig var útbúinn 9 holur golfvöllur á Bessastaðanesi sem hentaði reyndar ekki vel þar sem völlurinn þótti of langt frá Reykjavík. Ári síðar, 1938, var tekinn í notkun nýr golfvöllur og glæsilegt klúbbhús á Bústaðahálsi í landi Leynimýrar, sunnan Kringlumýrar þar sem Borgarleikhúsið og Kringlan eru nú. Gekk völlurinn yfirleitt undir nafninu Öskjuhlíðarvöllur. Friðrik krónprins Dana og Ingiríður krónprinsessa voru viðstödd þegar völlurinn var opnaður og vígði Ingiríður völlinn og var kjörin fyrsti heiðursfélagi klúbbsins. Hún treysti sér þó ekki til þess að slá fyrsta höggið en það gerði þáverandi meistari klúbbsins, Helgi Eiríksson. Kylfingar voru þó ekki einir á svæðinu því að kýr Reykvíkinga gengu þar líka á þessum árum. Reist var veglegt klúbbhús sem Sigmundur Halldórsson teiknaði og þótti það með glæsilegri golfskálum á Norðurlöndum.

Um miðbik síðustu aldar var orðið ljóst að landið klúbbsins væri dýrmætt byggingarsvæði fyrir Reykvíkinga enda var byggðin farin að þrengja verulega að vellinum. Skiptar skoðanir voru um málið og töldu sumir skammsýni að úthýsa vellinum af svæðinu og bentu á að hvarvetna í heiminum þætti eftirsóknarvert að golfvellir væru miðsvæðis í borgum. Niðurstaðan varð sú að ákveðið var í borgarstjórn að íbúðabyggð skyldi rísa á svæðinu og var klúbbnum í staðinn boðið óræktarland í útjaðri borgarinnar við Grafarholt. Kosin var þriggja manna nefnd til þess að ræða við borgaryfirvöld um framkvæmdir og afnot af Grafarholti og var nýr samningur um flutning þangað samþykktur 1958. Ekki var þó hætt að leika golf á Öskjuhlíðarvelli fyrr en árið 1963 þegar fyrst var unnt að hefja leik á 9 holu golfvelli í Grafarholti.

Aðstæður í Grafarholti reyndust afar erfiðar. Svæðið grýtt, jarðvegur rýr og erfitt að gera þar góðan golfvöll.

En landslagið var kjörið fyrir golfvöll með hæðum sínum og dölum og mun fjölbreyttara en þar sem völlurinn var áður. Kylfingar lögðu ekki árar í bát frekar en fyrri daginn og með hugsjónina, dugnað og eljusemi að vopni tókst að útbúa fallegan og góðan golfvöll á þessu svæði og var byrjað að leika á nokkrum holum á vellinum 1963 en strax ákveðið að ryðja land fyrir 18 holu golfvöll. Félagsmenn lögðu mikla vinnu í völlinn og sem dæmi um eljusemi þeirra má nefna að fyrir kom að menn tjölduðu við völ-

424

linn í Holtinu til þess að spara tíma. Mörg ljón voru í veginum sem ekki reyndist auðvelt að ráða við eins og til að mynda óhagstætt tíðarfar sem oft dró úr framkvæmdum. Einnig reyndist vegurinn að vellinum oft afar illur yfirferðar og á köflum nánast óakfær. En áfram var haldið og holunum fjölgaði smátt og smátt og áfangasigrar náðust. Nú er í Grafarholti glæsilegur 18 holu golfvöllur sem var opnaður 1970 og hefur hlotið alþjóðlega viðurkenningu. Svíinn Niels Skjöld hannaði völlinn og er óhætt að segja að afar vel hafi til tekist. Hann lagði áherslu á að nýta landslag á svæðinu sem best og að hver og ein braut hefði sín sérkenni. Fyrir bragðið eru brautirnar afar fjölbreyttar og skemmtilegar. Landslag á svæðinu er hæðótt og völlurinn því nokkuð á fótinn og frekar erfiður til göngu, ekki síst af öftustu teigunum. Völlurinn er ekki langur en mikla nákvæmni þarf til þess að leika hann vel.

Nokkur alþjóðleg mót hafa verið haldin á Grafarholtsvelli; Norðurlandameistaramót hafa verið haldin þar þrívegis, Evrópumeistaramót drengja og Evrópumeistaramót öldunga. Segir það meira en mörg orð um þá viðurkenningu sem Grafarholtsvöllur og Golfklúbbur Reykjavíkur njóta á alþjóðavettvangi. Þegar framkvæmdir hófust í Grafarholtinu var strax hugað að því að reisa þar golfskála. Gekk á ýmsu í þeim efnum. Menn höfðu séð fyrir sér að skálinn risi á ákveðnum stað við völlinn en þá kom í ljós að þar var um að ræða land sem var i einkaeign og náðist ekki samkomulag um að klúbburinn fengi það til umráða. Úr varð að húsið var reist þar sem það stendur í dag. Gísli Halldórsson teiknaði klúbbhús GR og var fyrsta skóflustungan tekin 1963. Húsið er á tveimur hæðum og er hvor hæð um sig rúmlega 500 fermetrar.

Upphafsárin í Gafarholti voru miklir umbrotatímar í sögu klúbbsins. Upplausn var í röðum félagsmanna og gengu nokkrir þeirra úr klúbbnum og stofnuðu Nesklúbbinn árið 1964. Voru ágreiningsmálin mörg og menn ekki á eitt sáttir með hvaða mál skyldu hafa forgang; vinna á vellinum eða bygging klúbbhússins. Fjárhagsstaða GR var líka afar erfið á þessum tíma og var klúbburinn nánast gjaldþrota á tímabili. Þessir erfiðleikar urðu til þess að tíð mannaskipti urðu í stjórninni. En öll él birtir upp um síður og smátt og smátt fór að rofa til í málefnum klúbbsins.

Glæsilegt æfingasvæði, Básar, var byggt við völlinn og tekið í notkun 2005 en segja má að það hafi verið viðamesta verkefni klúbbsins frá því að völlurinn í Grafar-

Horft norður yfir frá tíundu flöt á Korpúlfsstaðavellinum. Korpúlfsstaðir og Esjan í bakgrunni.

holti var opnaður 35 árum áður. Um er að ræða 1600 fm flóðlýst æfingaskýli á þremur hæðum. Ári síðar var Grafarkotsvöllur við Bása vígður. Þar með hafði Golfklúbbur Reykjavíkur eignast bestu æfingaaðstöðu hér á landi. Grafarkotsvöllur er 6 holu par 3 völlur og er lengsta brautin aðeins 66 metrar.

En þó að goflvöllurinn í Grafarholti sé glæsilegur er tíminn sem unnt er að leika þar styttri en á ýmsum öðrum völlum. Völlurinn stendur hátt og kemur ósjaldan seint til á vorin og oft verður líka að hætta fyrr á haustin að leika í Grafarholtinu en á mörgum öðrum völlum. Félögum í klúbbnum hefur hins vegar fjölgað ört og er GR langfjölmennasti golfklúbbur landsins. Ljóst var því að þörf væri á að klúbburinn eignaðist annan golfvöll. Forráðamenn GR hófu að leita eftir landi undir nýjan völl félagsins og fengu til umráða land við Korpúlfsstaði.

Ljósmynd: Frosti

Golfklúbbur Reykjavíkur GR Korpúlfsstaðavöllur

•• ••

Lengd 6075 m

Lengd 5446 m Lengd 5052 m Lengd 4669 m

Þeim sem stunda golf á Íslandi hefur fjölgað mikið á undanförnum áratugum, ekki síst á höfðborgarsvæðinu.

Félögum í Golfklúbbi Reykjavíkur fjölgaði hratt og ljóst varð að þörf væri á að klúbburinn fengi annan völl til umráða til viðbótar við völlinn í Grafarholti. Haft var samband við forráðamenn Reykjavíkurborgar og í framhaldi af því efnt til samkeppni um hönnun á 18 holu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

425

golfvelli annars vegar í Gufunesi og hins vegar að Keldum.

Tillögurnar sem fram komu þóttu góðar en af ýmsum ástæðum þótti ekki heppilegt að byggja golfvöll á þessum stöðum. Í landi Gufuness var t.d. sorp enn urðað á þessum tíma og ekki fyrirséð hvenær því yrði hætt. Land Keldna var hins vegar í eigu ríkisins og gerð krafa um háar greiðslur fyrir það en talið er að um það bil 50 hektara lands þurfi undir golfvöll. Upp komu hugmyndir um að byggja golfvöll í landi Korpúlfsstaða þar sem GR hafði um skeið haft afnot af litlum 9 holu golfvelli. Korpúlfsstaðalandið þótti að mörgu leyti ákjósanlegt, meðal annars vegna nálægðarinnar við sjóinn og hæðar yfir sjávarmáli. Úr varð að gengið var til samninga milli Golfklúbbs Reykjavíkur og Reykjavíkurborgar árið 1993 um gerð golfvallar í landi Korpúlfsstaða og í kjölfarið var Hannes Þorsteinsson fenginn til þess að hanna þar 18 holu golfvöll.

Uppbygging við Korpúlfsstaði gekk hratt og vel fyrir sig og í júnímánuði árið 1996 var unnt að spila þar á nýjum 9 holu golfvelli. Ári síðar var 18 holu goflvöllur við Korpúlfsstaði tilbúinn og var hann formlega vígður á landsmóti í júlímánuði 1997. Seinni part vetrar 1995 voru forsvarsmenn GR boðaðir á fund með formanni borgarskipulags. Á fundinum kom fram að við endurskoðun skipulags á Staðahverfi hefði komið í ljós að miðað við þá þjónustu sem ráð væri fyrir gert væri um of þrengt að byggðinni.

Klúbburinn var því beðinn að kanna möguleika á að gefa eftir hluta af landi sem búið var að úthluta undir golfskála og hvort unnt væri að breyta skipulagi vallarins. Ljóst var að miklir fjármunir voru í húfi fyrir Reykjavíkurborg og lýstu forsvarsmenn GR sig strax tilbúna til þess að beita sér fyrir umræddum breytingum. Árið eftir var síðan undrritaður viðbótarsamningur milli Reykjavíkurborgar og GR um fyrirhugaðar breytingar. Gerðu þær ráð fyrir breytingum á skipulagi vallarins og í stað lóðar undir klúbbhús fengi GR afnot af austustu burst Korpúlfsstaðahússins. Einnig var samþykkt að framkvæmdir færðust yfir til GR. Hluti Korpúlfstaðahússins sem klúbburinn fékk til umráða var ætlaður fyrir golfskála. Þar var einnig útbúin inniæfingaaðstaða fyrir félagsmenn til afnota yfir vetrarmánuðina. Utandyra var síðan komið upp æfingasvæði árið 1996 og byggt skýli við það. Þegar hafist var handa við uppbygginguna á Korpúlfsstöðum var tekin ákvörðun um að sérrækta gras fyrir flatir og hafa það tilbúið þegar flatarsvæðin væru tilbúin til tyrfingar. Sumarið 1993 var sáð í um það bil 1.5 hektara landsvæði að Syðri Sýrlæk á bökkum Þjórsár. Var vel fylgst með ræktuninni með áburðargjöf og slætti eins gerist á flötum á golfvöllum og ljóst að vel hafði til tekist og grasið yrði tilbúið til tyrfingar á tilsettum tíma. Samhliða því

426

sem unnið var á vellinum var unnið að hönnun á ýmsum breytingum sem þurfti að gera á Korpúlfsstaðahúsinu til þess að það nýttist klúbbnum sem best. Gert var ráð fyrir veitingasal, eldhúsi, setustofu, snyrtingum og búningsaðstöðu á fyrstu hæðinni en á efstu hæðinni var útbúin æfingaaðstaða til notkunar að vetri til.

Aðstaða kylfinga í Golfklúbbi Reykjavíkur breyttist mikið með tilkomu Korpúlfstaðavallar. Landið sem völlurinn liggur á er um að bil 30 metrum lægra yfir sjávarmáli en Grafarholtið sem þýðir að leiktímabil kylfinga í GR lengdist um allt að því tvo mánuði með tilkomu nýja vallarins. Auk þess gat klúbburinn betur annað þeirri eftirspurn sem var eftir að gerast félagi í klúbbnum. Korpúlfsstaðavöllur er mjög fjölbreyttur. Fyrri 9 holurnar liggja í kringum ána Korpu en þær seinni í kringum Staðahverfi, niður að sjó og aftur upp að Korpúlfsstöðum. Hönnun vallarins er sérstök að því leyti að völlurinn liggur umhverfis byggðakjarna og þurftu hönnuðir íbúðarhverfisins og vallarins að sameina mörg sjónarmið. Útbúa þurfti til að mynda reiðstíga, göngu- og skokkbrautir og taka tillit til veiðimanna en Úlfársá er í landi Korpúlfsstaða.

Víða erlendis þurfa golfvallahönnuðir að taka slíkt með í reikninginn en slíkt þekktist ekki áður hér á landi. Á vellinum eru margar fallegar hollur enda landslag á svæðinu fjölbreytt og skemmtilegt. Mikið hefur verið gróðursett á svæðinu og setur gróðurinn skemmtilegan svip á völlinn auk þess sem hann veitir skjól. Vegna staðsetningar vallarins er hann fyrr spilahæfur en völlurinn í Grafarholti og oft hefur verið unnt að opna hann snemma á vorin kylfingum í GR til mikillar ánægju.

Sumarið 2007 samþykkti Borgarráð Reykjavíkur að ganga til samninga við Golfklúbb Reykjavíkur um afmörkun aukins lands undir golfvöll á Korpúlfsstöðum en eftir stækkunina var áætlað að völlurinn yrði 27 holur. Hannes Þorsteinsson var fenginn til þess að teikna nýju holurnar en Björn Axelsson landslagsarkitekt útfærði teikningar hans nánar. Markmið Hannesar var að á Korpúlfstöðum yrði golfvöllur í þremur 9 holu “lykkjum”. Með því móti væri hægt að setja saman 18 holu golfhring á mismunandi vegu. Einnig var ákveðið að leitast við að hafa brautirnar í hverri 9 holu “lykkju” sambærilegar hvað varðar gæði og hversu erfiðar þær eru þó að hver og ein braut hafi sín sérkenni. Ýmsar breytingar hafa verið gerðar á Korpúlfsstaðavelli frá því að hann var fyrst tekinn í notkun og er 9 holu viðbótin sú viðamesta. Ákveðið var að hefjast handa við stækkun vallarins árið 2009 og samþykkti borgarráð að veita 210 milljónum króna til uppbyggingar og endurbóta á völlum félagsins.

Lokabrautin á Hlíðavelli er ein af þeim brautum sem tilheyra eldri helmingi vallarins.

Golfklúbburinn Kjölur Hlíðavöllur GKJ

•• •• •

Ljósmynd: Frosti

da við útvegun lands undir golfvöll. Á fyrsta stjórnarfundi sem haldinn var eftir stofnun klúbbsins var ákveðið að sækjast eftir landinu þar sem golfvöllurinn er nú en gekk þó ekki strax eftir. Sumarið 1981 fékk klúbburinn á leigu land í Leiruvogstungu og gátu félagsmenn stundað golf þar um tíma. Þetta sumar var farið að leika þar golf í júlí og því haldið áfram fram á haust. Þó að aðstaðan væri frumstæð skipti hún félagsmenn miklu máli og þjappaði hópnum saman. Seinna átti eftir að koma í ljós hve samstaðan sem skapaðist á þessum tíma skipti miklu máli

Lengd 5733 m

Lengd 5412 m Lengd 5146 m Lengd 4676 m Lengd 3634 m

Golfklúbburinn Kjölur í Mosfellsbæ var stofnaður 7. desember 1980 og var ??? kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Á þeim tíma lá ekki fyrir hvar klúbburinn fengi aðstöðu og var eitt fyrsta verk forsvarsmanna hans að hefjast han-

Á vormánuðum 1983 fékkst síðan leigt landið sem vonir höfðu staðið til að fengist á bökkum Leiruvogs þar sem Hlíðavöllur, eins og golfvöllur Kjalarmanna nefnist, hefur enn aðstöðu. Hannes Þorsteinsson var fenginn til þess að hanna 9 holu golfvöll á svæðinu og var strax um sumarið 1983 hafist handa við gerð hans. Völlurinn var formlega vígður í júlímánuði 1986 og einnig skáli sem hafði verið

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

427

komið upp á svæðinu. Göngustígar á vellinum voru lagðir gervigrasi sem klúbburinn fékk frá Fylki þegar verið var að skipta um gras á Fylkisvellinum. Fyrsta opna mótið var haldið á Hlíðavelli 7. september 1986, hið svokallaða Pfaffmót.

Forsvarsmenn Kjalar og bæjaryfirvöld í Mosfellsbæ undirrituðu 2. júlí 2004 samkomulag þess efnis að Hlíðavöllur yrði stækkaður í 18 holu golfvöll. Jafnframt var undirritað samkomulag um að byggt yrði nýtt æfingasvæði og nýtt áhalda- og starfsmannahús. Ragnheiður Ríkharðsdóttir, bæjarstjóri, ritaði undir samninginn fyrir hönd bæjarins en Skúli Skúlason, formaður klúbbsins, fyrir hönd Kjalar. Stækkunin var á hluta af svokölluðu Blikastaðanesi sem Mosfellsbær hafði þá nýlega eignast eftir makaskipti á landi við Íslenska Aðalverktaka. Í skipulagi vallarins var gert ráð fyrir að ósnortið svæði fengi að halda sér á milli brauta og áhersla lögð á að framkvæmdir myndu valda sem minnstri röskun á náttúrufari og fuglalífi á svæðinu. Samkvæmt nýsamþykktu deiliskipulagi á Blikastaðanesi var einnig gert ráð fyrir margskonar annarri útivist á svæðinu og að komið yrði fyrir t.d. göngustígum og hjólreiðastígum. Einnig var gert samkomulag milli Kjalar og Hestamannafélagsins Harðar um legu reiðstíga á þessum slóðum. Þegar samkomulagið var undirritað stóðu vonir til þess að framkvæmdum lyki á næstu þremur til fjórum árum. Edwin R. Rögnvaldsson, golfvallarhönnuður, tók að sér að hanna breytingarnar og var vinnu að mestu lokið þegar kom að undirritun samningsins. Í kjölfar hrunsins gerði hann ákveðnar breytingar á teikningunum með tilliti til breyttra aðstæðna.

Mikill kostnaður fylgdi stækkun vallarins og byggingu nýs golfskála. Til þess að koma í veg fyrir mikla skuldasöfnun var farin nýstárleg leið við fjármögnun þessara framkvæmda. Félagsmönnum var boðið að borga félagsgjald sitt fimm ár fram í tímann og hjálpa þannig til við að fjármagna framkvæmdirnar. Þeir félagar sem féllust á þessar tillögur myndu svo njóta ýmissa fríðinda í kjölfarið. Áætlað var að hefja byggingu golfskálans á hæð við þriðju flöt vallarins, við Hrossaskjólsklett. Fram fór samkeppni um hönnun á húsinu og ákvað dómnefnd að velja tillögu frá arkitektastofunni “Erum arkitektar”. Luku hönnuðir við að hanna skálann og gerðu fjárhagsáætlun um framkvæmdirnar en markmiðið var að unnt væri að halda reisugilli 7. desember 2010 á 30 ára afmæli klúbbsins. Hugmyndinni var vel tekið en áformum um byggingu golfskálans var slegið á frest um sinn vegna ástands í

428

efnahagsmálum þó að ljóst væri að miklu máli skipti fyrir klúbbinn að eignast nýtt hús.

Hafist var handa við stækkun vallarins 2004 en þegar efnahagskreppan skall á fjórum árum síðar var ákveðið að hægja ferðina. Nýju brautirnar eru gjörólíkar brautum á eldri hluta vallarins enda landslag og umhverfi annað. Markmiðið með hönnun nýju brautanna var að þær yrðu við hæfi sem flestra kylfinga. Nýju flatirnar eru til að mynda mun stærri en þær sem fyrir voru og útbúnar fullkomnu vatnsúðunarkerfi. Hlíðavöllur er nú18 holur og fór fyrsta mótið á 18 holu velli félagsmann fram í júlímánuði 2011. Með stækkun vallarins gefst svigrúm til þess að fjölga verulega félögum í Kili sem voru milli sex og sjö hundruð talsins árið 2010 og munu biðlistar eftir að komast í golfklúbb á höfuðborgarsvæðinu vafalaust styttast þegar Hlíðarvöllur er orðinn 18 holur.

Athygli hefur vakið hversu margir afrekskylfingar hafa komið úr röðum Kjalarmanna en sveit klúbbsins hefur unnið Sveitakeppni GSÍ og einnig hafa kylfingar úr klúbbnum orðið Íslandsmeistarar. Ein ástæða þessarar miklu velgengni er að klúbburinn er nálægt byggðinni í Mosfellsbæ og stutt fyrir börn og unglinga að skjótast upp á völl til þess að spila. Það hefur því verið hluti af uppeldi þeirra að leika á vellinum. Einnig var fyrir nokkrum árum lögð aukin áhersla á að byggja upp afreksstarf innan klúbbsins.

Golfklúbburinn Kjölur á myndarlega 540 fm skemmu undir vélar og á efri hæð hennar er púttaðstaða fyrir félagsmenn. Áætlað er að í framtíðinni verði útbúin æfingaaðstaða í skjóli við hluta vélageymslunnar.

Lokaholan á Bakkakotsvelli er jafnframt stysta braut vallarins, rúmlega 80 metrar.

Steinar fékk son sinn og dótturson til liðs við sig til þess að hrinda hugmyndinni í framkvæmd. Þeir pöntuðu frá Englandi notaðar vallar- og flatarsláttuvélar og einnig var keypt ný dráttarvél en eitthvað var til af verkfærum auk kerru og garðsláttuvélar. Steinar og fjölskylda stofnuðu Rekstrarfélag Bakkakotsvallar til þess að standa fyrir og bera ábyrgð á þeim fjárskuldbindingum sem stofnað var til en tóku jafnframt lán til framkvæmda með veði í eigin eignum.

Golfklúbbur Bakkakots Bakkakotsvöllur GOB

••

Ljósmynd: Frosti

Lengd 4102 m Lengd 3756 m

Veturinn 1988-1989 fékk Steinar Guðmundsson, sem þá var 74 ára gamall, afhentan hluta föðurarfleifðar sinnar í Mosfellsdal í landi Minna-Mosfells. Hann hafði áður komið sér upp aðsetri í einu horni jarðarinnar og hafið þar skógrækt en meginhluti landsins voru tún. Steinar var óráðinn hvað gert yrði við landið en datt í hug að koma þar upp golfvelli. Hann sá fyrir sér að með því væri hægt að gera hvort tveggja í senn; nýta túnin og halda skógræktinni áfram.

Geir Svansson var fenginn til þess að hanna 6 holu völl í Bakkakoti í sjálfboðavinnu. Síðan var hafist handa og byrjað á að útbúa brautir og flatir með slætti og sinna ýmsu öðru sem gera þurfti. Ýmis jarðvinna var unnin með handskóflum eins og til dæmis þegar útbúnar voru glompur. Stærri vinnuvélar voru komnar til sögunnar þegar kom að vinnu við bílastæði. Veturinn 1988-1989 var ráðist í framkvæmdir við gerð skála til að mæta þörfum klúbbfélaga fyrir aðstöðu innanhúss. Stóð Steinar fyrir þeim framkvæmdum og fjármagnaði þær.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

429

Haustið 1989 voru áhugasamir kylfingar farnir að leika golf á vellinum. Árið eftir fékkst til umráða land í eigu Mosfellsbæjar og í kjölfarið var Geir fenginn til þess að hanna þrjár holur til viðbótar og þar með var kominn 9 holu golfvöllur í Bakkakoti. Vellinum var gefið nafnið Bakkakotsvöllur eftir býli sem fannst skráð í Jarðabók Árna Magnússonar en var horfið. Þar var það nefnt “Backakot”.

Veturinn 1990-1991 stóð Magnús, sonur Steinars, fyrir stofnun golfklúbbs og var stofnfundur haldinn í blíðskaparveðri undir berum himni 15. júní 1991. Áður hafði Magnús unnið að samningu laga fyrir klúbbinn en fyrirmynd þeirra var sótt til Golfkúbbs Akureyrar.

Einnig var lögð inn umsókn um inngöngu í UMSK til þess að klúbburinn væri gjaldgengur innan GSÍ. Skipuð var bráðabyrgðastjórn og var Guðmundur T. Magnússon kjörinn formaður klúbbsins og tveimur mánuðum síðar fór fyrsta fjölmenna mótið fram á vellinum, Bakkakotsmótið. Opna Laxnessmótið fór síðan fyrst fram á á vellinum. 17. september sama ár og í framhaldi af því var fyrsti raunverulegi aðalfundur klúbbsins haldinn í Íþróttamiðstöðinni í Laugardal. Var kjör Guðmundar T. Magnússonar sem fyrsta formanns Golfklúbbs Bakkakots staðfest á fundinum. Áhugi manna á starfseminni var mikill frá upphafi og til þess að hjálpa eigendum að standa við fjárskuldbindingar sínar og borga af lánum greiddu nokkrir áhugasamir kylfingar 1/3 af árgjaldi sínu fyrirfram. Eigi að síður var nauðsynlegt að gæta mikils aðhalds fyrstu árin eins og eftirfarandi vísa segir til um en henni var varpað fram á aðalfundi klúbbsins 1992: Hjá Gobburunum inn á gafl gjaldkeri skal rukka.

Með peninganna ofurafl ekki má þó sukka.

Rekstur Golfklúbbs Bakkakots þróaðist smátt og smátt næstu árin. Hafin var veitingasala 1991 og önnuðust Magnús og Eygló, eiginkona hans, hana í sjálfboðavinnu.

Steinar og kona hans ákváðu árið 1993 að hætta afskiptum af starfseminni en þá má segja að klúbburinn hafi verið orðinn sjálfbær fjárhagslega og hægt að leggja rekstrarfélagið niður. Ákvað félagið í kjölfarið að gefa klúbbnum allar vélar, tæki og áhöld og einnig þær framkvæmdir við völlinn sem félagði hafði staðið fyrir.

430

Jafnframt var gerður samningur við Steinar um að hann fengi greidda leigu fyrir afnot klúbbsins af landinu og skálanum. Nýr skáli var keyptur og tekinn í notkun 1996 á fimm ára afmæli klúbbsins en gamli skálinn notaður áfram m.a. sem aðstaða fyrir starfsmenn vallarinns. Árið áður hafði verið komið upp vélaskemmu á svæðinu en báðar þessar byggingar voru fluttar í heilu lagi á staðinn.

Starfsemin hefur eflst jafnt og þétt, ekki hvað síst fyrir óeigingjarnt starf fjölmargra aðila sem komu bæði að uppbyggingu vallarins og rekstri klúbbsins. Stöðugt hefur verið unnið við framkvæmdir á vellinum. Byggðar upp flatir og teigar, brautir lengdar og glompum fjölgað. Þegar um viðameiri verkefni hafa verið í gangi hafa félagsmenn staðið fyrir átaksverkefni við framkvæmdirnar. 1991 var brú gerð yfir Köldukvísl og tekið í notkun nýtt æfingasvæði. Einnig hefur talsverð trjárækt verið á svæðinu en klúbburinn hefur lagt fé til hennar auk þess sem Skógrækt ríkisins og “Skógrækt með Skeljungi” hafa komið að fjármögnun trjáræktarinnar. Ákveðið hefur verið að lengja völlinn frá því sem nú er án þess að fjölga brautum. Eftir breytinguna verður völlurinn erfiðari en hann hefur verið en mun þó halda sérkennum sínum sem eru stuttar brautir og fjölbreyttar flatir.

Klúbburinn fjármagnar alfarið breytingar á vellinum en Golfklúbbur Bakkakots nýtur ekki fjárhagsaðstoðar frá sveitarafélaginu, Mosfellsbæ. Miklu máli skiptir því fyrir klúbbinn að fjölga félögum. Sumarið 2011 bauð klúbburinn kylfingum upp á kennslu án endurgjalds og vonast forsvarsmenn hans til að einhverjir þeirra sem nýttu sér þetta góða boð eigi eftir að verða framtíðarfélagar í klúbbnum. Á vallarsvæði Bakkakots er par 3 völl sem heitir Steinarsvöllur. Þar geta byrjendur og börn leitað til þess að ná tökum á íþróttinni. Steinarsvöllur er stuttur en hentar vel til þess að æfa stutta spilið og auka sjálfstraust kylfinga.

2002 gerði GOB og FGF, Golfklúbbur Frímúrara, með sér samstarf um sameiginlega notkun á vellinum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

431

Vippað inn á flötina á Bergvíkinni en svo nefnist 3. holan á Hólmsvelli í Leiru.

432

REYKJANES Golfklúbbur Sandgerðis Kirkjubólsvöllur Golfklúbbur Suðurnesja Hólmsvöllur

Golfklúbbur Grindavíkur Húsatóftavöllur Golfklúbbur Vatnsleysustrandar

Kálfastrandarvöllur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

43

Ljósmynd: Frosti

Sjöunda holan á Kirkjubólsvelli.

Golfklúbbur Sandgerðis Kirkjubólsvöllur GSG

••

Lengd 5152 m Lengd 4685 m

Lengd af gulum teigum: 5152 metrar. Slope: 68.6 Lengd af rauðum kvennateigum: 4685 metrar. Slope: 70.3 Vaskur hópur golfáhugamanna kom saman 24. apríl 1986 til þess að stofna golfklúbb í Sandgerði. Fjórum árum áður höfðu kylfingarnir reyndar hafði að leika golf á Vallarhúsum og enn fyrr var leikið á svæði sem gekk undir nafninu Shangri La og var í landi Þóroddsstaða en þar höfðu bandarískir hermenn útbúið golfvöll í kringum 1962 og var leikið golf þar í nokkur ár. Ákveðin tenging er á milli þessara tveggja valla, Vallarhúsavallarins og Shangri La, því 6. teigurinn á Vallarhúsavelli liggur ofan á einum af teigunum á Shangri La vellinum. Golfvöllur Golfklúbbs Sandgerðis liggur mitt á milli Sandgerðis og Garðs og er einn af fáum strandvöllum á landinu. Fyrsti

434

formaður klúbbsins var ????? Þegar hafið var að vinna í Vallarhúsavelli voru knattspyrnumenn þar fyrir með aðstöðu sína en þeir fengu skömmu síðar úthlutað svæði annars staðar. Ekki höfðu menn úr miklu að moða á þessum tíma og nýttu það sem hendi var næst. Eina konan í klúbbnum saumaði til að mynda flöggin sem síðan voru fest á kústsköft og holubotnarnir voru majonesdósir og gegndu þær því hlutverki í all mörg ár. Vallarhúsalandið dugði reyndar ekki undir 9 holu völl og festi klúbburinn kaup á spildu úr landi Kirkjubóls.

Gekk völlurinn eftir það undir heitinu Kirkjubólsvöllur og var hann vígður 26. júní 1996. Kirkjuból er sögufrægur staður en þar var Kristján sem nefndur var skrifari drepinn um Pálsmessuleytið 1551 í hefndarskyni fyrir að Jón Arason og tveir synir hans höfðu verið hálshöggnir í Skálholti árið áður.

Síðan þetta var hefur mikið vatn runnið til sjávar.

Golfklúbbur Sandgerðis státar nú af góðum 18 holu golfvelli sem Hannes Þorsteinsson teiknaði og var formlega opnaður 11. júní 2011. Völlurinn liggur í landi jarðanna Kirkjubóls, Vallarhúsa, Sandhóls og Þórisstaða.

Hafist var handa við stækkunina 2002 og á sama tíma var útbúið æfingasvæði fyrir klúbbfélaga. Kirkjubólsvöllur er sautjándi völlurinn á landinu sem er 18 holur, sendinn

strandvöllur með stórum og góðum flötum. Hann þykir fremur léttur á fótinn enda hæðarmismunur á vellinum lítill. Kirkjubólsvöllur kemur snemma til á vorin. Þar sem snjó festir lítið á þessum slóðum er nánast hægt að leika á vellinum allt árið um kring og Sandgerðingar eru yfirleitt fyrstir til á vorin að opna sumarflatirnar. Nýi hluti vallarins teygir sig í austur í áttina að þeim stað þar sem golfvöllur bandaríska hersins var á sínum tíma. Frá upphafi hefur markmiðið verið að hrófla ekki við túngörðum eða tóftum sem eru víða á svæðinu en það setur skemmtilegan svip á völlinn að sögulegum minjum skuli viðhaldið.

Félagar í Golfklúbbi Sandgerðis eru 150 og stefna forsvarsmenn klúbbsins að því að þeim fjölgi verulega á næstu árum. Í fyrstu höfðu félagsmenn aðstöðu innan húss í gömlu Vallarhúsunum en eftir því sem starfsemi klúbbsins efldist jókst þörfin fyrir varanlegt húsnæði. Sumarið 1994 var hafist handa við byggingu nýs golfskála að Vallarhúsum. Slíkar framkvæmdir eru kostnaðarsamar en margir lögðust á eitt til þess að draumurinn um klúbbhús gæti orðið að veruleika. Sandgerðisbær veitti styrk til framkvæmdanna, Hólmþór Morgan gaf alla vinnu við teikningar hússins og nokkrir verktakar lögðu sitt af mörkum við verkefnið. Síðast en ekki síst skipti sköpum framlag félagsmanna undir styrkri forystu kraftmikils formanns klúbbsins, Jóns Friðrikssonar, og ári eftir að hafist var handa við bygginguna var nýr og glæsilegur golfskáli orðinn að veruleika.

Nýja húsið styrkti starfsemi klúbbsins verulega og félagsmönnum fjölgaði ört eftir að aðstaðan batnaði. Ýmis mót hafa verið haldin á Kirkjubólsvelli og má sem dæmi nefna að þar var hluti landsmóts GSÍ árið 1998 haldið og var það í fyrsta skipti sem landsmótið var haldið á 9 holu velli og var jafnframt leikið á vellinum í Grindavík. Þátttaka í landsmótinu var mikil og kepptu alls 160 kylfingar á völlunum tveimur. ????

Vetrargolf hefur verið ein helsta tekjulind klúbbsins en hægt er að leika á Kirkjubólsvelli lengur en á flestum öðrum völlum á landinu. Sem dæmi má nefna að 180 manns tóku þátt í móti sem haldið var á vellinum í febrúarmánuði 2011. Einkunnarorð félagsmanna eru að spyrja ekki hvað klúbburinn geti gert fyrir þá heldur hvað þeir geti sjálfir gert fyrir klúbbinn.

Golfklúbbur Suðurnesja Hólmsvöllur Leiru GS

•• ••

Lengd 5983 m Lengd 5554 m Lengd 5186 m Lengd 4657 m

Golfklúbbur Suðurnesja var stofnaður 4. mars 1964 og voru stofnfélagar 96 talsins. Ásgrímur Ragnars var sá eini af stofnendunum sem hafði kynnst golfi eitthvað að ráði og var hann kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Félagsmenn höfðu augastað á landi á Leirujörðunum Stórhólmi og Hrúðurnesi auk landi nokkurra kotjarða og samdist svo um að þeir fengju afnot af umræddu landi undir golfvöll. Lítil rækt var á þessum slóðum og var strax hafist handa við að tyrfa svæðið og hreinsa úr því grjót. Fyrstu árin miðaði framkvæmdum fremur hægt enda mikil vinna að rífa grjótgarða, grjóthreinsa mela og fullrækta landið.

Að auki þurfti klúbburinn að koma upp húsnæði fyrir félagsmenn. Fyrsti golfskálinn var 80 fermetra braggi sem fenginn var að láni hjá Sölunefnd Varnarliðseigna og fluttur í heilu lagi á vallarsvæðið. Völlurinn var nefndur Hólmsvöllur og á nafngiftin rætur að rekja til hólma sem er um það bil 400 metra úti fyrir ströndinni.

En golfklúbbur þarf að hafa eigið land til yfirráða og skömmu eftir stofnun klúbbsins bauð Gísli Sighvatsson klúbbnum að kaupa heimalönd jarða sinna, Hrúðurness, Garðshúss og Ráðagerðis, alls um 20 hektara. Þrátt fyrir áhuga og vilja til að ganga að kaupunum var ekki hlaupið að því að gera þau að veruleika. Klúbburinn var fjárvana og hafði enga möguleika til þess að afla fjár til kaupanna.

En menn dóu ekki ráðlausir. Stofnað var hlutafélag til þess að standa straum af kostnaði við landakaupin sem fékk nafnið Hrúðurnes hf. Söfnun hlutafjár gekk það vel að unnt var að ganga frá kaupunum í júlí 1965.

Hrúðurnes hf. var aðeins opið félögum í klúbbnum og mátti enginn þeirra eiga meira en 10 hlutabréf í félaginu.

Hlutur golfklúbbsins var 35% í fyrstu en hefur aukist jafnt og þétt með árunum enda gáfu margir félagsmenn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

435

Slegið af 17. teig á Hólmsvelli á Íslandsmótinu árið 2011.

klúbbnum hlutabréf sín eða seldu klúbbnum þau á sanngjörnu verði. Í kjölfar jarðakaupanna hófust miklar framkvæmdir við að rífa grjótgarða, grjóthreinsa melinn og við ræktun á svæðinu. Fimm árum síðar var hreinsun lokið og vallarsvæðið að mestu orðið fullræktað. 1970 gekk klúbburinn frá kaupum á útlandi jarðanna sem áður höfðu verið keyptar og var þar um að ræða 29% í óskiptu landi Leirujarðanna. Menn höfðu skiptar skoðanir á þessari fjárfestingu og töldu margir að það land sem fyrir var væri nægjanlegt. Menn sáu þá ekki fyrir sér að innan fárra ára væri búið að byggja á svæðinu glæsilegan 18 holu golfvöll. Þeir framsýnustu höfðu þó sitt fram og gengið var frá kaupunum.

Völlurinn var til að byrja með 9 holur og undu kylfingar

436

Ljósmynd: Frosti

hag sínum nokkuð vel enda kröfurnar ekki jafn miklar um gæði golfvalla og nú til dags. Þar kom þó að félagsmönnum þótti brýnt að ráðist yrði í stækkun vallarins og á aðalfundi klúbbsins 1973 var lögð fram tillaga frá mótanefnd klúbbsins þess efnis að klúbburinn fengi Nils Skjöld arkitekt til þess að skipuleggja 12 holu völl fyrir klúbbinn. Í hópnum voru menn sem vildu ganga enn lengra og með Hörð Guðmundsson í broddi fylkingar fengu þeir því framgengt að unnið yrði skipulag að 18 holu golfvelli. Snemma árið eftir hófst Skjöld handa við hönnun vallarins og síðar um árið sendi hann stjórn klúbbsins teikningar af 18 holu golfvelli sem er í meginatriðum eins og golvöllur Golfklúbbs Suðurnesja, Hólmsvöllur, er nú.

Skjöld teiknaði nokkra velli hér á landi og veitti góð ráð við gerð golfvalla víða um land. Vinnuna við hönnunina gaf hann og greiddi meira að segja sjálfur hótelkostnað sinn meðan hann var hér á landi og þáði aðeins greiðslu

fyrir einn farseðil. Framkvæmdum miðaði hins vegar hægt og það var ekki fyrr en 13 árum síðar eða 1986 að völlurinn var tilbúinn. Svæðið var afar erfitt og segja má að frumherjarnir hafi unnið hreint þrekvirki við að breyta gráum og ljótum melum í fagurgrænar brautir.

Bragginn sem fenginn var frá Sölunefnd Varnarliðseigna þjónaði um árabil sem klúbbhús eða í tvo áratugi. Þar kom þó að ljóst var að hann svaraði ekki lengur þeim kröfum sem gerðar voru. Klúbbfélögum hafði fjölgað mikið og nýir tímar kölluðu á breytta og betri aðstöðu fyrir félagsmenn. Þegar völlurinn var hannaður á sínum tíma var ákveðið að reist yrði nýtt klúbbhús. Um 1980 fóru menn að huga að framkvæmdum. Skipuð var bygginganefnd sem hóf þegar störf, m.a. við fjáröflun, öflun byggingaleyfa, ráðningu arkitekts og fleira og eftir það var ekki horft um öxl heldur stefnt af stórhug fram á við. Ákveðið var að húsið yrði á tveimur hæðum. Efri hæðin er um 340 fermetrar en sú neðri 220 fermetrar. Einnig var ráðist í byggingu 100 fermetra tækjageymslu fyrir klúbbinn. Í klúbbhúsinu er einnig rekin golfverslun þannig að óhætt er að segja að Golfklúbbur Suðurnesja bjóði upp á alla þá þjónustu og aðstöðu sem kylfingar geta óskað sér.

Fyrsta skóflustunga af húsinu var tekin í júní 1982.

En þrátt fyrir bjartsýni félagsmanna og stórhug voru ýmsar hindranir í vegi þeirra. Þegar húsið var um það bil að verða fokhellt var byggingarleyfið afturkallað fyrirvaralaust. Ástæðan var sú að hluti hússins var reistur í óskiptu landi og til þess að byggingarleyfið fengist endanlega samþykkt þurfti klúbburinn að kaupa 5 hektara lands til viðbótar. En GS menn létu ekki deigan síga og í miðjum hamaganginum sem þessum málum fylgdi héldu þeir reisugilli sitt og 20 ára afmælismót. En í hönd fóru erfiðir tímar. Hart var deilt um landamerki, byggingarrétt og ýmislegt fleira. Málin leystust þó farsællega eins og ýmis önnur vandamál sem klúbburinn hefur staðið frammi fyrir. Niðurstaðan var sú að við Hólmsvöll í Leiru stendur nú eitt glæsilegasta klúbbhús landsins sem var formlega tekið í notkun 1986.

Guðmundssynir lögðu að öðrum ólöstuðum ómetanlegan skerf til uppbyggingar í Leirunni. Hörður var formaður klúbbsins í nær tvo áratugi og var við stjórnvölinn þegar stærstu ákvarðanirnar voru teknar og fylgdi framkvæmd þeirra eftir. Hólmgeiri hafa þeir Suðurnesjamenn gefið viðurnefnið “faðir golfvallarins” enda vann hann í 20 ár við uppbyggingu á svæðinu. Eins og raunin er um sögu flestra golfklúbba hér á landi unnu félagsmenn ötullega í sjálfboðavinnu við uppbyggingu vallarins. Klúbburinn hefur líka átt ýmsa hauka í horni eins og til að mynda Íslenska Aðalverktaka sem oft og iðulega komu með stórvirk tæki og tól út í Leiru þegar þess var þörf.

12. ágúst 2004 var lokið við byggingu brúar yfir tjörnina við 16. holu og einnig lokið við frágang á klæðningu vatnstorfærunnar en markmið klúbbsins er að klæða aðrar vatnstorfærur á vellinum á sama hátt. Haldin höfðu verið minningarmót um Vilhjálm Vilhjálmsson sem var góður kylfingur og starfsmaður klúbbsins um skeið en lést aðeins tvítugur að aldri. Allur ágóði af mótunum rann til þessara framkvæmda og var brúnni gefið nafnið Vilhjálmsbrú til minningar um Vilhjálm og er hún mikil listasmíð. Í Leirunni er 9 holu æfingavöllur sem gengur undir heitinu Jóelinn og hafa margir kylfingar hafið feril sinn þar enda hentar völlurinn byrjendum afar vel. Félagar í klúbbnum nálgast nú fimmta hundraðið og er starfandi golfkennari á vegum hans. Forsvarsmenn klúbbsins sjá fyrir sér að um frekari fjölgun félaga verði að ræða á næstu árum enda um að ræða góðan golfvöll á svæði sem býr yfir mikilli náttúrufegurð.

Framgangur Golfklúbbs Suðurnesja er gott dæmu um hvað menn geta náð langt með vilja, bjartsýni og trú á verkefnið í farteskinu. Miklu máli hefur skipt að til forystu hafa valist menn sem hafa haft mikinn metnað fyrir hönd klúbbsins og stefnt fram á við af stórhug og framsýni. Þegar á móti blæs er ekki hvað síst mikilvægt að forystan sé sterk. Þeir bræður Hörður og Hólmgeir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

437

Skuggar af kvöldsólinni læðast um á 9. flötinni á Húsatóftavelli.

Golfklúbbur Grindavíkur Húsatóftavöllur GG

••

Lengd 5015 m Lengd 4039 m

Golfklúbbur Grindavíkur var stofnaður 14. maí 1981 að frumkvæði Sveins Sigurkarlssonar sem jafnframt var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Jóhann Möller átti sumarhús í Staðarhverfi og hafði útbúið 4 golfbrautir í landi sínu. Hann hvatti menn til þess að spreyta sig við golfiðkun á þessum slóðum og var meðal þeirra sem stóðu að stofnun klúbbsins. Golfvöllur GG, Húsatóftavöllur, er rétt fyrir utan Grindavík og um það bil 50 km frá miðborg Reykjavíkur. Völlurinn er 13 holur og sá eini slíki hér á landi. Ásókn í að leika á vellinum hefur aukist mikið að undanförnu og er vinsælt að taka hann á leigu fyrir mót. Unnið hefur verið að stækkun vallarins í

438

Ljósmynd: Frosti

18 holur undanfarin ár og áætlað að framkvæmdum við stækkun og breytingar á vellinum verði lokið sumarið 2012. Á 20 ára afmæli klúbbsins 2001 voru fjórar nýjar brautir teknar í notkun en fram að þeim tíma hafði völlurinn verið 9 holu völlur. Þá létu menn sig dreyma um að eftir 8 til 12 ár væri völlurinn orðinn 18 holur. Sama ár komu Grindvíkingar sér upp öflugu vökvunarkerfi fyrir völlinn.

Vatnið er sótt í opna gjá sem heitir Baðstofa og eru gæði vatnsins mjög mikil en vatnið er einnig notað við laxeldi. Árið 2002 réð klúbburinn nýjan vallarstjóra, Birki Má Birgisson, sem lærði golfvallarumhirðu í Skotlandi og um sama leyti voru keyptar nýjar vélar. Þrátt fyrir þessar miklu framkvæmdir jukust skuldir klúbbsins ekki en forsvarsmönnum hans tókst að ná samkomulagi við mörg fyrirtæki á staðnum sem hafa “keypt” brautirnar.

Greiðslurnar inna þau af hendi á fimm árum og fer féð að mestu í vatnslögnina og vélakaup. Verktakar í Grindavík og Grindavíkurbær hafa líka stutt vel við klúbbinn og lagt starfseminni lið og segja forsvarsmenn Golfklúbbs Grindavíkur að þeir hafi notið góðs af því að þeir hafi átt

framsýna bæjarfulltrúa og bæjarstjóra sem hafi lagt töluvert af mörkum til golfíþróttarinnar og annarra íþrótta. Á árinu 2008 var því lýst yfir að völlur þeirra Grindvíkinga, Húsatóftavöllur, yrði stækkaður í 18 holur og yrði völlurinn tilbúinn á þrjátíu ára afmæli klúbbsins 2011.

Hannes Þorsteinsson var fenginn til þess að hanna stækkunina og kappkostað að náttúran á svæðinu fengi sem best notið sín. Ofan við gamla völlinn er mjög fallegt landslag þar sem nýju holurnar eru en áhersla hefur verið lögð á að Húsatóftavöllur verði þó áfram strandvöllur. Áætlað var að framkvæmdir hæfust sumarið 2008 eftir að tillögur að teikningum af vellinum höfðu verið kynntar fyrir félagsmönnum. Ákveðið var að setja á laggirnar sérstaka nefnd um stækkun vallarins og gefa hinum almenna félagsmanni kost á að gera athugasemdir við þær hugmyndir sem lagðar voru fram.

Samkvæmt kostnaðaráætlun reiknuðu menn með því að það myndi kosta 25 milljónir króna að útbúa þær fimm holur sem á vantaði. Ofan á það lagðist síðan kostnaður sem fylgir frekari breytingum á vellinum. Grindavíkurbær lagði til 51 milljón vegna stækkunar vallarins sem úthlutað skyldi í þremur áföngum. Fyrsta hluta þeirrar úthlutunar fékk klúbburinn 2007. Með styrk bæjarins er klúbbnum einnig gefið tækifæri til þess að koma sér fyrir í framtíðar golfskála sem reistur var ofar á vellinum en gamla klúbbhúsið stendur. Í klúbbnum voru árið 2011 rúmlega tvöhundruð félagsmenn. Samfara því að golfvöllur þeirra Grindvíkinga verður orðinn 18 holur verður tekið í notkun nýja klúbbhúsið tekið í notkun. Þrátt fyrir þessar miklu framkvæmdir er klúbburinn skuldlaus.

Forsvarsmenn klúbbsins hafa farið hægt í sakirnar við framkvæmdir og ekki ætlað sér um of. Fjölmargir félagsmenn hafa einnig unnið mikla sjálfboðavinnu við völlinn og klúbbhúsið.

Golfklúbbur Grindavíkur hóf árið 2008 vinnu við nýjan par-3 völl í Grindavík í samstarfi við bæjaryfirvöld. Ætluninn er að völlurinn verði 6 holur og honum verði komið fyrir á íþrótta- og útivistarsvæði bæjarins í miðri Grindavík. Aðgangur að vellinum verður án endurgjalds.

Forsvarsmenn GG telja að þessi framkvæmd eigi eftir að hafa mikil og góð áhrif á starfsemi klúbbsins um leið og börnum og unglingum í bænum gefst kostur á að spreyta sig í golfi sér að kostnaðarlausu.

Golfklúbbur Vatnsleysustrandar Kálfatjarnarvöllur GVS

••

Lengd 5404 m Lengd 4360 m

Golfklúbbur Vatnsleysustrandar var stofnaður 12. maí árið 1991 og voru á stofnfélagar á sjötta tug talsins. Fyrsti formaður GVS var Jörundur Guðmundsson. Klúbburinn átti við ýmsa byrjunarörðugleika að etja eins og margir aðrir golfklúbbar á landinu og ber þar hæst deilur um land undir völl klúbbsins. Fyrsta aðstaða félagsmanna var í Djúpavogi sem er syðst í Brunnahverfi á Vatnsleysuströnd en þar kom klúbburinn upp æfingasvæði. Árið 1995 samþykkti ábúandinn á Kálfatjörn, Gunnar Erlendsson, málaleitan golfklúbbsins sem falaðist eftir jörðunum Móakoti og Fjósakoti undir golfvöll en þær hafði Gunnar á leigu ásamt Kálfatjörn. Árið eftir lét golfklúbburinn teikna skipulag að 9 holu golfvelli á þessum slóðum. En eins og oft áður var kálið ekki sopið þótt í ausuna væri komið og hafa teikningarnar tekið töluverðum breytingum síðan vegna deilna um staðsetningu vallarins í landi Kálfatjarnar eftir að Gunnar féll frá. Sveitarstjórn Vatnsleysustrandarhrepps sótti um að fá jörðina leigða og var fyrirhugað að komið yrði upp útvistarsvæði á þessum slóðum, þar á meðal golfvelli sem yrði byggður í samvinnu við Golfklúbb Vatnsleysustrandar. Ábúandinn á Kálfatjörn, sem tók við búi þegar Gunnar féll frá, var því andvígur en sveitarstjórnin studdi málaleitan golfklúbbsins og hún hafði undir höndum fullgildan þinglýstan leigusamning á jörðunum. Úr varð að klúbburinn fékk afnot af umræddum jörðum og hluta af landi Kálfatjarnar og kom þar upp golfvelli sem fékk heitið Kálfatjarnarvöllur.

Til að byrja með var útbúinn 6 holu golfvöllur í löndum tveggja hjáleiga Kálfatjarnar, Fjósakots og Hátúns, og var völlurinn hannaður með það fyrir augum að fornar rústir húsa og garða fengju notið sín. Fyrir bragðið þykir völlurinn afar sérstakur. Ýmsar torfærur eru utan brauta

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

439

Horft frá fyrsta teigi til sjávar. Kálfatjarnarkirkja, gömul og myndarleg sveitakirkja setur svip á umhverfið. Ljósmynd: Frosti

svo sem gamlar grjóthleðslur, hraun og tjarnir. Kálfatjarnarvöllur er 9 holur völlur og er um það bil miðja vegu milli Hafnarfjarðar og Reykjanesbæjar og því ekki um langan veg að fara fyrir kylfinga bæði af höfuðborgarsvæðinu og Reykjanesi. Þar sem völlurinn er við sjó kemur hann snemma til á vorin og því hægt að leika þar lengur en á flestum öðrum völlum. Mikil vinna hefur farið fram á vellinum á undanförnum árum og má segja að völlurinn hafi tekið algerum stakkaskiptum. Til að mynda hafa flestir teigar og flatir verið byggð upp.

Félögum í GVS hefur fjölgað mikið á síðustu árum og hefur klúbburinn fengið úthlutað landi undir aðrar 9 holur. Hannes Þorsteinsson hannaði nýju brautirnar sem verður sunnan við eldri hluta vallarins og munu þær renna inn í spennandi landslag á svæðinu sem er umlukið hrauni. Ekki er enn ljóst hvenær 18 holu völlurinn verður opnaður. Sautján ár hefur tekið að koma vellinum í núverandi horf og ljóst að stækkun vallarins tekur sinn

440

tíma. Í júní mánuði árið 1996 tók klúbburinn formlega í notkun golfskála við völlinn en bygging hans hófst árið áður.

Fjölmargir styrktaraðilar standa þétt við bakið á klúbbnum og hefur markmiðið alltaf verið að ráðast ekki í framkvæmdir nema séð verði fyrir endann á fjármögnun þeirra. Nauðsynlegt er að fjölga félögum í klúbbnum ef unnt á að vera að standa undir rekstri 18 holu golfvallar.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

41

VESTURLAND Golfklúbburinn Leynir Akranesi

Garðavöllur

Golfklúbburinn Glanni

Glanni

Golfklúbbur Borgarness Golfklúbburinn Skrifla

Reykholtsdalsvöllur

Golfklúbburinn Húsafelli Golfklúbbur Staðarsveitar

Golfklúbbur Jökull Ólafsvík Golfklúbburinn Vestarr Grundarfirði

Golfklúbburinn Mostri Stykkishólmi

442

Hamarsvöllur

Húsafellsvöllur

Golfvöllur undir jökli Fróðárvöllur

Bárarvöllur

Víkurvöllur

Ljósmynd: Friðþjófur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

43

VESTURLAND Golfklúbburinn Leynir Akranesi

Garðavöllur

Golfklúbburinn Glanni

Glanni

Golfklúbbur Borgarness Golfklúbburinn Skrifla

Reykholtsdalsvöllur

Golfklúbburinn Húsafelli Golfklúbbur Staðarsveitar

Golfklúbbur Jökull Ólafsvík Golfklúbburinn Vestarr Grundarfirði

Golfklúbburinn Mostri Stykkishólmi

444

Hamarsvöllur

Húsafellsvöllur

Golfvöllur undir jökli Fróðárvöllur

Bárarvöllur

Víkurvöllur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

45

Golfklúbburinn Leynir Garðavöllur GL

•• ••

Lengd 5973 m Lengd 5519 m Lengd 4966 m Lengd 4547 m

Golfklúbburinn Leynir á Akranesi var stofnaður 15. mars 1965. Nokkrir áhugamenn um golf komu saman í fundarsal íþróttahússins við Laugarbraut og var á fundinum samþykkt að stofna golfklúbb á Akranesi sem bættist þar með í hóp sex golfklúbba sem fyrir voru í landinu. Helstu hvatamenn að stofnun klúbbsins voru þeir Guðmundur Sveinbjörnsson, þáverandi formaður Íþróttabandalags Akraness, og Óðinn S. Geirdal. Viku síðar var haldinn framhaldsstofnfundur og þar mættu einnig Sveinn Snorrason, formaður Golfsambands Íslands, og Þorvarður Árnason, formaður Golfklúbbs Reykjavíkur. Þeir félagar gáfu forsvarsmönnum golfklúbbsins á Akranesi ýmis góð ráð og voru þeim innanhandar varðandi næstu skref í sögu klúbbsins. Fyrsti formaður klúbbsins var kjörinn Sveinn Hálfdánarson. Fyrstu heimildir um að menn hafi sést leika golf á Akranesi og nágrenni ná þó lengra aftur eða allt til ársins 1960 en þá sást til manna munda golfkylfur á Jaðarsbökkum og víðar.

Helsta verkefni klúbbsins til að byrja með var að komast yfir land undir golfvöll. Ýmsir staðir voru skoðaðir en helst þótti mönnum koma til greina svæði fyrir ofan Garða, Garðaflóa, og féllust bæjaryfirvöld á Akranesi á að þar fengi klúbburinn land til umráða á grónu þriggja hektara túni austanvert við skógrækt bæjarins, Strax var hafist handa við að útbúa þar tvær holur og slegin braut á milli þeirra. Þar með höfðu félagar í klúbbnum fengið á fyrsta starfsári hans aðstöðu til þess að iðka íþrótt sína. Ári síðar, 1966, fékk klúbburinn álíka stórt land til afnota og var það vestanvert við fyrrnefnda svæðið og voru útbúnar þar fjórar brautir til viðbótar og hafði klúbburinn þá eignast 6 holu völl. Keypt voru tæki til notkunar á vellinum 1969

446

og tveimur árum síðar fékk klúbburinn skúr til afnota sem tækjageymslu. Golfvöllur Skagamanna fékk snemma nafnið Garðavöllur enda hafði svæði það sem völlurinn var byggður á áður tilheyrt Garðaprestakalli. Formlega aðild að Golfsambandi Íslands fékk klúbburinn árið 1967.

Fyrstu árin voru félagar í golfklúbbnum 20-40 á ári. Þorsteinn Þorvaldsson var kjörinn formaður klúbbsins 1967 og var endurkjörinn formaður næstu þrettán árin. Óhætt er að fullyrða að Þorsteinn hafi með krafti sínum og dugnaði öðrum fremur haldið starfsemi klúbbsins gangandi og lagt grunn að þeirri stöðu sem klúbburinn er í um þessar mundir. Á fimmta hundrað iðkendur eru nú skráðir í golfklúbbnum sem nú er annað stærsta íþróttafélaga innan vébanda Íþróttabandalags Akraness. Fyrsta golfmót Golfklúbbs Akraness var haldið 1967 og var nefnt Vatnsmótið. Allar götur síðan hefur þetta mót farið árlega fram á vegum klúbbsins. Annað mót á sér líka langa sögu en það er Haraldarmótið sem fyrst fór fram árið1969. Leikið er um farandgrip sem gefinn var til minningar um Harald Böðvarsson. Meistaramót klúbbsins var fyrst haldið 1970.

Hannes Þorsteinsson, sonur Þorsteins Þorvaldssonar, náði þeim merka áfanga að fara með sigur af hólmi í öllum fyrrnefndu mótunum en hann var jafnframt fyrsti landsliðsmaðurinn í golfi sem kom frá Leyni. Árið 1969 náðist stór áfangi í sögu Leynis en þá var samþykkt að klúbburinn fengi afnot af auknu landi og tveimur árum síðar gerði Golfklúbbur Akraness samning við Akranesbæ til 20 ára um afnot af vallarsvæðinu.

Hannes Þorsteinsson, sem þá var aðeins 17 ára gamall, gerði skipulagsuppdrátt af 9 holu velli fyrir klúbbinn.

Sænskur golfvallararkitekt kom til landsins 1972 og gerði útttekt á Garðavelli og voru tillögur hans nær samhljóða tillögum Hannesar. Eftir að teikningar af vellinum höfðu verið samþykktar hófust menn þegar handa.

Framkvæmdir gengu hratt og vel og var byrjað að leika á vellinum um sumarið sama ár. Þar með hafði Golfklúbbur Akraness eignast “alvöru” golfvöll. 1977 fékkst síðan enn meira land sem tekið var í notkun ári síðar og 1982, þegar aðalskipulag Akranesbæjar var samþykkt, má segja að framtíð Garðavallar hafi verið tryggð. En félagsmenn létu ekki staðar numið. Ákveðið var að festa kaup á húsi sem áður hafði hýst fólksbílastöðina á Akranesi og síðar seglasaumaverkstæði og var það flutt á svæðið og breytt í golfskála. 1978 keypti klúbburinn síðan með dyggri aðstoð Akranesbæjar íbúðarhúsið í Grímsholti og var það tekið í notkun sem félagsheimili sama ár. Veturinn 1981

Sjötta brautin á Garðavelli liggur í ,,hundslöpp” til hægri og kylfingar sem vilja stytta sér leið þurfa að fljúga bolta sínum yfir seftjörn sem liggur meðfram brautinni.

var húsið endunýjað innan dyra og komið í núverandi horf. Árið 1970 var nafni golfklúbbsins formlega breytt og varð örnefnið Leynir fyrir valinu en Garðavöllur liggur í “Leyninum” og Leynislækur við Leynisgrund á upptök sín á svæði golfklúbbsins. Átján holu golfvöllur Golfklúbbsins Leynis var vígður 7. júlí árið 2000 á 35 ára afmælisári klúbbsins. Sáu félagsmenn alfarið um gerð vallarins til þess að ná fram sem mestri hagkvæmni en verkið var unnið undir eftirliti tæknideildar Akraneskaupstaðar þar sem Garðavöllur er eitt af íþróttamannvirkjum bæjarins. Golfklúbburinn hefur hins vegar afnot af vellinum og annast rekstur hans. Í upphafi fékk Leynir 3 hektara lands undir golfvöll en nú eru hektararnir orðnir fimmtíu. Garðavöllur er ekki lengur utan byggðar á Akranesi en vesturjaðar vallarins liggur þétt að einbýlishúsabyggð. Nálægðin við byggðina er afar mikilvæg vegna síaukinnar ásóknar barna og unglinga í að læra og leika golf.

Garðavöllur er mjög fjölbreyttur. Á vellinum skiptast á stuttar og krefjandi brautir og langar brautir og á honum eru fleiri glopmur en á nokkrum öðrum golfvelli hér á landi eða 63 talsins! Hugmyndin að stækkun vallarins komst ekki á verulegt skrið fyrr en árið 1988 eftir að Hannes hafði eins og fyrr greinir teiknað frumdrög að vellinum sem síðan voru notuð lítið breytt árið 1994 þegar samningar tókust við Akraneskaupstað um landnýtingu og kostnaðarþátttöku bæjarfélagsins. 1995 bættust við nokkar nýar brautir samhliða því sem eldri brautirnar tóku ákveðnum breytingum. Eftir það voru brautir Garðavallar 11 allt til þess að nýi 18 holu völlurinn var tekinn í notkun árið 2000. Þó að völlurinn sé að mestu leyti byggður á sléttlendi hefur mikil vinna verið lögð í að móta landslag í vellinum og gera hann svipmeiri og fjölbreyttari. Hannes hafði afskipti af öllum breytingum sem urðu á vellinum í 35 ár og lagði eftir megni áherslu á að tengja nýju brautirnar við skipulag vallarins sem fyrir var þannig að kylfingar hefðu á tilfinningunni að þeir væru að spila einn og sama völlinn en ekki tvo ólíka velli. Þar sem

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

47

landslag er minnst hefur verið komið fyrir glompum til þess að auka fjölbreytnina. Einnig hefur mikið átak verið gert í gróðursetningu við völlinn og glompurnar, landslagið og gróðurinn vinna saman að því að gera Garðavöll fjölbreyttan og fallegan og síðast en ekki síst skemmtilegan.

3. júlí 2004 var nýtt æfingaskýli við völlinn formlega tekið í notkun. Skýlið er við æfingasvæði vallarins sem til stendur að verði upplýst að hluta til þannig að unnt verði að nýta það fram eftir hausti og eitthvað á vetrum. Flatarmál skýlisins er rúmlega 180 fermetrar og undirstöður steinsteyptar. Burðarsúlur og þakbitar eru úr stáli en þak og veggásar úr timbri og eins er skýlið klætt timbri en gólf þess hellulagt. Auk þess eru á svæðinu púttflatir og aðstaða til þess að æfa vipp.

Golfklúbbur Borgarness Hamarsvöllur GB

•• •

Lengd 5338 m Lengd 4938 m Lengd 4403 m

Þrettán Borgnesingar komu saman á hótelinu í Borgarnesi 21. janúar 1973 og bundust samtökum um að stofna golfklúbb. Í afmælisriti sem gefið var út á 20 ára afmæli klúbbsins kemur fram að fyrsta árið hafi félagar í klúbbnum verið 30 talsins sem hafi talist gott á þessum tíma miðað við að íbúar á svæðinu voru aðeins 1200. Einnig segir í sama riti að aðeins fjórir þrettánmenninganna hafi kunnað eitthvað fyrir sér í íþróttinni.

Undirbúningur að stofnun klúbbsins hófst reyndar fyrr eða árið 1971 þegar nokkrir áhugamenn um golf kusu undirbúningsnefnd til að vinna að stofnun golfklúbbs. Eitt af fyrstu verkum nefndarinnar var að rita Borgarneshreppi bréf og óska eftir að fá land að Hamri undir völlinn. Segja má að þær viðræður hafi staðið allt til ársins 1975 en þá var undirritaður samningur við Borgarneshrepp, sem nú tilheyrir Borgarbyggð, þess efnis að klúbburinn fengi

448

land undir golfvöll úr landi Hamars og hefði aðstöðu þar næstu 25 árin. Einnig voru í samningnum vilyrði fyrir því að klúbburinn fengi afnot af íbúðarhúsinu á Hamri þegar það losnaði úr leigu. Samningur um afnot af húsinu var síðan undirritaður 1978 en fram að þeim tíma háði aðstöðuleysi félagsmönnum verulega. Þegar klúbburinn tók við húsinu var það í afar lélegu ástandi en í samningnum voru ákvæði þess efnis að Borgarneshreppur legði fram efni til endurbóta á húsinu en félagar í klúbbnum önnuðust vinnu við endurbæturnar. Í kjölfarið var húsinu gjörbreytt og það innréttað upp á nýtt. Meðal annars voru útbúin gistiherbergi á efri hæð hússins og hefur klúbburinn haft allnokkrar tekjur af útleigu þeirra. Í 20 ára afmælisriti klúbbsins leggur Gísli Kjartansson, sem kjörinn var fyrsti formaður klúbbsins, áherslu á að félagsmenn hafi unnið bæði mikið og gott starf í þágu klúbbsins og hafi öll aðstaða kylfinga á svæðinu gjörbreyst fyrir vikið.

Félögum í Golfklúbbi Borgarness hefur fjölgað jafnt og þétt, bæði félögum sem hafa búsetu í héraðinu allt árið um kring og eins sumarhúsaeigendum í nágrenninu.

Völlurinn er í þjóðbraut og margir sem eiga leið um þjóðveginn koma þar við og leika golf. Fyrstu árin var Hamarsvöllur 9 holur og lengi vel voru ekki uppi áform um stækkun. Vilyrði fyrir meira landi lá hins vegar fyrir en Hamar er í bæjarlandi Borgarness og er svæðið komið inn í framtíðarskipulag bæjarins. Stefna klúbbsins frá upphafi hefur verið að ekki skuli ráðist í byltingarkenndar framkvæmdir heldur unnið jafnt og þétt að uppbyggingu vallarins eftir því sem efni og aðstæður leyfa. Klúbburinn hefur frá upphafi notið velvilja bæjaryfirvalda í Borgarnesi og fjölmargra fyrirtækja sem stutt hafa dyggilega við starfsemina.

Undir lok árs 2006 tilkynntu forsvarsmenn klúbbsins að sumarið eftir yrði 18 holu golfvöllur að Hamri tekinn í notkun. Framkvæmdir stóðu yfir nokkur ár á undan og gengu þær bæði hratt og vel. Meðal nýju holanna sem teknar voru í notkun sumarið 2007 var fyrsta “eyjuholan” á landinu. Fyrirmynd af þessari skemmtilegu golfholu er 17. hola á Sawgrass vellinum í Jacksonville í Bandaríkjunum. Skömmu áður var opnað nýtt og glæsilegt hótel við völlinn og má því segja að á Hamri hafi risið fyrsta alvöru golfdvalarstaðurinn (golfresort) á Íslandi.

Sunnudaginn 2. júlí 2007 var 18 holu golfvöllur að Hamri formlega opnaður og er völlurinn annar tveggja 18 holu

Kylfingar að leik á 2. flöt á Hamarsvelli. Horft heim að Hvíta húsinu, klúbbhúsi GB.

golfvalla á Vesturlandi. Vígsla vallarins var táknræn því að heiðursfélagi klúbbsins og einn af stofnendum hans, Albert Þorkelsson, sló fyrsta höggið. Albert var þá 85 ára og spilaði golf alla daga ársins sem aðstæður leyfðu.

Upphafshögg hans heppnaðist með miklum ágætum og mátti ekki miklu muna að hann færi holu í höggi! Samið var við Hannes Þorsteinsson golfvallarhönnuð 1992 um að hann gerði tillögu að 18 holu golfvelli að Hamri og var hönnun hans fylgt í meginatriðum við gerð vallarins.

Samtímis því að völlurinn var vígður var endurnýjað samkomulag milli Borgarbyggðar og Golfklúbbs Borgarness um áframhaldandi uppbyggingu á svæðinu og undirritið viljayfirlýsing um enn meiri rækt við unglingastarf hjá klúbbnum. Sagði Páll S. Brynjarsson, sveitarstjóri, af þessu tilefni að sveitarfélagið hefði ákveðið að verja 50 milljónum í þetta verkefni á næstu 10 árum. Félögum í GB til mikillar gleði eignaðist klúbburinn sinn fyrsta Íslandsmeistara daginn sem 18 holu völlurinn að Hamri

Ljósmynd: Frosti

var vígður þegar Bjarki Pétursson varð Íslandsmeistari í holukeppni drengja 15 ára og yngri. Mikil áhersla hefur verið lögð á að planta trjám á svæðinu og á þriggja ára tímabili voru til að mynda gróðursettar ríflega 3000 aspir sem setja mikinn svip á völlinn.

Aðsókn að golfvellinum að Hamri hefur aukist jafnt og þétt frá því að völlurinn var opnaður og eftir að hann varð 18 holur fjölgaði heimsókninn enn frekar. Þrátt fyrir að búið sé að opna völlinn formlega er ýmsum verkefnum ólokið. Fyrirhugað er að stækka teiga, breyta og bæta nokkrar af gömlu brautunum og sinna ýmsu öðru sem tilheyrir endurbótum og viðhaldi vallarins. Einnig standa vonir til þess að félagar í klúbbnum fái aðstöðu innandyra til æfinga yfir vetartímann.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

49

Kylfingar að leik á 1. braut á Glanna.

Golfklúbburinn Glanni Glannavöllur GGB

••

Lengd 4490 m Lengd 3350 m

Um miðbik tíunda áratugarins hófu nokkrir aðstandendur jarðarinnar Hreðavatns í Norðurárdal að velta fyrir sér hugmynd um að koma upp golfvelli á gömlum slægjublettum í hrauninu austan þjóðvegarins við Viðskiptaháskólanna á Bifröst. Vorið 1999 ræddu menn við Hannes Þorsteinsson og fengu hann til þess að ganga um svæðið og kanna möguleika á því að koma þar fyrir 9 holu golfvelli. Hannes taldi möguleika á því og í kjölfarið var hann beðinn um að gera uppdrátt af hugmynd sinni um 9 holu golfvöll á þessum slóðum. Á árunum 2001 og 2002 var myndaður hópur manna sem höfðu áhuga á málinu og voru í þeim hópi meðal annars fulltrúar frá fyrstu

450

Ljósmynd: Frosti

styrktaraðilum verkefnisins; BSRB, Viðskiptaháskólanum Bifröst, Samskipum og landeigendum. Hópurinn gerði síðan aðgerðaáætlun og útbjó fjárhagsáætlun um hvað þyrfti til þess að draumurinn um golfvöll í landi Hreðavatns gæti orðið að veruleika.

Snemma árs 2003 var hafist handa við að byggja upp flatir og teiga og áfram var síðan haldið jafnt og þétt. Golfvöllurinn Glanni er í landi Hreðavatns eins og áður segir og hófust framkvæmdir við jarðvinnu á svæðinu 2003 og 2004. Var kostnaður við jarðvinnuna áætlaður 30 milljónir króna. Frá upphafi settu forsvarsmenn klúbbsins sér það takmark að byggður yrði fyrsta flokks goflvöllur á faglegan hátt sem hæfði því glæsilega umhverfi sem er við völlinn.

Uppbyggingin gekk samkvæmt áætlun og Golfklúbburinn Glanni opnaði formlega 9 holu golfvöll í Borgarfirði 1. júlí árið 2006. Völlurinn er milli þjóðvegarins og Norðurár, rétt við fossinn Glanna. og er aðkoman skammt frá Viðskiptaháskólanum að Bifröst. Völlurinn er í stórkostlegu umhverfi og fellur vel inn í gamalt og mosagróið hraunið. Eigendur vallarins eru Viðskiptaháskólinn Bifröst, BSRB, Starfsmannafélag Samskipa hf og Hreðavatn ehf, sem á landið sem völlurinn er á.

Golfklúbburinn Skrifla Reykholtsdalsvöllur GSR

••

leitt í hús og Snorralaug.

Skrifla er aðili að Ungmennafélagi Borgarfjarðar og á í gegnum það aðild að ÍSÍ og GSÍ. Samningur hefur verið gerður milli klúbbsins og eigenda jarðarinnar Ness um að klúbburinn hafi aðstöðu til golfiðkunar á Reykholtsdalsvelli í landi jarðarinnar og afnot af þeim mannvirkjum á jörðinni sem tengjast íþróttinni. Klúbbhús er við völlinn, púttflöt og æfingasvæði.

Lengd 5338 m Lengd 4002 m

Lengd af gulum teigum: 5338 metrar. Slope: 68.8 Lengd af rauðum kvennateigum: 4002. Slope. 65.8

ath. vantar meira

Golflúbburinn Skrifla í Reykholtsdal var stofnaður 27. desember 2008. Hvatamenn um stofnun klúbbsins voru áhugasamir kylfingar sem höfðu áhuga á að stofnað yrði félag í tengslum við nýjan golfvöll að Nesi í Reykholtsdal, Reykholtsdalsvöll. Klúbburinn dregur nafn sitt af hvernum Skriflu sem hefur yljað Reykdælingum allt frá dögum Snorra Sturlusonar en á þeim tíma var vatn frá honum

Ljósmynd: Frosti

Frá þriðju flöt á vellinum í Reykholtsdal.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

451

Frá 6. braut á Húsafellsvelli.

Golfklúbburinn Húsafell Húsafellsvöllur GHF

••

Lengd 4992 m Lengd 4110 m

Helstu hvatamenn að uppbyggingu golfvallar í landi Húsafells voru Kristleifur Þorsteinsson og Þorsteinn Kristleifsson sem sá um framkvæmdir við völlinn sem fékk nafnið Húsafellsvöllur. Hafist var handa við gerð vallarins 1986 og og 10 árum síðar var völlurinn formlega vígður.

Hannes Þorsteinsson hannaði völlinn sem er 9 holur.

Brautirnar eru stuttar og liggja meðfram bökkum Kaldár

452

Ljósmynd: Edwin Roald

og Stuttár. Mikilvægt er að kylfingar séu nákvæmir þar sem brautir liggja víða yfir vatn og stutt er í skóginn utan brautanna. Engin glompa er á vellinum en fjölmargar torfærur sem gera völlinn krefjandi og skemmtilegan. Búið er að byggja upp nokkrar flatir og teiga og stefnt að því að halda áfram á þeirri braut næstu árin. Mikil áhersla hefur verið lögð í að bæta ásýnd vallarins og umhverfi hans. Allar brýr hafa verið endurnýjaðar og stefnt að því að planta fleiri trjám.

Golfklúbbur Staðarsveitar Garðavöllur undir Jökli GST

••

Lengd 5100 m Lengd 4150 m

Golfklúbbur Staðarsveitar var stofnaður 6. september 1998 og er heimavöllur klúbbsins Garðavöllur undir Jökli.

Haukur Þórðarson var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins.

Völlurinn er á margan hátt einstakur meðal íslenskra golfvalla en hann er einn af fáum golfvöllum á landinu sem eru í einkaeign. Aðstæður til rekstrar vallarins eru því frábrugðnar því sem gerist þegar klúbbar eiga og reka vellina. Völlurinn er byggður í gamla heimatúninu á Görðum í Staðarsveit. Túnið er myndað úr gulum foksandi sem hefur hlaðist upp í sunnanofsaveðrum í gegnum aldirnar. Fyrir bragðið er undirlag vallarins hart og þurrt sem hentar vel þegar golfvellir eru annars vegar. Hannes

Þorsteinssson gerði frumdrög að vellinum. Árið 1997 voru fluttar inn sláttuvélar og keyptur gamall traktor. Í kjölfarið var farið að leika golf að Görðum.

Völlurinn þótti nokkuð gisinn til að byrja með en miklar endurbætur hafa farið fram á vellinum á undanförnum árum. Félagar í klúbbnum voru árið 2008 aðeins 20 talsins og því afrek út af fyrir sig að klúbburinn skuli státa af jafngóðum velli og raun ber vitni. Nokkrir áhugasamir kylflingar í sveitinni komu síðan saman og stofnuðu Golfklúbb Staðarsveitar 6. september 1998 og var vellinum gefið nafnið Garðavöllur undir Jökli. Fyrsti formaður var kjörinn Haukur Þórðarson. Sumarið 2002 hlaut klúbburinn inngöngu í GSÍ og árið eftir fór fram löglegt mat á vellinum.

Þriðja flötin á strandvellinum á Görðum á Snæfellsnei.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Ljósmynd: Frosti

453

Golfklúbburinn Jökull Fróðárvöllur GJÖ

••

Lengd 5024 m Lengd 4310 m

Golfklúbburinn Jökull á Snæfellsnesi var stofnaður 21. júlí 1973 og var Jafet Sigurðsson kennari og síðar kaupmaður í Ólafsvík einn helsti hvatamaður að stofnun hans.

Stofnfélagar voru 44.

frekar frumstæðar og félagar í klúbbnum ekki sáttir við svæðið. Úr varð að völlurinn var fluttur í land Sveinsstaða. Árið 1978 var farið að huga að nýju landi undir golfvöll.

Náðist samkomulag við eigendur jarðarinnar Ytri Bugs um að klúbburinn fengi svæði úr landi jarðarinnar fyrir starfsemi sína og var það gert til fimm ára. Tveimur árum síðar, 1980, náðust samningar við Fróðá hf. um land undir golfvöll og ber völlurinn nafnið Fróðárvöllur. Klúbbfélagar önnuðust sjálfir fyrstu drög að vellinum en Hannes Þorsteinsson gerði á honum nokkrar breytingar árið 1990.

Fróðárvöllur liggur á flatlendi við ósa Fróðár sem rennur í Breiðafjörð. Landslag á svæðinu er ekki fjölbreytt en allur frágangur á vellinum til fyrirmyndar. 1986 var ráðist í byggingu húss fyrir klúbbinn sem vígt var sama ár.

Til að byrja með fékk klúbburinn land undir golfvöll á Fróðárengjum vestan við Fróðá. Aðstæður þar voru

Lítil tjörn er fyrir framan 9./18 flötina á Fróðárvelli sem er við rætur Snæfellsjökuls.

454

Ljósmynd: Frosti

Flötin á 3. braut á Bárarvelli.

Ljósmynd: Frosti

Golfklúbburinn Vestarr í Grundarfirði Bárarvöllur GVG

••

og eftir slátt í ágúst sama ár blöktu flögg á flötum og kylfingar undu sér við iðju sína langt fram á haust. Hannes Þorsteinsson hafði áður verið fenginn til þess að teikna grunnhönnun framtíðarvallar á svæðinu þannig að staðsetning brauta og flata var orðin ljós áður en menn hófust handa við gerð vallarins.

Lengd 5322 m Lengd 4572 m

Golfklúbburinn Vestarr var formlega stofnaður 27. júlí 1995 og myndarlegur golfvöllur reis á örfáum árum í landi Suður-Bár sem er við austanverðan Grundarfjörð. Fyrsti formaður klúbbsins var Páll Guðmundsson. Ábúendur á jörðinni Suður-Bár höfðu vorið 1995 haft samband við nokkra golfáhugamenn á Grundarfirði og boðið þeim að skoða tún í landi jarðarinnar sem hentað gætu undir golfvöll. Landið reyndist heppilegt í þessu skyni en það er þurrt og hæðótt með góðu útsýni yfir fjörðinn. Enginn golfvöllur var í Grundarfirði á þessum tíma en víða í firðinum höfðu kylfingar útbúið nokkrar holur í gegnum tíðina þó að aldrei hafi orðið til á þessum slóðum alvöru golfvöllur. Umrædd tún í Suður-Bár eru 18 hektarar að stærð og voru að stórum hluta 15-20 ára nýrækt með malarundirlagi þegar klúbburinn fékk þau til umráða.

Samningar tókust síðan um málið og í kjölfarið fjárfestu ábúendur í Suður-Bár, eigendur golfvallarins, í notaðri brautarsláttuvél og hart nær 25 ára gamalli flatarsláttuvél. Þar með fór boltinn að rúlla fyrir alvöru. Með þessum vélakosti og vösku liði grjóttínslumanna var útbúinn golfvöllur í landi Suður-Bár

Stofnfélagar klúbbsins voru 48 talsins og var klúbbnum gefið nafnið Vestarr en Vestarr var landnámsmaður sá er nam þann hluta Eyrarsveitar þar sem golfvöllurinn er. Völlurinn sjálfur fékk nafnið Bárarvöllur en Bár er örnefni í Grundarfirði sem talið vera frá dögum evrópskra sjómanna í Grundarfirði á 18. öld. Heimildir herma að Bár hafi verið útróðrarstaður og sjómenn, sem voru kaþólskir, hafi haft með sér ferðakapellu og heitið á dýrlinga borgarinnar Bár, Bari, á Ítalíu til sjósóknar.

Félagar í klúbbnum létu ekki staðar numið og vorið 1996 var ráðist í að reisa skála við völlinn og um sumarið voru haldin á vellinum sjö golfmót og mikið líf í starfseminni. Miklar framkvæmdir áttu sér stað á vegum klúbbsins á árunum 1997 og 1998. Gengið var frá palli kringum skálann og reist hús undir geymslu og salerni. Bílastæðin voru einnig lagfærð og umhverfið snyrt. Vatn og rafmang var tengt við skálann og sett upp tölvutenging. Stórt æfingasvæði er við völlinn þar sem menn geta fengið leigða bolta og æft sig. Samstarf klúbbfélaga og eigenda vallarins hefur gengið vel enda markmið beggja að stuðla að uppbyggingu vallarins og kröftugu félagsstarfi.

Fyrsta opna mótið á Bárarvelli fór fram 15. ágúst 1998 en þá hafði völlurinn verið tekinn út og fengið viðurkenningu sem keppnisvöllur. Klúbbfélögum fjölgaði hratt og voru þeir orðnir 76 árið 1998.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

45

Golfklúbburinn Mostri – Stykkishólmi Víkurvöllur GMS

••

Lengd 5488 m Lengd 4762 m

Golfklúbburinn Mostri í Stykkishólmi var stofnaður 13. nóvember 1984. Nokkru áður hafði verið stofnaður golfklúbbur í Stykkishólmi en félagar í honum urðu aldrei margir og starfsemi hans lá að mestu niðri m.a. vegna þess að erfiðlega gekk að fá land undir golfvöll. Saga Mostra er um margt lík sögu golfklúbba sem stofnaðir voru hér á landi á þessum árum. Þeir urðu flestir til fyrir tilverknað áhugasamra einstaklinga sem þurftu að kljást við svipuð eða sömu vandamál. Ýmsar hindranir voru í vegi frumherjanna sem nauðsynlegt var að yfirvinna ætti klúbburinn að eiga sér framtíð. Þessar hindranir voru yfirleitt þær sömu: skortur á landrými undir völl, lítill og frumstæður tækjakostur, fjárskortur og að auki mættu frumherjarnir oft litlum skilningi yfirvalda og samfélagsins hvað varðar gildi golfiþróttarinnar.

Ríkharður Hrafnkelsson var einn aðalhvatamaðurin að stofnun Mostra og var formaður klúbbsins til ársins 2008 eða í tuttugu og fjögur ár. Sumarið 1984 var hann í forystu fyrir hópi manna sem stóðu að hinum væntanlega golfklúbbi. Þeir félagar hófu að leita að landi undir golfvöll en á þessum tíma var ekkert land tiltækt í Stykkishólmi og næsta nágrenni sem hentaði. Þeir félagar fóru víða um og skoðuðu meðal annars nokkra álitlega kosti í Helgafellssveit. Þar voru nokkur svæði sem komu til greina en þó að sum þeirra væru föl til kaups eða leigu var slíkt meira en þessi fámenni hópur treysti sér til þess að ráða við. Þetta sumar var eigi að síður leikið golf á nokkrum túnum í Helgafellssveit eftir að hey hafði verið hirt af þeim. Um haustið var Golfklúbburinn Mostri síðan formlega stofnaður og voru í fyrstu stjórn klúbbsins auk Ríkharðs þeir Lúðvíg Halldórsson, Gunnar Hólm, Már Hinriksson og Eiríkur Helgason.

Eitt af fyrstu verkefnum hins nýstofnaða golfklúbbs var

456

að leita að hentugu landi undir framtíðar golfvöll. Ungmennafélagið Snæfell hafði á sjötta áratug síðustu aldar gert góðan íþróttavöll rétt sunnan við bæinn. Í nágrenni vallarins voru gamlar nýræktarsléttur sem hugsanlegt var að kylfingar gætu fengið til afnota. Niðurstaðan varð sú að klúbburinn fékk gamla íþróttavöllinn án þess að þurfa að greiða fyrir hann og fékk jafnframt umrædd tún leigð en þau voru í eigu bóndans í Vík. Á þessu svæði útbjuggu þeir félagar 9 holu golfvöll sem var notaður án mikilla breytinga næstu árin.

Um þetta leyti var unnið að nýju aðalskipulagi fyrir Stykkishólm og fékk klúbburinn Hannes Þorsteinsson til þess að teikna 9 holu golfvöll á svæði sem afmarkaðist af sunnanverðum Vatnsási, þar sem Hótel Stykkishólmur stendur, og dalnum sem liggur að Grensási þar sem skógrækt Stykkishólms er. 1987 fékk klúbburinn síðan formlega úthlutað þessu landsvæði og var í kjölfarið ráðist í að útfæra teikningar Hannesar Þorsteinassonar og fullgera þar 9 holu völl. Umrætt landsvæði var að sum leyti erfitt og tiltölulega dýrt að útbúa þar góðan golfvöll.

Félagar í Mostra töldu hinsvega að kostirnir við staðsetninguna, nánast inni í bæjarlandinu, væru það miklir að ástæða væri til að leggja í framkvæmdir á þessum slóðum.

Nálægðin við bæinn skipti kannski mestu máli en líka sú staðreynd að mun skýlla var á þessum slóðum en þar sem ef til vill hefði verið hægt að fá land í Helgafellssveit.

Völlur Golfklúbbsins Mostra heitir Víkurvöllur og er kenndur við býlið Vík sem er sunnan við byggðina í Stykkishólmi. Landslag í Stykkishólmi er þannig að frá austri til vesturs liggja misháir klettaásar. Vallarstæðið er á og utan í tveimur þessara ása og á sléttlendi á milli þeirra.

Mikið votlendi var áður fyrr á þessu sléttlendi og hefur svæðið að nokkur leyti verið þurrkað upp Vinna við uppbyggingu vallarins var að mestu leyti unnin í sjálfboðavinnu af félögum í klúbbnum fyrir utan vélavinnu en hún var töluverð enda þurfti að leggja sumar brautir alveg frá grunni. Eins og fram hefur komið teiknaði Hannes Þorsteinsson völlinn og hefur verið unnið eftir teikningum hans með það að markmiði að Víkurvöllur verði góður og krefjandi völlur sem hentar breiðum hópi kylfinga.

Unnið hefur verið að framkvæmdum við völlinn eftir því sem efni hafa leyft hverju sinni en bæði þarf að sinna nýframkvæmdum og viðhaldi. Einn helsti kosturinn við Víkurvöll er nálægðin við byggðina í Stykkishólmi en völlurinn er í göngufæri frá heimilum margra félagsmanna.

Eftir því sem samgöngur í landinu hafa batnað hefur

Ljósmynd: Frosti

Fimmta flötin á Víkurvelli með Breiðafjörð í baksýn.

fjarlægðin frá höfuðborgarsvæðinu skipt sífellt minna máli og algengt að kylfingar víða að af landinu leiki á vellinum. Völlurinn er í nágrenni við tjaldstæði bæjarins og náið samstarf milli klúbbsins og tjaldsvæðisins m.a. hvað varðar hreinlætisaðstöðu að hluta til.

gastarf. Mostri hefur alla tíð átt mikil og góð samskipti við nágrannaklúbbana á Vesturlandi og eftir að klúbbum á þessu landsvæði fór að fjölga hefur samstarf þeirra orðið sífellt veigameiri þáttur í starfsemi þeirra, bæði hvað varðar mótahald og gagnkvæmar heimsóknir.

Fyrstu árin var verkfæraskúr eini húsakosturinn sem klúbburinn hafði yfir að ráða. Bygging golfskála var þó ekki jafn aðkallandi og ætla mætti þar sem gott samkomulag náðist við Hótel Stykkishólm um að klúbburinn fengi þar aðstöðu þegar stærri mót væru haldin á vellinum enda fyrsti teigur nánast á lóð hótelsins. Félagar í Mostra vígðu síðan eigin golfskála sumarið 2001. Félagar í klúbbnum unnu mikla sjálfboðavinnu við byggingu skálans en þeir byggðu hann á einum vetri. Skálinn stendur hátt yfir vellinum og er útsýni af verönd skálans yfir allar brautir vallarins. Fyrsti teigur er rétt sunnan við skálann en norðan við hann er níunda flöt. Öll aðstaða félaga í Mostra breyttist verulega til batnaðar með tilkomu skálans en starfsemi klúbbsins hefur alla tíð verið öflug. Kvennastarf hefur vaxið ár frá ári og hið sama má segja um unglin-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

457

VESTFIRÐIR

Golfklúbbur Patreksfjarðar

Vesturbotnsvöllur

Golfklúbburinn Gláma Þingeyri

Meðaldalsvöllur

Golfklúbbur Bíldudals Litlueyrarvöllur Golfklúbbur Bolungarvíkur

Syðridalsvöllur

Golfklúbbur Ísafjarðar Tungudalsvöllur

Golfklúbbur Hólmavíkur Skeljavíkurvöllur

Horft yfir 5. flötina á Tungudalsvelli. Sjötti teigur er lengst til vinstri á myndinni.

Ljósmynd: Frosti

458

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

459

VESTFIRÐIR

Golfklúbbur Patreksfjarðar

Vesturbotnsvöllur

Golfklúbburinn Gláma Þingeyri

Meðaldalsvöllur

Golfklúbbur Bíldudals Litlueyrarvöllur Golfklúbbur Bolungarvíkur

Syðridalsvöllur

Golfklúbbur Ísafjarðar Tungudalsvöllur

Golfklúbbur Hólmavíkur Skeljavíkurvöllur

460

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

461

Golfklúbbur Patreksfjarðar Vesturbotnsvöllur GP

••

Lengd 5026 m Lengd 4226 m

Þó að landslag bjóði kannski í fljótu bragði ekki upp á að byggðir séu golfvellir á Vestfjörðum eru þar 6 golfvellir og uppbygging í golfi á þessum slóðum hefur verið mikil á undanförnum árum. Á Patreksfirði var stofnaður golfklúbbur 14. desember 1992 og hafist handa við byggingu vallar strax vorið eftir. Aðalhvatamaður að stofnun klúbbsins var Jón Oddur Magnússon trésmiður og var hann jafnframt fyrsti formaður klúbbsins og gegndi formennsku í klúbbnum til ársins 1998. Áður en Golfklúbbur Patreksfjarðar var stofnaður hafði einn maður stundað golf á svæðinu tuttugu árum áður, Páll Ágústsson skólastjóri og kennari. Hann útbjó lítinn völl rétt utan við þorpið en á þeim tíma sýndi enginn í þorpinu framtaki hans áhuga.

Land undir völlinn fékkst í landi jarðarinnar Vesturbotns sem komin var í eyði. Hannes Þorsteinsson teiknaði völ-

Frá golfvellinum í Vesturbotni við Patreksfjörð.

462

linn og þegar teikningin lá fyrir biðu menn ekki boðanna.

Bæjarbúar tóku hressilega við sér og sumarið 1993 var fólk við vinnu við ýmis störf á hinum væntanlega golfvelli sem fékk heitið Vesturbotnsvöllur. Var völlurinn formlega vígður 11. júlí 1993. Eins var með vinnu við völlinn í Vesturbotni og marga aðra velli á landinu að megin hluti vinnunnar var unninn í sjálfboðavinnu en að auki studdu fyrirtæki á Patreksfirði dyggilega við klúbbinn. Nú er völlurinn í Vesturbotni orðinn 9 holur og allir teigar uppbyggðir og einnig nokkrar flatir. Skáli var reistur við völlinn og var hann vígður 17. maí 1997. Árið 2004 fóru fram miklar framkvæmdir við völlinn en þá var meðal annars sett upp rafmagnsgirðing til þess að halda búfé frá vallarsvæðinu. Íbúðarhúsið í Vesturbotni var rifið en klúbburinn festi kaup á 114 fermetra timburhúsi sem áður hafði hýst Essó-sjoppuna á Patreksfirði og kom því fyrir við völlinn og þar með hafði Golfklúbbur Patreksfjarðar eignast sitt eigið klúbbhús. Húsið var að verulegu leyti tekið í gegn 2005 bæði að utan og innan.

Völlurinn í Vesturbotni er í um það bil 5 mínútna akstursfjarlægð frá Patreksfirði og er vestar en nokkur annar golfvöllur í Evrópu. Hönnun vallarins er þannig að leikið er að og frá skálanum og því auðvelt að fylgjast með þeim sem leika á vellinum. Klúbburinn hefur státað af því um árabil að um helmi gur félaga eru konur en í flestum öðrum klúbbum á landinu eru karlmenn í miklum meirihluta meðal félagsmanna.

Níunda flötin og golfskálinn við Litlueyrarvöll.

Golfklúbbur Bíldudals Litlueyrarvöllur GBB

••

reynst erfiður þar sem menn lenda oft í vanda í karganum utan brauta. Við völlinn er æfingasvæði og félagar í klúbbnum hafa einnig komið sér upp skála. Umhverfi vallarins er afar fallegt með fjöll á tvær hendur sem verja völlinn í ákveðnum áttum. ath. vantar meira

Lengd 4494 m Lengd 3700 m

Golfklúbbur Bíldudals var formlega stofnaður á fundi sem haldinn var í grunnskólanum á Bíldudal 9. ágúst 1992. Markmið stofnendanna var að efla golfíþróttina á Bíldudal og skapa félögum í klúbbnum viðunandi aðstöðu til að stunda íþrótt sína. Fyrsti formaður klúbbsins var Karl Þór Þórisson Völlur klúbbsins, Litlueyrarvöllur, er stuttur en getur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

463

Sjöunda brautin á Meðaldalsvelli er par þrjú og stífla blasir við kylfingum frá teignum.

Golfklúbburinn Gláma Meðaldalsvöllur GGL

••

Lengd 5082 m Lengd 4160 m

Golfklúbburinn Gláma var stofnaður 21. apríl 1991.

Stofnendur voru nokkrir áhugasamir kylfingar en helsti hvatamaður að stofnun klúbbsins og fyrsti formaður var Þröstur Sigtryggsson, fyrrum skipherra hjá Landhelgisgæslunni, en hann starfaði á þessum tíma sem kennari við Grunnskólann á Þingeyri.

Haft var samband við eigendur jarðarinnar Meðaldals í Dýrafirði sem er í um það bil 5 kílómetra fjarlægð frá Þingeyri og falast eftir landi undir golfvöll. Vel var tekið í þá málaleitan og þegar leyfi fyrir því að byggja golfvöll í landi Meðaldals var fengið var þegar hafist handa við gerð vallarins með því að slá túnið og hreinsa það. Mikla vinnu þurfti að inna af hendi til þess að útbúa þarna golfvöll enda landið í mikilli órækt. Um miðjan maí 1991 var Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, fenginn til

464

Ljósmynd: Frosti

þess að útbúa drög að golfvelli á svæðinu og lauk hann uppdrætti að 6 holu golfvelli síðar um sumarið. Fékk völlurinn nafnið Meðaldalsvöllur. Samningaumræður um endanlega staðsetningu vallarins stóðu yfir um nokkurt skeið og var loks undirritaður samningur milli klúbbsins og eigenda jarðarinnar 13. júlí 1995 og gilti hann til 20 ára.

Fljótlega eftir stofnum klúbbsins var formanninum, Þresti Sigtryggssyni, falið að ganga frá kaupum á notuðum brautarsláttuvélum sem höfðu verið í eigu Golfklúbbs Hornafjarðar og flatarsláttuvél sem var í eigu Golfklúbbs Reykjavíkur. Fyrsti aðalfundur klúbbsins var haldinn 14. desember 1991 og voru félagar í klúbbnum þá 31 að tölu og von á fleirum. Fyrsta innanfélagsmót klúbbsins var haldið í Meðaldal 5. september 1992. Þegar kom fram á árið 1994 var búið að girða völlinn og gera hann fjárheldan. Þá hafði íbúðarhúsinu sem klúbburinn fékk til umráða einnig verið komið í þokkalegt horf og búið var að koma upp bílastæðum norðan við húsið. 1. mars 1995 lá fyrir undirrituð teikning Hannesar Þorsteinssonar af þremur nýjum holum og sama ár hafði klúbburinn eignast nýja flatarsláttuvél og dráttarvél. Vorið 1999 festi klúbburin kaup á brautarsláttuvél sem hafði verið í eigu Golfklúbbsins Leynis á Akranesi. Árið 1995 var Golvöllurinn í Meðaldal orðinn 9 holur.

Golfklúbbur Bolungavíkur Syðridalsvöllur GBO

••

Lengd 5173 m Lengd 4385 m

Golfklúbbur Bolungarvíkur var stofnaður 19. apríl 1983 og var Jón Björn Sigtryggson fyrsti formaður klúbbsins.

Golfvöllur klúbbsins heitir Syðridalsvöllur og liggur í dalsmynni um það bil einn kílómetra frá bæjarmörkum Bolungavíkur. Upphaflega voru brautir aðeins þrjár í mynni Syðridals en var fljótlega fjölgað í sex og þær voru orðnar 9 árið 1985. Mikil vinna fór fram á vallarsvæðinu áður en unnt var að hefja það leik. Landið var sendið og í mikilli órækt. Landgræðsla ríkisins hafði nokkrum árum áður unnið við að hefta sandfok sem þarna var mikið en með misjöfnum árangri. 1994 var Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, fenginn til þess að gera úttekt á svæðinu og tillögur að golfvelli. Ári síðar var því verki lokið. Tillögur Hannesar voru samþykktar og hafist handa við uppbyggingu á svæðinu eftir þeim.

Syðridalsvöllur var formlega tekinn í notkun 6. júlí 2002 en þá hafði vellinum verið breytt úr hefðbundnum 9-holu golfvelli í 9 holu golfvöll með tvöföldu teigakerfi, þ.e.

18 teiga völl sem viðurkenndur er sem 18 holu golfvöllur hjá Golfsambandi Íslands. Syðridalsvöllur er fyrsti 18 holu golfvöllurinn á Vestfjörðum. Sú leið að hafa tvöfalt teigakerfi og spila völlinn þannig sem 18 holu golfvöll er mjög vel til fundin en sumar holurnar breytast verulega þegar þær lengjast eða styttast eftir staðsetningu teiganna.

Lendingarsvæðið verður annað og glompur og aðrar hættur í kringum brautirnar koma því með ólíkum hætti að leiknum. Völlurinn er í stórbrotnu umhverfi, umlukinn sandhólum og melgresi og minnir á gömlu Linksvellina í Skotlandi.

1994 var hafist handa við að byggja skála sem formlega var tekinn í notkun 1995. Skálinn er 35 fermetrar að grunnfleti. Frumkvæði að byggingunni átti fámennur hópur kylfinga undir forystu Ómars Dagbjartssonar. Ómar hafði leitað til Ólafs Kristjánssonar bæjarstjóra í Bolungarvík með eina rúðu sem klúbbnum hafði áskotnast og beðið um styrk frá bænum til þess að byggja utan um hana golfskála. Sparisjóður Bolungarvíkur og bæjarstjóður aðstoðuðu síðan félaga í klúbbnum við að láta drauminn um golfskála rætast. Auk þess lögðu margir félagsmenn hönd á plóg við framkvæmdirnar með vinnuframlagi sínu.

Níunda flötin á vellinum í Syðridal.

Ljósmynd: Frosti

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

465

Kylfingar ganga að 5. flötinni á Tungudalsvelli á Ísafirði. Golfská linn er á hæðinni vinstra megin.

Starfsemi í klúbbnum hefur verið með ágætum. Á 20 ára afmæli klúbbsins var nýlega hafið að byggja æfingasvæði norðan við völlinn en klúbbnum áskotnaðist meira land þegar vegurinn inn í bæinn var færður. Þegar skoðað er hvernig golfiðkun er hér á landi kemur í ljós samkvæmt könnun Gallup að Vestfirðingar koma einna best út og ljóst að kylfingar sem leggja leið sína á Vestfirði verða ekki fyrir vonbrigðum þegar þeir kynnast golfvöllum sem þar er að finna.

Ljósmynd: Frosti

Golfklúbbur Ísafjarðar Tungudalsvöllur GÍ

••

Lengd 4964 m Lengd 4138 m

Golfklúbbur Ísafjarðar, hinn fyrri, er með elstu golfklúbbum á landinu en hann var stofnaður vorið 1943. Baldur Johnsen, þáverandi héraðslæknir á Ísafirði, var aðalhvatamaður að stofnun klúbbsins og fyrsti formaður. Forsvarsmenn GÍ fengu Bandaríkjamanninn Robert Wara, sem var liðþjálfi í bandaríska hernum og liðtækur kylfingur, til þess að koma til Ísafjarðar og kenna mönnum golf. Wara dvaldist þar í tvær vikur við kennslu og kom síðan aftur vestur með Helga H. Eiríkssyni, þáverandi formanni GSÍ,

466

og skipulögðu þeir í sameiningu þriggja holu æfingavöll.

Ekki gekk þrautalaust að fá land undir þennan fyrsta golfvöll en fékkst að lokum á Skipeyri. Þó að landamál væru í höfn að sinni voru ýmsar hindranir í veginum. Fyrir lágu hugmyndir um að hið nýja landsvæði yrði notað undir flugvöll. Baldur var á þessum tíma bæjarfulltrúi á Ísafirði og kom því til leiðar að bærinn keypti jörðina Kirkjuból í Engidal þegar hún losnaði úr ábúð en þar sá hann fyrir sér að unnt væri að koma upp útivistarsvæði fyrir bæjarbúa og þar á meðal golfvelli. En kálið var ekki sopið þótt í ausuna væri komið. Þegar farið var að vinna við landið í Kirkjubóli komu í ljós góðar malarnámur sem Ísfirðinga sárlega vantaði þannig að ekkert varð úr draumnum um golfvöll í landi Kirkjubóls. Skipeyrin var síðan tekin undir flugvöll eins og hugmyndir höfðu staðið til. Þar með má segja að sögu Golfklúbbs Ísafjarðar hins fyrri hafi lokið. Árið 1978 vakti Magrét Árnadóttir máls á stofnun golfklúbbs á ný á Ísafirði. Málaleitan hennar var vel tekið og 6. maí sama ár var haldinn stofnfundur hins nýja golfklúbbs Ísfirðinga og var Margrét kjörin fyrsti formaður hans. Klúbburinn falaðist eftir girtu landi jarðarinnar Búðar í Hnífsdal og hugðist nota það til æfinga þar til fengist svæði til framtiðar undir starfsemina. Félagsmenn höfðu hins vegar ekki unað lengi við iðju sína á Búðartúni þegar það var tekið til annarra nota. Næst lá leiðin framar í Hnífsdal þar sem komið var fyrir þremur holum. 1979 fékk klúbburinn síðan leiguland til umráða í FremriHnífsdal og var byrjað að leika þar á fimm brautum en þeirri sjöttu var fljótlega bætt við. Seinna fékk klúbburinn síðan afnot af öllu túninu í Fremra-Hnífsdal. Félagsmenn keypu gamlan bílskúr á Ísafirði, fluttu skúrinn að vellinum og breyttu honum í þokkalegan skála. Þjónaði hann sem klúbbhús fyrir félagsmenn meðan klúbburinn hafði aðstöðu í Fremra-Hnífsdal. Ljóst var hins vegar að þar yrði klúbburinn ekki til framtíðar og nauðsynlegt að leita að varanlegum samastað. Menn renndu meðal annars hýru auga til lands í Tungudal. Á ýmsu gekk þar til sá draumur varð að veruleika og var það ekki fyrr en árið 1985 að loks var samþykkt í bæjarstjórn Ísafjarðar að golfvöllur skyldi vera í framtíðarskipulagi Tungudals og var þar með helsta baráttumál klúbbsins í höfn. Í júnímánuði sama ár var hafist handa við að koma svæðinu í leikhæft ástand. Útbúnar voru sex holur til bráðabirgða eða þar til fyrir lægi endanlegt skipulag að vellinum en Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, hafði tekið að

sér að annast það. 1987 náðust samningar við bæjaryfirvöld á Ísafirði um að klúbburinn hefði aðsetur í Tungudal næstu 20 árin. Slíkur samningur var forsenda þess að framkvæmdir við völlinn hlytu styrk úr þáverandi íþróttasjóði ríkisins en sjóðurinn var lagður af skömmu síðar.

Fyrsta innanhússaðstaða klúbbsins í Tungudal var í gömlum vigtarskúr sem klúbburinn keypti af hafnarnefnd Ísafjarðar. Þó að hann kæmi að góðum notum varð fljótt ljóst að nauðsynlegt væri að byggja við hann og var það gert. Nýr golfskáli var tekinn í notkun 1999. Um var að ræða íbúðarhús sem stóð áður á snjóflóðasvæði í Hnífsdal.

Keypti klúbburinn húsið af Ofanflóðasjóði og flutti það í Tungudal.

Mikil vinna hefur farð fram við að prýða og bæta völlinn í gegnum árin. Vorið 1994 féll snjóflóð í Tungudal sem varð einum manni að bana og eyddi sumarhúsabyggð á svæðinu að mestu. Golfskálinn slapp hins vegar og litlar skemmdir urðu á golfvellinum. Ísafjarðarbær styrkti klúbbinn verulega um árabil með framkvæmdastyrk en þurfti að draga verulega úr framlagi sínu í kjölfar efnahagshrunsins og varð það til þess að framkvæmdir og endurbætur á vellinum urðu minni en verið hafði. 2007 var lokið við gerð tveggja nýrra flata en undanfarið hefur einkum verið lögð áhersla á að fegra og bæta umhverfi vallarins og hafa félagsmenn annast það í sjálfboðavinnu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

467

Horft í átt til Hólmavíkur frá vellinum við Skeljavík.

Golfklúbbur Hólmavíkur Skeljavíkurvöllur GHÓ

••

Lengd 4620 m Lengd 3550 m

Golfklúbbur Hólmavíkur var stofnaður 27. apríl 1994 og var aðalhvatamaður að stofnun hans og fyrsti formaður Sigfús A. Ólafsson læknir sem lést langt um aldur fram.

Völlurinn er 9 holur og er unnið að endurskipulagningu hans undir leiðsögn Edwins Rögnvaldssonar golfvallarhönnuðar en Sigfús hannaði upphaflegu brautirnar. Áður en klúbburinn var stofnaður höfðu Sigfús og nokkrir félagar hans komið sér upp æfingasvæði á Skeljavíkurgrundum þar sem golfvöllurinn var síðan byggður.

468

Ljósmynd: Frosti

Völlur klúbbsins, Skeljavíkurvöllur, er frekar stuttur og liggur umhverfis knattspyrnuvöll Hólmavíkur.

ATh. vantar meira

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

469

NORÐURLAND

Golfklúbburinn Ós Vatnahverfisvöllur Golfklúbbur Skagastrandar Háagerðisvöllur Golfklúbbur Sauðárkróks Hlíðarendavöllur Golfklúbbur Siglufjarðar Hólsvöllur Golfklúbbur Ólafsfjarðar Skeggjabrekkuvöllur

Golfklúbburinn Hamar Dalvík Hamarsvöllur Golfklúbbur Akureyrar Jaðarsvöllur Golfklúbburinn Hvammur Grenivík

Hvammsvöllur

Golfklúbburinn Lundur Lundsvöllur Golfklúbbur Mývatnssveitar Krossdalsvöllur Golfklúbburi Húsavíkur Katlavöllur Golfklúbburinn Gljúfri Ásbyrgisvöllur Golfklúbbur Vopnafjarðar Skálavöllur

470

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

471

Golfklúbburinn Ós Vatnahverfisvöllur GÓS

••

Lengd 4620 m Lengd 3550 m

Lengd af gulum teigum: 5032 metrar. Slope: 67.7 Lengd af rauðum kvennateigum: 4356 metrar. Slope: 68.6 Golfklúbburinn ÓS, GÓS, var stofnaður 25. september 1985 og var klúbburinn 27. golfklúbburinn sem fékk inngöngu í GSÍ. Fyrsti formaður klúbbsins var Stefán Berndsen. Á fundinn mættu 28 manns og gerðust 23 þeirra stofnfélagar. Vilhelm Lúðvíksson og Jón Ingi Einarsson höfðu nokkrum árum áður litast um eftir landi undir golfvöll og skoðuðu nokkra staði sem þeim þóttu

Kylfingar að leik á 2. flötinni á Vatnahverfisvelli.

472

koma til greina. Umræða um uppbyggingu útivistarsvæðis, þar á meðal golfvallar, í Vatnahverfi hafði lengi átt sér stað. Ekkert hafði þó orðið úr framkvæmdum, m.a. vegna þess að túnin sem til greina komu voru í útleigu. Árið 1984 var haldinn fundur um útivistarsvæði fyrir Blönduós. Í framhaldi af fundinum fengu forsvarsmenn væntanlegs golfklúbbs leyfi til að nýta efra túnið í Vatnahverfi sem þá var ekki leigt út. Var túnið slegið og útbúnar þar fjórar holur og að mestu farið eftir teikningum sem Reynir Vilhjálmsson, landslagsarkitekt, hafði gert af útivistarsvæði á þessum slóðum nokkrum árum áður. Eftir stofnfundinn í september 1985 héldu nokkrir fundarmenn upp á hinn nýja völl og fengu að spreyta sig undir handleiðslu kennara. Eftir það mátti oft sjá menn leika golf á þessum slóðum og ljóst að golfíþróttinn hafði fest sig í sessi meðal Blönduósinga. Neðra túnið í Vatnahverfi varð laust tveimur árum síðar og í framhaldi af því var haldið áfram við uppbyggingu vallarins en Hannes Þorsteinsson hannaði völlinn. Völlurinn var síðan stækkaður og orðinn 9 holur 1989.

Ljósmynd: Edwin Roald

Fjórða flötin á Háagerðisvelli.

Ljósmynd: Edwin Roald

Klúbburinn fór fram á að fá afnot af húsi sem stóð á landareigninni og leitaði til hreppsnefndar eftir liðsinni við málið. Slökkvilið Blönduóss hafði þá um skeið notað húsið til æfinga og kveikt í því með reglulegu millibili til þess að geta æft reykköfun. Það var því ljóst að töluverðar endurbætur þyrfti að gera á húsinu. Úr varð að klúbburinn fékk húsið, stækkaði það og gerði á því gagngerar endurbætur.

Eins og fram kemur hér að framan er Vatnahverfisvöllur 9 holu golfvöllur og við völlinn eru jafnframt tvö æfingasvæði. 2010 var lokið við að koma fyrir vökvunarkerfi við flatirnar en byrjað var á vinnu við kerfið árið áður. Fram hafa farið endurbætur á vellinum eftir því sem aðstæður hafa leyft. Árið 2010 voru um það bil fimmtíu félagar í klúbbnum.

Golfklúbbur Skagastrandar Háagerðisvöllur GSK

• •

Lengd 5086 m Lengd 4508 m

Árið 1985 var mikil gróska í íslenska golfheiminum og nokkrir nýir golfklúbbar voru stofnaðir þetta ár. Einn þeirra er Golfklúbbur Skagastrandar sem var stofnsettur 27. nóvember 1985. Stofnfélagar voru 20 og var Ingibergur Guðmundsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins.

Tildrög að stofnun GSK má rekja til þess að umræða um golf fór fram meðal nokkurra kennara við grunnskóla bæjarins sem höfðu áhuga á að að leika golf. Fengu þeir Þorvald Ásgeirsson, golfkennara, til þess að koma og kenna mönnum fyrstu tökin. Klúbbnum var gefið nafnið Golfklúbbur Vindhælishrepps hins forna. Ekki féll öllum félgasmönnum nafnið í geð og ári síðar var því breytt í

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

473

Golfklúbbur Skagastrandar.

Klúbburinn eignaðist sitt fyrsta land sumarið 1986 og var þar útbúinn 6 holu golfvöllur. Menn höfðu þá þegar augastað á núverandi vallarstæði, í landi jarðarinnar Háagerðis, en það lá þá ekki á lausu. Næstu árin var spilað á þessum velli og aðstaðan bætt eftir því sem aðstæður leyfðu. Með bjartsýni og áhuga í farteskinu réðust forsvarsmenn golfklúbbsins í að fá Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuð, til þess að teikna 9 holu golfvöll á væntanlegu framtíðarsvæði klúbbsins. Einnig voru keyptar nýjar brautar- og flatarsláttuvélar frá Bretlandi. Í ágústmánuði 1990 var framtíðarsvæðið loks laust og fékk klúbburinn landið keypt og var þegar ráðist í framkvæmdir á væntanlegum golfvelli. Ári síðar eignaðist klúbburinn golfskála og þremur árum síðar, 1994, var gamalli hlöðu breytt í áhaldageysmslu. Völlur þeirra Skagstrendinga heitir Háagerðisvöllur og var vígður 1991. Hann er fjölbreyttur í mishæðóttu landslagi með klettum sem gefa möguleika á fjölbreyttum brautum. Brautirnar eru þröngar og það getur reynst þrautin þyngri að lenda í karganum utan þeirra.

Miklar framkvæmdir hafa farið fram við völlinn frá árinu 1991 og hefur uppbygging vallarins gengið mjög vel, ekki hvað síst fyrir mikla og óeigingjarna vinnu sjálfboðaliða og góðan stuðning sveitarfélagins og fyrirtækja í héraðinu.

Allt land vallarins er ræktað tún og því að mörgu leyti heppilegt að koma þar fyrir golfvelli. Völlurinn er fjölbreyttur og hæfilega krefjandi í fallegu umhverfi. Útsýni af honum er annars vegar út á Húnaflóa en hins vegar breiðir Spákonufell út faðm sinn. Fuglalíf á svæðinu er fjölbreytt og svæðið sannkölluð náttúruparadís. Veðurfar á þessum slóðum hentar kylfingum prýðilega þar sem lítið rignir þar á sumrin sem eru þurr og björt. Því fylgir reyndar sú hætta að flatirnar ofþorni og skemmist. Til þess að draga úr skemmdum af völdum þurrks réðst klúbburinn í að koma upp vökvunarkerfi við allar flatir árið 2005.

2010 voru félagar í GSK 40 talsins og ljóst að erfitt getur reynst fyrir jafn fámennan klúbb að sjá um rekstur golfvallar. Sveitarafélagið hefur sýnt starfsemi klúbbsins mikinn velvilja frá, t.d varðandi vatnsveituframkvæmdir og tækjakaup, sem er forsenda þess að klúbburinn á góðan 9 holu golfvöll, húsnæði og tæki án þess að hafa steypt sér í verulegar skuldir. Forsvarsmenn klúbbsins eru sífellt að huga að lagfæringum og endurbótum á vellinum sem eru

474

eilífðarverkefni á öllum golfvöllum. Einnig hefur verið unnið að því að auka áhuga Skagstrendinga á golfi m.a. með því að efla barna- og unglingastarf sem forsvarsmenn klúbbsins telja eitt af mikilvægustu verkefnum klúbbsins.

Jafnframt hefur verið unnið að því að kynna völlinn víða um land og hefur klúbburinn í því sambandi átt samstarf við ferðaþjónustuaðila á Skagaströnd.

Golfklúbbur Sauðárkróks Hlíðarendavöllur GSS

••

Lengd 5636 m Lengd 4876 m

Fyrstu skráðu heimildir um að menn hafi leikið golf í Skagafirði eru frá landsmóti sem haldið var á bökkum Héraðsvatna, Vallarbökkum, árið 1944 á 9 holu velli.

Engar minjar eru til um þann völl. Einnig höfðu menn sést munda kylfur á sléttlendi við Tjarnartjörn neðan við Sauðárkróksbæ. Ekki fer mörgum sögum af iðkun golfs á þessum slóðum næstu áratugina á eftir og það var ekki fyrr en 6. nóvember 1970 sem Golfklúbbur Sauðárkróks var stofnaður og átti Rótarýklúbbur Sauðárkróks frumkvæði að stofnun hans. Var Reynir Þorgrímsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Gerð voru drög að 9 holu golfvelli á umræddu svæði við Tjarnartjörn og var ætlunin að fyrirhugaður golfvöllur næði austur að flugvellinum. Ýmsar hindranir voru í veginum og minna varð út framkvæmdum en hugur manna stóð til. Lognaðist klúbburinn út af um tíma og var starfsemin lítil sem engin.

Vorið 1977 kom Friðrik J. Friðriksson, sem þá var héraðslæknir á svæðinu, að máli við Steinar Skarphéðinsson og fór þess á leit að Steinar aðstoðaði sig og Helga Rafn Traustason, kaupfélagsstjóra, við að endurvekja starfsemi klúbbsins og koma upp aðstöðu til þess að leika golf á umræddu svæði við Tjarnartjörn. Úr varð að þeir félagar sneru bökum saman og ráðist var í gerð 6 holu vallar.

Valin voru sæmilega slétt svæði sem þóttu heppileg sem

Sjötta flötin á Hlíðarendavelli.

Ljósmynd: Edwin Roald

golfbrautir og voru þarna frá náttúrunnar hendi og eins var farið að við gerð teiganna. Menn notuðu það sem hendi var næst þegar svo bar undir. Niðursuðudósir voru til dæmis notaðar í holubotna. Í fimm af holunum voru notaðar heildósir en hálfdós í þá sjöttu og segir sig sjálft að sú hola var sérstaklega erfið enda hálfdósin mun minni um sig en heildós! Til þess að ná ákveðnum heildarsvip á nýja vellinum ákváðu þeir félagar að notast skyldi við kústsköft sem flaggstangir og voru fyrstu fánarnir tuskur sem festar voru á sköftin. Þeir félagar höfðu sannarlega erindi sem erfiði. Næsta sumar á eftir var oft margt um manninn á nýja vellinum og skemmtu menn sér konunglega. Svo vildi til að Skarphéðinn var við störf í Englandi haustið eftir og keypti hann þar holubotna, holuskera, stangir og flögg og fóru fyrstu fjármunirnir sem klúbburinn réð yfir í að standa straum af kaupunum. Dósaholurnar voru því aðeins notaðar fyrsta sumarið.

Fyrsti stjórnarfundur hins endurreista golfklúbbs var haldinn 6. júní 1977 og var Friðrik J. Friðriksson kjörinn formaður. Á fundinum var rætt um aðstöðu kylfinga í klúbbnum, kaup á kylfum og fleira tengt íþróttinni. Skipti stjórnin með sér verkum og var Steinar Skarphéðinsson skipaður vallarstjóri og mæddi mikið á honum næstu árin meðan verið var að koma vellinum í skikkanlegt horf. 14.

júlí 1977 sendi klúbburinn umsókn til Sauðárkróksbæjar um land undir golfvöll því fljótlega kom í ljós að landið við Tjarnartjörn hentaði engan veginn þar sem hestamenn voru einnig að koma sér upp aðstöðu á svæðinu.

Menn héldu áfram að líta í kringum sig eftir heppilegu landi undir golfvöll og fóru þeir félagar Friðrik og Steinar víða um í leit að hentugu svæði. Töldu þeir að norðurhluti túns bæjarins Skarðs sem er næsti bær við Sauðárkrók kæmi helst til greina. Í kjölfarið undu menn sér í að ræða við Ólaf Lárusson bónda á Skarði. Formlegar viðræður við hann hófust í janúarmánuði 1978 og er skemmst frá því að segja að samningar tókust um leigu á landinu.

Með nýja vallarstæðinu kom mikið líf í starf klúbbsins.

Haldin voru nokkur mót sem voru vel sótt og Norðurlandsmótið í golfi fór í fyrsta skipti fram á vellinum 1980. Fljótlega fóru menn að huga að innanhússaðstöðu fyrir félagsmenn og fyrsti húsakosturinn sem klúbburinn eignaðist var Essósjoppa sem var flutt á staðinn utan úr Fljótum. Síðar gaf Sauðárkróksbær klúbbnum skúr sem hafði staðið við gömlu hafnarvogina og þjónuðu þessi hús klúbbnum í mörg ár bæði sem aðstaða fyrir félagsmenn og vélageymsla. Golfklúbbur Sauðárkróks var með aðstöðu að Skarði til ársis 1982 en það ár var starfsemin flutt að Hlíðarenda en klúbburinn hafði árið 1978 fengið

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

475

úthlutað vesturhluta Hlíðarendalandsins og gefið vilyrði fyrir því að ef til vill fengist allt svæðið til umráða í náinni framtíð. Rætt var við Þorstein Einarsson, íþróttafulltrúa ríkisins, um hönnun á golfvelli, byggingu skála og fleira.

Umrætt sumar eignaðist klúbburinn líka sína fyrstu dráttarvél en áður höfðu verið fest kaup á flatarsláttuvél og brautarsláttuvél.

Sænskur golfvallararkitekt, Sederholm að nafni, teiknaði 9 holu völl á svæðinu og voru teikningar hans samþykktar í bæjarstjórn Sauðárkróksbæjar. Eftir að landið á Hlíðarenda var komið í hendur félagsmanna var hafist handa við að framræsa það en það var víða blautt og á hluta þess höfðu áður verið mógrafir. Síðan var farið í að plægja ákveðin svæði en önnur þurfti að byggja upp frá grunni þar sem þau voru aðeins að litlum hluta á túni eða grónu landi. Smátt og smátt fékk völlurinn á sig endanlega mynd og 1982 var hægt að spila fyrstu 6 holurnar en það svæði sem klúbburinn hafði þá til umráða nægði ekki undir fleiri holur. 1984 fékk klúbburinn til umráða allt land Hlíðarendajarðarinnar og þar með komst völlurinn í það horf sem hann er að mestu í nú. Eins og að framan greinir lögðu félagsmenn fram gífurlega mikla vinnu við völlinn. Meðal annars þurfti að loka mörg hundruð metrum af skurðum með tunnum og rörum og einnig var mikið verk að grjóthreinsa flögin, móta flatir og teiga og þökuleggja. Snemma sama ár var samþykkt að ganga til samninga um byggingu nýs skála, 120 fermetra, sem tekinn var í notkun um sumarið. Síðar var byggð á svæðinu vélageymsla sem Friðrik J. Friðriksson læknir gaf klúbbnum. Hlíðarendavöllur er á Nöfunum rétt fyrir ofan Sauðárkróksbæ í fjölbreyttu umhverfi og er útsýni af vellinum mikið. Töluvert hefur verið plantað af trjám við völlinn sem hefur skapað aukið skjól fyrir kylfinga.

Eitt af vandamálunum sem Golfklúbbur Sauðárkróks hefur lengi staðið frammi fyrir er hversu fáir félagar eru í klúbbnum. Þrátt fyrir það hefur starfsemin undanfarin ár verið blómleg og sívaxandi. Margir hafa lagt á sig ómælda vinnu við uppbyggingu vallarins á Hlíðarenda.

Fremstir í þeim flokki voru þeir Friðrik og Steinar en þeir unnu einstakt starf við uppbyggingu vallarins og starfsemi klúbbsins. Eldhugarnir sem hófu starfið á Hlíðarenda unnu stórkostlegt starf. Þeir lögðu góðan golfvöll auk þess sem þeir byggðu skála og aðra aðstöðu sem klúbburinn býr að í dag. Þeir sem fylgdu í kjölfarið hafa síðan haldið áfram að bæta völlinn og alla aðstöðu. Fyrirtæki í héraðinu og bæjaryfirvöld á Sauðárkróki, síðar Sveitar-

476

félaginu Skagafirði, hafa einnig stutt vel og dyggilega við starfsemina sem hefur gert klúbbnum kleift að ráðast í framkvæmdir sem ella hefði ekki verið unnt að fara í.

Uppbygging golfvalla á landsbyggðinni byggist á fólki sem vinnur mikið og óeigingjarnt starf og enn býr Golflúbbur Sauðárkróks að því að margir eru tilbúnir að leggja starfseminni lið til þess að unnt sé að halda vellinum í góðu ástandi og annast rekstur skálans. Kreppan hafði áhrif á skuldastöðu klúbbsins en fyrir litla golfklúbba eru til dæmis kaup á tæki eins og sláttuvél töluverð fjárfesting.

Með dyggri aðstoð sveitarafélagsins og fyrirtækja hefur þó tekist að halda í horfinu. Áætlað var að stækka völlinn í 18 holur en þeim áformum hefur verið slegið á frest, í bili að minnsta kosti. Land hefur reyndar fengist undir viðbót við völlinn og til er teikning af seinni 9 holunum en framkvæmdir munu bíða betri tíma. Áfram verður haldið við uppbyggingu á svæðinu og endurbætur eftir því sem svigrúm gefst til. Næstu verkefni klúbbsins verða að koma upp aðstöðu til æfinga innan húss og byggja vélageymslu.

Nú eru um það bil 160 félagar í Golfklúbbi Sauðárkróks en forsvarsmenn klúbbsins telja að til að unnt sé að standa straum af rekstri klúbbsins og halda vellinum í góðu horfi þurfi félagar að vera 200-250 talsins.

Golfklúbbur Siglufjarðar Hólsvöllur GKS

••

Lengd 4588 m Lengd 3714 m

Golfklúbbur Siglufjarðar, GKS, var stofnaður 1980 og rekur golfvöll , Hólsvöll, að Hóli sunnan við bæinn í botni Siglufjarðar. Völlurinn er á skjólsælum stað þar sem veðursæld er mikil og umhverfi fallegt. Brautirnar eru fjölbreyttar og skiptast á langar og stuttar brautir í mishæðóttu landslagi. Flestar flatirnar eru litlar og getur reynst erfitt að ná inn á þær. Helstu frumkvöðlar að stofnun klúbbsins voru Gissur Ó. Erlingsson og Hafliði Guðmundsson.

GKS kom sér upp litlum 6 holu velli árið sem klúb-

Púttað á 8. flöt á Hólsvelli. Níunda flötin í forgrunni...

burinn var stofnaður. Völlurinn var fljótlega stækkaður í 9 holur en 1987 var aftur aðeins leikið á 6 brautum.

Núverandi völlur klúbbsins, Hólsvöllur, var tekinn í notkun 1994.

Sumarið 2010 voru kynnt metnaðarfull áform um nýjan 9 holu golfvöll á sannkölluðu draumasvæði þeirra Siglfirðinga við skógræktina í Hólsdal. Á staðnum er gömul malarnáma og er hugmyndin að nýta hluta námunnar sem vallarstæði. Reiknað er með að nýi völlurinn kosti 50 milljónir króna ef hægt væri að semja um alla þætti varðandi gerð vallarins í einu en að mati hönnuðar vallarins yrði upphæðin mun hærri ef lengri tíma tæki að gera völlinn. Ef allt gengur upp ætti að vera unnt að hefja leik á nýjum velli 2014. Rauðka ehf. og Golfklúbbur Siglufjarðar skrifuðu undir viljayfirlýsingu um gerð golfvallarins en grunnhugmyndin að verkefninu er að stuðla að uppbyggingu samfélagsins á þessum slóðum og bæta þjónustustigið sem fyrir er í Fjallabyggð. Væntanlegt vallarstæði er vestan Hólsár en nú er völlurinn austan árinnar. Náman er á miðju svæðinu og er ætlunin að græða hana að einhverju leyti upp og gera hana að hluta nýs golfvallar. Auk þess er stefnt að því að byggja jafnframt upp almennt útivistarsvæði með gönguleiðum, reiðgötum og fleiru.

Ljósmynd: Frosti

GKS og féll hún vel að þeim hugmyndum sem Rauðka ehf. hafði um nýtingu svæðisins. Reiknað er með að framkvæmdir sem ráðst þarf í kosti 70 til 80 milljónir króna og mun GKS leggja til helming fjárins eða 40 milljónir.

Ekki verður þó farið í þessar framkvæmdir nema tryggt sér að nægt fé fáist til þess að ljúka þeim. Takist að safna því fé sem á vantar ætti að vera unnt að hefjast handa við framkvæmdir með litlum fyrirvara. Edwin Roald Rögnvaldsson hefur unnið tillögu að hönnun vallarins fyrir GKS. Hann telur svæðið mjög góðan kost og með ána og skóginn í forgrunni verði unnt að koma þarna upp golfvelli sem á sér ekki hliðstæðu á Norðurlandi. Stefnt er aðþví að ef allt gengur eftir verði unnt að leika á nýja vellinum 2015. Ólafur Kárason vann að verkefninu fyrir hönd GKS en þegar þetta er skrifað er verið að vinna að samkomulagi við sveitarfélagið um aðkomu að uppbyggingu á svæðinu.

Halldór Jónsson hjá Teikn á lofti sem vinnur meðal annars að aðalskipulagi Fjallabyggðar náði að sýna fram á tengsl milli byggingar nýs golfvallar og olíuleitar á Drekasvæðinu en höfn á Siglufirði er vænlegur kostur í tengslum við olíuleitina.

Hugmyndin um að koma upp á þessum slóðum fjölbreyttum afþreyingarmöguleikum kom frá forsvarsmönnum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

47

Golfklúbbur Ólafsfjarðar fluttist á Skeggjabrekku árið 1973.

Golfklúbbur Ólafsfjarðar Skeggjabrekkuvöllur GÓ

••

Lengd 4586 m Lengd 3628 m

Haustið 1967 ákváðu nokkrir áhugamenn um golfíþróttina, með Sigurð Guðjónsson þáverandi bæjarfógeta í broddi fylkingar, að stofna golfklúbb í Ólafsfirði og 14. janúar árið eftir var stofnfundur klúbbsins haldinn. Stofnfélagar voru 16 og var Þorsteinn Jónsson kosinn fyrsti formaður klúbbsins.

Eftir stofnun klúbbsins blasti alvaran við. Klúbburinn átti hvorki tól né tæki sem þurfti og þekking á golfi var af skornum skammti. Bæjarfógetinn þekkti þó aðeins til íþróttarinnar og kenndi félögum sínum helstu undirstöðuatriðin. Um veturinn hafði hann æfingar og sýnikennslu í stofunni heima hjá sér! Verst af öllu var þó

478

Ljósmynd: Frosti

að enginn golfvöllur var á staðnum. Sigurður Guðjónsson tók að sér að kanna hvort unnt væri að fá svæði úr landi jarðarinnar Bakka sem þá var laus úr ábúð og tókust samningar um það. Póstmeistari staðarins, Brynjólfur Sveinsson, sem var meðal stofnenda, bauðst til þess að flytja inn kylfur, poka og kerrur þannig að kylfingar gátu fengið hjá honum þann útbúnað sem þeir þurftu á að halda. Brynjólfur flutti líka inn holubotna, stangir, flögg, holuskera og fleira sem tilheyrir alvöru golfvöllum.

Sumarið 1968 var var 6 holu völlur í landi Bakka orðinn að veruleika. Áhugi félagsmanna var strax mikill og á þessu fyrsta sumri í starfsemi klúbbsins voru haldin 4 mót og var þátttaka í þeim góð. Bakki er í um það bil 13 km fjarlægð frá Ólafsfirði og sameinuðust menn í bílana til þess að nýta ferðirnar sem best. Þeir hörðustu af yngri kynslóðinni létu sig hins vegar hafa það að hjóla á milli.

En íslenska sumarið er stutt og til þess að viðhalda þeirri færni sem menn höfðu áunnið sér á sumrin komu félagarnir saman á veturna til æfinga innanhúss. Einnig pantaði stjórn klúbbsins 16 mm kvikmyndir af frægum golfmótum í Bandaríkjunum og voru þær sýndar við miklar vinsældir. Sumarið 1970 fékkst land ofan við bæinn á Bakka og var í kjölfarið ráðist í stækkun vallarins í 9 holur. Var mikil gleði þegar sá áfangi var í höfn og þótti félögum að

nú loksins hefði klúbburinn yfir “alvöru” golfvelli að ráða.

Golfklúbbur Ólafsfjarðar naut líka góðs af þekkingu og reynslu félaga sinna í nágrannaklúbbnum á Akureyri og komu félagar úr GA oft og tóku þátt í mótum á vegum klúbbsins. Um svipað leyti og Golfklúbbur Ólafsfjarðar var stofnaður var öðrum slíkum komið á laggirnar á Siglufirði og komst strax á góð samvinna milli klúbbanna sem stóð í mörg ár. Stóðu klúbbarnir til að mynda árlega fyrir sérstökum bæjarkeppnum. Um var að ræða tveggja daga keppni og var keppt heima og heiman. Árið 1973 rann leigusamningurinn um landið á Bakka út en þá hafði klúbburinn verið með starfsemi sína á Bakka í fimm ár. Höfðu ung hjón sótt um að fá jörðina til ábúðar.

Ekki var búið á jörðinni Skeggjabrekku á þessum tíma.

Bóndinn var fluttur brott eftir að eldsvoði hafði leikið íbúðarhús jarðarinnar grátt og var jörðin komin í eigu bæjarins. Fékk klúbburinn leyfi bæjaryfirvalda til þess að flytja starfsemina þangað og hófust menn í framhaldi af því handa frá grunni við gerð nýs golfvallar en við sýnu erfiðari aðstæður en í fyrra skiptið þar sem íbúðarhúsið var jafn illa leikið og raun bar vitni. Menn létu þó ekki deigan síga og héldu ótrauðir áfram. Teiknaður var 9 holu golfvöllur, Skeggjabrekkuvöllur, sem var að mestu í þeirri mynd sem völlurinn er í nú og skömmu síðar var ráðist í að lagfæra ibúðarhúsið, sem var mjög illa farið eftir eldsvoðann, og breyta því í golfskála. Þessi mikla vinna kostaði raunar það að félagsmenn sem vörðu nánast öllum sínum frístundum í að vinna við völlinn gátu ekki gefið sér mikinn tíma til að spila golf. En þarna sannaðist hve miklu menn fá áorkað ef vilji og áhugi er fyrir hendi og þessi mikla vinna varð til þess að þjappa mönnum saman og efla félagsandann.

Eftir að golfvöllurinn var fluttur að Skeggjabrekku hófst nýtt tímabil í sögu klúbbsins á velli sem státar af óvenju skemmtilegu landslagi. Vallarstæðið er fjölbreytt og gott útsýni af vellinum bæði til bæjarins og sjávar. Náttúran hefur í nokkur skipti leikið völlinn grátt. 1985 kól hann til að mynda mikið og þremur árum síðar urðu skemmdir á vellinum af völdum skrifðufalla. Hægt var þó að lagfæra flestar brautirnar og koma þeim í leikfært horf. Síðan hafa ýmsar endurbætur og breytingar verið gerðar á vellinum.

Oft vorar seint á þessum slóðum og liggur snjór lengi yfir vellinum. Því fylgja bæði kostir og gallar. Snjóþyngslin valda því að oft er ekki hægt að hefja leik á vellinum jafn snemma og víða annars staðar. Kosturinn við snjóinn er

aftur á móti að hann hlífir vellinum og þegar hann kemur undan snjó er hann fljótur að koma til og ekki miklar kalskemmdir. 1995 skrifaði fulltrúi klúbbsins undir samning þess efnis að klúbburin gerðist aðili að félagshúsi sem flest íþróttafélög í Ólafsfirði eiga saman en þar var m.a. skrifstofa og æfingaaðstaða fyrir kylflinga.

Félagar í Golfklúbbi Ólafsfjarðar hafa ekki verið nógu margir til þess að standa undir rekstri klúbbsins en bærinn hefur stutt dyggilega við starfsemina til þess að halda henni gangandi. Félögum hefur þó fjölgað undanfarin misseru og voru þeir rúmlea eitthundrað árið 2011.

Golfklúbburinn Hamar Dalvík Arnarholtsvöllur GHD

••

Lengd 4854 m Lengd 4284 m

Þann 19. júní árið 1989 var golfklúbburinn Hamar stofnaður. Arnarholtsvöllur í Svarfaðardal í Dalvíkurbyggð er heimavöllur klúbbsins. Tildrög þess að ákveðið var að stofna golfklúbb á þessum slóðum voru þau að Hjalti Haraldsson, bóndi í Ytra-Garðshorni í Svarfaðardal, kom að máli við Björn Þorleifsson, sem þá var skólastjóri við Húsabakkaskóla í Svarfaðardal, og viðraði þá hugmynd hvort unnt væri að nýta hluta af landi Ytra-Garðshorns sem golfvöll. Björn greip hugmyndina á lofti og ræddi við nokkra aðila sem hann vissi að höfðu áhuga á golfi.

Skömmu síðar var haldinn fundur þar sem 40 manns mættu og var á fundinum samþykkt að stofna golfklúbb í Svarfaðardal. Björn Þorleifsson var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins.

Strax var hafist handa við að skipuleggja landið undir golfvöll og ganga þannig frá því að unnt væri að leika þar golf. Halldór Jóhannsson landslagsarkitekt gerði fyrstu drög að 9 holu velli á svæðinu en í ljós kom að landrýmið nægði ekki undir 9 holu golfvöll og var hönnun vallarins breytt og útbúinn 6 holu golfvöllur. Farið var að leika

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

479

Sjöunda flötin á Arnarholtsvelli liggur við Klúbbhúsið.

á vellinum árið 1990 og hann notaður nánast óbreyttur næstu 5 árin. Að þeim tíma liðnum fékk klúbburinn meira landrými úr landi Ytra- Garðshorns og 1995 var kominn á svæðið 9 holu golfvöllur. Mikil vinna liggur að baki við uppbyggingu vallarins og hafa klúbbfélagar innt hana af hendi en klúbburinn hefur frá upphafi notið þess að hafa innan sinna vébanda duglega og samhenta félaga sem hafa lagt af mörkum ómetanlegt starf við að koma vellinum í það horf sem hann er nú í. Klúbburinn fékk Hannes Þorsteinsson til þess að annast ráðgjöf við skipulagningu vallarins.

Allar flatir og teigar hafa verið byggð upp frá grunni og sumar brautir hefur þurft að lengja. Segja má að völlurinn sé á þremur hæðum. Fyrstu tvær brautirnar og sú síðasta eru á sléttum hólmum Svarfdalsár, 3., 4. og 5. braut liggja til og frá fjalli en 6., 7. og 8. braut liggja í holti því sem völlurinn dregur nafn sitt af, Arnarholti. Til gamans má geta þess að í Arnarholti fundust grafir frá heiðnum sið og er minnisvarði á 8. braut um fundinn.

Fyrstu tvö árin eftir stofnun klúbbsins höfðu félagsmenn

480

Ljósmynd: Frosti

aðstöðu í litlum 8 fermetra vinnuskúr sem komið var upp á svæðinu og snyrtiaðstaða var í tjaldi! 1991 var ákveðið að ráðast í það stórvirki að kaupa 60 fermetra skála sem reistur var við völlinn og hefur þjónað sem klúbbhús allar götur síðan. Kaupin voru alfarið fjármögnuð af félagsmönnum sem sáu einnig um alla aðra uppbyggingu, svo sem kaup á vélum, leigu á landi og annað sem tilheyrir rekstri golfvallar. Það urðu því mikil umskipti til hins betra þegar samningur var gerður við Dalvíkurbæ um að klúbburinn fengi styrk til starfseminnar. Frá upphafi hefur það verið aðalsmerki klúbbsins hversu sterk eining og samstaða ríkir meðal félagsmanna sem hafa lagt ómælda vinnu á sig við uppbyggingu klúbbsins. Sem dæmi má nefna að eitt árið bökuðu félagsmenn 2000 piparkökur sem þeir síðan seldu í fjáröflunarskyni. Árið 2001 var tekið í notkun æfingasvæði við völlinn og þar er líka 9 holu púttvöllur.

Golfklúbbur Akureyrar Jaðarsvöllur GA

•• ••

Leikið var á vellinum við Þórunnarstræti fram til ársins 1964 en það ár keypti Akureyrarbær jörðina Jaðar með það í huga að þar yrði komið fyrir golfvelli. Sjö árum síðar, eða 1971, var Jaðarsvöllur vígður en landsmótið í golfi fór þá fram á Akureyri. Jaðarsvöllur þótti í fyrstu ekki árennilegur. Aðstæður voru stundum afar erfiðar enda voru t.d. þrjár af holum vallarins útbúnar á túnbletti án nokkurra endurbóta á túninu. Engar færslur voru leyfðar á vellinum til að byrja með, þó að full þörf væri á því, og komust margir i hann krappan þegar þeir léku völlinn.

Lengd 5825 m Lengd 5475 m Lengd 5082 m Lengd 4612 m

19. ágúst 1935 var haldinn fundur í samkomuhúsinu Skjaldborg á Akureyri. Dagskrá fundarins var stofnun golfklúbbs á Akureyri og fékk klúbburinn nafnið Golfklúbbur Akureyrar. Til fundarins mættu 27 manns og gerðust 23 þeirra stofnfélagar. Fyrsti formaður klúbbsins var kjörinn Gunnar G. Schram. Fram kom m.a. í fyrstu lögum klúbbsins að karlar og konur sem náð hefðu 20 ára aldri ættu rétt á inngöngu í klúbbinn, svo fremi stjórn klúbbsins hafi samþykkt inngöngubeiðni þeirra. Það er því ljóst að forsvarsmenn klúbbsins hafa ekki séð fyrir sér að börn eða unglingar tækju þátt í starfseminni.

Golfklúbbur Akureyrar fékk fyrst aðstöðu til að stunda golf á Gleráreyrum. Til að byrja með var völlurinn sem klúbburinn hafði til afnota 6 holur en það var hugur i mönnum og 1938 var ákveðið að stækka völlinn og gera hann að 9 holu golfvelli. Fyrsta meistaramót Golfklúbbs Akureyrar fór fram 1938. En þó að völlurinn væri orðinn 9 holur voru ýmis ljón á veginum. Skipulag vallarins var þannig að oft þurftu kylfingar að að leika þvert yfir brautir og þótti nauðsynlegt að ráða bót á því. Fljótlega kom líka í ljós að kylfingum þótti völlurinn of stuttur en ljóst var að ekki yrði unnt að stækka völlinn meðan hann væri á Gleráreyrum. Menn viðruðu í kjölfarið hugmyndir um að klúbburinn keypti land undir golfvöll. Þær hugmyndir urðu síðan að veruleika þegar klúbburinn keypti landið Nýrækt við Þórunnarstræti og var hafið að leika þar á nýjum golfvelli árið 1946. Miklar framkvæmdir fóru fram við völlinn og árið 1947 var til að mynda unnið að því að koma upp girðingum kringum völlinn og flatir og brautir voru slegnar samkvæmt kúnstarinnar reglum með nýrri sláttuvél sem klúbburinn hafði fest kaup á. GA stóð í fyrsta skipti fyrir landsmóti árið 1947 og var þá leikið á vellinum við Þórunnarstræti.

Magnús Guðmundsson, besti kylfingur landsins á sínum tíma, hannaði fyrri 9 holurnar á Jaðri. Hann lagði áherslu á að menn horfðu til framtíðar og hvatti til þess að haldið yrði áfram við uppbygginuna á Jaðri þrátt fyrir byrjunarörðugleika. Árið 1981, tíu árum eftir að hafið var að leika á Jaðarsvelli, var vígður þar 18 holu golfvöllur. Sama ár var viðbygging við klúbbhúsið fokheld og fjórum árum síðar, á 50 ára afmæli GA, var nýr og glæsilegur golfskáli formlega vígður og 1995 var tekin í notkun ný viðbygging við skálann. Jaðarsvöllur stendur hátt í fjölbreyttu landslagi og er töluverður hæðamunur á mörgum brautum.

Starfsemi klúbbsins var með miklum blóma fyrstu árin.

Fljótlega kviknaði sú hugmynd að ráða til klúbbsins erlendan þjálfara sem myndi dvelja nokkra mánuði á ári á Akureyri við golfkennslu og umhirðu vallarins. Og hugmyndin varð að veruleika 1948 þegar skoskur þjálfari fékkst til starfans. Á aðalfundi klúbbsins 1940 stakk Sigurður Eggertz upp á því að komið yrði á keppni milli Golfklúbbs Akureyrar og Golfklúbbs Reykjavíkur og e.t.v. einnig Golfklúbbs Vestmannaeyja, þriggja elstu golfklúbba landsins. Fyrirætlan þessi gekk ekki eftir. Rætt var við forsvarsmenn GR sem töldu málið stranda á því að enginn verðlaunagripur væri til fyrir slíka keppni.

Mikil vinna hefur farið fram við Jaðarsvöll í gegnum árin.

Undanfarið hafa til dæmis töluverðar breytingar verið gerðar á vellinum og unnið fyrir tugi milljóna króna ár hvert en reiknað er með að heildarkostnaður við breytingarnar sem unnið er að nemi ríflega 250 milljónum króna. Nýlega var lokið við gerð deiliskipulags og frekari útfærslu og stækkun á svæði klúbbsins. Framtíðaráætlanir gera ráð fyrir að byggt verði hótel við golfskálann. Einnig hefur verið gert ráð fyrir öðrum 9 holum með möguleika á stækkun í 18 holur. Meðal breytinga sem gerðar voru á undanförnum árum á vellinum eru lokun flestra skurða

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

481

Ellefta flötin á Jaðarsvellinum á Akureyri.

en þeir hafa verið víða á vellinum. Einnig er búið að koma fyrir nokkrum tjörnum og gert ráð fyrir enn fleiri. Á þann hátt hyggjast Jaðarsmenn þurrka brautir vallarins.

Miklu hefur skipt varðandi allar framkvæmdir hversu gott samkomulag hefur náðst við bæjaryfirvöld á Akureyri. Í marsmánuði 2007 var skrifað undir uppbyggingarsamning milli Akureyrarbæjar og Golfklúbbs Akureyrar.

Samningurinn tók til nauðsynlegra breytinga á Jaðarsvelli vegna lagningar Miðhúsabrautar, almennrar endurnýjunar á golfvellinum sjálfum, uppbyggingar nýs æfingasvæðis og nýs 9 holu æfingavallar. Einnig tók samningurinn til þeirra mögulegu samlegðaráhrifa sem myndast við framkvæmdir beggja aðila og er þá einkum horft til framkvæmda við Miðhúsabaut, Naustahverfi og golfvöllinn sjálfan. Framlag bæjarins til klúbbsins á árunum 2008 til 2012 nam 229 milljónum króna. Markmiðið með að ráðast í þessar framkvæmdir er að efla gengi gofíþróttarinnar í bænum og að sem flestum gefist kostur á spreyta

482

Ljósmynd: Frosti

sig á Jaðarsvelli. Reiknað var með að framkvæmdir við aðalvöll GA yrði lokið fyrir sumarið 2010 en það ár fór Íslandsmótið í höggleik fram á vellinum. Á árunum 2011 og 2012 var markmiðið að ráðist yrði í byggingu á glæsilegu æfingasvæði sem myndi bæta aðstöðu kylfinga til mikilla muna.

2010 náðist samkomulag milli GA og bæjaryfirvalda á Akureyri um að félagsmenn í GA fengju aðstöðu innanhúss til æfinga í kjallara íþróttahallarinnar sem er við sundhöllina. Um er að ræða 900 fermetra svæði þar sem ætlunin er að útbúa æfingaaðstöðu fyrir kylfinga.

Golfklúbburinn Hvammur Grenivík Hvammsvöllur GHV

••

Lengd 4726 m Lengd 3950 m

Golfklúbburinn Hvammur var stofnaður 26. nóvember 2002 og er heimavöllur klúbbsins rétt við Grenivík.

Samþykkt var á fundinum að klúbburinn skildi heita Golfklúbburinn Hvammur. Undir lok sama mánaðar voru félagar þegar orðnir 31 og fór ört fjölgandi. Fyrsti formaður klúbbsins var Jón Helgi Pétursson.

Ákveðið var að vinna að uppbyggingu 9 holu golfvallar í landi Hvamms og Jarlsstaða og fá Edwin R. Röngvaldsson til þess að hanna völlinn. Stóðu vonir til þess að unnt yrði að byrja að leika á 9 bráðabirgðabrautum sumarið 2004 og að völlurinn yrði fullgerður á 4-6 árum. Ári síðar var farið að leika á 6 brautum. Ákveðið var að árgjald yrði hóflegt meðan á uppbyggingu vallarins stæði. Félagsmenn létu ekki sitt eftir liggja og unnu mikla sjálfboðavinnu við völlinn sem nú er orðinn 9 holur. Mikið er um skurði og hátt og þétt gras á svæðinu og því mikilvægt fyrir kylfinga að vera á braut.

Ath. vantar meira

Frá Hvammsvelli við Grenivík.

Ljósmynd: Frosti

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

483

Frá vellinum í Lundi við Vaglaskóg.

Golfklúbburinn Lundur Lundsvöllur GLF

••

Lengd 4528 m Lengd 3708 m

Þann 22. ágúst 2009 var formlega vígður níu holu golfvöllur, Lundsvöllur, við suðurjaðar Vaglaskógar í um það bil hálftíma akstursfjarlægð frá Akureyri. Hönnuður vallarins er Brynjar Sæmundsson, golfvallarfræðingur. Stofnaður var golfklúbbur um völlinn sem heitir Golfklúbburinn Lundur í Fnjóskadal, GLF, og er klúbburinn áttundi golfklúbburinn innan GSÍ sem er á Norðurlandi og sá fyrsti í Þingeyjarsveit. Fyrsti formaður klúbbsins var kjörinn Pétur G. Ringsted.

Jörðin Lundur var lengst af tæplega 350 ærgilda bújörð.

Ekki er lengur búið á jörðinni en umfangsmikil sumarhúsabyggð er í Lundsskógi í landi jarðarinnar. Völlurinn er á um það bil 15 hektara svæði. Landrými á svæðinu er töluvert og reynist hinn nýi golfvöllur vel má reikna með að innan fárra ára verði hann stækkaður í 18

484

Ljósmynd: Frosti

holur. Félagið Lundsgolf ehf. annast rekstur vallarins en félagið er í eigu Þórólfs Guðnasonar og Herdísar Jónsdóttur sem voru ábúendur á Lundi. Þau eiga 5 uppkomin börn sem hafa komið að uppbyggingu og starfsfemi vallarins með ýmsum hætti.

Vinna við völlinn hófst 2006 og þó að búið sé að vígja völlinn er ýmsu ólokið eins og vænta má. Sandur í flatir var sóttur suður í Þórðarstaðarskóg sem er um það bil 5 kílómetrum sunnan Lundsskógar. Sóttir voru ríflega 1000 rúmmetrar af sandi og var sandurinn allur sigtaður, blandað í hann mold og honum loks ekið á allar flatir.

Allar brautir hafa verið tættar, sandaðar og sáð í þær. Bæði karla- og kvennateigar hafa verið byggðir upp og vökvunarkerfi komið fyrir aftan við allar flatir. Merkingar á vellinum hafa heimamenn annast. Við suðurenda vallarins hefur er skáli félagsmanna en í húsinu var áður aðstaða fyrir hestamenn á Akureyri.

Starf við uppbyggingu vallarins hefur að mestu verið í höndum sonar þeirra Þórólfs og Herdísar, Jóns Þórólfssonar, en hann býr og starfar á jörðinni og hefur sér til aðstoðar Jóhann Pálmason. Framkvæmdastjóri Lundsgolfs er dóttir þeirra Herdísar og Þórólfs, Sigríður Þórólfsdóttir sem er jafnframt eiginkona formannsins. Brynjar Sæmundsson, golfvallarfræðingur, hefur séð um faglegu hliðina á uppbyggingunni og stýrt framkvæmdum.

Golfklúbbur Mývatnssveitar Krossdalsvöllur GKM

••

Lengd 4284 m Lengd 3800 m

Golfklúbbur Mývatnssveitar var stofnaður 17. apríl 1989 og var Jóhannes Steingrímsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Völlur klúbbsins, Krossdalsvöllur, er 6 holur og var vígður 25. júní 1989.

Krossdalsvöllur er Krossdal í landi Reykjahlíðar í Mývatnssveit og er enginn golfvöllur á landinum sem er hærra yfir sjávarmáli eða í um það bil 300 metra hæð. Þar sem völlurinn stendur jafn hátt og raun ber vitni kemur hann seint til á vorin og oft aðeins hægt að leika þar í um það bil þrjá mánuði á ári. Félagar í klúbbnum teiknuðu fyrstu drög að vellinum í samvinnu við Hannes Þorsteinsson og nutu jafnframt aðstoðar félaga úr Golfklúbbi Húsavíkur við verkið. Unnið hefur verið við endurbætur og stækkun á vellinum og var hann orðinn 9 holur árið 2000.

Golfklúbbur Húsavíkur Katlavöllur GH

••

Lengd 5060 m Lengd 4464 m

Ingimar S. Hjálmarsson kynntist golfi á námsárum sínum í Reykjavík. Þegar hann flutti til Húsavíkur haustið 1966 kannaði hann möguleika á því að fá menn til liðs við sig til að koma upp aðstöðu til þess að stunda golf. Á Húsavík bjó á þessum tíma Óli Kristinsson fyrrverandi Íslandsmeistari í golfi í 1. flokki. Þeir félagar blésu til stofnfundar Golfklúbbs Húsavíkur sem haldinn var 26. júní 1967 og var Ingimar Hjálmarsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins.

Starfsemin var ekki burðug fyrstu árin enda aðstaða félagsmanna ekki upp á marga fiska. Fyrsta skrefið var að líta í kringum sig eftir vallarstæði og vaknaði strax áhugi á svæði ofan Þorvaldsstaða þar sem voru samliggjandi tún og mólendi. Óli hafði yfir að ráða túnbletti sem hann lét í skiptum fyrir eitt þessara túna en annað fékkst leigt og

Frá Krossdalsvelli í Mývatnssveit. Ljósmynd: Kristján Stefánsson

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

485

Áttunda flötin á Katlavelli er varin af tjörn, læk og sandgryfju.

skipulagði Ingimar 5 holu golfvöll á þessu svæði. Ekki var um að ræða annað en nota landið eins og það var og endurbæta það eftir því sem aðstæður leyfðu. Klúbburinn eignaðist vélknúna garðsláttuvél sem notuð var til sláttar og flatir voru lagfærðar með því að skera í burtu snarrótartoppa og slétta þær eftir mætti. Árið 1969 var samþykkt heildarskipulag fyrir Húsavík og var í því gert ráð fyrir golfvelli á svæðinu þar sem uppbygging vallarins var þegar hafin. Einnig var ákveðið að klúbburinn fengi meira land til umráða þannig að unnt væri að halda áfram við uppbyggingu vallarins. Í kjölfarið hófust félagsmenn handa við að brjóta land fyrir þrjár nýjar brautir og tveimur árum síðar, 1971, var tekinn í notkun 9 holu golfvöllur, Katlavöllur.

Mikil vinna var lögð í vinnu við völlinn, sem sænski golfvallarhönnuðurinn Skjöld teiknaði, og hefur að mestu verið unnið eftir hans hugmyndum. Farið var að leika á vellinum í núverandi mynd árið 1975 og síðar sama ár var tekin fyrsta skóflustunga af 75 fermetra golfskála og framkvæmdir hafnar við byggingu hans. 60 fermetra tækjageymsla var reist á vegum klúbbsins á árunum 1982 og 1983 og haldið var áfram uppbyggingu við völlinn næstu árin eftir því sem efni og aðstæður leyfðu en frá

486

Ljósmynd: Edwin Roald

upphafi hafa menn lagt áherslu á að klúbburinn stofnaði ekki til of mikilla skulda. Eins og við uppbyggingu annarra golfvalla hér á landi hafa félagsmenn verið duglegir og samhentir þegar þurft hefur að taka til hendinni og ófáar stundir sem þeir hafa unnið hörðum höndum við ýmis verk sem til hafa fallið. Árið 1992 varða klúbburinn fyrir verulegu tjóni þegar golfskálinn skemmdist mikið í óveðri. Reynt var að gera við hann eftir mætti auk þess sem farið var í stækkun og endurbætur næstu ár á eftir.

Völlur þeirra Húsvíkinga er afar sérstakur en sérstaða Katlavallar felst meðal annars í því að karginn er sumstaðar nánast allur vaxinn berjalyngi og getur reynst þrautin þyngri að ná bolta út úr því. Þorvaldsá rennur gegnum völlinn og setur sérstakan og skemmtilegan svip á völlinn en hún kemur við sögu í leik á sex brautum.

Sumar brautirnar liggja nokkuð hátt og því oft snjóþungt á vellinum. Stundum fyllist til að mynda fjórða brautin, sem er löng og þröng, af snjó og hefur þurft að nota snjóruðningstæki á vorin til þess að flýta fyrir að völlurinn verði leikhæfur. Völlurinn er ekki langur en umhverfið fjölbreytt og skemmtilegt. Mikil vinna hefur verið lögð í gróðursetningu og limgerði og annar trjágróður verða sífellt meira áberandi.

Félagsmenn dreymdi um að stækka völlinn og fá land undir 9 holur til viðbótar. Það land sem helst var horft til er vestan við núverandi völl, á milli 1. brautar og þjóðvegarins en þar var framtíðarbyggingarsvæði bæjarins og því ekki miklar líkur á að svæðið fengist undir golfvöll. Unnin voru frumdrög að stækkun á svæði austan við völlinn en þar eru melar og urð og að auki snjóþungt þannig að félagsmönnum þótti ekki fýsilegt að leggja í stækkun á þeim slóðum.

Golfklúbburinn Gljúfri Ásbyrgisvöllur GOG

••

Lengd 4470 m Lengd 3874 m

Golfklúbburinn Gljúfri í Norður Þingeyjarsýslu var stofnaður 25. apríl 1993. Fyrsti formaður og aðalhvatamaður að stofnun klúbbsins var Þröstur Friðfinnsson.

Klúbburinn fékk land undir golfvöll í Ásbyrgi og voru útbúnar þar 3 holur sumarið 1993. Árið eftir var bætt við þremur holum og árið 1996 var Ásbyrgisvöllur orðinn 9 holur. Völlur klúbbsins, Ásbyrgisvöllur, er í landi jarðarinnar Áss skammt frá Ásbyrgi.

Mikill skógur er í kringum völlinn frá náttúrunnar hendi og umhverfið einstaklega fallegt. Ásbyrgi er í Vatnajökulsþjóðgarði og er völlurinn m.a. hugsaður sem þjónusta við ferðamenn sem heimsækja Ásbyrgi.

Vippa’ð inn á 2. flöt á vellinum í Ásbyrgi.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

487

Ljósmynd: Hafþór Róbertsson

Frá Skálavelli við Vopnafjörð.

Golfklúbbur Vopnafjarðar Skálavöllur GVF

••

Lengd 3600 m Lengd 3600 m

Golfklúbbur Vopnafjarðar var stofnaður árið 1984. Fyrsti formaður hans var ....??? Félagar í klúbbnum komu sér upp 6 holu golfvelli en starfsemin klúbbsins var ekki mikil og lagðist af um tíma. Árið 2009 var ákveðið að blása nýju lífi í klúbbinn og var Björn H. Sigurbjörnsson kosinn formaður nýs Golfklúbbs Vopnafjarðar.

Völlur klúbbsins, Skálavöllur, er rétt utan við kauptúnið í Vopnafirði fyrir minni Hofsárdals. Eftir að klúbburinn var endurvakinn árið 2008 var Edwin Rögnvaldsson fenginn til að hafa umsjón með breytingum á vellinum. Völlurinn

488

liggur á þremur klettastöllum og er í fallegu umhverfi þar sem sér bæði út á fjörðinn og inn í Horsárdal. Vötn og lækir koma hvergi við sögu þegar völlurinn er leikinn og þar eru engar glompur. Búið er að byggja upp fjórar flatir en hinar fimm eru á túni sem slegið hefur verið þétt niður.

Endanlegar lengdarmælingar liggja ekki fyrir og er byggt á bráðabyrgða mælinum við leik á vellinum. ath. vantar meira

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

489

AUSTURLAND Golfklúbbur Fljótsdalshéraðs Ekkjufellsvöllur Golfklúbbur Seyðisfjarðar Hagavöllur

Golfklúbbur Norðfjarðar Grænanesvöllur Golfklúbbur Byggðarholts Eskifirði Golfklúbbur Fjarðarbyggðar Reyðarfirði

Byggðarholtsvöllur Kollur

Golfklúbbur Djúpavogs Hamarsvöllur

Golfklúbbur Hornafjarðar Silfurnesvöllur

Frá 3. braut á Silfurnesvelli.

Ljósmynd: Edwin Roald

490

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

491

Golfklúbbur Fljótsdalshéraðs Ekkjufellsvöllur GFH

••

Lengd 4702 m Lengd 3996 m

Á vormánuðum árið 1984, nánar tiltekið 24. apríl, komu 23 áhugamenn um golf saman og stofnuðu Golfklúbb Fljótsdalshéraðs, GFH og var Árni J. Hannesson kjörinn fyrsti formaður hins nýstofnaða golfklúbbs. Mikill kraftur var strax í starfseminni og á aðeins örfáum vikum voru félagar orðnir 40 talsins. Klúbburinn fékk leigt land rétt norðan við íbúðabyggðina í Fellabæ, tún jarðarinnar Ekkjufells, til næstu fjögurra ára og var strax ráðist í að útbúa þar 6 holu golfvöll sem Ari Sigurbjörnsson hannaði. Fékk völlurinn nafnið Ekkjufellsvöllur. Fyrsta mótið á hinum nýja velli fór fram í júnímánuði 1984.

rað með sér samning til fjögurra ára um uppbyggingu á Ekkjufelli. Lagði sveitarfélagið til fjármagn sem gerði klúbbnum kleift að lengja völlinn úr stuttum 9 holu par 33 golfvelli í fullgildan par 36 9 holu golfvöll. Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, sá um skipulag nýja vallarins. Vökvunarkerfi vallarins hefur verið bætt og nýjar vélar keyptar til þess að unnt sé að sinna viðhaldi vallarins svo vel sé. Einnig hefur verið komið upp veitingaaðstöðu sem bætir mjög alla aðstöðu kylfinga. Gott æfingasvæði er við völlinn. Ekkjufellsvöllur þykir frekar erfiður enda landslag á vellinum óvenjulegt. Völlurinn liggur í klettabelti og má segja að hann sé á þremur mismunandi háum pöllum.

Uppsveifla hefur verið í golfi á Austurlandi og bæjarfélagið og fyrirtæki á Egilsstöðum hafa stutt við starfsemi Golfklúbbs Fljótsdalshéraðs. Ef fram heldur sem horfir ætti að vera grundvöllur fyrir því að stækka völlinn í 18 hollur eins og forsvarsmenn klúbbsins stefna að. Búið er að teikna seinni 9 holurnar en ekki ljóst hvenær verður ráðist í framkvæmdir.

Árið 2006 gerðu GFH og sveitarfélagið Fljótsdalshé-

Púttað á Ekkjufelli.

492

Ljósmynd: : Friðþjófur

Frá Hagavelli á Seyðisfirði

Ljósmynd: Ómar Bogason

Golfklúbbur Seyðisfjarðar Hagavöllur GSF

••

Lengd 4786 m Lengd 4054 m

Golfklúbbur Seyðisfjarðar var stofnaður 2. júní 1988 og var Lilja Ólafsdóttir kjörin fyrsti formaður klúbbsins.

Starfsemin lá þó að mestu niðri allt fram til ársins 1997 þegar nokkrir félagar tóku sig saman um að hleypa lífi í starfsemina. Á ýmsu gekk næstu árin við að fá svæði undir golfvöll. Hannes Þorseinsson teiknaði 9 holu völl fyrir klúbbinn en það var ekki fyrr en 2001 að land fékkst undir golfvöll í landi Haga. Völlur GSF, Hagavöllur, er rétt innan við Seyðisfjarðarkaupstað og var hann vígður 27. júní 2003. Umhverfi vallarins er afar stórbrotið með fjöll á báða vegu og læki og tjarnir í kringum brautirnar. Kóróna sköpunarverksins er síðan Fjarðará með tilkomumiklum fossum sínum.

Framkvæmdir við gerð vallarins hófust 2001 en þá voru átta flatir og tíu teigar byggðir upp, hreinsað grjót úr brautum og lagðir göngustígar. Einnig voru byggðar brýr, útlínur brauta slegnar og komið upp aðstöðu fyrir vélar og tæki. Þegar völlurinn var vígður 2003 voru 15 ár liðin frá því að hugsjónamenn stofnuðu Golfklúbb Seyðisfjarðar og fóru að láta sig dreyma um að koma upp golfvelli inni í Haga en aðeins tvö ár frá því að framkvæmdir við völlinn hófust. Þó að menn séu stórhuga verður ekki við allt ráðið og miklar rigningar haustið 2001 og vor og haust 2002 settu stórt strik í reikninginn og vegna þeirra seinkaði framkvæmdum við völlinn töluvert. Rigningarnar haustið 2002 voru þær mestu í manna minnum á þessum slóðum og heimamönnum mikið áfall þegar rigningarnar skoluðu burtu fræjum og áburði rétt eftir að búið var að sá í flatir og teiga. Stjórn klúbbsins ákvað að láta ekki deigan síga og í samráði við Brynjar Sæmundsson, golfvallarfræðing, var ákveðið að tyrfa allar flatir og teiga og voru félagsmenn duglegir að mæta og leggja sitt af mörkum við tyrfinguna. Félagsmenn gengu líka í sjálfboðavinnu í fleira sem gera þurfti vellinum til góða. Þeir sáu um snyrtingu vallarins, slátt, girðingavinnu og annað sem til féll. Lögðu þar margir hönd á plóg en þó kannski einna

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

493

mest Sigurður Hauksson, einn af félögum í klúbbnum, með tækjum frá Sunnuhvolsbræðrum, helsta styrktaraðila klúbbsins á þessum tíma.

Föstudagurinn 4. febrúar 2003 er merkisdagur í sögu GSF en þann dag var undirritaður samningur milli klúbbsins og TF-Húsa í Fellabæ um smíði 60 fermetra skála fyrir klúbbinn. Um er að ræða timburhús sem fyrirtækið skilaði fullbúnu að utan en félagsmenn sáu um að innrétta húsið. Golfklúbbur Seyðisfjarðar og Seyðisfjarðarkaupstaður gengu árið ??? frá lóðarleigusamningi til 50 ára sem var klúbbnum afar mikilvægt. Jafnframt fóru fram samningaviðræður milli Seyðisfjarðarkaupstaðar og klúbbsins með hvaða hætti bæjarfélagið gæti stutt við bakið á klúbbnum en bæjarfélagið hefur sýnt starfsemi klúbbsins mikinn skilning og áhuga.

Golfklúbbur Norðfjarðar Grænanesvöllur GN

••

Lengd 5086 m Lengd 4258 m

Segja má að saga Golfklúbbs Norðfjarðar hafi hafist 1. maí 1965 þegar Gissur Ó. Erlingsson, þáverandi póst- og símstjóri í Neskaupstað, boðaði til fundar um stofnun golfklúbbs. Sjálfur kynntist hann golfinu í Vestmannaeyjum en hann var einn af stofnendum Golfklúbbs Vestmannaeyja. Á fundinn mættu 10 félagar og var kosin þriggja manna undirbúningsnefnd undir forystu Gissurar til þess að koma á fundi um formlega stofnun golfklúbbs í Norðfirði en sá fundur var haldinn 8. maí 1965. Stofnfélagarnir voru fimmtán talsins og var Gissur kjörinn formaður. Fljótlega tókst þeim félögum að fá land undir starfsemina sem er á bökkum Norðfjarðarár gegnt bænum Grænanesi.

Vallarsvæðið var óræktað land, alls 7.5 hektarar. Næst ánni voru harðvellis balar en mýrlent ofan til með keldum og seftjörnum. Þó að klúbburinn væri búinn að fá land undir golfvöll voru ýmis ljón í veginum. Ekki reyndist til

494

að mynda unnt að fá um það leigusamning til langs tíma heldur aðeins til eins árs í senn. Fyrir bragðið var erfitt að fara í miklar framkvæmdir við uppbyggingu vallar á svæðinu. Eigi að síður var strax ákveðið að teikna 9 holu goflvöll á þessum slóðum, sem fékk heitið Grænanesvöllur, og var Þorvaldur Ásgeirsson, fyrrverandi forseti GSÍ, hönnuður hans. Ekki var þó unnt til að byrja með að útbúa nema 6 holu völl án þess að fara út í viðamiklar framkvæmdir og var það látið bíða betri tíma vegna óvissu um framtíðarstaðsetningu vallarins.

Næstu ár á eftir var vaxandi líf og starf í klúbbnum. Fengnir voru golfkennarar að sunnan, þeir Þorvaldur Ásgeirsson og Einar Guðnason, til þess að kenna félagsmönnum undirstöðuatriði í íþróttinni en áður hafði slíkt einkum hvílt á formanninum. Þó að aðstæður vær frekar frumstæðar var líka blásið til móta og ýmislegt um að vera.

1970 varð klúbburinn fyrir miklu áfalli þegar formaður og guðfaðir klúbbsins, Gissur Ó. Erlingsson, sem verið hafði allt í öllu í starfsemi hans flutti til Siglufjarðar og segja má að næstu 10 ár á eftir hafi lítið lífsmark verið með klúbbnum. Nokkrir félagar héldu þó tryggð við golfið en framkvæmdir við völlinn og formlegt starf í klúbbnum var sáralítið. Tíu árum seinna, árið 1980, var starfsemin svo endurvakin undir forystu Stefáns Þorleifssonar og hefur farið vaxandi allar götur síðan. Um sama leyti var nafni klúbbsins breytt úr Golfklúbbur Neskaupstaðar í Golfklúbbur Norðfjarðar. Árið 1989 fékk klúbburinn loks langtímaleigurétt á golfvallarsvæðinu og í kjölfarið var ákveðið að fá Hannes Þorsteinsson til þess að endurskipuleggja völlinn og var strax hafist handa að vinna samkvæmt hans tillögum og var völlurinn að mestu komið í endanlegt horf 1999.

Starfemi klúbbsins fór vaxandi næstu ár á eftir. Fengnir voru leiðbeinendur frá Reykjavík en lengi vel stóð skortur á hæfum kennurum starfsemi klúbbsins fyrir þrifum.

Mikil rækt hefur lengi verið lögð við unglingastarf í klúbbnum og um skeið var samvinna milli golfklúbbanna á Norðfirði, Eskifirði og Héraði um að ráða leiðbeinanda til að annast unglingastarf í klúbbunum. Sú ákvörðun skilaði miklum árangri og hefur starfsemi klúbbsins eflst jafnt og þétt í gegnum árin. Golfklúbbur Norðfjarðar hefur frá upphafi notið velvildar samfélagsins á svæðinu bæði frá hendi sveitarfélagsins, fyrirtækja og almennings. Áfram hefur verið haldið við að byggja klúbbinn upp eftir því sem efni og aðstæður hafa leyft en klúbburinn býr svo

Ljósmynd: Friðþjófur

Horft til baka eftir 2. flötinni á Grænanesvelli.

vel að eiga innan sinna vébanda félaga sem eru tilbúnir til þess að leggja mikið á sig til þess að gera vellinum til góða og vinna fyrir klúbbinn. 2008 var lokið við að byggja pall umhverfis skálann sem var töluverð framkvæmd. Allt verkið var unnið í sjálfboðavinnu undir styrkri stjórn Árna Guðjónssonar, húsasmíðameistara. Áætlað er að næsta framkvæmd á vegum klúbbsins verði að útbúa nýtt æfingasvæði en reiknað var með því 2008 að kostnaður við þær framkvæmdir yrði um það bil 8.5 milljónir króna að landinu meðtöldu en eigandi landsins, bóndinn á Miðbæ, lét það af hendi á lágmarksverði. Í framhaldi af þeim framkvæmdum er áætlað að reisa skýli við æfingasvæðið með innbyggðu rými fyrir boltavél og skápum undir tæki og tól félagsmanna.

var ákveðið að taka einnig upp samstarf við golfklúbbana í Þingeyjarsýslu. Samstarf þetta var við lýði um tíma en féll niður og var endurvakið 2008. Í stað meistaramóts hvers klúbbs fyrir sig var einnig ákveðið að halda sameignilegt Austurlandsmeistaramót.

Forsvarsmenn golfklúbbanna á Austurlandi hittast í febrúarmánuði ár hvert til þess að samræma mótaskrár og önnur málefni sem klúbbarnir hafa samstarf um. 2008

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

495

Frá Byggðarholtsvelli við Eskifjörð.

Golfklúbbur Byggðarholts Eskifirði Byggðarholtsvöllur GBE

••

Lengd 4412 m Lengd 3724 m

Golfklúbbur Eskifjarðar var stofnaður 16. apríl 1976. Sumarið 1974 hóf Ævar Auðbjörnsson að æfa golf á túninu á bænum Byggðarholti sem þá var kominn í eyði. Hann útbjó þarna þrjár par 3 holur. Í fyrstu var hann oftast einn við æfingarnar utan þess að stundum slógust synir hans í för með honum. Á þessum tíma þekktu menn á Eskifirði golf einkum af afspurn en Ævar hafði kynnst íþróttinni í gegnum tengdaföður sinn og hreifst strax af eðli og gangi leiksins. Ævar hafði næmt auga fyrir náttúrunni og umhverfi sínu og kom auga á túnin í Byggðarholti sem hann sá í hendi sér að gætu hentað vel undir golfvöll. Klúbbur-

496

inn glímdi við mikla erfiðleika um skeið og lá starfsemi að mestu niðri um tíma. Árið 2009 var reistur nýr klúbbur, Golfklúbbur Byggðarholts, sem hefur aðstöðu þar sem forveri hans, Golfklúbbur Eskifjarðar, var áður. Árið 1975 fékk Ævar sjö menn til liðs við sig og ákváðu þeir að haustið eftir, 1976, myndu þeir stofna golfklúbb á Eskifirði. Þegar kom að stofnun klúbbsins höfðu fleiri bæst í hópinn og var undirbúningsfundur haldinn 8. desember 1975. Í framhaldi af þessu skrifðu þeir félagar bréf til bæjarstjórnar á Eskifirði þar sem þeir lýstu yfir áhuga sínum á að stofna golfklúbb og óskuðu jafnframt eftir að fá jörðina Byggðarholt, bæði landið, íbúðarhús og útihús, til afnota fyrir væntanlegan golfklúbb. Bæjarstjórn tók þessari málaleitan vel og fól bæjarstjóra og bæjarráði að ræða við forsvarsmenn “Golfklúbbs Eskifjarðar” þegar búið væri að stofna hann. 16. apríl 1976 var haldin fundur um stofnun kúbbsins og voru sjö golfáhugamenn mættir á fundinn. Á fundinum voru lesin upp drög að lögum klúbbsins en lög Golfklúbbs Reykjavíkur voru höfð til hliðsjónar við samningu laganna. Í fyrstu grein laga hins nýja klúbbs sagði: “Klúbburinn heitir Golfklúbbur Eskifjarðar og er með heimili og varnarþing á Eskifirði.” Ævar Auðbjörnsson var kjörinn fyrsti formaður klúbb-

sins. Á fundinum var samþykkt að fólk gæti skráð sig sem stofnfélgar til 15. maí 1976. Fyrsti launaði starfsmaður hins nýja golfklúbbs var Ágúst Ingi Jónsson sem síðar varð fréttastjóri á Morgunblaðinu. Annaðist hann hirðingu á vellinum og fleira sem til féll auk þess sem hann sá um þjálfun knattspyrnuliðs Austra.. “Auk þess að slá völlinn hlóð hann upp fjóra teiga og setti brýr á læki,” má lesa í bókun klúbbsins um störf þessa fyrsta starfsmanns klúbbsins. Jón St. Baldursson tók við formennsku í klúbbnum 1993 og hefur enginn forvera hans gegnt formennsku jafn lengi og hann eða vel á annan áratug. Þorvaldur Ásgeirsson teiknaði 9 holu golfvöll í landi Byggðarholts sem fékk heitið Byggðarholtsvöllur. Hannes Þorsteinsson var síðan fenginn til þess að teikna nýjan völl í Byggðarholti. Miklar framkvæmdir hafa átt sér stað á vellinum frá stofnun klúbbsins. Byggðar hafa verið upp fjölmargar flatir og nýjar brautir lagðar. Völlurinn var lengi par 66 en undir lok árs 2006 hillti undir að hann yrði par 74 völlur með 6 par 4 brautum, tveimur par 5 brautum og einni par 3 braut og varð sá draumur að veruleika síðla sumars 2008. Eftir breytinguna var völlurinn orðinn 5600 metra langur af gulum teigum.

Byggðarholtsvöllur liggur í kringum gamlan sveitabæ og hefur klúbburinn notið góðs af gamla íbúðarhúsinu og útihúsum sem fyrir voru. Íbúðarhúsið var gert upp og breytt í klúbbhús og útihúsum breytt og þau notuð undir vélageymslu, geymslu á kerrum og fleira. Í lok ársins 2006 voru félagar í klúbbnum 55 talsins og ýmis merki á lofti um að þeim væri að fjölga enn frekar, ekki hvað síst vegna mikillar fjólksfjölgunar í Fjarðarbyggð vegna álversins á Reyðarfirði.

Golfklúbbur Fjarðarbyggðar Kollsvöllur GKF

••

Lengd 4588 m Lengd 3714 m

Golfklúbbur Fjarðarbyggðar var stofnaður 2007 og völlur klúbbsins Kollur, tekinn í notkun eftir gagngerðar breytingar 2011 en áður höfðu félagsmenn leikið á bráðabyrgðavelli. Fyrsti formaður klúbbsins var ????.

Kollsvöllur er á Kollaleirutúnum skammt innan við Reyðarfjörð í fallegu umhverfi með útsýni yfir bæinn og fjörðinn. Árið 2010 var tekinn í notkun rúmlega hundrað fermetra skáli sem reistur hafði verið við völlinn. Við skálann hefur verið komið upp æfingaaðstöðu. Áfram er unnið að framkvæmdum við völlinn og vonast menn til þess að ekki líði allt of langur tími þangað til völlurinn er kominn í endanlegt horf.

Völlurinn er ekki tilbúinn og hefur því ekki verið tekinn út af GSÍ.

Ath. vantar meiri upplýsingar

Ekki eru uppi áform um að stækka völlinn í 18 holur enda telja forsvarsmenn klúbbsins ekki grundvöll fyrir slíkri framkvæmd eða rekstri á 18 holu golfvelli á þessum slóðum. Markmið þeirra er að völlurinn verði góður 9 holu golfvöllur sem hægt er að sinna eins og þörf krefur.

Hins vegar er á döfinni að koma upp æfingasvæði og útbúa púttflöt sem myndi nýtast klúbbfélögum og jafnvel eldri borgurum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

497

Frá golfvellinum Kolli við Reyðarfjörð, sem er heimavöllur Golfklúbbs Fjarðarbyggðar.

Hamarsvöllur við Djúpavog.

498

Golfklúbbur Djúpavogs Djúpavogsvöllur GKD

••

Golfklúbbur Hornafjarðar Silfurnesvöllur GHH

Lengd 5022 m Lengd 4444 m

Golfklúbbur Djúpavogs var stofnaður 1991. Aðalhvatamaður að stofnun hans var Jón Rúnar Björnsson sem jafnframt var fyrsti formaður klúbbsins. Land fékkst undir völl í landi jarðarinnar Hamars fyrir botni Hamarsfjarðar og var Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, fenginn til þess að teikna 9 holu golfvöll á svæðinu. Vinna hófst fyrir alvöru við gerð vallarins 1994 og var völlurinn að mestu tilbúinn fjórum árum síðar.

Völlurinn er einstaklega skemmtilegur. Brautirnar eru á undirlendi neðan við mikilfenglegt klettabelti sem setur sterkan svip á völlinn. Klúbburinn hefur yfir að ráða mjög góðu æfingasvæði sem var tekið í notkun 2003. Það er 250 metra langt og 70 metra breitt á rennsléttu túni, með góðum fjarlægðarmerkingum og uppbyggðum teig. Til þess að vekja enn frekar áhuga manna á golfi hefur verið komið upp æfingasvæði við knattspyrnuvöllinn á Djúpavogi og hafa margir sveiflað þar golfkylfu í fyrsta sinn á æfinni. Ákveðið var árið 2003 í stjórn klúbbsins að ráðast í byggingu klúbbhúss. Í aprílmánuði árið eftir var hafist handa við bygginguna og mánuði síðar var húsið tekið í notkun.

Eins og títt er um litla golfklúbba víða á landsbyggðinni háir félagafjöldinn starfseminni. Árið 2004 voru félagar í GKD til að mynda innan við þrjátíu talsins og ljóst að félagsgjöld hafa ekki nægt til þess að standa undir framkvæmdum og endurbótum. Sveitarfélagið og fyrirtæki á Djúpavogi hafa hins vegar styrkt starfsemina og einstakir félagsmenn lagt mikið á sig til þess að draumurinn um golfvöll á þessum slóðum gæti orðið að veruleika. Þó að stærstu framkvæmdirnar við völlinn séu að baki eru ýmis verkefni framundan enda uppgygging og rekstur golfvallar eilífðarverkefni. Markmið þeirra GKD manna er að gera þennan góða og skemmtilega völl enn betir og slá aldrei slöku við í því efni.

••

Lengd 5226 m Lengd 4290 m

Í kjölfar fundar í Lionsklúbbs Hornafjarðar síðsumars árið 1971 var ákveðið að stofna golfklúbb á Hornafirði.

Báru þeir Árni Stefánsson hótelstjóri og Kjartan Árnason héraðslæknir upp erindi þess efnis á fundinum og fengu góðar undirtektir fundarmanna. Skömmu síðar kom Þorvaldur Ásgeirsson golfkennari til Hafnar til þess að kanna þau svæði sem til greina kæmu sem golfvallarstæði og einnig til að leiðbeina félögum í klúbbnum og eftir það varð ekki aftur snúið.

Niðurstaðan af komu Þorvaldar var sú að ákveðið var að reyna að fá gömul tún i svokölluðu Silfurnesi rétt við kauptúnið í Höfn undir golfvöll og gekk það eftir. Málum fleygði síðan hratt fram og í október sama ár var blásið til stofnfundar Golfklúbbs Hornafjarðar sem fram fór 16. október. Stofnfélagar voru 11 og var Kjartan Árnason kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Eftir að land hafði fengist undir starfsemi klúbbsins sneru menn sér af kappi að uppbyggingu vallarins og fengu Þorvald Ásgeirsson til þess að teikna völlinn. Margir lögðu hönd á plóg og notuðu þau tæki og tól sem tiltæk voru eins og til dæmis jeppa sína við slátt og önnur verk sem vinna þurfti. 1974 eignaðist klúbburinn síðan bæði flatarvél og brautarvél og ári síðar dráttarvél og voru þetta fyrstu “alvöru” tækin sem klúbburinn eignaðist.

Eftir að búið var að gera vellinum aðeins til góða sneru menn sér að því að ganga frá bílastæði og koma upp skúr á svæðinu sem notaður var sem geymsla undir verkfæri en var jafnframt aðstaða fyrir félagsmenn. 1980 var hafist handa við að byggja golfskála sem reist hægt en örugglega upp af steyptum grunni. Um var að ræða timburhús og steyptan kjallara, alls um 170 fermetra. Samfara byggingu hússins var síðan unnið jafn og þétt að framkvæmdum við völlinn. Miðað við hversu fámennur klúbburinn var má segja að þeir sem að uppbyggingu hans hafa staðið hafi lyft Grettistaki við byggingu klúbbhússins og önnur störf

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

49

Frá þriðja teig á Silfurnesvelli þar sem sjórinn blasir við frá teignum.

fyrir klúbbinn.

Silfurnesvöllur er stuttur 9 holu völlur en með töluverðu landslagi og erfiðum víkum sem slá þarf yfir. Náttúrufegurð á svæðinu er mikil og á góðviðrisdögum speglast fallegt umhverfið í sléttum haffletinum. Skriðjöklarnir fjórir og Hvannadalshnjúkur blasa við. Forsvarsmenn klúbbsins dreymdi um að stækka völinn og árið 2001 fékk klúbburinn til ráðstöfunar viðbótarland frá bæjaryfirvöldum. Stækkun vallarins fól í sér allsherjar endurskipulagningu á vellinum með það að markmiði að gera Silfurnesvöll að eftirsóknarverðum golfvelli sem stæðist fyllilega samanburð við aðra 9-holu golfvelli á landinu. Í kjölfarið var gert samkomulag milli klúbbsins og bæjaryfirvalda um fjármögnun framkæmda. Edwin R. Rögnvaldsson, golfvallararkitekt hannaði nýja völlinn. Gamli völlurinn var allur á Silfurnesi en viðbótarland fékkst á Langhólanesi. Samkvæmt tillögum Edwins var ákveðið að fjórar holur yrðu á Silfurnesi og fimm á Langhólanesi.

Framtíðarskipulag vallarins tók mið af því að halda bestu

500

Ljósmynd: Edwin Roald

eiginleikum gamla vallarins í Silfurnesi og ganga skrefinu lengra með því að útbúa nýjar brautir sem yrðu einstakar og ógleymanlegar. Var ákveðið að hólmi í hafinu yrði nýttur til þess að tengja nesin tvö. Á hólmanum verður byggð ein flöt og teigar fyrir tvær brautir. Átta af brautum vallarins liggja við sjó. Árið 2002 var hafist handa við stækkun vallarins og jafnframt farið í umfangsmikla vegagerð til þess tengja viðbótarlandið við það land sem klúbburinn hafði áður yfir að ráða. Sumarið 2004 var lokið við að forma nýju brautirnar en árið áður hafði verið grafið fyrir sex nýjum flötum og komið fyrir burðarefni í þær. Í tilefni af 35 ára afmæli klúbbsins 2006 var farið að leika á vellinum að nýju eftir þessar viðamiklu breytingar en völlurinn verður samt áfram 9 holu völlur. Í breytingunum felst að 6 nýjar brautir voru teknar í notkun, völlurinn var lengdur um 1300 metra og nýtt æfingsvæði tekið í notkun.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

501

SUÐURLAND

Golfklúbbur Vestmannaeyja Vestmannaeyjavöllur Golfklúbburinn Laki Kirkjubæjarklaustri Heimavöllur Efri Vík Golfklúbburinn Vík Víkurvöllur Golfklúbburinn Þverá Hellishólum Þverárvöllur Golfklúbbur Hellu Rangárvöllum Strandarvöllur Golfklúbburinn Flúðir Selsvöllur Golfklúbbur Ásatúns Ásatúnsvöllur Golfklúbburinn Geysir Haukadalsvöllur Golfklúbburinn Úthlíð & Tuddi Úthlíðarvöllur Golfklúbburinn Dalbúi Dalbúi Golfklúbburinn Kiðjaberg Kiðjabergsvöllur Golfklúbbur Öndverðarness Öndverðarnesvöllur Golfklúbbur Selfoss Svarfhólsvöllur Golfklúbbur Þorlákshafnar Þorláksvöllur Golfklúbbur Hveragerðis Gufudalsvöllur

502

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

503

SUÐURLAND

Golfklúbbur Vestmannaeyja Vestmannaeyjavöllur Golfklúbburinn Laki Kirkjubæjarklaustri Heimavöllur Efri Vík Golfklúbburinn Vík Víkurvöllur Golfklúbburinn Þverá Hellishólum Þverárvöllur Golfklúbbur Hellu Rangárvöllum Strandarvöllur Golfklúbburinn Flúðir Selsvöllur Golfklúbbur Ásatúns Ásatúnsvöllur Golfklúbburinn Geysir Haukadalsvöllur Golfklúbburinn Úthlíð & Tuddi Úthlíðarvöllur Golfklúbburinn Dalbúi Dalbúi Golfklúbburinn Kiðjaberg Kiðjabergsvöllur Golfklúbbur Öndverðarness Öndverðarnesvöllur Golfklúbbur Selfoss Svarfhólsvöllur Golfklúbbur Þorlákshafnar Þorláksvöllur Golfklúbbur Hveragerðis Gufudalsvöllur

504

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

505

Slegið af 8. teig í Herjólfsdalnum.

Golfklúbbur Vestmannaeyja Vestmannaeyjavöllur GV

• •• •

Lengd 5403 m Lengd 5218 m Lengd 4839 m Lengd 4640 m

Sumarið 1937 dvaldi Magnús Magnússon skipstjóri um skeið í Vestmannaeyjum en hann var þá búsettur í Boston og kynntist golfíþróttinni þar. Á meðan Magnús dvaldi í Eyjum bjó hann á heimili svila síns, Þórhalls Gunnlaugssonar símstöðvarstjóra. Magnús hafði með sér nokkrar golfkylfur og kenndi Þórhalli nokkur undirstöðuatriði og reglur íþróttarinnar. Þegar hann fór frá Eyjum um haustið gaf hann Þórhalli kylfurnar. Þar með hafði golf fest rætur í Vestmannaeyjum.

506

Þórhallur lánaði nokkrum áhugasömum mönnum kylfurnar og leiðbeindi þeim eftir því sem hann hafði þekkingu til. Áhugi nemendanna var mikill og í kjölfarið ákváðu nokkrir þeirra að stofna Golfklúbb Vestmannaeyja. Boðað var til stofnfundarins 4. desember 1938. Mættu 20 manns á fundinn en stofnendur klúbbsins voru 38. Var Þórhallur kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Golfklúbbur Vestmannaeyja er þriðji elsti golfklúbbur landsins og ásamt Golfklúbbi Reyjavíkur (Íslands) og Golfklúbbi Akureyrar aðili að stofnun Golfsambands Íslands 1942. Á ýmsu hefur gengið í sögu Golfklúbbs Vestmannaeyja.

Fyrstu árin var spilað á 6 holu golfvelli en sá völlur var útbúinn sama ár og klúbburinn var stofnaður og var að mestu í Herjólfsdal. Völlurinn var ekki merkilegur á nútímamælikvarða. Hann var mjög stuttur, fjórar par 4 holur og tvær par 3, og var lengsta brautin aðeins 260 metrar. Árið 1959 var ákveðið að landsmótið í golfi yrði haldið í Eyjum og því fylgdi það skilyrði að leikið yrði á 9 holu velli. Til þess að mæta þeim kröfum fékk klúbburinn “lánað” land í eina viku og var þremur holum bætt við þær sex sem fyrir voru. Áfram var haldið og 1962 var völ-

lurinn endanlega orðinn 9 holur en honum hefur oftsinnis verið breytt í áranna rás. Þegar eldgos varð í Heimaey 1973 fór völlurinn undir vikur og ösku og var ekki leikið á honum næstu árin á eftir. En Vestmannaeyingar gáfust ekki upp. Marteinn Guðjónsson var áhugasamur og góður kylfingur. Hann fann fljótlega svæði suður í Kinn þar sem unnt var að leika golf. Fékk hann vilyrði eigenda landsins fyrir að fá lánað land undir 9 holu golfvöll og var þegar hafist handa við gerð vallarins. En þegar vinnu við lagningu brauta var að ljúka hættu eigendur landsins við að lána það. Marteinn lagði ekki árar í bát og hélt áfram að leita fyrir sér. Hann hafði meðal annars augastað á túnum norðan við Lyngfell sem hann taldi henta vel undir golflvöll. Leitaði hann til allra eigenda landsins til að kanna hvort þeir hyggðust nota túnin. Svo var ekki og fékk hann samþykki þeirra allra fyrir að fá túnin lánuð undir golfvöll. Þar var síðan gerður golfvöllur og var hann notaður þar til hreinsun gamla golfvallarins var lokið 1977.

Félaga í GV dreymdi um að eignast 18 holu golfvöll.

Gerður var rammasamningur við bæjarsjóð Vestmannaeyja um stækkun vallarins og í kjölfarið var hafist handa við undirbúnings stækkunar hans í 18 holur og tók Hannes Þorsteinsson að sér að hanna nýju brautirnar.

Mikil vinna var framundan og þurfti meðal annars að aka 15.000 rúmmetrum af efni til uppfyllingar i hraunið sem völlurinn var að hluta til lagður yfir. Þess var þó gætt að hraunhólarnir fengju að halda sér. Er það mál manna að afar vel hafi tekist til með hönnun og skipulag vallarins. Árið 1990 voru þrjár nýjar holur tilbúnar og þremur árum síðar bættust við 6 holur og þar með var Vestmannaeyjavöllur orðinn 18 holu golfvöllur og var formlega vígður 1994. Á vellinum eru enn þá notaðar þrjár holur sem tilheyrðu fyrsta golfvelli Eyjamanna. Völlurinn er í landi landnámsjarðarinnar í Herjólfsdal og liggur ein braut vallarins þétt við minjar bústaðar landnámsmannsins Herjólfs Bárðarsonar.

hvar annarsstaðar á landinu. Sem dæmi má nefna tókst klúbbnum eitt árið að halda gofmót á nýársdag!

Fyrsta klúbbhús GV var byggt 1939. Það var um það bil 10 fermetrar og tveimur árum síðar var byggð við það snyrtiaðstaða. Seinna var byggt annað klúbbhús en það fauk af grunni sínum. Daginn áður en gosið hófst í Vestmannaeyjum 1973 átti að hefja framkvæmdir við enn eitt húsið. Þrátt fyrir þessa byrjunarörðugleika létu Eyjamenn ekki deigan síga. Eftir gosið komu þeir sér upp skemmtilegu burstahúsi og 1989 byggðu þeir síðan á skömmum tíma glæsilegt klúbbhús sem þjónar klúbbnum enn. Gerður var samningur milli Vestmannaeyjabæjar og klúbbsins um byggingu hússins sem gerði ráð fyrir því að Vestmannaeyjabær greiddi klúbbnum 8 milljónir króna til framkæmdanna en sú upphæð nam um það bil 70% af áætluðum kostnaði við bygginguna. Árið 2001 var viðbót við skálann tekin í notkun en með henni tvöfaldaðist gólfflötur skálans frá því sem var auk þess sem 120 fermetra pláss fékkst á annarri hæð hússins. Árið 1998 valdi Golf Digest golfvöllinn í Vestmannaeyjum einn af 200 skemmtilegustu golfvöllum í Evrópu og því hefur verið slegið fram bæði af innlendum og erlendum kylfingum að golfvöllurinn í Eyjum sé eitt best geymda leyndamálið innan golfheimsins í Evrópu.

Náttúrufegurð er mikil umhverfis Vestmannaeyjavöll og þó að hann þyki erfiður viðureignar finnst mörgum kylfingum eftirsóknarvert að leika hann. Eyjamenn hafa gefið brautum vallarins nöfn eins og þekkist víða erlendis. Nöfn þeirra eru: Blátindur, Fell, Hásteinn, Langa.

Moldi, Herjólfsbær, Kaplagjóta, Fjósaklettur, Ormskot, Hellar, Olnbogi, Hæna, Borgir, Ægisdyr, Hamar, Höfn, Mormónapollur og Örn. Yfirleitt er snjólétt í Vestmannaeyjum og því unnt að leika golf þar lengur en víðast

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

507

Golfklúbburinn Laki Heimavöllur Efri-Vík GLK

••

Lengd 4798 m Lengd 3860 m

Golfklúbburinn Laki var stofnaður 1991 og frá sama tíma hafa ábúendur Efri- Víkur í Landbroti, um það bil 4 kílómetra frá Kirkjubæjarklaustri, rekið golfvöll í tengslum við klúbbinn. Golfvöllurinn var gerður í óvenjulegu landslagi þar sem djúpar dældir í brautunum eru áberandi.

Flatir eru fremur litlar og við hönnun vallarins var lögð áhersla á að raska náttúrufari svæðisins sem minnst.

Fyrsti formaður Laka var ?????? Hannes Þorsteinsson hannaði völlinn sem er 9 holur. Í Skaftártungum er veðursæld afar mikil og því unnt að leika á vellinum megin hluta ársins. Mikið og gott útsýni er af vellinum þar sem Mýrdalsjökull, Öræfajökull og Lómagnúpur blasa við ásamt fleiri fjöllum. Búið var í Efri-Vík fram undir lok níunda áratugs síðustu aldar en þá ákvað bóndinn, Hörður Davíðsson, að hætta búskap og gera golfvöll í landi jarðarinnar.

Golfklúbburinn Laki er meðal fámennustu klúbba landsins og því erfitt að annast framkvæmdir og halda vellinum við sem skyldi. ath. vantar meira

508

Golfklúbburinn Vík Víkurvöllur GKV

••

Lengd 5278 m Lengd 4612 m

Golfklúbburinn Vík var stofnaður árið 1992 og var Guðmundur Pétur Guðgeirsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Ári síðar hannaði Hannes Þorsteinssosn, golfvallarhönnuður, 9 holu golfvöll fyrir klúbbinn. Völlurinn er rétt austan við Vík í stórbrotnu umhverfi undir Víkurhömrum.

Til að byrja með voru útbúnar 6 holur og var hafin vinna við gerð þeirra 1993. Völlurinn var síðan stækkaður í 9 holur og var tilbúinn til leiks árið 2002. Völlurinn er í göngufæri frá þorpinu í Vík í Mýrdal. Landslag vallarins er stórbrotið. Hann er girtur hamrabelti og útsýni af honum yfir Hjörleifshöfða í austri og Reynisfjall og Reynisdranga í suðri. Sex af brautunum eru byggðar í sandbrekku undir Víkurhömrum ofan gamla þjóðvegarins austur frá Vík en þessi gamli þjóðvegur sker endilangan völlinn. Gömlum vegavinnuskúr var komið fyrir við völlinn og þjónar hann sem klúbbhús félagsmanna. Einnig er við völlinn púttflöt og æfingasvæði.

Félagar í Golfklúbbnum vík eru um það bil 30 talsins.

Ath. vantar meira???

Frá golfvellinum við Efri-Vík í Landbroti.

Ljósmynd: Edwin Roald

Ljósmynd: Frosti

Háir klettahamrar setja svip sinn á Víkurvöll.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

509

Sautjánda holan á Þverárvelli er stutt en hún getur verið ansi snúin í vindi og þegar holan er vinstra megin á flötinni.

Golfklúbburinn Þverá Hellishólum Fljótshlíð Þverárvöllur GÞH

••

Lengd 5323 m Lengd 4482 m

Í lok ársins 2004 keyptu hjónin Laila Ingvarsdóttir og Víðir Jóhannsson jörðina Hellishóla sem Byggðastofnun hafði þá nýlega eignast en jörðin er á bökkum Þverár í Fljótshlíð. Hugmynd þeirra með kaupum á jörðinni var að koma upp ferðamannastað og golfskóla á þessum slóðum. Níu holu golfvöllur hafði verið opnaður að Hellishólum tveimur árum áður en þau festu kaup á jörðinni.

Guðlaugur Georgsson hannaði völlinn en nokkur ár liðu

510

frá því framkvæmdir við völlinn hófust þar til unnt var að leika þar golf. Árið 2009 var vígður á staðnum 18 holu golfvöllur, tveimur árum eftir að vinna við stækkun vallarins hófst. Önnuðust Laila og Ingvar að mestu hönnun nýju brautanna. Þverárvöllur hefur tekið stakkaskiptum á stuttum tíma.

Laila og Víðir hafa að mestu leyti annast sjálf alla vinnu við breytingar og stækkun vallarins og hafa af kostgæfni nýtt þær náttúruauðlindir sem er að finna á svæðinu í kringum völlinn. Þau létu sér ekki nægja að opna 18 holu golfvöll en hafa jafnframt stundað tilraunir með framleiðslu á hágæðagrasi fyrir golfvelli landsins. Á svæðinu er stórt tún þar sem bæði er ræktað flatargras og gras fyrir brautir og má búast við því ef allt gengur eftir að grastorfur frá Hellishólum verði að finna á mörgum golfvöllum landsins. Umrætt svæði er 60 hektarar og er helmingurinn notaður sem tún. Heyið er síðan selt og renna tekjurnar til kaupa á áburði. Hinum helmingnum er skipt í tvennt, Annars vegar er 15 hektara tún þar sem er ræktað fta-

targras og hins vegar er ræktað vallargrast á öðrum 15 hekturum. Þverá rennur í gengum völlinn. Keypt var ódýr dælu sem gengur fyrir bensíni og sér hún um að dæla vatni úr ánni sem síðan er notað til þess að vökva flatir og teiga. Lausnin er verulega hagkvæm en dælan nær að vökva 9 flatir á nýja hluta vallarins á rúmri hálfri annarri klukkustund.

Dælan tekur 2 lítra af bensíni. Kostnaður og við vökvunarkerfið er því ekki mikill fyrir utan kostnað við kaup á dælunni, slöngum sprautuhausum og fleiru sem til þurfti. Önnur á, Grjótá, rennur einnig rennur um völlinn og koma báðar árnar við sögu á nokkrum brautum vallarins.

Brautirnar á nýja hluta vallarins eru lengri og breiðari en á eldri hlutanum. Þverárvöllur er krefjandi en hann er umlukinn litlum tjörnum og ám og því mikilvægt fyrir kylfinga að leika af skynsemi. Völlurinn er ekki mjög langur en brautirnar þröngar og flatir krefjandi. Hæðarmunur er lítill á vellinum en útsýni töluvert. Eyjafjallajökull blasir við af vellinum, einnig Þríhyrningur, Emstrur og Tindfjöll. Töluverð aska féll á völlinn í gosinu úr Eyjafjallajökli 2010 en telja eigendur vallarins að það hafi frekar verið til bóta fyrir völlinn en hitt.

Frá því að nýir eigendur tóku við rekstri vallarins 2005 hefur verið boðið upp á golfnámskeið að Hellishólum. Á svæðinu er einnig par 3 völlur þar sem byrjendur geta tekið fyrstu skrefinn í íþróttinni. Reistur var glæsilegur golfskáli við völlinn sem getur tekið um 200 manns í sæti og er opinn allt árið.

Golfklúbbur Hellu Strandarvöllur GHR

•• ••

Lengd 5403 m Lengd 5218 m Lengd 4839 m Lengd 4640 m

Af gulum teigum: Lengd 5271 metri. Slope: 67.7 Af rauðum kvennateigum: Lengd 4630 metrar. Slope: 68.8 Golfklúbbur Hellu – GHR – var stofnaður 18. júní 1952 að frumkvæði feðganna Helmuts Stolzenwald og Rudolfs Stolzenwald, sem var fyrsti formaður klúbbsins, Ásgeirs Ólafssonar og fleiri áhugamanna á Hellu. Helmut kom til Íslands frá Berlín skömmu eftir fyrri heimsstyrjöldina og settist að í Vestmannaeyjum þar sem hann kynntist golfíþróttinni. Fyrstu árin höfðu félagsmenn aðstöðu á Gaddastaðaflötum við Ytri- Rangá. Þar var útbúinn 9 holu golfvöllur sem leikið var á nokkuð reglulega á árunum 1952 til 1958 þegar félagsmönnum var gert að víkja fyrir hestamönnum. Í kjölfarið lagðist starfsemin að mestu niður allt til ársins 1972 þegar land fékkst við bæinn Strönd á Rangárvöllum sem er miðja vegu milli Hellu og Hvolsvallar. Landið sem GHR nýtir er í eigu Rangárvallahrepps og Landgræðslu ríkisins.

Rudolf Stolzenwald hannaði fyrsta völlin sem var 9 holur og lá í kringum núverandi klúbbhús sem þá var í ábúð og eru tvær af þessum 9 holum enn leiknar, hola 10. og hola 11. Þarna léku félagsmenn með nokkrum hléum allt til ársins 1977. Starfsemi klúbbsins var hins vegar ekki mikil en 15. mars 1977 var ákveðið að halda aðalfund og freista þess að hleypa meira lífi í starfsemina. Vegna ónógrar þátttöku var fundurinn ekki löglegur og ákveðið að halda framhaldsaðalfund viku síðar, 22. mars, og var Hermann Magnússon kjörinn formaður klúbbsins á fundinum.

Mikill hugur var í mönnum og á þessum tveimur fundum bættust 23 nýir félagsmenn í hópinn. Í kjölfarið var samþykkt að sækja um inngöngu í GSÍ og að ráðist yrði í framkvæmdir við umhirðu og endurbætur á vellinum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

51

Frá áttundu braut á Strandarvelli Um 1980 var níu holu golfvöllurinn endurskipulagður og lagður upp á nýtt yfir stærra svæði.

Félagar í klúbbnum voru ekki margir á fyrstu árunum en áhuginn og krafturinn var mikill. Félagsmenn lögðu hart að sér og sáu að mestu um endurbyggingu vallarins í sjálfboðavinnu undir forystu Hermanns Magnússonar formanns sem var óþreytandi að afla nýrra félaga og hvetja menn til dáða. 1982 var gengið frá leigusamningi sem tryggði klúbbnum land undir starfsemina. Samningurinn var með þeim hætti að samið var við Landgræðslu ríkisins til 50 ára og Rangárvallahrepp til 30 ára með fyrirvara um forkaups- og forleigurétt. Í kjölfarið var ákveðið að ráðast í stækkun vallarins úr 9 holum í 18 og hófust framkvæmdir við stækkunina 1982. Frumdrög að hönnun vallarins gerði Bretinn Barry Guttridge 1981 en hann var þá golfkennari hér á landi. Nokkrar breytingar voru síðan gerðar á þeim drögum sem félagar í klúbbnum sáu um. Ákveðið var að nýta áfram hluta gamla vallarins,

512

Ljósmynd: Frosti

eða þrjár brautir, en hinar 15 brautirnar voru nýjar og lagðar í skemmtilegu landslagi milli melhóla sem setja sterkan svip á völlinn. Glompur eru fáar á vellinum en melhólar helstu hindranirnar. Lækur liðast um völlinn og sker þrjár brautir. Sumarið 1985, nánar tiltekið 25. júlí, var völlurinn formlega tekinn í notkun og var þá að mestu leyti í þeirri mynd sem við þekkjum í dag. Frá upphafi hafa klúbburinn og einstakir félagsmenn lagt metnað sinn í uppgræðslu lands og plöntun trjáa á vallarsvæðinu og hefur verulegur árangur náðst af þessu starfi. Landgræðsla hefur lagt til ómetanlegt starf við uppgræðslu á svæðinu með áburðargjöf á hverju ári. Á fyrstu árunum hafði klúbburinn enga aðstöðu innanhúss fyrir starfsemi sína. Á félagsfundi í nóvember 1980 bar formaður upp tillögu þess efnis að stjórnin fengi heimild til þess að kaupa af Landsvirkjun eitt af starfsmannahúsunum sem notuð höfðu verið bið byggingu virkjunar við Sigöldu. Tillagan var samþykkt og var

kaupverðið 1.800.000 (gamlar) krónur. Um var að ræða 200 fermetra skála sem fluttur var í einingum að Strönd og settur þar upp. Skálinn var tekinn í notkun 1. maí 1982 í tilefni 30 ára afmælis klúbbsins. Fyrstu árin var ekki rafmagn í skálanum og liðu fjögur ár þar til gengið hafði verið frá þeim málum. Vandkvæði voru líka með vatn og komust þau mál ekki í lag fyrr en árið 1990. Ný véla- og verkfærageymsla var síðan byggð 1991. Árið 2001 gerðu Golfklúbbur Hellu, Ásahreppur, Holta- og Landsveit, Djúpárhreppur, Rangárvallahreppur, Hvolhreppur, Fljótshlíðarhreppur, V-Landeyjahreppur og A-Landeyjahreppur með sér samkomlag um rekstur og uppbyggingu mannvirkja á Strandarvelli og stofnuðu Rekstrarfélagið Strandarvöllur ehf. Markmið hlutafélagsins var að halda úti góðum og áhugaverðum golfvelli sem væri sambærilegur við bestu golfvelli landsins. Auk þess ákvað félagði að ráðist skyldi í endurbyggingu á íbúðarhúsinu að Strönd og því breytt í golfskála. Upphaflega var húsið byggt 1933 og var það bæði notað sem skóli og samkomuhús. Hlutafélagið ákvað jafnframt að hafa frumkvæði að byggingu sumarhúsaðabyggðar í brekkunum vestan við ibúðarhúsið að Strönd. Einnig var markmið félagsins að auka kynningu á golfi meða íbúa í Rangárvallasýslu. Meginhugsun rekstrarfélagsins og golfklúbbsins er að eiga fyrir framkvæmdum. Nýi golfskálinn var vígður í júní 2002 á 50 ára afmælisári klúbbsins.

Sama ár var vellinum breytt þannig að fyrsti teigur varð þar sem áður hafði verið 11. teigur og leik lokið þar sem áður var 7. braut.

Jarðvegur Strandarvallar er töluvert sandborinn sem gerir það að verkum að oft er unnt að byrja að spila á vellinum fyrr á vorin en á öðrum völlum á landinu. Fyrsta opna mót GSÍ á vorin, 1. maí mótið, hefur verið haldið á vellinum um árabil og er í hugum sumra kylfinga einkonar vorboði golfsins og merki þess að golfvertíðin sé hafin ár hvert.

Golfklúbburinn Flúðir Selsvöllur GF

•• ••

Lengd 5573 m Lengd 5063 m Lengd 4803 m Lengd 4471 m

Golfklúbburinn Flúðir var stofnaður 16. júní 1985 en völlur klúbbsins, Selsvöllur, er í landi jarðarinnar Efra-Sels í Hrunamannahreppi. Jörðin var í eigu hjónanna Halldórs Guðnasonar og Ástríðar G. Daníelsdóttur. Karl Gunnlaugsson var kjörinn fyrsti formaður klúbbsins og gegndi því hlutverki í 25 ár. Til að byrja með var aðeins um að ræða 6 holu golfvöll og hafið að leika á vellinum 1986.

Aðstaða fyrir þá sem unnu við völlinn var afar takmörkuð og engin til skrifstofuhalds þar til gamalli rútu var komið fyrir við fyrsta teig vallarins og hún notuð sem skrifstofa.

1988 var byggður 50 fermetra golfskáli sem síðan var stækkaður í 90 fermetra tveimur árum síðar. Brautum fjölgaði síðan og árið 1995, á 10 ára afmæli klúbbsins, var 9 holu golfvöllur tilbúinn á svæðinu. Á afmælisárinu settu forráðamenn klúbbsins sér það markmið að 18 holu golfvöllur yrði tilbúinn aldamótaárið 2000.

Halldór Guðnason var bóndi á Efra- Seli og var þar með búskap ásamt Ástríði B. Daníelsdóttur eiginkonu sinni til ársins 1997. Á fyrstu árum klúbbsins stunduðu þau hjón hefðbundinn búskap sem vék smátt og smátt eftir því sem golfvellinum óx fiskur um hrygg. 1985 var byggður lítill golfskáli sem síðan var stækkaður og hóf Halldór bóndi veitingarekstur í golfskálanum ásamt fjölskyldu sinni. Hafa Halldór og fjölskylda hans rekið klúbbinn um árabil og staðið fyrir nær öllum framkvæmdum á svæðinu, bæði á vellinum og við golfskálann. Í því sambandi hefur komið sér vel að Halldór er húsasmiður að mennt. Rekstur vallarins hefur orðið umfangsmeiri með árunum en þess jafnan verið gætt við uppbygginguna að auðvelt væri að hirða hann. Reynsla Halldórs af hefðbundnum búskap hefur líka komið að góðum notun við ræktun vallarins þar sem hann þekkir vel til slíkra mála. Þegar hætt var að stunda hefðbundinn kúabúskap á

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

513

Trjárækt setur mikinn svip á Selsvöll á Flúðum.

Efra-Seli 1997 var farið að ræða möguleika þess að bæta við 9 holum og gera völlinn að 18 holu golfvelli. Framkvæmdir við stækkunina hófust tveimur árum síðar og var Selsvöllur orðinn 18 holu golfvöllur árið 2000. Félagar í klúbbnum voru aðeins tólf þegar klúbburinn var stofnaður en þeim hefur fjölgað jafnt og þétt og aðsókn að vellinum aukist til muna. Fljótlega varð því ljóst að nauðsynlegt væri að ráðast í að stækka golfskálann eða byggja nýjan.

Upp kom sú hugmynd að taka mætti nýlegt fjós sem stóð autt og breyta því í golfkskála. Húsið er 280 fermetrar að flatarmáli og 16. júní 2001 var búið að breyta því í glæsilegan golfkskála. Sama dag var 18 holu golfvöllur formlega tekinn í notkun á Flúðum.

Völlurinn nær yfir 30 hektara lands og hefur mikil áhersla verið lögð á skógrækt, bæði meðfram brautum og á opnum svæðum en frá upphafi hefur skógrækt verið mikilvægur þáttur í hönnun og uppbyggingu vallarins og

514

Ljósmynd: Unnsteinn Logi Eggertsson

að hann yrði skógaravöllur. Árangur skógræktarinnar hefur ekki látið á sér standa og í dag prýðir mikill trjágróður flestar brautir vallarins. Litla-Laxá rennur meðfram nokkrum brautunum, setur sterkan svip á umhverfið og skapar skemmtilega stemmningu. Sá böggull fylgir þó skammrifi að mikill fjöldi golfbolta ratar í ána ár hvert ekki síst þar sem kylfingar þurfa að slá yfir hana af einum teignum. Veðurfar á svæðinu er afar hentugt til golfiðkunar, þurrviðrasamt og sólríkt.

Golfklúbbur Ásatúns Ásatúnsvöllur GÁS

••

var stofnaður árið 2005 og var Sigurjón Harðarson kosinn fyrsti formaður klúbbsins?????.

Lengd 4976 m Lengd 4014 m

Árið 2004 var tekinn í notkun nýr golfvöllur, Ásatúnsvöllur, sem er um að bil 5 kílómetrum sunnan við Flúðir. Um er að ræða 9 holu golfvöll í landi jarðarinnar Ásatúns í Hrunamannahreppi. Hjónin Guðbjörg Jóhannsdóttir og Grímur Guðmundsson, bændur í Efra Langholti voru helstu hvatamenn að gerð vallarins. Golfklúbbur Ásatúns

Umhverfi vallarins er afar sérstakt með fjallasýn til austurs í átt að Heklu, Búrfelli og Eyjafjallajökli. Í norðri blasa við Bláfell, Langjökull og Haukadalur og í vesturátt sér til Laugarvatns, Skálholts og Grímsness. Landslag vallarins er fjölbreytt og liggja brautir bæði upp á við þar sem útsýni er mikið og niður í dalverpi þar sem veðurslældar nýtur. Fyrsti teigur stendur frekar hátt en um það bil 50 metrar eru frá teignum og niður á brautina. Á sjö af níu teigum vallarins er slegið af sillum fyrir ofan brautirnar. Sumarið 2008 voru síðustu tvær brautirnar teknar í notkun og æfingasvæði en Hannes Þorsteinsson hannaði hvoru tveggja. Hentar völlurinn bæði byrjendum og þeim sem lengra eru komnir í golfíþróttinni.

Gott útsýni er frá 1. teig á Ásatúnsvelli sem er á klettabelti.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

515

Púttað á 7. flötinni á Haukadalsvelli sem tekinn var í notkun sumarið 2006.

Golfklúbburinn Geysir Haukadalsvöllur GEY

•• •

Lengd 6070 m Lengd 5694 m

Lengd 4704 m Golfklúbburinn Geysir í Haukadal var stofnaður í júnímánuði 2006. Byggður var 9 holu golfvöllur við Geysi í landi Haukadals III sem lagður er þannig að leikur er hafinn við Gistiheimilið Geysi og endar þar einnig.

Edwin R. Rögnvaldsson var fenginn til þess að hanna völlinn og var hafist handa við gerð vallarins í maímánuði 2002. Sáð var í allar brautir og stefndu forsvarsmenn verkefnisins að því að völlurinn yrði vígður 2005 en hann var vígður ári síðar og fékk nafnið Haukadalsvöllur. Framkvæmdir við völlinn áttu sér tiltölulega stuttan aðdraganda og var ákveðið að ljúka sáningunni þó að endanlegar teikningar af vellinum lægju ekki fyrir. Var völlurinn mótaður samkvæmt leiðbeiningum Edwins og var hann

516

Ljósmynd: Frosti

á staðnum og leiðbeindi meðan á sáningunni stóð í góðri samvinnu við heimamenn og verktakafyrirtækið JH Vinnuvélar ehf. Þessi aðferðafræði gerði mönnum kleift að nýta til hlítar náttúrufar svæðisins og fanga þau sérkenni sem land vallarins státar af. Einar Tryggvason hafði veg og vanda af framkvæmdum við völlinn sem er í eigu Einars og fjölskyldu hans.

Vélavinna stóð yfir í rúma tvo mánuði. Mikil áhersla var lögð á að vanda vel til verka og að náttúrufar svæðisins fengi sem best notið sín. Með hliðsjón af umhirðu vallarins og náttúruvernd var ákveðið að náttúrulegur gróður utan brauta yrði látinn halda sér; birkikjarr, lyng og annar lággróður. Lítið var um jarðrask og endurmótun landsins og ekki mikið um aðflutning á jarðvegi. Notuð voru sérvalin jarðvegsefni í teiga og flatir og sáð í flatir, teiga, brautir og nánasta umhverfi þeirra. Stefnt er að því að öflug skógrækt verði við völlinn í framtíðinni þar sem ýmsum vel völdum tegundum verður plantað í þyrpingar á ákveðnum stöðum. Helstu einkenni vallarins eru árnar tvær sem renna í gegnum hann, Beiná og Almenningsá. Þær setja sterkan svip á völlinn og koma við sögu á öllum brautunum. Einstakt útsýni er af vellinum yfir hveras-

væðið í Haukadal þar sem Strokkur gýs reglulega með tilheyrandi gufustrókum.

Miðað við upplýsingar í Golfhandbók ársins 2003 er Geysisvöllur lengsti 9 holu völlur á landinu. Áherslan á lengdina kom að sögn hönnuðar að mestu leyti til vegna þeirrar hröðu þróunar sem á sér stað í golfi um þessar mundir hvað varðar kylfur og bolta. Högglengd kylfinga hefur aukist verulega á síðustu árum í öllum hópum kylfinga og vilja forsvarsmenn klúbbsins mæta þeirri þróun enda markmiðið að byggja golfvöll sem stenst tímans tönn.

Reist hefur verið klúbbhús við völlinn sem er hið glæsilegasta í alla staði. Það er áfast gistiheimili Hótels Geysis.

Haukadalsvöllur var tekinn í notkun árið 2006.

Golfklúbburinn Úthlíð Úthlíðarvöllur GÚ

•

Lengd 4940 m

•

Lengd 4332 m

Golfklúbburinn Úthlíð var stofnaður 1993 og Úthlíðarvöllur formlega opnaður sama ár. Nokkrir áhugamenn með bjartsýnina eina að vopni stofnuðu klúbbinn en stofnfélagar voru 15 talsins, heimamenn og sumarhúsaeigendur á svæðinu. Fyrsti formaður klúbbsins var Hjörtur Fr. Vigfússon. Ferðaþjónustan í Úthlíð annast rekstur vallarins.

Gísli Sigurðsson, blaðamaður, listamaður og áhugakylfin-

Úthlíðarvöllur í Biskupstungum er heimavöllur tveggja golfklúbba.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Ljósmynd: Frosti

517

gur viðraði hugmyndina um að útbúa golfvöll í landi Úthlíðar við bróður sinn Björn Sigurðsson bónda í Úthlíð. Í fyrstu fóru umræður um gerð golfvallar á svæðinu einkum fram meðal fjölskyldu og vina og úr varð að ráðist var í að hanna og skipuleggja golfvallarsvæði í Úthlíð. Fékk Gísli vin sinn Hafstein Þorgeirsson til þess að líta á svæðið og mótaði hann völlinn samkvæmt hugmyndum Gísla.

Síðan tók Hafsteinn til við að slá svæðið fram og aftur með öllum tiltækum sláttuvélum á bænum um leið og hann miðlaði af reynslu sinni til formannsins, Hjartar Fr. Vigfússonar, og annarra félagsmanna um framtíðar hirðu og möguleika svæðisins. Í kjölfarið var formlega stofnaður golfklúbbur sem fékk nafnið Golfklúbbur Úthlíðar.

Margir hafa komið að stjórn klúbbsins í gegnum árin og sjálfboðaliðar lagt töluvert af mörkum við uppbyggingu hans. Tveir formenn hafa gegnt formennsku í hlúbbnum þeir Hjörtur Fr. Vigfússon og Rúnar Jón Árnason og hafa þeir báðir verið í stjórn klúbbsins frá upphafi. Starfsemi klúbbsins fór rólega af stað og völlurinn þróaðist jafnt og þétt. Þess var gætt að framkvæma ekki eða fjárfesta um efni fram og og aðstæður og vinnusemi félagsmanna látin ráða ferðinni. Í upphafi var látið nægja að kaupa gamla brautarsláttuvél en ákveðið að fjárfesta í nýrri flatarsláttuvél. Síðan hefur klúbburinn eignast fleiri tæki eftir því sem efni og aðstæður hafa leyft. Ekki hefur verið reist klúbbhús við völlinn en kylfingar hafa aðgang að veitingastaðnum Réttinni. Til stendur að skáli verði reistur við völlinn 2012. Ýmsir sérfræðingar hafa leiðbeint við sáningu, götun og aðrar framkvæmdir við völlinn. Mikill fjöldi trjáa hefur verið gróðursettur á svæðinu sem setur hlýlegan og skemmtilegan svip á völlinn. Völlurinn er auðveldur yfirferðar en fjölbreyttur. Umhverfið er afar fallegt með lækjarnið og útsýni að Heklu. Árið 2008 voru 140 félagsmenn í klúbbnum og félagsstarf blómlegt.

518

Golfklúbburinn Tuddi Úthlíðarvöllur GOT

••

Lengd 4940 m Lengd 4332 m

Golkflúbburinn Tuddi var stofnaður 22. desember 2008.

Stofnfélagar voru 12 og var Bjarni Magnússon ??? kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Þeir sem stofnuðu klúbbinn koma úr ýmsum áttum og hafa að leiðarljósi að glæða áhuga á golfiþróttinni. Klúbburinn hefur aðstöðu fyrir starfsemi sína í Úthlíð í Biskupstungum og er nafn klúbbsins tengt örnefni á Úthlíðarvelli, heimavelli klúbbsins. Úthlíðarvöll gerði Björn Sigurðsson eftir forskrift bróður síns, Gísla, sem var góður kylfingur. Var völlurinn tilkominn löngu áður en Golfklúbburinn Tuddi kom til sögunnar, eða 1992. Ásýnd vallarins hefur breyst mikið á undanförnum árum.

Töluverðu hefur verið plantað af trjám á svæðinu og setur trjágróðurinn sterkan svip á völlinn og umhverfi hans.

Til stendur að árið 2012 verði tekinn í notkun skáli þannig að félagsmenn hafi sína eigin aðstöðu innanhúss.

Vippað inn á 1. flötina á vellinum í Miðdal. Eins og sést liggur brautin í miklum hliðarhalla.

Golfklúbburinn Dalbúi Dalbúi GD

••

Ljósmynd: Frosti

völlinn og liggja fyrir teikningar að 18 holu velli. Ekki hefur verið ákveðið hvort eða hvenær af stækkun vallarins verður. Árið 2000 var opnað klúbbhús, ári síðar byggður pallur við húsið og árið 2005 hafði klúbburinn eignast vélageymslu.

Lengd 4940 m Lengd 4332 m

Lengd af gulum teigum: 5034 metrar. Slope: 67.6 Lengd af rauðum kvennateigum: 4124 metrar. Slope: 67.6 Golfklúbburinn Dalbúi í Miðdal í Laugardalshreppi var stofnaður 1989 og var fyrsti formaður klúbbsins Gunnar G. Schram. Sama ár og klúbburinn var stofnaður var útbúinn 6 holu golfvöllur á Laugarvatni í samvinnu við Íþróttamiðstöð Íslands.

Dr. Erlendur Haraldsson bauð, árið 2011, klúbbnum trjáplöntur til gróðursetningar á vellinum gegn vægu gjaldi. Það gerði hann meðal annars til minningar um afa sinn sem er jarðsettur í kirkjugarðinum í Miðdal. VM, félag vélstjóra og málmtæknimanna,brást af rausn við beiðni forsvarsmanna Dalbúa um að veita klúbbnum liðsinni við að nýta þetta einstaka tækifæri til gróðursetningar við völlinn. Jafnframt gáfu VM félagar klúbbnum þrjú hundruð plöntur til viðbótar til gróðursetningar á og við völlinn.

Völlur Dalbúa í Miðdal er skammt fyrir austan Laugarvatn.

Árið 1995 tókst samstarf milli klúbbsins og Félags bókagerðarmanna og fékk klúbburinn leigt 40 hektara lands í landi kirkjujarðarinnar Miðdals sem var í eigu félagsins. Þegar var hafist handa við gerð 9 holu golfvallar en nægt land er á þessum slóðum til þess að stækka völlinn i 18 holur. Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, hannaði

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

519

Kiðjabergsvöllur er í eigu Meistarafélags húsasmiða.

Golfklúbbur Kiðjabergs Kiðjabergsvöllur GKB

•• ••

Lengd 5912 m Lengd 5429 m Lengd 5035 m Lengd 4643 m

Golfklúbbur Kiðjabergs er í Grímsnesi í Árnessýslu og var stofnaður 1993. Völlurinn liggur með bökkum Hvítár sem rennur meðfram nokkrum brautum vallarins. Hannes Þorsteinsson hannaði völlinn og var frá upphafi ráðgert að hann yrði 18 holur. Til að byrja með var byggður 9

520

Ljósmynd: Frosti

holu völlur sem tekinn var í notkun1993 en hafist var handa við byggingu hans 1989. Nýr 18 holu golfvöllur í landi Kiðjabergs var formlega opnaður 18. júní 2005. Eitt af því sem aðgreinir Golfklúbb Kiðjabergs frá flestum öðrum golfklúbbum í landinu er að hann er í einkaeign og hefur klúbburinn sjálfur fjármagnað alla uppbyggingu, tækjakaup og rekstur vallarins. Meistarafélag Húsasmiða á landið og kemur félagið að ýmsum þáttum í uppbyggingu og rekstri klúbbsins eins og til dæmis uppbyggingu á félagsaðstöðu og fleiru. Vallarstæðið er glæsilegt og útsýni víða stórfenglegt auk þess sem Hvítá setur sterkan svip á völlinn.

Jörðin Kiðjaberg er fornfræg óðalsjörð og er hennar getið í Landnámu Ara fróða. Á miðöldum komst jörðin undir Skálholtsstól eins og fjölmargar aðrar jarðir og má enn sjá hluta nautagarðs Brynjólfs biskups sem leiguliðar voru látnir hlaða upp í þegnskilduvinnu. Árið 1868 settist Þorsteinn Jónsson kanselíráð að á Kiðjabergi og var

sýslumaður Árnesinga til 1879. Afkomendur hans sátu jörðina meðan hún var í ábúð allt fram á níunda áratug tuttugustu aldar. Jörðin Kiðjaberg er um 500 hektarar og afmarkast af Hvítá og Hestvatni annarsvegar og jörðunum Arnarbæli, Gelti og Hesti hins vegar. Gamla sýslumannshúsið sem byggt var 1869 stendur enn á Kiðjabergi og er það talið elsta timburhús í sveit á suðurlandi.

Meistarafélag Húsasmiða í Reykjavík keypti jörðina 1989 og var ætlunin að þar yrði orlofsaðstaða fyrir félagsmenn.

Við eigendaskiptin var landið endurskipulagt og gert ráð fyrir viðamikilli sumarhúsabyggð með opnum svæðum til leikja og skógræktar. Ýmsum þótti djarft þegar nokkrir áhugasamir kylfingar í Meistarafélagi húsasmiða í Reykjavík hófu að útbúa 9 holu golfvöll í landi Kiðjabergs og ekki síður þegar þegar nokkrir eldhugar ákváðu að nú væri tími til kominn að völlurinn yrði 18 holur. En þessar efasemdaraddir þögnuðu fljótt. Hafist var handa við vinnu á eldri hluta vallarins, sem Hannes Þorsteinsson hannaði, árið 1989 og sumarið 2002 hófst vinna við gerð nýju brautanna sem liggja upp með Hvítánni í norður en hönnuður þeirra er Haraldur Már Stefánsson vallarstjóri Kiðjabergs. Haraldur er búsettur í sveitinni og fór oft um nýja svæðið áður en hann lagði fram teikningu að 9 nýjum holum. Byrjað var á að ryðja fyrir fyrstu 5 holunum og var þeirri vinnu að mestu lokið um haustið. Sumarið 2004 var búið að tyrfa teiga og brautirnar orðnar vel grónar en sáð hafði verið í þær sumarið áður. 18. júní 2005 var 18 holu golfvöllur Kiðjabergsmanna formlega tekinn í notkun.

Reistur skáli við völlinn árið ......???? Árið 2007 gerðu ASK Arkitektar tillögu að nýju og glæsilegu klúbbhúsi.

Um var að ræða stórt og veglegt hús með gistiaðstöðu í 12 herbergjum. Þegar kostnaðaráætlun lá fyrir kom í ljós að kostnaðurin við byggingu slíks mannvirkis yrði of mikill og ákveðið var að leggja tillöguna til hliðar og fara aðra og ódýrari leið. Sömu aðilar voru fengnir til þess að koma með tillögu að stækkun á núverandi klúbbhúsi. Teikningarnar voru lagðar fyrir félaga í Meistarafélag Húsasmiða sem samþykktu þær og að farið yrði í þessar framkvæmdir. Árið eftir var hafist handa við stækkunina og stóð Meistarafélagið straum af kostnaðinum við hana. Ljóst er að afar mikilvægt er fyrir klúbb eins og Golfklúbbsins Kiðjabergs að hafa bakhjarl eins og Meistarafélag Húsasmiða.

2008 voru félagar í klúbbnum 280 og hafði farið hratt

fjölgandi næstu ár á undan. Árið 2007 hafði til að mynda fjölgað um 50 manns í klúbbnum. Samstarf klúbbsins við sveitarfélagið Grímsnes og Grafningshrepp hefur verið afar gott frá upphafi og hafa ungmenni úr sveitarafélaginu unnið hluta af sumrinu á vellinum. Margir þeirra hafa síðan orðið félagar í klúbbnum. Sveitarfélagið hefur einnig styrkt klúbbinn við ákveðin verkefni eins og til dæmis þegar komið var fyrri skiltum við teiga fyrir landsmótið sem haldið var á vellinum 2008. Félagar í Golfklúbbi Kiðjabergs hafa lagt fram mikla sjálfboðavinnu við uppbyggingu á svæðinu

Golfklúbbur Öndverðarness Öndverðarnesvöllur GÖ

••

Lengd 5262 m Lengd 4551 m

Golfklúbbur Öndverðarness var stofnaðu 9. apríl 1974 og var Friðrik Andréssson kjörinn fyrsti formaðurinn. Þorvaldur Ásgeirsson hannaði eldri hluta vallarins en farið var að leika á honum 1973, ári áður en klúbburinn var stofnaður. Öndverðarnes er orlofsjörð Múrarafélags Reykjavíkur og Múrarameistarafélags Reykjavíkur og stofnuðu nokkrir félagar í samtökunum klúbbinn ástamt fjölskyldum sínum. Fyrstu árin var Öndverðarnesvöllur þokkalegur 9 holu sveitavöllur en veruleg breyting varð á vellinum eftir að samstarf tókst milli klúbbsins og Golfklúbbs Reykjavíkur um vinnu á vellinum. Ljóst er að samstarfið hafði veruleg áhrif á starfsemi klúbbsins og Öndverðarnesvöllur breyttist smátt og smátt úr litlum sumarbústaðavelli í góðan 18 holu golfvöll. Árið 1994 var reistur golfskáli við völlinn. Árið 2007 var Öndverðarnesvöllur stækkaður í 18 holur en þá voru fyrir í landinu þrettán 18 holu golfvellir og varð Öndverðarnesvöllur sá fjórtándi. Með stækkuninni má segja að metnaðarfullt markmið hafi orðið að veruleika.

Síðla sumars 2005 var Margeir Vilhjálmsson, golfvallarfræðingur fenginn til þess að hanna 9 holur vil viðbótar

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

521

Frá golfvellinum í Öndverðarnesi.

við þær 9 sem fyrir voru og var markmið klúbbsins að völlurinn yrði þannig gerður að hann hentaði sem flestum kylfingum. Hófust framkvæmdir á vellinum strax árið eftir. Nýju brautirnar eru annars vegar í mýrlendi og hins vegar innan um kjarri vaxið hraun. Þær eru ekki langar en lega þeirra þannig að mikilvægt er að staðsetja sig rétt í teighögginu. Flatirnar eru stórar og mikil áhersla var lögð á að staðsetja golmpur vel en þær sjást vel og henta sem hindranir. Á þeim hluta vallarins þar sem brautirnar liggja í mýrlendi átti mikil jarðvinnsla sér stað. Steindór Eiðsson ýtustjóri sá um mótun brautanna á þessu svæði og óhætt að segja að vel hafi til tekist enda hefur hann mikla reynslu af mótun golfvalla og hefur m.a. unnið við Korpúlfsstaðavöll, Hvaleyrarvöll, Hellishóla, Golfvöll GKG og fleiri velli. 18. júlí 2008 var 18 holu völlur í Öndverðarnesi vígður.

Stækkun vallarins þótti heppnast afar vel og vera góð viðbót við þær brautir sem fyrir voru. Aðsókn að vellinum jókst til muna eftir stækkunina og þátttakendum á stærstu

522

Ljósmynd: Edwin Roald

mótum klúbbsins fjölgaði einnig verulega eða um nær helming.

Fjölmargir félagsmenn lögðu hönd á plóg við stækkun vallarins með þá Ólaf Jónsson, formann vallarnefndar, Guðmund Hallsteinsson formann klúbbsins og Örn Karlsson framkvæmdastjóra í broddi fylkingar. Þáttur múrara sem stunda golf hefur einnig verið ómetanlegur við allar framkvæmdir sem fram hafa farið á vellinum en þeir hafa lagt fram mikla sjálfboðavinnu.

Golfklúbbur Selfoss Svarfhólsvöllur GOS

••

Lengd 5182 m Lengd 4530 m

Golfklúbbur Selfoss var stofnaður 24. janúar 1971 og var Marteinn Björnsson kjörinn fyrsti formaður klúbbsins. Á ýmsu gekk í sögu Golfklúbbs Selfoss í allmörg ár og um tíma leit út fyrir að hann lognaðist út af. Teiknaður var 18 holu golfvöllur á landi við Engjaveg á Selfossi og var komið þar upp 6 holu velli. Lítill friður ríkti um rekstur golfklúbbs á þessum slóðum og hafði Skógræktarfélag Selfoss til dæmis augastað á landinu undir sína starfsemi. Klúbbnum var síðan gert að yfirgefa svæðið án þess að annað land væri í augsýn.

Um tíma höfðu félagsmenn enga aðstöðu til að iðka íþrótt sína. Þar kom að svæði fékkst undir starfsemina í landi Alviðru við Sogið en umrætt land var í eigu Árnessýslu. Félaga í klúbbnum dreymdi stóra drauma um framkvæmdir á svæðinu og unnu hörðum höndum við hreinsun og aðra uppbyggingu enda landið og húsakostur í mikilli niðurníðslu. Hægt var að koma fyrir 9 holu velli á þessum slóðum en landrými var ekki nóg til þess að áform um 18 holu völl gætu orðið að veruleika. Þó að menn hafi glaðst yfir nýju aðstöðunni voru ýmsir gallar á þessu svæði eins og til dæmis að ekki sást þar til sólar eftir miðjan dag. Þarna hafði Golfklúbbur Selfoss aðstöðu næstu 5 árin og héldu menn allan þann tíma áfram að gera svæðinu til góða þangað til landeigendur vildu fá landið aftur.

Eftir að svæðið í landi Alviðru var ekki lengur tiltækt var klúbburinn vallarlaus í eitt ár en klúbbfélagar nutu velvildar klúbbanna á Hellu og í Öndverðarnesi og fengu að spila þar nánast að vild. Ýmsar hugmyndir komu fram um land undir nýjan völl. Til greina kom til dæmis að klúbburinn fengi land niðri á Eyrarbakka, nærri Litla Hrauni, en klúbbfélgar voru ekki á eitt sáttir með það þannig að úr flutningum þangað varð ekki. Á þessum tíma var kominn vísir að golfvelli í

landi Árbæjar við Ölfusá og sú hugmynd var viðruð að Golfklúbbur Selfoss fengi aðstöðu þar. Ekki voru Rétt utan við Selfossbæ, á mótum Selfoss og Hraungerðishrepps, er jörðin Laugardæli sem á þessum tíma var í eigu Kaupfélags Árnesinga. 1986 kom til tals, ekki hvað síst fyrir tilstuðlan Pálma Guðmundssonar sem þá var vöruhússtjóri KÁ og síðar kaupfélagsstjóri á Höfn i Hornafirði, að klúbburinn fengi jörðina á leigu. Niðurstaðan varð sú að að þetta sama ár gerði klúbburinn leigusamning við KÁ um landið til næstu 30 ára eða til ársins 2016. Þar með var kominn staður undir völl klúbbsins, Svarfhólsvöll, og var Hannes Þorsteinsson, golfvallarhönnuður, fenginn til þess að teikna völlinn sem var tekinn í notkun 1986. Svarfhólsvöllur er á mjög fallegum stað á bakka Ölfusár rétt austan við Selfoss. Völlurinn er nú allur í Flóahreppi en tilheyrði áður að hluta til Árborg. Starfsemi Golfklúbbs Selfoss jókst jafnt og þétt eftir að ljóst var að landamálin voru í höfn að sinni.

Hafist var handa við byggingu húss undir starfsemina 1986 en framkvæmdir gengu ekki jafn hratt fyrir sig og menn óskuðu og var húsið ekki fullbúið fyrr en tíu árum síðar. Um er að ræða 200 fermetra byggingu og þar af er 100 fermetra veitingasalur. 1998 bauð Kaupfélagið klúbbnum jörðina til kaups en ekki samdist um kaupin þar sem verðhugmyndir manna fóru ekki saman og í kjölfarið keypti Samvinnulífeyrissjóðurinn jörðina. Golfklúbbur Selfoss gerði sjóðnum síðan tilboð í þann hluta jarðarinnar sem klúbburinn hefur yfir að ráða nú og 17 hektara að auki sem myndu nægja til þess að unnt væri að koma fyrir 18 holu velli á svæðinu.

Samningurinn um land undir völlinn sem samþykktur var 1986 var til 30 ára og þótti mörgum það langur tími. Í honum voru uppsagnarákvæði sem núverandi landeigandi, byggingarfélagið Ferjukot, ákvað að nýta. 2008 var því hafist handa við töluverðar breytingar á vellinum þar sem landeigandinn hafði ákveðið að nota vestasta hluta vallarins undir íbúðabyggð. Þrjár brautir voru á umræddu svæði og var nauðsynlegt að breyta legu þeirra. Hannes Þorsteinsson gerði tillögur að breytingunum og var unnið eftir þeim. Fyrirætlanir um 18 holu völl á svæðinu bíða því enn um sinn þó að menn hafi metnað og vilja til þess að koma þeim í framkvæmd. Forráðamenn klúbbsins hafa reyndar skoðað nokkra staði sem myndu henta undir 18 holu framtíðargolfvöll og telja þrjú svæði helst koma til greina í því sambandi. Í fyrsta lagi

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

523

svæðið þar sem völlurinn er nú við Svarfhól og upp með ánni austan vert við núverandi golfvöll. Ef þetta svæði fengist væri hugsanlega hægt að nýta hluta af núverandi golfvelli. Annar kostur sem kemur til greina er landsvæði sem liggur milli Stokkseyrar og Eyrarbakka en það svæði er að mestu í eigu Árborgar. Þriðji möguleikinn er land austur í Bitru en þar hefur klúbbnum verið boðið ókeypis land undir golfvöll.

Gallinn við tvö síðarnefndu svæðin er að mati forsvarsmanna klúbbsins hversu langt frá Selfossi þau eru. Fjarlægðin geti orðið til þess að börn og unglingar eigi ekki eins mikla möguleika á að æfa og leika golf og nú er.

Markmiðið er enn að Golfklúbbur Selfoss eignist 18 holu golfvöll og þó að ekki sé ljóst hvar hann endanlega verður hafa forsvarsmenn klúbbsins vilja til að nýta tímann meðan þeir ráða enn yfir góðum 9 holu velli og undirbúa uppbyggingu 18 holu golfvallar. Þeir töldu að lag væri að fara í framkvæmdir eftir að kreppan skall á þar sem unnt væri að fá ódýrara vinnuafl

Kylfingar við leik á 3. flöt Svarhólsvallar við Ölfusá.

524

en gerðist þegar þenslan var sem mest. Hefur Sveitarfélagið Árborg lýst yfir stuðningi við verkefnið. Á þeim 40 árum sem liðin eru frá stofnum klúbbsin hefur hann haft aðstöðu á þremur stöðum; við Engjaveg í þéttbýlinu á Selfossi, við Alviðru í Grímsnesi og síðast í Laugardælum þar sem völlurinn er nú.

Leigusamningur um núverandi svæði rann út haustið 2009 en klúbburinn fékk vilyrði fyrir því að framlengja hann um eitt ár í senn. Menn vonast til þess að starfsemin verði áfram þar sem hún er þangað til endanleg lausn hefur fengist á framtíðarvallarstæði.

Mikið fé og ómæld vinna hafa farið í uppbyggingu á svæðinu síðustu tuttugu árin og því besti kosturinn ef hægt væri að halda uppbyggingunni áfram á því svæði.menn á einu máli um þá lausn mála og lá í loftinu að klúbburinn klofnaði vegna togstreitu og ágreinings um aðstöðu til golfiðkunar.

Ljósmynd: Frosti

Ljósmynd: Frosti

Kylfingar á 9. braut Þorláksvallar.

Golfklúbbur Þorlákshafnar Þorláksvöllur GÞ

•• ••

Lengd 5854 m Lengd 5396 m Lengd 4983 m Lengd 4519 m

Landgræðsla Ríkisins og bæjaryfirvöld í Þorlákshöfn ákváðu árið 1994 að reynt skyldi að hefta sandfok við innkeyrsluna til Þorlákshafnar. Jafnframt var ákveðið að gera samhliða heftingu sandfoksins tilraun til þess að móta golfvöll og rækta hann upp. Nokkrir áhugasamir kylfingar í klúbbnum komu síðan saman um miðjan níunda

áratuginn og sáðu í svæðið. Sandurinn og grunnvatnið gerðu það að verkum að grasið tók fljótt við sér. Tilraunin gekk vel og var Golfklúbbur Þorlákshafnar stofnaður 22. maí 1997 og sama ár var hægt að leika golf á vellinum.

Fyrsti formaður klúbbsins var Már Michelsen sem var ásamt nokkrum félögum sínum helsti hvatamaður að stofnun klúbbsins.

Fyrst eftir að klúbburinn var stofnaður var leikið á fjórum holum en þær voru orðnar níu í byrjun tíunda áratugarins.

Forsvarsmenn héldu áfram af miklum stórhug með dyggum stuðningi sveitarfélagsins og árið 2005 var Þorláksvöllur orðinn 18 holur. Völlurinn ber nafn Þorláks biskups helga. Þorláksvöllur er lengsti golvöllur landsins eða 6233 metrar af hvítum teigum. Eins og fyrr greinir eru brautirnar flestar byggðar á sandi sem krefst mikillar umhirðu þar sem sandfok getur sett strik í reikninginn. Hannes Þorsteinsson hannaði völlinn í tveimur 9 holu lykkjum og eru margar holurnar mjög skemmtilegar. Aðeins ein glompa gerð af manna höndum er á vellinum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

525

Umhverfi Þorláksvallar er afar sérstakt og minnir um margt á skosku og írsku strandvellina, ekki hvað síst hár karginn. Þar sem völlurinn er nálægt sjó og er byggður á sandi kemur hann snemma til á vorin. Að hluta til liggur völlurinn meðfram sjávarkannti. Skapar kannturinn oft skjól fyrir vindi frá sjónum og fyrir bragðið er hægt að spila á Þorláksvelli í ýmsum veðrum. En sá galli er á gjöf Njarðar að stundum fýkur sandur úr fjörunni inn á brautirnar sem eru næst sjónum og þegar ástandið er verst er ekki hægt að leika þær brautir vegna sandfoksins. Í upphafi var 40 feta gámi komið fyrir við völlinn sem golfskála en árið 2003 var byggt nýtt klúbbhús sem gjörbreytti allri aðstöðu og rekstri til hins betra. Sveitarfélagið hefur staðið þétt við bakið á starfsemi klúbbsins og meðal annars lagt til tvo starfsmenn sem starfa við völlinn og uppbyggingu hans.

Golfklúbbur Hveragerðis Gufudalsvöllur GHG

••

Lengd 5414 m Lengd 4584 m

Gufudalsvöllur í Hveragerði var formlega vígður sumarið 2002 en golfklúbbur Hveragerðis var stofnaður 1. júní 993. Völlurinn er í fallegu og sérkennilegu umhverfi með hindrunum sem sjást óvíða á golfvöllum, opnum hverum sem setja sterkan svip á völlinn. Saga golfs í Hveragerði er þó mun eldri. Á árunum 1954 til 1962 var 9 holu golfvöllur í landi Fagrahvamms sem Golfklúbbur Árnesinga starfrækti og var hluti Íslandsmótsins 1956 haldið á vellinum jafnframt því sem leikið var á golfvelli GR í Öskjuhlíð. Golfiðkun var síðan endurvakin í Hveragerði 1987 þegar hópur áhugamanna um golfíþróttina kom saman.

Undirbúningshópurinn fékk fljótlega augastað á jörðinni Gufudal fyrir innan Hveragerði sem golfvallarstæði en hún var í eigu ríkisins og ekki í ábúð. Tveimur árum síðar náðist samkomulag um málið við Landbúnaðarráðuneytið. Hannes Þorsteinsson hannaði frumdrög að vellinum með það fyrir augum að honum yrði komið fyrir beggja vegna Varmár. Árið 1995 hófu Hvergerðingar að leika á sex holum í Gufudal og þrjár holur til viðbótar voru teknar í notkun aldamótaárið 2000.

Eins og raunin er með gerð flestra golfvalla hér á landi á hópur áhugasamra hugsjónamanna heiðurinn af gerð Gufudalsvallar. Fjölmargir sjálfboðaliðar hafa komið þar við sögu og lagt drjúga hönd á plóg og segir sagan að í fáum klúbbum hafi jafn margir sjálboðaliðar lagt sitt af mörkum. Sem dæmi um þá miklu vinnu sem leggja þurfti í við völlinn má nefna að 4-5 þúsund rúmmetrum af jarðvegi var ekið í fimmtu braut vallarins sem liggur í hrauni. Í kjölfarið var kallaður til mannskapur sem handlagði þökur í alla brautina. Ónefndur kylfingur sem þar lagði sitt af mörkum sagðist vísvitandi slá út í hraunið til að hlífa þökunum þar sem svo mikil vinna hafi farið í að leggja þær. Golfklúbbur Hveragerðis hefur notið góðs af velvilja ýmissa styrktaraðila og fékk til að mynda fjölmörg tré

526

Frá 8. holu á Tungudalsvelli. Brautin liggur í ,,hundslöpp” meðfram áni að gjöf, þar á meðal fjögurhundruð plöntur, mest víði og birki, sem Dvalarheimilið Ás gaf klúbbnum og voru þær allar gróðursettar við völlinn.

Golfvöllurinn í Gufudal er að mörgu leyti afar sérstakur og setja hverirnir ekki hvað síst sérstakan svip á völlinn og árnar tvær, Sauðá og Varmá. Land vallarins er í tveimur sveitarfélögum, Ölfusi og Hveragerðisbæ. Klúbburinn hefur yfir að ráða skemmtilegu landi undir 18 holu golfvöll en þegar þetta er skrifað er ekki ljóst hvenær af stækkun vallarins verður. Markmið klúbbsins er fyrst og fremst að gera þær 9 holur sem fyrir eru sem allra bestar og helst enn betri áður en ráðist verður í framkvæmdir við stækkun vallarins. Gamalt fjós stóð í Gufudal sem klúbbfélagar tóku í gegn og gerðu að golfskála.

um að bil 30 manns mættu á stofnfund klúbbsins. Margir þeirra höfðu leikið á Strandavelli og á golfvelli sem var í Alviðru. Fjöldi kylfinga á höfuðborgarssvæðinu leggur leið sína austur fyrir fjall til þess að leika á Gufudalsvelli.

Félögum í klúbbnum hefur fjölgað ört. Þegar klúbburinn var stofnaður voru á svæðinu nokkuð margir kylfingar en

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

527

Sveinn Snorrason, fyrrum forseti Golfsambandsins fylgist spenntur með afdrifum golfboltans á flötinni.

Ljósmynd: Óþekktur/Einkasafn

528

4

GSÍ - Forystumenn og aðildarsamtök

Forsetarnir tíu

Helgi Hermann Eiríksson 1942 - 1951

Helgi Hermann Eiríksson var kjörinn fyrsti forseti Golfsambands Íslands á stofnfundi sambandsins í Reykjavík 14. ágúst 1942 og gegndi embættinu í tíu ár.

Helgi var fæddur 3. maí 1890 að Efri-Tungu í Örlygshöfn við Patreksfjörð. Foreldar hans voru Eiríkur Eiríksson og Jóna Bergljót Thoroddsen. Þegar hann var aðeins 11 ára gerðist hann sjómaður og var fyrst hálfdrættingum á róðrarskipum, síðan fullgildur háseti og loks yfirmaður. Hugur hans stóð til mennta og með aðstoð bróður síns komst hann í skóla á Akureyri og lauk þaðan gagnræðaprófi árið 1911. Árið 1913 lauk Helgi síðan stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík en hélt síðan til framhaldsnáms í Kaupmannahöfn og síðan í Glasgow en þar lauk hann verkfræðiprófi árið 1919 og sérnámi í málmfræði og rafmagnsfræði árið 1920.Eftir að Helgi lauk námi og fluttist heim til Íslands vann hann ýmis rannsóknarstörf með tilliti til íslenskra jarðefna en árið 1928 gerðist hann skólastjóri Iðnskólans í Reykjavík og gegndi þeirri stöðu í rösklega þrjá áratugi.

Helgi Hermann starfaði mikið að félagsmálum og má nefna að hann var formaður Landssambands iðnaðarmanna í tuttugu ár, átti sæti í borgarstjórn Reykjavíkur 1938-1946 og var í borgarráði 1941-1946. Þá sat hann í stjórn Sparisjóðs Reykjavíkur 1932-1953 og varð fyrsti bankastjóri Iðnaðarbankans er hann var stofnaður. Auk þess starfaði hann mikið innan Oddfellowreglunnar og var kjörinn heiðursfélagi hennar.

Þótt ekki séu fyrir því öruggar heimildir má líklegt teljast að Helgi Hermann hafi kynnst golfíþróttinni eitthvað á námsárum sínum ytra en á þeim tíma var golfið að hefjast til vegs og virðingar og var töluvert iðkað af háskólanemum einkum í Englandi og Skotlandi. En víst er að frumherjar golfsins á Íslandi, Gunnlaugur Einarsson og Valtýr Albertsson, settu sig í samband við Helga þegar þeir voru að undirbúa stofnun Golfklúbbs Íslands og þótt Helgi mætti ekki á undirbúningsfundinn að stofnun klúbbsins gerðist hann einn af stofnfélögunum og var kjörinn varaformaður hans á stofnfundinum. Stjórnaði Helgi fyrsta golfmótinu sem fram fór á Íslandi 18. ágúst 1935 og segir svo um þann atburð í blaðinu Kylfingi: “Hófst keppnin með því að varaformaður, Helgi H. Eiríksson ávarpaði viðstadda með nokkrum vel völdum orðum. Eftir að hafa boðið menn velkomna, minntist hann þess, hvílík tímamót dagurinn markaði í sögu golfsins hér á landi.”Kylfingur 3. tbl. 1. árg. 1935. Sjálfur var Helgi meðal keppanda í mótinu og er hans síðan nokkrum sinnum getið sem keppenda og náði hann stundum að verða í fremstu röð. Það var í mikið ráðist hjá Golfklúbbi Íslands þegar ákveðið var að hann gæfi út tímarit. Helgi Hermann var fenginn til þess að ritstýra blaðinu, Kylfingi, en 1. tölublaðið kom út þegar í júní árið 1935. Var Helgi Hermann síðan ritstjóri blaðsins í samfellt níu ár og ritaði meginhluta efnis þess sjálfur en blaðið er ómetanleg heimild um upphaf og þróun golfsins á Íslandi fyrstu áratugina þar sem umfjöllun annarra fjölmiðla um íþróttina var nánast engin. Með skrifum sínum í Kylfing lagði Helgi Hermann fram mikið starf við að kynna íþróttina og reglur hennar auk þess sem jafnan var lögð áhersla á að segja frá

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

529

starfsemi Golfklúbbs Íslands. Þegar Golfsamband Íslands var stofnað var þess farið á leit við Gunnlaug Einarsson að hann tæki forsetaembættið að sér. Reyndist hann fráhverfur slíku og var þá einhugur um að fara þess á leit við Helga Hermann að hann gæfi kost á sér og varð hann við þeirri beiðni. Gegndi hann síðan forsetaembættinu fram til ársins 1952 er hann baðst eindregið undan endurkjöri en tók sæti í varastjórn sambandsins og sat í henni í mörg ár. Síðar tók Helgi Hermann við formennsku í Golfklúbbi Reykjavíkur og gegndi henni í tvö ár, 1957 og 1958.

Af fundargerðarbókum Golfsambandsins má ráða að Helgi Hermann var allt í öllu þann áratug sem hann gegndi forsetaembættinu. Stjórnarfundirnir voru haldnir á heimili hans og til hans var leitað með þau mál sem golfíþróttin þurfti að finna úrlausn á. Þótt starf golfhreyfingarinnar væri ekki mikið á þessum árum og aðeins þrír klúbbar innan vélbanda sambandsins var það ærið verkefni að halda utan um starfið ekki síst vegna þess að mörg álitamál, sérstaklega varðandi golfreglur, voru uppi á borðinu. Árið 1970 kom úr ævisaga Helga Hermanns Eiríkssonar, skráð af Guðmundi Gíslasyni Hagalín og nefndist hún “Eldur er beztur”. Furðu lítið er þar fjallað um aðkomu Helga Hermanns að golfíþróttinni og félagstörfum í hennar þágu. Helgi Hermann var kominn á áttræðisaldur þegar bókin kom út og segir í henni að hann þakki golfinu hreysti sína. “Nú eru liðin ein þrjú ár, síðan Helgi hætti að leika golf, en oft fer hann inn á golfvöll, horfir þar á félaga sína og spjallar við þá.”Guðmundur Gíslason Hagalín: Eldur er beztur. Reykjavík 1970, bls. 272.

Helgi Hermann var kvæntur Jóhönnu Sigþrúði Pétursdóttur. Hún lést árið 1958.

Helgi Hermann lést 10. október. Meðal þeirra sem minntust hans var Þór Sandholt skólastjóri Iðnskólans sem fjallaði mest um þátt Helga Hermanns í uppbyggingu iðnáms á Íslandi og skólastjórn hans en sagði ennfremur: “Helgi vissi vel, að ekki geta menn haldið andlegu og líkamlegu þreki, nema að eiga sér afþreyingu og áhugamál utan daglegra starfa. Áhugi hans fyrir golfíþróttinni, laxveiðum og spilum ber þess vott, enda eignaðist hann marga góða vini við iðkun þessara tómstunda, sem hafa

530

Helgi Hermann Eiríksson. Myndin er tekin á Íslandsmótinu í Skagafirði árið 1944.

Ljósmynd: Árni Egilsson.

verið honum mikils virði á efri árum, eftir að kraftar fóru að réna. Veit ég, án þess að nöfn séu nefnd, að Helgi kunni þeim þakkir fyrir trúmennsku þeirra og tillitssemi, eins og mörgum öðrum samferðamönnum.”Þór Sandholt: Úr minningargrein um Helga Hermann Eiríksson.

Morgunblaðið 18. október 1974.

Þorvaldur Ásgeirsson 1952 – 1956 Þegar Helgi Hermann hætti sem forseti GSÍ tók Þorvaldur Ásgeirsson við af honum. Í sögu golfsins á Íslandi hefur Þorvaldur töluverða sérstöðu. Ungur að árum gerðist hann félagi í Golfklúbbi Íslands, sem síðar varð Golfklúbbur Reykjavíkur og í kjörfar þess má segja að hann hafi helgað íþróttinni líf sitt, sem afreksmaður, golfvallahönnuður, mikill félagsmálamaður og ekki síst golfkennari en Þorvaldur var fyrsti Íslendingurinn sem lagði golfkennslu fyrir sig sem atvinnu og hefur þess vegna löngum verið talinn fyrsti íslenski atvinnumaðurinn í golfi. Þorvaldur Ásgeirsson fæddist í Reykjavík 15. mars 1917. Foreldrar hans voru. Hann stundaði nám í Verslunarskóla Íslands og útskrifaðis þaðan árið 1936. Að námi loknu stundaði hann skrifstofustörf hjá Málningarverksmiðjunni Hörpu og í heildverslun föður síns, Ásgeirs Ólafssonar. Allt frá unga aldri hafði hann mikinn áhuga á íþróttum og þá einkum golfi en um tíma var hann einnig í hópi bestu badmintonmanna landsins. Golfiðkun sína hóf Þorvaldur á Þorvaldur Ásgeirsson var einn af bestu kylfingum landsins þegar hann fyrsta velli Golfklúbbs Íslands, sex holu tók við forsetaembættinu. velli í Laugardalnum.

Ljósmynd: Úr Fjölskyldusafni/Krístín Þorvaldsdóttir.

Um árabil var Þorvaldur einn af bestu kylfingum landsins enda stundaði hann æfingar af eljusemi og notaði hvert tækifæri sem gafst til þess að lesa sér til um íþróttina og fylgdist alla tíð vel með breytingum og framþróun hennar. Árið 1945 varð Þorvaldur Íslandsmeistari í golfi eftir harðan slag í úrslitaleik við Gunnar Hallgrímsson frá Akureyri. Eftir að Íslandsmótinu var breytt í höggleik varð Þorvaldur tvívegis Íslandsmeistari, 1950 og 1951. Fyrra árið braut hann blað í sögu Íslandsmótsins er hann lék á innan við 300 höggum og seinna árið hafði hann mikla yfirburði í keppninni, sigraði með 12 högga mun.

Eftir þetta keppti Þorvaldur síðan í nokkur ár en önnur störf fyrir golfíþróttina urðu brátt svo tímafrek að hann

lagði keppniskylfurnar að mestu á hilluna. Hann var formaður Golfklúbbs Reykjavíkur í sex ár og síðan forseti Golfsambands Íslands á árunum 1952-1956. Á þeim tíma var golfíþróttin í mótun á Íslandi. Allar aðstæður voru frumstæðar og Golfsambandið fátækt af fé og mannafla.

Bæði sem formaður GR og sem forseti GSÍ vann Þorvaldur brautryðjendastörf og lagði oft nótt við dag til þess að vinna íþróttinni framgang.

Vegna þekkingar sinnar og áhuga var oft til hans leitað þegar golfáhugamenn víða um land voru að berjast við að koma sér upp aðstöðu og var Þorvaldur jafnan boðinn og búinn að koma á staðinn og leggja lið. Teiknaði hann sjálfur nokkra golfvelli auk þess sem hann fór um mörg svæði og ráðlagði hvernig heppilegast væri að leggja velli sem

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

531

voru í bígerð. Þær ferðir notaði hann líka oft til þess að kenna fólki undirstöðuatriði í golfi og smátt og smátt jókst kennsluþátturinn hjá honum bæði úti á landi og á höfuðborgarsvæðinu. Varð það til þess að hann sótti golfkennaranámskeið erlendis og aflaði sér réttindi hjá norrænu golfsamtökunum til kennslustarfa.

Veturinn 1967-1968 tók Þorvaldur þá ákvörðun að hætta aðalstarfi sínu og gera golfkennslu að atvinnu sinni. Um tildrög þess sagði hann síðar í blaðaviðtali: “Ég hafði áður sagt mönnum til eins og gengur og gerist og aðallega leiðbeint byrjendum en 1967 gerði ég þetta sem sagt að atvinnu minni. Það má eiginlega segja Þorvaldur Ásgeirsson (t.h.) varð formaður GR eftir að hann lét af forsetaemað tildrögin hafi verið þau að við vorum með bætti Golfsambandsins. Hér afhendir hann Jóhanni Eyjólfsson verðlaun fyrir inniæfingar hjá GR og við vorum nokkrir í sigur í Meistaramóti klúbbsins. því að segja byrjendum til. Mig hafði lengi Ljósmynd: Ragnar Vignir. Borgarskjalasafn. langað til að snúa mér að golfkennslu en það þurfti hann ekki að kvarta yfir aðsókn á þeim stöðum þar var ekki fyrr en þennan vetur að ég sá fram á að grundvölsem hann kenndi en jafnt byrjendur sem lengra komnir lur væri fyrir þessu starfi. Þessar inniæfingar voru upphafsóttu til hans. Í bókum Golfsambands Íslands er víða lega hugsaðar til þess að lengja golftímabilið enda mikil lokið lofsorði á kennslu hans og hún talin undirstaðan þörf fyrir kylfinga hér á landi að leika lengur á hverju ári þegar nýir klúbbar voru að líta dagsins ljós. Árlega skilaði og halda sér við í íþróttinni. Síðan þá hefur mikið gerst. Þorvaldur inn skýrslum um ferðalög sín og kennslu til Golfíþróttin hefur eflst gríðarlega og klúbbum og iðkenGolfsambandsins og kemur þar fram að nemendur hans dum hefur fjölgað mjög mikið.”Dagur. Akureyri 15. júlí skiptu hundruðum árlega. Má nefna sem dæmi að árið 1983.

1981 kenndi Þorvaldur hjá átta klúbbum á landsbyggðinni og hjá tveimur klúbbum á Reykjavíkursvæðinu. NeEftir að Þorvaldur gerði kennsluna að aðalstarfi ferðaðist mendur hans voru samtals 535, 348 karlar og 187 konur hann milli klúbba úti á landi á sumrin og kenndi einog af þeim flokkaði hann rúmlega helming sem byrjendur nig á Reykjavíkursvæðinu og hafði þá oftast aðstöðu hjá í íþróttinni.

Golfklúbbnum Keili í Hafnarfirði. Á veturna kenndi hann innanhúss og batnaði aðstaða til slíkrar kennslu verulega Í fyrrnefndu blaðaviðtali var Þorvaldur spurður að því eftir að Laugardalshöllin kom til sögunnar. Á löngu tímahverjum væri best að kenna golf og svaraði hann því að bili var Þorvaldur eini golfkennarinn á landinu og þegar það væru þeir sem aldrei hefðu komið nálægt golfkylfu Golfsamband Íslands var orðið það öflugt að það fór að á ævinni: “Maður sem aldrei hefur snert á golfkylfu er senda keppendur til útlanda, m.a. á Norðurlandamót og fljótastur að læra og kosturinn við að fá slíkan nemanda er Evrópumót var Þorvaldur í mörg ár þjálfari liðanna. sá að þá þarf ekki að eyða tíma í að venja hann af einhverri vitleysum sem hann hefur tileinkað sér. Það getur oft Fyrstu árin sem Þorvaldur stundaði kennslu var hann alverið mjög erfitt og kostað mikla vinnu.”Dagur. Akureyri gjörlega á eigin vegum. Síðan tókust samningar milli hans 15. júlí 1983. og Golfsambandsins um að sambandið styddi kensluna.

Var hafður sá háttur á að sambandið greiddi ákveðna upÞorvaldur kenndi kylfingum ekki aðeins að halda á kylfu, phæð árlega sem svaraði til ferðakostnaðar og boltakaupa sveifla og slá, heldur lagði hann jafnan mikla áherslu á en að öðru leyti starfaði Þorvaldur sjálfstætt. Venjulega

532

að innræta nemendum sínum siðfræði og reglur íþróttarinnar. Í einu af fyrstu tölublöðum tímaritsins Kylfingur sem gefið var út í árdögum golfsins á Íslandi ritaði hann t.d. grein sem bar heitið “Leikreglur til ánægju” þar sem hann sagði m.a.: “Leikreglurnar í golfi eru ekki nein boðorð, sem okkur er fyrirskipað að halda, af neinum einum eða fleiri einræðisherrum. Þær eru eins og hver önnur lög, ávöxtur margra ára reynslu og lagfæringa og lýsa því sem reynst hefur gegnum tímans tönn hinn ákjósanlegi grundvöllur sem golf ber að leika á.”

Og greininni lauk Þorvaldur með orðum sem áttu, hafa og munu alltaf eiga við: “Að lokum: Leikreglurnar eru settar til þess að allir leiki á jöfnum og sanngjörnum grundvelli, það getur aldrei verið um raunverulega keppni að ræða ef hver og einn “syngur með sínu nefi”.

Einasti möguleikinn á sannri keppni er að lallir leiki eftir sömu reglum.

Spilum eftir golfreglunum og þá fyrst kynnumst við og njótum ágæti golfsins.” Golf á Íslandi 1. tbl. 3. árg. 1992 Haustið 1988 stundaði Þorvaldur golfkennslu Ólafur Gíslason stórkaupmaður var þriðji forseti GSÍ. hjá Golfklúbbnum Keili. Hinn 4. október var Ljósmyndari óþekktur. Ljósmyndasafn ÍSÍ. hann þar við kennslu nýliða en nóttina eftir 1888. Foreldrar hans voru Gísli Jónsson og Margrét veiktist hann alvarlega og lést á gjörgæsludeild Guðmundsdóttir. Um fermingaraldur hóf Ólafur störf Borgarspítalans 14. október. Eiginkona Þorvaldar var hjá Lefollisversluninni á Eyrarbakka og starfaði þar fram Karen Mogensen. Hún lést 31. janúar 1980. Þau hjón til ársins 1910 er hann flutti til Reykjavíkur og hóf störf eignuðust fjögur börn. hjá Versluninni Liverpool sem var í eigu Th. Thorsteinssonar. Árið 1923 stofnaði Ólafur ásamt Einari Péturssyni fyrirtækið Ólafur Gíslason & Co. sem var í senn inÓlafur Gíslason 1957 - 1961 nflutnings- og útflutningsfyrirtæki og rak það síðan til dauðadags eða í tæpa hálfa öld. Á ársþingi Golfsambands Íslands sem haldið var í Golfskálanum í Reykjavík 19. júlí 1956 baðst Þorvaldur Ásgeirsson eindregið undan endurkjöri sem forseti sambandsins. Við embættinu tók Ólafur Gíslason stórkaupmaður í Reykjavík og gegndi hann forsetaembættinu í fimm ár eða fram til golfþingsins 1961. Ólafur Gíslason var fæddur á Eyrarbakka 19. ágúst

Ólafur var mjög virkur í samtökum kaupsýslustéttarinnar.

Hann var einn af stofnendum Félags íslenskra stórkaupmanna árið 1928 og átti sæti í stjórn þess um árabil og var kjörinn heiðursfélagi þess árið 1947. Þá vann hann ötullega að málefnum Verslunarskóla Íslands og sat þar í skólanefnd í áratugi.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

53

Ólafur kynntist golfíþróttinni þegar hún var að nema land á Íslandi. Hann gekk í Golfklúbb Reykjavíkur og stundaði æfingar eftir því sem tími og aðstæður leyfðu. Í nokkur ár tók hann þátt í golfmótum og náði oft góðum árangri og má nefna að árið 1937 vann hann Hvítasunnubikar Golfklúbbs Íslands en flestir bestu kylfingar landsins tóku þátt í því móti. Jafnframt tók hann virkan þátt í félagsstörfum golfhreyfingarinnar. Hann var um skeið formaður mótanefndar Golfklúbbs Reykjavíkur, síðan gjaldkeri en tók svo við formennsku í klúbbnum og gengdi henni á árunum 1949-1953. Ólafur Gíslason var tvíkvæntur. Fyrri konu sína, Ágústu Þorsteinsdóttur, missti hann árið 1953 eftir tæplega 40 ára sambúð. Seinni kona Ólafs var Margrét Magnúsdóttir.

Tveir synir Ólafs, Gísli og Ólafur Ágúst urðu mikil afreksmenn í golfíþróttinni. Gísli varð sigraði í fyrsta Íslandsmótinu í golfi árið 1942 og vann síðan mótið þrjú ár í röð, auk þess sem hann varð meistari Golfklúbbs Íslands í fjögur ár í röð. Ólafur Ágúst varð Íslandsmeistari 1954 og 1956 og síðar varð hann fjórum sinnum öldungameistari Íslands og þrívegis varð hann einnig meistari Golfklúbbs Reykjavíkur. Þeir Gísli, Ólafur Ágúst og fleiri afkomendur Ólafs Gíslasonar gáfu bikar til minningar um föður sinn og var keppt um hann á svokölluðu ÓG-móti hjá Golfklúbbnum Keili á árunum 1983-1998. Ólafur lést 21. febrúar 1971.

Sveinn Snorrason 1962 - 1969 Það var mikill happafengur fyrir golfið á Íslandi þegar Sveinn Snorrason var kosinn forseti GSÍ, nánast að honum forspurðum, á golfþinginu í Vestmannaeyjum árið 1962. Sveinn gegndi forsetaembættinu í sjö ár eða fram til ársins 1969 og af sínum alkunna dugnaði og ákveðni tókst honum að útbreiða golfið verulega á Íslandi og undir hans stjórn má segja að golfinu hafi verið komið á íþróttakortið.

Sveinn er fæddur 21. maí 1925 á Seyðisfirði. Foreldrar hans voru Snorri Lárusson símritari og Unnur Sveinsdóttir húsmóðir. Sveinn fluttist með foreldrum sínum til

534

Akureyrar og lauk hann stúdentsprófi frá Menntaskólanum á Akureyri 1946. Hóf hann síðan lögfræðinám við Háskóla Íslands og lauk prófi 1951 og hefur síðan starfað sem lögfræðingur. Sveinn var um tíma fulltrúi hjá bæjarfógetanum í Vestmannaeyjum og síðar hjá sakadómaranum í Reykjavík en frá árinu 1959 hefur hann rekið málflutningsstofu í Reykjavík í félagi við aðra og má geta þess að meðal þeirra eru Jónas Aðalsteinsson einn af stofnendum Golfklúbbsins Keilis og Björgvin Þorsteinsson margfaldur Íslandsmeistari í golfi. Jafnhliða lögmannsstörfunum var Sveinn um tíma framkvæmdastjóri Kaupmannasamtaka Íslands.

Fyrstu kynnin af golfi hafði Sveinn þegar hann var strákur norður á Akureyri en þá var hann stundum kylfusveinn hjá Helga Skúlasyni og Sigurði Eggertz á Glerárvellinum. “Þá fékk ég þá ímynd af golfinu að það væri bara fyrir virðulega eldri menn og mér datt ekki einu sinni í hug að prófa að slá. Ég hafði hins vegar alltaf mikinn áhuga á íþróttum og þótt ég segi sjálfur frá þá var ég liðtækur einkum í sundi og tennis sem voru mínar uppáhaldsgreinar.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund. Það var ekki fyrr en Sveinn var orðinn fulltíða maður og lögfræðingur hjá bæjarfótetanum í Vestmannaeyjum sem hann tók sér fyrst kylfu í hönd. Það var enginn annar en Sveinn Ársælsson sem þá var einn fremsti kylfingur landsins sem leiddi Svein fyrstu sporin vorið 1952. Og eins og svo margir aðrir tók Sveinn bakteríuna og síðan hefur golfið verið hans líf og yndi.

Sveinn segir að það hafi verið í eðli sínu að stússast í félagsmálum og skömmu eftir að hann fluttist til Reykjavíkur var hann fenginn til þess að vera í stjórn Golfklúbbs Reykjavíkur en Þorvaldur Ásgeirsson var þá nýorðinn formaður klúbbsins. Stjórnarmenn þurftu að standa í ströngu þar sem fjárhagur klúbbsins var í rúst og búið að auglýsa eigur hans á nauðungaruppboði.

Félagar voru fáir og tekjumöguleikar rýrir. Samhentri og dugmikilli stjórn tókst að rétta skútuna við en fljótlega varð klúbburinn fyrir nýju áfalli. Íbúðasvæði var skipulagt á vellinum í Öskjuhlíðinni og klúbbnum var vísað út í óbyggðir í Grafarholti. Átakið við að bjarga GR frá gjaldþroti varð að smámunum í samanburði við það sem nú beið klúbbsins – að koma upp nýjum velli í landi sem allir voru sammála um að hentaði illa. En menn tókust á við verkefnið. “Þarna var allt unnið af mikilli bjartsýni

og áræðni, og raunar flokkast það næstum undir kraftaverk hvernig tókst að breyta grjóturð í gróðrarland og golfvöll.”Sama heimild.

Sveinn sat miklu lengur í stjórn GR en hann hafði ætlað sér mest vegna þess að klúbburinn þurfti oft á lögfræðingi að halda á þessum árum. Það kom hans hlut að sækja golfþing fyrir GR en á þessum árum voru slíkar samkomur fámennar enda klúbbarnir ekki nema þrír. Og á umræddu þingi í Vestmannaeyjum 1962 var hann kjörinn forseti sambandsins. “Ég held að það hafi verið Lárus Ársælsson sem stakk upp á mér og um kjörið hafði ég svo ekkert að segja sjálfur. Það var ekki til siðs að menn mótmæltu á slíkum samkomum.”Sama heimild.

Aðkoman að Golfsambandi Íslands var heldur erfið.

Starfsemin hafði ekki verið mikil og tala þeirra sem iðkuðu íþróttina hafði dregist saman frekar en hitt. Það viðhorf sem Sveinn hafði til golfsins á unglingsárum sínum nyrðra var allsráðandi. “Það má með sanni segja, að almenningur hafi haft nokkuð til síns máls, er hann áleit golfíþróttina tómstundaafþreyingu fárra útvalinna, sem ekki treystu sér til að stunda hefðbundnar íþróttir. Og það var ekki aðeins almenningur sem hafði þetta viðhorf. Sama viðhorfið var einnig hjá þingfulltrúum á íþróttaþingum ÍSÍ, sem ég kynntist fyrst eftir að ég fór að sækja þau þing.”Taldi þetta væri bara leikur fyrir gamla aristokrata. Viðtal við Svein Snorrason, Golf á Íslandi.

1.tbl. 3. árg. 1992.

Af fundargerðarbókum GSÍ má glögglega sjá að Sveinn Snorrason bretti strax upp ermar. Stjórnarstarfið lenti meira og minna á honum einum ekki síst fyrir þá sök að samkvæmt lögum sambandsins skyldu tveir af fjórum stjórnarmönnum vera búsettir utanbæjar, annar á Akureyri og hinn í Vestmanneyjum og þessir tveir fulltrúar áttu ekki auðvelt með að sækja fundi í Reykjavík. Þrautaráðið var að Sveinn Snorrason horfir á eftir teighöggi á Korpúlfsstaðavellinum nota símann þegar taka þurfti ákvarðanir sem komu árið 2008. allri stjórninni við.

Ljósmynd: Frosti Eiðsson.

“Ég gerði mér strax grein fyrir því að íþróttin myndi vera í hættu ef ekki væri hægt að fjölga klúbbum og nema ný lönd. Ég lagði því mikla áherslu á að finna sem víðast á landinu menn sem eitthvað höfðu kynnst golfinu og fá þá til að hefja frumherjastarf á sínum svæðum. Takmarkið

sem ég setti mér var að fjölga klúbbum um helming. Ég fór víða um land og fékk einhvern af vinum mínum til þess að koma með mér. Og árangurinn varð furðu góður.

Menn lögðu af stað með bjartsýnina eina í farteskinu.

Létu sér jafnvel nægja fáeinar holur á túnum eða árbök-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

535

kum til að byrja með en síðan óx viður af vísi. Það var ósegjanlegt fagnaðarefni þegar unnt var að tilkynna á golfþingum að stofnaður hefði verið nýr klúbbur einhvers staðar og það væri von á fjölgun í fjölskyldunni.”Munnleg heimild: Sveinn Snorrason í viðtali við bókarhöfund Allan þann tíma sem Sveinn var forseti GSÍ glímdi sambandið við erfiðan fjárhag sem setti öllu starfi þess þröngar skorður. Einu tekjurnar voru afgjöld frá klúbbunum sem áttu raunar nóg með sjálfa sig og gekk ekki alltaf vel að standa í skilum. Ýmsar fjáröflunarleiðirvoru reyndar. Stundum heppnuðust þær bærilega í annan tíma var afraksturinn lítill. Einu eignir sambandsins voru fundargerðarbækur og farandbikarar. Hvorutveggja var í vörslu forsetans sem þurfti líka að leggja til húsnæði ef til fundahalda kom á vegum sambandsins. Frumbýlingsháttur var á flestu. Samt var stöðugt reynt að brydda upp á nýjungum í starfinu og búa mótum sem sambandið stóð fyrir eins verðugan ramma eins og frekast var kostur. Þá var það liður í þeirri viðleitni að auka útbreiðslu golfsins að farið var að efna til Íslandsmóta unglinga. Undirtektir voru daufar í fyrstu en menn gáfust ekki upp og smátt og smátt fjölgaði í hópnum. Og farið var með landsliðið í keppnisferðir til útlanda. Reyndar upp á þau býtti að leikmennirnir urðu að bera meginhluta kostnaðarins sjálfir.

Eftir þriggja ára setu í forsetastólnum hafði Sveinn náð því takmarki sem hann setti sér í upphafi. Klúbbunum hafði fjölgað um helming, úr þremur í sex. Við svo búið ætlaði hann að láta standa en komst ekki upp með það.

Hann sat þrjú kjörtímabil í viðbót og á þeim tíma gerðist það sem engan hafði óað fyrir. Aftur töfaldaðist fjöldi klúbbanna og þegar Sveinn losnaði loksins voru þeir orðnir 12 og búið að setja teiknibólu á Íslandskortið víða á landinu. Forsetinn gat því verið með góða samvisku þegar hann fékk eftirmanni sínum fundarhamarinn í hendur. Þegar hann lítur yfir sviðið segir hann að það standi upp úr í minningunni hversu samstarfið við stjórnarmenn í GSÍ hafi allan tímann verið gott svo og samstaðan í hreyfingunni. Er nú vitað í það sem Sveinn hafði að segja í viðtali við afmælisblað Golf á Íslandi árið 1992: “1970 hafði ég sumsé staðið í félagsmálastússinu í 16 ár óslitið. Það er í raun ekki við hæfi að sami maður sitji svo lengi, hvorki hans vegna né annarra. Það er næsta víst að það hefur einnig gilt um mig á þessum tíma, og ekki ósennilegt að ýmislegt hefði betur tekist, ef farið hefði verið að mínum ráðum 1965 og önnur forusta þá valin.

536

Mér finnst það þó vera bót í máli og mér nú til nokkurrar huggunar, að ég var alltaf hvetjandi þess að nýir menn tækju við og sóttist aldrei eftir áframhaldandi setu. Einhvern veginn æxlaðist það nú svo, að þó að mannaskipti yrði í liði samstjórnarmanna á þessum tíma, þá bara sat ég og sat án þess að geta nokkra rönd við reist. Og vissulega var það stundum erfitt meðan á því stóð og hugsanlega stundum gagnrýnt og vanþakkað, sem maður var að reyna að gera. En ég held að ég og þeir sem unnu með mér á hverjum tíma höfum allir gert okkar besta. Ég er geysilega þakklátur þeim öllum fyrir stuðning þeirra og ánægjulegt samstarf.”Golf á Íslandi. 1. tbl. 3. árg. 1992.

En þótt Sveinn Snorrason yfirgæfi forsetastól GSÍ var hann langt frá því hættur öllum afskiptum af golfhreyfingunni. Hann sat í nefndum og ráðum fyrir sambandið og þegar kom að því að eldri kylfingar mynduðu með sér samtök var hann þar í fararbroddi og stóð fyrir fyrstu ferðum þeirra á Evrópumót. Þegar LEK var síðan stofnað sem formlegur félagsskapur var Sveinn kjörinn fyrsti formaðurinn og rétt eins og þegar hann var kosinn forseti GSÍ var hann lítt spurður hvort hann vildi taka embættið að sér eða ekki og var raunar staddur erlendis þegar fyrsta stjórnarkjörið í LEK fór fram.

Frá því að Sveinn byrjaði að spila golf úti í Vestmannaeyjum árið 1952 hefur hann verið virkur kylfingur, ekkert síður þótt aldurinn hafi færst yfir. Hann er í hópi manna sem stunda golf jafnvel yfir háveturinn og þarf að vera “úti veður vott” til þess að sleppt sér úr dögum. Hefur hann marga hildi háð sérstaklega við þá sem hann kallar Hánefinga, bræðurna Vilhjálm og Tómas Árnasyni. Sennilega hefur hann verið að búa sig undir slag við þá þegar blaðamaður Morgunblaðsins hitti hann að máli í Básum í svartasta skammdeginu árið 2004. Sagðist þá þakka golfinu góða heilsu og hraustleika. “Enda er ég sannfærður um að ég væri löngu dauður ef ég hefði ekki spilað golf öll þessi ár,” sagði hann og bætti svo við: “Ég reyni að fara út á völl á hverjum degi og leika heilan hring, en þegar veður er vont er gott að geta komið hingað og leikið í skjólinu.” Morgunblaðið 14. desember 2004.

Sveinn Snorrason er kvæntur Ketty Ellen Margrethe Åberg og eignuðust þau tvær dætur.

starfaði í henni alla sína starfsævi eða fram til ársins 1992. Framan af var hann sendiráðunautur m.s. í Kaupmannahöfn og Stokkhólmi en þjónaði síðan sem deildarstjóri utanríkisráðuneytisins í mörg ár og varð síðan deildarstjóri varnarmáladeildar ráðuneytisins. Árið 1979 var hann skipaður sendiherra í Noregi. Síðar varð hann sendiherra í Sovétríkjunum og í Vestur-Þýskalandi og var það ekki fyrr en á árinu 1989 að hann fluttist aftur heim til Íslands og starfaði þá að ýmsum verkefnum í utanríkisráðuneytinu uns hann lét af störfum fyrir aldurs sakir. Þegar Páll Ásgeir varð forseti Golfsambandsins má segja að golfskriðan hafi verið komin af stað. En aukinn fjöldi klúbba og félaga þýddi líka auknar kröfur til GSÍ. Vandamál sem frumherjarnir voru að berjast við virtust stundum yfirþyrmandi og alls staðar skorti fjármagn til þess að gera það sem gera þurfti. Sambandið sjálft hafði við þá sömu erfiðleika að etja og átti erfitt með að koma sér á framfæri bæði í fjölmiðlum og hjá opinberum aðilum.

Eina mótið sem einhverja athygli fékk var Íslandsmótið í höggleik. Í bókum GSÍ frá þessu tímabili kemur fram að forystumönnunum varð tíðrætt um hvað væri hægt að gera til þess að golfið fengi aukna athygli. Sjónvarpið var komið til sögunnar en þar á bæ komu menn nánast að lokuðum dyrum þegar þeir lögðu fram óskir um að golfið fengi sinn skerf í íþróttadagskránni. Páll Ásgeir og félagar hans gáfust hins vegar ekki upp. Þegar enginn kom til dyra bönkuðu þeir einfaldlega fastar.

Páll Ásgeir Tryggvason.

Páll Ásgeir Tryggason 1970 -1979 Það var enginn nýgræðingur í félagsmálum eða sem kylfingur sem tók við forsetaembættinu í GSÍ af Sveini Snorrasyni á golfþinginu 1970. Páll Ásgeir Tryggvason hafði það um árabil setið í stjórn Golfklúbbs Reykjavíkur og átti í fórum sínum Íslandsmeistaratitil í golfi, sigraði í keppni 2. flokks á Íslandsmótinu 1967. Og að auki hafði hann unnið það afrek að fara holu í höggi og vera formaður klúbbs slíkra afreksmanna, Einherjaklúbbsins.

Páll Ásgeir var fæddur í Reykjavík 19. febrúar 1922 sonur Tryggva Ófeigssonar útgerðarmanns og Herdísar Ásgeirsdóttur húsmóður. Hann lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík vorið 1942, stundaði síðan lögfræðinám við Háskóla Íslands og lauk prófi árið 1948.

Stuttu seinna hóf hann störf í utanríkisþjónustunni og

Eitt af þeim atriðum sem Páll Ásgeir og stjórn hans lögðu mikla áherslu á var að gera Ísland meira gildandi í hinu alþjóðlega golfsamfélagi. Og í þeim efnum lék Páll Ásgeir á heimavelli og nýtti reynslu sína og sambönd.

Farið var að senda íslenska landsliðið til keppni erlendis, Norðurlandamótið fór í fyrsta sinn fram á Íslandi og síðast en ekki síst var ákveðið að halda Evrópumót unglinga á Íslandi en þar var raunverulega um að ræða fyrsta stórmótið sem haldið var hérlendis. Raunar ætlaði Evrópusambandið að svíkja loforð sem það var búið að gefa en skörugleg framkoma Páls Ásgeirs á síðasta Evrópuþinginu sem hann sat varð til þess að Ísland fékk mótið. Á mörgum öðrum sviðum hafði GSÍ merkt frumkvæði í forsetatíð Páls Ásgeirs og má þar sérstaklega nefna að fenginn var erlendur golfvallahönnuður til þess að koma til Íslands, halda fyrirlestra um golfvallagerð og gera einskonar úttekt á íslenskum golfvöllum.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

537

en ég segi ekki að þetta geti ekki verið minna á dag ef veðrið er slæmt,” sagði Páll Ásgeir í viðtali við blaðamann sem hitti hann á Nesvellinum þegar hann var kominn á áttræðisaldur. Golf á Íslandi. 1. tbl. 3. árg. 1992.

Fyrir störf sín í þágu golfhreyfingarinnar var Páll Ásgeir sæmdur æðsta heiðursmerki GSÍ og heiðursorðu ÍSÍ hlaut hann árið 1978. Hann hlaut riddarakross hinnar íslensku fálkaorðu árið 1961 og stórriddarakross árið 1977 auk þess sem hann var sæmdur ýmsum erlendur heiðursorðum. Geta má þess einnig að árið 1937 hlaut Páll Ásgeir hetjuverðlaun Carnegies fyrir að bjarga tveimur ungum drengjum frá drukknun.

Eiginkona Páls Ásgeirs var Björg Ásgeirsdóttir og eignuðust þau fimm börn.

Páll Ásgeir með kylfuna á lofti.

Eins og í tíð fyrri forseta þurfti Páll Ásgeir að vera allt í öllu í forsetatíð sinni. Sambandið hafði engan starfsmann né heldur aðstöðu og þótti sjálfsagt að forsetinn sæi fyrir fundaraðstöðu hvort heldur var á heimili sínu eða á skrifstofu. Páll Ásgeir var glaðsinna maður og var oft slegið á létta strengi á stjórnarfundum í GSÍ. Hann þótti hins vegar fastur fyrir þegar á slíku þurfti að halda og kom sínum málum fram. Þótt félagsmálastarfið tæki mikinn tíma stundaði Páll Ásgeir jafnan golf og var góður kylfingur. Eftir langa dvöl í utanríkisþjónustunni og þegar hann var kominn á eftirlaun stundaði hann golf næstum daglega og notaði tækifæri sem gáfust til þess að fara í golfferðir til útlanda, ásamt eiginkonu sinni. “Við leikum holurnar 18 á svona fjórum klukkutímum og ætli við göngum ekki um 7-8 kílómetra. Það sér því hver maður að þetta er holl útivera

538

Páll Ásgeir lést 1. september 2011, 89 ára að aldri. Meðal þeirra sem rituðu minningargrein um hann voru Jón Ásgeirsson forseti og Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ og sögðu þeir m.a.: “Sporin sem Páll Ásgeir markaði í sögu golfsins á Íslandi voru heilladrjúg og mörkuðust af glaðværð hans og jákvæðni. Á árum áður þótti það ekki eftirsóknarvert að sitja í stjórn Golfsambandsins en það var eitt af því sem Páll Ásgeir breytti. Það voru margir sem vildu njóta forystu hans og ekki síður nærveru hans og vináttu.”Morgunblaðið 9. september 2011.

Konráð R. Bjarnason 1980 – 1992 Það kom af sjálfu sér að nýr forseti tæki við stjórnartaumunum í Golfsambandi Íslands árið 1980. Páll Ásgeir Tryggvason hafði þá tekið við sendiherrastarfi erlendis og síðustu mánuðina fyrir golfþingið gegndi Ólafur Tómasson varaforseti embættinu. Þegar að þinginu kom var samstaða um að fara þess á leit við Konráð R. Bjarnason að taka embættið að sér en hann hafði þá átt sæti í stjórn GSÍ í áratug og lengst af gegnt ritaraembættinu.

Konráð var fæddur í Reykjavík 8. janúar 1940. Foreldrar hans voru Bjarni Konráðsson læknir og Ragnhildur Metúsalemsdóttir kennari. Á barnsaldri var Konráð í tvö ár í Kaupmannahöfn með foreldrum sínum en ólst síðan að mestu upp í Reykjavík. Að skyldunámi loknu fór hann í Verslunarskóla Íslands og lauk þaðan stúdentsprófi vorið 1961. Stundaði hann síðan framhaldsnám í ensku

Konráð Bjarnason var í hlutverki mótsstjóra á ‘Íslandsmótinu í Grafarholti árið 1974. Á myndinni afhentir hann þeim Magnúsi Guðmundssyni GN og Ólafi Ág. Ólafssyni GR skorkort. Formaður GR, Guðmundur S. Guðmundsson fylgist með

í Englandi en árið 1963 var hann ráðinn afgreiðslustjóri hjá Loftleiðum hf. Hafði hann sinnt því starfi í nokkra mánuði er Kristján Guðlaugsson stjórnarformaður Loftleiða hf. boðaði hann á sinn fund og bað hann að taka við stjórn fyrirtækisins Anilínprents sem Kristján átti ásamt fleiri mönnum. Varð Konráð við þeirri beiðni og tók við framkvæmdastjórastarfinu, þá aðeins 23 ára að aldri. Síðar bættist ein elsta starfandi prentsmiðja landsins, Félagsprentsmiðjan, við og stjórnaði Konráð þessum fyrirtækjum meðan heilsa hans leyfði. Undir hans stjórn urðu þetta öflug fyrirtæki og leiðandi í prentiðnaðinum á Íslandi. Á þeirra tíma mælikvarða var Konráð ungur þegar hann kynntist golfíþróttinni, þó kominn á þrítugsaldur. Félagi hans, Jón Thorlacius, fékk hann með sér á Nesvöllinn og fékk Konráð strax brennandi áhuga á íþróttinni og náð á henni góðum tökum. Og ekki leið á löngu uns hann var kominn á kaf í félagsstarfið við að stjórna mótum og það fórst honum svo vel úr hendi að Golfsambandið fékk hann til slíkra verka og var honum m.a. falið það vandasa-

ma verkefni að vera mótstjóri á landsmótinu á Akureyri árið 1970. Á meðan Konráð var að sinna verkefnum sínum úti á velli var hann kjörinn í stjórn Golfsambandsins og hófst þar með ferill hans í stjórninni sem varð lengri en nokkurs annars. Á fyrsta stjórnarfundinum sem Konráð sat hjá GSÍ var hann skipaður ritari sambandsins og var það vel ráðið því í rúman áratug færði hann fundargerðir þess af mikilli nákvæmni og samviskusemi. Önnur störf fyrir Golfsambandið hlóðust á Konráð.

Hann þótti sjálfsagður mótsstjóri landsmótanna í heilan áratug og ef íslenskir kylfingar brugðu sér af bæ var hann oftar en ekki fararstjóri í slíkum ferðum. Á þessum árum var það oft hægara sagt en gert að stjórna ferðum þar sem margir þeirra sem voru í hópnum voru lítt ferðavanir og það þótti stórmál að fara til útlanda, hvað þá að taka þar þátt í mótum. Auk starfa fyrir Golfsambandið var Konráð á kafi í félagsstarfi Golfklúbbs Reykjavíkur. Var í varastjórn klúbbsins 1973-1975 og í aðalstjórn 1975-1977. Áratugurinn sem Konráð R. Bjarnason gegndi forsetaem-

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

539

góð athygli fjölmiðla á golfmóti á Íslandi. Konráð R. Bjarnason stýrði þeim viðburði af miklum dugnaði.

Til þess að auka tengsl innan golfhreyfingarinnar var ráðist í útgáfu á tímaritinu Golf á Íslandi. Fyrstu skrefin í útgáfu þess gengu brösulega en þar kom að blaðið varð mikilvægur þjónustuþáttur í starfsemi sambandsins sem geymdi mikinn fróðleik um þróun íþróttarinnar hérlendis.

Síðustu forsetaár Konráðs R. Bjarnasonar voru honum erfið. Hann átti þá við langvarandi veikindi að stríða og gat ekki beitt sér af sama krafti og áður. Hugur hans var samt bundinn sambandinu og hann gerði það sem í hans valdi stóð til þess að efla veg þess og virðingu. Á fimmtugsafmæli Konráðs var hann sæmdur gullkrossi ÍSÍ sem er æðsta heiðursmerki sambandsins og þegar hann lét af embætti forseta GSÍ var hann einnig sæmdur æðsta heiðurskrossi sambandsins og hylltur með langvarandi lófataki fulltrúa á golfþinginu.

Konráð var kvæntur Halldóru Guðmundsdóttur. Þau slitu samvistum. Þau eignuðust þrjú börn.

Konráð Bjarnason.

bættinu í GSÍ var mikill umbrotatími í sögu sambandsins.

Nýir vellir og nýir klúbbar komu til sögunnar og iðkendafjöldinn jókst ár frá ári. Golfið var orðið almenningsíþrótt og ein af stóru íþróttagreinunum á Íslandi. Slíku fylgdu vaxtarverkir. Kallað var eftir ýmiss konar þjónustu Golfsambandsins, m.a. ráðgjöf við fyrirkomulag valla og aðstoð við að útvega golfkennarara en á þeim var mikill skortur. Á tíðum þurfti stjórn sambandsins að halda marga fundi og oftast var fundarstaðurinn hjá Konráði í húsnæði Félagsprentsmiðjunnar. Fjölgun félaga þýddi auknar tekjur sambandsins en samt sem áður var oft erfitt að láta enda ná saman í fjármálum þess. En Konráð og stjórn hans lögðu mikla áherslu á að sníða stakk eftir vexti og steypa aldrei sambandinu í skuldir. Þetta var líka áratugur mikilla breytinga á getu íslenskra kylfinga. Hópur þeirra sem telja mátti afreksmenn í íþróttinni jókst verulega og þeim þurfti að sjá fyrir verðugum verkefnum. Meðal þeirra var Evrópumót unglinga sem fram fór á Grafarholtsvellinum 1992 en það markaði að ýmsu leyti tímamót ekki síst að því leyti að loksins fékkst

540

Konráð lést 21. júní 1998. Margir urðu til að minnast hans og var Hannes Guðmundsson forseti GSÍ meðal þeirra. Í minningargrein sem hann ritaði í Morgunblaðið sagði hann m.a: “Til að gefa mynd af grósku golfíþróttarinnar má benda á að þegar Konráð kom inn í stjórn sambandsins voru þrettán golfklúbbar í landinu og iðkendur níu hundruð. Þegar Konráð fer úr stjórn sambandsins 1993 voru klúbbarnir orðnir þrjátíu og iðkendur þrjú þúsund og níu hundruð.

Konráð hefði ekki viljað að honum væri einum eignuð þessi aukning enda er það auðvitað ekki svo, að henni kom fjöldi einstaklinga um allt land. En stundum vill gleymast mikilvægi þess að sambandið og starf þess eflist með auknum áhuga á íþróttinni en þar átti Konráð stóran hlut að máli.” Úr minningargrein um Konráð R. Bjarnason. Morgunblaðið 28. júní 1998.

Hannes Guðmundsson 1993 – 1998 Þegar Hannes Guðmundsson tók við forsetaembættinu í Golfsambandi Íslands af Konráði Bjarnasyni á golfþinginu árið 1993 var hann ungur að árum en hafði samt sem áður mikla reynslu af félagsmálum. Hann hafði þá verið

í stjórn Golfsambandsins í tvö ár og þar af varaforseti annað árið. Vegna veikinda Konráðs hvíldi þá forystustarfið að verulegu leyti á Hannesi og þótti sjálfgefið að þess yrði farið á leit við hann að taka við embættinu þegar Konráð gaf ekki lengur kost á sér.

Hannes Guðmundsson er fæddur 7. maí 1952.

Faðir hans var Guðmundur Stefánsson sem lengi var miðasölustjóri Þjóðleikhússins og móðir hans er Maggý Jórunn Ársælsdóttir. Guðmundur var ættaður frá Stöðvarfirði en Maggý úr Vestmannaeyjum en er ekki af hinni frægu golfætt “Sælunum” þótt föðurnafnið gæti gefið það til kynna. Foreldar Hannesar stunduðu ekki golf en segja má að rætur hans séu samt tengar íþróttinni. Afi hann frá Vestmannaeyjum fluttist til fastalandsins og bjó um tíma í Grindavík á bænum Húsatóftum þar sem seinna varð golfvöllur Grindvíkinga og golfskáli. Síðan flutti hann með fjölskyldu sinni til Hafnarfjarðar og gerðist bóndi á Hvaleyri þar sem síðar varð golfvöllur Golfklúbbsins Keilis. Þegar sá völlur kom til lagði afi Hannesar af búskap sinn og gerðist vallarvörður hjá klúbbnum. Á æskuárum sínum fór Hannes í sveit til afa síns og ömmu á Hvaleyri. Fór hann þangað á vorin og kom heim til Reykjavíkur á haustin. Átti hann því mörg sporin á svæðinu þar sem golfvöllurinn er nú, þótt ekki væri hann þá með kylfu í hönd.

Hannes varð stúdent frá Menntaskólanum í Hamrahlíð og stundaði síðan nám í viðskiptafræði við Háskóla Íslands og lauk þaðan prófi 1977. Eiginkona Hannesar, Ingibjörg Halldórsdóttir, er ættuð frá Ísafirði og meðan Hannes var að vinna að lokaritgerð sinni í viðskiptafræðinni “vélaði” hún hann með sér vestur þar sem hann kenndi einn vetur við menntaskólann þar sem Bryndís Schram var skólameistari jafnframt því að vinna að ritgerðinni. Hannesi líkaði kennslan vel og var jafnvel að hugsa um að halda henni áfram. “En vorið eftir tók ég svo ákvörðun um að rífa mig upp og halda aftur til höfuðborgarinnar. Ef ég hefði ekki gert það væri ég sennilega enn kennari fyrir vestan,” segir hann.

Eftir viðskiptafræðinámið hóf Hannes störf hjá Landssambandi iðnaðarmanna og var framkvæmdastjóri Landssambands bakarameistara í nokkur ár eða fram til ársins 1982 að hann gerðist framkvæmdastjóri Pennans hf. Því starfi gegndi hann fram til ársins 1987 er hann varð framkvæmdastjóri Securitas og var þar fram til ársins

Hannes Guðmundsson forseti GSÍ til fimm ára.

Ljósmynd: Frosti

2000??? er hann tók við stöðu hjá Glitni síðar Íslandsbanka og varð útibússtjóri í útibúi bankans við Lækjargötu. Áhugi Hannesar á félagsmálum kviknaði snemma og beindist í margar áttir. Hann starfaði mikið í unglingastarfinu hjá séra Ólafi Skúlasyni í Bústaðakirkju og var kjörinn í sóknarnefnd kirkjunnar þegar hann var aðeins 18 ára og er sennilega yngstur allra sem setið hafa í sóknarnefnd á Íslandi. En hann lét sér kirkjustarfið engan veginn nægja. Hann átti heima í Víkingshverfinu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

541

í Reykjavík og æfði handknattleik með félaginu á unglingsárum sínum. Síðan tók hann sæti í stjórn handknattleiksdeildar félagsins og varð formaður hennar í nokkur ár.

Hannes var formaður handknattleiksdeildarinnar á miklum uppgangstímum hennar. Víkingar réðust í það stórvirki að ráða erlendan þjálfara, Pólverjann Bogdan Kowalczyk. Hann kom með nýja vídd ekki aðeins í handknattleikinn hjá Víkingum heldur allan handknattleik á Íslandi. Hann gerði þær kröfur til leikmanna að þeir æfðu mun meira en gert hafði verið og legðu sig alla fram rétt eins og þeir væru atvinnumenn í íþróttinni. Hannes var á bekknum með Bogdan fyrstu árin sem hann þjálfaði hjá félaginu og hefur örugglega oft reynt á hann í því hlutverki. En Hannes segist minnast þessa tíma sem endalausts gamans. Leikmenn Víkings voru flestir á svipuðum aldri og hann sjálfur og það var mikil samstaða og samheldni í hópnum. Og árangurinn var til að hrópa húrra fyrir. Íslandsmeistaratitlar og bikarmeistaratitlar. Víkingur var sannkallað stórveldi og enn þann dag í dag gætir áhrifa Bogdans. Nokkrir leikmanna félagsins gerðust síðar þjálfarar og hafa getið sér gott orð sem slíkir og má þar nefna Þorberg Aðalsteinsson, Viggó Sigurðsson og Guðmund Þ. Guðmundsson. Þeir búa allir að Bogdansárunum en hafa viðhaft önnur vinnubrögð við þjálfunina og gert æfingarnar skemmtilegri og manneskjulegri en þær voru hjá Pólverjanum.

En til þess að starfið gæti gengið upp hjá Víkingunum þurftu stjórnarmenn að leggja mikið á sig ekki síður en leikmennirnir. Fjáröflunarstarfið var endalaust og beitt ýmsum ráðum til þess að ná í aurana. Um páskaleytið var t.d. gengið í öll hús í hverfinu og fólki boðin páskaegg og væri þau afþökkuð var gjarnan spurt að því hvort því vantaði ekki skít á blettinn. Hannes Guðmundsson var því ýmsu vanur þegar hann var kallaður til starfa hjá golfhreyfingunni.

Hannes kynntist golfinu þannig að vinur hans, leikmaður og fyrirliði Víkings, Ólafur Jónsson átti sumarbústað á Öndverðarnessvæðinu fyrir austan fjall. Þangað kom Hannes í heimsókn. Stutt var á golfvelli og þar sem Ólafur var og er liðtækur kylfingur dró hann Hannes með sér í golfið. Þetta var á árunum 1978 og 1979. Fyrsta keppnin sem Hannes tók þátt í var mót handknattleiksmanna sem haldið var á Nesvellinum. “Ég vissi ekkert og gat ekkert á þessum tíma en heillaðist samt algjörlega af

542

íþróttina, gekk í Golfklúbb Reykjavíkur og fór að spila meira en áður með félögum mínum,” segir Hannes.

Og fyrr en varði hafði Hannes sogast inn í félagsmálin hjá Golfklúbbi Reykjavíkur. Þar var hann kjörinn í stjórn en tók síðan við formennsku og var formaður klúbbsins á árunum 1986 til 1989. Hann segir að félagsstarfið þar hafi verið mjög frábrugðið því sem var í handknattleiksdeild Víkings. “Hjá GR gat maður einbeitt sér að félagsmálefnum klúbbsins og þurfti ekki að eyða allri orkunni í peningabetl. Og einmitt á þessum tíma var mikið um að vera hjá klúbbnum og verið að vinna í stórum verkefnum. Í klúbbnum voru einstaklingar sem bókstaflega börðu málin áfram af eigin krafti og minnist ég sérstaklega Svans Friðgeirssonar sem var mikill eljumaður. Meðal þess sem unnið var að var að komið var upp vökvunarkerfi við allar flatirnar auk þess sem skálinn var tekinn svo í gegn að það mátti segja að hann væri endursmíðaður. Á þessum árum fjölgaði mjög félögum í klúbbnum en samt sem áður var góð samstaða meðal klúbbfélanna og líf og fjör í starfseminni.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson í viðtali við bókarhöfund.

Eitt af hlutverkum Hannesar sem formanns GR var að sækja þing Golfsambands Íslands. Hann var kjörinn í stjórn sambandsins og tók þar við embætti varaformanns og starfaði mikið með og fyrir Konráð R. Bjarnason þáverandi forseta sem átti við vanheilsu að stríða en hafði unnið feikilegt starf fyrir sambandið þann langa tíma sem hann var í stjórn þess og sem forseti. Kom það í hlut Hannesar að fara m.a. á Evrópuþingin með Konráði og þannig kynntist hann vel hinu aðþjóðlega starfi.

“Fyrr en varði var ég kominn á kaf í starf fyrir Golfsambandið sem var að fást við allt öðru vísi mál en ég hafði kynnst hjá Golfklúbbi Reykjavíkur. Mikið var lagt upp úr stefnumótun fyrir íþróttina í heild og þjónustuhlutverki sambandsins. Auðvitað voru verkefni stjórnanna á þessum tíma allt önnur en síðar varð. Það varð engin bylting meðan ég gegndi forsetaembættinu en stöðugar breytingar í takt við tímann og þá miklu framþróun sem varð í íþróttinni. Ég minnist þessa tíma sem samfelldrar skemmtunar. Alltaf var mikið um að vera en stjórnin var samhent og allir tilbúnir að leggja mikið á sig.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson.

Margt er Hannesi eftirminnilegt frá þessum árum en einkanlega ein ferð til Írlands. Svo vildi til að á mótsstað í Írlandi var verið að taka á móti Evrópuliðinu sem var

mikil og skemmtileg keppni milli okkar þar sem vináttan er þó alltaf í fyrirrúmi. Auk þess að spila á miðvikudögum höfum við farið eina golfferð saman á ári. Ég spila svo um helgar þegar færi gefst og þetta tvennt fullnægir alveg golfþörfinni hjá mér.”Munnleg heimild: Hannes Guðmundsson.

Eiginkona Hannesar Guðmundssonar er Ingibjörg Halldórsdóttir lífeindafræðingur og eiga þau einn son.

Gunnar Bragason 1999 (febr.) - 2001 Það vakti töluverða athygli þegar Gunnar Bragason var kjörinn forseti Golfsambandsins og tók við af Hannesi Guðmundssyni á golfþinginu sem haldið var í febrúar 1999 Allt fram til þess tíma höfðu forsetar sambandsins allir komið úr stærsta og öflugasta golfklúbbi landsins, Golfklúbbi Reykjavíkur. Gunnar Bragason hins kom vegar úr allt annarri átt. Hann hafði alla tíð verið félagi í litlum klúbbi úti á landi, Golfklúbbnum á Hellu, og ekki einu sinni gegnt formennsku í honum. En Gunnar hafði sannarlega vakið athygli fyrir störf sín fyrir klúbbinn eystra og ekki síður fyrir Golfsambandið eftir að hann varð stjórnarmaður í því og kosning hans á ársþinginu var einróma.

Gunnar Bragason að koma frá Ryder-keppninni í Ameríku og hafði í fyrsta sinn unnið sigur vestra. Og gleðin var sannarlega ósvikin. Þarna voru allir “stóru” karlarnir samankomnir og deildu fögnuði sínum með þeim sem fyrir voru. Þeir höfðu frá ýmsu að segja, sátu klukkustundunum saman og rifjuðu upp atvik í Rydernum og létu sig ekki miklu varða þótt Pro-Am keppnin væri framundan hjá þeim. Gleðin yfir sigrinum yfir Ameríkönunum yfirskyggði allt annað.

Eftir að Hannes lét af forsetaembættinum hefur honum gefist meiri tími til þess að sinna golfinu með félögum sínum. “Ég er í golfhópi 12-14 manna og höfum við um árabil spilað saman einu sinni í viku. Alltaf á miðvikudögum tökum við okkur frí hálfan daginn yfir sumarmánuðina og það er hægt að ganga að því gefnu að allir sem geta mæta hvernig sem veður er. Þetta er hörkugrúppa og

Gunnar Bragason er fæddur og uppalinn á Hellu. Foreldrar hans voru..... Á Hellu stundaði Gunnar hefðbundið barna- og unglingaskólanám en að því loknu fór hann í Samvinnuskólann að Bifröst og lauk þaðan stúdentsprófi á þremur árum. Síðan lá leiðin í viðskiptafræðideild Háskóla Íslands og frá henni lauk Gunnar prófi árið 1986. Meðan hann stundaði það nám vann hann jafnframt hjá Glerverksmiðjunni Samverki á Hellu og eftir að námi lauk fór hann þangað aftur og starfaði þar í þrjú ár, þar af tvö ár sem framkvæmdastjóri. Árið 1989 fluttist hann til Reykjavíkur, gerðist framkvæmdastjóri Endurvinnslunnar hf. og starfaði sem slíkur fram til ársins 2004 en fór þá til Efnamóttökunnar sem hefur sérhæft sig í móttöku og meðhöndlun hættulegra efna og starfaði þar fram til ársins 2008 er hann tók að sér hliðstæð verkefni í Lettlandi þar sem hann hefur verið með annan fótinn lengst af síðan. Það var heilmikið íþróttalíf á Hellu þegar Gunnar var að alast þar upp. Flestir krakkanna stunduðu það sem kalla mátti hefðbundnar íþróttagreinar en Gunnar og nokkrir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

543

félagar hans tóku annan pól í hæðina. Þeir fóru að stunda golf þegar þeir voru 10 – 11 ára að aldri. Golfíþróttin átti sér sögu á svæðinu og var gjarnan tengd við Stoltsenwaldana, en ættfaðirinn Helmut Stoltsenwald hafði rutt brautina á sínum tíma og synir hans síðan tekið upp merkið. Einn af þeirra var Ólafur, jafnaldri og leikfélagi Gunnars. Á þessum árum var nokkurra hola golfvöllur við Rangá fyrir neðan Hellu á svokölluðum Gaddastaðaflötum sem hestamenn á svæðinu voru þá að yfirtaka og sáu þeir kylfingar er þangað sóttu sæng sína upp reidda.

Lagt var í að útbúa golfvöll í kringum bæinn að Strönd en þangað var töluverð veralengd frá Hellu og tafsamt fyrir unga stráka að sækja þangað. Vildi til að þeir gátu útbúið sér völl í svokölluðu Sýki sem var tjarnarsvæði rétt hjá skólanum og þar undu þeir sér löngum stundum með kylfurnar sínar. Golfkúbbur hafði verið starfandi á Hellu kringum Stoltsenwaldana og fleiri áhugamenn en þegar aðstaðan á Gaddastaðaflötum var fyrir bí kom það eiginlega af sjálfu sér að klúbburinn lognaðist út af. En árið 1981 kom til sögunnar Hermann símstöðvarstjóri á Hvolsvelli sem lét sig ekki muna um að blása lífi í kulnaðar glæður og koma krafti í framkvæmdirnar við Strönd.

Meðan Gunnar var í námi fjarri heimahögunum stundaði hann ekki golf að neinu ráði. Hann var hins vegar ekki fyrr kominn heim en hann byrjaði að starfa með hinum endurvakta golfklúbbi og lét að sér kveða hvað framkvæmdir og skipulag varðaði. Spilaði hann líka golf þegar færi gafst. “Ekki reglubundið, en ég var alltaf að fikta,” eins og hann segir sjálfur. Og golfvöllurinn á Strönd tók að taka á mig mynd. Var í fyrstu 9 holu völlur sem lagður var út á sand en menn voru stórhuga þar eystra og sáu fyrir sér stækkun vallarins í 18 holur. Þeir sem stóðu að framkvæmdum á Strandarvelli höfðu ekki djúpa vasa til þess að sækja í fjármagn. Hagkvæmni þurfti að vera í fyrirrúmi. Eldri hluti vallarins var lagður á túnunum á Strönd en á nýrri hluta vallarins var landslagið látið móta völlinn. Beðið var með að byggja upp flatir og teiga á vellinum þannig að stofnkostnaður við völlinn var ekki mikill. En landslagið var þannig að það var eins og það biði eftir því að þar yrði lagður golfvöllur. “Sennilega besta vallarstæði á landinu,” segir Gunnar Bragason. Og allt frá fyrstu tíð hefur völlurinn verið rekinn með minni mannafla en gerist og gengur á golfvöllum, jafnvel á Íslandi.

544

“Félagsgjöldin standa ekki undir nema um 15% af tekjum klúbbsins en vallargjöldin eru meginhluti tekna hans.

Hinn mikli golfáhugi hefur teygt sig alla leiðina austur og fólk nýtur þess að spila golf á Strandarvelli. Það er tiltölulega létt að ganga völlinn og hættur og hindranir fyrir kylfinga eru tiltölulega fáar. Það skapar vellinum líka sérstöðu að okkur hefur tekist að halda honum opnum næstum allt árið. Undanfarin ár hefur stöðugt verið unnið að endurbótum á vellinum, m.a. við að lagfæra og byggja upp flatir og teiga og það er óhætt að segja að völlurinn sé góður og hafi verið það lengi.”Munnleg heimild: Gunnar Bragason í viðtali við bókarhöfund.

Annað rekstrarform er á Strandarvelli en öðrum golfvöllum á Íslandi þar sem hann er rekinn sem hlutafélag. Það var stofnað árið 2000 og segir Gunnar að tildrögin hafi verið þau að þá fékk klúbburinn tækifæri til að kaupa íbúðarhúsið á Strönd sem raunar var áður skólahús sveitarinnar. “Við fórum þess á leit við sveitarfélögin í sýslunni að þau kæmu á móts við klúbbinn og stofnuðu félag með okkur til þess að unnt væri að ráðast í kaupin. Samningar tókust um að klúbburinn legði til völlinn en sveitarfélögin lögðu fram fjármagn til kaupa á húsinu og til lagfæringa á því en fengu í staðinn hlutafé í “fyrirtækinu” sem sér um allan rekstur vallarins og hússins. Hinu innra starfi klúbbsins er hins vegar haldið aðskildu en þar er um að ræða hefðbundið starf golfklúbba, svo sem almennt félagsstarf, afreksmál, þátttöku í mótum og annað slíkt. Þetta fyrirkomulag hefur gefist ágætlega.” Sama heimild.

Gunnar segir það mikið starf að vera í stjórn golfklúbbs. Þeir lúti sömu lögmálum og önnur félög og á miklu velti hver sé í forystu og að hópur fólks sé jafnan tilbúnin að vinna þau verk sem þarf að framkvæma. Lýkur hann miklu lofsorði á störf formannsins í klúbbnum, Óskars Pálssonar og Katrínar eiginkonu hans sem hann segir að hafi borið hitann og þungann af starfinu og eigi skildar þakkir allra klúbbfélaga sem og annarra þeirra sem njóta þess að spila á vellinum. Sjálfur segist Gunnar hafa komið minna að málum en á árum áður en sé þó í stjórn Strandarvallar hf.

Gunnar var forseti GSÍ í þrjú ár og minnist þeirra ára sem ánægjulegs tíma. “Ég lét til leiðast að verða forseti sambandsins þar sem það gaf mér tækifæri til þess að vinna að framgangi golfíþróttarinnar á Íslandi. Þótt við sem áttum sæti í stjórn GSÍ værum oft ekki sammála um

Segja má að Gunnar hafi haft afskipti af félagslegum málefnum íþróttahreyfingarinnar allt frá því að hann var unglingur. Um tíma var hann formaður Ungmennafélagsins á Hellu og þegar hann hann lét af forsetaembættinu í Golfsambandinu var langt frá því að afskiptum hans af málefnum hreyfingarinnar væri lokið. Árið 2002 var hann kjörinn í stjórn Íþróttasambands Íslands og hefur átt sæti í henni síðan, lengst af gegnt þar embætti gjaldkera. Hann segir að miklar breytingar hafi orðið á félagslegri aðstöðu íþróttahreyfingarinnar á þessu árabili og þá fyrst og fremst á þann veg að fólk hafi meiri frítíma en áður, eigi ótal valkosti við að sinna áhugamálum sínum og að afþeyingin sem er í boði sé næstum endalaus. En eitt hefur ekki breyst í starfi íþróttahreyfingarinnar. Það, að byggt sé á vilja og áhuga einstaklinga sem séu tilbúnir að leggja mikið á sig til þess að halda starfi félaganna gangandi. Í þessum efnum gerist ekkert af sjálfu sér. Þeir sem kjósa að stunda íþróttir, hvort sem er golf eða einhverjar aðrar greinar, njóti starfa þess fólks sem oftar er ekki er bak við tjöldin og vinnur þar verk sín í þágu annarrra.

Júlíus Rafnsson 2001 - 2004 Júlíus Rafnsson. einstök mál verður ekki annað sagt en að samstarfið hafi gengið vel og flest það sem ég vildi berjast fyrir náði fram að ganga. Við byrjuðum nær samtímis ég sem forseti og Hörður Þorsteinsson sem framkvæmdastjóri. Ég er þeirrar skoðunar að það hafi verið mikill happafengur fyrir sambandið að fá Hörð til starfa. Hann kom með nýjar hugmyndir og viðhorf inn í sambandið og var fljótur að afla sér reynslu sem komið hefur golfinu á Íslandi til góða. Við áttum einstaklega gott samstarf. Eftir að hafa setið sem forseti í þrjú ár stóð ég frammi fyrir því að svara þeirri spurningu hvort ég væri tilbúinn að vera tvö ár til viðbótar. Þá leit ég yfir farinn veg og niðurstaðan varð sú að flest það helsta sem ég vildi berjast fyrir hafði náð fram að ganga. Þar sem ég er þeirrar skoðunar að annað hvort geri maður breytingar á ákveðnum tíma eða ekki taldi ég nóg komið og að rétt væri að nýr maður tæki við keflinu. Það var gott að geta gengið sæmilega sáttur við sjálfan sig frá borði.”Sama heimild.

Þegar þess var farið á leit við Júlíus Rafnsson að hann gæfi kost á sér sem forseti Golfsambandsins fannst honum það fráleit hugmynd. Hann hafði þá hugsað sér að hætta í stjórn sambandsins og hafði haft það á orði við Guðrúnu, eiginkonu sína að hún gæti treyst því að hann tæki ekki að sér forsetaembættið. En það fór á annan veg og fékk hann að heyra það frá konu sinni að það væri ekki hægt að treysta honum þegar félagsmál væru annars vegar.

Júlíus Rafnsson er fæddur í Innri - Njarðvík 10. maí 1947, sonur hjónanna Rafns Péturssonar og Karolínu Júlíusdóttur. Faðir hans lærði skipasmíði hjá Nóa Kristjánssyni á Akureyri en var síðan fenginn til þess að veita nýrri skipasmíðastöð í Njarðvík forstöðu jafnhliða því að hann var þar verkstjóri í frystihúsi. Rafn var hugmyndaríkur maður og var einna fyrstur til að taka upp leit að hringormum í fiski með svokallaðri speglun. Það varð til þess að Haraldur Böðvarsson á Akranesi fékk hann til að koma til fyrirtækis síns á Akranesi og síðar fékk Einar Sigurðsson útgerðarmaður hann til þess að gerast meðeigandi sinn að fiskvinnslufyrirtæki á Flatreyri. Móðir Júlíusar var ættuð úr Grindavík en fædd í Njarðvík.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

545

Hefðbundið barnaskólanám stundaði Júlíus á þremur stöðum: Í Narðvík, á Akranesi og á Flateyri og var í sveit í slóðum föðurs síns í Skagafirði í sex sumur. Að barnaskólanáminu loknu fór Júlíus í Héraðsskólann að Núpi í Dýrafirði og lauk þaðan gagnfræðaprófi. Þegar fyrir lá að læra eitthvað meira ákvað Júlíus að feta í fótspor föður síns og læra skipasmíði sem þá var raunar ekki orðin viðurkennd iðngrein. Hóf hann nám í ketil- og plötusmíði hjá Skipasmíðastöðinni Stálvík hf. í Garðabæ, tók sveins- og meistarapróf í greininni og starfaði síðan um tíma sem járnsmiður. Þá voru foreldrar hans fluttir frá Þingeyri og faðir hans hóf rekstur fyrirtækis í Njarðvík og varð einna fyrstur til þess að flytja út ferskan fisk með flugvélum og pakka fiski í neytendapakningar. Varð úr að Júlíus fór að starfa með föður sínum í fyrirtækinu og gekk allt að óskum í fyrstu. En svo urðu skyndileg umskipti þegar kvótakerfið var tekið upp. Þá varð staðan sú að fiskseljendur sögðu fiskkaupendum nánast hvað þeir vildu fá fyrir afurðir sínar. Þar með var grundvellinum kippt

546

undan rekstri feðganna og fyrirtækið hætti störfum árið 1987. Þegar hér var komið sögu var Júlíus Rafnsson orðinn fjölskyldumaður, kvæntur Guðrúnu Gísladóttur sem er dóttir Gísla Sigurbjörnssonar forstjóra Elliheimilisins Grundar en það fyrirtæki hafði afi hennar, Sigurbjörn Ástvaldur Gíslason, stofnað á sínum tíma. Gísli hafði oftsinnis rætt það við Júlíus að hann kæmi til starfa hjá Grund og þegar fyrirtækið í Njarðvík hætti starfsemi ákvað Júlíus að slá til og hóf þar störf 1. september 1988. Guðrún, eiginkona Júlíusar varð síðan forstjóri Grundar og hafa þau hjón haft verkaskiptingu sína þannig að Júlíus sér um fjármál stofnunarinnar og samskiptamál við opinbera aðila og á sæti í stjórn stofnunarinnar en Guðrún sér um reksturinn og starfsmannamál. Starfsemin er víðtæk því auk Grundar reka þau heimilið Ás í Hveragerði og fyrirtækið Grund – Mörkin hf. í Reykjavík. Þvottahús Grundar og Áss er síðan sjálfstætt fyrirtæki. Segja má að þau hjón

Júlíus og Guðrún reki eitt stærsta heimili á Íslandi þar sem sannarlega er í mörg horn að líta. “Ótrúlega gefandi og skemmtilegt starf ” segir Júlíus um verkefni sín.

Allt frá unga aldri hafði Júlíus mikinn áhuga á íþróttum, “var alæta,” eins og hann segir sjálfur. Þegar hann átti heima á Akranesi stundaði hann auðvitað knattspyrnu og þjálfarinn var ekki af verri endanum, sjálfur Ríkharður Jónsson. Þegar svo Júlíus flutti suður með sjó kynntist hann mönnum sem vildu endilega draga hann með sér í golf í Leirunni. Hann hló að þeim og sagði að golf væri ekki íþrótt fyrir sig – bara karla eins og þá. En svo kom að því að honum var gefið hálft golfsett árið 1989 og ekki var hægt að láta gjöfina rykfalla úti í skúr. Guðrún hvatti hann óspart að nýta hana og loks varð það úr að Júlíus fór í kennslu til Johns Drummond sem hafði þá æfingaaðstöðu í húsi uppi á Ártúnshöfða. Ekki varð þetta til þess að kveikja verulega í Júlíusi og fór svo að hann kom sáralítið nálægt golfinu aftur fyrr en árið 1992.

Júlíus hafði starfað mikið innan Oddfellowreglunnar og fylgst með því þegar félagar hans voru að skapa golfvöllinn í Urriðaholti í Garðabæ. Og þar sló hann sín fyrstu högg á golfvelli. Og ekki var að sökum að spyrja. Hann heillaðist af útiverunni, hreyfingunni og félagsskapnum.

“Lá kylliflatur,” eins og hann orðar það og varð brátt liðtækur kylfingur. Það var tiltölulega fámennur hópur innan reglunnar sem kom að uppbyggingu golfvallarins og fljótlega var þess farið á leit við Júlíus að hann tæki sæti í stjórn Golfklúbbs Oddfellowa. “Ég hef alla tíð verið mikill áhugamaður um félagsmál og hef sennilega erft þá áráttu frá karli föður mínum sem alltaf var á kafi í félagsmálum og pólitík. Hann sat í sveitarstjórnum Njarðvíkur, Akraness og Flateyrar og var á Alþingi um skeið. Ég hafði komið að félagsmálum í íþróttahreyfingunni og m.a. stýrt knattspyrnudeild Ungmennafélags Njarðvíkur. Ég þekkti hins vegar ekkert til golfhreyfingarinnar en gat ekki skorast undan því að sitja í stjórninni og var gjaldkeri golfklúbbsins í tvö ár og síðan formaður. Klúbburinn hafði þá engan framkvæmdastjóra og formaðurinn þurfti að vera út og suður að sinna allskonar verkefnum. Slíkar frátafir féllu ekki vel að vinnunni minni og þótt áhuginn væri fyrir hendi ákvað ég að hætta formennskunni eftir eitt ár. Sá sem tók við af mér réði fljótlega framkvæmdastjóra sem var auðvitað orðið nauðsynlegt því verkefnin voru óþrjótandi og stórframkvæmdir framundan.”Munnleg heimild: Júlíus Rafnsson í

viðtali við bókarhöfund.

Júlíus sat í fyrsta sinn golfþing árið 1998, síðasta árið sem Hannes Guðmundsson var forseti sambandsins. Árið eftir var hann kjörinn í varastjórn sambandsins og á haustþinginu árið eftir tók hann sæti í aðalstjórninni og gegndi þar starfi ritara. Það kom nokkuð á óvart þegar Gunnar Bragason tilkynnti á stjórnarfundi í ágúst 2001 að hann hygðist ekki gefa kost á sér áfram enda hafði hann verið forseti í skamman tíma. Í framhaldi af því boðuðu Gunnar og Hörður Þorsteinsson Júlíus á sinn fund skömmu síðar og spurðu hvort hann væri tilbúinn að taka forsetaembættið að sér. “Ég spurði að bragði hvort það væri ekki allt í lagi með þá,” segir Júlíus. “Mér fannst þetta algjörlega fráleitt ekki síst vegna þess að ég var störfum hlaðinn og hafði að auki tekið við krefjandi embætti í Oddfellowreglunni. Samt sem áður fannst mér vænt um að þessir mætu menn teldu mig hæfan til þess að gegna forsetaembættinu. Ég gerði mér grein fyrir því að það var vandasamt starf sem reyndi verulega á hæfileikann að starfa með öðrum en sýna samt ákveðni og festu þegar á þurfti að halda og fylgja stefnu sinni eftir.” Þeir Hörður og Gunnar héldu áfram að ámálga forsetaembættið við Júlíus. Um haustið bar svo við að Júlíus var óvænt kallaður til ferðar til Írlands. Golfsambandið var þá með samning við Samvinnuferðir – Landssýn sem héldu uppi beinum ferðum fyrir kylfinga til Dublin og var til þess ætlast að GSÍ – menn væru í þessum ferðum.

Svo var það að þegar ein slík ferð stóð fyrir dyrum að Hörður Þorsteinsson hringdi í Júlíus um hádegisbil og spurði: “Ert þú ekki til í að fara fyrir okkur til Írlands í fyrramálið?” Hörður átti sjálfur að fara þessa ferð en lá lasinn heima.

“Mig dauðlangaði til þess að fara en þurfti auðvitað að bera málið undir forstjóra Grundar og voru hæg heimatökin. Skemmst er frá því að segja að ég fór og hafði mikla ánægju af ferðalaginu. Meðal ferðafélaganna var ágætur vinur minn, Páll Ketilsson, sem ræddi mikið við mig um forsetaembættið í ferðinni og eftir á að hyggja hefur hann sjálfsagt verið að ganga erinda Harðar, Gunnars og Jóns Ásgeirs Eyjólfssonar sem var formaður uppstillinganefndar og hafði einnig verið í sambandi við mig. Nema hvað að þegar ég kom heim var ég orðinn volgur fyrir því að taka embættið að mér. Ég hef aldrei haft ánægju af því að láta ganga á eftir mér og viljað ráða sjálfur mínum félagsmálaframa. Á næsta stjórnarfundi eftir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

547

Írlandsferðina lýsti ég því yfir því að ég myndi gefa kost á mér í forsetambættið ef vilji manna stæði til þess.”Sama heimild. Á golfþinginu er Júlíus var kjörinn forseti var lögum sambandsins breytt þannig að forseti var kjörinn til tveggja ára og hefur verið svo síðan. Eftir tvö kjörtímabil eða fjögur ár íhugaði Júlíus hvort hann ætti að gefa kost á sér eitt kjörtímabil í viðbót en niðurstaða hans var að nú væri nóg komið. “Ég hugsaði sem svo að á næstu tveimur árum kynnu þau verkefni sem ég hafði verið að vinna að að fjara út ef ég sæti áfram. Ég er einn þeirra manna sem telja sig hafa orku og afl í að vinna að verkefnum í ákveðinn tíma en vil síðan hverfa frá og láta aðra um að móta nýja stefnu. Sennilega hefði ég getað setið í tvö ár í viðbót en ég efaðist um sjálfan mig. Taldi betra að hreinsa öll hárin úr kústinum á mínum tíma en að sitja sem hárlaus kústur jafnvel þótt fínn titill væri í boði. Þegar ég lít nú yfir sviðið er ég sannfærður um að ég hætti á réttum tíma bæði sjálfs mín og sambandsins vegna. Ég hefði sennilega ekki getað haldið sama krafti í starfi sambandsins og eftirmaður minn hefur gert. Oft hef ég leitt hugan að því hvort ég hafi skilað golfinu einhverju með störfum mínum sem forseti. Enginn getur verið dómari í eigin sök en niðurstaðan mín er samt sem áður sú að ég hafi sloppið skammlaust frá þessu. Ef svo hefði ekki verið hefði ég örugglega fengið á baukinn en hef þvert á móti notið vináttu allra þeirra sem ég kynntist í starfinu á þessum tíma.”Sama heimild. Þegar Júlíus lét af forsetaembættinu á golfþinginu 2005 var Ellert B. Schram meðal þinggesta. Hann kvaddi sér hljóðs og afhenti Júlíusi gullmerki ÍSÍ fyrir vel unnin störf í þágu íþróttahreyfingarinnar og við sama tækifæri sæmdi nýkjörinn forseti, Jón Ásgeir Eyjólfsson, Júlíusi gullmerki GSÍ.

Jón Ásgeir Eyjólfsson 2005 Þegar kom að kjöri nýs forseta GSÍ á golfþinginu í Reykjavík 2005 var einhugur um eftirmann Júlíusar Rafnssonar. Jón Ásgeir Eyjólfsson hlaut einróma kosningu en það sem telja mátti sérstakt við kosningu hans var að

548

hann hafði aldrei átt sæti í stjórn GSÍ eins og fyrirrennarar hans.

Jón Ásgeir er fæddur 1. október 1946 í Reykjavík.

Foreldrar hans voru hjónin Eyjólfur Jónsson húsvörður og Guðbjörg Ásgeirsdóttir húsfreyja. Jón Ásgeir ólst upp í Reykjavík. Að skyldunámi loknu fór hann í Verslunarskóla Íslands og lauk þaðan stúdentsprófi 1968.

Stundaði síðan nám við tannlæknadeild Háskóla Íslands og útskrifaðist tannlæknir vorið 1978. Eftir útskriftina starfaði hann sumarlangt sem tannlæknir á Vopnafirði en flutti til Vestmannaeyja um haustið og starfaði þar til haustsins 1981 er hann flutti upp á fastalandið og settist að í Garðabæ jafnframt því sem hann opnaði eigin tannlæknastofu í Reykjavík sem hann hefur rekið allar götur síðan.

Jón Ásgeir starfaði mikið að félagsmálefnum tannlækna.

Tók hann sæti í stjórn félags þeirra árið 1987 og starfaði í henni samfellt til ársins 1994, tvö síðustu árin sem formaður. Hann hafði einnig afskipti af íþróttamálum í Garðabæ og var formaður handknattleiksdeildar Stjörnunnar á árunum 1985-1990. Var mikill uppgangur í handknattleiknum hjá félaginu í formannstíð hans ekki aðeins í meistaraflokkum karla og kvenna heldur einnig í unglingastarfinu og vakti Stjarnan athygli á þessum tíma fyrir að eiga lið í úrslitum í yngri flokkunum ár eftir ár.

Jón Ásgeir kynntist golfinu á árum sínum í Vestmannaeyjum. Hann hafði raunar prófað golf aðeins áður en átti ekki sett þegar hann kom til Eyja. “Utan vinnutíma hafði ég lítið við að vera í Vestmannaeyjum. Ég átti heima í göngufæri við golfvöllinn þar og kynntist fljótlega fólki sem spilaði golf og það dró mig með sér út á völl sumarið 1979 þar sem menn hjálpuðust að við að segja mér til. Áhuginn kviknaði fljótlega og ég keypti notað golfsett af sjómanni sem hafði orðið sér úti um nýtt. Á þessum árum labbaði maður ekki inn í búð þegar kaupa átti golfsett. Þau fengust aðeins erlendis og það var heilmikið fyrirtæki að eignast þau.”Munnleg heimild: Jón Ásgeir Eyjólfsson í viðtali við bókarhöfund.

Fljótlega gekk Jón Ásgeir í Golfklúbb Vestmannaeyja og þegar hann flutti í Garðabæinn áformaði hann að ganga í golfklúbbinn þar. Hins vegar voru margir vinir hans féla-

Málin rædd á stjórnarfundi. Hörður framkvæmdastjóri, Jón Ásgeir og stjórnarmennirnir Guðmundur Friðrik og Kristín. Í baksýn má sjá kort yfir golfvelli á Íslandi en gríðarleg fjölgun hefur orðið á golfvöllum á síðustu áratugum.

“Þegar stundir liðu fannst mér gæta kyrrstöðu í málefnum Nesklúbbsins. Mér og mörgum öðrum fannst þar aðgerðarleysi og lítill metnaður. Sumir létu til sín heyra og gagnrýndu þetta en ég hélt mér til hlés í þeirri umræðu en fór að íhuga að hætta í klúbbnum og leita á önnur mið. Um það leyti sem ég var búinn að taka ákvörðun um að fara var komið til mín og farið fram á að ég tæki að mér formennsku í klúbbnum. Og mér þótti það ekki stórmannlegt að hopa af hólmi og segjast vera farinn þegar ég var beðinn að leiða starfið og laga það sem ég hafði verið að gagnrýna. Það varð því úr að ég tók formennskuna að mér. Þetta var árið 1995 og ég var síðan formaður NK í níu ár.”Sama heimild.

Efst á blaði var að laga veginn út að golfskálanum en honum hafði lítt verið haldið við og var í slæmu ástandi.

Fljótlega var ráðist í að malbika veginn og bílaplanið og koma þar fyrir ljósastaurum. Klúbbhúsið var orðið gamalt og hélt tæpast veðrum og vindum. Gísli Halldórsson og Leifur, sonur hans, voru fengnir til að teikna nýtt klúbbhús sem var miklu stærra en það gamla og síðan var ráðist í byggingaframkvæmdir sem tóku tiltölulega skamman tíma og gjörbreyttu allri aðstöðu klúbbfélaga. Ráðist var í ýmsar framkvæmdir við völlinn, brautirnar voru lagaðar og þeim breytt og flatirnar byggðar upp ein af annarri. Að auki var æfingaaðstaðan stórbætt og byggt þar stórt skýli. Keyptar voru nýjar vélar og ráðist í að byggja vélaskemmu. Það var eitt síðasta atriðið á listanum góða hjá Jóni Ásgeiri og þegar séð var fyrir endann á þeirri byggingu fannst honum að nú væri tími til kominn fyrir sig að hætta formennskunni og að nýir menn tækju við.

Eftir að Jón Ásgeir tók við formennskunni útbjó hann lista yfir þær framkvæmdir sem hann taldi nauðsynlegt að ráðast í og einsetti sér að ljúka þeim á formannstíð sinni.

Allar framkvæmdirnar sem NK réðist í voru fjármagnaðar með sjálfsaflafé. Stuðningur Seltjarnaresbæjar við klúbbinn var lítill miðað við það sem gerðist hjá mörgum

gar í Nesklúbbnum og það réði öðru fremur því að hann ákvað að ganga í þann klúbb og undi þar vel hag sínum í fyrstu.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

549

Stjórn 2011-12

Jón Ásgeir Eyjólfsson forseti GSÍ.

Haukur Örn Birgisson,. varaforseti GSÍ.

Eggert Ágúst Sverrisson, gjaldkeri.

Bergþóra Sigmundsdóttir stjórnarkona.

Kristín Magnúsdóttir stjórnarkona.

Guðm. Friðrik Sigurðsson stjórnarmaður.

Gylfi Kristinsson stjórnarmaður.

Rósa Jónsdóttir varastjórn.

Theódór Kristjánsson varastjórn.

Gunnar K. Gunnarsson varastjórn.

550

öðrum sveitarfélögum. Klúbburinn hafði raunar töluverð samskipti við bæjarstjórnina á þessum árum þar sem hann sóttist eftir auknu landrými og hafði hug á því að stækka í 18 holu völl. Af því hefur ekki orðið ennþá.

mótaði sér afreksstefnu og fjöldi góðra kylfinga kom fram á sjónarsviðið. Barna- og unglingastarf klúbbsins þótti líka til fyrirmyndar en klúbburinn rak og rekur golfskóla og heldur námskeið fyrir unga fólkið.

“Við gættum þess allan tímann sem ég var formaður að ráðast ekki í framkvæmdir nema við ættum fyrir þeim og tókum ekki lán. Klúbburinn var rekinn með hagnaði og þarna var skemmtileg og góð stemmning, Klúbbfélagar hjálpuðust að og ef kallað var eftir sjálfboðaliðum til starfa mættu jafnan margir. Sem dæmi um slíkt má nefna að fyrsta laugardag í maí ár hvert var svokallaður hreinsunardagur. Þá var húsið fúavarið, farið yfir völlinn og hreinsað af honum drasl og dyttað að ýmsu sem þurfti lagfæringar við. Það mættu jafnan um hundrað manns til þessara verka. Gestur Jónsson sem þá var formaður GR sagði mér að þeir hefðu reynt að kalla sjálfboðaliða til slíkra starfa hjá GR en þar mættu aðeins sex og þar af fjórir úr stjórninni. Kannski er þetta í hnotskurn munurinn á stórum klúbbi og litlum. Hjá stóru klúbbunum kýs fólk fremur að borga en að standa í verkunum sjálft. Hjá litlu klúbbunum er það hluti af félagsstarfinu að ganga í það sem þarf að gera.”Sama heimild.

Sem formaður Nesklúbbsins sat Jón Ásgeir þing Golfsambandsins og starfaði þar í nefndum. Meðal annars var hann formaður uppstillingarnefndar á nokkrum þingum og átti því hlut að máli að velja fólk inn í stjórn sambandsins. Á golfþinginu 2005 urðu svo þau hlutverkaskipti að hann var valinn til þess að verða forseti sambandsins og gegnir hann því virðulega embætti á 70 ára afmælinu.

Raunar er Nesklúbburinn ekki lítill klúbbur þar sem félagarnir eru um 600 talsins og hann því langfjölmennastur þeirra klúbba sem hafa aðeins yfir 9 holu velli að ráða. Og hjá NK hefur jafnan verið biðlisti – færri komast að en vilja.

Jón segir að klúbburinn hafi að sumu leyti haldið í gömul gildi. Þar hefur ekki verið hægt að panta rástíma, heldur mætir fólk á staðinn og ef það þarf að bíða þess að komast út sest það gjarnan niður, fær sér kaffisopa og spjallar við félagana. Það er hluti af stemmningunni og eykur kynni félaganna. Svo þegar haldið er út á völlinn sé umhverfið að mörgu leyti einstakt. Og eitt er víst – að á ákveðnum árstíma er betra fyrir kylfingana að halda sig á brautunum því í karganum við þær er mikið kríuvarp og ekki er hægt að segja að sá fugl sé friðsamur ef hann er ónáðaður í óðali sínu. NK- fólk er raunar orðið vant kríunni og bíður þess jafnvel með óþreyju að hún láti sjá sig á vorin. En stundum verða óhöpp og allmargir félagar í klúbbnum eiga uppstoppaðar kríur sem þeir hafa slysast til að skjóta niður. Í formannstíð Jóns Ásgeirs í Nesklúbbnum fólst uppbyggingin ekki eingöngu í framkvæmdum. Klúbburinn

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

51

Framkvæmdastjórar Frímann fyrsti starfsmaður GSÍ

Hinn 10. apríl 1985 var Frímann Gunnlaugsson ráðinn framkvæmdastjóri Golfsambands Íslands og varð fyrstur til að gegna þeirri stöðu. Gert var ráð fyrir því í ráðningarsamningi hans að hann starfaði fram til 10. október um haustið og tæki sér hlé a.m.k. yfir háveturinn. Raunin varð önnur. Allt frá fyrsta degi í starfinu var Frímann önnum kafinn og starfið var þegar gert að heilsársstarfi. Því gegndi Frímann svo til dauðadags 2. febrúar árið 2002 eða í tæp 17 ár.

Frímann Gunnlaugsson var fæddur í Reykjavík 27. mars 1933. Hann ólst upp í vesturbænum. Strax í barnæsku heillaðist hann af íþróttum og tók að stunda knattspyrnu og síðar handknattleik hjá KR af miklum áhuga og var ekki nema 15 ára er hann tók að sér formennsku í handknattleiksdeild KR. Þá hóf hann einnig þjálfun handknattleiksfólks hjá KR og þjálfaði alla flokka þess í nærfellt tíu ár eða fram til ársins 1958 og lengst af þeim tíma lék hann með meistaraflokki félagsins. Árið 1956 varð Frímann þjálfari íslenska kvennalandsliðsins í handknattleik um tíma og var síðan þjálfari þess á árunum 1958 – 1959 en seinna árið sá hann einnig um þjálfun karlandsliðsins sem þá fór í keppnisferð til Norðurlandanna. Á þessum tíma var Frímann einnig ötull dómari bæði í knattspyrnu og handknattleik og var, ásamt Hannesi Þ. Sigurðssyni, fyrsti Íslendingurinn sem hlaut alþjóðleg dómararéttindi í handknattleik. Mun Frímann hafa dæmt um 1.200 handknattleiksleiki og þegar Handknattleiksdómarafélag Reykjavíkur var stofnað varð hann fyrsti formaður þess.

Frímann lærði rafvirkjun og á námsárunum starfaði hann töluvert úti á landi. Að námi loknu tók hann aftur til við handknattleiksþjálfun og gerðist þá þjálfari hjá Breiðabliki í Kópavogi og byggði upp handknattleiksstarfið þar í bæ. Vakti mikla athygli hversu öflugur kvennaflokkur félagsins varð á skömmum tíma undir hans stjórn en algengt var að 60-70 stúlkur mættu á æfingar félagsins sem fóru aðallega fram á túninu við Digranesskóla. Sagði Frímann í blaðaviðtali að auðveldara væri að þjálfa kvenfólk

552

en karlmenn því ef þær stunduðu íþróttir á annað borð gæfu þær sig allar í verkefnið.

Frímann fluttist síðan til Akureyrar með eiginkonu sinni, Karólínu Guðmundsdóttur, sem var á þessum tíma ein fremsta skíðakona landsins. Leið ekki á löngu uns Frímann var kominn á kaf í félagsstörf fyrir skíðaíþróttina nyrðra og gegndi hann formennsku í Skíðaráði Akureyrar í nokkur ár og átti þar frumkvæðið að mörgum málum m.a. að því að skíðaþjálfarar voru sendir á námskeið til útlanda sem aftur skilaði sér í því að á þessum árum áttu Akureyringar öflugasta skíðafólk landsins.

Um árabil var Frímann hótelstjóri Skíðahótelsins í Hlíðarfjalli en hóf síðan rekstur verslunar á Akureyri, Sportvöru- og hljóðfæraverslun Akureyrar, og var hún ein af stærri sportvöruverslunin í landinu um tíma.

Fljótlega eftir að Frímann fluttist norður tók hann að stunda golf undir handleiðslu Magnúsar Guðmundssonar og taka virkan þátt í starfi Golfklúbbs Akureyrar. Tók hann við formennsku í klúbbnum og var tvívegis formaður á árunum 1967- 1983, samtals í nærfellt áratug.

Sá tími var mikill framkvæmdatími hjá GA sem var að koma sér fyrir á hinum nýja Jaðarsvelli og síðan að breyta honum úr 9 holu velli í 18 holu völl. Oft var Frímann mótstjóri þegar stórmót voru haldin nyrða og auk þess varð hann fljótt virkur í starfi Golfsambands Íslands, átti sæti í varastjórn sambandsins og gegndi formennsku í veigamiklum nefndum.

Fljótlega eftir að Frímann hóf störf hjá GSÍ birtist við hann viðtal í DV þar sem hann sagði frá hinu fyrirhugaða starfi sínu og sagði hann að stór hluti þess myndi verða þjónusta við klúbbana sem stöðugt fór fjölgandi: “Stór hluti af þessu starfi mínu sem framkvæmdastjóri Golfsambandsins og sem ofarlega er á óskalista hjá mér er að heimsækja sérstaklega minni klúbbana um allt land. Það er mikil gróska í klúbbunum úti á landi og alltaf að koma inn nýtt fólk sem nauðsynlegt er að kynna þær

reglur sem í gildi eru, t.d. varðandi mótahald, dómgæslu, forgjöf og fleira. Þetta eru flókar reglur sem menn læra ekki nema á löngum tíma og mikilvægt er að samræmi ríki milli klúbba, að skilningur manna á relgunum sé eins.” Frímann taldi einnig mikilvægt að hinir eldri og rótgrónari golfklúbbar miðuðu nýrri klúbbum upplýsingum er vörðuðu rekstur og atriði er lutu að viðhaldi golfklúbba. “Það er ógurlega vítt svið sem þetta starf heyrir undir,” sagði Frímann. Þegar Frímann hafði verið framkvæmdastjóri GSÍ í sjö ár ræddi hann starfið í blaðinu Golf á Íslandi og sagði þá að fræðslumál væru orðin drjúgur þáttur starfsins og færu stöðugt vaxandi:

tbl. 13. árg. 2002.

En mikil þekking Frímanns á öllu er viðkom golfi varð til þess að hann ávann sér fljótt virðingu. Hann lagði áherslu á samræmingu í starfi klúbbanna. Hann var ákveðinn í skoðunum og tali og óþreytandi að gefa ráðleggingar og veita aðstoð. “Frímann var auðvitað umdeildur á þessum tíma, en svona er þetta með alla menn sem þora að taka ákvarðanir. Hann var að reyna að samræma reglur, merkingar og annað slíkt, en það gekk bara ekkert. En hann gerði auðvitað meira en að stjórna, hann kom með allslags ábendingar með uppbyggingu og miðlaði hlutunum sem hann fann í blöðum og annað. Það var ótrúlega margt sem hann þurfti að vera í.” Sama heimild.

“Ég hef gert talsvert af því samkvæmt óskum klúbba að fara til þeirra og halda fyrirlestra um Frímann var liðtækur kylfingolfreglur, siðareglur, sérreglur og gur og reyndi að nota stopular rekstur svo eitthvað sé nefnt, og frístundir til þess að iðka golf. sitja beinlínis fyrir svörum um Hann var oftsinnis fararstjóri þessi mál. Þetta hafa oft á tíðum íslenskra liða sem fóru til verið mjög ánægjulegir fundir og keppni erlendis og notaði þá nauðsynlegt er að Golfsambandið tækifærið, hafði kylfurnar sínar veiti þessa þjónustu. Sem dæmi með og tók hring og hring. um hversu nauðsynlegt þetta er Á árinu 1994 þegar hann var get ég nefnt að á fundi í Garðabæ búinn að leika golf í um þrjá í vor mættu 70-80 manns á slíkan áratugi náði hann draumahögfund, klúbburinn lét taka fundinn Frímann Gunnlaugsson. ginu sínu – fór holu í höggi og upp á myndband svo þeir sem varð þar með fullgildur félagi í Einherekki voru þar viðstaddir geta kynnt jaklúbbnum. sér það sem þarna fór fram. Þetta sýnir þörfina og þessi þáttur í starfsemi GSÍ stækkar óðum.”Golf á íslandi .

Frímann lést á líknardeild Landspítalans í Kópavogi 2. Þegar Frímann tók við framkvæmdastjórastarfinu hjá GSÍ febrúar 2002. Margir urðu til að minnast hans og meðal voru aðstæður aðrar en síðar varð. Kjartan L. Pálsson sem þeirra var Ellert B. Schram forseti ÍSÍ sem sagði m.a. í minningargrein sem birtist í Morgunblaðinu: skrifaði grein um Frímann að honum látnum sagði m.a. svo:

Á þessum tíma var hver að puða í sínu horni og þarna kom allt í einu miðstýring, að því er mörgum fannst. Það var fullt af litlum kóngum í þessum klúbbum og þeir voru margir sem hreinlega þoldu ekki, að þarna væri allt í einu einhver Frímann Gunnlaugsson að skipa fyrir, segja mönnum að gera hlutina svona og hinsegin. “Golf á Íslandi 1.

“Þegar Frímann fluttii sig suður aftur hafði hann fengið golfbakteríuna og réðst til starfa hjá Golfsambandi Íslands. Þar undi hann hag sínum vel, var vakinn og sofinn yfir framförum hjá golfiðkendum og á golfvöllum landsins. Vann meðal annars það þrekvirki, eftir að hann kenndi sér meins, að taka út alla golfvelli landsins og leggja fram tilögur til úrbóta.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

53

Fyrst og síðast var Frímann einlægur íþróttaáhugamaður, sem var glæsilegur fulltrúi þess kjörorðs að gera drengi að mönnum og menn að drengjum. Drenglundaður, heiðarlegur, heilsteyptur, hreinræktuð perla í starfi og leik.”Ellert B. Schram forseti ÍSÍ í minningargrein um Frímann Gunnlaugsson. Morgunblaðið 10. febrúar 2002.

Síðasta verk Hannesar Guðmundssonar forseta GSÍ áður en hann lét af störfum á golfþinginu í febrúar 1999 var að sæma Frímann heiðurskrossi GSÍ en áður hafði Frímann verið sæmdur gullmerki sambandsins og einnig Handknattleikssambands Íslands og á árinu 1998 hlaut hann gullkross Íþróttasambands Íslands.

Sama ár var hann gerður að heiðursfélaga Handknattleiksdómarafélags Íslands.

Sem fyrr greinir var Frímann giftur Karolínu Guðmunsdóttur og eignuðust þau hjón fimm börn. Þau skildu. Sambýliskona Frímanns varð síðar Hildur Jónsdóttir kennari.

Hörður Þorsteinsson og Höskuldur Ólafsson, bankastjóri Arion-banka skrifa undir samning Golfsambandsins við bankann.

Ljósmyndari: Stefán. Myndasafn GSÍ.

Úr Loftkastalanum í Laugardalinn Þegar Hörður Þorsteinsson var ráðinn framkvæmdastjóri Golfsambands Íslands átti hann ekki feril að baki í golfíþróttinni. Þegar hann var strákur í Hafnarfirði vissu hann og leikfélagar hans vel um hvað golfið snerist og höfðu áhuga á því að reyna með sér. Kylfur áttu þeir hins vegar engar en dóu þó ekki ráðalausir. Þeir fundu sér hálftommu rör sem þeir beygðu og þar með var útbúnaðurinn fenginn. Völlurinn var túnið fyrir neðan klaustrið í Hafnarfirði. Ekki fer sögum af árangrinum. En Hörður hafði allan tímann mikinn áhuga á íþróttum og ekki leið á löngu uns hann fann sér farveg í þeim efnum.

Hörður er borinn og barnfæddur Hafnfirðingur, fæddur 2. september 1961, og getur þar með gert kröfu til þess

554

að vera kallaður Gaflari. Hann gekk í Öldutúnsskóla en þaðan lá leiðin í Flensborg og þaðan lauk hann stúdentsprófi. Síðan lá leiðin í Háskóla Íslands þar sem Hörður stundaði nám í viðskiptafræði og lauk hann prófi í þeirri fræðigrein og af endurskoðunarsviði sem kannski lá beint við þar sem faðir hans hafði lengi starfað sem endurskoðandi. Árið 1987 hóf Hörður störf hjá honum og starfaði þar í tíu ár eða fram til ársins 1997. Íþróttaáhugi hefur lengi verið landlægur í Hafnarfirði þar sem fólk skiptist í tvo hópa. Eru annaðhvort FH-ingar eða Haukar. Þegar Hörður var strákur skipaði hann sér í hóp FH-inga og æfði þær íþróttagreinar sem félagið bauð upp á. En þegar hann var á fermingaraldri komst hann í kynni við badminton og fann fljótt að það var hans íþróttagrein. Þótti pilturinn efnilegur enda stundaði hann íþróttina af kappi og sem dæmi um áhugann er hægt að nefna að þegar hann var aðeins 17 ára fór hann til Danmerkur og sótti þar þjálfaranámskeið. Eftir það tók hann við badmintonþjálfun í Hafnarfirði auk þess sem hann

var keppnismaður. Hann sat jafnframt í stjórn Badmintonfélags Hafnarfjarðar og var kjörinn formaður félagsins árið 1991 og hefur verið það síðan með þeirri undantekningu að hann tók sér frí meðan á háskólanáminu stóð. “Ég er enn formaður félagsins en það er næst stærsta badimtonfélag landsins á eftir TBR og er mjög öflugt um þessar mundir.”Munnleg heimild: Hörður Þorsteinsson í viðtali við bókarhöfund.

En ekki var Hörður við eina fjölina felldur þegar spaðaíþróttirnar áttu hlut að máli. Hann stóð fyrir því að innan Badmintonfélags Hafnarfjarðar var stofnuð skvassdeild og þegar kom að því að fyrsta Íslandsmótið var haldið í þeirri Samstarfsmenn Harðar á skrifstofu Golfsambandsins eru þeir Arnar Geirsson grein árið 1986 sigraði hann örugglega skrifstofustjóri og Stefán Garðarsson markaðsstjóri. og varð síðan Íslandsmeistari þrjú ár í röð. búnaði var safnað saman úr ýmsum áttum. Sumt var leigt Hörður lét sér ekki nægja að stjórna badmintonmálum í Firðinum. Hann tók sæti í stjórn Badmintonsambands Íslands og starfaði þar í nokkur ár. Hann var formaður landsliðsnefndar sambandsins og kynntist því vel afreksstefnu þess og metnaði en á þessum árum var það aðalkeppikeflið að koma íslenskum badmintonspilurum á Ólympíuleika. Árið 1997 skipti Hörður um starfsvettvang. Segir hann að gamlir félagar hans með Ingvar Þórðarson í fararbroddi hafi “platað” sig til þess að koma þeim til hjálpar með Loftkastalann og fyrr en varði hafi hann verið kominn með rekstur fyrirtækisins í fangið.

“Við vorum að keppa við atvinnuleikhúsin tvö í Reykjavík, Þjóðleikhúsið og Borgarleikhúsið. og í raun var þetta ójafn leikur þar sem þau nutu bæði verulegrar opinberrar fyrirgreiðslu og styrkja. Við reyndum hvað við gátum að fá slíkan stuðning en þegar best lét nam stuðningur okkar 28 krónum á aðgömgumiða á sama tíma og Þjóðleikhúsið fékk 4.800 krónur og Borgarleikhúsið 6.600 krónur auk þess sem þeim var lagt til mikið fé til framkvæmda og endurbóta á húsnæði.

Auðvitað var þetta allt heldur hrátt hjá okkur. Keyptir voru gamlir stólar úr bíóhúsinu Regnboganum og öðrum

eins og t.d. ljósabúnaðurinn. Við leikhúsreksturinn gerðum við tilraun til þess að færa leikhúsið af þeim hátimbraða stalli sem það hafði löngum verið á þar sem fólk mætti í sparifötunum á leiksýningar og allt hafði yfir sér hátíðarbrag. Við reyndum að gera leikhúsið alþýðlegra og færa það nær fólkinu. Gera aðgang þess svipaðan því sem var að fara í bíó. Í stað þess að fólk fengi sér hressinugu í hléi úr fallegum glerglösum buðum við upp á pappaglös og seldum meira að segja bjór. Þetta fékk ekki góðar undirtektir hjá menningarelítunni sem auðvitað reyndi að hrauna yfir okkur. En hún gat þó ekki komið í veg fyrir það að sýningar Loftkastalans voru mjög vel sóttar.

Nefna má sem dæmi að veturinn 1996-1997 fengum við samtals 65 þúsund áhorfendur á sama tíma og áhorfendur Þjóðleikhúsins fékk 72 þúsund á tveimur sviðum og Borgarleikhúsins 44 þúsund á þremur sviðum.”Sama heimild. Það var stundum mikið um að vera í Loftkastalanum.

Stundum voru átta sýningar frá fimmtudegi til sunnudags. Miðnætursýningar nutu mikilla vinsælda ekki síst leikritið “Á sama tíma að ári,” sem sýnt var fyrir fullu húsi í langan tíma. “Þetta var skemmtilegur og lærdómsríkur tími fyrir mig en mikið þurfti til að láta leikhúsið ganga.

Við urðum að fá styrktaraðila og vera hugmyndaríkir í fjáröflun og finna leiðir til þess að auglýsa okkur.”Sama heimild.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

55

Og það var einmitt bakgrunnur sem Golfsambandið sóttist eftir þegar kom að því að ákveðið var að ráða nýjan framkvæmdastjóra. Það þurfti að hefja nýja sókn í fjáröflun og jafnframt berjast fyrir því að golfið héldi sínum hlut í harðri samkeppni um athygli fjölmiðla. Að auki voru gerðar þær kröfur að framkvæmdastjórinn ætti auðvelt með að vinna með fólki, hlusta á sjónarmið þess og kröfugerð og leysa úr málum sem stundum mátti telja léttvæg en voru þó stór í augum þeirra sem þau brunnu á. Þegar Hörður tók til starfa hjá GSÍ var Frímann Gunnlaugsson enn starfsmaður sambandsins. “Það voru allir sammála um að Frímann starfaði áfram eftir því sem heilsa hans leyfði en henni fór mjög hrakandi á þessum tíma og hann þurfti að vera meira og minna inni á sjúkrahúsum. Þótt áhugi hans væri ódrepandi fann ég fljótt að hann var því fenginn að þurfa ekki að standa í öllum málum eins og hann hafði gert í langan tíma. Síðasta árið var honum mjög erfitt en samt var hugurinn hjá okkur.

Honum var ekið hingað til okkar og hann hafði morfínið og súrefniskútinn með sér. Hann var hér í tvo- þrjá tíma og notaði símann mikið. Hann var gjörkunnugur öllum í hreyfingunni og margir leituðu ráða hjá honum.”Sama heimild Fyrst eftir að Hörður kom til GSÍ voru hann og Frímann einu starfsmennirnir. Skrifstofan var þá tvö herbergi í Laugardalnum en árið 2006 fékk GSÍ yfir að ráða mun stærra húsnæði á efstu hæð byggingarinnar. Þar sem umfangið jókst stöðugt þurfti að bæta við starfsmönnum.

Edwin Rögnvaldsson starfaði á skrifstofunni um tíma, svo og Haukur Örn Birgisson og síðar komu þeir Arnar Geirsson, sem ráðinn var sem skrifstofustjóri, og Stefán Garðarsson markaðsstjóri til sögunnar og hafa þeir starfað með Herði síðustu árin.

556

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

57

558

4

Aðildarfélög Golfsambandsins

Í mörg horn að líta hjá þeim eldri Helgi hafði frumkvæði að öldungagolfinu Það var Helgi Skúlason augnlæknir á Akureyri sem fyrstur manna kom með þá hugmynd árið 1946 að Golfsamband Íslands efndi til sérstaks Íslandsmóts fyrir eldri kylfinga, öldunga. Ástæðan var sú að þeim kylfingum sem komnir voru yfir miðjan aldur fór fjölgandi. Fæstir þeirra þeirra æfðu og kepptu með það fyrir augum að blanda sér í baráttu hinna bestu en vildu hins vegar gjarnan halda hópinn, rifja upp gömul kynni og skemmta sér við að leika golf. Raunar hafði Golfklúbbur Íslands (Golfklúbbur Reykjavíkur) farið að efna til slíkra öldungamóta fyrir félagsmenn sína þegar á árinu 1942 og efnt árlega til keppni um bikar sem nokkrir félagar í klúbbnum höfðu gefið. Þátttaka í því móti var yfirleitt góð og skemmtu menn sér hið besta í keppni við jafningja. Þá var það vitað að efnt var til slíkra öldungamóta víða um lönd og að eldri kylfingar voru meira að segja farnir að bindast alþjóðlegum samtökum.

Fyrir golfþingið 1947 tók Helgi sig til, samdi drög að reglugerð fyrir Íslandsmót eldri kylfinga og sendi stjórn Golfsambands Íslands. Þar á bæ fékk hugmyndin góðar viðtökur og ákvað stjórnin að leggja málið fyrir golfþingið sem haldið var í golfskálanum í Reykjavík 5. júlí 1947. Á þinginu voru þeir Helgi, Þorvaldur Ásgeirsson og

Axel Halldórsson skipaðir í nefnd til þess að fara yfir drög að þeirri reglugerð er Helgi hafði samið og stjórnin lagði fram á þinginu. Skemmst er frá því að segja að þingfulltrúarnir átta voru sammála um að efnt skyldi til Íslandsmóts öldunga og reglugerð fyrir keppnina var samþykkt samhljóða á þinginu. Helstu aðriði hennar voru þau að öldungar væru þeir sem væru orðnir 50 ára og eldri, að öllum þeim sem náð hefðu þeim aldri væri heimil þátttaka í mótinu, að leikinn yrði 27 holu höggleikur á einum degi og að keppnin færi fram fyrir eða eftir landsmót ár hvert ef fjórir keppendur eða fleiri boðuðu þátttöku. Þá var og ákveðið að þátttökugjald í keppninni yrði 50 krónur og rynnu þær í sérstakan sjóð til kaupa á verðlaunagripum fyrir mótið en ef á vantaði myndi Golfsamband Íslands hlaupa undir bagga. Keppa átti um farandbikar, en “... á hverju ári fær sá, er vinnu minnisgrip úr silfri, nema þegar bikarinn vinnst til eignar.”Fundargerðabók Golfsambands Íslands. 6. þing Golfsambands Íslands 5. júlí 1947.

Efnt var til fyrsta öldungameistaramótsins í tengslum við landsmótið á golfvellinum í Reykjavík 9. júlí 1947.

Keppendur voru sex – fjórir Reykvíkingar og tveir Akureyringar og fór vel á því að fyrsti öldungameistarinn var upphafsmaður keppninnar, Helgi Skúlason, sem lék holurnar 27 á 125 höggum en í öðru sæti var Daníel Fjelsted á 135 höggum. Aðrir keppendur voru Ásgeir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

59

Ólafsson, Halldór Hansen, Stefán Árnason og svo sjálfur forseti Golfsambandsins, Helgi H. Eiríksson. Að mótinu loknu tóku öldungarnir þátt í skilnaðarhófi sem GSÍ stóð fyrir. “Voru þar afhent verðlaun og margskonar gleðskapur um hönd hafður.”Kylfingur 1946 – 1947.

Með reglugerð GSÍ og fyrsta öldungameistaramótinu var brautin rudd. Aldursskilgreining á öldungum lá þar með fyrir og var hún í samræmi við það sem gerðist erlendis á þessum tíma og öldungarnir höfðu fengið verðugt verkefni, það að keppa um Íslandsmeistaratitil sín á milli. Öldungakeppnin var óneitanlega nokkurs konar aukageta á landsmótunum. Henni var hespað af á einum degi og var það óneitanlega nokkuð erfitt fyrir þá elstu að leika 27 holur í strikklotu og átti sinn þátt í því að keppendur voru fáir fyrstu árin, oftast 4-5. Það voru ekki allir jafn sporléttir og Halldór Hansen læknir en í afmælisgrein um hann sextugan sem birt var í blaðinu Kylfingi sagði að ef hann hafði tíma hafi hann leikið hvíldarlaust sex og jafnvel átta hringi. “Þá erum við yngri mennirnir oft orðnir þungstígir, síðustu holurnar, og staulumst örmagna heim í skála. En doktorinn skeiðar léttstígur upp í bílinn sinn, sem jafnan bíður hans við 1. teig.”Kylfingur 1948 – 1952, Helgi Skúlason varð öldungameistari þrjú fyrstu árin og vann því til eignar fyrsta bikarinn sem keppt var um.

Gáfu “Elli kerlingu” langt nef Dræm þátttaka í öldungakeppninni varð til þess að ákveðið var að endurskoða reglugerð mótsins. Á golfþinginu sem haldið var í Reykjavík 5. júlí 1950 kom fram tillaga um að framvegis yrði mótið 18 holu höggleikur með forgjöf og var hún samþykkt samhljóða. Fór mótið fram eftir hinum nýju reglum í fyrsta sinn árið 1951 og voru keppendur þá níu – átta Reykvíkingar og Helgi Skúlason frá Akureyri. Í blaðinu Kylfingi segir m.a. svo frá keppninni: “Var bardaginn harður og tvísýnn til síðustu stundar og ekki var á gömlu mönnunum að sjá að Elli kerling hefði enn náð undirtökunum í fangbrögðum sínum við þá. Er það von vor, að þeir megi enn um langan aldur veita kerlu viðnám með kylfu í hönd.”Kylfingur 1948-1952. Þótt öldungakeppnin væri fyrst og fremst hugsuð sem vettvangur kylfinga sem komnir voru af léttasta skeiði til þess að hittast og spila saman golf var það þó ævinlega

560

þannig að þegar komið var út í mótið sjálft hljóp mönnum kapp í kinn og ekkert var gefið eftir frekar en í öðrum mótum. Fljótlega heyrðust þær raddir að leikurinn væri ójafn að því leyti að þar ættust við menn sem voru rúmlega fimmtugir og aðrir sem væru orðnir aldraðir.

Ekki var þó talið mögulegt að skipta keppninni upp í aldursflokka – til þess voru keppendur of fáir. Forgjöfin átti hins vegar að jafna leikinn en þegar í ljós kom að háforgjafarkylfingar áttu mun meiri möguleika á verðlaunum en þeir sem voru með lága forgjöf kom fram tillaga á golfþingi um að keppa í öldungaflokknum án forgjafar.

Urðu nokkur átök um málið og var Gunnar Schram frá Akureyri meðal þeirra sem tók þátt í umræðunum og “þótti það leiðinlegt að verða var við verðlaunaáhuga hjá öldungum í stað keppnisáhuga.”Fundargerðarbók GSÍ.

Golfþing 23. júlí 1953. Niðurstaðan varð sú að veitt skyldu verðlaun bæði með forgjöf og án forgjafar og var það fyrirkomulag fyrst tekið upp árið 1954 og hefur haldist síðan.

Aldursmörkum breytt Þegar tímar liðu jókst þátttaka í öldungameistaramótinu jafnt og þétt. Smátt og smátt varð líka nokkur breyting á þátttakendahópnum. Fyrstu ár keppninnar voru þeir í miklum meirihluta sem hófu golfiðkun þegar þeir voru komnir á miðjan aldur og höfðu því ekki mikinn bakgrunn í íþróttinni. Síðan fóru þeir að taka þátt sem höfðu byrjað ungir og áttu sér keppnisferil, jafnvel í meistarflokki, að baki. Baráttan um meistaratitlana harðnaði og það varð mönnum þyrnir í augum að enn var öldungamótið á Íslandi einskonar aukageta á landsmótsdögum sem féll oftast algjörlega í skuggann af keppni meistaraflokks. Var það ekki fyrr en á níunda áratugnum eða árið 1984 sem ákvörðun var tekin um að aðskilja öldungameistaramótið alveg frá Íslandsmótinu en þá hafði það tíðkast í nokkurn tíma að þótt öldungamótið færi fram á sama tíma og Íslandsmótið var keppt á öðrum velli. Jafnframt því var umfangi mótsins breytt þannig að mótið stóð í tvo daga og leiknar voru 36 holur. Féll breytingin í frjóan jarðveg hjá þeim eldri og varð til þess að þátttakan í mótinu nálega tvöfaldaðist. Árið 1978 var aldursmarki breytt og fært upp í 55 ára aldur og var það í samræmi við það sem gerðist erlendis. Þótt keppnin væri jafnan í fyrirrúmi töldu margir aðalatriðið að njóta félagsskapar jafnaldra sinna, rifja upp eftirminnileg atvik á golfvöllunum og skemmta sér. Sem

Nokkrir af helstu forkólfum ,,öldungagolfsins”. Frá vinstri: Ingólfur Isebarn, Halldór Magnússon, Halldór Hansen og Ólafur Gíslason. standa fyrir aftan golfbúnað sinn. Kylfurnar hafa óneitanlega nokkuð frábrugðnar þeim kylfum sem kylfingar notast við í dag, og segja má það sama um pokana og kerrurnar.

dæmi um það sem fram fór má rifja upp frásögn Vísis af öldungameistaramótinu sem fram fór á Nesvellinum árið 1981 en þar sagði m.a: “Yfir fimmtíu “öldungar” stóðu upp og sungu “Hvað er svo glatt sem góðra vina fundur” svo heyrðist um allt Seltjarnarnesið þegar þeir höfðu lokið keppni í öldungaflokki á Íslandsmótinu í golfi á Nesvellinum á laugardaginn. Þar háðu þeir grimmdarkeppni sem stóð yfir í tvo daga og gekk mikið á hjá þeim. Þegar upp var staðið var Ólafur Ág. Ólafsson GR orðinn “öldungameistari Íslands” í golfi 1981, en hann lék á samtals 186 höggum.”Vísir 4. ágúst 1981.

Jafnhliða því sem eldri kylfingum fjölgaði fóru stærstu golfklúbbarnir að efna til sérstakra móta fyrir þá og auk þeirra og öldungameistaramótsins var efnt til opinna móta og má sem dæmi um slíkt nefna hið svokallaða

Boss-mót sem fór fram í nokkur ár á Nesvellinum og naut það mikilla vinsælda meðal eldri kylfinga.

Náðu góðum árangri vestanhafs Hinn 20. október 1970 stofnuðu eldri kylfingar á Íslandi með sér félag sem fékk heitið “Félag íslenskra eldri kylfinga.” Frumkvæðið að félagstofnuninni átti Helgi Eiríksson en hann hafði þá nokkru áður farið til Bandaríkjanna, ásamt þremur öðrum Íslendingum, til þátttöku í í heimsmeistaramóti öldunga (World Senior Golf Championship). Mót þetta var einkaframtak bandarísks auðjöfurs, Francis H.I. Brown sem hafði stofnað til þess allmörgum árum áður. Komst Brown í samband við Pétur Björnsson formann Golfklúbb Ness og varð úr að hann bauð íslenskum kylfingum til þátttöku í mótinu sem fram fór í Broadmoor í Colorado og veitti þeim veglegan ferðastyrk.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

561

Frá Heimsmóti eldri kylfinga í Broadmoor í Colorado árið 1975. Frá vinstri: Jóhann Eyjólfsson, Helgi Eiríksson, þar næst eru þrír framámenn keppninnar, Ingólfur Helgason og Lárus Gunnar Arnórsson.

Til ferðarinnar völdust auk Helga Eiríkssonar þeir Jón Torlacius, Sverrir Guðmundsson og Sigtryggur Júlíusson.

Allir sem náð höfðu 55 ára aldri gátu orðið félagar í Félagi íslenskra eldri kylfinga en félag þetta starfaði sjálfstætt og án tengsla við Golfsamband Íslands. Helgi Eiríksson var kjörinn fyrsti formaður félagsins og gegndi embættinu meðan félagið starfaði eða fram til ársins 1984.

Aldrei varð almenn þátttaka í félaginu en meginverkefni þess var að annast áframhald ferða á mótin í Broadmoore auk þess sem það efndi árlega til golfmóts eldi kylfinga á Íslandi og fór það oftast fram á Nesvellinum. Allt til ársins 1982 fór keppnislið frá Íslandi á heimsmeistaramótið og náði oftsinnis ágætum árangri. Ber þar fyrst að nefna að Jóhann Eyjólfsson sigraði þrívegis í sínum flokki í mótinu, 1975, 1976 og 1979 og vann hann til eignar verðlaunagrip þann er keppt var um í flokknum,

562

“heimsbikarinn.” Ólafur Ágúst Ólafsson vann einu sinni til verðlauna í mótinu og þá unnu Íslendingar tvö ár í röð, 1981 og 1982, svonefndan Belgíubikar sem veittur var fyrir lægsta skor sveita á síðasta keppnisdegi mótsins.

Fyrsta Evrópumótið Einn þeirra manna sem lét sig málefni hinna eldri varða var Sveinn Snorrason fyrrverandi forseti Golfsambands Íslands. Hann frétti að stofnuð hefðu verið samtök eldri kylfinga í Evrópu og kynnti sér málið. Raunar var það svo að í samtökunum voru ekki fjórtán Evrópuþjóðir og stóðu nokkur lönd sem bjuggu við ríka golfhefð, svo sem Bretlandseyjar, utan þeirra. Eigi að síður stóðu samtökin fyrir árlegu móti, Evrópumóti, þar sem sveitir eldri kylfinga reyndu með sér. Fyrstu mótin fóru fram á Ítalíu 1982 og í Frakklandi 1983. Sveinn komst einnig að því

að í viðkomandi löndum höfðu eldri kylfingar með sér einskonar sérsambönd sem störfuðu þó sjálfstætt innan golfsambanda landanna. Hreyfði Sveinn því við stjórn GSÍ að sama fyrirkomulag yrði tekið upp hérlendis og fékk við það góðar undirtektir.

En Sveinn lét ekki við þetta eitt sitja. Hann hafði samband við Adrian Bruin sem var formaður Evrópusambandsins og kannaði hvort Íslendingar fengju að senda sveit í næstu keppni sem fram fór í Luxemburg sumarið 1984. Var það auðsótt mál og er samþykkið var fengið var kannað hvaða kylfingar hefðu áhuga á að fara á mótið og möguleika á slíku þar sem fyrir lá að hver og einn varð að kosta ferð sína algjörlega sjálfur. Þeir sem völdust til ferðarinnar og skipuðu þar með fyrsta öldungalandslið Íslands voru Eiríkur Smith, Svan Friðgeirsson, Vilhjálmur Ólafsson, Sveinn Snorrason, Hólmgeir Guðmundsson og Þorbjörn Kjærbo. Eftir atvikum stóð sveitin sig bærilega og varð í 12. sæti af 15 keppnisþjóðum, lék samtals á 1.062 höggum.

LEK stofnað í Borgarnesi Sumarið 1985 var öldungameistaramót Íslands haldið í Borganesi. Þangað mættu óvenjulega margir eldri kylfingar til leiks enda höfðu þau boð verið látin út ganga að auk keppninnar yrðu stofnuð formlega samtök eldri kylfinga á Íslandi. Auk eldri kylfinganna mætti Konráð E. Bjarnason forseti GSÍ á stofnfundinn þar sem hann flutti ávarp og hvatningarorð.

Stofnfundinn setti Svan Friðgeirsson en fundarstjóri var Ragnar Steinbergsson. Flutt var skýrsla undirbúningsnefndar samtakanna og frumvarp til laga fyrir þau var lagt fram. Í umræðunum var varað við því að greina hið nýja samband of mikið frá Golfsambandinu og var ákveðið að lagafrumvarpinu yrði breytt þannig að það yrði nefnt “samþykktir fyrir Landsamband eldri kylfinga” og þær yrðu síðan lagðar fram á næsta þingi Golfsambandsins.

Svo vildi til að upphafsmaður samtakanna, Sveinn Snorrason, var staddur erlendis og sat því ekki þingið.

Eigi að síður var hann kjörinn formaður þeirra og aðrir í fyrstu stjórninni voru Elísabet Möller, Svan Friðgeirsson, Ragnar Steinbergsson og Ólafur Ágúst Ólafsson. Í samþykktum LEK sem staðið hafa að mestu óbreyt-

tar síðan sagði m.a. að aðild að samtökunum ættu allir golfiðkendur sem væru félagar í golfklúbbum sem störfuðu innan vébanda Golfsambands Íslands og hefðu náð lögaldri eldri kylfinga, eins og hann hefði verið ákveðinn, nú 50 ára er varðaði konur og 55 ára er karla varðaði.

Tilgangur samtakanna væri að efla golfíþróttina meðal félaga þeirra með aukinni aðild að skipulagningu keppnismóta á vegum GSÍ og hvaðeina annað sem varða mætti aukin kynni félaga samtakann innbyrðis. Þá sagði að samtökin væru sérstök deild innan GSÍ sem lyti reglum þess og lögum ÍSÍ. Í samskipum við erlenda aðila kæmu samtökin fram sem sjálfstæður aðili í nafni eldri kylfinga og skyldu keppendur og fulltrúar samtakanna bera merki þeirra. Samtökin væru aðili að Evrópusambandi eldri kylfinga og heiti þeirra á erlendum málum væri Icelandic Golf Association, Golf Senior Iceland. Samþykktir LEK, samþykktar á stofnfundi samtakanna í Borgarnesi 9. ágúst 1985. Á næsta þingi GSÍ sem haldið var í Reykjavík 15. febrúar1986 voru samþykkirnar lagðar fyrir og samþykktar samhljóða. Þinggerð golfþings haldið í Reykjavík 15. febrúar.

Keppendur kostuðu sig sjálfir Eitt fyrsta verk hins nýja sambands var að undirbúa þátttöku í Evrópumótinu sem fram fór á Quinta de Lago í Algarve í Portúgal um haustið. Tæpum mánuði eftir stofnfundinn eða 6. september 1985 var haldið mót á Grafarholtsvellinum og boðið til þess þeim kylfingum sem helst þóttu koma til greina í Portúgalsferðina.Var þetta jafnframt fyrsta mótið sem LEK stóð fyrir. Ákveðið var að senda í Evrópumótið sveitir til keppni í báðum keppnisflokkum, þ.e. í A-flokk þar sem skilyrði var að keppendur hefðu ekki meira en 14 í forgjöf og í B – flokk en hann skipuðu kylfingar sem höfðu forgjöf milli 14 og 18. Var það því fríður flokkur sem fór frá Íslandi til mótsins en eins og í ferðinni til Luxemburgar urðu keppendur að greiða sjálfir allan kostnað af ferðinni. “Þar sem geta samtakanna var lítil til að styrkja kylfinga til farar á Evrópumót var eiginlega ekki um annað að ræða en að velja þá í lið sem þóttu hæfastir og gátu borgað sína ferð og uppihald sjálfir og það gefur auga leið að það var ekki alltaf auðvelt.” Vilhjálmur Ólafsson í viðtali. Mótabók LEK 2006. Á mótinu í Portúgal voru veðurskilyrði aldeilis önnur en menn áttu að venjast á Íslandi. Mótsdagana var hitabylgja á svæðinu, svo mikil að menn máttu sig varla hræra. Kom

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

563

það óneitanlega niður á leik Íslendinganna en A-sveitin hafnaði í 13. sæti af 14 og B-sveitin í 10. sæti af 11.

Eftir að LEK var stofnað komust málefni og mótahald eldri kylfinga í fastar skorður. Sambandið sótti um fjárveitingu til GSÍ en nokkuð vafðist fyrir stjórninni hvernig ætti að afgreiða þau mál. Fyrstu árin veitti GSÍ árlega 300 þúsundum króna til LEK með skýrum ákvæðum þess efnis að fjárveitingin væri styrkur og ekki fordæmisgefandi. LEK leitaði einnig eftir fjárstuðningi frá öðrum aðilum og varð nokkuð ágengt í þeim efnum. Eigi að síður þurftu keppendur sem fóru utan á Evrópumótin sjálfir að fjármagna ferðir sínar að hluta til fyrstu árin eða fram til ársins 1987 en það ár tók sambandið sjálft upp mótaröð, innheimti mótagjöld af þátttakendum, gaf út leikjabók og aflaði sér styrktaraðila. Frá og með þeim tíma gáfu LEK-mótin þeim stig sem best stóðu sig og réðu þau mestu um hvernig landsliðið var skipað hverju sinni en árlega sendi sambandið tvö þátttökulið til keppni í Evrópumótunum.

“Í mínum huga er enginn vafi á því að stofnun þessara samtaka hefur hleypt nýju blóði í þessa íþrótt hvað varðar þá eldri. Þessi hópur hefur á ný fundið sér takmark að starfa að, takmark, sem sameinar menn og gefur mönnum ástæðu til að viðhalda og reyndar auka við getu sína, takmark, sem fær menn til að ganga í endurnýjun lífdaga. Þeir hafna að herma eftir þeirri pólitísku landbúnaðarstefnu að sá, uppskera og aka síðan afurðinni á haugana. Við þeir eldri erum sú uppskera, sem sáð var til fyrir margt löngu en við sættum okkur ekki við að okkur sé ekið á haugana. Við vinnum að því að uppskeran verði nýtt þar til við föllum fyrir þeirri sigð, sem við öll óhjákvæmlega föllum fyrir.”Sverrir Einarsson: Týnda kynslóðin fann sér takmark. Golf á Íslandi 2. tbl. 5. árg.

Konurnar voru tregar til

Um árabil var það þó áhyggjuefni þeirra sem unnu að félagslegum málefnum eldri kylfinga hversu konur voru óvirkar í starfinu og sýndu því takmarkaðan áhuga. Á árinu 1984 var fyrst haldið öldungamót kvenna jafnhliða karlakeppninni og keppt bæði með og án forgjafar.

Sem fyrr greinir voru allir félagar í golfklúbbum sem náð Þátttaka í mótinu var fremur lítil fyrstu árin. Reynt var höfðu tilskildum aldri sjálfkrafa félagar í LEK. Vegna að halda sérstök LEK-mót fyrir konur en þar var sama nákvæmrar félagaskráninga í klúbbunum lá því fyrir sagan. Þátttaka var dræm. “Þetta verður að breytast því hverjir áttu aðild og voru þeir um 200 talsins fyrst eftir LEK á ekki og má ekki verða neinn karlaklúbbur,” sagði að sambandið var stofnað. Fyrstu árin fór félagsstarfHelgi Daníelsson formaður mótanefndar sambandsins semi LEK nær eingöngu fram á Reykjavíkursvæðinu í blaðaviðtali árið 1995 og gat þess jafnframt að skipuð og á Akureyri en fljótlega reyndi sambandið að koma á einskonar umboðsmannakerfi. Sambandið skrifaði bréf til hefði verið nefnd til þess að finna leiðir til að laða konur að LEK-mótunum. Í nefndinni voru auk Helga þær allra golfklúbba landsins og fór fram á að þeir tilnefndu Kristín Pálsdóttir og Inga Magnúsdóttir. “Ein leiðin gæti einn aðila sem tilheyrði viðkomandi aldursflokki sem hugsanlega verið sú að konurnar hefðu að fulltrúa LEK í klúbbnum. Samtök eldri einhverju meira að keppa í þessum mótum kylfinga heimsótt á Nesvöll. Morgunblaðið eins og karlarnir, og þá getur komið til 30. september 1986. Eins og gengur svöruðu greina að senda kvennalið til keppni erlennokkrir klúbbar beiðninni en aðrir létu slíkt dis eins og er hjá körlunum,” sagði Helgi í hjá líða. Fljótlega reyndi LEK að koma upp viðtalinu. Golf á Íslandi 2. tbl. 6. árg. 1995. stuðningsmannakerfi á þann hátt að leitað Reyndist þetta raunar lykillinn að auknum var til eldri kylfinga og óskað eftir því að áhuga kvenna á starfi LEK. Á aðalfundi þeir greiddu hóflegt gjald til samtakanna og sambandsins árið 1996 báru 13 konur fram hefur verið svo allar götur síðan. tillögu um að kvennasveit yrði framvegis send á Evrópumótin og var hún samþykkt Þróttmikið starf LEK samhljóða. Jafnframt voru samþykktar reglur um val á kvennasveitinni og þar Stofnun LEK hleypti nýju lífi í starf eldri Helgi Daníelsson. kveðið á um að til þess að verða gjaldgengar kylfinga. Í grein sem Sverrir Einarsson ritaði í landsliðið þyrftu konurnar að taka þátt í í blaðið Golf á Íslandi fjallaði hann um þetta viðmiðunarmótum LEK. Eftir þetta þurfti ekki að kvarta atriði og sagði m.a.: yfir áhugaleysi kvennanna og barátta þeirra fyrir því að

564

Landsliðshópur í Svíþjóð árið 2007

Landsliðshópur eldri kylfinga karla í flokki 55 ára og eldri sem keppti í Svíþjóð árið 2007. Frá vinstri: Helgi Daníelsson GR, liðsstjóri, Baldur Skúlason GR, Guðlaugur Gíslason GK, Kristján Karlsson GR, liðsstjóri, Helgi Hólm GSG, Steinar Sigtryggsson GK, Guðjón Þorvaldsson GKJ, Jóhann Reynisson NK, Viðar Þorsteinsson GA, Ríkarður Pálsson GR, formaður LEK, Ágúst Guðmundsson GK, Rúnar Gíslason GR, Hans Isebarn GR, Edward Maggiacomo GK og Jón Haukur Guðlaugsson GO.

komast í landsliðið hefur ekki verið minni en hjá körlunum. Þótt aldurstakmark karla til þess að teljast “öldungar” væri 55 ár sinnti sambandið um árabil yngri mönnum, þeim sem voru á aldrinum 50 – 55 ára og efndi til móta fyrir þá. Var þessi hópur oft kallaður “bleyju-deildin” og sagt að hann sækti í félagsskap sér eldri manna til þess að auka þroska sinn og skilning á því að eldast án þess að verða gamlir. Golf á Íslandi 2. tbl. 5. árg. Þegar tímar liðu tók LEK upp frekari aldursskiptingu í samræmi við það sem tíðkaðist erlendis. Var þar um að ræða sérstakan flokk fyrir þá karla sem voru 70 ára og eldri og fyrir 65 ára og eldri konur. Keppt var um Íslandsmeistaratitil í þessum karlaflokki fyrst árið 1999 og árið

2001 í kvennaflokknum.

Jafnan hefur skipting þátttakenda í mótum á vegum LEK verið á þann veg að langflestir keppa í hinum hefðbundna öldungaflokki karla. Af heildarfjölda keppenda hafa um 65% keppt í þeim flokki, um 20% í flokki kvenna 50 ára og eldri og um 15% í flokki karla 70 ára og eldri. Á síðari árum hefur þeim kylfingum sem falla undir skilgreininguna “eldri” fjölgað gífurlega á Íslandi, en eins og áður segir eiga allar konur sem eru 50 ára og eldri og karlar sem eru 55 ára og eldri félagslega aðild að LEK. Um aldamótin 2000 voru um tvö þúsund manns í hópnum en voru orðnir um sex þúsund á árinu 2012. Auk hinna hefðbundnu LEK- móta hafa samtökin efnt til margþátta golfviðburða og má þar nefna hinn svokallaða LEK-dag

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

565

LEK-mót á Urriðavelli 2006

Svipmyndir frá Viðmiðunarmóti LEK sem haldið var á Urriðavelli 18. júní 2006.

Efst: Edward Maggiacomo GO leitar huggunar hjá Garðari Eyland, þáverandi framkvæmdastjóra klúbbsins og Haukur Björnsson, GR brosir að tilburðunum.

Ráshópurinn hægra megin er skipa þau Ólafía Sigurbergsdóttir GS, Lovísa Sigurðardóttir GR og hjónin Ríkharður Pálsson og Selma Hannesdóttir úr GR. Fyrir miðju: Páll Jóhannsson GO horfir á eftir boltanum og til hægri er Neðst: Suðurnesjamennirnir Sæmundur Hinriksson Róbert Svavarsson, Logi Þormóðsson og Einar Guðberg.

Til hægri er Ágúst Húbertsson úr Keili.

Ljósmyndir: Frosti

566

sem haldinn er árlega og golfgleði sem einnig er árviss viðburður en þá er leikin parakeppni og að henni lokinni snæða þátttakendur kvöldverð og skemmta sér saman.

Frammistaða Íslendinga í Evrópumótunum var svo sem vænta mátti. Á ýmsu gekk stundum og þó einkum er mótið fór fram í Svíþjóð árið 1987. Íslendingar urðu þar aftarlega á merinni og notaði Svíinn sem sleit mótinu tækifærið til þess að senda Íslendingunum svo kaldar kveðjur að fram af mönnum gekk. Stóðu nokkrir upp undir ræðunni og gengu á dyr.

Evrópumót í Grafarholtinu Þegar Íslendingar höfðu verið þátttakendur í Evrópumótinu í nokkur ár fór stjórn Evrópusambandsins þess á leit við LEK að mótið yrði haldið á Íslandi árið 1991. Var samþykkt samhljóða að verða við þeirri málaleitan og hófst síðan undirbúningur. Skipuð var undirbúningsnefnd sem í áttu sæti Hörður Guðmundsson þáverandi formaður LEK, Gísli Sigurðsson, Karl Jóhannsson, Guðmundur Björnsson, Björgúlfur Lúðvíksson, Sigurður Jónsson og Steinar Sigtryggsson. Vilhjálmur Ólafsson var ráðinn framkvæmdastjóri mótsins. Þegar þátttökutilkynningar lágu fyrir kom í ljós að 13 lönd tilkynntu þátttöku, allar hinar sömu og tekið höfðu þátt í undangengnum mótum að Frökkum undanskildum. Ákveðið var að mótið færi fram dagana 14. – 16. ágúst, að A-liðin spreyttu sig í velli GR í Grafarholti en B- liðin á velli Suðurnesjamanna í Leirunni. Fengu keppnisliðin tvo daga, 12. og 13. ágúst til að leika æfingahringi á völlunum og kynnast þeim.

Að kvöldi 13. ágúst var mótið sett með viðhöfn í Perlunni en þangað söfnuðust leikmenn. Töluverð eftirvænting ríkti meðal Íslendinganna þegar mótið hófst. Fram að þessu hafði 6. sæti í B-flokki er leikið var í Þýskalandi árið 1989 verið besti árangur Íslendinga í mótinu en nú var spurningin hvernig til tækist á heimavelli. Íslensku sveitirnar stóðu undir væntingum og vel það.

Eftir fyrsta keppnisdaginn deildi A- sveitin þriðja sætinu með Spánverjum á eftir Ítölum og Svíum og B- sveitin var í öðru sæti á eftir Svíum. Þótt ekki gengi alveg eins vel í seinni hluta keppninnar náði A-sveitin fjórða sæti, lék samtals á 976 höggum sem var langbesta skor sem íslensk A-sveit hafði nokkru sinni náð í keppinni. Svíar urðu Evrópumeistarar léku á 944 höggum, Ítalir urðu í

öðru sæti á 950 höggum og Spánverjar hrepptu bronsið, léku á 974 höggum. Bestur Íslendinganna í A-sveitinni var gamli Íslandsmeistarinn Þorbjörn Kjærbo sem lék hringina þrjá á 240 höggum og voru aðeins fimm keppendur sem gerðu betur. Í A-sveit Íslands voru auk hans þeir Gísli Sigurðsson, Sigurður Albertsson, Pétur Antonsson, Karl Hólm og Gunnar Júlíusson. Í Leirunni hélt B-sveitin nokkurn veginn sínu striki og landaði bronsverðlaunum, þeim fyrstu sem Íslendingum höfðu hlotnast í keppninni. Austurríkismenn urðu sigurvegarar, léku á 846 höggum, Finnar urðu í öðru sæti, léku á 848 höggum. Íslendingar léku á 855 höggum og í fjórða sæti urðu Svíar sem léku á 857 höggum. Bestur Íslendinganna var Jóhann Benediktsson sem varð í þriðja sæti í einstaklingskeppninni, en auk hans voru í sveitinni þeir Alfreð Viktorsson, Sveinbjörn Jónsson, Birgir Björnsson, Ólafur Gunnarsson og Ragnar Jónsson.

Að loknum öðrum keppnisdegi snæddu leikmenn og fararstjórar sameiginlegan kvöldverð á Hótel Sögu en mótsslitin fóru síðan fram á Kjarvalsstöðum. Þótti mótið einstaklega vel heppnaðog menn á einu máli að Vilhjálmur Ólafsson framkvæmdastjóri hefði unnið frábært starf við undirbúning og skipulag þess.

Oftast í miðjum hópi keppnisþjóða Oftast hafa Íslendingar verið í miðjun hóp keppnisþjóðanna en árið 2008 náðu þeir sínum besta árangri í keppni erlendis. Þá varð B-sveitin (leikið með forgjöf ) í fimmta sæti og munaði aðeins tveimur höggum á henni og sveitinni sem hlaut bronsverðlaunin. Í keppninni vann Jóhann Pétur Andersen það afrek að leika best allra með forgjöf, á 272 höggum nettó, og var hann heiðraður sérstaklega í mótslok fyrir það afrek. Íslenska kvennalandsliðið skipað konum 50 ára og eldri tók í fyrsta sinn þátt í Evrópumótinu árið 1997 en keppnin fór þá fram í Svíþjóð. Í fyrsta landsliðinu voru þær Kristín Pálsdóttir, GK, Inga Magnúsdóttir, GK, Gerða Halldórsdóttir, GS og Sigríður Mathiesen, GR. Hafnaði íslenska sveitin í 11. sæti af 14 þjóðum sem kepptu en sögulegt verður það að teljast að Kristín Pálsdóttir varð í efsta sæti í einstaklingskeppninni ásamt konu frá Sviss en báðar léku þær samtals á 162 höggum.

Evrópumót kvenna 50 ára og eldri hefur einu sinni

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

567

farið fram á Íslandi. Það var árið 2004 og var þá leikið á Hvaleyrarvelli í Hafnarfirði. Þær Inga Magnúsdóttir og Lucinda Grímsdóttir voru fengnar til þess að skipuleggja mótið og sjá um undirbúning þess en mótsstjóri var Guðmundur Friðrik Sigurðsson. Mótið var sett í Hafnarborg í Hafnarfirði að kvöldi 27. júlí en keppt var dagana 28.-30. júlí. Var veður óhagstætt á meðan á keppninni stóð, rigning og hvassviðri en eigi að síður þótti mótið heppnast með miklum ágætum og framkvæmd þess var til fyrirmyndar. Bretar urðu Evrópumeistarar, Spánverjar í öðru sæti og Þjóðverjar í þriðja sæti. Íslenska liðið hafnaði í 6. sæti sem var besti árangur sem það hafði nokkru sinni náð. Þeir elstu stóðu sig vel Áriið 2001 fór í fyrsta skipti fram Evrópumót í karlaflokki sveita sem skipaðar voru kylfingum 70 ára og eldri. Evrópumótið í þessum flokki er tvískipt. Og eru keppnisflokkarnir kenndir við fyrrverandi forystumenn í Evrópusamtökunum. Annars vegar keppt í höggleik án forgjafar ( Challenge Ivan Malira) og hins vegar fer fram punktakeppni með forgjöf ( Challenge Adriaan de Bruun). Hafa Íslendingar sent keppendur í síðarnefnda flokkinn allt frá upphafi. Í fyrsta sinn sem keppnin fór fram var leikið á Spáni og varð íslenska sveitin í 6. sæti án forgjafar. Í þessu fyrsta íslenska landsliði voru Knútur Björnsson, GK, Janus Bragi Sigurbjörnsson, GL, Jóhann R. Benediktsson, GS, Þorbjörn Kjærbo, GS, Birgir Sigurðsson, GK og Karl Gunnlaugsson, GF. Íslensku sveitinni hefur oftast vegnað vel í keppninni en aldrei þó eins og er mótið fór fram í Hollandi árið 2008. Þá höfðu Íslendingar forystu í punktakeppninni eftir tvo fyrstu keppnisdagana og höfnuðu að lokum í 2.-4. sæti á eftir Austurríki – voru jafnir Noregi og Portúgal. Í íslenska liðinu voru þeir Björn Karlsson, GK, Hans J. Kristinsson, GR, Júlíus Sólnes, GR, Ríkarður Pálsson, GR og Sigurður Albertsson, GS. Evrópumót í 70 ára aldursflokknum hefur einu sinni farið fram á Íslandi. Það var háð á Leiruvellinum 5.-8. ágúst 2009. Eins og stundum áður sýndu veðurguðirnir á sér hálfgerðan snúð á meðan mótið fór fram en gömlu kapparnir létu það þó ekki á sig fá. Íslendingar sendu lið til keppninnar í báðum forgjafarflokkum. Fyrir lokahringinn voru bæði liðin í baráttu um verðlaunasæti en þeim fataðist þá flugið. Varð A-liðið í 5. sæti af 6 liðum sem tóku

568

þátt og B-liðið í 7. sæti af 10. Eins og jafnan áður þegar stórmót hafa verið haldin hérlendis fengu mótshaldarar mikið lof fyrir framkvæmd mótsins og aðbúnað keppninnar. Mótsstjóri var Lucinda Grímsdóttir Þess má svo geta að í tengslum við Evrópumótin hefur jafnan verið efnt til keppni þar sem forsetar félaga eldri kylfinga aðildarlandanna hafa reynt með sér. Á þeim vettvangi hefur uppskera Íslendinga orðið góð. Ásgeir Nikulásson sigraði í formannakeppninni árið 1997 og varð í öðru sæti árið 1999 og Ríkarður Pálsson varð í þriðja sæti árið 2000.

En formenn LEK hafa komið meira við sögu í Evrópusambandinu. Á þingi European Senior Golfers Association, ESGA, sem haldið var í Bratislava í Króatíu sumarið 2011 var Henrý Þór Gränz formaður LEK kjörinn í stjórn samtakanna til þriggja ára og varð þar með fyrstur Íslendinga til að taka sæti í Evrópustjórninni.

Formenn Landsambands eldri kylfinga – LEK 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Sveinn Snorrason Sveinn Snorrason Sverrir Einarsson Sverrir Einarsson Sverrir Einarsson Hörður Guðmundsson Hörður Guðmundsson Hörður Guðmundsson Tómas Árnason Tómas Árnason Tómas Árnason Ásgeir Nikulásson Ásgeir Nikulásson Ásgeir Nikulásson Ásgeir Nikulásson Ríkharður Pálsson Ríkarður Pálsson Ríkarður Pálsson Garðar Eyland Ríkarður Pálsson Ríkarður Pálsson Ríkarður Pálsson Ríkarður Pálsson Jón Ólafsson Henrý Þór Gränz Henrý Þór Gränz

EM 70 ára og eldri í Leiru 2009

Evrópumót eldri kylfinga var haldið á Hólmsvelli í Leiru árið 2009. og Júlíus Sólnes. Til hliðar sést Á myndinni að neðan sem tekin var í lokahófi mótsins sem haldin var í veitingasal Bláa lónsins, ést Lucinda Grímsdóttir mótsstjóri t.v. ásamt Ingu Magnúsdóttir sem var henni til aðstoðar. Milli þeirra er Henry Granz, formaður LEK. Á myndinni til hægri sést Elías Magnússon, skælbrosandi, væntanlega eftir gott högg.

Ljósmyndir: Friðþjófur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

569

2010 2011 2012

Henrý Þór Gränz Henrý Þór Gränz Henrý Þór Gränz

Íslandsmeistarar í öldungaflokkum Karlar 55 (50) ára: Ár Með forgjöf Án forgjafar 1947 Helgi Skúlason, GA 1948 Helgi Skúlason, GA 1949 Helgi Skúlason, GA 1950 Ásgeir Ólafsson, GR 1951 Halldór Magnússon, GR 1952 Gunnar Schram, GA 1953 Ásgeir Ólafsson, GR 1954 Ásgeir Ólafsson, GR Halldór Magnússon, GR 1955 Stefán Árnason, GA Jakob Gíslason, GA 1956 Ásgeir Ólafsson, GR Ásgeir Ólafsson, GR 1957 Karl Jónsson, GR Ásgeir Ólafsson, GR 1958 Hafliði Guðmundss., GA Hafliði Guðmundsson, GA 1959 Hafliði Guðmundss., GA Hafliði Guðmundsson, GA 1960 Halldór Magnússon, GR Jóhann Þorkelsson, GA 1961 Hafliði Guðmundss, G A Hafliði Guðmundsson, GA 1962 Júlíus Snorrason, GV Hafliði Guðmundsson, GA 1963 Jón Guðmundsson, GA Halldór Magnússon, GR 1964 Jóhann Þorkelsson, GA Lárus Ársælsson, GV 1965 Sigtryggur Júlíusson, GA Sigtryggur Júlíusson, GA 1966 Jóhann Þorkelsson, GA Sveinn Ársælsson, GV 1967 Sverrir Guðmundsson, GR Jóhann Þorkelsson, GA 1968 Júlíus Snorrason, GV Vilhjálmur Árnason, GR 1969 Óli B. Jónsson, NK Hafliði Guðmundsson, GA 1970 Jóhann Eyjólfsson, GR Jóhann Eyjólfsson, GR 1971 Jón Guðmundsson, GA Gunnar Konráðsson, GA 1972 Jóhann Eyjólfsson, GR Jóhann Eyjólfsson, GR 1973 Jóhann Guðmundsson, GA Ólafur Ágúst Ólafsson, GR 1974 Lárus Arnórsson, GR Lárus Arnórsson, GR 1975 Jóhann Guðmundsson, GA Pétur Auðunsson, GR 1976 Ástráður Þórðarson, GR Ólafur Ágúst Ólafsson, GR 1977 Vilhjálmur Árnason, GR Hólmgeir Guðmundsson, GS 1978 Ólafur Ágúst Ólafsson, GR Ólafur Ágúst Ólafsson, GR 1979 Gestur Magnússon, GA Gestur Magnússon, GA 1980 Guðmundur Ófeigsson, GR Guðmundur Ófeigsson, GR 1981 Árni Guðmundsson, GOS Ólafur Ágúst Ólafsson, GR 1982 Sigurður Hallbjörnsson, GR Sveinn Snorrason, GK 1983 Kári Elíasson, GR Hafsteinn Þorgeirsson, GR

570

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rúnar Guðmundsson, GR Þorbjörn Kjærbo, GS Hörður Steinbergsson, GA Gunnar Júlíusson, GL Eiríkur Smith, GK Þorbjörn Kjærbo, GS Hörður Guðmundsson, GS Gísli Sigurðsson, GK Gísli Siguðrsson, GK Þorbjörn Kjærbo, GS Karl Hólm, GK Karl Hólm, GK Guðni Ásgeirsson, GL Sigurður Albertsson, GS Friðrik Andrésson, GR Þorbjörn Kjærbo, GS Sigurður Héðinsson, GK Sigurður Héðinsson, GK Bragi Halldórsson, GR Knútur Björnsson, GK Sævar Sörensen, GS Sigurður Albertsson, GS Ásmundur Bjarnason, GH Sigurður Albertsson, GS Örn Erlingsson, NK Sigurður Albertsson, GS Viktor Ingi Sturlaugsson, GR Sigurður Albertsson, GS Guðlaugur Gíslason, GK Sigurður Albertsson, GS Ragnar Jónsson, GÚ Jóhann Peter Andersen, GA Gunnlaugur Ragnarsson, GR Sigurður Albertsson, GS Skúli Ágústsson, GA Skúli Ágústsson, GA Reynir Jónsson, GR Bjarni Jónsson, GR Friðþjófur Einarsson, GSE Jóhann Reynisson, NK Sveinbjörn Björnsson, GK Jóhann Reynisson, NK Guðmundur Haraldsson, GOB Jón Haukur Guðlaugsson, GO Óttar Yngvarsson, GR Heiðar Breiðfjörð, GR Þór Geirsson, GVG Jón Haukur Guðlaugsson, GO Kristján W. Ástráðsson, GR Jón Haukur Guðlaugsson, GO Gísli B. Blöndal, GR Jón Haukur Guðlaugsson, GO Jón Haukur Guðlaugsson, GR Jón Haukur Guðlaugsson, GR Sigurður Hafsteinsson, GR Sigurður Hafsteinsson, GR

Karlar – 70 ára og eldri Ár Með forgjöf Án forgjafar 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rúnar Guðmundsson, GR Sverrir Einarsson, NK Jóhann Benediktsson, GS Knútur Björnsson, GK Knútur Björnsson, GK Knútur Björnsson, GK Alfreð Viktorsson, GL Guðmundur Valdimarsson, GL Alfreð Viktorsson, GL Guðmundur Valdimarsson, GL Guðmundur Valdimarsson, GL Guðmundur Valdimarss. GL Guðni Grímsson, GV Guðmundur Valdimarsson, GL Sigurður Albertsson, GS Sigurður Albertsson, GS Kolbeinn Pétursson, GR Sigurjón R. Gíslason, GK Hans Jakob Kristinsson, GR Sigurður Albertsson, GS Magnús R. Jónsson, GR Magnús R. Jónsson, GR Viktor Ingi Sturlaugsson, GR Viktor Ingi Sturlaugsson, GR Kristján Richter, GÖ Ragnar Guðmundsson, GV

Íslandsmót í Grafarholti 2010

Ljosmyndir frá Íslandsmóti eldri kylfinga á Grafarholtsvellinum árið 2010. Efsta myndin sýnir lokaráshópinn í karlaflokki. Frá vinstri: Jón Haukur Guðlaugsson og kylfusveinn hans Árni Freyr Hallgrímsson. Baldur ..... og Garðar Eyland og að þá er Sæmundur Pálsson með kylfusveini sínum ......... Á myndinni til hliðar eru kampakátir Íslandsmeistarar. Steinunn Sæmundsdóttir, Íslandsmeistari kvenna og Victor Sturlaugsson, meistari 70 ára og eldri. Neðst til vinstri eru þrír reynslumiklir kylfingar, Óskar Sæmundsson GR, Viðar Þorsteinsson GA og Þorsteinn Þorsteinsson GA. Að neðan er það Akureyringurinn Haraldur Júlíusson sem horfir á eftir góðu höggi.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

571

Konur – 50 ára og eldri: Ár Með forgjöf Án forgjafar 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

572

Kristine Eide, NK Hanna Aðalsteinsdóttir, GR Hanna Aðalsteinsdóttir, GR Hanna Aðalsteinsdóttir, GR Áslaug Bernhöft, NK Guðrún Eiríksdóttir, GR Guðrún Eiríksdóttir, GR Jakobína Guðlaugsdóttir, GV Steindóra Steinsdóttir, NK Jakobína Guðlaugsdóttir, GV Gerða Halldórsdóttir, GS Inga Magnúsdóttir, GK Ágústa Guðmundsdóttir, GR Inga Magnúsdóttir, GK Aðalheiður Alfreðsdóttir, GA Inga Magnúsdóttir, GK Ágústa Guðmundsdóttir, GR Inga Magnúsdóttir, GK Jakobína Guðlaugsdóttir, GV Jónína Pálsdóttir, GA Gerða Halldórsdóttir, GS Gerða Halldórsdóttir, GS Anna Freyja Eðvarðsdóttir, GA Inga Magnúsdóttir, GK Gerða Halldórsdóttir, GS Kristín Pálsdóttir, GK Sigríður Mathiesen, GR Sigríður Mathiesen, GR Lovísa Sigurðardóttir, GR Sigríður Mathiesen, GR Ingibjörg Bjarnadóttir, GS Kristín Pálsdóttir, GR Guðrún Á. Eggertsdóttir, GK Kristín Pálsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigríður Mathiesen, GR Erla Adolfsdóttir, GV Erla Adolfsdóttir, GV Eygló Geirdal Gísladóttir, GS Kristín Pálsdóttir, GK Kristín Magnúsdóttir, GV Sigríður Mathiesen, GR Margrét Jóna Guðjónsdóttir, GK Kristín Pálsdóttir, GK

2006 Ágústa Dúa Jónsdóttir, NK Kristín Pálsdóttir, GK 2007 Erla Adolfsdóttir, GK Erla Adolfsdóttir, GK 2008 Erla Adolfsdóttir, GK Erla Adolfsdóttir, GK 2009 María Guðnadóttir, GKG María Guðnadóttir, GKG 2010 Steinunn Sæmundsdóttir, GR Steinunn Sæmundsdóttir, GR 2011 Steinunn Sæmundsdóttir, GR Steinunn Sæmundsdóttir, GR

Konur – 65 ára og eldri: Ár Með forgjöf Án forgjafar 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Patricia Ann Jónsson, GA Patrica Ann Jónsson, GA Ekki keppt Ekki keppt Lovísa Sigurðard. GR Lovísa Sigurðard., GR Gerða Halldórsd., GS Inga Magnúsdóttir, GK Aðalheiður R. Gunnarsd., GA Inga Magnúsdóttir, GK Valdís Valgeirsdóttir, GS Inga Magnúsdóttir, GK Inga Magnúsdóttir, GK Inga Magnúsdóttir, GK Inga Magnúsdóttir, GK Inga Magnúsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK Sigrún Ragnarsdóttir, GK

Samtök atvinnukylfinga (IPGA) og Golfkennaraskólinn Þriggja manna PGA félag á Íslandi Frá og með árinu 1988 hefur verið starfandi félag atvinnumanna í golfi á Íslandi. Ber það enska heitið Professional Golfers Association of Iceland og er aðili að hinum alþjóðlegu samtökum atvinnumanna, PGA. Það var breski kylfingurinn John H. Taylor sem var aðalhvatamaður þess að PGA samtökin voru stofnuð í Bretlandi 9. september árið 1901 og voru stofnfélagar 59 golfkennarar og 11 aðstoðarkennarar sem allir höfðu atvinnu sína af því að kenna golf. Árið 1916 voru hliðstæð samtök stofnuð í Bandaríkjunum (PGA of America) og síðan komu til PGA félög í einu landinu af öðru. Gerðust þau ýmist aðilar að bresku eða bandarísku samtökunum sem urðu á tiltölulega skömmum tíma mjög öflugur og áhrifamikill félagsskapur. Íslendingar voru nokkuð seinir til að stofna sitt félag. Ástæðan var fyrst og fremst sú að um langan aldur var það aðeins einn Íslendingur, Þorvaldur Ásgeirsson, sem hafði atvinnu sína af golfkennslu. Aðrir golfkennarar sem hér störfuðu voru útlendingar sem flestir höfðu stuttan stans. Það var ekki fyrr en þrír kennarar sem ákváðu að ílengjast á Íslandi komu til sögunnar að farið var að ræða PGA félagsstofnun hérlendis. Þetta voru þeir John Drummond sem var kennari hjá Golfklúbbi Reykjavíkur á árunum 1984-1991, David Barnwell sem hóf kennslu hjá Golfklúbbi Akureyrar árið 1986 og settist síðan að á Íslandi og Phill Hunter sem starfaði hjá Golfklúbbi Suðurnesja 1986-1996. Þar sem Þorvaldur hafði ekki fullgild golfkennararéttindi gat hann ekki orðið PGA-félagi og voru því aðeins þrír menn í félaginu um árabil, eða þar til íslenskir golfkennarar með full kennararéttindi komu til sögunnar á tíunda áratugnum. Ástæða þess að þremenningarnir drifu í því að stofna formlegt félag var sú að á döfinni var undirbúnings-

fundur að stofnun PGA samtaka í Evrópu og sat John Drummond hann fyrir Íslands hönd. Þau voru þó ekki stofnuð fyrr en árið 1990 og stóðu 20 lönd að stofnuninni en aðeins fjögur þeirra, Bretland, Frakkland, Ítalía og Svíþjóð uppfylltu öll skilyrði samtakanna sem voru að öllu leyti hliðstæð því sem gerðist hjá PGA samtökunum í Bandaríkjunum.

Fyrstu lög íslensku samtakanna voru ekki samþykkt fyrr en í febrúar árið 1994. Í þeim sagði að markmið félagsins væri að vera málsvari atvinnugolfkennara og spilara á Íslandi og vinna að framþróun golfs á Íslandi. Aðild að félaginu áttu starfandi golfkennarar og kjörgengi til stjórnarsetu í félaginu áttu þeir einir að hafa sem útskrifaðir voru með réttindi úr viðurkenndum PGA skólum. Þá sagði einnig í lögunum að ef ágreiningur yrði innan félagsins um einstök atriði er lög félagsins næðu ekki yfir skyldi farið eftir þeim reglum og hefðum sem gilda hjá öðrum PGA samböndum innan Evrópu.

GSÍ studdi IPGA með ráðum og dáð Golfsamband Íslands studdi stofnun PGA félagsins á Íslandi enda var það eitt af áherslumálum sambandsins og mikið kappsmál að lærðum golfkennurum fjölgaði og þá sérstaklega Íslendingum. Eftirspurnin var orðin mjög mikil en eins og í langan tíma varð að leysa hana með því að fá útlendinga til starfa tímabundið. En eftirspurn eftir golfkennum var víðar en á Íslandi. Ræddi Hannes Guðmundsson forseti GSÍ m.a. þessi mál á þingi Golfsambandsins 1997 og sagði þá m.a.: “Frá stofnun IPGA hefur kennurum fjölgað, fleiri hafa náð sér í réttindi og þróunin er öll í rétta átt. Það er því umhugsunarefni þegar sú staða sem við ströndum frammi fyrir kemur upp. Ef við reynum að kryfja vandamálið þá snýst það um að á sama tíma fara þrír af tíu starfandi golfkennurum af landi brott.

Reyndar fara þeir allir til golfkennslu á erlendri gund.

Fyrir okkar litla golfsamfélag er þetta mikið blóðtaka og

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

573

þeir golfklúbbar sem ekki hafa kennara standa frammi fyrir miklu vandamáli.”Þinggerð Golfsambands Íslands.

Golfþing 22. febrúar 1997. Til þess að styðja IPGA veitti Golfsambandið félaginu alla þá fyrirgreiðslu sem því var unnt, m.a. aðstöðu á skrifstofu sambandsins.Þinggerð Golfsambands Íslands. Þinggerð 12. febrúar 1994. Til þess að greiða enn frekar fyrir því að fólk fengist til þess að stunda kennaranám í golfi og leggja slíkt fyrir sig gerði GSÍ hvað það gat til að greiða fyrir því að golfkennarar fengju að taka þátt í áhugamannamótum og keppa þar til verðlauna en margir þeirra sem höfðu áhuga á að gera golfkennslu að atvinnu sinni voru afrekskylfingar sem ekki voru reiðubúnir að leggja keppniskylfur sínar á hilluna. En þetta mál var þó engan veginn einfalt. Alþjóðlegar reglur settu því skorður og var það ekki fyrr en þeim var breytt að verulegur skriður komst á golfkennslumálin á Íslandi og þar með á starfsemi IPGA. Golfkennaraskóli stofnsettur Á fyrsta áratugnum eftir að IPGA tók formlega til starfa

574

varð mikil framþróun í kennslu- og atvinnumálum kylfinga á Íslandi. Atvinnutækifærum fjölgaði í réttu hlutfalli við þá gífurlegu fjölgun kylfinga sem varð í golfinu.

Stöðugt fleiri sóttust eftir kennslu og leiðsögn og aðstaða til golfæfinga stórbatnaði hjá flestum klúbbum landsins auk þess sem inniaðstaða yfir vetrartímann tók stakkaskiptum til hins betra. Tilslökun á áhugamannareglunum varð til þess að afrekskylfingum opnaðist leið til þess að afla sér réttinda og starfa við kennslu en stunda íþrótt sína eftir sem áður. Sá galli var hins vegar á gjöf Njarðar að skólanám sitt urðu þeir að sækja til útlanda sem var talsvert kostnaðarsamt. Á því varð svo grundvallarbreyting árið 2006 er IPGA í samvinnu við Golfsamband Íslands stofnaði til skólahalds hérlendis þar sem væntanlegir kennarar gátu stundað allt nám sitt. Nám í IPGA skólanum tók 30 mánuði og fylgdi stöðlum PGA of Europe.

Skiptist það í tvo meginþætti, annars vegar í íþróttafræði og hins vegar í verklega golfkennslu. Til þess að vera gjaldgengir í skólann þurftu nemendur að hafa lágmarksforgjöf, karlar ekki meira en 5,4 og konur 7,4, og einnig þurftu nemendur að skila inn skorkortum frá viðurkenn-

Annar útskriftarárangur Golfkennaraskólans. Frá vinstri: Einar Lyng Hjaltason, Karl Haraldsson, Einar Gunnarsson, Strula Höskuldsson, Ólafur Gylfason, Andrea Ásgrímsdóttir, Jón Þorsteinn Hjartarson, Jóhann Hjaltason, Björvin Sigurbergsson.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

575

Fjórði útskriftarhópur Golfkennaraskólans. Fremri röð frá vinstri: Björn Kristinn Björnsson, Hlynur Geir Hjartarson, Heiðar Davíð Bragason og Rögnvaldur Magnússon. Aftari röð frá vinstri: Árni Páll Hansson, Ingibergur Jóhannsson, Erla Þorsteinsdóttir, Nökkvi Gunnarsson og Birgir Leifur Hafþórsson.

576

Samtök golfvallarstarfsmanna dum mótum þar sem sýnt var fram á að þeir hefðu náð lágmarksárangri.

Jafnhliða skólanum tók IPGA upp endurmenntunarnám með námskeiðum og hóf einnig eftirlit með þeim sem sóttu slík námskeið erlendis en til þess að þau fengjust metin urðu þau að vera á vegum PGA samtaka. Með endurmenntunarnáminu var opnaður möguleiki á að nemendur gætu lokið meistaragráðu PGA en stefnt er að því að fyrstu nemendurnir ættu möguleika á slíkri gráðu árið 2015.

Skólinn hlaut viðurkenningu PGA Fljótlega eftir að Golfkennaraskólinn var stofnsettur sótti hann um að fá viðurkenningu PGA samtakanna í Evrópu.

Til þess að svo gæti orðið þurfti skólinn að standast strangar kröfur. Viðurkenningarferlið tók langan tíma en á ársþingi PGA’s of Europe sem haldið var í Murcia á Spáni 10.-14. nóvember 2009 gaf sambandið út yfirlýsingu um viðurkenningu íslenska skólans. Hún fól það m.a. í sér að skólinn væri af æðsta gæðaflokki og þeir sem ljúka námi frá honum hafa réttindi til golfkennslu hvarvetna í Evrópu. “Þetta er mikilvægur og merkilegur áfangi,” var haft eftir Arnari Má Ólafssyni skólastjóra eftir viðurkenninguna sem bætti því svo við að af þeim löndum í Evrópu sem væru aðilar að PGA hefðu einungis 19 lönd fengið sína skóla viðurkennda.Golf á Íslandi. 5. tbl. 2009.

Auk verkefna hjá golfklúbbunum á Íslandi hafa margir golfkennarar komið við sögu í golfferðum Íslendinga til útlanda bæði sem kennarar og fararstjórar. Raunar hefur kennsla IPGA skólans að hluta til farið fram á Spáni þar sem aðstæður eru eins og best verður á kosið við hinn verklega þátt námsins. Um langt skeið hafa golfkennararnir Magnús Birgisson og Hörður Arnarson starfrækt golfskóla, “Golfskólann þinn” í tengslum við golfferðir Íslendinga til útlanda.. Byrjuðu þeir í Portúgal árið 1997 en fluttu sig til Spánar ári 2001, höfðu bækistöð á Costa Ballena svæðinu og störfuðu í tengslum við ferðaskrifstofuna Heimsferðir. Margir fleiri kennarar hafa komið við sögu og má þar nefna Karl Ómar Karlsson og Ragnhildi Sigurðardóttur. Aðrar ferðaskrifstofur sem skipuleggja golfferðir hafa einnig lagt áherslu á að hafa golfkennarara með í för og bjóða upp á kennslu. Hafa þeir Sigurður Hafsteinsson, Sigurður Pétursson og fleiri starfað lengi að slíku og kennslustaðir verið margir.

Af hálfu IPGA og GSÍ var lögð áhersla á að fá vel menntað fólk til kennslustarfa í skólanum og endurmenntuninni. Fyrstu 11 nemendur IPGA skólans og GSÍ útskrifuðust 10. maí 2008 og tveir álíka hópar hafa bæst við síðan. Má segja að skólinn hafi í raun gjörbreytt kennsluháttum í golfi á Íslandi og orðið til þess að langflestir klúbbar landsins hafa nú á sínum vegum vel menntaða kennara.

Um áramót 2011-2012 voru skráðir kennarar með PGA réttindi á Íslandi orðnir fimmtíu talsins.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

57

Erlendir sérfræðingar í golfvallargerð og umhirðu grasvalla komu hingað til lands á vegum fyrirtækjanna Ransomes Jacobsen og MHG árið 2011. Myndin var tekin þegar hópurinn lék golf á Kiðjabergsvelli. Aftari röð frá vinstri: Edwin Rögnvaldsson, Rupert Price, Paul Hobden, Guy Moran, Mike Bush, Paul Meek, Nick Brown. Fremri röð frá vinstri: Birkir Birgisson, Eric Olson, Adi Porter, og Hilmar Árnason.

Ljósmynd: Jóhann G. Kristinsson

Hafa þurfti það sem hendi var næst Þegar menn voru að basla við að koma upp golfvöllum á Íslandi af vanefnum og við erfiðar aðstæður giltu eðlilega hálfgerð naglasúpuviðhorf. “Hafa það skal sem hendi er næst og hugsa ei um það sem ekki fæst.” Það þótti gott ef unnt var að halda sæmilegu grasi á teigum, brautum og flötum og allur búnaður til umhirðu var af skornum skammti. Þegar félögum fjölgaði í klúbbunum gátu þeir stærstu farið að hafa menn í vinnu við viðhald og umhirðu yfir sumarmánuðina en minni klúbbarnir urðu að láta sér starf sjálfboðaliðanna nægja. Á ferðum sínum um golfvelli erlendis sáu menn fljótt að umhirða golfvalla var orðin hálfgerð vísindagrein þar sem mikið var lagt upp úr

578

öllum þáttum, jafnt því að velja sérstakar grastegundir á brautir og í kargann meðfram þeim að ekki sé talað um flatirnar sem voru gjörólíkar því sem menn áttu að venjast á Íslandi.

Og smátt og smátt tóku menn að safna þekkingu í mali sína. Farið var að byggja upp teiga og flatir sem gjörbreyttu í raun völlunum og auk þess að var reynt að undirbyggja flatirnar þannig að þær stæðu betur af sér veður og vatn. Stærsti og öflugasti golfklúbbur landsins, Golfklúbbur Reykjavíkur, reið á vaðið þegar verið var að byggja upp völl félagsins í Grafarholti og um árabil töluðu kylfingar gjarnan um það sín á milli að flatirnar þar væru einhvern veginn allt öðru vísi en á öðrum völlum og líktust því sem gerðist a.m.k. sums staðar í útlöndum.

Félags vallarstarfsmanna. Á stofnfundinn sem haldinn var í húsakynnum GSÍ í Reykjavík mættu 27 manns. Þar voru reglur félagsins, SGÍ, samþykktar og kjörin fyrsta stjórn. Formaður var Kári Elíasson vallarstjóri Golfklúbbsins Kjalar í Mosfellsbæ en aðrir í stjórn voru Ólafur Þór Ágústsson vallarstjóri Keilis, Haukur Guðmundsson vallarstjóri GR, Steinn G. Ólafsson vallarstjóri Kiðjabergsvallarins og Hannes Þorsteinsson líffræðingur. Sérstakur gestur fundarins var Carol Borthwick yfirmaður golfvallafræðsludeildar Elmwood College í Skotlandi og flutti hann þar erindi um umhirðu golfvalla.

Það var ekki fyrr en kom fram á áttunda og níunda áratuginn sem almenn umræða hófst um að ýmislegt væri hægt að gera, jafnvel á Íslandi, til þess að koma völlunum í betra stand. Í þeirri baráttu fór ungur Akurnesingur, Hannes Þorsteinsson, líffræðingur og golfvallahönnuður, fremstur í flokki en hann hafði kynnt sér málin erlendis og var óþreytandi að koma upplýsingum á framfæri. Eftir að blaðið Golf á Íslandi hóf göngu sína ritaði hann í það margar greinar um hvað væri hægt að gera og hvað ætti að gera. Ýmsir fleiri lögðu málinu lið og ekki Ágúst Jensson, formaður SÍGÍ. síst Golfsamband Íslands en stjórEftir stofnfundinn sagði Kári Elíasson í narmenn kynntust því vel á ferðum blaðaviðtali að markmið félagsskaparins sínum um landið hversu mikil þörf væri fyrst og fremst að safna saman var á aukinni þekkingu við golfvallagerð og umhirðu valla sem mestri þekkingu og reynslu til að miðla öðrum og og reyndu eftir mætti að að koma á sambandi milli þeirra gera golfvellina enn betri en þeir voru og Kári bætti því sem voru að berjast í heimahögum og þeirra sem bestu við að félagsskapurinn væri ekki aðeins opinn þeim sem þekkingu og yfirsýn höfðu í málinu. störfuðu við golfvelli heldur öllum þeim sem áhuga hefðu á málinu, t.d. innflytjendum tækja til notkunar á golfvöllum. Hann sagði einnig að stefnt væri að því að sem flestir Golfvallarstarfsmenn bindast samtökum vallarnefndamenn klúbbanna yrðu einnig félagar. Markmiðið að gera vellina okkar betri. Golf á Íslandi. 1. tbl. 6.

Málið var komið á hreyfingu. Árið 1993 efndu golfvalárg. 1995. larstarfsmenn til hópferðar á sýninguna BTME (The BIGGA Turf Management Exhibition) sem breskir golfvallarstarfsmenn efndu til í Harrogate í Bretlandi. Þar Þótt fundahöld væru ekki tíð hjá félaginu hélt það uppi töluverðri starfsemi og hafði milligöngu um ferðir íslenvoru kynntar ýmsar nýjar aðferðir við grasrækt og tæki skra vallarstarfsmanna á sýningar erlendis og var þá og búnaður til umhirðu golfvalla og töldu Íslendingarnir oftast notað tækifærið, skoðaðir golfvellir og rætt við sig hafa haft mikið gagn af ferðinni. Þegar hér var komið vallarstjóra. Fyrsta ferðin sem farin var á vegum félagsins sögu voru nokkrir Íslendingar farnir að stunda nám í var til Harrogate í janúar 1995 þar sem BTME sýningin golfvallarfræðum í Bretlandi og sóttu skóla í Elmwood var heimsótt. Fyrstu árin stóð félagið einnig fyrir sérstöCollege. Vöktu þeir athygli fyrir ástundun og árangur í kum fræðsludegi og fékk þá erlenda sérfræðinga til þess námi og var t.d. Margeir Vilhjálmsson valinn “nemandi að flytja erindi. Meðal þeirra voru George Brown valársins” á skólaárunu 1993 og hlaut æðstu námsviðurkenlarstjóri á Turnberry í Skotlandi, Eddis Adams vallarstjóri ningu skólans sem nefnd var “St. Andrews Links Trust St. Andrews golfvallanna, Allan Patterson vallarstjóri á Adward.”

Castle Course í Skotlandi og Kenny MacKay vallarstjóri á Belfry-vellinum í Englandi.

Stjórn GSÍ ákvað að gera það sem í hennar valdi stóð til þess að efla samstarf og þekkingu golfvarllastarfsmanna Á árinu 1997 gerðist SGÍ aðili að evrópsku samtökunum og í tengslum við golfþingið 1994 voru þeir boðaðir á FEGGA (The Federation of European Golf Greenkeeper fund hjá sambandinu þar sem kannaðir voru möguleikar Associaton) og kom öll stjórn þeirra þá í heimsókn til þess að þeir stofnuðu með sér sérstakt félag. Reyndist Íslands og skoðaði golfvelli auk þess sem tækifærið var áhuginn mikill og 24. maí 1994 var haldinn stofnfundur

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

579

notað til þess að fá einstaka stjórnarmenn til þess að halda erindi og fræðslufundi. Á aðalfundi FEGGA árið 2009 var svo Ólafur Þór Ágústsson kjörinn í stjórn samtakanna til tveggja ára.

Starfið útvíkkað Þegar leið að aldamótum var þess greinilega orðið vart að mikil framþróun hafði orðið í gerð og umhirðu golfvalla.

Vallarstjórar flestra stærstu klúbbanna voru þá menntaðir í golfvallarfræðum og árangur þeirra ótvíræður. Þetta varð til þess að þeir sem sáu um grasvelli fóru að leita ráða hjá þeim og heimfæra sérstaklega á knattspyrnuvelli.

“Sérþekking og reynsla menntaðra golfvallarstarfsmanna í ræktun og viðhaldi grassvæða til íþróttanota á Íslandi hefur leitt til betra og markvissara viðhalds á knattspyrnuvöllum. Laugardalsvöllurinn er í dag gott dæmi um það.”Björn Vignir Sigurpálsson: Úr hreisum í hallir. Íþróttabókin 2012, bls. 426. Í beinu framhaldi af þessu fól Mannvirkjanefnd KSÍ Jóhanni G. Kristinssyni vallarstjóra Laugardalsvallarins að leita eftir því við Félag golfvallarstarfsmanna að starfsemi félagins yrði útvíkkuð og tæki til allra starfsmanna íþróttavalla. Fallist var á þá ósk og nýtt félag stofnað árið 1999. Ber það heitið Samtök íþrótta- og golfvallarstarfsmanna á Íslandi, SÍGÍ.

Heimsóknir á BTME sýninguna var fastur liður í starfi félagsins um allangt skeið og var jafnan farin hópferð frá Íslandi annað hvert ár. Eftir að starfsvettvangurinn var

580

færður út skiptust þeir sem í ferðirnar fóru í tvo hópa.

Annar hópurinn heimsótti og skoðaði golfvelli en hinn hópurinn kynnti sér gerð og umhirðu knattspyrnuvalla.

Breyting varð á þessu árið 2005 en þá ákváðu golfvallarstarfsmenn að velja fremur sýningu samtaka bandarískra golfvallarstarfsmanna sem jafnan er haldin í Orlando í Flórída. Sú sýning var til muna viðameiri en sú breska og mikið lagt upp úr því að kynna allskonar tæki sem notuð voru á golfvöllum. Hafa golfvallarstarfsmenn síðan haldið áfram heimsóknum sínum þangað.

Leitað ráða hjá erlendum sérfræðingum Stöðugt fjölgaði þeim sem sóttu sér menntun í grasvallafræðum og öðru hverju komu erlendir sérfræðingar til landsins og héldu fræðsluerindi fyrir Íslendinga. Meðal þeirra voru tveir fulltrúar R&A sem komu til Íslands í júní 2006, Steve Isaac og Alison White, sem héldu fund með framkvæmdastjórum og vallarstjórum golfklúbba.

Ræddu þau um umhirðu golfvalla auk þess sem ferðuðust um, skoðuðu golfvelli og spiluðu nokkra þeirra. Luku þeir lofsorði á umhirðu vallanna og sögðu það afrek í hvernig ástandi þeir væru og hversu vel þeim væri haldið við þrátt fyrir erfiðar aðstæður og veðurfar. Hrifust þau af völlunum sem þau spiluðu og nefndu sérstaklega til Grafarholtsvöllinn og Keilisvöllinn í Hafnafirði “... þar sem maður er sem geimvera innan um hraunveggi meðfram brautunum.”Golf á Íslandi 2. tbl. 2006.

Eðli málsins samkvæmt er SÍGÍ ekki fjölmennur

Fatlaðir finna sér farveg Grasvallafræði kennd á Akranesi

félagsskapur en starfið í samtökunum hefur verið mjög virkt sérstaklega hin síðari ár. Félagið hefur gengist fyrir ráðstefnum og hafa þær jafnan verið mjög vel sóttar og félagsmenn fúsir að miðla upplýsingum hver til annars. Ýmislegt hefur verið tekið fyrir sérstaklega á ráðstefnunum og má nefna sem dæmi að á aðalfundinum 2009 var Jóhann Ingi Gunnarsson sálfræðingur fenginn til þess að fjalla um samskipti kylfinga og vallarstjóra en oft á tíðum sættu vallarstjórarnir óvæginni gagnrýni og oft að tilefnislitlu. Þá var einnig sérstaklega fjallað um umgengni kylfinga þegar þeir væru að leika æfingaleiki fyrir mót en talið var að henni væri mjög ábótavant.

Hörður Barðdal Í febrúar 2011 stóð félagið fyrir því stórvirki að ársfundur FEGGA var haldinn á Íslandi en jafnhliða honum var efnt til heimsráðstefnu þar sem fjallað var um umhirðu golfvalla og umhverfisvernd. Um 100 erlendir gestir sóttu fundinn og ráðstefnuna. Meðal fyrirlesara á ráðstefnunni var Edwin Rögnvaldsson sem átti sæti í umhverfisnefnd samtaka evrópskra golfvallahönnuða og gerði hann sérstaklega að umtalsefni þær breytingar sem orðið hefðu á íslenskum golfvöllum á tiltölulega skömmum tíma og samspil þeirra við náttúru og landslag.

Rástefnan þótti einstaklega vel heppnuð enda tóku Íslendingarnir gestum sínum með kostum og kynjum og buðu þeim m.a. í skoðunarferð til Þingvalla, Geysis og Gullfoss auk þess sem Bláa lónið var heimsótt en hluti ráðstefnunnar fór fram þar í fundarsalnum. ársþingi FEGGA árið 2009 var Ólafur Þór Ágústsson kjörinn í stjórn samtakanna og á áðurnefndum fundi í Reykjavík var hann kjörinn varaformaður þeirra til tveggja ára og þótti það mikil viðurkenning fyrir SÍGÍ.

Á skólaárinu 2002 var tekin upp kennsla í grasvallafræðum við Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akranesi.

Var þar um að ræða samstarfsverkefni FVA, Garðyrkjuskóla ríkisins og Símenntunarmiðstöðvar Vesturlands og naut námsbrautin samþykkis Menntamálaráðuneytisins. Um var að ræða 49 eininga nám sem þeir sem lokið höfðu prófi frá Garðyrkjuskóla ríkisins gátu lokið á tveimur árum en aðrir á þremur árum. Vorið 2003 fóru margir kennarar FVA í heimsókn til Elmwood College í Skotlandi og var það tækifæri notað til þess að koma á samstarfi um grasvallanámið milli skólanna. Gerður var samningur sem skólastjórarnir Christina Petter og Hörður Ó. Helgason undirrituðu. Nám FVA var einkum sett upp fyrir skrúðgarðyrkjumenn, umsjónarmenn knattspyrnu-og golfvalla og fyrir fullorðið fólk sem vildi auka þekkingu sína á þessu sviði en unnt var að stunda námið að verulegu leyti í fjarnámi. Námsbrautinni var haldið úti í nokkur ár en aðsókn að henni reyndist ekki eins mikil og vonir stóðu til.

Formenn Félags golfvallarstarfsmanna og SÍGÍ: 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

Kári Elíasson Kári Elíasson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson

581

Verðlaunahafar í púttmóti sem Golfsamband fatlaðra stóð fyrir í Hraunkoti sumarið 2012. Frá vinstri: Elín Fanney sem var sigurvegari mótsins, Hörður Þorsteinsson framkvæmdastjóri GSÍ, Jóhann Hjaltason þjálfari og Ólafur Ragnarsson formaður GSFÍ.

582

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Margeir Vilhjálmsson Brynjar Sæmundsson Margeir Vilhjálmsson Margeir Vilhjálmsson Ólafur Þór Ágústsson Ólafur Þór Ágústsson Ólafur Þór Ágústsson Ágúst Jensson Ágúst Jensson

Íslendingar hafa lengi verið í fararbroddi í íþróttum fatlaðra og náð frábærum árangri á þeim vettvangi. Það var hins vegar vonum seinna sem skipulagt starf fatlaðra kylfinga hófst hérlendis þar sem það var ekki fyrr en á árinu 1995 að stofnuð var nefnd á vegum Íþróttasambands fatlaðra og Golfsambands Íslands sem hafði það hlutverk að annast golfþjálfun og golfmót fyrir fatlað fólk. Aðalhvatamaðurinn að stofnun nefndarinnar var Hörður Barðdal endurskoðandi sem sjálfur var fatlaður en góður kylfingur og hafði oftsinnis tekið þátt í mótum með ófötluðum og þá jafnan staðið fyrir sínu. Við stofnun nefndarinnar efldist allt golfstarf fatlaðra og farið var að skipuleggja æfingar þar sem hver og einn fatlaður kylfingur fékk kennslu og þjálfun við sitt hæfi.

Eitt leiddi af öðru og 16. nóvember 2001 var stofnað Golfsamband fatlaðra á Íslandi, GSFÍ. Sagði í fyrstu lögum sambandsins að það yrði sérstök deild innan vébanda Golfsambands Íslands “og hlíta lögum þess, reglugerðum og samþykktum, sem og lögum ÍSÍ að því er starfsemi alla varðar.”Lög GSFÍ. L. Grein, samþykkt 16. nóvember 2001. Í lögunum sagði einnig að tilgangur og markmið samtakanna væri að efla og auka golfiðkun fatlaðra, að efla samskipti þeirra og samráð, að koma upp safni fræðsluefnis og upplýsinga um golfiðkun fatlaðra hér á landi sem erlendis, að skapa sem best aðgengi og skilyrði fyrir golfiðkun fatlaðra á golfvöllum innan GSÍ og standa árlega fyrir röð stigamót með útnefningu Íslandsmeistara fatlaðra kylfinga að markmiði. Þá skyldu samtökin einnig vinna að eflingu samskipta við sambærileg erlend samtök og gangast fyrir fræðslufundum, golfnámskeiðum og útgáfu fræðsluefnis í samvinnu við Golfsamband Íslands og Íþróttasamband fatlaðra. Lög GSFÍ, 2. grein, samþykkt 16. nóvember 2001.

Golfsamband fatlaðra hefur frá upphafi verið einskonar regnhlífarsamtök fyrir allt golfstarf fatlaðra. Engir eiga beina félagslega aðild að samtökunum heldur eru félagar í golfklúbbum en GSFÍ hefur frá upphafi haldið skrá yfir iðkendur og fötlun þeirra og fer fötlunarflokkun eftir skráningarreglum Evrópusambands fatlaðra kylfinga (European Disabled Golf Association) sem stofnað var árið 1998 en árið áður höfðu verið gefnar út alþjóðlegar reglur um golf fatlaðra þar sem tekið var á fjölmörgum atriðum, eins og notkun hjálpartækja og búnaðar, auk þess sem gert var ráð fyrir að fatlaðir kylfingar hefðu með sér aðstoðarmann ef þörf krefði. Íslenska sambandið gerðist

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

583

aðili að Evrópusambandinu þegar á stofnári sínu 2001.

Námskeiðahald Hörður Barðdal var kjörinn fyrsti formaður sambandsins en aðrir í stjórn voru Hildur Jónsdóttir sem var varaformaður, Finnur Jónsson sem var ritari og Guðmundur Blöndal gjaldkeri.

Eitt meginverkefni GSFÍ var að kynna fötluðum möguleikana á að stunda golf og halda golfnámskeið. Í júní 2002 gekkst sambandið fyrir sérstöku kynningarátaki og hélt þá m.a. golfdag fatlaðra á Korpúlfstaðavellinum.

Meðal þeirra sem þar komu fram var Úlfar Jónsson sem sýndi hvernig unnt var að slá með annarri hendi og með annan fótinn bundinn upp. “ Markmiðið var fyrst og fremst að vekja athygli almennings á golfi fyrir fatlaða. Það er svo fáir sem vita að þetta er hægt. Menn átta sig einfaldlega ekki á því. Við vildum kynna íþróttina fyrir fötluðuðum sem og öðrum. Þetta var bara fyrsta skrefið.

Við höfum verið tíu til sextán manns sem höfum haldið mót og staðið fyrir einhverri starfsemi.” Á fyrsta starfsári sambandsins réði það Maríu Guðnadóttur sem leiðbeinanda en síðar komu til sögunnar aðrir kennarar og þjálfarar. Einn hinna fyrstu sem starfaði á vegum sambandsins var Magnús Birgisson sem einnig var menntaður þroskaþjálfi en hafði þá kynnt sér golfkennslu fatlaðra erlendis og starfaði hann í nokkur ár fyrir sambandið. Einnig komu mikið við sögu þeir Jóhann Kristján Hjaltason, Þorsteinn Hallgrímsson, John Garner og David Barnwell. Námskeiðin voru oftast haldin á golfsvæðum klúbbanna á Reykjavíkursvæðinu og á æfingasvæði GR í Básum. Þegar tímar liðu voru mörg námskeiðanna ágætlega sótt og var þátttakendum jafnan skipt í flokka eftir fötlun þeirra auk þess sem haldin voru sérstök námskeið fyrir fötluð börn og ungmenni og var fyrsta slíka námskeiðið haldið hjá Golfklúbbi Kópavogs og Garðabæjar árið 2001.

Barátta fyrir bættri aðstöðu Eitt aðalbaráttumál Golfsambands fatlaðra fyrstu árin var að klúbbarnir bættu aðstöðu og aðgengi fyrir fatlaða kylfinga á völlum sínum og í klúbbhúsum en víða var nánast útilokað fyrir fatlaða að athafna sig. Brugðust klúbbarnir misjafnlega við beiðni GSFÍ.

584

“Ýmsir hafa fundið fyrir því að lítill áhugi er á að gera eitthvað fyrir fatlaða kylfinga af þeirri ásstæðu að þeir muni hvort eð er aldrei verða góðir. Það er leiðinlegt að heyra þetta, því þetta snýst auðvitað ekki um að vinna til verðlauna heldur að vera með og hafa gaman.”Helgi Sveinsson fatlaður kylfingur í viðtali við Morgunblaðið 29. ágúst 2003.

Sumir klúbbar brugðust hins vegar skjótt við. Þannig bætti Golfklúbbur Reykjavíkur aðgengi að golfskála sínum í Grafarholti svo til fyrirmyndar þótti og Golfklúbbur Kópavogs og Garðabæjar gerði nauðsynlegar breytingar á velli sínum til þess að fatlaðir kylfingar gætu stundað íþrótt sína þar. Það sem einkum vafðist fyrir var að veita fötluðum aðgang að flötum vallanna á tækjum sínum.

Einnig réðst það töluvert af möguleikum að standa undir kostnaði við breytingar hve klúbbarnir voru fljótir til að svara beiðni GSFÍ.

Annað atriði sem GSFÍ tók upp á arma sína var að útvega fötluðum kylfingum búnað til golfiðkunar, en í gerð hans var stöðug framþróun. Vandamálið var hins vegar að ekki fékkst stuðningur frá opinberum aðilum til kaupa á búnaðinum þannig að fatlaðir kylfingar urðu sjálfir að bera hann. Sambandið stóð hins vegar undir kostnaði af kennslu og námskeiðahaldi með sjálfsaflafé en margir urðu til þess að styðja sambandið og má þar til dæmis nefna Félag kvenna í atvinnurekstri sem efndi til móta og lét sambandið njóta allra tekna sem þau gáfu. GSFÍ naut einnig stuðnings golfklúbba sem veittu því ókeypis aðgang að aðstöðu sinni þannig að sambandið gat boðið þátttakendum námskeiða upp á ókeypis þjónustu. Þátttaka í mótum erlendis Árlega er haldið Evrópumót fatlaðra kylfinga. Keppnisfyrirkomulag mótsins er þannig að keppendum er skipt í flokka eftir forgjöf en er ekki flokkaskipt eftir fötlun eins og gerist í flestum öðrum íþróttagreinum. Þó kepptu blindir og þroskaheftir í sérstökum flokkum. Íslendingar tóku í fyrsta sinn þátt í mótinu árið 2002 en þá fóru þrír fatlaðir kylfingar, Hörður Barðdal, Guðmundur Blöndal og Brynjar Valdimarsson, á mótið sem haldið var í Frakklandi. Má segja að þar hafi þeim opnast nýr heimur og sagði Guðmundur Blöndal svo frá í blaðaviðtali: “Það sem maður sá á mótinu í Frakklandi var hreint ótrúlegt. Þar var fólk á öllum aldri. Maður bara gapti

af undrun við að sjá menn slá boltann um tvö hundruð metra úr hjólastólnum. En þetta sýnir að það er allt hægt. Það á aldrei að segja aldrei.”Guðmundur Blöndal í viðtali við DV 24. júní 2002. Helgi Sveinsson sem keppti á Evrópumótinu 2003 hafði svipaða sögu að segja: “Það var ótrúlegt að sjá hvernig sumir þarna gátu athafnað sig þrátt fyrir mikla fötlun. Einn þátttakandinn hafði misst báða handleggina. Hann gat notað stúfana til að halda kylfunni, hallaði sér langt fram og sló eina 200 metra enda náði hann góðum snúningi á líkamann.” Helgi Sveinsson í viðtali við Morgunblaðið 29. ágúst 2003.

keppendum raðað í flokka eftir getu og léku þeir Ragnar og Þór í flokki þeirra sem höfðu reynslu af golfíþróttinni en Úlfhildur og Ásgeir í flokki byrjenda. Allir keppendur á þessu móti vinna til verðlauna og voru Íslendingarnir stoltir og glaðir er þeir tóku á móti þeim. Árið 2011 fóru tveir keppendur á leikana sem þá voru haldnir í Grikklandi, þau Elín Fanney Ólafsdóttir og Sigurður Reynir Ármannsson og stóðu þau sig bæði með miklum ágætum.

Hörður var allt í öllu

Hörður Barðdal var kjörinn fyrsti formaður GSFÍ og gegndi hann formennsku í sambandinu til dauðadÁrið 2003 vann Íslendingur í fyrsta sinn til verðlauna í ags en hann lést langt um aldur fram, aðeins 63 ára, 4.

Evrópumóti fatlaðra. Það fór þá fram í Hjörring í Danágúst 2008. Hann hafði verið potturmörku. Keppendur voru um 90 talsins, inn og pannan í starfsemi sambandsins flestir frá Svíþjóð og Þýskalandi þar sem og óþreytandi baráttumaður fyrir hag golfiðkun fatlaðra var í hávegum höfð. fatlaðra kylfinga. Að honum látnum Helgi Sveinsson og Júlíus Steinþórsson var stofnaður sjóður, “Minningarsjóður kepptu í B – flokki en hann var skipaður Harðar Barðdal til styrktar fötluðum kykylfingum sem höfðu forgjöfina 10 – lfingum.” Voru það börn hans sem höfðu 18,4. Helgi gerði sér lítið fyrir og vann forgöngu um sjóðstofnunina en auk til bronsverðlauna með forgjöf og Júlíus þeirra lögðu einstaklingar, Íþróttasamstóð sig einnig með miklum ágætum og band fatlaðra og Golfsamband Íslands varð í áttunda sæti. Helgi hafði misst sjóðnum til stofnfé. Markmið sjóðsins annan fótinn fyrir neðan hné þremur var að styðja við starfsemi Golfsambands árum áður og hafði þá lítið stundað fatlaðra á Íslandi og stuðla að aukinni golf. Hann notfærði sér hins vegar þá þátttöku fatlaðra í golfi. Sagði í stofnskrá þjónustu og þjálfun sem Golfsamband fatlaðra stóð fyrir og tók fljótt miklum Kjartan Lárus Pálsson, talsmaður sjóðsins að því markmiði yrði m.a. náð “með því að styrkja fatlaða kylfinga til framförum. einherja í 33 ár. þátttöku í golfmótum fatlaðra erlendis sem og öðrum þeim framkvæmdum sem Oftast fór aðeins einn keppandi frá eru til þess fallnar að auka áhuga, aðgengi og þátttöku fatÍslandi á Evrópumótin en þegar mótið fór fram á Panolaðra í golfíþróttinni.”Stofnskrá Minningarsjóðs Harðar ramica vellinum á Spáni voru þeir tveir, þeir Hörður Barðdal. Birt í Stjórnartíðindum. Svo mikillar virðinBarðdal og Rudolf Gunnlaugur Fleckenstein en Rudolf gar naut Hörður hjá Evrópusambandi fatlaðra kylfinga hafði þá nýlega hafið golfiðkun eftir að hafa sótt nám(EDGA) að það ákvað að nefna verðlaun sem það veitti á skeið á vegum GSFÍ. Á umræddu móti hittu þér félagar Evrópumótum eftir honum “The Hordur Baddal Tropy” ekki ómerkari kappa en Sergio Garcia en hann hefur og voru þau veitt í fyrsta sinn á Evrópumótinu sem fram verið stuðningsmaður fatlaðra kylfinga um árabil og á fór í Zell am See í Austurríki árið 2010.

Evrópumótinu er keppt um verðlaun sem við hann eru kennd. Auk Evrópumótanna hafa fatlaðir íslenskir kylfingar tekið þátt í öðrum mótum erlendis og má þar nefna Eftir andlát Harðar kom nokkur eyða í félagstarf GSFÍ og aðalfundir féllu niður í tvö ár. Starfinu var samt haldið að fjórir íslenskir keppendur tóku þátt í Ólympíuleikum áfram af krafti og fóru æfingar og kennsla að mestu þroskaheftra og seinfærra (Special Olympics) sem fóru fram á Írlandi 21.- 29. júní árið 2003. Keppendurnir voru fram í Hraunkoti, æfingasvæði Golfklúbbsins Keilis í Hafnarfirði, en Keilir hafði löngum sýnt starfi fatlaðra Ragnar Ólafsson, Þór Jóhannsson, Ásgeir Sigurðsson og kylfinga mikla ræktarsemi. Hið félagslega starf var síðan Úlfhildur Stefánsdóttir. Fararstjórar þeirra voru Jóhann endurvakið og tók þá Ólafur Ragnarsson við forystuhArnarson og Anna Día Erlingsdóttir. Á leikunum er

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

585

lutverki í sambandinu.

Félag meistaraflokkskylfinga Hinn 29. nóvember 1989 stofnuðu meistaraflokkskylfingar með sér sérstakt félag, Félag meistaraflokkskylfinga.

Aðalhvatamenn að stofnun félagsins voru þeir Arnar Már Ólafsson og Gunnar S. Sigurðsson sem kjörinn var fyrsti formaður félagsins. Markmið félagsins var að vinna með stjórn GSÍ að hinum ýmsu hagsmunamálum meistaraflokkskylfinga og þá sérstaklega hvað varðaði landsliðsog landsforgjafarmál. Félagið átti einnig að vinna að því að meistaraflokkskylfingar væru fyrirmynd annarra kylfinga og einnig var það markmið félagsins að efna til samkomu þar sem kylfingar sem sköruðu fram úr væru heiðraðir. Árlega voru kjörnir bestu kylfingarnir í karlaog kvennaflokki og einnig þeir efnilegustu og stjórnin valdi síðan árlega kylfing sem kallaður var “bjartasta vonin.” Félagið hélt einnig skrá yfir alla meistaraflokkskylfinga og árangur þeirra á mótum og hlaut sá kylfingur sem var með lægsta meðalskorið sérstök verðlaun, svokallaðan Júlíusarbikar, sem Golfklúbburinn Keilir gaf félaginu til minningar um Júlíus R. Júlíusson.

586

Eftirsóknarvert að komast í raðir einherja Þá er að geta um golfklúbb sem starfar raunar ekki í beinum tengslum við Golfsamband Íslands. Klúbburinn er sérstæður að því leyti að hann heldur ekki fundi né innheimtir árgjald og formaðurinn velur með sér menn í stjórn en aðalverkefni hennar er að halda utan um félagaskrá og hafa umsjón með einu golfmóti á ári. Klúbbur þessi er kominn til ára sinna þar sem hann var stofnaður árið 1967 og þótt inntökuskilyrði í hann séu ströng hafa nálega 2000 kylfingar uppfyllt þau til þessa.

Um er að ræða Einherjaklúbbinn en einherjanafnið er sótt í Grímnismál norrænu goðafræðinnar og voru einherjar kappar miklir. Inntökuskilyrði í klúbbinn eru einföld: Viðkomandi þurfa að hafa náð draumamarkmiði allra kylfinga, því að fara holu í höggi og geta lagt fram gögn því til staðfestingar. Það voru tíu kylfingar úr GR sem allir höfðu farið holu í höggi sem stofnuðu klúbbinn 17. október 1967. Fyrsti formaður klúbbsins var Páll Ásgeir Tryggvason, síðar forseti GSÍ en síðar var sett sú óskráða regla að sá sem oftast hefði farið holu í höggi væri sjálfskipaður foringi hópsins. Því embætti hefur Kjaran L. Pálsson blaðamaður og fararstjóri gegnt lengst allra eða frá árinu 1975 – 2008.

Fyrsti Íslendingurinn sem fór holu í höggi var Halldór Hansen læknir. Hann vann afrekið í júní 1939 en síðar sama ár lék Vestmannaeyingurinn Tómas Guðjónsson það eftir. Var Halldór síðar valinn heiðursfélagi Einherjaklúbbsins – sá fyrsti og eini sem hefur fengið slíka upphefð. En smátt og smátt bættist í hópinn. Eftir að umræddur einherjafélagsskapur var stofnaður var einherjamót haldið einu sinni á ári og hefur svo verið allar götur síðan og jafnan keppt um sama verðlaunagripinn, bikar sem skemmtistaðurinn Röðull gaf til keppninnar, Röðulsbikarinn.

Endalaust hefur verið deilt um það hvort um sé að ræða heppni eða hæfni þegar kylfingar fara holu í höggi. Ef

um heppni er að ræða þá er sannarlega hægt að segja að sumir séu heppnari en aðrir því að margir frábærir afrekskylfingar hafa aldrei náð þessu draumatakmarki á meðan aðrir hafa upplifað það aftur og aftur.

Lengi vel var Kjartan L. Pálsson sér á báti í einherjahópnum. Kjartan kynntist golfíþrótSigurður Albertsson. tinni þegar hann starfaði sem blaðamaður og Golfsambandið var að reyna að “veiða” íþróttafréttamenn með því að halda sérstök mót fyrir þá. Og þegar stundir liðu reyndist Kjartan í meira lagi beinskeyttur og hefur farið holu í höggi sex sinnum á ferlinum. Þar með var hann sjálfskipaður formaður í Einherjaklúbbnum í þrjá áratugi og var það ekki fyrr en hinn margfaldi Íslandsmeistari fyrri ára, Björgvin Þorsteinsson, afrekaði það að fara holu í höggi í sjöunda sinn 31. maí 2008 að Kjartan varð að sjá af veldissprota sínum til hans. Og Björgvin bætti síðan um betur þar sem hann fór holu í höggi í áttunda sinn sumarið 2009. Má líklegt teljast að hann hafi þar með tryggt sér formennsku í Einherjaklúbbnum um langa tíð. Annar meistari fyrri tíma, Þorbjörn Kjærbo, hefur einnig verið iðinn við að setja boltann beint ofan í, en hann hefur, eins og Kjartan, sex sinnum farið holu í höggi.

Skrefinu á eftir eru Ragnar Ólafsson, Rúnar Geir Gunnarsson, Bent Hanson og Eiríkur Smith sem allir hafa unnið afrekið fimm sinnum en efstar á blaði kvenna eru Elín Hrönn Jónsdóttir og Ólöf Geirsdóttir sem fjórum sinnum hafa farið holu í höggi.

Flestir kylfingar verða að láta sér það nægja að láta sig dreyma um höggið góða og aðrir að bíða lengi, lengi.

Meðal þeirra var Ólafur Bjarki Ragnarsson sem á sínum tíma var einn fremsti afrekskylfingur Íslendinga. Hann hóf að leika golf árið 1947 og var það ekki fyrr en 61 ári seinna, sumarið 2008, þegar hann var kominn vel á áttræðisaldur að hann setti boltann beint í 18. holuna á Garðavelli á Akranesi. Þar með var hann orðinn keppnishæfur á Einherjamótum ásamt sonum sínum þeim Ragnari og Helga sem báðir höfðu farið holu í höggi,

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

587

Ragnar meira að segja fimm sinnum. Hinn kunni golfleiðtogi og kennari Þorvaldur Ásgeirsson beið líka lengi.

Hann var búinn að stunda golf í meira en 50 ár þegar hann náði draumahögginu á 3. braut Nesvallarins 16. nóvember 1987.

Hagstæð baktería “Helgi segir að golfið virðist vera þannig íþrótt að eldra fólk getur hreinlega endurnýjað lífdaga sína og að jafnvel hafi rúmlega nírætt fólk sést á golfvellinum. “Það er fólk á níræðisaldri að spila golf nánast daglega, jafnvel allan veturinn. Þessi hópur er orðinn mjög öflugur og virkur innan golfhreyfingarinnar,” segir Ríkarður.

Helgi segir íþróttina tilvalda fyrir fullorðið fólk. “Í fyrsta lagi er meiðslahættan lítil. Auk þess tekur um fjóra tíma að klára einn átján holu hring og þá er maður búinn að ganga 7-8 km. Ég segi fyrir mig að ég nenni ekki að ganga þessa vegalengd undir öðrum kringumstæðum!”Og Ríkarður bætir við: “Ég er nú gamall tannlæknir og þekki þess vegna fjöldann allan af bakteríum. Þessi golfbaktería er hins vegar albesta baktería sem til er.” (Úr viðtali við Helga Daníelsson og Ríkarð Pálsson. DV 28. maí 2001)

Íþrótt sem heldur þyngdinni niðri “Þú ert sem sagt einn af kyrrsetumönnunum svokölluðu sem alltaf er verið að vitna til þegar talað er um nauðsyn útiveru og hreyfingar?

gu talsins ár hvert, en auk þess taka margir eldri kylfingar þátt í almennum golfmótum vítt og breitt um landið. Það er mál manna að öldungamótin séu með skemmtilegri golfmótum, enda hugsa margir þátttakenda fyrst og fremst um að vera með og hafa sem mesta ánægju af golfleiknum ekki síður en félagsskapnum. (Öldungum fjölgar ört meðal kylfinga. LEK-fréttir. Golf á Íslandi 1. tbl. 1998) Fleiri félagar kalla á aukið starf “Eftir því sem samtökunum vex fiskur um hrygg, munum við efla starfsemina á einn eða annan hátt. Þetta eru samtök allra eldri kylfinga og við berum allir ábyrgð á þeim. Stjórnin mun reyna að gera mótin skemmtilegri og áhugaverðari. Það er ekki keppnin eða sigurinn, sem skiptir öllu máli, heldur það að koma saman og vera í návist hvers annars og njóta þess, sem þessi skemmtilega íþrótt hefur uppá að bjóða.” ( Njótum þess að leika golf. Ásgeir Nikulásson formaður LEK í viðtali. Golf á Íslandi1. tbl. 8. árg. 1997) Tanngolfið Árið 1985 þegar hann (Ríkarður Pálsson) kynntist golfinu var hann 53 ára, en félagar hans í tannlæknastétt stunduðu þá íþrótt af kappi. Léku þeir saman á þriðjudögum og efndu þá til móta á völlum víðsvegar um land og erlendis, svokallað Tanngolf, en Rikki er höfundur þess nafns.

(Tómas Árnason formaður LEK í viðtali. Golf á Íslandi 2. tbl. 5. árg. 1995)

Hann (Ríkarður) sagðist hafa verið óttalegur klaufi í byrjun en tekið vel leiðbeiningum félaga sinna. Þá skrapp hann til Spánar á þessum árum ásamt Selmu konu sinni og dvaldi einhverjar vikur á hóteli til að læra golf. Það gekk á ýmsu í byrjun eins og gerist og gengur en Rikki er kappsfullur í öllu, vem hann tekur sér fyrir hendur og náði því fljótlega ágætum tökum á golfinu.

Félagsskapurinn aðalatriði

(Viðtal við Ríkarð Pálsson tannlækni er var formaður LEK í sjö ár. Golf á Íslandi 2. tbl. 18. árg. 2008.)

“Já ég tilheyri þeim hópi. Golfið er mikil heilsubót, menn eru úti og hreyfa sig og þetta er góð íþrótt til að halda niður þyngdinni, ekki síst fyrir menn sem sitja alltaf í vinnunni.”

“Opin golfmót meðal eldri kylfinga eru um eða yfir tuttu-

588

Einstakur afreksferill Sigurðar

Ferill Suðurnesjamannsins Sigurðar Albertssonar í golfíþróttinni er að mörgu leyti einstæður. Sigurður fæddist og ólst upp á Ólafsfirði en fluttist til Keflavíkur þegar hann var 15 ára og byrjaði þá að æfa knattspyrnu. Lék hann með Keflavíkurliðinu í allmörg ár og varð tvívegis Íslandsmeistari með því. Auk þess lék hann 7 landsleiki í knattspyrnu. Þegar Sigurður var 35 ára ákvað hann að leggja knattspyrnuskóna á hilluna og sneri sér síðan að golfinu. Hann starfaði í tollinum á Keflavíkurflugvelli og meðal starfsfélaga hans þar var hinn margfaldi Íslandsmeistari Þorbjörn Kjærbo. Hafði hann strengt net í skemmu á vellinum þar sem hann æfði sig og þar tók Sigurður Albertsson fyrstu sveiflurnar. Árið 1970 gekk Sigurður í Golfklúbb Suðurnesja og varð strax atkvæðamikill í íþróttinni og þekktur sem harður keppnismaður sem lét veður og vind ekki hafa áhrif á sig hvort sem var á æfingum eða mótum. Þegar Sigurður varð 55 ára árið 1990 fór hann að taka þátt í mótum og félagsstarfi eldri kylfinga. Náði hann frábærum árangri og varð t.d. Íslandsmeistari í höggleik í þessum aldursflokki án forgjafar í fjögur ár í röð 1994 – 1998 og bætti svo fimmta titlinum í safnið árið 2000.

Sigurður var fyrst valinn í íslenska landsliðið, skipað leikmönnum 55 ára og eldri, árið 1990 og vann það afrek að leika síðan með því í fimmtán ár í röð eða fram til þess að hann varð sjötugur en þá tók við sæti í landsliði þeirra sem náð höfðu þeim aldri og lék Sigurður með því landsliði í þrjú ár í röð. Sæti í landsliðum Íslands átti hann því í hvorki fleiri né færri ár en 18 – í röð! Auk þess sinnti Sigurður félagsmálefnum eldri kylfinga og sat í stjórn LEK í tíu ár. Í viðtali sem Helgi Daníelsson tók við Sigurð og birtist í blaðinu “Golf á Íslandi”, sagði Sigurður m.a. um golfferil sinn: Sigurður sagði að golfið hefði verið sitt hálfa líf allt frá því að hann sló sitt fyrsta golfhögg og það hefur ekki skemmt fyrir, að öll fjölskyldan hefur meira og minna tekið þátt í þessu. “Ég hef verið svo heppinn að hafa alla tíð notið góðrar heilsu og ekki misst úr eitt einsta keppnistímabil”.

Hann sagði það væri margs að minnast frá landsliðsferðunum, enda væru Evrópumótin einstaklega skemmtileg og vel til þeirra vandað. Leikið væri á góðum og oft á tíðum krefjandi völlum með skemmtilegum körlum frá

ýmsum löndum. “Það eru forréttindi að hafa fengið að taka þátt í þessu. Ég held að eitt glæsilegasta mótið hafi verið í Austurríki 1999, þar sem leikið var á velli, sem var allur lagður Bermudagrasi, ekki bara flatirnar, heldur allar brautir. Þá má nefna klúpphúsið og allt umhverfið sem var engu líkt. Annars er erfitt að gera upp á milli margra þessara valla.”Helgi Daníelsson: Keppnismaður og harðjaxl.

Viðtal við Sigurð Albertsson, Golf á Íslandi 6. tbl. 2009.

Svo sem fram kemur hér að framan tók fjölskylda Sigurðar þátt í golfinu með honum og sonur hans, Sigurður Sigurðsson, var mikill afreksmaður í golfi og hreppti Íslandsmeistaratitilinn árið 1988.

Upp úr Kaplagjótunni og beint ofaní “Ég lenti einu sinni í því að missa bolta niður í svokallaða Kaplagjótu á golfvellinum í Vestmannaeyjum en hún er um 15 metra djúp. Þar niðri er smá grastó, u.þ.b.

4 fermetrar að stærð og boltinn lenti á henni. Ég kifraði niður með 10-járnið, sló boltann upp eftir hamraveggnum og síðan rúllaði hann niður brekkuna og í holu. Eina sem ég heyrði eftir að ég sló var öskrið í meðspilara mínum því við vorum í parakeppni og sigruðum á þessu draumahöggi.”

(Holufylling: Starf og tómstundir. Viðtal við Sverri Einarsson formann LEK. Íþróttablaðið 4.tbl. 49. árg. 1989)

GSÍ í erfiðri aðstöðu “Ég heyri stundum og les í blöðum að stjórn GSÍ sé steinrunnin og það geti ekki verið flókið, í stöðu sem þessari, að breyta reglum um áhugamennsku og atvinnumennsku þannig að golfarar sem eru áhugamenn fái að taka að sér kennslu gegn greiðslu, án þess að missa sín áhugamannaréttindi. Þar með væri búið að leysa vandamál golfklúbbanna. Jafnframt er gjarnan vísað til annarra íþróttagreina og minnst á það sem er á allra vitorði að greiðslur til áhugamanna tíðkast jafnvel í miklum mæli, án þess að það hafi minnstu áhrif á áhugamennskueða atvinnumennskuréttindi viðkomandi íþróttamanns. Þarf ekki annað en að líta til Jóns Arnar Magnússonar tugþrautarkappa til að sannfærast um það.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

589

Ég vil fullvissa ykkur um að stjórn GSÍ er sér meðvituð um þessar staðreyndir. Hins vegar eiga margir erfitt með að átta sig á þeirri stöðu sem stjórnin er í og byggist á að skilgreining á áhugamanni og atvinnumanni í golfi er mjög þröng, og að mati stjórnar GSÍ alltof íhaldsöm.

En það eru alþjóðleg samtök kylfinga sem setja þessar skilgreiningar og setja um leið þær reglur sem íþróttin er leikin eftir. Þess vegna getur stjórn GSÍ ekki breytt þessum reglum fyrir Ísland nema að segja skilið frá alþjóðlegu golfi og missa þar með réttindi til að senda íslenska kylfinga til keppni á erlendri grundu. Viðbúið er að slíkri stefnu fylgdi mikil einangrun og að mínu mati værum við með því að stíga áratugi aftur í tímann.

(Hannes Guðmundsson forseti GSÍ í setningarræðu sinni á golfþingi 22. febrúar 1997).

Starfslið Golfkennaraskólans Skólastjórn Golfkennaraskóla IPGA á Íslandi er skipuð fimm mönnum, þeim Arnari Má Ólafssyni, Derrick Moore, Inga Þór Einarssyni, Magnúsi Birgissyni og Úlfari Jónssyni. Eftirtalin hafa verið kennarar í skólanum auk allmargra útlendinga sem skólinn hefur fengið til fyrirlestrahalds: Golftækni, golfkennsla, saga, kylfur o.fl.: Arnar Már Ólafsson, Derrick Moore Magnús Birgisson Andrés Jón Davíðsson Phill Hunter Úlfar Jónsson Íþróttafræði: Gauti Grétarsson Ingi Þór Einarsson Janus Guðlaugsson Viðar Halldórsson Steinar B. Aðalbjörnsson Golfvallargerð og umhirða:

590

Edwin Rögnvaldsson Ólafur Þór Ágústsson GSÍ, rekstur golfklúbba: Hörður Þorsteinsson Tölvur: Þorsteinn Hallgrímsson Reglur: Sigurður Geirsson Jón Thorarensen Framkoma, tjáning, ræðumennska: Arnar Jónsson Gunnar Hallsson Kæruleysi getur eyðilagt vinnuna “Á golfvellinum má finna margar tegundir grasa sem þrífast við misjöfn skilyrði og þurfa misjafna meðhöndlun til að geta þrifist á sem bestan hátt. Misjafn jarðvegur, sýrustig, raki og áburðargjöf eru dæmi um ólíkar þarfir mismunandi grastegunda. Þá hafa grastegundir ólíkt þol gegn lágum slætti og mikilli ánýðslu sem hlýst af umferð kylfinga og véla. Jafnvel litbrigði og áferð mismunandi grastegunda eru breytileg og getur haft mikil áhrif í ásýnd.

Svo kraftar faglærðs golfvallarstarfsmanns megi nýtast sem best þarf hann að hafa með sér gott starfsfólk sem sýnir verki sínu skilning og áhuga. Hirðing golfvalla krefst mikillar natni og endurtekninga s.s. í grasslætti. Stundar einbeitingarleysi starfsmanns eða kæruleysi í verki getur eyðilagt margra vikna vinnu og undirbúning eða staðið í veginum fyrir því að hægt sé að ná fram bestu gæðum golfvallarins.”

(Brynjar Sæmundsson: Framþróun í golfvallaumhirðu á íslenskum golfvöllum. Golf á Íslandi 2. tbl. 8. árg. 1997) Lært af mætum mönnum

“Við sem höfum komið að stjórn samtakanna undanfarin ár erum allir sammála um það að samtökin hafi stuðlað að betri umhirðu golf-og íþróttavalla hjá okkar félagsmönnum. Við höfum talað fyrir faglegu viðhaldi og fengið hingað til lands ýmsa mæta menn til þess að fræða okkur um sín störf. Hingað hafa t.d. komið Eddie Adams, sem þá var vallarstjóri á Old Course í St. Andrews, Allan Petterson vallarstjóri á Castle Course í St. Andrews, Paul Burgess, sem nú er vallarstjóri hjá Real Madrid á Bernebeu og svo mætti lengi telja. Okkar félagsmenn læra mikið af því að fá svona góða menn og sést það best á völlunum hér á landi sem hafa tekið miklum framförum undanfarin ár, hvort heldur sem það eru golf-eða knattspyrnuvellir.”

(Markmiðið er að stækka samtökin enn frekar. Úr viðtali við Ágúst Jensson formann SÍGÍ. Golf á Íslandi 1. tbl.

2011)

Einherjaafrek Björgvins Björgvin Þorsteinsson er sá Íslendingur sem oftast hefur farið holu í höggi eða átta sinnum: 1975: Jaðarsvöllur – 6 hola.

1979: Esbjerg í Danmörku – 13. hola.

1980: Höfn í Hornafirði – 5. hola.

1988: Grafarholtsvöllur – 2. hola 1995: Jaðarsvöllur – 18. hola.

1999: Evrópumót Ítalíu – 13. hola.

2008: Grafarholtsvöllur – 2. hola.

2009: Korpúlfstaðavöllur – 9. hola.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

591

5

Bestu kylfingar Íslandssögunnar

Meistarakvartettinn

Allt frá því að golfíþróttinni tók að vaxa fiskur um hrygg geymir saga hennar frásagnir af æsilegum afrekum og fræknum kylfingum. Miðað við frumstæðar aðstæður á árum áður verður ekki annað sagt en að snemma hafi íslenskir kylfingar tekið að gera sig gildandi og náð frábærum árangri. Sennilega verður að telja Akureyringinn Magnús Guðmundsson fyrsta íslenska afrekskylfinginn en hann var á sínum tíma næstum ósigrandi á mótum hérlendis og gerði það gott þegar Íslendingar voru fyrst að reyna fyrir sér erlendis. En sagan geymir nöfn fjölmargra annarra kylfinga sem vert er að halda á lofti. Þegar horft er yfir sviðið mun þó á engann hallað þótt nefnd séu sérstaklega fjögur nöfn fólks sem hefur skarað framúr á Íslandi, hvert á sinn hátt og hvert á sínum tíma. Þau eru Björgvin Þorsteinsson, Úlfar Jónsson, Karen Sævarsdóttir og Birgir Leifur Hafþórsson. Þeir Björgvin og Úlfar hafa unnið það afrek að verða sex sinnum Íslandsmeistarar í höggleik. Ferill Björgvins er einnig einstakur að því leyti að enginn hefur tekið þátt í eins mörgum Íslandsmótum og hann og til þessa hefur heldur enginn Íslendingur farið oftar holu í höggi en hann. Fyrir utan afreksferilinn á golfvöllunum hefur Björgvin einnig haft félagsleg afskipti af málefnum golfhreyfingarinnar. Úlfar Jónsson á að baki glæsilegan feril sem hann hóf þegar á unga aldri. Og þótt hann væri ekki fyrsti Íslendingurinn sem reyndi fyrir sér í atvinnumennsku var meiri alvara í tilraun hans en verið hafði hjá öðrum. Þegar að því kom að “kylfingur aldarinnar” var valinn þurfti engan að undra þótt Úlfar yrði fyrir því vali. Og auk þess sem Úlfar gerði sem afrekskylfingur hefur hann lagt golfinu

592

á Íslandi mikið til, skrifað kennslubækur og útbúið kennslumyndbönd auk þess sem hann hefur um árabil komið að þjálfun afrekskylfinga og var ráðinn landsliðsþjálfari Íslands á árinu 2011.

Ferill Karenar Sævarsdóttur er einstakur og mikið má vera ef það afrek hennar að verða Íslandsmeistari átta sinnum í röð verður nokkru sinni bætt. Hún hafði einfaldlega yfirburði yfir íslenskar stöllur sínar og sýndi líka t.d. á Norðurlandamótum að hún stóð norrænum stúlkum lítt að baki. Og þótt Karen næði ekki alla leið þegar hún gerðist atvinnumaður í Bandaríkjunum sýndi hún eigi að síður að íslenskar konur áttu erindi í slíkan slag.

Birgir Leifur Hafþórsson hefur verið í fararbroddi íslenskra kylfinga í tvo áratugi og er tvímælalaust sá sem lengst hefur náð sem atvinnumaður og sennilega hefur enginn íslenskur kylfingur fengið eins mikla umfjöllun í fjölmiðum og hann en segja má að íslenska þjóðin hafi fylgst með honum holu eftir holu þegar best hefur gengið hjá honum. Birgir Leifur er eini Íslendingurinn sem komist hefur alla leið á Evrópumótaröð þeirra allra bestu og hefur engan veginn sagt sitt síðasta orð á þeim vettvangi.

Ljósmynd: Frosti

Björgvin Þorsteinsson hefur tekið þátt í öllum Íslandsmótum í golfi frá 1964. Sumarið 2012 var hann mættur á Íslandsmóti hans 49. í röðinni. Á myndinni sést hann pútta á 16. flötinni fyrsta keppnisdaginn.

Björgvinstímabilið

Þorsteinsson.

Á fyrsta drengjameistaramót Íslands í golfi (juniora) sem haldið var í Vestmannaeyjum sumarið 1964 mættu sjö keppendur. Þrír þeirra voru ungir piltar frá Akureyri sem höfðu fengið far með kylfingum þaðan sem héldu til keppni á Íslandsmótinu sem fram fór sömu dagana.

Ekið var á jeppum til Reykjavíkur, gist þar hjá Hjálpræðishernum og síðan flogið til Eyja þar sem Norðanmenn bjuggu í verbúð Ársæls Sveinssonar. Þetta var mikil ævintýraferð í augum Norðanstrákanna og framundan var svo keppnin, 9 holur leiknar á dag í fjóra daga.

Yngsti Akureyringurinn var nýlega orðinn 11 ára og var þá þegar farinn að vekja athygli fyrir áhuga sinn og árangur í golfi.

Fór svo í Eyjum að hann hafnaði í öðru sæti á eftir Eyjólfi Jóhannssyni Reykvíkingi. Þarna var á ferðinni piltur sem menn Björgvin Þorsteinsson. sögðu að vert væri að taka eftir, Björgvin

Æskuheimili Björgvins var ekki langt frá golfvellinum við Þórunnarstræti og hann var barnungur þegar hann fór að fylgjast með því sem var að gerast á vellinum. Og hann vildi gjarnan taka þátt í leiknum. Gerðist hann burðarsveinn þeirra eldri, horfði á tilburði þeirra og lærði af því sem hann sá. Fleiri strákar voru í hópnum og einn þeirra bjó svo vel að eiga kylfu sem var með tréskafti.

“Við kölluðum þessa kylfu alltaf tréjárnið,” sagði Björgvin í viðtali um feril sinn sem birtist í tímaritinu Golf á Íslandi en þar sagði hann ennfremur frá því að strákarnir hafi útbúið sér tveggja holu völl á túninu við Menntaskólann og spilað þar fram og til baka. “Holurnar sem við gerðum voru frekar vinalegar, í stærri kantinum enda notuðum við Macintosh dollur fyrir holur,”sagði Björgvin í viðtalinu. Golf á Íslandi 6.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

593

tbl. 2009. Þegar Björgvin var níu ára fór hann í kennslu í golfi. Og kennarinn var ekki af verri endanum, sjálfur Magnús Guðmundsson sem var yfirburðakylfingur á Íslandi á þessum tíma. Hjá honum lærði Björgvin réttu tökin, áhuginn jókst og þegar hann var aðeins tíu ára vann hann sitt fyrsta mót nyrðra. Árið 1970 vann Björgvin sinn fyrsta titil er hann varð unglingameistari Íslands og árið á eftir rann upp stóra stundin er hann var orðinn það gamall að verða gjaldgengur í meistaraflokk. Þá fór Íslandsmótið fram á Akureyri og eftir æsilegilega baráttu við Björgvin Hólm stóð Björgvin Þorsteinsson uppi sem sigurvegari. Ekki var spenningurinn minni árið eftir en þá snerist taflið við. Björgvin var með pálmann í höndunum en Loftur Ólafsson sneri á hann í lokin og rændi sigrinum.

En síðan hófst sá tími í íslenskri golfsögu sem kenna má við Björgvin Þorsteinsson. Hann varð Íslandsmeistari fimm ár í röð, 1973-1977 og er það afrek sem enginn hefur enn leikið eftir. Oftast bar hann höfuð og herðar yfir keppinauta sína og það var nánast sama á hvaða móti hann keppti. Ef hann sigraði ekki var hann í fremstu röð. Árið 1977 lék hann Jaðarsvöllinn (fyrir breytingu) á 65 höggum og það met var aldrei slegið. Annað vallarmet á Björgvin sem sennilega verður seint slegið. Það setti hann á golfvellinum á Höfn í Hornafirði sem hann lék á 59 höggum. Á þeim tíma sem afreksferill Björgvins Þorsteinssonar var að hefjast fóru Íslendingar í auknum mæli að taka þátt í mótum erlendis og þá einkum í Norðurlandamótum og Evrópumótum áhugamanna. Vegna árangurs síns var Björgvin nánast sjálfskipaður í íslenska landsliðið og keppnisferill hans með því stóð í um þrjátíu ár, þó með nokkrum hléum. Oftar en ekki stóð Björgvin sig best landa sinna í slíkum mótum og má nefna að á Evrópumótinu 1973 varð hann í 11. sæti en svo framarlega hafði þá enginn Íslendingur orðið.

Eftir að Björgvin náði 55 ára aldri hóf hann svo keppni með öldungalandsliði Íslands með góðum árangri og árið 2003 varð hann fyrstur Íslendinga til þess að reyna fyrir sér í úrtökumótum fyrir Evrópumótaröð eldri kylfinga.

594

Lengst af ferli sínum lék Björgvin undir merkjum Golfklúbbs Akureyrar og klúbbmeistari hans varð hann alls 7 sinnum auk þess sem hann varð Íslandsmeistari í sveitakeppni með klúbbnum. Björgvin lék einnig fyrir Golfklúbb Hornafjarðar þar sem hann varð tvívegis klúbbmeistari og Golfklúbb Reykjavíkur þar sem hann varð einnig tvívegis meistari. Þá hefur Björgvin einnig keppt með Golfklúbbi Vestmannaeyja.

Afrekaskrá Björgvins í golfíþróttinni er bæði löng og fjölbreytt. Á tveimur sviðum hefur hann skorið sig algjörlega úr. Enginn Íslendingur hefur jafnoft farið holu í höggi eða sjö sinnum og enginn hefur keppt jafnt oft á Íslandsmótum. Frá því að hann varð fyrst gjaldgengur í meistaraflokki árið 1971 hefur hann alltaf verið meðal keppenda, eða um fjóra áratugi og þótt aldurinn hafi færst yfir og æfingar ekki verið sem áður hefur Björgvin oftsinnis verið framarlega í flokki á Íslandsmótum síðasta áratugar.

Auk afreka sinna á golfvellinum hefur Björgvin komið að félagslegum málefnum golfhreyfingarinnar. Hann átti um tíma sæti í stjórn GA og var kjörinn heiðursfélagi klúbbsins árið 1977 og varð þar með yngstur allra þeirra sem orðið hafa heiðursfélagar í golfklúbbi á Íslandi. Í stjórn GSÍ sat hann eitt kjörtímabil og landsliðseinvaldur sambandsins var hann árið 1987. Þá lagði hann mikla áherslu á að fenginn yrði erlendur landsliðsþjálfari og átti hlut að máli að John Garner var ráðinn í það verkefni árið 1988. Í viðtalinu við Björgvin sem áður er vitnað til var hann spurður að því hvort hann hefði aldrei hugsað um að fara í atvinnumennsku. Spurningunni svaraði hann: “Nei, aðstæður buðu ekki upp á það í þá daga. Það var ekki til að kylfingar færu til dæmis á skólastyrk til Bandaríkjanna eða þess háttar á þeim tíma. Ef aðstæður þá hefðu verið eins og núna hefði ég örugglega reynt að fara í atvinnumennsku.”

golf. Og áhugi hins unga sveins var svo mikill að hann varði öllum frístundum í að æfa sig. Notaðist hann í fyrstu aðeins við pútter föður síns sem hann notaði til allra högga en þar kom að hann eignaðist nokkrar golfkylfur og þar með jókst fjölbreytni æfinganna. Á þessum tíma var Þorvaldur Ásgeirsson að kenna hjá Keili og til hans sótti Úlfar kennslu svo og nokkrir félagar hans sem síðar urðu einnig afrekskylfingar og golfkennarar, svo sem Arnar Már Ólafsson, Guðmundur Sveinbjörnsson, Hörður Arnarson og Þórdís Geirsdóttir. Hefur Úlfar sagt að Þorvaldur hafi verið góður kennari og að nemendur hans hafi náð góðum tökum á golfsveiflunni. Það var lán unga fólksins í Keili sem þarna voru að stíga sín fyrstu spor að þau höfðu mikið olnbogarými, félagar í klúbbnum voru ekki nema um áttatíu talsins og völlurinn því ekki ásetinn. Í viðtali við Edwin Rögnvaldsson sem birtist í blaðinu Golf á Íslandi eftir að Úlfar var tilnefndur “Kylfingur aldarinnar” sagði hann m.a. svo frá: “Við höfðum völlinn algerlega út af fyrir okkur, frá morgni til klukkan fjögur á daginn þegar fólk kom úr vinnunni og fór í golf. Við gátum því leikið okkur Úlfar Jónsson.fagnar Íslandsmeistaratitli á Grafarholtsvellinum eins og við vildum. Það var náttúrlega mikill kostur. Maður gat leikið sér á Yngstur Íslandsmeistara – brautryðbrautunum. Það var ekkert æfingasvæði þá, en maður jandi í atvinnumennsku gat verið með sína eigin bolta og slegið eftir þrettándu brautinni eins og völlurinn er leikinn í dag. Þá stóð maður Úlfar Jónsson hefur sex sinnum orðið Íslandsmeistari í við flötina og sló niður eftir brautinni. Þar var enginn golfi. Sinn fyrsta titil hlaut hann á Íslandsmótinu sem sem truflaði og ef einhver kom, sem var frekar sjaldgæft, fram fór á Hólmsvelli í Leiru árið 986. Þá var Úlfar biðum við bara aðeins. Maður hafði því í raun mjög góðar aðeins 17 ára og er hann yngstur þeirra sem orðið hafa aðstöður til að æfa sig.” Íslandsmeistarar. Þrátt fyrir ungan aldur hafði Úlfar þá þegar vakið mikla athygli fyrir hæfni sína og verið í barát- Og Úlfar æfði sig svikalaust. Lét sig engu skipta þótt tunni um Íslandsmeistaratitilinn árið áður, þá 16 ára. veður væri svo vont að félagar hans héldu sig fremur inni í skála en úti á vellinum og hann hélt líka alltaf miklu Úlfar er Hafnfirðingur og var á barnsaldri þegar hann lengur áfram við æfingarnar en aðrir. Bjó hann sér sjálfur kynntist golfinu. Sínar fyrstu ferðir út á golfvöll Keilis til æfingar og notaði ímyndunaraflið til þess að úthugsa fór hann með föður sínum sem þá var farinn að stunda aðstæður í keppni. Og allt þetta skilaði árangri. Þegar

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

595

Úlfar var tólf ára hafði hann lækkað svo í forgjöf að hann var orðinn meistaraflokksmaður. Aftur er vitnað í fyrrnefnt viðtal: “Það var eitt sem ég gerði mikið, fór og spilaði með tveimur boltum. Annar boltinn var minn, Úlfars Jónssonar, en hinn boltinn var ef til vill Ballesteros, Tom Watsons eða Nicklaus, þessir kylfingar sem maður hélt upp á í þá daga. Þá var maður alltaf í keppni og þjálfaði sífellt keppnisskapið, var alltaf að keppa. Þannig lifði ég mig oft mikið inní leikinn og upplifði hann oft eins og alvöru keppni.”

með því að verða Íslandsmeistari með sveit Keilis í sveitakeppninni og Íslandsmeistaratitli í holukeppninni auk þess sem hann náði betri árangri í Evrópumóti áhugamanna en nokkru sinni fyrr. Varð þar í fjórða sæti.

Eftir þennan frægðarferil kom að því að Úlfar reyndi fyrir sér í atvinnumennsku og hélt til Bandaríkjanna 1993 þar sem hann æfði og tók þátt í mótaröð. Sumarið 1994 keppti hann á skandinavisku mótaröðinni en hún fór fram víða á Norðurlöndunum. Náði hann ágætum árangri í mörgum mótum þótt aldrei næði hann að vinna sigur. Leið hans lá aftur til Bandaríkjanna þar sem hann tók þátt í úrtökumótum fyrir PGA-mótaröðina. Þar gekk honum ekki sem skyldi og haustið 1995 reyndi hann Og þessi reynsla kom Úlfari oft að gagni. Hann stóð oft aftur fyrir sér í Evrópumótaröðinni og var mjög nærri frammi fyrir aðstæðum þar sem á keppnisskap en jafnþví að komast í lokaúrtökumótið. Ákvað framt hugarró reyndi og var til þess Úlfar þá að láta staðar numið og flutti tekið hversu vel hann mætti slíkum aftur heim til Íslands. Hóf hann þá störf aðstæðum. Stundum réði það úrslihjá verslunarfyrirtæki en sinnti jafnframt tum í jafnri keppni. Dæmi um slíkt ýmsum verkefnum tengdum golfinu. Skrimá nefna er Úlfar sigraði Ragnar faði hann m.a. kennslubók um golf ásamt Ólafsson í hörðum slag um Íslandsfélaga sínum Arnari Má Ólafssyni og síðar meistaratitilinn 1990 og þegar hann unnu þeir einnig kennslumyndbönd. Úlfar varð Norðurlandameistari 1992 eftir menntaði sig síðan sem PGA-kennari og æsilega keppni við norskan kylfing. hóf golfkennslu, fyrst hjá golfklúbbnum Keili og síðar hjá Golfklúbbi Kópavogs og Þegar Úlfar var 12 ára var hann Garðabæjar þar sem hann annaðist einkum kominn með forgjöf meistaraflokksafrekskylfinga og var íþróttastjóri klúbbmanna, eins og fyrr greinir, og ári sins. Að auki kom hann að landsliðsmálum síðar, 1982, kom fyrsti meistaratitilGolfsambandsins og þegar sambandið linn í hús hjá honum en þá varð Úlfar Jónsson, landsliðsþjálfari. ákvað að ráða landsliðsþjálfara að nýju eftir hann drengjameistari Íslands. Sama golfþingið 2011 varð Úlfar fyrir valinu. titil hlaut hann svo 1983 og 1984 og 1986. Hann var aðeins 14 ára þegar hann keppti í Íslandsmótinu í höggleik og stóð sig með miklum ágætum. Jafnhliða öðrum störfum hefur Úlfar séð um golflýsingar í sjónvarpi um árabil og notið mikilla vinsælda enda hefur Öllum var þá orðið ljóst að þarna fór mikill afreksmaður, hann yfirburðaþekkingu ekki aðeins á kylfingum sem þar enda sigraði hann í hverju opna mótinu af öðru þetta etja kappi heldur einnig því sem er að gerast á vellinum. sumar. Úlfar varð Íslandsmeistari 1986, 1987, 1989, 1990, 1991 og 1992. Stundum voru yfirburðir hans svo miklir að menn fóru að tala um að hann skemmdi spennuna sem ættu að fylgja Íslandsmótunum – slagurinn væri bara um annað sætið. Það kom þó fyrir að Úlfari brást bogalistin.

1988 varð hann að láta í minni pokann fyrir Suðurnesjamanninum Sigurði Sigurðssyni og gera sér bronsverðlaunin að góðu og á Íslandsmótinu 1993 sem var hans síðasta Íslandsmót í langan tíma komst hann ekki einu sinni á verðlaunapall. Hann bætti sér þetta þó upp

596

Eftir að Úlfar hætti í atvinnumennskunni settu áhugareglur því skorður að hann gæti keppt í mótum á Íslandi, en þegar reglunum var breytt og hann varð gjaldgengur að nýju hefur hann oftast keppt í nokkrum mótum árlega og þótt hann stundi ekki æfingar með keppni fyrir augum hefur hann oftsinnis sannað að lengi lifir í gömlum glæðum og Íslandsmeistaratitlum hefur hann bætt í safn sitt með sveit GKG, auk þess sem hann hefur verið í fremstu röð þá sjaldan að hann hefur tekið þátt í Íslandsmótum í höggleik.

Karen Sævarsdóttir., lengst til hægri í lokaráshóp í meistaraflokki á Íslandsmótinu 1991. Með henni eru tveir af skæðustu keppinautum hennar, Ragnhildur Sigurðardóttir og Þórdís Geirsdóttir. Ræsirinn er Svavar Friðleifsson heitinn, fyrrum formaður GHR.

Karen vann afrek sem vart verður eftir leikið Ef hægt er að segja að manneskju sé íþróttagrein í blóð borin þá gæti það átt við um mestu afrekskonu íslenskrar golfsögu, Karenu Sævarsdóttur. Báðir foreldrar hennar voru afreksfólk í golfi. Móðir hennar, Guðfinna Sigurþórsdóttir, var fyrsti Íslandsmeistarinn í kvennaflokki og hlaut þrjá titla alls og faðir hennar, Sævar Sörensson, hafði orðið Íslandsmeistari í 1. flokki. Á ferli sínum vann Karen afrek sem hefur ekki verið leikið eftir og óvíst má telja að það gerist nokkru sinni. Hún varð Íslandsmeistari átta ár í röð. Það var ekki fyrr en Karen ákvað að flytjast til útlanda að aðrar konur komust loksins að.

Karen var ekki nema fimm ára þegar hún fór að æfa golf undir leiðsögn móður sinnar. Hún náði fljótt undragóðum tökum á íþróttinni og 13 ára hlaut hún sinn fyrsta Íslandsmeistaratitil, í stúlknaflokki. Það var svo árið 1989, þegar hún var 16 ára, sem fyrsti Íslandsmeistaratitillinn

var í höfn hjá henni og það gerðist á heimavelli hennar í Leirunni þar sem hún vann með miklum yfirburðum, var á 14 höggum betra skori en sú er hreppti silfurverðlaunin. Þar með var hún komin á beinu brautina og vann næstu sjö árin oftast með svipuðum miklum yfirburðum. Þó voru komnar til sögunnar kvenkylfingar sem létu að sér kveða eins og Ólöf María Jónsdóttir og Ragnhildur Sigurðardóttir en á þessu sjö ára tímabili varð það hlutskipti Ragnhildar að vinna til fimm sinnum til silfurverðlauna.

Karen var einfaldlega best og sópaði að sér verðlaunum ekki aðeins í Íslandsmótunum heldur nánast í öllum mótum sem hún keppti í. Þannig varð hún líka Íslandsmeistari í holukeppni fjórum sinnum og klúbbmeistari Golfklúbbs Suðurnesja varð hún sjö ár í röð. Og þegar stúlkna- og kvennalandslið Íslands tók þátt í mótum var Karen alltaf í forystuhlutverkinu. Á einu þessara móta, Norðurlandamóti unglinga sem fram fór á Akureyri, varð hún fyrst íslenskra kvenna til þess að leika 72 holur undir 300 höggum sem þótti ótrúlega mikið afrek. Á Norðurlandamótinu sem haldið var á Íslandi 1992 var Karen lengi í baráttunni um Norðurlandameistaratitilinn en

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

597

hafnaði að lokum í öðru sæti, höggi á eftir stúlkunni sem hreppti titilinn. Árið eftir, 1993, varð Karen fyrst íslenskra kvenna til þess að keppa í Evrópumótinu þar sem hún stóð sig ágætlega og komst í gegnum niðurskurð.

standa undir kostnaðinum, það hefði að nokkru tekist en dæmið gengi þó erfiðlega upp. Venjulega færu tveir dagar í viku eingöngu í ferðalög milli keppnisstaða og að hún fengi oft að gista hjá félögum í þeim klúbbum þar sem mótin voru haldin. “Það líður ekki vika án þess að ég læri eitthvað nýtt. Það er mjög gaman.”Víkingurinn í mér gefst ekki upp. Viðtal við Karen. Morgunblaðið 10. júlí 1997.

Á árinu 1996 ákvað Karen að taka það skref að reyna fyrir Eftir að hafa reynt fyrir sér sér sem atvintvö keppnistímabil ákvað numaður í golfi í Karen að láta staðar numið og Bandaríkjunum. lagði keppnisgolfið að mestu Hún var þá orðin á hilluna. Hún settist að ytra hagvön þar vestra, og starfaði í nærfellt áratug hafði stundað nám í fyrst sem útibússtjóri og síðan markaðsfræðum við sem svæðisstjóri í banka í San Lamar háskólann í Antonio í Texas. Árið 2000 Texas og leikið þar Karen Sævarsdóttir hefur hampað bikarnum fyrir sigur í höggleik á sótti hún um og fékk áhugameð skólaliðinu Íslandsmóti átta sinnum, oftar en nokkur annar. Myndin er tekin mannsréttindi að nýju á Íslandi í háskólamótum. eftir sigur í mótinu í Vestmannaeyjum 1996. og kom til Íslands öðru hverju Samt sem áður Ljósmynd: Hilmar Bragi/Golf á Íslandi og keppti þá einstaka sinnum. var skrefið stórt Hún var t.d. meðal þátttakog kostnaðarsamt. enda á Íslandsmótinu á Hellu Karen naut þó góðs stuðnings ýmissa aðila en einkum félaga sinna í Golfklúb- árið 2002 og varð þar í 7. sæti, lék á 315 höggum sem oft hefði nægt til verðlaunasæta í Íslandsmóti. Á árinu 2008 bi Suðurnesja sem gerðu hvað þeir gátu til þess að létta henni róðurinn. Þeir efndu m.a. til styrktarmóts fyrir hana fluttist Karen alkomin heim, aflaði sér kennararéttinda og hóf golfkennslu fyrst hjá Golfklúbbnum Oddi og síðan á og söfnuðust þar 300 þúsund krónur sem var óvenjulega heimaslóðum sínum hjá Golfklúbbi Suðurnesja. há upphæð af slíku tilefni.

Vorið 1997 hóf Karen keppni á hinni svokölluðu Futuresmótaröð en góður árangur á henni var forsenda þess að komast inn á LPGA-mótaröðina (Ladies Professoinal Golf Association) þar sem bestu kvenkylfingar í Bandaríkjunum reyndu með sér og há peningaverðlaun voru í boði. En rétt eins og hjá körlunum eru margir kallaðir en fáir útvaldir í hóp hinna bestu. Kylfingar sem eru að reyna að koma sér áfram verða að bera af því mikinn kostnað ekki síst vegna ferðalaga. Þessu lýsti Karen í blaðaviðtali nokkru eftir að hún hóf keppni á Futures og sagði að hún hefði reynt að fá hjálp til að

598

Á þeim tíu árum sem Karen dvaldist í Bandaríkjunum varð mikil breyting á golfinu á Íslandi. “Ég finn það núna þegar ég kem heim hve mikil framþróun hefur átt sér stað í golfíþróttinni hér á Íslandi. Það virðast allir vera að spila golf og maður trúir því varla hve mikil sprengja hefur orðið frá því ég fór út til Bandaríkjanna,” sagði hún í blaðaviðtali. “Kann þetta ennþá. Viðtal við Karenu Sævarsdóttur, Morgunblaðið 8. maí 2008.

fremstir í flokki. Og einn af þessari kynslóð, Birgir Leifur Hafþórsson, átti eftir að verða meira í sviðsljósinu og ná lengra í heimi atvinnumennskunnar en nokkur annar íslenskur kylfingur til þessa.

Birgir Leifur var vart af barnsaldri þegar hann tók að vekja athygli fyrir hæfni sína í golfi. Hann var 12 ára þegar hann fór að taka þátt í mótum með góðum árangri og sínum fyrsta meistaratitli landaði hann þegar hann var 16 ára og varð piltameistari Íslands. Þá var hann kominn niður í 1 í forgjöf. Og árið sem hann varð tvítugur, 1996, varð hann fyrst Íslandsmeistari. Mótið fór þá fram í Vestmannaeyjum og menn höfðu á orði að Skagamaðurinn ungi hefði bókstaflega haldið þar sýningu. Svo miklir voru yfirburðir hans.

Og það var sama hvar Birgir Leifur fór. Hann vann þau mót sem hann keppti í næsta auðveldlega og vallarmetin fuku. Og á þeim mótum sem hann keppti í ytra var árangur hans einnig góður og má þar sérstaklega nefna að haustið 1996 tók hann þátt í Opna ítalska meistaramótinu þar sem margir fræknir kylfingar reyndu með sér. Þar var fyrst leikinn höggleikur en síðan holukeppni og komst Birgir Leifur í átta manna úrslit þar sem hann tapaði naumlega fyrir einum fremsta kylfingi Svía.

Birgir Leifur Hafþórsson.

Birgir Leifur – fyrstur í raðir þeirra allrabestu Á íþróttasviðinu hafa Akurnesingar fyrst og fremst verið þekktir fyrir frábært knattspyrnulið sem sópað hefur að sér ófáum Íslandsmeistaratitlum. Sundfólk af Skaganum hefur einnig lengi verið í fremstu röð. En svo bættist golfið við. Þaðan kom heil kynslóð afrekskylfinga þar sem þeir Þórður Emil Ólafsson og Kristinn G. Bjarnason fóru

Allir voru sammála um Birgir Leifur ætti meiri möguleika á að ná lengra á alþjóðlegum vettvangi en Íslendingar höfðu haft til þessa. Það var rökrétt framhald af árangri hans að hann ákvað árið 1997 að gerast atvinnumaður. En það var hægara sagt en gert. Þeir sem voru að feta sín fyrstu spor á þeirri braut þurftu að bera mikinn kostnað. Vildi það Birgir Leifi til að hópur manna sem höfðu mikla trú á honum stofnuðu félag honum til stuðnings, eins og fjallað er um á öðrum stað í ritinu.

Birgir Leifur ákvað að reyna fyrir sér á Evrópumótaröðinni. Þar voru margir um hituna og þurfti að ganga upp brattar tröppur til þess að komast í sjálfa mótaröðina þar sem þeir bestu reyndu með sér og miklir peningar voru í boði ef frammistaðan var góð.

Allir kylfingar sem kepptu á Evrópumótaröðinni þurftu að taka þátt í undankeppni. Fyrstu tvö árin sem Birgir Leifur keppti var stigið eitt en var síðan breytt á þann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

59

Birgir Leifur með Leynissveitinni sem sigraði í Sveitakeppni 15-18 ára á Grafarholtsvellinum árið 1992. Frá vinstri: Helgi Dan Steinsson, Birgir Leifur, Reynir Þorsteinsson liðsstjóri, Þórður Emil Ólafsson og Gunnar Örvar Helgason.

hátt að tekið var upp annað stig sem aðeins þeir bestu úr fyrsta stiginu komust á. Þeir 35 sem náðu bestum árangri á öðru stiginu, áskorendamótaröðinni, komust svo á Evrópumótaröðina sjálfa. Oftast voru keppendur sem léku á úrtökumótunum samtals um 700- 900 og voru þar ekki aðeins Evrópubúar á ferð heldur menn frá öllum heimsálfum sem margir hverjir höfðu mikla reynslu og höfðu tekið þátt í slíkum mótum í áraraðir. Mótin fóru fram víða í Evrópu en einnig í öðrum heimsálfum, meira að segja í Ástralíu.

Svo sem búast mátti við var á brattann að sækja hjá Birgi Leifi. Frammistaða hans var þó jafnan með miklum ágætum og þrívegis munaði litlu að hann kæmist inn á Evrópumótaröðina. Árið 2000 varð hann í 39. sæti á lokaúrtökumótinu og árin 2001 og 2004 varð hann í 36. sæti, en sem fyrr segir komust 35 áfram. Munaði í

600

bæði skiptin aðeins einu höggi að hann kæmist áfram. Árið 2006 braut hann svo loks ísinn. Hann komst inn á lokaúrtökumótið sem fram fór á San Roquevellinum á Spáni í lok nóvember og af mikilli keppnishörku tókst honum að verða þar í 25. sæti. Þar með var hann kominn í hóp hinna allra bestu. “Ég vona að þessi árangur minn gefi öðrum íslenskum kylfingum byr undir báða vængi. Ég er nú loksins búinn að sýna að þetta er hægt þó svo að ég komi frá litlu landi eins og Íslandi. Vonandi hef ég með þessu rutt brautina fyrir aðra sem vilja feta þennan veg,”sagði Birgir Leifur í blaðaviðtali þegar stóra áfanganum var náð. Golf á Íslandi. 4. tbl. 2006. Og víst var að Íslendingar fylgdust vel með Birgi Leifi í slagnum. Á vefnum kylfingur.is var lýsing á mótinu og leik Birgis Leifs og varð álagið á vefinn svo mikið að hann fraus um skeið. Árið 2007 var afreksár hjá Birgi Leifi. Árangur hans á

aðalmótum Evrópumótaraðarinnar var yfirleitt góður en nægði þó ekki til þess að hann héldi þar sæti sínu. Til þess þurfti hann að vera ofar á peningalistanum. Hann þurfti því að keppa á úrtökumótum að nýju og leika fyrst á fjögurra daga móti og síðan strax í kjölfar þess á tveggja daga móti. Fyrra mótið var á Arcos Garden vellinum á Spáni og er skemmst frá því að segja að Birgir Leifur stóðst þessa raun með glæsibrag og vann þarna sinn fyrsta sigur á stórmóti erlendis, lék á 14 höggum undir pari. Síðan tók við lokaspretturinn þar sem allir þeir sem komust áfram úr úrtökumótunum reyndu með sér á San Roque. Aðeins 30 bestu á því móti öðluðust rétt til fullrar þátttöku í Evrópumótaröðinni á næsta ári og gerði Birgir Leifur gott betur en það þar sem hann hafnaði í 11.-15. sæti á fimm höggum undir pari. Annað árið í röð hafði hann skipað sér í fremstu röð.

En eins og árið 2007 var gott reyndist árið 2008 Birgi Leifi heldur erfitt. Hann byrjaði vel á mótaröðinni en fór síðan að kenna sér meins í baki og varð að daga sig út úr keppninni. Og um haustið kom annað áfall er KB-banki, sem verið hafði aðalstuðningsaðili hans um árabil, leið undir lok en þótt ágætlega hefði gengið var langt frá því að verðlaunafé í mótum stæði undir þeir kostnaði sem Birgir Leifur hafði af þátttöku sinni í mótunum.”...það þýðir ekkert að vera svartsýnn þrátt fyrir að staðan sé allt önnur í dag en í gær. Ég þarf einfaldlega að finna nýjar leiðir til þess að ná markmiðum mínum en það er ljóst að margra ára samstarfinu mínu og Kaupþings er lokið,” sagði Birgir Leifur þegar hann fékk fréttirnar um bankahrunið á Íslandi.Morgunblaðið 10. október 2008. Á þessum tíma var Birgir Leifur búsettur í Luxemburg enda ódýrara að gera út þaðan heldur en frá Íslandi.

næstu. Þótt Birgir Leifur einbeitti sér fyrst og fremst að mótum erlendis keppti hann öðru hverju á mótum á Íslandi.

Hann skipti um klúbb og hóf að keppa undir merkjum GKG. Keppti hann nokkrum sinnum á meistaramóti klúbbsins og vann það frækilega afrek á einu þeirra að setja vallarmet á Vífilsstaðavellinum árið 2003 og leika einn hringinn á 61 höggi eða á 9 höggum undir pari. Þá keppti Birgir Leifur með sveit klúbbsins í sveitakeppni GSÍ. Árið 2003 þegar Íslandsmótið fór fram í Vestmannaeyjum endurtók hann leikinn frá árinu 1996 og sigraði með yfirburðum og aftur varð hann Íslandsmeistari árið 2004 er mótið fór fram á hans gamla heimavelli á Akranesi. Árið 2010 varð Birgir Leifur Íslandsmeistari á Kiðjabergsmótinu og sama ár varð hann einnig Íslandsmeistari í holukeppni en aðrir hafa ekki leikið það að verða tvöfaldur Íslandsmeistari. Og á því ári vann Birgir Leifur það afrek sem sennilega verður aldrei leikið eftir er hann setti vallarmet á Leynisvellinum sem hann lék á 58 höggum!

Meiðslin sem Birgir Leifur átti við að stríða reyndust þrálát og urðu til þess að keppnistímabilið 2009 fór að mestu fyrir ofan garð og neðan hjá honum og var það ekki fyrr en 2010 að hann gat aftur reynt við Evrópumótaröðina og vegna fjarveru sinnar þurfti hann þá nánast að byrja frá grunni. Árangur Birgirs Leifs þá og einnig 2011 sýndi að hann var engann veginn dauður úr öllum æðum þótt ekki tækist honum að komast alla leið. Á móti sem fram fór á Ítalíu um miðjan maí 2011 náði hann einum sínum besta árangri á ferlinum þegar hann varð í þriðja sæti á móti í Áskorendamótaröðinni og lék á 10 höggum undir pari.

Birgir Leifur reyndi einnig að söðla dálíið um og freista þess að komast á PGA mótaröðina í Bandaríkjunum. Þar komst hann í gegnum fyrsta nálaraugað en ekki þau

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

601

Landsliðshópur í æfingaferð í Flórída í Bandaríkjunum undir stjórn Ragnars árið 2008. Frá vinstri: Stefán Már Stefánsson, Sigmundur Másson, Tinna Jóhannsdóttir, Pétur Freyr Pétursson, Kristján Þór Einarsson, Staffan Johansson, Ragnar Ólafsson, Ólafur Björn Loftsson, Elísabet Oddsdóttir, Örn Ævar Hjartarson, Valdís Þóra Jónasdóttir, Sigurþór Jónsson, Ragna Björk Ólafsdóttir og Heiðar Davíð Bragason.

602

6

Afreksstefna og afreksmál

Afreksmálin með augum Ragnars Síðustu tuttugu árin hefur framkvæmd afreksstefnu Golfsambands Íslands að mestu leyti hvílt á herðum eins manns, Ragnars Ólafssonar, sem hefur haft með öll landslið GSÍ að gera. Hann hefur skipulagt þjálfun þeirra og verið landsliðseinvaldur og það hefur verið verkefni hans að fylgjast með yngri og eldri kylfingum og meta hæfni þeirra til þess að takast á við þau erfiðu verkefni sem landsliðin þurfa jafnan að fást við. Allir eru sammála um að í þessum efnum sé Ragnar réttur maður á réttum stað.

Hafi þá yfirvegun og ákveðni sem til þarf og gríðarlega þekkingu á golfíþróttinni sem er honum nánast í blóð borin þar sem faðir hans var um langt árabil einn af fremstu kylfingum landsins og Ragnar átti sjálfur langan og farsælan afreksferil að baki þegar hann lagði keppnisskóna að mestu á hilluna. Að auki er honum gefinn sá eiginleiki að eiga auðvelt með að starfa með fólki en mikið reynir á mannleg samskipti í þeim verkefnum sem hann er að sinna.

Eikin og eplið Golfáhugi Ragnars vaknaði þegar hann var ungur að árum og fylgdi föður sínum, Ólafi Bjarka Ragnarssyni, sem kylfusveinn á golfvöllunum. Merkilegt má það teljast að þótt Ólafur Bjarki væri óumdeilanlega einn besti kylfingur landsins í mörg ár þá varð hann aldrei Íslands-

meistari. Hlaut þrisvar sinnum silfurverðlaun, varð nokkrum sinnum klúbbmeistari hjá GR og sigraði í mörgum mótum. Átti því mikið verðlaunasafn sem sonur hans heillaðist af og hefur sjálfsagt hugsað sem svo að þetta ætlaði hann að leika eftir þegar hann væri orðinn stór. En það varð svolítil bið á því að Ragnar Ólafsson færi að æfa golf. Eins og svo margir Reykjavíkurkrakkar þótti sjálfsagt að hann færi í sveit á sumrin. Hann var orðinn 12 ára þegar hann fékk verulega færi á því að æfa golf og gekk þá jafnframt formlega í Golfklúbb Reykjavíkur. Faðir hans lét hann þá hafa hálft golfsett og kenndi honum undirstöðuatriðin í íþróttinni. En að mestu leyti þurfti Ragnar að sjá um sig sjálfur hvað golfinu viðkom. Hann átti heima á Háaleitisbrautinni og í þá daga tíðkaðist ekki að foreldrar væru að skutla börnum sínum fram og til baka á æfingar. En Ragnar átti reiðhjól og lét sig hafa það að hjóla upp á golfvöll þótt leiðin væri drjúglöng en tók þó stundum strætó. Á golfvellinum hitti hann oft fyrir vini sína, þá Sigurð Hafsteinsson og Geir Svansson sem haldnir voru golfdellu á háu stigi. Seinna bættust fleiri í hópinn. Þeirra á meðal var Sigurður Pétursson sem átti eftir að láta verulega að sé kveða í golfinu. Og saman fetuðu félagarnir hinn bratta stíg að afreksmennsku í íþróttinni. “Á þeim tíma sem ég var að stíga fyrstu skrefin voru

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

603

aðstæður allt öðru vísi en í núna. Þá voru ekki nema 200-250 félagar í GR og tiltölulega auðvelt að komast að á vellinum. Allur búnaður var fremur frumstæður. Það voru til tvennskonar kúlur, enska stærðin og sú ameríska og reglurnar voru allt öðru vísi. Sem dæmi má nefna að í holukeppni var kúlan skilin eftir á flötinni og það mátti pútta í kúlu andstæðings og nota hana sem batta ef því var að skipta. Þegar menn droppuðu bolta þurfti að láta hann falla aftur fyrir sig og það kom fyrir að menn droppuðu í hettuna á stakknum sínum og fengu þá víti. Smátt og smátt var síðan verið að hefla vankanta af reglunum og gera þær auðskilanlegri og auðveldari.” Munnleg heimild: Ragnar Ólafsson í viðtali við bókarhöfund.

Fyrstur að ná núllinu Ragnar var 16 ára þegar hann vann fyrst sigur á golfmóti. Það fór fram á Leiruvelli Suðurnesjamanna. Þar setti hann vallarmet í leiðinni og lagði meira að segja kappann Þorbjörn Kjærbo að velli. Síðar áttu þeir eftir að verða góðir félagar í landsliðinu. Í unglingalandsliðið var Ragnar fyrst valinn árið 1974 og í karlalandsliðið árið 1975. Keppti hann um tíma með báðum liðunum og í karlalandsliðinu var hann þangað til að hann lagði keppnisskóna á hilluna. Á árinu 1985 náði Ragnar þeim merka áfanga að verða fyrstur Íslendinga til þess að vera með 0 í forgjöf.

Slíkar hindranir voru þá nánast ekki til á íslenskum golfvöllum.”Sama heimild.

Ragnar hafði ætlað sér að keppa lengi í golfi. “Þangað til ég yrði fimmtugur.”Sama heimild.En af því varð ekki.

Hann var ekki við eina fjölina felldur í íþróttum og þótti vel liðtækur handknattleiksmaður. Árið 1994 var hann aðstoðarþjálfari Einars Þorvarðarsonar með Selfossliðið og varð þá fyrir því óhappi að slíta krossband.

Tók tilboði GSÍ fegins hendi “Við vorum að leika okkur í fótbolta á síðustu æfingunni þegar ég meiddist og sá fram á að ég myndi ekki spila golf í náinni framtíð.

En þá var ég svo lánsamur að Hannes Guðmundsson forseti Golfssambandsins boðaði mig á fund til sín. Erindið var að kanna hvort ég vildi taka að mér ákveðin verkefni fyrir Golfsambandið – verða landsliðseinvaldur og starfa við landsliðsverkefni. Ég tók því boði fegins hendi þar sem það skapaði mér möguleika á að vera áfram í hringiðunni og geta notað kunnáttu mína til þess að hjálpa öðrum. Þegar gengið hafði verið frá samningum tókumst við Hannes í hendur og það handtak hefur dugað síðan. Þetta var gamli skólinn. Það þurfti ekki að gera skriflegan samning.”Sama heimild.

Fyrstu árin sem Ragnar starfaði fyrir “Það gerðist margt eftirminnilegt á ferli Golfsambandið voru að mörgu leyti mínum sem keppnismaður. Ég taldi það Ragnar Ólafsson, ungur landsliðserfið. Á vissan hátt var hann að vinna alltaf mikinn heiður að spila með land- maður fyrir rúmum 30 árum. brautryðjendastarf og meginsjónarmiðið sliðinu. Einna eftirminnilegast var að fá var að borga til baka það sem golfíþróttækifæri til þess að keppa í World Cup þar sem margir af bestu atvinnumönnunum voru meðal keppenda og ógley- tin og golfhreyfingin hafði fært honum. Hann var jafnan í fullu starfi hjá Landsbanka Íslands og naut velvildar yfirmanlegt að vera innan um menn sem maður dýrkaði eins manna sinna þar sem greiddu götu hans þegar hann þurog Ballesteros og Greg Norman auk margra annarra sem fti að vinna verkefni fyrir Golfsambandið sem sköruðust áttu eftir að verða stórstjörnur. Á keppnisárum mínum á við vinnutíma hans í bankanum. Fjárhagur sambandsins voru það reyndar Evrópu- og Norðurlandamótin sem var þröngur og enginn landsliðsþjálfari starfandi og forysvoru fyrirferðarmest og auðvitað var ég mjög stoltur af því að vera valinn í úrvalslið unglinga í Evrópu sem fór til tan óviss hvaða stefnu ætti að taka. En síðan varð breyting keppni í Suður-Ameríku og í lið sem keppti við Breta. En og Ragnar orðar það þannig að menn hafi meitlað í stein að taka upp afreksstefnu sem átti að vera eins árangursrík það var margt sem var öðruvísi þá en nú. Í fyrstu landeins og framast var kostur. Einn meginþáttur í nýrri sliðsferð minni sem var til Írlands árið 1975 tókum við t.d. góðan tíma í að æfa okkur að slá upp úr sandgryfjum. stefnu var að ráða landsliðsþjálfara og fyrir valinu varð

604

Svíinn Staffan Johannsson sem Ragnar starfaði síðan náið með allan tímann sem Staffan starfaði fyrir Golfsambandið.

Ráðing Staffans einstæð lukka “Þegar ég heyrði fyrst af því að ráða ætti Staffan Johannsson sem landsliðsþjálfara kom það mér mjög á óvart þar sem hann hafði verið einn af aðalþjálfurum sænskra atvinnumanna um árabil. En um leið fagnaði ég þeim stórhug sem stjórn GSÍ og Hörður Þorsteinsson sýndu með ákvörðuninni – og þeirri einskæru lukku sem þarna var að falla íslensku golfi í skaut. Það var mikill fengur, að sjálfsögðu, fyrir íslenska kylfinga að njóta ráðgjafar manns sem þekkti af eigin reynslu þá umgjörð sem nauðsynleg er til að fleyta kylfingum á meðal þeirra bestu, í atvinnumennskuna.

Staffan fannst þetta mjög ögrandi verkefni og sú ákvörðun hans að taka slaginn, að koma í áhugamannagolfið á Íslandi, Staffan Johansson landsliðsþjálfari með Ragnari á góðri stundu. segir meira um víðsýni hans og smitandi metnaðinn en þúsund orð. Með honum fengum við tækifæri til og stigum spor nær heimi atvinRagnar er ekki í vafa um að ráðning Staffans markaði numennskunnar en nokkurn tíman áður.”“Undir lokin ákveðin tímamót í íslenskri golfsögu. “Hann var ekki höfðum við mæst á miðri leik með íslensku og sænsku aðeins frábær kennari heldur einnig stjórnandi og fagaðferðina.” Golf á Íslandi, 6. tbl. 19. árg. mennska einkenndi öll vinnubrögð hans. Hann fékk það erfiða verkefni að “búa til” afreksmenn sem hann Fljótlega eftir að Staffan var ráðinn landsliðsþjálfari og gerði. Hann miðlaði mikilli reynslu og þekkingu til birtist við hann viðtal í blaðinu “Golf á Íslandi.” Þar sagði þeirra golfkennarara sem hér voru starfandi og kom þeim hann m.a.: “Ég trúði og geri enn, að ég geti bryddað upp sjónarmiðum til klúbbanna að það væri litlaus íþrótt sem á nýjungum, sem muni reynast kylfingum, þjálfurum og ekki ætti stjörnur og að stjörnurnar væru fyrirmyndir skipuleggjendum gagnlegar. Ég var alls ekki viss þar til unga fólksins sem stundaði golf. Ef klúbbarnir ættu stjörég kom til Íslands í fyrsta sinn. Ég sá ákveðna áskorun í nur þá auðveldaði það ekki aðeins grasrótarstarfið heldur þessu verkefni. Ég hafði þó ákveðið að draga all verulega skapaði meðbyr í tekjuöflun og öllu öðru starfi.”Munnleg úr ferðalögum hjá mér, en skipti um skoðun.” Hann sagði heimild: Ragnar Ólafsson í viðtali við bókarhöfund. ennfremur að þörf væri á viðhorfsbreytingum hjá íslenskum kylfingum: “Það sem ég hef séð er nokkuð gott. Þó Verkaskipting Ragnars og Staffans var sú að Staffan var held ég að þeir yngri verði að setja sér háleitari markmið þjálfari og kennari en Ragnar liðsstjóri og landsliðseinen það eitt að verða besti íslenski kylfingurinn. Í stað þess valdur. Fyrst eftir að Staffan kom til starfa urðu árekstrar ættu þeir að einsetja sér að verða stjörnur á evprósku eða vegna strangra áhugamannareglna. Sem atvinnumaður bandarísku mótaröðinni. Einnig tel ég að viðhorfsbreytþurfti Staffan að vera í hæfilegri fjarlægð á mótum sem ing þyrfti að einga sér stað. Golf er íþrótt sem krefst jafn- landsliðið keppti í. Hann mátti vera á æfingasvæðinu en mikilla æfinga og hver önnur íþrótt.”Eldwin Rögnvaldsekki fara út á völl til sinna manna. Það var hlutverk Ragson: Ekki langt á toppinn. Viðtal við Staffan Johannsson. nars að fylgja liðinu og koma á framfæri skilaboðum frá Golf á Íslandi 1. tbl. 11. árg. 2000. landsliðsþjálfaranum. Síðar var slakað á þessum ströngu

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

605

reglum og þá gat landsliðsþjálfarinn komið meira við sögu á mótum.

Valið sjaldnast Þeir félagar höfðu nána samvinnu við val á landsliðunum. Við það þurfti að horfa til margra atriða og ekki síst hvar og á hvernig velli mótinu fóru fram en alls ekki var einhlítt að þeir sem léku best á völlum hérlendis væru sjálfsagðir í landsliðið. Það var ekki sama hvort leika átti á skógarvelli eða strandvelli. Því var nauðsynlegt fyrir Ragnar að fylgjast vel með kylfingunum og vita hvernig þeir slógu og hvað hentaði hverjum þeirra. “Ég lenti afar sjaldan í vandamálum vegna valsins. Það gat orðið skoðanaágreiningur um eitt og annað og vitanlega hef ég oft staðið frammi fyrir því að þurfa að velja á milli jafngóðra einstaklinga. Þá þurfti ég að beita huglægu mati á hvor væri líklegri til þess að standa sig í mótinu.

Stundum var það þannig að ég taldi að tími viðkomandi kylfings væri einfaldlega ekki kominn. Það voru helst foreldrar eða aðstandendur kylfinga sem voru óánægðir ef þeirra menn voru ekki valdir og þá reyndi ég að útskýra þau sjónarmið sem bjuggu að baki valinu. Á mínum langa ferli sem landsliðseinvaldur hef ég aldrei lent í málum sem ekki hefur verið hægt að leysa. Það var mér líka óumræðilegur styrkur að stjórn Golfsambandsins hefur alltaf sýnt mér fyllsta traust og staðið einhuga á bak við það sem ég hef gert.”Munnleg heimild: Ragnar Ólafsson.

Helsta gagnrýnin sem þeir félagar Ragnar og Staffan fengu á val sitt á landsliðinu var að þeir veldu frekar unga kylfinga en hina eldri og felld hefði verið sú regla að þeir sem urðu stigahæstir á mótaröð GSÍ kæmust sjálfkrafa í landsliðið. Ritaði Sigurður Elvar Þórólfsson blaðamaður grein um málið í Morgunblaðið þar sem hann taldi að þeir stigahæstu úr mótunum sex ættu að fá ríkulega uppskeru og vera valdir í landsliðið. “Einn hópur kylfinga virðist ekki eiga greiða leið inn í landsliðið. Það eru kylfingar sem eru að nálgast þrítugt eða eru orðnir þrítugir og hafa ekki sett sér þau markmið að sigra “heiminn” sem atvinnukylfingar. Bestu ár kylfinga eru oftar en ekki á milli þrítugs og fertugs. Á þeim aldri hafa kylfingar lært af mistökunum, öðlast reynslu og kunna betur að nýta sér styrk sinn. Skilaboðin frá GSÍ og landsliðsþjálfaranum eru skýr: Þeir sem eru ungir, efnilegir og ætla sér að leggja golfíþróttina fyrir sig í nánustu framtíð fá tækifæri.”

Sigurður Elvar Þórólfsson: Sterkt krydd í mótaröðina.

606

Morgunblaðið 16. september 2006.

Frá heimalandi sínu var Staffan Johannsson vanur því að það tæki drjúgan tíma að safna landsliðinu saman til æfinga og hann var undrandi hve skjótt var hægt að kalla íslenska liðið saman. Það kom fyrir að Ragnar sótti hann á Keflavíkurflugvöll og á leiðinni í bæinn hringdi hann svo í allar áttir og samdægurs var landsliðsfólkið mætt á æfingu. Í grein Ragnars um Staffan segir hann m.a.: “Staffan er gríðarlega skipulagður í öllu sem snýr að golfþjálfun. Það skilar sér afar vel í undirbúningi fyrir æfinga- og keppnisferðir þar er hann flestum fremri. Eftir hverja æfingaferð eða keppni fá leikmenn yfirlitsblað um hvernig viðkomandi hefur staðið sig. Hvað var jákvætt og hvað þarf að bæta og sem fyrr segir hvergi skafið af óþægilegum skoðunum – hver þarf svo sem að láta hlífa sér fyrir skoðunum manns sem þekkir leiðina upp á tindinn? Og afrit umsagnar var að sjálfsögðu sent kennara viðkomandi leikmanns. Staffan er eins og einhverja vonandi grunar, mjög ósérhlífinn og sparar sig ekki þegar álagið er mikið. Hann hefur einlægan áhuga á að gera betur, að minnsta kosti aðeins betur. Áhugi leikmanna er sem vítamínssprauta í starfsánægju hans; hann gleymdi sér oft í samræðum við áhugasama leikmenn um sveifluvísindin “skammtaði” þá upplýsingum skynsamlega eftir getu og skilningi þeirra á viðfangsefninu.” Golf á Íslandi 6. tbl. 19. árg. 2009 Um þjálfun kylfinga og val á landsliðinum segir Ragnar: “Ég gef þjálfurunum enga forskrift. Þeir eru kennarar en ekki ég. Þjálfararnir vita um styrkleika og veikleika nemenda sinna. En þegar verið er að velja í hópa hvort sem um er að ræða landsliðsferðir eða í æfingahópa hef ég mikið samband við þjálfarana og ræði sérstaklega við þá um yngra fólkið. Það er mikil pressa að vera skipað í hóp hinna bestu og það getur komið fyrir að viðkomandi kylfingar brotni hreinlega og gefist upp ef þeim er kastað of fljótt út í djúpu laugina. Þetta á ekki aðeins við um það sem er að gerast úti á vellinum heldur er þetta einnig spurning um hvort viðkomandi er tilbúinn félagslega og sé reiðubúinn að gangast undir þær ströngu reglur sem gilda. Þótt keppnisskap sé öllum nauðsynlegt getur kappsemin samt farið úr böndunum og ef menn beita ekki sjálfa sig nauðsynlegum aga getur slíkt verið til vansa og

Með kóalabjörnum og kengúrum í Ástralíu

Á keppnisferðum er gott að dreifa huganum. Íslenska kvennaliðið tók sér frí frá æfingum fyrir HM í Ástraíu árið 2008 og dýralíf skoðað í þjóðgarðinum í Adelaide Efst til vinstri sést Tinna Jóhannsdóttir strjúka Kólabirni og á myndinni til hliðar er Eygló Myrra Óskarsdóttir í félagsskap kengúru. Á myndinni að neðan má sjá þær íslenska landsliðshópinn. Frá vinstri: Helena Árnadóttir, Kristján Þór Einarsson, Eygló Myrra Óskarsdóttir, Ólafur Björn Loftsson, Tinna Jóhannsdóttir og Sigmundur Einar Másson.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

607

haft áhrif á andstæðinginn sem má ekki gerast.”Munnleg heimild: Ragnar Ólafsson í viðtali.

Sér gegnum holt og hæðir Það er tvímælalaust styrkur margra íslenskra þjálfara að þeir voru sjálfir afrekskylfingar áður en þeir fóru til náms og hófu síðan kennslustörf. Þeir hafa því góða þekkingu á því hvað þarf til þess að verða afrekskylfingur og komast í hóp hinna bestu. Sjálfur fylgist Ragnar mjög vel með kylfingunum og á stórmótum kemur hann sér oftar en ekki fyrir á góðum stað á vellinum með sjónaukann sinn og fylgist með leik og atferli keppendanna. Segist sjá gegnum holt og hæðir ef því er að skipta. “Þetta starf er mjög bindandi. Ég eyddi miklum tíma í golfið meðan ég var keppnismaður en enn meiri núna.

Frá því að mótin byrja í maí á ég ekki lausa helgi fyrr en um miðjan september. Á veturna hef ég um langt skeið verið með æfingar í Reiðhöllinni á sunnudagsmorgnum; set þær sjálfur upp og stjórna í samráði við þjálfarana. Þar er hægt að slá um 45 metra og í Kórnum í Kópavogi er hámarkslengd högga 50-60 metrar. Á æfingunum eru allar lengdir mældar enda nákvæmni mjög áríðandi í stutta spilinu.”Munnleg heimild: Ragnar Ólafsson.

Vegna starfa sinna hefur Ragnar öðlast yfirgripsmeiri þekkingu á þróun golfíþróttarinnar á Íslandi en flestir aðrir. Fjöldi þeirra sem stunda golf hefur margfaldast frá því að hann var að stíga sín fyrstu skref í íþróttinni og gjörbreyting hefur orðið ekki einungis á allri aðstöðu heldur einnig þeim búnaði sem kylfingum stendur til boða. Þegar horft er yfir sviðið telur Ragnar meginbreytinguna vera þá að nú séu miklu fleiri kylfingar sem æfa og spila og verða liðtækir, “miðlungsgolfarar” eins og hann kallar það, en áður en í sjálfu sér hafi afrekskylfingum ekki fjölgað hlutfallslega. Hins vegar sé í hópi yngri kylfinganna mikil efni sem hafi burði til þess að verða stjörnur í íþróttinni og keppa við þá bestu. “Það er hægt að bæta margt, aðstöðu og búnað en einstaklingurinn verður að vinna að því sjálfur að verða afreksmaður og þarf að leggja gríðarlega mikið á sig til þess að ná því markmiði. Krakkarnir æfa miklu meira en menn gerðu hér áður fyrr en þá vantar að stíga skrefið.

608

Það er skoðun mín að um þessar mundir eigum við 3-4 pilta og jafnmargar stúlkur sem eiga möguleika á að verða stjörnur í íþróttinni og komast í hóp atvinnumanna og keppa á mótum þeirra. En til þess að þau nái alla leið þarf að skapa þeim aðstöðu og tækifæri. Það gera aðrar þjóðir. Ég minnist þess t.d. að þegar ég sá Garcia í fyrsta sinn var hann ekki nema 15 ára og var að keppa með spænska landsliðinu á Írlandi. Þá var hann ekki nema þokkalegur kylfingur en menn sáu hvað í honum bjó og hann fékk tækifæri til þess að reyna sig með þeim bestu. Menn verða ekki stjörnur með því að sitja heima.”Sama heimild.

Ekki einhlít uppskrift að fara til útlanda En það að hleypa heimdraganum er ekki nóg eitt út af fyrir sig. Á síðustu árum hafa margir ungir íslenskir kylfingar farið þá leið að fara í skólanám í Bandaríkjunum til þess að geta stundað golfið af krafti. Ragnar telur að slíkt sé ekki endilega uppskrift að því að bæta árangur sinn og margir hafi komið til baka verri kylfingar en þeir voru úr slíkum ferðum einfaldlega af því að þeir fengu ekki þá aðstoð og þjálfun sem þeir þurftu. “Þarna kemur svo margt til. Fyrir marga er það svo mikið átak að fara frá fjölskyldu sinni, klúbbfélögum og öruggu umhverfi að þeir höndla það ekki. Varðandi kennsluna er ekki á vísan að róa nema viðkomandi fari í skóla sem bjóða upp á fyrsta flokks kennara en reglan er nánast sú að skólagjöld í slíkum skólum eru svo himinhá að það er erfitt fyrir kylfinginn og aðstandendur hans að standa undir þeim. Og það þarf mikinn aga til þess að sameina skólanám, golfæfingarnar og allt annað sem tilheyrir.

Auðvitað eru til einstaklingar sem eru svo agaðir að þeir geta að verulegu leyti séð um sig sjálfir. Ný tækni gerir þeim líka kleift að vera í nánu sambandi við kennara sem hafa annast þá hér heima. Þeir geta tekið það upp sem þeir eru að gera, sent það til kennarans sem greinir sveifluna og annað og sendir viðkomandi athugasemdir sínar og ráðleggingar til baka. Og svo eru einstaka menn svo skipulagðir að þeir vita nákvæmlega hvað þeir eru að gera og hvað þeir þurfa að bæta. Fyrir slíka getur verið verulegur ávinningur af því að dvelja erlendis og stunda þar æfingar.” Sama heimild.

Undirstaða þess að ná langt í golfinu segir Ragnar að sé svipuð og í öðrum íþróttagreinum: Hæfileikar og vilji til þess að ná langt. Og þarna spili margt inn í. Það sé ekki nóg að vera með bestu höggin eða sveifluna heldur verði

Íslenska karlalandsliðið sem hafnaði í 19. sæti af 69 keppnisþjóðum í Heimsmeistaramóti áhugamannaliða í Argentínu árið 2010. Frá vinstri: Jón Ásgeir Eyjólfsson, forseti GSÍ, Hlynur Hjartarson, Guðmundur Ágúst Kristjánsson, Ólafur Björn Loftsson og Ragnar liðsstjóri.

viðkomandi að geta staðist þær kröfur og pressu sem er á afreksfólki. Það séu margir góðir á æfingasvæðinu en þegar komið sé út í harða keppni komi til fjölmörg önnur atriði, m.a. athygli og umfjöllum fjölmiðla og áhorfenda.

Og einnig baráttan við keppinautanna sem skapar gífurlegt andlegt álag. Hann vitnar til þess að nánast á öllum stórmótum komi það fyrir að kylfingar sem náð hafa góðri forystu standist ekki álagið og gefi eftir á lokasprettinum. Séu þá um of að hugsa um að verja vígi sitt og fylgjast með því hvernig keppinautunum vegnar.

Góð aðstaða en þó brotalamir Varðandi aðstöðuna á Íslandi segir Ragnar það helst skorta á að afrekskylfingar hafi aðstöðu til þess að æfa sig úti á völlum. Þegar þeir eru búnir að vera við æfingar vilji þeir gjarnan fara út á völl spila nokkrar holur og reyna þar það sem þeir voru að læra og æfa.

“En vellirnir eru svo ásetnir að það er einfaldlega ekki hægt. Þeir sem eiga heima á Reykjavíkursvæðinu þurfa oftast að fara langar leiðir til þess að komast út á völl til þess að spila nokkrar holur og prófa það sem þeir voru

að æfa. Þetta er gjörbreyting frá því sem var þegar ég var að æfa og keppa á sínum tíma. Þá var venjulega hægt að stinga sér inn á vellina og spila nokkrar holur og ef eitthvað var að veðri þá hafði maður völlinn nánast fyrir sig. Það er þessi spilaæfing sem vantar inn í æfingaplanið hjá íslenskum kylfingum um þessar mundir.”Sama heimild. Æfingaaðstaðan sem komin er í Básum og í Hraunkoti breytir miklu fyrir afrekskylfingana ekki síður en aðra.

“Hún er himnasending yfir vetrartímann en hins vegar skortir hér æfingasvæði þar sem slegið er af grasi en ekki mottum. Mottan er svo sem í lagi þegar fólk er að æfa tækinileg atriði í sveiflunni en þegar kemur að því að kylfingurinn þarf að æfa hvernig kylfan kemur ofan í grassvörð segir hún ekkert. Ég tel það stórmál fyrir golfhreyfinguna að komið verði upp grassvæði þar sem unnt er að æfa. Það væri einnig æskilegt að koma upp æfingabrautum í grennd við slík svæði. Einnig þarf að koma upp góðum og fjölbreyttum púttsvæðum en það er skoðun mín að kylfingar eigi að æfa pútt á hverjum einasta degi. Það er meira að segja bót að því að æfa púttin á teppisrenningum heima hjá sér. Ef kylfingur setur ekki niður pútt

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

609

Svipmyndir úr landsliðsferðum

Ljósmyndavél er gjarnan á lofti í ferðum landsliðsins og myndirnar á þessari síðu eru úr fórum Ragnars Ólafssonar. Efst til vinstri er piltalandsliðið á Evrópumótinu árið 2008. Fremri röð frá vinstri: Haraldur Franklin, Andri Már Óskarsson, Pétur Freyr Pétursson og Andri Þór Björnsson. Í efri röð eru þeir Ragnar Ólafsson, Rúnar Arnórsson og Axel Bóasson. Hér að ofan má sjá sænskan þjálfara meta þrýstingin á gripi landsliðskonu. Æfinga- og keppnisferðir eru ekki alltaf til erlendra landa. Myndin til hliðar er tekin á Hellishólum í Fljótshlíð í æfingaferð árið 2010. Stúlkurnar eru Berglind Björnsdóttir, Íris Katla Guðmundsdóttir og Karen Guðnadóttir.

Neðsta myndin er frá EM karla árið 2008 sem fram fór á Ítalíu. Staffan leggur línurnar fyrir þá Stefán Má Stefánsson, Sigmund Einar Másson og Ólaf Björn Loftsson.

610

af stuttu færi á þeim gerir hann það heldur ekki úti á velli. Út af fyrir sig hamla vellirnir á Íslandi því ekki að íslenskir kylfingar geti öðlast keppnisreynslu hér heima.

Grastrótin er að vísu þéttari á flestum völlum erlendis sem þýðir að kylfingurinn fær öðru vísi svörun. Og það er heldur ekki hægt að ætlast til þess að flatirnar séu eins góðar hérlendis og er víða í Bandaríkjunum og SuðurEvrópu. Helst er hægt að bera þær saman við það sem er í Skotlandi en þar eru flatirnar víða frábærar og á sumum völlum þær bestu sem ég hef séð. Það hefur orðið gjörbreyting á íslenskum völlum og það þakka ég að verulegu leyti því að á mörgum völlum eru vallarstjórar sem hafa menntað sig erlendis og þeir eru að vinna frábært starf.

Vandamálið er hins vegar það gífurlega álag sem er á völlunum. Á höfuðborgarsvæðinu eru vellirnir þétt setnir fá því eldsnemma á morgana og langt fram eftir kvöldi. Þeir fá aldrei hvíld og það er stöðugt álag á flötunum þannig að þær fá ekki frið til að jafna sig. Slíkt endurspeglast í gæðum þeirra en við því er ekkert að gera. Það myndi örugglega heyrast hljóð úr horni ef völlunum yrði lokað í tvær til þrjár vikur á sumri til þess að flatirnar næðu að gróa vel upp og jafna sig.”Sama heimild.

GSÍ varð að rifa seglin Eins og áður hefur komið fram telur Ragnar Ólafsson að það hafi haft mikil áhrif fyrir afreksgolf á Íslandi þegar Staffan Johannsson var ráðinn landsliðsþjálfari. Þrengingar í efnahagslífinu urðu til þess að Golfsambandið þurfti að draga saman seglin og varð samkomulag um að hann léti af störfum um áramót 2008-2009 en þó var ákveðið að hann aðstoðaði íslenska afrekskylfinga, m.a. Birgi Leif Hafþórsson í hlutastarfi. Þegar Staffan leit yfir farinn veg sagði hann í blaðaviðtali: “Ég verð að segja að þegar á heildina er litið þá er ég bara nokkuð sáttur við það sem ég hef lagt til golfsins á Íslandi, en það er sjálfsagt alltaf hægt að gera betur. Þegar ég kom hingað fyrst var mjög lítil starfsemi hjá Golfsambandinu og mótaröðin var ekki í háum gæðaflokki. Þá voru engar skipulagðar æfingar hjá landsliðinu og starf mitt var meira og minna í kringum landsliðið erlendis. Þar gat ég aðstoðað landsliðsmenn við leikskipulag og kennt þeim meiri aga á golfvellinum, en ekki mikið meira. Ég hefði viljað eyða meiri tíma hér á Íslandi með afrekskylfingum á fyrstu árunum, en það hefur breyst til batnaðar síðari ár. Þetta var frekar laust í reipunum fyrstu árin, en land-

sliðsmálin hafa verið tekin fastari tökum. Á þessum tíma hafa Íslendingar eignast keppendur á Evrópumótaröð karla og kvenna. Birgir Leifur og Ólöf María Jónsdóttir hafa rutt brautina og sýnt að þetta er vegur sem er fær fyrir unga íslenska kylfinga. Vonandi segir sagan að ég hafi skilað einhverju sem hægt er að byggja á til framtíðar. Þetta er búinn að vera skemmtilegur tími og ég kveð með söknuði því ég kem alltaf til með að líta á Ísland sem mitt annað heimaland. Maður veit aldrei hvað framtíðin ber í skauti sér, en kannski kemur sá tími að krafta minna verði óskað aftur hér á Íslandi og þá mun ég væntanlega ekki skorast undan.” Ísland verður alltaf mitt annað heimaland.

Viðtal við Staffan Johannsson. Golf á Íslandi 6. tbl. 2009.

Ekki þurfti Staffan að kvíða aðgerðarleysi þótt hann missti starf sitt hjá GSÍ þar sem hann var óðar ráðinn til þess að sinna afrekskylfingum í Finnlandi.

Með brotthvarfi Staffans var aftur komin upp sú staða að afreksmálin hvíldu að mestu á Ragnari einum. Aðstaðan var þó öll önnur en þegar hann fyrst hóf störf hjá sambandinu og sérstaklega að því leyti að flestir stærri golfklúbbar landsins eru komnir með menntaða golfkennara sem sjá að verulegu leyti um tæknilega þjálfun afrekskylfinganna og efnlegustu kylfinganna en Ragnar sér um stjórn afreksmálanna og annast sem fyrr um val landsliðanna.

“Samstarfið við kennarana var búið að vera í þróun í mörg ár. Það hefur alltaf verið að aukast og er orðið einstaklega gott og miðað við fjárhagslega stöðu Golfsambandsins er skipulagið nánast eins gott og það getur orðið. Afreksstefnan verður að vera síbreytileg og taka mið af fjárhagáætlun sambandsins og það er m.a. mitt hlutverk að fylgja því eftir að ekki sé eytt meiri peningum en fjárveiting er fyrir. Það er góður og sterkur hópur sem vinnur að landsliðsmálunum með mér. Steinunn Eggertsdóttir hefur verið liðsstjóri kvennalandsliðanna í mörg ár og rækt sitt hlutverk af mikilli skyldurækni og dugnaði.

Derek Moore og Karl Ómar Karlsson voru aðalkennararnir en nú hefur fleirum verið bætt við og myndað einskonar teymi við þjálfunina. Það hefur gefist mjög vel og skilað árangri. Víst er að Golfsambandinu skortir ekki metnað til þess að gera allt sem unnt er að gera til þess að þau markmið náist að við eignumst hér afreksfólk á alþjóðlegan mælikvarða. Úlfar ráðinn landsliðsþjálfari

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

61

Það breytti miklu að fá Úlfar Jónsson til þess að aðstoða við mótun afreksstefnu til næstu ára en hann hefur mikla reynslu og þekkingu. Í framhaldi af því að ný afreksstefna var samþykkt á golfþinginu 2011 var Úlfar svo ráðinn landsliðsþjálfari en hann hafði áður verið tengiliður sambandsins við golfkennarana og þekkti því stöðuna út og inn en Ragnar var ráðinn til þess að verða liðsstjóri landsliðanna. Vitanlega koma margar leiðir til greina til þess að skapa sem sterkastan hóp og fylgja eftir þeirri línu sem Staffan Johannsson lagði á sínum tíma þegar myndað var það sem kallað var “Team Iceland.”

möguleika á að bætast í hóp þeirra bestu. En eins og ég sagði þá er það ekki nóg að slá langt og beint á æfingum. Það þarf að yfirstíga þröskuldinn þegar komið er út í harða og mikla keppni á völlunum. Þá sést úr hverju fólk er búið til og hverjir hafa það “drápseðli” sem þarf til þess að nálgast toppinn. Til þess að ná langt þurfa afrekskylfingar að setja sér háleit markmið og umfram allt gera sér grein fyrir því hvað þarf til þess að ná þeim.” Sama heimild.

“Þegar ég fór að hafa afskipti af landsliðsmálum valdi ég þann kost að setja nær alla peningana sem veitt var í afreksstefnuna í tiltölulega fáa kylfinga sem gerði það að verkum að unnt var að senda þá í mörg mót erlendis þar sem þeir tóku út þroska sinn í íþróttinni. Spurningin er hvort við eigum að halda slíka leið eða stækka hópinn og veita fleiri einstaklingum tækifæri sem óneitanlega yrðu þá takmarkaðri.” Munnleg heimild. Ragnar Ólafsson í viðtali við bókarhöfund.

Sem fyrr segir var tillaga að nýrri afreksstefnu lögð fyrir golfþingið sem haldið var í Garðabæ haustið 2011.

Stefnan sem var til næstu tíu ára, 2012-2022. hlaut samþykki þingsins og verður því þegar farið að vinna eftir henni. Mikil vinna var lögð í stefnumörkunina og var hún gefin út í sérriti eftir golfþingið auk þess sem hún er aðgengileg á vef Golfsambands Íslands. Afreksnefnd sambandsins undir stjórn Theodórs Kristjánssonar hafði veg og vanda af stefnumörkuninni en naut við þá vinnu aðstoðar margra sem gleggsta yfirsýn og þekkingu höfðu á málinu. Við undirbúninginn var efnt til ráðstefnu og til hennar boðið íþróttastjórum golfklúbbanna, fulltrúum PGA á Íslandi, formönnum unglinga- og afreksnefnda klúbbanna, stjórn, afreksnefnd og starfsmönnum GSÍ.

Ráðstefnustjóri var Gylfi Dalmann Aðalsteinsson lektor við Háskóla Íslands. Unnið var út frá spurningunni:”Hvað getum við gert til að koma kylfingum okkar í fremstu röð?” Fram kom fjöldi hugmynda og tillagna sem síðan var byggt á við mótun afreksstefnunnar. Í fyrstu greinum hennar segir að hún byggi á þeirri hugmyndafræði að hlutverk og tilgangur GSÍ sé að vinna að framgangi golfíþróttarinnar og útbreiðslu hennar. Liður í því sé að hlúa sérstaklega að afrekskylfingum. Framtíðarsýnin sé að innan tíu ára eignist Ísland áhugaog atvinnukylfinga í fremstu röð og markmiðið sé að innan tíu ára verði íslenskur kylfingur kominn á sterkustu mótaraðir atvinnumanna í Evrópu og/ eða Bandaríkjunum. Afreksstefna GSÍ.

Stefna og reglur Golfsambands Íslands í afreksmálum 2012-2022. Útgefandi GSÍ 2011.

Ragnar segir að það sem gerðist á heimsmeistaramótinu í Argentínu árið 2011 er Íslendingar höfnuðu í 19. sæti af 69 keppnisþjóðum renni stoðum undir það að Íslendingar eigi mikla möguleika að vinna sig upp í golfíþróttinni.

Spennandi tímar séu framundan. “Það er að koma upp hópur mjög sterkra og hæfileikaríkra kylfinga sem eiga möguleika á því að komast inn í atvinnumennskuna. Þetta fólk er tilbúið að leggja hart að sér til þess að ná árangri. Á hiðarlínunni bíður svo annar hópur sem hefur mikið til brunns að bera og á vissulega

Afrekstefna til áratugar

Úlfar Jónsson landsliðsþjálfari (t.h.) hefur sex sinnum orðið Íslandsmeistari í höggleik., einu skipti oftar en viðmælandi hans á þessari mynd, Magnús Guðmundsson. Myndin var tekin árið 2011.

612

Í stefnunni er gert ráð fyrir því að þjálfun afrekskylfinga verði í höndum

Brotthvarf úr hópum afrekskylfinga er hátt á aldrinum 16-20 ára segir Ragnar Ólafsson. Margir drengjanna á myndinni stigu sín fyrstu spor á alþjóðlegum vettvangi á EM drengja í Tékklandi árið 2011. Hve stór hluti þessara piltaa verður á sjónarsviðinu eftir áratug? Aftari röð frá vinstri: Brynjar Geirsson, Bjarki Pétursson, Björn Öder Ólason, Magnús Björnsson og Úlfar Jónsson. Fremri röð frá vinstri: Dagur Ebenezersson, Sigurður Yngvi Rögnvaldsson og Benedikt Sveinsson.

PGA þjálfara og að einn þjálfari sé á hverju landssvæði og beri hann ábyrgð á sínu svæði gagnvart landsliðsþjálfara og verði honum til ráðuneytis um þá kylfinga sem falla undir afreksstefnuna. Skilgreint er hvað þurfi til að viðkomandi teljist afrekskylfingur og þá fyrst og fremst miðað við árangur í mótum og forgjöf. Til þess að auðvelda kylfingum að ná slíkum markmiðum er gert ráð fyrir stuðningi GSÍ í formi námskeiða, aðstoðar við að taka þátt í mótum og æfingum erlendis og einnig er gert ráð fyrir því að GSÍ komi á fót árangurstengdum afrekssjóði fyrir atvinnu- og áhugamenn. Þá átti GSÍ einnig að leita eftir samstarfi við fagteymi ÍSÍ á sviði þjálfunar, sálfræði

og íþróttameiðsla. “Með teyminu gefst afreksíþróttamönnum jafnframt tækifæri til að leita eftir aðstoð færustu sérfræðinga sem völ er á, t.d. við meiðslum, sálfræðiaðstoð og þjálfunaraferðum. GSÍ mun auk þessa bjóða fræðslu fagfólks á sviði golftæki og leikskipulags.”Sama heimild..

Afrekstefnan gerir ráð fyrir því að endurvakinn verði úrvalshópur undir nafninu “Team Iceland”. Aðgang að hópnum hafa þeir sem ná lágmarksviðmiðli og gert ráð fyrir því að hann verði skipaður minnst 32 kylfingum og mest 48. Þegar á heildina er litið afmarkaðist umfang afreksstarfsins þó á hverjum tíma af þeim fjármunum sem

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

613

sambandið hefði möguleika á að leggja til þess Áhersla er lögð á gott samstarf við golfklúbbana og talið til grundvallaraðgerða að þeir skapi barna- og unglingastarfi sínu góða umgjörð því þaðan komi efniviðurinn. “Það er sameiginlegt verkefni okkar allra, sem að afreksstarfi komum, að leita allra leiða til að draumur einstaklingsins verði að veruleika.”Sama heimild. Í afreksstefnunni er einnig að finna uppsettar æfingaáætlanir og viðmiðunartöflur og reglur um val í landsliðsverkefni auk ýmissa annara ákvæða um framkomu afrekskylfinga og aga þeirra við æfingar og í keppni. Gerir stefnan ráð fyrir því að þeir kylfingar sem falla undir afrekshópinn undirriti skjal þar sem helstu ákvæði eru áréttuð.

Hugarfarið skiptir mestu máli

2009.)

Uppskeran veltur á hverjum og einum “Rétt er að ítreka að golf er einstaklingsíþrótt og þegar upp er staðið veltur það mest á hverjum og einum, hver uppskeran verður. GSÍ mun kappkosta að veita kylfingi bestu mögulegu umgjörð og styðja hann eftir fremstra megni. Líkt og komið hefur fram þarf kylfingur að bera þann draum í brjósti að vilja ná inn á fremstu mótaraðir atvinnumanna, hafa einlægan vilja, skipuleggja sig og setja sér markmið í samræmi við það.

Samkeppni um þátttökurétt í fremstu mótaröðum heims er gríðarlega hörð. Því er ljóst að kylfingur þarf að skipuleggja æfingatíma sinn vel og verja umtalsverðum tíma við æfingar. Áhersla er lögð á gæði æfinga, enda getur ofþjálfun leitt til meiðsla og kulnunar.

Kylfingur í afrekshópi skal í samráði við þjálfara sinn, eða landsliðsþjálfara ef svo ber undir, setja upp æfingaáætlun sem nær til heils árs.”

“Hugarfarið verður að vera rétt. Það getur enginn stytt sér leið í að ná árangri í þessari íþrótt. Þeir þurfa að vera tilbúnir að leggja á sig mikla (Úr afreksstefnu GSÍ 2012-2022) vinnu, æfa og æfa. Ég hef alltaf sagt að kylfingar sem hafa mestu hæfileiUngmennastarfið skilar árangri kana sigra unglingamótin. Þeir sem eru duglegastir að æfa sig sigra um “Í mörgum klúbbum hefur annar mikiltvítugt og þeir sem komast alla leið á Theodór Kristjánsson úr Afrekvægur þáttur í þróuninni tekið stórt skref toppinn í heiminum eru þeir sem hafa snefnd GSÍ. fram á við. Það er áherslan sem lögð hefur bæði hæfileikana og eru duglegastir verið á börnin og unglingana. að æfa sig. Það kemur því ekki í ljós fyrr en kylfingar hafa náð tvítugs aldri hvort það verði úr Golfklúbbur Reykjavíkur hefur náð þar verulegum árangri þeim alvöru atvinnukylfingur eða ekki. Mesta brottfalá síðustu árum, einmitt vegna gríðarlegrar vinnu í mörg lið í afreksstarfinu eru unglingar á aldrinum 16 til 20 ára. ár og með góðu skipulagi og góðum kennurum. Ég sé Þetta er mjög krítískur tími fyrir kylfing, sérstaklega á líka aðra klúbba sem einnig eru með mjög góðar verkefsvona litlu landi eins og Íslandi þar sem svo auðvelt er að naskrár, og ég tel að við munum sjá marga góða unglinga vera stjarna vegna þess hve samkeppnin er lítil. úr GKG á næstu árum. Sömuleiðis eru Keilir og Kjölur með marga unglinga á leiðinni.” Það getur verið erfitt að höndla það að vera stórstjarna í íþróttum þegar maður er ungur. Íslendingar hafa misst marga efnilega kylfinga úr golfinu í gegnum árin, meðal (Staffan Johannsson landsliðsþjálfari: Þróun golfsins á Íslandi á annars vegna þess að þeir hafa ekki höndlað sviðsljósið.” síðustu árum. Golf á Íslandi 5. tbl. 15. árg. 2005) (Staffan Johannsson svarar spurningunni: Hvað myndir þú segja við unga kylfinga sem ætla sér að fara í atvinnumennsku? Úr viðtali við Staffan. Golf á Íslandi 6. tbl.

614

European Challenge Trophy í Hvaleyri 2012

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

615

7

Ýmiss fróðleikur tengdur sögu golfíþróttarinnar

Upprunans að leita í Skotlandi? Árið 1457 lagði Jakob annar konungur Skotlands blátt bann við að leikið væri það sem kallað var futeball og gowl en á þessum tíma höfðu íþróttagreinarnar tvær þegar öðlast miklar vinsældir meðal almennings á austurströnd Skotlands. Taldi hann slíkt ógna öryggi ríkisins en á þessum tíma var lögð áhersla á að menn æfðu bogfimi sem var mikilvægur þáttur í vörnum landsins. Sú staðreynd að allur almenningur var farinn að leika golf á þessum árum sýnir að íþróttin á sér enn eldri rætur þó að engar heimildir séu til um slíkt en bann konungs eru elstu heimildir sem til eru um að menn hafi leikið golf í Skotlandi.

Sú tilgáta hefur verið sett fram að menn hafi upphaflega byrjað að leika golf í héruðunum á milli Edinborgar og Aberdeen, einkum á St. Andrewssvæðinu. Ágangur sjávar myndaði þarna sandöldur og fláka sem greru upp í tímans rás. Grasið sem þar greri var gróft og sterkt og fyrir bragðið þótti ekki ástæða til að amast við að börn og unglingar væru þarna að leik en stóru flákarnir niðri við sjóinn voru flatir og vel fallnir til leikja og íþróttaiðkunar. Árið 1413 hóf St. Andrewsháskóli starfsemi sína og má reikna með að á svæðinu hafi verið mikill fjöldi ungmenna á þessum tíma. Sauðfé, sem smalar gættu, gekk líka þarna allt árið um kring. Bann konungs virðist ekki hafa haft mikil áhrif og bæjarbúar héldu áfram að iðka futeball og gowl. Árið 1552 gaf erkibiskupinn í St. Andrews bæjarbúum að lokum skriflegt leyfi til þess að leika golf, spila fótbolta og stunda bogfimi. Segja má að leyfi þetta sé meginástæða þess að þetta stórkostlega landsvæði hefur verið varðveitt nánast eins og það var fyrir fim-

616

mhundruð árum. Sauðfé er reyndar ekki lengur þarna á beit og kanínurnar sem nánast yfirtóku svæðið um tíma eru horfnar. En eftir stendur svæði sem er Mekka golfs í heiminum.

Hvar er rótanna að leita?

Ýmsar tilgátur hafa verið settar fram um uppruna golfsins en flestir sagnfræðingar sem fjallað hafa um málið telja að nægar heimildir skorti til þess að unnt sé að fullyrða nokkuð í þeim efnum. Sumir telja að ræturnar megi rekja til leiks sem Rómverjar léku á fyrstu öld fyrir Krist og kölluðu paganica. Leikurinn fólst í því að menn slógu leðurbolta með bognu priki. Tilgáta þessi er studd þeim rökum að íþróttin hafi breiðst út um Evrópu í kjölfar þess að Rómverjar tóku lönd víða um álfuna herskildi og paganica hafi síðan þróast í átt til þess sem við nú þekkjum sem golf.

Heimildir herma að 500 árum áður en menn hófu að leika golf í Skotlandi hafi Kínverjar leikið sér með kylfur og bolta sem þeir reyndu að koma ofan í holur sem grafnar voru í jörðina og hafa fundist teikningar og ritaðar heimilir sem sýna fram á það. Vísindamenn telja að móngólskir verslunarmenn gætu hafa flutt upplýsingar um þann leik með sér til Evrópu og þannig hafi leikurinn borist til Skotlands. Leikur þessi kallaðist chuiwan og barst til Evrópu á miðöldum.

Enn önnur kenning er að rætur nútíma golfs megi rekja til leiks sem kallaðist cambuca í Englandi og chambot í Frakklandi. Einnig hefur því verið haldið fram að upprunans sé að leita austur í Persíu þar sem menn léku leik sem kallaðist chaugán. Einnig er talið að upprunans megi

Málverk eftir Lee Dubin af hefðarfólki við leik á St. Andrews vellinum, en golf hefur verið leikið í St. Andrews frá því á miðri 18 öld.

leita í Niðurlöndum en þar léku menn kolven í byrjun þrettándu aldar og notuðu kylfur og leðurbolta. Fundist hafa heimildir frá árinu 1297 sem benda til þess og aðrar frá sextandu öld. Svo virðist einnig að leikur sem minnir á golf hafi verið leikinn víðar í Evrópu. Hið sama má segja um aðrar íþróttagreinar en ýmsar kenningar eru á lofti um uppruna sumra þeirra sem stangast algerlega hver á við aðra. Uppruni og merking orðsins “golf ” er líka enn á huldu og trúlega munu menn seint komast að því hvernig á því stóð að það festist við íþróttina.

Menn hafa þó í æ ríkara mæli hallast að því að uppruna golfs eins og við þekkjum það í dag sé að finna í Skotlandi enda vitað að þar hófu menn fyrst að leika golf á 18 holu velli eftir ákveðnum reglum. Fyrsti golfkúbburinn var stofnaður í Skotlandi og fyrsta golfkeppnin fór fram þar í landi. Við getum því þakkað Skotum fyrir að

hafa kynnt heiminum íþrótt sem hefur breiðst um alla heimsbyggðina og haft ótrúleg áhrif á líf fjölda manna um víða veröld.

Rammi: Þó að engar heimildir séu til um fyrstu kylfingana og árdaga golfsins hafa ýmsar skemmtilegar sögur gengið mann fram af manni. Í einn slíkri kemur fram að þeir fyrstu sem byrjuðu að leika golf í Skotlandi hafi verið fjárhirðar. Víða á svæðinu þar sem þeir voru með fé sitt höfðu kanínur grafið fjöldann allan af holum og segir sagan að fjárhirðarnir hafi skemmt sér við að koma smásteinum í holurnar og keppt um það sín á milli. Notuðu þeir stafprik við iðju sína þannig að segja má að íþrótt þeirra hafi líkst því sem við í dag þekkjum sem golf. Önnur saga segir að sumar sandgryfjurnar á Old Cours á St. Andrews hafi verið þar síðustu fimm til sexhundruð árin. Þær

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

617

hafi orðið þannig til að þar sem lægð var í einhverrri sandöldunni hafi kindur og fjárhirðar grafið lengra niður til að búa sér til skjól gegn stormhviðum frá Norðursjónum. Hvort sem þessar sögur eiga við rök að styðjast eða ekki eru þær óneitanlega skemmtilegar.

Golf er golf!

Í flestum samfélögum eru til sögur af leik fólks við að slá steina eða smáhluti með stafprikum og minna margar þeirra á golf. Í Hollandi léku menn eins og að framan greinir leik sem þeir kölluðu kolven og frá því um miðja nítjándu öld hafa Hollendingar og Skotar deilt um hvort landið eigi heiðurinn af upphafi golfsins. Hollenski sagnfræðingurinn Steven van Hengel staðhæfir í bókinni Early Golf að sögu golfsins megi rekja allt aftur til ársins 1297 í Flæmingjalandi (Flandern) og að þar hafi leikurinn gengið undir nafniu colf, colven eða kolven. Hann leggur jafnframt áherslu á að á miðöldum hafi verið náið samband milli Skota og Flæmingja og að Skotar hafi innleitt íþrótt sem minnir á hockey á sléttum grundum meginlands Evrópu. Til eru málverk, höggmyndir og ýmsar skreytingar frá þessum tíma sem styðja hugmynd Hengels.

Skoskir sagnfræðingar sem eru eldri í hettunni en hann gera lítið úr þessari kenningu. Þeirra þekktastur er Robert Browning en hann gaf út bókina A History of Golf árið 1955 sem enn þann dag í dag er grundvallarrit þegar rætt er um sögu golfsins á Stóra Bretlandi. Í bók sinni segir Browning að of mikill munur sé á kolven og golfi til þess að hægt sé að staðhæfa að þar sé rætur golfsins að finna.

“Kolven er hocky og golf er golf,” segir hann. Ekki skal hér sagt látið hvor kenningin er réttari. Hitt er staðreynd að það sem aðskilur þessar tvær íþróttagreinar er að í golfi er stefnt að því að boltinn endi í holu! Á síðari árum eru Skotar ekki jafn heitir í trúnni hvað varðar upprunann enda erfitt að staðfesta nokkuð í þessu efni.

Dómkirkjan í St. Andrews var fullbúin árið 1318. Sjá má af rústunum að hún hefur verið stórkostlegt mannvirki enda hafði hún mikið aðdráttarafl fyrir ferðamenn.

En það var ekki aðeins dómkirkjan sem dró menn til St. Andrews. Frá árinu 1413 var bærinn helsti háskólabær Skotlands og mannlíf í bænum í miklum blóma allt fram að siðaskiptum. Við siðaskiptin var margt sem minnti á líflegt menningarlíf í Skotlandi og daglegt líf íbúanna eyðilagt og þar með helstu sannanir fyrir uppruna golfsins. Sagnfræðingurinn og listamaðurinn Jurek Putter hefur reynt að setja saman mynd úr þeim brotum sem fundist hafa frá því fyrir siðaskipti. 1560 var ráðist á dóm-

618

kirkjuna og mikil menningarverðmæti fóru forgörðum. Það sem verra er að svo virðist sem hluti af menningarlífi Skota hafi líka verið eyðilagt. Kaþólsku kirkjurnar voru mikið skreyttar en skrautið og litadýrðin náði út fyrir veggi kirknanna og hafði áhrif á líf fólks og leiki eins og golf. Eftir siðaskiptin þóttu slíkir leikir syndsamlegir og allt sem þeim við kom var eyðilagt. Að mati Putters er þar að finna eina skýringuna á því hve fátæklegar heimildir eru tiltækar um daglegt líf fólks í Skotlandi fyrir siðaskipti. Um tíma voru ýmsar blikur á lofti um framtíð St. Andrews og segja má að framtíðarhorfur íbúanna hafi ekki glæðst fyrr en lávarðurinn af Strathyrum keypti aftur landsvæði sem ekki var lengur í eigu bæjarins og gaf bænum og kylfingum það aftur undir íþrótt sína. Segja má að síðan sé golfið, þjóðaríþrótt Skota, það sem bærinn St. Andrews er ekki hvað síst þekktur fyrir.

Rammi: Um tíma horfði illa í málefnum íbúa St. Andrews. Á örfáum árum hafði dómkirkjan verði eyðilögð og ýmis önnur ómetanleg menningarverðmæti og nú vofði yfir að annað stolt bæjarins, háskólinn, yrði lagður niður. Þá tóku 22 kylfingar sig til og stofnuðu það sem þeir kölluðu The Society of St. Andrews Golfers. Þeir voru allir vel efnum búnir og áhrifamenn í St. Andrews. Markmið þeirra félga var að sjá til þess að síðasta stolt borgarinnar, golfið, flyttist ekki til Edinborgar og Perth. Meðal þeirra félaga voru háskólaprófessor, aðalsmaður, kaupmaður og landeigandi og allir höfðu þeir fjárhagslega burði til þess að stunda golf sem á þessum tíma var aðeins á færi þeirra efnameiri þar sem allur útbúnaður, kylflur og boltar, kostaði stórfé. Segja má að þeir einu sem léku golf og ekki tilheyrðu hópi auðmanna hafi verið þeir sem framleiddu kylfurnar og boltana. Stofnár samtakanna var 1754 og ákváðu þeir félagar á stofnfundinum að hittast reglulega tvisvar í mánuði, snæða og leika golf. Líklega hefur enginn golfklúbbur haft jafn mikil áhrif á þróun golfsins í gegnum aldirnar. 1764 ákváðu félagar í klúbbnum til dæmis að framvegis skyldi hver golfhringur telja 18 holur og það var eins og við manninn mælt: Allur golfheimurinn fylgdi í kjölfarið. Árið 1834 var nafni klúbbsins breytt í The Royal & Ancient Club of St. Andrews og allt frá þeim tíma hefur klúbburinn gegnt lykilhlutverki í þróun golfs í heiminum. Árbók klúbbsins er ómetanlegt uppsláttarrit fyrir alla sem hafa áhuga á sögu golfins.

Konungleg íþrótt

Ýmsar sögur frá árdögum golfsins eru bráðfyndnar en menn hafa verið iðnir við að draga skemmtilegar og oft

langsóttar ályktanir af smæstu vísbendingum. Skotakonungar voru almennt mjög uppteknir við að framfylgja golfbanninu. Það var ekki fyrr en Jakob konungur fjórði komst til valda að breyting varð þar á en hann hafði annað viðhorf til málsins en forverar hans á konungsstóli.

Eftir að Skotar og Englendingar höfðu gert með sér friðarsáttmála 1502, The Treaty of Glasgow, taldi konungur golfið ekki lengur ógna öryggi ríkisins. Bogfimin var þá ekki lengur nauðsynlegur þáttur í vörnum landsins og konungur tók meira að segja sjálfur upp á því að leika golf.

Hann komst til valda árið 1488 aðeins fimmtán ára að aldri og átti sjálfur stóran þátt í gerð friðarsáttmálans við Englendinga. Til að styrkja sambandið enn frekar gekk hann að eiga Margréti dóttur Henriks sjöunda Englandskonungs og var brúðkaupsveislan haldin í Edinborg.

Jakob fjórði var mjög nákvæmur í öllu reikningshaldi og gerði jafnan skýra grein fyrir útgjöldum sem hann stofnaði til. Fram kemur í uppgjöri hans eftir veisluna að meðal kostnaðarliða voru kaup á golfkylfum og golfboltum! Þann 3. febrúar hefur konungur líka tekið út þrjár franskar krónur: “To play at the golf with the Earl of Bothwell.” Peningarnir hafa ekki verið notaðir til þess að greiða vallargjöld enda þau ekki komin til sögunnar á þessum tíma. Menn hafa því ályktað sem svo að konungur hafi notað peningana sem veðfé og talið að hann hafi tapað veðmálinu þar sem ekki er nánar gerð grein fyrir í hvað þessu fé var varið.

Umræddir reikningar eru meðal fárra heimilda sem til eru um golf frá þessum tíma. Í þeim má einnig sjá að konungur hélt til Englands og hefur hann að öllum líkindum kynnt iþróttina þar. Fyrstu heimildir um golf í Englandi eru frá árinu 1513 en í bréfi til Wolsey kardínála frá spúsu Hinriks konungs, Katarínu frá Aragon, segir meðal annars: ” ... all the King’ subjects be very glad, I thank God, to be busy at the golf.” Á þessum tíma léku bæði konungbornir og almúginn golf og á fyrstu öldum íþróttarinnar var golf einkum leikið á götum og stígum í þorpum og bæjum. Þessu fylgdi mikið líf og fjör sem á köflum hafði truflandi áhrif á bæjarlífið. Menn voru þó ekki á því að hætta að leika golf en færðu sig út fyrir bæinn á svæði niður við sjóinn (links) þar sem golfvellir eru enn þann dag í dag. Árið 1603 varð sonur Mariu Stuart, Jakob, konungur bæði yfir Skotlandi og Englandi. Sagt hefur verið að hann hafi haft mikil áhrif á útbreiðslu golfs á Bretlandseyjum og því haldið fram að hann hafi

verið meðal þeirra sem stóðu að stofnun Royal Blackheath Golf Club 1603. Staðfestar heimildir eru þó ekki tiltækar um þetta þar sem allar skriflegar heimildir um klúbbinn brunnu til ösku í miklum bruna í lok sautjándu aldar. Skoskir sagnfræðingar telja að Jakob hafi ekki verið hvatamaður að stofnun klúbbsins og halda því fram að klúbburinn hafi ekki verið stofnaður fyrr en 1766 og hafi þá verið fyrsti golfklúbburinn sem var stofnaður utan Skotlands. Ýmislegt annað bendir til mikils áhuga Jakobs konungs á golfi. Honum var til að mynda mjög umhugað um útbúnað þann sem notaður var í golfi og útnefndi William Mayene frá Edinborg konunglegan kylfugerðarmann og átti Mayene að halda þeim titli til æviloka. Árið 1618 veitti Jakob líka James Melville og William Berwick einkaleyfi á framleiðslu golfbolta. Jakob sá fyrir sér að golfið gæti haft efnahagsleg áhrif í Skotlandi og vildi að framleiðsla á golfboltum og kylfum efldist í landinu. Áður voru flestir golfboltar úr tré og fluttir inn frá Hollandi og Flæmingjalandi öllu. Með útgáfu á einkaleyfinu til Mel-

Enska götublaðið Sun færði sögulega atburði í fréttastíl. Á mynd af málverki sést María Stuart munda pútterinn, skömmu eftir sviplegt andlát eiginmannsins

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

619

ville má segja að tími fjaðraboltanna hafi hafist en þeir voru notaðir um árabil eða allt fram á nítjándu öld..

Kirkjunnar menn andmæltu því harðlega að menn spiluðu golf á sunnudögum. Ástæðan var ekki að þeir væru mikið á móti leiknum sem slíkum heldur því að menn kysu frekar að leika golf en sækja kirkju. Enn þann dag í dag er þetta boð kirkjunnar virt á St. Andrews en völlurinn er lokaður á sunnudögum og segir sú staðreynd meira en mörg orð um viðhorf manna til boða og banna kirkjunnar. Jakob konungur tók hins vegar afstöðu með almenningi þegar kom að sunnudagsbanninu. Hann benti á að sunnudagar væru einu dagarnir sem almenningur tæki sér frí frá vinnu og því væru sunnudagar einu dagarnir sem menn hefðu tíma til þess að leika golf og gætu auðveldlega gert hvort tveggja, sótt kirkju og spilað golf: “... for when shall the common people have leave to exercise, if not upon the Sunday and holydayes, seeing they must apply their labour, and winne their living in all working days.”

Niðurstaðan varð að menn spiluðu golf eftir messu á sunnudögum og þegar tímar liðu urðu bæði prestar og biskupar virkir þátttakendur í golfinu eins og svo margir aðrir.

Rammi: Frá árinu 1502 til ársins 1688 spiluðu allir Stuartarnir sem voru við völd á þessu tímabili golf, tveir konungar Skotlands og ein drottning og fjórir konungar sambandsríkisins Stóra Bretlands. Nafn Mariu Stuart er tengt golfi órjúfanlegum böndum vegna mikils hneykslismáls. Darnley lávarður, annar eiginmaður hennar, var ráðinn af dögum í sprengjuárás árið 1567. Svo virðist sem drottningin hafi ekki syrgt eiginmanninn mikið þar sem hún lét sig hafa að leika golf daginn eftir ódæðið. Og það sem meira var þá eru líkur til að spilafélaginn hafi verið jarlinn af Bothwel sem sagan segir að hafi verið banamaður lávarðarins. Til eru málverk og ætingar sem sýna drottinguna í fullum skrúða á St. Andrewsvellinum.

Heimildir frá réttarhöldum yfir Mariu Stuart sýna glögglega að menn hafa ekki verið hrifnir af að konur spiluðu golf, hvað þá heldur að sjálf drottingin skuli hafa gert það. Þegar dómur var kveðinn upp yfir henni var sú staðreynd að hún spilaði golf daginn eftir dráp eiginmannsins meðal sönnunargagna sem notuð voru sem grundvöllur að dauðadómi yfir henni.

Náttúrulegar hindranir

Af heimildum um golf frá því á sautjándu öld má ráða að þeir sem voru sektaðir fyrir að leika golf á sunnudögum áður en leyfi til slíks hafði formlega verið veitt hafi ekki verið úr efri stéttum samfélagsins heldur venjulegt fólk sem notaði frítíma sinn á sunnudögum til þess að hreyfa

620

sig og bregða á leik. Ekki var leikið á sérstökum brautum eins og þekkist nú til dags heldur úti í náttúrunni og þær hindranir sem voru í vegi spilaranna voru þar frá náttúrunnar hendi. Niðri við ströndina voru sandflákar innan um grasið sem urðu fljótt mikilvægur hluti leiksins.

Seinna, þegar farið var að leggja sérstaka golfvelli, voru þessar náttúrulegu hindranir hafðar til hliðsjónar og í dag þekkjum við þær sem sandgryfjur eða glompur. Fleiri hindranir voru þarna líka eins og steingarðar og lækir sem urðu fyrr en varði hluti af hindrunum sem leikmenn þurftu að kljást við.

Til að byrja með voru engir sérstakir upphafsteigar. Boltanum var bara stillt upp á smá sandhrauk við holuna sem síðast var leikin. Reglurnar þróuðust svo smátt og smátt eftir því sem tímar liðu. Kylfuberar gegndu snemma stóru hlutverki en golfpokar komu ekki til sögunnar fyrr en 1880 og fram að þeim tíma báru kylfusveinarnir kylfurnar undir handleggnum. Þeir höfðu líka það hlutverk að ryðja leikmanninum leið og leita að boltum sem höfðu týnst einhversstaðar í óræktinni.

Fyrstu brautirnar voru bæði stuttar og mjóar og endaði hver og ein á sérstakri holu sem skorin var með hnífi í svörðinn. Fjöldi hola á vellinum var mismunandi eftir aðstæðum á hverjum stað fyrir sig. Það svæði á golfvellinum sem var grasi vaxið gekk undir heitinu green en ekki bara flötin eins og við þekkjum í dag og þaðan kemur orið greenkeeper (vallarstjóri). Sú nafngift hélst allt fram til ársins 1789 en eftir það var orðið green aðeins notað um snöggslegna svæðið í kringum holuna.

Þróun skipulags golfsins Fyrsti golfkúbburinn

Í raun sætir furðu að golf skuli hafa lifað í heil þrjúhundruð ár í mikilli andstöðu við valdhafa og án þess að settar væru sérstakar reglur um hvernig að leiknum skyldi staðið.

Fyrstu heimildir um að menn hafi talið höggin og fært þau til bókar eru frá því um miðja átjándu öld. Árið 1744 var ákveðið að árlega skyldi efnt til sérstakrar keppni í golfi og gáfu borgaryfirvöld í Edinborg verðlaun sem veitt skyldu sigurvegara keppninnar, kylfu úr silfri. Jafnframt tóku borgaryfirvöld að sér að geyma verðlaunagripinn milli ára. Ekki gekk sú áætlun sem skyldi og mál þróuðust öðruvísi en stefnt var að. Ætlunin hafði verið að keppnin væri opin kylfingum alls staðar að á Bretlandi og einnig frá Írlandi og áttu þeir að tilkynna þátttöku sína með átta daga fyrirvara. Þátttakan olli miklum vonbrigðum en

Íslenskir kylfingar á söguslóðum í Skotlandi. Myndin er af karlalandsliðinu sem tók þátt í Evrópumótinu á St. Andrews árið 1981. Frá vinstri: Kjartan L. Pálsson liðsstjóri, Hannes Eyvindsson, Geir Svansson, Ragnar Ólafsson, Björgvin Þorsteinsson, Sigurður Pétursson, Óskar Sæmundsson og Þorvaldur Ásgeirsson þjálfari.

aðeins tíu kylfingar sem allir bjuggu í nágrenni Edinborgar skráðu sig til keppni.

Lítil breyting varð á þátttöku í mótinu næstu árin. Þegar kom fram á árið 1764 var ákveðið að efna til sérstaks móts þar sem allir sem fram til þess tíma höfðu farið með sigur af hólmi ættu þátttökurétt. Þessi hópur golfspilara myndaði félagsskap sem nefndist The Honourable Company of Edinburgh Golfers og þar með hafði fyrsta golfklúbbnum verið komið á laggirnar. Stofnár klúbbsins er talið vera 1744, árið sem keppninni um silfurkylfuna var hleypt af stokkunum. Þessi klúbbur átti síðan eftir að verða fyrirmynd golfklúbba sem stofnaðir voru næstu ár á eftir. Þann 14. maí 1754 kepptu 22 félagar í Society of St. Andrews Golfers samkvæmt sömu reglum og spilað hafði verið eftir í Edinborg tíu árum áður.

Eftir því sem árin liðu komst fastara form á keppnina og 1766 komu klúbbfélagar sér saman um að hittast hálfsmánaðarlega til þess að spila golf og fá sér síðan hádegisverð. Ýmsilegt bendir þó til þess að drykkir hafi verið meira áberandi en aðrar veitingar sem á borð voru bornar og telja menn að rekja megi til þessara tíma hin nánu tengsl sem eru milli þjóðardrykks Skota, whiskys, og golfsins.

Fyrstu skriflegu golfreglurnar eru frá árinu 1744. Þær eru 13 talsins og gengu undir heitinu “Articles and Laws in Playing the Golf ”. Reglur þessar eru grundvöllur reglna sem leikið er eftir í dag og fullyrða má að sumar séu enn í fullu gildi nú, 268 árum eftir að þær voru settar á blað.

Fyrstu boltarnir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

621

Frá upphafi hafa boltarnir ráðið mestu um hvernig kylfur og golfsveifla hafa þróast. Fyrstu golfboltar sem sögur fara af voru úr járni eða tré. Á miðöldum notuðu menn járnmola úr sprengdum fallbyssukúlum, slípuðu þá til og mótuðu kúlur og voru þessir boltar bæði notaðir í chole og kolven. Þegar tímar liðu hófst síðan framleiðsla á tréboltum í Hollandi og Niðurlöndum sem notaðir voru sem golfboltar. Skotar keyptu mikið magn slíkra bolta af Hollendingum og þegar mest var keyptu þeir um 40.000 bolta á einu ári.

Snemma á sautjándu öld komu fjaðraboltarnir, eins og Skotar kölluðu þá, fyrst til sögunnar og urðu þeir algengustu golfboltarnir næstu 250 árin. Þrátt fyrir marga góða kosti og vinsældir höfðu þeir tvo slæma galla. Annar var sá að ef þeir blotnuðu var næstum ómögulegt að leika með þeim. Þeir hentuðu því afar illa þar sem var votviðrasamt. Hinn gallinn var vinnslutíminn en góður boltagerðarmaður náði varla að gera nema fjóra bolta á dag að meðaltali og fyrir bragðið urðu boltarnir mjög dýrir. Þegar illa áraði varð það til þess að kylfingar sem lítið höfðu milli handanna gátu ekki leyft sér þann munað að eignast slíka bolta og urðu að hætta að leika golf.

Ytra byrði fjaðraboltanna var úr nausleðri. Sniðin voru þrjú stykki; tveir hringir sem hafðir voru til endanna og lengja sem höfð var á milli þeirra. Leðrið var bleytt, bútarnir saumaðir saman, skilið eftir örlítið gat og ytrabyrðinu snúið við þannig að saumarnir sneru inn. Síðan tróð boltagerðarmaðurinn soðnum gæsafjöðrum og gæsadún í gegnum þetta litla gat þangað til boltinn var orðinn harður og þéttur. Þó að boltarnir væru litlir þurfti ótrúlega mikið magn af fjöðrum í hvern bolta. Segir sagan að ef boltinn átti að standa undir þeim kröfum sem gerðar voru um gæði þyrfti að troða fullum hatti af fjöðrum og dún í einn bolta! Þegar boltarnir voru þurrkaðir skrapp leðrið saman en fjaðrirnar blésu út og um leið fékk boltinn á sig nánast fullkomna lögun. Áður en boltinn var alveg þurr var hann hnoðaður og barinn með hamri til þess að bæta lögunina enn frekar. Að lokum voru boltarnir smurðir með mettaðri olíu og kalkaðir þannig að þeir sæust vel á grænum brautunum.

Segja má að fjaðraboltarnir hafi verið framleiddir á svipaðan hátt í 250 ár en handverkið erfðist gjarnan frá föður til sonar. Góður boltagerðarmaður var í miklum metum enda mikilvægt að alúð væri lögð við framleiðsluna. Etir því sem tímar liðu varð þó ljóst að fjaðraboltarnir settu þróun golfsins ákveðnar skorður, t.d. varðandi lengd högganna. Frakkinn Samuel Messiex setti reyndar heimsmet árið 1836 með því að slá fjaðrabolta 325 metra

622

en afar fátítt var að menn næðu slíkum höggum með fjaðrabolta. Sífellt fleiri áttu í erfiðleikum með boltana sem vildu springa þegar þeir voru slegnir og urðu að blautum og þungum klumpum í votviðri. Góður fjaðrabolti entist því oft aðeins tvo golfhringi en kostaði jafn mikið og heil golfkylfa!

Fyrstu golfkylfurnar

Í heimild frá árinu 1574 eru notuð orðin club and balls yfir kylfur og bolta en lítið er um handbærar upplýsingar um golfkylfur frá fyrstu árum íþróttarinnar. Þar sem orðið club er notað í eintölu hafa ýmsir talið að á fyrstu árunum hafi menn aðeins notast við eina kylfu. Fyrstu golfkylfurnar voru úr viði og næstu tvær og hálfa öldina notuðu menn nánast eingöngu slíkar kylfur. Allt fram til ársins 1825 var askur notaður í sköftin og lengi vel var aðeins notað beiki í kylfuhausana en síðan var farið að nota harðari trjátegundir til þess að hægt væri að ná lengri höggum.

Fyrstu kylfusmiðirnir viðhöfðu sömu aðferðir við að festa kylfuhausinn við skaftið og notaðar voru við að festa möstur á seglskútum. Kylfuhausinn var fyrst límdur við skaftið en síðan reyrður við það með röku bikgarni. Þegar garnið þornaði skrapp það saman og festingin styrktist enn frekar. Hausarnir voru fremur litlir miðað við það sem þekkist nú enda viðurinn mun þyngri en efni sem notað er í hausa á golfkylfum nú til dags. Aðalatriðið var að búa til golfkylfur sem væru þannig að hausinn væri nógu harður til þess að þola sterk högg en jafnframt varð skaftið að vera það sveigjanlegt að það þyldi slík högg.

Eins og fram kemur í þrettándu golfreglunni virðist það ekki alltaf hafa tekist en þar segir að algengt hafi verið að kylfurnar brotnuðu meðan á leik stóð. Í rauninni var útilokað að hægt væri að mæta báðum þessum kröfum í einni og sömu kylfunni með þeim efnivið sem í boði var á Bretlandseyjum. Mikil breyting varð í þessu efni árið 1825 þegar farið var að nota harðhnotu (hichory) í sköftin en frá þeim tíma vað harðhnota aðalefnið sem notað var í kylfusköft þangað til stálsköftin náðu yfirhöndinni öld síðar eða árið 1925.

Nýir tímar

Ákveðin skil milli gamla og nýja tímans urðu í sögu golfsins þegar menn hættu að nota fjaðrabolta og tóku að leika með svokölluðum “gutta-perka boltum” en fyrst var farið að leika með þeim 1848. Efnið í gutta-perka boltunum var mjólkursafi ýmissa hitabeltistrjáa af togleðursætt. Nú á dögum er þetta efni notað í einangrun á víra og var einnig

Eitt af elstu golfsettum sem komið hafa hingað og hafa varðveist er án efa sett sem Jakob Frímannsson lék með. Jakob sem var kaupfélagsstjóri fékk settið frá Jakobi Þormar, en það var eitt af fimm golfsettum sem pöntuð voru á upphafsárum klúbbsins. Á myndinni sést settið í höndum núverandi eiganda, .Ásmundar Kristinssonar. Við hliðina á golfpokanum má sjá æfingaklúlu með fallhlíf.

Ljósmynd: Gunnar Karl

lengi vel notað í tannfyllingar. Um leið og þessir nýju boltar komu til sögunnar urðu kylfusmiðirnir að finna upp kylfur við hæfi þar sem þeir voru mun harðari en gömlu fjaðraboltarnir. Ekkert eitt atriði hefur haft jafn mikil áhrif á útbreiðslu golfs og nýju boltarnir en með tilkomu þeirra var golf ekki lengur aðeins íþrótt þeirra efnameiri þar sem nýju boltarnir kostuðu aðeins brot af verði þeirra gömlu.

Efnið í boltana fékkst einkum úr Palaquium trénu sem ættað er frá Malasíu. Safinn úr trénu var látinn þorna í flekkjum og efnið klippt niður í lengjur.

Lengjurnar voru síðan hitaðar og mótaðar úr þeim

litlar kúlur. Til að byrja með voru kúlurnar handgerðar en ekki leið á löngu þangað til menn fundu leið til þess að útbúa bolta á fljótlegri hátt. Það kom líka í ljós að heppilegra var að yfirborðið væri ekki alveg slétt og næsta skref í framleiðslunni var því að útbúa hamraða bolta. Um 1870 höfðu menn fundið upp sérstök form til að steypa boltana í með því mynstri sem þótti best en misjafnar skoðanir voru á því.

En skilin milli gamla og nýja tímans áttu ekki aðeins við um boltana. Fljótlega varð ljóst að gömlu trékylfurnar hentuðu ekki til þess að slá nýju boltana sem varð til þess að járnkylfur urðu mun vinsælli

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

623

helsti félagi hans í golfinu var Tom Morris (1821-1908) en en verið hafði. Fyrsta skrefið var að betrumbæta aðeins þeir félagar voru nánast ósigrandi á golfvellinum. Á skrifgömlu trékylfurnar með því að breyta löguninni á kylfustofu rektors háskólans í St. Andrews stendur hindua stytta hausnum og gera hann líkari því sem við þekkjum nú til sem átti eftir að hafa afdrifarík áhrif á þróun golfsins. James dags. Fram til þess tíma höfðu sömu grundvallarreglur verðið viðhafðar í heil fimm hundruð ár við kylfusmíðina. Paterson var trúboði í Malaya og sendi styttuna til föður síns Ýmislegt fleira var gert til þess að styrkja gömlu kylfurnar: með þeim skilaboðum að háskólinn ætti að fá hana að gjöf. Í kassanum utan um styttuna voru lengjur úr gúmmíkenndu Skaftið var fest betur, messingplata sett neðan á kylfuhausinn, horni eða beini komið fyrir á höggfletinum, gert efni til þess að verja hana fyrir skemmdum á leiðinni yfir hafið. Faðir Patersons tók eina af lengjunum, hitaði hana og gat í kylfuhausinn og hellt í það bráðnu blýi sem þyngdi notaði til þess að gera við skó fjölskyldunnar. Ungur sonur hausinn verulega, svo fátt eitt sé nefnt. hans fylgdist með og tók líka eina lengju. Hann hnoðaði bút Meðan á þessum tilfæringum stóð jókst áhuginn á golfi í úr henni milli handanna og mótaði úr henni kúlu á stærð við Englandi og Skotlandi gífurlega og þar kom að járnkylgolfbolta. Þegar kúlan kólnaði varð hún glerhörð. Daginn fur náðu yfirhöndinni en þær höfðu marga kosti umfram eftir tók drengurinn kúluna með sér út á golfvöll og þar með trékylfur. Það sem skipti kannski mestu máli var að það hófst nýr kafli í sögu golfsins. Fyrr en varði náðu þessir nýju var fljótlegra að búa járnkylfur til og þær voru mun ódýboltar, guta-perka boltarnir, yfirhöndinni. Þegar Tom Morris rari en trékylfurnar. Fljótlega kom líka í ljós þörf fyrir að hafa nokkrar ólíkar kylfur í golfpokanum sem hægt var að fór að nota þessa nýju bolta árið 1848 var björninn unninn.

Roberts gerði allt sem hann gat til þess að koma í veg fyrir að grípa til við mismunandi aðstæður. fjarðaboltarnir heyrðu sögunni til en allt kom fyrir ekki. Nýju Segja má að eftir að gutta-perka boltar og járnkylfur boltarnir voru ekki aðeins margfalt ódýrari en þeir gömlu. komu til sögunnar hafi fjöldaframleiðsla á golfútbúnaði hafist fyrir alvöru. Þegar fjaðraboltarnir voru mest notaðir Þeir voru líka miklu betri og hægt að slá mun lengra með þeim sem skipti kannski mestu máli. Gutta-perka boltarnir hafði kylfingur yfir að ráða ás, þremur trékylfum, járni voru komnir til að vera. Allan Robertson lést árið 1858 úr sem hann notaði til þess að ná boltanum út úr erfiðum gulu. Sama ár og hann lést náði hann að verða fyrsti kylfinhindrunum og putter. Eftir að menn sneru sér að guttagur sögunnar til þess að leika Old Cours á undir 80 höggum perka boltunum fóru kylfingar í meira mæli að nota járn og það með gutta-perka bolta. og trékylfur með styttri sköftum en áður hafði þekkst og breyttist golfsveiflan í samræmi við það. Þess ber að geta að á upphafsárunum var mikill munur á Þróunin í hendur golfsveiflu manna og þannig er það enn Bandaríkjamanna í dag.

Frá upphafi tuttugustu aldar voru Tíminn frá því að gutta-perka boltarnir Bandaríkjamenn leiðandi í þróun golfs í komu til sögunnar 1848 til ársins 1901 heiminum. Coburn Haskell (1868-1922) þegar ný tegund af boltum, Haskell-bolfrá borginni Clevland í Ohaio var mikill tarnir, voru teknir í notkun var það skeið áhugamaður um golf. Hann þóttist í sögu golfsins sem þróun íþróttarinnar þess fullviss að hægt væri að finna upp var hvað örust. Nýir boltar kölluðu á nýja enn betir bolta en gutta-perka boltana. tegund af kylfum og því fylgdi ný tækni.

Dag nokkurn árið 1897 ákvað hann að Frá þessum tíma eru líka til reglubækur heimsækja vin sinn sem vann í gúmum golf, skorkort og ýmislegt fleira sem míverksmiðju Goodrich í borginni Akekki hafði áður sést í golfinu.

Gúmmíboltinn sem Haskell kom ron í Ohaio. Þar kom hann auga á stórar rúllur með þunnum gúmmístrimlum með á sjónarsviðið 1897.

Rammi: og datt í hug að þarna væri ef til vill að Fáir stóðust Alan Robertson (1815-1858) finna leið til að framleiða enn betir bolta snúning við gerð fjaðrabolta. Hann var bæði fljótari að búa en fyrir voru á markaðnum. Hugmynd hans var að nota til bolta en flestir og boltar hans þóttu betri en aðrir boltar. En lítinn gúmmíkjarna og vefja gúmmíþráðum þétt utan um Robertson var ekki aðeins góður boltagerðarmaður. Hann var hann þangað til réttri stærð væri náð. Utan um allt saman líka mjög góður kylfingur og segja má að hann sé fyrsti kylfin- yrði síðan steypt hörð skel. Haskell hélt áfram að þróa gur sögunnar sem tókst að hafa atvinnu af að leika golf. Einn hugmyndina og ári síðar var hann kominn með bolta sem

624

hann var nokkuð ánægður með.

Goodrich fyrirtækið hélt áfram að prófa sig áfram með notkun gúmmíþráðanna og ýmsar mismunandi tegundir af skeljum og setti síðan þessa byltingarkenndu bolta á markaðinn aldamótaárið 1900. Boltunum var gefið nafn uppfinninngamannsins og kallaðir Haskell boltar. Ári síðar fór Walter Travis með sigur af hólmi á meistaramóti áhugamanna í Bandaríkjunum en hann lék með nýju boltunum. Sama haust var farið að reyna þá í Skotlandi og Englandi.

Fljótlega kom í ljós að hægt var að slá nýju boltana um það bil 30 metrum lengra en gutta-perka bolta og einnig virtist mun auðveldara að stjórna þeim. Þegar The Open fór fram á Holylake vellinum 1902 léku allir með guttaperka boltum nema Skotinn Alex Herd sem lék með Haskell bolta. Strax í byrjun mótsins var ljóst að Herd hafði forskot að því leyti að hann náði að slá boltann lengra en keppinautarnir og þegar leið á mótið breiddist mikill kurr út meðal annarra keppenda. Alex Herd vann golfsnillinginn Harry Vardon með einu höggi og fór með sigur af hólmi í mótinu. Segja má að enn ein boltabylting hafi orðið í kjölfar mótsins þar sem nánast allir bestu kylfingarnir sneru sér frá gutta-perka boltunum og hófu að leika með Haskell boltum eftir mótið. Meðalskor sigurvegara á The Open á árunum 1890-1902 var 78.5 högg. Tuttugu árum eftir að menn tóku að nota Haskell boltanan var það komið niður í 75.1 högg. Fullyrða má að ekkert eitt atriði hafi bætt golfleikinn jafn mikið á tuttugustu öldinni og uppfinning Coburn Haskell.

60 ára barátta um þyngd og þvermál

Segja má að skil hafi orðið í golfsögunni með nýju golfboltunum en með tilkomu þeirra fjölgaði kylfingum gífurlega. Nýju boltarnir voru ódýrari en þeir sem áður höfðu þekkst og ekki skipti minna máli að það var auðveldara að leika með þeim. Misheppnað högg með gömlu boltunum gat haft slæmar afleiðingar og segja má að nýju boltarnir hafi “fyrirgefið” högg sem mönnum var áður refsað grimmilega fyrir. Næðu menn góðu höggi flaug boltinn langt og beint og þó að boltar lentu utan brautar gátu þeir bjargað sér sem var ekki alltaf raunin með gömlu boltana. Framfarir urðu því mun örari en verið hafði.

Smátt og smátt var ljóst að nauðsynlegt væri að setja reglur um gerð boltanna. Fyrir 1910 var megináherslan lögð á að útbúa bolta sem gætu flogið langt og komu allskonar boltar fram á sjónarsviðið sem reyndust misjafnlega vel.

En eftir því sem boltarnir urðu betri fór að bera á vandamáli sem menn höfðu ekki séð fyrir. Brautirnar voru ekki lengur nógu langar sem sýndi sig í því að menn náðu inn á flöt í teighöggi á par 4 holu með nýju boltunum.

Samkeppnin milli framleiðenda var líka svo mikil á tímabili að menn óttuðust að hún gengi að íþróttinni dauðri. Á þeim tíma sem boltagerð var handverk voru boltarnir oft misjafnir ekki hvað síst lögun þeirra og þyngd. Þegar boltar með teygjukjarna komu fram á sjónarsviðið voru það einkum þrjú atriði sem gátu haft áhrif á hvernig þeir endanlega urðu; þéttleiki kjarnans, spennan á teygjunum og þykkt og efni ytrabyrðis. 1912 setti The Royal & Ancient reglur um hvernig boltarnir ættu að vera en þær voru það rúmar að flestir framleiðendur töldu sig geta framleitt bolta sem samræmdust þeim. Í reglunum var ekki rætt um lögun boltanna og einkum lögð áhersla á þyngdina sem ákveðið var í reglunum að skyldi vera 4248 grömm.

Eftir að fyrri heimsstyrjöldinni lauk hófst fyrir alvöru baráttan um að koma á fastari reglum um lögun og þyngd golfbolta. Árið 1921 var ákveðið að þeir skyldu ekki vera meira en 4.11 cm í þvermál og ekki þyngri en 45.88 grömm. Ákvörðun þessi stóð næstu tíu árin en 1931 lögðu Bandaríkjamenn til að breyting yrði gerð og boltarnir hafðir aðeins stærri og léttari. Í kjölfarið var samþykkt að þeir skyldu vera 4.27 cm í þvermál og ekki þyngri en 43.89 grömm. Fljótlega kom hins vegar í ljós að boltarnir voru orðnir of léttir og ákveðið að halda sig við fyrri þyngd, 45.88 grömm. Ótrúlegt er að menn hafi ekki haft um mikilvægari mál að ræða en hvort boltarnir ættu að vera einum eða tveimur millimetrum stærri eða minni í þvermál. Hitt er ljóst að stærri boltarnir þóttu henta betur á golfvöllum í Bandaríkjunum en þeir minni á strandvöllum við Norðursjó. Árið 1951 voru settar reglur um lögun boltanna og þyngd sem gilda skyldu um allan heim. Málið um stærð þeirra var hins vegar ekki leyst. Á næstu árum voru töluverðar deilur um þetta atriði sem snerust einkum um hvort Bandaríkjamenn eða Bretar ættu að ráða hvernig boltarnir skyldu vera. Bandaríkjamenn og Kanadabúar héldu sig við stærri boltana en gerðu ekki athugasemdir við að erlendir leikmenn spiluðu með minni boltunum á mótum vestan hafs. Bretar voru hins vegar ekki jafn víðsýnir í þessu efni og héldu fast við að minni boltarnir skyldu notaðir. Segja má að deilur þessar hafi ekki verið The Royal & Ancient Golf Club of St. Andrews til hróss en forsvarsmenn þar höfðu sig mjög i frammi í deildunum og vildu ekkert gefa eftir.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

625

Um tíma var málið hið vandræðlegasta fyrir Breta en meðal þeirra ríkti hreint ekki eining um hvora tegund golfbolta skyldi nota í Bretlandi. Á árunum frá 19501970 urðu framfarir í golfi mun meiri í Bandaríkjunum en annars staðar í heiminum og héldu margir því fram að lykillinn að þeim væri boltarnir. Skil urðu í málinu 1964 þegar bandarískum kylfingum var veitt leyfi til þess að nota “amerísku” boltana á mótum atvinnukylfinga utan Bandaríkjanna. Leyfið var þó aðeins veitt til eins árs!

Fjórum árum síðar var málið aftur tekið upp og gefið leyfi fyrir þeim amerísku næstu þrjú árin. Þar með varð ekki aftur snúið. Stærri boltarnir voru komnir til að vera, með þeirri undantekningu þó að í The Open var gert skylt að spila með minni boltunum allt fram til ársins 1974. Þrátt fyrir miklar og ítarlegar samningaviðræður ríkti í um það bil 60 ár stríð um 1.6 millimetra stærðarmun á golfboltum. Margar málamiðlunartillögur voru samþykktar en deiluaðilar ákváðu að fara ekki eftir þeim. Stríðinu lauk ekki endanlega fyrr en 1. janúar 1990 þegar ákveðið var að banna litla boltann og í dag spila kylfingar um allan heim með þeim ameríska sem er 4.27 cm í þvermál.

endast vel og síðast en ekki síst eru ekki of dýrir í framleiðslu. Algengast er að kjarninn sé úr plastkenndu efni og skeljarnar úr surlyn eða hliðstæðu efni. Sem dæmi um slíka bolta má nefna Titeleist og Top Flite en framleiðendur þeirra hafa varið gríðarlegu fé í að finna leið til þess að útbúa tveggjalaga bolta með sömu eiginleika og þriggja laga boltar hafa. Þriggjalaga boltar byggja að mestu á gömlu Haskell boltunum sem komu fram á sjónarsviðið í byrjun siðustu aldar. Utan um kjarnan er vafið gúmmíþráðum og skelin þar utan um. Kjarninn er annaðhvort úr gúmmíi eða fljótandi gerviefni sem harðnar við kælingu áður en gúmmíþráðunum er vafið utan um hann. Oft má sjá á boltum tölur eins og 90 eða 100 sem er merki um þéttleika boltanna eða hversu þétt gúmmíþráðunum hefur verið vafið um kjarnann. Þessir boltar eru eðli málsins samkvæmt mun dýrari en tveggjalaga boltarnir þar sem framleiðslan er bæði seinlegri og flóknari. Flestir fremstu kylfingar veraldar sem vilja bolta sem þeir geta haft góða stjórn á og náð spuna með nota þriggjalaga boltana.

Boltar dagsins í dag

Á tímum fjaðraboltanna fram á miðja miðja nítjándu öld var algengast að kylfusköft væru úr viði. Þegar farið var að leika með guttaperka boltum sem voru mun harðari kom fljótlega í ljós að viðarsköftin hentuðu ekki nógu vel. Frá 1848 og fram yfir aldamótin nítjánhundruð varð æ algengara að kylfusköft væru úr járni. Á þeim tíma komu fram ýmsar nýjungar og segja má að um tíma hafi sannkölluð kylfludella gripið um sig og menn voru með allt upp í 25 mismunandi kylfur í pokanum. Atvinnukylfingar notuðu yfirleitt 18 til 20 kylfur. Þyngdin á golfpokunum var því oft gríðarleg og olli kylflusveinunum verulegum vandræðum og jafnvel heilsutjóni. Þar kom að The Royal & Ancient fyrirskipaði árið 1936 að í framtíðinni yrði ekki leyfilegt að hafa fleiri en 14 kylfur í pokanum og gildir sú regla enn þann dag í dag.

Harðhnotusköftin breyttu golfinu mjög mikið. Þau voru sterkari en trésköft sem menn höfðu áður notað en það sem skipti enn meira máli var hvað harðhnotan hafði mikla sveigju. Aðalaðdáendur harðhnotuskaftanna voru því ekki par hrifnir þegar menn fóru að gera tilraunir með að nota stálsköft. Eftir fyrri heimsstyrjöldina var mikill skortur á harðhnotu sem varð til þess að ýta undir tilraunir til þess að búa til stálsköft sem hefðu þann styrk og spennu sem kylfingar sóttust eftir. Þessar tilraunir fóru einkum fram í Bandaríkjunum. Kylfingum í Evrópu þótti svo skammarlegt að spila með stálsköftum að þeir máluðu

Árið 1931 ákváðu Bandaríkjamenn að settar skyldu í eitt skipti fyrir öll reglur um gerð golfbolta. Reglur þessar gilda enn í dag og eiga við um þær þrjár tegundir golfbolta sem algengastar eru. Í öllum tilvikum er um að ræða bolta sem gerðir eru samkvæmt sömu grundvallarreglum og ríktu við gerð golfbolta alla síðustu öld. Efnið í skeljunum hefur hins vegar tekið miklum breytinum í áranna rás og margar nýjar tegundir komið fram á sjónarsviðið eins og Balata, Surlyn, Zylin og Elastomer. Almennir kylfingar finna helst mun á Balata og Surlyn. Balataskeljarnar eru mýkri og gerðar úr náttúrulegu gúmmíefni og fyrir bragðið er auðveldara að hafa stjórn á þeim. Gallinn er hins vegar sá að skelin er viðkvæm og endingartími balatabolta því styttri en surlynbolta.

Surlynskeljarnar voru fyrst framleiddar á sjötta áratug síðustu aldar. Þær eru úr gerviefni og mun ódýrari í framleiðslu en balataskeljarnar auk þess sem þær eru endingarbetri. Flestir kylfingar um heim allan nota í dag tveggjalaga bolta. Boltar sem notaðir eru á æfingasvæði eru svokallaðir One-piece-balls sem þýðir að sama efni er í skelinni og kjarnanum, oftast surlyn. Þetta eru ódýrustu boltar sem völ er á en hafa þann galla að ekki er hægt að slá þá jafn langt og hefðbundna golfbolta.

Gífurlegu fé hefur í gegnum árin verið varið í að búa til bolta sem í senn fljúga langt, auðvelt er að hafa stjórn á,

626

Frá harðhnotu yfir í stálið

Teikning frá höggleikskeppni á Blackheath vellinum í Englandi sem birtist í Dagblaðinu Daily News árið 1874. Blackheath er elsti golfvöllur Englands, hann var tekinn í notkun árið 1768. .Mynd: R. E Taylor

þau þannig að þau líktust sem mest harðhnotu. Í kringum 1930 hafði þróun stálskaftanna náð það langt að The Royal & Ancient samþykkti að þau öðluðust sama sess og harðhnotusköftin. Um sama leyti urðu skil í framleiðslu á golfkylfum sem lengst af hafði verið handiðn en varð upp frá þessu fjöldaframleiðsla og kylfurnar fyrir bragðið mun ódýrari en verið hafði. Stálsköftin og blöðin urðu líka sífellt betri.

Harðhnotusköftin breyttu golfinu mikið en segja má að með nýju stálsköftunum hafi orðið hrein bylting. Kylfur með stálsköftum voru mun sterkari en þær sem menn höfðu áður notast við sem þýddi að kylfingar gátu slegið af meiri krafti og kylfurnar þoldu meira álag en áður hafði þekkst. Allt þetta varð til þess að golfsveiflan breyttist og tók smátt og smátt að líkjast golfsveiflunni eins og við þekkjum hana nú. Segja má að Harry Vardon hafi verið fyrsti kylfingurinn sem notaði nútíma golfsveiflu. Á meðan hann notaðist enn við kylfur með trésköftum náði

hann hins vegar ekki að “skera” eins og þeir gátu gert sem notuðu kylfur með stálsköftum. Stálsköftin og nýju boltarnir breyttu leiknum því verulega þar sem kylfingarnir gátu “skorið”, slegið lengra, höfðu meiri stjórn á boltanum og gátu náð meiri spuna.

Enn á sér stað töluverð þróun á golfútbúnaði sem byggir að mestu leyti á þeim grunni sem lagður var snemma á síðustu öld. Æ sjaldgæfara er að notað sé persimmon eða viður í hausa á ásum og algengast að ásarnir séu með hausa úr málmi. Járnin hafa breyst á þann veg að þyngdinni er jafnað um blaðið sem þýðir að þau “fyrirgefa” meira en gömlu járnin gerðu. Grafit og fiber í sköftum sem hafa ólíka sveigju og styrk eru líka ákveðin bylting og hefur orðið til þess að hinn almenni kylfingur fær mun meira út úr golfinu en áður. Þessum byltingarkenndu framförum á golfútbúnaði fylgir þó ákveðið vandamál sem mikið er rætt innan golfheimsins: betri boltar og betri kylfur valda því að brautirnar

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

627

eru enn á ný að verða of stuttar. 1996 var ákveðið að byggja nýja teiga á St. Andrews í kjölfar þess að kylfingar eins og t.d. John Daly og Tiger Woods yfirslógu aftur og aftur flatir á par-4 holum í teighögginu. Í þessu tilviki var hægt að ráða bót á vandanum. Slíkt er hins vegar ekki alltaf hægt og því spurning hvort ekki verði gerðar ráðstafanir til þess að boltar nái ekki í framtíðinni að fljúga nema ákveðna vegalengd.

Frá Skotlandi og út um heiminn

Fram á 19. öld var golf einkum leikið á Bretlandseyjum. Þaðan breiddist íþróttin smátt og smátt út til annarra landa í breska samveldinu, Bandaríkjanna og meginlands Evrópu. 1830 var stofnaður golfklúbbur á Indlandi og fyrsti golfkúbburinn vestan hafs var stofnaður í Montreal í Kanada 1873. Á meginlandi Evrópu var fyrsti golfklúbburinn stofnaður í Frakklandi.

Golfíþróttin barst til Englands með Jakobi sjötta Skotakonungi þegar hann varð jafnframt konungur Englands.

Fyrir honum vakti að hafa ofan af fyrir kóngafólkinu og þess vegna var aðallega leikið í görðum umhverfis hallir kóngafólksins. Golfið var því lengi vel fyrst og fremst konungleg íþrótt í Englandi. Fyrsti golfklúbburinn þar í landi, The Blackheath Golf Club, var stofnaður 1766. Var hann eini golfklúbburinn í Englandi fram til ársins 1818.

North Devon Golf Club í Westward Ho! er elstur þeirra golfvalla sem enn er leikið á í Englandi en honum var komið á laggirnar 1864. Golfklúbbum fjölgaði ört í Stóra Bretlandi á nítjándu öld og fram til ásins 1910. Í byrjun aldarinnar voru þeir aðeins sjö en 1910 orðnir rúmlega fjögurþúsund talsins.

Skotar og Bandaríkjamenn hafa haft mest áhrif á þróun golfs í heiminum. Árið 1743 fékk David Deas frá borginni Charleston í Suður Carolinu sendar 96 golfkylfur og 432 golfbolta frá Skotlandi. Reikningur þess efnis er elsta heimild sem fundist hefur um golf í Bandaríkjunum. Sagnfræðingurinn Robert Browning hefur fundið merki sem benda til þess leikið hafi verið skipulagt golf vestra og að stofnaður hafi verið golfkúbbur í Bandaríkjunum í lok aldarinnar. Þær takmörkuðu heimildir sem til eru um golf í Bandaríkjunum benda þó til þess að ekki hafi verið leikið golf að ráði þar fyrr en undir lok nítjándu aldar. Nokkrir klúbbar voru reyndar stofnaðir löngu fyrr en flestir þeirra lognuðust fljótt út af. Það var ekki fyrr en

628

skoskur maður, John Reid að nafni, byggði þriggja holu völl árið 1888 í Yonkers í New York að skriður komst á málin. Golfsamband Bandaríkjanna var stofnað 1894 og tveimur árum síðar voru komnir til sögunnar sex golfvellir sem allir tilheyrðu sambandinu. Eftir það má segja að um hreina sprenginu hafi verið að ræða í útbreiðslu á golfi í Bandaríkjunum því að vellirnir voru orðnir 982 sex árum síðar.

Harry Vardon, einn úr fyrstu “stóru golfþrenningunni”, kom vestur um haf um aldamótin 1900 á vegum Spalding golfboltaframleiðandans. Hann var þá þegar orðin goðsögn í lifandi lífi í Skotlandi. Heimsókn hans vakti gífurlega athygli og fjallað var um hana á forsíðum flestra blaða auk þess sem þúsundir manna um öll Bandaríkin mættu til að sjá hann leika listir sínar. Vardon tók þátt í U.S. Open í ferðinni og vann en hann hafði áður unnið The Open í þrígang. Á fyrstu árunum voru það einkum efnamenn í Bandaríkjunum sem léku golf og þó að iðkendum fjölgaði mikið í kjölfar heimsóknar Vardons var það ekki fyrr en einn úr fjöldanum, áhugamaðurinn Francis Ouimet, vann U.S. Open 1913 að golf varð almenningsíþrótt vestan hafs.

Púttað á 16. flötinni á gamla vellinum í St. Andrews. Á mörgum ,,links-völlum” er erfitt að greina flatir frá brautum.

Golfvellir

Náttúrulegir golfvellir og fallegar brautir

Skoskir golfvellir (links er skoska heiti þeirra) eru að miklu leyti hreinir náttúruvellir og mannshöndin hefur ekki komið jafn mikið við sögu við mótun þeirra og golfvalla víðast hvar annars staðar. Áhugi á golfi jókst mikið á fyrri hluta síðustu aldar og í kjölfarið fjölgaði golfvöllum verulega á Bretlandseyjum. Vellirnir voru afar misjafnir að gæðum og fljótt varð ljóst að bestu vellirnir voru þeir sem byggðir voru samkvæmt ákveðnu skipulagi.

Kylfingana skipti mestu máli hvernig þeim gekk að spila á völlunum og smátt og smátt sáu menn að taka varð tillit til jarðvegs, grastegunda og dreningar þegar golfvellir voru skipulagðir og að nauðsynlegt var að garðyrkjumenn og landslagsarkitektar kæmu að hönnuninni. Þekking

kylfinganna skipti líka máli. Stóru stjörnurnar, Taylor, Braid og Vardon, urðu fljótt eftirsóttir vallarhönnuðir og vellir sem gátu skreytt sig með nöfnum þeirra drógu að sér kylfinga víða að.

Fyrir aldamótin nítjánhundruð höfðu menn ekki yfir miklum tækjum eða tólum að ráða við vallargerðina og mikinn fjölda verkamann þurfti því til að sinna ýmsu sem gera þurfti. Sem dæmi um hve gerð golfvalla var mannfrek og oft erfið má nefna að við lagningu brautar á golfvelli í byrjun síðustu aldar unnu 300 manns. Oft tókst heldur ekki að ná stórgrýti eða rótarhnyðjum á fyrirhuguðum brautum sem lítið mál væri að fjarlægja með þeirri tækni sem við ráðum yfir í dag. Fyrir bragðið réðst lega brauta oft af ýmsum fyrirstöðum sem urðu í veginum við lagningu þeirra.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

629

Jon Low var fyrstur til að staðhæfa að ákveðnar grundvallarreglur ættu að ríkja við gerð golfvalla. Hann hélt því líka fram að engar hindranir væru í rauninni óyfirstíganlegar. Kylfingar ættu til dæmis alltaf fjóra möguleika á að komast hjá því að lenda í sandgryfjum: þeir gætu beint boltanum vinstra megin við gryfjuna, hægra megin við hana, yfir gryfjuna eða fyrir framan hana. Ef menn lentu í gryfju væri ekki við aðra að sakast en þá sjálfa! Bandaríski arkitektinn Max Behr taldi að hlutverk golfvallarhönnuða væri að sjá til þess að bein lína frá teig að flöt væri á einhvern hátt brotin upp: “Ef ætlunin er að útbúa góða golfholu er nauðsynlegt að línan frá teig að flöt sé brotin upp á heillandi hátt.”

Áhrifamesti golfarkitekt sögunnar

Alister Mackenzie (1870-1935) er trúlega áhrifamesti golfvallaarkitekt allra tíma. Hann lærði til læknis en stundaði jafnframt nám í náttúrufræði og efnafræði.

Mackenzie var læknir í stríðinu í Suður-Afríku í byrjun síðustu aldar. Þar kynntist hann hvernig íbúarnir náðu að dulbúast þannig að þeir féllu sem best að náttúrunni og var heillaður af leikni þeirra við það. Þekkingu sína notaði hann síðan þegar hann var farinn að hanna golfvelli og fann út leiðir til þess að “dulbúa” manngerðar hindranir þannig að þær litu sem náttúrulegast út. Eftir að stríðinu lauk hélt hann aftur heim til Englands og hóf störf sem læknir á heimaslóðum sínum í Leeds.

Hann var mikill golfáhugamaður þó að hann yrði aldrei verulega Alistair McKenzie góður kylfingur og var einn af stofnendum Alwoodley Golf Club í Leeds. Enginn almennilegur golfvöllur var á svæðinu þannig að Mackenzie hófst þegar handa við að undirbúa gerð nýs golfvallar. Fyrr en varði átti hönnun golfvalla allan hug hans og hann hætti lækningum en sneri sér alfarið að skipulagi golfvalla. Við vinnslu þessa fyrsta golfvallar síns teiknaði Mackenzie hverja braut mörg hundruð sinnum þangað til hann var ánægður enda sá hann fljótt að eitt strik gat gjörbreytt brautinni. Eftir því

630

sem verkinu vatt fram varð hann sífellt sannfærðari um að ákveðin lögmál yrðu að ríkja við gerð hverrar brautar.

Hann lagði áherslu á að á golfvöllum ættu að vera náttúrulegar hindranir og að vellirnir féllu vel að landslaginu á hverjum stað fyrir sig. Ef mikið jarðrask færi fram yrði að ganga frá því þannig að það liti sem náttúrulegast út.

Mackenzie skrifaði fjöldann allan af greinum um gerð golfvalla í tímaritið Golfing sem síðan hafa verið endurbirtar í bókinni Golf Architecture sem er grundvallarrit fyrir alla þá sem hafa áhuga á hönnun og gerð golfvalla.

Bókin kom út 1920 og geymir mikinn fróðleik um stjórn golfklúbba, vallarstjórn og ýmislegt sem viðvíkur golfi.

Vellir Mackenzie bera allir merki þeirrar virðingar og umhyggjur sem hann bar alla tíð fyrir náttúrunni. Jafnvægið milli áhættu og umbunar er líka áberandi á völlum hans og sú staðreynd að bæði kylfingar með háa forgjöf og afrekskylfingar njóta þess að spila þá. Í bók sinni setur Mackenzie fram 13 grundvallarreglur varðandi hönnun golfvalla sem segja má að gildi enn þann dag í dag: 1. Þar sem möguleiki er fyrir hendi er heppilegast að byggja golfvöll í tveimur hlutum með níu holum í hvorum fyrir sig.

2. Stór hluti brautanna eiga að vera tveggja og að minnsta kosti fjórar holur skulu vera eins höggs holur.

3. Ekki skal vera langt á milli flatar og næsta teigs. Völlurinn skal vera þannig að leikið sé áfram í áttina að næsta teig. Sé það haft í huga er auðveldara að lengja brautir ef svo ber undir.

4. Bæði brautir og flatir skulu hafa nauðsynlegan halla en forðast skal hins vegar klifur upp brattar brekkur.

5. Allar holur skulu hafa sín sérkenni.

6. Sjá skal til þess að sem sjaldnast þurfi að slá blint inn á flöt.

7. Golfvöllur skal vera í fögru umhverfi. Öll uppbygging skal vera eins náttúruleg og framast er unnt þannig að þeir sem ekki þekkja til sjái ekki mun á því sem er náttúrulegt og því sem er manngert.

8. Brautin þarf að vera þannig að góðir kylfingar eigi möguleika á að ná nokkrum mismunandi teighöggum inn á hana. Brautin skal líka vera þannig að þeir sem eru höggstyttri geti með einu aukahöggi náð inn á flöt. Alltaf skal vera möguleiki fyrir kylfing að komast á flöt með einu aukahöggi.

9. Leggja ber áherslu á að menn geti slegið mismunandi högg á vellinum og að not séu fyrir allar kylfurnar í pokanum.

10. Miklu máli skiptir að koma í veg fyrir að leikmenn þurfi að ergja sig yfir að leita að týndum boltum.

11. Golfvöllurinn þarf að vera það krefjandi að scratch spilari geti séð fyrir sér að hann nái á vellinum höggum sem hann hefur aldrei áður náð.

12. Golfvöllurinn þarf að vera þannig að kylfingar með háa forgjöf og byrjendur geti haft ánægju af að leika hann, jafnvel þó að mörg högg þurfi til. Sjá skal til þess að byrjendur endi ekki sífellt í glompum. Lega brautanna skal vera þannig að aukahögg þurfi til lendi menn utan brautar.

13. Golfvöllurinn skal vera jafn góður á sumri og vetri.

Flatir og brautir skulu vera eins allan ársins hring. Þekkingu sína á að “fela” breytingar notaði Mackenzie við hönnun allra golvalla sem hann kom nálægt og útfærði hana eftir aðstæðum á hverjums stað fyrir sig. Þekktastir þeirra valla sem Mackenzie hafði afskipti af eru Augusta National í Georgíu sem hann hannaði með Bobby Jones á sínum tíma og Cypress Point í Kaliforníu sem oft hefur verið talinn meðal best hönnuðu golfvalla veraldar.

Nokkrar skemmtilegar athugasemdir frá Mackenzie: “Mikilvægt er í golfi að útbúa holu sem lítur út fyrir að vera miklu erfiðari en hún í rauninni er.”

“Mjóar brautir umluktar háu grasi skapa slæma kylfinga.

Slíkar brautir gera það að verkum að kylfingar slá ekki eðlilega, ná ekki að halda taktinum í spilamennskunni og njóta því ekki frelsisins sem fylgir leiknum.” “Á mörgum golfvöllum eru allt of margar sandgryfjur.”

“Hindranir eiga að hafa eitthvern tilgang og ástæðulaust að koma fyrir hindrunum sem hafa engin áhrif á leikinn.”

“Góður golfvallararkitekt reynir að láta líta þannig út að náttúran hafi séð um allt og hann sjálfur ekki neitt. Verktakinn reynir hins vegar að gera eins mikinn usla og hægt er með fjölda starfsmanna og mikilli vinnu.”

“Grundvallarreglan er sú að því meira fé sem varið er í vinnu á vellinum þeim mun lægri verður heildarkostnaðurinn.”

“Sumum vandamálum ber að útrýma af golfvöllum. Sem dæmi um slíkt má nefna hátt gras, mjóar brautir og litlar flatir. Ergelsið og tíminn sem fer í að leita að týndum boltum eyðileggur taktinn í leiknum, heftir sveifluna og skapar þannig slæma kylflinga. Við ættum líka að útrýma blindum flötum, blindum sandgryfjum og blindri aðkomu.”

Jarðrækt og bókmenntir

Robert Trent Jones (1906- 2000) var leiðandi í hönnun golfvalla frá miðri síðustu öld og hannaði golfvelli langt fram á efri ár. Hann fæddist í Englandi en flutti til Bandaríkjanna 1911 og bjó þar eftir það. Meðal valla sem hann hefur hannað í Evrópu má nefna Mijas vellina, Los Lagos og Los Olivos á Spáni sem eru þekktir og vinsælir meðal kylfinga víða um heim. Enn þekktari eru Sotogrande og Valderama sem Jones hannaði líka.

Alls hannaði hann á ferli sínum 500 golfvelli í 35 löndum. En það er ekki þessi mikli fjöldi golfvalla sem halda mun nafni hans á lofti um alla framtíð heldur gæði og fjölbreytileiki vallanna. Öfugt við Mackenzie var Jones prýðilegur kylfingur og vann um skeið bæði sem kylfusveinn og golfkennari. Hann var meðal stofnenda samtaka golvallararkitekta í Bandaríkjunum og hafði alla tíð mikil áhrif í greininni.

Robert Trent Jones var meðal þeirra fyrstu sem lögðu stund á nám með það fyrir augum að vinna við að hanna golfvellli. Hann settist í Cornell háskólann og lagði stund á garðyrkjufræði, vökvafræði, landslagsarkitektúr, viðskiptafræði og bókmenntir svo fátt eitt sé nefnt. Þessar ólíku greinar notaði hann til þess að móta námsbraut sem væri hentug fyrir þá sem hyggðu á hönnun golfvalla.

Námsbrautin var hins vegar ekki sett á laggirnar fyrr en 1941. Þegar Jones hóf feril sinn sem golfvallararkitekt voru miklir umbrotatímar í golfheiminum. Stálsköft og nýjar tegundir af boltum voru að ryðja sér til rúms en því fylgdi að kylfingar náðu að slá mun lengri högg en áður. Jones sá því í hendi sér að nauðsynlegt væri að lengja brautirnar og koma fyrir fleiri hindrunum. Listræn hönnun og útpældar hindranir eru helstu einkenni á verkum hans og öfugt við Mackenzie taldi hann nauðsynlegt að verulegt jarðrask færi fram til þess að ná því fram sem hann sá fyrir sér. Ýmsir hafa gagnrýnt velli Jones fyrir að vera ekki nógu “náttúrulegir” og hafa skoskir hreintrúarmenn í golfheiminum verið þar fremstir í flokki. Sjálfur sagðist Joens

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

631

hafa lært mikið af að kynna sér velli eins og Old Cours í St. Andrews og að hann hefði aldrei hannað flöt án þess að hafa einhverja af flötunum á Old Cours að meira eða minna leyti til hliðsjónar.

Einnig er eftir honum haft að þá sjaldan hann hafi þurft að brjóta reglur þær sem Mackenzie setti saman hafi hann gert það nauðbeygður.

Robert Trent Jones lagði alla tíð áherslu á mikilvægi þess að hafa í huga að flest högg væru slegin við eða á flötum og að skil milli brautar og flatar væru skýr.

Til þess að gefa kylfingum kost á að leika á ýmsa ólíka vegu inn á flatirnar hannaði hann stórar og miklar flatir á borð við þær sem hann kynntist á St. Andrews en slíkar flatir bjóða upp á marga mismunandi möguleika á flaggstaðsetningum. Ef svo bar undir þótti honum ekkert tiltökumál að útbúa hæðir, læki, tjarnir og jafnvel heilu Robert Trent Jones hannaði yfir 450 golfvelli á 60 árum. vötnin á golvöllunum. Sem dæmi um slíkan völl má nefna Coral Ridge völlinn í Fort Lauderdale sem hann átti reyndar hann gerði á Oakland Hills-South vellinum í Kaliforniu. sjálfur. Á Hawaii hannaði hann glæsilegan golfvöll sem er Völlurinn hafði fram að því verið fremur hefðbundinn umlukinn hrauni. Þar viðhafði hann aðferðir sem notaðar golfvöllur en Jones lokaði öllum sandgryfjum sem áður eru enn þann dag í dag á Hawaii við að útbúa jarðveg höfðu verið á vellinum og færði þær aftar sem gerði völúr hrauninu. Robert Trent Joens hannaði líka golfvöll linn mun erfiðari og aflaði honum viðurnefnisins Óvætá Sardiniu. Þar nánast muldi hann granitklappir mélinu turinn (Monster) sem hann gengur undir enn þann dag í smærra og notaði efnið sem jarðveg. dag. Þar með hafði Robert Trent Jones skráð sig á spjöld Jones lauk námi 1930 um það leyti sem kreppan skall sögunnar sem einn af fremstu golfvallararkitektum allra á. Hann sá ekki fyrir sér að mikil framtíð væri í faginu í tíma og varð eftirstóttur um allan heim fyrir störf sín.

Bandaríkjunum en hóf samvinnu við kanadískan arkitekt, Það sem helst einkennir velli Robert Trent Joens er lisStanley Thompson, og vann með honum að hönnun trænt yfirbragð þeirra, nýbreytni í gerð sandgryfja, fjöldi tveggja þekktustu valla sem Thompson hannaði; Capilano vatnstorfæra og annarra hindrana og síðast en ekki síðst í Vancouver og Banff sem er í Klettafjöllunum í Kandada. staðsetning flatanna. Hann lagði áherslu á að góð golfhola Samstarfi þeirra lauk 1938 en það var þó ekki fyrr en ætti að vera þannig að afrekskylfingar ættu í erfiðleikum eftir fyrri heimsstyrjöldina sem ferill Jones sem golfvalmeð að spila hana á fugli en almennir kylfingar auðvelt lararkitekt hófst fyrir alvöru. Eins og Mackenzie vann með að spila hana á tveimur höggum yfir pari. Þessa hann um skeið með Bobby Jones en þeir unnu saman kenningu hafði hann jafnan í huga þegar hann hannaði að hönnun Peachtree golfvallarins í Atlanta. Ýmsir hafa golfvelli. Ferill Robert Trent Jones var óvenju langur en haldið að þeir félagar hafi verið skyldir en sú var ekki hann hélt áfram vinnu sinni við golfvellina langt fram á raunin og til þess að forðast misskilning tók Robert Jones efri ár og vann oft samtímis að gerð margra valla. Hann upp millinafnið Trent. Hann kom líka að breytingum sem lést á heimili sínu í Fort Lauderdale 94 ára að aldri. Synir gerðar voru á Augusta National þegar 11. og 16. holunni hans Rees Jones og Robert Trent Jones hafa fetað í fótvar breytt á eftirminnilegan hátt. Robert Trent Joens varð spor föðurins og vinna sem golfvallarhönnuðir. frægur um öll Bandaríkin 1951 fyrir gjörbreytingu sem

632

Afrekskylfingar – vinsælir hönnuðir

Margir þekktir afrekskylfingar hafa skapað sér nafn sem golfvallarhönnuðir og má sem dæmi nefna þá Greg Norman, Gary Player, Jack Niclaus og Arnold Palmer en þeir hafa hannað hundruð valla um allan heim. Mikill kostnaður fylgir því að fá slíka kappa til liðs við sig en jafnframt mikill heiður. Eigi að síður er það staðreynd að oft hafa kostnaðurinn og heiðurinn sem fylgir þessum frægu nöfnum ekki skilað tilætluðum árangri.

Af köppunum fyrrnendu hafa Jack Niclaus, “Gullni Björninn”, ekki aðeins náð bestum árangri allra kylfinga fyrr og síðar heldur líka hannað flesta golfvelli. Niclaus hóf afskipti af hönnun golfvalla 1960 þegar hann var spurður álits á skipulagi golfvallar í Ohio. Honum fannst verkefnið heillandi og sá það strax fyrir sér sem enn eina hliðina á golfinu. Fyrsti völlurinn sem hann hannaði undir eigin nafni er Harbour Town Golf Links golfvöllurinn í Kaliforníu sem var opnaður 1969. Upp frá því varð ekki aftur snúið og hönnun golfvalla hefur verið stór hluti af lífi og tilveru Jack Nicklaus allar götur síðan.

Fyrirtæki sem hann rekur ásamt sonum sínum og tengdasyni, Niclaus Design, er eitt af stærstu fyrirtækjum í heimi á sviði golfvallarhönnunar. Í lok ársins 2005 voru 299 golfvellir víða um heim skráðir undir nafni fyrirtækisins eða nær 1% allra golfvalla í heiminum sem þá töldust vera um það bil 32.0000 talsins, þar af um helmingur í Bandaríkjunum. Flestir vellir sem Niclaus og fyrirtæki hans hafa hannað eru í Bandaríkjunum en þá er líka að finna víðar; í Evrópu, Asíu, Afríku, Ástralíu, Kanada og Mexikó. Í lok síðasta árs átti fyrirtækið Niclaus Design 12 af 75 bestu golfvöllum Norður Ameríku samkvæmt skrá Golf Digest. Það orð fer af völlum þeim sem Jack Nicklaus hefur hannað að þeir séu yfirleitt allir í fremstu röð hvað gæði varðar. Ástæðan þykir einföld: Jack Niclaus hefur einfaldan smekk. Hann vill aðeins það besta.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

63

Tom Morris (1821-1908) var einn aðalhvatamaður að Opna breska meistaramótinu.

Bestu kylfingar sögunnar Tom Morris

Eitt af stóru nöfnum golfsögunnar er nafn Tom Morris (1821-1908) sem jafnan gekk undir nafninu Tom Morris eldri. Hann fæddist í Skotlandi, Mekka golfsins, og bjó þar alla tíð. Tom Morris hóf störf sem kylfusveinn í St. Andrews. Þegar hann var 14 ára var hann ráðinn lærlingur hjá Allan Robertson sem oft er talinn vera fyrsti atvinnukylfingur sögunnar.

Eftir 1840 var hann oft félagi Robertson á golfvellinum og kepptu þeir félagar grimmt sín á milli. Á þessum árum var Robertson talinn besti kylfingur Skotlands en Tom Morris sá næst besti. Morris vann hjá Robertson til ársins 1851 þegar hann var rekinn á staðnum eftir að hafa verið staðinn að verki við að leika með guttaperka bolta. Robertson hafði atvinnu sína af því að framleiða fjaðrabolta og taldi guttaperka boltana hreina ógnun við afkomu sína. Morris flutti þá til Prestwick en sneri aftur til St.

634

Andrews 1865og hóf þar störf sem vallarstarfsmaður og atvinnukylfingur. Þar sinnti hann í raun öllu sem gera þurfti; annaðist völlinn, bjó til kylfur og golfkúlur, kenndi golf, hannaði golfvelli og keppti í golfi. Segja má að Tom Morris eldri sé hugmyndafræðingurinn á bak við nútíma vallarumhirðu. Hann var sá fyrsti sem datt í hug að strá sandi á flatirnar til þess að þétta svörðinn og nota sérstakar sláttuvélar til þess að slá þær. Hann lagði einnig til að golfvöllur yrði 18 hollur en á þeim tíma var það ekki föst regla og völlurinn í St Andrews var þá til að mynda 23 holur.

Tom Morris eldri var einn aðal hvatamaður þess að The Open var hleypt af stokkunum. Hann var meðal þátttakenda í mótinu í nær þrjátíu ár og fór fjórum sinnum með sigur af hólmi. Síðasta sigrinum landaði hann þegar hann var 46 ára og er elsti kylfingur sögunnar sem til að vinna slíkt afrek. Hann vann The Open með miklum yfirburðum árið 1862, eða 13 höggum, og stóð það met allt til ársins 2000 þegar Tiger Woods vann mótið með 15

högga mun. Árið sem hann varð áttræður lék hann Old Cours á St. Andrews á 82 höggum. En Morris var ekki aðeins góður kylfingur og segja má að enginn einn maður hafi haft meiri áhrif á sögu St. Andrews en hann. Sem dæmi um þá virðingu sem nafn hans nýtur má nefna að 18. holan á The Old Cours ber nafn hans.

Sonur “gamla” Morris, Tom Morris yngri (1851-1875), var jafnvel enn betri kylfingur en faðirinn. Þegar faðir hans vann The Open 1867 varð sonurinn í öðru sæti aðeins 16 ára að aldri. Menn höfðu aldrei áður séð kylfing leika jafn vel og ungi Tom Morris gerði. 1875 missti hann konu sína af barnsförum. Eftir það tók hann golfkylfurnar aðeins tvisvar sinnum fram. Sorgin bar hann ofurliði og besti kylfingur sem fram hafði komið á þessum tíma lést aðeins 24 ára gamall.

löngu þar til ljóst var að þarna var afar efnilegur kylfingur á ferð og fyrr en varði var ferill Taylors sem eins af bestu kylfingum sögunnar hafinn. Árið 1893, þegar hann var tuttugu og tveggja ára, tók hann í fyrsta skipti þátt í The Open. Hann byrjaði mótið vel en fataðist flugið eftir frábæran fyrsta dag. Næstu tvö ár mætti hann til leiks á ný og sigraði í bæði skiptin. Þar með var sigurganga John Henry Taylor hafin. Hann vann The Open aldamótaárið 1900 en það ár varð hann líka í öðru sæti á U.S. Open og aftur varð hann númer eitt í The Open á árunum 1909 og 1913. Taylor fór tvívegis með sigur af hólmi í French Open og einu sinni i German Open.

En Taylor var fleira til lista lagt. Þegar hann fór að draga úr keppnisgolfi sneri hann sér að golfvallargerð. Margir Íslendingar þekkja Selsdon Park golfvöllinn rétt við London en Selsdon Park er einn fjölmargra golfvalla sem

Fyrsta þrenningin

John Henry Taylor, James Braid og Harry Vardon voru á sínum tíma kallaðir “Þrenningin mikla” en óhætt er að segja að þeir hafi átt heiðurinn af því að nánast varð sprenging í iðkun golfs í Stóra Bretlandi og Bandaríkjunum á árunum 1890-1910. Þeir voru frábærir kylfingar en nutu þess líka að um það leyti sem þeir voru upp á sitt besta komu til sögunnar nýjar tegundir af golfboltum, kylfurnar bötnuðu til muna og miklar framfarir urðu í allri tækni. Á átján árum, frá 1894-1914, varð einhver þeirra 16 sinnum sigurvegari í The Open og sömuleiðis varð einhver þeirra 12 sinnum í öðru sæti í mótinu á sama tímabili. Varden fór 6 sinnum með sigur af hólmi í The Open og hefur enginn annar kylfingur leikið slíkt eftir. Hinir tveir voru aðeins lakari, hvor um sig vann The Open aðeins 5 sinnum!

John Henry Taylor

John Henry Taylor (1871-1963) fæddist í norður Devon í Englandi og ólst upp við mikla fátækt og erfiðleika. Faðir hans lést þegar hann var aðeins fjögurra ára og ellefu ára gamall varð hann að hætta í skóla þar sem hann þurfti að aðstoða við að sjá fjölskyldunni farborða. Meðal starfa sem hann stundaði var að vinna sem kylfusveinn í golfklúbbnum í norður Devon. Hann stóð sig afskaplega vel, var bæði iðinn og samviskusamur.

Framganga hans varð til þess að nokkrir kylfingar leyfðu honum að spreyta sig við golfið. Ekki leið á

James Braid, J.H. Taylor, Harry Vardon and Sandy Herd kepptu í landskeppni Skota gegn Englendingum á St. Andrews árið 1904.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

635

merktir eru J.H. Taylor. Þeir þremenningar, Taylor, Braid og Vardon, voru meðal þeirra sem áttu aðild að stofnum PGA samtakanna, samtaka atvinnukylfinga. Árið 1933, þegar Taylor var rúmlega sextugur, var hann liðsstjóri Evrópuliðsins í Ryder Cup en það ár hafði Evrópuliðið sigur yfir því Bandaríska. Taylor lagði mikið á sig til að bæta upp stutta skólagöngu sína og því skiljanlegt hversu stoltur hann var yfir bók sinni GOLF, My Life’s Work sem hann skrifaði sjáfur á efri árum. Þegar Taylor andaðist, 1963, 92 ára að aldri var síðasta tengingin á milli gamla og nýja tímans í golfinu rofin.

James Braid

James Braid (1870-1950) fæddist skammt frá St. Andrews vellinum þannig að segja má að hann hafi fæðst inn í golfið og segir sagan að hann hafi aðeins verið fjögurra ára þegar hann eignaðist sína fyrstu golfkylfu. Fjölskylda Braid var fátæk og hann varð snemma að taka til hendinni. Þegar hann var 13 ára hóf hann að sinna ýmsum viðvikum í Harry Vardon, (1870-1937) sem hefðbundið golfgrip er kennt við. sigraði sex sinkringum golfbrautirnar og golfið var num á Opna breska meistaramótinu. alltaf mikilvægur þáttur í lífi hans. 16 Braid yfir eitthundrað aðra golfvelli. ára að aldri hélt hann til London og hóf þar störf sem Listinn yfir helstu sigra Braid er annað gott dæmi um kylfugerðarmaður. Skil urðu í lífi Braid þegar hann atti hversu heimakær hann var en í öll skiptin sem hann kappi við Taylor 1895. Þeir urðu jafnir í mótinu og stóðu fór með sigur af hólmi í The Open fór keppnin fram í saman uppi sem sigurvegarar. Sú staðreynd að Braid heimalandi hans, Skotlandi. Þó að bæði Taylor og Vardon hafði náð að standa jafnfætis hinum fræga Taylor varð til hafi þegar unnið The Open þrisvar sinnum þegar Braid þess að ýmsar dyr opnuðust. fór í fyrsta sinn með sigur af hólmi í keppninni varð Braid var að mörgu leyti alger andstæða Taylors. Hann Braid fyrstur allra til að fá nafn sitt skráð fimm sinnum í var hár og íþróttamannslega vaxinn en Taylor lítill röð á þennan eftirsótta verðlaunagrip. og saman rekinn. Taylor var mannblendinn og mikill heimsmaður en Braid leið aftur á móti best heima. Hann Harry Vardon tók aðeins einu sinni þátt í móti erlendis eftir því sem Harry Vardon (1870-1937) er af ýmsum talinn vera áhribest er vitað á sama tíma og Taylor fór víða um og tók famesti kylfingur sögunnar þó að erfitt sé að gera slíkan þátt í fjölmörgum mótum erlendis. Braid sneri sér að samjöfnuð. Það sem lengst heldur nafni þessa frábæra því að hanna golfvelli þegar hann var kominn á efri ár kylfings á lofti er grip sem kennt er við hann, Vardonog hannaði meðal annars Hastings-on-Hudson völlinn í gripið, og er enn í dag algengasta grip sem kylfingar nota.

Bandaríkjunum. Hann fór hins vegar ekki vestur heldur En Vardon var frumkvöðull á fleiri sviðum og innleiddi vann verkið eftir kortum og í gegnum bréfaskipti! Einn meðal annars golfsveiflu sem er enn viðurkennd og notuð af völlum þeim sem Braid hannaði er King’s Course við víða um heim. Nafn þessa merka kylfings verður líka um Gleneagles hótelið í Skotlandi en auk þess vallar hannaði ókomna tíð skráð á spjöld sögunnar fyrir það einstæða

636

afrek að hafa sex sinnum orðið sigurvegari á The Open sem enginn annar kylfingur hefur leikið eftir.

Vardon var fæddur á eynni Jersey á Ermasundi og var einn átta systkina. Hann kynntist því ekki golfi á sama hátt og félagar hans Taylor og Braid sem voru nánast aldir upp á golfvelli. Skammt frá heimili Vardons var hótel þar sem efnaðir Englendingar dvöldu gjarnan í sumarfríum.

Nokkir þeirra útbjuggu nokkurra holu völl skammt frá hótelinu en sú framkvæmd átti eftir að hafa afdrifarík áhrif á Vardon. Hann var ekki ýkja hár í loftinu, aðeins sjö ára gamall, þegar hann tók að sniglast í kringum kylfingana, bauðst til að leita að kúlum, bera kylfur eða sinna öðrum smá viðvikum fyrir þá. Og þar með kviknaði neistinn sem átti eftir að verða að því báli sem gerði Harry Vardon að einu stærsta nafni golfsögunnar. Örlög Vardons voru svipuð og félaga hans að því leyti að skólaganga hans var stutt og aðeins tólf ára að aldri varð hann að fara að vinna fyrir sér. Hann fékk vinnu sem fjósamaður en var svo heppinn að komast í vinnu hjá aðalsmanni á eynni sem sá fljótt hvað í drengnum bjó og hvatti hann eindregið til þess að snúa sér að golfinu. Tom, yngir bróðir Harrys, var mun betri kylfingur þegar þeir voru strákar. Hann hafði fengið vinnu sem kylfusveinn og gat útvegað Harry vinnu í Canton í Yorkshire.

Harry Vardon var jafnaldri Taylors sem þegar var orðinn frægur kylfingur þegar Vardon hóf feril sinn. Þeir kepptu í fyrsta skipti báðir í The Open 1893 og þá fór Taylor með sigur af hólmi en Vardon varð í fimmta sæti. Smátt og smátt óx honum ásmegin og 1897 landaði hann sínum fyrsta sigri á The Open og sló þá Taylor út í bráðabana um sigurinn. Aldamótaárið 1900 hélt Vardon vestur um haf í fyrstu “kynningarferð” sína en þær urðu þrjár talsins.

Spalding fyrirtækið setti á markað gutta-perka bolta undir nafninu Vardon Flyer og af því tilefni bauð fyrirtækið þeim Vardon og Taylor í ferð um Bandaríkin til þess að auglýsa boltana. Fyrirtækið hafði þó ekki erindi sem erfiði því árið eftir komu Haskell boltarnir til sögunnar. Í ferðinni tóku þeir félagar þátt í fjölmörgum sýningum og segja má að Vardon hafi í ferðinni unnið hug og hjörtu Bandaríkjamanna. Öll hans framganga var þannig að þúsundir kylfinga sóttust eftir að berja þennan snilling augum. Fjölmiðlar fylgdust líka grannt með félögunum alla ferðina. Endahnút ferðarinnar hnýtti Vardon með því að vinna U.S. Open en Taylor varð í öðru sæti. Fyrstu þrjú skiptin sem Vardon vann The Open lék hann með gutta-perka boltum en í seinni þrjú skiptin notaði hann hina nýju Haskell bolta. Á árunum sem Vardon var upp á sitt besta sexfaldaðist fjöldi golfvalla á Bretlandseyjum á

20 árum.

Harry Vardon var í broddi fylkingar þeirra þremenninganna, Vardon, Taylor og Braid, sem leiddu golfið inn í nýja tíma bæði hvað varðar áhugamenn og atvinnumenn. Þeir voru að auki eina þrenning Evrópubúa sem réði lögum og lofum í golfheiminum. Þremenningarnir sem tóku við af þeim voru Bandaríkjamenn.

Frances Quimet (1893-1967).

Bandaríkjamenn taka völdin Á aðeins fjórum dögum árið 1913 urðu vatnaskil í golfheiminum þegar bandarískur áhugamaður, Francis Ouimet, fór með sigur af hólmi eftir bráðabana á U.S. Open yfir stærstu stjörnum þess tíma, þeim Harry Vardon og Ted Ray. Um svipað leyti höfðu Bandaríkjamenn komið sér upp golfvöllum víða um álfuna og bresku innflytjendurnir sem áður höfðu ráðið lögum og lofum í bandaríska golfheiminum urðu að játa sig sigraða. Fimmhundruð ára yfirráðum Breta á þessum vettvangi var lokið.

Francis Ouimet

Ouimet fæddist árið 1893 og var Bandaríkjamaður í húð og hár. Með sigrinum 1913 varð hann þjóðhetja í Bandaríkjunum og ekki dró úr vinsældunum að hann var tákngervingur ameríska draumsins. Á þessum árum léku aðallega efnamenn golf en Ouimet sýndi og sannaði að hæfileikarnir höfðu meira að segja en efni foreldranna. Áður en kom að þátttök Ouimets í U.S. Open hafði hann unnið keppni áhugamanna í Massachusetts og lék því sem áhugamaður á móti þeim Vardon og Ray. Hann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

637

hélt áfram að keppa sem áhugamaður næstu árin og varð meistari bandarískra áhugamanna 1914 og 1931. Það er fátítt að lesa um afreksmann á borð við Ouimet að því leyti til að hvergi er að finna neitt neikvætt um hann sem persónu. Hann var í senn afbragðs íþróttamaður og afar geðþekk persóna. Þegar hann lést árið 1967 var hann í miklum metum í golfheiminum.

Bandarísku þremenningarnir

Bandaríkjamennirnir Robert Tyre (Bobby) Jones, Walter Hagen og Gene Sarazen, urðu næsta stóra þrenningin í golfheiminum og leiddu bandarísku golfbyltinguna fyrstu árin. Samtals unnu þeir 31 risatitil, 25 þeirra á árunum 1922-1930. Að auki höfðu Bandaríkjamenn sigur á The Open í Bretlandi á árunum 1921-1934 að undanskildu árinu 1923 þegar Hagen varð í öðru sæti. Bretar voru því algerlega í skugganum af þessum nýju hetjum.

Walter Hagen

Walter Hagen (1892-1969) var allt annarrar gerðar en þeir sem áður höfðu trónað á toppnum. Með því að verða sigurvegari á The Open 1922 og 1924 og aftur 1928 og 1929 má segja að Hagen hafi leitt bandarísku golfbyltinguna en auk þessara sigra vann Hagen 60 stórmót á ferlinum og 11 risatitla. Hagen varð fyrsti Bandaríkjamaðurinn til þess að vinna British Open en alls fór hann fjórum sinnum með sigur af hólmi á því móti.

Hagen fæddist í Rochester í New York fylki. Hann reyndi fyrir sér í ýmsum íþróttum og fljótlega kom í ljós að þar var á ferða afar efnilegur íþróttamaður. Eins og svo margir félagar hans hóf hann ferilinn sem kylfusveinn, í Golfklúlbbi Rochester, en fór snemma að reyna fyrir sér í golfinu dyggilega studdur af félögum og stjórn klúbbsins sem komu strax auga á óvenjulega hæfileika hans. Fyrr en varði fór boltinn að rúlla, hver sigurinn rak annan og þessi efnilegi kylfingur varð brátt einn af lykilmönnum í golfheiminum.

Hagen var afar glaðsinna og lifði hátt. Eftirfarandi setningar sem hafðar eru eftir honum segja meira um hann en mörg orð: “Mig hefur aldrei dreymt um að verða milljónamæringur, bara að lifa sem slíkur!” og “Ég er fyrsti Bandaríkjamaðurinn sem hefur unnið sér inn eina milljón dollara í golfi en eytt tveimur!” Hagen var mikill sundurgerðarmaður í klæðaburði og var einu sinni kjörinn best klæddi maður Bandaríkjanna. Hann lifði hinu ljúfa lífi glaumgosans og lét stórmót og alvarlega keppni ekki hindra sig við að taka þátt í skemmtanalífi. Eitt sinn lét hann sig hafa það að mæta í smoking til leiks á fjórða degi

638

stórmóts. Hann hafði verið að skemmta sér kvöldið áður og fannst ekki ástæða til að skipta um föt þó að hann væri að fara að kepppa.

Hagen verður samt fyrst og fremst minnst fyrir baráttu hans fyrir að auka veg og virðingu atvinnumennsku í golfi. Innan golfklúbbanna var áhugamennsku gert mun hærra undir höfði og atvinnumennirnir oft nánast settir til hliðar og á það bæði við um Bandaríkin og Evrópu. Í klúbbunum voru líka fyrst og fremst efnamenn en allir bestu kylfingar heims á þessum árum komu úr lágstétt.

Einu sinni ákvað prinsinn af Wales að bjóða Hagen upp á drykk í klúbbhúsi eftir leik en var sagt að því miður væri atvinnumönnum óheimill aðgangur að klúbbhúsinu. Það var ekki fyrr en prinsinn lýsti því yfir að hann myndi þá heldur ekki þyggja drykkinn að menn sáu að sér. Þegar Hagen keppti á British Open árið 1920 varð hann að leigja sér bíl til þess að hafa aðstöðu til þess að skipta um föt þar sem honum var meinaður aðgangur að klúbbhúsinu þar sem hann var atvinnumaður. Í annað skipti neitaði hann að fara inn í ákveðið klúbbhús og taka við verðlaunum þar sem honum hafði áður verið meinaður aðgangur að sama klúbbhúsi. Ástandið var ekki mikið betra í Bandaríkjunum og Hagen barðist einnig þar fyrir því að opna dyr klúbbanna fyrir atvinnumönnum. Þegar U.S. Open var haldið í Toledo í Ohaio árið 1920 urðu ákveðin straumhvörf í viðhorfi til atvinnumennsku. Leikmenn með Hagen í broddi fylkingar ánöfnuðu þá Inverness klúbbnum stórri og veglegri klukku í heiðursskyni fyrir að hafa veitt atvinnumönnum aðgang að klúbbhúsi sínu á móti sem þar fór fram.

Hagen gerði sér snemma grein fyrir að hægt væri að fá mikla peninga út úr golfinu og varð í raun sá fyrsti sem hafði verulegar tekjur af íþróttinni. Gene Sarazen, félagi hans og vinur, sagðist senda eftirfarandi skilaboð til kylfinga framtíðarinnar: “Allir atvinnukylfingar sem í dag stefna að því að afla mikilla tekna í gegnum golfið ættu að færa Hagen þakkir í huganum í hvert skipti sem þeim er réttur feitur tékki!”

Hagen var fyrirliði Rydercup liðs Bandaríkjanna fyrstu fimm skiptin sem keppnin var haldin: 1927, 1929, 1931, 1933 og 1935. Árið 2000 valdi tímaritið Golf Digest Hagen sjöunda besta kylfing sögunnar.

Robert Tyre Jones

Robert Tyre (Boby) Jones (1902-1971) er talinn einn af þremur eða fjórum áhrifamestu kylfingum sögunnar. Það er ekki síst merkilegt fyrir þá staðreynd að hann hætti að mestu að leika golf aðeins 28 ára að aldri og lék aðeins

Bobby Jones (1902-1971) sigraði á þrettán risamótum á árunum 1923-1930.

sem áhugamaður. Í uppsláttarritinu Encyclopedia of Golf segir eftirfarandi um Bobby Jones: “Hann er besti kylfingur sem íþróttin hefur nokkru sinni kynnst.”

Jones fæddist í Atlanta í Georgíu. Sem ungur drengur átti hann við vanheilsu að stríða og var hvattur til að spila golf sér til heilsubótar. Golfið átti fljótlega hug hans allan og hann þótti sannkallað undrabarn í íþróttinni þegar hann tók þátt í sinni fyrstu keppni aðeins sex ára gamall. Þegar hann var fjórtán ára keppti hann í meistaramóti áhugamanna í Bandaríkjunum og náði að spila þrjá daga. Sama ár varð hann sigurvegari í meistaramóti áhugamanna í Georgíufylki. Jones tók í fyrsta skipti þátt í U.S. Open árið 1920 aðeins átján ára að aldri. Meðspilari hans fyrstu tvo dagana var ekki ómerkari kylfingur en hinn frægi Henry Vardon.

Frá árinu 1923 til ársins 1930 hafði Jones sigur í 13 risamótum (eins og þau voru þá skilgreind) af tuttugu

slíkum mótum sem hann tók þátt í á tímabilinu. Hann var jafnframt fyrstur kylfinga til þess að vinna tvöfalt, þ.e. U.S. Open og British Open sama árið (1926). Enn þann daga í dag er Jones eini kylfingur sögunnar sem hefur afrekað að vinna öll fjögur risamótin á einu og sama árinu en það afrek vann hann 1930. Á þessum tíma voru risamótin reyndar ekki skilgreind með sama hætti og í dag og Masters til að mynda enn ekki komið til sögunnar.

Sú staðreynd dregur þó ekki úr þessu mikla afreki. Bobby Jones tók átta ár í röð þátt í U.S. Open á árunum 19231930 og varð alltaf annað hvort í fyrsta eða öðru sæti og vann að auki 13 alþjóðlega titla í golfi.

Jones lagði alla tíð mikla áherslu á heiðarleika og íþróttamannslega hegðun í leik sínum. Snemma á ferlinum, eða 1925, tók hann þátt í bráðabana á U.S. Open. Í einu högginu lenti boltinn í karga rétt utan brautar. Þegar hann mundaði sig til þess að slá hreyfðist boltinn örlítið

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

639

í þykku grasinu. Jones kallaði þegar til dómara. Dómarar sem fylgst höfðu með leiknum ræddu málið sín á milli en enginn þeirra hafði séð boltann hreyfast. Þeir sögðu að þar sem hvorki dómarar né aðrir hefðu séð það sem gerðist létu þeir Jones sjálfum eftir að ákveða hvað gera skyldi. Bobby Jones lagði til að hann fengi tvö högg í víti en vissi ekki þegar þar var komið sögu að þá myndi hann tapa leiknum með einu höggi. Þegar menn hrósuðu honum fyrir þessa íþróttamannslegu framkomu sagði hann: “Það má alveg eins hæla manni fyrir að ræna ekki banka.”

Jones hafði annað í huga varðandi framtíðina en að gerast atvinnukylfingur. Hann lauk B. S. gráðu í verkfræði 1922, BA námi í enskum bókmenntum tveimur árum síðar og lauk síðan laganámi. Golfið varð því aldrei annað en áhugamál hans þrátt fyrir óumdeilda hæfileika á þeim vettvangi. Hann hætti keppni í golfi 1930 og stundaði lögfræðistörf eftir það. Þegar hann var spurður um ástæðu þess að hann hætti að leika golf sagði hann: “Þetta (þ.e. keppnin) er eins og búr. Fyrst er ætlast til að þú farir inn í það og svo er þér ætlað að vera þar áfram. En auðvitað vill enginn vera í búri.”

Bobby Jones átti ekki minni vinsældum að fagna en skærustu kvikmyndastjörnurnar og var jafn vinsæll meðal kylfusveina í Skotlandi og stjarnanna í Hollywood. Ein hola á Old Cours á St. Andrews ber nafn hans og er hann eini kylfingur sögunnar að Tom Morris undanskildum sem hefur orðið þess heiðurs aðnjótandi. Það sem heldur nafni Bobby Jones þó hæst á lofti og mun gera um ókomna tíð er að ásamt Alister MacKenzie hannaði hann Augusta golfvöllinn þar sem eitt virtasta golfmót heims, Masters sem hann kom jafnframt á laggirnar, er haldið árlega. Sjálfur tók hann þátt í Masters fram til ársins 1948 en þá hafði heilsu hans hrakað það mikið að hann gat ekki lengur verið með. Markmið hans með þátttöku í Masters var þó aldrei að vinna til verðlauna heldur var hann fyrst og fremst gestgjafi mótsins. Í dag er Masters eitt risamótunum fjórum.

Gene Sarazen

Gene Sarazen (1902- 1999) vann sjö risatitla á árunum 1922-1935 sem varð til þess að hann er talinn einn af félögum í fyrstu bandarísku þrenningunni. Sarazen varð frægur á einni nóttu þegar hann sigraði í U.S. Open árið 1922 í fyrsta skipti sem hann tók þátt í mótinu og hafði sigur yfir ekki lakari kylfingum en Hagen, Hutchinson og Barnes. Síðasta daginn lék hann á 68 höggum og var fyrir bragðið tvímælalaust maður mótsins. Skömmu síðar varð ljóst að sigurinn var engin tilviljun því að sama ár vann

640

Gene Sarazen (1902-1999(

hann USPGA. Sarazen fæddist í New York og var aðeins tíu ára þegar hann hóf að vinna fyrir sér sem kylfusveinn.

Fljótlega kom í ljós að þessi ungi piltur bjó yfir óvenju miklum hæfileikum sem kylfingur en hann var aðeins tvítugur að aldri þegar hann vann tvo risatitla á einu og sama árinu; í U.S. Open og PGA Championship.

Sarazen fór fyrst með sigur af hólmi á The Open 1932, hafði fimm högga forystu og endaði á 283 höggum sem var met á þessum tíma. Þetta afrek Sarazen var ekki slegið fyrr en tæpum tuttugu árum síðar. Sem dæmi um snilli Sarazen má nefna að sama ár tók hann þátt í U.S. Open og lék þá síðustu 28 holurnar í mótinu á aðeins 100 höggum. Hann var sex sinnum í Ryder Cup liði Bandaríkjanna; 1927, 1929, 1931, 1933, 1935 og 1937.

Sarazen er sá félaganna þriggja sem voru á toppnum á árunum milli 1930 og 1960 sem lengst lék golf en hann tók þátt í mótum langt fram á sjöunda áratug síðustu aldar. Á árunum 1981-1999 var hann jafnan mættur á teig á Masters ásamt þeim félögum Byron Nelson og Sam Snead þar sem þeir slógu heiðurshöggin áður en mótið hófst fyrir alvöru. Þegar Sarazen var rúmlega sjötu-

gur tók hann þátt í The Open og spilaði tvo fyrstu dagana á 77 og 79 höggum og varð fyrir miklum vonbrigðum með að ná ekki í gegnum niðurskurðinn. Hann gat samt huggað sig við að hann náði að fara holu í höggi á fyrsta degi mótsins. En Sarazen var ekki aðeins einn af bestu kylfingum í heimi. Hann á líka heiðurinn af að hafa fundið upp eitt af járnunum sem eru hverjum kylfingi ómissandi, sandjárnið.

Hann kynnti það fyrst til sögunnar á British Open árið 1932. Áður höfðu verið framleidd ýmis járn til sömu nota en ekkert þeirra stóðst samaburð við sandjárn Sarazen. Sarazen lést í Florida árið 1999, 97 ára að aldri, og átti þá að baki lengri feril en nokkur annar afrekskylfingur fram að þeim tíma. Aldamótaárið 2000 valdi tímaritið Golf Digest hann ellefta besta kylfing sögunnar..

Týnda sveiflan Ralph Guldahl

Ralhp Guldahl (1911-1987) er sá eini meðal Ralhp Guldahl (1911-1987). Frægðarljómi hans skein skærast á árunum fremstu kylfinga heims sem nánast í einu fyrir seinni heimsstyrjöldina. vetfangi glataði hæfileikanum til þess að spila golf án þess að nokkur augljós skýring fyndist. standa. Aðeins fjórtán ára gamall varð hann sigurvegari í Hann fæddist sama ár og Ben Hogan, Sam Snead og The Tennison Club Championship og fékk veglegan bikar Byron Nelson og náði mun hraðar á toppinn en þeir félaað launum. Drengnum þótti bikarinn svo sem ágætur en gar. Á árunum 1936 til 1939 var hann skærasta stjarnan spurði hógvær hvort nokkur möguleiki væri að hann fengi í golfheiminum, vann tvisvar sinnum U. S. Open, varð að gerast félagi í klúbbnum í staðinn fyrir að fá bikarinn. sigurvegari á Masters og sigrað þrívegis í Western Open.

Honum varð að ósk sinni en fékk líka að halda bikarnum En síðan ekki söguna meir. Í dagblaðinu San Antonio og átti síðar eftir að auka veg og virðingu klúbbsins og Light mátti lesa eftirfarandi í byrjun árs 1930: “Golf er halda nafni hans á lofti. Á þessum tíma hefði hinn ungi ekki lengur íþrótt fyrir gamlingja.” Textinn var við mynd Ralph aldrei látið sig dreyma um að hann ætti eftir að af tveimur unglingum, Ben Hogan og Ralph Guldahl, en bætast í hóp stórstirnanna og verða félagi þeirra á golfvelbáðir áttu þeir eftir að marka spor í golfsögunni. linum. Einn af þeim kostum sem Ralph Guldahl hafði Ralph var af norskum ættum eins og hin fræga Babe umfram marga aðra kylfinga var óbifanleg ró sem átti eftir Zaharias og þremur árum eldri en hún, f. 1911. Þegar að einkenna feril hans hvað sem á gekk og hjálpa honum Ralph var ellefu ára hafði hann í fyrsta skipti tekjur af þegar verst gekk. golfi þegar hann vann sem kylfusveinn. Ári síðar var Ralph var tæplega tvítugur þegar hann tók í fyrsta skipti hann farinn að leika golf í nágrenni við heimili sitt á þátt í U.S. Open á Inverness vellinum árið 1930 og gekk opnum velli þar sem hann þurfti ekki að greiða fyrir að bærilega, náði í gegnum niðurskurðinn og endaði í 32. spila. Ekki verður sagt að Ralph hafi farið rólega af stað sæti sem var hreint ekki svo slakur árangur miðað við því strax á fyrsta árinu æfði hann alla sjö daga vikunnar. hverja hann atti kappi við. Þremur árum síðar var hann Á vellinum æfðu á þessum tíma nokkrir af fremstu kyaftur mættur á teig á U.S. Open og spilamennska hans lfingum Bandaríkjanna eins og þeir Sarazen, Armour og á lokadegi mótsins verður lengi í minnum höfð því eftir Hagen þannig að fyrirmyndir Ralphs voru ekki af verri ævintýralega spilamennsku hafnaði hann í öðru sæti í endanum. Það var líka eins fallegt því að enga fékk hann mótinu aðeins 22 ára að aldri. Þessi árangur færði Ralph leiðsögnina. Þrátt fyrir það létu framfarirnar ekki á sér

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

641

byr í seglinn. Hann var fullur sjálfstrausts og viss um að ef hann legði nógu hart að sér myndi hann uppskera árangur erfiðisins. Hann gat samt ekki lifað af tekjunum sem hann hafði af golfinu og vann ýmis störf sem til féllu ásamt því að dvelja tímunum saman á æfingasvæðinu. En þrátt fyrir strangar æfingar virtist honum jafnan bregðast bogalistin þegar kom að stórmótum. Þegar hann mætti til leiks á U.S. Open 1935 var hann fullur sjálfstrausts og sagðist aldrei hafa spilað betur eða verið í jafn góðu formi. Vonbrigðin urðu því gífurleg þegar hann spilaði á 78 höggum á fyrsta degi. Ástandið átti þó eftir að versna því að bæði á þriðja og fjórða degi lék hann á 82 höggum.

Niðurlægingin var alger og Ralph Guldahl ákvað að snúa baki við golfinu. Hann var nýgiftur, átti lítið barn og fannst hann ekki lengur geta leyft sér þennan leikaraskap.

Hann seldi kylfurnar og sneri sér að bílasölu. En Ralhp var ekki sölumaður í eðli sínu og sölumennskan gekk ömurlega. Hann reyndi fyrir sér á ýmsum öðrum sviðum en ekkert virtist ganga upp hjá honum. Hann var tvítugur þegar hann gekk að eiga unga konu af sígaunaættum, Lavrene að nafni. Ráðahagurinn reyndist mikið gæfuspor þar sem litrík eiginkonan átti eftir að verða hans dyggasti stuðningsmaður þegar á móti blés.

Hún fylgdist með vandræðum eiginmannsins og byrjaði hægt og rólega að hvetja hann til þess að byrja aftur að spila þó ekki væri nema sér til ánægju. Smátt og smátt vaknaði spilagleðin og áhuginn og þá lét árangurinn heldur ekki á sér standa. Þegar kepppnistímabilinu lauk 1936 var Ralhp Guldahl kominn í annað sætið á peningalistanum í Bandaríkjunum og ári síðar varð hann í fyrsta skipti sigurvegari á U.S. Open, lék á 281 höggi sem þá var nýtt met á U.S. Open. Sjálfur sagði hann um sigurinn: “Dagurinn sem ég fór með sigur af hólmi á U.S. Open á Okland Hill var besti dagur sem ég hef lifað í golfi.”

Síðar sama ár var Guldahl valinn í Ryder Cup lið Bandaríkjanna undir forystu Walter Hagen. Þar sýndi hann og sannaði svo um munaði að hann var einn af bestu kylfingum Bandaríkjanna. Hann spilaði einmenning og vann með fáheyrðum yfirburðum; þegar sjö holur voru eftir var hann átta yfir! Árið 1938 var ekki síðra en þá tók Ralph þátt í U.S. Open sem þá var haldið í Denver í Colorado. Ralhp vann með yfirburðum og var á þeim tíma tvímælalaust besti kylfingur veraldar.

En stórkostleg sigurganga Ralph Guldahl var stutt og snörp. Árið 1939 sigraði hann á Masters og sem handhafi “græna jakkans” átti hann kost á að taka þátt í Masters eins lengi og hann kærði sig um. Í heimildum má sjá að hann hefur verið með 1940 og 1941 en það ár varð hann

642

líka sigurvegari í tveimur stærri mótum. Eftir það er nafn hans hvergi að finna í skrá yfir kylfinga sem hafa vermt toppsæti á mótum vestan hafs. Maðurinn sem hafði unnið Western Open þrisvar sinnum, orðið tvisvar sigurvegari á U.S. Open og farið einu sinni með sigur af hólmi á Masters á örfáum árum var ekki lengur í hópi afrekskylfinga og segja má að frá árinu 1941 hafi hann ekki náð árangri í golfmótum sem sæmdi manni sem um tíma var talinn besti kylfingur heims. Því hefur verið haldið fram að Ralhp hafi brotnað saman og ekki náð sér eftir það og telja sumir það líklegustu skýringuna á þessum dapurlega endi á ferli hans. Sagan segir að hann hafi leitað til félaga sinna og beðið um hjálp og hann sást líka oft á æfingateig þar sem hann sló fleiri hundruð bolta í von um að geta komist að því hvað var að en allt kom fyrir ekki. Önnur tilgáta er sú að hann hafi eyðilagt golfsveifluna eftir að hann gaf út bók um hana en fyrir þann tíma hafði hann fyrst og fremst látið tilfinningu sína fyrir sveiflunni ráða en ekki fyrirfram gefna forskrift. Sonur hans, Ralph Jr. hefur sína skýringu á málinu: “Ástæðan fyrir því að hann var ekki lengur á toppnum er ekki bara að hann týndi sveiflunni. Hann vantaði líka metnaðinn. Pabbi var fjölskyldumaður, naut þess að vera heima með okkur og kveið sífellt meira fyrir að fara í löng golfferðalög. Þar fyrir utan hafði hann unnið alla þá sigra á vellinum sem hann dreymdi um þannig að það var ekkert lengur sem hvatti hann til þess að ná lengra.” Á ýmsu gekk eftir að ferli Guldahls lauk en 1950 fékk hann loks gott starf og um síðustu ár hans segir sonurinn: “Pabbi og við fjölskyldan áttum 27 góð ár saman eftir að hann hætti að spila golf og þangað til hann lést 1987. Allt fram á síðasta dag skaust hann líka í klúbbinn sjálfum sér og öðrum til ánægju.”

Stóru kanónurnar eftir 1912 Á fyrri hluta tuttugustu aldarinnar komu ýmsir góðir kylfingar fram á sjónarsviðið. Henry Cotton var fremstur meðal jafningja í Evrópu og nokkrir um hituna vestan hafs. Rétt fyrir stríð var hins vegar orðið ljóst að ný þrenning væri í upppsiglingu í Bandaríkjunum, þeir Byron Nelson, Ben Hogan og Sam Snead. Þeir voru jafnaldrar, fæddir 1912, og voru í röð fremstu kylfinga í Bandaríkjunum fram yfir miðja öldina. Þó að þeir félagar væru jafnaldrar náðu þeir hápunkti ferils síns á mismunandi tímum og eftir ólíkum leiðum. Byron Nelson og Ben Hogan ólust upp í nágrenni hvor við annan og áttu samleið í golfinu á meðan Ben gat nýtt sér aðstoð Byrons.

Þegar Ben Hogan áttaði sig á því að hans helsti andstæðingur á vellinum væri Byron Nelson rann vinátta þeirra út í sandinn.

John Byron Nelson

John Byron Nelson (1912- 2006) var frá Fort Worth í Texas og var heimili hans skammt frá Glen Garden Golf Club. Hann var ekki ýkja hár í loftinu þegar hann var farinn að vinna sér inn aura sem kylfusveinn og aðeins 18 ára þegar hann vann The South West Amateur Championship. Næstu árin á eftir gerði hann írekaðar tilraunir til þess að fóta sig i heimi atvinnumanna í golfi án þess að hafa erindi sem erfiði. Það varð honum til happs að hann fékk starf hjá Texarcana Golf Club þar sem hann gat sameinað vinnu og áhugamál og skömmu eftir að hann hóf þar störf varð hann í öðru sæti í Ben Hogan (1912ö1997) og Byron Nelson (1912-2006) tveimur mótum í röð sem jók honum sjálfstraust og trú á að hann gæti liað meðaltali á einu höggi færra en hann hafði spilað árið fað af íþrótt sinni sem kom líka fljótt í ljós að var rétt mat. áður. Meðalskor hans það ár eftir 120 hringi var 68.33 1937 urðu skil á ferli Byron Nelson en þá sigraði hann á högg. sínu fyrsta risamóti, Masters, lék á tveimur höggum færra Byron Nelson var afar fágaður maður og þó að hann setti en Ralph Guldahl sem varð í öðru sæti. Fyrsta daginn lék markið hátt og gerði miklar kröfur um árangur var hann hann á aðeins 66 höggum og var það lægsta skor á fyrsta alltaf kurteis og yfirvegaður og lét aldrei eins og um líf degi á Masters fram til ársins 1976. Tveimur árum síðar og dauða væri að tefla í leiknum eins og henti til dæmis vann hann síðan U.S. Open eftir að hafa komist í umspil. félaga hans Ben Hogan. Arnold Palmer sagði eitt sinn Síðan tók hver stórviðburðurinn af öðrum við í lífi Byron um Byron Nelson: “Ég hef ekki trú á að nokkur eigi eftir Nelsons. Eftir að hafa sigrað á Masters 1937 og 1942, að vinna það afrek Nelsons að vinna ellefu mótaraðir í röð á USPGA 1940 og 1955 og loks farið með sigur af hólmi í einu og sama árinu, 1945.” Tiger Woods tók í sama streng U.S. Open 1939 var nafn “Lord Byrons” skráð óafmáanþegar hann sagði að það ár hafi verið eitt merkasta ár lega í golfsögunni. En sagan er ekki öll. Árið 1944 tók golfsögunnar. hann þátt í 23 mótaröðum og hafði sigur í 13 þeirra. Ári Þrátt fyrir þessa fjölmörgu sigra var spilaferill Byron Nelsíðar tók hann þátt í 31 mótaröð atvinnukylfinga, vann sons ekki langur. Aðeins 35 ára gamall, árið 1947, ákvað í 18 skipti og varð í öðru sæti átta sinnum. Það segir hann að nú væri nóg komið og hætti að leika golf. Hann kannski meira en mörg orð um þennan stórkostlega kylfstundaði golfkennslu um skeið en sneri sér síðan að vinnu ing að hann tók á ferli sínum sem atvinnukylfingur þátt í í sjónvarpi og kom fram sem sérfræðingur í golfi í þáttum 113 mótaröðum og komst alltaf í gegnum niðurskurðinn. hjá ABC sjónvarpsstöðinni um skeið. Átta árum eftir að Aðeins Tiger Woods hefur náð að slá það met. hann hætti að stunda keppnisgolf tók hann þátt í French Nelson komst að því í lok keppnistímabilsins 1944 að Open í París öllum að óvörum. Það kom mönnum hins hann missti að meðaltali eitt högg á hring af því að vegar ekki jafn mikið á óvart að hann vann mótið. chippin brugðust eða þá vegna þess að hann missti stutt Nelson var í Ryder Cup liði Bandaríkjanna 1937 og 1947 pútt. Til þess að ráða bót á þessu æfði hann heil ósköp og og liðsstjóri liðsins 1965. Golf Digest valdi hann árið 2000 niðurstaðan varð sú að árið eftir spilaði hann hvern hring

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

643

fimmta besta kylfing sögunnar. Jack Nicklaus var í fyrsta sæti á listanum og þeir félagar Ben Hogan og Sam Snead í öðru og þriðja sæti.

Benjamin William Hogan

Ben William Hogan (f. 1912 – d. 1997) er af mörgum talinn einn fremsti kylfingur sinnar kynslóðar og er enn talinn meðal þeirra fremstu sem fram hafa komið. Hogan var frá Texas eins og Byron Nelson. Þegar hann var níu ára varð hann fyrir sárustu lífsreynslu sem hægt er að hugsa sér þegar faðir hans svipti sig lífi inni á heimili fjölskyldunnar. Hann lést reyndar ekki strax af sárum sínum og sonurinn var meðal þeirra sem hjálpuðust að við að koma honum undir læknishendur. Þeir sem til þekkja segja að þessi reynsla hafi alla tíð setið í Ben Hogan, markað hann upp á lífstíð og skýrt marga þætti í fari hans.

Ben Hogan var mjög heillandi persóna en yfir honum var jafnframt óræð dulúð sem átti eftir að tengjast nafni hans.

Hogan leyndarmálið var það sem alla kylfinga dreymdi um að upplýsa. Menn dreymdi þó ekki fyrst og fremst um að kynnast persónunni Ben Hogan heldur komast að leyndarmálinu á bak við sveifluna sem reyndist honum svo árangursrík. Í upphafi ferilsins átti Hogan erfitt uppdráttar og mörg ár liðu þar sem hvorki gekk né rak. Tekjurnar voru nánast engar og hann var oftar en einu sinni við það að verða gjaldþrota. En þá datt hann í lukkupottinn. Hann tók þátt í móti í Kaliforníu þar sem allt gekk upp og varð til þess að hann ákvað að þrauka aðeins lengur. Það var þó ekki fyrr en árið 1940 að hann hafði sigur í nokkrum mikilvægum mótum og lukkan fór fyrir alvöru að snúast honum í hag. Næstu ár á eftir þénaði hann vel og varð tekjuhæstur bandarískra kylfinga um tíma. En stríðið setti strik í reikninginn og Ben Hogan var kallaður til herþjónustu.

Fyrstu árin eftir að stríðinu lauk átti Hogan mikilli velgengni að fagna. 1946, 1947 og 1948 var hann efstur á peningalistanum auk þess sem hann sigraði í USPGA 1946 og 1948 og vann einnig U.S. Open sama ár. Þegar ferlinum lauk hafði Ben Hogan unnið 62 USPGA titla, fjórum sinnum farið með sigur af hólmi á U.S. Open og tvisvar sinnum sigrað á Masters. Það vekur athygli að hann var orðinn 34 ára þegar hann vann fyrri Masters titilinn. Segja má að ferill Hogans hafi skipst í tvö tímabil. Það fyrra voru árin frá 1931 til 1939 en það síðara eftir 1940. Fyrra skeiðið einkenndist af mikilli vinnu og basli en frá árinu 1940 og fram til ársins 1948 þénaði hann meira en nokkur annar kylfingur í Bandaríkjunum

644

En goðsögnin Hogan var miklu meira en tölur yfir unnin afrek gefa til kynna. Hann var óvenju einbeittur kylfingur og lagði harðar að sér við æfingar en flestir. Keppnisskapið var gífurlegt og viljinn til að vinna var alltaf til staðar.

Hann hreinlega þoldi ekki að tapa en verst þótti honum þó að slá högg sem honum þótti ekki nógu góð. Hogan var nánast háður því að æfa sig og þegar félagarnir héldu inn í klúbbhús eftir leik til að spjalla saman og njóta samvista hver við annan fór hann á æfingasvæðið og stóð þar og æfði sig, jafnvel eftir að skyggja tók á kvöldin. Slíkt var fátítt á þessum árum þó að nú til dags sé algengt að kylfingar verji miklum tíma og orku við æfingar. Þessi mikli sjálfsagi kom sér vel þegar Hogan lenti í alvarlegu bílslysi og slasaðist lífshættulega árið 1949. Hann hlaut varanlegan skaða af völdum slyssins en með járnvilja og ótrúlegri seiglu tókst honum að ná heilsu þó að læknar hans teldu litlar líkur á að hann myndi geta gengið á ný hvað þá heldur leikið golf. Dulúðin sem hvíldi yfir Hogan og krafturinn sem einkenndi hann heillaði áhorfendur og þegar hann náði jöfnu við Snead á fyrsta móti sínu ári eftir slysið ætluðu fagnaðarlætin engan endi að taka.

Hann hafði hins vegar ekki þrek til að standast álagið sem fylgdi umspilinu og Snead hafði betur að lokum. Nokkrum vikum seinna var hann mættur á teig á U.S. Open og fór með sigur af hólmi. Fram að þeim tíma hafði Ben verið hetja í hugum fólks en eftir þennan sigur varð hann lifandi goðsögn. Árið 1953 tók hann aðeins þátt í sex stórmótum – en vann fjögur þeirra. Í kjölfarið var saga Ben Hogan kvikmynduð í Hollywood enda einstakt kvikmyndaefni að fylgja eftir manni eins og Hogan. Skoðanir manna á myndinni, sem bar heitið Follow the Sun, voru afar skiptar. Mörgum þótti myndin væmin en helsti galli myndarinnar er þó að hún var gerð of snemma þar sem Hogan átti í rauninni eftir að ná hátindi ferilsins. Hann hafði sigur á Masters í aprílmánuði 1953 og í U.S. Open mánuði síðar og endaði síðan þetta frækilega ár með því að sigra á The Open á Carnoustie vellinum í Skotlandi. Af 292 PGA mótum sem Hogan tók þátt í var hann meðal þriggja efstu í nærri helmingi mótanna og meðal 10 efstu manna í 241 þeirra.

Bók Hogans Five Lessons kom fyrst út 1957 og hefur síðan verið gefin út í 64 prentunum og er enn á lista yfir mest seldu golfbækur veraldar.

Hogan var tvisvar sinnum í Ryder Cup liði Bandaríkjanna, 1947 og 1951, og var þrisvar sinnum liðsstjóri liðsins, 1947, 1949 og 1967. Aldamótaárið 2000 valdi Golf Digest Hogan næst besta kylfing sögunnar. Aðeins Jack Niclaus var talinn standa framar. Golf Magazine

Sam Snead (1912-2002). Golfsveifla hans var fyrirmynd margra.

valdi hann fjórða besta kylfing allra tíma árið 2009. Enn var Niclaus í fyrsta sæti, Tiger Woods í öðru og í því þriðja var Bobby Jones. Ben Hogan lést árið 1997. Ásamt þeim Harry Vardon, Bobby Jones og Jack Niclaus er hann sá sem kylfingar heimsins hafa hvað oftast litið til sem fyrirmyndar.

Samuel Jackson

Samuel Jackson, “Sam” Snead (1912 - 2002) átti óvenju langan feril sem afreksmaður í golfi. Árið 1937 varð hann í öðru sæti á U.S. Open og 37 árum síðar varð hann í þriðja sæti á USPGA! Á þessum 37 árum vann hann sjö risatitla en fór þó aldrei með sigur af hólmi í U.S. Open.

Reyndar varð U.S. Open hálfgerð martröð fyrir Snead allan hans feril. Hann missti einu sinni af sigri í mótinu á síðustu holunni þegar hann spilaði hana á þremur höggum yfir pari, tapaði öðru sinni í umspili og varð þar fyrir utan tvisvar sinnum í öðru sæti. Á sínum langa ferli fór Sam Snead 135 sinnum með sigur af hólmi

í stórmótum. Átta sinnum var hann í Ryder Cup liði Bandaríkjanna, annað hvort sem leikmaður eða líðsstjóri. Þegar hann var 67 ára tók hann þátt í PGA móti og lék á 66 höggum og er eini kylfingurinn í heiminum sem vitað er til að hafi náð slíkum árangri kominn undir sjötugt.

Sam var jafnaldri þeirra Hogan og Nelsons. Hann fæddist og ólst upp í Virginíu og eins og svo margir afrekskylfingar sögunnar kynntist hann golfinu sem drengur þar sem golfvöllur var í næsta nágrenni við heimili hans. Hann átti það líka sameiginlegt með mörgum afrekskylfingum af eldri kynslóðinni að hafa fyrst haft tekjur af golfi fyrir vinnu sem kylfusveinn. Rúmlega tvítugur að aldri tók hann í fyrsta skipti þátt í PGA mótaröð og nafn hans var skráð í golfsögunni fjórum árum síðar þegar hann varð í öðru sæti á U.S. Open. Á fyrsta ári sínu sem atvinnukylfingur varð hann sigurvegari í fimm mótum. 1950 vann hann ellefu mót og hefur enginn atvinnkylfingur leikið það eftir. 1997, þegar Sam var orðinn 85 ára gamall, lék hann á 78 höggum á móti í Virginíu. Á árunum frá 1984 til 2002 sló hann jafnan heiðurshöggið á Masters. Golfsveifla Sam Snead er annað atriði sem heldur nafni hans á lofti um ókomna tíð: “Líklega besta sveifla allra tíma,” eins og Gene Sarazen sagði eitt sinn um sveiflu hans.

Sam Snead þótti afar fágaður kylfingur og varð á löngum ferli sínum einn allra vinsælasti kylfingur veraldar, bæði meðal áhorfenda og blaðamanna sem hann tók jafnan vel og lét ágengni þeirra aldrei fara í taugarnar á sér.

Fyrir bragðið fékk hann yfirleitt jákvæða umfjöllun í fjölmiðlum enda átti hann það svo sannarlega skilið.

Hann hafði jafnan hatt á höfði þegar hann spilaði og öll framganga hans var afar yfirveguð og geðþekk. En þó að hann tæki íþróttina alvarlega var hann líka gleðimaður og þegar félagar hans þeir Hogan og Nelson gengu til sængur að kvöldi leikdags settist hann niður með félögum sínum og skemmti sér.

Sam vann sjö risatitla; þrisvar sinnum varð hann sigurvegari á Masters, þrisvar sinnum á PGA meistaramóti og fór einu sinni með sigur af hólmi á British Open.

Golf Digest valdi Sam Snead árið 2000 þriðja besta kylfing sögunnar á eftir þeim Jack Niclaus og Ben Hogan.

Sam Snead, Ben Hogan og Byron Nelson eru síðasta þrenningin í golfinu. Eftir að þeir hættu að láta til sín taka á golfvellinum hafa komið fram á sjónarsviðið kylfingar úr öllum heimshornum sem hafa náð á toppinn. Sem dæmi um

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

645

þá sem tóku við af þeim þremenningum má nefna þá Arnold Palmer frá Bandaríkjunum, Gary Player frá Suður-Afríku, Petier Alliss frá Bretlandi og Bob Charles frá Nýja Sjálandi en þeir náðu allir árangri á heimsmælikvarða.

“Þeir þrír stóru” í atvinnumennskunni

Gary Player frá Suður-Afríku fór með sigur af hólmi á The Open 1959. Þar með hófst tímabil hinna “þriggja stóru” í heimi atvinnukylfinga. Auk Players voru í þrenningunni þeir Arnold Palmer og Jack Niclaus. Ferill þeirra félaga Niclaus og Palmers var um árabil samofinn og segir eftirfarandi tilvitnun meira en mörg orð um viðhorf almennings til þessara frábæru íþróttamanna: “Þegar guð hafði skapað þá Jack Niclaus og Arnold Palmer sneri hann sér að Niclaus og sagði: “Þú átt eftir að verða besti kylfingur sem fólk hefur nokkru sinni kynnst.”

Síðan sneri hann sér að Palmer og sagði: “En fólk um elska þig meira.”

Jack Niclaus

Jack William Niclaus fæddist í Columbus í Ohio árið 1940. Faðir hans svar lyfjafræðingur og ólst Niclaus upp í úthverfi borgarinnar. Sem barn fékk hann snert af lömunarveiki og hóf fyrst að leika golf 10 ára gamall. Strax kom í ljós að drengurinn bjó yfir einstökum hæfileikum og fyrsta 9 holu hringinn sem hann spilaði á æfinni lék hann á aðeins 51 höggi. Sem barn og unglingur vann Niclaus alla þá titla sem í boði voru fyrir kylfinga af hans kynslóð og var aðeins 15 ára þegar hann lék í fyrsta skipti 18 holur á 66 höggum. Enginn unglingur hafði áður náð slíkum árangri og þar með var honum heimiluð þátttaka í U.S. Open. Niclaus tók alls 44 sinnum þátt í U.S. Open og fór fyrst með sigur af hólmi í mótinu 1962 þá aðeins 22 ára gamall. Og þar með var ferill þessa fremsta kylfings sögunnar, sem gekk undir gælunafninu “Gullni Björninn” vegna ljósa hármakkans, hafinn fyrir alvöru. Áður en hann var orðinn 28 ára hafði hann náð að vinna U.S. Open tvisvar sinnum, verða þrisvar sinnum sigurvegari á Masters, og standa að auki einu sinni uppi sem sigurvegari bæði á The Open og USPGA meistaramótinu og sigra tvisvar sinnum á meistaramóti bandarískra áhugakylfinga. Þeir sem til þekkja segja að árangurinn megi þakka því að Niclaus hafi haft mikið keppnisskap. Hann hafi líka verið líkamlega vel á sig kominn og undirbúið sig vel undir öll þau mót sem hann tók þátt í. Hann hefur sjálfur sagt að miklu máli skipti fyrir kylfing sem ætlar sér að ná árangri

646

að fara reglulega til golfkennara til þess að festa sig ekki í slæmum vana og eins til þess að styrkja grunnatriðin sem golf byggist ár.

Nicklaus var ótrúlega hæfileikaríkur kylfingur og sló lengra og beinna en flestir aðrir á meðan hann var upp á sitt besta. Árið 1963 tók hann þátt í keppni um að slá sem lengst teighögg og setti þá met sem ekki var slegið fyrr en 20 árum síðar. Sjálfur segist hann hafa slegið sitt lengsta teighögg á Masters 1964 á 15 holu, sem var þá 457 metra par 5 hola. Eftir höggið átti hann aðeins 146 metra eftir að flöt. En það voru ekki aðeins teighöggin sem Niclaus lék sér að. Í raun virtist hvergi vera veikur hlekkur í leik hans. Hann var til að mynda snillingur í að stjórna boltanum þannig í hverju höggi að næsta högg á eftir yrði sem auðveldast og hafði afburða yfirlit yfir alla þætti leiksins.

Niclaus hefur lagt golfi meira lið en flestir aðrir eftir að hann hætti formlegri keppni. Hann á til að mynda drjúgan þátt í því að fyrirhugað er að golf verði meðal keppnisíþrótta á Olympíuleikunum 2016 en golf var síðast ólympíuíþrótt 1904. Í ágúsmánuði 2009 var tilkynnt að Niclaus yrði í framtíðinni meðal þeirra sem slægju heiðursöggin á Masters og yrði þar í félagskap Arnolds Palmers og þar með sá áttundi í sögunni sem þessa heiðurs er aðnjótandi. Á 25 ára tímabili tók Nicklaus þátt í 100 risamótum sem atvinnukylfingur. Hann varð sex sinnum sigurvegari á Masters og hefur enginn kylfingur enn náð að slá það met. Fjórum sinnum fór hann með sigur af hólmi á U.S. Open og þrisvar sinnum á The Open Championship. Alls náði hann að vinna 18 risatitla og hefur enginn kylfingur fram til dagins í dag náð þeim árangri.

Segja má að ferill Jack Nicklaus sem afkrekskylfingur hafi hafist árið 1959 þegar hann varð sigurvegari á U.S. Amateur Championship en tveimur árum síðar hafði hann unnið sér rétt til að leika á U.S. Open. Niclaus vann sinn fyrsta risatitil 1962 þegar hann varð sigurvegari á U. S. Open og ári síðar varð hann í fyrsta skipti sigurvegari á Masters. Nicklaus var fyrsti kylfingur sögunnar til þess að fara með sigur af hólmi á Masters tvö ár í röð en það gerði hann árin 1965 og 1966. Hann var líka fyrstur kylfinga til að vinna “stóru slemmuna”, öll risamótin fjögur, og var aðeins 26 ára þegar þeim áfanga var náð. 1986, þegar Niclaus var 46 ára gamall, vann hann sinn síðasta risatitil með því að fara með sigur af hólmi á Masters og varð þar með elstur kylfinga til að ná þeim áfanga.

1990 var Niclaus orðinn gjaldgengur á PGA mótaröð eldri kylfinga og sex árum síðar hafði hann sigrað á 10 slíkum mótum auk þess að standa uppi sem sigurvegari á

Arnold Palmer (1929), Gary Player (1935) og Jack Nicklaus (1940) þrír af bestu kylfingum sinnar kynslóðar. Sennilega er hálf öld síðan þeir sátu fyrir á þessari ljósmynd.

fjölmörgum öðrum mótum. Árið 2005 tók Niclaus síðast þátt í The Open Championship og Masters og lauk þar með glæstum ferli sínum. Þó að keppnisferlinum væri lokið var Jack Niclaus hreint ekki sestur í helgan stein en sneri sér af fullum krafti að rekstri fyrirtækis síns sem er eitt hið fremsta í heiminum á sviði golfvallahönnunar. Sjálfur hefur hann sagt að golfvallahönnun sé í sínum huga enn ein hlið á golfinu. Í gegnum hana haldi hann tengslum við golfið og hafi tækifæri til þess að sinna skemmtilegum og krefjandi verkefnum. Niclaus skrifaði bókina Golf My Way sem enn í dag þykir besta golfkennslubók allra tíma.

Niclaus var valinn áhrifamesti maður golfheimsins sex ár í röð og sá fyrsti í sögunni til að halda því sæti jafn lengi.

Hann var 6 sinnum í Ryder Cup liði Bandaríkjanna og tvisvar sinnum liðsstjóri liðsins. Hann var einnig fjórum sinnum valinn í Presidents Cup lið Bandaríkjanna.

Tímaritið Golf Digest valdi Jack Niclaus besta kylfing sögunnar og blaðamenn, rithöfundar og golfsérfræðingar hafa einnig verið á einu máli um að sæma hann þeim titli.

Jack Niclaus er tvímælalaust besti kylfingur sem uppi hefur verið og að því leyti goðsögn í lifanda lífi.

Rammi: Jack Niclaus:“Ég tók aldrei þátt í móti eða spilaði golf með það í huga að ég ætlaði mér að vinna einhvern annan kylfing. Markmið mitt var að hafa sigur yfir vellinum. Ef ég undirbjó mig vel undir stórmót, var einbeittur og hafði vald yfir vellinum kom hitt af sjálfu sér.”

Gene Sarazen sagði eitt sinn eftir að hafa fylgst með leik Jack Nicklaus: “Ég hefði fyrirfram ekki trúað því að nokkur ætti eftir að varpa skugga á snilli Hogans á golfvellinum en það gerði Jack Niclaus.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

647

sigurvegari á Masters 1958. Áður hafði hann tekið þátt í ýmsum stórmótum með misjöfnum árangri.

Arnold Palmer er einn allra vinsælasti kylfingur sögunnar og gekk um tíma undir gælunafninu “kóngurinn”. Hann býr yfir miklum persónutöfrum sem varð meðal annars til þess að hann reyndi fyrir sér í sjónvarpi með góðum árangri. Segja má að Arnold Palmer hafi leitt golfið inn í nútímann. Hann náði hátindi ferils síns á sama tíma og þotuöld gekk í garð sem gerði ferðalög manna heimsálfanna á milli mun auðveldari og Gary Player, Jack Nicklaus og Arnold Palmer saman á US masters móti, en þeirri reglu he- nýtti Palmer sér þá tækni til fur verið fylgt að fyrrum sigurvegarar hafa keppnisrétt. Myndin er sennilega tekin skömmu hins ítrasta. Auk þess var um eftir aldamótin. svipað leyti farið að sjónvarpa frá golfi og átti Palmer eftir að verða ein skærasta sjónvarpsstjarnan úr íþróttaheiminum.

Um 1950 var sjónvarp Arnold Palmer Arnold Daniel Palmer fæddist árið 1929 í bænum Latrobe á heimilum um það bil 8% Bandaríkjamanna. Tíu árum síðar sátu 88% þjóðarinnar við skjáinn og vinsældir Arí Pennsylvaníufylki í Bandaríkjunum. Faðir hans var nold Palmers urðu til þess að stór hluti þeirra sá þennan ágætur kylfingur og var fyrsti kennari sonarins sem ólst frábæra kylfing leika listir sínar. Fáir kylfingar hafa átt að hluta til upp á golfvellinum þar sem faðir hans bæði starfaði og lék golf. Þegar Palmer var þriggja ára eignaðist jafn auðvelt með að sýna tilfinningar sínar á golfvellinum og Arnold Palmer og áhorfendur sem sátu heima í stofu hann sínar fyrstu golfkylfur. En þó að fjölskyldan byggi og aðrir sem fylgdust með honum heilluðust af brosinu í næsta nágrenni við golfvöll og faðir Palmers hefði og gleðinni sem skein úr andliti hans þegar vel gekk. atvinnu af íþróttinni er langt frá því að þeir feðgar stæðu 1954 fór Arnold Palmer með sigur af hólmi á U. S. ýmsum félögum sínum í klúbbunum jafnfætis. Peningar settu þar strik í reikninginn og Palmer átti eftir að minnst Amateur Championship og ákvað í kjölfarið að reyna fyrir sér sem atvinnumaður. Fyrsta risamót sitt vann hann þess síðar hversu auðmýkjandi honum þótti að mega 1958 þegar hann varð sigurvegari á Masters eins og fyrr ekki spila á vellinum nema eldsnemma á morgnana áður greinir og var þar með kominn í hóp fremstu kylfinga en klúbbfélagar fóru á stjá eða seint á kvöldin þegar þeir höfðu lokið leik. Þeir feðgar höfðu heldur ekki aðgang að síns tíma. Palmer á einnig ríkan þátt í að gera þátttöku í British Open eftirsóknarverða í augum Bandaríkjamanna klúbbhúsi vallarins: “Það var eins og maður væri að horfa en eftir að Ben Hogan fór með sigur af hólmi í mótinu á tertu, vissi hvað hún væri góð á bragðið en fengi aldrei 1953 voru fáir bandarískir atvinnukylfingar meðal þáttað smakka,” var eitt sinn haft eftir honum. En þrátt fyrir aðstöðumuninn létu framfarir drengsins ekki á sér standa takenda af ýmsum ástæðum. Palmer tók þátt í The Open 1960 eftir að hafa sama ár unnið Masters og U. S. Open og aðeins sjö ára að aldri lék hann völlinn í Latrobe á og vildi freista þess að vinna þriðja risatitilinn á einu ári aðeins 100 höggum. Það var þó ekki fyrr en 1954 sem í eins og landi hans Hogan gerði sjö árum áður. Palmer ljós kom hvert þessi frábæri kylfingur stefndi en þá varð hafði að vísu ekki erindi sem erfiði hvað það varðar en Palmer sigurvegari á USPGA Amateur Championship.

Upphafið að blómatíma hans hófst síðan þegar hann varð þátttaka hans í mótinu varð til þess að fleiri bandarískir

648

atvinnukylfingar fengu áhuga á að vera með enda Palmer frægur og vinsæll kylfingur vestan hafs sem margir tóku sér til fyrirmyndar.

Fjölmiðlar höfðu alla tíð mikinn áhuga Arnold Palmer og í raunninni hefur enginn kylfingur verið jafn oft undir smásjá þeirra allt fram að þeim tíma að Tiger Woods kom fram á sjónarsviðið. Ástæðan var ekki aðeins sú að um var að ræða einn allra besta kylfing í heim. Alúðlegt viðmót hans gagnvart öllum sem nálægt honum voru aflaði honum ekki síður vinsælda og á það jafnt við um félaga hans á golfvellinum og áhorfendur sem fylgdu hetjunni sinni fast eftir. Palmer hélt sig aldrei frá almenningi og fór heldur ekki í felur með það þó að hann fengi sér í glas að leik loknum. Vinsældir hans meðal almennings urðu til þess að fjölmiðlar beindu enn frekar sjónum sínum að honum sem varð síðan til þess að draga fleiri áhorfendur út á völl til þess að fylgjast með honum leika listir sínar. Sjálfur var hann eitt sinn spurður um ástæður vinsældanna sem hann naut og svaraði eitthvað á þennan veg: “Ég er oft miklu nær almenningi en aðrir kylfingar. Ég er nefnilega alltaf utan brautar í karganum!”

Palmer vann sjö risatitla á ferlinum. Hann varð fjórum sinnum sigurvegari á Masters, einu sinni á U. S. Open og tvívegis á The Open Championship. Bestu árin á ferli hans voru frá 1960 til 1963 en á þeim árum varð hann sigurvegari á 29 PGA mótum á fjórum keppnistimabilum auk þess að sigra á ýmsum öðrum mótum sem hann tók þátt í. Sports Illustrated valdi hann íþróttamann ársins 1960 og 1967 varð hann fyrstur kylfinga til þess að vinna sér inn eina milljóna dollara á PGA mótaröðinni. Palmer stundaði keppnisgolf lengur en félagar hans þeir Niclaus og Player og vann til að mynda fjögur stórmót 1971, þá kominn á fimmtugsaldur.

Ferill Arnold Palmers í keppnisgolfi spannaði 53 ár.

Hann var í síðasta skipti meðal þátttakenda á Masters 2004 og hélt þar með upp á að hafa í 50 ár keppt á Masters. Ári síðar náði hann ekki í gegnum niðurskurðinn á U.S. Senior Open og lýsti því yfir í kjölfarið að keppnisferli sínum væri lokið. Frá árinu 2007 hefur hann slegið heiðurshöggið á Masters. Eins og Niclaus hefur Palmer unnið við að hanna golfvelli og rekið eigið hönnunarfyrirtæki, Palmer Cours Design. Jafnframt hefur hann rekið fyrirtækið sem framleiðir golfkylfur og ýmsan útbúnað tengdan íþróttinni. Tímaritið Golf World hefur haldið því fram að árið 1960 sé eitt mikilvægsta ár nútímagolfs og að aðalpersónan á þeim tíma hafi verið Arnold Palmer. Árið 2006 var Arnold Palmer valinn sjötti besti kylfingur sögunnar af tímaritinu Golf Digest.

Rammi: Í æfisögu Arnold Palmers eftir Thomas Hauser er eftirfarandi haft eftir Palmer: “Þegar ég var þriggja ára lét hann ( faðirinn) útbúa handa mér sérstakar golfkylfur og síðan kenndi hann mér hvernig ég ætti að bera mig að. Ég var heppinn því að ég lærði rétt grip þegar ég var mjög ungur þannig að rétta gripið hefur alltaf verið mér eðlilegt.”

Haft eftir Arnold Palmer: “Ég lagði mig alltaf fram og gerði mitt besta. Líka þegar á móti blés. Ég hætti aldrei að reyna og mér datt aldrei í hug að ég ætti ekki einhvern sigurmöguleika.”

Jack Niclaus sagði eftirfarandi um félaga sinn: “Hlutur Arnold Palmers í golfsögunni er meðal annars sá að hann breytti golfinu frá því að vera íþrótt fyrir fáa útvalda og gerði það að íþrótt fyrir alla. Hann var hvatamaðurinn á bak við þá þróun.”

Le Trevino, golffélagi Arnold Palmers, telur Palmer bestu fyrirmynd sem ungir kylfingar geta átt sér: “Fylgist með honum. Sjáið hvað hann nýtur leiksins, hvernig hann er og hvernig hann kemur fram við fólk. Arnold Palmer er kylfingur sem þið ættuð að taka ykkur til fyrirmyndar.”

Gary Player

Gary Player fæddist í Jóhannesarborg í Suður-Afríku 1935 og var yngstur í röð þriggja systkina. Þegar hann var aðeins átta ára gamall lést móðir hans af völdum krabbameins. Faðir hans gaf syni sínum fyrstu golfkylfurnar og lagði þar með grunninn að ást sonarins á íþróttinni.

Player lék sinn fyrsta golfhring 14 ára gamall og byrjaði á að para fyrstu fjórar holurnar. Tveimur árum síðar lýsti hann því yfir að hann ætlaði sér að verða fremsti kylfingur veraldar. Ári síðar var hann orðinn atvinnumaður í íþróttinni. Gary Player gifti sig í janúar 1957, eignaðist 6 börn og á yfir tuttugu barnabörn.

Ferill Gary Player er eitt af mörgum ævintýrum golfsögunnar. Saga hans er saga litla mannsins sem hélt að hann væri eitthvað, hélt frá Suður-Afríku til Bandaríkjanna og sýndi og sannaði að hann hafði rétt fyrir sér. Gary Player var svo sannarlega kylfingur sem vert var að veita athygli enda í framstu röð um árabil. Þegar Gary Player var upp á sitt besta var ekki jafn algengt og nú til dags að kylfingar stunduðu æfingar tímunum saman en það gerði Gary Player og lagði sig allan frama til þess að ná sem bestum

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

649

árangri. Hann trúði því og treysti að ef hann legði sig nógu mikið fram myndi hann ná árangri og þannig var það líka. Gary Player bjó yfir miklum sjálfsaga utan vallar sem innan. Hann hvorki reykti né drakk og neytti hvorki sykurs eða annarra sætinda og drakk heldur ekki kaffi eða te. Að vissu leyti má segja að hann hafi tamið sér meinlætalifnað hvað varðar mat og drykk. Menn þekktu Gary Player líka langar leiðir að á golfvellinum þar sem hann var alltaf svartklæddur frá toppi til táar.

Player vann á ferli sínum 9 risatitla sem hefur tryggt honum stöðu meðal fremstu kylfinga veraldar. Hann varð þrisvar sinnum sigurvegari á Masters, einu sinni á U. S. Open, þrisvar sinnum á The Open Championship og tvisvar sinnum á PGA Championship. Hann hefur ferðast meira en flestir félagar hans og fékk viðurnefnið “Svarti riddarinn” fyrir að vera sífellt á ferðinni heimsálfanna á milli enda var það nauðsynlegt þar sem hann bjó í SuðurAfríku en lék aðallega golf í Bandaríkjunum. Eiginkonan og barnaskarinn voru oft með honum á ferð enda Player mikill fjölskyldumaður. Player er lærður golfvallarhönnuður og rak um skeið eigið fyrirtæki sem hefur hannað yfir 300 golfvelli víða um heim og gengur undir heitinum The Black Knight Enterprise. Elsti sonur hans er í forsvari í fyrirtækinu í dag. 1983 var stofnaður styrktarsjóður í nafni fyrirtækisins sem hefur stutt yfir 500 nemendur frá Suður Afríku til náms.

Gary Player hefur unnið fleiri titla á atvinnumannsferli sínum en flestir kylfingar eða að minnsta kosti 166 og hafa aðeins tveir kylfingar náð að vinna fleiri. Hann er fjórði í röðinn hvað varðar unna risatitla á ferlinum en risatitlar hans eru alls níu að tölu. Ásamt Gene Sarazen, Ben Hogan, Jack Niclaus og Tiger Woods er hann eini kylfingur veraldar sem náð hefur stóru slemmunni, öllum risamótunum fjórum, en það gerði hann 1965 þegar hann var 29 ára gamall. Player tók í síðasta skipti þátt í Masters árið 2009 og var þá orðinn 73 ára. Það var jafnframt í fimmtugasta og annað skipti sem hann var meðal þátttakenda á mótinu. Seinna sama ár tók hann þátt í Senior British Open Championship, 53 árum eftir að hann fór í fyrsta skipti með sigur af hólmi á Evrópumótaröðinni í Berkshire. Player var síðastur þeirra “þriggja stóru í atvinnumennskunni” til að leggja kylfurnar á hilluna. Þar sem Gary Player var Suður-Afríkubúi tók hann aldrei þátt í Ryder Cup. Hann lá hins vegar ekki á skoðunum sínum á keppninni sem honum þótti ekki alltaf nógu íþróttamannsleg: “Það sem ég hef séð af Ryder Cup veldur mér vonbrigðum. Maður finnur fyrir hatri og stríðsanda.” Þegar Presidents Cup kom til skjalanna 1994 var hann ekki

650

lengur upp á sitt besta og tók því aldrei þátt í keppninni sem leikmaður en var liðsstjóri alþjóðalisins 2003 og aftur tveimur árum síðar. Þeir félagar Player og Niclaus voru síðan báðir liðsstjórar liða sinna þegar Presidents Cup fór fram 2007.

Aldamótaárið 2000 var Gary Player valinn íþróttamaður aldarinnar í Suður-Afríku og var sama ár sæmdur Bobby Jones verðlaununum sem er æðsta viðurkenning sem Golfsamband Bandaríkjanna veitir kylfingum sem skarað hafa fram úr. Tímaritið Golf Digest valdi hann jafnframt það ár áttunda besta kylfing sögunnar.

Rammi: Jack Niclaus um Gary Player: “ Ég held að Gary sé ekki neitt stórkostlegur í teighöggunum. Hann er heldur ekki sá besti með járnin. Hann er ágætur púttari en ekki frábær.

En þegar Gary þarf virkilega á því að halda þá slær hann ótrúlega flott teighögg, enginn stenst honum þá snúning með járnin og þurfi hann að setja niður mikilvægt pútt þá gerir hann það. Gary Player er sigurvegari í eðli sínu.”

Colín Montgomeríe

Colín Stuart Montgomeríe fæddist 23. júní 1963 í Skotlandi en ólst upp í Englandi. Heimili hans var skammt frá the Royal Troon golfvellinum sem er meðal þekktustu golfvalla í Evrópu. Faðir hans var ritari í klúbbnum og segir sagan að Colín hafi verið farinn að sveifla golfkylfu um leið og hann var orðinn nógu stór til að geta lyft kylfunni. Montgomeríe, sem oft gengur undir gælunafninu “Monty”, klifraði hratt upp afrekalistann í skoska golfheiminum. Hann vann þrjú mikilvæg mót áhugamanna í Skotlandi 1983, 1985 og 1987 auk þess sem hann keppti tvívegis fyrir hönd Skotlands í Eisenhower bikarkeppninni, 1984 og 1986 og var jafnframt tvívegis fulltrúi Breta og Íra í Walker Cup keppninni, 1985 og 1987. Á þessum árum lauk hann námi í viðskiptafræði í Huston í Texas.

Hann fékk styrk til námsins út á golfhæfileikana og var meðal fyrstu Evrópumanna sem héldu vestur um haf til að geta samræmt golfiðkun og nám. Síðan fylgdu fleiri efnilegir kylfingar í kjölfarið. Montgomeríe tók námið alvarlega en lagði sig ekki síður fram við golfið og æfði sig marga klukkutíma á degi hverjum.

Montgomeríe gerðist atvinnumaður í golfi árið 1988 og var sama ár valinn besti byrjandinn á evrópsku mótaröðinni. 1994 varð hann í fyrsta skipti meðal 10 efstu á afrekalistanum og hélt þeirri stöðu í 400 vikur. Á því tímabili náði hann hæst með því að komast í annað sæti listans. 1996 tilkynnti Colín Montgomeríe að hann

Colin Montgomerie (1963) var einráður á evrópsku mótaröðinni og einn sigursælasti kylfingur Ryder-bikarsins.

myndi ekki keppa fyrstu mánuði keppnistímabilsins þar sem kona hans ætti von á barni. “Fjölskyldan gengur fyrir öllu,” sagði hann aðspurður og staðfesti það viðhorf sitt enn frekar þegar hann lýsti því yfir ári síðar að hann hyggðist setjast alfarið að í Bretlandi og einbeita sér að keppni í Evrópu. Ákvörðun hans vakti mikla athygli og skoðanir manna á henni voru skiptar en á þessum tíma stunduðu flestir fremstu kylfingar veraldar víðsvegar að úr heiminum keppni og æfingar í Bandaríkjunum. Aðstaðan þar var betri en víðast annars staðar og verðlaunafé hærra þannig að til mikils var að vinna. Ákvörðun Montgomeríe hafði hins vegar gífurlega góð áhrif í Evrópu og jók áhuga annarra afrekskylfinga á að spila á Evrópumótaröðinni. Á árunum 1993 til 1999 fór Montgomeríe í 31 skipti með sigur af hólmi á Evrópumótaröðinni og hafa aðeins þrír kylfingar sigrað oftar á mótaröðinni.

Cloin Montgomeríe er besti kylfingur veraldar sem aldrei hefur unnið risatitil þrátt fyrir ýmsa glæsta sigra en fáir evrópskir kylfingar hafa náð jafn góðum árangri í golfi og hann. Á árunum upp úr 1990 var hann oft hársbreidd

frá því að landa titli og varð fjórum sinnum að sætta sig við annað sæti á risamóti. 1990 var hann í forystu á U.S. Open eftir 72 holur en tapaði í umspili gegn Ernie Els. 1992 varð hann í þriðja sæti á U.S. Open og 1994 tapaði hann í umspili á U.S. Open, enn á ný fyrir Ernie Els. 1997 varð hann aftur að játa sig sigraðan þegar Ernie Els vann hann á U.S. Open. Hann hóf mótið það ár af miklum krafti og lék fyrsta daginn á aðeins 65 höggum sem er einhver allra besta byrjun á U.S. Open sem sögur fara af. Daginn eftir lék hann hins vegar á 76 höggum og þar með var draumurinn um risatitil úti í það skiptið.

Hann var samt ekki langt frá titlinum eða aðeins einu höggi. 1997 reyndi Montgomeríe við risatitil á PGA Championship og lenti í öðru sæti, tapaði i umspili fyrir Steve Elkington.

Colín Montgomeríe hefur aldrei vegnað verulega vel á Masters en besti árangur hans á mótinu er áttunda sætið 1998. Síðasti raunhæfi möguleiki hans til þess að landa risatitli var í U.S. Open árið 2006. Á lokadeginum hafði hann sett niður gríðarlega langt pútt og var kominn í forystu í mótinu. En það átti ekki fyrir honum að liggja að landa titli í það skiptið. Hann gerði alvarleg mistök á 18. brautinni og tapaði með einu höggi. Þó að Montgomeríe hafi ekki vegnað sem skyldi á risamótum hafa fáir kylfingar staðist honum snúning þegar kemur að Ryder Cup. Frammistaða hans þegar hann tók í fyrsta skipti þátt í Ryder Cup 1991 vakti ekki síður athygli en frumraunin á Evrópumótaröðinni. Hann tapaði einum leik, annar varð jafn og þann þriðja vann hann. Tveimur árum síðar var hann aftur með í Ryder Cup og fór jafnframt með sigur af hólmi á Volvo Masters á Valderama golfvellinum á Spáni. Sama ár sigraði hann svo í fyrsta skipti á The Europian Order of Merrit mótinu en hann varð árum saman afar sigursæll á því móti og hefur unnið það átta sinnum eða oftar en nokkur annar.

1995 var hann enn á ný í Ryder Cup liðinu en það ár fór Evrópuliðið með sigur af hólmi og segja má að sigurinn hafi orðið til þess að breyta viðhorfi kylfinga bæði austan hafs og vestan til keppninnar.

Frá aldamótaárinu 2000 hefur leiðin hjá Monty að mestu legið niður á við og hann fór tiltölulega hratt niður í áttugasta og annað sæti á heimslistanum. Hluta af ástæðunni fyrir slöku gengi kappans má rekja til vandamála í einkalífi hans. Hann á þrjú börn með eiginkonu sinni sem setti honum stólinn fyrir dyrnar 2002 og sagði að hann yrði að velja á milli fjölskyldunnar og golfsins. Á ýmsu gekk í kjölfarið og að lokum ákváðu þau að skilja. 2005 átti Colín Montgomeríe þó gott ár. Hann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

651

komst upp í tíunda sæti heimslistans en þetta ár varð hann fyrstur til að vinna sér inn 20 milljónir evra á Evrópumótaröðinni og verða þar með sá kylfingur sem hæstar tekjur hefur haft á mótaröðinni. Hann hélt sætinu allt fram til ársins 2010 þegar Ernie Els velti honum úr sessi. En síðan hefur leiðin legið niður á við hjá Monty. Árið 2008 var hann í fyrsta skipti ekki lengur meðal 100 bestu kylfinga veraldar og hlaut ekki náð fyrir augum Nick Faldos í Ryder Cup liðið en hann taldi þá Ian Poulter og Paul Casey frekar eiga heima í liðinu. Í janúar 2009 var síðan tilkynnt að Montgomerie yrði kapteinn Evrópliðsins á Ryder Cup 2010.

Montgomerie hefur oft verið á milli tannanna á fólki vegna framkomu sinnar á golfvellinum. Hann þykir ekki nógu einbeittur og láta of oft smáatriði trufla sig. Hann er þekktur fyrir að biðja sjónvarpsmenn og áhorfendur að færa sig eða hafa hljótt um sig.

Slík framkoma er óalgeng meðal hans kynslóðar af kylfingum sem láta fátt raska ró sinni. Monty er líka frekar þunglamalegur í hreyfingum og oft alvarlegur á svip sem hefur orðið til þess að menn telja að honum líði ekki allt of vel á golfvellinum. Þegar illa gengur á hann líka til að missa stjórn á skapsmunum símum. Þrátt fyrir þetta er Colin Montgomeríe vinsæll meðal almennings, ekki hvað síst í Skotlandi þar sem menn fagna honum sem sannri hetju. Baráttan við ristatitlana og frábær frammistaða á Ryder Cup eru vafalaust þau atriði sem lengst munu halda Tom Watson (1949) átti mikilli velgegni að fagna á Opna breska nafni Colín Montgomerie á lofti og óhætt er að segja meistaramótinu. að enginn kylfingur hafi verið honum fremri á þeim vettvangi. Átta sinnum hefur hann verið valinn í liðið og vann á þeim tíma sigur í 8 risamótum og var fimm og aldrei farið halloka í einleik í mótinu. Hann hefur unsinnum efstur á peningalistanum. Hann hefur unnið 68 nið inn 23.5 stig fyrir lið sitt og aðeins Nick Faldo hefur titla sem atvinnukylfingur og farið 39 sinnum með sigur náð að vinna inn fleiri stig fyrir Evrópuliðið. af hólmi á PGA móti. Margir afrekskylfingar kynntust Rammi: Eftir að hafa farið halloka á U.S. Open 2006 sagði Monty við blaðamenn: “Þegar menn eru komnir á minn aldur verða þeir að vera jákvæðir. Ég verð 43 ára í næstu viku og má þakka fyrir að geta á þessum aldri náð þeim árangri sem ég þó hef náð. Ég bíð spenntur eftir að taka þátt í mótinu að ári og upplifa enn einu sinni U.S. Open ófarir.”

Tom Watson

Thomas Sturger Watson fæddist 4. september 1949 í Kansas City í Missouri í Bandaríkjunum. Á árunum 1970 til 1980 var hann tvímælalaust fremsti kylfingur í heimi

652

golfinu í gegnum feður sína og á það einnig við um Tom Watson. Snemma kom í ljós að hann var óvenju hæfileikaríkur kylfingur en sem dæmi um það má nefna að um tvítugt hafði hann fjórum sinnum farið með sigur af hólmi á meistaramóti áhugamanna í Missouri. Watson stundaði nám í sálfræði við Stanford háskóla og lauk þaðan prófi 1971. Á námsárunum lék hann með golfliði skólans við góðan orðstír. Watson tók í fyrsta skipti þátti í risamóti 1974 þegar hann varð meðal þátttakenda á U.S. Open. Fyrstu þrjá daga mótsins var hann í forystu en á fjórða degi fataðist honum illilega flugið og niðurstaða mótsins olli honum gífurlegum vonbrigðum. Skömmu

síðar var hann kynntur fyrir einum frægasta kylfingi allra tíma, Byron Nelson. Nelson sá hvað í unga manninum bjó og bauðst til þess að aðstoða hann. Og hjálp Nelsons hefur greinilega haft sitt að segja því síðar sama ár vann hann sitt fyrsta risamót.

Segja má að Watson sé fyrsti kylfingurinn sem stóðst einhvern samjöfnuð við goðsögnina Jack Niclaus. Árið 1977 var stórkostlegt ár í lífi þessa geðþekka og vinsæla kylfings en það ár varð hann sigurvegari á Masters og The Open og skaut þar með Niclaus aftur fyrir sig en hann varð í öðru sæti í báðum mótunum. Þrátt fyrir að Watson og Niclaus glímdu hvor við annan af einbeitni á golfvellinum var framkoma þeirra gagnvart hvor öðrum alltaf til fyrirmyndar og vinsamlega andrúmsloftið sem ríkti á milli þeirra varð til þess að auka til muna áhuga almennings á golfi.

Tom Watson tók þátt í The Open á Turnberry í Skotlandi 1977. Frammistaða hans á mótinu verður lengi í minnum höfð og töldu margir sem fylgdust með þessum unga kylfingi að spilamennska hans væri með því allra besta sem hefði sést í golfheiminum á seinni hluta tuttugustu aldar.

Eftir fyrstu tvo daga mótsins var hann í forystu ásamt Jack Niclaus og lék með honum í ráshópi á þriðja degi.

Báðir léku þeir af mikilli snilld og skildu jafnir í lok leiks, á 65 höggum. Á lokadeginum voru þeir því aftur í sama ráshópi. Þegar komið var á 17. holu voru þeir enn jafnir. Þá mistókst Niclaus að pútta fyrri fugli en Watson náði fugli og þar með forystu í mótinu. Á 18. holu léku þeir báðir á fugli og Watson fór með sigur af hólmi í mótinu.

Yfirburðir þeirra félaga í mótinu voru ótrúlega miklir en kylfingurinn sem lenti í þriðja sæti lék á 11 höggum fleiri en Watson.

Sigur Watsons á U.S. Open 1982 er ekki síður eftirminnilegur. Niclaus var tveimur ráshópum á undan Watson á lokadeginum og komst i forystu á mótinu ásamt öðrum með því að ná fimm fuglum í röð. Þegar Watson mætti á 17. teig voru þeir jafnir. Niclaus hafði þá lokið leik og beið rólegur í klúbbhúsinu. Teighögg Watsons endaði í karga, í halla rétt ofan við flötina og erfitt högg framundan hjá kappanum. Allt benti því til að Niclaus myndi hampa enn einum risatitlinum. En Watson hafði ekki sagt sitt síðasta og vippaði boltanum léttilega beint í holu og fékk fugl. Á 18. holu fékk hann enn einn fuglinn og þegar upp var staðið hafði hann tveggja högga forystu á Niclaus og sigraði í mótinu. Sérfræðingar sem fylgdust með mótinu töldu að inná höggið á 17. holu væri besta golfhögg sögunnar. Watson var gífurlega ánægður með sigurinn enda hafði hann lengi dreymt um sigur á U.S. Open og þarna

varð sá draumur að veruleika.

Watson náði að vinna það stórkostlega afrek að fara með sigur af hólmi á The Open fimm sinnum á níu ára tímabili. Hann varð tvisvar sinnum sigurvegari á Masters og sigraði einu sinni á U.S. Open. Eina risamótið sem hann hefur aldrei unnið er PGA Championship (meistaramót).

Hann komst því aldrei í hóp þeirra félaga Ben Hogan, Jack Niclaus, Gary Player, Gene Sarazen og Tiger Woods sem allir hafa náð að vinna “stóru slemmuna”, öll risamótin fjögur. Tom Watson var afar sigursæll kylfingur og aðeins Ben Hogan, Jack Niclaus, Gary Player, Tigere Woods og Walter Hagen hafa oftar orðið sigurvegarar en hann á risamótum. Tom Watson sigraði síðast á PGA móti 1998 þegar hann var 48 ára gamall. Sem dæmi um þann stöðugleika sem hann hefur alla tíð sýnt náði hann á árunum 1971 til 2007 alltaf í gegnum niðurskurðinn á þeim 39 PGA mótum sem hann tók þátt í. Þó að Watson sé orðinn sextugur virðist aldurinn ekki enn hafa að ráði sett mark sitt á spilamennsku hans. Árið 2009 var hann í forystu á Open Championship og lék á fyrsta degi á 65 höggum eða fimm höggum undir pari og var einu höggi á eftir Miguel Angel Jiménez. Á öðrum degi náði hann forystu í mótinu og var þar með elstur kylfinga til þess að ná þeim árangri að vera í forystu á The Open. Hann hélt forystunni allt til enda en varð að fara í bráðabana og lenti í miklum vandræðum. Þegar upp var staðið hafði hann tapað með 6 högga mun. Watson var mættur á teig á Masters vorið 2010. Lék fyrsta daginn á 67 höggum en fataðist flugið þegar á leið mótið og varð að sætta sig við átjánda sætið.

McCormack’s Golf Ranking skipaði Watson í fyrsta sæti á listanum yfir bestu kylfinga veraldar frá 1978 til 1982 og næstu tvö ár var hann í öðru sæti listans á eftir Severíano Ballesteros. Hann hefur 6 sinnum verið valinn PGA kylfingur ársins og hefur aðeins Tiger Woods verið tilnefndur oftar. Watson var fjórum sinnum í Ryder Cup liði Bandaríkjanna og fyrirliðið liðsins1993. Golf Digest valdi Tom Watson10. besta kylfing sögunnar.

Rammi: Tom Watson: “Engn önnur íþróttar sameinar undur náttúrunnar og aga íþróttar á jafn snilldarlegan hátt og golf.

Góður golfvöllur veitir kylfingi frelsi en er honum um leið ákveðin ögrun.”

Severíano Ballesteros

Spánverjinn Sveveríano (Seve) Ballesteros (1957-2011) var einn af litríkustu kylfingum golfsögunnar. Allt frá því

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

653

hann fór með sigur af hólmi á Dutch Open 1976 og fram á Royal Birkdale golfvellinum ásamt sjálfum Jack Niclaus. til ársins 1997 þegar hann leiddi Ryder Cup lið Evrópu til John Jacops einn fremsti golfkennari á Bretlandseyjum sigurs hefur hann verið í miklu uppáhaldi hjá áhorfendum á þessum tíma fylgdist með mótinu í sjónvarpi og sagði eftirfarandi um frammistöðu Ballesteros: “Drengurinn er og vinsælli en flestir félagar hans á golfvellinum.

Ballesteros fæddist í bænum Pedrena við Santanderflóann snillingur. Ef hann lærir einhverntímann hvernig á að leika golf verður hann ósigrandi.” á norður Spáni. Hann var yngstur í stórum systkinahópi og átti eldri bræður sem voru liðtækir kylfingar. Sjálfur var Severíano Ballesteros var ólíkur öðrum afrekskylfingum sem voru í sviðsljósinu á sama tíma og hann. Hann var hann kornungur þegar hann fékk golfbakteríuna og segir ör og skapmikill og alltaf líf og fjör í kringum hann. sagan að þegar hann var níu ára hafi hann stolist út um Hann talaði ekki ensku eins nætur til þess að æfa sig. Með sér og flestir félagar hans og lenti hafði hann einu kylfuna sem hann oft í vandræðum þar sem hann átti, 3 járn sem eldri bróðir hans skildi oft ekki það sem við hann gaf honum, og notaði hana við öll var sagt eða misskildi það. Eins tækifæri enda ekki um fleiri kylfur lenti hann oftar en einu sinni að ræða. Golfvöllur var skammt frá í að menn skildu ekki bjöguðu heimili fjölskyldunnar og þangað enskuna hans. Oftast komu þessi hélt hann í skjóli nætur og sló fleiri vandræði upp í kringum skipuhundruð bolta í náttmyrkrinu: lag á mótum. En hann var afar “Ég sá ekki boltana en ég fann alltaf heillandi persóna og átti auðvelt hvort höggið var gott og hversu beint með að ganga í augun á áhorég sló.” Einn eldri bræðra hans fendum sem fannst hann bæði minnist golfástríðu Seve og að litríkur og skemmtilegur. Menn hann muni varla eftir að hafa séð heilluðst líka af leikni Seve við litla bróður sinn öðru vísi en með að koma sér út úr nánast vonkylfu í höndunum sem hann sífellt lausri stöðu á snilldarlegan hátt. sveiflaði og sló með.

Ferill Severíano Ballesteros Eins og svo margir aðrir afrekskyvar afar sveiflukenndur. Aðra lfingar lét Ballesteros skólann lönd stundina var hann í standandi og leið og eyddi allri sinni orku vandræðum og ekkert virtist og tíma í golfið. Hvar sem hann geta orðið honum til bjargar en fór var hann með járnkylfuna sína Severiano Ballesteros (1957-2011) þá næstu stóð hann uppi sem í höndunum og sló og sveiflaði glæstur sigurvegari. Hann vann tímunum saman. Smátt og smátt sér inn 5 risatitla varð hann svo leikinn með þessa og 51 sinni fór hann með sigur af hólmi á mótaröð en einu kylfu að hún dugði honum við hvaða aðstæður sem hann hefur líka tapað álíka oft. var á golfvellinum. Hann naut engrar kennslu í golfi en Frá árinu 1974 þegar Ballesteros kom fyrst fram á sjófylgdist grannt með hvernig þeir góðu fóru að og átti narsviðið sem atvinnukylfingur og til ársins 1989 var auðvelt með að tileinka sér það sem hann sá. hann meðal fremstu kylfinga veraldar. Eftir það hefur Severíano Ballesteros varð atvinnumaður í golfi í byrjun hann í rauninn aðeins átt tvö góð ár á ferlinum, 1991 og árs 1974, aðeins sextán ára að aldri. Auðugur viðskipta1994. Frá því um 1990 má segja að Severiano hafi nánast jöfur gaf honum eittþúsund dollara til þess að hann gæti verið verið skugginn af sjálfum sér. Í sjónvarpsviðtali sem tekið þátt í mótum í Portúgal, Frakklandi og á Spáni. tekið var 1996 sagðist hann eiga við bakvandamál að Seve hélt af stað í sína fyrstu utanlandsferð og steig um stríða og þar sé að finna skýringuna á slöku gengi hans leið sín fyrstu skref á ferli sem einn allra besti kylfingur eftir 1990. Hann hafi aðeins verið 16 ára þegar hann var veraldar. Honum gekk reyndar ekki sem skyldi til að orðinn atvinnukylfingur og ungur og óþroskaður líkaminn byrja með og á fyrsta mótinu lék hann á 20 höggum yfir hafi kannski ekki þolað álagði sem því fylgdi. Þrátt fyrri pari vallarins. En hann lét það ekki slá sig út af laginu og 1976, þá 19 ára gamall, varð hann í öðru sæti á The Open tiltölulega stuttan feril sem afrekskylfingur náði Seve að

654

verða einn allra besti kylfingur Evrópu fyrr og síðar. Frá því undir lok síðustu aldar hefur hann sjaldan verið meðal keppenda á stórmótum. Í júlímánuðii 2007 lýsti þessi litríki kylfingur því yfir að ferli sínum sem atvinnukylfingur væri lokið.

Frá árinu 1979 og til ársins 1988 vann Ballesteros fimm risatitla, varð þrisvar sinnum sigurvegari á The Open og tvisvar sinnum á Masters. Hann vann sex sinnum The European Tour Order of Merrit peningatitilinn og hefur aðeins Colín Montgomerie hampað honum oftar. Fyrsta The Open sigur sinn vann Seve 1979. Sigurinn er sögulegur að því leyti að hann var yngsti kylfingur sem unnið hafði mótið og náði engin kylfingur að jafna metið þangað til Tiger Woods kom fram á sjónarsvið. Ballesteros varð síðan aftur sigurvegari Englendingurinn Nick Faldo (1957) vann sex risatitla. á mótinu 1984 og 1988. Hann hafði sigur á Masters 1980 og varð þar með fyrstur Evrópubúa til Nick Faldo. Á einni rásinni var verið að sýna frá Masters að sigra á Masters og jafnframt sá yngsti fram að í Augusta. Nick varð dolfallinn af hrifningu þegar hann þeim tíma. Þremur árum síðar, 1983, klæddist hann aftur fylgdist með snilld kappa eins og Jack Niclaus og var strax græna jakkanum eftir glæstan sigur á Masters. Á árunum sannfærður um að golf væri íþrótt fyrir sig. Tveimur árum 1986 til 1989 var hann efstur á heimslistanum í 61 viku. síðar var hann orðinn einn af bestu kylfingum Englands í Hlutur Ballesteros á Ryder Cup hefur verið ótrúlega hópi áhugamanna. mikilvægur og hann átti hlut að máli í fimm sigrum Nick Faldo fæddist í Welwyn Garden City í Englandi.

Evrópuliðsins, annað hvort sem leikmaður eða liðsstjóri. Þegar golfbakterían heltók hann eftir að hann hafði setið Aldamótaárið 2000 valdi Golf Digest Ballesteros 16. tímunum saman og fylgst með Jack Niclaus á Masters besta kylfing sögunnar og besta kylfing Evrópu. bankaði hann upp hjá nágranna og fékk lánaðar nokkrar kylfur og eftir það varð ekki aftur snúið. 1975 vann hann Rammi: Unglingameistaramót Bretlands og fór einnig með sigur Haft eftir Ballesteros:“Ég horfist í augu við félaga mína af hólmi í Enska áhugamannamótinu. Ári síðar gerðist áður en við förum út á völl, heilsa þeim með handabandi, hann atvinnukylfingur og 1977 var hann valinn í Ryderlið klappa þeim á bakið og óska þeim góðs gengis. En um leið og ég brosi framan í þá segi ég í huganum: Ég ætla að jarða þig.” Stóra Bretlands en það ár var það síðasta sem Ryderliðið var eingöngu skipað kylfingum frá Stóra Bretlandi.

Nick Faldo var samviskusamur og nákvæmur kylfingur Nicholas Alexander Faldo og lagði sig fram við að æfa sig þannig að hann næði Nicholas Alexander Faldo fæddist í Englandi 18. júlí 1957. sem bestum árangri og segja má að kröfurnar sem hann Nicholas, oftast kallaður Nick, stundaði knattspyrnu og gerir til sjálfs sín séu aðalsmerki hans sem kylfings. Þrátt aðrar íþróttir frá frá því að hann var barn án þess að hafa fyrir glæsta sigra snemma á ferlinum fannst honum hann verulega gaman af. Hann var einfari og hópíþróttir áttu þurfa að fínpússa leik sinn og taka á ýmsu sem honum ekki vel við hann. “Mér fannst aldrei sérstaklega gaman í hópíþróttum. Það fór í taugarnar á mér að þó að ég gerði mitt þótti ábótavant ef hann ætti að eiga möguleika á föstu sæti á helstu stórmótum. Æfingarnar skiluðu þó ekki besta og stæði mig verulega vel endaði leikurinn oftar en ekki tilætluðum árangri og í nokkur ár náði hann aldrei þeim á að liðið tapaði,” er haft eftir honum. árangri sem hann stefndi að. En þar kom að hann hafði Þegar Nick var 14 ára sat hann dag nokkurn heima og erindi sem erfiði og á frá miðjum níunda áratugnum og lét sér leiðast fyrir framan sjónvarpið. Hann var með fram á þann tíunda var hann talinn besti kylfingur veralfjarstýringuna í höndunum og flakkaði á milli stöðva. Þennan dag gerðist nokkuð sem átti eftir að gjörbreyta lífi dar. Öfugt við marga félaga hans á golfvellinum lék hann

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

65

aldrei betur en þegar hann var undir pressu og hann lét fátt koma sér úr jafnvægi. Nick Faldo varð fyrstur evrópskra kylfinga til þess að afla sér yfir einni milljón punda á Evrópumótaröðinni.

1995 settist Nick Faldo að í Bandaríkjunum og einbeitti sér að því að keppa vestan hafs. Meginástæða flutninganna var að vestra voru mun betri vellir, peningaverðlaunin hærri og síðast en ekki síst stöðugra og betra veðurfar.

En fleira kom til. Faldo hafði oft lent upp á kannt við fjölmiðla í Evrópu, ekki síst dagblöð og tímarit, en vestra mætti hann allt öðru og betra viðmóti af hálfu pressunnar sem kom fram við hann eins og hetju og einn af bestu kylfingum veraldar sem hann og var.

Nick Faldo vann 6 risatitla á árunum 1987 til 1996.

Hann varð þrisvar sinnum sigurvegari á The Open og þrisvar sinnum var hann skrýddur græna jakkanum eftir að hafa farið með sigur af hólmi á Masters. Þegar hann var upp á sitt besta var hann efstur á heimslistanum í 98 vikur. Nick Faldo er yngsti kylfingur sem komist hefur í Ryder lið Evrópu, aðeins tuttugu og eins árs gamall.

Hann var líka ákveðinn í að berjast fyrir hverjum titli og eftir að hafa farið með sigur af hólmi á The Europian Tour of Merrit 1992 sagði hann: “Það þarf ekki að verða endir á sigrunum. Ef einhver ætlar sér að hafa betur í viðureign við mig mun ég sjá til þess að hann þurfi verulega að hafa fyrir því. Menn þurfa að leggja sig fram til að ná því að sigra.” Sama ár hafði hann hærri tekjur en nokkur annar kylfingur.

Toppurinn á ferli Nick Faldo á golfvellinum er vafalaust sigur hans á Masters 1996. Þegar kom að lokadegi var hann 6 höggum á eftir Greg Norman sem átti skelfilegan dag á sama tíma og Faldo lék eins og sá sem valdið hefur og vann að lokum með 5 högga mun. Að leik loknum tók hann utan um Norman og hvíslaði einhverju i eyra hans.

Nokkrum árum seinna upplýsti Norman að hann hafi hvíslað að sér: “Láttu ekki helvítin draga þig niður,” og átti þar við fjölmiðlana sem Faldo þóttist viss um að myndu hakka Norman í sig eftir þessar hrakfarir. Upp frá þessu hafa þeir verið nánir vinir og veiðifélagar en báðir hafa þeir mjög gaman af að veiða. Þó að kylfingar eins og Greg Norman, Seve Ballesteros og Bernhard Langer hafi spilað oftar á stórmótum en Nick Faldo hefur enginn þeirra farið jafn oft með sigur af hólmi eða unnið jafn marga risatitla.

Nick Faldo var útnefndur kylfingur ársins á PGA mótaröðinni árið 1990 og kylfingur ársins á Evrópumótaröðinni árið áður og aftur 1991 og 1992.

Hann hefur unnið 29 titla á Evrópumótaröðinni. Eftir að

656

Faldo komst á fimmtugsaldurinn dró hann úr keppnisgolfi og einbeitti sér að ýmsum öðrum verkefnum.

Nick Faldo er sigursælastur allara kylfinga sem leikið hafa í Ryder Cup og enginn kylfingur hefur náð að hala inn jafn mörg stig fyrir lið sitt og hann. Frammistaða hans í mótinu í fyrsta skipti sem hann var meðal keppenda, 1977, er eftirminnileg. Á lokadeginum vann hann ekki ómerkari kylfing en sjálfan Tom Watson í tvímenningi en fyrr á árinu hafði Watson farið með sigur af hólmi á Masters og orðið sigurvegari á The Open. Það vakti því mikla athygli þegar nær óþekktur ungur kylfingur kom fram á stjónarsviðið og lagði kappann. Nick Faldo var ellefu sinnum í Ryderliðinu og vann 23 leiki sem hann spilaði fyrir lið sitt, tapaði 19 leikjum og í fjögur skipti voru leikar jafnir. Hann var kosinn liðsstjóri liðsins 2008. Menn voru ekki á einu máli um ákvarðanir hans sem liðsstjóra og raddirnar urðu enn háværari þegar niðurstaðan varð ljós: Bandarískur sigur.

Rammi: Nick Faldo er eini enski kylfingurinn sem hefur hlotið aðalsnafnbót en hana hlaut hann árið 2009: “Mér þótti mjög vænt um að hljóta þennan heiður. Það kom mér á óvart að ég skyldi vera aðlaður og viðbrögð barnanna minna, fjölskyldu og vina á þessum tímamótum hafa glatt mig verulega.”

Greg Norman

Gregor John Norman fæddist 15. febrúar 1955 í Mount Isa í Queensland í Ástralíu. Á áttunda og níunda áratugnum var hann 331 viku efstur á afrekalistanum. Viðurnefni sitt, hvíti hákarlinn, hlaut hann vegna ljósa makkans en ekki síður vegna sterklegrar líkamsbyggingar og sóknargolfsins sem einkenndi spilamennsku hans. Móðir Gregs var prýðilegur kylfingur, með 3 í forgjöf, og hafði soninn oft með sér sem kylfusvein. Þrátt fyrir þessa góðu fyrirmynd hóf hann sjálfur ekki að leika golf af alvöru fyrr en hann var orðinn 16 ára. En framinn lét ekki á sér standa og aðeins tvítugur að aldri var hann orðinn atvinnumaður í golfi og vann sína fyrstu mótaröð ári síðar. 1977 keppti hann í fyrsta skipti á Evrópumótaröðinni og fimm árum síðar var hann orðinn efstur á evrópska peningalistanum.

Fyrstu fimm árin á atvinnumannsferlinum átti Greg Norman mikilli velgengni að fagna á golfmótum víðsvegar um heiminn. 1983 hélt hann til Bandaríkjanna og hóf að leika á PGA mótaröðinni. Ári síðar vann hann sitt fyrsta PGA mót og vakti heimsathygli skömmu síðar þegar hann var meðal þátttakenda á U.S. Open. Á lokadeginum var hann á jafn mörgum höggum og Fuzzy Zoeller sem

Eftir nokkur erfið ár ákvað Greg Norman um miðjan níunda áratuginn að breyta sveiflunni.

Hann hafði sannarlega erindi sem erfiði og í kjölfarið vann hann sinn annan risatitil með sigri á The Open árið 1986. Lokadagur hans á mótinu verður lengi í minnum hafður en hann kom í hús á 64 höggum sem var lægsta skor í sögu mótsins.

Gene Sarazen var meðal þeirra sem fylgdust með Norman á lokaholunni og sagði eftir mótið: “Ég hefði ekki trúað að ég myndi nokkru sinni upplifa að sjá annað eins golf.” 1986 var besta árið á atvinnumannsferli Greg Norman en þá varð hann fyrstur kylfinga til þess að vinna sér inn eina milljón Bandaríkjadala. Þó að Greg Norman hafi unnið marga glæsta sigra á ferlinum náði hann ekki þeim árangri á risamótum sem efni stóðu til. Þrátt fyrir það var hann efstur á afrekalistanum á sjö sinnum og í öðru sæti þrisvar sinnum.

Ferill Greg Norman á golfvellinum hefur verið skrautlegur svo ekki sé meira sagt. 1993 fór hann með sigur af hólmi á The Open í Bretlandi og lék hringina fjóra á 66, 68, 69 og 64 höggum og Ástralinn Greg Norman (1955) gekk undir viðurnefninu ,,Hvíti varð þar með fyrsti kylfingur sögunnar til þess að hákarlinn.” vinna The Open án þess að spila nokkurn keppnisdaginn á yfir 70 höggum. Næstu árin skiptust sigraði með fáheyrðum yfirburðum með því að spila á 67 á skin og skúrir á ferlinum. Hann var oftar en einu sinni í höggum síðasta daginn á sama tíma og Norman lék á 75 forystu á risamótum fram á lokadaginn en varð svo að játa höggum. Segja má að þetta hafi verið fyrsti af fjölmörgum dramatískum ósigrum Greg Normans á golfvellinum sig sigraðan. Þrátt fyrir ófarirnar hefur hann verið meðal 10 efstu á 30 risamótum. sem áttu eftir að einkenna allan hans feril. 1986 var hann Í júlímánuði 2008 var Greg Norman mættur til leiks á í forystu á öllum risamótunum fjórum eftir 54 holur og The Open en hann hafði ekki tekið þátt í risamótum lék því í síðasta ráshópi á öllum mótunum og átti þar næstu þrjú ár á undan. Eftir 54 holur var hann í forystu með möguleika á að vinna stóru slemmuna. En oft fer og varð þar með elstur allra kylfinga til þess að vera í öðruvísi en ætlað er og hann náði aðeins að hafa sigur í forystu á risamóti. (Ári síðar sló Tom Watson metið.) Ári einu mótanna, The Open Championship á Turnberry. Á síðar var hann meðal þátttakenda á Masters en þá hafði Masters var hann í forsystu ásamt Seve Ballesteros fram hann ekki verið meðal keppenda á Masters frá því árið á níundu holu á lokadeginum. Þá fékk hann skramba en náði að klóra í bakkann og hefði hann náð fugli á 18. hol- 2002. Hann komst reyndar ekki í gegnum niðurskurðinn en sagðist aðspurður hafa notið þess að vera með og leyfa unni hefði það nægt honum til þess að komast í umspil þáverandi eiginkonu sinni, tennnisstjörnunni Chris um sigurinn. Á lokadeginum á U.S. Open átti hann líka Evert, að kynnst Wimbledon golfsins af eigin raun. slæman dag og varð að játa sig sigraðan. Að lokum tókst Greg Norman hefur átt mikilli velgengni að fagna í honum að halda eitt risamót út til enda og hann fór með viðskiptaheiminum og er í dag meðal auðugustu íþróttasigur af hólmi á The Open Championship og vann þar manna í heimi og eignir hans nema hundruðum milljómeð sinn fyrsta risatitil. Þó að Norman hafi aðeins náð num Bandaríkjadala. Hann hefur fimm sinnum unnið sér að fara með sigur af hólmi í einu af risamótunum fjórum inn meira en eina milljón dala á PGA mótaröðinni og var þetta ár sýndi hann og sannaði að hann var einn allra tekjuhæsti kylfingur veraldar 1986, 1989 og 1995. Hann besti kylfingur í heimi og komst í efsta sæti afrekalistans. er jafnframt fyrsti kylfingur sögunnar til þess að vinna sér Ári síðar var hann meðal keppenda á Masters og tapaði í inn meira en tíu milljónir dala á ferlinum. umspili um sigurinn.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

657

auglýsa á PGA mótaröðinni verulega en mælingar sýndu að áhorf á golfmót í sjónvarpi minnkaði um nær helming þegar hann var ekki meðal keppenda.

Eldrid Tont (“Tiger”) Woods fæddist í Cypress í Kaliforníu 30. desember 1975. Hann er eina barn foreldra sinna en á þrjú hálfsystkin, samfeðra. Móðir hans er ættuð frá Thailandi en kínverskt blóð rennur líka í æðum hennar.

Faðir Tigers var af afrísk-amerískum uppruna en átti jafnframt ættir að rekja til Kína eins og móðir hans. Ljóst er að Tiger Woods er mesta undrabarn sem fram hefur komið í golfheiminum.

Hann hóf að leika golf áður en hann hafði náð tveggja ára aldri og þriggja ára keppti hann í móti barna yngri en tíu ára og fór með sigur af hólmi.

Hann lék í fyrsta skipti 9 holur á 48 Tiger Woods (1975) er þegar orðinn einn af sigursælustu kylfingum sögunnar. höggum þegar hann var aðeins þriggja ára og 8 ára gamall spilaði hann í fyrsta skipti 18 holur á innan við 80 höggum. Sem barn og unglingur vann hann fjöldann allan af Rammi: mótum og sló hvert metið á fætur öðru.

Greg Norman: “Ég geri mitt besta í öllu sem ég tek mér fyrir Þegar Tiger var 19 ára, 1994, varð hann sigurvegari á hendur. Mig hefur aldrei dreymt um að verða besti kylfingur U.S.A. Amateur Championship í flokki fullorðinna og heims. Ég vildi bara verða eins góður og mögulegt var. Ég var yngsti kylfingur sögunnar til afreka það. Metið stóð til vinn mikið og legg mig verulega fram. Trúlega geri ég meiri ársins 2008. Tveimur árum síðar hóf hann atvinnumannskröfur til sjálfs mín en góðu hófi gegnir.” feril sinn og skrifaði jafnframt undir samning við Nike upp á 40 milljónir dala og Teitleist upp á 20 milljónir dala. Á þessum tíma voru það stærstu samningar sem kylfingur hafði nokkru sinni undirritað. Með sigur á mótinu í farteskinu var hann orðinn gjaldgengur á U.S. Open og þar með má segja að nær óslitin sigurganga hans á helstu Tiger Woods varð sigurvegari á Masters 1997 með fáheymótum heims hafi hafist fyrir alvöru og glæsilegasti tími rðum yfirburðum. Margir töldu að þar með væri hafinn sem menn höfðu nokkru sinni orðið vitni að á ferli atvinnýr kapítuli í golfsögunni og Tiger ætti eftir að verða nukylfings. yfirburðamaður í golfheiminum næstu árin. Fljótlega varð Þetta stórkostlega ár í lífi Tiger Woods varð hann í fyrsta líka ljóst að sú var raunin. Árið 2002 var hann orðinn skipti sigurvegari á Masters og það með fáheyrðum yfirtekjuhæsti íþróttamaður heims og hann hefur unnið fleiri burðum eða 12 högga forskoti. Enginn jafnungur kylfinrisatitla en nokkur annar, að Jack Nicklaus undanskilgur hafði áður orðið sigurvegari á mótinu og aldrei áður dum, eða fjórtán talsins. Sumir óttuðust reyndar að hann í sögunni hafði kylfingur af afrískum uppruna farið með væri hreinlega of góður og yfirburðir hans á golfvellinum sigur af hólmi á Masters. Hann var jafnframt yngsti kyþað miklir að það gæti haft alvarlegar afleiðingar fyrir lfingur sögunnar til þess að standa uppi sem sigurvegari á golfíþróttina og gengið að henni dauðri sem keppnirisamóti. Seinna um árið vann hann síðan þrjú PGA mót síþrótt. Þær spár rættust ekki. Þegar Tiger Woods tók og á aðeins fjörutíu og tveggja vikna tímabili flaug hann sér hlé frá keppni 2009 minnkaði áhugi auglýsenda á að upp afrekalistann og komst í toppsætið og hafði enginn

Tiger Woods og nýir tímar í golfsögunni

658

landa titli í neinu stórmóti síðan. Í október sama ár var kylfingur náð að feta sig jafn hratt upp listann. hann ekki lengur í efsta sæti afrekalistans þar sem hann Árið 2000 var sannkallað metaár í lífi Tiger Woods en hafði trónað á toppnum lengur en nokkur annar og hefur það ár vann hann þrjá risatitla og níu PGA mót. Alls tók nánast verið í frjálsu falli niður listann undanfarin misseri. hann þátt í 20 stórmótum þetta ár og varð meðal þriggja Í september 2011 var hann kominn niður í fertugasta og efstu í fjórtán þeirra. Hann sló líka met með því að vinna fjórða sæti listans. Neðar hefur hann ekki verið á afrekaU.S. Open með 15 högga mun en fyrra metið átti Tom listanum frá því árið 1996. Þrátt fyrir það halda tekjurnar Morris og hafði það staðið allt frá árinu 1862. Sama ár áfram að streyma í vasa hans og talið er að árið 2010 hafi hafði hann hærri tekjur af íþrótt sinni en nokkur annar hann haft tæpar 100 milljónir Bandaríkjadala í tekjur. kylfingur. Þetta frækilega ár í lífi Tiger Woods valdi Golf Tiger Woods hefur leikið á færri höggum að meðaltali í Digest hann tólfta besta kylfing sögunnar. stórmótum en nokkur annar afrekskylfingur. Hann hefur En sagan af frækilegum afrekum Tiger Woods er ekki verið valinn kylfingur ársins í Bandaríkjunum oftar en öll. 2001 var hann aftur mættur á Masters og þegar leik nokkur annar eða tíu sinnum. Associated Press valdi hann lauk stóð hann uppi sem sigurvegari og jafnframt fyrsti íþróttamann aldarinnar og og Sports Illustated hefur valið kylfingur sögunnar til þess að vinna Masters tvö ár í hann íþróttamann ársins oftar en einu sinni. Golf Digest röð. Þar með var hann orðinn handhafi allra risatitlanna á sama tíma þó að hann ynni til þeirra á tveimur keppnistímabilum. Tveimur mánuðum síðar varð hann eini keppandinn á U.S. Open sem náði að leika undir pari vallarins.

Alls hefur Tiger Woods unnið 71 PGA titil og þar af eru 14 risatitlar. Fimm kylfingar hafa unnið stóru slemmuna. Tiger er einn þeirra og sá yngsti sem það hefur gert en þá var hann aðeins 24 ára. Tiger er eini kylfingur sögunnar að undanskildum Ben Hogan sem hefur unnið alla risatitlana í röð en það gerði hann 2000-2001. Við lok ellefta keppnistímabilsins sem Tiger tók þátt í hafði hann unnið 12 risatitla og farið með sigur af hólmi á 54 stórmótum. Og hann átti eftir að bæta um betur og vinna tvo risatitla til viðbótar.

Velgengni Tiger Woods hefur haft gífurleg áhrif á þeldökka Bandaríkjamenn og hann var lengi vel fyrirmynd fjölda ungmenna sem sáu í þessum frábæra íþróttamanni fyrirmynd sem þeir gjarnan vildu samsama sig við. Áhrifin jukust enn frekar eftir að Tiger skrifaði undir samninginn við Nike um að þeldökk börn skyldu notuð í auglýsingum fyrirtækisins. Tiger og faðir hans stofnuðu Tiger Woods sjóðinn árið 1996. Markmið sjóðsins er að gefa börnum sem hafa áhuga á golfi tækifæri á að kynnast ílþróttinni og stíga fyrstu skrefin. Annað markmið sjóðsins er að styrkja efnileg ungmenni til náms.

Eftir að Tiger Woods lýsti því yfir að hann tæki sér hlé frá keppnisgolfi um skeið árið 2009 af persónulegum ástæðum hefur á ýmsu gengið í lífi Turnarnir tveir. Jack Nicklaus og Tiger Woods þegar sá síðarnefndi hans. Hann sneri aftur á golfvöllinn í apríl 2010 tók við verðlaunagrip fyrir sigur á Memorial golfmótinu. en hefur ekki verið svipur hjá sjón og ekki náð að

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

659

valdi Tiger Woods þriðja besta kylfing sögunnar á eftir þeim Jack Niclaus og Ben Hogan. Í viðamikilli könnun sem tímaritið Golf Magazine stóð fyrir var Tiger Woods valinn næst besti kylfingur sögunnar á eftir Jack Niclaus.

Rammi: Tiger hefur um árabil haft fyrir reglu að klæðast rauðum bol á lokadegi móta en hann telur rauða litinn vera tákn um sóknarhug sinn og mikið sjálfstraust. Þegar Tiger var um tíma handhafi allra risatitlanna fjögurra á sama tíma töluðu gárungarnir um “Tiger- slemmuna” en ekki stóru slemmuna.

Tiger Woods er alinn upp við Búddatrú og stundaði búddisma fram á fullorðins ár. Hann heldur því fram að fráhvarf sitt frá búddisma sé meðal annars ástæða fyrir erfiðleikum sem hann hefur átt við að etja í einkalífinu undanfarin misseri: “Búddismi kennir að ekki sé rétt að hlaupa á eftir hvaða hugdettu sem er. Það er ljóst að ég gleymdi því sem mér var kennt.”

660

Konur og golf Í fáum íþróttagreinu hafa karlar verið jafn allsráðandi og í golfinu og enn þann dag í dag fá konur ekki aðgang að sumum klúbbhúsum í Bretlandi. Sem dæmi um viðhorf til kvenna er eftirfarandi áletrun að finna á skilti fyrir framan klúbbhús nokkurt skammt frá St. Andrews: “Aðeins fyrir félaga og karlkynsgesti.” Í gömlum klúbbum í Bretlandi er líka vinsælt að menn segi um leið og þeir skála: “ Skál fyrir konunum. Megi Guð blessa þær og halda þeim frá golfvellinum.” Með hliðsjón af framansögðu er ljóst að leið kvenna í golfheiminum hefur ekki verið hindrunarlaus. Allt fram á miðja síðustu öld voru sumir klúbbar og golfvellir á Bretlandseyjum algerlega lokaðir konum. En eftir því sem tímar liðu hafa viðhorfin breyst og afstaða yngri karla sem leika golf er mun jákvæðari í garð kvenna en eldri félaganna. Í réttarhöldunum yfir Mariu Stuart 1567 var ein þyngsta ákæran gegn henni að hún lék golf daginn eftir andlát eiginmannsins. Þótti sú staðreynd sanna að hana skorti ábyrgðartifinningu og að henni væri ekki fullkomlega treystandi. Við sem lifum á tuttugustu og fyrstu öldinni lítum málið öðrum augum og teljum þetta sýna brennandi áhuga hennar á golfi. Jafnframt gefur frásögnin sterklega til kynna að fleiri konur hafi deilt áhuga á golfi með drottningunni þar sem ljóst er að þennan örlagaríka dag hafa konur verið félgar hennar á golfvellinum.

Að undanskilinni frásögninni af réttarhöldunum yfir Maríu Stuart ríkir alger þögn um þátttöku kvenna í golfi næstu 200 árin. Það þarf samt ekki að þýða að konur hafi ekki leikið golf á þessum tíma. Á vissum svæðum í Skotlandi léku til að mynda heilu fjölskyldurnar golf og ótrúlegt annað en kvenfólkið hafi tekið þátt í leiknum. Í bókinni Statistical Account of Scotland er teikning frá árinu 1792 sem eftirfarandi texti fylgir í lauslegri þýðingu: “Börn eru látin læra þetta frá því þau eru kornung. Þau eru heilluð af fegurð golfvallanna sem eru beggja vegna árinnar, milli bæjanna tveggja og sjávarins, og kætast yfir framferði foreldranna.”

Ekki er þó hægt að fullyrða með neinni vissu að konur hafi leikið golf fyrr en um miðja nítjándu öld. Fyrsti golfklúbbur sem heimildir herma að konur hafi átt

aðgang að er St. Andrews Ladie’s Golf Club sem stofnaður var árið 1867. Ári síðar var stofnaður hliðstæður klúbbur í Westward Ho!, North Devon Ladie’s Golf Club, og 1872 voru stofnaðir fleiri slíkir klúbbar á Bretlandseyjum. Í Frakklandi var fyrst stofnaður golfklúbbur fyrir konur 1874.

Tvær meginástæður voru fyrir því að konur léku ekki golf. Í fyrsta lagi karlmenn sem gátu ekki hugsað sér að konur öðluðust sama rétt og þeir og í öðru lagi almenningsálit á Viktoríutímanum og klæðaburður kvenna á þessum árum. Konur Viktoríutímans klæddust gjarnan þröngum korsilettum og síðum kjólum og notðu oft hatta. Þannig til fara hefur auðvitað verið afrek út af fyrir sig að hitta boltann. Í bókinn The Badminton Book of Golf sem gefin var út um miðja 19. öld eru konur hvattar til þess að snúa sér að minigolfi þar sem lengstu höggin þurfi ekki að vera nema 5 metrar því að lengra muni konur ekki geta slegið. Þrátt fyrir þennan afleita klæðnað fór fyrsta meistaramót áhugakvenna fram 1893 og voru þá leiknar 27 holur. Hin unga Margaret Scott (1874-1938) varð sigurvegari og einnig næstu tvö árin á eftir. Margaret var af aðalsættum en faðir hennar var jarlinn af Eldon. Hún var fjórða í röð sjö systkina og áttu bræður hennar mikilli velgengni að fagna á golfvellinum. Hún varð þrisvar sinnum sigurvegari í The British Ladies Championship, 1893, 1894 og 1895. Það var samband kvenkylfinga á Bretlandseyjum sem stóð fyrir keppninni sem var allt fram til ársins 1976 virtasta mót sem konur á Bretlandseyjum áttu kost á að taka þátt í. Tveimur árum eftir fyrsta sigur Margaret Scott var slíku móti fyrst komið á í Bandaríkjunum og vekur athygli að það skuli hafa verið gert svo skömmu eftir að fyrsti golfklúbburinn fyrir karla var stofnaður vestan hafs. Þessi staðreynd sýnir að Bandaríkjamenn voru mun umburðarlyndari í afstöðu sinni til golfiðkunar kvenna en Bretar enda urðu þeir strax leiðandi í þróun kvennagolfs í heiminum. Fyrsta afrekskonan í golfi var bandarísk og var nafn hennar stærsta nafnið í kvennagolfi í heila öld.

Mikil breyting varð á stöðu kvenna eftir andlát Viktoríu drottningar 1901 og í kjölfarið hófu konur að berjast gegn ýmsum fordómum í garð kvenna. Læknar þessa tíma töldu til dæmis að golf hentaði konum afar illa þar sem þær hefðu ekki sömu orku og karlarnir og þeirri

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

61

kom fram á sjónarsviðið í Bretlandi sem líka var afburðakylfingur, Joyce Wethered, sem síðar gekk undir nafninu Lady Heathcoat-Amory eftir að hún giftist sir John Heathcoat-Amory.

Joyce (1901-1997) fæddist í Surrey í Suður Englandi og var um árabil talin fremst í flokki breskra kvenna sem léku golf. Bobby Jones dáðist mjög að tækni hennar og frábærri golfsveiflu en hann lék all marga hringi með henni og hafði mikið álit á hæfileikum hennar á golfvellinum. Þrátt fyrir að sífellt yrði algengara að sjá konur leika golf leið langur tími þangað til jafnrétti náðist á þessum vettvangi. Betty Hicks (f.

1920) reyndi að koma á samtökum kvenna sem voru atvinnukylfingar en gekk ekki sem skyldi þar sem fyrirtæki sem hún leitaði stuðnings hjá töldu íþróttina engan veginn við hæfi kvenna. Betty Hicks fæddist í Kaliforniu og fór með sigur af hólmi í keppni Bandarískra Cecilia Leitch (1891–1977) var atkvæðamikil á Ladies British open. áhugakvenna í golfi 1941 og var sama ár valin íþróttakona ársins af Associated Press. Síðar takmörkuðu orku sem þær bjuggu yfir væri betur varið í sama ár gerðist hún atvinnumaður í golfi. Hicks tók í að sinna heimili og fæða börn en sóa henni á golfvöllum. all nokkur skipti þátt í LPGA Tour (helsta kvennamóti “Karlmannleg kona er jafn slæm og kvenlegur karlmaður – Bandaríkjanna), varð aldrei sigurvegari en nokkrum sinbæði eru þau afbrigðileg, bæði eru þau hneykslanleg.” skrifar num í öðru sæti. frú Alec Tweeddie árið 1902 þannig að augljóst er að það voru ekki aðeins karlar sem voru andsnúnir því að konur Rammi: léku golf. Þótt ótrúlegt kunni að virðast voru Suffragetturnar (hópur kvenna sem börðust fyrir kosningarétti kvenna í Bretlandi í Fyrsta stjarnan meðal kvenna upphafi 20. aldar) frekar á móti konum sem léku golf en að Ákveðna hugarfarsbreytingu má greina árið 1908. Þá kom þær hvettu aðrar konur til dáða á þessu sviði. Þær létu sig fram á sjónarsviðið ung kona Cecilie Leitch (1891-1977) meira að segja hafa það að fara út á golfvöll í skjóli nætur sem þá var aðeins sautján ára en sló svo vel að menn líktu og eyðileggja flatirnar en þær máluðu orðin VOTES FOR henni við ekki ómerkari kylfing en sjálfan Harry VarWOMEN með sýru á flatirnar þannig að þær urðu ónýtar. don! Cecilie sýndi og sannaði svo ekki varð um villst að Þetta gerðu þær að eigin sögn til þess að mótmæla karlrembu konur gátu ekkert síður en karlar leikið golf þegar hún og kvennakúgun í golfheiminum. Einu sinni gengu þær enn tók þátt í móti þar sem bæði karlar og konur voru meðal lengra og þá munaði minnstu að þær sprengdu Lloyd Georg, keppenda og komst í úrslit. Næstu árin á eftir átti hún forsætisráðherra Breta, í loft upp þar sem hann var staddur mikilli velgengni að fagna og vann Ladie’s British Open á sveitasetri sínu sem var í nágrenni við golfvöll. Áður en Amateur Chamionship 1914, 1920, 1921 og 1926. Hún þær náðu að gera alvöru úr fyrirætlan sinni voru tvær þeirra náði jafnframt að komast í úrslit 1922 og 1925. Þegar handsamaðar við eina golfbrautina með tvær töskur fullar af Cecilie hætti keppni í golfi hafði hún unnið 12 stóra titla eldfimum vökva og sprengiefni. í Bretlandi auk þess að fara með sigur af hólmi á mótum í Frakklandi og Kanada. Hún skrifaði meðal annars tvær bækur um golf sem komu út 1922 og 1924.

Skömmu fyrir síðari heimsstyrjöldina kom fram á sjóEngin bresk kona hafði náð öðrum eins árangri og Cenarsviðið kona sem tókst að auka til muna veg kvencilie Leitch og það var ekki fyrr en 1940 að önnur kona nagolfisins, Mildred Ella Didriksen, öðru nafni “Babe”

Babe Zaharias

662

Zaharias. Í bók sinni The Complete Book of Golf segir höfundurinn Helen Ducker í lauslegri þýðingu: “Það var nauðsynlegt að eitthvað gerðist sem vekti athygli fjármálamanna og almennings á golfiðkun kvenna. Kraftaverkið birtist í Babe Zacharias, einum besta íþróttamanni allra tíma.” Árið 1986 var “Babe” Zaharias (f. 1914. d. 1956), fædd Mildred Ella Didriksen, kjörin íþróttamaður aldarinnar í Bandaríkjunum af The Daily Telegraph Golf Cronicle en þá voru liðin þrjátíu ár frá dauða hennar. Mildred Ella Didriksen vakti fyrst athygli umheimsins þegar hún keppti í frjálsum íþróttum á Ólympíuleikunum í Los Angeles 1932 og vann gull í tveimur greinum og silfur í þeirri þriðju. Sagan segir reyndar að hún hafi átt að fá þriðja gullið en dómaramistök urðu til þess að hún lenti í öðru sæti. Hún hóf þátttöku sína á leikunum með því að setja heimsmet í 80 metra grindahlaupi í undanrásum en bætti síðan um betur og bætti eigið heimsmet í úrslitahlaupinu. Hún átti því óskipta ,,Babe” Zaharias (1914-1956) var kjörin íþróttamaður 20. aldarinnar af einu dagathygli áhorfenda og fréttamanna blaðinu. Hún var mjög fjölhæf, hreppti gull á Ólympíuleikum í frjálsum íþróttum þegar kom að næstu grein sem áður en keppnisferill hennar í golfi hófst. hún tók þátt í, spjótkasti. Og það ótrúlega gerðist, annað heimsmet og afburðaárangri í öllum þeim íþróttagreinum sem hún lagði það í fyrsta kasti. Þriðja greinin sem Didriksen tók þátt í stund á. Hún spilaði sem dæmi körfubolta á unglingá leikunum var hástökk og þar hélt hún uppteknum hætti sárum og var fyrr en varði orðin ein aðalstjarna skólaliðsins og setti þriðja heimsmetið með því að stökkva 1.67. Jean sem hún lék með. En það voru ekki bara íþróttir sem lágu Shiley náði reyndar sömu hæð og þurfti aukastökk til að vel fyrir Mildred Ellu. Hún var líka afar flink í höndunum skera úr um hvor þeirra hlyti gullið. Báðar flugu þær yfir og hafði alla tíð mikinn áhuga á hannyrðum og saumaði 1.67 en dómarinn dæmdi Shiley sigurinn þar sem hann mikið á sjálfa sig, meðal annars golffatnaðinn sem hún sagðist telja að stökkstíll Didriksen væri ekki samkvæmt klæddist. Tónlist lá líka vel fyrir henni. Hún bæðí söng og reglunum. Úrskurður dómarans olli miklum deilum en hin lék á harmoniku og Mercury Records fyrirtækið gaf út 18 ára gamla norsk/bandaríska Mildred Ella Didriksen var plötu með söng hannar. eigi að síður tvímælalaust hetja leikanna. Hún fékk gæluLíf Mildred Ellu gjörbreyttist í kjölfar Olympíuleikanna nafnið The Babe á leikunum sem síðan átti eftir að festast en fjölskyldan barðist í bökkum og hún varð snemma að við hana. læra að taka til hendinni. Bæði fjölmiðlar og fyrirtæki Mildred Ella Didriksen var næst yngst sjö systkina. Hún fylgdust með þessari ungu og efnilegu íþróttakonu og þar fæddist í borginni Port Arthur í Texas en foreldrar hennar, kom að henni bauðst að ferðast um og kynna íþróttafatþau Hannah og Ole, voru norskir innflytjendur og voru nað og sýna listir sínar víða um Bandaríkin og þyggja laun þrjú elstu systkini Mildred Ellu fædd í Noregi. Mildred fyrir. Þetta tækifæri breytti miklu og opnaði henni ýmis Ella var óvenju hæfileikaríkur íþróttamaður og virtist ná tækifæri og létti um leið lífsbaráttu fjölskyldunnar.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

63

Golfi kynntist “Babe” fyrir hreina tilviljun. Hún var á ferð í Dallas í Texas þegar nokkrir vinir hennar drógu hana með sér á æfingasvæði í borginni og þegar hún var komin með ásinn í hendurnar var eins og hún hefði aldrei gert annað en leika golf. Fyrsta höggið var 220 metrar. 1934 ákvað Babe í fyrsta skipti að taka þátt í golfmóti, Fort Worth Invitational. Þó að aðeins væru tvö ár liðin frá því hún snerti golfkylfu í fyrsta skipti hélt hún uppteknum hætti frá leikunum í Los Angeles og sigraði með því að leika á 77 höggum. Árið eftir tók hún þátt í meistaramóti áhugamanna í Texas og fór líka með sigur af hólmi. En eftir mótið kom fram kæra á hendur Babe og þremur vikum síðar var hún svipt titlinum og meinuð þátttaka í fjölmörgum mótum í kjölfarið. Lífið var því ekki alltaf dans á rósum hjá henni frekar en öðrum konum sem lögðu stund á íþróttir á þessum árum og höfðu margir horn í síðu hennar, bæði karlar og konur.

Babe tók úrskurðinn mjög nærri sér en skrifaði skömmu síðar undir samning ásamt Gene Sarazen um að þau myndu ferðast um Bandaríkin og kynna golf. Babe og Sarazen voru glæsilegt par og vöktu athygli hvar sem þau fóru. Sarazen var rólegur, kurteis og yfirvegaður og hafði mikla persónutöfra en Babe opinská og fyrirferðarmikil. Það var þó fyrst og fremst golfsveiflan sem menn tóku eftir og margur karlmaðurinn hefði þóst fullsæmdur af að geta slegið jafn vel og hún. Snemma árs 1938 bauðst Babe þátttaka í boðsmóti i Los Angels þar sem hún átti að spila með hinum þekkta glímukappa George Zaharias (1908-1984). Þar með hófst ástarævintýri þeirra sem átti eftir að vara meðan bæði lifðu. Undir lok sama árs gengu þau í hjónaband og Mildred Ella Didriksen varð Babe Zaharias. Zaharias hafði efnast mjög á íþrótt sinni sem létti Babe verulega róðurinn þegar hún sótti á ný um leyfi til að keppa í golfi. Það var samt ekki fyrr en 1943 að hún fékk loks áhugamannsréttindi sín til baka. Fyrsta mótið sem hún tók þátt í eftir það var meistaramót Kaliforníu.

Stríðið setti síðan strik í reikninginn og Babe keppti nánast ekkert i golfi fyrr en 1946 en þá sló hún í gegn svo um munaði og varð sigurvegari í The National Amateur Championship í Tulsa í Oklahoma. Eftir það tók við nánast óslitin sigurganga hennar á golfvellinum vestan hafs.

En Babe lét sér ekki nægja sigra á bandarískri grund og í júni sama ár steig hún á skipsfjöl og hélt til Evrópu.

Tilgangur fararinnar var að verða fyrst bandarískra kvenna til að fara með sigur af hólmi á The Ladies Brithis Open Championship. Mótið fór fram North Berwick í Skotlandi og þó að komið væri fram á sumar var kuldalegt yfir að líta og á mörkunum að frost væri farið úr jörðu. Brautir-

664

nar voru því blautar og mjúkar. Slíkt var engin hindrun fyrir Babe sem sló boltann að meðaltali um það bil 90 metrum lengra en keppinautarnir. Sem dæmi um hversu högglöng hún var má nefna að á fimmtu braut vallarins, sem er 490 metra löng sló hún yfir flötina í öðru höggi. Í grein í Daly Telegraph um mótið segir meðal annars um Babe Zaharias: “ Hún hefur of kröftuga sveiflu til þess að sveiflan geti talist falleg og of mörg högga hennar lenda utan brautar. En þó að svo sé virðist það engu skipta þar sem hún kemur sér auðveldlega úr hvaða vandræðum sem er.”

Mótinu lyktaði með sigri Babe sem þar með varð fyrst bandarískra kvenna til að vinna mótið. Ári síðar, 1948, stofnaði hún The Ladies Professional Golf Association sem voru fyrstu samtök kvenna sem voru atvinnukylfingar.

Fyrstu árin eftir stofnun samtakanna var hún í fararbroddi félaga í samtökunum og hafði hærri tekjur fyrir leik sinn en nokkur þeirra.

Samkvæmt upplýsingum úr Time Magazine á Babe Zaharias að hafa slegið 360 metra teighögg. En hún var ekki aðeins högglengri en flestir keppinautarnir hún lagði líka meiri á sig til að ná árangari en þekkst hafði áður meðal kvenna sem léku golf. Hún bjó einnig yfir öðrum eiginleika sem óhætt er að segja að hafi ekki aflað henni vinsælda meðal kynsystra sinna. Hún naut þess að slá keppinautana illilega út af laginu og koma þeim úr jafnvægi. Hún sló kannski með 5-járni, flýtti sér síðan að stinga því í pokann og sagðist hafa notað 7-járn! Hún niðurlægði keppinautana líka oft þegar hún hitti þær á teig fyrir keppni með því að segja kæruleysislega: “Jæja.

Hver ykkar verður í öðru sæti í dag?”

Hvort sem mönnum líkaði við Babe eða ekki er ljóst að á fyrstu árum LPGA (samband atvinnukvenna í golfi) var hún aðalaðdráttarafl keppninnar um öll Bandaríkin. Hún var stjarnan sem allir vildu berja augum. Árið 1950 var besta árið á ferli Babe Zaharias en þá vann hún stóru slemmuna, þrjú stærstu kvennamót Bandaríkjanna, auk þess sem hún trónaði á toppi peningalistans.

Sama ár setti hún jafnframt met sem enn hefur ekki verið slegið þegar hún fór með sigur af hólmi í 10 mótum á einu ári og tuttugu dögum. Næstu tvö ár á eftir var hún líka á toppi peningalistans.

Ferill Babe Zaharias, besta kvenkylfings veraldar, fékk snöggan og dapurlegan endi. Vorið 1953 tók hún þátt í tveimur mótum og varð sigurvegarið í þeim báðum.

Eftir síðara mótið þurfti hún að leita læknis og í ljós kom að hún var með krabbamein. Hún fór í stranga læknismeðferð og reyndi að spila golf eftir því sem heilsan ley-

fði. Sama ár var samþykkt að halda U.S. Open fyrir konur en Babe var ekki meðal þátttakenda vegna veikindanna.

Um mánaðamótin júní/júlí árið eftir var hún hins vegar óvænt mætt til leiks og segja má að þátttaka hennar í mótinu sé stærsti sigur sem kona hefur unnið í golfmóti.

Allt frá fyrsta degi var hún í forystu og þegar keppninni lauk hafði hún hvorki meira né minna en 12 högga forskot á næsta keppanda, Betty Hick, og lék hringina fjóra á 291 höggi. Keppnin reyndi mikið á “Babe” og heilsa hennar var ekki jafn góð og menn vonuðu. Árið eftir tók meinið sig upp að nýju og Mildred Ella Didriksen, Babe Zaharias, lést af völdum krabbameins 27. september 1956 aðeins 42 ára að aldri. Í The Johnny Walker Encycolpedia of Golf segir um hana: “... hún var fremsta íþróttakona aldarinnar.”

Rammi: Viðhorf fólks gagnvart Babe Zaharias skiptust í tvö horn.

Sumir voru mjög hrifnir af henni, fannst hún hress og skemmtileg, en aðrir fundu henni allt til foráttu, fannst hún gróf og fráhrindandi. En hvað sem segja mátti um persónu hennar voru allir sammála um að hún væri stórkostlegur kylfingur.

Til eru fjölmargar skemmtilegar sögur af keppni Babe í Skotlandi sem ekki fór alltaf sömu leiðir og samferðamennirnir; í eiginlegri og óeiginlegri merkingu. Margir hneyksluðust til dæmis mikið þegar þeir sáu hana klöngrast yfir girðingar og stökkva yfir skurði á leiðinni á golfvöllinn. Og ekki varð hneykslunin minni þegar hún mætti í hnébuxum til leiks í Skotlandi sem á þessum tíma þótti algerlega óviðeigandi klæðnaður fyrir konur þar í landii. Reyndar var forráðamönnum mótsins svo misboðið þegar þeir horfðu á hana þar sem hún kom hlaupandi í röndóttum hnébuxum og stökk yfir runna að þeir minntu hana kurteislega á að slíkur klæðnaður væri óviðeigandi og báðu hana vinsamlegast að klæðast fatnaði við hæfi. Margir biðu með öndina í hálsinum eftir viðbrögðum þessarar óhefluðu bandarísku stúku. En Babe virstist bara hafa gaman af uppistandinu og mætti aftur brosandi á teig eftir að hafa skipt um föt.

Annika Sörenstam

Annika Sörenstam fæddist í 9. október 1970 í Svíþjóð. Um árabil var hún fremst allra kvenna í heimi sem stunduðu golf og áður en hún ákvað að hætta keppnisgolfi hafði hún unnið 90 alþjóðleg golfmót og hefur engin önnur kona náð slíkum árangri. Annika vann 72 LPGA (atvinnumótaröð kvenna) mótaraðir, þar af 10 risatitla, og er efst allra kvenna á peningalistanum – 8 milljónum dala á undan næstu konu á listanum. Annika er líka eina ko-

nan sem náð hefur þeim árangri að leika á 59 höggum í keppni.

Annika fæddist í bænum Bro skammt frá Stokkhólmi.

Faðir hennar var starfsmaður hjá IBM og móðir hennar vann í banka. Yngri systir Anniku, Charlotta, er líka atvinnukylfingur og eru þær einu systurnar sem vitað er til þess að hafi unnið sér inn yfir 1 milljón dala á LPGA mótaröðinni. Snemma kom í ljós að Annika var efnilegur íþróttamaður. Hún lék tennis og fótbolta við félaga sína í Bro og var jafnframt prýðilegur skíðamaður. Reyndar var hún það góð á skíðum að þjálfari hennar lagði til að fjölskyldan flytti sig til Norður Svíþjóðar til þess að Annika gæti stundað skíðin allt árið um kring. Þegar Annika var 12 ára ákvað hún að snúa sér að golfi og deildu þær systur fyrsta golfsettinu. Annika fékk kylfurnar með oddatölum en Charlotta þær með jöfnu tölunum. Sem unglingur var Annika mjög feimin – reyndar svo mjög að það hafði áhrif á árangur hennar í golfi. Á fyrstu mótunum sem hún tók þátt í átti hún það til þegar hún var komin inn á flöt að pútta viljandi jafnvel þrisvar sinnum til þess þurfa ekki að segja nokkur orð sem sigurvegari. Þjálfari hennar tók eftir þessu og þegar kom að næsta móti ákvað hann að bæði sigurvegarinn og sú sem yrði í öðru sæti yrðu að segja nokkur orð. Annika ákvað að þar sem hún kæmist hvort sem er ekki hjá því að tala þó að hún lenti í öðru sæti væri eins gott að einbeita sér að fyrsta sætinu og hætti að leika sér að því að pútta oftar en hún þurfti. Áhugamannaferill Anniku Sörenstam var glæstur. Hún varð fyrst heimsmeistari áhugamanna í kvennaflokki 1992 og síðan tók hver sigurinn við af öðrum. Eftir að bandarískur þjálfari kom auga á hana á móti í Tokyo urðu þáttaskil á ferli hennar. Hún flutti til Bandaríkjanna, hóf nám við háskólann í Arizona og keppti með skólaliðinu þar sem hún vann sjö titla og hlaut margvíslegar viðurkenningar. Í kjölfarið bauðst henni að taka þátt í U.S. Open fyrir konur. Hún varð reyndar aftarlega í mótinu en lét það ekki á sig fá.

1992 gerðist Annika Sörenstam atvinnukylfingur. Næsta ár á eftir bauðst henni þrívegis að taka þátt LPGA móti. Í fyrsta mótinu varð hún í 38. sæti, því næsta í 4. sæti og í þriðja mótinu endaði hún í 9. sæti. Annika varð fjórum sinnum í öðru sæti á Ladies Europian Tour. Fyrsta sigur sinn sem atvinnukylfingur vann Annika 1994 á Holden Australian Open Championship. Hún sló þó ekki eftirminnilega í gegn fyrr en 1995 en þá vann hún sinn fyrsta LPGA titil í Bandaríkjunum á U.S. Womens Open og komst þar með í efsta sæti peningalistans. Annika varð fyrst kvenna til þess að vinna sér inn meira en eina

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

65

Colonial golfmótinu í Texas en aðeins Babe Zhacharias hafði áður náð tilskyldum árangri til þátttöku í PGA móti. Ýmsar stjörnur í golfheiminum voru ekki ýkja hrifnar af að kona yrði meðal þátttakenda. Einkum var Vijay Singh gagnrýninn á nærveru Anniku í mótinu og lét hafa eftir sér að hún ætti ekkert erindi í mótið og að hann vonaði að hún næði ekki í gegnum niðurskurðinn. Reyndar baðst hann síðar afsökunar á orðum sínum. Áhorfendur hvöttu Anniku óspart áfram en þrátt fyrir góða spilamennsku náði hún ekki í gegnum niðurskurðinn og varð að játa sig sigraða. Eftir mótið sagði hún að allt mótið hafi hún verið mjög stressuð en væri þrátt fyrir niðurstöðuna sátt við frammistöðu sína. Seinna átti hún eftir að verða mjög gagnrýnin á aðrar konur sem tóku þátt í Sænski kylfingurinn Annika Sörenstram (1970) sigraði í 90 alþjóðlegum mótum á ferliPGA mótum eins og til dæmis num.

Michelle Wie sem tók þátt í PGA móti 2008. Sigurganga milljón dollara sem atvinnukylfingur.

Anniku Söremstam hélt áfram Aldamótaárið 2000 stóð Annika Sörenstam á tímamónæsta ár en þá tók hún þátt í 18 LPGA mótum og varð tum. Hún hafði náð öllum þeim markmiðum sem hún 16 sinnum meðal 10 efstu og varð sigurvegari í 8 skipti. hafði sett sér í golfi og fannst sig skorta einbeitni til Hún náði líka þeim áfanga að vinna sér inn 15 milljónir að halda áfram keppni. Í kjölfarið skaust Karrie Webb dala á LPGA mótaröðinni en engin önnur kona hefur fram fyrir hana sem besti kvenkylfingurinn þó hún næði náð því takmarki. aldrei að vinna jafn marga LPGA titla og Annika. Þó Annika Sörenstam var átta sinnum valin kvenkylfingur að Annika væri ekki lengur efst á afrekalistanum átti ársins, 1995 og 1997 og síðan frá árinu 2000 til 2005. hún mikilli velgengni að fagna og árið 2001 vann hún Associated Press kaus hana þrisvar sinnum Íþróttamann 8 LPGA titla og varð fyrst kvenna til þess að spila á 59 ársins og þegar afrekalistinn kom út 2006 var hún aftur höggum í keppni og ná jafnframt að vinna sér yfir tvær komin í fyrsta sæti listans. Næsta ár á eftir varð Anniku milljónir dala á keppnistímabilinu. Árið 2003 vann hún erfitt. Hún átti við meiðsli að stríða, þau fyrstu alvarlegu á líka LPGA Championship og Women’s British Open og 13 ára keppnisferli, og gat ekki beitt sér sem skyldi. 2008 varð þar með sjötti kvenkylfingur sögunnar til þess að ná lýsti hún því yfir að hún væri hætt keppnisgolfi.

LPGA stóru slemmunni.

Annika Sörenstam sinnti ýmsum viðskiptum á síðari Þó að Annika Sörenstam væri ekki lengur efst á afrekahluta keppnisferils síns og setti á laggirnar fyrirtæki listanum hafði hún ekki sagt sitt síðasta og Karri Webb sem sameinar áhugamál hennar: golf, heilsurækt og varð að sætta sig við að Annika afrekaði árið 2002 að góðgerðarmál undir vörumerkinu ANNIKA og eru vinna 11 LPGA titla á keppnistímabilinu. Í kjölfarið var einkunnarorð fyrirtækisins “Taktu þátt í áhugamálum henni árið eftir boðið að taka þátt í Bank of America mínum”. Eins og margir aðrir kollegar hennar hefur hún

666

líka hannað golfvelli; í Kína og Suður-Afríku. Nýlega bárust svo af því fréttir að hún væri að vinna að hönnun golfvallar í Malaysiu, skammt frá Kuala Lumpur. 2006 var í fyrsta skipti gefinn út listi yfir bestu kvenkylfinga veraldar. Sörenstam var í fyrsta sæti listans.

Rammi: Annika Sörenstam: “Ég er alltaf með fiðring í maganum þegar ég stilli mér upp á fyrsta teig. Ég svitna í lófunum og hjartað hamast í brjóstinu á mér allar 18 holurnar. En ég veit hvað felst i því að sigra og þá tilfinningu kann ég sannarlega að meta.”

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

67

Áhorfendastæðin fyrir framan 18. holuna á St. Andrews, einn þeirra valla sem reglulega er vettvangur fyrir Opna breska meistaramótið.

“Risamótin” fjögur, Presidents Cup og Ryder Cup Sigur á einu af risamótunum (Majors) er draumur allra afrekskylfinga enda um að ræða fjögur eftirsóknarverðustu mót sem haldin eru í heiminum. Risamótin sækja bestu kylfingar heims og bein tengsl eru milli þátttöku í þeim og að teljast vera í flokki þeirra allra bestu. Verðlaun í slíku móti eru afar eftirsóknarverð þó að þau séu ekki þau hæstu sem um getur í golfinu. Sigur í slíku móti hefur hins vegar mikil áhrif á frama þeirra sem hann hlýtur, mun meiri en verðlaunafé sem sami kylfingur gæti unnið sér inn á einhverju öðru móti. Ef um er að ræða sigurvegara sem þegar er í flokki þeirra fremstu eru allar líkur á að í kjölfar sigurs á risamóti aukist tekjur hans til muna þar sem styrktaraðilum finnst eftirsókarvert að styrkja sigurvegara í einu af risamótunum og eru líklegir til þess að hækka styrki sína og bónusa til muna. Ef hins vegar óþekktur kylfingur fer með sigur af hólmi er nánast öruggt að fyrr en varir verði hann kominn með álitilegan samning í hendurnar sem tryggir framtíð hans ef hann heldur rétt á spilunum. Það sem kannski

668

er þó mest um vert er að sigurvegari í risamóti þarf ekki lengur að keppa um þátttökurétt á slíku móti þar sem hluti af sigurlaununum er réttur til þátttöku í mótinu næstu fimm árin.

Risamótin eru The Masters, The Open Championship, U.S. Open og PGA Championship og fara þrjú þeirra fram í Bandaríkjunum. The Masters er haldið á Augusta National vellinum í Georgiu aðra helgi í aprílmánuði ár hvert. Hin þrjú risamótin eru haldin á mismunandi völlum með þeirri undantekningu þó að The Open (The Open Championship) fer alltaf fram á “linksvelli” á Bretlandseyjum. U.S. Open fer fram þriðju helgina í júní og er leikið á ýmsum völlum í Bandaríkjunum.

The Open er haldið þriðju helgina í júlí og heldur R&A mótið (Royal & Ancient Club of St. Andrews). PGA Championship fer fram í ágúst, fjórum helgum eftir að The Open Championship lýkur. Samtök atvinnukylfinga í Bandaríkjunum, Professional Golfers Association of America, standa fyrir mótinu

og er það haldið víðs vegar um Bandaríkin. Undanfarið hafa bandarískir fjölmiðlar síðan bætt við The Players Championship, sem haldið er tveimur vikum fyrir Masters, og kallað það fimmta risamótið þó að það hafi ekki enn sem komið er verið samþykkt af forystumönnum í íþróttinni. Auk fyrrnefndu mótanna má nefna Ryder Cup og Presidents Cup sem eru í flokki virtustu móta sem kylfingar eiga kost á að spreita sig á.

Upphaflega voru helstu mótin the Open Championship, the British Amateur Championship, the U.S. Open og the U.S. Amateur. Síðan bættist við Masters sem fyrst hóf göngu sína 1934. Erfitt er að benda á hvenær farið var að tala um “risamót” og “risatitla” þó að margir telji að það hafi verið þegar Arnold Palmer stóð á hátindi ferils síns 1960. Það ár vann hann Masters og U.S. Open og lét hafa það eftir sér að ef hann ynni líka The Open Championship og PGA Championship myndi hann fullkomna “risaslemmuna” og ná jöfnu við Bobby Jones sem afrekaði að vinna öll fjögur mótin 1930.

Sérhvert risamótanna á sér sína sögu og á bak við þau eru fjögur mismunandi samtök kylfinga. Öll eru þau viðurkennd um heim allan og þykir mikill heiður að fá tækifæri til þátttöku á slíku móti. Þar sem fjórir mismunandi aðilar standa að risamótunum fjórum hefur hvert þeirra sín sérkenni sem skilur þau að.

The Open – fyrst og stærst

The Open, sem venjulega gengur undir heitinu British Open utan Bretlandseyja, var fyrst haldið af Prestwick golfklúbbnum. Eftir að Allan Robertson var allur og Tom Morris fluttur til Prestwick var í rauninni enginn einn kylfingur sem allra augu beindust að í Skotlandi. Tom Morris var hvatamaður að því að árið 1860 var ákveðið að koma á móti í Prestwick þar sem þeir bestu myndu etja kappi og þá yrði ljóst hver væri fremstur meðal jafningja í Skotlandi. Þar með var The Open hleypt af stokkunum en mótið hefur allar götur síðan verið eitt af stærstu mótum golfsögunnar. The Open telst elst ristamótanna og það kaldhæðnislega er að þó að það hafi jafnan borið titilinn “opna” áttu í upphafi eingöngu breskir atvinnumenn þátttökurétt í mótinu. Átta manns skráðu sig til keppni þegar The Open fór fyrst fram. Verðlaunin voru fagurt, rautt belti með silfurspennu. Beltið var farandgripur og til þess að vinna það til eignar varð sami kylfingurinn að fara með sigur af hólmi þrisvar sinnum í The Open. Tom Morris varð sigurvegari þrjú ári í röð, 1868, 1869 og 1870. Þar með var ljóst að efna þyrfti til nýrra verðlauna til að keppa um. Árið 1871 fór The Open ekki fram en árið 1872 komu forráðamenn

klúbbanna í Prestwick, Edinborg og St. Andrews sér saman um að láta útbúa silfurbikar sem keppt skyldi um.

Jafnframt var ákveðið að mótið skyldi opið kylfingum alls staðar að úr heiminum. Vonbrigðin urðu því mikil þegar aðeins 8 kylfingar skráðu sig til leiks. Enn á ný var það Tom Morris sem fór með sigur af hólmi. Árið eftir tókst betur til en þá ákváðu 27 keppendur að vera með.

Eftir það óx umfanga mótsins jafnt og þétt. 1894 var það í fyrsta skipti haldið utan Skotlands en það ár fór mótið fram á Royal St. Georges vellinum í Englandi. Þetta ár var sögulegt í öðru tilliti en þá kom John Henry Taylor fyrst fram á sjónarsviðið. Hann tók þátt í The Open í 21 skipti og fór með sigur af hólmi 16 sinnum. Taylor, Harry Vardon og James Braid, fyrsta stóra þrenningin í golfsögunni, áttu eftir að verða leiðandi í golfinu allt fram að fyrri heimsstyrjöldinni 1918. The Open var haldið í Prestwick fyrstu tólf skiptin. Á þriðja og fjórða áratug síðustu aldar áttu bandarískir kylfingar mikilli velgengni að fagna á The Open en langt og strangt ferðalag yfir hafið hamlaði þó þátttöku þeirra.

Sem dæmi má nefna tók Ben Hogan aðeins einu sinni þátt í The Open. 1960 ákvað Arnold Palmer að feta í fótspor Hogans og reyna við “stóru slemmuna”. Honum gekk ekki sem skyldi í mótinu en var eftir það meðal þátttakenda og átti það eftir að auka veg og virðingu mótsins þar sem Palmer var einn allra besti kylfingur veraldar á þessum tíma. Bættar flugsamgöngur gjörbreyttu síðan möguleikum bandarískra kylfinga á þátttöku og athugasemd Palmers um “stóru slemmuna” jók enn áhuga bestu kylfinga veraldar á að taka þátt í mótinu.

Sigurvegarar á The Open fyrstu árin voru allir skoskir atvinnumenn sem á þeim tíma voru annað hvort vallarstjórar, kylfusveinar eða kylfugerðarmenn. Atvinnumenn hafa reyndar að mestu leyti einkokað The Open frá upphafi og aðeins sex áhugamenn hafa farið með sigur af hólmi í mótinu. Sá síðasti þeirra var Bobby Jones sem vannThe Open í þriðja skipti sem hann tók þátt í mótinu og náði þar með að vinna öll risamótin fjögur. Jones var einn sex Bandaríkjamanna til þess að vinna The Open á árunum milli heimsstyrjaldarinnar fyrri og þeirrar síðari.

Frakkinn Arnaud Massye sigraði á The Open 1907 en hann og sexmenningarnir fyrrnefndu eru þeir einu sem stóðu uppi sem sigurvegarar á The Open fyrir 1940. Fyrsti Bandaríkjamaðurinn til þess að verða sigurvegari á The Open eftir seinni heimsstyrjöldina var Sam Snead sem fór með sigur af hólmi 1946. Padraig Harrington varð sigurvegari í mótinu 2007 en það var í annað skipti sem sigurvegari mótsins var frá Írlandi. Á fyrstu árunum eftir

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

69

nar er hátt gras sem sprettur í sandinum og þyrnirunnar.

Sandgryfjurnar eru líka dýpri en þekkist víðast annars staðar. Þátttökurétt á The Open eiga fremstu kylfingar heims, þeir sam hafa farið með sigur af hólmi á hinum risamótunum eða helstu áhugamannamótum. R&A leggur líka áherslu á að kylfingar víða að eigi kost á þátttöku og heldur úrtökumót víða um heim í því skyni að gefa kylfingum kost á að vera með. Einnig eru mörg slík mót haldin í sama skyni í Breska samveldinu vikurnar fyrir mótið. Nokkrir nýlegir sigurvegarar á The Open hafa fyrir bragðið verið tiltölulega óþekktir þegar að þátttöku í mótinu kom en öðlast þátttökurétt i gegnum fyrrnefnd úrtökumót. Standi kylfingar uppi jafnir í lok mótsins skal fara fram fjögurra Keppt hefur verið um silfurkönnu á The Open frá árinu 1872. Á myndinni sést sigurvegari holu umspil. Sé eftir það enn mótsins árið 2011, Darren Clarke með gripinn. ekki ljóst hver er sigurvegari er leikinn bráðabani. síðari heimsstyrjöldina voru sigurvegararnir nánast allir Nafn sigurvegara á The Open frá Breska Samveldinu að undanskildum Bobby Locke frá er skráð á bikarinn góða sem fyrst var keppt um árið 1872 Suður-Afríku og Peter Thompson frá Ástralíu sem varð og er arftaki beltisins sem fyrst var keppt um. Sú hefð sigurvegari ellefu sinnum á árunum frá 1948 til 1958. Á hefur líka lengi verið viðhöfð á The Open að veita silfurþessum árum voru ferðalög yfir hafði oft erfið eins og fyrr medalíu þeim kylfingi úr hópi áhugamanna á mótinu sem segir en þó vóg kannski þyngra á metunum ágreiningur hefur náð bestum árangri. Skilyrði verðlaunanna er að sem uppi var milli forráðamanna The Open og samtaka kylfingurinn hafi náð í gegnum niðurskurðinn og leikið að bandarískra atvinnukylfinga sem varð til þess að Ben Ho- minnsta kosti 36 holur. The Open er hið eina risamótanna gan, sem þá var fremstur meðal bandarískra kylfinga, tók fjögurra sem haldið er utan Bandaríkjanna. Árið 1993 aðeins einu sinni þátt í The Open. Það var á Carnoustic náði verðlaunafé á The Open í fyrsta skipti einni milljón vellinum árið 1953 og fór Hogan með sigur af hólmi. punda.

Eitt helsta einkenni The Open er að það fer alltaf fram á “links” velli á Bretlandseyjum eða Norður-Írlandi. Um Rammi: er að ræða 9 mismunandi velli sem leikið er á. Mótið fer “Harry Bradshaw keppti á The Open 1949 og varð af fram helgina í kringum þriðja föstudag í júlí ár hvert, sigrinum vegn ótrúlegrar óheppni. Á öðrum degi mótsins sló næst á eftir Masters og U.S. Open og næst á undan PGA hann boltann út fyrir braut. Þegar hann kom að boltanum Championship.Vellirnir sem leikið er á bera enn þann dag lá hann í léttum karga sem var í sjálfu sér ekki svo slæmt. í dag helstu einkenni gömlu skosku golfvallanna; eru flatir Vandamálið var hins vegar að boltinn hafði hafnað ofan í og vindbarðir strandvellir, í karganum umhverfis brautirbrotinni ölflösku! Eftir að dómarar höfðu ráðgast sín á milli

670

US masters hefur verið haldið frá árinu 1934 og ólíkt öðrum risamótum, alltaf á sama golfvellinum, August National.

um málið var ekki um annað að gera fyrir Bradshaw en leika boltann eins og hann lá – og það gerði hann og notaði til þess sandjárnið sitt. Niðurstaðan varð sú að hann lék holuna á tveimur höggum yfir pari og varð efstur í mótinu ásamt öðrum kylfingi en tapaði síðan í umspili um sigurinn vegna brotinnar ölflösku!”

Masters

Masters er yngst risamótanna fjögurra og hið eina sem alltaf fer fram á sama velli, Augusta National í Georgíu. Þátttakendur á Masters eru færri en á hinum mótunum, oftast innan við eitthundrað talsins, en jafnan er séð til þess að 50 bestu kylfingar heimsins etji þar kappi. Masters er líka eina mótið þar sem ekki er bætt við kylfingum sökum forfalla, t.d. vegna meiðsla eða veikinda. Fyrrum sigurvegarar eiga rétt á að taka þátt eins lengi og þeir geta og kæra sig um og hið sama á við um sigurvegara á meistaramótum áhugamanna á keppnisárinu og sigurvegara á PGA mótaröðinni.

Augusta völlurinn er stórkostlega fallegur og hannaður af þeim félögum Bobby Jones og Alister Mackenzie. Sumir hafa haldið því fram að hann sé fallegasti skógarvöllur sem um getur þó að erfitt sé að fullyrða nokkuð í þeim

efnum. Hitt er víst að mikil alúð er lögð við allt sem viðkemur vellinum og í því sambandi má nefna að eftir að farið var að sjónvarpa frá Masters voru fleiri hundruð kílómetar af leiðslum grafnar í jörðu þar sem forsvarsmenn mótsins kærðu sig ekki um að láta rafmangsleiðslur eyðileggja yfirbragð vallarins. Mikið blómskrúð einkennir Augusta National þegar Masters fer fram í aprílmánuði ár hvert.

Fyrsta mótið fór fram á vellinum 1934 undir forystu Bobby Jones og gekk þá undir heitinu The Augusta National. Fjórum árum síðar var nafninu breytt í núverandi horf og varð mótið þar með fjórða risamótið. Sá háttur að leika í fjóra daga var fyrst tekinn upp á Masters. Frá upphafi hefur verið hefð á Masters að sigurvegarinn er skrýddur “græna jakkanum” sem er tákn um sigur í mótinu en þessi háttur varðandi verðlaungaafhendingu sker Masters m.a. frá hinum risamótunum. Augusta National völlurinn er ólíkur öðrum keppnisvöllum þar sem risamótin fara fram að því leyti að þar er ekki mikill kargi en brautirnar eru hlykkjóttar og mjög erfiðar, flatirnar stórar og með miklu landslagi og á seinni hluta vallarins eru lækir og vötn sem refsa kylfingum oft illilega.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

671

Ben Hogan slær inn á 18. flöt á Baltusrol vellinum á Opna Bandaríska meistaramótinu, US Open árið 1950.

Rammi: “1935 varð Gene Sarazen sigurvegari á Masters eftir að hafa fengið albatros – farið holuna þremur höggum undir pari. Hann átti gríðarlega langt teighögg á erfiðri par 5 holu. Annað höggið lenti síðan í holunni og uppskar Sarazen þar með sigur á mótinu.”

“Greg Norman hafði 6 högga forskot á Nick Faldo 1996 þegar kom að lokadeginum og þóttust allir vissir um að hann yrði í fyrsta skipti á ferlinum sigurvegari á Masters. En eins og reynslan sýnir er golf óútreiknanleg íþrótt. Lokadagurinn var hrein martröð fyrir Norman sem lék hringinn á 78 höggum. Allt gekk hins vegar upp hjá Nick Faldo sem lék betur en nokkru sinni og þegar hann hafði sett niður síðasta púttið hafði hann leikið á 67 höggum og vann þar með sinn þriðja titil á Masters með fimm högga forskoti á Norman.”

“Enginn kylfingur hefur náð öðrum eins árangri á Masters og Jack Niclaus sem sumir segja að sé ókrýndur konungur

672

mótsins. Niclaus var 6 sinnum klæddur græna jakkanum á ríflega 20 ára tímabili. Einnig þykir í frásögur færandi að hann var í forystu á mótinu 1998 og endaði það ár í sjötta sæti en þá voru liðin 35 ár frá því að hann vann sinn fyrsta titil á Masters.” “Þegar Tiger Woods fór með sigur af hólmi í fyrsta skipti á Masters 1997 með meiri yfirburðum en áður höfðu sést á mótinu bjuggust allir við því að nú væri að hefjast nýtt tímabil í golfsögunni og Tiger Woods myndi verða í forystu næstu árin. Árið eftir kom í ljós að golf er óútreiknanleg íþrótt og aldrei hægt að segja hvernig fer fyrr en síðasta púttið hefur komið boltanum í holuna. Það ár varð 41 árs kylfingur, Mark O’Mera. sigurvegari.”

U.S. Open

Aðeins sjö árum eftir að fyrsti golfklúbburinn var stofnaður í Bandaríkjunum fór U.S. Open fram í fyrsta skipti en það var árið 1895. Því var komið á laggirnar í

kjölfar þess að golfsamband Bandaríkjanna var stofnað árið áður. U.S. Open sker sig úr að því leyti að mótið er jafnan leikið á völlum sem þykja afar erfiðir. Einkenni þessara valla eru að brautirnar eru þröngar, flatirnar krefjandi, holustaðsetningar oft mjög flóknar og þungur og erfiður kargi. Kylfingar verða því að vera mjög nákvæmir, ekki síst í teighögginu. Fyrir bragðið vinnst U.S. Open sjaldnast á skori sem er mikið undir pari vallarins. Þar sem U.S. Open fer fram á jafn erfiðum völlum og raun ber vitni eru ekki síður til sögur af ótrúlegum erfiðleikum á mótinu en glæstum sigrum. Sumir halda því fram að skipuleggjendur mótsins leggi sig fram um að gera keppendum sem allra erfiðast fyrir U.S. Open má segja að sé meistaramót USGA og reglur um þátttöku í mótinu eru afar strangar. Tekið er mið af gengi kylfinga á risamótum á árinu, stöðu þeirra á lista yfir bestu atvinnumenn í heiminum og stöðu þeirra á peningalistanum. Einnig býðst sigurvegurum á helstu mótum áhugamanna að taka þátt. Um það bil helmingur þátttakenda, sem eru 156 talsins, hefur unnið sér þátttökurétt í mótinu með þátttöku í ýmsum úrtökumótum sem flest eru haldin í Bandaríkjunum en einnig í Evrópu og Japan. Ungir kylfingar og konur eiga sama rétt og aðrir til þátttöku á U.S. Open hafi þau náð tilskyldum árangri. Engin kona hafði árið 2009 öðlast þátttökurétt í mótinu. Á U.S. Open gilda líka sérstakar reglur varðandi umspil en kylfingum er gert að spila 18 holur ef til umspils kemur og taka að því loknu þátt í bráðabana ef svo ber undir. Á The Open og PGA Championship eru leiknar fjórar og þrjár holur í umspili og síðan fer fram bráðabani ef þörf krefur. Algengasti hátturinn er þó sá sem gildir á Masters en það er að leikinn skuli bráðabani séu fleiri en einn kylfingur jafnir að leik loknum.

Fyrstu árin voru Skotar sigursælir á mótinu en þeir stóðu uppi sem sigurvegarar frá byrjun og allt fram til ársins 1911 með þeirri undantekningu þó að aldamótaárið 1900 varð hinn enski Harry Vardon sigursælastur. Fyrstur Bandaríkjamanna til að fara með sigur af hólmi á U.S. Open var John McDermott en hann vann bæði 1911 og 1912. Ári síðar urðu svo tímamót í sögu U.S. Open þegar Francis Ouimet varð fyrstur áhugamanna til þess að sigra á mótinu og þar með var gullöld bandarískra kylfinga hafin en þeir áttu síðan eftir að verða sigursælir á U.S. Open.

Rammi: Willie Anderson, Bobby Jones, Ben Hogan og Jack Niclaus hafa oftast farið með sigur af hólmi á U.S. Open eða fjórum

sinnum hver.

Hale Irwin var sigurvegari á U.S. Open 1990. Hann var þá 45 ára gamall og sá elsti sem hefur unnið mótið. Yngsti sigurvegarinn er John McDermott sem sigraði árið 1911 en þá var hann aðeins 19 ára.

PGA Championship

USPGA Championship er meistaramót atvinnumanna í Bandaríkjunum og haldið síðast á árinu af risamótunum fjórum. Mótið fer fram á ýmsum völlum í Bandaríkjunum og eru vellirnir valdir með tilliti til þess hversu erfiðir þeir eru eins og gert er þegar valinn er keppnisvöllur fyrir U.S. Open. Ekki eru allir á eitt sáttir um að þannig skuli staðið að málum en markmið samtaka atvinnukylfinga sem standa að mótinu er að leikið skuli sem víðast í Bandaríkjunum. Fyrir bragðið hefur keppnin ekki fengið sömu athygli fjölmiðla og hin bandarísku risamótin.

1894 var aðeins 41 golfvöllur í Bandaríkjunum. Eigi að síður voru haldin þar tvö óformleg meistaramót ár hvert.

Forsvarsmenn golfs í Bandaríkjunum stóðu ekki á bak við þessi mót sem olli ákveðnum ágreiningi en varð til þess að Bandaríska Golfsambandið var stofnað 1894. Nokkrum árum síðar, eða 1916, voru samtök atvinnukylfinga í Bandaríkjunum stofnuð og fyrsta PGA meistaramótið var haldið sama ár. Mótinu var frá upphafi ætlað að gefa atvinnukylfingum kost á að etja kappi hver við annan en á þessum tíma voru það einkum auðugir áhugamenn sem réðu ferðinni í keppnisgolfi vestra. Hvatamenn mótsins höfðu líka þrjú önnur markmið að keppa að: Fá fleiri áhorfendur til þess að fylgjast með golfi.

Móta reglur um stöðu og hlutverk atvinnukylfinga, kylfusveina og vallarstarfsmanna.

Skipuleggja ár hvert meistaramót bandarískra atvinnukylfinga.

Eins og með hin risamótin opnar sigur á PGA Championship kylfingum fjölmargar dyr og eykur möguleika þeirra á að ná langt. Sigurvegaranum býðst þátttaka á hinum risamótunum næstu fimm árin og áframhaldandi þátttaka á mótinu til æviloka. Einnig fylgir sigrinum réttur til þátttöku á PGA mótaröðinni næstu fimm keppnistímabil og þátttaka á The Players Championship í jafn mörg ár. Sigurvegarar á helstu mótum atvinnumanna eiga þátttökurétt og einnig er boðin þátttaka þeim 100 kylfingum sem eru efstir á lista yfir árangur á árinu. PGA Championship er hið eina risamótanna fjögurra þar sem 50 fremstu spilarar heims eiga ekki endilega öruggt sæti.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

673

í minnum höfð. Kvöldið áður en keppnin átti að hefjast varð Nick Price að boða forföll vegna veikinda. Skipuleggjendur mótsins settust við símann og hringdu í ýmsa sem til greina kom að gætu hlaupið í skarðið. Fyrstu þrír sem náðist í gátu ekki mætt með svona stuttum fyrirvara en sá fjórði henti kylfunum í skottið á bílnum sínum og ók sem leið lá frá Memphis til Indiana þar sem mótið fór fram og var bróðurpart næturinnar á ferðinni enda um langan veg að fara. Þegar hann mætti á staðinn fékk hann kylfusvein Nick Price sér til aðstoðar og hóf leik. Fyrsta daginn lék hann á 69 höggum, þann næsta 67, þriðja daginn á 69 höggum og lokadaginn voru högg hans í heild 71 og hann vann mótið. John Daly hafði unnið sinn fyrsta risatitil.”

Ryder Cup

Ryder Cup er keppni milli bandarískra kylfinga og kylfinga frá Evrópu. Menn eru ekki á einu máli um hver átti hugmyndina Spánverjarnir Severiano Ballesteros og Jose Marie Olaxabal voru lengi vel að því að koma á keppni milli álfanna tveggja lykilmenn í evrópsku liðunum í Ryderbikarnum. en enski kaupmaðuarinn Samuel Ryder horfði á lið frá Bandaríkjunum og BretlandMótið er eina risamótið sem tekur frá pláss fyrir hóp seyjum keppa sín á milli 1926 og ákvað að klúbbmeistara en 20 af 156 þátttakendum eru meistarar í gefa sérstakan bikar sem keppt yrði um í framtíðinni og ýmsum golfklúbbum í Bandaríkjunum sem hafa keppt sín ber mótið enn í dag nafn hans og var fyrst keppt um bikaá milli um þátttökurétt í mótinu. Mótið er jafnframt hið rinn árið eftir eða 1927. eina af risamótunum fjórum þar sem allir sigurvegarar á Fyrsta formlega Ryder Cup mótið fór fram í Worchester PGA meistaramótum eiga rétt til þátttöku. Að öllu jöfnu í Massachusetts en síðan þá hefur verið keppt til skiptis eiga áhugamenn ekki rétt til þátttöku á PGA Champiaustan hafs og vestan á tveggja ára fresti að því undanonship nema ef vera skyldi að þeir hafi náð árangri sem skildu að keppnin féll niður á árum seinni heimsstyrjalorðið hefur til þess að þeir komist á lista yfir fremstu darinnar. 2001 var líka ákveðið að fresta keppninni um kylfinga veraldar. Þátttökuréttur í mótinu er því að mörgu eitt ár en ætlunin var að hún færi fram skömmu eftir áráleyti öðruvísi tilkominn en hvað varðar hin risamótin. Á sirnar á Tvíburaturnana 11. september. Upp frá því hefur The Open reynir á hvemig kylfingar standast vindinn og Ryder Cup verið haldin þegar stendur á jöfnum ártölum. regnið sem oft fylgir mótinu. Á PGA Championship er Í upphafi kepptu aðeins kylfingar frá Bandaríkjunum og það raki, mikill lofthiti og annað sem einkennir veðurfar í Bretlandseyjum í Ryder Cup og var keppni þeirra á milli Bandaríkjunum í ágústmánuði sem kylfingarnir þurfa að nokkuð jöfn. Á fyrstu árum eftir heimsstyrjöldina síðari kljást við. virtist sem Bandaríkin væru að ná afgerandi forystu í Fyrstu árin í sögu USPGA var Walter Hagen tvímælamótinu og breska liðið ætti litla möguleika gegn sterku laust maður mósins og varð sigurvegari fjögur ár í röð, liði Bandaríkjamanna. Jack Niclaus sá eins og fleiri hvert 1924-1927. stefndi og lagði til að keppninni yrði breytt á þann veg að kylfingar alls staðar að úr Evrópu myndu etja kappi Rammi: við bandaríska kylfinga. Tillögunni var vel tekið og 1979 “Sagan af sigurvegara PGA Championship 1991 verður lengi var ákveðið að þessi leið skyldi farin. Á þessum tíma voru

674

að koma fram á sjónarsviðið margir afburðakylfingar frá Spáni eins og til að mynda Severíano Ballesteros en hann og félagi hans Antonio Garrido voru fyrstu Spánverjarnir sem kepptu á Ryder Cup. Frá þeim tíma hafa kylfingar frá Danmörku, Frakklandi, Þýskalandi, Ítalíu og Svíþjóð einnig verið í liði Evrópu. Næsta ár á eftir var árangur Evrópuliðsins reyndar ekkert til þess að hrópa húrra yfir en smátt og smátt varð breyting á og álfurnar urðu mun samkeppnishæfari en verið hafði. Frá því að breytingin var gerð og fram til ársins 2010 hefur Evrópuliðið unnið sex sinnum en það bandaríska í sjö skipti.

Eitt af því sem einkennir Ryder Cup og gerir keppnina svo skemmtilega er að keppendur eru ekki bara að spila fyrir sjálfa sig heldur fyrir landið sitt, álfuna sína, fjölskylduna, vinina og félagana í liðinu. Fyrir bragðið er allt yfirbragð á Ryder Cup ólíkt því sem þekkist á öðrum stórmótum. Liðsmenn hvetja hver annan, hlæja og gráta, faðmast og klappa hver öðrum á bakið og njóta þess að standa uppi saman sem sigurvegarar. Í hvoru liði fyrir sig eru 12 keppendur. Leiknir eru átta fjórleikir, átta fjórmenningar og 12 tvímenningar. Sigurvegarar í hverjum leik fyrir sig vinna sér inn eitt stig fyrir sigur og ½ stig hafi liðin skilið jöfn. Keppnin stendur yfir í þrjá daga, frá föstudegi til sunnudags og á þeim tíma eru alls leiknir 28 leikir. Á fyrstu árunum var keppt í tvo daga og leikfyrirkomulagið annað en nú þekkist en fyrirkomulagið hefur verið hið sama frá árinu 1979 þegar þátttakendur frá allri Evrópu tóku fyrst þátt.

gar leika á móti alþjóðlegu liði kylfinga utan Bandaríkjanna að Evrópu undanskilinni og fór fyrst fram í Bandaríkjunum 1994. Eins og Ryders Cup fer Presidents Cup fram á tveggja ára fresti. Frá upphafi hefur mótið verið haldið það ár sem Ryders Cup fer ekki fram og er keppt bæði í Bandaríkjunum og í löndum annarra þátttakenda. Eins og á Ryders Cup eru 12 leikmenn í hvoru liði og leikinn fjórmenningur, fjórleikur og tvímenningur. Meginmunur á skipulagi þessara tveggja móta er að leiknir eru 6 aukaleikir á Presidents Cup þannig að allir 24 leikmennirnir spila jafn mikið og enginn möguleiki er á að eiga tromp uppi í erminni á síðasta degi með því að tefla fram leikmanni sem ekkert hefur spilað í

Rammi: Árið 1975 mátti lesa eftirfarandi í Daily Mail eftir að breska liðið hafði farið halloka fyrir því bandaríska með niðurlægjandi tíu stiga mun: “Ryder Cup andaðist í gær. Ekki bara næstu tvö árin heldur til allrar framtíðar. Það er engin ástæða til þess að halda þessum skrípaleik áfram.”

Severíano Ballesteros sagði eitt sinn: “Ryder Cup er ólíkt öllum öðrum golfmótum. Í þessu móti er maður að spila fyrir fjölskylduna, landið sitt og álfuna en ekki hvað síst fyrir liðið sitt. Í rauninni er Ryder Cup eina stórmótið þar sem þú ert ekki bara að spila fyrir sjálfan þig.”

Presidents Cup

Presidents Cup er keppni þar sem bandarískir kylfin-

Jack Nicklaus.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

675

mótinu eins og gerst hefur á Ryder Cup. PGA mótaröðin stendur að baki Presidents Cup og ekkert verðlaunafé er í boði fyrir sigurvegarann. Þess í stað er safnað fé til góðgerðarmála í nafni mótsins.

Sigurvegarar á “risamótum” karla Risamótin eru fjögur: Masters, U.S. Open, The Open (líka nefnt Brithis Open eða Open Championship) og PGA Championship. Þau eru haldin ár hvert í þeirri röð sem þau eru nefnd hér að framan. Vinni sami kylfingur öll fjögur mótinn á sama ári hefur hann unnið “stóru slemmuna”. Enginn kylfingur hefur náð þeim árangri að vinna alla titlana á einu og sama árinu en Tiger Woods var um tíma handhafi þeirra allra á sama tíma en vann til þeirra á tveimur mismunandi keppnistímabilum. Bobby Jones náði álíka slemmu 1930 þegar hann hafði sigur á U.S Open, The Open, U.S. Championship og The Amateur Championship en á þeim tíma var Masters ekki komið til sögunnar. Bobby Jones var þá ekki orðinn atvinnumaður og hafði því ekki keppnisrétt á PGA Championship. Um tíma voru U.S. Amateur Championship og the Amateur Championship talin til risamóta en eru það ekki lengur.

Jack Nicklaus hefur unnið 18 risatitla á ferlinum, fleiri en nokkur annar kylfingur fyrr og síðar. Næstur í röðinni er Tiger Woods en hann hefur unnið 14 risatitla, þann síðasta þegar hann fór með sigur af hólmi á U.S. Open árið 2008. Walter Hagen er næstur í röðinni en hann hreppti á ferli sínum alls 11 risatitla. Niclaus og Hagen hafa oftast sigrað á PGA Championship, fimm sinnum hvor um sig. Enginn kylfingur hefur jafn oft orðið sigurvegari á Masters og Niclaus eða alls 6 sinnum. Niclaus er einnig efstur á lista yfir sigurvegara á U.S.Open ásamt Willie Anderson, Bobby Jones og Ben Hogan en hver þeirra bar fjórum sinnum sigur úr býtum á U.S. Open.

Hingað til hefur enginn orðið oftar sigurvegari á The Open en Harry Vardon en hann stóð alls 6 sinnum uppi sem sigurvegari á mótinu á ferli sínum.

Sigurvegarar á risamótum:

Jack Niclaus – 18 risatitlar á árunum 1962 -1986 Tiger Woods – 14 risatitlar á árunum 1997-2008 Walter Hagen – 11 risatitlar á árunum 1914-1929

676

Ben Hogan – 9 risatitlar á árunum 1946-1953 Gary Player – 9 risatitlar á árunum 1959-1978 Tom Watson – 8 risatitlar á árunum 1975-1983 Arnold Palmer – 7 risatitlar á árunum 1958-1964 Bobby Jones – 7 risatitlar á árunum 1923-1930 Gene Sarazen – 7 risatitlar á árunum 1922-1935 Harry Vardon – 7 risatitlar á árunum 18996-1914 Sam Snead – 7 risatitlar á árunum 1941-1954 Lee Trevion – 6 risatitlar á árunum 1968-1984 Nick Faldo – 6 risatitlar á árunum 1987-1996 Byiron Nelson – 5 risatitlar á árunum 1937-1945 James Braid – 5 risatitlar á árunum 1901-1910 John Henry Taylor – 5 ristitlar á árunum 1894-1913 Peter Thomson – 5 risatitlar á árunum 1954-1965 Severiano Ballesteros – 5 risatitlar á árunum 1979-1988 Bobby Locke – 4 risaatitlar á árunum1949-1957 James Barnes – 4 risatitlar á árunum 1916-1925 Phil Mickelson – 4 risatitlar á árunum 2004-2010 Raymond Floyd – 4 risatitlar árunum 1969-1986 Tom Morris, Sr. – 4 risatitlar á árunum 1861-1867 Tom Morris, Jr. – 4 risatitlar á árunum 1868-1872 Willie Anderson – 4 risatitlar á árunum 1901-1905 Willie Park, Sr. – 4 risatitlar á árunum 1860-1875

Merk ártöl í sögu golfsins 1353 *Fyrstu skráðu heimildir þar sem fjallað er um leikinn “chole” en líkur benda til að þar sé uppruna golfsins að finna. Leikur þessi er skyldur íshokki og var leikinn í Belgíu.

1421 *Félagar í skoskri herdeild sem barðist með Frökkum gegn Englendingum kynntust leiknum “chole”. Þrír þeirra fluttu leikinn með sér til Skotlands og kenndu hann þar.

1457 *Skoska þingið undir stjórn James II bannar þegnunum að leika golf og knattspyrnu þar sem talið var að greinarnar hefðu truflandi áhrif á þjálfun skosku hermannanna sem börðust gegn Englendingum.

1470 *Þingið undir stjórn James konungs III ítrekar bannið.

1502 *Með Glasgowsamþykktinni milli Englendinga og Skota var golfbanninu aflétt. James konungur IV lét sama ár úbúa fyrstu golfkylfurnar.

1513 *Katrin Englandsdrottning nefnir í bréfi til Wolsey kardínála að “golf ” eigi vaxandi vinsældum að fagna í Englandi.

1527 *Fyrstu skráðu heimildir um að alþýðumaður hafi leikið golf en það var Robert Maule. Heimildir herma að hann hafi leikið á Barry Links skammt frá þar sem Carnoustie völlurinn er í dag.

1552 *Fyrstu skráðu heimildir um að golf hafi verið leikið í St. Andrews.

1553 *Erkibiskupinn í St. Andrews gefur út tilskipun um að almenningi sé heimilt að leika golf á strandlengjunni (links) í St. Andrews.

1567 *María drottning Skota sést leika golf skömmu eftir andlát eiginmanns síns, Lord Darnley. Ekki eru til eldri heimildir um að konur hafi leikið golf og telst hún því fyrsti kvenkylfingurinn.

1618 *Fjaðraboltinn kemur til sögunnar. *James IV konungur Skotlands (sem jafnframt var James I konungur Englands) staðfestir að almenningi sé heimilt að leika golf á sunnudögum.

1641 *Charles konungur I var að leika golf í Leith þegar hann frétti af uppreisninni á Írlandi en með henni hófst enska borgarastyrjöldin. Hann kláraði hringinn!

1642 *John Dickson fær einkaleyfi til að framleiða golfbolta í Aberdeen í Skotlandi.

1659 *Bann lagt við að golf sé leikið á götum Albany í New York fylki en það eru fyrstu heimildir um að menn hafi leikið golf í Bandaríkjunum.

1682 *Fyrsta alþjóðlega golfmótið sem heimildir greina frá. Þar öttu kappi hertoginn af York og John Paterstone gegn tveimur enskum herramönnum.

Fór leikurinn fram í Leith. Andrew Dickson bar kylfurnar fyrir hertogann en ekki eru til eldri heimildir um kylfusveina.

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

1687 *Í bókinni Thoughts on Golve eftir Thomas Kincaid er að finna fyrstu lýsingarnar á hvernig búa skuli til golfkylfu.

1724 *“Alvarlegur golfleikur” milli Alexander Elphinstone og John Porteous er fyrsta golfkeppnin sem ritað var um í dagblaði. Elphinstone vann einvígi á sama velli árið 1729.

1743 *The Goff, söguljóð Thomas Mathisons, er fyrsta tilraun til þess að skrifa bókmenntaverk þar sem golf er yrkisefni.

1744 *Golfklúbbur stofnaður í Edinborg, fyrsti golfklúbbur sem vitað er um.

1754 *Kylfingar í St. Andrews láta úbúa silfurbikar sem keppt var um á Old Cours í St. Andrews. *Sama ár voru golfreglur fyrst settar á blað og gefnar út af kylfingum í golfklúbbi St. Andrews (sem síðar varð the Royal & Ancient Golf Club of St. Andrews).

1759 *Fyrstu heimilir um höggleik en leikið var í St. Andrews.

1764 *Fyrsti 18 holu völlurinn gerður í St. Andrews. Þar með voru lagðar línurnar hvernig golfvellir skyldu vera í framtíðinni.

1767 *James Durham leikur á 94 höggum í keppni um silfurbikarinn á St. Andrews. Met hans var ekki slegið fyrr en 86 árum síðar.

1768

67

*Fyrsta klúbbhúsið byggt en það var í Leith.

1786 *Stofnaður golfklúbbur í Suður Karolínu í Bandaríkjunum, sá fyrsti utan Breska Samveldisins.

1788 *Golfklúbburinn í Edinborg ákveður að leikmenn klæðist sérstökum einkennisbúningum þegar þeir leika skosku vellina (links).

1797 *Borgarráð St. Andrews selur Thomasi Erskin landið undir Old Course (sem þá gekk undir heitinu Pilmor Links), fyrir 805 pund. Erskin var gert að sjá til þess að landið færi undir golfvöll.

1810 *Fyrstu heimildir um að konur keppi í golfi.

1826 *Harðhnota (hickory) fyrst flutt til Skotlands frá Ameríku til að nota í kylfusköft.

1832 *Golfklúbbur stofnaður í North Berwick en hann var jafnframt fyrsti golfklúbburinn þar sem konum var leyfð þátttaka. Þær fengu hins vegar ekki að taka þátt í keppni á vegum klúbbsins.

1836 *Lengsta teighögg sem skráð hefur verið og slegið var með fjaðrabolta.

Höggið var 330 metrar og það átti Samuel Messieux.

1848 *“Guttie” (gutta-percha ) boltarnir koma til sögunnar. Þeir flugu lengra en fjaðraboltar og voru mun ódýrari. Þessi uppfinning hafði gífurleg áhrif á þróun golfíþróttarinnar í heiminum.

1851 *Fæðingarár Tom Morris.

1854 *Klúbbhús opnað á Royal & Ancient Golf Club í St. Andrews.

678

1858 *Royal & Ancient Golf Club í St. Andrews gefur út reglur um að golfhringur skuli vera 18 holur. Aðrir golfklúbbar fylgdu í kjölfarið og hefur þessari reglu verið fylgt síðan.

1857 *Gefin út fyrsta golfreglubókin, (höf.

H. B. Farnie) 1859 *Alan Robertson fellur frá. Hann er talinn fyrsti atvinnukylfingur sögunnar.

1861 *Reglum um þátttöku i mótum í golfklúbbnum í Prestwick breytt á þann veg að bæði áhugamönnum og atvinnumönnum gafst kostur á að keppa í mótinu. Þar með var The Open (Brithis Open) ristamótinu

Kylfa með hickory skafti sem byrjað var að framleiða árið 1826.

komið á laggirnar. Fyrstur til að fara með sigur á mótinu var Tom Morris eldri.

1863 *Fyrsta skipti sem veitt voru peningaverðlaun á The Open 1867 *The Ladie’s Golf Club í St. Andrews stofnaður en hann var fyrsti golfklúb-

burinn fyrir konur.

1868 *Tom Morris yngri fer holu í höggi. Þetta afrek var fest á blað og eru það fyrstu skráðu heimildir um að kylfingur hafi náð þessum áfanga.

1873 *The Open haldið í fyrsta skipti á Old Cours.

1890 *Fyrstu heimildir um notkun á orðinu “bogie” (skolli) yfir það þegar leikið er á einu höggi yfir pari. Hugh Rotherham notaði orðið fyrst í þessu samhengi.

1893 *Samband breskra kvenkylfinga stofnað og fyrsta opna meistaramótið fyrir konur fer fram. Sigurvegari var Lady Margaret Scott.

1895 *U.S. Open fer fyrst fram.

1896 *Harry Vardon fór í fyrsta skipti með sigur af hólmi á The Open en hann stóð alls sex sinnum uppi sem sigurvegari á The Open.

1898 *Orðið “fugl” í fyrsta skipti notað yfir þegar leikið er á einu höggi undir pari. *Haskell boltinn, fyrsti boltinn með gúmmíkjarna, kemur til sögunnar en sá sem átti heiðurinn af uppfinningunni hét Coburn Haskell.

1900 *Í fyrsta skipti keppt í golfi á Olympíuleikum en þetta ár fóru leikarnir fram í Paris. *Harry Vardon vinnur U.S. Open og varð þar með fyrstur kylfinga til að vinna bæði Brithis Open og U.S. Open.

1901 *Walter Travis leikur fyrstur manna með Haskell bolta í stórmóti og vinnur U.S. Amateur.

1902

George Duncan (right), captain of the British Ryder Cup team, is presented with the Ryder Cup by British businessman Samuel Ryder at the 1929 Matches. (Getty Images)

*Fæðingarár Bobby Jones. Hann vann alls 13 ristitla.

1905 *Fyrsta alþjóðlega keppnin meðal kvenkylfinga. Konur frá Bandaríkjunum og Bretlandi öttu kappi og fóru þær bresku með sigur af hólmi.

1908 *Tom Morris eldri fellur frá. Hann var margfaldur sigurvegari á The Open og eitt stærsta nafn golfsögunnar. *1909 USGA ákveður að kylfusveinar, yfirmenn kylfusveinanna og vallarstjórar (greenkeepers) eldri en sextán ára teljist til atvinnukylfinga.

1910 *Athur F. Knight finnur upp stálsköftin.

1913 *Francis Ouimet verður fyrstur áhugakylfinga til að vinna U.S. Open.

1915 *Brithis Open fellt niður vegna fyrri heimsstyrjaldarinnar.

1916 *Samband bandarískra atvinnukylf-

inga, PGA, stofnað og fyrsta PGA mótinu hleypt af stokkunum.

1917 *PGA meistaramótið og U.S. Open felld niður vegna heimsstyrjaldarinnar fyrri.

1921 *R & A setur reglur um þyngd golfbolta.

1922 *Walter Hagen verður fyrstur Bandaríkjamanna til að vinna Brithis Open.

1924 *Bandaríska golfsamandið lögleiðir stálsköft. R & A fylgir ekki fordæminu fyrr en 1929.

1927 *Fyrsta Ryder Cup mótið milli Breta og Bandaríkjamanna 1932 *Gene Sarazen kynnir nýja golfkylfu, sandjárnið.

1933 *Augusta National golfklúbburinn formlega tekinn í notkun. Bobby Joens slær vígsluhöggið.

1934

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

*Masters haldið í fyrsta skipti.

1938 *Reglan um að ekki skuli vera fleiri en 14 kylfur í golfpokanum samþykkt í Bandaríkjunum.

1945 *Byron Nelson vinnur 18 PGA mót á einu leikári, þar af 11 í röð. Metið hefur ekki enn verið slegið.

1946 *Kvennamóti U.S. Open hleypt af stokkunum.

1947 *Mildred “Babe” Zaharias verður fyrst bandarískra kvenna til að vinna Brithis Open í kvennaflokki. *Golf í fyrsta skipti sýnt í sjónvarpi.

1950 *LPGA – samtök bandarískra kvenkylfinga stofnuð.

1951 *Golfsamband Bandaríkjanna og R & A samræma golfreglur.

1960 *Í fyrsta skipti leyft að laga boltaför á flötum.

1962 Jack Niclaus, sigursælasti kylfingur allra tíma, vinnur sitt fyrsta stórmót.

1963 *Arnold Palmer verður fyrstur atvinnumanna í golfi til að vinna sér inn meira en eitthundrað þúsund dollara á einu leikári.

1965 *Sam Snead vinnur áttugasta og fyrsta sigur sinn á stórmóti og setur met sem enn hefur ekki verið slegið.

1968 *Arnold Palmer vinnur sér inn, fyrstur alvinnukylfinga, meira en eina milljón dollara á PGA mótum á einu leikári.

1972 *Spalding fyrirtækið setur í fyrsta skipti “tveggja laga” bolta á markaðinn, Top Flite boltana.

1973

679

*Grafitsköftin koma til sögunnar.

1974 *Mike Austin slær 470 metra högg sem er lengsta högg sem vitað er til að hafi verið slegið í keppni.

1977 *Bráðabani í fyrsta skipti viðhafður á stórmóti.

1979 *Reyder Cup reglum breytt þannig að öðrum evrópskum kylfingum skuli heimilt að bætast í hópinn með Bretunum.

1985 *Bandarlíkjamenn fara halloka á Ryder Cup í fyrsta skipti frá árinu 1957.

1989 *Nick Faldo setur niður rúmlega 30 metra pútt á annarri holu í Masters.

Lengsta pútt á risamóti sem sögur fara af.

1990 *R & A (Royal and Ancient Golf Club í St. Andrews) samþykkir eftir 38 ára deilur að þvermál golfkúlu skuli í framtíðinni vera 4.26 cm. *Golfreglur samræmdar um heim allan.

1991 Áhugakylfingurinn Phil Michelson vinnur PGA mót.

1996 *Tímabil Tiger Woods hefst: Sports Illustrated velur hann íþróttamann ársins.

Valinn besti nýliðinn á PGA mótaröðinni.

Fyrstur leikmanna til að fara tvisvar sinnum með sigur af hólmi fyrsta árið sem hann keppir á PGA mótaröðinni.

Fer í 33. sæti á afrekalistanum en enginn annar kylfingur hefur klifrað jafn hratt upp þann lista.

1997 *Associated Press velur Woods íþróttamann ársins. *Woods vinnur sér inn ríflega tvær

680

milljónir dollara en enginn annar kylfingur hefur unnið sér inn jafn háa upphæð á einu ári. *Woods fer með sigur af hólmi á Masters, sá yngsti sem náð hefur þeim árangri. Slær jafnframt met með því að vinna með 12 högga mun.

1989 *Mark O’Mera vinnur bæði Masters og Brithis Open.

2001 *Tiger Woods vinnur alla risatitlana, fyrsti kylfingur sögunnar sem er handhafi þeirra allra á sama tíma.

2002 *Tiger Woods vinnur tvo risatitla á einu og sama árinu. Enginn hafði afrekað slíkt frá árinu 1972 þegar Jack Niclaus gerði slíkt hið sama. *Tiger Woods, fremsti kylfingur veraldar, í forystu á Masters frá upphafi lokadagsins og allt til enda.

2003 *Annika Sorenstam leikur á PGA móti fyrst kvenna frá árinu 1945 þegar Babe Zaharias gerði slíkt hið sama.

2004 *Vijay Singh fer með sigur af hólmi á 9 PGA mótum, m.a. PGA meistaramótinu og verður jafmframt fyrsti kylfingur sögunnar til að vinna sér inn meira en tíu milljónir dollara á einu keppnistímabili.

2005 Hin fimmtán ára Michelle Wie verður fyrst kvenna til að fá þátttökuréttt á U.S. Open.

2006 *Arnold Palmer tekur í síðasta skipti þátt í PGA móti. *Tiger Woods tekur sér mánaðar hvíld frá keppni vegna andláts föður síns og lýkur keppnistímabili ársins með 6 sigrum á PGA mótum.

2007 *Tiger vinnur sinn sjöunda PGA titil í röð. Aðeins Byron Nelson hefur náð

betri árangri en hann vann á sínum tíma 11 titla í röð. *Hin 102 ára Elsie McLean fer holu í höggi á Bid Well vellinum í Chico í Kaliforníu. Ekki er vitað til þess að jafn aldraður kylfingur hafi náð slíkum árangri.

2008 *Bandaríkjamaðurinn Bob Kurtz, 67 ára, leikur 405 holur á Chesle Oaks golfvellinum í Alabama og slær þar með met í golfmaraþoni. Þar af lék hann tvo hringi þar sem hann lék undir aldri eða á færri höggum en árin sem hann hafði lifað.

2010 *Japaninn Ryo Ishikawa, 18 ára að aldri, lék á 58 höggum þegar hann fór með sigur af hólmi á Crowns tournament og er það lægsta skor sem um getur í stórmóti

Dr. Frank Stableford Stableford punktakerfið ber nafn höfundar þess, Dr. Franks Stableford (1870-1959). Sjálfur var hann prýðilegur kylfingur og var með 1 í forgjöf árið1907 þegar hann varð klúbbmeistari í klúbbi sínum. Dr. Stableford vann sem skurðlæknir í breska hernum og dvaldi um skeið í Suður-Afríku. Þegar hann sneri aftur heim hóf hann störf i Wallesey og gekk í golfklúbb bæjarins 1914. Meðan á seinni heimsstyrjöldinni stóð var hann foringi í hernum en sneri síðan aftur til Wallesey þegar stríðinu lauk.

Heimildir herma að árið 1922 hafi forgjöf hans verið 8.

Byltingarkennd hugmynd Stablefords að búa til punktakerfi við útreikninga í golfi varð í rauninni til vegna vandamála sem kylfingar stóðu oft frammi fyrir. Á þessum árum var reglan sú að kylfingar reyndu yfirleitt að ná pari eða skolla á holu. Afar vindasamt var á vellinum í Wallesey og nánast vonlaust fyrir flesta kylfinga að ná að leika inn á flöt í tveimur höggum á löngum par 4 holum.

Draumurinn um að ná fyrrnefndu markmiði varð því sjaldnast að veruleika kylfingum til mikils ama. Stableford dreymdi um að búa til kerfi sem réði bót á þessu. Fyrsta kerfið prófaði hann 1898 en það reyndist ónothæft. Hann gafst samt ekki upp og hélt áfram að velta fyrir sér lausn á vandanum. Það var þó ekki fyrr en árið 1931 að hann loks komst að viðunandi niðurstöðu: “Ég var að leika á annarri brautinn á Wallesey vellinum seint þetta ár og gat ekki hætt að hugsa um hversu margir kylfingar gengju vonsviknir af velli löngu áður en leik er lokið af því að þeir náðu ekki þeim markmiðum sínum að spila holur á pari eða skolla. Þeir höfðu því oft lítið gaman af leiknum, rifu skorkortin og hættu leik eftir örfáar holur. Ég var viss um að hægt væri að finna lausn á þessum vanda.” Árangurinn af vangaveltum læknisins öll þessi ár var kerfi sem átti eftir að njóta sívaxandi vinsælda og er í dag notað um allan heim fjölmörgum kylfingum til mikillar ánægju og gleði.

Dr. Frank Stableford.

allan eiga skuld að gjalda fyrir snilldarhugmynd sína.

Trúlega hefur enginn einn maður haft jafn mikil áhrif á golfleik hins almenna kylfings.

Forgjöf kylfinga

Hér á landi er stuðst við EGA forgjafarkerfi við útreikning forgjafar en kerfi þetta er aðferð við að meta golfleikni þannig að mismunandi leiknir kylfingar geti tekið þátt í keppni á jafnréttisgrundvelli. Kerfið er hannað með það í huga að samræmi og sanngirni náist í forgjöf karla og Fyrsta Stableford mótið var haldið í Wallesey 16. maí 1932 kvenna um gjörvalla Evrópu.

Kylfingur þarf að uppfylla ákveðin skilyrði til þess að og sló rækilega í gegn. Í þakklætisskyni fyrir snilldarhuggeta fengið forgjöf en frumskilyrði er að hann sé félagi í mynd Dr. Stableford kom klúbburinn í Wallesey á móti golfklúbbi sem er aðili að golfsambandi. Forgjöf skiptist í honum til heiðurs árið 1969. Mótið gekk vitanlega undir nafni hans, Stableford, og var leikið samkvæmt Stableford- grunnforgjöf og leikforgjöf (vallarforgjöf ) og er hámark grunnforgjafar beggja kynja 36.0. Grunnforgjöf getur punktakerfinu. Mótið vakti mikla lukku og er enn þann síðan hækkað við breytingu í leikforgjöf. Til þess að fá dag eitt af helstu mótum áhugakylfinga.

Brjóstmynd af Dr. Stableford prýðir klúbbhúsið í Wellesey EGA grunnforgjöf skal leikmaður skila minnst þremur gildum skorum sem eru undirrituð af honum sjálfum til heiðurs manninum sem svo margir kylfingar um heim

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

681

og ritara. Minnst eitt þessara skora verður að samsvara grunnforgjöf 36.0 eða betri (36 stableford punktara eða fleiri). Grunnforgjöf er síðan reiknuð út frá besta skorinu af þeim þremur sem leikmaður hefur skilað. Þegar leikmaður er að ávinna sér forgjöf fær hann ákveðinn fjölda forgjafarhögga sem forgjöfin er reiknuð út frá. Takist leikmanni ekki að skila inn skori sem samsvarar 36.0 má ekki veita honum grunnforgjöfina 36. Ýmsir klúbbar veita leikmönnum sem ekki hafa náð tilskyldum árangri til að öðlast grunnforgjöf svokallaða “klúbbaforgjöf ” sem oft nær 40 höggum eða jafnvel enn fleiri höggum. Tilgangur klúbbsins með því að veita slíka forgjöf er að gefa leikmanni kost á að keppa á sínum heimavelli en þó með þeim takmörkunum sem heimaklúbburinn setur.

Til þess að forgjöf teljist gild ber leikmanni að skila minnst fjórum gildum skorum á almanaksári þannig að forgjafarstjórn hafi nægar upplýsingar til þess að staðfesta eða leiðrétta forgjöf kylfingsins. Skili leikmaðurinn ekki minnst 4 gildum skorum á almanaksárinu er ekki unnt að staðfesta leikforgjöf hans.

Forgjafarhögg Margir kylfingar velta fyrir sér hvaða reglur liggi að baki þegar ákveðið er hvernig forgjafarhöggum skuli úthlutað og oft heyrast setningar eins og: “Ég skil ekki að þessi hola skuli metin erfiðust en ekki sú næsta sem er miklu erfiðari.”

Innan golfklúbbanna er starfandi forgjafarnefnd sem sér um að birt sé tafla sem sýnir á hvaða holum og í hvaða röð forgjafarhögg skuli gefin. Reglan sem farið er eftir skal vera á þann veg að slíkum höggum sé dreift sem jafnast og “erfiðar” og “léttar” brautir skiptist á. Ekki er tekið sérstakt tillit til hvort ákveðin hola sé léttari eða erfiðari en einhver önnur að mati kylfinga. Byggt er á EGA forgjafarkerfinu en EGA er allsherjar stjórnvald EGA forgjafarkerfisins í Evrópu. Kerfið hefur formlega verið tekið í notkun í 20 golfsamböndum álfunnar og þar á meðal hér á landi. Búist er við að EGA kerfið verði fyrr en síðar tekið upp í fleiri löndum þar sem golf er að ná fótfestu. Markmiðið með notkun EGA forgjafarkerfisins er að kylfingar fái sem sanngjarnasta forgjöf sem er síðan leiðrétt í samræmi við hversu erfiður völlur er leikinn hverju sinni og að jöfnuður og samræmi sé í forgjafarreikningi um alla Evrópu.

Til þess að tryggt sé að samræmi sé milli klúbba við úth-

682

lutun forgjafarhögga er mælt með að eftirfarandi atriði séu lögð til grundvallar við úthlutun forgjafarhögga: Mikilvægt er að forgjafarhöggin dreifist á allar 18 holurnar.

Til þess að svo sé er best að úthluta höggum með oddatölum á erfiðari helming vallaris, venjulega þann hluta sem er lengri, en jöfnu tölunum á hinn helming vallarins.

Fyrsta og annað forgjafarhögg ætti að veita þegar leikur er nær hálfnaður á hvorum helmingi vallarins fyrir sig.

Fyrstu 6 höggin ætti ekki að veita á samliggjandi holum.

7. – 10. höggi er heppilegt að úthluta þannig að leikmaður sem fær 10 forgjafarhögg fái ekki þrjú forgjafarhögg á holum sem liggja saman.

Ekki ætti að úthluta fyrstu 8 höggunum á fyrstu eða síðustu holu. Hjá klúbbum þar sem keppni kann að hefjast á 10. holu ætti heldur ekki að úthluta fyrstu 8 forgjafarhöggunum á 9. eða 10. holu. Þessi regla fyrirbyggir að leikmaður njóti ekki óeðlilegs forskots á 19. holu komi til bráðabana i keppni.

Forgjafarhögg 9, 10, 11 og 12 ættu að falla á holur 1, 9, 10 og 18 í þeirri röð sem við á svo fremi gildar ástæður séu ekki fyrir að þeim sé dreift öðruvísi.

Eftir að framangreindum tilmælum hefur verið fullnægt ætti markmiðið við úthlutun forgjafarhögga að vera að valdar séu mismunandi langar holur. Fyrsta högginu mætti t.d. úthluta á PAR 5 holu, öðru á langri PAR 4 holu, því þriðja á styttri PAR 4 holu og fjórða högginu á PAR 3 holu.

Markmiðið er að forgjafarhöggin dreifist á mismunandi erfiðar holur og ekki mælt með sérstakri röð við val á þeim. Þannig gefast kylfingum með mismunandi forgjöf meiri möguleikar í holukeppni, Stableford punktakeppni og keppni við völlinn ( PAR) en ef röðin byggðist á lengd holu eða hversu erfitt er að leika hana á pari.

PAR er ekki mælikvarði á hve erfið ákveðin hola er.

Langar PAR 3 holur og PAR 4 holur eru oft valdar til lægri forgjafarröðunar en PAR 5 holur vegna þess að oft er auðveldara að leika PAR 5 holu á 5 höggum en langa PAR 4 holu á 4 höggum. Oft er erfitt fyrir kylfing með lága forgjöf að leika langa PAR 3 holu á þremur höggum og langa PAR 4 holu á fjórum höggum en auðvelt fyrir kylfing með aðeins hærri forgjöf að leika á höggi yfir PAR (skolla). Hversu erfið holan reynist er því aðeins einn þáttur sem taka þarf tillit til við röðun forgjafarhögga.

Við röðun forgjafarhögga ætti að hafa í huga að í óformlegri keppni er yfirleitt um lítinn forgjafarmun að ræða.

Jöfn skipting á fyrstu forgjafarhöggunum er því afar mikilvæg.

Fyrstu golfreglurnar Líkur benda til þess að frá upphafi hafi golf verið leikið samkvæmt ákveðnum reglum.

Hverjar elstu reglurnar voru er hins vegar ekki vitað en fyrstu skráðu golfreglurnar eru frá árinu 1744. Þær voru ritaðar af The Gentlemen Golfers of Leith, sem nú er The Honourable Company of Edinburgh Golfers í Muirfield. Þessar reglur eru þrettán talsins og eru sumar þeirra enn í fullu gildi en öðrum hefur verið lítillega breytt. Í dag eru golfreglur alþjóðlegar og mótaðar í sameiningu af R&R ( Konunglega golfklúlbbnum í St. Andrews) og USGA ( Golfsambandi Bandaríkjanna). Á um það bil fjögurra ára fresti er gefin út ný reglubók með þeim breytingum sem orðið hafa á hverju fjögurra ára tímabili fyrir sig.

Sanngirni hefur frá upphafi verið rauði þráðurinn í þeim reglum sem gilda í golfi eins og sjá má á setningu sem er að finna í alþjóðlegum reglubókum: Leiktu boltann eins og hann liggur. Leiktu völlinn eins og hann kemur fyrir.

Ef þú getur hvorugt gert, láttu þá sanngirni ráða för. Þú skalt stilla bolta þínum upp (téa) innan kylfulengdar frá holunni. ( Nú er lengdin tvær kylfulengdir) Té þitt skal vera á jörðinni. ( Á fyrstu árunum var boltinn téaður upp með því að búa til smá sandhrauk) Þú skalt ekki skipta um bolta frá þeim sem þú slærð af téinu. ( Leikið var til enda með þeim bolta sem sleginn var af teig. Í dag gildir hið sama með þeim undantekningum sem koma fram í reglu 15 - 1) Þú skalt ekki fjarlægja steina, bein eða kylfubrot til þess að geta leikið bolta þínum, nema á flötinni og þá aðeins innan kylfulengdar frá boltanum. ( Við rekumst varla á bein á golfvöllum nú á dögum en ýmislegt annað lauslegt.

Regla 23) Lendi bolti þinn í vatni eða aurbleytu er þér heimilt að taka boltann úr torfærunni, færa hann aftur fyrir torfæruna og téa hann upp. Þér er heimilt að leika honum með hvaða kylfu sem er en veita spilafélaga þínum aukahögg fyrir að hafa náð boltanum úr torfærunni. ( Upphafið að

eins höggs víti fyrir að lenda í vatnstorfæru. Regla 26) Ef boltar ykkar liggja þannig að þeir snerti hver annan skal lyfta þeim fremri á meðan þeim aftari er leikið.

(Regla 22-2) Við holu skaltu leika bolta þínum af heiðarleika í átt að holunni en ekki að bolta meðspilara þíns sé hann ekki í vegi fyrir leið þíns bolta að holunni. (Ekki gera neitt heimskulegt eins og að reyna að hitta bolta meðspilarans. Slíkt er í lagi í krykket en ekki í golfi.)

Glatir þú bolta þínum, hann hafi verið fjarlægður eða glatast á annan hátt, skaltu fara til baka að þeim stað þar sem þú slóst hann síðast, láta annan bolta falla og veita spilafélaga þínum eitt aukahögg sem endurgjald fyrir óheppni þína. (Regla 27-1) Engum sem er að leika bolta sínum í holu er leyfilegt að merkja leið boltans að holunni með kylfu eða á annan hátt. (Nú hluti af reglu 8-2) Ef boltinn er stöðvaður af manneskju, hesti, hundi eða einhverju öðru skal hann leikinn frá þeim stað þar sem hann stöðvaðist. (Regla 19-1) Ef þú mundar kylfuna til þess að slá og heldur áfram með höggið þangað til þú sveiflar kylfunni niður á við skal

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

683

slíkt teljast högg. (Skilgreint sem högg.)

Sá sem á boltann fjærst holunni skal leika fyrst. (Þessi regla hefur ekkert breyst frá því fyrstu reglurnar voru skráðar.

Regla 10) Hvorki síki né skurðir sem gerðir eru til þess að verja brautirnar (links), eða Sérfræðingaholurnar (Scholar’s Holes) eða hermanna línurnar (soldiers lines) skulu teljast til hindrana en boltinn fjarlægður, téaður upp og honum leikið með hvaða járnkylfu sem er. (Fyrsta skráða reglan sem inniheldur staðarreglu eða það sem við í dag köllum “grund í aðgerð”.)

eða “yfir” pari. 1870 spurði breskur golfblaðamaður, A. H. Doleman að nafni, tvo atvinnukylfinga hve mörg högg þeir teldu þurfa til að sigra á 12 holu golfvellinum í Prestwick þar sem The Open var haldið á árunum 1861 til 1870. Svar þeirra var að með fullkomnum leik væri höggafjöldinn 49 og kallaði blaðamaðurinn þann höggafjölda PAR og vísaði þar til orðanotkunarinnar í kauphöllinni.

Tom Morris yngri var á “tveimur yfir pari” þetta ár eftir að hafa leikið 36 holur. Parhugtakið var þó ekki notað að ráði fyrr en 1893 og þá í tengslum við forgjafarkerfi til handa konum og ári síðar varðandi forgjöf karlmanna.

Golfreglurnar breyttust aðeins í tímans rás en þó ekki verulega fyrr en 1897 þegar The Royal & Ancient Golf Club of St. Andrews setti á laggirnar reglunefnd. Frá árinu 1952 hafa R&A og United States Golf Association komið saman annað hvert ár til þess að yfirfara reglurnar og færa þær til betra horfs.

1911 setti Golfsamband Bandaríkjanna fram afar nútímalega skilgreiningu á hvaða lengdir skyldu vera á bak við einstakar holur.

(Heimild Historical Rules of Golf – Brithis Golf Museum, Royal & Ancient Golf Club of St. Andrews)

Par- Skolli – Fugl – Örn Mugh Rotherham í Coventry golfklúbbnum datt árið 1890 í hug að þægilegt væri að koma á samræmdri orðanotkun yfir höggafjölda góðs kylfings fyrir hverja holu fyrir sig og kallaði það “grunnskor”. Hugmyndin féll í góðan jarðveg og Dr. Brown, ritari í Yarmouth golfklúbbnum, gerði hana að sinni og kynnti fyrir félögum sínum. Í móti sem haldið var um þetta leyti hafði maður nokkur á orði að ákveðinn leikmaður væri “regular Bogey man”. Eftir það var farið að nota orðin Bogey score yfir grunnskorið. Á þessum tíma var lagið “Hush! Hush! Hush! Here comes the Bogey Man” vinsælt í Englandi og þaðan er komið hugtakið “bogey” yfir að leika á einu höggi yfir pari. Orðið “bogle” var skoska nafnið á svartálfi og þekkt í Skotlandi á 16. öld. Orðið “Bogey-man” var líka alþekkt hugtak á þessum slóðum yfir djöful eða svartálf. 1892 var fyrst farið að nota hugtakið “bogey” á bandarískum golfvelli. Í fyrstu var hugtakið bogey notað yfir það sem þótti “eðlilegt” en þegar tímar liðu fram var farið að nota hugtakið yfir þegar leikið er á einu höggi yfir pari.

Hugtakið PAR var fyrst notað yfir eitthvað sem var “eðlilegt” í kauphöllum og talað um að eitthvað væri “undir”

684

Innan við 205 metrar – par 3 Milli 205 m og 388 m – par 4 Milli 388 m og 548 m – par 5 Yfir 548 m – par 6 Talið er að notkun á hugtakinu “fugl” í golfi eigi rætur í amerísku slangri þar sem “bird” (fugl) þýddi eitthvað sem var frábært. Þar ræddu menn um “a bird of a score” og seinna breyttist það í “birdie”. Örn – tveir undir Par er augljóslega tengt fyrrnefndu fuglahugtaki og eðlilegt að bandarískir kylfingar vísuðu til arnarins sem er tákn þjóðar þeirra. Út frá því var síðan farið að nota hugtakið “albatros” þegar leikið var þremur höggum undir pari.

Trúlega hafa ýmis önnur orð verið notuð í golfinu en þau hafa ekki náð að festa sig í sessi eins og fyrrnefndu hugtökin sem í dag eru notuð um allan heim.

Té – tee Í golfi eru tee (té) yfirleitt notuð þegar fyrsta högg á hverri holu er slegið. Svæðið sem slegið er af er á ensku kallað teeing ground (teigur) og höggið tee shot (teighögg). Sumir kjósa reyndar að nota ekki alltaf té þegar slegið er af teig. Hefðbundið té er 2.125” en leyfilegt er að nota bæði lengri og styttri té. Té eins og við þekkjum nú til dags eru með smádæld að oftan til að unnt sé að tylla boltanum á

þau og þeim er stungið ofan í jörðina. Oftast eru þau úr viði en eru líka til úr plasti, gúmmíi og ýmsum umhverfisvænum og endurvinnanlegum efnum. Þróun golf-tésin var síðasta stóra atriðið sem varð til þess að breyta varð golfreglunum. Áður en té komu til sögunnar í þeirri mynd sem við þekkjum í dag var boltanum stillt upp á smásandhrauk og á teignum voru kassar með sandi til þeirra nota og er þar að finna skýringuna á orðunum tee box (té kassi) sem voru orðin sem notuð voru yfir teiga. Skotarnir William Bloxsom og Arthur Douglas fundu upp fyrstu téin sem sögur fara af og kynntu þau 1889. Þau voru úr gúmmíi með þremur lóðréttum pinnum til þess að skorða boltann og voru lögð á jörðina en ekki stungið niður í svörðinn eins og tíðkast nú til dags.

Fyrsta téið sem stungið var í jörðina var pinni með gúmmíhettu sem kallað var “Perfectum” og fékk Englendingurinn Percy Ellis einkaleyfi á framleiðslu þess árið 1892.

1899 var uppfinningin endurbætt með því að stækka gúmmíhettuna sem studdi við boltann en sú uppfinning náði aldrei neinni útbreiðslu.

Hvort sem ástæðan var íhaldsemi, venjur eða eitthvað annað þá náðu þessar nýjungar aldrei fótfestu og menn héldu áfram að stilla bolta sínum upp á sandhrauk eins og þeir höfðu gert um aldir. Þar kom þó loks eftir mikla fyrirhöfn og markaðssetningu að Dr. William Lowell tókst að koma fjöldaframleiddum téum í umferð árið 1925. Hann hannaði einfalt té úr viði sem stungið var í jörðina. Það var sverara að ofan og með smádæld á toppnum til þess að unnt væri að tylla boltanum á það.

Lowell réð tvo atvinnukylfinga, þá Walter Hagen og Joe Kirkwood, til þess að kynna téin og fyrr en varði var farið að nota þau, eða eftirlíkingu þeirra, um heim allan og eru þau enn í dag algengustu té sem kylfingar nota.

Vallarmat Vallarmat er tala sem sýnir hve golfvöllur er metinn erfiður fyrir kylfing með forgjöfina 0 (scratch kylfing) miðað við eðlilegt ástand vallar og veðurs. Talan er sýnd sem höggafjöldi með einum aukastaf og byggist á lengd og öðrum hindrunum að því marki sem slíkt gæti haft áhrif á skor kylfingsins.

Markmið með mati á golfvöllum er að það endurspegli

sem best ástand hvers vallar fyrir sig á háannatíma, þ.e. þeim tíma ársins sem flestir golfhringir eru leiknir. Fjöldi golfhringja er hins vegar leikinn þegar veður og ástand valla er ekki sem skyldi sem getur haft áhrif á forgjöf kylfinganna. Tilgangurinn með vallarmati er að búa til ákveðna samræmingu milli valla og sjá til þess að vægi (slope rating) hvers vallar segi til um stöðu hans hverju sinni.

EGA (Europian Golf Association) samþykkti nýtt forgjafar- og vallarmatskerfi árið 1999 og tók Golfsamband Íslands það upp ári síðar en sambandið hefur einkaleyfi til að meta velli á Íslandi í samræmi við reglur EGA og USGA (United States Golf Association). Fram að þeim tíma var vallarmatið einkum reiknað út frá lengd vallar en nýja kerfið byggir á sex ólíkum þáttum sem hafa áhrif á lengd vallar og tíu þáttum sem geta hindrað leik. Þeir þættir sem hafa áhrif þegar lengd vallar er mæld eru: mæld lengd vallar hæð vallar yfir sjávarmáli rúll eða eðli brauta hæðarmismunur milli teigs og flatar hundslöpp (dogleg) – þvinguð stytting á höggi vindur Þættir sem talið geta hindrað leik eru: landslag brautar braut högg á flöt – flatarmarkið björgun og kargi glompur vallarmörk og öfgakenndur kargi vatn tré yfirborð flatar sálfræði

Forgjafarnefnd

Innan Golfsambands Íslands starfar Forgjafarnefnd og undir hana heyrir Vallarmatsnefnd sem sér um mat á golfvöllum í landinu. Guðmundur Ólafsson, GKG, veitir nú Vallarmatsnefndinni forstöðu en hann og hans fólk annast vallarmatið. Aðrir fyrirliðar eru nú Andrés I. Guðmundsson, Ásgeir Eiríksson, Guðmundur Þór Magnússon og Stefán Pálsson. Með þeim vinna að nú matinu þau Arnar Geirsson, Árni Möller, Guðmundur Ólafsson og Guðrún

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

685

Jónsdóttir. Félagar í nefndinni eru allir sjálfboðaliðar en Golfsamband Íslands fjármagnar kostnað sem fylgir vinnu við vallarmatið. Víða erlendis annast einkafyrirtæki vallarmat en hér á landi er umsjón með því alfarið í höndum Golfsambands Íslands. Golfvellir á Íslandi eru 65 talsins og er reynt að meta þá á fimm ára fresti. Á síðustu þremur árum hefur að mestu tekist að endurmeta alla velli á landinu upp á nýtt. Samkvæmt reglum USGA vallarmatskerfisins verður að endurmeta alla golfvelli á þriggja ára fresti fyrstu níu árin þar sem vellirnir breytast mikið á þeim tíma. Velli sem eru eldri en níu ára þarf hins vega ekki að meta oftar en á tíu ára fresti. Vallarmat sem er eldra en tíu ára er í raun ógilti og sé leikið á velli sem hefur slíkt mat ætti það ekki að hafa áhrif á grunnforgjöf kylfinga. GSÍ hefur á undanförnum árum sent nokkra félaga sem vinna að vallarmati á sérstök námskeið sem haldin eru á vegum bandaríska golfsambandsins og evrópska golfsambandsins. Þeir sem sótt hafa slík námskeið hljóta viðurkenningu sem fyrirliðar í vallarmatshópi.

Golfsamband Íslands hefur einnig fengið Skotann Bill Mitchell frá skoska golfsambandinu til að koma hingað tvisvar sinnum og vera vallarmatsmönnum innan handar við verkið. Mitchell er einn af virtustu og reyndustu vallarmatsmönnum í Evrópu. Það ætti því að vera tryggt að

686

vallarmat hér á landi sé sambærilegt við það sem gerist annars staðar í Evrópu. Allir golfvellir á Íslandi eru inni í vallarmatskerfi Golfsambands Íslands svo fremi sem um er að ræða löglega velli.

GPS, hraðamælar og hitamælar

Vallarmatsmenn notast við ýmis mælitæki við mat vallanna eins og GPS mælitæki, hraðamæla á flötum, hitastigsmæla og fleira til þess að gera matið sem nákvæmast og hafa sem mest samræmi í mati á ólíkum völlum.

Hlutverk vallarmatsmanna er að safna saman ákveðnum upplýsingum frá þeim velli sem metinn er hverju sinni og skrá þær á sérstök eyðublöð eða matsblöð.

Að minnsta kosti þrír vallarmatsmenn koma að vallarmati hverju sinni og þeirra á meðal er fyrirliði hópsins.

Gögn sem vallarmatsmenn safna saman eru slegin inn í vallarmatsforrit USGA. Útkoman úr forrritinu er síðan samræmd og samþykkt á fundi vallarmatsnsefndar. Að því loknu gefur Golfsambandið út nýtt vallarmat fyrir umræddan völl. Eftir að golfklúbbur hefur fengið nýtt vallarmat staðfest er nýja vallarmatið og nýjar lengdir sett inn á golf.is og samfara því er töflu með leikforgjöf breytt.

Mikil vinna fylgir vallarmati en nauðsynlegt er að meta

hvern völl fyrir sig frá hverjum einasta teig sem þýðir að einn og sama völlinn þarf jafnvel að meta út frá allt að því sex mismunandi teigum; hvítum teigum karla, gulum teigum karla, bláum teigum karla, bláum teigum kvenna, rauðum teigum karla og rauðum teigum kvenna. Reikna má með að um það bil fimm klukkutíma taki að safna gögnum fyrir vallarmat á 18 holu velli. Áður en að vallarmati ákveðins vallar kemur þarf klúbburinn að tilnefna fulltrúa innan síns hóps sem hefur samskipti við Golfsambandið og vallarmatsnefnd vegna matsins. Oftast gegna formenn vallarnefndar eða vallarstjórar því hlutverki. Samkvæmt vallarmatskerfi USGA eru vellir einungis metnir með hliðsjón af gildandi golfreglum og hafa vallarmatsmenn ekki heimild til þess að víkja frá þeim. Mikill metnaður hefur verið lagður í það hér á landi að vel sé að þessum málum staðið og GSÍ uppfyllir öll þau skilyrði sem bandaríska golfsambandið setur fyrir notkun kerfis þeirra.

Samræmi í viðhaldi vallar

Vallarmat byggist á mældri lengd vallar og hindrunum við eðlilegar aðstæður. Ef breytingar eru gerðar á lengd og hindrunum eftir að vallarmat liggur fyrir hefur það áhrif á útreikning og öll úrslit og áunnir punktar eða forgjöf eru þá ekki lengur samkvæmt settum reglum. Mikilvægt er því að völlum sé haldið við í samræmi við hvernig þeir hafa verið metnir. Samræmi þarf að vera í hvar teigmerki og holustaðsetningar eru til þess að breyta ekki heildarlengd vallar. Einnig þarf að hafa reglu á slætti og vökvun vallarins til þess tryggt sé að vallarmat hverju sinni sé eins rétt og það getur verið. Smávægilegar breytingar, eins og nýr teigur eða glompa, geta haft áhrif á mat vallar.

lengdur sé teigmerkinu komið fyrir aftan við varanlega teigmerkið.

Hundslöpp (dogleg) eða þvinguð stytting á höggi.

Hindranir sem settar eru fyrir “scratch” kylfing þannig að hann getur ekki slegið fullt högg hækka mat vallar. Að sama skapi myndi mat vallar lækka séu fjarlægðar þær hindranir sem valda því að kylfingurinn styttir höggið.

Ef komið yrði fyrir brautarglompu þvert á lendingarsvæði scratch kylfings 210 metra frá upphafshöggi myndi slíkt þýða að völlurinn lengdist um 36 metra og mat vallarins því hækka. Vallarmat lækkar einnig ef “bogey” kylfingur þarf ekki að leggja upp. Ef útbúin er brautarglompa í hundslöpp (dogleg) þar sem brautin brotnar eða sett eru niður tré þar sem braut brotnar þannig að kylfingar geta ekki stytt sér leið hefur það áhrif á raunlengd vallarins.

Rúll. Mjúkar brautir lengja raunlengd vallar og harðar brautir stytta raunlengdina. Ef eðli brauta breytist frá því að vera “meðal” í að verða “mjúkar” vegna meiri vökvunar hækkar slíkt vallarmatið. Einng hækkar matið ef eðli brauta breytist frá því að vera “harðar” og fara í flokkinn “meðal”.

Tölfræðilegir útreikningar liggja að mestu leyti að baki vallarmati og í grófum dráttum má segj að aðeins 15% matsins byggist á huglægu mati en 85% á tölfræðilegum upplýsingum og útreikningum. Að baki huglæga matinu eru þó einnig ákveðnir tölfræðilegir þættir. Mikilvægt er að vel sé að mælingunni staðið enda byggir vallarmatið að verulegu leyti á lengd vallarins. Fyrir “bogey” kylfing vegur lengdin ca 75% en fyrir “scratch” kylfing allt að því 90%.

Vallarmatsnefnd hefur flokkað alla golfvelli hér á landi eftir kerfi sem skoska vallarmatsnefndin hefur þróað Eftirfarandi viljandi eða óviljandi breytingar á velli geta og notað í nokkur ár. Í efstu flokkunum eru eyjavellir, haft áhrif á vallarmat og þar af leiðandi leikforgjöf kylfinga strandvellir og vellir sem eru opnir fyrir vindi. Samkvæmt og sýna mikilvægi þess að velli sé haldið í því ástandi sem umræddu kerfi er heimilit að bæta við ákveðnum metrum hann var í þegar hann var metinn. við raunlengd vallarins í sumum tilvikum.

Breytingar á raunlengd. Breyting á raunlend um +20 metra hækkar vallarmatið um 0.1 og að sama skapi lækkar Schrat skylfingur – leikur á pari vallarins. Bogey kylfinmatið ef raunlengd er stytt. gur – leikur á einu höggi yfir pari vallarins.

Staðsetning á hreyfanlegum teigmerkjum. Algengasta breyting á raunlengd vallar er staðsetning á hreyfanlegum Útreikning forgjafar teigmerkjum fyrir framan eða aftan þau varanlegu. Ef Lengi vel réð að mestu huglægt mat hvort ástæða væri til teigmerki er t.d. sett niður 9 metrum fyrir framan varanþess að taka tillit til úrkomu, vindstyrks eða annarra þátta lega teigmerkið á öllum teigum hefur völlurinn verið styt- við útreikning forgjafar. CSA forritið – Competiton Stabltur um 162 metra og að sama skapi hefur völlurinn verið eford Adjustmen) – var fyrst sett á markað árið 1989 en með

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

687

notkun þess var hægt að reikna út samkvæmt ákveðnu kerfi hvenær ástand vallar er það frábrugðið því sem best gerist að ástæða sé til að taka tilliti til þess við útreikning forgjafar. Ef niðurstaða úr móti sýnir ákveðna tilhneigingu leiðréttir CSA forritið niðurstöðuna með hliðsjón af normalkúrfu.

688

SAGA GSÍ Í 70 ÁR

689

ÁRSREIKNINGUR 2019

Engjavegi 6, 104 Reykjavík Sími: 514 4050 • info@golf.is

golf.is

17