poPolsku 3, February 2013 by poPolsku

POPOLSKU NUMER 3 • LUTY 2013 • € 1,00

dobRe żYcie ekskluzYwnY wYwiaD z sYlwią broncel • obiad w CiemNośCiaCH PoCzątkująCy PRzedsiębioRCy • rozwiąż suDoku i wYGraj wszYstko o czekolaDzie • moNiQue smit i tim douwsma w dueCie PRzedstawieNie teatRalNe „seks CzyNi szCzęśliwym” • walentYnki

Mężczyzna. Show.

Kobieta.

Życie.

ulubionY artYkuł

willem-aleXanDer

piĘkno i czekolaDa

urząD Ds. imiGracji

gosPodaRstwa domowego mężCzyzNy

Nowym kRólem HolaNdii!

waleNtyNki oRaz iNteRNetowa miłość

i NatuRalizaCji: zaPisać się, Czy Nie?

Czy ulegli Państwo wypadkowi w Holandii?

Specjaliści w odszkodowaniach powypadkowych Tijbout jest biurem zajmującym się reprezentacją prawną ofiar wypadków drogowych, w pracy lub innych wypadków spowodowanych przez osoby trzecie włącznie z błędami o charakterze medycznym. Nasi doświadczeni doradcy są Państwa przewodnikami po labiryncie procedur odszkodowaniowych. Nasza ekspertyza dotyczy nie tylko wszelkich aspektów prawnych, ale równieź medycznych, socjalnych i komunikacyjnych

Reprezentujemy wyłącznie interesy ofiary wypadków

• • • • • •

bezpłatna reprezentacja prawna ofiar wypadków badanie kwestii winy określanie materialnych i niematerialnych szkód wyliczenia modelowe szkód w przyszłości fachowa reprezentacja prawna dochodzenie szkód związanych z dochodami

Zadzwoń po informacje w języku holenderskim: +31 (0)75 6401040 W języku polskim: +31 (0)20 6715270 www.tijbout-letselschade.nl

PoPolsku numer 3 luty 2013

04 06 07 08 10 11 13 15 16 17 18 20 21 22 24

Mężczyzna Sport Show Kobieta

Relaks Życie Praca Kariera i rozwój Rekreacja Zdrowie Kultura i Sztuka Książka Lekcja holenderskiego W kraju i za granicą Czas wolny

„Życzyłabym sobie więcej poszanowania dla polskiej i holenderskiej mentalności oraz, by łączyło nas więcej wzajemnych więzi. Zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby tak się stało”.

STOPKA REDAKCYJNA RedakCja Victor brenntice, arnold Nienhuis, marjolein van driel, Rebecca van der Voort, fred steenbergen, minnie, angelique van ‘t Riet koNCePCja guido keutgen & angelique van ‘t Riet wsPółPRaCa mikołaj Pawłowski, Carolus kręcichwost, bożena kwiecień, marjolijne van ’t Hof, jeroen ledoux, anna knapen-Potyrała, Hans Pannekeet, jakub bartyński (dtP) dRuk janssen/Pers Rotatiedruk PoPolsku geerweg 7, 2461 ts ter aar e-mail: redactie@popolsku.nu strona internetowa: www.popolsku.nu Numer kvk: 24308228 Nakład: 40.000

sylwia broncel sylwia broncel pochodzi z Polski. urodziła się tam i wyszła za mąż. Posiada 2 narodowości (polską i niemiecką) i już od 12 lat mieszka w Holandii. uśmiechnięta kobieta, której dwójka dzieci studiuje w Polsce, a kiedy tylko się da, pomaga jej w prowadzeniu firmy. Czasami sylwia jest bardzo romantyczna, ale bardzo wyraźnie oddziela życie zawodowe od prywatnego. ma też bardzo szczególne hobby: formułę 1. już na początku naszej rozmowy, gdy tylko zadaję pytanie o jej zamiłowanie do wyścigów, oczy sylwii nabierają blasku. z uśmiechem od ucha do ucha odpowiada: „od zawsze jeździłam sportowym samochodem w zawodach w Niemczech i włoszech. wprawdzie było to 16 lat temu – mówi przepraszająco – ale w ferrari! udało mi się nawet wygrać dwie nagrody! jedną w 1998 roku i kolejną w 1999, tytuł ‘kierowcy roku’ w Niemczech”. a ponieważ jest bardzo przedsiębiorcza, nawet swoje hobby potrafiła przekształcić w sukces i razem z bratem otworzyła w Niemczech szkołę jazdy, która umożliwiała kursantom naukę jazdy w formule 1 (fahrschule gmbH Heidelberg/ Rhein-Neckar). i chociaż dzisiaj to wszystko wydaje się bardzo odległe, wciąż – kiedy tylko może – wsiada do samochodu. dzisiaj też nie odmówi udziału w wyścigach i 2 – 3 razy w roku można ją zobaczyć na torze. Nie częściej, bo – jak sama mówi: „mam teraz zbyt wiele innych, fajnych rzeczy do zrobienia”. sylwia przyjechała do Holandii w styczniu 2000 roku. zamieszkała na kempingu overloon razem z innymi Polakami, którzy przyjechali tu, by zarobić trochę grosza. zakładała krótki pobyt, chciała zarobić wystarczająco dużo pieniędzy na rozkręcenie własnej firmy w Polsce. „mojego pierwszego dnia w Holandii powiedziałam do siebie: dzień dobry Holandio, jestem tu tylko na chwilę!”. ale została znacznie dłużej. „jeszcze dwa razy wracałam do Polski, ale kiedy przyjechałam do Holandii po raz trzeci, już tu zostałam”.

sytuacja gospodarcza w Polsce była dla sylwii głównym powodem, by przyjechać do Holandii i tutaj otworzyć własną firmę. Początkowo nie wiedziała nawet, jaka to powinna być firma. myślała o biurze pośrednictwa pracy, by móc pomagać Polakom. w każdym razie chciała czegoś, co jeszcze nie było znane, a było na to zapotrzebowanie na rynku. z tymi myślami weszła kiedyś do sklepu edah w Horst i… wpadła na genialny pomysł! szukała akurat typowo polskiego produktu, którego nie mogła znaleźć. od razu podjęła działania i dokładnie wszystko przemyślała. zrobiła badanie rynku pod kątem ilości Polaków w Holandii, ilości sklepów, z którymi mogłaby prowadzić interesy i tego, od czego musi zacząć. właściwy moment nadszedł w 2004 roku. dogadała się na słowo (wg sylwii to wciąż lepszy rodzaj umowy) z kilkoma małymi polskimi sklepami i jej hurtownia sylwia import stała się faktem! imię ‘sylwia’ w nazwie pojawiło się dzięki pracownikowi izby Handlowej, który podczas dokonywania wpisu przekonał ją, że to najlepsza nazwa dla jej firmy. Hurtownia sylwii dostarcza i rozprowadza ekskluzywne produkty, których brakuje Polakom w Holandii i które ściśle wiążą się z polską kulturą. tam gdzie jest popyt, jest sylwia. Nie ma znaczenia, co musi w związku z tym zrobić. duży asortyment, konkurencyjne ceny i rozległa sieć kontaktów w Holandii zapewniają jej firmie klasę, z której słynie. i, oczywiście, cieszy się też renomą w zakresie udzielania informacji i porad Polakom, którzy są nowi w Holandii i potrzebują pomocnej ręki. udziela jej poprzez punkt informacyjny dla Polaków w meterik, ale też w obszarze mediów. Począwszy od tego miesiąca sylwia ma swoją własną, polską stację radiową: sylviafm. Przed wyjściem pytam ją o marzenia na przyszłość. odpowiada, że chciałaby jeszcze mieć własną telewizję, dobrze prosperujący biznes i kontynuować pomoc każdemu, komu tylko może. Pod nosem dodaje jeszcze: „i trochę spokoju”. Przed nami cały nowy rok i my wszyscy tu, w poPolsku, mamy nadzieję, że marzenia sylwii się spełnią. • Przeczytaj cały wywiad na stronie poPolsku.nu

poPolsku nr 3 • 04

praca GłÓwnYm powoDem pobYtu polskich mĘżczYzn w holanDii Aż 80% polskich mężczyzn przybyło do Holandii z powodu pracy. Wynika to z badań przeprowadzonych w drugiej połowie 2011 roku przez Sociaal en Cultureel Planbureau. Od 2004 roku (czyli od wstąpienia Polski do UE) biuro śledzi sytuację Polaków, którzy zamieszkali w Holandii. Polacy znani są w Holandii jako dobrzy pracownicy i przyczyniają się do potwierdzenia tej opinii. Z tego samego badania wynika, że 69% polskich migrantów ma w Holandii zatrudnienie. Biorąc pod uwagę te liczby, Polacy w Holandii mogą być z siebie dumni, bo nie odbiegają w tym od rodowitych Holendrów. •

branD najstarszą marką piwa w holanDii

dLa mĘŻczyzn KLUczowE SĄ

lodÓwka I NIeSkazITelNIe CzySTe wC badanie „grote man en Huishouden”, przeprowadzone przez magazyn Panorama, dostarczyło ciekawych wniosków na temat mężczyzn w gospodarstwie domowym. Nieco ponad 40% mężczyzn pomaga swojej kobiecie zajmować się domem. tylko 0,5% nie myśli o tym i (pomimo emancypacji kobiet) uważa sprzątanie za zajęcie typowo kobiece. 4% uważa, że nie musi nic robić w domu, ponieważ on pracuje, a żona nie. jest jednak faktem, że mężczyźni nie są wcale tacy najgorsi, jeśli chodzi o wykonywanie prac domowych. 50% z nich uważa też, że kobiety robią to lepiej. z nieznanych powodów nie został ustalony procent mężczyzn, którzy wyznają to tylko po to, by przypodobać się swoim kobietom i dzięki temu uniknąć domowych obowiązków. wydaje się ponadto, że stosunkowo niewielu mężczyzn motywuje swoje dzieci do pomocy w pracach domowych. tylko 30% od czasu do czasu prosi swoje pociechy o pomoc, ale wyłącznie przy takich zajęciach, przy których nie będą mogły niczego uszkodzić. z tego względu dzieci mają bardzo dobrze z tatusiem. PRasowaNie? RaCzej Nie! jeśli chodzi o pomoc w pracach domowych, mężczyźni biorą na siebie najczęściej obowiązki sprzątania (86,5%) i odkurzania (84,4%). Raczej nie lubią prasować: 36% wymieniło tą czynność jako najmniej ulubione zajęcie w gospodarstwie domowym.

Brand jest najstarszą marką piwa w Holandii. Położony w limburskim miasteczku Wijlre browar istnieje już od 1340 roku. Obecnie Brand jest w rękach światowej sławy przedsiębiorstwa piwowarskiego Heineken. Pomimo wielokrotnych zmian nazwy, które marka przechodziła z biegiem czasu, słowo „Brand” nigdy z niej nie zniknęło. •

MĘŻCzyŹNI TEŻ SĄ PrÓŻni

kto myślał, że próżność to fenomen, który zdarza się wyłącznie u kobiet, grubo się mylił. w coraz większym stopniu także mężczyźni koncentrują się na swoim wyglądzie. i tak przejmują się np. swoim piwnym brzuchem, brakiem muskułów czy pojawieniem się tzw. moobs (inaczej – męskich piersi). Niedawne brytyjskie badania przeprowadzone wśród 400 mężczyzn pomiędzy 18. a 70. r.ż. wykazały, że aż 2 z 3 panów chciałoby mieć bardziej umięśnione ramiona lub dobrze zbudowaną klatkę piersiową. ekscentryczny top 3 spośród newralgicznych punktów u mężczyzn wygląda następująco: miejsce 1 – moobs, miejsce 2 – łysienie, miejsce 3 – zmarszczki. •

ulubioNe uRządzeNie Niemniej jednak wielu mężczyzn (44%!) uważa żelazko za niezbędne w ich domowym gospodarstwie. znacznie mniej popularne są odkurzacz ręczny (9%) i odkurzacz automatyczny (skromne 2,5%). wielkim zwycięzcą, który z mocnymi 92% góruje nad pozostałymi urządzeniami, jest dla mężczyzn – co zupełnie nie dziwi – lodówka. Cóż, piwo nie schłodzi się samo… tak długo, jak wC jest Czyste! jeśli chodzi o mężczyzn, ich domeny, jak kącik hobby, strych, garaż lub szopa mogą być nieco zabrudzone i przykurzone. 12% idzie o krok dalej, stwierdzając, że brudne pomieszczenia w domu kompletnie im nie przeszkadzają. jedna trzecia panów pozwala, by dzieci pomagały w utrzymaniu domowego porządku. w całym domu jest jednak tylko jedno pomieszczenie, o którym znacząca ilość mężczyzn (63%) mówi, że powinno być nieskazitelnie czyste: wC. •

łaDowarka słoneczna do twojego telefoNu komóRkowego stało się: jesteś w podróży i przypominasz sobie, że miałeś wykonać ważny telefon. w pośpiechu wyciągasz aparat z kieszeni, lecz ku twojemu przerażeniu ekran pozostaje czarny… dzięki ładowarce słonecznej możesz na szczęście uniknąć tego scenariusza. ta ekologiczna ładowarka zapewnia przechowanie energii słonecznej, dzięki czemu zawsze i wszędzie będziesz mógł doładować swój telefon. ładowarka wyposażona jest we wszystkie złącza najbardziej popularnych telefonów. Nie bez powodu ten bardzo przydatny gadżet został okrzyknięty zwycięzcą Red dot design awards 2011! •

poPolsku nr 3 • 05

Dlatego nie wsiadaj za kierownicę po alkoholu! Polscy kierowcy dość często i w nieprzyjemny sposób pojawiają się w holenderskich wiadomościach, a wszystko za sprawą jazdy pod wpływem alkoholu. Najwyższy czas, by zmienić ten negatywny wizerunek! Reagujesz wolniej Alkohol ma znieczulający wpływ na mózg, przez co ktoś, kto pił, reaguje wolniej niż normalnie. Spowalnia także kontrolę mięśni nóg i rąk. W sytuacjach, w których musisz szybko wcisnąć hamulec albo nagle skręcić kierownicą, reagujesz więc o wiele za późno. Widzisz mniej Po wypiciu alkoholu masz tendencję do patrzenia na wprost, jakbyś był w tunelu. Przez to umyka ci, bądź w ogóle nie zauważasz tego, co dzieje się na prawo i na lewo od ciebie. Pieszych też zauważasz w takim przypadku zbyt późno. Co także jest możliwe po wypiciu alkoholu, to koncentracja uwagi na tym, na co akurat patrzysz, podczas gdy w ruchu drogowym bardzo ważna jest podzielność uwagi.

Słabiej się koncentrujesz Alkohol sprawia, że jesteś ospały i zmniejsza twoją koncentrację. W praktyce utrata koncentracji jest szczególnie niebezpieczna przy małym natężeniu ruchu, bo wtedy masz poczucie, że niewiele może pójść nie tak. Może to prowadzić do „niezrozumiałych” wypadków, jak np. samochód, który na spokojnej ulicy nagle zatacza łuk i uderza w drzewo. Wydaje ci się, że wciąż świetnie prowadzisz Kiedy jesteś pod wpływem, myślisz, że potrafisz więcej i częściej podejmujesz ryzyko. Po kilku kieliszkach wydaje ci się więc, że możesz świetnie prowadzić. W praktyce jest inaczej. Jedziesz nierozważnie, źle oceniasz sytuację, a twoje myśli szybko zmierzają w kierunku „dam jeszcze radę”. Grzywny i kary Tak jak w Polsce, tak i w Holandii zakazana jest jazda pod wpływem alkoholu. Więcej – w Holandii jest to widziane nie jako przewinienie, a jako przestępstwo. Dlatego, jeżeli zostaniesz złapany na jeździe pod wpływem alkoholu, możesz spodziewać się najwyższej kary. Na stronie www.verkeershandhaving.nl znajdziesz przegląd wysokości grzywien i kar, które możesz otrzymać za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. Jeśli chcesz ich uniknąć, po prostu nie wsiadaj po alkoholu za kierownicę. Dzięki temu zapobiegniesz niepotrzebnemu cierpieniu innych, do którego nigdy nie chciałeś się przyczynić. • Fakt: Wypicie 3 kieliszków alkoholu zwiększa ryzyko wypadku o 100%. Przy 15% wypadków drogowych w grę wchodzi alkohol. Oznacza to, że każdego roku około 150 osób ginie przez alkohol i od 3000 do 4000 osób trafia do szpitali w wyniku wypadku drogowego (dane z ostatnich 5 lat).

Nostimos reprezentuje wyłącznie interesy odszkodowawcze ofiar wypadków komunikacyjnych i ofiar wypadków przy pracy. Doznał(a) Pan(i) uszczerbku na zdrowiu lub uszkodzenia ciała w wyniku wypadku komunikacyjnego lub wypadku przy pracy wskutek działania osób trzecich i nie ze swojej winy? Jest Pan(i) krewnym lub osobą będącą (pozostającą) na utrzymaniu poszkodowanego, który stał się ofiarą wypadku komunikacyjnego lub wypadku przy pracy?

Komunikacja w języku polskim w godzinach biurowych: Pani Małgorzata Stroosma-Noculak i Pani Barbara Boldewijn-Bednarz

Jeśli tak, Nostimos udzieli Państwu bezpłatnej i fachowej pomocy prawnej. Warto wiedzieć, że Nostimos posiada: ponad 30-letnie doświadczenie w odszkodowaniach powypadkowych Certyfikat Jakości przynależność do instytucji branżowych 7 biur w Holandii

0031-6-205 47 051

0031-38-425 40 89

wypadekwholandii@nostimos.pl

Więcej informacji znajdą Państwo na naszych stronach: www.wypadek-w-holandii.pl/ nostimos-letselschadedeskundigen.nl/

Państwa szkoda, nasza troska!

poPolsku nr 3 • 06

najbarDziej utYtułowana zawoDowa DrużYna Futbolu amerYkaŃskieGo wszechczasÓw

steelers

8 razy znaleźli się w finale superbowl i aż 6 razy pokazali swoją przewagę. to wyczyn, którego nie dokonała żadna inna drużyna. Przedstawiamy najbardziej utytułowaną drużynę futbolu amerykańskiego: Pittsburgh steelers. HistoRia Pittsburgh steelers rozegrali swój pierwszy mecz 20 września 1933 roku. ich przeciwnikiem byli New york giants. mecz był prawdziwym chrztem bojowym dla zespołu z Pittsburgha: przegrali aż 23-2. Co więcej, potrwało aż do 1947 roku, zanim odnotowano znaczną poprawę wyników. drużyna steelers po raz pierwszy w historii futbolu dostała się do systemu rozgrywek play-off, w których zagrała przeciwko Philadelphia eagles. w kolejnym meczu drużyna poniosła niestety miażdżącą porażkę na własnym stadionie: 21-0. musiało minąć aż kolejnych 25 lat, zanim zawodnikom z Pittsburgha znów udało się zagrać w play-off. lata 70.: steeleRs Potęgą Nfl do lat 70. steelers nie odnieśli więc spektakularnych sukcesów. wszystko zaczęło się zmieniać, wraz z powołaniem w 1969 roku trenera Chucka Nolla. miał on wyjątkowo dobre oko do wyławiania nowych talentów i kontraktowania graczy, którzy później odegrali znaczącą rolę w historii steelers. w ten sposób do zespołu steelers w 1972 roku trafił legendarny franco Harris. mając do dyspozycji drużynę gwiazd, steelers zaczęli swoją ofensywę. Przez całą

Wilt u ook „poPolsku” in uw winkel? Neem contact met ons op distributie@popolsku.nu Kijk voor de voorwaarden op onze site onder Distributie

AĆ DLA SIEBIE II W HOLAND Ę! AJ NAGROD O NDERSKIEG

Chcesz sprzedawać gazetę „poPolsku” w swoim sklepie? Skontaktuj się z nami: distributie@popolsku.nu Sprawdź warunki współpracy na naszej stronie w zakładce Dystrybucja gazety poPolsku

cie.

GRANICZNA

JESTRACJA HOLANDII

pittsburGh

pomiędzy rokiem 1971 a 1979 Steelers byli w regularnych rozgrywkach dosłownie niepokonani: odnieśli aż 49 zwycięstw. drugą połowę lat 70. trzymali Nfl w żelaznym uścisku: w ciągu 6 lat aż 4 razy wygrali super bowl (w 1975, 1976, 1979 i w 1980). to wyczyn, którego nie dokonała żadna inna drużyna. „immaCulate ReCePtioN” 23 grudnia 1972 roku steelers rozegrali na własnym boisku legendarne rozgrywki play-off przeciw oakland Raiders. Przebieg gry nie wyglądał dobrze dla zespołu z Pittsburgha: pod koniec meczu zawodnicy przegrywali 6-7. aż do momentu, gdy na 22 sekundy przed końcem meczu wydarzyło się coś, co zatrzęsło fundamentami futbolowego świata. zupełnie niespodziewanie, franco Harris odebrał w fenomenalny sposób piłkę odbitą dosłownie kilka centymetrów nad ziemią, dobiegł do linii końcowej Raidersów i zdobył punkty przez przyłożenie. w ten sposób steelers wyszli na prowadzenie 12-7, a ponieważ skończył się czas, wygrali mecz. stadion eksplodował, a kibiców steelers ogarnęła szaleńcza radość. Na cześć tamtych wydarzeń ten historyczny mecz nosi przydomek „immaculate Reception” (nieskazitelny odbiór). Rzeźba przedstawiająca Harrisa w momencie, w którym łapie piłkę, znajduje się na lotnisku w Pittsburghu (obok rzeźby samego georga washingtona).

stadioN w 2001 roku steelers wprowadzili się na Heinz field, który może pomieścić ponad 65 000 widzów.

1010-4,6 /6.&3

t 45:$;&ē t

&ē t å 1010-4,6 /6.&3 t 45:$; t å 5:$;&ē &3 t 4 6. / ,6 t å 1010-4 ē ;& å 45:$ t &3 t ē /6. 5:$;& -4,6 4 1010 3 t & . 6 ,6 / 0-4

WSPANIAŁY SUKCES ES KC YSSU ES WSPANIAŁ C K U S S E Y Ł E CC ANIA KK SUU WSPN Y Ł S A I Y WSPPAANIAŁ WS 101

WYJĄTKOWY WYWIA D Z JANEM SMITEM DOUTZEN KROES I t ZACZNĲ PRACOWAĆ SEKS t PODATEK BIE SIEBDLA IE SIEBIE IEWY SAMOCHO KRÓLOWA BEATRIX S ADO IE DLADLA W SIEBIE LW HO MA 75 LAT t ROZ AĆ DO PRAC ZNĲ ANSDIEIIBLA Ć AC t ZAC II LANDII LAWY WIĄ AW PR DLIOWAĆ ŻĲ TAN M SMITEMZA NDNDII SUD JANE IE Z Ć OKU W MA IAD ZN A JST O WYW II Y C O ERK H GRA TKOW D O OW ! J C ACO WYJĄ NAG ANIE t LEK H ĘHOLA A M t ISAMO Y HWO LW E DN RAPH CJA WOWY PO O TES O DĘ! RODĘ! TRCHOD O SMITTEK ZDW Ĳ tMPODA O RJHOL JĘZ R Ĳ N YKA ! G C E G Z A W N Ę KROES ID SEKS Y N N C ZENżcz END D A Z M ODĘ! A DOUT JA ERS Y A A O O NAGR W C Mę N AJ RNAGIE Z Sh RG IEGO KIEGO WKU WYGR tA ZS IĄŻ ODO JIYG IA . MA ZK M DSUDO AW tROZW YWna ow RI G OH Wyz O.D ITAEtTE SK OKYUGta. RIX AJLE PLAT Dbie ER RH UO RSNKD GO t75 O Ko S S KRÓLOWA OWY BEAT SKIEGO S EM ŻHC NDER M KIEcie TEM IĄC ADOEHOLE IM WKYLA S SJEK JĘZYK IU SMAO ZWIZY ZW R N Ży I TEST N O I M E WYJĄTK MAJS JA R E A A U LEKC . K D t t S ES IE K E S N K O T OWAN O T JĘ R LA MPO TANIE K TERK HO LE UOD Z KA A DTAEK IĄ IADIXJZA USDST ŻTE MNAE IS . K . HO iŻ DOUTZENY WBYEW t 75 . A ie JA Y W Y TR Ż c C ie. Z Z A e D y K Życ S Z Ę O Z IĄ K LE J Ę O R ieta A IAna. t c . J PLAw. Z t OZW ESTZKob D SOEWA OWWczyz e IE y i K N I LO T . Sho T Ó c t Ż R ta Ą S y K R KKSA 75 T t JA TI ETSTKobie Ż YEWTER ROJS WYJ Męż KW SEM KJCA I EN IE . ZN LE.C WYMBAE TK TIRIX 5hLo tA w O DOĄUTTA b N ieiteat.a S7IE o O ESAzn M . AAIE b K W a LEK OWKAR O o L t K IX y R z K WYKJRÓ E c N T T E ężABJE SA N TZM IE M OWA ow. A DOTUAN RK LOW JSTzEn a. Shhow. Az y KAR KRÓ ż BIDOWE PETA M c S : ŚWIADCZENIA . OSOWRDY NIEę LOKALNE WŁOSKIE KLAPKI TAM ANIE DLA CZŁONKÓW znaZAST ZAGRAN W HO

cz Męż

LANDII

RODZINY KRÓLEWSK

IEJ

ROZGRZEWAJĄ KOBIECE STOPY

SKIE KLAPKI

ICZN A A A REJE STRA ZN ICAN ICAZNCJA N AGR N NDII W IC RZAGRA HOLA ANICZNA JZ GZA A

kibiCe „terrible towel” (straszliwy ręcznik), który od 1975 roku stanowi tradycyjny sztandar fanów steelers, znalazł się nawet na szczycie mount everest i stacji kosmicznej iss. ale nie ma się co dziwić, ostatecznie mówimy tu o kibicach najbardziej utytułowanej drużyny amerykańskiego futbolu w historii. steeleRs Po 1980 Ciekawi cię, co stało się z drużyną steelers po 1980 roku? Przeczytaj cały artykuł na stronie http://plazilla.com/de-pittsburgh -steelers-het-meest-succesvolle -american-football-team. •

poPolsku nr 3 • 07

MONIQUE SMIT I TIM DOUWSMA

naGrali album DuetÓw monique smit i tim douwsma spędzili grudzień w studiu, w którym nagrali nowy album. ma on się ukazać w maju tego roku i będzie wydany przez VosouNd Records. album poprzedzi wydany w marcu singiel. kierownictwo muzyczne nad albumem sprawują jan smit i edwin de groot. to nie pierwszy przypadek współpracy monique i tima. Para poznała się na korytarzach tRos. znajomość, odnowiona podczas pracy przy programie „gwiazdy tańczą na lodzie”, doprowadziła do nagrania duetu „een zomeravond met jou”, który wydano jako singiel w 2011 roku. to był strzał w dziesiątkę. współpraca tak bardzo im się spodobała, że postanowili nagrać cały album.

dzIedzICzeNIe TronU

w międzyczasie monique smit została wybrana przez dzieci ulubioną prezenterką telewizyjną, za co dostała nagrodę mediasmarties award 2012. już od pięciu lat prezentuje popularny program dziecięcy kids top 20, a począwszy od tego roku poprowadzi też nowy program „mój tata jest najlepszy”. w 2008 roku monique debiutowała jako piosenkarka z albumem „stel je Voor”, za którym podążył album „Verder”, wydany w roku 2010. ukazało się też kilka singli z obu tych albumów. tim douwsma jest prezentatorem programu karaoke kids i także wydał wiele singli pod swoim nazwiskiem. •

Po tym, jak królowa beatrix zapowiedziała zrzeczenie się tronu, obejmie go jej najstarsze dziecko, książę willem-alexander. kolejność dziedziczenia tronu jest w Holandii ustanowiona przez prawo. Po przyszłym królu willemie-alexandrze pierwsze w kolejce do tronu stoją jego córki: księżniczka Catharina-amalia, księżniczka alexia i jako ostatnia – księżniczka ariane. do następstwa tronu kwalifikują się wyłącznie osoby do trzeciego stopnia pokrewieństwa z królem.

Członkowie rodziny królewskiej tracą prawo do dziedziczenia tronu w przypadku zmiany stanu cywilnego bez zatwierdzenia zgody na zawarcie małksiążĘ oranje-nassau żeństwa, wydanej przez parlament. stało się tak np. w 2004 roku, gdy książę friso poślubił mabel wisse smit. od tej chwili będziemy świętować dzień króla, obchodzony w dniu urodzin przyszłego króla willema-alexandra, tj. 27 kwietnia. jednak w pierwszym roku obchodów dnia króla w 2014 roku obchody tego święta przypadną na 26 kwietnia, gdyż dzień urodzin przyszłego króla wypada w niedzielę. Rodzina królewska odwiedzi w ten dzień miejscowości amstelveen i de Rijp. obie gminy będą mogły wykorzystać program obchodów, który został przygotowany na 30 kwietnia - tegoroczne święto dnia królowej, które w związku ze zrzeczeniem się tronu przez królową i uroczystym wprowadzeniem na urząd nowego króla, przybierze zupełnie nowy charakter. wszyscy będą musieli przyzwyczaić się do tej zmiany, bo w międzyczasie dzień królowej zadomowił się w dniu 30 kwietnia. kiedy księżna beatrix objęła tron w 1980 roku, postanowiła – jako hołd dla swojej matki – obchodzić dzień królowej w dniu jej urodzin. Przyjęła jednak nowy sposób obchodzenia tego święta: królowa beatrix zrezygnowała z tradycji przyjmowania defilady na schodach Pałacu soestdijk, ustanowionej przez swoją matkę. beatrix chciała wyjść do swoich poddanych. każdego roku, wraz z członkami rodziny królewskiej robiła więc objazd kraju, by wspólnie z rodakami jeść ciasteczka jkm krÓlowa beatriX i tańczyć ludowe tańce. •

nowY album steVena wilsona

steven wilson podał informację na temat swojego nowego albumu. trzeci album solowy tego wykonawcy będzie nosił tytuł „the Raven that Refused to sing” i zostanie wydany 25 lutego. dwa tygodnie później, w poniedziałek 11 marca, wokalista Procupine tree wystąpi na koncercie w sali Rabozaal, w amsterdamskim melkweg. steven wilson znany jest jako wokalista i gitarzysta grającego progresywny rock zespołu Procupine tree oraz jako producent fisha (marillion) i szwedzkiego zespołu metalowego opeth. także solowa kariera tego wielostronnie utalentowanego muzyka zaczyna nabierać rozpędu. Na półkach pojawiły się do tej pory dwa dobre albumy: „insurgents” i „grace for drowning”. z niecierpliwością czekamy na trzeci! •

seksualnY show wilberta Gieske w teatrze w spektaklu „seks czyni szczęśliwym” wilbert gieske staje do walki z seksualnym niezadowoleniem. aktor, znany zwłaszcza z opery mydlanej gtst, zrobił właśnie holenderską wersję austriackiego hitu teatralnego „100% sex therapy”. Przygotowując się do spektaklu, gieske przeprowadził wiele rozmów ze specjalistami, psychiatrami i seksuologami. wybrał się nawet, wraz ze swoją małżonką, na miłosne rekolekcje we włoszech. w przedstawieniu aktor w dowcipny sposób bierze pod lupę doświadczenia swoje i publiczności. Premiera spektaklu odbędzie się 26 lutego br. •

poPolsku nr 3 • 08

składniki na 2 osoby: 400 gr gorzkiej czekolady • małe opakowanie śmietany kremówki • cynamon • owoce (jabłka, winogrona, truskawki, banany, melon) • ciastka • marshmallow • kokos • marchewka lub papryka Czego będziesz potrzebować? Dwa garnki • zestaw do fondue • 2 miseczki • 2 świeczki do podgrzewania

przygotowanie: • Rozpuść czekoladę au bain de marie (garnek z czekoladą w garnku z gorącą wodą), stawiając oba garnki na gazie. • Dodaj do czekolady śmietanę kremówkę i 2 -3 łyżki wody. • Po podgrzaniu dodaj do powstałego sosu szczyptę cynamonu. • W międzyczasie umyj i pokrój owoce i rozdziel je do miseczek. • Przelej sos czekoladowy do zestawu fondue i utrzymuj w cieple za pomocą świeczek do podgrzewania. • Jeszcze tylko długi widelec do nabijania owoców i zanurzania w sosie czekoladowym i możesz zacząć imprezę!

PRZEPIS fondue

jako danie główne

czekoladowe

Czekolady

nigdy dość!

Prawie każdy lubi czekoladę. Przyjemne uczucie, związane z jedzeniem czekolady, wiąże się z tym, iż temperatura topnienia masła kakaowego w czekoladzie jest nieco niższa niż temperatura ludzkiego ciała, dzięki czemu czekolada rozpływa się w ustach. Na języku odczuwasz ją miękką, niczym jedwab. Czekolada zawiera substancje, które mogą wywierać wpływ na pracę mózgu. W praktyce są to tak niewielkie ilości, że właściwie nie jest to możliwe. Pomimo tego, wiele osób deklaruje odczuwanie radości po zjedzeniu czekolady. Jak powszechnie wiadomo, dzięki zawartym w kakao antyoksydantom, czekolada wpływa korzystnie na ciśnienie krwi i naczynia krwionośne. Postanowiono więc sprawdzić, czy ma także pozytywny wpływ w odniesieniu do zmniejszenia liczby przypadków zgonu, z przyczyn chorób serca i choroby naczyń krwionośnych. Okazało się, że tak, jeśli dostarcza się do organizmu 4 gramy kakao dziennie. A to można uzyskać dzięki codziennemu spożywaniu 10 gram gorzkiej lub 13 gram mlecznej czekolady. Kłóci się to jednak ze stwierdzeniem, że czekolada zawiera dużo tłuszczów nasyconych, co jest niezdrowe. Im wyższe jest stężenie kakao, tym korzystniejszy jest stosunek pomiędzy pozytywnym i negatywnym wpływem czekolady (przy podanych wyżej ilościach czekolady dziennie). W czekoladzie znajduje się też niewielka ilość substancji toksycznych. Nie martw się jednak, organizm ludzki jest w stanie poradzić sobie z usunięciem tych substancji bez negatywnych konsekwencji. Stwierdzenie, że czekolada działa jak afrodyzjak, jest natomiast lekko przesadzone. Tym niemniej, zawsze jest miło, gdy ktoś rozpieszcza cię, obdarowując dużym pudełkiem czekoladek. Po czekoladowej uczcie nie zapomnij o umyciu zębów, bo to jednak słodycze. I rozkoszuj się smakiem! •

WESTERN UNION JEST ŚWIATOWYM LIDEREM W ZAKRESIE BEZPIECZNYCH PRZESYŁEK PIENIĘŻNYCH OD PONAD 135 LAT. AGENCJA WESTERN UNION OFERUJE CI WYJĄTKOWĄ OKAZJĘ DO SKORZYSTANIA Z DUŻEGO POPYTU NA TRANSAKCJE GOTÓWKOWE.

• Źródła dochodów • Otrzymywanie prowizji za każdą wysłaną lub odebraną transakcję w Twoim sklepie • Poprawa relacji z istniejącymi klientami • Pozyskiwanie nowych klientów

Chcesz założyć swoją placówkę Western Union w swoim sklepie lub lokalu? Skontkatuj się z Sylwią Broncel tel. 06-81345250. DOŁĄCZ DO NAS!

poPolsku nr 3 • 09

piĘkno i czekolaDa dziwNa, ale baRdzo NatuRalNa kombiNaCja

W nadchodzącym tygodniu (14 lutego) czekają nas Walentynki. To dzień, który stoi pod znakiem miłości. Dzień, w którym zakochani poświęcają sobie więcej uwagi i obdarowują się prezentami, kwiatami oraz kartkami.

wiele salonów piękności oferuje współcześnie zabiegi na ciało, w których jednym z podstaw jest użycie czekolady. jej zapach, uczucie, że ma się na skórze produkt miękki jak jedwab i ciepłą masę, zapewnia cudowne odprężenie. Czekolada bardzo dobrze wpływa na skórę. także sama, w domu możesz w łatwy i szybki sposób przygotować wspaniałą, dobroczynną maseczkę czekoladową. składniki maski czekoladowej dodadzą ci prawdziwego blasku. miód oczyszcza i uspakaja, jogurt działa odtłuszczająco, a kakao zapewnia zdrową i promienną skórę. uważaj jednak, by zastosować czyste kakao, a nie napój czekoladowy w proszku lub coś w tym stylu. tylko kakao w czystej postaci zmniejsza pory, działa relaksująco i poprawia poziom wilgotności. składNiki maseCzki: • 2 łyżeczki miodu • 2 łyżeczki chudego jogurtu • 1 łyżeczka kakao PRzygotowaNie: wlej 2 łyżeczki miodu do miseczki i podgrzewaj przez 10 sekund w mikrofalówce przy pełnej mocy. dodaj następnie 2 duże łyżki jogurtu i dobrze wszystko wymieszaj. dodaj 1 łyżeczkę kakao i ponownie dobrze wymieszaj. sPosób użyCia Nałóż pędzlem na twarz. Pozostaw na 10 do 20 minut i po prostu ciesz się odpoczynkiem. spłukuj maseczkę zimną wodą i nałóż na twarz krem. •

„Czekolada” – pIĘkNy FIlM

o miŁości i PaSJi Życia

film opowiada historię młodej matki Vianne Rocher (granej przez juliette binoche), która wraz z córką anouk przyjeżdża do francuskiej wioski. otwiera tam mały sklepik z czekoladą, la Céleste Praline. magiczna czekolada Vianne szybko zmienia życie mieszkańców wioski.

od wielu lat nie wydarzyło się tu nic ciekawego. wioska jest srogo zarządzana przez burmistrza. to on ustala wszystkie zasady, a nawet pisze kazania dla miejscowego proboszcza. od kiedy w wiosce osiedla się nonkonformistyczna Vianne ze swoją córeczką anouk, jej mieszkańcom zaczynają się przydarzać różne, dziwne rzeczy. w dodatku oficjalne otwarcie sklepu ma miejsce w trakcie postu, co większa część wioski uważa za skandal.Vianne zdaje się mieć magiczną zdolność rozpoznawania ulubionego smaku czekolady swoich klientów. jedyną

osobą, u której źle ocenia ulubiony smak, okazuje się cygan Roux (w tej roli johnny depp). szczerość i życzliwość Vianne sprawiają, że mieszkańcy wioski stają się coraz bardziej otwarci, a atmosfera - bardziej przyjemna. ale zmiany mają ogromny wpływ na wszystkich bohaterów. szalenie piękna opowieść, zagrana przez wspaniałych aktorów. Polecamy ją na zimowe wieczory. koniecznie oglądaj relaksując się na sofie z kubkiem gorącej czekolady w ręku! •

internetowa miłoŚĆ

To daje mi sposobność, aby opowiedzieć Wam o mojej miłości, bo to szczerze mówiąc dość niezwykła historia. Otóż mój ukochany i ja poznaliśmy się przez internet. Naturalnie nie przez serwis randkowy, bo tych szczerze nie znoszę. Nie, mój ukochany i ja „znaliśmy” się już od jakiegoś czasu poprzez media społecznościowe. Najpierw kontaktowaliśmy się przez serwis Twitter, a potem coraz częściej za pośrednictwem Facebooka. Z początku był to zwykły, powierzchowny, przyjazny kontakt. Oboje byliśmy zresztą w związkach. On miał już od 10 latdziewczynę, a ja od kilku miesięcy byłam w związku z pewnym facetem z Turcji. Wiecie, taki związek na odległość. A jednak, mój ukochany i ja coraz częściej szukaliśmy się w internecie. Razem mieliśmy najwięcej zabawy. W pewnym momencie mieliśmy coś w rodzaju zakładu. Przez cały miesiąc mogłam śledzić go w internecie. Grzebać i przewracać wszystko na drugą stronę. Potem była jego kolej. To był bardzo zabawny czas, podczas którego bardzo dobrze się nawzajem poznaliśmy. Szybko zorientowałam się, że on podoba mi się dużo bardziej niż bardzo. Gdy tylko pojawiał się on-line, miałam w brzuchu motyle. Pewnego dnia zadaliśmy sobie pytanie, co zrobimy, jeśli już przy pierwszym spotkaniu okaże się, że jest między nami chemia. Przecież oboje przebywaliśmy wciąż w związkach. Oboje byliśmy też zdania, że zanim zdecydowalibyśmy się zacząć coś razem, najpierw grzecznie zakończylibyśmy poprzednie związki. I wtedy stało się nieoczekiwane. Rozstaliśmy się z ówczesnymi partnerami, jeszcze zanim postanowiliśmy się spotkać. Pozostało nam tylko szybkie sprawdzenie, czy rzeczywiście jest między nami chemia. I była! Moje serce stanęło wtedy w płomieniach i nadal jest w ogniu. Oczywiście, jak każdy normalny związek, przeszliśmy przez problemy początkujących par. Ale muszę Wam coś powiedzieć: od niedawna mieszkamy razem! On i ja, jesteśmy więc żywym dowodem na to, że internetowa miłość naprawdę istnieje. •

poPolsku nr 3 • 10

HoRoskoP BARAN (21 marca – 20 kwietnia) Po chaotycznym okresie masz dużą szansę na przeżycie czegoś fantastycznego, czego kompletnie się nie spodziewasz. Pozwól na to i baw się świetnie! BYK (21 kwietnia – 21 maja) Czekają cię niespodziewane spotkania i rozmowy. Zaskoczenie czyimś kontaktem zrobi ci dobrze na sercu. Bądź otwarty na nowe przyjaźnie.

KinowE nowości – UNCoNdITIoNal w czwartek 14 lutego w holenderskich kinach odbędzie się premiera filmu „unconditional”. jest to ekscytujący dramat, w którym wystąpili m.in. Christine anderson, Christian Cook, james bolam, madeleine Clark i Harry mcentire. to niezła propozycja na walentynkowy wieczór.

o Czym jest film? „unconditional ” to czarny humor i pokrętna historia miłosna nastoletniego rodzeństwa. 17-letni bliźniacy, kristen i owen (grani przez madeleine i Harry`ego), mieszkają wraz ze swoją chorą matką na przedmieściach miasta, w północnej anglii. mają ciepły, rodzinny dom, ale pragną czegoś więcej niż bezustanna opieka nad swoją matką. marzą o mniej nudnym życiu. w pewnym momencie odwiedza ich liam, który przychodzi prosić o pożyczkę. jest silny, szarmancki i przystojny, to prawdziwy światowiec. kristen momentalnie się zakochuje i zaczyna marzyć o wspólnym życiu, z dala od rodziny. liam zaprasza jej brata owena na drinka.

BLIŹNIĘTA (22 maja – 21 czerwca) Bądź dumny z tego, co osiągnąłeś ciężką pracą, nie wszystko stracone. Nie osiadaj jednak na laurach, bo jest jeszcze dużo do zrobienia.

Powoli także owen zakochuje się w liamie. schlebia mu uwaga liama, dlatego przyznaje się do swoich uczuć. Powoli wychodzi na jaw głęboka obsesja liama. oferuje owenowi swoją bezgraniczną miłość, ale pod jednym warunkiem… owen musi przyjąć nazwisko i tożsamość swojej siostry, kristen.

RAK (22 czerwca – 22 lipca) Praca, praca i jeszcze raz praca! Ale też wiele miłych rzeczy na twojej drodze. Aby to wszystko wytrzymać, odpoczywaj, kiedy tylko możesz.

uNCoNditioNal – „loVe… oN oNe CoNdtitioN” Prawdopodobnie najbardziej intrygujące w “unconditional” jest to, jak bardzo nieprzewidywalny jest ten film. sposób, w jaki zmienia się historia, można w tym filmie prędzej określić jako fascynujący, niż frustrujący. musisz to zobaczyć! film przeznaczony jest dla widzów od 12. roku życia. •

LEW (23 lipca – 22 sierpnia) Pozbądź się stresu przez zwiększenie fizycznej aktywności i relaksujące zajęcia, tylko w ten sposób uda ci się przeżyć ten nerwowy okres. PANNA (23 sierpnia – 23 września) Twoje pozytywne nastawienie zaczyna przynosić owoce. W nadchodzącym okresie czeka cię dużo śmiechu, radości i zabawy. WAGA (24 września – 23 października) Prawdopodobnie poznasz czyjś sekret. Obejdź się z nim ostrożnie i poufnie, zasługuje na to osoba, która powierzyła ci swoją tajemnicę. SKORPION (24 października – 22 listopada) Wspaniale! Istnieje duża szansa, że otrzymasz miłe zaproszenie na przyjemne spotkanie. Chwyć tą chwilę obiema rękami i rozkoszuj się miłą atmosferą. STRZELEC (23 listopada – 21 grudnia) Zadbaj o miłe plany na weekend, wystarczy, że w tygodniu masz dużo obowiązków. Potrzebujesz chwili wytchnienia. KOZIOROŻEC (22 grudnia – 20 stycznia) Dokonaj wyborów. Co teraz wydaje się małe, może stać się wielkie. Spróbuj szerzej spojrzeć na wszystko i ostrożnie nakreśl swoje cele. WODNIK (21 stycznia – 19 lutego) Starzy znajomi na twojej drodze mogą spowodować wiele radości, ale też napięć. Bądź mądry! Wspominaj, śmiej się z przeszłości, ale dobrze przemyśl, czy stary znajomy pasuje do twojego nowego życia. RYBY (20 lutego – 20 marca) Wygląda na to, że przed tobą udany miesiąc. Będziesz dobrze czuł się w swojej skórze i umyśle. Nie bądź jednak zbyt pewny siebie. Za rogiem czai się grypa, więc uważaj na siebie.

ciekawostki Filmowe kiedy Powstał PieRwszy film sCieNCe-fiCtioN? Pierwszy na świecie film science-fiction powstał w 1902 roku. francuski reżyser georges méliès wyprodukował wtedy niemy film „le Voyage dans la lune”, co oznacza „Podróż na księżyc”. film ujrzał światło dzienne 8 lat po pokazie komercyjnym w Nowym jorku. science-fiction to gatunek, w którym historia spekuluje na temat technologii przyszłości i naukowych odkryć. „le Voyage dans la lune” opowiada historię podróży sześciu astronomów na księżyc. zostają oni wystrzeleni na powierzchnię tego ziemskiego satelity z ogromnej armaty. zanim powrócą na ziemię, przeżywają niesamowite (i współcześnie nieco śmieszne) przygody. •

sudoku wpisz cyfry od 1 do 9. każdy numer może tylko raz pojawić się w każdym rzędzie, każdej kolumnie i bloku 3x3. Rozwiązanie znajdziesz w polach a, b, C, d i e. wyślij rozwiązanie za pośrednictwem strony www.popolsku.nu i stwórz sobie szansę na wygranie jednego z 2 biletów wejściowych do centrum nauki Nemo. •

poPolsku nr 3 • 11

Dobre przygotowanie

to połowa sukcesu Na zarezerwowanie wakacji często poświęcamy bardzo dużo czasu. Które biuro turystyczne jest wiarygodne? Czy miejsce zakwaterowania odpowiada prezentowanym wcześniej zdjęciom? Co z ubezpieczeniem, na wypadek, gdyby biuro zbankrutowało? Czy biuro podaje informacje na temat ubezpieczeń od katastrof naturalnych w trakcie wakacji? Czy informuje o języku danego kraju i instytucjach, w których możesz uzyskać pomoc w nieprzewidzianych sytuacjach?

Jakże inaczej wyglądają przygotowania do wyjazdu, gdy powodem jest praca w innym kraju. Tymczasem często chodzi o wyjazd na dłuższy okres czasu, który wręcz wymaga lepszego przygotowania. Powinieneś sprawdzić, czy pracodawca jest wiarygodny. Czy i jaką oferuje umowę? Gdzie będziesz mieszkać? Czy masz ubezpieczenie zdrowotne, na wypadek choroby? Język. Do kogo masz się udać, jeśli będziesz potrzebował pomocy i jak uzyskasz ewentualną pomoc prawną? Polacy pracują w wielu krajach na całym świecie. Oznacza to, że na rynku pracy jest wystarczający popyt. Spójrz na to, jak na pełny parking. Zawsze znajdzie się ktoś, kto odjedzie, a wtedy ty będziesz mógł zaparkować na jego miejscu. Nie obawiaj się więc, że jeśli nie przyjmiesz danej oferty, już nigdy nie otrzymasz innej. Przy zawarciu umowy o pracę, wnosisz swoje doświadczenie, wiedzę i energię, w zamian za co dostajesz wynagrodzenie. Sytuacja twojego pracodawcy zmienia się na lepsze, bo dzięki tobie może wytwarzać produkty, a tym samym zwiększa przychody. Również twoja sytuacja się poprawia, ponieważ otrzymujesz wynagrodzenie. Te relacje zawsze muszą być równoważne. Jeśli balans zostaje zachwiany z korzyścią dla tylko jednej ze stron, zaczynają się problemy. Dlatego ważne jest, aby znaleźć taką pracę, w której nie tylko ty możesz coś zaoferować, ale i twój pracodawca gotów jest w ciebie zainwestować. Jak możesz się przygotować? Sprawdź pracodawcę • Poszukaj w internecie, czy twoi rodacy podzielili się doświadczeniami na temat danego pracodawcy. • Sprawdź, czy dany pracodawca posiada znak jakości zakwaterowania. • Sprawdź czy pracodawca posiada certyfikat NEN4400-1. • Czy pracodawca jest członkiem organizacji zrzeszającej pracodawców? • Czy pracodawca jest wpisany do rejestru Izby Handlowo – Przemysłowej? • Czy pracodawca oferuje (zbiorowe) ubezpieczenie zdrowotne? Umowa o pracę Zadbaj o to, byś dostał umowę o pracę w swoim języku, zanim wyjedziesz do Holandii. Poproś kogoś o skontrolowanie tej umowy. Zakwaterowanie Zapytaj przyszłego pracodawcę, gdzie będziesz mieszkał i na jakich warunkach. Najlepiej poproś o ustalenie tego na piśmie. Dokumenty tożsamości Zadbaj o to, by twój paszport lub dowód osobisty i ewentualnie prawo jazdy były ważne przez odpowiednio długi czas. Zrób kopie tych dokumentów na wypadek, gdybyś utracił oryginały. Oficjalne dokumenty Zabierz ze sobą europejski akt urodzenia i ewentualny akt ślubu. Będziesz ich potrzebował przy wpisaniu się do holenderskiej gminnej administracji podstawowej. Dokonanie wpisu jest obowiązkowe, jeśli planujesz pozostać tu powyżej 3 miesięcy. Oczywiście będziesz musiał uregulować o wiele więcej spraw. Więcej informacji na ten temat i listę spraw do załatwienia znajdziesz na stronie www.migrada.nl. • Migrada to stowarzyszenie na rzecz migrantów zarobkowych z całej UE. Wolontariusze działają w konkretnym celu: strukturalnej poprawy sytuacji migrantów zarobkowych w Holandii.

poPolsku nr 3 • 12

UrzĄd dS. IMIGraCJI I NaTUralIzaCJI zaPiSać SiĘ, czy niE? jeśli posiadasz obywatelstwo jednego z krajów członkowskich unii europejskiej (z wyjątkiem Rumunii i bułgarii), europejskiej wspólnoty gospodarczej lub szwajcarii i chcesz pozostać w Holandii powyżej 3 miesięcy, musisz dokonać wpisu do urzędu imigracji i Naturalizacji (iNd). możesz skontaktować się z iNd telefonicznie i umówić się na spotkanie w sprawie dokonania wpisu. aby tu przebywać, nie będziesz natomiast potrzebował dokumentu zezwalającego na pobyt w Holandii. w praktyce dokonanie wpisu do iNd jest możliwe wyłącznie po zarejestrowaniu się w gminnym Rejestrze danych osobowych (gba), w gminie, w której mieszkasz. Po dokonaniu wpisu będziesz traktowany tak, jak każdy obywatel Holandii, włączając w to wszystkie prawa i obowiązki. wśród praw wymienia się tu np. roszczenie sobie prawa do świadczeń, takich jak dodatek mieszkaniowy, ubezpieczenie zdrowotne i ewentualne zasiłki. Ponadto do rejestracji w gba jest prawnie zobowiązany każdy, kto mieszka i pracuje w Holandii powyżej czterech miesięcy. musisz także zameldować, pod jakim adresem będziesz mieszkać. jeżeli wpisu chcesz dokonać ty lub twój partner i/lub dzieci, to wszyscy musicie stawić się osobiście.

Podczas zgłoszenia zostaniesz poproszony o okazanie w miarę możliwości oryginalnych dokumentów, które będą potwierdzały twoją tożsamość, dane dotyczące małżeństwa oraz adres i miejsce zamieszkania. Potrzebne będą akty urodzenia (twój, partnera i dzieci), akt ślubu, paszporty, poświadczenia obywatelstwa i umowy wynajmu/zakupu domu lub mieszkania, w którym zamierzasz mieszkać. Postaraj się dostarczyć wszystkie niezbędne dokumenty urzędowi gminy, w której zamierzasz mieszkać. jeśli będziesz mieszkał u kogoś, pamiętaj przede wszystkim o zabraniu pisemnego zezwolenia i dokumentu tożsamości właściciela twojego miejsca zamieszkania. jeśli mieszkałeś już wcześniej w Holandii, wystarczy jak poinformujesz o tym w zgłoszeniu, podając poprzednie miejsce zamieszkania i informację o tym, czy byłeś tam zameldowany. gmina wystąpi wtedy o przekazanie twoich danych. jeśli nie pojawisz się w rejestrze administracji podstawowej innej gminy w Holandii, będziesz mógł dokonać wpisu. Co jest RejestRowaNe? w gba znajdują się ogólne dane osobowe, które są potrzebne instytucjom rządowym do realizowania

W JEDEN

Chcesz zdobyć dyplom VCA? DZIEŃ !!! Szkolenia i egzaminy w języku polskim. W Amsterdamie, Rotterdamie, Hadze, Utrechcie, Tilburgu lub Venray. (także polskie certyfikaty EVC na wózki widłowe)

Więcej informacji znajdziesz na

www.epetersen.nl

czynności prawnych. każda osoba posiada tzw. teczkę osobową, w której znajdują się: imiona i nazwisko, data urodzenia, miejsce i kraj urodzenia, numer administracyjny i numer ewidencyjny obywatela (bsN). znajdują się tam także informacje na temat tego, kim są twoi rodzice, jakie posiadasz obywatelstwo/-a i – jeśli dotyczy – informacje na temat prawa do pobytu, (obecnego) związku małżeńskiego lub zarejestrowanego partnerstwa, adresu zamieszkania, dzieci i jaki rodzaj dokumentu uprawniającego do podróżowania został ci wydany. oprócz tego znajdują się tam informacje o twoim prawie do głosowania i lista instytucji współpracujących z rządowymi, które otrzymały twoje dane. PoufNość Rząd ostrożnie obchodzi się z twoimi danymi osobowymi. może ich używać wyłącznie, gdy jest to niezbędne do realizacji zadań dotyczących prawa powszechnego i tylko wtedy, kiedy wyraziłeś zgodę na ich przetwarzanie. Przechowywanie twoich danych osobowych jest bardzo dobrze zabezpieczone, a do przekazywania ich używa się niepublicznej sieci. innymi słowy: korzystanie z twoich danych osobowych obwarowane jest bardzo rygorystycznymi zasadami. •

poPolsku nr 3 • 13

telefoNiCzNy CoaCHiNg 24 godziNy Na dobę, 7 dNi w tygodNiu. kompletna linia porad dostępna dla każdego. jest zawsze, gdy go PotRzebujesz Pomimo, iż coaching już dawno dowiódł swojej przydatności (większa znajomość siebie, zadowolenie w pracy, samodzielny rozwój), nie w każdej kulturze jest to zjawisko powszechne i wciąż wielu z nas nie posiada własnego trenera. jak mówi bożena kwiecień, polska trenerka z firmy 24hrscoach: ‘zwrócenie się do coacha, czasem jest dla nas trudnym do przekroczenia progiem. musisz najpierw znaleźć trenera, z którym dobrze się rozumiesz, umówić się na spotkanie, które często możliwe jest tylko w godzinach pracy, w związku z czym wydłuża się czas uzyskania odpowiedzi na twoje pytania. Często przeszkodę stanowią też wysokie koszty. także mówienie o własnych problemach nie jest w Polsce rozpowszechnione’. CoaCHiNg Na telefoN Rozwiązaniem może tu być coaching na telefon. takie szkolenia są anonimowe, łatwo dostępne, relatywnie tanie i dostępne „od ręki”. koszt połączenia wynosi 0,80 centów za minutę (48 euro za godzinę). Po 50 minutach rozmowa zostaje automatycznie przerwana. angelique van ’t Riet założyła firmę 24hrscoach właśnie po to, aby możliwość wysłuchania zaoferować naprawdę każdemu. ‘to dlatego współpracujemy z trenerami różnych narodowości. jeśli do nas zadzwonisz, usłyszysz komunikat powitalny w języku polskim i zostaniesz przełączony do jednego ze stałych, polskich trenerów’. jak to działa? Po wejściu na stronę www.24hrscoach.nl natychmiast zobaczysz, którzy z trenerów są dostępni i czy profil danego coacha ci odpowiada. w języku polskim mogą z tobą rozmawiać trenerki bożena kwiecień (kod 16) i joanna Pilatowicz (kod 20). możesz z nimi porozmawiać dzwoniąc na numer telefonu (0900) 2112-2012. Na początku rozmowy usłyszysz pytanie, w jakim języku chcesz rozmawiać ze swoim trenerem. zostanie ono zadane w języku polskim. Następnie w ciągu kilku sekund na linii odezwie się polskojęzyczny trener.

advertorial

taki sposób skontaktowania się z trenerem ma same zalety: nie tracisz czasu na podróż, rozmowa jest anonimowa, nie musisz czekać na wyznaczenie daty wizyty, a trenerzy są dostępni 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. oprócz języka polskiego, coaching odbywa się także w językach niderlandzkim, niemieckim, angielskim, hiszpańskim, francuskim, tureckim i arabskim.

Firma ma trenerów, którzy udzielają odpowiedzi na konkretne pytania dotyczące rozwoju osobistego, ale też pytania odnoszące się do pracy i powiązane ze światem biznesu. Możliwy jest także coaching za pośrednictwem e-maila. Poniżej przedstawiamy 3 przykłady rozmów, abyś mógł łatwiej zorientować się, w jaki sposób działa coaching.

Często zadawaNe PytaNia Pytanie 1: witam. Pracowałem w Holandii ponad rok przez pośrednika pracy. Chciałbym się dowiedzieć, gdzie mógłbym sprawdzić czy zostały odprowadzone składki emerytalne? Czy jest możliwość sprawdzenia tego w internecie? jeśli tak, to proszę o podanie takiego adresu. Pozdrawiam, michał. informację dotyczącą składek emerytalnych możesz otrzymać od pośrednika pracy. informacja ta zameldowana jest również na specyfikacji tzw. paska wypłaty. Pytanie 2: witam, mam pytanie jak obliczyć moją pensję w Holandii? Próbowałem parę razy sam, ale cały czas mi wychodzi, że albo mam za mało na godzinę, albo kradną moje godziny. Nie wiem, jak delikatnie załatwić tę sprawę. Proszę o pomoc. Przy obliczeniach można się pomylić lub popełnić powtarzający się błąd. Poproś kolegę albo znajomego o sprawdzenie twoich obliczeń. jeżeli wynik się nie zmieni, zwróć się do pracownika administracji, który jest odpowiedzialny za wypłaty. Nie zapomnij wziąść kontraktu, w którym zameldowane są dane dotyczące taryfy za godzinę, jak również dokumentacji dotyczącej wypłat. Prawo nie dopuszcza wypłacania mniejszej ilości godzin lub naliczania niższej stawki, niż jest to ustalone w umowie o pracę. warto jest samemu prowadzić dzienny zapis przepracowanych godzin i codziennie prosić w administracji o podpis. Pytanie 3: Nie potrafię powiedzieć „nie”. Przez to jestem ciągle zmęczona i mam wrażenie, że jestem wykorzystywana. Proszę o radę. ważne jest zaznaczenie twoich osobistych granic. Nie żyjesz tylko dla otoczenia i nie jesteś zobowiązana robić wszystkiego tak, jak życzą sobie tego inni. ty też jesteś ważna! wiedz, że masz prawo do tego, aby otoczenie liczyło się również z tobą i respektowało twoje zdanie. ale przede wszystkim zapamiętaj jedno: nigdy nie czuj się winna, jeżeli powiesz „nie”. •

poPolsku nr 3 • 14

wPiS do reJeSTrU haNdloweGo kVk każdy przedsiębiorca, który chce założyć działalność w Holandii, jest zobowiązany dokonać wpisu do rejestru handlowego izby Handlowo-Przemysłowej (kvk). jest to administracja podstawowa dla wszystkich przedsiębiorstw i osób prawnych w Holandii. zakładając firmę jednoosobową, Vof, CV lub spółkę musisz osobiście udać się do kvk, by dokonać wpisu. jeśli zakładasz firmę posiadającą osobowość prawną (np. stowarzyszenie), wpis do rejestru jest regulowany przez notariusza. kiedy PRowadzę działalNość gosPodaRCzą? Nie zawsze łatwo jest określić, kiedy jest mowa o działalności gospodarczej. według prawa dzieje się tak, gdy samodzielnie dostarczasz innym towary lub usługi, z zamiarem osiągnięcia korzyści finansowych z tego tytułu. w praktyce ciężko jest czasami dokładnie określić, kiedy jest mowa o działalności gospodarczej. kvk kieruje się wieloma kryteriami, w celu określenia czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, czy też nie. identycznych wytycznych używa urząd Podatkowy podczas ustalania, czy powinieneś płacić podatek btw, czy nie. jeśli więc masz obowiązek opłacania btw, przeważnie prowadzisz też działalność gospodarczą.

ZWROT PODATKU DOCHODOWEGO ADMINISTRACJA I KSIEGOWOŚĆ ZORGTOESLAG HUURTOESLAG KGB, SVB I INNE Z NAMI NIE PŁACISZ VAT-U

PROFESJONALNA I SZYBKA OBSŁUGA

TAXREX Groningseweg 1 2994 LC Barendrecht info@taxrex.eu www.taxrex.eu

BEZPOŚREDNIE ŁĄCZE Z BELASTINGDIENST

kryteria działalności wyjaśnienie gospodarczej dostarczasz towary lub usługi.

towary: na przykład sprzedajesz rowery. usługi: jesteś na przykład robotnikiem “złotą rączką”, dziennikarzem albo księgowym.

za swoją pracę żądasz Nie chodzi więc o wolontariat. wynagrodzenia.

ROZLICZ SIĘ NIE WYCHODZĄC Z DOMU NIE ZWLEKAJ WYŚLIJ E-MAIL LUB ZADZWOŃ

NIE POTRZEBUJESZ ŻADNYCH KODÓW

(Pin code lub Digidi code)

+31 180 642 798 +31 655 343 066

Regularnie uczestni- jeśli kilka razy wyremontowałeś rower i następnie czysz w obrocie gospo- sprzedałeś go rodzinie lub znajomym, nie jesteś jeszdarczym. cze postrzegany, jako prowadzący działalność gospodarczą. masz więcej niż 1 zlece- jeśli w przez cały rok pracujesz wyłącznie dla 1 zleceniodawcę. niodawcy, wygląda to tak, jakbyś był zatrudniony na umowę o pracę. możesz wykonywać jako przedsiębiorca określasz, kiedy i gdzie będziesz pracę według własnego wykonywać swoją pracę. także wtedy, kiedy wykonuuznania. jesz pracę na czyjeś zlecenie. dodatkowe wytyCzNe Czasami nadal nie jest jasne, czy prowadzisz własną działalność gospodarczą. wtedy patrzy się na czas, który poświęcasz własnej firmie. średnio musi to być powyżej 15 godzin tygodniowo. Nie sPełNiam jeszCze wszystkiCH kRyteRiów, Czy muszę już teRaz dokoNać wPisu do RejestRu kVk? jeśli dopiero rozpoczynasz działalność, często nie jesteś w stanie spełnić wszystkich kryteriów określonych przez kvk i urząd Podatkowy. Na przykład nie masz jeszcze żadnych klientów. wtedy także możesz dokonać wpisu do rejestru handlowego, pod warunkiem udowodnienia, że zamierzasz spełnić wymagane kryteria. możesz to na przykład zrobić okazując umowę wynajmu biura dla twojej firmy. adres najbliższego oddziału kvk znajdziesz na stronie www.kvk.nl, po wpisaniu hasła „kantoren” i swojego kodu pocztowego. strona jest w języku niderlandzkim. •

źródło: kvk

poPolsku nr 3 • 15

samodzielNa Nauka jĘzYka niDerlanDzkieGo samodzielna nauka języka niderlandzkiego przeznaczona jest dla migrantów zarobkowych z bułgarii, Polski i Rumunii, a także ich partnerów czy osób wspierających w nauce. jest to pakiet do samodzielnej nauki języka. Podczas pracy z pakietem samodzielnie uczysz się podstaw języka niderlandzkiego i poznajesz holenderskie społeczeństwo. w nauce niderlandzkiego, oprócz pakietu do samodzielnej nauki, może pomóc ci twój partner, lub ktoś, kto od dłuższego czasu przebywa w Holandii (= osoba wspierająca). Przestudiujcie razem wskazówki zawarte w pakiecie, zapoznajcie się z programem nauczania i stwórzcie plan nauki. omówcie też, w jakiej kolejności i w jakim tempie będziecie się uczyć. informuj swojego partnera/osobę wspierającą na bieżąco o swoich postępach i w nie wahaj się poprosić o radę.

ków pomocniczych, • dVd z filmem o Holandii, • powiązana z filmem książka, pt. „znajomość społeczeństwa holenderskiego”, • podręcznik „samodzielna nauka języka niderlandzkiego” i załączone do niego 2 audio-Cd, • płyta dVd zawierająca program do ćwiczeń na komputerze, • kod logowania do internetowego programu ćwiczeń.

„zelf starten met Nederlands” to oficjalny pakiet do samodzielnej nauki języka niderlandzkiego, przygotowujący do pobytu w Holandii w charakterze migranta zarobkowego, dla pracowników pochodzących z bułgarii, Polski i Rumunii. zawarto w nim wszystko, co potrzebne jest do nauki czytania, słuchania, mówienia i pisania w języku niderlandzkim. oprócz tego otrzymujesz praktyczne informacje nt. pracy i życia w Holandii.

Nauka dRugiego języka Na świecie istnieje około sześciu tysięcy języków, z czego około setki zostało sklasyfikowanych w międzynarodowym katalogu języków. Nauka drugiego języka jest ściśle uzależniona od języka ojczystego. z tego powodu nie ma większego sensu przygotowanie jednakowego dla wszystkich rankingu, opartego na bazie stopnia trudności. i tak, dla Niemca łatwiejsza będzie nauka języka niderlandzkiego, niż dla kogoś z japonii. Hiszpan będzie miał dużo mniej trudności z opanowaniem języka portugalskiego, niż Chińczyk.

Pakiet dostępny jest w języku bułgarskim, polskim i rumuńskim. został on specjalnie opracowany na zlecenie ministerstwa spraw wewnętrznych i stosunków królestwa. w pakiecie znajdują się następujące materiały, przeznaczone do samodzielnej nauki: • wskazówki do samodzielnej nauki w języku niderlandzkim i tłumaczenie w jednym z wybranych języ-

ogólnie przyjmuje się, że im bardziej język, którego chcemy się nauczyć, przypomina nasz język ojczysty, tym łatwiej jest nam się go nauczyć. obejmuje to zależności pomiędzy słownictwem, dźwiękiem, budową zdania, kulturą i innymi czynnikami. w stanach zjednoczonych stworzono listę z przeciętnymi czasami, potrzebnymi do podstawowej nauki drugiego języka. okazało się, że dla osób angielskojęzycznych najtrudniejszymi do nauczenia się językami były arabski (pisany od lewej do prawej strony), kantoński, mandaryński, japoński i koreański. wymagały one poświęcenia co najmniej dziewięćdziesięciu tygodni nauki, a więc znacznie dłuższego czasu, niż inne języki. dlaCzego język NideRlaNdzki jest tRudNy dla obCokRajowCów? bardzo często obcokrajowcy uważają język niderlandzki za trudny. weźmy np. rodzajniki. w języku niderlandzkim występują „de” i „het”, ale kiedy ich używać?

Telefoniczny coaching po polsku odpowiadamy na wszystkie pytania 24 godziny dziennie, 7 dni w tygodniu

Dzwoń (0900) 21 12 2012 (0,80 centów/minuta)

wybierz język polski i polskiego coacha, z którym chcesz rozmawiać

w zasadzie nie ma tu reguły, więc pozostaje nam wyczucie języka i dużo ćwiczeń. do innych trudności zalicza się zaimki wskazujące, jak np.die/dat, deze/dit i czasowniki typu kunnen/kennen, leggen/liggen oraz hebben/ zijn. Często uważa się też, że w niderlandzkim istnieje zbyt wiele wyrażeń, a także, że nie ma tu żadnych reguł w stosunku do użycia czasów (‘ik kom morgen wel’ i ‘kwam jij nu vanavond of morgen’). No i niezapominajmy o zitten/staan/liggen: zo zit er een vlek in je broek, staat er een vaas op tafel czy ligt er een krant op de mat. Ciężko to zrozumieć. aby uczynić niderlandzki jeszcze bardziej skomplikowanym, istnieje tu wiele zbędnych słówek, które – jeśli je pominąć – sprawiają, że zdanie nie ma sensu. sprawdź sam - przeczytaj i następnie pomiń w zdaniach słowa ‘er’ i ‘toch’: ‘weet je dat er een nieuwe winkel is? ga er maar niet heen! ik ga toch’. ggg… ggggRR… sCHR… jakby tego wszystkiego było mało, niderlandzki ma szyk wyrazów w zdaniu, który jest zależny od spójnika: ‘ik kan niet komen waNt ik heb de bus gemist’, kontra ‘ik kan niet komen omdat ik de bus heb gemist’. a wymowa? Niderlandzki jest językiem gardłowym. Nauczysz się brzmienia języka niderlandzkiego poprzez wymawianie słowa „laag”, dosłownie – z gardła. ale to jeszcze nie wszystko. bardzo trudne dla niewtajemniczonych okazują się wszystkie ‘ui’, ‘au’, ‘eu’, ‘ij’ i ‘g’. Pamiętaj też o ‘sch’, ‘gr’ i – jako gwóźdź programu – ‘schr’. Nie mówiąc już o kwestiach ‘dt’, o których także wielu Holendrów nie ma bladego pojęcia. trudności sprawiają obcokrajowcom także czasowniki nieregularne. mówimy: zing, zong, gezongen. a nie: zing, zingde, gezingd. • Chcesz wiedzieć więcej? www.zelfstartenmetnederlands.nl

poPolsku nr 3 • 16

CTaSTe w aMSTerdaMIe czyLi oBiad w ciEmnościach

spożywanie posiłków w ciemnościach, cieszące się ogromną popularnością w berlinie, Paryżu, londynie, Hollywood i wenecji, w 2007 roku dotarło także do amsterdamu.

taRgi Rękodzieła w zwolle Podczas odbywających się w halach ijsselhallen targów, od 14 do 17 lutego już po raz dziesiąty możesz podziwiać stoiska oferujące wyroby rękodzielnicze i prezentujące techniki włókiennicze. znajdziesz tu wszystko, co dotyczy haftowania, robienia na drutach, patchworku, pikowania, filcu, maszyn do szycia i haftowania, robienia koronek, koralików i wielu innych. Przewidziano też wiele zajęć, jak np. warsztaty, czy pokazy. Na targach zorganizowano też ogródki kulinarne, w których możesz odpocząć i posilić się. • strona internetowa: www.handwerkbeurs.nl/zwolle

jedzeNie w CiemNośCiaCH stymuluje zmysły smaku, węCHu i dotyku. spektakularna podróż zaczyna się w oświetlonym hallu, w którym, rozkoszując się drinkiem, uzyskujesz wyjaśnienia na temat tego fenomenu. Następnie otrzymujesz możliwość schowania rzeczy w bezpiecznej szafce, dzięki czemu będziesz miał wolne ręce podczas tego zmysłowego doświadczenia. Potem zostaniesz zaprowadzony do znajdującej się w ciemnościach jadalni, w której nie będziesz widział absolutnie nic. w ciemnościach będziesz obsługiwany przez przyjazny, niedowidzący personel. jest on gwarancją obiadu, którego nigdy nie zapomnisz. Ctaste w amsteRdamie ofeRuGODZINY OTWARCIA: je zRóżNiCowaNe PRoPozyCje Środa – Sobota od 16:30 i meNu. Niedziela od 11:00 możesz nie tylko zjeść obiad w całkoRezerwacja: +3120 6752831 witych ciemnościach, ale także cieszyć www.ctaste.nl się widowiskiem rozrywkowym. Przeżyj pokaz kabaretu, słuchowiska lub teatru, w którym niewidomi i słabowidzący zabiorą cię do swojego niezwykłego świata. tak, tak, w zupełnych ciemnościach. •

haga: Lodowa wSPinaczKa w BeVer ICewall lubisz ryzyko i chcesz doświadczyć, jak to jest wspinać się po prawdziwym lodzie, przy temperaturach w granicach od - 5°C do -15°C? w bever icewall w Hadze możesz wspiąć się pod okiem profesjonalnego przewodnika na prawie 12-metrową lodową ściankę wspinaczkową. Pół godziny wspinaczki po lodzie kosztuje, włączając w to osprzęt i przewodnika, 25€ od osoby. masz swój własny osprzęt (buty, raki, czekany, kaski, gogle i pasy)? w takim razie zapłacisz jedynie 15,50€ od osoby. aby zapewnić ci maksymalne bezpieczeństwo, wejście na ściankę bez przewodnika z bever icewall lub steep Part jest ściśle zabronione. minimalny wiek wspinaczy ustalony został na 14 lat, a maksymalna ilość wspinających się to dwie osoby na pół godziny. tych, którzy chcą wspinać się w (np. sześcioosobowej) grupie, obowiązują inne taryfy cenowe. muszą jednak zgłosić grupę podczas rezerwacji, aby pracownicy bever icewall mogli dobrać odpowiedni dla nich pakiet. •

GODZINY OTWARCIA: Poniedziałek 13.00 - 22.30 Wtorek - Piątek 09.30 - 22.30 Sobota 09.00 - 17.00 Rezerwacja: +3170 388 3700 www.bever.nl/icewall

ku 2012 w Polsce.

rana na Grę Ro Kolejka została wyb

Grę można kupić za jedyne 25 euro Wystarczy wysłać e-mail o nazwie „Gra Kolejka” ze swoim imieniem, nazwiskiem i adresem na: redactie@popolsku.nu

poPolsku nr 3 • 17

Top 10 zdrowych, zimowych warzyw

Być może trudno jest ci w to uwierzyć, ale brukselka znajduje się na 1. miejscu listy Top 10 najbardziej popularnych zimowych warzyw. Niegdyś warzywa te jedzono wyłącznie zimą. Obecnie spożywa się je w ciągu całego roku. Pory roku nie odgrywają żadnej roli w sposobie odżywiania się, możesz więc przez cały rok jeść wszystko, na co tylko masz ochotę. Pojawia się też coraz więcej warzyw, pochodzących z zagranicy. Zawsze jednak było i pozostaje ważne, aby od czasu do czasu wybrać typowo zimowe warzywa. Poza tym, nie ma przecież nic smaczniejszego, niż pyszny stamppot albo talerz grochówki. Pamiętajmy też, że zimowe warzywa są dobre dla środowiska oraz pełne witamin i minerałów.

Zimowe warzywa W Holandii zimowe warzywa uprawiane są w ziemi. Takie rodzaje warzyw, jak pasternak zwyczajny, seler lub jarmuż, rosną najlepiej w niskich temperaturach. O jarmużu mówi się nawet, że smakuje najlepiej, gdy jest zebrany po pierwszych przymrozkach. To nie bajki! Jak tylko temperatura spada, coś dziwnego dzieje się z warzywami. Przechowują więcej cukrów, co jest dobrze wyczuwalne w smaku. A najpiękniejsze w tym wszystkim jest to, że im bardziej zmarzną, tym bardziej stają się słodkie. Kto tęskni za smacznym zimowym stamppotem z jarmużu i nie może się doczekać na nocne przymrozki, może włożyć świeżo zerwaną główkę jarmużu do zamrażalnika. Komórki w liściach jarmużu będą żyły jeszcze przez jakiś czas, zachowując się tak, jakby warzywo wciąż rosło sobie w ziemi. Oczywiście nie potrwa to bardzo długo, bo pozbawiony korzeni jarmuż, nie będzie mógł pobierać wartości odżywczych. Włożenie paczki pokrojonego jarmużu na noc do zamrażarki nie przyniesie więc żadnego pożytku. Witaminowe bomby Zimowe warzywa są bogate w witaminy, które zimą są naszemu organizmowi bardzo potrzebne. Na przykład porcja gotowanej brukselki (200 gram) zawiera blisko dwa i pół raza więcej witaminy C niż pomarańcza. Brukselka to zimą prawdziwa witaminowa bomba! Top 10 zimowych warzyw Wiele rodzajów zimowych warzyw bogatych jest w witaminy. Witaminowe Biuro Informacyjne ułożyło listę zimo-

wych warzyw, które są korzystne dla środowiska i bogate w witaminy i minerały. 1. Brukselka – to najbogatsze w witaminy zimowe warzywo. Brukselki są bogate w witaminę B6, kwas foliowy, witaminę C i potas. 2. Jarmuż – zawiera prawie wszystkie witaminy i minerały. Przede wszystkim jest bogaty w prowitaminy A, B2, B6, C, kwas foliowy i wapń. 3. Szpinak kubański – (inaczej: klajtonia przeszyta lub zdrojek przeszyty). Bogaty w prowitaminę A, kwas foliowy, potas, wapń, żelazo i magnez. 4. Zielona kapusta – zawiera relatywnie dużo witaminy B1, B2, kwasu foliowego i witaminy C. 5. Seler – zawiera relatywnie dużo witaminy B6, kwasu foliowego, żelaza i potasu. 6. Brukiew – zawiera witaminę C i wapń. 7. Pasternak – zawiera witaminy B1, B3 i magnez. 8. Por – zawiera witaminy B6 i kwas foliowy. 9. Kapusta kiszona – zawiera witaminę B6, witaminę C i wapń. 10. Marchew zimowa – jest bardzo bogata w prowitaminę A. Chcesz wiedzieć więcej na temat witamin i minerałów? Zajrzyj na stronę Witaminowego Biura Informacji: www. vitamine-info.nl Radzimy: • Nie każdy wie, że podczas gotowania warzywa tracą niektóre wartości odżywcze (a więc i witaminy). Aby temu zapobiec, radzimy zastosować inny sposób ich przygotowania, dzięki któremu zachowasz minerały i witaminy. Zamiast gotowania w wodzie, zacznij gotować warzywa na parze. • Spróbuj trzymać się zalecanej dawki warzyw i owoców w ciągu dnia. 200 gram warzyw i dwa owoce dziennie, zapewnią ci zwiększenie odporności, a co się z tym wiąże – rzadsze przeziębienia i choroby. •

Witamina D3 jest bardzo ważna zimą Odczuwasz nagłe pogorszenie nastroju i spada twoja odporność? Bardzo możliwe, że łączy się to z niedoborem witaminy D. Jest produkowana w skórze, pod wpływem oddziaływania promienia ultrafioletowego o określonym natężeniu (światło słoneczne). W Holandii nie jest wystarczająco słonecznie, by skóra mogła wyprodukować potrzebną ilość witaminy D, dlatego bardzo często powstają jej niedobory. Witamina D dba o to, byś czuł się dobrze. Może sprawić, że nie popadniesz w zimową depresję i zapobiec osteoporozie. A to wystarczające powody, by bacznie śledzić, czy spożywasz odpowiednie jej ilości. Witaminę D znajdziesz przede wszystkim w tłustych rybach, jak łosoś, węgorz, sardynka czy makrela. Także mię-

so i jaja zawierają niewielkie jej ilości. Często znajduje się też w margarynie oraz produktach do pieczenia i smażenia. W miesiącach zimowych częściej uwzględniaj je w swoim jadłospisie. Jeśli nie spożywasz wystarczających ilości mięsa i ryb, a w dodatku mało przebywasz na słońcu, począwszy od września do maja rozsądne będzie zażywanie suplementów diety. W tych miesiącach ciało osób o jasnej lub bardzo ciemnej karnacji produkuje zbyt mało witaminy D. Przy okazji: opalanie się w solarium w celu zwiększenia produkcji witaminy D mija się z celem. To czysta fikcja, bo witamina D produkowana jest pod wpływem promieni UV-B, które w solarium są odfiltrowywane. •

poPolsku nr 3 • 18

migRada: stowaRzyszeNie Na RzeCz miGrantÓw zarobkowYch

sonja driessen jest założycielką migrady - stowarzyszenia na rzecz migrantów zarobkowych. głównym celem stowarzyszenia jest strukturalna poprawa sytuacji migrantów zarobkowych w Holandii. Ponieważ wyemigrowanie do innego kraju jest już wystarczająco trudne i skomplikowane, dobrze jest otrzymać pomoc, w zakresie zrozumienia prawa, kultury i struktur.

wych. zespół migrady składa się z migrantów pochodzących z wielu krajów ue.

Celem migrady jest podnoszenie świadomości w zakresie bieżących problemów, których doświadczają migranci zarobkowi. osobistą motywację sonji stanowi jej poczucie sprawiedliwości, równości i wzajemnego szacunku. wyzwaniem, które sobie postawiła, jest taka zmiana krajowej infrastruktury i przepisów, by można było rozwiązywać problemy obecne i te, które pojawią się w przyszłości.

migrada koncentruje się przede wszystkim na poszerzaniu informacji, dzieleniu się wiedzą, tworzeniem sieci kontaktów, współpracy czy wprowadzaniu innowacyjnych i praktycznych rozwiązań. a to wszystko dla lepszej współpracy naszych polskich współobywateli z firmami, organizacjami i władzami obywatelskimi. •

każdy, kto przyjeżdża do pracy w innym kraju, odczuwa potrzebę informacji, najchętniej w swoim własnym języku. jeśli coś nie przebiega zgodnie z planem, dobrze jest wiedzieć, co musisz zrobić, ale też dokąd powinieneś udać się po pomoc. migrada nie chce być jedynie partnerem w momencie, gdy problemy już się

Ponieważ migrantom często zdarza się popadać w tarapaty, powodowane przez kontakt z nieprzychylnymi pracodawcami, właścicielami mieszkań lub dostawcami usług, migrada zbiera takie doniesienia i raportuje je do instytucji zajmujących się utrzymaniem porządku publicznego. dodatkowo stowarzyszenie aktywnie lobbuje uniemożliwianie działalności nielegalnych i nieuczciwych struktur.

pojawiły, ale wręcz zawczasu im zapobiegać. dobre przygotowanie to naprawdę połowa sukcesu! dotyczy to również organów władzy publicznej, organizacji i firm. dobre przygotowanie zapobiega powstawaniu problemów. z tego powodu migrada często doradza w sprawach dotyczących problemów związanych z migracją zarobkową, w tym np. z zakwaterowaniem. stowarzyszenie bierze też udział w konsultacjach i prowadzi wykłady. w ten sposób dopuszcza do głosu i wyraża doświadczenia migrantów zarobko-

więcej informacji na stronie: www.migrada.nl

poPolsku nr 3 • 19

wiLLiBrord w roku 690 willibrord, angielski mnich z Northumbrii, przybył do kraju położonego przy ówczesnym ujściu rzeki Ren, gdzie obecnie znajduje się miejscowość katwijk. Razem z towarzyszami był zaangażowany w głoszenie chrześcijaństwa w kraju pogańskich fryzów. zamieszkiwali oni pas przybrzeżny od westerschede do dokkum. ich ziemie graniczyły z terytorium władców frankijskich, którzy przyjęli chrześcijaństwo dwa wieki wcześniej, za panowania króla Clovisa. Na pograniczu leżały miejscowość portowa dorestad aan de Rijn i osada utrecht. Nie było mowy o stałych granicach, ponieważ podczas wypraw wojennych, albo fryzowie przesuwali ją nieco na południe, albo frankowie na północ. w roku 630 w trakcie sukcesów militarnych franków, król dagobert kazał – w miejscu, w którym znajduje się dzisiaj de dom – zbudować pierwszy kościół w utrechcie. Niedługo po tym kościół został zburzony przez fryzów.

wYstawa „blue jeans” w utReCHCie yves saint laurent często powtarzał: „żałuję, że to nie ja wymyśliłem dżinsy - to najbardziej spektakularny, praktyczny i nonszalancki rodzaj ubrania, jaki istnieje. ma seksapil, wygodę, prostotę i ekspresję, których poszukuję we wszystkich moich projektach”. Holandia to prawdziwy kraj miłośników dżinsów. Prawie każdy posiada w swojej szafie minimum jedną ich parę. więcej: dżinsy to najczęściej noszone przez Holendrów ubranie. dżinsy różnią się od innych sztuk garderoby materiałem, splotem, stebnowaniem, kieszeniami, kolorem, suwakiem, itd. Co jednak sprawia, że dżinsy stają się dżinsami? dżinsy z przeszłości, np. z kopalń w kalifornii, zawierają wszystkie ważne cechy, które do dnia dzisiejszego definiują wygląd spodni. głównym dodatkiem było użycie nitów, które w roku 2013 wciąż można znaleźć na wszystkich dżinsach. Patent został złożony w 1873 roku przez jacoba davisa i levi straussa, których uważa się dzisiaj za wynalazców dżinsów. w muzeum Centralnym w utrechcie możesz do 10 marca oglądać wystawę pt. „blue jeans”. Na wystawie poruszono takie tematy, jak denim z XVii wieku, dNa dżinsów, innowacyjność, trwałość, jeans coutur i oczywiście moda ulicy.

Podczas wystawy zostanie zaprezentowana książka „blue jeans. 350 lat”, opowiadająca historię dżinsów. do kupienia w sklepiku muzealnym oraz w księgarniach. Cena: 20€. muzeum Centralne otwarte jest od wtorku do niedzieli, w godzinach od 11.00 do 17.00. wstęp: 9€ bezpłatnie wejdą dzieci do lat 12, posiadacze museumkaart, Rembrandtkaart, iCom-kaart i Cm-clubkaart. •

Podczas wystawy obowiązuje dodatek w wysokości 2€: odwiedzający dostaną monetę konsumpcyjną na kawę lub herbatę w muzealnej kawiarni. strona internetowa: www.centraalmuseum.nl.

14 LUTEgo oBchodzimy waleNTyNkI

już poprzednicy willibrorda doświadczyli, że nawracanie fryzyjskich niewiernych nie jest rzeczą łatwą. dlatego też willibrord postanowił poszukać najpierw wsparcia. wielokrotnie odwiedzał frankijskiego majordoma i papieża w Rzymie. ten ostatni wyświęcił go na biskupa fryzów. odbudował zrujnowany przez fryzów kościół i w 696 roku osiedlił się w utrechcie. Nakazał też zbudowanie nowego kościoła, któremu nadał imię sint salvator, co oznacza Chrystusa. misjonarze z utrechtu zaczęli rozszerzać działania misyjne w głąb kraju fryzów. z sukcesem, bowiem pod koniec życia willibrorda – zmarł w 739 roku – nowa wiara zdecydowanie dominowała na pasie przybrzeżnym. Na pozostałym obszarze zajmowanym przez fryzów napotkali oni jednak silny opór. lokalna szlachta traktowała misjonarzy jako frankijskich sojuszników i czciła stare obyczaje oraz bogów wodana i donara. dopiero pod koniec Viii wieku opór ten został złamany przez działania militarne franków. •

to dzień, który stoi pod znakiem miłości. jednym z najbardziej emocjonujących sposobów wyrażenia komuś swojego uczucia jest wysłanie anonimowej kartki. kartka bez nadawcy na wycieraczce, zawierająca miłe słowa, staje się jeszcze bardziej ekscytująca, gdy odbiorca nie domyśla się, od kogo ją dostał. w latach 90. walentynki zmieniły się w komercyjne święto, w którym w miejsce anonimowych wyznań miłosnych kładzie się nacisk na obdarowywanie się podarunkami. wyznania miłosne wyraża się w najprzeróżniejsze sposoby. aby okazać sobie, że miłość kwitnie, partnerzy kupują kwiaty, biżuterię, czekoladki lub perfumy. HistoRia walentynki zbiegają się z obchodami święta dwóch męczenników chrześcijańskich, noszących imię walenty. obaj ponieśli śmierć w iii wieku. w XViii wieku sugerowano, że walentynki ustanowiono, by zastąpić starorzymskie święto płodności – luperkalia. było ono obchodzone na cześć junony, rzymskiej bogini kobiet i małżeństwa oraz boga przyrody, Pana. w tamtych czasach było to dla Rzymian bardzo ważne święto. jak głosi historia, imiona niezamężnych kobiet wrzucano do wielkiej urny. kawalerowie mogli następnie kolejno losować imiona. dwoje młodych ludzi, którzy w ten sposób zostali skojarzeni podczas święta, zostawało partnerami. •

poPolsku nr 3 • 20

pomoc Hans Pannekeet

w rozdziale drugim przeczytaliśmy sprawozdanie, które sporządził psychiatra po rozmowie z podejrzaną obserwowaną w zakładzie zamkniętym, w celu stwierdzenia czy jest ona świadoma dokonanych zbrodni.

rozdział 3 tego popołudnia zoutkamp jechał do pizzerii Vialli. była to mała knajpka w typowo włoskim stylu. słabe oświetlenie sprawiało raczej wrażenie stołówki pracowniczej, niż nastrojowej restauracji. Na ścianie wisiały tanie obrazki przedstawiające krajobrazy pagórkowatych wiosek. Na stołach nie było obrusów, a całości dopełniały różnego typu krzesła. z tyłu, w wąskim trójkątnym pomieszczeniu, przy barze stała młoda Holenderka i myła szklanki. z głośników wydobywały się dźwięki Hazes. Na drzwiach wisiała lista dań i pizzy, które można tu zjeść - było tu wszystko, co mogło się kojarzyć z włochami. ‘dzień dobry. szukam Pana Vialli. jest już?’ dziewczyna spojrzała na niego obojętnie i wskazała na drzwi, które znajdowały się za nią. ‘Proszę. jest w kuchni.’ Przeszedł koło baru i pchnął drzwi. kuchnia była mała, ale wyglądała całkiem profesjonalnie i czysto. Przy blacie stał mężczyzna i ugniatał kulę surowego ciasta. mężczyzna, którego jeszcze nie poznał, spojrzał w taki sposób, jakby była to najnormalniejsza rzecz na świecie, że ludzie wchodzą i wychodzą z jego kuchni. Nie przerywając pracy, spytał zoutkampa, co może dla niego zrobić. ‘antonio Vialla?’ mężczyzna skinął głową. zoutkamp wyjaśnił, że jest z policji i koledzy z Niemiec zwrócili się do niego z prośbą, by z nim porozmawiał. ‘Pasuje panu w poniedziałek do południa o11-tej?’ zdecydowanie spytał zoutkamp. Vialla spojrzał przed siebie zamyślony,sprawdził na zegarku, która godzina i powiedział, że może poświęcić mu chwilę czasu. zoutkamp nieco dokładniej przyjrzał się kucharzowi. stał przed nim mały, ciemnowłosy włoch płynnie mówiący po niderlandzku. Nie odpowiadał stereotypowi kucharza z pizzerii. jego włosy i dłonie były zadbane, jakby w każdym momencie mógł zmienić swój wygląd. biła od niego pewność siebie. sposób, w jaki spojrzał na zoutkampa dał mu odczucie, że dostał przyzwolenie. ani przez chwilę nie sprawiał wrażenia, że jest przestraszony lub zdziwiony. Nikt nie byłby zadowolony, gdyby musiał stawić się na komisariacie. Vialla

wyglądał, jakby nie miał z tym żadnego problemu. ‘to nie jest zwykły kucharz,’ pomyślał zoutkamp. ‘już do mnie doszło, że mnie ktoś odwiedzi. wysłucham ich,’ powiedział kucharz. ‘skąd pan o tym wiedział?’ spytał zdziwiony zoutkamp. Vialla nie odpowiedział. ‘Przyjdę na komisariat.’ wyraźnie nie uważał on zoutkampa za godnego partnera, by kontynuować rozmowę. bez słowa wrócił do swojej pracy, więc zoutkamp wyszedł z kuchni. uwierzył, że on naprawdę przyjdzie. zoutkamp wybrał numer, który dostał od kolegów z Niemiec i potwierdził, że mogą przyjechać. zarezerwował pokój w hotelu w centrum dla dwóch detektywów, gdzie mieli się spotkać w niedzielę wieczorem. Podziękowali mu oni serdecznie za wspaniałą współpracę i zaprosili tego wieczoru na kolację. zimmermann i Recke, bo tak się nazywali, mieli przyjechać około siódmej. zoutkamp skończył rozmawiać i zaciekawił się. miał zapytać, czy może być przy rozmowie. jego niemiecki był wystarczająco dobry, by wszystko wyłapać i być może usłyszy coś, co dla nich także mogło być ważne. ‘mój dyplom jeszcze się przyda!’ pomyślał. bo po kursie francuskiego, niemieckiego i angielskiego był jednym z niewielu, którzy w tych językach mogli się także swobodnie porozumiewać. Nie miał jeszcze pojęcia, że te umiejętności jeszcze bardzo często będą mu się przydawać. w Hotelu de Poort panował zgiełk, gdy zoutkamp wszedł do środka. był to stary hotel, który znajdował się przy porcie. biała fasada przypominała o jego dostojnej przeszłości. styl wnętrza był starodawny, ale panowała tam domowa atmosfera. szybko zauważył dwóch mężczyzn siedzących w lobby i podszedł do nich. mężczyźni podnieśli się z wygodnych foteli. ‘zimmermann.’ ‘Recke,’ przedstawili się przyjaźnie. ‘dostali Panowie przyjemny pokój?’ ‘‘tak, doskonały’. mężczyźni byli w znakomitym nastroju i najpierw zaproponowali, że zanim usiądą do stolika, to zamówią piwo. trzy duże piwa pojawiły się na stole i mężczyźni wznieśli toast za współpracę. Najwyraźniej postanowili połączyć przyjemne z pożytecznym. Po trzech kolejkach z holenderskich szklanek stwierdzili,że nadszedł czas, by zoutkamp poznał niemiecki sposób picia piwa i szklanki zamieniły się w dzbanki. Rozbawili

oni tym kelnera, który postanowił osobiście o nich zadbać. zanim dzbanki zostały opróżnione, obok stały już pełne. zoutkamp dopiero teraz się zorientował, że w ruch poszedł szklany kalosz, który stał nad barem. sprytni detektywi jeszcze się nie poddawali i spytali kelnera czy może donieść sznapsa. do dzbanków dołączyła stara Holenderska jałowcówka. zoutkamp był trochę do tego przyzwyczajony, ale tempo, w jakim pili tę mieszankę piwa i wódki, zaczęła go trochę niepokoić. ‘Panowie, naprawdę nadszedł już czas, by coś zjeść, zanim ten aperitif zmieni się w prawdziwy pijacki cug.’ Podczas, gdy przeglądali menu, wlali w swoje spragnione gardła jeszcze dwa dzbanki i tyle samo kolejek wódki. już lekko zawiani zajęli miejsce przy stoliku i podano im trzy idealne steki. w tej zbyt zatłoczonej restauracji nie rozmawiali o pracy, lecz poświęcili czas na to, by się lepiej poznać. zoutkamp mógł sobie odpuścić kolejne kolejki. był to przyjemny wieczór, którego efektem był megakac następnego ranka. Po kolacji i pożegnalnej filiżance kawy zoutkamp wyjaśnił kolegom z Niemiec, gdzie jest komisariat, który znajdował się zaledwie kilkaset metrów od hotelu. zoutkamp poszedł zadowolony do hotelu na piechotę, lecz droga powrotna na kwaterę zdawała się być pięć razy dłuższa niż zwykle. Na ulicy było spokojnie i miał nadzieję, że nikt nie zauważy, że idąc potrzebował wokół siebie bardzo dużo przestrzeni. Próba poruszania się po linii prostej za każdym razem miała odwrotny skutek i dopiero po koniecznych trzaskach i hukach otworzono mu drzwi od kwatery. ...

zaprezentowany fragment pochodzi z książki Pomoc, której autorem jest Hans Pannekeet. Cały tekst możesz przeczytać na stronie www.popolsku.nu, w zakładce książka. Zapraszamy do przeczytania kolejnego rozdziału książki, który ukaże się za dwa tygodnie, w następnym numerze naszej gazety!

RESTAURACJA

KLEIN ZAKOPANE

Oryginalne góralskie przysmaki:

kwaśnica z żeberkiem, placek po zbójnicku, żebro Janosika z miodem oraz inne polskie dania jak żurek z jajkiem i białą kiełbasą, barszcz z uszkami, golonka z chrzanem, bigos, pierogi i tradycyjny kotlet schabowy

Piątek, sobota od 1700, niedziela od 1300

Tel. 0313 - 632928

Kerkstraat 55, Giesbeek (koło Arnhem)

www.kleinzakopane.nl

poPolsku nr 3 • 21

oP stRaat op straat Heidi: ania: Heidi: ania: Heidi: ania: Heidi: ania: Heidi: ania:

goed, dank je/u. en met jou/u? (Het gaat) goed. Prima. uitstekend wel. Niet goed.

Rozwiązując pracę domową masz szansę na wygraną! Co dwa tygodnie każdy nadsyłający będzie miał możliwość wygrania nagrody, którą zaprezentujemy na ostatniej stronie poPolsku. zwycięzca, z którym osobiście się skontaktujemy, będzie losowany komputerowo. zadania pracy domowej możesz także wypełnić na stronie www.popolsku.nu w zakładce „lekcja Holenderskiego”.

Na ulicy Hallo, ania! Cześć, ania! Hoi, Heidi! Cześć, Heidi! Hoe gaat het met je? jak się masz? / Co u ciebie słychać? met mij gaat het goed, en met jou? u mnie wszystko dobrze, a u ciebie? uitstekend. wspaniale. woon je nog steeds bij je Nederlandse vrienden? Czy wciąż mieszkasz u swoich holenderskich przyjaciół? o, nee. ik woon nu alleen. o, nie. teraz mieszkam sama. waar woon je? gdzie mieszkasz? in Hilversum, in de Pieter de Hooghlaan 51. w Hilversum, w alei Pieter de Hooghlaan 51. wat leuk! ik woon in de buurt. in de tulpstraat 13. to świetnie! mieszkam w sąsiedztwie. Przy ulicy tulpstraat 13.

zwroty, słówka goedemorgen! Hoe gaat het met u? Hoe is het met je?

w każdym numerze poPolsku znajdziesz lekcję języka niderlandzkiego, przygotowaną przez talen training Centrum www.talentraining.nl. Na końcu lekcji znajduje się praca domowa, którą możesz rozwiązać i wysłać. wyślemy ci odpowiedź, czy poprawnie wykonałeś zadanie.

dzień dobry! (do godziny 12.00) jak się pan(i) ma? Co słychać? jak się masz? Co słychać? dobrze, dziękuję. a ty/pan(i)? dobrze. świetnie. wspaniale. dość dobrze. Nie dobrze.

praca Domowa 1 .Ułóż zdania zapisując słowa w odpowiedniej kolejności: 1. woont – lang – in – u – Nederland ?– Hoe a. Hoe lang u woont in Nederland? b. Hoe lang woont u in Nederland? c. Hoe lang woont u Nederland in? 2. geboortedatum – Mijn – is – 18.05.1964 a. Mijn geboortedatum is 18.05.1964. b. Mijn geboortedatum 18.05.1964 is. c. is Mijn geboortedatum 18.05.1964. 3. ben – je ?– Hoe – oud a. Hoe oud je ben? b. ben je Hoe oud? c. Hoe oud ben je? 4. u ?– het – Hoe – met – gaat a. Hoe gaat het met u? b. Hoe met u het gaat? c. Hoe het met u gaat? 5. 32 – ben – Ik a. 32 ik ben. b. Ik ben 32. c. Ben ik 32. 6. uitstekend – Het – gaat – dank – je a. Het gaat, dank je uitstekend. b. Het gaat uitstekend, dank je. c. Het gaat dank je uitstekend.

8. ………. kom je vandaan? a. Wanneer b. Waar c. Hoe 9. ………. woon je? a. Waar b. Wanneer c. Hoe 10. ………. gaat het met u? a. Wat b. Waar c. Hoe 11. ………. bent u? a. Wanneer b. Wie c. Hoe 12. ………. ben je jarig? a. Wat b. Wanneer c. Hoe 13. ………. ken je al? a. Wanneer b. Wie c. Hoe

2.Wstaw: hoe, waar, wat, wanneer, wie

14. ………. ga je op vakantie? a. Wie b. Wat c. Wanneer

7. ………. is uw naam? a. Wat b. Waar c. Wie

15. ………. lang woon je in Nederland? a. Wat b. Hoe c. Wie

poPolsku nr 3 • 22

zNasz boba? w Holandii często możesz natknąć się na boba. w reklamach, na bilbordach i na naklejkach promujących kampanię „bob”. akcja powstała m.in. z inicjatywy ministerstwa infrastruktury, organizacji Veilig Verkeer Nederland, policji i wymiaru sprawiedliwości. Celem kampanii jest wyeliminowanie prowadzenia pojazdów mechanicznych pod wpływem alkoholu. Przesłaniem kampanii jest informacja: umów się zawczasu, kto ze znajomych nie będzie pił alkoholu i odwiezie was do domu. dla ułatwienia taką osobę nazwano bobem. kampania ma dbać o to, by zmalała liczba kierowców wsiadających po alkoholu za kierownicę i dzięki temu – zmniejszyła się liczba rannych i śmiertelnych ofiar wypadków drogowych. Niemal każdy Holender uważa, że alkohol i kierowanie pojazdem nie idą w parze. dlatego to, kto będzie bobem, ustala się jeszcze zanim imprezowicze wybiorą się samochodem gdzieś, gdzie serwowany jest alkohol. ustalenie boba ważne jest zawsze i wszędzie, niezależnie od tego, czy wybieramy się do pubu, restauracji, sportowej kantyny czy na zwykłą imprezę. Co jest bardzo ważne, w czasie całej imprezy bob nie pije żadnego alkoholu. wiadomo przecież, że jeśli wypije się pierwszy kieliszek, potem coraz trudniej jest powiedzieć „nie”. i wcale nie wynika to jedynie z przyjaznej imprezowej atmosfery, ale przede wszystkim z tego, że alkohol ma działanie tłumiące. z badania wynika, że już jeden drink wystarczy, byś nabrał ochoty na następnego. i dzieje się to bardzo szybko, bo alkohol dociera do twojego mózgu już po około 10 minutach.

fakty • alkohol ma znieczulające działanie na mózg, przez co pozbywasz się zahamowań, obniża się twój poziom pamięci i koncentracji oraz zwiększa ocena własnych możliwości. • Prawie 100% holenderskich kierowców uważa, że alkohol i jazda samochodem nie powinny iść w parze. • aż 661 osób straciło życie w wypadkach w 2011 roku. to o 3,3% więcej niż ofiary śmiertelne wypadków drogowych w 2010 roku. • alkohol krąży w twojej krwi i dociera do mózgu już po 10 minutach. • Picie alkoholu ma negatywne skutki, jeśli chodzi o zachowanie się na drodze. zmniejsza się zdolność panowania nad kierownicą, przez co kierowca zaczyna się zataczać. wydłuża się także czas reakcji. • wątroba ludzka potrzebuje około 1 do 1,5 godziny na pozbycie się standardowego kieliszka alkoholu. Przy 8 kieliszkach, będzie to więc od 8 do 12 godzin. to oznacza, że po wieczorze upojnego picia, rano wciąż możesz mieć alkohol w swojej krwi.

świadomie zaczynasz szukać granic tego, co jest, bądź nie jest dozwolone. zanim się zorientujesz, przekraczasz granicę poziomu alkoholu, która jest dopuszczona ustawowo. albo jeszcze gorzej. Przez swoją nieodpowiedzialność stawiasz siebie, współpasażerów i innych uczestników ruchu drogowego w niebezpieczeństwie. Ryzykujesz też wysoki mandat, a nawet utratę prawa jazdy. kaRy i gRzywNy jazda pod wpływem alkoholu, karana jest w Holandii mandatem, (czasowym) zabraniem prawa jazdy, karą więzienia lub kombinacją wymienionych kar. możliwe jest również obowiązkowe uczestnictwo w programie towarzyszącym i nakaz zamontowania tzw. blokady alkoholowej - alkomatu połączonego z blokadą silnika. od 1 grudnia 2011 roku kierowcy, którzy podczas kontroli drogowej mieli we krwi powyżej 1,3 promila alkoholu będą zmuszeni do jazdy z blokadą alkoholową. wysokość kar uzależniona jest od powagi sytuacji. ogólnie dopuszczalny poziom alkoholu we krwi nie może przekroczyć 0,5 promila. Przepis ten obowiązuje także rowerzystów i kierowców motorynek. limit poziomu alkoholu dla początkujących kierowców wynosi natomiast 0,2 promila. test oddeCHu jako kierowca możesz być zatrzymany do kontroli alkoholowej, podczas której może być przeprowadzony test zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. aparat, którego używa w tym celu policja, pokazuje czy wypiłeś więcej, niż dopuszcza prawo.

zaPamiętaj • każdy kieliszek alkoholu sprawia, że nabierasz ochoty na kolejny. • Czujesz się bardziej pewny siebie i nie dostrzegasz ryzyka i niebezpieczeństwa związanych z jazdą pod wpływem alkoholu. • stajesz się bardziej impulsywny i swobodny. Pod-

jeżeli zamierzasz wybrać się samochodem do francji, zobowiązany jesteś posiadać w samochodzie własny alkomat. Chodzi tu o tzw. testery jednorazowe albo aparaty elektroniczne, dopuszczane przez francuskie prawo. jest to jedno z działań, podjętych przez francuski rząd w celu zmniejszenia liczby zabitych na drogach. Prawo obowiązuje od 1 lipca 2012 roku, a od 1 marca 2013 roku będzie także karane. •

poPolsku nr 3 • 24

kalenDarz imprez

Tym razem odwiedziliśmy położony w Limburgii Valkenburg. Byliśmy nawet pod ziemią! Nie zdawaliśmy sobie sprawy z tego, że w Maastricht i Valkenburgu istnieje cały podziemny świat.

sport 11-17 luty 2013 HaNs kazaN 4d magiC sHow: turniej, w którym uczestniczą wyłącznie mężczyźni, to prestiżowy konkurs tenisowy, w którym główną rolę odgrywają najwyższej jakości sport i rozrywka. bilety od 38€. miejsce: sala aHoy w RotteRdamie

przYroDa 10 i 17 luty 2013 geldeRse PooRt: gęsie wycieczki zaczynają się o godz. 12.30. wymarsz z Natuurmuseum Nijmegen. Czas trwania wycieczki – około trzech godzin. wstęp dla dorosłych – 15€, dzieci do lat 15 - 10€. miejsce: NatuuRmuseum NijmegeN, geRaRd NoodstRaat 121 w NijmegeN

sztuka 10 luty - 12 maj 2013 wystawa - jeaN Paul gaultieR. „from the sidewalk to the Catwalk”. Pierwsza międzynarodowa wystawa tego znanego francuskiego projektanta. miejsce: kuNstHal, westzeedijk 341, 3015 aa RotteRdam

rÓżne do 3 maRCa 2013 Niesamowite stwoRy. do obejrzenia około 200 mechanicznych stworów, począwszy od pingwinów, przez krokodyle i świnki morskie, po ważki. miejsce: kuNstHal, museumPaRk, westzeedijk 341, 3015 aa RotteRdam GoDzinY otwarcia: wt-so 10:00-17:00, nd 11:00-17:00 do 5 maja 2013 tutaNCHamoN, jego gRób i skaRby. wystawa na temat jednego z największych odkryć archeologicznych. imponująca rekonstrukcja grobowca i skarbów faraona. miejsce: amsteRdam eXPo, PRzy staCji amsteRdam zuid GoDzinY otwarcia: przez wszystkie dni 9:00-19:00. ostatnie wejście o 18:00. masz informację, która powinna znaleźć się w naszym kalendarzu imprez? Prześlij ją na adres: redactie@popolsku.nu

komiks autor: jeroen ledoux

miejsce:

mikolaj & carolus w:

Jaskinia św wieża Ju . Piotra, lianatoren, kopalnia węgla ka miennego lokalizacja : Valkenbur odwiedzaj g ących: o k. 100 00 Cena biletu 0 rocznie : 5,50€ jask inia 8,50€ kop al węgla kam nia godziny ot iennego warcia: S prawdź na m a a s tr ic : www. h ground.n tu n d e rl steenkole i www. uwagi: nmijn.nl Ubierz się ciepło!

maRglowyCH jaskiNiaCH

ValkeNbuRga

jaskinie powstawały od 1229 roku, kiedy zaczęto tam wydobywać margiel, którego używano w budownictwie. dzięki temu powstało 20 000 korytarzy o ogólnej długości 200 km. obecnie można oglądać 8000 z tych, które zachowały się do dzisiaj. w każdym razie, jeżeli nie masz klaustrofobii, nie boisz się ciemności i nietoperzy. w czasie ii wojny światowej jaskinie służyły jako schrony, z czym związane są niesamowite historie. jako że samodzielne wejście groziło zgubieniem drogi i pozostaniem w jaskini na zawsze, musieliśmy poruszać się z przewodnikiem.

zwiedzaliśmy „jaskinię św. Piotra”, w której zawsze panuje temperatura 10°C i wysoka wilgotność (ok. 98%). dobra rada: zabierz ze sobą ciepły sweter, my zmarzliśmy! Podczas wojny do jaskini doprowadzono światło i ogrzewanie, zamontowano w niej także wC. znalazły się tu też piekarnia i punkt medyczny. w jaskini ukrywało się 2000 osób, a po wyzwoleniu na powierzchnię wyszło ich… 2001! tuż przed wyzwoleniem, w jaskini urodził się bowiem mały frits. wciąż cieszy się on życiem i jest bardzo znanym mieszkańcem miasta. zimą jaskinie może odwiedzić maksymalnie 100 osób dziennie. wszystko przez setki nietoperzy, które zapadają tu w trwający do marca sen zimowy. o posiłek musisz zadbać przed lub po wycieczce, ale nie przejmuj się. w okolicy jest mnóstwo restauracji i ogródków kawiarnianych, serwujących pyszną kawę i kanapki. Po zwiedzeniu jaskini wjechaliśmy wyciągiem z centrum do wieży julianatoren, przy której znajduje się również restauracja. Na wieżę możesz wspiąć się gratis. obok niej znajduje się niewielki park rozrywki i tor saneczkowy. Następnie udaliśmy się do kopalni węgla kamiennego w Valkenburgu, w której przewodnikiem okazał się były górnik (w dialekcie limburskim – „koempel”). Na koniec odwiedziliśmy (gratis) muzeum skamieniałości. wtedy zdecydowaliśmy, że wystarczy nam podziemnego świata, jak na jeden dzień i wróciliśmy do domu. gorąco polecamy! mikołaj i Carolus •

Wysyłając nam zadanie z lekcji języka niderlandzkiego, masz szansę na wygranie tego apple ipad mini. Odpowiedzi zadania domowego możesz wypełnić na stronie www.popolsku.nu. Spośród wszystkich osób, które nadeślą nam rozwiązane zadania z lutego, wysłane ze strony internetowej, komputer wylosuje jednego zwycięzcę. Wygrany będzie miał prawo do odebrania nagrody apple ipad mini pod warunkiem okazania nam wydania gazety, w którym zamieszczono zadanie. Informację o wygranej zwycięzca otrzyma na początku marca.