poPolsku 20, November 2014 by poPolsku

€80,-

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

POPOLSKU NUMER 20 • LISTOPAD 2014 • € 0,70

16 POLEK W HOLANDII

PRZEKWALIFIKOWANYCH NA PIELĘGNIARKI POŁOŻNE

str. 15

Przeczytaj artykuł w tym wydaniu poPolsku!

WYWIAD Z ARKADIUSZEM MILIKIEM • TRZECH HOLENDRÓW W „GRZE O TRON” MICHAŁ KWIATKOWSKI PIERWSZYM POLSKIM MISTRZEM ŚWIATA W HISTORII FILM O THEO VAN GOGHU • STRONA DLA DZIECI: POLSKA SZKOŁA! • MATKI HOLENDERSKIE KOBIETY WSTYDZĄ SIĘ SWOJEGO CIAŁA • LABIRYNTY W HOLANDII

Życie.

str.

PASZPORT LUB DOWÓD OSOBISTY DLA DZIECKA

str.

Praca.

NOWE ZNAKI DROGOWE W HOLANDII

str.

Zdrowie.

CO TO ZNACZY PRACOWAĆ PRZEZ AGENCJĘ PRACY W HOLANDII?

str.

GRYPA I PRZEZIĘBIENIE: CO NALEŻY ZROBIĆ?

Mężczyzna Sport Show Kobieta Relaks Życie Praca Kariera i rozwój Rekreacja Zdrowie Kultura i sztuka Książka Rubryka dla Smyka W kraju i za granicą Czas wolny

STOPKA REDAKCYJNA REDAKCJA Carolus, Gosia Bruins, Rafał Długosz, Victor Brenntice, Angelique van ‘t Riet, Welmoed Post, Minnie, Sytse Bruinsma, Mateusz Siedlecki, Kasia Łyczkowska, Arnold Nienhuis, Anna Gregorowicz KONCEPCJA Guido Keutgen & Angelique van ‘t Riet WSPÓŁPRACA Mikołaj Pawłowski, Bożena Kwiecień, Jeroen Ledoux, Hans Pannekeet, Kamil Łyziak, Daniel Łyziak, Nela Bartyńska (DTP), Jakub Bartyński (DTP) DRUK Janssen/Pers Rotatiedruk POPOLSKU Geerweg 7, 2461 TS Ter Aar E-mail: redactie@popolsku.nu Strona internetowa: www.popolsku.nl Numer Kvk: 24308228 Nakład: 40.000 Chcesz zaprenumerować poPolsku? A może chcesz dać prenumeratę gazety w prezencie? To możliwe! Wyślij maila na adres guido@popolsku.nu, a co dwa tygodnie znajdziesz poPolsku w swojej skrzynce!

OBSERWUJ POPOLSKU: @gazetapopolsku

GazetaPoPolsku

Najświeższe wiadomości z Holandii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl!

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT

NA TEMAT WIADOMOŚCI I INFORMACJE

WIADOMOŚCI

ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

DII W HOLAN POPOLSKU NUMER 21 • LISTOPAD/GRUDZIEŃ ŻYCIA I PRACY NA TEMAT 2014 • € 0,70 I INFORMACJE

21 • LISTOPAD/GRUDZIEŃ POPOLSKU NUMER

2014 • € 0,70

LEKCJE NIDERLANDZ GO DLA DZIECI W WIEKU ZKIKIE EGO ODIE 0G ERLNAND O5 LAT DO LEKCJE NID ZK D LAT 5 LA DO 0 ER OD KU T ID WIE NCI W LA 12 DZIE KCJE LEDLA OD 0 DO 5 str. 12

POPOLSKU

• LISTOPAD/G NUMER 21

RUDZIEŃ

Przeczytaj artykuł w tym

0,70 2014 • €

wydaniu poPolsku!

WYWIAD Z ARKADIUSZEM MILIKIE M • TRZECH HOLEND KU MICHAŁ KWIATKOWSKIWIE RÓW str. „GRZE O TRON” W PIERWS ZYM POLSKIM MISTRZ str.W12 FILM IECI O THEO EM ŚWIATA W DZ VAN GOGHU • STRON HISTORII DLAHOLEND „GRZE O TRON” A DLA DZIECI RÓW W HOLEND : POLSK ERSKIE KOBIETY MILIKIE N” AZESZKOŁ I O TRO A! • MATKI W HISTORI USZEM WSTYDZM Ą • TRZECH Przeczytaj artykuł w tym

NUMER 11 2112DOSTĘPNY 14 17 14 1717 11 28 12 JUŻ OD LISTOPADA! 14 12 str.

Życie.

str.

PASZPORT NOWE LUB DOWÓD ZNAKI str. OSOBISTY str. DROGOWE DLA DZIECKA W HOLAN NOWE str. DII PASZPORT ZNAKI str. LUB DOWÓD WE WE NODROGO TY OSOBIS ZPORT WKIHOLANDII PAS D A ZNA DLA DZIECK E LUB DOWÓ DROGOW II AND HOL OSOBISTY W DLA DZIECKA

“Teraz liczy się tylko regularna gra w Ajaxie.” Arkadiusz Milik, pomimo młodego wieku, zaliczany jest obecnie do grona najlepszych polskich piłkarzy. Najlepiej świadczy o tym regularna gra dla reprezentacji Polski oraz fakt, że magazyn „Piłka Nożna” wybrał go odkryciem roku 2012. Obecnie Arek gra na pozycji napastnika w Ajaxie Amsterdam, dla którego w krótkim czasie zdobył już kilka bramek. Zacznijmy jednak od początku. Arkadiusz Milik urodził się 28 lutego 1994 roku w Tychach. Swoje pierwsze piłkarskie kroki stawiał w wieku 6 lat w drużynie Rozwoju Katowice. W listopadzie 2010 roku trafił do Górnika Zabrze, gdzie w wieku 17 lat miał okazję zadebiutować w rozgrywkach polskiej Ekstraklasy. Dwa lata później został sprzedany do Bayeru Leverkusen, z którym podpisał 5.5-letni kontrakt. Przepełnienie składu niemieckiej drużyny sprawiło, że 15 maja 2014 roku Arkadiusz Milik został wypożyczony do Ajaxu Amsterdam.

Wiedząc, że Ajax Amsterdam od zawsze słynął ze swojej szkółki piłkarskiej, którą nieoficjalnie nazywa się europejską fabryką piłkarskich talentów, postanowiliśmy spytać Arka, czy uważa, że pojawienie się w Amsterdamie to dobry krok dla jego dalszej kariery: „Ajax to bardzo dobry klub dla wszystkich młodych piłkarzy. Trenerzy od zawsze stawiali tu na młodzież, dlatego też młodzi zawodnicy często otrzymują tutaj szansę gry już od pierwszych minut. Tylko w ten sposób będą mogli nabrać doświadczenia i odpowiednio się rozwinąć. Ważna jest również możliwość gry w Lidze Mistrzów, do której Ajax kwalifikuje się regularnie. W ten sposób można sprawdzić swoje umiejętności na naprawdę najwyższym poziomie rozgrywek. Dla napastnika najważniejsze jest strzelanie bramek, dlatego też teraz chcę skupić się przede wszystkim na treningu. Jeżeli moja forma będzie odpowiednia, z pewnością będę miał szansę na regularną grę. Wszystko zweryfikuje czas”.

wydaniu poPolsku!

SIĘ SWOJEG Z ARKADI W „GR EM niu poPolsku! O CIAŁA WYWIAD MISTRZ I •ŚWIATA LABIRYN POLSKIM w .tym wyda TYORI Życie MATKI HOLENDRÓW PIERWSZYM artykułKWIATK !W• HOLAND W HIST II OWSKI zytaj PrzecMICHAŁ Życie ŚWIATASZKOŁA M . • TRZECH KI DZIECI: DLA Praca TRZEM ! •Y MAT • STRONA .POLSKA W HOLANDII EM MILIKIE OŁA SKIM MIS Zdrow LABIRYNT USZGOGHU THEO ADIVAN FILMZOARK O CIAŁA ie. II SKA •SZK YM POL Ą SIĘ SWOJEG : POL IAD WSTYDZ W HOLAND PIERWSZ KOBIETY WYWHOLEND ERSKIE IRYNTY DLA DZIECI OWSKI ATK Zdrowie. • STRONA SWOJEG O CIAŁA . • LAB Praca MICHAŁ KWI VAN GOGHUŻycie ie. .Ą SIĘ O. row YDZ THE Zd O WST Życie FILM KIE KOBIETY Praca. HOLENDERS

Życie.

ARKADIUSZ MILIK

str.

CO TO ZNACZY GRYPA str. PRACOWstr. str. AĆ PRZEZ I PRZEZI GRYPA ĘBIENIE: str.JĘZNACZ Y CO AGENC PRACY CO TO NALEŻBIENIE: Y PA I PRZEZIĘ GRY W HOLANAĆ PRZEZ DII? PRACOW ZROBIĆ BIEN ? IE: TO ZNAĘCZY EZIĘ NALEŻY COAGENCJ CO PRACY EZ I PRZ EŻY? COWAĆ PRZII? COZROBIĆ NAL PRAW HOLAND PRACY AGENCJĘ II? ZROBIĆ? W HOLAND

Po długich staraniach, pod koniec sierpnia redakcja poPolsku otrzymała możliwość przeprowadzenia 15-minutowego wywiadu na terenie ośrodka szkoleniowego drużyny z Amsterdamu. Po pierwszej części treningu, który był

otwarty dla prasy, czekaliśmy na Arkadiusza w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu. Szybko okazało się, że będziemy mieć dużo mniej czasu, niż początkowo zakładaliśmy, dlatego też gdy tylko się pojawił, od razu przeszlismy do rzeczy. Na początku musieliśmy zapytać o to, jak przyjęto go w nowym klubie. Arek bez namysłu odpowiedział: „Jestem tu dopiero od trzech miesięcy ale muszę powiedzieć, że bardzo mi się tutaj podoba. Staram się aklimatyzować – pomału poznaję lokalną kulturę, Amsterdam i Holandię. Na początku musiałem zająć się znalezieniem mieszkania i załatwianiem kilku innych spraw, ale teraz wszystko będzie już tylko lepiej. W klubie przyjęto mnie bardzo dobrze. W drużynie panuje bardzo pozytywna atmosfera. W Ajaxie gra dużo młodych zawodników, z którymi łatwo nawiązuje się kontakt. Aktualnie chyba najbardziej trzymam się z Lucasem Andersenem i Tobiasem Saną”. Zdając sobię sprawę z presji jaka ciąży na nowo pozyskanych zawodnikach, zapytaliśmy Arka o debiut w barwach Ajaxu: „Wcześniej zdarzało mi się już grać na podobnych stadionach, więc „paraliżu” oczywiście nie było. To jest fantastyczne i przede wszystkim – bardzo motywujące uczucie, kiedy 50 tysięcy ludzi patrzy na każdy twój ruch. To właśnie po to trenujesz całe swoje życie, aby móc grać na takich stadionach. Szkoda tylko, że nie udało się wygrać mojego debiutanckiego meczu”. Postanowiliśmy również spytać o to, jakie są istotne różnice między grą dla klubu a grą w kadrze narodowej? Arek po chwili namysłu odpowiedział: „Oczywiście różnic jest przynajmniej kilka. Najważniejszą z nich jest to, że w klubie trenujemy cały rok, a na zgrupowaniach reprezentacji jesteśmy po 3-4 dni, czasami tydzień, więc czasu na zgranie się i wypracowanie pewnych boiskowych automatyzmów jest tak naprawdę bardzo mało. Na pewno gra w klubie i gra w reprezentacji to dwa ogromne zaszczyty dla każdego zawodnika. Jako reprezentacja skupiamy się teraz na eliminachach do Mistrzostw Europy 2016, jako klub – na zdobyciu piątego z rzędu tytułu mistrza Holandii. W obu przypadkach musimy się sprężyć i zrobić wszystko aby tego dokonać”. Na zakończenie poprosiliśmy Arka o skierowanie kilku słów do czytelników poPolsku. Oto, co usłyszeliśmy: „Przede wszystkim chciałem bardzo podziękować Polakom, którzy kibicują mi w Holandii. Nie wiedziałem, że poznam tu aż tylu moich fanów. Wsparcie kibiców jest dla piłkarza bardzo ważne, dlatego też prosiłbym żebyście dalej trzymali za mnie kciuki, a na pewno Was nie zawiodę”. • Zdjęcie: Kamil Łyziak

04 06 07 08 10 11 14 15 16 17 18 20 21 22 24

Zdjęcie: Kamil Łyziak

PoPolsku numer 20 Listopad 2014

poPolsku nr 20 • 04

PRODUCENT SUPERSAMOCHODÓW Z TWENTE KOŃCZY PRZYGOTOWANIA DO PRODUKCJI PIERWSZEGO MODELU SERYJNEGO Miłośnicy samochodów muszą jeszcze trochę poczekać, ale w roku 2015 ich cierpliwość zostanie nagrodzona: w tym bowiem roku mający siedzibę w Vriezenveen (prowincja Twente) producent samochodów, firma Vencer, wypuści na rynek pierwszy egzemplarz samochodu Vencer Sarthe MY2015.

„ROWER-PRZYNĘTA“

SKUTECZNYM NARZĘDZIEM

NORWEGOWIE ODWIEDZILI NAJWIĘKSZĄ LICZBĘ KRAJÓW

W CIĄGU 24 GODZIN

W WALCE Z KRADZIEŻAMI ROWERÓW

Od pewnego czasu do wachlarza metod stosowanych przez holenderską policję należą tak zwane „rowery-przynęty“. Taki rower celowo stawia się w określonym miejscu bez zapinania na zamek, aby przyciągnąć uwagę złodziei rowerów. Korzystanie z tej metody zostało oprotestowane, bo miało ono jakoby kusić ludzi do popełnienia kradzieży. Sprzeciw ten został jednak oddalony, a zdaniem policji strategia ta do tej pory przynosi doskonałe efekty. •

Trzech Norwegów zapewniło sobie miejsce w Księdze Rekordów Guinnessa odwiedzając w ciągu doby aż 19 różnych krajów. Zaczęli na granicy grecko-bułgarskiej i następnie korzystając z samolotów i wynajętych samochodów odwiedzili Macedonię, Kosowo, Serbię, Chorwację, Bośnię, Słowenię, Austrię, Węgry, Słowację, Czechy, Niemcy, Holandię, Belgię, Francję, Szwajcarię i Liechtenstein. •

WYKORZYSTANIE ROBOTÓW

ZAGROŻENIEM DLA 3 MILIONÓW MIEJSC PRACY WYŚCIGOWY POTWÓR Już teraz wiadomo, że mieszkańcy prowincji Twente będą szeroko otwierać oczy ze zdumienia. Nie będzie w tym nic dziwnego, bo prędkość maksymalna tego potwora to aż 338 km/h i tylko 3,6 sekundy do setki sprawią, że zostawi w tyle wiele pojazdów marki Ferrari i Lamborghini. SILNIK Oczywiście takie osiągi wpływają na wyobraźnie miłośników czterech kółek, którzy chcieliby usłyszeć, co kryje się pod maską silnika. Po jej podniesieniu, naszym oczom ukaże się prawdziwa perełka. Bo jak inaczej nazwać silnik V8 o pojemności 6,3 l i mocy 622 KM, który bez problemów osiąga 6500 obr./min? VENCER Vencer to holenderska firma produkująca samochody sportowe, założona na końcu 2010 roku przez Roberta Cobbena. Ten producent samochodów postawił sobie za cel znalezienie złotego środka między analogową przeszłością i komfortem dnia dzisiejszego, aby w ten sposób zapewnić wyjątkowe wrażenia z jazdy. Nazwa „Vencer“ pochodzi o łacińskiego słowa „vincere“, czyli pokonać, zwyciężyć. •

Na skutek automatyzacji i wykorzystania robotów w ciągu najbliższych dziesięcioleci 3 miliony miejsc pracy przestaną istnieć. Do takich wniosków doszła firma doradcza Deloitte w ramach zrealizowanego w Oxfordzie badania, które już wcześniej wprawiło w zdumienie holenderskie media (NOS). ZAGROŻENI PRACOWNICY Łatwo wskazać szczególną grupę pracowników, których miejsca pracy są zagrożone. Praca, którą wykonują te osoby może zostać stosunkowo łatwo przejęta przez roboty lub zautomatyzowane systemy. Chodzi tu przede wszystkim o ludzi wykonujących proste prace administracyjne i usługowe. Kilka przykładów: osoby zatrudnione do pracy przy zbieraniu pomidorów, pracownicy sortujący pocztę, księgowi i sprzedawcy. Ponadto również młodzi pracownicy będą mieli kłopoty, bo często wykonują oni prace, które są powtarzalne i które łatwo mogą wykonywać roboty. NAJMNIEJSZE RYZYKO Na szczęście istnieją również grupy ludzi na rynku pracy, których nie dotknie lub w nikły sposób dotknie praca robotów i automatyzacja. Są to między innymi ludzie wykonujący zawody artystyczne, społeczne i naukowe. SPRZECZNE PRZEWIDYWANIA EKONOMISTÓW Chociaż liczba miejsc pracy, która może zniknąć wydaje się być zatrważająca, to jednak wielu ekonomistów jest zdania, że skutki nie będą aż tak negatywne, bo zwiększające się znaczenie robotów i automatyzacja ich zdaniem oprócz zanikania pewnych zawodów, spowoduje jednocześnie powstanie nowych. •

AMBITNA PRACA DLA AMBITNYCH LUDZI

ADWOKAT DLA POLAKÓW W HOLANDII www.schelstraete-wawrzyniak.nl www.prawopracy.nl

Więcej informacji? Barry Neele, barry@pearlpeople.eu (06) 12 13 25 18 Aktualne oferty pracy znajdziesz na www.pearlpeople.eu.

Kontakt Dr. Hub van Doorneweg 181 5026 RD Tilburg The Netherlands Tel: 0031 (0) 13-5114420 Fax: 0031 (0) 13-5114290 E-mail: info@schelstraete.nl

poPolsku nr 20 • 05

JAK PRAWIDŁOWO ADRESOWAĆ LISTY ZA GRANICĘ? AUSTRALIA W Australii, podobnie jak w innych krajach anglojęzycznych, najpierw podaje się numer domu, a dopiero potem nazwę ulicy. Oprócz tego skrót regionu dopisuje się po nazwie miejscowości i dopiero potem czterocyfrowy kod pocztowy. Nadawcę umieszcza się w lewym górnym rogu. Wysyłając pismo oficjalne, należy pamiętać, aby adresata podać w pierwszej linii, a w kolejnej nazwę firmy lub instytucji.

Wysyłając list z Holandii za granicę, trzeba pamiętać o różnicach w sposobie adresowania. W każdym kraju obowiązują różne zasady. Poniżej przedstawiamy (w porządku alfabetycznym) listę krajów i prawidłowy sposób adresowania listów do tego państwa. Na liście znajdziecie kraje europejskie i nie tylko.

BELGIA W Belgii adresowanie listu jest w wielu aspektach takie samo, jak w Holandii. Istnieje jednak różnica w kodzie pocztowym. Belgijski kod pocztowy to cztery cyfry (w przeciwieństwie do Holandii nie zawiera on liter). Pisząc pismo oficjalne, należy zawsze najpierw napisać nazwisko osoby, której pismo jest skierowane, a dopiero potem nazwę firmy lub instytucji, w której pracuje adresat. Jeśli chcemy podać nadawcę listu, to dane te należy wpisać w lewym górnym rogu na kopercie.

KANADA Kanadyjczycy wpisują numer domu przed nazwą ulicy. W ostatniej linii podaje się nazwę miejscowości, po której dodaje się skrót regionu, a potem kod pocztowy, który zawiera dwa razy po trzy znaki (litery i cyfry). Pisząc pisma oficjalne, musimy pamiętać, aby nazwisko adresata wpisać w pierwszej linii, a nazwę firmy lub instytucji, w której pracuje adresat, w drugiej. Nadawcę wpisuje się z lewej strony na górze.

NIEMCY Podobnie jak belgijskie, niemieckie kody pocztowe różnią się od tych stosowanych w Holandii. Nasi sąsiedzi korzystają bowiem z pięciocyfrowego kodu pocztowego bez liter. W przypadku pisma oficjalnego, zawsze na pierwszym miejscu umieszczamy nazwę firmy. W drugiej podajemy nazwisko adresata i, jeśli znamy, nazwę działu w trzeciej linii adresu. Podobnie jak w Belgii, nadawcę podaje się z lewej strony na górze.

WIELKA BRYTANIA W Zjednoczonym Królestwie stosowany jest prawdopodobnie najbardziej skomplikowany sposób adresowania w całej UE. Zaczyna się od tego, że zawsze najpierw podajemy numer domu przed nazwą ulicy. Ponadto trzeba, jeśli dotyczy, podać również nazwę dzielnicy, w której znajduje się adres. Podaje się ją w linii między nazwą ulicy i nazwą miejscowości. Kod pocztowy podaje się w ostatniej linii i tu kolejna ciekawostka - składa się on z od pięciu do siedmiu znaków (litery i cyfry), których kolejność nie zawsze jest taka sama. Wysyłając pismo oficjalne, nazwisko adresata podajemy w pierwszej linii, a w drugiej nazwę firmy lub instytucji. Nadawcę wpisuje się po prostu z drugiej strony koperty. •

POLACY WIELKIMI MIŁOŚNIKAMI SZPINAKU

Rośnie popularność szpinaku w Polsce. W roku 2011 import szpinaku do Polski wyniósł 6,7 tys. ton szpinaku, a w 2013 wynik ten znacznie wzrósł, bo do Polski traﬁło 10,4 tys. ton. Czyżby Popeye pochodził z Polski?

KRAJE POCHODZENIA Polska importuje mrożony szpinak przede wszystkim z Holandii, Belgii i Francji. Świeży szpinak traﬁa natomiast do Polski przede wszystkim z Hiszpanii. Co ciekawe, rośnie również eksport z Polski, choć pozostaje na bardzo małym poziomie, którego nie można porównać z wielkością importu. SZPINAKOWA GORĄCZKA W POLSKICH SKLEPACH Polacy co roku kupują blisko 7,5 tys. ton szpinaku w sklepach. Chodzi tutaj o szpinak solo, bez uwzględnienia mieszanek warzywnych i szpinaku w daniach gotowych. Do wyników nie wliczono szpinaku sprzedawanego na placach targowych. •

poPolsku nr 20 • 06

MICHAŁ KWIATKOWSKI PIERWSZYM POLSKIM MISTRZEM ŚWIATA

W KOLARSTWIE

INGE DEKKER

NIE DO ZATRZYMANIA

NA BASENIE 25-METROWYM Pływaczka Inge Dekker jest w tym roku nie do zatrzymania na basenie 25-metrowym. Najpierw cztery zwycięstwa w Hong Kongu, a potem kolejne cztery w Moskwie sprawiły, że pochodząca z Drenthe sportsmenka nadal wzbogaca i tak już imponującą kolekcję złotych, srebrnych i brązowych medali. Dekker już w 2001 roku zdobyła swój pierwszy brązowy medal, a od tego czasu liczba jej sukcesów stale rośnie. Należy ona do słynnej i coraz szerszej grupy holenderskich pływaków, którzy na całym świecie rozsławiają Holandię kolekcjonując kolejne medale. Takie nazwiska jak Pieter van den Hoogenband czy Inge de Bruijn mówią same za siebie. •

Michał Kwiatkowski przeszedł do historii polskiego kolarstwa zdobywając jako pierwszy Polak tytuł mistrza świata w kolarstwie szosowym. Nigdy wcześniej kolarz z Polski nie stanął na najwyższym stopniu podium w tej dyscyplinie sportu. ZWYCIĘSTWO ZADEDYKOWANE CAŁEJ POLSCE Kwiatkowski zadedykował swój sukces swojej dziewczynie, rodzinie i „właściwie całej Polsce”. Kolarz stwierdził, że jego sukces „jest bardzo ważny dla polskiego kolarstwa“. Jeszcze przed rozpoczęciem zawodów, w czasie trwania wyścigu młodzieżowców, stwierdził, że ma szansę na sukces - zauważyłem, że do mety mogą dojechać małe grupki, a na pewno tak się stanie, jeśli będzie padać - powiedział. ROK 2014 DOBRY DLA POLSKIEGO SPORTU To nie pierwszy sukces reprezentantów Polski w 2014 roku. Wcześniej polscy siatkarze zostali mistrzami świata, a sukces Kwiatkowskiego stanowi kolejny potwierdzenie rosnącej siły Polski na sportowych arenach. POLSKO, SERDECZNIE GRATULUJEMY! Redakcja poPolsku serdecznie gratuluje Polsce (i Kwiatkowskiemu w szczególności) kolejnego wspaniałego sukcesu sportowego. A do końca roku jeszcze trochę czasu... •

FC BARCELONA BIJE REKORD

ORGANIZUJEMY IMPREZY URODZINOWE FIRMOWE OKOLICZNOSCIOWE

GASTHUISSTRAAT 36, 5961GB HORST

FC Barcelona pobiła właśnie nowy rekord. W siódmym kolejnym meczu ligowym, przeciwko Rayo Vallecano, Katalończycy nie stracili bramki pobijając (własny) rekord najdłuższego okresu bez straty bramki. Rekord ten bramkarz Barcelony Claudio Bravo odebrał nie tak dawno temu Realowi Sociedad. Gdy zabrzmiał końcowy gwizdek ostatniego meczu, Chilijczyk znacznie poprawił (630 minut) stary rekord z 1977 roku (560 minut). •

poPolsku nr 20 • 07

SHOW

THEO VAN GOGH Na Holenderskim Festiwalu Filmowym miał swoją premierę film „2/11 - Het spel van de wolf”. Opowiada on o następstwach zamordowania Theo van Gogha i stara się odpowiedzieć na pytanie, czy AIVD dołożyło wszelkich starań aby wyjaśnić tę sprawę.

Producentem filmu jest Gijs van de Westelaken, który napisał go razem z felietonistą Theodorem Holmanem. Gijs i Theodor byli bardzo dobrymi przyjaciółmi Theo van Gogha, reżysera filmowego, który został zamordowany dziesięć lat temu, 2 listopada 2004 o godzinie 9 rano. Van Gogh jechał rano do pracy na rowerze przez ulicę Linnaeusstraat w Amsterdamie. Kiedy minął biuro Oost/Watergraafsmeer, został napadnięty przez Mohammeda B., który użył do tego pistoletu HS 2000. Van Gogh został trafiony kilkoma pociskami. Obrażenia odniosło też dwoje świadków. Van Gogh upadł na ziemię po drugiej stronie drogi. Po tym, sprawca podszedł zbliżył się do niego i wystrzelił jeszcze raz. Łącznie Van Gogh został trafiony ośmioma kulami. Potem podcięto mu gardło przy pomocy noża. Później 26-letni sprawca wbił nóż w jego klatkę piersiową. Van Gogh zmarł na miejscu. Następnie sprawca zostawił na jego ciele list z groźbą śmierci skierowaną do Ayaan Hirsi (Źródło: wikipedia). Celem filmu jest ukazanie w najdrobniejszych szczegółach, że zamach na reżysera był zaplanowany. Odpowie również na pytanie, czy AIVD zrobiło wszystko, co mogło, aby temu zapobiec. •

KIM FEENSTRA WE FLIKKEN MAASTRICHT

28-letnia supermodelka Kim Feenstra odegrała gościnną role we Flikken Maastricht. Victor Reiniera, który odgrywą pierwszoplanową rolę w serii już od ośmiu lat, podziękował Kim za pośrednictwem Twittera. Kim jest nie tylko modelką, zagrała już w serii „Van God Los” oraz w filmach „Verliefd op Ibiza” i „Mannenharten”. Feenstra wzięła udział w programie Holland’s Next Top Model wiosną 2007 roku, gdzie zdobyła nagrodę. Początkowo, jury uznało jej głos za irytujący. Nie współpracowała również należycie z pozostałymi modelkami. W późniejszych programach okazało się, że cierpi ona na ubytek słuchu w obu uszach z powodu wypadku, który zdarzył się jej w dzieciństwie.

FILM „JACK BESTELT EEN BROERTJE” W 2015 roku film „Jack bestelt een broertje” wejdzie na ekrany kin. W tym nowym filmie rodzinym zagrają holenderscy aktorzy: Tygo Gernandt, Eva van der Gucht oraz Sanne Vogel. Role pierwszoplanowe zagrają Georgina Verbaan i Jelka van Houten.Film opowiada historię Jacka Oei, ośmiolatka, który ma dwie matki, jest jedynakiem i nie może znieść samotności. Jego największym marzeniem jest posiadanie brata. Pozostaje ono jednak niespełnione. Kiedy Jack odkrywa, że jego matka zamówiła go przez internet, otwiera się przed nim nowy świat, ponieważ może po prostu zamówić brata. Rozpoczyna więc podróż, w trakcie której odkrywa, że sam dla siebie jest wspaniałym towarzyszem. •

W lipcu 2007 roku Feenstra została skazana na 80 godzin prac społecznych za kradzież karty kredytowej, na której było 500 euro. Feenstra, która pracowała jako prostytutka ukradła ją niepełnosprawnemu klientowi. Następnie skopiowała PIN kiedy ten płacił za jej usługi. Później w wywiadzie dla magazynu Avantgarde powiedziała, że zapracowała na te pieniądze (wikipedia).

„Gra o Tron” to amerykański serial telewizyjny, którego akcja toczy się w świecie fantasy. Od 17 kwietnia 2011 roku jest emitowany przez kanał telewizyjny HBO. Serial oparty jest na książkach z serii „Pieśń Lodu i Ognia” autorstwa amerykańskiego pisarza George’a R. R. Martina. W tej chwili jest to jeden z najbardziej popularnych seriali, także w Holandii. Holenderska aktorka Carice v an Houten zagrała w serialu dwa sezony. Wcieliła się w rolę kapłanki Melissandre. Michiel Huisan to drugi holenderski aktor serii, który gra „dzielnego wojownika” Daario. Trzecia osoba jest bardzo szczególna, jest nim Holender Mischael Abia Lopes Cardozo. W prawdziwym życiu jest instruktorem i założycielem AMEK (firma będąca ekspertem ds. ekranizacji historycznych bitew i sztuk walki) oraz zwycięzcą międzynarodowych mistrzostw pojedynków historycznych we Wloszech. (www.zwaardvechten.nl). •

„Flikken Maastricht” to holenderski serial policyjny. Akcja rozgrywa się w Maastricht. Program po raz pierwszy został wyemitowany 3 września 2007 roku i od razu podzielił sukces swojego poprzednika „Spangenberga” pod względem oglądalności.

TRZECH HOLENDRÓW

W „GRZE O TRON”

Nazzwa „Flikken Maastricht” wywodzi się z serii VRT „Flikken”, której akcja toczy się w Gandawie. W holenderskiej serii mają miejsce morderstwa, szantaże, zaginięcia i walka z handlem narkotykami. Zgrana drużyna policjantów i detektywów stawia czoła przestępczości, mając kuratora za szefa. W odcinkach nie zabraknie także dobrego humoru. W każdy piątek o 20:30 na NPO1. •

poPolsku nr 20 • 08

ŁAPACZ SNÓW

PRZEPIS NA:

RYŻ Z PIECZONYMI

Natłok codziennych spraw powoduje, że nasze sny często stają się bardzo zagmatwane, przez co często pamiętamy tylko niewielkie urywki. W trakcie dnia możesz napotkać jakiś obraz. Wówczas zdajesz sobie sprawę że to był fragment twojego snu i zaczynasz mysleć jaka była jego dalsza część. Twój mózg jednak już go w pewien sposób zarchiwizował ale możliwe jest, że jeszcze wróci jako całość.

WARZYWAMI I KOZIM SEREM

SKŁADNIKI DLA 2 OSÓB:

PLASTRY KOZIEGO SERA DO PIECZONYCH WARZYW: JEDNA CUKINIA • 150 GRAM PIECZAREK • OCET BALSAMICZNY, SÓL I PIEPRZ

Jest sporo osób, które przyznają, że ich sny się powtarzają. Czasami bywa to irytujące, ale jest to dobra okazja do tego, aby nauczyć się przerywać sen. Wymaga to trochę praktyki, ale częste ćwiczenie z pewnością może ogromnie przyczynić się do końcowego sukcesu. W ten sposób mamy do czynienia z tak zwaną „świadomością snu”. Polega to na tym, że zdajesz sobie sprawę z tego, że to, co się dzieje, to tylko sen. Możesz więc to wykorzystać, wpływać lub odwracać sytuacje lub nawet całkowicie przejąć kontrolę nad swoim snem. Istnieją pewne przykłady snów, jak ten który opisywaliśmy wcześniej. Dotyczył on trudności w wykonaniu nagłego telefonu. „Ostatniej nocy stało się to ponownie. Nie mogłam zadzwonić, chociaż musiałam. To była awaryjna sytuacja więc wpadłam w panikę. Widziałam wyraźnie klawisze na telefonie, ale za każdym razem wybierałam niewłaściwy numer. Po kilku próbach zdałam sobie sprawę, że to był tylko sen, ponieważ normalnie nie mam problemów z takimi czynnościami. Zrozumiałam więc, że jeżeli było to tak trudne, to po prostu musiał to być sen. Później wszystko się uspokoiło. Chodziłam spokojnie ze swoimi psami po lesie. Było to bardzo przyjemne i kojące uczucie”. Jest to idealny przykład świadomości snu i tego, że ktoś jest w stanie powstrzymać coś, co jest nieprzyjemne. Zdarzyło Ci się kiedyś coś takiego? To naprawdę wymaga dużej praktyki. W internecie znajdziesz sporo cennych wskazówek. Jeżeli chcesz abyśmy to my Ci ich udzielili, skontaktuj się z nami. Pozdrowiam, Minnie • Przyśnił Ci się sen, którym chcesz podzielić się? Wyślij maila z jego opisem na adres redactie@popolsku.nu. Oczywiście wszystkie reakcje pozostaną anonimowe.

DO RYŻU: 1.5 FILIŻANKI RYŻU • ŚWIEŻY SZCZYPIOREK, NATKA PIETRUSZKI I CEBULA (WSZYSTKO POSIEKANE) • DROBNO POSIEKANE POMIDORY CHERRY • SÓL I PIEPRZ • SER ŚMIETANKOWY

przygotowanie: • Ugotować ryż, dodać składniki dla smaku. • Obierz grzyby i grilluj je na specjalnej patelni. W trakcie dodaj sól i pieprz. • Obierz cukinię i pokrój ją na cienkie plasterki. Całość umieść w naczyniu żaroodpornym i dodaj odrobinę oliwy. Upewnij się, że wszystkie plasterki zostały polane oliwą. Rozgrzej patelnię i smaż wszystko na umiarkowanym ogniu. Dopraw solą, pieprzem i octem balsamicznym gdy całość jest jeszcze ciepła. • Oczywiście możesz też dodać bakłażan, paprykę i inne warzywa, według własnych upodobań. • Rozłóż ryż na talerzu, połóż na nim pieczone warzywa i kilka plasterków koziego sera. • Całość można ponownie polać odrobiną octu balsamicznego. W ten sposób masz w domu lato, nawet jeżeli za oknem panuje zima. •

le p

Promocje.nl

w to

r te in

łu Us

-30% % -80

Kody rabatowe, zniżki i gratisy w Holandii

www.newyorkpizza.nl

Ekskluzywne rabaty i zniżki

www.usedpc4sale.nl

PIZZERIA

UŻYWANE KOMPUTERY I LAPTOPY

RABAT

104

Herfstkorting

Oferta ważna do: 18.01.2015 r.

r te in gi

r te in

e w to

w to

euro

Nie wiesz jak skorzystać z kodu rabatowego?

łu Us

minimum

p le

W tym miesiącu zaoszczędzisz

Oferta ważna do: 31.12.2014 r.

www.zalando.nl

www.justaway.com

MODA DLA WSZYSTKICH

WYCIECZKI I FERIE ZIMOWE

RABAT

Słyszałeś o niezłych promocjach?

Napisz do nas! pomoc@promocje.nl

KRTNGSCDETWLF Oferta ważna do: 23.11.2014r.

JA-NLWINTER14

Oferta ważna do: 31.12.2014r..

Wszystkie oferty promocyjne zostały przygotowane za zgodą ich właścicieli oraz przy współpracy z magazynem poPolsku i serwisem Promocje.nl. Nie bierzemy odpowiedzialności za błędne lub niewłaściwe użycie kodu.

poPolsku nr 20 • 09

WSTYDZIĆ SIĘ

SWOJEGO CIAŁA Holenderskie kobiety wstydzą się swojego nagiego ciała. Czują się zbyt grube, blade i nieszczęśliwe. Szczególnym punktem wstydu jest brzuch, mówi 47% respondentów ankiety przeprowadzonej w 2014 dla magazynu gezondNU. 31% przyznaje, że wałki tłuszczu to drugi największy punkt wstydu. Następne są nogi (19%) i biodra (12%). Tylko dwie na dziesięć kobiet przyznają, że nie wstydzą sie niczego. W porównaniu do danych z 2011 widać wyraźnie, że nasza samoocena jest wyraźnie gorsza. Liczba kobiet z nadwagą wzrosła o 5%. Liczba kobiet świadomych swojej nagości spadła z 25% do 13%. •

REKORDOWA SPRZEDAŻ TOREBEK

RALPHA LAURENA

Amerykański dom mody Ralph Lauren, który zatrudnia na całym świecie 12.5 tysiąca pracowników a jego wartość rynkowa wynosi 5 miliardów dolarów, nigdy nie publikuje oświadczeń dotyczących danych sprzedaży. Źródła potwiedziły jednak, że w zeszłym miesiącu doszło do rekordowego przewrotu za sprawą torebek Ricky, które sprzedały się lepiej niż dobrze. Luksusowy dom mody zorganizował w Amsterdamie ekskluzywną galę, podczas której sławna torebka Ricky została przekazana na aukcję do Holenderskiego Muzeum Torebek i Portmonetek (Tassenmuseum 'Hendrikje'). Egzotyczna torebka ze skóry aligatora została sprzedana za 22 tysiące funtów. Torebka została nazwana na cześć żony Ralpha Laurena i w świecie mody uważana jest za ikonę ponadczasowej elegancji i stylu porównywalną z Hermes Birkin i 2.55 od Chanel. W trakcie wydarzenia doszło też do światowej premiery „Ricky Bag with Light”. Ta torebka posiada port USB przystosowany do tłumaczenia telefonu. Posiada także diodę LED, która oświetla jej wnętrze. Torebka będzie od grudnia dostępna jedynie na całym świecie, ale jedynie na zamówienie. •

KOBIETY FLIRTUJĄ ŚWIADOMIE!

MĘŻCZYŹNI ODBIERAJĄ RÓŻNE SYGNAŁY Znamy stereotyp, według którego ludzie obierają sygnały na różne sposoby. Ale o co dokładnie chodzi? Parship przeprowadził badania, z których wynika, że mężczyźni cenią subtelne akcenty, takie jak flirty w interpretacji, podczas gdy kobiety flirtują głównie oczami. Czyżby niedopasowanie we flircie? Czy holenderscy single i singielski reagują na sygnały? Kobiety zdecydowanie tak: ponad 90% z nich jest przekonana, że wie kiedy druga osoba z nimi flirtuje. Mężczyzn, którzy są świadomi faktu flirtowania, jest odrobinę mniej bo 73%. Ten stereotyp ma jednak też drugą stronę. Podczas gdy 40% kobiet często flirtuje za pomocą kontaktu wzrokowego, liczba mężczyzn która odpowiada na to spojrzenie jest dużo niższa, bo wynosi niecałe 30%. Prawienie komplementów jest dla obu płci na dobrym, trzecim miejscu. 12% mężczyzn i duże 18% kobiet tworzy w ten sposób kontakt. MĘŻCZYŹNI PŁACĄ RACHUNKI, KOBIETY WOLĄ SIĘ DZIELIĆ Mimo niewielkiej różnicy dotyczącej flirtowania i jego interpretacji, mężczyźni wciąż chcą robić wrażenie swoim portfelem. Nie kontaktem wzrokowym ani komplementami: 45% z nich uważa, że to mężczyzna powinien płacić rachunek. Kobiety są mniej tradycyjne. 25% z nich zostawia uważa, że rachunkiem powinien zająć się mężczyzna. Wolą raczej dzielić koszty (30%). Dokładnie 0% kobiet uważa, że to one powinny płacić rachunek. Podobnie uważają mężczyźni, jedynie 0,5% z nich pozwoli zapłacić rachunek kobiecie. •

W GŁĄB SIEBIE Kiedy byłam małą dziewczynką uwielbiałam bawić się piaskiem, nieważne, czy suchym, wilgotnym, ciepłym czy zimnym. Sam dotyk sprawiał mi nie lada frajdę. Moja wyobraźnia pozwalała mi na tworzenie rzeźb zwierząt, zamków czy nawet portretów rodzinnych. To co mój umysł był sobie w stanie wyobrazić, znalazło odzwierciedlenie w rzeczywistości, na przykład w postaci świeżo uklepanego żółwia z piasku. Bawiąc się w piaskownicy, wpadałam w taki wir, że czas przestawał się dla mnie liczyć. W podobny wir wpada Kseniya Simonova, która tworzy obrazy ludzi lub wydarzeń za pomocą piasku. Używa go do opowiedzenia historii, której częścią jesteśmy, czasami opowiada swoją własną historię. Lata mijały, wypełnione podróżami, kształceniem się, pracą, związkami. Zabawa piaskiem, podobnie jak i moje dzieciństwo, odeszło w zapomnienie. Ku mojej uciesze, parę miesięcy temu natknęłam się na metodę coachingową, która stosuje użycie piasku i kamieni. Nie mogłam się oprzeć, moje wewnętrzne dziecko pchało mnie do jej wypróbowania. Oczywiście byłam też ciekawa, na ile ta metoda może się przydać moim klientom. Compositionwork, praca z kompozycją jest metodą pomagającą w rozwoju osobistym i zawodowym. Stosowana jest przez ludzi, którzy chcą się więcej o sobie dowiedzieć, aby uporać się z trudami, które im życie czasami przynosi. Pojechałam więc do Hagi, do założycieli metody, aby sprawdzić ją na sobie. Moje wrażenie było ogromne, widząc, że są to ludzie z doktoratami z psychologii. Byłam niesamowicie zaskoczona organicznym podejściem trenerów jak i samej metody. Mogłam odejść od swoich codziennych zajęć i pozbyć się chaosu w głowie, by przez godzinę grzebać w piachu i dotykać kamieni, tak jak robiłam to w dzieciństwie... No, OK, może nie całkowicie... W pracy z kompozycją, za pomocą kamieni i piasku stworzyłam krajobraz, który miał odzwierciedlać mój własny umysł. Każdy kamień, a wybrałam ich pięć, odpowiadał za jedną z pięciu pozycji, nad którymi chciałam popracować. Na przykład: Ja-coach, Ja-partnerka, Ja-marzycielka, Ja-kobieta, Ja-wolna. Ustawienie tych kamieni intuicyjnie na tacy z piaskiem odsłoniło moje wewnętrzne życie i wskazało pewne schematy i nowe odkrycia, które później stały się częścią mojego dalszego rozwoju. Nie zdawałam sobie sprawy, że tak prosta metoda, a zwłaszcza piach i kamienie mogą stać się uniwersalnym symbolem mojego umysłu i mnie jako całości. Nauka i sztuka stała się teraz moją nową pasją, Metoda Kompozycji jest tego świetnym przykładem. Nie tworzę już żółwi czy zamków z piasku, natomiast pracując z piaskiem i kamieniami tworzę więcej świadomości w moich klientach i we mnie samej, która daje przestrzeń i przekłada się na dalsze decyzje i posunięcia. No i w końcu mogę używać piachu w swoim dorosłym życiu nie wyglądając jak wariatka. • Kasia Łyczkowska – Coach Rozwoju Osobistego i Zawodowego http://gd-coaching.nl

poPolsku nr 20 • 10

APOCALYPSE

Miłość jest w powietrzu! Osoba, która od kilku tygodni chodziła Ci po głowie podkochuje się w Tobie i po cichu do Ciebie zbliża. Użyj swoich kontaktów aby coś z tym zrobić. BARAN (21 marca – 20 kwietnia)

HOROSKOP

WORLD WAR I

Twója głowa szaleje! Musisz się zastanowić, co chces zrobić w ciągu najblisych tygodni. Ciekawa sytuacja spotka Cię również w pracy. Jak Ty to wszystko pogodzisz?

Minęło już sto lat od wybuchu pierwszej wojny światowej. Ostatnio stworzono najdroższy i najbardziej kompletny dokument w historii, który opowiada o dziejach Wielkiej Wojny. Wcześniej opublikowana seria Apocalypse World War II odniosła bowiem światowy sukces. Oba dokumenty, ze względu na treść i jakość, wyprodukowała telewizja National Geographic.

BYK (21 kwietnia – 21 maja) Dzięki swojej mądrości masz dokładnie to, co chcesz. To jest czas, że ludzie wokół Ciebie muszą sobie uświadomić, że masz dobre pomysły, które prowadzą do sukcesu. Dasz radę!

Apocalypse World War I, stworzona przez ten sam zespół, który zajmował się przebojową serią Apocalypse World War II, składa się z 5 części. Zaczyna się w roku 1914 w perspektywie rozpoczęcia wojny i kończy ustanowieniem pokoju. Co najmniej połowa wszystkich zdjęć, w tym wyjąkowy dokument o „wojny pozycyjnej”, nie zostało nigdy wcześniej opublikowanych. Cały materiał jest poprawiony, dostępny w HD oraz Dolby Digital 5.1. Co więcej, zdjęcia poddano specjalnej obróbce dla uzyskania optymalnego koloru i doświadczenia prezentowanych wydarzeń.

BLIŹNIĘTA (22 maja – 21 czerwca) W pracy towarzyszy Ci stres i przez to tracisz dużo energii. Potrzebujesz więcej odpoczynku i koncentracji nad innymi rzeczami. Musisz wybrać swoje priorytety. RAK (22 czerwca – 22 lipca) Zmagasz się z problemami osobistymi i myślisz, że możesz stracić kogoś bliskiego. Prawdopodobnie się mylisz. Z łatwością znajdziesz kogoś, kto Cię wysłucha. LEW (23 lipca – 22 sierpnia) Jesteś w centrum uwagi i dobrze Ci z tym. Lwy lubią przecież dominować! Pamiętaj tylko, żeby ludzie nie uznali Cię za osobę arogancką. PANNA (23 sierpnia – 23 września) Masz dużo energii i otaczają Cię wspaniali ludzie. Twoja praca przyniesie Ci dużo spokoju ale też satysfakcji. Ciesz się tym stanem! WAGA (24 września – 23 października) Otrzymasz odpowiedź od kogoś, kto się z Tobą nie zgadza. To może wymknąć się spod kontroli, bo oboje myślicie, że macie rację. Najpierw wysłuchaj drugiej strony i dopiero potem podejmij decyzję. SKORPION (24 października – 22 listopada) Wiesz, że możesz zrobić coś w sposób zupełnie nieoczekiwany. Zainwestowałaś sporo we własny rozwój i teraz możesz pomóc komuś zrobić to samo. STRZELEC (23 listopada – 21 grudnia) Czeka cię szalony czas pełen ważnych decyzji, które będziesz musiała podjąć. Cierpliwość nie jest Twoją cechą, ale będziesz musiała gryźć się w język zamiast od razu reagować. KOZIOROŻEC (22 grudnia – 20 stycznia) Sezon urlopowy już się skończył. Masz jakieś problemy i huśtawki nastroju z powodu opadających liści. Poświęcaj sporo czasu samemu sobie, ale nie zapominaj o kontaktach z ludźmi. WODNIK (21 stycznia – 19 lutego) Masz z kimś konflikt. Pora odłożyć dumę na bok i go rozwiązać. Zobaczysz, że szybko problem zniknie i znowu się do siebie zbliżycie. RYBY (20 lutego – 20 marca) Cierpisz na nadmiar obowiązków. Przydałoby Ci sie jakieś wsparcie. Pomocną dłoń powinna znajdować się w pobliżu. Jeżeli nie, zapytaj przyjaciół, oni na pewno Ci pomogą.

Ta specjalna seria to francusko-kanadyjska produkcja w pełnym kolorze, zawierająca wcześniej niepublikowane zdjęcia archiwalne z IWŚ. Oczywiście zdjęcia z „Wojny pozycyjnej” pokazano w pięciu częściach, począwszy od zamachu na Franciszka Ferdynanda w 1914, aż do zawieszenia broni w 1918. Osobiste historie są tu wplątane w ogrom wydarzeń historycznych. Takie połączenie trafia w odbiorcę w sposób szczególny. W trakcie pokazów w teatrach w Kanadzie, 30% młodzieży określiło dokument jako „ponadczasowy”. INNE FAKTY: • Największa i najbardziej kompletna produkcja na temat IWŚ! • Całkowity czas trwania to 4.5 godziny, wybrany z 500 godzin zdjęć • Cyfrowo poprawiona jakoś HD z dźwiękiem 5.1 • 50% materiału nie została opublikowana nigdy wcześniej • Dokument twórców światowego hitu Apocalypse WW2 •

PoPolsku ma dla was dwa zestawy. Jeden na DVD i jeden na Blu-ray. Jeżeli chcesz wygrać któryś z nich, wyślij maila na adres: redactie@popolsku.nu odpowiadając na pytanie: Jak inaczej nazywano Pierwszą Wojnę Światową? Filmy zostaną wysłane do zwycięzców.

KONKURS

DLA CZYTELNIKÓW POPOLSKU! „Jesteś w ciąży. Kiedy musisz zapisać się do organizacji oferującej opiekę poporodową?” Wyślij odpowiedź na adres reactie@popolsku.nu i weź udział w konkursie. Spośród poprawnych odpowiedzi wylosujemy 2 zwycięzców, którzy otrzymają Informator „W okresie połogu”. •

foto konkurs Stali czytelnicy poPolsku wiedzą, że w tym miejscu zawsze pojawiało się Sudoku. Najwyższy jednak czas na coś nowego! Jeden z naszych czytelników jest fantastycznym fotografem. Wspólnie z nim, wymyśliliśmy nowy konkurs. Od tej pory w tym miejscu zamieszczać będziemy zdjęcie jakiegoś miejsca w Holandii, wykonane przez Kamila Łyziaka. Jeśli zgadniesz, w jakim miejscu zostało zrobione, wyślij nam maila z odpowiedzią na adres redactie@popolsku.nu. W ten sposób możesz wygrać wspaniałą nagrodę. Nie zapomnij umieścić w mailu swoich danych: imienia i nazwiska, adresu, miejsca zamieszkania i kodu pocztowego. Spośród wszystkich nadesłanych odpowiedzi, w każdej edycji poPolsku wylosujemy jednego zwycięzcę. Chcesz zobaczyć więcej prac Kamila? Wejdź na jego stronę internetową: http://www.lyziak.blogspot.nl/. •

poPolsku nr 20 • 11

PO NARODZINACH DZIE

CKA

W 19. NUMERZE POPOLS KU PISALIŚMY O ZGŁOSZENIU NARODZ IN DZIECKA W HOLANDII I O SPRAWA CH ZWIĄZANYCH Z IMIENIEM I NAZWI SKIEM (CAŁY ARTYKUŁ MOŻNA ZNALEŹ Ć NA WWW. POPOLSKU.NL). TYM RA ZEM SŁÓW KILKA O DOWODACH OSOBIST YCH. Zacznijmy od ciekawostki: w Holandii dzieci mające holenderskie obywatelstwo już w ciągu tygodnia od narodzin otrzymują dowód osobisty. W Polsce jest inaczej. Dziecko otrzymuje własny dowód osobisty dopiero po ukończeniu 18 lat (od tego dnia posiadanie dowodu osobistego jest obowiązkowe). W szczególnych przypadkach możliwe jest wcześniejsze wydanie dowodu osobistego. Już w wieku 15 lat dziecko może otrzymać taki dokument, jeśli nie mieszka już z rodzicami lub opiekunami lub jeśli zaczyna pracę. Dla dzieci poniżej 13 roku życia rodzic może złożyć wniosek o wydanie dowodu osobistego, ale w praktyce takie przypadki można policzyć na palcach jednej ręki. Polskie dzieci uczęszczające do szkoły mają jednak specjalny dokument tożsamości - legitymację szkolną ze zdjęciem. Podróżując z dziećmi za granicę, trzeba złożyć wniosek o paszport. Wcześniej w obu krajach istniała możliwość wpisania dziecka do paszportu rodzica. W Polsce podobnie można było wpisać dziecko do dowodu osobistego, gdy miał on jeszcze formę papierową. Obecnie w obu krajach każde dziecko musi mieć swój paszport. Aby otrzymać holenderski paszport dla dziecka, konieczne jest aktualne kolorowe zdjęcie paszportowe, wykonane przez uprawnionego fotografa (wykonanie prawidłowego zdjęcia paszportowego podlega wielu obostrzeniom). Oboje rodzice muszą wspólnie złożyć wniosek lub dziecko musi mieć przy sobie pisemną zgodę drugiego, nieobecnego przy składaniu wniosku , rodzica. W momencie składania wniosku konieczne jest bowiem przedłożenie zgody obu rodziców na wydanie dziecku paszportu. Rodzice muszą również mieć przy sobie dowód tożsamości. Dziecko musi również być obecne przy składaniu wniosku paszportowego i przy samym odbiorze paszportu. W polskim konsulacie można złożyć wniosek o wydanie dziecku polskiego paszportu. Trzeba pamiętać, że obecnie obowiązują nowe przepisy w tej sprawie. Przed udaniem się do konsulatu, konieczna jest rejestracja przez internet (https://www.e-konsulat.gov.pl). W Holandii zasada ta również obowiązuje, ale nie ma problemu, jeśli przyjdziemy bez wcześniejszego umówienia (dokładne informacje można znaleźć na stronie internetowej gminy, w której mieszkamy). Pierwszy polski paszport jest najczęściej dokumentem tymczasowym. Można go otrzymać na podstawie holenderskiego aktu urodzenia. Również w tym przypadku konieczna jest obecność obojga rodziców lub zgoda drugiego z rodziców, który nie może być obecny. Jeśli jedno z rodziców nie chce wydać zgody na wydanie paszportu, to konieczne jest rozwiązanie tego sporu na drodze sądowej. Konieczne będzie ko-

lorowe zdjęcie i paszporty lub dowody osobiste rodziców. Rodzice muszą również okazać swoje akty urodzenia i akt małżeństwa, jeśli pozostają ze sobą w związku małżeńskim. Formularz wniosku paszportowego można wypełnić na miejscu. Jeśli dziecko ma mniej niż 5 lat, to nie musi być obecne przy składaniu wniosku paszportowego lub odbiorze paszportu. Najczęściej czas oczekiwania na paszport wynosi 14 dni. Paszport tymczasowy jest ważny przez 12 miesięcy. W tym czasie rodzice mają czas na załatwienie polskiego aktu urodzenia w Polsce. W przypadku zgłaszania w polskim konsulacie narodzin dziecka, konsul może wszcząć procedurę nadania dziecku polskiego numeru ewidencyjnego, czyli PESEL-u. PESEL i polski akt urodzenia są konieczne do otrzymania paszportu biometrycznego. Każde dziecko, którego jedno z rodziców ma polskie obywatelstwo automatycznie również otrzymuje polskie obywatelstwo. Nie ma znaczenia, czy dziecko urodziło się w Polsce czy w Holandii. Rodzic nie może w imieniu dziecka zrzec się polskiego obywatelstwa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w ciągu 1 roku od narodzin dziecka dojdzie do zmian w składzie rodziny. W pozostałych sytuacjach dziecko samodzielnie może wybrać obywatelstwo po ukończeniu 16 roku życia. Polskiego obywatelstwa nie można utracić. Jedynym sposobem, żeby oficjalnie przestać być Polakiem jest dobrowolne zrzeczenie się obywatelstwa polskiego. Zgodnie z prawem polskim, Polak może mieć dwa obywatelstwa. Chcąc zostać Holendrem trzeba zrzec się obecnego obywatelstwa, chyba że wstąpi się w związek małżeński z osobą posiadającą obywatelstwo holenderskie. Dziecko może zostać Holendrem natychmiast po urodzeniu, jeśli matka jest Holenderką lub ojciec Holendrem. • Autorka: Anna Gregorowicz-Metz

Nieco dodatkowych środków do budżetu domowego można uzyskać dzięki holenderskiemu dodatkowi na dziecko (nid. kinderbijslag). Jeśli dziecko urodziło się w Holandii, to po jego rejestracji w urzędzie gminy rodzice otrzymają pismo z SVB - Sociale Verzekeringsbank (pol. Bank Ubezpieczeń Społecznych). Korzystając z osobistego podpisu elektronicznego DigiD (login i hasło użytkownika pozwalające na logowanie się na stronach rządowych; najpierw trzeba złożyć wniosek o jego nadanie na stronie https://www.digid.nl/over-digid/) można zalogować się na stronie SVB i złożyć wniosek o przyznanie dodatku na dziecko. Przy drugim dziecku urodzonym w Holandii proces ten przebiega automatycznie i nie trzeba nic więcej robić, żeby otrzymać ten dodatek. Można również złożyć wniosek o przyznanie dodatku na dziecko, które przyjechało wraz z rodzicami do Holandii. Informacje na stronie SVB są dostępne również po polsku, więc nie powinno być problemu z załatwieniem tej sprawy. Do załatwienia jest zatem wiele spraw, ale dobre przygotowanie to połowa sukcesu. • http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ nederlandse-nationaliteit/nationaliteit-doorgeboorte-of-familiebanden • https://www.haarlem.nl/fileadmin/bestanden/ Paspoort_rijbewijs_en_uittreksel/Hoe_kan_ik_ Nederlander_worden.pdf • www.kennisbankburgerzaken.nl • https://www.haarlem.nl/paspoort/ • http://www.amsterdam.nl/veelgevraagd/?caseid={393415B1-6ADC-4445-BE 13-C780BEF9ADA1}&id=vraag_1 • http://www.haga.msz.gov.pl/pl/informacje_ konsularne/sprawy_paszportowe/pierwszy_ paszport_dla_dziecka/ • http://www.usc.pl/publikacje;1110010007000; Rejestracja_urodzenia_dziecka • http://www.infor.pl/prawo/malzenstwo/ konkubinat/686409,Czyje-nazwisko-noszadzieci-w-zwiazku-partnerskim.html • http://www.svb.nl/int/nl/kinderbijslag/aanvragen/hoe_kunt_u_kinderbijslag_aanvragen/

poPolsku nr 20 • 12

NOWE ZNAKI DROGOWE

W HOLANDII Wykazując podobieństwa i różnice w ruchu drogowym Holandii i Polski należałoby zacząć od stwierdzenia, że w Holandii mamy ogromnie dużą liczbę rond (ponad 4,300). Wciąż budowane są nowe, ponieważ w porównaniu do skrzyżowań, ronda są zdecydowanie bardziej bezpieczne. Dzieje się tak, ponieważ rondo składa się właściwie z kilku małych skrzyżowań, liczba punktów konfliktowych na każdym z nich jest zdecydowanie mniejsza i łatwiejsza dla kierowcy. Tylko na 3% dróg w Holandii obowiązują limity prędkości: 100, 120 of 130 km/h. W Polsce limit ten wynosi 140 km/h. 7% z tych dróg to drogi wojewódzkie z limitem 80 km, 90 % to drogi gminne, gdzie obowiązują inne limity prędkości, najczęściej 30 i 50 km. 79% dróg w Holandii nie ma wystarczająco oddzielonych

Holandia jest znana ze swoich przepisów i zasad. W tym kraju nie można znaleźć czegoś, co nie podpada pod jakąś regułę. Dźwiękoszczelne ściany wzdłuż wielu autostrad, produkty ekologiczne, bezpieczne przejścia dla zwierząt wzdłuż ruchliwych dróg, oświetlenie uliczne czy znaki drogowe. Pierwszego stycznia 2015 roku oprócz znaków, które są już znane, pojawią się kolejne. Będzie ich dokładnie 14. Dlatego też postanowiliśmy rozwiać wszelkie wątpliwości i wyjaśnić ich znaczenie. Wszystkie podręczniki i strony muszą zostać dostosowane tak, aby znaczenie znaków było jasne dla wszystkich. W tym artykule zobaczysz wszystkie nowe znaki oraz zapoznasz się ich znaczeniem. Artykuł, jako porównanie znaków holenderskich i polskich, zostanie również zamieszczony na stronie www.popolsku.nl.

jezdni a 88% dróg jest zbyt wąskich, a obowiązuje na nich ograniczenie do 80 km na godzinę. W Holandii drogi dla samochodów są węższe, szerokość wynosi 2.75 m, a w innych krajach 3.25 m. Dane te pochodzą ze strony www.anwb.nl (Algemene Nederlandsche WielrijdersBond). Inną różnicą jest ogromna ilość ścieżek rowerowych w Holandii. Tutaj pierwszeństwo ma ten jadący z prawej. Istnieją też specjalne pasy ruchu na autostradach. Są to pasy ruchu dostępne tylko dla autobusów i aut osobowych przewożących 3 lub więcej osób. Służą one zapobieganiu korkom, nie są jednak zawsze otwarte. Prawie wszędzie w Holandii możemy cieszyć się dobrym stanem dróg. Istnieją tu też tzw. B-drogi, rozciągające się wzdłuż dróg głównych. Są to drogi dla mieszkańców lub rolników. Dzięki nim unikamy wielu korków spowodowanych np. traktorem na drodze.

300 metrów przed linią stopu, czujniki natężenia ruchu wykrywają korki. Zależnie od konkretnego utrudnienia ruchu, czujniki na drodze wykrywają prędkość samochodów i mierzą czas, który mija od poprzedniego zielonego światła. Mając te dane, czujniki kontrolują płynność ruchu. Wykrywacze reagują na metal: kiedy przejeżdża samochód, raport jest automatycznie wysyłany do wydziału kontroli ruchu. W maju tego roku, systemy te zostały wycofane z użycia, ponieważ były dość łatwe do zhakowania, co powodowało kolejne korki (nie jest pewne, czy Holandia używała szczególnego systemu oprogramowania). Pozostała ostatnia różnica, o której warto powiedzieć: Holendrzy twierdzą, że Polacy są aspołecznymi użytkownikami dróg. Polak zapytany o to samo, odpowie odwrotnie. Pozostawiamy to do waszej oceny! • Przeczytaj cały artykuł na www.popolsku.nl

F11 Obowiązkowe używanie pasa dla wyprzedzania (pas ruchu pozwalający na wyprzedzanie), przeznaczony tylko dla pojazdow, poruszających się z prędkością nie większą niż 25 km/h.

F12 Koniec obowiązkowego używania pasa wyprzedzania dla pojazdów poruszających się z prędkością nieprzekraczającą 25 km/h.

Obowiązuje także wózki widłowe, koparki,itp. Zabronione dla innych kierowców. F13 Pas ruchu/droga przeznaczony wyłącznie dla autobusów liniowych.

F14 Koniec pasa jezdni dla autobusów.

Zabronione dla innych kierowców, oprócz posiadających zwolnienie (na przykład taksówek). F15 Droga lub pas ruchu wyłącznie do użytku tramwajów

F16 Koniec pasa ruchu lub drogi dla tramwajów

Zabronione dla innych kierowców, oprócz posiadających zwolnienie (na przykład taksówek). F17 F17 Droga lub pas ruchu wyłącznie do użytku autobusów liniowych lub tramwajów

F18 Koniec drogi lub pasa ruchu dla autobusów lub tramwajów

Zabronione dla innych kierowców, oprócz posiadających zwolnienie (na przykład taksówek). F19 Obowiązkowa droga lub pas ruchu wyłącznie dla ciężarówek i autobusów liniowych Zabronione dla innych kierowców, oprócz posiadających zwolnienie (na przykład taksówek).

F20 Koniec obowiązkowej drogi lub pasa ruchu dla ciężarówek i autobusów liniowych

F21 Obowiązkowy pas ruchu lub droga wyłącznie do użytku ciężarówek

F22 Koniec obowiązkowej drogi lub pasa ruchu wyłącznie dla ciężarówek

L20 Miejsce mijania po prawej stronie drogi

L21 Miejsce mijania po lewej stronie drogi

poPolsku nr 20 • 13

UPRAWIAJ ZDROWY

BEZPIECZNY SEKS!

GEJ? W wielu krajach zachodnich mężczyzn, którzy uprawiają seks z innymi mężczyznami nazywa sie gejami lub homoseksualistami. Kiedy otwarcie przyznają się do bycia gejem, nazywa się to „coming out’em” lub „wychodzeniem z szafy”. W innych kulturach mężczyźni uprawiają seks z innymi mężczyznami, ale nikt nie przyczepia im przez to etykietek. Uznają seks z mężczyzną za przyjemny i chcą po prostu raz spróbować.

SZACUNEK Przyznanie się do orientacji seksualnej w wypadku mężczyzn, którzy uprawiają seks z innymi mężczyznami, nie jest łatwe. Na przykład, w niektórych religiach homoseksualizm jest potępiany i traktowany jako grzech. Kościół rzymskokatolicji nie jest przychylnie nastawiony do homoseksualistów. To zmienia się w czsaie pontyfikatu papieża Franciszka. Twierdzi on, że uczucia homoseksualistów należy traktować z szacunkiem i nie należy takich osób dyskryminować. Każdy powinien być woly i żyć własnym życiem tak, jak mu się podoba. ZDROWE I BEZPIECZNE ŻYCIE SEKSUALNE Nie ma znaczenie jak nazywasz samego siebie. Ważne jest, abyś prowadził swoje życie seksualne w sposób zdrowy i bezpieczny. W tym celu należy używać prezerwatywy. Są one dostępne we wszystkich kształtach i rozmiarach. Uzywaj lubrykantu na bazie wody lub silikonu. Jeżeli uprawiasz seks analny, użyj więcej lubrykantu any zapobiegać podrażnieniom i urazom odbytu. Regularnie przeprowadzaj też badania pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową oraz obecności wirusa HIV. Jeżeli często zmieniasz partnerów, mądrze jest wykonywać takie badania dwa razy w roku. Możesz cierpieć na jedną z tych chorób nawet o tym nie wiedząc.

CENTRUM ZDROWIA SEKSUALNEGO A może nie chcesz iść do lekarza? Mężczyźni, którzy uprawiają seks z innymi mężczyznami, udają się na badania pod względem chorób przenoszonych drogą płciową również do Centrum Zdrowia Seksualnego. To centrum jest zwykle częścią gminnych ośrodków zdrowia lub szpitali uniwersyteckich. Tutaj można zgłaszać się anonimowo, odbyć rozmowę z lekarzem oraz przeprowadzić badania na obecność chorób przenoszonych drogą płciową.

LECZENIE I SZCZEPIENIA Większość chorób przenoszonych drogą płciową można łatwo wyleczyć, jeżeli zostaną w porę wykryte. Czekanie sprawia, że leczenie może być trudne, a szanse że zarazisz kogoś taką chorobą znacznie wzrastają. Jedną z takich chorób jest wirusowe zapalenie wątroby typu A i B, przeciwko którym można się zaszczepić. LEKARZ Lekarz jest pierwszym punktem kontaktowym dla spraw związanych z Twoim zdrowiem, a także zdrowiem seksualnym. Ważne jest, abyś czuł się swobodnie w trakcie rozmów o problemach, które Cię dotyczą. Dlatego też to dobrze, jeżeli lekarz wie, że jesteś gejem lub od czasu do czasu uprawiasz seks z mężczyznami. Wtedy może Ci on odpowiednio doradzić. Otwartość w sprawie swojej seksualności może być trudna i często jest tak, że boimy się takiej rozmowy. Pamiętaj, że lekarze w Holandii to profesjonaliści. Wszystko co od Ciebie usłyszą, pozostaje między wami. Można więc przedyskutować z nim absolutnie wszystko.

WSZYSTKIE INFORMACJE NA STRONIE MAN TOT MAN! Na stronie: www.mantotman.nl na temat homoseksualności, seksu, chorób przenoszonych drogą płciową, HIV, szczepień i zdrowia seksualnego. Na tej stronie możesz również uzyskać porady na temat swojego życia seksualnego. Można również bez pośrednictwa lekarza złożyć anonimowy wniosek online aby przejść za darmo testy na HIV i choroby przenoszone drogą płciową w Twojej okolicy i czasie, który najbardziej Ci odpowiada. Badania przeprowadzane są w laboratorium, gdzie wykonuje się testy na obecność chlamydii, rzeżączki, kiły i HIV. Wyniki można sprawdzić w internecie. Jeżeli wykryto u Ciebie chorobę, zostaniesz skierowany na leczenie. Za pośrednictwem Man tot Man można również zapisać się na szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

OPOWIEŚCI I DOŚWIADCZENIA Na stronie można również znaleźć historie mężczyzn i chłopcow dotyczące seksualności, „coming out’u” lub nosicieli wirusa HIV. Możemy na przykład przeczytać historię Jeffrey’a, który dowiedział się, że jest nosicielem wirusa HIV. W bardzo krótkim czasie zdiagnozowano u niego AIDS. Dzięki podjętemu leczeniu, teraz wszystko jest z nim w porządku. Man tot Man jest inicjatywą Soa Aids Nederland, GGD Amsterdam oraz GGD Rotterdam-Rijnmond. Od 2015 roku strona będzie również dostępna w języku angielskim. Jest również dostosowana do urządzeń mobilnych, takich jak smart phony czy tablety. Wszystko jest więc bardzo wygodne.

ONCE YOU GO BLACK YOU NEVER GO BACK

„WYJŚCIE Z SZAFY” U LEKARZA Aby zapewnić najlepszą opiekę, dobrze jest, jeżeli lekarz jest świadomy twojej seksualności. Jako gej, masz konkretne potrzeby i dotyczą Cię inne zagrożenia. Gdy lekarz zdaje sobie z tego sprawę, może następnie zadawać właściwe pytania i odpowiednio dostosować opiekę. Jeżeli masz problemy z lekarzem z powodu swojej seksualności, znajdź innego.

CIESZ SIĘ Bądź dobrze poinformowany o zagrożeniach związanych z HIV i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Chroń siebie i swoich partnerów i ciesz się bezpiecznym seksem bez konieczności leczenia!

Advertorial

www.soaaids.nl/diversiteit

poPolsku nr 20 • 14

CO TO ZNACZY PRACOWAĆ PRZEZ

AGENCJĘ PRACY W HOLANDII? Duża część imigrantów w Holandii podejmuje pracę za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej. Ale jak właściwie wygląda zatrudnienie przez agencję? Jaka jest różnica pomiędzy pracą w firmie a pracą za pośrednictwem agencji? Uproszczając nieco sprawę, sytuacja wygląda tak, że firma wysyła do danej agencji zlecenie aby zatrudnić personel. Agencja z kolei udostępnia pracowników tej firmie. Oznacza to, że dany pracownik oficjalnie pracuje dla agencji, a nie dla firmy. To rozróżnienie jest bardzo ważne, ponieważ wielu Polaków wciąż go nie rozumie. Formalnym pracodawcą nie jest więc firma, w której wykonywana jest praca, lecz agencja, poprzez którą jesteśmy zatrudnieni. Umowę podpisujemy bowiem z agencją, a nie z firmą. Firma, dla której pracownicy są udostępniani jest tylko zleceniodawcą. Jeżeli więc masz problemy lub pytania dotyczące zatrudnienia, powinieneś kontaktować się z agencją, a nie z firmą, w ktorej pracujesz.

pomiędzy pokazuje różnicę e ni aź yr w e ni ie im zatrudPoniższe wyjaśn cji, a bezpośredn en ag em w ct ni wane są pracą za pośred agencję zaangażo z ze pr cy ra p W . racownik. nieniem w ﬁrmie , pracodawca i p ca aw od ni ce zle : ie, mówiwięc trzy strony zatrudnienia w ﬁrm go ie dn re oś zp acodawca. W wypadku be lacji pracownik-pr re j ie dn re oś zp my o be PRACA TYMCZASOWA Jeżeli pracujesz dla agencji, masz specjalną umowę. Jest to tak zwana umowa o pracę tymczasową. Umowa ta różni się od tej, która podpisywana jest w wypadku zatrudnienia bezpośrednio u pracodawcy, w związku z tym różnią się też Twoje prawa. Jeżeli masz tymczasową umowę z agencją, to im dłużej pracujesz, tym większe są twoje prawa i bezpieczeństwo pracy. Pozyskiwanie większej ilości praw opiera się na tak zwanym układzie fazowym. Poszczególne fazy określają dokładnie Twoje prawa jako pracownika. To, jak działa system fazowy i jako odnosi się do Twojej indywidualnej sytuacji, określają układy zbiorowe pracy CAO. Ale czym dokładnie jest CAO? CAO CAO to skrót od „collectieve arbeidsovereenkomst’ (tłum. układ zbiorowy pracy), jest to zbiór porozumień i przepisów pracodawców i organizacji pracowników obowiązujących w danej branży. Przepisy te dotyczą zatrudnienia, które nastepnie obowiązują grupę pracodawców i pracowników pracujących w obrębie danej branży. W branży zatrudnienia obowiązuje kilka rodzajów CAO, które zostały uzgodnione przez pracodawców i pracowników. Najczęściej są to ABU CAO oraz NBBU Cao. To, który układ zbiorowy obowiązuje w danej agencji pracy, powinno figurować na podpisywanej przez Ciebie umowie o pracę. RÓŻNICE POMIĘDZY ABU I NBBU CAO ABU oraz NBBU są do siebie bardzo podobne pod względem warunków zatrudnienia. Są jednak pewne różnice. Główna różnica dotyczy funkcjonowania systemu fazowego i zasiłku chorobowego. Aby przyjrzeć się im bliżej oraz uzyskać wyjaśnienie tych różnic, odsyłamy na stronę: www.sncu.nl. KTÓRY UKŁAD CAO MNIE OBOWIĄZUJE? Zapamiętaj jedną rzecz: żadna agencja pracy w Holandii nie może twierdzić, że nie musi stosować zbiorowego układu pracy! Jedyne pytanie, które ewentualnie może się pojawić, to: który układ w danym wypadku obowiązuje i którego muszę przestrzegać? Odpowiedź na to pytanie musi być zawarta w umowie o pracę, którą podpisałeś. Niestety, w praktyce, wielu pracodawców nie umieszcza w umowach takiej informacji. CO TERAZ? Sprawdź swoją umowę lub wycinek wypłaty pod kątem informacji na temat fazy. Jeżeli w twoim kontrakcie występuje faza A, B lub C, obowiązuje cię układ ABU CAO. Jeżeli natomiast fazy noszą nazwy 1, 2, 3 lub 4, obowiązuje cię układ NBBU CAO. Upewnij się, że agencja jest członkiem organizacji branżowej. Jeżeli tak, agencja jest automatycznie związana z układem CAO. Jeżeli dana agencja faktycznie figuruje na takiej liście, masz pewność, że obowiązują ją przepisy zawarte w ABU lub NBBU. Możesz to sprawdzić na stronach: www.abu.nl oraz www.nbbu.nl.Jeżeli agencja znajduje się na liście ABU, wówczas obowiązuje układ zbiorowy ABU. Jeżeli agencja jest na liście NBBU, obowiązuje układ NBBU. Nie możesz znaleźć agencji na żadnej z tych list? Wówczas, pomimo braku członkowstwa, obowiązuje układ ABU CAO. SKONTAKTUJ SIĘ Z SNCU: 0800-7008 SNCU zawsze chce Ci pomóc. Skorzystaj z darmowej infolinii, która jest czynna trzy razy w tygodniu i uzyskaj odpowiedzi na swoje pytania. W razie pytań, wątpliwości dotyczących stosowania zbiorowego układu pracy, SNCU zaleca kontakt za pośrednictwem formularza zamieszonego na stronie internetowej, gdzie można również załączyć kopię umowy. Czy wiesz, który zbiorowy układ pracy Cię obowiązuje? Dowiedz się więcej i poznaj swoje prawa! Ze strony www.sncu.nl można ściągnąć broszurę dotyczącą CAO dostępną także w języku polskim. Podejrzewasz, że zbiorowy układ pracy nie jest przestrzegany? Zgloś to do SNCU poprzez stronę: www.sncu.nl. • Autorka: Eliza Skorupska

poPolsku nr 20 • 15

D WARTO SIĘ ROZWIJAĆ? L A C Z E G O Jeżeli wciąż robisz to, co robiłeś zawsze, to otrzymasz to, co zawsze dostawałeś. Myślisz, że to dobrze? Czy widzisz siebie w wieku 65 lat wciąż robiącego to samo? Jeżeli tak, nie masz czym się martwić. Wciąż rób to samo, co robiłeś zawsze. Jeżeli jednak twój sposób myślenia jest inny i chcesz rozwijać swoją osobowość lub karierę, powinieneś trzymać się tej myśli. Jako dzieci, jesteśmy w życiu naturalnie otwarci i spontaniczni , nie mamy więc problemów w nawiązywaniu nowych kontaktów. Z wiekiem taka postawa jednak przemija i zamiast tego, budujemy naokoło siebie mur, który przeszkadza w rozwoju i nawiązywaniu nowych znajomości. Mur zbudowany ze strachu, własnego ego i wielu różnych warunków. Przez to zyskujesz wgląd w samego siebie, lepiej rozpoznajesz swoje mocne strony albo możesz odkrywać nowe talenty. Ostatecznie, upewniasz się w przekonaniu, że lepiej czujesz się we własnej skórze, czujesz się szczęśliwszy, twoja praca jest bardziej zabawna i jesteś otwarty na nowe wyzwania. Bo rozwój polega na odrzuceniu wyuczonych zachowań, które Ci przeszkadzają i nauczeniu się nowych, sprzyjających rozwojowi.

EGO Każdy ma swoje ego, dzięki któremu postrzegasz siebie jako jednostkę. Ego jest bardzo trudne to zdefiniowania, pewne jest jednak, że ma ono bez-

WARUNKOWANIE

Stawianie warunków reprezentuje wyuczony model zachowań, wzorów i poglądów. Wiele z nich jest bardzo użytecznych, ale niektóre wzorce i poglądy utrudniają twoje codzienne funkcjonowanie.

pośredni wpływ na twoje zachowania i komunikację. Możesz wyrazić swoją opinię lub stać się dominujący. W przeciwnym razie, może to świadczyć o braku pewności siebie. W obu przypadkach chodzi o strach przed byciem niewystarczająco dobrym.

STRACH Strach można zwalczać. Jeżeli w pokoju jest tygrys, strach sprawia, że uciekasz. Są też jednak inne rodzaje strachu, jak na przykład strach przed tym, co może wydarzyć się w przyszłości, co inni ludzie o tobie myślą, lub co ktoś może zrobić. Strach przed tym, że ktoś zacznie mówić o czymś, w czym nie jesteś dobry, strach przed odrzuceniem lub przed możliwością poniesienia porażki. Te obawy mają negatywny wpływ i utrudniają Twoje prawidłowe funkcjonowanie. •

16 POLEK W HOLANDII

PRZEKWALIFIKOWANYCH NA PIELĘGNIARKI POŁOŻNE W Holandii jesteś wart dużo pieniędzy, jeżeli masz zagraniczny dyplom i przeszkolenie. Wielu klientów w Holandii nie może dokonać właściwego porównania wykształcenia zdobytego w Polsce i w Holandii. W związku z tym nie mogą oni własciwie zrozumieć Twojego CV, czego ofektem jest oferowanie pracy znacznie poniżej Twojego poziomu. Drugim problemem, który można napotkać w Holandii, jest bariera językowa. Oczywiście, angielski jest tu powszechnie używany, ale nadal częstą koniecznością jest aplikowanie w języku niderlandzkim. Kilka miesięcy temu gazeta PoPolsku utworzyła specjalny fundusz, dzięki któremu 50 polskich pracowników z wykształceniem zawodowym i wyższym otrzymało szansę wyceny swojego dyplomu, rozpoczęcia nauki języka niderlandzkiego i w razie konieczności, odbycia dodatkowego kształcenia zawodowego, dzięki czemu będą mogli znaleźć w Holandii pracę dostosowaną do swojego wykształcenia. Ostatnio 16 Polek, które mieszkają w Holandii, wzięło udział w programie szkoleniowym funduszu PoPolsku. Wszystkie mają wykształcenie zawodowe lub wyższe i chcą być przekwalifikowane na stanowiska pielęgniarek położnych. Program ma miejsce w Hadze i trwa dokładnie rok. Rozpoczęcie drugiego cyklu szkoleń jest planowane na 2015 rok w Amsterdamie. Wszystkie kandydatki muszą posługiwać się językiem niderlandzkim przynajmniej na poziomie A1, a w ciągu dwudziestu tygodni uzyskają one poziom znajomości A2. Ponadto, wszystkie one mają doświadczenie przy pracy z dziećmi i będą mogły pracować jako pielęgniarki położne. O wszystkim będziemy Was informować na bieżąco na łamach naszej gazety! Chcesz uzyskać więcej informacji na temat pracy jako pielęgniarka? A może chcesz wziąć udział w szkoleniu? Skontaktuj się z znami. Wyślij swoje CV i list motywacyjny na adres: angelique@popolsku.nu. Skontaktujemy się z Tobą w celu omówienia formalności. Ważne, aby wiedzieć, że: liczy się udokumentowane doświadczenie w zakresie opieki, wykształcenie na poziomie MBO lub wyższe, znajmość języka niderlandzkiego przynajmniej na poziomie A1, gotowość do przejścia na wyższy poziom w ciągu kilku tygodni, cheć wzięcia udziału w rocznym szkoleniu towarzyszącemu twojej pracy w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin. •

Postawa warunkująca polega na tym, że np. paraliżuje Cię, gdy ktoś dominuje. Są to zachowania, których dopuszczasz się w okreslonych sytuacjach, te same reakcje na te same akcje. Musisz pozbyć się tych zachowań, zamiast paraliżu, przejdź do konfrontacji. Ostatecznie, jedynym sposobem przekraczania granic jest rozwój. Wyjście ze strefy komfortu jest dla wielu ludzi strasznym przeżyciem. Jeżeli jednak tego nie zrobisz, będziesz otrzymywać to, co zawsze. Chcesz czegoś więcej ? Podejmij działania!

poPolsku nr 20 • 16

MICROPIA: ZOBACZ TO, CO NIEZAUWAŻALNE 30 września tego roku królowa Maxima otworzyła w Amsterdamie muzeum Micropia. Jest to nowe muzeum, w którym każdy może podziwiać świat mikroorganizmów, który do tej pory pozostawał niewidzialny. Od 1 października zwiedzający mogą podziwiać najmniejsze na świecie organizmy na ziemi. Mikroorganizmy lub mikroby są zbyt małe aby oglądać je gołym okiem. Na przykład bakterie, jedne z najmniejszych mikrobów, są ponad milion razy mniejsze niż dziura w igle. Bakterie, grzyby, mikroalgi, archeowce i mikrozwierzęta umożliwiają życie na ziemi. Micropia ma zapewnić lepszy wgląd w mikroświat i rozwinięcie powszechnej wiedzy na temat ich funkcji w ekosystemie. Ich przydatność jest bardzo wysoka. Kto by pomyślał, że na jednym centumetrze kwadratowym może znajdować się nawet 25 tysięcy bakterii. Badania pokazują, że na Twoim telefonie może znajdować się więcej bakterii niż w toalecie. Micropia jest otwarta codziennie, bilet kosztuje 14 euro. www.micropia.nl •

NAJWIĘKSZE NA ŚWIECIE MUZEUM TOREBEK

Wystawa „Forever Vintage” to największe muzeum na świecie. Od 15 września do 1 marca można tu zobaczyć najróżniejsze i ponadczasowe torby i torebki. Piękne i autentyczne klasyki ze stałej kolekcji muzeum są prezentowane obok imitacji i podróbek, które często służą jako wzór dla nowych trendów retro. Muzeum znajduje się na Herengracht w Amsterdamie i jest otwarte codzienWięcej na: www.tassenmuseum.nl. nie. Za 9.50 można podziwiać całą kolekcję. •

„Pszczółka Maja” to postać z książki dla dzieci autorstwa niemieckiego pisarza Waldemara Bonsela, która pojawiła się w 1912 roku. W październiku miała miejsce międzynarodowa premiera filmu „Pszczółka Maja”, który pokazano w niemal stu krajach. Pszczółka pokonuje wszelkie bariery, jest tak samo popularna w Polsce jak i w Holandii. Polsko-holenderski Park Kownaty, inicjatywa Momentum Capital, podpisała kontrakt z Plopsą, częścią grupy Studio 100, w celu wykorzystania wizerunku Pszczółki Mai. Maja jest największą atrakcja parku Majaland w Polsce. Jeżeli nie chcesz czekać aż znajdziesz się w Polsce, wystarczy udać się do Belgii. Park Plopsaland znajduje się w mieście De Penne, które chętnie odwiedzane jest przez wiele holenderskich dzieci. Znajdziesz tam dokładnie 11 różnych atrakcji. Maja i jej przyjaciele: Willie i Flip przeprowadzą Cię na przykład przez lilie wodne lub zatańczą z Tobą na huśtawce z drzewa. Cena wstępu wynosi 24 euro. Strona: www.plopsaland.be. Poznasz tam wiele ciekawostek, kolorowanek i gier. Odwiedź też: www.maya.tv. •

LABIRYNTY W HOLANDII Zgubienie się w labiryncie początkowo nie wydaje się straszne. Problem zaczyna się gdy robi się ciemno, a Ty wciąż nie znajdujesz wyjścia. Kilka lat temu amerykańska rodzina zgubiła się do tego stopnia, że musieli zadzwonić na numer 112 aby ich uratowano. Byli zaledwie 7 metrów od wyjścia. W Holandii można znaleźć wiele labiryntów, w których można się zgubić. Znajdziesz je wszystkie na stronie: www.doolhoven.nl. Znajdują się one na terenie całego kraju. Są jednak różne rodzaje labiryntów. Są specjalne systemy szlaków, które prowadzą prosto do celu. Trzeba dokonywać wyborów, które często mogą być zaskakujące. Ścieżki mogą być wyznaczone przez żywopłoty lub znajdować się w polu kukurydzy. Innym rodzajem są labirynty o podłożu duchowym, gdzie nie możemy dokonywać wyborów, a ścieżka prowadzi Cię do jego centrum i z powrotem. W tym przypadku dużo łatwiej jest o zgubienie drogi i zabłądzenie w labiryncie. •

FOODHAL ROTTERDAM Od października dostępna jest nowa atrakcja turystyczna o nazwie Foodhal Rotterdam. W tym pierwszym krytym rynku żywności w Holandii można robić zakupy, jeść, pić i gotować. Miejsce znajduje się dokładnie tam, gdzie Maxima otworzyła w październiku muzeum Micropia. Lokalizacja jest dobrze połączona z transportem publicznym. Jest tu też kryty parking. Więcej informacji na stronie: www.markthal.nl. •

NIGHT OF THE PROMS

Night of the Proms to wydarzenie muzyczne w Holandii, ktore ciężko sobie wyobrazić. Jest to specjalna mieszanka muzyki klasycznej i popu. Night of the Proms każdego roku przyciąga tysiące fanów. Na scenie pojawiają się międzynarodowe orkiestry symfoniczne, dlatego też nie można tego wydarzenia przegapić. W tym roku będzie to już 25. Edycja, dlatego przygotowano bardzo specjalny skład artystów, a mianowicie: Bo Saris, Katie Melua, Nile Rogers & Chic, Ceelo Green i Ksenija Sidorova. Daty koncertów to: 20, 21 i 22 listopada. Odbędą się w Ahoy Rotterdam. Bilety kosztują 34 euro. Można je kupić na stronie: www.notp.com. •

poPolsku nr 20 • 17

CHROŃ SIĘ PRZED GRYPĄ I PRZEZIĘBIENIEM

Od września do marca rośnie ryzyko przeziębienia albo, co gorsze, grypy. Bakterie i wirusy zimą mają więcej okazji do ataku. W trakcie tej pory roku częściej siedzimy w domu i nie otwieramy okien. Ponieważ pomieszczenia mieszkalne są rzadziej wietrzone, bakterie są w nich dłużej obecne i mogą się łatwiej rozmnażać. Ponadto częściej korzystamy z autobusu lub pociągu zamiast z roweru, w środkach komunikacji publicznej stoimy blisko siebie i w konsekwencji mamy większy kontakt z innymi osobami i z bakteriami. CZYM JEST GRYPA? Grypa to szybko rozprzestrzeniająca się choroba zakaźna, której najczęściej występujące objawy to: nagła gorączka, dreszcze, ból głowy, bóle mięśni i suche gardło. Kaszel może utrzymywać się dość długo, zaś pozostałe objawy ustępują najczęściej po 2-7 dniach. Każdej zimy 1 na 10 osób zapada na grypę, a przy pewnej dozie pecha można chorować na grypę w każdym roku. Wielu ludzi myli zwykłe przeziębienie z grypą, ale objawy zwykłego przeziębienia ustępują generalnie szybciej, zaś komplikacje, takiej jak zapalenie płuc, praktycznie nie występują. Grypę, podobnie jak przeziębienie, powoduje wirus. Wirus rozprzestrzenia się poprzez powietrze, żywność lub bezpośredni kontakt i początkowo zagnieżdża się w naszych błonach śluzowych (drogi oddechowe i przewód pokarmowy). W przypadku złapania wirusa przeziębienia, najczęściej do przeziębienia dochodzi w ciągu dwóch dni. Przeciwko wirusom nie ma leków, ale można wziąć paracetamol, żeby zmniejszyć nieco uczucie braku sił; najważniejszą bronią w walce z tą chorobą jest układ odpornościowy człowieka. Właściwie wszyscy wiemy, że zdrowa i zróżnicowana dieta ma doskonały wpływ na nasz układ odpornościowy. W jej skład powinny wchodzić produkty pełnoziarniste, owoce, świeże warzywa, nabiał/soja, mięso lub

substytuty mięsa oraz ryby, zdrowe tłuszcze i produkty zawierające odpowiedni procent wilgoci.

PONIŻEJ PRZEDSTAWIAMY KILKA FAKTÓW, KTÓRE POMOGĄ ZWIĘKSZYĆ NASZĄ ODPORNOŚĆ: Witamina A i C są niesłychanie ważne. Zwłaszcza witamina C sprawia, że powstaje więcej białek, które zwalczają organizmy chorobotwórcze. Wirusy nie mogą

SZCZEPIONKA

PRZECIWKO GRYPIE Niektórzy ludzie mogą poważnie zachorować w wyniku grypy, a jeśli znajdują się w grupie ryzyka, to w Holandii mogą za darmo zaszczepić się przeciwko grypie. Ma to działanie prewencyjne, ponieważ ich ciało ma mniejszą odporność i dlatego skutki grypy w ich przypadku są poważniejsze. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o grupie ryzyka, to wejdź na stronę www.nivel.nl. Szczepionka przeciwko grypie nie gwarantuje, że nie zachorujesz na grypę, ale badania wykazały, że ryzyko zachorowania jest mniejsze, a jeśli nawet złapiesz grypę, to przebieg choroby będzie łagodniejszy, a ryzyko komplikacji mniejsze. To nieco dziwne, ale szczepionka przeciwko grupie powoduje zwiększenie odporności na wirus grypy dzięki temu zastrzykowi i zmuszeniu organizmu do wytwarzania przeciwciał. W szczepionce przeciwko grypie znajdują się różne rodzaje martwych wirusów grypy. Są one nieszkodliwe. Po podaniu szczepionki organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko wirusowi grypy. 2 tygodnie po jej podaniu w organizmie powstaje wystarczająca liczba przeciwciał i jeśli do zakażenia wirusem grypy dojdzie w ciągu 2 tygodni, to te przeciwciała będą w stanie zwalczyć wirusa. Przeciwciała sprawią zatem, że nie zachorujesz na grypę. MIT; ALE I TAK PYSZNY! Ciepły grog: (koniak lub rum z gorącą wodą, cytryna i miód) jest pyszny, ale to mit, że pomoże w zwalczeniu grypy. W dawnych czasach pili go piraci na morzu, którzy dodawali do niego również sok cytrynowy, bo niwelował on skutki braku witaminy C, czyli przyczyny szkorbutu. •

bowiem przetrwać w komórkach pełnych witaminy C; zmniejsza ona ryzyko przeziębienia o trzydzieści procent! W brokułach jest bardzo dużo witaminy A i C, ale jedząc możliwie najwięcej warzyw sezonowych, cały czas dbamy o podnoszenie naszej odporności. Jeśli samodzielne przygotowywanie jedzenia, jest dla ciebie uciążliwe, to zawsze możesz pomyśleć o witaminie C w tabletkach lub o preparatach multiwitaminowych. Ponadto garść migdałów każdego dnia będzie mieć zbawienny wpływ na twój układ odpornościowy! Niektórym ludziom ukojenie daje kompres parowy, ale nie przyspiesza on jednak procesu zdrowienia. Ważnym jest, aby nie powstrzymywać kaszlu za wszelką cenę. Ma on bowiem ważną funkcję: oczyszcza drogi oddechowe. Krople do nosa pomogą przy zapchanym nosie. Należy unikać dymu papierosowego, bo podrażnia on błony śluzowe i znacząco spowalnia proces zdrowienia. Na gorączkę można wziąć paracetamol, zaś na ból gardła najlepszy będzie cukierek lub specjalna tabletka do ssania, na przykład trachitol. Jest on dostępny w aptekach, drogeriach i niektórych supermarketach. Ruch na powietrzu, nawet w niskich temperaturach, zwiększy znacząco twoją odporność! •

poPolsku nr 20 • 18

MATKI MIEJSCE DLA POLSKICH (PRZYSZŁYCH) MAM W HOLANDII!

Jak zapewne wiecie, bycie mamą to nie tylko radość i duma. Jest też druga strona medalu, która w znacznej mierze opiera się na niekończących się obowiązkach i wszystkich innych sprawach związanych z opieką nad dzieckiem. W momencie urodzenia dziecka pojawia się przecież wiele formalności, których trzeba jak najszybciej dopełnić, aby wszystko uregulować prawnie. Każda mama wie najlepiej, jak wiele jest z tym zachodu. Właśnie z myślą o ułatwieniu życia (przyszłym) mamom, utworzono na Facebooku specjalną grupę „MATKI”. Jej celem jest zrzeszenie wszystkich matek oraz kobiet, które dopiero planują nimi zostać, mieszkających na terenie Holandii, w celu udzielania im odpowiedniego wsparcia w postaci porad oraz wszystkich szeroko rozumianych informacji związanych z macierzyństwem w Holandii. Nie musimy chyba nikomu przypominać, że bycie w błogosławionym stanie, lub bycie świeżo upieczoną mamą, nie sprzyja chodzeniu od urzędu do urzędu z prośbą o poradę, bądź uzyskanie ważnych dla nas informacji. Dlatego też od tej pory, możecie zaoszczędzić sporo czasu. Wystarczy odnaleźć na Facebooku społeczność „MATKI” i natychmiast uzyskać odpowiedź na nurtujące Was pytania! Dla zachowania przejrzystości strony, twórcy zdecydowali się zorganizować dni tematyczne. Oznacza to,

że każdy dzień tygodnia podporządkowany będzie danemu aspektowi związanemu z szeroko rozumianym macierzyństwem. W ten oto sposób powstały: • „Papierkowy poniedziałek” – czyli wszystkie formalności i niezbędne dokumenty oraz informacje na temat tego co, gdzie i jak załatwić. • „Zdrowy wtorek” – czyli sprawy związane z dbaniem o siebie i dziecko w trakcie ciąży i po ciąży. • „ABC środy” – sprawy związane z rozwojem, nauką i zabawą od pierwszych chwil. • „Mądry czwartek” – czyli kwestie dotyczące wczesnej edukacji i szkolnictwa w Holandii. • „Duży piątek” – skupiony wokół hasła: małe dzieci – mały problem, duże dzieci – duży problem. • Propozycją weekendową są natomiast sugestie odnośnie tego gdzie, jak i za ile możemy udać się na wycieczkę z naszym maleństwem, aby spędzić miło czas. Naturalnie, wszystkie te miejsca znajdują się na terenie Holandii.

Jesteś doświadczoną mamą i wiesz już to wszystko? Mamy dla Ciebie świetną propozycję! Autorzy strony poszukują osób chętnych do swojej redakcji. Pamiętasz jak ciężko było Ci na początku? Podziel się wiedzą i doświadczeniem zdobywanym przez całe lata! Skontaktuj się z redakcją poprzez stronę „MATKI” na Facebooku. Zapraszamy! •

Nie ulega żadnej wątpliwości, że bycie mamą to coś abolutnie wspaniałego i wyjątkowego. Cała magia zaczyna się jednak już kilka miesięcy wcześniej, w momencie kiedy dowiadujesz się, że jesteś w ciąży. Noszenie pod sercem małego człowieczka, który dzięki nam otrzyma niewątpliwy dar, którym jest życie, z pewnością napawa nas dumą i wyzwala wprost nieopisane emocje, których nie można doświadczyć w żaden inny sposób.

Jesteś z Polski lub mówisz po polsku? Znajdź wymarzoną pracę na terenie UE. Electra Mechanic

Electrical Engineer Marine

Working in a laboratory

PearlPeople NL

Storage Engineer

Fitter m/w

Service Engineer, Electro Mechanic

PearlPeople NL

Tester

Elektromonteur

Serwisant urządzeń elektrotechnicznych

PearlPeople Sirjansland, Zeeland

PearlPeople NL

Engineer WTB/werkvoorbereider

ERVAREN COÖRDINATOR

SAP GRC, Polish Speaking jr. Consultant

eb Personeelsdiensten Tiel, Gelderland

Whitehall Resources Ltd Warsaw, Poland

Accountmanager (Ontzorgingsspecialist)

Fcaw (co2) lassers 6g euronorm (EN287-1)

Montagewerkers, staalconstructie, NL taal, VCA

Stuwarooij Hedel

PearlPeople Sirjansland, Zeeland

Pearl People regio Rijnmond

Coördinator (NL-PL)

Qualified midwives/obstetricians

Więcej ofert pracy na naszej stronie internetowej.

Stuwarooij Hedel

PearlPeople NL

Obserwuj nas na: GazetaPoPolsku i @gazetapopolsku

poPolsku nr 20 • 19

WIELKA POWÓDŹ

1 LUTEGO 1953 WODA JAKO ZAGROŻENIE Podczas ogromnego sztormu w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1953 roku zostały przerwane groble w prowincjach Zelandii, Zachodniej Brabancji i na wyspach południowej Holandii. Około 1800 osób poniosło śmierć, a 72 tys. ludzi straciło dach nad głową. Zalanych zostało 200 tys. hektarów ziemi. Była to ogromna klęska narodowa. W całej Holandii zbierano odzież i pieniądze oraz organizowano noclegi dla ewakuowanych mieszkańców. Pomoc przybywała również z zagranicy. Katastrofa mogła skończyć się o wiele gorzej. Gdyby nie wytrzymały groble na południu Holandii, mogłoby utonąć jeszcze 30 tys. osób, a nawet milion osób mogłoby stracić dach nad głową. Za tymi groblami, w okolicy rzeki IJssel, leży bowiem najniższa część Holandii. Poziom wody w wielu miejscach mógłby tam przekroczyć co najmniej 7 metrów.

Żeby zapobiec tego typu katastrofom w przyszłości, zaraz po powodzi rozpoczęto prace nad planem Delta. Projekty wzmocnienia wybrzeża przeciwko powodzi powstały już wcześniej, ale z powodu wojny i odbudowy kraju nie wprowadzono ich w życie. Wszystkie ujścia pomiędzy wyspami zostały zamknięte tamami. Groble morskie i rzeczne zostały wzmocnione. Powstała również bariera przeciwpowodziowa na rzece IJssel. Z czasem zdano sobie sprawę, że nie wszystkie ujścia powinny zostać szczelnie zamknięte, ponieważ zaszkodziłoby to unikatowemu środowisku wodnemu. Oosterschelde (ujście wschodnie) zostało więc wyposażone w otwory, które są zamykane tylko w przypadku powodzi. Westerschelde (ujście zachodnie) zapewnia dostęp do portów w Antwerpii i Gandawie i nie mogło być zamknięte na morze, dlatego groble morskie zostały tam jedynie znacznie wzmocnione. Dzięki temu ogromnemu przedsięwzięciu południowo-zachodnia Holandia jest teraz lepiej chroniona przed zalaniem. Jednocześnie nowe mosty i tamy polepszyły dostęp do wysp Zelandii, dzięki czemu przemysł i turystyka w tej prowincji mogły się lepiej rozwinąć. Powódź w 1953 roku pokazała jak ogromna część Holandii podatna jest na podtopienia i problemy z nadmiarem wody. W międzyczasie okazało się, że zagrożenie pochodzi nie tylko ze strony morza, ale również dużych rzek. Zmiany klimatu przyczyniają się do nieregularności opadów w Europie, przez co poziom wody w rzekach jest nieprzewidywalny. W 1993 i 1995 roku sytuacja w Holandii była krytyczna: niektóre duże rzeki prawie wystąpiły z brzegów. Zapoczątkowało to prace nad kolejnymi projektami wzmocnienia grobli. Wielu specjalistów twierdzi jednak, że samo podwyższanie grobli nie rozwiąże problemu. Uważają oni, że rzeki potrzebują więcej miejsca, więc tereny zalewowe nie powinny być dalej zabudowywane i należy wydzielić obszary zalewowe pełniące funkcję zbiorników retencyjnych. Filozofia powinna zatem brzmieć: nauczyć się żyć z wodą, nie przeciwko niej. •

HOLENDRZY

I ICH

PRZESĄDY

Mimo, że Holendrzy są mądrym narodem, wciąż panuje tu wiele przesądów. Często wierzą, że coś jest spowodowane przez siły nadprzyrodzone. Na przykład, że otwarcie parasola w pomieszczeniu przynosi nieszczęście, podobnie jak rozsypanie soli, przechodzenie pod drabiną, złamane lustro, lub czarny kot na naszej drodze. A może Ty też wierzysz w przesądy ? Czy bezpiecznie jest przechodzić pod drabiną ? Typowo polskim przesądem, który nie jest popularny w Holandii, jest to, że nie podaje się ręki przez próg drzwi. Holendrzy nie przestrzegają tego przesądu, ale Polacy odbierają

takie zachowanie jako nieprzyjemne. Holender zna pogodę lub przesądy związane z podkowami. Podkowa ochrania i przynosi szczęście, a jeżeli już jakąś znajdziesz, trzeba wyrzucić ją przez lewe ramie, wypowiedzieć życzenie i odejść nie oglądając się za siebie. Jedna z najstarszych opowieści (według Wikipedii), w której opisano cechy charakterytyczne podkowy to legenda o św. Dunstanie, angielskim biskupie, który żył w X wieku. Był nie tylko wielkim uczonym ale także muzykiem i złotnikiem. Pewnego dnia diabeł przyszedł do biskupa z prośbą o podkowę. Dunstan natychmiast rozpo-

znał swojego rozmówcę, związał go, umieścił jeden z kluczy w jego nozdrzu i zmusił go do obietnicy, że już nigdy nie wejdzie do domu, w którym znajdują się podkowy. Znasz jeszcze jakieś różnice w przesądach polskich i holenderskich ? Wszyscy myślą nad życzeniem, kiedy pojawia się tęcza lub gdy znajdą czterolistną koniczynę? Czy kobieta w ciąży zakrywa trwarz kiedy się boi lub obcina włosy w trakcie ciąży? Daj nam znać, jakie jeszcz znasz przesądy! Wyślij je na adres: redactie@popolsku. nu lub opublikuj je na profilu gazety na Facebooku. •

T YPOWOPOTRAWY HOLENDERSKIE

W dziesiątkach polskich sklepów w Holandii (które można łatwo znaleźć poprzez narzędzie wyszukiwania przy pomocy kodu pocztowego na stronie www.popolsku.nl ) można bez trudu kupić polskie jedzenie. Odkryliśmy, że holenderskie kiełbaski niegdy nie będą w stanie konkurować z polskimi. Podobnie jak polski chleb nigdy nie wypełni polskiego żołądka. Postanowiliśmy jednak zaprezentować wam 5 najważniejszych potraw holenderskiej kuchni. Oto one: Krokiet

Brodje bal

Holandia to prawdziwy kraj krokietów. Jest to najbardziej popularna przekąska na lunch w Holandii. Co roku zjada się około trzystu milionów krokierów. Rocznie, na jedną osobę przypada więc około 25 sztuk. Najlepiej smakują z musztardą!

Brodje bal z reguły ma jasny kolor. Jest to drożdżówka ze specjalnym nadzieniem, które najczęściej składa się z mięsa mielonego, z reguły jest to połączenie wołowiny i wieprzowiny. Spożywana jest z musztardą, majonezem lub curry.

Top 5 holenderskich krokietów to: • Krokiet z wołowiną • Krokiet z nóżki • Krokiet z gulaszem • Krokiet sate • Krokiet z kurczakiem

Śledzie z cebulą i piklami Młode śledzie to prawdziwy holenderski przysmak. Trzymamy go za ogon, zanużamy w cebuli i wsuwamy do gardła. Czasami można dodać odrobinę kwasku. Dostepne są we wszystkich sklepach rybnych ale najsmaczniejsze można zjeść przy stoiskach w pierwszym tygodniu czerwca. Wtedy w Scheveningen obchodzimy tradycyjny Vlaggetjesdag. Pierwsza beczka śledzi jest licytowana, a dochód przeznacza sie na cele charytatywne. W tym roku zyskano w ten sposób ponad 56 tysięcy euro, a kupującym była hurtownia MAKRO. Dochód przeznaczono na organizację bio wakacji.

Cukierki drop Holendrzy za nimi szaleką! W ciągu ostatnich dziesięciu lat Holandia była ich największym producentem w Unii Europejskiej. Wartość produkcyjna wynosiła 90 mln euro. Obecnie Holandia zapewnia jedną trzecią ogólnej unijnej produkcji tych cukierków. Na drugim i trzecim miejscu znajdują się Hiszpania i Niemcy. W Holandii zjada je 80% ludności, z czego 14% robi to regularnie, a wśród nich jest zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn. Cukierki są małe, dlatego co roku zjada się ok. 32 milionów kilogramów, czyli mniej więcej 2 kilo na osobę.

Biały chleb z masłem i posypką Co możemy o tym powiedzieć ? Biały chleb, najlepiej świeżo upieczony i wciąż ciepły po opuszczeniu piekarni, z prawdziwym masłem i posypką mleczną lub białą. Myślisz, ze to kiepski pomysł? Spróbuj innych holenderskich specjałów jak pasta czekoladowa, pindakaas, ser czy szynka. Holendrzy wymyślili wiele kombinacji z masłem orzechowym, zwłaszcza na południu kraju. Kolejnym krokiem może być mus jabłkowy. •

poPolsku nr 20 • 20

POMOC Hans Pannekeet

W rozdziale 38 przeczytaliśmy o rozmowie telefonicznej pani prokurator z płatnym mordercą. Dowiedzieliśmy się również, że zaplanowano przewiezienie Bettine do Holandii i przekazanie jej władzom holenderskim.

Zwątpienie ogarnęło Margę, n i e będącą w stanie ustalić, co się dzieje. Barco dał przecież znać, że wszystko poszło dobrze, więc nie mogli jej nic udowodnić. Dirk otworzył drzwi prowadzące do drugiego pokoju. Dwóch policjantów weszło do środka, a za nimi Bettine i Zoutkamp. Wydawało się, że Marga zemdleje, ale po kilku chwiejnych krokach doszła do siebie. Dwoje policjantów stanęło za Margą i nałożyło kajdanki na jej ręce. Policjantka szybko i dokładnie ją przeszukała, zabrała jej torbę i podała Dirkowi komórkę. - Podsłuchiwaliście mnie. Miało was tu nie być. - Zgadza się - powiedział Zoutkamp. - Zauważyliśmy, że zaczęłaś się dziwnie zachowywać i wcale ci się nie spieszyło, żeby przesłuchać Bettine, a w tym czasie inne kraje już dawno kończyły przygotowania do skierowania dziesiątek spraw do sądu. Wtedy dowiedzieliśmy się, że kontaktowałaś się z Barco, który siedział na oddziale psychiatrycznym w więzieniu i zaczęliśmy drążyć temat. Sądzę, że resztę możesz sobie dopowiedzieć. W każdym razie nie mogliśmy dopuścić, żeby twoje zlecenie zabójstwa Bettine, mnie i Françoisa mogło się udać. - Barco właśnie udziela obszernych wyjaśnień, a w tej komórce bez wątpienia znajdzie się sms wysłany wczoraj wieczorem. Tylko ty wiedziałaś, że jedziemy do Lelystad i wyraźnie powiadomiłaś o tym Barco. Musiał nawet wynająć dodatkowych ludzi. - Jak długo wiesz o tym wszystkim, Boerakker? Marga ciągle próbowała ustalić, czy jest jeszcze szansa, żeby się z tego wyłgać. - Od razu po zamachu na Brandsmę skontaktował się ze mną Dirk i zostałem zaangażowany w śledztwo, a zespół sędziów-komisarzy i prokuratorów, z innych okręgów, pracujących w największej tajemnicy nadzorował prowadzone czynności. Muszę przyznać, że było to szczególne śledztwo, prowadzone przez szczególny zespół, ale pod względem proceduralnym nie znajdzie się nic, do czego ktoś mógłby się przyczepić. - A idźcie wszyscy w cholerę. Nie powiem nic więcej powiedziała przez zaciśnięte zęby Marga i ze zwieszoną głową została wyprowadzona. Bettine usiadła na krześle i ze zdumieniem rozglądała się po sali. - Co z moim bratem i Brandsmą? Boerakker przejął kontrolę. - Pani Witteman, powiadomilibyśmy o tym panią wcze-

Rozdział 39 Marga nie wytrzymała i zaczęła: - Co poszło aż tak bardzo nie tak, że zostałam tu tak na łapu-capu ściągnięta. Przecież wszystko dokładnie omówiliśmy? Witteman dotarła na miejsce? - Poszło zupełnie inaczej niż planowaliśmy, Margo. Nie wiem tylko, co sprawiło, że postąpiłaś tak głupio. A tak dobrze nam szło… Dirk chciał jeszcze bardziej zwiększyć napięcie przed momentem kulminacyjnym. - Nie wiem, o czym mówisz, Dirk. Ale nie mogę powiedzieć, że twój ton mi się podoba. Poszukała wsparcia w oczach Boerakkera, ale z jego twarzy nie dało się wyczytać żadnych emocji. - No to mów. Co się stało? Spróbujemy znaleźć wyjście z sytuacji. - Z tej sytuacji nie ma wyjścia. Rozmawiamy o morderstwie Brandsmy i Wittemana, a do tego musimy jeszcze rozszerzyć temat rozmowy o zlecenie zabójstwa Bettine, Françoisa i Johana. Marga się wściekła, a przynajmniej takie wrażenie sprawiała. - Bzdury. Co niby mam z tym wspólnego? - Zostajesz zatrzymana jako podejrzana. Nie musisz odpowiadać na pytania i wkrótce zostaniesz przewieziona do Hagi - sucho powiedział Boerakker. - Ale co zrobiłam? - Byłaś zleceniodawczynią. - No, to będzie trzeba się nagimnastykować, żeby to udowodnić, bo bez świadków i dowodów nie masz punktu zaczepienia. A jak zamierzasz uzasadnić nagłą akcję francuskiej policji w Holandii? Twoja sprawa została przegrana jeszcze zanim się na dobre zaczęła. Boerakker ze smutkiem uśmiechnął się do niej. - Wiedziałem o tej akcji i wydałem na nią zgodę. Oczywiście już po wykonaniu telefonu do Ministra Sprawiedliwości. Dirk i ja przeprowadziliśmy wszystko całkowicie zgodnie z przepisami. I w ostatecznym rozrachunku to my wychodzimy z tego zwycięsko. Marga spojrzała na Dirka pełnym nienawiści wzrokiem. - Knułeś za moimi plecami. Pożałujesz tego. - Ciesz się, że to zrobiłem. Bo inaczej miałabyś na sumieniu jeszcze trzy osoby.

1010-4,6 /

BIE WAĆ DLA SIE II W HOLAND Ę! RAJ NAGROD GO KIE RS DE EN

ycie.

6.&3 t 45

:$;&ē

WSPANIAŁY

t å

SUKCES

Ć DLA SIEBIE NĲ PRACOWA II ITEM t ZACZ ODOWY W HOLAND Z JANEM SM Ę! CH AJ NAGROD Y WYWIAD TEK SAMO WYJĄTKOW OES I SEKS t PODA ZWIĄŻ SUDOKU I WYGR DERSKIEGO KR A HOLEN LAT t RO YK 75 DOUTZEN JĘZ MA Z T I TES BEATRIX KRÓLOWA ERKOWANIE t LEKCJA Życie. Kobieta. TANIE MAJST

. Mężczyzna

Show.

AGRANICZN

EJESTRACJA W HOLANDII

PKI

PETARDY: KARBIDOWE OSOWANIE ALNE ZAST LOK W HOLANDII

IA ŚWIADCZEN W

WŁOSKIE KLA JĄ

DLA CZŁONKÓLEWSKIEJ RODZINY KRÓ

ROZGRZEWA PY KOBIECE STO

ZAGRANICZN REJESTRACJA W HOLANDII

śniej, ale z uwagi na pani całkowity brak chęci współpracy i niebezpieczeństwo, że nie zdołamy ująć sprawców, nie mogliśmy pani powiedzieć, że pani przyjaciel Bransma i pani brat Witteman, na zlecenie właśnie zatrzymanej prokurator, zostali zamordowani przez niejakiego Barco, który otrzymał również zlecenie na panią. - Zebraliśmy już tyle dowodów na temat pani, Brandsmy, Wittemana, dziewczyn z Polski, willi i ecstasy, że możemy pani doradzić wyłącznie pójście na współpracę. Nie przypuszczam, że chce pani zostać uznana za szefową międzynarodowej grupy przestępczej. Kiedy zakończy się pani sprawa w Holandii, to na moim biurku leży już pięć wniosków o ekstradycję w związku z handlem haszyszem i ecstasy. Zrezygnowana Bettine nie odpowiedziała i również została wyprowadzona z sali. Boerakker, Zoutkamp i Dirk zostali nie mówiąc słowa, przetwarzając w myślach ciosy, które zadali i przyjęli aresztując Margę. Kobietę, za którą poszliby w ogień, ale która w pewnym momencie zagubiła się stąpając po cienkiej linii na pograniczu dobra i zła. - Nie wiem, jak wam dziękować. Zrobiliście kawał dobrej roboty. Zoutkamp, przykro mi, że odszedłeś z policji, ale rozumiem, że w obecnej strukturze i sposobie działania policji, nie ma dla ciebie tu przyszłości. A z tobą, Dirk, wkrótce się skontaktuję. W strukturach śledczych szykują się wielkie zmiany i chcę, żebyś odegrał w tym wszystkim kluczową rolę. Nie będzie już miejsca na byczenie się, ale będzie za to świetlana przyszłość dla tych, którzy nie boją się ciężkiej pracy. Chciałbym jak najszybciej zobaczyć na moim biurku wasze raporty końcowe. Johan, w tym już nie pomożesz. ...

Zaprezentowany fragment pochodzi z książki Pomoc, której autorem jest Hans Pannekeet. Cały tekst możesz przeczytać na stronie www.popolsku.nl, w zakładce Książka. Zapraszamy do przeczytania kolejnego rozdziału książki, który ukaże się za dwa tygodnie, w następnym numerze naszej gazety!

Rubryka dla Smyka.

poPolsku nr 20 • 21

F O R U M

SZKÓŁ W HOLANDII LANDII Sprawdź listę polskich szkół w Holandii na www.popolsku.nl.

W polskich 14 szkołach w Holandii dzieci uczą się również polskich piosenek. Dziś prezentujemy jedną z nich. Jest bardzo wyjątkowa; to kołysanka. Tego rodzaju piosenki śpiewają rodzice dzieciom na dobranoc. Poproście mamę lub tatę z pewnością potrafią zaśpiewać tę kołysankę dziś wieczorem. W polskich szkołach poza rozmowami po polsku dzieci również uczą się śpiewać w tym języku. Na Wojtusia z popielnika Iskiereczka mruga Chodź, opowiem ci bajeczkę Bajka będzie długa

Czternaśc ie działając szkół dba ych w Hola o to, by dz ndii mawiać w języku pols ieci miały okazję poro zkim, pozna polską ora ć kulturę i z miło spęd tradycję zić czas. D ziś do lektu Polsku zap ry w Porasza szko ła w Hadze .

KRZYŻÓWKA 1.

Kołysanka

2. 3. 4. 5.

Była sobie raz królewna Pokochała grajka Król wyprawił im wesele Cyt! Skończona bajka

Była sobie Baba Jaga Miała chatkę z masła A w tej chatce same dziwy Cyt ! Iskierka zgasła

Patrzy Wojtuś, patrzy długo Łzą zaszły oczęta Czemu żeś mnie okłamała Wojtuś zapamięta

Już ci nigdy nie uwierzę Iskiereczko mała Chwilę błyszczysz potem gaśniesz Ot i bajka cała

1 LISTOPADA – WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH Paulina Leszczuk (korespondentka z Polski, uczennica 5 klasy szkoły podstawowej nr 28 we Wrocławiu )

W całej Polsce 1-ego listopada przychodzimy na cmentarze, aby uczcić pamięć o zmarłych. Na grobach zapalamy znicze i kładziemy kwiaty. Uczniowie naszych szkół każdego roku przed tym świętem idą w ramach wolontariatu na cmentarz, aby uporządkować groby nieznanych lub opuszczonych osób. Robimy porządki, zbieramy liście i w ten sposób możemy wyrazić szacunek i pamięć o innych. Każdy z nas odwiedzając groby bliskich, zapala też znicz na grobach opuszczonych.

CIEKAWOSTKI O JESIENI O każdej porze roku powstało wiele przysłów, również o jesieni: • Gdy łagodna jesień trzyma, będzie krótka, ostra zima. • W jesieni prędko, gdy liść z drzew opadnie, to wkrótce zima będzie, każdy zgadnie. • W jesieni, gdy tłuste ptaki, mróz w zimie nie byle jaki. Listopad: • Nazwa tego miesiąca pochodzi od dwóch słów liście i pada, przecież właśnie wtedy z drzew spadają liście.

ZAGADKI • Wiosną na drzewach się zieleni. Jesienią spada, ale złotem się mieni. • Niektórzy mówią, że to trochę smutny miesiąc taki, bo do ciepłych krajów odleciały już prawie wszystkie ptaki. Pogoda gorsza i liść ostatni opadł. Zerknijcie do kalendarza ten miesiąc zwie się ...

1. Czerwone owoce wiszące na drzewie, można z nich zrobić korale. 2. Krople spadające z nieba. 3. Brązowy owoc drzewa, schowany w zielonej kolczastej skorupce. 4. Ptak, który odlatuje jesienią do ciepłych krajów. 5. Gdy już nie są zielone spadają jesienią z drzew. 6. W tym miesiącu zaczyna się kalendarzowa jesień.

poPolsku nr 20 • 22

HISTORIA

Holandia oprócz wiatraków, tulipanów i szeroko rozumianej wolności, kojarzy się z tolerancją. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że już w czasach średniowiecza istniało państwo, w którym znajdowali schronienie różnowiercy, cierpiący prześladowania w pozostałych częściach Europy. Było to jedyne miejsce na mapie naszego kontynentu, gdzie w dobie walk reformacji z kontrreformacją, ludzie różnych wyznań zamiast wzajemnie się mordować żyli ze sobą w zgodzie. Mówiono o nim „kraj bez stosów”, lub po prostu Polska. Kolebki polskiej tolerancji należy szukać już w pierwszej połowie XIV wieku, kiedy to król Kazimierz Wielki zagwarantował prawa do osiedlania się na terenie kraju ludności żydowskiej. Było to nietypowe jak na owe czasy zachowanie, gdyż w innych krajach starano się raczej przepędzać Żydów, a już na pewno nie zachęcać ich do osiadania na własnym terytorium. W konsekwencji tego posunięcia liczba wyznawców judaizmu zwiększyła się z 10 tysięcy w 1340 roku do ponad 750 tysięcy w 1772 roku. Współczesny historyk żydowskiego pochodzenia Barnett Litvinoff posuwa się nawet do stwierdzenia, że ta decyzja polskiego króla uratowała Żydów od całkowitego wyniszczenia. Kolejnym przejawem tolerancji Kazimierza Wielkiego było zapewnienie swobody wyznania prawosławnym mieszkańców nowo przyłączonych ziem Rusi Halickiej i Włodzimierskiej. Od panowania tego władcy mamy do czynienia z wielowyznaniową Polską, w której w zgodzie żyli obok siebie nie tylko chrześcijanie, żydzi i prawosławni, ale również muzułmańscy Tatarzy. W późniejszym okresie na uwagę zasługuje walka polskiego kleru o prawa pogan do posiadania własnego terytorium i gwarantowania im możliwości współistnienia wśród państw katolickich. Podczas soboru w Konstancji (1414 – 1415 r.) Paweł Włodkowic otwarcie bronił prawa niechrześcijan do rozporządzania własnym państwem i krytykował nawracanie przy użyciu siły. Według polskiego uczonego za bliźnich należy uznać zarówno wierzących jak i niewierzących, a Ewangelia mówi o miłowaniu każdej istoty ludzkiej. Krytykował politykę Zakonu Krzyżackiego, który podbijał tereny Prus Wschodnich w imię szerzenia wiary chrześcijańskiej i podkreślał, że jest to niezgodne z prawem boskim, naturalnym, kanoniczym i cywilnym.

cube WIZYTÓWKI, ULOTKI, PLAKATY PROJEKTOWANIE LOGOTYPÓW SKŁAD DTP: gazety, foldery, katalogi rozmawiamy po polsku kubabe@gmail.com +31 647 066 841 +31 659 306 618

Podobne zdanie wyraził współczesny Włodkowicowi Stanisław ze Skarbimierza, który w kazaniu „O wojnach sprawiedliwych” uznał za niedopuszczalne najeżdżanie przez Krzyżaków na ziemie pogan, gdyż to ich własność i mają do niej prawo jak każdy inny człowiek chcący żyć w pokoju. Dawał on również przyzwolenie na zawieranie sojuszu z innowiercami w wojnach obronnych. Po opublikowaniu przez Marcina Lutra swoich tez, które dały początek wyznaniom protestanckim, przez zachód Europy przeszła fala krwawych wojen religijnych i prześladowań. Kościół Katolicki za wszelką cenę starał się utrzymać dominującą pozycję na kontynencie, a nowo powstałe odłamy katolickie przekonane o słuszności swoich postulatów i konieczności reform ani myślały się podporządkować. W efekcie powołana przez Watykan inkwizycja zaczęła palić na stosach podejrzanych o herezję, a w niektórych krajach doszło do pogromów protestantów. Przykładem może być Noc św. Bartłomieja w Paryżu, gdzie wymordowano 3 tysiące hugenotów, a walki które rozprzestrzeniły się po całej Francji w ciągu jednego miesiąca od tego wydarzenia pochłonęły około 20 tysięcy ofiar. W tym samym okresie w Polsce nie miały miejsca podobne sytuacje. Przybyszom z innych części kontynentu cierpiącym prześladowania pozwalano spokojnie żyć i wyznawać swoją wiarę (przykładem mogą być przybyli z Niderlandów menonici), a nowe idee docierające do kraju znalazły wyznawców wśród polskiej szlachty i mieszczaństwa. Szacuje się, że w szczytowych momentach protestanci stanowili od 16-20% szlachty. Polscy królowie otaczali opieką innowierców nadając im liczne przywileje, a Zygmunt August powiedział wprost „nie jestem panem waszych sumień, jeno stróżem waszych praw”, co w dobitny sposób pokazuje, że wywieranie jakiejkolwiek presji co do wyznawanej wiary nie leży w zakresie jego obowiązków. Ukoronowaniem tolerancyjnych skłonności Polaków, było uchwalenie w 1573 roku konfederacji warszawskiej, która gwarantowała równe prawa szlachcie bez względu na wyznanie. W późniejszym czasie, każdy nowo wybrany król nie mógł otrzymać korony Rzeczpospolitej bez zatwierdzenia tego dokumentu. Był to pierwszy dokument w Europie zapewniający prawną ochronę państwa ludziom różnej wiary. Tolerancja w Polsce znajdowała uznanie wśród historyków innej narodowości. Żyjący w XVII wieku Francuz Claude Carloman de Rulhière w swoim dziele „Histoire de l’anarchie de Pologne” pisze, że Rzeczpospolita „(…) jest pierwszem w Europie państwem, które przykład tolerancji dało. Meczety stały tam pomiędzy Kościołami chrześcijan i Żydów bożnicami. Rzeczpospolita nie miała wierniejszych poddanych nad Mahometanów, pod iey opieką osiadłych; Żydzi pilnowali dochodów w dobrach Szlachty, która się więcej fakcyami niżeli gospodarstwem trudniła. Polska z woli swojej ustawy podbijać nie mogła, powiększenie swoje i przyłączenie krajów sąsiedzkich, jedynie tylko tolerancyi winną była (…). Wszystkie nienawiści religijne zdawały się uśpione. Nigdzie fanatyzm swoiey nie zapałił pochodni. Nie było kłótni, nie było niechęci”. Z kolei angielski lord-kanclerz Henry de Brougham tak w swoim parlamencie pisał o Polakach „Oni byli pierwsi, którzy, wkrótce po reformacji, dali przykład prawdziwej wolności, wszelkim wyznaniom do przywilejów urzędów i godności państwa przystęp zapewniającej. Prawie od stu lat dawała Polska przytułek sektom nowochrzczeńców i unitów, wszędzie ze społeczeństwa wyłączonych; sam naród żydowski, na całej kuli ziemskiej wzgardzony, znałazł na tej gościnnej ziemi drugą ojczyznę, rzetelną opiekę swoich naukowych i religijnych instytucji”. Po 1795 roku Polska na 123 lata zniknęła z mapy Europy, a po drugiej wojnie światowej stała się państwem niemal wyłącznie katolickim i jednonarodowym. Wschodnia część Polski, gdzie żyła większość mniejszości narodowych, stała się częścią Związku Sowieckiego, a ludność pochodzenia żydowskiego, albo zginęła w trakcie holocaustu, albo wyemigrowała z kraju. Jednak idee zapoczątkowane przez polskich władców są żywe we współczesnej Europie i stanowią jeden z fundamentów Unii Europejskiej. • Autor: Łukasz Wolski

lebara.nl/one

Dzwoń na telefony komórkowe I stacjonarne w Polsce jedynie za

10. FABRYKA VAN NELLE

ct /min

TYLKO TERAZ jeszcze NIŻSZA CENA

Uzyskaj najlepsze stawki, korzystając z kredytu na połączenia w Lebara One

Zawsze przy Tobie Wejdź na lebara.nl/one i sprawdź, do kiedy trwa promocja. Dzięki kuponowi Lebara One zawsze będziesz dzwonić i wysyłać SMS-y w niskich stawkach taryfy Lebara One. Doładowanie nie powoduje podwojenia kredytu na połączenia w Lebara One. Wszystkie dane i stawki taryfy Lebara One można znaleźć w witrynie www.lebara.nl/one. *Dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów z sieci Lebara pod inne numery Dutch Lebara jest bezpłatne przez 7 dni po każdym doładowaniu za 10 €. Stosuje się zasadę limitu minut na połączenia. W przypadku wykrycia nadmiernego wykorzystywania usługi, Lebara ma prawo zaprzestania jej świadczenia. Po zakończeniu ważności okresu darmowych połączeń, stosuje się standardowe stawki taryfy Lebara One za połączenia z komórkami i SMS-y. Stawka startowa za każde połączenie w taryfie Lebara One wynosi 9 centów. Opłaty są naliczane minutowo. Produkty firmy Lebara są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego i nie mogą być używane do celów komercyjnych. Niniejsza publikacja nie stanowi oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego. Warunki mogą ulec zmianie i mogą zawierać błędy powstałe podczas drukowania. Ogólne warunki korzystania z sieci Lebara oraz pozostałe stawki podano pod adresem lebara.nl/pl

poPolsku nr 20 • 24

KALENDARZ IMPREZ

Na specjalne życzenie postanowiliśmy odwiedzić Narodowe Muzeum Morskie w Amsterdamie. Zadaniem muzeum jest pokazanie, jak morze wpłynęło na holenderską kulturę. Poprzez innowacyjne i interaktywne eksponaty zwiedzamy 500 lat morskiej historii Holandii. Odwiedziliśmy także specjalne wystawy dla dzieci, jak np. „Historia wieloryba”. Na Prins Hendrikkade, gdzie mieści się muzeum morskie, łatwo jest dojechać środkami transportu publicznego.

Co?

WESOŁE MIASTECZKO JULIANATOREN, € 19,95 Gdzie? APELDOORN Kiedy? CAŁY ROK Informacje: www.julianatoren.nl Co?

WYCIECZKA KANAŁAMI AMSTERDAMU, € 15,Gdzie? AMSTERDAM Kiedy? CAŁY ROK Informacje: www.blueboat.nl Co? Gdzie? Kiedy? Informacje:

HORTUS BOTANICUS, €7,LEIDEN CAŁY ROK www.hortus.leidenuniv.nl

Co? Gdzie? Kiedy? Informacje:

PORTAL WE FLANDRII, € 3,50 – € 21,TERNEUZEN, ZEELAND OD WTORKU DO SOBOTY www.portaalvanvlaanderen.nl

Co?

GOSPODARSTWO MEKKERSTEE: 300 KÓZ! WSTĘP GRATIS Gdzie? OUDDORP, ZUID-HOLLAND Kiedy? OD WTORKU DO SOBOTY Informacje: www.demekkerstee.nl Co?

VESTING BOURTANGE: DZIENNA DAWKA HISTORII, WSTĘP GRATIS Gdzie? BOURTANGE, GRONINGEN Kiedy? CODZIENNIE Informacje: www.bourtange.nl Co? Gdzie? Kiedy? Informacje:

KRYTY RYNEK REUVER, € 2,50 REUVER 23 LISTOPADA www.carbootsalehorst.nl

Masz informację, która powinna znaleźć się w naszym kalendarzu imprez? Prześlij ją na adres: redactie@popolsku.nu

KOMIKS Autor: Jeroen Ledoux

MIKOLAJ & CAROLUS:

NARODOWE

MUZEUM MORSKIE

Miejsce:

Narodowe Muzeum Morskie : Kattenbur gerplein 1 1018 KK Amsterdam Cena wstęp u: Powyż ej 18 lat: € 15 5-17 lat o raz studen , € 7,50 ci Otwarte: codzienni e 9:00-17: Strona ww 00 w: http://ww w.hetsche epvaartmus eum.nl Lokalizacja

Od głównego dworca w Amsterdamie można tam dojść w około 15 minut. Można też wsiąść do autobusu linii 22 lub 48 na dworcu centralnym i wysiąść na przystanku Kadijksplein, niedaleko muzeum. Budynek, w którym obecnie mieści się muzeum morskie, pochodzi z 1656 roku i początkowo był przeznaczony jako magazyn Administracji Amsterdamu. Były tutaj przechowywane armaty, żagle, flagi i inne wyposażenie statków floty wojennej. Zebrano tu ponad 40000 litrów wody deszczowej, którą wykorzystywano jako woda pitna dla załóg statków. W 1791 roku budynek spłonął, zostały jedynie kamienne ściany. Sczerniałe ceglane fasady zniknęły pod grubą warstwą tynku z piaskowca. W 1795 roku Napoleon Bonaparte najechał kraj i powstała Republika Batawska. Usunięto pięciu admirałów i zastąpiono ich marynarką krajową. Potem budynek pełnił fukncję magazynu, aż do wczesnych lat siedemdziesiątych XX wieku, kiedy otwarto tu Muzeum Morskie w 1973. Podczas renowacji w 2007 i 2011 roku dziedziniec pokryto szklanych dachem. Narodowe Muzeum Morskie w Amsterdamie ma pewne podobieństwa, ale też i różnice, z Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku. Największą różnicą jest to, że Gdańsk ma znacznie większy zbiór i nowocześniejsze atrakcje. W Amsterdamie eksponaty pochodzą jedynie z wiodących kolekcji. W Gdańsku można zobaczyć „SS Sołdek”. W Amsterdamie natomiast słynną replikę statku „Amsterdam”, która znajduje się na nabrzeżu. Niestety Amsterdam nie ma takiej historii handlowej jak ta nadbałtycka. Współpraca obu tych miast opierała się głównie o handel zbożem. Do Amsterdamu transportowano jego ogromne ładunki. Handel bałtycki rozwijał się najbardziej w okresie tak zwanego „Złotego wieku”, podczas którego było tutaj najwięcej pracy i kapitału. Był to okres który przyniósł najwięcej pieniędzy w historii handlu bałtyckiego. Był to swoisty silnik Złotego Wieku.

Historyczne Muzeum Morskie powstało w 1916 roku i obecnie posiada jedną z wiodących kolekcji morskich na świecie. Jest tu około trzystu tysięcy przedmiotów okrętowych od właścicieli, kolekcjonerów i pasjonatów.Kolekcja obejmuje instrumenty nawigacyjne, obrazy, modele statków, broń i mapy świata. Obrazy przedstawiają oficerów marynarki, takich jak Michiel de Ruyter oraz imponujące historyczne bitwy morskie. Wizytę w Muzeum Morskim w AmsterZdjęcia: A rnold Nien damie jest z pewnością możemy polecić każdemu. Dowiemy się huis tu, że Holandia to znacznie więcej niż ziemia za wałami. Holandia zawdzięcza morzu rozwój swojego bogactwa i kultury, dzięki ludziom którzy patrzyli na nie jako na okazję do dokonania czegoś. To historia opowiedziana w zabawny sposób i świetne doświadczenie dla wszystkich. Wyślij email do redakcji poPolsku i wygraj dwa darmowe bilety. • Mikołaj & Carolus

NAJŚWIEŻSZE WIADOMOŚCI Z HOLANDII znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl.