poPolsku 19, Oktober 2014

€40,-

WiaDomoŚci i iNFormacjE Na tEmat ŻYcia i PracY W HoLaNDii

POPOLSKU NUMER 19 • LISTOPAD 2014 • € 0,70

AGNiesZKA miNKiewiCZ ZACHwYCONA POlsKĄ PieleGNiArKĄ POŁOŻNĄ Przeczytaj artykuł w tym wydaniu poPolsku!

str. 12

wYwiAd Z BArBArĄ i mONiKĄ Z NOsTimOs • ekoloGiczNe zakuPy HOleNdersKA wOdA Z KrANU mA 30.000 lAT • kuBa RozPRuwacz ByŁ PolakieM POlACY misTrZAmi ŚwiATA w siATKÓwCe • RuBRyka Dla sMyka: Polska szkoŁa! mOVemBer • HoleNDRzy MistRzaMi Świata w BaseBallu • PAJĄKi w HOlANdii

Relaks.

str.

Życie.

10

HOleNdersKi Film „APeNsTreKeN” BazuJĄcy Na aaP, Noot, Mies

Życie.

str.

11

drOGA, KTÓrĄ mUsisZ OdBYĆ Po uRoDzeNiu Dziecka

str.

W kraju.

14

ile KOsZTUJe ŚMieRĆ w HolaNDii?

str.

22

rAPOrT:POlsKie, BUŁGArsKie i RuMuńskie Dzieci w HolaNDii

Boguslaw Schaeffer /

TUTAM

MEDEA

MEDEWERKING ARTISTS THEATER

wWw.medeatheater.nl

HIER EN DAAR 14, 15 listopada / november 2014 Spektakl w języku polskim z holenderskimi napisami / Pools toneelstuk met Nederlandse boventiteling

ia:

nv ere l v r se a.n / re akot a j rd c wa eate 09 h 5 zer Re sa@t 26 5 3 s a 0 k . 07 tel Projekt jest współfinansowany w ramach funduszy polonijnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej Dit project wordt medegefinancierd door Ministerie van Buitenlandse Zaken in Polen

Patronat medialny:

PoPolsku numer 19 listopad 2014

04 06 07 08 10 11 14 15 16 17 18 20 21 22 24

Mężczyzna Sport Show Kobieta Relaks Życie Praca Kariera i rozwój Rekreacja Zdrowie Kultura i sztuka Książka Rubryka dla Smyka W kraju i za granicą Czas wolny

STOPKA REDAKCYJNA ReDakcJa carolus, Gosia Bruins, Rafał Długosz, anna knapen-Potyrała, Victor Brenntice, Rebecca van der Voort, angelique van ‘t Riet, welmoed Post, Minnie, sytse Bruinsma, Mateusz siedlecki, kasia Łyczkowska, arnold Nienhuis koNcePcJa Guido keutgen & angelique van ‘t Riet wsPÓŁPRaca Mikołaj Pawłowski, Bożena kwiecień, Jeroen ledoux, Hans Pannekeet, kamil Łyziak, Daniel Łyziak, Nela Bartyńska (DtP), Jakub Bartyński (DtP) DRuk Janssen/Pers Rotatiedruk PoPolsku Geerweg 7, 2461 ts ter aar e-mail: redactie@popolsku.nu strona internetowa: www.popolsku.nl Numer kvk: 24308228 Nakład: 40.000 Chcesz zaprenumerować poPolsku? a może chcesz dać prenumeratę gazety w prezencie? to możliwe! wyślij maila na adres guido@popolsku.nu, a co dwa tygodnie znajdziesz poPolsku w swojej skrzynce!

OBSERWUJ POPOLSKU: GazetaPoPolsku

@gazetapopolsku

Najświeższe wiadomości z Holandii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl!

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT

NA TEMAT WIADOMOŚCI I INFORMACJE

WIADOMOŚCI

ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

DII W HOLAN POPOLSKU NUMER 19 • LISTOPAD ŻYCIA I PRACY NA TEMAT 2014 • € 0,70 I INFORMACJE

• € 0,70 19 • LISTOPAD 2014 POPOLSKU NUMER

• LISTOPAD NUMER 19

0,70 2014 • €

16 POLEK PODEJMIE PRAC JAKO OPIEKUNKI POPO RODOWE W HOLANDII CĘ Ę PRA IE EJM EK POD 16 POLUNKI PRADIICĘstr. 15 W HOLAN EIE M ODOW EJ POPOR D OPIEK JAKO K PORODOWE W HOLANDII str.str.

1515 16 POLE UNKI POPO POPOLSKU

Przeczytaj artykuł w tym

wydaniu poPolsku!

WYWIAD Z BARBA RĄ I MONIKĄ Z NOSTIM HOLENDERSKA WODA OS • EKOLOGICZNE

Z KRANU ZAKUPY wydaniu poPolsku! MA 30.000 LAT • KUBA ROZPRU POLACY w tymAMI artykuł MISTRZ Przeczytaj WACZ BYŁ ŚWIATA W SIATKÓW POLAKIE ZAKUPY

M ICZNE CE • RUBRYK OS • AEKOLOG BER • HOLENDRZY OPIEK DLA SMYKA: OMOVEM UPY Ą ZMINOSTIM POLSKA JAKWYWIA MISTRZA I MONIK SZKOŁA! E ZAK POLAKIEM RĄlsku!

BYŁ ŚWIATA ACZ BARBA ICZN Dw Z WEKO niu poPo BASEBA ROZPRUW LOGLLU M LAT • •KUBA • PAJĄKI 30.000 ł tym W SZKOŁA! Relak HOLAND POLAKIE artykuERSKA KRANU MANOS s. wyda II zytaj TIMOS WODA ZŻycie Z BYŁPOLSKA SMYKA: PrzecHOLEND .Z RUBRYKA •Życie ŁA! CE A ROZPRU WĄSIATKÓW MONIK . DLAWAC SKA W HOLANDII • KUB Ą IŚWIATA PAJĄKI W SZKO MISTRZAMI LU •POL kraju POLACY 30.000MILAT ŚWIATA W BASEBAL DLA SMYKA: ANDII .

D Z BARBAR NU MA MISTRZA WYWIA • HOLEND • RUBRYKA LLU • PAJĄKI W HOL A Z KRARZY ER CE MOVEMB WOD .

KÓW KA kraju W W SIAT BASEBA. HOLENDERS RZAMI ŚWIATA . MI ŚWIATA WŻycie ju. Życie kra RZA MIST s.

W MIST ACY Relak RZY POL • HOLEND Życie.

MOVEMBER Życie.

Relaks.

NUMER DOSTĘPNY 10 20 11 14 22 14 2222 11 10 14 LISTOPADA! JUŻ OD 14 11 str.

str.

str.

str.

HOLENDERSKI FILM DROGA „APENSTREKEN” MUSIS , KTÓRĄ ILE RAPORTstr. str.

Z str.

ODBYĆ KOSZTUJE str. :POLSKIE,, BAZUJĄstr.

CY NA BUŁGA PO URODZENIU ŚMIERĆ :POLSKIE RAPORTRSKIE AAP, NOOT, MIES DZIECK ILE str.

SKIE, I BUŁGA RUMUŃ SKIE A, KTÓRĄ W RSKIE ORT:POL str.

HOLAN HOLENDERSKI FILM DROGA UJE DII? RAP E KOSZT DZIECI SKI ODBYĆ W HOLAND SKIE GAR MUSISZ ” II str.

ILE I RUMUŃ BUŁ „APENSTREKEN KTÓRĄ ENIUKOŚMIERĆ II GA, URODZ UŃS SZTUJE II? I RUM HOLAND PO WKIE DZIECI CY NA DRO BAZUJĄ HOLAND ANDII ENDERSKI FILM A BYĆ ŚMIW SISZ OD ERĆ HOLAAP, MIES DZIECI W HOL ” MUDZIECK NOOT, KEN NIU II? TRE DZE „APENS PO URO W HOLAND NA BAZUJĄCY MIES DZIECKA AAP, NOOT,

10

“Podążaj za marzeniami, a kiedy nie jest to możliwe, zapytaj o radę Holendrów.”

BaRBaRa BOldewIJN-BedNArZ

MoNika UrBAŃsKA

zarówno Barbara Boldewijn-Bednarz jak i Monika urbańska przyjechały do Holandii za głosem serca. Barbara od 25-ciu lat jest żoną Holendra i ma dwójkę dorosłych dzieci. Monika również poślubiła Holendra i mieszka wraz z nim i 2-letnią córeczką. w Polsce żyły daleko od siebie, Monika w pobliżu Bydgoszczy, Barbara – w zabrzu.

Barbara: „Dorastałam w zabrzu, po ukończeniu szkoły średniej podjęłam pracy w dziale zarządzania zasobami ludzkimi w jednej z lokalnych kopalni.

Po trzech latach nieustannych podróży pomiędzy Holandią i Polską, zdecydowaliśmy się wziąć ślub. to było w 1989 roku. Mój mąż i ja zamieszkaliśmy w staphorst, pięknej wiosce w okolicach overijssel. właściwie to jestem kobietą z miasta, ale po tych 25-ciu latach nadal uważam, że to miejsce jest przepiękne. Naprawdę znalazłam swoje miesce pod słońcem”.

Barbara i jej mąż na początku związku komunikowali się między sobą w języku niemieckim, ale gdy zamieszkali w Holandii, natychmiast rozpoczęła odpowiednie kursy. „Pracowałam w fabryce dzianiny, później w tNt. w międzyczasie robiłam wszystko żeby nauczyć się holenderskiego”. używałam języka w praktyce i to bardzo pomogło. zanim się go nauczyłam, pracowałam w ośrodku dla chorych pracowników w staphorst. w ciągu dwóch lat została asystentką wydziału spraw obywatelskich, gdzie nadal pracuje z wielką przyjemnością. „kiedy mój mąż uczestniczył w wypadku, musiałam zająć się sprawami roszczeniowymi w Nostimos. kilka tygodni później otrzymałam zaproszenie na rozmowę o pracę. Niedługo potem siedziałam przy stole z dyrektorem Hermanem Fledderusem, aby porozmawiać o mojej nowej pracy”.

Rozmowa przebiegła w bardzo miłej i nieformalnej atmosferze, co bardzo jej się spodobało. Ponadto, wizja firmy

utwierdziła ją w przekonaniu, że pomoc poszkodowanym Polakom, udzielana w ich własnym języku, z pewnością będzie odbierana pozytywnie. odbyła więc odpowiednie kursy w zakresie specjalistycznej wiedzy związanej z ofiarami wypadków i pożegnała się z kolegami z tNt. aktualnie, razem z Moniką, niesie pomoc polskim klientom.

“Niemal od samego początku jestem wierną czytelniczką PoPolsku. Jest to fantastyczna inicjatywa, dzięki której Polacy, którzy zdecydowali się przyjechać do Holandii na dłuższy czas, lub nawet na zawsze, mają dostęp do aktualności i niezbędnych informacji”. takie słowa usłyszeliśmy od Barbary już na samym początku rozmowy. „każdego dnia widzę, jak niezbędna jest profesjonalna pomoc i doradztwo dla polskich ofiar wypadków. czują się pozostawieni sami sobie, bez rodziny, bez znajomości języka, za co z poważnymi urazami. wtedy czują się w Holandii naprawdę wyobcowani. Bez szczerej chęci niesienia pomocy ludziom, możesz zapomnieć o pracy w tym zawodzie. stoję dosłownie na pograniczu dwóch światów. Pracując dla Nostimos pomagam Polakom, a pracując w gminie jestem gotowa pomagać Holendrom. Jako człowieka, tworzą mnie dwa kraje – Polska i Holandia. Nie muszę każdego dnia wybierać, co mogę zrobić dla obu tych światów. Mam wspaniałe życie, lepsze być nie może”.

Monika, podobnie jak Barbara, ukończyła w Polsce liceum ogólnokształcące. Również ona przyjechała do Holandii za głosem serca, aby być tu razem ze swoim mężem. wkrótce po przyjeździe do Holandii zapisała się na kurs integracyjny i uzyskała certyfikat znajomości języka holenderskiego na poziomie średniozaawansowanym.

Monika pracowała w dziale zamówień

w hurtowni leków. Podczas dni wolnych, odbywała praktyki jako sekretarka w schoevers, bardzo znanym instytucie.

Monika najbardziej lubi obowiązki polegające na niesieniu pomocy. wszystkie inne sprawy woli zostawiać Barbarze.Nostimos jest agencją, w której najważniejsza jest komunikacja z klientami. Dostępność dla naszych klientów jest niezbędna, aby roztrzygąć proces roszczeniowy. Na wniosek Hermana, Barbara została poproszona o znalezienie sekretarki, która posługiwałaby się językiem polskim i holenderskim, aby móc służyć klientom. w ten sposób trafili na mnie” – mówi Monika.

Barbara i Monika mają ważną wiadomość dla Polaków w Holandii: „zacznijcie jak najszybciej uczyć się języka holenderskiego. co ważniejsze – starajcie się mówić w tym języku, płynnie czy nie, to nie ma znaczenia. Po prostu spróbuj, bo trzeba od czegoś zacząć!”. Monika uważa życie Polaków w Holandii za przyjemne: „Rozumiem dynamikę, czuję się bezpiecznie i komfortowo. Jednak uważam, że każdy nowicjusz powinien starać się aktywnie uczestniczyć w holenderskich życiu społecznym. Jeżeli nie da się od razu sięgnąć po swoje marzenia, zawsze można zapytać o poradę Holendrów, sąsiadów i znajomych. Jakiego rodzaju szkolenia należy odbyć, aby móc realizować swoje marzenia. wszystko to potrwa trochę dłużej, ale uda ci się to osiągnąć”. wszyscy Polacy są bardzo dumni ze swoich znanych rodaków, którzy odegrali znaczącą rolę w budowaniu Polski jako państwa europejskiego. Należy jednak pamiętać, że obecny wizerunek Polaków nie jest kształtwany przez osobistości pokroju chopina, skłodowskiej czy na przykład papieża, ale przez to, jak Polacy manifestują samych siebie jako rezydentów Holandii. „Jak żyjemy swoim życiem, jak pracujemy, i przede wszystkim, jak się zachowujemy – to wszystko ma bezpośredni wpływ na wizerunek polskiej społeczności i naszego kraju”. •

poPolsku nr 19 • 04

POlAK sTAŁ w KOleJCe PrZeZ dwA dNi, ŻeBY KUPiĆ iPHONe'A 6 i OdZYsKAĆ ŻONĘ Dariusz włodarski wpadł w rozpacz po tym, jak po 20 latach wspólnego życia, zostawiła go żona. Próbując ją odzyskać, Polak przez dwa dni stał w kolejce, żeby zdobyć dla niej nowego iPhone'a 6.

Dwa lata wcześniej Dariusz, który przyznał, że nie zawsze był najlepszym mężem i ojcem, również podarował żonie iPhone'a, czym nabił sobie wtedy u niej trochę punktów. wiedząc, że żona pragnie iPhone'a 6, ma nadzieję, że w ten sposób zdoła ją odzyskać. •

KrANÓwKA w HOlANdii mA NAweT 30 000 lAT zastanawialiście się kiedyś, ile właściwie lat ma kranówka w Holandii? odpowiedź brzmi: od kilku miesięcy do 30 000 lat. woda za granicą może być nawet jeszcze starsza. o wieku wody mówi się właściwie w przypadku wód gruntowych. wiek ten mierzy się od momentu, gdy wody gruntowe przenikają do gruntu. obowiązuje przy tym zasada, że im głębiej woda się znajduje, tym jest starsza. •

jaka jESt gENEZa

UŚciSkU DŁoNi?

to bardzo powszechny gest. Poznajemy kogoś i wymieniamy uścisk dłoni z tą osobą. Ponadto stanowi on potwierdzenie zawartego (formalnego) porozumienia. ale skąd właściwie pochodzi ten zwyczaj? Przedstawiamy garść informacji o zwyczajnym geście, którego pochodzenie i historia nie są takie zwyczajne.

HistoRia uŚcisku DŁoNi wychodząc z założenia, że wszyscy wiedzą, czym jest uścisk dłoni, nie będziemy tu opisywać samego gestu, lecz zajmiemy się genezą jego powstania. Pierwszy uścisk dłoni wymieniono w dziewiątym wieku przed chrystusem. król asyrii salmanasar iii uścisnął wtedy publicznie dłoń Marduka-zakira-szumiego i, króla Babilonii, na potwierdzenie przyjaźni asyryjsko-babilońskiej. Był to co prawda pierwszy udokumentowany uścisk dłoni w historii ludzkości, ale tradycja tego rytuału sięga daleko wstecz.

DlaczeGo wyMieNiaMy uŚcisk DŁoNi wcześniej wymieniając z kimś uścisk dłoni pokazywaliśmy, że nie mamy w ręku broni i tym samym złych intencji w stosunku do drugiej osoby. Rytuał ten przetrwał próbę czasu i obecnie jest on w wielu kulturach symbolem życzenia pomyślności i przyjaźni albo uprzejmym gestem wykorzystywanym przy przedstawianiu się, pożegnaniu, składaniu gratulacji i po osiągnięciu porozumienia.

DlaczeGo wyciĄGaMy PRawĄ DŁoń? w niektórych krajach lewej dłoni używa się do podcierania w toalecie, więc naturalną koleją rzeczy prawa dłoń zaczęła służyć do wymiany uścisków dłoni. Nie dziwi zatem, że wymiana uścisku dłoni lewą ręką jest uznawana za nieważną. •

dlACZeGO wsZYsTKie KrAJe sTreFY eUrO

mAJĄ TAKie sAme BANKNOTY istnieje siedem różnych banknotów euro - każdy ma inny kolor i wygląda inaczej. Jednak przedstawione na nich motywy są zawsze takie same i jest to architektura europejska z różnych okresów. z jednej strony widać okno lub bramę, a z drugiej most. Mosty symbolizują komunikację między europejczykami i między europejczykami a resztą świata. aby uniknąć faworyzowania określonych krajów, przedstawione okna, bramy i mosty nie istnieją naprawdę. ciekawostka: holenderskie miasto spijkenisse (Holandia Południowa) zbudowało repliki sześciu z siedmiu tych mostów w dzielnicy stadskanaal. •

ŁĄCZY PRACĘ I POLSKIE RYTMY!

poPolsku nr 19 • 05

KUBA ROZPRUWACZ POCHODZIŁ Z POLSKI Londyn, rok 1888. Przynajmniej pięć prostytutek ze wschodniej części stolicy Anglii zostaje zamordowanych. Sprawcy nigdy nie wykryto, a jego tożsamość przez 126 lat stanowiła zagadkę, aż do roku 2014, gdy zagadkę rozwiązano...

Do rozwikłania zagadki posłużył szal i materiał DNa - te dwie rzeczy pozwoliły w końcu ustalić tożsamość zabójcy. Rzeczony szal, który przypuszczalnie należał do jednej z zamordowanych prostytutek, został zakupiony na aukcji w 2007 roku przez brytyjskiego biznesmena Russella edwardsa. edwards postanowił rozpocząć prywatne śledztwo, które doprowadziło do spektakularnego wyniku: legendarnym brytyjskim seryjnym mordercą - kubą Rozpruwaczem, który odpowiadał za śmierć pięciu kobiet, okazał się być aaron kośmiński, pochodzący z Polski paranoik i schizofrenik, którego nie omijały również halucynacje. kośmiński był Żydem, który wraz z rodziną uciekł przez opresjami Żydów w carskiej Rosji. zmarł opuszczony w wieku 53 lat w zakładzie dla psychicznie chorych. •

przełoM w BiopaLiwach: aLgi W ciĄgU goDZiNY PrZEkSZtaŁcoNE W oLEj SUroWY

inżynierowie z Pacific Northwest National laboratory zdołali doprowadzić do przekształcenia alg w ciągu godziny w olej surowy, z którego następnie powstaje benzyna, olej napędowy i nafta.

Przedstawiamy artykuł o rewolucyjnej technologii, dzięki której skutki kurczenia się w szybkim tempie zasobów ropy naftowej na naszej planecie mogą być nieco mniej katastrofalne. zydenta Jimmy'iego cartera o pomoc, bo ceny paliw biły w tym czasie rekordy. tym razem naukowcy twierdzą, że ich metoda jest procesem ciągłym, który działa lepiej niż inne próby podejmowane w celu urzeczywistnienia tej idei. Ponadto ich metoda wymaga mniejszego nakładu finansowego, mniejszych kosztów energii, a jej efektem jest powstanie ścieków, z których można otrzymać palny gaz i substancje odżywcze umożliwiające hodowlę nowych alg. Następnie ścieki można wykorzystać do nawadniania hodowanych alg. w tej metodzie lista korzyści wydaje się być bardzo długa.

zNaNy PoMysŁ Pomysł przekształcania alg w biopaliwo nie jest niczym nowym. Przeciwnie - już w 1978 roku przeprowadzono pierwsze badania w tym temacie. amerykańscy badacze zostali poproszeni przez władze i ówczesnego pre-

DlaczeGo alGi MoŻNa PRzeksztaŁciĆ w oleJ? zanim wyjaśnię sposób działania opisywanej metody, chcę najpierw odpowiedzieć na pytanie, w jaki właściwie sposób można przekształcić algi w olej. kwestią kluczową są właściwości alg. wszystkie rodzaje alg - w różnych proporcjach - zawierają proteiny (białka), węglowodany, tłuszcze i kwasy nukleinowe (makromolekuły biochemiczne). Masa określonych rodzajów alg do 40% składa się z kwasów tłuszczowych (olej).

to właśnie te kwasy tłuszczowe sprawiają, że algi mogą zostać przekształcone w olej. w rzeczywistości olej jest zatem znaczącym składnikiem alg.

DziaŁaNie systeMu aby przekształcić algi w olej surowy, są one najpierw podgrzewane w wodzie aż do 350 stopni celsjusza przy ciśnieniu 1000 funtów na cal kwadratowy (prawie 1361 kilogramów na 6,5 centymetra kwadratowego). te wyjątkowe okoliczności sprawiają, że zachodzą dwa procesy. Pierwszy nosi nazwę skraplania hydrotermicznego. w tym kontekście oznacza to, że algi przybierają postać płynną przy użyciu gorącej wody.

Drugi proces to katalityczne zgazowanie hydrotermiczne. używając języka potocznego można wyjaśnić to następująco: gorąca woda przyspiesza proces przekształcania alg w gaz. opisane właśnie procesy są dokładnie takie same, jak te, którym podlegają w naturalny sposób substancje organiczne w ziemi. Można zatem powiedzieć, że technika umożliwia stworzenie przyspieszonego wariantu procesu naturalnego powstawania ropy naftowej. •

poPolsku nr 19 • 06

HoLaNDia miStrZEm EUroPY

W BaSEBaLLU Nie tylko Polacy, ale też Holendrzy osiągnęli w tym roku sukces sportowy, o którym warto wspomnieć. Holandia słynie przede wszystkim z piłki nożnej, ale holenderscy baseballiści też znają się na swojej robocie, co udowodnili zapewniając sobie mistrzostwo europy.

w emocjonującym finale Holendrzy pobili obrońców tytułu włochów 6:3. włosi wykazali się ogromną wolą walki zdobywając trzy punkty w siódmej zmianie i wyrównując stan meczu. Na szczęście kurt smith zaliczył drugiego Home runa dla Holandii przypieczętowując w ósmej zmianie los włochów. warto dodać, że Holendrzy nie po raz pierwszy zostali mistrzami europy - był to już ich dwudziesty pierwszy tytuł. Dyrektor techniczny Robert eenhoorn może uznać ten sukces za piękny prezent pożegnalny, bo zaczął już pracę w klubie piłkarskim az alkmaar. •

POLSKA MISTRZEM ŚWIATA W Po raz drugi w historii Polska została mistrzem świata w siatkówce. wbrew przewidywaniom Brazylia, przegrywając w katowicach 3:1, musiała ustąpić miejsca Polsce.

s

iA TK

Brazylijczycy wygrali poprzednie trzy finały, między innymi pokonując Polskę w 2006 roku. wszystko wskazywało zatem na to, że i tym razem są faworytami do tytułu. wydawało się, że Brazylijczycy spełnią pokładane w nich oczekiwania, bo wygrali pierwszego seta, ale gospodarze nie pozwolili im na nic więcej. Przy dopingu aż 11 000 kibiców w hali i dziesiątek tysięcy w strefach kibica w całej Polsce, gospodarze wygrali trzy kolejne sety, zapewniając sobie tym samym tytuł, po który sięgnęli w imponującym stylu.

Ów e C

Redakcja poPolsku korzystając z okazji pragnie serdecznie pogratulować Polsce i mieszkającym w Holandii Polakom tego fantastycznego sukcesu. •

PiŁka NoŻNa amatorÓW W HoLaNDii:

Mecz zakoŃczoNy wyNikieM 31:0 Przegrywając w „nogę“ 5:0 jesteś rozbity. wynik 10:0 to już poniżenie. ale po przegranej 31:0 nie może być już gorzej. a może jednak może? a jednak! w derbach Hagi w 4 B-klasie doszło do meczu między amatorami z klubu sV loosduinen i wanica star, który skończył się wynikiem 31:0.

Do przerwy wynik brzmiał 16:0. oznacza to, że w czasie meczu co trzy minuty wpadała bramka. zdaniem Dicka Hartmana z sV loosduinen jego drużyna mogła „spokojnie dobić do 40”, bo „gracze nie wykorzystali wielu okazji“. Dla wanica star z tego meczu wypływa jasne przesłanie: od teraz trzeba bardzo dużo i bardzo ciężko trenować. •

poPolsku nr 19 • 07

SHOW

“TOsCAANse BrUilOFT” w rOsJi

PrEmiEra FiLmU „BLoED, ZWEEt & traNEN”

o BUrzLiwyM ŻyciU aNDre hazesa

Najbardziej kompletna historia bohatera andre Hazesa, o której opowiadać będzie film „Blood, sweet & tears” będzie miała swoją premierę w przyszłym roku. Marcel Hensema wcieli się w rolę Hohnny’ego kraaykampa, którego Hazes odkrył jako dziecko na rynku albert cuyp. Hadewych Minis zagra rolę Rachel Hazes a Fedja van Huet – producenta andre – tima Geeka. Rolę ojca Hazesa zagra natomiast Raymond thirty.

Role dostawcy i ochroniarza zagrają zaś eric corton i loek Peters. Film, którego reżyserem jest Diederick koopal (De Marathon), chce się skupić na trzech najważniejszych fazach biografii: dorastanie w latach 60-tych, przełamanie w latach 80-tych oraz jego ostatnie lata. wcześniej wspominano, że Martijn Fischer (Hij Gelooft in Mij) i 8-letni Mathieu Hinzen zagrają role starego i młodego andre Hazesa. „Bloed, zweet & tranen” będzie można zobaczyć w kinach już wiosną 2015 roku. •

ANdre HAZes

andre Hazes urodził się 30 czerwca 1951 w amsterdamie, w dzielnicy De Pijp. Jako młody chłopiec, śpiewał na rynku albert cuyp (znanym rynku w amsterdamie) aby zarobić na prezent dla swojej matki. został wówczas odkryty przez Johnny’ego kraaijkampa, dzięki któremu Hazes mógł zadebiutować w telewizji w jego programie „De eerste weekendshow”. Hazes któregoś razu udał się w tajemnicy na koncert Muddy’ego watersa, gdzie odnalazł swoją pasję. andre Hazes nie ściśle związany z holenderską muzyką pop. każdego dnia jego piosenki śpiewane są niemal wszędzie. 23 września 2004 roku doszło do zatrzymania akcji jego serca, przez co zmarł w wieku 53 lat. cztery dni po śmierci Hazesa, pożegnały go ogromne tłumy. w ceremonii pogrzebowej na amsterdam arena uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy ludzi, miliony obejrzały ją przed telewizorami. Dla nich był to bohater, prosty chłopiec z amsterdamskiej dzielnicy de Pijp, który potrafił przenieść radości i smutki życia w dźwięki muzyki (źródło: andrehazes.nl). •

caricE VaN HoUtEN

w siMsoNach

wierzcie lub nie, ale według wiadomości, którą holenderska aktorka zamieściła na twitterze, weźmie ona udział w wieloletnim (25) amerykańskim serialu komediowym „the simpsons”. scenarzysta i producent serialu, Matt selman, wspomniał w zeszłym roku w dzienniku spits, że jest zainteresowany gościnnym udziałem carice, ponieważ uważa ją za „osobę wyluzowaną, nadającą się do roli fałszywej (pra)siostrzenicy Milhouse’a. •

HoleNDeRski oPeRatoR BęDzie kRęciŁ NoweGo

JAmesA BONdA

Hoyte van Hoytema będzie współtworzył nowy film o przygodach Jamesa Bonda (źródło: HitFix). Nie jest to jego pierwszy wielki film, ale nie zmienia to faktu, że James Bond będzie dobrze wyglądał w jego cV. zdjęcia do nowego filmu rozpoczną się 24. grudnia tego roku. Brytyjski reżyser, sam Mendes, który poprzednio

reżyserował film skyfall, doszedł do wniosku, że rolę agenta 007 ponownie zagra Daniel craig. Poza Hoyetemą, Holandia ma jeszcze jednego znanego kamerzystę, jest nim Jan de Bont, który pracował w stanach zjednoczonych przy takich filmach, jak: twister, speed, Die Hard oraz Basic instinct. •

Holenderska komedia romantyczna “toscaanse bruiloft” w reżyserii Johana Nijenhuisa zostanie pokazana na festiwalu westwind w Rosji. celem festiwalu jest prezentacja wybranych europejskich filmów, które odniosły sukces. „toscaanse bruiloft” opowiada historię organizatorki wesel (sophie van oers), która zakochuje się w jednym ze świadków (Jan kooijman). komedia romantyczna była wielkim hitem kinowym na początku tego roku: w ciągu pięciu tygodni film obejrzało ponad pół miliona widzów. Johan jest także reżyserem filmu rodzinnego „apestreken”, w którym postacie i przedmioty z kart do czytania, autorstwa nauczyciela Hoogeveena oraz ze świata cornelisa Jetsesa ożywają. •

PrYwATNY KACZOr dONAld dlA dJ’A FerrY’eGO COrsTeNA Przez wiele lat Ferry był nie tylko światowej sławy DJ’em, żył też w krainie komiksów. Jest autorem przygód kaczora Donalda, którego bohaterem jest curry worsten. ta kwestia powinna zainspirować młodych czytelników, jak to miało miejsce w wypadku samego DJ’a, do kontynuowania wymarzonej pracy. Ferry jest nie tylko znanym Holendrem ale rownież mieszkańcem kaczogrodu. Podobnie jak wielu młodych ludzi na całym świecie, Ferry również co wieczór przed pójściem spać, czytał przygody kaczora Donalda. •

poPolsku nr 19 • 08

PRZEPIS NA:

ZUPĘ Z CUKINII skŁaDNiki:

2 luB 3 cukiNie, PokRoJoNe Na kawaŁki ze skÓRkĄ • oliwa z oliwek luB MasŁo • tyMiaNek, liŚcie lauRowe • 2 ceBule • 2 zĄBki czosNku • 2 kostki BulioNu • ciePŁa woDa • GRzyBy • sÓl i PiePRz • ŚMietaNa luB seR • Bazylia

przygotowanie: • Podsmażyć posiekaną cebulę na niewielkiej ilości oleju lub masła, dodać czosnek i cukinię.

• wrzucić wszystko na duży ogień, aż cukinia osiągnie odpowiednią temperaturę. Dodać przyprawy.

• zmniejszyć ogień, dodać kostki bulionowe i około 300 ml ciepłej wody. ilość jest uzależniona od tego, jaką gęstość chcemy nadać zupie, można dodać jej więcej, według potrzeb.

• zostawić gotującą się cukinię na około 5 minut. Gdy będzie gotowa, należy rozdrobnić ją blenderem i ponownie dodać zioła.

• całość pozostawić na 10 minut na małym ogniu. Jeżeli zupa jest zbyt gęsta, należy dolać więcej wody.

• Grzyby usmaż na patelni i dodaj je do zupy. Doprawić do smaku solą i pieprzem.

• zupę należy podawać z łyżką creme fraiche, twarogiem, kilkoma liśćmi bazylii i przede wszystkim – z chlebem. smacznego!

często jest tak, że ludzie nie znając siebie nawzajem, mogą mieć te same sny. Jest bowiem bardzo wiele snów, które występują dość często, jak na przykład sny o wojnie. często, źródłem tych snów są sytuacje, które wywołały u nas silny emocjonalny stres. Pole bitwy jest więc najczęstszą najczęstszą formą tych snów. ostatnio otrzymaliśmy opis snu, pełnego paniki. „Przyśniło mi się sen, więc pomyślałam, że opiszę go dla poPolsku, ponieważ zawsze ciekawi mnie ta rubryka”. Oto opis snu: Weszłam do swojego domu, niebo na zewnątrz było ciemne, jakby zaraz miała zacząć się burza. Mój mąż był w domu.

Nagle, bardzo daleko od nas, zobaczyłam kilka eksplozji. Normalnie nie widzę tak daleko z okna, ponieważ za naszym domem znajdują się drzewa. Tym razem miałam jednak bardzo daleki widok. Na horyzoncie zobaczyłam bomby i ogień.

Chciałam szybko się zorientować, co się dzieje, ale telewizor nie działał. Podobnie jak radio. Zamknęliśmy wszystkie okna i drzwi i siedzieliśmy w domu z naszymi psami. Bardzo się martwiłam. Szybko sprawdziłam czy mamy w domu wystarczającą ilość jedzenia i picia, ponieważ nie zdążyłam zrobić zakupów. Szybko wypełniliśmy wodą dwa wiadra. Wkrótce potem zobaczyliśmy więcej eksplozji, samolot leciał bardzo nisko, wyraźnie było widać, że coś jest nie tak. Niebo zrobiło się kompletnie czarne. Ziemia trzęsła się od wybuchających bomb, nie wiedziałam, co mam robić.” ten sen wyraźnie wskazuje, że w twoim życiu obecnych jest wiele napięć. spróbuj przyjrzeć się powodom tych napięć. Bomby i eksplozje mogą wskazywać na uczucia, które trzymasz w sobie i chcesz je w końcu ujawnić. Należy też pamiętać, że sen o wojnie może być wynikiem tych wszystkich brutalnych obrazów w telewizji, które cię poruszyły i ponownie pojawiły się w snach. Fakt, że telewizja i radio przestały działać może natomiast świadczyć o bezsilności i utracie kontroli, o których wspominałaś już wcześniej.

Pozdrowiam, Minnie • Przyśnił ci się sen, którym chcesz podzielić się? wyślij maila z jego opisem na adres redactie@popolsku.nu. oczywiście wszystkie reakcje pozostaną anonimowe.

Sk

&

p

Promocje.nl

p

le

le

Sk

r te in

y

y

w to

w to

ne

ne

r te in

-30% % -80

ŁaPacZ sNów

Kody rabatowe, zniżki i gratisy w Holandii

www.schoenenreus.nl

Ekskluzywne rabaty i zniżki

www.gosport.nl

MODA DAMSKA, MĘSKA I DZIECIĘCA

ODZIEŻ I AKCESORIA SPORTOWE

RABAT

RABAT

15SR-10KO

KM5%GODC

Oferta ważna do: 31.12.2014 r.

p le

40

r te in ne y

e w to

w to

ne

euro

Nie wiesz jak skorzystać z kodu rabatowego?

Sk

minimum

r te in gi

%

łu Us

W tym miesiącu zaoszczędzisz

Oferta ważna do: 31.12.2014 r.

www.kamernet.nl

www.sneakerbaas.com

POKOJE DO WYNAJĘCIA

ODZIEŻ MŁODZIEŻOWA

RABAT

RABAT

Słyszałeś o niezłych promocjach?

Napisz do nas! pomoc@promocje.nl

KMAD01 Oferta ważna do: 31.12.2014 r.

BAASKRAZY5A

Oferta ważna do: 31.12.2014 r.

Wszystkie oferty promocyjne zostały przygotowane za zgodą ich właścicieli oraz przy współpracy z magazynem poPolsku i serwisem Promocje.nl. Nie bierzemy odpowiedzialności za błędne lub niewłaściwe użycie kodu.

poPolsku nr 19 • 09

mOdNe PAZNOKCie teJ ziMy w ciągu lata dominowały kolory neonowe, ale zimą 2014-2015 jasne kolory zdecydowanie odpadają. zimą królują ciche i eleganckie odcienie. sztuka malowania paznokci staje się bardzo popularna.

Małe dzieła sztuki na twoich paznokciach z pewnością przyciągną uwagę, zwłaszcza podczas wakacji. Jeżeli wybierasz piękny ciemny odcień czerwieni, musisz sprawdzić, czy pasują one do miejsca, do którego się wybierasz. Rejestrując się na stronie: www.negeldeco.nl znajdziesz wiele ciekawych porad na temat najnowszych trendów i materiałów.

Jeżeli chodzi o makijaż, stosujemy te same, minimalistyczne i naturalne odcienie. używamy też dużo tuszu do rzęs i wypełniamy brwi. zimą do łask wracają również okulary przeciwsłoneczne. Rzucające się w oczy ramki są znowu na topie. •

WiNDoWa EtYkiEta

rozsąDek czy BzDUra? każdy czasem odczuwa w windzie dyskomfort z powodu zachowania innych uzytkowników. Niewygodne milczenie albo rozmowa o pogodzie, spoglądanie na siebie nawzajem bądź nie, kto wcisnął guzik i inne tego typu dylematy. Jeżeli naprawdę nie wiemy jak się zachować, a jedziemy windą bardzo wysoko, wszyscy patrzymy na licznik pokazujący numery pięter. w windzie, dosłownie, jesteśmy zbyt blisko siebie, wchodzimy więc nawzajem w swoje granice komfortu. ważnym czynnikiem jest to, jak winda została zaprojektowana – z lustrem czy bez, z tablicą ogłoszeń, składanymi krzesełkami, muzyką – wszystko to ma wpływ na nasze zachowanie. oto lista top 5 windowej etykiety: • Pozdrowić innych użytkowników windy • Nie jeść i nie pić w windzie • wyraźnie zaznaczyć, jeśli chcesz wysiąść

• Nie prowadzić ciężkim rozmów w windzie • Nie należy stać zbyt blisko innych osób Na specjalnej stronie: www.liftetiuette.nl możesz uzyskać więc wskazówek i informacji. •

Nie TerAZ KOCHANie,

BOli mNie GŁOwA PRawDa czy Mit? Parship, jeden z głównym portali randkowych, zbadała wymówki stosowane przez pary w celu przełożenia seksu. od głowy, przez grypę, stres, zmęczenie – czy są to preteksty czy prawdziwe powody? Faktem jest, że czasami seks wymaga od nas bardzo wiele energii, której zwyczajnie nie mamy, w związku z tym bywa tak, że ciężko jest się do tego zmusić. 30% mężczyzn i kobiet uznało zmęczenie za najlepszą wymówkę. Na drugim miejscu znalazł się stres.

Potrzebowałeś kiedykolwiek wymówki w takiej sytuacji? czy należysz do grona prawie połowy kobiet i jednej czwartej mężczyzn? oto 5 najczęstszych wymówek kobiet: • „Jestem zbyt zmęczona.” (54%) • „Miałam stresujący dzień – chcę iść spać.” (38%) • „Mam sporo rzeczy do przemyślenia – nie mam teraz ochoty.” (22%) • „chcę się tylko przytulić.” (22%) • „Nie czuję się dobrze – chyba jestem chora.” (21%) •

treŚĆ wysłaNeGo sMs’s

LUB whatsapp’a

ma kLUcZoWE ZNacZENiE

Międzynarodowe badania wskazują, że wiadomość wysłana dzień po pierwszym spotkaniu ma silny wpływ na jego dalszą kontynuację.

Jej właściwy ton i treść mają więc ogromne znaczenie. 67% kobiet i 41% mężczyzn przerywa kontakt po tym, gdy otrzymana wiadomość nie spełnia ich oczekiwań. to, kto podejmuje inicjatywę jest ważna częścią tego procesu. 43% kobiet chce, aby to mężczyźni nawiązywali kontakt po pierwszej randce, ci jednak uważają to za mniej ważne. wiadomość musi być dobrze przemyślana.

Najlepiej, gdy między randką a wiadomością nie upływa zbyt dużo czasu, ponieważ wtedy osiągnie ona lepszy efekt. 22% kobiet nie lubi, kiedy kontakt odbywa się poprzez wiadomości i preferuje bezpośrednią rozmowę. Po pierwszej randce jest więc o co się martwić! •

wiATrY i BUrZe ŻYCiA

Nie ma wątpliwości, że pogoda się ciągle zmienia. w naszej przybranej ojczyźnie, Holandii, doświadczamy czasami czterech pór roku w jeden dzień. istne szaleństwo. Do dziś pamiętam wyjaśnienia mojego nauczyciela fizyki o tym, jak tworzy się wiatr. słońce nagrzewa atmosferę ziemską, co powoduje podniesienie się ciepłego powietrza. to powoduje próżnię, która wypełniana jest od razu kolejną masą powietrza. Ruch tego nowego powietrza w próżni wytwarza zjawisko zwane wiatrem. Jeśli powietrze ogrzewa się powoli, jak ma to miejsce nad chłodnym oceanem, powstaje wtedy delikatna bryza. w przypadku szybkiego przegrzania się powietrza, na przykład na pustyni, huragany i tornada są naturalnym wynikiem. co ciekawe, wydaje mi się że właśnie w ten sam sposób tworzą się nasze uczucia. kiedy traktujemy kogoś ciepłym uczuciem miłości czy przyjaźni, wtedy to uczucie do nas wraca, wypelniająć naszą próżnię. z drugiej strony, jeśli traktujemy kogoś ostro i krytycznie, wypełniamy wtedy naszą wewnętrzną próżnię takimi właśnie uczuciami. Naturalnym rezultatem będzie to, że sami poczujemy się źle. Jakiego więc rodzaju pogodę tworzysz? spójrz uczciwie na swój wewnętrzny klimat. czy twój umysł jest wypełniony spokojem, a ciało wypełnione poczuciem wdzięczności i miłości? czy może twoje myśli są jak cyklon niewdzięczności, żalu i zmartwień? Metaforycznie ujmując, osoba, która mieszka na terenie zalewowym, nie może znaleźć spokoju ponieważ żyje w strachu przed przyjściem powodzi kiedy jest sucho, albo desperacko walczy o przetrwanie, kiedy pada deszcz. Myśl że strach i walka jest wszystkim tym co ma, pogrąża się w rozpaczy próbując żyć najlepiej jak potrafi w tej swojej niedoli. ale jest lepsze życie, którego ona jeszcze nie widzi, ponieważ znajduje się ono poza jej, tak bardzo znajomym, terenem zalewowym. Jeśli tylko potrafiłaby użyć takiego samego wysiłku, jaki w tej chwili pokłada na znalezienie komfortu w swojej niedoli, mogłaby przenieść się z terenu zalewowego zostawiając go w tyle na zawsze. w trójwymiarowym świecie ma to idealny sens.

Natomiast w wewnętrznym świecie naszych myśli poruszamy się czasami jak we mgle. Na nas i na pogodę, wpływa wiele czynników. Pogoda jaką my sami sobie stwarzamy, wynika jednak tylko i wyłacznie z jednego powodu – myśli jakie tworzymy w swojej głowie. Jeśli zechcemy wziąć odpowiedzialność za to, jak myślimy i czujemy, da nam to moc na zmienienie klimatu wewnętrznego. to jak się czujemy nie jest często winą partnera, pracy czy sytuacji finansowej. to raczej wina naszej oceny i reakcji na te sytuacje. Nagrzewamy się gwałtownie i ze złością patrzymy na pewne wydarzenia jak slońce i powietrze, powodująć że nasza próżnia wypełnia się dokładnie tą samą gwałtownością i złością. Przetrwaliśmy już sporo burz i znosiliśmy je wystarczająco długo. Nadszedł czas, aby poprawić nasz klimat psychiczny. Rozwiązanie jest proste, dawaj to, co chcesz otrzymywać. ty i tylko ty jesteś wiatrem pod własnymi skrzydłami. • kasia Łyczkowska – coach Rozwoju osobistego i zawodowego http://gd-coaching.nl

poPolsku nr 19 • 10

Miłość jest w powietrzu! Osoba, która od kilku tygodni chodziła Ci po głowie podkochuje się w Tobie i po cichu do Ciebie zbliża. Użyj swoich kontaktów aby coś z tym zrobić.

BARAN (21 marca – 20 kwietnia)

HoRoskoP

Od dawna planujesz zdobyć coś, co właśnie teraz jest w twoim zasięgu. Poszukaj spokoju i odpoczynku, pozbądź się stresu i poszukaj pokładów pozytywnej energii.

BYK (21 kwietnia – 21 maja) Kłamstwo może przysporzyć Ci wielu problemów w pracy. Bądź więc ostrożny. Lepiej żebyś był otwarty i szczery w kontaktach z innymi. Zadbaj o samego siebie.

BLIŹNIĘTA (22 maja – 21 czerwca) Czasami musisz podejmować ryzyko. Dyskutowanie ze wszystkimi zazwyczaj trwa zbyt długo.

Zadbaj więc o siebie, ponieważ w najbliższej przyszłości czekają cię same dobre rzeczy.

RAK (22 czerwca – 22 lipca) Czas na przygodę! Może to odpowiednia pora na zmianę scenerii. Nowa praca, ekscytujący związek albo ciekawe wakacje. W pomysłach na przyszłość pomogą twoi bliscy.

LEW (23 lipca – 22 sierpnia) Praca, praca i praca. Każdy dzień jest taki sam i masz poczucie, że jesteś w potrzasku. Wyjdź na dwór, popatrz na słońce i zobacz nowe perspektywy. To da Ci energię, której teraz potrzebujesz!

roDziNNy FiLM “aPENStrEkEN” w sobotę 30 sierpnia, miał miejsce ostatni dzień kręcenia nowego filmu rodzinnego “apenstreken” z udziałem aap, Noot i Mies. zdjęcia odbywały się w malowniczej miejscowości Gemert w Muzeum Rolników. oczywiście było tam mnóstwo krów, gęsi, kaczek, kur i świń. ostatnie zdjęcia były kręcone w pobliżu muzeum. Brali w nich udział aktorzy pierwszoplanowi: tygo Bussemakers, lars Henckens i Mees smits, którzy grają role wima, Jeta i Gijsa.

Jest to pierwszy holenderski film w 3D! “apenstreken” ”z aap, Noot, Mies będzie można obejrzeć w kinach już w czerwcu 2015 roku!

Miejsce, w którym film był kręcony, to skansen – Muzeum zuiderzee w enkhuizen, w którym pełno jest historii o ludziach, którzy w przeszłości mieszkali wokół zuiderzee (przed afsluitdijk w 1932 roku zmieniła zuiderzee w ijsselmeer i Markermeer).

Film jest inspirowany sympatycznymi rysunkami Jetsesa cornelisa, który znany jest z zapisków szkolnych, książek dla dzieci i tabliczek do nauki czytania. użycie koloru i jego niesamowity talent kompozycyjny zainspirowały twórców filmu: wyblakłe kolory, dobrze oddane twarze dzieci oraz nadzwyczajna dbałość o szczegóły. Film sięga do czasów, kiedy nie istniało jeszcze kształcenie obowiązkowe. wiele dzieci nie chodziło do szkoły i było wykorzystywanych w fabrykach na lądzie. Nie nauczyli się czytać, ani pisać. wim, Jet i Gins przeżywają razem ekscytujące przygody w filmie, w którym wystapiła rekordowa liczba zwierząt.

FaBuŁa Dziewięcioletni Jim marzy i wyjeździe do szkoły, lecz mieszka w sierocińcu. wraz z innymi dziećmi z sierocińca, jest wykorzystywany – musi ciężko pracować codziennie zamiatając piwnicę w nielegalnej fabryce. Dzieci z niecierpliwością czekają na wprowadzenie ustawy o edukacji, według której dzieci do ukończenia 12-tego roku życia objęte będą obowiązkiem szkolnym. wim ucieka, Jet zapewnia, że może się schować na farmie. to jest początek wyścigu z czasem, pełnego ekscytujących przygód i nowych przyjaźni. Ponadto, Jim stara się utrzymać jak najdalej od dyrektora sierocińca. www.apenstrekenmetaapnootmies.nl. •

LiSta FiLmÓW Na LiStoPaD

PANNA (23 sierpnia – 23 września) Zadbaj o to, co jesz, ponieważ niedyspozycja fizyczna często wynika z niewłaściwej diety.

Więcej owoców i witamin – to jest Ci teraz potrzebne najbardziej.

NU beschikbaar op Blu-ray en DVD TM

2014 is ontegensprekelijk verbonden met de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Tussen 1914 en 1918 verdeelde en verscheurde de ‘Grote Oorlog’ de wereld, waarbij miljoenen mensen omkwamen. Exact 100 jaar later verschijnt met Apocalypse: World War I de duurste en meest complete documentaire ooit gemaakt over deze oorlog.

De reeks bevat exclusief beeldmateriaal, onder ander uit privécollecties, dat nooit eerder werd vertoond. Bovendien is de gehele documentaire in kleur te bekijken, en werden alle beelden opgefrist. Het maakt van Apocalypse: World War I een uniek en exceptioneel naslagwerk, die deze immense en barbaarse oorlog als nooit tevoren op het scherm brengt.

Apocalypse: World War I is vanaf nu beschikbaar op DVD en Blu-ray™.

WAGA (24 września – 23 października) Stoisz u progu podjęcia ważnej decyzji. Wybór jest bardzo trudny, ale musisz uwierzyć w samego siebie. Ogranicz się tylko do dwóch opcji.

SYNOPSIS Deze 5 - delige documentaire begint in 1914 bij de aanloop naar en de start van de oorlog, en loopt door tot wanneer in deel vijf uiteindelijk de vrede gesloten wordt. We zien hoe het conflict tussen de centrale mogendheden en de geallieerden ontstaat, en hoe dat al snel gruwelijk uit de hand loopt. De slagen bij Ieper, Passendale, de Marne en aan de Somme, waar in enkele uren tijd 30.000 Britten worden afgeslacht, maken een onuitwisbare indruk. Ook de veldslagen op andere fronten komen aan bod, zoals de slag bij Tannenberg, de slagen in Rusland, Servië, Turkije, Palestina, en in de woestijn. In deze oorlog wordt gevochten vanuit loopgraven, voor het eerst wordt er gifgas gebruikt, en de tank doet zijn intrede. We zien de harde strijd en het loodzware leven van zowel de soldaten als de burgerbevolking.

De eerder verschenen serie Apocalypse World War 2 werd een wereldwijd succes, en beide documentaires zijn inmiddels aangekocht door National Geographic omwille van de zeer bijzondere inhoud en kwaliteit.

SKORPION (24 października – 22 listopada) Nie podejmuj w tym czasie żadnych decyzji.

Ciesz się pozytywną tendencją i zbieraj energię na nadchodzące tygodnie.

STRZELEC (23 listopada – 21 grudnia)

DETAILS

• Speelduur: 260 minuten • Samenstelling: 5 disc DVD, 2 disc Blu-ray™ • Volledig geremastered in kleur en digitaal gerestaureerd in HD en 5.1 Dolby Digital.

• Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

EXEMPLAAR Wilt u deze release bespreken, of een wedstrijd opzetten? Aarzel niet en vraag hier jouw exemplaar aan.

Dank om ons ook de link of het betreffende artikel beschikbaar te maken na publicatie.

Alvast bedankt!

Czy są jakieś rozmowy, które celowo opóźniasz?

Teraz jest czas aby je przeprowadzić. Nie jesteś jedyną osobą pełną frustracji. Badź otwarty na opinie innych.

KOZIOROŻEC (22 grudnia – 20 stycznia) W tym tygodniu trzymaj rękę na pulsie. W przyszłym miesiącu trafią Ci się wydatki, a pieniądze które masz pomogą Ci w tym. Jeżeli masz coś do zrobienia razem ze swoim partnerem, w tym tygodniu jest na to najlepszy czas.

WODNIK (21 stycznia – 19 lutego) W tym tygodniu pojawi się wiele nowych możliwości, spotykaj się z nowymi ludźmi. Jeżeli szukasz nowej pracy, w tym miesiącu możesz mieć na nią szansę. Złap ją obiema rękami!

RYBY (20 lutego – 20 marca) Jesteś całkowicie w swoim żywiole. W miłości idzie dobrze, w pracy też. Teraz powinnaś skupić się na życiu rodzinnym. Ktoś czeka na Twoje przeprosiny i teraz jest dobry czas by to zrobić.

Nie ma filmów rodzinnych, ale za to można obejrzeć sporo innych! Jest ich aż 28! oto, co można będzie obejrzeć w listopadzie: • the Hunger Games • interstellar • wiplala • Horns • Pak Van Mijn Hart • left Behind • Qissa: the tale of a lo• white Bird in a Blizzard nely Ghost • the skeleton twins • still life • wakolda • the salvation • Party Girl • 3 coeurs • still the water • Violet • Horrible Bosses 2 • sunset Blvd.

• No Good Deed • My old lady • Dumb and Dumber to • Mommy • Miss Julie • trash • Jessabelle • whiplash • Revenge of the Green • samba Dragons. zwiastuny, informacje i wiele więcej na: www.filmtotaal.nl. •

foto konkurs stali czytelnicy poPolsku wiedzą, że w tym miejscu zawsze pojawiało się sudoku. Najwyższy jednak czas na coś nowego! Jeden z naszych czytelników jest fantastycznym fotografem. wspólnie z nim, wymyśliliśmy nowy konkurs. od tej pory w tym miejscu zamieszczać będziemy zdjęcie jakiegoś miejsca w Holandii, wykonane przez kamila Łyziaka.

Jeśli zgadniesz, w jakim miejscu zostało zrobione, wyślij nam maila z odpowiedzią na adres redactie@popolsku.nu. w ten sposób możesz wygrać wspaniałą nagrodę. Nie zapomnij umieścić w mailu swoich danych: imienia i nazwiska, adresu, miejsca zamieszkania i kodu pocztowego. spośród wszystkich nadesłanych odpowiedzi, w każdej edycji poPolsku wylosujemy jednego zwycięzcę. chcesz zobaczyć więcej prac kamila? wejdź na jego stronę internetową: http://www.lyziak.blogspot.nl/. •

poPolsku nr 19 • 11

drOGA, KTÓrĄ mUsisZ OdBYĆ

Po uRoDzeNiu Dziecka Narodziny dziecka niosą ze sobą radość i szczęście. aby nic nie zmąciło twojego spokoju, warto wcześniej pomyśleć o niezbędnych formalnościach. Pierwszy krok to zgłoszenie urodzenia dziecka. w Holandii należy to zrobić w ciągu trzech dni. Dokładne informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej miasta, w którym jesteś zameldowany. zarówno w Polsce, jak i w Holandii zgłoszenia urodzenia dziecka może dokonać nie tylko matka czy ojciec. Mogą to być osoby obecne przy narodzinach dziecka, właściciel domu, w którym dziecko przyszło na świat lub personel medyczny szpitala. Polskie prawo daje na zarejestrowanie urodzenia 14 dni. szpital, w którym dziecko przychodzi na świat, ma obowiązek wysłać odpowiednie informacje do urzędu miasta. Dziecko należy zarejestrować w miejscu urodzenia, nawet jeśli jest ono inne niż miejsce zameldowania rodziców. ta zasada obowiązuje zarówno w Polsce, jak i w Holandii.

Następnie urząd miasta, właściwy miejscu urodzenia, przekazuje dokumenty do urzędu miasta właściwego miejscu zamieszkania rodziców. w obydwu krajach, aby dokonać rejestracji urodzenia dziecka, trzeba przedstawić odpowiednie dokumenty. w Holandii potrzebny jest dowód tożsamości ojca i matki. Może to być paszport, prawo jazdy, dowód osobisty oraz prawo pobytu. w Polsce – paszport lub dowód osobisty. inne dokumenty nie są honorowane. w polskim i holenderskim urzędzie miasta trzeba podać datę i godzinę urodzenia dziecka. te dane, na stosownym dokumencie, otrzymuje się ze szpitala lub od położnej. w Polsce wymagane jest przedstawienie skróconego aktu małżeństwa. Jeśli ów akt jest obcojęzyczny, należy przedłożyć tłumaczenie przysięgłe.

skim i związku małżeńskim wybierają nazwisko ojca lub matki. Jeśli jest to nazwisko matki, musi ona być obecna przy rejestracji. Formalności związane z wyborem nazwiska można uregulować jeszcze przed urodzeniem dziecka. Dzieci samotnych matek muszą nosić nazwisko matki. Jeśli chcesz, by dziecko miało nazwisko ojca musi on uznać dziecko. więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej: www. rijksoverheid.nl/onderwerpen/aangifte-geboorte-en-naamskeuze-kind.nl.

Prawo dotyczące nadawania nazwiska dziecku w Polsce uległo zmianie. Jeśli rodzice noszą różne nazwiska, muszą zdecydować, jakim nazwiskiem będzie się posługiwało ich dziecko. Jeśli rodzice nie podejmą decyzji, dziecko otrzyma nazwiska obojga rodziców.

Dzieci posiadające holenderskie obywatelstwo już w tydzień po urodzeniu mogą otrzymać dowód osobisty. w Polsce wygląda to nieco inaczej. istnieje obowiązek posiadania dowodu osobistego od 18 roku życia. wcześniej można go otrzymać w wyjątkowych przypadkach, jeśli dziecko ma 15 lat i nie mieszka z rodzicami lub rozpoczęło pracę. Można wystąpić o wydanie dowodu osobistego dla dziecka młodszego niż 13 lat, jednak to się praktycznie nigdy nie zdarza. Polskie dzieci, chodzące do szkoły, posiadają legitymację szkolną ze zdjęciem.

Pierwszy polski paszport jest zwykle paszportem tymczasowym. Można go otrzymać na podstawie niderlandzkiego aktu urodzenia. tu również muszą być obecni oboje rodzice i oboje muszą wyrazić zgodę na paszport dla dziecka. Jeśli któreś z rodziców nie wyraża zgody, drugie powinno dostarczyć orzeczenie sądu rodzinnego. Należy przynieść kolorowe zdjęcie dziecka, zrobione zgodnie z polskimi wymaganiami dla zdjęć paszportowych. Rodzice legitymują się paszportem lub dowodem osobistym. oboje rodzice muszą pokazać swoje akty urodzenia i akt ślubu, jeśli takowy posiadają. Na miejscu wypełnia się wniosek paszportowy. Jeśli dziecko ma mniej niż 5 lat nie ma obowiązku pojawiać się podczas składania wniosku czy odbioru paszportu. czas oczekiwania to około dwóch tygodni. Paszport tymczasowy jest wydawany na 12 miesięcy. w ten sposób masz czas na wyrobienie polskiego aktu urodzenia. Po dostarczeniu przez rodziców informacji o narodzeniu dziecka, konsul może wystąpić o przyznanie numeru Pesel – polskiego BsN. Posiadanie numeru Pesel i polskiego aktu urodzenia to warunki konieczne do otrzymania paszportu biometrycznego. każde dziecko, którego jeden z rodziców jest Polakiem, otrzymuje automatycznie polskie obywatelstwo.

Nie ma znaczenia, czy dziecko jest urodzone w Polsce, czy na terenie innego kraju. Rodzic nie może w imieniu dziecka zrzec się polskiego obywatelstwa. Modyfikacje są możliwe jedynie wtedy, gdy w ciągu roku od urodzenia dziecka następują jakieś zmiany w ustaleniu, kto jest ojcem dziecka. twoje dziecko może samo dokonać wyboru narodowości, gdy ukończy 16 lat.

zarówno w Polsce, jak i w Holandii, po zarejestrowaniu dziecka otrzymuje się akt urodzenia – dowód urodzenia dziecka. akty urodzenia w Polsce i Holandii zawierają podobne informacje. w obu krajach rejestracja narodzin jest bezpłatna.

Decyzja o imieniu i nazwisku dziecka musi zostać podjęta podczas zgłaszania urodzenia. wybór imienia dziecka jest bardzo istotny. Niestosowne czy wyszukane imię może bowiem zostać odrzucone przez urzędnika zarówno w Polsce, jak i w Holandii. Należy zapoznać się z zasadami wyboru imienia obu krajów.

Holenderski urzędnik stanu cywilnego (polski również) nie zarejestruje imienia dziecka, jeśli uzna je za niestosowne. Nie można dać dziecku na imię „taczki” albo posłużyć się kombinacją liter, na przykład „rewrewrewrewrwe”. Jeśli sam nie dokonasz wyboru imienia dla dziecka lub postanowisz nie nadawać mu imienia albo imię, które wybrałeś zostało odrzucone i twoje dziecko nie ma imienia, urzędnik stanu cywilnego sam decyduje o imieniu czy imionach dla nowonarodzonego. imię dziecka nie może być istniejącym nazwiskiem, jeżśli takowego nie używa się powszechnie jako imienia (w języku niderlandzkim takim przypadkiem jest nazwisko Janssen). warto wiedzieć, że w Polsce można dać tylko dwa imiona. sami dokonujemy wyboru nazwiska dziecka. Może ono nosić nazwisko ojca lub matki czy obojga rodziców (w Polsce). Jeśli sam nie dokonasz wyboru, zrobi to za ciebie urzędnik. tu obowiązują określone reguły. Rodzice w zarejestrowanym związku partner-

tps://www.e-konsulat.gov.pl). w Holandii w zasadzie również należy się umawiać, ale nie stanowi problemu przyjście bez wyznaczonego terminu (właściwe informacje można znaleźć na stronie urzędu miasta).

Jeśli podróżujesz czy przebywasz z dziećmi za granicą, musisz wyrobić dla nich paszport. wcześniej prawo obydwu krajów dawało możliwość dopisania dziecka do paszportu rodziców. w Polsce należało dopisać dziecko także do dowodu osobistego, który był dokumentem papierowym. w chwili obecnej w obu krajach istnieje obowiązek posiadania własnego paszportu przez dziecko. aby wyrobić dla dziecka niderlandzki paszport potrzebujesz kolorowej fotografii, wykonanej u licencjonowanego fotografa. Na wydanie paszportu potrzebna jest zgoda obojga rodziców. Najlepiej więc, jeśli oboje są obecni. Jeśli jednak jedno z nich z jakichś przyczyn nie może się stawić, musi pisemnie wyrazić zgodę na wykonanie paszportu. Należy mieć przy sobie dowód potwierdzający tożsamość. obecność dziecka jest konieczna zarówno przy składaniu wniosku o paszport, jak i przy odbiorze paszportu. w polskim konsulacie w Hadze można złożyć wniosek o polski paszport dla dziecka. w chwili obecnej obowiązują nowe zasady, regulujące wizyty w konsulacie. zanim udasz się do konsulatu, by cokolwiek załatwić (wyjątek stanowią sprawy związane z przewiezieniem zwłok czy szczątków ludzkich), musisz umówić się na wizytę online (ht-

Nie można w żaden sposób stracić obywatelstwa polskiego, można się go natomiast dobrowolnie zrzec.

Jako Polak możesz posiadać dwa obywatelstwa. Jeśli chcesz zostać Holendrem/Holenderką, musisz zrzec się obywatelstwa polskiego, chyba, że jesteś w związku małżeńskim z obywatelem Holandii. Dziecko może zaraz po urodzeniu otrzymać obywatelstwo holenderskie, jeśli jego matka lub/i ojciec są Holendrami.

Państwo holenderskie wspiera budżet domowy obywateli dzięki dodatkowi na dziecko (kinderbijslag).

Po zarejestrowaniu w urzędzie miasta dziecka urodzonego w Holandii, dostaniesz list z sVB – Banku ubezpieczeń społecznych. Musisz wówczas zalogwać się na stronie sVB przy pomocy osobistego DigiD (twoja nazwa użytkownika i hasło, otrzymane w celu logowania się na rządowe strony internetowe; sam musisz poprosić o DigiD na stronie https:// www.digid.nl/over-digid/) i wypełnić wniosek o przyznanie dodatku na dziecko. każde kolejne, urodzone i mieszkające w Holandii, dziecko otrzymuje automatycznie prawo do dodatku. Możesz otrzymać dodatek również na dzieci, z którymi przyjechałeś do Holandii. Podstawowe informacje na stronie internetowej sVB są w języku polskim, bariera językowa w tym przypadku nie stanowi problemu.

Jak widzisz, jest wiele spraw, które należy uregulować po urodzeniu dziecka. Jeśli jednak dobrze się do tego przygotujesz, nie powinieneś mieć z tym żadnych problemów.

Powodzenia! •

poPolsku nr 19 • 12

POlKA AGNiesZKA miNKiewiCZ © Moniek wegdam

CHWALI GROENE KRUIS KRAAMZORG, ORGANIZACJĘ ZAJMUJĄCĄ SIĘ OPIEKĄ POPORODOWĄ: „ZROBIŁA COŚ FANTASTYCZNEGO”

to drugie dziecko agnes, która jest jeszcze mamą trzynastoletniej olimpii, córki z poprzedniego małżeństwa. olimpia mieszka z ojcem w Polsce. agnes i jej mąż jeżdżą do ojczyzny najwyżej raz w roku. - Jedziemy odwiedzić rodzinę, ale już po paru dniach chcemy wracać do domu, do Holandii. Życie w Polsce jest bardziej nerwowe, gorączkowe. tutaj mamy spokój. Moja mama jest z nami od kilku miesięcy.

Pomaga przy kasandrze. Ja wróciłam już do pracy, a Darek cały czas pracuje. to wielka różnica w porównaniu z Polską. tam można iść na roczny urlop macierzyński. tutaj trwa on szesnaście tygodni. Żal mi tego trochę, bo chciałabym spędzać z kasandrą jak najwięcej czasu. Myślę, że ma to dobry wpływ na więź między matką i dzieckiem. ale za to w Polsce nie ma opieki poporodowej. tutaj na szczęście tak.

- Możliwość porodu w domu w Holandii to dla mnie coś szczególnego.

wcześniej trochę się tego bałam.

Byłam temu przeciwna, bo kilka moich koleżanek z Polski miało kłopoty z opiekunką poporodową. Patrząc na to z obecnej perspektywy, uważam, że najczęściej było to spowodowane barierą językową. Jeśli nie potrafimy się porozumieć, to jest to świetna pożywka dla nieporozumień i frustracji. Ja tego w ogóle nie doświadczyłam.

Pomoc z Groene kruis kraamzorg była doskonała. w Polsce nie mamy opieki poporodowej.

Agnieszka: „Mama pomaga Pobyt w szpitalu trwa maksymalnie mi przy Kasandrze, bo wróciłam pięć dni i potem idzie się do domu. już do pracy.” a potem trzeba sobie radzić samemu. Nie mając żadnej wiedzy w tych sprawach.

Ja rodziłam w szpitalu. Dwie godziny po porodzie poszłam do domu. Jeszcze nie dotarłam, a już przed drzwiami stała opiekunka poporodowa. zrobiła coś fantastycznego. a przy tym była bardzo przyjazna. Mówię o tym wszystkim znajomym. agnes dobrze mówi po niderlandzku, chociaż sama twierdzi, że jeszcze sporo pozostało do poprawienia. - uczę się codziennie. Praca z Polakami na pewno nie pomaga. Do siebie mówimy po polsku, ale właściwie lepiej byłoby rozmawiać po niderlandzku. Język jest bardzo ważny. lekarz poradził mi, żebym mówiła do kasandry po polsku. Najlepiej najpierw nauczyć się języka ojczystego, a potem niderlandzkiego. agnes i jej mąż Darek widzą swoją przyszłość w Holandii. Podoba im się tu. Darek pracuje w szklarni, a agnes jako asystentka ds. produkcji w fabryce. Nie zawsze jest łatwo. - kiedy przyjechaliśmy tutaj w 2007 roku, nie wiedzieliśmy dosłownie nic.

Nie znaliśmy języka, otoczenia, ani kultury. ale gdy czegoś chcesz, musisz też dać coś z siebie. Nauczyliśmy się języka, ciężko pracujemy i staramy się asymilować z lokalnym społeczeństwem. Przyjaźnimy się z Holendrami i mamy dobry kontakt z sąsiadami. Nie, nie widzę możliwości naszego powrotu do Polski. za krajem nie tęsknię w ogóle. za rodziną - tak. •

Groene kruis kraamzorg często obsługuje polskie rodziny mieszkające w limburgii Północnej i Środkowej oraz w limburskim zachodnim okręgu Górniczym (nid. westelijke Mijnstreek). Doświadczenie uczy, że bariera językowa bywa problemem. aby jak najlepiej służyć swoim klientom i zapewnić dobrą atmosferę po porodzie, Groene kruis kraamzorg korzysta z książki z obrazkami w języku polskim wraz z tłumaczeniem na niderlandzki. Przedstawione są w niej często występujące sytuacje. Jest też wiele porad i wskazówek zrozumiałych dla polskich klientów. Groene kruis kraamzorg zatrudnia również pracownika świetnie znającego Polaków, który odpowiada za przyjmowanie zgłoszeń i planowanie dla tej grupy klientów. zaufanie od samego początku - ta zasada obowiązuje wszystkie mamy korzystające z naszej opieki poporodowej. chcesz wiedzieć więcej? zadzwoń do Groene kruis kraamzorg: 088-610 610 6 lub napisz na adres kraamzorg@dezorggroep.nl.

© Moniek wegdam

Mała kasandra ma osiem miesięcy. za pomocą polskich słówek i łaskotania po brzuszku jej babcia rozśmiesza dziewczynkę. - Moja mama oszalała na jej punkcie - mówi agnieszka (36). agnieszka (agnes) już od sześciu lat mieszka w Holandii. Pochodząca z Polski agnes nie widziała w ojczyźnie przyszłości dla siebie. - w Polsce mieszkaliśmy w bardzo trudnych warunkach. zarobki są marne. wielu ludzi widzi świat w czarnych kolorach i nie czerpie radości z życia. Dlatego wyjechałam do Holandii. Najpierw sama, a potem dojechał do mnie mój mąż Darek. Rodzina zdążyła już znaleźć swoje miejsce na ziemi. Mieszkają w Venray i czują, że znaleźli swój dom. 1 lutego bieżącego roku urodziła się ich córka kasandra.

poPolsku nr 19 • 13

ZGON w HOlANdii Na co NaleŻy zwRÓciĆ szczeGÓlNĄ uwaGę?

Chyba wszyscy zgodzimy się z faktem, że wiadomość o śmierci kogoś bliskiego zawsze jest dla nas ogromnym zaskoczeniem. Początkowy szok i niedowierzanie z czasem zamieniają się w smutek i głęboką żałobę. Jeżeli zmarła osoba była członkiem naszej rodziny, często to my sami musimy zająć się przykrymi formalnościami związanymi z transportem zmarłej osoby do Polski. Warto więc wiedzieć, że właśnie takimi szczególnymi przypadkami zajmuje się firma Ouwerkerk International. Ich wieloletnie doświadczenie w międzynarodowym transporcie zwłok pozwoli nam mieć absolutną pewność, że nasi zmarli bliscy będą otoczeni właściwą opieką i traktowani z należytym szacunkiem. Ponadto, należy wyraźnie zaznaczyć, że firma Ouwerkerk International załatwi za nas wszelkie formalności związane z transportem ciała. Często, pogrążeni w żałobie, zwyczajnie nie mamy głowy do załatwiania tego typu spraw i organizowania całego przedsięwzięcia. Poniżej prezentujemy kilka przypadków, w których pomoc ze strony Ouwerkerk okazała się wręcz nieoceniona.

PRZYPADEK PIERWSZY Młody mężczyzna zmarł w Arnhem, niedaleko granicy z Niemcami. Jego bliscy zdecydowali się sami zorganizować samochód, którym przewiozą ciało do Polski. Zapewnili również pomoc ze strony lokalnego opiekuna, który jednak posiadał uprawnienia do pochówku wyłącznie na terenie Holandii. Mimo protestów z jego strony, bliscy zmarłego zdecydowali się na własną rękę przewieźć ciało do kraju. Pokonanie granicy holendersko-niemieckiej przebiegło bez problemów, jednak komplikacje pojawiły się w momencie przekraczania granicy z Polską. Ich samochód został zatrzymany, a funkcjonariusze zaczęli pytać, co znajduje się w środku.

advertorial

Pasażerowie odpowiedzieli, że przewożą ciało zmarłego przyjaciela, jednocześnie przestawiając dokumenty, które jednak odnosiły się jedynie do warunków holenderskich. Zostali więc aresztowani, szybkie śledztwo wykazało, że zmarły nie był ofiarą przestępstwa, więc pozwolono im jechać dalej. Wszelkie koszty musieli jednak ponieść sami. Próba zaoszczędzenia pieniędzy okazała się więc nieudana, a całe przedsięwzięcie stało się bardzo kosztowne. Najlepszym środkiem zapobiegania takim sytuacjom od zawsze było i jest odpowiednie ubezpieczenie. W Holandii możesz ubezpieczyć się na wypadek konieczności przetransportowania zmarłego do rodzinnego kraju. Duże organizacje przewidują takie przypadki. Na przykład Dela zapewnia tego typu ubezpieczenie już za kilka euro miesięcznie. Dzięki temu, rodzina i przyjaciele mają mniej stresu i przede wszystkim – cały proces przebiega pod kontrolą ubezpieczyciela.

PRZYPADEK DRUGI

PRZYPADEK TRZECI

Pewnego młodego chłopca, który pracował w Holandii jako budowlaniec, postanowili odwiedzić rodzice.

Matka i ojciec zdecydowali, że przyjadą do Holandii aby zobaczyć, jak ich syn mieszka i pracuje za granicą.

Wszystko było w porządku do momentu, kiedy ojciec chłopca dostał ataku serca i zmarł w szpitalu zaledwie dwa dni później. Problem stał się dużo poważniejszy, ponieważ rodzice chłopca nie zawarli w Polsce ubezpieczenia na wypadek podróży, które obejmowało również opiekę poza granicami kraju. Dlatego też rodzina musiała pokryć absolutnie wszystkie koszty związane z opieką i przewiezieniem zmarłego do kraju. Sprawę dodatkowo komplikował fakt, że zmarłego przewieziono do miejsca opieki, które pierwszy raz miało do czynienia z tego typu przypadkiem. Nie bardzo wiedziano, co w takiej sytuacji należy zrobić. Mijały kolejne dni, więc koszty stale rosły. W tym momencie sprawę przejęła firma Ouwerkerk International. W efekcie, ciało zmarłego zostało przewiezione do Polski już po upływie jednego dnia, jednak dodatkowy koszt, który musiała pokryć rodzina, wyniósł 1500 euro. Gdyby tylko rodzice chłopca zawarli ubezpieczenie na okres podróży, wszystko przebiegło by dużo szybciej i pozwoliłoby zaoszczędzić bliskim sporo stresu i nieprzyjemności.

Młoda, 26-letnia dziewczyna pracowała w Holandii jako opiekunka medyczna w jednym z domów opieki. Pewnego dnia źle się poczuła i zdecydowała się pójść do lekarza. Ten z kolei skierował ją do szpitala, gdzie szybko okazało się, że dziewczyna cierpi na śmiertelną chorobę i nie pozostało jej wiele życia. Rozpoczęto więc starania o załatwienie wszystkich formalności aby przewieźć ją do Polski, ponieważ dziewczyna chciała umrzeć w swoim kraju, otoczona swoją rodziną i bliskimi. Cały proces miał potrwać około dwóch tygodni, aby można było przetransportować chorą w zgodzie ze wszystkimi przepisami. Do tego czasu musiała więc pozostać w Holandii. Przeznaczenie zadecydowało jednak, że dziewczyna umarła już po pięciu dniach. Firma Ouwerkerk otrzymała zawiadomienie z polskiego centrum alarmowego i od razu zajęła się całą sprawą. Wszystko było przygotowane już dwa dni później i ciało dziewczyny mogło spokojnie być przetransportowane do Polski. Ta historia jest naprawdę smutna, jednakże w tym wypadku, rodzina zmarłej nie musiała martwić się o żadne koszty, ponieważ dziewczyna posiadała odpowiednie ubezpieczenie właśnie na taką ewentualność.

Pamiętajmy, że w każdej chwili możemy zatroszczyć się o naszych bliskich i nas samych, zawierając wcześniej stosowne ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli chcesz znaleźć więcej informacji na tematy związane ze zgonem w Holandii, z pewnością uzyskasz je na stronie ouwerkerk international: www.ouwekerkinternational.nl. •

poPolsku nr 19 • 14

iLe kosztUje

? Ć r E i Śm

kawaŁek ciasta Na ostatNiM PoŻeGNaNiu w BRaBaNcJi PÓŁNocNeJ PięĆ Razy DRoŻszy NiŻ w HolaNDii PoŁuDNioweJ

spośród wszystkich Holendrów 65% nie ma pojęcia, ile kosztuje śmierć*. Badaniem objęto 1000 Holendrów. Brak takiej wiedzy specjalnie nie dziwi, bo gdy sami zrobimy mały rekonesans, to okaże się, że trumna w wijhe (Prowincja overijssel) kosztuje 260 euro, a za tę samą trumnę w Hadze trzeba zapłacić 970 euro. wielkie różnice w cenach widać również w cenie filiżanki kawy podawanej z kawałkiem ciasta (na ostatnim pożegnaniu lub kremacji w Holandii): 1,25 euro lub 7 euro za osobę. są to ceny dokładnie tych samych elementów ceremonii pogrzebowej w różnych zakładach pogrzebowych rozsianych po całej Holandii. oczywiście dobrze by było, żeby „drzewa nie przesłoniły widoku lasu“ i dlatego warto skorzystać ze strony, która umożliwia porównanie różnych ofert w jednym miejscu. Przed spotkaniem w zakładzie pogrzebowym, możemy zastanowić się, jakie są nasze życzenia dotyczące pogrzebu i porównać ceny oraz jakość usług na stronie watkostdoodgaan.nl. korzystając ze strony www.watkostdoodgaan.nl można sporo zaoszczędzić na kosztach pogrzebu, bez rezygnowania z jakości. Paul Bondam, pomysłodawca platformy wyjaśnia: - Branża pogrzebowa była chyba jedynym sektorem gospodarki, gdzie konsument nie miał możliwości porównania cen i jakości bez zwrócenia się do zakładu z prośbą o ofertę. skoro ludzie wybierają wakacje, samochody czy telefony komórkowe korzystając z ofert online w czasie rzeczywistym szukając najlepszego stosunku ceny do jakości, to naszą ambicją jest udostępnienie takiej usługi również w branży pogrzebowej.

Het duurste Najdroższy plakje kawałek cake van ciasta Nederland w Holandii

Noord-Holland €4,30

Utrecht €6,50 Zuid-Holland €1,25 Zuid-Holland €1,25

Noord-Brabant €7,-

Zeeland €2,86

5 najpopularniejszych życzeń dotyczących pogrzebu

5 największych porażek dotyczących pogrzebu

Specjalne dania

Goście zasną na moim pogrzebie

(np.: sushi, tapas lub szampan)

Ostatnie pożegnanie wygłoszone przez jednego z bliskich

Muzyka nie będzie w moim guście

Obecność ulubionych kwiatów na pogrzebie

Moje imię zostanie błędnie wypowiedziane

Szczególne lokalizacje (np.: kino lub iglo)

Szczególne środki transportu np.: rower lub dwupiętrowy autobus

Nikt się nie pojawi na moim pobrzebie

Podawane będą kawałki ciasta

Kun jij het betalen om dood te gaan?

Tip 1: Leg je wensen vast Dit zorgt ervoor dat je zelf gaat nadenken over hoe jij het

RZĄD CHCE OSTRO ZAJĄĆ SIĘ

OSZUSTWAMI MI! I NADUŻYCIA

Przeczytaj na stronie internetowej ulotkę i 5 porad w języku polskim.

wilt na je overlijden en wat dat gaat kosten.

GRaBaRze w GelDRii sPoRo kosztuJĄ Tip 2: Kijk goed naar alle losse onderdelen van een oprócz kosztów trumny, można również sprawdzić, ileuitvaart kosztuje wynajęcie profesjonalnego grabarza. Średnio za czterech zawodowych grabarzy trzeba zapłacić 240 euro. Najlepszą ofertę można znaleźć w Hilvarenbeek (Brabancja Północna).

Tip 3:trzeba Je kunt veel zelf regelen! czterech grabarzy kosztuje tam 180 euro. Najwięcej zapłacić w Varsseveld (Geldria). trzeba tam przygotować 400 euro za czterech grabarzy.

NaJDRoŻszy kawaŁek ciasta zJesz w BRaBaNcJi PÓŁNocNeJ Tip 4: Een standaard uitvaart niet! za kawałek skoro w Brabancji Północnej płaci się najmniej za grabarzy, to za tohoeft cena ciasta i dwie filiżanki kawy jest najwyższa. w położonym w Brabancji Best trzeba zapłacić 7 euro za osobę, podczas gdy ten sam poczęstunek w Rotterdamie kosztuje 1,25 euro. to prawie 6 euro różnicy na osobę, co przy 100 gościach może stanowić poważny koszt. Holendrzy, którzy nie przepadają zaTipstandardowym pogrze5: Vergelijk uitvaartondernemersmenu op basis van prijs en kwaliteit vóór jij of je bowym, mogą zamówić takie frykasy, jak sushi z szampanem albo tapas z winem. nabestaanden met één om tafel gaat.

HoleNDeR cHce DecyDowaĆ z tego samego badania wynika, że Holendrzy oprócz ceny i jakości szukają rówHoe werkt Watkostdoodgaan.nl? nież możliwości nadania ceremonii pogrzebowej indywidualnego klimatu. Do pięciu 1. Vind uitvaartondernemers bij jou in de buurt op basis van je postcode najczęstszych życzeń dotyczących ceremonii pogrzebowej należały takie osobiste kwestie, jak odpowiedni catering i prowadzenie ceremonii przez dobrego znajomego, zamiast osoby z firmy pogrzebowej. Na szczycie listy życzeń Holendrów w tej sprawie można znaleźć również wyjątkowe miejsce 2i szczególny samochód. . V e r g e l i jk u i t v a a r t o n d e r n e m e r s a a n d e hand van jouw wensen NaJwiększe koszMaRy PoGRzeBowe Nietrudno wyobrazić sobie katastrofę podczas ceremonii pogrzebowej - przedstawiamy trzy największe obawy Holendrów. tego naprawdę chcieliby uniknąć: • zapadnięcie w sen któregoś z gości • nietrafiony podkład muzyczny 3. Vergelijk prijzen • ohydna kawa i ciasto • Źródło: watkostdoodgaan.nl Hoe belangrijk vind je bijvoorbeeld een mooie kist?

Ook volgauto’s en professionele kistdragers zijn prijzige

Denk daarbij aan bloemen, kistdragers (in de vorm

van familie en vrienden), volgauto’s (een eigen auto) en catering.

Watkostdoodgaan.nl inspireert je met alternatieve

uitvaartlocaties. Denk aan een strandtent, een grand café,

je stamkroeg of een theater wat overdag leegstaat. Of wat

een plakje cake?

Hoef je geen uitvaart te regelen en heb je er ook geen in

het vooruitzicht? Op basis van je postcode kun je eveneens de kosten van je uitvaartwensen berekenen. De weergegeven prijzen zijn gebaseerd op de tarieven van uitvaartondernemers bij jou in de buurt.

De uitvaartwensenlijst is ingevuld op basis van de meest

gekozen opties van Nederlanders voor elk onderdeel van

een uitvaart. Uiteraard kun je elk uitvaartonderdeel wijzigen wensen van diegene voor wie je de uitvaart regelt. De

weergegeven prijzen zullen real-time aangepast worden op basis van de door jou gewijzigde wensen.

Nadat de uitvaartwensenlijst compleet is, kun je uitvaartondernemers bij jou in de buurt vergelijken op basis van

prijs. Je kunt de verschillen in prijzen van de uitvaartondernemers op alle onderdelen tegen elkaar afzetten.

*Holendrzy myślą, że pogrzeb kosztuje średnio €5739,-.

4. Lees reviews Bezoekers die jou voorgingen kunnen een beoordeling achterlaten voor de uitvaartondernemer voor wie zij uiteindelijk hebben gekozen. Je kunt deze doornemen om

z badań związku konsumentów wynika, een uitvaartondernemer że obecnie rzeczywiste koszty to średnio €7000,-. 5.enSelecteer neem contact op szacunkowe koszty trumny to €1232,-, a rzeczywiste dla luksusowej (lity dąb) to średnio €920,-, a trumny z płyty paździerzowej oklejonej fornirem dębowym to średnio €530,-. je keuze ook op basis van kwaliteit te nemen.

Na przykład poradę dotyczącą tego, że zawsze masz prawo do złożenia skargi, także anonimowo!

Inspekcja SZW (Ministerstwa Spraw Socjalnych i Zatrudnienia) dba o uczciwą, zdrową i bezpieczną pracę oraz zapewnienie egzystencji dla każdego. (www.inspectieszw.nl (język niderlandzki), www.inspectieszw.nl/other_languages).

De uitvaartondernemer(s) van jouw keuze hebben op de site een detailpagina waar je meer informatie over de ondernemer kunt vinden. Bijvoorbeeld details over de locatie, voorzieningen, bereikbaarheid en betaalwijze.

Wanneer je een uitvaartondernemer hebt gekozen kun je op twee manieren contact opnemen. Zelf, per email of telefonisch. Of door het contactformulier in te vullen. De

Ponad 70% Holendrów posiada ubezpieczenie od kosztów pogrzebu, a z tych, którzy nie posiadają takiego ubezpieczenia 28% twierdzi, żenaarmają 6. Mail je wensenlijst jezelf zabezpieczodierbare ne środki na koszty pogrzebu lub że uważają to zaen een stratę pieniędzy. uitvaartondernemer neemt dan contact met je op en is meteen op de hoogte van de uitvaartwensen.

Is je uitvaartwensenlijst compleet maar hoef je op dit

moment nog geen uitvaart te regelen? Dan kun je nu

7 z 10 Holendrów nie poczyniło jeszcze żadnych ustaleń dotyczących ich pogrzebu. je wensenlijst naar jezelf mailen. Je hebt tevens de mogelijkheid om de wensenlijst meteen te mailen

naar een vertrouwenspersoon. Is hij of zij ook meteen op de hoogte.

poPolsku nr 19 • 15

CO sNCU mOŻe ZNACZYĆ

Dla PRacowNika tyMczasoweGo? Branża zatrudnienia tymczasowego jest dla Polaków okazją do rozpoczęcia pracy w Holandii. Możesz wykorzystać tymczasowe zatrudnienie przez pośrednika, ale musisz uwzględnić fakt, że przez to nie zostaniesz od razu stałym pracownikiem tej firmy. Najczęściej kontrakt dostaniesz do podpisania jeszcze w swoim kraju lub dopiero w siedzibie agencji pracy w Holandii. skąd jednak masz wiedzieć, czy masz do czynienia z uczciwą agencją pracy?

Niestety w praktyce zdarza się tak, że agencje nie zawsze przestrzegają zasad. w rezultacie, pracownicy tymczasowi nie otrzymują świadczeń, które im przysługują. czasami nie są wypłacane nadgodziny, jest zbyt mało dni urlopowych, dodatek wakacyjny, czy nawet pensja, nie są wypłacane.

Prawa pracowników tymczasowych i obowiązków agencji (pracodawcy ) są jasno sprecyzowane i opisane w tzw. zbiorowym układzie pracy dla Pracowników tymczasowych – cao voor uitzendkrachten. Jeśli więc jesteś pracownikiem tymczasowym i pracujesz w Holandii poprzez agencję, zawarte tam przepisy odnoszą się także do ciebie. upewnij się więc, że je znasz! ale gdzie można się udać, jeżeli zasady te okażą się niejasne lub niezrozumiałe lub gdy podejrzewasz, że twoja agencja nie przestrzega przepisów cao? w tym celu, w branży zatrudnienia tymczasowego powołano do życia organizację sNcu, znaną również jako cao–policja! sNcu powstało w 2004 roku. celem jest sprawowanie kontroli w sferze zatrudnienia tymczasowego i zapewnienie prawidłowego stosowania zasad cao. sNcu zajmuje się również dostarczaniem informacji na temat treści tego zbiorowego układu pracy.

Rocznie sNcu otrzymuje ponad 1000 skarg dotyczących agencji pracy i około 3000 pisemnych zapytań związanych z cao. spora część z nich pochodzi od obywateli Polski. właśnie dlatego w sNcu pracują osoby, które biegle posługują się zarówno językiem niderlandzkim, jak i polskim. Należy również pamiętać o infolinii, na którą można dzwonić trzy razy w tygodniu aby uzyskać informacje i porady w języku polskim. sNcu Jako iNFoliNia czy jako polski pracownik tymczasowy zatrudniony poprzez agencje pracy masz pytania dotyczące treści i stosowania zbiorowego układu pracy dla pracowników tymczasowych? chcesz znać swoje prawa, jako pracownika tymczasowego oraz obowiązki swojego pracodawcy? skontaktuj się z sNcu! wyczerpująco odpowiemy na twoje pytania i udzielimy ci dodatkowych informacji w twoim języku. sNcu – PuNkt zGŁoszeNiowy sNcu dysponuje punktem zgłoszeniowym. Polscy pracownicy tymczasowi mają więc możliwość wniesienia skargi na agencję, która nie spełnia przepisów cao, w języku polskim. wszystkie skargi, które zostaną wysłane poprzez stronę internetową będą szczegółowo analizowane i weryfikowane. sNcu może wówczas podjąć decyzję o wszczęciu postępowania przeciwko danej od tego miesiąca agencji. na antenie radia Pracuj. sNcu Jako cao-PolicJa FM będą emitowane progracelem działań podejmowanych przez my z udziałem sNcu. Dowiesz się sNcu jest zapewnienie pracowniz nich, co sNcu może zrobić dla ciekom tymczasowym tego, do czego bie, jakie są różnice pomiędzy pracą mają prawo. Jeżeli dochodzenie tymczasową a stałym kontraktem oraz wykaże, że przepisy cao zostały czym dokładnie jest cao. zdobędziesz złamane, sNcu zmusza agencję odpowiedzi na najczęściej zadawane do naprawy naruszeń. w więkpytania oraz poznasz kilka wskazówek szości przypadków oznacza to, że odnośnie tego, co możesz zrobić aby zaległe pieniądze zostaną wypłacozapobiegać problemom. Nie przegap ne. sNcu informuje meldujących o tych programów! słuchaj od listopamomencie, w którym agencja musi da na www.pracuj.fm. dokonać płatności.

czeGo MoŻNa oczekiwaĆ oD sNcu? odpowiedzialność za zapewnienie pracownikom tymczasowym zaległych płatności leży całkowicie w gestii agencji pracy. odnośnie samych pracowników, ważne jest aby wiedzieć, że sNcu nie pośredniczy w sporach pomiędzy pojedynczym pracownikiem i danym pracodawcą.

Jednakże, sNcu zweryfikuje przy ponownej kontroli więcej czy naruszenia przepisów rzeczywiście zostały informacji znajdziesz naprawione i zaległe pieniądze wypłacone. na stronie: www.sncu.nl Następuje to podczas tak zwanej fazie naw języku polskim i niderprawczej wszczętego przez sNcu docholandzkim, a jeżeli chcesz skondzenia. taktować się bezpośrednio, zadzwoń darmowo na numer: Jeżeli więc złożysz skargę na konkretną 0800-7008 (infolinia działa w poagencję w sNcu ponieważ domagasz niedziałki, wtorki i czwartki w gosię wypłaty należnych świadczeń to dzinach 11:00-12:00 oraz 13:00masz możliwość podczas fazy napraw16:00) lub wyślij email poprzez czej złożyć wniosek o wypłate należnoformularz kontaktowy zamieszści przez agencje. wówczas sNcu zaleca kontakt ze związkami zawodowymi lub czony na stronie internetowej. prawnikiem. •

Jesteś z Polski lub mówisz po polsku?

Znajdź wymarzoną pracę na terenie UE.

CNC TURNERS FOR LARGER TURNING

Lead Engineer Electrical in Marine sector

Coördinator (NL-PL)

ERVAREN COÖRDINATOR

Electrical Engineer Marine (jr./med./senior)

Fcaw (co2) lassers 6g euronorm (EN287-1)

Accountmanager (Ontzorgingsspecialist)

Service Engineer, Electro Mechanic Maritime sector

PearlPeople Nijmegen Stuwarooij Hedel

PearlPeople Nijmegen

Stuwarooij Hedel

PearlPeople Nijmegen/Rotterdam

eb Personeelsdiensten Tiel Gelderland

PearlPeople Sirjansland, Zeeland

PearlPeople Nijmegen

Więcej ofert pracy na naszej stronie internetowej.

Obserwuj nas na:

GazetaPoPolsku i

@gazetapopolsku

poPolsku nr 19 • 16

PAJĄKi w HolaNDii kUrs FarMerski w przeciętnym holenderskim domu żyje około 1500 pająków. ale bez obaw, czas pająków kończy się jesienią. Pomimo powszechnej opinii, wcale nie trzeba się ich bać, ponieważ pająki w Holandii nie są jadowite. Mogą być co najwyżej trochę straszne. Jeżeli cię przerażają do tego stopnia, że musisz stawać na krześle, wówczas możesz cierpieć na arachnofobię. Możesz się wówczas zapisać do grupy wsparcia lub możesz po prostu zacząć się z nimi bawić. Nie naprawdę, ale za pomocą aplikacji stworzonej specjalnie dla osób, które odczuwają szczególnie silny lęk przed pająkami. Początkowo, aplikacja jest odrobinę nierzeczywista i przede wszystkim – zabawna. Pająk ma na sobie fioletowo-żółty kapelusz, ale z czasem grafika stopniowo przeradza się w bardziej realistyczną. Jeżeli wierzyć twórcom, przez użytkowanie aplikacji, można wyleczyć się z lęku przed pająkami.

Grupa osób, które cierpią na arachnofobię lub zwykły strach przed pająkami. Niektórym z nich wystarczy zdjęcie, aby zacząć krzyczeć na całą okolicę. Jest to najbardziej rozpowszechniona forma zwierzęcych fobii. szacuje się, że na arachnofobię cierpi ok. 50% kobiet i 10% mężczyzn.

Dane można znaleźć na stronie: http: //virtually-free.com

chcesz zostać farmerem? teraz masz niepowtarzalną okazję aby nim zostać. zapisz się na kurs! obejmuje on 1.5-godzinne zajęcia obejmujące czyszczenie stajni, przytulanie cielaków, posługiwanie się taczką, jazdę traktorem i oczywiście – prawdziwe dojenie krów. Jest to kurs edukacyjny, ale przede wszystkim liczy się świetna zabawa! właściwie jest to aktywna wycieczka po całej farmie! więcej na: www.dommeltje.nl. •

wysokoŚĆ w HolaNDii Nawet jeżeli w gruncie rzeczy Holandia jest krajem płaskim, doszliśmy do wniosku, że warto dokonać pewnego podsumowania. Poniżej znajduje się lista 12 najwyższych punktow w każdej z prowincji. Nie ma tam tak spektakularnych wysokości jak w Polsce, niemniej jednak warto przyjrzeć się, jak to wygląda z holenderskiej perspektywy:

Jeżeli jesteś twardy i uważasz, że to wszystko jest dla mięczaków, możesz udać się do domu gadów. znajdziesz tam jaszczurki, krokodyle, węże i żółwie.

Możesz się tam udać już za € 7.50 i poznać więcej informacji: www.deaardebreda.nl. •

Prowincja

Najwyższy punkt

wysokość w metrach

limburg Gelderland overijssel utrecht Noord-Holland zeeland Friesland Noord-Brabant zuid-Holland Drenthe Groningen Flevoland

Vaalserberg signaal imbosch tankenberg amerongse Berg klimduin Groot-Valkenisse Vuurboetsduin Gulbergen Vlaggeduin VaM-berg kardingerheuvel Grondbank emmeloord

323 110 85 69 54 49 45 75 37 56 30 14

Jeżeli będziesz chciał przekroczyć wysokość 323 metrów, możesz udać się do euromast (www.euromastnl). Na wysokości 101 metrów można podziwiać widoki w promieniu 30 km, a nawet spędzić noc patrząc na gwiazdy, które wydają się być trochę bliżej. Mimo tego, że euromast ma tylko 101 metrów wysokości, został on uwzględniony przez Światową Federację wielkich wież. Jest to międzynarodowe stowarzyszenie zajmujące się wysokimi zabytkami, w tym m.in. wieży eiffela w Paryżu (www.great-towers.com). •

moVEmBEr

ORGANIZUJEMY IMPREZY URODZINOWE FIRMOWE OKOLICZNOSCIOWE

GASTHUISSTRAAT 36, 5961GB HORST

Miesiąc w roku, w którym zapuszczamy włosy. Głównie dla mężczyzn, ponieważ chodzi przede wszystkim o wąsy.

Jest to 30 dni, w ciągu których mężczyźni dbają o swoje zdrowie. słowo „Movember” (połączenie angielskich słów: „mustache” – wąsy, „november” – listopad) to określenie corocznego wydarzenia, w czasie którego mężczyźni pozwalają rozwijać się swojemu zarostowi przez cały listopad.

Fundacja Movember organizuje wydarzenie charytatywne na swojej stronie internetowej.

Mężczyźni i kobiety (Mo bracia i Mo siostry) mogą przyczynić się do wsparcia programu wczesnego wykrywania nowotworów, diagnozy i efektywnego leczenia. Poza redukcją liczby zgonów spowodowanych nowotworami, Movember jest także świetną zabawą służącą szczytnemu celowi. chcesz wziąć czynny udział w tym charytatywnym przedsięwzięciu? wejdź na stronę: www.movember.com. Jeżeli jesteś gotowy na golenie się przy użyciu autentycznej brzytwy, wejdź na stronę www.scheersalon.nl, gdzie dowiesz się, gdzie jest to możliwe. warto poświęcić trochę czasu, na przeczytanie warunków, ponieważ na stronie czytamy, że „salon nie ponosi odpowiedzialności za ryzyko doznania jakiejkolwiek szkody fizycznej w trakcie wizyty”. •

poPolsku nr 19 • 17

EkoLogicZNE ZakUPY: coŚ rówNieŻ DLa cieBie? w wielu supermarketach w Holandii dostępnych jest coraz więcej produktów „ekologicznych“. Dla bardzo wielu artykułów żywnościowych występują również odmiany „eko“. wyglądają równie dobrze, ale czasami są nieco droższe. a czy są również lepsze? albo zdrowsze? chcesz wieść zdrowe życie i przyczynić się nieco do poprawy stanu środowiska naturalnego. Pytanie tylko, skąd wiadomo, że produktom tym można rzeczywiście zaufać.

w europie nazwy produkty „ekologiczne“ można używać, gdy przy ich wytwarzaniu wzięto pod uwagę zdrowie ludzi, zwierząt i dobro środowiska naturalnego. w tym celu powstała cała masa przepisów unijnych, które wyraźnie określają, co to znaczy. w Holandii kontrolą ich przestrzegania zajmuje się instytut skal. Produktom spełniającym kryteria przyznawany jest znak eko. Dzięki niemu rozpoznasz na półkach sklepowych produkty „ekologiczne“. co to ozNacza?

Produkcja ekologiczna odbywa się w zgodnie z naturą, bez użycia chemicznych pestycydów czy nawozów sztucznych. oprócz jedzenia, można również mówić w tym kontekście o uprawie bawełny czy o środkach higieny osobistej. zawsze jednak chodzi o przyrodę ożywioną: o produkty pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Produkty ekologiczne pochodzą z „upraw ekologicznych“. Hodowcy bydła stosują procedury bardziej przyjazne dla zwierząt: zapewniają im więcej przestrzeni niż w innych hodowlach i stosują mniej leków prewencyjnych.

BezPieczNie i zDRowo ekologiczne warzywa i owoce nie mają zatem w sobie pozostałości pestycydów. są one również w mniejszym stopniu zanieczyszczone azotanami, bo stosuje się w ich przypadku znacznie mniej nawozów i są to wyłącznie nawozy naturalne. w ekologicznych produktach mlecznych i mięsnych znacznie spada ryzyko obecności pozostałości leków i antybiotyków. zwierzętom z hodowli ekologicznych są one podawane znacznie rzadziej, bo ich warunki życia są znacznie lepsze, a w konsekwencji ich naturalna odporność jest znacznie większa. waRtoŚciowo! wielką wartością upraw ekologicznych jest utrzymywanie naturalnego cyklu życiowego. Nawożenie gleby sprawia, że w plonach znajduje się dużo substancji odżywczych.

Dzięki temu w jednym miejscu może rosnąć żywność dla ludzi i pasza dla zwierząt.

Rolnicy korzystają z pomocy naturalnych wrogów szkodników przy zwalczaniu chorób i plag. Przykładem mogą tu być owady i ptaki żywiące się właśnie owadami. często częścią ekologicznej uprawy są pszczoły będące sprzymierzeńcem rolników.

Reasumując: kupując produkty ekologiczne, nie tylko dbasz o siebie, ale też, w pewnym stopniu, o naszą Matkę ziemię! •

AMBITNA PRACA DLA AMBITNYCH LUDZI Więcej informacji?

Barry Neele, barry@pearlpeople.eu (06) 12 13 25 18 Aktualne oferty pracy znajdziesz na www.pearlpeople.eu.

poPolsku nr 19 • 18

rokU

WYBorY

Poniżej prezentujemy listę kandydatów wraz z kategoriami:

gaLa PoLoNUS 2014 FiNaŁ coraZ BLiŻEj! Nagroda w niezwykle prestiżowym konkursie Polonus 2014 to bez wątpienia ogromne wyróżnienie. sam fakt bycia nominowanym sprawia, że starania i wysiłki osób, które na codzień wnoszą nieoceniony wkład w życie holenderskiej polonii, są doceniane i szanowane. Dlatego też na finał tegorocznej edycji wszyscy czekamy z ogromnym zniecierpliwieniem.

Jak co roku, z uwagi na szerokie spektrum działalności kandydatów, nominacje do tytułu „Polaka roku” przyznawane są w kilku kategoriach. są to odpowiednio: biznes, kultura, nauka i technika, młody Polak sukcesu oraz honorowy Polonus. ostania kategoria zarezerwowana jest dla osób, które nie są Polakami, a które intensywnie uczestniczą w polonijnym życiu społecznym lub działają na rzecz wszelkich organizacji związanych z promowaniem polskiej kiltury.

tegoroczny finał Gali Polonus jest dla naszej redakcji szczególnie ważny, ponieważ objęlismy go patronatem medialnym. Dlatego też redaktorzy gazety poPolsku będą na miejscu razem z zaprzyjaźnionymi zespołami z PoPolsku.tV oraz radia Pracuj.FM. wszystko po to, aby móc przekazać widzom/słuchaczom jak najpełniejszy obraz tego, co działo się podczas tego najważniejszego i najbardziej prestiżowego wydarzenia polonijnego w Holandii!

Jeżeli więc będziecie chcieli się dowiedzieć, co mieli do powiedzenia kandydaci, członkowie jury i artyści, z pewnością nie możecie przeoczyć relacji z tego wydarzenia!

Przypominamy, że finał tegorocznej gali odbędzie się już 15-tego listopada w studiu 21 w Hilversum. czekają nas ogromne emocje i niesamowite występy polskich artystów, a wszystko to będziecie mogli przeczytać, zobaczyć lub usłyszeć już następnego dnia! zapraszamy! •

kateGoRia BizNes • ewa szałwińska • kris Florek • anna wojnarowska kateGoRia kultuRa • Robert szreder • Małgorzata smółka • anna chojnacka kateGoRia Nauka i tecHNika • Prof. sławomir Magala • Prof. Mirosław lech kamiński kateGoRia MŁoDy Polak sukcesu • sylwia kuć • Miłosz krasowski • Paweł Rosalsk • konrad Rybka kateGoRia HoNoRowy PoloNus • eric van tilbeurgh • Frans Ruczyński • ankie Dockx

SEKS JEST FAJNY,

ALE CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ JUŻ NIE!

Nie ulega wątpliwości, że seks jest bardzo przyjemny, ale jeżeli odpowiednio się nie zabezpieczasz, konsekwencje mogą być bardzo poważne. Możesz na przykład zarazić się jedną z chorób, która jest przenoszona drogą płciową. Każdego roku w Holandii odnotowuje się około stu tysięcy takich przypadków.

rzy mieli kontakt z innymi mężczyznami.

Jest to wystarczający powód aby zwracać szczególną uwagę na te choroby, bezpieczny seks, testy i leczenie.

CHLAMYDIA

chlamydia jest jedną z najczęściej spotykanych chorób. Mężczyźni cierpią zwykle na stan zapalny i pieczenie podczas oddawania moczu. kobiety zazwyczaj nie odczuwają dolegliwości, ale mogą CHOROBY W LICZBACH cierpieć na bezpłodność. co roku zdarza każdego roku RiVM (Rijksinsituut voor się to tysiącom kobiet!

Volksgezondheid en Mileu) podaje ilość przypadków zarażenia chorobami prze- JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED CHOROBAMI? noszonymi drogą płciową w całej Holan- Najlepszym sposobem ochrony przed dii. z tych danych wynika, że w 2013 roku chorobami przenoszonymi drogą płcioodnotowano ponad 4 tysiące przypad- wą jest prezerwatywa. są one dostępne ków wśród osób, które mieszkają w Ho- we wszystkich kształtach i rozmiarach. landii ale pochodzą z europy wschodniej. Należy używać lubrykantu na bazie wody osoby te wykonywały testy w holender- lub silikonu. Jeżeli uprawiasz seks analskim centrum chorób Przenoszonych ny, trzeba używać większych ilości.

Drogą Płciową. wiele konsultacji odbyło BADANIE DAJE PEWNOŚĆ się na prośbę pracowników świadczacych usługi seksualne. liczba kobiet Jeżeli uprawiasz seks bez prezerwatyz europy wschodniej, które odwiedziły wy, lub z wieloma partnerami, dobrze centrum, jest ponad dwukrotnie wyższa jest zrobić test na obecność wirusa HiV, niż liczba mężczyzn (ok. 2700 kobiet który powoduje aiDs. większość chorób i 1200 mężczyzn). większość przypad- przenoszonych drogą płciową można ków odnotowano wśród mężczyzn, któ- wyleczyć dość łatwo, jeżeli rozpocznie

się leczenie odpowiednio wcześniej. opóźnienie rozpoczęcia leczenia może skutkować komplikacjami oraz zwiększyć szansę na to, że zarazisz kogoś swoją chorobą.

Gezondheidsdienst), czasami w szpitalach, jak np. erasmusa Mc w Rotterdamie i uMcu w utrechcie. w Hadze na przykład, Regionalne centrum chorób Przenoszonych Drogą Płciową Haaglanden mieści się obok szpitala westeinde GDZIE MOGĘ WYKONAĆ TESTY? Mc. tutaj także możesz za darmo i anow Holandii istnieje wiele ośrodków csG (centra seksuele Gezondheid), gdzie nimowo przeprowadzić testy. skierowamożesz zadać pytania, przeprowadzić nie od lekarza nie jest konieczne. testy oraz rozpocząć leczenie. osoby w sprawie przeprowadzenia testów moponiżej 25-tego roku życia mogą ponad- żesz także skontaktować się ze swoim to uzyskać porady w zakresie antykon- lekarzem. wówczas zapłacisz jedynie za cepcji, niezamierzonej ciąży i przemocy koszt diagnozy w ramach tzw. „własnena tle seksualnym. centra są dodatko- go ryzyka”. wo wspierane w sprawach związanymi z chorobami przenoszonymi drogą płcioCHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? wą. oznacza to, że są one odpowiednio wyposażone, aby zapewnić należytą więcej informacji na temat tego, gdzie opiekę osobom z wyższym ryzykiem możesz wykonać testy znajdziesz na: zarażenia. są to zwykle młodzi ludzie, http://www.soaaids.nl/nl/soas/deponiżej 25-tego roku życia, mężczyźni, soa-test/waar-testen. którzy uprawiają seks z innymi mężczy- więcej informacji na temat choznami, pracownicy seksualni oraz ludzie rób przenoszonych drogą płciową pochodzący z terenów gdzie choroby i bezpiecznego seksu znajdziesz na: przenoszone drogą płciową występują www.soaaids.nl/diversiteit. informacje dość często. są to na przykład: afryka, są dostępne w językach: niderlandzameryka Południowa, karaiby oraz eukim, angielskim, a wkrótce również ropa wschodnia. często, centra leczew rosyjskim, hiszpańskim i francuskim. nia znajdują się w GGD (Gemeentelijke

poPolsku nr 19 • 19

willem drees

1886-1988 Państwo opiekuńcze Willem Drees był jednym z najpopularniejszych premierów w historii Holandii. Czule nazywano go „ojczulkiem Drees”. Pseudonim miał oznaczać, że ten socjalistyczny premier był uosobieniem ojca nie tylko dla swoich zwolenników, ale także dla całego holenderskiego społeczeństwa. Swoją pozycję zawdzięczał głównie wydanemu w 1947 roku rozporządzeniu „Świadczenia socjalne dla osób starszych”.

Drees już za młodu stał się członkiem Socjaldemokratycznej Partii Pracy (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, SDAP), będącej poprzednikiem Partii Pracy (Partij van de Arbeid, PvdA). W latach 30. był świadkiem kryzysu ekonomicznego i jako haski wethouder próbował załagodzić następstwa recesji dla pracowników administracji. Po wojnie został powołany na stanowisko ministra spraw socjalnych.

Od 1948 do 1958 roku pełnił funkcję premiera tak zwanej koalicji „rzymsko-czerwonej”, czyli chadecko-socjaldemokratycznej (rooms-rode coalitie).

Drees był człowiekiem nader skromnym i oszczędnym. Najważniejszy polityk w kraju jeździł rano do pracy rowerem lub chodził pieszo, rezygnując z przysługującego mu samochodu służbowego. W przeciwieństwie do innych ówczesnych polityków nie pił alkoholu i nie palił. Powiada się, że kiedy pewien amerykański dyplomata przybył do jego domu, żeby omówić wsparcie finansowe Stanów Zjednoczonych dla holenderskiej gospodarki, został poczęstowany przez panią Drees filiżanką herbaty i jednym herbatnikiem. Amerykanin miał wtedy powiedzieć, że kraj z tak oszczędnym premierem z pewnością dobrze wykorzysta pieniądze z planu Marshalla.

Postać Willema Dreesa jest ściśle związana z latami, w których Holandia dochodziła do siebie po drugiej wojnie światowej. Gospodarkę trzeba było odbudować, a żeby tego dokonać każdy musiał zakasać rękawy. Nacisk położono na współpracę wszystkich obywateli, a nie na rywalizację. Pracownicy zadowolili się niskimi płacami, tak aby Holandia mogła zająć konkurencyjną pozycję w stosunku do innych państw. Oznaczało to, że większość obywateli musiała wstrzymać się z zakupem różnych dóbr, takich jak auto czy telewizor. W polityce na pierwszym miejscu stawiano współpracę, chociaż holenderskie społeczeństwo było już w tych czasach silnie podzielone i większość Holendrów żyła w swoich własnych grupach. Istniały katolickie kluby piłkarskie czy socjalistyczne stowarzyszenia turystyki pieszej.

Gabinety Dreesa były zróżnicowane, przewodzili w nich katolicy i socjaliści. Wspólnie zbudowali oni państwo opiekuńcze. Najpopularniejsze ówczesne rozporządzenie to „Powszechne prawo osób starszych” (Algemene Ouderdoms Wet, AOW) z 1956 roku, którego pierwowzorem było rozporządzenie Dreesa z 1947 roku „Świadczenia socjalne dla osób starszych”. Każda osoba w wieku 65 lat i powyżej 65. roku życia otrzymywała świadczenia od państwa. Wówczas nazywano je „zapomogą Dreesa”, jak gdyby premier wypłacał je ze swojej kieszeni.

Drees zmarł w 1988 roku mając 101 lat; mógł zatem długo cieszyć się świadczeniem emerytalnym, którego był twórcą. •

Emigracja Projekt:

hip-hopowcy wszystkich krajów – łączcie się!

Obecnie w Holandii powstaje coraz więcej fundacji i stowarzyszeń, których zasadniczym celem jest wspieranie emigrantów, promowanie europejskiej integracji, czy też kultywanie polskiej tradycji poza granicami kraju. Zakres ich działalności jest więc bardzo szeroki. Nie ulega żadnej wątpliwości, że promowanie szeroko rozumianej kultury cieszy się coraz większym zainteresowaniem. W związku z tym, przedstawiamy Wam nową organizację, której profil od samego początku jest bardzo jasno sprecyzowany . „Emigracja projekt”, bo o tej organizacji mowa, zajmuje się organizowaniem koncertów oraz promowaniem młodych artystów. Wszystko to odbywa się w obrębie jednego, jedynego gatunku muzycznego – hip hopu, z którym założyciele wyraźnie się utożsamiają. Patrząc na rozmach ich działalności, aż trudno uwierzyć, że wszystko zaczęło się zaledwie trzy miesiące temu.

Twórcami „Emigracji Projekt” są: Michał Koleczko, Jakub Szwedziński oraz Miłosz Bohdanowicz. Michał i Jakub mieszkają w Holandii od siedmiu lat. W tym czasie rozpoczęli własną działalność, otworzyli kilka polskich sklepów oraz zajmowali się pomaganiem Polakom w znajdowaniu mieszkań. Pewnego dnia spotkali Miłosza, który już od jakiegoś czasu zajmował się organizowaniem koncertów. Po skorzystaniu z zaproszenia na jeden z nich, cała trójka doszła do wniosku, że warto zająć się profesjonalną i regularną organizacją tego typu wydarzeń.

Emigracja projekt do tej pory ma na swoim koncie zorganizowanie już kilku koncertów (m.in. Bonus RPK i Demonologia), które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem ze strony holenderskiej polonii, o czym najlepiej świadczyły wypchane po brzegi sale. Popularność projektu sprawiła, że kolejną formą działalności było wypuszczenie na rynek serii ubrań sygnowanych logiem „Emigracja Projekt”. Na największą uwagę zasługują jednak ich plany na przyszłość.

Projekt nie zamierza bowiem ograniczać się jedynie do działalności na terenie Holandii. Już teraz intesywnie planują nad kolejnymi koncertami, które odbędą się w kilku europejskich krajach – w Belgii, Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii. Łącznie będzie to 10 koncertów, które odbędą się jeszcze przed końcem kwietnia przyszłego roku.

Ciekawą inicjatywą jest również promowanie młodych i zdolnych artystów. W przyszłym roku planowane jest wydanie płyty pod nazwą „Emigracja projekt”, na której wystąpią wyłącznie nieznani, lub mało znani, artyści zajmujący się tworzeniem hip-hopu. Jeżeli więc chcesz pokazać swoją twórczość szerszemu gronu odbiorców, zgłoś się do nich już teraz i wykorzystaj swoją szansę!

Z łatwością znajdziesz ich na Facebooku, wpisując po prostu: „Emigracja Projekt”. A my już teraz zapraszamy Was na dwa listopadowe koncerty, w trakcie których wystąpią Sobota i Firma! •

1 listopada: Dzień Wszystkich Świętych, 2 listopada: Dzień Zaduszny Dzień Wszystkich Świętych to święto, które obchodzone jest 1 listopada przez katolików. Służy ono uczczeniu pamięci wszystkich świętych i męczenników (świętych zabitych z powodu wiary). W wielu krajach jest to święto narodowe, np. w Belgii, Francji, na Węgrzech, we Włoszech, Liechtensteinie, Litwie, Luksemburgu, Polsce, Słowacji, Słowenii, Hiszpanii, części Niemiec i Szwajcarii. W Holandii ten dzień został w 1968 roku przeniesiony przez kardynała Alfrinka na pierwszą niedzielę po dniu 1 listopada. Jest to dzień, w którym organizowany jest największy Rynek Świętych w Holandii. Często odwiedza go ponad czterdzieści tysięcy osób. Rynek odbywa się co roku w Oost-Groningse Winschoten, a także w Adrillen. Są to największe doroczne targi w prowincji Groningen. Co roku na początku listopada około 45 tysięcy lidzi pojawia się w sercu Oldambt. Natępnego dnia, 2 listopada, nadchodzi Dzień Zaduszny. Jest to dzień, który poświęca się przemyśleniom na temat ulotności życia i życia po śmierci. Odwiedza się także groby swoich bliskich. To również jest święto, gdzie czci się pamięć o zmarłych. • Następne święto: 11 listopada – Dzień Świętego Marcina W Holandii Dzień Świętego Marcina obchodzony jest głównie przez dzieci. W tym dniu biegają one, z własnoręcznie zrobionymi lampionami, od drzwi do drzwi i śpiewają piosenki w zamian za cukierki lub owoce. Ma to miejsce wieczorem 11 listopada. Według tradycji, dzieci pukają tylko do tych domów, w których na oknie wystawiona jest świeczka. •

poPolsku nr 19 • 20

POmOC Hans Pannekeet

w rozdziale 36 przeczytaliśmy o rozmowie telefonicznej pani prokurator z płatnym mordercą. Dowiedzieliśmy się również, że zaplanowano przewiezienie Bettine do Holandii i przekazanie jej władzom holenderskim.

rozdział 37 tej soboty, w kilkugodzinnych odstępach, trzy samochody z przyciemnionymi szybami wyjechały z wielką prędkością z tajnej siedziby GiGN położonej na wzgórzach sąsiadujących z Niceą. Pierwszy, w asyście dwóch rzucających się w oczy radiowozów, pojechał autostradą w kierunku aix en Provence. Drugi pojechał prosto na lotnisko w Nicei i zatrzymał się tuż przy samolocie linii air France, czekającym na początku pasa startowego. kobieta i dwaj mężczyźni wysiedli z samochodu i weszli na pokład w asyście pracowników obsługi lotu. Natychmiast potem drzwi samolotu zamknięto, a maszyna z głośnym hukiem silników uniosła się w powietrze, okrążyła zatokę i skierowała się na zachód. trzeci samochód skierował się do oddalonej, zamkniętej części lotniska, gdzie w szarym betonowym bunkrze czekał należący do GiGN odrzutowiec. Bettine skuta kajdankami została wprowadzona na pokład odrzutowca i przywiązana do fotela. zoutkamp wybrał numer telefonu.

- trasa nr 3.

Gdy się rozłączył, François i on również wsiedli na pokład. Bettine podano środek uspokajający i nieco otępiałym wzrokiem rozglądała się po samolocie, najwyraźniej nie próbując nawiązać jakiegokolwiek kontaktu z resztą pasażerów. siedzący w przedniej części samolotu czterej komandosi sprawdzili sprzęt i przynieśli pozostałym pasażerom kamizelki kuloodporne.

Pilot przywołał gestem Françoisa i zoutkampa do kokpitu, gdzie obaj założyli słuchawki. wiadomość od Henry'ego. Marga znów zadzwoniła na tę samą komórkę.

- tak, to ja.

- lotnisko lelystad.

- o której?

- wieczorem, ale nie mam pojęcia, o której. Postaraj się być tam jak najszybciej.

- ile osób?

- kobieta i dwóch mężczyzn. Rysopisy podeślę w sms-ie za moment.

- sam nie dam rady.

- twój problem. Rozwiąż to. weź kogoś do pomocy,

a ja was z tego wyciągnę, gdy ich załatwicie.

- wykonamy robótkę, ale nie będzie czasu na posprzątanie tego całego bałaganu.

- sprawcie się dobrze, a ja zadbam o resztę.

Na tym rozmowa się skończyła. w kokpicie zapadła grobowa cisza.

- czyli czeka nas gorące powitanie...

- zadzwonię do Dirka i poproszę, żeby natychmiast porozumiał się z prokuratorem generalnym. Musi z nim porozmawiać i ostrzec, że jedna pani prokurator stąpa po bardzo cienkim lodzie i że musi ją zatrzymać, gdy tylko wylądujemy na lotnisku w lelystad.

François kiwnął głową.

- Przykro mi, ale trochę brałem to pod uwagę. Mamy jeszcze trochę czasu i przylecimy, gdy będzie już dawno po zmroku, a lotnisko będzie zamknięte. inne samochody są już w pobliżu i jeszcze przed naszym przylotem będą na lotnisku, pod warunkiem że nie staną im na drodze nadgorliwi gliniarze. zoutkamp raz jeszcze podszedł do Bettine i zapytał, co łączy ją z Margą. w odpowiedzi jej twarz wykrzywił arogancki grymas.

- i tak dowiemy się tego niebawem.

- teraz musimy działać szybko. ewentualnie unieszkodliwić tych gości, ale potem doprowadzić sprawę do końca i przekazać sprawę Dirkowi. zostawimy samochody, a moi ludzie wrócą samolotem - powiedział François.

- Ja zostanę jeszcze parę dni w Holandii, bo chcę wiedzieć, jaka w tym wszystkim jest rola Margi. a potem wrócę, bo obiecałem jednej z dziewczyn, że osobiście odwiozę ją do jej rodziców. Do tego czasu musi pozostać pod twoją opieką. Pozostałe dziewczyny też. Musimy zagwarantować im bezpieczeństwo, zanim wrócą do domu.

rozdział 38 ogrodzenie wokół lotniska zamknięto. w wieży kontroli lotów zgasły światła, a Dirk i kontroler ruchu lotniczego czekali na nadchodzące wydarzenia. Po chwili samolot pojawił się na radarze i zgłosił swoją obecność. zrobił dwie rundy rozpoznawcze, ponad budynkami i pasami startowymi, po czym można było odnieść wrażenie, że odlatuje. w biurze lotniska lelystad siedzieli członkowie grupy uderzeniowej i prokurator generalny, ale wszyscy musieli czekać na sygnał od Dirka.

Policjantom nie było w smak, że ich zagraniczni koledzy mieli jako pierwsi wkroczyć do akcji, ale prokurator generalny nie pozostawił wątpliwości, że tak właśnie miało być.

Na ekranie komputera w samolocie, który zdążył już unieść się na znaczną wysokość, pojawił się obraz lotniska w podczerwieni. Dowódcy wskazano pięć jaśniejących punktów przy wyjściu z lotniska i na dachu dwóch hangarów. zasadzka była przygotowana. właz hydrauliczny w podwoziu samolotu powoli się otworzył. cztery ciężkie ładunki zrzucono z maszyny, która następnie robiąc szeroki zakręt nad iJsselmeer, obrała kurs na wskazany pas szykując się do lądowania. Na laptopach w samochodach, które zdążyły zbliżyć się na odległość kilkuset metrów, widać było te same obrazy. szybko wydano instrukcje i po nad wyraz krótkiej komendzie skierowanej do wieży kontroli lotów, rozbłysły światła wzdłuż pasa startowego. właściwie nie było to w ogóle konieczne, bo pilot mógł zbliżyć się do lotniska i wylądować korzystając z obrazów w podczerwieni, ale w ten sposób zadbano o możliwie największą naturalność. samolot miękko dotknął ziemi i potem spokojnie zaczął kołować w kierunku budynków znajdujących się w południowej części terenu lotniska. zoutkamp usiadł tuż przy Bettine.

- Nie bardzo rozumiem, dlaczego ją chronisz. właśnie w tej chwili wjeżdżamy w zastawioną pułapkę. Marga zleciła zdjęcie ciebie.

- Blefujesz. Nie zrobiłaby tego.

- wiemy, co nastąpi, ale czy w swoim uporze wystawisz się na strzał jugosłowiańskiego zabójcy? Na twoim miejscu jednak założyłbym kamizelkę kuloodporną. ...

zaprezentowany fragment pochodzi z książki Pomoc, której autorem jest Hans Pannekeet. cały tekst możesz przeczytać na stronie www.popolsku.nl, w zakładce książka.

Zapraszamy do przeczytania kolejnego rozdziału książki, który ukaże się za dwa tygodnie, w następnym numerze naszej gazety!

Rubryka dla Smyka.

poPolsku nr 19 • 21

F O R U M

SZKÓŁ W HOLANDII LANDII Sprawdź listę polskich szkół w Holandii na www.popolsku.nl.

Nasz PiękNy i BoGaty Język

CieKAwOsTKi

wywiad z nauczycielką polskiej szkoły w Hadze

uczniowie naszej szkoły „zabawili się” w dziennikarzy i przeprowadzili prawdziwy wywiad z Hanią Rozmus, naszą nową nauczycielką języka polskiego. Pani Hania rozpoczęła u nas właśnie drugi rok szkolny. Dziennikarze to ania Jansen op de Haar (lat 8) i kasper de Meij van streefkerk (lat 11).

czternaśc ie działając szkół dba ych w Hola o to, by dz ndii mawiać w języku pols ieci miały okazję poro zkim, pozna polską ora ć kulturę i z miło spęd tradycję zić czas. D ziś do lektu Polsku zap ry w Porasza szko ła w Hadze .

Dzień Nauczyciela w Polsce Paulina leszczuk (korespondentka z Polski, uczennica 5 klasy szkoły podstawowej nr 28 we wrocławiu)

aNia: czy lubi pani szkołę?

PaNi HaNia: tak, bardzo lubię szkołę, ponieważ praca z dziećmi przynosi mi wiele satysfakcji. kasPeR: Jak długo już jest pani nauczycielką?

PaNi HaNia: Pracuję od początku roku szkolnego 2014 roku. aNia: ile ma Pani lat? i czy ma Pani już dzieci?

PaNi HaNia: 28. Nie, nie mam. kasPeR: co najbardziej podoba się Pani w pracy nauczyciela?

PaNi HaNia: Najbardziej podoba mi się kontakt z językiem. od dziecka miałam zamiłowanie do języka polskiego, który jest bardzo piękny i bogaty w słowa. aNia: czy praca z dziećmi jest trudna?

PaNi HaNia: Praca z dziećmi wymaga dużo uwagi i poświęcenia, ale uważam, że warto, ponieważ ta praca daje mi poczucie spełnienia, zwłaszcza kiedy widzę efekty mojej pracy i uśmiech na twarzach dzieci. aNia: Jaki jest pani ulubiony kolor?

PaNi HaNia: Niebieski. aNia i kasPeR: Dziękujemy za rozmowę.

każdego roku 14 października obchodzimy w polskich szkołach Dzień Nauczyciela, upamiętniający rocznicę powstania komisji edukacji Narodowej w 1773r. w szkołach odbywają się uroczyste apele, które mogą być okazją do nagradzania wyróżniających się nauczycieli. uczniowie w tym dniu składają swoim nauczycielom życzenia i starają się być wyjątkowo grzeczni. Musimy jednak pamiętać, że dobre zachowanie i szacunek dla trudnej i wymagającej dużo cierpliwości pracy w szkole powinna towarzyszyć nam na co dzień.

r e B U s

Jeśli jesteście ciekawi ludzi i świata, i lubicie zadawać zaskakujące pytania, to zapraszamy serdecznie do naszej szkoły.

Marzena kryńska, szkoła Polska w Hadze, www.szkolahaga.org Dzieci z Polskiej szkoły w Hadze

CieKAwOsTKi

i ZAGAdKA 1010-4,6 /

6.&3 t 45

:$;&ē

t å

1010-4,6 /

6.&3 t 45

:$;&ē

t å

• sobotnie Polskie szkoły w Holandii – zajęcia w takich szkołach odbywają się zazwyczaj w dwie soboty w miesiącu. Dzieci w takich szkołach uczą się ję-

S

CE polskie, SUKi tradycje zyka polskiego, Ć DLA SIEBIE NIAŁYhistorię NIJ PRACOWA II WSPApoznają ITEM t ZACZ ODOWY W HOLAND JANEM SM CH AD Z MO GRODĘ!

WI SA WY ale przede wszystkim świetnie się bawią.

Y TEK I WYGRAJ NA KIEGO t PODA WYJĄTKOW RS IĄŻ SUDOKU S I SEKS DE ZW KROE 75 LAT t RO TEST Z JĘZYKA HOLEN DOUTZEN ATRIX MA ÓLOWA BE . t LEKCJA I

Życie ERKOWANIE IE MAJSTkto • Jest takiKR ktoś, dużo podróżuje.

Kobieta. interesująTAN . Show.

Mężczyzna ce wiadomości ludziom przekazuje. w telewizji przeróżne audycje prowadzi. z artykułem do poPolsku też sobie świetnie radzi.

PKI

PETARDY: KARBIDOWE OSOWANIE ALNE ZAST LOK W HOLANDII

5

IA ŚWIADCZEN W

WŁOSKIE KLA JĄ

DLA CZŁONKÓLEWSKIEJ RODZINY KRÓ

7

ROZGRZEWA PY KOBIECE STO

9

WSPANIAŁY

SUKCES

Ć DLA SIEBIE NIJ PRACOWA II ITEM t ZACZ ODOWY W HOLAND Z JANEM SM Ę!

CH AJ NAGROD Y WYWIAD TEK SAMO WYJĄTKOW OES I SEKS t PODA ZWIĄŻ SUDOKU I WYGR DERSKIEGO KR A HOLEN LAT t RO YK 75 DOUTZEN JĘZ MA Z T I TES BEATRIX KRÓLOWA ERKOWANIE t LEKCJA Życie.

Kobieta.

TANIE MAJST

.

Mężczyzna

Show.

A

ZAGRANICZN REJESTRACJA W HOLANDII

11

PKI

PETARDY: KARBIDOWE OSOWANIE ALNE ZAST LOK W HOLANDII

5

IA ŚWIADCZEN W

WŁOSKIE KLA JĄ

DLA CZŁONKÓLEWSKIEJ RODZINY KRÓ

7

ROZGRZEWA PY KOBIECE STO

9

A

ZAGRANICZN REJESTRACJA W HOLANDII

11

poPolsku nr 19 • 22

r „Dzieci z poLski, a BUłGarii i rUMUNii P w hoLaNDii“ o r t

PoPolsku chce poznać wasze zdanie! uważamy, że nie należy tylko rozmawiać o ludziach, ale również z ludźmi. Dlatego też chętnie poznamy wasz punkt widzenia na te sprawy! Jakie rozwiązania widzicie albo możecie zaproponować?

Bardzo cenimy każdy głos w dyskusji! opinie w tej sprawie można wysłać na adres redactie@popolsku. nu wpisując w temacie ‘Poolse kinderen in Nederland’ (Dzieci z Polski w Holandii).

Na końcu września wydano raport zatytułowany „Dzieci z Polski, Bułgarii i Rumunii w Holandii“. w raporcie przedstawiono wyniki badania obejmującego sytuację życiową dzieci z Polski, Bułgarii i Rumunii mieszkających w Holandii. Nie należy jeszcze bić na alarm, ale trzeba z pewnością zastanowić się nad jego wynikami! Biuro Planowania społecznego i kulturowego (nid. sociaal en cultureel Planbureau – scP) przeprowadziło badania na wniosek ministra asschera. Raport pokazał, że pewna część dzieci z Polski, Bułgarii i Rumunii mieszkających w Holandii doświadcza złych warunków zamieszkania i życia oraz w nieznacznym stopniu włada językiem niderlandzkim. w niektórych sytuacjach prowadzi to do wagarów lub przedwczesnego opuszczania szkoły przez młodych emigrantów. w raporcie podano również, że wiele dzieci emigrantów dobrze sobie radzi w szkole i szybko nadrabia braki językowe. Również ogólny stan zdrowia tych dzieci jest dobry. w raporcie jest mowa o około czterdziestu tysiącach dzieci z europy Środkowej i wschodniej, które często żyją w nieodpowiednich warunkach. Ponadto w związku z częstymi podróżami rodziców do ojczyzny, nie czują się w Holandii jak u siebie w domu. Funkcjonariusze policji i pracownicy zajmujący się pomocom młodym ludziom twierdzą, że przede wszystkim nastolatkowie są narażeni na ryzyko wykolejenia. Badanie przeprowadzili pracownicy scP, którzy na zlecenie Ministerstwa spraw społecznych i zatrudnienia (nid. Ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid) rozmawiali z około 30 ekspertami z policji, biur opieki nad młodzieżą, urzędów gmin, tBs-ów i szkół. eksperci sygnalizują, że młodzi wagarują, wałęsają się po ulicach, popełniają drobne przestępstwa lub zostają wplątani w prostytucję młodzieży. Nie ma pewności, ile dzieci emigrantów każdego roku wpada w kłopoty. zdaniem scP, najgorzej mają dzieci z Polski i Bułgarii. część młodych Polaków mieszka w ośrodkach wypoczynkowych i na kempingach, gdzie są bardzo narażeni na kontakt z alkoholem, bójki i przemoc domową. o ich rodzicach często mówi się, że „wegetują“. zła sytuacja finansowa sprawia, że ciężko pracują i dlatego przez wiele godzin są poza domem, poświęcają mało uwagi dzieciom i często kursują między Holandią a krajem pochodzenia, w wyniku czego zaległości dzieci w szkole rosną. w gazecie Volkskrant czytamy wypowiedź pani trees Pels, która na Vrije universiteit van amsterdam uczy o wychowaniu dzieci w mieście wieloetnicznym i pracuje jako badacz w instytucie Verwey-Jonker. Pani Pels mówi: - Problemy z wychowywaniem dzieci obserwowaliśmy już wcześniej u chińczyków. we wspólnotach turków i Marokańczyków zawsze mamy do czynienia z poważnymi zaległościami w nauce. - w tym samym artykule jest mowa o konieczności szybkiej reakcji i wykorzystaniu doświadczeń z przeszłości. Pani Pels mówi o edukowaniu rodziców emigrantów i objaśnianiu konsekwencji różnych działań, takich jak częste podróże między Holandią a krajem pochodzenia w celu odwiedzin u rodziny lub korzystania z opieki zdrowotnej. wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, jak wielkie konsekwencje może to mieć dla ich dzieci. znane są przypadki, gdy rodzice zostawiają dzieci na pewien czas w ojczyźnie u rodziny, w wyniku czego dzieci mogą utracić poczucie przynależności. w tym ostatnim przypadku często rzucają one potem szkołę, co z kolei ma wpływ na trudności z asymilacją ze społeczeństwem holenderskim.

Ponadto raport wskazuje, że istnieją przypadki, że dzieci nie są meldowane w Holandii. wiele takich dzieci nie chodzi do szkoły i z tego względu bywają one nazywane „niewidzialnymi dziećmi”. trudności w kontrolowaniu dzieci sprawiają, że istnieje duże ryzyko, że nie wszystkie dzieci z Polski, Bułgarii i Rumunii mieszkające w Holandii podlegają pod system kształcenia lub opieki zdrowotnej dla młodych ludzi. Nie wiadomo jednak, o jaką liczbę niezameldowanych w Holandii dzieci, które nie chodzą tu do szkoły, chodzi. Na zakończenie poruszony zostaje temat, przede wszystkim, Polaków, którzy pracując długie godziny, często zostawiają dzieci (również małe) bez opieki. wymaga to szybkiego wzięcia na siebie odpowiedzialności przez dzieci, co często może prowadzić do problemów (emocjonalnych). w związku z raportem poszukiwane są rozwiązania tych problemów i prowadzone dyskusje w tej sprawie. Najgorsze jest to, że w tej sytuacji w ostatecznym rozrachunku najbardziej cierpią dzieci. •

lebara.nl/one

Dzwoń na telefony komórkowe I stacjonarne w Polsce jedynie za

10.

FABRYKA VAN NELLE

1

ct /min

TYLKO TERAZ jeszcze NIŻSZA CENA

Uzyskaj najlepsze stawki, korzystając z kredytu na połączenia w Lebara One

Zawsze przy Tobie Wejdź na lebara.nl/one i sprawdź, do kiedy trwa promocja. Dzięki kuponowi Lebara One zawsze będziesz dzwonić i wysyłać SMS-y w niskich stawkach taryfy Lebara One. Doładowanie nie powoduje podwojenia kredytu na połączenia w Lebara One. Wszystkie dane i stawki taryfy Lebara One można znaleźć w witrynie www.lebara.nl/one. *Dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów z sieci Lebara pod inne numery Dutch Lebara jest bezpłatne przez 7 dni po każdym doładowaniu za 10 €. Stosuje się zasadę limitu minut na połączenia. W przypadku wykrycia nadmiernego wykorzystywania usługi, Lebara ma prawo zaprzestania jej świadczenia. Po zakończeniu ważności okresu darmowych połączeń, stosuje się standardowe stawki taryfy Lebara One za połączenia z komórkami i SMS-y. Stawka startowa za każde połączenie w taryfie Lebara One wynosi 9 centów. Opłaty są naliczane minutowo. Produkty firmy Lebara są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego i nie mogą być używane do celów komercyjnych. Niniejsza publikacja nie stanowi oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego. Warunki mogą ulec zmianie i mogą zawierać błędy powstałe podczas drukowania. Ogólne warunki korzystania z sieci Lebara oraz pozostałe stawki podano pod adresem lebara.nl/pl

poPolsku nr 19 • 24

KAleNdArZ imPreZ co?

Gdzie? kiedy? informacje:

w miniony piątek wyruszyliśmy na wycieczkę do doków, gdzie znajduje się najbardziej znany, powojenny holenderski statek pasażerski – ss Rotterdam. znajduje się na nabrzeżu ponieważ od 4 sierpnia 2008 roku parowiec pełni funkcję wielofunkcyjnego pływającego centrum w Maashaven w Rotterdamie. Jako formalny parowiec Holland amerika lijn przemierzał wszystkie oceany świata.

wsPiNaczka leŚNa, € 11,eRMelo oD MaRca Do listoPaDa www.klimbosermelo.nl

co?

MięDzyNatoDowy Festiwal FilMÓw w leiDeN, € 9,Gdzie? leiDeN kiedy?

31 PaŹDzieRNika - 9 listoPaDa informacje: www.leidenfilmfestival.nl co?

Gdzie? kiedy? informacje:

wiNteReFteliNG, € 35,kaatsHeuVel 6 listoPaDa – 1 GRuDNia www.efteling.nl

co?

Gdzie? kiedy? informacje:

stoRytelliNG, € 10,aMsteRDaM 8-9 listoPaDa www.storytellingfestival.com

co?

Gdzie? kiedy? informacje:

kieRMasz PRezeNtÓw, GRatis uitHooRN 9 listoPaDa www.marktlijst.nl

co?

Gdzie? kiedy? informacje:

FestyN ziMowy, € 8,MaaRsBeRGeN 11-13 listoPaDa www.winterfairdeweistaar.nl

co?

PRzyJazD Św. MikoŁaJa, GRatis Gdzie? scHeVeNiNGeN kiedy?

15 listoPaDa informacje: www.sinterklaasindenhaag.nl co?

eMiGRacJa-PRoJekt, wstęP € 19,-, € 25,- w Dzień koNceRtu Gdzie?

PatRoNat, HaaRleM kiedy?

21 listoPaDa, GoDz. 20:00 informacje: www.patronaat.nl co?

eMiGRacJa-PRoJekt, wstęP € 19,-, € 25,- w Dzień koNceRtu Gdzie? liMaNz,VeNlo kiedy?

22 listoPaDa, GoDz. 20:00 informacje: www.patronaat.nl Masz informację, która powinna znaleźć się w naszym kalendarzu imprez? Prześlij ją na adres: redactie@popolsku.nu

KOmiKs autor: Jeroen ledoux

miKOlAJ & CArOlUs:

Miejsce: lokalizacja

SS Rotterd am 3e Katendra chtsehoofd 25 3072 AM Rotterdam , cena wstęp u: Bar i R estauracja : gratis Przewodni cy: €16,/ €9,50 (dzi ec teraz parowiec znajduje się w wyjątkowej lokalizacji, a jego Parking: €3 i) ,-/h lub wnętrze powstałe w latach 50-tych nadal można podziwiać €15,-/dzień w całej okazałości. Można więc napić się kawy podziwiając rze- otwarte: codzienni e kę, zjeść kolację w jednej z restauracji a nawet przenocować strona www: http://ssr otterdam w jednym z oryginalnych pokoi. Do tej wizyty dochodzi obiad .nl

ss rOTTerdAm

:

i bardzo inspirująca wycieczka.

o tym statku jest tyle do opowiedzenia, że będziemy musieli wrócić do tego przy innej okazji. ograniczmy się więc do ostatniego rejsu ss Rotterdam. 27 lutego 2006 roku statek zacumował do molo w Gdańsku, gdzie dokonano jego gruntownej renowacji. Pojawił się jednak problem, ponieważ na statku nadal znajdowały się części z azbestu, które według polskich władz są zakazane. Długie biurokratyczne batalie, których celem była również ochrona jaskółczych gniazd, nieco opóźniły cały proceder. ostatecznie, polskie władze zdecydowały, że ss Rotterdam musi opuścić kraj. Pół roku później statek opuścił port przy pomocy holownika morskiego. 2 września pojawił się w wilhelmshaven w Rotterdamie. usunięto z niego materiały azbestowe, odnowiono wnętrze i przygotowano do pełnienia nowych funkcji.w recepcji hotelu przywitał nas przyjaźnie usposobiony człowiek w mundurze. kiedy wchodziliśmy za przewodnikiem po schodach, powiedział nam, że projektanci początkowo planowali wprowadzić podział na dwie klasy, oddzielone poziomo za pomocą wyjmowanych ścian i schodów. tak aby w razie potrzeby można było zmienić go w statek rejsowy bez podziału na klasy. Najpierw udaliśmy się do pomieszczeń krolewskich. w przeszłości, były to najczęściej odwiedzane miejsca na pokładzie. asymetryczny projekt z pewnością przyciąga uwagę. Podobnie jak wszystkie akcenty korytarza, z parkietem z egzotycznego drewna na czele. Przewodnik pokazał nam miejsce, gdzie odbywały się pokazy teatralne, wyświetlane były filmy, a także organizowano koncerty i pokazy mody. wspięliśmy się również na scenę, na której kiedyś stał sam Frank sinatra. Prosto stamtąd udaliśmy się do głównej sali balowej.Po dordze minęliśmy więlką szklaną ozdobę z małych suszonych stworzeń morskich, którą wyprodukowano w Polsce. wielka sala balowa została zaprojektowana dla pasażerów pierwszej klasy. Dekoracje pomieszczenia wykorzystują motywy morskie. w oczy rzuca się ogromny obraz o życiu w okolicach Morza egejskiego. sufit z niesamowitymi akcentami świetlnymi nadaje pomieszczeniu wyjątkową atmosferę. Balkon i balustrady w tej sali wykonano z brązu i metalu. wycieczka przeniosła się na mostek, gdzie mogliśmy podziwiać oryginalne wyposażenie nawigacyjne. zobaczyliśmy pomieszczenie, w którym znajdowała się radiostacja oraz podziwialismy widok zdjęcia: a rnold Nien huis prosto z kabiny kapitana. Jeżeli ma się więcej czasu, można również obejrzeć potężne turbiny parowe z olbrzymim silnikiem. Można też zwiedzić pełną dźwigni i przycisków kotłownię, w której spali strażacy. wciąż siedzimy przy drinku w kabinie kapitana, która znajduje się naprzeciwko recepcji. zaraz po jego skończeniu wracamy na przystanek nieopodal wejścia, z którego zabierze nas autobus nr 77. • Mikołaj & carolus

NaJŚwieŻsze wiaDoMoŚci z HolaNDii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl.