poPolsku 22, december 2014

€65,-

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

POPOLSKU NUMER 22 • GRUDZIEŃ 2014 • € 0,70

8-LETNIA MARIKA PURGACZ

KRÓLOWA STRZELCÓW DRUŻYNY VENO-1 Przeczytaj artykuł w tym wydaniu poPolsku!

str. 3

3 DO 6 DNI CIEMNOŚCI W GRUDNIU; PRAWDA CZY MISTYFIKACJA? • OLIEBOLLEN PORADY W WALCE Z NUDĄ • 2,8 MILIONA WYKROCZEŃ DROGOWYCH W HOLANDII NOWOROCZNE NURKOWANIE 1. STYCZNIA • STRONA DLA DZIECI: POLSKA SZKOŁA SELFIE-STICK • PRACA PONIŻEJ SWOJEGO POZIOMU • CZY JESTEŚ MARUDĄ?

Show.

Życie.

str.

7

ZDOLNA POLONIA: TALENT SHOW DLA POLAKÓW W HOLANDII

Praca.

str.

11

PORADNIK: JAK PRZETRWAĆ Z POLKĄ?

str.

Kultura.

14

SNCU: PRACA TYMCZASOWA – JAK UNIKAĆ PROBLEMÓW?

str.

19

SYLWESTER W HOLANDII – JAK TO WYGLĄDA?

PoPolsku numer 22 Grudzień 2014

DROGI CZYTELNIKU! Cała redakcja poPolsku, nasi polscy i holenderscy współpracownicy życzą Wam i Waszym rodzinom wesołych świąt Bożego Narodzenia, spędzonych w gronie najbliższych Wam osób oraz szczęśliwego Nowego Roku. Niech wszystkie Wasze życzenia spełnią się w nadchodzącym roku 2015! •

04 06 07 08 10 11 14 15 16 17 18 20 21 22 24

Mężczyzna Sport Show Kobieta Relaks Życie Praca Kariera i rozwój Rekreacja Zdrowie Kultura i sztuka Książka Rubryka dla Smyka W kraju i za granicą Czas wolny

STOPKA REDAKCYJNA REDAKTOR NACZELNY: Angelique van ‘t Riet ZASTĘPCY REDAKTORA NACZELNEGO: Anna Gregorowicz, Mateusz Siedlecki DZIENNIKARZE: Tomasz Berliński, Minnie, Ewa Grochowska, Mateusz Siedlecki, Arnold Nienhuis Kasia Łyczkowska, Victor Brenntice, Sytse Bruinsma, Diana Laats TŁUMACZENIA: Rafał Długosz, Anna Gregorowicz WSPÓŁPRACA: Mikołaj Pawłowski, Bożena Kwiecień, Gosia Bruins DZIAŁ REKLAMY: Guido Keutgen, Carolus KOMIKS: Jeroen Ledoux AUTOR KSIĄŻKI „POMOC”: Hans Pannekeet DZIAŁ FOTO: Kamil Łyziak, Daniel Łyziak, Arnold Nienhuis, Kasia Malinowska (modelka) DZIAŁ GRAFICZNY: Nela Bartyńska, Kuba Bartyński KONCEPCJA Guido Keutgen & Angelique van ‘t Riet DRUK Janssen/Pers Rotatiedruk POPOLSKU Geerweg 7, 2461 TS Ter Aar E-mail: redactie@popolsku.nu Strona internetowa: www.popolsku.nl Numer Kvk: 24308228 Nakład: 40.000

Chcesz zaprenumerować poPolsku?

A może chcesz dać prenumeratę gazety w prezencie? To możliwe! Wyślij maila na adres guido@popolsku.nu, a co dwa tygodnie znajdziesz poPolsku w swojej skrzynce!

OBSERWUJ POPOLSKU: GazetaPoPolsku

@gazetapopolsku

Najświeższe wiadomości z Holandii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl!

MARIKA PURGACZ Nie od dziś powszechnie wiadomo, że w Holandii mamy bardzo wielu polskich sportowców. Słysząc stwierdzenie „polski sport w Holandii” od razu mamy przed oczami takich zawodników, jak Arkadiusz Milik, Przemysław Tytoń, czy Mateusz Klich. Wszyscy oni przez wiele lat grali, lub do tej pory grają, w Eredivisie rozwijąjąc swój piłkarski talent niemal każdego dnia. Kto jednak powiedział, że międzynarodowa kariera sportowa zarezerwowana jest tylko i wyłącznie dla zawodowców i w dodatku – tylko dla dorosłych? Dlatego też w tym artykule postanowiliśmy pokazać Wam, że jest inaczej! Przedstawiamy Wam Marikę Purgacz, która jest świetnym przykładem tego, że na rozpoczęcie profesjonalnej kariery nigdy nie jest za wcześnie!

Marika pochodzi z Wałcza, małego miasteczka w województwie zachodniopomorskim. Urodziła się 16 maja 2006 roku. Do Holandii przyjechała w 2010 roku. Obecnie, wraz z rodzicami, mieszka w Vollenhove – miasteczku położonym około 30 km od Zwolle. Jak sama przyznaje: „Kiedy miałam 3 latka mój tata wyjechał do pracy do Holandii i po ponad dwóch latach postanowił, że przeniesiemy się tu razem z mamą.

Właśnie w ten sposób się tu znalazłam.

Wyboru dokonali rodzice, ponieważ ja byłam jeszcze bardzo malutka. Holandia od razu bardzo mi się spodobała i cieszę się, że tu mieszkamy”.

Marika, pod czujnym okiem rodziców, postanowiła, że w Holandii będzie kontynuować swoją pasję, którą od zawsze była piłka nożna. Postanowiła więc zrobić pierwsze kroki i zapisać się do piłkarskiej drużyny z prawdziwego zdarzenia.

W związku z tym, musieliśmy zapytać Marikę o to, jak radzi sobie w klubie i jak na jej sukces reagują rówieśnicy i rodzice. Marika, po chwili namysłu, odpowiedziała z uśmiechem: „Dużo osób jest ze mnie bardzo dumnych, szczególnie moja cała rodzina. Jestem bardzo lubiana przez rówieśników ale zdarza się czasem, że chłopcy mi dokuczają i się ze mną droczą, ale ja się tym nie przejmuje. Może po prostu mi zazdroszczą”.

A zazdrościć jest czego, bowiem w ciągu zaledwie dwóch lat grania w piłkę, Marika odniosła już całą masę

„Piłka nożna od zawsze była moim ulubionym sportem.

Wybrałam właśnie ten sport ponieważ lubię dużo biegać.

Obecnie jestem małą piłkarką i gram w amatorskim klubie VENO F1 w Vollenhove. Gram w tym klubie od ponad dwóch lat. Jestem w druzynie razem z chłopcami i gram na pozycji napastnika.

Bardzo dużo czasu spędzam na treningach, które odbywają się 4 razy w tygodniu. W każdą niedzielę jeżdżę też na dodatkowe treningi do akademii piłkarskiej Coerver Coaching w Almere City. Tam trenuję i poprawiam technikę piłkarską pod okiem profesjonalnych trenerów”. sukcesów, którymi bez wątpienia warto się chwalić. Dlatego też zapytaliśmy ją, jak wyglądał dotychczasowy przebieg jej piłkarskiej kariery. Oto, co usłyszeliśmy w odpowiedzi: „W poprzednim roku grałam w VENO F2 i byliśmy wiceliderem w lidze. Z tą samą drużyną wywalczyliśmy puchar za 1. miejsce na turnieju ,,Henk de Graaf toernooi" w Emmeloord w 2013 roku. Zajęliśmy też pierwsze miejsce na turnieju organizowanym przez Jonger Oranje z mieszaną drużyną dziewczęcą, w której grały dziewczynki z całej Holandii.

Moim największym osiągnięciem jest jednak to, że w wieku 8 lat zostałam wyskoutowana przez profesjonalnych skoutów oraz przez obecne piłkarki z ADO Den Haag jako dziewczęcy talent piłkarski do 9 lat na turnieju organizowanym przez Jonger Oranje. Obec-

nie jestem w drużynie dziewczęcej Jonger Oranje do 9 lat. Sukcesem jest również to, że obecnie gram w Veno F1 jako napastnik i zajmujemy wysokie miejsce w eerste klasse. Jestem też najlepszym strzelcem w drużynie”.

Jak sami widzicie, lista dotychczasowych osiągnieć Mariki bez wątpienia robi wrażenie. Musieliśmy więc zapytać o najbliższe plany sportowe i o to, jak udaje się jej pogodzić karierę piłkarską z chodzeniem do szkoły: „Moim największym marzeniem jest zostać profesjonalną piłkarką i grać w Ajaxie Amsterdam lub PEC Zwolle. Najwięcej radości jest jak wygramy mecz i uda mi się strzelić przynajmniej jednego gola, no i fajnie jest jak się dostaje nagrody, puchary i medale za to, co lubię robić.

Obecnie chodzę do piątej grupy szkoły podstawowej w Vollenhove. Bardzo lubię chodzić do szkoły. Mam mnóstwo fajnych nauczycielek, kolegów i koleżanek, z którymi oczywiście dużo się bawię i gram razem w drużynie.

Z przedmiotów szkolnych, najbardziej lubię matematykę i liczenie”.

Zapytaliśmy więc o to, jak wygląda typowy dzień Mariki. Po chwili namysłu, odpowiedziała: „Każdy dzień rozpoczynam od pójścia do szkoły. Po szkole, jeśli nie mam treningu, bawię się z koleżankami albo gram z tatą w piłkę gdzie tylko mogę, nawet w domu! Najtrudniej jest mi wczesniej wstawać i przychodzić na czas na zbiórkę przed meczem.

Lubię też bawić się z moim kotem – Czarkiem, grać w różne gry planszowe i czytać książki, które dostaje od babci i dziadka z Polski. Czasami uczę się też nowych trików i zwodów, żeby w przyszłości umieć grać tak dobrze, jak mój ulubiony piłkarz – Cristiano Ronaldo!”.

Marika ma prawdziwy talent. A może Ty też jesteś specjalnie uzdolniony?

Nagraj krótki film, daj się zauważyć i weź udział w konkursie dla utalentowanych Polaków w Holandii! Wejdź na: www.zdolnapolonia.nl. •

poPolsku nr 22 • 04

PONAD 2,8 MILIONA WYKROCZEŃ DROGOWYCH W DRUGIM TERCJALE 2014 ROKU W maju, czerwcu, lipcu i sierpniu 2014 doszło do 2 840 942 wykroczeń drogowych. To nieco więcej niż w pierwszym tercjale 2014 roku - w pierwszych czterech miesiącach roku nałożono 2 798 509 mandatów drogowych.

GORZKIE KULKI - BITTERBALLEN

ULUBIONĄ PRZEKĄSKĄ DO PIWA W HOLANDII Zestaw gorzkich kulek - bitterballen (malutkich krokiecików z mięsnym nadzieniem) to ulubiona przekąska do piwa w Holandii. Na kolejnych miejscach plasują się orzeszki ziemne i chipsy, a na trzecim – ser i kiełbaski. Tak przedstawiają się wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 500 mężczyzn w wieku od 25 do 55 lat, którzy uczestniczyli w międzynarodowym festiwalu ACCELERATION, łączącym w sobie wyścigi i muzykę.

TRADYCYJNE WYBORY Co ciekawe, respondenci wyraźnie rozróżnili przekąski wybierane podczas festiwalu piwa i przy spotkaniu w pubie.

Znaczna część respondentów jest zdania, że zestaw bitterballen nie nadaje się na festiwal piwa, podczas którego nie można obejść się bez kiełbasy z rusztu albo hamburgera.

ZESTAW BITTERBALLEN Ponad 47% respondentów twierdzi, że tradycyjny zestaw bitterballen stanowi najlepszą przekąskę do piwa. Co ciekawe, ponad 20% badanych wymieniło dodatkowo bitterballen (nie w zestawie) jako świetną piwną przekąskę.

ZIMNE PRZEKĄSKI 20% badanych twierdzi, że do piwa najlepiej pasują chipsy, orzechy laskowe, orzeszki ziemne i nachosy. Wreszcie dla 14% badanych przy piwie nie może zabraknąć sera i kiełbasek.

Chińczyk i shoarma Uwagę zwraca również, że ankietowani wymieniali też całe dania. Zestaw shoarmy (frytki z shoarmą i serem), żeberka, a nawet dania chińskie, znalazły się na liście jako ulubione „przekąski“ do piwka. •

ZESTAWIENIE WEZWAŃ SŁUŻB Z PODZIAŁEM NA PROWINCJE Mandaty nakłada się między innymi za przekroczenie prędkości, przejeżdżanie na czerwonym świetle, parkowanie w niedozwolonym miejscu, niezapięcie pasów lub brak kasku, telefonowanie bez zestawu głośnomówiącego i brak oświetlenia roweru (właśnie tak - w Holandii trzeba włączyć oświetlenie roweru z przodu i z tyłu w razie mgły, zapadających ciemności i w nocy!). W porównaniu z takim samym okresem w roku poprzednim, podobnie jak w przypadku pierwszych czterech miesięcy 2014 roku zaobserwowano spadek liczby stwierdzonych wykroczeń drogowych. Nie musi to jednak oznaczać, że rzeczywista liczba wykroczeń drogowych faktycznie spadła. •

Chcesz znać miejsca wezwania służb (do miejsc, gdzie do akcji wkraczają służby ratownicze) w twojej okolicy?

Wejdź zatem na stronę http://alarmeringen.nl. Podano na niej najbardziej aktualne zgłoszenia wezwań z podziałem na prowincje, więc od teraz będziesz wiedzieć, co dzieje się w twojej okolicy. Ponadto możesz też otrzymywać takie informacje telefonicznie.

Musisz w tym celu tylko podać numer telefonu i kod pocztowy. Pamiętaj jednak, że za każdą wiadomość o miejscu wezwania służb ratowniczych zapłacisz 55 centów. Nie jest to mała kwota, ale na szczęście możesz też sprawdzić miejsca wszystkich zgłoszeń poprzez podaną powyżej stronę internetową. •

3 DO 6 DNI CIEMNOŚCI W GRUDNIU Być może to oszustwo, ale od 16 do 22 grudnia ziemia może doświadczyć niemal całkowitej ciemności na skutek najsilniejszej od 250 lat burzy słonecznej. Informacje takie przekazuje NASA. Następstwem burzy słonecznej będzie znaczna ilość pyłu i odpadów kosmicznych, w wyniku czego 90% światła słonecznego zostanie zatrzymane. Charles Bolden, dyrektor NASA, ostrzegł wszystkich i poprosił o zachowanie spokoju. Właściwie nie ma żadnego powodu do paniki, bo 6 dni ciemności to zbyt krótki okres, aby spowodować poważne szkody. Trzeba jednak będzie korzystać w tym okresie ze sztucznego światła. •

ADWOKAT DLA POLAKÓW W HOLANDII www.schelstraete-wawrzyniak.nl www.prawopracy.nl Kontakt Dr. Hub van Doorneweg 181 5026 RD Tilburg The Netherlands Tel: 0031 (0) 13-5114420 Fax: 0031 (0) 13-5114290 E-mail: info@schelstraete.nl

poPolsku nr 22 • 05

PRZYKRE PRZYGODY ZE SMARTFONAMI:

NAJBARDZIEJ NIEZDARNI UŻYTKOWNICY SMARTFONÓW Prawie 30% (29,8 procent) użytkowników smartfonów w Holandii niszczy w ciągu dwóch lat przynajmniej jednego smartfona. Takie wnioski nasuwają się z badania przeprowadzonego wśród 13000 użytkowników smartfonów w Eu-

ropie na zlecenie towarzystwa ubezpieczeniowego SquareTrade.

Holandia zajęła tym samym jedenaste miejsce na liście „najbardziej niezdarnych krajów w Europie“. Najbardziej „niezdarnymi“ krajami są Włochy, Hiszpania i Grecja, zaś na drugim biegunie są Belgia i Polska - kraje, gdzie do takich przygód dochodzi najrzadziej. •

CAŁKOWITE PRZEJŚCIE NA ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII JEST MOŻLIWE W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW Wiodąca firma konsultingowa, zajmująca się odnawialnymi źródłami energii, Ecofys została poproszona o sprawdzenie, czy możliwe jest całkowite przejście na odnawialne źródła energii na całym świecie. Wyniki badania są już znane i nie pozostawiają najmniejszych wątpliwości.

ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ ZE STRONY UŻYTKOWNIKA Wielkość zapotrzebowania na energię sprawdzano z perspektywy użytkownika: jakie są jego potrzeby. Wzięto pod uwagę prognozy dotyczące wzrostu liczby ludności i dobrobytu w krajach, które obecnie określane są jako „biedne“. Następnie podzielono świat na 10 regionów. Dla każdego regionu osobno sprawdzono, w jaki sposób będzie zmieniać się zapotrzebowanie na energię, biorąc pod uwagę przyszłe wynalazki. Na przykład lodówki w ostatnich latach stały się 6 razy oszczędniejsze, a nowe domy mogą obecnie osiągać niemal zerowe zużycie energii. Transport ludzi może w znacznej części przejść na napęd elektryczny. Przemysł również może oszczędniej korzystać z materiałów i energii. Na chwilę obecną problemem jest transport lotniczy i ciężki.

POKRYCIE ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ Następnie sprawdzono, w jaki sposób może zostać pokryte zapotrzebowanie na energię. Oczekuje się, że na całym świecie zużycie energii wzrośnie dwukrotnie, ale w niemal wszystkich wypadkach energię elektryczną będzie można odzyskiwać. Z przemysłem i transportem sprawa jest nieco bardziej skomplikowana: dziedziny te będą nadal musiały korzystać w znacznym stopniu z biopaliw. Większość z nich powstaje ze strumieni odpadów i korzysta z niewielkiej ilości gruntów rolniczych. Sprawdzono również, czy produkcja biopaliw może odbywać się bez anektowania gruntów rolniczych, które będą niezbędne w związku z rosnącym popytem na żywność.

INWESTYCJE SIĘ SPŁACAJĄ Przejście na odnawialne źródła energii wymaga czasu. Na początku, pomimo wzrostu wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, dojdzie również do wzrostu zużycia paliw kopalnych, ale sytuacja szybko się unormuje: do roku 2050 już tylko mniej niż 5% energii będzie pozyskiwane z paliw kopalnych. Oczywiście takie przejście wymaga nie tylko czasu, ale też pieniędzy. Taka zmiana to wydatek rzędu 1,5% PKB do roku 2030. Następnie jednak dojdzie do oszczędności sięgających 3,5% w 2050 roku. •

poPolsku nr 22 • 06

MŁODY PIĘŚCIARZ

DOŻYWOTNIO ZDYSKWALIFIKOWANY

ELECTRONIC SPORTS WORLD CUP PUCHAR ŚWIATA W SPORTACH ELEKTRONICZNYCH CZYLI MISTRZOSTWA ŚWIATA INACZEJ

ZA ATAK NA POLSKIEGO SĘDZIEGO

Chorwacki pięściarz, Vido Loncar, został dożywotnio zdyskwalifikowany przez Chorwacki Związek Bokserski za swoje zachowanie po przegranej walce podczas młodzieżowych Mistrzostw Europy: po walce nie utrzymał nerwów na wodzy i rzucił się na polskiego sędziego, Macieja Dziurgota, który po tym ataku trafił ze złamanymi żebrami do szpitala. Sekretarz generalny Chorwackiego Związku Bokserskiego, Marko Marovic, powiedział, że to zdarzenie „negatywnie wpływa na cały chorwacki sport“. •

POCZĄTKI ESWC organizuje francuska firma Ligarena. W przeszłości firma zasłynęła organizacją gier przez LAN (turniejów, podczas których wielu graczy grało przeciwko sobie w jednej hali). Zawody odbywały się we Francji i nosiły nazwę LAN Arena. W roku 2003 firma postanowiła zorganizować większe zawody i w ten sposób swój początek miało ESWC. TURNIEJE KWALIFIKACYJNE W ESWC nie można wziąć udziału z marszu. Co roku w wielu krajach odbywają się turnieje kwalifikacyjne.

Zwycięzcy tych turniejów mają prawo reprezentować swój kraj podczas ESWC we Francji. Impreza cieszy się poważaniem wśród graczy, bo jest dobrze zorganizowana i łatwa do śledzenia dla widzów.

GRY Podczas ESWC zawodnicy grają w różne gry. Są to na przykład Warcraft III: The Frozen Throne, Pro Evolution Soccer, FIFA i Counter-Strike. Lista gier w każdym roku jest nieco inna.

NAGRODY We wszystkich grach na najlepszych czekają złote, srebrne i brązowe medale. Dodatkowo najlepsi otrzymują pokaźne nagrody pieniężne. Nie są to żadne ochłapy - mówimy o kwotach sięgających dziesiątek tysięcy dolarów.

DOBRZE WIEDZIEĆ Polacy najlepiej sobie radzą grając w Counter-Strike'a. W latach 2007 i 2008 zdobyli złoty medal w tej grze. •

le

p

p

le

r te in

y

W EREDIVISIE y

w to

ne

ne

r te in

Kody rabatowe, zniżki i gratisy w Holandii

w to

Promocje.nl

PIŁKARZY Sk

&

DWÓCH POLSKICH

Sk

-30% % -80

Electronic Sports World Cup (ESWC) - Puchar świata w sportach elektronicznych to olbrzymie, międzynarodowe wydarzenie dla graczy, którzy niejako przy okazji mogą zarobić olbrzymie pieniądze, jeśli zdołają osiągnąć końcowy sukces.

Ekskluzywne rabaty i zniżki

Zdjęcie: Kamil Łyziak

www.schoenenreus.nl

POLSKI SKLEP MEBLOWY

RABAT

RABAT

promocje.nl

SRKO-201

Oferta ważna do: 30.03.2015r.

Sk p le

p le

r te in

65

y

y

w to ne

euro www.kamernet.nl

www.nike.com

POKOJE DO WYNAJĘCIA

ODZIEŻ SPORTOWA

RABAT

Słyszałeś o niezłych promocjach?

Napisz do nas! pomoc@promocje.nl

w to ne

r te in

%

minimum

Nie wiesz jak skorzystać z kodu rabatowego?

Oferta ważna do: 24.01.2015 r.

Sk

W tym miesiącu zaoszczędzisz

OBUWIE I ODZIEŻ

BAAS4LIFE17 Oferta ważna do: 30.01.2015 r.

Dwóch polskich piłkarzy gra w najwyższej RABAT klasie rozgrywkowej w Holandii. Są to: grający w FC Twente bramkarz Filip Bednarek i napastnik Arkadiusz Milik, grający na szpicy w Ajaksie. Milik jest również graczem repreENERGY20 zentacji Polski. ważna do: 31.01.2015 r..

Nasze wywiady z ArkiemOferta (w gazecie i TV) znajdziesz na stronie poPolsku.NL i na poPolsku.TV. •

Wszystkie oferty promocyjne zostały przygotowane za zgodą ich właścicieli oraz przy współpracy z magazynem poPolsku i serwisem Promocje.nl. Nie bierzemy odpowiedzialności za błędne lub niewłaściwe użycie kodu.

poPolsku nr 22 • 07

SHOW

© ERWIN OLAF

SUKNIE KRÓLOWEJ MAXIMY To zawsze jest tematem dyskusji. Suknie Maximy. Na wszystkich uroczystościach, na których pojawia się Maxima, najpierw zwraca się uwagę na to, jak wygląda a dopiero potem na to, gdzie jest i co tam robi. Podobnie było w zeszłym miesiącu w Japonii. Król Willem-Alexander i królowa Maxima spędzili w Japonii trzy dni i natychmiast po ich wizycie RTL Boulevard wysłał zdjęcia wszystkich ubrań, które Maxima miała na sobie. Wieść niesie, że Maxima ubiera teraz więcej sukni od holenderskich projektantów, ponieważ podróżuje po całym świecie, a to świetna reklama dla Holandii. •

„AANMODDERFAKKER”

WIELKIM ZWYCIĘZCĄ!

Tragikomedia ”Aanmodderfakker” zdobył na Nederlands filmfestival trzy Złote Cielęta. Za najlepszy film, najlepszy scenariusz i najlepszego aktora (Gijs Naber). Historia opowiada o zwykłym nieudaczniku, który zakochuje się w rezolutnej dziewczynie, która otwiera mu oczy na jego bezsensowną egzystencję.

ARIE BOOMSMA OTWIERA WŁASNĄ SIŁOWNIĘ Długoletni prezenter EO, Arie Boomsma od 1 stycznia 2015 otwiera w Amsterdamie własną szkołę sportową „Vondelgym”.

Ma to być pewnego rodzaju raj sportowy, gdzie będzie można przychodzić na wykłady i warsztaty, uzyskać porady, a ponadto, będzie tu można zjeść świeże sałatki oraz pyszne szejki owocowe i warzywne. •

ZDOLNA POLONIA W Holandii mamy ogromną liczbę programów typu „talent show”, w których możesz wziąć udział aby zaprezentować swój talent jako wokalista, tancerz czy żongler.

Zwycięzcy zyskują nagrody i sławę! PoPolsku organizuje swój własny talent show dla wszystkich utalentowanych Polaków w Holandii. Masz piękny głos, grasz na instrumencie lub tańczysz jak najlepszy tancerz na świecie? W takim razie szukamy właśnie ciebie! Wejdź na stronę: www. zdolnapolonia.nl i zarejestruj się! Wielki finał odbędzie się 16 maja 2015 a główną nagrodą jest weekend w Paryżu! •

ANOUK W ZIGGO DOME

To był komentarz jury: „Role, takie jak ta, są często niedoceniane: szwędanie się, dojrzewanie, niechęć do zostania kimkolwiek, a już na pewno nie dorosłym. Naber, jako aktor wie, jak przeprowadzić widza przez ten film. Jako nikt i przegraniec, to czyni jego bohatera łatwym do zapamiętania. •

BALET

NA BOŻE NARODZENIE „Dziadek do orzechów” to balet, który od 1892 wystawiany jest wokół świątecznej choinki.

Historia rozpoczyna się w Boże Narodzenie i opowiada o dziewczynce, Clarze Staalboom.

Clara dostaje pod choinkę lalkę dziadka do orzechów a Frits, jej brat, otrzymuje mundur żołnierza z mieczem. Kiedy wszyscy goście już wyszli, Clara idzie spać. W jej śnie dziadek do orzechów ożywa i zamienia się w księcia.

W grudniu balet będzie wystawiany w różnych miejscach, przedstawienie podziwiać będzie można przede wszystkim w Staatopera van Tatarstan (zobacz: www.wereldtheater.com).

Jeżeli szalejesz na punkcie tańca, powinieneś zwrócić uwagę na „Kleines Requiem’in”. Jest to balet dla siedmiu tancerzy, przygotowany do muzyki polskiego kompozytora, Henryka Mikołaja Góreckiego. Miał on swoją premierę w 1996. Okrzyknięty został jednym z najważniejszych w twórczości choreografa i byłego dyrektora artystycznego Hans van Manen (w teatrach od kwietnia 2015). •

BOŻE NARODZENIE

Z SYLVIE

Sylvie Meis wróciła do wiadomości za sprawą tego, że (znowu) ma nowego kochanka oraz zdjęć krążących w internecie i mediach społecznościowych, pokazujących Sylvie w nowej kolekcji Hunkemöller, której oceny nie wzięły się z powietrza. „The Sylvie collection” to limitowana kolekcja, która powstała przy współpracy z zespołem projektantów Hunkemöller i Sylvie Meis. Kolekcja zainspirowana stolicą mody – Londynem, odzwierciedla jej osobowość i gust. Delikatne różowe akcenty, bordowy oraz czarny dominują w zestawach bielizny, gorsetach, body oraz koszulach nocnych z kimono. Istnieją również różne akcesoria, takie jak pończochy. Produkowane zestawy wzbogacone są koronkami, satyną i kryształkami. Od 3 listopada kolekcja jest dostępna w obu sklepach Hunkemöller oraz online.

Miły prezent do podarowania lub otrzymania! •

Jesteś fanem Anouk ? W takim razie umieść datę 26 lutego 2015 w swoim kalendarzu, ponieważ wtedy ta gwiazda wystąpi w Ziggo Dome w Amsterdamie. 21 listopada światło dzienne ujrzy jej nowy album „Paradise And Back Again”. Pierwszy singiel „Places To Go” swoją premierę miał w piątek, 12 września. •

MILION OBSERWUJĄCYCH W JEDEN DZIEŃ Ten nowy rekord świata ustanowił Robert Downey Jr. Założył konto na Twitterze i zyskał ponad milion obserwujących, co według Księgi Rekordów Guinessa, jest nowym rekordem świata. Warto zaznaczyć, że aktor nie jest jednak najpopularniejszym aktorem na Twitterze. Jest nim wciąż Ashton Kutcher z ilością 16 milionów obserwujących. Aktor z filmu „Iron Man” wyprzedził już Charliego Scheena, między 1. i 2. marca, w niewiele ponad 25 godzin, jego nazwisko obserwowało ponad milion osób. •

poPolsku nr 22 • 08

PRZEPIS NA:

HOLENDERSKIE OLIEBOLLEN SKŁADNIKI:

1 KG MĄKI • 1 BUTELKA BRĄZOWEGO PIWA (300 ML) • 700 ML WODY (40 STOPNI) • 20 G SOLI, 50 G CUKRU• 80 G ŚWIEŻYCH DROŻDŻY • 2 G CYNAMONU • 8-10 KROPLI SOKU Z CYTRYNY • 250 G RODZYNEK • 100 G ŚWIEŻYCH KAWAŁKÓW JABŁEK • OLEJ SŁONECZNIKOWY

Chcesz wziąć się do porządnej pracy i zakasać rękawy?

Jeśli tak, to mamy dla Ciebie pracę!

Regularnie poszukujemy pracowników do pracy w rolnictwie.

W tym momencie poszukujemy:

Pracowników do pracy w chlewniach Pracowałeś kiedyś w chlewni przy prosiętach (i umiesz m.in. szczepić, kastrować, sprzątać itp.), masz prawo jazdy kat.B i jesteś w stanie porozumieć się w jęz. niemieckim lub angielskim? Wtedy jesteś właściwą osobą, dla której mamy wspaniałą pracę z przyszłością.

Wynagrodzenie wg CAO. W razie potrzeby organizujemy również zakwaterowanie.

Wyślij zgłoszenie i CV na adres work@ab-werkt.nl z dopiskiem: „Flexpool dierlijk”

Biuro Główne: Mussenberg 5, 6049 GZ Herten-Roermond.

T 0475 35 20 30 | www.ab-werkt.nl

przygotowanie: • Dobrze jest dużo wcześniej zanurzyć rodzynki w ciepłej wodzie, aby napęczniały. Wymieszaj wodę i piwo w misce lub wiadrze i dodaj drożdże, następnie mąkę i cały czas mieszaj.

• Dodaj porzeczki lub rodzynki, cynamon, cukier, sól, kawałki jabłka i sok z cytryny.

• Należy zmoczyć ściereczkę w gorącej wodzie i przykryć miskę aby ciasto urosło.

• Po upływie godziny ciasto powinno urosnąć wystarczająco.

• Rozgrzej frytkownicę do 190 stopni i wrzuć kulkę do oleju. Im mniej kulek wrzucisz na raz, tym mniej będą tłuste. 6-8 minut później wyciągnij kulkę i pozostaw do wyschnięcia na papierze kuchennym. Smacznego! •

ŁAPACZ SNÓW

Także tym razem otrzymaliśmy wyjątkowy sen.

„Zaparkowałam swój samochód koło dużego mieszkania. To był duży przemysłowy budynek, szary i betonowy. Miałam po raz pierwszy rozmawiać z przyjaciółką, z którą dużo rozmawiałam na facebooku, ale nigdy jej nie widziałam. Chciałyśmy wyjść gdzieś w weekend i zjeść na mieście.

Zaprosiła mnie do środka, szłyśmy ogromnym korytarzem. Zatrzymałyśmy się aby poczekać na windę. Kiedy dotarła na jej piętro, wyszłyśmy. Winda otworzyła się dokładnie w miejscu, gdzie znajdował się jej salon. Była tam też klatka schodowa, więc wszystko było nieco dziwne.

Pokazała, że śpi za wielkimi schodami, to jest jej pokój dzienny. Widzę dwa łóżka, więc pytam czy jedno z nich jest dla mnie. Powiedziała, że to jej współlokatorki, która dzieli pokój z kimś innym bo czynsz jest bardzo wysoki. Zdaję sobie sprawę, że jestem w Tokio bo pamiętam, że czynsze w Tokio są bardzo wysokie (tak na marginesie, dziewczyna w prawdziwym życiu mieszka w Utrechcie).

Moje łóżko dla gości dziś wieczorem będzie w windzie. Ona powiedziała, że to w porządku, ponieważ prawie nikt nie korzysta z windy. Mam dziwne przeczucie, że nie chcę spać w windzie. Ale ona powiedziała, że drzwi są zabarykadowane taboretem, przez co winda pozostanie tu gdzie jesteśmy i mogę iść spać w spokoju. Bez jedzenia na mieście, postanowiłam, że muszę iść do łóżka. Patrzę na windę i mówię, że chce iść do domu. Wtedy się budzę”.

Winda w twoim śnie może wskazywać na kierunek w twoim życiu, ale myślę, że może to mieć także dodatkowe znaczenie, ale nie symbol kierunku, w którym podążasz. Jest to również prawdziwe w odniesieniu do obecnego etapu życia, zwłaszcza jeśli chodzi o meble i wystrój budynku. Osobiście uważam, że masz do czynienia z obawami przed rozczarowaniem w przyjaźni. Zainwestuj w przyjaźnie, które są tego warte a reszte po prostu zostaw w spokoju.

Pozdrowiam, Minnie • Przyśnił Ci się sen, którym chcesz podzielić się? Wyślij maila z jego opisem na adres redactie@popolsku.nu. Oczywiście wszystkie reakcje pozostaną anonimowe.

poPolsku nr 22 • 09

DRESSCODE? CO TO WŁAŚCIWIE JEST? To pozostaje trudną kwestią. Długa czy krótka? Czarna czy biała?

Z kapeluszem czy bez? Wytłumaczymy ci to w skrócie:

Tenue de Ville oznacza ubrania miejske. Jeżeli taki zwrot widnieje na zaproszeniu, wkładamy ładną spódnicę lub żakiet, rajstopy i oczywiście pasujące buty. Mężczyźni zimą wkładają czarne garnitury, a latem lekkie marynarki. Mężczyźni absolutnie bez kapeluszy. Dla pań jest to dozwolone, ale mało popularne.

Czarny krawat / smoking / cocktail oznacza, że wkładamy sukienkę na specjalne okazje lub prawdziwą sukienkę koktajlową, może być długa lub krótka. Wtedy możesz na pewno zrobić coś ze swoimi włosami lub włożyć mały kapelusz.

Dla panów sprawa jest prosta: smoking (jeżeli nie masz własnego, zawsze możesz go wypożyczyć).

Kolejnym stylem jest biały krawat / spódnica / gala.

Tutaj kapelusze zdecydowanie odpadają, idziesz jak dama ubrana w suknię do kostek lub nawet dłuższą. Możesz rozważyć rękawiczki ale nie jest to konieczne. Panowie wkładają frak lub smoking.

Chciałabyś coś nowego na święta? Rzuć okiem na stronę: www.bonprix.nl. Wszystko możesz zamówić online i po 48 godzinach mieć to w domu.

Mają wspaniałe suknie koktajlowe i galowe już od 29.99 euro! •

2014 DO SELFIE

ROKIEM KIJKÓW

ŚWIĄTECZNE

PAZNOKCIE

Wpisz w google „świąteczne paznokcie” i zobaczysz nieskonczoną liczbę propozycji. Oczywiście w kolorach czerwieni, bieli i zieleni, ale też połączenia niebieskiego z białym, srebrnego ze złotym. W każdym przypadku zawierające dużą ilość brokatu. Jeżeli twoje paznokcie przyciągają uwagę, zadbaj o to aby reszta stroju była bardziej subtelna. Przy odrobinie uwagi otrzymasz dziesięć dzieł sztuki. Potrzebujesz inspiracji? Wejdź zwłaszcza tutaj: www.nailart-fun.nl, paznokcie, które widzisz na zdjęciach są ich autorstwa! •

Zwykłe selfie przypadły na rok 2013… 2014 jest rokiem tzw. Selfie Stick! Nie zawsze łatwo jest zrobić perfekcyjne selfie, ręka która przypadkowo wchodzi w kadr, znajomi którzy są poza nim, lub wirtualny timer, który działa z opóźnieniem lub nie odpowiada.

Selfie Stick to pomocna dłoń dla wszystkich, którzy chcą perfekcyjnie wychodzić na zdjęciach. Wystarczy przyczepić telefon do kijka i wydłużyć swoją rękę nawet o metr.

Uchwyt na kijku pozwala obracać smartphonem o 360 stopni, więc łatwo możesz robić selfie w pionie i w poziomie. Możesz zrobić nawet 500 selfie, po tym należy naładować urządzenie za pomocą kabla USB. (www.SelfieStickOnline.nl). Świetny prezent do kupienia już za 9.95 euro! •

ŚWIĘTA, NOWY ROK, NOWE PLANY...

Zbliżają się święta Bożego Narodzenia – najbardziej magiczne, rodzinne ze wszystkich świąt. Niektórzy oczywiście polemizują, uważając, że są najbardziej stresujące, zwłaszcza czas przygotowań.

Co sprawia, że święta te są dla mnie takie niezwykłe i wyjątkowe? Wierzę, że piękno świąt wynika z tego, co się w ich trakcie dzieje: zebranie się mojej rodziny z Polski, Holandii i Norwegii przy jednym stole wigilijnym, z kolędami, choinką, prezentami i śniegiem w tle.

W tym roku do polskiego wigilijnego stołu z karpiem i uszkami zasiądę wraz z moją całą rodziną u kuzynki w Norwegii. Nowy Rok też tam przywitam szusując pewnie na nartach, spalając te wszystkie zbędne kalorie.

Moi kochani, Nowy Rok będzie dla mnie pełen zmian, ponieważ wyprowadzam się na słoneczną Maltę. Dlatego też jest to moja ostatnia rubryka i z sentymentalną łezką w oku żegnam się z wami, życząc świąt spędzonych w rodzinnej atmosferze oraz wielu szczęśliwych i pełnych sukcesów dni w 2015. Życzę wam też wiary, co góry przenosi, nadziei, która nie gaśnie i miłości w nieskończonej ilości! Ściskam Was mocno! • Kasia Łyczkowska – Coach Rozwoju Osobistego i Zawodowego http://gd-coaching.nl

BUDŻETOWE PREZENTY DLA KAŻDEGO Oczywiście, że podarowanie komuś prezentu to świetna zabawa, zwłaszcza na Boże Narodzenie! Ale jeżeli nie macie pomysłu na prezent, możecie zrobić go sami lub wybrać taki, który nie kosztuje zbyt wiele pieniędzy.

• każdy lubi własnoręcznie zrobione pre zenty. Mają one większą wartość, ponieważ jest w nich troska i miłość. Upiecz tort lub ciasto i zapakuj je jako świetny prezent.

• każdy jest często zajęty, bardzo zajęty lub szalenie zajęty. Zorganizowanie czegoś razem jest ciężkie do realizacji bez naciągania agendy. Fajnym pomysłem na prezent jest dzień spędzony razem, wspólne wyjście na lunch.

• wspomnienia są cenne dla przyjaźni i zawsze fajnie jest się spotkać.

Przygotuj dla kogoś ładną książkę wspomnień, ze zdjęciami, biletami i krótkimi historiami, które się wam przydarzyły.

• jeżeli naprawdę nie masz funduszy, zawsze dobrze jest podarować innej osobie własny talent. Jesteś dobry w gotowaniu lub znasz się na pielęgnowaniu ogródka? Zaproponuj siebie i jako prezent, wykonaj jakąś pracę.

JAKI PREZENT PODAROWAĆ A JAKI NIE? Istnieje zasadnicza różnica pomiędzy tym, jakie prezenty lubią dostawać mężczyźni, a jakie kobiety. Mężczyźni z reguły lubią otrzymywać na święta elektronikę (TV, smartfon, słuchawki), płyty CD, DVD, gry, książki lub magazyny. Kobiety natomiast preferują własnoręcznie zrobione, osobiste prezenty, jak np. album ze zdjęciami. Na drugim miejscu są zegarki i biżuteria lub też rzeczy potrzebne do domu, jak np. naczynia czy materiały dekoracyjne. •

poPolsku nr 22 • 10

Miłość jest w powietrzu! Osoba, która od kilku tygodni chodziła Ci po głowie podkochuje się w Tobie i po cichu do Ciebie zbliża. Użyj swoich kontaktów aby coś z tym zrobić.

BARAN (21 marca – 20 kwietnia)

HOROSKOP

Od soboty 20. grudnia do niedzieli 5. stycznia mamy w Holandii ferie świąteczne. Zarówno dla szkół podstawowych jak i ponadpodstawowych, dla wszystkich rejonów kraju (północy, centrum i południa). Ludzie udają się na wakacje, spędzają dni poza domem, chodzą do kina, odwiedzają rodziny, robią większe niż zwykle zakupy, obdarowują się prezentami i składają sobie świąteczne życzenia.

W Holandii tradycją jest również wysyłanie kartek bożonarodzeniowych kilka dni przed Wigilią. Holendrzy są w tym naprawdę dobrzy. Łącznie w tym okresie wysyłanych jest 140 milion kartek świątecznych!

Wydaje się, że w tym miesiącu wokół ciebie dzieje się dużo rzeczy, na które nie masz zbyt dużego wpływu. Postaraj się, żeby twój temperament tego nie zrujnował.

BYK (21 kwietnia – 21 maja) Naprawdę musisz trochę zwolnić. Masz teraz naprawdę trudny okres w związku z twoją pracą. Postaraj się trochę uporządkować burzę w twojej głowie.

BLIŹNIĘTA (22 maja – 21 czerwca) Bądź sobą i postaraj się mieć pewność w podejmowaniu decyzji. Wtedy nikt nie osądzi cię o to, że jesteś nieostrożna lub niemiła. Bądź pewna siebie!

RAK (22 czerwca – 22 lipca) Ciesz się nadchodzącymi tygodniami, możliwe, że czeka cię romans! Poczuj świężą bryzę w życiu, ciężkie wydarzenia już za tobą, teraz będzie tylko lepiej.

LEW (23 lipca – 22 sierpnia) Usłyszałaś wieści, z którymi nie możesz sobie poradzić. Postaraj się znaleźć różnicę między plotką a faktem. Czy to co usłyszałaś jest prawdziwe i naprawdę ważne?

PANNA (23 sierpnia – 23 września) Patrz na sprawy pozytywnie. Skup się na tym co masz i czego nie masz. Wszystko czemu poswięcasz energię sprawia, że twoje życie robi się lżejsze i tego właśnie potrzebujesz!

WAGA (24 września – 23 października) Słyszysz nieoczekiwane komplementy! Twoja ciężka praca w końcu zaczęła się opłacać. Jeżeli musisz zakończyć pewne sprawy, teraz jest na to czas.

SKORPION (24 października – 22 listopada) Spróbuj odpocząć z ludźmi, których kochasz.

Jest kilka osób, z którymi nie możesz się porozumieć, ale to nie jest twój problem. Po prostu odpuść.

PODCZAS ŚWIĄT OBEJRZYJ

ŚWIĄTECZNY FILM! Spędzasz swoje święta w domu? Nie musisz się nudzić. Wejdź na www.kerst.org i podziwiaj wszystko, co dotyczy tematu Bożego Narodzenia. Można przeczytać, gdzie zrobić świąteczne zakupy, jakie są świąteczne tradycje, jak zrobić własne świąteczne kartki i aniołów. Można obejrzeć kolorowe zdjęcia, poczytać o trendach świątecznych, choince oraz o tym, jak zrobić świece, łańcuchy i babeczki oraz jakie filmy świąteczne trzeba zobaczyć.

Naturalnie nie można przegapić bożonarodzeniowego filmu 2014! „Wiplala” to radosny film przygodowy dla całej rodziny.

Opowiada o 10-centymetrowym chłopcu o imieniu Wiplala, który został znaleziony w kuchennej szafie przez Johannesa.

Kiedy Wiplala brzęczy, wszyscy zmniejszają się do jego rozmiarów. Rozpoczyna się ekscytująca przygoda maleńkich ludzi w wielkim świecie.

Matką tej historii jest znana holenderska pisarka, Annie M. G. Schmidt. Pomysł historii o Wiplali powstał już w 1957 roku. Książki o małym człowieku, który nie jest zbyt dobry w brzęczeniu, zostały wydane właśnie w tym roku. Dlatego też dziadkowie, babcie, ojcowie, matki i dzieci znają tę historię poniewaz czytali ją sami. Teraz, 50 lat później, filmowa adaptacja tej niesamowitej historii trafi na ekrany kin. Nie można przegapić podczas ferii świątecznych! •

KONKURS

DLA CZYTELNIKÓW POPOLSKU! „Jesteś w ciąży. Kiedy musisz zapisać się do organizacji oferującej opiekę poporodową?”

STRZELEC (23 listopada – 21 grudnia) Ten tydzień będzie dobry dla twojego odpoczynku. Po prostu leż na kanapie i nie rób nic. Trudne ? Potrzebujesz tego, więc spróbuj i na pewno się uda.

KOZIOROŻEC (22 grudnia – 20 stycznia) W tym miesiącu spróbuj spędzić trochę czasu na zabawie. Wtedy przestaniesz myśleć o tym, co cię rozprasza i trapi. Podejmij działania i postaraj się to rozwiązać.

WODNIK (21 stycznia – 19 lutego) Skup się na sprawach, które sa naprawdę istotne. Także zawodowych. Bądź sobą i nie próbuj być kim innym. Jesteś unikatowy!

RYBY (20 lutego – 20 marca) Ktoś ci bliski potrzebuje twojej pomocy ale nie odważy się zapytać. Postaraj się otworzyć na słuchanie innych i jeśli to możliwe, zrób pierwszy krok.

Wyślij odpowiedź na adres reactie@popolsku.nu i weź udział w konkursie. Spośród poprawnych odpowiedzi wylosujemy 2 zwycięzców, którzy otrzymają Informator „W okresie połogu”. •

foto konkurs Stali czytelnicy poPolsku wiedzą, że w tym miejscu zawsze pojawiało się Sudoku. Najwyższy jednak czas na coś nowego! Jeden z naszych czytelników jest fantastycznym fotografem. Wspólnie z nim, wymyśliliśmy nowy konkurs. Od tej pory w tym miejscu zamieszczać będziemy zdjęcie jakiegoś miejsca w Holandii, wykonane przez Kamila Łyziaka.

Jeśli zgadniesz, w jakim miejscu zostało zrobione, wyślij nam maila z odpowiedzią na adres redactie@popolsku.nu.

W ten sposób możesz wygrać wspaniałą nagrodę. Nie zapomnij umieścić w mailu swoich danych: imienia i nazwiska, adresu, miejsca zamieszkania i kodu pocztowego. Spośród wszystkich nadesłanych odpowiedzi, w każdej edycji poPolsku wylosujemy jednego zwycięzcę. Chcesz zobaczyć więcej prac Kamila? Wejdź na jego stronę internetową: http://www.lyziak.blogspot.nl/. •

poPolsku nr 22 • 11

JAK PRZETRWAĆ

Z POLKĄ?

PORADNIK PRAKTYCZNY I SUBIEKTYWNY DLA ZAINTERESOWANYCH HOLENDRÓW, ŻEBY WIEDZIELI, CO ICH CZEKA Jak wiadomo, przyczyną wielu poważnych konfliktów są małe, niepoważne misunderstandings. Te zaś wynikają z braku znajomości rzeczy. Albo osoby. W tym konkretnym przypadku – mojej osoby (jak mówią politycy w Polsce o sobie), albo mnie (jak jeszcze mówię ja, bo nie aspiruję do parlamentu, ani nawet samorządu).

Otóż niedawno, odkryta po dziesiątkach lat, moja koleżanka z czasów studiów postawiła pytanie: jak przetrwać z Holendrem?

Pytanie to należy odwrócić i zapytać: jak przetrwać ze mną – mentalną i rzeczywistą Polką? A nie: jak przetrwać z Holendrem? Z Holendrem przetrwa każda. A przynajmniej taka, jak ja, która mężów miała dwóch. Polskich mężów, co ma dla sprawy znaczenie istotne.

Zatem, jako się rzekło, mężów miałam dwóch. Sam ten fakt w kraju nad Wisłą o nazwie Polska, kwalifikuje do tego, żeby mnie wraz z innymi należącymi do tego elitarnego klubu paniami powiązać w pęczki, wpakować do kontenerów z napisem „Made in China” po transporcie trampek i wysłać na jakąś bezludną lub słabo zaludnioną wyspę. Żebyśmy sobie wraz z koleżankami mogły w spokoju medytować, jak nisko upadłyśmy.

Jako kobieta dwukrotnie upadła, według polskich standardów, postanowiłam nie ustawać w poszukiwaniach tego, który ze mną wytrzyma. Tyle, że już nie w Polsce. Padło na Holandię, bo tam w sferze obyczajów już mało co dziwi.

Wytrwałość moja oraz determinacja zostały nagrodzone i oto przez 5 lat z okładem jestem ci ja sobie w bezbożnym związku z Holendrem. I nic nie wskazuje na to, żeby związek ten miał być uświęcony. No, chyba, że przez notariusza, ale nie wiem, czy święty notariusz w Niderlandach się znajdzie.

ROWER I SKRĘT W PRAWO Polska to nie jest kraj słynący ze ścieżek rowerowych. Tymczasem Holandia wręcz przeciwnie.

W przypadku partnerki z Polski może to rodzić pewne trudności. Jak np. w moim przypadku. Rower jest dla mnie rzeczą drogocenną, stąd używam go z należytym szacunkiem. Czyli z przerwami trwającymi jakieś 10 lat. Jak już na niego wsiądę, to jadę dostojnie, badając wzrokiem każdy centymetr gruntu przede mną, ażebym zlatując z pojazdu niespodziewanie nie wybrudziła sobie ubrania. Jak napisałam, Polki lubią dobrze wyglądać.

Ponadto najlepiej, jak jadę prosto. Jeśli skręt – to w lewo i po niewielkim łuku. W prawo nie daję rady.

Trzeba mi zejść z pojazdu i przestawić go ręcznie w pożądanym kierunku. Mój osobisty Holender ubolewa i nie ustaje w wysiłkach, żeby przekonać mnie, iż roweru można używać nieco częściej, a przy 10 km/h śmierć przy upadku nie grozi. Niestety, stawiam opór.

Moja rada dla was, panowie Holendrzy – spójrzcie na swoje samochody innym okiem. Polskim. Jednak co cztery kółka, to nie dwa. Nie traćcie też nadziei. Może kiedyś nadejdzie ten wielki dzień, gdy wasza polska partnerka zapyta: a może byśmy się tak gdzieś na wycieczkę rowerami wybrali? I wizualizujcie tę scenę. To pomaga.

MISS PIGGY Ten uroczy nickname nadał mi swego czasu osobisty Holender. A to z racji tego, iż u mnie w skali emocji od 1 do 10, osiągnięcie 10 trwa nanosekundy. Powrót do 1 jakieś 10 minut. Emocjonalne szały i Himalaje wściekłości to cecha narodowa Polek, która u mnie występuje w formule 100 proc.

Chcąc przetrwać z Polką, panowie Holendrzy, róbcie to, co robi mój partner – zasłońcie się gazetą, książką, laptopem, telewizorem lub uciekajcie do kibla. I tak ukryci – przeczekajcie wybuch.

Niech wam tylko do głowy nie przyjdzie starać się rozwiązywać problem, który do wybuchu doprowadził.

Skutkiem takiej próby będzie jeszcze większa furia, o ile to w ogóle jest możliwe, a na pewno powolny, ale nieunikniony rozpad związku.

ŚWIĘTA PORA DYNERA

KORTING WAS URATUJE

W Holandii najlepiej robi się zakupy pomiędzy 18.00 a 19.00. Wtedy sklepy są puste. Czas ten bowiem jest w kraju porą świętą. To czas na dinner, czyli ciepłą kolację. O tej porze nad miastami i wioskami Niderlandów unoszą się zapachy jadła.

Polki lubią gotować i lubią ładnie wyglądać. Ja też, bo się nie poddaję, mimo trudności zewnętrznych i hormonalnych.

Oba te zajęcia, niestety, wymagają nakładów finansowych.

I oba wzrastają, proporcjonalnie do wieku Polki. To ostatnie szczególnie szybko śmiga w górę. Tymczasem Holendrzy, z ich wywodzącą się od surowego Kalwina mentalnością, są na końcu listy narodów skorych do wydawania. Zwłaszcza na żarcie, kosmetyki i ciuchy. W mojej subiektywnej i postawionej bez okularów opinii, szczególnie kosmetyki i ciuchy to nie jest również domena rasowych Holenderek. One stawiają na tężyznę fizyczną, bez polepszaczy. Aczkolwiek mogę się mylić. Może czas zmienić okulary. Jak więc wydać nie wydając, panowie Holendrzy? W tym przypadku z pomocą przychodzi wam magiczne słowo „korting”. Bez korting nic się w Niderlandach nie sprzeda. Musicie tylko swoją Polkę przekonać, że polowanie na obniżki jest modne i świadczy o nowoczesności.

Jak to chwyci – dacie radę. Przetrwacie.

Nad naszym domostwem raz się unoszą, a raz nie unoszą. Dla Polki jedzenie kolacji popołudniu jest trudne do przełknięcia. Bo już o 21.00 znowu jest głodna, a to idzie w biodra. Tak więc święta pora dynera z nieruchomej stała się ruchoma, co mój osobisty Holender przypłacił kilkukrotnie niestrawnością i zaburzeniami w okolicy jelit. Ale w końcu przywyknął. Przetrwał.

Panowie Holendrzy – wiem, że wam trudno w to uwierzyć, ale mi zaufajcie.

Ciepłą kolację można jeść w porze kolacji, np. o 20.00, nie ryzykując życiem.

A na początkowe problemy gastryczne polecam Loperamid. Najtańszy do dostania w Lidlu.

Lista uciążliwości, z którymi trzeba się liczyć żyjąc z Polką jest znacznie dłuższa. Nie obawiajcie się jednak, ciężary te da się udźwignąć. Jest jeden klucz do sukcesu z polską kobietą.

Jaki? Sami zgadnijcie. Czego Wam, panowie Holendrzy, serdecznie życzę. • Ewa Grochowska

poPolsku nr 22 • 12

CHCĘ ZAJŚĆ W CIĄŻĘ Bycie w ciąży jest fantastyczne, jednak zanim to nastąpi, musisz Jeśli wiesz, że zaprzestać używania i spożywania wielu rzeczy. Nie palić, przew pewnym momencie bęstać pić alkohol i nie nadużywać kofeiny. Nie tylko na chwilę, dziesz chciała zajść w ciążę, doale na cały okres ciąży i karmienia piersią. Na pewno warbrze jest się do tego przygotować. to natomiast pić dużo wody! Jest to dobre nie tylko jako sposób na detoksykację organizmu, ale także pozwala Co musisz wiedzieć i zrobić, jakie leki na utrzymanie dobrego samopoczucia w ciąży. przyjmujesz, jakie kroki musisz podjąć?

Na trzy miesiące przed zajściem w ciążę zaleca się przyjI oczywiście, czego nie możesz robić? mowanie kwasu foliowego. Ale nie martw się, jeśli pierwPierwszym, logicznym krokiem będzie szy raz o tym słyszysz, a już jesteś w ciąży. Zacznij po zaprzestanie stosowania antykoncepcji. prostu od dziś przyjmować kwas foliowy 0,4 mg dzienWiesz, że niekoniecznie zaraz po zaprzenie. Znajduje się on w witaminach skomponowanych staniu antykoncepcji zajdziesz w ciążę. specjalnie dla kobiet w ciąży, ale także w warzywach, na przykład w szpinaku, szparagach czy brokułach.

Bardzo rzadko udaje się to tak szybko, A teraz o cukrze i soli. Zbyt dużo soli sprawia, że organizm zatrzymuje wodę, co jest przyczyną obrzęków w ciąży. Może zwykle trzeba trochę poczekać. Nie być także powodem wysokiego ciśnienia, które w ciąży jest szczególnie niebezpieczne dla ciebie i twojego dziecka. Niestety martw się jednak, jeśli nie uda ci się chipsy, fast food i wyroby wędliniarskie lepiej omijać. I wreszcie cukier. Nie jest on przyjacielem ciężarnych. Energia, którą zdaje w ciągu roku zostać mamą. się dawać, jest złudzeniem. Kiedy jesz coś słodkiego, robisz się głodna i jesz więcej. Słodycze zawierają niezdrowe tłuszcze Jest to jak najbardziej trans, które są nie tylko niebezpieczne dla płodu, ale także pomagają ci przybrać więcej kilogramów niż byś chciała. W ten sposób normalne. zwiększa się ryzyko powstania rozstępów i pojawienia się cukrzycy. Cukier jest także szkodliwy dla naczyń krwionośnych, powoduje zapalenia i wapnienie żył (źródło: www.fitdietetyk.pl).

Jako przyszła matka musisz się też dobrze i zdrowo odżywiać. W czasie trzech pierwszych, najistotniejszych miesięcy ciąży, twoje ciało daje wszystko, co ma płodowi. Jedz więc jak najwięOczywiście nie można zapominać cej owoców i warzyw oraz dwa razy w tyo profesjonalistach, którzy służą godniu rybę i dwa razy mięso. Uważaj na radą i pomocą. Polki w Polsce idą tuńczyka. Ta ryba zawiera wiele rtęci, której zwykle do znanego im ginekologa, powinnaś unikać. Jakie ryby możesz spoktóry przyjmuje w prywatnym gabiżywać? Łososia, pstrąga, solę i makrelę. necie. Prywatne gabinety są w Polsce naturalnym zjawiskiem. Lekarze Są to tłuste ryby, zawierające dużo wiposiadają specjalistyczny sprzęt, aby taminy D, bardzo potrzebnej tobie móc poprowadzić ciążę. W razie nai dziecku. Zaleca się także głych sytuacji zagrożenia życia i zdrowia, jedzenie jajek.

Ponieważ wkrótce twoje ciało będzie nosiło wielką tajemnicę życia, warto o nie zadbać. Spróbuj uważać na swoją wagę, by nie być zbyt ciężką, kiedy zajdziesz w ciążę. Nie musisz stosować żadnej diety, ale ważne jest, byś uprawiała sport i dbała o dobrą kondycję. Dźwigając zbyt dużo kilogramów zwiększasz ryzyko wystąpienia cukrzycy lub nadciśnienia. Ćwicz więc, aby wzmocnić ciało i przygotować je do porodu. Według badania na stronie internetowej: www.oudersvannu.nl kobiety ze wskaźnikiem BMI (Body Mass Index) między 20 a 30 mają największą szansę zajść w ciążę. Dobrze wiedzieć!

ciężarna udaje się do szpitala. Położna odgrywa zupełnie inną rolę w Polsce niż w Holandii. Zwykle obecna jest podczas porodu w szpitalu.

Niektóre prywatne kliniki zatrudniają znane położne, które opiekują się ciężarnymi, zwykle pod kontrolą lekarza. W Holandii twoją ciążę prowadzi położna albo ginekolog. Jeśli twoja ciąża przebiega bez problemów, znajdujesz się pod opieką położnych. Jeśli występują jakieś komplikacje albo musisz być pod kontrolą lekarza, dostajesz skierowanie do ginekologa w szpitalu. Nie ma prywatnych gabinetów ginekologicznych w Holandii, są jednak prywatne kliniki.

Powinnaś poddać się badaniu cytologicznemu, aby wykluczyć obecność infekcji bakteryjnej, która może być przyczyną problemów w ciąży. Lekarz/położna zleci na pewno badanie krwi, aby wykluczyć anemię i zbadać poziom hormonów tarczycy.

Zostanie też ustalona twoja odporność na toksoplazmozę (ten pasożyt znajduje się w odchodach kota i mięsie, między innymi świń, kóz i owiec).

Musisz wiedzieć czy miałaś wszystkie szczepienia. Wirus różyczki może być naprawdę groźny dla nienarodzonego dziecka. Bardzo ważne jest, by znać grupę krwi twoją i ojca dziecka. W zasadzie może to też zostać zbadane w czasie ciąży, aby w razie czego podać zastrzyk, chroniący dziecko przed konfliktem serologicznym (konflikt pojawia się, gdy matka dziecka ma Rh -, a ojciec Rh +. Dzięki badaniu krwi matki, można w czasie ciąży ustalić grupę krwi dziecka. Jeśli dziecko ma Rh+, matka dostaje zastrzyk).

Jeśli przyjmujesz leki, powiadom o tym swojego lekarza. Nie wszystkie leki można brać w ciąży. Lekarz wyjaśni ci dokładnie, które leki są dozwolone, a które nie.

Przedsięwzięłaś wszystkie środki ostrożności i nadal nie jesteś w ciąży? To się może zdarzyć. Zrelaksuj się i uzbrój się w cierpliwość. To naprawdę normalne i mogą upłynąć miesiące, zanim zajdziesz w ciążę. Jeśli nie udaje ci się zajść w ciążę w przeciągu roku, skontaktuj się z lekarzem, aby porozmawiać o Twojej sytuacji. Jest wiele możliwości! •

poPolsku nr 22 • 13

ODPADY W AMSTERDAMIE? TO POJĘCIE NIE ISTNIEJE

PRĄD I CIEPŁO DLA STOLICY Prąd uzyskiwany ze śmieci zasila 285 tysięcy amsterdamskich gospodarstw domowych. To 1 mln MWh, czyli 1 proc. całego zapotrzebowania Holandii na energię elektryczną.

Obok prądu powstaje tu ciepło w ilości 500 tys. gigadżuli rocznie, które wtłaczane jest do sieci centralnego ogrzewania Amsterdamu. Służy ono także do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Średnio jedno gospodarstwo domowe podłączone do tej sieci zużywa 25 gigadżuli rocznie.

Co roku w Amsterdamie powstaje jednak 4 tys. nowych domów i budynków wielorodzinnych, jak np. w dzielnicy Zeeburger, czy w północnej części miasta. Rurociąg doprowadzający ciepło otacza Amsterdam kręgiem, co pozwala na przyłączenie do sieci większej liczby obiektów.

AEB wraz z innym holenderskim producentem energii (Nuon), w formule joint

venture, w ciągu kilku następnych lat doprowadzą do przyłączenia do sieci centralnego ogrzewania około 100 tys. nowych gospodarstw domowych, w dłuższej perspektywie czasu planowane jest nawet podwojenie tej liczby.

To wyraźne wpisanie się obu firm w politykę klimatyczną Unii Europejskiej, zalecającą mocne ograniczenie emisji CO2 do atmosfery.

INFERNO I ZYSKI Patrzę w otchłań szarego bunkra. Obserwuję „łapy” przenoszące góry śmieci do specjalnie wyprofilowanych podajników kotłów, gdzie trafia cała ta „produkcja”, której pozbywamy się codziennie z domów w niewyobrażalnych dla przeciętnego człowieka ilościach, aby wreszcie znaleźć się w kotle, gdzie zostaje spalona w temperaturze 1.000-1.200 st. C. Śmieci przesuwają się powoli na ruchomym ruszcie w gardło kotła, a ja widzę, jak na skraju podajnika siada kilka gołębi pracowicie wydziobując to, co ludziom już dawno przestało być potrzebne. Ptaki wlatują do bunkra przez otwory z hali, gdzie trafiają worki z odpadami i tą samą drogą się wydostają.

Mam nieodparte wrażenie jakiegoś surrealizmu tego widoku.

Przez niewielką żaroodporną szybę zaglądam w czeluść pracującego kotła.

Inferno. Tak to musi wyglądać. Płomienie pożerają kawałek po kawałku wszystko, co człowiek uznał za niepotrzebne, zbędne, zużyte, nudne, staromodne, nieciekawe, brudne, śmierdzące. Wszystko to zamienia się w popiół, wykorzystywany ponownie, np. przy budowie placów zabaw, boisk lub dróg, jak w przypadku Westrandweg w Amsterdamie, dzięki czemu finalnie zużyto o milion metrów sześciennych piasku mniej, niż byłoby konieczne bez tego surowca wtórnego - produktu ze spalarni.

Z popiołów odzyskiwanych jest ponadto prawie 18 tys. ton żelaza i 2,5 tys. ton metali nieżelaznych rocznie, takich jak miedź i aluminium, które zostają również ponownie wykorzystane przez przemysł.

POŻYTECZNE STATYSTYKI Liczby, które padają, gdy pytam o efektywność pracy AEB, robią wrażenie.

Do punku zbiórki odpadów trafia tutaj codziennie około pół miliona worków ze śmieciami. To prawie 4,4 tys. ton każdego dnia i 1,4 mln ton rocznie. 20-25 proc. wszystkich śmieci wytwarzanych w Holandii.

Każdego dnia do punktu zbiórki przyjeżdża 600 ciężarówek i specjalnych „śmieciowych” pociągów dowożących odpady.

- Nie tylko holenderskie śmieci przetwarzamy i utylizujemy. Statkami dopływają do nas także odpady z Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy są bardzo niechęt-

© AEB AMsterdam

Bunkier ma 30 metrów głębokości.

Jest szary szarością tak intensywną, że przytłacza wszystko. W tej czeluści poruszają się powoli dwie żółto-bure, potężnych rozmiarów „łapy”. Wrażenie upiorne. Nie mogę oderwać nosa od szyby kabiny operatora chwytaka, z której to oglądam.

- Dwaj pracownicy, którzy sterują tymi chwytakami, muszą być bardzo uważni. Zdarza się, że w bunkrze nagle pojawia się całe metalowe łóżko, albo materac. To odpady niestandardowe, które najpierw trzeba poddać wstępnej obróbce, dlatego muszą wylądować w osobnym podajniku, nie w tych, które prowadzą wprost do komory spalania.

– tłumaczy Tomasz Zagórski, inżynier technolog. Polak, który 8 lat temu wyjechal w ramach kontraktu do Holandii i swoje nowe zawodowe wyzwanie znalazł właśnie tutaj, W spalarni odpadów w Amsterdamie.

AEB w Amsterdamie, gdzie właśnie jestem, to największy tego typu zakład w Europie. Odbiera śmieci ze stolicy Holandii oraz 19 otaczających ją gmin, wraz z firmami. Zatrudnia około 300 osób.

Jest miejscem, w którym śmieci przeobrażają sie z problemu w „żyłę złota” zasilającą gospodarkę kraju w odzyskane z nich surowce, a także punktem, w którym w ekologiczny sposób poddaje się je utylizacji. Dość powiedzieć, że 99 proc. odpadów, które tu trafiają jest przerabiana i wykorzystywana w różnych formach.

To, co najważniejsze – amsterdamska spalarnia nie jest tylko miejscem utylizacji odpadów. Jest również zakładem produkującym energię elektryczną i ciepło w skali, do której innym spalarniom w Europie ciągle daleko.

ni budowie spalarni na swoim terenie, wolą więc swoje śmieci wysyłać do nas – śmieje się Susanna van der Heide, specjalistka ds. komunikacji i public relations w AEB. – My w Holandii wiemy, jak drogi jest u nas metr kwadratowy gruntu, gdzie np. można by zbudować składowiska śmieci. Nowoczesna spalarnia jest znacznie lepszym rozwiązaniem i zdecydowanie bardziej przyjaznym środowisku – dodaje.

METALE, CHIŃCZYCY I KRÓL AEB to jednak nie tylko spalarnia śmieci, elektrownia i elektrociepłownia w jednym. Niemniej ważną częścią zakładu jest ta, w której z odpadów odzyskuje się surowce wtórne.

Susanna prowadzi mnie do kilku hal stojących w szeregu, gdzie trwa prawdziwa „gorączka złota”. – Tu zatrudniamy na początek w systemie tymczasowym. Jednakże wiele z tych osób okazuje się bardzo przydatna dla naszego zakładu, dlatego po pewnym czasie mogą u nas znaleźć stałą pracę. To projekt społeczny pomagający odnaleźć się na rynku pracy. – mówi Susanna van der Heide.

Mijamy szeregi budynków, w których widzę kilometry kabli, opony, stare skanery, drukarki i monitory, setki gaśnic biurowych, puste opakowania po lakierach, farbach i rozpuszczalnikach, dziesiątki kontenerów z zużytymi bateriami, worki z odpadami szpitalnymi, a także beczki z substancjami niebezpiecznymi.

Ta część AEB to również centrum segregacji odpadów niebezpiecznych, szkodliwych dla środowiska, które mogą zostać bezpiecznie zutylizowane tylko w specjalistyczny sposób. Okazuje się, że już ¼ tych niebezpiecznych odpadów może zostać przetworzona na surowce przydatne do ponownego użycia.

Widzę wysoką na dwa metry, specjalną maszynę rozdrabniającą na maleńkie kawałeczki izolację kabli, która w takiej postaci zbierana jest w kontenerze.

Osobno zaś znajdują się zwoje miedzianego drutu.

Wszystko, co udaje się w tych halach odzyskać z odpadów, a można to zrobić na poziomie 70-80 proc., jest użyteczne. Dla przykładu, z żelaza, miedzi, aluminium i cynku można produkować puszki i konserwy. Drewno wypreparowane ze śmieci używane jest ponownie w przemyśle budowy statków.

AEB współpracuje również między z ościennymi oczyszczalniami ścieków komunalnych. W ramach tej synergii - razem możemy osiągnąć więcej niż osobno - w kotłach amsterdamskiej spalarni utylizuje się około 100 tys. ton osadów ściekowych rocznie.

Wysoce efektywny system oczyszczania spalin i specjalistyczna instalacja dozowania osadu do współspalania gwarantuje 100-procentową utylizację osadu ściekowego, a odzyskana energia jest dostarczana w zamian, w formie ciepła procesowego, z powrotem do oczyszczalni ścieków.

- Mamy tutaj wielu gości, którzy pragną zobaczyć, jak działamy. Był u nas król Willem Alexander, wówczas jeszcze w roli księcia, niedawno odwiedził nas burmistrz Pekinu. W ogóle delegacji chińskich mamy tu coraz więcej. Oni na poważnie zabrali się za ekologię i szukają dobrych wzorców. – mówi Tomasz Zagórski.

- A ile macie delegacji z Polski? – pytam.

Chwila milczenia.

- Jakoś nie mogę sobie przypomnieć.

Chyba żadnej. Ty jesteś pierwsza. • Ewa Grochowska Autorka jest dziennikarką pracującą dla polskiego portalu Planergia.pl

poPolsku nr 22 • 14

PRACA TYMCZASOWA - JAK UNIKNĄĆ PROBLEMÓW? DOBRE PRZYGOTOWANIE TO POŁOWA SUKCESU! SNCU jest stowarzyszeniem, którego celem jest udzielanie pracownikom tymczasowym informacji na temat ich praw i obowiązków. SNCU ma codziennie kontakt z polskimi imigrantami zarobkowymi, dlatego też bardzo dobrze wie, z jakimi problemami mają oni do czynienia. W efekcie tego SNCU udzielić może wielu cennych wskazówek, dzięki którym polski pracownik tymczasowy będzie mógł uniknąć wykorzystania przez nieuczciwą agencję pracy tymczasowej. W momencie, kiedy dowiesz się kto będzie twoim przyszłym pracodawcą, SNCU doradza przeprowadzenie małego rozeznania.

UPEWNIJ SIĘ, ŻE AGENCJA JEST ZAREJESTROWANA W IZBIE HANDLOWEJ 1 lipca 2012 roku wprowadzono powszechny obowiązek rejestracji agencji pracy tymczasowej. Oznacza to, że każda firma, która zajmuje się udostępnianiem siły roboczej osobom trzecim jest zobowiązana do zarejestrowania swojej działalności w Izbie Handlowej. Jeżeli tego nie zrobi, to oznacza, że łamie prawo i grozi jej za to grzywna. Dlatego też należy unikać tych agencji pracy, które nie są zarejestrowane w Izbie Handlowej.

SPRAWDŹ, CZY AGENCJA POSIADA CERTYFIKAT NEN I CZY JEST ZRZESZONA W ORGANIZACJI PRACODAWCÓW Zdobycie certyfikatu NEN jest dobrowolne. Agencje będące w posiadaniu takiego certyfikatu są regularnie poddawane kontrolom dotyczącym przestrzegania prawa i przepisów w zakresie pracy, co zwiększa ich wiarygodność. Wgląd do rejestru NEN jest możliwy na stronie www.normeringarbeid.nl, a sprawdzenie członkostwa organizacji pracodawców na stronach www.abu.nl oraz www.nbbu.nl.

SPRAWDŹ, CZY AGENCJA PRACY TYMCZASOWEJ ZNAJDUJE SIĘ NA LIŚCIE ORZECZEŃ SĄDOWYCH NA STRONIE SNCU SNCU publikuje na swojej stronie internetowej wszystkie orzeczenia sądowe w sprawach agencji pracy tymczasowej, w stosunku do których SNCU wkroczyło na drogę prawną. Orzeczenia te znaleźć można na stronie www.sncu.nl UPEWNIJ SIĘ, ŻE AGENCJA POSIADA CERTYFIKAT W ZAKRESIE ZAKWATEROWANIA Agencje, które zapewniają swoim pracownikom zakwaterowanie mogą uzyskać odpowiedni certyfikat. To z kolei oznacza, że spełniają one standardy zakwaterowania dla imigrantów zarobkowych, których przestrzeganie jest corocznie sprawdzane. Wgląd do tego rejestru jest możliwy na stronie www.normeringflexwonen.nl.

PRÓCZ KWESTII PORUSZONYCH POWYŻEJ, SNCU MA RÓWNIEŻ KILKA INNYCH WSKAZÓWEK I OSTRZEŻEŃ, Z KTÓRYMI WARTO ZAPOZNAĆ SIĘ PRZED PODRÓŻĄ DO HOLANDII, ABY UNIKNĄĆ WYKORZYSTANIA PRZEZ NIEUCZCIWĄ AGENCJĘ PRACY TYMCZASOWEJ. PODPISZ UMOWĘ O PRACĘ PRZED JEJ ROZPOCZĘCIEM SNCU wciąż ma do czynienia z sytuacjami, gdy polscy pracownicy tymczasowi są zatrudnieni i pracują dla agencji bez podpisanej umowy o pracę. Nie rób tego w żadnym wypadku! Prędzej czy później doprowadzi to do problemów. Bez podpisanej umowy o pracę nigdzie nie jest bowiem zapisane, na co się zgodziłeś i na jakich warunkach pracujesz.

DOMAGAJ SIĘ UMOWY O PRACĘ W JĘZYKU, KTÓRY ROZUMIESZ. Jeżeli nie rozumiesz niderlandzkiego, to agencja przestrzegająca przepisów CAO zobligowana jest do przedłożenia ci umowy w języku dla Ciebie zrozumiałym. Jako pracownik masz prawo tez tego zażądać.

NIGDY NIE PODPISUJ NICZEGO, CZEGO NIE ROZUMIESZ Ta kwestia dotyczy nie tylko umowy, ale też wszystkiego, co agencja pracy nakazuje ci podpisać. Masz pełne prawo do otrzymania tłumaczenia lub skonsultowania się z kimś w sprawie treści podpisywanego dokumentu. Agencja nie może więc zmusić cię do podpisania czegokolwiek, jeżeli nie rozumiesz treści.

DOMAGAJ SIĘ KOPII KONTRAKTU Zawsze upewnij się, że otrzymałeś kopię podpisanej umowy o pracę. Pracodawca jest do tego zobowiązany na podstawie przepisów CAO. NIE PODPISUJ DOKUMENTÓW IN BLANCO Nigdy nie składaj podpisu na czystym/niezapisanym papierze. To zawsze prowadzi do nadużyć i kończy się przykrymi konsekwencjami.

ZADBAJ O TO, ABY KAŻDE USTNE USTALENIE ZOSTAŁO POTWIERDZONE NA PIŚMIE Aby uniknąć późniejszych nieporozumień wszystkie ustne ustalenia i obietnice ze strony agencji powinny być potwierdzone na piśmie (może to być e-mail bądź list/pismo/dokument).

SPRAWDŹ CZY W UMOWIE PODANE JEST WYNAGRODZENIE I LICZBA GODZIN PRACY Upewnij się, że twoja umowa o pracę jest kompletna i że zawiera wszystkie uzgodnione warunki. Dzięki temu nie będziesz miał wątpliwości, jaka stawka ci przysługuje oraz na jaką liczbę godzin pracy się zgodziłeś. Sprawdź też, czy na ostatniej stronie umowy widnieje podpis pracodawcy.

NIECH BĘDZIE JASNE, CZY UMOWA DOTYCZY STAWKI NETTO CZY BRUTTO Podczas negocjowania wynagrodzenia upewnij się, że ustalenia dotyczą stawki brutto.

Nigdy nie zgadzaj się na ustalenie stawki netto. Umowa netto jest niezgodna z prawem.

ZWRÓĆ UWAGĘ NA FORMĘ PŁATNOŚCI WYNAGRODZENIA: JAK JEST PŁACONE? GOTÓWKĄ CZY PRZELEWEM? Polscy pracownicy tymczasowi zbyt często akceptują płatność wynagrodzenia w gotówce, bez otrzymania specyfikacji. Dalsza weryfikacja tego, czy jest to odpowiednia kwota jest wówczas niemożliwa. Wypłata powinna być otrzymywana przelewem bankowym!

ZAWSZE DOMAGAJ SIĘ ODCINKÓW WYPŁAT! Według ustaleń CAO agencja w momencie wypłaty wynagrodzenia musi przedłożyć pracownikowi tzw. odcinek wypłaty, który musi spełniać określone wymogi.

Tylko w ten sposób dowiesz się, czy wysokość otrzymanej pensji się zgadza i czy pracodawca odprowadza za ciebie wszystkie składki.

ZAPISUJ ILE GODZIN PRACUJESZ (CZAS ROZPOCZĘCIA I ZAKOŃCZENIA PRACY ORAZ PRZERWY) Aby uniknąć dyskusji na temat dokładnej ilości przepracowanych godzin SNCU radzi prowadzenie własnej ewidencji godzin. • Autor: Eliza Skorupska

poPolsku nr 22 • 15

CZY JESTEŚ MARUDĄ?

Holendrzy potrafią narzekać. Naprawdę narzekać. Narzekania dotyczą pogody (jest zbyt wilgotno lub zbyt sucho, albo zbyt gorąco lub za zimno). Narzeka się na korki, sąsiadów, którzy robią problemy, politykę rodziny królewskiej, czy filiżankę kawy z jednym ciasteczkiem. Temat naprawdę nie ma znaczenia, dopóki mogą wyrazić swoje niezadowolenie na temat kogoś lub czegoś. Co za ulga! Od teraz ludzie nie moga więcej narzekać! Przecież, poza tym wszystkim, jesteś zdrowy, otaczają cię dobrzy ludzie, masz dobrą pracą, która pozwala ci zarobić na życie. Wtedy naturalne powinno być to, że czujesz się szczęśliwy. Prawda? Wątpliwe jest jednak to, czy „narzekanie” jest typowo holenderskie. Ludzie skarżą się na całym świecie. Z tego prostego powodu, żeby zrobić coś przeciwko komuś innemu, ponieważ masz nadzieję na uzyskanie potwierdzenia. Prawda że tak? Chodzi o to, aby znaleźć sojusznika w swoim narzekaniu i zacząć narzekać wspólnie? Bo jeśli mamy potwierdzenie, czujemy się mocniejsi. Co jednak w przypadku, kiedy osoba, z którą narzekamy nie potwierdza naszej opinii? A jej argumenty, pokazują że faktycznie nie jest tak źle i należy spojrzeć na to z innej strony. Następnie mamy chwilę na potwierdzenie, że rzeczywiście nie jest tak źle i że druga osoba ma rację. Wtedy temat jest zamknięty.

Można spojrzeć na to tak, że każdy narzeka na wszystko, każdy w dowolnym miejscu na świecie. Tylko po to, aby otrzymać potwierdzenie od kogoś innego na temat czegoś, w czym nie jesteś dobry. Chodzi o to aby zostać wysłuchanym.

NARZEKASZ NA SIEBIE? Jeżeli znasz siebie i wiesz, że jesteś marudą, wówczas jest dla ciebie tylko jedna dobra wskazówka – przestań to robić. To nawet dobrze jeżeli narzekasz od czasu do czasu, ale kiedy staje się to nawykiem i jest to naprawdę głęboko zakorzenione w twojej naturze, wówczas stajesz się nieznośny dla swojego otoczenia. Emanujesz negatywną energią i psujesz nastrój. Nie tylko swój ale też innych. A jeżeli myślisz, że masz zbyt dużo spraw, które wymagają narzekania, wówczas dobrze jest przyjrzeć się ich przyczynie. Jeśli ją znajdziesz, przestaniesz narzekać i zmienisz postawę na lepszą – przestaniesz narzekać. Jeżeli zorientujesz się, że przyczyna jest poza twoim zasięgiem, również możesz przestać narzekać, ponieważ co by się nie działo, i tak niczego nie zmienisz.

NARZEKAJĄCY BLISKO CIEBIE! Może być tak, że to nie ty jesteś narzekającym, ale ktoś w twoim otoczeniu. Czasami możesz przez chwilę wysłuchać tej osoby i poświęcić jej uwagę, ale jeżeli trwa to zbyt długo, wystarczy się odwrócić. Spróbuj po prostu zwrócić uwagę na pozytywne rzeczy w danej sytuacji lub, to jest bardzo trudne, poproś narzekającego o przyczynę jego narzekania. Jeżeli on lub ona będą potrafili ją podać, możecie razem poszukać rozwiązania. Równie pomocne jest stwierdzenie, że naprawdę nie jesteśmy teraz w nastroju do narzekania i chcemy porozmawiać o czymś zabawnym, co daje Ci energię.

Trzeba wiedzieć, że narzekanie dotyczy wszystkich czasów i narzeka dosłownie każdy. Tylko stopień narzekania jest zależny od danej osoby. Szukaj głównej przyczyny swojego narzekania i wtedy będziesz mógł coś zmienić. Nic nie można zrobić w tej kwestii? Więc przestań narzekać bo to naprawdę nie ma sensu. Spojrz na te przykłady (prawdziwe) narzekania, które zgromadził Thomas Cook, pytając, czy to naprawdę ma sens: • „Na zdjęciu w broszurze, piasek był inny niż ten na plaży, zdecydowanie zbyt piaszczysty. Dostawał się wszędzie i dlatego musieliśmy zawsze czyścić wszystko przed wejściem z powrotem do pokoju.”

• „Moja narzeczona i ja prosiliśmy o osobne łóżka a dostaliśmy jedno w wymiarze „king size”. Teraz jesteście odpowiedzialni za to, że jestem w ciąży i domagam się odszkodowania, ponieważ gdybyśmy dostali osobne łóżka, nigdy by do tego nie doszło!”

• „Opalanie się topless powinno być zakazane ponieważ mój mąż zrujnował mi dzień patrząc się na inną kobietę.”

• „Zbyt często pada w Holandii.”

Zakończmy tymi mądrymi słowami. W imieniu redakcji gazety poPolsku już teraz życzymy wam wesołych świąt! Mamy nadzieję, że wigilijna kolacja nie sprawi wam bólu w brzuchu z powodu nadmiaru jedzenia oraz że śnieg który spadnie, nie będzie zbyt zimny, aby ulepić świątecznego bałwana!

Wszystkiego dobrego! •

poPolsku nr 22 • 16

HOLENDERSKIE

MUZEUM KOMIKSU Najmniejszy na świecie komiks jest wyryty na ludzkim włosie i Nederlands Stripmuseum w Groningen zwraca na niego uwagę za pomocą mini-wystawy.

Nie można go odczytać gołym okiem, stąd kilka paneli informacyjnych, które oferują rozwiązanie.

Pokazują one komiks w znacznym powiększeniu.

Sam włos jest wystawiony w szklanej gablocie. •

WALCZ Z NUDĄ!

Przydatne, anty-nudziarskie porady są zawsze mile widziane. Znajdziesz je na stronie: www.wattedoenin.nl. Darmowe testy IQ i quizy online – darmowy blog na stronie – darmowe tworzenie dzwonków na telefon – gry planszowe takie jak „vroeger” – zrób coś nowego dla odmiany! – Wyjdź gdziekolwiek w Holandii! Czyżby to było zbyt mało zajęć? W takim razie zacznij pisać historie dla poPolsku!

Przez cały 2015 rok w każdym numerze poPolsku chcemy publikować historie napisane przez Was! Uważasz, że masz pisarski talent? Teraz masz jedyną szansę na to, aby Twoja historia została opublikowana w jedynej polskiej gazecie w Holandii (nakład 40.000 egzemplarzy!). Prosimy, abyś przesłał nam swoją historię! Musi ona zawierać 800 słów w języku polskim. Wszystkie artykuły będą również zamieszczane na stronie: www.popolsku.nl i udostępniane w mediach społecznościowych.

Historia z największą liczbą komentarzy, polubień, która spodoba się czytelnikom poPolsku na koniec roku zdobędzie specjalną nagrodę. Chcesz do nas dołączyć?

Wyślij nam swoją historię do 15 stycznia 2015 na adres: redactie@popolsku.nu •

SAMODZIELNIE

WYKONANE

BOMBKI

Przyozdabianie choinki każdego roku w te same bombki, w tym samym kolorze, może być nieco nudne. Kupowanie nowych jest natomiast zbyt kosztowne.

Alternatywa: zrób je sam! Na stronie: www.101woonideeen.nl przeczytasz, jak zrobić bombki z papieru, filcu, tektury, wełny i koronki oraz jak ponownie wykorzystać bombki z ubiegłego roku. •

WIGILIA

W wigilię wiele osób udaje się o północy do kościołów na mszę. Nawet jeżeli nie robią tego przez cały rok, wieczorem 24 grudnia kościoły są pełne ludzi, którzy chcą doświadczyć tego specjalnego, świątecznego nastroju.

Ty też chciałbyś udać się na mszę ale nie wiesz gdzie jest kościół w twojej okolicy ? Informacje znajdziesz na stronie: www.deweekkrant.nl/kerkdiensten. Jest to święto rodzinne, które obok Sinterklaas, polega na dawaniu prezentów i wspólnym spożywaniu posiłków. Holenderskie firmy niemal wszędzie rozdają pracownikom bożonarodzeniowe prezenty. Paczka prezentów wyraża szacunek pracodawcy dla pracownika, któremu jednocześnie życzy się wesołych świąt. Świąteczny prezent to zazwyczaj pudełko, koszyk lub torba z prezentami, które każdego roku są inne.

Zazwyczaj stałym punktem jest luksusowe jedzenie. Dodatkowo, są też prezenty, które pracownik może wybrać sam dla siebie. W ten sposób prezent zawsze będzie trafiony. Prezenty te z reguły nie są przedmiotami. Może to być np. dzień wolny lub darowizna na cele charytatywne. Dawanie prezentów podczas Bożego Narodzenia to tradycja w Holandii, ale też w Anglii. W Anglii nazywa się to „Christmas hamper”. •

NAJWIĘKSZA PODZIEMNA SZOPKA BOŻONARODZENIOWA W EUROPIE Podążaj za aniołami i gwiazdami i odkryj opowieść wigilijną w podziemiach Wilheminagrot. Znajdziesz tam fascynujące figury z piasku, które wyglądają, jakby miały zaraz ożyć.

Oświetlone korytarze i piękne pomieszczenia tworzą piękne tło dla kogoś, kto naprawdę chce cieszyć się świętami! Jeśli będzie podążać ścieżką podziemną, znajdziesz największą w Europie szopkę świąteczną, zainspirowaną „Gwiazdą Betlejemską”. Po skończeniu zwiedzania, możesz wrócić kolejką linową z powrotem do restauracji z widokiem na Geudal. www.agogovalkenburg.nl •

NOWOROCZNE NURKOWANIE 1 stycznia 2015 możesz rozpocząć nowy rok specjalną holenderską tradycją: noworocznym nurkowaniem. W ponad 60-ciu miejscach na holenderskich plażach, lub w pobliżu innych zbiorników wodnych, dziesiątki tysięcy osób nurkuje w nowy rok.

Temparatura wynosząca 10 stopni powyżej czy ponizej zera nie ma znaczenia. Od 1960 roku blisko 30,000 ludzi wskoczyło w Nowy Rok do lodowatej wody. Największe nurkowanie ma miejsce na plaży w Scheveningen. Można wziąć w nim udział. Razem z ponad 10,000 uczestników, możesz zanurkować witając nowy rok. Opłata wynosi 3 euro. Naturalnie, oglądanie również jest możliwe. •

poPolsku nr 22 • 17

HOLANDIA WALCZY ZE STRESEM ZWIĄZANYM Z PRACĄ

PRACA PONIŻEJ SWOJEGO POZIOMU

Z raportu w tej sprawie dowiadujemy się, że cudzoziemcy przyjeżdżający do Holandii od zawsze borykają się z problemami związanymi z integracją oraz rozdźwiękiem między sposobem poszukiwania pracowników przez miejscowych pracodawców a sposobem poszukiwania pracy przez imigrantów. Dodatkowo skuteczne poszukiwanie pracy jest utrudnione z powodu występującej w wielu przypadkach dyskryminacji. W wyniku tego wielu cudzoziemców pracuje w Holandii w zawodach poniżej ich kwalifikacji, często wykonując ciężką pracę niewymagającą wykształcenia. Powoduje to, że wśród cudzoziemców mamy do czynienia z wysokim obciążeniem pracą fizyczną. W wyniku dyskryminacji wiara w siebie tych ludzi zostaje poważnie zachwiana, co z kolei powoduje kłopoty mentalne.

Stres mogą zwiększać następujące aspekty: • Zakres pracy: zbyt dużo lub zbyt mało pracy do wykonania, zbyt wysokie lub zbyt niskie tempo pracy, zbyt duża lub zbyt mała presja czasu, praca zbyt trudna lub zbyt łatwa, (nie)płatne nadgodziny, monotonia, praca powtarzająca się w zbyt krótkich odstępach czasu, niejasne wymagania dotyczące stawianych zadań, ograniczone możliwości kierownicze i zbyt mała możliwość podejmowania decyzji.

• Warunki pracy: substancje chemiczne, hałas, drgania, oświetlenie, promieniowanie, podejście do pracy, ciężka praca, obciążenie fizyczne, praca wyłącznie przed komputerem i brak środków ochrony indywidualnej.

• Warunki zatrudnienia: brak jasnych przepisów dotyczących czasu pracy i przerw, niskie wynagrodzenie, praca na akord, nikłe możliwości rozwoju i niepewność zatrudnienia ryzyko utraty pracy.

• Relacje w pracy: zły sposób kierowania, złe relacje z innymi pracownikami, molestowanie seksualne, konflikty, brak wsparcia, atmosfera współzawodnictwa i dyskryminacja.

Oprócz wyżej wymienionych istnieje również skala poziomu stresu Social Readjustment Rating Scale (SRRS). Znane są 43 najbardziej stresujące wydarzenia życiowe, które w znacznym stopniu przyczyniają się do powstawania stresu. Każde zdarzenie ma wartość od 1 do 100, a wyniki należy dodać do siebie. Wynik poniżej 150 oznacza, że ryzyko rozwijania się chorób o podłożu stresowym jest nikłe. Wynik pomiędzy 151 a 299 oznacza podwyższone ryzyko wystąpienia takich chorób, a od 300 wzwyż to niewątpliwy sygnał, że ryzyko jest bardzo duże. Poniżej przedstawiamy kilka wartości z tej skali, a pełną listę można znaleźć na www.popolsku.nl.

Uwaga: Na liście czynników zwiększających stres znajduje się również Boże Narodzenie, więc dajcie sobie trochę luzu na końcu roku! •

Z badań wynika, że więcej niż 1 na 8 pracowników w Holandii uskarża się na stres związany z pracą i że 1/3 nieobecności w pracy jest spowodowana tym czynnikiem. W ten sposób stres stał się chorobą zawodową numer 1 w Holandii. 1 na 8 pracowników ma problem ze stresem w pracy, a prawie milionowi zagraża wypalenie zawodowe lub inna choroba psychiczna związana z pracą.

Na co trzeba uważać? Bezsenność, ciągły ból głowy i przemęczenie. Ile to kosztuje? Nieobecności w pracy spowodowane stresem związanym z pracą kosztują pracodawców ponad 2,2 miliarda euro i właśnie z tego powodu Minister Spraw Społecznych i Zatrudnienia Asscher podjął działania, w ramach których w ciągu najbliższych czterech lat wspólnie z pracodawcami i pracownikami omawiane będą te kwestie i wdrażane działania mające na celu rozwiązanie problemu. Również Inspekcja Pracy (nid. Inspectie SZW) w najbliższych latach przeprowadzi dodatkowe kontrole sprawdzające godziny pracy, poziom stresu i agresji w miejscu pracy.

Minister Asscher mówi - Obecnie często rozmowa o stresie w pracy należy do tematów tabu, pracownicy wstydzą się tego. Ale znane powiedzenie, że „od ciężkiej pracy jeszcze nikomu nic się nie stało“ jest w praktyce dalekie od prawdy. W ciężkiej pracy nie ma nic złego, ale warunki jej wykonywania muszą być odpowiednie. Na przykład oprócz pracy musisz mieć czas dla członków rodziny lub przyjaciół. Dodatkowo w pracy nie może być mowy o agresji, dręczeniu i zastraszaniu. Chcę, aby czymś normalnym było omawianie przez pracodawców i pracowników zagadnień dotyczących stresu związanego z pracą oraz wspólne poszukiwanie odpowiednich rozwiązań. Okazuje się, że ponad 40 procent pracowników uważa, że praca obciąża ich psychikę, a 25 procent twierdzi, że zawsze pracuje pod presją czasu. Również 40 procent pracowników w Holandii wskazuje na potrzebę podjęcia dodatkowych kroków mających na celu uniknięcie stresu związanego z pracą.

Do największych zagrożeń w miejscu pracy należą: presja, agresja, przemoc i zastraszanie, a w szkolnictwie i w instytucjach finansowych aż połowa nieobecności w pracy jest spowodowana stresem związanym z wykonywaną pracą. Na trzeci i czwarty rok zaplanowano wzmożoną walkę z dyskryminacją i dręczeniem pracowników. Dodatkowo uwagę poświęca się grupom i sektorom bardziej narażonym na stres. Na profilu facebookowym można znaleźć więcej informacji na ten temat (www.facebook.com/checkjewerkstress), a na stronie www.checkjewerkstress.nl/werkstressweek/ wykonasz test, którego tematem jest stres w pracy.

poPolsku nr 22 • 18

TOP – TOWARZYSTWO POLEK W HOLANDII!

Nie od dziś wiadomo, że nasza gazeta od zawsze wspierała wszelkie formy działalności integracyjnej, mające na celu promowanie polskiej kultury, tradycji, czy po prostu – polskości. Dlatego też chcielibyśmy w tym miejscu zaprezentować Wam stowarzyszenie, które w Holandii funkcjonuje już od ponad 15 lat!

„ToP”, bo o tym stowarzyszeniu mowa, zrzesza polskie emigrantki mieszkające w Holandii. Jak mówią same o sobie: „ToP to ambitne emigrantki, kobiety z charakterem i doskonałe towarzystwo”. Formalną datą rozpoczęcia działalności stowarzyszenia jest sierpień 1999 roku, a jego oficjalna nazwa brzmi: „ToP Vereniging van Poolse Vrouwen”.

Działalność „ToP-owiczek”, bo tak lubią się określać, rozpoczęła się bardzo niepozornie. W 1998 roku niewielka grupa przyjaciółek rozpoczęła dyskusję o konieczności stworzenia organizacji zrzeszającej polskie kobiety w Holandii. Pomysł okazał się na tyle dobry, że niedługo potem na organizowanych spotkaniach zaczęło pojawiać się coraz więcej pań. Wszystkie one jednogłośnie poparły pomysł stworzenia takiej organizacji. Następnym krokiem był wybór zarządu, który następnie zajął się stworzeniem statutu organizacji.

W efekcie, stowarzyszenie zostało oficjalnie zarejestrowane w KvK w Amersfoort w 1999 roku. Jak same

się zorganizować całą masę wszelkiego typu spotkań o bardzo szerokim przekroju tematycznym. Wszystkie one cieszyły się ogromnym zainteresowaniem i wywoływały ożywione dyskusje. Warto więc wymienić w tym miejscu chociaż niektóre z nich. Były to między innymi: „Sytuacja prawna Polaków/Polek w Holandii”, ''Warsztaty Kobiecości - odkryj siebie na nowo", „Rola lekarza domowego w Holandii”, Warsztat „Glas fusion”, „Spotkanie z Esperanto” czy spotkanie z polską pisarką emigracyjną – Agnieszką Steur.

Jak zatem sami widzicie, stowarzyszenie funkcjonuje bardzo prężnie. Warto wspomnieć, że „ToP-owiczką” może zostać niemal każda z Was! Do stowarzyszenia przyjmowane są pełnoletnie kobiety, które mieszkają w Holandii i są związane z Polską, na przykład poprzez pochodzenie. Jeżeli więc jesteś zainteresowana wstąpieniem w szeregi stowarzyszenia, wystarczy że wypełnisz formularz i dostarczysz go do zarządu.

Warto zaznaczyć, że w spotkaniach stowarzyszenia można uczestniczyć również w charakterze gościa.

Jeżeli więc chcesz miło spędzić czas w towarzystwie wspaniałych kobiet, z którymi czas płynie nieubłaganie szybko i przyjemnie, skontaktuj się z nimi! •

twierdzą, łączy ich nie tylko płeć, pochodzenie i kraj, w którym mieszkają: „Czujemy potrzebę samorealizacji i współkreowania naszej rzeczywistości. Chcemy się rozwijać, a jednocześnie stymulować i wspierać rozwój innych. Ponieważ reprezentujemy różne zawody, posiadamy różne hobby oraz mamy różne style i życiowe historie. Stanowimy dla siebie źródła wiedzy, informacji i inspiracji. Potrafimy w naszym gronie miło, a zarazem pożytecznie, spędzić czas”. Na przestrzeni tych wszystkich lat działalności „ToP-owiczkom” udało

Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.topolki.nl

DWUTYGODNIK

„PRACA I NAUKA ZA GRANICĄ” PO RAZ PIERWSZY W HOLANDII Polska gazeta o pracy za granicą Nasza gazeta ukazuje się w Polsce już od 2003 roku i jest dzisiaj niekwestionowanym liderem na rynku mediów prasowych adresowanych do Polaków pracujących za granicą i dla tych, którzy dopiero chcą wyjechać.

Na naszych łamach znajdziecie zarówno artykuły, porady, reportaże, jak też setki konkretnych ofert pracy uporządkowanych według krajów: Niemcy, Holandia, Szwajcaria, Austria, Francja, Włochy, Szwecja, Dania, Norwegia, Belgia, Irlandia, Wielka Brytania. Tylko u nas szczegółowy wykaz ofert unijnej sieci EURES. Najwięcej uwagi poświęcamy krajom, do których wyjeżdżają nasi rodacy – chodzi tu o Wielką Brytanię, Niemcy, kraje skandynawskie i oczywiście o Holandię. Nasz zespół redakcyjny składa się z dziennikarzy, którzy dzięki doświadczeniu i specjalizowaniu w wybranej tematyce, piszą fachowo i kompetentnie. Piszą dla nas także autorzy, którzy na stałe mieszkają za granicą.

Zachęcamy do odwiedzin naszej strony internetowej, która budowana przez lata stała się obszerną, profesjonalnie prowadzoną bazą praktycznych informacji dotyczących wszystkich zagadnień związanych z pracą za granicą - www.pracainauka.pl Redakcja

Tylko 2,50

DWUTYGODNIK "PRACA I NAUKA ZA GRANICĄ" OD TERAZ DOSTĘPNY TAKŻE W HOLANDII! Od teraz czasopismo "Praca i Nauka za Granicą" będzie sprzedawane razem z "poPolsku"!

Obie gazety możesz kupić już za 1,50 euro w kilku punktach w Holandii.

Możesz także zamówić prenumeratę, na którą składa się 6 numerów "poPolsku" i 6 numerów "Pracy i Nauki za Granicą". Łączny koszt wynosi 15 euro.

Wyślij email na adres: distributie@popolsku.nu, aby złożyć zamówienie!

poPolsku nr 22 • 19

PORT ROTTERDAM

OD OK. 1880 WROTA NA ŚWIAT

Jeśli istnieje jedno miejsce, które w wyraźny sposób pokazuje, dlaczego Holandia jest obecnie tak ważnym krajem handlowym, to jest nim zdecydowanie Rotterdam. Port ten leży w delcie dużych europejskich rzek, jest dostępny dla statków morskich, a w tym momencie posiada zaplecze handlowe, które jest w stanie dostarczyć towary do 100 milionów konsumentów dziennie. Jest to naturalne położenie dla najważniejszego portu Europy. Podczas odbudowy Holandii remont portu w Rotterdamie był zatem priorytetem. Port znacznie ucierpiał podczas drugiej wojny światowej - został on niemal w połowie zniszczony.

Odrodzenie Niemiec po wojnie i owocna współpraca europejska przyczyniły się do przywrócenia handlu z rynkiem niemieckim. Rozwój postępował tak szybko, że już w latach 50-tych. potrzebna była rozbudowa: powstały dwie nowe części - Eemhaven i Botlek.

R E T S E SYLW DII N A L O H W

Wkrótce przyjdzie, 31 grudnia. W Holandii, podobnie jak większości innych krajów, żegnamy się z 2014 rokiem i witamy 2015. Na ulicach znajdziesz wiele „Starych Holenderskich Straganów z Wypiekami”, gdzie możesz kupić wiele holenderskich przysmaków, które są nierozerwalnie związane z obchodami Nowego Roku. Są to głównie oliebollen i appelflappen. Oliebollen są smażone jako kulki z ciasta a appelflap to ciasto z mieszaniną składającą się z posiekanych jabłek i cynamonu. Można do niej dodać również pastę z migdałów, porzeczki i / lub rodzynki.

W Holandii lubi się również fajerwerki. Kiedy zegar wybija w Sylwestra dwanaście uderzeń, odpala się ich ogromną ilość. Wielu uważa, że jest to piękne dla oka, ale minusem jest ilość wypadków związanych z fajerwerkami oraz pieniądze, które wystrzeliwane są w powietrze. Miłośnicy fajerwerków w Holandii, w ciągu kilku ostatnich dni roku wydaja łącznie 65 milionów euro. Odpalanie fajerwerków podlega pod specjalne zasady: można je odpalać tylko w środę 31 grudnia od godziny 18:00 do 2:00 w nocy. Poza tymi godzinami, nakładane są kary. Fajerwerki mogą kupić tylko osoby, które ukończyły 16 lat. Kupowanie i posiadanie nielegalnych fajerwerków jest zabronione.

Fajerwerki można kupować tylko przez trzy ostatnie dni roku. W 2014 będą to: poniedziałek 29tego, wtorek 30 –tego i środa 31-ego grudnia. (źródło: www.rijksoverheid.nl). •

TRADYCJA

Dopiero w XIX wieku Rotterdam urósł do rangi najważniejszego miasta portowego Holandii. Pomimo tego, że istniał już od dawna, długo nie zaliczał się do tych najbardziej znaczących. Około 1250 roku w ujściu małej rzeki Rotte wzniesiono tamę, żeby zapobiec nadmiernemu zasoleniu wody przez napływającą wodę morską. Przy tamie tej ręcznie przeładowywano towary z łodzi rzecznych na statki przybrzeżne: był to początek rotterdamskiego portu.

W XVI wieku Rotterdam rozwinął się do ważnego portu rybackiego, a później skorzystał dzięki wyprawom kolonialnym. Nigdy nie był jednak centrum handlu kolonialnego: port nie był wówczas łatwo dostępny ze strony morza. Co więcej, najważniejsi inwestorzy i przedsiębiorcy mieli swoje siedziby w Amsterdamie.

W drugiej połowie XIX wieku port radykalnie się zmienił. W niemieckim Zagłębiu Ruhry zaczęły kwitnąć górnictwo i przemysł. Poza tym, Rotterdam stał się o wiele bardziej dostępny ze strony morza. Pod przewodnictwem hydrotechnika Pietera Calanda przerwano wydmy w okolicy Hoek van Holland i wykopano nowe połączenie z portem: de Nieuwe Waterweg („nowa droga wodna”). W samym porcie zbudowano nowe baseny portowe. Żurawie parowe i inne maszyny usprawniły rozładunek i załadunek, a pociągi towarowe szybciej przewoziły towary tam i z powrotem.

Również w ciągu ostatnich 40 lat port odnotowuje ciągły wzrost, między innymi dzięki założeniu Europortu i Maasvlakte. Władzom holenderskim bardzo zależy na utrzymaniu konkurencyjności portu. Podobnie jak lotnisko Schiphol, port w Rotterdamie jest głównym węzłem komunikacyjnym w handlu międzynarodowym. Globalizacja zapewnia intensywną wymianę towarów na całym świecie i powoduje wzrost konkurencji, również między portami, dlatego rząd zwraca szczególną uwagę na organizację i dostępność portu. Linia Betuweroute, która jest nowym towarowym połączeniem kolejowym między Rotterdamem a Niemcami, jest jednym z projektów przygotowujących przystań na przyszłość. •

KOŃCA ROKU SZKLANY DOM 2014

W HAARLEM!

W tym roku znowu kupujemy je masowo: oliebollen. Typowa holenderska tradycja z długą przeszłością.

Prawdopodobnie, 85% Holendrów zajada się tymi kulkami. Niemal 30% Holendrów przygotowuje je w okolicach Sylwestra. Przygotowanie i wrzucenie ich do frytkownicy zajmuje cały dzień. Wydaje się, że masz na nie ochotę i chcesz sam ich spróbować?

Przepis znajdziesz na stronie 8. Tego numeru poPolsku.

Około 25% Holendrów kupuje oliebollen na straganach, a nieco ponad 10% w piekarniach i supermarketach. Jeżeli rozważasz zakup oliebollen, zwróć uwagę na to, czy przeszły tzw. “oliebollentest”. Pączki najlepiej smakują na gorąco, posypane cukrem pudrem. Średnio ważą około 100 gram i mają prawie 260 kalorii. •

Tradycyjnie tydzień przed świętami gdzieś w Holandii stawiany jest „Glazen Huis”. Odrobina kultury w Holandii. W tym szklanym domu przesiaduje DJ 3FM, który jest tam zamknięty przez tydzień.

Bez jedzenia. W ten sposób chce zwrócić uwagę na ciche katastrofy, które dzieją się wszędzie na świecie. Celem tej akcji jest zwrócenie uwagi jak największej ilości Holendrów. Akcja po raz pierwszy została zorganizowana w 2004 roku. Trzech DJ’ów dobrowolnie wejdzie do szklanego domu, skąd będą puszczać wyłącznie muzykę na życzenie, za którą trzeba będzie zapłacić. Fundusze zostaną przeznaczone na szczytny cel. W tym samym czasie będą oni informować publiczność o powodach, dla których rozpoczęli taka akcję.

Robią to non-stop. Przez 24 godziny na dobę możesz śledzić ich poczynania za pośrednictwem radia i telewizji online.

Możesz tam być! Jest tam muzyka na żywo. Dziesiątki tysięcy ludzi przybywają do tego miejsca, zwłaszcza podczas ostatniego dnia, kiedy DJ’e są wypuszczani ze szklanego domu i ogłaszana jest ostateczna kwota, którą udało się zebrać. Wówczas pojawiają się tam prawdziwe tłumy. Szklany dom w tym roku będzie stał na Grote Markt w Haarlem od 18 do 24 grudnia. W ostatnim dniu, DJ’e opuszczą dom i podadzą oficjalny wynik zbiórki. Informacje można znaleźć na seriousrequest.3fm.nl. •

poPolsku nr 22 • 20

POMOC Hans Pannekeet W tym wydaniu poPolsku możecie przeczytać ostatni rozdział książki „Pomoc”. Wszystkie rozdziały w języku polskim i holenderskim dostępne są na stronie www.popolsku.nl.

p

e.nl

p

le

le

Sk

Sk

s w o j e zabawy i nie broniłam mu - To po prostu żałosna, mała suka.

Grała wielkiego wroga świata przeigraszek.

Tylko najpiękniejsze trafiały stępczego, a sama była jedną z tych dziewdo willi i mogłam tam dać upust swojej potrzebie doczyn, które pracowały dla mnie jako dziwki, kiedy byłyminacji. śmy młodsze. Tak bardzo chciała być częścią grupy, że - Co poszło nie tak? za szklankę wody była gotowa rozłożyć nogi. Dobrze Rozdział 41 - W pewnym momencie zadzwonił do mnie Brandsma ją wtedy wynagradzałam, a później wykorzystywałam Sprawozdanie z rozmowy mówiąc, że przyszła do niego jakaś laska, która szukafilmy z jej udziałem, aby ją przekonać, że lepiej dla niej - Co zrobiłaś po przeprowadzce swojego pana? ła zaginionej siostry. Razem z Brandsmą zwinęliśmy ją będzie nie wchodzić nam w drogę. Mieliśmy ją w garści - Najpierw byłam sama przez pewien czas. Skończyłam z ulicy, kiedy pokazała mi zdjęcie jednej z dziewczyn, i wiele razy ostrzegła nas, że ktoś może w nas uderzyć studia i trochę pracowałam. Kiedy nabyłam już trochę które trzymaliśmy w willi. albo że prowadzone jest śledztwo w naszej sprawie. doświadczenia, zaczęłam pracować na własny rachu- Co z nią zrobiłaś?

Nigdy bym nie pomyślała, że zaatakuje Klaasa, Jaapa nek i przyjmowałam tylko lukratywne zlecenia. Dzięki - Przewieźliśmy ją do domu Brandsmy i zamknęliśmy albo mnie. Oczywiście nie mogła tego zrobić sama, temu miałam więcej czasu na życie prywatne. ją w szopie. To była piękna dziewczyna i chciałam mieć chciała przecież stać się pierwszą damą międzynaro- Co postanowiłaś robić? dwie siostry w swojej ofercie. dowej grupy walczącej z przestępcami. Nawet gdyby jej - Najpierw postawiłam na nogi interesy brata i zadbałam - I co? się to udało, to i tak dostałaby za swoje, bo filmy i długi o powstanie profesjonalnej organizacji, do której w ża- Z tą dziewczyną nie dało się nic zrobić. Walczyła jak list na temat jej szaleństw zdeponowałam u mojego adden sposób nie mógł dobrać się fiskus. lwica i parę razy została pobita do nieprzytomności, ale wokata, który miał je ujawnić, gdyby coś mi się stało.

- Ale w pewnym momencie wyzwanie przestało być mimo tego nie poddała się. Kiedy zrozumiałam, że nic Żałuję, że ta pinda popełniła samobójstwo. wyzwaniem? z niej nie będzie, postanowiłam, że trzeba się jej pozbyć - Brakuje ci Klaasa i Jaapa?

- Tak, kiedy wszystko kręciło się samo, a ja nie musiai że musimy wykorzystać ją jako odstraszający przykład - Nie, bardziej żal mi, że willa i strumień pieniędzy ujrzały łam już właściwie pracować dla pieniędzy, zaczęłam się dla reszty dziewczyn. światło dzienne. Tu trzeba pogratulować Jansen-Baas. nudzić. I wtedy poznałam Brandsmę. Miły gość, dobry - Kto kazał ją zabić?

Sprytnie to przeprowadziła. Mam tylko nadzieję, że gdzieś w łóżku i robił wszystko, czego od niego żądałam.

- Ja, ale Brandsma się nie odważył - leszcz - więc zroznajdzie się jakiś zapomniany rachunek bankowy i coś dla Pracował często dla Wittemana i miał wiele kontaktów biłam to sama, a on filmował. mnie zostanie, gdy już wyjdę na wolność. W każdym razie w bloku wschodnim, skąd przywoził dziewczyny do na- Jak ją zamordowałaś? nie pomogę wam w tej sprawie, jeśli to nie problem. leżących do niego prywatnych klubów. Zauważyłam, że - Widzieliście film, więc nie ma o czym mówić. Skręci- Co znaczą litery OBJB? jest zapotrzebowanie na niewolnice SM. Chciałam załam jej kark. Pistolet wyrzuciliśmy, a ciało wrzuciliśmy - A, to taki żarcik Jaapa. Chciał w jakiś sposób oznająć się tym w ramach własnego biznesu. Mężczyźni byli nocą do dołu przy tamie i zasypaliśmy ziemią. czać swoje dziewczyny. Wypalał im wszystkim te litery gotowi sporo zapłacić, a był to wyjątkowo hermetyczny - O co chodziło z tym odłamkiem? na wewnętrznej stronie przedramienia, żeby nie rzucały świat. Chciałam sprzedawać SM na wysokim poziomie - Nie wiedziałam, że trzymała go w ręku. Mój brat się w oczy. Powiedział mi raz, że to skrót od ‚Owned by i w dobrym stylu. Brandsma początkowo pomagał mi chciał, żeby w willi był antyczny komin, więc Brandsma Jaap Brandsma’ - Własność Jaapa Brandsmy. sprowadzać odpowiednie dziewczyny z Polski i innych włamał się do budowanego muzeum. W jakiś sposób - Wrócimy do rozmowy jutro. Jeszcze nie omówiliśmy krajów Europy Wschodniej. Sprawiłam, że został dyrekwiedział, co zabrać i wrzucił płytki do dołu w szopie. Po wszystkiego. torem E.M.S. Strona internetowa, wizytówki, ulotki inpewnym czasie przenieśliśmy je w małych ilościach do - Ok. • willi i tam zostały wbudowane w komin. w Holandii formacyjne - wszystko musiało wyglądać perfekcyjnie.

Zainwestowałam w to grube pieniądze. Fama ze świat- Jaka była twoja rola w kutrze z haszyszem i ecstasy.

Zaprezentowany fragment poka SM szybko się rozchodzi. Mieliśmy dostarczać towar - To był biznes Klaasa. Nie miałam z tym nic wspólwww.schoenenreus.nl chodzi z książki Pomoc, której wyłącznie wyselekcjonowanej grupie klientów. nego. Od czasu do czasu przywoziłam tylko pieniądze autorem jest Hans Pannekeet.

- I udało się? dla tych gości na kutrze. Ecstasy używałam tylko do OBUWIE POLSKI SKLEP MEBLOWY ODZIEŻ Cały Itekst możesz przeczytać - Wszystko szło jak po maśle. Brandsma wybierał wprawienia dziewczyn w dobry nastrój, kiedy szły do na stronie www.popolsku.nl, dziewczyny i przywoził je do swojego domu.

Tam najklientów.

RABAT RABAT w zakładce Książka. pierw się nimi zajmowaliśmy i ćwiczyliśmy tak długo, Klaas zbudował w jaskiniach pod willą więzienie z celaZapraszamy do przeczyaż byliśmy pewni, że nie będą stawiać oporu. Niektóre mi i jeśli potrzebowałam pieniędzy, to mogłam je stamtania kolejnego rozdziału z nich udało nam się sprzedać za naprawdę duże pietąd brać. książki, który ukaże się za niądze. Inne przewieźliśmy do Belgii, a stamtąd do willi - Jeszcze ostatnie pytanie na dziś? dwa tygodnie,SRKO-201 w następnym promocje.nl w południowej Francji. Tam mogłam robić to, co lubię.

- Tak. numerze naszej gazety!

Było mi obojętne, czy Brandsma je gwałcił. Ja miałam - Jaka była rola Margi Jansen-Baas? r te in

y

y

w to

w to

ne

ne

r te in

i zniżki

Oferta ważna do: 30.03.2015r.

Sk

p

65

p

le

le

Sk

minimum

r te in

y

y

w to

w to

ne

ne

r te in

euro

ak skorzystać z abatowego?

Oferta ważna do: 24.01.2015 r.

www.kamernet.nl

www.nike.com

POKOJE DO WYNAJĘCIA

ODZIEŻ SPORTOWA

RABAT

RABAT

ezłych promocjach?

sz do nas! @promocje.nl

BAAS4LIFE17 Oferta ważna do: 30.01.2015 r.

ENERGY20

Oferta ważna do: 31.01.2015 r..

towane za zgodą ich właścicieli oraz przy współpracy z magazynem poPolsku i serwisem Promocje.nl. Nie bierzemy odpowiedzialności za błędne lub niewłaściwe użycie kodu.

Rubryka dla Smyka.

poPolsku nr 22 • 21

F O R U M

Nauczyciele i dzieci z wszystkich czternastu Polskich Szkół w Holandii składają gorące życzenia z okazji nadchodzących świąt Bożego Narodzenia i życzą szczęśliwego Nowego 2015 Roku. W naszych szkołach zawsze świętujemy te specjalne dni. Dziś na łamach PoPolsku cudowne czytelnicze chwile zapewnia Wam Szkoła w Nijmegen.

1. Obecna pora roku.

2. Obchodzimy je w grudniu.

3. Wiszą na niej bombki.

4. Sucha trawa, wkładana pod obrus na Wigilię.

5. Przynosi nam prezenty w Polsce.

6. Jeździmy na nich po śniegu.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

7. Przedstawienie związane ze świętami, połączone ze śpiewaniem kolęd.

8. Wieszamy je na choince.

9. Tego dnia wyczekujemy pierwszej gwiazdki na niebie, żeby usiąść przy stole.

AMBITNA PRACA DLA AMBITNYCH LUDZI Więcej informacji?

Barry Neele, barry@pearlpeople.eu (06) 12 13 25 18 Aktualne oferty pracy znajdziesz na www.pearlpeople.eu.

l Sk

„Swientabozegonalodzenia” Grudzien... to juz�prawie swieta... „swientabozegonalodzenia”.... straaaasznie trudne! Po holendersku o wiele latwiej, po prostu „kerst”! Dlaczego po polsku to musi byc�taaakie trudne! No ale za to po polsku jest Mikolaj i Wigilia. I duzo dobrych rzeczy do jedzenia. No i�spiewamy koledy i piosenki o Mikolaju. Mój brat (jest maly, ma 2 lata) to spiewa piosenke „Co to za Mikolaj” caly czas od zeszlego roku. To znaczy on spiewa „To to to Kolaj”, smiesznie, bo nie umie dobrze mówic. Ani spiewac.

W grudniu czesto jedziemy do Babci i Dziadzia do Polski. Jest fajnie, bo oni maja�zawsze duzo prezentów od Mikolaja. Ale taki prawdziwy Mikolaj to przychodzi do nas zawsze do Polskiej Szkoly. Troche sie go boje, bo ma duza�brode�i jest taki stary. I ma gruby glos. Zawsze chce, zeby usiasc mu na kolana i cos�powiedziec. A ja jestem troche�„verlegen”... no, niesmialy.

Mama mówi: „No, idz, Oscar”. No i w koncu ide, bo inaczej nie dostane�prezentu. Ale ogólnie w ten dzien�to zawsze jest bardzo fajnie w szkole. Najpierw mamy lekcje�i razem robimy bombki i wieszamy na choince. Pani nam pomaga. Ostatnio byl�nawet Papa z Sandrem (mój brat) i tez�z nami robil�bombki. W ogóle to przychodza wtedy wszyscy - tez�tatusiowie, i braciszki i siostry, i inni goscie. Nawet ta Pani co zalozyla nasza�szkole�bardzo dawno temu, mówila Mama. I kazda Mama robi cos dobrego do jedzenia i mamy ladne stoly. Ja lubie pierogi. I rybe�z pomidorami, mama mówi, „po grecku”, ale nie wiem co to jest. To przeciez polska ryba, nie??

Z jedzeniem trzeba zawsze zaczekac... najpierw kazdy daje kazdemu taki kawalek czegos�bialego. I cos�mówi, usmiechaja�sie i caluja.

A my, dzieci, to po prostu to jemy, bo nawet dobre. Troche� jak ciastko.

Potem jemy barszcz i uszka i pierogi, to takie duze uszka. A potem razem spiewamy. To jest mile, i wszystkie dzieci i rodzice tez�spiewaja. W ogóle to lubie�te�polska�szkole, bo jest fajnie. Uczymy sie�tez�polskich literek, sa�troche�dziwne. Na przyklad „a”. Jak mama mówi „a”, to zawsze sie�smieje. Ale ja juz�umiem napisac: „w”. Pani dala mi za to naklejke, bo mam dopiero 5 lat, a juz umiem!

Jak mama mnie budzi w sobote�i mówi „dzis�idziemy do polskiej szkoly”, to mi sie�wcale nie chce. Trzeba wszystko „szybko, szybko”.

A ja chce�wolno. I chce�caly dzien�ogladac�telewizje! Ale potem jak juz�jestem, to jest fajnie. Mamy fajne panie, i lekcje sa ciekawe.

I zawsze cos fajnego robimy, i bawimy sie w duzym kole w „niedzwiedzia”. No i jest Kuba, to mój przyjaciel z polskiej szkoly.

Mój brat Sander, tez�juz�chodzi z nami, chociaz�ma tylko 2 lata.

Jego grupa to „Mini Mini”, tam sa�same maluchy. Ale za to juz mówi duzo slówek po polsku, i umie „Kólko graniaste.. bec”! W domu tez�to tanczymy z mama, i robimy wszyscy bec i jest kupa smiechu!

Wesolych�swiont!

Oscar, lat 5, Polska Szkola Nijmegen

KRZYŻÓWKA

ep r te in

y

y

w to

w to

ne

ne

r te in

w Holandii

Sprawdź listę polskich szkół w Holandii na www.popolsku.nl.

p le Sk

e.nl

SZKÓŁ W HOLANDII

Czternaśc ie działając szkół dba ych w Hola o to, by dz ndii mawiać w języku pols ieci miały okazję poro zkim, pozna polską ora ć kulturę i z miło spęd tradycję zić czas. D ziś do lektu Polsku zap ry w Porasza szko ła w Hadze .

y i zniżki

www.schoenenreus.nl

POLSKI SKLEP MEBLOWY

OBUWIE I ODZIEŻ

CIEKAWOSTKA

RABAT

Podobno największy płatek śniegu, jaki kiedykolwiek widziano, miał ponad 38 centymetrów szerokości i był gruby na 20 promocje.nl centymetrów. Spadł w Stanach Zjednoczonych w 1887 roku.

Oferta ważna do: 30.03.2015r.

RABAT

SRKO-201 Oferta ważna do: 24.01.2015 r.

Sk

Sk

poPolsku nr 22 • 22 po

KONSUMENT

I WARUNKI OGÓLNE

W tym artykule pragnę poruszyć kwestię warunków ogólnych, przede wszystkim w kontekście konsumentów. Bowiem w codziennym życiu często mamy do czynienia z problemami dotyczącymi warunków ogólnych umów.

CZYM SĄ WARUNKI OGÓLNE? Z warunkami ogólnymi stykamy się każdego dnia. Nasuwa się jednak oczywiste pytanie: „czym właściwie są warunki ogólne“? Warunki ogólne to klauzule ujęte na piśmie, które powstały, aby umieścić je w (wielu) umowach. Często są pisane „drobnym druczkiem“ i tak też są nazywane. Warunki ogólne dotyczą najczęściej: • warunków płatności • warunków i terminów dostawy • warunków gwarancji Są więc wszechobecne, przy czym obowiązuje zasada, że na podstawie warunków ogólnych zawierana zostaje umowa między stronami. Podstawą jej zawarcia jest znajomość wyżej wymienionych warunków przez obie strony umowy. Przedstawię teraz więcej informacji na ich temat.

KIEDY OBOWIĄZUJĄ WARUNKI OGÓLNE? Warunki ogólne obowiązują w wielu przypadkach i nie jest nawet konieczne faktyczne zapoznanie się z nimi. Warunki ogólne obowiązują, jeśli wiedziałeś, że warunki ogólne stanowią integralną część umowy, a ty, bez zapoznania się z treścią warunków ogólnych, jednak ją zawarłeś. Jeśli warunki ogólne w ramach relacji konsumenckich (to jest konsument i przedsiębiorca/firma) nie zostały przekazane konsumentowi, to w takim przypadku konsument może stwierdzić, że warunki ogólne nie obowiązują w stosunku do umowy. W przypadku, gdy warunki ogólne nie obowiązują, to zastosowanie mają przepisy prawa. Jeśli jest to możliwe, to sprzedający musi przekazać ci warunki ogólne. Ale nie zawsze tak jest. Kupujesz coś w centrum handlowym albo w supermarkecie? W takim przypadku warunki ogólne często podano na dole lub z tyłu paragonu. Jeśli kupujesz coś przez internet, to prawie zawsze trzeba wyrazić zgodę na zastosowanie warunków ogólnych przed dojściem do skutku umowy/

ORGANIZUJEMY IMPREZY URODZINOWE FIRMOWE OKOLICZNOSCIOWE

GASTHUISSTRAAT 36, 5961GB HORST

zamówienia. Na potrzeby tego artykułu postanowiłem ograniczyć się do omówienia sytuacji konsumenta.

W codziennym życiu często jesteśmy konsumentami. Czasami informacja o stosowaniu warunków ogólnych znajduje się na fakturach za dokonane zakupy. Innym razem znajdziemy taką informację w stopkach pism/maili itp. A czasami są one wydrukowane na drugiej stronie.

KONSUMENT Konsumentami są osoby fizyczne lub gospodarstwa domowe, które nabywają towary i usługi w obrocie gospodarczym. Każdy z nas jest zatem konsumentem określonych usług lub towarów. Termin konsument został w przepisach prawa doprecyzowany i oznacza on w rzeczywistości osobę, która zawiera umowę i nie występuje w niej w charakterze osoby wykonującej określony zawód lub jako firma.

Zwraca uwagę fakt, że w praktyce konsumenci nie mają możliwości negocjowania treści zawartej umowy. Przykładem może być tu wspomniany sklep internetowy lub podany poniżej przykład umowy z firmą samochodową. Umowa jest nam często narzucana, a często nie zdajemy sobie nawet sprawy, że zawarliśmy umowę.

Dopiero w razie problemów z dostarczonymi usługami lub towarami sięgamy po warunki ogólne. Czytając je, często nasuwa się pytanie: czy ja to naprawdę podpisałem? W praktyce często mamy do czynienia z sytuacją, że strona stosująca warunki ogólne, wyklucza wszelkie możliwe prawa drugiej strony. Zasadniczo „autorzy“ warunków ogólnych na podstawie swoich warunków ogólnych „nigdy nie ponoszą odpowiedzialności“ lub ich odpowiedzialność jest bliska zeru.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA Podam przykład. Niedawno w mojej kancelarii rozmawiałem z klientką, która, jak przystało na świadomego konsumenta, kupiła samochód w profesjonalnej firmie samochodowej. Po kilku tygodniach zepsuła się jedna z najważniejszych części samochodu. Co zrozumiałe, klientka bardzo się zdenerwowała i poczuła się oszukana.

Przede wszystkim dlatego, że usłyszała od sprzedawcy, że wyraziła zgodę na warunki ogólne. A w nich znalazł się punkt, że firma nie udziela jakiejkolwiek gwarancji na samochód. Sprzedawca nie przyjął odpowiedzialności i powołując się na swoje warunki ogólne stwierdził, że firma nie udziela żadnej gwarancji na samochód. Innymi słowy, kobieta mogła - jego zdaniem - dokładnie sprawdzić pojazd przed zakupem.

ALE CZY NAPRAWDĘ TAK TO DZIAŁA? Warunki ogólne są w praktyce często stosowane. Niektóre firmy przygotowujące własne warunki ogólne wpadają jednak w pułapkę. Jest nią chęć wykluczenia jakiejkolwiek odpowiedzialności własnej. Myślą: „mam warunki ogólne i nic nie może mi się stać“. Przygotowując takie warunki ogólne nie wiedzą jednak / zapominają, że niektórych praw nie można tak po prostu zignorować. A już zwłaszcza w przypadku konsumentów tak to nie działa. Pomijając tak zwaną „czarną listę“ klauzul niedozwolonych, które zdaniem ustawodawcy naruszają równowagę w relacji między stronami, obowiązuje zasada, że w relacjach między konsumentami a przedsiębiorcami takie wyłączenie odpowiedzialności (egzoneracja) jest niedozwolone.

Przyjrzyjmy się jeszcze raz kobiecie, która kupiła samochód w profesjonalnej firmie samochodowej. Samochód kupiła jako konsumentka. Nie znała się na samochodach, chciała korzystać z auta w celach prywatnych. Przyjęła, że sprzedawca doradzi i profesjonalnie ją obsłuży. Czy w takiej sytuacji sprzedający (profesjonalna firma) może powołać się na wyłącznie odpowiedzialności? Odpowiedź brzmi: „nie“. Jego warunki ogólne, jakkolwiek profesjonalnie sformułowane, nie mogą spowodować zwolnienia go z odpowiedzialności jako sprzedającego. Prawo konsumenckie nakłada na niego bowiem określone wymogi prawne. Oznacza to, że w tym przypadku nie można wyłączyć odpowiedzialności sprzedawcy. W przypadku nabycia towaru przez konsumenta, oznacza to, że sprzedający ponosi odpowiedzialność za każdą usterkę, którą stwierdzono w ciągu sześciu miesięcy od zakupu. Powołanie się na warunki ogólne i wyłączenie odpowiedzialności w tym przypadku mu nie pomoże.

CO ZROBIĆ, GDY MAMY KŁOPOT Z WARUNKAMI OGÓLNYMI? Moim klientom doradzam zachowanie spokoju. Na początek przejrzyj warunki ogólne wspólnie z adwokatem lub radcą prawnym. Kto wie, być może znajdują się w nich klauzule niedozwolone? Być może druga strona powołuje się na egzonerację, która w takiej sytuacji jest niedozwolona? Twoja pozycja jako konsumenta jest silna, a sędziowie orzekający w sprawach konsumenckich łatwo uznają konsumenta za słabszą stronę sporu i przyznają mu rację. • Autorem artykułu jest: Piotr Wawrzyniak, adwokat w kancelarii Schelstraete & Wawrzyniak w Tilburgu. W razie pytań dotyczących tego artykułu, skontaktuj się z nami pisząc na adres info@schelstraete.nl lub zadzwoń pod numer 013-511 44 20. Więcej informacji znajdziesz na naszych stronach internetowych: www.schelstraete-wawrzyniak.nl lub www.prawopracy.nl.

lebara.nl/one

Dzwoń na telefony komórkowe I stacjonarne w Polsce jedynie za

10.

FABRYKA VAN NELLE

1

ct /min

TYLKO TERAZ jeszcze NIŻSZA CENA

Uzyskaj najlepsze stawki, korzystając z kredytu na połączenia w Lebara One

Zawsze przy Tobie Wejdź na lebara.nl/one i sprawdź, do kiedy trwa promocja. Dzięki kuponowi Lebara One zawsze będziesz dzwonić i wysyłać SMS-y w niskich stawkach taryfy Lebara One. Doładowanie nie powoduje podwojenia kredytu na połączenia w Lebara One. Wszystkie dane i stawki taryfy Lebara One można znaleźć w witrynie www.lebara.nl/one. *Dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów z sieci Lebara pod inne numery Dutch Lebara jest bezpłatne przez 7 dni po każdym doładowaniu za 10 €. Stosuje się zasadę limitu minut na połączenia. W przypadku wykrycia nadmiernego wykorzystywania usługi, Lebara ma prawo zaprzestania jej świadczenia. Po zakończeniu ważności okresu darmowych połączeń, stosuje się standardowe stawki taryfy Lebara One za połączenia z komórkami i SMS-y. Stawka startowa za każde połączenie w taryfie Lebara One wynosi 9 centów. Opłaty są naliczane minutowo. Produkty firmy Lebara są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego i nie mogą być używane do celów komercyjnych. Niniejsza publikacja nie stanowi oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego. Warunki mogą ulec zmianie i mogą zawierać błędy powstałe podczas drukowania. Ogólne warunki korzystania z sieci Lebara oraz pozostałe stawki podano pod adresem lebara.nl/pl

poPolsku nr 22 • 24

KALENDARZ IMPREZ Co? Gdzie?

Kiedy?

Informacje:

RYNEK POD DACHEM, € 2,50 HORST, OVERLOON EN REUVER 14 I 26 GRUDNIA, 4 I 11 STYCZNIA 2015 www.carbootsalehorst.nl

Co? Gdzie?

Kiedy?

Informacje:

HET GLAZEN HUIS, GRATIS HAARLEM OD 18 DO 24 GRUDNIA www.3fm.nl

Co?

WINTERFESTIJN (TEMATY; DICKENS, BETLEJEM EN HET FANTASYBOS) Gdzie?

NEDERWEERT Kiedy?

26 I 27 GRUDNIA Informacje: www.eynderwinterfestijn.nl Co? Gdzie?

Kiedy?

Informacje:

FESTYN Z OKAZJI NOWEGO ROKU 2014 W CAŁEJ HOLANDII 31 GRUDNIA 2014 www.djguide.nl

Co? Gdzie?

NIEUWJAARSDUIK, € 3,RÓŻNE MIEJSCA NAD MORZEM PÓŁNOCNYM Kiedy?

1 STYCZNIA 2015 Informacje: www.nieuwjaarsduik.info Co? Gdzie?

Kiedy?

Informacje:

DE JAAP EDENBAAN, € 6,70 AMSTERDAM CAŁY ROK www.jaapeden.nl

Co?

PARK WODNY, ŁYŻWY,GRY LASEROWE, OD € 6,50 Gdzie? ’S-HERTOGENBOSCH Kiedy?

CAŁY ROK Informacje: www.sportiom.nl Masz informację, która powinna znaleźć się w naszym kalendarzu imprez? Prześlij ją na adres: redactie@popolsku.nu

KOMIKS Autor: Jeroen Ledoux

MIKOLAJ & CAROLUS

W Zoetermeer, niedaleko Den Haag, znajdziesz prawdziwy kryty stok narciarski. Snowworld Zoetermeer został wybudowany w połowie lat dziewięćdziesiątych i był drugim krytym stokiem narciarskim z prawdziwym śniegiem. Wakacje są już zaplanowane i chcemy zacząć W: ćwiczyć jazdę na nartach, zanim wybierzemy się na tatrzańskie stoki.

SNOWWORLD ZOETERMEER

Miejsce: Lokalizacja

:

Otwarte: Strona ww

w

Snowwor ld Zoeterm eer Buytenpar kl 2717 AX Z aan 30 oetermee r 365 dni w roku, od 09:00 do 23:00 www.sno wworld.c om

: To rzeczywiście nie do pomyślenia, że w płaskiej Holandii można jeździć na nartach i skakać na snowboardzie. Jednakże, będziesz bardzo zaskoczony możliwościami i atmosferą panującą w Snowworld. Można tam spędzić prawdziwe narciarskie wakacje. Jeżeli chcemy jeździć za darmo, wymagana jest wcześniejsza rezerwacja.

Trzeba zaznaczyć, że wjeżdżając samochodem do Zoetermeer, znaki kierujące do Snowworld są bardzo dobrze widoczne. Wkrótce pojawia się wielkie wzgórze i kryty stok narciarski. Jest do duży obszar, gdzie z łatwością można zaparkować samochód. Widzimy pojedynczych ludzi i całe grupy w kombinezonach narciarskich.

Wszyscy z nartami lub deskami pod pachą. Nasz sprzęt narciarski został w Polsce, bo nie pomyśleliśmy, że przyda nam się w Holandii. To jednak nie problem, ponieważ można tu wypożyczyć narty, deski snowboardowe, buty, kaski i kombinezony. Na życzenie, można również zarezerwować rurowy tor saneczkowy. Po kupieniu dwugodzinnych wejściówek, udaliśmy się do pomieszczenia, gdzie mogliśmy się przebrać i założyć na siebie cały sprzęt.

Istnieją tu dwa szlaki. Jeden ma długość 160 metrów, drugi natomiast jest dla bardziej zaawansowanych narciarzy i snowboardzistów. Jego długość wynosi 210 metrów. Wewnątrz jest około -6 ° C a całkowita powierzchnia obiektu wynosi 13.500 metrów kwadratowych. Trzeci szlak został przedłużony do długości trzystu metrów. Jego wysokość wynosi natomiast 72,4 m (68,4 m nad poziomem morza). Między stokami znajdują się wyciągi narciarskie i windy. Jedna z tras jest zaprojektowana jako park rozrywki z różnymi przeszkodami. Oprócz trzech stoków, są tu również atrakcje dla dzieci, które są dla nich bezpieczne i za ich pomocą dzieci mogą zdobyć swoje pierwsze doświadczenia narciarskie. Co ciekawe, nawet początkujący mogą wziąć udział w lekcjach próbnych. Aby uzyskać prywatne lekcje, wystarczy zapisać się na kursy, które są przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych.

Po jeździe, oddajemy wynajęty sprzęt i udajemy się do części gastronomicznej, znajdującej się na lewo od recepcji. Oto restauracja samoobsługowa, bistro i prawdziwy nalewak z piwem. Zdecydowaliśmy się na restaurację fondue, w której można zjeść pyszne ryby lub mięso z serem fondue. Jeżeli nie masz wejściówki, możesz po prostu odwiedzić część gastronomiczną, gdzie razem z przyjaciółmi możesz cieszyć się zimową atmosferą.

Jeżeli szukasz więcej śnieżnych wrażeń, odwiedź Snow World Landgraaf w południowej Limburgii. Jest to największy kryty ośroZZddjęjęcicia:a:A ArnrnooldldNNieien dek narciarski w Europie. Snow World Landgraaf ma pięć stoków nhhuuisis oraz sześcioosobowy wyciąg krzesełkowy. Trasa najdłuższego zjazdu wynosi 520 metrów. W przeciwnym razie, polecamy oficjalny ośrodek FIS-Rennstrecke, gdzie odbędą się zawody pucharu świata. •

Mikołaj & Carolus W 2015 roku rybrykę „Wycieczka” prowadzić będą Kasia i Arnold!

NAJŚWIEŻSZE WIADOMOŚCI Z HOLANDII znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl.