poPolsku 18 Oktober 2014 Special 'Werken'

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

POPOLSKU NUMER 18 • PAŹDZIERNIK 2014 • € 0,70

JAK PRZETRWAĆ W KRAINIE WIATRAKÓW?

Zdjęcie: Kamil Łyziak

p a g e z r p e i N ! a i n a d y w o teg

REJESTRACJA W GMINIE • ŚLUB W HOLANDII – COŚ DLA CIEBIE? • CIĄŻA I PRACA PRZEDSZKOLA I SZKOŁA PODSTAWOWA • LEKARZ RODZINNY I STOMATOLOG UDZIAŁ W KURSIE JĘZYKOWYM BĘDZIE ŁATWIEJSZY • UZNANIE DYPLOMÓW MIESZKANIE W HOLANDII • CENY NAJMU I DODATKI DO CZYNSZU • POCIĄG W HOLANDII

WYDANIE SPECJALNE POPOLSKU

ŻYCIE I MIESZKANIE W HOLANDII

JAKO POLSKI EMIGRANT ZAROBKOWY

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 03

PoPolsku numer 18 Wydanie specjalne o pracy w Holandii Październik 2014 PRZEWODNIK EMIGRANTA Masz przed sobą wydanie specjalne poPolsku - ‚Życie i Mieszkanie w Holandii’.

Znajdziesz tu wszystkie informacje, bez których po prostu się nie obejdziesz, a których nie znajdziesz nigdzie indziej: jeśli właśnie po raz pierwszy przyjechałeś do Holandii, jeśli chcesz tu zostać dłużej niż cztery miesiące, ale też jeśli już wcześniej zdarzyło ci się pracować w Holandii albo postanowiłeś osiedlić się w Holandii na stałe, to w tym wydaniu specjalnym znajdziesz wszystkie niezbędne informacje!

Przegapiłeś pierwsze tegoroczne wydanie specjalne? Nic straconego! Zamów ten numer albo przeczytaj wszystkie artykuły na www.popolsku.nl

SPIS TREŚCI: ŻYCIE: HOLANDIA – KRAJ str. 4 Emigranci zarobkowi w Holandii str. 4 O Holandii słów kilka str. 5 Ustrój i władza str. 5 Rejestracja w gminie ŻYCIE W HOLANDII str. 8 Ślub w Holandii to coś dla ciebie? str. 9 Śmierć w Holandii, pogrzeb w Polsce? str. 9 Narodziny w Holandii str. 10 Poród: w domu czy w szpitalu? str. 10 Opieka poporodowa w Holandii str. 10 Ciąża i praca

Jeśli masz jakieś pytania, to chętnie pomożemy! Zapoznaj się ze wszystkimi artykułami na naszej stronie internetowej www.popolsku.nl albo zadaj pytanie na facebookowym profilu poPolsku lub na Twitterze - @GazetaPoPolsku.

DZIECI str. 11 str. 11 str. 12

To wydanie specjalnie powstało dzięki wsparciu naszych sponsorów i reklamodawców.

OPIEKA ZDROWOTNA I ZDROWIE str. 16 System opieki zdrowotnej w Holandii str. 16 Lekarz rodzinny i stomatolog

STOPKA REDAKCYJNA REDAKCJA Guido Keutgen, Angelique van ‘t Riet, Mateusz Siedlecki, Welmoed Post, Sytse Bruinsma, Rafał Długosz KONCEPCJA Guido Keutgen & Angelique van ‘t Riet WSPÓŁPRACA Nela Bartyńska (DTP), Jakub Bartyński (DTP), Kamil Łyziak (zdjęcie na okładkę) DRUK Janssen/Pers Rotatiedruk POPOLSKU Geerweg 7, 2461 TS Ter Aar E-mail: redactie@popolsku.nu Strona internetowa: www.popolsku.nl Numer Kvk: 24308228 Nakład: 40.000

OBSERWUJ POPOLSKU: GazetaPoPolsku

@gazetapopolsku

Najświeższe wiadomości z Holandii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl!

WIADOMOŚCI I INFORMACJE NA TEMAT

NA TEMAT WIADOMOŚCI I INFORMACJE

WIADOMOŚCI

• € 0,70 19 • LISTOPAD 2014 POPOLSKU NUMER

• LISTOPAD NUMER 19

0,70 2014 • €

AGNIESZKA MINKIEW ICZ WIC KIE A MIN Zstr.Z12 SZK WNĄIC AGNIE IE K POŁOŻ NIARKĄ IN Ą PIELEG M POLSK A YCONA str.

K NIESZ Ą PIELEGNIARKĄ POŁOŻNĄ str. 1212 AGZACHW ZACHWYCONA POLSK Ą PIELEGNIARKĄ POŁOŻ Przeczytaj artykuł w tym NĄ wydaniu poPolsku!

WYWIAD Z ARTUREM OLSZEWSKIM • WIĘCEJ POLACY W HADZE OKAZJI DO WYJAZD

• ZBYT U DO POLSKI DUŻY DO WIĘZIENIA poPolsku!

CO OZNAC w tym • HOLENDERSKI DRACU artykułZA „R”wydaniu Przeczytaj W NAZWIE

MIESIĄCA • NUMER DO WYJAZDU DO POLSKILA LSK STRONA DLAPO Y E I ICH ROLAPOL OKAZJI DZIECI: SKI LAŚCI WKŁAD SKIM •EJWIĘCEJ ŻYWNO HWYCOZNA POLSKI lsku!

DRACU M OLSZEW U DO IW ZACWYWIAD SZKOŁY •• SUPER ARTUREpoPo DERSK HOLEN WYJAZD A MARKE tym wydaniu WIĘZIENIA! DO

Mężczyzna. Relak s. A MIESIĄC ZEWSKIM W NAZWIE OLS

DO łw CUL W HOLAN ŚCIDII OKAZJI E I ICH ŻYWNO WTY KI DRA zytaj artykuY W HADZE • ZBYT DUŻY ROLA PrzecPOLAC ERS • WIĘCEJ CI • NUMERY END

NOŚ • HOL .

IAŻycie HOLAND W A „R” A W ŻYW M Życie . II II CO OZNACZ DO WIĘJZIEN ICH ROLARKETY SZKOŁYE! •I SUPERM Z ARTURE ZBYWKŁAD T DUŻYPOLSKIE W HOLAND WYWIAD • DLA DZIECI: • NUMERY ERMARKETYŻycie STRONA .

W HADZE MIESIĄCA ! • SUP .

POLACY A „R” W NAZWIE s. SZKOŁYŻycie Relak . AD ACZ zyzna POLSKIEJ Życie.

Mężc CO OZN DZIECI: WKŁ Życie.

STRONA DLA s.

NUMER 9 1910DOSTĘPNY 11 12 11 1212 10 9 JUŻ OD 31 PAŹDZIERNIKA! 11 10 . Relak Mężczyznastr.

str.

str.

str.

ZWOLNIENIE TRANS Z OBOWIĄZKU LIŚCI SEKSUA- MIESZKANIE str.

W HOLAN str.

Wstr.

HOLANDII W PRZYC str. DII UBEZPIECZEN ZEPIE MOŻNA str. IA KSIĄŻKA RODZI DII Ć W HOLAN str.GOWEJ KEMPIN W HOLANDII ANIE MIESZK W SZPITA „GEND EKSUALANDII LU RODZIĆ TRANSS S” W HOLAN MOŻNA str.ERLEG ZEPIEW IHO ZWOLNIENIE DII PRZYC ZIĆ ANIE W ROD DOMU W HOLANDIIMIEW U SZK str.

LIŚCI ŻNA SZPITAL W ĄZKU Z OBOWI EPIE MO KEMPIN U YCZGOWEJ NSSEKSUA-II W PRZ DOMU I W ITAL ECZENIATRAKSIĄŻKA DIIJ W SZP UBEZPI AND WE W HOLAN OLNIENIEDII I W HOLRLEGS” „GENDE ZWW KEMPINGO II I W DOMU HOLAN KU LIŚC IĄZ OW ŻKA Z OB HOLAND NIA KSIĄ GS” W RLE NDE UBEZPIECZE „GE II W HOLAND

9

KSZTAŁCENIE, OŚWIATA str. 22 System oświaty w Holandii str. 24 Udział w kursie językowym będzie łatwiejszy str. 24 Komunikacja za pomocą tłumacza telefonicznego (Tolkentelefoon) str. 22 Uznanie dyplomów str. 24 Uznanie umiejętności zawodowych ŻYCIE DUCHOWE str. 22 Kościoły w Holandii str. 24 Holandia: ‚otwarta kultura’? str. 24 Dyskryminacja MIESZKANIE: WARUNKI MIESZKANIOWE str. 22 Mieszkanie w Holandii str. 24 Mieszkania dla emigrantów zarobkowych str. 24 Hotel dla Polaków str. 22 Zwierzęta domowe WYNAJĘCIE MIESZKANIA str. 22 Ceny najmu i dodatki do czynszu str. 24 Zapłaciłeś zbyt wysoki czynsz? Schelstraete pomoże!

ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

ŻYCIA I PRACY W HOLANDII

DII W HOLAN POPOLSKU NUMER 19 • LISTOPAD ŻYCIA I PRACY NA TEMAT 2014 • € 0,70 I INFORMACJE

POPOLSKU

Przedszkola i szkoła podstawowa Formy opieki nad dziećmi Opieka nad dzieckiem w Holandii - zwrot kosztów?

ZAKUP MIESZKANIA str. 22 Vereniging Eigen Huis (Stowarzyszenie Własny Dom) RUCH DROGOWY I TRANSPORT str. 22 Jeżdżenie po Holandii samochodem na polskich numerach rejestracyjnych str. 22 Pociąg w Holandii str. 22 Na zakończenie: rower!

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 04

OPIE ZDROWIE H O L I A N D C K I A A N A Ł A O R G I SZK M R Y Ł E E O I I E LI Ż Y CC

GMINA

GIA

KOŚ

HOL ANDIA – KRAJ

Holandia jest krajem, w którym zawsze pracowali emigranci zarobkowi. Granice Holandii zawsze przekraczało wielu ludzi w poszukiwaniu pracy. Od XVII wieku do Holandii trafiało wielu marynarzy z zagranicy. Zaciągali się na długie i niebezpieczne rejsy organizowane przez Holenderską Kompanię Wschodnioindyjską. Na przełomie XVI i XVII wieku w Leiden 55%, a w Amsterdamie 40% mieszkańców stanowili emigranci zarobkowi.

EMIGRANCI ZAROBKOWI W HOLANDII

Około roku 1950 do pracy w Holandii przyjechało wielu Hiszpanów, Portugalczyków i Włochów. Od roku 1970 napływać zaczęli również emigranci z Turcji i Maroka. W ostatnim dziesięcioleciu największa liczba nowych pracowników trafiła do Holandii z Europy Środkowej i Wschodniej. Na początku obejmowali oni głównie sezonowe stanowiska w rolnictwie i ogrodnictwie. Obecnie, ludzie ci pracują przez cały rok, we wszystkich sektorach i na wszystkich poziomach wykształcenia. Według prognoz, w najbliższych latach starzenie się ludności w Holandii i UE spowoduje znaczne niedobory siły roboczej na rynku pracy. Dobrze rozwijająca się gospodarka holenderska będzie stanowić czynnik w jeszcze większym stopniu przyciągający emigrację zarobkową.

Taki rozwój wydarzeń podniesie również jakość usług pośredników pracy. Agencje pracy tymczasowej bardzo często zapewniają nie tylko pracę, ale też transport z zagranicy, dojazd z miejsca zamieszkania do pracy i z powrotem oraz odpowiednie zakwaterowanie i pozwolenia na pobyt. Organizacje branżowe poczyniły w tych sprawach ustalenia z władzami i innymi partnerami społecznymi. Powstały standardy i certyfikaty odpowiedzialnego zakwaterowania. W ten sposób Holandia pozostanie krajem atrakcyjnym dla pracowników z zagranicy, którzy przyjadą tu do pracy, ale też, żeby tu żyć i mieszkać. •

Jesteś z Polski lub mówisz po polsku?

Znajdź wymarzoną pracę na terenie UE. Przedstawiciela handlowego

Accountmanager (Ontzorgingsspecialist)

Opiekun/Opiekunka chorych

Stuwarooij Hedel

PearlPeople Nederland

ERVAREN COÖRDINATOR

Coördinator (NL-PL)

Serwisant urządzeń elektrotechnicznych

eb Personeelsdiensten Tiel Gelderland

Stuwarooij Hedel

PearlPeople Nederland

Tester

Elektromonteur

Operator Food / AGF

PearlPeople Duitsland

PearlPeople Nederland

CNC TURNERS FOR LARGER TURNING

Qualified midwives/obstetricians

UFLP - Factory

PearlPeople Nijmegen

PearlPeople Den Haag en Randstad

Unilever Careers Poland - Bydgoszcz

Spawacz, Fcaw (co2) euronorm (EN287-1)

Working in a laboratory

Internship Shopper Marketing

PearlPeople Randstad NL

PearlPeople Leiden

Perfect Store Europe, Unilever Careers Rotterdam

Electrical Engineer Marine

Service Engineer, Electro Mechanic

Więcej ofert pracy na naszej stronie internetowej.

PearlPeople Nederland

PearlPeople Nederland

Dystrybutor artykułów spożywczych z zachodniej Polski Holland

PearlPeople Sirjansland, Zeeland

Obserwuj nas na: GazetaPoPolsku i @gazetapopolsku

poPolsku nr 18 • 05

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

O HOLANDII SŁÓW KILKA Holandia to państwo położone w Europie Zachodniej, nad Morzem Północnym, u ujścia trzech wielkich rzek: Renu, Mozy i Skaldy.

Kraj zamieszkuje ponad 16 milionów ludzi, którzy żyją na bardzo małym obszarze: Holandia ma tylko 300 kilometrów długości i 200 szerokości. Stolicą kraju jest Amsterdam, zaś Haga jest siedzibą rządu. Językiem oficjalnym jest niderlandzki. Od południa Holandia graniczy z Belgią, a od wschodu – z Niemcami. Kraj należy do Unii Europejskiej i należy do strefy euro.

Historia Holandii to głównie nieustająca walka z morzem i wodą. Już w Średniowieczu mieszkańcy obszarów przybrzeżnych budowali falochrony i wały ochronne oraz wiatraki w celu osuszania terenów podmokłych i tworzenia polderów. Ale woda była również sprzymierzeńcem Holendrów w rozwoju gospodarczym kraju. I tak Holandia od zawsze była krajem żeglarzy. Bogacąc się i rosnąc w siłę, poszczególne regiony najpierw się zjednoczyły, a następnie oderwały się od Hiszpanii, której kolonią były w tym okresie. W ten sposób powstała „Republika Siedmiu Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich“. W kolejnych wiekach kraj walczył o prym w Europie z sąsiadami: Anglią, Francją i Niemcami. W roku 1830 regiony południowe oddzieliły się i w ten sposób powstało Królestwo Belgii. •

USTRÓJ PAŃSTWO Najwyższym szczeblem władzy wykonawczej w Holandii jest Rząd Centralny (nid. Rijksoverheid). W jego skład wchodzą departamenty, za pomocą których rząd sprawuje władzę nad państwem. Na czele departamentów stoją ministrowie, którzy tworzą rząd. Nadzór nad rządem sprawuje parlament poprzez izbę niższą Stanów Generalnych (nid. Tweede Kamer) i izbę wyższą Stanów Generalnych (nid. Eerste Kamer), czyli senat. Co 4 lata odbywają się wybory do Tweede Kamer. Społeczeństwo holenderskie wybiera 150 nowych członków izby. 75 członków Eerste Kamer wybierają deputowani z 12 prowincji (nid. Provinciale Staten).

PROWINCJE Holandia podzielona jest na 12 prowincji (Holandia Północna, Holandia Południowa, Zelandia, Brabancja Północna, Limburgia, Utrecht, Geldria, Flevoland, Overijssel, Drenthe, Groningen i Fryzja). Prowincje odpowiadają również za gospodarkę prze-

I WŁADZA strzenną (przeznaczenie obszarów i ochronę środowiska) oraz transport.

Raz na 4 lata Holendrzy wybierają nowe władze w każdej z prowincji.

GMINY Trzeci szczebel władzy stanowią gminy. Gmina jest grupą ośrodków mieszkalnych (wsi i miast) z przylegającymi do nich terenami. Gminy dbają o odpowiednią ilość terenów przemysłowych i mieszkalnych na zarządzanym przez nie obszarze. Wypełniają również zadania na polu opieki społecznej, edukacji, spraw obywatelskich, takich jak śluby i rozwody oraz meldowanie mieszkańców. Gminą zarządza rada gminy. W jej skład wchodzą radni oraz burmistrz sprawujący nadzór nad czynnościami zarządczymi. Co 4 lata wszyscy mieszkańcy we wszystkich holenderskich gminach wybierają nowych członków rady gminy.

WATERSCHAPPEN Holandia leży nad morzem i u ujścia wielkich rzek. Z tego względu zarządzanie gospodarką wodną i groblami oraz polderami uzasadnia istnienie osobnego organu: waterschappen (pol. zarządy wodne). W Holandii działają 24 waterschappen, których członkowie są wybierani przez mieszkańców kraju. •

REJESTRACJA W GMINIE Chcesz pozostać w Holandii dłużej, niż cztery miesiące? W takim razie będziesz musiał dokonać wpisu do ewidencji ludności w gminie, w której zamierzasz mieszkać. Powinieneś tego dokonać w ciągu pięciu dni, licząc od pierwszego dnia twojego pobytu w Holandii. Przebywasz tu już 4 miesiące? Nie zwlekaj z zapisem. Jeśli razem z tobą do Holandii przyjedzie twój partner lub dzieci, także oni muszą wpisać się do rejestru. W dniu, w którym udasz się do urzędu gminy, zabierz ze sobą następujące dokumenty: • dla każdej osoby, którą będziesz wpisywał: ważny paszport lub dowód tożsamości (identiteitskaart).

• umowę kupna lub wynajmu twojego mieszkania lub domu w Holandii. Mieszkasz u kogoś? Poproś właściciela mieszkania o przygotowanie i podpisanie oświadczenia w tej sprawie. Miej też przy sobie kopię dokumentu tożsamości tej osoby.

• Wszystkie akty urodzenia, zarówno twoje, partnera, jak i dzieci oraz ewentualne akty ślubu (także z poprzednich związków), przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na jeden z języków nowożytnych.

Wpisanie się do gminy jest gratis. Po dokonaniu wpisu zostanie ci przydzielony BSN (burgerservicenummer).

Numer ten będzie konieczny do regulowania wszel-

kiego rodzaju spraw, np. w szpitalu, w kontaktach z pracodawcą czy instytucjami odpowiedzialnymi za przydzielanie rozmaitych zasiłków. Jeśli zechcesz wyprowadzić się z Holandii, musisz wypisać się także z urzędu gminy. Przeprowadzasz się do innej gminy?

W takim wypadku musisz zameldować o przeprowadzce w twojej nowej gminie.

NUMER OBSŁUGI OBYWATELA BSN Po dokonaniu rejestracji w gminie, otrzymasz Numer Obsługi Obywatela BSN. Jest to unikalny numer, który otrzymujesz razem z wykazem danych osobowych. Będziesz go potrzebował do załatwienia takich spraw, jak np. otwarcie rachunku bankowego, otrzymanie wypłaty, załatwienie ubezpieczenia zdrowotnego i wszelkich kontaktach z instytucjami rządowymi.

OBOWIĄZEK IDENTYFIKACJI W Holandii masz obowiązek udowodnienia swojej tożsamości. Dlatego jesteś zobowiązany do stałego noszenia przy sobie dokumentów. Może to być ważny paszport lub dowód osobisty. Nigdy nie oddawaj swojego dokumentu tożsamości swojemu pracodawcy lub

agencji pracy tymczasowej. Jeśli jest to absolutnie konieczne, przekaż kopię swojego dokumentu. •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 06

ŻYCIE W HOLANDII ŚLUB W HOLANDII TO COŚ DLA CIEBIE? Co musisz zrobić, gdy jesteś obcokrajowcem, mieszkasz w Holandii i chcesz tutaj wziąć ślub? Przy zawarciu ślubu lub zarejestrowanego związku partnerskiego para oficjalnie rejestruje swój związek u urzędnika państwowego. W Holandii mężczyzna i kobieta, 2 mężczyzn lub 2 kobiety mogą wziąć ślub, jeśli spełnią następujące warunki: • Ty i twój partner musicie mieć co najmniej po 18 lat.

• Ty i twój partner nie możecie pozostawać w innym związku małżeńskim.

• Nie możesz być pod opieką kuratora, gdyż wtedy potrzebna jest zgoda kuratora lub sędziego.

• Określeni członkowie rodziny nie mogą wziąć ze sobą ślubu. Chodzi o rodziców i dzieci, dziadków i wnuki oraz braci i siostry. Kuzyni natomiast mogą wziąć ze sobą ślub.

OBCOKRAJOWCY By wziąć ślub w Holandii, nie musisz być Holendrem. Holender może wziąć ślub z obcokrajowcem, ale również dwie osoby nieposiadające holenderskiego obywatelstwa mogą się pobrać w Holandii. Obowiązują przy tym pewne warunki. Co najmniej jedno z partnerów musi być wpisane do Centralnej Ewidencji Ludności (nid. Basis Registratie Personen), zwanej wcześniej Gminną bazą danych osobowych (nid. gemeentelijke basisadministratie, GBA). Turyści nie mogą zatem wziąć w Holandii ślubu. Osoba innej narodowości musi rozumieć niderlandzki na tyle, by podczas ślubu móc odpowiedzieć na pytania urzędnika. Jeśli tak nie jest, na ceremonii musi być obecny tłumacz ustny. Osoba innej narodowości musi również przedstawić akt urodzenia i zaświadczenie o braku przeciwwskazań do zawarcia małżeństwa.

CO MUSISZ ZAŁATWIĆ WCZEŚNIEJ? Jeśli chcesz wziąć ślub, to po pierwsze musisz złożyć deklarację małżeństwa w gminie, w której chcesz wziąć ślub. Masz od tego momentu sześć miesięcy na

załatwienie wszystkich spraw i wzięcie ślubu. Jest to tak zwany „ondertrouw” (pol. zawiadomienie o ślubie). Jeśli bierzesz ślub w urzędzie, nazywa się to ślubem cywilnym; jeśli chcesz wziąć ślub w kościele, możesz to zrobić dopiero do ślubie cywilnym. Kościół sam zadecyduje, czy zechce pobłogosławić twój związek. W deklaracji należy również wskazać osoby, które będą waszymi świadkami (minimum 2 i maksymalnie 4 pełnoletnie osoby).

CZEGO POTRZEBUJĘ?

Do wniosku musicie załączyć odpisy waszych aktów urodzenia i ważne dowody tożsamości. Potrzebne będą również kopie ważnych dowodów tożsamości świadków.

ILE ZAPŁACĘ GMINIE? Gmina pobiera opłatę za udzielenie ślubu. Gminy stosują różne stawki, ale zwykle za udzielenie ślubu w ratuszu w poniedziałek (w określonych godzinach) opłata nie jest pobierana. W innych przypadkach zapłacisz 150 € za krótką ceremonię i 550 € za długą.

Branie ślubu w weekendy jest droższe, tak jak i ślub w specjalnym miejscu. Oczywiście otrzymujesz też trouwboekje (pol. książeczka ślubu), za którą musisz zapłacić około 40 €.

ZAMIAST MAŁŻEŃSTWA: UMOWA PARTNERSTWA CYWILNEGO? Uważasz, że ślub to krok za daleko? Możesz zdecydować się, by najpierw zawrzeć przed notariuszem umowę partnerstwa cywilnego (nid. samenlevingscontract). Jest to trochę bardziej korzystne z prawnego punktu widzenia, niż ślub, ma się jednak mniej praw i obowiązków. W takiej umowie spisuje się ustalenia dotyczące wkładu finansowego w koszty utrzymania, rozliczenia kosztów, użycia rachunków bankowych, podziału majątku w przypadku rozstania i wszystko, co dotyczy waszego mieszkania. •

ŚMIERĆ W HOLANDII, POGRZEB W POLSCE? ADWOKAT DLA POLAKÓW W HOLANDII www.schelstraete-wawrzyniak.nl www.prawopracy.nl Kontakt Dr. Hub van Doorneweg 181 5026 RD Tilburg The Netherlands Tel: 0031 (0) 13-5114420 Fax: 0031 (0) 13-5114290 E-mail: info@schelstraete.nl

W Holandii mieszka ponad 16 milionów ludzi. Codziennie umiera tu około 380 osób. Jeśli jesteś Polakiem mieszkającym i pracującym w Holandii, niestety może się tak zdarzyć, że dołączysz do tej grupy.

Jesteś tu daleko od bliskiej rodziny i może niczego nie ustaliłeś. Co musisz zrobić? Jak należy zorganizować transport ciała z Holandii do Polski (repatriacja zwłok) na pogrzeb lub kremację? A co zrobić, jeśli ostatnie pożegnanie ma się odbyć na terenie Holandii?

Jeżeli pogrzeb albo kremacja mają się odbyć w Polsce, warto wynająć firmę pogrzebową, która specjalizuje się w międzynarodowym przewozie zwłok. Firma przygotuje wszystko do transportu do Polski. Warto również wybrać polską firmę pogrzebową, która zajmie się organizacją wszystkich formalności już na terenie Polski.

Ostatnie pożegnanie, pogrzeb lub kremacja to kosztowne usługi. Dlatego wielu ludzi w Holandii ma ubezpieczenie pogrzebowe. Składka ubezpieczeniowa uzależniona jest od twojego wieku – gdy jesteś młody, płacisz mało, ale z wiekiem składka jest coraz wyższa. Bardzo skromna ceremonia z kremacją kosztuje w Holandii średnio około 5000 euro. Standardowa uroczystość pogrzebowa z pochówkiem to koszt około 8000 euro. Cena pogrzebu lub kremacji może łatwo sięgnąć 12000 euro, jeżeli doliczy się nabożeństwo żałobne, pojazdy do konduktu żałobnego, trumnę i pomnik.

TRANSPORT ZWŁOK DO POLSKI Osobę zmarłą w Holandii można przetransportować do innego kraju, na przykład do Polski. Jest do tego niezbędny akt zgonu oraz „przepustka przewozowa” (laissez-passer). Jest to zezwolenie na przewóz zmarłego do innego kraju. Należy okazać je w urzędzie celnym przy wjeździe do Polski. Złożenie odpowiednich wniosków, uzyskanie aktu zgonu z urzędu stanu cywilnego i przepustki przewozowej należy do zadań zakładu pogrzebowego. Zakład załatwia dokumenty w holenderskiej gminie, na terenie której zmarła dana osoba. Dostarcza oświadczenie lekarza lub koronera jako dowód naturalnej śmierci. Również w przypadkach, gdy śmierć nie nastąpiła w szpitalu, zakład pogrzebowy zapewnia przeniesienie zmarłego do domu pogrzebowego.

Koszt transportu zwłok do Polski to około 3000 euro. Jeśli wykupujesz ubezpieczenie pogrzebowe sprawdź, czy pokryje ono ewentualny koszt transportu zmarłego do kraju rodzinnego. Składki wahają się od 10 do 40 euro miesięcznie, w zależności od wysokości sumy ubezpieczenia oraz twojego wieku w momencie przystąpienia do niego. Możesz porównać ceny w internecie: www.uitvaartverzekeringenvergelijken.nl. Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj na www.ouwerkerkinternational.nl. •

poPolsku nr 18 • 07

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

NARODZINY W HOLANDII

Jeśli jesteś w ciąży w Holandii, to doświadczasz szeregu innych rzeczy, niż ma to miejsce w Polsce. W Polsce przez całą ciążę kobieta znajduje się pod opieką ginekologa. W Holandii, lekarz zajmuje się pacjentką wyłącznie w przypadku komplikacji i w nagłych wypadkach, a ciążę prowadzi położna. W Holandii kobiety same troszczą się o wiele spraw, aby zapewnić sobie jak najbezpieczniejszy przebieg ciąży.

Po pierwsze należy zapisać digenpraktijjk). Może to być Uzyskasz tam pomoc zyty kontrolne. Pierwsza po około dwóch miesią-

się w biurze położnych (Nid. verloskunbiuro w Twojej okolicy lub w szpitalu. w okresie ciąży i udasz się na wikontrola u położnej odbywa się cach ciąży.

KONTROLE U POŁOŻNEJ Podczas pierwszej kontroli położna założy kartotekę przezdrowie i o to, czy w waszych rodzinach występowały wady wrośnienie. Podczas kontroli zbadany również będzie poziom cukru tego przeprowadzone zostanie pierwsze badanie ultrasonograficzpodczas którego położna będzie się starała jak najdokładniej ustajesteś, i, co za tym idzie, określi oczekiwany termin porodu.

biegu ciąży. Zapyta o Twoje dzone, cukrzyca lub nadcii żelaza we krwi. Oprócz ne, USG (Nid. echoscopie), lić, w którym tygodniu ciąży

Następnie czeka cię jeszcze kilka kontroli w czasie ciąży. Przez pierwsze pół roku - raz na cztery tygodnie, potem co trzy tygodnie, co dwa tygodnie i wreszcie w ostatnim miesiącu ciąży - co tydzień. Podczas standardowej kontroli położna Cię zważy, zmierzy ciśnienie, zbada stan macicy i wysłucha bicia serca dziecka.

USG Czym jest badanie USG? Jest to technika, za pomocą której na ekranie monitora zobaczysz swoje rozwijające się dziecko. Technika ta jest oparta o fale dźwiękowe i jest w związku z tym całkowicie bezpieczna. Położna, przeprowadzając badanie będzie mogła sprawdzić, czy wszystko przebiega prawidłowo. Oprócz pierwszego badania USG podczas pierwszej kontroli (około 10 tygodnia), w czasie ciąży przeprowadzonych będzie jeszcze kilka tego typu badań. To pierwsze jest oczywiście szczególne, ponieważ po raz pierwszy zobaczysz swoje dziecko. Jest jeszcze wówczas malutkie, ale na ekranie można już rozpoznać rączki, nóżki i główkę maleństwa. Czasami, gdy istnieją wskazania do takiego działania, położona powtórzy USG. Po 20 tygodniach ciąży przeprowadzane jest nowe badanie USG. Należy ono do podstawowego pakietu ubezpieczeniowego i oferuje się je zatem wszystkim ciężarnym. W czasie badania sprawdza się obecność wad wrodzonych, mierzy się główkę, kość udową i brzuszek dziecka. Ponadto położna ocenia ogólny rozwój dziecka i jego stan zdrowia. Istnieje także możliwość rozpoznania płci dziecka.

W specjalnych biurach można również na własny koszt przeprowadzić badanie USG 3D. Holenderska nazwa (nid. pretecho) sugeruje, że ma to niewiele wspólnego z medycyną, ale robi się je raczej dla przyjemności podziwiania dzidziusia (Nid. pret – przyjemność, zabawa). Obrazy z badania można otrzymać w formie zdjęć, DVD lub filmu. •

PORÓD: W DOMU CZY W SZPITALU? w pośpiechu gnać do szpitala, a po porodzie jesteś od razu w swoim domu. Wadą porodu w domu jest to, że w przypadku jakichkolwiek komplikacji, mimo wszystko będziesz odwieziona do szpitala. Poród domowy jest dozwolony wyłącznie, gdy w pobliżu jest szpital, aby w razie komplikacji na pewno zdążyć na czas z pomocą. W przypadku porodu w domu należy zaopatrzyć się w zestaw porodowy (nid. bevallingsuitzet). W jego skład wchodzi pakiet porodowy (nid. kraampakket). Pakiet zawiera wiele atrybutów przydatnych przed porodem, podczas porodu i po nim. Możesz go kupić samodzielnie w specjalnej torbie dla noworodka. Ubezpieczyciele zwracają poniesionej koszty w ramach polisy.

PORÓD W DOMU Większość Holenderek (70%) najchętniej rodziłaby w domu. Nie zawsze się to udaje, ale ostatecznie i tak prawie 30% kobiet w Holandii rodzi w domu. W Holandii jest to zorganizowane w ten sposób, że przed porodem do domu przychodzi położna. Dużą zaletą rodzenia w domu jest to, że znajdujesz się w miejscu, które dobrze znasz, otoczona własnymi rzeczami, gdzie możesz się zachowywać, jak ci się żywnie podoba. Nie ma potrzeby

PORÓD W SZPITALU Wiele szpitali zadaje sobie coraz więcej trudu, aby poród w warunkach szpitalnych był jak najmniej uciążliwy i jak najwygodniejszy. W wielu sprawach szpital pozostawia miejsce na indywidualne życzenia ciężarnej. Jeżeli zdecydujesz się na poród w szpitalu, będzie się on odbywał pod okiem twojej własnej położnej. Lekarz lub ginekolog prowadzi poród tylko w przypadku wystąpienia powikłań. Jeżeli te nie wystąpiły i wszystko przebiegło bez problemów, możesz bez zbędnej zwłoki powrócić do domu, gdzie zostaniesz objęta opieką poporodową. W przypadku porodu w szpitalu nie ma potrzeby zakupu zestawu porodowego, ale pakiet porodowy musisz jednak kupić. •

OPIEKA POPORODOWA

W HOLANDII W Holandii istnieje opieka poporodowa, której nie ma w Polsce. Jest to opieka nad matką i noworodkiem podczas pierwszych ośmiu-dziesięciu dni po porodzie i korzysta z niej każda Holenderka. Przysługuje ci prawo do maksymalnie 80 godzin opieki poporodowej w ciągu maksymalnie 10 dni. Liczba przyznanych godzin opieki poporodowej jest ustalana w czasie rozmowy ewaluacyjnej. Koszty opieki poporodowej są pokrywane przez większość ubezpieczeń zdrowotnych. Konieczne będzie tylko pokrycie (małego) udziału własnego.

CZYM ZAJMUJE SIĘ OPIEKUNKA POPORODOWA? Opiekunka poporodowa asystuje położnej w czasie porodu w domu. Ale do jej głównych zadań należy przede wszystkim kontrola i opieka nad matką i dzieckiem po porodzie, informowanie, udzielanie wskazówek i porad, na przykład podczas kąpieli dziecka, a także obserwowanie i zwracanie uwagi na określone sprawy w opiece nad dzieckiem. Wykonuje ona również czynności domowe w pierwszym okresie po porodzie. Uczy matkę, w jaki sposób zajmować się noworodkiem. Może również zająć się innymi dziećmi w rodzinie.

ILE GODZIN OPIEKI POPORODOWEJ OTRZYMAM? W Holandii trzeba we własnym zakresie złożyć wniosek o przyznanie opieki poporodowej. Należy zrobić to w pierwszych tygodniach ciąży - przed 16. tygodniem. Dwa miesiące przed porodem opiekunka poporodowa przyjdzie do ciebie na rozmowę ewaluacyjną. W czasie tej rozmowy omówicie, ile godzin dziennie opieki poporodowej będziesz potrzebować. Za te godziny zapłaci towarzystwo ubezpieczeniowe. Sama możesz określić, jakie zadania weźmie na siebie opiekunka poporodowa. Możliwe jest również wykorzystanie większej liczby godzin opieki poporodowej, ale ich koszt musisz już pokryć z własnej kieszeni.

USTAWOWY UDZIAŁ WŁASNY NA OPIEKĘ POPORODOWĄ Często ubezpieczenie podstawowe obejmuje opiekę poporodową, ale zawsze sprawdź to w swojej polisie! W całym kraju ustalono jednolitą liczbę godzin opieki poporodowej. Jeśli w czasie porodu wszystko pójdzie dobrze, to otrzymasz 49 godzin opieki poporodowej, ale w zależności od twojej sytuacji osobistej liczba ta może się zwiększyć lub zmniejszyć.

W roku 2014 obowiązuje ustawowy udział własny za opiekę poporodową w domu wynoszący € 4,10 za godzinę. Sprawdź jednak w swojej polisie ubezpieczeniowej, jakie koszty zostaną pokryte z polisy i czy obowiązują przy tym dodatkowe warunki.

Najlepiej będzie po prostu skontaktować się w tym celu z twoim ubezpieczycielem.

KONKURS DOTYCZĄCY OPIEKI POPORODOWEJ! •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

Jeśli jesteś w ciąży i pracujesz, to jest kilka rzeczy, o których trzeba pamiętać. Najlepiej od razu po zakończeniu pierwszego trymestru ciąży powiadomić o ciąży pracodawcę. Jeśli będzie to konieczne, to pracodawca może podjąć kroki mające na celu ochronę ciebie i dziecka, na przykład, jeśli pracujesz z substancjami niebezpiecznymi.

poPolsku nr 18 • 08

CIĄŻA

I PRACA

URLOP MACIERZYŃSKI Jako ciężarna, w Holandii masz prawo do co najmniej 16 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego. Powinnaś ubiegać się o taki urlop u swojego pracodawcy, najpóźniej na 3 tygodnie przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego. Urlop macierzyński możesz rozpocząć już na 7 tygodni przed planowanym terminem porodu. Składając wniosek o urlop, musisz przedstawić oficjalne zaświadczenie od swojego lekarza lub położnej, w którym podano planowany termin porodu. Pracodawca nie może odmówić ci takiego urlopu. W przypadku braku zgody, skontaktuj się bezpośrednio z radą zakładową lub radą pracowników w firmie, w której jesteś zatrudniona.

nia ci odpowiedniego miejsca i czasu do momentu, gdy twoje dziecko skończy 9 miesięcy. Ogółem – możesz poświęcić jedną czwartą swojego czasu pracy na karmienie piersią.

ny od twoich zarobków. Dziecko uczy się pracować w grupie, jego rozwój jest stale wspierany, dokładnie i profesjonalnie monitorowany, maluch poznaje kolegów i koleżanki; to trzy duże zalety żłobka.

NIANIA Gdy po narodzinach twojego dziecka skończy ci się urlop macierzyński, musisz mieć rozwiązanie dla maluszka, żebyś mogła bez przeszkód wrócić do pracy. Ale co wybrać? Jeśli nie masz w pobliżu rodziny, dziadków, babć lub innych bliskich, musisz wybrać jedną z wymienionych opcji: żłobek, gastouder (osoba, która opiekuje się w domu własnym dzieckiem, a dodatkowo bierze pod opiekę inne dzieci), a może niania w twoim domu?

KARMIENIE PIERSIĄ Karmienie piersią w czasie pracy jest w Holandii dozwolone. Pracodawca jest zobowiązany do zapewnie-

ŻŁOBEK Żłobek, ogólnie rzecz biorąc, jest drogi. Można otrzymać zwrot części kosztów, jest on jednak uzależnio-

Niania w domu to kolejna opcja. Zazwyczaj płacisz określoną kwotę za godzinę i z góry czynisz jasne ustalenia. Dużą zaletą takiej niani jest to, że dziecko rośnie w znanym mu otoczeniu, codziennie cała uwaga i miłość skupia się na nim, no i jest to trochę tańsze niż żłobek. Istnieją jednak również wady zatrudnienia niani. Obecnie ciężko znaleźć zastępstwo, a ze względu na to, że wielu rodziców rezygnuje ze żłobków przez zbyt wysokie ceny, niestety znalezienie dobrej opiekunki nie jest sprawą prostą. Trzecia opcja to gastouder. Jest to wykwalifikowana osoba, która otrzymując wynagrodzenie, zajmuje się maksymalnie ośmiorgiem dzieci w swoim własnym domu. •

SEKS JEST FAJNY,

ALE CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ JUŻ NIE!

Nie ulega wątpliwości, że seks jest bardzo przyjemny, ale jeżeli odpowiednio się nie zabezpieczasz, konsekwencje mogą być bardzo poważne. Możesz na przykład zarazić się jedną z chorób, która jest przenoszona drogą płciową. Każdego roku w Holandii odnotowuje się około stu tysięcy takich przypadków.

rzy mieli kontakt z innymi mężczyznami.

Jest to wystarczający powód aby zwracać szczególną uwagę na te choroby, bezpieczny seks, testy i leczenie.

CHLAMYDIA

Chlamydia jest jedną z najczęściej spotykanych chorób. Mężczyźni cierpią zwykle na stan zapalny i pieczenie podczas oddawania moczu. Kobiety zazwyczaj nie odczuwają dolegliwości, ale mogą CHOROBY W LICZBACH cierpieć na bezpłodność. Co roku zdarza Każdego roku RIVM (Rijksinsituut voor się to tysiącom kobiet!

Volksgezondheid en Mileu) podaje ilość przypadków zarażenia chorobami prze- JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED CHOROBAMI? noszonymi drogą płciową w całej Holan- Najlepszym sposobem ochrony przed dii. Z tych danych wynika, że w 2013 roku chorobami przenoszonymi drogą płcioodnotowano ponad 4 tysiące przypad- wą jest prezerwatywa. Są one dostępne ków wśród osób, które mieszkają w Ho- we wszystkich kształtach i rozmiarach. landii ale pochodzą z Europy Wschodniej. Należy używać lubrykantu na bazie wody Osoby te wykonywały testy w holender- lub silikonu. Jeżeli uprawiasz seks analskim Centrum Chorób Przenoszonych ny, trzeba używać większych ilości.

Drogą Płciową. Wiele konsultacji odbyło BADANIE DAJE PEWNOŚĆ się na prośbę pracowników świadczacych usługi seksualne. Liczba kobiet Jeżeli uprawiasz seks bez prezerwatyz Europy Wschodniej, które odwiedziły wy, lub z wieloma partnerami, dobrze centrum, jest ponad dwukrotnie wyższa jest zrobić test na obecność wirusa HIV, niż liczba mężczyzn (ok. 2700 kobiet który powoduje AIDS. Większość chorób i 1200 mężczyzn). Większość przypad- przenoszonych drogą płciową można ków odnotowano wśród mężczyzn, któ- wyleczyć dość łatwo, jeżeli rozpocznie

się leczenie odpowiednio wcześniej.

Opóźnienie rozpoczęcia leczenia może skutkować komplikacjami oraz zwiększyć szansę na to, że zarazisz kogoś swoją chorobą.

Gezondheidsdienst), czasami w szpitalach, jak np. Erasmusa MC w Rotterdamie i UMCU w Utrechcie. W Hadze na przykład, Regionalne Centrum Chorób Przenoszonych Drogą Płciową Haaglanden mieści się obok szpitala Westeinde GDZIE MOGĘ WYKONAĆ TESTY? MC. Tutaj także możesz za darmo i anoW Holandii istnieje wiele ośrodków CSG (Centra Seksuele Gezondheid), gdzie nimowo przeprowadzić testy. Skierowamożesz zadać pytania, przeprowadzić nie od lekarza nie jest konieczne. testy oraz rozpocząć leczenie. Osoby W sprawie przeprowadzenia testów moponiżej 25-tego roku życia mogą ponad- żesz także skontaktować się ze swoim to uzyskać porady w zakresie antykon- lekarzem. Wówczas zapłacisz jedynie za cepcji, niezamierzonej ciąży i przemocy koszt diagnozy w ramach tzw. „własnena tle seksualnym. Centra są dodatko- go ryzyka”. wo wspierane w sprawach związanymi z chorobami przenoszonymi drogą płcioCHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ? wą. Oznacza to, że są one odpowiednio wyposażone, aby zapewnić należytą Więcej informacji na temat tego, gdzie opiekę osobom z wyższym ryzykiem możesz wykonać testy znajdziesz na: zarażenia. Są to zwykle młodzi ludzie, http://www.soaaids.nl/nl/soas/deponiżej 25-tego roku życia, mężczyźni, soa-test/waar-testen. którzy uprawiają seks z innymi mężczy- Więcej informacji na temat choznami, pracownicy seksualni oraz ludzie rób przenoszonych drogą płciową pochodzący z terenów gdzie choroby I bezpiecznego seksu znajdziesz na: przenoszone drogą płciową występują www.soaaids.nl/diversiteit. Informacje dość często. Są to na przykład: Afryka, są dostępne w językach: niderlandzAmeryka Południowa, Karaiby oraz Eukim, angielskim, a wkrótce również ropa Wschodnia. Często, centra leczew rosyjskim, hiszpańskim i francuskim. nia znajdują się w GGD (Gemeentelijke

poPolsku nr 18 • 09

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

DZIECI FORMY OPIEKI NAD DZIEĆMI KINDERDAGVERBLIJF - ŻŁOBEK Rodzice dzieci w wieku od 6 tygodni do 4 lat, mogą skorzystać z ośrodków opieki nad dziećmi (kinderdagverblijf), odpowiadających polskim żłobkom i przedszkolom. Można w nich pozostawić dzieci w stałych grupach przez jedną lub więcej części dnia. Dzieci najczęściej trafiają do tej samej grupy z równolatkami, na przykład dzieci w wieku 0-2 lata trafiają do jednej grupy, a dzieci w wieku 2-4 lata do drugiej. Większość dziennych ośrodków opieki nad dziećmi otwartych jest w dni robocze pomiędzy godziną 07:30 a 18:30. Niektóre ośrodki oferują opiekę 24-godzinną.

BUITENSCHOOLSE OPVANG (BSO) OPIEKA POZASZKOLNA Opieka pozaszkolna (świetlica, BSO) przeznaczona jest dla dzieci w wieku od 4 do 12 lat. Dla dzieci w tym wieku szkoły oferują opiekę w czasie przed i po szkole, ale także w dni wolne od szkoły i podczas wakacji. Szkoły mogą zorganizować taką opiekę samodzielnie lub zlecić ją organizacjom specjalizującym się w opiece pozaszkolnej. Rodzice płacą za nią, ale na określonych zasadach można otrzymać dopłatę do tych kosztów zgodnie z holenderską Ustawą o opiece nad dziećmi. Opiekę nad dziećmi sprawuje akredytowane centrum dziecięce (na terenie

szkoły lub poza nim) lub akredytowany gastouder (osoba opiekująca się własnym dzieckiem i dodatkowo innymi dziećmi) poprzez akredytowane biuro.

GASTOUDEROPVANG Możesz również zdecydować się na skorzystanie z gastoudera. Często towarzyszy temu rodzinna atmosfera, a gastouder trafia do ciebie poprzez akredytowane biuro.

Opiekun do dzieci może zajmować się dziećmi we własnym domu lub w domu rodziców, którzy poproszą o taką pomoc.

PEUTERSPEELZAAL Rodzice dzieci w wieku od 2,5 do 4 lat, mogą podjąć decyzję o zapisaniu dzieci do peuterspeelzaal (instytucja, która mogłaby odpowiadać polskiemu przedszkolu w grupie starszaków lub zerówce). Dzieci są tu przygotowywane do szkoły podstawowej. Ośrodki te podlegają pod edukację przedszkolną, nie są jednak oficjalnie uznawane za formę opieki nad dziećmi (mają raczej formę edukacyjną). Jeśli więc zaprowadzasz swoje dziecko do peuterspeelzaal, nie będziesz mógł wystąpić z wnioskiem o dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem.

ZASADA CZTERECH OCZU W PLACÓWKACH OPIEKI NAD DZIEĆMI Od 1 lipca we wszystkich placówkach prowadzących opiekę nad dziećmi obowiązuje tzw. zasada czterech oczu. Zasada ta oznacza, że pracownicy w placówkach opieki nad dziećmi nigdy nie mogą przebywać z grupą dzieci w pojedynkę. Zawsze musi być druga osoba dorosła, która słucha i obserwuje wydarzenia. Założeniem zasady czterech oczu jest poprawa bezpieczeństwa dzieci w placówkach opieki.

VOG DLA PERSONELU PLACÓWEK OPIEKI NAD DZIEĆMI Pracownicy placówek opieki nad dziećmi i placówek prowadzących edukację przedszkolną są zobowiązani posiadać zaświadczenie o niekaralności (verklaring omtrent gedrag, VOG). VOG gwarantuje, że opiekun nie popełnił czynów karalnych, które dyskwalifikują jego pracę z dziećmi. •

OPIEKA NAD DZIECKIEM W HOLANDII – ZWROT KOSZTÓW DODATEK DO KOSZTÓW OPIEKI NAD DZIECKIEM Pracujący rodzice mogą w Holandii dostać zwrot części kosztów poniesionych na opiekę nad dzieckiem (żłobki, świetlice pozaszkolne, przedszkola) dokonując rozliczenia z urzędem skarbowym. Możesz otrzymać zwrot również w przypadku, gdy dzieckiem zajmuje się akredytowany gastouder.

JAKIE WARUNKI MUSZĘ SPEŁNIĆ?

Aby otrzymać dodatek, musisz mieć pracę, twoje dzieci muszą być zameldowane pod twoim adresem i nie uczyć się jeszcze w szkole średniej. Mieszkasz w Holandii, masz obywatelstwo holenderskie lub obywatelstwo kraju UE albo jesteś obcokrajowcem z ważnym pozwoleniem na pobyt.

ILE DODATKU DOSTANĘ?

Wysokość dodatku łączy się z liczbą przepracowanych przez ciebie godzin. W przypadku korzystania z ośrodka opieki dziennej, dodatek wynosi 100%. Otrzymasz jednak 140% kwoty wynagrodzenia za te godziny, ponieważ brane są również pod uwagę przerwy i czas dojazdu. Przy dzieciach uczęszczających do szkoły dodatek wynosi 50%, ponieważ spędzają one czas w ośrodkach opieki

dopiero po szkole. Otrzymasz w takim przypadku 70% w związku z czasem dojazdu i przerwami.

JEŚLI NIE PRACUJESZ NA ETACIE (TYLKO MASZ WŁASNĄ DZIAŁALNOŚĆ) Jeśli jesteś przedsiębiorcą lub osobą samozatrudnioną, musisz zsumować 'przepracowane godziny', na przykład godziny, za które zapłaci klient, godziny przeznaczone na administrowanie firmą lub czas poświęcony na szkolenia i kursy związane z prowadzoną działalnością. W tym celu musisz prowadzić rejestr godzin pracy w swojej firmie. Możesz również zaliczyć godziny zwolnienia chorobowego. •

PRZEDSZKOLA

I SZKOŁA PODSTAWOWA Do czwartego roku życia rodzice sami mogą zdecydować, czy chcą by ich dziecko chodziło do przedszkola/szkoły, jednak od 5 do 18-tego roku życia dziecko podlega pod „obowiązek szkolny” (nid. leerplicht). Dzieci muszą chodzić do szkoły do czasu uzyskania dyplomu.

SZKOŁA PODSTAWOWA Od 4-tego roku życia dzieci w Holandii idą do szkoły podstawowej. Musisz samodzielnie zapisać swoje dziecko jako ucznia w szkole podstawowej. Szkolnictwo podstawowe jest bezpłatne, ale szkoły mogą prosić o wniesienie składki na zajęcia. Rozumie się przez to dodatkowe wydarzenia oferowane poza standardowym programem nauczania, takie jak: sinterklaasfeest (mikołajki), obchodzenie Bożego Narodzenia, wycieczki szkolne czy lekcje pływania.

JAK WYBRAĆ DOBRĄ SZKOŁĘ PODSTAWOWĄ?

Rodzice mogą zasadniczo sami wybrać szkołę podstawową dla swojego dziecka.

To trudne zadanie, ponieważ wybór jest szeroki i jest wiele różnic między poszczególnymi szkołami. Istnieje szkolnictwo powszechne i niepubliczne, a dla dzieci, które potrzebują dodatkowego wsparcia, istnieją szkoły specjalne. Powszechna szkoła podstawowa jest dostępna dla każdego dziecka, nie kieruje się zasadami religijnymi czy związanymi z danymi poglądami. Szkolnictwo niepubliczne (nid. bijzondere scholen) oznacza, że dziecko nauczane jest z pewnej określonej perspektywy religijnej lub światopoglądowej.

Istnieją na przykład szkoły rzymsko-katolickie, protestancko-chrześcijańskie, islamistyczne czy hinduistyczne. Zarządzają nimi autonomiczne władze szkoły, ale podlega ona pod te same przepisy ustawy o edukacji jak szkoły gminne. Szkoły niepubliczne mogą odmówić zatrudnienia nauczycieli i przyjęcia uczniów, którzy mają inne przekonania niż dana szkoła.

CZEGO DZIECI UCZĄ SIĘ W SZKOLE? Istnieje kilka przedmiotów obowiązkowych: niderlandzki (i obecnie również angielski), rachunki i matematyka, orientacja na siebie i na świat (geografia, historia, biologia, edukacja obywatelska, lekcje ruchu drogowego i wiedza o społeczeństwie), orientacja artystyczna (muzyka, rysunek i rękodzieło) oraz wychowanie fizyczne. Oprócz tych przedmiotów, szkoły oferują również zajęcia dodatkowe, takie jak: lekcje pływania, zwiedzanie, obozy szkolne, odwiedzanie bibliotek i wycieczki, które mogą należeć do programu zajęć; przeczytasz o tym w przewodniku szkolnym. •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 10

OPIEKA ZDROWOTNA I ZDROWIE SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ

W HOLANDII UBEZPIECZENIE PODSTAWOWE W Holandii każdy ma prawo do opieki medycznej.

Jednak nie jest ona bezpłatna! Dlatego każda osoba mieszkająca lub pracująca w Holandii musi zawrzeć podstawowe ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczy to również cudzoziemców. Należy to zrobić najpóźniej cztery miesiące od przyjazdu do Holandii. Nawet wtedy, gdy jesteś ubezpieczony w Polsce. Wszyscy Holendrzy mają takie ubezpieczenie. Duża część zabiegów lekarskich jest objęta obowiązkowym udziałem własnym, który płacą wszyscy ubezpieczeni. Na przykład za pobyt w szpitalu, przewóz chorego, wizytę u specjalisty i leki musisz sam zapłacić pierwsze 350,- euro.

OPIEKA ZDROWOTNA W HOLANDII W Holandii państwo ściśle kontroluje realizację świadczeń zdrowotnych, ale nie ma mowy o 'państwowej służbie zdrowia'. Odpowiedzialna za to jest niepaństwowa opieka zdrowotna. Aby oferować ludności świadczenia lekarskie, jednostki takie muszą zawrzeć umowę z dużymi towarzystwami ubezpieczeniowymi działającymi w sektorze ochrony zdrowia.

ILE TO KOSZTUJE? Towarzystwa ubezpieczeniowe zobowiązane są do przedstawienia ci pakietu ubezpieczenia podstawowego i nie mogą takiego pakietu nikomu odmówić.

Podstawowe ubezpieczenie zdrowotne w Holandii pokrywa koszty lekarza rodzinnego, pobytu w szpitalu czy koszty leków, a miesięczna składka wynosi około 100 euro. Nie obejmuje ono jednak zwrotu wszystkich kosztów. Zwrotu nie otrzymasz na przykład za wizytę u lekarza albo za alternatywne sposoby leczenia. Żeby otrzymać również zwrot takich kosztów, można zawrzeć ubezpieczenie uzupełnia-

jące. Ubezpieczyciela możesz wybrać samemu. Na rynku znajduje się wiele towarzystw ubezpieczeniowych, spośród których możesz wybierać. Zwróć uwagę na stawki, które oferują – mogą się różnić u poszczególnych ubezpieczycieli. Więcej informacji znajdziesz na stronie www.verzekeringssite.nl.

Na stronie internetowej www.independer.nl możesz porównać ze sobą oferty ubezpieczeń zdrowotnych różnych ubezpieczycieli.

UBEZPIECZENIE ZBIOROWE Z PRACY Czasami pracodawca umożliwia zawarcie zbiorowego ubezpieczenia zdrowotnego (często ma to miejsce w agencjach pracy tymczasowej). Często pozwala to zaoszczędzić okrągłą sumkę. Jeśli pracujesz poprzez agencję pracy tymczasowej, możesz zazwyczaj uczestniczyć w ubezpieczeniu zbiorowym. Agencja sama wtedy zgłasza cię do ubezpieczenia, ale powinieneś to dodatkowo osobiście sprawdzić. Składka jest wtedy potrącana z twojego wynagrodzenia. Pamiętaj! Jeśli skończysz pracę dla agencji, przestanie ona również płacić twoje ubezpieczenie. Od tego momentu musisz samodzielnie opłacać składkę. Skontaktuj się wtedy ze swoim towarzystwem ubezpieczeniowym. Poinformują cię, co dalej robić. •

LEKARZ RODZINNY I STOMATOLOG

LEKARZ RODZINNY Mieszkając w Holandii dobrze jest zarejestrować się u lekarza rodzinnego i stomatologa. Jeśli jesteś zarejestrowany w praktyce lekarza rodzinnego, to masz pewność, że w razie nagłej potrzeby trafisz do lekarza, który udzieli pomocy (również wieczorem i w weekend). Lekarz rodzinny pełni również ważną rolę, jeśli musisz skorzystać z pomocy specjalisty. Koszty wizyty u specjalisty zostaną pokryte z ubezpieczenia zdrowotnego wyłącznie w przypadku, gdy będziesz mieć skierowanie od lekarza rodzinnego.

W Holandii możesz samodzielnie wybrać lekarza rodzinnego. W internecie znajdziesz listę lekarzy rodzinnych praktykujących w twojej miejscowości. Niektórzy lekarze pracują w praktykach grupowych lekarzy rodzinnych. Może się zdarzyć, że niektóre praktyki lekarzy rodzinnych mają pełne obłożenie, to znaczy, że nie mogą przyjąć kolejnych pacjentów. Jeśli musisz uzyskać pomoc specjalisty, to najczęściej musisz udać się do szpitala. W Holandii specjaliści prawie zawsze pracują w szpitalach lub klinikach specjalistycznych. Możesz samodzielnie wybrać szpital, ale musisz wiedzieć, z jakimi szpitalami twój ubezpieczyciel zdrowotny ma podpisaną umowę o świadczenie usług medycznych. W przeciwnym razie często będziesz musiał zapłacić za leczenie.

Twój lekarz rodzinny wie, jakie masz ubezpieczenie i do jakiego szpitala może cię skierować.

STOMATOLOG Jeżeli zamierzasz pozostać w Holandii przez dłuższy czas, może się zdarzyć, że wizyta u dentysty będzie nie tylko wskazana, ale wręcz konieczna. Chodzi tu nie tylko regularną kontrolę stomatologiczną, ale też o nagłe przypadki, takie jak zapalenie okostnej, złamania lub ukruszenia zębów. Oprócz (obowiązkowego) ubezpieczenia podstawowego, możesz też zawrzeć ubezpieczenie uzupełniające. Jego część może stanowić refundacja kosztów opieki stomatologicznej. W przypadku dzieci do 18 roku życia jest to część ubezpieczenia podstawowego, ale u dorosłych tak nie jest. •

poPolsku nr 18 • 11

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

KSZTAŁCENIE I OŚWIATA SYSTEM OŚWIATY W HOLANDII

Wszystkie dzieci w Holandii mają prawo do nauki. W Holandii istnieje obowiązek szkolny dla dzieci w wieku od 5 do 16 lat. Młodzież między 16 a 18 rokiem życia jest objęta obowiązkiem uzyskania kwalifikacji. Oznacza to obowiązek chodzenia do szkoły do momentu uzyskania dyplomu. W Holandii młodzież kształci się na poziomie podstawowym i średnim.

– odpowiednik polskiego testu szóstoklasisty) organizowany przez Centralny Instytut ds. Testów (Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling). Wszyscy uczniowie kształcący się na poziomie podstawowym w Holandii zdają ten test w grupie 8. Dzięki niemu szkoła i rodzice uzyskują informacje, jaka dalsza ścieżka edukacji będzie najlepsza dla ucznia. Test Cito nie jest testem, który można oblać lub zdać.

KSZTAŁCENIE PODSTAWOWE Szkolnictwo podstawowe kształci dzieci w wieku od 4 do 12 roku życia. Chociaż do szkoły mogą już uczęszczać czterolatki, to obowiązek szkolny obejmuje dopiero dzieci, które ukończyły 5 lat. Szkołę, w której edukacja odbywa się na poziomie podstawowym nazywa się szkołą podstawową. Po ukończeniu edukacji podstawowej, podejmowana jest decyzja dotycząca kontynuowania edukacji na poziomie średnim. Przy podejmowaniu decyzji, pomocny jest narodowy test umiejętności - test Cito (Cito Eindtoets Basisonderwijs

KSZTAŁCENIE ŚREDNIE VMBO (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, przygotowawcza średnia szkoła zawodowa) trwa 4 lata. Vmbo podzielone jest na cztery poziomy, z których najwyższy poziom to 'teoretyczna ścieżka kształcenia' ('theoretische leerweg'). Z takim dyplomem możesz przejść do średniej szkoły zawodowej (nid. middelbaar beroepsonderwijs - mbo). MBO to szkoła nastawiona na naukę zawodu. Wielu uczniów po uzyskaniu dyplomu VMBO kontynuuje naukę w MBO. Edukacja na poziomie MBO trwa cztery lata. Po jej ukończeniu wielu uczniów rozpoczyna pracę.

KOMUNIKACJA ZA POMOCĄ TŁUMACZA TELEFONICZNEGO (TOLKENTELEFOON) W wielu gminach i instytucjach rządowych w Holandii informacje podawane są wyłącznie w języku niderlandzkim. Również strony internetowe urzędu skarbowego, ministerstw i wielu miejscowości są dostępne wyłącznie w tym języku. Panuje tu przekonanie, że jeśli chce się mieszkać i pracować w Holandii, to trzeba również opanować język niderlandzki. Średnio potrzeba 1,5 roku do 2 lat, by móc swobodnie się nim posługiwać. Między innymi dlatego właśnie powstało poPolsku. My podajemy ci wszystkie informacje po niderlandzku i po polsku!

Aby pomóc w sytuacjach, w których próbujesz wytłumaczyć coś swojemu rozmówcy, który nie mówi po polsku, a ty nie znasz niderlandzkiego, w Holandii uruchomiona została usługa tłumacza telefonicznego (Tolkentelefoon). Podczas gdy trudności w komunikacji nie byłyby dużym problemem podczas rozmowy o pogodzie, to w rozmowach na poważniejsze tematy, jak zdrowie, praca czy status pobytowy, wzajemne zrozumienie jest kwestią kluczową.

CZYM JEST USŁUGA 'TŁUMACZA TELEFONICZNEGO' ('TOLKENTELEFOON')?

‘Tłumacz telefoniczny’ to usługa telefoniczna znajdująca się w ofercie kilku biur tłumaczeń. Dzwonisz do nich i prosisz o pomoc tłumacza polsko-niderlandzkiego. Zwykle już po kilku minutach tłumacz jest dostępny przez telefon. Włączasz głośnik w telefonie i rozpoczyna się rozmowa z udziałem trzech osób. Usługa jest dostępna przez cały czas, także wieczorem i w weekendy. Jest ona jednak dość droga: 100-150 euro za godzinę. W niektórych przypadkach nie musisz za nią płacić: istnieją miejsca w Holandii, gdzie lekarze lub szpitale płacą za rozmowę.

Również w kontaktach z policją, adwokatem, pracownikiem urzędu gminy lub innego urzędu często za tłumacza zapłaci druga strona. Także twój pracodawca może skorzystać z usługi 'Tłumacza telefonicznego'.

W JAKI SPOSÓB KORZYSTAĆ Z USŁUGI? Jako osoba fizyczna nie możesz samodzielnie włączyć usługi, możesz za to poinformować swojego rozmówcę o możliwości skorzystania z niej. Chcesz na przykład omówić coś ze swoim pracodawcą, jednak nie potrafisz się precyzyjnie wysłowić po niderlandzku? Powiedz mu o tłumaczu telefonicznym (Tolkentelefoon).

Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronach internetowych dostawców tej usługi: www.detolkencentrale.nl, www.tolkenselect.nl, www.tvcn.nl. •

Istnieje również HAVO (hoger algemeen voortgezet onderwijs, odpowiednik polskiego technikum lub liceum zawodowego), gdzie nauka trwa 5 lat i kształcą się w nim dzieci w wieku od 12 do 17 lat. Stąd uczniowie mogą przejść do HBO (hoger beroepsonderwijs, wyższa szkoła zawodowa), gdzie nabędą umiejętności zawodowe na poziomie wyższym.

I wreszcie VWO (voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, odpowiednik polskiego liceum ogólnokształcącego), gdzie edukacja trwa 6 lat. Stąd uczniowie mogą przejść na uniwersytet lub do szkół wyższych. VWO trwa 6 lat i kształcą się w nim dzieci w wieku od 12 do 18 lat.

Uniwersytety i szkoły wyższe kształcą dwustopniowo: są to studia licencjackie (bachelor) i magisterskie (master). Po 4 latach w szkole wyższej lub 3 latach na uniwersytecie otrzymuje się tytuł licencjata. Następnie można kontynuować naukę przez roku lub dwa lata i uzyskać tytuł magistra. Może to być tytułu magistra inżyniera (hbo-master) lub magistra. •

UDZIAŁ W KURSIE JĘZYKOWYM BĘDZIE ŁATWIEJSZY Jeśli jako obcokrajowiec chcesz mieszkać w Holandii na stałe, to musisz wziąć udział w kursie integracyjnym. Musisz za niego zapłacić z własnej kieszeni. Ale możesz również wziąć pożyczkę od państwa na ten cel oferowaną na korzystnych warunkach, takich jak niskie oprocentowanie w wysokości 0,6%. Dzięki temu uczestnictwo w kursie i nauka języka niderlandzkiego stają się atrakcyjniejsze.

WARUNKI POŻYCZKI Pieniądze możesz pożyczyć tylko w przypadku uczęszczania na kurs organizowany przez instytucję posiadającą znak jakości Blik op Werk. Pożyczka nie będzie wypłacona na twój rachunek bankowy. Pieniądze zostaną przelane bezpośrednio na rachunek instytucji, gdy tylko dostarczy ona fakturę dla DUO. Kiedy złożysz wniosek o udzielenie pożyczki, najpierw zostaną skontrolowane twoje dochody.

Zasadą podstawową jest, że im więcej zarabiasz, tym mniejsze masz szanse na uzyskanie pożyczki.

KURS Pożyczka socjalna skierowana jest wyłącznie do osób, które chcą wziąć udział w kursie integracyjnym. Możesz pożyczyć pieniądze na pokrycie kosztów kursu integracyjnego, egzaminów integracyjnych, kursu językowego Nederlands als Tweede Taal (NT2) i państwowego egzaminu Staatsexamen Nederlands als Tweede Taal (NT2). Egzaminy integracyjne sprawdzają stopień opanowania języka i znajomości holenderskiego społeczeństwa. Dyplom potwierdzający ich zdanie jest więc dowodem na to, że jesteś dobrze zintegrowany. Aby móc zdać te egzaminy, musisz znać niderlandzki (czytanie, słuchanie, mówienie i pisanie) na poziomie A2. Opanowując język na tym poziomie jesteś w stanie poradzić sobie w życiu codziennym. •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

UZNANIE UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH PRACUJ BEZ DYPLOMU Masz za sobą wiele lat pracy jako tynkarz? A może pracowałaś w Polsce jako pielęgniarka, ale twój dyplom nie jest ważny w Holandii? Jeśli tak, rozwiązaniem dla ciebie może być certyfikat doświadczenia zawodowego – EVC ervaringscertificaat. Dla każdego zawodu, do wykonywania którego nie jest wymagany dyplom, możesz poprzez EVC wykazać, że spełniasz wymagania i posiadasz wystarczające doświadczenie.

poPolsku nr 18 • 12

Idea opiera się na założeniu, że w ludziach drzemie większy potencjał, niż tylko ten wypisany na dyplomach. Można przecież wiele nauczyć się w pracy, w czasie wolnym czy poprzez zainteresowania. Twoja wiedza może się wtedy równać z wiedzą osoby posiadającej dyplom, jedyna różnica między wami to oficjalna pieczęć na dyplomie. Jeśli uważasz, że posiadasz wystarczającą wiedzę i doświadczenie, możesz zgłosić się do instytucji wydającej certyfikaty EVC. W Holandii jest około 100 biur EVC. Pracują w nich ludzie, którzy pomogą zebrać materiały do portfolio. Większość certyfikatów EVC dotyczy zawodów ze szczebla MBO (wykształcenie średnie zawodowe). Są to na przykład pracownicy wymiaru sprawiedliwości niebędący prawnikami, pielęgniarki, spawacze i inni pracownicy budowlani.

Załóżmy, że jesteś tynkarzem. W Holandii istnieje kształcenie w tym zawodzie, po ukończeniu którego otrzymujesz dyplom. Ale być może nie posiadasz dyplomu albo twój polski certyfikat nie jest ważny w Holandii. Jeśli chcesz wiedzieć, czy ze swoim doświadczeniem kwalifikujesz się do uzyskania dyplomu, sprawdzamy, czy spełniasz warunki wykształcenia zawodowego. Następnie będziesz musiał udowodnić swoje umiejętności i zebrać dowody potwierdzające, że tak właśnie jest. Może to być na przykład film w telefonie, na którym widać, jak tynkujesz i wygładzasz ścianę.

Po zebraniu dowodów wykonania tych wszystkich zadań i czynności, załączasz je do swojego portfolio.

PORTFOLIO Gdy już je skompletujesz, musisz udać się z nim do osoby, która oceni, czy twoja wiedza i doświadczenie są wystarczające, by uzyskać zwolnienie z danych części dyplomu. Niekiedy nawet z całego dyplomu. Jednak pozytywna opinia to jeszcze nie wszystko. Musisz jeszcze zdać egzamin z języka niderlandzkiego i matematyki. Razem z twoim portfolio zostanie on wysłany do komisji egzaminacyjnej ROC (Regionaal Opleidingen Centrum). To komisja zdecyduje, czy twoja wiedza i doświadczenie są wystarczające, by przyznać ci dyplom. Jeśli tak, otrzymasz oficjalny dyplom uznawany w całej Holandii.

CZAS I PIENIĄDZE Cała procedura zajmie około trzech miesięcy, wliczając czas potrzebny na skompletowanie portfolio ze wszystkimi dowodami. Koszt to ok. 1000–1500 euro. Jednak regularna szkoła także kosztuje i trwa dłużej, bo półtora roku. •

UZNANIE DYPLOMÓW Czy zdobyte w Polsce dyplomy są również ważne w Holandii? Co możesz zrobić przyjeżdżając do Holandii na studia lub do pracy z dyplomem innego kraju? Możesz wystąpić o oszacowanie wartości dyplomu (diplomawaardering).

HIER KAN UW ADVERTENTIE STAAN (100x140mm)

OSZACOWANIE WARTOŚCI DYPLOMU Przy szacowaniu wartości dyplomu sprawdza się, czy twój polski dyplom można porównać z dyplomem lub kształceniem w Holandii. Oszacowanie wartości dyplomu jest więc porównaniem zagranicznego dyplomu z holenderskim systemem edukacji.

W Holandii istnieją dwie instytucje zajmujące się szacowaniem wartości dyplomów: • Pierwszą jest SBB - ('Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven' - 'Centrum Ekspertyz Międzynarodowego Poświadczania Dyplomów'. Jeden z działów SBB zajmuje się szacowaniem wartości dyplomów i porównywaniem programu kształcenia dla średnich szkół przygotowawczych i średnich szkół zawodowych.

• Drugą taką holenderską instytucją jest Nuffic ('Netherlands Universities Foundation for International Cooperation' - Holenderska Organizacja na Rzecz Międzynarodowej Współpracy w Szkolnictwie Wyższym). Nuffic również zajmuje się szacowaniem wartości dyplomów, ale są to dyplomy szkół średnich ogólnokształcących i wyższych.

UZNANIE DYPLOMU ZAWODÓW REGLAMENTOWANYCH W Holandii niektóre zawody są reglamentowane. Oznacza to, że reglamentowany zawód może wykonywać wyłącznie osoba, która posiada w tym kierunku wykształcenie, poparte dyplomem. Przykładami zawodów reglamentowanych są np. nauczyciel, pielęgniarka, adwokat, tłumacz lub archiwista. Jeżeli chcesz w Holandii wykonywać jeden z zawodów reglamentowanych, musisz uzyskać zgodę od właściwego organu. W przypadku zawodu nauczyciela musisz posiadać dodatkowo zestawienie przedstawiające, jakich przedmiotów i na jakim poziomie możesz nauczać. Na stronie www.beroepserkenning.nl znajdziesz listę zawodów reglamentowanych i właściwe im organy, które musisz poprosić o zgodę.

PRACA NA POZIOMIE ODPOWIEDNIM DO WYKSZTAŁCENIA Ponieważ nie ma nic lepszego od pracy na poziomie odpowiednim do wykształcenia, powstała agencja www.pearlpeople.eu. Ponieważ często zdarza się, że Polacy posiadający wykształcenie na poziomie MBO i HBO wykonują pracę poniżej swoich możliwości. Agencja Pearl People pomaga w znalezieniu pracy na poziomie zgodnym z wykształceniem pracownika. Więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej, a uzyskanie informacji nie będzie cię nic kosztowało. •

poPolsku nr 18 • 13

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

ŻYCIE DUCHOWE KOŚCIOŁY W HOLANDII Holandia od zawsze była krajem bardzo religijnym, ale też bardzo tolerancyjnym. Wyznawać można każdą religię - wolność religijna jest prawem gwarantowanym konstytucją! Obok siebie żyją wyznawcy różnych religii: protestanci, katolicy, Żydzi, muzułmanie, buddyści, hinduiści i wielu, wielu innych. W Holandii mieszka najwięcej katolików i protestantów. Protestanci mieszkają w większości na północy i zachodzie kraju, a południe i południowy wschód to obszary katolickie.

KOŚCIÓŁ KATOLICKI Z historycznego punktu widzenia południe Holandii od wieków było katolickie, a północ protestancka. Po osiemdziesięcioletniej wojnie z Hiszpanią kościół reformowany stał się w mniejszym lub większym stopniu kościołem krajowym.

W roku 1830 Niderlandy Południowe odłączyły się od reszty kraju w czasie Rewolucji Belgijskiej i w ten sposób doszło do powstania Belgii. W tym momencie katolicy w Niderlandach Północnych (obecna Holandia) stali się mniejszością.

Na końcu XIX wieku katolicy zaczęli rosnąć w siłę, a w latach 1860-1960 kościół katolicki przeżywał ponowny rozkwit, czego skutkiem była rosnąca liczba wyznawców. Obecnie według oficjalnych danych w Holandii mieszka około 4 miliony katolików. Kościół katolicki w Holandii obejmuje jedną archidiecezję (Utrecht) i sześć diecezji (Groningen-Leeuwarden, Haarlem-Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch, Bredę i Roermond).

KOŚCIÓŁ PROTESTANCKI Kościół protestancki powstał w XVI wieku i przez stulecia stanowił jeden kościół: Holenderski Kościół Reformowany (nid. Nederduits Gereformeerde Kerk).

Od XIX wieku zaczęło dochodzić do licznych rozłamów w skrzydle konserwatywnym, w wyniku czego doszło do wielu podziałów wewnątrz kościoła. Kilka lat temu trzy główne odłamy połączyły się znów w jeden kościół: Kościół Protestancki w Holandii (nid. Protestantse kerk in Nederland - PKN). W Holandii mieszka obecnie około 2 miliony protestantów. ŻYCIE KOŚCIELNE Od lat 60-tych następuje starzenie się społeczeństwa, liczba osób chodzących do kościoła kurczy się, a liczba (aktywnych) wyznawców cały czas spada (zwłaszcza w dużych miastach). Spośród 4 milionów katolików co niedzielę do kościoła chodzi średnio 170 tysięcy. Niektóre kościoły są wręcz zamykane.

Sytuacja jest jednak zupełnie inna w miejscach, gdzie mieszka i pracuje wielu Polaków. W niedzielę rano na polskich mszach kościoły pękają w szwach. Polscy wierni bardzo często stanowią rachunek dla ubogich parafii. Większość Polaków, którzy przybyli do Holandii w celach zarobkowych to katolicy, którzy spotykają się ze sobą na niedzielnej mszy. To dla nich również wydarzenie społeczne.

Na terenie całej Holandii rośnie liczba skupisk Polaków. Znaczny wzrost liczby ludności polskojęzycznej w ostatnich latach sprawia, że liczba odprawianych po polsku mszy rośnie lawinowo. Księża mówiący po polsku odprawiają msze w wielu polskich parafiach rozsianych po ponad 40 miastach i wioskach na terenie całego kraju.

Wszystkie te miejsca znajdziesz korzystając z opcji wyszukiwania po kodzie pocztowym na www.popolsku.nl. Po wpisaniu na stronie głównej swojego kodu pocztowego otrzymasz listę ciekawych miejsc w swojej okolicy podzielonych na kategorie. Znajdziesz tam polskie sklepy, księgowych, punkty dystrybucji poPolsku, organizacje zajmujące się opieką poporodową i kościoły, gdzie odprawiane są msze po polsku! •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 14

Holandia znana jest z tolerancji. Tradycyjne chusty na głowę, marihuana, prostytucja, aborcja, małżeństwa homoseksualne, transseksualność i eutanazja: tutaj są to normalne tematy. Nie wszędzie za granicą tak jest! Jak doszło do tego, że Holandia ma taką „otwartą kulturę”? I… czy naprawdę tak jest?

D A L N H OA R T A K U T UI A : ‚OTW

OTWARTA KULTURA Za granicą Holandia słynie ze swojej tolerancji i otwartej kultury. Z badań wynika, że Holendrzy wciąż gotowi są do dzielenia swej przestrzeni z innymi. Nie zawsze z głębi serca, ale i to nie jest takie straszne. „Tolerować” oznacza dosłownie „znieść”, „ścierpieć”: czyli dobrowolnie zgodzić się na coś, przeciw czemu właściwie mamy zastrzeżenia, ale nie zamierzamy przeciw temu stosować środków sprawowania władzy.

RELIGIA Holandia jest bardzo tolerancyjna, jeśli chodzi o religię. Wolność religijna zapisana jest w konstytucji.

Akceptowane są wszystkie rodzaje kościelnych wyznań. Holandia ma w tym zresztą długą, sięgającą XVI wieku, tradycję. Holandia była krajem kupieckim i bardzo dbano o to, by różnice religijne nie miały wpływu na handel. Już wtedy więc, reformatorscy,

L

menoniccy, luterańscy, żydowscy i katoliccy obywatele, musieli nauczyć się wzajemnej akceptacji.

W praktyce okazało się, że byli też w stanie obok siebie żyć. Także i teraz wszyscy obywatele mogą w spokoju i obok siebie wyznawać swoją wiarę: muzułmanie, hindusi, reformatorzy czy katolicy.

ORIENTACJA SEKSUALNA Obszarem, co do którego Holendrzy są bardzo tolerancyjni, są preferencje seksualne. Licząc od 2006 roku, procent Holendrów, którzy przyznają się do akceptowania homoseksualizmu, wzrósł z 85 do 96 w 2012 roku. Osoby homoseksualne mają w Holandii takie same prawa, jak pozostali obywatele. Już od wielu lat istnieje tu możliwość zawarcia ślubu przez homoseksualistów. Pomimo tego, niektórzy Holendrzy (17 procent) wciąż mogą mieć problem z tym, że ich dziecko zwiąże się z kimś o tej samej płci. A wśród

RA’?

Holendrów pochodzenia tureckiego i marokańskiego takie podejście ma nawet trzy czwarte z nich.

POCHODZENIE RASOWE Zdarza się jednak, że niektórzy Holendrzy są czasami mocno nietolerancyjni. Jest to szczególnie skierowane przeciw obcokrajowcom i obcym wpływom, jak wynika z badania przeprowadzonego przez Team Vier, na zlecenie SIRE. Okazuje się, że tylko 12 procent Holendrów życzyłoby sobie, by ich kraj przyjmował więcej uciekinierów, niż robi to w tej chwili.

A mniej niż połowa (46 procent) uważa, że dobrze się dzieje, iż mieszkańcy Europy Wschodniej przyjeżdżają tu do pracy. Również mniej więcej jedna czwarta Holendrów chciałaby wprowadzenia zakazu noszenia tradycyjnych chust religijnych (23 procent), podczas gdy jedna osoba na trzy (35 procent) z przyjemnością zatrzymałaby budowę nowych meczetów. •

DYSKRYMINACJA Dyskryminacja oznacza niesprawiedliwą różnicę w traktowaniu ludzi i jest w Holandii zabroniona prawnie. Holenderska Konstytucja zabrania dyskryminacji na tle: rasy, płci, orientacji seksualnej, przekonań politycznych, wiary lub przekonań, niepełnosprawności lub przewlekłej choroby, stanu cywilnego, wieku lub narodowości. Jeśli jesteś ofiarą dyskryminacji, to możesz to zgłosić poprzez stronę www.discriminatie.nl.

Podane informacje są zawsze traktowane jako poufne.

Jeśli chcesz, możesz podjąć kolejne kroki: wszcząć procedurę w Radzie Praw Człowieka lub złożyć zgłoszenie na policji. Biuro przeciwko dyskryminacji przeprowadzi cię przez te kroki. Czasami trudno jest określić, czy ktoś jest dyskryminowany. Jeśli na przykład ktoś bez prawa jazdy ubiega się o pracę jako kierowca ciężarówki i jej nie dostanie, nie mamy do czynienia z dyskryminacją. Dyskryminacja miałaby miejsce, gdyby ta osoba nie dostała pracy ze względu na fakt, iż pochodzi z Polski. •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 15

DOM ROWERY H O L A N IE D D I N Ó A H L C E O I DZ SAM OT ÓŁH GI

MIESZKANIE

KREDYT P O C I Ą

SP

EL

WARUNKI MIESZKANIOWE MIESZKANIE

W HOLANDII

W Holandii młodzież mniej więcej do 24 roku życia mieszka z rodzicami, zanim wyprowadzi się na swoje. To proste i ma dużo zalet, ponieważ kwota, którą ewentualnie przekazują rodzicom jako koszty utrzymania ma się nijak do kosztów, które muszą ponieść mieszkając na swoim. Prawie trzy czwarte 24-latków w Holandii opuściło już dom rodzinny. Kobiety w Holandii wyprowadzają się szybciej niż mężczyźni i zazwyczaj jest to mieszkanie wynajęte.

MŁODZI LUDZIE Samodzielni młodzi ludzie mieszkający w mieście zazwyczaj nie mają własnego mieszkania. Mieszkają w wynajętych pokojach lub mają do dyspozycji studio (pokój z kuchnią i łazienką dzieloną z innymi osobami). Dla wielu młodych ludzi studio jest pierwszym krokiem w drodze do samodzielnego mieszkania. To ostatnie zdobywają zazwyczaj dopiero po ukończeniu studiów lub gdy zarabiają na tyle dobrze, by było ich stać na mieszkanie (źródło: cbs).

JAK ZNALEŹĆ MIESZKANIE? Mieszkanie w Holandii można zdobyć na różne sposoby. Pokoi szuka się na specjalnych stronach internetowych poświęconych wynajmowi pokojów, na facebooku albo przejmuje się je po znajomych. Mieszkanie można też znaleźć przez agencje nieruchomości lub rejestrując się w spółdzielni mieszkaniowej w mieście, w którym chce się mieszkać (konieczna jest rejestracja w Ewidencji Ludności). Takie spółdziel-

nie mieszkaniowe są stowarzyszeniami oferującymi mieszkania socjalne do wynajęcia lub na sprzedaż w przystępnych cenach.

KOSZTY Nie płacisz jednak tylko czynszu. Potrzebujesz też gazu, prądu i wody. W tym celu musisz zawrzeć umowę z wybranym dostawcom mediów. Raz w miesiącu płacisz stałą kwotę, a raz w roku sprawdza się rzeczywiste zużycie mediów, po czym oblicza się nadpłatę lub niedopłatę. Jeśli wynajmujesz pokój, czasem płacisz kwotę all-in: koszty mediów zawarte są już w kwocie czynszu.

Do tego dochodzą gminne podatki i opłaty. Gminie płacisz corocznie opłatę za wywóz nieczystości i śmieci, wodociągom – opłatę za oczyszczanie wody i opłatę od mieszkańca. Jeśli masz niskie dochody, możesz złożyć wniosek o zwolnienie z tych opłat. •

RZĄD CHCE OSTRO ZAJĄĆ SIĘ

OSZUSTWAMI MI! I NADUŻYCIA

Przeczytaj na stronie internetowej ulotkę i 5 porad w języku polskim.

wa Na przykład poradę na temat Twojego pra do minimalnego wynagrodzenia, zgodnego ! z obowiązującą ustawową płacą minimalną Inspekcja SZW (Ministerstwa Spraw Socjalnych i Zatrudnienia) dba o uczciwą, zdrową i bezpieczną pracę oraz zapewnienie egzystencji dla każdego. (www.inspectieszw.nl (język niderlandzki), www.inspectieszw.nl/other_languages).

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 16

MIESZKANIA

DLA EMIGRANTÓW

ZAROBKOWYCH

Każdy ma prawo do tego, by w miejscu swojego pobytu czuć się jak u siebie w domu. Ważną rolę odgrywa tu przestrzeń mieszkalna. Od dłuższego czasu w Holandii toczy się dyskusja na temat tego, w jakich warunkach powinni mieszkać emigranci zarobkowi. Wielu emigrantów, przybywających do Holandii za pracą, otrzymuje mieszkanie od swojego pracodawcy i najczęściej nie ma żadnego wpływu na to, gdzie przyjdzie im zamieszkać. Na tym polu ma miejsce wiele nadużyć.

W Holandii panuje przekonanie, że powinny zostać wprowadzone określone normy mieszkaniowe dla emigrantów zarobkowych. Agencje pracy tymczasowej we współpracy z innymi organizacjami stworzyły krajowy certyfikat odpowiedzialnego zakwaterowania: Certified Flex Home. Określono w nim, ile metrów kwadratowych, pomieszczeń sanitarnych i kuchennych powinno przypadać na jedną osobę.

Istnieje wiele możliwości znalezienia mieszkania w Holandii. Można odwiedzić agencję nieruchomości, która zajmuje się również pośrednictwem w najmie. Często agencja ma w ofercie kilka lokali do wynajęcia. Istnieją również spółdzielnie mieszkaniowe, czyli stowarzyszenia, które wynajmują tanie mieszkania. Niekiedy czas oczekiwania na mieszkanie wynosi wiele lat. Ostatnim sposobem jest skorzystanie ze specjalnych stron internetowych z ofertami najmu od osób prywatnych.

Oprócz całych mieszkań, w Holandii można również nająć pokój. Pomogą w tym specjalne biura pośrednictwa w najmie pokoi. Zasadniczo tę formę najmu preferują młodzi ludzie i studenci. Inną opcją są różnego rodzaju kempingi, parki wakacyjne itp., jednak w większości przypadków mieszkanie w takich miejscach nie jest oficjalnie dozwolone. Są one przeznaczone na pobyty rekreacyjne i wypoczynkowe i nie można w nich mieszkać na stałe.

Niezależnie od wybranej opcji należy zadbać o spisanie umowy najmu. Taka umowa daje ochronę na podstawie holenderskiej Ustawy o najmie (nid. huurwet). Właściciel mieszkania nie może cię z dnia na dzień wystawić za drzwi. Ustawa chroni również lokatorów przed zbyt wysokimi czynszami i nieuzasadnionymi podwyżkami czynszu.

Można także zdecydować się na kupno mieszkania w Holandii. Z tej opcji korzysta coraz więcej Polaków. W obecnych czasach, gdy ceny nieruchomości znacząco spadły, kupno mieszkania stało się atrakcyjnym rozwiązaniem. W Polsce za dom płaci się pieniędzmi, które się posiada lub zaciąga się kredyt hipoteczny na część nieruchomości. W Holandii już dawno przywykliśmy do tego, że kredyt hipoteczny zaciąga się na całą wartość domu lub mieszkania. •

poPolsku nr 18 • 17

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

ZWIERZĘTA DOMOWE HOLENDRZY I ICH ZWIERZĘTA DOMOWE – RELACJA WYJĄTKOWA! Holendrzy kochają swoje zwierzaki. Aż dla 85% z nich zwierzę domowe jest równoprawnym członkiem rodziny, a ponad połowa Holendrów twierdzi, że nie wyobraża sobie życia bez zwierząt domowych. Wiele zwierząt może korzystać z sofy, spać z właścicielem w łóżku i posiada własne zabawki i specjalną karmę.

4 października przypada szczególny dzień - Światowy Dzień Zwierząt. Nie tylko w Holandii, ale też na całym świecie zwierzęta domowe otaczane są szczególną uwagą. Szczególnie dzieci w Holandii biorą w tym dniu udział w wielu imprezach, których celem jest zwiększenie świadomości ludzi w kontekście zwierząt, bo przecież zakup zwierzęcia to wielka odpowiedzialność! PoPolsku od niedawna współpracuje z organizacją zajmującą się ochroną zwierząt w Holandii (Dierenbescherming in Nederland), która stawia sobie za cel obronę interesów wszystkich zwierząt: domowych, hodowlanych, dzikich i doświadczalnych. Ważnymi elementami tej pracy jest niesienie zwierzętom pomocy i przeprowadzanie kontroli. Organizacja zapewnia dach nad głową w schroniskach tysiącom bezdomnych zwierząt a Krajowa Inspekcja ds. Ochrony Zwierząt nadzoruje przestrzeganie przepisów ustawy o dobrostanie zwierząt. Ponadto organizacja od wielu lat walczy o lepsze warunki życia zwierząt doświadczalnych i zwierząt wykorzystywanych w przemyśle biologicznym.

Oprócz organizacji Dierenbescherming w Holandii istnieje wiele innych organizacji, których celem jest ochrona zwierząt i które bardzo chętnie przyjmą twoją pomoc jako wolontariusza lub sponsora. Niemal wszystkie te organizacje są zdania, że zwierzęta to niezależne istoty i że należy liczyć się z nimi i traktować je z szacunkiem. Na szczęście większość Holendrów jest tego samego zdania! •

DLA POLAKÓW W Holandii istnieje bardzo dużo agencji pracy tymczasowej (ponad 12 tysięcy), które współpracują z pracownikami z Europy Wschodniej. A wszyscy ci pracownicy muszą oczywiście znaleźć dach nad głową. Ludzie ci mieszkają w różnych miejscach - legalnie i nielegalnie. Na kempingach, domkach letniskowych, opuszczonych domach, kontenerowcach (ustawianych jeden na drugim lub osobno) i oczywiście w tak zwanych „Hotelach dla Polaków“. Od roku 2007 (często w terenach niezabudowanych lub na terenach przemysłowych) budynki są przystosowywane na potrzeby zakwaterowania pracowników z nowych państw Unii Europejskiej.

Dla agencji pracy tymczasowej takie „hotele“ są oczywiście idealnym rozwiązaniem.

Zarządzanie nimi jest proste i praktycznie wszystko znajduje się w jednym miejscu.

Również pracownicy delegowani do pracy tymczasowej. Każdego ranka busy odwożą ich do miejsca pracy, a na końcu dnia są odbierani i zawożeni z powrotem.

Niezależnie od starań agencji pracy tymczasowej, ich działania spotykają się z krytyką!

Krytykują wszyscy: sąsiedzi, mieszkańcy hoteli i media. Jeśli masz zamieszkać w takim miejscu, to upewnij się, czy miejsce posiada certyfikaty jakości przyznawane w Holandii. Na przykład przez Stowarzyszenie Stichting Normering Flexwonen (potwierdzeniem certyfikatu jest specjalna naklejka), SKIA albo Certified Flex Home (CFH). •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 18

WYNAJĘCIE MIESZKANIA CENY NAJMU I DODATKI DO CZYNSZU CERTIFIED FLEX HOME Związek Agencji Pracy Tymczasowej (De Algemene Bond Uitzendondernemingen – ABU) oraz Holenderski Związek Biur Pośrednictwa Pracy i Agencji Pracy Tymczasowej (Nederlandse Bond van Bemiddelingsen Uitzendondernemingen NBBU) wspólnie stworzyły naklejkę Certified Flex Home. Ma ona informować władze samorządowe, okolicznych mieszkańców, straż pożarną, organy kontrolne oraz pracowników tymczasowych o tym, że dana agencja pracy tymczasowej prawidłowo i odpowiedzialnie postępuje w kwestiach zakwaterowania oraz że miejsce zakwaterowania spełnia wszystkie niezbędne normy. Chcąc zatem wynająć coś za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, zwróćmy uwagę, czy agencja ta posiada taki certyfikat. Certyfikat posiadają należące do ABU i NBBU agencje pracy tymczasowej, które współpracują z pracownikami zza granicy. Jeśli oferują im miejsca zakwaterowania, muszą spełniać normy ujęte w Układzie Zbiorowym Pracy (CAO) dla Pracowników Tymczasowych. W takim przypadku, w tych miejscach może pojawić się naklejka Certified Flex Home. Zatem przy oglądaniu mieszkania wypatrujcie tej naklejki! Jeśli wynajmujesz mieszkanie, a znaczną część swoich

zarobków przeznaczasz na opłacenie czynszu, to możesz otrzymać częściowy zwrot poniesionych kosztów najmu. W tym przypadku także musisz zarejestrować się w Centralnej Ewidencji Ludności (BRP). Rozstrzyganiem sporów między najemcą i wynajmującym w sprawach dotyczących kosztów najmu, utrzymania i kosztów serwisowych zajmuje się Huurcommissie (Komisja Do Spraw Najmu). Komisja udzieli odpowiedzi na pytania dotyczące m.in. wysokości naszego czynszu i pomoże w przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów z wynajmującym. ( www.huurcommissie.nl)

Jeśli nie mamy skończonych 23 lat, granica ta wynosi 374,44 euro miesięcznie. Pod uwagę zostaną także wzięte nasze dochody i majątek własny (oszczędności i inwestycje). Na stronie www.belastingdienst.nl możemy sprawdzić dokładne warunki uzyskania dodatku do czynszu. Strona jest dostępna w języku niderlandzkim.

Można na niej zrobić wstępną kalkulację i sprawdzić, czy jest szansa na uzyskanie tego dodatku. Wniosek możesz złożyć w Urzędzie Skarbowym, klikając na zakładkę „Mijn toeslagen“ (pol. Moje dodatki) lub dzwoniąc pod darmowy numer Telefonu US: 0800-0543.

DODATEK DO CZYNSZU Huurtoeslag (Dodatek do czynszu) jest dodatkiem do kosztów najmu, o który możemy się zwrócić, jeśli czynsz, proporcjonalnie do naszych zarobków, jest za wysoki. Dodatek ten możesz otrzymać, jeśli dysponujesz mieszkaniem z osobnym wejściem, toaletą i kuchnią. Dodatek do czynszu jest wypłacaną przez władze dopłatą do kosztów najmu. Dodatek do czynszu ma na celu zapobieganie sytuacjom, gdy najemca płaci zbyt wysoki czynsz.

CENA NAJMU Jaka jest średnia, najwyższa i najniższa wysokość czynszu w Holandii? Kwota czynszu w bardzo dużym stopniu zależy od miasta, w którym mieszkasz. Tam, gdzie brakuje mieszkań/pokoi do wynajęcia, ceny będą trochę wyższe niż w miastach, gdzie popyt na mieszkania/pokoje do wynajęcia jest niższy. Średnia wysokość czynszu za mieszkanie wynosi w tej chwili około 750 euro. W Amsterdamie kwota ta jest najwyższa. Zapłacisz tu około 1 150 euro za dom do wynajęcia. Średnia cena za m2 w Amsterdamie to około 15 euro. Natomiast najniższe czynsze są obecnie w Tilburgu – trzeba liczyć się z wydatkiem około 600 euro.

WARUNKU PRZYZNANIA DODATKU DO CZYNSZU O tym, czy otrzymamy dodatek do czynszu, decyduje wysokość płaconego czynszu oraz nasze zarobki.

Czynsz nie może przekraczać 681,02 euro miesięcznie.

HIER KAN UW ADVERTENTIE STAAN (205x140mm)

poPolsku nr 18 • 19

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

ZAPŁACIŁEŚ ZBYT WYSOKI CZYNSZ?

SCHELSTRAETE POMOŻE!

Polscy pracownicy, którzy mieszkają w Holandii często najmują mieszkanie lub pokój. W praktyce często prowadzi to do problemów. Szczególnie w przypadku, gdy nie znasz wystarczająco dobrze języka niderlandzkiego, ciężko jest dobrze orientować się w prawach i obowiązkach najemcy. Przepisy dotyczące najmu w Holandii są silnie nastawione na obronę praw najemców. Dlatego też warto zasięgnąć informacji, jeśli czujemy, że wynajmujący nie postępuje odpowiednio.

KOMISJA DS. NAJMU (NID. HUURCOMMISSIE) W Holandii istnieje różnica pomiędzy mieszkaniami socjalnymi i mieszkaniami wynajmowanymi na zasadach rynkowych. Jeśli czynsz za twoje mieszkanie 1 stycznia 2014 wynosił mniej niż € 699,48 na miesiąc, to znaczy, że jesteś najemcą mieszkania socjalnego. W przypadku mieszkań socjalnych obowiązuje większa ochrona niż ma to miejsce w przypadku mieszkań wynajmowanych na zasadach rynkowych.

Do Komisji można się zwrócić ponadto w razie problemów z określonymi kwestiami (wycieki, zepsute okna, niedziałające ogrzewanie itp.) lub w razie sporu o wysokość czynszu. Komisja bardzo profesjonalnie zbada sprawę i nie pobierze wygórowanej opłaty za mediację. Może ona również podjąć decyzję, że czynsz musi zostać (tymczasowo) obniżony. Orzeczenia Komisji są najczęściej przestrzegane.

PODWYŻKA CZYNSZU Jeśli samodzielnie lub z innymi osobami najmujesz mieszkanie na wolnym rynku, to możesz doświadczyć podwyżek czynszu. Wcześniej panowała zasada, że podwyżka może wynieść maksymalnie 2,5% ceny najmu rocznie. Jeśli wynajmujący chce podnieść cenę, to sąd może postanowić, że taka podwyżka jest niedopuszczalna.

Holenderski Sąd Najwyższy (nid. Hoge Raad) 4 kwietnia 2014 postanowił, że nawet w przypadku, gdy wynajmujący twierdzi, że przychody z najmu nie pokrywają kosztów utrzymania lokalu, to z zasady nie uzasadnia to dalszych podwyżek czynszu lub chęci rozwiązania umowy najmu. Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy wynajmujący może udowodnić, że wynajem lokalu niesie ze sobą nadzwyczajne koszty i obciążenia.

DODATKOWA PODWYŻKA Od 1 lipca 2013 podmioty wynajmujące mieszkania socjalne mają prawo do dodatkowej podwyżki czynszu. Ta dodatkowa podwyżka nie może przekroczyć 6,5%. Od 1 lipca 2013 wynajmujący mogą zwrócić się do Urzędu Skarbowego z zapytaniem o wysokość dochodów w gospodarstwie domowym najemców (łączny dochód wszystkich mieszkańców wynajmowanego mieszkania). Urząd Skarbowy dokonuje oceny na podstawie danych za rok 2012. Jeśli najmujesz mieszkanie z dwoma lub trzema innymi osobami, a wszyscy pracujecie na pełen etat, to jest duże prawdopodobieństwo, że dochód łączny w gospodarstwie domowym najemców należy do najwyższej kategorii i że z tego względu czynsz może być podniesiony o nie więcej niż 6,5%.

WNIESIENIE SPRZECIWU Od planowanej podwyżki czynszu możesz się odwołać. Z pewnością to dobre posunięcie, jeśli po roku 2012 dochód łączny w gospodarstwie domowym spadł. Ponadto może być tak, że mieszkanie znajduje się w złym stanie technicznym. Również w takim przypadku podwyżka czynszu nie zawsze jest dozwolona. Wysokość czynszu musi bowiem odpowiadać jakości wynajmowanego lokalu.

Jeśli sądzisz, że w twoim przypadku podwyżka czynszu jest zbyt duża lub że w mieszkaniu są usterki, to możesz skontaktować się z nami, żebyśmy mogli ocenić, czy jesteśmy w stanie ci pomóc. www.schelstraete-wawrzyniak.nl & www.prawopracy.nl, info@schelstraete.nl, telefon: 013-5114420. •

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 20

ZAKUP MIESZKANIA

VERENIGING EIGEN HUIS

(STOWARZYSZENIE WŁASNY DOM) Zastanawiasz się nad kupnem mieszkania, ale nie masz zielonego pojęcia, na co szczególnie zwrócić uwagę? Warto w takiej sytuacji zwrócić się do Vereniging Eigen Huis (Stowarzyszenia Własny Dom), organizacji dla (przyszłych) właścicieli nieruchomości. Stowarzyszenie świadczy usługi doradcze na rzecz osób zamierzających kupić lub sprzedać dom. Pytania o koszty, ubezpieczenie, kwestie prawne i dotyczące techniki budowlanej nie pozostaną tu bez odpowiedzi.

Członkostwo w tej organizacji niesie ze sobą wiele korzyści, na przykład: • zniżki na ubezpieczenia, usługi agentów nieruchomości, wycenę rzeczoznawcy, opłaty notarialne i księgowe, oraz dostęp do broszur z informacjami na temat posiadania domu.

• Eigen Huis Hypotheekservice (Serwis Hipoteczny), inspekcje budowlane i pomoc prawna.

• Vereniging Eigen Huis staje w obronie praw właścicieli nieruchomości.

Co miesiąc członkowie Stowarzyszenia otrzymują bezpłatne czasopismo Eigen Huis Magazine. Można tam znaleźć informacje na temat mieszkań i rynku nieruchomości.

Więcej informacji można znaleźć stronie internetowej www.eigenhuis.nl ZALETY I WADY KUPNA DOMU Posiadanie domu na własność znacznie ogranicza możliwości łatwej przeprowadzki. Zakup domu/mieszkania staje się więc dobrym pomysłem, dopiero gdy planujemy mieszkać w nim przez dłuższy czas. Jeśli nieruchomość z czasem straci na wartości, przyjdzie nam zmierzyć się ze spłatą pozostałej części zadłużenia, gdyż najprawdopodobniej sprzedaż dojdzie do skutku po cenie niższej od ceny zakupu.

Trzeba też pamiętać, że domy w atrakcyjnej lokalizacji są zazwyczaj droższe, ale jest duża szansa, że w przyszłości zyskają na wartości.

Niewątpliwą zaletą są z pewnością niższe obciążenia miesięczne w porównaniu z najmem.

Wiąże się to z możliwością odliczenia odsetek od kredytu hipotecznego. Oznacza to, że właściciele nieruchomości mogą odliczyć od podatku odsetki od kredytu hipotecznego.

Przepisy te nadal obowiązują, ale nie wiadomo, jak długo, bo są one przedmiotem burzliwych dyskusji ich przeciwników i zwolenników. Oczywiście wielką zaletą własnego „M” jest możliwość jego urządzenia i przebudowania wedle własnego uznania. •

poPolsku nr 18 • 21

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

RUCH DROGOWY I TRANSPORT JEŻDŻENIE PO HOLANDII SAMOCHODEM NA POLSKICH NUMERACH REJESTRACYJNYCH Każda osoba korzystająca z samochodu w Holandii musi płacić podatek za korzystanie z dróg - 'podatek od pojazdów mechanicznych' (motorrijtuigenbelasting - mrb), zwany też podatkiem drogowym (wegenbelasting). Zasada ta obowiązuje również w przypadku samochodów na polskich numerach rejestracyjnych. Jeśli przebywasz w Holandii na krótko, to jesteś traktowany jak gość albo turysta, a Twój samochód na polskich numerach jest również tak traktowany. Ale nie wolno ci jeździć po kraju jako turysta przez dłużej niż cztery miesiące. Po tym czasie Holandia uznaje cię za rezydenta ('ingezetene'). W Holandii istnieje ustawowy obowiązek zarejestrowania się w gminie i również zarejestrowania polskiego samochodu w Holandii i zmiana tablic rejestracyjnych na holenderskie.

JAKI TO PODATEK? Urząd Skarbowy nazywa go oficjalnie podatkiem od pojazdów mechanicznych, ale większość ludzi w Holandii mówi o 'podatku drogowym' albo o 'podatku od samochodu'. Podatek ten musisz płacić, gdy samochód jest zarejestrowany na twoje nazwisko. Istnieje jednak wiele wyjątków od reguły i stosowane są również różne stawki. Kwota podatku zależy od rodzaju pojazdu, paliwa i jego wagi.

DLACZEGO POSIADANIE SAMOCHODU JEST OBŁOŻONE PODATKIEM? Utrzymanie wszystkich dróg i całej infrastruktury wymaga pieniędzy. Są one pozyskiwane z podatków drogowych. Środki te przeznacza się przede wszystkim na

budowę nowych dróg oraz na konserwację i naprawę już istniejących. Podatek płacą wszystkie osoby posiadające pojazd mechaniczny.

Jeśli więc nie masz samochodu, to nie zapłacisz tego podatku. Podatek od pojazdów mechanicznych (motorrijtuigenbelasting) zależy również od wpływu pojazdu na środowisko. Wysokość podatku zależy od stopnia, w jakim twój pojazd zanieczyszcza środowisko. I właśnie dlatego samochody naprawdę przyjazne dla środowiska są z podatku zwolnione.

DANE REJESTRACYJNE POJAZDÓW Holenderski Urząd Ruchu Drogowego i Rejestracji Pojazdów (Dienst Wegverkeer RDW) zarządza danymi rejestracyjnymi pojazdów oraz przekazuje informacje o rejestracjach pojazdów do Urzędu Skarbowego. Dzięki temu Urząd Skarbowy może pobierać podatek drogowym. Wiele osób jeżdżących samochodami na polskich numerach rejestracyjnych nie płaci w związku z tym podatku drogowego. Czasami z niewiedzy lub z powodu braku zameldowania w gminie. Jeśli przebywasz w Holandii dłużej niż cztery miesiące, to masz obowiązek zarejestrować się w gminie, w której mieszkasz. Zasada ta obowiązuje również dla twojego samochodu na polskich numerach, jeśli korzystasz z niego w czasie pobytu w Holandii. Od tego momentu musisz płacić w Holandii podatek drogowy i BPM (belasting voor personenauto's en motors - podatek od samochodów osobowych i motocykli) oraz oczywiście ubezpieczenie OC i przechodzić holenderskie przeglądy techniczne APK. POLSKIE TABLICE REJESTRACYJNE OBJĘTE SZCZEGÓLNYM NADZOREM Państwa UE uzgodniły (automatyzowane) upublicznienie danych rejestracyjnych pojazdów w swoich krajach. W ten sposób będą mogły wymieniać się danymi osobowymi i adresowymi osób łamiących przepisy ruchu drogowego. Holandia już to zrobiła, a od zeszłego roku dane udostępniły również Belgia i Niemcy. Niedawno w ślady tych państw poszły Bułgaria, Francja, Litwa, Polska i Szwecja. Kraje te szybko prowadzą sprawy związane z wykroczeniami drogowymi popełnianymi przez kierowców z tych krajów. Są to przede wszystkim przekroczenia prędkości i przejeżdżanie skrzyżowań na czerwonym świetle. Polskie i francuskie tablice rejestracyjne są sprawdzane najczęściej, bo (obok belgijskich i niemieckich) to właśnie kierowcy z tych krajów najczęściej popełniają wykroczenia drogowe w Holandii.

KONTROLA ZAGRANICZNYCH NUMERÓW REJESTRACYJNYCH PRZEZ HOLENDERSKI URZĄD SKARBOWY Urząd Skarbowy przeprowadza coraz więcej kontroli. W tym celu drogami w Holandii jeżdżą specjalne samochody wyposażone w automatyczny system rozpoznawania tablic rejestracyjnych (automatische nummerplaatherkenning (ANPR).

Gdy w momencie zeskanowania numerów i zatrzymania pojazdu okaże się, że nie zapłaciłeś mandatu lub kilku mandatów albo masz dług podatkowy, może dojść do sytuacji, że twój samochód zostanie zatrzymany na poczet kary. •

ŁĄCZY PRACĘ I POLSKIE RYTMY!

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 22

POCIĄG W HOLANDII Holenderska sieć torów kolejowych jest jedną z najgęstszych na świecie. W kraju o powierzchni 200×300 km rozciąga się siatka aż 3000 km torów kolejowych. Usługi świadczone przez NS (Nederlandse Spoorwegen, pol. Holenderska Kolej) są kompleksowe i skuteczne. Holandia jest krajem silnie zurbanizowanym, a odległości między miastami są niewielkie. Na zachodzie kraju pomiędzy dużymi holenderskimi miastami – Amsterdamem, Hagą, Rotterdamem i Utrechtem, jeżdżą co najmniej 4 pociągi na godzinę.

Ruch na torach kolejowych jest ogromny. Liczba pociągów jest właściwie tak duża, że praktycznie nie ma możliwości, by wszystkie pociągi mogły jeździć z odpowiednimi odstępami czasowymi. Szczególnie rzuca się to w oczy na zachodzie i w środkowej części kraju. Holandia ma jeden z najbardziej złożonych rozkładów jazdy na świecie, a wiele pociągów jeździ bardzo krótko po sobie. Może zatem zdumiewać fakt, że holenderskie pociągi mimo wszystko docierają na miejsce (prawie) punktualnie.

SAMOCHODEM CZY POCIĄGIEM? Pociąg jedzie mniej więcej tak szybko, jak samochód, ale często to pociągiem dotrzemy na miejsce szybciej.

Na torach opóźnienia zdarzają się rzadko, na drogach w godzinach szczytu często stoi się w korkach.

Czasami do miejsca docelowego oprócz jazdy pociągiem trzeba jeszcze kawałek podjechać autobusem lub tramwajem.

CHIPOWA KARTA OV (UPRAWNIAJĄCA DO KORZYSTANIA Z TRANSPORTU PUBLICZNEGO)

Ale kto płaci więcej, kierowca czy pasażer pociągu? Osoba dojeżdżająca codziennie samochoJeśli w Holandii chcesz dem do pracy na trasie o długości 70 km w tę i z powrotem, wydaje około 300 euro na poruszać się transportem publicznym, to chipowa karta OV stapaliwo. Bilet abonamentowy na pociąg kosztuje mniej więcej tyle samo. nowi potwierdzenie wniesienia opłaty za przejazd. Mając tę kartę Jednak opłaty za samochód to również ubezpieczenie, podanie kupujesz już biletów do autobusów, metra lub pociągów. Ta jedna karta tek, naprawy i amortyzacja, co dodatkowo wiąże się z kwotą upoważnia do poruszania się tymi wszystkimi środkami transportu. Możesz kupić kartę, którą około 200 euro. Nie można też zapomnieć o opłacaniu będziesz następnie doładowywać lub bilet dzienny, jeśli prawie nigdy nie korzystasz z transportu pubiletów parkingowych i ewentualnych mandatów. blicznego. W tym drugim przypadku zapłacisz € 1,- więcej za podróż. Karta OV ważna przez jeden rok kosztuje jednorazowo € 7,50, ale potem musisz ją doładowywać lub ustawić doładowywanie automatyczne z konta.

Przed podróżą kartę musisz doładować. Można to zrobić gotówką.

Wtedy płacisz za przejechany kilometr. Możesz też skorzystać z abonamentu, na przykład karty upoważniającej do jazdy na trasie praca-dom lub ze zniżki na przejazdy poza godzinami szczytu (tańsze podróżowanie goedkoper reizen). Należy pamiętać, że zawsze musisz odbić kartę wsiadając i wysiadając ze środka transportu, którym podróżujesz. Na początku podróży przyłóż kartę do ekranu na bramce lub przy czytniku kart. Dane karty zostaną sprawdzone pod kątem ważności abonamentu i wystarczającego salda na karcie. Następnie bramka się otworzy lub czytnik kart potwierdzi zgodność danych sygnałem dźwiękowym. Po dojechaniu na miejsce lub w czasie przesiadek przyłóż ponownie kartę do ekranu przy bramce lub do czytnika kart. Dane znów zostaną skontrolowane i jeśli nie korzystasz z abonamentu, pobrana zostanie kwota za przejazd. Od opłaty początkowej zostanie odjęta kwota za przejazd i nadpłata zostanie zwrócona na twoje konto. Nie zapomnij przyłożyć karty do czytnika na końcu jazdy! W przeciwnym razie cała opłata początkowa zostanie pobrana. W Holandii znajduje się wiele automatów, gdzie można doładować kartę OV. Są one dostępne na dworcach, w niektórych autobusach, w supermarketach i kioskach. •

lebara.nl/one

Dzwoń na telefony komórkowe I stacjonarne w Polsce jedynie za

1

ct /min

TYLKO TERAZ jeszcze NIŻSZA CENA

Uzyskaj najlepsze stawki, korzystając z kredytu na połączenia w Lebara One

Zawsze przy Tobie Wejdź na lebara.nl/one i sprawdź, do kiedy trwa promocja. Dzięki kuponowi Lebara One zawsze będziesz dzwonić i wysyłać SMS-y w niskich stawkach taryfy Lebara One. Doładowanie nie powoduje podwojenia kredytu na połączenia w Lebara One. Wszystkie dane i stawki taryfy Lebara One można znaleźć w witrynie www.lebara.nl/one. *Dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów z sieci Lebara pod inne numery Dutch Lebara jest bezpłatne przez 7 dni po każdym doładowaniu za 10 €. Stosuje się zasadę limitu minut na połączenia. W przypadku wykrycia nadmiernego wykorzystywania usługi, Lebara ma prawo zaprzestania jej świadczenia. Po zakończeniu ważności okresu darmowych połączeń, stosuje się standardowe stawki taryfy Lebara One za połączenia z komórkami i SMS-y. Stawka startowa za każde połączenie w taryfie Lebara One wynosi 9 centów. Opłaty są naliczane minutowo. Produkty firmy Lebara są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego i nie mogą być używane do celów komercyjnych. Niniejsza publikacja nie stanowi oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego. Warunki mogą ulec zmianie i mogą zawierać błędy powstałe podczas drukowania. Ogólne warunki korzystania z sieci Lebara oraz pozostałe stawki podano pod adresem lebara.nl/pl

Życie i mieszkanie w Holandii jako polski emigrant zarobkowy

poPolsku nr 18 • 24

NA ZAKOŃCZENIE: ROWER! Holandia to prawdziwy „kraj rowerów”! Ludzi na rowerze widzi się wszędzie: osoby starsze, gospodynie domowe, biznesmeni, dzieci i młodzież – wszyscy jeżdżą na rowerze. Jeżdżą w miastach i na wsiach, gdy świeci słońce i gdy pada deszcz, latem i zimą. Dzieje się tak dlatego, że Holandia jest bardzo płaskim krajem, jest gęsto zaludniona i ma małą powierzchnię, przez co odległości są niewielkie. Ludzie mieszkają w odległości przejażdżki rowerowej od siebie, robią zakupy na rowerze, dzieci jeżdżą na rowerach do szkół, wielu ludzi jeździ na rowerze do pracy i przewożą na rowerze rzeczy. Ponieważ rower jest szybki, tani i zdrowy.

W Holandii mieszka 16 milionów ludzi, którzy posiadają ponad 19 milionów rowerów! Dzięki temu Holandia ma największy poziom „zarowerowania” na świecie! Jazda na rowerze jest bardzo popularna w Holandii, ponieważ jest prosta, oszczędza czas i niewiele kosztuje. Ponadto: w Holandii jest bardzo wiele udogodnień dla rowerzystów, dzięki czemu ludzie mogą jeździć bezpiecznie wśród dużego ruchu ulicznego i samochodowego.

UDOGODNIENIA W Holandii istnieje dużo specjalnych ścieżek rowerowych, tuneli oraz mostów dla rowerzystów pod i nad wieloma rzekami i kanałami. Drogowskazy oznaczają trasy rowerowe wzdłuż długich ścieżek i spokojnych dróg. Przy wielu ogólnodostępnych budynkach i miejscach ustawione są parkingi i stojaki rowerowe. Wszystkie stacje kolejowe w Holandii mają szerokie, często zadaszone i czasami strzeżone, parkingi rowerowe. W każdej wsi i mieście znajduje się mechanik zajmujący się naprawą rowerów. Rower można przewieźć w wielu pociągach, podczas gdy małe, składane rowery (tak zwane „składaki”) można przewozić też tramwajem i metrem. Często używa się ich do podróży z miejsca zamieszkania do pracy i z powrotem. Istnieje wiele firm, które zachęcają swoich pracowników do jazdy na rowerze. Oferują one pracownikom rowery lub zasiłek rowerowy: pracownicy, którzy często jeżdżą na rowerze, są w lepszej formie! Pamiętaj jednak, żeby zawsze zostawiać rower w przeznaczonym do tego miejscu, bo w przeciwnym razie może on zostać odholowany. Rower znajdziesz potem na zdjęciu na specjalnej stronie internetowej i zanim go odbierzesz, będziesz musiał uszczuplić swój portfel o ładną sumkę.

NAUKA JAZDY NA ROWERZE Wszyscy Holendrzy mają ciekawe wspomnienia z dzieciństwa, z czasu, gdy uczyli się jazdy na rowerze. Jazda na rowerze nie jest czymś, co od razu się umie. Zachowanie równowagi i jazda bez przewrócenia się na dwóch wąskich kółkach to prawdziwa sztuka. Holenderska młodzież uczy się tego poprzez dużą ilość upadków i powstań (towarzyszy temu wiele siniaków i otarć). Gdy nauczysz się jeździć na rowerze, już tego nie zapomnisz. W Holandii noszenie kasku nie jest obowiązkowe.

Jednak liczba osób, które go noszą lub każą go nosić swoim jeżdżącym na rowerze dzieciom, stale rośnie.

WSZYSCY NA ROWER Holendrzy i ich rowery są nierozłączni. W ich małych miastach i wsiach, w ich płaskim kraju, gdzie wszędzie jest blisko, oczywiste jest to, że rower stał się tak popularnym środkiem transportu. Wielu obcokrajowców mieszkających w Holandii też nauczyło się jazdy na rowerze. Cieszą się z tego i jest tylko jedna rzecz, na którą wszyscy narzekają: holenderska pogoda – z jej silnym wiatrem i deszczem! •

Jeśli chcesz co dwa tygodnie otrzymywać nowy numer poPolsku, możesz zamówić prenumeratę, a gazetę dostarczymy Ci do domu.

Wszystkie informacje na ten temat oraz na temat sklepów w Holandii, gdzie można kupić gazetę, szukania według kodu pocztowego, poprzednie edycje poPolsku i wszystkie informacje z Holandii, których Ci trzeba, znajdziesz na stronie www.popolsku.nl i na naszym profilu na facebooku: GazetaPoPolsku.

Oprócz tego, codziennie na naszej stronie przed godziną 8.30 znajdziesz najnowsze informacje z Holandii po polsku! Ustaw www.popolsku.nl jako stronę startową, a już nigdy nie ominie Cię nic ważnego, co dotyczy życia w Holandii!