poPolsku 23, November 2013

Tylko w tej gazecie przeczytasz wszystko o tym, co chcesz wiedzieć na temat życia i pracy w Holandii POPOLSKU NUMER 23 • GRUDZIEŃ 2013 • € 1,00

EMERYTURA:

ZaPOMNIaNa ŚWINKa-SKarBONKa! Co możesz zrobić, jeśli pracowałeś w Holandii, a teraz mieszkasz w Polsce i chcesz otworzyć swoją zapomnianą skarbonkę z emeryturą?

str. 13

WYWIaD Z MIrIaM GuENSBErG – auTOrKĄ „POLSKICH ŁEZ” • OSSTOjA MIĘSOŻErNE rOŚLINY • NAWIązyWANIe KONTAKTóW BIzNeSOWych MaSZ PIENIĄDZE Na EMErYTurĘ? • gdy czujeSz SIĘ NIeSzczĘŚLIWy POMOC • WygrAj TABLeT rOzWIązując ćWIczeNIe z jĘzyKA NIderLANdzKIegO

Mężczyzna. Sport.

str.

4

HOLENDErSKIE MIĘKKIE „G” POcIągA KOBIeTy

Życie.

str.

6

NaJBarDZIEJ ZaBÓJCZE SPOrTy W hOLANdII

Kultura.

str.

11

HOLENDErSKIE STrONY INTerNeTOWymI z rANdKAmI

str.

19

HISTOrIa MuZYKI hOuSe I dANce W hOLANdII

ŁĄCZY PRACĘ I POLSKIE RYTMY!

Jesteś z Polski lub mówisz po polsku?

Znajdź wymarzoną pracę na terenie UE. .NET Developer

Senior Java Developer

Site Contracts Specialist

Black Box Europe Amsterdam

Growing international company Applitracker Netherlands

Pracownik/pracownica do spraw konsultacji

Functional Test Consultant

Rocky Front-End Developer

Otwart Drzwi 's Gravenmoer, Limburg

Hydrogen Group Amsterdam

Amsterdam Darwin Recruitment Amsterdam,

Red Hat/Linux/Architect/Rhel/KVM

3GPP Designer (GGSN, SGSN and PCRF)

Informatie Analist

Levy Associates Ltd Amsterdam

Darwin Recruitment Den Haag

Michael Page International Netherlands BV Utrecht

Web Testing Engineer

Windows Systeem & Infrastructure Engineer

WebMethods Developer

Hydrogen Group Amsterdam

Michael Page International Netherlands BV Amsterdam

Black Box Europe Amsterdam

Senior .NET developer

Business Analyst

Senior GMP Auditor

Amoria Bond Ltd Enschede, Overijssel

NIIT Technologies Ltd Den Haag

Travel To Europe & Middle East Applitracker International

MCXess Amstelveen NoordHolland

Scala/java engineer Aston Carter Best

Experienced Optical Design Engineer Więcej ofert pracy na naszej stronie internetowej.

Obserwuj nas na: Aston Carter Eindhoven GazetaPoPolsku i @gazetapopolsku

PoPolsku numer 23 grudzień 2013

04 06 07 08 10 11 14 15 16 17 18 20 21 22 24

Od dziewięciu lat nie ukazała się żadna powieść autorstwa miriam guensberg. Teraz to się zmieniło. Niedawno ukazały się „Polskie łzy” (nid. Poolse tranen) , hołd dla jej ojca.

PoPolsku miało zaszczyt przeprowadzić wywiad z miriam guensberg.

Mężczyzna Sport Show Kobieta Relaks Życie Praca Kariera i rozwój Rekreacja Zdrowie Kultura i Sztuka Książka Lekcja holenderskiego W kraju i za granicą Czas wolny

STOPKA REDAKCYJNA redAKcjA carolus, gosia Bruins, rafał długosz, Anna Knapen-Potyrała, Victor Brenntice, Arnold Nienhuis, marjolein van driel, charlotte de meyere, Fred Steenbergen, rebecca van der Voort, Angelique van ‘t riet, minnie, Welmoed Post, Sytse Bruinsma KONcePcjA guido Keutgen & Angelique van ‘t riet WSPóŁPrAcA mikołaj Pawłowski, Bożena Kwiecień, marjolijne van ’t hof, jeroen Ledoux, hans Pannekeet, Nela Bartyńska (dTP), jakub Bartyński (dTP) druK janssen/Pers rotatiedruk POPOLSKu geerweg 7, 2461 TS Ter Aar e-mail: redactie@popolsku.nu Strona internetowa: www.popolsku.nl Numer Kvk: 24308228 Nakład: 40.000 Chcesz zaprenumerować poPolsku?

A może chcesz dać prenumeratę gazety w prezencie? To możliwe! Wyślij maila na adres guido@popolsku.nu, a co dwa tygodnie znajdziesz poPolsku w swojej skrzynce!

OBSERWUJ POPOLSKU: @gazetapopolsku

gazetaPoPolsku

Najświeższe wiadomości z Holandii znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl!

„Polskie łzy” to dużo więcej niż powieść wojenna

mIrIAm GuENSBErG Polskie łzy to powieść powstała na podstawie poruszającej historii życia jej ojca, polskiego żyda, który służył jako lekarz w grupach uderzeniowych Pierwszej Polskiej dywizji Pancernej.

Ile tak naprawdę wątków autobiograficznych znajdziemy w tej książce? – częściowo wplotłam życiorys mojego ojca w akcję książki. cała reszta to wytwór mojej wyobraźni – mówi autorka. hOŁd Pochodząca z Oosterbeek pisarka od dawna chciała napisać tę powieść. Wcześniej nie potrafiła jednak znaleźć odpowiednich słów i obrazów. – Książka ta wyrosła z kilku idei zasianych w mojej głowie w młodości – opowiada. – Przeciwko niesprawiedliwości musisz wystąpić z bronią. Nie generalizuj, nie wykluczaj nikogo i inne tego typu rzeczy. mój ojciec walczył, ale był też człowiekiem kochającym pokój. Był moim wewnętrznym źródłem inspiracji i na zawsze nim pozostanie. To mój hołd. historia życia ojca miriam guensberg jest równie fascynująca, jak poruszająca. gdy wybuchła wojna, właśnie ukończył studia medyczne we włoskiej Perugii. Studiował tam, ponieważ w tamtych czasach żydzi nie mogli studiować medycyny w Polsce. W chwili wybuchu wojny zdecydował – mimo że mógł wtedy uciec do Ameryki, by ratować życie – że zaciągnie się do polskiego wojska walczącego wtedy we Francji. gdy Francja skapitulowała, przedarł się do Bordeaux i na małym statku transportującym węgiel wyruszył przez Anglię do Szkocji. Tam dołączył jako lekarz do Pierwszej Polskiej dywizji Pancernej.

ODLICZANIE NOWEGO ROKU ROKU WEOGO ODLICZANIEONO G ROKU E W N IE ZAa.N Życie.

LICzyzn ODMężc

mIŁOŚć Od PIerWSzegO WejrzeNIA – Po wyzwoleniu mój ojciec został zakwaterowany u mojej matki – kontynuuje autorka. – To była miłość od pierwszego wejrzenia. Na holenderskie obywatelstwo ojciec musiał trochę poczekać, ale w końcu mogli wziąć ślub. mieli troje dzieci, a ja jestem z nich najmłodsza.

NUMER 24 DOSTĘPNY JUŻ OD 4 20 11 GRUDNIA!

miriam guensberg urodziła się pięć lat po wojnie w Oldenzaal. We wczesnej młodości wojna była dla niej jak widmo strachu. – Wiedziałam, że rodzina mojego ojca została wy-

Tylko w tej gazecie co chcesz wiedzieć na przeczytas z wszystko o tym, temat życia i pracy w Holandii POPOLSKU NUMER 24 • GRUDZIEŃ 2013 • € 1,00 wszystko o tym, Tylko w tej gazecie przeczytasz życia i pracy w Holandii co chcesz wiedzieć na temat tko o tym, 2013 • € 1,00 GRUDZIEŃ 24 z• wszys NUMER zytas dii POPOLSKU gazec ie przecżycia i pracy w Holan tej w Tylko ieć na temat • € 1,00 ZIEŃ 2013 co chces z wiedz GRUD • NUMER 24 POPOLSKU

NIEKONWENCJONALN JACKPOT: ROZBIJ BANKE OBRAZY I BIŻUTERIA MONY WITKO W • HOROSKOP • TARGI 9 MIESIĘCY I KSIĄŻKA: POMOC • TARGI GOSPODARSTWA PREZEN DOMOW OP EGO • HOROSK KIESZEŃ • POLSKI WITKOW WYGRAJ TABLET ROZWIĄ TY NAI KAŻDĄ E RADIO BIŻUTERIA MONY OSK WOP ZUJĄC ZADANIE GODII HOLAN OBRAZY DOMOWE • HOR Z NIDERLA KOWARSTWA NIEKONWENCJONALNE I TARGI WITNDZKIEG GOUCTWO O! • OWE NY GOSPOD BANKR II MO • TARGI 9 MIESIĘCY DOM W HOLAND RADIO TWA UTERIA POLSKIE JACKPOT: ROZBIJ BANK AZYYINA BIŻ KIESZEŃ ANDIICTWO KAŻDĄ Praca GOS•POD HOL OBR . ARS • PREZENT BANKRU I TARGI •Zdrow IO O!W : POMOC NALNE RAD IĘCY NDZKIEG KSIĄŻKA ie.

CJO NIDERLA MIES Z SKIE 9 WEN KRUCTWO ZEŃ • POL K • TARGIUJĄC ZADANIE NIEKON WYGRAJ BIJ BANROZWIĄZ ie.

KAŻDĄ KIES RLANDZ.KIEGO! • BAN ROZTABLET Zdrow NA T: TY KPO JAC . ANIE Z NIDEPraca OC • PRE Życie . ZEN rowie. : POM ĄC ZAD zyzna Zd ZUJ Mężc KSIĄŻKA WIĄ LET ROZ Praca.

WYGRAJ TAB .

. Życie

yzna Mężcz CO TO JEST

ZJAWISKO HALO?

CO TO JEST ZJAWISKO HALO?

CO TO JEST ZJAWISKO HALO?

PORCELANOWE

DOMKI KLM

POLSKI

BOKSER JAN OSTROWSKI

JOGA

I ZIMOWE ŚWIATŁO JOGA I ZIMOWE JOGAŚWIATŁO I ZIMOWE ŚWIATŁO

13 17 13 7 4 111 3 117 1 1 4 PORCELANOWE DOMKI KLM

NOWE

PORCELA DOMKI KLM

POLSKI

BOKSER OSTROWSKI

KI POLSJAN

BOKSER OWSKI JAN OSTR

mordowana lub zamknięta w obozach – mówi. – Wiedziałam też, że ojciec nie może wrócić do Polski. Byłam wyczulona na jego tęsknotę za krajem. Nie mówił o tym. dla wielu osób był przyjaznym, zabawnym człowiekiem, ale ja często wyczuwałam też smutną stronę jego osobowości – dodaje. Pisarka nie potrafi powiedzieć, czy wojna bardzo zmieniła jej ojca. uważa, że nigdy nie zachowywał się tak, jakby przeżył traumę. – można to nazwać cudem. Lekarz w grupach uderzeniowych, zamordowani rodzice, nie może wrócić do rodzinnego kraju.

Wielu ludzi by się przez to załamało. zIemIA NIczyjA Wojenna przeszłość jej ojca odgrywa rolę we wszystkich jej książkach. W Polskich łzach głównym bohaterem jest lekarz Tanek, który trafia do grup uderzeniowych w holandii. Tanek prawie wcale nie mówi o traumie i tajemnicach ze swojej przeszłości. – To tyczy się również mojego ojca – tłumaczy pisarka z Oosterbeek. – musiałam błąkać się po ziemi niczyjej, by napisać tę książkę. jej ojciec robił wszystko, by stać się holendrem, jednak był i pozostał Polakiem. – uważał, że holendrzy są skąpi. Ich chleb nie był smaczny, ich kraj zbyt płaski i nie umieli grać chopina – tak autorka podsumowuje poglądy swojego ojca.

Pomimo polsko-holenderskiej „mieszanki” polska kultura nie odegrała dużej roli w jej młodości. – Niestety nie – uważa.

– Tylko jako tęsknota za krajem. jako piękno! I jako polskie łzy.

Polskie łzy to poruszająca powieść, powstała na podstawie poruszającej historii życia ojca miriam guensberg, polskiego żyda, który służył jako lekarz w grupach uderzeniowych legendarnej Pierwszej Polskiej dywizji Pancernej. co wojna robi z człowiekiem? jaki ma wpływ na późniejsze pokolenia? I w jaki sposób można przetrwać wojnę, jak się przed nią bronić? •

poPolsku nr 23 • 04

KOBIETY W POTrZEBIE!

Badania przeprowadzone przez goodyear wśród 1033 kobiet wykazują, że kobiety boją się prowadzić samochód zimą. W przypadku opadów śniegu lub oblodzonej jezdni 50% z nich woli zostać w domu. 84% badanych pań czuje się niekomfortowo, 75% obawia się utraty panowania nad kierownicą, a 14% deklaruje, że w ogóle nie jeździ w warunkach zimowych. 32% pań nie siada za kółko przy gołoledzi, a 7% przy opadach śniegu. •

w HoLANDii możNA KUPić miĘsożeRNe RoŚLiNy mięsożerne rośliny powinny wzbudzać strach, być gigantyczne i nigdy nie gardzić kawałkiem ludzkiego mięsa. Taki właśnie obraz wyłania się z horrorów. rzeczywistość jest jednak inna. mięsożerne rośliny istnieją, nie są jednak tak wielkie i przerażające jak przedstawiane są w niektórych książkach. co więcej, w holandii można je po prostu kupić w sklepach ogrodniczych.

Najbardziej znana jest muchołówka (nid. venusvliegenvanger lub venusvliegenval). To mała, mięsożerna roślinka, w której menu znajdują się małe owady, takie jak pająki i muchy. zwabia je za pomocą słodkiej, podobnej do nek-

taru substancji. gdy owad przechodzi przez jedną z „paszczy” (liści pułapkowych, które mogą zamykać i otwierać się tak, jak usta), zamyka się ona niesamowicie szybko. Następnie w szczelnie zamkniętym liściu wydziela się enzym, który trawi owada. Proces ten trwa około 10 dni. Potem liść otwiera się ponownie, a niestrawione części ofiary wypadają lub zostają wywiane przez wiatr. Każdy liść może strawić ograniczoną liczbę insektów zanim obumrze. muchołówka jest dobrym przykładem mięsożernej rośliny, którą w holandii można po prostu kupić w centrach ogrodniczych. Ale uwaga: niektórzy ludzie myślą, że zakup mięsożernej rośliny pozwoli im pozbyć się nadmiaru insektów z domu. To nieprawda.

Owady są zwabiane przez zapach rośliny, jednak mięsożerna roślina może spożywać tylko ograniczoną ilość insektów jednocześnie, dlatego liczba owadów może się jeszcze zwiększyć. •

MIĘKKIE „G” NIEZWYKLE rELIGIa W HOLaNDII: LICZBY Wiadomo, że w Polsce znacząca większość jej mieszkańców (aż 90%) to katolicy. jak wygląda sytuacja w holandii? również tutaj katolicyzm jest największą religią, jednak katolików jest tu 29%, czyli znacznie mniej niż w Polsce. Na drugim miejscu w holandii plasuje się holenderski Kościół reformowany z wynikiem 9%.

6% to protestanci, 4% – reformowani i 4% muzułmanie. Inne religie to około 6%. 42% holenderskiego społeczeństwa nie deklaruje przynależności do żadnej religii. •

POPuLArNe WŚród SINgLI Internetowy serwis randkowy Parship jakiś czas temu przeprowadził badania odnośnie popularności akcentu wśród singli. I co się okazało? miękkie g, występujące głównie w Brabancji Północnej i Limburgii, uznawane jest za nieodparcie seksowne.

Parship zbadało dziewięć holenderskich akcentów plus język fryzyjski. Aż jedna czwarta singli chce, by szeptano do nich po brabancku. dla kobiet najmniej atrakcyjny u panów jest dialekt zelandzki, natomiast panowie chcą brać nogi za pas, gdy słyszą panią mówiącą w dialekcie utrechckim. Limburski i amsterdamski są odpowiednio docenione – oba znajdują się w pierwszej 3. co ciekawe, również flamandzki otrzymał sporo pochwał, 17% holenderskich singli uważa, że akcent naszych południowych sąsiadów jest uroczy. miłość ta nie jest jednak odwzajemniona – tylko 5% belgijskich singli uważa, że holenderska wymowa brzmi uroczo. dialekty z prowincji Westland, groningen oraz drente były wymieniane najrzadziej przez singli, gdy pytano ich o najatrakcyjniejszy akcent. Wszystkie trzy uzyskały wynik na poziomie 2%. dialekty z Twente, hagi i Achterhoek nie zdobyły wcale dużo więcej: niewiele ponad 3% wybrało te akcenty jako lepsze od innych. 48% respondentów przyznało, że uznają randkę za nieudaną, jeśli nie spodobał im się akcent drugiej osoby. •

ku 2012 w Polsce.

rana na Grę Ro Kolejka została wyb

Grę można kupić za jedyne 25 euro Wystarczy wysłać e-mail o nazwie „Gra Kolejka” ze swoim imieniem, nazwiskiem i adresem na: redactie@popolsku.nu

poPolsku nr 23 • 05

GWIaZDKOWa TraDYCJa W HOLaNDII: Pierwszy tydzień grudnia już prawie za nami, co oznacza, że gwiazdka zbliża się wielkimi krokami. To dobry moment na zapoznanie się z czymś, co stało się prawdziwą holenderską tradycją gwiazdkową: gourmette.

gOurmeTTe:

Na gourmette każdy gotuje własną potrawę na malutkiej patelni ze stojących na stole składników. zwykle składają się one z (dużych ilości) mięsa, ryb i warzyw. małe potrawy gotowane na własnej patelence zjada się, by móc znowu przygotować coś nowego. dodatkowo można usmażyć małe omlety lub naleśniki. do tego podaje się często różne sosy i bagietki.

By móc brać udział w gourmette potrzebujesz swojego własnego zestawu do gourmette.

To rodzaj gorącej płytki, na której można ułożyć osobno małe patelenki. Najczęściej nad płytką do gourmette znajduje się płyta grillująca, na której można grillować kawałki mięsa lub ryby. •

DyKTATURA JUŻ nieMOŻliwA?

A JeDNAK!

Są ludzie, którzy twierdzą, że w dzisiejszych czasach w zachodnim społeczeństwie dyktatura nie jest już możliwa. jak się okazuje, nic bardziej mylnego. Przypomnijmy eksperyment amerykańskiego nauczyciela historii, rona jonesa, który pokazał, że ludzkość wciąż może wpaść w sidła dyktatury.

eKSPerymeNT W roku 1967 jones, który w tym czasie uczył w cubberley high School w Palo Alto, zajmował się tematyką nazistowskiego reżimu Adolfa hitlera. jones nie był w stanie wytłumaczyć swoim 15 i 16 letnim uczniom jak to możliwe, że ludność niemiecka w latach 30-tych dopuściła do prześladowań żydów. z tego powodu postanowił zmienić podejście – zdecydował się przeprowadzić eksperyment, który, choć z założenia miał trwać tylko jeden dzień, potrwał cały tydzień.

Pierwszego dnia jones podjął pierwsze (małe) kroki w ramach eksperymentu: wprowadził ćwiczenia, których celem było to, by uczniowie w sposób zdyscyplinowany wchodzili do klasy i siadali w odpowiedniej pozycji (wyprostowanej). Nauczyciel historii kazał uczniom ćwiczyć tak długo, aż cały proces wchodzenia do klasy, siadania na swoich miejscach i przyjmowania odpowiedniej pozycji trwał mniej niż 30 sekund. Kiedy osiągnął pożądany efekt, zaczął zachowywać się autorytarnie wymagając bezwzględnej dyscypliny w klasie, co miało prowadzić do zwiększenia wydajności uczniów. dzień zakończył się ogłoszeniem kilku zasad: uczniowie muszą siedzieć w gotowości przed drugim dzwonkiem, muszą wstać, jeśli chcą o coś zapytać i gdy są o coś pytani, a ich odpowiedzi nie mogą składać się z więcej niż dwóch-trzech słów. Ponadto na koniec każdej odpowiedzi lub uwagi muszą mówić „panie jones”. jones był zaskoczony, gdy w pewnym momencie uczniowie zaczęli donosić na swoich nieprzestrzegających reguł kolegów.

W czwartym dniu eksperymentu jones zauważył, że wymyka się on spod kontroli: miało miejsce coraz więcej aktów przemocy. dlatego też poinformował swoich uczniów, że stworzony przez niego ruch jest częścią organizacji narodowościowej, a jego istnienie zostanie ogłoszone następnego dnia przez ich kandydata na prezydenta. z tego powodu zadał uczniom zadanie, by następnego dnia wzięli udział w spotkaniu, na którym zobaczą i usłyszą swojego przywódcę w telewizji.

O tym, jak zakończył się ten eksperyment przeczytasz w pełnym artykule Victora Brenntice na http://plazilla.com/een-dictatuur-is-niet-meer-mogelijk-echt-wel.

FILmy O eksperymencie jonesa powstały również filmy – The Wave (Stany zjednoczone, 1981), który można zobaczyć między innymi na youTube, oraz die Welle (Niemcy, 2008). •

poPolsku nr 23 • 06

nAJBARDzieJ śMieRciOnOśne

sPORTy

Panuje powszechne przekonanie, że sport jest dobry dla ciała i duszy i zostało to udowodnione. jednak sport może mieć także złe strony, które zazwyczaj uwidocznione są przez najniebezpieczniejsze dziedziny: zdarzają się nawet wypadki śmiertelne. Każdego roku 12 holenderskich sportowców ginie w wypadku podczas uprawiania sportu.

Najważniejsze pytanie nasuwające się przy tym temacie jest tylko jedno – który ze sportów jest najbardziej śmiercionośny. Większość z nas myśli od razu o sportach walki lub rajdach samochodowych – nic bardziej mylnego. To wyścigi konne są sportem z najwięk-

czŁOWIeK mOże TeOreTyczNIe BIec z PrĘdKOŚcIą 65 Km/h Pionierskie amerykańskie badania naukowe dowiodły, że biegnący człowiek może w teorii osiągnąć prędkość 65 km/h. Badacze oparli swoje badania na najszybszym możliwym skurczu ludzkich mięśni. •

szą liczbą ofiar śmiertelnych. Tyczy się to zarówno dżokejów, którzy dosiadają koni w wyścigach, jak i tak zwanych woźniców sulki, sportowców, którzy siedzą w wózku ciągniętym przez konia. ryzykowne są też skoki spadochronowe zajmujące drugie miejsce na liście najbardziej śmiercionośnych sportów. Paralotniarstwo i nurkowanie przy użyciu sprzętu podwodnego zajmują kolejno trzecie i czwarte miejsce. Sporty motorowe plasują się zaskakująco nisko – na miejscu 5. •

12 HOlenDRÓw ROcznie Ginie UPRAwiAJĄc sPORT

TOPOWI PIŁKArze OdKryWAją

ODZIEŻ KOMPrESYJNĄ

W ostatnich miesiącach najlepsi sportowcy zastąpili swoje stare podspodenki kompresyjnymi szortami. Podspodenki są od lat szeroko używanie w piłkarskim świecie, ale nie mają one żadnego istotnego działania. We współpracy z najlepszymi fizjoterapeutami firma Knap’man stworzyła innowacyjne spodenki kompresyjne. dzIAŁANIe KOmPreSjI Kompresja to pojęcie znane w sportach wytrzymałościowych, ale stosunkowo nowe w piłce nożnej. różne badania wykazały, że kompresja wzmaga wytrzymałość. mięśnie mniej drżą, dzięki czemu dochodzi do mniejszej utraty energii. dzięki temu, że mięśnie są optymalnie podtrzymywane, ryzyko urazu uda jest zminimalizowane, a bóle mięśni powstrzymane. Sportowcy noszący spodenki kompresyjne są lepiej chronieni przed urazami ścięgien i pachwin i jednocześnie zwiększa się ich wytrzymałość.

ORGANIZUJEMY IMPREZY URODZINOWE FIRMOWE OKOLICZNOSCIOWE

GASTHUISSTRAAT 36, 5961GB HORST

INNOWAcyjNy hOLeNderSKI PrOduKT Spodenki kompresyjne marki Knap’man są wyjątkowe właśnie dzięki swojej mocnej kompresji. Inne marki sportowe są w stanie wyprodukować odzież kompresyjną z siłą nie większą niż 10-15%. holenderski Knap’man oferuje szeroki asortyment w dwóch wariantach: 25 i 45%. Wynikiem zaawansowanego procesu produkcji 3d są bezszwowe spodenki zapewniające maksymalną możliwą kompresję. Opatentowane strefy gwarantują ukierunkowaną kompresję w odpowiednich miejscach.

To daje większą wytrzymałość, więcej siły i mniej kontuzji – i to wszystko bez ograniczania swobody ruchów. do dnia dzisiejszego sportowcom używającym spodenek Knap’man nie przytrafiał się żaden uraz uda. czy to tylko przypadek?

Spodenki można nabyć na http://www. shapewear.nl/sport-compressie/ •

poPolsku nr 23 • 07

BYŁY BEaTLES PauL MCCarTNEY

PrzeSTAje PISAć PIOSeNKI Legendarny muzyk Paul mccartney poinformował, że w tej chwili nie zamierza pisać żadnych nowych piosenek. uważa, że jak dotąd zrobił już wystarczająco w tym zakresie. magazynowi daily Star piosenkarz wyznał, że po wydaniu swojego najnowszego albumu „New”, przez jakiś czas nie będzie miał nic nowego do powiedzenia.

W nadchodzącym czasie woli raczej poświęcić się dokończeniu istniejących już numerów. chociaż „woli” nie jest tu chyba najlepszym słowem, bo mccartney porównuje dokończenie powstałych w połowie starych numerów do konieczności posprzątania strychu. czyli czegoś, czego raczej nie lubi. „Wiesz, że trzeba to zrobić, ale tak naprawdę wcale nie masz na to ochoty”, miał powiedzieć piosenkarz.

DOBra WIaDOMOŚć DLa ŻONY BEau VaN ErVEN DOrENSa żona prezentera Beau van erven dorensa, która w ubiegłym roku zachorowała na raka piersi, wreszcie wyzwoliła się z tej strasznej choroby. W tym roku Selly każdego miesiąca wspinała się w walce z chorobą o szczebel wyżej i wciąż nabierała więcej sił. Pod koniec lata otrzymała wiadomość, że jej organizm wygrał walkę i całkowicie pozbył się raka. Van erven dorens i jego żona Selly mogli wreszcie odetchnąć po tym smutnym i ciężkim okresie. „możemy teraz śmiało planować przyszłość. zeszły rok, po tym kiedy u Selly zdiagnozowano raka piersi, był bardzo dramatyczny. To było dosłownie piekło na ziemi”, powiedział Beau. •

dziś już 71-letni były Beatles, pod koniec października wydał swój 24 album solowy „New”. Pomimo swych długoletnich zasług, Sir Paul każdorazowo obawia się recenzji. „Próbuję unikać recenzji krytyków, bo jeśli znajdę między nimi jakąś negatywną, naprawdę rozpadam się na kawałki”. I coś w tym jest, bo piosenkarz często porównuje czytanie recenzji do… obserwowania wypadku drogowego! •

PIOSeNKArz jOhN mAyer

chce mIeć dzIecKO

PETEr POST CHWaLI SIĘ rOLĄ W OCZEKIWaNIu Na aMErYKaŃSKĄ EKraNIZaCJĘ FILMu „uPrOWaDZENIE HEINEKENa”

Przez niemal dwadzieścia lat mayer był zdania, że wolność jest w jego życiu rzeczą najważniejszą. chciał robić to, na co miał ochotę i nie bardzo wiedział, jak utrzymać związek. „jeszcze niedawno moje życie kręciło się wokół imprez. Teraz w końcu zrozumiałem, że aby móc być szczęśliwym, sam muszę dawać więcej miłości”, powiedział john.

Po marku van eeuwenie (goede Tijden Slechte Tijden), także Peter Post (także były aktor wspomnianego wyżej serialu) postarał się o rolę w amerykańskiej ekranizacji filmu o uprowadzeniu heinekena.

Aktor ma w nim zagrać rolę dostawcy broni Willema holeedera. Sam Peter nie może na razie zdradzić na temat roli nic więcej. co jest mu oczywiście na rękę.

Z KaTY PErrY

mimo, iż na początku roku ta dobrze znana w świecie show-biznesu para na krótko się rozstała, john mayer jest pewny swego.

Przestał mieć wątpliwości, co do ich związku i nawet chciałby mieć z Katy Perry dziecko.

mayer twierdzi, że gdzieś w środku wciąż czuje taką potrzebę bycia wolnym, jaką odczuwają mężczyźni niebędący w związkach. jednak, dzięki swojej dziewczynie Katy, zdaje sobie sprawę z tego, że intymność to coś zupełnie innego niż seks. „Oznacza to, że naprawdę jesteś z kimś związany”. Amerykański piosenkarz i autor tekstów z montany neguje jednak spekulacje amerykańskiej prasy o tym, że on i Perry zamierzają wziąć szybki ślub. mayer był wcześniej związany z aktorką jennifer Aniston i piosenkarką country Taylor Swift. Perry była wcześniej żoną komika russela Branda. •

PoCząTeK obCHoDÓw 200 LAT KRÓlesTwA niDeRlAnDÓw W listopadzie 2013 roku mija dokładnie 200 lat od momentu, gdy Książę Orański (Willem Frederik) wylądował na plaży w Scheveningen. Od 1813 do 1815 roku położono podwaliny pod rozwój Królestwa i wdrożenie systemu demokratycznego, dlatego nad wspólną przeszłością, teraźniejszością i przyszłością zastanawiano się aż dwa lata. dzięki sześciu, zorganizowanym przez Komitet Narodowy z okazji 200 lat Królestwa Niderlandów wydarzeniom, w okresie od listopada 2013 do października 2015 roku,

będziemy mogli wielokrotnie przywoływać na myśl moment powstania tego kraju.

Początek obchodów rozpocznie się rankiem 29 listopada w Scheveningen, gdzie aktor huub Stapel odegra lądowanie Księcia Orańskiego. To niezwykłe przedstawienie pokazywane jest raz na 25 lat. Po południu, w Sali rycerskiej w hadze odbędzie się część oficjalna obchodów. jego Królewska Wysokość Król Willem-Alexander i jego żona jej Królewska Wysokość Królowa màxima będą obecni podczas obu tych wydarzeń. Początek obchodów zostanie zamknięty dorocznym Koncertem Królewskim w circustheater, na który przybędzie cała rodzina królewska. •

Nagrania amerykańskiego remak’u filmu de heineken Ontvoering, którego holenderska premiera odbyła się w 2011 roku, rozpoczęły się już w październiku. Na planie zainstalowały się wielkie gwiazdy światowego kina, jak Anthony hopkins, Sam Worthington (Avatar) i ryan Kwanten (True Blood). Szykuje się więc film z prawdziwie gwiazdorską obsadą i zdrowym, holenderskim zabarwieniem. •

poPolsku nr 23 • 08

SKŁAdNIKI (dLA 2 OSóB): 150 g mIĘSA mIeLONegO (WOŁOWegO) • 100 g ŚWIeżegO SzPINAKu 25 g OrzeSzKóW zIemNych (NIeSOLONych) • 5 g NIeBIeSKIegO SerA PLeŚNIOWegO • ½ czerWONej PAPryKI • ½ ceBuLI • 1 ŁOdyżKA SeLerA NAcIOWegO • ½ PĘczKA BAzyLII • 25 g OrzeSzKóW PINIOWych 25 g SerA PArmezANu • 1 ząBeK czOSNKu • 5 cL OLIWy z OLIWeK (eXTrA VIrgIN) • SóL • PIePrz

przygotowanie: • Przygotuj pesto miksując w robocie kuchennym (albo blendując) bazylię, orzeszki piniowe, ser parmezan, czosnek, oliwę z oliwek oraz pieprz i sól do smaku, aż dobrze się wymieszają, stanowiąc jedną masę.

• Oczyść jedną połówkę papryki i usuń „nitki” z selera naciowego. Oba warzywa pokrój w kostkę. Posiekaj połówkę cebuli i umyj liście szpinaku.

• usmaż mięso mielone na patelni teflonowej.

• dodaj do niego pokrojone w kostkę paprykę i seler naciowy.

• Następnie dodaj do wszystkiego szpinak i dopraw do smaku przygotowanym wcześniej pesto.

• Na koniec dodaj ser pleśniowy i niesolone orzeszki.

• Podawaj z makaronem razowym albo brązowym ryżem.

Smacznego!

iKOnA sUKcesU – MARTHA sTewART

w HoLANDii

cieszy się już ogromną sławą w Ameryce, a teraz gotowa jest, by swoimi magazynami podbić holandię. F&L Publishing wprowadza na holenderski rynek pierwszy magazyn marthy Stewart: Okolicznościowe ciasta. Ten wyjątkowy magazyn jest już w sklepach.

WyjąTKOWe cIASTA W centrum okolicznościowych ciast znajduje się perfekcyjne ciasto na każdą okazję. magazyn zawiera aż pięćdziesiąt różnych przepisów na przepyszne ciasta, ciasteczka i babeczki. Podstawowe przepisy są uporządkowane w taki sposób, by stanowiły punkt wyjściowy do sporządzania unikalnych ciast. Wiele uwagi poświęca się także polewom, nadzieniom, powlekaniu glazurą i smarowaniu ciast kremami. użyteczne przykładowe fotografie i zrozumiałe instrukcje wykonania ciasta krok po kroku zapewniają każdemu, kto uwielbia piec, możliwość pochwalenia się pięknym okolicznościowym tortem. mArThA STeWArT W Ameryce martha Stewart zasłynęła jako modelka. Prowadziła także własny program telewizyjny, za który otrzymała nagrodę emmy. W międzyczasie została okrzyknięta guru stylu życia, stała się pisarką, osobowością telewizyjną i potentatką biznesową. jej kreatywna wizja i praktyczne pomysły w zakresie gotowania, dekorowania i ogrodnictwa zainspirowały miliony konsumentów. A jej przynosząca miliardowe zyski firma wydała już na amerykańskim rynku wiele różnych książek kucharskich i dotyczących dekorowania.

PrzePIS

Ten szczególny magazyn można już dostać m.in. w sieciach Bruna i AKO w cenie 12,95 € lub zamówić w sklepie internetowym F&L Publishing na stronie: http://shop.fnl.nl/ feestelijketaarten. •

SzPINAK

I mIĘSO mIeLONe z PeSTO

Przeczytaj cały artykuł na www.popolsku.nl.

CHCESZ SIĘ NauCZYć JĘZYKa HOLENDErSKIEGO? ZaKuPY W SKLEPIE, WIZYTa u LEKarZa LuB rOZMOWa Z WYCHOWaWCĄ W SZKOLE – „SOrrY, NIE MÓWIĘ PO HOLENDErSKu”. JaK CZĘSTO CI SIĘ TO ZDarZa? JESTEŚ W HOLaNDII I MaSZ PrOBLEMY Z WYPEŁNIaNIEM FOrMuLarZY LuB Z rOZMOWĄ Z TWOIM PraCODaWCĄ BĄDŹ SĄSIaDEM?

Advertorial

Istnieje wiele różnych powodów, dla których warto nauczyć się języka holenderskiego. z badania przeprowadzonego w 2011 roku przez uniwersytet erazma w rotterdamie wynika, iż 57% migrantów zarobkowych z europy Środkowej i Wschodniej nie mówi wcale lub posługuje się językiem holenderskim na poziomie podstawowym, 30% mówi po holendersku na poziomie średniozaawansowanym, a tylko 13% mówi płynnie.

Większość migrantów zarobkowych ma pracę, ale nie potrafi na przykład przeczytać lub zrozumieć instrukcji bezpieczeństwa, formularzy zamówień lub gazetki wydawanej przez pracodawcę. Nie mówiąc już o udziale w kursach i szkoleniach, dzięki którym można znacznie zwiększyć szansę na lepszą pracę. znajomość języka holenderskiego poprawia ponadto ogólne samopoczucie, w pracy, na ulicy, w szkole.

Chcesz nauczyć się języka holenderskiego? Możesz to zrobić na następujące sposoby:

SaMODZIELNa NauKa Pakiety do samodzielnej nauki języka dostępne są na stronach: www.oefenen.nl, darmowy kurs dla tych, którzy samodzielnie chcą osiągnąć wyższy poziom ję-

zyka (A0-A2) oraz www.zelfstartenmetnederlands.nl, €75 za multimedialny pakiet do samodzielnej nauki, ze wsparciem w języku polskim.

KurS JĘZYKOWY Kurs języka. Nowo przybyli migranci zarobkowi z unii europejskiej mogą od 2013 roku skorzystać ze społecznego instrumentu kredytowego w ramach Wet inburgering. Informacje o tym instrumencie dostępne są na stronie www.inburgeren.nl. Warunkiem uzyskania kredytu jest wybranie jednostki oferującej kurs językowy, która posiada certyfikat Blik op Werk. Kursy językowe z tym certyfikatem można łatwo znaleźć za pomocą wyszukiwarki ikwilinburgeren.nl.

Twoja Gmina. gminy mogą na podstawie budżetu partycypacyjnego (Participatiebudget) zaoferować kurs językowy w ramach edukacji dla dorosłych. zapytaj w Twojej gminie czy taka możliwość istnieje. Każda gmina sama decyduje o tym, dla której grupy docelowej przeznaczy środki z budżetu partycypacyjnego. również dla Twojego pracodawcy istnieją możliwości zorganizowania kursów językowych, więcej informacji na stronach www.taalwerkt.nl oraz www.stoof-online.nl.

TrENEr JĘZYKa języka szybko nauczysz się poprzez używanie go w praktyce, w czym pomoże ci trener. chcesz razem z trenerem poćwiczyć rozmowę po holendersku?

Sprawdź możliwości w Twojej okolicy: www.hetbegintmettaal.nl oraz www.stichtinglnt.nl, a także www.spreektaal.nl.

poPolsku nr 23 • 09

MuLTIFuNKCJONaLNY WOLLEr:

NIezBĘdNy dLA NIemOWLAKA I mAmy! multifunkcjonalny Woller istnieje już od dwóch lat, co postanowiono uczcić nową kolekcją welurowych poszewek oraz wprowadzeniem nowej kolorystyki. Woller holenderskiej marki KipKep jest wybawieniem dla młodych rodziców.

Tą wypełnioną nasionami lnu poduszeczkę można użytkować zarówno na ciepło, jak i na zimno, dzięki czemu ma wiele zastosowań. można nią nagrzewać łóżeczko dziecka lub używać w celu złagodzenia kolki. Świetnie nadaje się także do zmniejszenia bolesności piersi poprzez zmniejszenie nawału mlecznego i stymulowanie karmienia piersią.

Pielęgniarki położne zalecają Wollera kobietom, które karmią piersią. można go umieścić w zamrażarce, ale nawet zamrożony pozostaje miękki i plastyczny. Bez problemu można go także podgrzać w mikrofalówce.

KIm Są KIPKeP? jest to młoda holenderska firma, prowadzona przez dwie matki. To one wymyślają, projektują i produkują przedmioty, dzięki którym życie świeżo upieczonych rodziców staje się łatwiejsze i bardziej komfortowe.

KipKep oznacza opiekę, jakość, wzór, kolor, modę, środowisko, technologię i innowacyjność. •

Właściwie KipKep zaprojektował Wollera, by urządzenie przynosiło dzieciom ulgę w kolkach jelitowych. dzięki specjalnemu kształtowi poduszeczka pasuje dokładnie do brzuszka dziecka, oferując przyjemny ucisk na jelita. W międzyczasie Woller znalazł zastosowanie w wielu gospodarstwach domowych.

wiĘKszoŚć mĘżCzyzN oCzeKUJe zwRoTU biżUTeRii

PO zAKOŃczeniU zwiĄzKU

Badanie przeprowadzone przez niezależną stronę internetową, zajmującą się porównywaniem cen biżuterii wykazało, że aż 67 procent mężczyzn oczekuje zwrotu przekazanej w prezencie biżuterii w przypadku zakończenia związku.

Tymczasem gotowość oddania biżuterii deklaruje zaledwie 33 procent kobiet. 16 procent mężczyzn kompletnie nie oczekuje zwrotu biżuterii od byłej partnerki, a 17 procent uzależnia go od ceny tych kosztowności.

61 procent mężczyzn, którzy chcieliby zwrotu swojej własności stwierdziło, że tak odzyskaną biżuterię zamierzają odsprzedać albo oddać do sklepu z zamiarem odzyskania pieniędzy. jednakże większość kobiet (47 procent) oddaje cenne przedmioty dlatego, że są wściekłe na sposób, w jaki zakończył się związek. 20 procent mężczyzn przyznało też, że nosi się z zamiarem przekazania biżuterii partnerce, która pojawi się w przyszłości. •

PrOJEKTaNTKa MODY IrIS VaN HErPEN

zdOByŁA duTch deSIgN AWArd młoda projektantka mody Iris van herpen zdobyła tegoroczną nagrodę dutch design Award. Obecnie 29-letnia Iris została uznana za najlepszą we wszystkich nominowanych kategoriach. Nagrodę otrzymała za swoją kolekcję „Voltage”, do której wykonała kreacje za pomocą drukarki 3d. jury było bardzo zadowolone z jej niezwykle szerokiego sposobu podejścia i wyraziło uznanie dla jej chęci współpracy.

„Kolekcją ‘Voltage’ Van herpen pokazała spojrzenie w przyszłość mody. jej projekty jak żadne inne pokazują, co w tej chwili dzieje się w holandii”, mówili członkowie jury. W trakcie dutch design Awards nagrody otrzymali też między innymi muzeum de Funtatie ze zwolle – za projekt rozbudowy ponad starym budynkiem oraz rijksmuseum za swoją nową stronę internetową. Każdego roku dutch design Awards wręczane są podczas dutch design Week w eindhoven, gdzie wcześniej, na jednej wystawie prezentowane są prace wszystkich nominowanych. Wystawa przyciąga rocznie wielu zainteresowanych, a licząc sobie ponad 200.000 odwiedzających jest także największym wydarzeniem projektanckim w europie. dutch design Award 2013 to już dwunasta edycja tej imprezy. •

ELF Z ŻYDOWSKIM CIaSTECZKIEM TO PrZECIEŻ NIE DYSKrYMINaCJa? Od kilku tygodni nasz mały kraj ekscytuje się kolorem pomocników wielkiego Świętego mikołaja, czyli holenderskiego Sinterklaasa. uwierz mi, będę przeszczęśliwa, kiedy usłyszę, że jest już 6 grudnia i możemy wysłać tego starszego pana i jego tzw. kominiarzy z czerwonymi ustami w kierunku hiszpanii. Poważnie, cóż to za pierdoły! Nawet ONz musiała interweniować. jakby w tym momencie nie miała nic lepszego do roboty niż utrzymanie świętego spokoju w ludowych, holenderskich dzielnicach. dajcie spokój!

Albo nie, porozmawiajmy o mikołaju. Oczywiście celuję tu w jego pomocników – elfy. czy to przypadkiem nie dyskryminowanie liliputów?

A może tego słowa także dzisiaj nie można używać i muszę pozostać przy elfach i krasnoludkach? W końcu ci mali ludzie też mają uczucia. A również stawia się ich w pozycji uniżonych pomocników z baśniowej opowiastki. czy w takim razie także zaczną się buntować?

A my wszyscy, czy zaczniemy prowadzić na ten temat ogromną, światową dyskusję? równie dobrze możemy wkrótce usłyszeć Obamę, który w jednej ze swoich przemów powie, że elfy zostały zwolnione przez mikołaja, a ich robotę przejął czerwononosy rudolf i reszta reniferów. Bo przecież kilka osób z problemem wzrostu czuło się parszywie w okolicach świąt, więc oczekuje się od nas, że w końcu zaczniemy się z tym liczyć. Tak, to po prostu może się kiedyś zdarzyć. Niezależnie od tego, jak tradycyjna to uroczystość i związane z nią przyzwyczajenia, nie możemy przecież obrażać żadnych grup społecznych, czyż nie? dlaczego więc musimy zawsze i wszędzie stawiać kropkę nad i, by wszystko tak ekstremalnie wydoić?

Przecież nie zacznę teraz marudzić, że święta Bożego Narodzenia to właściwie święto chrześcijańskie, z którym mikołaj tak naprawdę nie ma nic wspólnego? I jak dla mnie, wszystkie te uroczystości z udekorowanymi drzewkami i prezentami mogą zostać odwołane, bo nie mają nic wspólnego z 24, 25 i 26 grudnia. musimy zachować święty spokój i każdego szanować za to, w co wierzy lub chce wierzyć.

I co on czy ona chcą obchodzić. uważasz, że czarny Piotruś nie jest cool? To nie zajmuj się nim. uważasz, że w święta Bożego Narodzenia powinniśmy skupić się na narodzinach dzieciątka jezus, zamiast na saniach? W porządku, twój wybór. Szanuję to.

Sama, jak co roku, tradycyjnie zamierzam nastawić gourmet, a na deser zajadać się jodenkoeken* i Negerzonen**. Smacznego! * dosł. żydowskie ciasteczka; kruche ciastka ** dosł. pocałunki czarnoskórego; rodzaj marshmallow w czekoladzie •

poPolsku nr 23 • 10

hOrOSKOP BARAN (21 marca – 20 kwietnia) Podejmowanie kroków, które przerażają jest czasem częścią życia i twojego rozwoju osobistego. Wyprostuj się i dokonaj świadomych wyborów.

BYK (21 kwietnia – 21 maja) Uwielbiasz grudniowe przyjemności. Pamiętaj jednak, by czasem odpocząć. Twoje ciało nie zawsze jest w stanie dotrzymać ci kroku.

BLIŹNIĘTA (22 maja – 21 czerwca) Wybierasz się w świąteczną podróż? Pamiętaj o wystarczającym odpoczynku w trakcie przygotowań, inaczej wycieczka może skończyć się dogorywaniem w łóżku.

RAK (22 czerwca – 22 lipca) Wspólne gotowanie z przyjaciółmi i rodziną, przyjemność bycia razem. Postaraj się nie ożywiać starych sporów i tak szybko się nie irytować.

LEW (23 lipca – 22 sierpnia) Wygląda na to, że ścieżka twojej kariery staje się coraz bardziej wyraźna. Zastanów się dobrze, czego chcesz lub nie, zadbaj o siebie.

PANNA (23 sierpnia – 23 września) Jako pedant poświęć czasem uwagę swojemu domowi. Zamiast planować wielkie wiosenne, czy zimowe porządki, wyrzuć niepotrzebne, stare przedmioty. Co tak naprawdę jest ci wciąż potrzebne?

WAGA (24 września – 23 października) Wyjdź z domu. Na plażę, na spacer po lesie.

Nawdychaj się świeżego powietrza pomiędzy tymi wszystkimi świątecznymi uroczystościami.

Dzięki temu zachowasz zdrowie.

SKORPION (24 października – 22 listopada) Czy twoja nowa lub odświeżona miłość wciąż jest w kręgu twoich zainteresowań, czy znów się rozproszyłeś? Poszukaj w życiu prawdziwych wartości.

STRZELEC (23 listopada – 21 grudnia) Poczyniłeś już plany na rok 2014? Określiłeś własne cele? Być może to najwyższy czas, by ocenić siebie z 2013 roku.

KOZIOROŻEC (22 grudnia – 20 stycznia) Zmiany już się rozpoczęły, spróbuj dobrze je zakończyć w 2014 roku. Bez ofiar i zbytniej ochrony samego siebie.

WODNIK (21 stycznia – 19 lutego) Ogromna zmiana kazała długo na siebie czekać, ale wygląda na to, że wreszcie nadeszła. Korzystaj z niej ostrożnie i z rozwagą!

RYBY (20 lutego – 20 marca) Rok 2013 obfitował w wydarzenia. Czy zainwestowałeś wystarczającą ilość czasu w przyjaźnie? Jeśli nie, szybko to uczyń, być może będziesz ich potrzebował w roku 2014.

KsiążKA:

JUDiTH KoeLemeiJeR „HeMelVAART” Lato 1985 roku. Sześć dziewczyn spędza wakacje na greckich wyspach. Właśnie zdały końcowe egzaminy i zdaje się, że życie jest dla nich jedną wielką obietnicą. Aż do ostatniej nocy, kiedy wydarza się wypadek. do domu wraca pięć dziewczyn, sześć plecaków i jedna trumna. jedną z tych dziewczyn była judith Koelemeijer. W swojej pierwszej powieści autobiograficznej rozwikłuje to dramatyczne wydarzenie ze swojej młodości. jak mogła tak nagle stracić swoją przyjaciółkę Anette? Poszukiwania zawiodą ją z powrotem na Paros, do rodziców Anette, przyjaciółek z przeszłości i niemieckich chłopaków, którzy brali udział w wypadku. jak śmierć Anette wpłynęła na ich życie?

I dlaczego ich wspomnienia tej fatalnej nocy tak bardzo się różnią? hemelvaart (Wniebowzięcie), to wzruszająca opowieść o przyjaźni, poczuciu winy i bólu dorastania. hemeLVAArT – receNzjA Na początku książki dość trudno jest się w niej odnaleźć. Bez przerwy oscyluje pomiędzy teraźniejszością i przeszłością. Trzeba naprawdę się natrudzić, aby nie zgubić wątku. judith Koelemeijer opisuje swoją miłość do przyjaciółki, którą straciła podczas przyjemnych wakacji, spędzonych wspólnie z czterema innymi przyjaciółkami. całe wakacje mocno wyryły się w pamięci kobiet.

A mimo to, decyduje się ona na odnalezienie prawdy o tym, co tak naprawdę się wydarzyło. czy na pewno wszystko odbyło się tak, jak to zapamiętała? czy wszystko było tak, jak przedstawili to inni zaangażowani w wypadek? główny wątek opowieści toczy się wokół judith i Anette, żonglując pomiędzy teraźniejszością i przeszłością.

Niczym łódź, która nie może dobić do brzegu. W poszukiwaniu prawdy i przez nieporozumienia z innymi, obecnymi przy wypadku osobami, wzrasta poczucie winy judith.

Każdy z nich zna swoją własną prawdę, którą przedstawia tak, jak ją pamięta. Tak dzieje się też w życiu codziennym.

hemelvaart to powieść autobiograficzna o poszukiwaniu poczucia winy, stracie i niemocy zrozumienia oraz podążania za tym, co było, co się wydarzyło i co nigdy już nie powróci.

W fascynujący sposób autorka potrafi obudzić w czytelniku uczucia smutku, bezradności i poczucia winy. Podsumowując, piękna i emocjonująca opowieść o przyjaźni, bólu i poczucia winy z dorastania, zawierająca wiele rozpoznawalnych aspektów. •

INFOrmAcje: Autor: judith Koelemeijer Wydawca: Atlas contact ISBN: 9789045021829 język: niderlandzki Ilość stron: 240 cena: 19,95€

SudOKu Wypełnij cyfry od 1 do 9. Każdy numer może pojawić się tylko 1 raz w każdym rzędzie, każdej kolumnie i bloku 3x3. rozwiązanie znajdziesz w polach A, B, c, d i e. rozwiązaniem sudoku jest kod cyfrowy. Na naszej stronie internetowej www.popolsku.nl możesz wpisać rozwiązanie w zakładce relaks. Wśród wszystkich nadsyłających prawidłowe rozwiązanie, wylosujemy 1 zwycięzcę, który otrzyma pakietu do samodzielnej nauki „zelf Starten met Nederlands”. •

poPolsku nr 23 • 11

INTErNETOWE raNDKI cOŚ dLA cIeBIe? Film „Masz wiadomość” z Tomem Hanksem i Meg Ryan znają chyba wszyscy. Kathleen Kelly (Meg Ryan) oraz Joe Fox (Tom Hanks) prowadzą księgarnie w Nowym Jorku. Kathleen ma małą, przytulną księgarnię z książkami dla dzieci, natomiast Joe jedną z największych sieciówek na Manhattanie, która swoimi gigantycznymi zniżkami potrafi skutecznie wyeliminować każdą konkurencję. Nic dziwnego, że "w realu" Joe i Kathleen nie pałają do siebie sympatią.

Jednakże oboje szukają miłości i znajdują ją właśnie przez Internet.

Czatują ze sobą każdego dnia, nie znając swoich tożsamości. Okazuje się, że pod pseudonimami ukrywają się Joe i Kathleen...

Pierwszą formą randek internetowych były anonse towarzyskie zamieszczane w gazetach. Ich korzenie najprawdopodobniej sięgają XVIII wieku, ale dopiero około 2005 roku randki tego typu przestały być tematem tabu. do tego czasu osoby, które musiały korzystać z Internetu, żeby umówić się na randkę były często postrzegane jako żałosne.

Obecnie to zjawisko jest już powszechne, a nowe serwisy randkowe powstają każdego dnia! Szacuje się, że w samej holandii jest ich ponad 170. Nie zostały tu wliczone internetowe biura matrymonialne, portale społecznościowe, internetowe grupy czy czaty. głównym celem tych serwisów oraz stron jest umówienie się na randkę poza Internetem, poszukiwanie trwałego związku, przyjaciół lub towarzysza do wspólnego uprawiania sportu.

Oto największe i najpopularniejsze portale w holandii: • Lexa.nl – jeden z największych serwisów, posiadający dużo członków • Parship.nl - Niezawodny, solidny, dający dużą szanse na znalezienie odpowiedniej osoby!

• edarling - solidny portal dla osób z wyższym wykształceniem • Pepper.nl – portal randkowy z cudowną atmosferą • relatieplanet.nl – jasna i przejrzysta, ładnie zarysowane profile członków • e-matching - portal dla osób z wyższym wykształceniem • match4me.nl - match4me, skierowana do osób dobrze wykształconych, zawiera interesujące dodatki • Ondeugenddaten.nl – ekscytująca randka lub czat • Secondlove.nl - ekscytująca randka i czat, online lub offline, bo czasami wszyscy musimy się rozerwać • Be2 – strona kierująca uwagę na ludzkie wnętrze Lista ta może nie mieć końca, ale cechą wspólną tych wszystkich stron i portali jest to, że pierwszy kontakt zostaje nawiązany przez Internet, co jest niezwykłym ułatwieniem! rejestrujesz się, podajesz swoje zainteresowania, hobby oraz inne szczegóły, a wtedy system wyszuka dla ciebie odpowiedniej osoby, z którą jeśli masz ochotę możesz umówić się na spotkanie. Sposób ten jest łatwiejszy niż nawiązanie kontaktu w pubie, pracy czy na ulicy. Łatwiej też można znieść ewentualne odrzucenie przez Internet niż „w realu”.

Poniżej przedstawiamy listę zalet randek internetowych: • możesz najpierw wymieniać maile i czatować, zanim naprawdę się z kimś umówisz.

• możesz kontaktować się z wieloma potencjalnymi partnerami, zanim zdecydujesz się wybrać jedną osobę.

• dane osobowe, takie jak adres mailowy czy numer telefonu, nie są podawane.

• Łatwiej nawiązujesz kontakty.

• możesz szukać partnera w określonych kręgach: młodzież, seniorzy, osoby zamożne, dobrze wykształcone, piękne, niepełnosprawni, samotni rodzice, homoseksualiści, allochtoni czy osoby z konkretnymi zainteresowaniami. druga strona medalu to: • Szukasz partnera wirtualnie, siedząc za ekranem komputera. jest to nieco inne niż bezpośredni kontakt z kimś, na przykład w kawiarni.

• Narażasz się na potencjalne ryzyko poprzez kontakt z osobami, które mają złe intencje.

• Niektórzy mogą kłamać w swoich profilach lub dołączać nieprawdziwe zdjęcia lub zdjęcia innych osób.

• zdarza się również, iż szczegóły dotyczące wagi, wieku czy wyglądu są niepoprawne. często są one nieprawdziwe!

• umawiasz się na internetowe randki zawsze na własne ryzyko i odpowiedzialność.

W holandii istnieją również serwisy skierowane do kobiet i mężczyzn pochodzących z Polski. jednym z nich jest date4love.nl. możesz tu wybrać dwie opcje: darmową rejestrację lub wykupić członkostwo za 10 € miesięcznie. Adres strony to: www. date4love.nl. można również skorzystać z usług biura matrymonialnego „relatiebureau met hart” będącego alternatywą dla internetowego poszukiwania partnera. założycielki biura, Aneta Wojaczyk oraz żaneta jaczewska, skupiają się na ludziach, którzy nie chcą iść sami przez życie. gwarantują one bezpośredni kontakt z klientem w celu doboru partnera do jego indywidualnych potrzeb i wymagań. •

Źródło: www.zakelijkflirten.com

5 WSKAzóWeK rANdKOWych dLA mĘżczyzN • ćwicz! Przywitaj się z jak największą liczbą kobiet, praw im komplementy.

W ten sposób nauczysz się łatwo nawiązywać kontakt.

• rozśmieszaj ją • zadbaj, aby czuła się bezpiecznie • Nigdy nie noś białych skarpetek!

• Poproś o jej numer

5 WSKAzóWeK rANdKOWych dLA KOBIeT • Nie bądź zbyt poważna • upewnij się, że intencje Twojego flirtu są jasne dla mężczyzny. Szukasz przygody na jedną noc, czy może znajomości na dłuższy okres? dostosuj zachowanie i język ciała do swojego wyboru.

• Nie stój zbyt często w grupie ze swoimi koleżankami. W ten sposób uniemożliwiasz mężczyźnie nawiązanie z Tobą kontaktu.

• Bądź świadoma swojej niezależności, ale nie obnoś się z tym.

• Śmiej się dużo

poPolsku nr 23 • 12

BiURO MATRyMOniAlne „RelATieBUReAU MeT HART” W wywiadzie dla poPolsku Aneta i żaneta opowiedziały nam swoją historię. Aneta Wojaczyk pochodzi z Polski i od niedawna mieszka w delft. Po ukończeniu studiów odbyła staż w szkole podstawowej i w gminnym ośrodku pomocy społecznej. ma męża i ma dwóch synów. do holandii przyjechała pięć lat temu, podążając za wielką miłością, swoim mężem, który miał już tu pracę. zatem przeprowadzka do tego kraju była dla Anety rozsądnym krokiem. żaneta jaczewska również urodziła się w Polsce. Obecnie mieszka w hadze. Wyjechała do holandii rok wcześniej niż Aneta (w wieku 29 lat), również podążając za swoim mężem. Po zakończeniu szkoły odbyła staż w sądzie rejonowym na stanowisku urzędniczym, pracowała w urzędzie miejskim w wydziale ds. rodziny oraz w jego archiwum. Wyszła za mąż, urodziła syna marcela po czym wyjechała z Polski.

Obydwie panie na pytanie, czy założenie biura matrymonialnego od zawsze było ich marzeniem, odpowiadają jednomyślnie i z przekonaniem: „Początkowo nie, lecz teraz tak!”. – uczęszczałam do Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu. Wybrałam specjalizację pedagogika opiekuńczo-wychowawcza i hospicyjna. W holandii zapisałam się na kurs języka niderlandzkiego NT2, który był dla mnie nie lada wyzwaniem – wyjaśnia Aneta. żaneta uczyła się w liceum ekonomicznym, medycznym studium zawodowym (o specjalności terapia zajęciowa), Wyższej Szkole humanistyczno-ekonomicznej (kierunek pedagogika – specjalność: poradnictwo edukacyjne i zawodowe). W holandii, podobnie jak koleżanka, zapisała się na kurs językowy.

Przed otwarciem biura obie panie pracowały też na innych stanowiskach. Aneta opiekowała się osobami starszymi, pracując dla Prozorg, a żaneta była zatrudniona w hotelu w Noordwijk oraz w Scheveningen.

Temat pomocy innym nie jest im obcy. Na poprzednich stanowiskach troska o innych ludzi była najważniejsza. Teraz przy pomocy swojego biura chcą również dbać o innych, samotnych ludzi, wspierając ich w znalezieniu życiowego partnera.

– z własnego doświadczenia wiemy, że to działa! Poznałyśmy wystarczająco dużo samotnych osób, którym pomogłyśmy w kontaktach z innymi. Kiedy nasze typy kilka razy z rzędu okazały się być trafne, zdecydowałyśmy się zajmować tym, w czym jesteśmy dobre. Tak oto powstało nasze biuro „relatiebureau met hart”. Nasze wykształcenie z zakresu psychologii okazało się być przy tym bardzo przydatne. charaktery wspólniczek są dość odmienne. Aneta jest w pozytywny sposób uparta i zawsze dąży do obranego celu. Nigdy się nie poddaje. Natomiast żaneta stąpa twardo po ziemi i stara się realizować swoje marzenia. Aneta kocha podróże, literaturę, fotografię i jazdę na rolkach. Interesuje ją ezoteryka. A jej największym marzeniem jest kurs pilotażu! Natomiast żaneta lubi współczesne kino, teatr oraz taniec. marzy o podróży dookoła świata. zapytane o to, gdzie znajdują się ich serca, Aneta odpowiedziała – moje serce jest tutaj, w holandii. Tu mieszka moja najbliższa rodzina. jedynie moja mama, za którą strasznie tęsknię, została w Polsce. żaneta dodała – moje serce jest rozdarte pomiędzy Polską a holandią. W Polsce mieszka cała moja rodzina. Tęsknie za nimi i zawsze chętnie do nich wracam. jednak holandia jest moim domem. To miejsce, gdzie jestem szczęśliwa i gdzie mogę się rozwijać oraz realizować swoje plany.

Na zakończenie Aneta i żaneta chciałyby dodać otuchy i nadziei Polakom mieszkającym w holandii tymi słowami: „uwierzcie w siebie, spełniajcie swoje marzenia oraz cieszcie się życiem! Polak w holandii również może osiągnąć sukces.”

Aneta i żaneta wspierają naszą inicjatywę. Od początku działalności „relatiebureau met hart” nasza gazeta była dostępna w sprzedaży w ich biurze. Podkreślają fakt, iż zamieszczane informacje są w języku polskim, co ułatwia życie mieszkającym w holandii Polakom, którzy nie znającą niderlandzkiego. Aneta i żaneta planują otwarcie kolejnych biur w innych miastach. mają też dużo innych pomysłów, które na razie chciałyby zachować w tajemnicy. Na pewno o nich jeszcze usłyszymy! • Więcej informacji: www.relatiebureaumethart.nl

poPolsku nr 23 • 13

eMeRyTURy: zAPomNiANA

ŚwiNKAsKARboNKA! (2) co możesz zrobić, jeśli pracowałeś w holandii, a teraz mieszkasz w Polsce i chcesz otworzyć swoją zapomnianą skarbonkę z emeryturą? jak ustalić, na jakie kwoty możesz liczyć? jakie problemy możesz napotkać? Wielu zagranicznych pracowników chce wiedzieć, czy odłożyli w holandii emeryturę, jaka jest jej wysokość oraz czy mogą ją otrzymać, gdy wrócą do swoich krajów rodzinnych. również pracownicy, którz z powrotem mieszkają w Polsce interesują się tym, czy mają prawo do holenderskiej emerytury. W jaki sposób można się tego dowiedzieć? I o jakich kwotach mowa? emeryTurA Nr 1: emeryTurA POdSTAWOWA AOW Przez wszystkie lata pracy w holandii nabywałeś prawo do emerytury podstawowej AOW. możesz otrzymywać ją po ukończeniu 65 lat życia, nawet jeśli mieszkasz z powrotem w Polsce. Ponieważ mieszkasz w unii europejskiej, możesz zwrócić się o wypłatę emerytury podstawowej AOW z holandii w polskiej instytucji emerytalnej. jeśli nie masz w Polsce emerytury podstawowej zapewnionej przez rząd, to możesz poprosić o wypłacenie AOW bezpośrednio w SVB (Bank ubezpieczeń Społecznych, nid. Sociale Verzekerings Bank) w holandii. gdy skontaktujesz się z nimi, wysyłają formularz zgłoszeniowy na adres w Polsce. Wypełniasz go i odsyłasz z powrotem razem z dowodem, że pracowałeś w holandii (mogą to być na przykład specyfikacje wynagrodzenia).

Twoje prawo do AOW jest pewne. za każdy rok przepracowany w holandii masz prawo do 2% maksymalnej kwoty emerytury podstawowej AOW. emeryturę tę możesz otrzymywać w każdym z krajów członkowskich unii europejskiej. co do krajów spoza unii – dotyczy to tylko tych, które podpisały z holandią porozumienie w tej sprawie.

Wiek uprawniający do otrzymywania emerytury podstawowej AOW ulegnie w nadchodzących latach podwyższeniu – do 66 roku życia w 2018 i do 67 w 2021 roku. emeryTurA Nr 2: emeryTurA zAKŁAdOWA jeśli pracowałeś w firmie, która posiadała wewnętrzne regulacje dotyczące emerytur, musisz wiedzieć, że jako zagraniczny pracownik również jesteś uprawniony do uzbieranej przez lata pracy emerytury. emerytura znajduje się u administratora emerytalnego, z którym twój pracodawca zawarł umowę. gdy osiągniesz wiek emerytalny, administrator ten będzie wypłacał ci

emeryturę. Pracodawca zazwyczaj wyjaśnia to w trakcie procesu zatrudnienia.

Od pracodawcy możesz dowiedzieć się do którego z funduszy emerytalnych należy firma. Następnie możesz zasięgnąć informacji w funduszu emerytalnym. możesz również zadzwonić na infolinię ds. zapomnianych emerytur (nid. helpdesk Vergeten Pensioenen) Stowarzyszenia Firmowych Funduszy emerytalnych (nid. Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen). Tel.: 070-311373 (tylko rano). możesz też wysłać email na adres: helpdesk@vb.nl. jeśli pracowałeś dla agencji pracy tymczasowej, to musisz wiedzieć, że od lutego 2009 obowiązkowo włączono je do funduszu emerytalnego branży agencji pracy tymczasowej: StiPP (Stowarzyszenie ds. Funduszy emerytalnych dla Sektora usług Personalnych, nid.

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten).

WyKuPIeNIe Po powrocie do Polski możesz poprosić administratora emerytalnego o wykupienie twojej emerytury i wypłacenie jej jednorazowo. może ci w tym pomóc twój pracodawca. możesz to zrobić tylko, jeśli jest to mała emeryturka, poniżej ustawowej granicy wykupienia (664,58 euro w 2012). W określonych warunkach możesz również poprosić o przesłanie emerytury do funduszu w Polsce, jeśli będziesz tam kontynuować pracę. jeśli upłynęło ponad dziesięć lat od twojego powrotu, możesz wykupić całą swoją holenderską emeryturę. Nawet bez płacenia podatku.

PrAcA NA czArNO Osoba pracująca legalnie ma umowę o pracę, płaci podatki i jest ubezpieczona. Nazywa się to pracą „na biało”. jeśli pracujesz, ale ty lub twój pracodawca ukrywacie ten fakt, nie płacisz podatków ani nie dostajesz zasiłków, wtedy pracujesz na czarno. gdy pracujesz na czarno, twój pracodawca może zaoferować

ci wyższą stawkę niż płaca netto, którą otrzymałbyś gdzieś indziej. Plusem jest zatem to, że zarabiasz więcej. często otrzymuje się wtedy wypłatę w gotówce.

Ale czasami pracodawca robi coś takiego bez twojej wiedzy.

Praca na czarno powszechna jest w sektorach takich jak gastronomia, budownictwo, ogrodnictwo i usługi domowe. Pracując na czarno nie nabywasz prawa do emerytury podstawowej AOW. Nie bierzesz również udziału w programie emerytalnym w swoim zakładzie pracy. jeśli twoja agencja pracy tymczasowej pracy nie jest zarejestrowana w StiPP, nie zarejestrowała cię jako pracownika albo nie przestrzega cAO (układ zbiorowy Pracy, nid. collectieve Arbeidsovereenkomst), to prawo nie jest po twojej stronie.

W każdym przypadku zachowuj specyfikacje wynagrodzenia i inne dowody na to, że pracowałeś. może będziesz mógł użyć ich później, by dowieść swoich praw. dlatego tak ważne jest, by pracować „na biało”. zasięgnij informacji u swojego pracodawcy lub w agencji pracy tymczasowej, w którym jesteś zatrudniony! chodzi o twoje pieniądze!

POLIcjA cAO jeśli twoja agencja pracy tymczasowej nie przestrzega zasad, możesz zgłosić je do policji cAO dla branży agencji pracy tymczasowej. jest to SNcu (Stowarzyszenie Przestrzegania układu zbiorowego Pracy dla Pracowników Tymczasowych, nid. Stichting Naleving cAO uitzendkrachten). Skontrolują oni twoją agencję pracy tymczasowej i ewentualnie nałożą karę.

Skargę na biuro można złożyć w SNcu korzystając z formularza skarg na ich stronie www.sncu.nl/pl.

SNcu działa szybko i może nakładać grzywny sięgające nawet kilkudziesięciu tysięcy euro. •

poPolsku nr 23 • 14

Zarzuć sieć!

Koniec roku jest jednym z najlepszych momentów na budowanie własnej sieci kontaktów. Po zabawie sylwestrowej następuje całe mnóstwo imprez karnawałowych, więc na pewno nie będziesz narzekać na ich niedosyt.

W nawiązywaniu nowych znajomości szczególny jest fakt, że niektórzy robią to z ogromną przyjemnością, innym zaś kojarzy się ono z najgorszą traumą.

Najważniejsze w tym wszystkim jest czerpanie przyjemności z brania i dzielenia się z innymi. I – oczywiście – przyjemności z poznawania całkiem nowych ludzi. Szczere zainteresowanie drugim człowiekiem, jego życiem i pracą – oto podstawa nawiązywania znajomości. Osoby z aktywną siecią znajomych wiedzą, jak duże znaczenie ma ona w ich życiu i jak ważne jest jej pielęgnowanie. Niezależnie od tego, czy ich sieć jest rozbudowana czy też niewielka, mają poczucie, że mogą polegać na swoich znajomych. Sieć to grupa ludzi wzajemnie ze sobą powiązanych. Tym, co ich ze sobą łączy jest fakt, że mogą dotrzeć do siebie w chwilach, gdy tego potrzebują.

Oczywiście ważne jest, by osoby w sieci były gotowe wzajemnie sobie pomagać.

Sieci są cenne Sieć zawodowa przydaje się w sytuacjach, w których wiele stron dąży do jednego celu – np. do wygrania w ważnym konkursie ofert. Ciężko jest wygrać, posiadając jedynie dobrą cenę i/lub jakość; ważne są także kontakty międzyludzkie. Ale sama sieć może być przydatna także poza życiem zawodowym. Istnieje wiele innych powodów, dla których warto budować i utrzymywać własną sieć kontaktów: znalezienie dobrego adwokata, sprawdzonej niani dla dziecka, zdobycie nowych klientów, znalezienie wymarzonego mieszkania czy pracy. Wszyscy jesteśmy częścią dużej sieci: na ulicy, w rodzinie, w pracy, czy szkole naszych dzieci. Ludzie tworzą i utrzymują swoje sieci, by pomagać innym i samemu otrzymywać pomoc.

Zgłoś nadużycia dotyczące zatrudnienia tymczasowego w punkcie przyjmującym zgłoszenia na temat nieuczciwych biur pośrednictwa pracy - Meldpunt Malafide Uitzendbureaus !

Zaniżona wypłata?

(zarabiasz brutto mniej niż € 8,53 za godzine po ukończeniu 23 lat)

Drogie i złe zakwaterowanie?

(w przypadku gdy zapewnia je pracodawca)

Długie dni pracy?

(a praca w nadgodzinach nie jest odpowiednio wypłacana?)

Zgłoś nadużycia dotyczące zatrudnienia tymczasowego w punkcie Meldpunt Malafide Uitzendbureaus na stronie www.inspectieszw.nl.

W jakich sytuacjach zgłaszać nadużycia do SNCU ?

(Stowarzyszenie Przestrzegania Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Tymczasowych) Jako pracownik tymczasowy masz prawo do warunków pracy, jakie są zawarte w układzie zbiorowym pracy (tzw. CAO).

Masz pytania na temat zasad i przepisów zawartych w układach zbiorowych pracy dla sektora zatrudnienia tymczasowego lub przypuszczenia, że przepisy CAO zostały naruszone?

Zgłoś to w punkcie meldunkowym SNCU za pomocą formularza na www.poinformowaniepomaga.nl lub zadzwoń pod bezpłatny numer 0800-7008 (również w języku polskim), dzwoniąc z Polski: 00800-1124212.

Sieci nie mają nic wspólnego ze sprzedażą Oczywiście ważne jest dążenie do własnego celu, którym jest często zwiększenie obrotu. Ale twoja sieć nie jest kanałem sprzedaży. Jeśli inni dostrzegą, że kierujesz się tylko chęcią zysku i zwiększenia liczby klientów, wywołasz efekt odwrotny do zamierzonego.

Wiele osób w sieci chce robić interesy, ale sami nie chcą czuć się wykorzystani. Ty przyjmij zupełnie odwrotną postawę: Buduj sieć, aby pomagać innym. Wyjdź z założenia, że pomoc udzielona innym prędzej czy później do ciebie powróci. Przysługi oddane innym przełożą się w przyszłości na szanse dla ciebie. Credo najbardziej doświadczonych „budowniczych” sieci kontaktów brzmi: „Dawaj zapominając i bierz pamiętając.”

Nie chodzi tu o ciebie...

Początki budowy sieci są zazwyczaj dosyć skromne. Kiedy wraz z setką innych gości bierzesz udział w przyjęciu noworocznym i masz dwie godziny czasu, niemożliwe jest nawiązanie kontaktu ze wszystkimi. Nie dasz rady także zebrać stu wizytówek. Ważne natomiast jest, aby coś ‘zaiskrzyło' w rozmowie z dwiema - trzema osobami, które stworzą podstawę twojej przyszłej sieci kontaktów. Zaczyna się od ‘kliknięcia’, nawiązania nici porozumienia - dlatego nie wyciągaj od razu swojej wizytówki. Najlepiej zrób to mimochodem po skończonej rozmowie. Pytaj swojego rozmówcy o zainteresowania, pasje, dane osobowe. I pamiętaj – nie mów o sobie!

Oczywiście tylko przez chwilę, w trakcie rozmowy. Daj swojemu rozmówcy się wypowiedzieć. Każdy czasem ma ochotę poopowiadać tylko o sobie, o swojej pracy i zainteresowaniach. Oczywiście nie zapomnij się upewnić, że twój rozmówca wie, jak się nazywasz i czym się zajmujesz. Reszta przyjdzie sama.

Wskazówka • Nie jesteś jeszcze członkiem żadnej sieci? Wypróbuj kilka z nich. W większości sieci możesz sobie pozwolić na jedno czy dwa spotkania 'bez zobowiązań'.

• Jednak ważne jest, abyś wiedział, z jakich powodów chcesz stać się członkiem danej sieci.

• Chcesz się rozwijać na polu zawodowym, kulturalnym czy naukowym, czy masz po prostu ochotę na wyjście na drinka ze znajomymi? Czy może chodzi ci o stawianie sobie nowych wyzwań? Każda z sieci ma własne cele i specyficzną atmosferę.

Ważne jest, abyś czuł się swobodnie w gronie nowopoznanych ludzi. Poczuj atmosferę, zadawaj pytania, krótko mówiąc - korzystaj z tego wieczoru zapoznawczego. • Źródło: www.zakelijkflirten.com Ogólne wskazówki na temat spotkań w sieci • Wyprostuj się, zadbaj o to, by twoja postawa była otwarta.

• Gdy z kimś rozmawiasz, angażuj się w rozmowę. Ciągłe spoglądanie na boki w poszukiwaniu kolejnego partnera do rozmowy nie czyni z ciebie dobrego rozmówcy.

• Zamiast ciągle mówić, słuchaj i zadawaj pytania.

• Bądź uśmiechnięty i energiczny.

• Angażuj się! Mów innym o swoich pasjach i marzeniach.

• Kiedy ktoś podejdzie do was w trakcie rozmowy, włącz go w nią tak, by nie czuł się jak intruz.

• Bądź sobą. Gdy nie masz ochoty na kontynuowanie rozmowy, pożegnaj się z uśmiechem i poszukaj nowego rozmówcy.

• Krótkie, zabawne anegdoty są mile widziane, szczególnie te, które nie mają nic wspólnego z twoją pracą.

poPolsku nr 23 • 15

Czy wciąż możesz być

nieszczęśliwy?

Równowaga obu biegunów Tak naprawdę życie pozostaje w równowadze dzięki istnieniu przeciwieństw. Na przykład przypływy i odpływy, dzień i noc, jasność i ciemność, wdech i wydech, itd.

Oznacza to, że jedno nie może istnieć bez drugiego. Możesz żyć intensywnie tylko wtedy, kiedy zdajesz sobie sprawę z tego, co znajduje się po przeciwnej stronie.

Dobrze jest pracować nad swoim szczęściem. Ale wola przeżywania wyłącznie szczęśliwych chwil, jest mało realistyczna. Sprawia też, że bardzo często czujesz się rozczarowany. Życie nie zawsze jest piękne i trudne momenty także do niego należą. Jeżeli nauczysz się świadomie doświadczać obu biegunów swojego istnienia, staniesz się dzięki temu silniejszym i bogatszym w uczucia człowiekiem.

Wytyczna Tak jak każdy, będziesz czasem w życiu czuł się nieszczęśliwy i przestraszony.

Oczywiście dużo chętniej chcesz czuć się dobrze. Nie chcesz odczuwać bólu, strachu, czy smutku. Te nieprzyjemne uczucia muszą zniknąć! Zdaj sobie jednak sprawę z tego, że te uczucia nie są niczym nieprawidłowym. To twoje uczucia i one nie są „dobre” lub „złe”. Wsłuchaj się w nie i pozwól im po prostu być. I tak przeważnie nie możesz już nic poradzić na ich przyczynę.

Możesz jednak zastanowić się nad tym, co znajduje się pod tymi uczuciami. Jakie są twoje głębokie potrzeby? Czego ci w danym momencie trzeba? Wytyczną będzie tu właśnie to, co w danym momencie czujesz. •

Niepowodzenia • Jeśli zawsze wszystko będzie działać bez zarzutu, w pewnym momencie doświadczysz rutyny. Innymi słowy, twoje życie stanie się nudne.

• Jeśli nigdy nie napotkasz na swojej drodze problemów, nie będziesz też popełniał błędów i niczego się nie nauczysz. Zatrzymasz się w swoim rozwoju, bo człowiek uczy się na błędach.

• Do rozwinięcia siły mięśni w twoim organizmie, potrzebujesz przeciwstawnego nacisku. To samo tyczy się twojej duszy!

• Doświadczanie co jakiś czas pecha i nieszczęścia, motywuje cię do działania.

Dlaczego miałbyś podejmować akcję, jeśli nie ma ku niej powodów?

• Świadome przeżywanie od czasu do czasu nieszczęścia, smutku, czy rozstania sprawi, że będziesz mógł intensywniej przeżywać chwile szczęścia.

Człowiek obecnie nie może sobie nawet ponarzekać! Zaraz słyszy: jesteś przecież zdrowy, otoczony dobrymi ludźmi i masz dobrą pracę, dzięki której zarabiasz na swoje utrzymanie. Jest więc logiczne, że czujesz się szczęśliwy? Czyż nie?

Bądź w minorowym nastroju Wyobraź sobie jednak, że za którymś razem nieco dłużej będziesz w minorowym nastroju i to bez wyraźnej przyczyny. Albo właśnie dlatego, że wydarzyło się wiele znaczących rzeczy! Być może byłeś ciężko chory, albo straciłeś pracę lub kogoś bliskiego. Wydaje ci się więc oczywiste, że jesteś „zdołowany” i twoje otoczenie myśli tak samo. Ale po jakimś czasie powinieneś przestać narzekać. Powinieneś znów wziąć sprawy w swoje ręce. Przecież życie toczy się dalej, prawda? Sam też tak uważasz i myślisz: żyjemy obecnie w świecie, gdzie wszystko toczy się szybciej i – jeśli tylko podejmiemy właściwe decyzje – mamy tak wiele szans i możliwości. Jeśli spojrzysz na to w ten sposób, możesz też wybrać „szczęście”. Wtedy mniej udane okresy w twoim życiu, będziesz uważał za „pasmo błędów”. A takie błędy, możesz naprawić.

Bądź pozytywny To oczywiście świetnie, że masz pozytywne nastawienie i sam bierzesz odpowiedzialność za to, jak się czujesz. Bardzo dobrze, że pracujesz nad swoim szczęściem i na pewno bardzo wiele masz pod kontrolą. Pamiętaj jednak, że od przesadnego pozytywizmu także możesz poczuć się źle!

Zakup Zakupdomu domuwwHolan Holan

poPolsku nr 23 • 16

FeSTIWAL dIcKeNSA

W DEVENTEr

historyczna dzielnica Bergkwartier w deventer stanie się niedługo tłem Festiwalu dickensa. Ponad 900 postaci opisanych w słynnych książkach tego XIX-wiecznego pisarza, powróci do życia w sobotę 14 i piątek 15 grudnia br. Scrooge, Olivier Twist, mr. Pickwick, kolędnicy, sieroty, pijacy, urzędnicy biurowi i dystyngowani ludzie – spotkasz ich wszystkich. delektuj się zapachem pieczonych kasztanów, angielskiego ponczu i migotaniem tysięcy światełek na ogromnych choinkach. Naciesz oczy różnymi obrazkami, typowymi dla czasów Karola dickensa. zobacz, jak panowie na wysokich rowerach próbują przecisnąć się przez wąskie uliczki deventer, a kupcy zachwalają swoje towary i stań oko w oko z pasterzem oraz jego trzodą owiec. W tych dniach atrakcje czekają cię nie tylko na ulicy – świat dickensa spotkasz także za oknami, na dachach i za uchylonymi drzwiami. • dwudniowy Festiwal dickensa odwiedza rocznie 150.000 odwiedzających. można w nim uczestniczyć od godziny 11:00 do 17:00. Wstęp jest całkowicie bezpłatny. ze względu na oczekiwane tłumy, licz się jednak z długim czasem oczekiwania na wejście na teren festiwalu.

Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.dickensfestijn.nl.

(0900) 21.12.2012 Masz pytania dotyczące pracy, rodziny, relacji lub miłości?

Chcesz wiedzieć, czy spotkasz partnera swojego życia?

(0,80 centów/minuta)

Nie czekaj dłużej na odpowiedź na Twoje pytania!

w AmsTeRDAmie

Odwiedź spektakularny zimowy festiwal światła i wody! Od piątku 6 grudnia do niedzieli 19 stycznia historyczne centrum miasta przez ponad pięćdziesiąt dni stanowić będzie przepiękne tło dla międzynarodowego Amsterdamskiego Festiwalu Świateł. Podczas festiwalu będziesz mógł poruszać się po bezpłatnych i ogólnie dostępnych, pięknych trasach spacerowych i wodnych, udekorowanych przeróżnymi figurami świetlnymi, projekcjami i instalacjami, wykonanymi przez współczesnych artystów międzynarodowych.

Na tak zwanej trasie wodnej, określanej jako Water colors, spotkasz wszystkie dzieła sztuki, które ustawiono wzdłuż amsterdamskich kanałów. Trasa spacerowa, nazwana Illuminade, znajduje się natomiast w centrum miasta. Więcej informacji na temat Amsterdamskiego Festiwalu Świateł znajdziesz na stronie: www.amsterdamlightfestival.com. •

„TrOPIKaLNE KrÓLESTWO” WySTAWA W zWOLLe Od 29 listopada do 16 marca 2016 roku, w muzeum de Fundatie w zwolle, czynna będzie przepiękna wystawa „Tropikalne Królestwo”. W związku z obchodami „200 lat Królestwa”, dwudziestu artystów zaprezentowało dużą wariację różnych form sztuki.

Wystawa stanowi kompleksowy przegląd współczesnej sztuki, pochodzącej z takich wysp, jak Aruba, curacao, St. maarten, Baire, Saba i St. eustatius. Ta holendersko – karaibska sztuka wyróżnia się poprzez swą silną międzynarodową orientację oraz wielokulturową hierarchiczność. „Tropikalne Królestwo” to pierwszy w holandii, wielkoskalowy przegląd muzealny sztuk pięknych ze wszystkich sześciu wysp, znajdujących się w obszarze holendersko – karaibskim. W sumie wyeksponowanych zostanie około 130 dzieł sztuki. Szczególna uwaga zostanie poświęcona specyficznemu rozwojowi i zapleczu tej sztuki, w tym między innymi jej związkom z holandią.

Zadzwoń do Bożeny 0900 - 21 12 2012.

Po usłyszeniu wstępnego tekstu w języku holenderskim wybierz 3 na język polski i następnie numer kodu 3 na połączenie z Bożeną. Bożena jest Polką, jasnowidzem i jasnoczujna, odpowiada na pytania związane z miłością, rodziną, pracą i inne sytuacje życiowe. Trafnie i konkretnie.

MięDzynARODOwy FesTiwAl świATeŁ

Telefoniczny coaching po polsku

muzeum de Fundatie otwarte jest od wtorku do soboty, w godzinach od 11 do 17.

Koszty wstępu wynoszą jedyne 9€ od osoby. Więcej informacji na temat tej niezwykłej wystawy znajdziesz na stronie: www.museumdefundatie.nl. •

www.24hrscoach.nl Strona internetowa jest dostępna w języku polskim. W prawym rogu na górze wybierasz polski.

wieczÓR PRzy świecAcH

w NieUwPooRT

W środę 11 grudnia br., w miejscowości Nieuwpoort na dwie godziny zostaną wieczorem wygaszone wszystkie światła uliczne. Warowne miasto już po raz trzynasty będzie w tym czasie oświetlone wyłącznie blaskiem świec.

O godzinie 15:00 rozpocznie się mały kiermasz świąteczny, który połączono z wieczorem przy świecach. Światła uliczne zostaną wygaszone o godzinie 19:00, co będzie sygnałem do zapalenia świec i jednocześnie – do zapalenia lampek na dużej choince, usytuowanej przy de dam.

W tym samym momencie rozpocznie się także pochód z lampionami, a w całym mieście także różne występy.

W ten wyjątkowy wieczór otwarte dla publiczności będą także urząd gminy, kościoły i galerie. Wstęp na wieczór przy świecach jest bezpłatny. chętni muszą jedynie wnieść opłatę w wysokości 7,50€ za udział w przemiłym zimowym spacerze. Więcej informacji na temat wieczoru przy świecach w Nieuwpoort znajdziesz na stronie: www.vestingstadnieuwpoort.nl. •

poPolsku nr 23 • 17

rODZaJE MEDYTaCJI TechNIKA: uWAgA dO ŚrOdKA gdy zaczynasz medytować, musisz skupić się na ustalonym punkcie. może to być co tylko zechcesz – twój oddech, dźwięk, idea lub obraz. chodzi o to, byś stał się wnikliwym obserwatorem siebie, który cały czas rejestruje, co w tym momencie dzieje się wewnątrz ciebie. myśli i uczucia przychodzą i odchodzą. Nie dajesz się im ponieść, ale tylko je obserwujesz i nazywasz – bez oceniania i analizowania, bez angażowania się, bez kontrolowania i komentowania ich. Kiedy odchodzą, wracasz do swojego ustalonego punktu. Wszystkie te podejścia łączy kierowanie uwagi „do środka”. gdy medytujesz, twoje myśli będą przelatywać przez głowę. Nie chodzi o to, byś próbował je stłumić.

Odejdą same.

Twoje zaangażowanie jest potrzebne jedynie, by nie dać się im ponieść, a tylko je obserwować i potem konsekwentnie wracać do swojego ustalonego punktu. czyli do oddechu, obrazu etc. To trudne, jeśli dopiero zaczynasz medytować. jednak trening czyni mistrza. z biegiem czasu nauczysz się, by nie skupiać się na myślach, tylko pozwolić im przychodzić i odchodzić. gdy jesteś skoncentrowany i czujny, po jakimś czasie zauważysz, że osiągnąłeś wewnętrzny spokój.

I pomimo gorączkowego tempa życia i ciągłej „paplaniny” w twojej głowie, zawsze możesz go w sobie odszukać.

WSzySTKIe KuLTury, W KAżdych czASAch Każde społeczeństwo, każda kultura zna swój sposób medytacji. Prawdopodobnie istnieje ona od początków ludzkości. Nie musisz wyznawać konkretnej religii, nie potrzebujesz specjalnego stroju, nie musisz znajdować się w specjalnym miejscu.

W każdym momencie dnia, gdziekolwiek jesteś, możesz zdecydować, by uważnie poszukać swojego wewnętrznego spokoju, nawet jeśli ma to potrwać tylko minutkę. medytacja przekracza granice czasu i kultury. Obecnie w holandii popularnych jest kilka form medytacji.

medyTAcjA medytacja jest formą dbania o siebie, przywracania spokoju swojemu ciału i duchowi. Przynależne do niej techniki są obecne we wszystkich czasach i kulturach. dla nas, ludzi, od zawsze ciężkim zadaniem było osiągnięcie wewnętrznego spokoju w kakofonii myśli i uczuć. cO TO jeST Słowo „medytować” pewnie u niektórych wywołuje obrazy osób w luźnych szatach, które w nieskończoność siedzą na ziemi w pozycji lotosu, otoczone zapachem kadzidła. jednak medytacja to ni mniej, ni więcej jak tylko sztuka siły mentalnej i władzy nad sobą.

Każdą technikę, która pomaga odprężyć naszego ducha i ciało oraz uwalnia nas od niepotrzebnej aktywności mózgowej, można nazwać „medytacją”.

Nie dziwi fakt, że medytacja łączy się z religią i duchowością. Każda religia dąży do harmonii ducha i ciała. dlatego również „modlenie się” można nazwać czynnością medytacyjną. religie mają swoje formy medytacji, ale nie musisz być religijny, by medytować. Wręcz przeciwnie: coraz więcej osób w naszym zajętym społeczeństwie interesuje się medytacją. Osoby te doświadczają pozytywnego efektu regularnej medytacji na ich postawę, wewnętrzną siłę i zdrowie. zALeTy mOTyWAcjI medytacja może pomóc nam żyć bardziej świadomie, bardziej się odprężać i mniej martwić. Pomaga nam skupić naszą energię na tym, co jest istotne. często pozwalamy, by nasza uwaga, emocje i wspomnienia, czyli energia, uciekała do przeszłości, czyli do tego, co jest już za nami lub też płynęła w przyszłość, na którą nie mamy wpływu. Ludzie, którzy regularnie medytują żyją mniej na „autopilocie”, a z wielu badań wynika, że są zdrowsi. medytując będziemy bardziej szczęśliwi, zdrowsi i będziemy mieć więcej energii.

BAdANIA Szukając w internecie naukowych opracowań na temat efektów medytacji, liczba wyników będzie bardzo duża. Na ponad 300 uniwersytetach, w ponad 50 krajach w przeciągu ostatnich dziesiątek lat przeprowadzono badania na temat pozytywnego wpływu medytacji na zdrowie. do teraz ukazało się ponad 1000 naukowych artykułów w ponad 175 czasopismach naukowych. Po 30 latach badań również tradycyjna służba zdrowia uznała i doceniła wartość medytacji!

NO LIMIT COACHING coaching dla kobiet

medyTAcjA mINdFuLNeSS Podejście mindfulness (uważność, uważna obecność) jest niezmiernie popularne.

To trening uwagi, w którym wykorzystuje się połączenie wschodnich i zachodnich technik. Podejście „mindful” można stosować w codziennych czynnościach. chodzi o to, że uczysz się robić wszystko z uwagą; dowiesz się, że znacznie mniej ważne jest to, co robisz niż jak to robisz. Na przykład przy odkurzaniu domu lub zmywaniu naczyń możesz wykorzystywać techniki medytacyjne. dzięki temu będziesz spokojniejszy, ale też nauczysz się czerpać z życia więcej przyjemności i mniej się martwić. Podejście mindful jest teraz stosowane we wszystkich rodzajach dyscyplin. między innymi przez terapeutów, psychologów i coachów. medyTAcjA TrANSceNdeNTALNA (NId. TrANSceNdeNTe medITATIe, Tm) medytację transcendentalną ćwiczy się dwa razy dziennie od piętnastu do dwudziestu minut, w pozycji siedzącej. celem tej medytacji jest osiągnięcie jasnej świadomości. Technika medytacji transcendentalnej składa się głównie z powtarzania w myślach wybranego dźwięku, nazywanego mantrą. Nawet gdy mantra zniknie z twojego umysłu, doświadczysz własnej świadomości. Tej formy medytacji uczysz się w siedmiu krokach od certyfikowanego nauczyciela. Każdy może się jej nauczyć i jest ona korzystna dla ludzi z różnych środowisk, od kobiet zajmujących się domem do dyrektorów. medyTAcjA WIzuALIzAcjI Siła wizualizacji wnika coraz głębiej między innymi do psychologii sportu, medycyny, życia biznesowego, ale również do naszego codziennego życia. Nasze wewnętrzne obrazy, czyli wyobraźnia ma duży wpływ na nasze ogólne samopoczucie. Poprzez koncentrowanie się na swoich wewnętrznych obrazach, możesz wpływać na swoją podświadomość. dzięki temu możesz przekształcić przekonania o sobie, które ci nie pomagają w przekonania pomocne. 'Imagination is more important than knowledge' – Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy (einstein). • Więcej informacji o medytacji znajdziesz na: http://www.abc-van-meditatie.nl/meditatietechnieken/dromen.asp i http://nl.tm.org/

Poradnictwo dla kobiet, które stanęły w obliczu trudności, pytań lub życiowego zastoju i potrzebują specjalistycznej pomocy, która da im motywację do zmian.

Bożena Kwiecień wysłucha Cię i zachęci do zrozumienia w jakim punkcie życia się znajdujesz, gdzie chcesz dotrzeć oraz jak możesz to możesz osiągnąć.

Bożena pomoże Ci wykorzystując NLP, Strategic Transformation i terapię regresji, dzięki którym znowu będziesz szczęśliwa!

www.nolimitcoaching.nl Tel: 070-3062528

poPolsku nr 23 • 18

OSSTOJa Stowarzyszenie OSStoja zostało założone w 2010 roku. już od ponad trzech lat zajmuje się integracją, kulturą, edukacją i promocją Polski. OSStoja jest miejscem spotkań lokalnej Polonii, które chce łączyć polskie i lokalne społeczeństwo. „z jednej strony chcemy pomagać nowej Polonii lepiej odnaleźć się w holenderskich realiach. Tych, którzy mieszkają tu już dłużej, chcemy wspomóc w pielęgnowaniu ich polskich korzeni. z drugiej strony chcemy zapoznać holendrów z tym wszystkim, co polskie i oczywiście – zaprezentować się z jak najlepszej strony. robimy to na przykład poprzez obalanie stereotypów o Polakach. Nazwa stowarzyszenia, OSStoja, też nie jest przypadkowa. W języku polskim oznacza „bezpieczne miejsce”, „schronienie”.

A kombinacja słów „OSS – to ja” oznacza: tutaj czuję się w domu”. mimo, iż z Oss w nazwie, zasięg stowarzyszenia jest znacznie szerszy niż Oss i jego okolice.

Sobotnia działalność stowarzyszenia możliwa jest dzięki współpracy ze Szkołą Polską i Klubem malucha. Stowarzyszenie organizuje wydarzenia kulturalne, stanowi też rolę łącznika pomiędzy Polonią, a holenderskimi organizacjami i szkołami. Od roku oferuje także kurs języka niderlandzkiego dla Polaków, prowadzony przez holenderskich nauczycieli. Każdy członek może też ko-

rzystać z powstałej przy stowarzyszeniu OSStoja polskiej biblioteki. „Staramy się nie tylko organizować, ale też aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach. Intensywnie rozszerzamy naszą siatkę kontaktów z holenderskimi stowarzyszeniami i innymi instytucjami, jak na przykład poPolsku. dążymy też do rozpowszechniania informacji o holenderskich imprezach i wydarzeniach kulturalnych, a jako OSStoja - sami chętnie bierzemy w nich udział!”. z perspektywy czasu można stwierdzić, że ich działalność skierowana jest przede wszystkim do Polaków, którzy chcą związać swoją przyszłość z holandią, a swój pobyt tutaj uczynić możliwie jak najbardziej aktywnym. robią to dla wszystkich tych, dla których ważne są nauka języka niderlandzkiego, poznanie tutejszej kultury i nawyków oraz odnalezienie własnego miejsca w holenderskim społeczeństwie, a jednocześnie nie chcą wypierać się swoich polskich korzeni. „dla dzieci polskiego pochodzenia nie możemy sobie wyobrazić lepszego miejsca, w którym mogłyby pielęgnować „bycie Polakiem”, niż polska szkoła w sobotę!

W szkole tej uczą się nie tylko polskiego języka, kultury i historii. Biorą także udział w rozmaitych spotkaniach, uroczystościach, zawodach i indywidualnych konkursach. W ten sposób rozwijają swoją polską tożsamość i miłość do polskiej kultury. I pozostają dumne z tego, że są Polakami”. To, że niektóre z dzieci przekonały się o tym, że bycie Polakiem w holandii nie zawsze

PONAD

100 STRON PORAD, STRATEGII I TECHNIK!

jest łatwe, OSStoja traktuje jako wyzwanie. Pracownicy stowarzyszenia uczą dzieci, jak zdobyć pewność siebie, być świadomym własnej kultury i własnego języka. Polska jest ich ojczyzną i powinny ją kochać! •

Więcej informacji znajdziesz na stronie www.osstoja.nl.

cube PROJEKTOWANIE GRAFICZNE:

ulotki, banery, plakaty, wizytówki

PROJEKTOWANIE LOGOTYPÓW SKŁAD DTP:

gazety, foldery, katalogi rozmawiamy po polsku

NOWY PORADNIK NA

BIUROREKLAMOWE.NL

kubabe@gmail.com +31 659 306 618

+31 647 066 841

poPolsku nr 23 • 19

niewOlnicTwO

1637-1863

hANdeL LudŹmI OrAz PrAcA PrzymuSOWA W NOWym ŚWIecIe Od czasów wielkiej wyprawy Kolumba w 1492 roku europejczycy, kosztem rdzennej ludności, osiedlali się na terytoriach nazwanych Nowym Światem.

Portugalczycy rozpoczęli osiedlanie się zakładając w Brazylii plantacje trzciny cukrowej, do której uprawy sprowadzili niewolników z Afryki. To znalazło naśladowców we wszystkich europejskich mocarstwach kolonialnych. W ciągu dwustu lat transatlantycki handel niewolnikami osiągnął liczbę ponad dwunastu milionów Afrykanów. Ponad 550 tysięcy z nich zostało przetransportowanych przez holendrów. co poniektórzy artyści utrwalili ich ciężki los na rycinach.

holenderski handel niewolnikami rozpoczął się wraz z założeniem w 1621 roku holenderskiej Kompanii zachodnioindyjskiej. Początkowo jej statki wysyłane były przede wszystkim jako okręty kaperskie i wojenne przeciwko hiszpańsko-portugalskiej potędze morskiej. W 1628 roku holenderski admirał, Piet hein, przejął hiszpańską flotę, która w siedemnastym wieku przewoziła kosztowności z Ameryki do hiszpanii. dziesięć lat później Portugalczycy utracili na rzecz holendrów Sint george d’el mina w dzisiejszej ghanie. Kompania zajmowała ponadto w latach 1624-1654 części Brazylii, a po 1665 roku jej kolonialne pretensje zostały uznane na tzw. dzikim Wybrzeżu (Surinam, Berbice, essequibo-demarary) oraz antylskich wyspach Arubie, Bonaire, curaçao, Sint maarten, Sint eustatius i Sabie. Bycie niewolnikiem oznaczało pracę przymusową i brak prawa do decydowania o tym gdzie, z kim i w jakich warunkach się mieszka. Afrykańscy niewolnicy i ich urodzeni w niewoli potomkowie pracowali na plantacjach cukru, kawy, kakao, bawełny, tytoniu, w stawach solnych curaçao lub też służyli swoim panom. Nie wszyscy godzili się na swój los. zwłaszcza w Surinamie ludzie wyzwalali się od niewolnictwa poprzez ucieczkę. Osiedlali się w dżungli, gdzie, obok osad Indian, tworzyli własne wspólnoty tak zwanych leśnych murzynów. Ponadto niewolnicy stawiali mniejszy lub większy opór w miastach i na plantacjach. Największy bunt miał miejsce w 1795 roku na curaçao, pod dowództwem Tuli. Pod koniec osiemnastego wieku wzrosło oburzenie handlem niewolnikami. miało to miejsce także w holandii, choć dyskusje dotyczyły na ogół interesów właścicieli niewolników. Pod naciskiem Brytyjczyków handel niewolnikami został zakazany w 1814 roku. holandia zniosła niewolnictwo i zakazała pracy niewolniczej dopiero 1 lipca 1863 roku, jako jedno z ostatnich państw w europie. • Przeczytaj cały artykuł na www.popolsku.nl

HOuSE I dANce Holandia obchodzi właśnie dwadzieścia pięć lat muzyki „house”: pod tą nazwą kryje się rozrośnięta do miana subkultury mieszanka nowych stylów w muzyce elektronicznej i organizowane na ogromną skalę imprezy. Ale także… nowe imprezowe narkotyki. z muzyką house, nazwaną tak na cześć muzyki granej na imprezach tanecznych w klubach chicago, Nowego jorku i detroit, holandia zapoznała się pod koniec lat osiemdziesiątych. Latem 1987 roku muzyka rozprzestrzeniła się w niemal całej europie. rok później dotarła do holandii. Od tego czasu tego terminu używa się tu dla wszystkich nowych stylów elektronicznej muzyki tanecznej. Szybko zaczęły pojawiać się różne substyle i powiązana z nimi subkultura, objawiająca się w ubiorach, narkotykach i zachowaniu. house to szerokie ubrania i mocne buty, które pozwalają na wielogodzinny taniec. z gatunkiem ściśle wiąże się także nowy, imprezowy narkotyk: xtc.

Nową rolę odgrywają także dj’e, którzy stają się nowymi gwiazdami house. Nie tylko odgrywają płyty, ale zabierają cię w muzyczną „podróż” trwającą pięć, sześć godzin. house stał się w holandii bardzo popularny, dlatego powstało tu wiele firm, zajmujących się organizacją imprez. zaczęły też pojawiać się coraz większe imprezy w rodzaju Now&Wow w porcie maashaven w rotterdamie. Na fali house wypłynęły też osławione kluby, jak rOXy i IT w Amsterdamie czy Parkzicht w rotterdamie.

POcząTKI Właściwie house powstał wtedy, gdy istniejące utwory muzyki disco zaczęto przerabiać na tzw. wersje „dub”. Były to utwory oparte wyłącznie na rytmie i linii basowej, dopełnione minimalnym brzmieniem innych instrumentów. Nagrania te grane były w niektórych klubach, czasem zmik-

sowane z inną muzyką, ale często też „surowe”.

Stały się one tak popularne, że szybko zaczęły powstawać pierwsze produkcje house. z powodu stale rozwijającej się technologii i nieskończonego eksperymentowania powstało wiele styli i substyli, od techno po rave, hardcore, mellow, drum ‘n bass, minimal i trance. W połowie lat 90. pojawiły się także pierwsze festiwale, takie jak mysteryland i dance Valley. Obecnie nasz kraj liczy sobie więcej festiwali tanecznych niż jakikolwiek inny kraj na świecie. Ogromną popularnością cieszy się Amsterdam dance event (Ade), na którym gra ponad 2000 dj’ów! dANce W latach 90. zaprzestano używania terminu house jako terminu ogólnego dla tego rodzaju muzyki. Terminem przyjętym obecnie jest: dance. house od początku związany był z tańcem.

W bardzo krótkim czasie uformowało się wiele różnych stylów tanecznych, a wśród nich Breakdance, hip-hop, urban, jumping oraz Streetdance. jak sama nazwa wskazuje, ten ostatni to styl powstały na ulicy, który dzięki wideoklipom zyskał światową sławę. Styl ten spopularyzowały także szkoły sportowe. z danych cBS sprzed kilku lat (2010) wynika, że kobiety uczęszczające do klubów sportowych częściej tańczą i poruszają się w takt muzyki niż mężczyźni. dlatego wiele klubów oferuje współcześnie „street dancing” jako element programu ćwiczeń.

Wykonując elementy street dance stajesz się bardziej zwinny i zwiększasz swoją wytrzymałość.

Od lat 80. pod nazwą „house”, a później „dance”, pojawiło się wiele nowych gatunków muzycznych i tanecznych. W krótkim czasie powstały Breakdance, hip-hop, urban i Streetdance. co to są właściwie za style? urBAN urban (dosł.: miejski) to muzyka i prąd kulturowy, który ściśle powiązany jest z hip-hopem, rapem i rythm&bluesem (r&B lub urbanpopem). To także kultura uliczna wielkiego miasta.

Kulturę miejską charakteryzuje specyficzny wygląd, jak biżuteria, workowate spodnie i T-shirty. urban to trend kulturowy, łączący przede wszystkim osoby o ciemniejszym kolorze skóry. W Stanach zjednoczonych Ameryki są to zwłaszcza Afroamerykanie i Latynosi. Kultura uliczna to także taniec na ulicy.

STreeTdANce jest to termin łączący style taneczne, które powstały i są tańczone na ulicy. Wraz z muzyką hip-hop w kulturze „urban” powstał styl życia, w którym pojawiły się także nowe rodzaje tańca, jak „b-boying” czy „breakdancing”. z nich narodził się streetdance. jak sama nazwa wskazuje, jest to rodzaj tańca, który powstał na ulicy, ale dzięki teledyskom stał się popularny na całym świecie. Obecnie określa się go także jako „wi-

deodancing” czy „clipdance” i możemy go oglądać w teledyskach r&B i hip-hopowych.

BreAKdANce jest częścią kultury hip-hopowej i powstał na początku lat 80. W tych czasach dj’e zaczęli używać gramofonów i skreczy oraz mikserów. dzięki temu mogli oni bez końca grać tzw. „breaki”, czyli części utworów, skupiające się na samym bicie. Taniec do tej nowej muzyki nazwano „breakdance”. Tancerze określają się natomiast „b-boys”, co jest skrótem od wyrażenia „break boys” (i analogicznie: b-girls).

B-boy tańczy przeważnie na ulicy wśród ustawionych wokół niego ludzi, określanych jako „cypherzy”. W breakdance chodzi o własny styl, oryginalność i ekspresję. jednym z najważniejszych zjawisk w breakdance są bitwy lub „batelki” (od: battles). dwóch lub więcej b-boyów staje naprzeciw siebie, by udowodnić, który z nich jest najlepszy. Tańca ulicznego możesz się nauczyć w wielu stowarzyszeniach i szkołach tańca. •

poPolsku nr 23 • 20

POMOC hans Pannekeet

W rozdziale 22 przeczytaliśmy o tym, jak wydłużała się lista dowodów potwierdzających przestępczą działalność szajki i o tym, jak Bettine musiała naprawdę mocno się postarać, żeby jednak dostarczyć dziewczyny wymagającemu klientowi. Informacje uzyskane podczas poszczególnych przesłuchań pozwoliły ustalić adresy, gdzie kobiety z Polski mogły być przetrzymywane i zmuszane do prostytucji. rozdział 23 Tymczasem skąpany w promieniach palącego słońca kuter wpłynął do portu w Limassol (miasta nazywanego przez greków Lemesos) i zacumował przy nadbrzeżu, zupełnie nie rzucając się w oczy wielokolorowego korowodu statków wycieczkowych i handlowych. henk Baker i Peter Kok zaprosili Philipe’a na pokład.

Otworzyli piwo ciesząc się postojem. Baker zaczął.

- I jak Philipe, fajna wycieczka?

- Tak, super. Statek w porządku, wy też. Kasa także. czego chcieć więcej?

- co teraz planujesz? – zapytał Kok. - Nie mam na razie planów. Właściwie to miałem nadzieję, że jeszcze przez pewien czas będę mógł zostać z wami na statku i trochę dorobić, żeby potem wybrać się na wyprawę do Azji – powiedział Philipe.

- Początkowo chcieliśmy zastąpić cię tutaj jednym z naszych ludzi, ale potem okazało się, że to się nie uda. chciałbyś zostać na pokładzie jeszcze przez kilka tygodni? dobrze zapłacimy.

- Pewnie, chętnie!

- Świetnie, najpierw musimy pójść do tutejszego banku.

Potem mamy zaplanowaną małą, kilkudniową robotę, ale do niej nie będziemy z Peterem potrzebować twojej pomocy. zarezerwujemy ci fajny pokój w hotelu i będziesz mógł trochę rozerwać się na cyprze. – mówiąc to Kok mrugnął okiem.

- Potem popłyniesz z nami w rejs do holandii. zanim zaczniemy oferować rejsy charterowe, chcemy wszystko dokładnie sprawdzić i mieć za sobą wystarczająco dużo mil morskich, żeby zdobyć konieczne certyfikaty.

W holandii mamy dostęp do dobrej stoczni, gdzie będzie można wprowadzić ostatnie poprawki i przystosować statek do pracy, którą chcemy się zająć.

- W porządku. Nigdy nie byłem na cyprze, więc to dobra okazja, żeby trochę poznać wyspę. – powiedział uradowany Philipe.

OK, czyli ustalone.

- jeśli teraz wyjdziemy, to zdążymy jeszcze do banku przed zamknięciem.

Wieczorkiem gdzieś wyjdziemy, a jutro rano ruszamy – podsumował Baker.

Baker i Kok ze schowka na żagle wyjęli osiem z jedenastu ukrytych tam dużych toreb sportowych. Torby były ciężkie, ale Philipe był na tyle rozsądny, by nie zadawać pytań o ich zawartość. Wspólnie włożyli torby do bagażowej taksówki i pojechali do małego banku znajdującego się w centralnej części portu. Bank był zamknięty dla ludności, ale Baker trzy razy nacisnął dzwonek i po chwili pracownik banku bez słowa otworzył drzwi i pomógł przybyłym wnieść torby do środka. Philipe dokładnie zapamiętał twarz bankiera. Potem przyda mu się to przy tworzeniu jego szczegółowego rysopisu. Torby zostały przeniesione do skarbca znajdującego się z tyłu budynku i złożone na półkach.

- rozumiem, że wiesz, co trzeba dalej zrobić – powiedział po angielsku Baker. mężczyzna skinął głową. gdy tylko wyszli, drzwi zostały zamknięte. zauważyli jeszcze, że w banku zasunięto żaluzje i udali się w kierunku kilku restauracji przy porcie.

Po drodze zarezerwowali pokój w hotelu, a Philipe szybko wrzucił swoje bagaże do pokoju.

Następnego ranka kuter miał wyruszyć w ostatni, przynajmniej na ten moment, etap podróży po morzu Śródziemnym.

Na parkingu przy bramkach w Valence sześciu mężczyzn z willi czekało spokojnie. gdy nadszedł wieczór, samochód dostawczy na holenderskich numerach przejechał przez bramkę, wjechał na parking i zatrzymał się w dobrze widocznym miejscu. dwa czarne samochody z willi podjechały do niego. Pierwszy stanął przed dostawczakiem, a drugi za nim. z jednego z samochodów wysiadł mężczyzna i przez chwilę rozmawiał z kierowcą holenderskiego dostawczaka. Następnie wszystkie trzy auta ruszyły w drogę tworząc małą kawalkadę.

François odebrał telefon. dowódca zespołu gIgN zameldował, że cel został namierzony i że podążają w bezpiecznej odległości za śledzonymi samochodami.

- Wiecie co robić. zastosujcie ‚le procedure grave’. dopilnujcie, żeby nie mogli się z nikim skontaktować.

Po minięciu zjazdów na Oriol i Privas i pozostawieniu za sobą terenów gęsto zabudowanych, dwa samochody gIgN przyspieszyły i zbliżyły się do samochodów przestępców. dwa pozostałe samochody gIgN jechały teraz obok siebie zmniejszając prędkość i zostając nieco w tyle. Śledzeni nie zwrócili na ten manewr najmniejszej uwagi. dwa pierwsze samochody gIgN wyprzedziły kolumnę samochodów i kontynuowały jak gdyby nigdy nic jazdę przed nimi zachowując taką samą prędkość. Siedzący w samochodach z uwięzionymi kobietami nie spostrzegli, że oto byli okrążeni samochodami gIgN jadącymi przed i za nimi. Niedaleko przed zjazdem awaryjnym z płatnej autostrady przeznaczonym dla służb ratowniczych, z radiostacji w samochodach gIgN zabrzmiał po angielsku rozkaz do ataku. ‘go, go, go.’

Kierowcy dwóch samochodów gIgN jadących z przodu nacisnęli jednocześnie hamulce i zablokowali drogę, a z opon wydobywał się gęsty dym. z tyłu specjalnie przystosowany do tego samochód gIgN wjechał pełną prędkością w ostatni samochód przestępców sprawiając, że kolejne samochody wjeżdżały na siebie. Trzy samochody były teraz zablokowane ze wszystkich stron i zanim siedzący w nich ludzie mogli zareagować, drzwi zostały otwarte, a do środka zaglądały lufy broni palnej.

W okamgnieniu sześciu mężczyzn zostało wyciągniętych z samochodów na pobocze i skutych w kajdanki. •

zaprezentowany fragment pochodzi z książki Pomoc, której autorem jest hans Pannekeet. cały tekst możesz przeczytać na stronie www.popolsku.nl, w zakładce Książka.

Zapraszamy do przeczytania kolejnego rozdziału książki, który ukaże się za dwa tygodnie, w następnym numerze naszej gazety!

poPolsku nr 23 • 21

PETEr IS BETEr

Pas op met slechte gewoontes: uważaj na złe przyzwyczajenia:

PeTer czuje SIĘ LePIej

eet goed, maar niet teveel en niet te vet. jedz zdrowo, ale nie za dużo i nie za tłusto.

hallo Peter. Ik heb je een tijd niet gezien. cześć Peter. Nie widziałem cię od jakiegoś czasu.

rook niet, drink geen of weinig alcohol.

Nie pal, nie pij wcale alkoholu lub pij go niewiele.

- Ik ben ziek geweest.

- Byłem chory.

het is niet fijn om ziek te zijn.

Nie jest miło być chorym. je kunt niet werken, niet naar school.

Nie możesz pracować, ani iść do szkoły.

Ik heb vijf dagen in bed gelegen.

Pięć dni leżałem w łóżku.

Als je erg ziek bent, blijf je in bed. jeśli jesteś naprawdę chory, zostajesz w łóżku.

Pijn in mijn hoofd, en in mijn armen en benen.

Bolała mnie głowa, oraz moje ręce i nogi.

de familie moet voor je zorgen. rodzina musi się tobą opiekować.

mijn vrouw heeft de dokter gebeld. moja żona zadzwoniła do lekarza.

je kunt meestal niet eten.

Przeważnie nie możesz jeść. / Przeważnie nie masz apetytu.

ze is ook naar de apotheek geweest, Ona była także w aptece, om medicijnen te halen. żeby wykupić lekarstwa. gelukkig voel ik me nu beter.

Na szczęście teraz czuję się lepiej.

Veel mensen zijn ziek in de herfst.

Wiele osób choruje jesienią. misschien door de regen en het koude weer. możliwe, że z powodu deszczu i zimnej pogody. ze voelen zich slecht. daarom blijven ze thuis.

Oni czują się źle. dlatego zostają w domu.

maar drink wel genoeg.

Ale dużo pijesz.

Thee of water bijvoorbeeld.

Na przykład herbatę lub wodę.

Adviezen van uw huisarts: Porady od twojego lekarza domowego: Leef gezond. dat betekent: żyj zdrowo. To oznacza:

Beweeg regelmatig: fietsen, wandelen enzovoort, minstens een half uur per dag. regularny ruch: jazda na rowerze, spacery i tym podobne, co najmniej pół godziny dziennie.

Neem voldoende rust.

Wystarczająco dużo odpoczywaj.

Gramatyka Ik betaal wel. eerst douch ik. jij werkt niet.

Wat eet jij? hij werkt op woensdag.

Wat drinken we?

We zitten daar.

Na willen, moeten, kunnen, mogen, zullen, laten, gaan, komen, blijven, horen, zien en voelen gebruik je géén te.

Po willen, moeten, kunnen, mogen, zullen, laten, gaan, komen, blijven, horen, zien i voelen nie używamy te.

PraCa DOMOWa 1. Peter is ziek geweest.

A. waar B. niet waar

A. thuis B. dokter C. regen

2. Peter is bij de apotheek geweest.

A. waar B. niet waar

10. Neem ... rust.

A. geen B. niet C. voldoende

3. Als je erg ziek bent, kun je niet werken.

A. waar B. niet waar 4. Peter voelt zich nu beter.

A. waar B. niet waar 5. Als je ziek bent, moet je genoeg drinken.

A. waar B. niet waar 6. De familie moet voor je ...

A. ziek B. zorgen C. armen 7. Veel mensen zijn ziek in de ...

A. pijn B. herfst C. drink

Po raz pierwszy w historii, 10 zasad flirtowania w biznesie, punkt po punkcie. „10 przykazań Flirtu”, z uśmiechem, przedstawia zasady flirtowania i udowadnia, że flirtowanie nie tylko uprzyjemnia twoje życie i pracę, ale wiedzie do sukcesu i dobrobytu. Nie przegap okazji!

E-booka możesz zamówić za 7€ na stronie

www.zakelijkflirten.com/Polish.

Ik zal wel betalen. eerst ga ik douchen. je kunt niet werken.

Wil je wat eten? hij moet op woensdag werken.

Wat zullen we drinken?

We gaan daar zitten.

Laten we daar gaan zitten.

8. Maar drink wel ...

A. pijn B. genoeg C. vrouw 9. Ze voelen zich slecht. Daarom blijven ze ...

11. Pas op met slechte ...

A. zaken B. gewoontes C. medicijnen 12. Wel of geen ‘te’? Mijn moeder moest bij de gemeente komen A. wel te B. geen te 13. Wel of geen ‘te’? Lukte het haar Nederlands … praten?

A. wel te B. geen te 14. Wel of geen ‘te’? Ze hebben haar gevraagd een cursus Nederlands … volgen.

A. wel te B. geen te 15. Wel of geen ‘te’? Ze kan dan iedereen in Nederland … verstaan.

A. wel te B. geen te

W każdym numerze poPolsku znajdziesz lekcję języka niderlandzkiego, pochodzącą z pakietu do samodzielnej nauki „zelf Starten met Nederlands”. Na końcu lekcji znajduje się praca domowa, którą możesz rozwiązać i wysłać. Wyślemy ci odpowiedź, czy poprawnie wykonałeś zadanie. rozwiązując pracę domową masz szansę na wygraną! co dwa tygodnie każdy nadsyłający będzie miał możliwość wygrania nagrody, którą zaprezentujemy na ostatniej stronie poPolsku. zwycięzca, z którym osobiście się skontaktujemy, będzie losowany komputerowo. zadania pracy domowej możesz także wypełnić na stronie www.popolsku.nl w zakładce „Lekcja holenderskiego”. © 2013 uitgeverij Boom, Amsterdam Więcej informacji na www.nt2.nl.

poPolsku nr 23 • 22

NiDeRLANDy czy HOlAnDiA? Holandia jest częścią Królestwa Niderlandów, położoną w Europie Zachodniej. Jej powierzchnia całkowita wynosi 41.526 km2, rozciągłość południkowa (z północy na południe) – 300 km, a równoleżnikowa (z zachodu na wschód) – 200 km. Pod względem powierzchni Holandia jest nieco większa od graniczącej z nią Belgii i aż dziewięciokrotnie mniejsza od sąsiednich Niemiec.

Poza terytorium lądowym państwo posiada również wyspy Fryzyjskie (należące do archipelagu Wysp zachodniofryzyjskich): Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog i rottumeroog. Od wschodu holandia graniczy z Niemcami (długość granicy: 577 km), od południa z Belgią (450 km), od zachodu z morzem Północnym, zaś od północy z morzem Północnym i morzem Wattowym (całkowita długość linii brzegowej to 451 km).

Antyle holenderskie również stanowią część Królestwa Niderlandów. Składają się one z dwóch archipelagów należących do tzw. małych Antyli, położonych w basenie morza Karaibskiego, o powierzchni 800 km2 i liczbie mieszkańców bliskiej 200.000.

Archipelagi te należą do tzw. Wysp Podwietrznych i Nawietrznych i oddalone są od siebie o ok. 900 km; pierwszy z archipelagów obejmuje wyspy położone u zachodnich wybrzeży Wenezueli: Bonaire i curaçao; drugi z nich, położony na wschód od Puerto rico, obejmuje wyspy Saba, Sint-eustatius i Sint-maarten. Aruba, jedna z Wysp Podwietrznych, należała do Antyli holenderskich do 1 stycznia 1986, kiedy to stała się państwem autonomicznym stowarzyszonym z Królestwem Niderlandów.

KrAjOBrAz mimo stosunkowo małej powierzchni holandię cechuje duża różnorodność krajobrazów, których powstanie często ściśle wiąże się z działalnością ludzką. Na krajobraz współczesnej holandii duży wpływ ma szeroko pojęta inżynieria wodna: budowa tam i zapór, melioracja, osuszanie terenów podmokłych oraz urbanizacja i rozbudowa sieci komunikacyjnych. Ślady pierwotnego krajobrazu są tu nieliczne; środowisko naturalne zostało zdominowane przez pola uprawne, łąki i wrzosowiska, powstałe na skutek masowego wycinania lasów. Te, które pozostały, również nie są naturalne - zostały zasadzone sztucznie. Około 200 000 lat temu holandia była częściowo pokryta przez lądolód. Aż po linię haarlem-Nijmegen osadził on liczne piaski, żwiry, gliny i głazy narzutowe,

a w okolicach Overijssel, geldrii i utrechtu utworzył sięgające 100 metrów wzgórza morenowe. Ten pagórkowaty teren pokryty jest głównie przez wrzosowiska i lasy. gleby na obszarach położonych na południe od wielkich rzek składają się głównie z piasku i żwiru. Podłoże Południowej Limburgii liczy sobie ponad milion lat i nie jest pokryte młodszymi osadami. Obecne są tu także surowce naturalne: margiel i węgiel kamienny.

Na niektórych bagiennych obszarach wyżynnej części holandii występowały torfy, jednak poprzez osuszanie tych terenów nie są one tam dłużej obecne.

Przy budowie kanałów torf został wydobyty, wywieziony i wykorzystany jako paliwo.

Torfowiska występują także na obszarach nizinnych; torf został znaleziony w okolicy utrechtu. Na skutek jego wydobycia powstały tam liczne stawy i jeziora, stanowiące dziś obszary rekreacyjne (np. kompleks jezior w okolicy Loosdrechtu). Obszary niskiego torfu powstały za zamkniętą linią wydm.

Pod względem różnic wysokości terenu i rodzajów gleb wyróżnia się następujące krainy geograficzne w holandii: • Płaskowyż Południowolimburski • Krajobraz moreny dennej w okolicach drenthe i wschodniej Fryzji • Obszary moreny spiętrzonej w geldrii i Overijssel • Wzgórza w okolicach utrechtu, Overijssel i geldrii (w tym Veluwe) • Obszary piaskowe w Północnej Brabancji i Północnej i Środkowej Limburgii • Torfowiska wysokie w groningen, drenthe i Overijssel • Torfowiska na obszarach utrecht-holandia oraz Fryzja-Overijssel • Obszary osadów morskich we Fryzji, groningen, północnej części Północnej holandii i zelandii • Obszary osadów fluwialnych (rzecznych) w środkowej części kraju wzdłuż rzeki mozy i renu

• Obszary wydmowe na wybrzeżu Północnej i Południowej holandii POzOSTAŁe KrAINy geOgrAFIczNe: de Achterhoek, de Betuwe, Twente, het gooi, de Peel, zachodnia Fryzja, de zaanstreek, Salland, de Ommelanden, de Biesbosch, het Kennemerland i de hondsrug. dzięki procesowi osuszania obszarów depresyjnych kraj zyskał nowe partie lądu, między innymi w prowincji Flevoland, składającej się z polderów: Polderu Północno-Wschodniego, Flevoland Wschodniego i Południowego, które stanowią dziś obszary mieszkalne, gospodarcze i rekreacyjne z dużymi ośrodkami miejskimi w Lelystad i, przede wszystkim, w Almere.

Polder Północno-Wschodni i Wieringermeer są polderami o typowo rolniczym charakterze. Na skutek tworzenia polderów odzyskano ok. 1650 km2 lądu.

Trzydziestokilometrowa tama położona między holandią Północną i Fryzją, zwana Afsluitdijk (Tamą zamykającą) odcięła zatokę zuiderzee od morza Północnego, tworząc jezioro Ijsselmeer.

Na północ od jeziora Ijsselmeer leżą Wyspy Fryzyjskie (Waddeneilanden). Największą z nich jest wyspa Texel, mająca powierzchnię 216 km2. W kierunku południowo-wschodnim zanika krajobraz polderowy i dominować zaczynają wrzosowiska, lasy, wydmy piaskowe i łąki. Leży tu między innymi park narodowy „de hoge Veluwe” o powierzchni 5400 ha.

Odwieczna walka z morzem jest dobrze widoczna w tutejszym krajobrazie. duża część holandii położona jest poniżej poziomu morza. System tam i grobli chroni kraj przed niszczycielskim działaniem morza Północnego. do największych przedsięwzięć tego typu należy realizacja Planu delta, chroniącego wybrzeża zelandii przed zalaniem. Wdrożono go po pamiętnej powodzi w 1953 roku, w której życie straciło 1800 ludzi.

Punktem odniesienia dla pomiarów wysokości terenu jest Poziom Amsterdamski (Normaal Amsterdams Peil, NAP), równy poziomowi morza wzdłuż wybrzeża. granica między holandią nizinną i wyżynną leży na wysokości 1 m powyżej NAP. • Źródło: www.landenweb.net/nederland/

NIEOGRANICZONY

INTERNET

MOBILNY PLUS DARMOWE połączenia i SMS-y do innych numerów T YL KO w sieci Lebara

10 € ofer ta w ażn a pr zez 30

Więcej rozmów | Więcej Internetu | Więcej wartości | Telefonia komórkowa pre-paid

dni

lebara.nl lebara.

Oferta wygasa w dniu 31.12.2013. Obowiązuje limit, wynoszący maksymalnie 5 GB transferu danych przez okres 30 dni i maksymalnie 3 000 SMS-ów oraz 3 000 minut na połączenia z holenderskimi numerami Lebara w Holandii. Opłaty za wszystkie inne połączenia, SMS-y i MMS-y oraz transmisję danych powyżej 5 GB są rozliczane w standardowych stawkach sieci Lebara i potrącane z normalnego kredytu na połączenia. Promocja dotyczy wszystkich doładowań Lebara Online, Lebara BlackBerry® (w stawce 12,50 €), kart SIM Lebara Online i kart SIM Lebara BlackBerry®. Produkty firmy Lebara są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego i nie mogą być używane do celów komercyjnych. Niniejsza publikacja nie stanowi oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego.

Warunki mogą ulec zmianie i mogą zawierać błędy powstałe podczas drukowania. Ogólne warunki korzystania z sieci Lebara oraz pozostałe stawki podano pod adresem www.lebara.nl/en

Zawsze z Tobą NL4464P_9b_Port Promo_Polish_Popolsku Ad_205Wx285H_181013.indd 1

18/10/2013 14:17

poPolsku nr 23 • 24

KaLENDarZ IMPrEZ

Położone nad rzeką Spaarne w Haarlem muzeum Teylers otrzymało swoją nazwę na cześć Petera Teylera van der Hulsta, zamożnego producenta jedwabiu i bankiera. Po jego śmierci w 1778 roku, należąca do niego kolekcja i zasoby zostały przekazane Fundacji Teylera, której celem było między innymi promowanie sztuki i nauki.

co?

BeeLd eN geLuId PrezeNTuje: WySTAWA życIe z OrANje gdzie? medIAPArK, hILVerSum Kiedy? dO LuTegO 2014 Informacje: www.beeldengeluid.nl, wstęp 15€ co?

FuTureLANd, ceNTrum INFOrmAcyjNe mAASVLAKTe 2 gdzie?

POrT W rOTTerdAmIe Kiedy? cOdzIeNNIe Informacje: www.futureland.nl, wstęp gratis co? gdzie?

Kiedy?

Informacje:

co? gdzie?

Kiedy?

Informacje:

KOSzTOWANIe SerA W FABryce SerA VOLeNdAm cOdzIeNNIe www.cheesefactoryvolendam.com, wstęp gratis KOzIA FArmA de meKKerSTee OuddOrP Od WTOrKu dO SOBOTy www.demekkerstee.nl, wstęp gratis

co?

Ogród PTAKóW drAPIeżNych de hAVIKShOF gdzie?

KLAreNBeeK Kiedy?

PO uzgOdNIeNIu SPOTKANIA Informacje: www.havikshof.nl, wstęp gratis co? gdzie?

Kiedy?

Informacje:

ceNTrum rzemIOSŁA gOeS gOeS cOdzIeNNIe www.ambachtscentrumgoes.nl, wstęp gratis

masz informację, która powinna znaleźć się w naszym kalendarzu imprez? Prześlij ją na adres: redactie@popolsku.nu

KOMIKS Autor: jeroen Ledoux

MIKOLaJ & CarOLuS W:

TEYLErS MuSEuM

miejsce: Lokalizacja

: cena wstęp u: godziny otwarcia:

W roku 1784 otwarto dla publiczności Salę Owalną. Stała się ona pierwszym i najstarszym muzeum w holandii. jest to także najlepiej zachowany instytut poświęcony nauce i sztuce na Warto zobaczyć: świecie, który jest datowany na XVIII wiek. dzisiaj postanowiliśmy odwiedzić to szczególne muzeum, które państwo holenderskie zgłosiło do Listy Światowego dziedzictwa uNeScO. Po zakupieniu biletów przeszliśmy do środka przez sale z fosyliami, w których oprócz wielu minerałów i skamieniałości mogliśmy m.in. oglądać skamielinę Archaeopetryxa – jednego z najstarszych znanych latających dinozaurów, powszechnie uznawanego za Praptaka. Następnie weszliśmy do sali instrumentów, w której obejrzeliśmy maszynę elektrostatyczną, zbudowaną na polecenie pierwszego dyrektora muzeum. maszyna ta pozwalała uzyskać 61-centymetrowe iskry elektryczne, co odpowiada napięciu elektrycznemu o napięciu 330.000 woltów!

Teyler pokazał ogromne zainteresowanie nauką i sztuką. Opierając się na założeniu, że wiedza może wzbogacić ludzkość, kolekcjonował przedmioty z obu dziedzin. Wykonawcy testamentu Teylera postanowili założyć muzeum, w którym można by zgromadzić wszystkie te obiekty nauki i sztuki. Księgi służyły do badań naukowych, instrumenty z dziedziny fizyki wykorzystywano do demonstracji, a rysunki były szeroko omawiane podczas debat artystycznych. z sali instrumentów udaliśmy się do monumentalnej Sali Owalnej. została wybudowana w ogrodzie ówczesnego domu Pietera Teylera, jako pierwsza część muzeum. co czyni Salę Owalną szczególną, to fakt, że przeprowadzano w niej niegdyś eksperymenty na publiczności. Ponadto, dookoła niej mieściła się także biblioteka. Po środku sali ustawiono wielki stół. znajdują się w nim rysunki i grafiki oraz kolekcja minerałów. To na tym stole przeprowadzano niegdyś eksperymenty. Po bokach sali, w gablotach, umieszczono instrumenty. Od momentu otwarcia, wystrój Sali Owalnej praktycznie się nie zmienił. Tak autentyczny, XVIII-wieczny wystrój muzealny, nie zachował się nigdzie indziej na świecie.

Wreszcie dotarliśmy do gabinetu ilustracji, w którym mogliśmy m.in. podziwiać 25 oryginalnych rysunków michelangela Buonarrotiego, wśród których na przykład wstępne szkice fresków sufitu w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. W gabinecie numizmatycznym obejrzeliśmy natomiast dużą kolekcję monet, a w salach obrazów – unikalną kolekcję holenderskich mistrzów oraz światowej sławy prace rembrandta i michelangela.

Warto dodać, że Teylers muzeum jest także świetną wycieczką dla dzieci. Przy kasie biletowej zapytaj o bezpłatną wędrówkę dla tropicieli stałej ekspozycji i wystawy czasowe. • mikołaj & carolus

NAjŚWIeżSze WIAdOmOŚcI z hOLANdII znajdziesz codziennie przed 8:30 na stronie www.popolsku.nl.

Wysyłając nam zadanie z lekcji języka niderlandzkiego, masz szansę na wygranie tabletu. Odpowiedzi zadania domowego możesz wypełnić na stronie www.popolsku.nl. Spośród wszystkich osób, które nadeślą nam dwa rozwiązane zadania z danego miesiąca, wysłane ze strony internetowej, komputer wylosuje co miesiąc jednego zwycięzcę. Wygrany będzie miał prawo do odebrania nagrody, którą jest tablet, pod warunkiem okazania nam wydania gazety, w którym zamieszczono zadanie. Zwycięzcę poinformujemy o wygranej mailowo.

Muzeum Te ylers Haarlem

Dorośli: 11 ,0 Dzieci 6-17 0€ lat: 2,00€ Wt-So 10 :00-17:00 Nd 12:0017 http://ww :00 w.teylers museum.eu Rynek G łówny, K ściół św.

Bawona, owia trak De A driaan i H alę Mięsną w Haarlem