Ql2 by Iqramedia

‫א‬

‫‪ijk‬‬

‫اﳊﻤﺪ ﷲ‪ ،‬واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﻠﻰ اﻟﻨﱯ اﳌﺒﻌﻮث رﲪﺔً ﻟﻠﻌﺎﳌﲔ‪ .‬أﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪:‬‬ ‫ﻓﻬــﺬا ﻛﺘــﺎب ﻟﻐــﺔ اﻟﻘــﺮآن اﻟﻜــﺮﱘ )اﳌﺴــﺘﻮى اﻟﺜــﺎﱐ( ﻳﻬــﺪف إﱃ اﻛﺘﺴــﺎب‬ ‫اﻟﺪارﺳــﲔ اﳌﻔــﺮدات اﳌﺘﻨﻮﻋــﺔ اﳌﺴــﺘﺨﺪﻣﺔ ﰲ ﺣﻴــﺎ‪‬ﻢ اﻟﻴﻮﻣﻴــﺔ‪ ،‬وﺗﺸــﺠﻴﻬﻢ ﻋﻠ ـﻰ‬ ‫ﺗﺪرﺟﺎ وﻓﻖ ﻃﺒﻴﻌﺔ ﺗﻌﻠّﻢ اﻟﻠﻐﺔ ﳓﻮﻫـﺎ وﺻـﺮﻓﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻠﻐـﺔ‬ ‫اﻻﺳﺘﺨﺪام اﻟﻠﻐﻮي اﻟﻔﺼﻴﺢ ّ‬ ‫ﻏــﲑ ﻟﻐــﺘﻬﻢ اﻷوﱃ اﻟــﱵ ﺗﻌﻠّﻤﻮﻫــﺎ ﰲ ﺻــﻐﺮﻫﻢ ) اﻟﻠﻐــﺔ اﻷم(‪ ،‬ﻟﺘﻤﻜﻴــﻨﻬﻢ ﳑﺎرﺳــﺘﻬﺎ‬ ‫ﻛﻼﻣﺎ وﻗﺮاءة وﻛﺘﺎﺑﺔ ﻟﻔﻬﻢ اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﱘ واﻷﺣﺎدﻳﺚ اﻟﻨﺒﻮﻳﺔ واﳌﺼﺎدر اﻹﺳﻼﻣﻴﺔ‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‪.‬‬ ‫ﻓﻘ ــﺪ أﺿ ــﻔﻨﺎ أﺳ ــﺲ ﺟﺪﻳ ــﺪة ﰲ ﻫ ــﺬا اﻟﻜﺘ ــﺎب‪ ،‬ـ ـ‬

‫دא وא ـ ـ א‬

‫ـﺘﻢ ﺗـﺪرﻳﺲ‬ ‫أﻋﻄﻴﺖ أوﻟﻮﻳﺘﻬﺎ وﲣﺼﻴﺼـﻬﺎ ﰲ اﳌﺮﺑـﻊ اﳋـﺎص ﳍـﺎ‪ ،‬وא א ـ א ـ ﻳ ّ‬ ‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ ﰲ ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب ﻋـﱪ اﻟﻨﺼـﻮص واﻟﺘـﺪرﻳﺒﺎت‪ ،‬وﻛـﺎن اﳊـﺮص ﻋﻠـﻰ‬ ‫وﺿ ــﻊ ﻛـ ـﻞ ﻗﺎﻋ ــﺪة ﻟﻐﻮﻳ ــﺔ ﰲ ﻣﻘﺎﻣﻬ ــﺎ اﳌﻨﺎﺳ ــﺐ‪ ،‬وﳓـ ـﺮص ﰲ اﻻﻟﺘـ ـﺰام ﺑﺎﳌﻔ ــﺎﻫﻴﻢ‬ ‫اﻷﺳﺎﺳ ــﻴﺔ ﺑﺘﻘ ــﺪﳝﻬﺎ ﰲ ﺻ ــﻮر ﻣﺒﺴ ــﻄﺔ ﻣﺴ ــﺘﻌﻴﻨﺎ ﰲ ﺗﻮﺿ ــﻴﺤﻬﺎ ﺑﺼ ــﻮر ﺟﺬاﺑ ــﺔ‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫وﺟﺪاول ﻣﻮﺿﺤﺔ وﻏﲑﻫﺎ‪ ،‬وأﻣﺎ א‬

‫א‬

‫ـ ﻓﻨﻜﺜـﺮ ﰲ إﺗﻴﺎ‪‬ـﺎ ﻟﻸﻣﺜﻠـﺔ وإﻋـﺪاد‬

‫اﳌﻜﺎن اﳋﺎص ﰲ ﻣﱳ اﻟﻜﺘﺎب ﻟﺘﺴﺠﻴﻞ ﻣﻌﺎﱐ اﻵﻳﺎت اﳌﺪروﺳﺔ‪.‬‬ ‫ﻓﻘ ــﺪ ﺑ ــﺬﻟﻨﺎ ﻗﺼ ــﺎرى ﺟﻬﻮدﻧ ــﺎ ﰲ ﺗﻨﻮﻳ ــﻊ أﺳ ـﺎﻟﻴﺐ ﺗﺪرﻳﺴ ــﻬﺎ ﳉ ــﺬب ﻣ ــﻦ‬ ‫ﻫ ــﺆﻻء اﻟﻄﻠﺒـ ــﺔ اﻟﱰﺣ ــﺎب واﻟﺘﺸ ـ ـﺠﻴﻊ‪ ،‬ﻣﺴ ــﺘﺨﺪﻣﲔ أﺳـ ــﺎﻟﻴﺐ ﻣﻄ ــﻮرة‪ ،‬ﻣﻘـ ــﺪﻣﲔ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت ﺟﺪﻳــﺪة ﻣﺪﻋﻤــﺔ ﺑﺎﻟﺘﺠﺮﺑ ــﺔ‪ ،‬ﻓﻬ ــﺬا ﻣــﺎ ﻧ ـﺮاﻩ ﺧ ـﲑا‪ ،‬ﻓﻜــﻞ‪ ‬ﺧ ــﲑ ﺻ ــﺎﱀ‪.‬‬ ‫واﳊﻤﺪ ﷲ ﺑﻨﻌﻤﺘﻪ ﺗﺘﻢ اﻟﺼﺎﳊﺎت‪.‬‬ ‫ﻓﻬﺬا‪ُ ،‬ﻛﺘﺐ ﺣﺎﻣﺪا ﷲ رب اﻟﻌﺎﳌﲔ‪ ،‬وﻣﺼﻠ‪‬ﻴًﺎ ﻋﻠﻰ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ وﻋﻠﻰ‬ ‫آﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ أﲨﻌﲔ ‪.‬‬

‫א‬

‫‪4‬‬

‫‪��‬‬ ‫‪���‬‬ ‫��‬

‫‪��‬‬

‫‪١‬‬

‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ �� أﺣﻮال اﻟﻔﻌﻞ )ا�ﺮد واﳌﺰﻳﺪ(‬ ‫أﺣﻮال اﳉﻤﻠﺔ‬ ‫أﺣﻮال اﻟﻔﻌﻞ )اﻟﻼزم واﳌﺘﻌﺪي(‬ ‫اﳌﺒﺘﺪأ واﳋﱪ‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬

‫‪٣‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١١‬‬ ‫‪١٤‬‬ ‫‪٢٢‬‬

‫‪ � ���‬‬

‫‪�‬‬ ‫��‬

‫‪٢٩‬‬

‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ ﻛﺎن وأﺧﻮا�ﺎ‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬ ‫اﺳﻢ اﻟﻘﺎﻋﻞ‬

‫‪٣٢‬‬ ‫‪٤١‬‬ ‫‪٤٨‬‬

‫‪�‬‬

‫‪٥٥‬‬

‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ ��إن وأﺧﻮا�ﺎ‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬ ‫اﺳﻢ اﳌﻔﻌﻮل‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ ) اﳌﻔﻌﻮل ﺑﻪ(‬

‫‪٥٨‬‬ ‫‪٦٣‬‬ ‫‪٧١‬‬ ‫‪٧٥‬‬

‫‪5‬‬

‫‪���‬‬ ‫��‬

‫‪�‬‬

‫‪٧٩‬‬

‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ اﻹﺿﺎﻓﺔ‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬

‫‪٨٣‬‬ ‫‪٩٢‬‬

‫‪���� �‬‬ ‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ اﻟﺼﻔﺔ‬ ‫اﻟﱰﻛﻴﺐ اﻟﻮﺻﻔﻲ ﺑﻴﺎء اﳌﺸ ّﺪدة‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬ ‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ�� اﻷﻓﻌﺎل اﳋﻤﺴﺔ‬ ‫اﺳﻢ اﳌﻜﺎن‬ ‫اﺳﻢ اﻟﺰﻣﺎن‬

‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬ ‫‪�‬‬

‫‪6‬‬

‫‪١٠٠‬‬ ‫‪١١٠‬‬ ‫‪١١٣‬‬ ‫‪١٢١‬‬

‫‪� �‬‬ ‫��‬

‫‪٩٧‬‬

‫‪١٢٣‬‬ ‫‪١٢٥‬‬ ‫‪١٢٧‬‬ ‫‪١٢٩‬‬

‫‪‬‬

‫‪١٣٣‬‬

‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ اﻟﱰﻛﻴﺐ اﻹﺿﺎﰲ واﻟﻮﺻﻔﻲ‬

‫‪١٣٧‬‬

‫اﳌﺼﺪر‬

‫‪١٣٩‬‬

‫اﺳﻢ اﻟﺘﻔﻀﻴﻞ‬

‫‪١٤٢‬‬

‫ﺗﺪرﻳﺒﺎت‬

‫‪١٤٨‬‬

‫‪� ‬‬ ‫اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ‪ ‬اﻟﺸﻌﻮر واﻟﻌﻮاﻃﻒ‬ ‫أﻧﺸﻄﺔ إﺛﺮاﺋﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻴﻎ اﳌﺒﺎﻟﻐﺔ‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ إﱃ ﺻﺪﻳﻖ ﺗﺸﻜﺮﻩ ﻋﻠﻰ ﻫﺪﻳﺔ وﲣﱪﻩ‬ ‫وﺗﻔﻮﻗﻚ ﰲ اﻻﻣﺘﺤﺎن‬ ‫ﻋﻦ ﻛﻴﻔﻴﺔ ﳒﺎﺣﻚ ّ‬ ‫اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ إﱃ ﺻﺪﻳﻘﺔ ﺗﺸﻜﺮﻫﺎ ﻋﻠﻰ ﺣﺴ ِﻦ‬ ‫ﻣﻌﺎﻣﻠﺘﻬﺎ وﺿﻴﺎﻓﺘﻬﺎ‬

‫‪١٥٣‬‬ ‫‪١٥٥‬‬ ‫‪١٥٧‬‬ ‫‪١٦٠‬‬ ‫‪١٦٧‬‬ ‫‪١٦٧‬‬ ‫‪١٦٩‬‬

‫‪7‬‬

‫ﻫ ــﺬا ُﻣﻌ ــﺎذ ﺑ ــﻦ ذواﻟﻜﻔ ــﻞ‪،‬‬ ‫و‬

‫‪ศึกษาตอ‬‬

‫‪เรียนจบ‬‬

‫ِدراﺳﺘَﻪ ا َﳌـﺮﺣ َﻠ ِﺔ ِ‬ ‫اﳉﺎﻣ ِﻌ ـ ﱠﻴـ ِﺔ ﺑِـ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ระดับอุดมศึกษา‬‬

‫وﰲ َأ�ﱠـﺎ ِم‬

‫‪การศึกษา ชวงเวลา‬‬

‫‪ชมรม หัวหนา‬‬

‫ِ‬ ‫ـﺚ اﻟﺮﺳـ ِ‬ ‫أن َﺗﻜـ َ‬ ‫ـﻮل �‬ ‫ـﻮن َأﺣﺎدﻳـ ُ َ‬ ‫ﺑﺠﻤﻴ ِﻊ‬ ‫َ‬

‫ิ‪มีชีวต‬‬

‫ِ‬ ‫اﻹﺳﻼﻣ ﱠﻴ ِﺔ‬

‫‪มหาวิทยาลัย‬‬

‫ﻟِ ـ‬

‫ﻓﻴﻬــﺎ ﻛــﺎن‬

‫اﳌﻌﻬ ــﺪ اﻟ ــﺪﻳﻨﻲ ﺑﺪوﻟ ــﺔ اﻟﻜﻮﻳ ــﺖ‪،‬‬

‫ﺑــﲔَ‬

‫"‬

‫ِ‬ ‫ا�ﺎﻟﻴﺰ ﱠﻳ ِﺔ‪،‬‬

‫ิ‪นานาชาต‬‬

‫اﻟ ُﻘ ـ ﺮ ِآن"‪ ،‬و‬

‫‪เยาวชน‬‬

‫َﻓ ـ َ‬ ‫ﻮق‬

‫‪มหาชน‬‬

‫َ‬

‫‪ตั้งใจ ยังคง‬‬

‫ี‪เวท‬‬

‫‪ตางๆ‬‬

‫‪.‬‬

‫‪ทั้งหลาย‬‬

‫‪สื่อ‬‬

‫و ُﻣﻌﺎذ‬

‫‪เอื้ออํานวย‬‬

‫ـﻪ‬

‫‪َ ،‬ﻓﻬﺎ ُﻫ َﻮ ذا َﻗﺪْ‬

‫‪เพราะ เสียง‬‬

‫اﺑ ِﻦ اﳋ ّﻄ ِ ِ‬ ‫اﷲ ﻋﻨ ُﻪ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﴈ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ﺎب َر َ‬ ‫َﻋ َﻤ ٌﻞ‬

‫))‬

‫‪ไดยิน‬‬

‫َﻟﻨﺎ َﻧ ِﺸﻴﺪً ا ِﻣﻦ ﺣ ِﺪ ِ‬ ‫ﻳﺚ ُﻋ َﻤ ِﺮ‬ ‫َ‬

‫‪ขับรอ งใหฟง‬‬

‫ﺳﻮل اﷲ ِ � َ‬ ‫ُﻋ َﻤ ُﺮ َر َ‬ ‫ﻗﺎل‪:‬‬

‫ﺎﻟ� ِ‬ ‫ﺎت‪ ،‬وإ ّﻧﲈ ﻟِﻜ ﱢُﻞ ِ‬ ‫اﻣﺮ ٍئ ﻣﺎ َﻧ َﻮى‪.‬‬ ‫ﺑِ ﱢ‬ ‫‪ทุก‬‬

‫‪การนียัต การงาน แทจริง‬‬

‫‪ผูคน‬‬

‫‪นียัต‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ورﺳﻮﻟِﻪ ِ‬ ‫ورﺳﻮﻟِﻪ‪،‬‬ ‫ﺠﺮﺗُﻪ إﱃ اﷲ َ‬ ‫ﻓﻬ َ‬ ‫َﻓ َﻤﻦ ﻛﺎ َﻧ ْﺖ ﻫ ْﺠ َﺮﺗُﻪ إﱃ اﷲ َ‬ ‫‪สู การอพยพ‬‬

‫‪ผูใด/ใคร‬‬

‫ﻛﺎﻧﺖ ﻫﺠﺮﺗُﻪ ﻟﺪُ ﻧﻴﺎ‬ ‫وﻣﻦ ْ‬

‫ﺻﺎب‬ ‫َأ َ‬

‫ั‪ไดรบ‬‬

‫إﻟﻴﻪ‪) .‬ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري (‬

‫‪อพยพ‬‬

‫‪1‬‬

‫ـﻬﺎ ِ‬ ‫أو‬

‫ـﻬﺎ ِ‬ ‫ﻓﻬﺠﺮ ُﺗﻪ إﱃ‬

‫‪นีกาหฺ ผูหญิง‬‬

‫่ี‪สิ่งท‬‬

‫اﳊﺎﴐو َن ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻜﺮا ُم‪ ،‬ﻫﺬا اﳊَ ُ‬ ‫ﳘ ﱠﻴ ِﺔ اﻟﻨﱢ َﻴ ِﺔ‬ ‫ﱡأﳞﺎ‬ ‫ﺪﻳﺚ َﻳﺪُ ﱡل ﻋﲆ َأ َ ﱢ‬ ‫‪(ที่)มีเกียรติ ผูมารวม โอ‬‬

‫ﰲ اﻟ َﻌ َﻤ ِﻞ‪ .‬وإذا َﺗ َﺄ ﱠﻣـ ـ ـﻠﻨﺎه َﺗ َﺄ ﱡﻣ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫‪،‬و‬

‫‪ไตรตรอง‬‬

‫‪ความสําคัญ ชี้ถึง‬‬ ‫ﻧﺎ ‪อพยพ‬‬ ‫ـ‬

‫‪พบ แนนอน ละเอียด‬‬

‫ِـﻬـﺎ‪:‬‬

‫‪ที่สําคัญ สวนหนึ่ง บทเรียน‬‬

‫ّأوﻻً ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ﻣﺮﺿﺎة اﷲِ ﻏﺎﻳﺘﻨﺎ اﳊﻘﻴﻘﻴﺔ ‪.‬‬ ‫اﺑﺘﻐﺎ ُء‬

‫‪แทจริง เปาหมาย ความพึงพอใจ การสรรหา‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ‪:‬‬

‫ﺛﺎﻟﺜ ًﺎ ‪:‬‬ ‫راﺑﻌ ًﺎ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒِـ ـﻪ ‪.‬‬ ‫ﻛ ﱡُﻞ َﻋ َﻤ ٍﻞ ﻳﺘ َﻌـ ـ ـ ـ ﱠﻠ ُﻖ ﺑِﻨِﻴﱠ ِﺔ‬ ‫‪เจาตัว‬‬

‫‪สัมพันธ‬‬

‫ﺟﺮه ‪.‬‬ ‫َﻣﻦ ﻳﻌﻤﻞ َﻋﻤﻼ ﺻﺎﳊﺎ َﻓ َﻠ ُﻪ َأ ُ‬ ‫‪ผลบุญ‬‬

‫َﻣﻦ ﻳﻌﻤﻞ َﻋﻤﻼ ﺳ ﱢﻴﺌ ًﺎ َﻓﻌﻠﻴﻪ ُِْورزه ‪.‬‬ ‫ี‪ไมด‬‬

‫‪บาป‬‬

‫ِ‬ ‫ﺑﺎﳌﺤﺎﺳﺒﺔ ﻋﲆ‬ ‫اﻹﺧﻮةُ‪ ،‬أوﺻﻴﻜﻢ وإ ّﻳﺎي‬ ‫ﻷﺟ ِﻞ ذﻟﻚ أﳞﺎ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬

‫‪เพราะฉะนั้น‬‬

‫ِ‬ ‫أ�ﻔﺴﻨﺎ‬

‫‪ขอตักเตือน‬‬

‫‪พี่นอง‬‬

‫‪ตรวจสอบ ผม‬‬

‫ـﲔ ﲠﺬا اﳊﺪﻳﺚ اﻟﻨﺒﻮي اﻟﴩﻳﻒ ‪.‬‬

‫‪(โดย)ไดรับประโยชน ตัว‬‬

‫ิ‪มีเกียรต‬‬

‫‪ -١‬ﰲ أي ﻣﻌﻬﺪ َ َ‬ ‫ﲣ ﱠﺮ َج ﻣﻌﺎذ ؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫درس ﻣﻌﺎذ ﰲ ﻣﺮﺣﻠ ِﺔ‬ ‫‪ -٢‬أ�ﻦ َ‬

‫ี‪ปริญญาตร‬‬

‫؟‬

‫‪..................................... ..................................‬‬

‫‪2‬‬

‫ِ‬ ‫روى ذﻟﻚ اﳊﺪﻳﺚ ؟‬ ‫‪َ -٣‬ﻣﻦ ﻣﻦ اﻟﺼﺤﺎﺑﺔ َ‬

‫‪........................................................................‬‬ ‫‪ชีวิต‬‬

‫‪ -٤‬ﻣﺎ ﻫﻲ ﻏﺎﻳﺘﻨﺎ ﰲ اﳊﻴﺎة؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫‪ -٥‬ﻣﺎ ﻫﻲ اﻟﻔﻜﺮ ُة اﻟﺮﺋﻴﺴﺔ ﰲ ﻫﺬا اﳊﺪﻳﺚ؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫اﳌﺎﺿﻲ‬ ‫اﳌﻀﺎرع‬ ‫اﻷﻣﺮ‬

‫اﻟﻼزم‬ ‫اﳌﺘﻌ ّﺪي‬ ‫ﻟﻠﻤﻌﻠﻮم‬ ‫ﻟﻠﻤﺠﻬﻮل‬

‫‪3‬‬

จากแผนที่ส มองข างตน จะแสดงถึ งรู ปแบบของคํ ากริ ยาใน ภาษาอาหรับ เราสามารถแบงประเภทของคํากริยาตามมุมมองและ ลักษณะในแตละดาน ถาเรายอนกลับไปศึกษาคํากริยารากศั พทเดิ ม หรือมีก ารเพิ่มจากรากศัพทเดิมแลว สามารถแบ งเป น 2 ประเภท ดังตอไปนี้ 1- คํา กริ ย า (มุ ญั ร ร็ อ ด-รากศั พ ท สุ ท ธิ ) เป น คํ า ที่ มี อักษรสุทธิ 3 ตัว และ 4 ตัว 2- คํากริยา (มะซีด) เปนคําที่มีการเพิ่มอักษรกับราก ศัพทสุทธิ ถาเพิ่ม 1 ตัว (3+1) เรียกวา บางคํา มีการเพิ่ม 2 ตัว (3+2) เรียกวา และบางคํามี การเพิ่มอักษร 3 ตัว (3+3) เรียกวา

คํากริยา

‫َﻳ ْﻔﺘ َُﺢ‬

มี 6 มาตรา

‫َﻓﺘ ََﺢ‬

‫َﻳ ْﻔ َﻌ ُﻞ‬

.١

‫ْﴫ‬ ُ ُ ‫َﴫ َﻳﻨ‬ َ َ ‫ﻧ‬ ِ َ ‫ﺣ ِﺴﺐ‬ ‫ﺐ‬ ُ ‫ﳛﺴ‬ َ َ ْ ‫َﻳ ْﻌ َﻠ ُﻢ‬ ‫َﻋﻠِ َﻢ‬

‫َﻳ ْﻔ ُﻌ ُﻞ‬

.٣

ِ ْ ‫ﴐ َب َﻳ‬ ‫ﴬ ُب‬ َ َ

‫َﻳﻜ ُْﺮ ُم‬

‫ﻛ َُﺮ َم‬

‫َﻳ ْﻔ ِﻌ ُﻞ‬

‫َﻳ ْﻔ ِﻌ ُﻞ‬ ‫َﻳ ْﻔ َﻌ ُﻞ‬ ‫َﻳ ْﻔ ُﻌ ُﻞ‬

.٢ .٤ .٥ .٦

คํากริยา

มี 1 มาตรา

ِ ‫ﻫﻨﺪَ س ﳞ‬ ‫ﻨﺪ ُس‬ َُ َ َ ‫َﻋ ْﺴﻜ ََﺮ ُﻳ َﻌ ْﺴ ِﻜ ُﺮ‬

.١

‫َز ْﻟ َﺰ َل ُﻳ َﺰ ْﻟ ِﺰ ُل‬

‫ﻳُـﻨَـﱢﺰُل‬

‫ُﻳ َﻔ ﱢﻌ ُﻞ‬ ‫ُﻳ ْﻔ ِﻌ ُﻞ‬

ِ ‫ﻳ‬ ‫ﻔﺎﻋ ُﻞ‬ ُ

‫َﻓ ﱠﻌ َﻞ‬

‫َْﻓأ َﻌ َﻞ‬

‫ﺎﻋ َﻞ‬ َ ‫َﻓ‬

َ ‫اﻧﻔﻌﻞ‬

‫َأ‬ ‫ا‬ ‫ا ن‬

‫اﻓ َﺘ َﻌ َﻞ‬

‫ات‬

‫ﺗ َﻔﺎ َﻋ َﻞ‬

‫تا‬

َ ‫اﺳﺘﻔﻌﻞ‬

‫ا ﺳ ـ ـ ـﺖ‬

‫ﺗ َﻔ ُﻌ َﻞ‬

‫اﺳﺘﻌﺪ‬ ّ

ّ ‫ت‬

เรารูจัก ‫( َوزن‬มาตรา) ของคํากริยาทั้งสองประเภทแลว ใน การเลือกใชคําแตละมาตรา เราควรกลับไปสูพจนานุกรมภาษาอาหรับ เพราะนับวาเปนวิธีทางที่ดีที่สุดในการเรียนรูความหมายใหมที่ไดจาก 5

การเพิ่มอักษร ถึงแมจะเปนอักษรเดียว หรือสัญลักษณเดียว เชน ( ّ ) ก็จะทําใหความหมายเปลี่ยนแปลง หรือ เพิ่มความหมายจากรากศัพท เดิม ดังประโยคที่วา ‫اﻟﺰﻳﺎ َد ُة ﰲ اﻟ َـﻤﺒﻨَﻰ ِزﻳﺎ َد ٌة ﰲ اﻟـ َﻤﻌﻨَﻰ‬ ‫ﱢ‬

แปลวา การเพิ่มในรูป เปนการเพิ่มในความหมายดวย พึงสังเกตจากบทอาน ตอไปนี้ ِ ِ ‫اﳌﺴﺠ ِﺪ اﻟﻨّ َﺒ ِﻮي ﰲ اﳌﺪﻳﻨﺔ‬ ‫ واﺟ َﺘ َﻤ َﻊ اﳌﺴﻠﻤﻮ َن ﰲ‬،‫اﳉﻤﻌﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ُ ‫ﺟﺎ َء‬ ِ ،‫ واﻧ َﺘ َﻈﺮوا‬، ِ ‫اﳋﻄﺎب ﻟﻠﺼ‬ ‫وﻟﻜ ﱠﻦ‬ ،‫ﻼة‬ ‫اﳌﻨﻮرة َﻳﻨ َﺘﻈِ ُﺮون ُﻋ َﻤ َﺮ ﺑ َﻦ‬ ‫ِ ﱠ‬ ُ ٍ ‫ و َأ ِﺧﲑا َﺧﺮج ﺑﻌﺪَ و‬،‫اﻹﻣﺎم َﺗ َﺄ ﱠﺧﺮ َﻛﺜﲑا‬ ٍ ‫ﻗﺖ َﻃ‬ ‫ﻓﻘﺎﻟﻮا‬ ‫ ﻓـ ـ‬،‫ﻮﻳﻞ‬ َ َ َ َ ً َ َ ِ ،‫ﲑه‬ َ ‫ �ﺎذا َﺗ َﺄ ﱠﺧ‬:‫ﻟﻪ‬ َ ‫ َﻟ‬، ٌ‫ﻤﻴﺺ واﺣﺪ‬ ٌ ‫ ﱄ َﻗ‬:‫ ﻗﺎل ﻋﻤﺮ‬،‫ﺮت ﻳﺎ ُﻋ َﻤﺮ؟‬ َ ‫ﻴﺲ َﻟﺪَ ﱠي َﻏ‬

ِ ‫اﻟﺸ ْﻤ‬ ‫وو َﺿﻌﺘُﻪ ﰲ ﱠ‬ ‫وأ�ﻴﺖ ﺑﻪ‬ ،‫ﺛﻢ ﻟﺒﺴﺘُﻪ‬ ،‫ﺲ‬ ‫ﻠﺖ ﻫﺬا‬ ُ ُ ُ ‫ﻏَ َﺴ‬ َ ،‫اﻟﻘﻤﻴﺺ‬ َ ّ ،‫واﻧﺘﻈﺮت‬

.‫إﱃ اﳌﺴﺠﺪ‬

จากบทอาน ผูเรียนพึงถอดคํากริยา แล วแบ งใส ในช องแต ล ะ ประเภท ก็จะไดเห็นความแตกตางในเชิงรูปรางและมาตราของแตละ คํา ดําเนินการเลยครับ

แนนอน คําวา ‫ َﺧ ـ ـ ـ َﺮ َج‬ซึ่งแปลวา “ออก” มีความหมายตางจากคํา

วา ‫ َأﺧ ـ ـ ـ ـ ـ ـ َﺮ َج‬ซึ่งแปลวา “นําออก” คําวา ‫ َﺧ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ﱠﺮ َج‬ซึ่งแปลวา “ทําใหออก” และคําวา ‫ َ َﲣ ﱠﺮ َج‬ซึ่งแปลวา “จบ (การศึกษา)” เฉกเชนเดียวกันกับคําวา ‫ َﻧ َﻈ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ َـﺮ إﱃ‬ซึ่งแปลวา “มองดู” มีความ

หมายตางจากคําวา ‫ َﻧ َﻈ ـ َـﺮﰲ‬ซึ่งแปลวา “คิด /ใครครวญ” คําวา ‫ ﻧ ﱠﻈـ ـ َﺮ‬ซึ่ง แปลวา “ตั้งทฤษฎี” เปนตน ผูเรียนลองฝก หาคํากริยาในประโยคขางล างนี้ใ นพจนานุ ก รม แลวจะไดเรียนรูและเห็นความตาง

َ -١ . ‫اﻟﻜﺘﺐ ﰲ ﺣﻘﻴﺒﺘﻪ‬ ‫أدﺧ َﻞ زﻳﺪ‬ َ

‫ﺳﺎﻫﻢ اﻟﺪارس ﰲ ﻧﺠﺎحِ اﻟﺘﺪرﻳﺲ‬ َ -٢ ‫اﻟﻄﺎﻟﺒﺎت اﳌﻮاد اﻟﺪراﺳﻴﺔ‬ ‫ﻧﺎﻗﺸﺖ‬ -٣ ُ ْ

ِ ‫ ﻧ ﱠﻈﻤـ ـ ــﺖ اﻟﻜﻠﻴ ـ ـ ـ ُﺔ اﻟـ ـ ــﺪورة اﻟ َﺘﺸـ ـ ـ‬-٤ ‫ـﺠﻴﻌ ّﻴﺔ‬ .‫ﻟﻄﻼب اﻟﺴﻨﺔ اﻟﺜﺎﻟﺜﺔ‬

‫روﺳ ــﻬﻢ ﰲ اﳌﻜﺘﺒـ ــﺔ‬ ُ ‫راﺟ ــﻊ اﻟ ُﻄـ ـ‬ َ -٥ َ ‫ـﻼب ُد‬

. ‫ﻣﺴﺎ ًء‬

‫ﺷﺎﻫﺪ اﻵﺑﺎء اﻷ�ﻨﺎء ﻳﺘﺴ ّﻠﻤﻮن اﳍﺪاﻳﺎ‬ َ -٦

คําเดี่ยว

‫ﻣﻔﺮد‬

ประโยค

สวนขยาย Predicate

ประธาน / Subject

‫ﲨﻠﺔ‬

‫ﺧﺒﺮ‬

‫اﻟﻤﺒﺘﺪأ‬

วลี ‫ﺷﺒﻪ اﳉﻤﻠﺔ‬

‫اﺳﻢ‬

‫اﻻﺳﻢ‬

‫اﻻﺳﻤﻴﺔ‬ นามประโยค ‫َﻫﻴﻜﻞ‬

‫اﳉﻤﻠﺔ‬

นาม/สรรพนาม ‫اﻟﻤﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬

‫اﻟﻔﺎﻋﻞ‬

‫ﻓﻌﻞ‬

‫اﻟﻔﻌﻠﻴﺔ‬

กรรม

ประธาน

กริยา

กริยประโยค

โครงสราง ประโยค

การสื่ อ สารระหวา งผูส งสารและผูรับ สาร ถ า สามารถสร า ง ความเขาใจและสื่อความหมายได ถึงแมจะเปนแคคําเดียวก็นับวาเปน คําพูด : ‫ َا ْﻟ َﻜ َﻼ ُم‬หรือประโยค : ‫اﳉ ْﻤ َﻠ ِﺔ‬ ُ ْ ได เชน ِ ‫ ﻣﻦ ﰲ د‬: ‫ﻳﻮﺳﻒ‬ ยูสุฟ : ใคร อยูในหองน้ํา ‫ورة اﳌِﻴﺎه ؟‬ َ َ ُ อาลี : มุหัมมัด

หรือ ยูสุฟ : มุหัมมัด อยูที่ไหน 8

:‫ﻋﲇ‬

‫ أ� َﻦ ﳏﻤﺪ ؟‬: ‫ﻳﻮﺳﻒ‬ ُ

อาลี : หองน้ํา

(‫ )ﰲ‬:‫ﻋﲇ‬

คําพู ด หรื อ ประโยคจะเปน ขอความหรื อ คํ าเพี ยงคํ าเดี ย วก็ ไ ด เพราะคูส นทนาจะเข าใจความหมายและสื่ อ กั น ได แต ถ าพู ดลอยๆ ออกมาวา ٌ‫( ُﳏ ﱠَﻤﺪ‬นายมุหัมมัด) คําเดียว ผูฟงยอมไมเขาใจความหมาย สมบู ร ณ ของมัน จนกวา ผูพูด จะพูด ตอ ไปว า นายมุ หั มมั ดคื อ ใคร? กําลังทําอะไร? อยูที่ไหน? เปนตน ประโยคพื้นฐานในภาษาอาหรับแบงออกเปน 2 ประเภท 1. นามประโยค เปนประโยคที่ขึ้นตนดวยคํานาม ซึ่งจะมี โครงสรา ง หลัก 2 สวน คือ ‫ اﳌﺒﺘﺪأ‬และ ‫ﺧﱪ‬ 2. กริยประโยค เปนประโยคที่ขึ้นตนดวยคํากริยา ซึ่งจะแบงออกเปน 2 ประเภท คือ 2.1 สกรรมกริยา 2.2 อกรรมกริยา สกรรมกริยา : ‫( ِﻓ ٌﻌﻞ ُﻣـ َﺘ َﻌﺪﱟ‬Transitive Verb) หมายถึ ง กริ ยาที่ ไ ม

ٌ ‫ َﻣ‬มารองรับ เชน คํากริยา “เห็น” หากเราพูด สมบูรณตองมีคํากรรม : ‫ﻔﻌﻮل ﺑِﻪ‬ ถึงกับคนอื่นวา “ยูซุฟเห็น” ผูฟงคงไมเขาใจ เขาอาจตองการรูวา ยูซุฟมองเห็น อะไร เมื่อเราพูดวา “ยูซุฟเห็นรถ) เราระบุถึงสิ่งทีย่ ูซุฟเห็น คําพูดของเราก็จะ ชัดเจนมากขึ้น คําวา “รถ” จึงเรียกวาเปนกรรมของกริยา “เห็น” คํากริยาจําเปนตองมีกรรมเพื่อทําใหความหมายของมัน ชัดเจนหรื อ สมบรูณขึ้นเรียกวา สกรรมกริยา กรรมอาจเปนคํานาม: ‫ اﺳﻢ‬หรือสรรพนาม

: ‫ ﺿﻤﲑ‬ก็ได ดังนั้นเชนเดียวกับคํานามและสรรพนามเราถามคําถามประเภท “อะไร?” หรือ “ใคร?” หลังคํากริยาเพื่อใหไดคําตอบวากรรมของมันคืออะไร ลองดูประโยคนี้ “หลอนกินโรตี” กริยาในประโยคนี้คือ “กิน” ทีนี้ลองถาม 9

คําถาม “กินอะไร?” คําตอบก็คือ “โรตี” ดังนั้น “โรตี” ก็คือ กรรมของกริยา “กิน” ดังนั้นกริยา “กิน” จึงเรียกเปน สกรรมกริยา : ‫ِﻓ ٌﻌﻞ ُﻣ َﺘ َﻌﺪﱟ‬ ِ ‫ﻌﻞ‬ ٌ ‫( ِﻓ‬Intransitive Verbs) ไมจําเปนตองมีกรรม อกรรมกริยา : ‫ﻻز ٌم‬

ٌ ‫ َﻣ‬มารองรับ ลองอานประโยคตอไปนี้ “อะลีวิ่ง” จะไดความหมายที่ : ‫ﻔﻌﻮل ﺑِﻪ‬ ชัดเจน ผูฟงรูวาอะลีทําอะไร กริยา “วิ่ง” ในตัวของมันเองใหความหมายที่ สมบรูณหรือชัดเจน กริยาเชนนี้ เรียกวาเปนอกรรมกริยา เชน (ไมมีกรรม) ‫ﴬ ﱠﻛﻞ َﻳﻮ ٍم‬ ُ ُ ‫ُﻫ َﻮ َﳛ‬ เขา มา ทุกวัน (ไมมีกรรม) ‫ِﻫ َﻲ ﲡﺮي َﴎﻳ َﻌ ًﺔ‬ หลอน วิ่ง เร็ว

สังเกต : คําวา ‫ ﱠﻛﻞ َﻳﻮ ٍم‬, ‫ َﴎﻳ َﻌ ًﺔ‬ไมไดตอบคําถามที่วา “อะไร?” หรือ “ใคร?” มันตอบคําถามของ “เมื่อไหร?” หรือ “อยางไร?” ดังนั้นจึงไมใช คํานามหรือกรรมแตมันเปนคํากริยาวิเศษณ ดังนั้นเรารูแลววา 1. ‫( ِﻓ ٌﻌﻞ ُﻣ َﺘ َﻌﺪﱟ‬สกรรมกริยา) ตองมีกรรมเพื่อทําใหประโยคสมบูรณ หรือมีความหมาย ِ ‫ﻌﻞ‬ ٌ ‫( ِﻓ‬อกรรมกริยา) ไมจําเปนตองมีกรรมเพื่อทําใหประโยค 2. ‫ﻻز ٌم‬ สมบรูณหรือมีความหมาย �

กริยา (‫ )ﻓِ ٌﻌﻞ‬สามารถแบงออกเปนหลายดาน ขึ้นอยูกับมุมมองของ แตละประเภท อาทิ ถาดูจากกาล แบงเปน 3 ประเภท ถาแบงตาม ความสมบูรณในความหมายในตัวหรือไม ก็แบงออกเปน 2 ประเภท เปนตน

‫اﳌﺎﺿﻲ‬ ‫اﳌﻀﺎرع‬ ‫اﻷﻣﺮ‬

‫ا�ﺮد‬ ّ ‫اﳌﺰﻳﺪ‬ َ ‫ﻟﻠﻤﻌﻠﻮم‬ ‫ﻟﻠﻤﺠﻬﻮل‬

�

ِ ‫ﻌﻞ‬ ٌ ‫( ِﻓ‬อกรรมกริยา) ประโยคที่ประกอบดวยกริย าประเภท ‫ﻻز ٌم‬ เปนประโยคที่สื่อความหมายไดสมบูรณ โดยปราศจาก กรรม เรา จะคํานึงความหมายของคําเปนหลัก ถึงแมจํานวนอักษรของคํานั้น จะมีกี่อักษรก็ตาม พึงศึกษารายละเอียดของตาราง โดยพิจารณา ประโยคจากตัวบท ดังตอไปนี้

ِ (‫اﳉﻤﻬﻮر )ﺣﻴﺎ‬ ‫اﻷﺣﺎدﻳﺚ ﺑﲔ‬

‫ﻫﻮ اﻟﻔﻌﻞ‬ ‫اﻟﺬي اﻛﺘﻔﻰ ﺑﺎﻟﻔﺎﻋﻞ وﻻ‬ ‫ِ‬ ‫اﳌﻔﻌﻮل ِﺑﻪ ﰲ‬ ‫ﳛﺘﺎج إﱃ‬ ‫إﻓﺎدة اﳉﻤﻠﺔ‬

‫‪บทหะดีษตางๆ มีชวี ิต อยูกับมหาชน‬‬

‫ِ‬ ‫راﺳﺘَﻪ‬ ‫)‪ +‬ﻫﻮ( د َ‬

‫ا َﳌـﺮﺣ َﻠ ِﺔ ِ‬ ‫اﳉﺎﻣ ِﻌ ـ ﱠﻴـ ِﺔ‬ ‫َ‬

‫‪เขาศึกษาตอในระดับอุดมศึกษา‬‬

‫‪+‬‬ ‫)‪ +‬ﻫﻮ(‬

‫اﳌﻌﻬﺪ اﻟﺪﻳﻨﻲ‬

‫ี‪เขาจบ ที่สถาบัน อัลมะอฺฮัดอัลดีน‬‬

‫ِ‬ ‫َﺠﺎوز ﻓِ ُ‬ ‫اﻟﻔﺎﻋ ِﻞ‬ ‫ﻌﻞ‬ ‫ﻫﻮﻣﺎ َﻳﺘ‬ ‫ُ‬

‫ِ‬ ‫َﻔﻌﻮل ﺑِﻪ‪.‬‬ ‫إﱃ اﳌ‬

‫�‬

‫ُﻋ َﻤ ُﺮ َر َ‬ ‫ﺳﻮل اﷲِ �‬

‫ฺ‪เขา ไดยิน เราะซูลุลลอฮ‬‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ اﻣﺮأة‬

‫‪ผูชายคนนั้นแตงงานกับผูหญิงคนหนึ่ง‬‬ ‫ﻌﺾ ِ‬ ‫اﻟﻌ َ ِﱪ‬ ‫َو َﺟﺪﻧﺎ َﺑ َ‬ ‫‪เรา ได บทเรียนสวนหนึ่ง‬‬

‫)‪ +‬ﻫﻮ( َﻟﻨﺎ َﻧ ِﺸﻴﺪً ا‬

‫‪12‬‬

‫‪เขา ขับรอง อนาชีด ใหเราฟง‬‬ ‫ﳊ ُ‬ ‫ﳘ ﱠﻴ ِﺔ اﻟﻨﱢ َﻴ ِﺔ‬ ‫ﺪﻳﺚ‬ ‫َأ َ ﱢ‬ ‫ﻫﺬا ا َ‬ ‫ا‬

‫ُﻋﺜﲈن‬

‫ﺑﻪ‬

‫‬‫‪-‬‬

‫‪13‬‬

‫اﳌﺴﻠﻢ اﻟﺼﻼ َة‪.‬‬ ‫أﻗﺎم‬ ‫ُ‬ ‫َ‬

‫اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻛﺘﺒﺎ ﰲ اﻟﻄﺐ‪.‬‬ ‫أ ّ� َ‬ ‫ﻒ ُ‬

‫ﻣﺎﻟﻴﺰﻳﺎ‬

‫‪อุษมาน ไดอพยพสูมาเลเซีย‬‬

‫َ‬ ‫اﳊﺪﻳﺚ‬ ‫ـﻨﺎ‬

‫‪เรา ไดไตรตรอง อัลหะดีษ‬‬

‫‪ .............‬اﳌﺘﻌﺪي‬

‫‪.......‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪-‬‬

‫اﻧﺘﴫ اﻟﻘﺎﺋﺪ ﰲ اﳌﻌﺮﻛﺔ‪.‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪-‬‬

‫اﻧﺘﴩت اﻟﺮاﺋﺤﺔ اﻟﻌﻄﺮة‪.‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪-‬‬

‫أ�ﻤﺮت اﻟﺸﺠﺮة‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪-‬‬

‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﺼﺎﺋﻢ رﺑﻪ‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪-‬‬

‫ﺣﺠﺖ اﳌﺴﻠﻤﺔ‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪-‬‬

‫ﻳﺆدي اﳌﻮﻇﻒ ﻋﻤﻠﻪ ﺑﻨﺸﺎط‬

‫‪...............................‬‬

ประโยค :

‫اﳉْ ُ ْﻤ َﻠ ِﺔ‬

= ภาคประธาน : ‫اﳌﺒﺘﺪأ‬

+ ภาคแสดง : ‫ﺧﱪ‬

ประโยคประกอบขึ้นจากกลุมคําจํานวนหนึ่ง แตไมใชกลุมคําทุก กลุมจะเปนประโยค อาทิ ทั้ ง นี้ แ ต ล ะ ป ระ โ ย คส าม ารถ แ บ งอ อ ก ได เ ป น 2 ส ว น คือ ‫( اﳌﺒﺘﺪأ‬มุบตาดาอ) และ ‫( ﺧﱪ‬เคาะบัรฺ) ‫ اﳌﺒﺘﺪأ‬ของประโยคมักจะเปนคํานาม (ภาษาอาหรับเรียกวา ‫) ْاﺳﻢ‬

ที่ใชเ ริ่มประโยค สรรพนาม (ภาษาอาหรับ เรี ยกวา ‫ ) ا ْـﺳﻢ‬หรื อเป น ‫اﳌﺼﺪر اﳌﺆول‬

(คําที่ไมใช ‫ ْاﺳﻢ‬แตนํามาแปลงใชเสมือน ‫) ْاﺳﻢ‬

. ‫اﻟﻌﻠﻢ ﺷﺄ�ﻪ ﻋﻈﻴﻢ‬ -١ (‫)ب‬ ُ

. ‫ﻮس‬ َ ‫ُﻄﻬ ُﺮ اﻟﻨﻔ‬ ‫ اﻟﺰﻛﺎة ﺗ ﱢ‬-٢

. ‫أ�ﻮارﻫﺎ ﺳﺎﻃﻌ ٌﺔ‬ ُ ‫ اﳌﺪﻳﻨﺔ‬-٣

.‫ اﻟﻌﻠﻢ ﰲ اﻟﺼﺪور ﻻ ﰲ اﻟﺴﻄﻮر‬-٤ . ‫ﺧﲑ‬ ٌ ‫ أﻣﺎﻣﻚ‬-٥

‫اﻟﻌﻠﻢ ﻧﻮر‬ -١ ( ‫) أ‬ ُ

. ‫ ﻋﺎﺋﺸﺔ ﱡأم اﳌﺆﻣﻨﲔ‬-٢ ‫ اﳌﺴﻠﲈت ﺻﺎدﻗﺎت‬-٣

. ‫ اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‬-١ (‫)ج‬ . ‫ اﻟﱪﻛﺔ ﰲ اﳉﲈﻋﺔ‬-٢ . ‫ اﳌﻮﻋﺪ ﺑﲔ اﻟﻌﺸﺎﺋﲔ‬-٣

ส ว น ‫ ﺧــﱪ‬หรื อ ภาคแสดงของประโยคนั้ น จะเป น คํ า เดี่ ย ว (คํานาม หรือ คํากริยา) ประโยค (อิสมียะฮฺ หรือ ฟอฺลียะฮฺ) หรือวลี (ชิบฮุลุมละฮฺ) แบงออกเปน 3 ประเภท ดังตอไปนี้ 1. ประโยคที่มี เคาะบัรฺ ประเภทคํานามเดี่ยว คือ มุฟร็อด ( ‫ْاﺳ ٌﻢ‬ ‫) ُﻣـﻔﺮ ٌد‬

ซึ่งไมใชประโยค ไมวาคํานั้นจะเปนรูปมุฟร็อด (‫ ُﻣ َـﻔﺮد‬เอกพจน) มุษันนา (‫ ُﻣ َﺜﻨّﻰ‬- ทวีพจน) หรือ ญัมอฺ (‫ َﲨْﻊ‬พหูพจน) ดังตอไปนี้ 1.1 เคาะบัรฺ ประเภทคําเดี่ยวในรูป ‫ – ُﻣ َـﻔﺮد‬เอกพจน (หนึ่ง) ‫ﻧﻮر‬ ٌ

�

รัศมี ‫ﺧﱪ‬

(คือ)

ความรู (นัน้ ) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ในภาษาอาหรับไมมีคําปรากฏที่บง ชี้ความหมาย (เปน / อยู / คือ ) นับ เปน ลัก ษณะพิเศษของภาษาในความเปน อัตลั ก ษณแ หงภาษา รวบรัด แตยงั คงความหมายของคําเหลานี้ในภาษาแปล ‫ﺪﻳﺮ‬ ‫ﺟﺎﺳﻢ‬ ٌ ‫ُﻣ‬ ผูจัดการ (เปน) ‫ﺧﱪ‬

ِ َ‫اﳌﺆﻣﻨِﲔ‬

นายญาซิม ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

‫ﻋﺎﺋﺸ ُﺔ‬

บรรดา ผูศรัทธา มรรดา (เปน) ‫ﺧﱪ‬

อาอิชะฮฺ ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ِ ‫واﺿ َﺤـ ٌﺔ‬

‫اﳋﺮﻳﻄﺔ‬

ชัดเจน ‫ﺧﱪ‬

�

ِ ‫ﻠﻢ‬ ُ ‫اﻟﻌ‬

แผนที่ (นัน้ ) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

สังเกตไดวา ในภาษาอาหรับจะตองใชคําที่สอดคลองกันในดานเพศ (มุซัก กัรฺ/ มุอั นนั ษ) และพจน ระหวา งภาคประธานและภาคขยาย

ความ กลา วคือ ถามุบ ตาดายเปน เอกพจน เคาะบั รฺตองเปนเอกพจน ดวย เปนตน

1.2 เคาะบัรฺ ประเภทคําเดี่ยวในรูป‫ – ُﻣ َﺜﻨّﻰ‬ทวีพจน (จํานวน 2) ِ ‫اﻟﺪﻳﻦ و ِﻋﻠﻢ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ โลก

�

ศาสนา

2 ความรู ‫ﺧﱪ‬

ความรู (นั้น) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย ความรูนั้น มี 2 ความรู คือ ความรูทางธรรม และ ความรูทางโลก - คําหลักในประโยค 2 คํา คือ ‫ اﻟﻌﻠﻢ‬และ ‫ ِﻋﻠﲈن‬นอกเหนือจากนั้น เปนคําเพิ่มเพื่อขยายประโยค - เคาะบัร ในประโยคอยูในรูป มุษันนา แต มุบตาดาย อยูในรูป มุฟร็อด ไมสอดคลองกันก็ได ‫اﻹﺳﻼم‬ เขาใจ ‫ﺧﱪ‬

�

คนงาน 2 (คน นั้น) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ِ - คําหลักในประโยค 2 คํา คือ ‫اﻟﻌﺎﻣﻼن‬ และ ‫ﻓﺎﳘﺎن‬ َ ِ นอกเหนือจาก

นั้นเปนคําเพิ่มเพื่อขยายประโยค - เคาะบัร ในประโยคในรูป มุษันนา และ มุบตาดาย สอดคลองกันใน รูปมุษันนาทั้งคู เพราะ มุบตาดาย เปนคําที่ใชกับผูมสี ติปญญา (มนุษย) โดยการเติม ‫ ان‬/อาน/ หลังคําทั้ง 2 คํา ‫إﱃ اﻟﺮﲪﺎن‬

،‫ﻋﲆ اﳌﻴﺰان‬

ผูทรงเมตตา / ตอ / ที่รัก ตราชั่ง

٣ ‫ﺧﱪ‬

،‫ﻋﲆ اﻟﻠﺴﺎن‬ หนัก

٢ ‫ﺧﱪ‬

ลิ้น

เบา

١ ‫ﺧﱪ‬

2 คํา (นั้น)

‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย คํา 2 คํานั้น งายตอการกลาว มีน้ําหนักบนตราชั่ง (ในวันกิยามัต) เปนที่รักตออัลลอฮฺ ผูทรงเมตตายิ่ง

�

- เคาะบัร ในประโยคหนึ่งๆ จะมีมากกวา 2 ก็ได ลวนเปนเคาะบัร ِ ‫اﻟﻜ َِﻠﻤﺘ‬ รวมของมุบตาดายเดียวกันในประโยค คือ ‫ـﺎن‬ َ

1.3 เคาะบัรฺ ประเภทคําเดี่ยวในรูป ‫ َﲨْﻊ‬-พหูพจน (จํานวน 3 ขึ่นไป) ِ ِ‫ﺑ‬ ‫ﻨﴫة اﷲ‬

ความชวยเหลือ

ผู มั่นใจ ‫ﺧﱪ‬

(บรรดา) ผู ศรัทธา (นั้น) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย รรดาผูศรัทธาเปนผูมันใจกับความชวยเหลือของอัลลอฮฺ �

ِ - คําหลักในประโยค 2 คํา คือ ‫اﳌﺆﻣﻨ ـُﻮن‬ และ ‫ واﺛِ ُﻘـﻮن‬นอกเหนือจาก นั้นเปนคําเพิ่มเพื่อขยายประโยค - มุบตาดาย และ เคาะบัร สอดคลองกันใน ญัมอฺ ทั้งคู โดยการเติม ‫ون‬

/อูน/ หลังคําทั้ง 2 คํา เพราะทั้ง 2 เปนมนุษยเพศชาย ‫اﻷوﻻد‬ ลูกๆ

‫ﺗَﺮﺑِ ﱠﻴ ِﺔ‬

การอบรม

‫ﰲ‬

‫ﰲ ﻫﺬا اﻟﻌﴫ‬ ผู ขยัน ‫ﺧﱪ‬

สมัย

(บรรดา)ผู ศรัทธา (หญิง) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย บรรดาผูศรัทธาหญิง สมัยนี้ ตางขยัน ในการอบรมลูกๆ ِ � - คําหลักในประโยค 2 คํา คือ ‫اﳌﺆﻣﻨﺎت‬ และ ‫ ُﳎ ِﺘﻬﺪات‬นอกเหนือจาก นั้นเปนคําเพิ่มเพื่อขยายประโยค - มุบตาดาย และ เคาะบัร สอดคลองกันในรูป ญัมอฺ ทั้งคู โดยการเติม ‫ ات‬/อาต/ หลังคําทั้ง 2 คํา เพราะทั้ง 2 เปนมนุษยเพศหญิง ‫اﻟﻐﺎﺑﺔ‬ ปา ‫ﺧﱪ‬

‫ﰲ‬ นอย

ความหมาย สัตวตางๆ มีนอย ในปา

สัตว (ตางๆ) ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

�

- คําหลักในประโยค 2 คํา คือ ‫ اﳊﻴﻮا ﻧﺎت‬และ ‫ ﻗﻠﻴﻠﺔ‬นอกเหนือจาก นั้นเปนคําเพิ่มเพื่อขยายประโยค - มุบตาดาย และ เคาะบัร สอดคลองกันในรูป ญัมอฺ ทั้งคู โดยการเติม ‫ ون‬หลังคํา

2. ประโยคที่มเี คาะบัรฺ ประเภทประโยคซอน ทั้งนามประโยคและ กริยประโยค 2.1 َِ ‫ﲨﻴﻞ‬

‫َﺧ ﱡﻄـ ُﻪ‬

‫اﳌُـ َﻌ ﱢﻠ ُﻢ‬

สวยงาม คัดลายมือของเขา ผูสอน (คนนั้น) (‫ﺧﱪ‬ ‫)ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย คัดลายมือของครูคนนั้น สวยงาม ‫ﻈﻴﻤﺔ‬ َ ‫َﻋ‬

‫ﻧِ َﻌ ـ ـ ُـﻤـ ُﻪ‬

‫ـﻄﺮ‬ ُ ‫ا َﳌ ـ‬

(มี) มาก นิอมฺ ัตตางๆ ของมัน ( ‫ﺧﱪ‬ ‫)ﻣﺒﺘﺪأ‬

ฝน (นัน้ )

ความหมาย นิอฺมัตตางๆ ของน้ําฝน มีมาก ‫ﻋﺎﻟِ َﻴ ٌﺔ‬

‫َﻓﻮاﺋِﺪُ ﻫﺎ‬

‫اﻷﺳﲈك‬

สูง ประโยชนของมัน ปลาทั้งหลาย (นั้น) ( ‫ﺧﱪ‬ ‫)ﻣﺒﺘﺪأ‬

ความหมาย ประโยชนของปลาทั้งหลาย สูง

2.2 ٍ ‫اﻟﺼﻴﻨ ِ ﱠﻴ َﺔ‬

‫اﳌُـ َﺘ َﻌ ﱢﻠ َﻤـ ُﺔ‬

‫َﺪر ُس‬ ُ ‫ﺗ‬

ภาษาจีน (กําลัง) เรียน (‫ﻓﺎﻋﻞ ﻣﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬+‫)ﻓﻌﻞ‬

นักเรียน (หญิงคนนัน้ )

ความหมาย นักเรียนหญิง กําลังเรียน ภาษาจีน ‫َو َﺻ َﻠ ْﺖ‬

(มัน) ถึง (แลว) ( ‫ﻓﺎﻋﻞ‬+‫)ﻓﻌﻞ‬

‫اﳊﺎﻓِ َﻠ ُﺔ‬

รถประจําทาง (คันนัน้ )

ความหมาย รถประจําทาง ถึงแลว ‫ﻟﻴﻼ‬

‫ﺗَﻨ َﺒ ُﺢ‬

ِ ‫اﻟﻜﻼ ُب‬

(ในเวลา) กลางคืน (มัน) หอน สุนัข (ทั้งหลายนั้น) ‫ﻓﺎﻋﻞ ( ﻇﺮف اﻟﺰﻣﺎن‬+‫)ﻓﻌﻞ‬

ความหมาย สุนัข มัก หอน ชวง กลางคืน �

�

ประโยคทั้ง 2 ประเภท ดังตัวอยางข างตน จะประกอบด วย ประโยคยอ ยที่ เปน ภาค เคาะบัรฺ ซึ่ งซ อ นอยู ใ นประโยคหลั ก โดยมีเงื่อนไขวา ในประโยคซอนนั้นตองมีสรรพนาม (‫)اﻟﻀﻤﲑ‬ َ เปนตัวเชื่อมกลับไปสูภาค มุบตาดาอ ในการทํ า ความเข าใจทั้ ง สองประเภทของประโยค (‫اـﳉـﻤﻠﺔ‬ ‫ اـﻻــﺳﻤﻴﺔ‬/ ‫)اـﳉــﻤﻠﺔ اـﻟـ ِـﻔﻌﻠﻴﺔ‬

ควรเรี ย งคํ า ใหม ใ ห ส อดคล อ งกั บ 19

โครงสรางประโยคในภาษาที่แ ปล คื อ (ประธาน + ส ว น ขยาย) หรื อ (ประธาน + กริ ย า + กรรม) จึ ง จะได ความหมายเปนประโยคเดี่ยว 3. ประโยคที่มี เคาะบัรฺ เปน วลี (‫ ِ)ﺷﺒ ُﻪ اﳉُﻤﻠﺔ‬ซึ่งเปนกลุมคําตั้งแต 2 คํ า ขึ้ น ไปมาเรี ย งต อ กั น ทํ า ให เ กิ ด ความหมายเพิ่ ม ขึ้ น มี ความหมายมาจากคําเดิมที่นํามารวมกันแตไ มส มบูร ณเหมือ น ประโยค วลีสวนใหญมีคํากลางที่สําคัญหนึ่งคําที่เปนตัวบงบอก ถึงประเภทของวลี คํานั้นเรียกวาเปน "คําหลัก" ของวลี ดังนั้น เราสามารถแบงประเภทของวลีตามคําหลั ก ของวลี ในภาษา อาหรับแบงออกเปน 2 ประเภท คือ 3.1 (บุพบทวลี) เปน วลีท่ีมีคําบุพบทเปนคําหลัก ของวลี เชน ‫اﻟﺪار‬

‫ﰲ‬

‫ُﻫ ﱠـﻦ‬

‫َﻋ َﻠﻴ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـﻜﻢ‬

‫اﻟﺴﻼم‬ ُ

บาน ใน (อยู) หลอน (ทั้งหลาย) (‫)ﺣﺮف اﳉﺮ اﻻﺳﻢ اﳌﺠﺮور‬

(‫)ﺣﺮف اﳉﺮ اﻻﺳﻢ اﳌﺠﺮور‬

ความสันติสุข

3.2 (วิเศษณวลี) เปนวลีที่มคี ําวิเศษณเปนคําหลักของ วลี แบงออกเปน 2 ประเภท คือ 1) (กาลวิเศษณ) เชน 20

‫اﳌﻮﻋﺪ‬

มัฆริบกับอิชาอ ระหวาง การนัดหมาย (‫)ﻇﺮف اﻟﺰﻣﺎن اﳌُﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫اﻟ َﻌ َِﻤ‬ ‫ﻞ‬

‫اﻟﺒﺴﻤﻠﺔ‬

การเริ่ม กอน การกลาวบิสมิลลาฮฺ (‫)ﻇﺮف اﻟﺰﻣﺎن اﳌُﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

(สถานวิเศษณ) เชน ِ

โตะ บน (อยู) (‫)ﻇﺮف اﳌﻜﺎن اﳌُﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫اﻟﻨُﻘﻮ ُد‬

เงิน

สรุป คําเดี่ยว

ภาคขยาย Predicate

ประธาน Subject นามประโยค

ประโยค

‫ﻣﻨﺸﺪ‬

‫ﻣﻌﺎذ‬

วลี 21

‫‪:‬‬

‫" �" ‪- ใสเครื่องหมาย‬‬ ‫‪ผิด‬‬ ‫‪ถูก‬‬

‫‪ .١‬اﻟﻨ ُْﻮ‬ ‫ﱠﺤ ُﻣ ِﻔﻴﺪٌ‬ ‫‪ .٢‬ﻧَﺤﻦ ُ ْ ِ‬ ‫اب‬ ‫ﻳﻦ‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫ﳎﺘ َِﻬﺪ َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫اب‬ ‫ﻳﺎﺿ َﺔ ُﻣ ِﻔﻴﺪَ ٌة‬ ‫اﻟﺮ َ‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫‪ .٣‬ﱢ‬ ‫ﳋﱪ ُ ْ ِ ِ‬ ‫ﺴﺎن ُﻳ ِ‬ ‫ﻮر ُ‬ ‫اﻹﺣ ُ‬ ‫اب‬ ‫ﲨ َﻠ ٌﺔﻓ ْﻌﻠ ﱠﻴ ٌﺔ(� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫‪ْ .٤‬‬ ‫ث اﳌ ََﺤ ﱠﺒ َﺔ ) ا َ َ ُ‬

‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬

‫اﺳ ٌﻢ ُﻣ ْﻔ َﺮٌد(‬ ‫‪ .٥‬اﻟ ْﱠ‬ ‫ﺼﺒـ ُﺮ َﲨٌﻴﻞ )اﳋَﺒَـ ُﺮ ْ‬

‫‪ .٦‬اﻟﺘﱠﻌﺎو ُن آﺛﺎرﻩ ﻃَﻴﱢﺒﺔٌ )اﳋﺒـﺮ ﲨُْﻠَﺔٌ ِْ‬ ‫اﲰﻴﱠﺔٌ(‬ ‫ُ ُُ َ ََ ُ‬ ‫ف(‬ ‫‪ .٧‬اﻟﻘﺎﻧﻮ ُن ﻓَـ ْﻮ َق اﳉَﻤﻴ ِﻊ )اﳋَﺒَـ ُﺮ ﻇَْﺮ ٌ‬ ‫ﺮور(‬ ‫‪ .٨‬اﻟ َﻘ َﻤُﺮ ُﻣﻨﲑٌ ) اﳋَﺒَـ ُﺮ ﺟﺎ ﱞر َْ‬ ‫وﳎ ٌ‬

‫‪ ............. .١‬ر ِﺣ ِ‬ ‫ﻴﲈن ﺑِﺄ�ْﻨﺎﺋِ ِﻬ ْﻢ‬ ‫َ‬ ‫� ا ْﻟﻮاﻟِﺪَ ﻳ ِﻦ � ا ْﻟﻮاﻟِﺪَ ِ‬ ‫ان‬ ‫ْ‬ ‫وح‬ ‫‪َ ............ .٢‬ﳑْﺪُ ٌ‬ ‫اﻟﺼﺪْ َق‬ ‫� ﱢ‬

‫‪ .٣‬اﻟﻜ َِﺬ ُب ‪...........‬‬ ‫ﻮم‬ ‫� َﻣ ْﺬ ُﻣ ٌ‬

‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬

‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬

‫" �" ‪- เลือกโดยใสเครื่องหมาย‬‬

‫� ا ْﻟﻮاﻟِ ِﺪ ِ‬ ‫ﻳﻦ‬

‫اﻟﺼﺪْ ُق‬ ‫� ﱢ‬

‫اﻟﺼﺪْ ِق‬ ‫� ﱢ‬

‫ﻮﻣﺎ‬ ‫� َﻣ ْﺬ ُﻣ ً‬

‫� َﻣ ْﺬ ُﻣﻮ ٍم‬

‫‪22‬‬

‫اﻟﺴ َﻔ ُﺮ ‪............‬‬ ‫‪ .٤‬ﱠ‬ ‫� ُﻣﺘ ِْﻌ ًﺒﺎ‬

‫‪ .٥‬اﻟﻨﱠﻈﺎ َﻓ ُﺔ ‪...........‬‬ ‫� َﴐ ِ‬ ‫ور ﱠﻳ ٌﺔ‬ ‫ُ‬

‫� ُﻣﺘ ِْﻌ ٍ‬ ‫ﺐ‬

‫ِ‬ ‫ﺐ‬ ‫� ُﻣﺘْﻌ ٌ‬

‫� َﴐ ِ‬ ‫ور ﱠﻳ ٍﺔ‬ ‫ُ‬

‫� َﴐ ِ‬ ‫ور ﱠﻳ ًﺔ‬ ‫ُ‬

‫أ( اﻟﻄﻔﻼن ‪ ..‬رﻗﻴﻘﺎن ‪..‬‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺตามเงื่อนไขที่กําหนด‬‬

‫)رﻗﻴﻘـ ـ ــﺎن‪ :‬وﻋﻼﻣـ ـ ــﺔ رﻓﻌـ ـ ــﻪ اﻷﻟـ ـ ــﻒ ﻷ�ـ ـ ــﻪ‬

‫ﻣﺜﻨﻰ‪(.‬‬ ‫ب( اﻟﺼﺎدﻗﻮن ‪..........‬‬

‫)ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻮاو ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ(‬

‫ج( اﻟﺘﻠﻤﻴﺬات ‪........‬‬

‫) ﻋﻼﻣ ــﺔ رﻓﻌـ ــﻪ اﻟﻀـ ــﻤﺔ ﻷ�ـ ــﻪ ﲨـ ــﻊ ﻣﺆﻧـ ــﺚ‬

‫ﺳﺎﱂ(‬ ‫د( اﳌﻬﻨﺪﺳﻮن ‪..........‬‬

‫)ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻮاو ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ(‬

‫�( اﻟﻘﻄﺎران ‪............‬‬

‫)ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻷﻟﻒ ﻷ�ﻪ ﻣﺜﻨﻰ(‬

‫و( اﳌﺠﺘﻬﺪون ‪...........‬‬

‫)ﻋﻼﻣــﺔ رﻓﻌــﻪ اﻟــﻮاو ﻷ�ــﻪ ﲨــﻊ ﻣــﺬﻛﺮ ﺳــﺎﱂ(‬ ‫‪- เติมมุบตาดาอตามเงื่อนไขที่กําหนด‬‬

‫أ( ‪..‬اﻟﺘﻠﻤﻴﺬان‪ ..‬ﻧﺎﺟﺤﺎن ‪) .‬اﻟﺘﻠﻤﻴ ـ ــﺬان ‪ ،‬وﻋﻼﻣ ـ ــﺔ رﻓﻌ ـ ــﻪ اﻷﻟ ـ ــﻒ ﻷ� ـ ــﻪ‬ ‫ﻣﺜﻨﻰ(‬ ‫ب( ‪ ............‬ﻧﺸﻴﻄﻮن )ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻮاو ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ(‬

‫‪23‬‬

‫ج( ‪ ............‬رﺣﻴﲈت )ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻀﻤﺔ ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺆﻧﺚ ﺳﺎﱂ(‬ ‫د( ‪ .............‬ﻋﺎﺋﺪون‬

‫)ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻮاو ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ(‬

‫�( ‪ .............‬ﻓﺎﳘﺎت )ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻟﻀﻤﺔ ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺆﻧﺚ ﺳﺎﱂ(‬ ‫و( ‪ .............‬ﲨﻴﻠﺘﺎن‬

‫)ﻋﻼﻣﺔ رﻓﻌﻪ اﻷﻟﻒ ﻷ�ﻪ ﻣﺜﻨﻰ(‬ ‫‪- เปลี่ยนเปน มุษนั นาย‬‬

‫أ( اﳉﺒﻞ ﻛﺒﲑ‬

‫‪ ....‬اﳉﺒﻼن ﻛﺒﲑان‪..................‬‬

‫ب( اﳋﺮﻃﻮم ﻃﻮﻳﻞ‬

‫‪......................................‬‬

‫ج( اﻟﺰﻫﺮة ﻧﺎﴐة‬

‫‪......................................‬‬

‫د( اﳊﺎﻛﻢ ﻋﺎدل‬

‫‪......................................‬‬

‫ฺ‪- เปลี่ยนเปนญัมอฺ มุซักกัร‬‬

‫أ( اﻟﺴﺎﺋﺢ ﻣﴪور‬

‫‪......................................‬‬

‫ب( اﻟﻌﺎﱂ زاﻫﺪ‬

‫‪......................................‬‬

‫ج( اﳌﺠﺘﻬﺪ ﻓﺎﺋﺰ‬

‫‪......................................‬‬

‫د( اﳌﺆدب ﳏﺒﻮب‬

‫‪......................................‬‬

‫‪- เปลี่ยนเปน ญัมอฺ มุอันนัษ‬‬

‫أ( ِ‬ ‫اﻟﻌﺎﻣ َﻠﺔ ﻧﺸﻴﻄﺔ‬

‫‪......................................‬‬

‫اﻷم َرﺣﻴﻤﺔ‬ ‫ب( ﱡ‬

‫‪......................................‬‬

‫‪24‬‬

‫ﳏﺒﻮﺑ ٌﺔ‬ ‫ج( اﳌُ َﺆ ﱠد َﺑ ُﺔ‬ ‫َ‬

‫د( اﳌﻌﻠﻤﺔ ُﳐﻠِ َﺼﺔ‬

‫‪......................................‬‬ ‫‪......................................‬‬

‫‪- เลือกเติม‬‬

‫أ( اﳌﺠﺘﻬﺪون ‪........‬‬

‫)ﻓﺎﺋﺰان ‪ -‬ﻓﺎﺋﺰون – ﻓﺎﺋﺰات(‬

‫ب( اﻟﺴﺎﺋﺤﺘﺎن ‪) ........‬ﻣﴪورات ‪ -‬ﻣﴪورون – ﻣﴪورﺗﺎن(‬ ‫ج( اﻟﺰﻫﺮات ‪........‬‬

‫) ُﻣ َﺘ َﻔ ﱢﺘ ُﺤﻮن ‪ُ -‬ﻣ َﺘ َﻔ ﱢﺘﺤﺎت – ُﻣ َﺘ َﻔ ﱢﺘ َﺤﺘﺎن(‬ ‫ฺ‪- บอกประเภท เคาะบัร‬‬

‫أ( اﻟﻌﺼﻔﻮر ﰲ ِ‬ ‫اﻟﻌ ﱢﺶ‬

‫‪ .......‬ﺷﺒﻪ ﲨﻠﺔ )ﺟﺎر وﳎﺮور( ‪......‬‬

‫ب( اﻟﻘﺮاءة ﻣﻔﺘﺎح اﻟﻌﻠﻢ‬

‫‪......................................‬‬

‫ج( اﳊﺪﻳﻘﺔ أزﻫﺎرﻫﺎ ﻧﺎﴐة ‪......................................‬‬

‫د( اﳊﺮ ﻳﺸﺘﺪ ﺻﻴﻔ ًﺎ‬

‫‪......................................‬‬

‫�( اﻟﻜﺘﺎب ﺟﺪﻳﺪ‬

‫‪......................................‬‬

‫و( اﳊﺎرس أﻣﺎم اﳌﺼﻨﻊ‬

‫‪......................................‬‬

‫ز( اﻟﺘﺪرﻳﺐ ﺻﺒﺎﺣ ًﺎ‬

‫‪......................................‬‬

‫‪- ระบุ เคาะบัรฺ ดวยการขีดเสนใตและเติมสระ‬‬

‫أ( اﻟﺸﺠﺮة اﻟﻜﺒﲑة ﻛﺜﲑة اﻟﺜﻤﺮ‪.‬‬ ‫ب( اﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﻓﺎﳘﻮن ﻟﻠﺪروس‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫ج( اﻟﺘﻠﻤﻴﺬان ﳎﺘﻬﺪان‪.‬‬ ‫د( اﳌﺠﺘﻬﺪات ﻧﺎﺟﺤﺎت‪.‬‬ ‫�( اﳌﺴﻠﻤﻮن أﻣﺔ واﺣﺪة ‪.‬‬ ‫و( اﻟﺼﺪﻳﻘﺎن اﳌﺨﻠﺼﺎن ﻻ ﻳﻔﱰﻗﺎن ‪.‬‬

‫ز( اﻟﻘﻤﺮ ﻳﻨﲑ ﻟﻴ ً‬ ‫ﻼ‪.‬‬

‫ط( اﳊﻖ ﻓﻮق اﻟﻘﻮة ‪.‬‬ ‫ي( اﻟﻨﻈﺎﻓﺔ ﻣﻦ اﻹﻳﲈن ‪.‬‬ ‫)ฺ‪ (ซอรฟ‬ﻇﺮف ‪- เติมเคาะบัรฺ ประเภท‬‬

‫أ( اﻟﻜﺘﺎب ‪..............................‬‬

‫ب( اﻟﻔﺎﻛﻬﺔ ‪.............................‬‬ ‫ج( اﳌﺪرس ‪.............................‬‬

‫أ( اﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ‪ ......‬ﰲ اﻟﻔﺼﻞ‪.........‬‬

‫ﺟﺎر وﳎﺮور ‪- เติมเคาะบัรฺ ประเภท‬‬

‫ب( اﻟﻔﻼح ‪..........................‬‬ ‫ج( اﻟﺜِﻴﺎب ‪..........................‬‬

‫أ( اﻟﻌﻠﻢ‬

‫ﲨﻠﺔ اﺳﻤﻴﺔ‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺ ประเภท‬‬

‫‪......‬ﻓﻮاﺋﺪه ﻛﺜﲑة‪....................‬‬

‫‪26‬‬

‫ب( اﻟﺮﻳﺎﺿﺔ‬

‫‪......................................‬‬

‫ج( اﻷﴎة اﻟﺴﻌﻴﺪة‬

‫‪......................................‬‬

‫د( اﻟﺸﻤﺲ‬

‫‪......................................‬‬ ‫‪ /‬ﲨﻠﺔ ﻓﻌﻠﻴﺔ‬

‫أ( اﳌﺪﻳﺮ‬

‫ب( اﻷزﻫﺎر‬ ‫ج( اﻟﻄﺎﺋﺮة‬

‫‪27‬‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺ ประเภท‬‬

‫‪ .........‬ﻳﻨﺼﺢ اﳌﻮﻇﻔﲔ ‪..........‬‬

‫‪......................................‬‬

‫اﳌﻄﺮ ﰲ ﺗﺎﻳﻼﻧﺪ ﻋﺎد ًة ﻣﻦ ﺷ ْﻬﺮ أﻛﺘﻮﺑﺮ ﺣﺘـﻰ ﺷـﻬﺮ دﻳﺴـﻤﱪ‪،‬‬ ‫ﻳﻨ ِْﺰل ُ‬ ‫ـﺎؤه ﺻـﺎﻟﺢ ﻟﻠﴩـب‪ ،‬ﻟـﺬﻟﻚ اﺳـﺘﻌﺪّ اﻟﻨـﺎس ِﻣﻈـﻼ ٍ‬ ‫ّت‬ ‫ﻛﺎن اﳌﻄ ُـﺮ ﻏﺰﻳـﺮا ً‪ ،‬وﻣ ُ‬ ‫ﰲ ﻫﺬا ِ‬ ‫اﳌﻮﺳﻢ‪ ،‬واﳌﻄﺮ ِ‬ ‫ﻃﺎﻫ ٌﺮ و ُﻣ َﻄ ﱢﻬ ٌﺮ ﻟﻐﲑه‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ﻛﺎن اﳉَ ﱡـﻮ ﺻـﺎﻓﻴﺎ‪ ،‬و َﻓ ْﺠ َـﺄ ًة اﺷـﺘَﺪﱠ ْت‬ ‫‪หนัก‬‬ ‫ﻏﺰﻳﺮ‬

‫ِ‬ ‫ﻣﺴــﻰ ا َﳌ َﻄـ ُـﺮ‬ ‫اﻟـ ﱢـﺮ ُ‬ ‫ـﺎر اﳉــﻮ ﻏــﺎﺋﲈً‪ ،‬و َأ َ‬ ‫ﻳﺢ‪ ،‬وﺻـ َ‬ ‫ـﺎت اﳉـ ــﻮ ﺑـ ـ ِ‬ ‫ﻇﻬ ـ ــﺮ‬ ‫ﻨﻬ ِﻤـ ــﺮا ً‪ ،‬وﺑ ـ ـ َ‬ ‫ـﺎردا‪َ ،‬ﻓ َﻘـ ــﺪْ َ‬ ‫ُﻣ َ‬ ‫ِ‬ ‫ﺧﴬ َ‬ ‫اﳌﺪﻳﻨﺔ واﻟﺮﻳﻒ‪.‬‬ ‫ﺣﻮل‬ ‫ُ‬ ‫اﻟﺸﺠﺮ اﻷَ َ ُ‬

‫ـﻤﺲ‬ ‫وأﺣﻴﺎﻧ ـ ـ ـ ـ ـ ًﺎ َأﺻ ـ ـ ـ ـ ـ َﺒ َﺤ ْﺖ اﻟﺸـ ـ ـ ـ ـ ُ‬

‫ُﻣ ِ‬ ‫ﴩـ ـ ـ َﻗ ًﺔ‪َ ،‬ﻓﺄﺿـ ـ ــﺤﻰ اﻟﻨـ ـ ــﺎس ُﻣـ َﺘ ـ ـ ـ َﻔ ﱢﺮﻗﲔ إﱃ‬ ‫أﻋﲈﳍــﻢ‪ ،‬وﳛﻤﻠــﻮن ﻣﻌﻬــﻢ ﻣﻈــﻼت‪ ،‬و َﻇـ ﱠـﻞ‬

‫‪29‬‬

‫ِﻣﻈﻼّ ٍ‬ ‫ت‬ ‫اﻟﺼﺎﰲ‬ ‫اﳉ ّﻮ‬ ‫ﻓَ ْﺠﺄَةً‬ ‫ﻏﺎﺋِﻤﺎً‬ ‫ُﻣ َﻨﻬ ِﻤﺮاً‬ ‫اﻟﺮﻳﻒ‬ ‫ُﻣﺸ ِﺮﻗَ ًﺔ‬

‫ُﻣﺘَـ َﻔﱢﺮق‬

‫‪รม‬‬

‫‪สดใส‬‬ ‫‪อากาศ‬‬ ‫‪ทันใดนั้น‬‬ ‫‪มืดครื้ม‬‬ ‫‪กระหน่ํา / หนัก‬‬ ‫‪ชนบท‬‬ ‫‪เจิดจา‬‬ ‫‪แยกยาย‬‬

‫اﳉـ ــﻮ ُﻣﻌ َﺘ ـ ـ ِﺪ ًﻻ ﺣﺘـ ــﻰ اﳌﺴـ ــﺎء‪.‬‬

‫ﺜﲑ ًة‪.‬‬ ‫اﻟﺴ ُﺤ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ﺐ َﻛ َ‬ ‫ﻓﺎض‬

‫اﳌﻄﺮ ِ‬ ‫ﻓﺎض ﰲ َﺑ ِ‬ ‫ﻌﺾ‬ ‫ﻧﺎز ًﻻ ﺣﺘﻰ َ‬ ‫ﻣﺎ زال ُ‬

‫‪ลน‬‬

‫ﻓﻴﻀﺎﻧﺎت‬

‫‪น้ําทวม‬‬

‫ﺟﻒ‬ ‫ﱠ‬

‫‪แหง‬‬

‫ﻗَ َﺪر‬

‫‪การกําหนด‬‬

‫ﻂ‬ ‫ﺑَ َﺴ َ‬ ‫ﺑﻐﻰ‬

‫ﻴﺴ ـ ـ ْﺖ‬ ‫و َﻟ َ‬

‫‪แผ / ขยาย‬‬ ‫‪ลน / เกิน‬‬

‫وﺟﻒ ﰲ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻓﺼﺎرت ﻓﻴﻀﺎﻧﺎت‪،‬‬ ‫اﻷﻣﺎﻛﻦ‪،‬‬ ‫ْ‬

‫ﺑﻌﺾ اﻷﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬ﻓﻜﻞ‬ ‫ﻫﺬا ﺑﻘﺪَ ِر اﷲِ ﻋﺰ‬ ‫ّ‬ ‫وﺟﻞ‪ ،‬ﻛﲈ ﰲ‬

‫ﻗﻮﻟﻪ‬

‫ﺗﻌﺎﱃ‪~ } | { z y x﴿ :‬‬ ‫ ¡‪©¨§ ¦ ¥ ¤ £ ¢‬‬

‫‪) ﴾« ª‬اﻟﺸﻮرى ‪(٢٧ :‬‬

‫ـﺖ‬ ‫ﰲ ﺷــﻬﺮ ﻳﻨــﺎﺑﺮ ﻋـﺎد ًة ذﻫــﺐ اﳌﻄــﺮ وذﻫﺒـ ْ‬

‫ﻓﻴﻀﺎﻧﺎت ﻣﻌﻪ‪.‬‬

‫‪-١‬‬ ‫‪-٢‬‬

‫ﻣﺘﻰ ﻳﻨﺰل اﳌﻄﺮ ؟ ‪........................................‬‬

‫�ﺎذا ﻇﻬﺮ اﻟﻌﺸﺐ اﻷﺧﴬ؟ ‪..............................‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪-٣‬‬

‫اذﻛﺮ ﺑﻌﺾ ﻓﻮاﺋﺪ اﳌﻄﺮ‪.‬‬

‫‪-٤‬‬

‫وﺟﻒ ﰲ ﺑﻌﻀﻬﺎ؟‬ ‫�ﺎذا ﻓﺎض ا�ﺎء ﰲ ﺑﻌﺾ اﻷﻣﺎﻛﻦ‪،‬‬ ‫ّ‬

‫‪............................... ..............................‬‬ ‫‪............................ .................................‬‬

‫‪ -١‬اﻟﺴﲈء ‪ .......‬داﺋﲈ‪ ،‬ﻷن ﻫﺬا ﻣﻮﺳﻢ‪. .........‬‬

‫)اﳌﻄﺎر‪ -‬ﲤﻄﺮ – اﳌﻄﺮ(‬

‫‪ -٢‬ﳛﺘﺎج اﻟﻨﺎس إﱃ ‪ ..............‬ﻋﻨﺪﻣﺎ ﻳﺴﻘﻂ اﳌﻄﺮ وﻳﺸﺘﺪّ اﳊﺮ‪.‬‬ ‫ٍ‬ ‫ﻣﻈﻼت – ﻇِ ّﻞ‪ِ -‬ﻇﻼل(‬ ‫)‬ ‫ﻳﻮم ﻻ ﻇِ ﱠﻞ إﻻّ ﻇِ ﱡﻠ ُﻪ ‪.‬‬ ‫اﷲ ﰲ ‪َ .....‬‬ ‫‪ -٣‬ﺳﺒﻌﺔ ‪ُ .......‬‬ ‫‪ ............... -٤‬اﻟﺸﻤﺲ ‪.‬‬

‫ﺗﺰوج َﺻ ِﻔ ﱠﻴﺔ ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬أن اﻟﻨﺒﻲ � ‪ّ ..............‬‬

‫‪-٦‬‬

‫)ﻇِﻼﻟِﻪ‪-‬ﻇِ ّﻠ ِﻪ ‪ُ -‬ﻳﻈِ ﱡﻠﻬﻢ(‬

‫) ُﴍوق‪ -‬أﴍﻗﺖ – ﻣﴩﻗﺔ(‬ ‫)ﺻﺎﻓِ َﻴﺔ ‪ -‬اﳌﺼﻄﻔﻰ – ﺻﻔﺎء(‬

‫﴿ ‪) ﴾ .........E D C B A‬ال ﻋﻤﺮان‪(١٠٣ :‬‬

‫) َﻓﺮﻳﻖ ‪َ -‬ﺗ َﻔ ﱡﺮق – َﺗ َﺘ َﻔ ﱠﺮ ُﻗﻮا (‬

‫‪ -٧‬ﺑﺌﺮ زﻣﺰم ﰲ اﳌﺴﺠﺪ اﳊﺮام‪ ،‬وﺑـ ‪ِ ..............‬ﺷﻔﺎء ﻣﻦ ﻛ ﱢُﻞ ٍ‬ ‫داء ‪.‬‬ ‫ٌ‬ ‫ُ‬ ‫ـﲈؤه (‬ ‫) ـﲈﺋِﻪ ‪ -‬ـﲈ َءه ‪ُ -‬‬

‫‪31‬‬

‫‪ -١‬ﻻ ﻳُﻮ ﺟﺪ ‪ ..............‬ﰲ َد ورة اﳌﻴﺎه ‪.‬‬

‫‪ -٢‬إ ّن ِ‬ ‫ﻋﺬاب ‪.‬‬ ‫ﻳﺎح ﻧﻌﻤﺔ‪ ،‬و‪..............‬‬ ‫ٌ‬ ‫اﻟﺮ َ‬

‫‪ -٣‬ﻛﺎن ‪ ..............‬ﰲ اﻟﺮﺑﻴﻊ أﺣﺴﻦ اﻷﺟﻮاء ﰲ اﻟﺴﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻌﻢ اﻟﻌﺒﺪُ ﻛﺎن ُﻳﺼﲇ ﺑﺎﻟﻠﻴﻞ‪ ،‬وﻛﻮﻧﻮا ‪ ..............‬اﷲ إﺧﻮاﻧﺎ ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﻧ َ‬

‫‪ u t ﴿ -٥‬اﻟ ـ ‪) ﴾ { z y x w ..............‬اﻟﺘﻮﺑﺔ ‪(٣٦ :‬‬

‫اﳉَ ﱡﻮ‬

‫ِ‬ ‫ﺑﺎر ٌد‬

‫ﳉ ﱡﻮ‬ ‫ا َ‬

‫ِ‬ ‫ﺑﺎردا‬

‫‪32‬‬

ٌ :‫ﻛﺎ َن وأﺧﻮاﺗﻬﺎ‬ ُ ‫ﻧﺎﺳﺦ‬ ٌ ‫ و ُﻳ َﺴ ﱠﻤﻰ‬،‫ﻓﲑ َﻓ ُﻊ اﳌﺒﺘﺪأ‬ ‫ﻓﻌﻞ‬ َ ،‫ﻳﺪﺧﻞ ﻋﲆ اﳉﻤﻠﺔ اﻻﺳﻤﻴﺔ‬ ِ .‫ و ُﻳ َﺴ ﱠﻤﻰ ﺧﱪﻫﺎ‬،‫ﺐ اﳋﱪ‬ ُ ‫ و َﻳﻨْﺼ‬،‫اﺳﻤﻬﺎ‬

... ‫ ﻟﻴﺲ‬،‫ ﻇ ّﻞ‬،‫ ﻣﺎ زال‬،‫ ﺻﺎر‬،‫ ﺑﺎت‬،‫ أﻣﺴﻰ‬،‫ أﺿﺤﻰ‬،‫ﺻﺒﺢ‬ َ ‫ َأ‬:‫وأﺧﻮاﺗﻬﺎ‬

ปรากฏการณทางภาษาที่เกิดขึ้นกับนามประโยค (นามประโยค) ประกอบดวยคําหลักอยางนอย 2 คําเพื่อใหประโยคนั้นสื่อความหมายใหสมบูรณ อาทิ ‫ﺪﻳﺮ‬ ٌ ‫ُﻣ‬

ผูจัดการ (เปน) ‫ﺧﱪ‬

‫ﺟﺎﺳﻢ‬

นายญาซิม ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ประโยคขางตน เปนประโยคบอกเล า ซึ่ งสื่ อ ให เราทราบว า “นายญาซิมเปนผูจัดการ” หากเราจะสื่อและพูดวา “นายญาซิม ไมใช ผูจัดการ” ในภาษาอาหรับเราจะพูดอยางไร แน น อน จํ า นวนคํ า ในประโยคแรก “นายญาซิ ม (เป น ) ผูจัดการ”เทาจํานวนคําที่จะสื่อในภาษาอาหรั บ ถาหากเราเพิ่มคําวา “ไมใช” ในภาษาอาหรับก็มีคําที่สื่อไดกับคํานี้ เราสามารถพูดวา ً ‫ُﻣﺪﻳﺮا‬

หรือ

ผูจัดการ (เปน) ‫ﺧﱪ‬

ً ‫ُﻣﺪﻳﺮا‬

ผูจัดการ ‫ﺧﱪ‬

‫ﺟﺎﺳﻢ‬ ٌ

‫ﻟﻴﺲ‬ َ

นายญาซิม ไมใช ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

(‫ﻫﻮ‬+) ‫ﻟﻴﺲ‬ َ

(เปน) ไมใช ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

‫ﺟﺎﺳﻢ‬ ٌ

นายญาซิม

ไมเพียงแคเราไดประโยคใหมเทานั้น (ดังตัวอยางขางตน) แต ยังมีก ารเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น กับประโยคนี้ดวยที่คํ าวา ً‫ ُﻣـﺪﻳﺮاـ‬กลาวคื อ เมื่อคําวา ‫ﻟﻴﺲ‬ َ ถูกใชพ รอมกับประโยคเดิม ทางหลักภาษาอาหรับจะมี การอานที่เปลี่ยนแปลงกับ ‫( ﺧﱪ‬คําเดี่ยวที่อยูในสถานะภาคสวนขยาย ในประโยค) จากเดิมอยูสถานะ ‫ َﻣﺮﻓﻮع‬- มัรฺฟูอ (อานดวยสระ ‫ ـُـ‬/ฎ็ อมมะฮฺ/ หรือ �� /ฎ็ อ มมะตาน/) เปลี่ย นมาอยู ในสถานะ ‫ َﻣـﻨﺼﻮبـ‬มั น ศู บ (อ า นด ว ยสระ ‫ ـَـ‬/ฟ ต หะฮฺ / หรื อ _ /ฟ ต หะตาน/) เฉก เช น เดี ย วกั น เมื่ อ เราจะเพิ่ ม ความหมายใดในประโยค เช น คํ า ว า َ ‫ ”ﻣﺎ‬ก็จะทําใหประโยคเดิมมีการ “ยังคง” ในภาษาอาหรับใชคําวา “‫زال‬ อานเปลี่ยนไป ดังนี้ ً ‫ُﻣﺪﻳﺮا‬

หรือ

ผูจัดการ (เปน) ‫ﺧﱪ‬

ً ‫ُﻣﺪﻳﺮا‬

َ ‫ﺟﺎﺳﻢ‬ ‫ﻣﺎزال‬ ٌ

นายญาซิม ยังคง ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

َ (‫ﻫﻮ‬+)‫ﻣﺎزال‬ ‫ﺟﺎﺳﻢ‬ ٌ

ผูจัดการ (เปน) ยังคง นายญาซิม ‫ﺧﱪ‬ ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬ ِ ‫ اﻻ‬เมื่อมีการเพิ่มคําบาง เราเริ่มจะทราบแลววา ประโยค ‫ﺳﻤ ﱠﻴ ُﺔ‬

คําจะทําใหมีการเปลี่ยนแปลงดานการอานคําที่เปน ‫ ﺧﱪ‬คําเหลานี้เปน ก ลุ ม คํ า ที่ ทํ า ห น า ที่ เ ห มื อ น กั น ก ลุ ม คํ า นี้ เ รี ย ก ว า ‫َأـ ـ َﺧـ ـﻮا ـ تـ ـ‬ َ ‫ﻛﺎن‬ ประกอบดวยคําตางๆ ดังตารางตอไปนี้

‫اﻟﻤﺜﻨﻰ‬

‫َ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫َﺖ‬ ‫ﻛﺎﻧ ْ‬

‫أﺻﺒﺢ‬ ‫َ‬

‫أﺻﺒﺤﻨﺎ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﺖ‬ ‫أﺻﺒﺤ ُ‬ ‫أﺻﺒﺤ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬

‫أﻣﺴﻰ‬

‫ُﻛﻨ ُْﺖ‬

‫ُﻛﻨّﺎ‬

‫ﺑﺎت‬

‫ﺖ‬ ‫أﻣﺴ ْ‬ ‫َ‬

‫ﺑﺎﺗﺖ‬ ‫ْ‬

‫ﺖ‬ ‫أﻣﺴ ْﻴ ُ‬

‫أﻣﺴ ْﻴﻨﺎ‬

‫ﺻﺎر‬

‫ﺻﺎرت‬ ‫ْ‬

‫ِ‬ ‫ت‬ ‫ﴏ ُ‬ ‫ْ‬

‫ِ‬ ‫ﴏﻧﺎ‬ ‫ْ‬

‫ّ‬ ‫ﻇﻞ‬

‫ﻇ ّﻠ ْﺖ‬

‫ﻟﻴﺲ‬

‫ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ْ‬

‫زاﻟﺖ ﻣﺎ ِز ْﻟ ُﺖ‬ ‫ﻣﺎ زال ﻣﺎ ْ‬ ‫ﺴﺖ‬ ‫َﻟ ُ‬

‫اﻟﺠﻤﻊ‬

‫ُﻛ َﻦ‬

‫ﻛﺎﻧﺎ‬

‫ﻛﺎﻧﺘﺎ‬

‫ﻛﺎﻧﻮا‬

‫أﺻﺒﺤﺎ‬

‫أﺻﺒﺤﺘﺎ‬

‫أﻣﺴﺎ‬

‫أﻣﺴﺘﺎ‬

‫أﺻﺒﺤ َﻦ‬ ‫أﺻﺒﺤﻮا‬ ‫ْ‬ ‫أﻣﺴﻮا‬

‫ﺑﺎﺗﻮا‬ ‫ﺻﺎرا‬

‫ﺻﺎرﺗﺎ‬

‫ﺻﺎروا‬

‫ﻣﺎ ِز ْﻟﻨﺎ‬

‫ﻣﺎ زاﻟﻮا‬

‫َﻟﺴﻨﺎ‬

‫ﻟﻴﺴﻮا‬

‫ﻇ ّﻠﻮا‬

‫‪َ (บุพบท) หรือจะ‬ﺣﺮف ‪َ จะอยูในประเภท‬أ َﺧﻮات َ‬ ‫ﻛﺎن ‪กลุมคํา‬‬ ‫ﻌﻞ ِ‬ ‫)‪ (กริยาลบลางหนาที่ของนามประโยคเดิม‬ﻓِ ٌ‬ ‫ﻧﺎﺳ ٌﺦ ‪เรียกรวมๆ วา‬‬ ‫‪และมีการผันตามกาลและพจนเหมือนกับกริยาทั่วไปดวย‬‬

‫‪เครื่ อ งหมาย‬‬ ‫‪หรือ สระกํากับการ‬‬ ‫‪อ า น คํ า จ ะ‬‬ ‫‪เปลี่ ยนแปลงขึ้ น อยู‬‬ ‫‪กั บ สถานะของคํ า‬‬ ‫‪นั้นในประโยค‬‬ ‫‪เ มื่ อ ก ลุ ม คํ า‬‬ ‫‪َ เข ามาใน‬أ َﺧـﻮاـ تـ ﻛـﺎ َنـ‬ ‫‪35‬‬

นามประโยค .... � คําที่เปน ‫ اﳌﺒﺘﺪأ‬จะอยูในสถานะ ‫ َﻣﺮﻓﻮع‬-มัรฺฟู อเหมือ นเดิ ม จะเรียกเปน ‫ اﺳـﻢ‬แทน � ส วนคําที่เปน ‫ ﺧﱪ‬จะอยูในสถานะ ‫– َﻣﻨﺼﻮب‬มัน ศูบ จะ เรียกเปน ‫ ﺧﱪ‬เหมือนเดิม � มี เ ครื่ อ งหมายกํ า กั บ สถานะตามประเภทของคํ า (ดู ตาราง) (٩٦ : ‫﴾ )اﻟﻨﺴﺎء‬N

(٢) ‫ﺧﱪ ﻛﺎن‬

�

(١) ‫ﻛﺎن‬

‫ﻛﺎن‬

คําวา L จะอานเปน

‫َﻣﺮﻓﻮع‬

เอกพจนสวนคําวา เอกพจน

ً ‫ُﻣﻨ َﻬ ِﻤﺮا‬

หนัก

‫أﻣﺴﻰ‬

K﴿ �

‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

–มัรฺฟูอฺ เพราะเปนคําประเภท

จะอานเปน

‫َﻣﻨﺼﻮب‬

‫اﳌ َﻄ ُﺮ‬

ฝน

‫أﻣﺴﻰ‬

–มันศูบ เพราะเปน

กริยาเกิดขึ้น ในชวงเย็น ‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

ความหมาย ฝน ตกหนัก ยามเย็น ِ .‫ﺑﺎردا‬

เย็น

‫اﳉﻮ‬

อากาศ

กลายเปน ‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

ความหมาย อากาศ กลายเปน เย็น

.‫َﺜﲑ ًة‬ َ ‫ﻛ‬

มาก

‫ﺐ‬ ُ ‫اﻟﺴ ُﺤ‬ ُ เมฆ

ไม ‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

ความหมาย เมฆ ไม มาก �

คําวา ‫اﻟﺴ ُﺤ ُﺐ‬ ُ เปประเภทคํา มุอันนัษ ดังนั้น เพื่อความสอดคลองกับ คํานาม คําวา ‫ﻴﺲ‬ َ ‫ َﻟ‬จึงตองอยูในรูป มุอันนัษ ดวย َ‫ُﻣﺪَ ﱢر ِﺳﲔ‬

‫ـﻨﺎ‬

(บรรดา) ครู

ความหมาย เรา ไมใช (เปน) ครู �

เรา ไมใช

+‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

คําวา ‫ﻴﺲ‬ َ ‫ َﻟ‬เมื่อผันตอรูปกับประธานบุรุษที่ 1 จะเปลี่ยนการเขียนเปน ‫ َﻟ ْﺴ ـ ـ‬/ลัซ/ เชน เปน ‫ـﺖ‬ ُ ‫ َﻟ ْﺴـ ـ‬/ลัซตู/ แปลวา ผม/ฉันไม ......... และยังทํา หนาที่ในประโยคเหมือนเดิม สวน َ‫ ُﻣﺪَ ﱢر ِﺳﲔ‬เปนเคาะบัรฺ มีเครื่องหมาย สถานะมันศูบ คือ ยาอ อานวา ‫ﻳﻦ‬ َ /อีนา/ เพราะเปนคําประเภทพหูพจน ِ ‫ﻃﺎﻟ َﺒﺘ‬ . ‫َﲔ‬

(‫أ�ﺘﲈ‬+)

นักศึกษา (หญิง 2 คน)

คุณ

ยังคง

+‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬ ความหมาย คุณ 2 คน ยัง เปน นักศึกษา (ใชพูดกับผูหญิง 2 คน) �

ประธานในประโยคเปน ‫ اﺳﻢ ﺿﻤﲑ‬ฝงตัวในคําวา ‫ ﻻ ﺗﺰاﻻن‬ซึ่งอยูในรูป ‫( ُﻣﻀﺎرع‬ปจจุบันกาล) บงชี้จํานวน 2 คน เพราะมีเครื่องหมาย ‫ان‬ ตอทายคํา สวนคําวา ‫ ﻃﺎﻟَﺘﺒ َِﲔ‬ก็เปนเคาะบัรฺมีเครื่องหมายสถานะมันศูบ คือ ยาอ อานวา ‫ ِﻳﻦ‬/อัยนี/ เพราะเปนคําประเภททวีพจน

ตัวอยางในอัลกุรฺอาน อัลลอฮฺ � ไดตรัสวา (١١٨ : ‫ ﴾ )ﻫﻮد‬+

* ) ﴿�

+‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬ ความหมาย พวกเขา ก็ยังคง แตกแยกกัน �

ประธานในประโยคเปน ‫ اﺳﻢ ﺿﻤﲑ‬ฝงตัวในคําวา* มีสัญลักษณ ‫ـﻮن‬ /อูน/ แทน ‫( ُﻫﻢ‬พวกเขาทั้งหลาย) บงชี้จํานวน 3 คนขึ้นไป สวนคําวา + ก็เปนเคาะบัรฺมีเครื่องหมายสถานะมันศูบ คือ ยาอ อานวา ‫ﻳﻦ‬ َ /อีนา/ เพราะเปนคําประเภทพหูพจน (٩١ : ‫﴾ )ﻃﻪ‬

P ON ﴿

+‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬ ความหมาย เรา ยังคงจะบูชามันโดยจะจงรักภักดี (ตอมัน) �

ประธานในประโยคเปน ‫ اﺳﻢ ﺿﻤﲑ‬ฝงตัวในคําวาO มีสัญลักษณ ‫ ن‬/ นา/ แทน ‫َﺤﻦ‬ ُ ‫( ﻧ‬เรา) สวนคําวา Q ก็เปนเคาะบัรฺ มีเครื่องหมาย สถานะมันศูบ คือ ยาอ อานวา ‫ﻳﻦ‬ َ /อีนา/ เพราะเปนคําประเภทพหูพจน (٨٢ : ‫ ﴾ )اﻟﻜﻬﻒ‬º

�

(‫)ﻧﺤﻦ‬

¸﴿

‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‬

ความหมาย และพอของเด็กทั้งสอง ก็เปน คนดี ประธานในประโยค คือ ‫ أ�ﻮ‬มีสัญลักษณ ‫ ـﻮ‬/อู/ เปนเครื่องหมาย สถานะ ‫– َﻣﺮﻓﻮع‬มัรฺฟูอฺ เพราะเปนสวนหนึ่งของ ‫( اﻷﺳﲈء اﳋَﻤﺴﺔ‬คํานาม กลุม 5 คําพิเศษ) สวนคําวา º ก็เปนเคาะบัรฺ มีเครื่องหมาย สถานะมันศูบ คือ สระ /อัน/ เพราะเปนเอกพจน

�

บางครั้ง คํากริยาตางๆ เหลานี้ ถูกใชเปนกริยาแทจึงมี ประธานในกริยประโยค ในอัลกุรฺอาน อัลลอฮฺ � ไดตรัสวา (٢٨٠ : ‫» ¼ ½ ¾ ¿ ﴾ )اﻟﺒﻘﺮة‬

º¹ ﴿ ‫ﻓﻌﻞ‬

ความหมาย และหากเขา (ลูกหนี้) เปน ผูยากไร ก็จงใหมีการ รอคอยจนกวาจะถึงคราว �

َ ‫ َأ َﺧﻮات‬ในนามประโยค สวนใหญแลวจะ การเพิ่มกลุมคํา ‫ﻛﺎن‬ เกี่ยวกับกาลจะอยูกลุมคํา ดังตอไปนี้ � การเพิ่ม ‫ ﻛﺎن‬ใชแสดงวามุบดาดาอจะมีลักษณะเกิดขึน ้ จาก

เคาะบัรฺในอดีตกาล เชน ‫ ﻛﺎن اﻟﺮﺟﻞ ﻃﻔﻼ‬หรือมาในบริบท

�

َ ‫" َوﻛ‬ ของการตอเนื่อง เชน "‫اﷲ َﻋ ِﻠ ًﻴﲈ َﺣ ِﻜ ًﻴﲈ‬ ُ ‫َﺎن‬ การเพิ่ม ‫( ﺻﺎر‬กลายเปน) ใชแสดงถึงการเปลี่ยนสถานะ ของมุบดาดาอ จากลักษณะหนึ่งสูอีกลักษณะหนึ่ง เชน ‫ﺻﺎر اﳍﻼل ﻗﻤﺮا‬

�

การเพิ่ ม ‫أـﺻﺒﺢ‬/ ‫أـﺿﺤﻰ‬/ ‫أـﻣﺴﻰ‬/ ‫ﻇـﻞ‬/ ‫ ﺑـﺎت‬ใช แ สดงถึ งเวลา ของ มุบดาดาอ ที่เกิดขึ้นใน เคาะบัรฺ ในเวลาที่เจาะจง (เชา สาย เย็น ตลอดวัน และตลอดคื น) เชน ‫أﺻﺒﺤﺖ اﻟﺴﲈء‬ ‫ ﺻﺎﻓـﻴﺔ‬บางครั้ ง ใช คํ า กริ ย าเหล า นี้ สื่ อ ความหมาย ‫ﺻﺎر‬ ‫أﺻﺒﺢ اﻟﺘﻌﻠﻢ‬ (กลายเปน) บงชี้ถึงการเปลี่ยนแปลง เชน ‫ﻣﺘﻴﴪا‬ ً

�

(การเรียนรู กลายเปน สิ่งงาย) การเพิ่ม ‫ﻣﺎ زال‬/ ‫ ﻣﺎ ﻓﺘﺊ‬/ ‫ﻣﺎ اﻧﻔﻚ‬/‫ ﻣﺎ ﺑﺮح‬ใช ในการตอ เนื่ อ ง เชน 39

‫ﻣﺎ زال اﳌﺆﲤﺮ ﻣﻨﻌﻘﺪا‬ ‫ﻣﺎ ﻓﺘﺊ اﻟﻌﺎﻣﻞ ﻣﺜﺎﺑﺮا‬ ‫ﻣﺎ اﻧﻔﻚ اﻟﱪد ﺷﺪﻳﺪا‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺮح اﻟﻄﺎﻟﺐ ﳎﺘﻬﺪا‪.‬‬

‫‪ ใชในการระบุระยะของความตอเนื่อง เชน‬ﻣﺎ دام ‪การเพิ่ม‬‬ ‫﴿ ‪k j i hg‬‬

‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ‪+‬أ�ﺎ‬

‫�‬

‫‪) ﴾ l‬ﻣﺮﻳﻢ ‪(٣١ :‬‬

‫‪ความหมาย และทรงสั่งเสียใหฉันทําการละหมาดและจายซะ‬‬ ‫‪กาตตราบที่ฉันมีชีวิตอยู‬‬

‫اﻟﺘﻔﻮق ﺳﻬﻼ ‪ ใชในการปฎิเสธ เชน‬ﻟﻴﺲ ‪การเพิ่ม‬‬ ‫ﻟﻴﺲ ّ‬

‫�‬

‫َﺻ َﺎر اﻟﻄِ ُ‬ ‫ﻐﲑ َر ُﺟﻼ َﻛﺒﲑا ً ‪.‬‬ ‫ﻔﻞ َ‬ ‫اﻟﺼ ُ‬ ‫ﺻﺎر ‪:‬‬

‫ٍ‬ ‫ﻣﺎض ﻣﻦ أﺧﻮات ﻛﺎن‪.‬‬ ‫ﻓﻌﻞ‬

‫اﻟﻄﻔﻞ‪:‬‬

‫اﺳﻢ ﺻﺎر ﻣﺮﻓﻮع ﺑﺎﻟﻀﻤﺔ ‪.‬‬

‫اﻟﺼﻐﲑ ‪:‬‬

‫ﻧﻌﺖ ﻣﺮﻓﻮع ﺑﺎﻟﻀﻤﺔ‪.‬‬

‫رﺟ ً‬ ‫ﻼ‪:‬‬

‫ﺧﱪ ﺻﺎر ﻣﻨﺼﻮب ﺑﺎﻟﻔﺘﺤﺔ‪.‬‬

‫ﻛﺒﲑا ً ‪:‬‬

‫ﻧﻌﺖ ﻣﻨﺼﻮب ﺑﺎﻟﻔﺘﺤﺔ ‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫ﻛﺎن اﳌﺴﺎﻓﺮون ﻣﺘﺠﻬﲔ إﱃ اﳌﺪﻳﻨﺔ ‪.‬‬ ‫ﻛﺎن ‪:‬‬

‫ﻓﻌﻞ ﻣﺎض ﻧﺎﺳﺦ ‪.‬‬

‫اﳌﺴﺎﻓﺮون‪ :‬اﺳﻢ ﻛﺎن ﻣﺮﻓﻮع ﺑﺎﻟﻮاو ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ‪.‬‬ ‫ﻣﺘﺠﻬﲔ‪:‬‬

‫ﺧﱪ ﻛﺎن ﻣﻨﺼﻮب ﺑﺎﻟﻴﺎء ﻷ�ﻪ ﲨﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺳﺎﱂ‪.‬‬

‫إﱃ ‪:‬‬

‫ﺣﺮف ﺟﺮ‪.‬‬

‫اﳌﺪﻳﻨﺔ‪ :‬اﺳﻢ ﳎﺮور ﺑﺎﻟﻜﴪة‪.‬‬

‫‪ .١‬ﻣﺎ َ‬ ‫ﳎﺘ َِﻬﺪً ا‬ ‫زال زﻳﺪٌ ُ ْ‬

‫اﻟﻌﺎﱂ َﻗﺮﻳ ًﺔ ِ‬ ‫واﺣﺪَ ًة‬ ‫‪َ .٢‬أ ْﺻ َﺒ َﺢ َ ُ ْ َ‬

‫ﴪا‬ ‫‪َ .٣‬أ ْﺿ َﺤﻰاﻟ ﱠﺘ َﻌ ﱡﻠ ُﻢ ُﻣ ﱠَﺘﻴ ﱢ �‬ ‫اﻹﻋﻼ ِم ُﻣ َﺘ َﻄ ﱢﻮ َر ٌة‬ ‫ﺻﺎر ْت َوﺳﺎﺋِ َﻞ ْ‬ ‫‪َ .٤‬‬ ‫‪ .٥‬ﻣﺎ َ‬ ‫ﳎﺘ َِﻬﺪً ا‬ ‫زال زﻳﺪٌ ُ ْ‬ ‫‪َ .٦‬ﻟ ْﻴ َﺲ اﻟﻜ َِﺬ ُب ُﺧ ُﻠ ًﻘﺎ ﻧَﺒِ ًﻴﻼ‬

‫‪41‬‬

‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬

‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬

‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬ ‫اب‬ ‫� َﺻ َﻮ ٌ‬

‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬ ‫� َﺧﻄﺄ‬

‫‪ -١‬أﺻﺒﺢ اﻟﺘﱠﻮاﺻ ُﻞ اﻻﺟﺘِ ِ‬ ‫ﲈﻋ ﱡﻲ ‪...............‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ ََ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫� ُﻣﻨْﺘ ِ ٍ‬ ‫َﴩ‬ ‫َﴩ‬ ‫َﴩا‬ ‫� ُﻣﻨْﺘ ٌ‬ ‫� ُﻣﻨْﺘ ً‬ ‫‪َ -٢‬ﻳ ِﺼ ُﲑ ‪َ ..........‬ﻓ ْﻮ َﴇ إذا َﱂْ َﻳ ْﻠﺘ َِﺰ ْم ﺑِﺎﻟﻨﱢﻈﺎ ِم‪.‬‬ ‫� ا ْﳌ ُ ْﺠﺘ ََﻤ ِﻊ‬

‫� ا ْﳌ ُ ْﺠﺘ ََﻤ َﻊ‬

‫� ا ْﳌ ُ ْﺠﺘ ََﻤ ُﻊ‬

‫ُﻦ ‪..............‬‬ ‫اﺟﺘ َِﻬﺪْ وﻛ ْ‬ ‫‪ْ -٣‬‬ ‫� ُﻣﺘَﻔﺎﺋِ ًﻼ‬ ‫� ُﻣﺘَﻔﺎﺋِ ٍﻞ‬ ‫‪ -٤‬ﻣﺎ َﻓﺘِﺊ ‪ ...‬ﻋﺎﻛِ ًﻔﺎ َﻋ َﲆ د ِ‬ ‫روﺳ ِﻪ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫� اﻟ ّﻄﺎﻟِ ِ‬ ‫ﺐ‬ ‫ﺐ‬ ‫� اﻟ ّﻄﺎﻟ َ‬ ‫دام اﻟ َﺒ ْﺤ ُﺚ ‪............‬‬ ‫‪َ -٥‬ﺳ َﻴ َﻈ ﱡﻞ ِْﻠ‬ ‫اﻟﻌ ُﻢ َﻳ َﺘ َﻄ ﱠﻮ ُر ﻣﺎ َ‬ ‫َﻮاﺻ ًﻼ � ﻣﺘ ِ‬ ‫� ﻣﺘ ِ‬ ‫َﻮاﺻ ٍﻞ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬

‫� ُﻣﺘَﻔﺎﺋِ ٌﻞ‬ ‫ِ‬ ‫ﺐ‬ ‫� اﻟ ّﻄﺎﻟ ُ‬ ‫� ﻣﺘ ِ‬ ‫َﻮاﺻ ٌﻞ‬ ‫ُ‬

‫‪- เติมสระใหคํานามที่มีขีดเสนใต พรอมบอกเหตุผล‬‬

‫‪ -١‬ﻣﺎزال اﻟﻌﺸﺐ ﻛﺜﲑ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻇﻞ اﳌﻄﺮ ﻣﻨﻬﻤﺮ‪.‬‬

‫‪ -٣‬أﺻﺒﺢ اﳉﻮ ﻏﺎﺋﻢ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬ ‫‪...................................‬‬ ‫‪..................................‬‬

‫‪ -٤‬ﻟﻴﺴﺖ اﻟﺴﺤﺐ ﻛﺜﲑة‪................................... .‬‬ ‫‪ -٥‬ﺑﺎت اﻟﻈﺎﱂ ﺣﺰﻳﻨﺎ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٦‬أﻣﺴﻰ اﻟﻄﺎﺋﺮ ﻧﺎﺋﻢ ﰲ ﻋﺸﻪ‪.............................. .‬‬

‫‪42‬‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺ โดยเลือกคําที่เตรียมไว‬‬

‫‪ -١‬ﺻﺎر اﻟﻜﺘﺎب ‪..............................‬‬

‫‪ -٢‬ﻛﺎن اﻟﺒﺤﺮ ‪.................................‬‬ ‫‪ -٣‬أﺻﺒﺢ َ‬ ‫اﻟﻌﺎﱂ ‪...............................‬‬

‫‪ -٤‬ﻟﻴﺲ اﳉﻮ ‪.................................‬‬

‫‪ -٥‬ﺑﺎت اﳊﺎرس ‪..............................‬‬

‫‪ -٦‬ﻇﻞ اﻟﺘﻠﻤﻴﺬ ‪...............................‬‬

‫ﺘﻔﻮﻗـ ـ ـًﺎ‬ ‫ُﻣ ّ‬ ‫ﺣﺎر ًا‬ ‫ِ‬ ‫ﺳﺎﻫﺮا ً‬

‫ﻗﺪﻳ ًﲈ‬

‫ﻗﺮﻳ ًﺔ َﺻﻐﲑة‬ ‫ﻫﺎﺋﺠـ ـ ـًـﺎ‬

‫‪ พรอมกํากับสระ‬ﻛﺎن ‪- เติมกลุมคํา‬‬

‫‪ ........ -١‬اﳌﺼﺎﻧﻊ ﻛﺜﲑة ‪.‬‬ ‫‪ ........ -٢‬اﻟﻘﺮاءة ﻣﻔﻴﺪة‪.‬‬

‫‪ ........ -٣‬اﻟﻌﻠﻢ ﻧﺎﻓﻊ ‪.‬‬

‫‪ ........ -٤‬اﳉﻬﻞ ﺿﺎر ‪.‬‬

‫‪ ........ -٥‬ا�ﺎء ﺛﻠﺞ ‪.‬‬

‫‪ ........ -٦‬اﳉﻮ ﺑﺎرد ‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫ﻇﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫أﺻﺒﺤﺖ‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ﺻﺎرت‬

‫ﻛﺎن ‪- เติม อิสมฺของกลุมคํา‬‬

‫‪ -١‬ﻛﺎن ‪ ........‬ﲨﻴ ً‬ ‫ﻼ‪.‬‬

‫ﻛﺒﲑا ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﺻﺎر ‪ً ........‬‬

‫ﺳﺎﻫﺮا ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻇﻞ ‪........‬‬ ‫ً‬ ‫‪ -٤‬ﺑﺎت ‪ ........‬ﻧﺎﺋ ًﲈ ‪.‬‬

‫‪ -٥‬أﻣﺴﻰ ‪ ........‬ﻛﺜﻴ ًﻔﺎ ‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﻟﻴﺲ ‪ ........‬ﻛﺎذﺑﺎ‪.‬‬

‫ﻐﲑ‬ ‫ﱠ‬ ‫اﻟﺼ ُ‬ ‫ِ‬ ‫اﳊﺎر ُس‬ ‫اﳉﻮ‬ ‫ﱡ‬

‫اﳌﺆﻣﻦ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اﻟﻄﻔﻞ‬

‫اﻟﺴﺤﺎب‬ ‫ُ‬

‫‪ ออกจากประโยค พรอมกํากับสระ‬ﻛﺎن ‪- ลบกลุมคํา‬‬

‫ﻣﺘﻔﺘﺤﺎ ‪.‬‬ ‫‪ -١‬أﺻﺒﺢ اﻟﻮرد‬ ‫ً‬

‫ﺛﻠﺠﺎ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﺻﺎر ا�ﺎء ً‬

‫ُ‬ ‫ﻧﺎﺋﲈ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬أﻣﺴﻰ‬ ‫اﻟﻄﻔﻞ ً‬

‫‪ -٤‬ﻇﻠﺖ اﳊﺮار ُة ﻣﺮﺗﻔﻌ ًﺔ‪.‬‬

‫‪-٥‬‬

‫‪....................................‬‬ ‫‪....................................‬‬ ‫‪....................................‬‬ ‫‪....................................‬‬

‫أﺿﺤﻰ اﻟﻘﻄﺎران ﻣﴪﻋﲔ‪................................. .‬‬

‫‪ -٦‬ﻛﺎن اﳌﺘﻔﻮﻗﻮن ﻓﺎﺋﺰﻳﻦ‪.‬‬

‫‪....................................‬‬

‫‪44‬‬

‫ ‬

‫‪ พรอมกํากับสระ‬ﻛﺎن ‪- เติมกลุมคํา‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪ -١‬ا�ﺎء ﻛﺜﲑ ﰲ اﻷرض‪.‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪ -٢‬اﻟﺴﺤﺐ ﻗﻠﻴﻠﺔ ﰲ اﻟﺴﲈء‪.‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪ -٣‬اﻟﻀﻴﻒ ﻣﺴﺎﻓﺮ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﻋﺜﲈن ﺧﺎرج ﻣﻦ اﻟﻔﺼﻞ اﻟﺪراﳼ‪...................... .‬‬ ‫‪..............................‬‬

‫‪ -٥‬اﳌﺴﺎﻓﺮ ذاﻫﺐ إﱃ ﻣﻜﺔ‪.‬‬

‫‪..............................‬‬

‫‪ -٦‬اﻟﻜﺘﺎب أ�ﻴﺲ ﻧﺎﻓﻊ ‪.‬‬

‫‪ -٧‬اﻟﻄﻴﻮر راﺟﻌﺔ إﱃ أﻋﺸﺎﺷﻬﺎ‪.............................. .‬‬ ‫‪- เขียนประโยคตามโจทย‬‬

‫‪ -١‬ﻓﻌﻼ ﻧﺎﺳﺨﺎ ﻳﻔﻴﺪ اﻟﺘﺤﻮل‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪ -٢‬ﻓﻌﻼ ﻧﺎﺳﺨﺎ ﻳﻔﻴﺪ اﻻﺳﺘﻤﺮار‪.............................. .‬‬

‫‪ -٣‬ﻓﻌﻼ ﻧﺎﺳﺨﺎ ﻳﻔﻴﺪ اﻻﺳﺘﻤﺮار ﳖﺎرا‪......................... .‬‬ ‫‪.............................‬‬

‫‪ -٤‬ﻓﻌﻼ ﻧﺎﺳﺨﺎ ﻳﻔﻴﺪ اﻟﻨﻔﻲ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ -١‬ﻇﻠﺖ اﻟﻘﻄﺔ ﻓﻮق اﻟﺴﻄﺢ‪.‬‬

‫ﻛﺎن‬

‫‪- ระบุประเภทเคาะบัรฺ ของกลุมคํา‬‬

‫اﳋﱪ ‪ ... :‬واﻋﻴ ًﺎ‪ ...‬ﻧﻮﻋﻪ ‪ .... :‬ﻣﻔﺮد‪.....‬‬

‫‪45‬‬

‫‪ -٢‬ﺑﺎت اﻟﻘﻤﺮ ﻧﻮره ﻣﻨﺘﴩ ‪.‬‬

‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫‪ -٣‬أﻣﺴﻰ اﻟﻜﻮن ﻳﺴﺒﺢ اﷲ ‪.‬‬

‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫‪ -٤‬ﻛﺎن اﻟﺸﻌﺐ واﻋﻴ ًﺎ‪.‬‬

‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬ ‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬ ‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬

‫‪ -٥‬أﺻﺒﺤﺖ اﻟﺸﻤﺲ ﺿﻮؤﻫﺎ ﺳﺎﻃﻊ ‪.‬‬ ‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫‪ -٦‬ﺑﺎت اﻟﻜﺮوان ﻳﻐﺮد ‪.‬‬

‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫‪ -٧‬أﻣﺴﻰ اﳌﺆﻣﻨﻮن ﰲ أﻣﺎن وﺳﻼم‪.‬‬ ‫اﳋﱪ ‪...................... :‬‬

‫ﻛﺎن‬

‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬ ‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬ ‫ﻧﻮﻋﻪ ‪................ :‬‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺ ของกลุมคํา‬‬

‫‪ -١‬ﺻﺎر ا�ﺎء ‪..................‬‬

‫‪ -٢‬ﺑﺎت اﻟﻌﺎﻣﻞ ‪..................‬‬ ‫‪ -٣‬ﻟﻴﺲ اﻟﻐﺸﺎش ‪..................‬‬

‫‪ -٤‬أﻣﺴﻰ اﻟﻌﺼﻔﻮر ‪ .........‬اﻟﻐﺼﻦ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﻛﺎﻧﺖ اﻟﺮﲪﺔ ‪ ........‬اﻟﻘﻠﻮب‪.‬‬

‫ﻓﻮق‬ ‫ﰲ‬

‫ﺛﻠﺠ ًﺎ‬ ‫ﻳﻘﻮل اﳊﻖ‬

‫ﰲ اﳌﺼﻨﻊ‬

‫‪46‬‬

‫ﻛﺎن‬

‫‪- เติมเคาะบัรฺ ของกลุมคํา‬‬

‫‪ -١‬ﻛﺎﻧﺖ اﻟﻔﺎﻛﻬﺔ ‪......................‬‬ ‫‪ -٢‬أﺻﺒﺤﺖ اﻟﺮﺣﻠﺔ ‪...................‬‬

‫‪ -٣‬أﻣﺴﻰ اﻟﴩﻃﻲ ‪.....................‬‬

‫‪ -٤‬أﺿﺤﻰ اﳌﺪرس ‪....................‬‬

‫ﴍﺣﻪ واﺿﺢ‬ ‫ﳑﺘﻌﺔ‬ ‫ﰲ اﳊﺪﻳﻘﺔ‬ ‫ﻳﻘﻮل اﳊﻖ‬ ‫ﻳﻨﻈﻢ اﳌﺮور‬

‫‪- เติมคําตามโจทยที่อยูในวงเล็บ‬‬

‫‪ -١‬ﺑﺎت اﳊﺎرس ‪..................‬‬ ‫‪ -٢‬أﺻﺒﺢ اﳉﻮ ‪..................‬‬

‫‪ -٣‬ﻇﻞ اﳉﻨﺪي ‪..................‬‬

‫‪ -٤‬أﻣﺴﻰ اﻟﻘﻄﺎر ‪..................‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪ -١‬أﺻﺒﺢ اﻟﺘﻠﻤﻴﺬ ﻳﻔﻬﻢ‬

‫)ﺧﱪ ﲨﻠﺔ ﻓﻌﻠﻴﺔ(‪.‬‬ ‫)ﺧﱪ ﻣﻔﺮد(‪.‬‬ ‫)ﺧﱪ ﲨﻠﺔ اﺳﻤﻴﺔ(‪.‬‬ ‫)ﺧﱪ ﺷﺒﻪ ﲨﻠﺔ(‪.‬‬

‫‪- แจงแจงแตละคําตามสถานะในประโยค‬‬

‫……………………………………………………‬ ‫……………………………………………………‬ ‫……………………………………………………‬

‫‪ -٢‬ﻛﺎﻧﺖ اﳌﴪﺣﻴﺔ ﻓﺼﻮﳍﺎ ﺛﻼﺛﺔ ‪.‬‬ ‫……………………………………………………‬ ‫……………………………………………………‬

‫‪47‬‬

‫‪ -٣‬أﻣﺴﻰ اﻟﻌﺎﻣﻼن ﰲ اﳌﺼﻨﻊ ‪.‬‬ ‫………………………………………………………‬ ‫………………………………………………………‬ ‫………………………………………………………‬

‫اﺳﻢ ذات‬ ‫اﳌﻄﺮ – ﻣﺎء ‪ -‬اﻟﺮزق‬ ‫ُ‬

‫اﺳﻢ ﻣﻌﲎ‬ ‫ﻗﺪر ‪ -‬ﻗﻮل‬ ‫اﻟﺸﺮب – أﻋﻤﺎل – ٌ‬ ‫ﻣﻄﻬﺮ ‪ -‬ﺻﺎﻓﻴﺎً‬ ‫ﻏﺰﻳﺮ – ﺻﺎﱀ ‪ّ -‬‬ ‫ﺘﻔﺮﻗﲔ – ُﻣﻌﺘﺪﻻ‬ ‫ُﻣ ّ‬

‫‪48‬‬

‫َﻓﻌﻞ‬ ‫َﻓ ﱠﻌﻞ‬

‫َأ ْﻓ َﻌﻞ‬

‫َﻓﺎ َﻋﻞ‬ ‫اِ ْﻧ َﻔ َﻌ َﻞ‬ ‫اِ ْﻓ َﺘ َﻌ َﻞ‬ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌ َﻞ‬

‫ﺗَﻔﺎ َﻋ َﻞ‬

‫اِ ْﺳ َﺘ ْﻔ َﻌ َﻞ‬

‫ﻓـ ﻋﻞ‬ ‫ُﻳـ ـﻔ ّﻌﻞ‬ ‫ُﻳـ ْﻓ ِﻌ ُﻞ‬ ‫ﻳـ ِ‬ ‫ـﻔﺎﻋ ُﻞ‬ ‫ُ‬ ‫َﻳـ ْﻧ َِﻌﻔ ُﻞ‬ ‫َﻳـ ْﻓﺘ َِﻌ ُﻞ‬ ‫َﻳـ َﺗ َﻔ ﱠﻌ ُﻞ‬

‫َﻳـ ﺗَﻔﺎ َﻋ ُﻞ‬ ‫َﻳـ ْﺳ َﺘ ْﻔ ِﻌ ُﻞ‬

‫ِ‬ ‫ﻻﻟﺔ ﻋﲆ اﳊﺪَ ِ‬ ‫ﻫﻮ اﺳﻢ ﻳﺼﺎ ُغ ﻟﻠﺪّ ِ‬ ‫ﻒ ﺑِﻪ‪ ،‬و ُﻳﺼﺎ ُغ ِﻣﻦ‬ ‫ث‬ ‫وﻓﺎﻋﻠِﻪ أو َﻣ ِﻦ اﺗ َﱠﺼ َ‬ ‫ٌ ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻼﺛﻲ ﻋﲆ َو ْز ِن ُﻣ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻀﺎر ِﻋ ِﻪ‪،‬‬ ‫اﻟﻔ ْﻌ ِﻞ اﻟ ُﺜﻼﺛ ّﻲ ﻋﲆ َو ْزن "ﻓﺎﻋﻞ"‪ ،‬وﻣﻦ ﻏَ ﲑ اﻟ ُﺜ ّ َ‬ ‫ف اﳌﻀﺎر َﻋ ِﺔ ﻣﻴ ًﲈ ﻣ ْﻀﻤﻮﻣﺔ‪ ،‬وﻛ ُِﴪ ﻣﺎ َﻗﺒﻞ ِ‬ ‫ﺪال ﺣﺮ ِ‬ ‫ﻊﻣ إﺑ ِ‬ ‫اﻵﺧﺮ‪.‬‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪หมายเหตุ:‬‬

‫‪ِ จะมีความหมายในตัวที่บงบอกถึงผูกระทํา‬‬ ‫ﻓﺎﻋﻞ ‪1. คํานามในรูปแบบของ‬‬

‫)‪หรือผูแสดงอาการของกริยา โดยจะแสดงถึงความหมายของ (นัก.....‬‬

‫‪49‬‬

(ผู. .....) หรือ (........กร) ในภาษาไทย และจะเปนรูปแบบที่ลงทายดวย (er /or) ในภาษาอังกฤษ 2. อิสมุลฟาอิลบางคํา ใชในการบงบอกถึงอาชีพและการงาน 3. การผันรูปคําใหเปนอิสมุลฟาอิลตองคํานึงถึงชนิดของคํากริยา ِ - ถาหากกริยาที่เปนชนิด 3 อักษร ใหเติมอะลิฟ (‫ )ا‬อยูในรูป ‫ﻓﺎﻋﻞ‬

- สวนกริยาที่มีอักษรมากกวา 3 อักษร ใหเติมมีม ( ‫ ) ُﻣ ـ‬ที่มี เครื่องหมาย ฎ็อมมะฮฺกํากับขางบน แทนยาอมุฎอริอฺ ( َ‫ ) ﻳـ‬จากการ เปลี่ยนรูปฟอิล มุฎอริอฺใหเปนอิสมุลฟาอิล

ِ – ‫ﻓﻌﻞ – ﻳﻔﻌﻞ‬ ‫ﻓﺎﻋﻞ‬

‫اﻟﻨﺺ‬ َ ‫ﳏ ّﻤﺪ ﻗﺎرئ‬ ِ ‫اﻟﺪﱠر َس‬ ْ ‫أ� ﺎ ﻓﺎﻫﻢ‬ ً‫أ�ﺖ ﻋﺎرف ِﻋﺼﺎﻣﺎ‬

‫ﻫﻮ ذاﻫﺐ إﱃ اﻟ ُﻜ ﱢﻠ ﱠﻴ ِﺔ‬

‫اﻟﻨﺺ‬ َ ‫ﳏﻤﺪ‬ ّ ‫ﻳﻘﺮأ‬

‫اﻟﻨﺺ‬ َ ‫ﳏﻤﺪ‬ ّ ‫ﻗﺮأ‬

‫ﻳﺬﻫﺐ إﱃ اﻟ ُﻜ ﱢﻠ ﱠﻴ ِﺔ‬

‫ذﻫﺐ إﱃ اﻟ ُﻜ ﱢﻠ ﱠﻴ ِﺔ‬

‫اﻟﺪﱠر َس‬ ْ ‫أﻓﻬﻢ‬ ً‫ﺗﻌﺮف ِﻋﺼﺎﻣﺎ‬

‫ﻓﻬﻤﺖ اﻟﺪﱠ ْر َس‬ ُ ً‫ﻋﺮﻓﺖ ِﻋﺼﺎﻣﺎ‬ َ

หมายเหตุ: 1. โดยทั่วไปสามารถใชรูปแบบของ ‫ ﻓﺎﻋﻞ‬แทนกริยาในการสนทนาใน ชีวิตประจําวันได 2. การใชคํานามในรูปแบบ ‫ ﻓﺎﻋﻞ‬จะเปนการเนนหนักและการไมยึด ติดกับ “เวลา”

‫ﺗَـ ْﻔﻌﻞ ‪ -‬ﻓَ ِ‬ ‫ﺎﻋﻠَﺔ‬ ‫اﳌﺠ ـ ﱠﻠ َﺔ‬ ‫ﻗﺮأ َ ْ‬ ‫ت ﻓﺎﻃﻤﺔ َ‬ ‫ِ‬ ‫ﻗﺮأت اﻟﺼﺤﻴﻔ َﺔ‬

‫اﳌﺠ ـ ﱠﻠ َﺔ‬ ‫ﺗﻘﺮأ ﻓﺎﻃﻤﺔ َ‬ ‫ﺗﻘﺮﺋﲔ اﻟﺼﺤﻴﻔ َﺔ‬

‫اﳌﺠ ـ ﱠﻠ َﺔ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﺔ ﻗﺎرﺋ ُﺔ َ‬ ‫ِ‬ ‫أ�ﺖ ﻗﺎرﺋﺔ اﻟﺼﺤﻴﻔ َﺔ‬

‫ﻧﻘﺮأ اﳉﺮﻳﺪ َة‬

‫ﺗﻘﺮؤون اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬

‫ﻧﺤﻦ ﻗﺎرﺋﻮن اﳉﺮﻳﺪ َة‬ ‫أ�ﺘﻢ ﻗﺎرﺋﻮن اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬

‫ﻧﺤﻦ ﻗﺎرﺋﺎت اﳉﺮﻳﺪ َة‬

‫ﻫﻢ ﻳﻔﻬﻤﻮن اﳌﺬﻛﱢﺮة‬

‫ﻫﻢ ﻓﺎﳘﻮن اﳌﺬﻛﱢﺮة‬

‫ﻫ ﱠﻦ ﻓﺎﳘﺎت اﳌﺬﻛﱢﺮة‬

‫ﻗﺮأت اﳌﻘﺎﻟ َﺔ‬ ‫ُ‬

‫أﻗﺮأ اﳌﻘﺎﻟ َﺔ‬

‫أ�ﺎ ﻗﺎرﺋﺔ اﳌﻘﺎﻟ َﺔ‬

‫أ� ُﺘ ﱠﻦ ﻗﺎرﺋﺎت اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬

‫ا‬

‫اﻟﻘﺮآن ّ‬ ‫َ‬ ‫ﻛﻞ ﻳﻮم‬ ‫‪ .١‬أ�ﺎ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬أ�ﺎ ﻗﺎرئ‬ ‫ِ‬ ‫اﳉﺎﻣﻌﺔ‪ ،‬أ�ﺎ أدرس اﻟﻌﺮﺑﻴ َﺔ‪ ،‬وأ�ﺎ ِ‬ ‫ﻓﺎﳘﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴ َﺔ ﺟﻴّﺪً ا‬ ‫‪ .٢‬أ�ﺎ ﻃﺎﻟﺒﺔ‬ ‫‪.٣‬‬

‫ﳑﺮﺿﺔ ﰲ اﳌﺴﺘﺸﻔﻰ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﺔ ّ‬ ‫ﳑﺮﺿﺔ‪ .‬ﻫﻲ ّ‬

‫ﻜﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻫﻲ ذاﻫﺒﺔ إﱃ اﳌﺴﺘﺸﻔﻰ‬ ‫اﳊ ُ‬ ‫ّ‬

‫ﺻﺒﺎﺣ ًﺎ‪.‬‬ ‫‪51‬‬

ِ . ‫اﻷﻫﻠﻴﺔ‬ ‫ﻣﺪرﺳﺔ ﰲ اﳌﺪرﺳﺔ‬ ّ ‫ أ�ﺖ‬.٤ .‫أ�ﺖ ﻓﺎﳘﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﺟﻴّﺪً ا‬

. ‫ﻣﺪرﺳﻮن‬ ّ ‫ ﻧﺤﻦ‬.٥

ّ ‫ وﻧﺤﻦ ﻧﺎﻃﻘﻮن اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬،‫ﻣﺪرﺳﻮ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ . ‫ﻛﻞ ﻳﻮم‬ ّ ‫ﻧﺤﻦ‬

$ # " ! ﴿ :‫ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﱃ‬ *)('&% :‫)ﺳﻮرة اﻟﺘﻮﺑﺔ‬

﴾

210/.-,+

.(١١٢

ความวา บรรดาผูกลับเนื้อกลับตัว ผูกระทําการอิบาดะฮฺ ผูกลาวคําสรรเสริญ ผูเดินทางเพื่อตอสูห รือแสวงหาวิชา ความรู ผู รุ กู อฺ ผู สุ ู ด ผู กํ า ชั บ ให ทํ า ความดี ผู ห า ม ปรามให ล ะเว น ความชั่ ว และบรรดาผุ รั ก ษาขอบเขต ของอัลลอฮฺและจงแจงขาวดีแกบรรดาผูศรัทธาเถิด

0 / . -﴿ :‫وﻗﻮل اﷲ ﺗﻌﺎﱃ‬ .(١٧ : ‫)ﺳﻮرة ال ﻋﻤﺮان‬

﴾ 321

ความวา บรรดาผูที่อดทน และบรรดาผูที่พูดจริง และบรรดาผูที่ ภักดี และบรรดาผูที่บริจาคและบรรดาผูที่ขออภัยโทษในยามใกล รุง "

1. ผม / ฉัน เปนนักศึกษา …………………………………….....………………… ผม / ฉัน เรียนในมหาวิทยาลัย ………………………….......……….……… ผม / ฉัน เรียนภาษาอาหรับที่นั่น ……………………………………………… ผม / ฉัน ตองการเขาใจความหมายของอัล-กุรฺอาน …......…………………......................................................................……… ผม / ฉัน จําเปนตองศึกษาใหมาก ………………..…………………………….. หากผม/ ฉันไมเขาใจภาษาอาหรับ ผม/ ฉันตองหาความหมายใน พจนานุกรม ………………………………………………………………..…………… ..........................................................................................................… ตอนนี้ผม / ฉันเขาใจภาษาอาหรับไดดีเยี่ยม ..............................................................................…………………………

‫ﻋﻦ اﻟﻨﻌﲈن ﺑﻦ ﺑﺸﲑ رﴈ اﷲ ﻋﻨﻬﲈ ﻗﺎل ﲰﻌﺖ ﺭﺳﻮﻝ‬

‫ﺍ‪ ‬ﺻﻠﻰ ﺍ‪ ‬ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻳﻘﻮﻝ ‪ :‬ﺇﻥ ﺍﳊﻼﻝَ ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﻭﺇﻥ‪ ‬ﺍﳊﺮﺍﻡ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴﻦ‪ ،‬ﻭﺑﻴﻨ‪‬ﻬ‪‬ﻤﺎ ﺃُﻣﻮﺭ‪ ‬ﻣ‪‬ﺸﺘَﺒِﻬﺎﺕ‪ ،‬ﻻ‬ ‫ﻳ‪‬ﻌﻠَﻤ‪‬ﻬ‪‬ﻦ‪ ‬ﻛﺜﲑ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﻨﺎﺱِ‪ ،‬ﻓﻤ‪‬ﻦ ﺍﺗﱠﻘَﻰ ﺍﻟﺸ‪‬ﺒﻬﺎﺕ ﺍﺳﺘَﺒ‪‬ﺮ‪‬ﺃَ ﻟ‪‬ﺪﻳﻨ‪‬ﻪ ﻭﻋ‪‬ﺮﺿ‪‬ﻪ‪ ،‬ﻭﻣﻦ ﻭ‪‬ﻗَﻊ‪ ‬ﰲ ﺍﻟﺸﺒﻬﺎﺕ ﻭﻗَﻊ‬ ‫ﰲ ﺍﳊﺮﺍﻡ‪ ،‬ﻛﺎﻟﺮﺍﻋﻲ ﻳﺮﻋ‪‬ﻰ ﺣﻮﻝَ ﺍﳊ‪‬ﻤﻰ ﻳ‪‬ﻮﺷ‪‬ﻚ‪ ‬ﺃﻥ ﻳ‪‬ﺮﺗَﻊ‪ ‬ﻓﻴﻪ ‪ ،‬ﺃﻻ ﻭﺇﻥ‪ ‬ﻟ‪‬ﻜُﻞﱢ ﻣ‪‬ﻠ‪‬ﻚ‪ ‬ﺣ‪‬ﻤﻰ‪ ،‬ﺃﻻ ﻭﺇﻥ‪‬‬

‫ﺣ‪‬ﻤ‪‬ﻰ ﺍ‪ ِ‬ﻣ‪‬ﺤﺎﺭِﻣ‪‬ﻪ‪ ،‬ﺃﻻ ﻭﺇﻥ‪ ‬ﰲ ﺍﳉَﺴ‪‬ﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻀﻐَﺔً ﺇﺫﺍ ﺻﻠُﺤﺖ‪ ‬ﺻﻠُﺢ‪ ‬ﺍﳉﺴ‪‬ﺪ‪ ‬ﻛﻠﱡﻪ‪ ،‬ﻭﺇﺫﺍ ﻓَﺴ‪‬ﺪ‪‬ﺕ‪‬‬ ‫ﻓﺴﺪ ﺍﳉَﺴ‪‬ﺪ‪ ‬ﻛﻠﱡﻪ‪ ،‬ﺃﻻ ﻭﻫ‪‬ﻲ‪ ‬ﺍﻟﻘَﻠْﺐ‬ ‫‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫ﺪﻳﻤ ٌﺔ ِﺟﺪ� ا ﰲ‬ ‫إ ﱠن اﻟ ُﻘﺪْ َس َﻣﺪﻳﻨَ ٌﺔ َﻗ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﳌﺴﻠﻤﻮن َ‬ ‫اﳌﻴﻼد ﺑِ َﺰ َﻣ ٍﻦ‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ِﻓ َﻠﺴﻄﲔَ ‪َ ،‬ﺑﻨﺎﻫﺎ‬ ‫َﻃ ٍ‬ ‫ﻮﻳﻞ‪ ،‬و َﻣ ﱠﺮ ِﲠﺎ ُر ُﺳ ٌﻞ ﻛَﺜﲑو َن‪ِ ،‬ﻣﻨ ُﻬﻢ‬

‫إﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬وداود‪ ،‬وﺳﻠﻴﲈن ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼ ُم‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫آﺛﺎر دﻳﻨ ِ ﱠﻴ ٌﺔ ﻛَﺜﲑ ٌة‪ .‬وﰲ اﻟ ُﻘ ِ‬ ‫ﺪس‬ ‫وﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ٌ‬ ‫اﳌ ِ‬ ‫اﻷﻗﴡ‪ ،‬ا ﱠﻟﺬي َأﴎى ﺟﱪﻳﻞ‬ ‫َﺴﺠﺪُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﺎﻟﺮﺳﻮل ﳏﻤﺪ ﺻﲆ ُ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﺴﲈء‪.‬‬ ‫وﺳ ﱠﻠ َﻢ إﻟﻴﻪ‪ ،‬وﻣﻨﻪ َ‬ ‫ﻋﺮج ﺑِﻪ إﱃ ﱠ‬ ‫َ‬

‫آﺛﺎر‬ ‫ٌ‬ ‫اﳌﻴﻼد‬ ‫أَﺳﺮى‬ ‫ﻋﺮج‬ ‫َ‬ ‫ﻧُِﺮي‬

‫آﻳﺎت‬

‫‪รองรอย‬‬ ‫‪คริสตศักราช /‬‬ ‫‪การเกิต‬‬ ‫‪เดินทางกลางคืน‬‬ ‫‪ขึ้น‬‬ ‫‪เราทําให.... เห็น‬‬ ‫‪สัญญาน‬‬

‫ﻛﲈ ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﱃ‪' & % $ # " ! ﴿ :‬‬

‫( )* ‪6 5 43 210 / .-, +‬‬

‫‪﴾7‬‬

‫)اﻹﴎا ء ‪( ١ :‬‬

‫واﳌﺴﺠﺪُ اﻷﻗﴡ أُ َ‬ ‫وﱃ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻘﺒ َﻠ َﺘ ِ‬ ‫ﲔ ‪ ،‬وﺛﺎﻟِ ُ‬ ‫اﳌﺴﺎﺟ ِﺪ اﳌ َﻘﺪﱠ َﺳ ِﺔ‬ ‫ﺚ‬ ‫ِ‬ ‫ﺪس اﻟﻴﻮ َم‬ ‫ﰲ اﻹﺳﻼ ِم‪ .‬ﻟﻜ ﱠﻦ اﻟ ُﻘ َ‬ ‫ﻌﻤ َﺮﻫﺎ اﻟﻴَﻬﻮ ُد‪،‬‬ ‫ُﻣﺴ َﺘﻌ َﻤ َﺮ ٌة ‪ ،‬اﺳ َﺘ َ‬ ‫اﻟﻘﺪس َﻣﺪﻳﻨَ ٌﺔ‬ ‫وﻫ ْﻢ َﻳﻌ َﻠﻤﻮ َن ﺑِ َﺄ ﱠن‬ ‫ُ‬ ‫َ‬

‫‪55‬‬

‫ُﻣﺴﺘَﻌﻤﺮة ‪ถูกครอบครอง‬‬ ‫َ‬ ‫‪ลงโทษทัณฑ‬‬ ‫ب‬ ‫َﻋ ﱠﺬ َ‬ ‫‪ที่นายกยอง‬‬ ‫ُﻣ َﻌﻈﱠ َﻤﺔٌ‬ ‫اﺳﺘَ َﻤﱠﺮ‬

‫ﺮب‬ ‫اﳊَ ُ‬ ‫ﺪاوةُ‬ ‫َ‬ ‫اﻟﻌ َ‬

‫ﺖ‬ ‫ﻟَْﻴ َ‬ ‫ﻋﺎ ِزٌم‬

‫ﻟَ َﻌ ﱠﻞ‬ ‫ﺼﺮ‬ ‫اﻟﻨﱠ َ‬

‫‪ดําเนิน‬‬ ‫‪ตอเนื่อง‬‬ ‫‪การสงคราม‬‬

‫إﺳﻼﻣﻴ ٌﺔ‪ِ ،‬‬ ‫وﻫ َﻲ ُﻣ َﻌﻈﱠ َﻤ ٌﺔ ِﻋﻨﺪَ اﳌﺴﻠﻤﲔَ ‪ ،‬و َﻛ َﺄ ﱠن‬ ‫ﱠ‬ ‫ِ‬ ‫ﺮب‬ ‫اﻟﻘﺪس ﻣﻜ ُﺔ اﳌ َﻜ ﱠﺮ َﻣﺔ‪ ،‬وﳍﺬا اﺳ َﺘ َﻤ ﱠﺮ اﳊَ ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺖ ُﻛ ﱠﻞ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺪاو ُة َﺑﲔَ‬ ‫واﻟﻴﻬﻮد‪ ،‬و َﻟﻴْ َ‬ ‫واﻟ َﻌ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺮﻳﺐ‪.‬‬ ‫ﴫ َﻗ ٌ‬ ‫ُﻣﺴﻠ ٍﻢ ﻋﺎز ٌم ﻋﲆ اﳉﻬﺎد‪ ،‬و َﻟ َﻌ ﱠﻞ اﻟﻨ ﱠ َ‬

‫ู‪การเปนศัตร‬‬ ‫‪หวังวา‬‬ ‫‪ตั้งใจ‬‬ ‫‪เผื่อวา‬‬ ‫‪ชัยชนะ‬‬

‫‪ -١‬أ�ﻦ اﻟﻘﺪس ؟‬

‫‪............................................‬‬

‫‪� -٢‬ﺎذا ﻳﻘﺪس اﳌﺴﻠﻤﻮن اﻟﻘﺪس ؟‬

‫‪............................................‬‬

‫‪ -٣‬ﻣﺎ ﻫﻲ اﻟﻘﺒﻠﺔ اﻷوﱃ ؟‬

‫‪.........................................................................‬‬

‫‪ -٤‬ﻣﺎ ﻫﻲ اﻟﻘﺒﻠﺔ اﻟﺜﺎﻧﻴﺔ ؟‬

‫‪............................ .............................................‬‬

‫‪ -٥‬ﻣﻦ أ�ﻦ ﻋﺮج ﺑﺎﻟﺮﺳﻮل ﳏﻤﺪ ﺻﲆ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ؟‬ ‫‪.........................................................................‬‬

‫‪� -٦‬ﺎذا اﺳﺘﻌﻤﺮ اﻟﻴﻬﻮد ﻓﻠﺴﻄﲔ ؟‬

‫‪............................. .............................................‬‬

‫‪56‬‬

‫‪ -١‬وإذا ‪ ..........‬ﻓﺘ ََﻮﻛﱠﻞ ﻋﲆ اﷲ ‪.‬‬ ‫اﻟﺼ ْ ُﱪ ِ‬ ‫واﳉﺪﱡ ‪.‬‬ ‫‪ : ......... -٢‬ﱠ‬

‫ﺰﻳﻤﺔ‪ِ -‬‬ ‫ﻋﺰﻣﺖ(‬ ‫ﻋﺎز ٌم –‬ ‫َ‬ ‫) َﻋ َ‬

‫)اﻟ َﻌ ّﺰام ‪-‬اﻟﻌﺰﻳﻤﺔ – اﻟﻌﺰم(‬

‫‪ -٣‬ﻣﺎذا رأى اﻟﺮﺳﻮل ﺑﺎﻟﺘﻔﺼﻴﻞ ﰲ رﺣﻠﺔ اﻹﴎاء و‪..............‬؟‬ ‫ﺮﺟﺔ‪-‬اﻟ ُﻌﺮوج – اﳌ ِﻌﺮاج(‬ ‫)اﻟ ُﻌ َ‬

‫‪ -٤‬إن اﻟﺸﻴﻄﺎن ﻟﻜﻢ ‪ُ ..........‬ﻣﺒﲔٌ ‪.‬‬

‫ﺪاو ٌة ‪ -‬أﻋﺪا ٌء – ﻋَﺪُ ﱞو(‬ ‫) َﻋ َ‬

‫‪ ............ -٥‬اﻟﻘﺘﺎل ﺑﺴﻮرﻳﺎ وﺳﻴﻄﺮة ﻟﻠﻤﻌﺎرﺿﺔ ﺑﺤﺪود اﻷردن ‪.‬‬

‫ﺮارة‪ -‬اﺳﺘﻤﺮار – َﻣ ﱠﺮ(‬ ‫) َﻣ َ‬

‫‪ -١‬ﻣﺴﺠﺪُ ِ‬ ‫واد اﳊﺴﲔ ‪ ........‬ﻣﻦ اﻵﺛﺎر اﻟﺒﺎﻗﻴﺔ َﺗﺪُ ﱡل ﻋﲆ ِﻗﺪَ ِم ُﻗﺪو ِم‬ ‫ِ‬ ‫أرض ﻓﻄﺎﲏ ‪.‬‬ ‫اﻹﺳﻼ ِم إﱃ‬

‫اﻟﺮ ُﺳ ِﻞ ُأو ُﻟﻮ اﻟ َﻌ ْﺰم‪ ،‬اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫‪ -٢‬ﻧﻮح ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ‪ .............‬ﻣﻦ ﱡ‬ ‫وﺟﺪﱡ وا ﰲ ﺳﺒﻴﻞ د ْﻋ َﻮﲥﻢ ‪.‬‬ ‫ﺻﱪوا َ‬

‫‪¡ ~ } | { z y x w v u t﴿ - ٣‬‬

‫‪ ،﴾£ ¢‬ﻫﺬه ‪ ..........‬ﻣﻦ آﻳﺎت اﻟﺸﻔﺎء ‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫ِ‬ ‫‪ُ -٤‬‬ ‫ﺟﻮاﻧﺐ ﻫﺬه اﳊﻀﺎرات ﺟﻴﺪة إﻻ ﻫﺬا ‪. ................‬‬ ‫ﻛﻞ‬

‫‪ -٥‬ﻣﺪﻳﻨﺔ ﻣﻼﻗﺎ ﻣﻦ ‪ ...........‬اﻟﺘﺎرﳜﻴﺔ ﰲ ﻣﺎﻟﻴﺰﻳﺎ ‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﳞﺘﻢ اﳌﺴﻠﻤﻮن ﺑﻜﻞ ٍ‬ ‫ﻟﻴﻠﺔ ﻣﻦ ‪ ................‬رﻣﻀﺎ َن ‪.‬‬ ‫ﱡ‬ ‫أﺣﻮال اﳌﺴﻠﻤﲔ ﰲ ُﻋ ِ‬ ‫ُ‬ ‫ﺼﻮرﻧﺎ ﻟﻴﺴﺖ ﻛﻤﺜﻞ ‪ ..........‬اﻟﺼﺤﺎﺑﺔ ‪.‬‬ ‫‪-٧‬‬

‫اﻟﻘﺪس‬ ‫ُ‬

‫ﻣﺪﻳﻨﺔٌ‬

‫اﻟﻘﺪس‬ ‫َ‬

‫ﻣﺪﻳﻨﺔٌ‬

‫ِ‬ ‫ﺮف ُ‬ ‫ﺐ اﳌﺒﺘﺪأ‪،‬‬ ‫‪َ :‬ﺣ ٌ‬ ‫ﻳﺪﺧﻞ ﻋﲆ اﳉﻤﻠﺔ اﻻﺳﻤﻴﺔ‪ ،‬ﻓﻴَﻨْﺼ ُ‬

‫و ُﻳ َﺴ ﱠﻤﻰ اﺳﻤﻬﺎ‪ ،‬و َﻳﺮ َﻓ ُﻊ اﳋﱪ‪ ،‬و ُﻳ َﺴ ﱠﻤﻰ ﺧﱪﻫﺎ‬

‫َﻔﻮر َرﺣﻴﻢ ﴾ �‬ ‫اﷲ ﻏ ٌ‬ ‫‪ ﴿ -١‬إن َ‬ ‫ُ‬ ‫رﺳﻮل اﷲ ِ �‬ ‫‪ -٢‬أﺷ َﻬﺪُ أ ﱠن ﳏـﻤﺪً ا‬ ‫‪58‬‬

ِ . ‫ﺪس ُﻣﺴﺘَﻌ َﻤ َﺮ ٌة‬ َ ‫ ﻟﻜ ﱠﻦ اﻟ ُﻘ‬-٣

. ‫اﻟﻘﺪس ﻣﻜ ُﺔ اﳌُﻜ ﱠَﺮ َﻣﺔ‬ ‫ َﻛ َﺄ ﱠن‬-٤ َ ِ ِ ‫ﺖ ﻛ ﱠُﻞ ُﻣﺴﻠِ ٍﻢ‬ . ‫اﳉﻬﺎد‬ ‫ﻋﺎز ٌم ﻋﲆ‬ َ ْ‫ َﻟﻴ‬-٥ .‫ﺮﻳﺐ‬ ٌ ‫ﱠﴫ َﻗ‬ َ ‫َﻟ َﻌ ﱠﻞ اﻟﻨ‬

-٦

ปรากฏการณทางภาษาที่เกิดขึ้นกับนามประโยค ِ นามประโยค ‫اﻻﺳﻤﻴﱠ ُﺔ‬ ‫ اﳉُﻤ َﻠ ُﺔ‬ที่เรานํามาจากบทอานขางตน เกิด การเปลี่ยนแปลงในการอานสระของคํา อันเนื่องจากมีปรากฏการณ ทางภาษาดวยการเพิ่มคําบุพบทเขามาในประโยค คําบุพบทเหลานี้มี ความหมายในตัว จึงใหความหมายเพิ่มกับประโยคเพื่อสื่อสารไดอยาง สมบูรณยิ่งขึ้น อาทิ

ِ‫ﺳﻮل اﷲ‬ ُ ‫َر‬ ‫ﺧﱪ‬

ٌ‫ُﳏ ﱠَﻤﺪ‬

‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

แปลวา มุฮัมมัด นั้น เปนศาสนทูตของอัลลอฮฺ นับเปนประโยคบอกเลาพื้น ฐาน ไมมีน้ํ าหนั ก ไม ยืน ยั นใดๆ แตถาหากเราจะใหคําพูดของเรามีน้ําหนัก เราก็ตองเพิ่มคําวา “จริงๆ” ‫ ﱠ‬/ เมื่อเพิ่มในคําพูดก็จะ หรือ “แทจริง” ซึ่งในภาษาอาหรับใชคําวา /‫إن‬ ไดประโยค ดังนี้ ِ‫ﺳﻮل اﷲ‬ ُ ‫َر‬ ‫ﺧﱪ‬

‫ُﳏ ﱠَﻤﺪً ا‬ ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

‫ﺣﺮف‬

แปลวา แทจริง มุฮัมมัด นั้น เปนศาสนทูตของอัลลอฮฺ 59

ประโยคขางตนเปนประโยคยืนยันแลว ‫ ﱠإن‬ยังมีอิทธิพลในการ เปลี่ยนแปลงสระการอานกับประโยคนี้ดวยที่คําวา ‫ ُﳏ ﱠَﻤﺪً ا‬กลาวคือ เมื่อ ‫ ﱠ‬ถูก ใชพรอมกับประโยคเดิม ทางหลักภาษาอาหรับจะมีการ คําวา ‫إن‬ อานที่เปลี่ยนแปลงกับ ‫( اﳌ ُ ْﺒﺘَﺪَ أ‬คําเดี่ยวที่อยูในสถานะภาคประธานใน ประโยค) จากเดิมอยูสถานะ ‫ َﻣﺮﻓﻮع‬- มัรฺฟูอ (อานดวยสระ ‫ ـُـ‬/ฎ็อม

มะฮฺ/ หรือ�� /ฎ็อมมะตาน/) เปลี่ยนมาอยูในสถานะ ‫ َﻣﻨﺼﻮب‬-มันศูบ

(อานดวยสระ ‫ ـَـ‬/ฟตหะฮฺ/ หรือ _ /ฟตหะตาน/) ยังมี ‫( َﺣﺮف‬คําบุพ บท) อื่น ๆ ที่มาลบลางหนาที่ของนามประโยคเดิ ม กลุ มคํ าเหล านี้ ِ ‫ﺮف‬ เรียกวา ‫ َأ َﺧﻮات ﱠإن‬หรือจะเรียกรวมๆ วา ‫ﻧﺎﺳ ٌﺦ‬ ٌ ‫َﺣ‬ เมื่อกลุมคํา ‫ َأ َﺧﻮات ﱠإن‬เขามาในนามประโยค ....

�

คํ า ที่ เ ป น ‫ اـﳌـﺒﺘﺪأـ‬จะเรี ย กเป น

‫ا ـﺳـﻢ‬

แทน และเดิ ม อยู ใ น

สถานะ ‫ َﻣـﺮﻓـﻮعـ‬-มัรฺ ฟู อ จ ะเปลี่ ย นเป น สถานะ ‫– َﻣـﻨﺼﻮبـ‬ มันศูบฺ แทน เครื่องหมาย หรือ สระกํากับการอานคํา จะเปลี่ยนแปลง ขึ้นอยูกับสถานะของคํานั้นในประโยค ดังรูปขางลางนี้

�

สวนคําที่เปน ‫ ﺧﱪ‬จะอยูในสถานะ ‫ َﻣﺮﻓﻮع‬เหมือนเดิม

กลุ ม คํ า ‫ َأـ َﺧـﻮا ـتـ إ ـ ﱠنـ‬มี ‫ـ َﻟـ َﻌ ﱠﻞ‬،‫ـ َﻟـ ْﻴ َﺖ‬،‫ـ َﻟـ ِﻜ ﱠﻦ‬،‫ـ ـَﻛـﺄ ﱠنـ‬،‫ أـ ﱠنـ‬แต ล ะคํ า มี ความหมายเพิ่มใหกับประโยค (١٨٢ : ‫ ﴾ )اﻟﺒﻘﺮة‬1 ّ ‫ﺧﱪ‬ (٢) ‫إن‬

‫ﱠ‬ ‫أن‬

0 ّ‫إ‬ (١ ) ‫ن‬

/ ّ ‫إن‬

.﴿

�

‫ﺣﺮف ﻧﺎﺳﺦ‬

มีความหมายเหมือน ‫ ﱠإن‬เพียงแตการอาน /ฮัมซะฮฺ/

ต า งกั น เมื่ อ ขึ้ น ต น ประโยคจะเป น ‫ إـ ﱠنـ‬และถ า กลาง ประโยคจะเปน ‫ ﱠأن‬เชน

ِ‫رﺳﻮل اﷲ‬ ُ ‫ﳏـﻤﺪً ا‬

ُ‫أﺷﻬﺪ‬ َ

‫ ﻛ ﱠ‬มีความหมายวา “เหมือน” “เสมือน” “คลาย” ใชสื่อ ‫َﺄن‬

ในการเปรียบเทียบ เชน

‫اﻟﻘﺪس ﻣﻜ ُﺔ اﳌ َﻜ ﱠﺮ َﻣﺔ‬ َ ‫ﻛﺄ ّن‬

‫ﻛﺄ ّن‬

‫َﻛ َﺄ ﱠن‬

‫ﺣﺮف ﻧﺎﺳﺦ‬

แปลวา (เมือง) กุดซ (นั้น) เหมือน มักกะฮฺ อันทรงเกียรติ

‫ﻧﻮر‬ ٌ

‫ﻛﺄ ّن‬

‫اﻟﻌﻠﻢ‬ َ

ّ ‫ﻛﺄن‬

‫ﻛﺄ ﱠن‬

‫ﺣﺮف ﻧﺎﺳﺦ‬

แปลวา ความรูนั้น เสมือน รัศมี

มีความหมายวา “แต” เชน !

แตวา (เมือง) กุดซ (นั้น) วันนี้ ถูกยึดครอง

*+ , -

' ( )

%&"

#$ "

ไวยกรณ (นั้น) งาย แตวา หลักเกณฑของมัน มีแยกยอย ." มีความหมายวา “หวังวา” เชน

2 &3 4( 5 ( / 0 .

%1 ."

หวังวา มุสลิมทุกคน ตั้งใจที่จะญิฮาด

2 ) 6 +7 .

หวังวา ที่รัก จะมา

สวนใหญ ." จะใช/กับสิ่งที่เป2นไปไมได/ เชน ?=> : ;+$ : 9 p

B1 ! C D + .

n %@ .

ml 8

และผูปฏิเสธศรัทธาจะกลาววา โอ/..ถ/าฉันเป2นฝุ7นดินเสียก็จะดี

% มีความหมายวา “คาดวา” หรือ “เผื่อวา เชน

6F ) E$ %

เผื่อวา ชัยชนะ ใกล/ ?K : HIJ : 9 n

− ml − k

LM N O

j i8

%( @+ % @ % %

แนนอน อัลลอฮฺจะทรงปรับปรุงกิจการ (ของเขา) หลังจากนั้น คํ า วา % P ในอั ล กุ รฺ อ าน จะเป2 น การยื น ยั น ให/ ค วามหมายวา “แนนอน”

*P 01 P hW ,*# #PT *P0 3 .PP 1 ld "S PT" *P 01 P h " " iP" j : ZcWh

: *on ! . 1 ld ";J!"

;J!

S T

;J!

S T

;J!

S T

;J!

S T

;J!

S T

6F ) R O % VWX T Y;1 *Z ([" X

*Z X "

QK QU

^ B;1 Q]

`_ XWa 2 & bc " Bd Q= f

." Qe 63

" 7 ! Wh" " c *+ $z * 0 " {!" :

0" qp cZ 1 %/ &"

S +-

_ QQQQQQQQQQQQ Bd QK

0" qp

QQQQQQQQQQQQQQQQ L$ r_ 1l N 1 N/ 1 IZ &"

v S +Q' !W , L

.................. : ‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ‬

QQQQQQQQQQQQQ #$ " Bd Q]

%&"

Z v

tu @ QQQQQQQQQQQQQQ Bh r$s0M Q= / v Q2 F QQQQQQQQQQQQ ." Qe S +-

7 y( ", : w x

.‫ إن اﻟﺰﻛﺎة واﺟﺒﺔ‬-١

.......... : ‫ ﺧﱪﻩ‬........ : ‫اﲰﻪ‬ .................. : ‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ‬

.‫ ﻟﻴﺖ اﻟﺪواء ﻣﻔﻴﺪ‬-٢

.......... : ‫ ﺧﱪﻩ‬........ : ‫اﲰﻪ‬ ................... : ‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ‬ ........... : ‫ ﺧﱪﻩ‬......... : ‫اﲰﻪ‬

.‫ ﻟﻌﻞ اﳉﻮ ﺻﺤﻮ اﻟﻴﻮم‬-٣

‫‪ -٤‬ﻛﺄن اﻟﻘﺎﺋﺪ أﺳﺪ‪.‬‬

‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ ‪................... :‬‬ ‫اﲰﻪ ‪ ......... :‬ﺧﱪﻩ ‪.......... :‬‬

‫‪ -٥‬اﻟﻘﻄﺎر ﺳﺮﻳﻊ ﻟﻜﻦ اﻟﻄﺎﺋﺮة أﺳﺮع ﻣﻨﻪ‪.‬‬

‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ ‪............ :‬‬

‫اﲰﻪ ‪ ......... :‬ﺧﱪﻩ ‪.......... :‬‬

‫‪ -٦‬إن ﻋﺒﺪ اﻟﺮﲪﻦ ﻋﺎزم ﻋﻠﻰ‬

‫اﻟﺴﻔﺮ‪ .‬اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ ‪............... :‬‬ ‫اﲰﻪ ‪ ........ :‬ﺧﱪﻩ ‪.......... :‬‬

‫‪ -٧‬اﻟﺴﻤﺎء ﺻﺎﻓﻴﺔ ﻟﻜﻦ اﳌﻄﺮ‬

‫ﻣﻨﻬﻤﺮ‪ .‬اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ ‪................ :‬‬ ‫اﲰﻪ ‪ ......... :‬ﺧﱪﻩ ‪.......... :‬‬

‫‪ -٨‬إن ﻣﻜﺔ ﻗﺒﻠﺔ اﳌﺴﻠﻤﲔ‪.‬‬

‫اﳊﺮف اﻟﻨﺎﺳﺦ ‪................... :‬‬ ‫اﲰﻪ ‪ ......... :‬ﺧﱪﻩ ‪........... :‬‬

‫‪ -١‬ﻟﻌﻞ اﳌﺴﺎﻓﺮ ﺣﺎﴐ اﻟﻴﻮم‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻛﺎن ﺑﺎﺋﻊ اﻟﺼﺤﻒ واﻗﻔﺎ ﰲ اﻟﻄﺮﻳﻖ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬أﺻﺒﺤﺖ اﻟﺴﲈء ﺻﺎﻓﻴﺔ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬إن اﳌﺴﺘﻌﻤﺮة ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻣﻦ اﻟﺒﺤﺮ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬إن زﻳﺎرة اﳌﺮﻳﺾ ﺳﻨﺔ‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﻟﻴﺖ اﻟﺼﺤﺔ داﺋﻤﺔ‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫‪ -٧‬ﻣﺎ زاﻟﺖ اﻟﻘﺪس ﻣﻌﻈﻤﺔ ﻋﻨﺪ اﳌﺴﻠﻤﲔ‪.‬‬ ‫‪ -٨‬ﻇﻞ اﳉﻨﺪي ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻟﻠﺠﻬﺎد‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻋﻠﻤﺖ أن اﻟﻀﻴﻒ ‪.................‬‬ ‫‪ -٢‬إن اﳊﺪﻳﻘﺔ ‪.......................‬‬ ‫‪ -٣‬اﻟﺒﺎب ﺟﺪﻳﺪ ﻟﻜﻦ ‪ ............‬ﻗﺪﻳﻢ ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﻛﺄن اﳉﻨﺪي ‪.....................‬‬ ‫‪ -٥‬ﻟﻴﺖ ‪ .........................‬ﻏﺎﺋﻢ‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﻟﻌﻞ ‪ .........................‬ﺻﺤﻮ‪.‬‬

‫‪ ............ -١‬اﷲ رﺣﻴﻢ ﻟﻨﺎ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬اﻟﺴﻴﺎرة ﴎﻳﻌﺔ ‪ ............‬اﻟﻘﻄﺎر أﴎع ﻣﻨﻬﺎ‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻋﻠﻤﻨﺎ ‪ ............‬اﻟﻌﻄﻠﺔ ﻗﺮﻳﺒﺔ‪.‬‬ ‫‪ ............ -٤‬اﻟﻨﺠﻢ ﻣﺼﺒﺎح‪.‬‬ ‫‪ ............ -٥‬اﻟﺸﻤﺲ ﻣﴩﻗﺔ‪.‬‬ ‫‪ ............ -٦‬اﻟﻌﺪاوة ﻣﺴﺘﻤﺮة ﺑﲔ اﻟﻌﺮب واﻟﻴﻬﻮد‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫اﳌﺎل ﻛﺜﲑ‪.‬‬

‫‪ :‬ﻟﻴﺖ اﳌﺎل ﻛﺜﲑ‪.‬‬ ‫‪ -١‬إن اﻟﻄﻌﺎم ﻟﺬﻳﺬ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٢‬ﻟﻌﻞ اﻟﻮﻋﺎء ﳑﻠﻮء ﻣﺎ ًء ﻷ�ﻮﺿﺄ‪.‬‬

‫‪..................................‬‬

‫‪ -٣‬إن اﷲ واﺣﺪ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٤‬إن ﺧﲑ اﻟﻜﻼم اﻟﺼﺪق‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٥‬إن اﻟﺮﻳﺢ ﺷﺪﻳﺪة‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٦‬إن ﺧﲑ اﻟﻨﺎس اﻟﻨﺎﻓﻊ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٧‬ﻟﻴﺖ اﻟﴪور داﺋﻢ‪.‬‬

‫‪..................................‬‬

‫‪ -٨‬ﻛﺄن اﻟﺸﻤﺲ ﻛﺮة ﻣﻦ ذﻫﺐ‪.‬‬

‫‪...................................‬‬

‫‪ -٩‬ﻟﻴﺖ ﻛﻞ ﻣﺴﻠﻢ ﻋﺎزم ﻋﲆ اﳉﻬﺎد‪.‬‬

‫‪.................................‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬م ‪ :‬اﻟﺴﻴﺎرة ﺻﻐﲑ ٌة ‪ .‬اﻟﺴﻌﺮ ﻣ ِ‬ ‫ﺮﺗﻔ ٌﻊ‬ ‫ُ‬

‫ﺳﻌﺮﻫﺎ ُﻣ ْﺮﺗ ِﻔ ٌﻊ‬ ‫ط ‪ :‬ﻫﺬه اﻟﺴﻴﺎر ُة ﺻﻐﲑ ٌة ﻟﻜ ْﻦ َ‬

‫‪ (١‬س‬ ‫ج‬ ‫‪ (٢‬م‬ ‫ط‬

‫‪67‬‬

‫‪:‬‬

‫اﻟﻄﺎﻟﺐ ِ‬ ‫اﻟﺼﺪﻳﻖ ﻛﺴﻼن‬ ‫ﳎﺘﻬﺪٌ ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬

‫‪:‬‬

‫ﺻﻐﲑ‬ ‫اﻟﺒﺎﺋ ُﻊ َﻧﺸـ ْﻴ ٌﻂ ‪ .‬اﻟﺪُ ﻛّﺎ ُن‬ ‫ٌ‬

‫‪:‬‬ ‫‪:‬‬

‫‪.......... .............................................‬‬ ‫‪.......................................................‬‬

‫‪ (٣‬م‬

‫‪:‬‬

‫ط‬

‫‪:‬‬

‫اﻟﺒﻴﻮت ﻛﺜﲑ ٌة‬ ‫اﳌﻨﻄِ َﻘ ُﺔ ﺣﺪ ْﻳ َﺜ ٌﺔ ‪.‬‬ ‫ُ‬

‫‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ف َﺿـ ﱢﻴ َﻘ ٌﺔ‬ ‫اﻟﺸ ﱠـﻘ ُﺔ ﻛﺒﲑ ٌة ‪ .‬اﻟﻐ َُﺮ ُ‬

‫‪ (٤‬م‬ ‫ط‬

‫‪:‬‬

‫‪ (٥‬م‬

‫‪:‬‬

‫ط‬

‫‪:‬‬

‫‪.......................................................‬‬ ‫‪.......................................................‬‬

‫اﻟﻄﺎﻟﺐ ِ‬ ‫اﻟﺼﺪﻳﻖ ﻛﺴﻼن‬ ‫ﳎﺘﻬﺪٌ ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬

‫‪.......................................................‬‬

‫أ�ﺎ‬

‫ﻷ�ّﻰ‬

‫ﻛﺄ�ّﻰ‬

‫ﻟﻜﻨّﻰ‬

‫أ�ﺖ‬ ‫َ‬

‫ﻷ�ّﻚ‬

‫ﻛﺄ�ّﻚ‬

‫ﻟﻜﻨّﻚ‬

‫ﻷ�ّﻪ‬

‫ﻛﺄ�ّﻪ‬

‫ﻟﻜﻨّﻪ‬

‫ﻫﻮ‬

‫ﻧﺤﻦ‬

‫ﻷ�ّﻨﺎ‬

‫ﻛ ّﺎﻧﻨﺎ‬

‫ﻟﻜﻨّﻨﺎ‬

‫أ�ﺘﻢ‬

‫ﻷ�ّﻜﻢ‬

‫ﻛﺄ�ّﻜﻢ‬

‫ﻟﻜﻨّﻜﻢ‬

‫ﻫﻢ‬

‫ﻷﳖﻢ‬ ‫ّ‬

‫ﻛﺄﳖﻢ‬ ‫ّ‬

‫ﻟﻜﻨّﻬﻢ‬

‫‪68‬‬

‫‪ .١‬أ�ﺎ ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫أ�ﺎ أﻓﻬﻢ ﺗﻔﺴﲑ ﺳﻮرة اﻟﻔﺎﲢﺔ‪،‬‬ ‫‪ .٢‬ﻫﺬا ﺟﻮﻧﻰ‬

‫أﻓﻬﻢ اﻟﻌﺮﺑ ّﻴﺔ ﺟ ّﻴﺪا‬

‫ﻫﻮ ﻻ ﻳﻔﻬﻢ ﻣﺎ ﻳﻘﺮأ ﰱ ﺻﻼﺗﻪ‪ ،‬وﻟﻜﻨّﻪ ﻻ ﻳﺮﻳﺪ أن ﻳﻔﻬﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻻ ﻳﻔﻬﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫‪ .٣‬أ�ﺖ ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫اﳌﺪر َس ﻋﻦ ﻣﻌﻨﻰ اﻟﻜﻠﻤﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‪،‬‬ ‫ﺗﺴﺄل ّ‬ ‫ﻷ�ّﻚ ﺗﻨﺴﻰ ﻫﺬا اﳌﻌﻨﻰ‬

‫ﻋﻨﺪك ﻗﺎﻣﻮس‪،‬‬

‫ﻳﻤﻜﻨﻚ أن ﺗﺒﺤﺚ ﻋﻦ اﳌﻌﻨﻰ ﰱ اﻟﻘﺎﻣﻮس ‪.‬‬ ‫‪ .١‬ﻫﺬا ﻣﺼﻄﻔﻰ ﻛﲈل‬ ‫ﻫﻮ ﻳﻘﺮأ اﻟﻘﺮآن ﺟ ّﻴﺪا‬

‫ﻳﻔﻬﻢ ﻣﺎ ﻳﻘﺮأ ﻣﻦ اﻵﻳﺎت اﻟﻘﺮآﻧﻴﺔ‬ ‫‪ .٢‬اﻋﻤﻞ ﻟﺪﻧﻴﺎك‬ ‫واﻋﻤﻞ ﻵﺧﺮﺗﻚ‬

‫‪69‬‬

‫ﺗﻌﻴﺶ أ�ﺪا‬ ‫ﲤﻮت ﻏﺪً ا‬

‫أﻋﻴﺶ أ�ﺪً ا‬

‫أﻣﻮت ﻏﺪً ا‬

‫ أ�ﺎ أﻋﻤﻞ ﻟﺪﻧﻴﺎي‬.٣ ‫وأﻋﻤﻞ ﻵﺧﺮﰐ‬

‫ ﻟﻠﻤﺴﻠﻤﲔ أﻋﺪا ٌء ﻛﺜﲑة‬.١

‫ﻣﺸﻐﻮﻟﻮن ﺑﺎﻻﺧﺘﻼف ﺑﻴﻨﻬﻢ‬

‫و‬

‫ ﻫﺬا أﲪﺪ‬.٢ ‫ﻫﻮ اﻵن ﻣﺮﻳﺾ‬ ‫ﻫﻮ ﰱ اﻻﻣﺘﺤﺎن اﻟﺸﺪﻳﺪ‬ ‫ﺻﺎﺑﺮ ﲠﺬا اﻻﻣﺘﺤﺎن‬

Translate Into Arabic 1. I learn Arabic because I want to understand Al-Qur'an and Al-Hadith ……………………………………………………………………………………………… 2. I have to understand Arabic because I want to understand Islamic religion well ……………………………………………………………………………………………… 3. You do not understand Arabic but you don't learn the language yet ……………………………………………………………………………………………… 70

‫اﺳﻢ ذات‬ ‫اﻫﻴﻢ ‪-‬‬ ‫َﻣﺪﻳﻨَﺔٌ – زﻣﻦ ‪ -‬إﺑﺮ ُ‬ ‫اﻟ ﱠﺴﻤﺎء‬

‫اﺳﻢ ﻣﻌﲎ‬ ‫اﻹﺳﻼم – اﳊﺮب ‪ -‬اﻟﻌﺪاوة‬ ‫اﳉﻬﺎد – اﻟﻨﺼـﺮ‬

‫ﻗَﺪﳝَﺔ – ﻃَﻮﻳﻞ ‪ -‬ﺛﺎﻟِﺚ ‪-‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻌﻤَﺮة – ُﻣ َﻌﻈﱠ َﻤﺔ –‬ ‫ُﻣﺴﻠﻢ ُﻣﺴﺘَ َ‬ ‫اﳌ َﻜﱠﺮَﻣﺔ‬ ‫ُ‬

‫‪71‬‬

‫ﻓـﻌـ ل‬ ‫ُﻳـ ـﻔ ّﻌﻞ‬ ‫ُﻳـ ْﻓ ِﻌﻞ‬

ِ ‫ﻳـ‬ ‫ـﻔﺎﻋﻞ‬ ُ

‫ﻓَﻌﻞ‬

‫َﻓ ﱠﻌﻞ‬

‫َْﻓأ َﻌﻞ‬

‫ﺎﻋﻞ‬ َ ‫َﻓ‬

ِ ‫ﻳـ‬ ‫ﻧﻔﻌﻞ‬ َ

‫اﻧﻔﻌﻞ‬

‫َﻳـ ﺗﻔ ﱠﻌﻞ‬

‫ﺗﻔ ﱠﻌﻞ‬

ِ ‫ﻳـ‬ ‫ﻓﺘﻌﻞ‬ َ

‫ﺗﻔﺎﻋﻞ‬ َ ‫َﻳـ‬

ِ ‫ﺳﺘﻔﻌﻞ‬ ‫َﻳـ‬

‫اﻓﺘﻌﻞ‬ ‫ﺗﻔﺎﻋﻞ‬ َ

‫اﺳﺘﻔﻌﻞ‬

หมายเหตุ: 1. คํ านามในรูปแบบของ ‫ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْﻮل‬จะมี ความหมายในตัว ที่บงบอกถึง (ถู ก

กระทํา) หรือ แสดงถึ งการกระทําหรืออาการที่ถูกแสดงออกมาโดยผูใดผู หนึ่งหรือ สิ่งใดสิ่งหนึ่ง 2. การผันรูปคําให เปน อิสมุลมัฟ อูล ตองคํานึงถึงชนิดของคํากริยา ถาหาก กริยาที่เปนชนิด 3 อั กษร ใหเ ติม มีม (‫ ) م‬นํ าหน า และ วาว กอนตัว สุดทาย อยูในรูป ‫ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْﻮل‬สวนกริยาที่มีอักษรมากกวา 3 อักษร ใหเติม

มีม (‫ ) ُﻣـ‬ที่มีเครื่อ งหมายฎ็ อ มมะฮฺกํ า กั บข า งบน แทน ยาอ มุฎ อริ อฺ (‫) ﻳ ـ‬ จากการเปลี่ยนรูปฟอิลมุฎอริอฺใหเปนอิสมุลฟาอิลและมีเครื่องหมายฟตหะฮฺ กอนตัวสุดทาย ตัวอยาง: ‫رس َﻣﻔﻬﻮ ٌم ِﺟﺪ� ا‬ ُ َ‫ﻫﺬا اﻟﺪ‬

‫‪The Lesson is understood well‬‬ ‫ี‪บทเรียนนี้เปนทีเ่ ขาใจไดอยางด‬‬

‫ﻳَـ ْﻔ َﻌﻞ‬

‫ﻳـُ ْﻔ َﻌﻞ‬

‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْﻮل‬

‫ﻳﻔﻬﻢ‬

‫ﻣﻔﻬﻮم‬

‫ﻳﻜﺘﺐ‬

‫ﻣﻜﺘﻮب‬

‫ﻳﻌﺮف‬

‫ﻣﻌﺮوف‬

‫ﻳﺴﺄل‬

‫ﻣﺴﺆول‬

‫ﺗَـ ْﻔ َﻌﻞ‬

‫ﺗُـ ْﻔ َﻌﻞ‬

‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْﻮﻟَﺔ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻣﺔ‬

‫ﺗﻌﺮف‬

‫ﻣﻌﺮوﻓﺔ‬

‫ﺗﺴﺄل‬

‫ﻣﺴﺆوﻟﺔ‬

‫ﺗﻜﺘﺐ‬

‫ﻣﻜﺘﻮﺑﺔ‬

‫ﻳﻘﺮأ‬

‫ﺗﻔﻬﻢ‬

‫‪73‬‬

‫ﻳُﻘﺮأ‬

‫ﻔﻬﻢ‬ ‫ﺗُ َ‬

‫ﻣﻘﺮوء‬

‫‪ - .١‬أﻓﻬﻢ ﻫﺬا اﻟﺪّ رس‬

‫ أ�ﺎ ﻓﺎﻫﻢ ﻫﺬا اﻟﺪّ رس‬‫‪ -‬ﻫﺬا اﻟﺪّ رس ُﻳﻔ َﻬﻢ ﺑﴪﻋﺔ = ﻫﺬا اﻟﺪّ رس ﻣﻔﻬ ـﻮم ﺑﴪﻋﺔ‬

‫‪ – .٢‬ﻫﻰ ﺗﻜﺘﺐ ﻣﻌﻨﻰ اﻟﻜﻠﲈت ﻋﲆ اﻟﺴ ّﺒﻮرة‬ ‫ ﻫﻲ ﻛﺎﺗﺒﺔ ﻣﻌﻨﻰ اﻟﻜﻠﲈت ﻋﲆ اﻟﺴ ّﺒﻮرة‬‫‪ -‬ﻣﻌﻨﻰ اﻟﻜﻠﲈت ُﻳﻜﺘَﺐ ﻋﲆ اﻟﺴ ّﺒﻮرة‬

‫ﻜﺘﻮب ﻋﲆ اﻟﺴ ّﺒﻮرة‬ ‫ ﻣﻌﻨﻰ اﻟﻜﻠﲈت َﻣ‬‫ٌ‬ ‫‪ - .٣‬أ�ﺎ أﻋﺮف اﺳﻢ اﻷﺳﺘﺎذ‬

‫ أ�ﺎ ﻋﺎرف اﺳﻢ اﻷﺳﺘﺎذ‬‫‪ -‬اﺳﻢ اﻷﺳﺘﺎذ ﻳﻌﺮف ﺟﺪ� ا‬

‫ﺗﺮﺑﻰ أوﻻدﻫﺎ ﰱ اﻟﺒﻴﺖ‬ ‫‪ّ -٤‬‬ ‫اﻷم ّ‬

‫‪ -‬اﺳﻢ اﻷﺳﺘﺎذ ﻣﻌﺮوف ﺟﺪ� ا‬

‫ﻫﻰ ﺗﺴﺄل ﻋﻦ ﻫﺬه اﳌﺴﺆوﻟﻴﺔ‬

‫)ﻫﻰ ﻣﺴﺆوﻟﺔ ﻋﻦ ﻫﺬه اﳌﺴﺆوﻟﻴﺔ(‬

‫‪ -٥‬ﻫﺬﻩ ﻃﺮﻳﻘﺔٌ ﺟﺪﻳﺪة ﰱ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻫﺬﻩ اﻟﻄﺮﻳﻘﺔُ ﺗﺪرس ﰱ اﳉﺎﻣﻌﺎت‬ ‫)ﻫﺬﻩ اﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﻣﺪروﺳﺔ ﰱ اﳉﺎﻣﻌﺎت(‬ ‫‪74‬‬

‫اﻟﻨﻤﻮذج ‪ :‬أﻛﻞ اﻟﺮﺟﻞ ﺑﻴﻀﺔ‪.‬‬ ‫أﻛﻞ اﻟﺮﺟﻞ ﺑﻴﻀﺘﲔ‪.‬‬ ‫‪.................................‬‬

‫‪-١‬‬

‫ﺣﻔﻆ إﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺳﻮرة‪.‬‬

‫‪-٢‬‬

‫أﺧﺬ ﻫﺸﺎم ﻏﺼﻨﺎ ﻣﻦ اﻟﺸﺠﺮة‪................................. .‬‬

‫‪-٣‬‬

‫ﻗﺮأت ﺻﺤﻴﻔﺔ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٤‬‬

‫ﺷﻜﺮ اﻟﻮﻟﺪ واﻟﺪه‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٥‬‬

‫ﻳﻠﻤﺲ اﳍﻮاء اﻟﻌﲔ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٦‬‬

‫ﻓﻘﺪ اﻟﻄﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎﺑﻪ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫اﻟﻨﻤﻮذج ‪ :‬أﻧﺖ ﺗﺴﺎﻋﺪ اﶈﺘﺎج‪.‬‬ ‫أﻧﺖ ﺗﺴﺎﻋﺪ اﶈﺘﺎﺟﲔ‪.‬‬ ‫‪-١‬‬

‫‪75‬‬

‫رأ�ﺖ اﳌﻬﻨﺪس ﰲ اﳌﻜﺘﺐ‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪-٢‬‬

‫ودﻋﻨﺎ اﳌﺴﺎﻓﺮ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٣‬‬

‫ﻋﺎﻗﺐ اﻟﻘﺎﴈ اﻟﺴﺎرق‪.‬‬

‫‪.................. ..............‬‬

‫‪-٤‬‬

‫ﺷﻜﺮت اﳌﻮﻇﻒ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٥‬‬

‫ﳛﺐ اﷲ اﻟﺼﺎﺑﺮ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٦‬‬

‫ﻻ ﳛﺐ اﻟﻨﺎس اﳊﺎﺳﺪ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٧‬‬

‫اﺳﺘﻘﺒﻠﺖ اﻟﺰاﺋﺮ‪.‬‬

‫‪.................................‬‬

‫‪-٨‬‬

‫ﳛﺐ اﻟﻨﺎس اﳌﻬﺬب‪.‬‬

‫‪........... .....................‬‬

‫اﻟﻨﻤﻮذج ‪ :‬أرﺷﺪت اﳊﺎﺟﺔ إﱃ ﻣﺎء زﻣﺰم‪.‬‬ ‫أرﺷﺪت اﳊﺎﺟﺎت إﱃ ﻣﺎء زﻣﺰم‪.‬‬ ‫‪......... ........................‬‬

‫‪-١‬‬

‫ﻫﻨﺄت اﳌﺮﻳﻀﺔ ﺑﺎﻟﺸﻔﺎء‪.‬‬

‫‪-٢‬‬

‫ﺗﺮﰊ ﻣﺮﻳﻢ ﺑﻨﺘﻬﺎ ﻋﲆ ﻃﺎﻋﺔ اﷲ‪............................ .‬‬

‫‪-٣‬‬

‫ﺑﺎع أﰊ ﺳﻴﺎرة‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪-٤‬‬

‫ﳛﺐ اﷲ اﻟﺼﺎدﻗﺔ‪.‬‬

‫‪...............................‬‬

‫‪-٥‬‬

‫أﻛﻠﺖ ﺑﻴﻀﺔ‪.‬‬

‫‪................................‬‬

‫‪76‬‬

‫‪-١‬‬

‫ﻏﺴﻞ اﻟﻮﻟﺪ ‪ .............‬ﻗﺒﻞ اﻷﻛﻞ‪.‬‬

‫‪-٢‬‬

‫ﻗﺎد اﻟﺴﺎﺋﻘﺎن ‪.......................‬‬

‫‪-٣‬‬

‫ﻳﻘﻄﻒ اﻟﺒﺴﺘﺎﲏ ‪............................‬‬

‫‪-٤‬‬

‫ﻳﺒﻴﻊ اﻟﺒﺎﺋﻊ ‪ .............‬اﻟﺼﻮﻓﻴﺔ ﰲ اﻟﺸﺘﺎء‪.‬‬

‫‪-٥‬‬

‫ﻧﺴﺘﻬﻠﻚ ‪ .............‬ﻣﻦ اﻟﻜﻬﺮﺑﺎء ﰲ اﻟﺸﺘﺎء‪.‬‬

‫‪-٦‬‬

‫ﻳﴬ اﳍﻮاء اﳊﺎر ‪............................‬‬

‫‪-١‬‬

‫اﻟﺪرس ﺟﻴﺪا ‪.‬‬ ‫ﻳُﻔﻬﻢ‬ ‫ُ‬

‫‪-٢‬‬ ‫‪-٣‬‬ ‫‪-٤‬‬ ‫‪-٥‬‬

‫‪77‬‬

‫ﻫﻞ ﻫﺬا ﻳُﺆَﻛ ُﻞ ؟‬ ‫ِ‬ ‫اﳌﻌﻠﱢ ُﻢ‬ ‫ُﺷﻜَﺮ َ‬ ‫ﻤﺎل ﻳﻮم اﻟﻌﻴﺪ‬ ‫اﻷﻋ ُ‬ ‫ﺗُﻘﺒﱢ َﻞ ْ‬ ‫ِ‬ ‫أﻣﺲ‬ ‫أ ُْرﺳﻠً ْ‬ ‫ﺖ اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ َ‬

‫‪...............................‬‬ ‫‪...............................‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫‪..............................‬‬ ‫‪...............................‬‬

‫ﻄﻮف ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﳋﻄﺎب ‪ -‬رﴈ‬ ‫ذات َﻟﻴ َﻠ ٍﺔ َﻳ ُ‬ ‫َ‬

‫اﷲ ﻋﻨﻪ ‪ -‬ﺑﺄﺣﻴﺎء اﳌﺪﻳﻨﺔ ﻳ َﺘ َﻔ ﱠﻘﺪُ ﺷﺆو َن اﻟﻨﺎس‪ ،‬ﻓ َﻤ ﱠﺮ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑِﺒ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻠﺒﻦ وﻫﻲ ﺗﻘﻮل‬ ‫ﺑﺎﺋﻌﺔ‬ ‫ﺻﻮت‬ ‫ﻴﺖ ﺳ ِﻤﻊ ﻣﻨﻪ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻔﺠﺮ‪ ،‬ﻓﻘﻮﻣﻲ‬ ‫وﻗﺖ‬ ‫ﻻﺑﻨﺘﻬﺎ‪ :‬ﻳﺎ ُﺑﻨﻴﺘﻲ‪ ،‬ﻟﻘﺪ‬ ‫ﻗﺎرب ُ‬ ‫َ‬

‫اﻣﺰﺟﻲ اﻟﻠﺒ َﻦ ﺑﺎ�ﺎء‪،‬‬ ‫ﻓﻘﺎﻟﺖ اﻟﻔﺘﺎة‪ :‬ﻳﺎ ُأﻣﺎه‪ ،‬أ�ﻢ ﻳﺄ�ِ ِ‬ ‫ﻚ َﳖ ُﻲ أﻣﲑ اﳌﺆﻣﻨﲔ ﻋﻦ ﺧﻠﻂ اﻟﻠﺒﻦ‬ ‫ّ‬ ‫ﺑﺎ�ﺎء؟‪،‬‬

‫ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﺑﲆ ﻳﺎ ﺑﻨﻴﺘﻲ‪ ،‬وﻟﻜ ﱠﻦ ﻛﻴﻒ ﻳﺪري ﻋﻤﺮ؟‪،‬‬

‫ب ﻋﻤﺮ ﻳﺮاﻧﺎ‪.‬‬ ‫ﻓﻘﺎﻟﺖ اﻟﻔﺘﺎة‪ :‬ﻳﺎ أﻣﺎه‪ ،‬إن ﻛﺎن ﻋﻤﺮ ﻻ ﻳﺮاﻧﺎ َﻓﺮ ﱡ‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫اﻟﺒﻴﺖ‪ ،‬وذﻫﺐ‬ ‫ﺟﺪار‬ ‫ﻓﱰك ﻋﻤﺮ‪ -‬رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ ‪ -‬ﻋﻼﻣ ًﺔ ﻋﲆ‬ ‫اﻟﺒﻴﺖ ﻓﺘﺎة أ�ﻜﻢ ﳛِﺐ أن ﻳﺘﺰوج ﻫﺬه اﻟﻔﺘﺎة‪ ،‬واﷲ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻷوﻻده‪ ،‬وﻗﺎل ﳍﻢ‪ :‬ﰲ ﻫﺬا‬ ‫َ‬ ‫ﱡ َََ ﱠ ّ‬ ‫ٌ ﱡ‬ ‫ﻻ َﲣﺮج ﻫﺬه اﻟﻔﺘﺎ ُة ﻣﻦ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻴﺖ ِ‬ ‫ﺮﺿﻮا أن َﺗﺘَ َﺰ ﱠوﺟﻮﻫﺎ أ�ﺘﻢ‬ ‫اﺑﻦ‬ ‫اﳋﻄﺎب‪ ،‬وإ ْن ﱂ َﺗ َ‬ ‫ُ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﺈﳖﺎ ﳑﱠﻦ َ‬ ‫ﻳﺄﰐ‬ ‫ﻓﺴ َﺄ�َ َﺰ ﱠو ُﺟﻬﺎ أ�ﺎ‪ّ ،‬‬ ‫ﳜﺸﻮن رﲠﻢ ﺑﺎﻟﻐﻴﺐ‪ ،‬ﺛﻢ أﻣﺮ اﺑﻨَﻪ ﻋﺎﺻﲈ أن َ‬ ‫اﻟﺒﻴﺖ ﻓﻴﺨ َﻄﺐ اﻟﻔﺘﺎ َة إﱃ ﻧﻔﺴﻪ ﻓ َﺘﺰوﺟﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻔﻌﻞ ِ‬ ‫ﻋﺎﺻ ٌﻢ ﻣﺎ ُأ ِﻣ َﺮ ﺑﻪ‪ ،‬وﺗﺸﺎ ُء‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫َ‬ ‫ﱠ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ﺗﺰوﺟﻬﺎ ﻋﺒﺪُ اﻟ َﻌﺰﻳﺰ ﺑﻦ َﻣﺮوان‪،‬‬ ‫اﻷﻗﺪار أن ﻳﺄﰐ ﻣﻦ ﻧﺴﻠﻬﺎ ﻓﺘﺎ ٌة ُﺳ ﱢﻤ ْ‬ ‫ﻴﺖ َﻟﻴﲆ‪ ،‬ﱠ‬ ‫ُ‬ ‫‪79‬‬

ِ ،‫ﺑﺠﺪﱢ ه اﻟﻔﺎروق‬ َ ‫ ﻓﻜﺎن ُﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻌﺰﻳﺰ ﺷﺪﻳﺪَ اﻟﺸﺒﻪ‬،‫ﻓﺄ�ﺠﺒﺖ ﻟﻪ ُﻋﻤﺮ‬ . ‫وﻳﱰﺳ ُﻢ ُﺧﻄﺎه‬ ،‫ﺬوه‬ َ ‫َﳛ ُﺬو َﺣ‬ ‫ﱠ‬

มาจากคําวา ‫ي‬+‫ﻨﺖ‬ ٌ ِ‫( ﺑ‬ลูกสาวของฉัน) แลวเปนการใชคําในมาตราตัศฆีร(ฺ ‫)ﺗَﺼﻐﲑ‬

‫ ﻳﺎ ﺑﻨﺘﻲ ﺻﻐﲑة‬: ‫ﻳﺎ ُﺑﻨﻴﺘﻲ‬

เปนการลดคําคุณศัพทแทนวา ‫ﺑﻨﺘﻲ ﺻﻐﲑة‬ แตยังคงใหความหมาย “เล็ก”หรือ“นอย” ในคํา สามารถแปลวา โอลกู นอยจา ใชไดทงั้ สองประโยคและมีความหมายวา = ‫اﻣﺰ ِﺟ ْﻲ اﻟﻠﺒﻦ ﺑﺎ�ﺎء‬ َ “จงผสมนมกับน้าํ ” ‫َﺿ ِﻌ ْﻲ ا�ﺎء ﻋﲆ اﻟﻠﺒﻦ‬ (‫ي‬+‫ج‬ َ‫ )اﻣﺰ‬และ (‫ي‬+ َ กริยาคําสัง่ ْ ْ ‫)ﺿ ْﻊ‬ เมื่อบุรุษที่ 2 (คูสนทนา) เปนผูหญิง จะตองเติม ‫ ْي‬หลังกริยานัน้ แลวจะ อานออกเสียง /-อี/ การเรียกในรูป ‫ ﻳﺎ ُأ ﱠﻣﺎه‬ซึ่งแปลวา “แมจา” จะเพราะและนุมนวลกวารูป ‫ ﻳﺎ ُأ ﱢﻣﻲ‬ซึ่ง แปลวา “แมคะ”

‫ ﻳﺎ ُأ ﱢﻣﻲ‬: ‫ﻳﺎ ُأ ﱠﻣﺎه‬

คําหามของอะมีรุลมุมินนี เกี่ยวกับการผสม ‫أ�ﻢ ﻳﺄ�ِ ِﻚ َﳖ ُﻲ أﻣﲑ‬ นมกับน้าํ ไมถึงทานดอกหรือ? ‫اﳌﺆﻣﻨﲔ ﻋﻦ ﺧﻠﻂ اﻟﻠﺒﻦ‬ เราสามารถพูดดวยประโยคอื่นวา ‫أ�ﻢ َﺗﻌ َﻠ ِﻤﻲ ﱠ‬ .‫أﻣﲑ اﳌﺆﻣﻨﲔَ ﻗﺪ َﳖﻰ َﻋﻦ ذﻟﻚ‬ َ ‫أن‬

แปลวา “ทานไมทราบดอกหรือวา ทานอะ

มีรลุ มุมินีนไดหามสิ่งนั้น ทานอุมัรฺจะรูไดอยางไร? เปนคําถามชี้ถึงการบอกยืนยันวา

:‫ﺑﺎ�ﺎء؟‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﺪري ﻋﻤﺮ؟‬

.‫ُﻋ َﻤﺮ ﻻ َﻳﺮاﻧﺎ اﻵن‬

แปลวา ทานอุมัรฺไมเห็นเราหรอก

ทานอุมัรฺ ทิ้ง สัญลักษณบนผนังบาน เราสามารถพูดดวยประโยคอื่นวา

‫َو َﺿ َﻊ ﻋﻼﻣ ًﺔ ﻋﲆ اﻟﺒﻴﺖ‬

َ -‫رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬-‫ﺗﺮك ﻋﻤﺮ‬ ‫ﻋﻼﻣ ًﺔ ﻋﲆ ﺟﺪار اﻟﺒﻴﺖ‬

ผูใดบาง จากบรรดาพวกทานที่อยากจะ ‫ﳛِ ﱡﺐ أن َﻳ َﺘ َﺰ ﱠو ّج‬ แตงงานกับผูหญิงคนนี้

‫ﻫﺬه اﻟﻔﺘﺎ َة‬

ฉันเองแหละที่จะแตงงานกับหลอน การเพิ่มสรรพนาม ‫ أ�ﺎ‬ที่สอดคลอง กับสรรพนามที่มีสถานะเปนประธาน ในประโยค ......‫ َأ‬เปนการเนนหนัก และยืนยันประโยคนั้น นางก็ไดคลอดลูก ชื่ออุมรฺั ใหเขา เขาปฏิบัติตามและเจริญรอยตามทาน เราสามารถพูดดวยประโยคอื่นวา

‫ اِ ْﻗ َﺘ َﻔﻰ أ� ََﺮ ُه‬،‫ﻳﺘّﺒِ ُﻌﻪ‬

‫ﺳ َﺄ�َ َﺰ ﱠو ُﺟﻬﺎ‬

‫ﻓﺄ�ﺠﺒﺖ ﻟﻪ ُﻋﻤﺮ‬

‫وﻳﱰﺳ ُﻢ‬ ،‫ﺣﺬوه‬ ‫ﳛﺬو‬ َ ‫ﱠ‬

‫ُﺧﻄﺎه‬

‫زوﺟﺔ ‪١‬‬ ‫‪+‬‬

‫زوﺟﺔ ‪٢‬‬ ‫؟‬

‫‪+‬‬

‫ﺟﺪّ )‪(٢‬‬

‫ﺟﺪّ )‪(١‬‬

‫‪+‬‬

‫ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻌﺰﻳﺰ‬

‫‪ -١‬ﻣﺎذا ﻓﻌﻞ َﻋﻤﺮ ﻋﺎد ًة ﰲ ﺑﻌﺾ َﻟﻴﺎﻟِﻴﻪ ؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫‪ -٢‬ﻫﻞ َر َﻓ َﻀﺖ اﻟﻔﺘﺎة َﺧ َ‬ ‫ﻠﻂ اﻟﻠﺒﻦ ﺑﺎ�ﺎء؟ �ﺎذا؟‬

‫‪.......................................................................‬‬

‫ِ‬ ‫ﻃﺎﻋﺔ اﻟﻮاﻟﺪ ِة ؟ ﻛﻴﻒ ذﻟﻚ؟‬ ‫ﻓﺾ اﻟﻔﻌﻞ ﰲ ﻫﺬه اﻟﻘﺼﺔ ﻋﺪم‬ ‫َﱪ َر ُ‬ ‫‪ -٣‬ﻫﻞ ُﻳﻌﺘ ُ‬ ‫‪........................................................................‬‬ ‫‪........................................................................‬‬

‫‪82‬‬

‫‪ -٤‬ﻣﺎ ﻫﻲ ﺻﻔﺔ ﻫﺬه اﻟﻔﺘﺎة ؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫‪ -٥‬ﻣﻦ ﻫﻮ َﺟﺪﱡ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﻌﺰﻳﺰ ؟‬

‫‪........................................................................‬‬

‫‪ANNEXATION‬‬ ‫ﺟ َﻠ َﺲ اﻟﺘ َْﻮأَ ُم )اﳌﻀﺎف واﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ(‬ ‫وﻳﺘﺤﺪّ ﺛﺎن ‪:‬‬

‫اﳌﻀﺎف‬

‫َ‬ ‫ﻧﻜﻮن ﺗﻮأَ ﻣ ًﺎ ‪.‬‬ ‫اﷲ ﻟﻨﺎ أن‬ ‫‪ :‬ﻟﻘﺪْ ﻗﺪﱠ َر ُ‬

‫رﺑﻨﺎ ‪.‬‬ ‫اﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ ‪ :‬ﻫﺬا ﻣﻦ َﻓ ْﻀ ِﻞ ّ‬ ‫اﳌﻀﺎف‬

‫اﻟﻨﺎس ﻳﺴﺘﻄﻴﻌﻮن أن‬ ‫‪ :‬ﻧﺤﻦ ﺗﻮأم‪ ،‬ﻟﻜ ّﻦ‬ ‫َ‬

‫ُﻳ َﻤ ﱢﻴﺰوﻧﺎ ﺟ ّﻴﺪا‪ ،‬ﻛﻴﻒ ﻳﻜﻮن ذﻟﻚ ‪.‬‬ ‫اﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ ‪ُ :‬ﺳ ٌ‬ ‫اﻹﺿﺎ َﻓ ِﺔ‪،‬‬ ‫ﴎ ِة َ‬ ‫ﺆال ﺟ ّﻴﺪٌ ‪َ .‬ﻧﺤ ُﻦ ﻣﻦ ُأ َ‬

‫اﳌﻀﺎف أي "أ�ﺖ"‬ ‫و َﺗ َﺘ َﻜ ﱠﻮ ُن ﻣﻦ‬ ‫َ‬

‫اﳌﻀﺎف‬

‫‪83‬‬

‫واﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ أي "أ�ﺎ" ‪.‬‬ ‫َ‬

‫اﻟﺘ َْﻮأ َ ُم‬

‫ُﻳ َﻤﻴﱢﺰ‬

‫َﺗ َﺘ َﻜ ﱠﻮ ُن‬

‫ﻣﺒﺎﴍ ًة‬ ‫ﻳﺘ ِ‬ ‫ﱠﺠ ُﻪ‬ ‫ﻧﺤﻮ‬ ‫َ‬

‫‪ฝาแผด‬‬ ‫‪แยกแยะ‬‬ ‫‪ประกอบ‬‬ ‫ี‪ทันท‬‬ ‫‪มุงหนา‬‬ ‫‪สู‬‬

‫اﺳﻢ َﻳﻘ ُﻊ أﻣﺎ َﻣﻚ‪،‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ وا‬ ‫اﺳﻢ‬ ‫ُ‬ ‫ﻟﻈﺮف ﻛﺬﻟﻚ‪ ،‬وأ�ﺎ ٌ‬ ‫ٌ‬ ‫‪ :‬ﺻﺤﻴﺢ‪ ،‬أ�ﺎ ٌ‬ ‫ﻴﻒ إﻟﻴﻚ‪ ،‬وأ�ﺎ َأﺧ ُﻠﻮ ﻣﻦ اﻟـ ـ اﻟﺘﻌﺮﻳﻒ واﻟﺘﻨﻮﻳﻦ ‪.‬‬ ‫و ُأ ِﺿ َ‬

‫اﺳﻢ َﻳﻘ ُﻊ ﺑﻌﺪَ ك ﻣﺒﺎﴍ ًة وأ�ﺎ ﳎﺮور داﺋ ًﲈ‪.‬‬ ‫اﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ ‪ :‬وأ�ﺎ ٌ‬

‫ﺗﺄﰐ ﺑﻤﺜﺎل ؟‬ ‫اﳌﻀﺎف‬ ‫‪ :‬ﻫﻞ ُﻳﻤﻜﻦ أن َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ(‬ ‫اﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ ‪ :‬اﳌﺜﺎل؛‬ ‫ﻧﺤﻮ ﻓﺼﻠﻪ ﺑﻌﺪَ اﻟﺮاﺣﺔ ‪َ .‬ﻓـ ) ُ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ اﳉﺎﻣﻌﺔ ﻳﺘ ِﱠﺠ ُﻪ َ‬ ‫ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻔﺼﻞ(‬ ‫اﳉﺎﻣﻌﺔ( و)‬ ‫أ�ﺖ ) ُﻣﻀﺎف(‪ ،‬و)‬ ‫ﻧﺤﻮ( و)ﺑﻌﺪَ (‬ ‫َ‬ ‫و) َ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﺮاﺣﺔ( أ�ﺎ )اﳌﻀﺎف إﻟﻴﻪ( ‪.‬‬ ‫و)‬

‫‪84‬‬

บทสนทนาขางตน เปนการสนทนาระหวางคูแฝด มุฎอฟ คนพี่ กับ มุฎอฟอิลัยฮฺ คนนอง เริ่มดวยการรําลึกถึงความโปรนปราน ของอั ลลอฮฺ � ที่ ทรงกํา หนดให ทั้ง สองเปนแฝด อยา งไรก็ ตามผูคนก็สามารถแยกแยะไดวาใครเปนพี่ใครเปนนอง เพราะ ทั้งสองจากครอบครัวเดียวกัน คือ อิฎอฟะฮฺ เพราะ มุฎอฟ เปน คํานาม หรื อ ซอร็อ ฟ ก็ได ซึ่ งคลอดออกมากอน มุฎ อฟอิลัยฮฺ และอยู เคี ย งคู กั น เสมอ โดยไม มี อะลีฟ ลามและตั นวีน สว น มุฎอฟอิลัยฮฺ เปนคํานามตามติด มุฎอฟ ทันทีเลย และอยูในสถานะ มัจฺรูร เสมอ ِ ‫اﻟﻘﺮآن‬ ‫آﻳﺔ‬

ِ‫رﺳﻮل اﷲ‬

‫ اﻟﻘﺮآن‬/ ‫اﻵﻳﺔ‬ ‫ اﷲ‬+ ‫اﻟﺮﺳﻮل‬

ِ ‫اﻟﻨﺎس‬ + ‫ﺷﺆون‬

‫ اﻟﻨﺎس‬+ ‫ﺷﺆون‬

ِ ‫ﺻﻮت‬ ِ ‫ﺑﺎﺋﻌﺔ‬ ‫اﻟﻠﺒﻦ‬

‫اﻟﻠﺒﻦ‬ / ‫ اﻟﺒﺎﺋﻌ ُﺔ‬/‫ﺼﻮت‬ ‫اﻟ‬ ُ ُ

ِ ‫َﳖ ُﻲ‬ ‫أﻣﲑ اﳌﺆﻣﻨﲔ‬

‫اﳌﺆﻣﻨﻮن‬/ ‫ﻣﲑ‬ ُ ‫اﻟﻨ‬ ُ ‫ اﻷ‬/‫َﻬﻲ‬

‫ُﺑﻨـ ﱠﻴﺘِﻲ‬

‫ أ�ﺎ‬/ ‫اﻟ ُﺒﻨﻴﺔ‬

ِ ِ ‫ﺑﻴﺖ‬ ‫اﳋﻄﺎب‬ ‫اﺑﻦ‬ ُ

‫أوﻻ ُد ه‬ ‫َرﺑ ـﱡ ـ ـﻬﻢ‬

‫اﳋﻄﺎب‬ / ‫ﺑﻦ‬ ُ ‫اﻟ‬ ُ ُ ‫ اﻻ‬/ ‫ﺒﻴﺖ‬

‫ ﻫﻮ‬/ ‫اﻷوﻻد‬

‫ ﻫﻢ‬/ ‫ﺮب‬ ‫اﻟ ﱡ‬

‫اﻟﻨَ ُ‬ ‫ﺴﻞ ‪ /‬ﻫﺎ‬

‫َﻧﺴﻠـ ـ ـﻬﺎ‬

‫ذات ‪ /‬ﻟﻴﻠﺔ‬

‫ذات ٍ‬ ‫ﻟﻴﻠﺔ‬ ‫َ‬

‫َ‬ ‫ﻗﺒﻞ ‪ /‬اﻟ َﺼﻼة ‪ /‬اﻟ َﻔﺠﺮ‬

‫ِ‬ ‫اﻟﺼﻼة‬ ‫ﺑﻌﺪَ‬ ‫ﻗﺒﻞ ﺻ ِ‬ ‫ﻼة اﻟ َﻔ ِ‬ ‫ﺠﺮ‬ ‫َ َ‬

‫ﻤﻴﺪ ‪ /‬اﻟ ٌﻜﻠﻴﺔُ‬ ‫اﻟﻌ ُ‬ ‫اﻟﺒﺎب ‪ /‬اﻟﺒﻴﺖ ‪َ /‬‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب ‪ /‬اﻻﺑﻦ ‪ /‬اﻷﺳﺘﺎذ ‪ /‬اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬

‫ﺑﻴﺖ ﻋﻤ ِ‬ ‫ﻴﺪ اﻟ ٌﻜ ِ‬ ‫ﺑﺎب ِ‬ ‫ﻠﻴﺔ‬ ‫َ‬ ‫ﻛﺘﺎب اﺑ ِﻦ ِ‬ ‫أﺳﺘﺎذ اﻟﻌﺮ ِ‬ ‫ﺑﻴﺔ‬

‫ﺑﻌﺪَ ‪ /‬اﻟﺼﻼ ُة‬

‫‪ :‬إﺳﻨﺎ ُد اﺳ ٍﻢ إﱃ اﺳ ٍﻢ آﺧﺮ )اﺳﻢ ‪ /‬ﺿﻤﲑ ‪ /‬ﻣﺼﺪر( ﻓﺘﻨﺘﺞ ﻣﻌﻨﻰ‬

‫ﺴﻤﻰ ﻣﻀﺎ ًﻓﺎ إﻟﻴﻪ‪ ،‬وﻫﻮ‬ ‫ﻳﺴﻤﻰ ُﻣﻀﺎﻓﺎً‪ ،‬واﻟﺜﺎﲏ ُﻳ ّ‬ ‫زاﺋﺪة‪ ،‬ﻓﺎﻷول ّ‬

‫داﺋ ًﲈ ‪.‬‬

‫‪การ “อิฎอฟะฮฺ” นับเปนปรากฏการณทางภาษาอาหรับที่มีการ‬‬ ‫‪ใชทั่วไปในการขยายประโยค เพิ่มความกระจางในการสื่อสาร รวมทั้ง‬‬ ‫‪เปนการรวบรัดใหภาษารัดกุมยิ่งขึ้น‬‬ ‫ิ‪การขยายประโยค อาท‬‬ ‫‪1- ลูกชาย เปนนักเขียน‬‬ ‫اﳌ ُ ِ‬ ‫ﺪﻳﺮ‬

‫‪2- ลู ก ชาย ของผู จั ด การ เป น‬‬ ‫‪นักเขียน‬‬

‫‪86‬‬

ِ ‫ُﻣ‬ 3- ลู ก ชาย ของผู จั ด การบริ ษั ท ‫ﺪﻳﺮ اﻟ َﴩ َِﺔﻛ‬ เปนนักเขียน ِ ‫ُﻣ‬ 4- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ِ ‫ﺪﻳﺮ َﴍ َِﺔﻛ اﳋ‬ ‫ﺸﺐ‬ เปนนักเขียน ِ ِ ‫ُﻣ‬ 5- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ِ ‫اﳌﻄﺎط‬ ‫ﺧﺸﺐ‬ ‫ﺪﻳﺮ َﴍﻛ َِﺔ‬ ยางพารา เปนนักเขียน ِ ِ ‫ُﻣ‬ 6- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ِ ‫اﳌﻄﺎط‬ ‫ﺧﺸﺐ‬ ‫ﺪﻳﺮ َﴍ َِﺔﻛ‬ ย า ง พ า ร า เป น นั ก เ ขี ย น ‫ا َﳌ َﺠ ﱠﻠ ِﺔ‬ วารสาร ِ ِ ‫ُﻣ‬ 7- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ِ ‫اﳌﻄﺎط‬ ‫ﺧﺸﺐ‬ ‫ﺪﻳﺮ َﴍ َِﺔﻛ‬ ย า ง พ า ร า เป น นั ก เ ขี ย น ِ ‫ﳎ ﱠﻠ ِﺔ اﻟﺘ‬ ‫َﺴﻮﻳﻖ‬ ََ วารสารการตลาด ِ ِ ‫اﺑ ُﻦ ُﻣ‬ 8- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ‫اﳌﻄﺎط ﻛﺎﺗِ ُﺐ‬ ِ ‫ﺧﺸﺐ‬ ‫ﺪﻳﺮ َﴍ َِﺔﻛ‬ ย า ง พ า ร า เป น นั ก เ ขี ย น ِ ‫ﳎ ﱠﻠ ِﺔ ﺗَﺴ‬ ‫ﻮﻳﻖ اﳌ ُﻨﺘَﺠﺎت‬ ََ วารสารการตลาดผลิตภัณฑ ِ ِ ‫اﺑﻦ ُﻣ‬ 9- ลูกชาย ของผูจัดการบริษัทไม ‫اﳌﻄﺎط ﻛﺎﺗِ ُﺐ‬ ِ ‫ﺧﺸﺐ‬ ‫ﺪﻳﺮ َﴍﻛ َِﺔ‬ ُ ย า ง พ า ร า เป น นั ก เ ขี ย น ِ ‫ﳎ ﱠﻠ ِﺔ ﺗ‬ ‫َﺴﻮﻳﻖ ُﻣﻨﺘَﺠﺎت اﳊﻼل‬ ََ วารสารการตลาดผลิ ต ภั ณ ฑ หะลาล

การใชภาษารวบรัด ปรากฏการณนี้ นับเปนเอกลักษณเด นของ ภาษาอาหรับ อยูแ ลวในด านต างๆ การประหยัดตรงกันขามกับ การฟุมเพือย ยิ่งใชคํานอยแตสามารถสื่อความหมายไดมาก ก็ยิ่ง เพิ่มความเปนอัตลักษณและเสริมความสละสลวยใหกับภาษา อาทิ 1- หนังสือที่เกี่ยวกับภาษาอาหรับเลมนี้ เปนของนักศึกษา หญิงที่เรียนในคณะมนุษยศาสตร 2- หนั ง สื อ ภาษาอาหรั บ นี้ เปน ของนักศึกษาหญิง ที่ เรีย น คณะมนุษยศาสตร 3- ในภาษาอาหรั บ คํ า ที่ ใ ช จ ริ ง คื อ (หนั ง สื อ อาหรั บ สําหรับ นักศึกษาหญิงคณะมนุษ ยศาสตร) ในประโยค ที่วา 87

ِ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻟﻄﺎﻟﺒ ِﺔ‬ ِ ِ ‫ﻛﻠﻴﺔ اﻟ ُﻌﻠﻮم اﻹﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺘﺎب‬ َ ُ ‫ﻛ‬

�

หมายเหตุ:

ประโยคที่ 3 ใชคําไดนอยที่สุด

1. อิฎอฟะฮฺ เปนสวนประกอบของคูค ํานาม (2 คําซึ่งรวมถึงสรรพนาม

และนามกริ ยา) มาต อ กั น แล ว ไดค วามหมายเพิ่ม คํา แรกเรี ยกวา “‫ ُﻣﻀﺎف‬- มุฎอฟ” สวนคําที่ 2 เรียกวา “‫ ُﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬-มุฎอฟุน อิลัยฮฺ”

2. คูคาํ นาม (‫ ُﻣﻀﺎف‬- ‫ ) ُﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬จะวาง ณ ตําแหนงใดในประโยค ก็ได

อาทิ

‫ﻳﺮاﻧﺎ‬

‫َر ﱡب ﻋﻤﺮ‬

(‫)ﲨﻠﺔ ﻓﻌﻠﻴﺔ‬ ‫ﺧﱪ‬

‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

ขอสังเกตุ คูค ํานามอิฎอฟะฮฺ อยูในตําแหนง ‫ﻣﺒﺘﺪأ‬

‫ﺑﺠﺪﱢ ه‬ ‫ﺣﺮف‬

ِ ‫اﻟﺸﺒﻪ‬ َ‫ﺷﺪﻳﺪ‬

ِ ‫ﻛﺎن ُﻋﻤﺮ ﺑﻦ‬ ‫ﻋﺒﺪ اﻟﻌﺰﻳﺰ‬ ُ

) ‫ﻓﻌﻞ ﻧﺎﺳﺦ اﺳﻢ ﻛﺎن ﺑﺪل‬

‫ﺧﱪ ﻛﺎن‬

ขอสังเกตุ คูค ํานามอิฎอฟะฮฺ อยูในตําแหนง ‫ ﺧﱪ ﻛﺎن‬/ ‫اﳌﺒﺪل ﻣﻨﻪ‬

ِ ‫اﻟﻔﺠﺮ‬ ‫وﻗﺖ‬ ُ ‫ﻓﺎﻋﻞ‬

‫ﻗﺎرب‬ َ

‫ﻓﻌﻞ‬

ขอสังเกตุ คูค ํานามอิฎอฟะฮฺ อยูในตําแหนง ‫ﻓﺎﻋﻞ‬

‫ﻟﻘﺪ‬

‫ﺣﺮف اﻟﺘﻮﻛﻴﺪ‬

‫ﻣﻨﻪ‬

‫)ﻫﻮ(ﻓﺎﻋﻞ‬+‫ﻓﻌﻞ‬

‫ﻣﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬

ขอสังเกตุ คูค ํานามอิฎอฟะฮฺ อยูในตําแหนง

ِ ‫اﻟﺒﻴﺖ‬

ِ ‫ﺟﺪار‬

‫َﺳ ِﻤ َﻊ‬

‫ﻣﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬

َ ‫ ﻋﻼﻣ ًﺔ ﻋﲆ‬-‫ رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬-‫ﺗﺮك ﻋﻤﺮ‬

‫ﺣﺮف اﳉﺮ اﻻﺳﻢ اﳌﺠﺮور‬

‫ﻣﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬

‫ﻓﺎﻋﻞ‬

‫ﻓﻌﻞ‬

ขอสังเกตุ คูค ํานามอิฎอฟะฮฺ อยูในตําแหนง ‫اﻻﺳﻢ اﳌﺠﺮور‬

3. ความหมายที่ไดจากการ อิฎอฟะฮฺ เชน �

ของ

อาทิ ‫ ﻣﻨﺰل اﳌﻌ ﱢﻠﻢ‬- บาน ของ ครู

�

แหง

�

คําสมาส

อาทิ ‫ – ﻧﻮر اﳍُﺪى‬รัศมี แหง ทางนํา อาทิ ‫ – دورة اﳌﻴﺎه‬หองน้ํา

4. “มุฎอฟ” อยูในรูป “นะกิเราะฮฺ ” เสมอ 5. “มุฎอฟุน อิลัยฮฺ” อยูในสถานะ “มัจฺรรู ฺ” เสมอ 6. ลบ นูน ในกรณีที่ “มุฎอฟ” ในรูปทวีพจน (‫ )اﳌ َﺜﻨﱠﻰ‬และพหูพจน ( ‫َﲨ ُﻊ‬ َ ‫)اﳌﺬﻛﱠﺮ اﻟﺴﺎﱂ‬

(١ ‫ﻋﺮﻓﺔ‬

‫ﻳﻮم‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫ﻇﺮف )ﻣﻀﺎف( ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬ ‫ﻣﻀﺎف ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫اﻷﺿﺤﻰ‬

‫ﻳﺄﰐ ﻋﻴﺪ‬

�

‫( ﻓﻌﻞ ﻓﺎﻋﻞ )ﻣﻀﺎف( ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬١) (٢)

‫‪(٢‬‬ ‫�‬

‫َذﺑﺢ اﻷَ ِ‬ ‫ﺿﺤ ﱠﻴ ِﺔ ﻣﻦ أﻋﻈﻢ اﻷﻋﲈل ﰲ ﻋﻴﺪ اﻷﺿﺤﻰ‬ ‫ُ‬ ‫ﺧﱪ )ﺟﺮ وﳎﺮور(‬

‫)‪ (١‬اﳌﺒﺘﺪأ‬

‫)‪ (٢‬ﻣﻀﺎف ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫‪(٣‬‬ ‫�‬

‫ﻣﻀﺎف‬

‫ﺟﺮ وﳎﺮور‬

‫ﻣﻀﺎف ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫ﻳﺴﺘﺸﻌﺮ اﳌﺴﻠﻤﻮن ﺗﻀﺤﻴ َﺔ أ�ﻴـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ــﻬﻢ إﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‬

‫)‪ (١‬ﻓﻌﻞ‬ ‫)‪(٢‬‬ ‫)‪(٣‬‬

‫ﺑﺪل‬

‫اﳌﻔﻌﻮل ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻀﺎف ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬ ‫ﻣﻀﺎف ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫ﻓﺎﻋﻞ‬

‫ﺑﻴﺖ ِ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﻛُﻠﻴﺘِﻨﺎ ﺑﻌﻴﺪ‬ ‫‪(٤‬‬ ‫ُ‬ ‫ﺧﱪ‬

‫اﳌﺒﺘﺪأ‬

‫ﻣﺪرﺳـﺎن اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫‪ (٥‬وﺻﻞ‬ ‫ّ‬ ‫اﳌﺒﺘﺪأ‬

‫ﺧﱪ ‪ x‬ﻣﻀﺎف إﻟﻴﻪ‬

‫ف ﻣﻦ اﳌﻀﺎف ؟‬ ‫ﻣﺎذا ُﺣ ِﺬ َ‬ ‫اﻟ ـ ـ ـ )اﻟﺘﻌﺮﻳﻒ(‬ ‫اﻟﺘﻨﻮﻳﻦ‬

‫ﻧﻮن اﳌﺜﻨّﻰ‬

‫ﻃﺎﻟﺐ اﳉﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﻧﺤﻮ ‪) :‬اﻟـ (‬ ‫ُ‬ ‫ﻧﺤﻮ ‪ :‬ﻛﺘﺎب اﷲِ‬ ‫ُ‬

‫ﻧﺤﻮ ‪ :‬ﻃﺎﻟﺒﺎ)ن( اﳌﻌﻬﺪ‬

‫ﻧﻮن اﳉﻤﻊ ﻧﺤﻮ ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﻮ)ن( ﻓﻄﺎﲏ‬

‫‪90‬‬

ِ ‫آﻳ ٌﺔ ﻟِﻘﻮ ٍم‬ ‫ﻳﻌﻘﻠﻮن‬

ِ ‫اﻟﻠﻴﻞ‬ ‫ﻼف‬ ُ ِ‫اﺧﺘ‬

การสับเปลี่ยนของกลางคืนและกลางวัน เปนสัญญาณ สําหรับหมูชนผูใชสติปญญา

ِ ‫رزق آﻳ ٌﺔ ﻟِﻘﻮ ٍم‬ ٍ ‫أ�ﺰ َل اﷲ ِرزﻗﺎ ِﻣﻦ اﻟﺴﲈ ِء ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻌﻘﻠﻮن‬ َ ‫ﻣﺎ‬ ُ

(น้ําฝน) ซึ่งเปนบางสวนจากปจ จัยยั งชีพที่อัลลอฮฺทรง ประทานลงมาจากฟากฟา เปนสัญญาณสําหรับหมูช น ผูใชสติปญญา

ِ ‫آﻳ ٌﺔ ﻟِﻘﻮ ٍم‬ ‫ﻳﻌﻘﻠﻮن‬

ِ‫ﺗﴫﻳﻒ اﻟﺮﻳﺎح‬ ُ

การเปลี่ยนทิศทางเดินของลม เปนสัญญาณสําหรับหมู ชนผูใชสติปญญา

IH G F E D C B A @ ? > = < ; ٥: ‫ � اﳉﺎﺛﻴﺔ‬ON M LKJ

ความว า และการสั บ เปลี่ ย นของกลางคื น และกลางวั น (น้ําฝน) ซึ่งบางสวนจากปจจัยยังชีพที่อัลลอฮฺทรงหลั่งลงมา จากฟากฟาแลวพระองคทรงใหแผนดินมีชีวิตชีวาดวยน้ําฝน นั้นหลังจากการแหงแลงของมัน และการเปลี่ยนทิศทางเดิน ของลม ย อ มเป น สัญ ญาณหลากหลายสํ าหรั บ หมู ช นผู ใ ช สติปญญา

‫‪ -١‬أزﻫﺎر اﳊﺪﻳﻘﺔ ﺑﺪﻳﻌﺔ‪.‬‬