Gabríela Friðriksdóttir Innra líf heysátu Inner Life of a Hay Bale 21. maí til 27. ágúst | 21 May to 27 August 2016
í samstarfi við Listahátíð í Reykjavík | in cooperation with the Reykjavík Arts Festival
Að ljúka upp huldum heimum Unlocking Hidden Worlds Jón Proppé
Mannfólkið hefur lengi grunað að í veröld-
People have long suspected that our world
inni megi finna lykla sem opna okkur leið að
contains keys that allow us to access other,
huldum heimum. Í þjóðsögum og goðsögn
hidden worlds. In folklore or myth we see
um sjáum við að stundum þarf ekki nema að
that sometimes one only has to find a certain
finna réttan stein, stað eða blóm. Launrúnir
stone, place or plant. A secret rune or a
eða rétt flutt þula geta lokið upp földum
verse recited can open up hidden realms.
stöðum. Þegar þangað er komið getum við
Once there, we can explore vast new spaces
skoðað okkur um og hitt furðuverur sem eru
and meet fantastic creatures, as strange as
skrítnari en nokkuð í bestiaria miðalda eða
anything we may find in either medieval
vísindaskáldsögum nútímans. Á hliðstæðan
bestiaries or modern science-fiction novels.
hátt getur endurbætt smásjá opnað vísinda
Similarly, in science, an improved micro-
mönnum sýn í nýja heima, heil vistkerfi af
scope can open up whole new ecosystems of
efnasamböndum og lífverum, þéttbyggð
life and chemicals, densely populated worlds
samfélög þar sem fjölbreytilegar lífverur lifa,
with diverse communities of life-forms
eiga sín samskipti og deyja – alveg eins og
going about their unfathomable business.
við. Stundum finna vísindamenn falda hella
Sometimes scientist also find hidden caves
og dýr sem enginn maður hefur áður séð en
with creatures, never before seen, that have
hafa þróast þar í einangrun í fábreytilegu
evolved to form a perfectly adapted society,
umhverfi og aðlagast því fullkomlega. Hvort
albeit in a narrowly confined world. Wheth-
sem við skoðum þá frá sjónarhorni goðsagna
er we see them from the point of view of
eða vísinda hafa huldir heimar af þessu tagi
mythology or science, such hidden worlds
heillað okkur frá örófi. Vitundin um það
have always fascinated our species and the
að þessir heimar geta verið rétt handan við
awareness that they can be found just around
hornið, jafnvel faldir heima hjá okkur eða í
the corner, even hidden within rooms and
Myndir úr vídeóverkinu North Tetralógía 2005 Images from the video North Tetralógía 2005
hversdagslegustu hlutum, gerir lífið spenn
objects of everyday life, lends our experience
andi og dálítið hættulegt.
a hint of danger and excitement.
Strax á fyrstu sýningum sínum árið 1997
Already in her first exhibitions, back in
var Gabríelu Friðriksdóttur umhugað um að
1997, Gabríela Friðriksdóttir was concerned
draga fram þessa reynslu, til dæmis þegar
with evoking this experience, for example
hún útbjó barnaherbergi í sýningarrýminu
when she exhibited nursery items that would
þar sem leikföngin reyndust við nánari skoð
prove sinister on closer examination. Her
un hættuleg og ógnandi. Teikningar hennar
early drawings, too, explore hidden worlds
frá þessum árum kanna gjarnan hulda heima
and the hidden lives of animals and fantastic
og hulið líf dýra og furðuvera. Þær sýna líka
creatures. They also show Gabríela’s surpris-
að Gabríelu þykir í raun vænt um þessar
ing affection for these creatures, a sympathy
undarlegu verur og áhorfandinn getur ekki
that the viewer cannot but share when look-
annað en fundið til samkenndar líka. Það tók
ing at her pictures, videos and sculptures. It
hana sjálfa nokkurn tíma að átta sig á mikil-
took some time for Gabríela herself to realise
vægi teikninganna:
the importance of these early drawings:
Fyrst leit ég ekki á þær sem teikningar
At first I didn’t think of them as drawings
heldur frekar sem skissur, eins konar safn
because they were more like sketches,
af því sem ég var að hugsa á hverjum
like a collection of what I was thinking
tíma. Ég leit aldrei á þær sem eitthvað
of at the time. I never thought of them
sem ég gæti notað á sýningu. Svo fór ég
as something I could use for an exhibi-
að skoða þær og komst að því að þær
tion. Then I started to look at them and
væru kannski eins og partur af sjálfri mér,
I found out that they were maybe like
eins og á úthverfunni, ef þú veist hvað ég
a part of me, like inside out, you know
meina.
what I mean?
Myndir úr teiknimyndinni TEIKNINGAR/DRAWINGS 2002 Images from the animated film TEIKNINGAR/DRAWINGS 2002
„Á úthverfunni“ er ágæt leið til að lýsa því
Inside-out is a good way to describe what
sem gerist í myndlist Gabríelu. Frá því um
goes on in Gabríela’s art. Since 2004 the
2004 hefur hún lagt áherslu á vídeólist og
focus of her work has been on a series of
búið til röð metnaðarfullra verka sem eru
highly-produced videos, laden with symbols
hlaðin táknum og fornum, leyndardómsfull
and heavy with the air of archaic mystery,
um anda. Fjórleikur hennar í vídeó frá 2005
though she continues to paint, draw and
(Tetralógía sem sýnd var í Feneyjum sama ár
exhibit sculpture. Her 2005 video quartet
þegar Gabríela var fulltrúi Íslands á tvíær
Tetralógía (exhibited in Venice when Gabríe-
ingnum þar) kannar hið óljósa samband milli
la represented Iceland at the Biennale that
íbúanna í mannheimum og þeirra sem byggja
same year) explores the tenuous relation-
hulduheima. Aðeins þunn himna skilur þá
ship between the world of humans and the
að og þeir þröngva sér hver inn í annars
inhabitants of the hidden realms. Only a thin
veruleika í undarlegum leikatriðum sem lúta
veil separates them and they intrude on each
aðeins sínum eigin óræðu rökum.
other in mysterious situations that progress
Myndlist Gabríelu kannar mörk skynjun ar okkar og takmarkanirnar sem sjónarhorn
through an unfathomable logic of their own. Gabríela’s art explores the limits of per-
okkar setja okkur. Reynsla okkar markast allt
ception and perspective. Our everyday world
af af því sem við fáum greint með skynfæru-
is solid and mostly predictable, the ground
num þaðan sem við stöndum en þar með er
is firm, the sun comes up every morning and
auðvitað ekki öll sagan sögð. Hversdagslegt
objects, for the most part, do our bidding.
umhverfi okkar er vissulega traust og fyrir
Yet if things shift, even only slightly, we find
sjáanlegt: Jörðin ber okkur, sólin kemur upp á
that they are not always as they seem. If we
hverjum degi og hlutir hegða sér yfirleitt eins
turn over a stone or dig up a shovelful of soil
og við viljum. En ef veröldin hliðrast aðeins,
we see that the ground is teaming with life
jafnvel aðeins agnarögn, komumst við að því
and porous with hidden spaces. When the
að ekki er allt sem sýnist. Ef við veltum við
sun sets, our world is transformed and we
steini eða snúum við skóflu af mold, sjáum
can lose our way and even our mind. The
við að jörðin undir okkur iðar af lífi og felur
shadows lengthen and deepen and sudden-
agnarsmá holrúm og ganga. Þegar sólin sest
ly we can imagine that we see in the murk
verður veröld okkar önnur og við getum
unexpected movements and shapes. The
tapað áttum og jafnvel glórunni, eins og
night belongs to ogres and ghosts; it is when
sögur sanna. Skuggarnir lengjast og dýpka og
witches ride and the devil reveals himself to
allt í einu þykjumst við greina í þeim óvæntar
them.
hreyfingar og svipi. Það eitt að fara í gönguferð getur gefið
Simply taking a walk gives us a new perspective on things and climbing a mountain
okkur nýtt sjónarhorn á hlutina. Ef við göng
gives us a new perspective on the world
um á fjall fáum við allt annað sjónarhorn á
below. We can even find new perspectives
byggðina fyrir neðan. Við getum meira að
without moving. A book, science text, film
segja fundið ný sjónarhorn án þess að færa
or work of art can give us a new view of the
okkur úr stað. Skáldsaga, vísindarit, kvik
world and help us to experience things in full
mynd eða myndlistarverk getur opnað okkur
that we only had a dim idea of before. Even
ný sjónarhorn á veröldina og gert okkur kleift
reading the Tarot can bring real insights. We
að upplifa til fulls eitthvað sem við höfðum
seek such experiences to help us understand
áður aðeins óljósa hugmynd um. Jafnvel
our world more fully, both the everyday
Tarot-spil geta verið uppspretta innsæis. Við
world and the other worlds that hide within
sækjum í reynslu af þessu tagi vegna þess að
it. As the artist Mark Boyle said: The most
hún víkkar sjóndeildarhring okkar og hjálpar
radical thing one can do to change the world
okkur að skilja heiminn betur, bæði hinn
is to change one’s perspective on it.
Myndir Ăşr teiknimyndinni Crepusculum 2011 Images from the animated film Crepusculum 2011
Myndir úr teiknimyndinni Innra líf heysátu 2015 Images from the animated film The Inner Life of a Hay Bale 2015
hversdagslega heim og þá hulduheima sem
There is a long literary tradition relat-
faldir eru í honum. Eins og listamaðurinn
ing to hidden worlds, reaching back to the
Mark Boyle sagði einu sinni: Það róttækasta
ancient Greeks. Quite often, the hero travels
sem maður getur gert til að breyta heiminum
there in a dream but some, like Dante, are
er að breyta sjónarhorni manns á hann.
simply torn away “midway life’s journey” to
Til er löng bókmenntahefð sem fjallar
find that they have “strayed into a dark for-
um hulda heima og nær allt aftur til Grikk
est”. When exploring an unfamiliar world the
lands hins forna. Alloft ferðast söguhetjan
author must invent a compass to guide the
til huliðsheima í draumi en sumum, eins
reader along and this old tradition is a great
og Dante, er kippt burt „miðja vega á vorri
repository of tropes and literary devices that
ævigötu“ og ranka við sér „í dimmum skógi“.
authors have exploited in endlessly varied
Þegar höfundar fara að rannsaka ókunna
ways; the dream narrative is without a doubt
heima þurfa þeir sjálfir að finna upp kompás
one of the most important sources of all
til að leiða lesendur gegnum myrkviðið. Þessi
fiction writing. Many of these methods have
forna bókmenntahefð er óþrjótandi brunn
been adopted in art to tell a story or evoke a
ur stílbragða og bókmenntalegra tilbrigða
scene, a person or an atmosphere. This can
sem höfundar hafa nýtt sér á ótal vegu;
be clearly seen in Gabríela’s work, especial-
draumbókmenntir og svokallaðar leiðslur
ly in her videos that, while lacking a strict
eru án efa með mikilvægustu forverum
linear plot, employ a variety of symbolic and
nútímaskáldskapar. Margar þessara aðferða
literary devices. Her lush scenes with actors,
hafa líka verið teknar upp í myndlist þegar
dancers, complicated sets and ominous
listamaðurinn þarf að segja sögu eða kalla
events, all serve to transport us beyond
fram atburð, persónu eða andrúmsloft. Þetta
everyday life, to change our perspective and
má greinilega sjá í verkum Gabríelu, sérstak-
make the world new.
lega í vídeóverkunum þar sem hún beitir
Recurring symbols, images and materials
bókmenntalegri tækni og stílbrögðum þótt
play an important role in this and Garbíela’s
hefðbundinn söguþráð vanti. Verkin eru litrík
world is full of them. Already in the 2005 vid-
og áferðarmikil og hún notar leikara, dansara
eo Tetralógía, hay played an important role.
og flóknar sviðsmyndir og byggir upp atriði
It filled the world from which primordial life
sem virðast þrungin spádómum og óræðum
emerged, a powerful symbol of a life-giving
ógnum. Allt er þetta gert til að svipta okkur
force. Hay has continued to feature in Ga-
burt úr hversdagsveruleikanum, að breyta
bríela’s sculptures and has become one of her
sjónarhorni okkar og gera veröldina nýja.
signature materials. Now, a whole exhibition
Endurtekin tákn, myndir og efni gegna veigamiklu hlutverki í þessu og veröld Gabrí elu er full af þeim. Strax í vídeóverkunum
explores this theme in detail with a sculptural installation, drawings and an animated film. Millennia of human history have invested
frá 2005, Tetralógía, kom hey mikið við
hay with importance and meaning far be-
sögu. Hey fyllir hinn dularfulla heim þar
yond its humble appearance. It is fodder for
sem við sjáum lífið fæðast og er tákn um
our livestock that in turn feeds us. It is a win-
lífgjöf og orku. Hún hefur síðan oft notað
ter store that can ensure survival, no matter
hey í skúlptúrum sínum og segja má að það
how winds rage. It can insulate us from the
sé eitt af hennar einkennisefnum. Nú hefur
cold and help us light a fire to keep us warm.
hún helgað heila sýningu þessu viðfangs
In most of Western Europe and even in India
efni og skoðar það í skúlptúrinnsetningu,
it was thought to bring good luck if one saw
teikningum og teiknimynd. Á árþúsundum
a wagon loaded with hay and people would
hefur mannkynið gætt heyið merkingu og
make a wish. If the hay was in bales, however,
táknkrafti langt umfram það sem ætla mætti.
the wish would not come true until the bales
Heyið er fóður búsmalans sem svo aftur
were opened.
fóðrar okkur sjálf. Heyið er vetrarforði sem
Now Gabríela has opened up the bale
tryggir afkomu þar til aftur vorar. Víðast um
of hay, making our wish come true and
Vestur-Evrópu og jafnvel á Indlandi hefur
revealing to us the wonderfully strange and
verið þjóðtrú að það boði gott að sjá heyhlass
quirky world of the creatures that live there.
nálgast á götu og fólk gat þá óskað sér og
They are a surprising gallery of characters
vitað að óskin myndi rætast. Ef heyið var í
and, while strange, they seem oddly familiar,
sátum eða böggum rættist óskin þó ekki fyrr
sharing traits, features and attitudes that
en sátan var rofin eða bagginn opnaður.
we easily recognise from our own circles
Nú hefur Gabríela rofið sátuna og óskir
of friends. They pose, strut, sulk or rejoice,
okkar geta ræst. Hún birtir okkur allt hið
just like us. Science will tell us that, indeed,
undursamlega líf sem býr í heysátunni og það
there are living creatures in a bale of hay and
er kostulegt persónugallerí, furðulegar verur
may even show us images from an electron
sem þó virðast einhvern veginn kunnuglegar
microscopes to prove it. But it is only in the
og deila eiginleikum, svipmóti og hreyfingum
imagination that we can visit their world,
með mannfólki sem við könnumst við. Þær
make their acquaintance and come to under-
setja sig í stellingar, spranga stoltar um, húka
stand their way of being.
hníptar eða gleðjast, alveg eins og við. Vís indamenn segja okkur að vissulega búi lífverur inni í heysátum og geta jafnvel sýnt okkur myndir úr rafeindasmásjá því til staðfesting ar. En það er aðeins með ímyndunaraflinu að við getum heimsótt veröld þeirra, kynnst þeim og skilið veruleika þeirra.
Skúlptúrar | Sculptures 2016
Teikningar | Drawings 2015
Gabríela Friðriksdóttir
Solo Exhibitions (Selection)
Born 1971, Reykjavík, Iceland
2016
Innra líf heysátu/Inner Life of a Hay Bale, Gallery GAMMA, Reykjavík, Iceland
2013
Crepusculum, Biennale de Lyon 2013, Lyon, France
2011
Crepusculum, Schirn Kunsthalle, Frankfurt, Germany
2009
Life? Biomorphic shapes in sculpture, Fermentation, Kunsthaus, Graz, Austria Tetralogia, Turku Art Museum, Finland
2008
Coagula, Flowers of Evil still bloom, Cueto Project, New York The Black spider, Schauspielhaus/Migros Museum, Zurich Ouroboros, Bob von Oursow Gallery, Zurich. La Duree/Streymið, National gallery, Iceland
2007 Ouroboros, Spielhaus-Morrison Gallery, Berlin Inside the Core/Tetralogia, Void gallery, Derry, Northern-Ireland Tetralogia, Teikningar/Drawings, Prospectif Cinema at Centre Pompidou, Paris 2006 Inside the Core, migros museum für gegenwartskunst, Zürich Versations Tetralogia, Reykjavik Art Museum 2005
Versations Tetralogia, Venice Biennale, Icelandic Pavillion Operazione Oesophagus, Akureyri Art Museum, Iceland.
2004 2003
Melankolia, Spielhaus Morrison Galerie, Berlin Katharsis, i8 Gallery, Reykjavik Teikningar/Drawings, Gallery Schön, Bochum Operazione Pathetico, Circuit 7, CCCB, Barcelona
2002 Operazione Dramatica, Gerdarsafn Museum, Kapavogur 2001 Animal Inside Animal Outside, Gallery Saevar Karl, Reykjavik Art and Real Estate, Husvangur Real Estate Office, Reykjavik 2000 Operazione Dramatica, Gerdarsafn Museum, Kópavogur, Iceland 1999 Are You Ready to Rock II, The Old Warehouse, Westmann-Islands, Iceland Are You Ready to Rock I, Gallery Slunkariki, Isafjordur, Iceland Persons and Feelings, Gallery Saevar Karl, Reykjavik, Iceland 1997 The Nameless One, Gallery 20m2, Reykjavik S.A.L.T.A.R.I, The Icelandic Academy of the Arts, Reykjavik
Group Exhibitions (Selection) 2016 2015 2014
IDENTITY, Behind the Curtain of Uncertainty, National Art Museum, Ukraine SURVIVAL KIT 8. The Acupuncture of Society, Latvian Centre for Contemporary Art, Riga The Silver Lining, Palazzo Trevisan, La Biennale di Venezia The grass is always greener on the other side, Kunstmuseum Liechtenstein The Sky´s gone out, The Galleries Moore, Philadelphia, USA Primary Force, Nordiska Akvarellmuseet, Sweden SAGA, KUMU Art Museum, Estonia SAGA – zeitgenössische Kunst aus Island, Kunsthalle Recklinghausen, Germany
LIP-STICKS, figurative paintings, Hafnarborg Museum, Hafnarfjörður, Iceland When suspicions become the norm, Museum of Contemporary Art, Moscow, Russia
2013 Between the late and the early, Royal Scottish Academy, Edinburg, Scotland Summer Show, Hamish Morrison Gallerei, Berlin, Germany 2011
Bloody Crepuscular Monstrous Rays, 5th Biennal of Moving Image, Contour, Mechelen, Belgium Visionaire No.59, Fairytale, New York, USA
2010 Transformation, Museum of Contemporary Art, Tokyo, Japan Scene shifts, Bonniers Konsthall, Stockholm, Sweden Transaquania into thin air, Reykjavik City theater, Reykjavik, Iceland Coloursynthesis, Hafnarhus, Reykjavik Art Museum 2009 Possibilities, Hafnarhus, Reykjavik Art Museum Transaquania -Out of the blue, The Blue Lagoon, Iceland Mythologies, Haunch of Venison, London, UK Kings, Gods & Mortals, Hamish Morrison Gallery, Berlin, Germany 2008 Life? Biomorphic shapes in sculpture, Kunsthaus, Graz, Austria Nuit blanche, Maison Rouge, Paris, France Tree of Signs, Gabriela fridriksdottir & MM/Paris, Urridaholt, Reykjavik Ouroboros/Inside the Core, National Gallery, Reykjavík, Iceland 2007
Ouroboros/Inside the Core, gallery i8, Art-Forum, Berlin, Germany La Chaine, BankArt 1929, Yokohama, Japan
Der Symbolismus und die Kunst der Gegenwart, Von der Heydt Museum Wuppertal, Germany Ausgezeichnet, Kunstverein, Freiburg, Germany Who is afraid of the Big Bad Wolf?, Te Thui-The Mark, Auckland, New Zealand 2006 Through the Looking Glass, Gallery Bob van Orsouw, Zürich Remember Who You Are, Mary Boone Gallery, New York 2005 Sketch in Motion, Sketch Gallery, London I Still Believe in Miracles II, Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris To Samekh, Water Events-Horizontal Memories Yoko Ono, Astrup Fearnly Museum of Modern Art, Oslo, Norway 2004
Noonday demons, CCA, Glasgow Parallele 64, Art Contemporain Islandais, Espace d’art contemporaine Gustave Fayet, Sérignan Les Spectacles Vivants, Centre Pompidou, Paris Drawings, Loveless, Minami Aoyama Minato-Ku Tokyo, Japan Where Do We Go from Here, Tanya Bonakdar Gallery, New York Ice, Museum Dhondt-Dhaenens, Deurle Sons and Dottir, Tentplaza Center for Visual Art, Rotterdam 2003 Behind the Eyes, Bergen Kunsthall, Bergen Breadhead / Operazione Poetica II, Woolenmaiden Hus, Project Arts Center, Dublin TEIKNINGAR/DRAWINGS, Prague Biennale Operazione Poetica IV, Billboard Project, Amager Landevey, Copenhagen Over the Bridge of Optimism, Reykjavik Art Museum, Reykjavik
2002 My Body is Over the Ocean-The Sea, Alma Löv Museum, Ostra Amtervik Operazione Poetica, Skaftfell Cultural Center, Seydisfjordur, Iceland, Operazione Poetica, The Living Art Museum, Reykjavik, Iceland 2001 Operazione Poetica, Skaftfell Cultural Center, Seydisfjordur Sculptures by Silfurtun, Specific site project, Gardabaer, Iceland 2000 Sovereignity, Gerdarsafn, Museum of Kopavogur Occurrence, Sputnik, Hverfisgata, Reykjavik The Seven Cardinal Virtues, Old and New, Thingvellir National Park Orgasm 2000, The Museum of Art, Akureyri 1999 Maggogabb Inc. Present: Art, Gallery 101, Reykjavik Iceland Bone in a Swedish Sock, Gallery 54, Göteburg 1998 Station to Station, The Living Art Museum, Reykjavik -30 + 60, The Municipal Museum, Reykjavik
Þakkir fá: Þóra Sigurþórsdóttir Hulda Marísdóttir Dísa Anderiman Bjarni Grímsson Ólafur á Birnustöðum Andrea Helgadóttir Hrafnhildur Hólmgeirsdóttir Helga Guðrún Friðriksdóttir Helga Jóakimsdóttir Áslaug Friðriksdóttir Kjartan Snorrason Pétur Bjarnason
Innra líf heysátu, 2015, teiknimynd lengd: 15.47min, ed: 3+2AP Courtesy of the Artist
Útgefandi:
Gallery GAMMA
Publisher:
Gallery GAMMA
Ábyrgðarmaður:
Gísli Hauksson
Gísli Hauksson
Sýningarstjóri:
Ari Alexander Ergis Magnússon
Exhibition Curator:
Ari Alexander Ergis Magnússon
Ljósmyndun:
Ásta Kristjánsdóttir, bls. 1–5, 16,
Photography:
Ásta Kristjánsdóttir, pp. 1–5, 16,
24, 26, 28, 30–51, 71–72
24, 26, 28, 30–51, 71–72
Hönnun og umbrot:
Jón Proppé
Layout and Design:
Jón Proppé
Prentun og bókband: Svansprent
Reykjavík 2016
Artwork:
Gabríela Friðriksdóttir
Animation Director: Pierre-Alain
Giraud Valdimar Jóhannsson & Gabríela Friðriksdóttir Voice-over: Erna Ómarsdóttir & Jón Símon Markússon Saxophone: Yoann Durant Soundtrack:
Printing: Svansprent