Wprowadzenie Monografia Ja utracone i odzyskane prezentuje nowe spojrzenie na istotę Ja. Naszym celem jako jej autorów jest połączenie w jedną spójną całość najnowszych światowych tendencji w myśleniu o istocie Ja (przede wszystkim teorii mikrogenetycznej) z opartym na własnym bogatym doświadczeniu klinicznym ujęciem Ja jako ucieleśnionego bytu biologicznego (organizm) i psychicznego (wewnętrzny świat umysłu), poznawanego i poznającego zarazem, emocjonalnego i społecznego, rozszerzonego na świat zewnętrzny – przyrodę, społeczeństwo i kulturę, czyli Ja tworzonego przez pracujący mózg (zagnieżdżonego w kolejnych piętrach struktury mózgu) w interakcji z ciałem i umysłem człowieka oraz otoczeniem fizycznym, społecznym i kulturowym. Pomysł napisania tej monografii zrodził się w umyśle jej pierwszej autorki ponad 26 lat temu w trakcie prowadzenia badań klinicznych pacjentów po udarach mózgu, którzy cierpieli na różnego rodzaju zaburzenia tożsamości włącznie z utratą własnego Ja (por. Pąchalska, 1999). Wstrząsającym wręcz doświadczeniem była wówczas obserwacja leworęcznej pacjentki (artystki malarki) rehabilitowanej z powodu lewostronnego niedowładu połowiczego i skrzyżowanej afazji anomicznej po udarze prawej półkuli mózgu. Pacjentka ta przemawiała do swojej niedowładnej ręki jak do drugiej osoby, używając niecenzuralnych słów i chcąc się jej pozbyć. Zapytana, co robi, odpowiedziała: „Rozdeptana ropucha w akcji wyrzuca niepotrzebne kawałki za okno”. Równie silne wrażenie zrobił pacjent wybudzony z długotrwałej śpiączki, który codziennie ogłaszał, że jest kimś innym, a po upływie kilku lat zmiany tożsamości występowały u niego co chwilę, w zależności od tego, z kim rozmawiał i jaki przedmiot trzymał w ręce (por. Pąchalska, MacQueen i wsp., 2011). W roku 2006 do badań nad systemem Ja dołączył drugi autor tej monografii, prof. Bożydar Kaczmarek, a w 2007 roku – trzeci, prof. Juri D. Kropotov. Rozpoczęliśmy wspólne badania osób z zaburzeniami oraz z rozpadem systemu Ja, wykorzystujące nasze własne doświadczenia zawodowe i kliniczne oraz metody neurodiagnozy stosowane w reprezentowanych przez nas dyscyplinach naukowych.
Pachalska, Kaczmarek, Kropotov_Ja utracone.indb 13
19.12.2021 18:00:19
