16
Wprowadzenie
Nowy paradygmat badawczy w neuropsychologii systemu Ja W naszych (neuropsychologicznych i neurofi zjologicznych) badaniach zaburzeń oraz rozpadu systemu Ja przydatne okazały się: 1. Ujęcie istoty rozpadu Ja oparte na teorii mikrogenetycznej (por. Brown, Pąchalska, 2003; Pąchalska, 2007a), pozwalające na indywidualne podejście do opisu każdego chorego. Takie podejście jest istotne ze względu na to, że cechą charakterystyczną pracy z pacjentami z różnorodnymi uszkodzeniami mózgu jest niepowtarzalność każdego przypadku. Prawie codziennie w praktyce klinicznej stajemy w pewnym momencie naszego kontaktu z pacjentem bezradni, zaskoczeni i zarazem zaniepokojeni problemami i objawami, jakich nigdy przedtem, podczas wielu lat pracy klinicznej, nie widzieliśmy w tej samej postaci3. Zgodnie z założeniami teorii mikrogenetycznej, aby zrozumieć istotę objawów, jakie pojawiają się w następstwie uszkodzenia mózgu, musimy zdawać sobie w pełni sprawę nie tylko z możliwości, lecz również z ograniczeń nowych technologii zbierania danych. Musimy też opracować przekonujące rozwiązanie teoretyczne (modelowe) dające podstawy do interpretowania danych zarówno istniejących, jak i nowych. Jednak teoria ta nie może być budowana wyłącznie na zgromadzonych danych. Wręcz przeciwnie: jak stwierdził Einstein, często gromadzimy tylko te dane, które pozwala nam zrozumieć nasza teoria. Narastająca wciąż masa danych z nowych badań sama nie tworzy teorii umożliwiającej ich interpretację, najwyżej podważa stare założenia. Potrzebny nam jest dzisiaj, może bardziej niż kiedykolwiek, punkt odniesienia lub inaczej: rama pojęciowa umożliwiająca przyjęcie względnie stabilnego punktu widzenia, pozwalającego dostrzec całość, której częściami są te nowe dane. Naszym zdaniem teoria mikrogenetyczna spełnia wszelkie kryteria niezbędne do tego, aby mogła się stać właśnie takim punktem odniesienia. 2. Wprowadzenie do diagnozy i terapii chorych z zaburzeniami i rozpadem Ja nowych neurotechnologii, pozwalających na ukazanie rzeczywistej pracy ich mózgu w milisekundach. Umożliwiają to zwłaszcza ilościowa elektroencefalografia (quantitative electroencephalography, qEEG) oraz badanie potencjałów
3 Można nawet pozwolić sobie na stwierdzenie, że wobec całej złożoności pracy mózgu i umysłu ludzkiego znajdujemy się dziś – pomimo wszelkich postępów w neuronaukach – w podobnej sytuacji jak Kopernik, który uprawiał astronomię nieomal bez narzędzi astronomicznych, za pomocą własnych oczu i rozumu.
Pachalska, Kaczmarek, Kropotov_Ja utracone.indb 16
19.12.2021 18:00:19
