Petrochem 3, 2022

Nr. 3 - 2022

www.petrochem.nl • losse verkoopprijs € 23,50

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta Petrochem Nr. 3 - 2022

Karen de Lathouder (BP): ‘We moeten vaart zetten achter energietransitie’ • Tekorten leiden tot ketensamenwerking • Topics: Plantmanagement en Procesoptimalisatie

PET3 omslag los.indd 1

15-06-2022 08:38 09:09

Deze Deze dynamische dynamische tijden tijden vragen vragen omom flexibele flexibele oplossingen. oplossingen.

AlsAls internationale internationale aardgasleverancier aardgasleverancier werken werken wijwij met met prijsprijsen en leveringsconcepten leveringsconcepten op op maat maat en en weten weten wewe alles alles vanvan risicomanagement. risicomanagement.

Graag Graag analyseren analyseren wijwij met met u de u de risico’s risico’s waardoor waardoor onze onze oplossingen oplossingen aansluiten aansluiten op op uwuw behoeften. behoeften.

Zoekt Zoekt u een u een professionele professionele partner? partner?

OpOp onsons kunt kunt u rekenen. u rekenen.

Neem Neem contact contact met met onsons op op als als u wilt u wilt weten weten watwat onze onze energieoplossingen energieoplossingen voor voor uwuw bedrijf bedrijf kunnen kunnen betekenen: betekenen: omv-gas.nl omv-gas.nl

PETPET3 PET A Voorplaat.indd Aomslag Voorplaat.indd 2 22 los.indd

15-06-2022 09:09

IN DEZE EDITIE

8 VAART ZETTEN ACHTER ENERGIETRANSITIE

22 VOLG HET WATERSTOFSPOOR DOOR EUROPA

Karen de Lathouder was té kort plantmanager van de BP Raffinaderij om definitief afscheid te nemen. Zo’n veertig procent van haar tijd besteedt ze nog aan de dagelijkse gang van zaken in de Europoort. Maar het grootste deel zal toch in beslag worden genomen door haar functie als CEO BP Nederland. Een functie die ze zichtbaar met veel energie en plezier invult, al was het maar omdat ze zich nu ook over de retail van de BP stations mag buigen. ‘Een heel andere wereld, waar je veel dichter op de klant zit’, aldus De Lathouder. ‘Dat is ook zeer leerzaam voor onze andere activiteiten. Want we zullen de klant moeten meenemen in de transitie waar we nu voor staan.’

Wat zijn de stappen die nu in de Europese industrie worden gezet op het gebied van emissievrije waterstof? En hoe passen deze stappen in de brede transformatie van de industrie? Van 27 juni tot 8 juli gaat Industrielinqs samen met vier young professionals op pad voor de HYdrogen Trail Europe (HYTE). Met podcasts, vlogs en journalistieke items doen we verslag. Volg ons via www.industrieandenergy.eu en Linkedin.

12 MENS CENTRAAL IN TRANSITIE Plantmanager Henk Feddes van Corbion staat voor een uitdaging. De vraag naar melkzuur is wereldwijd gestegen, maar de ruimte op het historische CSM-terrein is beperkt. Toch lukt het hem en zijn team met incrementele stappen steeds efficiënter te produceren en op te schuiven in de waardeketen. Vakmanschap en eigenaarschap zijn daarin belangrijke factoren.

18 TEKORTEN LEIDEN TOT SAMENWERKING Wat hebben staal, aluminium, papier, hout en computerchips met elkaar te maken? Ze zijn of helemaal niet te krijgen, of tegen absurd hoge prijzen. De combinatie van hoge energieprijzen, de nasleep van de coronacrisis en de onzekere Oekraïnecrisis zetten de industrie momenteel voor grote dilemma’s. De hoge prijs van staal en andere bouwstoffen maken een projectbegroting haast onmogelijk.

26 VYNOVA DECARBONISEERT TESSENDERLO Vynova produceert in Tessenderlo verschillende basischemicaliën, zoals natronloog, kaliloog, kaliumcarbonaat en monovinylchloride. Het bedrijf zet sterk in op duurzaamheid en heeft de afgelopen jaren diverse processen geoptimaliseerd. Peter Van der Veken, vice president Technology & Engineering, verantwoordelijk voor de technologiekeuzes die in de fabrieken worden toegepast, geeft uitleg.

EN VERDER Commentaar Feiten en cijfers • Plug wil waterstoffabriek bouwen in de Antwerpse haven • Argent Energy gaat uitbreiden in Amsterdam Fotospread • Ineos Petrochem platform Projecten Column • Henk Leegwater

5

6 30 32 34 54

PETROCHEM 3 - 2022 3

PET B Inhoud.indd 3

15-06-2022 08:44

Het managementblad voor de olie- en chemische industrie in de Rijn/Schelde-delta Nummer 3 - 2022 UITGAVE VAN: Industrielinqs pers en platform BV, Postbus 36420, 1020 MK Amsterdam redactie@industrielinqs.nl website: www.petrochem.nl HOOFDREDACTIE: Wim Raaijen | wim@industrielinqs.nl

SIL-gecertificeerde Coriolis-massaflowmeter ® op de markt met Bluetooth en/of communicatie via HART De enige

REDACTIE: David van Baarle, Liesbeth Schipper, Breg Schoen redactie@industrielinqs.nl VASTE MEDEWERKERS: Chris Aldewereld, Jacqueline van Gool, Henk Leegwater, Wim Soetaert, Francis Voermans, Evi Husson LAY-OUT: BureauOMA, Doetinchem

®

OPTIMASS 6400 meet de massaflow en dichtheid van vloeistoffen, gassen en vloeistoffen met ingesloten gas van 0-100%

OMSLAGFOTO: Wim Raaijen ADVERTENTIEVERKOOP: Jetvertising BV, Rob Koppenol 070 3990 000 | rob@jetvertising.nl TRAFFIC: Breg Schoen | breg@industrielinqs.nl

• Hoge turndown ratio en meetnauwkeurigheid onder

COMMERCIEEL MANAGER: Janet Robben | 06 38 73 70 39 | janet@industrielinqs.nl

• Met de OPTICHECK- app kunt u on-site een inbe-

DRUKWERK: PreVision Graphic Solutions

veeleisende condities, zoals cryogene of hoge temperaturen van –200 tot +400 °C en drukken tot 200 bar drijfstelling uitvoeren en uw KROHNE instrumenten verifiëren en monitoren, ook in Ex Zone 1

• krohne.com/safety

ABONNEMENTEN (excl. 6% BTW) Nederland/België € 186,- per jaar Introductieabonnement NL/BE met 25% korting € 139,- per jaar Overig buitenland € 216,50 Losse verkoopprijs € 23,50 Studentenabonnement € 43,Proefabonnement 3 mnd € 31,Meer informatie vindt u via www.petrochem.nl/abonneren

Gratis OPTICHECK app, een KROHNE tool: krohne.link/opticheck-mobile

OPZEGGEN: Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl.

ISSN: 1380-6386 Prijswijzigingen voorbehouden. © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

products solutions services

PET Advertenties.indd 4

Papier binnenwerk:

Papier omslag:

15-06-2022 08:44

COMMENTAAR

‘We rijden straks met HYTE een route waarlangs zomaar een belangrijk deel van de toekomstige Europese waterstofruggengraat kan worden getekend.’

Karrenspoor Onlangs mocht ik op het dak van de Uniper-centrale op de Maasvlakte zien waar een belangrijk deel van de energietransitie zich gaat voltrekken. Inderdaad: ‘gaat voltrekken’. We zagen de Noordzee waar tegen het einde van het decennium 7,5 gigawatt aan windenergie vandaan moet komen. Met dichtgeknepen ogen konden we ons ook een voorstelling maken waar straks het conversiepark moet komen voor de productie van waterstof. En een pijpleiding richting de industrie hadden we ook zo op het netvlies.

Maar het is er allemaal nog niet! Hoewel congressen en summits over – alleen al – waterstof zich in ras tempo opvolgen, moet er nog heel veel gebeuren. Sterker nog, we hebben slechts enkele ministappen gezet.

1 eurocent Van 27 juni tot 8 juli gaan vier young professionals en ik op pad voor de HYdrogen Trail Europe (HYTE). Het wordt een mooie route: van de Eemsdelta, via Noord-Duitsland, het Ruhrgebied en Zwitserland naar Spanje. En via de westkust van Frankrijk en Antwerpen komen we weer terug in Nederland.

Rotterdam hebben we al eerder bezocht, waaronder dus Uniper op de Maasvlakte.

Het valt niet mee om groene waterstoffabrieken met enige omvang te vinden. Eigenlijk zijn die er nog niet… Bij Shell Rheinland staat 10 megawatt, Alpiq in Zwitserland heeft 2 megawatt staan en datzelfde geldt voor Lhyfe aan de Franse westkust. Europa’s grootste elektrolyzer – 20 megawatt – voor de productie van waterstof staat sinds een ruime maand in Puertollano, zuidelijk Spanje. Dat is al heel wat voor dit moment. Daar gaat Fertiberia van zonne-energie waterstof maken, en vervolgens ammoniak om uiteindelijk ’ werelds duurzaamste kunstmest te produceren. Dat kan daar omdat zonne-energie in het zonovergoten Zuid-Spanje inmiddels de kostprijs van 1 eurocent per kilowattuur nadert.

Vergunningsgedoe Het is op het gebied van groene waterstof aldus nog zeer bescheiden. Zeker als we de gerealiseerde projecten afzetten tegen alle grootse plannen. Alleen al voor de Rotterdamse Maasvlakte liggen er momenteel mogelijke investeringen voor een opgeteld vermogen van meer dan 1 gigawatt aan groene-waterstoffabrieken. En in april maakte een Neder-

lands-Deense samenwerking haar ambities wereldkundig voor 500 megawatt productie van groene waterstof en 500 megawatt groene ammoniak in het zuiden van Portugal. Maar liefst 25 keer zo veel als Europa’s grootste in Puertollano. Het is maar een greep uit de talrijke grootschalige plannen in Europa.

Zouden we dus over vijf jaar weer een Hydrogen Trail Europe rijden, dan krijgen we mogelijk veel meer te zien en vooral veel grotere waterstoffabrieken. Voor die tijd moet echter nog gigantisch veel gebeuren. En niet alleen in de bouw van de fabrieken.

Het systeem is immers veel groter dan alleen de productie. Zo moet er voldoende groen opgewekte stroom beschikbaar zijn.

En niet alleen voor de productie van waterstof. Daarnaast zal het elektrische transport fors toenemen, willen verschillende fabriekseigenaren hun processen verregaand elektrificeren en dan heb ik het bijvoorbeeld nog niet over de datacentra.

Ook op het gebied van infrastructuur zal er dan meer zichtbaar zijn. Echter een Europese backbone ligt er dan nog zeker niet.

Misschien wordt de waterstofinfrastructuur binnen industriële clusters tegen die tijd zichtbaar en zal er hier en daar een aansluiting zijn tussen de industriegebieden onderling. Maar daarvoor is nog veel vergunningsgedoe nodig en zeker ook werk in uitvoering.

Ruggengraat Bewust hebben wij onze reis daarom Trail genoemd, terwijl deze momenteel nauwelijks het predicaat karrenspoor mag krijgen. Natuurlijk zijn voor onze karrensporen van weleer grotere wegen en zelfs snelwegen in de plaats gekomen.

En weer even terug naar ons inbeeldingsvermogen. We rijden straks met HYTE een route waarlangs zomaar een belangrijk deel van de toekomstige Europese waterstofruggengraat kan worden getekend. Een soort snelwegenstelsel. Daar zijn heel goede en soms grootse plannen voor nodig, maar vooral heel veel werk. Heel veel bloed, zweet en tranen. Rome is ook niet op één nacht gebouwd.

Reageren? Via de mail: wim@industrielinqs.nl Volgen? Volg onze trail via www.industryandenergy.eu of onze speciale pagina op Linkedin: @Hydrogen Trail Europe (HYTE).

PETROCHEM 3 - 2022 5

PET C Commentaar.indd 5

15-06-2022 08:50

RWE neemt de gasgestookte Magnum-centrale in de Eemshaven over van Vattenfall. De Magnumcentrale staat dicht bij de reeds aanwezige elektriciteitscentrale van RWE in de Eemshaven. De koopprijs is 500 miljoen euro. De twee centrales kunnen bestaande infrastructuur delen. Een andere belangrijke reden voor de overname is dat de Magnum-centrale geschikt is om op groene waterstof te gaan draaien. De centrale kan technisch geschikt worden gemaakt om tot dertig procent waterstof mee te stoken, of zelfs volledig over te gaan op deze brandstof als vervanging van aardgas.

DSM wil fuseren met de Zwitserse geur- en smaakstoffenproducent Firmenich. De twee bedrijven gaan met elkaar verder onder de naam DSM-Firmenich. Het nieuwe bedrijf zal zich richten op de productie van geur- en smaak- en voedingsstoffen, en stoffen die de textuur van voedingsmiddelen verbeteren. De bedrijven verwachten de fusie in de eerste helft van 2023 te kunnen afronden.

Lanxess en private equity-investeerder Advent nemen gezamenlijk DSM Engineering Materials over. De bedrijven richtten daarvoor een joint venture op voor technische polymeren.

Lanxess brengt zijn high performance materials in de joint venture, die zich voornamelijk richt op de automotive markt. De nieuwe joint venture betaalde 3,7 miljard euro voor de overname van DSM Engineering Materials.

Gasunie, Fluxys en North Sea Port werken samen om de toekomstige Nederlandse en Belgische waterstofnetwerken in het havengebied met elkaar te verbinden. Als de afzonderlijke netwerken in 2026 operationeel zijn worden ze op de grens aan elkaar gekoppeld. De aansluiting tussen beide waterstofnetten komt in het Nederlandse Sas van Gent en het Belgische Zelzate. De leidingen komen vooral in bestaande leidingstroken te liggen, zodat de impact op de omgeving tot een minimum beperkt blijft.

PETROCHEM 3 - 2022 6

PET D Feiten en cijfers.indd 6

PLUG POWER WIL WATERSTOFFABRIEK BOUWEN IN DE ANTWERPSE HAVEN Het Amerikaanse Plug Power wil een 100 megawatt groene waterstoffabriek bouwen in de Antwerpse Haven. Het bedrijf heeft een concessieovereenkomst met een duur van dertig jaar getekend voor de bouw van de fabriek in het NextGen District, een hotspot voor circulaire economie. Het is de eerste aankondiging van een grootschalige groene waterstoffabriek in Antwerpen.

De bouw van de fabriek zal beginnen na afronding van het vergunningsproces, naar verwachting eind 2023. De eerste productie van groene waterstof wordt eind 2024 verwacht en de inbedrijfstelling van de fabriek zal in 2025 plaatsvinden.

De locatie is goed ontsloten. Nabijgelegen windturbines leveren stroom en een elektrisch interconnectiepunt ligt op minder dan een mijl afstand. Bovendien biedt Nextgen toegang tot uitgebreide infrastructuur voor de levering van groene waterstof aan – onder meer – industriële klanten. Langs de site zal een vrij toegankelijke waterstofpijpleiding worden aangelegd.

FOTO: WWUYTS

FEITEN & CIJFERS

DEMOPROJECT VOOR OFFSHORE PRODUCTIE VAN GROENE WATERSTOF Sif Group, KCI the engineers, GE Renewable Energy en Pondera willen in Rotterdam een demonstratieproject opzetten om te onderzoeken of een volledig commercieel offshore, off-grid gecentraliseerd windpark voor de productie van groene waterstof op zee haalbaar is. Het project heet AmpHytrite.

In het memorandum of understanding die de drie partijen hebben gesloten, beslaat het project drie fases. Fase één omvat een conceptstudie waarin projectteams van KCI, Sif, Pondera en GE Renewable Energy een haalbaarheidsstudie uitvoeren naar offshore, offgrid gecentraliseerde productie van groene waterstof.

Tijdens de tweede fase wordt een kleinschalige onshore-eenheid op de Maasvlakte 2-terminal van Sif geïnstalleerd. Deze eenheid krijgt een capaciteit van ongeveer 750 ton groene waterstof per jaar en wordt uitsluitend aangedreven door de Haliade-turbine ter plaatse, alsof het offshore en off-grid is. Dit demonstratieproject is naar verwachting in 2023 klaar voor operationeel gebruik en tests.

Het doel van de tweede fase is om een kleinere versie van de hoofdfase te ontwikkelen en te bouwen als proof of concept, waarbij de volledige complexiteit van offshore en offgrid productie wordt nagebootst. De derde fase omvat het opschalen van het concept tot een windpark op volledige schaal, offshore en off-grid, met behulp van de in fase 2 geteste technologie.

ARGENT ENERGY GAAT FLINK UITBREIDEN IN AMSTERDAM Biobrandstoffenproducent Argent Energy vervijfvoudigt haar productiecapaciteit in de Amsterdamse haven met de bouw van twee nieuwe lijnen. Het bedrijf produceert nu 100.000 ton biodiesel per jaar en breidt dit uit naar 540.000 ton.

De fabriek in de Amsterdamse haven zet organisch afval- en reststromen, zoals plantaardige vetten en oliën, om in biodiesel. In 2018 nam Argent de fabriek (Biodiesel Amsterdam) over van Simadan. Het bedrijf wil met de opschaling een bijdrage leveren aan het verduurzamen van wegtransport en scheepvaart, en mogelijk op termijn ook luchtvaart.

Voor de uitbreiding van de capaciteit worden twee nieuwe productielijnen en een waterzuivering gebouwd. Ook komen er meer opslagtanks. Eind vorig jaar kondigden Argent Energy en Port of Amsterdam al aan samen ruim twintig miljoen euro te investeren in twee nieuwe kades en een steiger. De twee nieuwe laad- en loskades vervangen de huidige aanlegsteigers bij de biodieselfabriek in de Hornhaven, de steiger is nieuw. De bouw ervan is al begonnen en moet medio 2024 klaar zijn.

Dankzij landaanwinning ontstaat ook één hectare nieuw terrein. Dit wil Argent Energy gebruiken voor de bouw van een 130.000 kubieke meter opslagfaciliteit voor hernieuwbare producten, zoals biodiesel op basis van organische afvalstromen. Hiermee kan het bedrijf haar opslagcapaciteit opschalen naar zo’n 230.000 vierkante meter.

Blijf op de hoogte en schrijf u in voor de nieuwsbrief op www.petrochem.nl

15-06-2022 08:50

GUNVOR BEREIDT BOUW ROTTERDAMSE BIOBRANDSTOFFENFABRIEK VOOR Gunvor heeft vergevorderde plannen om in Rotterdam een biobrandstoffenfabriek te bouwen. De nieuwe installatie moet plantaardige en dierlijke oliën en vetten gaan omzetten naar 700.000 ton hernieuwbare gasolie per jaar.

Het gaat om een voorbehandelingseenheid en een hydrogeneringsinstallatie die uit twee productietreinen bestaat, elk met een capaciteit van circa 350.000 ton per jaar. En daarnaast nieuwe aansluitingen op een aantal opslagtanks en het tankenpark, en aansluitingen op de utility-systemen en bestaande procesinstallaties op de site in de Europoort.

Gunvor kocht de Rotterdamse raffinaderij in 2016 van Kuwait Petroleum. Het bedrijf wilde indertijd een delayed coker unit (DCU) voor de productie van schone scheepsbrandstoffen bouwen, maar legde het project in 2018 stil. De vergunning voor de DCU wordt nu ingetrokken voor de bouw van de hydrogeneringsinstallatie. De nieuwe installaties moeten op de plek van de voormalige smeeroliefabriek komen te staan.

GIDARA EN OCAP KRIJGEN SUBSIDIE VOOR CO2-AFVANG Gidara Energy en OCAP krijgen subsidie voor de afvang en distributie van CO2 bij de nieuwe geavanceerde-methanolfabriek in Amsterdam. Het gaat om een maximum subsidiebedrag van 110 miljoen euro.

Gidara Energy bouwt in Amsterdam een fabriek die vanaf 2024 niet-recyclebaar afval gaat omzetten in methanol. De fabriek, Advanced Methanol Amsterdam genoemd, krijgt een capaciteit van 90.000 ton methanol. Daarvoor zet de installatie zo’n 180.000 ton lokaal, niet-recyclebaar afval om dat momenteel wordt verbrand. Gidara Energy steekt 250 miljoen euro in de bouw van deze eerste productiefaciliteit.

Tijdens het proces ontstaat CO2 dat BEELD: GIDARA

OCAP wil afvangen, zuiveren en distribueren naar kassen. Het gaat om minimaal 84.000 ton groene CO2.

OCAP is een dochteronderneming van Linde Gas en vangt al sinds 2005 CO2 af uit industriëlebronnen om het na zuivering via een pijpleiding te leveren aan kassen om de groei van gewassen te stimuleren. Inmiddels levert het bedrijf al meer dan 500 kiloton gerecyclede CO2 per jaar.

Onlangs maakte Gidara bekend in de haven van Rotterdam een tweede fabriek te willen bouwen, identiek aan die in Amsterdam. Vanaf 2025 gaat het bedrijf er geavanceerde methanol produceren. Ook daar wil Gidara CO2 afvangen en naar de regio transorteren.

BRENT RUWE OLIEKOERS 130,0 126,5 123,0

PRIJS PER VAT IN US DOLLARS

119,5

Gasunie huurt de komende vijf jaar een drijvende LNG-installatie (FSRU) van het Amerikaanse New Fortress Energy. Deze brengt vloeibaar aardgas naar de Eemshaven waar het de LNG omzet in aardgas. De installatie is ook geschikt voor de opslag van gas. Het is de tweede FSRU die Gasunie heeft gecontracteerd. Eind april maakte het bedrijf al bekend dat het een FSRU van de Belgische rederij Exmar heeft gehuurd. Met deze tweede drijvende LNG-installatie breidt Gasunie-dochter EemsEnergy Terminal haar nieuwe LNG-terminal in de Eemshaven verder uit. Daardoor kan nu in totaal acht miljard kubieke meter LNG worden omgezet in aardgas. Beide schepen worden in augustus in de Eemshaven verwacht.

Xycle bouwt een fabriek in Rotterdam die 20.000 ton niet-mechanisch recyclebaar plastic per jaar gaat omzetten in pyrolyse-olie. De bouw van de installatie in de Europoort begint in het vierde kwartaal van dit jaar.

De joint venture van NoWit, Patpert Teknow Systems en Vopak verwacht in het derde kwartaal van dit jaar de omgevings- en bouwvergunning te ontvangen. Naar verwachting zal de installatie in het vierde kwartaal van 2023 operationeel zijn.

ENGIE, OCI en EEW werken samen aan een grootschalige op waterstof gebaseerde waardeketen in Noord-Nederland. De eerste fase van het project bestaat uit een elektrolyse-installatie van 100 MW. Deze moet vanaf 2025 waterstof produceren voor de productie van e-methanol uit biogeen CO2, en voor lokale andere

116,0 112,5 109,0 105,5 102,0 98,5 95,014

Op het terrein van HVC in Dordrecht is een demofabriek geopend die grondstoffen voor een nieuwe, natuurlijke plastic-vervanger produceert uit natuurlijke reststoffen. Deze zijn afkomstig uit afvalwater waarin veel vetzuren zitten. Het materiaal heeft de voordelen van plastic maar niet de nadelen. Het is licht en vormbaar, is verwerkbaar als plastic én volledig biologisch afbreekbaar.

19

20 21 22 25 26

April 2022

27 28 29

3

4

5

6

Mei 2022

9

10

11

12

13

16

17

18

19

20 23 24 25

26 27 30 31

1

3

6

Juni 2022

sectoren.

PETROCHEM 3 - 2022 7

PET D Feiten en cijfers.indd 7

15-06-2022 08:50

INTERVIEW

‘We moeten vaart zetten achter energietransitie’

PETROCHEM 3 - 2022 8

PET I Interview.indd 8

15-06-2022 08:51

Karen de Lathouder was té kort plantmanager van de BP Raffinaderij om definitief afscheid te nemen.

Zo’n veertig procent van haar tijd besteedt ze nog aan de dagelijkse gang van zaken in de Europoort.

Maar het grootste deel zal toch in beslag worden genomen door haar functie als CEO BP Nederland.

Een functie die ze zichtbaar met veel energie en plezier invult, al was het maar omdat ze zich nu ook over de retail van de BP stations mag buigen.

‘Een heel andere wereld, waar je veel dichter op de klant zit’, aldus De Lathouder. ‘Dat is ook zeer leerzaam voor onze andere activiteiten. Want we zullen de klant moeten meenemen in de transitie waar we nu voor staan.’

David van Baarle

FOTO’S: BP

De grootste opgave voor BP is natuurlijk de transitie van een fossiele business naar groene moleculen en elektronen. Bij monde van de algemeen CEO Bernard Looney sprak het energiebedrijf al de ambitie uit om in 2050 CO2-neutraal te zijn.

Het tussentijdse doel voor 2035 is niet veel minder ambitieus met CO2-neutraliteit voor scope 1 terwijl ook een groot deel van de scope 2-emissies moet zijn teruggedrongen. Dat bete­ kent dus dat de raffinaderij geen CO2 meer uitstoot terwijl ook een deel van de toeleveringsketen zijn emissies terugdringt.

Dan is de combinatie van CEO en plantmanager misschien niet eens zo heel verkeerd. Want zodra die eerste emissie­ reductiestappen zijn gemaakt, zal de raffinaderij langzaamaan ge­­schikt moeten worden gemaakt voor de productie van hernieuw­bare brandstoffen en biogrondstoffen. Dat is namelijk de enige manier om ook de CO2-uitstoot van de klanten van BP (Scope 3) een halt te roepen.

Investeringen ‘De raffinaderij is vijftig jaar oud’, zegt De Lathouder. ‘Toen deze in de jaren zeventig werd gebouwd, was de verwerking van fossiele olie het hoofddoel. BP beheerste de gehele brand­ stofketen, van exploratie en productie van ruwe olie tot raffinage en uiteindelijk de uitgifte bij de tankstations. De inves­ teringen in de raffinaderij richtten zich met name op het zoveel mogelijk kraken van de ruwe oliemoleculen in de deelfracties.

PETROCHEM 3 - 2022 9

PET I Interview.indd 9

15-06-2022 08:51

INTERVIEW Inmiddels stapt in Nederland het personenvervoer gestaag over op elektrische transmissie, terwijl het zwaardere wegtransport experimenteert met waterstof.

Ook de scheep- en luchtvaart onderzoekt duurzame alternatieven, zoals waterstof en biobrandstoffen. Deze nieuwe ketens zijn veel groter en complexer. Als de energietransitie ons één ding leert, dan is het dat een raffinaderij slechts een ra­dertje is in een veel groter systeem. In dat systeem werken moleculen en elektronen samen, maar is ook samenwerking tussen de schakels in de keten essentieel.’

Wil je een rol blijven spelen in die keten, dan zal je je investeringen daarop moe­ ten aanpassen, stelt De Lathouder. ‘Zo hebben we onlangs besloten de eerder voorgenomen investeringen in een nieuwe hydrocracker af te stellen. In plaats

daarvan bieden we mee met de offshore windconcessie voor Hollandse Kust West en adopteren we een zonnepark van BP Lightsource.’

Blauwe waterstof Voor de BP-raffinaderij is de CO2reductie­ambitie voor 2035 groten­ deels afhankelijk van de Rotterdamse samenwerking H-Vision. Uitgangspunt voor het project is de gezamenlijke waterstofproductie uit de restgassen van de raffinaderijen van BP, Shell en ExxonMobil. De Lathouder: ‘Door de CO2 uit onze restgassen af te scheiden, houden we voldoende blauwe waterstof over om de kraakovens te verwarmen.

Daarmee zouden we in één klap zestig procent van de scope 1 emissie kunnen vermijden. De overige veertig procent

‘Als de energietransitie ons één ding leert, dan is het dat een raffinaderij slechts een radertje is in een veel groter systeem.’

kunnen we dan invullen door de utilities te elektrificeren en waar nodig rookgassen te scrubben. Maar ook het slagen van H-vision staat of valt met ketensamen­ werking. We moeten samen een schaalbaar mo­dulair systeem bouwen waarin we de water­stofproductie en -consumptie van de Rotterdamse bedrijven aan elkaar schakelen. Voor de individuele bedrijven is zo’n project te groot, dus is het wel noodzakelijk dat iedereen aan boord blijft.’

Dat de slagingskans van H-vision ook afhankelijk is van de CO2-transport en opslagfaciliteit Porthos, is volgens De Lathouder maar ten dele waar: ‘Een pu­blieke CO2-infrastructuur is zeker gunstig voor de businesscase, maar het is geen voorwaarde. Er zijn ook andere manieren om het broeikasgas op te slaan of te benutten. Belangrijker is dat we de keten zo efficiënt inrichten dat de blauwe waterstof straks zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet.’

Nu zijn er nog discussies gaande over de meest efficiënte en economische inzet van het waterstofgas. ‘Velen zien de meeste toegevoegde waarde in het vrachttransport. Maar helaas zijn er nog niet veel vrachtwagens die op waterstof rijden. Bovendien moet de hele infrastructuur, inclusief vergunningen en normeringen worden ingericht. Dan is de industriële route een stuk eenvoudiger, gezien de ervaringen die de industrie al heeft met grijze waterstof.’

Natuurlijk zal waterstof op den duur moeten worden ingezet waar het de meeste toegevoegde waarde levert, vindt De Lathouder. ‘Maar nu dreigt er een politieke en maatschappelijke impasse te ontstaan omdat men geen keuzes kan maken. Stop dan de eerste golf water­ stof in de industrie zodat de automotive markt voldoende tijd heeft om de eerste waterstofvrachtauto’s te ontwikkelen.

En richt je pas in de derde golf op de tankstations en het personenvervoer. We noemen het niet voor niets een energie­ transitie. Je hebt meerdere jaren en vele tussenstappen nodig voordat je bij het einddoel komt. Maar je moet wel nu beginnen om dat einddoel op tijd te halen.’

Daadkracht Het lijkt de Lathouder te storen dat er vooral veel wordt gepraat over de

PETROCHEM 3 - 2022 10

PET I Interview.indd 10

15-06-2022 08:51

energie­transitie terwijl het aantal concrete projecten nog niet overhoudt.

‘Nederland heeft geografisch zeer goede papieren om de energietransitie te versnellen. We liggen strategisch gunstig aan de Noordzee, hebben competitieve havens, lege gasvelden voor opslag van CO2 en een zeer verdichte industrie.

Waarom krijgen we het dan niet voor elkaar om de CO2-uitstoot snel en drastisch te verlagen? Ligt het aan het instrumentarium, de publieke acceptatie of de politieke wil?’

Een kant en klare oplossing lijkt De Lathouder ook niet te hebben. ‘Iedere energiedrager heeft zijn uitdagingen.

Momenteel maak ik me vooral zorgen over de netcongestie. De netbeheerders kunnen het tempo van investeringen in wind- en zonne-energie niet bijbenen waardoor energie verloren gaat. Daarmee limiteren we onszelf als maatschappij.

We moeten daarvoor gezamenlijk een oplossing vinden. Uiteraard kan de industrie daar ook een rol in spelen, maar het gaat vooral om samenwerking tussen publieke en private partijen.’

De productie van groene waterstof kan een deel van de netbelasting verlichten.

Bovendien is waterstof eenvoudiger te bufferen dan elektriciteit. De Lathouder: Niet voor niets investeren we met het H2-Fifty-project in groene waterstof.

Maar ook daar zouden we meer daadkracht verwachten van de overheid. De huidige wet- en regelgeving houdt projecten eerder tegen dan dat ze worden aangemoedigd. Om het tempo erin te houden, zou de overheid de teugels iets meer moeten laten vieren en bedrijven meer ruimte geven om te experimen­ teren.’

Dat die overheid niet altijd goed is geïnformeerd, is volgens De Lathouder nog wel te begrijpen. ‘Een gemiddeld kamerlid moet dagelijks 26 dossiers doorspitten en het energiedossier is niet een van de eenvoudigste. Nu laten maatschappelijke instellingen vooral merken wat ze niet willen, maar de politiek wil graag een eenduidig geluid horen over wat wél gewenst is.’

Beeldvorming Voor een deel steekt De Lathouder ook de hand in eigen boezem. ‘Misschien werkt de industrie ook nog niet goed samen en moeten we de activiteiten beter

‘We zullen alles moeten stroomlijnen om de deadlines nog te kunnen halen, en daar heeft de overheid ook een grote rol in.’ op elkaar afstemmen. Daarnaast moeten we gezamenlijk de politiek vertellen wat we nodig hebben om het nieuwe systeem op gang te krijgen. Daarbij zullen we meer aandacht moeten hebben voor de wensen en eisen die de maatschappij stelt aan zijn energievoorziening.’

Tegelijkertijd zal de industrie ook gezamenlijk moeten werken aan de maatschappelijke beeldvorming. Meer aandacht besteden aan het doel en nut van duurzame industriële productie.

‘Het is niet voor niets dat we met achtduizend onvervulde vacatures kampen.

De industrie is jarenlang een gesloten bolwerk geweest. Daarmee is er een beeld ontstaan van vies en zwaar werk.

Ook de media laat maar al te graag het oude beeld van de industrie zien. En meestal alleen als er iets misgaat. Terwijl we dagelijks mooie projecten aankondigen waarvoor nauwelijks aandacht is.

Dat beeld moeten we echt veranderen.

Helaas is de afstand tot de jongeren letterlijk en figuurlijk te groot. Waarom bouwen we geen controlekamers in Rotterdam centrum? Dan kunnen we

laten zien wat we doen en tonen hoe uit­ dagend en divers het werk is.’

Te weinig tijd, te weinig mensen en te krappe infrastructuur klinkt niet heel hoopgevend voor een noodzakelijke energie- en grondstoffentransitie. Geld is volgens De Lathouder in ieder geval niet het probleem. ‘Een grote zak geld zal de doorloop niet versnellen. Wel helpt het als we als land besluiten zoveel mogelijk beschikbare resources, met name het menselijk kapitaal, in te zetten om de CO2-reductiedoelen te halen. We moeten de doorlooptijden van projecten verlagen en de infrastructuur uitbreiden en aanpassen. We zullen alles moeten stroomlijnen om de deadlines nog te kunnen halen, en daar heeft de overheid ook een grote rol in. Het poldermodel blijkt niet goed te werken voor een snelle vergunningverlening. Spreek dan uit als overheid dat je klimaatverandering serieus neemt en CO2-neutraal bent in 2050. Er zijn andere landen voorgegaan die momenteel grote sprongen maken.

Het is nog zeker niet te laat, maar we moeten nú beginnen.’ ■ PETROCHEM 3 - 2022 11

PET I Interview.indd 11

15-06-2022 08:51

PLANTMANAGER

Mens centraal in voortdurende transitie Plantmanager Henk Feddes van Corbion staat voor een uitdaging. De vraag naar melkzuur is wereldwijd gestegen, maar de ruimte op het historische CSM-terrein is beperkt. Toch lukt het hem en zijn team met incrementele stappen steeds efficiënter te produceren en op te schuiven in de waardeketen.

Vakmanschap en eigenaarschap zijn daarin belangrijke factoren.

David van Baarle

Hoewel veel industriële bedrijven pas recent interesse tonen in biogrond­ stoffen, zijn er bedrijven die al decennia gewassen inzetten als grondstof voor chemie. Corbion is daar één van. Ooit begonnen als centrale suikermaatschap­ pij (CSM) wist het bedrijf eind jaren zestig van de vorige eeuw al melkzuur te maken. En dit blijkt inmiddels niet alleen een additief te zijn voor vele voedingsmiddelen, maar ook een basis voor duurzame kunststoffen. Het roept dan ook niet veel verbazing op dat het bedrijf, zelfs tijdens de coronacrisis, blijft groeien. Plantmanager Henk Feddes heeft de schone taak deze groei te onder­ steunen en tegelijkertijd de kwaliteit van zijn producten op topniveau te houden.

Dat vergt vooral de goede mindset van zijn team. ‘Dat is meteen ook de leukste kant van mijn baan’, zegt Feddes. ‘Ik wil graag mensen laten excelleren en ze zo in hun kracht zetten dat ze zichzelf verbeteren.’

Melkzuur Wie zijn melk ooit een keer te lang heeft laten staan, weet hoe je melkzuur moet maken. Melkzuurbacteriën zetten de suikers in melk om in een carbonzuur.

Corbion laat de bacteriën hetzelfde doen onder gecontroleerde omstandigheden.

Door de juiste bacteriën suiker te voeren, produceren ze een zeer zuiver melkzuur dat een basis is voor vele producten en toepassingen. Feddes: ‘Melkzuur maakt voedsel, dranken en sausjes langer houd­

DE PLANTMANAGER In deze rubriek ‘De plantmanager’ laten wij elke keer een andere plantmanager aan het woord over zijn werk, visie en bedrijf. Hoe lukt het plantmanagers om succesvol te zijn en kunnen ze anderen daarin inspireren?

Kent u interessante plantmanagers? Mail dan naar redactie@industrielinqs.nl

baar zonder dat het de smaak verandert.

Je kunt er microchips mee schoonmaken en een vorm van melkzuur wordt ook als tussenlaag in microchips ingezet. Een deel van onze producten komt zelfs in medische applicaties terecht, zoals dia­ lysemiddelen.’

De productie van die melkzuurpro­ ducten vindt onder andere plaats op het historische CSM-terrein in Gorinchem.

Inmiddels is Corbion groter in de Verenigde Staten dan in Nederland en heeft het vestigingen in alle wereld­ delen. Toch koos het bedrijf ervoor zijn R&D-activiteiten in Gorinchem te houden. Op het terrein staat naast twee fabrieken, waar een paar honderd mensen werken aan de melkzuurproduc­ tie en aan biomaterialen, ook een R&Dlab. Qua personele bezetting, verslaat het R&D-lab de twee fabrieken zelfs.

Zelf nadenken Feddes is niet alleen plantmanager van de fabrieken, maar ook site director voor het gehele terrein. En daarmee onder andere verantwoordelijk voor de veilig­ heid op het terrein. Een taak die hem zeer nauw aan het hart ligt. ‘Ik kom uit een omgeving met een zeer hoog veilig­ heidsbewustzijn omdat de producten die we maakten zeer reactief waren’, zegt Feddes. ‘Ondanks dat de omstan­ digheden anders zijn, hebben we ook hier te maken met chemische stoffen en potentieel gevaarlijke procesapparatuur.

In zo’n omgeving is ieder incident er één te veel.’

Hij is ervan overtuigd dat als een bedrijf de veiligheid op niveau heeft, de rest volgt. ‘Ik zie het dan ook als persoonlijke uitdaging om meer georganiseerd en gestandaardiseerd te werken. Door afwij­ kingen in installaties te bestuderen en de achterliggende mechanismes bloot te

PETROCHEM 3 - 2022 12

PET J Plantmanager.indd 12

15-06-2022 08:52

FOTO’S: DAVID VAN BAARLE

leggen, voorkom je incidenten én pro­ duct- of kwaliteitsverlies. In dat kader is een veiligheidsincident ook een afwijking die je kunt voorkomen door de omstan­ digheden te controleren.’

Hoewel dat laatste heel directief klinkt, is Feddes juist meer gefocust op de factor mens dan op procedures. ‘Een gezonde bedrijfscultuur zorgt ervoor dat mensen zelf nadenken over hun invloed op het eindproduct. Ik wil dan ook graag mensen het gevoel geven dat ze zelf aan de bal zijn. Naast vakmanschap bete­

fors gegroeid. ‘Eenvoudig gezegd komt het erop neer dat alles wat we produ­ ceren direct wordt verkocht. Produceren we meer, dan verkopen we ook meer.

Het zal niet veel verbazing wekken dat we de meeste groei buiten Gorinchem zien. Onze ruimte is nu eenmaal fysiek beperkt en ook de omgeving stelt steeds hogere eisen op het gebied van emissies.

Het is de kunst om binnen die con­ touren toch zoveel mogelijk te kunnen produceren tegen de hoogst mogelijke toegevoegde waarde. Gelukkig bleek

‘Het begint met mensen het vertrouwen te geven dat ze hun eigen beslissingen mogen nemen.’ kent dit ook dat ze zich eigenaar moeten voe­len van hun deel van een fabriek of installatie. Missen ze ergens iets om verder te groeien, dan kunnen we ze helpen. Maar het begint met mensen het vertrouwen te geven dat ze hun eigen beslissingen mogen nemen.’

Waardeketen Intussen is de wereldwijde vraag naar melkzuurproducten de afgelopen jaren

in de Purac powder fabriek en op de locatie nog voldoende ruimte te zijn voor investeringen in nieuwe processen en uitbreidingen om de capaciteit te ver­ hogen. Dus uitbreidingen, stretching en debott­lenecking hebben extra capaci­teit opgeleverd en zullen dat de komende jaren blijven doen.’

Tegelijkertijd probeert het bedrijf de waarde van producten te verhogen door een stapje op te schuiven in de waarde­

keten. ‘Dat kan door meer derivaten te produceren uit het melkzuur. De toegevoegde waarde van zuivere en hoog­ kwalitatieve derivaten waaraan bijvoor­ beeld de farmaceutische en elek­tronicaindustrie behoefte hebben, is groter dan die van het basismolecuul.’

Eigen kracht De grootste kracht van de site is dat het snel kan schakelen tussen producten en recepten, stelt Feddes. ‘We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt om dat voor elkaar te krijgen. De hoogwaardige kennis van het personeel zorgt voor die flexibiliteit en hoge kwaliteit. Dat wil echter niet zeggen dat we het niet nóg beter kunnen. Hoe betrouwbaarder we de processen kunnen maken en hoe vaker we producten in een keer goed kunnen maken, hoe groter de opbrengst.

Maar ook hoe minder voorraden we hoeven aan te houden waardoor we onze grondstoffen efficiënter kunnen inko­ pen. Als je stuurt op kwaliteit, sijpelt dat door naar alle prestatie-indicatoren.’

En datzelfde geldt voor de mainte­ nance-strategie. ‘Nu voeren we wat mij betreft nog te veel reactief en preventief onderhoud uit en zullen we moeten groeien naar predictive maintenance.

PETROCHEM 3 - 2022 13

PET J Plantmanager.indd 13

15-06-2022 08:52

KENNIS MOET JE OOK ONDERHOUDEN. • Wat is Asset Management?

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg?

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren?

• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management?

• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm?

DEZE OPLEIDIN ZIJN IN TE BRE GEN NG IN DE BACHEL EN WERKTUIGBOU OR WKUNDE DEELTIJD.

INFORMEER!

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD Een onderhoudsopleiding bij Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrijf de antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies (EFNMS) zijn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bij de deelnemende bedrijven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kijken dan het eigen vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken.

• Post-HBO Onderhoudstechnologie Hoogeveen • Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht • Post-HBO Onderhoud en Asset Management • Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

Start mei 2023 Start 6 oktober 2022 Start 13 oktober 2022 Start 5 september 2022

De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau, in-company (op maat) verzorgd worden.

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kijk op www.cvnt.nl.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

iMaintain 2022-FC-210x297mm.indd 1 PET Advertenties.indd 14

02-06-2022 09:16 15-06-2022 08:45

Het is de kunst om alle disciplines gelijk te laten groeien en ze ruimte te geven dit op eigen kracht te doen.’

Eigenaarschap Voor Feddes staat de mens centraal in die voortdurende transitie. ‘Veel van de kwaliteitsverbetering hangt samen met vakmanschap en eigenaarschap. Als mensen kennis of vaardigheden missen, moeten we daar wat mee. Dat kan door mensen binnenshuis te trainen of ze de nodige opleidingen aan te bieden.’

Om eigenaarschap in de hoofden te krijgen, is een stuk lastiger. ‘Maar ook daar ben ik nu mee begonnen. Als eerste zijn er nieuwe multidisciplinaire teams geformeerd die verantwoordelijk zijn voor hun eigen stuk van de fabriek. De teams bestaan uit operators uit de vijf shifts, environment health safety officers, monteurs, reliability engineers, technologen en laboranten. Deze mensen werken onderling samen, en informeren ook de overige teams over de status van de assets.’

Ook daagde Feddes iedereen uit door te vragen welke volgende stap ze wilden maken en welke middelen ze nodig hadden om die stap te kunnen maken.

‘Dat zo’n aanpak even wennen is, mag duidelijk zijn. Maar het geeft mensen wel de prikkel om zelf na te denken over de dagelijkse werkzaamheden en procedures. Op die manier breng je impliciet ook de principes van lean manufacturing

niet dat je achterover kunt leunen. Hoe verder je de veiligheidsinstrumenten en procedures hebt geïmplementeerd, hoe meer de aandacht verschuift naar gedrag en cultuur. Dan zijn niet alleen de

‘Een bijna-ongeluk is een signaal dat de installatie of protocollen niet duidelijk zijn of dat mensen ze anders interpreteren.’ in de fabriek. We noemen het misschien niet zo, maar mensen zijn wel degelijk bezig met continue verbetering.’

Gedrag en cultuur Parallel aan die verbetering en professionalisering moet ook de veiligheid in pas lopen met de volwassenheid van de organisatie. ‘We zitten al best ver in het veiligheidscultuurmodel dat we volgen, de Bradley curve. Maar dat betekent

ongevallen met verzuim belangrijk, maar ook de near misses. Zo’n bijna-ongeluk is een signaal dat de installatie of protocollen niet duidelijk zijn of dat mensen ze anders interpreteren.’

Feddes zit nu op het punt om ook de zorg voor elkaar op de agenda te krijgen. ‘De veiligheidsscores zijn zeker niet slecht, maar ook daar moet je continu verbeteren om niet achteruit te gaan.

Gelukkig heeft Corbion daarvoor zijn

eigen blueprint ontwikkeld, zodat ik het niet allemaal zelf hoef te verzinnen.’

Personeel Eén thema die de meeste plantmanagers direct opwerpen, lijkt aan Feddes voorbij te gaan: het gebrek aan technisch en operationeel talent. ‘Veel zal te maken hebben met de duurzame wortels van het bedrijf. We bieden tenslotte een alternatief voor fossiele grondstoffen.

Met name jonge mensen kiezen eerder voor bedrijven die in hun ogen bijdragen aan een duurzame toekomst. We hou­ den die mensen vervolgens vanwege de gezonde sfeer die hier hangt. We hebben onze kernwaarden samengevat in: care, courage, collaboration en commitment.

Het management is open en betrokken, wat we zeker ook in de lastige corona­ periode probeerden door te zetten. Het blijft voor mij ook belangrijk om zichtbaar op de site te blijven in mijn rol als site & plant director.’ ■ PETROCHEM 3 - 2022 15

PET J Plantmanager.indd 15

15-06-2022 08:52

BRANDED CONTENT

Infrastructuur als aanjager van transitie Eind april fuseerden de havenbedrijven van Antwerpen en Zeebrugge tot Port of Antwerp-Bruges. Daar zijn verschillende argumenten voor te noemen, waarvan de energietransitie wellicht de belangrijkste is, stelt de CEO van het fusiebedrijf, Jacques Vandermeiren. Zeker op het gebied van infrastructuur liggen er daarom nieuwe kansen en uitdagingen.

Wat de Maasvlakte is voor Rotterdam, is Zeebrugge voor Antwerpen. Niet alleen bieden ze samen meer ruimte voor de behandeling van bijvoorbeeld containers, ook kleven er grote voordelen aan de ligging. Zeebrugge ligt immers aan de kust met haar LNG-terminal. Amper 90 kilometer verder, dieper in het hinterland en dus dichter bij de voornaamste productie- en consumentencentra, ligt Antwerpen met haar chemische industrie. Door die twee te verbinden via pijpleidingen kunnen beide platformen elkaar versterken voor de komende decennia.

Pijpleidingen En helemaal met het oog op de komende energietransitie. Straks zullen enorme hoeveelheden offshore windenergie aan land komen bij Zeebrugge. En de haven kan ook de laatste stop zijn voor het opslaan van CO2 onder de Noordzee. Jacques Vandermeiren: ‘De fusie geeft ons in ieder geval meer ruimte. De haven van Antwerpen is langzaamaan helemaal volgebouwd. Voor het grote Project One van Ineos, moesten we zelfs ruimte maken. Veel kan er niet meer bij.’

Pipelink is de asset owner en asset integrity manager van ongeveer 750 kilometer hogedrukpijpleidingen voor de chemische industrie. Deze pijpleidingen vervoeren jaarlijks maar liefst 900.000 ton gassen en vloeibare chemische producten. Pijpleidingtransport versterkt niet alleen de positie van het Antwerpse energie- en chemische industriecluster, maar is ook essentieel voor de modal shift en energietransitie in Europa.

Dankzij de fusie met Zeebrugge kan vooral naar de mogelijkheden van beide havens worden gekeken en kunnen keuzes worden gemaakt. Zo lijkt het logisch dat investeringen in de productie van groene waterstof eerder plaatshebben in Zeebrugge dan in Antwerpen. Dat heeft niet alleen met ruimte te maken, maar vooral ook met logistiek. Het aanleggen of versterken van elektriciteitsverbindingen is beduidend duurder dan de bouw van een infrastructuur voor gassen of vloeisstoffen. ‘Bovendien is de een vaak bovengronds en de ander ondergronds. Wat zichtbaar is, wekt meer maatschappelijke discussie op.

Dat was ook mijn ervaring tijdens mijn verleden bij onder andere netbeheerder Elia. Daardoor zijn pijpleidingen sneller aan te leggen dan hoogspanningsnetten.’

Geen aankondigingspolitiek Ook biedt Zeebrugge mogelijkheden voor de bouw van onder andere ammoniak- en methanol importterminals.

Het zijn kansrijke vloeibare energiedragers voor de toekomst. Om grote hoeveelheden omgezette, groen geproduceerde waterstof over lange afstand overzees te verschepen. Grote aankondigingen op het gebied van groen waterstof, ammoniak en methanol, zoals bijvoorbeeld in Nederland en Duitsland, heeft het havenbedrijf bijna niet gedaan. Zeer recent kondigde het Amerikaanse Plug Power wel het eerste grootschalige groene waterstofproject aan in het cluster. Het bedrijf wil voor 2024 op het nieuwe NextGen district in de haven van Antwerpen een elektrolyzer bouwen met een vermogen van 100 megawatt. Vandermeiren: ‘Sowieso zijn we wat bescheidener in onze aankondigingspolitiek. We wachten met aankondigingen tot het moment dat er meer zekerheid is over de investeringen. Maar ook wij zijn actief aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. En er zijn verschillende

PETROCHEM 3 - 2022 16

PET X2 Branded Content Pipelink.indd 16

15-06-2022 08:52

interessante gesprekken. De komende maanden komt daar mogelijk meer duidelijkheid over.’

Vandermeiren verwacht op de korte en middellange termijn echter nog geen gouden bergen van groene waterstofketens. Alles moet nog worden gebouwd en er is heel veel waterstof nodig om alleen al de industrie in Antwerpen te vergroenen. Op één paard wedden, lijkt daarom onverstandig. ‘Weet je hoeveel waterstof er nodig is om straks de nieuw te bouwen fabrieken van Ineos volledig CO2-neutraal te maken?’

Het komende decennium heeft het Havenbedrijf daarom meer vertrouwen in de blauwe route, de productie van waterstof uit aardgas, waarbij de CO2 wordt opgevangen en ondergronds opgeslagen. ‘Misschien is het niet de meest elegante route, maar we kunnen wel op de kortere termijn enorme stappen zetten.’ Veel belangrijke spelers hebben zich aangesloten bij de alliantie Antwerp@C. Samen met BASF, Air Liquide, Borealis, ExxonMobil, Ineos, Fluxys en Total Energies onderzoekt het Havenbedrijf de technische en economische haalbaarheid voor de aanleg van CO2-infrastructuur met onder meer een backbone en een liquefactieterminal in de Antwerpse haven.

Air Liquide en BASF kunnen de komende jaren al een flinke stap zetten met een eerste project. Eind 2021 werd

‘We zullen veel samen moeten doen.

Echt niemand kan het meer alleen.’ bekend dat zij een grote Europese subsidie kunnen verwachten voor hun project Kairos@C. Een bedrag van maar liefst 360 miljoen euro. Vandermeiren: ‘Een mooi bedrag, maar er is nog veel meer geld nodig voor deze investeringen.’

LPG en propeen Als het om infrastructuur gaat, dan is er een belangrijke rol weggelegd voor Pipelink. Het Havenbedrijf kocht het pijpleidingenbedrijf vijf jaar geleden, vooral omdat infrastructuur een steeds belangrijkere rol gaat krijgen in de transitie. Pipelink is gespecialiseerd in het transport van chemische producten en industriële gassen en baat vandaag al een asset base uit van 750 kilometer, waarvan 250 km in de Antwerpse haven. Daarmee heeft het Havenbedrijf de expertise in huis om volgende stappen te zetten. Zo wil Pipelink samen met onder andere gasnetbeheerder Fluxys de pijplijdinginfrastructuur voor onder meer waterstof en CO2 in de Antwerpse haven verder uitbouwen.

Pipelink kijkt echter niet alleen naar Antwerpen en Zeebrugge, maar ook naar het oosten en het noorden. Vol-

FOTO: PIPELINK

Mooi bedrag

gens Pipelink-directeur Michel Leyseele zijn goede verbindingen met Nederland en Duitsland ook cruciaal voor de Europese transitie.

Met meer dan gemiddelde belangstelling volgt Leyseele ook de plannen voor de Delta Corridor tussen Rotterdam, Chemelot en het Duitse achterland. ‘Vanuit Pipelink praten we graag mee hoe we eventueel ook de Vlaamse havens aangesloten krijgen.’ Tegelijkertijd pleit hij ook voor iets meer pragmatisme. ‘Bij de discussies rond de Delta Corridor gaat het vaak over grootschalig transport van waterstof en CO2.’ Dat ligt politiek lekker, impliceert hij daarmee. ‘Er zijn echter ook opportuniteiten met een kortere tijdslijn voor andere belangrijke (petro)chemische producten. Voor ethyleen ligt er al een goede infrastructuur met het ARG-net. Voor onder meer lpg en propeen zien wij ook grensoverschrijdende mogelijkheden. Vanwege nationale wetgevingen (veiligheid, vergunningen, red.) zien we vandaag echter hoofdzakelijk punt-tot-punt leidingen binnen de landsgrenzen. Met enkele aanpassingen zijn die ook om te bouwen tot een meer integrale infrastructuur, zoals ARG.’

Samen De trilaterale samenwerking tussen België/Vlaanderen, Nederland en Duitsland/NRW lijkt zich de laatste tijd sterk te verbeteren, merken Vandermeiren en Leyseele, met genoegen. En er is ook meer urgentie door de recente crises. De transitie raakt in een stroomversnelling en daarbij hebben de landen en verschillende clusters elkaar hard nodig. Vandermeiren: ‘We zullen veel samen moeten doen. Echt niemand kan het meer alleen.’ En een goede infrastructuur is daarbij echt essentieel. ■

PETROCHEM 3 - 2022 17

PET X2 Branded Content Pipelink.indd 17

15-06-2022 08:52

TOPIC: PLANTMANAGEMENT

Tekorten leiden tot meer ketensamenwerking Wat hebben staal, aluminium, papier, hout en computerchips met elkaar te maken? Ze zijn of helemaal niet te krijgen, of tegen absurd hoge prijzen. De combinatie van hoge energieprijzen, de nasleep van de coronacrisis en de onzekere Oekraïnecrisis zetten de industrie momenteel voor grote dilemma’s. De hoge prijs van staal en andere bouwstoffen maken een projectbegroting haast onmogelijk, terwijl ook planningen steeds vaker uitlopen omdat materialen niet op tijd kunnen worden geleverd.

FOTO: NYRSTAR

David van Baarle

we dus nog gas moesten inkopen.’

Nu er wereldwijd een stabiele hoge prijs is, profiteert Yara van alle inspanningen in de achterliggende jaren om de efficiëntie van de site in Sluiskil te verhogen.

‘We zijn op mondiale schaal een van de meest energiezuinige fabrieken, waardoor onze kostprijs momenteel relatief laag is en natuurlijk ook de carbon footprint. Bovendien konden we in de eerste helft van dit jaar de structureel hogere prijzen wél doorrekenen naar onze klanten, de land- en tuinbouwers. Die krijgen immers ook hogere prijzen voor hun gewassen. Dat geldt ook voor het product AdBlue, want een vrachtauto rijdt niet zonder en niemand wil dat de mobiliteitssector stilvalt. De eerste-kwartaalcijfers van Yara waren dan ook ronduit goed.’

Kunstmestproducent Yara, zinkproducent Nyrstar en aluminiumproducent Aldel luidden eind vorig jaar de noodklok. De gas- en elektriciteitsprijzen schoten in het najaar zo snel omhoog dat de kostprijs hoger werd dan de afgesproken afzetprijzen. De hoge energieprijzen bleken een gevolg van vele factoren die bij elkaar een perfecte storm opleverden.

Intussen is de olie- en gascrisis compleet na de Russische inval in de Oekraïne in februari van dit jaar. Met historisch hoge prijzen en een wereldmarkt die naarstig op zoek is naar alternatieven voor Russisch gas. Desondanks lijkt de pijn bij Yara minder groot dan eind vorig jaar.

‘Het verschil met vorig jaar september is dat de energieprijzen wereldwíjd de pan uitrezen en de productprijzen nu ook’, zegt Gijsbrecht Gunter, management lid van Yara in Sluiskil. ‘Vorig jaar voelden vooral de Europese bedrijven de pijn.

De kunstmestmarkt is een wereldmarkt en de klanten volgen gewoon de laagste prijs. Met de snel fluctuerende prijzen van vorig jaar was het voor Yara lastig om de marges te bepalen, omdat we van tevoren al kunstmest hadden verkocht die we nog moesten maken en waarvoor

Wereldmarkt De zinkproductie van Nyrstar gaat echter nog wel moeizaam. De veel hogere stroomprijzen die het bedrijf moet betalen, zetten de prijzen onder druk.

En Nyrstar kan deze kosten niet aan de klant doorberekenen omdat de prijzen op de wereldmarkt – door de LME – worden bepaald. Daardoor verdampen de marges. Guido Janssen, vicepresident Europa en USA, ziet alleen kans te overleven door een vlucht voorwaarts te nemen. ‘De mondiale zinkmarkt concurreert op kostenniveau en elektriciteit is daarbij de bepalende kostenpost. Wij hebben zelf nauwelijks CO2-uitstoot aangezien we volledig geëlektrificeerd zijn, maar betalen voor de uitstoot bij de elektriciteitscentrales. Dat klinkt raar als je volledig op groene energie draait, maar je betaalt nu eenmaal de marktprijs. De hogere prijs kunnen we niet aan klanten doorberekenen de compensatie hiervoor ligt in een land als Duitsland veel hoger

PETROCHEM 3 - 2022 18

PET L Topic Plantmanagement.indd 18

15-06-2022 08:53

FOTO: NYRSTAR

terwijl we eenzelfde marktprijs of hoger betalen. Daardoor trekken de prijzen zelfs op Europees niveau scheef.’

Janssen ziet een uitweg in een versnelling van de verduurzaming van zijn sites, zo ook die in Budel. ‘De elektriciteit die wij inkopen is voor honderd procent afkomstig van hernieuwbare bronnen.

Verder kunnen wij, door de processen die elektriciteit gebruiken te vergroten, ons productieproces inzetten bij flexibele vraagsturing. We investeren al in zonne- en windenergie, hebben ons ingeschreven voor offshore windpark Hollandse Kust West. En we kunnen dus ook onze productie inzetten als virtuele batterij. Daardoor kunnen we tot 150 procent produceren bij veel zon en wind en terugschakelen wanneer de zon niet schijnt en er geen wind is. Daarmee denken we niet alleen kosten te besparen, maar ook te helpen het Nederlandse energienet in de lucht te houden. En beter in staat te stellen de groene-energiepieken en -dalen te absorberen. Dit is actueler dan ooit, gezien de beslissing

ductie, het verbranden van het zinkconcentraat en zinkoxide, is namelijk een exotherm proces. Nyrstar gebruikt die temperaturen al voor de productie van stoom voor de andere processen. Maar die stoom kan natuurlijk ook worden ingezet om elektriciteit te produceren.

Dit soort projecten kent echter wel een extra uitdaging, want de benodigde materialen zijn nauwelijks te krijgen of heel duur.’

Logistieke crisis In het voorjaar van 2021 had een andere crisis al de alarmbellen moeten laten rinkelen. Toen blokkeerde containerschip The Ever Given het Suezkanaal. De transportsector was nog herstellende van

‘Wij kunnen ons productieproces inzetten bij flexibele vraagsturing.’ van de netbeheerder onlangs om het elektriciteitsnet in Brabant en Limburg tijdelijk ‘op slot’ te gooien voor nieuwe aansluitingen. Voor verdere flexibilisering, hebben we uiteraard wel extra hoogspanningscapaciteit nodig, maar de realisatie van een lokale verzwaring is nog altijd goedkoper en sneller dan een verzwaring van het gehele Nederlandse net.´ De site in Budel heeft nóg een troef in handen. De eerste stap van de zinkpro-

de coronacrisis en bedrijven waren net weer bezig leveringsachterstanden in te halen. Grondstoffen, consumentenproducten en computerchips bleken steeds schaarser te worden. En al snel sprak men vooral in Europa van een grondstoffencrisis. Veel grondstoffen en producten komen namelijk van buiten ons continent. Het economisch herstel in producentenlanden China en de Verenigde Staten was echter groter dan in Europa, waardoor de voorraden die er nog waren

vooral in eigen land bleven.

De Oekraïne-crisis voegde daar nog een extra component aan toe. Want Oekraïne is niet alleen de graanschuur van de wereld, de inmiddels beruchte Azovstal-staalfabriek in Marioepol leverde veel van het constructiestaal voor de industrie. Janssen: ‘Nyrstar Budel rondde onlangs de implementatie van twee nieuwe, energiezuinige persluchtcompressoren af. En we investeerden ook in een nieuwe rookgasbehandelingsinstallatie. We moesten toen al continu bijsturen wat betreft de planning en de projectkosten. Op sommige uitvragen kregen we niet eens een aanbieding. Nu hebben we twee projecten voor de boeg waar we dezelfde uitdagingen krijgen.

Want behalve dat we de materialen lastig binnen krijgen, hebben we ook nog eens een gebrek aan mensen om het werk uit te voeren.’

En Nyrstar daar niet alleen in. Janssen: ‘Ook de netbeheerders zouden hun infrastructuur sneller willen verzwaren, maar lopen vast op de personeelscapaciteit. We moeten als industrie dan ook een antwoord vinden op beide uitdagingen. Anders dreigen we met z’n allen vast te lopen.’

Contractvormen Volgens Mirjam Verhoeff, regionaal hoofd operaties bij Covestro Coatings and Adhesives, leidt de grondstoffenschaarste bij Covestro vooral tot meer creativiteit en ketensamenwerking.

PETROCHEM 3 - 2022 19

PET L Topic Plantmanagement.indd 19

15-06-2022 08:53

ÉÉN VOOR ALLES...

De juiste sensor configureren is echt heel simpel Of uw medium nu vloeibaar, vast, heet, koud of agressief is; de VEGAPULS 6X kan het allemaal. Geen lastige keuzes meer, vertel ons gewoon wat u nodig heeft en wij maken de radarsensor die past bij uw applicatie!

Eén radarsensor voor alles... vega.com/nl/radar

PET Advertenties.indd 20

15-06-2022 08:45

FOTO: YARA

‘Tijdens de Covid-periode gingen bij politiek en maatschappij steeds meer stemmen op om de productie- en leveringsketens te verkleinen. Door lokaal te produceren en in te kopen, voorkom je immers leveringsproblemen bij een lockdown. Toch is de praktijk wat weerbarstiger. We opereren nu eenmaal in een wereldmarkt. Onze fabrieken produceren voornamelijk voor de directe omgeving waarin ze zijn gevestigd. Maar mochten er elders tekorten ontstaan, dan exporteren we wel degelijk. Hetzelfde geldt voor onze resources. We kunnen nu eenmaal niet altijd lokaal staal inkopen of andere materialen en specialistische procesapparatuur.’

De uitdagingen ontstaan met name bij de planning en uitvoering van projecten.

Zo merkte Verhoeff de marktverstoring onder meer toen Covestro een aanbesteding uitbracht voor een nieuwe machine.

‘We kregen welgeteld nul aanbiedingen.

Uiteindelijk zijn we de dialoog aangegaan met de leveranciers. Die bleken vooral moeite te hebben met de prijsfluctuaties. Op het moment dat ze een aanbieding doen, is de kostprijs van een

weinig zekerheden zijn. Ga er maar vanuit dat een nieuwe crisis om de hoek ligt. En dus moet je de productie en projecten dermate inrichten dat ze die verstoringen kunnen opvangen. We hebben al voorraden van onze meest kritische reserveonderdelen en eventueel kunnen onze fabrieken ook spares uitwisselen.

‘De oplossing zit in een intensievere samenwerking.’ machine alweer gestegen. De oplossing zit in een intensievere samenwerking.

Door samen het risico van prijsstijgingen te delen, stel je noodzakelijke investeringen veilig terwijl de leverancier niet omvalt.’

Tegelijkertijd moet ook in de planning van projecten wel degelijk rekening worden gehouden met langere levertijden.

‘Op zich is alles te plannen,’ zegt Verhoeff, ‘maar nu moeten onze inkopers nog meer rekening houden met eventuele marktverstoringen. We hielden al rekening met levertijden van achttien maanden voor zogenaamde long lead items, dat is inmiddels al twee jaar geworden.

Momenteel lijken de prijzen op de wereldmarkt weer wat te stabiliseren.

Maar na Covid, blokkades en politieke ontrust wordt duidelijk dat er eigenlijk

Tegelijkertijd moet je ook je medewerkers ondersteunen en trainen om snel te kunnen schakelen. We hebben nu eenmaal niet de keuze om niets te doen of een turnaround uit te stellen. En dus moeten we laveren met de middelen die we hebben.’

Turnaround Janssen herkent veel van de uitdagingen en oplossingen van Covestro. ‘Ook wij investeren momenteel extra in het veiligstellen van kritische reserveonderdelen.

Een leverancier grapte al dat het just in time principe plaats maakt voor just in case. Wat betreft de projecten voeren we steeds meer uit op regiebasis, zodat onze leveranciers en dienstverleners gewoon de actuele factuur kunnen inleveren.

Daarmee voorkom je dat ze de lasten van

prijsverhogingen zelf moeten dragen.’

Ook Gunter ziet nog wel uitdagingen in de projecten die voor de deur staan.

‘Yara Sluiskil staat voor de grootste turnaround in zijn geschiedenis. Dit najaar gaan een ammoniakfabriek, de ureumoplossingfabriek en twee granulatiefabrieken tegelijkertijd uit bedrijf voor inspectie en groot periodiek onderhoud.

Offertes zijn korter houdbaar en de prijzen liggen hoger dan in het verleden.

Bovendien zullen we soms rekening moeten houden met langere levertijden, en alvast uitkijken naar andere leveranciers als blijkt dat de bestaande leveranciers niet kunnen leveren. Je wil daarbij ook op tijd weten of die nieuwe leveranciers aan alle eisen voldoen.’

‘Tenslotte word je soms geconfronteerd met de sancties tegen Rusland wanneer blijkt dat een bepaald onderdeel, materiaal of hulpmiddel op een of andere manier een link heeft met Rusland. Dat land is zeer verweven in tal van dingen, waar je normaal geen erg in hebt. We zullen dus gezamenlijk met onze toeleverende partijen moeten optrekken om de risicovolle leveringen op tijd op de site te hebben en te installeren. Dat kan in de praktijk nog best lastig zijn omdat onze aannemers vaak ook weer met onderaannemers werken en afhankelijk zijn van tal van factoren. Toch hebben we er vertrouwen in dat ook deze turnaround weer een succes wordt.’ ■ PETROCHEM 3 - 2022 21

PET L Topic Plantmanagement.indd 21

15-06-2022 08:53

WATERSTOF

Volg het waterstofspoor door Europa Wat zijn de stappen die nu in de Europese industrie worden gezet op het gebied van emissievrije waterstof? En hoe passen deze in de brede transformatie van de industrie? Van 27 juni tot 8 juli gaat Industrielinqs met vier young professionals op pad voor de HYdrogen Trail Europe (HYTE).

Met podcasts, vlogs en journalistieke items doen we verslag.

Volg ons via LinkedIn en www.industrieandenergy.eu.

Tijdens het congres Eemsdeltavisie 2019 won een team van young professionals een scenariowedstrijd met als prijs een studiereis naar Japan. Door de lock downs kwam die reis er niet van. Inmiddels is Europa Japan voorbijgestreefd als het gaat om plannen op het gebied van waterstof. Japan is daarom ingewisseld voor een reis door Europa. Met de HYdrogen Trail Europe bezoeken de young professionals verschillende locaties die een belangrijke rol zullen spelen in de Europese waterstofambities. Waar wordt waterstof geproduceerd, hoe wordt het getransporteerd en wat zijn veelbelovende toepassingen in de industrie?

Eemsdelta De route begint in Noord-Nederland, waar inmiddels veel plannen zijn. Zo

Wim Raaijen

HYDROGEN TRAIL EUROPE Wanneer? · 27 juni · 28 -30 juni · 1 juli · 4 en 5 juli · 6-7 juli · 8 juli

Online talkshow (10:00-11.30) vanuit Groningen Verschillende stops in Duitsland Zwitserland Spanje Frankrijk België/Zuid-Nederland

Wie? · Tes Apeldoorn - process engineer Neste · Carina Nieuwenweg - PhD Wageningen University & Research · Leon Rosseau - PhD Eindhoven University of Technology · Lucy Schwartz - project manager Hydrogen Uniper · Wim Raaijen - founder/hoofdrecteur Industrielinqs Hoe? Met elektrisch vervoer en waar kan met een waterstofauto.

Volgen?

Volg ons op www.industryandenergy.eu, via Linkedin en op www.industrielinqs.nl

ontwikkelen Gasunie en HyCC op Chemie Park Delfzijl het Djewels-project.

Het doel is om in de eerste fase van het project een 20 MW waterstoffabriek te bouwen die in 2024 de eerste groene waterstof zal leveren. Gasunie en HyCC werken ook nauw samen met BioMCN, dat methanol produceert op Chemie Park Delfzijl. BioMCN wil de groene waterstof combineren met CO2 uit haar proces en daar e-methanol van maken.

Ook Zuidwending is een bezoek waard.

HyStock ontwikkelt daar een zoutcaverne voor de opslag van waterstof. Het wordt de eerste grootschalige ondergrondse opslag van waterstof in Nederland. Als alles volgens plan verloopt, zal de installatie met de caverne in 2026 operationeel zijn.

Duitsland In Duitsland lopen tal van projecten, die momenteel vanwege de huidige geopolitieke omstandigheden nog meer urgentie krijgen. Zo heeft energiebedrijf Uniper in Wilhelmshaven plannen voor de bouw van een importterminal die groene ammoniak weer kan omzetten in waterstof. Op dezelfde locatie wil het energiebedrijf ook een elektrolysefabriek bouwen om zelf groene waterstof te produceren met een capaciteit tot 1 GW. De haven biedt alle noodzakelijke voorwaarden voor de oprichting van Duitslands eerste grote waterstofhub. Groene waterstof is een fundamentele voorwaarde op de weg van staalbedrijf Salzgitter naar Salcos, wat staat voor Salzgitter Low CO2-Steelmaking. Een project waarbij Uniper in Wilhelmshaven een belangrijke rol kan spelen.

Ook in het Ruhr-gebied worden de eerste stappen gezet naar emissieloos waterstof. Een elektrolyzer van 10 megawatt is momenteel operationeel

PETROCHEM 3 - 2022 22

PET O HyTE.indd 22

15-06-2022 08:54

op Shell’s Energy and Chemicals Park Rheinland bij Keulen. En er zijn plannen om de capaciteit van de elektrolyzer uit te breiden naar 100 megawatt. Shell wil hier in de toekomst ook duurzame vliegtuigbrandstof gaan produceren met hernieuwbare energie en biomassa.

Een paar honderd kilometer verderop heeft BASF op haar Verbund-site in Ludwigshafen grote plannen op het gebied van elektrificatie en waterstof.

Met name waterstof lijkt voor BASF een interessante route. Waterstof kan worden geproduceerd via methaanpyrolyse met koolstof zonder CO2 als restproduct, de zogenoemde turquoise route. De eerste pilot is in volle gang. Partners van BASF zijn onder meer ThyssenKrupp en Linde. Ook TNO doet onderzoek naar deze turquoise route.

Zwitserland Sinds twee jaar runt Hydrospider een 2 megawatt groene waterstofinstallatie in de Zwitserse Alpen. De stroom is afkomstig van de Alpiq Gösgen waterkrachtcentrale, die meer dan 100 jaar oud is.

Hydrospider, een joint venture van H2 Energy, Alpiq en Linde Gas (PanGas) zet in op duurzamer, emissievrij, zwaar vrachtvervoer in Zwitserland. Samen met Hyundai Hydrogen Mobility en de H2 Mobility Switzerland Association zet de joint venture momenteel een waterstof-ecosysteem op voor emissievrije mobiliteit.

Spanje Landen aan de Middellandse zee hebben het voordeel van de overvloedige zon. In het zuiden van Spanje en Portugal gaat de prijs per kilowattuur opgewekte zonnestroom richting 1 eurocent. Dat heeft ook een positief effect op de kostprijs van groen waterstof. Het stimuleert de mogelijkheden zichtbaar. Zo heeft kunstmestproducent Fertiberia, in samenwerking met energiebedrijf Iberdrola, half mei de grootste groene waterstof- en groene ammoniakfabriek voor industrieel gebruik in Europa ingehuldigd.

Hiermee is Fertiberia het eerste bedrijf ter wereld dat op industriële schaal groene ammoniak en CO2-vrije meststoffen produceert.

Frankrijk Aan de westkust van Frankrijk heeft Lhyfe zijn eerste waterstofproductie-eenheid gebouwd, operationeel sinds de zomer van 2021. Het groene waterstofbedrijf sluit vier windmolens rechtstreeks aan op een elektrolyzer die zout zeewater gebruikt om waterstof te maken.

In september dit jaar is de opening gepland van ‘s werelds eerste waterstofpilotproductie op zee. Lhyfe plaatst dan een elektrolyzer op een drijvend platform, ongeveer dertig kilometer van Saint-Nazaire, in de Atlantische Oceaan.

Deze wordt rechtstreeks aangesloten op een drijvende windturbine van Vestas.

België De Haven van Antwerpen is wat voorzichter in het aankondigen van grote waterstofprojecten. Dat betekent niet dat die niet worden ontwikkeld. Een belangrijke speler in Noordwest-Europa is Air Liquide. De producent van industriële gassen heeft al tientallen jaren ervaring met de productie en het transport van waterstof. Zo heeft het al een eigen waterstofinfrastructuur in de Benelux en Noord-Frankrijk voor haar industriële klanten. Diverse waterstoffabrieken in onder meer Antwerpen en Rotterdam zijn hierop aangesloten.

Daartoe behoort ook de nieuwe waterstoffabriek op het terrein van Covestroin het Antwerpse havengebied. Deze is nog steeds gebaseerd op steam reforming, maar gebruikt via een innovatief proces vijf procent minder aardgas en stoot daarmee ook minder CO2 uit.

Zuid-Nederland De leverancier van industriële gassen kijkt ook verder in de toekomst. In Normandië en ook in Zeeuws-Vlaanderen heeft het bedrijf plannen om groene waterstoffabrieken te bouwen. Zo wil het in Terneuzen een elektrolyse-installatie van 200 MW bouwen. Het project, Elygator genoemd, integreert op een slimme manier twee verschillende elektrolysetechnologieën (PEM en alkaline) in één ontwerp.

Rotterdam Als voorbereiding op de Trail bracht het team al bezoeken aan de Rotterdamse haven. Op de Maasvlakte bouwt de haven van Rotterdam een speciaal conversiepark voor elektrolysebedrijven.

Hier staan bijvoorbeeld de bouw van een 250 MW elektrolyzer van BP en HyCC en een 200 MW elektrolyzer van Shell gepland. Naar verwachting zal deze in 2025 operationeel zijn. Op dit speciale bedrijventerrein wordt windenergie uit de Noordzee gebruikt om waterstof te maken.

Ook Uniper heeft plannen voor een groene waterstoffabriek. Vanaf het dak van de Uniper-centrale kunnen we de plek zien waar dit allemaal gaat gebeuren. Van daar is ook te zien waar Gasunie, HES International en Vopak hun ammoniak-importterminal gaan bouwen. En richting het oosten is vanaf het dak met enige fantasie het tracé voor te stellen van de waterstofpijpleiding naar de industrie, onder andere Shell in Pernis. ■ PETROCHEM 3 - 2022 23

PET O HyTE.indd 23

15-06-2022 08:54

BRANDED CONTENT

Chemelot neemt ook water mee in transitie naar circulair Chemelot wil de meest duurzame en veilige site van Europa worden. Daarvoor is niet alleen een energie- en grondstoffentransitie nodig, maar ook een andere kijk op de waterhuishouding. Samenwerking tussen de verschillende bedrijven op de site is daarbij essentieel. En actie. ‘Werken aan de lange termijn begint niet overmorgen, maar vandaag’, stelt programmamanager Lianne van Oord.

‘We willen het watersysteem op Chemelot toekomst­ bestendig maken. Maar er is zo veel dat we kunnen oppakken, dat we alle mogelijkheden goed op een rij willen zetten, zodat we zelf een goed overzicht hebben en het ook kunnen uitleggen aan onze omgeving’, zegt Lianne van Oord. Zij is programmamanager Process & Site Innovation bij Brightsite. Een van de thema’s in haar pakket is water.

Ongeveer een jaar geleden kondigde Chemelot aan het watersysteem op de site klaar te willen maken voor de toekomst. Zo moet het watergebruik verminderen, moeten componenten beter uit het afvalwater worden gehaald en wil de site waar mogelijk water hergebruiken.

Een consortium van Brightsite, Sitech Services, Waterschapsbedrijf Limburg en Waterleiding Maatschappij Limburg startte het programma Circulair water voor Chemelot.

Bredere transitie De naam voor het programma is zo gekozen omdat het een onderdeel is van de bredere transitie naar circulariteit op Chemelot. De site wil in 2050 klimaatneutraal zijn.

Daarvoor is een omschakeling nodig naar groene grondstoffen en duurzame energiebronnen om de fabrieken te

Water is op de Chemelot site noodzakelijk voor koeling en verwarming (stoom), maar ook als proceswater en bluswater. Het water wordt door Utility Support Group ingenomen uit het Julianakanaal. Na gebruik gaat het naar de Integrale Afvalwater Zuiveringsinstallatie (IAZI) waarna het wordt geloosd op de Maas.

laten draaien. Water is daar nauw mee verbonden, stelt Van Oord. ‘Als we nieuwe processen in nieuwe fabrieken gaan gebruiken, heeft dat impact op het watersysteem.

Dit zet meteen ook het langetermijnperspectief voor het programma neer.’

Het programma is begonnen met een verkenning. ‘We hebben met alle site users gesproken over hun ambities met betrekking tot water. Enerzijds over eventuele uitbreidingen of juist plannen om te krimpen, maar ook over hoe we het schoner kunnen maken. Wat ligt er allemaal aan ideeën van site users en kunnen we daarin verbindingen leggen? Denk aan een site user die een stikstofhoudende stroom overhoudt en een andere die zo’n stroom kan gebruiken. Voor beide bedrijven is afvalwater geen core business en dan is het lastig zo’n combinatie op poten te zetten. In dit programma kunnen we meedenken en toch stappen zetten met elkaar. Op die manier onderzoeken we de kansen en belemmeringen om stromen te koppelen, zodat er uiteindelijk minder naar het riool hoeft.’

Lange en korte termijn Natuurlijk krijgt ook het meest voor de hand liggende project aandacht, namelijk hergebruik van effluent uit de IAZI op de site. ‘Wat zijn daarin kansen en belemmeringen? En zijn er misschien zaken die we nu eerst moeten oplossen voordat we verder kunnen? Op die manier proberen we de lange en korte termijn aan elkaar te knopen.’

Waar Van Oord vooral de lange termijn in het vizier houdt, richt Sara Vanderheyden zich op de korte termijn.

Zij is programmamanager Watervergunning IAZI bij Sitech. ‘We hebben op Chemelot een speciale watervergunning, die wordt beoordeeld op stofniveau. Het is de strengste vergunning van heel Nederland. Elke stof die

PETROCHEM 3 - 2022 24

PET X3 Branded Content Chemelot.indd 24

15-06-2022 08:55

we lozen, moet voldoen aan een norm of de immissietoets. Daarbij mogen we geen drinkwater- of ecologische normen overschrijden. Het is een grote vergunning voor meer dan zeshonderd verschillende stoffen en we willen elk jaar een stapje in de juiste richting zetten. Mijn horizon reikt op dit moment tot 2027. We moeten tot die tijd met verschillende site users een paar belangrijke vorderingen maken, en die coördineer ik.’

Een van die stappen is het reduceren van vanadium in het effluent van de IAZI. ‘Per 1 januari 2027 gaan strengere normen gelden, dan moet er minder vanadium in ons water zitten’, vertelt Vanderheyden. ‘Vanadium zit voor een deel al in het oppervlaktewater dat we uit het kanaal halen, maar we hebben ook een aantal site users die vanadium in hun proces gebruiken. Die moeten gaan samenwerken om ervoor te zorgen dat ze er minder van naar de IAZI sturen.’

‘Dat is een complex proces, maar wel goed geregeld’, vult Denise Bakker aan. Zij is manager Regulatory & Operational Affairs bij Chemelot Site Permit. ‘Onze watervergunning is een parapluvergunning en de IAZI is ervoor verantwoordelijk binnen de grenzen van de vergunning te blijven. Maar alle bedrijven op de site delen die verantwoordelijkheid. We zitten gezamenlijk in een boot en moeten er met z’n allen voor zorgen dat de vergunning op orde is. Mocht een bedrijf zijn verantwoordelijkheid niet nemen met als consequentie dat de watervergunning wordt dichtgedraaid, dan hebben alle bedrijven op

We zitten gezamenlijk in een boot en moeten er met z’n allen voor zorgen dat de vergunning op orde is. de site daar last van. Dus ook in het geval van vanadium moet er boter bij de vis komen. Het voordeel van Chemelot is dat we de structuren hebben om dat met elkaar te regelen.’

Pilot Een ander voorbeeld waar Van Oord, Vanderheyden en Bakker elkaar vanuit verschillende disciplines en bedrijven aanvullen, is het verminderen van het gebruik van conditioneringsmiddelen voor de koeltorens op Chemelot. ‘Kijk, als we minder warmte weg hoeven te koelen, is er minder koelwater nodig. Dat zou natuurlijk fantastisch zijn, een combinatie met energiebesparing en efficiënter omgaan met warmte’, zegt Van Oord. ‘Maar we hebben voorlopig nog koeltorens nodig en daar ontwikkelen we een plan voor. We maken op dit moment een selectie uit verschillende technologieën om het gebruik van condi-

FOTO: CHEMELOT

Complex proces

Denise Bakker, Lianne van Oord en Sara Vanderheyden.

tioneringsmiddelen te verminderen. Waarmee willen we een pilot gaan draaien om te kijken hoe ver we het chemicaliëngebruik kunnen terugbrengen? Maar ook: is het niet van de regen in de drup? Als we bijvoorbeeld heel veel energie nodig hebben om met membranen kalk uit het water te halen, dan hebben we een nieuw probleem gecreëerd. We wegen dat dus in de breedte af.’

Roadmap Mogelijkheden om op een andere manier naar water op de site te kijken, zijn er genoeg, maar waar richt je nu je pijlen op? Wat gaat het meeste bijdragen aan de transitie op Chemelot, in het brede perspectief van circulairiteit?

Van Oord: ‘Ons doel is om halverwege dit jaar een roadmap te hebben, een stappenplan om verder te gaan. We werken nu met RHDHV aan de invulling hiervan. In de top vijf staan in ieder geval het uitfaseren van koelwaterconditioneringsmiddelen en het reduceren van vanadium.

Daarnaast willen we ook zeker een beter beeld krijgen van microplastics.’

Chemelot is al een poosje bezig om te voorkomen dat microplastics in het water terecht komen. Bakker: ‘We hebben bijvoorbeeld extra zeven geplaatst en een afblaasinstallatie blaast vrachtwagens schoon voordat ze het terrein verlaten. We beweren daarmee niet dat er geen microplastics meer in het water komen, we zijn nog volop bezig dat goed in kaart te brengen. Maar we nemen vandaag al wel de stappen die morgen effect hebben.’ ■

PETROCHEM 3 - 2022 25

PET X3 Branded Content Chemelot.indd 25

15-06-2022 08:55

TOPIC: PROCESOPTIMALISATIE

Vynova decarboniseert stoomproductie Vynova produceert in Tessenderlo verschillende basischemicaliën, zoals natronloog, kaliloog, kaliumcarbonaat en monovinylchloride. Het bedrijf zet sterk in op duurzaamheid en heeft de afgelopen jaren diverse processen geoptimaliseerd. Peter Van der Veken, vice president Technology & Engineering, verantwoordelijk voor de technologiekeuzes die in de fabrieken worden toegepast, geeft uitleg.

Evi Husson

Vynova heeft duurzaamheid in de volle breedte omarmd. Het bedrijf ziet het als een verplichting ten opzichte van de mens en de samenleving. ‘Economisch succes gaat tenslotte gepaard met sociale rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid voor het milieu’, stelt Peter Van der Veken. ‘Daarom hebben we recent een duurzaamheidsprogramma opgestart dat rust op drie pijlers: decarbonisatie, circulariteit en de impact van chemische stoffen op mens en milieu.’ Van der Veken is onder meer verantwoordelijk voor de decarbonisatie van de vijf locaties waar de fabrieken gevestigd zijn: Tessenderlo, Beek, Wilhelmshaven (Duitsland), Mazingarbe (Frankrijk) en Runcorn (Verenigd Koninkrijk).

Modernste technieken Om te komen tot decarbonisatie is het belangrijk om eerst de processen zo goed mogelijk te optimaliseren. ‘In Tessenderlo hebben we daarom in 2005 en 2017 elektrolyse-units gebouwd die met

moderne membraantechnologie chloor, loog en waterstof produceren.’ Die elektrolyse-eenheden vervingen de oude productie-installaties voor natrium- en kaliumhydroxide, die gebaseerd waren op kwikceltechnologie. ‘Kwik moest tegen 2017 worden uitgefaseerd in Europa en door de twee investeringen hebben we hieraan voldaan.’

Het bedrijf zette hiermee ook een grote stap voorwaarts op het vlak van duurzaamheid en energie-efficiëntie.

‘Voor de bouw van de elektrolyse-units met membraantechnologie hebben we er meteen voor gekozen de modernste technieken toe te passen om een zo laag mogelijk energiegebruik te hebben.

Denk bijvoorbeeld aan de keuze van membranen die zo weinig mogelijk elektriciteit gebruiken bij de splitsing van de zoutmoleculen.’

De nieuwste eenheid werd in 2018 in gebruik genomen. ‘Hiermee is het elek­ triciteitsverbruik ten opzichte van de stopgezette eenheid met dertig procent gedaald, een daling die overeenkomt met het energieverbruik van tienduizend gezinnen.’

Betere balans In de elektrolysefabriek wordt zout (natriumchloride of kaliumchloride) gesplitst in loog, dus natriumhydroxide (NaOH) of kaliumhydroxide (KOH), chloor en waterstof. De chloor wordt vervolgens gebruikt in de MVC-fabriek die eveneens op de site van Tessenderlo is gevestigd. ‘De geproduceerde waterstof gebruiken we intern als chemische grondstof en als energiedrager. De ideale situatie is om alle geproduceerde waterstof te valoriseren, maar dat is complexer dan je misschien in eerste instantie zou denken’, vertelt Van der Veken.

In 2019 en 2020 heeft Vynova in Tes-

PETROCHEM 3 - 2022 26

PET K Topic Procesoptimalisatie.indd 26

15-06-2022 08:55

FOTO’S: VYNOVA

De stoomketel van Vynova in Tessenderlo draait niet op aardgas maar op waterstof, een bijproduct van Vynova’s eigen processen.

senderlo uitbreidingen doorgevoerd aan de elektrolysezijde. ‘Hierdoor is het aanbod van waterstof hoger, maar ook volatieler geworden. En aangezien een elektrolyse-unit veel elektriciteit verbruikt, kunnen we onze installaties ook goed gebruiken om het elektrici­ teitsnet te stabiliseren door de belasting te variëren. De daaruit voortvloeiende productiedalingen en -stijgingen mogen echter niet voor problemen zorgen bij

piekproducties van waterstof kunnen we nu alle waterstof gebruiken door stoom te produceren. We hebben voldoende ketelcapaciteit om alle waterstof te kunnen gebruiken, zelfs als een van de ketels in onderhoud is.’

Stoomketels Elke stoomketel heeft een brandervermogen van meer dan 20 megawatt en kan 30 ton stoom per uur produceren.

‘Ook tijdens piekproducties van waterstof kunnen we nu alle waterstof gebruiken door stoom te produceren.’ de installaties die de waterstof afnemen.

Om te zorgen voor een betere balans hebben we daarom geïnvesteerd in nieuwe waterstofstoomketels. Ook tijdens

Daarmee kunnen de ketels ongeveer twee derde van alle stoom opwekken die de site in Tessenderlo verbruikt.

Voorheen werd gebruik gemaakt van

stoomketels op aardgas. ‘Aangezien bij de verbranding van waterstof geen broei­ kasgassen vrijkomen, kunnen we op die manier ook verder decarboniseren, met circa tienduizend ton per jaar. Dat komt overeen met de CO2-uitstoot van tweeduizend gezinnen die koken en hun huis verwarmen met aardgas.’ De stoomketels passen goed in het toekomstbeleid van Vynova. ‘De investeringen gebeuren allemaal met ons einddoel – net-zero uitstoot of volledige decarbonisatie – in het achterhoofd.’

Waterstofroute Van der Veken blikt ook alvast vooruit naar toekomstige projecten. ‘We streven op termijn naar volledige decarbonisatie.

Er zijn drie opties om hiertoe te komen.

Als er op sites sprake is van krakers – zoals bij de MVC-fabriek – is er veel energie nodig. Vandaag de dag worden deze krakers gestookt met aardgas. In de PETROCHEM 3 - 2022 27

PET K Topic Procesoptimalisatie.indd 27

15-06-2022 08:55

Kleine investeringen

VOOR GROTE OPLOSSINGEN U zoekt een - tijdelijke - oplossing voor een waterzuivering, waterhergebruik of andere waterbehandeling? En u wilt liever niet investeren?

Europa’s grootste verhuurvloot biedt u complete full-scale installaties of losse componenten, zoals zandfilters, actiefkoolfilters, striptorens, pompen, bufferbakken, lamellenbezinkers, flotatie, beluchtingen, ionenwisselaars, omgekeerde osmose, ultrafiltratie en MBR. Plug & Play opgeleverd, inclusief de benodigde certificaten.

Bel of mail Logisticon Verhuur voor een áltijd passende huur- of lease-oplossing.

Logisticon Water Treatment B.V. Logisticon Verhuur B.V. Energieweg 2 2964 LE Groot-Ammers, Nederland

PET Advertenties.indd 28

T +31 (0)184 60 82 60 E water@logisticon.com W www.logisticon.com

15-06-2022 08:45

energietransitie waarin we streven naar net-zero zijn er drie oplossingen. Eén ervan is carbon capture & storage. Dit is naar mijn idee een tussenoplossing.

Daarnaast is volledige elektrificatie een mogelijkheid. Elektrificatieprojecten bevinden zich momenteel echter nog in de onderzoeks- of pilotfase, dus dat is nog niet meteen voor morgen. Een derde optie is verbranding op basis van waterstof.’

Voorin de deze laatste optie ziet Vynova veel mogelijkheden. ‘De waterstof die we produceren, willen we zeker verder

gebruiken. We verwachten dat door verdere energieoptimalisaties we in de toekomst minder stoom nodig zullen

GESCHIEDENIS VAN VYNOVA Vynova is Europees producent van PVC en chlooralkali-producten. Het verhaal van Vynova’s PVC- en MVC-productie in België en Nederland begon op 16 december 1969, toen het Nederlandse DSM en het Belgische Produits Chimiques de Tessenderloo (PCT, later omgedoopt tot Tessenderlo Chemie) de joint venture Limburgse Vinyl Maatschappij (LVM) oprichtten. De naam verwees naar de locatie van beide bedrijven: PCT in Belgisch Limburg en DSM in Nederlands Limburg. Met de oprichting van de Limburgse Vinyl Maatschappij bundelden DSM en PCT de krachten. Het doel: in Tessenderlo MVC maken en op basis van dat MVC in het Nederlandse Beek PVC produceren.

Minder dan drie jaar later waren de PVC-fabriek in Beek en de MVC-fabriek in Tessenderlo een feit. Ze werden met elkaar verbonden via een ondergrondse pijpleiding van 63 kilometer. In Tessenderlo werd een tweede MVC-fabriek gebouwd, die werd opgestart in 1976. Ook in Beek werd in de volgende decennia op verschillende momenten de productiecapaciteit uitgebreid.

In de loop der jaren veranderde de aandeelhouderstructuur van de activiteiten verschillende keren. In 1983 werden de PVC-plant in Beek (op dat moment nog volledig in handen van DSM), de MVC-activiteiten in Tessenderlo en de PVC-fabriek in het Franse Mazingarbe (eind 1976 gekocht door Tessenderlo Chemie) volledig ondergebracht onder LVM, dat ook de leiding nam over de commerciële PVC-activiteiten.

In 1989 verkocht DSM haar belang in LVM, met inbegrip van de PVC-fabriek in Beek en de MVC-fabriek in Tessenderlo, aan Tessenderlo Chemie, en in 2011 werden de PVC-activiteiten van Tessenderlo Chemie door INEOS ChlorVinyls gekocht.

Een nieuw hoofdstuk van de sites in Tessenderlo en Beek begon op 1 augustus 2015, toen de industriële groep ICIG beide vestigingen verwierf, naast drie andere sites in Mazingarbe (Frankrijk), Wilhelmshaven (Duitsland) en Runcorn (VK). De vijf vestigingen vormen sindsdien samen een nieuwe speler op de markt: Vynova.

Sinds de oprichting van Vynova investeerde ICIG al meer dan 225 miljoen euro in de vestigingen van Tessenderlo en Beek om de betrouwbaarheid, energie-efficiëntie en duurzaamheidsprestaties van de productie-installaties verder te verbeteren.

Ook op productvlak werd en wordt er geïnvesteerd en geïnnoveerd. Zo lanceerde Vynova in 2020 MVC en PVC op basis van hernieuwbaar etheen uit biomassa en op basis van circulair etheen uit plastic afval. In 2021 volgde de lancering van hernieuwbaar natriumhydroxide, geproduceerd met hernieuwbare elektriciteit, en eerder dit jaar bracht Vynova een gamma koolstofarme kaliumderivaten op de markt.

Door deze innovatieve productgamma’s kunnen klanten de CO2-voetafdruk van hun producten aanzienlijk verkleinen.

hebben voor onze productieprocessen.

Dit betekent dat we meer waterstof voor onze krakers zouden kunnen inzetten.

Kiezen we uiteindelijk voor de waterstofroute, dan zal echter onze eigen waterstofproductie onvoldoende zijn om de vraag van de krakers volledig af te dekken. Daarom zullen we ook moeten nadenken over de mogelijkheden om aan te sluiten op een waterstofnetwerk dat er vandaag nog niet ligt.’

Warmtepompen Ook al zijn er al veel optimalisatieslagen gemaakt, meer besparen is dus nog steeds mogelijk. ‘Je zult altijd de bovengenoemde eindoplossingen nodig hebben, maar hoe energie-efficiënter je je productie kunt maken, hoe beter. In onze fabrie­ ken is het laaghangende fruit inmiddels al geplukt, maar we zijn ervan overtuigd dat we nog meer kunnen verbeteren.

Denk bijvoorbeeld aan betere isolatie van leidingen en andere installatieonderdelen of aan het nog beter gebruiken van restwarmtestromen. Bovendien moeten deze ideeën steeds opnieuw worden geëvalueerd, want waar dit voorheen soms niet rendabel was, kan dit met de huidige hoge CO2- en energieprijzen wel het geval zijn.’

Om het potentieel een boost te geven, kijkt Vynova ook naar mogelijkheden van warmtepompen. ‘Als je de tempe­ ratuur van restwarmte met een warmtepomp kunt verhogen van 60 graden naar 90 tot 130 graden Celsius, biedt dat voor bepaalde processen opnieuw mogelijkheden. We volgen de ontwikkelingen die gaande zijn in elk geval op de voet. We willen de beste opties kiezen. Opties die niet alleen op dit moment veel kunnen opleveren, maar ook het beste passen in onze toekomstvisie op lange termijn.’ ■ PETROCHEM 3 - 2022 29

PET K Topic Procesoptimalisatie.indd 29

15-06-2022 08:56

PETROCHEM 3 - 2022 30

PET X Fotospread.indd 30

15-06-2022 08:56

FOTOSPREAD

Ineos en Fluxys hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend voor een haalbaarheidsonderzoek naar een waterstofnetwerk in de Antwerpse haven. De waterstofbackbone past mooi bij de plannen van Ineos om de ethaankraker van het vlaggenschipproject Project ONE van waterstof te voorzien.

De drie miljard kostende etheenfabriek moet een van de meest duurzame in zijn soort worden en minder dan de helft uitstoten van de top tien best presterende krakers in Europa.

FOTO: INEOS

Volgens Ineos heeft de ethaankraker straks jaarlijks honderdduizend ton waterstof nodig voor zijn kraakfornuizen en stoomboilers. Het Engelse chemiebedrijf verwacht dat het zestig procent van zijn emissies terug kan dringen door blauwe waterstof uit zijn eigen kraakproces in te zetten. De overige veertig procent zal het elders moeten halen. En daar biedt de open access waterstofleiding natuurlijk een goede aanvulling.

Fluxys consulteert de diverse Belgische industriële clusters over de nodige investeringen in waterstofinfrastructuur.

De netbeheerder kijkt daarbij uiteraard ook naar aansluiting op netwerken buiten België

PETROCHEM 3 - 2022 31

PET X Fotospread.indd 31

15-06-2022 08:56

Het Petrochem platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond de olie- en chemische industrie.

Het Petrochem platform bereikt zijn doelgroep via het vakblad Petrochem, de website www.petrochem.nl, de nieuwsbrief, rondetafelbijeenkomsten, het jaarcongres Deltavisie en andere events.

PARTNERNIEUWS

PARTNERS VAN HET PETROCHEM PLATFORM

Afblaasinstallatie Sabic effectief tegen verlies van plastic korrels Om te voorkomen dat plastic korrels in het milieu terecht komen, reinigt SABIC de beladen vrachtwagens voor ze de Chemelot site verlaten. Sinds 2021 gebeurt dat automatisch met behulp van een afblaasinstallatie. Een project dat inmiddels heeft geleid tot positieve resultaten. Er worden duidelijk minder korrels aangetroffen in de zeven en langs de bermen. En er worden ook weinig korrels in het effluent van de waterzuiveringsinstallatie (IAZI) van Chemelot gevonden.

BASF partner van Vattenfall bij tender Hollandse Kust West Vattenfall neemt deel aan de tender voor Hollandse Kust West en tekent in voor beide kavels, kavel VI en VII, met BASF als partner voor kavel VI. De offshore windmolenparken zijn voor beide bedrijven uiterst belangrijk voor het bereiken van hun duurzaamheidsdoelstellingen. De duurzame elektriciteit van Hollandse Kust West zou BASF’s doel steunen om tegen 2050 een netto nul CO2-uitstoot te bereiken. De kavels gaan elk 700 MW aan offshore windenergiecapaciteit opleveren.

Brochure ‘Introductie Omgevingswet Vergunningverlening in de haven’ Om bedrijven uit het havengebied zo goed mogelijk voor te bereiden op het werken met de Omgevingswet hebben Deltalinqs, het Havenbedrijf Rotterdam, de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond, GGD, DCMR en het Ministerie van Binnenlandse Zaken de brochure Introductie Omgevingswet Vergunningverlening in de haven opgesteld. Deze brochure bevat informatie over zowel nieuwe onderwerpen als onderwerpen die anders worden geregeld onder de Omgevingswet die op 1 januari 2023 in werking treedt.

Bekijk de partnerfilmpjes op www.petrochem.nl/partners-leden CONTENTPARTNERS

LEDEN VAN HET PETROCHEM PLATFORM

ENGIE logotype_solid_BLUE_RGB 14/04/2015 24, rue Salomon de Rothschild - 92288 Suresnes - FRANCE Tél. : +33 (0)1 57 32 87 00 / Fax : +33 (0)1 57 32 87 87 Web : www.carrenoir.com

RÉFÉRENCES COULEUR

Zone de protection 1 R0 G170 B255

Zone de protection 2 Zone de protection 3

LEADER IN HIGH TEMPERATURE SOLUTIONS

Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het Petrochem platform, kijk dan op www.petrochem.nl of neem contact op met Janet Robben: janet@industrielinqs.nl - 06 38 73 70 39

PET03 G Platform.indd 32

15-06-2022 09:02

‘QU TES’ Als de energietransitie ons één ding leert, dan is het dat een raffinaderij slechts een radertje is in een veel groter systeem. In dat systeem werken moleculen en elektronen samen, maar is ook samenwerking tussen de schakels in de keten essentieel.’

Karen de Lathouder, BP Nederland, in de het hoofdinterview in deze editie.

Bedrijven in onze regio hebben plannen voor ruim vijftig projecten in de hele waterstofketen die oplopen tot investeringen van 9 miljard euro tot 2030. Hiermee kunnen tienduizenden banen uit de gassector behouden worden en kunnen er nog eens enkele tienduizenden nieuwe banen bij komen.’

Cas König, Groningen Seaports, in Dagblad van het Noorden.

Er zijn regels die een ruime interpretatie toestaan. Ruimer dan de bedoeling van die regels is. Het omgekeerde komt ook voor. Zo zijn er regels die heel strikt zijn en waarbij vanwege de bedoeling een ruime interpretatie juist wel nuttig zou zijn.’

Henk Leegwater, Lexxin, in zijn column in deze editie.

HET EXPERTPANEL VAN HET PETROCHEM PLATFORM BESTAAT UIT DE VOLGENDE SPECIALISTEN

PET03 G Platform.indd 33

Johan Alebregtse Manufacturing & Technology Executive Consultancy

Michel Grijpink Hogeschool Utrecht, Learning & Development consultant

Henk Leegwater Lexxin, consultant

Elsbeth Roelofs MVO Nederland, sectormanager Chemie, Inter­ nationaal MVO programma

Niek Stokman Bilfinger Tebodin West Nederland, sales manager oil & gas

Frank Beckx Kennis- en Lobbycentrum Voka, directeur

Ronald Hoenen Equans, regio directeur

Bart Leenders Neste, vice president production

Egbert Schellenberg FNV, vakbondsbestuurder procesindustrie

Gabriel Tschin Plant One Rotterdam, managing director

Jos Benders voormalig topman Lyondell

Joris Hurenkamp Havenbedrijf Rotterdam, senior business manager

Frank de Leng ACTAD, operations manager

Dik Schipper voormalig production leader Dow Benelux

Henk Veldink Hexion, senior director global strategic development

Sandra de Bont VOTOB Academy, directeur

Emre Kaya Organik Kimya, global supply chain director

Michel Leyseele Pipelink, managing director

John Schonewille Stratt+ Industrial Management, directeur

René Venendaal BTG Biomass Technology Group, algemeen directeur

Jan Bout Stichting HaskoningDHV, bestuurslid

Cor Kloet voormalig algemeen directeur SPIE Nederland

Marit van Lieshout Kenniscentrum Duurzame Havenstad, Iector Procesoptimalisatie en -intensificatie

Gerald Schotman Shell, senior vice president

Roelf Venhuizen voormalig voorzitter Profion en directeur NAM

Frans Brüning Iv-Industrie, business development manager

Tijs Koerts EPSC, operations director

Cor van de Linde iTanks, managing director

Jaap Schouten TU Eindhoven, professor

Roelof van Wijk Teijin Aramid, plantmanager

Jan Van Doorslaer voormalig woordvoerder BASF Antwerpen

Cas König Groningen Seaports, directeur

Michel Meertens DSM, vice president premix operations

Wim Soetaert Universiteit Gent, professor

Maaike de Wit Straatman Koster advocaten, advocaat

Niko van Gent voormalig woordvoerder Huntsman Holland

Enrico Lammers Pro6com en DWG Process & Safety managing director/ partner

Genserik Reniers TU Delft, professor Safety and Security Science Group

Wouter Stam Flowid, managing director

Jeroen van Woerden Jitink, managing director

Plant Manager of the Year 2015

Plant Manager of the Year 2017

Cor Zijderveld voormalig voorzitter SBE

Plant Manager of the Year 2016

15-06-2022 09:02

PROJECTEN CHEMIE Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: ruim 500 miljoen euro Afronding: 2022

BASF investeert meer dan vijfhonderd miljoen euro in de bouw van een tweede grote ethyleenoxide-fabriek en verschillende installaties voor ethyleenoxide-derivaten. De gefaseerde opstart van de nieuwe installaties begint in 2022.

Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

BASF bouwt op haar Verbund-site in Antwerpen een nieuwe productie-unit voor alkylethanolamines. Het bedrijf verwacht de installatie in 2024 in gebruik te kunnen nemen. De bouw van de nieuwe fabriek is het sluitstuk in een serie van projecten op de Antwerpse site.

Opdrachtgever: Black Bear Carbon Waar: Geleen Investering: 78 miljoen euro Afronding: tweede helft 2023

Black Bear Carbon gaat op Chemelot rubbergranulaat van afgekeurde vrachtwagen- en autobanden verwerken via pyrolyse. Daarbij valt het rubber uiteen in carbon black, pyolyse-olie en -gas. De twee productielijnen krijgen elk een capaciteit van 2.300 kilo granulaat per uur en kunnen samen 40.000 ton granulaat per jaar verwerken. Dit levert maximaal 18.000 ton carbon black, ongeveer 6.000 ton gas en 20.000 ton olie per jaar op.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Kallo Investering: 1 miljard euro Afronding: medio 2022

Borealis gaat op haar productiesite in Kallo een fabriek bouwen voor propaandehydrogenering. Deze krijgt een capaciteit van 750.000 ton per jaar. In het eerste halfjaar van 2022 zou de fabriek moeten opstarten.

Opdrachtgever: Covestro Waar: Antwerpen Investering: 300 miljoen euro Afronding: 2024

Covestro investeert driehonderd miljoen euro in de bouw van een nieuwe productieeenheid voor aniline in Antwerpen. De opstart van de nieuwe eenheid wordt verwacht in 2024. Aniline is een grondstof voor MDI, dat vervolgens een voorproduct is van polyurethaan hardschuim.

Opdrachtgever: Ineos Waar: Lillo (Antwerpen) Investering: 3 miljard euro Afronding: 2026

Ineos realiseert een ethaankraker in Lillo (Antwerpen). Deze gaat ethaan omzetten in etheen, een belangrijke grondstof voor de chemische industrie. Het concern investeert ruim drie miljard euro in het project en verwacht dat de stoomkraker in 2026 in productie is.

Opdrachtgever: Kronos Waar: Gent Investering: 36 miljoen Afronding: 2022

Kronos investeert 26 miljoen euro in een uitbreiding van productiecapaciteit. Er komt een grotere pigmentfilter en mogelijk een vierde stoommaler en nieuwe verpakkingslijn. Hierdoor kan de productiecapaciteit worden verhoogd naar 120.000 ton per jaar. Daarnaast investeert het 10 miljoen euro in energierecuperatie.

Opdrachtgever: Lanxess Waar: Lillo Investering: onbekend Afronding: 2023

Lanxess heeft in Lillo (Antwerpen) een installatie voor de reductie van de lachgasuitstoot in gebruik genomen. Deze breekt zo’n vijfhonderd ton lachgas per jaar af. Het project heeft ongeveer tien miljoen euro gekost. In 2023 komt er een tweede installatie bij, die twee keer zoveel lachgas kan afbreken.

Opdrachtgever: Mitsubishi GC Waar: Botlek Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2024

Mitsubishi Gas Chemical bouwt een nieuwe fabriek voor de productie van meta-xyleendiamine (MXDA) in de Botlek, Rotterdam. Deze krijgt een capaciteit van 25 kiloton en moet medio 2024 in productie gaan.

Opdrachtgever: Shell Waar: Moerdijk Investering: honderden miljoenen euro’s Afronding: 2025

Shell Moerdijk vervangt de zestien oudste fornuizen van de stoomkraker door acht nieuwe. De capaciteit blijft gelijk. De nieuwe fornuizen worden vanaf 2022 in modules naar de locatie verscheept. Daar worden ze één voor één in elkaar gezet om gefaseerd de capaciteit van de oude fornuizen over te nemen.

PETROCHEM 3 - 2022 34

PET03 F Projecten.indd 34

15-06-2022 08:57

PROJECTEN Opdrachtgever: Teijin Aramid Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: medio 2022

Teijin Aramid breidt haar productiecapaciteit voor Twaron supervezels met meer dan 25 procent uit. De totale extra capaciteit zal volledig beschikbaar zijn in 2022. Diverse grote investeringen verhogen de productiecapaciteit, inclusief implementatie van de nieuwste technologie.

Opdrachtgever: Tessenderlo Kerley Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: medio 2023

Tessenderlo Kerley begint in 2022 met de bouw van een fabriek voor vloeibare meststoffen op het Chemelot-terrein in Geleen. Het bedrijf wil het ontwerp van de fabriek eind 2021 afronden en verwacht dat de fabriek in het tweede kwartaal van 2023 klaar is voor de productie van ammoniumthiosulfaat.

Opdrachtgever: Umincorp Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Umincorp bouwt een tweede rPET-fabriek in Rotterdam. Het bedrijf werkt in Amsterdam al plastic afvalstromen mechanisch op tot zuivere grondstoffen voor producenten van plastic producten. Een belangrijke stap in het proces is het scheiden van plastics in de afvalstroom met behulp van een magnetische vloeistof.

GROEN EN BIO Opdrachtgever: o.a. Alco Bio Fuel Waar: Gent Investering: 10 miljoen euro Afronding: voorjaar 2022

Bioraffinaderij Alco Bio Fuel (ABF), gasleverancier Messer Benelux en IJsfabriek Strombeek investeren tien miljoen euro in een ‘recovery unit’ voor koolstofdioxide. Het gaat om een tweede unit bij Alco Bio Fuel in Gent, die CO2-gas uit de processtroom recupereert en zuivert en omzet in vloeistof. Begin 2022 moet de unit operationeel zijn.

Opdrachtgever: ArcelorMittal Waar: Gent Investering: 120 miljoen euro Afronding: 2022

ArcelorMittal investeert via dochteronderneming C-Shift 120 miljoen euro in het project Steelanol om tien procent van de afvalgassen van het staalbedrijf om te zetten in bioethanol. C-Shift maakt gebruik van een nieuwe technologie waarbij bacteriën CO-rijk gas vergisten tot ethanol en kan straks zo’n 80 miljoen liter bio-ethanol per jaar produceren.

Opdrachtgever: Argent Energy Waar: Amsterdam Investering: onbekend Afronding: 2024

Argent Energy breidt haar productiecapaciteit in de Amsterdamse haven uit naar 540.000 ton biodiesel. Voor de uitbreiding worden twee nieuwe productielijnen en een waterzuivering gebouwd. Ook komen er meer opslagtanks voor hernieuwbare producten.

Opdrachtgever: Avantium Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: eind 2023

Avantium bouwt in Delfzijl een demofabriek voor de productie van furaandicarbonzuur, een grondstof voor plastics. De installatie gaat plantaardige grondstoffen omzetten in zo’n 5.000 ton groene FDCA per jaar. Naar verwachting zal de bouw van de demofabriek eind 2023 klaar zijn.

Opdrachtgever: BioBTX Waar: Delfzijl Investering: 80 miljoen euro Afronding: 2027

BioBTX bouwt in Delfzijl een fabriek die 50.000 ton hernieuwbare en afgedankte materialen, zoals afvalplastics en meertouwen, gaat omzetten in de grondstoffen benzeen, tolueen en xyleen. De fabriek – PETRA Circular Chemicals Plant – wordt gebouwd op Chemiepark Delfzijl en vergt een investering van tachtig miljoen euro.

Opdrachtgever: Cargill Waar: Gent Investering: 150 miljoen euro Afronding: juni 2022

Cargill investeert 150 miljoen euro in een nieuwe biodieselfabriek in Gent. Deze krijgt een productiecapaciteit van 115.000 ton biodiesel per jaar en kan rioolslib, reststoffen uit de industrie en allerlei andere grondstoffen verwerken tot biodiesel. In juni 2022 moet de fabriek klaar zijn.

Opdrachtgever: DBG BioEnergy Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: eind 2022

DBG BioEnergy bouwt haar eerste fabriek in Delfzijl. Deze gaat cellulosehoudend industrieel afval omzetten in bioLNG, groene kunstmest en vloeibare CO2. De installatie krijgt een capaciteit van 15.000 ton bioLNG per jaar en moet eind 2022 operationeel zijn.

PETROCHEM 3 - 2022 35

PET03 F Projecten.indd 35

15-06-2022 08:57

PROJECTEN Opdrachtgever: Dow Waar: Terneuzen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Dow werkt aan het ontwerp en de engineering van een eenheid die pyrolyse-olie – gemaakt van afvalplastic – zuivert voor gebruik in de fabrieken. De eenheid in Terneuzen krijgt een capaciteit van 10.000 ton per jaar. Het hart draait om de PureStep-technologie van Haldor Topsoe, die onzuiverheden uit vloeibare grondstof kan verwijderen.

Opdrachtgever: Gasunie, Perpetual Next Waar: Delfzijl Investering: 60 miljoen euro Afronding: 2024

Gasunie en Perpetual Next willen in Delfzijl een fabriek bouwen die organische reststromen via torrefactie omzet in groengas en bio-char. De fabriek die naar verwachting in 2024 in gebruik wordt genomen, start met een groengasproductie van 12 miljoen kuub per jaar. Met het project is een investering gemoeid van circa zestig miljoen euro.

Opdrachtgever: Gidara Energy Waar: Amsterdam Investering: 250 miljoen euro Afronding: begin 2024

Gidara Energy bouwt in de haven van Amsterdam een fabriek die niet-recyclebaar afval omzet in syngas en vervolgens in methanol. De fabriek krijgt een capaciteit van ongeveer 87,5 kiloton methanol. De verwachting is dat deze begin 2024 operationeel is.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Gidara Energy Waar: Rotterdam-Botlek Investering: onbekend Afronding: 2025

Gidara Energy bouwt in de haven van Rotterdam een fabriek die vanaf 2025 niet-recyclebaar afval gaat omzetten in syngas en vervolgens methanol. De fabriek krijgt een jaarlijkse capaciteit van ongeveer 90.000 ton hernieuwbare methanol, door omzetting van 180.000 ton niet-recyclebaar afval.

Opdrachtgever: IST Green Chemicals Waar: Axelse Vlakte Investering: 100 miljoen euro Afronding: begin 2024

IST Green Chemicals bouwt op de Axelse Vlakte in Zeeland een nieuwe fabriek die bio-ethanol uit suikerbieten maakt. Niet via een tussenstap met suiker, maar rechtstreeks, dankzij de Betaprocess-technologie. Deze brengt de cellen van de suikerbiet via vacuüm­ extrusie tot explosie, waardoor de suikers direct bloot komen te liggen.

NIEUWE PROJECT Opdrachtgever: Indaver Waar: Antwerpen Investering: 100 miljoen euro Afronding: 2023

Indaver investeert 100 miljoen euro in een fabriek die polystyreenafval terug kan omzetten in styreen. De opstart van de fabriek in Antwerpen is gepland voor 2023. Trinseo neemt gedurende tien jaar minimaal vijftig procent van het geproduceerde r-styreen af van Indaver.

Opdrachtgever: Neste Waar: Rotterdam Investering: 190 miljoen euro Afronding: tweede helft 2023

Neste breidt haar productiecapaciteit in Rotterdam uit om de productie van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) mogelijk te maken. Momenteel produceert de raffinaderij voornamelijk duurzame diesel. Dankzij aanpassingen aan de raffinaderij kan Neste straks 500.000 ton SAF per jaar produceren.

Opdrachtgever: Neste en Ravago Waar: Vlissingen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Neste en Ravago willen in Vlissingen een fabriek bouwen die plastic afval gaat verwerken met de thermochemische liquefactietechnologie van het Amerikaanse Alterra Energy.

De installatie krijgt een verwerkingscapaciteit van ongeveer 55 kiloton gemengd plastic afval per jaar.

Opdrachtgever: Nordsol, Attero, Titan Waar: Wilp Investering: onbekend Afronding: 2023

Nordsol, Attero en Titan willen samen organische reststromen omzetten in bio-LNG en beschikbaar maken voor de scheepvaart. Attero zet huishoudelijk bioafval om in zes miljoen kubieke meter biogas per jaar. Nordsol werkt dit op tot ongeveer 2.400 ton bio-LNG per jaar en Titan is de exclusieve langetermijnafnemer.

Opdrachtgever: Photanol en Nobian Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: 2024

In een demofabriek van Photanol en Nobian (voorheen Nouryon) in Delfzijl zetten bacteriën CO2 om in organische zuren. De twee partijen willen de fabriek in 2023 gaan opschalen naar 30.000 ton. Deze commerciële fabriek moet vervolgens in 2024 in productie gaan.

PETROCHEM 3 - 2022 36

PET03 F Projecten.indd 36

15-06-2022 08:57

PROJECTEN Opdrachtgever: Pryme Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: tweede helft 2022

Pryme bouwt in Rotterdam een proeffabriek voor de productie van pyrolyse-olie uit afvalplastic. In een eerste stap gaat de fabriek 35 tot 40 kiloton plastic verwerken (40 kiloton plastic levert ongeveer 30 kiloton pyrolyse-olie op). Gaandeweg voert Pryme de capaciteit op naar 60 kiloton plastic afval per jaar. De ingebruikname van een tweede fabriek met een productiecapaciteit van 350 kiloton pyrolyse-olie per jaar staat gepland voor 2024.

Opdrachtgever: Relement Waar: Bergen op Zoom Investering: onbekend Afronding: 2025

Relement, een spin-off van TNO, vestigt zich op de Green Chemistry Campus. Het bedrijf gaat op commerciële schaal bio-aromaten uit biomassaresiduen produceren voor toepassing in onder meer smeermiddelen en coatings. Een van de eerste bio-aromaten die Relement op de markt brengt, is een alternatief voor ftaalzuuranhydride in alkydverf.

Opdrachtgever: SCW Systems/Gasunie Waar: Delfzijl Investering: 200 miljoen euro Afronding: 2023

SCW Systems gaat samen met partner Gasunie een fabriek in Delfzijl bouwen die jaarlijks 150 tot 200 miljoen kubieke meter groen gas produceert uit (natte) organische reststromen. Met de bouw van de fabriek is een investering gemoeid van 150 tot 200 miljoen euro. Naast groen gas wordt ook groene waterstof geproduceerd.

Opdrachtgever: Shell Waar: Pernis Investering: onbekend Afronding: 2024

Shell Pernis bouwt een fabriek die biobrandstoffen gaat maken van biologische (afval) olie. De fabriek krijgt een capaciteit van 820.000 ton biobrandstoffen per jaar. Naast de fabriek komt een pre-treatment unit (PTU) met een capaciteit van ongeveer 1.100 kiloton voorbehandelde olie per jaar. Ook komen er nieuwe tanks op de site in Pernis.

Opdrachtgever: Shell en BlueAlp Waar: Nederland Investering: onbekend Afronding: 2023

Een joint-venture van Shell en BlueAlp bouwt twee installaties in Nederland, die dertig kiloton moeilijk te recyclen plastic gaan omzetten in pyrolyse-olie. De installaties moeten in 2023 operationeel zijn en leveren alle pyrolyse-olie als grondstof aan de krakers van Shell in Moerdijk en Duitsland.

Opdrachtgever: o.a. SkyNRG Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: 2026

SkyNRG, KLM, SHV en Schiphol bouwen een productiefaciliteit voor duurzame vliegtuigbrandstof in Delfzijl. Groene waterstof zou worden gecombineerd met afval- en reststromen om 100.000 ton duurzame vliegtuigbrandstof en 15.000 ton bioLPG per jaar te produceren.

Opdrachtgever: Synkero Waar: Amsterdam Investering: onbekend Afronding: 2027

Start-up Synkero wil in de Amsterdamse haven een fabriek bouwen voor de productie van 50.000 ton duurzame kerosine. Grondstof is CO2 dat wordt afgevangen in de industrie of direct uit de lucht. Dit wordt samen met groene waterstof omgezet in synthetisch kerosine. De planning is dat de fabriek in 2027 draait.

Opdrachtgever: Trinseo Waar: Tessenderlo Investering: onbekend Afronding: 2023

Trinseo gaat in Tessenderlo een fabriek bouwen voor de chemische recycling van poly­ styreen. De fabriek gaat 15.000 ton gerecycled polystyreen per jaar produceren. De bouw ervan begint eind 2022. De technologie is van Synova (en oorspronkelijk van TNO), Worley is ingeschakeld voor de engineering.

Opdrachtgever: Twence Waar: Hengelo Investering: onbekend Afronding: eind 2023

Twence bouwt in Hengelo een grootschalige CO2-afvanginstallatie. Deze kan straks 100.000 ton CO2 per jaar afvangen en hergebruiken. Denk daarbij aan natriumbicarbonaat om rookgassen te reinigen of vloeibare CO2 voor gebruik in kassen. Naar verwachting gaat de installatie in het laatste kwartaal van 2023 in bedrijf.

Opdrachtgever: UBQ Materials Waar: Bergen op Zoom Investering: onbekend Afronding: eind 2022

Het Israëlische bedrijf UBQ Materials wil in Bergen op Zoom een fabriek bouwen die huishoudelijk afval omzet in een thermoplastisch materiaal. De productiefaciliteit moet vanaf eind 2022 zo’n 70.000 ton UBQ-materiaal gaan produceren.

PETROCHEM 3 - 2022 37

PET03 F Projecten.indd 37

15-06-2022 08:57

On-site diensten

wereldwijd chemisch technisch reinigen op locatie klant en proces specifieke oplossingen voor complexe vervuilingen

Global specialist in metal surface treatment

Expert op het gebied van chemisch technisch reinigen en metaal oppervlaktebehandeling. Neem contact op met onze specialisten voor een advies op maat.

The Vecom way - deskundig en

Workshop diensten

conditioneren en chemisch reinigen van roestvast staal en andere metalen meerdere locaties in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk

veilig voor mens, metaal en milieu www.vecom.nl info@vecom.nl T. +31 10 59 30 299 METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

AFVALWATER VERWERKING

METAAL BEHANDELINGSPRODUCTEN

N

IE

U

W

ON-SITE DIENSTEN

VERDERAIR e-PURE Elektrisch aangedreven membraanpomp Zeer energie-efficiënt Minder onderhoud - langere levensduur

BEZOEK ONZE WEBSITE

VERDER is fabrikant van VERDERAIR® pompen VERDER BV Tel.: +31 (0)50-549 59 00

22-VA-AD_Intro_ePURE_191x130mm_Pompnl.indd 2

PET Advertenties.indd 38

sales@verder.nl

www.verder.nl

09-05-2022 11:45

15-06-2022 08:46

PROJECTEN Opdrachtgever: VTTI Waar: Tilburg Investering: onbekend Afronding: derde kwartaal 2023

Tankopslagbedrijf VTTI neemt het bio-energieproject van Re-N Technology over. In 2023 wil het bedrijf een biogasinstallatie hebben gebouwd. Deze verwerkt organisch afval en nevenstromen met een anaeroob vergistingsproces. De installatie krijgt een capaciteit van 17 megawatt en genereert onder meer 23 miljoen kubieke meter biogas per jaar.

Opdrachtgever: Xycle Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: vierde kwartaal 2023

Xycle, een joint venture van NoWit, Patpert Teknow Systems en Vopak, bouwt een fabriek in Rotterdam die 20 kiloton niet-mechanisch recyclebaar plastic per jaar gaat omzetten in ongeveer 20 miljoen liter pyrolyse-olie. De fabriek zal naar verwachting in het vierde kwartaal van 2023 operationeel zijn.

OLIE, GAS EN OFFSHORE Opdrachtgever: zes olie-/gasbedrijven Waar: Noordzee Investering: onbekend Afronding: eind 2023

Zes olie- en gasbedrijven hebben een overeenkomst getekend met Oceaneering Services om gezamenlijk exploratieputten in de Nederlandse Noordzee te ontmantelen. Het gaat om 24 zogenoemde mud line suspension putten van NAM, Neptune Energy, ONEDyas, Petrogas E&P, TotalEnergies EP Nederland en Wintershall Noordzee.

Opdrachtgever: Fluxys Waar: Zeebrugge Investering: onbekend Afronding: begin 2026

Fluxys LNG gaat op de LNG-terminal in Zeebrugge zes miljoen ton extra hervergassingscapaciteit per jaar aanbieden, en daarvoor is bijkomende infrastructuur nodig. Vanaf begin 2024 gaat het om in totaal 4,7 miljoen ton extra capaciteit per jaar, en vanaf begin 2026 moet de volledige 6 miljoen ton per jaar beschikbaar zijn.

Opdrachtgever: NAM Waar: Pernis Investering: onbekend Afronding: onbekend

NAM wil de gaswinning uit het gasveld Pernis herstarten. Met een nieuwe boring kan het bedrijf de gaswinning hervatten en nog ongeveer 300 miljoen kubieke meter gas produceren over een periode van meerdere jaren.

Opdrachtgever: NAM Waar: Ternaard Investering: onbekend Afronding: onbekend

NAM wil gas gaan winnen uit het Ternaard-veld, ten oosten van het dorp in Friesland. Er zal schuin worden geboord naar het kleine gasveld op 3,5 kilometer diepte. Dit ligt ten noorden van het dorp en voor een belangrijk deel onder de Waddenzee. Na een proefboring in 1991 is het veld eerder nog niet in productie genomen.

UPDATE Opdrachtgever: ONE-Dyas Waar: Noordzee Investering: onbekend Afronding: eind 2024

ONE-Dyas gaat het gasveld N05-A in de Noordzee ontwikkelen. Er komt een productieplatform in de Noordzee, negentien kilometer ten noorden van Schiermonnikoog en Borkum. Een nieuw aan te leggen pijpleiding brengt het gas aan land. Ook komt er een kabel naar een Duits windpark in de buurt voor de elektriciteitsvoorziening op het platform.

Naar verwachting kan eind 2024 het eerste gas worden geproduceerd.

Opdrachtgever: Petrogas E&P Waar: blokken A en B (Noordzee) Investering: onbekend Afronding: onbekend

Petrogas E&P wil in de komende tien jaar circa vijf gasvelden in de blokken A en B van de Noordzee uitrusten met een gasproductieplatform. Het gas wordt per pijpleiding getransporteerd naar het platform A12. Daar wordt het verzameld, behandeld en gecomprimeerd voor transport via NOGAT-pijpleiding, die in Den Helder aan land komt.

Opdrachtgever: Petrogas E&P Waar: Noordzee Investering: onbekend Afronding: 2026

Petrogas E&P heeft Heerema opdracht gegeven vier productieplatformen in de Nederlandse Noordzee te ontmantelen. Het gaat om de platformen Haven, Hoorn, Helm en Helder in blok Q1 waarvan Helm het langste, bijna veertig jaar, olie en gas heeft geproduceerd.

Opdrachtgever: Vermilion Waar: Westerveld en Weststellingwerf Investering: onbekend Afronding: onbekend

Vermilion wil aardgas gaan produceren uit twee kleine velden, genaamd VDW-A en VDW-B. De gasvelden strekken zich uit onder de gemeenten Westerveld en Weststellingwerf. Op een geschikte plek boven de gasvelden wil het bedrijf een gaswinningslocatie aanleggen en vanaf die locatie één tot drie putten boren.

PETROCHEM 3 - 2022 39

PET03 F Projecten.indd 39

15-06-2022 08:57

PROJECTEN

PROJECTEN

Opdrachtgever: Vermilion Energy Waar: Heerenveen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Vermilion Energy Netherlands wil vanuit de bestaande locatie Nieuwehorne aardgas winnen uit twee gasvoorkomens. De verwachte capaciteit is maximaal 470.000 kubieke meter aardgas per dag. Vermilion verwacht er aardgas te winnen tot 2029. Voor het transport moet een transportleiding worden aangelegd naar de bestaande gasleiding in Mildan.

Opdrachtgever: Wintershall Noordzee Waar: Noordzee Investering: onbekend Afronding: 2022

Wintershall Noordzee begint met een grootschalig ontmantelingsprogramma in de Noordzee. Het bedrijf sluit 24 putten in zowel Nederlandse als Duitse wateren. Daarnaast verwijdert het bedrijf twee productieplatforms (Q4-A en Q4-B) en twee onderzeese installaties (P9-A en P9-B).

TANKOPSLAG Opdrachtgever: Alpha Terminals Waar: Vlissingen Investering: 450 miljoen Afronding: 2022

Alpha Terminals investeert 450 miljoen euro in een nieuwe terminal voor vloeibare bulk in het havengebied van Vlissingen. De tankterminal krijgt 59 tanks met een gezamenlijke opslagcapaciteit van 720.000 kubieke meter. Daarnaast komt er een steiger voor het lossen en laden van zee- en binnenvaartschepen.

Opdrachtgever: Evolution Terminals Waar: Vlissingen Investering: onbekend Afronding: 2023

Evolution Terminals ontwikkelt in Vlissingen een nieuwe terminal voor de opslag van vloeibare bulkgoederen. Het bedrijf is van plan minimaal 619.000 kubieke meter vloeibare bulkopslagcapaciteit en een diepwatersteiger met een diepgang tot 17 meter te bouwen.

De terminal krijgt ook infrastructuur voor het laden en lossen van vrachtwagens en treinen.

Opdrachtgever: Global Energy Storage Waar: Europoort Investering: onbekend Afronding: onbekend

Global Energy Storage (GES) neemt een terrein van ruim twintig hectare in de Europoort over van Gunvor. Het bedrijf wil er tankopslag voor producten met een laag koolstofgehalte realiseren. Er komt een nieuwe steiger en infrastructuur voor de koolstofarme grondstoffen.

Opdrachtgever: HES International Waar: Maasvlakte 1 Investering: honderden miljoenen Afronding: begin 2022

HES International ontwikkelt op Maasvlakte 1 een tankterminal van 52 tanks met een totale capaciteit van circa 1,3 miljoen kubieke meter voor de op- en overslag van olieproducten en biobrandstoffen. BP heeft zich gecommitteerd aan het project, inclusief plannen voor pijpleidingverbindingen tussen hun raffinaderij en de terminal.

Opdrachtgever: JPB Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: 2022

JPB breidt haar opslagcapaciteit op het Chemie Park Delfzijl uit met acht tanks van elk 3.500 kubieke meter. In totaal komt er 28.000 kubieke meter aan opslagcapaciteit bij. Daarnaast wordt de verlaadsnelheid opgeschroefd, waardoor schepen sneller kunnen worden beladen. De verwachting is dat de eerste tanks in juli 2022 klaar zullen zijn.

Opdrachtgever: Koole Tankstorage Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Koole Tankstorage Botlek bouwt een state-of-the-art opslagterminal met een capaciteit van 80.000 kubieke meter naast de bestaande Koole Botlek terminal in Rotterdam. Koole bouwt de terminal dedicated voor Marvesa Supply Chain Services. Dit bedrijf zal de terminal voor lange termijn leasen.

Opdrachtgever: Rubis Terminal Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: onbekend

Rubis Terminal bouwt zeven nieuwe koolstofstalen opslagtanks in de Rotterdamse haven. De opslagtanks krijgen elk een capaciteit van 3.600 kubieke meter en zijn geschikt voor diverse chemicaliën en biobrandstoffen. In totaal komt er 25.200 kubieke meter opslagcapaciteit bij.

Opdrachtgever: Vesta Terminals Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2022

Vesta Terminals breidt zijn terminal in Antwerpen uit met 150.000 kubieke meter. De extra capaciteit is bestemd voor vliegtuigbrandstoffen, gasolie en diesel. Het gaat om vijf nieuwe tanks van elk 30.000 kubieke meter.

PETROCHEM 3 - 2022 40

PET03 F Projecten.indd 40

15-06-2022 08:57

PROJECTEN Opdrachtgever: Vopak Waar: Vlaardingen Investering: onbekend Afronding: 2023

Vopak bouwt in Vlaardingen 64.000 kubieke meter opslagcapaciteit bij. Het gaat om zestien opslagtanks. De uitbreiding vloeit voort uit een lange termijn samenwerkingsovereenkomst met Shell. Vopak verzorgt vanuit Vlaardingen de opslag van een breed scala aan grondstoffen voor de nieuwe biobrandstoffenfabriek van Shell in Pernis.

UTILITIES Opdrachtgever: Air Liquide Waar: Moerdijk Investering: 125 miljoen euro Afronding: zomer 2022

Air Liquide investeert 125 miljoen euro in een luchtscheidingseenheid voor de productie van zuurstof. In 2022 moet de fabriek in Moerdijk operationeel zijn. Bijzonder is dat het bedrijf de unit combineert met een energieopslagsysteem. De unit kan straks maximaal 2.200 ton zuurstof per dag maken.

Opdrachtgever: Air Products Waar: Zuidbroek Investering: onbekend Afronding: zomer 2022

Air Products bouwt drie luchtscheidingsinstallaties voor een nieuwe stikstofinstallatie van Gasunie in Zuidbroek, Groningen. De stikstof maakt geïmporteerd aardgas geschikt voor Nederlands gebruik. De fabrieken produceren 180.000 kubieke meter stikstof per uur zodra ze zomer 2022 operationeel zijn.

Opdrachtgever: Avaio en Aecom Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

Avaio en Aecom bouwen samen een ontziltingsinstallatie op het terrein van Covestro in de haven van Antwerpen. Deze gaat vanaf begin 2024 brak dokwater oppompen en omzetten in hoogwaardig proceswater voor de chemiesector. De installatie moet in 2024 operationeel zijn.

Opdrachtgever: Chemours Waar: Dordrecht Investering: onbekend Afronding: medio 2022

Chemours wil een nieuwe zuiveringsinstallatie bouwen die onder andere gefluorineerde stoffen uit het afvalwater haalt. Dat gebeurt nu met een tijdelijke mobiele unit. De chemisch-fysische zuiveringsinstallatie gaat gemiddeld zestig kubieke meter afvalwater per uur verwerken, met een maximale capaciteit van 120 kubieke meter per uur.

Opdrachtgever: Ekopak Waar: Tessenderlo Investering: onbekend Afronding: 2022

Ekopak bouwt een demiwater-installatie op de site van Vynova in Tessenderlo. Deze voorziet de site later dit jaar van meer dan één miljoen kubieke meter zuiver en duurzaam proceswater per jaar. De oplevering van de installatie is voorzien voor het derde kwartaal van 2022.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: o.a. Ekopak Waar: Antwerpen Investering: ruim 100 miljoen euro Afronding: 2025

Aquafin, Ekopak, PMV en Water-link werken samen om tegen 2025 jaarlijks zo’n 20 miljard liter afvalwater van Antwerpse gezinnen op te werken tot koelwater voor bedrijven in de Antwerpse haven. Ekopak, PMV en Water-link ontwikkelen de koelwaterfabriek, waarbij Ekopak de fabriek bouwt en exploiteert. Aquafin levert het gezuiverde afvalwater via een nieuwe leiding. PMV en Water-link ontwikkelen het distributienetwerk in de haven.

Opdrachtgever: Engie Waar: Den Helder Investering: onbekend Afronding: zomer 2022

Engie en Port of Den Helder bouwen een 1 tot 1,5 MW elektrolyser voor de productie van groene waterstof in de Kooyhaven in Den Helder. De installatie krijgt elektriciteit van een zonnepark in de regio en levert de groene waterstof aan een tankstation voor gebruikers in weg- en watertransport.

Opdrachtgever: Evides Industriewater Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: voorjaar 2022

Evides Industriewater bouwt een slimme demiwaterinstallatie op de site van BASF in Antwerpen. De installatie gebruikt verschillende waterstromen uit de productie van BASF en zet restwarmte uit condensaat in om de zuivering te verduurzamen. Dit resulteert in efficiënter watergebruik en een lager energie- en chemicaliënverbruik.

Opdrachtgever: Gasunie Waar: Nederland Investering: 1,5 miljard euro Afronding: 2027

Gasunie investeert 1,5 miljard euro in een nationaal transportnet voor waterstof. Dit net sluit grote industriële clusters aan op installaties waar straks blauwe of groene waterstof wordt gemaakt. Het bedrijf zet voor dit net bestaande gasleidingen in, die vrijkomen door de dalende aardgasvraag. De backbone kan er al in 2027 liggen.

PETROCHEM 3 - 2022 41

PET03 F Projecten.indd 41

15-06-2022 08:57

Lifetime Service and Maintenance

On-site or remote service Start-up After-sales and maintenance Support improvements Audit Training www.mersen.com

EEN MAN EEN MAN

Muehlhan belooft en maakt waar Specialisten in staalconservering, steigerbouw en rope access

contact.schiedam@mersen.com

EEN WOORD EEN WOORD Interesse in een afspraak? Bel 010-4264960

www.muehlhan.nl staalconservering – steigerbouw – rope access

PET Advertenties.indd 42

15-06-2022 08:46

PROJECTEN Opdrachtgever: Gasunie Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: 2022

Gasunie legt een nieuwe aardgasleiding voor hoogcalorisch aardgas aan, met daarnaast een tweede leiding die in de toekomst kan worden gebruikt voor het transport van waterstof. De leidingen worden gelegd tussen het GETEC Park.Emmen en het GZI Next terrein in Emmen.

Opdrachtgever: Gasunie TS Waar: Zuidbroek Investering: 500 miljoen Afronding: 2022

Gasunie Transport Services wil de stikstofinstallatie in Zuidbroek uitbreiden. Het project omvat ook een mengstation inclusief vier kilometer nieuwe leiding, en aansluitleidingen op bestaande gasleidingen en een stikstofleiding die is verbonden met de bestaande stikstofcaverne in Heiligerlee.

Opdrachtgever: o.a. Gasunie Waar: Zeeland Investering: onbekend Beslissing: eind 2025

Gasunie en North Sea Port ontwikkelen een regionaal transportnetwerk voor waterstof in Zeeland. Het Hydrogen Delta Network NL wordt een open netwerk dat in 2027 wordt verbonden met de landelijke waterstofinfrastructuur die Gasunie in Nederland ontwikkelt.

Begin 2022 wordt de route voor het regionale waterstofnetwerk bepaald.

Opdrachtgever: Gate Terminal Waar: Maasvlakte Investering: onbekend Afronding: oktober 2024

Gate terminal, een joint venture van Gasunie en Vopak, breidt de capaciteit van haar LNG-terminal op de Maasvlakte uit met 1,5 bcm per jaar. Daarmee komt de totale capaciteit van de terminal straks op 13,5 bcm per jaar. De extra capaciteit moet vanaf oktober 2024 beschikbaar zijn.

Opdrachtgever: oa HyNetwork Services Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2025

Havenbedrijf Rotterdam en HyNetwork Services gaan samen aan de slag met HyTransPort, een nieuwe waterstofleiding door de Rotterdamse haven. De 32 kilometer lange leiding start op de Tweede Maasvlakte en het eindpunt van de eerste fase ligt bij Pernis. In de toekomst sluit de pijpleiding aan op een landelijk en internationaal waterstofnetwerk.

Opdrachtgever: Ineos Waar: België Investering: onbekend Afronding: onbekend

Ineos investeert meer dan twee miljard euro in de productie van groene waterstof in heel Europa. Het bedrijf bouwt daarvoor in de komende jaren tot 2032 fabrieken in Noorwegen (20 MW elektrolyzer) en Duitsland (100 MW elektrolyzer). Ook voor België, Frankrijk en het VK heeft Ineos investeringen in elektrolyzers gepland.

Opdrachtgever: North Water Waar: Delfzijl - Garmerwolde Investering: onbekend Afronding: eind 2023

Waterbedrijf Groningen en Evides Industriewater, verenigd binnen North Water, werken samen om de regio Delfzijl te voorzien van industriewater. Ze willen hiervoor onder andere een industriewaterleiding aanleggen tussen Garmerwolde en Delfzijl. Ook is er een industriewaterpompstation en een demiwatervoorziening nodig.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Plug Power Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2025

Het Amerikaanse Plug Power wil een 100 megawatt groene waterstoffabriek bouwen in de Antwerpse Haven. De bouw van de fabriek begint na afronding van het vergunningsproces, naar verwachting eind 2023. De eerste productie van groene waterstof wordt eind 2024 verwacht en de inbedrijfstelling van de fabriek zal in 2025 plaatsvinden.

Opdrachtgever: Stercore Waar: Emmen Investering: onbekend Afronding: 2022

Stercore bouwt een innovatieve mestvergassingsinstallatie in Emmen. De fabriek draait straks voornamelijk op duurzaam opgewekte elektrische energie en zet mest en digestaat uit co-vergisters om in groen gas en bio based carbon.

Opdrachtgever: Tessenderlo Group Waar: Tessenderlo Investering: onbekend Afronding: eind 2025

Tessenderlo Group wil een tweede gascentrale bouwen in Tessenderlo. Vorig jaar al heeft het bedrijf daarvoor aanvragen ingediend. Als alles volgens plan verloopt, zou de nieuwe 900 MW energiecentrale per 1 november 2025 operationeel moeten zijn. Het bedrijf heeft al een gasgestookte 425 MW STEG-centrale in Tessenderlo.

PETROCHEM 3 - 2022 43

PET03 F Projecten.indd 43

15-06-2022 08:58

PROJECTEN Opdrachtgever: Tien partners Waar: Rodenhuize Investering: 140 miljoen euro Afronding: 2024

Tien private en publieke partners investeren 140 miljoen euro in het North-CMethanol project. Dit project omvat een elektrolyzer van 65 megawatt die water met windenergie omzet in groene waterstof en een methanolfabriek die deze waterstof gebruikt om afgevangen CO2 van lokale industriële spelers om te zetten naar groene methanol.

Opdrachtgever: o.a. Vattenfall Waar: Eemshaven Investering: onbekend Afronding: 2023

Vattenfall, Gasunie en het Noorse Equinor werken samen om waterstof in te zetten als brandstof voor de Magnum-centrale in de Groninger Eemshaven. Zij hebben een innovatieproject opgestart om vanaf 2023 een van de drie units van de centrale over te schakelen op waterstof.

Opdrachtgever: VoltH2 Waar: Vlissingen Investering: 35 miljoen euro Afronding: onbekend

VoltH2 bouwt een groene waterstoffabriek in Vlissingen. Het gaat om een 25 MW elektrolyse-eenheid die jaarlijks tot 3.600 ton groene waterstof kan produceren. Sweco ontwerpt de installatie zo dat deze kan worden uitgebreid naar 100 MW. De investering voor de eerste fase is begroot op 35 miljoen euro.

Opdrachtgever: VoltH2 en Virya Energy Waar: Terneuzen Investering: 40 miljoen euro Afronding: tweede helft 2023

VoltH2 Terneuzen en Virya Energy bereiden de bouw van een groene waterstoffabriek op industriepark Axelse Vlakte in Terneuzen voor. Het gaat om een 25 MW elektrolyse-eenheid. De fabriek zal jaarlijks tot 3.600 ton groene waterstof produceren. Eventueel kan de productie later nog worden verdubbeld en mogelijk verdrievoudigd. De investering voor de eerste fase is begroot op 35 tot 40 miljoen euro.

PILOTS/PROEFFABRIEKEN Opdrachtgever: Asbetter Acids Waar: Rotterdam Investering: 70 miljoen euro Afronding: 2024

Asbetter Acids bouwt een demonstratiefabriek die 60.000 ton asbestcement dakplaten gaat verwerken en tegelijkertijd 170.000 ton industriële restzuren neutraliseren. Het ontwerp voor de fabriek moet in september 2022 gereed zijn. Daarna volgt de aanbesteding voor de bouw van de fabriek. Het project vergt een investering van 60 tot 70 miljoen euro.

Opdrachtgever: BASF Waar: Antwerpen Investering: 25 miljoen euro Afronding: begin 2023

BASF Antwerpen investeert 25 miljoen euro in een proeffabriek voor superabsorberende polymeren (SAP). Het nieuwe SAP Excellence Center wordt uitgerust met dataverwerkingssystemen en sensortechnologie, die zorgen voor hogere productperformance en versnelling van de opschaling in de productie-installaties.

Opdrachtgever: o.a. Bek & Verburg Waar: Eemshaven Investering: onbekend Afronding: onbekend

Bek & Verburg, Groningen Seaports en Impact Recycling zetten samen een pilotproject op om oude visnetten te recyclen. Ze onderzoeken of kunststof visnetten vanuit heel Nederland in Eemshaven kunnen worden gescheiden in PP en PE, beide met een zuiverheid van 98 procent.

Opdrachtgever: Bolder Industries Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

Bolder Industries bouwt in Antwerpen een fabriek die via een gepatenteerd proces chemische stoffen uit afgedankte autobanden kan halen. Deze zijn geschikt voor hergebruik in rubber, plastic en petrochemische producten. In het terugwinningsproces wordt 98 procent van de materialen van de band gebruikt.

Opdrachtgever: o.a. CEA Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: begin 2023

Het project MULTIPLHY (CEA, Paul Wurth, Engie, Sunfire, Neste) integreert een hoge-temperatuur elektrolyzer met het proces van Neste in Rotterdam. De elektrolyzer produceert groene waterstof voor de productie van biobrandstoffen. Hij krijgt een nominaal vermogen van 2,6 megawatt en een waterstofproductiecapaciteit van 60 kilo per uur.

Opdrachtgever: CFK Recycling Waar: Delfzijl Investering: onbekend Afronding: onbekend

Het Duitse CFK Recycling wil met Teijin Aramid een pilot opzetten voor het recyclen van koolstofvezels door middel van pyrolyse. Het gaat om een pilot op kleine schaal voor de recycling van aramide. De insteek is vooral om te kijken wat er met het gerecyclede product mogelijk is.

PETROCHEM 3 - 2022 44

PET03 F Projecten.indd 44

15-06-2022 08:58

PROJECTEN Opdrachtgever: Coolbrook Waar: Geleen Investering: 12,5 miljoen euro Afronding: april 2022

Het Finse Coolbrook investeert 12,5 miljoen euro in een zogeheten RDR-eReactor. Dit is een elektrische oplossing voor het verwarmen van de ovens in naftakrakers. De testreactor wordt op de Brightlands Chemelot Campus gebouwd en moet met een capaciteit van vijfhonderd kilo grondstoffen per uur produceren.

Opdrachtgever: D-CRBN Waar: Antwerpen Investering: 150 miljoen euro Afronding: 2029

Start-up D-CRBN wil een pilot doen met een plasmareactor. Deze gaat per jaar 30.000 ton CO2 omzetten in CO en O2. De reactor is goed schaalbaar en de start-up hoopt dan ook in 2029 een miljoen ton per jaar te kunnen omzetten.

Opdrachtgever: Deep Branch Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: onbekend

Biotechbedrijf Deep Branch wil een proeffabriek bouwen op Chemelot. Het bedrijf gebruikt micro-organismen om CO2 en waterstof om te zetten in eiwitten. Met de proeffabriek wil het bedrijf informatie verzamelen voor het engineeringontwerp van haar eerste productiefaciliteit op commerciële schaal. Die fabriek zou in al 2023 moeten produceren.

Opdrachtgever: Itero Waar: Sittard-Geleen Investering: 25 miljoen euro Afronding: 2024

Het Britse Itero bouwt op de Brightlands Chemelot Campus een demonstratiefabriek voor het omzetten van moeilijk te recyclen plastic afval in een grondstof voor nieuwe plastics.

De unit krijgt een capaciteit van 27.000 ton gemengd plastic afval per jaar. Voor toekomstige fabrieken kunnen meerdere modules naast elkaar worden gezet worden.

Opdrachtgever: o.a. Port of Antwerp Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: eind 2022

Een consortium van Engie, Fluxys, Indaver, Inovyn, Oiltanking, Port of Antwerp en de Vlaamse Milieuholding gaat duurzame methanol produceren in de haven van Antwerpen. Een pilotinstallatie op de site van Inovyn zet afgevangen CO2 en waterstof, gemaakt met groene energie, om in ongeveer achtduizend ton methanol per jaar.

Opdrachtgever: PosHydon-consortium Waar: offshore Investering: onbekend Afronding: 2022

Een consortium van onder andere TNO, Neptune Energy, DEME en NEL doet een waterstofpilot op het Q13a-A platform van Neptune Energy. De pilot heet PosHYdon en gaat zeewater opwerken tot demiwater waarna een 1,25 MW elektrolyzer, gevoed door windstroom, dit omzet in maximaal 500 kilo groene waterstof per dag.

Opdrachtgever: Sabic Plastic Energy Advanced Recycling Waar: Geleen Investering: onbekend Afronding: tweede helft 2022

Sabic en Plastic Energy bouwen binnen een 50/50 joint venture een fabriek die moeilijk recyclebare kunststoffen omzet in synthetische oliën. Deze Tacoil gaat als grondstof naar de installaties van Sabic op Chemelot. Die maakt er opnieuw polymeren van. De fabriek is de eerste installatie op commerciële schaal en krijgt een capaciteit van 15.000 ton Tacoil per jaar.

Opdrachtgever: Shell Waar: Moerdijk Investering: onbekend Afronding: 2024

Shell heeft een nieuwe technologie ontwikkeld om CO2 uit rookgassen af te vangen en bouwt daarvoor een demonstratiefabriek op het terrein van energiecentrale BMC Moerdijk. Deze gaat in de loop van 2024 zo’n 150 ton CO2 per dag afvangen. Bilfinger is engineering en projectpartner in het demonstratieproject, dat TulipGreenCO2 heet.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: o.a. Sif Group Waar: Maasvlakte 2 Investering: onbekend Afronding: 2023

Sif Group, KCI the engineers, GE Renewable Energy en Pondera zetten op de Maasvlakte 2-terminal van Sif een demonstratieproject op om te onderzoeken of een volledig commercieel offshore, off-grid gecentraliseerd windpark voor de productie van groene waterstof op zee haalbaar is. De demo-eenheid krijgt een capaciteit van ongeveer 750 ton groene waterstof per jaar Het project heet AmpHytrite.

Opdrachtgever: Triple Helix Waar: Antwerpen Investering: onbekend Afronding: 2024

Triple Helix bouwt een pilotfabriek in de haven van Antwerpen om polyurethaanschuim, afkomstig van onder meer afgedankte matrassen, isolatiepanelen en autostoelen samen met gebruikte PET uit de retail- en voedingsindustrie, om te zetten in polyolen en amines.

De fabriek zal volledig circulair werken en in haar eigen energiebehoeftes voorzien.

PETROCHEM 3 - 2022 45

PET03 F Projecten.indd 45

15-06-2022 08:58

Process Automation Solutions is een wereldwijd opererende, merkonafhankelijke Solution Provider. Met meer dan 1600 medewerkers ontwerpen Process Automationen Solutions is een wereldwijd opererende, merkonafhankelijke Solution Provider.

Met dan 1600(MES). medewerkers ontwerpen realiseren wij uw proces controle systemen (DCS) veiligheidssystemen (SIS) E&I enmeer data collectie en realiseren wij uw proces controle systemen (DCS) veiligheidssystemen (SIS) E&I en efficiency data collectie Met onze digitalisatie oplossingen verbinden wij uw fysieke productie systemen met de CLOUD om de van (MES). uw assets te verhogen.

Met onze digitalisatie wij uw fysieke productie systemen de CLOUD om de efficiency uw assets te verhogen.

Processoplossingen Automationverbinden Solutions beschikt over een Functional Safetymet management systeem volgens van IEC61511v2.

Process Automation Solutions beschikt over eenPartners Functional Safety wij management volgenslogistieke IEC61511v2.

Samen met onze dochteronderneming Industrial Automation BV bieden u completesysteem geïntegreerde en procescontrole Samen met onze dochteronderneming Industrial Automation Partners bieden wij u complete geïntegreerde logistieke en procescontrole oplossingen voorBV tankterminals. oplossingen voor tankterminals.

Process Automation Solutions BV An ATS Company Process Automation Solutions BV Nikkelstraat 2, 4823AB BREDA An ATS Company 076 – 65876738 Nikkelstraat 2, 4823AB BREDA Email: Info.nl@pa-ats.com 076 – 65876738 Email: Info.nl@pa-ats.com

Industrial Automation Partners BV A PA Solutions company Industrial Automation Partners BV Zekeringstraat 1014BM AMSTERDAM A PA Solutions17B, company 020 – 4472727 Zekeringstraat 17B, 1014BM AMSTERDAM Email: Info@iapbv.nl 020 – 4472727 Email: Info@iapbv.nl

INOX INTELLIGENCE

THE ART OF STAINLESS STEEL STAPPERT Noxon is een landelijk opererende handelsorganisatie op gebied van roestvaststalen buizen, fittingen en staf.

Wij zijn onderdeel van een onafhankelijke internationale groep met diverse Europese vestigingen. Met ons brede assortiment en omvangrijke voorraden zijn we in staat om uw bestelling op uw gewenste datum en tijd in heel Nederland te leveren. Wij werken continu aan optimalisatie van de kwaliteit van onze

PET Advertenties.indd 46

producten, dienstverlening en efficiency in de kosten. We zoeken daarbij altijd naar de aansluiting met uw wensen en behoeften.

Wij hechten veel waarde aan langdurige persoonlijke relaties. Uw ervaren klantenteam is op de hoogte van uw wensen, reageert snel en adequaat op al uw vragen, is oplossingsgericht en helpt u bij het maken van de juiste keuzes.

Op welk gebied kunnen wij u ontzorgen?

STAPPERT Noxon B.V. Gerstdijk 4, 5704 RG Helmond - Netherlands T +31 492 582111 | noxon@stappert.biz noxon.stappert.biz

Inkoopgemak of kosten efficiency?

15-06-2022 08:47

PROJECTEN Opdrachtgever: Vertoro Waar: Rotterdam Investering: onbekend Afronding: 2022

Vertoro bouwt een demofabriek die lignine-houdende biomassa kan omzetten in cellulose, suikers en zogenoemde Goldilocks. Dit laatste is een ruwe lignine-olie en een alternatief voor aardolie. De demofabriek moet in 2022 operationeel zijn.

Opdrachtgever: VITO Waar: Antwerpen Investering: 4,3 miljoen euro Afronding: eerste kwartaal 2022

Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO bouwt met Jacobs Belgium en VMH een pilot-installatie voor de productie van bio-aromaten uit lignine/hout. De installatie krijgt een capaciteit van ongeveer tweehonderd kilo per dag. Het LignoValue Pilot project kost 4,3 miljoen euro en moet begin 2022 resulteren in een werkende installatie.

Opdrachtgever: Waste4ME Waar: Moerdijk Investering: 2,9 miljoen euro Beslissing: 2030

Het Noord-Brabantse Pyrochem-project wil vanaf 2030 jaarlijks één miljoen ton afvalplastic chemisch recyclen tot waardevolle grondstoffen. Waste4ME ontwerp een demonstratiefabriek met een capaciteit van 35 kiloton. Het wil daarin vijf afvalstromen van afvalverwerker Renewi testen. Andere projectpartners zijn Van der Kooy, Green Chemistry Campus, de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij en Avans Hogeschool.

Opdrachtgever: Zeeland en Vlaanderen Waar: Vlissingen-Oost Investering:100 miljoen euro Afronding: 2025

Zeeuwse en Vlaamse bedrijven en overheden willen in 2030 een grote groene waterstoffabriek in bedrijf hebben. De fabriek moet een capaciteit krijgen van één gigawatt. en komt waarschijnlijk in Vlissingen-Oost te staan. Eerste stap is echter de bouw van een proeffabriek met een investering van honderd miljoen euro. Die moet er in 2025 staan.

PLANNEN Opdrachtgever: Air Liquide Waar: Terneuzen Investering: onbekend Beslissing: 2022

Air Liquide heeft vergevorderde plannen om een 200 MW elektrolyzer te bouwen in Terneuzen. Het project, ELYgator genaamd, integreert op een slimme manier twee verschillende elektrolysetechnologieën (PEM en alkaline) in één ontwerp. Als het project doorgaat, kan de installatie in 2024 beginnen met de productie van groene waterstof.

Opdrachtgever: Air Liquide, Vattenfall Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2023

Air Liquide en Vattenfall onderzoeken de haalbaarheid van project CurtHyl in de Rotterdamse haven. Daarbij produceert een 10 MW elektrolyzer 980 ton waterstof per jaar met elektriciteit van Vattenfall’s onshore windpark Slufterdam. De opstart wordt voorzien in 2023. Vanaf 2025 volgt wellicht een uitbreiding naar een elektrolyzer van 100 MW of meer.

Opdrachtgever: Antwerp@C Waar: Antwerpen Investering: onbekend Beslissing: eind 2022

Antwerp@C, een consortium van Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, Ineos, Fluxys, Port of Antwerp en TotalEnergies, onderzoekt de haalbaarheid van CO2-infrastructuur in Antwerpen. Het gaat om een centrale pijpleiding op beide oevers en verschillende gemeenschappelijke behandelingsunits. En ook een gemeenschappelijke installatie voor het vloeibaar maken van CO2 en de tussentijdse opslag ervan.

Opdrachtgever: Aramis Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2023

TotalEnergies, Shell Nederland, EBN en Gasunie onderzoeken onder de naam Aramis samen de mogelijkheid voor een derde CO2-afvang en opslaghub in de haven van Rotterdam. De CO2-inzamelingshub omvat een compressor station, een terminal om schepen aan te leggen en opslagtanks die de vloeibare CO2 van de schepen tijdelijk kunnen opslaan. De partijen mikken op een operationele start in 2026.

Opdrachtgever: o.a. Avantium Waar: Chemie Park Delfzijl Investering: 100 miljoen euro Beslissing: onbekend

Avantium, Nobian en RWE willen een bioraffinaderij bouwen op Chemie Park Delfzijl, waarin uit houtsnippers zuivere suikers worden gemaakt die dienen als grondstof voor verven en lakken. De fabriek krijgt een capaciteit van 130 kiloton snippers per jaar, maar kan worden opgeschaald naar 350 kiloton. De fabriek is mogelijk in 2022 operationeel.

PETROCHEM 3 - 2022 47

PET03 F Projecten.indd 47

15-06-2022 08:58

PROJECTEN

PROJECTEN

Opdrachtgever: Avantium en Cosun Beet Company Waar: onbekend Investering: onbekend Beslissing: eerste helft 2023

Avantium en Cosun Beet Company willen dit jaar een joint venture oprichten voor de bouw van een commerciële fabriek die suikers uit bieten omzet in glycolen (MEG en MPG). De investeringsbeslissing daarvoor volgt in de eerste helft van 2023. De commer­ ciële activiteiten kunnen vervolgens in 2025 beginnen.

Opdrachtgever: BASF en Air Liquide Waar: Antwerpen Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Air Liquide en BASF willen met het gezamenlijke project CCS-project Kairos@C 14,2 miljoen ton CO2 hun op Antwerpse chemische site vermijden in de eerste tien jaar na voltooiing van het project. Het gaat om CO2 afvang, liquefactie, transport en opslag in de Noordzee. Volgens planning wordt het project in 2025 operationeel.

Opdrachtgever: Borealis Waar: Beringen Investering: onbekend Beslissing: uitgesteld

Borealis heeft de front end engineering and design fase voor de uitbreiding van zijn polypropeenfabriek in Beringen goedgekeurd en het EPC-contract toegekend aan Tecnimont. De definitieve investeringsbeslissing over deze uitbreiding van 250 tot 300 kiloton wordt eind 2019 genomen en de opstart wordt medio 2022 verwacht.

Opdrachtgever: BP Waar: Rotterdam-Europoort Investering: 1 miljard euro Beslissing: onbekend

BP overweegt de raffinaderij in Rotterdam uit te breiden met een hydrocracker om producten als laagzwavelige diesel en kerosine te produceren. Daarnaast kan BP met dit proces basisolie produceren voor de productie van smeermiddelen. Met de bestaande hoeveelheid grondstoffen kunnen meer hoogwaardige producten worden geproduceerd.

Opdrachtgever: BP en HyCC Waar: Maasvlakte Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2023

HyCC en BP willen op de Maasvlakte in Rotterdam een 250 megawatt elektrolyser bouwen. De groene waterstof van H2-Fifty, maximaal 45.000 ton per jaar, wordt ingezet om de raffinaderij van BP en andere industrieën in het havengebied te verduurzamen.

Opdrachtgever: Clariter Waar: Delfzijl Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Clariter wil op bedrijventerrein Oosterhorn in Delfzijl een fabriek bouwen die afvalplastics verwerkt tot oplosmiddelen, oliën en waxen. De beoogde fabriek krijgt een productiecapaciteit van 50 kiloton per jaar.

Opdrachtgever: CosunBeet Company Waar: Delfzijl Investering: 50 miljoen euro Beslissing: 2022

Cosun Beet Company wil in Delfzijl een bio-raffinagefabriek bouwen om bietenpulp van haar suikerfabrieken om te zetten in nieuwe plantaardige producten, zoals vervangers van microplastics in verf, wasmiddelen, tandpasta en shampoo. De fabriek wordt volledig elektrisch.

Opdrachtgever: o.a. Deltalinqs Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Deltalinqs, AVR en Tronox onderzoeken een 5 megawatt elektrolyzer met verwaarding van geproduceerde waterstof, restwarmte én zuurstof. Het project geeft ook een doorkijk naar opschaling richting 100 megawatt. Hierbij wordt rekening gehouden metr het verwerken van CO/CO2 uit restgas en mogelijk ook rookgas naar chemicaliën zoals methanol.

Opdrachtgever: Dow en Tata Steel Waar: IJmuiden Investering: 1 miljard euro Beslissing: onbekend

Dow Benelux en Tata Steel Nederland overwegen in IJmuiden een fabriek te bouwen, die ook gassen van Tata’s hoogovens afvangt en het koolmonoxide omzet in synthetisch gas. Dow kan daar in Terneuzen plastics van maken. De bouw hangt af van het succes van twee proefprojecten.

Opdrachtgever: Dow Waar: Terneuzen Investering: onbekend Beslissing: 2022

Dow wil naar een emissieloze productie toe in Terneuzen. In de eerste fase gaat het om een fabriek die bijproducten omzet in waterstof en CO2. De waterstof gaat als schone brandstof terug in het productieproces en de CO2 wordt afgevangen en opgeslagen. Bij groen licht kan de waterstoffabriek naar verwachting in 2026 opstarten.

PETROCHEM 3 - 2022 48

PET03 F Projecten.indd 48

15-06-2022 08:58

PROJECTEN Opdrachtgever: Engie en Equinor Waar: Gent Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Engie en Equinor onderzoeken de technische en economische haalbaarheid van een fabriek die blauwe waterstof produceert in Gent. Het H2BE-project gebruikt autothermische reforming-technologie (ATR) om waterstof uit aardgas te produceren. Afgevangen CO2 wordt vervolgens getransporteerd en opgeslagen onder de Noorse Noordzee.

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: ENGIE, OCI en EEW Waar: Eemshaven/Delfzijl Investering: onbekend Beslissing: derde kwartaal 2023

ENGIE, OCI en EEW werken samen aan een grootschalige op waterstof gebaseerde waardeketen in Noord-Nederland. De eerste fase van het HyNetherlands (HyNL) project bestaat uit een elektrolyse-installatie van 100 MW, die wordt aangedreven met 200 MW van offshore windturbines. Deze moet vanaf 2025 waterstof produceren voor de productie van e-methanol uit biogeen CO2, en voor lokale andere sectoren.

Opdrachtgever: Fluxys en Virya Energy Waar: Zeebrugge Investering: 35 miljoen euro Beslissing: 2022

Hyoffwind, een consortium van Fluxys en Virya Energy, wil een 25 megawatt elektrolyzer in Zeebrugge realiseren. Het verwacht medio 2022 een vergunning te krijgen en in de loop van dit jaar een definitieve investeringsbeslissing te nemen. De eerste productie is gepland voor begin 2023.

Opdrachtgever: Gasunie Waar: Zuidwending Investering: 500 miljoen euro Beslissing: 2022

Gasunie bereidt de opslag van groene waterstof voor in vier zoutcavernes bij Zuidwending. Als alles volgens plan verloopt, kan de eerste zoutcaverne in 2026 zijn gevuld met waterstof. En het is de bedoeling dat er in 2030 vier cavernes met waterstof zijn gevuld.

Voor het geschikt maken van alle vier de cavernes is ongeveer 500 miljoen euro nodig.

Opdrachtgever: Gasunie Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

Afhankelijk van het project van Shell voor een waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte, is er een pijpleiding nodig. Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam willen die aanleggen en exploiteren. De pijpleiding loopt van de fabriek naar de raffinaderij van Shell in Pernis.

Het definitieve besluit is gepland in 2022. Het project kan halverwege 2024 afgerond.

Opdrachtgever: Gasunie, HES, Vopak Waar: Maasvlakte Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Gasunie, HES International en Vopak ontwikkelen samen een importterminal voor groene ammoniak als waterstofdrager op de Maasvlakte. Het streven is dat de terminal, die de naam ACE Terminal zal gaan krijgen, vanaf 2026 operationeel is. De drie partners hebben een locatie op de Maasvlakte in Rotterdam op het oog. Het uiteindelijke investeringsbesluit moet nog worden genomen.

Opdrachtgever: o.a. Gasunie Waar: Den Helder Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Gasunie, NAM, GasTerra, Port of Den Helder, Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, gemeente Den Helder, provincie Noord-Holland en New Energy Coalition onderzoeken de haalbaarheid van een waterstoffabriek in Den Helder. Het gaat om een fabriek die waterstof maakt uit aardgas en de CO2 afvangt voor opslag.

Opdrachtgever: o.a. Gasunie Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN plannen in CCS-project Porthos een leiding door het havengebied waaraan bedrijven afgevangen CO2 kunnen leveren. Jaarlijks moet twee tot vijf miljoen ton CO2 worden opgeslagen, oplopend tot dertig miljoen in 2030. Na een investeringsbeslissing in 2022 moet het systeem in 2024 operationeel zijn.

Opdrachtgever: o.a. Gasunie en Shell Waar: Eemshaven Investering: onbekend Beslissing: 2024

Gasunie, Shell, RWE, Equinor en Eneco slaan de handen ineen voor het project NortH2. Kern is de bouw van ’s werelds grootste windpark in de Noordzee met een vermogen van tien gigawatt. En de bouw van een waterstoffabriek in de Eemshaven. De partners verwachten zo’n 800.000 ton groen waterstof per jaar te produceren in 2040. OCI is aan het project verbonden als afnemer van de waterstof.

PETROCHEM 3 - 2022 49

PET03 F Projecten.indd 49

15-06-2022 08:58

MARKET REVIEW DEMONTAGE

DDM Demontage B.V. Demontage, Sloopwerken Industriële verhuizingen, Asbestsanering 3454 PW DE MEERN Tel: +31 (0)30- 666 97 80 E-mail: info@ddm.eu Website: www.ddm.eu

MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS (MES)

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

PIPE SUPPORTS

PROCESS CONTROL

MAGION Process Control Engineering B.V. Wolga 5 2491 BK DEN HAAG Tel: +31 (0)70- 444 27 70 Fax: +31 (0)70- 444 20 82 E-mail: info@magion.nl Website: www.magion.nl

Dutramex B.V.

Energieweg 19 4143 HK LEERDAM Tel: +31(0)345 - 61 40 11 E-mail: sales@dutramex.com Website: www.dutramex.com

STUDBOLTS

Veerhangers & -supports Hydraulische Schokdempers Trillingsdempers Bewegingsbegrenzers Pijpophangingen Pijpondersteuningen Klemsystemen Glijplaten Isolatiepakketten Counter Weight Systemen Staalconstructies

WARMTEBEHANDELING

Elektrisch voorwarmen en gloeien / Inductie verwarmen / Stationaire en mobiele gloeiovens / Uitdrogen beton en coatings

Delta Heat Services B.V.

Scheelhoekweg 2 3251 LZ STELLENDAM Postbus 52 3250 AB STELLENDAM Tel: +31 (0)187- 49 69 40 Fax: +31 (0)187- 49 68 40 E-mail: info@delta-heat-services.nl Website: www.delta-heat-services.nl

BC Basco MANUFACTURER OF HIGH INTEGRITY BOLTING

Vierschaarstraat 7A 9160 LOKEREN Tel: +32 9 348 21 35 E-mail: sales@basco.be Website: www.beck-industries.com

Indien u ook vermeld wilt worden in de Market Review van Petrochem, neemt u dan contact op met Jetvertising, Vincent IJff, tel. 070 399 0000.

SMIT Heat Treatment PO Box 117 5430 AC Cuijk

Locatie Rotterdam: Scheepsbouwweg 45, Rotterdam +31 78 699 96 90 rotterdam@smit-industrial.com Locatie Cuijk: Havenlaan 16, Katwijk NB cuijk@smit-industrial.com www.smit-industrial.com

ADOPTEER EEN PUP ADOPTEER EEN PUP

Petrochem

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • • • • • • •

Actuele berichtgeving over de chemische industrie Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten Multimediale bedrijfspresentaties Wekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase

Petrochem-abonnees krijgen meer

EN HELP ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

EN HELPWWW.ADOPTEEREENPUP.NL ’M BLINDENGELEIDEHOND WORDEN.

WWW.ADOPTEEREENPUP.NL

PET02_MartketReview-liggend2022.indd 50

PET Advertenties.indd 50

• De nieuwste Petrochem staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het Petrochem platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres Deltavisie. Meer weten?

Kijk op www.petrochem.nl/bedrijfslidmaatschap

Ga direct naar petrochem.nl/abonneren en blijf iedereen voor

PET_kwart_staand.indd 1

13-12-17 12:45

15-06-2022 08:40

15-06-2022 08:49

NIEUW PROJECT Opdrachtgever: Gunvor Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Gunvor heeft plannen om in Rotterdam een biobrandstoffenfabriek te bouwen. De nieuwe installatie moet plantaardige en dierlijke oliën en vetten gaan omzetten naar 700.000 ton hernieuwbare gasolie per jaar. Het gaat om een voorbehandelingseenheid en een hydrogeneringsinstallatie die uit twee productietreinen bestaat, elk met een capaciteit van circa 350.000 ton per jaar.

Opdrachtgever: H2Gate Waar: Amsterdam Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Vijf partijen onder de naam H2Gate onderzoeken of het importeren van een miljoen ton groene waterstof per jaar haalbaar is in de Amsterdamse haven. Ook werken ze aan een blauwdruk voor een import-, opslag-, distributie- en handelshub. Het initiatief ligt bij Port of Amsterdam en tankopslagbedrijf Evos.

Opdrachtgever: o.a. Haven Oostende Waar: Oostende Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Haven Oostende, DEME Concessions en PMV willen een groene waterstoffabriek bouwen. De fabriek vangt pieken bij de productie van groene stroom af en moet in 2025 klaar zijn. Eerst wordt de haalbaarheid verder onderzocht waarna demonstratieprojecten volgen. De fabriek - Hyport - krijgt een capaciteit van 50.000 ton waterstof per jaar.

Opdrachtgever: HyCC en Tata Steel Waar: IJmuiden Investering: onbekend Beslissing: onbekend

HyCC en Tata Steel willen een 100 MW elektrolyser op het terrein van Tata Steel in IJmuiden bouwen. Deze gaat – naast zuurstof – maximaal 15.500 ton waterstof per jaar produceren. Het project heeft de naam H2ermes gekregen.

Opdrachtgever: HyCC en Gasunie Waar: Chemie Park Delfzijl Investering: onbekend Beslissing: medio 2022

HyCC en Gasunie New Energy willen een 20 MW elektrolyser bouwen op het Chemie Park Delfzijl. Deze gaat maximaal 3.000 ton groene waterstof per jaar maken. BioMCN maakt er met CO2 uit haar proces e-methanol van. In een tweede stap willen de partners de installatie uitbreiden naar 60 megawatt voor SkyNRG.

Opdrachtgever: Ineos Oxide Waar: mogelijk Antwerpen Investering: onbekend Beslissing: 2023

Ineos Oxide wil een nieuwe fabriek voor ethylideen norborneen (ENB) bouwen. Een beslissing over de locatie van de nieuwe fabriek is nog niet genomen. Een van de opties is om in Antwerpen een tweede productielijn te bouwen. Het concern heeft daar al een ENB-fabriek, waar momenteel via debottlenecking de capaciteit wordt vergroot.

Opdrachtgever: Lyondell Waar: Botlek Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Lyondell overweegt zijn SMPO-fabriek in de Botlek uit te breiden door een debottlenecking. De capaciteit zou kunnen worden verhoogd van 325 naar 375 kiloton propyleenoxide en van 725 naar 850 kiloton styreenmonomeer per jaar. Het project wordt nog onderzocht op financiële en technische haalbaarheid.

Opdrachtgever: NAM Waar: Emmen Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Op de NAM-locatie van de voormalige gaszuiveringsinstallatie in Emmen komt mogelijk een groene waterstoffabriek. Eigenaar NAM gaat deze optie met verschillende partners nader onderzoeken. Groen waterstof kan de fabrieken op het Emmtec-terrein van onder andere DSM en Teijin Aramid onafhankelijk maken van het Groningengas.

Opdrachtgever: Neptune Energy Waar: Noordzee Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Neptune Energy doet een haalbaarheidsonderzoek naar grootschalige CO2-opslag in de Noordzee. Het bedrijf wil jaarlijks tussen vijf en acht miljoen ton CO2 opslaan in de lege gasvelden in de licentiegebieden L10-A, L10-B en L10-E, die Neptune Energy exploiteert.

In totaal gaat het om 120 tot 150 miljoen ton CO2.

Opdrachtgever: Neptune Energy, RWE Waar: offshore in de Noordzee Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Neptune Energy en RWE willen samen het offshore groene waterstofproject H2opZee ontwikkelen. Het demonstratieproject bouwt 300 tot 500 megawatt elektrolysecapaciteit in de Noordzee voor waterstofproductie met behulp van offshore wind. Vooralsnog wordt nu eerst een haalbaarheidsstudie uitgevoerd en een laagdrempelig kennisplatform opgezet.

PETROCHEM 3 - 2022 51

PET03 F Projecten.indd 51

15-06-2022 08:59

PROJECTEN

PROJECTEN

Opdrachtgever: Neste Waar: Rotterdam Investering: 1,5 miljard euro Beslissing: begin 2022

Neste wil een nieuwe fabriek voor hernieuwbare producten bouwen op de Eerste Maasvlakte in Rotterdam. Het bedrijf heeft daar al een raffinaderij voor duurzame diesel. De uiteindelijke investeringsbeslissing volgt eind dit jaar of begin volgend jaar. De investeringskosten zijn geraamd op 1,5 miljard euro.

Opdrachtgever: Ørsted Waar: Zeeland Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Ørsted wil in twee fasen een elektrolysecapaciteit van 1 GW realiseren. Het bedrijf wil die koppelen aan een groot windmolenpark (2GW) in het Nederlandse deel van de Noordzee.

In een eerste fase gaat het om 500 MW aan elektrolysecapaciteit. De ontwikkeling van deze fase begint zodra de regelgeving en een regionaal waterstofnetwerk klaar is. De tweede fase is afhankelijk van de aansluiting op de nationale waterstofinfrastructuur.

Opdrachtgever: Proton Ventures Waar: Bergen op Zoom Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Proton Ventures onderzoekt of het technisch/economisch haalbaar is om een fabriek voor groene ammoniak te bouwen op de site van Sabic in Bergen op Zoom. Het bedrijf denkt aan een capaciteit van 8.500 ton groene ammoniak per jaar. Grondstof voor de ammoniakfabriek is waterstof dat als bijproduct ontstaat in de chloorfabriek van Sabic.

Opdrachtgever: RWE Waar: Eemshaven Investering: onbekend Beslissing: 2022

Het project Eemshydrogen van RWE omvat de bouw van een 50 MW-elektrolyzer in de Eemshaven met een directe aansluiting op windpark Westereems van RWE. Als RWE in 2022 een definitieve investeringsbeslissing neemt, kan het in 2024 groene waterstof produceren. BioMCN is dan de eerste klant. Mogelijk neemt Evonik ook groene waterstof af.

Opdrachtgever: RWE Waar: Geleen Investering: onbekend Beslissing: 2022

RWE wil op Chemelot een installatie bouwen die organische reststromen verwerkt tot grondstoffen-pellets, om die via vergassing om te zetten in circulaire waterstof. Over de afname van deze waterstof is RWE in gesprek met OCI, het moederbedrijf van kunstmestproducent OCI Nitrogen.

Opdrachtgever: Shell Waar: Emmen Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Shell heeft vergevorderde plannen om een 10 megawatt elektrolyzer bouwen op het terrein van de voormalige gaszuiveringsinstallatie van de NAM in Emmen. De elektrolyzer gaat de energie van het 12 megawatt zonnepark van Shell op de locatie (28.500 panelen) omzetten in groene waterstof.

Opdrachtgever: o.a. Shell en Enerkem Waar: Rotterdam Investering: 200 miljoen euro Beslissing: eind 2022

Shell, Enerkem en Havenbedrijf Rotterdam vormen het langverwachte waste-to-chemicals-project om tot waste-to-jet. De partners gaan per jaar 360 kiloton niet-recylcebaar afval omzetten in 80 kiloton jetfuel (70%) en nafta (30%). Als de vergunningaanvraag voor het herziene project soepel verloopt, kan de productie in 2025/26 beginnen.

Opdrachtgever: Shell Waar: Tweede Maasvlakte Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

Shell wil op de Tweede Maasvlakte een groene waterstoffabriek bouwen, de Holland Hydrogen I. Deze gaat ongeveer 60.000 ton groene waterstof per jaar (60 ton per dag) produceren met energie van het windmolenpark Hollandse Kust Noord. Als alles volgens plan loopt, kan de installatie waarschijnlijk in 2024 in gebruik worden genomen.

Opdrachtgever: Teijin en BioBTX Waar: Emmen en Delfzijl Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Teijin en BioBTX hebben grote investeringsplannen om de Twaron-vezels van Teijin te verduurzamen. Teijin is al zo ver dat de engineering wordt voorbereid. BioBTX heeft nu een demofabriek in Groningen en denkt aan een fabriek – mogelijk in Delfzijl – van enige tientallen miljoenen euro’s. De investering van Teijin zou een veelvoud daarvan bedragen.

Opdrachtgever: Uniper Waar: Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

Uniper wil groene waterstof gaan produceren op haar Maasvlakte-locatie. Het bedrijf onderzoekt de mogelijkheden van een elektrolyse-installatie die om te beginnen een capaciteit van 100 MW krijgt. In de verdere toekomst kan de capaciteit groeien naar 500 MW. Een investeringsbesluit volgt in 2022.

PETROCHEM 3 - 2022 52

PET03 F Projecten.indd 52

15-06-2022 08:59

Opdrachtgever: UPM Waar: Maasvlakte 2 Rotterdam Investering: onbekend Beslissing: 2023

Het Finse UPM wil een geavanceerde bioraffinaderij met een capaciteit van 500.000 ton hernieuwbare brandstoffen in Rotterdam bouwen. Grondstoffen zijn houtige biomassa, vloeibaar afval en andere restgrondstoffen. Het havenbedrijf Rotterdam heeft voor UPM een terrein op Maasvlakte 2 gereserveerd.

Opdrachtgever: Vattenfall Waar: Amsterdam Investering: onbekend Beslissing: 2022

Vattenfall heeft plannen voor de bouw van een 10 megawatt elektrolyzer op het terrein van de voormalige Hemweg-centrale in Amsterdam. De elektrolyzer moet in 2024 operationeel zijn. Eventueel wordt de capaciteit tegen 2027 nog verhoogd naar 100 megawatt.

Het bedrijf neemt in 2022 een definitief besluit over project HY4Am.

Opdrachtgever: Wintershall Waar: Blok F17 Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Wintershall wil ongeveer 120 kilometer ten noorden van Den Helder olie en gas winnen (blok F17). De verwachte productie zou maximaal 20.000 vaten olie en 500.000 kubieke meter gas per dag zijn. Het gas wordt per pijpleiding getransporteerd. De olie wordt in een onderwateropslagtank opgeslagen die wekelijks wordt geleegd.

Opdrachtgever: Yara Waar: Sluiskil Investering: onbekend Beslissing: uiterlijk begin 2022

Yara wil in Sluiskil groene ammoniak produceren. Daarvoor werkt het samen met offshore windparkontwikkelaar Ørsted. Een 100 megawatt elektrolyzer moet de windenergie van Ørsted omzetten in groene waterstof, waarmee Yara zo’n 75.000 ton groene ammoniak per jaar kan maken, en vervolgens groene meststoffen.

Opdrachtgever: Zeeland Refinery Waar: Vlissingen Investering: onbekend Beslissing: onbekend

Zeeland Refinery heeft plannen voor de bouw van een honderdvijftig megawatt elektrolyzer in Vlissingen. Deze zou vanaf 2025 waterstof aan de raffinaderij kunnen gaan leveren. Een groeipad naar één gigawatt in 2030 behoort ook tot de mogelijkheden.

SPECIALIST IN HEAT TREATMENT

+31(0)187 - 496940 | WWW.DELTA-HEAT-SERVICES.COM Vestigingen: Stellendam • Elsloo • Antwerpen

ADVERTENTIE-INDEX Abonnees......................................................................... 50

Mersen Benelux............................................................... 42

Andus Group.................................................................... 55

Muehlhan......................................................................... 42

Delta Heat Services.......................................................... 53

OMV Gas Marketing Trading & Finance........................... 2

Endress + Hauser............................................................. 56

Process Automation Solutions....................................... 46

Hogeschool Utrecht......................................................... 14

STAPPERT Noxon............................................................ 46

KROHNE Nederland........................................................... 4

Vecom Group................................................................... 38

Logisticon Water Treatmen.............................................. 28

VEGA Meet- en Regeltechniek........................................ 20

Market review.................................................................. 50

Verder............................................................................... 38

PETROCHEM 3 - 2022 53

PET03 F Projecten.indd 53

15-06-2022 08:59

COLUMN

‘Ik pleit voor inzichtelijke regels waaraan mensen zich houden omdat ze die nuttig vinden.’

Zoek de hoed Vorige maand stond met grote koppen in de krant: ‘Tientallen grote Nederlandse bedrijven spreken af om zich aan de belastingregels te houden’. Ze gaven aan belastingafdracht voortaan als plicht te zien en beloofden geen gebruik meer te maken van constructies om belastingen te ontwijken. In de media werd hier veel aandacht aan besteed en de reacties waren positief.

Dat zette mij aan het denken. Zouden we ook zo enthousiast reageren als dieven ons vertellen voortaan niet meer te stelen?

Of zouden we reageren met: ‘Hè, hè eindelijk.’ Want stelen, dat was het toch in essentie? Blijkbaar ligt het hier anders. Er zijn regels die een ruime interpretatie toestaan. Ruimer dan de bedoeling van die regels is.

Bedoeling Het omgekeerde komt ook voor. Zo zijn er regels die heel strikt zijn en waarbij vanwege de bedoeling een ruime interpretatie juist wel nuttig zou zijn. Neem de Groene Kruisweg over Voorne Putten. Een tachtig kilometer per uur weg met bij stoplichten een beperking van vijftig kilometer per uur. Voor de verkeersveiligheid kan ik mij dat laatste voorstellen, tenminste als het druk is. Maar vaak rijd ik tegen middernacht moederziel alleen over deze vierbaansweg met de cruise control op tachtig kilometer per uur, lekker ontspannen luisterend naar muziek, en passeer ik een kruispunt waarvan ik het stoplicht al kilometers van tevoren op groen heb zien staan.

Een paar weken later krijg ik dan echter de consequentie onder ogen middels een schrijven van het CJIB. Ik had in alle eenzaamheid ook bij een groen licht moeten afremmen en weer optrekken. Dat kost energie, schaadt het milieu en dient zeker de verkeersveiligheid niet. Wat mij betreft dus zonder doel, behalve dan het voorkomen van een boete. Dat doet me denken aan het boek Verdraaide organisaties van Wouter ’t Hart.

De bedoeling zou centraal moeten staan en de regels dienen dat doel te dienen en niet op zichzelf te staan, zoals vaker het geval is.

Een mooie illustratie daarvan hoorde ik ooit van mijn buurman. Zijn collega moest voor z’n werk regelmatig naar het

buitenland om ondersteuning te verlenen bij het opstarten van een nieuwe fabriek. Zo kwam hij een keer in een gebied terecht waar het meer dan twintig graden vroor met een snerpend koude wind. Omdat hij regelmatig buiten in de fabriek moest zijn, had hij een warme berenmuts gekocht om bevroren oren te voorkomen. Hij declareerde de kosten van deze berenmuts bij zijn reisdeclaratie. Deze werd echter niet goedgekeurd.

Hotelkosten, taxiritten, maaltijden, de barrekeningen, van alles kon worden gedeclareerd, maar geen kleding. Die collega vond dat buitengewoon onredelijk aangezien hij privé niets aan die berenmuts had. Maar ja, regels zijn regels.

Nut Een volgende opstart die hij assisteerde, betrof een plant in een tropisch gebied. Om een zonnesteek te voorkomen had hij een tropenhoed gekocht. Zijn reisdeclaratie was deze keer helemaal in orde en werd goedgekeurd, toch had hij op het formulier geschreven: ‘Zoek de hoed’. Die was niet te vinden, maar zat er wel in. Zo ken ik een ondernemer die een zijns inziens onterechte boete al velen malen heeft teruggehaald bij de overheid, overigens zonder ergens te vermelden: ‘Zoek de hoed’.

Vandaar dat ik pleit voor inzichtelijke regels waaraan mensen zich houden omdat ze die nuttig vinden. Want niet alles is immers zo simpel te handhaven als een maximumsnelheid, zelfs als dat geen nut heeft.

Kim Putters van het Sociaal Cultureel Planbureau deed in een afscheidsinterview een wijze uitspraak die naar mijn hart is: ‘Er is een sterke neiging te denken vanuit maatregelen waarnaar mensen zich moeten gaan gedragen, in plaats van te denken vanuit mensen.’ De ervaring leert echter dat wijze uitspraken vaak niet ter harte worden genomen. En zo blijft er nog steeds genoeg stof voor columnisten.

Henk Leegwater is onafhankelijk consultant. henk.leegwater@lexxin.com

PETROCHEM 3 - 2022 54

PET E Column.indd 54

15-06-2022 09:00

Duidelijkheid Duidelijkheid | professionaliteit | professionaliteit | veiligheid | veiligheid (VCA-P) (VCA-P) RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies is een is een speler speler van van formaat formaat voor voor (middel)grote (middel)grote staalconstructieprojecten staalconstructieprojecten in de in de (petro) (petro) chemische chemische industrie, industrie, zware zware industrie, industrie, energiemarkt energiemarkt enen complexe complexe utiliteitsbouw. utiliteitsbouw.

TotTot dede opdrachtgevers opdrachtgevers behoren behoren industriële industriële multinationals, multinationals, EPC-contractors EPC-contractors enen grote grote aannemers aannemers in binnenin binnenenen buitenland. buitenland.

Projectmanagement, Projectmanagement, engineering, engineering, productie productie enen montage montage worden worden in eigen in eigen beheer beheer uitgevoerd. uitgevoerd.

• •Duidelijkheid, Duidelijkheid, professionaliteit professionaliteit en en eeneen unieke unieke combinatie combinatie vanvan knowhow knowhow en en productiefaciliteiten productiefaciliteiten binnen binnen éénéén bedrijf. bedrijf.

• •Complete Complete service service door door de de aanwezigheid aanwezigheid vanvan allealle disciplines disciplines (project (project management, management, engineering, engineering, productie productie en en montage) montage) in eigen in eigen beheer. beheer.

• •ISO-certificering, ISO-certificering, ENEN 1090-certificering, 1090-certificering, VCA-P VCA-P certificering certificering en en diverse diverse internationale internationale erkenningen erkenningen maken maken RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies tottot eeneen betrouwbare, betrouwbare, fullfull service service partner partner bij bij de de realisatie realisatie vanvan (staal)constructieprojecten (staal)constructieprojecten in elke in elke grootte. grootte.

RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies is een is een zelfstandige zelfstandige werkmaatschappij werkmaatschappij binnen binnen Andus Andus Group: Group: eeneen internationaal internationaal opererende opererende holdingmaatschappij holdingmaatschappij metmet gespecialiseerde gespecialiseerde werkmaatschappijen werkmaatschappijen diedie wereldwijd wereldwijd actief actief zijnzijn in een in een breed breed industrieel industrieel werkveld. werkveld.

Kennismaken?

Kennismaken?

Graag.

Graag.

BelBel of kijk of kijk op op www.rijndijk.com www.rijndijk.com of www.andusgroup.com of www.andusgroup.com

RijnDijk RijnDijk Staalconstructies Staalconstructies BV BV | Fabrieksstraat | Fabrieksstraat 104, 104, 6021 6021 RE RE Budel, Budel, NL NL | T| +31 T +31 (0)40 (0)40 - 246 - 246 72 72 28 28 | E| info@rijndijk.com E info@rijndijk.com

PET3 omslag los.indd 55

15-06-2022 08:37 08:37 15-06-2022 09:10

Wij begrijpen dat u de complexiteit in uw fabriek wilt verkleinen.

Petrochem Nr. 3 - 2022

VEILIGHEID + BESCHIKBAARHEID U versterkt de veiligheid, productiviteit en beschikbaarheid van uw fabriek met innovaties en kennis.

Deltabar PMD75B - voor verhoogde productiviteit en verbeterde procesveiligheid • Bediening op afstand via SmartBlue-app en Bluetooth interface • Virtuele wizards bieden begeleiding bij de SIL-test, waardoor gebruikersfouten tot een minimum worden beperkt • Gepatenteerde Heartbeat Technology verbetert de veiligheid door detectie van verstopte impulsleidingen • Eenvoudige indicatie van de status van het instrument - het display verandert van groen naar rood bij diagnosemeldingen

Meer informatie: www.nl.endress.com/pmd75b

PET Aomslag Voorplaat.indd PET3 los.indd 156

15-06-2022 09:10