4
Hoe kan een rekening-courantschuld van een bestuurder het best worden verkleind? In kmo-vennootschappen komt het regelmatig voor dat er door de bestuurder(s) een grote schuld wordt opgebouwd via de rekening-courant. Omdat aan zo’n rekening-courantschuld meerdere nadelen verbonden zijn, is het meestal aangewezen dat ze wordt weggewerkt of ten minste verkleind. Op welke manieren kan dat, en wat is fiscaal de goedkoopste manier?
De nadelen van een rekening-courantschuld Bemoeilijkt krediet voor de vennootschap Een vennootschap met een groot rekening-couranttegoed op haar bestuurder(s) zal normaal minder gemakkelijk aan externe financiering geraken. De bank zal immers, bij het berekenen van de solvabiliteit van de vennootschap, het bedrag van de rekening-courantschuld in mindering brengen van het eigen vermogen, en ook leveranciers zullen minder geneigd zijn om aan de vennootschap krediet toe te staan.
Bestuurders aansprakelijkheid Wanneer een bestuurder (gratis of goedkoop) leent van de vennootschap of privékosten door de vennootschap laat voorschieten, kan dat zijn bestuurdersaansprakelijkheid in het geding brengen (art. 2:56 WVV). Komt de vennootschap door die lening of voorschotten in financiële problemen, dan kunnen de (minderheids)aandeelhouders een vordering tot een deskundigenonderzoek en/ of een aansprakelijkheidsvordering instellen.
Eventueel kan de (gratis) opname van middelen van de vennootschap via de rekening-courant in bepaalde omstandigheden ook een schending zijn van het algemeen zorgvuldigheidsbeginsel, zodat de bestuurder ook door derden zoals leveranciers, banken, de fiscus… aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade die deze lijden als direct en onmiddellijk gevolg van het foutief handelen (art. 1382 BW). Ingeval de vennootschap failliet gaat kan het (verder) opnemen van gelden via de rekening-courant van een vennootschap die in financiële problemen verkeert, een kennelijke grove fout uitmaken, zodat de bestuurder veroordeeld kan worden tot betaling van een geheel of een deel van de schulden van de vennootschap ten belope van het tekort (art. XX.225 WER). Tot slot kan de opname van middelen via een rekening-courant ook een misdrijf zijn, nl. het zgn. misbruik van vennootschapsgoederen. Daarvan is sprake als het gebruik door de bestuurder van het krediet van de vennootschap voor zijn persoonlijke doeleinden gebeurd is met een bedrieglijk opzet en de bestuurder wist dat dit op betekenisvolle wijze in het nadeel was van de vermogensbelangen van de rechtspersoon en die van zijn schuldeisers of aandeelhouders (art. 492bis Strafwetboek).
Maandelijks tijdschrift van het ITAA | Nr. 8 | Oktober 2021
Ooit moet de schuld worden aangezuiverd De schuld van de bestuurder aan zijn vennootschap moet ooit worden aangezuiverd. Als daarmee wordt gewacht tot de vennootschap wordt vereffend, kan blijken dat de rekening-courantschuld groter is de netto-liquidatie-uitkering, zodat de vennootschap niet voldoende middelen meer heeft om de roerende voorheffing op de liquidatiebonus te betalen. We illustreren dit met een eenvoudig voorbeeld. Een BV met maar één aandeelhouder, die ook de enige bestuurder is, wordt vereffend. Na verkoop van de vaste activa en betaling van de schuldeisers bestaat het actief nog uit de rekening-courant op de bestuurder die 170 000 euro bedraagt en een bankrekening van 30 000 euro. Daar staat op het passief een eigen vermogen van 200 000 euro tegenover, zijnde 18 600 euro (fiscaal) kapitaal en 181 400 euro reserves. Die reserves zijn geen liquidatiereserves, zodat op de uitkering ervan nog roerende voorheffing moet worden ingehouden van 54 420 euro (= 181 400 euro × 30%). Aangezien de vennootschap echter maar 30 000 euro meer op de bankrekening heeft staan, zal de bestuurder nog 24 420 euro in zijn vennootschap moeten stoppen om de roerende voorheffing op de liquidatiebonus te kunnen betalen.
