Duin- en Bollenstreek INTO business Winter 2017 by INTO business

Duin- en Bollenstreek

WINTER 2017

Zakenmagazine voor: Katwijk, Noordwijk, Noordwijkerhout, Hillegom, Lisse en Teylingen

Wie volgt BB Dienstverlening op? EN DE MACHTIGSTE VAN 2017 ISâ&#x20AC;¦? U leest het vanaf pagina 48

fotoagentschap de beeldredacteur totale begeleiding, van idee tot beeld

FOTO: de beeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

COMMUNICATION BY CO.CREATION Wij zijn Loyals En wij helpen bedrijven om nog beter te worden in wat ze doen.Dat doen we door samen te bouwen aan een ijzersterke basis voor hun communicatie. Online, ofﬂine & events. Want als de basis staat als een huis, heb je de vrijheid en ruimte om je te richten op wat er echt toe doet. Om boven jezelf uit te stijgen.

Online en ofﬂine communicatie dus. En daar doen we vooral niet onnodig ingewikkeld over. Geen eindeloze strategische trajecten en ‘blabla’, maar korte lijnen, snel denken en vooral veel doen.

Dat kan alleen door niet voor-, maar samen met je klanten te werken. Door elkaar de ruimte en het vertrouwen te geven om grootse dingen te doen. Mogen we samen met jou bouwen aan een sterke basis? Dan zijn we goudeerlijk, rechtdoorzee en hondstrouw. We leven ons in, zitten nooit stil en zijn grenzeloos nieuwsgierig. We verrassen, prikkelen en komen met oplossingen waar je nog niet aan hebt gedacht. Dan zijn wij jouw Loyals.

ONLINE OFFLINE EVENTS

In Loyals komen al onze expertises samen onder één dak. Eén aanspreekpunt voor al je online en ofﬂine communicatie. Wel zo handig.

ONLINE Van slimme websites & shops tot krachtige online applicaties en zoekmachine optimalisatie. Wij helpen bedrijven om online te groeien: van start-up tot A-merk.

OFFLINE Huisstijl, logo, brochure of advertentie? Onze ontwerpen verrassen, prikkelen en laten een onvergetelijke indruk achter.

EVENTS Onze events zijn slim georganiseerd en tot in detail doordacht. Dat spreekt voor zich. Maar het zijn vooral ontmoetingen met jouw merk. Samen maken we iets los bij je bezoekers.

Loyals clients Al vele tevreden klanten gingen u voor. Zoals onder andere: Aderans Benelux, Aquaﬁx, Bergman Clinics, G. Brouwer & Zn, Crazy Piano’s, Ekoplaza, Eigen Haard, Elsevier, Fynch, Gemeente Amsterdam, Ikea, Johnny Loco, Lutz, My digital Schoolbook, NewFysic, NRC, Qleantec, Schneider electric, Smit & Dorlas, Toplicht, Top Movers, Vineyard, Vorqq en WSB.

Loyals team in Malaga

Visit the Loyals Ben je benieuwd wat wij voor jouw merk kunnen betekenen? Kom langs op ons kantoor in Noordwjk voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek of kijk op loyals.nl. Dan gaan we samen aan de slag!

Loyals Mijdrecht Industrieweg 15 3641 RK Mijdrecht +31 (0)297 - 38 52 52 hello@loyals.nl

Loyals Noordwijk Losplaatsweg 24-26 2201 CV Noordwijk +31 (0)297 - 38 52 52 hello@loyals.nl

LOYALS.NL

Loyals Málaga Parque Technológico de Andalucia 29590 Málaga +31 (0)297 - 38 52 52 hello@loyals.nl

INHOUD

Pagina

Mariska van

ACTUEEL

Stand van Zaken

der Hulst over m/v

Pagina

Sierteelt gaat veranderen

Pagina

Crematorium

Duin- en Bollenstreek

REPORTAGES EN INTERVIEWS

Coverstory Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2018

Toekomst van onze sierteelt

Crematorium Duin- en Bollenstreek

mboRijnland

Alle ﬁscale veranderingen in 2018

Van Dorp Installaties

Dragon’s Den bij Rabobank

Golﬁnterview Ad Bakker

Polariks wint LEF

Machtige top 50

Pagina

Dragon’s Den

bij Rabobank

Pagina

Wie is de machtigste

COLUMNS

John Mijnders

Mariska van der Hulst

Wim de Leeuw

Hans Zwetsloot

Michel Kolﬀ

EN VERDER

van 2017?

Colofon

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

VOORWOORD

Een welverdiende erkenning Begin januari 2018 krijgen bijna 4.000 ondernemers in Katwijk, Teylingen, Noordwijk, Noordwijkerhout en Hillegom een uitnodiging in de bus. Of eigenlijk een uitdaging: wie wint de Duurzaamheidsprijs 2018. Ondernemers zijn dagelijks hard bezig hun werk, hun diensten en de manier waarop die tot stand komen te verbeteren. Dat leidt - bewust of onbewust - tot een duurzamere wereld. Daar zijn zij trots op en dat verdient onze erkenning. Om hen die welverdiende erkenning te geven reiken samenwerkende gemeenten in de Duin- en Bollenstreek al sinds 2010 jaarlijks de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek uit. Dit jaar mocht ik samen met wethouder Marie José Fles van Noordwijk, mede namens mijn collega’s Arno van Kempen (Teylingen), Jeroen Verheijen (Hillegom) en Martijn Bilars (Noordwijkerhout) de aftrap geven op de Dag voor de Duurzaamheid in oktober. Met het uitreiken van de jaarlijkse prijs willen wij duurzaam ondernemen in de streek belonen. En wij willen ondernemers in de streek stimuleren om duurzaam werken te ontwikkelen en lessen met elkaar te delen. Wij denken dat er ook in 2018 een waardig opvolger zal zijn voor de meest recente winnaar, John Mijnders (links op de cover) en zijn voorgangers André Aaij, Edwin Groot & Frits de Witt, Edwin de Beukelaar, John van der Slot, Tom Otte en Frank Brouwer. Ondernemers die ook na het winnen van de prijs vrolijk op het pad van duurzaamheid verder zijn gegaan, zoals u in dit nummer kunt lezen. Jacco Knape Wethouder in Katwijk P.s De inschrijving via www.duurzaamheidsprijsbollenstreek.nl sluit op 23 februari. Op 15 maart vindt de voorronde plaats.

Pagina

41 Het geluk van Ad Bakker

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

STAND VAN ZAKEN

Record voor Space Expo Space Expo heeft zaterdag haar honderdduizendste bezoeker van dit jaar ontvangen. Dat is een record. Nog niet eerder haalde het Noordwijkse ruimtevaartmuseum, dat in 1990 opende, honderdduizend bezoekers op jaarbasis. De gelukkige was Eise Giebel, vernoemd naar astronoom Eise Eisinga (1744-1828), de naamgever van het planetarium in Franeker. Eise vierde zijn zevende verjaardag bij Space Expo. Van burgemeester Jan Rijpstra en Space Expo-directeur Rob van den Berg kreeg hij een cadeaupakket, met daarin onder meer een door astronaut André Kuipers gesigneerde dvd en een jaarabonnement van Space Expo.

Lisse geniet van predicaat ‘Groenste dorp’ De jury van de nationale groencompetitie Entente Florale benoemde Lisse tot het Groenste Dorp van ons land. De jury noemt Lisse een fraai voorbeeld van een dorp waarvan de historie nog zeer goed afleesbaar is aan het landschap. Maar ook de mooie wandelroutes, zoals het Ommetje Poelpolder, hebben indruk gemaakt. De participatie van inwoners in de openbare ruimte viel de jury zeer positief op. SGP-wethouder Nieuwenhuis was blij met de waardering en geniet, twee maanden na de uitverkiezing, nog steeds: „Samen met vrijwilligers hebben we Lisse van zijn mooiste en groenste kant getoond. Ik heb weer gezien dat we ons met velen inzetten voor een groen en duurzaam Lisse. En dit goud is een mooie bekroning. Ik hoop dat we hiervan de vruchten gaan plukken.” Op 9 juni van dit jaar bezocht de jury Lisse. Vrijwilligers van onder andere de Heemtuin, de begraafplaats, de Zwarte Tulp, de buurtcomposthoop en Milieu en Educatiecentrum De Groene Bol vertelden toen vol enthousiasme over hun initiatief. „En met succes”, aldus een tevreden Nieuwenhuis. Maar Lisse wil nog groener worden. Op woensdag 22 november plantten burgemeester Lies Spruit en bestuursleden van Entente Florale een boom aan de Nassaustraat. Ook tekende Lies Spruit het contract met het landelijk initiatief Operatie Steenbreek. Een initiatief dat zich inzet voor minder stenen en meer planten in tuinen. Het bestuur van Entente Florale Nederland geeft Lisse een moeraseik en een vaste plantenborder als cadeau voor de winst van het groenste dorp van Nederland. De boom is geplant aan de Nassaustraat. Deze moeraseik kent een mooie rode herfstkleur. Daarnaast is de boom een waardboom voor 8

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

vlinders en een voedselboom voor vogels. Naast Lisse zijn eerder ook de gemeenten Hillegom, Noordwijk, Katwijk en Teylingen aangesloten bij de Operatie Steenbreek, Noordwijkerhout volgt binnenkort. De gemeenten willen samen optrekken in deze campagne om zo heel de Duin- en Bollenstreek nog groener te maken. Landelijk nemen nog ruim 60 andere Nederlandse gemeenten deel aan Operatie Steenbreek.

Burgmeester Lies Spruit.

Wethouder Nieuwenhuis.

De nieuwe BMW X3.

Nieuw X3 en Gran Turismo 6 bij Van Poelgeest De nieuwe BMW 6 Serie Gran Turismo.

Recentelijk vond de presentatie van de Winter-editie van de Noordwijkse glossy NEX bij BMW- en MINI-dealer Van Poelgeest plaats. De automobielspecialist maakte van de gelegenheid gebruik om de meer dan 200 genodigden kennis te laten maken met de nieuwe BMW X3 en de BMW 6 Serie Gran Turismo. Vooral de X3 staat op dit moment enorm in de belangstelling. De auto kreeg een moderne look aangemeten en is op tal van fronten verbeterd. Ook de Gran Turismo onderging een metamorfose.

Burgemeesterswoning Katwijk in verkoop De burgemeesterswoning aan de Willem de Zwijgerlaan 1 in Katwijk komt in de verkoop. Een deel van de grond, ongeveer 300 m2, wordt niet te koop aangeboden maar wordt toegevoegd aan het het Ridderpark. Daarmee wordt gegarandeerd dat de groene strook langs de Nieuwe Duinweg blijft behouden. De gemeente besteedt â&#x201A;Ź 10.000 van het verkoopbedrag aan het herinrichten van dit nieuwe stukje groen. De burgemeesterswoning wordt niet meer als zodanig gebruikt omdat de burgemeester ergens anders in de gemeente een woning heeft gevonden. De opbrengst van de woning komt na aftrek van de boekwaarde ten gunste van het rekeningresultaat van de gemeente. In overleg met een NVM makelaar stelt de gemeente eerst een inrichtingsplan op. In dit plan wordt onder andere de exacte grens voor het te verkopen deel bepaald. Daarna komt de woning in de verkoop. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Stekker uit Ondernemersfonds Teylingen De gemeenteraad van Teylingen heeft de stekker uit het Ondernemersfonds getrokken. De evaluatie van de proefperiode, die twee jaar duurde, werd afgesloten met een ‘onvoldoende’. Het Ondernemersfonds Teylingen zorgt voor verdeeldheid, er zijn voor- en tegenstanders van voortzetting. “We moeten constateren dat je samenwerking niet kunt afdwingen. Ik geloof er ook niet in dat je ondernemersklimaat op deze manier verbetert”, aldus raadslid Marlies Volten (VVD). De Teylinger Ondernemersvereniging (TOV) was voorstander van het Ondernemersfonds en betreurt het besluit: “De raad heeft zich laten leiden door emotionele overwegingen

en helaas niet gehandeld in het belang van samenwerking en economische ontwikkeling van geheel Teylingen”, aldus secretaris Dennis van der Voort. De tegenstanders hebben zich verzameld in de Vrije Ondernemers Teylingen (VOT). Zij zien meer in Bedrijven Investeringszones (BIZ) voor specifieke gebieden in Teylingen.

Winnaars 1915 watches bekend

De winnaars van de actie van Duin- en Bollenstreek INTO business en 1915 watches zijn bekend. Onlangs kwamen zij naar de winkel van Johnny en Robert Spies in Lisse om hun unieke houten horloge in ontvangst te nemen. De winnaars zijn, staande van links naar rechts: Jos van Kesteren van Autotaalglas in Lisse (1915 watch men denim), Frans van der Riet van MeerBusiness (1915 watch men milano red), Harry de Bruin van TheaterHangaar & Hangaar2 in Katwijk (1915 watch men grey stone), Onno de Geus van ONM Reclame uit (Alphen aan den Rijn (1915 watch men 10

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

denim), Tineke van Berkel van Private Flowers ’n fields.nl in Hillegom (1915 watch lady walnut orange) en Wim van Vliet van Van Vliet catering in Voorhout (1915 watch men denim). Zittend van links naar rechts: Yvonne Wullink, Projectassistent ruimtelijke projecten in Noordwijk (1915 watch lady blue), Johnny Spies van 1915 watches en Anke Minnee van Mariagesminnee in Katwijk (1915 watch lady elegance rusty stone).

INGEZONDEN BRIEF

Bestuur TOV legt functie neer Het bestuur van de Teylingen Ondernemersvereniging legt haar functie neer, naar aanleiding van het besluit van de gemeenteraad op 30 november jl., waarin is besloten geen geld meer toe te kennen aan het Ondernemersfonds per 2018. Ondanks meervoudig en uitvoerig overleg, waarin enerzijds de onvolkomenheden in de huidige regeling en anderzijds de positieve effecten van het ingestelde fonds uitgebreid aan de orde zijn gekomen is de gemeenteraad niet overtuigd. Slechts een haperende evaluatie en het geruzie tussen partijen heeft de raad tot dit besluit gebracht, de toenaderingen die er in de afgelopen maanden zijn geweest tussen voor- en tegenstanders ten spijt. Dat de raad vrijwel unaniem het voorstel van het college heeft verworpen, waar door het voltallig bestuur van de Teylingen Ondernemersvereniging zoveel tijd, geduld en energie in is

gestoken, is voor ons bijzonder pijnlijk, waarbij uiteindelijk de woorden van de fractievoorzitter van de PvdA feilloos het gevoel binnen ons bestuur weergeven: “Het gebrek aan visie en daadkracht binnen deze raad is ontluisterend.” Begin 2018 organiseert de TOV een bijzondere algemene ledenvergadering waarin het bestuur verantwoording aan haar leden zal afleggen. Tot die tijd zullen slechts de hoogstnoodzakelijke activiteiten uitgevoerd worden en is het bestuur als demissionair te beschouwen. Ondanks alles hopen wij dat een mogelijk nieuw te vormen bestuur in staat zal zijn de ontstane initiatieven te borgen. Het feit dat de TOV in 2017 weer in ledenaantal is gegroeid geeft voldoende aanleiding tot deze veronderstelling. Bestuur van de Teylingen Ondernemersverening

Geen verkiezing, wel referendum

Presentator Arjen Lubach bracht de Sleepwet onder de aandacht van het grote publiek.

Er vinden op woensdag 21 maart 2018 geen gemeenteraadsverkiezingen in Noordwijk en Noordwijkerhout vanwege de fusie. Wel bereidt de gemeente het raadgevend referendum over de sleepwet voor. De vernieuwde Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel sleepwet genoemd, geeft een uitbreiding van de middelen die de diensten (AIVD en MIVD) mogen inzetten. De grootste veranderingen zijn: Er mag een zogenaamd “sleepnet” worden ingezet om massaal online communicatie af te luisteren, ook van niet verdachte burgers. Zo mag een hele wijk afgeluisterd worden wanneer

er een verdacht persoon in woont. Alle geautomatiseerde apparaten mogen gehackt worden. Denk bijvoorbeeld aan uw telefoon, computer of smart-tv. Er mag een geheime DNA-databank aangelegd worden waar iedereen in terecht kan komen. Verzamelde data mag met buitenlandse inlichtingendiensten gedeeld worden, ook zonder deze eerst geanalyseerd te hebben. Instanties als de Raad van State, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en verscheidene wetenschappers hebben al hun zorgen geuit over deze wet. De wet is op 11 juli van dit jaar aangenomen door de Eerste Kamer. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COVERSTORY

Duurzaamheidsprijs Bollenstreek

NEGENDE EDITIE GAAT VAN START De 9de editie van de duurzaamheidsprijs Bollenstreek gaat van start. Vanaf 1 januari 2018 is de inschrijving geopend. Op 10 oktober is bekend wie de opvolger van BB Dienstverlening wordt. INTO business sprak met de eerste 7 winnaars. Winnaar nummer 8, John Mijnders van BB Dienstverlening, verwoordt aansluitend in een column waarom de prijs vele inschrijvingen verdient (pagina 15).

Programma

De Duurzaamheidsprijs Bollenstreek is een prijs van de gemeenten Hillegom, Noordwijkerhout, Teylingen, Noordwijk en Katwijk met als doel duurzaam ondernemen in de streek te belonen. Iedere ondernemer die een bewuste keuze heeft gemaakt voor een duurzame oplossing ergens in zijn bedrijfsproces, maakt kans op deze prijs.

Prijzen

Bent u of kent u zo’n ondernemer? Schrijf uzelf dan in of nomineer een ander via het aanmeldformulier op de site http://duurzaamheidsprijsbollenstreek.nl/ De inschrijvingsperiode van de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2018 loopt van 1 januari tot 23 februari 2018.

2009

1 januari t/m 23 februari 2018: inschrijvingsperiode 15 maart 2018: voorronde - uit 9 geselecteerde deelnemers kiest de jury 4 ﬁnalisten April t/m augustus 2018: de ﬁnalisten werken hun projecten uit September 2018: beoordeling door de jury 10 oktober 2018: uitreiking Duurzaamheidsprijs Bollenstreek

DE 4 FINALISTEN KRIJGEN: - ondersteuning bij de uitwerking van hun duurzame projecten door voorgaande winnaars - contacturen met ambtenaren die naar inzicht van de ondernemers een bijdrage zouden kunnen leveren - een promotiepakket - een geldprijs van € 1.000 als aanmoediging DE UITEINDELIJKE WINNAAR KRIJGT: - een ‘ontwikkelbudget’ van € 5.000 bij de ondersteuningsregelingen van Ondernemersplein.nl - een geldprijs van € 2.500 - eeuwige roem

BROUWER INSTALLATIEBEDRIJF

Frank en Jeroen Brouwer zijn samen eigenaar van het in Hillegom gevestigde Brouwer Installatiebedrijf. Zij zijn winnaar van de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek over het jaar 2009. Sinds 2007 is Brouwer Installatiebedrijf zich helemaal gaan richten op duurzame energie. “Wij doen alles op het gebied van zonneboilers en systemen voor pelletverwarming”, geeft Frank aan. “In 2009 hadden wij ons bedrijf al bijna nul op de meter. Wij gebruikten helemaal geen gas meer en de afvalstromen waren zodanig traceerbaar dat dit onder duurzaam afvoeren viel.” Alles in de showroom is werkend en daarmee wordt het hele pand verwarmd. Toen de jury een kijkje kwam nemen, was zij onder de indruk. “Ze vonden dit een prima voorbeeld van een duurzaam bedrijf. Het is voor ons eigen pand goed, maar ook om aan mensen te laten zien die het willen aanschaffen. Dat was echt een pré.” Frank steekt niet onder stoelen of banken dat de Duurzaamheidsprijs het bedrijf windeieren heeft gelegd. “Niet alleen heeft het veel naamsbekendheid opgeleverd, er is ook een aantal opdrachten uit voortgevloeid. Wij gebruiken het feit dat wij die Duurzaamheidsprijs destijds hebben gewonnen nog steeds.” 12

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

2010

OTTE LISSE B.V.

Het in 1934 opgerichte Otte Lisse b.v. is in de gehele Randstad actief met het leveren van zand, grond, grind, meststoffen, wegenzout en wegenbouwmaterialen. Het bedrijf van directeur Tom Otte levert aan een breed scala van opdrachtgevers, zoals gemeenten, provincies, bouwen aannemingsbedrijven, handelsbedrijven, hoveniers en kwekers. Dit bedrijf heeft in augustus 2010 een machine aangeschaft die organisch plantsoenafval versnippert en sorteert, zo viel te lezen in het juryrapport. Hier komt ‘groene’ brandstof uit voort. Het bedrijf maakt gebruik van een modern wagenpark en vervoer over water, wat minder vervuilend is. Werknemers blijven bij Otte Lisse b.v. gemiddeld 27 jaar in dienst. Dit betekent dat medewerkers zich verbonden voelen met het bedrijf. ‘People, planet & profit’ scoort hoog bij dit bedrijf. Het winnen van de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2010 leverde volgens Otte geen extra naamsbekendheid op. “De meeste mensen in deze regio kennen ons wel. Voor het personeel betekent het winnen van zo’n prijs een stukje waardering. Naar klanten toe staat het winnen van de Duurzaamheidsprijs synoniem voor de professionaliteit van ons bedrijf.”

2011

KAPTEIN ORTHOPEDIE

Kaptein Orthopedie uit Noordwijkerhout is een orthopedisch schoentechnisch bedrijf. “Wij lossen voetproblemen op door inlegzolen te vervaardigen, schoenen aan te passen of schoenen op maat te maken”, legt eigenaar Wim Kaptein uit. Kaptein had een concept opgezet om het productieproces van schoenen die op maat worden gemaakt, te verduurzamen. Medische functionaliteit stond altijd voorop, in het productieproces was geen oog voor het milieu. “Door te kijken naar duurzame alternatieve materialen, zoals lijmen en rubbers, en te testen met schonere productiemethoden zijn we tot ‘de groene schoen’ gekomen. Dit was vernieuwend.” De jury was te spreken over het feit dat Kaptein Orthopedie vanuit het niets een product met de hand op een duurzame manier maakt. Bovendien nam Kaptein Orthopedie 10-14% van de hogere productiekosten voor eigen rekening omdat zorgverzekeraars hier geen budget voor hadden. Het winnen van de Duurzaamheidsprijs in 2011 heeft voor veel aandacht bij collega’s en cliënten gezorgd. “Doordat zorgverzekeraars al jaren bezuinigen en de meerprijs niet willen betalen, nam de kostendruk voor ons te ver toe. De groene schoen is er niet meer. Het bewustzijn en sommige deelprocessen zijn wel standaard opgenomen in het reguliere productieproces.”

2013

GEBR. J&W VAN DER SLOT EN ZN. BV

Gebr. J&W van der Slot en Zn. is een bloembollenkwekerij. Daarnaast heeft het Noordwijkerhoutse bedrijf in de winter een broeierij van snijhyacinten. Het bedrijf heeft de prijs ontvangen, omdat het samen met de Meerlanden het bloembollenafval is gaan vergisten. Dit zorgde voor een beperking van vrijkomend gas en een CO2reductie. “Tevens kregen wij goede compost terug voor bemesting”, geeft John van der Slot aan. Wat ook meegespeeld heeft, is het opvangen van jongeren met een lastige thuis- of schoolsituatie. “Wij proberen hen weer op het goede spoor te krijgen.” Als een van de eerste bedrijven in de sector liet het derde generatie familiebedrijf toeristen toe door middel van busreizen en een pluktuin in het voorjaar. “Wij zijn zuinig op de bodem en de bloembollenkraam, want er komt weer een generatie aan en die kunnen we geen uitgeputte grond meegeven.” John heeft het idee dat het winnen van de award voor een meerprijs van zijn bloemen heeft gezorgd. “In de bloembollensector wordt de prijs wel gewaardeerd, maar niet met een meerprijs. Voor de uitstraling van ons bedrijf en de sector is de Duurzaamheidsprijs zeer positief geweest. Zelfs nu nog!” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

2014

ST(R)ANDPLAATS NEDERZANDT

St(r )andplaats Nederzandt is een evenementenlocatie en restaurant aan het strand in Noordwijk. De locatie ontplooit veel verschillende activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Zo werken we bijvoorbeeld veel samen met mensen met een beperking, gebruiken we CO2-neutrale voertuigen, doen we veel aan recycling en maken we gebruik van duurzame energie”, vertelt Elvire Leedekerken, bij St(r)andplaats Nederzandt verantwoordelijk voor marketing en communicatie. Elvire wijst ook op de Stichting Outdoor4Disabled. “Wij zijn de thuisbasis en hoofdsponsor van de stichting. Met een rupsvoertuig maken we het mogelijk dat mensen met een beperking ook kunnen genieten van het strand.” Het geheel van al die activiteiten heeft ervoor gezorgd dat St(r)andplaats Nederzandt in 2014 de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek heeft gewonnen. “Wij zijn door de vakjury gekozen omdat ons bedrijf duurzaam is in de breedte. Wij richten onze activiteiten bewust op het toevoegen van waarde op het gebied van zowel people, planet als profit”, stelt Elvire. Of het winnen van de Duurzaamheidsprijs tot meer bezoekers heeft geleid, is lastig te zeggen. “We hebben zeker meer naamsbekendheid in de omgeving gekregen en het heeft ons op de kaart gezet als duurzame organisatie.”

2015

BROOD VAN NU

Het in Noordwijkerhout gevestigde Brood van Nu is dé exclusieve desembakkerij voor de horeca, waar nog tijd is voor ambacht en aandacht voor de authentieke biologische processen. Brood van Nu is in 2012 opgericht door twee gedreven bakkers: Frits de Witt en Edwin Groot. Brood van Nu gaat terug naar de basis van het broodbakken. De bio-desems worden zelf gemaakt. Door de juiste procesbeheersing is minder elektriciteit nodig en duurt het kneden korter. De bakkers werken met zuivere grondstoffen (geen E-nummers). Daarnaast draagt Brood van Nu met haar broden bij aan een bewustwording van wat mensen eten. “Onze producten zijn veel voedzamer. Mensen zijn eerder voldaan en besparen op die manier weer geld.” “Wij hebben ook twee jongens in dienst met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Dat vinden wij erg belangrijk”, geeft Frits aan. “Dit heeft ook zeker meegewogen in het oordeel van de jury.” Hoewel Brood van Nu in 2015 winnaar werd van de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek, hebben Frits en Edwin daar weinig mee geëtaleerd naar de buitenwereld. “Wij zaten op dat moment al in een stroomversnelling”, aldus Frits.

2015

RADISSON BLU PALACE HOTEL

Radisson Blu Palace Hotel is een hotel en meeting locatie in Noordwijk aan Zee. Het hotel werd in 2015 onderscheiden met de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek. “Duurzaam ondernemen heeft bij ons een hoge prioriteit”, stelt General Manager André Aaij. “Wij hebben in diverse afdelingen initiatieven opgestart die hieraan bijdragen.” Als voorbeeld wijst hij op de bijen die op het dak van het hotel wonen. Op deze manier draagt het hotel bij aan de natuur en wordt er eigen honing geproduceerd die in de keuken wordt gebruikt. Daarnaast zijn er initiatieven ontplooid om energie en warmte te besparen door middel van een WKK (WarmteKracht-Koppeling) en het isolerende groene dak van het hotel. “Het winnen van de Duurzaamheidsprijs was natuurlijk een heel groot compliment voor het hotel en de inzet van al het personeel”, geeft Aaij aan. “De titel is dan ook een eer om te mogen dragen en laat blijken dat er ook buiten het hotel waardering is voor onze manier van duurzaam ondernemen.” 14

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLUMN

Duurzaamheid is een fenomeen, zo lang als wij leven Duurzaamheid is geen middel maar een doel. Alleen dan heeft duurzaamheid zin. Een duurzaamheidscertiﬁcaat is mooi. Heus, daar is niks mis mee en daar mag je ook trots op zijn. Maar zorg nu dat je dat certiﬁcaat ook over twee jaar of vijf jaar nog steeds waard bent. Wat ik maar wil zeggen is, wees in je denken, doen en laten duurzaam. Herkent u zich hierin? Dan heb ik een suggestie voor u: doe mee aan de Duurzaamheidsprijs Duin- en Bollenstreek 2018. Om te winnen? Natuurlijk, winnen is altijd leuk ik spreek uit ervaring. Maar doe vooral mee om u en uw bedrijf een spiegel voor te houden. Laat een deskundige jury over uw schouder meekijken en oordelen of uw duurzame onderneming echt wel zo duurzaam is. Om vervolgens de vruchten te plukken van hun adviezen. De inschrijving begint op 1 januari 2018. Want beste mensen, duurzaamheid is geen hype en geen gril. Duurzaamheid is een fenomeen waar wij allemaal, zo lang we leven, mee te maken krijgen. Waarom? Omdat het moet. Omdat wij verplicht zijn om de volgende generatie een planeet met toekomst na te laten. Het is daarom belangrijk dat wij ons bewust worden van de manier waarop we met mens en milieu omgaan. Mijn bedrijf won de prijs vanwege de wijze waarop wij met collega’s omgaan. Elke mens heeft z’n gebrek, ik ook. Dat kun je veroordelen, maar je kunt er ook mee omgaan. Natuurlijk, er zijn grenzen, maar wij kiezen voor dat laatste. Problemen, ook die van anderen, gaan wij daarom niet uit de weg. Die pakken wij als het moet met kop en kont beet en lossen wij samen, voor zover mogelijk, op. Het gevolg is een duurzame relatie tussen werkgever en werknemer. Ik heb een betere kracht en mijn medewerker is verlost van een last en dus blij en gelukkig.

Wie goed doet, goed ontmoet, luidt een gezegde. Misschien is dat wel de essentie van ons bestaan. Echter, wie goed wil zijn voor een ander, moet ook goed zijn voor zichzelf. Zeker als je ondernemer bent. Jouw fundament is immers het fundament van je medewerkers. Dat moet dus stevig genoeg zijn. Wij werken met schoonmaakmiddelen. Vijftig jaar geleden wilden we gewoon het beste middel en hadden we geen idee of dat milieuvriendelijk was of niet. Nu is zo’n middel alleen de allerbeste als het doet waarvoor het is bedoeld en tegelijk mens en natuur spaart. Maar duurzaam zit ook in andere bedrijfsmatige facetten. Denk aan werkprocessen die efficiency opleveren, waardoor je sneller kunt werken en dus ook scherper kunt offreren. En duurzaamheid zit zeker ook in een tevreden klant. Die klant bestendigt, blijft bij je en dat zorgt voor continuïteit. Tot slot, wees zelf ook duurzaam. Waarmee ik bedoel te zeggen: wees een beetje zuinig op jezelf. Werken is goed, met hard werken is ook niets mis, maar ga niet overdrijven. Vergeet het thuisfront niet, want dat is, althans voor mij, de basis van elke dag.

JOHN MIJNDERS is getrouwd en heeft vijf kinderen. Hij is directeur/eigenaar van BB Dienstverlening, waar ruim 50 mensen werkzaam zijn. In 2016 won hij met zijn bedrijf de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2016. Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

- ADVERTENTIE -

FAMILIEBEDRIJVEN BRENG PERSOONLIJK EN ZAKELIJK BELANG IN BALANS In een familiebedrijf sta je vaak voor complexe afwegingen. Heb je vragen over bedrijfsopvolging of waardeoverdracht? Zorgen over conflicterende (persoonlijke) belangen of continuïteit? Zoek je naar de optimale ondernemingsvorm? Advies nodig over visie en strategie? Bij JAN© staat een speciaal team van vijf zeer ervaren partners voor je klaar om mee én vooruit te denken. In goed vertrouwen. Op JAN© kun je rekenen.

Kijk voor meer informatie op de website of neem direct contact op met Jolanda van der Maden via 06 427 27 822 / JolandavanderMaden@JAN.nl

INFO@JAN.NL 088 220 2200 WWW.JAN.NL

Arbeidsrecht • Contractenrecht Huurrecht • Bouwrecht Internationaal privaatrecht Ondernemingsrecht • Incasso’s Postbus 207 • 2180 AE Hillegom Meerlaan 180 • 2181 BW Hillegom www.advocatenkantoorester.nl info@advocatenkantoorester.nl

tel.: (0252) 348 821 • fax: (0252) 348 803

COLUMN

Wij maken elkaar sterker Ooit begon ik als groen blaadje bij de Rabobank. Ik kwam net van school en was nog bescheiden en verlegen. Bescheiden ben ik gebleven, verlegen nog maar af en toe. Het viel me toen al op hoe verschillend mannen en vrouwen in hun communicatie met collega’s en cliënten zijn. Ik bedoel daarmee niet dat de één beter is dan de ander, we zijn gewoon anders. Een aantal jaren later zegden mijn man en ik allebei onze vaste baan op en begonnen een cateringbedrijf, waar weer een aantal jaren later een kookstudio aan werd toegevoegd. Dat was even andere koek: ik had nog maar 1 collega, die bovendien man was, én we waren allebei de baas. Oeps! Ik kan me voorstellen dat menig huwelijk dat niet overleeft. Maar wij overleefden het, en het ging lekker. Maar toen kwamen er kinderen. Dan komt het verschil tussen mannen en vrouwen op de werkvloer tot een frustrerende, af en toe gekmakende explosie. Er zijn tegenwoordig vast heel veel metromannen met een papa-dag die maar wat graag meedenken en helpen in de opvoeding, maar dat zijn denk ik in het algemeen mannen met een kantoorbaan en een goed contract. Voor een kleine ondernemer met een horecabedrijf gaat dat niet op. Dat gaat 7 dagen in de week door en soms op de raarste tijden. Toen de kinderen echt klein waren en nog veel verzorging nodig hadden, zat ik regelmatig met mijn handen in mijn haar, wanhopig proberend alle ballen in de lucht te houden. Dat was voor mijn man toch anders. En dát is precies het verschil: mannen kunnen makkelijker loslaten. Ze beginnen gewoon elke dag opnieuw. En daar ben ik regelmatig stikjaloers op. Inmiddels hebben we er nog een bedrijf bij. Samen met een (mannelijke) compagnon hebben we vorig jaar een restaurant geopend. En dat is ondernemen met mannen 2.0! Voor mij was het echt even wennen om het nu ‘op te nemen’ tegen twee mannen die ook nog eens kok zijn. En geloof mij, koks zijn een heel bijzonder en redelijk apart slag mannen.

Zal ik u eens wat vertellen? Wij halen vaak het beste in elkaar naar boven. We maken elkaar sterker. Juist omdat we verschillen. De combinatie van mijn vrouwelijke gevoel voor sfeer en inrichting, het omgaan met gasten, het begeleiden van personeel en hun mannelijke manier van de keuken runnen en zakelijke gesprekken voeren werkt, eerlijk is eerlijk, best aardig. Toch denk ik dat het gunstiger is om een vrouw te zijn. Wij zijn tussen de ondernemers altijd in de minderheid (dus vallen we op). We zijn over het algemeen heel charmant (we komen met best veel weg). We vinden zelf dat we een betere kijk op een aantal zaken hebben (en kunnen daar heel overtuigend in zijn). Ik vind dat niet erg. Sterker, ik vind ook dat ik dat best mag gebruiken. Waarom niet? Dat is niet ouderwets, dat is gewoon bijdehand. Mariska van der Hulst

Vier ondernemende vrouwen schrijven in INTO business een column over mannen en vrouwen. Marieke de Geus (Van Wezel accountants en adviseurs), Marlies Spoormaker (Spoormaker Advocatuur), Monique van Arnhem (Rituals) en Mariska van der Hulst (De Heerekamer en van der Hulst Catering en Kookstudio) beschrijven hoe het is om als vrouw te ondernemen met mannen. MARIEKE

MONIQUE

MARLIES

Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel terWolbeek en Martine Goulmy

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

BESCHOUWING

‘Volop kansen voor sierteeltbedrijven’ 18

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Rabobank in gesprek met Rijnsburgse bloemenwereld

De (Rijnsburgse) sierteeltsector verandert en zal ook de komende tien jaar behoorlijk veranderen. De duurzame beleving van de klant heeft zijn weerslag op de keten. De consument wordt minder voorspelbaar en afzetmarkten veranderen. Tot slot doorbreken de zogeheten ‘gamechangers’ de traditionele handel. Dit heeft grote gevolgen voor de sierteeltbedrijven in de Duin- en Bollenstreek, die actief zijn vanuit Flora Holland.

Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe John Brussel

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Arne Bac: “Het aankoopgedrag van de consument wordt grilliger en minder voorspelbaar.”

Is dat zorgelijk? Nee, zo stellen de sierteeltbedrijven en dat wordt ook beaamd door Rabobank Leiden-Katwijk. “De toekomst biedt volop kansen”, zeggen zij. “Echter, het is wel zaak om nu een strategie te bepalen waarmee het bestaansrecht ook over vijf of tien jaar is gewaarborgd.” INTERACTIEVE BIJEENKOMST

Rabobank Leiden-Katwijk nodigde 25 directeuren en managers uit deze sector uit om in Rijnsburg, in restaurant Aan de Vliet, met elkaar te lunchen en te brainstormen over alle veranderingen die in het verschiet liggen. Namens de Rabobank gaf Arne Bac, Sectorspecialist Tuinbouw, zijn visie op de Nederlandse sierteelt. Ook presenteerde hij de bevindingen uit een onderzoek naar de toekomst van de sierteelt, dat in opdracht van de Rabobank werd uitgevoerd. Wat volgde was

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

een interactieve bijeenkomst die stof tot nadenken gaf. Erik Versnel, directievoorzitter van Rabobank Leiden-Katwijk, heette zijn gasten welkom: “We zijn heel druk met vandaag, volgende week en misschien ook met volgende maand. Maar voor de sierteelt is het, gezien alle verwachte veranderingen, van groot belang om met een toekomst bezig te zijn die verder weg ligt. Vraagt u zichzelf daarom af: waar staat uw bedrijf over vijf jaar? Om die vraag te kunnen beantwoorden moet je weten hoe de sierteeltwereld er dan uitziet om vervolgens een heldere bedrijfskoers te kunnen bepalen.” CONSUMENT

De consument besteedt het komende decennium jaarlijks 2% meer aan bloemen en planten. Dat is gunstig voor onze sierteelt. “Echter, het aankoopgedrag van de consument

DE RIJNSBURGSE SIERTEELTWERELD SPEELT IN OP TOEKOMSTIGE TRENDS EN VERANDERINGEN

wordt grilliger en minder voorspelbaar”, zegt Arne Bac. “Bovendien komen er steeds meer millennials op de markt, ook wel gamechangers genoemd. Deze groep is momenteel 35 jaar en jonger. Zij hebben nieuwe wensen en kopen vaker online. Daar moet de sierteeltsector goed rekening mee houden.” Hoe die wensen er verder uitzien, moet nog blijken. “Wel is het zo dat onderzoekers betere groeimogelijkheden voorzien voor planten dan voor snijbloemen”, voorspelt Bac. “Dat heeft te maken met een groeiende aandacht voor groen in de werken leefomgeving van de consument.” DUURZAAMHEID

De sector heeft reeds een duurzame bedrijfsvoering omarmt. Bac: “Wat wij vooral heel sterk vinden is dat de bloemengroothandel hier in Rijnsburg erkent dat het een missie moet

zijn en geen middel. En dat die duurzaamheid moet worden doorgetrokken in de totale sierteeltketen. In dat kader werken ondernemers en overheid intensiever met elkaar samen. Zo stimuleren zij elkaar duurzaam te ondernemen. Want alleen door samen op te trekken heeft duurzaamheid zin.” In de discussie die hierna ontstond waren alle aanwezigen het erover eens dat dit op een transparante wijze verder moet worden doorgevoerd. Anders gezegd: breng consumenten, burgers, overheden en andere betrokkenen op de hoogte van de inspanningen, problemen en bereikte resultaten. Certificering is een effectief hulpmiddel voor de monitoring van door te voeren verbeteringen. WERELDMARKT

Het Nederlandse sierteeltaandeel op de wereldmarkt zal

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

HET IS BELANGRIJK OM POSITIE TE KIEZEN: ALS PRODUCTSPECIALIST, EXCELLENTE PRODUCENT OF MARKETEER/VERKOPER

Erik Versnel: “Waar staat uw bedrijf over vijf jaar? Om die vraag te kunnen beantwoorden moet je weten hoe de sierteeltwereld er dan uitziet om vervolgens een heldere bedrijfskoers te kunnen bepalen.”

dalen. Voor de toekomst wordt een daling verwacht van 43% (2017) naar 35% (2027). Dat betekent niet dat er voor de Rijnsburgse bloemengroothandel minder te verhandelen valt, maar dat er nog een markt ingevuld kan en gaat worden. Die markt bevindt zich in Azië en biedt zeker kansen voor Nederlandse bedrijven. “Maar”, zo adviseert een van de aanwezigen, “in Azië, en China in het bijzonder, kun je eigenlijk alleen slagen door daar met een vestiging te zitten en nauw met lokale agentschappen te werken.” SIERTEELTKETEN VERANDERT

Er zijn grote veranderingen te verwachten in de organisatie van de keten en van de bedrijven daarin. Bac: “Er worden kortere ketens met minder overdrachtsmomenten verwacht, evenals branchevreemde bedrijven die sneller inspelen op een veranderende marktvraag. Ook kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat er een verdere splitsing wordt verwacht van het fysieke product, de productinformatie en de financiële afwikkeling. Vooral informatietechnologie/digitalisering heeft

veel invloed op het proces rondom het telen en het bij de consument brengen van het product.” CONCLUSIE

Veel van de aanwezige ondernemers uit de Rijnsburgse sierteeltwereld meldden dat zij hun bedrijfsstrategie op deze ontwikkelingen afstemmen. Wat logisch is, want de veelheid aan gewassen en markten biedt veel opties. De onderzoekers voegen daaraan toe: “Het is daarbij belangrijk strategisch te kiezen voor een positie als productspecialist, excellente producent of marketeer/verkoper en de bedrijfsorganisatie daarop in te richten.”

RABOBANK LEIDEN-KATWIJK

Schipholweg 9 | 2316 XB Leiden 071-7006100 | Bedrijven.LeidenKatwijk@rabobank.nl www.rabobank.nl/leiden-katwijk

ONLANGS HEEFT RABO RESEARCH DE STUDIE ‘VOLOP KANSEN VOOR DE NEDERLANDSE SIERTEELT’ GEPUBLICEERD. MEER INFORMATIE EN DE STUDIE VINDT U OP HTTP://RABO.NL/8M1R1800

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLUMN

De geschiedenis leert ons... De gedupeerde huizenbezitter. Nog geen vier jaar geleden wemelde het ervan in de praatprogramma’s. Huizenbezitters die zich gedupeerd voelden door banken. Want banken hadden hen te gemakkelijk een hoge hypotheek aangeboden. En dus moesten de banken de restschulden voor hun rekening nemen. We leven vier jaar later en het begrip ‘restschuld’ is bijgezet in het taalkundig museum, links van ‘zure regen’, rechts van ‘gat in de ozonlaag’. En op dit moment staat er forse druk op overheid en banken. Om vooral maar weer gemakkelijker hogere hypotheken te verstrekken. De geschiedenis leert ons dat we van onze geschiedenis niets leren. Om voor die stelling extra bewijs te leveren neem ik u mee naar 1993, het jaar waarin het internet werd opengesteld voor bedrijven en particulieren. Binnen vier jaar werd alles dat met dat internet te maken had, beschouwd als ‘nieuwe economie’. Nina Brink’s World Online werd in korte tijd ‘virtueel’ meer waard dan AKZO. Beleggers in de oude economie werden als fossielen beschouwd. Totdat de koers van World Online halveerde. En de internetzeepbel in 2001 knapte en een wereldwijde recessie veroorzaakte. Een laatste voorbeeld van enkele jaren later. Ook in 2008 was de spaarrente in Nederland laag. Gelukkig was er de IJslandse bank Icesafe, die wel een riante rente betaalde. Dat Icesafe de tweede bank was van een land met net zoveel of weinig inwoners als de stad Utrecht, leek niemand te deren. Nederlanders brachten hun geld naar IJsland. En mochten na een paar maanden hun zielige verhaal ophangen in de praatprogramma’s. Op dit moment herhaalt de geschiedenis zich. Allereerst: de bitcoins. Ik ken maar weinig mensen die me in Jip-en-Janneketaal kunnen uitleggen hoe het nu precies zit

met cryptovaluta ofwel bitcoins en wat die onderliggende blockchain-technologie nu precies inhoudt. Maar wie op een ondernemersborrel bekent nog geen bitcoins te bezitten, wordt meewarig aangekeken. Wie geen bitcoins heeft, is een sukkel en mist de boot. Ook wat betreft ‘beleggen in woningen’ loopt vermogend Nederland op dit moment als lemmingen achter elkaar aan. Natuurlijk kan het verstandig zijn om particulier vastgoed toe te voegen aan een (gespreide) beleggingsportefeuille. Dat argument gold echter ook tijdens het dieptepunt van de crisis en toen waren de prijzen een stuk interessanter. Maar nu moet iedereen, in blinde paniek, nog dit jaar ‘een pandje’ hebben gekocht. Het is fijn dat de Nederlandse economie weer in de lift zit, zodat we met elkaar weer wat kunnen verdienen. Maar laten we een beetje nuchter blijven. Er bestaat geen hoog rendement zonder hoog risico. En wat te mooi lijkt om waar te zijn, is dat waarschijnlijk ook. Mag ik u vanaf deze plek een rendabel maar vooral gezond 2018 toewensen?

WIM DE LEEUW is directeur / Register Makelaar Taxateur van De Leeuw Groep B.V. Fotograﬁe John Brussel

Reageren? wimdeleeuw@deleeuw.nl

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Uniek kijkje achter schermen bij Crematorium Duin- en Bollenstreek

Mens: ‘Ruimte en tijd om afscheid te nemen’ Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Martine Goulmy

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

NOV Connect is onderdeel van de Noordwijkse Ondernemers Vereniging (NOV). Vier keer per jaar organiseert NOV Connect events voor de leden van de ondernemersvereniging. Deze evenementen kunnen in het teken staan van bijvoorbeeld historie, sport & spel, maar een bedrijfsbezoek behoort ook tot de mogelijkheden. Op woensdag 22 november brachten belangstellenden van de NOV een bezoek aan het Crematorium Duin- en Bollenstreek in Lisse.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

BIJZONDER BEDRIJFSBEZOEK NOV CONNECT

Harry Mens, initiatiefnemer van het crematorium: “Geen gehaast, maar in alle rust afscheid nemen.”

De organisatie van dit event lag in handen van Linda Janmaat, de vrouw achter Uitvaartzorg De Schelp. Linda maakt samen met Dave Beck en Geraldine van der Deijl deel uit van het bestuur van NOV Connect.

of een ijzerhandel organiseert, dan gaat dat niet iedereen aan. De dood raakt ons allemaal. Ik denk ook dat de nieuwsgierigheid van mensen voor een groot deel heeft meegespeeld. Je komt toch in delen van het crematorium waar je normaliter tijdens een crematieplechtigheid niet komt.”

BELANGSTELLING WAS GROOT

Doorgaans trekt een event van NOV Connect zo’n dertig tot veertig belangstellenden. Dit was bij het bedrijfsbezoek aan Crematorium Duin- en Bollenstreek wel anders. Tot haar genoegen kreeg Linda ruim honderd aanmeldingen. Zo’n groot aantal was niet verwacht, vandaar dat voor de rondleiding door het crematorium de groep in tweeën gesplitst moest worden. Die overweldigende belangstelling wilde Linda niet alleen toeschrijven aan het pr-werk voor dit event. Op diverse manieren had zij aandacht gevraagd voor het bedrijfsbezoek aan het crematorium. “Als je een bedrijfsbezoek in een bakkerij

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

RAAKVLAKKEN MET NOORDWIJK

Het is eigenlijk niet gebruikelijk dat NOV Connect bedrijven bezoekt die zich buiten Noordwijk bevinden. Toch heeft het Crematorium Duin- en Bollenstreek wel raakvlakken met Noordwijk. De badplaats herbergt geen crematorium en tussen Haarlem en Leiden is alleen het crematorium in Lisse te vinden. Daarnaast is initiatiefnemer Harry Mens natuurlijk een inwoner van Noordwijk. Hij was dan ook de gastheer van deze avond. Voor Linda had dit bedrijfsbezoek nog een belangrijkere bijkomstigheid. “Ik ben uitvaartondernemer. Op deze manier heb ik de dood dichterbij kunnen brengen

en de leden kennis kunnen laten maken met mijn werkplek”, zegt Linda vol trots. Na de ontvangst met koffie, thee, cake en andere lekkernijen zocht het gezelschap een plaats in de grote aula. Hier kunnen 350 mensen een plek vinden, maar de ruimte is nog groter te maken door de kleine aula (geschikt voor 120 genodigden) erbij te betrekken. Totaal kan in dit crematorium een plechtigheid plaatsvinden tot 800 genodigden. Dit is door middel van verplaatsbare wanden goed te doen. RUIMTE EN TIJD VOOR AFSCHEID

Harry Mens nam als eerste het woord. Hij heeft een vervallen bollenschuur in Lisse omgetoverd tot ‘het mooiste crematorium van Nederland’. Ergernissen bij andere crematoria deden Mens inzien dat het anders moest. “Bij ons krijg je veel meer ruimte en tijd om afscheid te nemen. Het is geen lopende band werk, geen gehaast omdat de volgende uitvaart al weer moet beginnen.” Bovendien kunnen hier twee uitvaarten tegelijk plaatsvinden, zonder dat de aanwezigen elkaar tegenkomen. Leon van Reisen was verantwoordelijk voor het bouwmanagement van het vorig jaar september opgeleverde crematorium. Op verzoek van Harry Mens heeft Van Reisen veel lokale partijen bij de bouw betrokken, om zo de lokale economie te stimuleren. De warmte die vrijkomt bij de ovens wordt gebruikt voor de verwarming van het gebouw. Een fraai staaltje van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In de buitenschil zijn vier suites opgenomen. “Deze suites zijn ook van buitenaf 24 uur per dag toegankelijk voor de familie. Hier kan de overledene een paar dagen opgebaard liggen en kan er afscheid worden genomen.” AFSCHEID NEMEN ANNO 2017

Daarna werd er aandacht besteed aan afscheid nemen anno 2017. Linda liet de aanwezigen kennismaken met haar manier van begeleiden van een uitvaart. Zeer integer en professioneel. Haar bedrijf staat voor aandacht en liefde omgezet in een professionele uitvaart. Door haar werkgebied in de Duin- en Bollenstreek maakt ze indien een crematie gewenst is, graag gebruik van dit unieke crematorium. Monique van Reisen vertelde over afscheidsfotografie net voor het overlijden van een dierbare en tijdens de uitvaart. Vaak hoort ze dat dit not done is, maar de reacties van nabestaanden die zij met behulp van fotografie heeft bijgestaan zijn louter positief.

Linda Janmaat, de vrouw achter Uitvaartzorg De Schelp.

MORTUARIUM EN KISTENDEPOT

De rondleiding door het crematorium bood de belangstellenden een kijkje achter de schermen. Zo kwam men ook achter de ovens terecht, een plek waar je normaliter niet komt. Het crematorium beschikt ook over een compleet ingerichte verzorgingsruimte, mortuarium en kistendepot. Een van de aanwezigen was Simone van der Slot, eigenaar van het bedrijf Voel! Coaching met Paarden. “Het bezoek was een mooi en interessant. Heel bijzonder ook om zo achter de schermen te mogen kijken en mee te krijgen met hoeveel zorg en mogelijkheden een uitvaart begeleid kan worden door Uitvaartzorg de Schelp.” Simone was mee als introducé, maar het bedrijfsbezoek was voor haar wel een aangename manier om met leden van de NOV kennis te maken. “Door de verschillende belevingen bij de rondleiding voorafgaand aan het diner, kwamen er al snel gesprekken op gang. Tijdens het diner heb ik met een aantal leden van de NOV mooie gesprekken gehad, eerst over wat we beleefd hebben en later over meer zakelijke dingen.” Deze ervaring is voor Simone een overweging om een lidmaatschap van de NOV aan te gaan. ACTIEVER KENNIS LATEN MAKEN

De ervaring van Simone past precies bij de doelstelling van NOV Connect, namelijk nieuwe leden én ervaren leden van de NOV actiever met elkaar kennis te laten maken.

Cees van Wijk, voorzitter van de NOV, was blij verrast met de overweldigende belangstelling.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Alma Feenstra

ID College en ROC Leiden vormen mboRijnland Het is misschien al opgevallen in Leiden. Er hangt een andere naam op de gebouwen van ROC Leiden en ID College. Vanaf 1 september is ID College samengegaan met ROC leiden onder de nieuwe naam mboRijnland. Tekst Hans Klemens | Fotograﬁe mboRijnland

WAAROM DEZE FUSIE EN WAAROM EIGENLIJK EEN NIEUWE NAAM? WAAROM NIET EEN VAN DE BESTAANDE NAMEN GEKOZEN?

Alma Feenstra, directeur Marketing en Communicatie van het nieuwe mboRijnland, legt uit: “In 2015 bleek ROC Leiden in moeilijkheden te zijn geraakt. Er werd in samenwerking met ID College naar een uitweg gezocht die uiteindelijk resulteerde in een fusie tot één organisatie. ‘We hebben een onderzoek gedaan onder medewerkers, studenten en stagebedrijven. Welke naam moet de nieuwe fusieorganisatie hebben? ID College, ROC Leiden, een combinatie van beide namen of een nieuwe naam? Een grote meerderheid van de ondervraagden gaf aan dat ze een nieuwe 28

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

naam belangrijk vinden, met name om de gezamenlijkheid te symboliseren. Daar zijn we mee verder gegaan. We weten dat een krachtige naam een positieve bijdrage levert aan de naamsbekendheid en de reputatie en zorgt voor een gevoel van verbinding en trots onder medewerkers. Uiteindelijk hebben we gekozen voor mboRijnland. We krijgen vrijwel alleen positieve reacties op die naam. Hij is helder en krachtig. No-nonsense.” WAAROM IS ER EIGENLIJK GEKOZEN VOOR PAARS EN ROOD IN HET LOGO?

“De kleuren hebben een betekenis die past bij onze koers en ambities. Rood staat voor geestdrift, inzet en prestaties, paars

voor creativiteit, originaliteit en inspiratie. Ze verwijzen naar waarden, zoals passie, inclusiviteit en nieuwsgierigheid. Die zijn kenmerkend voor ons gedrag, ons onderwijs en onze manier van communiceren. Daarnaast zie je deze kleurencombinatie weinig in onderwijsland. We vallen er echt mee op. De nieuwe pay-off is “méér dan mbo”. Hiermee geeft mboRijnland aan dat studenten niet alleen een vak leren bij ons. Ze ontwikkelen zich ook persoonlijk en leren hun eigen weg in de samenleving te vinden. Meer dan mbo betekent ook dat we naast middelbaarberoepsonderwijs ook cursussen en trainingen aan bedrijven en instellingen verzorgen. Daarnaast bieden we voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (VAVO) aan: vmbo, havo en vwo.” RIJNLAND VERWIJST DAARNAAST NAAR DE REGIO WAARIN WE ACTIEF ZIJN.

Feenstra vervolgt: “Dat klopt. Hoewel letterlijk genomen is onze regio groter dan Rijnland. Leidschendam-Voorburg, Zoetermeer, Gouda en Woerden vallen ook binnen ons gebied. Ons onderwijs draagt bij aan de ontwikkeling van de regio. Dit is het gebied waarin we samenwerken met bedrijven, andere scholen, maatschappelijke instellingen en politiek. Samen met andere partijen leiden we studenten op die echt iets toevoegen aan de arbeidsmarkt.” LEIDEN

Feenstra: “In Leiden zijn ROC Leiden en ID College al jaren een partner van het bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen en de politiek. Daar verandert niets aan met deze naamsen organisatieverandering. We blijven de intensieve verbinding met onze omgeving zoeken. Samen hebben we ruim 1.700 medewerkers met een schat aan vakkennis. Met die expertise maken we samen studenten sterker. Wij werken aan beter onderwijs met passende huisvesting. Dat organiseren we vanuit gebouwen die kleinschalig zijn ingericht. Uiteindelijk werken we in Leiden vanuit vijf betaalbare onderwijslocaties: Zernikedreef, Gitstraat, Breestraat, Lammenschans en de Storm Buysingstraat. WAARDERING VAKMANSCHAP

Alma Feenstra: “Het Rijnlands denken hecht veel waarde aan vakmanschap, verbinding en vertrouwen. Dat past bij ons. Allereerst leiden we studenten op tot echte vakmensen, iedere dag weer. Het mooie is dat de samenleving steeds meer waardering gaat krijgen voor dat vakmanschap. En dat is begrijpelijk. Met alleen maar academici wordt er geen huis gebouwd, geen auto gerepareerd of patiënt verpleegd. Mbo’ers vormen het fundament van onze samenleving, of beter gezegd, de motor. Het is prachtig dat we daar aan mee mogen bouwen. Maar dat doen we niet alleen! Dat doen we ook samen met de bedrijven en tal van instellingen waar onze studenten hun stage lopen. In Leiden zijn dat vele bedrijven en instellingen. Hiermee hebben we prachtige contacten die voor de studenten zeer waardevol zijn en die ook een kruisbestuiving opleveren naar Leiden. Denk bijvoorbeeld aan Economie071 waarbij mboRijnland aanhaakt op het thema aansluiting Onderwijs -Arbeidsmarkt. De studenten Ge-

Entree Breestraat

zondheidszorg die prachtige dingen doen als stagiaire bij het LUMC en de studenten van de opleiding Laboratoriumtechniek die in het gebouw van de Hogeschool Leiden hun lessen volgen. Wat we ook koesteren zijn onze goede contacten met de toeleverende scholen.” Feenstra: “Heel zichtbaar voor leiden zijn onze studenten Orde en Veiligheid die als handhavers samen met de politie op grote evenementen meelopen. Zoals tijdens Leiden Ontzet waar jaarlijks veel bezoekers op af komen. Kortom, we zijn op veel terreinen actief.” HOE ZIET DE TOEKOMST ERUIT VOOR MBORIJNLAND?

“Het is de komende jaren belangrijk dat we met mboRijnland onze naam waarmaken. En verder kunnen bouwen aan een herkenbare organisatie met een positieve reputatie”, aldus Feenstra. Maar belangrijker blijft natuurlijk dat onze studenten een goede kwaliteit van onderwijs ontvangen en dat we samen met de externe partners de samenwerking blijven koesteren. Studenten op de juiste plek goed positioneren in de maatschappij: Dat is en blijft onze belangrijkste opdracht.”

mboRijnland heeft vestigingen in Alphen aan den Rijn, Gouda, Leiden, Leidschendam/Voorburg, Woerden en Zoetermeer. Voor meer info kijk op mborijnland.nl DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Alle ﬁscale veranderingen voor 2018 op een rij Wat houdt het Belastingplan 2018 in? Ach, het kabinet was toch demissionair, dus veel zal er wel niet wijzigen, zo denken veel mensen. Ongemerkt gaat er toch veel veranderen. Wij hebben de ﬁscale maatregelen voor u op een rij gezet. De meeste van de voorgestelde maatregelen gelden vanaf 2018.

Inkomstenbelasting EIGENWONINGFORFAIT

MOBILITEITSMAATREGELEN

Op basis van de nu geldende regels wordt de bijtelling van het eigenwoningforfait (grotendeels) verminderd tot nul bij geen of een beperkte eigenwoningschuld (de ‘Wet Hillen’). Deze regeling wordt vanaf 2019 in dertig jaar in gelijke stappen afgeschaft. Daardoor blijft het eigenwoningforfait gelden, ook bij een volledig afgeloste eigen woning.

Voordelen uit stimuleringsprojecten voor mobiliteit (bekend van de ‘mijd de spits’-acties) waren altijd vrijgesteld. Deze wordt vervangen door een vrijstelling voor voordelen uit aangewezen projecten voor hinderbeperking tijdens grootschalige wegwerkzaamheden. De vrijstelling is ook van toepassing voor werknemers en zzp’ers.

BOX 3 - HEFFINGSVRIJ VERMOGEN

GIFTENAFTREK

Het vrijgestelde bedrag wordt per 2018 verhoogd van 25.000 tot 30.000 euro. Voor partners wordt dit dus 60.000 euro.

Sinds 1 januari 2012 geldt een verhoogde aftrekmogelijkheid voor giften aan culturele instellingen. Deze regeling zou met ingang van 1 januari 2018 vervallen. Omdat het volgende kabinet hierover moet beslissen, is de regeling verlengd tot 1 januari 2019. De verhoogde aftrekmogelijkheid blijft structureel gelden.

BOX 3 - FORFAITAIRE RENDEMENTEN

Het forfaitaire rendement in box 3 wordt per 2018 vastgesteld op basis van actuelere rendementen. Het forfaitair rendement is gebaseerd op een mix tussen spaarrendement en beleggingsrendement. Het spaargedeelte in deze rendementsmix wordt voortaan gebaseerd op de gemiddelde spaarrente tussen anderhalf tot een half jaar voor de peildatum (1 januari).

ALGEMENE HEFFINGSKORTING

De maximale algemene heffingskorting gaat per saldo met 11 euro omhoog naar 2.265 euro.

ENERGIE-INVESTERINGSAFTREK (EIA)

OUDERENKORTING

Op basis van de EIA mag een ondernemer een percentage van de investering aftrekken van de winst. Het gaat om investeringen op de Energielijst. De ondernemer moet hiervoor een verzoek indienen bij de RVO (rvo.nl). Het aftrekpercentage wordt verlaagd van 55 procent naar 54,5 procent.

De maximale ouderenkorting gaat per saldo 126 euro omhoog naar 1.418 euro. Per 2019 gaat de ouderenkorting omhoog met 160 euro. Tegelijk wordt de ouderenkorting geleidelijk afgebouwd tot nihil bij een verzamelinkomen van 50.000 euro.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

ARBEIDSKORTING EN INKOMENSAFHANKELIJKE COMBINATIEKORTING

De uitbetaling van de arbeidskorting en de inkomensafhankelijke combinatiekorting tegen het partnerinkomen wordt per 2019 afgebouwd, zoals dit ook al gebeurt met de uitbetaling van de algemene heffingskorting.

PLEEGZORGVERGOEDINGEN

Gezinnen met meer dan drie pleegkinderen ontvangen mogelijk meer pleegzorgvergoeding dan de kosten. Om dit inkomen onbelast te laten, blijven pleegzorgvergoedingen voorlopig vrijgesteld. Deze vrijstelling zou met ingang van 1 januari 2018 vervallen, maar is voorlopig verlengd tot 1 januari 2019.

KINDEROPVANGTOESLAG

De vrijstelling voor kinderopvangtoeslag is uitgebreid met gemeentelijke tegemoetkomingen voor kinderopvang op grond van een sociaal-medische indicatie of de persoonlijke situatie van de ouder (bijvoorbeeld ontvanger algemene bijstand of jonger dan 18 jaar). PARTNERBEGRIP

Als partner wordt niet aangemerkt een persoon jonger dan 27 jaar voor wie de belanghebbende een pleegvergoeding danwel kinderbijslag heeft ontvangen. Om niet als partner te worden aangemerkt moet een verzoek bij de Belastingdienst/Toeslagen worden ingediend. Dit verzoek kan met terugwerkende kracht voor 2017 worden ingediend.

KAPITAALVERZEKERING BREDE HERWAARDERING

In navolging van de afgeschafte tijdklemmen op de Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW), Spaarrekening Eigen Woning (SEW) en Beleggingsrecht Eigen Woning (BEW), worden ook de tijdklemmen op de kapitaalverzekering brede herwaardering afgeschaft. Dit betekent dat de voorwaarde dat ten minste 15 of 20 jaren jaarlijks premie moet zijn voldaan, is vervallen. Deze maatregel heeft terugwerkende kracht tot 1 april 2017. ALLEENSTAANDE OUDERENKORTING

De alleenstaande ouderenkorting wordt met 15 euro verlaagd naar 423 euro.

Loonbelasting NIET-UITVOERENDE BESTUURDERS

De fictieve dienstbetrekking voor niet-uitvoerende bestuurders van een beursgenoteerde vennootschap wordt afgeschaft. Hiermee ontstaat een gelijke behandeling tussen een commissaris en een niet-uitvoerende bestuurder van een beursgenoteerde vennootschap. De fictieve dienstbetrekking voor commissarissen was per 2017 al wettelijk afgeschaft. EXCESSIEVE VERTREKVERGOEDING

De uitzondering op de rekenregel voor de excessieve vertrekvergoeding voor aandelenoptierechten wordt beperkt tot aandelenoptierechten die onvoorwaardelijk zijn toegekend dan wel onvoorwaardelijk zijn geworden vóór het kalenderjaar voorafgaande aan het jaar waarin de dienstbetrekking met de werknemer is beëindigd. BUITENLANDSE BELASTINGPLICHTIGEN

Voor buitenlandse belastingplichtigen wordt in de loonbelasting slechts de heffingskorting toegepast waarop niet-kwalificerende buitenlandse belastingplichtigen in de inkomstenbelasting recht hebben. Kwalificerende buiten-

landse belastingplichtigen kunnen via de inkomstenbelasting de overige heffingskorting waarop zij recht hebben geldend maken. Deze maatregel treedt in werking op 1 januari 2019. S&O-VERKLARING

Het wordt voor S&O-inhoudingsplichtigen mogelijk om de mededeling van het aantal aan speur- en ontwikkelingswerk bestede uren en gemaakte kosten en uitgaven, over alle in een kalenderjaar afgegeven S&O-verklaringen gezamenlijk te doen. De staatssecretaris heeft duidelijk gemaakt dat de belastingplichtige geen keuze heeft, maar voortaan verplicht één melding doet per kalenderjaar over alle aan S&O bestede uren, kosten en uitgaven. ALLEENSTAANDE OUDEREN

De SVB mag de alleenstaande ouderenkorting ook in de loonbelasting toepassen voor alleenstaande ouderen die geen AOW-uitkering, maar de Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen genieten. Hierdoor hoeft deze groep geen aangifte inkomstenbelasting te doen om de alleenstaande ouderenkorting te gelde te maken.

Toeslagen TOETSINGSINKOMEN

PARTNERBEGRIP

Inkomstenverhogingen van de ex-partner genoten na de beeindiging van het partnerschap kunnen buiten beschouwing worden gelaten als dit leidt tot een hoger toetsingsinkomen (minimaal 10 procent). Inkomsten genoten door de ex-partner gedurende het partnerschap worden tijdsevenredig herleid naar een jaarinkomen.

Vennootschapsbelasting ECONOMISCHE REALITEIT

VOORKOMINGSWINST

Buitenlandse vennootschapsbelastingplicht volgens de aanmerkelijkbelangregeling kan behalve bij kunstmatige constructies ook ontstaan bij kunstmatige transacties. Daarnaast zal nadere invulling worden gegeven aan wanneer sprake is van geldige zakelijke overwegingen die de economische realiteit weerspiegelen. Dit overeenkomstig de nieuwe antimisbruikbepaling in de dividendbelasting.

Bij het bepalen van de vermindering ter voorkoming van dubbele belasting bij een fiscale eenheid moet behalve met interne financieringskosten ook rekening worden gehouden met interne gebruiksvergoedingen zoals royalty-, huur- en leasevergoedingen. De voorkomingswinst wordt berekend alsof er geen fiscale eenheid is. Het gaat om de aftrekbaarheid naar Nederlandse fiscale maatstaven.

TARIEFOPSTAP

AFGEWAARDEERDE VORDERINGEN

Maatregel regeerakkoord 03-11-2017 - De aangekondigde verlenging van het tariefopstapje in de vennootschapsbelasting gaat niet door. Het tariefopstapje blijft dus in 2018 200.000 euro. In het Belastingplan 2017 was geregeld dat dit tariefopstapje stapsgewijs werd verhoogd tot 350.000 euro.

Bij een fiscale eenheid kan een afwaardering van een schuldvordering op een verbonden lichaam of een lichaam dat op enig moment verbonden is geweest niet meer in aanmerking worden genomen voor zover deze verband houdt met verliezen geleden door een gevoegde maatschappij. LIQUIDATIEVERLIESREGELING

INNOVATIEBOX

Maatregel regeerakkoord 03-11-2017 - Winsten uit innovatieve werkzaamheden worden in Nederland tegen een gunstig tarief belast. Het voordeel van de innovatiebox wordt vanaf 1 januari 2018 kleiner, aangezien het effectieve tarief wordt verhoogd van 5 procent naar 7 procent.

Bij het bepalen van het opgeofferde bedrag wordt rekening gehouden met een afwaardering van een schuldvordering bij het ontbonden lichaam voor zover deze verband houdt met binnen fiscale eenheid al verrekende verliezen. Dit om dubbele verliesneming te voorkomen. WAARDE ECONOMISCHE VERKEER

DUBBELE ZAKELIJKHEIDSTOETS

De dubbele zakelijkheidstoets als tegenbewijs voor de antiwinstdrainage renteaftrekbeperking geldt ook voor schulden aan verbonden lichamen die feitelijk verschuldigd zijn aan een derde. Anders dan de Hoge Raad oordeelde, moeten ook dan zakelijke overwegingen voor zowel de schuld als de rechtshandeling aannemelijk worden gemaakt.

Voor het bepalen van het opgeofferde bedrag van een uit de fiscale eenheid ontvoegde dochtermaatschappij wordt bij het vaststellen van het eigen vermogen van deze maatschappij ter bepaling van het opgeofferd bedrag, uitgegaan van de werkelijke waarde van deze maatschappij, indien deze lager is dan haar fiscale eigen vermogen. COUNTRY-BY-COUNTRY

BUITENLANDSE AANMERKELIJKBELANGREGELING

Een in het buitenland gevestigd lichaam dat een aanmerkelijk belang houdt in een in Nederland gevestigde vennootschap zal voortaan slechts buitenlands vennootschapsbelastingplichtig kunnen zijn als sprake is van het ontgaan van inkomstenbelasting bij een ander. Ingehouden dividendbelasting kan dan worden verrekend.

Onder bepaalde voorwaarden is toegestaan dat in plaats van de Nederlandse groepsentiteit, de uiteindelijke moederentiteit van een multinationale groep het landenrapport verstrekt bij de belastingautoriteiten van het land waar zij gevestigd is. GIFTENAFTREK

De multiplier voor de giftenaftrek geldt ook voor komend jaar.

Dividendbelasting HOOFDDOELEN

De inhoudingsvrijstelling geldt niet als één van de hoofddoelen is het ontgaan van Nederlandse dividendbelasting bij een ander en relevante substance ontbreekt. Kunstmatigheid kan zien op constructies en op transacties. INHOUDINGSVRIJSTELLING

In deelnemingssituaties binnen de EU/EER geldt een inhoudingsvrijstelling voor dividendbelasting. Dit wordt uitgebreid naar de derde landen waarmee Nederland een belastingverdrag of een vergelijkbare regeling heeft gesloten met daarin een 32

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

dividendartikel. Aan de (verdrags)vestigingsplaats van de opbrengstgerechtigde worden aanvullende voorwaarden gesteld. HOUDSTERCOÖPERATIE

In Nederland gevestigde houdstercoöperaties waarvan de feitelijke werkzaamheden in het voorafgaande jaar doorgaans voor tenminste 70 procent bestaan uit houdsterwerkzaamheden, worden inhoudingsplichtig voor de dividendbelasting. Dit ziet op kwalificerende lidmaatschapsrechten die samen met de rechten van verbonden andere leden, aanspraak geven op tenminste vijf procent van de jaarlijkse winst of uitkeringen bij liquida-

tie. Inhoudingsplicht blijft ook gelden ook voor coöperaties (non-houdstercoöperaties) waarvan de lidmaatschapsrechten vergelijkbaar zijn met in aandelen verdeeld kapitaal. Dit houdt onder meer in dat lidmaatschapsrechten vrij verhandelbaar zijn.

RELEVANTE SUBSTANCE

Voor schakelende tussenhoudsters is voor relevante substance tenminste vereist dat voldoende loonkosten aan de schakelfunctie toerekenbaar zijn en dat voor de schakelfunctie feitelijk gebruik wordt gemaakt van eigen kantoorruimte.

FISCALE BELEGGINGSINSTELLING

De inhoudingsvrijstelling voor dividendbelasting bij opbrengsten aan (deels) vrijgestelde lichamen wordt niet toegepast bij een inhoudingsplichtige fiscale beleggingsinstelling (FBI). De ingehouden dividendbelasting kan door dergelijke lichamen wel op verzoek worden teruggevraagd. Treedt in werking op een bij een Koninklijk Besluit te bepalen tijdstip.

HYBRIDE ENTITEITEN

In lijn met het Nederlandse verdragsbeleid wordt toepassing van de inhoudingsvrijstelling voor dividendbelasting mogelijk gemaakt bij opbrengsten aan hybride entiteiten. In een nota van wijziging is opgenomen dat de regeling niet geldt indien de hybride entiteit op grond van de wetgeving van een derde staat, in die derde staat is gevestigd.

INFORMATIEVERPLICHTING

In deelnemingssituaties geldt voor inhoudingsplichtige vennootschappen een informatieverplichting bij toepassing van de inhoudingsvrijstelling bij een dividenduitkering aan een in het buitenland gevestigde opbrengstgerechtigde. Bij niet tijdige nakoming kan de inspecteur een verzuimboete opleggen van maximaal 5.278 euro.

KWALIFICERENDE LIDMAATSCHAPSRECHTEN

Tot de opbrengst uit kwalificerende lidmaatschapsrechten wordt gerekend de winstuitdelingen, de rente op inleggelden en alle vergoedingen voor kapitaalverstrekkingen door leden aan de houdstercoöperatie. Een teruggaaf van inleggelden valt daar niet onder.

Omzetbelasting GENEESMIDDELEN

Het verlaagde btw-tarief voor geneesmiddelen wordt aangepast door wijziging van het begrip ‘geneesmiddel’. Met name producten waarvoor een (parallel)handelsvergunning is afgegeven zoals bedoeld in de Geneesmiddelenwet, of waarvoor een expliciete vrijstelling in die wet is opgenomen, worden belast tegen 6 procent btw. HOOFDELIJKE AANSPRAKELIJKHEID

Er komt een nieuwe aansprakelijkheidsbepaling voor pand- en hypotheekhouders en executanten. Als zij bij levering van een verpande of verhypothekeerde zaak of van een zaak waarop beslag is gelegd zich verhalen op de btw, dan zijn zij daarvoor hoofdelijk aansprakelijk. Er komt een bewustheidsvermoeden voor de pandhouder, de hypotheekhouder of executant inzake het niet (volledig) worden voldaan van de btw door de belastingschuldige bij bovengenoemde aansprakelijkheidsbepaling. ZEESCHEPEN

De toepassing van het btw-nultarief op de levering en bevoorrading van, alsmede diensten aan commerciële zeeschepen wordt aangepast. Het btw-nultarief geldt, indien dergelijke schepen voor tenminste 90 procent daadwerkelijk worden ge-

bruikt voor de vaart op volle zee. De voorwaarde van gebruik van ten minste 90 procent op volle zee wordt verlaagd naar ten minste 70 procent. De inwerkingtreding van de nieuwe btw-behandeling van zeeschepen wordt met een jaar uitgesteld tot 1 januari 2019. LANDBOUWREGELING

De btw-landbouwvrijstelling wordt afgeschaft. Voor bepaalde leveringen en diensten aan landbouwers/veehouders/tuinbouwers/bosbouwers vervalt het verlaagde btw-tarief. Landbouwers, etc. krijgen recht op aftrek van btw en moeten btw voldoen over hun prestaties. Die btw kunnen hun afnemers dan volgens de normale regels in aftrek brengen (het landbouwforfait vervalt). HERZIENING LANDBOUWREGELING

De afschaffing van de landbouwregeling leidt ertoe dat de btw op investeringsgoederen die voor 1 januari 2018 in gebruik zijn genomen en waarvoor de herzieningsperiode nog loopt, wordt herzien in de eerste aangifte van 2018. Voor goederen en diensten die voor 1 januari 2018 zijn aangeschaft maar nog niet in gebruik genomen, vindt btw-aftrek plaats in de eerste aangifte van 2018 overeenkomstig de bestemming.

Milieubelastingen AFVALSTOFFENBELASTING

TIJDELIJKE TARIEFSAANPASSING ENERGIEBELASTING

Het sorteren of verbranden van in Nederland ontstaan afval wordt gelijk belast, ongeacht verwerking in binnen- of buitenland. Invoeringsvoorbereidingen moeten voorjaar 2018 gereed zijn.

De energiebelasting wordt per 2018 voor twee jaar verhoogd. Deze verhoging slaat 50/50 neer bij bedrijven en huishoudens. Tegenover deze lastenverhoging staat een even grote lastenverlaging. De tarieven in de Wet opslag duurzame energie gaan namelijk naar beneden. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

ENERGIEBELASTING

De relatief gunstige stadsverwarmingsregeling wordt uitgebreid naar stadsverwarming-installaties die grotendeels gebruik maken van aardwarmte of biomassa. Voor energie intensieve bedrijven wordt geregeld dat niet tevens aan de

nieuwe individuele besparingsafspraken hoeft te worden voldaan om teruggaaf te krijgen bij zakelijk gebruik boven een bepaalde drempel. De wijziging werkt terug tot en met 20 april 2017.

Schenk- en erfbelasting HUWELIJKSE VOORWAARDEN

SCHIJNHUWELIJK

Het aangaan of wijzigen van huwelijkse voorwaarden kan leiden tot een vermogensverschuiving tussen de gehuwden of geregistreerde partners. Onder omstandigheden werd dit gezien als een belaste schenking. In de wet wordt nu geregeld dat voor zover de vermogensverschuiving leidt tot een meer gelijke verdeling, er onder voorwaarden geen schenking wordt geconstateerd. Echter, een meer ongelijke verdeling leidt onder voorwaarden tot constatering van een schenking. Als sprake is van een schenking, wordt deze gewaardeerd volgens de reguliere waarderingsvoorschriften voor de schenken erfbelasting. Voor een woning wordt bijvoorbeeld aangesloten bij de WOZ-waarde. Als een potentiële ongelijke vermogensverdeling in de huwelijkse voorwaarden is belast met schenkbelasting, maar die vermogensverdeling zich uiteindelijk niet voordoet, kan in een aantal specifieke gevallen vermindering van de aanslag worden verleend. De voorgestelde wijzigingen worden ingetrokken, de wet zal op dit punt niet veranderen. De regering wordt verzocht de beoogde aanpak van misbruik op een rechtvaardigere wijze vorm te geven, waarbij goedwillende burgers niet worden geraakt.

Als een huwelijk primair wordt gesloten om schenk- of erfbelasting te ontgaan, dan is sprake van een ‘schijnhuwelijk’. Iedere overgang van vermogen als gevolg van een schijnhuwelijk is een belastbare schenking. ‘Schijn-gehuwden’ kwalificeren niet als fiscaal partners voor schenken erfbelasting, zodat voor hen het (lagere) partnertarief niet geldt. AANSLAGTERMIJN

Wanneer later dan vier maanden na afloop van het kalenderjaar waarin een schenking heeft plaatsgevonden daarvan aangifte is gedaan, gaat voortaan de aanslagtermijn pas de dag na de aangifte in. Door aangifte te doen binnen de termijn, kan lange onzekerheid over de aanslag worden vermeden. NAVORDERING

Bij schenking of vererving van bijvoorbeeld ondernemingsvermogen wordt naast een normale aanslag nog een conserverende aanslag opgelegd. Na bezwaar of beroep werd soms een van deze aanslagen verminderd. De wet voorziet nu in de mogelijkheid tot het opleggen van een navorderingsaanslag voor de vermeerdering van de andere aanslag.

Autobelastingen CATALOGUSPRIJS BPM

Vanaf 2018 zal de catalogusprijs van een auto niet meer gedefinieerd worden als de prijs die een fabrikant of importeur van een auto aan wederverkopers kenbaar heeft gemaakt, maar als de prijs die publiekelijk bekend is gemaakt. Deze catalogusprijs geldt ook voor de bijtelling in de loon- en inkomstenbelasting. AFSCHRIJVING BPM

De specifieke afschrijvingstabel voor het bepalen van de BPM op bepaalde motorrijtuigen (bijvoorbeeld een bestelbus die als personenauto wordt gebruikt) verdwijnt naar aanleiding van een recent arrest van de Hoge Raad. PROVINCIALE OPCENTEN

De berekeningswijze van de provinciale opcenten is gewijzigd. Dit betreft een verduidelijking van de huidige systematiek.

verschuldigde BPM voor deze situaties wordt gelijkgetrokken met de berekeningswijze van gebruikte bestelauto’s. NAHEFFING MOTORRIJTUIGENBELASTING

De naheffing van motorrijtuigenbelasting omdat een motorrijtuig op de weg gebruikt wordt terwijl het geschorst is vindt niet meer plaats bij constatering dat het motorrijtuig wordt gebruikt, maar vanaf het moment dat niet meer wordt voldaan aan de wettelijke voorwaarden. DEFINITIE MASSA

De definitie van de massa van een auto wordt gelijkgetrokken met de definitie die het RDW hanteert. Aangezien de nieuwe definitie 100 kg hoger is dan de oude definitie, worden de gewichtsgrenzen in de tarieftabellen met 100 kg verhoogd. BRANDSTOFTOESLAG

VRIJSTELLING BESTELAUTO’S

Wanneer binnen vijf jaar de BPM-vrijstelling voor bestelauto’s voor ondernemers niet meer van toepassing is, zal de ondernemer alsnog BPM verschuldigd zijn. De berekening van de 34

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Een omissie in de Wet uitwerking autobrief II wordt opgelost, waardoor brandstoftoeslagen per 1 januari 2019 buiten toepassing blijven voor bestelauto’s voor gehandicapte personen en ondernemers.

Heﬃng & invordering INKEERREGELING

FISCAAL VERZET

De inkeerregeling voor de directe belastingen en de toeslagen wordt afgeschaft. Ook de strafrechtelijke inkeerregeling wordt afgeschaft. Bij vrijwillige verbetering kan onder omstandigheden een verzuim- of een vergrijpboete worden opgelegd. Er komt een overgangsregeling. Voor de belastingheffing en de toeslagen wordt de inkeerregeling uitsluitend afgeschaft ter zake van verzwegen inkomen uit sparen en beleggen dat in het buitenland is opgekomen. Strafvervolging voor deze verzwegen inkomsten wordt mogelijk bij inkeer.

De schorsende werking van het fiscaal verzet tegen de tenuitvoerlegging van een dwangbevel vervalt. Daarmee wordt oneigenlijk gebruik als vertragingsmiddel voorkomen. In het algemene bestuursrecht en het civiele recht heeft verzet tegen een dwangbevel nu al geen schorsende werking.

DERDENBESLAG

De Belastingdienst kan vanaf 1 januari 2019 ook op iedere andere geldvordering dan de in de huidige regeling met name genoemde vorderingen, zoals die op de werkgever of uitkeringsinstantie, zonder tussenkomst van de deurwaarder derdenbeslag leggen. De maatregel is ook van toepassing op belastingschulden die zijn ontstaan voor 1 januari 2019. Deze vereenvoudiging van het derdenbeslag treedt niet eerder in werking dan dat is geregeld dat bij dit beslag de beslagvrije voet wordt gerespecteerd.

BODEMZAAK

De mededelingsplicht in verband met een (mogelijke) herkwalificatie van een bodemzaak wordt uitgebreid naar de belastingschuldige die bodemzaken van derden gebruikt. Het is een antimisbruikmaatregel gericht tegen het frustreren van het bodem(voor)recht van de fiscus. ANTIWITWASINLICHTINGEN

De Staatssecretaris krijgt toegang tot antiwitwasinlichtingen ten behoeve van de controle van de Common Reporting Standard (CRS)-gegevens die hij moet verstrekken aan derde landen. Voor EU-lidstaten is dit geregeld in de Wet implementatie EU-richtlijn toegang belastingautoriteiten tot antiwitwasinlichtingen.

Overige maatregelen KANSSPELBELASTING

Het tarief van de kansspelbelasting wordt per 1 januari 2018 tijdelijk verhoogd van 29 procent naar 30,1 procent. De huidige verwachting is dat op 1 januari 2019 het tarief weer 29 procent zal worden. De aangifte-frequentie wordt onder voorwaarden maandelijks of per kwartaal. VASTGOEDBELASTING BES

Op de BES-eilanden (Bonaire, Saba en St Eustatius) wordt een forfaitaire vastgoedbelasting van eigenaren van vastgoed. Om sociaal-culturele, charitatieve of culturele instellingen te ontzien worden hun bezittingen vrijgesteld van vastgoedbelasting, met uitzondering van zelfstandige woningen. Hieronder vallen onder andere opvang/dagbesteding bejaarden, begeleiding jongeren, scouting, speeltuinen en kinderopvang. COMBINATIEREGELINGEN PENSIOEN

De tijdelijke goedkeuring voor toepassing van de middelloonfranchise bij risico-nabestaandenpensioen volgens het eindloonstelsel, in een pensioenregeling waarbij de opbouw van ouderdomspensioen plaatsvindt op basis van een middelloon- of beschikbare premieregeling, wordt omgezet in een permanente goedkeuring. REGISTRATIEWET

Rondom de lopende digitalisering van de registratie van afschriften van notariële akten wordt het mogelijk om testamenten die al naar de algemene bewaarplaats van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) zijn overgebracht,

elektronisch aan te leveren zonder waarmerk. De Belastingdienst krijgt elektronisch toegang tot deze testamenten en vergelijkbare akten. ABB SABA EN SINT EUSTATIUS

Op Saba en Sint Eustatius geldt tijdelijk een verlaagd tarief voor de algemene bestedingsbelasting ten opzichte van Bonaire. Dit verlaagde tarief wordt op deze twee eilanden met één jaar verlengd, dat wil zeggen tot 2019.

ANTI-WITWASINLICHTINGEN BES

Op de BES eilanden gaat dezelfde regeling omtrent de verstrekking van anti-witwasinlichtingen gelden als in Nederland (zie commentaar bij de Nederlandse regeling). Het UBOregister wordt echter daar niet van toepassing. De regeling ziet enkel op gegevens die volgens BES-wetgeving worden verzameld. BEVOEGDHEDEN INSPECTEUR (ACCIJNS)

De bevoegdheid van de inspecteur voor het onderzoeken van gebouwen wordt verruimd. In plaats van alleen accijnsgoederenplaatsen en andere voor de accijns relevante plekken, mag de inspecteur voortaan alle ruimten van gebouwen (en alle grond) onderzoeken, met uitzondering van woningen. TABAKSACCIJNS

Ter stimulering van een rookvrije generatie wordt de tabaksaccijns per 2018 verhoogd. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Bedrijfsleider Wilco Qualm (l) en Paul van Dorp voor het nieuwe aan de Amphoraweg

Van Dorp Leiden verhuist in voorjaar naar nieuwe locatie

‘We zijn hier uit ons jasje gegroeid’ Van Dorp Leiden is in de afgelopen drie jaar enorm gegroeid, met als gevolg een toename van het aantal werknemers. “Op dit moment is de kantinetafel mijn kantoor”, lacht adjunct-directeur Paul van Dorp. “Mijn werk is grotendeels het ontmoeten van mensen buiten de deur. Als ik binnen ben, ben ik meestal in gesprek. Van iedereen op kantoor heb ik het minst een eigen werkplek nodig.” Dat gaat in het voorjaar veranderen. Van Dorp Leiden gaat namelijk verhuizen. “In het nieuwe pand krijg ik gelukkig een eigen ruimte.” Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel 36

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

De zoektocht naar kwalitatief goed personeel Van de aantrekkende economie proeft Van Dorp Leiden ook de vruchten. “Wij zijn continu op zoek naar nieuwe collega’s. Op dit moment is personeelstekort de grootste reden waarom wij niet kunnen groeien. Ik moet zelfs opdrachten afzeggen”, moet Paul tot zijn grote spijt bekennen. Het is ontzettend belangrijk om goed personeel vast te houden en om hen goede perspectieven te bieden. “De technische installatiebranche is altijd al doordrongen van het feit dat het van belang is goed met personeel om te gaan. Heel veel mensen die wij zoeken, zijn op dit moment al ergens anders werkzaam. Ik ben geenszins van plan om die mensen daar weg te trekken.” Paul is wel bereid om mensen nieuw perspectief te bieden, wanneer zij het idee hebben dat ze bij hun huidige werkgever onvoldoende kunnen groeien. “Ik wil hen graag helpen

Aan de voorgenomen verhuizing liggen drie redenen ten grondslag. Door de enorme groei komt Van Dorp werkplekken tekort. Daarnaast is er in de wijk betaald parkeren ingevoerd. Dit heeft impact gehad. “Dat merk je met de medewerkers die hier nu op het kantoor werken, maar ook met de monteurs die af- en aanrijden. Dit is voor ons echt een knelpunt.” Ten derde past de uitstraling van het pand niet meer bij Van Dorp. “Als technisch dienstverlener wensen wij een andere sfeer en uitstraling. Het pand is sterk verouderd. We zijn aan iets nieuws toe.” NIEUWE KANTOORLOCATIE

In het voorjaar staat dan ook een verhuizing op stapel. Van Dorp Leiden neemt zijn intrek in een kantoorlocatie aan de Amphoraweg. Het oppervlak op nummer 18 bedraagt 360 m². Op de begane grond komen een entree, een ontmoetingsruimte en nog wat andere ruimtes. De eerste verdieping wordt grotendeels kantoor. “We hebben het pand iets op de groei geselecteerd”, legt Paul uit. “De aankomende vijf jaar kunnen wij hier zeker vooruit.” Voor opslag van materialen is Van Dorp bezig om een van de bedrijfshallen achter het nieuwe kantoorpand te kunnen betrekken. Als dat lukt, dan wordt de huurovereenkomst met het pand aan de Morsweg beëindigd. Mocht het niet lukken om een van die bedrijfshallen te huren, dan zal Van Dorp nog steeds van de huidige hal gebruik blijven maken. In 2011 nam Van Dorp het loodgietersbedrijf Van der Linden over. In die tijd telde het bedrijf 14 werknemers. In de daaropvolgende jaren is het medewerkersbestand gestabiliseerd rond de 16 medewerkers. Drie jaar geleden heeft Van Dorp Leiden grote sprongen gemaakt. Op dit moment telt Van Dorp Leiden 34 medewerkers. “We zijn hier uit ons jasje gegroeid.”

om het vakmanschap verder te ontdekken en te ontwikkelen. Nu wij zo aan het groeien zijn, kunnen wij mensen een mooier perspectief bieden.” Dat er weinig instroom van de onderkant is, betreurt Paul. “De gedachte leeft dat installatietechniek niet sexy is. Jongeren kiezen eerder voor IT en programmeren.” Paul ervaart dat de installatietechniek aan de vooravond staat van een hele digitaliseringsslag. “Door alles met het internet te verbinden, zie je de communicatiemiddelen vele malen groeien en kun je dus ook veel meer intelligentie toevoegen. Als beginnend monteur kom je steeds vaker op het snijvlak van werkgebouw en IT, en elektrotechniek en IT. Die werelden gaan meer in elkaar over. Voor jongeren is installatietechniek echt een aantrekkelijk vakgebied!”

OVERNAME VERKAART

Een deel van die groei is te verklaren doordat Van Dorp vorig jaar het installatiebedrijf Verkaart uit Wateringen overnam. De vestiging in Wateringen is aan het begin van dit jaar opgeheven. De werkzaamheden zijn verdeeld over de kantoren van Van Dorp in Zoetermeer, Rotterdam en Leiden. “In Leiden hebben wij een specifieke klantengroep die bestaat uit particulieren en MKB/klein-zakelijk. Daarom is ervoor gekozen om de particuliere en klein-zakelijke klanten in Leiden onder te brengen. Zat je voorheen met zes man op kantoor, toen waren dat er ineens tien. We kunnen nu al voorzichtig zeggen dat we de overname als een succes zien. Van klanten krijgen wij ook zeer positieve feedback over hoe Van Dorp Leiden het nu overgenomen heeft.” In Leiden heeft Van Dorp ook een groei doorgemaakt. Zo zijn de gemeente Leiden en het Hoogheemraadschap van Rijnland belangrijke klanten geworden. Bij het LUMC heeft Van Dorp Leiden een vaste basis als huisinstallateur, maar het bedrijf is daar wel een deel van het werk kwijtgeraakt. “Wij hebben de aanbesteding voor het sanitaire onderhoudscontract nipt verloren. Dit vinden wij wel zeer spijtig.” DUIN- EN BOLLENSTREEK

Een van de beslissingscriteria voor de locatie van het nieuwe pand was een goede ontsluiting naar de Duin- en Bollenstreek. “Wij hebben de gemeente Noordwijk aan ons weten te binden voor onderhoud aan de gebouwinstallaties”, legt Paul uit. “Wij hopen in de aankomende jaren ook MKB-ondernemers uit de Duin- en Bollenstreek aan ons klantenbestand toe te kunnen voegen. Wij kunnen voor hen van toegevoegde waarde zijn.” VAN DORP LEIDEN

Morsweg 55 /B2 | 2312 AB Leiden | 071-5125355 infoleiden@vandorp.eu | www.vandorp.eu DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

INTERVIEW

Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek en BBC

Financieringskansen voor innoverende, duurzame bedrijven

DRAGON’S DEN BIJ RABOBANK - WAAROM DIT INITIATIEF?

“Er zijn bedrijven die normaliter niet in aanmerking komen voor een bancaire lening omdat er nog geen bewezen resultaten zijn en geen cashflow is. Met beperkte eigen middelen wordt de bv, met een idee en een plan in het achterhoofd, dan toch opgericht en opgestart. Regelmatig gaat het om vernieuwende, duurzame en daarmee kansrijke ideeën. Wij vinden het ontzettend jammer als dergelijke bedrijven moeten stoppen omdat er geen geld meer is.” - HET KLINKT ALS IETS NOBELS?

“Dat is het niet, want uiteindelijk betalen die bedrijven de lening met rente terug. Wel is het zo dat de bedrijven, die hiervoor in aanmerking willen komen, met hun innovatie 38

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

moeten passen binnen één van de vier thema’s die de Rabobank heeft geselecteerd: circulaire economie, food, renewables of vitaliteit. Wij zijn er van overtuigd dat die de economische thema’s van de toekomst zijn. De wereld is op zoek naar oplossingen waarbij effectief hergebruik van grondstoffen en materialen en herwinbare energiebronnen centraal staan. Ook is er een groeiende behoefte naar vernieuwende, duurzame toepassingen voor de voedselindustrie en heeft de zorgsector al onze aandacht nodig. Het thema ‘food’ kan je overigens breder interpreteren want ook initiatieven die bijdragen aan een duurzame en gezonde agrarische sector komen in aanmerking. Wij willen als bank een tastbare bijdrage leveren aan een betere en meer duurzame wereld. Omdat dat goed is voor de wereld en dus voor onszelf. Dus ja, wat is nobel?”

De studio van Dragon’s Den, ooit door de BBC bedacht. Een ondernemers pitcht zijn plan ten overstaan van specialisten, die hierna de nodige vragen stelt.

“Ja, het is een soort Dragon’s Den”, lacht Michiel Kolﬀ. “Immers, de ﬁnancieringsaanvraag wordt mede beoordeeld aan de hand van een pitch.” Een interview met de directeur Bedrijven van Rabobank Bollenstreek over een nieuw initiatief van de Rabobank: de Achtergestelde Innovatie Lening (AIL), bestemd voor bedrijven met een innoverend en duurzaam idee.

- KAN ELK BEDRIJF, DAT AAN DE CRITERIA VOLDOET, EEN AIL AANVRAGEN?

“Ja. Er is echter één ‘maar’. Rabobank heeft Nederland opgesplitst in acht regio’s. Elke regio heeft de beschikking over een bedrag waarmee AIL’s kunnen worden verstrekt. Het totaalbedrag wordt het Innovatie Fonds Rabobank (IFR) genoemd. Echter, het bedrag per regio is gelimiteerd. Dus is dit bedrag gedurende dat kalenderjaar reeds uitgezet, dan kan er geen AIL meer worden verstrekt.” - ONDERNEMERS MOETEN HUN BUSINESSPLAN IN EEN PITCH TOELICHTEN. HOE GAAT DAT IN Z’N WERK?

“Een ondernemer pitcht zijn plan ten overstaan van de IFRcommissie, die hierna de nodige vragen stelt. De commis-

sie wil zo de innovatie doorgronden en beoordelen of het plan realistisch is. Verder wil de commissie een goed beeld krijgen van de ondernemer. Uiteraard moet die over de juiste competenties beschikken, maar hij moet ook in staat zijn de juiste mensen en instanties aan zich te binden om zijn plan daadwerkelijk tot uitvoering te kunnen brengen.” - OKÉ, IK WIL EEN AIL AANVRAGEN. WAT DOE IK DAN EN WAT GEBEURT ER DAN?

“Je stuurt een businessplan met een filmpje naar ons op. Die worden beoordeeld door een van onze sectorspecialisten, uiteraard nadat de gebruikelijke klanttoets heeft plaatsgevonden. Indien de sectorspecialist een opinie heeft gegeven, vindt de pitch plaats en wordt de aanvraag, binnen twee dagen na de pitch, al dan niet goedgekeurd.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

BUSINESSPLAN MOET PASSEN BIJ CIRCULAIRE ECONOMIE, FOOD, RENEWABLES OF VITALITEIT

Michiel Kolﬀ: “Wij willen als bank een tastbare bijdrage leveren aan een betere en meer duurzame wereld. Omdat dat goed is voor de wereld en dus voor onszelf.”

- WAAR MOETEN HET BUSINESSPLAN EN HET FILMPJE AAN VOLDOEN?

“Het businessplan beantwoordt een aantal vragen die wij hebben gedocumenteerd. Bijvoorbeeld: welke oplossing heb je voor welk probleem, met welke technologie werk je, met wie werk je samen en hoe ziet het verdienmodel eruit? Verder vragen we naar een onderbouwing van de financieringsbehoefte. Het filmpje duurt maximaal 3 minuten. Daarin vertel je wat het plan inhoudt, welk probleem je oplost en voor wie, hoe dit wordt gevalideerd en waar je de financiering voor gaat gebruiken. En natuurlijk willen we ook zien en horen waarom je jouw idee en plan met jouw team tot een succes gaat maken.” - WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE KENMERKEN VAN DE AIL?

“De AIL bestaat uit twee leningen. Een lening die de eerste 2 jaar aflossingsvrij is, waarna vervolgens jaarlijks 20 procent wordt afgelost. De tweede lening is gedurende de looptijd – die is altijd 7 jaar – volledig aflossingsvrij, maar moet aan het einde van de looptijd in één keer worden afgelost.” 40

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

- EN WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN?

“Zoals gesteld moet er in het Innovatie Fonds voldoende geld beschikbaar zijn. Een aanvraag komt van een ondernemer met een opgerichte bv die zich in de idee/plan- of opstartfase bevindt. En verder, de hoofdsom van de AIL is minimaal 25.000 en maximaal 150.000 euro. Er zijn meer voorwaarden. Die zijn uiteraard allemaal bij ons opvraagbaar.” - TOT SLOT, JE KLINKT HEEL ENTHOUSIAST ALS JE HIEROVER VERTELT.

“Het zijn de ondernemers met de goede ideeën die onze wereld verder kunnen helpen. Dat wij daar als bank een rol in willen en kunnen spelen, maakt mij enthousiast. Daarnaast kan ik genieten van echte innovaties. Soms is het ontzettend knap wat mensen bedenken. Soms is een idee eigenlijk heel simpel en denk je: dat niemand daar nou op gekomen is? Ook de drive van deze mensen is mooi, die werkt aanstekelijk. Kortom, ik ben heel blij met dit initiatief.”

GOLFINTERVIEW

‘Een ander gelukkig maken, maakt mij ook gelukkig’

Het geluk van Ad Bakker Ad Bakker is sensitief als het om sfeer en omgeving gaat. Het is prima dat je hem vragen stelt en hij geeft met alle liefde van de wereld antwoord, maar hij stelt jou ook vragen. Want hij wil weten hoe het met je gaat, echt met je gaat. Wat je drijft, wat je ambities zijn, maar ook, waar je vandaan komt. Ad Bakker is een mensenmens. En golfen? Daar is hij niet zo goed in. Mooi. Gaan we lekker golfen, op Tespelduyn. Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Martine Goulmy

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

“We kunnen ook gewoon drie holes doen, een paar foto’s maken en dan lekker wat gaan eten. Dat restaurant hier van Peter is goed, hoor.” Het idee was dus om 9 holes te lopen en 9 leuke, eigenaardige, interessante dan wel irritante vragen te stellen. “Doen we dat toch gewoon onder het genot van een lekker glas wijn? Of beter nog, we gaan gewoon een goed gesprek voeren.” Ad Bakker heeft de tijd: ‘Ik dacht: golfen, lunchen, interviewen, dat kost mij een middag. Laat ik dan maar een middag vrij nemen. En een middag vrij is voor mij ook echt een middag vrij. Even geen werken. Ja, erover praten is prima, maar door de jaren heen heb ik gemerkt dat het goed is om in een niet-werkomgeving even geen werkprikkels te hebben. Ik ken mezelf, voor ik het weet ben ik thuis ook honderd telefoontjes aan het plegen. Afijn, dit neem ik mij dus altijd voor.” Om daar lachend aan toe te voegen: “Soms lukt het ook.” Ad is beëdigd NVM-makelaar en -taxateur in onroerende goederen met als specialisatie bedrijfsonroerend goed. Dus: kantoorruimte, bedrijfsruimte, winkels en bedrijfsterreinen, daar weet hij veel, zo niet alles van. Hij is directeur van Mens Makelaars in Lisse. Zijn werkgebied is de Duin- en Bollenstreek. Harry Mens is nog steeds verbonden met de zaak. Natuurlijk loopt hij regelmatig binnen, maar hij bemoeit zich eigenlijk nauwelijks met het bedrijf. Hij weet dat dat bij ons in goede handen is.”

werkt inmiddels 17 jaar bij Mens Makelaars. Sander Bakker is vastgoedadviseur, collega en zoon en inmiddels ruim 3 jaar werkzaam bij de zaak. “Nee, voor ons is het totaal niet moeilijk om als vader en zoon samen te werken. Met een goede en gezonde werkhouding en met de neuzen in dezelfde richting hoeft dat geen obstakel te zijn.” Hij grinnikt: “Kan ik hem ook gelijk een beetje in de gaten houden.” Hij voegt toe: “Sander heeft gevoel voor dit werk.” Sheila Bos biedt op de binnendienst professioneel ondersteuning aan het team. En Angelique van der Klugt is de financiele specialist binnen het bedrijf. Ad: “Een hecht team dat al jaren samenwerkt. Wij hebben aan een half woord genoeg.” Gevraagd naar het geheim van de kok zegt hij: “Los van het feit dat we deskundig en professioneel zijn, schuilt het geheim in een andere belangrijke kernwaarde: betrokkenheid. Voor mij staat dat woord gelijk aan oprechtheid en empathisch vermogen. We zijn echt geïnteresseerd in de onze relaties en geven alleen een advies als we daar zelf voor de volle honderd procent achter staan. Zo wil ik ook leven.”

KERNWAARDE

LOYALITEIT

Als Ad het over ‘ons’ heeft, dan heeft hij het over vijf mensen. Monique de Bruine is net als hij NVM-makelaar en -taxateur in onroerende goederen. Bedrijfsonroerend goed is ook haar ding evenals nieuwbouwwoningprojecten. Monique

Mens Makelaars werd in 1973 opgericht door Harry Mens. Het bedrijf is verankerd in de Duin- en Bollenstreek. Aanen verkopen, aanhuren en verhuren en taxeren, maar alleen in dit rayon. “Aanvankelijk waren wij net als zovelen een

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

‘HARRY MENS LAAT MENSEN DIE MET HEM WERKEN ALTIJD MEEDELEN IN HET SUCCES’

‘IK DEEL MET MIJN VROUW ’S AVONDS ALTIJD MIJN BELEVENISSEN VAN DIE DAG’

voldoende; weet wat voor werk je klant doet, wat dat werk inhoudt en wat voor ruimte bij dat werk past. Als hier iemand binnenstapt met de mededeling dat hij of zij een gebouw wil verhuren of verkopen, beginnen bij ons alle radartjes te draaien. In vogelvlucht schieten onze bestaande relaties dan voorbij en vaak kunnen we dan ook goed inschatten wie in dat gebouw goed kan gedijen.” KLAPPERS

De jaren negentig waren de jaren waarin soms ook grotere klappers konden worden gemaakt. Die jaren liggen ver achter hem. “Vele kleintjes maken ook een grote”, is één van Ads gevleugelde uitspraken. “Het is misschien een cliché, maar de klant gelukkig maken, maakt mij ook even gelukkig. Dat is waarom ik het doe, waarom wij het doen en wat het uitgangspunt van elke onderneming zou moeten zijn.” Ad Bakker is een trots man. Trots op ‘zijn’ bedrijf, zijn collega’s, zijn kinderen en kleinkinderen en niet in de laatste plaats zijn vrouw. “Als ik na een bewogen dag thuiskom, moet ik mijn verhaal even kwijt. Dan is mijn vrouw daar, schenken we koffie of een borrel in en vertel ik haar mijn belevenissen van die dag. Weet je wat nou zo mooi is? Niemand luistert beter dan mijn vrouw. Soms geeft ze feedback, soms luistert ze gewoon. Mijn vrouw is de liefste vrouw ter wereld en als je het dan toch over ‘trots’ hebt, ik ben heel trots op haar.” Lachend: “Dat ze het al zo lang met mij volhoudt.” makelaardij voor woningen. Eind jaren tachtig verlegde het bedrijf de focus naar commercieel onroerend. Die switch maakte ik van dichtbij mee. We wilden ons onderscheiden en bovendien was die markt destijds nog redelijk onontgonnen. Met Harry werkte ik in die tijd nauw samen. Ik leerde van hem en beleefde tal van avonturen met hem. Wat mij vooral in hem aanspreekt? Zijn loyaliteit. Het succes van Mens is voor hem altijd het succes van alle mensen die er werken. Ja, ik denk dat ik goed voor hem ben zoals hij altijd goed voor mij is geweest.” Hij vervolgt: “Van hem heb ik gezien dat je door alert te zijn partijen met elkaar in contact kan brengen. Ken de vraag- en ken de aanbodmarkt. Zo zag ik hem ooit op iemand afstappen en vertellen dat die persoon in het verkeerde pand zat. Natuurlijk motiveerde hij dat. Binnen een paar dagen had hij dat pand voor die ondernemer verkocht aan iemand waarvan hij wist dat die daar wel profijt van zou hebben. Vervolgens liet hij de verkopende partij zien waar die zichzelf wel verder kon ontwikkelen en regelde hij een nieuw onderkomen. Met andere woorden, verstand voor onroerend goed is niet

GOLFKARRETJE

We staan op de berg. Achter ons staan drie dames te wachten totdat Ad heeft afgeslagen. Hole 3 biedt een prachtig uitzicht over de streek. Het geheim van hole 3 is de wind. De baan is smal en de bal moet eerst heel wat vliegseconden maken om uiteindelijk in het gras te belanden. Ad slaat zoals hij misschien wel nog nooit heeft geslagen. De bal tikt de tweehonderd meter aan en ligt keurig recht voor de vlag. We stappen in een golfkarretje, rijden naar beneden en moeten daar wachten tot de dames, die eruitzien als echte golfpro’s, hun eerste bal hebben geslagen. Wat volgt is ronduit grappig: geen van de dames slaat een betere bal dan Ad. Sterker, ze mogen nog niet eens in zijn schaduw staan. Ad schiet in de lach en zegt: “Wat je met anderhalve les allemaal niet kunt bereiken.” Uiteindelijk lopen we vijf holes. “Dat is meer dan ik had verwacht. Tijd voor een uitsmijter”, zegt Ad, en we verlaten de baan. Twee uur later praten we nog steeds en is er geen stilte gevallen. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

LEF NIEUWS

Volgende editie startersverkiezing staat in de steigers

POLARIKS WINT LEF 2017

De finale van LEF, een starterswedstrijd voor de regio Rijnland, trok 350 toeschouwers. Die genoten in de Leidse Schouwburg van de scherpe manier waarop Jort Kelder de na een voorronde en twee halve finales overgebleven kandidaten ondervroeg. Daarnaast vuurde ook het publiek al twitterend via journaallezeres Amber Brantsen de nodige vragen op de kandidaten af. Presentator Rudo Slappendel toonde zich na afloop meer dan tevreden. “LEF 2018 staat al in de steigers”, vertelde hij. “Starters kunnen zich vanaf woensdagochtend aanmelden voor het nieuwe seizoen via www.heblef.nl.”

HEBLEF.NL 44

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

ROBOT

Polariks scant gewassen met een robot. De analyse die daaruit voortvloeit maakt zichtbaar welke gewassen rijp, onrijp, gezond of ziek zijn. Hierdoor weet de akkerbouwer waar geoogst kan worden en waar een (medische) behandeling nodig is. Ziektes kunnen al in een vroeg stadium gedetecteerd worden, waardoor de boer tijdig maatregelen kan nemen. De jury was eenduidig, maar had een lange beraadslaging nodig. De reden: Polariks is nog niet operationeel. Momenteel vinden er nog allerlei onderzoeken plaats en bovendien

NIEUWE OPZET LEF NU AL GESLAAGD

Polariks, dat ruimtevaarttechnologie toepast voor een betere wijnteelt, heeft de ﬁnale van LEF 2017 gewonnen. Het bedrijf liet 1915 Watches (houten horloges) en Vrendly (vriendelijk debiteurenbeheer) achter zich. 1915 Watches won wel de publieksprijs.

Tekst INTO business | Fotograﬁe John Brussel

zijn de eigenaars nog druk om de financiering rond te krijgen. Toch won Polariks. De jury was namelijk van mening dat dit bedrijf een oplossing heeft voor een wereldproblematiek. Door de groei van de bevolking kan er in de toekomst voedselschaarste optreden. Door efficiënt te telen en dus veel te kunnen oogsten, draagt Polariks in belangrijke mate een steentje bij om dit probleem op te lossen.

zichzelf winnaar noemen. Dit bedrijf, dat houten horloges vervaardigt en verkoopt (met een eigen winkel in Lisse en via nog eens meer dan dertig verkoopkanalen in Nederland), won de publieksprijs.

VERDEELD

Na afloop waren de reacties verdeeld. Want misschien had Vrendly wel moeten winnen. Dit bedrijf doet aan vriendelijk debiteurenbeheer met intelligente software en haalt bijna dagelijks nieuwe klanten binnen. Vrendly is al bijna door het break-evenpoint heen. In elk geval mocht ook 1915 Watches

LEF LEEFT! DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLUMN

Liefst wel ‘eigen baas’, maar… Voor de meeste mensen komt een droom uit als ze eindelijk ‘eigen baas’ geworden zijn. Dat is voor hen vaak de ware essentie van het ondernemerschap. Vanaf nu alles zelf kunnen beslissen, wát een vrijheid. Maar als er dan eenmaal medewerkers in het spel komen, dan is het maar de vraag of het wel zo leuk is om ‘baas’ te moeten spelen. Zeker ook gezien vanuit het perspectief van diezelfde medewerkers.

Medewerkers van een bedrijf hebben nu eenmaal aansturing nodig en daarbij zit er een groot verschil tussen de aansturing door ‘bazen’ en de aansturing door ‘leiders’. Voor velen zullen die verschillen al lang bekend zijn en voor de anderen zullen ze waarschijnlijk heel herkenbaar zijn. Een baas is bij het leidinggeven grotendeels afhankelijk van zijn autoriteit, een leider van zijn goodwill. Een baas stuurt zijn medewerkers, een leider coacht ze juist. Bazen dwingen soms zaken af door angst (om te falen) op te wekken, leiders inspireren daarentegen met enthousiasme en veiligheid (om te falen). Bazen spreken meestal over ‘ik’ en vinden zichzelf belangrijk, leiders meestal over ‘wij’ en vinden het team belangrijk. Bazen zoeken schuldigen bij problemen, leiders lossen die problemen juist op. Een baas gebruikt mensen, een leider ontwikkelt ze. Een baas claimt het succes, een leider deelt het succes. Bazen dragen dingen op om te doen, leiders vragen juist om dingen te doen en geven daarbij een richting aan. Een baas weet hoe het moet,

een leider weet dat ook, maar laat het daarnaast ook zien. Een baas zegt ‘go’, een leider zegt ‘let’s go’. En als je dat dan in één beeld zou willen visualiseren, dan zie je een hoge bergtop, die van twee kanten beklommen wordt door een team van vier personen, die ‘samen’ een zware steen aan een touw naar boven slepen. De ‘baas’ zit bovenop de steen en schreeuwt zijn mensen toe om vooral hard te trekken. De ‘leider’ loopt daarentegen voorop aan het touw en trekt gewoon mee, terwijl hij daarbij ook nog de richting omhoog aangeeft. Het leidt geen twijfel wie er als eerste aan de top is. Of beter gezegd: zijn. Blijf er daarom altijd naar streven om wel ‘eigen baas’ te zijn; dus de baas te zijn over jezelf en over je eigen handelen, maar streef er daarnaast vooral ook naar om ‘andermans leider’ te kunnen zijn. Hans Zwetsloot (voorzitter ONDB)

HANS ZWETSLOOT is directeur van STOL architecten en voorzitter van het ONDB (Ondernemers Netwerk Duin- en Bollenstreek), een regionaal ondernemersnetwerk met ruim 300 leden. Vanuit die hoedanigheid schrijft hij altijd het voorwoord voor de maandelijkse ONDB-nieuwsbrief, waarin hij, veelal met een glimlach, ingaat op zaken rondom het ONDB en/of het regionale (ondernemers) leven. Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

TOP 50 2017

En de machtigste anno 2017 is…

HARRY MENS De machtige lijst van Duin- en Bollenstreek INTO business is voor het eerst in jaren redelijk in takt gebleven. Natuurlijk waren er verschuivingen, evenals binnenkomers en dus ook afvallers. Maar ze zijn op de vingers van één hand te tellen.

De nieuwe nummer 1 stond voor ons al maanden vast. Het is niet zozeer een stuk erkenning voor de prestaties die deze persoon dit jaar heeft geleverd, maar eerder een oeuvreprijs. Want zijn palmares is groot en indrukwekkend. Jarenlang kwam hij echter niet voor in de lijst. Waarom niet? Tja, omdat deze persoon typische zo’n persoon is die je of óp nummer 1 óf niet in de lijst zet. In elk geval stond hij al enige jaren op de nominatie

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

om de machtigste te worden en dat is nu dan een feit geworden. Harry Mens, voor je jarenlange inzet voor de Duin- en Bollenstreek, voor je televisieprogramma waarmee je veel mensen al jaren een hoop plezier doet en waarmee je Hotel van Oranje, waar de opnames plaatsvinden, in de kijker zet. Maar ook voor het nieuwe crematorium, waarmee je invulling geeft aan een wens van velen. En nog veel meer.

TOP 50 2017

50 MONIQUE BEUK

Mooi bedrijf, mooi mens. De Koninklijke Beuk beleefde een goed jaar. Weet als geen ander wat goede marketing met een bedrijf kan doen. 49 CARLA BREUER

Deze burgemeester was ooit met haar 37 lentes de jongste burgemeester van Nederland. Nu draagt ze de ambtsketting van Teylingen en is zij gepokt en gemazeld in politieke zin. Ze ligt goed in de gemeenschap.

43 MARCEL WESSELING EN WILFRED VAN WATTUM

Wesseling Logistics gaat maar door, lijkt onstuitbaar. De heren hebben een schitterend bedrijf dat steen voor steen verder op- en uitgebouwd wordt. Want er is ambitie, er is kunde en er is een wil. Dat zit dus wel snor. 42 KLAAS ROIJERS

Zijn plantenhandel rendeert uitstekend. Een fantastische ondernemer, die Klaas Roijers. Wordt alom geroemd als visionair en werkgever.

48 FRANK ONGARO 41 PETER KALES

De baas van Estec in Noordwijk, Frank Ongaro, heeft een droom: lopen op Mars. Estec beleefde een bijzonder jaar en trok volop de aandacht in positieve zin. 47 HANS VAN SCHIE

Beatle-aanhanger en partner van CROP Accountants met grote bestuurlijke kwaliteiten, ook in ondernemersclubverband. Aardige kerel. 46 EDWIN DE BEUKELAAR

Begenadigd ondernemer en tevens een begenadigd spreker in het openbaar. De top in Nederland als het om leiderschapsen veranderingsopleidingen gaat. 45 GERARD PAULIDES

Gerard Paulides is directeur van Bege Aandrijftechniek, dat in 1950 werd opgericht. Bege is gespecialiseerd in mechanische/ elektronische aandrijftechniek en transmissietechniek. Klanten bevinden zich in binnen- en buiteland. Het Sassenheimse bedrijf is een pareltje in de Bollenstreek. En Gerard Paulides is de drijvende kracht achter het bedrijf. 44 HENK GRIFFIOEN

That’s Lease is een prachtig bedrijf. Henk Griﬃoen is een prachtig mens. Een familieman en iemand die het goede doel nooit zal vergeten.

Nog een vreemde eend? Tja, Kales is vliegtuigen en Schiphol. Werd dit jaar met zijn Kales Group uitgeroepen tot Air Cargo General Sales Agent 2016. Maar ja, made in Lisse. Dus terecht in deze lijst. 40 JAN GEENE

Vreemde eend in de bijt? Vinden wij niet. Jan Geene is predikant en voorzitter van de Hervormde Gemeente Katwijk aan Zee. Een hechte gemeente met duizenden volgelingen en een inspirerende voorman. 39 JOHN MIJNDERS

Winnaar van de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2016. Zijn BB Dienstverlening verhuisde begin van dit jaar naar de overkant (in Katwijk), want groei leverde hem ook ruimtegebrek op. Ondernemer met het hart op de juiste plaats. Motiveert, stimuleert en helpt mensen. 38 MARISKA VAN DER HULST

Haar cateringactiviteiten en haar kookstudio kent iedereen. En nu kent iedereen ook De Heerekamer. De eigenaars van dit restaurant zijn Dave Weijers en Mariska’s man Paul. Hun kookkunsten zijn onmiskenbaar, maar mensen komen ook op de lach van Mariska af. Is tevens bestuurslid van de BCL. 37 WESLEY AMMERLAAN

Bakker uit een roemrucht bakkersgeslacht met geheel eigen bakkersideeën. Is eigenzinnig en creatief en bovendien een leider.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

TOP 50 2017

36 JOHN BROUWER

Superleuke ondernemer. John Brouwer werkt hard en groeit gestaag door. Een speciale vermelding voor zijn vrouw Joke is verdiend, want zij is zijn rots in de branding. 35 MICHIEL KOLFF

Werd in 2016 jaar directeur Bedrijven Rabobank Bollenstreek en gaf meteen zijn visitekaartje af. Heeft de streek in zijn hart gesloten. Zijn column worden alom gewaardeerd. 34 MARIEKE DE GEUS

Marieke de Geus is dé netwerkster van de Duin- en Bollenstreek. Kent iedereen en iedereen kent haar. Gaat voor het vuur voor de mensen van Van Wezel Accountants, waar zij de marketing en sales verricht. Organiseerde in september een jubileumfeest van Van Wezel (40 jaar). In Huis ter Duin kwamen maar liefst duizend gasten. 33 ALFONS MORSSINK

Alfons Morssink is een duizendpoot. Hij is actief in Bedrijfsleven Bollenstreek, Bloem aan Zee, VVV Noordwijkerhout, Werkgeversvereniging VVV Nederland, Bloemenslinger en Normering Flexwoningen. Zijn we nog wat vergeten? 32 BRAM MOL EN CHARLES DE BOER

Hotels van Oranje is en blijft een landmark in Noordwijk. Bram Mol en Charles de Boer weten als geen ander hoe gasten in de watten moeten worden gelegd. 31 MARLIES SPOORMAKER

Arbeidsrecht is haar specialisme. Runt Advocatenkantoor Spoormaker, maar is daarnaast ook graag gezien als frisse bestuurder. Is zeer actief in de businessclub van Quick Boys en in de activiteitencommissie van het ONDB. 30 DAVE VEGT

Staat in deze lijst als directeur van Horesca Horecavo. Daarmee bedient hij de horeca op maat. Zijn bedrijf groeit en groeit, maar Vegt behoudt het overzicht.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

29 CEES DRIEBERGEN

Cees Driebergen: ﬁnancieel specialist, groot bestuurder en lid van de businessclub van Rijnsburgse Boys. Kom jongens, geen ruzie maken, het is maar voetbal. 28 HANS ZWETSLOOT

Goedlachse ONDB-voorzitter, bewogen architect en daarnaast ook nog eens een columnist die de handen op elkaar krijgt. Hans Zwetsloot mag in deze lijst niet ontbreken. 27 AB VAN DER WIEL

Meer dan zo maar een bouwer. Een man die denkt in concepten in plaats van in stenen. Helpt andere ondernemers waar hij kan met raad en daad. 26 AD HENDRIKSEN

Ad Hendriksen is voorzitter van de businessclub van Rijnsburgse Boys en partner van JAN© Accountants. Iemand met het ondernemershart op de juiste plek. Zijn zaterdagmiddag kleurt steevast geel-zwart. 25 STEPHAN STOKKERMANS

Een vaste waarde in deze lijst. Stephan is als CEO tevens het gezicht naar buiten. Het gaat goed met Grand Hotel Huis ter Duin. 24 JOHAN VAN MAANEN

Van origine Katwijks, maar Bakkerij Van Maanen geniet inmiddels ook ver daarbuiten grote bekendheid. Johan is een verhalenverteller en een charmante kerel, die mede leiding geeft aan een serieus grote club. 23 ERIC STROOMBERGEN

Zit niet langer in het bestuur van de BCL, maar zijn plaats in deze lijst is en blijf onbetwist.Is partner bij Van Velzen accountants & adviseurs, ook al zo’n naam die vermaard is. 22 DENNIS VAN DER VOORT

Ondernemersadviseur, specialist familiebedrijven. Bracht de kibbelende partijen van het Ondernemersfonds Teylingen weer aan tafel. Komt in 2018 met uitgekiende ondernemersplannen.

TOP 50 2017

21 CEES VAN WIJK EN BAS VAN DER MEIJ

16 NICO GEERLINGS

Het gaat goed met ABIN Accountants en dat heeft onder andere te maken met het management. Er zijn zes partners (lees: zes stevige persoonlijkheden). In deze lijst noemen wij er twee: Bas van der Meij en Cees van Wijk. Financiële vaklieden en graag gezien in het regionale netwerk. 20 JAN BART VAN DER PLAS

De derde bouwer in deze lijst. Jan Bart van der Plas scoort met zijn Katwijkse Bouw Maatschappij. Een bedrijf om je vingers bij af te likken. Zeer goed georganiseerd en bovendien een bouwbedrijf met veel oog voor detail.

Wat een kerel, die Nico Geerlings! De directeur van Flexible Human Services is de vrolijkheid zelve, een echt gezinsmens en iemand die de arbeidsmarkt van haver tot gort kent. 15 AB DE BRUIJN

Het leven van Ab de Bruijn is weer genormaliseerd. De verbouwing behoort tot het verleden en het nieuwe Hotel Leiden-Sassenheim floreert. Groter, mooier, eigentijdser en culinair van hoge kwaliteit. Daarnaast is en blijft De Bruijns bevlogenheid aanstekelijk. Alhoewel, het leven is weer normaal, Ab is regelmatig te zien in het televisieprogramma De Valken. Inmiddels een semi-bekende Nederlander dus.

19 AD BAKKER 14 ONNO ZWART

De enige echte vastgoedmakelaar. Kent alles en iedereen en geeft betekenis aan het devies: schoenmaker, blijf bij je leest. Bedrijfsmatig onroerend goed is zijn specialisme en daarin is hij de grootste. 18 ANDRÉ AAIJ

Hij is general manager van het Radisson Blue Palace in Noordwijk, maar zeg maar gewoon ‘André’. Duurzame CEO van één van Noordwijks mooiste hotels. Een mensenmens en een man met een missie: ,,We moeten zuinig zijn op onze wereld.’’ 17 JOS VAN DER VLUGT

Jos van der Vlugt en verzekeringen, het is een twee-eenheid. Provisies mogen niet meer en menig assuradeur/tussenpersoon ging daaraan ten onder. Zo niet VDSD. Van der Vlugt veranderde het verdienmodel en dat legt zijn bedrijf geen windeieren.

Ruim 7 jaar geleden begon Onno Zwart als directeur van Greenport Ontwikkelings Maatschappij (GOM) aan een klus waar velen voor zouden wegrennen. Maar Zwart beet zijn tanden erin en heeft inmiddels veel bereikt. Onder zijn leiding begint de Duin- en Bollenstreek qua zicht te kloppen. De verrommeling verdwijnt, het typische karakter van de streek niet. 13 PETER DUIVENVOORDE

Het gaat goed met het Landgoed Tespelduyn van Peter Duivenvoorde. Terwijl de golfhype in Nederland over zijn top lijkt, groeit zijn bedrijf. Los van het feit dat hij een bijzonder mooie golfbaan exploiteert, doet zijn bedrijf het ook goed als locatie voor feesten en partijen.

EREGALERIJ VAN DE INVLOEDRIJKE PERSONEN Alle voorgaande nummers 1 komen niet meer in de top 50 voor maar hebben een vaste plaats in de eregalerij gekregen. En terecht, want je zou ze tekort doen met een lagere ranking dan de nummer 1-positie. 2010

2011

2012

2013

2014

Willem Heemskerk

Arjan Slobbe

Henk Hoogervorst

Piet de Vries & Jan van Vliet

Dirk Bouman

2015

Lies Spruit

2016

Arie Balkenende

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

TOP 50 2017

12 RENÉ VOS

Bouwer pur sang en zeer gewaardeerd als voorzitter van de TOV. Herstel: demissionair voorzitter, want het gehele bestuur legde de functie neer nadat de gemeenteraad eind november het vervolg van het Ondernemersfonds had afgeschoten. René Vos is boos, snapt werkelijk waar geen sikkepit meer van ‘onze’ raad en maakt met zijn TOV nu een statement. Of dat gaat helpen? Geen idee.

BAS BREKELMANS

Zakt een paar plaatsen. ‘Verloor’ het Ondernemersfonds Teylingen. Niettemin blijft Bas Brekelmans één van de weinige bestuurders die deze lijst rijk is. Dat is toch wel veelzeggend. Brekelmans, wethouder in Teylingen, wordt door ondernemers geroemd als iemand die de regionale economie op handen draagt en mensen, voor zoveel mogelijk, echt vrijheid van ondernemen wil geven. Denkt niet alleen mee, maar komt ook met goede oplossingen.

11 FRANK BEELEN 6

Frank Beelen verkoopt geen auto’s. Nu ja, hij verkoopt wel auto’s, maar dat dekt de lading niet. Beelen verkoopt mobiliteit. En dat is andere koek. De zakelijke rijder heeft veel meer noten op zijn zang dan vroeger. Wie daar met zijn autobedrijf op inspringt, begrijpt het. En Beelen begrijpt het als geen ander. Frank maakte bekend dat hij nog tien jaar wil knallen. Groter en sterker worden. Het werk is niet aan te slepen, nieuwe werknemers daarentegen ook niet. 10 NICOLE SCHUITEMAKER

De tweede vrouw in onze top-10 is Nicole Schuitemaker. Vrouw in een mannenbolwerk genaamd Schuitemaker Vis. En die mannen, dat zijn haar broers. Nicole is het gezicht naar buiten en presenteert haar bedrijf met verve. Slimme, sociale en hardwerkende dame, laat zich niet gek maken door de waan van de dag. En vis? Tja, daar is ze dol op. Hoe kan het ook anders. 9

ESTHER OVERWETER

Esther Overweter staat voor het laatst in deze lijst. Als voorzitter van Forensisch Centrum Teylingereind, een justitiële jeugdinrichting waar 92 jongens in de leeftijd van 12 tot 24 jaar op strafrechtelijke basis opgenomen en behandeld worden, deed zij goede zaken. Is zeer intelligent, doortastend en bekwaam. Ze is 1 december jl. naar Juzt gegaan, een Brabantse aanbieder van specialistische jeugd- en opvoedhulp. 8

PETER JONGEJAN

Peter Jongejan is een vertrouwd gezicht in deze lijst. Als voorzitter van de KOV is hij onaantastbaar (werd in mei van dit jaar voor drie jaar herkozen), maar ook als baas van Colours & Green gooit hij hoge ogen. Jongejan is een bevlogen ondernemer die alom gerespecteerd wordt. Man die zelden in de ik-vorm praat; het gaat bij hem om ‘wij’.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

BART SIEMERINK

Bart Siemerink timmert aan de weg als directeur van De Keukenhof. Deze intelligente verbinder combineert het beste van twee werelden: enerzijds is hij sociaal superbehendig en anderzijds put hij volop uit zijn grote ervaring als facility manager. Siemerink staat sinds 2012 aan het roer van ’s lands grootste bloemenattractie en het is voor De Keukenhof te hopen dat hij nog geen ambitie heeft om eens verder te kijken. Haalde in 2017 een record aantal bezoekers naar zijn bloemenpracht. 5

PETER ENGELS

Eigenaar van ABS Autoherstel Brouwer te Lisse & Noordwijk, alsmede eigenaar van ABS Autoherstel Van Der Weijden te Nieuwkoop en Bosch Car Service Nieuwkoop. Hij is per 2017 voorzitter van de Business Club Lisse (BCL). Al jaren terecht een vertrouwd gezicht in deze lijst. 4

PAUL GROEN

Paul Groen heeft binnen de Rabobank een schat aan bestuurlijke ervaring. Sinds anderhalf jaar staat hij als bestuursvoorzitter aan het roer van Rabobank Bollenstreek en hij heeft zijn weg hier echt gevonden. Aimabel, alert en bovendien iemand die anderen graag goede ideeën aanreikt. De bankenwereld verandert, maar Paul Groen verandert moeiteloos mee. Wat mensen niet weten: Paul Groen werd enkele jaren geleden door Gouda INTO business uitgeroepen tot machtigste van Gouda. Destijds was hij bestuursvoorzitter van Rabobank Gouwestreek. Stijgt hij weer naar die positie, maar dan in de Duin- en Bollenstreek? Voor wie het niet weet: INTO business bestaat sinds 2004 en komt in negen gebieden uit. Er zijn in totaal 73 nummers 1 geweest. Nooit wist iemand deze positie in twee gebieden te bemachtigen.

TOP 50 2017

PETER OUWEHAND

Peter Ouwehand is en blijft een heer. Als bouwer en ontwikkelaar is hij bovendien een visionair. Aan de portfolio en de referentielijst van Ouwehand Bouw kunnen maar weinig andere bouwers tippen. Of het nu tijden van hoog- of laagconjunctuur zijn, Ouwehand Bouw is en blijft solide. Peter Ouwehand, een Katwijker, is bovendien een man met oog voor zijn omgeving. Ouwehand Bouw is dan ook veel meer dan alleen Katwijk.

DIEK PARLEVLIET

Diek Parlevliet staat aan het hoofd van misschien wel ’s lands meest vooraanstaande visserijbedrijf. De hightech schepen van Parlevliet en Van der Plas bevaren alle wereldzeeën. In een tijd waar de visserijbranche wereldwijd onder vuur ligt, komt Parlevliet en Van der Plas met duurzame initiatieven op de proppen die navolging verdienen. Het bedrijf nam in 2009 Ouwehand Visverwerking over. Dit bedrijf is al jaren de trotse hoofdsponsor van voetbalclub Quick Boys.

HARRY MENS

Harry Mens heeft het hart op de tong. Zijn mening is glashelder en meestal niet dertien in een dozijn. Om die reden heeft Mens niet alleen medestanders. You love him or you hate him, een tussenweg lijkt niet mogelijk. Maar dat kan Harry Mens niet deren. Hij is wie hij is, en dus authentiek. Wie nauw met hem heeft samengewerkt, rept van loyaliteit. Dat wil zeggen, Harry is loyaal aan de mensen die bij hem in dienst zijn. Zijn cameraman is vaak zijn cameraman voor het leven, zijn makelaar idem dito. Harry is en blijft makelaar, maar ooit kreeg hij landelijke bekendheid door de tenor Luciano Pavarotti naar Nederland te halen. Hierna poogde hij een sprong in de politiek te wagen, maar Frits Bolkestein, toentertijd de leider van de VVD, stak hier een stokje voor. In 1998 begon hij met Business Class, dat draait nog steeds. Het televisieprogramma heeft een sterk liberale signatuur. Er worden ook politieke en economische actualiteiten besproken, met daarnaast aandacht voor de medische sector, kookkunst en wijnen. Het programma wordt opgenomen in Hotels van Oranje te Noordwijk. RTL 7 zendt Business Class ‘s zondags vanaf 10.30 uur uit. Veel bekende mensen kwamen in de loop der jaren op bezoek bij Business Class, anderen ontlenen er zelfs hun bekendheid aan. Thomas Lepeltak (die onder het pseudoniem Stan Huygens jarenlang een society-rubriek in de Telegraaf had), directrice vermogensbeheer Martine Hafkamp, beurskenner Han Vermeulen en beleggingsexpert Geert Schaaij zijn veelgeziene gasten. Ook de intussen overleden beleggingsadviseur Rienk Kamer kwam geregeld langs. Het programma kende een publiciteitshausse in de tijd dat Pim Fortuyn er wekelijks zijn zegje kwam doen. Ook andere politici volgden hierna: Pieter Omtzigt (CDA), Alexander Pechtold (D66), Hans Wiegel (VVD), Rita Verdonk (oprichter Trots op Nederland), Jan Marijnissen (SP), Mark Rutte (VVD),

Geert Wilders (oprichter PVV), Femke Halsema (GroenLinks), Thierry Baudet (FvD), Theo Hiddema (FvD) en Wouter Bos (PvdA). Onlangs opende Mens in Noordwijk het crematorium Duin- en Bollenstreek. Een gebouw dat qua sfeer en architectuur door vriend en vijand wordt geroemd. Zelf was hij de bedenker en de initiatiefnemer. De gedachte achter dit crematorium is dat iedereen, op zijn of haar eigen manier, een uitvaart krijgt die hij of zij verdient.

COLOFON

HET VOLGENDE NUMMER:

SUCCES IS EEN KEUZE DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS VERSPREIDINGSGEBIED Noordwijkerhout

UITGEVERIJ

INTO business Magazine BV

ADRES

A. Van Leeuwenhoekweg 36A5 2408 AN Alphen aan den Rijn

E-MAIL

dennis@intobusiness.nu

TELEFOON

0172-515200

INTERNETADRES

www.duinenbollenstreekintobusiness.nu

INTO BUSINESS TITELS UITGEVER

Dennis Captein

REDACTIE

Martin Hoekstra, Hans Klemens

ALPHEN

Alphen aan den Rijn (Alphen, Boskoop,

en Dennis Captein

INTO BUSINESS

Rijnwoude) en Woubrugge

COÃ&#x2013;RDINATIE

Linda Persoon

COLUMNISTEN

Hans Zwetsloot, Michiel Kolff, Wim de Leeuw,

AMSTELLAND

Amstelveen, Ouderkerk aan de Amstel,

John Mijnders en Mariska van der Hulst

INTO BUSINESS

Aalsmeer, Uithoorn, Kudelstaart en De Kwakel

Oscar van der Wijk, Martine Goulmy,

DE VENEN

De Ronde Venen, Nieuwkoop met alle

Marieke Haverkamp en John Brussel

INTO BUSINESS

bijbehorende dorpskernen

De Beeldredacteur/Michel ter Wolbeek,

FOTOGRAFIE

VORMGEVING

Sevenwords, Erik Straver

VERKOOP

Dennis Captein (06-16952512,

DEN HAAG

Den Haag en omstreken: Leidschendam,

dennis@intobusiness.nu)

INTO BUSINESS

Nootdorp, Rijswijk, Voorburg, Wateringen

DRUK

Veldhuis Media

VERSPREIDING

Mail Management International

ADRESWIJZIGINGEN

Adreswijzigingen kunnen doorgegeven

GOUDA

Gouda, Waddinxveen, Moordrecht, Reeuwijk,

worden via info@intobusiness.nu

INTO BUSINESS

Bodegraven, Vlist, Gouderak, Bergambacht en

en Ypenburg

Schoonhoven Duin- en Bollenstreek INTO business verschijnt 4x per jaar en wordt gratis verspreid bij alle bedrijven en instellingen binnen Katwijk, Noordwijk,

HAARLEMMERMEER

Hoofddorp, Nieuw-Vennep, Schiphol en

Noordwijkerhout, Hillegom, Lisse en Teylingen.

INTO BUSINESS

omliggende kernen

LEIDEN

Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude,

gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan

INTO BUSINESS

Voorschoten, Oegstgeest, Warmond, Wassenaar, Roelofarendsveen

ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever-directie. INTO business Magazine BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave en niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke

ZOETERMEER

Zoetermeer, Benthuizen, Bleiswijk,

mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.

INTO BUSINESS

Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs, Pijnacker-Nootdorp, Forepark (Den Haag)

LEES AL ONZE NIEUWSTE UITGAVEN OOK ONLINE VIA WWW.DUINENBOLLENSTREEKINTOBUSINESS.NU OF VIA DE INTO BUSINESS APP WILT U OOK GRATIS HET MAGAZINE ONTVANGEN? NEEM DAN CONTACT MET ONS OP VIA LINDA@INTOBUSINESS.NU

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLUMN

The Times They Are A-Changin’ ‘The Times They Are A-Changin’, zong Bob Dylan. U weet dat de tijden helemaal niet veranderen. Sterker nog: l’histoire se répète. Het is de maatschappij die steeds verandert. Dylan waarschuwde politici, bestuurders en ouders er rekening mee te houden dat zij mee moeten gaan met vernieuwing in plaats van alles bij het oude te willen laten. De laatste jaren is er een discussie op gang gekomen over het zogenaamde nieuwe leiderschap. In mijn gesprekken met millenials wordt regelmatig de vraag gesteld welke managementstijl er binnen Rabobank wordt gehanteerd. Hoe zou jij het leiderschap typeren binnen de bank en hoe pas jij dit zelf toe? Hoeveel vrijheid krijg je om jouw baan naar eigen inzicht te kunnen uitoefenen? Het zijn valide vragen. Wat verstaan wij eigenlijk onder leiderschap en managementstijl? De Amerikaanse schrijver Steven Covey (‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’) zei het volgende over leiders en managers: “De leider is degene die in de hoogste boom klimt, de hele situatie overziet en roept: ‘Verkeerde jungle!’ Maar hij wordt vaak teruggeroepen door de managers en de mensen die druk zijn met de productie: ‘Mond houden! Het gaat uitstekend!’” De Amerikaanse hoogleraar en managementgoeroe Peter Drucker vatte het als volgt samen: “Management is de dingen goed doen; leiderschap is de goede dingen doen.” Een leider kijkt naar de lange termijn en probeert invloed uit te oefenen door mensen te inspireren. Leiders kijken ook naar het bedrijf op basis van de sociale aspecten. Een manager richt zich meer op het heden, denkt aan de korte termijn en is gericht op stabiliteit. Een manager geeft instructies en diens positie is gebaseerd op autoriteit. Een manager controleert en beslissingen worden genomen op basis van logica. In de heersende tijdgeest groeit de behoefte aan managers die ook als leiders optreden. Dat kan, want veel functies bevatten een bepaalde mate van zelfsturing. Maar dat betekent niet dat managers overbodig worden. Er blijft behoefte aan systematiek, planning en controle binnen organisaties. Volledig zelfsturende teams lijken nog ver weg.

Wij kennen allemaal de internationale koplopers op het gebied van nieuw leiderschap. Netflix en Spotify worden veelvuldig genoemd. De echte grondlegger is de Braziliaan Ricardo Semler, die vanaf de jaren ’80 een volstrekt ander leiderschapsmodel introduceerde binnen zijn bedrijf Semco. Ook in de Bollenstreek is een aantal bedrijven te noemen die als koploper te boek staan op het gebied van nieuw leiderschap. Dit zijn ondernemingen waar ‘autonomie’ wordt omarmd, geheel in lijn met de visie van Semler. Het is aangetoond dat meer zelfsturing zorgt voor gelukkige werknemers. Deze bedrijven streven een cultuur na waarin medewerkers worden aangemoedigd zichzelf te verbeteren en hebben hun organisatie daarop ingericht. Zo nemen zij hun medewerkers mee in de toekomst, waarin robotisering en kunstmatige intelligentie een grotere rol gaan spelen routinematige banen zullen meer en meer verdwijnen. Een toekomst, waarin banen meer vakmanschap, creativiteit en sociale vaardigheden vereisen. En de nodige flexibiliteit natuurlijk. Maar het allerbelangrijkste is dat zij hun mensen laten doen waar zij goed in zijn, waardoor zij zich bewust zijn van hun talenten en die maximaal willen ontwikkelen. Met of zonder hulp van hun manager of leider. Meer autonomie voor medewerkers vraagt om een ander leiderschap. De kunst van het loslaten in mijn geval. Heb ik tóch een goed voornemen voor 2018!

MICHIEL KOLFF is Directeur Bedrijven bij Rabobank Bollenstreek. Daarnaast is hij voorzitter van het Rabobank Bollenstreek Innovatiefonds en voorzitter van Stichting Fonds Camp (bestrijding van stille armoede). Hij is getrouwd met Femke en heeft een dochter van 9 en een zoon van 6. In zijn vrije tijd speelt hij graag tennis en golf. Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Sven van der Vlugt

Reageren? Mail naar michiel.kolﬀ@rabobank.nl

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Elegantie in de natuurlijkste vorm