Duin- en Bollenstreek INTO business Herfst 2016 by INTO business

Duin- en Bollenstreek

HERFST 2016

Zakenmagazine voor: Katwijk, Noordwijk, Noordwijkerhout, Hillegom, Lisse en Teylingen

Jos Wienen is weg

Misschien wel de beste burgemeester ooit Pagina 14 t/m 18

DE PIONIERS VAN DE DUIN- EN BOLLENSTREEK

Dé vastgoedspecialist in de Duin- en Bollenstreek TE HUUR

TE HUUR

Ca. 120 m2 winkelruimte • Gelegen op A1 locatie in Sassenheim • T.o. Blokker, The Read Shop, Intertoys • Nabij landelijke filiaalbedrijven (Xenox, Hema, Kruidvat , Action etc) • Pand wordt voorzien van nieuwe pui • Pantry en toilet • Frontbreedte ca. 8 meter

Ca. 145 m2 kantoor-/showroomruimte b.g. en 273 m2 kantoorruimte 1e etage • In een karakterisiek pand • Ruime parkeergelegenheid • In zijn geheel te huur of in afzonderlijke delen vanaf 63 m2. • Systeemplafonds, verlichting, verwarming, airco, pantry, toiletten

Circa 320 m2 kantoorruimte • Representatieve kantoorruimte in bedrijfsverzamelgebouw op bedrijvenpark De Wetering • Voorzien van vloerverwarming, toiletten, kleedruimte, topkoeling, patchkast etc. en goede beveiligingsfaciliteiten • Ruime parkeergelegenheid met laadpaal

Huurprijs € 29.000,00

Huurprijs vanaf € 80,00

Huurprijs € 99,00

per jaar excl. BTW

per m2 per jaar excl. btw

per m2 per jaar excl. btw en servicekosten

SASSENHEIM - Hoofdstraat 234A

TE HUUR

NIEUW-VENNEP - Venneperhof 94-96

Nr. 94: ca 190 m2 - front 20 m. Nr. 96: ca 93 m - front 7m. • In winkelcentrum De Symfonie • Gezamenlijk of afzonderlijk te huur • Ingroeihuur, financieringen, flexibele termijnen, meedenken over bedrijfs- concept etc. is bespreekbaar 2

Huurprijs nr. 94 € 33.250,00 Huurprijs nr. 96 € 17.670,00 per jaar excl. btw - 1e kwartaal huurvrij

VOORHOUT - Torenlaan 1 C t/m F

WARMOND - Oosteinde 34

TE KOOP

TE HUUR

Ca. 192 m2 bedrijfs-/showroomruimte, 108 m2 bedrijfshal b.g. en 192 m2 kantoor 1e etage • Inclusief 8 parkeerplaatsen • Alarminstallatie met camera’s, elektrische magazijndeur, WTW-systeem, airco. • Aanvaarding op korte termijn is mogelijk

Ca. 543 m2 bedrijfsruimte en 174 m2 kantoor • Op bedrijventerrein Hillegommerbeek • Vloerverwarming, overheaddeuren en lichtstraten • Vrije hoogte 8,20 meter, max. vloer- belasting 2.500 kg/m2 • Circa 320 m2 buitenterrein

LISSE - Meer en Duin 24L

NIEUWE vraagprijs € 399.000,00 k.k.

Contact Heereweg 326 | 2161 BV Lisse | info@mens.nl | 0252 - 41 91 35

HILLEGOM - Marconistraat 12

Huurprijs: € 41.555,00 per jaar excl. BTW

Dé vastgoedspecialist in de Duin- en Bollenstreek TE KOOP

TE KOOP / TE HUUR

TE HUUR

Ca. 18.000 m2 bouwgrond ter hoogte van nummer 56 • Te koop vanaf ca. 4.000 m2 • Zeer gunstige ligging aan A44 • Hoge attentiewaarde • Goed bereikbaar en nabij OV-verbindingen

Ca. 100 m2 showroom- b.g.

Circa 100 m2 bedrijfs- en 100 m2 kantoorruimte • Zeer representatieve bedrijfsruimte • Goed bereikbaar • Vrije hoogte 2,7-3m, max. vloer- belasting 500-1.500 kg/m2

SASSENHEIM - Rijksstraatweg

HILLEGOM - Satellietbaan 17C

Ca. 172 m2 bedruifsruimte b.g. Ca. 230 m2 kantoor/showroom 1e etage • Alarm- en camerasysteem, grindvloer, overheaddeur, verlichting, verwarming, krachtstroom, systeemplafonds etc. • Incl. 5 parkeerplaatsen voorzijde • Bestraat buitenterrein achterzijde

HILLEGOM - Leidsestraat 124D

• O verheaddeur, verlichting, verwarming, gestuukte wanden, glasvezel etc.

Vraagprijs vanaf € 275,00

Vraagprijs € 375.000,00 k.k. Huurprijs € 35.000,00

Huurprijs € 17.000,00

per m2 k.k.

per jaar excl. BTW

TE HUUR

De Keuvel 4: 127 m2 winkelruimte Kerkstraat 26D: 82 m2 winkelruimte Kloosterplein 22: 86 m2 winkelruimte • Op A1 locatie midden in de historische dorpskern van Noordwijk-Binnen • In een bijzonder en grootschalig nieuwbouwproject • Nabij supermarkt Dirk, Action, etc. • Oplevering op korte termijn mogelijk

Ca. 1.010 m2 bedrijfsruimte met 200 m2 kantoor + ca. 470 m2 aangrenzende bedrijfsruimte • Parkeren op eigen terrein • Vrije hoogte ca. 5,5 meter, elektrische transportdeuren, verlichting en verwarming • Mogelijkheid tot huren van zowel de bedrijfshallen apart als de gehele combinatie

Circa 248 m2 kantoor souterrain en circa 250 m2 kantoor 2e verdieping • Representatieve turnkey kantoorruimte • Kwalitatief hoogwaardige materialen • Zonwering, topkoeling, alarm, lift • Eigen parkeergelegenheid • Afzonderlijk of in combinatie te huur

Huurprijs v.a. € 265,00

Bedrijfsruimte: € 42,50 Kantoren: € 85,00

Huurprijs souterrain € 100,00 2e verdieping € 130,00

per m2 per jaar excl. BTW

per m2 per jaar excl. btw en servicekosten

NOORDWIJK - Hof van Noortwijck

HILLEGOM - Satellietbaan 6 & 6C

LISSE - Heereweg 21

www.mens.nl

fotoagentschap de beeldredacteur totale begeleiding, van idee tot beeld

FOTO:

de beeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

INHOUD

Pagina

John Brouwer en de kunst van vervoeren

ACTUEEL Stand van Zaken

REPORTAGES De pioniers van de

Pagina

Rabobank Bollenstreek ﬁnanciert ondernemers

Duin- en Bollenstreek

JAN© Accountants & Adviseurs

Grant Thornton

Gentlemen’s Place

Rabobank Bollenstreek

Rituals

CROP en de Miljoenennota

Uitgevers gezocht

INTERVIEWS

Pagina

Vastgoedmarkt

Duin- en Bollenstreek leeft weer

John Brouwer

Etienne Verhoeﬀ

Ad en Sander Bakker en Monique de Bruine

Jos Wienen

Peter Ouwehand en Bob Meijer

COLUMNS

Pagina

Brengt Katwijk

Hans Zwetsloot

Ehran Ester

Cees van Wijk

Michiel Kolﬀ

de Bollenstreek en Leiden samen?

EN VERDER Michels kijk op de Duin- en Bollenstreek

Pagina

Ben van der Burg

steelt show bij ONDB

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Foto-impressie Noordwijkerhout Culinair

Foto-impressie culinair golven met NOV

Foto-impressie ONDB (met Ben van der Burg)

Colofon

DIT ZIJN ONZE PIONIERS (PAGINA 14)

COLUMNS

Pagina 19 Hans Zwetsloot

Pagina 23 Ehran Ester

Pagina 35 Cees van Wijk

Pagina 55 Michiel Kolï¬&#x20AC;

Baantjer in de Bollenstreek

Zakkenvullers

Rentestress

Ondernemen is topsport DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

VOORWOORD

DANKZIJ MIJN VADER Het was een onaangekondigd bezoekje. Ik reed langs en had trek in koffie. “Dat komt goed uit”, zei mijn vader. “Kun je mij mooi even helpen met het verplaatsen van het schrikdraad.” Ik keek naar mijn keurig gelakte schoenen. “Als ze een beetje vies worden, maakt je moeder die wel schoon”, verzekerde hij me. Even later liepen we over het grasland waar zijn schapen graasden. Ik ietwat zigzaggend, de molshopen en drassige stukken ontwijkend. Hij in een recht lijn, op houten klompen. Het was de augustus 2004. Terwijl we het draad naar de andere kant van het weiland verplaatsten, vertelde ik dat ik een zakenmagazine wilde gaan uitgeven. Een platform waar ondernemers elkaar konden treffen. “Welke ondernemers?”, vroeg mijn vader, die zowel kweker als hobbyboer was. “Ondernemers in Zuid-Holland.” En mijn vader reageerde: “Kansloos.” Terwijl hij zijn schapen telde, zoals een goed herder betaamd, liep ik zwijgend verder, zijn antwoord nog verwerkend.

‘WEES EEN VERBINDENDE KRACHT TUSSEN DIE MENSEN EN HUN ONDERNEMINGEN’ Een half uur later roerde hij suiker en melk door zijn koffie en motiveerde hij zijn antwoord: “Toen ik in 1964 verkering kreeg met je moeder, gingen we regelmatig samen uit. Op de fiets, want geld voor een auto had ik niet. We fietsten naar plekken binnen een straal van ongeveer dertig kilometer, want dat was voor ons behapbaar en je moeder is dol op het strand van Noordwijk. Wij gaven onze ogen altijd goed de kost en kwamen zo op veel plekken in best een grote regio. Ik leerde de mensen kennen alsmede de verschillende culturen. Om die reden was het regionale aspect voor ons belangrijk.” Hij slurpte een slok koffie naar binnen en vervolgde: “Maar het belang van een dergelijk grote regio telt voor jouw generatie niet meer. Het nieuws in het dorp of de stad, pak ‘m beet tien kilometer van jouw woonplaats verwijderd, interesseert je geen biet. Tenzij het nieuws daar tegelijkertijd landelijk of internationaal nieuws is. Wat ik maar wil zeggen is, het nieuws in het Westland heeft nauwelijks waarde voor iemand in Katwijk. Het nieuws in Delft interesseert de Voorhouter niet. Ga een magazine voor Leiden maken. Voor en door Leiden, dat klopt tenminste. Of neem de Duin- en Bollenstreek. Daar heerst de cohesie die je vaak op lokaal niveau aantreft. Bedenk, Katwijk is geen Sassenheim en Hillegom geen Noordwijkerhout. Maar vol trots noemen zij zich Bollenstreker, Duinstreker of Duin- en Bollenstreker.” 8

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

“Welk punt wil je nu maken?”, vroeg ik. “Als jij een zakenmagazine voor Zuid-Holland begint en je weet dat de Hagenaar om reden die ik zojuist schets dus niets met bijvoorbeeld de Gouwenaar of de Lissebroeker heeft, dan wordt zo’n onderneming in mijn optiek helemaal niets. Mijn advies is: begin een zakenmagazine voor Alphen aan den Rijn, voor de Haarlemmermeer of voor de Duin- en Bollenstreek. Dan ben je namelijk een platform voor ondernemers en bestuurders die elkaar kennen en graag van elkaar willen weten hoe het gaat. Wees een verbindende kracht tussen die mensen en hun ondernemingen. Verstrek interessant bedrijvennieuws, schrijf over de lokale economie en zorg ook dat je een beetje spraakmakend bent.” “Spraakmakend?” “Ja, van mijn part maak je een lijst van 50 machtigste of invloedrijkste mensen uit dat specifieke gebied. Dat is een leuke gimmick, zolang je maar wel serieus bent en er geen clownesk gebeuren van maakt.” Het zakenmagazine voor Zuid-Holland gooide ik overboord.

Dennis Captein nieuwe uitgever De 46-jarige Dennis Captein is de nieuwe uitgever van Duin- en Bollenstreek INTO business. Captein richtte in 2004 INTO business op en is sindsdien de hoofduitgever van titels die in Zuid- en NoordHolland worden uitgegeven. In december ziet titel nummer negen het levenslicht: ’s-Gravenhage INTO business. In zijn rol fungeert hij al twaalf jaar als collega, sparringpartner en vervanger van de uitgevers die aan het INTO business-concern zijn verbonden. De zomeruitgave van dit magazine werd ad interim uitgegeven door David van Kesteren, die tevens de man achter Amstelland INTO business is. Captein werkte al eerder vier jaar lang voor een zakenblad in de Duin- en Bollenstreek en is groot fan van het daar gespeelde zaterdagvoetbal. Hij getrouwd met Monique en samen hebben zijn drie kinderen. Op een bijeenkomst van de ONDB bedankt Dennis Captein (links) David van Kesteren voor zijn werk en goede zorgen.

Daarvoor in de plaats kwamen lokale zakenmagazines, met verschijningsgebieden vol saamhorigheid en cohesie. Onskent-ons, waar mensen elkaars taal spreken en verstaan. Eerst één titel en nu, twaalf jaar later, zijn dat er acht. Duin- en Bollenstreek INTO business, dat zes jaar geleden het levenslicht zag, was nummer zes. In die twaalf jaar is de wereld in alle opzichten veranderd. Wat onveranderd is gebleven is die lokale woon- en werkomgeving, waar mensen en bedrijven elkaar graag versterken. Zijn advies is een fantastisch advies gebleken.

‘DERTIG KILOMETER WAS VOOR ONS BEHAPBAAR EN JE MOEDER IS DOL OP HET STRAND VAN NOORDWIJK’ Het gaat ondertussen niet meer zo goed met mijn vader. Hij heeft alzheimer. Goede gesprekken zijn niet meer te voeren. Hij is dikwijls warrig en zit zichzelf in de weg. Lezen gaat niet meer,

koffie zetten ook niet. Er hangt een GPS-tracer aan zijn broekriem, want hij fiets nog wel, maar meestal niet de goede kant op. Soms lijkt hij gelukkig en lijkt hij dit leven prima te vinden. Net zo vaak staart hij echter urenlang naar buiten en lijkt hij ver weg. Toch zijn er, hoewel sporadisch, ook nog heldere momenten. Zoals deze zomer. Ik had hem meegenomen voor een lunch in Noordwijk. Met een uitsmijter ham, kaas en spek (alles meegebakken) doe je hem namelijk nog steeds een groot plezier. Communiceren was lastig. Ik probeerde aan tafel heus gesprekken met hem aan te knopen, maar de periodes van stilte waren groter. Wat ook niet erg was. Maar ineens, zomaar, van het ene op de andere moment, vroeg hij: “Zeg, hoe ben je eigenlijk op het idee gekomen voor lokale magazines?” En ik antwoordde: “Weet je dat niet meer dan? Dat heb jij mij destijds geadviseerd.” Waarna hij zei: “Dat weet ik heus nog wel hoor, maar ik wilde even weten of jij dat nog wist.” Dennis Captein DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

DUIN- EN BOLLENSTREEK IN BEDRIJF

‘Meer bieden voor starters’ Het Ondernemershuis Katwijk en Rabobank Leiden-Katwijk hebben een overeenkomst getekend waarin is afgesproken dat zij zich samen zullen inzetten voor startende ondernemers en ondernemerseducatie. Zij zullen bijeenkomsten voor starters organiseren en hun kennis met hen delen. Ook zijn ze betrokken bij ondernemersprojecten die leerlingen van Katwijkse onderwijsinstellingen volgen. Jan Remmelzwaal, directeur van Ondernemershuis Katwijk: “We willen niet alleen een plaats zijn waar starters en ondernemers kunnen werken, maar willen hen méér bieden.”

Jan Remmelzwaal, directeur van Ondernemershuis Katwijk.

Beursvloer Bollenstreek De Beursvloer Bollenstreek, een initiatief van de Lionsclub Bollenstreek, roept bedrijven en verenigingen op zich in te schrijven als deelnemer. Dit event vindt 23 november van 17.00 tot 19.00 uur plaats in het Teylingen College Noordwijkerhout. De Beursvloer Bollenstreek is een ontmoetingsplaats voor maatschappelijke organisaties, verenigingen en het bedrijfsleven. Het doel is elkaar te helpen om klussen te realiseren met gesloten beurs. Inschrijven kan via www.beursvloerbollenstreek.nl.

Space Expo staat in het teken van de Soyuz Capsule.

Astronautische maand In Noordwijk vinden deze maand lucht- en ruimtevaartactiviteiten plaats op verschillende locaties. Zo is er een opendag bij ESA-ESTEC en staat Space Expo in het teken van de Soyuz Capsule. Op de Walk of Space (Koningin Wilhelmina Boulevard) worden handen voetafdrukken geplaatst van de astronauten Alexander Gerst (Duitsland), Frank De Winne (België) en Paolo Nespoli (Italië). De capsule, waarin André Kuipers op aarde landde, kan er sinds vorige maand al bewonderd worden.

Herinrichting Katwijkse centrum vertraagd De herinrichting van het Katwijkse centrum is vertraagd. De aanpak van het Andreasplein, de Princestraat en de overige straten van het winkelgebied kan niet starten, omdat het bouwbestek nog niet is goedgekeurd. Daardoor start de aanbesteding later. Bovendien zijn de geschatte kosten hoger dan het budget. Ook hiervoor zoekt de gemeente naar een oplossing.

Nico van Hese overleden

Nico van Hese.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

De Noordwijkse horecaman Nico van Hese is overleden. Een verkeersongeval in Abbenes werd hem fataal. Zijn auto raakte vrijdagochtend 16 september van de weg, botste tegen een boom en kwam in het water terecht. Duikers haalden het lichaam van Van Hese uit het water. De reanimatie die volgde mocht niet meer baten. Van Hese was een telg uit een bekend horecageslacht. Zou ouders runden het vroegere Palace Hotel en Club 68. Zelf was hij mede-eigenaar van Proeflokaal Thomas en hij bestierde jarenlang Café Rosser. De laatste jaren hield hij zich voornamelijk bezig met vastgoed. In die hoedanigheid was hij betrokken bij de herontwikkeling van Hof van Holland en De Grent.

Frank Koen neemt waar in Katwijk Jos Wienen is de nieuwe burgemeester van Haarlem. De minister van Binnenlandse Zaken droeg de hem voor aan het kabinet. Omdat Haarlem een provinciehoofdstad is moest de ministerraad een besluit nemen. Wienen was 15 jaar lang burgemeester geweest van Katwijk. Zie pagina 42 voor het afscheidsinterview van Jos Wienen. De 60-jarige Frank Koen is aangesteld als waarnemend burgemeester van Katwijk. Naast burgemeester van Capelle aan den IJssel is hij wethouder en raadslid geweest in Maassluis. Zijn nieuwe functie bekleedt hij naast tal van nevenactiviteiten: de CDA’er heeft een adviesbureau op het terrein van (openbaar) bestuur en veiligheid, hij is lid van de Raad van Toezicht van CVO-Rotterdam en van de Raad van Toezicht van Stichting Dorp, Stad en Land. Verder is hij voorzitter van Stichting De Regenboog.

Lies Spruit: “Meer vrouwen onderscheiden.”

Spruit op de bres voor vrouwen Lies Spruit, burgemeester van Lisse en door dit zakenmagazine uitgeroepen als meest invloedrijke persoon van de Duin- en Bollenstreek, wil dat meer vrouwen een koninklijke onderscheiding krijgen. Volgens haar krijgen ten onrechte meer mannen dan vrouwen een lintje. Mensen moeten door andere mensen worden voorgedragen voor een onderscheiding. Spruit: “Als u om zich heen kijkt, kijk dan vooral naar de vrouwen in uw omgeving.”

Daycar.nl: auto delen Onlangs werd in het Hillegomse Fordmuseum het digitale mobiliteitsplatform Daycar.nl geïntroduceerd. Op deze website brengt Daycar autobezitters en mensen die tijdelijk een rijklare auto zoeken in contact. Het nieuwe platform baseert zich op wederzijds financieel belang van verhurende auto-eigenaren en huurders zonder auto. Alleen de kilometers worden berekend en de Daycar is gedurende het gebruik volledig verzekerd. De identiteit van de gebruikers is vooraf gecheckt. Bij autopech draagt DayCar. nl zorg voor support. Bovendien staat Daycar.nl garant voor alle betalingen van huurders aan verhuurders.

Het statige Radisson Blu Palace Hotel.

Palace Hotel is ‘superior’ Het Radisson Blu Palace Hotel is het eerste Noordwijkse hotel dat een ‘4 Sterren Superior Hotel’ classificatie op zak heeft. Deze classificatie, onlangs toebedeeld door de Europese Hotelclassificatie, is vier jaar geldig. ‘‘Waar wij ons al jaren met trots een 4-sterren ‘plus’ hotel voelen, is het een fantastisch compliment om nu ook zo geclassificeerd te staan’’, aldus André Aaij, de trots general manager. ‘‘Deze titel laat zien dat we over extra faciliteiten beschikken en we ons hiermee onderscheiden van andere 4 sterren hotels.’’ DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Bouw zwembad van start De voorbereidende werkzaamheden voor de bouw van het nieuwe Katwijkse zwembad zijn in volle gang. Het bouwbord aan de Zeeweg getuigt daarvan. Onlangs begon de aannemer met het inrichten van de bouwplaats en met de sloop van de buitenbaden. Begin 2017 wordt gestart met de fundering. Volgens de huidige planning is het nieuwe zwembad begin 2018 klaar.

KennisSeminar CROP en Silver Fern KennisSeminar, een samenwerking van CROP Registeraccountants & Belastingadviseurs en Silver Fern Interim Management en Bedrijfsadvies, organiseert op woensdag 26 oktober een seminar over familiebedrijven. Die dag wordt nader ingezoomd op het besturen van het familiebedrijf, vermogensopbouw en de juridische aspecten. Plaats van handeling is Restaurant Den Burgh in Hoofddorp.

Dennis van der Voort van Silverfern (l) en Hans van Schie van CROP

Duurzaamheidsprijs Bollenstreek De inschrijving voor de Duurzaamheidsprijs Bollenstreek 2016 is gesloten. Een jury buigt zich momenteel over de kandidaten. De winnaar krijgt 10.000 euro. Op 10 oktober, de dag van de duurzaamheid, werd de winnaar bekendgemaakt. Die winnaar treft u aan op onze site (www.duinenbollenstreekintobusiness.nu), omdat de bekendmaking samenviel met het ter perse gaan van dit magazine.

Ondernemersfonds Noordwijk een feit

Primeur voor Multisport Rijnsburg Multisport in Rijnsburg heeft als eerste fitnessbedrijf in de Bollenstreek het exclusieve fitnessprogramma FunXtion in gebruik genomen. FunXtion heeft meerdere uitdagingen ontwikkeld waarmee sporters zelf hun voortgang bijhouden en controleren. De scores worden bijgehouden door middel van een persoonlijke polsband waar alle gegevens op staan. Met de My FunXtion applicatie kunnen sporters ook buiten de sportschool werken aan een fit en gezond lichaam. En als het nodig is sturen personal trainers van Multisport tips en motiverende berichten. Voor meer informatie: www.multisportbv.nl. 12

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

De gemeenteraad van Noordwijk heeft groen licht gegeven voor het Ondernemersfonds Noordwijk. De officiĂŤle oprichting hiervan is 1 januari 2017 een feit. Tegelijk stemde de gemeenteraad in met de oprichting van het Economisch Ontwikkelings- en Innovatiefonds. Met dit fonds wil de raad de Noordwijkse economie een push geven. Jaarlijks zal de gemeente een ton storten in dit fonds. Beide fondsen zijn nauw met elkaar verbonden zodat cofinanciering van projecten tot de mogelijkheden behoort.

500 extra klanten voor Jac. van Dam Jac. van Dam Verzekeringen uit Voorhout heeft 500 klanten overgenomen van VIP Adviesgroep uit Lisse. Het gaat om klanten met een schadeverzekering. Voor deze klanten verandert er niets. Alleen hun polis wordt omgezet. Met de aanschaf van deze portefeuille groeit het bedrijf, dat gerund wordt door Floris van Dam, aanzienlijk.

Aantal rozenhectares neemt af Nederland blijft wereldwijd een van de belangrijkste exportlanden van rozen, maar het aantal rozenhectares neemt hard af. In 2004 had Nederland nog zo’n 850 hectare aan rozenproductie, dat daalde naar 238 hectare in 2016. Dat blijkt uit onderzoek naar de mondiale rozenproductie dat FloraHolland in samenwerking met rozenveredelaars heeft uitgevoerd. De reden van de daling: rozenkwekers stoppen of stappen over op een ander gewas omdat de prijzen van importrozen lager zijn.

Wonen en werken in bollenschuren Tot en met 19 februari 2017 is in Museum De Zwarte Tulp in Lisse een tentoonstelling te zien waarbij de architectuur, de betekenis voor het landschap en het hergebruik van bollenschuren centraal staat. Bollenschuren zijn zo karakteristiek voor de Bollenstreek dat die als iconen van het landschap worden beschouwd. Steeds meer Dit was ooit een bollenschuur en is nu een appartementencomplex. bollenschuren staan op de monumentenlijst en/of krijgen een nieuwe functie. De tentoonstelling laat zien hoe bijzonder het is om in een bollenschuur te wonen en te werken. Het museum is gevestigd in een bollenschuur aan de Grachtweg 2a in Lisse en is geopend van dinsdag tot en met zondag van 13.00 tot 17.00 uur.

Teylingen presteert het best

Autocoureur Niels Langeveld (l) en Henk Griﬃoen van That’s Lease.

That’s Lease steunt autocoureur

Teylingen presteert van de zes gemeenten in de Duin- en Bollenstreek in economisch opzicht het best. Weekblad Elsevier liet alle 370 gemeenten met meer dan 10.000 inwoners onderzoeken. Teylingen staat op plaats 73. Noordwijkerhout volgt op eerbiedwaardige afstand (155). De resultaten van onze andere gemeenten: Hillegom staat op 192, Lisse op 247, Katwijk op 262 en Noordwijk op 288.

Autocoureur Niels Langeveld was vorige maand te gast bij een bijeenkomst van de ONDB, gehouden bij That’s Lease in Sassenheim. Langeveld, die in 2014 en 2015 kampioen werd in de klasse ‘Renault Clio’, probeert dit jaar hoge ogen te gooien in de ‘Seat Leon Eurocup’. That’s Lease ondersteunt hem daarbij als sponsor. Langeveld vertelde de aanwezigen in zijn presentatie dat hij alles opzij zet om zo hard en goed mogelijk te kunnen rijden. Buiten had That’s Lease twee gloednieuwe Tesla’s opgezet. Vooral voor het nieuwste model, de SUV Model X, was veel belangstelling. DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Wie gaven onze regio een boost?

Pioniers van de Duin- en Bollenstreek In de afgelopen anderhalve eeuw maakte de Duin- en Bollenstreek een stormachtige ontwikkeling door. Diverse politici, ondernemers en religieuzen waren dankzij hun visie en daadkracht van groot belang voor de rol die onze regio anno 2016 in Nederland en zelfs de wereld speelt. Duin- en Bollenstreek INTO business onderzocht welke personen tot en met vandaag een bepalende rol speelden in ons maatschappelijke en economische leven? Met andere woorden, wie zijn de pioniers van de Duin- en Bollenstreek?

Rijke Hollanders stichtten in de zeventiende eeuw in het noordwesten van Nederland tal van kleine nederzettingen. Zij legden hiermee indirect de basis voor wat wij nu de Duinen Bollenstreek noemen. Onze regio kreeg zijn huidige vorm en karakteristieke bestemming echter pas na 1850, toen duinen werden afgegraven en de bewoners ontdekten dat de kalkrijke, sneldrogende grond uitermate geschikt is voor bollenteelt. In de decennia die volgden, kwamen de kernen die wij nu Noordwijkerhout, Lisse, Hillegom, Sassenheim, Warmond en Voorhout noemen letterlijk en figuurlijk tot bloei. Aan de kust, in Katwijk en Noordwijk, was vooral de visserij de reden van het bestaan. Totdat enkele creatieve en flamboyante entrepreneurs hier neerstreken en onze kunstplaatsen zeer geschikt achtten voor recreatieve doeleinden.

August Mees (1897-1979)

Haalde Sikkens naar Sassenheim De bloembollenteelt zorgde ooit voor economische en fysieke groei van Sassenheim, maar is bijna volledig uit het dorp verdwenen. Ten opzichte van de andere dorpen in de Bollenstreek is er vrij veel industrie gevestigd. De vestiging van AkzoNobel is het grootste bedrijf. Deze onderneming kwam onder andere voort uit de verf- en lakfabriek Sikkens, die zich in 1939 vanuit Groningen in Sassenheim had gevestigd. Verantwoordelijk voor deze verhuizing was August Marie Mees. Hij was destijds directeur van de Koninklijke Sikkens Lakfabrieken. De verhuizing was belangrijk omdat veel van de klanten gevestigd waren in West-Nederland. Mees werd beschouwd als een intellectueel en een innovator. In 1962 werd de Sikkens Groep onderdeel van het Akzo-concern, dat in de negentiger jaren fuseerde met het Zweedse Nobel. Met ongeveer 1.500 werknemers is AkzoNobel Sassenheim de grootste vestiging van AkzoNobel in Nederland. Er worden allerlei soorten lakken gemaakt voor onder meer autoâ&#x20AC;&#x2122;s, schepen en vliegtuigen.

Definitie van een pionier Een pionier is iemand die als eerste een bepaald gebied betreedt, waarna hij zijn weg moet vinden zonder gebruik te kunnen maken van de ervaring van anderen. Het werk van een pionier is erg belangrijk, omdat anderen erop kunnen voortbouwen. Sommige personen zijn van nature een pionier. Zochten pioniers in oudere tijden een nieuwe en onbekende omgeving op, later waren zij bijvoorbeeld degenen die een nieuw bedrijf opstartten. Een echte pionier functioneert minder goed in een compleet gevestigde omgeving.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Tekst Dennis Captein | FotograďŹ e DeBeeldredacteur.nl/Michel terWolbeek

Jan Carel Elias, graaf van Lynden (1912-2003)

Grondlegger van huidige Keukenhof

Graaf Jan Carel Elias.

De laatste familie-eigenaar van de Keukenhof is Jan Carel Elias, beter bekend als de graaf van Lynden en in de volksmond Graaf Carel genoemd. Flamboyante afstammeling uit een roemrucht adellijk geslacht. Zijn grootmoeder was baronesse Cornelia Johanna van Pallandt. De families Van Pallandt en Van Lynden hebben de Keukenhof de laatste twee eeuwen De grootmoeder van gerund dan wel vererfd. Jan Carel Elias was wat Jan Carel Elias, baronesse dat betreft de laatste der Mohikanen. Na zijn dood Cornelia Johanna van Pallandt. liet hij het kasteel inclusief het 230 hectare tellende landgoed na aan de Stichting Kasteel Keukenhof. Deze stichting heeft zich ten doel gesteld om het kasteel en alle andere achttien rijksmonumenten op het landgoed terug te brengen in de goede staat waarin zij begin 1900 verkeerden. Anno 2016 is de Keukenhof, samen met het strand van Katwijk en Noordwijk, de grootste toeristische trekpleister. Graaf Carel ligt op begraafplaats Duinhof in Lisse.

Dirk W. Lefeber (1894-1979)

Eerste exporteur van bloembollen Dirk Lefeber was een van de eersten die bloembollen met succes aan de man wist te brengen in Engeland, Duitsland en met name Rusland. Hierna startte hij met het hybridiseren (winnen van nieuwe soorten) van bloembollen: gladiolen, narcissen, hyacinten, maar vooral tulpen. In 1932 werd hij benoemd tot lid van de regeringscommissie die verantwoordelijk was voor de productie en export van bloembollen. Mede dankzij zijn maatregelen werd er een goede basis werd gelegd voor een Dirk Lefeber gaf de Bollenstreek internationale allure. gezonde bloembollencultuur die ook de crisisjaren in de dertiger jaren overleefde. Na de tweede wereldoorlog vloog Lefeber naar Rusland met dertigduizend bloembollen die hij daar namens de Hollandse kwekers aanbood. De banden werden versterkt en er ontstond een behoorlijke handel op Rusland. Lefeber werd om zijn inzet en kennis van zaken zowel nationaal als internationaal geëerd en ontving vele onderscheidingen, waaronder The Lindley Medal van de Royal Horticultural Society in Londen voor het vinden van nieuwe tulpenrassen.

Welke pioniers mist u? De Duin- en Bollenstreek kent vele pioniers. Echter, wie voor de één een pionier is, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Voor deze bijzondere en zorgvuldig samengestelde lijst met namen maakte de redactie van Duin- en Bollenstreek INTO business gebruik van de historische kennis en documenten van archivarissen, historici, musea, historische verenigingen en streekgenoten met historisch besef. Zijn er niettemin pioniers die u in onze opsomming mist, laat het ons dan weten via dennis@intobusiness.nu. In de volgende uitgave van Duin- en Bollenstreek INTO business komen we daar dan op terug.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Heinrich Tappenbeck (1838-1904)

Zette badplaats Noordwijk op de kaart

Heinrich Tappenbeck.

De Duitser Heinrich Tappenbeck mag beschouwd worden als de man die Noordwijk als badplaats op de kaart zette. Hij kocht in 1887 het twee jaar eerder gebouwde Huis ter Duin van de gemeente Noordwijk voor 15.000 gulden. De zes hectare duingrond die daarbij zat verkocht hij als villagrond en de opbrengst investeerde hij in Huis ter Duin. Tappenbeck adverteerde volop in Nederlandse en Duitse bladen die vooral door zakenlui en mensen van adel werden gelezen. Zo kreeg Huis ter Duin al eind negentiende eeuw grote bekendheid onder gefortuneerden in binnen- en buitenland. Zo verbleven de koninklijke families van Nederland en België er graag, evenals prinses Gracia van Monaco, schrijver Thomas Mann en filmsterren Liz Taylor en Richard Burton. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het hotel door de Duitsers gevorderd voor het onderbrengen van legerofficieren. Dat gegeven werd later gebruikt in de film Soldaat van Oranje die gedeeltelijk rond het hotel opgenomen is. Sinds de zeventiger jaren is het hotel als Grand Hotel Huis ter Duin in handen van de familie Noorlander.

Willem Warmenhoven (1896-1989)

Grondlegger Bloemencorso

Eerste corsowagen

Willem Warmenhoven wordt alom beschouwd als de grondlegger van het Bloemencorso in de Bollenstreek. De Tweede Wereldoorlog was ten einde en de behoefte aan feesten en gezelligheid was groot. Er ontstonden om die reden kleine, feestelijke corsootjes. In 1947 was het de Hillegomse amarylliskweker Willem Warmenhoven die de allereerste volwassen praalwagen in de vorm van een walvis optuigde. Daarmee oogstte hij veel succes. Hillegom nodigde hierna Sassenheim en Lisse uit om mee te werken aan een groots opgezet corso. Inmiddels is het Bloemencorso in de Bollenstreek een van beroemdste corso’s ter wereld. Jaarlijkse trekt het festijn een internationaal miljoenenpubliek. Behalve dat het bloemencorso het enige voorjaarsevenement van dit kaliber is, is het ook het enige corso dat wordt opgebouwd met bolbloemen zoals hyacinten, tulpen en narcissen. Het Bloemencorso van de Bollenstreek (vindt steevast plaats op de eerste zaterdag na 19 april) maakt een veertig kilmeter lange tocht van Noordwijk via Voorhout, Sassenheim, Lisse, Hillegom, Bennebroek en Heemstede naar Haarlem, waar de kleurrijke optocht eindigt. Daar zijn de praalwagens nog een dag te bezichtigen. Op de vrijdagavond voor de corsozaterdag rijdt de stoet door een feestelijk verlicht Noordwijkerhout.

Jos Wienen

Succesvolste burgemeester Mister Katwijk wordt hij ook wel genoemd. Als geboren Ridderkerkerker wist hij zich te vereenzelvigen met de soms eigenzinnige Katwijker. Na vijftien jaar burgemeesterschap verruilt hij Katwijk nu voor Haarlem. Hij staat bekend als een vlotte burgemeester met een sterke eigen mening. Ook wordt hij De Sociale CDA’er genoemd, vanwege zijn asielbeleid. Dat beleid leverde hem ook kritiek op. Toch hield hij voet bij stuk, alhoewel hij hiermee op sociaal media lijnrecht tegen zijn tegenpool Geert Wilders kwam te staan. Wienen wordt alom beschouwd als de drijvende kracht achter de geslaagde fusie tussen Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg. Bestuur- en managementexperts noemen hem de succesvolste burgemeester die in de afgelopen vijftig jaar in de Duin- en Bollenstreek actief was. 16

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Jos Wienen, een geroemde burgemeester.

Lau Homan, Hein Bader en Daan Hoogewoning

De heren van de veiling, van links naar rechts: Jac. T. De Vroomen, C.M. Grullemans, directeur H. (Hein) Bader, minister Kan (de vader van de vermaarde cabaretier Wim Kan), directeur D. (Daan) Hogewoning, directeur L. (Lau) J. Homan en J. Berbee.

Van experiment tot Hobaho In 1921 begonnen Lau Homan, Hein Bader en Daan Hoogewoning aan een experiment. In plaats van het ‘groene veilen’ van de bolgewassen, gingen zij het geoogste product veilen (de bloembollen). In de voormalige stal van de postkoetspaarden van Hotel De Witte Zwaan in Lisse werd de Een uur voor de allereerst veiling van Hobaho. eerste veiling gehouden. Dat werd een doorslaand succes, De zaal zou even later uitpuilen van de mensen. waarna de zaken amper een jaar later nog grootser werden aangepakt. Aan de haven in Lisse lieten de heren een voor die dagen enorme hal bouwen: oppervlakte 4200 vierkante meter. Hiervan was 500 vierkante meter sloot, zodat de aanvoer met boten kon binnenOtto van Wassenaer van Catwijck (1823-1887) varen. Veel bollenkwekers vonden de bouw hiervan megalomaan en meenden dat het plan gedoemd was te mislukken. Maar Homan, Bader en Hoogewoning hadden een Telg uit een adellijk geslacht dat eeuwenlang op het hoogste niveau politiek goede inschatting gemaakt. Sterker, actief was. Otto van Wassenaer van Catwijck was lid van de Tweede Kamer al binnen een jaar na de voltooiing namens de antirevolutionairen. Dankzij hem werd onderwijs in Nederland van de hal bleek het onderkomen te voor iedereen toegankelijker. “Kennis is macht”, aldus de man die een klein. Zo werd de basis gelegd van vooraanstaand lid van de Hervormde Gemeente in Katwijk was en te boek de N.V. Hollands Bloembollenhuis stond als één van de invloedrijkste personen van Zuid-Holland. Mede dankzij Hobaho (afkorting van de oprichhem en zijn vrouw werd in Katwijk de Nieuwe Kerk gebouwd. Dat was geen ters Homan, Bader en Hoogewooverbodige luxe, want deze religieuze stroming groeide in die tijd enorm. Nog ning), die in 1931 werd opgericht. altijd is de Hervormde Gemeente van Katwijk met meer dan 18.000 leden de Anno 2016 is Hobaho dus al meer grootste van Nederland. Otto van Wassenaer van Catwijck stierf kinderloos en dan 90 jaar gespecialiseerd in de ligt begraven in een familiegraf op de begraafplaats van Katwijk-Binnen. bemiddeling en veilen van bloembollen, knollen en vaste planten.

Bouwde de Nieuwe Kerk in Katwijk

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Dirk Parlevliet en Dirk en Jan van der Plas

Grootste Europese visbedrijf

Dirk Parlevliet (l) en Jan van der Plas.

Oprichters van het beroemde visserijbedrijf Parlevliet & Van der Plas, dat in 1949 in de haringhandel stapte. In de vijftiger en zestiger jaren maakte het bedrijf een enorme groei door. Het kleine haringbedrijf ontpopte zich tot grootste Europese visonderneming die wereldwijd actief is in de vis- en visverwerkende industrie. De zeer geavanceerde schepen van Parlevliet & Van der Plas, die stuk voor stuk het predicaat ‘fabriek’ hebben, bevaren alle wereldzeeën. Op dit moment werken dagelijks circa zesduizend mensen voor of namens Parlevliet & Van der Plas. In de kuststreek is het bedrijf, wiens Valkenburgse vestiging contouren en aspecten heeft van een schip (ontworpen door de Noordwijkse architectenfamilie Van Egmond), een werkgever die op handen wordt gedragen. Het bedrijf ondersteunt tal van lokale en regionale initiatieven die de onderlinge saamhorigheid bevorderen.

Jan Hoogeveen

Beschermheer van de Bollenstreek Kweker Jan Hoogeveen is de beschermheer van de Bollenstreek. Hij zet zich zijn hele leven al in voor agrarisch natuurbeheer, duurzame bollenteelt, ruimtelijke ordening en cultureel erfgoed. Het Pact van Teylingen kwam mede door hem in 1996 tot stand. Hij ontpopte zich op bestuurlijk niveau als een vervaarlijk en intelligent debater. Daar kunnen ze in de vele commissies, besturen, vakgroepen, raden van commissarissen, coöperaties, stichtingen en verenigingen waarin hij zitting had over meepraten. Hoogeveen, die geridderd werd voor zijn inzet, is inmiddels 69 jaar maar zijn inzet voor de regio is nog altijd onverminderd groot.

Nicolaas Dames (1862-1920)

Verhief bollenstudie tot kunst

Nicolaas Damen, een bloembollenman in hart en nieren.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Nicolaas Dames was een bloembollenman in hart en nieren. Hij spande zich in ‘voor kunde en gemeenschapszin’ en die leuze staat vandaag de dag op de buste voor het PPO-gebouw aan de Heereweg in Lisse. Deze tekst staat overigens ook op de zogenoemde Nicolaas Dames-medaille. Een erepenning die wordt gegeven aan mensen die op de een of andere manier van bijzondere betekenis voor het bloembollenvak zijn geweest. Zelf was hij een pionier op dit gebied. De studie der bolgewassen verhief hij bijkans tot kunst. Het gevolg was dat hij talloze nieuwe variëteiten wist te ‘winnen’, zoals dat in het vakjargon heet. Daarnaast was Dames een van de eersten die de werkomstandigheden van arbeiders verbeterde. Hij stierf als een welgesteld man.

COLUMN

Baantjer in de Bollenstreek Onlangs meenden onverlaten ’s nachts in mijn achtertuin te mogen ‘shoppen’. Mijn twee ligbedden en mijn complete negendelige loungeset waren verdwenen. Hoezo brutaal! Een schade van bijna vijfduizend euro. Vol ongeloof belde ik de politie. Die rukken daar dus niet meer standaard voor uit. Na lang aandringen kwamen er twee agenten van het streekbureau uit Lisse om de boel op te nemen. Een paar dagen later keek ik voor de zoveelste keer op Marktplaats. Ik zocht op ‘Exotan loungeset’. En ja hoor, daar stond ie. Onze eigen, uit duizenden herkenbare, loungeset, keurig gefotografeerd in een mooie opstelling en voor slechts 2.500 euro op te halen in IJmuiden. De verkoper, Harry L., nodigde je van harte uit om snel zijn 06-nummer te bellen. Gelijk het politiebureau gebeld. “Nee meneer, u moet eerst zelf contact leggen met de verkoper en vaststellen dat het uw loungeset is. Daarna kunt u ons weer bellen.” “Maar ik ben toch zeker Alberto Stegeman niet?”, reageerde ik. Nu waren de omgevingsfactoren van de vier foto’s vrij kenmerkend en binnen één zoekopdracht op internet had ik de locatie achterhaald waar de loungeset gefotografeerd was. Zonder enige twijfel in de self-storage van Bart Box in IJmuiden. Wederom de politie gebeld. “Nee, daar kunnen we niets mee, u moet echt zelf contact met de verkoper leggen en pas dan komen wij misschien.” Dan heb je een sluitende zaak, die gezien de diverse aanbiedingen van Harry veel meer gestolen waar oplevert, en dan gebeurt er nog steeds niets mee. Ik nam mij voor dat Harry hier niet mee weg zou mogen komen. Dus alsnog een mail gestuurd naar de twee agenten die bij ons thuis waren geweest, met alle bewijsfoto’s van loungeset en locatie. Een locatie, die vol hangt met camera’s, die alle handelingen rondom de bewuste opslagbox hadden opgenomen. Maar ook dat bleek voor de politie niet genoeg. “U kunt dit wel bewijs vinden, maar wij kunnen er nog steeds niets mee. Zoiets kost héél veel tijd; daar beginnen we niet aan.” Toen belde ik het bureau in IJmuiden. Of er een mailadres was waar ik alle

bewijslast heen kon sturen? “Nee meneer, we geven geen mailadressen. U bent toch echt zelf aan zet om contact te leggen.” Hoewel ontmoedigd besloot ik nog één allerlaatste poging te wagen. Via de website van de politie kwam ik uit bij de wijkagent van het havengebied in IJmuiden. Onder zijn naam stonden de gevleugelde woorden ‘waakzaam en dienstbaar’, wat mij toch weer wat vertrouwen bood. Ik stuurde de wijkagent een mail vol bewijslast met de vraag: “Stuur mij alstublieft een mailadres waar ik mijn onderbouwing met bewijsfoto’s naartoe kan sturen.” En warempel, een dag later werd ik gebeld door een IJmuidense politieagente. Ze stond op dat moment in de betreffende, door mij aangewezen, opslagbox en vertelde dat mijn loungeset er helaas niet meer was. Wel stonden er nog andere spullen, waaronder twee ligbedden. Of ik die kon identificeren. Nou, dát kon ik natuurlijk wel. Of ik mijn spullen ooit nog terugkrijg? Ik betwijfel het, maar voorlopig is Harry L. wel tegen de lamp gelopen. Maar wat heb ik veel weerstand moeten overwinnen! Het is toch belachelijk dat ik zelf de volhardende Baantjer moest uithangen om zover te komen?

HANS ZWETSLOOT is directeur van STOL architecten en voorzitter van het ONDB (Ondernemers Netwerk Duin- en Bollenstreek), een regionaal ondernemersnetwerk met ruim 300 leden. Vanuit die hoedanigheid schrijft hij altijd het voorwoord voor de maandelijkse ONDB-nieuwsbrief, waarin hij, veelal met een glimlach, ingaat op zaken rondom het ONDB en/of het regionale (ondernemers) leven. Tekst Hans Zwetsloot | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

INTERVIEW

John Brouwer denkt nog lang niet aan stoppen

‘IK GENIET VAN EEN LEEG TERREIN’ Brouwer Tours en Taxibedrijf Brouwer zijn bekende begrippen in de Duin- en Bollenstreek. Al sinds 1905 zit het familiebedrijf in het vervoer. Al die tijd stond er een Brouwer aan het roer. De 54-jarige John Brouwer was dertig jaar ﬁnancieel en nu commercieel directeur. Samen met Paul Brouwer, de zoon van de oudste broer van John, geeft hij leiding aan Brouwer Company. Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel terWolbeek

Brouwer Company is een naam die nog niet geworteld is in de regio. Dat is ook niet zo verwonderlijk, geeft John toe. De naam wordt pas sinds een jaar gebruikt. Brouwer Company is de overkoepelende naam voor de diverse takken van het bedrijf. Naast Brouwer Tours en Taxibedrijf Brouwer vallen Brouwer Travel (voortgekomen uit Happy Holidays) en de Brouwer Academy (eigen rijopleiding voor bus en touringcar) ook onder de Brouwer Company. STARTPUNT

In 1905 is Piet Brouwer een voermanderij en stalhouderij begonnen voor landbouwwerkzaamheden zoals hooi-, stro- en graanvervoer. Hoewel in 1927 de eerste luxe auto voor taxivervoer in gebruik werd genomen, wordt 1931 als startpunt van het bedrijf beschouwd. In dat jaar heeft Piet met behulp van Smederij De Haas in de Voorstraat in Noordwijk een vrachtwagen omgebouwd tot touringcar. In 1967 verhuisde het bedrijf naar de Bronckhorststraat in Noordwijk. Op zaterdag kwamen de chauffeurs naar de zaak om een bakkie te doen, een broodje te eten en de bussen schoon te maken. John herinnert zich dat nog goed: “Als 20

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

een vriendje bij mij kwam spelen, keerden we altijd zwart terug. We waren aan het klimmen in de werkplaats en in het pakhuis. Vaak moest er eerst geholpen worden, want anders mocht je niet spelen.” STAPPEN MAKEN

Na het afronden van de MTS trad John op 14 mei 1982 officieel in dienst van het familiebedrijf. Eerst als monteur, maar al snel werd hij overgeplaatst naar het kantoor. In 1985 werden Peter en John benoemd tot directeur. “Dat was het begin van een periode waarin we stappen hebben kunnen zetten. We hadden destijds twaalf touringcars, vier taxi’s en één taxibusje. Nu hebben we zo’n negentig taxi’s en 45 touringcars.” Door de groei van het keurmerk gecertificeerde bedrijf zijn er tegenwoordig schoonmakers in dienst. “Het is niet meer zoals vroeger. Toen moest je met een stang en een slang een bus wassen en dertig vaten met diesel vullen om die daarna met een stang en een gieter naar binnen te gieten. Als je dan aan het eind van de dag thuiskwam, ging je in bad en kreeg je een glas cassis en een zakje pinda’s. Dan was je blij.”

JOHN BROUWER ZIET DE PRIJZENOORLOG IN DE TAXIWERELD MET LEDE OGEN AAN Het bedrijf gaat over op een nieuwe kleurstelling. Het roodgrijs was al verdwenen, het grijs is er binnenkort ook niet meer. “We gaan nu over op zwart met zilver. We hebben nog niet alle bussen de nieuwe kleuren gegeven. Het is nu te druk om een wagen veertien dagen in onze eigen spuiterij te zetten.” In de wereld van de touroperators is niet echt sprake van een prijzenoorlog, maar in de taxibranche wel. John ziet het met lede ogen aan. Bij tenders is sprake van een minimaal tarief. “Hiermee wil men voorkomen dat taxibedrijven zwaar onder de prijs gaan zitten, met het risico dat zo’n bedrijf omvalt en de opdrachtgever met een probleem zit. Door dat minimale tarief kleed je wel die functie uit. Je kunt niet even met een vrouwtje naar boven meelopen als service, omdat er goedkoop wordt ingekocht. Juist die mensen die service nodig hebben, krijgen het nu niet.” NIEUWE UITDAGINGEN

John kan genieten van een leeg terrein, maar doet dat ook als

alle touringcars en taxibussen weer netjes zijn teruggekeerd. “Het geeft een goed gevoel wanneer mensen naderhand een mail sturen om hun tevredenheid te uiten. Daar doe je het toch voor. Daarnaast zijn er steeds weer nieuwe uitdagingen en nieuwe klussen. Nu wij al weer drie jaar het dagelijks vervoer van IJmuiden naar Amsterdam en weer terug verzorgen, krijgen we steeds meer aanvragen uit die hoek.” Toen John nog jong was en bij zijn ouders woonde, gingen de gesprekken aan tafel altijd over de zaak. Niet zo gek, want het gezin woonde aan de zaak. John heeft er bewust voor gekozen om op afstand van de zaak te gaan wonen, in Noordwijkerhout. Zijn vrouw Joke werkt eveneens in het bedrijf. Zij houdt zich vooral met het taxibedrijf bezig, maar door de tijdelijke afwezigheid van Paul (hij is vanwege ziekte even uit de running) voert ze nu dagelijks ook directietaken uit. “Aan tafel praten we niet veel over het bedrijf. Dat probeerde ik vroeger al af te kappen. Omdat de kinderen nu gedeeltelijk in het bedrijf werken, is het niet te voorkomen. Als het dan maar wel op een leuke manier gaat.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Brouwer over de prijzenslag in de taxiwereld: “Door dat minimale tarief kleed je wel die functie uit. Je kunt niet even met een vrouwtje naar boven meelopen als service, omdat er goedkoop wordt ingekocht. Juist die mensen die service nodig hebben, krijgen het nu niet.”

HOOFD LEEGMAKEN

Tien voetbalclubs sponsoren, lid zijn van zes businessclubs en af en toe ook nog business events zorgen dat John na werktijd niet vaak thuis is. Eén keer per week wil hij op de tennisbaan een balletje slaan. Op maandagavonden is hij op het strand met zijn golden retriever Bono te vinden. “Hij is vernoemd naar Bono van U2, in mijn ogen de beste band ooit. Zo’n uurtje lopen op het strand vind ik lekker. In de winter is het donker en kom je weinig mensen tegen. Je ziet de lichten van de strandtenten licht richting zee geven. Heerlijk om dan even je hoofd leeg te maken.” Aan stoppen denkt John nog niet. Het werk is nog veel te boeiend. “Ik hoop dit nog tien jaar te doen. Dan ben ik 65 en vind ik het welletjes. Of een van mijn kinderen het dan overneemt? Ze moeten het echt willen, want je krijgt het niet voor niks.”

‘MIJN KINDEREN MOETEN HET ECHT WILLEN, WANT ZE KRIJGEN HET NIET VOOR NIKS’ 22

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

BROUWER COMPANY

Keyserswey 38-40 | 2201 CW Noordwijk | 071-3650090 john@brouwertours.nl | www.brouwertours.nl

COLUMN

Zakkenvullers Vraag een voorbijganger een advocaat in een woord te omschrijven en de kans is groot dat woorden als ‘duur’ of - iets minder ﬂatteus ‘zakkenvuller’ de revue passeren. Ook staan advocaten niet echt bekend als innovatief.

Daar staat tegenover dat de tijd en de markt verandert; advocaten moeten steeds vaker concurreren met andere dienstverleners. Ook is de klant steeds mondiger geworden, hetgeen ik overigens toejuich. Steeds vaker gebeurt het dat een klant wil onderhandelen over de prijs. Wat mij betreft geen enkel probleem, zolang ik de ‘no cure, no pay’-vraag maar niet krijg. Een dergelijke afspraak is in beginsel verboden voor advocaten en dat is maar goed ook. Ik licht dat toe. Mijn belangrijkste bezwaar tegen dergelijke afspraken is dat je als advocaat je onafhankelijkheid verliest als je een belang krijgt in een zaak. Een advocaat die een belang heeft bij de afloop van een aan hem toevertrouwde zaak, kan in de verleiding komen de zaak zo snel mogelijk en met zo weinig mogelijk inspanning af te wikkelen in plaats van zich voor datzelfde bedrag uit de naad te werken om het maximale resultaat voor zijn cliënt te bereiken. Neveneffect is dat advocaten daardoor steeds vaker alleen maar financieel lucratieve zaken aanpakken en de betere zaken alleen op dergelijke basis met navenant hoge tarieven (die doen er dan toch niet meer toe!) - afwikkelen. Daarnaast is de kans groot dat het u bij een positief resultaat uiteindelijk veel meer kost dan bij een traditioneel uurtarief. Laten we eerlijk zijn, het veelvuldig becommentarieerde uurtje-factuurtje geeft wel aan waar en hoeveel tijd de advocaat daarmee bezig is; inzicht dus. Een daarop gebaseerde declaratie is ook oprecht: soms rechtlijnig, maar dan bestaat nog altijd de mogelijkheid de declaratie te matigen. Uit zijn aard leent ‘no cure, no pay’ zich daar niet voor.

De Nederlandse Orde van Advocaten is gelukkig voorzichtig: in het algemeen geldt nog steeds een verbod, al mag de honorering wel deels afhankelijk zijn van het resultaat. En dat terwijl het verbod op ‘no cure, no pay’ niet in de wet is vastgelegd, maar enkel in de gedragsregels is opgenomen. Wie meende ook al weer dat extern toezicht onontbeerlijk was? Maar dat terzijde. Alhoewel ik een fervent voorstander ben van het verbod op dergelijke afspraken, realiseer ik mij ook dat de klant centraal staat en de huidige maatschappij gekenmerkt wordt door diversiteit. Ook wij kennen daarom alternatieve financiële voorwaarden, zoals een fixed fee met ‘fee cap’ (als er minder tijd aan een zaak wordt besteed dan van tevoren becijferd, dan worden de daadwerkelijk gewerkte uren in rekening gebracht) of een success fee (een laag kostendekkend uurtarief wordt in rekening gebracht dat achteraf verhoogd wordt bij een positief resultaat). De mogelijkheden zijn er en we denken - ook daarin - graag met u mee, zo lang ik de ‘no cure, no pay’-vraag maar niet meer krijg. Ehran Ester

EHRAN ESTER is advocaat en eigenaar van Advocatenkantoor Ester in Hillegom. Werd geboren in het jaar dat de Apollo 14 werd gelanceerd. Heeft ook een aantal jaren op de (voormalige) Antillen gewerkt en is daar nog steeds juridisch actief. Vindt dat advocaten aﬃniteit moeten hebben met de branche van hun klanten, creatief moeten zijn en soms ook niet-juridische wegen moeten bewandelen. Hij bekleedt diverse maatschappelijke bestuursfuncties in de zorg en de dienstverlening. In zijn vrije tijd kookt en reist hij graag, bij voorkeur met vrouw en kinderen. Tekst Ehran Ester | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Tekst May-lisa de Laat | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

SPECIALIST VOOR HET FAMILIEBEDRIJF Maar liefst 70 % van de bedrijven in het MKB is een familiebedrijf. JAN© Accountants & Adviseurs heeft dit erkend en heeft zich daarom gespecialiseerd in advies en begeleiding aan ondernemende families, oftewel ondernemers van familiebedrijven.

Om daarvoor de benodigde extra bagage mee te brengen, volgden 5 partners de postacademische opleiding Trusted Familiy Business Advisor aan de TIAS School for Business and Society in Tilburg. Een pittige opleiding van 2 jaar op vaktechnisch gebied, maar vooral ook qua vaardigheden. Daarbij kwamen ook de eigen kwaliteiten naar voren. “Goed kunnen luisteren is bijvoorbeeld essentieel in ons werk. Niet alleen om informatie en feiten te vergaren, maar ook om de achterliggende drijfveren van iemand boven tafel te krijgen. Daarin werden we getraind door toppers uit de praktijk: gastdocenten gespecialiseerd in familiebedrijven en een psycholoog”, vertelt Jolanda van der Maden.

gezegd, is het aantal familiebedrijven in Nederland groot. Zij vormen de ruggengraat voor de Nederlandse economie. Deze bedrijven kennen hun eigen complexiteit. De bedrijven hebben speciale kenmerken, waarbij de relatie tussen familie, eigendom en onderneming nauw samenhangt. Bovendien zijn familiebedrijven bijzonder door hun dikwijls financieel stevige basis en de lange termijn focus. Daarom vinden we het belangrijk dat op iedere vestiging een partner aanwezig is met het certificaat ‘Trusted Family Business Advisor’. Jolanda volgde de opleiding samen met haar collega’s Camiel Lokkerbol, Wim Zagt, Nico Perdaan en Jordi Bakker. OPLOSSINGSGERICHTE BENADERING

TRUSTED FAMILIE BUSINESS ADVISOR

Waarom die extra aandacht voor familiebedrijven? Zoals 24

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

In geval van bedrijfsopvolging, hoeft niet automatisch de oudste zoon of dochter de beste persoon te zijn om het

Camiel Lokkerbol, Wim Zagt, Nico Perdaan, Jordi Bakker en Jolanda van der Maden.

“OPLOSSING IN BELANG ONDERNEMING ÉN FAMILIEBAND”

bedrijf te leiden. Wat gebeurt er met de aandelen als iemand van buiten de familie toetreedt of de schoonzoon of schoondochter een belangrijke post in het bedrijf ambieert? In de praktijk komen we bij familiebedrijven dikwijls dit soort vragen tegen. Of een bedrijfsopvolging van een bedrijf in handen van twee broers, die beide kinderen hebben die capabel zijn. Hoe regel je dit soort zaken in het belang van de onderneming en met het oog op de familierelaties? Ook merken we dat vermogende families niet altijd de gelukkigste zijn. Zij dragen de verantwoordelijkheid om het familievermogen in stand te houden voor de toekomstige generaties. Als de onderneming in financieel zwaarder weer terecht komt, kan die verantwoording voelen als een zware last. VERTROUWEN

Camiel Lokkerbol: “Accountants zijn meestal geneigd situaties puur vaktechnisch te beoordelen en vanuit de cijfers te adviseren. JAN© Accountants & Adviseurs gaat verder dan dat. We willen de mensen achter het familiebedrijf leren kennen en werken aan het opbouwen van wederzijds vertrouwen. Vandaaruit bouwen we verder aan een waardevolle samenwerking. Wij begrijpen dat continuïteit, naast een gezonde winstgevendheid, een belangrijk uitgangspunt is voor familiebedrijven. Daarom denken we graag mee op strategisch niveau, kijken mee naar de mogelijkheden voor innovatie, nationale of internationale expansie, samenstelling van het productportfolio en we signaleren kansen en mogelijkheden. We kunnen dus gerust stellen dat de specialisten van JAN© Accountants & Adviseurs familiebedrijven op een andere manier benaderen.” Jolanda vult aan: “Soms is het handig om dat met twee adviseurs te doen in plaats van met een. Zo kan bijvoorbeeld de ene collega met de ouders om

tafel gaan en de andere tegelijkertijd met de kinderen overleg voeren. Ons doel is steeds om de beste oplossing te vinden voor zowel de familie als voor de onderneming. De contacten tijdens een verjaardag of rond de feestdagen moeten immers ook optimaal blijven. Omdat wij als externe, onafhankelijke partij bij de familie aan tafel zitten, is veel bespreekbaar. En ja, soms leidt dat tot emoties.” Camiel: “Wij adviseren de leiding in een familiebedrijf om tijdig (eerder dan voorheen) voorbereidingen te treffen voor een bedrijfsopvolging. JAN© Accountants & Adviseurs heeft daarvoor ook andere specialisten in huis, zoals op het gebied van personeel, administraties, financiering, fiscaal, juridisch, herstructurering, optimalisatie, persoonlijke coaching en overnames en waarderingen. Voor iedere situatie is dus altijd een geschikte expert aanwezig. Als andere specialismen nodig zijn, treden we graag als regisseur op.” TOOLS

“De opleiding Trusted Family Business Partner heeft ons een rugzak aan tools gegeven om onze klanten nog beter van dienst te zijn. Die kennis geven we natuurlijk ook door aan onze collega’s om te gebruiken in hun werk. Zelf ervaar ik dat ik nu eerder dan voorheen op een zere plek kan drukken. En dat waardeert de klant, want uiteindelijk gaat het erom de klant verder te helpen bij het behalen van zijn doelen”, aldus Jolanda.

JAN© ACCOUNTANTS & ADVISEURS B.V.

9 HOLES EN 9 VRAGEN

Etienne Verhoeﬀ, journalist, televisiemaker en ondernemer:

‘IK LEEF HET LEVEN DAT IK NU WIL LEVEN’ Journalist, televisiemaker, ondernemer en fervent golfer Etienne Verhoeﬀ houdt graag de regie in handen. Maar dat valt niet mee als je nu eens zelf degene bent die geïnterviewd wordt. Toch werkt hij zich ontspannen en welbespraakt door de vragen. “Hoe ik zelf als interviewer ben? Het gesprek mag best spannend zijn, impertinente vragen stel ik niet en ik vind dat geen antwoord ook een antwoord is.” Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

Etienne slaat op zijn favoriete hole af. 26

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Het is woensdag 24 augustus, tien uur in de ochtend. Een stralende ochtend. Het kwik is inmiddels gestegen naar 23 graden en we hebben twee uur ingepland voor 9 holes en dus ook 9 vragen. De geboren Noordwijker speelt zijn meeste rondjes op Landgoed Tespelduyn in Noordwijkerhout. “Als ik hier op het gras loop, voel ik mij thuis.” Voor de sfeer en het plaatje heeft Etienne twee golfvrienden meegenomen. Tom van Roon, directeur van East Total Logistics en sinds drie maanden actief als golfer. En Hans Brugmans, een gepensioneerde vrachtwagenchauffeur met een Leidse tongval die zijn carrière ooit begon bij Wesseling Logistics in Sassenheim.

Natuurlijk pakt Etienne het liefst de kar met nummer 10. Dat cijfers is immers in zijn bedrijfsnaam verwerkt.

We staan bij hole 1. “Kijk nou eens in de verte. Uitzicht op de bollen, aan de horizon zie je Huis ter Duin, het is hier zo mooi.’’ Gedecideerd werkt Etienne hole 1 af. Een afslag, een chip en twee keer een putt en klaar.

WAT IS JE HANDICAP BINNEN DE BAAN EN WAT IS JE HANDICAP DAARBUITEN?

“Ik ben vijf jaar geleden begonnen met golf en heb nu handicap 18,4. Mijn vriendin, familie en veel van mijn vrienden en relaties golfen. Het is een fantastische sport; altijd in de natuur, lekker bezig zijn en rust creëren. Ik zou vaker willen golfen, maar moet nu, vanwege andere bezigheden, genoegen nemen met ongeveer één keer in de week. Ach, ik klaag niet.” “Mijn handicap buiten de baan? Ik ga nog wel eens te snel. Ik

‘IK WERK GRAAG MET ZZP’ERS OMDAT DIT VAKLUI ZIJN’

denk in mijn hoofd twee of drie stappen vooruit en vergeet dan dat anderen zo ver nog niet zijn. Ik ga er dan ten onrechte vanuit dat zij mij snappen en weten wat ik bedoel.” Eenmaal bij hole 2 heeft Etienne het al over hole 3, volgens hem de leukste hole van Tespelduyn. “Vanaf 23 meter hoogte met de driver de bal een klap geven en die dan in de diepte ergens zien vallen… Mijn favoriete hole en volgens mij van de meeste golfers hier.” Ondertussen doet hij ook 4 slagen over hole 2.

JE HEBT EEN GOED BEKEKEN VOETBALTALKSHOW OP TV RIJNMOND. JE BENT 38 JAAR. EEN MOOIE LEEFTIJD OM BIJVOORBEELD DOOR NOS SPORT TE WORDEN WEGGEPLUKT.

“Haha, nee hoor. Als ik goed genoeg was geweest voor NOS Sport was ik al eerder gevraagd. Vroeger was dat wel een ambitie van mij. Nu niet meer. Ik heb twee bedrijven, TienProducties en Start2Create, en de vrijheid van het ondernemen is voor mij zo belangrijk geworden dat ik die zelfs niet meer voor NOS Sport aan de kant zou zetten.” Bovenop de afslagplek van hole 3 neemt Etienne het uitzicht eens goed in zich op. Zijn afslag is perfect. Een par lijkt erin te zitten. En dat lukt. Weer vier slagen. “Nou ja, voorlopig ben ik wel lekker constant.”

VERTEL EENS OVER DE BUSINESS VAN JOUW BEDRIJVEN?

Een uitstekende chip. De bal zal anderhalve meter voor de hole belanden.

“TienProducties maakt concepten voor bedrijven hoe met de buitenwereld te communiceren. Site, teksten, foto’s, films en social media moeten allemaal op elkaar afgestemd zijn om de boodschap van een bedrijf goed te verkondigen. Ik zie erop toe dat dit gebeurt en zorg voor een vervolg. Immers, een DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Hans Brugmans (links) en Tom van Roon kijken toe hoe Etienne wegslaat.

site waar geen beweging in zit, zal nooit goed scoren. Tien Producties is sterk in totaalconcepten en bedrijfsfilms: korte, 30 seconden durende filmpjes waarin precies het juiste wordt overgebracht.” “Met Start2Create ben ik actief bij sportbonden en verenigingen. Ik geef trainingen op het gebied van gastvrijheid. Of het nu een golfclub of een voetbalclub is, gastvrijheid en aandacht zijn de toverwoorden. Daarmee houdt je je leden binnen. Kijk, leden melden zich aan. Tot zover is het makkelijk. Maar hoe bind je je leden aan jouw club? Vraag je wel eens aan je leden waarom ze voor deze club hebben gekozen? Het antwoord luidt meestal ‘nee’. En dat is toch raar, want als je weet waarom mensen voor jouw club kiezen, kun je veel efficiënter aan ledenwerving doen. Bovendien kun je met die informatie zorgen dat je je leden behoudt.”

JE VRIENDIN, MAAIKE PETRI, IS FOTOGRAAF EN JOURNALIST EN SAMEN WERKEN JULLIE REGELMATIG AAN DEZELFDE PROJECTEN. ER ZIJN GELEERDEN DIE VINDEN DAT JE BETER NIET MET JE LEVENSPARTNER KUNT HANDELEN. WAT IS JOUW ERVARING?

Hole 4 en weer 4 slagen (par). ,,Weet je waarom ik hier ook graag kom? Door Peter Duivenvoorde, de eigenaar van Tespelduyn. Peter is een verbinder. Dat ben ik ook. Daarom schakelen wij zo goed.”

WAT IS HET GEHEIM VAN GOLFEN?

WAT KENMERKT EEN VERBINDER?

“In mijn ogen is iemand een verbinder als hij of zij partijen samenbrengt zonder dat hij er wat voor terug wil. Uiteindelijk krijg je er heus vaak wat voor terug, maar daar is het de ware verbinder niet om te doen.” 28

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

“Ik werk heel graag met haar samen. Dat komt mede omdat zij een vakvrouw is; zij weet wat ze doet. Daarnaast kunnen we ook goede discussies voeren over ons gezamenlijke werk. Daar komt altijd iets moois uit voort.” De vorige vier holes waren constant: vier slagen per hole. Etienne is niet ontevreden, maar aast toch op een beter resultaat. Maar op hole 5 belandt de bal in de bunker en dat kost hem extra slagen. Totaal: 5. ,,Wel een beetje jammer, dit.”

“Loslaten”, zegt hij beslist. “Je moet alles en iedereen loslaten, leeg zijn in je hoofd en vervolgens ontspannen slaan. Die rotklap geven is nergens voor nodig. Terwijl je naar achteren zwaait adem je in, en als je slaat adem je uit. Als dat een automatisme wordt, kun je als golfer ver komen. Maar goed, loslaten is moeilijk. Voor iedereen en voor mij dus ook.”

De afslag van hole 6 gaat het water in. De tweede afslag doet het niet veel beter en gaat ook zwemmen. ,,Ik hoop dat Paul Visser

binnenkort weer een golftoernooi organiseert. Dan krijg je altijd ballen en die kan ik nu wel goed gebruiken”, lacht Etienne. Toch weet hij de schade beperkt te houden: 6 slagen. WAAROM WERK JE NIET MET PERSONEEL?

“Omdat ik heel graag met ZZP’ers werk. Dat zijn mensen die vaak geen ondernemerstypes zijn, maar wel vaklui. Zoals editors en cameramensen. Die zijn zo goed in hun vak, dat ze vanzelf werk krijgen en dus heel goed ondernemer kunnen zijn.” Verslaggever Dennis Captein interviewt Etienne Verhoeﬀ op Tespelduyn.

Hole 7 blijkt een hole met twee gezichten. Etienne wisselt beauty’s af met pechslagen. Het resulteert in 6 slagen.

JE HEBT GEEN MENSEN IN DIENST. HEEFT DAT TE MAKEN MET HET ALOM BEKENDE JOODSE GEZEGDE?

geweldig. Ik ben niet de vader die altijd maar aan het werk is, maar ruim echt tijd in voor mijn dochter. Zo ben ik elke maandag samen met haar. Als ze slaapt, check ik mailtjes en pleeg ik wat telefoontjes. Maar eenmaal wakker heb ik alleen maar oog voor haar.”

‘’Haha ja, ik wens mijzelf geen personeel toe.’’

Op hole 8 laat Etienne wederom een kans op een par liggen. Zijn putt mist op een haar na. Dus 4 slagen.

LEEF JE HET LEVEN DAT JE VROEGER WILDE LEVEN?

“Ik leef het leven dat ik nu wil leven. Ik werk vanuit passie, dus is het voor mij nooit een opgave. Daarnaast hebben Maaike en ik sinds elf maanden een dochter en dat is

Etienne laat op hole 9 geen steken vallen. Echter, weer net geen par. “Toch was het niet slecht. En met dit weer hier lopen, dat is toch zeker voor niemand een straf?”

TOT SLOT, JE BENT MULTIDISCIPLINAIR EN EEN BEGENADIGD COMMUNICATOR. WAT IS BEDRIJFSMATIG GEZIEN JE GROOTSTE AMBITIE?

“Als ik dan iets moet kiezen, dan is het toch wel Start2Create. De noodzaak om gastvrij te acteren, begint nu, na twee jaar Start2Create, aardig te landen bij sportclubs- en bonden. Wij doorbreken vaste patronen en zorgen dat mensen uit het vertrouwde cirkeltje stappen. Ik geef trainingen, meestal van een dag. Maar het liefst geef ik vierdaagse trainingen. Na een dag ebt alles snel weer weg, maar na vier dagen ga je naar huis en wil je zo snel mogelijk met de geleerde materie aan de slag, zo is mijn ervaring. Uiteindelijk wil ik dat Start2Create een soort academyniveau krijgt.” GEEF EENS EEN VOORBEELD VAN EEN VERBETERSLAG DIE ZO’N TRAINING KAN OPLEVEREN?

De voorbereidingen voor een putt.

“Waar moeten leden voor vragen zijn? Oftewel, wie is het aanspreekpunt? Een simpele vraag, maar het antwoord is vaak niet zo simpel. Een volleybalclub speelt in een sporthal van de gemeente met een pachter achter de bar. Dus je heb een pandeigenaar, een volleybalvereniging en een pachter. Bij golfbanen heb je ook vaak verschillende belanghebbenden. De pro’s, de clubeigenaar, de horecapachter, de vereniging. Terwijl de golfer juist één golfbaan ziet of wil zien; het zal hem worst wezen hoe de lijntjes lopen. Zolang het maar duidelijk is waar hij zijn informatie vandaan kan halen. Wat dat betreft doet Peter Duivenvoorde het beter. Alles hier is te herleiden naar Peter.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

- ADVERTENTIE -

DE NIEUWE CITROËN JUMPY UNLIMITED MISSIONS

LEVERBAAR 3 LENGTES XS – M – XL HOOGTE VAN 1,90 M HANDSFREE TE BEDIENEN SCHUIFDEUREN

SACRÉ-CŒUR.PARIS

V.A.

€ 17.000 citroen.nl

De vanafprijs van de Nieuwe Citroën Jumpy bedraagt € 17.000. Dit betreft een introductieaanbieding. De prijs is excl. BTW en BPM, recyclingsbijdrage, leges en kosten rijklaar maken. Kijk voor kosten en verkoopvoorwaarden op citroen.nl. Prijs is geldig t/m 31 oktober 2016. Prijs-, specificatie- en fiscale wijzigingen voorbehouden. Afgebeeld model kan afwijken van het standaardmodel.

VONDELLAAN 80 - LEIDEN - 071-5351800 - ZAKELIJK.MOTORHUIS.NL

REPORTAGE

Drie fiscale tips voor dit najaar Fiscaal ‘in control’ zijn, is op dit moment een hot item. In control zijn, is ook voorbereid zijn op de toekomst. Wat brengt de toekomst u? Sluit dit aan bij de doelen van uw onderneming? Wat is uw ﬁscale positie in privé? Voorkom verrassingen! Laat u in 2016 in ieder geval adviseren over: 1. Pensioen in eigen beheer afgeschaft?! 2. Box 3 besparingstip 3. Schenkingsvrijstelling eigen woning 1. PENSIOEN IN EIGEN BEHEER AFGESCHAFT?!

Op basis van de nu voorliggende plannen zal pensioen in eigen beheer per 1 januari 2017 worden afgeschaft. U staat dan voor de keuze: wilt u de bestaande pensioenvoorziening fiscaal vriendelijk afkopen? Of premievrij maken? Wilt u het pensioen omzetten in zogenoemd ‘oudedagssparen in eigen beheer’? Of draagt u het pensioen liever over aan een verzekeraar? Bij het maken van deze keuze adviseren wij u onder andere te letten op: • de liquiditeit van uw onderneming; • uw inkomensplanning voor de toekomst; • het eﬀect van een eventuele wijziging op de omvang van uw nalatenschap; • het gegeven dat uw (ex-)partner schriftelijk moet instemmen met de wijziging. Wat past het beste bij u en in uw situatie?

Tekst Helma Terlouw | Fotograﬁe Stefan Mizee

2. BOX 3 BESPARINGSTIP

Over uw vermogen in box 3 bent u momenteel 1,2% inkomstenbelasting verschuldigd. Het jaar 2017 belooft op dit punt weinig goeds, aangezien de heffing over vermogens boven 100.000 euro naar verwachting stijgt naar 1,41% tot zelfs 1,65%. Door uw spaarvermogen anders te structureren, kunt u in veel gevallen realiseren dat u vanaf 1 januari 2017 alleen nog over het daadwerkelijk behaalde rendement belasting betaalt. Om dit te bereiken, moet u wel tijdig in actie komen. Neem daarom nu al contact met uw belastingadviseur op om te beoordelen of een herstructurering van uw vermogen ook voor u aantrekkelijk is en wat u daarvoor moet doen. 3. SCHENKINGSVRIJSTELLING EIGEN WONING WORDT BLIJVEND VERRUIMD TOT 100.000 EURO. KUNT U HEM BENUTTEN?

Per 1 januari 2017 wordt de schenkingsvrijstelling eigen woning blijvend verruimd. U kunt de schenking aan iedereen doen, mits degene aan wie u schenkt tussen de 18 en 40 jaar oud is. Maar let op! De regeling, met name als u al eerder gebruik heeft gemaakt van een verhoogde schenkingsvrijstelling, is zeer complex. Om de schenkingsvrijstelling vanaf 2017 te benutten, kan het nodig zijn dat u in 2016 nog in actie komt. Bijvoorbeeld door in 2016 nog een (kleine) schenking te doen onder gebruikmaking van de huidige schenkingsvrijstelling eigen woning. Kortom: laat u informeren of het verstandig is om in 2016 nog een schenking voor de eigen woning te doen.

GRANT THORNTON

Helma Terlouw | helma.terlouw@nl.gt.com | 088-6769707 DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Christiaan Sijnen en Adam Tasi

Bijzondere masterclass bij Gentlemen’s Place

FASHIONABLE BRAINS & SENSES Gentlemen’s Place heeft de bijzondere masterclass ‘Fashionable Brains en Senses’ ontwikkeld. Op een dag en tijdstip in overleg leren professionals gedurende negentig minuten hoe ze de eerste indruk van zichzelf en hun organisatie kunnen optimaliseren om een samenhangende multi-sensorische beleving te creëren dat past bij de DNA en de missie van het bedrijf en bij de authenticiteit van de persoon.

De juiste uitstraling, kleding, etiquette en kennis van de werking van de zintuigen en hersenen worden stuk voor stuk behandeld. Met andere woorden, hoe kunnen professionals hun vijf zintuigen en de ‘hersenwetten’ (bewust versus onbewust) combineren met charisma en styling? Het doel is om de uiteindelijke return on investment te verhogen.

praktijk brengen, met een persoonlijke styling-sessie op maat. Tijdens deze stylingsessie wordt de opgedane kennis van de masterclass in praktijk gebracht. Er wordt vooraf een budget afgesproken per persoon. Voor de waarde van dit budget kleden en stijlen we alle personen aan de hand van vooraf afgesproken kledingwensen en/of (corporate) guidelines. Het complete programma wordt voorzien van drankjes en hapjes.

Door meer inzicht te krijgen in de patronen van (non-verbale) communicatie, de zintuigen en de werking van onze hersenen kan je jezelf beter leren kennen, succesvoller functioneren en je (zakelijke) relatie met anderen verbeteren. Aansluitend kan men optioneel de opgedane kennis in

Details masterclass Duur: ca. 90 minuten Locatie: in-house of in de Gentlemen’s Place Zuidas ﬂagship store met bar Aantal participanten: groepen van maximaal 10 personen voor optimale interactie Doelgroep: zowel mannen als vrouwen Geschikt voor: alle sectoren Aangepast programma: op verzoek Spreker(s): Adam Tasi en/of Christiaan Sijnen Kosten: € 125,- excl. BTW per persoon 32

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Gentlemen’s Place heeft 2 winkels waar het shoppen voor mannen aantrekkelijk wordt gemaakt. Klasse en stijl, maar wel betaalbaar.

GENTLEMEN’S PLACE

Arnold Schönberglaan 7 1082 MJ Amsterdam (Zuidas) Zijdstraat 64 1431 EE Aalsmeer 0297-767060 www.gentlemensplace.com Tekst Adam Tasi | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

INTERVIEW

Joeri Beernink en Sari Vos, Accountmanagers MKB van Rabobank Bollenstreek.

Binnen een dag antwoord op ﬁnancieringsaanvraag

Kom maar op met dat plan! Rabobank Bollenstreek biedt ondernemers binnen één dag duidelijkheid over hun ﬁnancieringsaanvraag. Als zij vóór 12.00 uur online een aanvraag indienen met de maximum van één miljoen euro, belt de bank binnen enkele uren voor een afspraak die de volgende dag al kan plaatsvinden. In dat gesprek licht de klant het plan toe aan een adviseur. Die meldt na aﬂoop meteen of de aanvraag wordt toegewezen. ‘Maar banken financieren helemaal niet meer’, is een veelgehoorde opmerking. “Dat is een grote misvatting”, zeggen Joeri Beernink en Sari Vos, Accountmanagers MKB van Rabobank Bollenstreek. “Dagelijks verstrekken de lokale Rabobanken meer dan veertig miljoen euro aan bedrijfsfinancieringen”, weet Joeri. Sari vult aan: “We financieren elke ondernemer met passie en een goed plan. Een goed plan bestaat in onze optiek uit een haalbaar idee. Dat betekent dat het plan een solide financiële onderbouwing en toekomstperspectief heeft. Echter, wat minstens zo belangrijk is, is de ondernemer zelf. Die persoon is gedreven en gelooft voor honderd procent in zijn plan. Als een aanvraag wordt gehonoreerd ontvangt de klant een passende offerte.”

SNELHEID

Voorheen kon het weken en soms zelfs maanden duren voordat er uitsluitsel was over een financieringsaanvraag. Vanwaar nu die snelheid? Joeri legt uit: “We kunnen nu snel handelen als de aanvraag online wordt ingediend; circa veertig procent van alle financieringsaanvragen komt zo bij ons binnen. Omdat die aanvragen gepaard gaan met alle bijbehorende documenten en wij dus direct de benodigde informatie hebben, kunnen we direct al een inschatting maken. In het persoonlijke gesprek dat volgt maken we vervolgens kennis met de man of vrouw achter het plan en nemen we een definitief besluit.”

Van alle financieringen die Rabobank Bollenstreek verstrekt, is tachtig procent een bancair krediet. Sari: “Twaalf procent is een financiering in de vorm van leasing en de resterende acht procent komt op een andere manier tot stand, bijvoorbeeld Rabobank Bollenstreek geeft elke klant binnen één dag duidelijkheid via crowdfunding of stimuleringsregeover zijn of haar financieringsaanvraag als die persoon: lingen van overheden. Echter, in alle - klant is van de Rabobank, in het bezit is van een zakelijke bankpas en de financiering online aanvraagt; gevallen vervult de Rabobank de rol - een financieringsaanvraag indient tussen vijfduizend euro en van financieringsregisseur. Wij hebben één miljoen euro en de nieuwe aanvraag plus de huidige zakelijke het netwerk, kennen de markt en weten financiering samen niet hoger is dan één miljoen euro; dus precies waar we moeten zijn.” - een financiering nodig heeft voor inventaris, machines, onroerend goed voor eigen gebruik, voorraden, werkkapitaal, levende have Joeri tot slot: “Voor ondernemers is het en/of transportmiddelen; hoe dan ook prettig dat ze snel weten - een lening en/of een krediet behoeft. waar ze aan toe zijn. Alle ondernemers met een goed plan roepen wij dan ook Meer informatie: www.rabobank.nl/kommaarop op: kom maar op met dat plan.”

Wie krijgt snel duidelijkheid?

Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Sven van der Vlugt

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Kerstpakketten van Rituals zijn voorzien van luxe kwaliteitsproducten

De mooiste relatiegeschenken voor elk budget

Hester Baljet (l) en Monique van Arnhem

Het merk Rituals bestaat uit home en bodycare producten. De ﬁlosoﬁe van Rituals luidt: maak van kleine dagelijkse routines weer bijzondere rituelen waarvan je lekker geniet. “Als je gaat douchen, gebruik dan een heerlijke doucheschuim van Rituals”, stelt Monique van Arnhem die samen met Hester Baljet verantwoordelijk is voor de vestigingen van Rituals in Noordwijk, Katwijk en Leidschendam. “Als je in bad gaat, neem dan een lekkere badschuim, kopje thee erbij en steek een heerlijke geurkaars aan.” Monique en Hester kennen elkaar van de Hotelschool in Maastricht. In 2008 besloten ze om samen een onderneming te starten. Dat is Rituals geworden. De keuze viel in eerste instantie op Noordwijk. “Daar zijn we zeven dagen per week open. In het weekend zijn er altijd veel toeristen.” De tweede vestiging kwam in Katwijk. “Dit dorp heeft een grote schare trouwe bezoekers.” In 2011 opende het duo ook een vestiging in Leidschendam. Veel mensen weten dat ze bij Rituals terecht kunnen voor leuke cadeautjes voor eigen gebruik, maar wat Monique en Hester ook verzorgen zijn business-tobusiness relatiegeschenken. Kerst vormt wat dat betreft toch de hoofdmoot. “We zijn er al volop mee bezig en hebben de eerste kerstdeals al weer gesloten.” MAATWERK

Veel bedrijven hebben nog niets geregeld voor de naderende 34

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

feestdagen. “Bij ons kan alles. We hebben mooie kant-enklaar pakketten, maar we kunnen ook maatwerk leveren. Voor elk budget, van klein tot groot, dames- of herenpakketten, maar voor beiden kan natuurlijk ook. Wat betreft de aantallen kunnen we een paar pakketten leveren, maar ook een paar duizend. Sinds 1 oktober zijn de nieuwe giftsets in de winkel te bewonderen. De pakketten en limited editions voor de Kerst zijn nog weer mooier dan vorig jaar. Kom naar de winkel of bel een van ons voor een afspraak. We gaan graag in gesprek over de mogelijkheden. Als bijzondere service komen we de cadeaus persoonlijk bij de bedrijven afleveren.” RITUALS NOORDWIJK, KATWIJK EN LEIDSCHENDAM

Hester Baljet | 06-36427545 Monique van Arnhem | 06-28207066 | www.ritualsnoordwijk.nl Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel

COLUMN

Rentestress De langdurig lage rente is tegenwoordig een veelbesproken onderwerp op feestjes. Dat is ook niet zo gek, bijna iedereen heeft wel te maken met de gevolgen ervan. De tijd dat we een poosje genoegen namen met lage rente is wel voorbij. Je ziet steeds vaker dat we belangrijke keuzes moeten maken om de gevolgen van de lage rente te neutraliseren. Het maken van de juiste keuze levert nogal eens rentestress op, zoals blijkt uit de volgende veel voorkomende situaties.

HYPOTHEEKRENTE

De hypotheekrente is historisch laag. Een rente onder de 2% voor een 10 jaar vaste hypotheeklening is geen uitzondering meer. Dit maakt het kopen van een eigen woning natuurlijk heel aantrekkelijk. Maar hoe zit het met de rente op uw hypotheeklening die u al enige jaren geleden hebt afgesloten? Die rente is ongetwijfeld hoger dan de huidige rente. U zult met weinig plezier naar de huidige rente-aanbiedingen kijken. En als u dan toch uw hypotheekrente wilt aanpassen, levert dat maar al te vaak boete-rentestress op. Maar sinds kort is er een mogelijkheid om uw renteleed iets te verzachten. Alle grootbanken bieden namelijk de mogelijkheid om uw rente ‘te middelen’. Als u om middeling vraagt krijgt u een nieuwe hypotheekrente en looptijd. De boeterente wordt over de resterende looptijd uitgesmeerd. Het totale rentetarief ligt lager dan wat u nu betaalt. Vraagt u maar eens een offerte op bij uw bank. PENSIOEN IN EIGEN BEHEER

Eén van de voorrechten van een directeur-grootaandeelhouder (DGA) is dat hij in zijn BV ‘in eigen beheer’ een pensioen kan opbouwen. Veel DGA’s hebben dankbaar gebruik gemaakt van dit voorrecht. Maar de laatste jaren maakte deze dankbaarheid plaats voor stress. Regelwijzigingen noopten DGA’s hun pensioentoezegging voortaan te berekenen tegen de lage marktrente. Net als bij de grote pensioenfondsen heeft dit een enorme pensioenverplichting op de balans tot gevolg. Ook bij veel DGA’s bleek ineens sprake van een dekkingstekort. Bijkomend probleem is dat

de grote pensioenverplichting het eigen vermogen van de BV uitholt. Dividenduitkeringen zijn veelal onmogelijk. De negatieve gevolgen van dit renteleed zijn ook de staatsecretaris van financiën niet ontgaan. Hij komt op Prinsjesdag met een pakket maatregelen die het voorrecht van de opbouw van pensioen in eigen beheer geleidelijk elimineert, en de stress bij menig DGA hopelijk ook. SPAARRENTE

Een spaarrente van 0,3% op uw spaarrekening is geen uitzondering meer. Sterker nog, onlangs heeft ABN AMRO zijn algemene voorwaarden aangepast. Vanaf oktober wordt mogelijk een negatieve rente berekend over uw saldo op zakelijke spaar- en betaalrekeningen. U moet de bank dus gaan betalen als u uw geld daar veilig wilt wegzetten! Voor velen van u die sparen is dit onacceptabel. U kunt uw geld natuurlijk in contanten opnemen en bewaren onder uw matras. Maar velen gaan noodgedwongen op zoek naar andere alternatieven. Beleggen in een appartement of vakantiehuisje voor de verhuur? Beleggen in een aandelenfonds? Vaak zijn het beleggingen waarvan u weinig verstand hebt. Zo geeft het behalen van een beetje meer rendement dan de huidige rente nog een flinke dosis stress.

CEES VAN WIJK is registeraccountant. Na zijn studie bedrijfseconomie werkte hij 10 jaar bij voormalig Big5 kantoor Arthur Andersen. Nu is hij partner bij ABIN accountants en helpt klanten om hun stress te verminderen. Daarnaast is hij voorzitter van de Noordwijkse Ondernemers Vereniging en penningmeester bij de Kring Bedrijven Bloembollenstreek. Hij woont en werkt in Noordwijk.

Tekst Cees van Wijk | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

Reageren c.vanwijk@abin.nl

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

INTERVIEW

Ad Bakker en Monique de Bruine bekijken en taxeren een bedrijfshal.

Er zit weer beweging in de markt voor commercieel vastgoed

MENS MAKELAARDIJ SCHAKELT DOOR Het zijn niet de sterksten die overleven, maar degenen die zich het beste aanpassen aan de omgeving, zei Charles Darwin. Wie tien jaar geleden nog twijfelde aan de juistheid van deze theorie, doet dat nu niet meer. De digitale wereld maakte een stormachtige ontwikkeling door en de economie belandde van het ene in het andere uiterste. Bedrijven die niet konden volgen (lees: veranderen), kwamen in een moeilijk vaarwater terecht of verloren zelfs hun bestaansrecht. Tekst Dennis Captein | FotograďŹ e DeBeeldredacteur.nl/Sven vander Vlugt 36

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

‘KIES VOOR DE BESTE MAKELAAR EN NIET VOOR DEGENE DIE DE HOOGSTE PRIJS OP JE GEBOUW ZET’

Commercieel vastgoedmakelaar Ad Bakker en zijn collega’s schakelden in die periode van hoog- naar laagconjuctuur. Op dit moment lijkt de markt van onroerend goed genormaliseerd. Alhoewel scherp en alert blijven een vereiste is en blijft. Een interview met de bevlogen mensen achter Mens Makelaars uit Lisse: directeur Ad Bakker, makelaar/taxateur Monique de Bruine en vastgoedadviseur Sander Bakker.

Je pand verhuren of verkopen vereist een strategie. Bovendien verstrekt een goede makelaar belangrijke adviezen. Die makelaar zet het gebouw niet klakkeloos in de etalage, maar vertelt hoe je die met wat aanpassingen aantrekkelijk kan maken voor meer mensen. Bovendien behoeven verschillende panden verschillende marketingstrategieën. Wij weten welke strategie bij welk pand past. Wij weten wat werkt.”

DENKEN JULLIE NOG WEL EENS TERUG AAN DIE GOEDE OUDE TIJD?

WORDEN JULLIE ADVIEZEN ALTIJD OPGEVOLGD?

Ad: “Soms wel. In de eerste zes jaren van deze eeuw leken de bomen tot aan de hemel te groeien. De prijzen lagen hoog en wij verhuurden en verkochten bijna alles razendsnel. Hierna kwamen jaren die de andere kant van de medaille toonden, want ineens zat de vastgoedmarkt op slot en kwam het op de creativiteit en inventiviteit van de makelaar aan om die weer in beweging te krijgen.”

Monique: “Meestal wel, maar niet altijd. Soms adviseren we bijvoorbeeld om aanpassingen door te voeren. Het kan hier ook gaan om eenvoudige aanpassingen om daarmee de verkoop- en/of verhuurbaarheid te vergroten. Dat advies wordt meestal opgevolgd, maar de kosten van deze aanpassingen zijn dan vaak niet zo hoog. Het komt echter ook voor dat er fors verbouwd moet worden om tot een succesvolle transactie te komen. En niet iedereen is bereid zoveel te investeren.”

DAT WAS TOEN. SCHETS DE SITUATIE ANNO 2016 EENS?

Monique: “Op dit moment is de markt voor commercieel vastgoed redelijk. Het ligt eraan om wat voor onroerend goed het gaat. De prijzen liggen gemiddeld genomen niettemin nog steeds een stuk lager dan voor de crisis. Als voorbeeld: winkels die vroeger voor 500 euro per vierkante meter verhuurden, verhuren wij nu voor 300 euro. De doorlooptijden zitten voor de meeste gebouwen in de lift. Anders gezegd, we gingen als makelaar van de hoogste naar de laagste versnelling, maar hebben inmiddels alweer een paar tandjes doorgeschakeld.” Sander: “Er worden tegenwoordig vaker kortere contracten afgesloten in vergelijking tot een aantal jaar geleden. Vijf in plaats van tien jaar of vijf jaar met een breakmogelijkheid na twee of drie jaar.” HOE VAAK DENKEN PANDEIGENAARS DAT HUN GEBOUW DE KIP MET DE GOUDEN EIEREN IS?

Ad: “Dat komt zeker nog voor. Maar als de prijs te hoog is, vindt het gebouw geen nieuwe eigenaar of huurder. Het heeft geen zin deze panden in de etalage te zetten.” Sander: “Wat natuurlijk ook gebeurt, is dat eigenaars meerdere makelaars uitnodigen om een huur- of koopprijs te maken. Degene met de hoogste prijs krijgt dan meestal de opdracht. Echter, die pandeigenaars rekenen zich vaak te rijk. De prijs moet namelijk marktconform zijn. Uiteindelijk zullen ze niet verkopen of verhuren of prijsconcessies moeten doen.” Monique: “Er zijn eigenaars die het zich niet kunnen permitteren om de prijs te laten zakken, omdat het pand te duur in de boeken staat. Ook die gebouwen vinden niet makkelijk een andere gebruiker.” IK MERK TUSSEN DE REGELS DOOR DAT JULLIE DAAR NIET BLIJ MEE ZIJN.

Sander: “Ze zouden voor de beste makelaar moeten kiezen.

WAT IS VANDAAG DE DAG HET GEHEIM VAN SUCCESVOL MAKELEN?

Ad: “Natuurlijk draait succesvol makelen om kennis en knowhow. Maar je moet ook creatief zijn. Naast locatie en prijsstelling draait het om de functionaliteit van het gebouw. Dat betekent dat de bestaande functie niet altijd volstaat. In onder andere Lisse en Noordwijk hebben diverse gebouwen om die reden een transformatie ondergaan. Deze bedrijfsgebouwen werden verbouwd tot woningen. Let wel, dat is niet altijd mogelijk, want om een pand een andere bestemming te geven, heb je toestemming nodig van de gemeente.” Monique: “Het komt ook voor dat de indeling en het uiterlijk van gebouwen voor een te beperkte doelgroep aantrekkelijk is. Laatst kregen wij de vraag om een winkelpand te verhuren. Het pand paste qua indeling en uitstraling niet meer in het huidige winkelstraatbeeld. Wij hebben toen geadviseerd om aanpassingen door te voeren om meer potentiele exploitanten te interesseren.” Sander: “Als makelaar moet je volhardend zijn, actief partijen benaderen, meedenken met de klant en niet in de laatste plaats over een groot netwerk beschikken. Zeker voor winkels is het belangrijk een zo groot mogelijke doelgroep aan te spreken. Want voor de crisis waren winkels makkelijk verhuurbaar, maar dat is nu niet meer zo.” WAT IS NAAST KENNIS EN KNOWHOW BELANGRIJK VOOR EEN BEDRIJFSMAKELAARS IN DE DUIN- EN BOLLENSTREEK?

Ad: “Los van kennis en ervaring is het vooral ook belangrijk over een groot netwerk te beschikken. Netwerken is voor ons van groot belang. De Duin- en Bollenstreker is open, recht voor z’n raap en wil graag weten wie hij of zij tegenover zich heeft. Dat betekent dat wij overal ons gezicht laten zien.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

SOCIAL MEDIA HEEFT DE LAATSTE VIJF JAAR EEN GROTE VLUCHT GENOMEN. IN HOEVERRE HEEFT DAT DE MAKELAARDIJ BEÏNVLOEDT?

Monique: “Social media en internet hebben ertoe geleid dat iedereen veel beter op de hoogte is en dat de communicatie sneller verloopt. Veel mensen bellen ons omdat ze hun oog op een specifiek gebouw hebben laten vallen. Dat was vroeger anders. Toen belden mensen ons op, vertelden ons wat ze gingen doen en dat ze daar een pand bij zochten. Vaak konden wij hen dan een of meerdere gebouwen adviseren en deden we met dezelfde mensen verschillende bezichtigingen. Omdat mensen zich nu kunnen inlezen, zijn ze veel beter voorbereid als ze met ons contact opnemen. Dat betekent voor ons dat we dus minder bezichtigingen hebben, maar dat de meeste bezichtigingen wel heel doelgericht zijn.” ER ZIJN VEEL MAKELAARS BIJGEKOMEN IN DE LAATSTE JAREN. WAT VINDEN JULLIE DAARVAN?

Sander: “Wij hebben een goed contact met collega-makelaars en werken ook regelmatig samen. Zo heeft een collega uit de Haarlemmermeer ons erbij gehaald voor de verkoop/ verhuur van een specifiek pand in Nieuw-Vennep. Wij kijken er dan soms net anders naar. Wij nemen daarnaast onze knowhow mee uit onze regio en hij uit zijn regio. We maken dan afspraken over de verdiensten. De nieuwe makelaars zijn voornamelijk woningmakelaars. Ook zij roeren zich wel eens op de bedrijfsmarkt. Mens Makelaars is de enige specialist op het gebied van commercieel vastgoed in de Duin- en Bollenstreek. Daarnaast verkopen wij ook nieuwbouwwoningprojecten. Bestaande woningen verkopen wij niet. Voor wat betreft bedrijfsonroerend goed is er behoefte aan courante bedrijfshallen van om en nabij de 1000 vierkante meter oppervlak met een vrije hoogte van minimaal 8 meter.” 38

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

ANDERE VRAAG: WAAR IS IN DE DUIN- EN BOLLENSTREEK BEHOEFTE AAN?

Sander: “Er is behoefte aan nieuwbouwwoningen en -appartementen. Met name appartementen; deze zijn op dit moment ook bij beleggers in trek. Vroegere stonden zij in de rij stonden voor winkels en andere bedrijfsgebouwen, maar dat is nu niet meer zo.” OMSCHRIJF DE VASTGOEDMARKT IN DE DUIN- EN BOLLENSTREEK EENS? WAT MISSEN WE EN WAT ZOU ONZE AMBITIE MOETEN ZIJN?

Ad: “In Warmond, Voorhout en Sassenheim (Teylingen) hebben ze een duidelijk keuze gemaakt. Warmond heeft als speerpunt recreatie, Voorhout kiest voor uitbreiding (wonen) en Sassenheim heeft een goed centrum, waardoor de winkels het daar goed doen. In Lisse, Hillegom, Noordwijk en Noordwijkerhout zie je ook bewegingen ontstaan, maar het zijn langzame bewegingen. Wat we missen in deze regio is een helikopterview. Onze gemeenten zetten het liefst een hekje om hun eigen gemeente. Ik pleit dan ook nog steeds voor een Bollenstreekgemeente. Dat kun je veel slagvaardiger zijn. Bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur en leegstand, waar wij als bedrijfsmakelaar veel mee te maken hebben. Mensen moeten niet bang zijn dat ze door een grote gemeente hun identiteit verliezen. Hillegom blijft altijd Hillegom, zoals Lisse Lisse blijft en Voorhout Voorhout. Ik zeg: laten we de discussie voor een grote Bollenstreekgemeente vooral voortzetten.”

MENS MAKELAARS

Heereweg 326 | 2161 BV Lisse | 0252-419135 info@mens.nl | www.mens.nl

‘HET IS BELANGRIJK DAT EIGENAARS ZICH FLEXIBEL OPSTELLEN OM HET POTENTIEEL TE VERGROTEN’

Mens Makelaars

DE ENIGE SPECIALIST Ad Bakker is gepokt en gemazeld. Hij is al 35 jaar lang met Mens Makelaars de enige specialist op het gebied van commercieel vastgoed. Bedrijfsgrond en -panden vormen zijn corebusiness. Bestaande woningbouw tref je niet aan in de portefeuille, nieuwbouwwoningprojecten daarentegen wel. Zijn team van makelaars wordt gecompleteerd met Monique de Bruine en Sander Bakker. Sheila Bos vervult als oﬃcemanager de rol van spin in het web. De Duin- en Bollenstreek en het zuidelijke deel van de Haarlemmermeer is het rayon van Mens Makelaars, alhoewel Ad Bakker liever spreekt van het gebied tussen Haarlem en Leiden. Het is de ambitie van het kantoor om vooral herkenbaar te blijven als gespecialiseerde makelaar in commercieel vastgoed.

De vestiging van Mens Makelaardij in Lisse.

Mens Makelaars is voor negentig procent actief met bedrijfspanden, kantoren, winkels, bedrijfsterreinen en taxaties. De overige tien procent krijgt inhoud met de verkoop van nieuwbouwwoningen. Kijk voor meer informatie op de vernieuwde facebookpagina en vernieuwde website van Mens Makelaars.

V.l.n.r.: Sheila Bos, Sander Bakker, Monique de Bruine en Ad Bakker.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Prinsjesdag 2016

CROP Miljoenennota-ontbijt Traditiegetrouw is de derde dinsdag van september Prinsjesdag. En inmiddels voor de tweede keer, dus bijna net zo traditiegetrouw, vinden op de woensdagmorgen daarna de beschouwingen van de Miljoenennota plaats door CROP registeraccountants en belastingadviseurs in ’t Huys Dever in Lisse.

Tekst CROP | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

MILJOENENNOTABUBBELS

In de vroege morgen van 21 september arriveerden de belangstellenden uit Haarlemmermeer en Duin- en Bollenstreek bij het prachtige kasteel in Lisse. Zij werden verwelkomd met een geurige kop koffie of thee en heerlijke broodjes en croissants, voortreffelijk verzorgd door Van Vliet Catering. Rond 8 uur gingen zo’n veertig ondernemers naar de zaal toe waar de beschouwingen zouden plaatsvinden. Bij de ingang van de trap kreeg eenieder een glas Miljoenennotabubbels 0,0% mee naar boven. Na een kort openingswoord door Ad van Zelst namens ’t Huys Dever nam Hans van Schie, partner registeraccountant bij CROP, het woord. Hij refereerde aan de bubbels, waarbij hij suggereerde dat de 0,0% te maken zou kunnen hebben met de economische groei in het verleden, het bijtellingspercentage van sommige auto’s, de rente die tegenwoordig vergoed wordt bij de bank, of misschien toch gewoon het alcoholpercentage van deze bubbels. En het mooiste kwam nog: iedereen zou bij vertrek een fles mee naar huis mogen nemen. PENSIOEN IN EIGEN BEHEER

Maar zo ver was het nog niet, eerst het woord aan Ton van Deijl, partner fiscalist bij CROP. Hij nam de aanwezigen in vogelvlucht mee in de plannen van het kabinet voor 2017 (en verder). Natuurlijk kwamen de jaarlijkse wijzigingen in tarieven aan de orde. Zo zullen in de komende jaren de tarieven voor de belastingheffing in box 3 worden aangepast, en zal de 40

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTOBUSINESS

eerste schijf bij de vennootschapsbelasting worden verlengd. Ook kwam de “nieuwe” schenkingsvrijstelling aan de orde. Het belangrijkste onderwerp, zeker voor DGA’s in het MKB, is echter wel de afschaffing van het pensioen in eigen beheer. Er zijn vanaf 2017 drie opties: de bestaande pensioenvoorziening wordt “bevroren”, het pensioen kan worden afgekocht of de bestaande pensioenvoorziening kan worden omgezet in een zogenaamde Oudedagsverplichting, een soort spaarrekening bij de eigen B.V. Bij de optie “afkoop” geldt een korting (in 2017 34,5%, aflopend tot 19,5% in 2019) op de waarde van het pensioen waarover moet worden afgerekend. Of afkoop of omzetting voordeliger is, hangt af van een aantal factoren, waaronder leeftijd en vermogen in box 3. Omzetting heeft daarbij een liquiditeitsvoordeel: er hoeft niet direct te worden afgerekend met de belastingdienst. Kortom: het maken van de juiste keuze vraagt om een op maat gesneden advies! Na afloop van de presentatie bleven de ondernemers nog even napraten over alle aankomende ontwikkelingen. De laatste broodjes werden genuttigd, er werd nog een kopje koffie of thee gedronken, of er werd nog even rondgekeken in het kasteel. Met een schat aan informatie, nieuw opgedane of aangehaalde contacten en een mooie fles Miljoenennotabubbels verliet iedereen tevreden deze bijeenkomst! CROP REGISTERACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS

Opaallaan 1208 | 2132 LN Hoofddorp | 023-5626248

MICHELS KIJK OP DE DUIN- EN BOLLENSTREEK

‘Ik zag mijn foto tienduizend keer uitvergroot’ “In opdracht van Van der Valk Hotel Sassenheim-Leiden maakte ik een foto bij Akzo Nobel. Deze foto moest een wand in één van de congreszalen in het hotel in z’n geheel bedekken. De foto van het apparaat dat een verfblik vult had voor mij iets kunstzinnigs. Bovendien maakte het mij trots. Akzo Nobel is een industriële multinational en de grootste vestiging in Nederland bevindt zich in ons Sassenheim. Toen ik het resultaat bij Van der Valk zag, was ik even stil. Voor het eerst zag ik een van mijn foto’s tienduizend keer uitvergroot.” Tekst en Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

MICHEL TER WOLBEEK Michel ter Wolbeek is fotograaf van Duin- en Bollenstreek INTO business. Dagelijks rijdt hij door onze regio om ondernemers en hun bedrijven te vereeuwigen. Soms halen foto’s het magazine niet, terwijl die het volgens hem toch echt verdienden om te worden gepubliceerd. Daarom is pagina 41 vanaf nu zijn pagina. Hierop krijgen die foto’s alsnog een plaats.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

INTERVIEW

Jos Wienen zwaait na vijftien jaar af als burgemeester

‘Ik ga Katwijk verschrikkelijk missen’ Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Het is begin september. De agenda van Jos Wienen, op dat moment nog burgemeester van Katwijk, zit barstensvol. Op zijn bureau ligt een behoorlijke stapel dossiers waar Wienen zich nog doorheen moet worstelen. Niets wijst erop dat hier een burgemeester zit die aan zijn laatste uren als burgemeester van Katwijk bezig is. Vanaf 21 september is Wienen burgemeester van Haarlem.

‘MEER KATWIJKERS ZOUDEN BANEN MOETEN VINDEN OP BIO SCIENCE PARK EN ESA-ESTEC’

In 2001 werd de nu 56-jarige Wienen benoemd tot burgemeester van de gemeente Katwijk. Het is voor buitenstaanders vaak niet makkelijk om in een hechte gemeenschap als Katwijk voet aan de grond te krijgen. Wienen heeft dat niet zo ervaren. “Ik hoor wel eens van mensen dat ze het lastig vinden, maar voor mij gold dat absoluut niet. Een burgemeester komt toch altijd van buiten. Mijn ervaring is, dat de burgemeester vrij snel in de armen wordt gesloten. Het voelde als een warm bad. Wat misschien ook nog wel scheelt, is dat ik de kerkelijke achtergrond van veel mensen in deze gemeenschap deel. Dat schept een band.” EMOTIONELE GEBONDENHEID

Een van de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen vijftien jaar is de fusie van de gemeenten Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg per 1 januari 2016. Feitelijk werd Wienen dus voor de tweede keer geïnstalleerd als burgemeester van de gemeente Katwijk, die nu ineens een stuk groter was geworden. “Dat heeft een forse impact gehad”, stelt Wienen. “Niet alleen kwam er een nieuwe organisatie, maar het was ook zoeken naar de verbondenheid van de bewoners en hun eigen dorp in relatie tot de nieuwe gemeente waar die verbondenheid niet op dezelfde manier bestaat. Hoe krijgen de inwoners betrokkenheid bij de nieuwe gemeente, een gevoel van verbondenheid. Dat is in de afgelopen jaren een belangrijk item geweest: de zelfstandigheid van de dorpen en het samenkomen in één gemeente.” KUST EN KUSTGARAGE

Aan een aantal projecten voelt Wienen zich nadrukkelijk verbonden, zoals de ontwikkeling van de kust en de kustgarage. “Dat is een enorme impuls geweest voor de kwaliteit van de kust. Van de lobby om de kust bij Katwijk mee te nemen tot de uiteindelijke realisatie, ik heb het van het begin tot het einde meegemaakt. Daar ben ik heel betrokken bij geweest.”

Jos Wienen in vogelvlucht Jos Wienen, geboren op 3 oktober 1960 in Ridderkerk, studeerde geschiedenis en theologie in Utrecht. IN 1986 werd hij namens het CDA gemeenteraadslid in Ridderkerk. Van 1993 tot 2001 was hij wethouder van Ridderkerk, met in zijn portefeuille onder andere ruimte ordening, volkshuisvesting, economische zaken en verkeer en vervoer. Daarnaast was hij vicevoorzitter van de Stadsregio Rotterdam. In 2001 werd hij burgemeester van de gemeente Katwijk. Verder is hij actief voor de Raad van Europa, de VNG (met waterdossiers) en het Leger des Heils (lid van de Raad van Toezicht). Tot zijn vertrek naar Haarlem zat hij in het dagelijks bestuur van Holland Rijnland, een bestuurlijk samenwerkingsverband van veertien gemeenten.

Twee andere belangrijke punten waren het verbeteren van de bereikbaarheid van de gemeente Katwijk door de aanleg van de Rijnlandroute en de sluiting van het vliegveld Valkenburg. “De Rijnlandroute is er nog niet, maar alle besluiten zijn genomen. De Rijnlandroute komt eraan. Wij hebben geprobeerd het vliegveld Valkenburg open te houden. Dat is niet gelukt. Op de plek van het vliegveld Valkenburg wordt nu een nieuwe woonwijk voorbereid die een flinke toevoeging is voor de verschijningsvorm van Katwijk. In Katwijk staan heel veel kleinere huizen, het idee is dat de nieuwe woonwijk ook een segment krijgt dat in Katwijk minder aanwezig is, namelijk de duurdere sector. Aan beide projecten zijn lange bestuurlijke processen voorafgegaan, waarbij ik bestuurlijk heel actief ben geweest. Het is vooral de voorbereiding geweest voor wat nu gaat komen.” Als het over het economisch belang van de gemeente gaat, wijst Wienen op de visserij en de tuinbouw. De visserij is de laatste jaren minder geworden, maar er is met Parlevliet & Van der Plas op dit gebied nog wel een wereldspeler die in Katwijk zijn basis heeft. In de bloemensector gaat het om veel werkgelegenheid. “Er zijn veel mensen bezig als kweker, maar de werkgelegenheid zit ‘m vooral in de handel op de veiling in Rijnsburg, de logistiek en de verkoop van bloemen. Dat is de afgelopen jaren alleen nog maar sterker geworden.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Ridderkerk en Katwijk Jos Wienen groeide op in Ridderkerk. Tussen Ridderkerk en Katwijk bestaan de nodige verschillen. “Katwijk bestaat uit een veel hechtere gemeenschap, waar familiebanden sterker zijn en waar ook het verenigingsleven sterker is”, geeft Wienen aan. “Dorpsfeesten kent Ridderkerk in de verste verte niet. Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg zijn dorpen die vooral gegroeid zijn door de eigen bevolkingsgroei. Er is veel minder import, waardoor de dorpen veel sterker hun eigen karakter hebben behouden. In Katwijk speelt de kerk ook een grote rol.” Een ander groot verschil is de aanwezigheid van toerisme, iets wat in Ridderkerk geen enkele rol van betekenis speelt. “Veel mensen komen naar Katwijk voor het strand. Hetzij om een dag te recreëren of voor een meerdaags bezoek. Dat geeft een bijzondere sjeu en dynamiek.”

‘Ik had het standbeeld van Willibrord op die duintop eerder los moeten laten.’

STERKE WERKHOUDING

Veel mensen die voorheen in de visserij of de tuinbouw werkten, zijn andere dingen gaan doen. Vanuit het verleden hebben ze een sterke werkhouding gekregen. “Die nemen ze nog steeds mee. De cultuur van hard werken. Ik hoor vaak van werkgevers dat ze maar wat graag Katwijkers in dienst nemen”, weet Wienen. “Katwijk is een van de gemeenten met de laagste werkloosheid in Nederland. De mensen willen graag werken, werken hard en het zijn vooral beroepen waar ze ook echt met de handen werken. Denk aan de zorg, maar ook schilders en de bouw. Dit vormt een redelijk stabiele basis voor een actieve werkgelegenheid.” Wienen zou graag zien dat Katwijk ook een sterkere rol gaat spelen bij banen waar wat meer opleiding wordt gevraagd. “In de regio zie je de uitstraling van het Bio Science Park in Leiden en de space technology in Noordwijk. In Katwijk 44

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

zie je daar ook wel de uitstraling van. Er zijn ook in Katwijk mensen die daar werkgelegenheid vinden, maar dat aspect van de arbeidsmarkt kan nog wel versterkt worden.” RIJNSBURGSE ONDERNEMERSGEEST

In Katwijk is zeker een ondernemersgeest waar te nemen, maar in Rijnsburg is die nog veel duidelijker aanwezig. “Ik vind het heel opvallend dat er in Rijnsburg zo veel mensen zijn die bedrijfjes opzetten of zaken oppakken.” Wienen heeft zelf ook wel een vorm van ondernemersgeest. “Nee, ik zet zelf geen bedrijven op, maar ik kan wel zeggen dat ik het mooi vind hoe je dit als burgemeester kunt stimuleren en hoe je hier als gemeente op een goede manier op in kunt spelen.” Wienen mag je gerust een bezige bij noemen. Hij houdt zich veel met andere zaken bezig. Zo is hij bezig voor de Raad

‘Ja, dit afscheid emotioneert mij.’

‘WE WAREN HET NIET ALTIJD EENS, MAAR IK HEB EEN GROOT RESPECT VOOR HENRI LENFERINK’

van Europa, de VNG (met waterdossiers), het Leger des Heils (daar is hij lid van de Raad van Toezicht) en Holland Rijnland. Wienen maakte tot zijn vertrek naar Haarlem deel uit van het Dagelijks Bestuur van dit bestuurlijk samenwerkingsverband van veertien gemeenten. Hij heeft veel samengewerkt met Henri Lenferink, de burgemeester van Leiden. “Lenferink is een harde werker die in zijn gedachten altijd kijkt hoe we stad en regio kunnen versterken. We trokken veel samen op. We waren het niet altijd eens, maar ik heb een groot respect voor zijn kwaliteiten.” VLUCHTELINGEN

Binnen de gemeente Katwijk was er ook weerstand tegen de komst van vluchtelingen. “Die discussie liep vooral via social media. Ik krijg daar lang niet alles van mee.” Tijdens een raadsvergadering, waarin het besluit werd genomen over een

permanent asielzoekerscentrum, waren er veel toeschouwers aanwezig. “Daar zat wel een bepaalde spanning op”, herinnert Wienen zich. “Ik heb van tevoren een goed gesprek gehad met de organisatoren. Uiteindelijk is de vergadering rustig verlopen.” Het aangaan van de dialoog is een van de sterke punten van Wienen. “Het heeft geen zin om van een afstand te lopen schreeuwen. Het is veel beter om samen aan tafel te gaan zitten en de zaak te bespreken. Ik heb gevraagd waarom hen dit zo emotioneel raakt en wat hun zorgen zijn. Veel van wat je hoort, kende ik al. Er waren ook punten die ik nog niet kende en waar ik ook wel begrip voor had. Ik probeer altijd nuchter te blijven en dingen te wegen. Ik ben niet iemand die met elke wind meewaait, maar ik probeer altijd wel goed na te denken over hoe ik moet omgaan met wat hier gezegd wordt.” EIGENWIJS

Dit neemt niet weg dat Wienen redelijk eigenwijs kan zijn. Als voorbeeld haalt hij het standbeeld voor Willibrord aan, de man die alom wordt beschouwd als de man die vanuit Engeland het Christendom via Katwijk naar Nederland bracht. Valkenburg kan pronken met de Romeinen en hun Castellum, Rijnsburg met Floris V en de grote filosoof Spinoza, en dus moest Katwijk, zo vond Wienen, zichtbaar in verband worden gebracht met Willibrord. Wienen: “De kerstening DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Wilders: ‘Wienen is wereldvreemd’ Op het gebied van de opvang van asielzoekers heeft Wienen nogal wat tegenstand ondervonden. Niet in de laatste plaats door Geert Wilders. Ooit werd aan Wienen gevraagd welke Haagse politicus de meest negatieve invloed heeft op het organiseren bij gemeenten van de opvang van vluchtelingen. Voor Wienen was het duidelijk dat dit Wilders moest zijn. De reactie van Wilders luidde dat Wienen wereldvreemd was. Wienen haalt zijn schouders op. “Hij reageert meestal op dingen die hem niet bevallen. Ik begrijp niet waar hij zich druk over maakt. Hij zou zich juist vereerd moeten voelen dat ik zijn naam noem. Hij wil dit toch graag zijn.”

van de Nederlandse samenleving heeft gedurende meer dan duizend jaar de cultuur hier gevormd. Het is toch interessant dat de verpersoonlijking van die beweging via een kerkelijk dorp als Katwijk Nederland is binnengekomen. Ik vond dat we daar iets mee moesten. Het leek mij mooi om dat te combineren met een bijzonder kunstwerk met een grote uitstraling. Als plek had ik een duintop in gedachten.” Het plan viel in duigen doordat het Hoogheemraadschap geen medewerking wilde verlenen. “Ik had het heel mooi gevonden als het wel gelukt was. Misschien had ik de plek boven op een duintop eerder los moeten laten, maar je gaat toch voor het beste resultaat. Maar het gevolg is wel dat het nog steeds niet gelukt is.” ‘Die ondernemersgeest in Rijnsburg is echt bewonderenswaardig.’

IS JOS WIENEN EIGENWIJS? ‘IK BEN NIET IEMAND DIE MET ALLE WINDEN MEEWAAIT’

GROTERE STAD

GEËMOTIONEERD

Na vijftien jaar heeft Wienen afscheid genomen van Katwijk. Vijftien jaar burgemeester van een gemeente is een lange tijd. “Niet dat ik uitgekeken was op Katwijk, maar het prikkelt bij mij om een keer iets anders op te pakken. Een grotere stad met een eigen dynamiek en een historisch karakter zou ik erg mooi vinden. Die kans kreeg ik, in Haarlem.” Toch zal Wienen Katwijk niet snel vergeten. “Ik ga dit verschrikkelijk missen. Dat wordt alleen maar gecompenseerd doordat ik in Haarlem iets fantastisch ga ontdekken, meemaken en beleven.” Onlangs is Wienen de Noordzee opgegaan met de nieuwe reddingsboot van de KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij). “Als ik dan het silhouet van Katwijk, de boulevard en het strand zie, dan besef ik dat ik dit verschrikkelijk ga missen. Dat hele beeld en ook de zee die soms zo glad is, en soms zo woest, en zich altijd weer anders voordoet.”

Tijdens het hele gesprek is Wienen kalm en overdenkt hij zijn antwoorden, maar nu raakt de vertrekkende burgemeester toch geëmotioneerd. “Het raakt me zeker wel. De voetbalkampioenschappen. Er is volgens mij geen enkele burgemeester in Nederland die zoveel kampioenen op het gemeentehuis heeft mogen ontvangen als ik. Als je bij kerkdiensten bent waar het stampvol is en je met mensen samen zingt... Het is bijna ondefinieerbaar. Ik kan me nu al verheugen op de kinderoptocht bij de paardenmarkt in Valkenburg als iedereen gekostumeerd door het dorp gaat. De gemeenschapszin, de gemoedelijkheid. Ik ga gewoon de Katwijkers missen. Aan de andere kant zal ik de herinneringen voor altijd blijven koesteren. Haarlem is ook weer niet zo ver weg. Bovendien is de route tussen Katwijk en Haarlem een van de mooiste routes van Nederland. Dwars door de Duin- en Bollenstreek, een prachtig gebied.”

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

REPORTAGE

Stap in de wereld van INTO business

GEVRAAGD: UITGEVERS M/V Bouwen aan je eigen businessnetwerk in een lokale business-to-business markt. Een verbindende schakel zijn tussen ondernemers, bestuurders en managers. Elkaar beter maken en daarmee het gebied waarin je opereert versterken. Elke dag bezig zijn met het leukste en meest enerverende werk. Dat is de wereld van onze uitgevers, al sinds 2004. INTO business Magazine bv is samen met diverse partners (franchisers) uitgever van hoogwaardige businessmagazines die in diverse rayons verschijnen. Onze magazines worden via een gratis abonnement verspreid en verschijnen vier keer per jaar: in de lente (maart/april), de zomer (juni/juli), de herfst (september/ oktober) en de winter (december). Ze kunnen oﬄine maar ook online (via www.intobusiness.nu en onze app voor Apple en Android) worden gelezen.

ONZE UITGEVERS:

• • • • •

hebben goede contactuele eigenschappen; bewegen zich makkelijk in netwerken; hebben ondernemersgeest; zijn ervaring op het gebied van sales; zijn doortastend.

OP DIT MOMENT VERSCHIJNEN DE VOLGENDE EDITIES:

WIJ ZOEKEN UITGEVERS VOOR DE VOLGENDE REGIO’S:

• • • • • • • • •

Alkmaar - Almere - Amsterdam - Capelle aan den IJssel - Delft - Dordrecht - Haarlem - Noordkop Rotterdam - ’t Gooi - Hoek van Holland West-Friesland - Westland - Zaanstreek.

Alphen INTO business (sinds 2005); Amstelland INTO business (sinds 2015); Duin- en Bollenstreek INTO business (sinds 2010); De Venen INTO business (sinds 2011); Gouda INTO business (sinds 2004); ’s-Gravenhage INTO business (sinds 2016) Haarlemmermeer INTO business (sinds 2006); Leiden INTO business (sinds 2008); Zoetermeer INTO business (sinds 2009).

HEB JE INTERESSE?

Bel of mail dan met Oscar Middeldorp (06-51577886, oscar@intobusiness.nu) voor informatie of een afspraak.

‘Voor en door ondernemers, dat is INTO business’

‘Ik vind het werk echt geweldig, elke dag weer’

‘Met INTO business creëren wij een spin-oﬀ voor bedrijven’

Werner van den Bosch (Gouda en Alphen INTO business)

Martijn van Dalen (De Venen INTO business)

David van Kesteren (Haarlemmermeer en Amstelland INTO business)

ONDERNEMEN IN 071

Zet een Leidse en een Katwijkse ondernemer aan tafel

Ouwe jongens krentenbrood Leiden en Katwijk zoeken nadrukkelijker dan ooit de samenwerking. In bestuurlijk en economisch opzicht zien beide gemeenten kansen om elkaar te helpen en te versterken. Rabobank Leiden-Katwijk, Centrum Management Leiden en Economie071 zijn daar de grondlegger dan wel het gevolg van. INTO Business tast met 071-pagina’s in feuilletonvorm de sfeer af en onderzoekt de verdere mogelijkheden.

In deze eerste aflevering ontmoeten Rijnsburger Peter Ouwehand (Ouwehand Bouw Groep BV) en de Leidse horecaondernemer Bob Meijer elkaar. Ze werken in totaal verschillende branches en hadden elkaar nog niet eerder ontmoet. Maar dat staat een goed gesprek niet in de weg. Sterker, het gesprek heeft al snel de sfeer van ouwe jongens krentenbrood. De heren hebben namelijk al snel door dat er gemene delers zijn: beiden zien kansen en boeken succes. En er blijken meer raakvlakken. Zo blijkt Peter regelmatig de etablissementen van Bob te bezoeken en is Bob de zoon van een architect.

Op een gegeven moment was ik er klaar mee en wilde ik naar de Pabo, leraar worden. Maar toen kwam Johan met het plan om samen een horecagelegenheid te beginnen. Dat was zeventien jaar geleden. Inmiddels zijn we samen eigenaar van Visbrasserie de Poort in Leiden, Brasserie Park en Brasserie Meelfabriek Zijlstroom in Leiderdorp, Brasserie de Kaagsociëteit aan de Kagerplassen en Brasserie Buitenhuis.” “Waarom zijn jullie succesvol?” Bob: “Een restaurant is niet alleen eten en drinken. Het is een lifestyle, moet voor de klant een beleving zijn. Het moet hip, trendy en anders dan anders zijn. Bovendien kijken we altijd wat er is. Wat er al is, moeten wij dan niet willen brengen. Overal vleesrestaurants? Dan moeten wij een visrestaurant openen. Zo mikken wij met onze bedrijven ook op de partijenmarkt, want daar was behoefte aan. Vorig jaar hebben we daardoor meer dan 1800 partijen gefaciliteerd.” AAN DE KUST

Plaats van handeling is Brasserie Buitenhuis in Valkenburg, gelegen aan het rustieke Valkenburgse Meer. ECHTE HORECAMAN

“Mooie plek heb je hier”, vindt Peter. Bob: “Dank je. Mijn compagnon Johan Klerks had zijn oog op deze locatie laten vallen. Wat er was, ging plat en dit is ervoor in de plaats gekomen. We zijn nu tien weken open en het is elke dag druk.” “Ben jij altijd al een echte horecaman geweest”, vraagt Peter. Bob: “Ja, ik heb werkelijk waar van alles in de horeca gedaan.

PETER OUWEHAND:

‘OUWEHAND BOUW GROEP FOCUST ZICH OOK OP LEIDEN. DAAR STAAT VEEL TE GEBEUREN’ 48

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

“Zou je in Katwijk geen horecatent willen beginnen?”, vraagt Peter. Bob: “Eigenlijk vind ik het zo wel genoeg. We hebben een grote organisatie met 212 medewerkers en het moet wel behapbaar blijven. Maar als ik aan de kust iets zou willen beginnen, zou ik voor Katwijk kiezen. Want daar valt op culinair gebied terrein te boeken.” Peter knikt instemmend en zegt: “Dat klopt. In tegenstelling tot Noordwijk, waar veel zakelijk en toeristisch publiek komt, is Katwijk meer een familiebadplaats. Je kunt er overigens prima eten en drinken, maar het is nergens heel bijzonder. Alhoewel het wel beter wordt. Er zijn inmiddels zeven permanente strandtenten en daar komen er op termijn nog vijf bij. Dat had Katwijk wel nodig.” Peter kan het weten. Hij is een geboren Kattukker en al 25 jaar Rijnsburger, maar het familiebedrijf Ouwehand Bouw is sinds de oprichting in 1943 gevestigd in Katwijk. GEHEIM

Dan vraagt Bob: “Wat is het geheim van het succes van de Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe John Brussel

v.l.n.r. Peter Ouwehand, Dennis Captein en Bob Meijer

Ouwehand Bouw Groep?” Peter antwoordt: “De wereld verandert en Ouwehand Bouw Groep verandert mee. Ik denk dat dat ons geheim is. Vroeger waren we een bouwbedrijf, later kwam daar een projectontwikkelingtak bij. Maar als vandaag de dag iemand vraagt wat wij doen, zeg ik: wij faciliteren ruimte voor wonen en werken. Vroeger bouwden we huizen en bedrijfsgebouwen en gingen die vervolgens aan de man brengen. Nu brengen we eerst de behoefte in kaart. Wij kunnen wel denken dat mensen op een bepaalde locatie willen wonen, maar gaan niet eerder aan de slag voordat we die bevestiging hebben.” Hij vervolgt: “Ouwehand realiseert voor 70 procent woningbouw en voor de rest utiliteitsbouw en onderhoud. Er werken 130 mensen bij ons. Dat is een gemêleerd gezelschap. Natuurlijk werken er echte vaklieden bij ons op de bouwplaats, maar ook mensen op kantoor die constant bezig zijn met onderzoeken en innoveren. Voor traditionele bouwers is nu werk genoeg, maar voor de toekomst zul je in onze omvang ook een andere meerwaarde voor de klant moeten leveren. Ons werk begint als er nog helemaal niets is: geen plan, niks. We onderzoeken locaties en willen weten of er een markt voor is. Dan pas worden er plannen gesmeed of locaties verworven. En natuurlijk zitten we dan om de tafel met diverse partners, zoals projecten gebiedsontwikkelaars, grondeigenaars en gemeenten. Door mee te veranderen met de markt doe we het goed en zijn we klaar voor de toekomst.” KANSEN IN LEIDEN

“Wat is jullie werkgebied”, vraagt Bob. “West-Nederland”, luidt het antwoord. Waarna Bob doorvraagt: “Maar is er een bepaalde streek of plaats waar jullie specifiek je vizier op richten?” “Leiden is zo’n plaats”, zegt Peter beslist. “Die stad is al jaren in ontwikkeling en ook in de toekomst staat er veel te gebeuren. Voor ons liggen er nadrukkelijk kansen in Leiden.”

BOB MEIJER:

‘MISSCHIEN KAN KATWIJK EEN SCHARNIERFUNCTIE HEBBEN TUSSEN LEIDEN EN DE BOLLENSTREEK’ Bob: “Wel grappig dat jij je met je Katwijkse bedrijf op Leiden focust. Weet je dat veel van onze restaurantproducten, zoals vis en brood, van toeleveranciers uit Katwijk afkomstig zijn? Leiden en Katwijk hebben echt iets met elkaar. Ik denk dat dat komt omdat de werkmentaliteit van Leidenaars en Katwijkers niet veel verschilt.” Peter knikt: “Vroeger spraken wij over Leiden als die stinkende stad. Maar nu is Leiden prachtig, en de stad wordt nog veel mooier. Het gevolg van met z’n allen de schouders eronder.” Bob: “Katwijkers zien wij als harde, betrouwbare werkers. Mensen waarvan je op aan kunt. Ja is ja en nee is nee bij een Katwijker; je weet wat je aan die mensen hebt.” HETZELFDE HOUT

Peter: “Katwijk werkt al jaren samen met de Bollenstreek. Wij schakelen goed, klaarblijkelijk omdat we deels uit hetzelfde hout zijn gesneden. Maar het frappante is wel dat Katwijk en Leiden ook goed schakelen, terwijl de Bollenstreker en Leidenaars niet zo’n klik hebben.” Bob: “Misschien dat Katwijk een scharnierfunctie kan hebben tussen Leiden en de Bollenstreek. Dan kunnen we onze samenwerking doortrekken.” Maar eerst Leiden en Katwijk. Die vrijen samen en als mensen dat doen, wil dat nog wel eens tot een huwelijk leiden. Peter: ,,Nou, een fusie tussen Katwijk en Leiden zie ik nog niet zo snel gebeuren. Daar is het nog veel te vroeg voor. Bovendien is er een barrière: Oegstgeest ligt er namelijk nog als los zand tussen. Ik zou zeggen: los dat eerst eens op.” DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

FOTOIMPRESSIE

Noordwijkerhout Culinair 2016

De 14de editie van Noordwijkerhout Culinair kende mooi weer, een topdrukte, goede muziek (bigband The Looters en de coverband Bubblegumm) en vele culinaire hoogstandjes. Met de Witte Kerk als stralend middelpunt werd er twee dagen lang vooral gekookt en gegeten. De deelnemers waren: Restaurant To Meat, Restaurant het Wapen van Noordwijkerhout, Café van der Geest, Golfbaan & Landgoed Tespelduyn, Restaurant Hudson, Catering bij de Buren, Café Het Feest van Harry, Lunchroom Arthur en Restaurant Invitation.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

FOTOIMPRESSIE

NOV schudt smaakpapillen wakker

De ﬂight met Rob Heeremans (Rabobank Bollenstreek, tweede van links) en Ellen Devilee (Fleur de Dag, rechts van Rob).

De ﬂight met o.a. Carlo Midiri (Patisserie George Vis, links) en Rob Koster (Kok & Butler, tweede van rechts).

Het NOV Connect Bestuur, Geraldine van der Deijl (Roses Only) en Dave Beck (RWV Advocaten).

Voor sommigen is het de ideale combinatie: golven en tegelijkertijd genieten van culinaire versnaperingen. Die liefhebbers verzamelden zich onlangs op Golf Centrum Noordwijk om negen culinaire holes te lopen. Tussen de holes door werden de deelnemers getrakteerd op de lekkerste wijnen en op hapjes die elke smaakpapil wakker schudde. Verantwoordelijk voor het ‘diner-in-de-baan’ was Restaurant Onder de Linde. De organisatie was in handen van het NOV Connect Bestuur.

De ﬂight met o.a. Peter Engels (Autoschade Brouwer, links) Alexander Balk (Alexander Hotel & Beach, midden) en Hans Stol (rechts).

De ﬂight met o.a. Dirk Jan Booy (Bureau Booy, tweede van links), Janny van der Veen (tweede van rechts) en Tjon Aﬀo (rechts).

De ﬂight met o.a. Linda Janmaat (Uitvaartzorg De Schelp, links), Berry Staals (Staalsmassage, tweede van links) en Wendy de Vries (ASP Administratiekantoor, rechts).

De ﬂight met o.a. Leon Koelewijn (Concepticus - K51, rechts). DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

FOTOIMPRESSIE

Ben van der Burg steelt show bij ONDB

Oud-schaatser Ben van der Burg is nu o.a. commercieel directeur bij Triple IT (mobiele streaming services): “Ik probeer mijn hele leven al het onmogelijke mogelijk te maken. Ooit probeerde ik onmogelijke schaatstijden neer te zetten en nu laat ik de mensen kennis maken met ogenschijnlijk onmogelijke digitale innovaties.”

Michiel Kolﬀ kan bogen op een mooie carrière in de bancaire sector. Sinds vier jaar werkt hij bij de Rabobank. Sinds deze zomer is hij Directeur Bedrijven bij Rabobank Bollenstreek.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Sven van der Vlugt

Rik Kentie (Have Fun Events) in gesprek met gastheer Willem Heemskerk van Rabobank Bollenstreek.

Martijn Claassen (Wereld Wijnen) overhandigt registeraccountant KeesJan van Wezel een glas met inhoud. ONDB-voorzitter Hans Zwetsloot kijkt toe.

Ben van der Burg, wie kent hem nog? De veertigers onder ons zeker. De markante schaatser, die nooit de beste was maar wel degene met de leukste mimiek en commentaren, is tegenwoordig onder andere docent in Utrecht, sportcommentator bij RTL en columnist. Ook geeft hij lezingen over ondernemerschap. Onlangs was hij te gast bij de ONDB (locatie Rabobank Bollenstreek) om de aanwezigen in razend tempo een stortvloed van slides te showen. Zijn boodschap: “Succesvolle ondernemers anno 2016 weten wie hun klanten zijn.” Er werd gelachen, en ook nog wat opgestoken. Voorafgaand aan de presentatie van Van der Burg stelde Michiel Kolﬀ zich aan het publiek voor. Hij is de nieuwe Directeur Bedrijven van Rabobank Bollenstreek, waar de ONDB-bijeenkomst werd gehouden. Kolﬀ beschikt over een schat aan bankierservaring en zegt zich nu al als een vis in het water te voelen in de ondernemende Bollenstreek.

V.l.n.r.: masseur Berry Staals (Staalsmassage), Leen Menken (Menken Werkbladen), Harry Graman (Grayvis Logistics) en Erwin Menken (Menken Werkbladen).

V.l.n.r.: Nadine van der Slot (RWV Advocaten), Mariska van der Hulst (van der Hulst Catering & Kookstudio) en Joyce Lustberg (RWV Advocaten).

Pascal van Veen van Lots Marketing (links) en Martin Bunschoten (MB-Graﬁmedia).

Ingrid van der Plas (Mare Groep) kan de humor van Ben van der Burg wel waarderen.

Maresca de Jong (Manager Private Banking Rabobank Bollenstreek, links) en coach/trainer Karin van de Water.

Dennis Captein (Duin- en Bollenstreek INTO business, links) in gesprek met Mike Korenvaar van HeadFirst.

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLOFON

DE VOLGENDE UITGAVE (VERSCHIJNT OP 16 DECEMBER 2016):

WIE VOLGT LIES SPRUIT OP ALS INVLOEDRIJKSTE PERSOON VAN DE DUIN- EN BOLLENSTREEK DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS VERSPREIDINGSGEBIED Noordwijkerhout

UITGEVERIJ

INTO business Magazine BV

ADRES

A. Van Leeuwenhoekweg 36A5 2408 AN Alphen aan den Rijn

UITGEVER

Dennis Captein

REDACTIE

May-lisa de Laat,

E-MAIL

dennis@intobusiness.nu

TELEFOON

0172-515200

INTERNETADRES

www.duinenbollenstreekintobusiness.nu

Joris Nuiver, Linda Versteege, Martin Hoekstra, David van Kesteren en Dennis Captein COÃ&#x2013;RDINATIE

Linda Persoon

COLUMNISTEN

Hans Zwetsloot, Ehran Ester, Cees van Wijk

FOTOGRAFIE

INTO BUSINESS TITELS

en Michiel Kolff

ALPHEN

Alphen aan den Rijn (Alphen, Boskoop,

De Beeldredacteur/Michel ter Wolbeek,

INTO BUSINESS

Rijnwoude), Bodegraven en Woubrugge

Rutger van der Bent, Marcel Verheggen

AMSTELLAND

Amstelveen, Ouderkerk aan de Amstel,

en John Brussel

INTO BUSINESS

Aalsmeer, Uithoorn, Kudelstaart en De Kwakel

Oscar van der Wijk, Sven van der Vlugt,

VORMGEVING

Sevenwords, Erik Straver

VERKOOP

Dennis Captein (06-16952512,

DE VENEN

De Ronde Venen, Nieuwkoop met alle

dennis@intobusiness.nu) en Ruud Blaazer

INTO BUSINESS

bijbehorende dorpskernen

(06-51235442, ruud@intobusiness.nu) DRUK

Damen Drukkers

GOUDA

Gouda, Waddinxveen, Moordrecht, Reeuwijk,

VERSPREIDING

Mail Management International

INTO BUSINESS

Vlist, Gouderak, Bergambacht en Schoonhoven

ADRESWIJZIGINGEN

Adreswijzigingen kunnen doorgegeven HAARLEMMERMEER

Hoofddorp, Nieuw-Vennep, Schiphol en

INTO BUSINESS

omliggende kernen

verspreid bij alle bedrijven en instellingen binnen Katwijk, Noordwijk,

LEIDEN

Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude,

Noordwijkerhout, Hillegom, Lisse en Teylingen.

INTO BUSINESS

Voorschoten, Oegstgeest, Warmond,

worden via info@intobusiness.nu Duin- en Bollenstreek INTO business verschijnt 4x per jaar en wordt gratis

Wassenaar, Roelofarendsveen COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan

ZOETERMEER

Zoetermeer, Benthuizen, Bleiswijk,

ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever-directie.

INTO BUSINESS

Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs,

INTO business Magazine BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden

Pijnacker-Nootdorp, Forepark (Den Haag)

in deze uitgave en niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.

LEES AL ONZE NIEUWSTE UITGAVEN OOK ONLINE VIA WWW.DUINENBOLLENSTREEKINTOBUSINESS.NU OF VIA DE INTO BUSINESS APP WILT U OOK GRATIS HET MAGAZINE ONTVANGEN? NEEM DAN CONTACT MET ONS OP VIA LINDA@INTOBUSINESS.NU

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS

COLUMN

Ondernemen is Topsport Voor dag en dauw opstaan, urenlang het krachthonk in voor meer spiermassa, een ﬂink cardioprogramma voor extra uithoudingsvermogen en de techniek tot in het oneindige verﬁjnen door veel te trainen. Tussendoor rusten en goed eten. Zo ziet het dagritme van een topsporter eruit. Elke dag, maanden en soms zelfs jarenlang achtereen. Totdat het moment van dé wedstrijd is aangebroken. Met je talent en inspanningen in de voorbereiding reken je op een resultaat in de bovenste regionen. Maar daar neem je geen genoegen mee. Je wilt een medaille, het liefst goud. Of alleen goud. Dus moet alles in die ene wedstrijd, op dat ene moment kloppen. Je hoopt op een goede dag waarop je je zenuwen in bedwang kunt houden en er geen rare dingen gebeuren. Topsport is fascinerend. Ik ben een sportfanaat. Als beoefenaar, coach van een meisjes hockeyteam en als toeschouwer. Daarnaast ben ik een bankier die dagelijks met ondernemers spreekt en spart. Daardoor heb ik ontdekt dat er veel paralellen zijn tussen topsport en ondernemen. Goed ondernemerschap is namelijk ook het resultaat van talent, inspanning en pieken op de juiste momenten. Ook hier geldt: talent maal inspanning is resultaat. Niet alleen hoe meer talent maar ook hoe meer inspanning hoe meer resultaat. Loon naar werken, zeggen we ook wel.

‘Ook als bankier heb ik mateloos veel bewondering voor topsporters’ Voor ondernemers en topsporters geldt dat de top bereiken niet makkelijk is. En dat het vervolgens nog moeilijker is om aan de top te blijven. Want in het begin verwacht niemand dat je de top bereikt. Maar als je uiteindelijk wel tot de besten behoort, schept dat bij kijkers en toeschouwers ineens verwachtingen. Vergelijk het sportpubliek gerust met je klanten. Het publiek werd in Sydney, Peking en Londen verwend met een medailleregen. Toen dat aan het begin van de Olympische Spelen in Rio een beetje tegenviel, werd er geklaagd. Want we hadden daar in Sydney, Peking en Londen

de standaard gezet. Trek de parallel nu eens met ondernemen. Stel, je brengt je auto naar de garage voor een onderhoudsbeurt. Als je die weer ophaalt, blijkt de auto als extra service gewassen te zijn. Bij de volgende onderhoudsbeurt verwacht je weer dat je auto gewassen wordt. Zonder dat je daarvoor betaalt. Want dat is dan de standaard geworden. Elke dag zal het dus een stapje beter moeten. Ook als ondernemer. Ook als bankier heb ik mateloos veel bewondering voor topsporters. Omdat zij alles geven om succesvol te zijn en niet denken in beperkingen maar in mogelijkheden. Een mooi voorbeeld daarvan is Marc Evers uit Hillegom en paralympiër in Rio. Drie medailles won hij: brons op de 100 meter schoolslag, zilver op de 100 meter rugslag en goud op de 200 meter wisselslag. De laatste medaille ook nog eens behaald met een nieuw persoonlijk record. Diezelfde bewondering heb ik dus ook voor onze ondernemers uit de Bollenstreek, die elke dag weer voor het hoogst haalbare gaan. Die lange dagen maken om beter en sterker te worden. Weet dat Rabobank Bollenstreek jullie supporter is en dat wij op de eerste rij van de tribune zitten om jullie aan te moedigen en te ondersteunen.

MICHIEL KOLFF is Directeur Bedrijven bij Rabobank Bollenstreek. Daarnaast is hij voorzitter van het Rabobank Bollenstreek Innovatiefonds en voorzitter van Stichting Fonds Camp (bestrijding van stille armoede). Hij is getrouwd met Femke en heeft een dochter van 8 en een zoon van 5. In zijn vrije tijd speelt hij graag tennis en golf. Tekst Michiel Kolﬀ | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Sven van der Vlugt

DUIN- EN BOLLENSTREEK INTO BUSINESS