INTO business Leiden lente 2021 by INTO business

'Corona heeft de wereld gereset' Leids bedrijfsleven steunt missie Merijn Tinga

Leiden

Never waste a good crisis | Lente 2021

Het thema van onze zomereditie is

ONDERNEMEN IS TOPSPORT Sta jij met je bedrijf op en ga je er ook mee naar bed? En is het tijd dat jou ondernemersverhaal wordt toevertrouwd aan INTO business? Stuur dan een mail naar oscar@intobusiness.nu De volgende INTO business verschijnt in juli 2021.

EEN GREEP UIT ONS AANBOD

Vrijheidslaan 35 | 2321 JR Leiden | tel. 071 - 5233 277 e-mail: leiden@basis.nl | website: www.basis.nl

TE HUUR LEIDEN

Lammenschansweg 15

TE HUUR KATWIJK

Haagse Schouwweg 8

Cleijn Duinplein 24

Ca. 232 m² kantoor-/praktijkruimte

Ca. 4.305 m² kantoorruimte

Ca. 175 m² kantoor- / praktijkruimte

zeer strategisch gelegen medisch verzamelgebouw parkeerplaatsen bij te huren huurtermijnen voor 2e en 3e verd. flexibel nabij rand van centrum per direct beschikbaar

Huurprijs: € 145,-- per m² per jaar

TE HUUR KATWIJK

beschikbaar vanaf ca. 400 m² gelegen op zichtlocatie aan N206 energielabel C voldoende eigen parkeerplaatsen tegenover Bio Science Park flexibele huurtermijnen

Huurprijs: € 99,-- per m² per jaar

TE HUUR LEIDEN

Ambachtsweg 24

‘Gezondheidsplein Cleijn Duin’ turn-key vrij parkeren geheel op begane grond gelegen vrij van BTW gezamenlijke receptie

Huurprijs: € 2.250,-- per maand

TE HUUR LEIDEN

Kooilaan 55

Haarlemmerstraat 63

Circa 850 m² kantoorruimte

Ca. 100 m² commerciële ruimte

Ca. 40 m² winkelruimte

“turn-key” opleveringsniveau gelegen op de tweede etage goede bereikbaarheid bouwjaar: 1996 nabij Gamma & supermarkt Albert Heijn deelverhuur bespreekbaar

Huurprijs: € 70,-- per m² per jaar

TE HUUR OEGSTGEEST

uitgebreide bestemmingsmogelijkheden nieuwbouwontwikkeling “Kooiplaza” strategische zichtlocatie casco oplevering per direct beschikbaar vrij parkeren (zonering)

Huurprijs: € 100,-- per m² per jaar

TE HUUR KATWIJK

De Kempenaerstraat 1

A1 locatie casco oplevering doch voorzien van diverse voorzieningen ca. 4,7 m. front nabij Normal, Zeeman textielSupers en kruidvat per direct beschikbaar gelegen in één van de drukste winkelstraten

Huurprijs: €16.000,-- per jaar

TE HUUR LEIDERDORP

Ambachtsweg 1/a

Touwbaan 1

Ca. 345 m² winkelruimte

Ca. 340 m² showroomruimte

Circa 525 m² bedrijfs-/showroomruimte

gelegen op absolute zichtlocatie zeer breed front, ca. 22 meter casco oplevering nader opleveringsniveau in overleg vrij parkeren per direct beschikbaar

Huurprijs: € 65.000,-- per jaar

ca. 65 m² kantoorruimte frontbreedte ca. 8 m. eigen parkeerplaatsen ideaal t.b.v. commerciële doeleinden absolute zichtlocatie bedrijventerrein ’t Heen

Huurprijs: € 37.500,-- per jaar

gelegen op bedrijventerrein ‘De Baanderij’ zeer eenvoudig uit te breiden buitenterrein is eenvoudig te overkappen per direct beschikbaar voldoende eigen parkeerplaatsen goede bereikbaarheid

Huurprijs: € 49.500,-- per jaar

EEN GREEP UIT ONZE TRANSACTIES

Vrijheidslaan 35 | 2321 JR Leiden | tel. 071 - 5233 277 e-mail: leiden@basis.nl | website: www.basis.nl

TE HUUR KATWIJK

TE HUUR LEIDEN

Haarlemmerstraat 46

Badstraat 26

Haarlemmerstraat 213

DE V SC ER HE HU LP UR Ca. 100 m² winkelruimte E verhuurd aan Bonita N D HAenAKruidvat nabij Douglas, Blokker, Hema A ca. 5 meter frontbreedte NG N actieve winkeliersvereniging E nabij Boulevard en al haar faciliteitenR S courante maatvoering

V AL ERK EX O Ca. 155 m² winkelruimte TRCHT gelegen in kernwinkelgebied A A nabij Kruidvat en Zeeman D IN AN casco verhuur G per direct beschikbaar

VE BR RH OO UU Ca. 155 m² winkelruimte D RD nabij Amac, Pull & Bear enJEBershka A horeca van cat. 1 toegestaan B EN AN frontbreedte ca. 5 meter inventaris t.b.v. bakkerij aanwezig

bouwjaar: 1850 op loopafstand van station Leiden C.S.

huurtermijn minimaal 1 jaar per direct beschikbaar

Huurprijs: €34.500 per jaar

Huurprijs: € 36.000,-- per jaar

Huurprijs: € 35.000,--

TE KOOP KATWIJK

TE KOOP LEIDEN

Dwarsstraat 3, 3a,3b

PA RT VE IC RK UL O Ca. 275 m² woon-/winkelpand IE CH inclusief kelderruimteR E TA courante maatvoering BE A breed front LE N goede bereikbaarheid GG hoekligging

nabij supermarkt Hoogvliet

Koopsom: n.o.t.k.

Hogewoerd 79

PA RT VE IC RK UL O Ca. 155 m² bedrijfsruimte IE CH RE T beleggingsobject binnenstad Leiden BE AA gemeentelijk monument LE N 8 verhuurde kamers, 3 appartementen GG aanvaarding uiterlijk 25 februari bezichtiging uitsluitend op afspraak E R Verkoop via inschrijving

TE HUUR WARMOND Veerpolder 2/a

VE PR RH Ca. 275 m² kantoorruimte OV UU IC RD zeer representatief kantoorpand ED A “Veerpolder” gelegen aan de rand van bedrijventerrein hoogwaardige uitstraling B. AN V. turn key opleveringsniveau 8 parkeerplaatsen op eigen terrein nabij Golfclub Kagerzoom en Sportcentrum Dekker Warmond Huurprijs: € 45.000,-- per jaar

TE KOOP ZOETERWOUDE Nieburch

Ambachtsweg 5b

Ca. 78 tot 244 m² nieuwbouw bedrijfsunits

uitstekende bereikbaarheid vanaf A4 en N11 gelegen aan Produktieweg bedrijventerrein Grote Polder meerdere units koppelen is mogelijk eigen parkeerplaatsen uitgebreide brochure op aanvraag beschikbaar

RK OC

Koopsom: v.a. € 164.500,-- v.o.n.

TE HUUR KATWIJK

VE BMRH Ca. 760 m² bedrijfsruimte S UU C RD goede bereikbaarheidO AT A per direct beschikbaar A gelegen op bedrijventerreinI‘tNHeen G N

TE HUUR LEIDEN Kenauweg 28

PR VE OMRH Ca. 155 m² bedrijfsruimte IN UU EN RDDeWaal’ bedrijventerrein ‘Stevenshof T A bouwjaar: 1985 parkeren op eigen terrein BO AN beschikt o.a. over el. bedienbareU overheaddeur W vrije hoogte ca. 7,5 meter

vrij parkeren op openbaar terrein nabij AH, KBM en Beddenreus in de staat waarin het zich thans bevindt

per 1 november 2020 beschikbaar

Huurprijs: € 50,-- per m² per jaar

Huurprijs: € 36.000,-- per jaar

Inhoud Coverstory 8

Interview Merijn Tinga

Columns 25 35 47 61 71

Ramses Braakman Thijs Hemmes Floris van Galen Erik Versnel Rico Verhoeven

Merijn Tinga

Het gesprek 48

Ron Hogeboom, Pieter Visser en Jan Ruigendijk

Reportages 13 14 18 22 26 29 32 36 38 40 42 45 54 57 58 62 65 68

Brief van de burgemeester Never waste a good crisis Grant Thornton Van Dorp Economie071 - Stagepact071 Team Horizon mboRijnland Ondernemend Leiden Gemeente Leiden Circulair Ricoh Document Center Haaglanden Van Diemen sloopwerken ING Jobo de Bouwers Ondernemersdesk gemeente Leiden Stimuleringsfonds Leiden Spark LUMC Vrienden Stichting Zorg en Zekerheid Leiden Basketball

Burgemeester Henri Lenferink

Dirk-Jan Peters, Stefan Hoekstra en Martin ten Brummeler

En verder 21 70

Feiten & Cijfers Colofon

Edwin van Diemen

Editorial Strijden tot de laatste snik

Ron Hogenboom

Bas van Dijk

Desiree Rosier

In een wereld waarin corona ons leven nog steeds beheerst, dreigen andere problemen naar de achtergrond te worden gedrukt. Is er straks nog wel plaats voor bedrijven in Leiden? Het vinden van passende huisvesting is geen makkelijk karwei. Sterker nog, voor een aantal prachtige bedrijven is het zelfs onmogelijk. Een zorgelijke kwestie, want hierdoor kiezen diverse ondernemingen, die voor werkgelegenheid en innovatie zorgen, noodgedwongen voor een locatie buiten onze mooie stad. Een voorbeeld hiervan zijn bedrijven die gevestigd zijn in de Lammenschansdriehoek, die als gevolg van de herontwikkeling moeten vertrekken. Zeeuw&Zeeuw Renault vertrok al naar Leiderdorp, Zirkzee Wonen en Slapen ziet zich gedwongen om te stoppen en voor Hart Voor De Zaak blijkt het ook lastig om passende kantoorruimte te vinden in de stad. Ramses Braakman schrijft er in deze editie wederom een kritische column over. Ik onderschrijf zijn oproep, want huisvesting voor Leidse bedrijven moet veel hoger op de agenda komen te staan. Ondertussen polsten wij bij ondernemers hoe het met hen gaat, pakweg een jaar na de eerste coronapersconferentie van Rutte. Never waste a good crisis. En diverse ondernemers wisten van het nadeel een voordeel te maken. Onze horeca bijt daarentegen op het tandvlees en is aan het overleven. Gelukkig zijn er diverse initiatieven die het leed van de horeca, alsook van de retail, trachten te verzachten. Of dat voldoende is om het tij te keren, is twijfelachtig. Daarvoor moet de boel weer worden opengegooid. Eén ding is zeker, de veerkracht van Leidse ondernemers is bewonderenswaardig groot. We blijven strijden tot de laatste snik. En dat is, naast onze kenniseconomie, misschien wel onze belangrijkste USP.

Henriëtte van Baalen

Oscar Middeldorp INTO business Leiden

MERIJNS

MISSIE Zijn doorbraak kwam nadat hij de PET-ﬂespetitie had aangeboden aan de Tweede Kamer. Dat was in februari 2017. Leidenaar Merijn Tinga (48) verzamelde 57.000 handtekening om statiegeld te laten invoeren op kleine ﬂesjes, die volgens hem in groten getale als zwerfafval in de natuur te vinden zijn. De Leidse burgemeester Henri Lenferink was een van de mensen die zijn krabbel plaatste. “Toen werd het interessant”, zegt Merijn, die zich ook gesteund ziet door het Leidse bedrijfsleven.

'Ik ben geen activist, maar iemand die de dialoog aangaat'

Beeldend kunstenaar Merijn Tinga werd geboren in Leeuwarden en sinds begin negentiger jaren is hij inwoner van Leiden (hij studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit). Daarnaast is hij beeldend kunstenaar en lobbyist. “Maar geen activist”, zo benadrukt hij. “Ik doe een moreel appel op bedrijven en organisaties om het gebruik van plastic voor wegwerptoepassingen terug te brengen. Wegwerpplastic eist verantwoordelijkheid van de consument om te voorkomen dat dit in het milieu terechtkomt. Natuurlijk moet daarvoor soms de druk worden opgevoerd, maar ik ben geen actievoerder.” Hij staat bekend als The Plastic Soup Surfer. De avonturier zag tijdens zijn vele ﬁets-, surf-, sup- en bootreizen de plasticvervuiling en bracht dat in de openbaarheid. Hij gebruikt vooral de surfplank als middel om zijn boodschap over te brengen. Zijn verschillende langeafstandsexpedities op surfplanken, gemaakt van plastic zwerfvuil, zijn voor hem een bruikbaar statement.

Een beetje recalcitrant In Leiden was Merijn vóór zijn lobbywerk al bekend: als kunstenaar die zo zijn eigen manieren had om het publiek kennis te laten maken met zijn werk. “Op dit moment maak ik geen kunst. Ik heb gewoonweg geen tijd. De hele plasticlobby slokt al mijn tijd op. Ik mis het daarentegen wel. Gefocust zijn op dat ene object, fysiek met iets bezig zijn, je daarin verliezen en aansluitend genieten van het eindresultaat, dat is heerlijk om te doen.”

'Ik zoek veerkrachtige bedrijven die vooruitdenken, over hun eigen generatie heen' TEKST Dennis Captein | FOTO'S John Brussel

'Corona heeft de wereld gereset, dit is het moment het anders te gaan doen'

Coverstory

De Tweede Kamer nam vervolgens een motie aan en Merijn en zijn sympathisanten kregen hun zin. De tweede overwinning volgde nadat hij een lobbycampagne was gestart die moest leiden tot statiegeld op blikjes. Dat wordt eind 2022 ingevoerd. “Als je op politiek en ﬁnancieel gebied veranderingen kan doorvoeren, kom je op de kaart te staan en krijg je ook de ogen van mensen op je gericht die jou voorheen niet zagen staan.”

Merijn is een van de twee oprichters van het Kunst Uitschot Team. De afkorting is veelzeggend. Zij maakten houten sculpturen en plaatsten deze illegaal in Leiden. Geen activist, maar dus wel een beetje eigenzinnig en zelfs recalcitrant. Die houding heeft hij ook nodig om binnen te komen bij bedrijven. “Het is niet moeilijk om contact op te nemen en uiteindelijk met iemand van pr aan tafel te komen. Maar ik wil met de beslissingsbevoegde in gesprek. Daarvoor moet je soms brutaal zijn. Eenmaal aan tafel met die persoon ben ik overigens genuanceerd en leren mensen mij kennen als een man van de dialoog.” Hij praat met grote bedrijven als Unilever en Coca Cola. “Ik hoef niet vaak naar het buitenland, omdat Nederland nu eenmaal een gunstig vestigingsklimaat is voor grote bedrijven. In Nederland is daarom nog genoeg lobbywerk te verrichten.”

Donaties Zijn organisatie leunt op vrijwilligers en donaties van mensen en organisaties die zijn missie willen steunen. "Voor corona verdiende ik mijn geld met het geven van presentaties in het land. Maar dat ligt dus al een tijd stil. Dat scheelt inkomsten, maar nu gooien we het over een andere boeg, onder andere met talkshows en een scholentour. Toch heeft de pandemie ook iets goeds voortgebracht. Corona heeft de wereld gereset, dit is het moment het anders te gaan doen. Deze pandemie heeft de knelpunten blootgelegd, het toont dat langetermijndenken en samenwerking nodig is, ook voor de zorg, het onderwijs, voedsel en transport; ook die sectoren werden ineens anders bekeken. Corona brak het systeem en dat was klaarblijkelijk nodig om ons bewust te maken van hetgeen we deden en doen.” Over bewustwording gesproken, dat is onderdeel van zijn werk. “Toen ik begon wees ik mensen op de vervuiling en zocht daarmee de publiciteit, waarna ik schouderklopjes kreeg en iedereen weer overging tot de orde van de dag. Bewustwording is

Coverstory

leuk, maar leidt niet direct tot gedragsverandering. Het is andersom: na een gedragsverandering wordt de bewustwording gebruikt om je gedrag te verantwoorden en te bestendigen.” “Ooit ﬁetste ik met een kiteboard op mijn rug naar Marokko. Onderweg kwam ik veel zwerfafval tegen. Dat was 20 jaar geleden. Ik maakte foto’s van bosschages die volhingen met plastic. De impact maak je pas als er harde ﬁnanciële en morele keuzes gemaakt worden. In een door en door efficiënt systeem moeten er ingrijpende keuzes gemaakt worden op waarden om te voorkomen dat mijn kleinkinderen diezelfde struiken nog vol zien hangen met plastic.”

Slecht imago Met name in de afgelopen 5 jaar is de mindset van mensen ten aanzien van plastic zwerfafval veranderd. “Plastic is haast gedemoniseerd. Het heeft een bijzonder slecht imago en je ziet dat het bedrijfsleven daarop anticipeert. Veel bedrijven zitten in een overlevingsmodus. Dat begrijp ik. En die ondernemers gaan het meestal ook redden tot hun pensioen. Maar dan laten ze hun kinderen en kleinkinderen met een erfenis achter. Ik zoek veerkrachtige bedrijven die vooruitdenken, over hun eigen generatie heen. Bedrijven die wendbaar zijn en de wereld laten zien hoe het ook kan. Die zijn er, in groten getale.”

Over kinderen gesproken, hij en zijn vrouw hebben een zoon van 10 en een meisje van 13. “Natuurlijk zien ze wat ik doe. Mijn vrouw is trots en heeft ons avontuurlijke bestaan omarmd. Mijn dochter ging vroeger vaak met mij mee. Nu is ze 13 en zijn er voor haar even belangrijkere zaken, haha.

Merijn Tinga,The Plastic Soup Surfer Merijn Tinga strijdt samen met anderen tegen plastic zwerfafval, de oorzaak van de plastic soep. Hij wil mensen bewust maken en tot verandering aanzetten. Met Boyan Slat heeft hij wel eens contact gehad. “Hij is de opruimer, ik wil zorgen dat hij op een dag klaar is met zijn werk.” Plastic afval bedreigt het leven in de oceanen, zeeën, rivieren en op het land. Het bedreigt ook de mens doordat plastic in superkleine deeltjes - microplastics en nanoplastics genoemd - ons lichaam binnendringt. “Dit moet stoppen. Daarom oefen ik druk uit op de politiek en het bedrijfsleven. Met expedities op surfboards van plastic afval, waarmee ik zeeën en rivieren bevaar, vraag ik hier aandacht voor.” Hij brak inmiddels vele surfrecords en ging op een supboard de Rijn af om het plasticafvalprobleem te agenderen, maatregelen af te dwingen en bedrijven te wijzen op hun verantwoordelijkheden.

Hoe het plastic wegwerpafval moet verdwijnen? - nadruk op alternatief gedrag in plaats van alternatieve materialen; - hergebruiksystemen en statiegeld op eenmalige plastic verpakkingen; - verboden op eenmalig plastic dat veelvuldig in het milieu terechtkomt: snoepwikkels, tasjes, etc.; - belasting op eenmalig plastic en ondersteunen van hergebruik en hervulbare systemen.

Beste Ondernemers, beste Leidenaren, Ruim een jaar geleden schreef ik hier ‘Leiden is een veerkrachtige stad’. We hadden toen geen van allen gedacht dat de veerkracht van de stad en van u, als ondernemer, zo lang op de proef zou worden gesteld. Enig zicht op versoepelingen van de maatregelen en economisch herstel duurde langer dan we hoopten en dachten, maar nu is het er dan toch. Dankzij de vaccinaties, in eerste instantie van mensen met een kwetsbare gezondheid, wordt Covid minder gevaarlijk. Dat betekent dat er over een aantal weken steeds meer mogelijk kan worden, zonder dat de zorg overbelast raakt. Het blijft natuurlijk onzeker, maar naar mijn inschatting kan er dan, zeker in de buitenlucht, echt weer meer. Mogelijk kunnen bijeenkomsten in kleine kring weer en kunnen we elkaar weer ontmoeten op kleinschalige evenementen in de stad. Wat kijken we daar allemaal naar uit! Ook kijken we uit naar het moment waarop de winkels weer open kunnen, terrassen uitgezet kunnen worden. Achter de schermen wordt er hard gewerkt en worden de voorbereidingen getroffen voor het moment dat de stad weer opengaat. Het is een raar en zwaar jaar geweest. Voor de mensen, die familie of vrienden hebben verloren, voor mensen die ernstige Covid hebben gehad en nog steeds met klachten kampen en voor u als ondernemer, want de maatregelen troffen en treffen u hard. Maar de samenleving is ook veerkrachtig gebleken. Op allerlei terreinen hebben mensen zich aangepast; het digitale vergaderen was snel ingeburgerd, evenementen werden digitaal georganiseerd, nieuwe hobby’s werden ontdekt. En veel ondernemers kwamen met creatieve ideeën om toch te kunnen ondernemen. Ik ben heel benieuwd welke van de nieuwe gewoonten we vast zullen houden. Zullen we in de toekomst minder blijven reizen? Zullen we wél evenveel blijven wandelen? Maar er zijn meer vragen; wat is de schade voor de stad en hoe kunnen we dat met elkaar weer herstellen? Voor de ondernemers die nu nog vooral aan het overleven TEKST Burgemeester Lenferink | FOTO Eelkje Colmjon

zijn, zijn we er. Nu en straks. De Ondernemersdesk biedt ondersteuning bij vernieuwen en versterken van het bedrijf. Of begeleiding naar werk in loondienst. We staan voor grote uitdagingen. Ik heb er alle vertrouwen in dat we die in Leiden met elkaar aankunnen. Burgemeester Henri Lenferink

Vet op je botten kweken? Makkelijk praten!

Kunnen ondernemers hun voordeel doen met de coronacrisis? “Jazeker”, zeggen economen, waarna ze elkaar verdringen om Winston Churchill te quoten: “Never waste a good crisis.” De Britse staatsman deed deze uitspraak na de oprichting van de Verenigde Naties, die er zonder crisis (de Tweede Wereldoorlog) nooit was geweest. Het woord ‘crisis’ is afkomstig uit het Grieks en betekent letterlijk een tweesprong in de weg. De ene afslag leidt tot een verbetering, de andere zorgt ervoor dat de omstandigheden verslechteren. Elke crisissituatie heeft dus altijd twee kanten. Neem de coronacrisis: veel bedrijven staat het water aan de lippen. Echter, minstens zo veel bedrijven gaan er creatief mee om en verzilveren de kansen die daaruit voortkomen. Maar ja, ondertussen heb je een restaurant, een café of een hotel. Dan denk je natuurlijk ook: “Makkelijk praten!”

Floortje Dessing Voor een aantal Nederlandse bedrijven bracht corona new business teweeg. BMS Projectstoffering uit Haarlem herstelt (o.a.) vliegtuig-, tram- en busstoelen en zette een nevenactiviteit op: de productie van mondkapjes. Wekelijks rollen er sinds afgelopen zomer meer dan een miljoen van de lopende band. De Zoetermeerse drankfabrikant Avandis ging naast jenever en wodka ook handgel op alcoholische basis produceren. En toen halverwege 2020 bleek dat de productie van beademingsapparaten stagneerde omdat er nauwelijks nog aan halffabricaten uit het buitenland te komen was, stak een groep ondernemers de koppen bij elkaar en ontwikkelde, met behulp van de TU Delft, een nieuw beademingsapparaat met louter Nederlandse materialen. Nog een mooi voorbeeld: toen programmamaakster Floortje Dessing uit Heemstede de kijker niet langer kon meenemen naar verre oorden, paste ze haar businessmodel aan en ontwikkelde zij ‘Floortje blijft hier’. In dat programma toont zij ons unieke plekken in Nederland.

Vorstelijke dividenduitkering Los van onze inventiviteit moeten we ook lering trekken. Dat online meetings prima te doen zijn en tijd schelen. Dat snelwegen zonder ﬁles schoner, TEKST Dennis Captein FOTO'S Julia Captein

Never waste a good crisis

sneller en ﬁjner zijn. Dat jij naar consumenten kunt gaan als consumenten niet naar jou kunnen komen. Dat de overheid in staat is gebleken om de meeste bedrijven met ﬁnanciële steun van de afgrond te redden. Maar wat met voorsprong de belangrijkste economische les is? Dat we vet op onze botten moeten kweken om later mindere tijden te kunnen doorstaan. Want de geschiedenis leert dat dit niet de laatste crisis zal zijn. Alleen al in deze eeuw waren er drie: de internet-, bankenen coronacrisis. Gaan we in dat tempo door, dan hebben we voor 2030 nummer vier te pakken. Maar weet je wat nou zo frappant is? Nadat de digitale wereld een bubbel bleek en banken een illusie hadden gecreëerd met hypotheken, zeiden we allemaal tegen elkaar: we moeten nu echt een buffer gaan opbouwen. Kortom, we weten al heel lang dat we vet op onze botten moeten kweken.

‘Van ‘Floortje naar het andere eind van de wereld’ tot ‘Floortje blijft hier’

Waarom deden we dat dan niet en gaan we dat na corona ook niet doen? Het antwoord is simpel: hebzucht. Het is voor velen erg aanlokkelijk om de winst om te zetten in een vorstelijke dividenduitkering. Maar dan nog, hoe groot moet die buffer wel niet zijn? De horeca leest dit en denkt: “Weer lekker makkelijk!” De KLM leed vorig jaar 7 miljard verlies. Over buffer gesproken…

Grootste vervuiler Wat is een andere les? Dat we zuinig moeten zijn op het milieu. Nu de grootste vervuiler goeddeels stilligt (de luchtvaart) en ook andere vervuilers door een haperende afzetmarkt minder productie draaien en dus minder uitstoten, leeft de aardbol weer op. Wat zwart of bruin was wordt ineens weer blauw of groen. Als Floortje Dessing naar Bali en

Never waste a good crisis

terug vliegt, moet zij hierna eigenlijk duizend bomen planten om het milieuleed te compenseren. Hoe mooi is het dat we dit nu met z’n allen beseffen? Nou, om eerlijk te zijn is het nog maar de vraag of dat besef op de langere termijn impact heeft. Want straks, als corona passé is en we het leed van dat moment weer zijn vergeten, vervallen we al snel in oude gewoontes en vliegen we weer de hele wereld over.

Hervormingen Over oude gewoontes gesproken, na de bankencrisis was de drang om economische hervormingen door te voeren enorm. Maar uiteindelijk veranderde er niet veel. De reden: tijdens de crisis zit onze agenda vol. Na de crisis is er wel ruimte, maar gaan we al snel weer over tot de orde van de dag. Niets menselijks is ons vreemd. Niettemin leidt een crisis vaak tot momenten van herbezinning, wat sociaaleconomisch gezien heel nuttig kan zijn.

RUDO SLAPPENDEL RUDEBOY MEDIA

Wat is voor jou in bedrijfseconomisch opzicht de belangrijkste les van de coronacrisis? De belangrijkste les tijdens Covid was dat we snel moesten leren omschakelen. Anders werken dan gewend. Voor onze evenementen betekende dat: goed luisteren naar de wensen van onze opdrachtgevers en dat vertalen naar concepten die wel kunnen met alle maatregelen. Voor onze omroep Unity.NU zagen we het bereik enorm groeien.

Van tijd tot tijd moeten economische systemen ﬂink opgeschud worden om gezond te blijven. Je moet soms afscheid durven nemen van bepaalde sectoren die niet langer productief zijn en kijken waar nú de beste mogelijkheden liggen.

‘We moeten stoppen met het verkwanselen van onze zorg en ons onderwijs’

Uiteindelijk kan zo’n crisis dan leiden tot meer welvaart en een betere samenleving. Maar ja, nogmaals, dat is natuurlijk geen ﬁjne boodschap voor ondernemers in de horeca, het toerisme en de evenementenbranche. Tot slot: de jarenlange bezuinigingen op de zorg en het onderwijs spelen ons nu parten. Deze tijd laat meer dan ooit zien hoe belangrijk die sectoren zijn en dat de keuze tussen zorg/onderwijs enerzijds en economie anderzijds eigenlijk een schijntegenstelling is. Misschien dat dit onze belangrijkste les is: we moeten stoppen met het verkwanselen van onze zorg en ons onderwijs.

Welke aanpassingen heb je gedaan om je bedrijf gezond te houden/ meer rendement te krijgen? Door Covid was 2020 het beste jaar voor Rudeboy Media B.V. Onze focus veranderde naar online/ hybride evenementen. De eerste grote opdracht die we door Covid kregen, was voor gemeente Den Haag. We organiseerden een Jongerenstadslab. Nu een terugkerend project. Ook produceerden we de landelijke kickoff van het Nationale Jaar Vrijwillige Inzet. Gepresenteerd door Irene Moors en met Koningin Maxima in de zaal.

Never waste a good crisis, dus corona is zowel een ramp als een zegen? Wat was jouw ramp en wat jouw zegen? Onze ramp was dat veel vaste opdrachten niet meer door konden gaan, geplande evenementen vielen in het water. Onze grootste zegen was dat we door Covid veel nieuwe opdrachtgevers erbij kregen, die ons anders (waarschijnlijk) niet gevonden hadden.

ANKE VAN ELTEREN HET IDEE EVENEMENTEN

Wat is voor jou in bedrijfseconomisch opzicht de belangrijkste les van de coronacrisis? Wij houden altijd een deel van de eerder behaalde winsten als buffer voor onverwachte kosten. Een deel van ons ‘spaargeld’ kunnen we dus goed benutten. We houden altijd goed zicht op onze kosten en inkomsten. We geven niks uit wat we niet hebben en we doen geen inkopen zonder eerst een opdrachtbevestiging binnen te hebben.

Welke aanpassingen heb je gedaan om je bedrijf gezond te houden/ meer rendement te krijgen? We hebben van alles gedaan om zo actief en zichtbaar mogelijk te blijven. Dat gaf veel voldoening. We blijven investeren in onze relaties “voor als het straks weer mag”: pop-up diensten in winkelcentra en aan huis, tal van coronaproof (uitdeel)acts, livestream-events, online acties, videoboodschappen, kinderevents/partijtjes op locatie en aan huis.

Never waste a good crisis, dus corona is zowel een ramp als een zegen? Wat was jouw ramp en wat jouw zegen? Ramp: we hadden voor een aantal winkelcentra een tulpentuinconcept gereed staan, maar deze werden gecanceld. Duizenden tulpen moesten worden vernietigd, pijnlijk om te zien. De rampzalige sluiting van de horeca betekent helaas voor ons ook een aderlating. Zegen: online acties en livestreamevents. Deze diensten houden we er nu zeker naast! Daarnaast de tijd om nieuwe concepten en kostuums te ontwikkelen (die we zelf maken) en ons kantoor te restylen.

Grant Thornton: De 'BV Nederland' veiliger en weerbaar

Veerkracht na cyberincident Migiel de Wit-Beets

De komst van Covid-19 heeft thuiswerken tot de nieuwe standaard verheven. Werknemers vinden die ﬂexibiliteit prettig, maar er kleeft een risico aan. Hoe veilig is dat thuiswerken voor de bedrijfsdata? Hackers liggen immers altijd op de loer.

“De rol van cyberveiligheid wordt steeds belangrijker. Ik raad ondernemers daarom echt aan hun IT-infrastructuur kritisch onder de loep te nemen”, stelt Migiel de Wit-Beets, partner cyber risk services bij Grant Thornton. “Criminelen, fysiek of digitaal, zijn creatieve mensen die zich niet meer verstoppen op hun zolderkamer. Veel informatie is openbaar toegankelijk op YouTube-achtige kanalen. Een phishing aanval kun je tegenwoordig online bestellen, alsof het een pizza is.” Thuiswerken verkleint het zicht op de apparatuur die medewerkers gebruiken om hun werk uit te

voeren. Maar de voorwaarden waaraan apparatuur moet voldoen, zijn juist verruimd, want de organisatie moet doordraaien. Ondernemers accepteren de risico’s die hiermee gepaard gaan, met alle gevolgen van dien.

Verruiming netwerktoegang Door de pandemie is het toegestaan om met andere apparaten toegang te krijgen tot het bedrijfsnetwerk, maar beseft u wel dat deze devices een potentieel risico vormen voor uw

“Thuiswerken is ‘here to stay’ en werkgevers staan voor de zware taak om dit op een goede en veilige manier te faciliteren om hun bedrijf te beschermen voor deze risico’s”, vervolgt Migiel. “Pragmatische maatregelen die door de pandemie genomen zijn om te zorgen dat het bedrijf door kon blijven draaien, vormen een risico waar ondernemers nu toch echt serieus naar moeten kijken.”

Incident Response Team

Reportage

organisatie? En beseffen uw medewerkers dat ook? Er bestaat een kans dat malware via privénetwerken toch op het bedrijfsnetwerk terecht komt. Via die achterdeur plaatsen hackers ransomware op het netwerk om bestanden te versleutelen en uiteindelijk losgeld (ransom) te vragen.

Wordt uw organisatie getroffen door een (cyber)incident? Neem dan contact op met het Incident Response Team van Grant Thornton. Migiel: “Wij onderzoeken de toedracht en proberen te achterhalen tot welke data de hacker toegang heeft gehad. Ook zorgen wij ervoor dat uw onderneming zo min mogelijk gevolgschade oploopt.” Bel 088-6769999 als u denkt gehackt te zijn!

De basis op orde: CyberHunter Grant Thornton geeft veel aandacht aan cyberweerbaarheid om bedrijven te helpen problemen op te lossen én te voorkomen. “Wij zijn in staat om heel snel een onderneming onder de loep te kunnen nemen om de veiligheid en weerbaarheid in kaart te brengen. Als de basis op orde is, wordt de kans op een incident aanzienlijk verkleind. Daarvoor gebruiken we onze CyberHunter (grantthornton.nl/cyberhunter): een ontwikkelde sensor die inzicht geeft in de kwetsbare plekken in de bedrijfsvoering. CyberHunter houdt de onderneming op technisch vlak op een aantal facetten volledig in de gaten. Periodiek rapporteren wij over de (cyber)risico’s en de mogelijke oplossingen. Pragmatisch en gericht op weerbaarheid en veiligheid van een onderneming.”

'Het aantal cybercrime-incidenten stijgt al jaren, maar neemt sinds de pandemie een enorme vlucht' Pieter Visser, partner Grant Thornton Leiden: “Ik kreeg laatst een mail van een klant die mij uitnodigde een nieuwe propositie van hem te bekijken. Ik moest op een link drukken in de email. Deze klant benadert mij altijd joviaal en nu alleen met de kop ‘Pieter’. Daardoor voelde ik nattigheid. Even bellen met de klant bespaarde mij en hem achteraf veel ellende, want zijn mailbox bleek gehackt. Dus wees alert!” TEKST Martin Hoekstra | FOTO John Brussel

Niet interessant voor hackers? Inmiddels zijn het zeker niet meer alleen de ‘grote jongens’ die risico lopen om geraakt te worden door een cyberincident. Er vinden nu meer en meer aanvallen plaats op het (groot)MKB. “Het aantal cybercrime-incidenten stijgt al jaren, maar neemt sinds de pandemie een enorme vlucht. Inmiddels meldt de media bijna wekelijks berichten over hacks. Dus zorg dat u, uw organisatie en uw medewerkers er klaar voor zijn!” Neem extra beveiligingsmaatregelen als uw medewerkers veelvuldig vanuit huis werken. Denk hierbij aan VPN (Virtueel Privé Netwerk) en MFA (Multi-factor Authenticatie). Voer als eerste stap alle updates uit en gebruik sterke wachtwoorden. “Als men dan ook nog eens periodiek de omgeving na laat lopen door een cyberspecialist, neemt het risico om getroffen te worden aanzienlijk af.”

GRANT THORNTON ACCOUNTANTS EN ADVISEURS B.V. Pieter Visser Partner 088 - 676 95 20 | pieter.visser@nl.gt.com Vondellaan 47 | 2332 AA Leiden www.gt.nl

De lente! Eindelijk! Het begin van een nieuwe periode, langer licht en hopelijk ook het eind van alle beperkende coronamaatregelen. Bij JUST Notarissen zien we de toekomst weer zonnig tegemoet en hopen u tijdens het voorjaar eindelijk weer te ontmoeten.

Levering en hypotheekakte voor €

JUST | Notarissen Albert Einsteinlaan 50 2719 ER Zoetermeer

079 323 97 61 www.justnotarissen.nl

763,-

voor overdrachten in Zoetermeer en Benthuizen obv KIK-tarief, inclusief kadastraal recht, recherchekosten en btw (vraag naar onze voorwaarden) Verkoper géén kosten doorhaling 1e hypotheekrecht en volmacht bij aanlevering koopcontract nieuwe woning!

Feiten & Cijfers

In de bouw is het vertrouwen van de ondernemers het hoogst. Het zal geen verrassing zijn dat het ondernemersvertrouwen in de horeca het laagst is.

Werknemers met een ICT-beroep werkten het vaakst (deels) vanuit huis: ruim 40%. Managers (38%), werknemers met een creatief of taalkundig beroep (35,8%) en werknemers met een pedagogisch beroep (35,4%) volgden.

Gemiddeld kan 24% van alle zelfstandig ondernemers drie maanden lang zonder inkomsten rondkomen. Het gaat hierbij om 76% van alle zzp’ers. Bijna 70 procent van de horecabedrijven zegt de afgelopen 12 maanden met rode cijfers te hebben afgesloten. Ook binnen de recreatiesector gaat meer dan de helft van de bedrijven uit van een negatief bedrijfsresultaat. In de delfstoffenwinning en verzorging (kappers en wellness) gaat respectievelijk 39 procent en 34 procent uit van een verlies.

Een kleine 16.000 Nederlanders is tot nu toe aan corona overleden. Daarvan lieten er 488 een onderneming achter.

Nooit eerder daalde de werkloosheid zo snel. Drie maanden geleden waren er 404.000 werklozen. Nu zijn dat er 313.000.

33 eilanden in de Stille Oceaan zijn coronavrij. Het bekendste eiland is Samoa. Het enige (vaste) land zonder corona is Noord-Korea, zo beweert leider Kim Jong-un.

Samoa ligt ongeveer halverwege Hawaï en Nieuw-Zeeland, in de Polynesische regio van de Stille Oceaan en heeft ongeveer 196.000 inwoners.

Van Dorp:

Kansen optimaliseren in crisistijd Als regiodirecteur Martin ten Brummeler terugkijkt op een jaar corona, constateert hij met gepaste trots dat Van Dorp een ﬂexibele organisatie is met zeer betrokken medewerkers. “Door ons in klantrelaties als partner op te stellen, hebben we, gezien de omstandigheden, veel met elkaar bereikt. Ondanks alles heeft corona ons ook nieuwe inzichten gegeven.”

“We waren het jaar 2020 goed begonnen toen door de ‘intelligente lockdown’ vanaf half maart ineens alles stilviel. De kantoren, scholen en bedrijven waar we normaal werk uitvoeren, bleven leeg. Dat was spannend, want niemand wist hoe lang het zou gaan duren en welke impact het zou hebben op onze bedrijfsvoering. Gelukkig waren er al snel opdrachtgevers die ‘van de nood een deugd’ wilden maken: nu er toch geen mensen in de panden

Reportage

veel thuisgewerkt. Dat ging goed. De betrokkenheid van de medewerkers bij het werk is groot gebleken en daar ben ik blij mee. Inmiddels hebben we op kantoor allerlei voorzorgsmaatregelen getroffen en houden we nu een maximum bezetting van vijftig procent aan. De collega’s vinden het ﬁjn om elkaar weer te kunnen ontmoeten.”

Expertise delen “Vanuit ons klantenbestand, waartoe we veel overheidsinstellingen en scholen mogen rekenen, kwamen er veel vragen met betrekking tot ventilatie en besmettingsgevaar. Er deden veel ‘indianenverhalen’ de ronde en onze klanten wilden van ons horen of hun ventilatie volstond. Om hen van dienst te zijn, hebben we een ‘tool’ ontwikkeld waarmee de klant zelf aan de slag kon.” Dirk-Jan Peters is adviseur Energiemanagement bij Van Dorp. Hij vertelt: “Met deze tool kan gecheckt worden of de ventilatie in een ruimte voldoet aan de door minister Slob gestelde ventilatie-eisen (luchtverversing per persoon) met betrekking tot corona. Aangezien op scholen op grote schaal slecht wordt geventileerd, kan met de tool tevens inzichtelijk worden gemaakt wat een juiste ventilatiehoeveelheid zou zijn. Op deze wijze is de tool niet alleen inzetbaar als controlemiddel,

'Door in een klantrelatie transparant te zijn, ontstaat er een vertrouwensband'

V.l.n.r. Dirk-Jan Peters, Stefan Hoekstra en Martin ten Brummeler

aanwezig waren, konden bepaalde werkzaamheden immers door ons uitgevoerd worden zonder overlast te veroorzaken”, herinnert Martin ten Brummeler zich. “We moesten zelf natuurlijk wel aanpassingen doorvoeren, want de werkzaamheden moeten wel veilig uitgevoerd worden bij de opdrachtgever en er moet dus rekening gehouden worden met de geldende RIVM-voorschriften. En waar het onze kantoorwerkzaamheden betrof, is er TEKST Martine van Rijn | FOTO'S John Brussel

maar geeft deze ook inzicht in de juiste wijze van ventileren van lokalen en kantoren met als doel een gewenst klimaat te creëren en bijvoorbeeld leerprestaties te optimaliseren. We hebben de tool gratis beschikbaar gesteld op ventilatiecheck.vandorp.eu, omdat we het als een maatschappelijke verantwoordelijkheid zien om onze kennis op dit gebied te delen. Tegelijkertijd hebben we ons met deze tool als expert in de markt gezet en zien we dat er ook business uit voortkomt. Als partijen erachter komen dat de ventilatie voor verbetering vatbaar is, komen ze al snel bij ons met de vraag hoe ze dat dan kunnen doen.” “Dat antwoord kunnen we geven na een eigen of door ons uitgewerkte inventarisatie”, vervolgt hij. “We kijken dan meteen naar de klimaatbeheersing als geheel, dus ook naar zaken als comfortwensen

Reportage

(zoals koeling), duurzaamheid en kosten, maar ook naar de vervangingsmomenten van bestaande installaties (ter voorkoming van inefficiënte investeringen). Op basis daarvan schetsen we verschillende scenario’s.”

Partnerschap Ten Brummeler: “We gaan uit van langdurige relaties met onze klanten. Dan ontstaat er een samenwerking waarin we graag helpen en actief meedenken als technisch dienstverlener. In redelijkheid. Niet alleen de juiste kwaliteit leveren tegen marktconforme prijzen, maar een ‘gunstige’ oplossing, zonder overbodige werkzaamheden en met, als het even kan, ook nog wat duurzaamheidswinst. Door in een klantrelatie transparant te zijn en je als partner op te stellen, ontstaat er een vertrouwensband.” “In dat kader is het ook belangrijk om oog te hebben voor wat er bij de klant speelt en waarop wij onze expertise kunnen inzetten. Zo zijn wij de energielabels van kantoren eens gaan matchen met ons klantenbestand. Per 1 januari 2023 moet ieder kantoor minimaal energielabel C hebben. Stefan Hoekstra

Van Dorp deelt kennis en expertise met een gratis tool: ventilatiecheck.vandorp.eu Wij geven de klant inzicht in het huidige label en denken proactief mee welke kosteneffectieve maatregelen nodig zijn om energielabel C of A te behalen”, vertelt Stefan Hoekstra, energieadviseur bij Van Dorp. “Omdat energiebesparing direct een kostenbesparing met zich meebrengt, kunnen we inzichtelijk maken in hoeveel tijd een investering kan worden terugverdiend. Naast het energielabel C voor kantoren zijn er ook andere wettelijke verplichtingen voor energiebesparing en energiemonitoring. Omdat we de gebouwen van onze klant kennen, kunnen we de klant op maat advies geven. Zo zijn we naast installateur ook adviseur en kijken we al over de crisis heen.” Stefan weet overigens dat het bij sommige klanten niet alleen gaat om kosten en om terugverdienen, maar ook om toekomstbesef en uitstraling. “Die klanten passen goed bij Van Dorp, omdat wij zelf ook veel waarde hechten aan een duurzame toekomst.”

Anticiperen op de toekomst “Al met al hebben we goed doorgedraaid en hebben we tot nu toe toch het beste uit deze crisis weten te halen. Dat was mede dankzij ons improvisatieen aanpassingsvermogen. Als organisatie moet je wendbaar zijn.” Ten Brummeler sluit af: “Hoewel ik geen glazen bol heb, weet ik zo al drie toekomstige uitdagingen te noemen waar wij op moeten anticiperen. Dat zijn de klimaatdoelstellingen en energietransitie, het veranderde gebruik van kantoorpanden door het toegenomen thuiswerken en de schaarste aan gekwaliﬁceerd personeel. We zorgen er dus voor dat we als organisatie klaar zijn om deze uitdagingen aan te gaan. We blijven ons continu ontwikkelen en zorgen ervoor dat we onze wendbaarheid niet verliezen.”

VAN DORP LEIDEN Amphoraweg 18 | 2332 EE Leiden 071 - 512 53 55 | www.vandorp.eu

Voor 2030 moet Leiden 8.500 nieuwe woningen en 3.000 extra studentenwoningen realiseren. Dat is een enorme uitdaging. De koers van de gemeente is duidelijk: verdichting, verstedelijking en…de transformatie van bedrijventerreinen. Deze moeten woon-werk locaties worden. Maar liever nog pure woonwijken. Wat er gebeurt met de Lammenschansdriehoek lijkt ook de toekomst te zijn van andere bedrijventerreinen. Ondernemers willen best plaatsmaken voor woningbouw. Maar dan moet er wel passende uitwijkruimte zijn. Het zittende college vindt het totaal niet boeiend of een ondernemer zich elders in Leiden kan vestigen. De visie op de vitaliteit van de stad heeft zich vernauwd tot wonen. Afspraken in de vastgestelde bedrijventerreinenstrategie worden met voeten getreden. En ontwikkelaars krijgen alle speelruimte voor hun machtsspelletjes ten koste van lokale ondernemers. Het is dramatisch om te ervaren hoe wordt omgegaan met ondernemersbelangen. Zo is Zirkzee Wonen en Slapen -al drie generaties actief in Leidengedwongen voorgoed de deuren te sluiten. Voor wonen mag, nee moet, alles wijken; bedrijfsmatig voorzieningenniveau én werkgelegenheid. Maar één ding is onaantastbaar: de Heilige Oostvlietpolder. Ooit heeft GroenLinks zich gecommitteerd om dit gebied, ingeklemd tussen de A4 en de Europaweg, immuun te verklaren voor de behoeften van een stad die maar groeit en groeit. Maar hier ligt juist dé oplossing voor een heleboel uitdagingen samen. De Oostvlietpolder is ideaal voor nieuwe, duurzame bedrijfs- en kantoorruimte waaraan zoveel behoefte is. En het biedt goede uitwijkmogelijkheid voor bedrijven, die nu gevestigd zijn op verouderde bedrijventerreinen. Bovendien is het, zo aan FOTO Mike van Bemmelen

Column

RAMSES BRAAKMAN

Een groenere en duurzame stad? Ontwikkel de Oostvlietpolder!

de rand van de stad, de aangewezen plek voor het verwezenlijken van een logistieke hub voor stadsdistributie met kleine elektrische bestelwagens én voor een hypermodern stadsparkeerplan. De bedrijventerreinen kunnen op hun beurt woonwijken worden met niet een beetje, maar met veel groen. Geen onnodige verdichting, maar verruiming. Allemaal voordelen dus. Het vergt visie en slagkracht om dit alles voor de komende jaren te realiseren. Helaas ontbeert dit college een economische visie. Maar over een jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Welke partijen nemen het initiatief? Wie gaan zich hard maken voor serieuze ontwikkeling van de Oostvlietpolder? Elke Leidenaar heeft op lange termijn baat bij een economisch vitale én duurzame stad. Mét meer ruimte en meer groen. Ramses Braakman is eigenaar van Hart Voor De Zaak.

'Werkgevers willen boemerangeffect voorkomen'

Stagepact071 voor aanpak stagetekorten Studenten van mboRijnland lopen stage op de vaccinatielocaties van de GGD. Een win-winsituatie.

Het creëren van 1000 stageplaatsen voor studenten uit de Leidse regio en Katwijk. Dat is waar de partners van Economie071 de handen voor ineen slaan. Hiermee willen ze voorkomen dat studenten vanwege de coronacrisis studievertraging oplopen en zorgen dat bedrijven toegang blijven houden tot jong talent. Yvonne van Delft, voorzitter Economie071 en wethouder gemeente Leiden: "Er bestaan al goede lokale initiatieven. Door de coronacrisis is het tekort echter te groot geworden om het onafhankelijk van elkaar op te lossen. Met het Stagepact071 verbinden we de lokale initiatieven, zodat er een sterke regionale structuur ontstaat."

Noodklok vanuit het mbo Ricardo Winter, CvB mboRijnland: "Het is belangrijk dat studenten zich in deze tijd kunnen blijven ontwikkelen, zowel inhoudelijk als voor hun mentale gezondheid. Door de crisis komen we

nu uit op een tekort van 850 stageplaatsen en dit aantal zal nog verder stijgen. We doen daarom een beroep op het bedrijfsleven om ook in deze lastig tijd stageplekken beschikbaar te stellen."

Maatschappelijke verantwoordelijkheid Martijn van Pelt, voorzitter VNO-NCW Bedrijfsleven Rijnland: "Wij zien de stageproblematiek in meerdere regio's en voelen de verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan een oplossing. Daarbij roepen we het bedrijfsleven op om te kijken wat toch mogelijk is. Met alle begrip voor de uitdagingen nu in de coronacrisis moeten we toch samen voorkomen dat we een boemerangeffect krijgen. Nu voor minder mensen een goede stageplaats betekent immers straks minder gekwaliﬁceerd personeel op de arbeidsmarkt. We gaan lokale successen delen en initiatieven die al succesvol zijn, ondersteunen voor meer impact. We kijken daarbij ook naar de Bollenstreek en mogelijk de Rijnstreek."

Reportage Isabelle Appel, De Bink Drukkerij: "Het op afstand begeleiden van stagiaires vergde wat aanpassingen, maar het is gelukt. We zijn trots dat wij hebben kunnen bijdragen!"

"Mijn naam is Martijn Rodenburg. Op dit moment loop ik stage bij Drukkerij De Bink. Op deze stage leer ik het toepassen van marketingstrategieën in de praktijk. Ik omschrijf de stage als interessant en erg leerzaam."

Nico Tates, voorzitter Ondernemend Leiden: "Ook wij, met een achterban van 10.000 Leidse ondernemers, nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om meer stageplaatsen te realiseren. Zo gaan wij inzetten op activiteiten die de verbinding tussen ondernemers en onderwijsinstellingen vergroten. Hierdoor geven we studenten meer kansen op de 071-arbeidsmarkt en zorgen we voor bedrijven voor beter gekwaliﬁceerde werknemers in de toekomst."

‘Door lokale initiatieven te verbinden, ontstaat er een sterke regionale structuur’

Ineke Lenssen, duo-voorzitter BV Leiden: "Voor veel bedrijven is het van belang dat talent dichtbij huis wordt gevonden. Met het stagepact zorgen we er ook voor dat lokale talenten voor de regionale arbeidsmarkt worden behouden." FOTO'S John Brussel

Anne Heijnen, voorzitter KOV Katwijk: "In Katwijk werken onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en de gemeente al jaren intensief samen om niet alleen onderwijs en arbeid op elkaar af te stemmen, maar ook om stagematches te maken. Het Stagepact071 zien we als goede aanvulling hierop."

Uitnodiging aan bedrijven De acties op korte termijn zijn concreet. Zo wordt er een online stagebeurs georganiseerd voor mbo-studenten en bedrijven. Een 'stagejager' gaat actief kansen opsporen, partijen bij elkaar brengen, belemmeringen wegnemen en zo extra stageplaatsen realiseren. Via inspiratiesessies voor bedrijven worden tips uitgewisseld hoe je in deze tijd toch op een goede manier stagiaires kunt begeleiden. Ook de communicatiestructuur tussen opleidingen en werkgevers wordt verbeterd. Interesse om aan te haken? Mail naar contact@economie071.nl.

Team Horizon

Groeien in tijden van crisis, kan dat? De wereld is nog steeds in de greep van Covid-19. Vaccins geven voorzichtig uitzicht op normalisering van onze maatschappij, maar het economisch perspectief blijft onduidelijk. Eén ding weten we zeker: de economische effecten zullen nog langdurig zijn. Deze tijd dwingt ondernemers, juist nu, om kritisch naar hun businessmodel te kijken. Noodgedwongen innovatie dus, in tijden van crisis. Hoe pak je dat aan? Team Horizon biedt hulp.

Reportage

Het is maart 2020, alweer ruim een jaar geleden, als Covid-19 de samenleving met een klap platlegt. Ondernemers komen in acute nood. Businessmodellen worden ruw verstoord; horeca en winkels kunnen nauwelijks bezocht worden, supply chains raken verstopt, geldstromen vertragen of komen helemaal stil te liggen. We zien direct drie grote verschuivingen die op vrijwel elke organisatie impact hebben: 1. Het verdwijnen van persoonlijk contact bij transacties en daarmee een onmiddellijk effect op verdienmodellen. Denk aan winkeliers en horeca. 2. Een signiﬁcante afname van de vraag als gevolg van angst en onzekerheid bij klanten én bedrijven. Koop- en keuzegedrag verandert door ﬁnanciële onzekerheid en door enorme afname van gewoontegedrag. 3. Een onderbreking of defect in de supply chain. Eén verstoord businessmodel heeft onmiddellijke gevolgen voor de hele keten.

Defensief De natuurlijke reactie van ondernemers in ademnood, is om de kosten te reduceren. Dat is een logische, en soms zelfs noodzakelijke beslissing. Toch schuilt in die aanpak ook een risico dat meestal pas op de langere termijn

Het Leids Stimuleringsfonds Het Leids Stimuleringsfonds steunt initiatiefnemers die verzilverbare kansen zien in economisch onzekere tijden. Het Fonds is een breed gedragen samenwerking van ondernemersverenigingen, de gemeente Leiden en de non-proﬁtsector. Team Horizon is het eerste initiatief dat door het Leids Stimuleringsfonds wordt ondersteund.

voelbaar is: het pakt het probleem niet bij de wortels aan. Kostenreductie is een pleister op de wonde; het bestrijdt slechts de symptomen van de crisis en geeft geen antwoord op de onderliggende

'Begin met het antwoord op de vraag: wat is het nieuwe normaal?'

vraag. De uitdaging voor ondernemers is om niet alleen defensief te reageren, maar ook om het nieuwe speelveld in kaart te brengen en daarop te anticiperen. Onderzoeken wijzen uit dat organisaties die (ook) durven innoveren de beste kansen hebben om te overleven. En zelfs: dat velen er sterker uitkomen.

Een innovatieve mindset, juist nu Hoe zorgelijk en vervelend de situatie voor ondernemers ook is, Team Horizon (zie kader) beschouwt de huidige omstandigheden juist als een kans voor MKB-bedrijven. Waar innovatie en strategie altijd werden gezien als activiteiten die aﬂeiden van het dagelijkse werk, zijn ze nu ineens noodzakelijk geworden. Elke organisatie wordt gedwongen om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen. Dat biedt extra overlevingskansen op de korte termijn, maar mogelijk ook een rijker businessmodel op de lange termijn.

Een aanpak in drie stappen Team Horizon ontwikkelde een aanpak die ondernemers in drie stappen helpt om te innoveren in tijden van crisis. Om te overleven én om sterker uit de crisis te komen. Deze drie stappen vormen samen de Horizon Scan - een aanvalsplan voor na Covid-19. Stap 1: nieuwe ronde, nieuwe kansen Inzicht vinden in het werkelijke probleem, is het begin van de puzzel. Het team brengt in kaart wat het bestaande businessmodel heeft verstoord en creëert beter zicht op de omstandigheden die het huidige speelveld beïnvloeden. Daarnaast stelt het team scherp op het onderscheidend vermogen van de onderneming en op (nieuwe) behoeften van klanten.

Reportage Team horizon bestaat uit vlnr: Steve Stomp (developer), Bert Willems (accountant), Thijs van Gastel (ﬁscalist), Joris Nuiver (strateeg) en Jasper Baartmans (producer). Op de foto ontbreken Renoud Netjes (creative) en Jan Jesse Bakker (designer).

Stap 2: nieuwe kansen, nieuwe ideeën Merken en organisaties die erkennen en begrijpen dat dit voor iedereen een uitdagende tijd is, zijn de merken die serieus genomen worden. Daarom is het startpunt heldere communicatie. Een eerlijke boodschap is een krachtig wapen om verbinding te maken. Inspireer je publiek. Verbind ze met elkaar. En met jou. Maar communicatie is slechts een deel van de oplossing. Juist nu schuilen er ook grote

Advies nodig? Team Horizon is een tijdelijke alliantie, opgericht om ondernemers te begeleiden naar duurzaam herstel. Team Horizon is een samenwerking tussen Bureau Nuiver (strategie & business design), Daylight (Innovatiestudio) en HBK (ﬁscalisten en accountants), in het leven geroepen vanuit de overtuiging dat ondernemers elkaar moeten helpen in tijden van nood. Het team verzorgt een Horizon Scan: een aanvalsplan om de coronacrisis door te komen – en er sterker uit te komen. De diensten van het team zijn kosteloos voor ondernemers*. Ga voor een intake naar www.teamhorizon.nl. (*er wordt slechts een entree-fee van €500,gevraagd. Dat is om de administratieve kosten te dekken. Het volledige uurtarief van het team is kosteloos.)

kansen voor innovatieve ideeën – maak gebruik van nieuwe weten regelgeving, van nieuwe technologie of veranderend koopgedrag. Er liggen (juist nu!) duurzame verdienmodellen klaar om ontdekt te worden! Stap 3: nieuwe ideeën, nieuwe onderbouwing Het team brengt in kaart van welke (nood) maatregelen een onderneming gebruik kan maken, maakt inzichtelijk of de situatie fiscaal optimaal is en of de huidige structuur groei beperkt. Om de nieuwe aanpak tot een volwaardige business case te maken, schrijft het team een volwaardige financiële en fiscale onderbouwing.

'Begrijp dat consumenten open staan voor verandering. Juist nu'

Deze onderbouwing geeft zicht op de haalbaarheid van een nieuwe aanpak. Daarmee is de Horizon Scan een volwaardig document om te presenteren aan potentiële ﬁnanciers.

Tot slot Deze pandemie zal blijvende sporen achterlaten, in alle dimensies van onze samenleving. Deze tactische benadering zal daarom geen eenmalige bezigheid zijn. Het bewijst dat innovatie onmisbaar is voor elke organisatie die wil groeien. In deze periode, maar eigenlijk altijd. Het onthult de secundaire ambitie van Team Horizon: laten zien wat de kracht van innovatie is. Dit is de tijd van actie. Let’s go.

TEKST Joris Nuiver | FOTO'S John Brussel

mboRijnland denkt 'out of the box'

Online Business Journey Aad Korthout

Voor mbo-studenten is er het afgelopen jaar veel in het water gevallen. Een stage bij een bedrijf was vaak moeilijk en een buitenlandse stage zelfs onmogelijk. mboRijnland bedacht voor haar studenten een aantrekkelijk, leerzaam en uitdagend alternatief. De ‘Online Business Journey’ is zo succesvol dat het een blijvertje kan worden. “Door ‘out of het box’ te denken en in samenwerking met twee stagebemiddelingsbureaus en ruim twintig bedrijven in Spanje vonden we een creatieve oplossing voor het nijpende tekort aan stagemogelijkheden. Aan de ‘Online Business Journey’ die we hebben ontwikkeld, nemen ruim 600 eerste- en tweedejaars studenten deel van maar liefst twaalf verschillende opleidingen van het college Economie, afkomstig van de verschillende mboRijnland-vestigingen”, vertelt Aad Korthout, onderwijskundig teamleider MBO College Economie. “Het project vindt online plaats, maar heeft desondanks veel elementen

van een echte stageplaats: de studenten zijn ingedeeld in groepjes met studenten van andere opleidingen en andere vestigingen en moeten dus samenwerken met mensen die ze niet kennen en een andere achtergrond hebben. Ze werken aan een échte praktijkopdracht en worden begeleid door een externe begeleider. Met de opdrachtgever onderhouden ze rechtstreeks contact over de vorderingen. Extra uitdaging is de taal, want bij deze Spaanse bedrijven kun je niet altijd met Nederlands uit de voeten, dus de voertaal is Engels. Dat er aan sommige groepjes een Spaanse student is toegevoegd, maakt het nóg uitdagender.”

Ervaring in de beroepspraktijk “Onder normale omstandigheden lopen er ieder jaar studenten van mboRijnland stage in Spanje. We hebben daardoor al goede contacten met stagebemiddelingsbureaus die daar een

Corona als vliegwiel mboRijnland wil graag innovatief omgaan met onderwijs en streeft naar zoveel mogelijk ‘hybride’ onderwijs, waarbij het bedrijfsleven een belangrijke samenwerkingspartner is. “Door corona was er zoveel niet mogelijk, maar voor de motivatie van de studenten was het belangrijk dat we ze toch een uitdagend alternatief voor hun stage zouden bieden. Door oplossend te denken, hebben we nu in korte tijd een project ontwikkeld dat zoveel vernieuwends in zich heeft dat het structureel in ons onderwijsprogramma wordt opgenomen.

'Dit project past bij de innovatie die we voor het onderwijs wensen'

De waardevolle innovaties moeten we behouden, ook na corona. De studenten reageren enthousiast en we zien dat de samenwerking tussen studenten van verschillende opleidingen en vestigingen een toegevoegde waarde heeft.” Korthout besluit: “Corona heeft in die zin toch iets positiefs opgeleverd, want het heeft als vliegwiel gediend voor snelle innovatie. We namen de ruimte om op een andere manier naar projecten te kijken en we zijn blij dat dat zo positief is uitgepakt.” TEKST Martine van Rijn | FOTO'S John Brussel

Reportage

groot netwerk hebben. Voor deze alternatieve stage hebben zij 21 bedrijven gevonden die nu opdrachtgever zijn. Het zijn enorm uiteenlopende bedrijven (van makelaars en restaurants tot een chocoladefabriek en een modeacademie) en dat geldt ook voor de opdrachten. Iedere opdracht wordt door meerdere groepjes studenten uitgevoerd en dat heeft voor de opdrachtgever het voordeel dat hij verschillende oplossingen krijgt aangereikt. Voor ons is het voordeel natuurlijk dat wij meer studenten deel kunnen laten nemen. Zo is er dezelfde win-winsituatie ontstaan als bij fysieke stages: de bedrijven proﬁteren van de kennis, creativiteit en kunde van de studenten en de studenten doen ervaring op in de beroepspraktijk.” Om de begeleiding van zoveel studenten hanteerbaar te maken, zijn de groepjes die aan dezelfde opdracht werken in een cluster samengevoegd. De ‘Online Business Journey’ duurt acht weken.

Eerstejaars studente Anne Uiterwijk volgt in Leidschendam-Voorburg de opleiding Internationaal Medewerker Marketing en Business Events. Samen met twee studenten van andere opleidingen werkt Anne in het kader van de ‘Online Business Journey’ aan een opdracht van het Museo Interactivo de la Música, een Spaans museum in Malaga. “Het museum heeft een uniek concept dat het ook in Nederland zou willen lanceren. Het is onze opdracht om hiervoor een plan op te stellen. Dat is natuurlijk een mooie uitdaging. We hebben tijdens het project regelmatig contact met de eigenaar van het museum in Malaga via Teams. Zijn Engels is niet zo goed te verstaan, maar we krijgen hulp van onze begeleider. Het leuke van de opdracht is, dat als we een goed plan maken het ook echt zal worden uitgevoerd.

mboRijnland is een instelling voor middelbaar beroepsonderwijs, contractonderwijs en voorgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) met vestigingen in Alphen aan den Rijn, Gouda, Leiden, Leidschendam-Voorburg, Woerden en Zoetermeer. 088 - 222 17 77 | www.mborijnland.nl

Vanaf € 110,- p/m2/p/j

DERAADMAKELAARS.NL

KANTOORRUIMTE TE HUUR

LAMMENSCHANSWEG 130D, LEIDEN

• Goede bereikbaarheid

• Zichtlocatie

• Pantry/toiletten

• Direct beschikbaar

OVER DIT OBJECT

1900m2 DIRECT BESCHIKBAAR

Het betreft kantoorruimte, gesitueerd op de 1e tot en met de 4e verdieping van het gebouw wat gelegen is aan de Lammenschansweg 130 te Leiden.

Bereikbaarheid Het gebouw is per eigen vervoer en openbaar goed bereikbaar. De rijksweg A4 is gelegen op 5 minuten rijafstand, de A44 bevindt zich op 10 minuten rijafstand en treinstation Lammenschans bevindt zich op nog geen 5 minuten lopen.

Omgeving In de directe omgeving bevinden zich diverse winkels en het bruisende centrum van Leiden is op loopafstand. Ook is Crown Business Center Lammenschans op loopafstand gelegen. Hier kunt u gebruikmaken van vergaderzalen, mocht u deze niet op uw eigen vloer realiseren. Parkeren kan direct voor het gebouw op eigen terrein.

Verhuurmogelijkheden Voor de verhuur is ca. 1900m² kantoorruimte beschikbaar, verdeeld over de 1e verdieping tot en met de 4e verdieping. Deelverhuur is mogelijk vanaf 475m² (een kleiner metrage is bespreekbaar).

MEER INFORMATIE? Bent u geïnteresseerd in dit object? Bezoek de website voor meer informatie of neem contact op met het makelaarskantoor voor een vrijblijvende bezichtiging op locatie.

De Raad Makelaars 071 - 405 15 00 www.deraadmakelaars.nl | info@deraadmakelaars.nl

Ik schrijf dit een paar dagen voordat de stembussen weer opengaan en we ons ‘eens in de vier jaar’ zegje mogen doen. Als u dit leest, weten we hoe het politieke landschap er uit is komen te zien. Zou er eindelijk een keer oprecht aandacht voor het MKB komen? Is de politiek zich voldoende bewust van andere uitdagingen dan corona? Gaat gemiddeld rechts van het midden stemmend Nederland weer over links geregeerd worden? Ik ben razend benieuwd en hoopvol gestemd over wat de nieuwe coalitie gaat doen met haar beloftes en leuzen, zoals: 'nu doorpakken' 'samen sterker verder' 'stem voor nieuw leiderschap' 'kiezen voor wat echt telt' Eén ding weet ik zeker, met excuus voor het cynisme: politici begrijpen bar weinig van ondernemers! Alles moet natuurlijk weer anders en beter dan het was. Over het algemeen vergeten ze dan, dat juist zij aan de basis stonden van veel van die ergerlijke wetgeving die het ondernemen in dit gave land ronduit lastig maakt. Ondernemers zitten niet te wachten op steeds nieuwe fratsen, met name ten aanzien van weten regelgeving, maar willen juist zekerheid en voor de lange termijn. Wat er ontbreekt bij politici en haar apparaat (en al een heel poosje overigens), is datgene wat echte ondernemers juist typeert: lef! Met een onsje meer lef zouden we de huidige bange politieke cultuur van het indekken, de verantwoordelijkheid uitbesteden bij adviseurs en de schuld aan Brussel of aan de belastingplichtige zelf geven, kunnen veranderen. Kijk, zo’n verandering zie ik dan weer wel zitten. Als dan ook nog een keer, zoals de geschiedenis ons leert, na een pandemie een nieuwe periode van ‘roaring twenties’ aanbreekt, dan wordt Nederland wellicht weer hét ondernemersland. Dan kunnen we FOTO John Brussel

Column

THIJS HEMMES

Eens in de vier jaar... voor meer van hetzelfde

inderdaad gaan ‘doorpakken’, gaan we ‘samen sterker verder’ en wordt er ‘gekozen voor wat echt telt’. Wie weet gloort er een fantastische toekomst in een zonnig ondernemersklimaat. Ik verheug me erop!

Thijs Hemmes - HBK belastingadviseurs Bezoekadres: Hoofdstraat 2 | 2351 AJ Leiderdorp 071 - 542 27 20 | t.hemmes@hbk.eu | www.hbk.eu

Betrokken talkshow over actuele onderwerpen

LAAT DE GESCHIEDENIS ZICH NIET HERHALEN Economie van Morgen, de talkshow van Ondernemend Leiden, behandelde de afgelopen aﬂeveringen twee actuele onderwerpen: de autoluwe binnenstad en zero emissie stadsdistributie. Voor en tegens aan tafel, op zoek naar antwoorden. Erwin Roodhart, manager Stadsbreed van Ondernemend Leiden, blikt terug.

Presentator Pieter van der Straaten sprak met wethouder Ashley North, Centrummanager Gijs Holla, Cora Onderwater, eigenaar van bloemenboot de Watertuin en Stadstuin de Bloemenpoort, en Erwin Roodhart over de autoluwe binnenstad. De agenda hiervoor werd half februari door de Leidse gemeenteraad vastgesteld. Daar is wethouder North, met duurzaamheid, mobiliteit en beheer openbare ruimte in zijn portefeuille, erg blij mee: “De Agenda Autoluwe Binnenstad is een programma om de komende jaren meer ruimte te creëren voor een groene en vitale binnenstad. Zo blijft de binnenstad een ﬁjne plek om in te wonen, winkelen en werken.” Een van de zes doelen in die agenda is het versterken van de economische vitaliteit. North: “We vergroten de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van de openbare ruimte van de binnenstad en garanderen de algehele bereikbaarheid. We zorgen voor voldoende ruimte om de stad op een milieuvriendelijke manier te kunnen bevoorraden en logistieke vervoersbewegingen mogelijk te maken. Zo versterken we het ondernemen in het centrum.”

P+R Plus Zowel Gijs Holla, die als Centrummanager de belangen behartigt van ondernemers in de binnenstad, als Roodhart zijn allesbehalve tegen dit plan. Wel hebben ze een aantal voorwaarden bij de plannen. De bedrijfsvoering van ondernemers

mag niet in gevaar komen. Cora Onderwater: “Ik ben voorstander van een aantrekkelijke en leefbare binnenstad, maar laten we niet alle ondernemers over één kam scheren. Niet alle bedrijven kunnen uit de voeten met venstertijden. Denk bijvoorbeeld aan bederfelijke waar of spoedleveringen. Ik zou graag zien dat er nagedacht wordt over maatwerk voor dat soort ondernemers.” Gijs Holla: “Laten we de plannen op een goede manier uitvoeren en ervoor waken dat ondernemers uit de binnenstad vertrekken. Anders hebben we straks lege binnensteden en volle polders. Dat zou zonde zijn.” Roodhart: “Als je terugkijkt in de geschiedenis, dan zie je dat er vroeger geparkeerd werd bij het stadhuis en er reden auto’s door de Haarlemmerstraat. Totdat parkeerplekken werden geweerd. Het duurde ineens langer om de stad in te komen en dat maakte het minder populair. Pas vanaf het moment dat er parkeergarages gerealiseerd waren, keerde het tij. We zijn niet tegen een autoluwe binnenstad, maar laat de geschiedenis zich niet herhalen. Daarom doen we een oproep. Verleid mensen om aan de rand van de stad te parkeren. Maak daar een P+R Plus, waar de OV-verbinding met het centrum goed is en waar ﬁetsen gehuurd kunnen worden. Zo is de totale reis zo comfortabel en duurzaam mogelijk.” In de lobby is een aantal successen geboekt. Zo blijft het Stadsparkeerplan op het Haagwegterrein nog tien jaar behouden en ook de Morspoortgarage

Reportage blijft. Maar Roodhart blijft kritisch: “We hebben als Leiden Groen Bereikbaar (initiatief van meerdere ondernemersverenigingen) altijd ingezet op de juiste volgorde. Realiseer eerst alternatieven voordat parkeerplekken weggehaald worden en bewoners en ondernemers met extra kosten worden opgezadeld. Aan dit verzoek heeft het stadsbestuur nog geen gehoor gegeven.”

Bevoorrading zonder uitstoot In de tweede talkshow werd er gepraat over zero emissie stadsdistributie, ofwel bevoorrading zonder uitstoot. In 2019 tekende Leiden samen met een aantal andere steden de Green Deal Zero Emissie Stadslogistiek (ZES). Hierin werd afgesproken om in 2025 een zero-emissie-zone in te voeren voor goederenvervoer. Alleen schone vervoersmiddelen mogen dan nog de binnenstad in. Een positieve ontwikkeling voor de stad, voor zowel de bewoners als de ondernemers. Voor veel ondernemers geldt dat ze er graag aan meedoen, als het maar niet te veel geld kost. Ze moeten hun bedrijfsvoering er wel enigszins op aanpassen. De uitdaging ligt hiervoor vooral bij de TEKST Marleen Hogendoorn | FOTO'S John Brussel

leveranciers van goederen. Een oplossing om de binnenstad te ontlasten komt van Cityhub. CEO Frans -Luuk Bouwers vertelt daarover. Zijn organisatie levert magazijnen voor zakelijke partijen en duurzame transportoplossingen, zoals elektrische busjes, voor het laatste stuk de stad in en weer terug gecombineerd met een logistiek software platform. Op de Rooseveltstraat bevindt zich de Leidse locatie. Tafelgast Pim Mooten, eigenaar van Bouwbedrijf Leiden, een bouwen aannemersbedrijf dat veel projecten in de binnenstad uitvoert, vertelt dat hij graag zijn wagenpark verduurzaamt, maar het moet wel haalbaar en betaalbaar zijn. De kosten van een elektrische bus, de lage actieradius en de oplaadmogelijkheden maken het nu nog niet haalbaar. Daarnaast hebben veel ondernemers door corona ﬂink moeten inleveren op hun reserves. Dit maakt het lastig. Roodhart: “Wij zetten ons samen met de gemeente en TLN in voor de ondernemers, zodat ze deze doelen kunnen halen, en willen hiervoor subsidies regelen, beleid op maat en kennis en inspiratie delen. Daarnaast zetten we ons in voor haalbare en betaalbare oplossingen en dat de overheid het goede voorbeeld geeft.”

WAARDEER HET! CIRCULEER HET!

Eerste subsidies toegekend om afval te voorkomen en verspilling tegen te gaan

De gemeente Leiden wil met de subsidie Circulair Verwaarden initiatieven uit de stad ophalen om afval te voorkómen en verspilling tegen te gaan. Woensdag 3 februari vond de eerste pitchbijeenkomst plaats. Er werd een inspirerend en gevarieerd aanbod van 10 initiatieven gepresenteerd. Aan de beoordelingscommissie, Erik Versnel (Rabobank Leiden), Henriëtte van Baalen (De Clercq advocaten) en René Kleijn (Universiteit Leiden), de uitdaging om te bepalen welke initiatieven subsidie krijgen. De initiatieven werden beoordeeld op milieuwinst, hoe innovatief en vernieuwend het initiatief is en in hoeverre het bijdraagt aan de bewustwording van de Leidse inwoners. In totaal is in deze eerste subsidieronde aan vijf initiatieven subsidie toegekend.

Wethouder Yvonne van Delft (Werk, Inkomen, Economie en Cultuur): "De ingediende initiatieven laten een enorme professionele aanpak zien en bewijzen dat creativiteit, duurzaamheid en innovatie heel goed samengaan. Waar mogelijk kunnen initiatieven elkaar versterken en zo het netwerk vergroten."

Zindelijkheidstraining app tegen luierverspilling Metz (Innovattic) en Meijer (Future Diaper Project) willen verspilling van luiers voorkomen met behulp van een zindelijkheidstraining app. Met het voorkómen van verspilling scoren ze hoog op de circulaire schaal: refuse. Ze richten zich op ouders met kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar, medewerkers van peuterspeelzalen,

kinderdagverblijven en Centra Jeugd en Gezin. Met informatie van deze doelgroepen wordt de eerste pilot van de app uitgewerkt en getest. De verwachting is dat uiteindelijk 2,5% restafval bespaard kan worden; wat ongeveer 1000 ton minder restafval op jaarbasis betekent. En daarnaast levert het een kostenbesparing op voor betrokken ouders en organisaties.

Straatmeubilair van 1-jarig riet VelopA gaat samen met NPSP een onderzoek doen naar de beschikbaarheid van geschikt 1-jarig riet. Voor de Leidse regio wordt zowel de kwantitatieve als kwalitatieve beschikbaarheid van het riet onderzocht en ook de praktische en ﬁnanciële haalbaarheid om het riet te oogsten. Dit alles met als doel om voor Leiden circulair straatmeubilair, zoals zitbanken, te maken voor de openbare ruimte, waarbij reststromen uit de Leidse regio circulair worden toegepast binnen de eigen gemeente.

Recycling harde plastics

De overhandiging van de cheque aan Thijs Koelemijn van VelopA door Henriëtte van Baalen.

Zwaan en Groen gaan als startende ondernemers hard plastic afval recyclen. Van Leidse bedrijven, waaronder kringloopbedrijf Het Warenhuis, zamelen ze plastics in die ze vervolgens vermalen tot het zogenaamde maalgoed. Dit maalgoed wordt verwerkt tot plaatmateriaal, waar vervolgens nieuwe plastic producten van te maken zijn. Het plaatmateriaal en de producten kunnen weer

Erik Versnel en Yvonne van Delft

verkocht worden aan de stad, zodat de cirkel rond is. Daarnaast gaan ze ook workshops organiseren om het recyclen van plastic inzichtelijker te maken voor iedereen.

Duurzame Doorstart Stichting Duurzame Horeca gaat zo laagdrempelig mogelijk een circulaire bedrijfsvoering binnen de Leidse horecasector stimuleren. Dit doen ze door al bekende Leidse horeca initiatieven en inspiratie van daarbuiten te bundelen en verspreiden, zowel online als met inspiratiesessies. Daarnaast brengen ze andere circulaire initiatieven uit de Leidse regio onder de aandacht bij de horeca, met als doel deze locale initiatieven schaalgrootte te bieden. Denk hierbij aan de upcycle projecten van het Circulair Warenhuis of het gescheiden ophalen van bedrijfsafval door Inzamelhelden. Ook kunnen horecabedrijven, die individueel advies willen, terecht bij het inloopspreekuur in circulair paviljoen ‘The Field’.

Hoogwaardig hergebruik brandtrap

Meld je aan voor de 2e subsidieronde Heb je ook een goed idee waarmee afval wordt voorkomen of verspilling wordt tegengegaan? Meld je dan aan voor de 2e subsidieronde. Dit kan tot vrijdag 10 september. Kijk voor informatie over de subsidie en het aanvraagformulier op: www.leiden.nl/subsidiecirculairverwaarden. Heb je vragen of wil je een ambtelijk vooroverleg? Mail dan naar: subsidie@leiden.nl Bellen kan ook via: 14 071. Kijk voor meer inspiratie op: www.gagoed.nl/made-in-leiden Hier staat ook de link naar een compilatie van de eerste pitchbijeenkomst.

daktuin is niet alleen een mooie ontmoetingsplek, maar ook een locatie waar duurzame, innovatieve en circulaire pilots door startende ondernemers worden getest. Met de trap kunnen nog meer mensen van deze groene plek aan de rand van de Singelparkroute genieten en inspiratie opdoen.

Bij PLNT Leiden aan de Langegracht wordt, bij verkrijgen van de vergunning, de brandtrap van het voormalig ABN AMRO kantoor aan de Stationsweg geplaatst. Een mooi voorbeeld van hoogwaardig hergebruik; re-use. Hiermee wil PLNT de toegankelijkheid naar hun daktuin vergroten. De TEKST Gemeente Leiden | FOTO Annick Elzenga en Monique Shaw

Ricoh: van Print naar Digital Services Frank Kwaaitaal en Jan Pieter Verweij

'De digitale transformatie zit in een versnelling' De huidige pandemie brengt uitdagingen en ontwikkelingen met zich mee. De zogenaamde digitale transformatie is door Covid-19 in een stroomversnelling terechtgekomen. Het Ricoh Document Center Haaglanden bewoog zich als regionale speler al enige tijd op dat vlak en gelukkig groeit de dienstverlening mee. Nu heeft ook het hoofdkantoor van Ricoh in Japan een maand geleden aangegeven het bedrijf volledig te willen transformeren van Print naar Digital Services. In Nederland werd dat kracht bijgezet door de overname van Avantage, een gerenommeerd Rotterdams IT-bedrijf. “Dit is een bevestiging dat we al in de juiste richting zaten”, stelt Jan Pieter Verweij, Commercieel Directeur bij Ricoh Document Center Haaglanden. Bedrijven van elke omvang erkennen dat de manier van werken voorgoed is veranderd. “Uit diverse

onderzoeken is gebleken dat 70% van de werkende mensen terug wil naar kantoor. Het is noodzakelijk om alles zo in te richten dat zowel kantoorwerkers als thuiswerkers goed met elkaar kunnen samenwerken. Ricoh kan die omgeving bieden”, zegt Verweij.

Best practice Waar liggen je knelpunten, wat wil je verbeteren, welke efficiencyslagen kun je behalen? Vragen die continu gesteld worden tijdens gesprekken met klanten. “Dat hebben we intern ook gedaan”, vertelt Frank Kwaaitaal, Business Development Manager bij Ricoh Document Center Haaglanden. Knelpunten werden op een betere manier ingericht, processen werden gedigitaliseerd. “Met die kennis en kunde hebben we een eigen best practice gecreëerd. Op basis van deze ervaringen

Ricoh Document Center Haaglanden heeft afgelopen oktober in Frank Kwaaitaal een ervaren Business Development Manager in huis gehaald. Frank heeft 23 jaar ervaring in de printerbranche. De afgelopen zes jaar was hij actief voor een IT-bedrijf, waar hij zich vooral richtte op IT-outsourcing en datamanagement. Juist de combinatie van kennis van de printermarkt én kennis van IT was voor Carl Smink, directeureigenaar van Ricoh Document Center Haaglanden, reden om Frank binnen te halen.

kunnen onze klanten helpen bij het optimaliseren van hun werkprocessen. Het advies is te starten met één werkproces, dit te analyseren, te verbeteren en te implementeren. Daarna kun je het volgende proces oppakken.”

Reportage

Kwaaitaal versterkt Ricoh Document Center Haaglanden

Document management systeem Veel bedrijven zeggen dat ze al digitaal werken, maar hun documenten worden vaak in verschillende applicaties opgeslagen. Er is geen centrale digitale kluis als je het over documentbeheer hebt. Je zou een onderliggend document management systeem moeten hebben, waarbij er een koppeling wordt gemaakt met de verschillende applicaties. Het grote voordeel van een ﬂexibel platform is, dat je met één proces kunt beginnen. Zodra dat ingericht is en het bevalt, kun je stapsgewijs alle processen op elkaar afstemmen. “In de praktijk komen klanten vaak terug omdat ze één geïntegreerd systeem willen hebben”, aldus Kwaaitaal.

Videovergaderingen kunnen we onze klanten goed helpen. We kunnen dit hier live laten zien, maar het kan ook op afstand via Teams.”

Digitaliseren Ricoh staat bekend als dé leverancier van multifunctionele printers, maar Ricoh speelt al jaren in op de veranderende wensen vanuit de markt. Binnen nu en vier jaar gaat 80% van alle organisaties investeren in het samenwerken op afstand. “Dat kun je doen door het digitaliseren van je werkprocessen, maar ook door gebruik te maken van audiovisuele communicatiemogelijkheden, zoals een interactief scherm, met camera en geluid”, geeft Kwaaitaal aan.

‘Binnen nu en vier jaar gaat 80% van alle organisaties investeren in het samenwerken op afstand’ Binnen bedrijven zijn er diverse applicaties (Finance, HR, Sales, Logistiek). “Je kunt deze via een geïntegreerde digitale workﬂow inregelen. Wij TEKST Martin Hoekstra | FOTO'S John Brussel

Bijna de helft van alle organisaties, zo bleek uit onderzoek, gaat in de komende vijf jaar investeren in videovergaderingen. Ricoh Document Center Haaglanden mag bij een organisatie in deze regio 30 vergaderzalen inrichten. “Zij gaven aan eigenlijk alleen over printers te willen praten”, herinnert Verweij zich. “Toen we dieper op de materie ingingen, kwamen ze tot de conclusie dat wij dé partij voor het inrichten van vergaderzalen zijn, juist ook omdat wij service en onderhoud kunnen bieden.” Of het nu gaat om een hybride werkomgeving, het digitaliseren van bedrijfsprocessen of het implementeren van de juiste IT- en cloud infrastructuur; Ricoh ondersteunt bedrijven bij elke stap. RICOH DOCUMENT CENTER HAAGLANDEN De Hooge Krocht 23 2201 TP Noordwijk 071 – 402 00 19 jan-pieter.verweij@rdchaaglanden.nl f.kwaaitaal@rdchaaglanden.nl www.rdchaaglanden.nl Voor algemene vragen: 071 – 402 00 19 of salessupport@rdchaaglanden.nl

Reportage

De vierde generatie zit klaar om Van Diemen Sloopwerken over te nemen. Met twee kinderen en twee oudgedienden van het bedrijf wordt het management uitgebreid onder de naam Van Diemen Groep. Edwin van Diemen zit met zijn zoon Beau (20 jaar), dochter Shakira (18 jaar) en collega’s Sander Klinkhamer en Richard Mieremet om tafel in de kantine van het familiebedrijf. Per 1 maart gaan de wijzigingen in. Ruim twintig jaar stond hij in zijn eentje aan het roer, nu wordt de Van Diemen Groep voortaan bestuurd door deze mensen aan tafel. Dat was eigenlijk niet de bedoeling. Edwin vertelt: "Ik had bedacht om op mijn vijftigste te stoppen met werken, net zoals mijn vader dat deed. Ik zou het bedrijf overdragen aan derden. Maar toen bleken mijn kinderen interesse te hebben. Dan moet je schakelen." Zoon Beau werkt al zo’n vier jaar in het bedrijf. En Shakira loopt al van kleins af aan mee. Allebei vinden ze het heel leuk in het bedrijf van hun vader, grootvader en overgrootvader. Is hij blij dat zijn kinderen de zaak overnemen? "Eerlijk gezegd wil je dat liever niet. Ik weet waar ik het over heb, het is zes tot zeven dagen keihard werken. Het houdt nooit op. Wil je zo’n rugzak doorgeven aan je kinderen? Maar ze willen het zelf graag. En natuurlijk heb ik er alle vertrouwen in." Hij ging nadenken over de toekomst en met andere ondernemers praten. "Ze vroegen me: zijn er mensen in het bedrijf die de potentie hebben om het voort te zetten? Die waren er op dat moment niet. Mijn kids kwamen in het bedrijf, moest ik hen zelf gaan opleiden? Nee, dat gaat niet meer. Ik ging na met wie ik het meeste binding heb, dat waren Richard Mieremet en Sander Klinkhamer. Zo

‘We kennen elkaar echt al een tijd. We zijn echt een team’ vielen de puzzelstukjes in elkaar." Richard werkt al dertig jaar voor Van Diemen. "Ed belde me, of ik even met hem wilde praten. Hij vroeg me wat mijn toekomstplannen zijn en of ik me wilde aansluiten bij de groep. Zo, dat viel even rauw op mijn dak, die vraag had ik totaal niet verwacht. Maar ik vind het een hele leuke uitdaging. Ik heb al heel lang voor dit bedrijf gewerkt, toevallig mijn vader en zus ook. Het voelt gewoon als familie hier." Sander was ook

lange tijd in dienst bij Van Diemen als projectleider op kantoor. Na een tijdje elders te hebben gewerkt, is hij weer terug op het nest. "Een heel leuk bedrijf", noemt hij het. "Edwin belde me op een dag, dat ging net zoals bij Richard. Ik heb al eens eerder gevraagd of ik me kon inkopen. Het ﬁjne van zo’n familiebedrijf is dat de lijntjes kort zijn. Toen hij me vroeg, wist ik dat ik het moest doen. Ik ben verantwoordelijk voor de ﬁnanciële kant TEKST Marleen Hogendoorn | FOTO John Brussel

V.l.n.r. Edwin van Diemen, Sander Klinkhamer, Shakira van Diemen, Richard Mieremet en Beau van Diemen.

Nog meer blauw op straat

Reportage

Van Diemen Sloopwerken vanaf 1936 tot nu Van Diemen is al sinds 1936 actief in de afvoerbranche en sloopwerken. Het bedrijf werd destijds door de opa van Edwin opgericht. Hij voer met een bootje door de grachten van Leiden om afval bij diverse aannemers op te halen. Het bedrijf groeide en groeide, in 1977 droeg hij het over aan de vader van Edwin. Hij breidde het bedrijf verder uit met asbestverwijdering. Edwin nam in 2000 officieel het bedrijf over, hij werkte er al vanaf zijn vijftiende jaar. Eerst leidde hij het bedrijf samen met zijn zus, later ging hij alleen verder. Zijn vrouw Jacqueline hielp hem daarbij. "Zonder haar had ik het niet gekund, dat is zeker." Containerverhuur, asbestverwijdering, bodemsanering, sloop en grondwerken, diamant boren en zagen en afvalbehandeling behoren tot de werkzaamheden van Van Diemen. Het bedrijf werkt voor grote landelijke aannemers als BAM en Heijmans en voor de Rijksgebouwendienst, maar ook voor kleinere bedrijven en particulieren. Het is altijd betrokken bij de regio geweest. Zo sponsort het rugbyvereniging DIOK en vele initiatieven binnen de stad. Ook werken ze graag met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Iedereen verdient een tweede kans, is het motto van Edwin van Diemen. Sinds 2007 is Van Diemen gevestigd op industrieterrein De Waard in Leiden. Hoe lang dat nog blijft, is de vraag. "De gemeente wil het liefst hier huizen bouwen, we mogen hier in ieder geval tien jaar blijven. Er wordt een ontmoedigingsbeleid toegepast. Zo zonde, daardoor kunnen we niet in onze bedrijven investeren. Wat dat betreft staan we dus al tien jaar stil. Het speelt al twintig jaar en hangt als een zwaard van Damocles boven ons."

en samen met Shakira voor de zaken die spelen op kantoor. Het slopen laat ik over aan Richard en Beau is verantwoordelijk voor het verwijderen van asbest." Het nieuwe management voelt elkaar al duidelijk goed aan. "We kennen elkaar ook echt al een tijd. We zijn echt een team", vertelt Richard. "We houden wel van een grapje maken, je zou hier zo een comedyserie kunnen opnemen", lacht Sander. Het plan is nu dat Edwin in drie tot vijf jaar aftreedt. "Ik wil dat het bedrijf onafhankelijk van mij wordt", vertelt hij. "Ik wil wat vrijer kunnen zijn. Ik heb altijd hard gewerkt. Ik zou met mijn vrouw wat meer van de wereld willen zien, zodra dat weer kan natuurlijk."

Duurzame toekomst Een mooie toekomstdroom voor Edwin. En hoe ziet het nieuwe managementteam de toekomst? "Er is steeds meer vraag naar circulair slopen en demontage", vertelt Sander. "Alles moet duurzamer. Ons wagenpark is gelukkig al duurzaam, de vrachtwagens voldoen aan de emissienormen. En met een groter managementteam kunnen we ook nog meer groeien."

‘Met een groter managementteam kunnen we nog meer groeien’ Met het oog op de toekomst heeft Van Diemen onlangs een grote investering gedaan met de aanschaf van een high-reach kraan. "Hiermee kunnen we makkelijk de hoge gebouwen aan. De krachtpatser van 75 ton wordt ingezet bij de sloop van de universitaire ﬂat aan de Boerhaavelaan." Momenteel wordt hij in de bekende kleuren van Van Diemen gespoten: geel en blauw. "Onze containers in felblauw zijn wat dat betreft reclamezuilen. De overheid pleit voor meer blauw op straat, daar doen we graag aan mee", lacht Edwin.

VAN DIEMEN SLOOPWERKEN Admiraal Banckertweg 32 2315SR Leiden 071 - 53 23 082 info@vandiemensloop.nl www.vandiemensloop.nl

'Het op afstand vinden van verbinding is zonder meer mogelijk' V.l.n.r. Jaco Heeringa & Ingrid van Doremalen (Private Banking), Carole de Ruiter (Wonen), Mathijs van der Plas & Coen Koekebier (Business Banking).

Dat 2020 een bijzonder jaar was, dat is natuurlijk een understatement van jewelste. Eens te meer hebben we geleerd dat – en hoe waar kan een cliché zijn – de gezondheid van jezelf en je dierbaren simpelweg het allerbelangrijkste is. De maatregelen die zijn genomen om de verspreiding van corona tegen te gaan, hebben enorme impact. Op onszelf, op onze klanten en op onze manier van werken. En dat was, zeker in het begin, de grootste uitdaging om onze adviespraktijk en ‘de operatie’ up and running te houden. Nog steeds hoor je mensen zeggen: het elkaar écht ontmoeten laat zich eigenlijk niet vervangen. Tegelijkertijd laat de praktijk zien dat het op afstand vinden van verbinding zonder meer mogelijk is. De sleutel is samenwerken; samen sta je sterk! Wij hebben binnen ING ontdekt dat het gezamenlijk optrekken met alle collega’s, zowel op zakelijk gebied alsmede woningﬁnanciering en vermogen, ons in staat stelt u als relatie van ING écht verder te helpen! Wij zijn er op afstand, maar toch ook heel dichtbij! ING LEIDEN Schuttersveld 18 2316 ZC Leiden www.ing.nl TEKST ING | FOTO'S Oscar van der Wijk

Jaco, wat houdt jou als Private Banker zoal bezig? Ik word enorm aangetrokken door ondernemers die na vele jaren hun (familie-) bedrijf succesvol hebben uitgebreid en waar nu een koper voor op de stoep staat. Je ontvangt een grote som geld, wat nu? Wat te doen met mijn vrije tijd? Wat te doen met mijn kennis? Ik ga graag het gesprek aan om te ontdekken waar jouw dromen liggen, wat heb jij jezelf nog niet gegund? Welke ﬁnanciële oplossingen zijn er om dit in de praktijk te gaan brengen? Tevens proef ik geregeld de behoefte om te kunnen sparren met een andere ondernemer die al eens eerder voor hetzelfde heeft gestaan. Aan welke veranderingen moet ik nog meer denken? Graag breng ik jou in contact met mijn netwerk, bijvoorbeeld onder het genot van een rondje golf op de Noordwijkse, hier ben ik vaak te vinden. Mijn purpose is de “Trusted Advisor” te zijn voor mensen, een duurzame relatie op te bouwen en elkaar verder te helpen. Neem gerust contact met mij op! Jaco Heeringa | 06 - 306 477 56

INTO BUSINESS GOLF CUP VRIJDAG 28 MEI 2021 JUBILEUM EDITIE

5e JAAR

Op vrijdag 28 mei organiseert INTO business in samenwerking met Golfbaan Bentwoud de jaarlijkse INTO business Golf Cup. Wederom zullen ondernemers en bestuurders uit de regio’s Gouda, Zoetermeer, Leiden en Alphen aan den Rijn het tegen elkaar opnemen. WEDSTRIJDINFORMATIE

PROGRAMMA

DATUM

Vrijdag 28 mei 2021

STARTTIJD

HOLES

18 holes

met vier deelnemers uit

SPELVORM Individueel stableford

de verschillende regio’s.

HANDICAP Persoonlijke handicap, scoring

BREAK

Na de eerste 9 holes een

maximaal handicap 36

smakelijke break.

AANTAL

4 teams met elk maximaal

18 deelnemers

KOSTEN

Vanaf 12.30 uur in flights

BORREL

Vanaf ongeveer 17.00 uur een rijk aangeklede borrel.

EINDE

€ 100 ex btw per deelnemer

Uiterlijk 19.30 uur.

(op factuur) CAPTAIN-TEAMS De captain-teams zullen er net als vorig

LEIDEN

Bastiaan de Roo en Mark Buytelaar

jaar voor zorgen dat de teams uit de

ALPHEN

Robbert Paul Verkade en Robert Jan Stoop

verschillende regio’s goed voorbereid

ZOETERMEER Jente Kamphuis en Martine Schwagermann

aan de start zullen verschijnen.

GOUDA

Robbert Prins en Frank Gijzen

CONTACTPERSONEN OSCAR MIDDELDORP

WERNER VAN DEN BOSCH

LISA JACOBS

06 - 515 778 86

06 - 531 943 93

06 - 128 123 88

(teams Leiden en Zoetermeer)

(teams Gouda en Alphen aan den Rijn)

(voor Golfbaan Bentwoud)

MAATREGELEN WEGENS CORONA

INSCHRIJVEN

• Vanzelfsprekend neemt de organisatie

https://golfdag.golfbaanbentwoud.nl/nl

de dan geldende Coronaregels in acht.

Column

Kansen pakken

Decennialang was er alleen klimaatverandering. Nu hebben we een klimaatcrisis. Om het tij te keren, zal ten minste 100 miljard geïnvesteerd moeten worden in de energietransitie. Kansen genoeg voor ondernemers. Denk aan zonnepanelen, elektrische voertuigen en nieuwe bouwmethoden. Of neem de woningnood. De komende tien jaar moeten er 845.000 nieuwe woningen bij komen. Op dit moment zijn er al 315.000 woningen tekort. Ik denk toch wel dat het woord crisis inmiddels op zijn plaats is. Er is inmiddels ook wel wat beweging in Den Haag en het Leidse gemeentebestuur doet zijn best om de weinige ruimte die er is te vullen met nieuwe woningen. Ook hier kansen genoeg voor bouwondernemers en ontwikkelaars. Een andere crisis die we zelf hebben veroorzaakt, is de stikstofcrisis. We weten al vrij lang dat stikstof de natuur kapot maakt. We hebben het probleem echter pas een crisis genoemd toen de Raad van State desgevraagd in mei 2019 bevestigde dat het kapot maken van beschermde natuur in strijd is met de Habitatrichtlijn. Kansen? Jazeker. Het saneren van de agrarische sector levert een enorme hoeveelheid grond op, die op een andere wijze benut kan worden. En dan de coronacrisis. Deze crisis kwam voor de meesten van ons – enkele virologen daargelaten - onverwacht. We kunnen dit keer dan ook niet direct de overheid de schuld geven. Wat mij betreft komt de overheid de ondernemers die door deze crisis in het bijzonder worden geraakt, zoals horecaondernemers, ruimhartig tegemoet. Zo verdelen we de pijn van de crisis. Maar nu komt het. Ondernemers moeten nu natuurlijk niet doen waar de overheid zo goed in is: blijven stilzitten tot het echt niet meer kan. Groot FOTO John Brussel

FLORIS VAN GALEN

Kijk eens naar een ander in plaats van naar jezelf. Daar kun je wat van leren. Neem de overheid. Veelal pakt de overheid problemen pas aan als het echt niet anders meer kan. Dan noemen we het probleem een crisis.

respect voor ondernemers die zichzelf in crisistijd opnieuw uitvinden. Juist door de druk van een crisis, krijgt innovatie de ruimte. TK voelt de coronacrisis gelukkig niet ﬁnancieel, maar ook voor ons liggen er kansen. Zo leren we dat veel aandacht voor medewerkers en klanten nu des te belangrijker is. We worden gedwongen ons nog meer te verplaatsen in de problemen van de klant en naast de klant te staan. Niet wachten totdat de klant in een echte crisis is beland, maar de problemen bespreekbaar maken en oplossen voordat het probleem een crisis wordt. Floris van Galen is advocaat partner publiek vastgoedrecht bij TK 06 - 104 112 45 | vangalen@tk.nl | Linkedin: ﬂorisvangalen

Het gesprek

Ron Hogenboom geeft zijn sleutels af Bij Grant Thornton Accountants en Adviseurs is het de policy dat partners uiterlijk in het jaar waarop ze zestig worden, terugtreden. De reden hiervoor is simpel: waarborgen van de continuïteit van het kantoor. Na een dienstverband van maar liefst 35 jaar zal deze zomer Ron Hogenboom (58) afscheid nemen. Zijn werk wordt voortgezet door de twee andere partners van het Leidse kantoor: Pieter Visser en Jan Ruigendijk. Hoewel hij niet in de spotlights hoeft te staan, vindt Ron deze publicatie in INTO business een mooi moment om zijn collega’s voor te stellen en het Leidse kantoor onder de aandacht te brengen.

V.l.n.r. Pieter Visser, Ron Hogenboom en Jan Ruigendijk

Het gesprek Ooit begon hij als assistent-accountant bij een van de voorgangers van het huidige Grant Thornton. Sinds 1 januari 2001 is Ron Hogenboom partner bij het Leidse kantoor. “Na twintig jaar is voor mij de tijd gekomen voor iets anders. Als ik langer wacht, krijg ik daar misschien spijt van”, aldus Ron. “Bovendien is dit een mooi moment om het stokje door te geven aan mijn collega’s Pieter en Jan. Pieter is ﬁscalist en we werken al 7 jaar goed samen. Ook hij heeft inmiddels zijn sporen verdiend. Dus ik durf zonder reserves de sleutels af

‘Ik durf zonder reserves de sleutels af te geven’ te geven. Jan is als opvolgend accountant nu bijna twee jaar bij Grant Thornton betrokken. Samen zijn we hard bezig aan de overdracht van mijn klanten. Ik ben blij dat we dit zo hebben georganiseerd. Het geeft mij een gerust gevoel om op deze manier de zaak achter te laten.” “De tijd vliegt”, merkt Ron op. Omdat Grant Thornton een afbouwregeling kent vanaf 55 jaar,

werkte Ron vanaf januari 2020 een dag minder. “Maar eigenlijk maakte dat voor mij geen verschil. De hoeveelheid e-mailtjes bleef gelijk, net als de werkdruk. Dus langzaam afbouwen bleek voor mij niet de manier te zijn om uiteindelijk de zaak over te dragen. Na overleg met het bestuur is er besloten tot een gezamenlijke oplossing. Belangrijk uitgangspunt was natuurlijk om de opvolging goed te regelen.”

Verhuizing Ron heeft altijd gewerkt in en aan de Leidse vestiging van Grant Thornton. “Het was mijn doel om de footprint van het Leidse kantoor goed neer te zetten. Een van de successen in dat opzicht is de verhuizing geweest naar het pand van Heerema aan de Vondellaan in september 2019. De vertrouwde locatie aan de Schipholweg werd na ruim 28 jaar verruild voor een verdieping in het Heerema-gebouw. Het was een bewuste keuze om dichtbij onze klanten gevestigd te blijven. Bovendien heeft deze locatie de ruimte en uitstraling om de groei van het Leidse kantoor voort te zetten, zowel in aantal klanten als medewerkers.”

Het gesprek

Topsport Partner zijn, is topsport beoefenen. Daarover zijn de drie mannen het eens. “Maar we hebben er ook enorm veel plezier in, anders zouden we het niet doen. En er staat veel moois tegenover, waardoor we van het leven kunnen genieten." “Iedere partner van Grant Thornton heeft ook een rol in de bijdrage voor de totale organisatie. Zo nemen de partners deel in kantoor-overstijgende projecten gericht op toekomstige ontwikkelingen. Niet alleen leggen we onszelf als accountants en belastingadviseurs hoge eisen op. Dat doet ook de beroepsgroep en het maatschappelijk verkeer. Daarbij komt de weten regelgeving met regelmatige aanpassingen, die van invloed zijn op ondernemers, onze klanten. Een partner heeft bovendien ook personeelsmanagement als taak." Grant Thornton heeft landelijk in totaal zo’n zeshonderd medewerkers in dienst, waarvan dertig partners die tijd en geld investeren in de organisatie. Grant Thornton vindt het belangrijk om mensen de ruimte te geven om te groeien. “Een kantoor bestaat uiteraard niet alleen uit de partners. Samen met tientallen accountants, belastingadviseurs en andere specialisten maken we het kantoor. Ook is in de Leidse vestiging een zelfstandig team gehuisvest onder leiding van Robert Karremans. Dit team (Incompanion) verzorgt de sterk geautomatiseerde administratie voor de klanten van Grant Thornton.”

Gezicht van het Leidse kantoor Als belangrijke verdiensten voor Grant Thornton Leiden noemt Ron vooral dat hij gezicht heeft gegeven aan het Leidse kantoor. Pieter: “Er staat een sterke solide basis in Leiden en omgeving.” Ron: “En daar ben ik best trots op. Leiden is niet zo groot. Toen ik net begon waren er veel concullega’s actief. In de loop der jaren zijn die kantoren allemaal verdwenen naar de grote steden. Maar Grant Thornton wil bewust de lokale aanwezigheid vasthouden. Iets wat ons geen windeieren heeft gelegd. Het vraagt wel dat je je continu laat zien onder de ondernemers. Toen ik pas was afgestudeerd gaf ik al les aan startende ondernemers, ik was coach bij de KvK voor ondernemers, Grant Thornton deed mee aan de organisatie van de starterswedstrijd LEF! en we namen het initiatief tot de Leidse Start.

Jan Ruigendijk (49) studeerde ﬁscale economie en ook accountancy aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In juli 2019 werd hij benoemd tot partner bij Grant Thornton binnen de accountancy praktijk, allereerst in Gouda en daarna in Leiden. Hij deed ervaring op bij het familiekantoor Ruigendijk Accountants en Adviseurs en hij was ruim 10 jaar partner bij Baker Tilly. Jan heeft in zijn carrière ruime ervaring opgedaan binnen het vak bij zowel kleine als grote organisaties in binnen- en buitenland met als speciﬁek aandachtsgebied het mkb en familiebedrijven. Binnen Grant Thornton focust Jan zich op de marktbewerking rondom de vestiging Leiden en levert hij een bijdrage aan de groei aldaar. Het binden en boeien van goede medewerkers en nieuw talent in de vorm van een management development programma is ook zijn aandachtspunt.

Het gesprek

Jarenlang was ik voorzitter van de ondernemersvereniging Business Platform SchipholwegSchuttersveld. We zijn actief geweest bij sponsoring van De Sterkste Schakel, waar ik jarenlang jurylid was. Ook bij ZZ Leiden basketball was ik als trotse sponsor vaak aanwezig. Die zichtbaarheid en actieve betrokkenheid worden gewaardeerd door ondernemers en door de gemeente. Meedenken over het ondernemersklimaat in de stad zonder direct een factuur te sturen.” Ook via zijn nevenactiviteiten, die Ron blijft uitvoeren, voor Hospice Issoria en het Ronald McDonald Huis Leiden komt Ron regelmatig in contact met andere ondernemers. Jan en Pieter zullen de zichtbaarheid in en om Leiden voortzetten, samen met de andere teamleden. Dat betekent in de praktijk de aanwezigheid bij allerlei events van ondernemersverenigingen, van INTO business, maar ook bijvoorbeeld van het Leiden Bioscience Park. Pieter: “Verder trekken we er hard aan om te zorgen dat trouwe klanten voor ons als ambassadeur fungeren.” Pieter Visser (50) heeft ruim 20 jaar ervaring in de fiscaliteit. In 1994 rondde hij zijn studie fiscaal recht aan de Universiteit van Leiden af. Hij startte zijn carrière als fiscaal jurist bij Coopers & Lybrand, waarna hij in 1995 de overstap naar Mazars maakte. Daar werd hij in 2008 benoemd tot partner. Sinds 1 juli 2013 is hij actief als partner bij Grant Thornton. Vanuit deze rol richt hij zich op de uitbreiding van de fiscale adviespraktijk in de regio Leiden. Klanten begeleiden bij het realiseren van groeidoelstellingen staat daarbij centraal. Als sparringpartner en belastingadviseur werkt hij aan fiscale vraagstukken voor (middel)grote (familie)ondernemingen op het gebied van bedrijfsstructuur, herstructureringen (fusies, splitsingen en verzelfstandigingen), bedrijfsopvolgingenen overdrachten, doorstartsituaties en fiscale en estate planning van de achterliggende holdingvennootschappen en dga’s. Tegelijkertijd heeft hij veel ervaring in de non-profitsector en uitgebreide kennis van de technologiesector.

Betrokkenheid tonen Jan: “Een goede onderlinge sfeer op kantoor is belangrijk. Samen kunnen schakelen en zaken oplossen voor de klant. Toen ik vanuit Gouda, waar ik net partner was geworden, in Leiden kennismaakte, voelde het direct goed.” Als personeelsmanagers voor het Leidse kantoor zullen Pieter en Jan medewerkers vooral coachend leidinggeven. “We zijn benaderbaar, geven medewerkers verantwoordelijkheid en sturen bij waar nodig. Daarom heb ik ook geen eigen kamer, maar een werkplek in de kantoortuin. Jongeren willen graag leren, is onze ervaring. Op die manier worden zij ook gesprekspartner voor de klant. Daarnaast organiseren we af en toe iets gezelligs met elkaar. Helaas is dat nu wat lastiger vanwege corona. Toch proberen we op andere manieren persoonlijke betrokkenheid te tonen, onder meer door een telefoontje op belangrijke momenten of het sturen van een attentie.”

Toekomst Pieter en Jan zullen met veel energie het werk van Ron voortzetten en blijven bouwen aan het Leidse kantoor. Jan: “Er komen altijd weer jonge mensen

bij op kantoor. En er zullen zich steeds nieuwe ontwikkelingen voordoen zoals door de steeds verdergaande automatisering, het ‘outsourcen van boekhouding’. Of de administratie verrijken door het toevoegen van algoritmen, waardoor data nog betrouwbaarder zijn. De adviesrol van een accountant en ﬁscalist wordt hierdoor groter. Meer door de voorruit kijken dan door de achteruitkijkspiegel dus”, concludeert Jan. Kansen en uitdagingen genoeg.

‘Groei van het Leidse kantoor voortzetten, zowel in aantal klanten als medewerkers’ Ron kijkt trots en dankbaar terug op zijn tijd bij Grant Thornton. Vooral de gesprekken bij de klant aan tafel zullen hem bijblijven. “Hoewel dit laatste jaar in coronatijd heel dubbel voelt. Vaktechnisch is het een uitdagende tijd, maar voor ondernemers heel zwaar.” In de komende drie maanden staan er in ieder geval nog twee grote projecten in de TEKST May-lisa de Laat | FOTO'S John Brussel

agenda: het goed regelen van de overdracht naar Jan voor een grote klant en het begeleiden van de partners op een overgenomen kantoor in Bodegraven. Hopelijk is er in het najaar gelegenheid om afscheid te nemen tijdens een gezellige borrel. Hoe hij zijn tijd na 1 juli gaat vullen, weet hij nog niet precies. “De contacten op het niveau zoals bij Grant Thornton zal ik absoluut missen. Ik wil iets doen waar ik energie uit haal. Misschien een interim functie in een Raad van Advies of Raad van Toezicht in de non-proﬁt sector. Daarnaast wil ik meer tijd besteden aan mijn gezin en kleinkinderen. Maar ik ben vooral tevreden en kijk terug op een mooie carrière.”

GRANT THORNTON LEIDEN Vondellaan 47 2332 AA Leiden 088 - 676 90 00 info@nl.gt.com www.grantthornton.nl

Jobo de Bouwers speelt in op actuele vraag Bas van Dijk

Populariteit businessunits ongekend groot Jobo de Bouwers boekt nu ook veel succes met de realisatie van businessunits. De Leidse aannemer, onder andere bekend als bouwer en verbouwer van woningen, speelt hiermee in op de actualiteit. Ondernemers zien dat hun gespaarde geld op de bank vanwege de historisch lage rente niet of nauwelijks rendeert. Beleggen in bedrijfsunits is daarom een uitstekend alternatief.

Jobo de Bouwers bouwt al 46 jaar in een grote cirkel om Leiden heen. Met 40 professionele medewerkers werkt Bas van Dijk, directeur van Jobo de Bouwers, elke dag aan tal van mooie plannen: van nieuwbouw tot renovatie, van restauratie tot verbouwingen en van herbestemming tot projectontwikkeling. Klanten komen uit alle geledingen: bedrijven, projectontwikkelaars, investeerders, overheidsinstellingen en natuurlijk particulieren.

Reportage

Grote interesse vanuit de markt De bouw van businessunits is niet nieuw voor Jobo de Bouwers, maar door de grote interesse vanuit de markt is het aantal fors toegenomen. Van Dijk, vertelt over het praktische gebruik: “Businessunits hebben een vloeroppervlak van tussen de 160 en 200 vierkante meter. Diverse ondernemers gebruiken de units als opslag of werkplaats."

‘Of de eigenaar het pand nu zelf gebruikt of verhuurt, het is een uitstekende belegging’ "Niet alleen voor bedrijfsmatige doeleinden, maar ook voor particulier gebruik, bijvoorbeeld als stalling voor motoren, auto’s en boten. Vaak zijn de units tweelaags: beneden de bedrijfshal en boven het kantoor.”

Razendsnel verkocht Hij vervolgt: “De prijzen stijgen en dat maakt van deze units uitstekende beleggingen, ongeacht of de eigenaar het pand zelf in gebruik neemt of verhuurt.” Recentelijk leverde Jobo de Bouwers in verschillende gemeenten tal van bedrijfsunits TEKST Dennis Captein | FOTO'S John Brussel en Sven van der Vlugt

Reportage

op: 36 bedrijfsunits aan de J. Keplerweg in Alphen aan den Rijn, 13 bedrijfsunits aan de Flevoweg in Leiden, 15 bedrijfsunits aan de Vrouw Avenweg in Den Haag, 21 bedrijfsunits op het voormalig MEOB-terrein in Oegstgeest en 19 bedrijfsunits op industrieterrein Grote Polder in Zoeterwoude. “De populariteit blijkt uit het feit dat ze stuk voor stuk razendsnel waren verkocht.”

Meer businessunits Van Dijk heeft meer plannen om businessunits in eigen beheer te bouwen. “We hebben een locatie gekocht in Alphen aan den Rijn aan de Handelsweg, daar willen we 16 units realiseren. Dezelfde plannen hebben we met locaties in Sassenheim langs de Rijksstraatweg en op het industrieterrein de Grote Polder in Zoeterwoude. Hierbij blijft het niet. We willen graag tegemoet komen aan de wensen van de markt en ik verwacht dat de vraag naar businessunits voorlopig groot blijft.”

JOBO DE BOUWERS Admiraalsweg 4 2315 SC Leiden 071 - 522 72 25 www.jobodebouwers.nl

Hulp nodig? De Ondernemersdesk staat voor je klaar Het zijn zware tijden voor ondernemers. Ondanks de steunpakketten vanuit de Rijksoverheid en het lokale maatwerk van gemeenten en provincies, redden niet alle ondernemers het om hun bedrijf gezond door de crisis heen te helpen. Wat de beste oplossing is, verschilt per onderneming. De een heeft baat bij advies voor een nieuw businessmodel, een ander heeft hulp nodig bij (het voorkomen van) schulden. En sommigen van u komen voor de moeilijke keuze te staan om te gaan stoppen met uw bedrijf en in loondienst te gaan. De gemeente biedt hulp aan bij heroriëntatie. Woont u in de gemeenten Leiden, Leiderdorp of Oegstgeest? Dan kunt u terecht bij de Ondernemersdesk.

Wat is de Ondernemersdesk? De drie gemeenten hebben een Ondernemersdesk opgericht die ondernemers gaat bellen. Hiervoor werken we samen met Mooigematcht. Dit bedrijf zet voor het belteam zzp’ers uit de regio in die zelf ook zijn getroffen door coronamaatregelen. Zij bespreken met u welke ondersteuning er nodig is om zo goed mogelijk uit de crisis te komen. In overleg melden zij u aan bij de organisaties die u verder op weg helpen. U kunt als ondernemer ook zelf naar de Ondernemersdesk bellen voor hulp.

Welke hulp biedt de Ondernemersdesk? De Ondernemersdesk inventariseert samen met u welke hulp u het beste kunt gebruiken en verwijst u door naar de juiste instanties. Het gaat dan om: • Hulp bij ondernemerschap. Zoals ondersteuning bij het ontwikkelen van een nieuw businessmodel. • Ondersteuning bij schuldhulpverlening. • Ondersteuning bij psychosociale problematiek. • Stoppen met ondernemen en begeleiding naar loondienst. Alle ondersteuning wordt u gratis aangeboden.

Waar vind ik meer informatie? Op de website www.leiden.nl/ondernemersdesk vindt u meer informatie over de Ondernemersdesk en de aanverwante instanties. Wilt u hulp bij uw heroriëntatie? Stuur dan een terugbelverzoek naar het e-mailadres ondernemersdesk@leiden.nl. In het bericht vermeldt u uw bedrijfsnaam, voor- en achternaam, adres en telefoonnummer. Een medewerker van de ondernemersdesk neemt binnen twee werkdagen contact met u op. Of bel direct met de Ondernemersdesk via telefoonnummer 071 - 516 70 06. TEKST Gemeente Leiden FOTO'S Pexels | Ono Kosuki en Andrea Piacquadio

Desiree Rosier (heeft VR controllers vast) en Wim Verveen.

Leids Stimuleringsfonds voor initiatieven om ondernemers te ondersteunen

'De veerkracht van de lokale economie vergroten' Het Leids Stimuleringsfonds is afgelopen najaar opgericht vanuit het Crisisteam Economie. Het doel is om initiatiefnemers die inspelen op de snel veranderende wereld te ondersteunen, om zo de weerbaarheid en de veerkracht van de lokale economie te vergroten. Het Leids Stimuleringsfonds kan deze initiatieven ondersteunen met een geldbedrag.

Hub of positive technology and VR

vergroten, kosten te verlagen en om de gevolgen van (sociale) isolatie en eenzaamheid te verkleinen. Desiree Rosier pakte vorig jaar tijdens de lockdowns haar VR bril om workshops te verzorgen. Ze pikte van alle kanten signalen op. Ze zag een gat in de markt en zocht contact met Wim Verveen (Virtuorium Leiden), Izabela Derda (Erasmus Universiteit) en Gabriela Romagnoli (een vroege VR-pionier). “We zijn allemaal Leidenaren, wij kunnen iets voor Leiden betekenen”, legt Wim uit.

Hub of positive technology and VR wil de Leidse regio helpen om Virtual Reality optimaal te gebruiken om daarmee de productiviteit te

“VR creëert een bepaalde vorm van emotionele beleving die je met een plat scherm niet na kunt bootsen”, vertelt Wim. “Met VR kun je mensen

Desiree ziet voor bedrijven en organisaties kansen op het gebied van demo’s, brainstorms en meetups. Door in een virtuele omgeving samen te komen, zie je elkaar niet alleen, maar kan men ook op elkaar acteren. “Als je VR gaat toepassen in een zakelijke omgeving, zitten er heel veel aspecten aan vast waar je waarde aan kunt toevoegen. Alleen weten bedrijven nog onvoldoende wat de mogelijkheden van VR zijn. Het is een van onze doelen om dat te verbeteren”, stelt Wim. “Met dank aan VR kunnen we weer echt samen vergaderen en kunnen kinderen weer bij hun ouders op bezoek in het verzorgingshuis, zelfs tijdens een lockdown”, aldus Desiree, die nog een tip heeft voor andere ondernemers om tot ideeën of samenwerkingen te komen. "Groots dromen, er veel over praten en gewoon gaan doen!”

Team Horizon Joris Nuiver, eigenaar van Bureau Nuiver, had snel in de gaten dat corona een grote impact op de regionale economie zou hebben. Hij stelde daarom

Bastiaan de Roo: “De huidige pandemie stelt het Leidse bedrijfsleven voor hele grote uitdagingen. Tegelijkertijd biedt het ook nieuwe inzichten en kansen. Zo kun je tot nieuwe business ideeën komen of juist bestaande in een nieuw jasje gieten. Vaak zijn daar investeringen voor nodig. Daar is het Stimuleringsfonds voor in het leven geroepen. We moedigen initiatiefnemers aan projecten in te dienen die de economie van Leiden versterken.”

een team samen om (onbezoldigd) ondernemers bij te staan. “Team Horizon is in het leven geroepen om Leidse ondernemers en organisaties sterker uit de coronacrisis te laten komen. Een klein, multidisciplinair team maakt een inspirerend en ﬁnancieel degelijk aanvalsplan voor ondernemers in nood. Nieuwe kansen vinden én verzilveren is ons doel.”

Reportage

gelukkig maken door contact te herstellen en hen dingen te laten beleven die nu niet meer kunnen. In VR kun je in New York rondlopen en het gevoel krijgen dat je er ook echt bent.”

Joris erkent dat de situatie voor veel bedrijven en organisaties momenteel waardeloos is, maar dit is gek Joris Nuiver genoeg ook de tijd dat je kunt werken aan de toekomst. “Benut de omstandigheden om je business beter te maken. Speel in op de veranderingen in de markt, ontwikkel nieuwe verdienmodellen, verbeter de merkcommunicatie of maak gebruik van veranderende weten regelgeving. Durf te innoveren, juist nu!” Team Horizon is een multidisciplinaire samenwerking tussen Bureau Nuiver, HBK en Daylight. “We maken plannen, bedenken oplossingen en doen een ﬁnanciële onderbouwing”, legt Joris uit. “Ons initiatief bestond al voordat het Leids Stimuleringsfonds er was. Wij waren een van de eerste initiatieven die in beeld kwamen voor ondersteuning. Goed dat het fonds er is, denk ik.” Op pagina 29 lees je meer over Team Horizon.

Financiële ondersteuning Op leidsstimuleringsfonds.nl kun je jouw ideeën indienen om in aanmerking te komen voor een ﬁnanciële ondersteuning. LEIDS STIMULERINGSFONDS www.leidsstimuleringsfonds.nl

Het Leidse Stimuleringsfonds bestaat uit afgevaardigden van Ondernemend Leiden, Hoteloverleg, Bedrijvig Leiden, Centrummanagement Leiden, VNO-NCW, Bedrijfsleven Rijnland, KHN, Gemeente Leiden, Leiden Marketing, Ondernemersfonds Leiden, OV Bio Science Park, Business Platform Schipholweg-Schuttersveld, Vastgoed Binnenstad Leiden en BV Leiden. Participanten van het Leids Stimuleringsfonds zijn: Ondernemersfonds Leiden, Gemeente Leiden, OV Bio Science Park, Boerhaavedistrict, Business Platform Schipholweg-Schuttersveld, Lammenschansdriehoek, onderwijs, Centrummanagement Leiden, Ondernemend Leiden, Rabobank Leiden-Katwijk.

TEKST Martin Hoekstra | FOTO'S John Brussel

AANBIEDING*

KANTOORRUIMTE LEIDEN Kies voor Crown Business Center KeyPoint en ontvang de eerste 3 maanden 30% huurkorting Maak gebruik van onze speciale aanbieding voor lezers van INTO Business Magazine!

Crown Business Center Op zoek naar kantoorruimte met net iets meer? Meer service, faciliteiten en contact met collega-ondernemers? Dan is Crown Business Center dé plek voor u! Crown Business Center biedt full-service kantoorruimte met flexibele huurvoorwaarden, een voordelige all-in prijs en groeimogelijkheden wanneer uw onderneming daarom vraagt. Meer informatie over de mogelijkheden: www.crown-bc.nl

• Maatwerk huurcontract

• Flexibele huurvoorwaarden

• Opzegtermijn van 4 maanden

• Groei- & krimpmogelijkheden

• Parkeren, receptie & restaurant

AANBIEDING* Profiteer tijdelijk van onze aanbieding voor lezers van het INTO Business Magazine. Ontvang de eerste 3 maanden 30% huurkorting! Wilt u meer informatie over de mogelijkheden voor kantoorruimte bij Crown Business Center Key-Point? Of wilt u een keer langskomen voor een bezichtiging? Neem vrijblijvend contact op met Vastgoedadviseur Martijn Schuitemaker van De Raad Makelaars. E: martijn.schuitemaker@deraad.nl T: 071 - 405 15 00

• 3 MAANDEN 30% HUURKORTING* Huur vóór 1 juni 2021 kantoorruimte en ontvang gedurende de eerste 3 maanden 30% huurkorting.

• VRAAG EEN BEZICHTIGING AAN Wilt u graag een kijkje nemen in Crown Business Center? Geen probleem! Vraag vrijblijvend een bezichtiging aan via de website!

*Deze aanbieding is exclusief voor lezers van INTO Business Magazine en alleen geldig in combinatie met een overeenkomst van minimaal 6 maanden + onbepaalde tijd. Kijk voor meer informatie op: www.crown-bc.nl/aanbieding

Deze ondernemers gingen u voor Benieuwd naar de ervaringen van collega- ondernemers? Scan de QR-code en ontdek waarom Baker Tilly en Jouw Succes-PRAKTIJK voor Crown Business Center kiezen!

Of kijk op: www.crown-bc.nl/huurder-vertelt

Column

We’ll meet again... Ruim zes jaar geleden stapte ik de - voor mij relatief onbekende - Leidse regio binnen. Vanaf de eerste dag voelde ik me thuis dankzij de openheid en gastvrijheid. Met een dubbel gevoel schrijf ik nu mijn laatste column.

Ik heb vele gelukkige momenten beleefd. Fietsend door de Leidse binnenstad op weg naar weer een mooie bijeenkomst. De voetbalwedstrijd op zaterdagmiddag in Katwijk. In stampvolle businessclubs napraten over voetbal en het ondernemerschap. Of de klantavonden in de regio met de uitreiking van het Wensenfonds van de bank. De mensen, de bijeenkomsten, de gesprekken. Het heeft mij allemaal enorm geholpen om te ervaren wat er leeft in de Leidse regio en in de lokale economie. Hierdoor kon ik de bijdrage en rol van onze bank goed bepalen. Het deed me goed om met ﬁnanciële steun, kennis en netwerk de initiatieven, bedrijven en daarmee de regio sterker te maken. Regelmatig schreef ik in mijn columns over wendbaarheid en veerkracht. Dat je als persoon en organisatie het vermogen moet hebben om snel te veranderen als de markt en de maatschappij daarom vragen. Ik ben ervan overtuigd dat deze eigenschappen volop aanwezig zijn in de Leidse regio. En dat gaat helpen om de regio erbovenop te helpen na de coronacrisis. En om de grote vraagstukken zoals de woningvoorraad, energietransitie en verdere verduurzaming van onze maatschappij op te pakken. Wendbaarheid en veerkracht worden nu ook van mij gevraagd. Per 1 april start ik als directeur van Rabobank Amsterdam. Ik ben nieuwsgierig hoe ik daar mijn weg ga vinden. Gelukkig neem ik een FOTO John Brussel

ERIK VERSNEL

Ik heb hier zoveel nieuwe mensen leren kennen. Krachtige ondernemers met mooie bedrijven en ambities. Toegewijde vrijwilligers die met hun inzet en passie onze maatschappij mooier maken. En niet te vergeten: mijn collega’s en onze Ledenraad. Stuk voor stuk belangrijke inspiratiebronnen.

rugzak met mooie en goede ervaringen uit het Leidse mee. Zoals de menselijke maat, dichtbij en betrokken zijn bij elkaar. Dat is echt iets wat we moeten koesteren. Niet alleen hier, maar ook in de metropoolregio Amsterdam. Ik ga jullie zeker missen en merk dat ik het lastig vind om afscheid te nemen. Gelukkig zijn er vele banden tussen de Leidse en Amsterdamse regio. Want als ik één ding afgelopen zes jaar heb geleerd, dan is het dat we alleen samen verder komen. Hier in de regio, maar ook in ons mooie land. We’ll meet again dus! Don’ t know where, don’t know when! Erik Versnel is directievoorzitter bij Rabobank Leiden-Katwijk

Het nieuwe SPARK

'Eerlijke kansen voor iedereen!' Ondernemen is kansen creëren. SPARK is van mening dat iedereen een positieve bijdrage kan leveren. Er liggen kansen en mogelijkheden rondom maatschappelijk bewust ondernemen. “Daarom verbinden wij bedrijven en ondernemers aan maatschappelijke organisaties”, stelt Henriëtte van Baalen, voorzitter van SPARK en tevens advocaat, partner en mediator bij De Clercq Advocaten en Notariaat.

Winst maken gaat over veel meer dan geld. Bedrijven en ondernemingen kunnen met ﬁnanciële en maatschappelijke waarde het

Hoe maatschappelijk bewust ben jij? Doe de test om te ontdekken hoe maatschappelijk bewust jouw bedrijf of organisatie is! Ga naar: www.sparkleiden.nl/doedetest

verschil maken. Deze versterken elkaar. “Maatschappelijk bewust ondernemen, dat is de norm”, geeft Henriëtte aan. Met het nieuwe SPARK worden eerlijke kansen gecreëerd voor iedereen. “Eerlijke kansen voor ondernemers, maatschappelijke organisaties, voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en op het gebied van duurzaamheid. Hoe kun je die afstand zo klein mogelijk maken? Hoe kunnen we de maatschappij écht inclusief maken, zodat iedereen mee kan doen.” Leiden kent drie initiatieven die zich in dit speelveld begeven. Het ‘oude’ SPARK staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. MBO71 richt zich op het informeren en stimuleren van het bedrijfsleven omtrent maatschappelijk betrokken ondernemen en het matchen van bedrijven aan maatschappelijke organisaties. Eureka stimuleert de ontwikkeling van sociale business cases.

Reportage Yvonne van Delft

Frans Schohaus

Deze leiden tot sociaal ondernemerschap en duurzaamheid.

Met elkaar meer betekenen - het nieuwe SPARK De missies van deze initiatieven zijn niet alleen nauw verbonden met elkaar, ze richten zich ook nog eens op een vergelijkbare doelgroep van maatschappelijk betrokken werkgevers in de Leidse regio. “Met elkaar kunnen wij veel meer betekenen voor de Leidse regio”, vertelt Henriëtte. Daarom vertelt ze trots: “We bundelen onze krachten en gaan samen in één organisatie, onder de naam SPARK. Met een gezamenlijk netwerk kunnen we grootschaliger te werk gaan en meer bereiken voor bedrijven, maatschappelijke organisaties en sociale ondernemers in de Leidse regio.”

Steuntje in de rug Henriëtte roept ondernemers op eens stil te gaan staan bij de gang van zaken in hun bedrijven,

Henriëtte van Baalen

Reportage

bijvoorbeeld op het gebied van personeel. Wie doen daar het werk? “Wat zou iemand die een afstand tot de arbeidsmarkt heeft, kunnen doen binnen jouw onderneming? De mogelijkheden zijn eindeloos”, meent Henriëtte. “Het levert heel veel op. Niet alleen productiviteit en ook niet alleen voor degene met een afstand tot de arbeidsmarkt.

'Hoe kunnen we de maatschappij écht inclusief maken, zodat iedereen mee kan doen' Die telt mee, maar het levert zeker ook wat op voor jou als ondernemer. Als jij die kansen ziet, dan zijn ze er ook. Samen met SPARK kun je kijken hoe je deze kansen zo optimaal mogelijk kunt benutten. Welke mogelijkheden zijn er voor jezelf, jouw onderneming en ook voor degenen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Immers, iedereen doet mee! Dat is nu dé norm!”

Maatschappelijke business cases SPARK geeft direct advies, organiseert en biedt matching. “We helpen om maatschappelijke business cases op te zetten”, geeft Henriëtte aan. “Hiermee geven we invulling aan bijvoorbeeld maatschappelijk betrokken ondernemen, de Participatiewet en Social Return on Investment. We zorgen dat medewerkers vrijwilligerswerk kunnen doen bij mooie initiatieven, of we zorgen dat een bedrijf speciﬁeke kennis kan delen en inzetten voor een maatschappelijke partij. We vinden het belangrijk dat onze partners ook

'Creëer kansen voor je onderneming' ‘Maatschappelijk bewust ondernemen was voorheen een uitzondering, maar vandaag de dag is het al bijna vanzelfsprekend.” Dat zegt Frans Schohaus, General Manager bij het Van der Valk Hotel Leiden. “Veel ondernemers zien al langer in dat die verantwoordelijkheid geen kostenpost is, maar juist meer kansen biedt voor hun bedrijven. Ok, je moet er wat tijd en geld in investeren, maar aan de andere kant word je goed begeleid. En er zijn ook ﬁnanciële regelingen beschikbaar. Wie goed investeert, creëert kansen voor zijn onderneming. Maar het belangrijkste is, dat ik merk dat mijn collega’s er trots op zijn dat ze werken in een bedrijf waar iedereen een kans krijgt. De saamhorigheid die je hierdoor krijgt, is niet in geld uit te drukken!”

partners van elkaar worden. Het is de bedoeling om vraag en aanbod te koppelen! SPARK LEIDEN 06 – 831 228 54 (Norbert Engels) contact@sparkleiden.nl www.sparkleiden.nl

'Samen werken aan een vitale regio' “Kennis moet je creëren, zeker als je ondernemer bent”, stelt Yvonne van Delft, wethouder Werk en Inkomen, Economie en Cultuur in Leiden. “Als je maatschappelijk bewust onderneemt, creëer je kansen voor jezelf én voor anderen. Door met behulp van SPARK maatschappelijk bewust te ondernemen, werk je met elkaar aan een vitale regio, waarin iedereen de kans krijgt mee te doen. Door elkaar te helpen, kun je groeien. Als wethouder zie ik ook dat het werkt. Mensen die voorheen minder kansen hadden, zie je nu weer meedraaien in de maatschappij. En dat is een win-winsituatie voor de lokale economie, maar vooral ook voor de mensen zelf!”

TEKST Martin Hoekstra | FOTO'S John Brussel

Samen bouwen aan 'stad'

Wist je dat Leiden een gespecialiseerd kinderziekenhuis heeft? Het Willem-Alexander Kinderziekenhuis (WAKZ) is een modern ziekenhuis met een rijke historie en hét kinderziekenhuis van het LUMC. Zo vond hier de eerste Europese beenmergtransplantatie bij kinderen plaats en is het WAKZ gespecialiseerd in de behandeling van kinderen met een aangeboren hartafwijking. Ook onze neonatologie afdeling staat landelijk in hoog aanzien. Jaarlijks worden in het WAKZ zo’n 3500 kinderen tussen de 0 en 18 jaar behandeld of onderzocht op de polikliniek en dagbehandeling. Veel chronisch zieke kinderen komen frequent terug. En met name voor hen is een kindvriendelijke en aantrekkelijke omgeving van groot belang. Om nu en in de toekomst de beste zorg te blijven geven, wordt het WAKZ grondig verbouwd en kindvriendelijk ingericht. Het LUMC ﬁnanciert de verbouwing voor alles wat nodig is voor het uitvoeren van de zorg. Maar voor een bijzondere en kindvriendelijke inrichting is meer nodig. Daarom vraagt de LUMC Vrienden Stichting u om het WAKZ te steunen. We hebben een prachtig plan. De 37 ruimtes van de verbouwde polikliniek en dagbehandelingsruimte halen de prachtige en monumentale binnenstad van Leiden naar binnen. In ‘Stad’ zijn huizen, pleinen en parken. De gangen lijken op fraaie Leidse grachten en de stad is ook terug te zien in de spreek- en behandelkamers. Stadsgezichten TEKST EN FOTO'S LUMC

– met natuurlijk een plek voor de Hortus en de monumentale gevels – zorgen voor een vriendelijke uitstraling van ‘Stad’, waardoor kinderen en hun ouders even vergeten dat ze in een ziekenhuis zijn. Om deze bijzondere extra’s mogelijk te maken, vragen we u, als Leidse ondernemers, om uw bijdrage. Steun ons, zodat zieke kinderen en hun familie tijdens hun verblijf of bezoek aan het WAKZ zich even echt in het gastvrije Leiden kunnen wanen. Elke steun is van harte welkom. Meld je aan als vriend bij de Club van 1000 (www.campagne.lumc.nl/clubvan1000) of neem contact op met de relatiemanager via vrienden@lumc.nl voor een persoonlijke donatie.

Businessclub

Leiden

Het totaalconcept van INTO business Leiden bestaat uit het zakelijk kwartaalmagazine en INTO businessclub Leiden. Deze club biedt de leden diverse extra mogelijkheden, zowel online als offline. De kosten bedragen € 295,- ex. btw per jaar. De volgende bedrijven hebben we recentelijk mogen verwelkomen als nieuw clublid: Open Systems Development, ook wel OSDev genoemd, is opgericht door Peter Groen en is de totaal aanbieder van ICT-diensten, consultancy en pc gerelateerde hardware en software ontwikkelingen. Wij regelen al uw ICT gerelateerde zaken. Dit kan variëren van netwerken systeembeheer tot aan het verzorgen van het totale proces, waaronder vervanging, installatie en advies. OSDev biedt technici met ruime ICT ervaring, waardoor OSDev de meeste ICT problemen kan oplossen onder het motto: "Denk niet in problemen, maar denk in oplossingen; waar andere stoppen, gaan wij verder."

Sleutelstad is de omroep voor Leiden en de Leidse regio. Via radio, tv (KPN, Ziggo) en online brengt Sleutelstad dagelijks eigen nieuws en informatie op het gebied van cultuur, politiek, sport en alles wat de inwoners bezighoudt. Begin 2021 heeft Sleutelstad de nieuwe tv-studio in gebruik genomen. Naast nieuws brengt Sleutelstad ook entertainment. 24 uur per dag ﬁjne muziek, een gezellige avondprogrammering en wekelijks aandacht voor bands en artiesten uit de Leidse regio. Volg Sleutelstad ook via Instagram, Facebook, Twitter en Youtube.

ZWS is een regionaal opererend familiebedrijf met meer dan 50 jaar ervaring in schoonmaakdienstverlening en specialistische schoonmaak. We zijn inzetbaar in de regio Leiden en omstreken, van Haarlem, Amsterdam en Den Haag tot Delft en Rotterdam.Ons ervaren team maakt o.a. schoon in kantoren, onderwijs, industrie, transport en grote publieke ruimten. ’s Ochtends, ’s avonds en steeds vaker overdag.

Businessclub

Als je trots bent op je merk, zit je bij DsignMarking goed. Wij geven je de tools in handen om die trots uit te dragen. Wij helpen je om jouw merk te laten stralen. Dat doen we met creatieve oplossingen, hoogwaardige fysieke producten en vooral met veel vakmanschap en liefde voor het vak. We vertalen jouw identiteit door naar elke ruimte, binnen of buiten, waarbij ieder detail bijdraagt aan de impact van het geheel. Zo bouwen wij aan een optimale performance van een merk.

Geïnteresseerd? U kunt zich aanmelden door een mail te sturen naar oscar@intobusiness.nu We heten u van harte welkom bij de INTO businessclub Leiden!

Untitled-1 1

09-07-14 11:52

15 jaar Zorg en Zekerheid Leiden Basketball

'We hebben iets bijzonders neergezet'

Bijna iedereen zal zich de legendarische kop uit het Leidsch Dagblad van 17 februari 2006 nog wel herinneren. ‘In vijf jaar Nederlands kampioen’ werd op de persconferentie van een dag eerder uitgesproken. ‘Geen coach, geen team, geen hoofdsponsor en geen hal: maar wel eredivisiebasketbal in september’. Inmiddels is Zorg en Zekerheid Leiden bezig aan het vijftiende seizoen op het hoogste niveau.

waarachtig: aan het eind van het vijfde seizoen mocht Zorg en Zekerheid Leiden zich kronen tot landskampioen. De beslissende zevende wedstrijd van de ﬁnale zal de geschiedenisboeken ingaan als de meest krankzinnige ﬁnale ooit. Pas na drie verlengingen kwam Zorg en Zekerheid Leiden bovendrijven als landskampioen.

Zorg en Zekerheid stapte al snel in als hoofdsponsor en zo keerde topbasketbal in 2006 in Leiden terug. Van een middenmoter ontwikkelde Zorg en Zekerheid Leiden zich snel tot een van de topclubs in de Dutch Basketball League. En

Marcel Verburg herinnert het zich nog goed. “15 jaar geleden zijn we gestart met de gedachte basketbal als topsport weer op de kaart te zetten in Leiden. Vol bravoure spraken we de doelstelling uit om binnen vijf jaar kampioen te worden. Nadat

Vaste waarde

Partner tour In het kader van het 15-jarig bestaan van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball toerden bestuur en spelers van de club kris kras door Leiden om alle trouwe partners die al 15 of 10 jaar de club ondersteunen in het zonnetje te zetten. Met de spelersbus van ZZ Leiden, zoals altijd strak bestuurd door vaste chauffeur Theo de Saunier, werden maar liefst meer dan 20 bezoekjes afgelegd. Op elke locatie werd in no time een setting gecreëerd waar een kleine toespraak van voorzitter Marcel Verburg plaatsvond, geproost werd en een leuke attentie overhandigd werd.

we in het vierde jaar de Basketball Cup (toen nog de NBB-beker geheten) al wisten te winnen, volgde in 2011, vijf jaar later dus, het eerste landskampioenschap na de spannendste play-off wedstrijd die het Nederlands basketbal ooit heeft gezien. Inmiddels zijn we een vaste waarde in de top 3 van Nederland. We kunnen dus met recht zeggen dat we iets bijzonders hebben neergezet.” In 2013 werd Zorg en Zekerheid Leiden opnieuw kampioen van Nederland, en weer was er sprake van een unicum. Zorg en Zekerheid Leiden kwam tien keer in actie in de play-offs en wist al deze wedstrijden te winnen. In de ﬁnale werd Aris Leeuwarden met 4-0 verslagen. In 2012 en 2019 wist Zorg en Zekerheid Leiden nogmaals beslag te leggen op de Basketball Cup. De SuperCup – de strijd tussen de kampioen en bekerwinnaar van het seizoen daarvoor – kreeg in 2011 en 2012 een plek in de Leidse prijzenkast.

Europa Zes keer deed Zorg en Zekerheid Leiden mee aan de Europese clubcompetities. In 2018/2019 leverde de Leidse club haar beste prestatie. Zowel de eerste ronde groepsfase als de tweede ronde groepsfase werd overleefd. In de achtste ﬁnales moest Zorg en Zekerheid Leiden het uiteindelijk aﬂeggen tegen de latere winnaar, het Italiaanse Dinamo Sassari. TEKST Martin Hoekstra | FOTO'S Emile van Aelst en Peter van der Velde

Strategic partner Al die jaren is Zorg en Zekerheid als strategic partner aan de club verbonden. “We zijn het vijftiende seizoen ingegaan met nog steeds Zorg en Zekerheid als hoofdsponsor. In de basketbalwereld is het uniek dat een hoofdsponsor zo lang aanblijft. Het is toch prachtig om dit seizoen het derde lustrum met dezelfde hoofdsponsor te vieren!” Verburg is blij met alle partners, die topbasketbal in Leiden mede mogelijk maken. “We zijn bijzonder trots op het feit dat we niet alleen al 15 jaar dezelfde strategic partner, Zorg en Zekerheid, hebben, maar daarnaast nog een twintigtal partners van het eerste uur, die het ﬁnanciële fundament hebben gelegd voor de organisatie van de club.”

Stabiliteit Om voor rust en stabiliteit te zorgen, heeft Zorg en Zekerheid besloten om ook na dit seizoen nog een jaar door te gaan als hoofdsponsor. Dus Zorg en Zekerheid Leiden Basketball zal ook in het seizoen 2021/2022 onder de vertrouwde naam in de DBL blijven spelen! “Hopelijk weer met publiek, want een wedstrijd van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball te bezoeken, staat synoniem voor een avondje uit!" ZORG EN ZEKERHEID LEIDEN BASKETBALL Boshuizerlaan 1 | 2321 SG Leiden | 071 – 572 25 19 commercie@eredivisiebasketballleiden.nl www.eredivisiebasketballleiden.nl

Colofon Thema Zomer 2021 Ondernemen is topsport Je staat er mee op en gaat er mee naar bed Thema Herfst 2021 Innovatie Het ei van Columbus

INTO business Leiden INTO business Leiden verschijnt 4x per jaar en wordt gratis verspreid bij alle bedrijven en instellingen binnen Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude, Voorschoten, Oegstgeest, Warmond, Wassenaar en Roelofarendsveen.

Thema Winter 2021 Helden Wie is jouw voorbeeld, jouw mentor

UITGEVERIJ ADRES TELEFOON E-MAIL INTERNETADRES UITGEVER HOOFDREDACTIE REDACTIE

EINDREDACTIE FOTOGRAFIE

VORMGEVING VERKOOP DRUK VERSPREIDING ADRESWIJZIGINGEN

OM business media B.V. A. van Leeuwenhoekweg 36-A5 2408 AN Alphen aan den Rijn 06 - 51 57 78 86 oscar@intobusiness.nu www.intobusiness.nu Oscar Middeldorp Oscar Middeldorp Dennis Captein, Martin Hoekstra, May-lisa de Laat, Martine van Rijn en Marleen Hogendoorn Martin Hoekstra John Brussel, Oscar van der Wijk Mike van Bemmelen, Eelkje Colmjon, Emile van Aelst en Peter van der Velde Sevenwords, Erik Straver Oscar Middeldorp (06-51577886) Drukkerij Veldhuis media, Raalte Mail Management International Adreswijzigingen kunnen doorgegeven worden via oscar@intobusiness.nu

Andere INTO business regio's Alphen Alkmaar Amstelland De Venen Duin- en Bollenstreek Gouda Haarlem en IJmond Haarlemmermeer Zoetermeer

Dit magazine wordt via een gratis abonnement verzonden aan ondernemers in het MKB, bestuurders van organisaties en (eind-)beslissers bij gemeenten in het verspreidingsgebied. Wilt u ook het magazine ontvangen of liever niet meer? Mail ons op oscar@intobusiness.nu en uw aan- of afmelding wordt verwerkt. Wilt u weten welke gegevens wij van u bewaren in onze administratie? Op onze website www.intobusiness.nu leest u onder ‘over ons’ onze privacyverklaring. COPYRIGHT | Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, ﬁlm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever-directie. INTO business Magazine BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave en niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.

Column

De kracht van het momentum

Het was geen doel op zich om meerdere ondernemingen op te zetten, maar meer het resultaat van inspirerende meetings dat je vast wilt houden. Mijn mindset als topsporter draagt daar veel aan bij. Niemand wil blijven hangen in een eindeloos traject zonder zicht op de ﬁnish. Hoe langer het duurt, des te kleiner de kans dat je het realiseert. Ik bleef mijn trainingsregime volgen en werkte daarnaast met verschillende succesvolle topondernemers aan de opzet van een aantal startups. Wat inspireert is, dat tijdens de meetings omdenken en focus op de kansen en behoeften centraal stonden. De nieuwe realiteit waarin we terecht zijn gekomen is vervelend en frustrerend, maar moet geen reden zijn om alleen maar negatief te blijven. Een gezonde mix van ondernemen en teruggeven werkt verfrissend. Ondertussen merkte ik ook op dat ik steeds meer berichten binnenkreeg van fans en volgers met trieste verhalen over hun privésituatie als gevolg van de Covid-crisis. Verborgen leed dat schuilgaat achter de gevolgen van de crisis, waaronder ook veel mensen die zonder werk zijn komen te zitten en daardoor nog meer in de problemen dreigen te raken. Ik wilde daar nu al wat aan doen. En dus maakte ik een dag na de persconferentie van de Overheid bekend dat ik was gestart met het initiatief Heel Nederland Werkt, om via heelnederlandwerkt.nl werkgelegenheid in Nederland zichtbaar te maken met de kracht van social media en het bereik van bekende en aansprekende Nederlanders. FOTO Mirella Sleenhoff

RICO VERHOEVEN

Een jaar later en zes participaties verder. Dat is de zakelijke balans die ik heb opgemaakt sinds de start van de Covid-crisis. In 2020 werden er geen wedstrijden georganiseerd. Een jaar geen inkomsten uit wedstrijden is eigenlijk best stevig. Ik gebruikte de 'gevonden' tijd voor reﬂectie en creativiteit met mijn team. Conclusie... het momentum rondom een crisis biedt ook genoeg kansen.

Het initiatief behaalde landelijk nieuws en talloze bedrijven en instellingen boden sindsdien aan om bij te dragen. Ik heb echt ondervonden wat de kracht van momentum is.

Rico Verhoeven (1989) is sinds 2013 regerend wereldkampioen kickboksen in de zwaargewichtklasse. Hij verdedigde die titel inmiddels 11 keer op rij. Rico heeft twee dochters en een zoon en is naast sportman ook een begenadigd ondernemer.