Leiden INTO business herfst 2014 by INTO business

HERFST 2014

Zakenmagazine voor: Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude, Voorschoten, Oegstgeest, Warmond, Wassenaar en Roelofarendsveen

Sales Channel:

â&#x20AC;&#x153;Altijd gefocust en gedisciplineerd blijvenâ&#x20AC;?

Reportage Drankengroothandel Boonekamp: Alles voor happy horeca

Reportage Het Familiebedrijf: De parels van de BV Nederland

Reportage Hotel Leiden: Geen dag is hier hetzelfde

[advertorial]

Goede buren ondernemen samen Businesspark Nieuw-Vennep Zuid stimuleert succesvolle lokale samenwerking Op Businesspark Nieuw-Vennep Zuid is alle ruimte voor samenwerking. Dat gaat over meer dan ‘even een kopje suiker lenen bij de buurman’. We hebben het hier over internationaal toonaangevende bedrijven die succesvol de handen ineenslaan.

Maarten Anderson CaptureTech

Pim van den Dijssel Moog Neem de bijzondere samenwerking tussen Moog en Aanpassingsbedrijf Bierman, waardoor patiënten met een hersenaandoening niet meer voor iedere controle helemaal naar het ziekenhuis hoeven te komen. Pim van den Dijssel van Moog: “Het VU Medisch Centrum benaderde ons voor een speciale robot, waarmee de hersenactiviteit van mensen met een hersenaandoening kan worden gemeten, gewoon bij de patiënt thuis. Daarop hebben wij onze buurman Aanpassingsbedrijf Bierman ingeschakeld. Zij ontwikkelden vervolgens een speciale bus waarin onze robot kan worden vervoerd.” Lokale samenwerking is wel vaker de sleutel tot succes, weet ook Thomas Hendriksen, voorzitter van Businesspark Nieuw-Vennep Zuid. De succesvolle samenwerking tussen Moog en Bierman vindt hij dan ook geen geïsoleerde toevalstreffer: “Veel mensen kennen ons park voornamelijk vanwege de ideale ligging onder de rook van Schiphol, de douanevrije zone of het parkmanagement. Als je het mij vraagt is één van de belangrijkste kenmerken van Businesspark Nieuw-Vennep Zuid echter dat het parkbestuur zich actief inzet om samenwerking tussen de verschillende bedrijven te stimuleren.”

Dat gebeurt onder andere door de drukbezochte netwerkborrels, die het parkbestuur regelmatig bij één van de bedrijven op het park organiseert. Gastheer van de vorige borrel was CaptureTech. Maarten Anderson, directeur van het bedrijf, spreekt enthousiast over de borrels. “Er is sowieso al veel onderling contact op het park. Netwerkborrels zijn voor bedrijven een leuke extra manier om onderling informatie uit te wisselen. Het is mooi om te zien dat hieruit veel nieuwe samenwerkingen ontstaan.” En wat dat samenwerken betreft, geeft het park zelf het goede voorbeeld. Want in plaats van aangeboden panden afzonderlijk op de kaart te zetten, hebben de gemeente Haarlemmermeer en Nieuw-Vennep Zuid ervoor gekozen om het Businesspark als geheel op de markt te zetten. Hendriksen: “Samenwerking is veel efficiënter dan wanneer we allemaal apart ‘te koop’-bordjes gaan plaatsen.” Samen met de gemeente wordt verder veel aandacht besteed aan de collectieve faciliteiten op het park. Glasvezelinternet bijvoorbeeld, maar ook een lunchbus en camerabeveiliging op het gehele park. “Deze faciliteiten zorgen voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale bedrijven. En hoe meer bedrijven zich hier vestigen, hoe meer onderlinge samenwerking mogelijk is. Zo is de cirkel weer rond.”

Kijk voor meer informatie op www.nieuwvennepzuid.nl

EEN GREEP UIT ONS AANBOD

Vrijheidslaan 35 | 2321 JR Leiden | tel. 071 - 5233 277 e-mail: info@basis.nl | website: www.basis.nl

TE KOOP/ ZOETERWOUDE TE HUUR Hoge Rijndijk 285

TE KOOP ZOETERWOUDE

Berkenkade 7 NI

Circa 1.120 m² kantoor- en 218 m² bedrijfsruimte zichtlocatie representatief opleveringsniveau nabij N11 en A4 o.a. topkoeling & databekabeling deelverhuur bespreekbaar bouwjaar 2007 Koopsom: 2.750.000,-- k.k. Huurprijs: v.a. € 55,-- per m² per jaar

TE HUUR LEIDEN Willem Barentszstraat 15-39

Circa 655 m² bedrijfsruimte in totaal zes bedrijfsunits beschikbaar ca. 220 m² kantoorruimte per unit units beschikken over eigen afgesloten buitenterrein vrije hoogte ca. 6,5 m. units zijn onderling te schakelen gelegen op bedrijventerrein ‘De Waard’ Huurprijs: € 40.000,-- per jaar

TE KOOP/ LEIDEN TE HUUR Kanaalpark 144

Circa 900 m² kantoorruimte gelegen op kantorenpark ‘Kanaalpark’ ‘turn-key’ opleveringsniveau beschikt over 15 eigen parkeerplaatsen op loopafstand van station Leiden Lammenschans uitstekende bereikbaarheid per direct beschikbaar Koopsom: N.o.t.k. Huurprijs: € 110,-- per m² per jaar

TE HUUR LEIDERDORP

Hoge Rijndijk 255 EU

IJS

Circa 491 m² bedrijfs-/showroomruimte uitermate geschikt voor showroom, industrie en kantoor project Rijneke Business Center nieuwbouw (2010) per direct beschikbaar representatieve zichtlokatie nabij Rijksweg A4 Koopsom: € 310.000,-- v.o.n.

TE HUUR LEIDEN Rooseveltstraat 55

Ca. 2.188 m² representatieve kantoorruimte op strategische locatie uitstekende bereikbaarheid d.m.v. uitvalswegen A4, N11 & N206 turn-key opleveringsniveau, zie ook film op www.basis.nl BTW-vrije verhuur behoort tot de mogelijkheden per direct beschikbaar 25 beschikbare parkeerplaatsen deelverhuur mogelijk vanaf ca. 500 m² Huurprijs: € 70,00 per m² per jaar (incl. parkeren)

TE HUUR LEIDEN Delftse Jaagpad 1

Circa 1.114 m² kantoorruimte va. 423 m² nieuwbouw, zeer representatief luxe indeling voorzien van voldoende eigen parkeerplaatsen dakterras zichtlocatie Huurprijs: v.a. € 110,-- per m² per jaar

Circa 461 m2 kantoorruimte voormalig consultatiebureau eventueel in delen te huur per direct beschikbaar vrij parkeren korte huurperiode mogelijk oplevering in overleg Huurprijs: € 90,-- per m² per jaar

TE KOOP LEIDEN Rooseveltstraat 8-10

Bedrijfsverzamelgebouw “De Witte Roos” ontwikkeling en realisatie door Bouwbedrijf Niersman hoogwaardig opleveringsniveau representatieve bedrijfsunits van 216 m² units zijn reeds beschikbaar ruime parkeergelegenheid uitgebreide brochure op aanvraag beschikbaar Koopsom: € 215.500,-- v.o.n.

TE KOOP/ KATWIJK TE HUUR Lageweg 37

Vanaf circa 58 m² bedrijfsruimte ca. 29 m² bedrijfsruimte ca. 29 m² kantoor-/showroomruimte ‘Businesskwartier ’t Heen’ units zijn onderling te schakelen vrij parkeren op openbaar terrein gunstige prijs-/kwaliteitsverhouding Koopsom: € 52.500,-- v.o.n. Huurprijs: € 390,-- per maand

EEN GREEP UIT ONZE TRANSACTIES

Onderstaand een aantal recente transacties in de gemeente Leiden en omgeving, verhuurd of verkocht aan ondernemers met vertrouwen in de toekomst! TE KOOP/ ZOETERWOUDE TE HUUR Hoge Rijndijk 285

TE KOOP/ ZOETERWOUDE TE HUUR Keer-Weer 7

Circa 1.300 m² kantoor- en 1.683 m² bedrijfsruimte

zichtlocatie representatief opleveringsniveau nabij N11 en A4 o.a. topkoeling & databekabeling deelverhuur bespreekbaar bouwjaar 2007

Koopsom: 2.750.000,-- k.k. Huurprijs: v.a. € 55,-- per m² per jaar

TE HUUR LEIDEN

N V VA ER N H Circa 290 m² bedrijfsruimteU W U IN RD uitstekende prijs-/kwaliteitsverhouding GE per direct beschikbaar RD nabij A44 EN 4 parkeerplaatsen

nabij La Place incl. electrisch bedienbare overheaddeur

Huurprijs: € 995,-- per maand

Hoornesplein 29

AA VE N RH Circa 130 m² winkelruimte NE U DG UR gelegen op A1 locatie A D ca. 23 m² front met 2 entrees M onderdeel monumentaal complexE

AL VE EX RK AN OC Circa 140 m2 winkelruimte DE HT incl. 70 m² kelderruimte RH AA OE N gelegen in overdekt winkelcentrum nabij supermarkt Albert Heijn VE

Huurprijs: € 28.000,-- per jaar

Koopsom: € 240.000,-- k.k.

uitgebreid opleveringsniveau ruim parkeren op loopafstand mogelijkheid voor lunchroom

TE HUUR RIJNSBURG

uitstekende parkeervoorzieningen actieve winkeliersvereniging frontbreedte ca. 5 m.

bedrijventerrein ‘Florapark’ bouwjaar 2006 16 loading docks aanwezig vrije hoogte ca. 6 m. ruim buitenterrein, ca. 9.000 m² per direct beschikbaar Huurprijs: € 110,-- per m² per jaar

uitgebreid opleveringsniveau flexibele huurtermijnen bespreekbaar aanvaarding in overleg gelegen op “De Baanderij”

TE KOOP/ KATWIJK TE HUUR Lageweg 37

RK OC

ca. 29 m² bedrijfsruimte ca. 29 m² kantoor-/showroomruimte ‘Businesskwartier ’t Heen’ units zijn onderling te schakelen vrij parkeren op openbaar terrein gunstige prijs-/kwaliteitsverhouding

TE HUUR KATWIJK

Circa 1.230 m² kantoorruimte

Vanaf ca. 58 m² bedrijfsruimte

Phoenixstraat 58

Circa 21.215 m² bedrijfsruimte

AA VE N RH CA U Circa 98 m2 bedrijfsruimteL U IF RD RE incl. 49 m² kantoorruimte SH incl. 2 parkeerplaatsen

Koopsom: € 52.500,-- v.o.n. Huurprijs: € 390,-- per maand

TE HUUR DELFT

Laan van Verhof 40

TE KOOP/ LEIDERDORP TE HUUR Touwbaan 32

Huurprijs: € 990,-- per maand

TE KOOP KATWIJK

Haarlemmerstraat 230

erd e t i c i l e f e G cces u s l e e v en

Boulevard 67

AA V N ERH TOop Utoplocatie Circa 175 m restaurant Zeer geschikt voor een modern of Japans restaurant KY UChinees O RD 85 zitplaatsen binnen IN 50 zitplaatsen buiten N 2

zeer representatieve kantoorruimte bouwjaar 2001 stationslocatie per direct beschikbaar zichtlocatie uitgebreid opleveringsniveau

Huurprijs: € 150,-- per m² per jaar

Volledige luchtbehandelingsinstallatie (koeling en verwarming) economische keuken ruim voldoende parkeerplaatsen recentelijk volledig nieuw ingericht Huurprijs: € 62.500,00 exclusief BTW Overname: € 250.000,00 exclusief BTW

INHOUD

Pagina

Familiebedrijf Drankengroothandel Boonekamp B.V.

“Alles voor happy horeca” Pagina

Baart B.V. staat

ACTUEEL Actueel Up to date met JAN© Into BV Leiden VNO-NCW Miljoenenontbijt LEF Nieuws Gemeente Leiden Actueel Zorg en Zekerheid Leiden Basketball

8 28 32 38 51 52 56

aan de vooravond van vijftigjarig

COLUMNS

bestaan

Pagina

Leiderdorpse vestiging Luba Uitzendbureau

is verhuisd naar

Pietia Laarhovenvan der Mark Frank Kluivers Eddy Staas Martijn van Pelt

16 31 45 61

REPORTAGES

Area071

Pagina

Ondernemers en werknemers kennis laten maken met het

schadeherstelbedrijf ABS Den Elzen Pagina

Sales Channel: “Altijd gefocust en gedisciplineerd blijven”

LEIDEN INTOBUSINESS

Het Familiebedrijf Drankengroothandel Boonekamp Hotel Leiden Motorhuis Rabobank Leiden - Katwijk Schildersbedrijf Baart Fietspoint Oldenburger Aannemingsbedrijf Van Mil Leiden Culinair Geenjaar Autobedrijf TeekensKarstens Luba Uitzendbureau AREA071 Villa HBK op Leiden Culinair ABS Den Elzen

10 12 14 17 18 20 23 26 34 35 36 41 42

VOORWOORD

DE PARELS VAN LEIDEN Leiden telt maar liefst 7.000 familiebedrijven. Dat is 48% van het totaal aantal bedrijven in de stad. Vele familiebedrijven zijn klein (minder dan 20 werknemers), maar er zitten ook megagrote ondernemingen bij met honderden werknemers. Samen zijn ze verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de werkgelegenheid. De conclusie dat ze van groot belang zijn voor de economie is dan ook juist. Ik durf te stellen dat onze familiebedrijven de parels van de BV Leiden zijn. Twee eigenschappen komen bij het familiebedrijf heel duidelijk naar voren. De eerste is het paternalisme, ofwel de onderneming waarbij de vader aan het hoofd staat. In zulke bedrijven is er een grote wederzijdse betrokkenheid tussen bedrijf en werknemers. De tweede eigenschap die overheerst is het feit dat het ondernemerschap vaak erg creatief en innovatief is. Vernieuwingen kunnen snel worden doorgevoerd omdat er korte (communicatie)lijnen zijn. Familiebedrijven hebben bovendien de neiging zich voortreffelijk aan veranderende omstandigheden te kunnen aanpassen. Ze blijken beter dan gemiddeld bestand tegen slechtere economische tijden en andere negatieve invloeden van buitenaf doordat ze vaak gefinancierd zijn met veel eigen kapitaal en de familie bereid is om ver te gaan om de onderneming in stand te houden, als dit nodig is. De voorbije crisis is daar een goed voorbeeld van. Van de 10 bedrijven, die in de afgelopen 7 jaar failliet gingen, was slechts 1 een familiebedrijf. Uit die cijfers mag afgeleid worden dat het familiebedrijf bijna niet kapot te krijgen is. Tijd dus om het Leidse familiebedrijf weer eens centraal te stellen. Ik wens u veel leesplezier. Oscar Middeldorp

REPORTAGES Van Brussel Makelaardij Sales Channel NannyInc. Poortwachterscentrum

44 46 48 54

INTERVIEWS

Pagina

BC Kagerzoom golﬁnterview met Suzanne Boot 58 EN VERDER Colofon

Suzanne Boot: ‘Ik ben een gelukkig mens’ Op pagina 23: Wederom succesvolle samenwerking

Oldenburger Fietsspecialist en Aannemingsbedrijf Van Mil steken oud Leids pand in een modern jasje

LEIDEN INTOBUSINESS

ACTUEEL

Unieke kans om een keer mee te spelen met de Businessclub Kagerzoom Businessclub Kagerzoom is een actieve club voor bedrijfsleden die elke 3e vrijdagmiddag van de maand voor een wedstrijd bijeenkomt op Kagerzoom om met elkaar 9 holes te spelen en na afloop onder het genot van een borrel met elkaar te netwerken. De mooie baan, door Gerard Jol ontworpen, de laagdrempelige sfeer en het feit dat Kagerzoom midden in de Randstad ligt zorgt ervoor dat de Businessclub zowel leden uit de Bollenstreek als Leiden en omliggende gemeenten aantrekt. Naast het netwerken met de bestaande bedrijfsleden kunnen Businessclubleden zakelijke relaties of medewerkers uitnodigen om mee te spelen. Bent u nog geen lid, dan bieden wij u aan een keer kennis te maken met onze Businessclub. Golfclub Kagerzoom viert dit jaar haar 5e lustrum. De club is de laatste twee jaar enorm gegroeid en door de recente vernieuwing van het clubgebouw is de aantrekkingskracht op nieuwe leden alleen maar groter geworden. Het restaurant is met de verbouwing eveneens geheel gemoderniseerd, heeft een mooie, gevarieerde kaart en is elke avond open voor zowel leden als niet leden. Wij nodigen u graag uit een keer mee te spelen op de vrijdagmiddag en op deze wijze kennis te maken met onze enthousiaste Businessclubleden. Wilt u van ons aanbod gebruik maken stuurt u dan een mail naar businessclubcommissie@kagerzoom.nl of u kunt ook bellen met Ruud Polet (06-48590561), of Jan de Baare (06-14665658).

15 jaar oog voor balans en (maatschappelijk) ondernemen

HBK brengt wat verder helpt Vier jonge enthousiaste mensen starten een accountantsen belastingadvieskantoor. Eigenhandig knappen zij het Koningshuis in Leiderdorp op en stellen dat 9 september 1999 officieel in gebruik. Nu, 15 jaar later, telt het kantoor 17 mensen die hun klanten bijstaan en adviseren met als uitgangspunt: “HBK brengt wat verder helpt, niet alleen wat gevraagd wordt.” Het kantoor is in de Leidse regio uitgegroeid tot een begrip met oog voor de balans tussen werk en privé en maatschappelijk ondernemen. Wij, de medewerkers, zijn trots de visie en missie van HBK elke dag weer te mogen uitdragen en feliciteren onze directie met deze mijlpaal. Op naar de volgende 15 jaar! De medewerkers van HBK 8

LEIDEN INTOBUSINESS

Voormalig BDO kantoorpand Rooseveltstraat 55 omgedoopt tot “Roosevelt Building” Het nieuwe werken vandaag de dag, vraagt voor het huren van een kantoorpand of werkruimte een andere invulling. Een mooie gezamenlijke ontvangstruimte, vergaderruimte, restaurant en douche/fitnessruimte zijn tegenwoordig een must-have in een kantoorgebouw. Ook is er de trend kleiner en flexibeler te huren i.v.m de verlaging van de kostenstructuur van vele bedrijven. Ook starters willen beginnen met zo laag mogelijke kosten, maar willen tegelijkertijd wel werken in een prettige omgeving. Daarom is de Roosevelt Building uitstekend geschikt, alle ruimtes zijn reeds gestoffeerd en hebben vaste kasten met legio opbergmogelijkheden en door middel van scheidingswanden zijn diverse ruimten creatief in te vullen. Steeds meer bedrijven hebben de weg naar de Rooseveltstraat gevonden, zoals o.a. Bouwmaat, KPN en binnenkort zelfs McDonald’s. De ligging is bijzonder prettig met een uitstekende bereikbaarheid, d.m.v diverse uitvalswegen zoals de A4 richting Amsterdam of Rotterdam, N11 richting Utrecht & N206 Haarlem. Tevens bevindt winkelcentrum ‘De Luifelbaan’ zich op loopafstand. Het kantoorgebouw beschikt over 45 eigen parkeerplaatsen. Een unieke hoeveelheid parkeerplaatsen voor Leidse begrippen. Het metrage bedraagt in totaal ca. 2.188m². Deelverhuur is mogelijk vanaf ca. 500 m². En met een huurprijs van € 70,00 euro per m² per jaar, kan er dus zeer scherp worden gehuurd. Voor een impressie van Roosevelt Building kunt u kijken op: www.youtube.com/watch?v=nmK1DPB_GoU en op pagina 22 van dit magazine. Of bel Basis bedrijfshuisvesting voor een bezichtiging 071-5233277.

ZWS BV

Al 50 jaar een vaste en toegevoegde waarde ZWS BV bestaat een halve eeuw. Het bedrijf, al sinds de oprichting in handen van de familie Onderwater, staat voor ‘de handen uit de mouwen steken’. Met altijd dezelfde vertrouwde mensen op de werkvloer weet de Leidse onderneming van aanpakken. En dat gaat verder dat alleen schoonmaak en glasbewassing. Ook als groothandel in sanitaire voorzieningen, in de catering en voor interne verhuizingen, vloeronderhoud en schilderwerk zijn klanten bij ZWS aan het juiste adres. Kirsten Onderwater zegt: “Wij hebben een no-nonsense mentaliteit. Bij ons zijn er alleen korte communicatielijnen. Klanten waarderen dat. Het is niet voor niets dat sommige klanten al 30 jaar onze klant zijn. Wij zijn voor hen een vaste en toegevoegde waarde.” ZWS BV

Tieleman en Drosweg 5 | 2314 XW Leiden 071-5897143 | kirsten@schoonmaakbedrijfzws.nl

Culinair golfen op Kagerzoom levert € 20.000 op voor Ronald McDonald Huis Leiden Op vrijdag 29 augustus jl. heeft Marja van Bijsterveldt, directeur van het Ronald McDonald Kinderfonds (en oudminister), het startschot gegeven voor de vierde editie van het ‘9-holes-menu Ronald McDonald Huis Leiden Benefiet Golftoernooi’ op de Golfclub Kagerzoom. Zij deed dit door de eerste bal te slaan op dit unieke benefiet golftoernooi, waarbij de deelnemers al golfend een culinair 9-gangendiner doorlopen. De spelers hebben € 20.000,- bij elkaar gebracht. De 160 deelnemers genoten bij elk hole van een heerlijk gerechtje. De gerechten werden aangeboden door gerenommeerde horecaondernemers uit de regio, die de deelnemers meenamen in een bijzondere culinaire beleving. Meewerkende restaurants waren: Kitch&, Restaurant Woods, Van der Valk Hotel Leiden, Brasserie Streeder, Restaurant In den Doofpot, De Beukenhof, Brasserie Groep, Timber Club en All Class Kitchen. De drankjes werden verzorgd door Simon Lévelt, Drankengroothandel Boonekamp en favorietewijn.nl RONALD MCDONALD HUIS LEIDEN

De stichting Ronald McDonald Huis biedt ouders en broertjes en zusjes van ernstig zieke kinderen een ´Thuis ver van Huis´. Een plek, op loopafstand van het LUMC, waar ouders en familieleden in een huiselijke omgeving kunnen logeren

Kinderfondsdirecteur Marja van Bijsterveldt slaat de eerste bal

tijdens de opname van hun kind. Naast het Ronald McDonald Huis op de Boerhaavelaan beheert de stichting ook de Ronald McDonald Huiskamer in het LUMC. LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Het familiebedrijf is bijna niet kapot te krijgen

De parels

van de BV Nederland

Nederland telt maar liefst 220.000 familiebedrijven. Dat is 56% van het totaal aantal bedrijven in ons land. Vele familiebedrijven zijn klein (minder dan 20 werknemers), maar er zitten ook megagrote ondernemingen bij van meer dan tienduizend werknemers. Samen zijn ze verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de werkgelegenheid. De conclusie dat ze van groot belang zijn voor de economie is dan ook juist. Een portret over de parels van de BV Nederland. Tekst Dennis Captein

In het midden en westen van Nederland springen enkele regioâ&#x20AC;&#x2122;s er qua aantal familiebedrijven uit. Relatief gezien tref je deze bedrijven vooral aan in de Duin- en Bollenstreek (66%), het Westland (71%), de Lopikerwaard (59%) en Kennemer-

Tien oudste bedrijven van Nederland 1. 1545: Touwfabriek G. van der Lee te Oudewater 2. 1594: Tichelaars Aardewerk- en Tegelfabriek te Makkum 3. 1650: Timmerbedrijf Roozemond te Stavenisse 4. 1652: Knaapen Groep te Son 5. 1660: Klokkengieterij Petit & Fritsen te Aarle-Rixtel 6. 1662: Handelshuis Van Eeghen Groep te Amsterdam 7. 1662: Hotel Wesseling te Dwingeloo 8. 1680: Bierbrouwerij Bavaria te Lieshout 9. 1691: Nolet Jeneverstokerij-Distilleerderij te Schiedam 10. 1695: Drankenfabrikant Koninklijke De Kuyper te Schiedam 10

LEIDEN INTOBUSINESS

land (59%). Ook ten zuiden van Rotterdam, in de Hoeksche Waard (79%), overheerst het familiebedrijf. Opvallend is verder dat ruim 90% van de bollenkwekers in de Duin- en Bollenstreek van een familie is. Hetzelfde geldt voor ruim 85% van alle agrarische bedrijven in Nederland. PATERNALISME

Twee eigenschappen komen bij het familiebedrijf heel duidelijk naar voren. De eerste is het paternalisme, ofwel de onderneming waarbij de vader aan het hoofd staat. In zulke bedrijven is er een grote wederzijdse betrokkenheid tussen bedrijf en werknemers. Wel zijn er in een familiebedrijf vaste gewoontes en tradities waar de medewerkers zich aan moeten conformeren. Daarentegen zal een werknemer zelden aan zijn lot worden overgelaten. De werking is vaak positief, maar niet altijd. De pater familias is namelijk nog wel eens geneigd beslissingen te nemen die door anderen in het bedrijf niet gedragen worden. Ook anno 2014 is dit meestal een man die binnen het bedrijf een groot aanzien geniet. De tweede eigenschap die overheerst is het feit dat het ondernemerschap vaak erg creatief en innovatief is. Vernieuwingen

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

kunnen snel worden doorgevoerd omdat er korte (communicatie)lijnen zijn. Familiebedrijven hebben bovendien de neiging zich voortreffelijk aan veranderende omstandigheden te kunnen aanpassen. Familiebedrijven blijken beter dan gemiddeld bestand tegen slechtere economische tijden en andere negatieve invloeden van buitenaf doordat ze vaak gefinancierd zijn met veel eigen kapitaal en de familie bereid is om ver te gaan om de onderneming in stand te houden, als dit nodig is. De voorbije crisis is daar een goed voorbeeld van. Van de 10 bedrijven, die in de afgelopen 7 jaar failliet gingen, was slechts 1 een familiebedrijf. Uit die cijfers mag afgeleid worden dat het familiebedrijf bijna niet kapot te krijgen is.

Wat is een familiebedrijf? De universiteit Nyenrode, die een leerstoel ‘Familiebedrijven’ ontwikkelde, heeft bepaald dat een familiebedrijf een bedrijf is dat in aanzienlijke mate wordt beheerd door een familie. Volgens de definitie moet het aan ten minste twee van de volgende drie criteria voldoen: • meer dan 50% van het bedrijf is in handen van een enkele familie; • een familie heeft beslissende bevoegdheden inzake bedrijfsvoering en opvolging; • een meerderheid, of ten minste twee leden van de leiding van de onderneming zijn afkomstig uit één familie.

OVERSCHATTING

Familiebedrijven ontstaan vaak uit ambachtelijke bedrijven. Sommige familiebedrijven zijn al (eeuwen)oud en blijven sterk in een nichemarkt. Een voorbeeld van een dergelijk bedrijf is Koninklijke Peijnenburg; het is kruidkoek en anders niets. Andere bedrijven zijn innovatief en groeien snel, zoals het fietsenbedrijf van Eddy Merckx; het waren fietsen, het zijn nog steeds fietsen, maar nu wel in velerlei vormen, maten en mogelijkheden. Natuurlijk gaat het ook wel eens fout. Familiebedrijven groeien doorgaans sneller dan andere bedrijven. Tel daar een overschatting van de kennis en knowhow bij op en een faillissement is dikwijls het gevolg. Een voorbeeld hiervan is Baan, dat ooit een vooraanstaande beursgenoteerd ICT-bedrijf was. Een ander bekend geval is Lernout & Hauspie, dat in de wereld toonaangevend was op het gebied van spraaktechnologie. In 2001 ging het bedrijf failliet nadat het in opspraak was gekomen door boekhoudkundige onregelmatigheden die de waarde van de aandelen omhoog moest stuwen.

Heerema Group, een Leids familiebedrijf met wereldfaam

te gronde richtten. Maar ook vandaag de dag komt dat voor. Enkele jaren geleden werd bekend dat er muiterij ontstond in de familie Swinkels, bekend van Barvaria bier. Dat deed afbreuk aan de hoogte van het bedrijfsaandeel. Inmiddels lijkt alles weer in een rustig vaarwater terechtgekomen. EIGEN KRACHT

ERFELIJK LEIDERSCHAP

Binnen families is het verwachtingspatroon dat de zoon de vader als directeur opvolgt. En bij gebrek aan zoon komt de dochter in beeld. Vaak is dat ook een duidelijke wens van het kind, maar soms ook niet. Het wordt hem of haar dan min of meer opgedwongen, met alle gevolgen van dien. Het erfelijk leiderschap, zoals dit genoemd wordt, heeft als nadeel dat het gevaar bestaat dat minder bekwame mensen aan het bewind komen. Omdat vader blind is voor de beperkingen van zijn kind. In de 19e eeuw kwam het herhaaldelijk voor dat verwende fabrikantenzoontjes de moeizaam opgebouwde zaak

Een zeer groot en internationaal opererend familiebedrijf is Heineken. Ook Philips heeft lange tijd het karakter van een familiebedrijf gehad. Vele grote bedrijven zijn oorspronkelijk familiebedrijven of ontstonden door fusies van vele dergelijke bedrijven, zoals AkzoNobel uit Sassenheim. Overnames vormen een reden waarom familiebedrijven sneller groeien dan andere. Een goed voorbeeld hiervan is de VDL Groep. Nyenrode stelt dat familiebedrijven, door de overtuiging van de eigen kracht, sneller tot een overname durven overgaan.

Oudste familiebedrijf ter wereld

Van der Valk Hotel Leiden, lees hierover op pagina 14 van dit magazine

Het oudste familiebedrijf ter wereld, voor zover bekend, is Hoshi Ryokan, een hotel uit 717 in de Japanse stad Komatsu. Eeuwenlang was dat een ander bedrijf; tot 2006 was de Japanse tempelbouwer Kongō Gumi, dat in 578 werd opgericht, namelijk het oudste familiebedrijf ter wereld. Dit bedrijf werd echter overgenomen door de Takamatsu Corporation, waarvan het sindsdien een dochteronderneming is. Daardoor is het geen familiebedrijf meer. LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Familiebedrijf Drankengroothandel Boonekamp B.V.

“ALLES VOOR HAPPY HORECA” Drankengroothandel Boonekamp is sinds het bestaan een echt familiebedrijf. Gebroeders Jacques en Aad richtten het in 1980 op, en nu staat dochter Sabine Boonekamp op het punt de directievoering over te nemen. In 34 jaar is er veel veranderd en is het bedrijf ﬂink gegroeid, maar de persoonlijke aandacht voor de klanten is al die tijd hoog in vaandel blijven staan. Tekst Marleen Hogendoorn | Fotograﬁe John Brussel

“Vroeger deden we alles met de hand en steekwagens”, laat Sabine Boonekamp zien op een grote zwart-witfoto in het kantoor, “nu werken we gelukkig met rolcontainers.” De geschiedenis van het familiebedrijf gaat terug naar 1980. 12

LEIDEN INTOBUSINESS

Gebroeders Aad en Jacques Boonekamp namen de Drankengroothandel van meneer Post aan de Oude Singel over. Binnen een jaar werd het leveringsgebied al vergroot en moest het bedrijf uitwijken naar een groter pand op de Roosevelt-

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

straat. De groothandel bleef groeien in leveringsgebied en assortiment. Daarom werd er 10 jaar later een eigen pand op de Amphoraweg gebouwd. Het leveringsgebied is momenteel een straal van 60 kilometer rondom Leiden. Dat is van Noordwijk tot Zandvoort en van IJmuiden tot Zoetermeer. Er is 18 man in dienst en het bedrijf beschikt over 5 vrachtwagens. Drankengroothandel Boonekamp levert in dit gebied drank aan horeca, sportverenigingen, (bedrijfs)kantines en bij evenementen. Sabine Boonekamp vervolgt: “Ik heb het werk hier met de paplepel ingegoten gekregen en ben opgegroeid tussen de kratten. Mijn vader nam me vaak mee naar het kantoor of naar afspraken met klanten. Ik weet niet anders.” In 2010 overleed Aad Boonekamp. Zijn dochter werd aandeelhouder naast zijn broer Jacques. De familie Boonekamp is een actieve familie. De ouders van Aad en Jacques hadden destijds een slijterij en kruidenierszaak, en ook de overige familieleden zijn ondernemers. Sabine en Jacques vinden het fijn om met de familie te werken. “Op familiebijeenkomsten gaat het nog steeds vaak over zaken. Het interesseert ons allemaal”, vertelt Jacques. Hij kijkt terug op een mooie tijd in het bedrijf, vanaf zijn 65ste wil hij het iets rustiger aan gaan doen. “We konden altijd goed met elkaar samenwerken, we deelden lief en leed. Onze strategie is dat we niet de grootste willen zijn, maar de beste kwaliteit willen leveren. We hebben een jarenlange samenwerking met relaties, maar ook met onze medewerkers. Daar ben ik trots op. Bovendien, hoe uniek is het dat een oude oom met zijn jonge nicht samenwerkt?” Sabine werkt al zo’n 17 jaar in het familiebedrijf. Ze heeft wel een keer voor een andere baan gekeken, maar uiteindelijk zette ze het niet door. Ook wist ze na het overlijden van haar vader zeker dat ze de zaak niet ging verkopen. “We gaan zeker door! Het is een bepaald gevoel, ik heb hier veel meegemaakt. Het contact met de klanten en het team maakt dit werk zo ontzettend leuk. Het is een heel afwisselende job: de ene keer zijn we bezig met de drank voor een feest in een boerenschuur, de andere keer zit je met hoteldirecteuren aan tafel. Ik ben supertrots dat ik de naam kan en mag voortzetten.” De slogan van Boonekamp ‘méér dan drank alleen’ slaat op de normen en waarden van het bedrijf. Sabine legt uit: “We gaan voor happy horeca. Het personeel noem ik ‘mijn man-

nen’, als zij tevreden zijn, stralen ze dat uit op onze klanten. En omgekeerd: als onze klanten tevreden zijn, zijn onze medewerkers dat ook. Ik wil de komende tijd ook voor happy horeca blijven gaan.” De drankengroothandel wil bovendien net wat verder gaan dan alleen snel en optimaal drank bezorgen. “We denken ook altijd mee met onze relaties. De horeca verandert continue, daar moeten onze klanten op inspelen.” Drankengroothandel Boonekamp adviseert bijvoorbeeld bij het opstellen van de wijnkaart, bij het specialiseren in producten, bij het geven van barista trainingen, bij het inrichten van de zaak en bestellen van apparatuur. Maar ook bij juridische en financiële zaken, zoals bij het aanvragen van vergunningen, het regelen van personeelszaken, het opstellen van huurovereenkomsten en tips voor de boekhouding. “Trends en ontwikkelingen worden goed in de gaten gehouden, zodat het bedrijf de relaties nog beter van dienst kan zijn. Kortom, we willen ontzorgen”, vult Jacques aan, “we adviseren onze klanten in de breedste zin van het woord.” Het overnametraject is pas van start gegaan. Jacques treedt af, maar blijft op andere vlakken actief. “Ik heb mijn leeftijd tegen, ik wil nog altijd bezig blijven. Je zult mij ook niet zo snel op de golfbaan tegenkomen.” Sabine wil nog minstens 30 jaar doorgaan. Net zoals haar vader met haar deed, neemt ze haar kinderen wel eens mee naar de zaak of mee naar klanten. “Dat gaat heel natuurlijk. En we moeten de nieuwe generatie alvast een beetje voorbereiden op de toekomst!”

DRANKENGROOTHANDEL BOONEKAMP BV

Amphoraweg 12 | 2332 EE Leiden 071-5763000 | www.boonekamp.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Frans en Ingrid Schohaus

‘Geen dag is hier hetzelfde’ Ingrid en Frans Schohaus vormen al 20 jaar de directie bij Van der Valk Hotel Leiden Een van de grootste familiebedrijven van Nederland wordt gevormd door de hotelketen van de familie Van der Valk. Tegenwoordig telt Nederland zo’n 65 hotels van Van der Valk en ook in het buitenland is Van der Valk met 25 hotels vertegenwoordigd. “In principe zit in al die bedrijven iemand van de familie Van der Valk”, vertelt Ingrid Schohaus, die samen met haar echtgenoot Frans het Van der Valk Hotel Leiden aan de Haagse Schouwweg runt. Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel 14

LEIDEN INTOBUSINESS

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

De geschiedenis van het imperium van Van der Valk gaat eigenlijk terug tot 1862. In dat jaar kocht Nicolaas van der Valk in Voorschoten de boerderij de Gouden Leeuw. Hij kreeg van de gemeente toestemming om de boerderij om te toveren van een melklokaal naar een café. In 1902 overleed Nicolaas op 77-jarige leeftijd, waarna zijn vrouw samen met haar zus het café runde. Martinus van der Valk nam op 34-jarige leeftijd het café in 1929 over. Rond 1939 moest de Gouden Leeuw wijken voor een verbreding van de Veurseweg. Martinus kreeg toestemming om een nieuwe horecagelegenheid te bouwen, iets meer naar achteren op het land. Hij liet meteen hotelkamers bouwen voor handelaren. Martinus en zijn vrouw Rie, de grootouders van Ingrid Schohaus, kwamen toen op het idee om voor ieder kind een eigen zaak te openen. De ouders van Ingrid, Jan van den Assem en Riet van der Valk, gingen naar Het Haagsche Schouw om daar het tweede restaurant van Van der Valk in Nederland op te zetten. Het is in de loop der jaren heel hard gegaan, weet Ingrid. “We zijn in totaal met 83 kleinkinderen, 27 meiden. Ik ben nummer 78 in het rijtje. Het leeftijdsverschil is behoorlijk groot. Zo groot dat de volgende generatie al bijna mijn leeftijd heeft. Er worden nog steeds nieuwe zaken geopend of er wordt een restyling doorgevoerd, maar men vindt het nog steeds leuk. Ook de volgende generatie vindt het heel leuk om er toch weer in te stappen. Je krijgt het van huis uit mee, dus je bent ermee bekend.” PAPLEPEL

Dat gold ook voor Ingrid. Ze heeft tien broers en één zus en allemaal werkten ze mee in de zaak. In de bediening, achter de bar of op het terras een ijsje eten om mensen te trekken. “Ik ben klein van stuk, maar als elfjarige kon ik op een kratje staan om glazen te spoelen”, lacht Ingrid. “Het wordt je echt met de paplepel ingegoten.”

Twee jaar heeft ze voor Kernsoftware aan de Kanaalweg gewerkt, maar ook toen was ze in het weekend aan Het Haagsche Schouw te vinden. “Het laat je toch niet los. Ik heb 25 jaar geleden wel de eerste computer in het bedrijf gebracht.” De oudste dochter (21) van het echtpaar werkt wel in de horeca, maar niet binnen het familiebedrijf. Zij studeert communicatie aan de Hogeschool Leiden. Frans: “Onze zoon (19) zit op de Hogere Hotelschool in Scheveningen. Onze jongste dochter (15) werkt hier al een paar jaar in het weekend. Ze is begonnen met kussentjes op het terras te leggen, tafeltjes schoon te maken en te helpen bij het ontbijt.” Dertig jaar geleden ging Frans, die van origine automonteur is, met Paulus van der Valk mee van Voorschoten naar Het Haagsche Schouw. “Ik werkte als parttimer in de Gouden Leeuw en kon met Paulus mee. Na tien jaar is Paulus naar een vestiging in Hengelo vertrokken en zijn Ingrid en ik in de directie gegaan.” INVESTEREN

Frans erkent dat Van der Valk Hotel Leiden goed draait. “Dat komt omdat wij voortdurend blijven investeren. Dat is ook de reden dat Van der Valk kan blijven groeien. Een aantal jaren geleden is er nieuwbouw gepleegd, vorig jaar hebben we alle hotelkamers gerenoveerd. Nu zijn we al weer aan het nadenken over de restyling van het restaurant, zodat het altijd top is. Er zijn de laatste jaren veel hotels in Leiden bijgekomen. De enige manier om de concurrentie aan te gaan, is zorgen dat je product er altijd perfect bij staat.” Honkvast personeel en een goed managementteam spelen daarbij een belangrijke rol. Frans: “Ze weten wat we willen en ze kennen de gasten. Wij kunnen heel wat zaken goed aan hen overlaten.” Van der Valk Hotel Leiden heeft ook een lokale functie. Het restaurant, het terras aan het water, feesten, partijen, bruiloften. “Wat dat betreft timmeren we aardig aan de weg.” ACHTERGROND

Frans staat meer in de spotlights als ‘overall general manager’, Ingrid werkt liever op de achtergrond. “Bij de ingang van het hotel heb ik mijn kantoortje en dan hoor je veel. Ik bemoei me overal mee, want het moet wel allemaal goed zijn. Je moet zo’n zaak ook met z’n tweeën doen, anders red je het niet. Als je dan een goed, leuk en gemotiveerd team hebt, kun je lekker draaien.” Ingrid heeft in het verleden op elke afdeling diensten gedraaid en weet van alle afdelingen wat er kan spelen. “Maar op een gegeven moment is het wel goed. Ik loop al vanaf mijn elfde in het restaurant te hobbelen. Nu werk ik meer op de achtergrond. Maar het is ook zo leuk. Er gebeurt zoveel, geen dag is hier hetzelfde. Daardoor blijft het leuk, en dat geldt voor ons allemaal.” VAN DER VALK HOTEL LEIDEN

Niet alle afstammelingen van ‘opa’ Van der Valk stappen in het bedrijf. Ook Ingrid heeft eerst om zich heen gekeken.

Haagse Schouwweg 14 | 2332 KG Leiden | 071-5731731 leiden@valk.com | www.hotelleiden.nl LEIDEN INTOBUSINESS

COLUMN

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

Niet lijden maar begeleiden! Het thema van deze uitgave van Leiden IntoBusiness is familiebedrijf. Daar zou ik van alles over kunnen schrijven, maar als ik aan familiebedrijf denk komt als eerste gedachte op ‘opvolging’ en als tweede ‘in de familie is geen opvolger, dus verkoop aan een derde’. Het regent momenteel weer overnames. Ik heb er op dit moment 4 lopen, waarvan 2 internationaal. Dat betekent super hard werken. Ik geniet daar van. Oscar is daar minder blij mee: ik ben ruim over de deadline heen voor het aanleveren van mijn column. Sorry Oscar! Om toch snel iets te kunnen aanleveren, maak ik van deze column gebruik om u als lezer (nader) inzicht te geven in het overnameproces. Ik werk al zo lang in de transactiepraktijk dat ik in de kortste tijd pagina’s vol kan schrijven over het fenomeen overnameproces en de valkuilen in het overnameproces. Een A4 kan ik tussen de contractonderhandelingen waar ik nu middenin zit wel aanleveren. Het overnameproces beslaat meestal drie fasen. Bij overeenstemming over de hoofdlijnen spreken koper en verkoper de intentie uit om tot een overeenkomst te komen en leggen dit vast in een ‘letter of intent’ (LOI). De tweede fase betreft een ‘due diligence’ (DD) onderzoek ter identificatie van risico’s en waardebepaling van de te kopen onderneming. Zonder goede begeleiding komt kritische informatie niet boven water en is de overname bij voorbaat gedoemd te mislukken. Na het DD-onderzoek volgen de contractonderhandelingen. Garanties, vrijwaringen en de wijze waarop nakoming financieel wordt afgedekt zijn altijd onderwerp van lange discussies. Waarom? Een verkoper is aansprakelijk voor de gebreken van een geleverd product. Dit geldt ook voor bedrijfsovernames. Anders dan in het Amerikaans recht is ‘garantie’ in het Nederlands recht geen vastomlijnd juridisch begrip met vooraf bepaalbare kenmerken en rechtsgevolgen. In dat licht bezien, geef ik graag de volgende tips. 1. Neem, vanuit koper’s perspectief, voorafgaand aan het DD-onderzoek in de LOI op dat garanties afgegeven moeten worden om te voorkomen dat een verkoper stelt geen garanties te hoeven geven omdat koper alles al heeft kunnen onderzoeken.

Tekst Pietia Laarhoven-van der Mark | Fotograﬁe John Brussel

LEIDEN INTOBUSINESS

Pietia is partner bij TeekensKarstens advocaten notarissen

2. Realiseer je bij het laten opstellen van de koopovereenkomst dat het een ‘oorlogsdocument’ is. Na het sluiten van de deal verdwijnt de ordner met het contract en alle bijlagen in de kast en het wordt er pas uitgehaald als er een probleem is. Dan moet uit de overeenkomst duidelijk blijken hoe het probleem opgelost moet worden. Beschrijf daarom in de koopovereenkomst hoe en waarom de overeenkomst tot stand is gekomen. Dit kan als leidraad dienen bij de interpretatie van clausules indien daarover later een conflict ontstaat. Voorkom te lange en onduidelijke bepalingen in de koopovereenkomst. Dat leidt alleen maar tot onnodige discussies. Beschrijf procedureafspraken wel uitgebreid. Als er formules gehanteerd worden, beschrijf de uitwerking daarvan in een voorbeeld. 3. Leg de omvang van de aansprakelijkheid van verkoper voor onjuistheid van garanties vast. De garanties betreffen de voor de koper essentiële verklaringen omtrent de onderneming, en is in die zin een soort omschrijving van het gekochte waaraan de conformiteit getoetst kan worden. Het is dus van groot belang dat in ieder geval die onderwerpen waaraan de koper waarde hecht, in de lijst van garanties zijn opgenomen. 4. In geval van een overname van een onderneming is de schadebepaling bij schending van garanties niet eenvoudig. Daarom is het wenselijk dat partijen bij voorbaat een regeling treffen over de wijze waarop de schade zal worden berekend. Ga in de onderhandeling deze discussie niet uit de weg. Pietia Laarhoven-van der Mark

Reageren? laarhoven@tk.nl

REPORTAGE

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

Motorhuis & Nijssen Koeling BV

“HET GAAT NIET ALLEEN OM VERKOPEN, MAAR OM DE RELATIE MET DE KLANT” Motorhuis is al jarenlang het adres voor uw bedrijfswagens. De aankoop en de open aanbouw van de bedrijfswagen wordt volledig begeleid door vakkundige medewerkers. Maar na de verkoop houdt die service niet op. “Je bouwt een vertrouwen op en onderhoudt het contact.” Tekst Marleen Hogendoorn | Fotograﬁe John Brussel

In Noord- en Zuid Holland en het Oosten van het land beschikt Motorhuis over 16 showrooms en 18 servicecentra voor de merken Opel, Citroën, Mazda, Hyundai, Alfa Romeo, Jeep, Lancia en Fiat. Motorhuis is onderdeel van Markeur, één van de grotere spelers op het gebied van automotive. Hieronder vallen verschillende units. Naast Motorhuis zijn dat Autoschadehuis, Multirent, Multilease en Multi Energy. Deze units zijn actief op alle terreinen die met mobiliteit te maken hebben. Alle expertise, kennis en daadkracht is dus onder één dak. En dat is een heus droomscenario, vindt accountmanager zakelijke markt Paul Rurup. “Vooral bij bedrijfswagens geldt dat je snel moet kunnen schakelen. Als er iets mis is, moet dat spoedig geregeld worden. Bedrijfswagens moeten altijd kunnen rijden. De ondernemer moet mobiel blijven, daar verdienen ze tenslotte het geld mee. We hebben veel vestigingen in de regio met, vanuit de zakelijke markt, elk hun eigen deskundige contactpersoon. De lijntjes houden we kort, dat is wel zo prettig en duidelijk voor de klant.” Bij Motorhuis kunt u terecht voor diverse merken bedrijfswagens. De autodealer is zelfs gespecialiseerd in de verkoop en het onderhoud van Opel Bedrijfswagens en Citroën Bedrijfswagens. “We denken mee met onze klant, we willen ontzorgen. Het gaat veel verder dan alleen een bedrijfswagen verkopen, je gaat een relatie aan met de klant. Zo’n relatie is gebaseerd op vertrouwen en die moet je blijven onderhouden.”

“DE BEDRIJFSWAGENS HEBBEN ONS NOG NOOIT STIL LATEN STAAN” Een voorbeeld van een goede relatie van Motorhuis is Nijssen Koeling BV. Al zeker 25 jaar is dit Leidse bedrijf een trouwe klant. Nijssen Koeling BV is een familiebedrijf dat in 1948 werd opgericht en bestaat nu al 68 jaar. Het ontwerpt en bouwt koelinstallaties, vriesinstallaties, rijpkamers en plantengroeikamers, die optimale bewaarcondities garanderen voor de producten. Het bedrijf is in Leiden gevestigd en werkt voor grote en kleine klanten in binnen- en buitenland. Opdrachten in Hawaï, Los Angeles en Saoedi Arabië zijn geen uitzonderingen. Momenteel rijden er zo’n 14 bedrijfswagens van Opel Vivaro, geleverd via Motorhuis. Nijssen Koeling BV is tevreden over de samenwerking en het goede contact, want de wagens hebben de medewerkers nog nooit stil laten staan. De bedrijfswagens zijn van binnen ingericht op koeltechniek en beschikken over speciaal toegepast gereedschap. Als er iets mis is met een van de auto’s, moet er snel worden gereageerd. Stilstaan kost immer geld en aan vervangend vervoer heeft Nijssen Koeling BV weinig. Motorhuis en Nijssen Koeling BV zijn praktisch buren, de bedrijven zijn vlak bij elkaar gevestigd. In geval van pech kan er meteen worden langsgereden. www.motorhuis.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

‘Waarden en business model Rabobank passen bij familiebedrijven’ Vlak voor het interview heeft Edwin van Diemen net 140 zonnepanelen op het dak van het pand van Van Diemen Sloop laten plaatsen. “Een uitstekend initiatief. Als bank vinden wij milieu en maatschappelijk verantwoord ondernemen ook erg belangrijk”, stelt Martijn Starre, accountmanager bij Rabobank Leiden-Katwijk. Van Diemen Sloop is een van de vele familiebedrijven die zakelijke klant bij Rabobank Leiden-Katwijk is. Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel 18

LEIDEN INTOBUSINESS

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

Van Diemen Sloop richt zich al jaren op de lange termijn

Van Diemen Sloop zag het levenslicht in 1936. De grootvader van Edwin van Diemen bracht vroeger puin met een bootje naar de boeren. Van lieverlee nam hij ook wel eens wat aan. Aannemers en metselaars moesten immers van stenen af die uit de binnenstad afkomstig waren. “Van origine was het bedrijf een inzamelaar van puin”, vertelt Van Diemen. “Zo is het bedrijf gegroeid. We hebben nu te maken met compressoren, machines, vrachtwagens, asbest vanaf de jaren negentig en bodemsanering.” Van Diemen nam het bedrijf vlak voor de eeuwwisseling over van zijn vader, die zijn opa was opgevolgd in de jaren zeventig. In eerste instantie samen met zijn zus, maar zij is tien jaar geleden uit het bedrijf gegaan. “Ik ben dus nog de enige Directeur-grootaandeelhouder in het bedrijf ”, aldus Van Diemen. Of er straks ook nog een vierde generatie aan het hoofd van Van Diemen Sloop staat, laat Van Diemen in het midden.

korte termijn, maar juist op de lange termijn. Sinds de oprichting is het bedrijf alleen maar gegroeid. Ondanks de crisis van de afgelopen jaren staat het bedrijf als een huis. Daarin onderscheidt Van Diemen Sloop zich als bedrijf, als familiebedrijf.” Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat hoog in het vaandel bij de Rabobank. “Niet alleen omdat er geld mee te verdienen is, maar ook omdat we het als bank belangrijk vinden voor de toekomst, voor onze kinderen. Een voorbeeld hiervan is onze betrokkenheid bij ‘Energie van de Toekomst’ op 11 oktober. Op deze dag organiseren wij het evenement Slim Verbouwen, waarin we particuliere klanten in contact brengen met zakelijke klanten die iets voor hen kunnen betekenen op het gebied van het verduurzamen van hun woning. Zonnepanelen kunnen hiervan een voorbeeld zijn.” NAAST DE ONDERNEMER STAAN

MILIEU

Milieu is de laatste jaren een van de speerpunten van het bedrijf. “Je moet allemaal certificaten hebben. Je hebt te maken met de zorg naar je mensen toe. De uitstraling van het bedrijf moet perfect zijn. Dat zal ook in de toekomst zo blijven.” De Arboregelingen hebben hun invloed op het bedrijfsproces. “Werknemers mogen minder tillen en minder fysiek belast worden. Machinaal werken is daardoor heel belangrijk geworden.” Buiten het benutten van energie van de 140 geplaatste zonnepanelen, zet Van Diemen ook in op hergebruik van afval. “Cradle to cradle. Met onze sorteerinrichting kunnen wij zo’n 96% van het afval weer terugbrengen in de maatschappij. Het wordt gerecycled en hergebruikt. Er is maar een hele lage restfractie die gestort moet worden of door een oven wordt vernietigd.” Net als veel andere familiebedrijven doet Van Diemen zaken met de Rabobank. “Zo’n 60 tot 70% van de zakelijke klanten van Rabobank Leiden-Katwijk is een familiebedrijf ”, weet Starre. Familiebedrijven zijn vooral gericht op de lange termijn en hechten veel waarde aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Daar past de Rabobank qua waarden, normen en business model goed bij”, stelt hij. DUURZAAMHEID

Van Diemen Sloop is een goed voorbeeld van een familiebedrijf dat bij de Rabobank past, vindt Starre. “Je hebt het over duurzaamheid. Van Diemen Sloop richt zich niet op de

Voor Van Diemen Sloop verzorgt de Rabobank het betalingsverkeer in de breedste zin van het woord. Ook het faciliteren van kredietruimte voor Van Diemen behoort tot de mogelijkheden. “Wij proberen de ondernemer te adviseren als daartoe behoefte is.” Feitelijk gaat de accountmanager van de Rabobank naast de ondernemer staan en vormt een ideale sparringpartner. De Rabobank beschikt over voldoende kennis en partners om de toekomst van familiebedrijven zeker te stellen. “Hoe kunnen we het bedrijf nu al klaarmaken, zodat Edwin langzamerhand een stapje terug kan doen? Dat zijn zaken waar we samen over nadenken.” Van Diemen bankiert net als zijn vader al jaren bij de Rabobank. “De accountmanagers gaan best lang mee”, ervaart Van Diemen. “Dat zij al zo lang bij ons betrokken zijn, is gunstig voor mijn bedrijfsvoering. Je hebt vertrouwen in elkaar en het gaat om langdurige relaties. Dat de Rabobank voor de lange termijn gaat, is een pre. Daarnaast zijn wij ook geen lopers. Het gaat om een goede relatie, en dat je weet wie je kunt bellen als je een probleem hebt. Dat is bij de Rabobank goed geregeld.” RABOBANK LEIDEN-KATWIJK

Schipholweg 105 | 2316 XC Leiden Rogstraat 2 | 2224 TW Katwijk 071-7006100 bedrijven@LeidenKatwijk.rabobank.nl www.rabobank.nl/leidenkatwijk LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Baart B.V. staat aan de vooravond van vijftigjarig bestaan

‘Schildersbedrijf verandert richting totaal onderhoud van vastgoed’

LEIDEN INTOBUSINESS

THEMA: FAMILIEBEDRIJVEN

In 1965 begon Willem Baart senior in de Julianastraat in Leiderdorp een schildersbedrijf. Oorspronkelijk was Baart een timmerman, maar de zachtboardplafonds (en later de gipsplatenplafonds) moesten ook geschilderd worden. Zo rolde Baart langzaam het schildersvak in. Aan de vooravond van het vijftigjarig bestaan neemt Willem Baart junior een nieuwe tendens waar. “We schilderen niet alleen, maar gaan ook weer timmeren. Het bedrijf verandert van schildersbedrijf steeds meer in de richting van het totaal onderhoud van vastgoed.” Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel

In Leiderdorp was de garage naast het huis van de familie Baart gevuld met ladders en verfblikken. Na verloop van tijd was één garage niet meer voldoende en werd er een tweede garage aangeschaft. In 1991 verhuisde het familiebedrijf naar de Oude Vest in Leiden. “Daar hadden we een ruimte die overeenkwam met drie garageboxen.” UITBREIDEN

In 1995 was het tijd voor de volgende stap. Baart nam niet alleen de leiding in het bedrijf over van zijn vader, het familiebedrijf verhuisde ook naar een groot pand aan de Flevoweg. Of het bedrijf, dat zich van begin af aan ook gespecialiseerd heeft in het zetten van glas, daar nog lang te vinden is, is maar de vraag. “We hebben in 2001 onze ruimte uitgebreid met een extra unit, maar verder uitbreiden is hier niet meer mogelijk. Dit terrein is te klein voor ons geworden.” Baart kijkt om zich heen naar een nieuwe locatie, maar weet dat die niet makkelijk te vinden is. “Je hebt een heel klein kantoor nodig, maar een heel groot magazijn annex werkplaats. Panden met die verhoudingen zijn moeilijk te vinden.” Het feit dat er opnieuw uitbreiding nodig is en dat het bedrijf volgend jaar vijftig jaar bestaat, zegt meer dan genoeg over de kwaliteit en hoeveelheid werk van het Schildersbedrijf Baart. Naast schilderen houdt het familiebedrijf zich ook bezig met glas zetten, behangen, sierpleisterwerk, decoraties en wapenschilden restaureren, muurschilderingen, klein timmerwerk en het onzichtbaar herstellen van houtrot. Leiden is een stad met vele hofjes. Het Sint Stevenshofje aan de Haarlemmerstraat, dat ook wel het Convent van Tetterode wordt genoemd, is een van de Leidse hofjes die door Schildersbedrijf Baart momenteel in een goede oude staat wordt gebracht.

meer volstaan met alleen maar schilderen. Opdrachtgevers willen één aanspreekpunt, korte lijnen en dat het werk goed wordt uitgevoerd. Wij kunnen hierin voorzien. Dat heeft geleid tot groei. Vandaar dat we het ook zo druk hebben, ook tijdens de crisis.” Schildersbedrijf Baart richt zich vooral op het wat grotere werk. Dit betekent niet dat een particulier niet welkom is. Drie à vier schilders zijn beschikbaar voor het particuliere werk, maar dat waren er vroeger acht. “De particuliere markt is de laatste jaren wat minder geworden”, weet Baart. HOTELWEZEN

Het bedrijf werkt nu vooral voor woningcorporaties en het hotelwezen. “Wij schilderen voor N-H Hotels, Golden Tulip, I Am Hotel en Van der Valk. Ik heb de laatste zeven jaar meer dan 1500 hotelkamers geschilderd.” Een hotel kan het zich niet veroorloven om kamers voor langere tijd uit de verhuur te halen. Baart heeft zich gespecialiseerd in het opknappen van veel hotelkamers in korte tijd. “Schilderen, behangen, stucwerk, we zorgen dat het helemaal kant-en-klaar is en dat de kamer weer snel in gebruik kan worden genomen.” Baart kwam op zijn zeventiende in dienst bij zijn vader. De huidige generatie volgt dezelfde route. Matthijs, de oudste zoon van Baart (20 jaar), trad op zijn zestiende in dienst bij zijn vader. Tobias, als achttienjarige de jongste zoon van Baart, werkt sinds juni van dit jaar in het familiebedrijf. “We hebben de hele tijd met zijn tweeën op kantoor gezeten. Maximaal kunnen we dan zo’n twintig man aansturen. We hebben geen uitvoerders, maar doen alles zelf: van de offerte opstellen tot het opleveren van het eindresultaat. Tobias pakt nu de telefoon op en brengt de verf rond. Dat geeft ons rust. Als we hier met zijn drieën zitten, kunnen we weer een klein beetje groeien.”

EÉN AANSPREEKPUNT

In het verleden werd het timmerwerk vooral verzorgd door aannemers. Tegenwoordig kiezen opdrachtgevers ervoor om alles bij één bedrijf onder te brengen. “Je kunt als bedrijf niet

SCHILDERSBEDRIJF BAART B.V.

Flevoweg 12E | 2318 BZ Leiden | 071-5234111 info@baartbv.nl | www.baartbv.nl LEIDEN INTOBUSINESS

KANTOORRUIMTE INCL. VELE FACILITEITEN EN IDEALE LIGGING IN LEIDEN TE HUUR VANAF 500M2

€

v.a.

per m2

De Roosevelt building Rooseveltstraat 55, Leiden • ca.2188m2 representatieve kantoorruimte op strategische locatie • Vanaf € 70,-- per m2 • Uitstekend bereikbaar d.m.v. uitvalswegen, A4, N11 & N206 • 45 beschikbare parkeerplaatsen • Deelverhuur ook mogelijk v.a. 500m2 • Kijk voor een impressie op:

http://youtu.be/nmK1DPB_GoU

071-5233277

REPORTAGE

Aannemingsbedrijf Van Mil realiseerde voor Oldenburger Fietsspecialist een gloednieuwe winkel aan de Leidse Nieuwe Beestenmarkt.

Wederom succesvolle samenwerking Leids en Alphens bedrijf

Oldenburger Fietsspecialist en Aannemingsbedrijf Van Mil steken oud Leids pand in een modern jasje Oldenburger Fietsspecialist is al jaren een begrip in Leiden, Alphen en Gouda. Sinds kort tilt de ďŹ etsspecialist de service en de kwaliteit naar een nog hoger niveau, met een gloednieuwe winkel aan de Nieuwe Beestenmarkt in Leiden. Aannemingsbedrijf Van Mil realiseerde het hele project. Tekst Judith Kloppenburg | FotograďŹ e DeBeeldredacteur.nl/Oscar van der Wijk LEIDEN INTOBUSINESS

Regelmatig heeft u in Leiden IntoBusiness kunnen lezen hoe belangrijk samenwerking is voor bedrijven. Niet alleen binnen Leiden, maar ook daarbuiten. Met name Peter van Mil van Aannemingsbedrijf Van Mil is daar een groot voorstander van. En een uitdaging gaat hij niet uit de weg. Zo ook niet de renovatie van een oud pand in Leiden. Een pand waar al menig koper en aannemer niet doorheen kon kijken. Zo wel Eric Oldenburger, eigenaar van Oldenburger Fietsspecialist. ‘OUWE TROEP’

“Omdat onze winkel op station Leiden vanwege bestemmingsplannen moest verdwijnen, ging ik op zoek naar een nieuwe locatie”, vertelt Oldenburger. “In mijn zoektocht had ik twee eisen: het moest in de buurt van het station zijn en het pand moest enigszins opvallen.” Het pand waar de ondernemer uiteindelijk zijn oog op liet vallen was absoluut opvallend. Mits je door de staat waarin het verkeerde heen kon kijken. “Het was gewoon ‘ouwe troep’. En ik kan me voorstellen dat veel van mijn voorgangers het niet aandurfden. Toch zagen wij (Oldenburger runt Oldenburger Fietsspecialist met zijn broer Harold) meteen de mogelijkheden; een prachtige nieuwe fietsenzaak, met daarboven spiksplinternieuwe studentenkamers.” VERSTAND VAN VERBOUWEN

In eerste instantie wilden de heren het project zelf aanpakken, maar al gauw kwamen ze tot de conclusie dat dit hun pet te boven ging. “Hier moest echt iemand bij komen met verstand van verbouwen.” Over wie daar de aangewezen persoon voor was hoefde niet lang te worden nagedacht. 24

LEIDEN INTOBUSINESS

“Ik kende Peter vanuit het Alphense en het afwerkingsniveau waarmee Aannemingsbedrijf Van Mil werkt, was voor mij een belangrijke reden om voor zijn bedrijf te kiezen. Ik waardeer de manier waarop Peter bouwt.” Ook voor een ervaren aannemer als Van Mil was het project een uitdaging. Niet alleen moest het pand aan allerhande gemeentelijke eisen voldoen. De combinatie winkel en studentenwoningen en de uitstraling die de winkel moest krijgen maakten het project allesbehalve doorsnee. “We zijn daarom op regiebasis alles gaan slopen”, vertelt de aannemer. “Zodat het inzichtelijk werd. We hebben het pand tot casco gestript. Echt tot het bot van het gebouw. En van daaruit zijn we verder gaan werken. Alleen op deze manier krijg je echt goed in kaart wat er moet gebeuren. Omdat alles zo verouderd was, zijn alle constructies er letterlijk uitgehaald en hebben we het technisch helemaal opnieuw opgebouwd.” VERTROUWEN

Voor Oldenburger was de keuze voor het strippen en weer opnieuw opbouwen een zaak van vertrouwen. Niet alleen vanwege het drastisch slopen, maar ook omdat er bij een dergelijke manier van aanpakken veel in kaart en dus ook in rekening moet worden gebracht. Toch is dit traject goed verlopen, vertelt de ondernemer. “Ik heb Peter niet voor niets ingeschakeld. Ik wist van te voren dat hij verstand van zaken heeft. Bovendien heeft hij me heel nauw bij het project betrokken en zijn we vanaf de sloop een aanneemsom overeengekomen. Ik realiseerde me bovendien dat het een investering was voor langere tijd. Wij zitten hier echt voor de lange termijn.”

OUD IN EEN NIEUW JASJE

Al met al heeft de verbouwing van het pand aan de Nieuwe Beestenmarkt zo’n tien maanden geduurd. Inmiddels is de winkel alweer sinds 12 april jl. open, en op het moment van verschijnen van deze Leiden IntoBusiness zijn alle studentenkamers verhuurd. Het resultaat van het project is op zijn zachtst gezegd opvallend te noemen. De voorkant van het pand omschrijft zich het best als ‘oud in een nieuw jasje’. De klassieke Leidse gevels zijn intact gelaten, met allemaal hun eigen kleur en eigen ornament, zodat het duidelijk is dat het drie panden zijn. Oldenburger: “We wilden dat alles zoveel mogelijk oud Leids oogde, maar in een modern jasje. We hebben daarom bewust een Leidse architect ingeschakeld, Marcel van Dijk, die verstand heeft van oude panden.” De Oldenburgers wilden een verrassingseffect creëren, vertelt de ondernemer. “Als je de buitenkant ziet, verwacht je niet deze binnenkant. Die moest strak worden. We leven tenslotte wel in 2014. Het ‘oude’ buiten en het nieuwe binnen geeft echt het wauw-effect.” De gloednieuwe fietsenwinkel trekt een heel ander publiek dan voorheen, vertelt Oldenburger. “Bij het station was het voornamelijk verhuur en reparatie. Hier komt men bewust naartoe voor een hoger segment fietsen.”

deuren naar het ruime dakterras. Oldenburger: “Ik denk dat menig student hier de tijd van zijn leven gaat hebben.” SUCCESVOLLE SAMENWERKING

De samenwerking met Aannemingsbedrijf Van Mil is een succes geworden, vertelt Oldenburger. “Ik hou van ordentelijk werk en dat levert Peter. Daarnaast was er een bijzonder goede klik op de werkvloer tussen ons en de mannen van Peter. Het was een bijzonder project voor ons allemaal.” Van Mil: “Ik merkte dat iedereen er helemaal in op ging. Men ging met plezier aan het werk. Een project als dit is niet alleen voor mij een uitdaging, ook voor mijn werknemers. Dat geeft veel energie en inspiratie.” Oldenburger: “Uitvoerder Cees Martens was zo enthousiast. Iedere keer kwam hij weer met goede ideeën. Dat maakte het project echt leuk.” Het renoveren van een oud pand als dit is een uitdaging, vertelt Van Mil tot besluit. “Maar het geeft wel de meeste voldoening. Niet voor niets worden we steeds meer gevraagd voor dit soort projecten.” Het is absoluut een uitdaging, vult Oldenburger aan. “Maar als je naar het resultaat kijkt, is dat het helemaal waard.”

STUDENTENWONINGEN

Boven de winkel bevinden zich tien studentenwoningen. Moderne, nieuwe woningen, die allemaal hun eigen karakter hebben. “De klassieke balken alleen al maken de kamers uniek”, vertelt Van Mil. “Het zijn nieuwe, frisse ruimtes, maar wel met een klassieke sfeer.” Het centraal gelegen studentencomplex is voorzien van voldoende toilet- en douchegelegenheid en heeft een grote open keuken met openslaande

FIETSPOINT OLDENBURGER

Nieuwe Beestenmarkt 7-9 | 2312 CG Leiden 071-5120068 | info@olden-burger.nl | www.fietspoint.com AANNEMINGSBEDRIJF VAN MIL

Curieweg 8F | 2408 BZ Alphen aan den Rijn | 0172-477000 info@vanmil.nl | www.vanmil.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Leiden Culinair 2014

GENIETEN TIJDENS WEDEROM GESLAAGDE EDITIE Conform een lange traditie vierde Leiden ook dit jaar de zomer tijdens Leiden Culinair. Het was de 28e keer dat restaurants uit Leiden en omgeving zich presenteerden op dit smaakvolle evenement. In tegenstelling tot vorig jaar was het weer dit jaar super. De juryprijzen voor het beste gerecht was dit jaar voor Koetjes en Kalfjes, een heerlijk broodje buikspek. FotograďŹ e John Brussel

PROEVEN EN ONTMOETEN

RABOBANK EN LEIDEN CULINAIR

Na de positieve reacties van hun relaties in 2012 en 2013 besloot IT bedrijf SCC Services om zich ook in 2014 als hoofdsponsor aan het festival te verbinden. In de sfeervolle bestuurskeuken bereidden twee chefs heerlijke hapjes in een door Barthen Keuken Design Center en Miele Nederland volledig geoutilleerde keuken. Een perfect moment om in een informele setting met relaties bij te praten, zo ondervonden diverse sponsors die relaties hadden uitgenodigd. De borrels op het festival zijn een zeer geschikt moment voor verrassende ontmoetingen met zakelijk perspectief.

Samen met de Rabobank bewees Leiden Culinair dat op een evenement als dit het nuttige met het aangename kan worden gecombineerd. Vrijdag overdag werd de bestuurskeuken net als vorig jaar omgedoopt tot een volwaardige conferentielocatie, waar Rabobank hun Ondernemersdag organiseerde.

LEIDEN INTOBUSINESS

Deelnemers en bestuur van Leiden Culinair kijken met genoegen terug op deze 28e editie. In oktober wordt gestart met de voorbereiding van 2015, de datum wordt voor het einde van 2014 bekend gemaakt.

SPONSOREN

LEIDEN INTOBUSINESS

UP TO DATE MET JAN©

WAT DOET JAN©? STARTEN ACCOUNTANCY BELASTINGEN PERSONEEL SALARISSEN RECHT OPTIMALISATIE OVERNAMES PENSIOEN

FAMILIEBEDRIJVEN ZIJN VAAK WINSTGEVENDER Familiebedrijven vormen de helft van het totale aantal bedrijven in ons land. Beursgenoteerde familiebedrijven maken verhoudingsgewijs meer winst dan andere beursgenoteerde bedrijven en zij bestaan langer. Dit komt omdat familiebedrijven vaak veel investeren in de relatie met medewerkers. Wat vaak leidt tot een bedrijfscultuur met een sterke saamhorigheid en een teamgeest. In familiebedrijven voelen werknemers zich vaker meer gewaardeerd en dit zorgt voor een gemotiveerde houding. KRACHT Het is belangrijk dat de missie en visie van de familie op één lijn liggen met die van het bedrijf. En dat de visie en missie goed worden vertaald naar de strategie en iedereen in het bedrijf daarvan op de hoogte is. Medewerkers voelen dan een harmonieuze bedrijfscultuur en weten welke koers er gevaren moet worden. BEDREIGINGEN Toch zie ik ook wel eens dat het niet op rolletjes loopt. Bijvoorbeeld bij een bedrijfsopvolging, dan kunnen er spanningen ontstaan omdat de opvolging binnen de familie moet plaatsvinden. In dergelijke situaties worden niet altijd de juiste vragen gesteld. Vragen die belangrijk zijn: wat voor leiderschap heeft de onderneming in deze tijd nodig? Wat wil de zoon of dochter die als opvolger is aangewezen eigenlijk? STAP VOOR STAP Mijn aanpak is dat ik het vraagstuk van de opvolging in kleine stukjes hak - in deelvraagstukken - en dat we die vervolgens één voor één oplossen. Vrijwel altijd zijn de oplossingen bevredigend voor alle partijen. Het is fantastisch om hieraan als adviseur een bijdrage te mogen leveren. HEB JE VRAGEN? Zit jij met vragen over de opvolging in je (familie)bedrijf? Of heb je andere vragen omtrent je bedrijfsvoering? Neem dan vrijblijvend contact met mij op.

Jolanda van der Maden | 088-2202304 | JolandavanderMaden@JAN.nl 28

LEIDEN INTOBUSINESS

KRIJGT JE PENSIOENREGELING WEL GENOEG AANDACHT?

Kom je ook naar de bijeenkomsten van JAN©?

Per 1 januari 2015 zijn er veel veranderingen in de pensioenwetgeving. De kans is groot dat je er aandacht aan moet besteden. We zetten hier wat zaken voor je op een rij.

Inschrijven kan op onze website www.JAN.nl 23-10 Wet Werk en Zekerheid (Weesp) 28-10 Nieuwe Pensioenwetten (Zwanenburg) 29-10 Eindejaartips (Loetje aan ’t IJ) 30-10 Fiscaal adviesborrel (Rijnsburg)

VERANDERINGEN

Vanaf 1 januari 2015 wordt de jaarlijkse opbouw opnieuw verder ingeperkt. Ook komt er een maximaal pensioengevend inkomen van honderdduizend euro. Verder moeten alle beschikbare premieregelingen overstappen van de huidige bruto naar de nieuwe netto premiestaffels. PENSIOENLEEFTIJD

Kortom, dat betekent dat je ermee aan de slag moet. En als je straks toch bezig bent met je pensioenregeling, is het ook goed om stil te staan bij de toekomst ervan. Het zal waarschijnlijk niet lang meer duren voor de pensioenleeftijd verder wordt opgehoogd naar 68 jaar. Voor pensioenfondsen liggen er diverse wetsvoorstellen die invloed hebben op de dekkingsgraad en op de premies. GEZICHTEN

De lage rentestand zorgt ervoor dat de premies bij pensioenverzekeraars snel oplopen en de bijbehorende garantieopslagen ook. De lage rente in combinatie met het toenemen van de levensverwachting zorgt daarnaast voor teleurgestelde gezichten bij de aankoop van een pensioen uit een beschikbare premieregeling. IMPACT

Een pensioenregeling is vaak de aanvullende arbeidsvoorwaarde met de meeste financiële impact, voor zowel de werkgever als voor de werknemers. Het is daarom slim om de regeling regelmatig tegen het licht te houden. Zo voorkom je problemen. Als werkgever betaal je dan niet teveel premie. Werknemers raken minder snel teleurgesteld en de rechter moet minder vaak tussen beiden komen. MEER WETEN?

Houd jij je pensioenregeling wel vaak genoeg tegen het licht? Kun je daarbij wel wat hulp gebruiken? Neem dan contact met mij op. Paul van Ravenzwaaij PaulvanRavenzwaaij@JAN.nl 088-2202257

CRISIS DOOR RUZIE VIER DECENNIA

Veertig jaar geleden hebben Maarten (67) en Albert (63) de handelsonderneming van hun vader overgenomen. In vier decennia is het bedrijf uitgegroeid naar drie vestigingen en heeft het een goede naam opgebouwd. Inmiddels werkt ook de derde generatie van de familie in het bedrijf. Dave - de zoon van Maarten - is hoofd van het magazijn. ZWAAR WEER

Maarten is inmiddels ruim twee jaar met pensioen. Albert moet nog ruim twee jaar werken. De vraag is echter of hij dat haalt. Het bedrijf zit namelijk in zwaar weer. Met een extra kapitaalinjectie kan de onderneming gered worden. Via een externe partij lukt het niet om dat geld te vinden. Dus moet de familie herinvesteren. Hierover zijn echter nooit afspraken gemaakt. Het lukt de broers niet om het eens te worden over de aanpak om dit op te lossen. GEVAAR

Het verschil van mening is een regelrecht gevaar voor de continuïteit van het bedrijf. Maarten dreigt daarnaast zijn vermogen dat nog in het bedrijf zit, te verliezen. Albert kan door de situatie zijn pensioen kwijtraken. En zoon Dave kan zijn baan als hoofd van het magazijn verliezen. Wat alle betrokkenen nog het ergste vinden, is dat de harmonie binnen de familie ernstig verstoord is. AFSPRAKEN

Dit alles had voorkomen kunnen worden als er duidelijke afspraken waren gemaakt. Hoe moet de familie hiermee omgaan? Hoe bouwt de familie voldoende reserves op? Afspraken zorgen voor zowel harmonie binnen de familie als voor borging van de continuïteit van de onderneming. HEB JE VRAGEN?

Wil je meer weten over het maken van goede afspraken in je familiebedrijf? Aarzel dan niet om met mij contact op te nemen voor een vrijblijvende afspraak. Geert Hoedjes 088-2202447 GeertHoedjes@JAN.nl LEIDEN INTOBUSINESS

- ADVERTENTIE -

Het nieuwe rijden begint bij Hyundai Geenjaar!

€252,-

P.M.

ALLES-IN-1 abonnement Go! pakket voor slechts €27,- p.m. Hyundai i10 Go!

> Geïntegreerd navigatiesysteem met radio/CD/MP3 speler > Bluetooth-carkit > Centrale deurvergrendeling met afstandsbediening > Climate control > Elektrisch bedienbareramen voor/achter > Kleurinleg interieur

De Hyundai i10 is er vanaf €10.995,-

Alles zit in het abonnement, behalve de benzine.

Kom nu langs en profiteer van deze aanbieding! GEENJAAR AUTOBEDRIJF Hallenweg 2, Leiden, tel. 071 - 522 5575 geenjaar.hyundai.nl Gecombineerd brandstofverbruik: 4,3 (l/100 km) / 23,3 (km/l); CO2 - emissie: 98 (g/km). Uitstoot is afhankelijk van gebruik. Uitstoot- en brandstofverbruikgegevens zijn gebaseerd op tests die zijn uitgevoerd volgens Europese Verordening 715/2007/EEG. WEERGEGEVEN MAANDBEDRAG IS EEN VANAF PRIJS, BEREKEND OP BASIS VAN EEN LOOPTIJD VAN 60 MAANDEN, 12.000 KM PER JAAR EN EEN AANBETALING VAN €1.000,- (INCL. 21% BTW) EN IS GELDIG TOT EN MET 31 DECEMBER 2014. MAANDPRIJS IS INCL. 21% BTW EN INCL. KOSTEN RIJKLAAR MAKEN, VERVANGEND VERVOER BIJ PECH OF SCHADE, LEGES EN RECYCLINGBIJDRAGE. EXLUSIEF METALLIC LAK EN VOLGENS OPGAAF VAN HYUNDAI-ALLES-IN-1. GENOEMDE VANAFPRIJS VAN HET MODEL IS INCL. BTW EN BPM EN EXCL. KOSTEN RIJKLAAR MAKEN, METALLIC LAK, LEGES EN RECYCLINGBIJDRAGE. AANBIEDING VAN HET GO!PAKKET IS GELDIG ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. ENERGIELABEL IS AFHANKELIJK VAN DE VERKRIJGBARE UITVOERING. ZIE VOOR KOSTEN EN VOORWAARDEN WWW.HYUNDAI.NL. AFGEBEELD MODEL KAN AFWIJKEN VAN STANDAARD UITVOERING. DRUK- EN ZETFOUTEN VOORBEHOUDEN. GRATIS KAARTUPDATES VAN HET NAVIGATIESYSTEEM ZIJN NIET VAN TOEPASSING OP DE HYUNDAI I10 GO!. VRAAG IN DE SHOWROOM NAAR DE VOORWAARDEN.

TE KOOP

StorM BUySIngStrAAt 18B LEidEn Omschrijving Zeer net en vrijstaand schoolgebouw met zelfstandige buitenruimte. Bestemming Maatschappelijk. Vloeroppervlak Ca. 330 m² vvo multifunctionele ruimte, op kavel van ca. 1.455 m². Koopsom € 525.000,- k.k. Ligging Uitstekend gelegen nabij uitvalswegen, o.a. de A44 en aan de rand van de Leidse wijk “Lage Mors”, nabij woningen, maatschappelijke voorzieningen en winkelcentrum Diamantplein. Overige In 2008 is het onroerend goed zowel binnen als buiten volledig gerevitaliseerd.

COLUMN

De tijd is rijp voor de FBX ? Iedereen kent ze wel, de statistieken met allerhande kengetallen over de economie, werkgelegenheid, bedrijvigheid en dergelijke. Voor veel mensen zijn het niets zeggende, abstracte getallen op macro niveau, die ver van hen afstaan.

De getallen zouden ons iets moeten kunnen vertellen over het reilen en zeilen van ons dagelijks leven, althans welke richting het op gaat of dreigt te gaan. Een van de meest bekende graadmeters in deze is de AEX. Afgelopen week heeft de AEX weer het hoogste niveau aangetikt sinds jaren. Ik merk echter geen enkel verschil, mijn dagelijks leven gaat gewoon door op de wijze zoals het voor het hoogtepunt ook ging. Is het niet zo dat de winsten door een hoge AEX bij de één, gaan gepaard met verliezen bij de ander? Des te meer getallen, des te minder indruk deze maken. Laat staan dat ze blijven hangen of dat er daadwerkelijk iets mee gedaan wordt. We hebben er erg weinig, mijns inziens zelfs geen invloed op. Kunnen we economisch eigenlijk wel ergens invloed op uitoefenen? Ik denk het wel, maar daarvoor moeten we dichter bij huis blijven. Kijk naar de bedrijven om je heen, het MKB in de regio. De bedrijven waar we alle dagelijks zaken mee doen. Het MKB is tenslotte ‘de motor van de (lokale) economie’. Alle MKB bedrijven zijn familiebedrijven, maar niet alle familiebedrijven behoren volgens de definitie tot het MKB. Eén van de criteria om tot het MKB te horen is een maximum aantal van 250 medewerkers. Voor het gemak scheer ik MKB en familiebedrijven in het vervolg even over één kam. Ook voor familiebedrijven worden allerhande lijstjes bijgehouden, de prestaties van familiebedrijven zijn significant beter dan van beursgenoteerde bedrijven. • 69% van de bedrijven met personeel is een familiebedrijf • Familiebedrijven zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor 53% van ons Bruto Nationaal Product

Tekst Frank Kluivers | Fotograﬁe John Brussel

Frank Kluivers is duurzaam ondernemer en betrokken bij Gebr. Kluivers BV, Leds Light the World BV, SK International BV en Retourette BV. kluivers.nl | LLTW.nl | skinternational.nl | retourette.nl

• Familiebedrijven zorgen voor 49% van onze werkgelegenheid • Familiebedrijven blijken winstgevender te zijn dan beursgenoteerde bedrijven Dat zijn nog eens cijfers om mee thuis te komen en welke wij allen begrijpen. Daarnaast is het meest genoemde voordeel van familiebedrijven de lange termijnvisie in tegenstelling tot de korte termijn doelstelling van beursgenoteerde bedrijven, genaamd winstmaximalisatie. Met lange termijnbeleid creëer je niet alleen betrokkenheid en toewijding bij de medewerkers, maar zorg je ook voor een continue, bestendige relatie met klanten. Ik heb dit zelf ooit eens vertaald als het ‘streven naar maximale tevredenheid’. Is het in dit licht niet vreemd dat er geen beurs voor familiebedrijven bestaat ? Zeg maar de FBX, ‘de familiebedrijven exchange’. Zou het niet leuk zijn om lokaal in Kluivers, Henny’s Rits of Jobo te beleggen? Lokaal kunnen we namelijk met onze eigen bestedingen wel invloed uitoefenen! Frank Kluivers

Reageren? frank@kluivers.nl

LEIDEN INTOBUSINESS

INTO BV LEIDEN

Leiden is in beweging Hot topics: betaald parkeren & regionale retailvisie De proef met de Blauwe Zone heeft uitgewezen dat parkeerdruk in de wijken niet afneemt, daarom wil de gemeente betaald parkeren invoeren in alle wijken rondom de binnenstad. Deze ingrijpende maatregel is opvallend omdat coalitiepartner VVD altijd heeft aangegeven dat er genoeg parkeerplaatsen zijn in de wijken. Ondernemend Leiden staat dan ook op scherp vanwege deze ingrijpende maatregel. De maatregel valt vooral zwaar bij ondernemers in gebieden waar nu geen overlast wordt ervaren, zoals op de Luifelbaan. Daar heerst de angst dat er veel minder bezoekers zullen komen terwijl ze nog aan het herstellen zijn van eerdere wegwerkzaamheden. Het bezoekersaantal kromp daardoor met 35%. Bij de bedrijventerreinen De Merenwijk en aan de Rooseveltstraat bestaat onduidelijkheid over de particuliere parkeerterreinen van bedrijven. Deze zijn bedoeld voor hun klanten, maar om “vreemdparkeerders” te weren, zullen er zeker maatregelen moeten worden genomen. Het is nog geheel onduidelijk wie de kosten voor bijvoorbeeld het plaatsen van slagbomen op zich gaat nemen. Betaald parkeren blijft voorlopig nog een hot topic! RETAILVISIE

In de regionale Economische Agenda werken overheid, ondernemers en onderwijs samen aan een economisch vitale Leidse regio. De stuurgroep, waarin ook BV Leiden vertegenwoordigd is, beslist over de koers van de agenda. Voorzitter Erna Kortlang heeft samen met wethouder Robert Strijk

het initiatief genomen tot het opstellen van een regionale Retailvisie. Retail Management Center (RMC) is begonnen met een onderzoek. Het doel is dat er een duidelijk keuzebeeld moet komen over welke soort retail op welke locatie levensvatbaar is. De bezoekers van een winkelgebied staan hierin centraal. Consumenten denken niet in gemeentegrenzen en daarom is een visie nodig die naar de regio als geheel kijkt. Het onderzoek moet een lange termijnvisie en concrete aanpak opleveren voor de winkelgebieden. Wordt vervolgd.

Het netwerkseizoen is geopend!

Running Dinner: netwerken met culinaire hoogstandjes Noteer in de agenda: Running Dinner op 13 oktober. Het Running Dinner is dit jaar grootschaliger opgezet. Er doen meer restaurants mee, de afsluiting is gezamenlijk met een Grand Dessert en ook niet leden mogen mee-eten. Dus neem gerust je partner, vriend of vriendin, collega of relatie mee. Dit jaar doen de volgende restaurants mee: Dende, Proeverij de Dames, Kasual en Kitch&. Aanmelden via de BV Leiden website is vereist, kosten bedragen 17,50 exclusief BTW per persoon. 32

LEIDEN INTOBUSINESS

BV Leiden opende traditioneel het netwerkseizoen met een inspirerende spreker. Aad Ouborg, ook bekend als Mister Princess, vertelde zijn succesverhaal aan zo’n 90 leden. Volgens hem is media genereren door creatief denken erg belangrijk. De Oranje Generaal is daar een voorbeeld van. Het was een mooie avond op een bijzondere locatie, want BMW Den Haag was onze gastheer.

Business Zomer BBQ

Met de klok mee, vanaf linksonder: Marleen Hogendoorn van Marleen Hogendoorn Media, Sander Pardon van LEVEN! Magazine, Simon Plasmeijer van DigiSimon bv, Hugo Weijermars van Smartvertise, Aram Pooryouseﬁ van AramPro, Robert Kasteel van IT Formule, Huib van Zessen de Leidse Pas, Marta Klement van Atelier Lukes, Tim Bleijie van de Leidse Pas

vlnr Thea Dickhoﬀ van Coachingspraktijk Dickhoﬀ, Martine Brandt van Brandt voor Body and Mind en Joost Verbaas van DeLeeuw Makelaardij

Rob Mantel Watersportdag

vlnr Helga van Vliet van Uni-Lift, Karin Beij van Apek Administratie, Jennifer van het Hooft van Rical Cleaning Product, Grace Flohr van Grace Advies & Coaching

De winnaars van de puzzeltocht: vlnr Aram Pooryouseﬁ van AramPro, Tom van Bommel en Tim Zuidgeest van Studio ST&T, Rene van Leeuwen (erelid BV Leiden), Corrie Boehlee van DeLeeuw Makelaardij, Grace Flohr van Grace Advies, & Coaching, Rob Nieuwendijk van Rabobank Leiden - Katwijk

LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Geenjaar voert al 26 jaar het merk Hyundai

‘De modellenlijn mag er zijn’ In 1968 begon de vader van Ton Geenjaar aan het Utrechtse Veer in Leiden Geenjaar Autobedrijf, met een dekschuit waarop twintig auto’s stonden. In 1982 nam Ton Geenjaar het bedrijf van zijn vader over. Dat leidde in 1988 tot een verhuizing naar de Hallenweg, achter de Groenoordhallen. Het autobedrijf, waar veertien mensen werken, zit nog steeds op deze bekende en goede locatie. Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel

Ton Geenjaar

Geenjaar koos in 1988 voor het merk Hyundai en heeft daar geen moment spijt van gehad. “Veel mensen verklaarden me voor gek, want Hyundai ging Nederland verlaten en verkocht slecht”, herinnert Geenjaar zich. “Ik keek echter naar de cijfers in de wereld en zag dat Hyundai zich met name in Amerika had ontwikkeld tot een belangrijke concurrent voor merken als Ford en GM. Hyundai is inmiddels een wereldspeler geworden met een modellenlijn die er mag zijn. Het loopt enorm goed.” DE I-LIJN

In de tijd dat Geenjaar dealer werd, had je nog de Hyundai Pony. Met de komst van de Exel en de Getz is de modellenlijn gaan lopen. De verkoop kreeg pas echt een vlucht met de introductie van de i-lijn, een eigentijds en onderscheidend Hyundai’s Fluid Sculpture Design. De i staat voor inspirerend, innovatief, intelligent en internationaal. Deze modellenlijn sloeg enorm aan. In 2011 werd de vijf miljoenste Hyundai in Europa verkocht. Wereldwijd verkoopt Hyundai 7,2 miljoen auto’s per jaar, op een totaal van 66 miljoen auto’s. Qua volume is Hyundai de derde fabriek in de wereld. “Het marktaandeel is groots en steeds stijgend”, weet Geenjaar. Het nieuwe model van de i10, dat eind vorig jaar gelanceerd werd, is niet alleen uitgeroepen tot best ontwikkelde en best 34

LEIDEN INTOBUSINESS

presterende auto in het A-segment, maar biedt de consument ook value for money: de beste kwaliteit, scherpe prijzen, onder het concurrentieniveau, een alles-in-één abonnement en, als enige merk, vijf jaar garantie kilometervrij. Met vijf jaar mobiliteitsgarantie, vijf jaar gratis een jaarlijkse inspectie en vaste onderhoudskosten die bijzonder laag zijn. In het B-segment bevindt zich de i20, die zakelijk al beter scoort dan de i10. Maar het best verkopende model in de zakelijke markt is de i30. Dit model is uitgerust met een 1600 motor en verbruikt in de praktijk 1 op 18. In Nederland is enkele weken terug de eerste auto op waterstof, de ix35, verkocht aan Rijkswaterstaat. Experimenteel is er een miljoen kilometer met dit model gereden en dat ging bijzonder goed. De toekomst is nu realiteit bij Hyundai met de ix35 Fuel Cell. “Het aantal waterstofvulstations in Nederland is nog beperkt, maar dat gaat in de komende tijd veranderen.” Bij elektrisch rijden spelen de beperkte radius van de accu en de lange tijd voor het opladen nog een afhoudende rol. “Als men dat eenmaal onder controle heeft, zal elektrisch rijden zeker voor de stedelijke gebieden een uitkomst zijn.” GEENJAAR AUTOBEDRIJF B.V.

Hallenweg 2 | 2316 JW Leiden | 071-5225575 tgeenjaar.nl@hyundai.nl | www.geenjaar.nl

REPORTAGE

René Nieuwmans sinds augustus partner en advocaat bij TK

‘Als advocaat ben je het verlengde van een bedrijf’ René Nieuwmans

In augustus is René Nieuwmans bij TeekensKarstens advocaten notarissen aangetreden als partner en advocaat. Samenwerking staat hoog in het vaandel van de in arbeidsrecht gespecialiseerde advocaat. “Mijn filosofie draait om samenwerking. Een advocaat is vaak iemand die op afstand staat en zo wordt hij ook ervaren, maar een ondernemer wil gewoon iemand hebben die hem kort en bondig adviseert. Hij wil een partner; iemand die met hem meedenkt en met creatieve oplossingen komt.” Tekst Martin Hoekstra | Fotografie John Brussel

Al in 1994 legde Nieuwmans zich toe op arbeidsrecht. Sinds 2000 is de Voorhouter advocaat. De nadruk ligt bij hem op het individuele en collectieve ontslagrecht (reorganisaties), maar Nieuwmans houdt zich ook bezig met medezeggenschapsrecht, strategie en interne arbeidsrechtelijke professionalisering van bedrijven. Met name heeft hij veel ervaring met onderhandelingen, zowel in individuele conflicten als op collectief vlak met bijvoorbeeld de OR, PVT of vakbonden. Tot voor kort werkte Nieuwmans als advocaat en partner voor AKD in Amsterdam. Een groot kantoor met tweehonderd advocaten en notarissen, dat op het punt staat om te verhuizen naar de Zuidas. Die stap maakt Nieuwmans niet meer mee. Nieuwmans is goed bekend met TK en de mensen bij het kantoor. Zelf heeft hij ook al eens met TK samengewerkt in een zaak. “Vorig jaar ben ik door TK gevraagd en zijn we gaan praten. Het voelt heel erg goed. Ik pas echt bij deze mensen. Het wezenskenmerk van een goede relatie is dat het klikt. Dat geldt ook voor de relatie tussen de cliënten en de advocaat. Als er geen klik is, moet je het niet doen. Die klik heb ik hier.” PARTNER

Nieuwmans is zich bewust van het feit dat MKB’ers op zoek zijn naar een partner. “Er zijn genoeg goede advocaten, maar het gaat om de persoon die die advocaat is”, zegt Nieuwmans. “Het gaat om luisteren, creativiteit, oplossingen en bereik-

baarheid. Als een cliënt mij nodig heeft, kan hij me altijd bellen. Ook ’s nachts en in het weekend. Je bent een partner van een cliënt.” Als er een zaak speelt of er is een probleem, dan heeft Nieuwmans het streven om het in een vroeg stadium samen met de cliënt te bespreken. “Ik heb liever dat de cliënt eerder belt als het probleem zich manifesteert dan wanneer hij wacht tot de zaak uit de hand is gelopen”, geeft Nieuwmans aan. “Als de cliënt eerder belt, kost dat wel wat, maar meestal minder dan wanneer hij wacht.” NIEUWE ADVOCATUUR

Tijdens zo’n bespreking stippelt Nieuwmans samen met de cliënt een strategie uit. Daar moet je je ook aan houden. “Je kunt die strategie wel bijsturen, maar niet opeens besluiten om een andere weg in te slaan. Vertrouwen in elkaar en heldere taal zijn belangrijk. We winnen samen, maar als we verliezen hebben we ook samen verloren en niet alleen de cliënt. Dat is het kenmerk van een partnership tussen een cliënt en een advocaat. Je bent het verlengde van een bedrijf. Dit is de nieuwe advocatuur.” TEEKENSKARSTENS ADVOCATEN NOTARISSEN

Vondellaan 51 | 2332 AA Leiden | 071-5358000 nieuwmans@tk.nl | www.tk.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

V.l.n.r. Arjan Hogewoning, Rosanne Muilerman- Bekkerin en Cees Binnendijk

Leiderdorpse vestiging Luba Uitzendbureau is verhuisd naar Area071

Luba Uitzendburau blijft dichtbij! Sinds 1 september is Luba Uitzendbureau in Leiderdorp niet meer te vinden in de Winkelhof. De vestiging heeft zijn intrek genomen in het pand van Area071. “We zijn verhuisd omdat de marktomstandigheden veranderen”, legt Cees Binnendijk, rayonmanager van Luba Uitzendbureau, uit. “Maar het is voor ons van groot belang om met een vestiging in Leiderdorp te blijven, dichtbij de klanten en ﬂexwerkers.” Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel 36

LEIDEN INTOBUSINESS

In het verleden was het voor een uitzendbureau zeer interessant om bijvoorbeeld naast een Albert Heijn te zitten. Voor de vestiging van Luba Uitzendbureau gold dit bijna letterlijk. Het idee daarachter was dat mensen naar binnen zouden lopen als ze een leuke vacature in de etalage zagen staan. “In die tijd moest je het hebben van de inloop”, weet Binnendijk. “Dat doen we nog steeds, alleen is de inloop tegenwoordig digitaal geworden, zeg maar voor 95%. Dus of we nu op onze oude plek zitten of in de kelder van de Winkelhof, dat zou niet eens zoveel verschil uitmaken.” Praktisch gezien zou je alle vestigingen van Luba Uitzendbureau in een straal van 10 kilometer rond Leiden samen kunnen voegen in bijvoorbeeld het hoofdkantoor in Leiden, op de zestiende verdieping, met 25 consulenten en een manager. “In theorie zou dat wel kunnen”, denkt Binnendijk. “Maar je bent dan compleet weg uit het straatbeeld. Onze sterke punten zijn Digitaal, Deskundig en Dichtbij. Als we zouden verdwijnen uit Leiderdorp is Luba niet meer dichtbij. Met onze nieuwe vestiging in het pand van Area071 zijn we dat gelukkig wel. We hebben nog steeds een vestiging in Leiderdorp.” “We hebben als beleid gesteld dat we niet weg zouden gaan uit Leiderdorp om dicht bij de klant te blijven, maar dat we wel zouden verhuizen. Voor ons is de plek van de vestiging binnen Leiderdorp niet meer van belang. De meeste mensen die wij uitzenden, reageren op een vacature op internet. Dan maakt het ook niet uit of ze voor een intake gesprek naar de Winkelhof moeten of naar de Sisalbaan.” TELEFONISCHE BEREIKBAARHEID

Afgelopen jaar heeft Luba Uitzendbureau in de Winkelhof al gemerkt dat het winkelconcept niet meer van deze tijd is. Zo is er met beperkte openingstijden gewerkt, maar het rendement bleef hetzelfde. “Er is geen behoefte meer dat wij vijf dagen per week en negen uur per dag open moeten zijn”, constateerde Arjan Hogewoning, management trainee bij Luba Uitzendbureau. “Telefonische bereikbaarheid en een plek om intakes te doen zijn belangrijker geworden dan een etalage en een winkel waar je naar binnen kunt lopen. Dan maakt het dus ook niet uit waar je als Luba Uitzendbureau zit.” Maar het aanhouden van een vestiging in Leiderdorp was wel gewenst. Je kunt je dan aansluiten bij een Leiderdorpse ondernemersvereniging en verbindingen leggen. “Bovendien zijn we dan snel bij de klant. Als we het vanuit Leiden zouden

moeten doen, duurt het zo maar twintig tot veertig minuten voordat ik in mijn klantengebied ben”, stelt Hogewoning. “Nu kan ik zeggen dat ik over vijf minuten bij de klant ben of dat ze even hier langs kunnen komen.” Luba Uitzendbureau is in Leiderdorp het enige uitzendbureau. Het bestand bestaat uit louter Leiderdorpers. Dat wordt gewaardeerd door Leiderdorpse bedrijven, want die zoeken voor een vacature toch het liefst naar iemand uit Leiderdorp. “Zij hebben nu eenmaal meer binding met het dorp”, aldus Hogewoning. ADVISERING

Het invullen van vacatures is lang niet het enige dat Luba Uitzendbureau doet. Het bedrijf gaat breder. Advies in flexibilisering en advies met betrekking tot veranderende weten regelgeving op de arbeidsmarkt behoren ook tot het dienstenpakket van Hogewoning. “We kunnen advies geven ten aanzien van HR vraagstukken binnen de bedrijfsprocessen en om bijvoorbeeld die processen te combineren met flexibele arbeid of poolmanagement. Of ad-hoc oplossingen in het snel leveren van personeel. Daarin kunnen we dus sneller en korter adviseren.” Binnendijk en Hogewoning hadden al zes locaties bekeken toen ze bij Area071 binnenstapten. “Het concept sprak mij meteen aan”, geeft Binnendijk te kennen. “Een open en hoge ruimte, een beetje geroezemoes en flink wat jonge bedrijven. Ik vond het hier meteen geweldig.” Binnendijk ziet de zzp’ers niet als potentiële klanten, maar daar is het hem ook niet om te doen. Achter het concept zit een aantal bedrijven dat al klant is van Luba Uitzendbureau, zoals Hogeschool Leiden, Rabobank en TeekensKarstens, maar ook daar gaat het niet om. “Duidelijke aanwezigheid in Leiderdorp, daar ligt de focus.” FLEXIBILITEIT

Een bijkomend voordeel is dat het concept flexibel is. “Als we over een half jaar merken dat het niets oplevert, zeggen we op en zijn we een maand later weg. We hebben eigenlijk een investering van nul. Als ik ergens een pand huur, moet ik eerst een bord ophangen en daarna de boel opknappen. Zo’n sterke flexibiliteit als hier vind je nergens”, aldus Binnendijk. Hogewoning is zeer geïntrigeerd door de vibe in Area071. “Iedereen is voor zichzelf bezig. Iedereen heeft een intrinsieke motivatie om aan de gang te gaan. Het is toch iets menselijks dat je dat overneemt, ook al ben je met totaal iets anders bezig.” Wat Hogewoning verrast, is het feit dat er al aanvragen van werkzoekenden voor afspraken zijn binnengekomen. “Het verbaast me hoe snel men gewend is aan de nieuwe werkwijze. Natuurlijk nodigen wij zelf ook mensen uit.” In de bespreekkamers vinden de gesprekken plaats, want het winkelconcept mag dan veranderd zijn, het persoonlijke contact blijft! LUBA UITZENDBUREAU | AREA071

Sisalbaan 5a | 2352 AZ Leiderdorp | 071-5899862 leiderdorp@luba.nl | www.luba.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

‘We staan op een droog plekje in het moeras’ “We staan op een droog plekje in het moeras, maar hebben wel een nat modderpak. De lastendruk is sinds 2002 met € 35 mld gestegen. We hebben het ﬂink voor onze kiezen gehad. Er is nog altijd geen werk, geen strategie en er worden geen keuzes gemaakt.” Dit zei Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW, tijdens het Miljoenenontbijt van VNO-NCW Rijnland op de Hogeschool Leiden. Tekst VNO-NCW | Fotograﬁe John Brussel

Voordat De Boer aan het woord kwam, hield de Leidse econoom professor Kees Goudswaard de gepresenteerde cijfers kritisch tegen het licht. Hij sprak van een broos herstel, maar was niet onder de indruk van de genomen maatregelen. “Het mag wel een onsje meer zijn.” Ook gaf hij een waarschuwing af. “Het deflatiespook komt om de hoek kijken. De lichte inflatie die we nu zien, verdwijnt na harmonisatie met de Europese cijfers en doorrekeningen van het beleid. We zitten al een paar jaar op de nul.” De beloofde afschaffing van de ‘crisisheffing’ kon hij ook niet vinden. “Hou het in de gaten, want u weet: niets is zo structureel als een tijdelijke heffing.” PIJNPUNTEN

Hans de Boer schetste een aantal pijnpunten die wat hem 38

LEIDEN INTOBUSINESS

betreft debet zijn aan de huidige economische situatie. “We verkeren in een balanscrisis, niet alleen bij de overheid, maar ook bij de banken en de pensioenfondsen. Bij de pensioenfondsen klotst het over de plinten. Er zit € 1500 mld in de pensioenfondsen. Maar zij zijn gehouden aan regelgeving. Door de lage rente gaat de dekkingsgraad omlaag en moeten zij hun buffers ophogen en dus een hogere premie vragen”, aldus De Boer. KNUTSELEN

Wat hem betreft moet de € 35 mld terugkomen in de economie. “We moeten knutselen aan het belastingstelsel en aan het pensioenstelsel. Op de valreep kwam er een brief van staatssecretaris Wiebes, maar daarin worden geen echte keuzes

gemaakt over het belastingstelsel. Het pensioenstelsel zou individuele keuzes mogelijk moeten maken. Er moet meer flexibiliteit in komen”, vindt De Boer. GOUDEN EEUW

Hij is heel optimistisch over de kracht van de Nederlandse economie. “We moeten de kracht van het ondernemerschap de komende jaren uitbouwen. Als we een economische groei hebben van 3%, hebben we ook weer banen en creëren we een goede samenleving. Daar ga ik mij hard voor maken en dan gaan we een nieuwe Gouden Eeuw tegemoet”, aldus De Boer. ERVARING

Het panel, bestaande uit Hans de Boer, Anne Wil Lucas

(VVD) en Gijs van Dijk (FNV-bestuurder), was het eens over de noodzaak van hervormingen van vooral het belastingstelsel en het pensioenstelsel en dat de arbeidsmarkt flexibeler moet. Over de manier waarop verschilden de meningen. Lucas wilde van de ongeveer tweehonderd aanwezigen weten of zij, net als de regering, ervaren dat de weg omhoog is ingeslagen. Het antwoord uit de zaal was minder rooskleurig, alhoewel het per branche verschilt. Zo doen bedrijven op het Bio Science Park het erg goed. Ook Luba Uitzendbureau constateert dat er weer goede tijden aankomen.”

Het traditionele Miljoenenontbijt in Leiden is mogelijk gemaakt door TeekensKarstens, KPMG en ABN Amro. LEIDEN INTOBUSINESS

- ADVERTENTIE -

Vestigingen op de Oude Rijn 62 Leiden en in Winkelhof Leiderdorp

PieterskerkcafĂŠ

LUNCH, DINER & BORREL Informatie via sales@pieterskerk.com

REPORTAGE

CULINAIRE BORREL BIJ VILLA HBK HBK Belastingadviseurs & Accountants organiseerde wederom haar ‘Villa HBK’ tijdens Leiden Culinair. Meer dan honderd relaties werden daar, in de Bestuurskeuken, getrakteerd op een drankje en diverse culinaire hoogstandjes. De gasten roemden de ambiance en natuurlijk de versnaperingen. Diverse relaties van HBK ‘vonden elkaar’ en dat is nu net de reden waarom dit kantoor deze bijeenkomsten organiseert. Hierbij een fotoverslag.

Fotograﬁe John Brussel

LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Vestigingsmanager Bas Sanders

Ondernemers en werknemers kennis laten maken met het schadeherstelbedrijf

‘ABS DEN ELZEN KOMT NAAR JE TOE’ ABS Den Elzen gaat in de komende maanden de boer op. Vestigingsmanager Bas Sanders gaat nadrukkelijk in contact treden met het Midden en Klein Bedrijf. “We gaan ons richten op het MKB. We moeten die ondernemers en werknemers zien te bereiken. Zij moeten weten dat wij er zijn als ze schade aan hun auto hebben en tevens laten zien waarom ze dan voor ABS Den Elzen moeten kiezen”, stelt Sanders. Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe John Brussel 42

LEIDEN INTOBUSINESS

ABS Den Elzen heeft een actie bedacht om werkgevers en werknemers kennis te laten maken met het schadeherstelbedrijf. Sanders gaat in de komende maanden zelf bij bedrijven langs. “Ik ga de bedrijven bellen en uitnodigen om eens bij ons langs te komen, maar ik ga ook persoonlijk bij de bedrijven op bezoek. Door middel van een ludieke krasactie met loten wil ik informatie geven over wat ABS Den Elzen doet en wat het bedrijf voor die bedrijven kan betekenen.” De actie richt zich op twee groepen. Ten eerste op de medewerkers van een bedrijf. “Voor een werkgever kan het voordelig zijn wanneer werknemers hun auto via Den Elzen laten herstellen, omdat we de auto’s op het werk ophalen en daar ook weer terugbrengen. Een werknemer hoeft niet later te komen of eerder weg te gaan om iets aan hun auto te laten doen. Daardoor behouden ze hun productiviteit.” ONTZORGEN

Daarnaast heeft ABS Den Elzen voor de directeur-eigenaar nog een aparte haal- en brengservice. Ook zijn er mogelijkheden om werkgevers kennis te laten maken met moderne technieken, zoals uitdeuken zonder spuiten, spot repairs en de poetsservice. “We kiezen er bewust voor om de werkgever te ontzorgen. Ook omdat we hun medewerkers weer ontzorgen. We maken het voor iedereen makkelijk. Het is niet alleen direct, maar ook indirect voor het bedrijf bedoeld.” Sanders maakt geen onderscheid tussen multinationals en eenmanszaken. Op het gebied van multinationals doet ABS Den Elzen veel voor AkzoNobel in Sassenheim. Daar loopt het traject via de wagenparkbeheerder. Iemand met schade aan zijn auto geeft zijn sleutel af aan de Facility Manager. Die neemt vervolgens contact op met ABS Den Elzen. Vervangend vervoer wordt op de parkeerplaats neergezet en de auto met schade wordt meegenomen naar de werkplaats. “Aan het eind van de dag gaat de werknemer gewoon in een vervangende auto naar huis. Als de auto klaar is, doen we hetzelfde trucje weer, maar dan andersom”, aldus Sanders.

‘Duurzaam bedrijf’ Sanders, die in Leiden nu twee jaar opereert als vestigingsmanager, legt met enige trots uit dat ABS Den Elzen sinds dit jaar is aangesloten bij de Stichting Duurzaam Repareren. “We zijn hierdoor nu erkend als een duurzaam werkend bedrijf.” In de branche wordt hieraan veel waarde gehecht. Zo wordt er gewerkt met audits en worden er strenge eisen gesteld, bijvoorbeeld aan het vervangend vervoer dat wordt ingezet, de manier van werken en de afvalstromen. “Het is redelijk complex. Het is niet zo dat je je even aanmeldt en meteen de goedkeuring krijgt.” “Het wordt in de branche steeds belangrijker om het label duurzaam werkend bedrijf te hebben”, geeft Sanders aan. “Opdrachtgevers gaan er toch meer naar kijken en klanten worden zich er meer van bewust. Logisch gevolg is dat dit dan automatisch ook voor ons geldt.” HIQURE

Hiqure is de nieuwe productnorm voor erkende autoschadeherstelbedrijven. Met deze norm voor High Quality Repair wil ABS Den Elzen zakelijke opdrachtgevers en particulieren zekerheid geven dat de verrichte werkzaamheden leiden tot kwalitatief verantwoord en veilig herstel. De uitgevoerde werkzaamheden worden gecontroleerd door onafhankelijke inspecteurs van certiﬁcerende instellingen. Sanders: “We verwachten met een maand of twee de nieuwe certiﬁcering binnen te hebben. Ook dit is voor de branche heel belangrijk.”

Eenmanszaken hebben vaak overdag geen tijd om een auto te wisselen. ABS Den Elzen doet dit dan na werktijd op locatie. “We houden veel rekening met werktijden, alleen weten de mensen dat vaak niet. Daarom willen we dat ze kennismaken met ABS Den Elzen en wat wij hier doen. Zo zijn we voor particulieren op zaterdag geopend tussen 9.00 en 13.00 uur. Na werktijd doen we heel veel voor ondernemers. Tijdens de reguliere openingstijden wordt op afspraak gewerkt. We hebben een haal- en brengservice en doen aan schade opname. Veel mensen gaan daar niet van uit, omdat ze het niet weten.” De actie met kraskaarten is bedacht om ook wat zaken weg te geven. Vanaf half oktober zijn de voorwaarden voor de krasactie te vinden op www.denelzen.nl. “In de nabije omgeving weten mensen al dat ik ga bellen en langskomen, maar concrete afspraken moeten nog worden gemaakt.”

ABS DEN ELZEN

Harteveltweg 2 | 2314 XX Leiden 085-2736470 | b.sanders@denelzen.nl www.denelzen.nl LEIDEN INTOBUSINESS

‘Makelaar, wat doet u nu?’ Dit was de eerste reactie toen we besloten om deze schitterende vrijstaande villa aan de Verlengde Marnixstraat 18 in Alphen aan den Rijn in het zakelijke magazine IntoBusiness onder de aandacht te brengen.

Natuurlijk, wij zetten net als elke andere NVM-makelaar ons woningaanbod op Funda.nl, maar willen met deze bijzonder fraaie woning (met verwarmd zwembad) toch een stuk verder gaan. Want wij zoeken de doelgroep bij de woning. En de doelgroep van deze woning bevindt zich onder lezers van IntoBusiness.

Gerenoveerd Groot Bouwjaar Inhoud Woonoppervlakte

: 1998 : totaal 26 are 90 ca. : 1964 : 962 m³ (volgens NEN 2580) : 281 m² (volgens NEN 2580)

Bieden vanaf € 1.000.000,- KK We lichten een klein stukje van de sluier op: - Gelegen aan de Rand van Alphen aan den Rijn en toch dichtbij het centrum. - Een onder architectuur aangelegde tuin rondom met een verwarmd zwembad met tuinhuis, diverse terrassen, een dubbele garage, waterpartijen en een gezellig prieeltje. - Uiteraard een sfeervolle woonkamer, een gezellige woonkeuken en een ruime badkamer met sauna. - Op de 1e verdieping een ruime masterbedroom met eigen badkamer en nog 2 grote slaapkamers en een gastenbadkamer (mogelijkheid voor 6 slaapkamers) . FILMPJE KIJKEN?

http://youtu.be/wtuiZfVswGM

Hebben we de doelgroep gevonden? Bel dan met of mail naar: MAKELAARDIJ VAN BRUSSEL

Europalaan 4 | 2408 PG Alphen aan den Rijn | 0172-424724 info@makelaardijvanbrussel.nl | www.makelaardijvanbrussel.nl

COLUMN

Stilte voor de storm Als rechtgeaard ﬁscalist ben ik teleurgesteld. Teleurgesteld in het Belastingplan 2015. Ik had me er zo op verheugd. Nieuwe maatregelen, vereenvoudigingen, verrassingen, het zijn steevast de ingrediënten van een Belastingplan. Hoe anders is het dit jaar. Nog niet eerder zag ik een Belastingplan waar zo weinig nieuws in staat.

De staatssecretaris kiest voor rust. Rust in de markt. Rust in de tent. Of is het stilte voor de storm? Want dat ons belastingstelsel aan een ingrijpende herziening toe is, staat wel vast. We komen om in een schier ondoordringbaar woud van toeslagen, gaan gebukt onder onleesbare rente aftrekbeperkingen en banen ons een weg door CO2 uitstootnormen om vervolgens getroffen te worden door een maximale heffing over de minimale rente op ons spaargeld. Maar voor een echte herziening is het nog te vroeg. Volgend jaar horen we daar meer over en het is nog maar de vraag of dit kabinet die klus uiteindelijk tot een goed einde kan brengen. De verschillen zijn groot. De PvdA wil de toeslagen houden, de VVD wil ze afschaffen. De PvdA wil belasting op vermogen verhogen, de VVD juist verlagen. Zelfs met een bevriende oppositie zal het ontwerpen en invoeren van een nieuw belastingstelsel een hels karwei worden. En dan nog is de kans groot dat het nieuwe stelsel verminkt door tal van compromissen al bij de inwerkingtreding veel van haar glans heeft verloren. Maar er is meer. De reden waarom het Belastingplan 2015 niet volstaat met nieuwe regels is dat de Belastingdienst helemaal niet klaar is om weer nieuwe regels uit te voeren en te controleren. De Belastingdienst kampt met een substantieel personeelstekort dat niet mag worden aangevuld of slechts met grote moeite kan worden aangevuld. De veelheid van regelgeving die de afgelopen jaren bij de Belastingdienst is neergelegd heeft de ambtenaren murw gemaakt. Men zucht onder de werkdruk zodanig dat er zelfs met de cijfers gemanipuleerd wordt. Zo bleek onlangs dat de Belastingdienst haar target om 11.000 extra boekenonderzoeken te moeten doen alleen kon ‘halen’ als ambtenaren in het systeem een voorlichtingsbezoek registreerden als boekenonderzoek. Tot overmaat van ramp wordt nu ook nog eens

Tekst Eddy Staas | Fotograﬁe John Brussel

Eddy Staas is partner bij BDO Belastingadviseurs

een belastingplicht voor overheidslichamen geïntroduceerd. Dat betekent weer meer werk voor de Belastingdienst. Dus kiest Wiebes zoveel mogelijk voor rust in de tent. Alhoewel…… de weinige echt ingrijpende maatregelen uit het Belastingplan zullen naar mijn mening voor de nodige discussie gaan zorgen. Zo wordt de werkkostenregeling (WKR) per 1 januari 2015 echt verplicht voor iedere werkgever. Inmiddels zijn veel werkgevers bezig met de implementatie (en dat is ook echt nodig!) maar het lijkt logisch dat de Belastingdienst in 2015 hierop gaat controleren. En of iedere werkgever het dan goed gedaan heeft? En er zijn er nog een paar. De VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) verdwijnt en wordt vervangen door een systeem waarin niet alleen de opdrachtnemer maar ook de opdrachtgever een rol krijgt. Meer werk, meer controle? De Belastingdienst gaat zich (nog) intensiever bemoeien met het salaris van de directeur grootaandeelhouder. Zit iemand daar op te wachten? Ik denk het niet! Ik denk dat het goed zou zijn om meer mensen bij de Belastingdienst aan te nemen. Die mensen kunnen dan straks efficiënt en evenwichtig een nieuw efficiënt en evenwichtig belastingstelsel uitvoeren en waar nodig controleren. Eddy Staas

Reageren? Reageren? eddy.staas@bdo.nl of

@eddystaas

LEIDEN INTOBUSINESS

COVERSTORY

“Altijd gefocust en gedisciplineerd blijven” Sales Channel Danny Remmerswaal richtte zijn eigen bedrijf op in maart van dit jaar. Sales Channel werkt als tussenpersoon in het bij elkaar brengen van bedrijven en leveranciers. Een jong bedrijf dat met een jong team werkt. Het groeit echter als kool en is inmiddels zelfs in het buitenland actief. Wat is het geheim? Sales Channel onderscheidt zich door de kwaliteit van afspraken. Tekst Marleen Hogendoorn | Fotograﬁe John Brussel

Sales Channel brengt bedrijven en leveranciers bij elkaar en werkt hiervoor als tussenpersoon. Het bedrijf is een leadgeneratiebureau en een lobby partij. Leadgeneratie betreft alle activiteiten die gericht zijn op het in contact komen met potentiële klanten. Bedrijven kunnen Sales Channel inschakelen als het contract van een bepaalde dienst afloopt. Er wordt gekeken naar welke aspecten de klant belangrijk vindt, alle opties worden geïnventariseerd en vervolgens worden de beste leveranciers voorgelegd. Sales Channel is actief in verschillende branches, bijvoorbeeld telecom en facilitaire diensten. Momenteel werkt het bedrijf met 50 gerenommeerde business partners. Danny Remmerswaal (1985) is de eigenaar van Sales Channel. Remmerswaal heeft ruim 10 jaar ervaring in de 46

LEIDEN INTOBUSINESS

sales. Voordat hij zijn eigen bedrijf begon, werkte Remmerswaal bij ict dienstverlener Infotheek groep daar kon hij zijn sales talent goed ontwikkelen en groeide door van Senior accountmanager naar teamleider en zo door naar Sales Manager en stuurde 5 grote sales segmenten aan.Tevens was hij mede verantwoordelijk voor het opzetten van de Belgische tak. En vanuit dat punt is hij Sales Channel begonnen. Remmerswaal, naar eigen zeggen ‘redelijk eigenwijs’, wilde meer verantwoordelijkheid hebben. Daarom begon hij zijn eigen bedrijf. “Om voor jezelf te beginnen is altijd een gok, in mijn omgeving werd ik voor gek verklaard. Je moet de stap gewoon durven nemen en niet bang zijn risico te lopen. Het is natuurlijk wel even investeren. Je hebt een tijdje bijvoorbeeld geen vast salaris, maar dat calculeer je in. Wat zijn in

deze tijd nu de zekerheden? Bij bedrijven kan het ook niet altijd goed gaan. Ik ben blij dat ik deze stap gemaakt heb en zou nu niet anders meer willen.” Logisch, want het gaat heel goed met Sales Channel. In de zes maanden dat het bedrijf bestaat, is het van 1 naar 6 man gegroeid. Ook is het in België actief. “Ik geloofde natuurlijk in dit concept, maar dat het zo goed zou lopen had ik nooit verwacht. Binnenkort gaan we zelfs doorgroeien naar 15 man personeel.” Hij wil de mannen die hij in dienst heeft een kans geven om zich verder te ontwikkelen. “Het zijn jonge mensen, met een talent voor sales en afkomstig uit verschillende branches. Ik leid ze op van A tot Z. Discipline en focus zijn voor mij heel belangrijk.” Zo is het team van Remmerswaal elke dag om 08.15 uur op kantoor en begint de werkdag stipt om 08.30 uur. ‘Zijn jongens’ zien er altijd netjes en verzorgd uit, want er kunnen altijd klanten langskomen. “Ze zijn gemotiveerd. Hier geldt immers: hoe meer je verkoopt, hoe meer je verdient.” KWALITEIT VAN AFSPRAKEN

Wat zijn de belangrijkste lessen voor zijn team? “De interactie met de klant is erg belangrijk. Wij onderscheiden ons doordat onze afspraken van grote kwaliteit zijn. We vragen door wat onze klant wil en we inventariseren hierin elk aspect. Op die manier kunnen we de beste leveranciers voorleggen.” Als voorbeeld vertelt hij over een klant die een nieuw schoon-

maakbedrijf nodig had. “Wij vragen wat er belangrijk is, wat de klant verwacht, hoe groot de oppervlakte is die moet worden schoongemaakt enzovoorts. We schromen niet om door te vragen totdat alles duidelijk is. In ons eigen netwerk en binnen onze business partners zoeken we vervolgens naar het beste schoonmaakbedrijf. Een goede klant bespaarde door ons 18% op zijn schoonmaakkosten, dus tel uit je winst.” De klant hoeft overigens niet te betalen voor de tussenpersoon. DROOM

Remmerswaal droomt van een bedrijf met 300 man in dienst, dat in de top 3 van leadgeneratiebureaus van Nederland staat en actief is in meerdere landen. Hij werkt naar eigen zeggen keihard om zijn droom te verwezenlijken, maar dat heeft hij ervoor over. “Als eigen baas mag ik mijn eigen beslissingen maken en hoef ik geen akkoord van een manager te krijgen. Elke dag is weer anders. De ene dag bezoek ik de klanten, de andere dag geef ik sales trainingen of stuur ik mijn mensen aan. De afwisseling, de interactie met de klanten en verantwoordelijkheid maken mijn werk zo leuk en telkens weer een uitdaging. Zolang mijn klanten en medewerkers tevreden zijn, ben ik het ook.” SALES CHANNEL | AREA071

Sisalbaan 5a | 2352 AZ Leiderdorp | 071-7600570 Danny.remmerswaal@sales-channel.nl www.sales-channel.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Margot Bisschops won met haar bedrijf NannyInc. starterswedstrijd LEF 2013/2014

LEF winnares NannyInc. brengt de rust in huis

Eigenaresse Margot Bisschops: ‘Ik zie een duidelijke behoefte aan goede vervanging voor reguliere kinderopvang’ U kent het wel. De kinderen moeten aangekleed, ontbijten, naar de opvang gebracht en tussen alle bedrijven door probeert u op tijd op uw werk aan te komen. Of die vergadering aan het eind van de dag loopt uit en u kunt alleen maar denken aan het kinderdagverblijf dat om zes uur sluit. Om nog maar niet te spreken van een ziek kind dat onverwachts moet worden opgehaald. NannyInc. begrijpt deze problematiek en biedt gediplomeerde betaalbare nanny’s voor stabiliteit voor u en uw kinderen. Tekst Judith Kloppenburg | Fotograﬁe Michel ter Wolbeek 48

LEIDEN INTOBUSINESS

‘VIJFENTACHTIG PROCENT VAN MIJN KLANTENKRING IS GOEDKOPER UIT MET EEN NANNY DAN IN DE REGULIERE KINDEROPVANG’

“Als je als ouders allebei werkt, is het een heel circus om je kinderen ‘s ochtends op de juiste plek te krijgen en ze op tijd weer op te halen”, weet NannyInc.-eigenaresse Margot Bisschops uit ervaring. Het bedrijf is dan ook ontstaan uit een behoefte die de onderneemster zelf en in haar omgeving ervoer. Als onderwijzeres met vier kinderen besloot Bisschops een nanny in huis te halen. Een dusdanig prettige ervaring dat ze besloot het zelf te gaan doen. En dan niet letterlijk, maar door middel van het faciliteren ervan. GROTE GEZINNEN

“Ik richt me met NannyInc. op werkende ouders”, vertelt Bisschops. “Ouders met kleine kinderen, die nog niet allemaal naar school gaan.” Via NannyInc. werken ruim veertig vrouwen voor gezinnen als nanny en dit aantal is nog steeds groeiende. Er is echt behoefte aan een goede vervanging voor kinderopvang, ziet Bisschops. “Een nanny is, met name voor grotere gezinnen, voordeliger dan opvang en het geeft veel meer rust en stabiliteit.” Grote gezinnen zijn hip, merkt de onderneemster. Het familiegevoel wordt weer steeds belangrijker en gezinnen ontkomen bijna niet meer aan twee werkende ouders. “Om een gezin dan draaiende te houden en als ouders voldoende tijd te houden voor zowel kinderen als werk, biedt een nanny daarom uitkomst. Geen geren en gevlieg meer naar het kinderdagverblijf, geen problemen wanneer je kind ziek is, geen deadline vanwege een sluitende opvang en voldoende tijd en rust om er ‘s avonds echt voor je kinderen te zijn.” PRAKTISCHE VOORDELEN

Aan het woord ‘nanny’ hangt een status, vertelt Bisschops. Echter, dit beeld klopt niet, benadrukt de onderneemster. “Vijfentachtig procent van mijn klantenkring is goedkoper uit met een nanny dan in de reguliere kinderopvang. Ter vergelijking: een gemiddeld gezin betaalt €6,51 tot €7,50 per uur, per kind voor kinderopvang en €5,81 per uur, per kind voor een nanny. En daar gaat nog een deel toeslag vanaf. Maar wat ik vooral merk, is dat de praktische voordelen van een nanny uiteindelijk veel zwaarder wegen. Een nanny is er van ‘s ochtens tot begin van de avond en ze is flexibel. Wanneer je als ouder in de file staat, blijft ze gewoon wat langer. Ze kookt alvast, dus wanneer jij uit je werk komt, kun je alle aandacht richten op de kinderen en zorgen voor quality time

NannyInc. NannyInc. faciliteert gediplomeerde en gecertiﬁceerde nanny’s door heel Nederland. Behalve dagopvang biedt het bedrijf ouders ook opvang gedurende feesten en partijen.

LEF-award Margot Bisschops won met NannyInc. de starterswedstrijd LEF 2013/2014. Met haar heldere en vooral herkenbare verhaal en de krachtige ondernemersinsteek voorzag de jury voor NannyInc. een grote toekomst.

voor ze gaan slapen. En als je kind een keer ziek is, kan het lekker thuis blijven in de eigen omgeving en hoef je als ouder niet halsoverkop allerlei oplossingen te regelen. Bovendien kan het dagelijkse ritme van de kinderen met sportclubjes, partijtjes, zwemlessen en speelafspraken gewoon doorgaan. Nanny’s nemen letterlijk de zorg over van de ouders, waardoor kinderen stabiliteit en regelmaat krijgen en de ouders rust en meer waardevolle tijd om met de kinderen door te brengen.” HELDERE COMMUNICATIE

Een nanny van NannyInc. moet opgeleid zijn en certificaten hebben. De vrouwen die voor het bedrijf werken zijn tussen de 21 en de 30, de leeftijd waarop ze doorgaans zelf nog geen kinderen hebben, en spreken Nederlands. Deze voorwaarden zijn belangrijk, benadrukt Bisschops. “Ouders moeten weten wie ze in huis halen en de communicatie moet vlekkeloos verlopen.” De gemiddelde klant van NannyInc. heeft drie kinderen, waarvan de oudste op school zit, maar in principe is een nanny voor ieder gezin geschikt, vertelt de onderneemster. “Eigenlijk komt het er kortweg op neer dat de kinderen het leuk moeten vinden dat de nanny ‘s ochtends voor de deur staat, maar ook als de ouders ‘s avonds weer thuiskomen.” De klantenkring van Bisschops is na drie jaar ondernemen nog steeds groeiende. “Mensen horen van elkaar hoe praktisch het is en raken geïnteresseerd. Het grote voordeel van van een nanny is echt de stabiliteit die het brengt; je haalt de rust in huis. En het dagelijkse leven van de kinderen gaat gewoon door. De ouders waar ik mee werk ervaren duidelijk het verschil met het kinderdagverblijf en het plezier dat het hun kinderen geeft. Het belangrijkste voordeel is eigenlijk dat gezinnen niets meer moéten. De kinderen hoeven niet meer iedere dag naar de opvang, en de ouders gaan weer met plezier naar hun werk. Het is heel duidelijk een win winsituatie.” NANNYINC.

Heereweg 92 | 2161 AK Lisse | 06-51272726 info@nannyinc.nl | www.nannyinc.nl LEIDEN INTOBUSINESS

- ADVERTENTIE -

Leiden / AmphorAweG 12 / Tel: (071) – 576 30 00 / www.boonekamp.nL

✓ Uw partner voor horeca, sportverenigingen, (bedrijfs)kantines en evenementen. ✓ Uitgebreid assortiment. ✓ Advies en ondersteuning. ✓ Goede en snelle service.

13103/1_Boonekamp_AdvLeiden.indd 1

11-03-13 08:52

De Leidsche Makelaar ® Leiden Real Estate Agent

Leiden 071 - 301 62 14 www.deleidschemakelaar.nl

De Haagsche Makelaar ® The Hague Real Estate Agent

Voor al uw vastgoedzaken • Aan- en verkoopbemiddeling • Aan- en verhuurbemiddeling • Het huisvesten van expats • Financieel beheer • Technisch beheer • Beleggingen

Den Haag 070 - 369 54 28 www.dehaagschemakelaar.nl

De Rotterdamsche Makelaar ® Rotterdam Real Estate Agent

Rotterdam 010 - 820 89 53 www.derotterdamschemakelaar.nl

De Utrechtsche Makelaar ® Utrecht Real Estate Agent

Utrecht 030 - 877 10 43 www.deutrechtschemakelaar.nl

LEF NIEUWS

De springplank voor ondernemers

WIE HEEFT

Mike Korenvaar (l) en Bob Heeren

Is jouw bedrijf gevestigd in Alphen aan den Rijn, Leiden of de Duin- en Bollenstreek en is deze niet ouder dan drie jaar? Heb je prikkelende ideeën, ben je innovatief, niet bang voor concurrentie en heb je doorzettingsvermogen? Kortom, heb jij lef? Schrijf je dan nu in voor het nieuwe seizoen van LEF, dé leukste starterswedstrijd van Nederland. Hoe, ga naar www.heblef.nl en de rest spreekt voor zich. Tekst Dennis Captein | Fotograﬁe John Brussel

Naast kostbare prijzen voor de winnaars winnen alle kandidaten een podium ten overstaan van een enthousiast publiek. Wie deelnemers uit eerdere jaren vraagt wat LEF hen heeft opgeleverd, krijgt steevast te horen: “Heel veel publiciteit!” FRISSE WIND

Jaargang 17 staat voor de deur. Een jaargang waarin een nieuwe frisse wind gaat waaien. Na jaren van inzet namen een aantal personen afscheid van LEF, maar gelukkig stonden er evenzoveel mensen op die de gaten met nieuw elan wilden invullen. Om te beginnen is dat Mike Korenvaar (partner BDO Accountants & Belastingadviseurs), die al jaren in de vaste jury van LEF zit maar nu ook als voorzitter van LEF zal optreden. Daarnaast heeft LEF een nieuwe presentator. Niemand minder dan Bob Heeren van RWV Advocaten gaat als gastheer fungeren. De mannen kijken uit naar de eerste voorronde, die 30 oktober plaatsvindt bij Move Your Skills in Leiden. “LEF is een feestje”, zegt Mike. Hij vervolgt: “Onze voorgangers hebben LEF op fantastische wijze neergezet. Aan ons de taak om hun werk verder voort te zetten en uit te breiden. Wat die uitbreiding inhoudt? We willen meer bekendheid genereren in Alphen aan den Rijn en de Duin- en Bollenstreek. LEF heeft het imago vooral een Leidse gebeurtenis te zijn, maar dat is niet terecht. De voorrondes vinden in alle drie de regio’s

plaats en als je kijkt naar de winnaars komen deze net zo vaak uit Katwijk of Alphen.” ACTIEVE ROL

LEF heeft er diverse nieuwe sponsors bijgekregen. “We hebben deze sponsors gevraagd een actieve rol te bekleden en dus niet sec donateur van geld, producten of diensten te zijn. Dat vergroot de betrokkenheid en zal de kwaliteit van LEF alleen maar vergroten.” Bob Heeren geniet bekendheid als advocaat en mediator, maar hij is tevens een begenadigd schrijver, zanger en presentator. Zijn bedrijf, RWV, is sponsor en met Bob op de planken is de actieve rol van deze sponsor dan ook meteen ingevuld. “Ik heb er erg veel zin in”, vertelt Bob. “Ik kondig aan, informeer maar wil vooral fungeren als verbindende schakel tussen publiek en podium. Daarnaast wil ik een buffer zijn tussen kandidaten en jury. Want de jury kan behoorlijk kritisch zijn.” De heren hopen dat bezoekers in het vervolg niet alleen op LEF afkomen voor een leuke avond, maar vooral om een echt ondernemersevent bij te wonen. “Een avond die inspireert en die je soms ook kippenvel bezorgt”, zegt Bob Heeren. Mike: “We hebben inmiddels heel veel mensen achter de schermen die goed nadenken over de invulling en de betekenis van LEF. Samen hebben we de lat wat hoger gelegd. Of wij daarin slagen? Kom 30 oktober naar Move Your Skills en je zult het zelf ervaren.”

LEIDEN INTOBUSINESS

LEIDSE REGIO ACTUEEL

Katwijk versterkt Economische Agenda Leidse Regio De gemeente Katwijk heeft zich aangesloten bij de Economische Agenda Leidse Regio. Hiermee is er naast Universiteit Leiden en het LUMC een nieuwe economische motor toegevoegd aan de samenwerking: bloemenveiling Flora Holland. Dit biedt kansen voor nieuwe initiatieven tussen de werkvelden life-sciences, vitaliteit en bio-based economy. Robert Strijk, voorzitter van de stuurgroep van de agenda: ‘Ik ben blij dat we elkaar hebben gevonden waar het gaat om investeren in de regio en het creëren van banen. Katwijk heeft daarvoor de ruimte en andere gemeenten hebben weer de kennis. Zo vullen we elkaar mooi aan.’ Wethouder Van Duijn: ‘Katwijk heeft kennis te kort, maar heeft ruimte en productiecapaciteit. We hebben ook veel innovatieve ondernemers die wereldwijd aan het werk zijn. Als volwaardig lid van de agenda willen we actief bijdragen aan het uitvoeren van de acties. Onze voorkeur gaat daarbij uit naar thema’s als jonge starters, de retailvisie en het uitbreiden van het bio science park richting Valkenburg.’ Mevrouw Kleen-Schuitemaker, secretaris van de Katwijkse Ondernemersvereniging: ‘Wij willen graag meewerken aan het verbreden van de economie: zorgen dat banen op het hoogste niveau ook een gunstig effect hebben op de banen voor productie, midden& kleinbedrijf en dienstverlening in de regio zelf. Daarnaast vindt de KOV het belangrijk om samen meer waarde te creëren. Daar past deze samenwerking goed bij. Leiden heeft een concentratie van kennis die in principe op een steenworp afstand beschikbaar is.’ DE AGENDA IN HET KORT

Hoe verdient de inwoner van de Leidse Regio over tien jaar zijn brood? Om antwoord te geven op deze vraag is er een Wethouder Van Duijn en mevrouw Kleen-Schuitemaker ondertekenen het convenant.

LEIDEN INTOBUSINESS

intensieve samenwerking ontstaan tussen de zes `071- gemeenten` en vertegenwoordigers van ondernemerskoepels, onderzoeks- en onderwijsinstellingen. De samenwerking heeft er toe geleid dat er een visie – de Economische Agenda Leidse Regio - is opgesteld, inclusief een lijst met actiepunten voor de komende jaren. De acties zijn gericht op het verwerven van een stevige plek in de top van de Europese kennisregio’s - met Life Sciences & Health als sleutelsectoren - en het creëren van nieuwe banen, omzetstijging en nieuwe markten. De agenda wil daarnaast veel aandacht geven aan een nieuw op te richten cluster Vitaliteit en het thema Ondernemerschap. Met het uitvoeren van de agenda worden de economische structuur, de innovatiekracht en het vestigingsklimaat versterkt. Zo krijgt de Leidse regio nationaal en internationaal meer positie. BIJZONDERE SAMENWERKING

De agenda is een brede samenwerking. Naast de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude en Katwijk, zijn ook vertegenwoordigers van de Koepel Leidse Regio, Kamer van Koophandel, VNO NCW Rijnland, Universiteit Leiden, ROC Leiden, Hogeschool Leiden en het Leids Universitair Medisch Centrum aangehaakt. Een unieke samenwerking vanuit de gedachte dat betrokken partijen samen sterk staan, men elkaar nodig heeft en dat de economie niet ophoudt bij de gemeentegrenzen.

Regio wil gezamenlijke retailvisie Ondernemers uit de Leidse regio en de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude en Katwijk gaan gezamenlijk een retailvisie opstellen. Deze moet in het eerste kwartaal van 2015 klaar zijn. Dat hier voldoende voedingsbodem voor is, bleek uit een eerste bijeenkomst in juli waar alle partijen met elkaar van gedachten wisselden over de opdracht en het gezamenlijke proces. De opbrengst van de avond is uitgewerkt in een plan van aanpak dat inmiddels is gestart. Eind november en in januari worden er workshops gegeven voor verdere verdieping. REGIOBIJEENKOMST

Over de gezamenlijke aanpak zijn ook de regioraadsleden inmiddels geïnformeerd. Dit gebeurde tijdens een informatiebijeenkomst in september, waar ook nog een aantal andere regiozaken werden besproken zoals de Economische Agenda en de bereikbaarheid van de regio: project LAB071.

In kasteel Oud Poelgeest spraken gemeenten en ondernemers elkaar over de opdracht en de aanpak van de retailvisie.

visie voor de lange termijn. Zorg dat je daarbij concrete uitspraken doet ten aanzien van de verschillende winkelgebieden en denk daarbij vanuit de regionale schaal. Zet de wens van de consument voorop. Denk breed en kijk naar de hele retailsector, want ook het aanbod naast de winkels maakt winkelgebieden levendig en interessant’. ECONOMISCHE AGENDA

TIPS VOOR DE AANPAK

Tijdens de eerste werkbijeenkomst in juni werden er een aantal tips meegegeven: ‘Maak een wensbeeld voor de toekomst, een

Het opstellen van een regionale visie is een actie uit de Economische Agenda Leidse Regio. De coördinatie van de acties is ondergebracht bij de Stichting Economie071.

Viltaliteit kansrijk nieuw cluster De Leidse regio is een sterke speler op het gebied van Life Sciences & Health. Eén sterk cluster kan ook kwetsbaar zijn. Vanuit de Economische Agenda Leidse Regio wordt daarom gekeken naar het vormen van een tweede cluster. Daarbij lijkt vitaliteit een hele kansrijke. Binnen de regiogrenzen zijn er namelijk grote spelers die graag nieuwe mogelijkheden tot samenwerken willen onderzoeken. Het gaat dan om o.a. het LUMC, Universiteit Leiden, het Diaconessenhuis, het Rijnland Ziekenhuis en de zorgboulevard in Leiderdorp. BUNDELEN INITIATIEVEN

Voor een eerste verkenning organiseerde TNO twee ‘pressure cooker’ bijeenkomsten met een aantal stakeholders. Hieruit kwam een gezamenlijk doel naar voren, namelijk het bundelen van bestaande initiatieven en het betrekken van actieve burgers en partijen in de samenleving rondom het thema vitaliteit. Zo ontstaat er een netwerk community die zich richt op de vraag: ‘Hoe vinden we de sleutel tot een vitale en participerende Leidse regio?’ Deze aanpak past ook bij de nieuwe rol van de overheid: minder verzorgend en meer faciliterend, zodat burgers in staat zijn zelf in beweging te komen en zelfredzaam te zijn.

INNOVATIE-EXPERTS

De uitkomst van de verkenning is begin september besproken met een aantal burgemeesters uit de regio en de wethouders Economische Zaken. Zij waren allen enthousiast en hebben toegezegd ieder hun beste innovatieman of –vrouw beschikbaar te stellen voor een werksessie. Die sessie moet drie concrete projecten opleveren die gezamenlijk worden opgepakt. Gezocht wordt naar projecten die investeringen op het gebied van vitaliteit stimuleren en uiteindelijk banen opleveren voor de regio.

Vitaliteit gaat breder dan zorg en richt zich op de veerkracht van mensen van 0 tot 100 jaar. Voorkomen van een zorgbehoefte en zelfredzaamheid van burgers staat daarbij centraal. Daarvoor is het nodig dat het makkelijk wordt gemaakt om gezonde levensstijlen te omarmen en actief te zijn in netwerken op buurt- en straatniveau die hulp kunnen bieden indien nodig. Op die manier wordt er gewerkt aan het concept van Healthy Cities, waarbij mensen steeds ﬁtter en vitaler oud worden. LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

V.l.n.r. Sjoerd Latenstein van Voorst (Van Wezel accountants), Dorien Versteeg (DZB), Boudewijn Smits (De Clercq), Cees Binnendijk (Luba uitzendbureau), Rian van Mook (secretariaat PWCHR), Ingrid van der Plas (Maregroep). Niet op de foto, maar wel onderdeel van het bestuur zijn: Marie Jose Luttik (Forensisch Centrum Teylingereind) en Ans Wunderink (De Leeuw Groep)

Poortwachterscentrum: waardevol platform over werk Het Poortwachterscentrum Holland-Rijnland is circa tien jaar geleden als stichting opgericht. Het doel was om bedrijven samen te laten werken om re-integratie van gedeeltelijk arbeidsongeschikte medewerkers te bevorderen. Het PWCHR is in de jaren daarna uitgegroeid tot een waardevolle netwerkorganisatie vooral voor HRMâ&#x20AC;&#x2122;ers van diverse bedrijven en organisaties. Niet alleen om te voorkomen dat werknemers in de WIA belanden, maar ook om kennis uit te wisselen. Tekst Jos Leijen | FotograďŹ e Michel ter Wolbeek

Met de invoering van de Wet verbetering poortwachter in 2002 kregen werkgevers een veel grotere verantwoordelijkheid voor ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie van zieke werknemers. Als ze daarin tekortschieten, kan het ze veel geld kosten. Daarbij maakt het geen verschil of de werknemer ar54

LEIDEN INTOBUSINESS

beidsongeschikt raakt door oorzaken binnen het werk of door omstandigheden die niets met het werk te maken hebben. Op diverse locaties in het land zochten werkgevers samenwerking om gedeeltelijk arbeidsongeschikte medewerkers aan

het werk te houden. In Katwijk namen onder andere Vink Systemen, Oostingh Staalbouw en de gemeente Katwijk het initiatief om te komen tot de Stichting Poortwachterscentrum Holland-Rijnland (PWCHR). De gedachte was dat wanneer medewerkers niet meer in staat zijn hun werk te verrichten bij de ene organisatie, er mogelijk een andere organisatie in het netwerk zit waar wel kansen zijn. Op deze manier blijven medewerkers aan het werk en worden de kosten beperkt gehouden. TECHNISCHE INDUSTRIE

“In die tijd was er vooral in de technische industrie een grote behoefte aan medewerkers”, zegt voorzitter Cees Binnendijk van het PWCHR. “Bedrijven konden elkaar helpen door aan de ene kant een medewerker te herplaatsen en anderzijds een vacature op te vullen. Het bleek een formule te zijn die goed werkte. Bovendien konden personeelsfunctionarissen binnen het Poortwachterscentrum kennis en ervaring uitwisselen.” Binnendijk is rayonmanager bij Luba Uitzendbureau. Hij werd door de initiatiefnemers uitgenodigd om zich aan te sluiten bij het PWCHR. Later werd hij gevraagd om bestuurslid te worden en sinds 2012 is hij voorzitter. Bij het Poortwachterscentrum zijn circa vijftig bedrijven aangesloten. Grote ondernemingen, zoals AkzoNobel en Bakker Hillegom, maar ook organisaties zoals ziekenhuizen en gemeentes. De verscheidenheid is groot. Het LUMC is aangesloten, maar bijvoorbeeld ook de Mare Groep en Meesterbakker Van Maanen. VRAAG EN AANBOD

Elke zes weken is er een bijeenkomst voor de aangesloten organisaties. Per bedrijf mogen twee mensen deelnemen. Tijdens de bijeenkomst is er vaak een presentatie over een actueel thema op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld nieuwe wetgeving, verzuimbeheer of personeelsinformatiesystemen. Een vast onderdeel is ook het onder de aandacht brengen van vacatures en mogelijke kandidaten. “We hebben op de website een pagina waar vraag en aanbod bij elkaar komen”, legt Binnendijk uit. “Maar het is altijd goed om daar met elkaar nog even speciale aandacht aan te schenken. Dan kan de vragende werkgever uitleggen wat voor kandidaat men zoekt. Een werkgever kan vertellen over een medewerker die niet meer in dat bedrijf kan werken en welke kwaliteiten deze meebrengt.” Deze inspanningen hebben al tientallen plaatsingen opgeleverd. Dit betekent voor veel medewerkers dat zij van werk naar werk kunnen. Daarnaast besparen werkgevers en overheid hoge kosten. “Het herplaatsen gaat op dit moment niet heel gemakkelijk”, zegt Binnendijk. “Dat komt omdat er maar weinig vacatures zijn en veel aanbod. Dat gaat veranderen als de arbeidsmarkt weer aantrekt.” KENNIS DELEN

De functie van het PWCHR is mede door de situatie op de

Game, set, match De afgelopen jaren zijn dankzij de samenwerking binnen het Poortwachterscentrum Holland-Rijnland tientallen medewerkers ‘van werk naar werk’ bemiddeld. Zo heeft een boekhouder de overstap kunnen maken van De Zijl Bedrijven (DZB) naar de De Leeuw Groep. Het Diaconessenhuis kreeg van het LUMC een OK-assistent in dienst. Via Serin is een dieetkok aangenomen bij ActiVite. DZB en de Maregroep hebben gezamenlijk een opdracht uitgevoerd en onderzoeken mogelijkheden voor verdere samenwerking.

arbeidsmarkt verschoven van matching van vraag en aanbod naar podium voor uitwisseling van kennis en ervaring en een plek om te netwerken. Niet met commerciële doeleinden, benadrukt Binnendijk. De stichting heeft begin dit jaar richtlijnen opgesteld om te voorkomen dat acquisitie de boventoon gaat voeren. “De Stichting heeft tot doel om uitstroom naar de WIA te voorkomen en om kennis te delen. Niet om de omzet van de deelnemers te vergroten.” De contributie van het Poortwachterscentrum bedraagt 250 euro per jaar. Voor dat geld houdt het bestuur een website in de lucht en zijn er elke zes weken van september tot juni bijeenkomsten. Het bestuur krijgt zes uur per week professionele ondersteuning van een secretaresse. De bestuursleden krijgen voor hun moeite niet betaald. Zij doen het in eigen tijd en/of in de tijd van hun werkgever. De bijeenkomsten zijn iedere keer bij een van de deelnemende organisaties. Vaak wordt er dan een kijkje in de keuken gegund. MEER LEDEN

Het aantal aangesloten organisaties is de afgelopen jaren redelijk constant zo rond de vijftig. “Ieder jaar gaan er een paar vanaf en komen er een paar bij”, zegt Binnendijk. “We zouden graag het aantal wat zien groeien, rond de zeventig zou mooi zijn.” Bedrijven die zich aanmelden hebben daar verschillende redenen voor. Soms zit er een reorganisatie aan te komen. Het kan ook zijn dat men meer kennis wil opdoen op het eigen vakgebied, of het netwerk in de regio wil vergroten.” Over het algemeen zijn de deelnemers heel enthousiast, weet Binnendijk. “Tegen geringe kosten is er een platform om re-integratie te bevorderen en kennis uit te wisselen. De bijeenkomsten zijn altijd informatief en heel gezellig, net als het afsluitende diner voor de zomervakantie. HR-functionarissen weten elkaar ook buiten de bijeenkomsten steeds beter te vinden, bijvoorbeeld om even te sparren over een personeelsprobleem waar ze mee te maken hebben.” Aanmelden kan via de website: www.pwchr.nl Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Cees Binnendijk: 06-20800755 of cbinnendijk@luba.nl LEIDEN INTOBUSINESS

REPORTAGE

Nieuw seizoen Zorg en Zekerheid Leiden Basketball van start

TWEE LEIDSE TOPATTRACTIES ONTMOETEN ELKAAR Wat hebben de Tyrannosaurus rex en het Europees Kampioenschap Basketbal in 2015 met elkaar te maken? Zo op het eerste gezicht niets, maar tijdens de kick-oﬀ van een nieuw seizoen voor de Business Club van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball werd de relatie keurig uit de doeken gedaan.

Tekst Martin Hoekstra | Fotograﬁe Mike van Bemmelen

De kick-off vond op woensdag 17 september plaats in Naturalis. Vooraf liet Jobs Brussee van de Evenementen Commissie al weten dat het een druk avondje beloofde te worden. Honderdvijftig aanwezigen plus staf en spelers van het eredivisieteam van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball. Marcel Verburg, bestuursvoorzitter van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball, heette de gasten welkom. Hij sprak over een samenwerking voor deze avond van twee topattracties in Leiden. Het bekende avondje uit als je naar een basketbalwedstrijd in de Vijf Meihal gaat en Naturalis, dat veel meer is dan alleen een museum. 56

LEIDEN INTOBUSINESS

Natuurlijk ging Verburg niet voorbij aan het succes van het Nederlands team. In een volledig uitverkochte Vijf Meihal plaatste Oranje zich voor het EK van 2015. “Dit kwam zelfs in het NOS Journaal en dat hebben wij als Zorg en Zekerheid Leiden Basketball nog niet gehaald. Maar het is wel hele goede pr voor het basketbal.” VERFRISSEND SPELLETJE

In Eddy Casteels heeft Zorg en Zekerheid Leiden Basketball een nieuwe coach binnengehaald. De bondscoach van België heeft een goede reputatie opgebouwd met clubs in de Belgische Ethias League en door de Belgian Lions voor de derde

keer op rij naar het EK te leiden. “Casteels stelt hele hoge eisen aan zichzelf, maar ook aan de organisatie. We zijn druk bezig, maar basketbal leeft als nooit tevoren. 14 september speelden we onze eerste oefenwedstrijd tegen Rotterdam. Vijfhonderd mensen kwamen kijken naar een oefenwedstrijdje. En zij zagen een verfrissend spelletje.” Verburg liet verder weten dat de Business Club opnieuw in omvang was toegenomen. Maar liefst dertien nieuwe bedrijven gaan als sponsor het nieuwe seizoen in. Tot slot informeerde Verburg de aanwezigen dat er op 12 december een feest plaats gaat vinden zoals er nog nooit een feest in Leiden is geweest. Over dit Gala 2.0 volgt te zijner tijd meer informatie.

Na Verburg nam Edwin van Huis, directeur van Naturalis Biodiversity Center, het woord om de gasten welkom te heten op zijn indrukwekkende complex. Hij sprak de hoop uit dat Naturalis ook zo ingebed zal raken in de Leidse gemeenschap als Zorg en Zekerheid Leiden Basketball. Vervolgens trok Van Huis een parallel met het Nederlandse basketbalteam. Een vooraf als kansloos betitelde missie leidde volslagen onverwacht naar het EK. Nu wil het feit dat Naturalis gaat vernieuwen. Naast het huidige pand komt een nieuw museum te staan en er wordt een hele grote tuin aangelegd. “Je moet vernieuwen voordat je oud wordt”, gaf Van Huis te kennen. De grote zaal in het nieuwe museum wordt gewijd aan dinosauriërs. “Maar de dino die wij willen hebben, vind je niet op Marktplaats.” ANGSTAANJAGENDE VLEESETER

Naturalis heeft zijn zinnen gezet op een T. rex, een gigantische en angstaanjagende vleeseter die zo’n 66 miljoen jaar geleden de aarde bevolkte. Het beest was gemiddeld 12 meter lang en woog 6000 kilo. “Het probleem is dat een T. rex nooit gevonden wordt. Dus zijn we zelf op zoek gegaan.” De basketballers hadden onverwacht succes en dat gold ook voor Naturalis. Na twee jaar zoeken werden resten van een T. rex gevonden, in Montana op het landgoed van een uit Nederland afkomstige vrouw. Van Huis was uiteraard in zijn nopjes. “Dit was de mooiste en meest complete T. rex die ooit gevonden is. Met een geweldig bewaard gebleven schedel. De Nachtwacht onder de fossielen. De allereerste T. rex in Europa

is straks in Nederland te zien, in het nieuwe familiemuseum in Leiden. Met recht een topattractie!” Maar om de T. rex daadwerkelijk naar Leiden te krijgen, is nog wel wat geld nodig.

Na de woorden van Van Huis vond de introductie van de door e-Vision geleverde ZZ App plaats. Deze handige App biedt informatie over de wedstrijden, de selectie, de standen, het programma, tickets, sponsoren, events van de Business Club, maar je kunt ook video’s bekijken, foto’s uploaden, tweets plaatsen en mails versturen. Voor leden van de Business Club is een afgeschermd gedeelte ingebouwd. Via een wachtwoord kunnen ze dat deel van de App ook gebruiken. Na de introductie van de App voor Zorg en Zekerheid Leiden Basketball stond er een Amerikaanse maaltijd klaar voor de gasten. Het weer werkte mee, zodat iedereen buiten op de binnenplaats de smakelijke maaltijd kon nuttigen en natuurlijk even kon bijpraten. Eenmaal weer binnen stelde speaker Martin Hooymans het nieuwe team en de staf aan de genodigden voor. Het belooft weer een mooi basketbalseizoen te worden!

ZZ Leiden introduceert speciale App Komend seizoen zijn de activiteiten van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball ook via een App te volgen. Het internetbedrijf e-Vision heeft de App die de naam Leiden Basket draagt, niet alleen ontwikkeld, maar ook geleverd. Via deze handige App kun je op je smartphone informatie vinden over de wedstrijden, de selectie, de standen en het programma, maar je kunt ook video’s bekijken en de twitterfeed volgen. Voor leden van de Business Club is een afgeschermd gedeelte ingebouwd. Via een wachtwoord kunnen ze dat deel van de App ook gebruiken. Hier is meer informatie over de sponsoren en events van de Business Club te vinden. In de App kunnen leden van de Business Club hun digitale toegangskaarten voor de thuiswedstrijden vinden die ze op eenvoudige wijze aan hun relaties kunnen e-mailen. De App Leiden Basket is inmiddels gratis te downloaden. LEIDEN INTOBUSINESS

BC KAGERZOOM GOLFINTERVIEW

Suzanne Boot:

‘Ik ben een gelukkig mens’ 58

LEIDEN INTOBUSINESS

Golfprofessional Augie Jong a Tai van golfschool Swingline spreekt in ieder magazine met ondernemende en bekende mensen uit de regio gedurende een partijtje golf op de schitterende baan van golfclub Kagerzoom: negen holes, negen vragen. Gesprekken die een andere kijk geven op ondernemerschap. Of een unieke gelegenheid om persoonlijke drijfveren van mensen te doorgronden. In deze Herfsteditie gaan we de baan in met Suzanne Boot, zij is in de regio bekend als directeur Bedrijventeam bij ABN AMRO. De geboren Haagse begon in 1984 in Leiden aan een studie Informatica, maar stapte na één jaar over naar ﬁscaal recht, waarin ze in 1990 afstudeerde. Na twee jaar bij een advocatenkantoor kwam ze terecht in de bancaire wereld, waar ze via Generale Bank en Fortis in 2010 bij ABN AMRO werd aangesteld als teammanager Bedrijven. Aan het begin van 2014 volgde de benoeming tot directeur Bedrijventeam. Sinds 2012 is Suzanne lid van de Businessclub Commissie van de Warmondse Golfclub Kagerzoom, waar ze zelf ook graag een balletje slaat en zakelijke contacten op een ontspannen manier onderhoudt. IntoBusiness greep één van die keren aan om Suzanne negen vragen voor te leggen. Tekst Augie Jong a Tai | Fotograﬁe DeBeeldredacteur.nl/Michel ter Wolbeek

WAT HEB JIJ MET GOLF?

WAT GEEFT GOLF JOU EN WAT MAAKT ZAKEN DOEN OP DE GOLFBAAN UNIEK?

“In 2007 heb ik met een aantal collega’s mijn GVB gehaald, maar daarna heb ik er niet veel mee gedaan. Ik speelde hooguit één keer per jaar. Twee jaar geleden heb ik het weer serieus opgepakt en in 2013 ben ik les gaan nemen. Ik heb nu handicap 28 en die wil ik verder omlaag brengen.”

“Verschillende dingen. Zo heb ik op de Noordwijkse - één van de mooiste banen die ik ken - op een koude winterdag een keer vijf herten over de baan zien lopen; dat was een prachtig moment. Wanneer je golft, ben je in de natuur en met iets leuks bezig. Zonder dat je elkaar de oren van het hoofd praat, leer je elkaar op een ontspannen manier beter kennen. Daarbij praat je over veel meer dan zaken alleen. In het algemeen kun je zeggen dat zakelijke contacten er beter op worden wanneer je elkaar ook op een andere manier leert kennen. Dat blijkt ook telkens weer op de derde vrijdag van de maand wanneer wij op Kagerzoom de businessclub competitie spelen waarbij veel lokale bedrijven aanwezig zijn”.

ECHTE ‘VROUWENONDERWERPEN’...

EN HOE PAS JIJ DAARIN?

“Nee, bepaald niet. Maar het fijne aan mannen is dat ze vaak een stuk ongecompliceerder zijn dan vrouwen en je kunt met ze lachen. Aan de andere kant zie je bij mannen wel vaak haantjesgedrag. Dat kan vermoeiend zijn omdat het niet productief werkt. Daarom is diversiteit zo belangrijk. Teams presteren naar mijn idee het beste wanneer er sprake is van een gezonde verhouding tussen mannen en vrouwen.”

“Ik heb niet het gevoel dat ik me staande moet houden tussen de mannen; ons managementteam bestaat uit drie mannen en ik. Nu hebben vrouwen de naam dat ze meer empathie hebben dan mannen.

DE BANKWERELD IS TRADITIONEEL EEN MANNENWERELD. HOE HOUD JIJ JE DAARIN STAANDE?

“Ik heb mijn hele leven met mannen gewerkt. In het begin van mijn carrière was ik bij Houthoff Buruma de enige vrouwelijke fiscalist op kantoor. Daarna zat ik bij Fortis Bank ook met alleen maar mannen en af en toe nog een vrouwelijke collega. Dat was fijn als tegenwicht voor de maandagochtend als de voetbalwedstrijden werden besproken en de scores die de jongens dat weekend in de kroeg hadden behaald.” LEIDEN INTOBUSINESS

Dat is een eigenschap die ik mijzelf ook toedicht en die komt in het team goed van pas. Daarnaast maak ik van mijn hart geen moordkuil. Als iets mij niet bevalt, of ik zit ergens mee, dan spreek ik het uit.”

HEB JE DAT VAN HUIS UIT MEEGEKREGEN?

WAAR BEN JE VERDER STERK IN? EN WAARIN JUIST NIET?

“Ik kom uit een gelukkig gezin met vader, moeder en zus van twee jaar jonger. Mijn ouders gaven mij niet alleen veel liefde en vrijheid, maar ze leerden mij ook dat alles bespreekbaar was. Bij ons thuis werd dan ook veel gepraat waarbij de onderwerpen varieerden, van alledaagse dingen die ik op school meemaakte tot waarom mensen tegen de kernbom demonstreerden. Dat heeft zeker geholpen bij het ontwikkelen van mijn open manier van communiceren.”

“Ik denk zelf dat ik sterk ben in het scheppen van een werkomgeving waarin iedereen zich vertrouwd voelt en open met elkaar communiceert. Wanneer je als team resultaten wil behalen, moeten die factoren in ieder geval aanwezig zijn. Waar ik duidelijk minder goed in ben, is achterkamertjespolitiek. Toch ontkom je daar af en toe niet aan wanneer je iets wilt bereiken.”

‘IK PROBEER ZOVEEL MOGELIJK UIT HET LEVEN TE HALEN WAT ERIN ZIT.’

HOE ZIET JE EIGEN GEZINSLEVEN ER EIGENLIJK UIT?

WAT ZIJN JOUW AMBITIES VOOR DE TOEKOMST?

“Mijn man en ik hebben drie kinderen in de leeftijd variërend van 12 tot 17 jaar. Ondanks dat de grootste drukte voorbij is gaat hierin veel tijd zitten en dan vooral in de begeleiding met huiswerk maar ook alle sporten waar je als ouder graag bij aanwezig bent. Ik heb geen nine-to-five job en doe veel in de avonduren. Ik probeer daarbij een zo goed mogelijke balans te vinden tussen werk en privé waarbij ik graag gebruik maak van het nieuwe werken. In mijn verdere vrije tijd kun je me zowel bij mooi als bij slecht weer op het strand vinden, waar we dichtbij wonen. Ik fitness regelmatig en ik vind het heerlijk om te zeilen.”

“Zakelijk gezien wil ik graag dat onze klanten zich weer bij ons thuis voelen. Door de economische recessie en alles wat er de laatste jaren in de bankensector is gebeurd, is hun vertrouwen geschaad. Ik zie het ondermeer als mijn taak om dat vertrouwen te herstellen en te laten zien dat ABN AMRO ondernemers wil helpen met het vinden van oplossingen om in hun kredietbehoefte te voorzien. Privé probeer ik als persoon zoveel mogelijk uit het leven te halen wat erin zit. Ik ben een gelukkig mens en dat wil ik graag zo houden.”

DE BEST VERZORGDE GOLFOPLEIDINGEN • Beginners • Gevorderden • Handicappers • Verschillende golfcursussen •

BEDRIJFS GOLFCURSUSSEN OP MAAT Swingline golfschool werkt alleen met gediplomeerde PGA professionals

Gevestigd in Warmond, Voorschoten, Wassenaar, Oegstgeest

LEIDEN INTOBUSINESS

Swingline golfschool Veerpolder 20 - 2361 KV Warmond Voor meer informatie tel.: 071 - 301 11 32 e-mail: info@swingline.nl - website: www.swingline.nl

COLUMN

De Cloud en de wet van de remmende voorsprong In het zakendoen kom je allerlei wijsheden tegen, daar doe je als ondernemer zoveel mogelijk je voordeel mee, maar wat nu als ze tegenstrijdig zijn of lijken? Wat ga je doen, links of rechtsaf. Soms gaat het om simpele zaken, soms om wezenlijke keuzes met mogelijk grote gevolgen. Martijn is directeur en mede-eigenaar van ICT bedrijf Interpulse uit Leiden

Een oneliner die ik heb onthouden is “als je niet weet waar je naartoe wilt, kom je in ieder geval ergens anders uit”. Spreekt voor zich. Familiebedrijven begrijpen dat heel goed, want zij sturen vaak op de lange termijn. Continuïteit en zekerheid, zodat de familie nu en ook toekomstige telgen een basis hebben van inkomen en mogelijkheden. Toch zijn familiebedrijven ook in veranderende markten actief. Op ICT gebied bij bedrijven zie ik duidelijke parallellen, waar het gaat om het uitzetten van een koers. Je moet er een hebben, maar dat wil niet zeggen dat je onderweg niet bij kunt sturen. De snelle technologische veranderingen gaan weliswaar steeds sneller, maar dat betekent niet dat straks dagelijks een nieuwe koers gekozen moet worden. Integendeel. Een mooi voorbeeld is de ontwikkelingen rond “de Cloud”. Iedereen heeft er inmiddels wel van gehoord, een deel van de markt werk er bewust mee, een deel niet bewust en een deel bewust niet. Toch is er veel beweging op dit gebied, want waar “de Cloud” enkele jaren geleden nog scherpe randjes had, komen veel clouddiensten nu in een meer volwassen fase. Juridische aspecten worden beter geadresseerd en organisaties zijn beter in staat om hiermee om te gaan, ook met de gevolgen van een gang naar de cloud voor het beveiligen en waarborgen van kostbare bedrijfsdata. Er zijn nog tal van organisaties die deels of volledig werken op eigen, veelal lokale ICT infrastructuur. Vaak ook zeer

Tekst Martijn van Pelt | Fotograﬁe John Brussel

weloverwogen. Zijn ze daarmee ouderwets? Zijn ze per definitie minder concurrerend? Ik denk het niet.

LEGACY VS. BEGINNEN MET NIETS Veel organisaties hebben ook rekening te houden met zogenaamde “legacy”. Een term die je in de IT vaak hoort in de context van oude hard- en software. Deze software is in veel gevallen (nog) niet geschikt voor nieuwe versies van Windows, Office of Cloud platformen. Veel branchespecifieke pakketten gaan echter goed mee met hun tijd of hebben het tempo van aanpassing verhoogd. Beginnen met niets, bijvoorbeeld een startup met jongegeneratie Y-honden die een geweldig nieuw business idee hebben. Vaak beginnen ze gewoon, zonder kantoor, zonder servers, zonder ingewikkelde software. Gewoon vanaf de zolderkamer of vanuit een hip café, volledig gebruikmakend van clouddiensten. Klinkt mooi, is mooi, maar hoe is dat over een paar jaar, als het bedrijf groeit? En als er weer andere diensten zijn, sneller beter, mooier? De wet van de remmende voorsprong is van alle tijden, met de juiste aanpak en timing ben je die voor of je dealt ermee. Ondernemers, laat je niet verassen! Martijn van Pelt

Reageren? m.vanpelt@interpulse.nl |

@peltski

LEIDEN INTOBUSINESS

COLOFON

WIE IS DE MACHTIGSTE PERSOON VAN LEIDEN ANNO 2014?

WIE WORDT DE OPVOLGER VAN ROBERT STRIJK? LEIDEN INTOBUSINESS VERSPREIDINGSGEBIED

UITGEVERIJ

Leiden IntoBusiness

ADRES

Zuiderkeerkring 389 2408 HT Alphen aan den Rijn

TELEFOON

06-51577886

E-MAIL

oscar@intobusiness.nu

INTERNETADRES

www.leidenintobusiness.nu

INTOBUSINESS TITELS ALPHEN

Alphen aan den Rijn (Alphen, Boskoop,

INTOBUSINESS

Rijnwoude), Bodegraven en Woubrugge

BOLLENSTREEK

Noordwijk, Noordwijkerhout, De Zilk,

INTOBUSINESS

Voorhout, Sassenheim, Warmond, Lisse,

UITGEVER

Oscar Middeldorp (06-51577886)

Lisserbroek, Hillegom, Vogelenzang,

HOOFDREDACTIE

Dennis Captein

Bennebroek, Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg

REDACTIE

Dennis Captein, Martin Hoekstra, Jos Leijen,

FOTOGRAFIE

Judith Kloppenburg en Marleen Hogendoorn

DE VENEN

De Ronde Venen, Nieuwkoop met alle

John Brussel, Michel ter Wolbeek,

INTOBUSINESS

bijbehorende dorpskernen

Oscar van der Wijk en Mike van Bemmelen VORMGEVING

Sevenwords, Erik Straver

â&#x20AC;&#x2122;T GOOI

Blaricum, Hilversum, Naarden, Laren,

VERKOOP

Oscar Middeldorp (06-51577886)

INTOBUSINESS

Bussum en Huizen

DRUK

Ten Brink, Meppel

VERSPREIDING

Mail Management International

GOUDA

Gouda, Waddinxveen, Vlist, Reeuwijk,

ADRESWIJZIGINGEN

Adreswijzigingen kunnen doorgegeven

INTOBUSINESS

Moordrecht, Gouderak, Bergambacht en Schoonhoven

worden via oscar@intobusiness.nu COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar

HAARLEMMERMEER

Hoofddorp, Nieuw-Vennep, Schiphol en

gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan

INTOBUSINESS

omliggende kernen

IntoBusiness Magazine BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in

ZOETERMEER

Zoetermeer, Benthuizen, Bleiswijk,

deze uitgave en niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke moge-

INTOBUSINESS

Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs,

ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever-directie.

lijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.

Pijnacker-Nootdorp, Forepark (Den Haag)

LEES AL ONZE NIEUWSTE UITGAVEN NU OOK ONLINE VIA WWW.LEIDENINTOBUSINESS.NU OF VIA DE INTOBUSINESS APP WILT U OOK GRATIS HET MAGAZINE ONTVANGEN? NEEM DAN CONTACT MET ONS OP VIA OSCAR@INTOBUSINESS.NU OF BEL 06 - 51 57 78 86 62

LEIDEN INTOBUSINESS

Goed betalende klanten houden uw bedrijf gezond.

Debiteurenbeheer en pre-incasso van credifixx. Een uitkomst. Crediﬁxx heeft het Incassokeurmerk en is lid van de Nederlandse Vereniging van Incasso-ondernemingen.

Met effectief debiteurenbeheer houdt u uw bedrijf ﬁnancieel gezond. Wilt u wel optimaal liquide zijn, maar ontbreekt het u aan tijd om hier écht actief mee bezig te zijn? Bespreek dan eens met Joost van der Helm de mogelijkheden van het (gedeeltelijk) uitbesteden van uw debiteurenbeheer aan Crediﬁxx. Kies voor een aanpak die werkt!

Crediﬁxx Incassoservices BV

T 071 301 57 17

Flemingstraat 1, 2316 DC Leiden

www.crediﬁxx.nl

The best knows no alternative. De nieuwe C-Klasse Estate. Gecombineerd verbruik: 3,8 - 6,0 l/100 km, 23,6 - 16,7 km/l. CO2-uitstoot: 99 - 140 g/km. U rijdt al een C-Klasse Estate vanaf â&#x201A;Ź 39.650,- incl. BPM en BTW en excl. recyclingbijdrage en kosten rijklaar maken. Voor kosten en leveringsvoorwaarden zie www.mbdb.nl.

Mercedes-Benz Alphen a/d Rijn De Schans 25 2405 XX Alphen a/d Rijn tel. 0172 - 47 51 55.

Mercedes-Benz Den Haag Donau 42 2491 BA Den Haag tel. 070 - 340 03 00.

Mercedes-Benz Leiden Vondellaan 45 2332 AA Leiden tel. 071 - 576 93 03.

Mercedes-Benz Naaldwijk Klompenmakerstraat 50 2672 GA Naaldwijk tel. 0174 - 52 67 70.