Dorpsmagazine 05 - Ode aan Zandvoort

Ode aan Zandvoort is ... Historie Lievelingsplek Ondernemers uitgelicht Bijzondere plekken Mooi moment Scholen Samen Het verhaal van ... Geboren & getogen Weetjes Keukengeheimen 2017 â‚Ź 9,90

©Puck Hartgring

Voor elkaar Wilt u een reactie geven?

Graag! We zijn erg benieuwd! www.ode-aan.nl/reacties/zandvoort Meer info over dit magazine of over de totstandkoming ervan: www.ode-aan.nl groep > odeaanzandvoort

© 2017 Ode aan Zandvoort ODE AAN – IN VORM – Edith van Beek www.invorm.nl - www.facebook.com/invorm ‘ Ode aan’ is een initiatief van IN VORM | Edith van Beek en staat geregistreerd bij CC proof www.ow.ly/DQQJU

BEELD Omslag Strand > Gerard Boukes Kijk eens op www.zandvoortoplinnen.nl Circuit > racexpress.nl Nieuwjaarsduik > Rob Bossink Minke van der Meulen > Judith Cappon Raadhuis > Piet van Burgel Mace Vink en Jay Tolmeijer > Gijs van Son BEELD BINNENKANT OMSLAG + ACHTERkant Truus Kuipers en Piet van Burgel

Weet u wie er schuin bij u aan de overkant

woont? En of die oudere buurman verderop in de straat wellicht hulp kan gebruiken?

Waarschijnlijk wel. Als er namelijk iets is dat

ons in de afgelopen periode opviel, is dat mensen in Zandvoort betrokken zijn bij elkaar en

hun omgeving. Met bevlogen ondernemers, een toegewijde lokale overheid, actieve bewoners

en een verenigingsleven waar je u tegen zegt.

Wat dit magazine daaraan toevoegt?

Dit bewaarexemplaar is de papieren optelsom van al deze schakels in uw gemeenschap:

het maakt de verbinding tussen inwoners, bedrijven en gemeente. Het verwoordt en

brengt in beeld wat hen beweegt en drijft.

Een kijkje in de keuken en achter de schermen dus. Om iedereen (nog) een stapje dichter bij

elkaar te brengen, voor (nog meer) gezamenlijk woon- en werkplezier in dit mooie dorp.

Deze 180 pagina’s, met 157 artikelen over, en

483 foto’s van prachtige plekken en personen, vormen een liefdevol, oprecht portret van

Zandvoort. Een woord van dank aan alle deelnemende bedrijven is trouwens op zijn plek.

Dit blad is namelijk een cadeau van hen aan u.

Dankzij hun deelname ploft het gratis bij alle huishoudens in Zandvoort op de mat.

ODE AAN ...

MAGAZINES EN MEER

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Edith van Beek worden overgenomen of worden vermenigvuldigd. betreft

Sla open, bladerSTERK en bekijk, lees en geniet!

CONCEPT HELDER Namens alle makers, ONTWERP

van idee tot realisatie

Edith van Beek

Concept, hoofdredactie, ontwerp en realisatie

provisieregeling ’ode aan’

Aan alle artikelen is de grootst mogelijke zorg datum novemver 2014 besteed, maar fouten maken is13menselijk.

Daarom kan geen verantwoordelijkheid worden aanvaard voor eventuele onvoorziene gevolgen, veroorzaakt door foute gegevens in dit magazine en/of daaraan verwante media.

We hebben ons uiterste best gedaan om de rechten van de gebruikte tekst en afbeeldingen te controleren envoor voor zover iN VorM vooraf betaalt provisie over verkopen ‘ode aan...’ mogelijk de bron te vermelden, cq. toestemming te vragen. hieronder een uitleg van de provisieregeling: De provisieregeling bestaat uit “provisie”en “extra provisie”.

De provisie bedraagt 20% over de factuurwaarde inclusief extra verkochte eigen exemplaren.

De extra provisie is een percentage dat oploopt afhankelijk van de de totale hoogte van de verkopen.

De “extra provisie” komt bovenop de 20% en is ter dekking van eventueel gemaakte kilometers en

Edith van Beek edith@ ode-aan.nl m 06 52 60 85 72 Ode aan’© is een initiatief van IN VORM ’en staat geregistreerd bij CC proof www.ode-aan.nl

6

Meer over ‘Ode aan Zandvoort’

Hoe kwam de inhoud tot stand?

Dit cadeau is voor u!

Voor de inhoud van ‘Ode aan Zandvoort’ zaten we bij Beach Club Tien om de tafel

‘Ode aan Zandvoort’ is een cadeau van alle ondernemers, bedrijven en instanties die in deze eenmalige uitgave staan. Zij bieden gezamenlijk dit blad aan, het is dankzij hun deelname dat ieder huishouden in Zandvoort een gratis exemplaar ontvangt.

met een groep Zandvoorters. Dit brainstormteam is bewust samengesteld uit

dorpsgenoten die ieder door een andere bril naar het dorp en de inwoners kijken, voor een diverse kijk op Zandvoort.

Hun bijdrage bestaat uit een betaalde uiting die op een redactionele manier is ingevuld.

Géén advertentie dus of gemiddeld verkooppraatje, maar treffende quotes en inhoudelijke artikelen met een persoonlijke noot. Opgetekend en in beeld gebracht door onze schrijvers en fotografen.

Waarom? Wij geloven in de kracht van verbinding door het vertellen en delen van verhalen. De insteek van dit magazine is dan ook elkaar en de omgeving beter te leren kennen.

De tafel rond vanaf links (foto boven): Hilly Jansen, Maaike Cappel, Chantal van der Mije, Edith van Beek,

Ivo Lemmens, Justin Luiten,

Liesbeth van de Meij-de Bie en Arie Koper.

We kijken erg uit naar uw reactie www.ode-aan.nl/ reacties/zandvoort en uw feedback

Extra exemplaren zijn te koop bij

Bruna Balkenende

www.ode-aan.nl/ zandvoort-enquete

Grote Krocht 18 2042 LW Zandvoort

Benieuwd en bedankt!

Zolang de voorraad strekt!

Deze eenmalige uitgave ‘Ode aan Zandvoort’ is in februari 2017 door de Scouting Stella Maris - St. Willibrordus verspreid en bij alle huishoudens van Zandvoort op de deurmat gevallen.

We zijn blij dat er zo veel ondernemers in Zandvoort net zo enthousiast waren als wij en de deuren openden voor een kijkje op hun werkvloer. Onze dank gaat dan ook uit naar al deze bedrijven en mensen die met ons de handen ineensloegen.

De ondernemersverhalen zijn opgedeeld in thema’s en ze zijn te herkennen aan de lichtgeel gekleurde pagina’s. In het register, vanaf pagina 171, ziet u op welke pagina’s de bedrijven staan.

W

W Dit ben ik | 1 | 2 | 3 | 4 |

Ode aan Zandvoort

7

erp een onverwachte blik op dat bekende Zandvoortse gezicht: in deze serie met vier dorpsgenoten in de hoofdrol trapt de man achter de ambtsketting, burgemeester Niek Meijer, af

Als de wekker gaat

“ Ik sta altijd om 06.45 uur op.

Twee à drie keer per week trek

ik mijn hardloopschoenen aan

en ga met onze hond Mack naar Zandvoort-Zuid, weer of geen weer, bij hoog of laag water.

Voor een rondje van 4 à 6 kilo-

meter, net hoeveel zin ik heb.”

Mooiste plek in Zandvoort

“ Kraansvlak waar de wisenten, kleine bizons, grazen. Alsof je over de prairie loopt. En het

strand, in winter, herfst en voor-

jaar. De ongereptheid ervan, die stilte, is prachtig.”

Voorbeeld voor velen

“ Mandela, de man die gestalte geeft aan wat ‘vergeven’

betekent. Vergeven vraagt zo

veel moed van mensen. En als tweede mijn vader, omdat hij

zonder rancune leeft. Hij kijkt naar iemand zonder oordeel en bewandelt zijn eigen pad,

hoewel hij daar soms kritiek

op kreeg. Daar kan ik echt trots op zijn.”

Favoriet ontbijt

“ Ik ontbijt ’s ochtends vroeg met m’n echtgenote, allebei met de

krant en een kommetje yoghurt met muesli en fruit. Een rust-

puntje als start van de dag.”

Altijd in de broekzak

“ Een klassieke, katoenen zak-

doek. Als ik hem niet bij me heb, ga ik terug naar huis

TEKST Niobe Moen / BEELD Petra Schuster

om er eentje te halen.”

8

Zandvoort is ... | 1 | 2 |

BEELD Puck Hartgring

Victor Bol (55) Geboren en getogen in Zandvoort

Bibi Verheyden (12) Woont in Bentveld sinds 2011

Judith van Gelder (47) Geboren en getogen in Zandvoort

Yves Berendse (23) Geboren en getogen in Zandvoort

Rob Bossink (76) Woont in Zandvoort sinds 1957

Ronald van der Mije (33) Geboren en getogen in Zandvoort

Ankie Joustra-Brokmeier (75) Geboren en getogen in Zandvoort

Af de Graaf (23)

Klaas Jacob Koper (86) Geboren en getogen in Zandvoort

Ode aan Zandvoort

Pieter Keur (Anoul-Pries-van Wout - 56) Geboren en getogen in Zandvoort

Af de Graaf (Asilah Felitcia - 23) Woont in Zandvoort sinds 2016

9

Victor Bol (55)

Ingrid Schrik (46) en Senna Vacirca (8) Wonen in Zandvoort sinds 1999

Voor: Sabrina Berkhout (32) - Geboren en getogen in Zandvoort Achter: Sanne van Dam - Emma Koper - Luuk Kramer - Miroslav (Mike) Voves

Cees (76) en Ria (72) van Alphen Wonen in Bentveld sinds 2009

10

R

Historie en karakter

Deze publicatie kwam tot stand met medewerking van het Genootschap Oud Zandvoort en VVV-directeur Lana Lemmens.

Publicaties: ‘Zandvoort op linnen’ boek over Zandvoortse schilders van Anne Marion Cense ‘Joods Zandvoort in beeld’ van ds. Teunard v.d. Linden.

Sandevoerde: van vissersdorp tot Nederlands bekendste badplaats TEKST Loek Hieselaar

R

Ode aan Zandvoort

11

Rijke Joodse families uit Duitsland stonden aan de wieg van Zandvoorts groei tot internationaal kuuroord.

de jaren twintig en dertig, en onvoorziene tegenslag (een

Met een miljoen overnachtingen en circa 4,5 miljoen dagbezoekers per jaar is Zandvoort samen met Scheveningen zonder twijfel de populairste badplaats van Nederland en de bekendste in het buitenland. En daarmee is meteen de ziel van Zandvoort blootgelegd.

Maar laten we met betrekking tot Zandvoorts historie bij

Toerisme is de kurk waarop Zandvoort drijft. Er gaat per

jaar zo’n 183 miljoen euro in om en ruim 3.000 mensen, bijna de helft van de beroepsbevolking, ‘eet ervan’, om het populair te zeggen.

Maar er valt daarnaast zo veel meer te zeggen over Zand-

voort. “Het is eigenlijk een dorp met stadse faciliteiten”, zegt VVV-directeur Lana Lemmens. En dan is er de connec-

tie met de Duitse Joden, de aanleg van de spoorlijn en de

desastreuze ontwikkeling tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De inwoners van Zandvoort beweren dat iedereen in

Zandvoort elkaar kent. Dat is wellicht wat overdreven, want er woont ook veel ‘import’ in het dorp. Maar de echte

grote brand bijvoorbeeld) voorkwamen dat Zandvoort de beoogde internationale hotspot aan de kust werd.

Vissersplaats

het begin beginnen.

Zandvoort is van oorsprong een vissersplaats en onder

de naam Sandevoerde al sinds 1100 bekend. Langer dus dan het groot geworden Amsterdam, dat pas in 1275 in de archieven opduikt.

Sandevoerde is een samenstelling van zand en voorde, wat als meest waarschijnlijke betekenis heeft “een doorgaan-

bare plaats in het zand”. Rond 1100 was het duingebied

grotendeels ontoegankelijk. Blijkbaar lag er ter hoogte van het huidige Zandvoort een plek waar je vanuit Haarlem

doorheen kon naar de zee. Dat pad trok handelaren die zich

aan de kust met het vangen van vis gingen bezighouden.

Met bomschuiten werd de vis gevangen en via een soort

van visafslag in de open lucht verhandeld. Daarna werd de

vis met manden over een pad door de duinen, het huidige Visserspad, naar de vismarkt in Haarlem gebracht.

Zoals ook op andere plaatsen langs de Noordzeekust was

het gebied lange tijd in handen van een adellijke familie. In het geval van Zandvoort (tot 1722) waren dat de heren van Brederode. Eeuwenlang leefde het dorp van de visvangst.

Zandvoorters, die er geboren zijn, kennen elkaar nagenoeg

Keizerin Sissi

dat hun grootvaders al samen kattenkwaad uithaalden.

tot badplaats. De Zandvoortse arts dokter Mezger heeft

allemaal van school of van het verenigingsleven of door-

Pas in de negentiende eeuw ontwikkelde Zandvoort zich

De betrokkenheid bij het dorp is dan ook bijzonder groot.

daar een belangrijke rol in gespeeld, want hij propageer-

De Historische Vereniging Zandvoort telt 1600 leden, ofwel 10 procent van de bevolking. Aan dat percentage kan waarschijnlijk geen enkele andere historische vereniging in Nederland tippen.

Joodse families

de de zilte zeelucht en het nemen van zeebaden als zeer

Sandevoerde is een samenstelling van zand en voorde

heilzaam voor de gezond-

heid. Dat praatte zich rond in kringen waar men zich

een reis naar de kust kon veroorloven.

Zandvoort is altijd een geliefde badplaats geweest bij

Zandvoorts beroemdste internationale gast uit die dagen

negentiende eeuw ook een geweldige impuls gekregen

van haar leven met haar gezondheid en ze trok half Europa

Duitsers en Zandvoorts historie als badplaats heeft in de van twee rijke, Joodse families uit Duitsland, Eltzbacher en Sulzbach. Die wilden van de Nederlandse badplaats een

kuuroord maken, Bad Zandvoort, met majestueuze hotels, een casino, een indrukwekkende winkelpassage en andere voorzieningen.

De plannen van deze Duitse investeerders zijn ten dele uitgevoerd. Twee wereldoorlogen, economische crises in

was keizerin Sissi uit Oostenrijk. Zij kampte een groot deel door op zoek naar genezing. Ook in Zandvoort kuurde zij enkele maanden.

Een andere belangrijke stimulans voor de ontwikkeling tot badplaats was de aanleg in 1881 van een spoorlijn van Haarlem via Overveen dwars door de duinen naar Zand-

voort. Geen enkele andere Nederlandse badplaats had een spoorverbinding. Eind negentiende eeuw kwam daar

12

Historie en karakter

3 1 Bomschuiten rond 1880 1

2 Visloper Dit van Aal (±1880) De betovergrootmoeder van Arie KOPER

2

3 De blauwe tram 4 Schilderij van Frans Hals vioolspeler met op de achtergrond de oude Zandvoortse Vuurbaeck (Vuurtoren) 5 Keizerin Sissi 6 het circuit © Archief Arie koper

4

ook nog een elektrische tram naast (later Blauwe tram

jaar. Via een speciaal door de VVV ontwikkelde folder

naar Zandvoort liep en in 1957 werd opgeheven.

als een goede verbinding (39 minuten) van Amsterdam

genoemd), die eveneens vanuit Amsterdam via Haarlem

Maar er waren meer omstandigheden die Zandvoort hielpen in de ontwikkeling tot populaire badplaats. Amster-

dam beschouwde Zandvoort als zijn eigen ‘Amsterdam

Amsterdam beschouwde Zandvoort als zijn eigen ‘Amsterdam aan Zee’

aan Zee’ en hoewel de Zandvoor-

ters die psychologische annexatie eigenlijk niet zo op prijs stel-

den (want Zandvoort was toch

Zandvoort), plukte men er wel

de vruchten van. Een dagje naar zee of een weekje in de hete zomermaanden naar Zandvoort was het summum van plezier (of luxe) voor alle, vaak kleinbehuisde, Amsterdammers.

Nu zakelijk inzicht het gewonnen heeft van de emotie speelt Zandvoort zelfs handig in op de nabijheid van

wereldstad Amsterdam met zijn miljoenen toeristen per

“Amsterdam Beach Line” wordt buslijn 80 in de hoofdstad naar Zandvoort aangeprezen.

Artiesten en schilders

En dan waren en zijn er de artiesten en andere bekende

Nederlanders die graag in Zandvoort kwamen wonen. Van Suzanne Bosman tot Toon Hermans en van beeldhouwer

Kees Verkade tot Ria Valk. Louis Davids schreef en zong het beroemd geworden lied ‘Wij gaan naar Zandvoort al aan

de zee’, dat Zandvoorts naamsbekendheid in de tijd dat er alleen maar radio was tot in alle uithoeken van Nederland aanzienlijk vergrootte.

Ook schilders wisten Zandvoort te vinden. Sommigen

woonden er zelfs enkele maanden, al is de badplaats nooit een echte kunstenaarskolonie geworden. Maar door de eeuwen heen is Zandvoort veelvuldig op doek vastgelegd

door schilders van naam als Frans Hals en Jozef Israëls, de

5

Ode aan Zandvoort

13

vrij wilden houden voor het afslaan van een mogelijke aanval uit zee. Zij bouwden van Noorwegen tot Spanje de Atlantikwall, met duizenden bunkers en geschutinstal-

laties. Vele (restanten van) bunkers liggen nu nog steeds onder het duinzand. Om een vrij schootsveld te creëren werden veel gebouwen aan de kust afgebroken. Het betekende het einde van imposante hotels en andere voorzie-

ningen. Zandvoort zag zijn bron van bestaan ineenstorten.

Circuit van Zandvoort

©Paleis het loo

Na de oorlog is Zandvoort begonnen aan de wederopbouw.

En dat gebeurde voortvarend. Men begreep dat alleen de zee

onvoldoende was om toeristen voor langere tijd te boeien.

Er moesten uitgaansvoorzieningen komen en belangrijke

publiekstrekkers. En zo kreeg Zandvoort in 1948 zijn autocircuit met de beruchte Tarzanbocht, waar

zelfs formule 1-races werden gehouden.

Er kwam een golfbaan en een casino. Een

Sporthuis Centrum-accommodatie met subtropisch zwembad, dat ook voor niet-

Zandvoort is omgeven door twee nationale parken in de duinen

gasten toegankelijk was. Twee sympathieke musea. En langs het strand de ene na de andere ‘strandtent’, zoals dat vroeger heette. Tegenwoordig zijn het volwaardige restaurants

waar het goed eten en loungen is. Een kleine veertig telt 6

Zandvoort er langs zijn negen kilometer lange zandstrand, waarvan er vijf het hele jaar door geopend zijn.

En dan is Zandvoort nog omgeven door twee nationale Duitsers Liebermann en Beckman, de Fransman Henri le

Fauconnier. Onderzoek van kunsthistorica Anne Cense heeft

uitgewezen dat er in de periode tussen 1600 en 1950 wel

driehonderd Nederlandse en buitenlandse schilders in

parken in de duinen: Nationaal Park Zuid-Kennemerland

en de Amsterdamse Waterleidingduinen. Walhalla’s voor de sportieve badgast, die er een overvloed aan damherten kan

tegenkomen en vanaf een duintop wisenten kan gadeslaan.

Zandvoort werkzaam zijn geweest. Vele van hun werken

Toekomst

op linnen’, dat in 2011 is uitgekomen.

vraag hoe het verder moet. Hoe Zandvoort ook in de toe-

zijn opgenomen in een prachtig boek, getiteld ‘Zandvoort

Tweede Wereldoorlog

Er zijn ook minder positieve gebeurtenissen uit Zandvoorts historie op te dissen. In de jaren dertig had Zandvoort een

hoog percentage NSB’ers. Zandvoort kende tot de Tweede Wereldoorlog een grote groep Joodse inwoners. In totaal

zo’n zeshonderd. Ze werden, zoals overigens ook overal elders, naar Duitsland afgevoerd en slechts zestig van hen keerden na de oorlog terug.

De oorlog zelf verliep voor Zandvoort desastreus. Het grootste deel van de bevolking werd geëvacueerd naar an-

dere plaatsen in de regio, omdat de Duitsers de kuststrook

Samen met marketeers buigt Zandvoort zich nu over de komst voldoende bezoekers kan trekken in de concur-

rentieslag met andere Nederlandse badplaatsen of de via goedkope vluchten gemakkelijk bereikbare zonnige stranden in het buitenland.

Er wordt daarbij gedacht aan meer pop-up-evenementen onder de noemer ‘When it’s hot it’s here’. Tijdelijke manifestaties waar veel publiek op afkomt. Samen met verbe-

tering van het bestaande product, zoals winkelaanbod, hotelaanbod en parkeervoorzieningen. En vooral ook een goede communicatie met de eigen inwoners. Want Zand-

voorters voelen zich overal bij betrokken en willen als het even kan overal over meepraten.

14

Ons familiebedrijf

Leuk om te weten

• Leen was 16 jaar toen hij in 1973 voor zichzelf begon.

• Zijn vaders bedrijf heette destijds L. Paap & Zonen.

• In 1986 (na overlijden van zijn vader) zijn de beide bedrijven samengevoegd onder de naam ‘Gebroeders Paap’.

• Hij liet zijn kinderen beloven dat dit de naam zou blijven.

• Leen is kort voor Leendert. Leens vader heette zo, zijn zoon en nu ook zijn kleinzoon.

v.l.n.r.

Willem (schoonzoon) & Marjolijn (dochter)

• Ze werken samen met tien familieleden.

Leen PaaP & Hanneke (vrouw)

• Ze plaatsen jaarlijks duizend huisjes langs de kust ...

Leendert (zoon) en Gerard (neef)

• ... shovelen voor zestig strandpaviljoens ...

Wesley (schoonzoon) & Paula (dochter)

• ... en verplaatsen miljarden tonnen zand per jaar.

Ton (neef) en Pieter (neef)

Ode aan Zandvoort

15

De natuur is de baas

G

ebroeders Paap is een transport- en aannemersbedrijf dat zeer uiteenlopende werkzaamheden verricht langs de hele kustlijn, vanaf Noordwijk tot aan de Zuidpier van IJmuiden. Van het plaatsen van strandhuisjes en het bevoorraden van de paviljoens, tot het legen van vuilnisbakken en schoonhouden van het strand.

“Wij zijn een vreemde eend in de bijt als transport- en aannemersbedrijf. We beschikken over dezelfde diploma’s en

moeten ons aan dezelfde regels houden, maar de manier zijn van het weer en de natuur. Die flexibiliteit zit in onze

genen. Mijn voorvaderen waren schelpenvissers. Ze waren dag en nacht, in weer en wind, op het strand te vinden. Ze

zagen het strand veranderen, de paviljoens breidden uit en moesten gefaciliteerd worden. Halverwege twintigste eeuw begonnen mijn vader en zijn broers met het trans-

porteren van ligstoelen en dergelijke. Eerst deden ze dit Gebroeders Paap Max Planckstraat 17 2041 CX Zandvoort 023 571 32 59 / 571 83 95 www.gebroederspaap.nl

nog met de schelpenwagen, een houten kar met paarden

ervoor. Later werd dit gemotoriseerd. Als klein jongetje ging ik al mee met mijn opa en mijn vader en zo ben ik in het vak gegroeid. Ik kan me geen mooiere werkplek voorstellen dan aan de prachtige Hollandse kust.”

Leen PaaP

TEKST Charlot Spoorenberg / BEELD Petra Schuster

van werken is totaal anders, omdat we altijd afhankelijk

28

Ode aan Zandvoort

Juf van 1000 kids

29

Minke van der Meulen (85)

Meer dan duizend kinderen in de klas geha en ruim 500 Zandvoortse paren getrouwd TEKST Loek Hieselaar / BEELD Judith Cappon

30

Het verhaal van ...

Ze is Utrechtse van geboorte, dus zit het Zandvoortse DNA niet echt in haar bloed. Maar als je al 65 jaar in Zandvoort woont, meer dan 1000 Zandvoortse kinderen in de klas hebt gehad, na je pensionering - als ambtenaar van de burgerlijke stand - ook nog 500 stellen hebt getrouwd, het eerste homohuwelijk van Zandvoort hebt gesloten en talrijke nevenfuncties in het dorp hebt bekleed, dan mag je je toch met recht en reden een genaturaliseerde Zandvoortse noemen.

En zo voelt dat ook bij Minke van der Meulen, die nagenoeg haar hele Zandvoortse leven in de Brederodestraat heeft gewoond en nu op haar 85e volmondig bekent dat ze nooit meer uit Zandvoort weg wil.

A

ls je met deze 85-jarige, nog scherp van

gelezen. Minke antwoordde naar alle eerlijkheid dat ook

wilt maken, moet ze eerst even haar agen-

vanuit de oorlog, daartoe behoorde. “Nou, dat was goed

geest zijnde, oudere dame een afspraak da raadplegen. Want ze heeft het nog druk

met al haar kennissen en vriendinnen, die

regelmatig bij haar langskomen. En dat zijn

geen theekransjes voor louter 80-plussers, want veel vriendinnen zijn jaren jonger.

Dat ze het leuk vinden om bij Minke langs te komen, met haar te praten of haar advies in te winnen, zegt toch wel

iets over de manier waarop deze oud-onderwijzeres nog in het leven staat.

het communistische dagblad de Waarheid, verzetskrant fout”, herinnert Minke zich.

Niet dat haar ouders zich tot het communisme bekeerd

hadden, maar ze waren ruim van opvatting en wilden zich breed oriënteren.

Dat Minke primair voor openbaar onderwijs koos wil niet

zeggen dat ze van haar geloof was gevallen. Later trad ze toe tot de hervormde kerkenraad in Zandvoort, waarvan ze 17 jaar lid was en 15 jaar lang preses.

Garnalenvissers

Minke van der Meulen vertelt ons haar levensverhaal op

Toen Minke in 1952 met de trein naar Zandvoort kwam,

rodestraat. Over haar jeugd als jong meisje in Utrecht, waar

plaats waar garnalenvissers hun brood verdienden en een

een herfstige middag in haar appartement aan de Bredezij in 1931 werd geboren, als tiener de oorlog meemaakte en

waar ze ook de christelijke kweekschool doorliep. En over haar komst naar Zandvoort, toen ze was afgestudeerd en een baan zocht.

Waarom Zandvoort?

Minke: “Ik had als kind nogal wat tegenslag gehad met

mijn gezondheid. Drie hersenschuddingen bijvoorbeeld, en de dokter zei dat Zandvoort wel een gezonde plaats was om te wonen.”

En zo solliciteerde zij naar de functie van onderwijzeres op

de christelijke Wilhelminaschool, toen daar een vacature

was. Ze was liever bij het openbaar onderwijs gekomen, maar werd afgewezen, toen haar bij het sollicitatiege-

sprek werd gevraagd, welke kranten er zoal thuis werden

was Zandvoort al volop badplaats. Maar ook nog een deel van de bevolking bij bakelietfabriek Corodex werkte.

Op de Wilhelminaschool kreeg ze als 20-jarige een klas

met 53 kinderen. “En als je collega ziek was, stond je op de drempel aan wel 100 kinderen in 2 lokalen les te geven.”

Ze ging ‘op kamers’ zoals dat heet, maar dat viel haar aan-

vankelijk niet mee. “Ik kwam uit een warm gezin en was als enig meisje nogal beschermd opgevoed. Hier in Zand-

voort kende ik niemand. Ieder weekend ging ik dus met

de trein naar huis in Utrecht, wat een rib uit mijn lijf was.

Want wat verdiende je toen? Ik denk zo'n 170 gulden in de maand.”

En vaak moest ze bij terugkeer na het weekend in een andere kamer in het pension waar ze woonde, want van-

wege het toerisme en de badgasten werd er nog weleens geschoven met kamers.

Ode aan Zandvoort

an grote stad Utrecht naar dorp V Zandvoort, waar ze na 65 jaar nog altijd heel gelukkig is “Toerisme was voor Zandvoort nu eenmaal een belang-

voor de Zandvoorters is. Maar als je hier lang bent, ken je

daar op alle mogelijke manieren op ingespeeld. Huis aan

die vroeger tamelijk geïsoleerd lagen, zoals Volendam bij-

rijke, zo niet de belangrijkste bron van bestaan, dus werd

huis werd er verhuurd en de eigen kinderen sliepen in schuurtjes.

Er was nog veel armoe in die tijd in Zandvoort. Ik hoorde

als onderwijzeres al meteen tot de zogenaamde elite,

elkaar allemaal. Ja, Zandvoort is net als andere plaatsen

voorbeeld, nogal xenofoob. Je moet je invechten om erbij

te mogen horen. Je blijft ook altijd wel een beetje iemand van buiten.”

kreeg overal uitnodigingen voor. Ik leerde daardoor ook

Dat Minke zich al spoedig in Zandvoort thuis begon te voe-

de heimwee naar Utrecht af.”

haar eerste man leerde kennen, Bert Rinkel, zoon uit een

veel mensen kennen en zo groeide ik er vanzelf in en nam

Ze werd Utrecht zelfs ontrouw, kan je wel zeggen. Vorig jaar ging ze voor het eerst na 45 jaar weer eens terug om

haar ouderlijk huis te bekijken. “Ik zou nooit meer naar Utrecht terug willen”, zegt ze.

Maar heeft Zandvoort u nooit benauwd? U kwam toch uit de stad en Zandvoort was een dorp, waar het in de wintermaanden stil is.

Minke: “Vroeger was het zo dat Zandvoort in de winter weer voor de Zandvoorters was. Dan waren de badgasten

weg en het dorp was weer voor onszelf. Dan was er een

druk sociaal leven met toneelvoorstellingen en concerten.

“ Zandvoort is nogal xenofoob. Je moet je best doen om erbij te horen”

len lag ook aan het feit dat ze er als jonge onderwijzeres horecafamilie. Zijn ouders hadden een bakkerij annex res-

taurant op het Raadhuisplein, waar nu de Hema gevestigd is. Minke verruilde midden jaren vijftig haar onderwijzers-

bestaan voor werk in het hotel, dat haar man tegenover de bakkerij begonnen was. Dat had ook te maken met haar

huwelijk in 1955. Als getrouwde vrouw werd je in de jaren

vijftig ontslagen, want de wet schreef voor dat getrouwde vrouwen geen baan mochten hebben. Kennelijk vanuit de

opvatting dat ze thuis moesten zijn om voor het gezin te zorgen.

Hersenvliesontsteking

Van alles en nog wat. Er

Af en toe viel Minke als onderwijzeres in. Daardoor bleef

tensief verenigingsleven

varing als leerkracht op peil. Haar leven als (inmiddels)

heeft hier altijd een in-

bestaan. Je ontmoette el-

kaar regelmatig en leerde iedereen

daardoor

ook

kennen als je ervoor openstond. Nu is dat verenigingsle-

ven er nog steeds, maar gaat het toerisme het hele jaar

door. Je hebt nooit meer zoals vroeger dat het dorp alleen

ze voeling houden met het onderwijs en hield ze haar er-

moeder, hotelhoudster en parttime onderwijzeres was wel zwaar. Ze maakte veel uren, kreeg een hersenvliesontsteking en ging drie maanden het ziekenhuis in.

Ook haar man Bert werd na tien jaar huwelijk ziek en overleed in 1965 op jonge leeftijd. Minke bleef met twee kinderen achter.

31

32

Het verhaal van ...

“ Ik wil hier nooit meer weg”

Ode aan Zandvoort

Een maand nadat haar man was overleden stond ze al-

zeer goed aangeschreven. “Je kunt wel zeggen dat we op

het zich nog als de dag van gisteren: 6 december.

heeft alles met de leerkrachten te maken.”

weer voor de klas op de Wilhelminaschool. Ze herinnert In 1967 hertrouwde ze met een huisvriend, Douwe van der

de eerste plaats stonden. Of een school goed of slecht is

Meulen, die een technische functie bij Fokker bekleedde.

Minke maakte op 58-jarige leeftijd gebruik van de zoge-

Nederland zo ver geëmancipeerd dat ook getrouwde vrou-

om voor nieuwe leerkrachten plaats te maken. Een leven

Met hem kreeg ze nog een derde kind. Inmiddels was wen een officiële baan mochten hebben en dus ook voor de klas mochten staan. En Minke bleef dus werken.

Van de Wilhelminaschool verhuisde ze naar de christelijke mavo. Omdat ze hbs als vooropleiding had gehad en daar-

noemde DOP-regeling, waarbij je vervroegd kon uittreden vol vrije mogelijkheden lag nog voor haar, maar een jaar

later overleed haar tweede man en kwam ze weer alleen te staan. Ze is inmiddels 25 jaar alleen en heeft de draad van het leven alweer lang geleden opgepakt.

na met een aanvullende studie van twee jaar haar (hoofd)

Minke werd na haar pensionering bijzonder ambtenaar

van de mavo lesgeven.

echtparen getrouwd. Oud-leerlingen wilden zich graag

akte had behaald, mocht ze in de eerste en de tweede klas Ook tijdens haar tweede huwelijk ging onheil haar deur niet voorbij. Een van haar dochtertjes werd ernstig ziek en Minke gaf haar baan op om thuis voor haar te zorgen. Drie jaar was ze thuis.

Pastoor kwam iedere week op school

Nadat haar dochtertje beter was geworden, kwam Minke weer voor de klas te staan. Nu op de katholieke Nicolaas-

school, waar ze voor de functie van hoofd gevraagd werd

van de burgerlijke stand en heeft inmiddels meer dan 500 door haar laten trouwen en ook buiten het onderwijs staat

ze door haar contacten in ruime kring bekend. "Ik heb het eerste homohuwelijk in Zandvoort gesloten, heb mensen

op hun sterfbed getrouwd en ook gevangenen die door een huwelijk strafvermindering hoopten te krijgen en dan

een dag de bajes uit mochten om te trouwen. In de loop der jaren heb ik veel vreugde gezien, maar ook veel narigheid gehoord.”

- “Het begrip ‘directeur’ kenden we toen nog niet” - en waar

Kon u daar goed tegen?

sche pastoor Kaandorp - iedereen kende hem in Zandvoort

altijd nogal maatschappelijk betrokken getoond door in veel

ze ook goede herinneringen aan bewaart. “De legendari-

- kwam elke week op school om godsdienstles te geven.

Hij kende alle kinderen bij naam. De kerk was nog een in-

stituut”, herinnert ze zich. Kaandorp was ruimdenkend, want hij vond het geen probleem dat het nieuwe hoofd van de katholieke school van protestantse huize was. Nu is de band tussen katholieke kerk en school nagenoeg ver-

dwenen en pastoors zijn er nauwelijks nog, laat staan dat ze legendarisch worden.

Minke betreurt dat laatste wel. “Veel kinderen hebben nauwelijks meer weet van de achtergrond van christelijke

feestdagen als Pasen en Pinksteren. Wat Kerstmis is weten ze dan nog net. Dat breekt ze toch op in hun latere ontwik-

keling. Ook cultureel-maatschappelijk moet je de wortels van het christendom kennen.”

Toen Minke op de Nicolaasschool kwam, stond de school

er slecht voor. Hij was min of meer ten dode opgeschreven.

Toen ze er na 15 jaar wegging, was het de op een na groot-

ste lagere school van Zandvoort en stond het onderwijs er

Minke: “Ik schijn een sterk karakter te hebben en heb mij organisaties en bestu-

ren zitting te nemen.”

Dat heeft haar een grote

kring van vrienden en

vriendinnen opgeleverd,

“ Het ergste vind ik als ik oud-leerlingen moet begraven”

waardoor ze zelden alleen is en zich zeker niet eenzaam voelt.

Ze is nu druk met haar kinderen, kleinkinderen, haar eigen huishouding, de hond (“daardoor blijf ik elke dag bewe-

gen”) en haar vele contacten. Als 85-jarige fietst ze nog

door het dorp en rijdt ze nog auto. Op straat wordt ze vaak nog met juf aangesproken. “Van sommige Zandvoortse

families heb ik wel drie generaties in mijn klas gehad.

Mijn oudste leerlingen zijn inmiddels 75 jaar”, vertelt ze.

Maar veel mensen kennen betekent ook veel verdrietige momenten beleven, want de mensen om je heen vallen weg als je zelf ouder wordt.

“Het ergste heb ik altijd gevonden als ik oud-leerlingen moest begraven en me realiseerde dat ik ze als kind nog in de klas had gehad.”

33

TEKST Barbara Philipsen / BEELD Petra Schuster

54

Dat drijft mij

“ Gaat de KNRM-pieper over, dan zitten we binnen een kwartier op zee. Daarom werk ik lokaal.” Juriaan van der Prijt helpt iedereen meteen.

“Klanten moeten dus niet gek opkijken als ik plotseling weg ben.” Circa twintig keer per jaar helpt hij in noodgevallen op zee. “Als je iemand reanimeert met zijn familie ernaast, dan besef je waarvoor je dit doet. Is het echt mis, dan is de KNRM vaak het laatste redmiddel.”

Boot in nood?

Alles laten vallen en rennen!

I.N.Z. B.V. Installatiebedrijf Juriaan van der Prijt

Curiestraat 2 F 2041CD Zandvoort 023 573 09 58 - www.inzbv.nl

“ Koffie en bier: het stroomt gewoon door m’n aderen. Heerlijk om mensen met een bakkie en een babbel te verblijden.” Marcel Busscher

“ Bijdragen aan een nieuwe woonfase in het leven van mensen, zonder gladde praatjes en mét kennis van zaken. Dat is onze passie.” Paul Vastenburg

Rabbel

Van der Reijden Zandvoort Makelaars

Kerkplein 7 - 2042 JH Zandvoort

Passage 42-44 - 2042 KV Zandvoort

023 822 02 20

023 571 55 31

www.rabbelzandvoort.nl

www.zandvoortmakelaars.nl

TEKST Niobe Moen / BEELD Petra Schuster

TEKST Charlot Spoorenberg / BEELD Petra Schuster

Dat ene moment

Je kunt niet om ons heen

“ Fish + More staat sinds juli 2015 op de standplaats naast het Palace Hotel.

Door de inbreng van grafisch vormgeefster Mischa Suttorp heeft de verkoopwagen een hele eigentijdse uitstraling gekregen.

Wij zijn supertrots op het resultaat. De eerste keer dat de wagen op de boulevard stond, met de ondergaande zon en de zee als achtergrond, zal ik nooit meer vergeten. De wagen is nieuw, maar ons aanbod is hetzelfde gebleven: een breed assortiment vis van goede kwaliteit. Een aantal van onze klanten rijdt speciaal om voor onze heerlijke kibbeling van rode zalm.�

Fish + More John Van Dam

Boulevard Barnaard Zandvoort 06 53 65 07 72 TEKST Charlot Spoorenberg / BEELD Petra Schuster

Ode aan Zandvoort

55

164

Zandvoort kent heel wat keukenprinsen en -prinsessen, waaronder Shadi en Nunkie.

Hier delen zij hun favoriete recept ĂŠn keukengeheimen.

Keukengeheimen

Ode aan Zandvoort 165

Voor 6 personen

“ Iedereen kan hier altijd blijven voor het eten. Natuurlijk.”

500 gram lamsgehakt (runder kan ook) 1,5 kilo tomaten ontveld en gesneden in stukjes 2 uien gesneden in kleine stukjes 6 teentjes knoflook in kleine stukjes 1 gele en 1 groene paprika in grove stukken 1 theelepel zwarte peper 1 eetlepel tomatenpuree 1 theelepel sambal 1 theelepel zout 1 eetlepel plantaardige zonnebloemolie

De oorlog in Syrië bracht hem van Damascus via Libanon naar Zandvoort, waar Shadi Baitmani sinds een jaar in het

Bereiding

Spalier woont. En kookt. Voor zijn vrouw Amani, andere bewoners en zijn Nederlandse vrienden. Want eten, dat doe je

Verhit de olie in een braadpan en voeg de ui en

tenslotte samen: “Hoe meer mensen, hoe gezelliger.”

knoflook toe.

“In Syrië eten we altijd thuis en altijd samen. Dat zijn be-

Voeg na ± 3 minuten de tomaten toe en laat dit 30

langrijke momenten op de dag. Familie, vrienden: ieder-

minuten pruttelen op laag vuur.

hoe gezelliger.

Voeg de helft van de zout en peper, de paprika’s,

een kan altijd blijven voor het eten. Natuurlijk. Hoe meer, Ik kook veel met rode peper, paprika, tomaten, courgette,

sambal en tomatenpuree toe.

ghurtsaus. Het vlees is soms in deeg verpakt. Of tabouleh,

Laat 5 minuten sudderen. Zet daarna het vuur uit.

bab hindi kan je juist samen eten. Het is voor zes personen.”

Meng het vlees in een schaal met de overgebleven

aubergine en uien. Shakriya bijvoorbeeld, lamsvlees in yoeen salade met groenten en kruiden. Ook het recept voor ke-

helft van de zout en peper.

Kookte je veel in Syrië?

“Ja, altijd. Nu is het hobby. Ik zou het graag als werk doen,

Maak van het vlees in de muis van je hand kleine

op het strand of in een restaurant in Zandvoort. Ik bak ook

rolletjes.

en suiker, gist, water en melk, op het gas of in de oven. En

Verwarm de oven voor op 180 graden.

lijk misschien, maar interessant.”

Giet de saus over in een ovenschaal en schik de

zelf brood, Arabisch brood van bloem met een beetje zout

TEKST Niobe Moen / BEELD Petra Schuster

ik wil kaas en yoghurt maken van verse koeienmelk. Moei-

kleine gehaktrolletjes er boven op.

Voor wie zou je graag koken?

“Voor Malak, mijn dochter van vier. Ze woont nog in Liba-

Zet gedurende 30 minuten in de oven.

auto daar naar gevlucht. Ik ontmoette later Amani die al-

Serveer met witte rijst

Nederland, we konden niet blijven. Ik hoop Malak over een

Of zoals op de foto:

non bij mijn ouders. In 2013 ben ik samen met haar in de leen uit Damascus was gevlucht. In 2015 vluchtten we naar paar maanden weer te zien.” (*)

(* In Libanon was de situatie voor Shadi en Amani onhoudbaar, vooral vanwege racisme tegen Syriërs. Momenteel loopt er een verzoek tot hereniging, red.).

Bak vermicelli in olie gedurende 3 minuten en meng het door de witte rijst met een beetje zwarte peper.

Dit eenmalige magazine is 180 pagina’s dik!

Wilt u meer weten over of zien van ‘Ode aan ...’ of wilt u dit magazine thuis ontvangen?

Neem dan contact op met: Edith van Beek edith@ode-aan.nl 06 52 60 85 72 www.ode-aan.nl © ODE AAN – IN VORM – Edith van Beek ‘Ode aan’ is een initiatief van IN VORM | Edith van Beek en staat geregistreerd bij CC proof www.ow.ly/DQQJU