Inzicht 1 2017

In Zich t Non-dualiteit en Zelfonderzoek

Het open geheim

Jaargang 19 - 1.2017 - februari - b 7,50

In Zich t InZicht is een tijdschrift voor allen die op weg zijn naar een groter inzicht in zichzelf en in de eigen situatie. Het biedt materiaal dat bij dit onderzoek behulpzaam kan zijn: suggesties voor te nemen stappen, voorbeelden, stimulansen en verwijzingen.

InZicht is niet gebonden aan een bepaalde traditie en geeft verschillende zienswijzen een plaats om de lezer te prikkelen tot een verdere bewustwording.

InZicht is gericht op het laten wegvallen van beperkingen, op bevrijding door zelfkennis. Een verdiept inzicht in zichzelf betekent een relativering van beperkende factoren, een sterkere werking van ontgrenzende liefde, en de ontplooiing van de ervaring dat er in het geheel geen beperkende grenzen zijn. Het ontstaan van dit inzicht in de nondualiteit is de Bevrijding, de Verlichting, die grote consequenties heeft voor het leven en samenleven.

Woord vooraf

Leonard Cohen

Dance me to the end of love

Dick Sinnige

Het mysterie van de hemel

Karin Visser

Iedereens geheim

Greg Goode

Is leegte hetzelfde als advaita?

Paul van der Sterren

Het open geheim

Nathan Gill

Eindelijk… Helderheid!

Tony Parsons

Persoonlijk of onpersoonlijk?

In deze bankkluis bevindt zich enkel een spiegel

Karma Sharlih

Onverborgen Werkelijkheid

Erik van Ruysbeek

Abonnementen en advertenties Uitgeverij InZicht Maurick 20, 2181 LB Hillegom email: info@inzicht.org internet: www.inzicht.org Jaarabonnement voor vier nummers euro 26,90.

Losse nummers euro 7,50 Postbank NL42 INGB 0009 1853 58 België Bank van de Post BE43 0003 0017 6301 onder vermelding van uw abonnementsnr.

U kunt uw abonnement opzeggen tot 1 oktober van het lopende abonnementsjaar.

Na 1 oktober wordt uw abonnement automatisch verlengd met 1 jaar.

Verschijnt in februari, mei, september en november.

ISSN 1389-5400 www.inzicht.org Afbeelding omslag: © 2015 Meinhard van de Reep

16 18 24 26

34

Jan Kersschot

Redactie Raf Pype e-mail: raf.pype@telenet.be Justus Kramer Schippers Karin Visser redactie@inzicht.org Kees Schreuders case@ods.nl

Vormgeving/opmaak Ivar Hamelink Tekstcorrectie Geerta Pluut

14

Toch nog een geheim om te onthullen? 30

Mieke Berge

Jan van Delden Mieke Berger Prajnaparamita Dick Sinnige Robbert Bloemendaal

4

Inge Saraswati

Colofon

Vaste medewerkers Hans Laurentius Marcel Messing Philip Renard Ton Lathouwers Hans Knibbe

3

Ik ben dat

Jop Elsen

Het open geheim

Nisargadatta Maharaj

38 42 46 50 56

Je behoefte om te bestaan beperkt je 60 Rubrieken Column - Han van den Boogaard 13 41 Column - Unmani 55 Column - Hans laurentius 58 Reacties van lezers 59 Klassieke tekst 64 Boeken 67 Recente uitgaven 70 Mededelingen

WOORD VOORAF - MEINHARD VAN DE REEP

Het open geheim, is datgene van waaruit we kijken

I

n 1999 besloten Raf Pype, Douwe Tiemersma en ondergetekende dat het gestencilde krantje Zien wel een zekere opwaardering in uiterlijkheid zou kunnen gebruiken. Het tijdschrift InZicht was daarmee geboren.

Ivar Hamelink werd verantwoordelijk voor de vormgeving, Geerta Pluut voor de correctie, Douwe en Raf voor de redactie, ondergetekende voor de administratie en het begeleiden van de vormgeving en het drukken. Douwe werd hoofdredacteur, daarna was Jan Koehoorn een korte periode sturende kracht en deze taak werd ruim 10 jaar geleden overgenomen door Han van den Boogaard. Han heeft al die jaren, tot en met het afgelopen novembernummer, een rijke schakering aan artikelen en interviews weten te selecteren, die bedoeld waren te prikkelen, te verwijzen, te laten herkennen, dit vanuit de overtuiging dat woorden niet meer kunnen doen dan verwijzen, daar de herkenning zelf altijd persoonlijk is. Wij danken Han dan ook voor die jarenlange inzet.

Na een korte zoektocht hebben we recent Karin Visser bereid gevonden deze redactionele taak van Han over te nemen. Zij zal vanaf het aanstaande meinummer de keuzes maken, samen met het redactieteam Raf Pype en Justus Kramer Schippers, waartoe kort geleden ook Kees Schreuders is toegetreden.

In het nummer dat u nu in handen heeft is een aantal artikelen gegroepeerd rondom het thema Het open geheim. Tony Parsons schrijft in zijn boek ‘Over vrijheid gesproken’: De visie van het open geheim is dat al het ingespannen zoeken zinloos is omdat dat op een misleidende maar hypnotiserende droom is gebaseerd.

Het belichten van de dualistische droom wordt hier gezien als het enige mededogen, en al het andere dat die droom ondersteunt is een misplaatste inspanning die iemands gevoel van afgescheidenheid alleen maar versterkt.

Leonard Cohen zegt in een gesprek met Ramesh Balsekar: Ik heb altijd het gevoel gehad dat de perceptie van dit lichaam-geestorganisme wordt ingekleurd door angst, een mentale angst die niet lijkt te willen

wijken ondanks alles wat ik ook probeerde. Doordat dit inzicht zich nu verheldert en ik daar niet meer aan probeer te sleutelen, heeft het zijn giftige angel verloren.

Jan Kersschot citeert in zijn artikel In deze bankkluis bevindt zich enkel een spiegel een gezegde van Franciscus van Assisi: Het ultieme waar we allen naar op zoek zijn, is net datgene van waaruit we kijken. Sherlock Holmes kent dit mysterieuze geheim ook. In het artikel van Karin Visser gebruikt zij als voorbeeld: Als Sherlock een kamer betreedt om een belangrijk bewijs te zoeken, mompelt hij binnensmonds: “De beste plaats om iets te verstoppen is waar iedereen het kan zien.”

Nisargadatta antwoordt op een vraag van een bezoeker: Je ziet jezelf aan voor een individu. En dat ben je niet. Ik weet dat ik zowel gemanifesteerd ben als zonder grenzen. Als ‘ik ben’, zijn de schepping, het handhaven en de vernietiging er ook. Maar ik ben Dat wat geboorte noch dood kent.

Sharlih begint haar artikel met: Na de vredige stilte van de nacht, is er niets dat ergens op wacht. Toch ontvouwt zich een mysterie dat zijn weerga niet kent.

Het ontwaakt in een lichaam, niet wetend waar het zich bevindt en wie of wat het is. Als de ogen opengaan is er het zien, maar door de eerste gedachte die opkomt wordt de slaapkamer al snel herkend. Gedachten, samen met de zintuiglijke gewaarwordingen in het lichaam, worden toegeëigend door de huidige ‘ik-gedachte’, geholpen door het geheugen. Dat is het verhaal waarin het mysterie zijn onbegrensde identiteit lijkt te verliezen.

Zo rijgen de artikelen rondom het thema Het open geheim zich aaneen, aangevuld met andere onderwerpen, columns en lezersbijdragen. Een ieder spreekt daarbij met een andere kleur en woordkeuze, maar alles is uiteindelijk gericht op het ultieme waar we allen naar op zoek zijn, en zoals Franciscus van Assisi al stelde: het ultieme, het open geheim, is datgene van waaruit we kijken.

Meinhard van de Reep

3

*Going Home [Leonard Cohen 21-9-1934 – 7-11-2016]

I love to speak with Leonard He’s a sportsman and a shepherd He’s a lazy bastard Living in a suit

A cry above the suffering A sacrifice recovering But that isn’t what I need him To complete

But he does say what I tell him Even though it isn’t welcome He just doesn’t have the freedom To refuse

I want him to be certain That he doesn’t have a burden That he doesn’t need a vision That he only has permission To do my instant bidding Which is to say what I have told him To repeat

He will speak these words of wisdom Like a sage, a man of vision Though he knows he’s really nothing But the brief elaboration of a tube Going home Without my sorrow Going home Sometime tomorrow Going home To where it’s better Than before Going home Without my burden Going home Behind the curtain Going home Without the costume That I wore He wants to write a love song An anthem of forgiving A manual for living with defeat

4

Going home Without my sorrow Going home Sometime tomorrow Going home To where it’s better Than before Going home Without my burden Going home Behind the curtain Going home Without this costume That I wore I love to speak with Leonard He’s a sportsman and a shepherd He’s a lazy bastard Living in a suit

InZicht 1.2017

Š 2017 A-STAR MAGAZINE

Dance me to the end of love.

Let me see your beauty when the witnesses are gone...

Leonard Cohen

5

© FEELGRAFICS.COM

Afgelopen november overleed dichter, troubadour en zenmonnik Leonard Cohen, met name bekend van zijn vaak sobere en sombere liedjes zoals Suzanne, Halleluja, So Long Marianne, The Partisan, Bird On A Wire en vele andere. Zijn beste teksten zijn vaak zowel liefdesliederen als gebeden, waarin hij worstelt met het rijmen van hogere en lagere liefde. Cohen: ‘Hoe ouder je wordt, hoe eenzamer en des te intenser de liefde die je zoekt.’

Als somberman was hij altijd in gevecht met depressies en wanhopig op zoek naar bevrijding. Via drank, drugs, vrouwen, diverse religies en eindeloze zelfanalyses zocht hij verlossing van z’n bezwerende zelftwijfel.

In 1996 werd hij als monnik ingewijd en leefde in een klooster als kok, chauffeur en drinkebroer voor zijn 92-jarige sensei Joshu Sasaki. Na een aantal jaren in dit ascetische zenklooster in de bergen net buiten Los Angeles te hebben doorgebracht, kwam hij via Wayne Liquorman in contact met Ramesh Balsekar.

Uiteindelijk ontdekte hij hoe hij zichzelf kon overstijgen en de sluier van zwaarmoedigheid en angst loste langzaam op. Cohen: ‘Ik herontdekte het bestaan als weelderig en een bron van vermaak.’

Wayne Liquorman vertelt over de ontmoeting tussen Cohen en Balsekar

I

n 1997 begon een zwaarmoedige, droevige man de bijeenkomsten bij mij thuis (in de buurt van Los Angeles) te volgen. Men vertelde mij dat het de muzikant Leonard Cohen was. Hij woonde toen al een aantal jaren in het Mount Baldy Zen Center. Ik herinnerde me de hit Suzanne van twintig jaar eerder, maar dacht in mijn muzikale onwetendheid dat hij sindsdien weinig bijzonders meer had gedaan. Gedurende een jaar bleef hij regelmatig komen en we spraken over zijn onvermogen de pijn en lelijkheid die hij in de wereld zag, te verzoenen met dat alles Gods wil is en onderdeel is van een oneindig complex gebeuren. Hij worstelde met het gevoel dat dingen niet zo zouden moeten zijn zoals ze waren, dat het universum niet helemaal in orde was.

In 1998 wilde hij met mij meereizen tijdens het jaarlijks bezoek aan mijn goeroe Ramesh Balsekar.

Ik zei hem dat we elkaar daar wel zouden ontmoeten. Hij was een dag eerder in Mumbai en toen we elkaar ontmoetten, vroeg ik hem hoe het hem verging als bezoeker van een plek die, als je er voor het eerst komt, behoorlijk verpletterend kan zijn.

‘Man,’ zei hij, ‘ik hou van deze plek. Hij doet me aan mijn geest denken!’

In de jaren die volgden ontstond een resonerende relatie tussen hem en Ramesh. Hij kwam regelmatig terug en zijn inzicht verhelderde zich. Hij bleef wel gevoelig voor de pijn van het bestaan, maar zijn

verdriet werd lichter. Z’n demonen verdwenen niet maar hij kon vrede met ze sluiten. Door het vervagen van zijn persoonlijke leed veranderden zijn muziek en teksten.

In 2012 schreef hij Going Home*, een lied dat prachtig de essentie weergeeft van zijn relatie tot God en zijn plek in het leven. Voor mij is het een hymne aan de levende advaita.

6

InZicht 1.2017

HET EERSTE GESPREK TUSSEN RAMESH BALSEKAR EN LEONARD COHEN

Leonard Cohen bezoekt al tien dagen zwijgzaam de bijeenkomsten bij Balsekar in Mumbai als deze hem vragen begint te stellen.

Ramesh: Leonard, ik hoorde dat je in een zenklooster woont met een streng regime. Hoelang woon je daar nu?

Leonard: Ik kom er al zo’n dertig jaar. Maar vier en een half jaar terug ben ik als monnik ingewijd en sindsdien woon ik daar. Het is inderdaad streng.

R: En je vindt dat fijn?

L: Nee. Niet echt.

R: Dat is een eerlijk antwoord.

Hoe verhoudt zich het begrip en inzicht dat je had met dat waar ik hier over spreek?

L: De benaderwijzen van u en mijn leraar versterken elkaar. Tijdens een strenge retreat las ik toevallig The Final Truth en de inhoud ervan ‘weerklonk’ in me. Ik heb daarna meer van uw boeken uitputtend

Emotioneel merk ik dat het eigenaar-zijn en willen-zijn verwatert bestudeerd. De essentie ervan en het onderricht van mijn meester belichten en verlichten elkaar over en weer. Daarom werd de drang om hier te komen steeds groter.

R: Heb je nog meer boeken van mij gelezen?

L: Ik heb net Vingerwijzingen gelezen. Maar ik lees erg langzaam. Bepaalde passages houden lang mijn aandacht vast.

R: Je komt hier nu tien dagen en je bent zo zwijgzaam.

L: Ik nip aan de heerlijke nectar van uw wijsheid en het is aangenaam om hier te zijn. Intellectueel wordt uw uitleg me steeds duidelijker. Emotioneel merk ik dat het eigenaar-zijn en willen-zijn verwatert.

R: Wanneer begon dat?

L: Het begon ooit als zoeken dat ik niet eens spiritueel zou willen noemen. Het was meer een onontkoombare aandrang. Ik weet niet eens of ik het nu wel spiritueel zou noemen. ‘Spiritueel’ is slechts een sleetse beschrijving van de wezenlijke urgentie om te zoeken naar liefde en vrede.

Iedereen die een zendo-meditatieruimte bezoekt, waar je uren achtereen zit met slaap- en eiwittekort, krijgt gegarandeerd gratis staaltjes bijzondere ervaringen. Ik hongerde naar dat soort ervaringen. Mijn honger werd hebzucht en uiteindelijk een verslaving.

Mijn meester hecht echter weinig waarde aan ervaringen en ik kreeg stokslaag als waarschuwing.

R: Hielp die kastijding?

L: Niet bij mij. Bij andere monniken wel. Ik heb overigens respect voor de traditie en zijn soms rigoureuze handelwijzen.

R: Heeft wat je de afgelopen dagen gehoord hebt wat veranderd, Leonard?

L: Uw nadruk op de desidentificatie van het besef van eigenaar-zijn is cruciaal voor het verwateren van de hebzucht. Natuurlijk kan er verlangen verschijnen. Honger verschijnt ook, zonder mijn wil.

Verlangen naar vrede, gelijkmoedigheid en harmonie ontstaan ook spontaan. Ik besef dat ik geen invloed op dit organisme heb, maar er verschijnt wel verzoening met het hele gebeuren.

R: Wayne (Liquorman) en ik hadden een paar dagen geleden een terloops gesprek. Hij vroeg zich het volgende af. Als veel spirituele praktijken gratis voor bijzondere ervaringen zorgen waardoor zich een opgeblazen ego ontwikkelt, zou je dan ook zoveel van die ervaringen kunnen krijgen dat het ego explodeert? Dat zou ook een manier zijn om het ego te vernietigen.

Dat zal alleen gebeuren als het Gods wil is, zei ik.

Het deed me denken aan het verhaal van Lao Tse en zijn discipel. Blozend van trots zei deze tegen zijn meester: ‘Ik heb het!!!’ Lao Tse legde meedogend zijn handen op zijn schouders en zei:‘Zoon, je hebt het NIET!’Teleurgesteld en mistroostig vertrok hij. Enkele dagen later kwam hij terug, knielde voor zijn meester en zei:‘Meester, het is gebeurd.’ Lao Tse keek hem in de ogen en liet hem opstaan. w

7

‘Vertel me wat er gebeurd is.’ De leerling vertelde:‘Ik was er zeker van dat ik alle ervaringen en geluk te pakken had.

Maar toen u vertelde dat ik het niet had, aanvaardde ik dat als de waarheid. Het was ook de waarheid omdat ik alles wat ik ervoor had kunnen doen, al gedaan had en u zei dat ik niets bereikt had. Het resultaat was dat ik beide waarheden accepteerde. Ik ging mijn weg, waarop ik niets meer verlangde, niets meer verwachtte en opeens realiseerde ik me dat de gelukkige ervaringen verdwenen waren en er vrede neerdaalde. Ik begreep dat dit de vrede was waar ik naar gezocht had. Ik had - niets - bereikt!’

Dat is de vrede die boven komt drijven als het zoeken staakt. Het was de bestemming van het lichaamgeestorganisme van de discipel dat zijn ego zich zo zou opblazen dat het door Lao Tse’s ‘Je hebt het NIET!’ kon barsten.

Het gevaar is wel, en dat is ook de wil van God, dat het lichaam-geestorganisme met een opgeblazen ego blijft zitten en zich heer en meester waant en honderden volgers krijgt. Maar als je je blijft afvragen: Wie doet iets? Wie zoekt iets? Wie krijgt er wat?, dan verzwakt het ego steeds verder tot het oplost. Daarom is de enige sadhana die ik aanbeveel: je afvragen aan het eind van de dag hoeveel gebeurtenissen door jou veroorzaakt zijn en hoeveel er uit zichzelf gebeurden. Vraag je dat telkens weer af, totdat de gebeurtenis en de waarneming dat jij dat niet doet, samenvallen. Ik durf te beweren dat het ego eigenlijk alleen maar kan concluderen dat het niets

heeft kunnen veroorzaken. Als dat onvoorwaardelijk wordt geaccepteerd, rijst de vraag: Wie ben ik? Het ego kan dan nog zijn tanden stuk bijten op de vraag: Als ik niks gedaan heb, wie is dan die ik waar ik zo bezorgd over ben geweest?

Alle stappen in elk proces, op elke weg, elke bestemming en elk al dan niet resultaat of effect is de wil van God. De periode tussen die vraag en het verschijnen van het antwoord zou je de donkere nacht van de ziel kunnen noemen. Deze schudt je wakker met het antwoord: er was nooit een mij.

Er is denken maar geen denker, er is doen maar geen dader. Die denker en dader komen achteraf en voelen zich dan trots of schuldig. Of het heeft een briljant idee en zegt: “Ik ben Bill Gates en verdien 500 dollar per seconde.” Dat is hoe het denken werkt. Ook dat is Gods wil. Wat er ook gebeurt, het is de wil van God! Einstein zei nederig dat zijn beroemde vergelijking (E=mc2) van ‘buiten’ kwam. Nureyev zei: “Ik dans het beste wanneer er geen Nureyev is.” Ik denk dat elke artiest en ambachtsman dit herkent.

De Bhagavad Gita kent 700 verzen. Ramana Maharshi vatte deze samen tot 45 verzen. Een vriend van mij had daar een exemplaar van en ik vroeg hem of hij er een voor mij wilde meenemen. Telkens als deze vriend langskwam, vergat hij het boek en steeds weer beloofde hij het de volgende keer mee te nemen. Ik zei hem toen dat Ramanas antwoord

8

InZicht 1.2017

Ik nip aan de heerlijke nectar van uw wijsheid en het is aangenaam om hier te zijn helder was: Lees niet mijn samenvatting maar maak er zelf een! Ik kwam tot 66 verzen en een van de verzen luidde: ‘Tussen duizenden mensen zit één zoeker. En tussen de vele zoekers zit er maar één die mij kent.’ Dus vele zoekers die niet het verdwijnpunt bereiken, volgen wegen die ze moeten volgen, maar klaarblijkelijk brengt het hen daar niet. Dus het idee van het beste pad dat aanbevolen kan worden, bestaat niet. Er is alleen maar één specifiek pad voor jouw lichaam-geestorganisme dat gevolgd kan worden. De Bron wijst het organisme die leermeester die op dat moment op wat voor manier ook van belang is.

Helaas eisen veel goeroes dat hun volgers zich levenslang aan hen onderwerpen. Maar wie zorgde ervoor dat de discipelen bij hem kwamen? De Bron heeft toch zeker het recht zoekers ergens anders heen te sturen. Wie is die goeroe die zo denkt?

L: In de zentraditie is het normaal dat monniken via verschillende meesters op zoek gaan naar de diverse aspecten van de teaching. Ik verloochen mijn meester niet door hier te zijn. Voor ik vertrok vroeg hij me nog wel een keer zijn favoriete zalm teriyaki te koken, want ik ben zijn kok.

R: Is koken een van je talenten?

L: Geen talent, maar een plicht. Ik kook voor de oude meester.

R: En het is de plicht van je goeroe om te eten wat jij maakt?

L: Hij vervult zijn taken hoffelijk…

R: Wil hij weten wat je hier geleerd hebt als je terug bent?

L: Hij zal mijn begrip, mijn verstaan nauwgezet willen aftasten. Ik zal het in abstracties moeten overbrengen, want hij spreekt nauwelijks Engels en ik nauwelijks Japans. Maar we studeren en drinken al heel lang samen en dat geeft ook ruimte voor verstandhouding.

Maar ik denk dat het echte onderwerp zit in of ik daar zal blijven of niet.

R: Wat is zijn favoriete drank?

L: Ik heb geprobeerd hem te introduceren in gerijpte Franse wijn, wat ik een verfijnde drank vind.

Maar hij staat op sake. Cognac vindt hij wel lekker.

Remy Martin heeft volgens hem een mannelijke kwaliteit en Courvoisier een vrouwelijk, maar na een derde of vierde drankje doen dat soort zaken er niet meer toe…

R: Dat is nu het punt, Leonard. We nemen het allemaal veel te serieus. Er is geen zoeker. En die zoeker is nu net degene die dit soort zaken serieus neemt.

Het zoeken doet zichzelf en gaat zijn eigen koers.

Als jou de vraag ‘Wat heb je van Ramesh geleerd?’ gesteld zou worden, wat zou je antwoorden?

L: Ik zou hem met een gassho groeten en afhankelijk van de waarheid van dat moment, zonder dat ik die voor de voeten loop, zichzelf laten communiw ceren.

9

L: Mijn ervaring is op het instinct van het moment te vertrouwen en principes die ik van mijn ouders

heb overgeleverd gekregen en die soms nuttig waren, te passeren. Dat is hoe ik het deed of hoe het zich aan mij kenbaar maakt.

Mijn kinderen staan bloot aan vele verleidingen.

Verleidingen waar ik zelf ook voor gevallen ben en daarom kan ik vanuit eigen ervaring spreken. Niet vanuit ideeën over goed of slecht, maar op basis van ervaring. Elkaars ervaringen delen is de basis van de relatie die ik met elk van hen heb.

R: Dus je praat niet met je kinderen als vader maar als iemand die heeft ervaren waar zij doorheen gaan of moeten?

L: Inderdaad en daar is een duurzame vriendschapsband uit ontstaan. Mijn dochter vindt mij cool.

R: Dat is het mooiste compliment dat je kunt krijgen. Cool is eigenlijk de betekenis van ananda. Het wordt vaak met bliss vertaald, maar mijn probleem met die vertaling is dat ze verwachtingen wekt bij de zoeker, ze veroorzaakt verlangen en hebzucht. Ik gebruik bij voorkeur vrede als vertaling.

R: Wat doen je kinderen?

L: Mijn dochter (Lorca) heeft een winkel in antieke art-decomeubels. Ze koopt ze in Engeland en verkoopt ze in de VS. En mijn zoon (Adam) heeft net zijn eerste album uitgebracht bij een grote platenmaatschappij.

R: Hij heeft jouw muzikaliteit geërfd?

L: Ik heb niet zoveel talent voor muziek. Bij mij uit het zich aarzelend, piepend en krakend. Hij is echt w

10

InZicht 1.2017

R: Zeg je daarmee dat ‘Ik weet het niet’ je antwoord zou zijn?

L: Correct. Mijn meester zou streng en nauwgezet naar mijn ‘niet-weten’ luisteren, want ‘niet-weten’ is het antwoord op vele koans.

R: Nee, ik bedoel: is ‘Ik weet het niet’ je antwoord op mijn vraag wat je bij Ramesh hebt geleerd?

L: Ah… ja, sir!

R: Is het leven daar zwaar?

L: Ik heb privileges die de jongere monniken niet hebben omdat ik een familie en verplichtingen heb.

In principe wordt van mij verwacht dat ik vroeg opsta, lange uren mediteer en klussen doe. Maar ik mag soms naar de stad om zaken te regelen en om mijn twee kinderen te zien.

Ze wonen zelfstandig, maar ik help ze graag waar en wanneer nodig. Kinderen opvoeden in Amerika is niet makkelijk met zijn vele verleidingen. Ik probeer zo dicht mogelijk bij hen te zijn, met name in moeilijke tijden.

R: En je vrouw?

L: Ik ben nooit getrouwd.

R: Wat is je relatie met je kinderen? Ik bedoel: hoe voed je kinderen op in de wetenschap en overgave dat ze een eigen bestemming hebben, waarin jij je rol als vader moet spelen. Hoe doe je dat?

© 2016 NEWSWEEK.COM

Ik kan niet uitleggen wat ik hier doe. Volgens mij weet niemand echt waarom hij wat dan ook doet. Als je iemand aanspreekt in de metro en je vraagt: ‘Waar bent u naar op weg? - in de waarachtige betekenis van het woord - dan kun je niet echt een antwoord verwachten. Ik weet werkelijk niet wat ik hier doe. Het is vooral een kwestie van ‘wat moet ik anders’.

[Leonard Cohen]

11

© FEELGRAFICS.COM

muzikaal. Zijn talent is veel uitgesprokener, duidelijker.

Ik ben God dankbaar voor mijn kinderen.

R: Dat is Gods genade. We spreken graag over Gods genade als ons iets fijns overkomt. Als er iets vervelends gebeurt, buigen we ons hoofd en zeggen:’ Het is Gods wil.’

Je bent nu bijna 65. Hoe leef je nu je leven met dit inzicht?

L: De ervaring van dit wezen, waarvoor dingen eerder met moeite gaan dan met gemak, kantelt.

Het perspectief op het geconditioneerde verlangen verandert.

Ik heb een aantal redelijke songs geschreven en mensen vragen me soms: ‘Hoe schrijf je nu een goede song?’ Ik zeg dan altijd: ‘Als ik wist waar de goede nummers vandaan kwamen, zou ik daar vaker heen gaan. Ik weet niet waar ze vandaan komen. Ik weet dat ik aan mijn bureau of in een café of waar dan ook moet gaan zitten en erop moet broeden en dan komt er uiteindelijk met veel bloed, zweet en tranen, wikkend en wegend een tekst uit.’ (Red.: Het is van Cohen bekend dat hij soms jaren op een tekst aan het fijn slijpen was voor hij hem gebruikte.)

Grote songwriters met wie ik hierover sprak, vertelden me dat ze het eventjes achter in een taxi schreven. Bij mij gaat het met veel moeite zoals het blijkbaar voor dit wezen hier geprogrammeerd

12

is. En zolang dat de wil van God is, is het zo. Er is geen verlangen meer om het anders te willen laten zijn dan het is. Ik laat me niet meer meeslepen door de tirannie die geen genoegen neemt met hoe het is.

R: Jij accepteert jouw werkwijze en accepteert ook dat het bij anderen op hun manier gaat.

L: Maar het gaat nog dieper dan dat, sir. Ik heb altijd al het gevoel gehad dat de perceptie van dit lichaamgeestorganisme wordt ingekleurd door angst, mentale angst, die niet lijkt te willen wijken ondanks alles wat ik geprobeerd heb. Doordat dit inzicht zich verheldert en ik daar niet meer aan probeer te sleutelen, heeft het zijn giftige angel verloren. De vermeende angst voor de kwetterende geest blijft wel, soms zo intensief dat ik naar adem snak en huil om hulp.

Maar met dit ontwaakte inzicht lijkt het of ik het minder bekritiseer of opleg anders te zijn.

R: Jij schrijft de nummers zoals jij geconditioneerd bent zonder te wensen dat jij het zo kon doen zoals anderen. Wat er ook gebeurt, het is zoals het is. En die kwakende geest kwelt je niet meer. Je aanvaardt zelfs angst, is dat wat je wilt zeggen? Aanvaarding daarvan betekent het doorsnijden van de betrokkenheid, door acceptatie.

L: Ja, sir. (buigt nederig) R: Zelfs die gehechtheid moet aanvaard worden.

Dank je, Leonard! Dit is wat ik hoopte van je te horen. (buigt) t

Bron: © Janeadamsart: janeadamsart.wordpress.com Meer lezen en zien: • de zen van Leonard Cohen: theoptimist.nl/de-zen-van-leonard-cohen/ • documentaire: www.bosrtv.nl/televisie/hallelujah-leonard-cohen-is-terug [Samenstelling en vertaling: Kees Schreuders]

InZicht 1.2017

C OLUMN - HAN VAN DEN BOOGAARD

Het open geheim van de grote leegte

A

fgelopen december werd in Zuid-Frankrijk een nieuwe versie van de grot van Lascaux geopend. Mensen die de oorspronkelijke grot ooit hebben mogen aanschouwen, zeggen dat deze nepgrot net echt is, ook al is hij gemaakt van beton en hars en zijn de bizons, runderen en paarden geschilderd door gespecialiseerde kunstenaars uit deze tijd.

Om de illusie van echtheid nog verder te vergroten is er vanaf het dakterras tussen hoge muren een pad aangelegd dat slingerend de grot inloopt, net als het pad waarop in 1940 vier spelende jongens hun hond achternaliepen, een diepe spleet in het gebergte in.

Bezoekers van de nieuwe grot horen uit luidsprekers in de muren het geblaf van een hond en geroep van kinderen komen als ze naar binnen lopen. De nagebootste geluiden maken het allemaal extra levendig - geluid wordt tenslotte niet voor niets ook ‘leven’ genoemd (als in ‘wat maak jij een hoop leven, zeg!’).

Zodra bezoekers van de nieuwe grot binnen zijn, wanen ze zich in een echte prehistorische grot van twintigduizend jaar oud, ook al is aan iedere centimeter rotswand te zien en te ruiken dat het één grote illusie is. Die illusie is een open geheim, want de medewerkers van het Centre International pour l’Art Pariétal in Montignac hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat het hier een getrouwe kopie van het origineel betreft. Desondanks geeft iedere bezoeker zich zonder slag of stoot over aan de illusie. Men wil zich zo graag deelgenoot voelen van iets moois en spectaculairs, dat men graag bereid is de ogen te sluiten voor de alom aanwezige werkelijkheid van het moment.

Als het gaat over de vraag wie of wat we zijn, houden de meeste mensen een vergelijkbare illusie in leven, zij het dat het in dit geval gaat om iets wat niet eens te zien, te ruiken of anderszins zintuiglijk waarneembaar is. Het bestaan van een ‘ik’, een persoonlijke identiteit, wordt gewoon voetstoots aangenomen op basis van het feit dat alle andere mensen dat bestaan ook aannemen. Als kuddedier dat voor zijn overleving

afhankelijk is van de sympathie en zorg van de dieren om hem heen, doen we dat automatisch vanaf een jaar of drie. Het feit dat we een naam hebben die ons in combinatie met onze geboortedag uniek lijkt te maken (en die ons bij geboorte slechts is toebedeeld, maar ook daar staan we niet bij stil), maakt de illusie van begin af aan zo onwrikbaar dat er alleen in zeer uitzonderlijke gevallen ruimte blijft voor het zetten van vraagtekens. Vrijwel niemand waagt het te betwijfelen dat het lichaam en het hele verhaal dat eromheen wordt gebouwd de ware identiteit van hem of haar vormt. En degene die daar wel zijn twijfel over durft uit te spreken, loopt grote kans om door bezorgde familie en vrienden bij de GGZ aangemeld te worden. Mocht je denken dat ik nu overdrijf, lees er dan de autobiografie van Suzanne Segal maar eens op na.

Gelukkig zijn er door de eeuwen heen steeds mensen geweest die ons op het open geheim van onze ware identiteit gewezen hebben, zij het vaak in bedekte termen, om te voorkomen dat ze opgesloten, verstoten of vermoord werden. Die ware identiteit kan gevonden of, beter gezegd, herkend worden - niet door iemand, maar uitsluitend door zichzelf. Daar is geen methode voor. Het is niets minder dan een wonder als het gebeurt - onder de douche, wandelend in een bos of kijkend in de spiegel. Je kijkt en je lacht om het idee dat je altijd over jezelf hebt gehad, om je eigen dwaasheid. Je lacht en je loopt naar het raam. Boven de toppen van de bomen voor je huis zie je een eindeloze blauwe hemel - ook een levende leegte, net als jijzelf.

De maan is nog net zichtbaar boven de horizon. Je beseft dat de hele kosmos zich in jou bevindt, in dat wat je bent. Die kosmos stroomt uit jou zoals er liefde uit je stroomt, en honger, en verdriet. De maan aan de hemel weerspiegelt je eigen innerlijke maan, de zuivere, ongerepte schoonheid ervan, de naaktheid en de onschuld en de leegte waaruit je bestaat.

Het is het onbeweeglijke en onveranderlijke dat alle verschijnselen draagt en niet gezocht hoeft te worden omdat het je enige werkelijkheid is.

13

Het mysterie van

Š YVES KLEIN, ANTROPOMETRIA, 1960

De hemel is een toestand van bewustzijn. Een positieve open instelling die direct doorwerkt tot in al je lichaamscellen. Je voelt je onmiddellijk aanwezig in de intimiteit van het hele bestaan.

14

InZicht 1.2017

de hemel

Dick Sinnige (1956) geeft satsang in Amsterdam en op diverse festivals in het land. Hij schreef artikelen over verlichting en twee boeken over Isaac Shapiro. Dick wordt sterk geïnspireerd door Ramesh Balsekar en diens complementaire benadering van God en dualiteit.

Dick Sinnige

J

ezus zegt in het Thomas Evangelie: “Vertel geen leugens en doe niet wat je haat, want voor de hemel zijn alle dingen openbaar.”

De hemel mag dan alles zien, maar dat maakt het mysterie nog niet ongedaan. De hemel zelf blijft ongekend, als het zien dat ziet, maar zelf niet gezien kan worden.

WILDE ZWANEN

Ik was elf en we stonden op het schoolplein. Met de zesde klas van de katholieke jongensschool zongen we het ‘Wilhelmus’, onder leiding van de streng dirigerende meester Van der Pol. In de plechtige stilte die volgde, klonk ineens met volle kracht een ijl hemels geluid. Drie wilde zwanen vlogen hoog door de lucht, met hun vleugels als harpen het luchtruim bespelend. Het was op een mooie manier huiveringwekkend. Het maakte ons heel klein, ons lied werd een karikatuur in het licht van deze hemelse zwanenzang. Er kwam een onpeilbare vrede in me op. Wat is de hemel? Wie heeft er hoogte van de hoogte?

Je kunt de hemel toelaten en je er thuis in voelen, maar begrijpen, daar is het te groot voor. Je keert in tot je wezen, tot in de diepte van je hart. Je komt thuis, thuis waar je vandaan kwam. In de gouden bron, in het kind van binnen. Waar je wortels in de aarde zijn, waar de diepte heerst.

De hemel hoeft nergens heen, de hemel is er al, het is de eeuwigheid. Het is wie je altijd was en wie je altijd zal zijn. Je luistert naar je hart, waarin de hemel klopt. Je laat de hemel toe en de bloem van de totaliteit ontvouwt zich. Er komt een hemelsbrede aanwezigheid in je naar boven.

HEMELSE AANDACHT

Ons bestaan bevindt zich op het grensvlak van gekend en ongekend, van hemel en aarde, van ‘zijn’ en ervaringen. Zijn is je ware natuur, dat ben je altijd.

De ervaringen komen en gaan. Ze maken deel uit van je leven, maar ze spelen zich af aan de buiten-

kant. Als je niet tot je diepste innerlijk doordringt, het niet verwezenlijkt, dan maak je je de tijdloze toestand van vrede niet eigen. Als je de hemel niet leert kennen, dan blijf je steken in de buitenkant. Als je niet dieper gaat dan het masker van de persoon, dan blijf je lijden, dan leef je in de hel.

De hemel is een toestand van bewustzijn. Een positieve open instelling die direct doorwerkt tot in al je lichaamscellen. Je voelt je onmiddellijk opgenomen in een immense ruimte. Je voelt je aanwezig in de intimiteit van het hele bestaan.

Alles is zo ongelooflijk dichtbij dat de afstand verdwijnt. Je lichaam is geïntegreerd in het totale waarnemingsveld. Wijsheid en liefde doortrekken het hele bestaan. Je geeft je aandacht aan het bewustzijn zelf en het geheim opent zich in licht.

ER IS NIETS VERBORGEN

Jezus gaat verder in het Thomas Evangelie: “Er is niets verborgen voor de hemel dat niet openbaar zal worden; er is niets bedekt dat niet ontsluierd zal worden.” De hemel keert zich niet af van de wereld.

Alles komt aan het licht in bewustzijn. Het leven is open aanwezig met zichzelf.

Mensen zijn als de dood voor deze lichtende leegte en vullen die voortdurend met zinloze gedachten.

De op hol geslagen maatschappij staat in het teken van het wegrennen voor de dood. Doorzie het spel, laat de hemel toe. Durf leeg en licht te zijn. Laat je valse identiteit varen, die je slechts een wankel vlotje op de oceaan bood, terwijl je de oceaan zelf bent.

De dingen smelten in het warme licht van je open aandacht. Alles gaat stromen. De dingen worden golven en rimpelingen op het membraan van de waarneming. Het leven is één en alles voegt zich als vanzelf. Leonard Cohen zingt (vrij vertaald): “Er zit een barst in alle dingen, zo komt het licht naar binnen.” Overal vind je openingen, lichtinvallen en nieuwe ruimtes. Symbolen van de bron, het wonderschone heilige niets waarin alles zich ontvouwt. t

15

Vier mannen raakten in discussie. Ieder van hen zei: “Hoe kun je de leegte als hoofd hebben, het leven als ruggengraat en de dood als staart? Wie het weet zal mijn vriend zijn!” Hierna keken ze elkaar aan, zagen dat ze het eens waren, barstten in lachen uit en werden vrienden. (Chuang Tzu)

Iedereens

S

herlock Holmes kent dit mysterieuze geheim ook. Als hij met Watson een kamer betreedt om een belangrijk bewijs te zoeken, mompelt hij binnensmonds: “De beste plaats om iets te verstoppen is waar iedereen het kan zien.”

Illusionisten doen er hun voordeel mee. Zij zijn ware meesters in de afleiding, en zelfs in die mate dat de beroemde Harry Houdini begin 19e eeuw een echte olifant een-twee-drie liet verdwijnen op het toneel. De truc ging met hem mee het graf in, maar werd later gereconstrueerd: wat rook, snelheid, spiegels en een kooi met onzichtbaar open achterdoek waren de kunstgreep.

Maar de grootste illusionist is mijn eigen mind. Ik zit achter mijn computer en open op een achteloos moment een langsflitsende Facebook-notificatie.

Een uur later, na talloze filmpjes, grappen en meningen, vind ik mezelf verdwaasd terug. Het lijkt wel alsof de hele wereld samenzweert om het geheim te bewaken, en dat doet hij ook!

Laat ik er niet langer omheen draaien - want dat is nu letterlijk het geval met dit geheim der geheimen.

Gewoonlijk worden geheimen verborgen voor een ander, maar het eigenaardige is: dit geheim heb ik verscholen voor mezelf!

Ooit was het een vanzelfsprekend gegeven: de openheid waarin ik baadde als baby. Maar naarmate de

16

InZicht 1.2017

Karin Visser, voormalig dramadocente, zocht naar antwoorden op de grote vragen in het leven vanaf haar kindertijd. Dit leidde haar via boeken, zelfonderzoek en meditatie tot Jeru Kabbal, grondlegger van het Clarity Proces. Jarenlang was ze zijn leerling, schreef Helderheid op zijn verzoek en gaf Clarity retraites.

Haar verdere onderzoek leidde haar naar Canada, waar ze in een spirituele gemeenschap leefde en twee dichtbundels publiceerde. Na zeven jaar keerde ze terug naar Nederland en kwam in contact met de filosofie van Douglas Harding. In zijn experimenten herkende ze een radicale doorbraak voor spirituele zoekers om direct te zien wie ze werkelijk zijn. Ze organiseert het Headless Café, geeft workshops en publiceerde onlangs The Freedom to Love.

geheim wereld meer greep op me kreeg, trok ze zich achter gesloten deuren terug. In mijn jeugd kwam ze nog af en toe boven in de momenten dat ik me onbespied waande: wanneer ik me vrijelijk overgaf aan mijn spel en fantasie en ik net zo makkelijk een vliegtuig, een draak of een meisje kon zijn. Maar toen ik eenmaal een serieus lid van de samenleving was geworden, een verantwoordelijke volwassene, werd deze openheid ontoegankelijk, zelfs angstaanjagend, voor me. Ik geloofde dat ik niet meer was dan dit lichaam.

Want mijn diepste geheim is dat ik hier in mijn kern niet Karin ben, die vrouw van 1.78 lang die plezier én pijn beleeft aan haar leven. Hier in mijn centrum ben ik de spil van het universum, de onmetelijkheid zelve. Hier zijn alle eigenschappen die aan het goddelijke toegeschreven worden de mijne: ik ben grenzeloos, tijdloos, vormeloos, smetteloos en accepteer en omarm alles wat aan Mij en ín Mij verschijnt. Dit openlijk te erkennen zou me een paar eeuwen geleden de kop hebben gekost, en misschien nu nog wel in bepaalde kringen. Geen wonder dat ik het liever ontken.

Maar de waarheid is simpel. Als ik mijn aandacht 180 graden draai en in plaats van naar buiten naar binnen kijk, kan ik haar niet missen. Als ik mijn ogen sluit en de donkerte hier verken, kan ik geen grens ontdekken aan mijn gewaarzijn; noch kan ik

Karin Visser

een kleur of vorm vinden. Wanneer ik me van deze openheid hier bewust word, zie ik dat alle lichaamssensaties, gevoelens en gedachten zich erin afspelen.

Het probleem is echter dat mijn aandacht hier maar zelden is: al mijn zintuigen zijn immers naar buiten gericht. Zodra ik mijn ogen opendoe, laat ik me snel weer afleiden door de draaimolen van kakelbonte verschijnselen, en in no time geloof ik zelf weer een vorm onder de vormen te zijn. Toch hoef ik maar terug te gaan naar de openheid hier in mijn centrum en ik zie dat ook de kleuren en vormen erin verschijnen. Het lijkt wel alsof dit lichaam gemaakt is om de realiteit te vergeten, misschien wel om daarna de vreugde te ervaren deze opnieuw terug te vinden.

De Katha Upanishad zegt: ‘God maakt zichzelf niet openlijk bekend; Hij is iedereens geheim.’ Door mijn geheime waarheid zelf te zien, elk moment weer, ken ik iedereens geheim, ongeacht of ze het zelf weten of niet. Ja, ook Trump is de tijdloze onmetelijkheid en als dat is hij smetteloos.

Dus als je me werkelijk vraagt wie ik ben? ‘Als niemand kijkt, verzwelg ik wolken en woestijnen, en kauw op bergen wetend dat het malse botjes zijn. Als niemand kijkt en ik God wil kussen, dan breng ik alleen mijn eigen hand naar mijn mond.’ (Hafiz) t

17

Greg Goode

Greg Goode is een leraar die uitgaat van zelfonderzoek dat leidt tot non-dualiteit. Hij is tevens hulpverlener die zowel oosterse als westerse inzichten toepast in zijn werk. Greg biedt directe, praktische hulp gebruikmakend van direct onderzoek naar de realiteit van onze ervaringen. In plaats van je op te zadelen met een serie nieuwe overtuigingen helpt hij je bij het onderzoek naar hoe jij de wereld, je lichaam en je geest feitelijk tegemoet treedt. In dat proces, waarin de onderste steen boven moet komen, laat hij je de Waarheid van non-duale wijsheid ontdekken.

Naar het zich laat aanzien is Greg de enige leraar die videoopnamen combineert met hulpverlening om je zonder omwegen te onderrichten in het ‘directe pad’.

Zijn kwalificaties zijn indrukwekkend: hij studeerde filosofie aan de universiteit van Keulen en Rochester, bestudeerde het idealisme van Brand Blanshard en de inzichten van George Berkeley zoals verwoord door de beroemde intellectueel en Berkeley-kenner Colin M. Turbayne.

Greg, erkend door de ‘American Philosophical Practitioners Association’, heeft een privépraktijk in New York.

Verder bestudeerde hij advaita vedanta aan de Chinmaya Mission en was leerling van Francis Lucille; hij bestudeerde het Mahāyāna

en Madhyamika boeddhisme volgens de oorspronkelijke leer van meester Yin-Shun (auteur van ‘The way to Buddhahood’). Greg schreef het voorwoord voor het boek van Dennis Waite ‘Enlightenment: the path through the jungle’.

Als je wilt weten hoe je je kunt openen voor helderheid in waarneming, kijk dan ook naar de volgende websites: www.heartofnow.com en www.emptiness.co.

Is leegte hetzelfde als advaita?

Toen ik me serieus begon te verdiepen in het Mahāyāna boeddhisme (leer van leegte) was ik al jaren bekend met de lessen in gewaarzijn die steunen op advaita. Met lessen in gewaarzijn bedoel ik de lessen die gebaseerd zijn op Brahman of het universele niet-zintuiglijk waarneembare Bewustzijn. Een en ander volgens de leer van Shankaracharya en in dezelfde lijn volgens de leer van Ramana Maharshi, Nisargadatta Maharaj, Ranjit Maharaj, Krshna Mennon (Sri Atmananda) en anderen met wie ik bekend ben.

19

T

oen ik de ‘leer van leegte’ ging bestuderen, vond ik het heel vanzelfsprekend om ‘leegte’ gelijk te stellen aan ‘Bewustzijn’ zoals ik daar vroeger les over gaf. Dit veroorzaakte feitelijk bij mij verwarring en dat zorgde ervoor dat het veel moeilijker was om zelfs de meest getalenteerde leraren in de ‘leer van leegte’ te begrijpen.

MET DIT ARTIKEL HOOP IK DAT JOU DIE VERWARRING BESPAARD BLIJFT!

In de lessen over gewaarzijn kom je veel namen tegen voor Dat-wat niet benoemd kan worden. Soms met hoofdletter, soms met kleine letter zoals: gewaarzijn, bewustzijn, het niet-benoembare, werkelijkheid, waarheid, zijn, helderheid, God, liefde, kennis, datheid, eenheid, het ondeelbare, Ik, het ik-principe en soms zelfs ook ‘ledigheid’ of ‘volledigheid’. Het zijn allemaal in meer of mindere mate synoniemen die naar de ondeelbare werkelijkheid verwijzen. Een werkelijkheid die niet gekend kan worden, maar waar het Zelf en al het overige uit ontstaan en opgebouwd zijn.

Als je gewend bent aan deze begrippen en dan een lesje over ‘leegte’ bijwoont of er een boek over leest, zal het vrijwel niet te vermijden zijn dat je in gedachten ‘leegte’ substitueert voor ‘Bewustzijn’.

Het kostte me enige tijd om dit te beseffen, maar bij de ‘leer van leegte’ gaat men er totaal niet van uit dat ‘leegte’ hetzelfde is als ‘Bewustzijn’. Bij leegte verwijst men niet naar iets dat uitstijgt boven fenomenen. In plaats daarvan wordt verwezen naar

20

zoiets als het tijdelijke karakter van fenomenen, de toevalligheid ervan, het niet-objectieve of het relationele aspect van fenomenen.

WAT IS DAN DE WAARHEID?

Als je je begint te verdiepen in de ‘leer van leegte’ na kennis genomen te hebben van advaita, zul je je misschien afvragen: ‘Oké, welke van de twee leringen is nu waar? Ze lijken zo verschillend te zijn.

Universeel bestaat of het bestaat niet.’

HOE GAAT MEN IN ADVAITA OM MET DIT SOORT VRAGEN?

Afhankelijk van de interpretatie van advaita zal de reactie zijn dat het een ‘non-issue’ is: van deze vragen net als alle andere gedachten kunnen we zeggen dat ze niets anders zijn dan iets dat in het universeel Bewustzijn opkomt. Daarom zijn deze vragen irrelevant. Merk op dat als we op deze manier kijken naar de vragen, we niet dichter bij een antwoord komen, maar er juist van verwijderd raken. Dit verwijderd raken leidt tot een uitspraak die er al van uitgaat dat de lering waar is.

Lessen in leegte daarentegen behandelen dit soort vragen veel rationeler en diepgaander. Bij de leer in leegte gaat men er niet a priori van uit dat men het bij het rechte eind heeft. Integendeel, men stelt zich bloot aan de eigen onderzoeksmethode. Het leren wat leegte is omvat een radicaal onderzoek naar onze ideeën over objectieve waarheid en eenheid.

Dit is onderdeel van het besef dat leegte leeg is. Het leren kijkt naar zichzelf.

InZicht 1.2017

Nagarjuna kan zeggen: ‘Als ik een kwaliteit zou hebben, zou men er zonder twijfel tekortkomingen in kunnen aantreffen. Maar omdat ik zonder kwaliteiten ben, ontstaat dat probleem niet.’ De leer staat toe dat iemand op onderzoek uitgaat hoe dit mogelijk is. Het reflexieve proces van zelfonderzoek wordt een onderdeel van de leer en gaat gepaard met diepe vrede met betrekking tot vragen als ‘Welke leer is waar?’.

OVEREENKOMSTEN

Er zijn overeenkomsten tussen de twee leren die er aanvankelijk voor zorgden dat ik meende dat ze identiek waren. Als voorbeeld een aantal overeenkomsten.

DOELEN

In advaita is een van de manieren om het doel te beschrijven dat je beseft dat je het Bewustzijn bent waar de hele wereld uit opgebouwd is. In de leer van Leegte is het doel dat je beseft dat jij en alle fenomenen Leegte zijn. En in beide benaderingen leidt dat tot meer vrede, vrijheid en gelukzaligheid.

rassend veel overeenkomen met de boeddhistische leer van Leegte. Denk bijvoorbeeld aan wat Sextus Empiricus, Ludwig Wittgenstein, Jacques Derrida en Richard Rorty ons te melden hebben.

TERMINOLOGIE

Aan ‘Bewustzijn’ en ‘leegte’ wordt veel waarde toegekend en ze zijn daarmee de kernbegrippen in beide benaderingen.

ESSENTIE/GEEN ESSENTIE

Hoewel er verschil bestaat tussen de verschillende advaita-leerscholen, is het logisch doorredeneren om tot realisatie te komen traditioneel onderdeel van zelfonderzoek (net als in de leer van het directe pad van Atmananda). Ook de leer van Leegte kent dit aandachtig, logisch doorredeneren.

In advaita beweert men dat Bewustzijn de essentie van alle dingen is. Feitelijk zijn ‘dingen’ helemaal geen dingen; er is alleen Bewustzijn. Alles bij elkaar genomen, is alles Bewustzijn. Non-duaal onderzoek wordt vaak op een simplistische manier uitgevoerd, wat ertoe leidt dat men de wereld, lichaam en geest op andere manieren beschouwt totdat er geen enkel onderscheidende realiteit in te vinden is. Alles is Bewustzijn en niets anders dan Bewustzijn.

In de leer van Leegte zijn er geen essenties. Dingen worden beschouwd als leeg, maar niet alsof ze uit leegte opgebouwd zijn. Fysieke objecten zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen, die op hun beurt ook allemaal leeg zijn. Leegte is niet een of andere substantie. Eerder een benaming van de wijze waarop dingen bestaan - op een onderling afhankelijke manier.

OORSPRONG

ZELF/NIET-ZELF

Beide leerscholen vinden hun oorsprong in India.

Gautama, later Shakyamuni Buddha en de stichter van het boeddhisme, werd gevormd door de vedische hindoetraditie, waar de vedische leringen uit voortgekomen zijn. Het is zoiets als Jezus die Joods was. Het Westen kent trouwens leringen die zich onafhankelijk van elkaar ontwikkelden en die ver-

In advaita geldt dat Bewustzijn gelijk is aan Ik en Ik gelijk aan Bewustzijn. Bewustzijn is het Zelf.

In de leer van leegte wordt ‘ik’ als leeg beschouwd, maar niet als opgebouwd uit leegte. Als men stelt dat er geen zelf is, ontkent men de idee van een ongedeeld, naadloos, verenigd, onafhankelijk van elkaar bestaande essentie, die verondersteld wordt

NIET-OBJECTIVITEIT

Volgens beide benaderingen bestaan personen en andere fenomenen niet in objectieve zin. Of het nu een lichaam is, materie, een gedachte of een idee, ze worden in beide scholen beschouwd als niet zelfstandig bestaand.

ANALYSE

21

w

KWANTITEITEN

In advaita wordt nooit gezegd dat er veel universele ‘bewustzijnen’ bestaan. De slogan van de non-dualist luidt: ‘Geen twee.’

Bij leegte bestaan er veel leegtes, niet een grote algemene leegte. Elk ding kent zijn eigen leegte, zijn eigen afwezigheid van inherent bestaan. De kop is een ding; de schotel een ander ding. Leegte van de kop is een ding, leegte van de schotel een ander ding.

TIJD

Advaita beweert dat Bewustzijn volledig buiten de tijd staat. Het is nooit gemaakt en nooit vernietigd.

In de leer van leegte bestaat de leegte net zolang als het ding zelf. Dus de leegte van de kop ontstaat en verdwijnt tezamen met de kop.

NON-DUALITEIT

de grondslag te zijn voor een identiteit door middel van tijd en ruimte. Een dergelijk zelf kan nergens gevonden worden, hoe goed je ook kijkt. Nochtans beweert men dat zelf bestaat. Dat is het zelf dat gemakshalve zo wordt aangeduid. Het is een leeg woord, een soort van symboliek die verwijst naar een voortdurend veranderend psycho-fysiek complex. En aan dit complex ligt geen fundamentele substantie of natuur ten grondslag. Sommige leringen in de traditie van het Mahayana boeddhisme, zoals de Tathagatagarbha en de Dharmakaya doctrines, komen dicht in de buurt van een Atman-achtig Zelf uit de Vedantische traditie. Maar de leegteleringen van Nagarjuna, Chandrakirti en Tsong-kha-pa ontkennen het bestaan van iets dergelijks. De daarmee overeenstemmende leringen in het Westen veronderstellen evenmin het bestaan van een essentieel, Atman-achtig zelf.

AFHANKELIJKHEDEN

In advaita-kringen wordt soms gesteld dat verschijnselen afhankelijk zijn van Bewustzijn. Er wordt nooit beweerd dat Bewustzijn afhankelijk is van verschijnselen. Bewustzijn is een zelfstandig gegeven, dat nooit afhankelijk is van iets anders. Uiteindelijk bestaat er niets anders. Afhankelijkheid is enkel eenzijdig.

In de leegteleringen zijn afhankelijkheden wederkerig. Niet alleen zijn dingen afhankelijk van leegte; leegte is evenzeer afhankelijk van dingen. Het feit dat leegte afhankelijk is van dingen is waarom leegte leeg is: ze is niet vrij bewegend of onafhankelijk.

Leegte hangt af van haar omgeving, zoals het kopje nodig is om te zien dat het leeg is.

22

In advaita wordt non-dualiteit gerelateerd aan het inzicht dat de ervaring, het Zelf en de wereld in essentie niets anders zijn dan Bewustzijn, waarvan er geen tweede bestaat. Non-dualiteit lijkt hierin veel op singulariteit.

In de leegteleer verwijst non-dualiteit niet naar singulariteit maar het afwezig zijn van dualistische extremen. Leegte vermijdt beide extremen: de idee van essentie (de claim dat dingen als eigenschap hebben zelfstandig te bestaan) en nihilisme (de claim dat dingen volstrekt leeg zijn zonder enige vorm van bestaan). Waar advaita zegt: ‘Een’ of ‘Geen twee’ zegt de leer van leegte: ‘Zelfs geen een’ of ‘Noch een noch iets anders dan een.’ ‘…Er wordt vaak vanuit het standpunt van ‘na’ realisatie gezegd: er heeft nooit iets plaatsgevonden…’ ‘…om leegte te realiseren moet je onderlinge afhankelijkheid realiseren van wat je dacht dat vaststaand en onafhankelijk was…’

REALISATIE

In advaita is realisatie van Zelf iets dat één keer in je leven kan gebeuren. Afhankelijk van welke richting je kiest, kan er sprake zijn van verschillende stadia die voorafgaan aan realisatie, maar los van het proces: het is niet iets dat voor herhaling vatbaar is.

In feite wordt er vaak vanuit het standpunt van ‘na’ realisatie gezegd: er heeft nooit iets plaatsgevonden.

Wie zou het kunnen overkomen? Veelal, afhankelijk van de specifieke advaita-richting, valt er niet veel te zeggen over het proces of de persoon die subject van het proces is.

InZicht 1.2017

De ongedeelde werkelijkheid ligt voorbij aan wat we kunnen aanwijzen In de leringen van leegte valt er veel te zeggen over realisatie. Of het nu gaat over voor of na realisatie, het is gerechtvaardigd om te spreken van een bestaand persoon in de gewone betekenis van het woord. Die persoon is een informeel geheel gebaseerd op aan verandering onderhevig zijnde samenstelling van psycho-fysieke onderdelen zonder enige essentie. In de geest van dit informeel samengesteld geheel bestaat de persoon (in de gewone betekenis van het woord). Die persoon lijdt, mediteert op leegte en doet tal van andere oefeningen en realiseert de leegte van het Zelf. Het wordt algemeen aanvaard, inclusief de leringen van Boeddha zelf.

Een ander verschil is dat de realisatie van leegte vele malen kan plaatsvinden. Elke realisatie, hoe klein ook, veroorzaakt lichtheid, levendigheid en openheid van het hart.

Er kan meer dan eens realisatie plaatsvinden omdat om leegte te realiseren, de onderlinge afhankelijkheid van wat je dacht dat vaststaand en onafhankelijk was, gerealiseerd moet worden. Omdat dingen op veel manieren van elkaar afhankelijk kunnen zijn, zijn er veel manieren waarop dit kan worden gezien en gerealiseerd. Elke realisatie versterkt het inzicht.

Sommige leringen uit het Mahayana boeddhisme maken onderscheid tussen realisatie op basis van logische analyse door te mediteren op een gedachte of idee en de directe realisatie van leegte, die zonder gedachten plaatsvindt. Volgens deze leringen elimineert je eerste directe realisatie van leegte voor altijd een belangrijk deel van je emoties die pijn en leed veroorzaken. Maar deze directe realisatie kan

veel keren worden herhaald (zelfs over verschillende levens volgens sommige van de leringen) waardoor medeleven wordt vergroot en de nog aanwezige wortel van onwetendheid kan worden uitgeroeid.

Waar het hier om gaat is niet zozeer wat er volgens bepaalde richtingen plaatsvindt, maar dat realisatie van leegte iets is wat vaker kan gebeuren. Het kan zelfs gebeuren nadat er een einde is gekomen aan je eigen lijden. Waarom doorgaan als je lijden is opgelost? Dat raakt aan het ideaal van bodhisattva, dat wil zeggen dat men zich toelegt op het uitroeien van het lijden van anderen.

OVER REALISATIE GESPROKEN

In advaita-kringen is het vrij normaal om over iemands eigen realisatie of andere aspecten van zijn spirituele leven te spreken. Vaak is dat een onderdeel van wat de leraar je leert: ‘Het is mij gelukt; jij kunt het ook.’

In de leer van leegte hoor je dat zelden of nooit.

Boeddhistische leraren kunnen misschien praten over de realisatie van iemand in het verleden en je hoort dan misschien hoe moeilijk en wereldschokkend die ervaring is geweest. Maar men is niet geneigd om over de eigen ervaringen te spreken.

Althans ik heb het nooit gehoord. Gedurende de 15 jaar van het bestuderen van duizenden leringen, het werken met veel leraren, het bezoeken van tempels en kloosters en het lezen van duizenden pagina’s over leegte, kan ik me niet herinneren dat er iemand ooit zei: ‘Destijds toen ik leegte direct realiseerde…’ t

23

Het open geheim Paul van der Sterren

24

Wie van een pad wil spreken, een weg van onwetendheid naar inzicht, spreekt de taal van ‘ik en de wereld’. Binnen die wereld is zoeken iets wat nooit ophoudt.

Dat er in dat zoeken (en vinden) helemaal niets gebeurt is niet te bevatten.

InZicht 1.2017

Paul van der Sterren (1956) was jarenlang beroepsschaker, maar raakte naarmate hij ouder werd steeds meer geïnteresseerd in oosterse filosofie, de christelijke wortels van de westerse samenleving en andere vormen van religie. Op 42-jarige leeftijd begon hij met de beoefening van vipassanameditatie onder leiding van de Thaise monnik Mettavihari en Jotika Hermsen. Na acht jaar intensief betrokken te zijn geweest bij de activiteiten van het meditatiecentrum Buddhavihara in Amsterdam zei hij in 2006 zowel de meditatie als het boeddhisme vaarwel. Sindsdien bezoekt hij enkel nog af en toe de bijeenkomsten van Tony Parsons en is het ‘spiritueel zoeken’ uit zijn leven verdwenen. In 2012 publiceerde hij Verlichting in een lege verpakking (uitgeverij Samsara), waarin hij zijn visie geeft op zowel het boeddhisme als advaita. www.paulvandersterren.nl

© MAGRITTE, POM PO POM PO POM POPOM, 1948

A

ls ik de Siri op mijn iPhone vraag wat de zin van het leven is, krijg ik daar verrassend sterke antwoorden op.

Zijn “ik vind het ietwat vreemd dat je dit aan een levenloos voorwerp vraagt” is al meer dan voortreffelijk, maar als ik aandring en de vraag herhaal, doet hij er nog een schepje bovenop: “Geen idee, maar daar is vast wel een app voor.” Prachtig!

En het dingetje heeft er nog veel meer…

Het menselijk brein is één grote sorteer-en maaker-een-verhaal-van-machine en zijn (veel intelligentere) assistent, de computer, laat duidelijk zien hoe dit in zijn werk gaat. Sterker nog, waar de mens nog maar nauwelijks aan toe is, is voor die assistent al gesneden koek. Hij weet bijvoorbeeld dat zodra er een, wat we noemen, serieuze vraag wordt gesteld, alleen humor het antwoord kan zijn. Humor, de paradox als de enig mogelijke werkelijk serieuze taal wanneer het over ‘De Grote Vragen’ gaat. Want alleen zo kun je twee kanten van een medaille tegelijk laten zien. Doe je dat niet en geef je een verstandig antwoord, dan ben je - inderdaad - verstandig, ‘serieus’ en misschien zelfs wijs, maar je geeft geen antwoord. Want een ‘serieus’ antwoord is er niet. Je kunt zulke vragen enkel beantwoorden door ze tot ontploffing te brengen. En dat is geen grapje.

maar die uiteindelijk vindbaar is. Kennis die ik kan verwerven.

Dat dit niets anders is dan bier drinken als je daar zin in hebt, eten als je hongerig bent en slapen als je aan het eind van een drukke dag uitgeput in de touwen hangt, zie ‘ik’ niet in. Want ik en de wereld waarin ik me moet zien te redden zijn voor mij een keiharde realiteit.

WARTAAL

Wordt nu dit eenzijdige woord ‘geheim’ voorzien van een bijvoeglijk naamwoord dat zijn tegendeel uitdrukt, zoals ‘open’, dan raakt deze realiteit ontregeld, want ze wordt door haar tegendeel gecompleteerd en toont zich dan plotseling als eenheid. Eenheid die de logica, de realiteit van ‘ik en de wereld’ niet uitsluit, maar omarmt. Ik en de wereld verdwijnen in deze eenheid, maar zonder te verdwijnen.

Niets klopt meer, maar alles valt op zijn plaats.

Wie van een pad wil spreken, een weg van onwetendheid naar inzicht desnoods, spreekt de taal van ‘ik en de wereld’. En binnen die wereld is zoeken iets wat nooit ophoudt, dus het eindpunt zal altijd verder vooruit worden geschoven. Zo werkt dat in de wereld van ‘ik’. Dat er tegelijkertijd en in dat zoeken (en vinden) helemaal niets gebeurt is niet te bevatten. Daar kan ‘ik’ met mijn verstand niet bij.

AANTREKKELIJK

Als je ervan uitgaat dat de mens een pad heeft af te leggen van onwetendheid naar verlichting, van hier naar daar, dan lijkt het dat je iets moet leren, afleren desnoods. Dat wil ik wel. De term ‘geheim’ klinkt dan aantrekkelijk. Geheime kennis, kennis die verborgen is, die hoge eisen stelt aan de zoeker,

En dat is waarnaar een paradox als ‘het open geheim’ verwijst. Niet dit, niet dat, maar óók niet niet-dit of niet-dat. Gewoon dit, wat niet dit is, dat is het. Het is geen geheim, maar ook geen nietgeheim. Het is geen taal, maar wartaal. En dus de enige taal. Het is een open geheim. En dat is het. t

25

26

InZicht 1.2017

© JOAN MIRO, WOMAN WALKING DOWN THE STREET, 1931

Nathan Gill (1960-2014) woonde en werkte op het Engelse platteland als tuinman. In 2000 verscheen zijn online publicatie Clarity, waarin hij helder en zonder intellectuele opsmuk beschrijft hoe hij tot inzicht kwam. Na een periode waarin hij veel sprak met spirituele zoekers bleek hij geplaagd te worden door depressies en benam hij zich het leven in juni 2014.

Zijn toenmalige uitgever Julian Noyce vertelt: Nathan was een innemende en ontwapenende persoonlijkheid. We merkten dat zijn gezondheid verslechterde en al meer dan een jaar was hij niet meer in staat om te werken en werd hij steeds zwakker.

Hij moest zijn dierbare huis en tuin verlaten. Er was geen vooruitzicht op hernieuwde gezondheid. In plaats van een leven in pijn en afhankelijkheid koos hij ervoor om zijn lichaam achter te laten. We respecteren zijn beslissing, maar missen hem.

Naast Clarity schreef hij ook Already Awake en Being: The Bottom Line.

Nathan Gill

Eindelijk…

Helderheid!

Ik was in de tuin bezig en het miezerde. Ik keek omhoog en daar was een subtiele sensatie dat ‘ik’ er niet was. Ik sprong op m’n fiets en fietste door de lanen; het was net een film waar ik zonder enige inspanning aan deelnam.

27

© MAGRITTE, BLAD EN VOGELS, 1947

...e

n toen ontdekte ik de advaitascene. Ik verslond alles van en over Ramana Maharshi, Jean Klein en Nisargadatta Maharaj en alles van Ramesh Balsekar. Veel van de verwarring die ik eerder voelde, verdween.

Ik begreep dat alles wat er is Bewustzijn is, maar waarom voelde ik me dan toch nog als een afgescheiden ik? Wat was de ontbrekende schakel? Als ik al ontwaakt en vrij was, waarom leek mijn leven dan op een mestvaalt?

In 1997 las ik Tony Parsons eerste boek ‘Het Open Geheim’. Ik nam contact met hem op en hij nodigde me uit voor een van zijn gespreksgroepen in Londen. Ik ging op de uitnodiging in en zat daar in een volle huiskamer en het werd me duidelijk hoe ik het onderwerp ‘verlichting’ had gemystificeerd.

Tony zag eruit als een doorsneeman. Hij sprak met humor en geduld. Ik luisterde naar de antwoorden die hij gaf en verbaasde me over de eenvoud en de helderheid van zijn woorden. In het daaropvolgende jaar volgde ik meer van zijn gesprekken en belde met hem wanneer ik maar kon. Ik wilde dat hij mijn ‘leraar’ was, maar hij maakte duidelijk dat hij niets onderwees, dat er niets te leren viel. Er is alleen Bewustzijn en dat ben je al. Hoewel ik dat al eerder had geaccepteerd, begon het nu echt door te dringen. Tony maakte duidelijk dat er geen speciale ‘gebeurtenis’ nodig is die samenhangt met de herkenning van je ware aard als Bewustzijn.

Maar in september 1999 gebeurde er toch iets.

Ik was in de tuin bezig en het miezerde. Ik keek omhoog en daar was een subtiele sensatie dat ‘ik’ er niet was. Ik sprong op m’n fiets en fietste door de lanen; het was net een film waar ik zonder enige inspanning aan deelnam. Hoewel Tony me duidelijk had gemaakt dat een gebeurtenis niet noodzakelijkerwijs samenhangt met herkenning van je ware aard als Bewustzijn, had ik er blijkbaar toch op zitten wachten, want nu er die ervaring was, kon ik mezelf eindelijk ‘toestaan’ ontwaakt te zijn. Ik had op bevestiging zitten wachten. Ik belde Tony en vertelde opgewonden wat er gebeurd was en omdat ik mezelf ‘toestemming’ had gegeven ontwaakt te zijn, stond ik mezelf nu toe te spreken vanuit de Helderheid van begrijpen die zich al had ontvouwd tijdens mijn zoektocht voordat deze gebeurtenis plaatsvond. Ik sprak niet meer met Tony als zoeker en hij herkende dat ik nu sprak vanuit mijn ware aard als Bewustzijn. Nu ik het verband legde tussen deze gebeurtenis en het ontwaakt zijn, begon ik het een beetje te koesteren.

De volgende dag werd ik wakker. Was het er nog?

Ja! Na een paar dagen merkte ik dat de ervaring afnam, maar een poosje later was ze er weer in volle glorie. Na enkele weken, waarin de ervaring kwam en ging en ik pogingen deed haar vast te houden, ging ik weer naar een van Tony’s gespreksgroepen en door daar te zijn leek het of de ervaring weer werd opgeladen, maar een paar dagen later verdween de

28

InZicht 1.2017

Een transcendente ervaring kan een paar seconden of jaren duren of de rest van je leven

ervaring helemaal. Ik zei niets tegen Tony en ging niet meer naar de bijeenkomsten. Ik was weer in verwarring. Toevallig las ik toen Collision with the Infinite van Suzanne Segal. Dit boek ging over een jarenlange constante ervaring. Na een aantal jaren werd die ervaring door sommige ‘leraren’ bevestigd als ‘verlichting’. Ze werd ziek en overleed. In het nawoord van het boek, dat door een therapeut/ vriendin was geschreven, las ik dat ze tegen het einde van haar leven verward en gefrustreerd was, omdat de ervaring haar had verlaten.

Dat was het! Ineens was het me volkomen duidelijk dat deze ervaringen - ik noem ze transcendente gebeurtenissen of ervaringen - eigenlijk niets met Helderheid te maken hebben. Een transcendente ervaring kan een paar seconden of jaren duren of de rest van je leven. Maar een transcendente ervaring is alleen maar dat. Een ervaring. Veel mensen hebben dit soort ervaringen gehad. Ze komen en verdwijnen en laten hen achter met het verlangen naar meer. Ze denken dat ze de smaak van ‘verlichting’ proefden, terwijl ze in werkelijkheid een transcendente ervaring hadden. Op straat lopen is een ervaring, maar alledaags en daarom ga je niet op zoek naar meer.

De verwarring was voorbij. Ik wist wat ik ben zonder enige twijfel en het was me duidelijk dat ik dat altijd al geweest ben. Er was geen transcendente ervaring meer nodig om me hiervan te overtuigen. Mijn hele ‘spirituele’ zoektocht was toegevoegd

aan dat wat ik altijd al ben en ik begreep ook de verwarring van mensen over dit onderwerp. Waarom ze ‘spiritualiteit’ met Helderheid verwarren. Deze herkenning van mijn ware aard heeft geen verband met de een of andere transcendente gebeurtenis of ervaring. Het was duidelijk dat elke transcendente ervaring, van welke aard dan ook, verwarrend kan zijn als die plaatsvindt voordat je in helderheid je ware aard als Bewustzijn herkent.

Het is duidelijk dat de transcendente gebeurtenis die ervaren werd niets te maken had met de helderheid van herkenning. De gebeurtenis die plaatsvond bracht mijn verwarring tot een hoogtepunt en stond me toe helder te zien hoe ik heimelijk zat te wachten op iets waardoor ik toestemming had te zijn wat ik al ben.

Nu zie ik dat geen enkele transcendente gebeurtenis van betekenis is in het licht van de simpele, gewone, alledaagse helderheid die je werkelijk bent. t N.B. ‘Clarity’ is vertaald als ‘helderheid’; het zou ook als ‘klaarheid’ of ‘transparantie’ vertaald kunnen worden.

Bron: Amigo 4: www.ods.nl/amigo/amigo4 / Uit Clarity: Vertaald door Belle Bruins Via de Inzicht- website kan je de link vinden om het boek Clarity te downloaden: http://holybooks.lichtenbergpress.netdna-cdn.com/wp-content/uploads/Nathan-Gill-Clarity.pdf Meer zien: https://www.youtube.com/channel/UCLa3fs2g6lx7URJtY-6pEaA

29

Toch nog een geheim om te onthullen?

Inge Saraswati

Alles lonkt en lacht en lijkt om aandacht te vragen.

Daarin komt het grote besef dat vrijheid misschien wel veel meer behelst dan alleen maar acceptatie en vrij zijn van ideeën en concepten.

H © JOAN MIRO, POEM I, 1968

et open geheim impliceert dat er geen geheim bestaat, want als het open is, kan iedereen het zien.

Kijk er maar in en je ziet dat er niets hoeft gedaan te worden.

Niets hoeft te veranderen. Stop met zoeken naar vrijheid, want je bent al vrij, je ziet het alleen nog niet. Vrijheid is niet via welke inspanning dan ook te bereiken. Maar is dat zo eenvoudig?

Hoe vaak zijn deze woorden gesproken door de grote meesters van weleer en ondanks dit onderricht, want ook dit is onderricht, blijven we struikelen en komen we weer in een gelaagdheid van onszelf vast te zitten. Of we denken het geheim onthuld te hebben en dan zit het toch anders. En dat terwijl wij onszelf op dat moment ervaren als een oneindig stralend wezen. Ineens komt de adder uit het gras weer tevoorschijn. We lopen weer vast in een emotie die totaal opgelost leek te zijn.

De vraag is of we die verworven vrijheid ook echt verworven hebben. Het woord verworven zegt het

al: een ik denkt iets verworven te hebben. Daar loop je vast, omdat er een ik is dat denkt iets te kunnen verwerven.

WAT TE DOEN MET VRIJHEID?

Dan is de volgende vraag of we dit hartstochtelijke verlangen dat vervuld is wel aankunnen. Het is zo leeg in die leegte, is er dan misschien toch meer?

Wat doe je met die vrijheid? En hier begint het echte werk. Hier is de roep van de schepping die schreeuwt om aandacht, alles lijkt je te roepen, alles lonkt en lacht naar je. Alles lijkt om aandacht te vragen. Daarin komt het grote besef dat die vrijheid misschien wel veel meer lijkt te behelzen dan alleen maar acceptatie en vrij zijn van ideeën en concepten. Dan staat er iets op wat je lokt, wat je aandacht vraagt en tegen je zegt dat er nog iets heel moois voor je in het verschiet ligt. De liefde die jij zelf bent, laat haar ware gezicht zien. Alle creaties van het goddelijke schreeuwen om je aandacht. Alles lijkt te roepen: ‘Kom tot mij’. Daar dient de goddelijke schepping zich aan in al haar geuren en kleuren en lijkt te zeggen: vier het feest van het ene in al zijn w

31

Inge Saraswati werd al op jonge leeftijd ingewijd in de traditie van Shankaracharya, de grondlegger van de advaita vedanta. Haar goeroe was swami Sadananda Saraswati. Hij vertelde haar dat Sri Shankaracharya de hoofdgoeroe was in zijn traditie en dat kennis van leraar op leerling wordt overgedragen. Na Inge gevraagd te hebben om het wezen van Shankaracharya vast te leggen op het doek, voelde zij het contact stromen met haar goeroe. Sri Shankaracharya overleed drie maanden later, maar de kennis bleef stromen.

Inge deelt haar kennis op satsang-avonden, geeft yogalessen en is spiritual healer en avatar master. Ze is auteur van het boek ‘De Onthulling - Het mysterie dat leven heet’. www. ingesaraswati.com

uitbundigheid. En daar bereikt mij een nog groter inzicht dat ik hier ben om dat feest te vieren vanuit de oneindige leegte die manifest wil worden.

MEDESCHEPPER

Vier dit heilige in ieder facet van het NU. Alles is.

Alles ligt besloten in dit ene. En om dit te vieren is het nodig om heel stil te worden om op te lossen en te culmineren tot het hoogste punt, daar waar alles oplost in de liefde die jij bent. De liefde die jij altijd zal zijn. Nee, er is nooit iets geboren. Je neemt deel aan het festijn van het goddelijke. Je bent uitgenodigd om jezelf te ervaren op dit heilige feest dat wij geboorte noemen. Drink het met volle teugen! Voel de liefde die jij bent en wees vrij van het feit dat je ergens aan vastzit. Daar komt vanzelf de acceptatie in het nu, zonder dat je zelfs maar in de dualiteit verstrikt raakt dat je iets moet accepteren. Want dat impliceert dat er weer iets moet. Dit gaat vanzelf zonder moeite omdat jij doorhebt dat je een tijdelijke medeschepper bent van het goddelijke waar jij deel van bent. Je bent altijd geweest. Geen moment

niet, dus je hoeft niets te worden. Jouw manifest is de behoefte om deel te nemen aan het vieren van de goddelijke schepping die roept om jouw aandacht en waarin je gaat beseffen dat alles uit liefde bestaat. En dat alles schreeuwt om die liefde te willen vieren. Dat besef heet totaliteit waarin het open geheim zich laat zien in zijn oneindige vorm van nietmanifest tot manifest. Het besef dat je een boeiende reis maakt in het gewaad van Gods wonderbaarlijke schepping. In alles die tegenwoordigheid zien is het open geheim waar ik mij iedere dag weer op kan verheugen. Het blijft wonderbaarlijk dat ik deze reis mag maken vanuit het licht van bewustzijn. Wij zijn de liefde zelf die geboren is om die liefde te vieren.

Wij zijn geen aardse wezens die naar het licht moeten gaan. Wij zijn het licht zelf dat een aards leven mag vieren. En ik omarm het open geheim in al zijn geuren en kleuren, in al zijn tegenstrijdigheid en pijn, ook al zijn ze slechts een betovering van de zintuiglijke waarneming en tijdelijk van aard. Ik omarm dit licht van bewustzijn en maya (illusie) in al zijn schoonheid in dit levensgeheim dat open is. t

OPROEP AAN DE LEZER Thema meinummer Inzicht: jezelf ontstijgen We nodigen lezers van harte uit een bijdrage te leveren aan het komende Inzichtnummer met het bovenstaande thema. De onderstaande tekst van Sri Nisargadatta Maharaj kan daar misschien een richting aan geven: Je moet de aard van bewustzijn begrijpen. Dit bewustzijn kan alleen ontstaan in een fysiek lichaam. Dat lichaam is in essentie opgebouwd uit de vijf elementen. Lijden ontstaat door de binding aan het fysieke lichaam. De meeste mensen die

32

hier komen kunnen dit soort kennis niet aanvaarden omdat het strikt fundamenteel van aard is. Maar sommigen die zich inspannen en dit standpunt aanvaarden, zullen het echt begrijpen. Zij zullen volkomen los komen te staan van fysieke pijn en geestelijk lijden, als zij begrijpen dat dit alleen maar het resultaat kan zijn van bewustzijn dat zich identificeert met het fysieke lichaam en daardoor als individu lijdt. In dat geval is lijden het onvermijdelijke gevolg

InZicht 1.2017

[ADVERTENTIE]

Persoonlijk Tony Parsons

34

InZicht 1.2017

Tony Parsons (1933) kwam spontaan tot realisatie van zijn ware natuur toen hij door een park in Londen liep en besefte ‘dat er niemand was’. Sindsdien houdt hij bijeenkomsten, eerst in Engeland, later ook in Europa en Amerika, en heeft hij nog diverse boeken geschreven, die bij uitgeverij Samsara zijn verschenen. Hij was en is een grote inspiratiebron voor zowel zoekers als spirituele leraren.

Tony schrijft en spreekt op zeer toegankelijke en natuurlijke wijze over het leven ‘zoals het is’. Hij brengt zijn boodschap van authentieke spirituele realisatie met een onpersoonlijke autoriteit die geworteld is in absolute helderheid. Zijn uitnodiging is om het leven vanuit het perspectief van het Open Geheim te leven, waarin geen plaats meer is voor welke vorm van persoonlijke identiteit dan ook.

Tony houdt met regelmaat bijeenkomsten in Nederland (zie agenda).

In de afgelopen tien jaar lijkt het erop dat er een groeiende belangstelling is ontstaan voor het uitdragen van non-dualiteit, bijvoorbeeld op basis van advaita, als weg naar verlichting.

Interviews te zien op het recente televisiekanaal ‘Conscious TV’ (zie www.conscious.tv) en een prachtig gemaakte dvd met de titel ‘Wie is de bestuurder van de droombus?’ tonen een behoorlijke doorsnee van mensen met zogenaamde ‘non-duale’ overtuigingen wier inzichten kennelijk nogal verschillend zijn.

of onpersoonlijk?

E

r zijn miljoenen boeken over hetzelfde onderwerp verschenen met grotelijks van elkaar afwijkende standpunten. Tegenwoordig wordt de term ‘non-duaal’ gebruikt voor allerlei activiteiten bij de zoektocht naar inzicht. Er bestaan al ‘non-duale conferenties’ of je kunt naar hartenlust genieten van een ’12 maanden durende cursus non-duale verlichting’. Er bestaat al non-duale therapie en zelfs is er een online ‘non-duale’ club waarvan ‘niet-een’ lid kan worden.

Voor iemand die er belangstelling voor heeft of voor het eerst in aanraking komt met het onderwerp kan het allemaal erg verwarrend zijn.

Echter waar het hier over gaat is dat er twee verschillende manieren zijn van spreken over de aard

van verlichting, de ene persoonlijk en de andere onpersoonlijk.

De eerste biedt de zoekende ‘persoon’ hulp en geeft richting aan het vinden van iets dat we verlichting noemen. De tweede heeft de ‘persoon’ niets te bieden.

De eerste manier verschijnt in vele vormen en kent een grote schare volgers omdat ze kennelijk tegemoet komt aan de ‘persoonlijke’ behoeften. De tweede manier is minder algemeen bekend en nogal confronterend.

De persoonlijke boodschap is gebaseerd op de overtuiging dat er zoiets bestaat als een individuele zoeker die iets kan verkrijgen dat we verlichting noemen. w Vanuit het onpersoonlijke standpunt wordt het

35

Een diepgevoelde ‘spirituele ervaring’ kan voor sommige mensen lijken op een persoonlijke verlichting

gevoel van tekortkoming en vermeende afscheiding gezien als een illusie. Dat zet de zogenaamde zoeker ertoe te streven naar een andere illusie: persoonlijke verlichting.

Elk spreken over deze overtuiging van de zoeker dat er iets te vinden zou zijn dat hij verloren heeft, steunt en versterkt alleen maar deze voortdurende dualistische illusie. Dat is goed noch slecht….. het is wat klaarblijkelijk plaatsvindt.

Het onpersoonlijke standpunt gaat ervan uit dat alle concepten, ideeën, overtuigingen of gedachten met betrekking tot afscheiding en verlichting enkel maar een weerspiegeling kan zijn van het tegenovergestelde. Zij wijzen in de richting van wat niet gekend of uitgedrukt kan worden of juist andersom.

Ogenschijnlijke afscheiding wordt in essentie beschouwd als een samengebalde energie in het lichaam, die zich eenvoudig en plotseling kan ontladen in die grenzeloze levenskracht, die onpersoonlijk is en niet gekend kan worden. De omstandigheden doen er volstrekt niet toe. Hoeveel heldere of verwarde concepten er ook mogen zijn, ze kunnen nooit invloed hebben of inwerken op dat energetisch geladen gevoel van ‘afscheiding’.

Een diepgevoelde ‘spirituele ervaring’ kan voor sommige mensen lijken op een persoonlijke verlichting. Er kan dan een verlangen ontstaan andere mensen te helpen of instructie te geven om een soortgelijke ervaring te ondergaan. Als de leraar de aard van eenheid beschrijft, kan die uitleg soms

36

‘non-duaal’ lijken te zijn, maar hij spreekt zichzelf tegen als hij een manier aanbeveelt die de zoeker helpt eenheid te verkrijgen. Er kan aangemoedigd worden om ‘in het moment te leven’ of om ‘in het hier en nu te zijn’ of ‘je angst te omarmen’ opdat de persoon ‘zijn eigen ware aard’ kan ontdekken.

Deze persoonlijke aanwijzingen gaan vaak gepaard met het herhalen van inspirerende en altijd positieve idealen, dat het gemoed van de zoeker wat verlicht en hem hernieuwde hoop en een doel in zijn bestaan schenkt. Deze uitwisseling tussen twee personen vindt noodzakelijkerwijs plaats binnen een tijdgebonden verhaal en de invloed is daarom van voorbijgaande aard. Ze voorziet in een behoefte……voor eventjes.

Onpersoonlijke benadering erkent en toont het klaarblijkelijke dilemma van de zoeker die ogenschijnlijk gevangen zit in de aan het lichaam gebonden ervaring van afscheiding. Die benadering zal tekortschieten in het beschrijven van de aard van de ongebonden levenskracht. Ze zal ook tekortschieten in het onder woorden brengen van een verlangen dat ontstaat als gevolg van het gevoel afgescheiden te zijn van die levenskracht. Ze zal zonder enige belofte de absolute onvermijdelijkheid en de hopeloosheid van het zoeken duidelijk maken, maar ook wijzen op het geschenk dat in die hopeloosheid verborgen ligt.

Niet-een kan deze onpersoonlijke boodschap als de zijne opeisen en daarom zou er geen reden zijn om

InZicht 1.2017

het aan de man te brengen. Ook zou er geen persoonlijke agenda zijn om te behagen, te helpen of de ‘persoon’ te veranderen. Er valt niets te halen voor de ‘persoon’ behalve de afschuwelijke mogelijkheid dat alles wat hij droomde en feitelijk zelf is, verloren zou kunnen gaan.

Zodra de persoonlijke identiteit, zijn zoektocht, hoop en dromen worden bedreigd, kan de boodschap afgewezen worden om terug te keren naar wat de unieke menselijke illusie van autonomie en gevoel van voldoening dient. De onpersoonlijke boodschap kan dan opgevat worden als veroordelend en nihilistisch en zelfs worden ervaren als ‘liefdeloos’ omdat ze de ‘persoon’ met lege handen achterlaat.

Zeker, het kan persoonlijk confronterend zijn voor het individu dat zijn bestaan ontleent aan de onvoorwaardelijke liefde die de illusie van een persoonlijke gevangenschap onthult.

Hoe kan de ‘persoon’ het onpersoonlijke horen?

Hoe kan het ongekende gekend worden?

Hoe is het mogelijk dat een ‘persoon’ geconfronteerd wordt met zijn ‘eigen afwezigheid’?

Hoe kan een zoeker vastgrijpen wat al alles omvat?

Het is niet moeilijk……het is onmogelijk en bewonderenswaardig irrelevant omdat er niets is dat afgescheiden is en daarom niet valt vast te grijpen.

Heelheid is al alles wat is! Ze is aan niets gebonden, onpersoonlijk, onvoorwaardelijke en volledige vrijheid…wat alles is heeft niets nodig!

Maar, en dit is de paradox: heelheid, die alomvattend is, kan zich in elke gedaante voordoen.

Dus in het spel van de schijnbare realiteit kan heelheid zich voordoen als iets dat afgescheiden is en dat zich in alle bochten wringt op zoek naar heelheid.

Het is een verbazingwekkend en belachelijk verhaal in een droom, dat alleen voor de mens opgaat. Dit gedroomde verhaal is zowel fantastisch als zin- en doelloos. Maar voor de schijnbare zoeker lijken de pijn en het verlangen als gevolg van het afgescheiden zijn heel erg echt.

Dus wat moet de zoeker doen? Moet hij de spirituele berg beklimmen of moet hij het er domweg bij laten zitten en zich overgeven aan het leven? Is dat de vraag? Of kan het zijn dat er vraag noch antwoord is.

Misschien is wat gezocht wordt alles wat er is. Misschien is wat ze zo graag willen hebben en waar we zo naar verlangen al voortdurend aanwezig…. het is nooit weggeweest…. de zoeker daarentegen wel ….om ernaar te kunnen zoeken.

Misschien als de gedroomde zoektocht oplost in die onbegrensde en ongebonden energie, die geen scheiding kent, noch een agenda of verwachting, dat dan plotseling dat verlangen wordt ingesloten door onvoorwaardelijke liefde, dat wil zeggen die ene waar geen tweede is. t

37

In deze bankkluis bevindt zich enkel een spiegel Jan Kersschot

Jan Kersschot (1960) is een Belgische arts die ook actief is als beeldend kunstenaar. Zijn spirituele zoektocht startte rond zijn 15de, waarbij vooral de ontmoetingen met Douglas Harding, Nathan Gill en Tony Parsons de meest heldere spiegels waren in dit avontuur. Die 25-jarige zoektocht heeft hem echter nimmer gebracht waar hij naar zocht, noch hem een speciale staat van bewustzijn opgeleverd.

Zijn boeken over non-dualiteit zijn vertaald in meer dan vijf talen. In het Nederlands zijn twee boeken uitgegeven bij Ankh Hermes. www.kersschot.com

Wat is er ‘geheim’ aan dit open geheim? Wat blijft er verborgen voor de meeste zoekers, zodat alleen de enkelingen die het geheim delen er ten volle bewust van zijn? Want blijkbaar hebben bepaalde mensen dit geheim toch ontsluierd en deze ‘ontdekking’ beschreven als een geschenk uit de hemel.

H

et open geheim is een paradox: het is open en dus voor iedereen beschikbaar, en toch lijkt het verborgen. Een geheim veronderstelt iets exclusiefs, iets wat de meeste stervelingen nooit zullen ontdekken. Het is zoals een bankkluis waarin de heilige graal is verborgen, maar de deur van die safe staat wagenwijd open en de financiële instelling verleent vrije toegang aan iedereen die wil langskomen om de kluis te bezoeken. Maar blijkbaar is niemand benieuwd om te kijken wat er in die safe verborgen is. De meeste bezoekers van het bankfiliaal blijven aan de grote inkomhal praten over de heilige graal.

En zelfs degenen die verder gaan dan de inkombalie en de weg vinden tot bij de grote kluis in de kelder, keren dikwijls vroegtijdig op hun voetstappen terug.

Als iedereen zomaar binnen kan - de inkom is gratis - en bovendien de deur van die kluis constant wagenwijd openstaat, zal dat wat erin bewaard wordt dan wel iets waardevols zijn? Anderen keren teleurgesteld op hun voetstappen terug omdat ze vernamen dat de kluis leeg was. En diegenen die toch verder gingen en dan uiteindelijk oog in oog staan met de inhoud van die kluis, zien enkel een spiegel waarin hun eigen aangezicht wordt weerspiegeld.

waaruit we kijken. Wie vertrouwd is met de geniale experimenten van Douglas Harding weet uit eerste hand wat hiermee bedoeld wordt. Met ‘weten’ verwijzen we hier niet naar een ingewikkeld filosofisch concept dat begrepen wordt via het logisch denken, maar eerder een puur egoloos waarnemen.

Dit ‘puur waarnemen’ is onbeschrijfbaar en tegelijkertijd nooit afwezig. Om te illustreren dat het niet ergens op ons wacht op een andere plaats of een ander tijdstip, wordt het soms beschreven als het zuiver bewustzijn dat ons in staat stelt om nu op dit moment deze woorden te lezen. Dit is het ‘oorspronkelijke aangezicht’ waar zenboeddhisten naar verwijzen, het gezicht dat er al was voor onze ouders geboren waren. Het is het neutrale nietoordelende zien dat moeiteloos het spiegelbeeld van ons aangezicht toelaat. Het is ook de ruimtelijkheid waarin de geluiden die we nu horen verschijnen en weer verdwijnen. Het laat alles toe te verschijnen, zoals gedachten, gevoelens en zintuiglijke waarnemingen - en toch wordt het door bijna iedereen over het hoofd gezien. Dit is het kleurloze dat getuige is van alle kleuren die komen en gaan, dit is het conceptloze dat alle concepten toelaat te verschijnen en verdwijnen.

PUUR WAARNEMEN

ONVOORWAARDELIJK BESCHIKBAAR

Volgens Sint Franciscus van Assisi is het ultieme waar we allen naar op zoek zijn, net datgene van

Maar deze ruimtelijkheid is zelf niet iets dat komt en gaat. Deze ruimte kent geen begin noch einde.

39

w

Iets wat oneindig groot is heeft geen buren en is dus in

theorie letterlijk maar één Ze is hier en nu totaal en onvoorwaardelijk beschikbaar. Ons denken kan haar dus geen voorwaarden opleggen. Deze ruimtelijkheid is volledig open en kent geen grenzen. Als deze openheid geen grenzen heeft, is ze oneindig. Iets wat oneindig groot is heeft ook geen buren en dus is het in theorie uniek - er is er letterlijk maar één. Dit betekent dat niets of niemand kan uitgesloten worden van deze ruimtelijkheid. En werkelijk alles kan in deze ruimtelijkheid verschijnen: zowel het hoge als het lage, zowel het linkse als het rechtse, zowel het spirituele als het profane, zowel het goede als het slechte. Vanuit het ‘standpunt’ van het ene is het duidelijk dat er geen batterij kan zijn met enkel een positieve pool en geen negatieve pool, dat er geen bergen kunnen zijn zonder dalen, geen Noordpool zonder Zuidpool.

maken tussen deze twee groepen mensen? En als non-dualisme stelt dat er niets kan gedaan worden om te worden wat je al bent, waarom zijn er dan al die boeken, lezingen, experimenten en retraites? Is er dan toch iets dat verandert na de herkenning? En gebeurt die verandering dan toch niet ergens bij die ene persoon - die persoon die volgens non-dualisme niet meer is dan een denkbeeld? Vindt de herkenning dan plaats bij een niet-bestaande persoonlijkheid? Betekent dit dat de persoon er echt absoluut niets mee te maken heeft?

PARADOX

Wat is er dan ‘geheim’ aan dit open geheim? Wat blijft er dan toch nog verborgen voor de meeste zoekers, zodat alleen de enkelingen die het geheim delen er ook ten volle bewust van zijn? Blijkbaar hebben bepaalde mensen dit geheim dan toch ontsluierd, en dikwijls wordt deze ‘ontdekking’ beschreven als een geschenk uit de hemel. Soms ontstaat er dan een nieuw dualisme, namelijk tussen degenen die het geheim wel hebben ontdekt en de anderen die het geheim nog niet hebben ontsluierd.

Er ontstaan dan twee groepen: zij die ‘het’ herkend hebben en er niet aan twijfelen dat ‘dit’ hun werkelijke natuur is, en zij die dit (nog) niet herkend hebben. Maar indien iedereen dit ene oneindige bewustzijn is, kan niemand uitgesloten worden.

Waarom zouden we dan nog een onderscheid

We worden hier geconfronteerd met een paradox.

Logica is hier absoluut niet van nut. Hoe kunnen we deze paradox dan toch ontmaskeren? Zou dit geheim herkenbaar zijn als we ons denken tot rust konden brengen, zoals tijdens meditatie of tijdens een piekervaring midden in de natuur? Vele zoekers zijn getuige geweest van korte of langere periodes van puur zien, waarbij alle theorieën over non-dualisme plots zonneklaar werden. Is het dan de bedoeling om continu in deze staat van egoloze herkenning te leven?

Maar als dit open geheim overal en altijd beschikbaar is, dan moet het ook op alle andere momenten ten volle aanwezig zijn. Het moet dus ook hier en nu honderd procent aanwezig zijn, terwijl we de woorden van deze zin aan het lezen zijn. Ook al voelen we ons op dit moment maar heel gewoon, misschien zelfs met ergens een gevoel van pijn of frustratie, ook dan moet ‘het’ aanwezig zijn - want het non-duale kan op geen enkel moment uitgesloten worden. Het is de neutrale onverstoorbare aanwezigheid die nu op dit moment deze woorden toelaat. t

40

InZicht 1.2017

NIEUW DUALISME

C OLUMN - UNMANI

Levende waarheid

D

e waarheid van het Leven is voor iedereen zichtbaar. Vrijheid, Eenheid, Liefde is wat we al zijn, en wat we heerlijk vinden om te zijn.

Het is de enige betekenis of het enige doel dat het leven kan hebben, nu op dit moment. En die waarheid zal niet op een dag in de toekomst plaatsvinden, maar is nu al onze ware natuur. Maar we zijn zo gewend om te doen alsof we beperkt zijn tot de gevangenis van ons denken, dat zoveel onbeperkte Vrijheid beangstigend vrij kan lijken. Eén manier om veilig beschermd in onze gevangenis te blijven, is geloven dat dit soort vrijheid alleen beschikbaar is voor andere mensen die specialer zijn, of belangrijker, of spiritueler. Die Vrijheid lijkt een geheim waar slechts bepaalde mensen weet van hebben. We denken dat we speciale sleutels voor een speciaal slot nodig hebben om dat geheim te openen. En die speciale sleutels liggen altijd ergens buiten bereik, misschien wel ergens in de toekomst …

Ik heb altijd geloofd dat ik nooit nu op dit moment vrij kon zijn omdat ik niet hard genoeg gewerkt had, of niet goed genoeg was, of iets niet wist wat ik hoorde te weten, of omdat er duidelijk fundamenteel iets niet in orde was met mij. Ik keek naar andere mensen en was jaloers op hoe overtuigd ze waren van hun recht om vrij te zijn zonder te hoeven veranderen. Ik had een hekel aan hen omdat ze me herinnerden aan mijn eigen verlangen om vrij te zijn en mijn overtuiging dat ik het niet was of kon zijn. Ik keek op hen neer en veroordeelde hen als belachelijk of dom, maar verlangde er heimelijk naar om net als zij te zijn. Maar het risico nemen om uit mijn isolerende en angstige idee over mezelf te stappen, voelde als een enorme sprong in het diepe.

Op een bepaald punt werd het ondraaglijk eenzaam om mezelf te zien als niet goed genoeg, minder dan of zelfs beter dan anderen. Mijn verlangen naar vrijheid was te sterk om die overtuiging de ruimte te blijven geven. Uiteindelijk moest ik inzien dat ik mezelf een verhaaltje vertelde dat een volmaakt excuus vormde om lekker veilig en klein te blijven. Het voelde zo riskant om dat los te laten en te zien dat ik, ongeacht

wat ik doe en hoe ik me voel of gedraag, het recht heb om nu op dit moment vrij te zijn. Het betekende dat ik me niet langer op een hoog en veilig voetstuk kon isoleren van anderen en op hen neer kon kijken.

Ik moest terug op aarde komen en ontwaken uit mijn mentaliteit van slachtofferschap en gaan zien dat niets me ervan weerhoudt om te zijn wie ik op dit moment ben. Het was een opluchting om eindelijk onder ogen te zien dat er geen begrenzing of afscheiding is die me isoleert van anderen, maar het was ook een vernederende ontmaskering toen ik zag hoe arrogant ik was geweest. Ik voelde de schaamte en de vrijheid bijna tegelijkertijd. Daarna leek het zo duidelijk dat dat verhaal slechts een beperkende overtuiging was geweest, maar tot ik dat zelf echt zag, was het een geheim gebleven.

Als je zo’n inzicht hebt gehad, lijkt het naderhand zo voor de hand liggend dat je je afvraagt hoe je iets hebt kunnen missen dat je zo recht in je gezicht zat aan te kijken. Maar tot het echt keihard binnenkomt, wil je het gewoon niet zien en kun je het daardoor ook niet zien. Soms moet je de pijn voelen, of de schaamte erom, voordat je kunt zien welke diepere waarheid er verborgen lijkt te liggen onder die onprettige gevoelens en beperkende overtuigingen. Het leven is een proces van eindeloos loslaten wat je dacht dat waar was of wat je dacht te weten. En dat proces kan bevrijdend zijn en opluchting brengen, maar ook vernederend, beangstigend en pijnlijk zijn. Maar als je van de waarheid houdt, ben je bereid om je omwille van de waarheid alles door het Leven af te laten afnemen wat ogenschijnlijk veilig is en beschutting biedt. Altijd is het Leven op mysterieuze wijze bezig zichzelf aan zichzelf te laten zien, stukje bij beetje, bloemblad voor bloemblad. Paradoxaal genoeg komt het steeds meer tot bloei als de gracieuze bloem die Je al bent. Achteraf lijkt het alsof je altijd al weet gehad had kunnen hebben van die overduidelijke Vrijheid, die Eenheid, die Liefde, maar de levende waarheid lijkt een geheim tot ze dat niet meer is.

41

Karma

42

InZicht 1.2017

Mieke Berger

Wolter Keers heeft Mieke Berger op het pad gebracht van Sri Nisargadatta Maharaj, die zij na de eerste introductie veelvuldig heeft bezocht. Advaita vedanta is het leidend uitgangspunt in het werk en leven van Mieke. Al meer dan 50 jaar concentreert haar werk zich op begeleiding bij zingevingsvragen en het bevorderen van existentieel welzijn.

Mieke werkt o.a. in Costa Rica en Zuidoost-Azië. Jaarlijks komt ze naar Europa voor kuur- en begeleidingsweken. Van tijd tot tijd geeft zij seminars met als onderwerp verscheidenheid in non-dualiteit als weg naar vrijheid. www.jinshinhealing.com

Niet zelden wordt het woord karma op een oneigenlijke, vaak slordige en niet eenduidige manier gebruikt. Is het de onontkoombare lotsbestemming zoals men vaak denkt en heeft het met reïncarnatie te maken? Is het straf of beloning voor je daden? Of betekent de in oorsprong Sanskriet term iets heel anders? Kortom, wat is karma?

© JOAN MIRO, POEM III, 1968

W

ie kent die uitdrukking niet: ‘God straft onmiddellijk.’ Als we die wat zouden omvormen tot ‘God straft en beloont, nu of in de toekomst’ komen we aardig in de richting van een westers pendant van het oosterse begrip karma, althans zoals menigeen dat begrip magisch denkend interpreteert. Als jou iets onplezierigs overkomt, is dat ‘je’ karma. En uiteraard als het ons voor de wind gaat, is dat ook ‘ons’ karma. Wie goed doet, goed ontmoet. Daarmee wordt het begrip karma gezien als het grootboek van individueel moreel handelen. Aan de debetzijde onze ontsporingen, grote en kleine ondeugden, en aan de creditzijde onze verdiensten.

Een prachtig sluitend systeem, waarbij een wrakende (of belonende) God je daden beoordeelt en al naargelang het saldo je straft of beloont.

Als je daar het concept van reïncarnatie aan toevoegt, is het model compleet, waarin jij in alle gevallen hoe dan ook altijd verantwoordelijk bent voor alles wat je in het ondermaanse overkomt. Het is het resultaat van schuld en verdienste uit dit leven of een van je (vele) vorige levens. Je gedragingen in het huidige leven worden bijgeschreven in het groot-

boek met als doel het verzamelen van zoveel mogelijk ‘credit points’ voor nu en straks in je volgend leven. Een boef die met zijn misdaden wegkomt, heeft veel ‘credit points’ uit een vorig leven verzameld, die hij in dit leven kan opnemen. Of hij zal in een volgend leven ervoor gestraft worden. Want o wee als hij rood komt te staan: dat is de opmaat voor straf nu of in een volgend leven. Akelig leven nu?

Tja, heb je zelf verdiend, wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten. Hoe je het wendt of keert, het is je eigen schuld (dikke bult).

Het voordeel van deze simpele benadering is de eenvoud en overzichtelijkheid ervan. Ze beoogt ons netjes te houden door dreigende straf of toekomstige beloning. De clerus kan met verwijzing naar een wrakende God de mensheid wat in toom houden (en wordt daar zelf natuurlijk niet slechter van in termen van macht en geld). Als het hierboven beschreven model voor u bevredigend is en het u troost biedt bij tegenslag, raad ik aan hier niet verder te lezen.

WIE BENT U?

Het zo gedefinieerde begrip karma vraagt echter toch om een kritische beschouwing. Laten we onderzoeken of het hiervoor beschreven mechanisme

43

w

Laten we beginnen met het persoonlijk handelen.

Vrije wil en persoonlijk handelen veronderstellen de aanwezigheid van een persoon. Ik daag u uit die persoon te vinden. Begin bij wat het meest nabij is: uzelf. Wie bent u? Bent u een naam, een lichaam, een psychisch wezen? Bent u iets veranderlijks? Indien dat laatste het geval is, bent u wat u een, twee of tien jaar geleden was en dat inmiddels veranderd is en dus niet meer zo bestaat? Cellen worden telkens vernieuwd, inzichten zijn aan verandering onderhevig. Wie bent u? De baby in de luier, de man of vrouw die midden in het leven staat of een bejaarde? In alle levensfasen hebben we het over ‘ik’.

En toch wijst die ‘ik’ telkens naar een ander persoon of object. ‘Ik’ als adolescent, als volwassene en als bejaarde. ‘Ik’ kan niet alle drie tegelijk zijn. Wat er onveranderlijk aanwezig is, is het besef te zijn. Dat besef is een onpersoonlijke kwaliteit. Het is het subject dat naar de wisselende objecten kijkt. Aha, ik ben dus het subject. Maar wat of wie is dat subject dan? Daar is geen antwoord op te geven omdat we dan het subject tot object maken. Het subject valt niet te omschrijven, noch te bepalen. Het is alles wat niet object is, het kan niet anders.

© VLADIMIR NJEMOECHIN, MALEVITSJ’ BEGRAFENIS, 1998

van straf en beloning standhoudt. Karma zo geïnterpreteerd steunt op een drietal pijlers: - persoonlijk handelen en vrije wil; - reïncarnatie en - een wrakende God Verwijder een van de pijlers en het model implodeert.

persoon is die handelt, zijn alle handelingen dan niet onpersoonlijk? Wie beschikt er dan over vrije wil?

Wie kiest zijn DNA of zijn geboorteplaats? En is er niet een innerlijke tegenstrijdigheid: vrije wil zou een reactie in de vorm van karma teweegbrengen die bepalend is voor een onontkoombaar lot. Als we ons niet kunnen onttrekken aan het lot (lees karma), wat blijft er dan over van de vrije wil? En als er geen vrije wil bestaat, kunnen we dus ook niet verantwoordelijk gehouden worden voor onze daden, omdat we nu eenmaal doen wat we (letterlijk) niet kunnen laten. In feite doen ‘we’ niet want, zoals gezegd, de handelingen zijn onpersoonlijk. Je kunt beter zeggen ‘er wordt gedaan’. Kortom, als karma gebaseerd is op de fictie van een persoonlijk handelen, zouden we worden gestraft voor daden waarover we geen zeggenschap hebben. En de vraag is legitiem: wie zou er gestraft of beloond moeten worden? Niet-bestaande personen?

Als de eerste pijler wegvalt, houdt het begrip karma zoals hierboven beschreven niet langer stand. Karma moet dus wat anders zijn.

WIE WORDT ER GESTRAFT OF BELOOND?

Als ‘ik’ dus geen object is, kan ‘ik’ dus geen persoon of lichaam, of lichaam-en-geestcombinatie zijn. Als ‘ik’ geen persoon is, wie handelt dan? En als er geen

EEN VERHELDEREND CITAAT

44

InZicht 1.2017

Nisargadatta Maharaj: ‘‘De effecten van goede en slechte daden van dit leven en de levens in het

De oplossing voor het ene probleem is de inleiding voor het volgende probleem verleden worden op je conto bijgeschreven. Men zal genieten of lijden overeenkomstig zijn daden. Dat is wat men in het algemeen gelooft. Dat is voor mij allemaal niet waar. Waar het om draait is dat men de kracht moet vinden om de problemen van het leven tegemoet te treden zoals en wanneer ze zich voordoen.”

In ‘Niets is Alles’ (uitgeverij InZicht) komen de volgende passages voor.

Maharaj: ‘Omdat je jezelf voor een lichaam aanziet, heeft de wet van karma vat op je. Je probeert er zelfs profijt van te plukken. Als jij jezelf kent als Zelf, zal de wet van karma geen invloed op je hebben.

Geboorte, wedergeboorte en de karmische wet zijn allemaal gedachteconstructies gebaseerd op het niet-kennen van Waarheid.

Als alle vormen denkbeeldig zijn, over wiens karma (actie) en over wiens geboorte en wedergeboorte hebben we het dan? Als je een echte, concrete vorm zou hebben, zou je in diezelfde vorm lijden als gevolg van je eigen daden.

De wet van karma is gebaseerd op de veronderstelling dat alle vormen echt zijn en dat alle acties worden vastgelegd. De werking van de vijf elementen in de vormen zijn echt, hoewel alle vormen zelf onecht zijn. Die elementen kunnen verantwoordelijk gehouden worden voor hun werking en die zouden dan gestraft moeten worden?’

Zolang je denkt dat je het object ‘lichaam en geest’ bent, lijkt het alsof je onderhevig bent aan lotsbestemming of karma. Ook volgens Sri Ramana Maharshi duidt dat op onwetendheid.

Het moge duidelijk zijn: wedergeboorte in combinatie met straf of beloning is slechts een gedachteconstructie, een illusie, die geen echt antwoord geeft op de vraag wat karma is.

Karma zoals in het dagelijks spraakgebruik zet ons dus op een dwaalspoor en dus moeten we zoeken naar een beter begrip van het woord karma.

Sri Ramana Maharhi zegt: ‘Alle karma of actie te zien als “het doen van een persoon” is tijdelijk en dus relatief en daarom niet waar. Alleen het onveranderlijke is waar. Actie is afhankelijk van dit onveranderlijk Zijn. Actie is alleen maar verbeelding die komt en gaat. Als we dat inzien, ontstaat het besef wat we wezenlijk zijn: het onveranderlijke Zijn.’

WAT IS KARMA DAN PRECIES?

Als het geen lotsbestemming is, als het niets te maken heeft met wedergeboorte, straf of beloning, wat is karma dan wel? Van oorsprong betekent karma in het Sanskriet actie. Het duidt op beweging, de voortdurend veranderende manifestatie van de onpersoonlijke drang tot leven. De manifestatie van de niet te kennen Wil die zich aan ons als voorstelling voordoet (vrij naar Schopenhauer). Het is de permanente actie (beweging) in relativiteit die als een wereld van verschijnselen aan ons wordt voorgeschoteld. Daarin wisselen de problemen die om een oplossing vragen zich telkens af. De oplossing voor het ene probleem is de inleiding voor het volgende probleem dat vraagt om een oplossing. Ogenschijnlijk dus een keten van oorzaak en gevolg. Let wel ogenschijnlijk, want in wezen zijn de vormen in relativiteit onecht en komen spontaan tot stand, vergelijkbaar met de droom. Het wordt duidelijk als we inzien wat we werkelijk zijn: het onveranderlijke, niet-persoonlijke en niet te kennen non-duale Zijn, dat zich spontaan als voortdurend veranderende vorm manifesteert. Karma is actie, beweging. Niet meer, niet minder en niet anders. t

45

Onverborgen Werkelijkheid De Stilte kan ons nooit verlaten en is het stralende Hart in alle dingen. Of je nu dronken bent of in bliss, wetend of onwetend, het is de bewuste, altijd aanwezige Helderheid die elk verschijnsel of ervaring zijn bestaansrecht schenkt.

Š SAM FRANCIS, ZONDRR TITEL, 1967

Sharlih

46

InZicht 1.2017

Sharlih beschouwt het leven zoals het zich heeft aangediend als haar leraar. Omdat ze van oudsher koppig, goedgelovig en bang was, was het geen zachte heelmeester voor haar. Tijdens de overgang vond er in haar een verschuiving van denken naar bewustzijn plaats. Het was een afbraakproces waarin alles wat haar dierbaar was uit haar handen werd geslagen. Er bleef niets meer over van wat ze dacht te zijn. Door haar doodsangst onder ogen te komen, werd gezien dat ze niet als persoon bestaat en dat er ook geen andere personen bestaan. Haar uitnodiging is om dieper dan je denken te gaan en je ware zelf in zijn volle omvang te ervaren. www.hethierennu.nl

N

a de vredige stilte van de nacht is er niets dat ergens op wacht. Toch ontvouwt zich een mysterie dat zijn weerga niet kent. Het ontwaakt in een lichaam, niet wetend waar het zich bevindt en wie of wat het is. Als de ogen opengaan, is er het zien, maar door de eerste gedachte die opkomt wordt de slaapkamer al snel herkend. Gedachten, samen met de zintuiglijke gewaarwordingen in het lichaam, worden toegeëigend door de huidige ‘ikgedachte’, geholpen door het geheugen. Dat is het verhaal waarin het mysterie zijn onbegrensde identiteit lijkt te verliezen. Als Het eenmaal geïdentificeerd is met dat lichaam, waarin gedachten en gevoelens lijken te verschijnen, is de illusie van de beperking een feit. Dat is de oorzaak van veel ellende. Zo hebben we het over ‘mijn gedachten’, ‘mijn lichaam’, maar als we zeggen ‘mijn slaapkamer’, bedoelen we niet dat wij de slaapkamer ook zijn. De kamer, het bed en de muren staan los van dat lichaam met denkvermogen en lijken zich dus daarbuiten te bevinden. Want tegelijkertijd met het denken, dat nu een tijdelijke lokalisatie - een beperking van Bewustzijn - in dat grenzeloze Bewustzijn is geworden, verschijnt er een wereld die op zichzelf lijkt te staan, maar waarin bepaalde dingen worden toegeëigend: ‘mijn huis’, ‘mijn functie’, ‘mijn partner’. Alles wat we lijken te bezitten vergroot onze identiteit en geeft een gevoel van veiligheid.

deeld aanwezig is tijdens de diepe slaap, is er altijd - wat voor vorm ze ook aanneemt. Of je nu slaapt, droomt of wakker bent. Die bewuste Aanwezigheid is altijd wakker. Maar omdat het denken niet actief is als het Bewustzijn in zichzelf gekeerd is, is er geen herinnering tijdens de diepe slaap. Al valt het denken stil, dat wil niet zeggen dat we niet bewust zijn. Iets in ons weet dat we lekker geslapen hebben en zelfs tijdens het wakker worden ervaren we vaak nog de vredige stilte die ons overdag lijkt te verlaten. Maar het is eerder anders om.

De Stilte kan ons nooit verlaten en is het stralende Hart in alle dingen. Of je nu dronken bent of in bliss, wetend of onwetend: het is de bewuste, altijd aanwezige Helderheid die elk verschijnsel of ervaring zijn bestaansrecht schenkt. Ze kan zich nooit losmaken van welke ervaring dan ook, want alles bestaat uit die Helderheid en is altijd een en dezelfde. De gedachte ‘ik ben de denker van mijn gedachten’ ontstaat uit datzelfde Licht. Maar ironisch genoeg is het juist datzelfde denken dat, bijgestaan door de zintuigen, die ongecreëerde Helderheid aan je aandacht onttrekt en alles in stukjes verdeelt. De zogenaamde waakstaat is de meest vernauwde, de meest beperkende staat die Bewustzijn lijkt aan te nemen. Tijdens de slaapdroom zijn we veel vrijer en kunnen we allerlei vormen aannemen.

LEEGTE EN GEMIS

HET ENE LEVEN

Door die ene gedachte, dat flinterdunne geloof, dat je een afgescheiden, alleenstaand figuurtje bent, ontgaat je die diepe Werkelijkheid, namelijk dat je dat Ene Leven bent dat geen grenzen of dualiteit kent. Die stille, levende Werkelijkheid, die onver-

Niet bewust van onze ware Aard die van nature heel, vrij en volledig is, verstrijkt de tijd na jaar en dag en ervaren we een gemis, een leegte. Zolang het Bewustzijn verstrengeld is met het denkvermogen zijn we ons alleen bewust van de energie die naar buiten op de objecten - is gericht. Ze gaat ogenschijnlijk bij w

47

Š MARK TOBEY, ZONDER TITEL, 196 5

In dat denkbeeldige, afgescheiden fragment zal het gevoel van gemis weer de kop opsteken

zichzelf vandaan en bedenkt van alles om die leegte, dat gevoel van incompleetheid op te vullen. Maar in dat denkbeeldige, afgescheiden fragment zal vroeg of laat dat gevoel van leegte en gemis weer de kop opsteken. Zodra er een verlangen tijdelijk tot een einde komt omdat het begeerde is verkregen, komt er geluk naar boven drijven. Dit geluk heeft niets met het verkregen object, de substantie of een relatie te maken, maar alles met het tevreden zijn - het in vrede zijn - met het moment. Je hebt even niets meer te

wensen en bent daarom gestopt met streven, verlangen en willen. Je bent in contact met het Zelf dat van oorsprong al voldaan en tevreden is. Elk verlangen is ten diepste het verlangen naar Eenheid, naar de compleetheid die we lijken te zijn kwijtgeraakt. Maar ook al wisselen de objecten steeds waarnaar we verlangen, het is altijd hetzelfde geluk dat we ervaren als het verlangen tijdelijk tot een einde komt. Angst en verlangen zijn twee kanten van dezelfde medaille. Als je er een doorziet valt de ander vanzelf weg.

48

InZicht 1.2017

VERWARRING

Zoals je jezelf ziet, zie je ook een ‘ander’ en de wereld. Zolang we de illusie van wat we denken te zijn niet doorzien en we in die zinsbegoocheling van een ‘privébestuurder’ blijven geloven, zal het verlangen naar geluk blijven bestaan. Tegelijkertijd met de angst voor verlies om kwijt te raken wat we al verworven hebben. Hoe kan een illusie - iets wat niet werkelijk is - ooit de werkelijkheid kennen? Dat bestaat niet! Wat we ego noemen is de activiteit van angst en verlangen.

Verlangen gaat altijd uit naar iets - een object, een staat of een gemoedstoestand. Of je wilt juist af van iets wat je niet fijn vindt, zoals bijvoorbeeld angst of andere niet-gewaardeerde emoties.

Maar wat jij bent heeft geen vorm, dus ook geen grens. Het is niet iets, geen ding, geen lichaam of gemoedstoestand. Je bent het Ongecreëerde, het tijdloze, dat altijd al Nu Hier is. Niet als een moment in de tijd of als een locatie in de ruimte (dat is wat het denken ons wil laten geloven), maar als eeuwige, onbegrensde Aanwezigheid. Als je naar iets blijft zoeken of ergens van af probeert te komen, ga je als het ware bij jezelf vandaan en zul je jezelf nooit herkennen. In werkelijkheid kun je nooit bij jezelf vandaan, maar omdat je niet weet wat je bent, omdat je de absolute Waarheid niet kent, ben je een tijdreiziger geworden en blijf je maar heen en weer reizen. Van het verleden naar de toekomst. Altijd maar druk in de weer en onbewust van het meest kostbare: het eeuwige Nu, de enige Werkelijkheid die er is, de Werkelijkheid die je zelf bent.

Die is niet verborgen, maar open en bloot kijkt ze je recht in het gezicht. Je kunt er niet uit! Nog nooit heeft iemand een stap in het verleden of in de toekomst gezet. Probeer het maar als je denkt dat het kan. Het is alleen jouw verbeelding die dat tijdgebonden zelfbeeld met een beperkte visie creëert.

Daarom mis je die onbegrensde, tijdloze Eeuwigheid die de concepten tijd, ruimte en alle verschijnselen hun werkelijkheid verschaft. Het Zelf wordt herkend in en als het altijd aanwezige Nu, maar wordt verwezenlijkt in de tijd. Dat is de paradox. Het kan niet in de toekomst bereikt worden, omdat het er altijd al is, omdat je het al bent. Het is de verwarring die je moet doorzien. Dan breek je door de structuur van de psyche heen. Er gaat meestal tijd overheen om die egostructuur af te breken en te zien dat jij die niet bent, maar kent. Het denken is te grof om het subtiele Wezen dat jij bent te doorgronden.

ZELFBEWUST

Toch kan zelfs een gedachte die geobserveerd wordt zijn herkomst, zijn Bron onthullen als we ontdekken waar hij vandaan komt en waar hij ook weer in oplost. De gedachte is zelf het bewijs dat je bewust bent, want een gedachte is niet zelfbewust en kan zichzelf niet denken. Ook een gevoel is zich niet van zichzelf bewust en kan zichzelf niet voelen.

Het lichaam heeft geen zelfbewustzijn; geen enkel verschijnsel in het hele universum heeft Bewustzijn.

Alleen Jij als die open, heldere Aanwezigheid bent altijd bewust van alles wat die Openheid tijdelijk inkleurt. Alleen Jij als Bewustzijn bent zelfbewust.

Op dit moment kun je dit direct herkennen door het kennen van de objecten die in Jou als ervaring verschijnen. Jij bent het levende bewijs van die kennende Helderheid. Maar Bewustzijn heeft geen objecten nodig om Zichzelf te zijn, om Zichzelf te herkennen. Zijn (Jouw) natuur is zelfbewust. Als je je aandacht terugtrekt uit de verschijnselen, niets doet, niets verwacht, niets tegenhoudt, maar ontspant in het moment en rust in het niet-weten, dan krijgt het de kans om Zichzelf als het onverdeelde, stille, objectloze Gewaarzijn te openbaren. Als het zichzelf heeft bevrijd uit de exclusieve identificatie met het denken en de lichaamsvorm, zoals dat tijdelijk in de diepe droomloze slaap gebeurt, herkent het Zichzelf nu ook in elke tijdelijke creatie. Als de onvoorwaardelijke Liefde die zichzelf bemint blijft het onaangetast in alles voortbestaan. t (wordt vervolgd in het meinummer)

49

Erik van Ruysbeek

Ik ben dat

I

k zou even willen terugkomen op de ervaring dat ons bewustzijn een wijze is waarop de ongrond zich van zichzelf bewust wordt. ‘Niet ik leef,’ zegt Paulus, `maar Christus leeft in mij.’ Niet ik leef, zeg ik vandaag, maar ongrond leeft in mij. Ik ben ongrond. Al wat ik ben, ervaar, doe, denk, mij inbeeld, het is ongrond die dit via mijn kanaal is, ervaart, doet, denkt, zich inbeeldt.

Over het ego, zijn aard, werking en essentie zijn in de loop der tijden vele meningen geventileerd, die elk de nadruk leggen op één eigenschap ervan en andere in de schaduw laten. Sommigen gingen zelfs zover één mening tot een alleen-zaligmakende ervaring, een dogma te verheffen.

Welnu, mijn ervaring is dat wanneer men de eenheid ver genoeg ervaart, het ego, vóór het zijn eigen kenmerken toont, in de eerste plaats en fundamenteel ongrond is, een experiment dat tussen de tegenstellingen een grote verzoening tot stand brengt.

En dit vanuit hun eigen bron.

Onze beperkte middelen om te kennen - zintuigen, intuïtie, gewaarzijn, denken - kunnen deze bron maar zeer beperkt kennen. Deze Isis verbergt zich achter haar klassieke zeven sluiers.

Maar al kan de druppel de zee niet kennen, toch kan ze er voldoende smaak van hebben. Zij is er een kind van en in het kind kan de aard van de ouder niet liegen. Wat die bron ook zijn mag en wat ik er ook van denk: zij is mij en ik ben haar. (1) Ongrond is mij en ik ben dat.

50

InZicht 1.2017

Voor wie dit ervaart hebben de verschillende opvattingen over het ego geen belang meer. Het zijn nu individuele benaderingen van hetzelfde. Tussen ongrond en ego is geen verschil meer. Ongrond wordt zich bewust tot in individuele uitzaaiingen, uitstralingen, uitlopers, kinderen. Ego gaat geleidelijk op, vanuit zijn individuele vertrekpunten, in de ene ongrond-bron. Alleen de graad van bewustwording door het mentale verschilt. Ik voel me nog geen ongrond (dualisme). Ik voel me al een beetje ongrond, bijvoorbeeld op fysisch vlak (begin van de evolutie van het bewustzijn naar eenheid). Ik voel me half of al overwegend ongrond (het begin van een mystieke ervaring). Ik voel me volledig ongrond (de opening naar een volle mystieke ervaring).

Gedurende de eerste fasen zijn er nog problemen met het ego. Moet men het vernietigen? Moet men het overwinnen? Moet men het onschadelijk maken? w

© MAGRITTE, DE GRANIETGROEVE, 1964

In de mystieke ervaring is er geen onderscheid meer tussen het ego en het onnoembare, de ongrond. Het ego gaat geleidelijk op in de ene bron. Alleen de graad van bewustwording door het mentale verschilt.

51

Erik van Ruysbeek (Brussel, 1915-2004) was dichter en mysticus van de ‘ongrond’, de specifieke term waarmee hij, in navolging van Jacob Boehme, het onnoembare een naam gaf. Hij heeft er zijn hele leven over geschreven. Zijn omvangrijke oeuvre telt ongeveer 50 boeken: dichtbundels, romans en essays.

Enkele ervan werden met een literaire prijs bekroond.

Verschillende van zijn gedichten en artikelen zijn in voorgaande jaren verschenen in ‘InZicht’. Dit artikel is afkomstig uit ‘De eeuwigheid is nu’. Uitgeverij Servire

Is er wel een ego? Kan het ons iets laten ervaren, en zo ja, wat? Is er het kleine ik en het universele ik?

Dit alles hoort nog bij de opinies, bij het gebied van wat men in India de goena’s noemt; de eigenschappen, de hoedanigheden. Wanneer de laatste fase ons opneemt, verdwijnt dit alles en is elk probleem hieromtrent verdwenen.

Als wij ongrond zijn, zoals het gehele universum en al wat het inhoudt, is alles wat in ons en met ons gebeurt ongrondelijk. Het is ongrond-in-werking in ons bewustzijn. Ons ego-bewustzijn komt van dezelfde ongrond als ons al-bewustzijn. Ze zijn het.

Alleen de graad van bewustzijn verschilt. Als ik in mijn jaloezie mij wreek op een medeminnaar, als ik in de strijd om het leven een wolf ben voor mijn medemens (2), dan is hierin ongrond aan het werk.

Dezelfde ongrond die actief is wanneer ik mijzelf in een extase naar buiten werp of mij in een heldere instase naar binnen keer.

In deze gamma bewustzijnsgraden is het steeds en uitsluitend de ongrond die in mij tot uiting komt, fijner en fijner, voller en voller. In mijn eerste twee voorbeelden nog verder van de essentie verwijderd dan in het laatste. Het is, vanuit ons beperkte wezen, vanachter het scherm van onze sluiers, een kwestie van evolutieve loutering binnen één werkelijkheid en niet van fundamentele meningsverschillen. Wanneer u vroeger moeilijkheden hebt gehad met wiskunde maar er stilaan inzicht in hebt gekregen, is er geen sprake van twee soorten wiskunde.

Het gaat over dezelfde wiskunde, alleen uw kennis ervan is geëvolueerd. © RAIMO HAVERINK 2017

52

InZicht 1.2017

Het ik-bewustzijn is niet verdwenen, het blijft gedurende ons hele leven bestaan. Het heeft zich echter langzaam maar zeker gemetamorfoseerd tot universeel bewustzijn. Daarin is het tijdruimtelijke een aspect. Volgens de omstandigheden is het het ene ogenblik meer het een, het volgende ogenblik meer het ander. In sommige mystieke ervaringen kan het verdwijnen, maar dit is zeldzaam. We zijn nu eenmaal tijdruimtelijk. Echter, zelfs in de ongrondelijke mens blijft het ego in al zijn gedaanten op de achtergrond nog aanwezig en hebben wij het paradoxaal genoeg nodig te weten dat het niet-ego ons bereikte. Alle plannen zijn transparant ten opzichte van elkaar. Slechts wanneer de druppel honderd procent zee geworden zou zijn, zou ze in de zee kunnen opgaan, als druppel sterven en hiervan niets

meer merken. Misschien is dit enkele mensen toegevallen. Men zegt het.

In al onze ik-metamorfosen zijn we dus van het begin tot het einde niets dan ongrond. Het is ongrond die alles in ons doet en ervaart, eerst door de zeven sluiers heen, duister in ons bewustzijn en onvolmaakt, en dan stilaan via een ervaring waarin de loutere ongrond die we zijn, geleidelijk bewuster wordt, zodat al het overige van ons begint af te vallen. Dat noemen wij onthechting.

Wanneer we het laatste stadium benaderen, wordt een moeilijk probleem voor ons weggenomen zonder dat we het merken: de tegenstelling tussen vrijheid en determinisme.

Voor de mens die alleen binnen een tijdruimtelijk bewustzijn leeft zal deze tegenstelling wellicht nog

53

Al kan de druppel de zee niet kennen, toch kan ze er voldoende smaak van hebben eeuwenlang controversieel blijven. Echter, voor een mens die in een andere dimensie of andere dimensies doordringt, blijkt ze niet meer te bestaan.

Als de ongrond alles is en doet, is en doet hij ook in mij alles. Dan is hij de werking van mijn ego. Wegens de identiteit van beide is er noch bij mij noch bij hem sprake van vrijheid of determinisme. Slechts binnen het psychische kan ik daar nog over spreken.

Maar ook deze psychische tegenstelling is in het kader van ongrond opgegaan, zoals alle tegenstellingen in een algemenere, totale werkelijkheid opgaan.

Deze werkelijkheid is dan een holistische gegevenheid zonder oorzaak. Zij laat wat we meenden te zijn opgaan in het alles overkoepelende en doordringende van ons wezenlijke zijn. Wie ongrond is, is noch vrij noch gebonden: hij is. Mijzelf (ikzelf) maakt zijn (mijn) determinismen en zijn (mijn) vrijheden op het tijdruimtelijke niveau. Tijdruimtelijk was ik in de stroom. Nu ben ik de stroom. Ik ben een stem van een geheel die zegt: ik ben mede de werkelijkheid zoals ze is, wat ze ook mag zijn. Ik doe niets meer. Alles wordt gedaan, alles gebeurt, ik sta mede aan de bron van het gebeuren en ik ben een uitvoerend element van het gebeuren. Nog eens: ik ben niet vrij, ik ben niet gebonden. Ik ben anders. Ik ben. Dit is een oorspronkelijk, onmiddellijk niet-dualisme. Ik ben iets waarin vrijheid en determinisme eens hun gezamenlijke bron zullen hebben.

Voor deze ervaring ken ik geen woord in enige taal.

Daarom is ze een ervaring, een zijn, een gnosis. Dit is een gewaarwording, een smaak, een weten van het onzeglijke waar alle mystici het over hebben en die men alleen door een eigen experiment kan benaderen.

Zo ben ik, glashelder, wat is. Ik ervaar eenvoudig wat bewust werd, ik doe eenvoudig wat gedaan wordt. Het is ongrond die dit alles via mij laat

gebeuren. Er is niets anders dan dat. Geen enkel probleem, geen enkele twijfel kan in dit weefsel nog ageren, want ze behoren niet tot de volledige ervaring, alleen tot een nog incorrecte deelervaring.

Deze toestand is typisch voor de mystiek, die in dit aspect van de ervaring als het nodig was bevestigd zou worden. Maar bevestiging is niet nodig. Het gaat hier niet over redeneringen, opinies of bewijzen, maar over een ongrondelijke gegevenheid, die haar eigen evidentie is. Het gaat over de werkelijkheid zoals ze is en die, al kennen wij haar slechts door benadering, ons in haar absolute en vanzelfsprekende zijn opneemt.

Wat is, is. Zoals Rumi (3) het zei: Het bewijs van de zon is de zon. Het woord ‘bewijs’ is hier natuurlijk niet letterlijk te nemen, maar wijst op de evidentie.

De intieme oneindigheid en de oneindigheid der sferen zijn maar één ding, dat wij het absolute noemen.

Ik zeg wel: niet onze of mijn intieme oneindigheid, maar de intieme oneindigheid. Hier speelt immers geen ego meer mee. Het heeft zijn individuele aard verloren en is versmolten met het al. De ongrond heeft nu alles bezet. t

54

InZicht 1.2017

Voetnoten (1) Zoals met alle vergelijkingen is de zee-druppelvergelijking niet helemaal juist. Zij is symbolisch. De druppel is niet de zee. Maar haar smaak is die van de zee. In de mystieke ervaring is de druppel (het ego) ook de zee, en omgekeerd. Niet alleen het gelijktijdig bestaan op fysisch vlak maar ook een analoog verband op ongrondelijk vlak zorgen daarvoor.

(2) Naar de beroemde spreuk van de filosoof Hobbes: “Homo homini lupus.”

(3) Rumi Jelaluddin: bekend Persisch dichter en mysticus (1207-1273)

C OLUMN - HANS LAURENTIUS

Open

N

iets is zo open als Bewustzijn. Dat waarin alles verschijnt (en verdwijnt) is pure Beschikbaarheid, oordeelloos, vrij, onaantastbaar, gratis en conflictloos. Deze informatie is bekend en dus niet ‘geheim’ of zo. Desondanks heb ik sterk het gevoel dat slechts weinigen haar op waarde weten te schatten.

Al bijna 20 jaar wijs ik erop en spreek ik op allerlei wijzen over aandacht schenken aan Bewustzijn. Deze verwijzing is niet nieuw, maar blijft blijkbaar noodzakelijk. Want velen die zich met advaita bezighouden zijn toch primair geïnteresseerd in gebeurtenissen en relaties, kortom in hun ‘zelfje’ en diens doelen, angsten, verlangens en problemen. En ten diepste kijk je dan steeds net de verkeerde kant op.

Enerzijds is er dus spiritueel onderzoek om overtuigingen, illusies en emotionele ladingen te doorzien en te vernietigen, anderzijds is er je bewustzijn van Bewustzijn. Als je werkelijk vrijheid wenst, schenk dan je aandacht aan dat wat reeds vrij is, en ruim tevens op wat je aandacht hiervan blijft wegtrekken. Klinkt simpel (en dat is het ook), maar blijkbaar is het niet zo gemakkelijk of is het gewoon niet wat mensen eigenlijk en werkelijk willen.

Kun je zonder issues? Echt? Wie of wat ben je als je geen probleem hebt om mee te worstelen, als je niks te klagen hebt, als je geen verleden of toekomst hebt, als er geen kern of centrum is om te verdedigen, als er geen absolute standpunten of meningen zijn om je aan vast te houden?

Bewustzijn is onmiddellijk toegankelijk: het is altijd beschikbaar en heeft geen standpunt, centrum, verleden, toekomst, mening of belang. Je zou dus denken dat wie vrij wil zijn zoveel mogelijk zijn of haar aandacht hierin laat opgaan. Maar vrijwel niemand ‘doet’ of ‘kan’ dat. Mensen willen van alles begrijpen, willen genoegdoening voor dingen die hen zouden zijn aangedaan of die ze anderen zouden hebben aangedaan. Ze hebben ideetjes over rechtvaardigheid, het milieu, politiek en wat al niet, en praten liever over advaita dan de dingen werkelijk te onderzoeken en te ondermijnen en hun aandacht te richten op dat-wat-niet-verandert.

Niet vaak wordt beseft dat door te verwijlen als/ in Bewustzijn het hele organisme anders zal gaan functioneren, dat veel issues van het ‘zelf’ spontaan zullen worden opgelost, dat het tot een verandering van perspectief leidt die je oude standpunten lachwekkend zullen doen blijken. Maar we willen liever van alles doen: aan jezelf werken, persoonlijke groei stimuleren, spirituele ontwikkeling najagen, een nieuwe relatie zoeken, een beter baantje, een leuker huis of een betere smartphone.

We vergeten dat het ego maar één ding wil: doorgaan!

Het wil alles behalve STOPPEN. Het wil groeien, verbeteren, vorderen, loslaten, transformeren. Het is allemaal prima zolang het maar een werkwoord is, want dan speelt tijd een rol (en niet het Tijdloze), is er een afstand te overbruggen (in plaats van enkel Hier-Zijn), zijn er dingen te bereiken en te worden (in plaats van natuurlijk Zijn). Bezig zijn is het devies van het ego-ik; dat is geen verwijt maar een simpele constatering. Het ego wil van A naar B maar in werkelijkheid bestaat er enkel A. En zo blijft ondanks alle satsang, boeken, filmpjes en wat al niet over Bewustzijn en ontwaken, het geheim geheim. We bestaan eruit, lopen er als het ware de hele dag doorheen, maar zijn ziende blind. We babbelen over bevrijding, gewaarzijn en non-dualiteit, maar zijn net als de vis in de oceaan die zegt het water te zoeken terwijl hij feitelijk alleen wil zwemmen, paren en babbelen.

Er is niemand die het voor je verborgen houdt, je hoeft geen filosofie gestudeerd te hebben om het te snappen, je hoeft er geen tien jaar voor te mediteren, je hoeft er niet voor naar India, je hoeft geen honderd boeken te lezen, want HET is er al. De kwestie is: waar schenk je je aandacht aan? Aan dat wat al vrij is of aan je ego-ik dat iets wil worden of bereiken, of behouden?

Wil je dat ego-ik in stand houden of doorzien?

Wie zijn werkelijke motieven niet helder heeft en de waarheid van zijn of haar eigen ‘doel’ niet wil of kan zien is nog niet eens begonnen. Het IS en het WACHT (als het ware). De vraag is enkel, op wie? Misschien op jou... we zullen zien.

55

Het open geheim

Jop Elsen

Jij die meende gewaar te zijn van het leven, blijkt het levende gewaarzijn zelf te zijn.

H

et leven is dat wat nu is: één onbegrensd decor van stil gewaarzijn, waarbinnen een opvoering gaande is van komende en weer vertrekkende beelden.Wat je ‘jouw leven’ noemt is het verhaal dat het denken vertelt bij deze beelden. Het stille zien wordt door denkactiviteiten afgedekt en tot een geheim gemaakt en dit lichaam tot de jij die op zoek gaat naar de sleutel tot dat geheim.Wat ontdekt kan worden is dat er feitelijk niets verborgen is, zodra het leven wordt aanschouwd door de ogen van de stilte.

Kijk maar: wanneer je het denken even vrijaf geeft en slechts luistert, dan blijkt er een immense zee van stilte onder alles te liggen. Het is in deze stilte dat het leven verschijnt. Het geheim is dat je niet een zoekend individu bent dat moet vinden wat het mist, maar dat je deze stilte bent, onbeweeglijk, gewaar van alles, altijd hier, altijd open voor wat de zintuigen binnenbrengen. Als je nu stil bent, kun je dan zien waar een gedachte of sensatie zich voordoet ?

Neem even afstand van het in steen gehouwen idee

dat er een ‘jij’ is die nu zit te lezen. En ontspan je bij wat zich dan onthult. Neem er de tijd voor. Zo leer je jezelf kennen als het zien van elk beeld dat in je eigen stilte verschijnt. Het geheim is dat jouw leven nooit door jou geleefd wordt, dat er geen losse deeltjes en facetten zijn, geen losse kenners en getuigen, geen doeners in deze lichaamsbeelden, geen stuurmannen en stuurvrouwen, maar alles het zien is van één geheel, verschijnend in en verbonden door stilte.

Als je het verhaal van je leven, met zijn herinneringen en verwachtingen nu even loslaat, dan val je meteen in de tijdloze stilte die dit moment is en sta je oog in oog met het gewaarzijn dat je bent. Jij die meende gewaar te zijn van het leven, blijkt het levende gewaarzijn te zijn. In deze opvoering van het leven gaat het om het zien van dit wonder. Het gaat om het versmelten met de levengevende bron van stilte in het zelf van alles wat je ziet, hoort en denkt. En daarvoor hoef je niet aan dit lichaamsorganisme te morrelen, niet aan je karakter, patronen of gedrag te sleutelen, niets aan het gegeven van dit moment te veranderen. Je kunt zoe-

56

InZicht 1.2017

© JOAN MIRO, THE LITTLE FAIR-HAIRED GIRL AT THE AMUSEMENT PARK, 1950

Jop Elsen (1954) is afgestudeerd als onderwijskundige en werkt al ruim 20 jaar als zelfstandig trainer en coach. In zijn zoektocht naar meer bevredigende antwoorden op werk- en levensvragen werd de advaita vanaf 1994 zijn grote liefde én frustratie. De paradox dat het “mij duidelijk zou worden dat er geen ik is” bleef hem bezighouden. De onrust van het willen begrijpen en ervaren verdween ‘ineens’ toen stilte de ruimte bleek te zijn waarin het hele leven wordt waargenomen. Sinds 2009 geeft hij satsang bij vrienden in Nieuw-Vennep.

ken zoals je zoekt, voelen wat je voelt, vertwijfeld zijn precies zoals je dat nu bent! Het gaat slechts om zien, om het gewaarzijn dat zien altijd aanwezig is, de bron is van alles en de taal spreekt van stilte. Wanneer dit waarnemen zich aandient, dan schijnt het licht van de bron op elk beeld dat in dit moment verschijnt. Het is nu duidelijk dat alles al verlicht is en de bron zelf is.

Dan valt de gefantaseerde toekomst weg, het hopen en wachten, de overtuiging dat er iets te vinden valt, dat er nog iets buiten dit moment is en los van jou bestaat. Dan valt de versie van wat leven inhoudt, volgens de stem van het denken, weg.

Wanneer je nu het lezen voor even onderbreekt, kun je dan zien waar de woorden die je zojuist las zijn gebleven ? Wanneer je de stem van de stilte de kans geeft, dan hoor je haar uitnodiging om eenvoudigweg te zijn met wat is, met twijfel, angst, verzet, onmacht, boosheid, destructieve gedachten. Dan is het leven dat wat nu is, het schrijft dit moment en laaft zich eraan. Dan valt de opdeling in een jou en mij weg, springt de tijd uit wat er verschijnt en

implodeert het idee van afstand en bestemming. Laat daarom maar gewoon zijn wat er is. Het geheim van het leven is dat er enkel onveranderlijk en eeuwig gewaarzijn is, dat zich vol laat stromen met zijn eigen inhoud, deze voorstelling zelf gadeslaat en weer leegmaakt, klaar voor het volgende onderhoudende verhaal van jij en ik in een wereld van goed en kwaad.

Het geheim van het leven is zien dat dit lichaam dat je ‘ik’ noemt niets kan bewerkstelligen en geen vrijheid kan vinden, maar deel is van deze zich ontvouwende voorstelling van veranderlijke beelden.

Versmelt daarom telkens opnieuw met deze intense stilte van gewoon waarnemen. Wanneer je in deze stilte van jezelf kijkt, met ogen die niets verwachten, blijkt er nergens een geheim te vinden, slechts de openheid van wat is, zuiver in haar smetteloze directheid, zwijgend in haar onvoorwaardelijke aanvaarding van elk verschijnsel, onbeperkt in haar omarming van elk idee van geheimen en openheid.

Elk moment is nu een ontdekkingsreis IN het wonder van openheid dat je bent. t

57

L EZERS

Over ‘het open geheim’ Het geheim van het leven Poeh, pretentieuze titel voor een stukje, nietwaar?

Toch is dit onderwerp wel een beschouwing waard, lijkt me. Zijn we immers niet allemaal – zo niet voortdurend dan toch regelmatig – op zoek naar een gelukkig(er) leven? En naar manieren of, beter nog, het ultieme middel om dit levensgeluk te bereiken? Vooral in tijden van tegenspoed zoeken velen van ons naar de (diepere) oorzaak van de gebeurtenissen, naar het waarom van hun levensleed, naar het recept voor een succesvoller leven. Er moet toch, zo lijken we dan te denken, een reden voor dit alles zijn? Die reden zou ons dan een handvat kunnen geven om het anders en beter te doen. En je moet er toch niet aan denken dat (de pijn van) het leven zonder bedoeling is: die gedachte is immers ondraaglijk?! Dus wat is die tot dusver verborgen betekenis, wat is ten diepste de bedoeling, wat is het geheim van het leven?

Zal ik het dan maar verklappen? Het geheim van het leven is … dat er geen geheim is! Ja, weet ik: klinkt flauw, ongelooflijk of misschien wel ontluisterend.

Maar toch … Heb je er ooit wel eens aan gedacht dat het leven is zoals het is, gewoonweg en alleen omdat het zo is? What you see is what you get. Niets meer, niets minder. Dit inzicht, dit perspectief lijkt wel heel eenvoudig. En dat klopt: al te eenvoudig en feitelijk onmogelijk voor ons verstand, voor ons denken, dat de onweerstaanbare neiging heeft dingen en gebeurtenissen te wegen, te vergelijken en (vaak af) te keuren.

En zodra we dat in relatie tot levensvragen en -problemen doen, brengen we onszelf (nog) verder van huis.

Zodra we geen voeling meer hebben met wat is en geloven dat het zo toch niet kan, mag of zou moeten zijn, is er – met een groot woord – lijden. We lijden zodra we de wereld bezien door de ogen van ‘wat moet’.

Dus gewoon accepteren ‘wat is’ en/of lijdzaam toezien wat er gebeurt? Tuurlijk niet. Ten eerste zou je daartoe niet in staat zijn: je blijft toch wel doorgaan met wat – je denkt dat – het beste lijkt. Bovendien zou dat weer een nieuw ‘moeten’ impliceren (“ik moet de dingen accepteren zoals ze zijn”) en dat is wel het laatste wat ik be(t)oog. Nee, als ik je al een advies mag geven, kijk dan naar wat is. Kijk aandachtig naar (en voel!) wat is en laat je vervolgens leiden door ‘wat komt’. Inderdaad, volg je ingevingen en impulsen en denk er niet (te veel) over na. En kijk overigens ook uit met goedbedoelde adviezen over het vinden van je levensdoel, van je bestemming, van je passie. Natuurlijk is er helemaal niks mis met ‘doen wat je leuk vindt’, met het ‘leven van je droom’ of met ‘het volgen van je hart’. Maar maak er geen levensopdracht van! Want dit is uiteindelijk toch

58

de bottom line : het leven kent geen opdracht, geen (hoger)doel, geen bestemming, geen zin, geen verborgen principe, geen geheim. Het leven is gewoon zoals het is en omdat het zo is. Waarom? Daarom. Daar is niks geheimzinnigs aan. Waarmee ik niet wil zeggen dat het leven niet wonderlijk is. Maar dat is misschien iets voor een andere keer.

Henk Remmerswaal

Deze reis Dus DIT is hier en nu, toch ben ik eindeloos op reis; wat mij verkent is wat mij op dit pad hier wakker kust; wat al mijn zoeken sust dat wat ik ken en deel dat is mijn reis, waarin ik van de liefde die ik ben geen doel en geen belofte eis Harjan Prins

Open geheim Je bent niet de extase die me langs adembenemende bergtoppen voert.

Je bent niet de pijn die echter lijkt dan de persoon die ik denk te zijn.

Je bent niet het verlangen om de ander in stilte te ontmoeten.

Je hebt niets van doen met mijn spirituele pad of hoe ik met de aandacht bij mijn aandacht tracht te zijn.

Je zwijgt bij de verwondering geen ‘ik’ te kunnen vinden.

Zoals Rumi schreef, de zee kan niet lang in een waterzak verblijven.

Het is niet te beschrijven hoe onbeschrijfelijk jij bent.

Maar je maakt het mij mogelijk het te blijven proberen, eindeloos de plank mis te slaan, uit liefde voor liefde door liefde.

Robert-Jan Elias

InZicht 1.2017

K LASSIEKE TEKST

Ons bezighouden met te kennen objecten is een vorm van gekte

© MARK TOBEY, NIEUWE TEELT, 1953

A

ls je denkt ‘ik ben die en die’, is dat slechts een gedachte als alle andere gedachten. Maar van alle gedachten is deze gedachte ‘ik ben die en die’ de eerste die opkomt.

Wie zo denkt is slechts een weerspiegeling van ons ware Zelf. Maar als we verblijven in het stralend Zelf, zal deze gedachte niet opkomen.

In de droomloze staat is nergens deze gedachte ‘ik ben die en die’ te vinden. Als we ten diepste ons ware Zelf zijn, is deze gedachte ook nergens te vinden. Alleen als we in de waak- en droomtoestand verkeren, die zich voordoet tussen de duisternis van de slaap en het heldere, zuivere licht van Zelfkennis, lijkt deze gedachte dat ik mijn lichaam ben te verschijnen en weer te verdwijnen. Daarom kan dat beperkte ‘ik’ niet echt zijn. Dat ‘ik’ is slechts een gedachte.

Wanneer dat ‘ik’ tot bloei komt, ontstaat tegelijkertijd alle ellende. Dat ‘ik’ is wat we aanduiden met het ‘ego’. Dat ‘ik als ego’ kan alleen tot bloei komen doordat we niet onderzoeken ‘wie of wat dat ik is’.

Dat onderzoek moet zich aandachtig richten op de idee ‘ik ben’, zonder aandacht te besteden aan de attributen als ‘ik ben die en die’ die aan het ‘ik ben’ gekoppeld zijn. Deze attributen vallen dan weg, omdat zij verstoken zijn van enig reëel bestaan.

De eerste en tweede persoon enkel- en meervoud zijn voor het ‘ik’ gekende objecten, die alleen bestaan bij de gratie van de eerste persoon enkelvoud, het kennende object, waaruit de gekende objecten voortspruiten. De mind is wankelmoedig door de wisselende aandacht voor de gekende objecten.

Alleen als die mind zijn aandacht richt op het kennende object, dat zich voordoet als het ‘ik ben’ en zijn attributen ‘die en die’, houden die attributen op te bestaan en komt het ware Zelf als ‘ik ben’ spontaan en duidelijk naar voren. Alleen dat ware Zelf, die onvernietigbare basis van het kennend object, is het werkelijk kennen.

Ons bezighouden met te kennen objecten is een vorm van gekte, omdat door die aandacht onze mentale activiteit geprikkeld wordt en zich vermenigvuldigt. Daarentegen is aandacht richten op het kennend object een vorm van suïcide omdat het ego als gevolg van de kritische beschouwing van het ‘ik ben’ uit zichzelf zal afsterven.

Verzen 3, 4, 5, 6 en 7 uit: Eleven verses on Self-inquiry, Sri Sadhu Om (discipel van Sri Ramana Maharshi)

59

Je behoefte om te bestaan beperkt je 60

InZicht 1.2017

Nisargadatta Maharaj

Heb Tijdloosheid lief als je dat kunt. Houd ten minste van je ‘ik ben’. Maak het tot je vriend. Het zal je nooit alleen laten.

M

aharaj: Dingen zijn zoals ze zijn.

De ene bloem is zoals die is en de andere zoals die is. Wat moet je verder weten?

(Stilte) M: Eerst verscheen bewustzijn en daarna al deze scènes. In de scène verschijnen verschillende gedaanten op verschillende tijdstippen. Vanaf de mier tot het menselijk wezen vinden activiteiten plaats overeenkomstig de stroom van gedachten. Bewustzijn is in elke vorm tijdgebonden. Als de tijd over is, verdwijnt het.

Precies zoals je elk jaar in het regenseizoen het gras en nieuwe planten ziet verschijnen, worden levende wezens in verschillende soorten geschapen.

De mens lijdt vanwege zijn gedachten, die kunnen verschillen van de feiten. Een mens wordt van binnenuit geleid door zijn gedachtestroom. Daardoor kan een onbelangrijk persoon een belangrijke historische figuur worden.

B: Dat klopt. Zonder innerlijke drang zouden we niets gedaan hebben.

M: Het is bewustzijn dat naar de goeroe luistert, niet je brein. Geef je bewustzijn alle aandacht. Mediteer erop als goeroe, God, Brahman.

Het universum en alle tien de richtingen ontspringen eruit. Je moet jezelf, deze Waarheid, realiseren.

M: Doe wat je gezegd wordt en voor je spirituele ontwikkeling en materieel welzijn zal goed gezorgd worden. Slechts een enkeling beseft deze Waarheid.

Ik ben niet anders dan jullie. Realisatie is het enige verschil. Jullie komen er evenzeer voor in aanmerw king om dat te verkrijgen. w

61

VORMEN ZIJN TIJDGEBONDEN

B: We hebben onze beperkingen.

M: Je ziet jezelf aan voor een individu. En dat ben je niet. Ik weet dat ik zowel gemanifesteerd ben als zonder grenzen. Als ‘ik ben’, zijn de schepping, het handhaven en de vernietiging er ook. Maar ik ben Dat wat geboorte noch dood kent.

De vijf elementen zijn in alle levende wezens aanwezig. Om een voorbeeld te geven: lucht of vitale adem is in alle wezens aanwezig. Dat ben ik of dat is van mij, dat hebben we allemaal met elkaar gemeen.

Je kunt het Brahman noemen. Ik ben geen individu, maar ondeelbaar aanwezig in allen. De kwaliteiten van de vijf elementen zijn mijn eigen kwaliteiten. Al deze kwaliteiten vormen de natuur (nisarga). Alle incarnaties vinden in de natuur plaats. Alle vormen een geheel met de vijf elementen en hebben een individuele vorm. Voor jullie zijn alle vormen van de mannen en vrouwen echt. Voor mij hebben zelfs prakriti en purusha geen vorm. Je geeft verschillende namen aan verschillende vormen. Maar je bent het met me eens dat we zonder vorm allen één zijn.

Alle vormen zijn tijdgebonden. In vergelijking met het oneindige is elke tijdsduur zo kort, dat het lijkt alsof ze niet bestaat. Daarom zijn alle vormen slechts een zwak schijnsel en illusoir. Hun verschijning is slechts tijdelijk.

Vanuit het standpunt van een wijze is er geen verschil tussen een kind dat nog niet verwekt is en een kind dat geboren is. Een tijdelijke verschijning smelt samen met het eeuwige verdwijnen. In verschijning zijn ze verschillend, maar ze vormen een eenheid in het verdwijnen.

62

Zelfs dromen verschijnen en verontrusten ons. Zijn ze echt?

B: Nee. Ik ben blij van u te horen wat God is.

M: Nee. Dat is allemaal jouw informatie. Wat ben je in werkelijkheid? Mijn goeroe vertelde me wat ik ben. Hetzelfde vertel ik jou. Mee eens?

B: Ja. ONEINDIG EN GRENZELOOS

M: De wereld die ik zie is mijn eigen uitdrukking.

Alle informatie die ik over deze wereld verkrijg is mijn eigen informatie. Voor jou zijn die man en die vrouw verschillend. Zelfs een travestiet tijdens een opvoering vergeet niet dat hij een man is. Voor mij zijn ze allemaal mezelf. Alle namen en vormen zijn die van mij.

Brahman is noch man noch vrouw. Het kent geen vorm. Jij kijkt naar de vorm en vergeet de inhoud, de Werkelijkheid. Alle vijf elementen zijn verantwoordelijk voor welke vorm dan ook. Om jezelf te beschouwen als man of vrouw is een soort ziekte. Als je naar deze gesprekken luistert, beschouw je jezelf als oneindig en grenzeloos. Je kunt niet beperkt worden tot een klein lichaam. Begin je langzaam als wijder en wijder te beschouwen. Je zult spoedig beseffen dat je

InZicht 1.2017

Ik ben niet anders dan jullie – realisatie is het enige verschil een man of een vrouw geworden bent als gevolg van de ziekte van identificatie met het lichaam. Het gaat er niet om dat je anderen vertelt wat je bent, maar dat je de innerlijke overtuiging hebt omtrent je ware aard.

Slechts een enkeling zoals Krishna ziet zichzelf als hij en vertelt dat aan anderen. In de Gita is hij daar heel duidelijk over. Hij ziet zichzelf in de wereld en alles is zijn informatie. Al die namen als Shiva, Ram en Krishna zijn de namen voor gepersonifieerde natuur (nisarga). Deze namen beschrijven het gedrag van de natuur.

Net als de kwaliteit van elk van de vijf elementen van elkaar verschillen, zien we in de natuur verschillende kwaliteiten. Als je een kind niet kunt veranderen, geef je toe dat zijn kwaliteiten zodanig zijn dat die niet veranderd kunnen worden.

Het hele functioneren van de universele familie is het gevolg van prakriti en purusha. Purusha is alleen getuige en het is allemaal het werk van prakriti.

Een ware volgeling zegt: ‘Als de dood onvermijdelijk is, waarom dan niet doen wat de goerroe zegt en kijken wat er gebeurt?’ Een heel toegewijde volgeling behandelt God als zijn vriend en zegt tegen Hem: ‘Alles behoort U toe en zal uitsluitend bij U blijven.

Waarom twijfelt U of ik er iets van zal nemen?’

HET NIET-BEWUSTE

M: Ik heb gekeken naar het leven zoals het is en daar lessen uit getrokken. Ons bestaan in elke vorm is hoogst onbetrouwbaar. Degene die ons het meest nabij is kan er morgen niet meer zijn. De enige zoon van een ouderpaar kan zomaar dood neervallen.

Dat is de aard van het bestaan. Dat kunnen we niet veranderen. We kunnen alleen onszelf veranderen

om zo min mogelijk aangedaan te worden door de slagen van het lot. De onbetrouwbaarheid leert ons onthecht te zijn. Niets zou onze vrede en rust moeten kunnen aantasten. Ik heb deze onzekerheden op een praktische wijze benut.

Tot zover heb ik je verteld wat je zelf ook weet. Dat is de ene kant. Wat je aan de andere kant niet weet, omdat je er geen directe kennis van draagt, is de Waarheid. De ene kant is bewustzijn (saguna), de andere is niet-bewust (nirguna), gespeend van alle attributen. Het bewustzijn lijkt onbegrensd, maar is vergankelijk en onwaar. Het niet-bewuste lijkt klein te zijn. Toch is het tijdloos, immer aanwezig en onveranderlijk, en derhalve Waarheid. Mijn behoefte om te bestaan begrensde mij. Mijn onvolledigheid is toegenomen naarmate mijn behoefte toenam. Toen er geen behoefte was om te bestaan, was ik onbegrensd, Waar en Tijdloos.

Wat niet direct gekend wordt is Waarheid. De staat waarin ik verkeer en waar ik niets over kan zeggen, die Staat is volmaakt in orde. Het gemanifesteerde is vergankelijk en het niet-gemanifesteerde (nirguna) is Tijdloosheid, en die is Waarheid.

B: Spiritualiteit leert ons ook hoe we in deze wereld moeten leven.

M: Ja. Als je rust en vrede verlangt, heb dan het vergankelijke niet lief.

Heb Tijdloosheid lief als je dat kunt. Houd ten minste van je ‘ik ben’. Maak het tot je vriend. Het zal je nooit alleen laten. Het zal je levenslang gezelschap houden. Het is de meest nabije en de beste goddelijke metgezel. Die is uiterst betrouwbaar. t Overgenomen uit ‘Niets is alles’, uitgeverij InZicht

63

B OEKEN

Tony Parsons Over vrijheid gesproken Uitgeverij Samsara, 2016 162 blz., €18,95 ISBN 978-94-91411-43-4/NUR 728

Het thema van deze Inzicht is ‘Het Open Geheim’. Daarom toch nog maar eens Tony’s beschrijving daarvan uit dit boek citeren: Het Open Geheim kan slechts wijzen op het simpele wonder van bestaan, en pogen de zinloosheid van het zoeken ernaar duidelijk te maken. Zij aanvaardt noch verwerpt vormen van onderricht in een spiritueel pad of ontwikkeling, maar zal compromisloos de buitengewone en fundamentele illusie ontkrachten achter het geloof dat er zoiets bestaat als een zoeker die zoiets als verlichting kan vinden.

Dit zorgvuldig samengestelde boek is een verzameling van goed geredigeerde vragen en antwoorden uit bijeenkomsten. Ze zijn geclusterd rond de hoofdstukken: ‘Het verhaal mij’, ‘Persoonlijk of onpersoonlijk?’, ‘Weten en niet-weten’, ‘Niets te koop’ en ‘Wat is wat is?’ Elk hoofdstuk is voorzien van een inleiding die de essentie van het thema introduceert. Tussen de vraag-en-antwoord-stukken zitten resumerende alinea’s die de thematiek onderstrepen en aanscherpen. Al met al een leesbaar en toegankelijk boek dat met veel gevoel voor het onderwerp en de ‘toon’ van zijn spreken, geschreven en vertaald.

Tony’s boodschap is niet voor mietjes, het is rechtdoorzee en zonder opsmuk of theater. Het lijkt eenvoudig en minimalistisch maar heeft een bijzonder grote impact als ‘je’ de consequenties ervan inziet. Zijn heldere boodschap raast als een beeldenstorm door de wereld van je denkbeelden en wil in geen enkele behoefte aan een pad of ontwikkeling voorzien. Het pad naar verlichting is immers een grote misvatting. Er is geen echte zoeker, pad, bevrijding, iets dat beter of slechter is of een hogere intelligentie die een lotsbestemming weeft, en er valt op geen enkel niveau een echte keuze te maken. Het enige dat blijkbaar gebeurt is slechts een verschijning, het niets dat alles is.

Men verwijt hem compromisloosheid, hijzelf spreekt liever over onvermijdelijkheid. Het is onvermijdelijk dat een boodschap die afgescheidenheid als een illusoire droom herkent volstrekt niets te bieden heeft ter ondersteuning van die illusie. Hoe kan er een compromis met een illusie gesloten worden als dat niet weer een illusie is? Met charme en humor, geduld en hartstocht brengt hij de vrijheid en het wonder van het Open Geheim tot uitdrukking. Onophoudelijk is er het ontmaskeren van, het altijd naar genot hongerende ‘ik’, met een onverzadigbare behoefte zichzelf voor de gek te houden en af te zien van waar het het meest naar verlangt…

Voor nieuwkomers is deze uitgave een heldere kennismaking en een overzichtelijke uiteenzetting van Tony’s gedachtegoed. Voor de kenners is het een aanscherping van het verhaal doordat deze nog zuiverder en preciezer wordt verwoord.

Een boek dat als een metgezel je steeds oprecht zal zeggen waar het opstaat.

Het leent zich prima om willekeurig open te slaan voor inspirerende woorden waarmee je even pas op de plaats kan maken.

Kees Schreuders

64

InZicht 1.2017

Karin Visser The Freedom to Love The Life and Vision of Catherine Harding ISBN9789090300832 Verkrijgbaar via Amazon 158 blz.

De vrijheid om lief te hebben Het leven en de visie van Catherine Harding, de weduwe van de beroemde Engelse mysticus Douglas Harding, zijn beschreven in een biografie die tegelijkertijd een handboek is voor het zien wie/wat je werkelijk bent. De nieuwe benadering die Karin Visser geeft aan het begrip biografie is net zo fascinerend als het leven van de tedere vrouw die zij beschrijft: Catherine. Deze biografie gaat over twee personen. Aldus krijgen wij een beeld van één hele mens. Aan de ene kant maken we kennis met ‘kleine’ Catherine; de liefdevolle, getraumatiseerde Française, feministe, moeder, minnares, lerares, die vaak zo arm is dat ze honger lijdt en die toch soms een kalm licht ervaart, in het bijzonder wanneer het lijden aan het leven haar te veel wordt en zij zich overgeeft aan het huilen, dat haar kalmeert. Zij ziet dan plotseling de onbedaarlijke pracht van het leven, waarin een appel net zo schitterend is als een juweel. Later vindt zij dit heldere zien terug in het werk van de man die zij liefheeft: Douglas Harding.

Karin Visser laat ons door het leven van Catherine reizen; naar de plekken waar zij gewoond heeft, huizen, eilanden, landen, landschappen; door de pieken en dalen van haar bestaan; ze laat ons naar de liefdevolle stem

van Catherine luisteren en brengt ons zo steeds weer terug naar de keuken waar het verhaal wordt verteld en opgenomen en waar koffie wordt geschonken en chocolade wordt geserveerd. Visser herkent zichzelf in Catherine’s verhaal.

Aan de andere kant leren we, door een aantal experimenten, ‘grote Catherine’ kennen; zij die zonder een naam is, zonder een identiteit, zij die precies zo is als jij en ik; lege capaciteit voor de wereld; een vrouw zonder gezicht, een vrouw zonder hoofd, een vrouw die slechts één groot oog is, een geslachtloze vrouw, een vrouw die zich ervan bewust is dat ze pure gewaarwording en bewustzijn is en dat dit bewustzijn ons allen bindt en één maakt. Zij is een vrouw die gebouwd is om open te staan voor Alles. Naarmate de ‘kleine Catherine’ ouder wordt, leeft zij meer vanuit deze ‘Grote Ene’, deze kleurloze helderheid, tot de dood haar zal opslokken. Zij is niet bang voor die naderende dood en hoopt dat het een staat zal zijn van eeuwig, ononderbroken Zien. Zij wil naast Douglas begraven worden, onder dezelfde zerk met de afbeelding uit het massieve boek The Hierarchy of Heaven and Earth, Hardings massieve levenswerk over de aard der dingen.

De afbeelding laat het mysterie van ons bestaan zien. Catherine’s naam is reeds gegraveerd in die grafsteen.

Maar nu het nog even kan, zitten Karin en Catherine samen op het balkon en kijken en zwijgen. Zij kijken

uit over wat zich daarbuiten voordoet. Zij beseffen dat zij tot de nok gevuld zijn met dat wat zich daarbuiten voordoet. Zij zijn, door middel van het verhaal, zusters in de kunst van het Zien geworden, een band die niet verbroken kan worden. Zij beseffen dat zij verbonden zijn met het Alles en dat het Zien hiervan een heel eenvoudige aangelegenheid is. Zij zijn verlichte onsterfelijke, ongeboren wezens en tegelijkertijd heel gewone vrouwen die van chocolade houden.

Zij doen niet aan hoge mystiek, want zij weten, net als Ramana Maharshi, dat verlichting net zo eenvoudig is als het zien van een bergje besjes in je hand en net zo dichtbij is.

Suzanne Visser (geen familie), Australië, november 2016

Longchenpa Longchenpa, de vrijheid van het bewustzijn ISBN 978-90-6350-105-1 Uitgeverij Karnak 270 blz., € 24,50

‘De vrijheid van het bewustzijn’ is de vertaling van een dzogchen tekst die geschreven werd door Longchenpa.

Het leven van deze boeddhistische dzogchen leraar, die leefde in de 14e eeuw, komt in dit boek uitgebreid aan bod. Hij was een briljant student en doorzag haarscherp de valkuilen van het intellectueel formuleren van dzogchen. Hij hield van de natuur en ergerde zich aan arrogante leraren die streefden naar aanzien en macht.

Toen hij stierf, ging hij in meditatiehouding zitten en liet zijn gewaarzijn oplossen in het Heldere Licht. Er is

65

een lange weg voorafgegaan aan de Nederlandse vertaling van deze tekst van Longchenpa. Er bestonden maar drie vertalingen in het Engels en Frans. Het was voor Robert Hartzema aartsmoeilijk om de tekst volledig te doorgronden en te vertalen. In 2011 heeft hij samen met Marjan Möller een tocht naar India en Nepal gemaakt. Tijdens die reis begon de ware betekenis van de woorden beetje bij beetje duidelijker te worden. De bestaande vertaling werd als basis gebruikt om de tekst aan te scherpen.

Het was een proces van eindeloos bijschaven totdat het in boekvorm gedrukt werd. Een dergelijke tekst kan altijd verbeterd worden omdat het verworven inzicht en realisatie zich steeds verdiepen. De tekst ‘De vrijheid van het bewustzijn’ is het eerste boek van de trilogie die ‘spontane bevrijding’ wordt genoemd. De betekenis van ‘spontane bevrijding’ is dat alles wat spontaan en vanzelf verschijnt, ook weer vanzelf oplost en daarmee zichzelf bevrijdt. Dat is de natuurlijke aard van alle verschijnselen en wij zijn de manifestatie van deze bevrijding.

De drie teksten van de trilogie gaan over de natuurlijke vrijheid. Toch verschillen ze van elkaar omdat ze andere accenten leggen en het op een andere manier verwoorden. Van de twee andere teksten uit de trilogie bestaat geen westerse vertaling uit het Tibetaans. Daarom blijven deze twee teksten voorlopig onvertaald. De vertaling en verklaring van de eerste tekst uit de trilogie werden door Ro-

B OEKEN

bert Hartzema en Marjon Möller gegeven gedurende een jaartraining van een voortgezette dzogchen groep.

Deze tekst bestaat zelf uit 4 delen.

Het laatste deel bevat de instructies voor het mediteren en sluit naadloos aan op de drie inzichtdelen. In deze drie delen gaat het vooral om alle gewaarwordingen, gevoelens, emoties en sensaties in hun directheid te ervaren. Door voortdurend ontspannen en alert aanwezig te zijn in alles wat er gebeurt, ontvouwt helder en open gewaarzijn zich vanzelf. Het is sterk aan te raden om te beginnen met de meditatie-instructies. Dit zorgt ervoor dat je beter voorbereid bent om de eerste drie inzichtdelen te lezen. Wordt de voorbereiding overgeslagen, dan is de kans groot dat de tekst alleen in het hoofd blijft hangen en niet doorvoeld en doorleefd wordt.

Oorspronkelijk is de tekst geschreven voor een lange retraite. Toch hoeft dit de lezer niet af te schrikken. Het gaat niet zozeer om het mentaal begrijpen maar om het beoefenen. De meditaties dringen meer en meer tot je door wanneer er concreet mee gewerkt wordt. Het vergt wel discipline van de lezer om er gedurende een langere periode mee bezig te zijn. Door de woorden uit de tekst te proeven, voelen, ruiken en ervaren opent het bewustzijn zich voor de stralende helderheid die overal doorheen schijnt.

Ook al heb je de tijd niet om gedurende een langere periode te oefenen met de tekst, toch kan het je helpen om dichter te komen bij het bewust-

66

zijn dat van nature stralend en vrij is.

Robert Hartzema en Marjan Möller zijn erin geslaagd om de briljante tekst van Longchenpa toegankelijk te maken voor een breder publiek.

Danny Senesael

Darryl Bailey De illusie voorbij ISBN 978 94 91411458 Uitgeverij Samsara

Als u zich erin kunt vinden dat eenvoud het kenmerk is van het ware, dan raden wij u dit boekje ten zeerste aan. Zonder franje of gekunstelde constructies beschrijft Darryl waar het bij non-dualiteit op neerkomt. We herkennen er inzichten in van Sri Nisargadatta Maharaj, Sri Ramesh S. Balsekar en anderen, die heel elegant samengebracht zijn tot de kern waar het in non-dualiteit om draait. De inspirerende tekst doet vermoeden dat Darryl tot werkelijk inzicht is gekomen.

Alles beweegt, alles verandert, panta rhei, niets is bestendig, todo cambia. Als niets bestendig is en niets onveranderlijk, dan volgt daaruit dat we alleen maar (bewegende) vormen waarnemen. Waar het in essentie op neerkomt is dat er niets anders is dan een onverklaarbare, nonduale kracht die ons al die vormen in dualiteit voortovert. Het is zoals het zien van vormen in een wolkenpartij.

De vormen veranderen voortdurend.

Welke vormen we er ook in zien, ze zijn nooit echt en verdwijnen na verloop van tijd alsof ze nooit hebben bestaan. Ook wat we ‘ik’ noemen is

InZicht 1.2017

slechts een aan verandering onderhevige vorm. Omdat we ons niet bewust zijn van die verandering, ontstaat de illusie van een permanent ‘ik’ dat in feite een pseudo ‘ik’ is. Deze verkeerde aanname geeft het ‘pseudo ik’ de illusie dat het controle heeft over zijn gedragingen, dat het kan handelen, dat het moet handelen.

Door dat pseudo ‘ik’ ontstaan de drie basisfantasieën: er is een ‘ik’, er is een wereld en er is een relatie tussen die twee. Kenner, het gekende en het kennen, terwijl er alleen maar sprake is van beweging. Dat is alles wat er is.

Vrijheid, wie kan ernaar streven als er geen ‘wie’ is? Vrijheid betekent beseffen dat alles vanzelf plaatsvindt. Er bestaat geen keuze tussen handelen of niet-handelen. Doe wat je wilt, je kunt niet anders. En zou je anders doen, is dat dan niet wat je op dat moment wilt?

Dit te beseffen is voldoende om het pseudo ik te laten oplossen. Noem dit spontane effect ‘acceptatie’. Spontaan omdat het niet een na te streven doel is. Er valt niets na te streven. Je doet niet, je wordt als het ware gedaan. Er is alleen een ondefinieerbare beweging die uit zichzelf tot stand komt, niets meer en niets anders. En het is niet te kennen omdat we het zelf zijn.

Het boekje leest bijzonder plezierig en je laat je graag met de gedachtestroom meevoeren. Dit ongetwijfeld ook door de uitstekende vertaling van Han van den Boogaard.

Justus Kramer Schippers

B OEKEN RECENT GELEZEN

Tijd voor de ziel Mia Leijssen

Goed gevoel, emoties als medicijn Paul Loomans

Klaar voor het leven J. Krishnamurti

Uitgeverij Lannoo

Uitgeverij Ankh Hermes

Uitgeverij Synthese

Ondanks de materiële overvloed en de talloze kicks op zintuiglijk gebied voelen veel mensen een zeker gemis.

Omdat hogere waarden zoals schoonheid, waarheid, goedheid en liefde te weinig plaats krijgen, dwaalt de mens steeds verder af van innerlijke rust.

Dit uit zich in symptomen als depressie, angst, verslavingen, eetstoornissen en zinloos geweld. De ‘ziel’ is de ankerplaats van de diepste waarden die een mens koestert. Op zoek gaan naar je ziel betekent op zoek gaan naar het diepste van jezelf. Met dit boek kan de lezer zelf ervaren wat er gebeurt als er tijd voor de ziel wordt gemaakt. Hij of zij krijgt de kans om eigen bronnen van inspiratie te ontdekken en vormen van zingeving te ontwikkelen die aansluiten bij de persoonlijke mogelijkheden en de eigen levenscontext. Aan de hand van de ervaringen uit haar lange carrière als psychotherapeute en hoogleraar in de psychologie laat Mia Leijssen zien hoe ieder van ons een helder inzicht kan verwerven in wat wezenlijk is in het leven. Uit de voorbeelden in het boek kan de lezer moed en inspiratie putten om de eigen waarheid onder ogen te zien en daarnaar te handelen.

De zenmonnik Paul Loomans geeft in dit boek inzicht in de werking van onze emoties en hun verhouding met wat ons vaak zoveel meer vertrouwd is: onze gedachten. Naast een bron van inzicht is Goed gevoel ook een handleiding om beter te kunnen omgaan met tegenslag, zorgen en verlies. Aan de hand van gebeurtenissen uit zijn eigen leven geeft Paul Loomans je tips, technieken en oefeningen om je eigen zeer op te ruimen.

Zonder aangename emoties geen onaangename, want pas als je liefde en geluk ervaart, kun je treuren om verlies. Daarom worden in het boek zowel positieve als negatieve emoties besproken. Bij nadere bestudering blijken die negatieve emoties trouwens een bijzondere werking te hebben. Als we er goed mee weten om te gaan, zijn het namelijk juist deze emoties die het medicijn blijken te zijn dat onze wonden kan helen en onze pijn kan verzachten. Wie de tijd neemt om ze te ondergaan en ze weet te scheiden van gedachten, zal zien dat het onaangename een verandering ondergaat en vertrouwd wordt. Zo kunnen we telkens terugkeren naar een basisgevoel van rust en vertrouwen. Het boek is prachtig geïllustreerd door Aielle Erens.

Opvoeding staat centraal in Jiddu Krishnamurti’s levensvisie en komt als thema voortdurend terug in zijn werk. In Klaar voor het leven is een reeks toespraken gebundeld die speciaal gericht zijn tot leerlingen, ouders en leraren. Krishnamurti bespreekt een groot aantal onderwerpen die vooral van betekenis zijn voor wie aan het begin van zijn of haar leven staat of die op enig moment het leven een nieuwe wending wil geven.

Zo waarschuwt hij voor de gevaren van competitie die, gedreven door angst, ons hindert om volledig open te staan voor nieuwe ervaringen, of wijst hij op de noodzaak van lichamelijke gezondheid als voorwaarde voor een heilzaam evenwicht tussen lichaam, geest en gevoel. Maar ook de waarde van het alleen zijn, het leren begrijpen van zowel de bewuste als de onbewuste geest opdat ze elkaar niet voortdurend in de weg zitten en het belangrijke onderscheid tussen concentratie en aandacht, en tussen kennis en ervaring komen in deze teksten uitgebreid aan bod.

Zoals meestal worden Krishnamurti’s toespraken gevolgd door een spontane reeks vragen en antwoorden, die de vele facetten van het onderwerp op een vaak verrassende manier verder uitdiepen en toelichten. Klaar voor het leven bevat uitsluitend niet eerder in Nederland verschenen toespraken.

67

Neem nu een abonnement op InZicht

4 nummers van februari 2017

tot december 2017 U betaalt slechts 20 euro en ontvangt gratis het boek Het open geheim

Geschenk-abonnement op InZicht Geef je vriend/vriendin een abonnement op InZicht en ontvang zelf gratis het boek Het open geheim.

Het geschenkabonnement omvat 4 nummers en loopt van februari 2017 t/m december 2017.

U betaalt slechts 20 euro

Uitgeverij Inzicht, Maurick 20, 2181 LB Hillegom U kunt zich aanmelden via de mail of website info@inzicht.org / www.inzicht.org of tel. 06-49385734

M EDEDELINGEN Korte mededelingen over activiteiten waarin zelfonderzoek en inzicht centraal staan kunnen in deze rubriek worden opgenomen als ze uiterlijk zes weken voor verschijningsdatum bij de redactie binnen zijn. Opname in de agenda betekent niet noodzakelijk een aanbeveling. Er is ook een meer gedetailleerde activiteitenkalender die regelmatig wordt bijgewerkt op de website van InZicht (www.inzicht.org).

} Prajnaparamita

} Philip Renard

} Joanika Ring

Den Dolder (Dolderseweg 123 B) Satsang in de Maria Christina Kerk Elke zaterdag (10.30-12.30) Info (ook voor individuele sessies): philip@advaya.nl Blog op http//vollecirkel1.blogspot.nl Website: www.advaya.nl

} Jan van Delden

“Bevrijding betekent het verleden loslaten en zonder veroordeling naar het heden kijken” Cursusweek Nederland: Woltersum, zaterdag 8 t/m dinsdag 11 april Lezingen: zaterdag 22 april, info volgt later op website en nieuwsbrief Haarlem, zondag 23 april Amsterdam, zaterdag 29 april Nijmegen, zondag 30 april Dordogne/Frankrijk: Cursusweken Zaterdag 8 juli t/m za 15 juli Zaterdag 2 sept t/m za 9 sept Voor meer info en aanmelden: www.janvandelden.org Meer info lezingen: Wilmy Moors, tel.: 030 293 92 91 janvandelden108@gmail.com

} Advaita Stiltegroepen

In de traditie van Nisargadatta Maharaj en Douwe Tiemersma Gent, 2de do. v.d. maand, 19.00–21.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 89 65 04 Groningen, 2de zo. v.d. maand (bij voorkeur) 10.30–12.00, tel. 0031 50 301 12 26 Amsterdam, 2de en 4de ma. v.d. maand, 19.45–21.30, bryantimmer@live.nl, tel. 0031 6 45 76 34 83 Leuven, 1ste en 3de di. v.d. maand, 19.3021.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 896504 Hellevoetsluis, maandelijks op zo., 11.00–12.30, piamaria@planet.nl, tel. 0031 181 317 776 Brugge, 1e zo. v.d. maand, 9.30–12.00, jeanpierreverschuere@belgacom.net, tel. 0032 486 976569 Midden-Nederland, 1 maal per maand, 19.30-21.30, rowlf63@xs4all.nl Stiltedagen, tweemaandelijks op zo., 10.3015.30, marryvanhuet@gmail.com, tel. 0031 10 426 99 81 W: www.advaitastiltegroepen.net

} Hans Laurentius

Renkum (De Rijnkapel, Utrechtseweg 119) Satsang Drieluik 24-26 feb. 2017 Nijmegen (Thieme Loods; Leemptstraat 34) 15 feb.; 5 april en 7 juni (19.30-22.00), aanmelden bij Niek info@zijnsweg.nl

70

Amsterdam: (Mirror Centre, Ter Gouwstraat 3) 12 maart (12.30-16.00), aanmelden bij: marcia@artofloving.nl Utrecht: (Boslaan 84) 23 april 2017.

(14.00-17.00), Info: gvlist@zonnet.nl Deventer: (ZiNiZ Achter de Broederen 8) 11 juni 2017 (13.30-16.00), aanmelden en info bij Rob: vantwist15@gmail.com Vaalbeek: (La Foresta, Prosperdreef 9, België). All-in satsang-weekend 5-7 mei Eindhoven (Aquamarijn, Stratumsedijk 57), zondagmiddag 19 maart 2017, (14.0016.45), info: Niek Dekker info@zijnsweg.nl en/of 06 361 8 000 8 Meer info: www.hanslaurentius.nl

Baarn (Kerk, Eemnesserweg 63b), Satsangavonden op ma. Info: Chetanya, tel. 06-36119150 Frankrijk. La Roseraie de Sacha Meer info: www.prajnaparamita.nl of tel. 06-36119150 Overlangel (Maasdijk 4) Satsang elke di. voor ‘beginners’ en elke wo. voor ‘gevorderden’ (20.00-22.00) in het atelier Satsangdag elke derde zo. v.d. maand.

Info en eventuele veranderingen www.joanika.nl Aanmelden verplicht: maasdijk4@gmail.com, tel. 06-5204569

} Taetske Kleijn

Rotterdam, Lisplein 7 Kashmiryoga en satsang Contact : E : satsang@zonnet.nl, tel. 0104672261 W: www.advaita-yogacentrum.nl

Leiden (TSUKI, Rijnsburgerwerg 86): QLB introductieavond op dinsdag QLB voor mensen met ervaring: woensdag 15 feb., 14 maart (di.!), 7, 14, 21 juni 2017 om 20.00 uur Clarity Driedaagse 21-24 sept. 2017 Rotterdam (Djoj): QLB meditatie op 14, 28 sept. en 5 okt. 2017 om 19.45 uur Clarity Driedaagse, 27-29 okt. 2017 Morvan, Frankrijk (Le Boulard): Clarity Week, 25 feb. tot 5 maart 2017 (Engels gesproken) Loulé, Portugal (Monte na Luz): Clarty Retreat, 1-21 april 2017 (Engels gesproken) Winterberg, Duitsland (Savita): Clarity Week, 11-18 nov. 2017 Meer info: www.tsuki.org, tel. 071-5173508 of tsk@tsuki.org

} Luc Vermeeren

} Naropa

} Trees Cottenier

Kortrijk (Veemarkt 31), Headless meeting elke 1ste woensdag van de maand om 20.00 uur.

Experimenten van Douglas Harding, een directe weg naar Zien en leven vanuit het Zelf.

Info en inschrijving: 0473/81.85.82; http://www.headless.org

} Djihi Marianne

Antwerpen (Drakenhoflaan, 80, Deurne) 3e do. v.d. maand Leuven (C.Keynsklaan, 31, Winksele) 1e vr. v.d. maand Gent (Groot-Brittanniëlaan 42) 4e di. v.d. maand Info: L. Vermeeren, tel. 03 290 74 28 of via luc.vermeeren@telenet.be

} Zen: Maha Karuna Ch’an

Steyl (Tegelen- Venlo) Meerdaagse sesshins met Ton Lathouwers: wo. 5 tot zo. 9 april 2017 vr. 7 tot zo. 16 juli 2017, zomersesshin wo. 29 nov. tot zo. 3 dec. 2017 Info: www.mahakarunachan.be

} JanKees Vergouw

Zaanstad: satsang. elke 1e za. v.d. maand (15.30-17.30) Voor de satsang is er JK-Yoga (12.3014.45) in NH stolpboerderij.

Info: tel. 075-6319210 of 0643030546 en dit@jankeesvergouw.nl W: www.jankeesvergouw.nl

} Dick Sinnige

“Niet de angst maar de liefde” Amsterdam (Olympiakade 44-2), elke di.

20.00 uur tel. 020-6735669, M: d.sinnige@chello.nl

InZicht 1.2017

Noordwijkerhout (De Maasgaarde, Herenweg 9a) (20.00-22.00). 1 en 22 maart, 5 en 26 april en 10 mei Den Haag (De Zalen, Riouwstraat 1) (11.0013.30). 5 en 19 maart.| 9 en 30 april Utrecht (ingang naast Augusto Sandinostraat 134) (20.00-22.30). 31 maart en 5 mei Deventer vipassana 5-daagse (Studiecentrum Oxerhof, Oxerhoflaan 6, Deventer), 7 t/m 12 maart Katwijk aan Zee (sufi-tempel Universel Murad Hassil,Zuidduinseweg 7, Katwijk) (15.00-17.30); 26 maart en 14 april SATSANGDAG 10.00-17.30 Brno ((Tanecni studio Tlukot, Novobranská 4) 19 en 20 feb.

Praag (Anima-therapie O.S., Apolinářská 4a), 22 t/m 26 feb.

Voor de meest actuele agenda zie http:// www.naropa.eu/ en E: info@naropa.eu/

} Dit Moment

Brugge (Hof van Watervliet, Oude Burg 27) Inspiratiegroep Non-dualiteit: elke 3e zondag van de maand Klankschalen - Rusten in de kern van onszelf: zondag 26 feb.

Satsangzondag met Erik van Zuydam: zondag 26 maart Alle info op ditmoment.be

Gent (Groot-Brittanniëlaan 42) Advaitagroep voor stilte en meditatie: elke 2e do. van de maand (19.00-21.30) Headless Way oefengroep: elke 4e di. van de maand (19.00-21.30) Info: E: jacques.back@telenet.be, tel. 0476 89 65 04

} Jan van den Oever

Leiden (Plata, Garenmarkt 1a) 22 feb., 8 en 22 maart, 12 en 26 april, 10 en 24 mei, 14 en 28 juni (20.00-22.00) Reserveren noodzakelijk via info@janvandenoever.com Info: www.janvandenoever.com

} Jop Elsen

Nieuw-Vennep (Boomgaard 8) advaitabijeenkomsten Elke eerste di. van de maand (19.30 u) Info en aanmelding via tel. 06 53 673 526, annette.meininger@worldonline.nl Lelystad (Rivierenlaan 184). Elke 1e vr. van de maand Aanmelden bij Cees Bakker tel. 06 12 664 855 of cees.baksun@gmail.com Info: www.jopelsen.nl of mail jopgmelsen@hotmail.com

} Randolph

Bilthoven (Pimpelmeeslaan 1) satsang elke wo. en zo. (19.30-22.00) Kijk even kort van tevoren op de agenda van www.satyasatsang.nl waar we zijn, we zitten af en aan in ons huis in Lage Vuursche.

Bilthoven (Pimpelmeeslaan 1) satsangdag , 19 maart, 2 april . (11.00-17.30) Laag Zuthem (10 km van Zwolle) (Buitenplaats den Alerdick) Satsangweekend Intensive 24 t/m 27 feb. Info: info@satyasatsang.nl Ibiza (casa Solara Yoga Ashram) 23 t/m 30 april. Nederlands en Engels gesproken. info@satyasatsang.nl Lage Vuursche (Koudelaan), Satsangdag.

21 mei, 2 juli (11.00-17.30) Voor alle info en aanmelden: www.satyasatsang.nl en info@satyasatsang.nl

} Sufi Way activiteiten:

Amsterdam (Roetersstraat 6) Muzikale meditatie: marjolein@mabelis.nl Bergen (NH) (Kievitslaan 201) Themaavond rond non-duaal soefisme en muzikale meditatie (Zikr), info: Umtul ValetonKiekens, muvaleton@gmail.com , tel. 072 5818779/06 51250493 Zie www.sufiway.nl

} Ad Oostendorp

Arnhem (Medisch Centrum ‘het Span’, van Maerlantstraat 1), zondagen (uitgenomen 1e zo. van de maand). (10.30-13.00 ) Eefde bij Zutphen (Kazerneplein 5) 1e zo. van de maand (10.30-13.00) Aanmelden : ad.oostendorp@planet.nl info: adsang.nl en tel. 06 44 66 03 93

} Fokke Slootstra

} Simone Baten

} Karin Visser

} Inge Saraswati

Drouwen (De Verwondering, Lemenweg 2) Mindful gelukkig, stressreductietraining, maandagavond Compassietraining, dinsdagavond Tools for life opleiding, start 27 jan. 2017 Info: tel. 0599 512798 en http://www.verwondering.eu/ Lelystad (Headless Café) Vrijheid workshop 23 april (10.30–17.00) Geregeld op vr. (20.00-20.45) Zoom Video Hangout, zie agenda Info www.headlesscafe.info E: karin@ headlesscafe.info tel. 0320 852532 Blog: http://www.headlesscafe.info/ nieuws-commentaar-en-bespiegelingen

} Nicky Verbeek

Hilversum (Wandelmeent 61) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Nederhorst den Berg (Blijklaan 1) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Info en aanmelden: www.muhja.nl // info@muhja.nl tel. 0031(0)6-54988895 W: www.muhja.nl

Hatha yoga volgens de traditie van Kashmir Eindhoven: 2-wekelijkse zaterdagochtenden van 09.30 tot ongeveer 12.00 Aanmelden: info@yogaenontspanning.nl tel. 06-13378752 Website: www.yogaenontspanning.nl Ingewijd door Swami Sadananda Saraswati in de advaita-traditie van Sri Sankaracharya.

Aalsmeer (Willem Alexanderstraat 75) Satsang-/advaita-bijeenkomsten: 1 keer per maand op wo. 20.00 uur: 1 maart, 5 april en 3 mei 2017 Info en aanmelden: tel. 0297-328798 E-mail: info@ingesaraswati.com http://www.ingesaraswati.com/meditatiecursus-en-satsang.php

} Igor Kufayev

} Erik van Zuydam

Tilburg, 19 feb. dagmeeting Groningen, 4 maart dagmeeting Den Bosch, 8 april dagmeeting Meer info: www.inzicht-nu.nl Aanmelding: info@inzicht-nu.nl, tel. 020-6613348

Fraudeux, België 24 feb. tot 3 maart gevolgd door ‘spillover’ days in het weekend van 3 tot 5 maart; tijdens dat weekend kunnen de deelnemers nog wat nablijven en nagenieten alvorens aan de terugreis te beginnen.

Website: www.igorkufayev.com Facebook: www.facebook.com/IgorKufayevVamadeva YouTube: www.youtube.com/user/FlowingWakefulness

} Jeff Foster

} Richard Lang

Fraudeux (Ardennen) 7-daagse retreat (non-silent) 26 mei 19.00 tot 2 juni 10.00.

Titel: ‘The way of rest – Finding the courage to hold everything in love’ Fraudeux (Ardennen) 7-daagse retreat (silent) 17 nov. 19.00 tot 24 nov. 10.00 Info: www.lifewithoutacentre.com

“The headless way” There are several free online video meetings each week.

Info: headexchange@gn.apc.org

} Sharlih

India, 7-daagse Intensieve Retreat: 21 tot 27 maart Amsterdam (de Roos, PC Hooftstraat 183), Wake-up Call day: 8 april Zuid-Portugal (Vila Nove de Milfontes), 10-daagse intensieve retreat (deels silent), 4 tot 14 mei Middelburg (Stichting Padma, Verwerijstraat 51a), Wake-up call weekend intensive met Live streaming: 10 en 11 juni Amsterdam, Nieuwmarkt privé-adres, juni t/m aug., open satsangmeetings.

Info: www.die-to-love.com

Groningen, (Kremersheerd 113) 5 feb., 5 maart, 2 april, 7 mei (14.00-16.30).

Info via Paul: hethierennu@gmail.com Bergen (N.H.) 12 feb. satsang (14.00-17.00) locatie zie: www.sharlih.nl Info: ilonaborst@hotmail.com Nieuw Buinen (Dr.) (Noorderdiep 50) 12 maart satsang (14.00). Info via Ina: bijlicht@telfort.nl Den Haag 9 april (14.00). info via Anna: anna-4ever@hotmail.com locatie zie: www.sharlih.nl Kruisweg (Gron.) (Marneweg 66) Vrijwel elke do. 20.00-22.00 satsang. Info via Paul: hethierennu@gmail.com Info: www.sharlih.nl

} Guy Wouters

} Jan Kersschot

} Unmani

Wimmertingen-Hasselt (Smetstraat 30, Limburg, België) satsang in de huiskamer De deelname is gratis. Telkens 1e donderdag van de maand, (20.00–21.30) www.spiritueleondersteuning.be www.guywouters.be tel. 0472101575

71

Borgloon (België): zondag 12 maart (halve of volle dag) inschrijven via: info@landvanengelingen.be Tokyo: 2, 3, 4 June 2017 (English with Japanese translation): contact workshop@naturalspirit.co.jp Info: www.kersschot.com

[ADVERTENTIES]

Handboek non-duale coaching en therapie Alexander Zöllner

Radiant Mind Peter Fenner

Verkrijgbaar in iedere boekhandel en via www.inzichtboeken.nl

Radiant Mind richt zich op non-duaal bewustzijn, omdat dat het uiteindelijke doel is van al het menselijk streven. Alles wat wij doen op welk gebied dan ook – religieus, wetenschappelijk, politiek, economisch en artistiek – is gericht op het bereiken van een staat waarin alle behoeften en verlangens vervuld zijn. Zo buitengewoon als non-duaal bewustzijn ook klinkt, het is niet ver verwijderd van ons dagelijks leven, het is altijd direct voor ons beschikbaar. Door de ervaring van onbeperkt bewustzijn kunnen we volledige vervulling vinden te midden van ons geconditioneerde bestaan.

SN 1389-5400

Non-duale coaching en therapie is gebaseerd op het inzicht en de ervaring dat geluk en welbevinden geen resultaat zijn van onze inspanningen. Ze zijn direct voorhanden zodra wij terugkeren bij ons ware zelf en dat is het niet-geconditioneerde Gewaarzijn dat aan de basis ligt van alles wat wij over onszelf denken. Dit non-duale Gewaarzijn is de bron van onvoorwaardelijk mededogen, het is de ‘Grond’ waarop wij kunnen rusten en het is dat waar ieder mens ten diepste naar op zoek is.

771389

m 27,90

9

m 34,90

540005

Nieuw bij InZicht !