Inzicht 3 2017

In Zich t Non-dualiteit en Zelfonderzoek

Aanwezige afwezigheid

Jaargang 19 - 3.2017 - september - b 7,50

In Zich t InZicht is een tijdschrift voor allen die op weg zijn naar een groter inzicht in zichzelf en in de eigen situatie. Het biedt materiaal dat bij dit onderzoek behulpzaam kan zijn: suggesties voor te nemen stappen, voorbeelden, stimulansen en verwijzingen.

InZicht is niet gebonden aan een bepaalde traditie en geeft verschillende zienswijzen een plaats om de lezer te prikkelen tot een verdere bewustwording.

InZicht is gericht op het laten wegvallen van beperkingen, op bevrijding door zelfkennis. Een verdiept inzicht in zichzelf betekent een relativering van beperkende factoren, een sterkere werking van ontgrenzende liefde, en de ontplooiing van de ervaring dat er in het geheel geen beperkende grenzen zijn. Het ontstaan van dit inzicht in de nondualiteit is de Bevrijding, de Verlichting, die grote consequenties heeft voor het leven en samenleven.

Colofon

Alexander Smit

Lexje bestond niet Die was weg John J. Prendergast

Wezenlijke Intimiteit Olette Luitwieler

Aanwezig in afwezigheid Hans Knibbe en André van der Braak

Het liefje en het werk Amoda Maa

Voorbij ontwaken: een authentiek mens Identificeer je niet met een lichaam en word gelukkig!

Patrick Kicken

Uit de weg gaan Lenie van Schie

Het ego kan zichzelf niet redden

Elias Amidon

Jaarabonnement voor vier nummers euro 27,90 Losse nummers euro 7,50 Postbank NL42 INGB 0009 1853 58 België Bank van de Post BE43 0003 0017 6301 onder vermelding van uw abonnementsnr.

U kunt uw abonnement opzeggen tot 1 oktober van het lopende abonnementsjaar.

Na 1 oktober wordt uw abonnement automatisch verlengd met 1 jaar.

Verschijnt in februari, mei, september en november.

ISSN 1389-5400 www.inzicht.org

6 10 14 18 24 28 30

Hoe “Verlangen naar Afwezigheid” transformeerde in “Dankbaarheid voor Aanwezigheid” 34

Het doel

Abonnementen en advertenties Uitgeverij InZicht Maurick 20, 2181 LB Hillegom email: info@inzicht.org internet: www.inzicht.org

4

Peter Gordijn

Hans Laurentius

Hans Laurentius Marcel Messing Philip Renard Ton Lathouwers Hans Knibbe

3

Sri Nisargadatta Maharaj

Schitteren door afwezigheid

Vormgeving/opmaak Ivar Hamelink Tekstcorrectie Geerta Pluut

Afbeelding omslag: © 2017 Trijntje Stelma

Woord vooraf

Dick Sinnige

Redactie Karin Visser redactie@inzicht.org Raf Pype e-mail: raf.pype@telenet.be Justus Kramer Schippers Kees Schreuders case@ods.nl Vaste medewerkers Han van den Boogaard Jan van Delden Mieke Berger Prajnaparamita Dick Sinnige Unmani

Verplaats je voeten

40 42 46

Prajnaparamita

Vergeet jezelf. Ontwaken heeft jou niet nodig 50 Rubrieken

Column - Unmani Column - Taetske Kleijn Column - Han van den Boogaard Klassieke tekst Boeken Recente uitgaven Mededelingen Reacties van lezers Advaita 42

49 39 45 44 56 59 60 62 63

WOORD VOORAF - KARIN VISSER

Waar mijn vingertoppen verdwijnen

I

n mijn vroege volwassenheid kwam ik erachter dat afwezigheid niet bestaat. Ik ontdekte tijdens een bijna-doodervaring dat alhoewel ik bevrijd was van mijn lichaam en normale zelfgevoel, ik nog steeds aanwezig was. Ik nam een onaards geluk waar, evenals een lichtende figuur die me halverwege de tunnel terugstuurde met de mededeling dat het mijn tijd nog niet was, waarna ik in dezelfde aanwezigheid weer terugdaalde door een laag dikke donkere wolken tot mijn normale staat van zijn en de pijn en emoties weer ervoer.

Later in mijn leven, op mijn zoektocht naar de ware aard der dingen en mezelf, ontdekte ik dat alle ideeën die ik heb omtrent wie ik ben, hier in de kern verdwenen zijn. Wat hier wel is, is een onbenoembare lege ruimtelijkheid. Het ‘ik’ waarmee ik me identificeer in mijn dagelijks doen en laten is hier afwezig. Wat ben ik? Ben ik deze leegte of ben ik alles wat ik denk dat ik ben? Sinds ik deze afwezigheid hier gezien heb, is dit mijn ware toevluchtsoord en thuis. Geen onaards geluk is meer nodig: het geluk is hier.

‘Leegte is vorm en vorm is leegte,’ zeggen de boeddhisten. Ja, de afwezigheid hier is tot de nok toe gevuld met springlevende vorm, beweging en ervaring.

In deze leegte der leegten dient vorm zich des te helderder aan. Misschien dat er daarom voor deze editie van InZicht zoveel artikelen opdoken over aanwezigheid. De aanwezigheid van je lichaam, de aanwezig-

heid van je eigen conditionering en hoe daar wel of niet mee om te gaan, de aanwezigheid van intimiteit en ontmoeting, de aanwezigheid van willen dat het anders is dan het is, de aanwezigheid van het verlangen er even niet meer te zijn...

Tussen af- en aanwezigheid is een wonderbaarlijke dynamiek gaande. Deze speelt zich af op het scherpst van de snede, daar waar ze in elkaar overgaan. Deze plek is zelfs precies fysiek waarneembaar. Mijn vier maanden oude neefje weet er alles van. Hij kraait van pret en vervoering als ik iets tevoorschijn tover uit het mysterieuze niets en laat verschijnen in zijn blikveld.

Hij verkent het verder door erop te sabbelen tot ik het weer laat verdwijnen en met een nieuw wonder tevoorschijn kom.

Wanneer ik mezelf wil herinneren aan dit mysterieuze gegeven waar vorm leegte wordt en vice versa, steek ik langzaam mijn hand langs mijn gezicht. Hier waar mijn vingertoppen verdwijnen is de overgang. Waarin verdwijnen ze? Ik weet het niet. En als ik mijn hand weer terugtrek, waaruit komen ze tevoorschijn? Ik heb geen idee.

Aanwezige afwezigheid - waarin alle leven zich afspeelt. Een lege toverdoos - waaruit bladzijde na bladzijde deze InZicht tot stand komt en de uitkomst voor mij ook een verrassing blijft.

3

Lexje bestond niet

4

InZicht 3.2017

Die was weg Alexander Smit

© PETER DE HAAN

J

e mag af en toe door die werkelijkheid heen kijken. Door die zogenaamde werkelijkheid heen kijken.

Als je echt helemaal door die werkelijkheid heen wil kijken en wil realiseren wie je bent, volg je het traditionele pad. Als je ervarinkjes wil, nou ja… die krijg je vanzelf. Ik weet nog dat ik als kind een keer... ja, ik was kind geloof ik. Ja inderdaad. Niet meer voor te stellen hè, dat je dat geweest bent, maar goed. Ik woonde toen in Rotterdam, daar had je de Schie.

Niet veel bijzonders, maar wij woonden in Overschie. Dat was dus over de Schie, een soort riviertje.

En in die tijd had je nog velden vol met boterbloemen en ik dacht nog dat ze daar boter uit maakten.

Die leeftijd dus. Want, ja ik zie het nog voor me.

En er waren nog kieviten en dat Hollandse, en die Rotterdamse luchten. Want de wolkenluchten zijn nergens mooier dan in Rotterdam. Dat is niet te vergelijken met Amsterdam. Dat… ja, dat blijft tobben. Het zijn niet diezelfde wolken, qua dikte en de wolligheid vooral. Maar goed, dat doet er nu even niet toe. Kortom, alles was er nog: stekelbaarsjes, kikkers, kieviten, eenden, lucht, de ooievaar kwam zelfs langs, en af en toe een vliegtuig, een tweedekker weet je wel: rrr… echte vliegtuigen.

En ik lag zo bij het zoete water van die Schie. Zoetwater ruik je ook hè. En het had geregend, dus de adem van de aarde kwam omhoog. En toen kreeg

ik ineens een idee, want ik had net geleerd bij de aardrijkskundeles dat de aarde rond was. Nou had mijn vader daar al eens op gewezen, doordat ik aan de horizon eerst alleen een vlag zag van een boot en op een gegeven moment kwam die boot dus dichterbij… en werd die boot uit de horizon geboren zou je kunnen zeggen. Dus ik had daar al wat kennis van. Dus bedacht ik: ik ga liggen in het gras. En dat gras daar verdween je in, zó hoog was het. Dan kijk je naar het uitspansel en de wolken. En toen dacht ik: mijn ene arm die omarmt dus met mijn rug de hele aarde en die andere kant ook. Dus met mijn benen… Ik denk dat ik daar zes uur gelegen heb. In extasy zoals dat heet. Dat is heel gemakkelijk. Een kosmische ervaring zou je kunnen zeggen. Kortom, Lexje bestond niet. Die was weg.

Bijna alle mensen kennen dat. Even dwars door alle werkelijkheid heen. Maar dat zal je niet meer lukken als je nu gaat liggen. Dat kan niet. Want het is niet te herhalen, want het onttrekt zich aan degene die het wil herhalen. Begrijp je dat? Precies hetzelfde met meditatie. Sommige mensen beginnen onschuldig met mediteren. En krijgen… PAF!… een fantastische ervaring. En dan proberen ze dat de rest van hun leven terug te krijgen. Daarom zijn alle spirituele ervaringen traumatisch. Omdat daar het heimwee naar je ware Thuis geboren is.

Tijdens een bijeenkomst in Baarn op 7 juni 1990

5

Wezenlijke Intimiteit

6

InZicht 3.2017

John J. Prendergast is in de VS afgestudeerd als psychotherapeut. Hij heeft een eigen praktijk als huwelijks- en relatietherapeut. Voor zijn studie was hij al geïnteresseerd in spiritualiteit en meditatie. In een droom maakte hij kennis met Nisargadatta, met als gevolg dat hij ‘I am’ begon te lezen. Daardoor transformeerde zijn zoektocht in zelfonderzoek. In 1983 ontmoette hij Jean Klein, met wie hij tot Kleins dood in 1998 studeerde. Hij vervolgde zijn onderzoek bij Adyashanti. Inmiddels schrijft, spreekt en geeft hij workshops over non-dualiteit.

John J. Prendergast

Wij mogen niet ophouden met onderzoek, en het einde van al ons onderzoeken zal zijn: aan te komen waar wij begonnen en die plaats voor het eerst te kennen.

[Klein gebod, uit Vier Kwartetten van T.S. Eliot]

© PETER VAN MIERLO, SCHILDERIJ: ELGANAN JELSMA

W

AAR ONTMOETEN WE ELKAAR WEZENLIJK?’

Ik had nooit eerder bij deze vraag stilgestaan totdat een cliënt iets zei wat iets bij mij wakker schudde. Ze had zich haar hele leven erg geïsoleerd gevoeld en had moeite om mensen te vertrouwen. Op een dag zei ze totaal onverwacht: “Ik heb nog nooit iemand buiten mijzelf ontmoet.” Ze probeerde te beschrijven hoe geïsoleerd ze zich voelde - dat ze door schaamte en angst niet in staat was contact te maken. Ik begreep haar volkomen verkeerd en dacht dat ze bedoelde dat alle ontmoetingen in het grenzeloze zelf plaatsvonden.

Dit was nou wat je een empathische fout noemt. Toen ik mijn enthousiasme over haar diepe inzicht met haar deelde, corrigeerde ze mij en maakte ze me duidelijk dat ze haar remmingen en angsten niet kon passeren en daarom geen contact met anderen kon maken. Na deze initiële verwarring barstten we in lachen uit. Maar dit voorval verschafte mij een verhelderend inzicht in relaties.

IK BEN HIER EN JIJ BENT DAAR

Ik ging er eigenlijk altijd van uit dat ik anderen buiten mijzelf ontmoette. Alsof ik mezelf uitstrekte of groter maakte om contact met die ander te maken. Ofwel door het uitsteken van een

7

w

Ik hoef mijzelf niet te verlaten om contact te maken met een ander hand, door oogcontact te maken of een gesprek aan te gaan. Ik ben hier en jij bent daar en we ontmoeten elkaar ergens in onze tussenruimte. In psychologenjargon heet dat de intersubjectieve ruimte.

We herkennen dat allemaal vast wel in de relaties die we hebben met familie, geliefden, vrienden, collega’s, kennissen en vreemden. Elke relatie heeft zo haar eigen mate van nabijheid of intimiteit, die afhangt van de wederzijdse resonantie, rollen die we aannemen, aantrekking tot elkaar en mate van vertrouwen. En ze vinden plaats op verschillende niveaus: fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel.

liseerde bewust het begrip uit van iets wat ik altijd al ervoer. Met dit inzicht spelend realiseerde ik me dat een wezenlijke ontmoeting plaatsvindt als ik de ander volledig en moeiteloos ‘binnen’ mijzelf ontmoet. Ik zag in dat ik mijzelf nooit hoefde te verlaten om contact te maken met de ander. Ja, ik moet wel ‘openstaan’, maar ik hoef nergens heen. Het is een subtiel en belangrijk inzicht. We zijn zo bang contact te verliezen - en soms ook om het te maken - terwijl de diepste, meeste wezenlijke connectie er altijd al is, als we ontspannen in ons zelf. Zolang we ons zelf niet verlaten, kunnen we nooit verlaten worden. We zijn immers al verbonden.

VERWEVENHEID

Op basis van al die interacties vormt zich na verloop van tijd een web van subtiele en complexe verbindingen. Deze kunnen voedend, ambivalent, onverschillig of destructief zijn. Sommige zijn terloops en van korte duur, andere zijn langdurig en stabiel.

Maar continu zijn ze aan verandering onderhevig.

Dit is zo’n beetje het meest beknopte overzicht van menselijke relaties dat ik kan geven.

We hechten ook aan andere zaken zoals dieren, plekken, fysieke objecten en met name aan ideeën.

Als aardbewoners bestaan we allemaal uit sterrenstof en delen we zuurstof met alle wezens op deze kleine, waardevolle planeet. Gemanifesteerd leven is een oneindig complex web van relaties en verbanden. Zoals de ‘oerwoudwijze’ en ecologist John Muir zei: “Als we iets ergens, als op zichzelf staand, uit willen halen, ontdekken we de verwevenheid die het heeft met al het andere in het universum.”

ONTMOETINGSPLEK

Experiment: Onderzoek naar wezenlijk ontmoeten Wanneer had je het gevoel dat je het meest wezenlijk contact maakte met een ander wezen?

Waar vindt deze meest intieme en essentiële ontmoeting plaats?

Wat ervaar je nu als je dit voor jezelf onderzoekt?

Neem even wat tijd om op je antwoorden te reflecteren.

DAKLOOS

Terwijl we anderen als objecten buiten ontmoeten, vinden essentiële ontmoetingen altijd plaats in het hart.

Maar wat noemen we nu het hart? Als ik die plek onderzoek, voelt het als een centrum van warmte in mijn borst. Denk maar eens aan een dierbare en let op wat je voelt. Als we dit gevoel verder onderzoeken, vinden we uiteindelijk geen aanwijsbare plek.

De schijnbare ontmoetingsplek lost op. Er is alleen openheid, intimiteit en grenzeloze liefde. We ontdekken iets voorbij ons beperkte zelf, iets universeels. Daar treffen we elkaar wezenlijk. Om anderen zo intiem te ontmoeten, moeten we eerst thuis zijn in ons zelf. Onze relatie met de ander is geworteld in de relatie die we hebben met ons zelf. Als we daar niet intiem mee kunnen zijn is het onmogelijk dat met anderen te zijn. Zelf-intimiteit komt voort uit diepgaande zelfaanvaarding.

Door het mij toevallig overkomen inzicht kristal-

Zolang we onszelf zien als een belangrijk of juist nietszeggend iemand, zijn we niet ‘thuis’ en is ons contact met ‘de ander’ slechts gedeeltelijk. Zolang we het gemis of ontbrekende in onszelf willen vervullen, zijn we nog steeds niet thuis. Ook niet als we steeds aandacht willen of ons juist willen verschuilen. Zolang we ons verliezen in verlatingsangst, agressie of verslaving, zijn we ver van huis. Ook als

8

InZicht 3.2017

we verstrengeld zitten in de rol van de zorger - die als onbewuste strategie zorg geeft om uiteindelijk zelf zorg te krijgen - zijn we nog steeds dakloos.

Als we voor onszelf en anderen zorgen als objecten of identiteiten, blijven we thuisloos. Er zijn vele manieren om ontheemd te zijn terwijl het lijkt of we een relatie hebben. Zoals Ramana Maharsi aangaf, we zijn altijd al thuis, maar we beseffen het gewoon niet. Alle soorten van innerlijk thuisloos zijn die ik hier beschrijf zijn vormen van zelfvergetelheid. Of zoals Byron Katie zegt: “Het is slechts onschuldige verwarring.”

Wanneer ik thuis ben in mijzelf, ontmoet ik jou in en als mijzelf. Dit gaat een stap verder dan Martin Bubers ‘Ich und Du’ (waarin hij stelt dat mens-zijn zich ontwikkelt in de relatie en in de ontmoeting met de ander.

Echt mens-zijn is dan in een wederkerige relatie leven met je omgeving), het is niet: ik-jij, maar: ik-ik.

Dit betekent niet dat verschillen of tegenstellingen genegeerd of ontkend moeten of kunnen worden. Er is een heldere herkenning, respect en zelfs ‘viering’ van uitgesproken visies, gevoelens en behoeften van anderen. Het is niet het psychologisch versmelten van al die aspecten. Het is de herkenning dat de schijnbare ‘ik’ hier en de schijnbare ‘jij’ daar een en dezelfde bestaansgrond delen. Als Zijn ben jij de uitdrukking van mij en ben ik een expressie van jou. Op dezelfde wijze als we door ons DNA verbonden zijn met al het biologische leven op aarde, zijn we met al het leven verbonden door ons gedeelde Zijn. We zijn als verschillende bomen die dezelfde grond delen. Zijn we de boom of de grond?

Ja we zijn uniek en niet afgescheiden, niet twee en niet één. t Fragment uit: ‘In Touch - How to Tune In to the Inner Guidance of Your Body and Trust Yourself’ - van John Prendergast. Online verkrijgbaar bij o.a. Amazon.com.[vertaling: Kees Schreuders]

© PETER VAN MIERLO, SCHILDERIJ: ELGANAN JELSMA

EÉN BESTAANSGROND

9

Olette Luitwieler schreef in 2008 en 2011 de romans Zielewind en Godenkind.

De Levensdroom is haar eerste non-fictieboek over leven en mens-zijn.

Aanwezig in Olette Luitwieler

Ik ontdekte iets wat ik niet verwacht had: niet alleen ‘het ik’ bestaat niet, zoiets als een ‘waar zelf’ bestaat evenmin!

V

an kinds af aan had ik het gevoel dat geluk niet te vinden was in de vervulling van de wensen en behoeften van het ik. Integendeel. Ik verlangde naar de afwezigheid van mijn ik omdat ik angstig en neurotisch was. Ik probeerde te veranderen en toen dat niet lukte, probeerde ik van mezelf af te komen. Maar mijn eigen afwezigheid kon ik natuurlijk niet bewerkstelligen. Ook slaagde ik er niet in om zelfverzekerd te worden en me als een stevig ik te profileren. Met verbazing keek ik toe hoe anderen dit wel leken te kunnen en nog leuk vonden ook.

Voor mij was het ik eerder een soort ‘sta-in-de-weg’, een masker waarmee je, als je niet oppaste, zo kon verkleven dat je het niet meer kon afzetten.

Met bange ogen keek ik naar de ik-gerichte maatschappij. Moet ik zó worden? dacht ik dan. Dat wil en kan ik niet.

Maar hoe het dan wel moest, wist ik evenmin.

VOORBIJ HET MASKER

10

InZicht 3.2017

Wel wist ik dat ik, naast het onmogelijke verlangen naar afwezigheid, verlangde naar liefde en erkenning. Ik wilde gezien en bemind worden. En daarmee bedoelde ik niet dat mensen mijn ikje zagen, nee, het ging mij om wie ik werkelijk was. Ik wilde dat ze daarvan zouden houden, en niet van het masker en de rollen die ik speelde. Ik wilde echt gezien worden.

En je voelt het misschien al aankomen: dit gebeurde niet. Aan wie ik werkelijk was, werd voorbijgegaan.

Althans, zo ervoer ik het.

Ze zien me niet, dacht ik, ze zien alleen het masker, de buitenkant, mijn lichaam, hun bedachte, eigen beelden, de voorstelling die ze van mij maken.

Dit maakte me wanhopig, want ja, dat had voor mij niets met liefde te maken. Liefde was elkaar echt zien, dwars door alle schijn heen de kern van iemands wezen ‘herkennen’.

afwezigheid

11

Heelheid kun je niet mislopen Maar kon ik dit eigenlijk zelf? Kon ik voorbij maskers en rollen mijn medemens zien zoals hij werkelijk was?

En hoe kwam ik er eigenlijk bij dat in ieder mens een ware kern zit achter dat masker, een ‘waar zelf’ binnen in het ik dat doet alsof het alles is?

Ik ontdekte iets wat ik niet verwacht had: niet alleen het ik bestaat niet, zoiets als een ‘waar zelf’ bestaat evenmin!

REALITEIT IS AFWEZIGHEID

Ik zag opeens: realiteit is afwezigheid. En deze afwezigheid is volledige aanwezigheid! Zo paradoxaal is het ook nog eens.

De tegenstelling onecht versus echt bestaat niet, net zomin als de tegenstelling ik versus ‘waar zelf’ en afwezig versus aanwezig, en datzelfde geldt voor alle tegenstellingen die je maar bedenken kunt.

Dat wat is, is de eenheid van tegenstellingen, het samenkomen ervan in één ongescheiden geheel. Alle denkbare delen en ‘tegenovers’ die we ervaren, zijn niet echt. De wereld van de dualiteit is een illusie.

Mijn verlangen naar afwezigheid en het min of meer onderwaarderen van het ik kwamen voort uit blindheid. Ik hoefde niet te verlangen naar de verdwijning van mijn ik, noch naar het einde van de dualiteit waarin ik gevangen zat.

Het was al zo! Het ik en de dualiteit hadden nooit echt bestaan.

Afwezigheid is alles wat er is. En in die afwezigheid zijn ‘we’ ten volle aanwezig.

12

Zodra het ik wegvalt, is leven plotseling daar in zijn volle glorie. Als pure levendigheid. Als onvoorwaardelijke liefde, of hoe je het ene ook noemen wilt.

Afwezigheid is de aanwezigheid van alles. Dus ook van het waanidee dat er zoiets als een ik is dat door mij als een ‘sta-in-de-weg’ werd ervaren.

Het is een mysterie.

OVERAL EN NERGENS

Het verlangde is geen verre horizon die voor mij, noch voor wie dan ook, niet weggelegd zou zijn.

Onzin! We zijn het.

En niet misschien morgen, maar nu. Nu en altijd.

We kunnen er nooit van verwijderd zijn. Alleen kunnen we het nooit ervaren. Daarom verlangen we ernaar. We willen afwezigheid ervaren, maar wat je bent, kun je onmogelijk ervaren. Je kunt het alleen maar zijn.

De cirkel is al rond, volkomen heel. Alle krommingen en omwegen die jij in je hoofd maakt, leiden je weg van de heelheid die je bent. Zogenaamd dan.

Heelheid kun je niet mislopen. Niemand kan daadwerkelijk verdwalen. Dat lijkt maar zo.

Alles is aanwezig in afwezigheid.

De stilte roept: het is niet hier, het is niet daar. Het is overal.

En daarom nergens. t

InZicht 3.2017

[ADVERTENTIE]

Het liefje

14

InZicht 3.2017

Hans Knibbe en André van der Braak

en het werk Op een pad van vrijheid ontkoppel je van alle patronen in jezelf. Die ontkoppeling brengt enorm veel energie teweeg doordat wat niet meer vastzit in patronen vrijkomt. Dat vraagt om endurance, een soort uithoudingsvermogen, om dat branden dat daar gebeurt te verduren zodat het reinigingsproces kan doorgaan.

HANS KNIBBE IN GESPREK MET ANDRÉ VAN DER BRAAK TER GELEGENHEID VAN ZIJN BOEK ‘ZIE, JE BENT AL VRIJ’

A

B: In jouw boek komen veel lijnen samen die mij zelf ook al lang bezighouden. Ik heb transpersoonlijke psychologie gestudeerd in de jaren ’80. Mijn grote vraag was: hebben psychotherapie en onze traditie hetzelfde doel als de boeddhistische inzichtmeditatie. Ik was tegelijkertijd bezig met boeddhisme en de opleiding tot psychotherapeut en ik worstelde met die vraag.

© PETER VAN MIERLO

DE PARADOX VAN NIET-DOEN EN DOEN

AB: Daarna was ik elf jaar in de leer bij een Amerikaanse goeroe. Hij had zelf een Indiase goeroe en probeerde eigenlijk hetzelfde: om de advaita vedanta, de oosterse non-dualiteit, te verbinden met onze westerse benadering van het pad. Dat is hem - mijns inziens - niet gelukt. Maar het dreef mij om elf jaar lang die intensieve beoefening te doen. Ik

herkende veel in jouw boek, diezelfde paradox: het is non-duaal én je bent al vrij. Je hoeft niets te doen, je kunt erin rusten. En tegelijkertijd moet je wat doen, kun je wat doen, mag je wat doen. Ik zie dat mensen vaak aan één kant van die paradox gaan zitten. Sommige advaita vedanta-leraren in de satsangtraditie benadrukken alleen maar: ‘Je bent al vrij, je hoeft niets te doen. Er is niemand die iets doet, dus het maakt niet veel uit wat je doet. Ontspan en rust.’ Daar kan ik helemaal niet tegen!

Aan de andere kant zijn er mensen die spreken over non-dualiteit, maar zo gauw het praktisch wordt, verzandt het toch weer in de dualiteit. In het opvullen van een gemis, een tekort dat moet worden aangevuld, een defect dat moet worden gerepareerd. Het is zo moeilijk om dat te voorkomen! Het is een balancing act om vooral niet te vergeten dat je al vrij bent en niet te denken dat er iets mis is. Dat is zo’n trekkracht in ons, om die kant op te gaan.

Die kracht is zo sterk dat je die onherroepelijk in je eigen beleving gaat gieten. In de vorm van ‘ik ben op een pad, ik ben aan de weg aan het timmeren’.

15

Hans Knibbe, klinisch psycholoog, richtte in 1986 de school voor Zijnsoriëntatie op, waarin hij een vorm gaf aan een radicaal non-problematische, non-duale benadering van de problemen en ontwikkelingsuitdagingen van de moderne mens. De school biedt naast een 6-jarige opleiding tot begeleider een compleet pad van zelfactualisatie. Daarin is er een aan onze tijd aangepaste synthese gecreëerd van inzichten en methodieken uit de moderne psychotherapie en non-duale inzichten waarvan de dzogchen-traditie de belangrijkste inspiratiebron is.

UIT JE COMFORTZONE

HK: Ik heb daar weinig aan toe te voegen. Er is een slogan in mijn school voor Zijnsoriëntatie waarin ik die twee kanten bij elkaar breng: ‘Eerst het liefje, dan het werk’. Daar probeer ik beide kanten in beeld te houden. Dus niet alleen het liefje, maar ook het werk. Het pad is intens. Jij hebt dat ongetwijfeld ervaren: op een pad van vrijheid ontkoppel je van alle patronen in jezelf.

Die ontkoppeling brengt enorm veel energie teweeg. Dat vraagt om endurance, een soort uithoudingsvermogen om dat branden dat daar gebeurt - doordat wat niet meer vastzit in de patronen vrijkomt - te verduren. Dan kan het reinigings- en schoningsproces doorgaan.

Het is paradoxaal: er is geen intensievere praktijk dan niet-doen. Dat is zo ontmantelend, zo openend, zo alles vernietigend. Gek genoeg, want we praten over liefde en dat is het ook echt. Maar het is ook vernietiging. Van de illusie, van het vasthouden, van egotisme, van de duale relaties, van tijd-ruimteparameters. Met andere woorden: er is een enorm proces gaande als je dat beoefent, en dat is zwaar werk. Het is niet een beetje gemakzuchtig erdoorheen hobbelen. Er is een straffe discipline nodig om niet te doen, een precieze discipline die veel vraagt.

Als je zegt dat je niks hoeft te doen, en je bent niet bereid om de disciplines aan te nemen, dan wordt het goedkoop. Het psychologische proces dat mee hoort te komen, in mijn optiek van wat echte openheid is, vindt dan niet plaats. Je komt dan niet uit je comfortzone. Je kunt een beetje uitbreiden, een beetje bijleren, maar je zit nog steeds in die comfortzone in de non-duale optiek. Als je aan die

16

comfortzone zelf begint te komen, dan komen de diepere psychologische issues in jezelf naar boven, en zelfs de nog diepere ontologische issues, van geen vastigheid. Daar moet je werk voor verrichten, daar moet je moedig voor zijn. Als je stopt bij de comfortzone, dan denk ik dat het openingsproces niet goed plaatsvindt en dat je een soort mentale acrobatiek-act ontwikkelt, die vrij weinig existentiële betekenis heeft, en weinig diepte.

GEMENGDE MOTIVATIE

AB: Ik denk dat daarom ook de motivatie van waaruit je dat aangaat zo ontzettend belangrijk is.

Want zo’n pad, juist omdat het zo zwaar is, werkt eigenlijk alleen maar als je het uit liefde doet. Als je wordt aangetrokken door die liefde. Ik denk wel eens dat het die open ruimte is die ons aanspreekt, dat geeft ons de impuls om dit spirituele pad te willen gaan. Wij denken dat wij dat willen, maar ik kan dat niet willen. We worden aangesproken, geroepen als het ware. Het is eigenlijk een roeping. Als je dat pad gaat, dan merk je onherroepelijk dat je motivatie gemengd is. Als ik terugkijk naar hoe ik begon - op mijn zestiende met Transcendente Meditatie, op mijn achttiende met boeddhistische meditatie - was mijn motivatie ook gemengd met ambitie. Ambitie om de verlichting te bereiken, want ik had gelezen over die bijzondere staat, dat was het hoogste wat je kon bereiken. En ik ging natuurlijk niet voor minder dan het hoogste. Zo’n type was ik wel.

Dat is een van de pijnlijkste momenten in je beoefening: als je gaat merken dat je die onzuivere stukken in jezelf tegenkomt, ook al doe je ontzettend je best. Dat je motivatie ook is: ik ben op een egotrip,

InZicht 3.2017

André van der Braak studeerde psychologie en filosofie van 1981 tot 1986. In deze periode beoefende hij ook intensief vipassana-meditatie. Van 1987 tot 1998 was hij leerling van Andrew Cohen. Over deze tijd publiceerde hij in 2003 Enlightenment Blues. Enkele jaren later volgde zijn tweede boek, Goeroes en charisma. Hij promoveerde in 2004 op een vergelijkende studie over Nietzsche en het zenboeddhisme.

Sinds 2012 werkt hij als hoogleraar boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. In 2013 ontving hij de leraarsautorisatie in de traditie van de Maha Karuna Chan van Ton Lathouwers.

ik doe het om er zelf beter van te worden. Dat is pijnlijk, maar dat wordt wel uitgezuiverd. Hoe meer dat wordt uitgezuiverd, hoe meer je kunt hebben.

En hoe meer je je ook wìlt geven aan het pad. Niet omdat het goed voor je is of omdat het zou moeten, maar uit liefde.

HK: Mooi. Je noemt liefde, en dat is een kernzaak in het pad. Het is liefde die je ervaart van buiten, alsof de leraar of de symbolen je zegenen en liefhebben.

Er is ook een liefde van binnenuit, een soort devotionele liefde voor die openheid. Jij noemt het een roeping. Ik denk dat het hart ons roept. Het hart is zowel binnen als buiten, de verlichte dimensie. Die wordt buiten ons gerepresenteerd door de leraar en de leer. In onszelf is het al aanwezige verlichting, die nog bedekt is door de patronen die we hebben. Als je gevoelig, vurig of heel gemotiveerd bent, dan snuif je dat op en dan weet je: dit is het, hier moet ik wezen.

TERUGFLUITEN

HK: Dat is liefde. Op het pad zijnde kun je dat niet anders doen dan met jezelf en daar zitten ook alle pre-ego-behoeftes in. Dus je gaat het pad om gered te worden, om voor eeuwig in een liefdesbad te zijn, om nooit meer stress te ervaren, om geweldig te zijn, een overwinnaar. Nu komen we op het narcistische niveau. Ik herken dat, om als overwinnaar aan de eindstreep te willen komen: al mijn minderwaardigheid zal oplossen in de fantastische stralende spirituele gedaante die ik meen aan het eind van het pad te zien. Zodat alle vernedering is opgelost.

Er is geen intensievere praktijk dan niet-doen open herkenning van dat wat al vrij is en dat je ogenblikkelijk, of heel snel en gemakkelijk, in een psychologisch patroon vervalt. Dat is misschien ook wel de reden van het pad. Juist omdat dat gebeurt heb je de leraar, de leer en de mensen om je heen nodig, die je terugfluiten, zo van: “Vind je weg weer terug naar je oorspronkelijke motivatie. Je bent al verlicht. Rust daar in.” Het pad is niet voor onze verlichte aard geschapen. Het is geschapen voor onze verwarring, die steeds meeloopt met ons.

AB: Ja, en dat pad wordt aangedreven door verlichting, die al stroomt en aanwezig is. Die we niet herkennen, maar die er wel is. Ik ben opgegroeid als katholiek en daarna dacht ik dat de wijsheid uit het Oosten kwam. Dat is niet het geval. Soms heb je een omweg nodig, maak je heel lange reizen om de schat in je eigen tuin te kunnen opgraven. t

Ik denk dat er geen zuivere manieren zijn om dit pad te doen. Dat er altijd menging is van oprechte,

17

Voorbij ontwaken: een Amoda Maa

18

InZicht 3.2017

Amoda Maa is een eigentijds spiritueel leraar en schrijfster. Na jaren van spiritueel zoeken en het beoefenen van psycho-spirituele praktijken leidde een ‘donkere nacht van de ziel’-ervaring haar tot een diep innerlijk ontwaken. Na een lange periode van integratie begon ze vanuit deze stilte in kleine groepen te spreken. Nu biedt ze bijeenkomsten en retraites, en is een veel gevraagd spreekster op conferenties en evenementen. Haar leer is vrij van religie of traditie, en vertegenwoordigt een diep begrip van onze menselijke reis die voortkomt uit haar eigen ervaring. Amoda Maa is de auteur van Radical Awakening en het onlangs verschenen Embodied Enlightenment. Meer info op www.amodamaa.com

Als de knop van ontwaken zich ontvouwd heeft tot de volle bloei van wakker-zijn, herkent het de relatieve en absolute realiteit als één. Je bent zowel de leegte van ‘zijn’ als de overvolle wereld; de tegenstelling is weg. Er is er alleen de prachtige paradox van het non-duale gewaarzijn. Een heel nieuwe dimensie van spirituele volwassenheid opent zich en niets wordt meer buitengesloten, donker noch licht, vorm noch vormloosheid, het wereldse noch het transcendente.

authentiek mens

I

ets dat nog nooit eerder is gebeurd is nu mogelijk: we kunnen actief deelnemen aan het proces van ontwaken. In het verleden werd verlichting beschouwd als een uitzonderlijke ervaring die meestal alleen gereserveerd was voor mannelijke kandidaten. Vandaag de dag is het goede nieuws dat, alhoewel ontwaken zelf niet verschillend is van duizenden jaren geleden, het ook beschikbaar is voor iedereen met een gewoon leven.

Meer dan ooit tevoren lijkt een intensivering van energieën beschikbaar die ons bijna dwingt bewust mee te werken aan ontwaken uit de droom van af-

scheiding. Het is een nieuwe frequentie die ‘ja’ praktisch afdwingt omdat niets anders meer voldoet als we met succes willen overleven en floreren in deze wereld, als individu en als soort. Dit ‘ja’ heeft niets te maken met wilskracht; het is geen luide kreet van “dit ga ik doen!” Integendeel, het is een diep en stil ‘ja’ van binnen dat ervoor kiest het leven tegemoet te treden vanuit de lichtende heelheid van bewustzijn. En toch is dit ‘ja’ oneindig veel krachtiger dan welke actie ook ondernomen vanuit een verdeeld mentaal perspectief. Misschien begint het ons eindelijk te dagen dat we alleen door het oplossen van de w

19

identificatie met ons ego en het ontdekken van onze ware onderliggende natuur, het antwoord kunnen vinden op de problemen in de wereld.

BETROKKENHEID

Wat we nu echter nodig hebben is meer dan alleen het orthodoxe model van verlichting. In traditionele spirituele leringen wordt vaak benadrukt dat we eerst een innerlijke staat van stilte moeten cultiveren om te ontwaken tot ons ware ‘zijn’. Men zegt dat we dit kunnen bereiken door ons af te keren van wereldse activiteit. Alhoewel het herkennen van dit ‘zijn’ als onze ware natuur nog steeds de basis van ontwaken is, is wat destijds relevant was niet meer relevant nu. De exponentiële toename van druk en tempo in de huidige wereld vraagt om een nieuw perspectief op verlichting en op wat het betekent om ‘ontwaakt’ te zijn. Niet langer is ontwaken afstand nemen van de fysieke realiteit om een spiritueel leven te kunnen leiden. In deze tijd betekent het vervullen van onze goddelijke bestemming ons innerlijk licht te leven in ons aardse lichaam.

Als ontwaken een echt doel dient vraagt het om nieuwe vormen van expressie te midden van de interacties van ons dagelijks leven. En als ontwaken een doel heeft in een groter plaatje, zoals bijvoorbeeld de geboorte van een nieuwe mensheid, dan vereist het onze volledige betrokkenheid bij deze evolutionaire impuls van het bestaan.

Verlichting is niet langer een geheim uitsluitend gereserveerd voor mystici of een luxe waar bevoorrechte westerlingen zich in kunnen baden om meer ‘spiritueel’ te worden. Als we de kwantumsprong in een nieuwe toekomst willen maken, is verlichting een noodzaak en daalt ze van haar bergtop af om haar handen vuil te gaan maken aan menselijke zaken.

niet in de verheven sferen van het transcendente, maar juist midden in het chaotische leven zelf. Het is nooit eerder zo cruciaal geweest om de waarheid werkelijk te leven als in onze huidige, snel veranderende wereld.

Langzaam verrijst er een heel nieuwe relatie tot het leven en luidt die de geboorte in van een authentiek mens. Dit nieuwe gezichtspunt erkent de noodzaak ons te verankeren in ‘zijn’, maar ook om te vieren wat we onderweg zijn te worden. Met andere woorden, het omarmt zowel de absolute waarheid van onze innerlijke stilte als de relatieve waarheid van de beweging van het leven. De evolutionaire impuls van het zich immer ontvouwende bestaan roept ons te ontwaken tot de zuivere perfectie van ons innerlijk licht, om daarna dit te belichamen en expressie te geven in de duisternis en imperfectie van de wereld.

Velen van ons hebben een complex, veelzijdig leven met werk, carrière, financiële verantwoordelijkheid, relatie en gezin. We proberen onze dromen na te streven, ons hoogste potentieel te leven en een bijdrage te leveren aan de wereld. Daarnaast zijn we ons in toenemende mate bewust van het feit dat meer dan de helft van de bevolking op aarde in ellendige armoede en afschuwelijke omstandigheden leeft. Dit alles moet omvat worden in ons ontwaken.

ILLUSIE?

Eigenlijk is ontwaken slechts het begin. De echte reis is het belichamen ervan. Ons avontuur begint

Veel spirituele zoekers - en zelfs spirituele leraren - geloven dat de wereld een illusie is en dat wat gebeurt (voor mij, de Joden, Irakezen, poolberen of bijen) er eigenlijk niet toe doet. Deze poging om de wereld en haar vuile kanten te transcenderen leidt vaak tot een ‘existentiële ongevoeligheid’, ten onrechte verward met spirituele bevrijding. Inderdaad, ontwaken brengt een niet te ontkennen bewustzijn van de voortdurende leegte voort, maar ook een sterke tendens om daarin vast te blijven zitten. Identificatie met de eeuwige stilte (of de ‘onbeweeglijke getuige’) is erg verleidelijk. Immers, daar waar geen

20

InZicht 3.2017

BELICHAMING

© MAGRITTE, SPRINGVLOED, CA. 1967

Ontwaken is slechts het begin. De echte reis is het belichamen ervan

beweging is, kan ook geen lijden zijn, en dit is erg aantrekkelijk voor het ego, dat graag pijn wil vermijden. Wat hier werkelijk aan de hand is, is weigeren om een volledige verbintenis met het leven aan te gaan. We vermijden het leven intiem te ontmoeten, inclusief de diepe sterke gevoelens die opkomen in de ups en downs van onze menselijke ervaring.

Uit onze weigering om te lijden, of dat nu aan de wereld is of aan onszelf, komt onverschilligheid voort en het afwijzen van onze kwetsbaarheid als waarachtig levend mens. Op gedragsniveau openbaart zich dit op verschillende manieren. Sommigen van ons vermijden relaties, en daarmee scheiding, en open en kwetsbaar zijn op onze gevoeligste plekken. Anderen zorgen niet voor zichzelf of nemen geen zelfverantwoordelijkheid, wat kan leiden tot buitensporige risico’s en funeste levenskeuzes immers, het lichaam is toch niet echt en over je grenzen gaan maakt niet uit; je hart, nieren, bloed en overgewicht zijn onbelangrijk. Voor weer an-

deren uit het zich in een gebrek aan zorg voor het Leven zelf - want als alles een illusie is, waarom zou je je dan druk maken of je koeien, varkens, paarden, honden of kikkers eet, de rivieren vervuild zijn of de bodem is uitgeput?

SUBTIEL GEVANGENSCHAP

Maar er huist geen echte vrijheid in ‘ik ben verlicht en niets raakt me meer’. Ontsnapt zijn uit de beklemmende identificatie met de fysieke en psychologische vorm wordt vervangen door een subtieler gevangenschap, ‘spirituele onthechting’. Deze zogenaamde onthechting is een nieuwe gehechtheid die het verhaal ‘ik ben mooi/lelijk/succesvol/mislukt/ gelukkig/depressief/christelijk/boeddhistisch’ vervangt door ‘ik ben niets’. Het trekt zich terug in een perfecte binnenwereld waar de gruwel van de buitenwereld geen plaats heeft. Het wijst elke innerlijke staat af die niet overeenkomt met ons mentale plaatje van een spiritueel leven. Er is echter geen ware vrede w

21

Ontwaken vraagt om nieuwe vormen van expressie te midden van ons dagelijks leven NAAKTE ERVARING

in deze houding. Integendeel, er woedt een subtiele oorlog die innerlijk en uiterlijk conflict bestendigt.

Fixeren op leegte creëert verdeeldheid. En waar verdeeldheid is, hoe subtiel ook, is geen volledig ontwaken. Het is een spiritueel rigide gezichtspunt dat ontkent volhartig door het leven te worden geraakt. Het gaat bloed, zweet en tranen uit de weg die een onvermijdelijk deel zijn van onze menselijke ervaring. Zijn we toch nog ergens bang dat onze menselijkheid de ultieme transcendentie in de weg staat? Dit leidt tot een nieuwe versluiering: die van spirituele arrogantie en een gebrek aan compassie, de natuurlijke expressie van waarachtig ontwaken.

Deze compassie komt niet voort uit een morele verplichting maar is het aroma van het ontwaakte hart zelf. Het is ontwaakt-zijn dat zichzelf ontmoet in het hart van alles en omarmt zowel de duisternis als het licht. Het vindt vrijheid in alles.

Niet alleen betekent het afwijzen van onze directe ervaring van het leven de voortzetting van het conflict inherent aan elk lijdensverhaal (dat we vervolgens proberen te helen door allerlei spirituele activiteiten), het is ook absurd. Ware vrijheid vereist dat we al onze concepten over non-dualiteit, spiritualiteit en verlichting laten gaan en het leven in onschuld ontmoeten.

22

Onschuldig zien is eigenlijk een open onderzoek naar onze directe ervaring, hier en nu. Het vraagt om ons persoonlijke verhaal - over slachtofferschap of over transcendentie - niet langer te investeren in het verhaal van de wereld. Dit betekent niet ons lijden ontkennen of ons isoleren van ons gebroken hart dat geregeld getuige is van gruwelijke gewelddadigheid, onrecht en wreedheid. Het is niet het onderdrukken van onze woede, angst, wanhoop en verdriet. Het betekent wel ophouden met bezitter te zijn van gedachten en emoties die het lijdensverhaal continueren. Het is het einde van het afscheidingsverhaal. Alleen de ‘naakte’ ervaring van pijn, afschuw of terreur, zonder deze te willen fixen, controleren of rechtvaardigen, kan het lijdensverhaal van ‘arme ik’ stoppen en beëindigt de oorlog tussen ons en hen, tussen gelijk en ongelijk, tussen goed en kwaad.

De wereld is geen illusie. Zolang we hier zijn en haar ervaren, bestaat zij. Het is het verhaal dat we de wereld opleggen dat een illusie is. De realiteit vraagt om een nieuw perspectief dat de waanzinnige paradox van het leven omarmt.

GOLVEN ÉN OCEAAN

Als de knop van ontwaken zich ontvouwd heeft tot de volle bloei van wakker-zijn herkent het de relatieve en absolute realiteit als één: net zo onafscheidelijk als de golven en de oceaan. De getuige en dat waarvan het getuige is - subject en object - lossen in elkaar op. Je bent zowel de leegte van ‘zijn’ als de overvolle wereld. De tegenstelling is weg en er is alleen de prachtige paradox van het non-duale gewaarzijn. Een heel nieuwe dimensie van spirituele volwassenheid opent zich. Niets wordt er buitengesloten, donker noch licht, vorm noch vormloosheid, het wereldse noch het transcendente. Alles wordt gezien als een expressie van eenheid en er wordt niets ontweken, ontkend of

InZicht 3.2017

[ADVERTENTIE]

gevreesd. Ook angst wordt volledig omarmd.

De compromisloze omhelzing van de golven als de fenomenale expressie, en van de oceaan als innerlijke stilte, brengt ons in een diepe intimiteit met de creatieve kracht van het leven zelf. Deze intimiteit betekent niet jezelf verliezen in het verhaal van de wereld, maar haar juist volledig te ontmoeten zonder verhaal. Dit is mijns inziens de nieuwe evolutionaire mens: helemaal verankerd in het licht van zijn/haar ontwaakt-zijn, en tegelijkertijd gepassioneerd toegewijd aan de bitterzoete smaak van het aardse bestaan. Iemand die zegt: “Ja, de waarheid is dat ik niet mijn lichaam ben, maar mijn directe ervaring laat me zien dat mijn lichaam er is en dat bewustzijn erdoorheen stroomt iedere keer als ik ren of spring.” Iemand die zegt: “Ja, de waarheid is dat er geen zelf is, maar waarom antwoord ik je als je mijn naam roept?” Iemand die zegt: “Ja, de waarheid is dat ik niet besta, en jij ook niet, maar is er geen groot verschil in de kwaliteit van leven als ik naar je luister met een open hart in plaats van vol oordelen? Is dat niet wat we relatie noemen?”

NIEUWE MOGELIJKHEDEN

Wat zou er niet-spiritueel zijn aan ons openen voor de beweging op onze levensreis als we geworteld zijn in de stilte van ‘zijn’? Authentiek wakker-zijn is niet statisch: het is een fris en onmiddellijk gewaarzijn van dat wat zich ontvouwt in onze directe ervaring. Wat zich voor velen van ons nu ontvouwt is een toenemende complexiteit, creativiteit en interconnectie, in exponentiële snelheid. We hebben de mogelijkheid om te worden waar de vorige generaties alleen maar van konden dromen. We hebben meer middelen, technologie, informatie en wijsheid beschikbaar dan ooit tevoren. En wat zou er nietspiritueel zijn aan ons te openen voor de evolutionaire beweging van ons worden? t

23

Identificeer je niet met een lichaam en word gelukkig!

Sri Nisargadatta Maharaj

Telkens als je zit te mediteren, onderhoud je de gedachte dat je de vorm hebt van een vrouw of man. Geef die concepten op! Zo te mediteren is bijna onmogelijk.

24

InZicht 3.2017

25

W

aarom denken we dat iets echt en werkelijk is? Dat komt omdat als we iets elke dag zien of heel vaak, dit een gevoel van werkelijkheid geeft. Daarom beschouwen we dat als echter, werkelijker dan iets wat in een droom verschijnt, maar in essentie zijn ze hetzelfde.

Hoe zit het met een jnani? De jnani is als een aansteker, zonder de vlam. Als de aansteker ontstoken wordt, ontstaat bewustzijn. En al wat gebeurt, vindt plaats in het licht van dat bewustzijn. Maar of er licht is of niet, de jnani bestaat altijd. Tijdens de diepe slaap is onze situatie als die van de aansteker die nog niet ontstoken is. Er is geen licht en daarom gebeurt er niks. Maar zelfs vanuit die toestand kan het licht ontstaan. Vanaf het moment dat het sprankeltje bewustzijn opkomt, begint de droom en verschijn je als deel daarvan in die droom.

Dit samenstel van lichaam, vitale ademhaling en kennen kent zichzelf niet als ‘Ik Ben’ als bewustzijn afwezig is. De levenskracht is ook ons zelf: zonder vorm, net zoals het ‘kennen’. Die levenskracht heeft een lichaam en een mind (manas) nodig om zichzelf in stand te houden. Alle activiteiten vinden plaats middels die levenskracht. En het besef ‘Ik ben’ is er slechts de getuige van. Niettemin moet dit geheel van lichaam, mind en bewustzijn er zijn. Nogmaals, levenskracht kent zichzelf niet en wordt niet actief zonder het besef ‘Ik ben’. En dat besef is er alleen als daartoe een lichaam beschikbaar is. Zolang jij de levenskracht en bewustzijn belast met de idee man of vrouw te zijn vanwege je identificatie met het lichaam, zul je niet ontkomen aan het lijden.

UITEENVALLEN

Ik herhaal: ik spreek niet over wat een individu overkomt. Ik spreek uitsluitend over de hele manifestatie en hoe die tot stand komt. Omdat bewustzijn onpersoonlijk is, is ook alle manifestatie onpersoonlijk. Hoewel lichaam, vitale ademhaling en bewustzijn vormloos zijn, identificeren we ons daarmee en worden daardoor ongelukkig. Dat is het probleem. Het geheel van manifestatie verschijnt in onpersoonlijk bewustzijn, het is onpersoonlijk Zijn. Dat is de basis en zodra we dat beseffen, zijn er geen moeilijkheden meer. Maar zolang we gebukt gaan onder de idee een man of vrouw te zijn, een lichaam te hebben en niet kunnen inzien dat bestaan onpersoonlijk is, zullen er problemen zijn en zul je ongelukkig blijven.

Misschien zijn de voorbeelden die ik hier geef wat prozaïsch, maar mijn bedoeling is alleen om het wat duidelijker te laten aankomen. Hoe zou een jnani zich voelen als hij het lichaam opgeeft? Welk genoegen en plezier ervaart hij? Stel je een zojuist getrouwd stel voor. Het plezier dat ze tijdens de eerste huwelijksnacht beleven stelt niets voor vergeleken met de hoogste gelukzaligheid die een jnani ten deel valt als hij zijn lichaam aflegt en de levenskracht eruit verdwijnt. Het is de hoogst denkbare gelukzaligheid. Vergeleken met het liefdesspel gedurende de huwelijksnacht, waarbij de echtgenoten samenkomen en zich verenigen, is de gelukzaligheid van de jnani die gescheiden wordt van de vitale ademhaling en bewustzijn duizend keer intenser. Het huwelijkspaar wordt één, de jnani valt uiteen!

Neem deze aansteker als voorbeeld. Die is als nirgunarajas, dat is potentiële hitte. In oorsprong ben

26

InZicht 3.2017

ONPERSOONLIJK

ik nirgunarajas. Dankzij de aansteker verschijnt uit de aansteker een vlam. In de vlam is er het besef ‘Ik ben’, net als de levenskracht en de mind. De levenskracht voert alle acties uit. De mind doet de communicatie en het besef ‘Ik ben’ is de getuige. Zo zit het in elkaar.

NIETS

Om te kunnen spreken moet de vlam aanwezig zijn. Dat wil zeggen, het ‘ik ben’-principe, de vitale ademhaling en de mind moeten er zijn. Alleen dan kan er gesproken worden. Ik ben nirgunarajas. Ik ben als de aansteker, met of zonder vlam. Ik ben nirguna en nirrajas, zonder attributen. In mijn toestand is bewustzijn afwezig. Net zo heb ik geen rajas nodig, dat wil zeggen dat ik geen enkel vermaak wil hebben. In mijn ware toestand is niets.

Als het besef ‘Ik ben’ er is in aanwezigheid van de vitale ademhaling en de mind - dat is de toestand van rajas in tegenstelling tot nirrajas - zijn bezigheid en vermaak essentieel. Dat kun je bij iedereen zien. We kunnen nooit onze tijd in ledigheid doorbrengen.

We zijn altijd wel met het een of ander bezig. Als de vitale ademhaling het lichaam verlaat, verdwijnt ook het ‘Ik ben’-bewustzijn. Wat dan overblijft is de toestand van nirrajas-nirguna.

mayatita (wat aan maya voorafgaat), het Absolute.

Wat was je honderd jaar geleden? Toen had je geen enkel besef dat ‘je bent’. Het ontbrak aan de herinnering dat je bent. Nu, in de huidige situatie, besef je dat ‘ik ben’. Maar wat zijn de noodzakelijke voorwaarden om dit te kunnen beseffen? Sattva-guna is essentieel. De hoofdzaak is dat er een fysiek lichaam is om dit ‘Ik ben’-bewustzijn te dragen. En op zijn beurt hangt sattva-guna af van dat fysieke lichaam.

Maar allemaal tezamen - lichaam, besef ‘ik ben’, de vitale ademhaling en de mind - zijn ze allemaal tijdelijk. Zolang er een lichaam beschikbaar is, gaat het kennen door.

Hoe hier nu aan te ontsnappen? Dit kennen moet zichzelf ontdekken, het moet zich van zichzelf bewust worden. In dat proces van bewustwording kan het deze toestand verlaten en verblijven in het Absolute, in de staat van niet-kennen. Dus je moet eerst verblijven in zelf, in de staat van kennen.

Telkens als je zit te mediteren, onderhoud je de gedachte dat je de vorm hebt van een vrouw of man. Geef die concepten op! Om zo te mediteren is bijna onmogelijk. Slechts een enkeling mediteert zo zonder identificatie met het lichaam. t

KENNEN ONTDEKT ZICHZELF

Het ‘Ik ben’-bewustzijn noem ik de toestand van de vlam van de aansteker. Eerder heb ik gezegd dat het de sagunabrahman toestand is. Dat wil zeggen, er is een lichaam, er is vitale ademhaling, er is een mind met het besef ‘Ik ben’. En dat steunt allemaal op maya. Zonder maya of het ‘ik ben’-bewustzijn is de nirguna-nirrajastoestand wat overblijft. Het is de

Fragment uit Het ervaren van Niets, Nisargadatta Maharaj vertaald door Justus Kramer Schippers en Mieke Berger, Uitgeverij InZicht, ISBN 9789077908181)

27

Uit de weg gaan Patrick Kicken

Patrick Kicken (1974) is sinds 1989 actief als dj op de radio en vanaf 1995 landelijk bij de Tros, Vara en Veronica. Sinds 2009 doet hij samen met Paul Smit de podcast ‘Praten over Bewustijn’ en interviewt hij bekende en onbekende namen uit binnen- en buitenland over ontwaken, non-dualiteit en zelfrealisatie. Deze video-interviews zijn te vinden op YouTube: geentwee.nl. Ook is er sinds kort een 24 uurs-zender waarop interviews en satsangs te zien zijn: nondualiteit.tv . Een online radiozender is er ook: pobradio.nl . De 300 afleveringen van de podcast met Paul Smit zijn te vinden op nondualiteit.nu en in de nondualiteit app.

H

Bijna iedereen die een artikel voor InZicht geschreven heeft, heb ik de afgelopen acht jaar mogen spreken. Met een camera erbij. En wat me keer op keer duidelijk wordt als ik iemand spreek over het geliefde onderwerp non-dualiteit is dat hoe meer

‘ik’ niet bij het interview aanwezig ben als interviewer, hoe mooier het gesprek wordt. Dat is zelfs de reden dat ik het zo heerlijk vind om te doen. Even een uurtje rust van ‘mezelf’. Even oplossen, net als oploskoffie in een mok heet water. Even één worden met wat is.

Het is net als wat advaita-leraar Jan van Delden altijd zegt: ‘In het theedrinken ben je er niet. Je bent ervoor als je zegt: “Poe, wat is die thee heet” of je bent erna als je zegt: “Zo dat is lekkere thee.” Maar in het theedrinken zelf ben je er niet. En daarom is het zo fijn. En zie je iemand vaak ook even helemaal ontspannen als hij of zij een hap van een heerlijke maaltijd neemt of een slok van een precies koud genoeg biertje op een hete zomerdag.

Terug naar het interviewen. Ik sprak recentelijk met Rosemarijn Roes, in onze hoofdstad. Zij is de vrouw die Tony Parsons al jaren naar Nederland haalt, een van de meest radicale leraren uit wat ze noemen de ‘neo-advaita’-richting. Wat ik ook probeerde

28

InZicht 3.2017

et is een zomerse avond en ik sta op het punt om eens een flink stuk te gaan fietsen, door de mooie groene omgeving waar ik woon, De Ronde Venen. Net als ik onder de douche vandaan kom, hoor ik al wat gerommel en als ik goed en wel klaar sta om op de fiets te stappen, barst er een flink onweer los. Ik parkeer mijn tweewieler weer in de schuur. Dan maar (met ramen en deuren open, want ik hou van het geluid van de natuur) achter de laptop om een tekst te schrijven voor het blad waar ik ieder kwartaal zo van geniet.

OPLOSKOFFIE IN HEET WATER

hoog te houden tijdens het interview, zij sabelde het neer. ‘Er is geen ik!’ is wat ze me keer op keer voorhield als ik linksom of rechtsom toch nog een persoonlijk verhaal van haar boodschap probeerde te maken. Heerlijk vond ik het. En vind ik het. Heb het gesprek inmiddels zeker tien keer teruggehoord.

Het zet me weer even terug op mijn plek als het lijkt alsof de wereld me weer door een voorval tot iemand verklaard heeft.

DE DANS VAN HET GESPREK

Een andere lerares, Joanika Ring, vertelde me wel eens waarom ik dat interviewen volgens haar zo goed kan en fijn vind om te doen. ‘Je wordt instrumenteel als je interviewt’ noemt ze het. Een instrument van het zijn. Dat zijn ook de mooiste gesprekken, als de geïnterviewde en de interviewer wegvallen en het gewoon een gesprek wordt, waarbij de woorden, de vragen en de antwoorden als een perfect georkestreerd geheel vanzelf (uit het zelf)

gevormd worden, tot een dynamische dans. Zonder dat daar eigenlijk iemand de credits voor kan claimen. Dat is dan ook de reden dat ik zelden in beeld verschijn of mijn naam bij interviews zet. Het is het zijn zelf dat met zichzelf in gesprek is!

Een laatste ding dat mij opvalt tijdens de honderden interviews die tot nu toe spontaan ontstaan zijn is de heerlijke onbezorgdheid en rust die het met zich meebrengt. Geen onzekerheid. Geen gedachtes als ‘Wat nou als het dadelijk stilvalt’. Je zou er bijna naar gaan verlangen. Het interviewen kost mij geen moeite en ik voel me na afloop vaak nog energieker dan voorheen. Alsof je weer even hebt mogen proeven van hoe het werkelijk zit. Het lijkt soms wel alsof er een ‘onzichtbare vriend’ op het podium verschijnt, die met een grote glimlach toekijkt hoe naar ‘hem’ verwezen wordt. Was het niet Jezus die exact hetzelfde zei? ‘Waar er twee of drie verenigd zijn in mijn Naam, daar ben Ik in hun midden.’ t

29

© PETER VAN MIERLO

Wat me telkens duidelijk wordt als ik iemand spreek over nondualiteit is dat hoe meer ‘ik’ niet bij het interview aanwezig ben als interviewer, hoe mooier het gesprek wordt.

Het ego kan

30

InZicht 3.2017

zichzelf niet redden Lenie van Schie

In het spirituele krijgerschap krijgt het getransformeerde ego zijn werkelijke missie: een wezenlijke, optimaliserende bijdrage leveren aan de evolutie van Aarde en het leven hier.

W

e ontwikkelen allemaal een ego-identiteit. Ze geeft ons als kind houvast en steun in de wereld. Maar als we verder willen groeien als mens, als individu, wordt dat wat ons houvast geeft, tot iets wat ons vasthoudt. Het wordt een hindernis. Wat kunnen we hieraan ‘doen’?

HET EGO

Wij kennen onszelf in en door de wisselwerking met onze omgeving.1 Al vanaf de geboorte kijken we in de ogen en de gezichtsuitdrukking van de ander.

Wat we zien wordt als een spiegel waarin we onszelf zien. En zo ontstaan de beelden over onszelf en de wereld, zo ontstaat het ego waarmee we ons gaan identificeren. Wie we denken te zijn wordt in sterke mate bepaald door de opvattingen van de samenleving waarin we opgroeien.

Het is een belangrijke ontwikkeling in onze kindertijd, die houvast biedt als we opgroeien. Maar als we ouder worden, blijkt het ego niet altijd zo’n handige metgezel. Met name in een snel veranderende cultuur, waar voortdurend nieuwe normen en waarden ontstaan, biedt het ego weinig tot geen houvast meer.

De twijfel slaat toe. Veel mensen voelen zich onzeker, vragen zich af of ze wel competent zijn, zijn bang dat ze niet echt zijn, een rol spelen, door de

mand vallen…. Het ego wordt een hindernis, een jasje dat niet langer past.

En sommigen gaan op zoek.

We ontdekken dat we ons nog steeds spiegelen aan de buitenwereld, die ons op tal van manieren wil laten weten hoe we het moeten doen. En als onze zoektocht ons op het spirituele pad brengt, wordt het er niet eenvoudiger op. Want hier hoeven we alleen nog maar te ‘zijn’. Maar hoe doe je dat? Zijn?

DOENER

Het is wat mijn cliënten me heel vaak vragen: ‘Hoe moet ik het doen?’ Deze vraag wordt gesteld door een belangrijk aspect van het ego, de ‘doener’, in onze westerse cultuur sterk ontwikkeld. Voortgekomen uit interesse in de wereld en het leven op Aarde, ontstond al in de Griekse cultuur de behoefte om meer controle te krijgen over ons leven. De successen die in de loop van vele eeuwen met deze houding zijn geboekt - onze hoge beschaving - heeft ons doen geloven dat alles oplosbaar en maakbaar is.

En als het ons niet lukt om gelukkig te zijn, rust te vinden, ons innerlijk zeker te voelen, dan krijgen we het gevoel dat er met ons iets mis is.

Als ik terugkijk op mijn leven, dan kan ik zien dat de doener gedurende een belangrijk deel van mijn leven mijn redding is geweest. Een van de sleutel- w

31

Lenie van Schie (1946) heeft sociale wetenschappen gestudeerd, waarna ze 10 jaar les heeft gegeven in onder meer communicatietraining en agologie. Ze is opgeleid tot lichaamsgericht therapeut in diverse tradities en geregistreerd gz-psycholoog.

Sinds 1990 heeft ze een eigen praktijk.

Lenie is sinds 1989 student in de Diamantbenadering van A.H. Almaas, waarin ze inmiddels ook de teachersopleiding heeft gedaan. In 1999 verscheen haar boek Leven in beweging.

zinnen die mijn handelen onbewust aanstuurde was: ‘ik moet het voor elkaar zien te krijgen’. In mijn kindertijd betekende die zin dat ik op de een of andere manier uit de nesten moest zien te komen waar ik door en met het gezin waarin ik opgroeide, terecht was gekomen. Hij kreeg steun van het adagium van mijn ouders: ‘waar een wil is, is een weg’ en het leek te lukken.

realiseren dat de doener niet bestaat. Dat ik het niet voor elkaar kan krijgen en dat ik dat ook niet hoef te doen. En er kwam rust.

ZELFONDERZOEK

De doener werd een innerlijke drijfveer die mij voortstuwde. Die mij deed studeren en ervoor zorgde dat ik een eigen praktijk opbouwde. Dat ik mij niet liet weerhouden door angst. Had ik mijn ouders nooit kunnen redden, met mijn cliënten lukte dat wel. Zij werden gelukkiger en mijn gevoel van eigenwaarde steeg. Mijn narcistische zelf floreerde en ik werkte hard om de onderliggende onzekerheid en twijfel te overwinnen.

Tot een diepe vermoeidheid en een terugloop van cliënten in mijn praktijk me op mezelf terugwierpen. Ik zag hoe mijn eigenwaarde nog steeds afhankelijk was van beelden die ik in wisselwerking met de buitenwereld over mezelf had gevormd. Hoe ik vasthield aan mijn verworven identiteit.

Het was pijnlijk om toe te geven dat ik niet die fantastische therapeut was die iedereen kon helpen.

Het voelde als gezichtsverlies. Ik herinner me hoe ik door het bos liep - daar had ik nu tijd voor - en me afvroeg in wiens ogen ik afging. En ik ontdekte, tot mijn verbazing, dat er niemand was die op die manier naar me keek. Het was mijn eigen projectie.

Dat hielp en de doener begon zich over te geven. In de loop van de jaren erna ging ik me steeds meer

Deze ervaring geeft ruimte. Tot de doener terugkomt en ik verder moet met het onderzoek. De leidraad hierin, de innerlijke motivatie, is de liefde voor dat wat waar is. Zelfonderzoek brengt je in contact met je beschermende weerstand, met je overtuigingen die je niet op wilt geven, met angst, reactiviteit, woede en verdriet. Het is een voortdurende uitnodiging aan de waarheid om tevoorschijn te komen, hoe pijnlijk of bedreigend die ook mag zijn.

Er is moed voor nodig om dit pad te gaan. Het vraagt openheid en bereidheid om wie en wat we zijn onder ogen te zien. Het geeft ons een doorkijk in onze persoonlijke voorkeuren, in de manier waarop we onszelf verdedigen, ons straatje telkens opnieuw schoonpoetsen.

De gevoelens die vrijkomen zijn gebaseerd op ervaringen in onze kindertijd, opgedaan in wisselwerking met onze omgeving. Ze laten ons zien hoe onze omgeving met ons is omgegaan en we zijn er ons mee gaan identificeren. Maar we zijn die gevoelens niet, we hebben ze. En als ze vrijkomen, komt er ruimte voor primaire kwaliteiten zoals compassie, moed, liefde en zachtheid.

Deze vorm van zelfonderzoek brengt ons ook dichter bij, alsmaar dichter bij ons Zelf. Voorwaarde is dat we mogen zijn waar we zijn. Alleen daar, op die plek, kan dit proces werkelijk vruchten afwerpen.2 En zo bevrijdt Liefde voor de Waarheid je van het

32

InZicht 3.2017

INNERLIJKE DRIJFVEER

gevoel dat je jezelf moet beschermen tegen en afschermen van een buitenwereld die niet geïnteresseerd lijkt te zijn in jou. Hier wordt iets omgedraaid: in plaats van je behoefte om door de wereld gezien te worden, ontstaat de behoefte om de wereld te begrijpen en te zien. De behoefte om een lichtende bijdrage te leveren aan wat jij om je heen waarneemt. Hier is de spirituele krijger geboren.

waarin compassievolle dienstbaarheid wordt ingezet om onderdrukkende machtsstructuren te ontmantelen.

En we hoeven de Bijbel maar op te slaan om te ontdekken dat Jezus van Nazareth een rebel bij uitstek is, die zich in zijn handelen duidelijk verzette tegen de mores van zijn tijd en in woede de geldwisselaars de tempel uitstuurde.

SPIRITUELE KRIJGER

Het zelfonderzoek gaat door. Er blijven wellicht altijd plekken waar ons ego opnieuw de kop opsteekt. Maar er komt steeds meer vrijheid en in het spirituele krijgerschap krijgt het getransformeerde ego zijn werkelijke missie: een wezenlijke, optimaliserende bijdrage leveren aan de evolutie van Aarde en het leven hier. t

Ik ontmoette de spirituele krijger voor het eerst in de ‘Shambala teachings’ van Chögyam Trungpa. Dit werk gaat uit van de veronderstelling dat er basale menselijke wijsheid bestaat die kan helpen om de problemen in de wereld op te lossen. De kern van deze traditie is onbevreesdheid. De spirituele krijger is niet langer bang om zichzelf te zijn en laat zich niet weerhouden door angst.

Spiritueel krijgerschap komt voor in veel verschillende culturen in Oost en West en is van alle tijden.

Het kent een moedig en gepassioneerd hart dat strijdt voor de waarheid. In tijden van grote turbulentie kunnen verontwaardiging en woede spirituele krachten tot verandering worden, mits ze effectief worden ingezet.

Zo roept de boeddhistische leraar Thissanara in haar boek ‘Time to stand up’ op tot sociaal-politiek engagement. Ze benadrukt de dynamische kracht van de feminiene energie die vertegenwoordigd is in de Vaijrayogini. In haar hand draagt deze godin een scherp mes waarmee ze onverschilligheid en illusies doorsnijdt.

Spiritueel leraar Andrew Harvey beschrijft in zijn boek ‘The Hope’ een vorm van spiritueel activisme

Noten 1. Meer over de ontwikkeling van de ego-identiteit in ‘Een Wonderlijke Werkelijkheid’, InZicht, september 2016.

2. Zelfonderzoek is de meest belangrijke oefening die wordt toegepast in de Diamantbenadering. Als dit onderzoek wordt gedaan vanuit liefde voor de waarheid brengt het je altijd verder. De kracht die dit mogelijk maakt is de ‘optimizing force’. Je vindt meer hierover in de glossary van de school. (http://www.ahalmaas.com/glossary/ optimizing-force) Google. In de school wordt zelfonderzoek gekoppeld aan specifieke teachings die je verder helpen.

Meer over zelfonderzoek: A.H.Almaas: Spacecruiser inquiry, Een paginalange beschrijving vind je op mijn website: www.soekja.nl Over het spiritueel krijgerschap: Chögyam Trungpa: Shambala, the sacred path of the warrior, 1985, (vertaald in het Nederlands, maar in de vertaling krijgt het een oordelend vingertje!).

Thissanara: ‘Time to stand up’, An Engaged Buddhist Manifesto for Our Earth - the Buddha’s Life and Message Through Feminine Eyes, 2015.

Andrew Harvey: The Hope, a guide to sacred activism, 2005.

33

Peter was Apachepiloot bij de luchtmacht. Nu is hij spiritueel leraar, schrijver, vlogger en coach.

Uiteindelijk was er niets anders meer dan bewust-zijn.

De ervaring begon alles te omvatten en het vredige gevoel ging over in emotionele extase.

Er was niets anders dan het onbeschrijflijke. De perfectie van het geheel was kraakhelder. Alle verschijningsvormen waren in een eeuwige kosmische dans.

W

Het voelde zo beperkend om weer terug te zijn in mijn lichaam en persoonlijkheid toen de Ayahuascaceremonie voorbij was. Wat was mijn verlangen groot om terug te gaan naar die ervaring! Het contrast was zo groot. Het was zo bevrijdend geweest om er niet meer te zijn. Eerlijk gezegd wilde ik ook helemaal niet terug, maar ik kon het niet tegenhou-

34

w

Š PETER VAN MIERLO

oorden schieten tekort om de ervaring te beschrijven.

Dit ging ver voorbij aan mijn wildste dromen. Mijn hart stroomde over van liefde en geluk. Tranen bleven stromen. Het voelde als thuiskomen, vrede, onvoorwaardelijke liefde, moeiteloos zijn, oplossen, opgaan in de bron, bevrijd uit mijn lichaam, bevrijd uit mijn persoonlijkheid, geen ik, geen mij, geen mijn, puur bewustzijn, extase, eenheid, goddelijk, onbeschrijfelijk‌

InZicht 3.2017

Hoe “Verlangen naar Afwezigheid” transformeerde in “Dankbaarheid voor Aanwezigheid” Peter Gordijn

35

den. Het gebeurde. Het lukte me simpelweg niet om er te blijven.

ACHTER DE SCHERMEN

Dit was zo’n belangrijke mijlpaal in mijn leven, zo ongelooflijk waardevol. Het voelde alsof ik een kijkje achter de schermen van het leven had gekregen en daarmee een bron van onuitputtelijke innerlijke rust en levensvreugde had ontdekt. Dit was er altijd al; ik was het alleen vergeten.

Eenmaal terug in mijn normale omgeving had ik moeite om erover te praten. De oude manier van denken, die ik een week geleden nog zelf had, heeft geen plaats voor dit soort bijzondere bewustzijnservaringen. Laat staan dat de oude manier van denken openstaat om te horen hoe enorm beperkt deze werkelijkheid is. Nu wist ik niet goed hoe ik mij moest verhouden tot anderen. Het liefst wilde ik het iedereen vertellen maar de reacties waren sceptisch.

Een dierbare die ik het meest durfde te vertellen, was zelfs bang dat ik in een psychose zat.

Door de afkeurende reacties verlangde ik nog sterker terug naar afwezigheid. Wat deed ik hier

36

nog? Waarom hield ik mezelf nog in leven? Ik begon ineens te begrijpen dat in sommige sektes massaal zelfmoord werd gepleegd. De dood is slechts een overgangsfase, wist ik nu. Ineens was die hele veiligheidsfetisj van onze maatschappij zo vreemd.

Waarom al die angst en stress en moeite om ons gevangen te houden in dit beperkende lichaam? Er was maar één logisch antwoord: onwetendheid.

‘Het enige echte filosofische vraagstuk is: Wel of niet zelfmoord plegen,’ aldus Alan Watts in een van zijn seminars op YouTube. Vanuit het oude denken had ik dat een heel stomme vraag gevonden. Nu vind ik hem briljant. Feitelijk komt de vraag neer op: ervaar ik dit leven als een zegen of als een vloek, als goedaardig of als kwaadaardig?

EENHEIDSERVARINGEN

In plaats van rigoureus uit het leven te stappen, kon ik natuurlijk ook kijken of ik nog een ‘eenheidservaring’ kon krijgen. Het lukte me net als tijdens de eerste ceremonie om met mijn bewustzijn uit mijn lichaam te gaan. Het pure vrije bewustzijn kan zoveel meer en is zoveel sneller, en het is ook volledig

InZicht 3.2017

Overgave is voor mij de enige logische manier van leven moeiteloos. Het was alsof een onuitputtelijke energie alles mogelijk maakte wat er in me op kwam, als een droom waarin alle verlangens en ideetjes die opborrelden vanzelf gebeurden. En ik beleefde dat alles alsof het hartstikke echt was.

Het speelse jonge kind in mij kwam helemaal los en ik beleefde allerlei avonturen. Daarna begon het spelen te vervelen: waar was die eenheidservaring?

Hoe kom ik daar? Ik herinnerde me dat het pas begon toen ik ophield met doen; juist het streven ernaar houdt het tegen. Ik was als een gretig kind dat van alles aan het doen was wat ik maar kon bedenken. En nu wilde ik de eenheidservaring. Ík wilde dat. Ík was aan het zoeken naar manieren om er te komen. Ík was aan het streven. Toen viel het kwartje: ik doe… nog steeds een ik die streeft…

Het werd rustiger en vrediger. Lang worstelde ik nog met het loslaten van alles wat met ‘doen’, ‘streven’, ‘weerstand’, ‘ik’ en ‘mijn’ te maken had.

Uiteindelijk was er niets anders meer dan bewustzijn. De ervaring begon alles te omvatten. Het vredige gevoel ging over in emotionele extase. Er was niets anders dan het onbeschrijflijke. De perfectie van het geheel was kraakhelder. Alle verschijningsvormen waren in een eeuwige kosmische dans.

Alles was met alles verbonden. Alles beïnvloedde elkaar. Alles ontstond wanneer de condities gunstig waren, bloeide op zolang de condities gunstig bleven en verdween weer wanneer de condities niet meer gunstig waren. Alles klopte precies. Alles was een perfect logisch gevolg van alles wat er gebeurde. Het was het mooiste wat ik ooit had gezien.

Het was alsof alle puzzelstukjes op hun plek vielen.

Zelfs de ellende in de wereld had ineens een kloppende plek in het geheel. Zelfs de worstelingen van ego’s. Zelfs de afkeurende reacties van mijn dierbaren op mijn eenheidservaring. Zelfs mijn schattige poging om ze te laten delen in mijn geluk. Alles, zonder enige uitzondering, was volmaakt.

BERUSTEN IN NIET-WETEN

Terug in het ‘normale leven’ ging het omschakelen mij beter af. De helderheid bleef. Het was me duidelijk dat ‘de werkelijkheid’, de tastbare wereld zoals ik die 34 jaar lang dacht te kennen, slechts een fractie is van die kosmische dans. De mens kan dat niet bevatten. Het is niet waar te nemen met onze beperkte zintuigen en het is niet te begrijpen met ons beperkte rationele denkvermogen. Gelukkig hoeft dat ook niet. Door een rotsvast vertrouwen in de goedheid, de perfectie, de volmaaktheid van het geheel kon ik berusten in niet-weten.

‘Het normale leven’ voelt nog steeds aan als traag en beperkt. Tegelijkertijd is het me ook duidelijk dat veel ervaringen niet mogelijk zouden zijn zonder de ervaring van een individu. Het lukt me steeds beter om de perfectie van het geheel ook hier en nu te zien. En wanneer me dat niet lukt, vertrouw ik op mijn diepe innerlijke weten dat het slechts iets zegt over mijn menselijke beperkingen. Als ik in staat zou zijn om het geheel te zien, zou ik zien dat alles met alles verbonden is, alles elkaar continu beïnvloedt, alles geconditioneerd is, alles logisch is en alles precies klopt. Als mens snap ik er vaak geen barst van en toch weet ik 1000% zeker dat het waar is.

Vertrouwen op de perfectie van het onbeschrijflijke geheel betekent voor mij ook overgave aan dat onbeschrijflijke. Ik weet dat het zowel buiten mij als door mij heen de kosmische dans doet. Het laat mijn hart kloppen, het verteert mijn voedsel en laat mijn bloed stromen. Zelfs de dingen die ik zelf denk te ‘doen’ zijn in werkelijkheid een logisch gevolg van de kosmische dans. Het laat mijn gedachten opkomen, het laat mijn emoties ontstaan, het maakt mijn keuzes en het geeft me de ervaring dat ik die keuze zelf maak. Briljant.

INNERLIJK KOMPAS

Hoe kan ik leven in overgave? Super simpel: door

37

w

Non-dualiteit en Zelfliefde Zaterdag 16 december 2017, Amersfoort

te luisteren naar mijn innerlijk kompas. Dat is een perfect werkend emotioneel feedbacksysteem. Het kent twee standen: iets voelt goed of iets voelt niet goed. Voelt het goed? Dan is er sprake van overgave.

Voelt het niet goed? Dan is er sprake van innerlijke weerstand. Vroeger leerde ik te leven vanuit mijn rationele denkvermogen. Mijn drukke gedachten overschreeuwden gemakkelijk mijn innerlijk kompas. Mijn ratio was de baas. Keuzes op gevoel maken was het domste wat je kon doen, dacht ik toen… hoe blind kon ik zijn…

Sinds mijn eenheidservaringen is overgave voor mij de enige logische manier van leven. In de praktijk betekent dat onvoorwaardelijk mijn innerlijk kompas volgen. Door mijn rotsvaste vertrouwen in de volmaaktheid van het onbeschrijflijke geheel zie ik steeds meer de perfectie in de wereld. Met verwondering zie ik de diversiteit en variëteit van wat er allemaal is ontstaan in die dans. Ik ben dankbaar voor de rijkdom aan levenservaringen die ik krijg, waarbij het pad van overgave me zelfs op plekken brengt die ik zelf niet eens had kunnen bedenken.

Zo schrijf ik dit vanuit een kasteel in Frankrijk.

Mijn uiteindelijke conclusie over het filosofische vraagstuk van Alan Watts is dus: het leven is een zegen en ik pleeg geen zelfmoord. Een impuls voor zelfmoord, het leven zien als een vloek, is niets anders dan falen om de perfectie van de kosmische dans te zien in alles. Zodra ik weer besef dat alles onbeschrijflijk volmaakt is, ervaar ik weer een onverwoestbare rust en dankbaarheid voor aanwezigheid. t

Reizigers op het non-duale spirituele pad voelen die onvoorwaardelijke liefde vaak wel in teksten of bij leraren maar niet in henzelf. In de regel durven we niet te vertrouwen op onze essentiële goedheid. In tegendeel, we zijn vaak verwikkeld in een levenslange poging om ‘goed’ te worden.

De aanname van onvolkomenheid vindt zijn oorsprong in onbewuste zelfbeelden en traumatische ervaringen. Die staan het rusten in non-duaal Gewaarzijn ernstig in de weg. Meditatie helpt wel, maar niet voldoende. Daarnaast is het noodzakelijk om contact te maken met deze onaffe gevoelens zodat ze tot rust kunnen komen. De aanvaarding van onszelf, precies zoals we zijn, is de sleutel tot non-duaal Gewaarzijn. En ook tot de liefde. Om die reden is zelfonderzoek een onmisbare stap op het spirituele pad.

Themaworkshop Alexander Zöllner, Ybe Castelyn en Uitgeverij Samsara en Inzicht organiseren deze themaworkshop waarin de rol en betekenis van zelfliefde voor non-duale spirituele ontwikkeling nader wordt belicht. Onderwerpen: • Gezonde zelfliefde, en wat is het niet • De oorzaak van gehechtheid aan zelfkritiek • Omgaan met persoonlijke ‘thema’s’ in non-duale bewustzijnsontwikkeling • Zelfliefde als voorwaarde voor zelfrealisatie Inleiders: Alexander Zöllner, spiritueel leraar en trainer.

Auteur van het Handboek Non-duale Coaching en Therapie. www.artoflife.nu Ybe Casteleyn, integratief psychotherapeut. Schrijver van ‘Sterker worden waar het pijn doet’ een voel- en doe-boek over traumaverwerking. www.ybecasteleyn.be Programma Aan de hand van korte inleidingen, meditaties en enkele oefeningen maak je kennis met de bevrijdende effecten van gezonde zelfliefde in het kader van non-duale bewustzijnsontwikkeling.

Praktisch Tijd/plaats: Zaterdag 16 december 2017 van 14.00-17.30 uur.

Leicesterzaal, de Observant, Stadhuisplein 7, 3811 LM, Amersfoort. (Parkeren in de parkeergarage voor de deur.)

Aansluitend een drankje in het café van de Observant.

Kosten: € 20,- Abonnees van Inzicht: € 15,Aanmelden: email naar: info@artoflife.nu of tamara@samsarabooks.com Voor vragen: Meinhard van de Reep 06 493 857 34 of meinhard@samsarabooks.com

38

G AST- C OLUMN - TAETSKE KLEIJN

Het gouden kalf

D

e realiteit is er. Altijd. Bizar dat je ernaar zou moeten zoeken. Het punt is, je ziet het niet.

Je ervaart het niet. Net zoals je geen voetbalwedstrijd ziet als je voor de tv zit. Net zoals je geen terroristische aanslag meemaakt als je erover in de krant leest. Net zoals je je vriend niet ziet als je met hem skypet.

Wat je ziet, wat je ervaart, is je verbeelding ervan. En de verbeelding is het gevolg van het overlevingsmechanisme in het lichaam dat dit beeld nodig heeft om te kunnen functioneren. Net zoals een robot eigen camerabeelden moet maken en analyseren om zijn weg te kunnen vinden.

Het ontwikkelen van het vermogen om de verbeelding en het werkelijke niet meer door elkaar te halen, zou je ‘je zoektocht’ kunnen noemen. Hoewel dat een misleidende term is. Als we iets zoeken, dan maken we er een beeld van in onze geest en kijken of we ergens iets zien dat er op lijkt. Als je dit op de spirituele zoektocht toepast, ben je bij voorbaat verloren. Het zal je ertoe aanzetten om te willen luisteren naar mensen die praten over wat de realiteit is. Het zal je ertoe aanzetten om te willen begrijpen waar ze het over hebben, er boeken over te lezen. Dat wil zeggen: je eigen beelden te maken op grond van die van anderen.

Mijn tip: doe dat niet! Blijf uit de buurt van iedereen die een poging doet de werkelijkheid te beschrijven. Lees er niet over, praat er niet over. Het brengt je verder van huis.

Als de realiteit kon spreken, zou ze zeggen: “Maak geen beelden van mij, want ze zullen verhinderen dat je mij vindt.”

Vertrouw erop dat als de sluiers vervagen (het verbeelden tot rust komt) je het vanzelf wel ziet. Waarbij een blinde net zo ziend is als een ziende in dit geval, want aan je ogen heb je niets.

Een van mijn favoriete citaten van Nisargadatta is:

Thoughts are just ripples in the mind. When the mind is quiet, it reflects reality. When it is motionless through and through, it dissolves, and only reality remains.

Ik wil je niet ontmoedigen, maar de bottomline is: de werkelijkheid is niet waar te nemen, alleen de spiegeling ervan die in de geest wordt gemaakt. Hoe stiller de geest, hoe zuiverder de spiegeling. Die zuivere spiegeling kun je een ontwaken noemen. Dat wil zeggen, het waarnemen van de werkelijkheid, ontdaan van alle interpretatie, ontdaan van alle ballast, ontdaan van de irreële scheidingen en identificaties die worden aangebracht vanuit het natuurlijke streven naar zelfbehoud.

Toch is er een volgende stap mogelijk. Of stap? Een toestand. Een genade, waarbij de stilte zo diep is, het vertrouwen zo groot, dat de geest voor een moment volkomen stilvalt. Door en door. Zodat zelfs het spiegelen een doen te veel wordt. Dan blijft alleen de werkelijkheid.

Golft water, dan weerspiegelt het de maan in fragmenten die allemaal een eigen leven lijken te leiden. Hoe meer het water tot rust komt, hoe getrouwer de spiegeling. Maar nog steeds is de spiegeling niet de maan.

Ook niet als je je omdraait en je de directe spiegeling van het licht in je eigen geest waarneemt. Hoe zuiver, hoe ik-loos, die spiegeling ook is. Pas als het mechanisme van spiegeling zelf ontspant, onthult de werkelijkheid zich. Maar dan is er geen waarnemen; geen waarnemer, geen waargenomene. Dus waar praten we over? De pogingen van de geest om er achteraf toch vorm aan te geven. Omdat hij niet anders kan. En dan buitelen de metaforen en associaties over elkaar.

Hoe mooi en kunstig ook, allemaal niet dat. Golven in het water.

Breng de geest tot rust en ga het avontuur van nietweten aan.

39

Dick Sinnige (1956) verenigt de weg van de overgave, zoals de soefi’s die kennen, met het heldere inzicht van advaita vedanta. In de versmelting van hart en verstand valt het onderscheid weg: God is aanwezig in ieder stofje en alles staat in het teken van bewustzijn. Op Facebook deelt hij dit besef op speelse wijze.

Dick geeft satsang in Amsterdam en door het hele land, op festivals als OpenUP en Ooh La La.

Schitteren door Dick Sinnige

W

ie zich verliest in de buitenkant wordt niet gelukkig. Uiteindelijk wil je dan het liefst overal van af. Regelmatig plegen mensen zelfmoord, omdat ze het contact met hun innerlijke wezen niet meer kunnen voelen. De persoon die je bent - die geboren is en die ook weer zal sterven - is een ervaring die je meemaakt als bewustzijn. Je ware natuur is puur bewustzijn. Onveranderlijk. Het is eigenlijk heel merkwaardig dat we dat vergeten zijn. En het is heel eenvoudig om het weer te weten. Je bent de open ruimte van het bewustzijn. Bewustzijn is vrij en valt onder geen enkele wet. Het is de stilte in je die weet.

een oneindigheid van stil bewustzijn.

Tot in detail gaat alles precies zoals het gaat. Er is niet iemand die iets doet. Er is alleen soms een gedachte, die achteraf denkt: Dat heb ik gedaan. Er is alleen de gelijktijdigheid van dit moment. En hier vind je geluk. Hier vind je je ware natuur, die stille gelukzaligheid is. In het zelfverlichte wezen van eenheid. Je bent het ongekende in het bekende, het onzichtbare in al het zichtbare, het afwezige in de aanwezigheid. Het verlangen naar afwezigheid is het verlangen naar de compleetheid die al is gegeven. Je voelt je pas echt goed als je vrij bent van jezelf!

TIJDLOZE BRON

Dit leven is een droom, die verschijnt en verdwijnt in een oogopslag. Het bewustzijn van deze droom is in geen enkele dimensie te vangen. Als je het besluipt, stuit je op een absolute afwezigheid. Je wordt gedragen door iets wat al het bestaande overstijgt.

Een lichtheid boven de zwaartekracht. Het hele universum rust op een lichtende leegte. Ieder moment lost voortdurend op.

Alles gaat van oplossing naar oplossing. En ertussenin, flinterdun, dit unieke moment. We zijn de gelijktijdigheid van dit moment, omgeven door

Je staart je niet blind op de uiterlijke situatie, maar je ervaart de innerlijke vibratie, die onder je gedachten ligt. En als je daarbij eventueel je gedachten verliest, dan is dat lekker meegenomen. Je kijkt niet naar jezelf, maar vanuit jezelf. Je laat los hoe en wanneer dingen zich zouden moeten voltrekken.

Je geeft meer om hoe je je voelt, dan om hoe het zich manifesteert. Je leeft als de scheppingskracht zelf, in een open aandacht! Je bent onafscheidelijk van de oorsprong, hier is niets te winnen en niets te verliezen. Wat blijft er van je over als je niets meer te verliezen hebt? Uiteindelijk zul je alles vergeten, alles kwijtraken, behalve de tijdloze bron van inspiratie, die je nu al het geluk schenkt. t

40

InZicht 3.2017

ONEINDIGHEID

afwezigheid

41

Het hele universum rust op een lichtende leegte - ieder moment lost voortdurend op.

Hans Laurentius

Het doel Het doel van spiritueel onderzoek is het realiseren van Waarheid, het hervinden van werkelijke vrijheid. En niet: een leraar worden!

42

InZicht 3.2017

Hans Laurentius (1964) volgde tussen 1994 en 1998 opleidingen tot spiritueel therapeut en docent spirituele therapie o.l.v. met name Ad Stemerding. In deze periode kwam ook advaita op zijn pad. Vooral zijn kennismaking met de geschriften van Nisargadatta Maharaj en Ramana Maharshi leidden een transformatie in. Tussen 1998 en 2009 leidde Hans honderden satsangs en retraites. Er verschenen zes boeken van hem, waaronder De vreugde van verlichting, Zelfherinnering en Een herfstvol Satsangs, acht satsang-cd’s en vele artikelen (o.a. in InZicht). Tegenwoordig richt hij zich met name op individueel werk, maar geeft hij ook met enige regelmaat een dagworkshop. Meer info op: www.hanslaurentius.nl

E

ven had ik het idee dat nevenstaand waanidee een beetje was weggevallen, tot Kasia me herinnerde aan de bijna eindeloze reeksen non-dualiteitleraren, -coaches en wat al niet zoals die in InZicht en op internet opduiken. Blijkbaar had ik weer even niet opgelet, maar inderdaad. Tegenwoordig is alles non-dualistisch en enig begrip of een kleine kensho (verlichtingservaring) is al reden genoeg een toko op te zetten, aan het schrijven te slaan, een website te bouwen en bijeenkomsten te organiseren.

Erg diep en stabiel hoeft het (al dan niet aanwezige inzicht) niet te zijn, als er maar min of meer over gepraat kan worden, met liefst her en der een oefeningetje tussendoor of een andere als zinvol bestempelde opvulling. Non-dualistisch dansen misschien of advaitisch wie-ben-ikken, of wat dan ook.

Allemaal prima natuurlijk vanuit de totaliteit bezien, maar op relatief niveau vaak tenenkrommend! Anyway en nogmaals: het doel van spiritueel onderzoek is niet om leraar te worden, een winkeltje te beginnen of zoveel mogelijk likes te verzamelen op je advaitische fakebookpagina!

© PETER VAN MIERLO

VUUR

Echte leraren zijn net zo zeldzaam als echte zoekers, laat dat helder zijn. Praatjesmakers zijn er genoeg, maar een echte leraar gaat verder dan enkel populaire spiri-praatjes. Een echte pakt je bij je kladden, doorziet je maniertjes, haalt je ego onderuit, timmert je vast op de feiten, is er niet op uit vriendjes te maken, voelt gevaarlijk intens, is confronterend, triggert je angsten en je liefde en is niet zo geïnteresseerd in wat er van hem of haar gevonden wordt. Een echte leraar is als vuur, hij zal aanwakkeren wat in je brandt, niet troosten en blussen. Hij gooit olie op het vuur

en mijdt wijwater als de pest. Voor een echte leraar is niks heilig, behalve waarheid zelf. Zeker, hij/zij zal je helpen, maar niet je ego, alleen wat echt in je is.

En hij/zij heeft meestal lak aan je gezondheid, sociale omgeving, hypotheek, geschiedenis en conventies.

VALKUIL

Nou ja, zo kan ik nog wel even doorgaan, maar zo is het wel genoeg dunkt me. Trap niet in de val waar velen in zitten: de coach of leraar uithangen, terwijl niet echt gerealiseerd is waarover gesproken of geschreven wordt. Het is een vreselijke valkuil waar je amper meer uitkomt. Er loopt er eentje rond in totale verwarring na jaren beweerd te hebben de zuivere waarheid te ZIJN. Oeps. En dat was geen kleine jongen op het satsangtoneel. In Holland zijn heel veel kleine meestertjes (zoals Alexander ze noemde), maar een groot deel van hen kan niet leveren wat ze aanbieden. Trust me! (or not).

Populariteit is geen norm. Kwaliteit en authenticiteit wel. De band die de meeste plaatjes verkoopt is niet automatisch de beste band. Sterker nog, heel vaak juist niet! Zo ook met leraren. Meestal is het niet veel meer dan het aanreiken van eenvoudige, hapklare, moeiteloze, risicoloze brokken. Van die shit waar je geen tanden voor nodig hebt. Maar ik hoop dat je geen baby bent, en geen tandeloze feeks of ouwe lul.

En anders: veel plezier met de halve waarheden, goed klinkende onzinnigheden, oppervlakkige filosofietjes en andere non-dualiteits-new-age-mixjes in steriele, recyclebare, gevaararme, kindvriendelijke verpakkingen. t Uit: Olie op het vuur - notities omtrent spiritueel ontwaken van Hans Laurentius. Brave New Books, 2016

43

K LASSIEKE TEKST

G

© ROTHKO, UNTITLED 1969

Je bent niet onderweg naar verlichting...

44

a alles wat met zintuigen waar te nemen is uit de weg alsof het vergif is, als je verlangt naar bevrijding.Wees verdraagzaam, oprecht, tevreden en heb mededogen; laat dat het tegengif zijn.

Je bent niet de elementen aarde, water, vuur, lucht of zelfs maar ether.Voor bevrijding is het noodzakelijk dat je weet dat je Bewustzijn bent, die de getuige is van alles wat waarneembaar is.

Je kunt op dit moment al vrede en gelukzaligheid ervaren en bevrijd worden van wat je bindt, als je maar verblijft in Bewustzijn en je jezelf beschouwt als iets anders dan je lichaam.

Je behoort tot geen enkele kaste, je bent niet onderweg naar verlichting en je bent niets dat een oog kan zien. Bedenk: je bent de ongebonden, vormloze getuige van alles en wees gelukkig.

Rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid, pijn en plezier behoren tot het domein van de mind en hebben niets met jou van doen. Je bent noch wie handelt en doet, noch wie de consequenties van zijn handelingen moet ondergaan. En dus ben je altijd vrij.

Je bent de ongedeelde, ongebonden getuige van alles.

Je denkt niet vrij te zijn omdat je de getuige voor wat anders aanziet. De gedachte dat je de uitvoerder van je handelingen bent, is als een giftige slang. Dien jezelf het tegengif toe: de overtuiging dat jij het niet bent die iets doet en wees gelukkig.

De overtuiging ‘Ik ben het ondeelbare Bewustzijn’ is het wapen waarmee je onwetendheid uitroeit. Dat leidt tot gelukzaligheid en vrij zijn van zorg.

Als je jezelf als vrij beschouwt, dan ben je vrij. Als je jezelf als gebonden beschouwt, dan ben je gebonden. Hiervoor geldt: ‘Denken schept zijn eigen werkelijkheid.’Je ware aard is Bewustzijn zonder actie, volmaakt en vrij. Je bent de alles doordringbare getuige, die verlangenloos aan niets gebonden is en die in een staat van vrede verkeert. Illusie doet je geloven dat je verwikkeld lijkt te zijn in samsara.

Je bent vereenzelvigd met het lichaam. Laat dat idee los door te weten dat je Bewustzijn bent en wees gelukkig. In werkelijkheid ben je stil en ongebonden, zelfverlichtend en vlekkeloos. De oorzaak van je onvrijheid is dat je nog steeds tracht je mind stil te krijgen. Je bent onveranderlijk, onverstoorbaar, onpeilbaar Bewustzijn, dat zonder oorzaak, vorm of beweging is. Bind je dus aan niets behalve Bewustzijn.

Herken dat wat aan je verschijnt, onwerkelijk is, en blijf trouw aan wat niet gemanifesteerd is.

Asthavakra Gita, eerste vers

InZicht 3.2017

C OLUMN - HAN VAN DEN BOOGAARD

Het maakbare leven

I

n november 1993 maakte ik in een klein, geïmproviseerd gezelschap een tocht over de Ganja La, een bergpas van 5330 meter in het noorden van Nepal. Het was koud en we waren slecht voorbereid.

Er was tekort aan drinkwater en voedsel en warme kleding, en de tocht was lang. Maar eenmaal op de top werden onze inspanningen ruim beloond. Voor ons, in een kaal en desolaat landschap van sneeuw en stenen, rezen gigantische witte bergtoppen op, waartussen ergens aan de horizon zich ook de Everest bevond. Het uitzicht was letterlijk adembenemend, en voor even waren alle ontberingen vergeten en verdwenen we in de grote ruimte.

Onderweg terug naar de bewoonde wereld kwamen we een ander gezelschap tegen. Het was onderweg naar de plek waar wij zojuist vandaan waren gekomen, op zoek naar een Duitse chirurg die daar drie weken eerder verdwenen was zonder een spoor achter te laten. De groep was net als wij de pas overgetrokken, maar toen men na een pauze verder wilde, had de chirurg gezegd dat hij nog even achterbleef om van het uitzicht te genieten. De groep vertrok alvast en zag hem nooit meer terug. Ze hadden het vermoeden dat hij zo in de greep was geraakt van het verlangen om te ontsnappen uit onze prestatiemaatschappij, dat hij zonder nadenken de wildernis was ingelopen. “Het wordt ‘abundance sickness’ genoemd,” vertelde onze gids. “Dat komt hier een of twee keer per jaar voor, en als we zo iemand al terugvinden, is het altijd stijfbevroren en verhongerd.”

Zo groot kan het verlangen zijn om niet meer mee te hoeven doen, om te verdwijnen in het niets, om op te gaan in rook en nevelen. De last van het leven wordt als dermate zwaar ervaren dat iedere ontsnappingsroute wordt gebruikt om eraan te ontkomen. En er zijn routes in overvloed: die van geld, seks, drugs, eten, muziek, aandacht, amusement en nog veel meer. Allemaal spelen ze in op een specifiek verlangen, maar de kern wordt altijd gevormd door onze weigering om het bestaan te accepteren zoals het is en te nemen zoals het komt. Het is een vorm van krankzinnigheid waar de

ontsnappingsindustrie gretig van profiteert. Want ieder verlangen creëert door de tijdelijkheid van zijn vervulling steeds weer een nieuw verlangen dat in de meeste gevallen gewoon weer dezelfde vorm aanneemt als het oude. Verlangen bijt altijd in zijn eigen staart en creëert zo een perpetuum mobile van wens en tijdelijke vervulling, een vicieuze cirkel waaraan we uiteindelijk meer dan aan wat dan ook willen ontsnappen.

Het begin en het einde van dat hele ontsnappingscircus is het diepe verlangen naar afwezigheid; de afwezigheid van onszelf als persoon, met alle problemen, angsten, pijn, verdriet en ongenoegen die, zo lijkt het, onvermijdelijk deel uitmaken van het persoon-zijn.

De samenleving drukt ons onophoudelijk op het hart om onze dromen te verwezenlijken; dromen van een andere wereld en een ander ik. We doen er alles aan om het leven naar onze hand te zetten en we falen telkens weer. Toch blijven we geloven in de mythe van het maakbare leven, als verlengstuk van de nog hardnekkiger mythe van onszelf als persoon. Maar we worden er, vaak zonder het in de gaten te hebben, doodmoe van.

Bij sommigen mondt dat uit in een onderhuids verlangen naar afwezigheid en een zoektocht naar iets of iemand die ons dat kan geven. Het is het tragische perpetuum mobile van de zoeker, waar ook weer gretig op wordt ingespeeld door de newage-industrie. En zo houden we elkaar eindeloos bezig en van de straat, in de hoop ooit het geluk te vinden.

De grote grap is natuurlijk dat die afwezigheid altijd al het geval is geweest. Als dat gezien wordt, lach je om alle idiote ideeën die jaar in, jaar uit als ruimtegruis rondom de egozon hebben gecirkeld. Lach je om het zotte idee dat er iets anders mogelijk is dan Dit, welke vorm Dit ook aanneemt. Ben je verbijsterd door het krankzinnige idee dat je uit het Nu kunt, dat je ergens anders kunt zijn dan Hier. Dan besef je dat je niet dat ruimtegruis bent, noch de zon, maar de ruimte zelf, de grote afwezigheid zonder begin of einde waarin alles verschijnt - ook het verlangen naar je eigen afwezigheid.

45

Verplaats je voeten

46

InZicht 3.2017

Vaak is het moeilijk om het idee los te laten dat je het beslist bij het rechte eind hebt. Dat is het bolwerk van het ego met zijn dikke, beschermende muren. Dat bolwerk verlaten is beangstigend, want je weet niet wat er kan gebeuren. Daar is vertrouwen voor nodig - maar waar kun je op vertrouwen?

Elias Amidon

S

oms komen we door onze gebruikelijke kijk op de dingen vast te zitten. We mogen er een bepaalde overtuiging of wens op na houden hoe het zou moeten zijn, maar anderen zijn het daarmee oneens en houden waar wij naar verlangen tegen. We zitten misschien op een dood spoor in ons werk of onze relatie, we dragen zorg voor een humeurige, bejaarde ouder en voelen ons in die rol vastgepind, we lijden aan een ziekte of zitten met een lichamelijke klacht die ons beperkingen oplegt en ons het gevoel geeft dat het leven zijn belofte niet is nagekomen. In dergelijke omstandigheden kan de logica van onze klachten uitermate overtuigend aandoen. Hoe meer we ons door die belemmerende situatie in beslag laten nemen, hoe meer we lijken te worden bevestigd in het gevoel dat we erover hebben.

Š PETER VAN MIERLO

BERGBEKLIMMEN

Op een keer tijdens het leren bergbeklimmen in Thailand merkte ik dat ik zo’n dertig meter boven de grond vastzat, me vastklampend aan een verticale rotswand. Ik kon niet bewegen. Er was geen ander houvast voor mijn handen te vinden en mijn vingers en armen brandden van de pijn in mijn poging om te blijven hangen. Ik was de wanhoop nabij, doodsbang om te vallen en hoewel ik wist dat het touw aan mijn riem mijn val zou breken, wist ik ook dat

47

Elias Amidon is sinds 2004 de geestelijk leider (Pir) van de Sufi Way. Zijn voornaamste leraar was Fazal Inayat-Khan; daarnaast was hij leerling van Qadiri Sufi’s in Marokko, boeddhistische Theravada-leermeesters in Thailand, Amerikaans-Indiaanse leraren van de Assemblies of the Morning Star, christelijke monniken in Syrië en zenmeesters van de White Plum Sangha. Een van zijn belangrijkste activiteiten binnen de Sufi Way is het organiseren van Open Pad Trainingen, die zich richten op de realisatie van zuiver non-duaal bewustzijn.

Voor meer informatie kijk op: www.sufiway.nl of neem contact op met Umtul Valeton-Kiekens: muvaleton@gmail.com

ik, als ik mijn greep verloor, zo’n drieënhalve meter naar beneden zou vallen voordat datzelfde touw me weer tegen de scherpe rotswand aan zou smakken.

Mijn hart ging tekeer, mijn gezicht drukte tegen de rotswand. Michel, mijn Franse vriend en instructeur, zag hoe wanhopig ik was en riep naar boven: “Verplaats je voeten!” Waarnaartoe? Ik zag of voelde geen enkele plek waar ik ze naartoe kon verplaatsen. Hij riep weer: “Verplaats je voeten!” Ik tastte met mijn rechtervoet in het rond naar een nieuw steunpunt. Niet te doen!

Maar toen merkte ik dat ik mijn rechtervoet een paar centimeter kon verplaatsen langs de richel waar ik op stond. Veel stelde het niet voor, maar het was genoeg om mijn linkervoet een beetje te kunnen bewegen, waardoor ik mijn hele lichaam een paar centimeter kon verplaatsen. Nu kon ik mijn rechterarm verder uitstrekken en vond ik een nieuw houvast. Vanuit die positie kon ik mijn voet ver genoeg omhoog brengen om een kleine spleet te bereiken, waar de punt van mijn schoen steun vond.

En zo klom ik eruit.

VERTROUWEN

Sinds die tijd is `Verplaats je voeten!’ in mijn gezin een grapje dat je eraan herinnert wat je moet doen wanneer je het gevoel hebt vast te zitten. Het laat zien hoe door een kleine verschuiving het hele perspectief kan veranderen. `Verplaats je voeten’ wanneer je dat volgens jou niet kunt, wanneer er volgens jou geen uitweg is uit de manier waarop je tegen jezelf, het leven of de toestand in de wereld

48

aankijkt. `Verplaats je voeten’ wanneer je anderen veroordeelt of beschuldigt. `Verplaats je voeten’ wanneer je bang bent of je eenzaam voelt.

Het is het moeilijkste om het idee los te laten dat jij het beslist bij het rechte eind hebt. Dat is het bolwerk van het ego met zijn dikke, beschermende muren. Dat bolwerk verlaten is beangstigend, want je weet niet wat er kan gebeuren. Daar is vertrouwen voor nodig - maar waar kun je op vertrouwen? Op die rots had ik Michels stem nodig om me te leiden en gerust te stellen, maar wanneer je vasthoudt aan de blauwdruk van een grief, angst, depressiviteit of eenzaamheid, hoe laat je die dan los?

Ik zou zeggen: wanneer niets helpt, doe dan net alsof. Als je voelt dat je niet genoeg vertrouwen hebt om de sprong in het onbekende te wagen, doe dan net of je dat wel hebt. Dan merk je al gauw dat er een dieper gevoel van vertrouwen ontstaat. Zo kun je, als je je eenzaam of verdrietig voelt, een stapje zetten door iets aardigs voor een ander te doen. Die stap valt niet mee, want je moet erop vertrouwen dat er iets is dat boven jouw manier van naar de dingen kijken uitgaat. Doe net alsof dat er is. Doe het.

Zeg tegen iemand dat je van hem of haar houdt. Bak een taart voor iemand. Of doe gewoon iets leuks voor jezelf: laat je masseren, waad door een riviertje, klim in een boom. Verbreek de ban! Verplaats je voeten! t

InZicht 3.2017

C OLUMN - UNMANI

De ultieme verdwijning

I

k heb altijd het gevoel gehad dat er slechts een dunne lijn ligt tussen wat is en wat niet is. Alle ‘dingen’ doen alleen maar alsof ze echt zijn en uit materie bestaan. In feite hebben ze geen van alle enige werkelijke substantie. Als ik naar mezelf op zoek ga, kan ik zelfs de persoon die ik voor de buitenwereld lijk te zijn nergens vinden. Het is allemaal heel onwerkelijk. Ik ben er, en toch ben ik er niet. Ik voel, zie, hoor, ervaar en lijk als persoon volledig aan dit leven deel te nemen, en toch gebeurt er helemaal niets. De tijd lijkt voort te schrijden en ik lijk ouder te worden en steeds dichter bij de ultieme verdwijning te komen die de dood is, en toch is de dood altijd aanwezig - los van het verstrijken van de tijd. Het denken is bezig met tijd en ruimte en manoeuvreert tussen mij en de rest van de wereld. Maar daarbuiten hoeft er niet gemanoeuvreerd te worden omdat daar geen ruimte en tijd bestaan. Ik ga er graag van uit dat de Dood alleen maar doet alsof hij leeft. Dat niets alleen maar speelt dat het iets is.

En in dat spelen dat het iets of iemand is, is er altijd de verleiding om in het niets te verdwijnen. De afwezigheid roept van achter alle ‘dingen’ en laat onophoudelijk weten wat de enige ware werkelijkheid is. Het is het mysterie van het leven, en we verlangen ernaar in dat mysterie te vallen en te verdwijnen. Maar tegelijkertijd is alles wat er lijkt te zijn het spel van dit en dat, jij en ik. We hebben allemaal in zekere mate weet van die nietsheid. Zij ligt onder alles wat we doen en voelen. De meeste tijd vechten we om niet door de leegte opgeslokt te worden. Zonder al die inspanning om onze importantie en waarde als persoon te bewijzen, zijn we doodsbang om in die leegte te vallen.

We verlangen ernaar, en tegelijkertijd lopen we ervoor weg. Het trekken en duwen van leven en dood zijn de grote paradox van de werkelijkheid.

In de wereld leven als iemand heeft soms als een

zware last gevoeld. Het niets zijn dat ik ben vereist geen enkele inspanning. Er is geen probleem, geen ongemak, geen dingen waar ik over val, geen drama.

Maar iemand zijn kan voor mij voelen alsof ik de hele wereld op mijn schouders moet dragen. Ik hoor de regels van deze samenleving te kennen. Ik hoor voornemens en een doel te hebben. Ik hoor te weten hoe ik moet leven en zelfs hoe ik moet sterven. Ik heb me altijd aangetrokken en afgestoten gevoeld door het verlangen naar volledig controleverlies en absolute overgave en de vrede van de dood, maar ook naar de alledaagse werkelijkheid van leven als deze persoon.

Soms verlangde ik ernaar om mezelf totaal te verliezen en niet het leven te hoeven leven van iemand zijn. Het leek me zo’n zware last om te dragen. Ik verlangde ernaar dat het allemaal gewoon ophield. Ik kon het niet aan. Ik kon er niet mee omgaan. Ik werd heel depressief en zelfs suïcidaal, want ik had het gevoel dat ik het allemaal niet aankon. Ik deed zo mijn best om het wel te kunnen. Om iemand te zijn, vocht ik wanhopig tegen de nietsheid. Probeerde ik mezelf de wereld in te duwen. Probeerde ik het allemaal bij elkaar te houden.

Na een tijdje kwam ik tot de ontdekking dat ik die strijd niet kon winnen. Ik moest loslaten en verdrinken. Als ik de controle loslaat en de leegte in val die altijd precies hier en nu is, gaat alles zoveel gemakkelijker. Er is geen conflict meer tussen wat wel en niet is. Alleen het denken wil aan de ene of de andere kant belanden. In feite is het een paradox van beide. Ik hoef het niet eens te begrijpen. Alles wat er gebeurt, gebeurt tegelijkertijd ook niet. Dat bewust onder ogen zien brengt vrede. De dood is al aanwezig. De afwezigheid waar ik naar verlang is er al, en tegelijkertijd lijkt het leven verder geleefd te worden. Ik heb er geen enkele controle over. Ik hoef niets te doen. In feite doet het mij.

49

Vergeet jezelf

Prajnaparamita heeft haar leven gewijd aan het ont-dekken van haar wezenlijke natuur. Na een zoektocht in psychologie, religie en filosofie ontmoette zij uiteindelijk haar goeroe Alexander Smit en kon haar ware innerlijke reis beginnen. Tijdens vele jaren van non-dualistisch onderricht - ook van Poonjaji en ShantiMayi - gaf zij alle besef van een afgescheiden ‘ik’ op en gaf haar hart, haar denkbeelden en haar leven terug aan de totaliteit van het bestaan.

Na haar ontwaken kreeg ze de opdracht van haar meester om haar leven beschikbaar te stellen en een ieder te inspireren die het verlangen heeft tot innerlijke bevrijding te komen. Sindsdien geeft zij wereldwijd satsang en retraites. Tegenwoordig is zij het grootste deel van het jaar in haar ashram in Frankrijk, waar zij dagelijks satsang geeft. www.prajnaparamita.nl

Liefde helemaal toelaten, zoals de zon op alles en iedereen evenveel schijnt en iedereen verwarmt - of je nou een boef bent of een heilige.

Die liefde, zoals het zonlicht, open je hiervoor. Ze straalt uit zichzelf en verlicht alles en allen zonder onderscheid. Dat wat het hele universum verlicht ben Jij.

Ontwaken heeft jou niet nodig

© PIET MONDRIAAN, DEVOTIE 1908

I

k word gek van mezelf.

Vergeet jezelf! Zodra je jezelf vergeet, voel je je onmiddellijk gelukkig. ’s Nachts, in je diepe droomloze slaap, lost het besef van zijn op en ben je innig gelukkig. Zodra je ergens in opgaat, in muziek, sport of je werk - al die momenten dat ‘jij’ er niet bent - is er meteen geluk. Vaak ben je echter zo verwikkeld in jezelf en blijf je maar rondtollen in gedachten. Je wordt er moe en helemaal naar van !

Je gelooft dat je bepaald en beheerst wordt door gevoelens en gedachten. Vervolgens voel je je onderdrukt, gespannen, verdrietig, gefrustreerd, boos of angstig. Je bent verontrust omdat er een probleem lijkt te zijn en je tracht daar een oplossing voor te vinden in de hoop dat het leven dan beter zal worden. Gedurende deze processen besef je niet dat je de problemen zelf hebt gemaakt van aan elkaar geplakte beelden. En in datzelfde veld van plaatjes probeer je je te bevrijden van je pijn.

Gedachten komen en gaan. Het is jouw identificatie daarmee die je doet lijden. Jij - je ware zelf - bent niet een gedachte maar de beschikbaarheid voor gedachten. Hoe kun je een gedachte zijn die nu alweer weg is? Alles is verbeeld. In werkelijkheid is er helemaal niets en juist niet-iets is je vrijheid.

Wees oplettend en vang het moment waarop je jezelf voor de gek houdt en realiteit toekent aan je denkbeelden. Totdat je dit ziet leef je een mentaal leven, aangestuurd en beperkt door je overtuigingen. Je denkt dat je zelf keuzes maakt in je leven, maar je keuzes worden bepaald door angst, weerstand en aannames. Neem niet langer iets aan en hang niet langer in geloofsovertuigingen. Waarvoor heb je een geloof eigenlijk nodig? Kom van geloven tot zien. Open je ogen, open je geest en je hart.

Bevrijd jezelf van waan en houd op te ontkennen wie je werkelijk bent en altijd bent geweest. Ontwaak ! Wees een licht voor jezelf, voor je familie, je vrienden en de wereld. Je ware natuur is vrij, vrij van iedere last en ieder lijden.

Wat heb ik mijn leven dan verspeeld.

Je hele leven, met alles wat je hebt meegemaakt, heeft je gebracht tot dit moment. Er zijn maar weinig mensen op aarde die de gelegenheid hebben om dit te horen, om dit ten minste één keer te horen.

Jij hebt het nu gehoord: je bent vrij, je bent liefde, je bent heel, er ontbreekt je niets.

Wat wil je, wat eer je, wat is je missie, leef je je missie? Is er liefde en vreugde in je vriendschappen en w

51

Kom van geloven tot zien familie, of voel je je meestal moe na een samenzijn en ben je opgelucht weer naar huis te kunnen gaan?

Wat doe je met je leven, wat wil je werkelijk, welke keuzes maak je, telkens weer? Ga je met plezier naar je werk en kom je voldaan weer thuis? Leef je wat echt belangrijk voor je is? Je hoeft niet intelligent te zijn of jong, gezond of hoogopgeleid. Er zijn geen voorwaarden voor je ontwaken. Ieder moment kun je kiezen, zelfs in je sterven. Wil je in liefde sterven of in woede? Wat kies je nu? Het is aan jou.

Heb je werkelijk een keuze?

Zolang je denkt dat je een keuze hebt: kies het beste en besef dat niet-kiezen ook een keuze is. Maar zodra je overgave leeft, zul je merken dat dit onderwerp niet meer relevant is. Tot die tijd: kies voor het mooiste, het beste, voor dat wat je bevrijdt, voor wat vreugde, compassie en liefde in je leven brengt.

Iedereen kent makkelijke en moeilijke momenten in het leven. Geniet van de makkelijke momenten, vier ze en wees dankbaar. En de moeilijke momenten, waarop het wringt of wanneer je pijnlijk geraakt wordt, laat die jou dienen. Laat de moeilijkheden je brengen tot wijsheid en mededogen. Dit is het moment om de krijger in jezelf te vinden die niet opgeeft, die bereid is te blijven kijken en ook hier liefde te vinden. Liefde vraagt alles. Ze schoont, is bevrijdend en ze is licht, licht van hart. Het licht is onpersoonlijk en altijd tot je beschikking. Je bent licht, hoe kan het van je vandaan zijn?

van welke overtuiging dan ook, vrij van iedere filosofie of cultuur - neutraal, natuurlijk, universeel.

Geldt deze natuurlijke weg ook voor de kundalini?

Mocht je hierin geïnteresseerd zijn, ga dan naar een kundalini-meester die je hierin zorgvuldig kan begeleiden. Anders is het spelen met vuur. Het pad waarop ik de mensen meeneem is een natuurlijke weg, waarlangs de kundalini-energie zich vanzelf ontrolt. Je hoeft niets op te wekken. Je kunt prachtige ervaringen krijgen - grote ontroering, duizelingwekkende bliss - maar thuis woont vrijheid die niet ervaren kan worden.

Is het ego, net als het lichaam, ook een voertuig?

Ik zie geen ego. Als ik echt kijk, kan ik niet zoiets ontdekken als een ego. Hooguit een verzameling ideeën waarvan we zeggen: dit ben ik. Er is geen ego, alleen een besef daarvan. Mensen zeggen vaak dat ze van hun ego proberen af te komen. Wat betekent dat?

Waar moet je van af? En wie is dat dan die dat wil?

Het lijkt wel of ik iets moet loslaten. Wat moet ik loslaten?

Alles. Dat betekent dat je ophoudt je waar dan ook aan vast te klampen. Het gaat hier altijd over alles.

Waar gaat het hier over? Alles. Wat vraagt het? Alles.

Niet echt moeilijk. Wil je alles? Geef dan alles.

Dus...

Zodra je dit ziet, besef je dat ieder moment van je leven een gouden kans voor je is. Onderzoek niet langer wat er gebeurt, ervaar wat er gebeurt. Vind de kracht en de nederigheid om echt alle momenten te beleven. Hierdoor lost de zwaarte en verdichting op en komt er ruimte in je. Dan hoef je niet langer bepaalde ideeën of gevoelens tot verboden gebied te maken. De pijn wordt niet meer ontkend of onderdrukt. Het gevecht is uitgestreden. Wees eenvoudig aanwezig, ieder moment aandachtig aanwezig en bereid te ervaren. Het leven komt en het leven gaat - in Jou. Je ware Zelf is vrij van tijd en duur. En vrij

Ik weet dat er geen andere keus is dan los te laten.

Je hebt helemaal geen keus. Dat is een luxe die in je ontwaken niet aan de orde is. In het gehoor geven aan waarheid houdt alle keuze op.

52

InZicht 3.2017

Dus loslaten?

Er is geen sprake van loslaten. Loslaten kan niet eens.

Er is niets dat ooit is geweest - laat staan jij die los moet laten. Diegene die los wil laten bestaat niet.

Iemand menen te zijn is de last, niemand is vrij. Realiseer je dat je niemand bent, en ook alles en iedereen, en hier allemaal aan voorbij, wat een ruimte.

© PIET MONDRIAAN, DUIN IV 1909

Open je ogen, open je geest en je hart

Ik zie helemaal geen vooruitgang.

Hoe zou die eruit moeten zien? Alleen in het veld van onwetendheid bestaat vooruitgang. Ontwaken is zo ontspannend. Je hoeft niets te doen. Je stopt eenvoudig je verzet.

Dus je hoeft alleen maar te zijn.

Je ware identiteit is gemaakt van niemand. Ze heeft geen eigenschappen, geen vorm, je kunt er werkelijk niets over zeggen. Vooruitgang is hier niet aan de orde, er is niemand, niemand om vooruitgang te boeken.

Wat kun je doen? Niets. Waar kun je heen? Nergens.

Alle verbeteringen en vooruitgang brengen je niets. Je zult dit nooit kunnen bereiken. Stop iedere poging en iedere analyse. Niets werkt. Dit is het eind van alles.

Ik denk nog steeds dat ik van alles moet oplossen.

Laat zijn wat is, je hoeft niets te verbeteren, je hoeft niets te veranderen. Het gezochte ben je al. Met alles wat je wilt oplossen tracht je rusteloosheid te verdrijven. Maar wat gaat er vooraf aan deze rusteloosheid? Luister nu eens naar de stem van stilte zonder het lawaai van handelingen en woorden.

Ik heb zo’n basisgevoel van nooit goed genoeg te zijn.

Hoe kan ‘ik’ ooit goed genoeg zijn? Juist dit onbehagen rammelt aan je veronderstelde identiteit. Die is niet meer dan een fragment van je ware natuur. Laat deze herinnering je wakker schudden !

Ik probeer het toch steeds te begrijpen.

Voorafgaand aan alle begrip en denken ben jij, het ongewetene. Stel je de godin Kali eens voor. Zie haar voor je: haar huid is zwart, ze heeft een mala

53

w

van afgehakte hoofden rond haar hals en haar opgeheven zwaard druipt nog van vers bloed. Je kunt je afvragen hoe deze godin compassie in zich kan dragen. Maar zij is het die liefdevol je hoofd afhakt, zodat je niet meer hoeft te denken en proberen te begrijpen wie je bent.

En waarom is zij zo zwart?

Kali vertegenwoordigt onbegrensde leegte, de kleur van de donkerste nacht. Haar donkerte ziet eruit als het oppervlak van een meer hoog in de bergen.

Zolang dat zwart voor je is, ben je nog te ver weg.

Wanneer je heel dicht bij het oppervlak komt en je steekt je hand in het water, dan zie je dat de donkerte volledig transparant is. Dat is Kali, dat ben jij.

Ik weet wel wat leegte is.

Leegte waar je gewaar van bent is geen leegte. Je kunt niet weten wat leegte is. Je kunt niet weten wat iets is, wat iets werkelijk is. Waar zit je op?

Op een stoel.

Dat is de naam voor het voorwerp. Maar wat is dat werkelijk?

Iets om op te zitten.

Dat is de functie van het voorwerp. Wat is het werkelijk?

Het is hout.

Je beschrijft het materiaal waar het van gemaakt is.

Al je weten is aan de buitenkant, in de beschrijvingen. Maar wat is een stoel, wat is iets werkelijk?

Ik weet het niet.

Dat is het - wezenlijk weet je niet wat een stoel is, of wat een mus is, een dromedaris, een koekoeksbloem of jijzelf.

Maar wie ben ik dan?

Waar komt dat ik dat jij denkt te zijn vandaan? Wat is de bron van iedere gedachte? Zie Jezelf en ervaar onmiddellijk wie je werkelijk bent.

Ja, maar je dient dit zelf te realiseren.Voed angsten noch verlangens, zij verhullen het zicht. Besef dat geen enkele gedachte iets om het lijf heeft en dat alle ervaringen zich afspelen aan de buitenkant van je leven.

Aan de binnenkant is het stil, onveranderlijk, vrij.

Wat zijn dan de obstakels voor ontwaken?

Jij zélf bent het obstakel. Ontwaken is overal waar jij niet bent. Het is te eenvoudig, te dichtbij, te vanzelfsprekend.

Ik wil alleen maar liefde.

Geef jezelf wat je zo van anderen verlangt. Houd van jezelf ! Mag liefde overal komen?

Ik kan van iedereen houden, behalve van mijzelf.

Waarom niet van die ene, wat maakt jou dan zo speciaal? Je wilt dat anderen van je houden, terwijl je niet van jezelf houdt? Houd van jezelf, dan heb je het niet langer nodig dat anderen van je houden.

Ontvang de liefde in jezelf. Je hoeft het niet waard te zijn, je hoeft het niet te verdienen, je hoeft het niet te verwerven. Ontvang het - om niets. Ten diepste van jezelf houden, om niets. Liefde helemaal toelaten, zoals de zon op alles en iedereen evenveel schijnt en iedereen verwarmt. Of je nou een boef bent of een heilige, iedereen krijgt evenveel zon. Die liefde, zoals het zonlicht, open je hiervoor. Om niets.

Ze is nu beschikbaar. Voor iedereen. Ze heeft niets nodig, geen spiritueel leven, geen sadhana, geen leraar. Ze straalt uit zichzelf en verlicht alles en allen zonder onderscheid. Dat wat het hele universum verlicht ben Jij. Zie het Nu ! Iedere investering in problemen en iedere uitleg is uitstel, er is nog steeds iets dat wijkt.

Onmiddellijkheid kent geen tijd. Nu heeft geen tijd voor verbeteringsprocessen of excuses. Nu heeft geen tijd voor later. Draal niet langer, ontken niet langer, ontwaak ! t

Is iedereen vrij?

Overgenomen uit : ‘Ontwaak’, Dharma Chakra Publications, ISBN 978-90-825842-0-2

54

InZicht 3.2017

Neem nu een abonnement op InZicht

6 nummers van september 2017

t/m december 2018 U betaalt slechts 25,- euro en ontvangt gratis het boek Het open geheim

Geschenk-abonnement op InZicht Geef je vriend/vriendin een abonnement op InZicht en ontvang zelf gratis het boek Het open geheim.

Het geschenkabonnement omvat 6 nummers en loopt van september 2017 t/m december 2018.

U betaalt slechts 25,- euro

Uitgeverij Inzicht, Maurick 20, 2181 LB Hillegom U kunt zich aanmelden via de mail of website info@inzicht.org / www.inzicht.org of tel. 06-49385734

B OEKEN

Prajnaparamita Ontwaak ISBN 978-90-825842-0-2

‘Nederlands spiritueel zwaargewicht treedt naar buiten met eerste boek’ aldus de uitgever van het boek ‘Ontwaak’. De auteur Prajnaparamita tracht inzichtelijk te maken hoe het proces van verlichting kan verlopen. In haar geval begon de reis met het bijwonen van de bijeenkomsten met Alexander Smit, die op zijn beurt regelmatig aan de voeten van Sri Nisargadatta Maharaj heeft gezeten.

Haar reis vervolgt ze door Poonjaji te bezoeken en later intensief te verblijven bij ShantiMayi, die haar volgens eigen verklaring aangeraden heeft Satsangs te ‘geven’.

De tekst is helder, toegankelijk en is vervat in het bekende vraag en antwoord formaat. Duidelijk wordt gemaakt dat ‘ik’ een aanname is, een idee, het eerste idee van waaruit je je hele wereldbeeld opbouwt. ‘Ik’ heeft nimmer bestaan, dat hebben we ons alleen maar verbeeld. ‘Ik’, de wortel van alle waan en lijden, is de vermeende afscheiding van totaliteit. We zijn onszelf gaan zien als een aspect van het leven, terwijl we het onverdeelde leven zijn. De eenzaamheid en het voortdurende verlangen die dat misverstand met zich meebrengt, zet steeds meer mensen aan tot een spirituele zoektocht naar het ontbrekende stuk. Dat moet uiteindelijk leiden tot een ontwaken dat ze als volgt omschrijft: Ontwaken is een uitdoven, een uitdoven van het verlangen naar bevrijding, een uitdoven van gemis en lijden, een uitdoven van weerstand en van splijtende oordelen. Het leven wordt geleefd maar niet langer als een vermeend persoon.

Op de vraag ‘Wat is de essentie van Advaita Vedanta?’ antwoordt Prajnaparamita: ‘Je niet langer geïdentificeerd wanen met wat je denkt en ervaart. Wat je bent is onbepaald en onvoorwaardelijk. Je lichaam, zintuigen of het denken treffen nooit de kern van je bestaan. Dit is wat je te realiseren hebt.’ Geen speld tussen te krijgen. Toch een paar kritische noten. Zo wordt gemeld dat Prajnaparamita ‘geïnitieerd’ zou zijn door ShantiMayi. Dat staat nogal haaks op de Advaita traditie. Een initiatie suggereert immers dat je toch afhankelijk bent van je Guru die iets te geven zou hebben i.c. een initiatie die een noodzakelijk voorwaarde voor ontwaken zou zijn. Ook is het jammer dat er zo nadrukkelijk een pleidooi gehouden wordt voor vrouwelijke kwaliteiten. Onderscheid maken tussen vrouw of man staat op gespannen voet met het inzicht dat je niet je lichaam (vrouw of man) bent. Een vraag die niet opgehelderd wordt, is waarom de auteur haar Nederlandse naam veranderd heeft in de naam Prajnaparamita. Het suggereert dat het krijgen en aannemen van een Sanskriet naam een noodzakelijke stap is in het pad van ontwaken, terwijl ontwaken juist betekent dat naam en vorm zijn ontstegen. Niettemin is de conclusie dat het boek een goed beeld schetst wat ontwaken is en hoe een ontwakingsproces zou kunnen verlopen.

Mieke Berger

56

InZicht 3.2017

Paul Loomans Goed gevoel uitgeverij Ankh Hermes ISBN 978-90-202-13089 192 blz €20

Deze uitgave is het vervolg op het eerste boek ‘Ik heb de tijd, een handleiding in tijdsurfen’. In ‘Goed gevoel’ gaat zenmonnik Paul Loomans dieper in op emoties. Het doel van zijn boek is om inzicht te verschaffen in de werking van emoties. Vragen zoals - waar komen emoties vandaan, hoe verlopen emoties, wat is de functie ervan, waarom heeft de mens emoties die dieren niet hebben zoals schuldgevoel, hoe kunnen we ons bevrijden van pijnlijke emoties - komen aan bod.

Alle emoties vertonen een golfbeweging met een snelle stijging aan het begin en een langzaam wegebben in de afdaling. Als er weerstand is om een bepaalde emotie te voelen, dan wordt de emotie opgestuwd. De emotie kan geen uitweg vinden en zal daardoor spanning in het lichaam ontstaan. Door het toelaten van een onaangename emotie wordt de druk weggenomen en kan die emotie uit ons lichaam wegvloeien. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij aangename en onaangename emoties. Onder de golven van verdriet en angst maar ook van blijdschap en geluk ligt een toestand waarnaar wij terugkeren als deze emoties tot rust zijn gekomen.

Paul Loomans noemt deze vredige toestand “de zee van rust en vertrouwen”. Door het beoefenen van zen wordt de geest wijds en rustig.

De geest verkeert in een toestand van kalmte en vertrouwen. Daar-

naast gaat de auteur uitgebreid in op het verwerken van verlies. Voor het verwerken van verlies is het niet alleen van belang de schok te incasseren en de pijn toe te laten, maar ook de gedachten die daardoor op gang komen niet te voeden. Dergelijke gedachten kunnen de verwerking vertragen of tegenhouden. De auteur verduidelijkt dat we in een huis met vier verdiepingen wonen. De kelder is de plaats waar onze gevoelens en emoties aanwezig zijn. We betreden niet graag de kelder omdat we daar geconfronteerd kunnen worden met verdriet, schuldgevoel, boosheid of andere donkere emoties. Maar door een tijdje in de kelder te vertoeven wen je aan de duisternis en de geur van de kelder. Je merkt meer en meer dat emoties een boodschap bevatten en je kunnen helen wanneer je ernaar luistert. Emoties zijn als een medicijn die ons kunnen helpen om pijnlijke gebeurtenissen te verwerken. Daarentegen zijn emoties in zen een thema waar weinig aandacht aan geschonken wordt, terwijl ze wel degelijk deel uitmaken van ons leven. Emoties kunnen ons verheffen, maar ons ook naar beneden halen of ons helemaal blokkeren. Ervaringsdeskundige Paul Loomans leert hoe we daarmee moeten omgaan. Hij beschrijft in zijn boek hoe hij geconfronteerd werd met pijn, verlies en verdriet en hoe hij daarmee is omgegaan. Ook voorbeelden uit zijn coachingspraktijk komen aan bod.

Deze uit het leven gegrepen verhalen in combinatie met de verschillende

oefeningen en meditaties verduidelijken de opzet van het boek. De prachtige illustraties bij de verschillende onderwerpen maken het boek helemaal compleet.

Danny Senesael

Alexander Zöllner “Handboek Non-duale Coaching en Therapie” Uitgeverij Inzicht, ISBN 9789077908174

Dit boek met een forse omvang bestaat uit twee delen: in deel 1 worden visie en achtergrond beschreven en in deel 2 komt de opleiding non-duale coaching en therapie in de praktijk aan bod. De opleiding wordt vormgegeven enerzijds vanuit de visie dat wij reeds een perfecte uitdrukking zijn van non-duaal Gewaarzijn en dus geen weg nodig hebben, en anderzijds dat het wel noodzakelijk is een ontwikkelingsweg af te leggen om tot realisatie te komen.

In hoofdstuk 1 worden de onderscheidende kenmerken van non-duaal coaching en therapie beschreven.

Uitgangspunt is dat verreweg het grootste deel van het menselijk lijden veroorzaakt wordt door identificatie met het ego, onze gedachten, gevoelens en onze beperkende zelfbeelden.

De benadering van Alexander is gericht op een totale verandering van ons bewustzijn, namelijk dat wij ons realiseren dat wij niet onze gedachten en gevoelens zijn, maar het non-duale Gewaarzijn, waarin gedachten en gevoelens oprijzen en weer verdwijnen. Daardoor is de begeleiding niet gericht op verbetering

57

of verandering van onze persoonlijkheid, maar op het door zien daarvan als een constructie van de mind en op het herstel van het contact met de basis van non-duaal gewaar zijn. Het doel van deze aanpak is om de client te helpen zichzelf te verankeren in die “Grond” van non-duaal Gewaarzijn en van daaruit volop deel te nemen aan het leven. In hoofdstuk 2 worden de achtergronden belicht, en met de esoterische bronnen binnen diverse spirituele stromingen. Hoofdstuk 3 beschrijft een mensenleven als een reis van de ziel op weg naar bewustzijnsontwikkeling en zelfrealisatie; het inzicht in wie ten diepste zijn.

Hoofdstuk 4 gaat over de ontstaans geschiedenis van het ego; hier wordt duidelijk beschreven wat het ego is, hoe het zich ontwikkeld heeft en diens rol in het functioneren van mensen. Zo is de thematiek in psychologie en spirituele richtingen van het ego buitengewoon helder neergezet.

Het ego hoeft ook niet vernietigd te worden zoals zo vaak in esoterische tradities wordt aangegeven. Hoofdstuk 5 worden de doelen en de weg van de non-duale aanpak beschreven.

In hoofdstuk 6 komen de houdingsaspecten van de non-duale coach of therapeut aan bod.

Deel 2 is geheel gewijd aan de praktijk en toepassing. Hoofdstuk 7 bestaat uit een overzicht van de verschillende fasen en onderwerpen van een non-duaal begeleidingstraject.

Hoofdstuk 8 tot en met 14 beschrijven in globale zin het verloop van een

B OEKEN

begeleidingstraject met de daartoe meest geeigende werkvormen, visualisaties en meditaties.

De tekst is toegankelijk en aansprekend geschreven. Geen onnodig ingewikkelde en verwarrende termen en definities. De auteur schrijft vanuit eigen diep doorleefde ervaring en sluit aan bij diverse wijsheidstradities.

Uniek in Nederlands taalgebied, een waardevol boek, een handboek voor het aanleren van een innovatieve benadering van non-duale begeleiding, als beroepsopleiding voor professionals die al enige ervaring hebben met coaching en/of psychotherapie. Van harte aanbevolen!

Paul Soons

Jan Warndorff Geen idee Lemniscaat ISBN 9789047709466

De centrale vraag die in dit boek wordt opgeworpen is: ‘Wat is leven?’

De schrijver Jan Wardorff tracht die vraag te beantwoorden door de introductie van een filosofie van het ‘boerenverstand’. Deze benaming suggereert dat de schrijver in dit boek een simpel antwoord zal aanreiken.

Gezien zijn niet verhulde achtergrond (studie humanistiek) en zijn inspiratiebron (de filosoof Ortega y Gasset) verbaast het niet dat het boek veel verwijzingen bevat naar denkers als Teilhard de Chardin, Wittgenstein, Nietsche en anderen. Het label ‘filosofie van het boerenverstand’ is door die verwijzingen en de vele citaten van Ortega enigermate misleidend.

58

Er wordt wel degelijk een behoorlijke inspanning van de lezer gevergd om tot de kern van zijn betoog door te dringen. Gezegd moet worden dat de theoretische verhandelingen afgewisseld worden door praktische intermezzo’s. Daarin worden oefeningen voorgesteld, die duidelijk een link hebben met mindfulness en daarmee vergelijkbare meditatietechnieken.

In het kort komt de filosofie van het boerenverstand erop neer dat er een (kunstmatig) onderscheid lijkt te bestaan tussen alles dat gekend kan worden (elk object van kennis, elk onderwerp van discussie, elke voorstelling van iets wat bestaat) – hij noemt dat ‘Het’ – en het kennen. Dat laatste is het woordeloos aanschouwen van het voortdurende proces van verandering, dat ‘Dit’ genoemd wordt. Wat is dit ‘Dit’? ‘Dit’ is wat hier gebeurt. Als je vervolgens vraagt: Wat is Dit dat gebeurt? Is het antwoord: Er wordt een vraag gesteld. In die zin is leven het proces van de onafgebroken stroom van gebeurtenissen. Door naar het leven te kijken als een aaneenschakeling van gebeurtenissen, zonder die met woorden te benoemen ontstaat een verlangzaming, die je doet terugkeren naar de bron van het leven. Dat is de beweging van ‘Het’ naar ‘Dit’ ofwel van ondergedompeld zijn in het gekende, de wereld van objecten naar woordeloos aanschouwen van wat gebeurt. Op enig moment ontstaat de vaststelling dat Mijn leven niet in de maatschappij plaatsvindt, maar

InZicht 3.2017

andersom: de maatschappij vindt plaats in mijn leven. Ofwel eerst Dit als substraat van Het dat eruit volgt.

Daar komt een raakvlak met non-dualiteit. Vergelijk het met de uitspraak van Sri Nisargadatta Maharaj: Ik ben niet in de wereld, maar de wereld is in mij. Voorts stelt Warndorff: ‘Ik ben wat de persoon mogelijk maakt, ik ben wat alle personen mogelijk maakt, wat alles mogelijk maakt‘, ofwel ‘Ik ben niet Jan Waldorff, wat slechts een naam is. Ik ben wat hier gebeurt, ik ben aanwezigheid’. Duidelijk een verwijzing naar eenheidservaring waarbij ‘aanwezigheid’ niet langer een persoonlijke kwaliteit is.

De titel van het boek geeft eigenlijk het beste weer wat het antwoord is op de vraag ‘Wat is leven?’, namelijk ‘Geen idee’. Letterlijk te nemen als ‘niet een idee’ en ook op te vatten als ik weet het niet. De parallel met de vraag uit de Advaita leer dringt zich op. Daar zou de vraag luiden: Wie ben ik? Om tenslotte tot het inzicht te komen dat daarop geen antwoord mogelijk is. Kortom: Geen idee.

Justus Kramer Schippers

B OEKEN RECENT GELEZEN

Gedachten over het ondenkbare

Paul van der Sterren

De mens is een verhaal en dat verhaal heet Bewustzijn. Maar omdat ‘het verhaal Bewustzijn’ zo diep gaat, zo zeer raakt aan de grenzen van de denkwereld van de mens en zelfs het verlangen kan wekken om over die grenzen heen te gaan, is het volgens Paul van der Sterren een verhaal met veel betekenis. Het is ook een fascinerend verhaal, dat in talloze culturen zeer verschillende invullingen heeft gekregen. Met name het christelijke verhaal spreekt Paul van der Sterren aan. In ‘Gedachten over het ondenkbare’ legt hij dit verhaal naast de woorden van onder meer Nietzsche, Schopenhauer, de Tao Te Ching en Tony Parsons en laat zo zien dat de ‘ultieme waarheid’ niet bestaat.

Niemand heeft namelijk de waarheid in pacht. Met de logica en helderheid - en humor - die je van een voormalig schaakgrootmeester kunt verwachten, haalt Paul van der Sterren in ‘Gedachten over het ondenkbare’ alle concepten, ideeën en gedachten - inclusief die van hemzelf - over non-dualiteit en dualiteit onderuit.

Wat overblijft is Bewustzijn. Wat Bewustzijn ‘ons’ ook voor beelden en ervaringen voortovert, dit is het. En ook dat is weer een verhaal.

The Nature of Consciousness

essays on the unity of mind and matter Rupert Spira

Our world culture is founded on the belief that consciousness is de-

rived from matter, giving rise to the materialistic assumption that informs almost every aspect of our lives and is the root cause of the suffering within individuals, the conflicts between communities and nations, and the degradation of our environment. ‘The Nature of Consciousness’ exposes the fallacy of this belief and suggests that the recognition of the presence, the primacy and the nature of consciousness is the prerequisite for any new paradigm that is to address these issues at their core.

Met voorwoord van Deepak Chopra en nawoord van Bernardo Kastrup.

Ontmoetingen met een non-duale God Jason Shulman

In een gespleten wereld die voor velen weinig uitweg meer biedt, beschrijft Jason Shulman, een internationaal bekende leraar, healer en kunstenaar, in dit inspirerende boek een weg naar innerlijke vrijheid en wat het betekent om waarlijk mens te zijn. ‘Ontmoetingen met een nonduale God’ richt zich tot mensen van alle levensovertuigingen. Het maakt niet uit of je achtergrond theïstisch is, zoals in het christendom, de islam, het jodendom of andere godsdiensten, of dat je boeddhist bent, leeft vanuit non-dualiteit, of zelfs helemaal niet religieus bent. Het boek laat je stap voor stap, intelligent en humorvol, vol inzicht en compassie zien hoe je te midden van deze moeilijke wereld vrijheid kunt ontdekken en eruit kunt leven. Het boek bestaat

59

uit meer dan honderd zogenaamde ‘kiempassages’, korte teksten die elk een ingang tonen om het spirituele pad te begrijpen en te leven. Elk van deze ingangen - die zowel opeenvolgend als in willekeurige volgorde gelezen kunnen worden - brengt ons dieper bij onszelf en de totaliteit van het leven waar we ten diepste mee verbonden zijn. Het lezen van ‘Ontmoetingen met een non-duale God’ is voor velen een dynamische en transformerende ervaring! Niet voor niets wordt het door leraren als Deepak Chopra, Lama Surya Das en anderen met overtuiging aangeprezen als ‘een revolutionair boek geschreven door een revolutionaire leraar’. Milinda Uitgevers.

Het verborgen licht

Florence Caplow en Erik Van Vooren

Anno 2017 is een vrouwelijke schrijfster of lerares op het boeddhistisch pad amper nog een uitzondering te noemen. Echter, dit is niet altijd zo geweest. In ‘Het verborgen licht’ onttrekken Florence Caplow en Susan Moon de verhalen van 25 eeuwen boeddhistische vrouwen aan het duister van de geschiedenis.

Veel boeddhistische leringen en praktijken getuigen van een mannelijke visie. Het verborgen licht biedt een krachtig tegengeluid op deze overwegend mannelijke benadering.

M EDEDELINGEN Korte mededelingen over activiteiten waarin zelfonderzoek en inzicht centraal staan kunnen in deze rubriek worden opgenomen als ze uiterlijk zes weken voor verschijningsdatum bij de redactie binnen zijn. Opname in de agenda betekent niet noodzakelijk een aanbeveling. Er is ook een meer gedetailleerde activiteitenkalender die regelmatig wordt bijgewerkt op de website van InZicht (www.inzicht.org).

} Philip Renard

Den Dolder (Dolderseweg 123 B) Satsang in de Maria Christina Kerk Elke zaterdag (10.30-12.30) Info (ook voor individuele sessies): philip@advaya.nl Blog op http://volle-cirkel.blogspot.nl www.advaya.nl

} Jan van Delden

“Bevrijding betekent het verleden loslaten en zonder veroordeling naar het heden kijken” - Seminaries Dordogne Fr cursus : zon. 10 t/m zon.

17 sept.

Woltersum Nl cursus : 4-daagse zat.

4 t/m din. 7 november - Lezingen Nederland zon 12 nov. Bergen zat 18 nov. Amsterdam zon. 19 nov. Nijmegen zat. 25 nov. Amersfoort zon. 26 nov. Hilversum - Meer info lezingen: Wilmy Moors, tel.: 030 293 92 91 janvandelden108@gmail.com

} Advaita Stiltegroepen

In de traditie van Nisargadatta Maharaj en Douwe Tiemersma Gent, 2de do. v.d. maand, 19.00–21.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 89 65 04 Groningen, 2de zo. v.d. maand (bij voorkeur) 10.30–12.00, tel. 0031 50 301 12 26 Amsterdam, 2de en 4de ma. v.d. maand, 19.45–21.30, bryantimmer@live.nl, tel. 0031 6 45 76 34 83 Leuven, 1ste en 3de di. v.d. maand, 19.3021.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 896504 Hellevoetsluis, maandelijks op zo., 11.00–12.30, piamaria@planet.nl, tel. 0031 181 317 776 Brugge, 1e zo. v.d. maand, 9.30–12.00, jeanpierreverschuere@belgacom.net, tel. 0032 486 976569 Midden-Nederland, 1 maal per maand, 19.30-21.30, rowlf63@xs4all.nl Stiltedagen, tweemaandelijks op zo., 10.30-15.30, marryvanhuet@gmail.com, tel. 0031 10 426 99 81 www.advaitastiltegroepen.net

} Hans Laurentius

Nijmegen (Thieme Loods; Leemptstraat 34) 22 nov (19.30-22.00), aanmelden bij Niek info@zijnsweg.nl Deventer: (ZiNiZ Achter de Broederen 8) 12 nov (13.30-16.00), aanmelden en info bij Rob: vantwist15@gmail.com Utrecht (Prof. Ritzema Boslaan 84) 17 sept, 3 dec (14:00 - 17:00) Gerda van der Vlist gvlist@zonnet.nl

60

Inschrijving: intensive@prajnaparamita.nl Frankrijk (La Roseraie de Sacha), Limousin Kerstretraite met Prajnaparamita 23 december - 6 januari

} Joanika Ring

Amsterdam, 1093 JX (Mirror Centre, Ter Gouwstraat, 3) 22 oktober (12:30 - 16:00) Info : marcia@schoolofshakti.org Renkum (De Rijnkapel, Utrechtseweg 119) samen met Niek Dekker: Satsang Drieluik In het weekend van 8 t/m 10 december.

Meer info: www.hanslaurentius.nl

Overlangel (Maasdijk 4) Satsang elke di. voor ‘beginners’ en elke wo. voor ‘gevorderden’ (20.00-22.00) in het atelier Satsangdag elke derde zo. v.d. maand.

Info en eventuele veranderingen www.joanika.nl. Aanmelden verplicht: maasdijk4@gmail.com, tel. 06-5204569

} Trees Cottenier

} Taetske Kleijn

Kortrijk (Veemarkt 31), Headless meeting elke 1ste woensdag van de maand om 20.00 uur.

Experimenten van Douglas Harding, een directe weg naar Zien en leven vanuit het Zelf.

Info en inschrijving: 0473/81.85.82; http://www.headless.org

} Djihi Marianne

Rotterdam, Lisplein 7 Kashmiryoga en satsang Contact: E : satsang@zonnet.nl, tel. 0104672261 W: www.advaita-yogacentrum.nl

} Luc Vermeeren

Antwerpen (Drakenhoflaan, 80, Deurne) 3e do. v.d. maand Leuven (C.Keynsklaan, 31, Winksele) 1e vr. v.d. maand Gent (Groot-Brittanniëlaan 42) 4e di. v.d. maand Info: L. Vermeeren, tel. 03 290 74 28 of via luc.vermeeren@telenet.be

} Zen: Maha Karuna Ch’an

Steyl (Tegelen- Venlo) Meerdaagse sesshins met Ton Lathouwers: wo. 29 nov. tot zo. 3 dec. 2017 Info: www.mahakarunachan.be

} JanKees Vergouw

Zaanstad: satsang. elke 1e za. v.d. maand (15.30-17.30) Voor de satsang is er JK-Yoga (12.3014.45) in NH stolpboerderij.

Info: tel. 075-6319210 of 0643030546 en dit@jankeesvergouw.nl www.jankeesvergouw.nl

} Dick Sinnige

“Niet de angst maar de liefde” Amsterdam (Olympiakade 44-2), elke di.

20.00 uur tel. 020-6735669, M: d.sinnige@chello.nl

} Prajnaparamita

Baarn (Kerk, Eemnesserweg 63b) - Satsang op 4 september, 11 september, 6 november, 13 november, ( 20.00-22.00 u), vanaf 19.30 uur is de deur open.

Baarn (Het Witte Kerkje, Kampstraat 8) - Satsang weekend intensives 22-24 september & 10-12 november ( vr 20.00 uur - zo 18.00 uur)

InZicht 3.2017

Leiden (TSUKI, Rijnsburgerwerg 86): Clarity Driedaagse 21-24 sept. en 27-29 okt. 2017 Rotterdam (Djoj): QLB meditatie op 14, 28 sept. en 5 okt. 2017 om 19.45 uur Winterberg, Duitsland (Savita): Clarity Week, 11-18 nov. 2017 Meer info: www.tsuki.org, tel. 071-5173508 of tsk@tsuki.org

} Dit Moment

Brugge (Hof van Watervliet, Oude Burg 27) Meditatienamiddag ‘Ontspanning is wat je bent’ Zo 29 oktober 2017 Satsangzondag met Jan van den Oever: Zo 26 november 2017 Inspiratiegroep Non-dualiteit: elke 3e zo van de maand Satsangnamiddag met Sharlih; Zo 24 sep.

Klankschalen - Rusten in de kern van onszelf - Zo 22 oktober 2017 Alle info op ditmoment.be

} Jan van den Oever

Leiden (Plata, Garenmarkt 1a) 27 september, 11 en 25 oktober, 8 en 22 november, 13 en 27 dec (20.00-22.00) Leiden (Hooglandse kerk) op 7 oktober: satsang + optreden/zangmeditatie van Emma Brown (Mezzo / alt), zij zingt Gregoriaans op het Hoogkoor in de kerk.

Reserveren noodzakelijk via info@janvandenoever.com Info: www.janvandenoever.com

} Jop Elsen

Nieuw-Vennep (Boomgaard 8) advaitabijeenkomsten Elke eerste di. van de maand (19.30 u) Info en aanmelding via tel. 06 53 673 526, annette.meininger@worldonline.nl Lelystad (Rivierenlaan 166). Elke 1e vr. van de maand Aanmelden bij Herman Veerkamp tel. 06 57 778 243 of hjveerkamp@kpnmail.nl Info: www.jopelsen.nl of mail jopgmelsen@hotmail.com

} Randolph

Bilthoven (Pimpelmeeslaan 1) satsang elke wo. en zo. (19.30-22.00) Kijk even kort van tevoren op de agenda van www.satyasatsang.nl waar we zijn, we zitten af en aan in ons huis in Lage Vuursche.

} Sufi Way activiteiten:

Amsterdam (Roetersstraat 6) Muzikale meditatie: marjolein@mabelis.nl Bergen (NH) (Kievitslaan 201) Twee-wekelijkse avonden met lezingen, discussies, sama’s en publieke alankara’s en (muzikale) meditaties o.l.v Umtul Valeton-Kiekens. info: Umtul Valeton-Kiekens, muvaleton@gmail.com. tel. 072 5818779/ 06 51250493. Zie www.sufiway.nl

} Ad Oostendorp

Arnhem (Medisch Centrum ‘het Span’, van Maerlantstraat 1), zondagen (uitgenomen 1e zo. van de maand). (10.30-13.00 ) Eefde bij Zutphen (Kazerneplein 5) 1e zo. van de maand (10.30-13.00) Aanmelden: ad.oostendorp@planet.nl info: adsang.nl en tel. 06 44 66 03 93

} Fokke Slootstra

Drouwen (De Verwondering, Lemenweg 2) Mindful gelukkig, stress reductie training, ma-avond, start 2 okt Compassietraining, wo-avond, start 4 okt. ‘17 Tools 2, het ego doorzien en loslaten, do-avond, start 5 okt. 2017.

Tools for life opleiding, vrij./zat. start 22 sept., SKB accreditatie.

Info: tel. 0599 512798 en http://www.verwondering.eu/

} Karin Visser

Lelystad (Headless Café) Headless workshop op 15 okt.

Geregeld op vr. (20.00-20.45) Zoom Video Hangout, zie agenda Info www.headlesscafe.info E: karin@headlesscafe.info Blog: http://www.headlesscafe.info/ nieuws-commentaar-en-bespiegelingen

} Nicky Verbeek

Hilversum (Wandelmeent 61) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Nederhorst den Berg (Blijklaan 1) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Info en aanmelden: www.muhja.nl // info@muhja.nl tel. 0031(0)6-54988895 www.muhja.nl

} Erik van Zuydam

Zie: www.inzicht-nu.nl

} Jeff Foster

Fraudeux (Ardennen) 7-daagse retreat (silent) 17 nov. (19.00) tot 24 nov. (10.00) Info: www.lifewithoutacentre.com

} Unmani

Amsterdam Nieuwmarkt privé-adres,. Zat 2 sept.(14.00-17.00): open satsangmeeting.

Zuid- Portugal (Vila Nove de Milfontes), 10 daagse intensieve retreat (deels silent): 27 sep - 7 okt. Info: www.die-to-love.com

} Inge Saraswati

Aalsmeer (Willem Alexanderstraat 75) Satsang-/advaita-bijeenkomsten: 1 keer per maand op wo. 20.00 uur. Info en aanmelden: tel. 0297-328798 E-mail: info@ ingesaraswati.com http://www.ingesaraswati.com/meditatiecursus-en-satsang.php

} Richard Lang

“The headless way” Gent (Het Rustpunt, Prinsenhof 39) Aanmelden bij Jacques Back 0032 476 896504 of jacques.back@telenet.be There are several free online video meetings each week.

Info: headexchange@gn.apc.org

} Sharlih

Kruisweg (Gron.) (Marneweg 66) Vrijwel elke do. 20.00-22.00 satsang. Info via Paul: hethierennu@gmail.com Info: www.sharlih.nl

} Johan van den Oever

Hillegom (Weeresteinstraat 192) Satsang: elke di avond 19:30 u en elke zon middag 14.00u Aanmelden: via what’s app 06-11334060 of jovandenoever@hotmail.com

} Steven Noomen

Bilthoven (Saturnuslaan 30) 1e en 3e wo v.d. maand. (20.00 u.) T: 030 − 2287 212 www.spirituele-integratie.nl

} Tony Parsons

Amsterdam (De Muiderkerk, Linnaeusstraat 37).

Friday 10 - Sunday 12 November 2017

} Satsang drieluik

Renkum (De Rijnkapel, Utrechtseweg 119) Hans Laurentius en Niek Dekker bieden een Satsang Drieluik aan in Renkum in het weekend van 8 t/m 10 december.

} Jan Koehoorn

Deventer: (ZiNiZ, Achter de Broederen 8).

Satsang: zondagen 24/9, 29/10, 26/11 en 17/12. Aanvang om 14.00 uur.

Aanmelden is nodig bij Rob, stuur een mail naar vantwist15@gmail.com.

} José Le Roy

“Ontwaken in de Openheid” Gent (Het Rustpunt Prinsenhof 39) zo 15 oktober (10u – 17u) José Le Roy is een Franse ingenieur en professor filosofie die sterk geïnteresseerd is in non-duale spiritualiteit en in de weg van Douglas Harding.

Aanmelden bij Jacques Back jacques. back@telenet.be of 0032 476 896504 Info: www.visionsanstete.com ; www.headless.org

} Jan Kersschot :

Borgloon (B) (Land van Engelingen) Nondualisme 8 oktober 2017: halve of ganse dag.

Info: lieve.landvanengelingen@gmail.com

[ADVERTENTIE]

Wilt u ook adverteren in

In Zich t Neem dan contact op met Meinhard van de Reep info@inzicht.org of 0252 522001

OPROEP AAN DE LEZER Het thema van het komende nummer is ‘Angst en zorg’.

De redactie nodigt lezers van InZicht uit om een korte bijdrage (maximaal 300 woorden) te leveren op basis van dit thema. De uiterste inzenddatum is 30 september 2017. Het volgende citaat van Jeff Foster kan hiertoe misschien inspireren.

“Het advaita-concept ‘Er is hier niemand die lijdt! Er is geen lijden!’ vangt niet eens bij benadering de rijkdom van de menselijke ervaring en de schoonheid die in lijden verborgen kan liggen.

In hoogste zin is het misschien wel waar, maar niemand leeft ‘in hoogste zin’ - en als hij of zij dat wel denkt te doen, vraag ik

me af met wat voor soort ontkenning we hier te maken hebben.

Als lijden begrepen en daardoor bemind wordt, hoeft het op die manier niet ontkend te worden - iedere menselijke ervaring wordt in dat zien omarmd … en dat maakt in feite een eind aan het zoeken, nu, nu en nu. Een eind aan het zoeken, midden in die menselijke ervaring. Er hoeft niet meer gesproken te worden over het ‘onpersoonlijke’ - het verschijnen van het persoonlijke bevat al alle genade die nodig is. Alle concepten met betrekking tot advaita en het non-duale lossen dan op in de helderheid van het leven zelf. Dat is voor mijn gevoel pas ware vrijheid.”

61

L EZERS

De dans van aanwezigheid en afwezigheid Zucht van verlichting Scherp als een zwaard en ontvankelijk zacht, zo omschrijft Eckhart Tolle het Zijn in het nu. Mannelijke en vrouwelijke energie samen, één, verbonden. Het Zijn dat kan toeslaan, het Zijn dat kan ontvangen. Yoni lingam, alles is tantra. Als ik me daarop instel, is de werkelijkheid een groot seksfestijn, maar dan in ultieme zin, alles omvattend, alles penetrerend, alles openend, alles in zich opnemend, alles verzwelgend en alles ontvangend.

Dan is er nergens een tekort of teveel, is alles uit- en ingaand, in beweging. De idee van een persoonlijke standaard verdwijnt in deze ultieme opwinding. De idee iets te zeggen te hebben over ‘dan’ en ‘toen’ is opeens een heel vreemde gedachte, de idee van een persoon idem dito. Er is geen houvast meer, geen vast punt.

Is dit dan verlichting? Is er in die verlichting geen plek voor ‘little me’? Als ik Mezelf deze vraag stel, hoor ik een bulderende schaterlach: er is alle plek voor ‘little me’, zoveel als ik maar wil. Net zoveel plek als er is voor de gordijnen in mijn kamer, het geluid van de afwasmachine, het tikken op het toetsenbord, het gezoem van een bij. Wonderbaarlijk. Ik kan ultiem niet bevatten, ultiem bevat mij. Ik verzwelg mijzelf onophoudelijk, ik kom weer tevoorschijn en Ik kom weer tevoorschijn. Tegelijkertijd kunnen zien dat ik alles ben, mijzelf en Mijzelf, buiten binnen, facet en totaal, vrouw en man, moeder, vader, kind, is dat mogelijk?

Met de vraag komt het antwoord. Het laat zich zien, niets is aan- of afwezig, alles is aan- en afwezig. Het is een beeld van opperste schittering. Maar niet te zien met mijn ‘gewone ‘ogen. Mij en mij dezelfde. Het is aardig duizelingwekkend, deze totaal tantra. Ik hou mijn adem in en blaas lucht uit en hap weer naar lucht, onontkoombaar. Ik zonder centrum of omtrek, ik zucht van leven, en zucht van verlichting.

Pracho Margreet Biesheuvel

Afwikkelen Ontwaken is niets dan jezelf laten gaan, loslaten wat zich onnodig heeft vastgehecht. Wie ik dacht te zijn werkt niet meer als geloofssysteem en daarmee ben ik langzaamaan al datgene aan het kwijtraken wat mij ooit zo dierbaar leek, waaraan ik mijzelf optrok, het referentiekader waarin ik mezelf dacht te kennen en herkennen. Het verdwijnt uit zichzelf, en vaak zo ongemerkt dat ik het pas veel later opmerk. Niet omdat ik het mis, niet omdat ik ‘het’ bij me wil houden; ik merk het op en

62

verbaas me erover, en dat is het voor heel even dan… als zichzelf gaat alles gewoon door, maakt mij willoos en neemt mij mee. Er is geen gemis van wat zich niet meer doet kennen; het is hier gewoon niet aanwezig.

En wat overblijft kun je simpelweg niet missen.

Ik ga terug naar af en het is een fijn, moeizaam en ingewikkeld pad. Het voelt aan als het afwikkelen van al het onnodige en ik begin het steeds meer te herkennen. Dit is wie en hoe ik ben en ik verword langzaamaan tot uitgangspunt: het vertrekpunt, ijkpunt van mijn bestaan. Het ligt nergens in het bijzonder en ik merk tegelijkertijd dat het zich als dit bijzondere, referentieloze zijn laat zien. Ik ben niet specifiek iets, iemand, een idee, richting of doel waarnaar ik onderweg ben of van waaruit ik vertrek. Maar ik ben onderweg, onmiskenbaar. Deze reis waar geen enkel punt zich specifiek laat duiden waarmee het richting geeft, en mij dan of daar ergens in het bijzonder betekenis geeft.

Het laat zien dat het als mij, en het mij omringende, als dit alles doordringende, leeft en beweegt.

Nergens meer aankomen. Zelfs je neus volgen en overal zijn. Als tijd en tegelijkertijd zijn. Eeuwigheid is niets meer aanraken. Maar snuif en snuif het op.

Harjan Prins

Verlangen naar afwezigheid? in de cirkel danst afwezigheid verlangend naar meer... in de cirkel danst aanwezigheid zonder verlangen... in de cirkel danst aanwezigheid met afwezigheid het verlangen omhelzend Jeaan de Bont

InZicht 3.2017

Wat is advaita? 42

Je bent wat de wijzen zeggen dat je bent Ze zeggen dat het nu heel duidelijk voor je zal zijn dat je zien en horen geen functies van je ogen en oren en hersens zijn, maar van de Leegte die ervoor in de plaats is gekomen. Leeggemaakt word je wat je ziet en hoort. Je bespeurt de dingen niet. Je hebt niets om ze mee te bespeuren.

Ze zeggen dat je verlicht bent als je de dingen op die manier ziet, wat betekent dat je de illusie doorziet dat je een menselijk lichaam bent, of welk ander soort ding of object of substantie dan ook.

Ze zeggen dat je kunt genieten van volmaakte vrede, goddelijke gelukzaligheid, eeuwig leven, totale onthechting, Boeddhaschap of Godschap, Bevrijding, Nirvana, zodra je ziet Wat en Wie je bent. En dat je ze verliest zodra je dat over het hoofd ziet.

Ze zeggen, en ik zeg, dat je maar één ding nodig hebt en dat is een combinatie van nieuwsgierigheid en eerlijkheid over hoe het is om jou te zijn.

Uit: Douglas Harding - Look for Yourself Uitgeverij Inner Directions Publishing, 1998

63

© PETER VAN MIERLO

D

e Wijzen zeggen dat je heel anders bent dan wat jij denkt en wat anderen denken, en dat de inschatting die je van jezelf maakt de plank volkomen misslaat, je bij de neus neemt en de reden vormt waarom je je ellendig voelt.

Ze zeggen dat de meest rechtstreekse manier om die illusie de wereld uit te helpen is de pijl van je aandacht de andere kant op te sturen, gestaag naar binnen te kijken en te pakken wat je daar aantreft.

Ze zeggen dat zodra je dat doet, je plotseling, makkelijk en volmaakt zult zien dat je Leeg bent, Vormloos.

Ze zeggen dat je, vanaf het moment dat je je Leegte gewaar wordt, zult zien dat die je vult en dat vorm en Leegte in volmaakte eenheid bij elkaar komen. Omdat je vrij bent van de wereld, ben je de wereld - een gevalletje van het onderste uit de kan halen.

Eindelijk zie je de wereld in al zijn pracht en praal, omdat je er ten diepste niet bij betrokken bent.

[ADVERTENTIES]

Nieuw bij InZicht ! m 17,90

771389 9

Verkrijgbaar in iedere boekhandel en via www.inzichtboeken.nl

SN 1389-5400

In dit boek is het thema de overgang van niet-weten (niets) naar verschijnen van de wereld (alles). Anders gezegd: waar komen we vandaan (geboorte) en waar gaan we naartoe (na de dood?). Het allesomvattende ‘niets’ is wat ervaart maar niet zelf kan worden ervaren. Telkens, net als ook in al zijn andere boeken, wijst Nisargadatta ons erop dat we het onveranderlijke (onkenbare) zijn, waarin het veranderlijke (kenbare) geprojecteerd wordt.

Sri Nisargadatta Maharaj: Je weet dat ‘je bent’; dat is de enige betrouwbare kennis waarover je beschikt.

Maar de mens heeft de gewoonte kennis uit elke bron te verzamelen en dat in zijn hoofd mee te dragen. Hij krijgt te horen over geboorte en wedergeboorte. Ondanks het feit dat hij zijn eigen geboorte niet heeft meegemaakt, neemt hij het voor waar aan. De kennis van de mens zit vol met gedachteconstructies en verbeelding. Ons gevoel te bestaan of zijn is een attribuut van het fysieke lichaam. Hoe ons lichaam er uitziet, beschouwen we als ónze vorm. Jouw Tijdloze aard is zonder dat gevoel van zijn.

540005

Het ervaren van niets Sri Nisargadatta Maharaj