Inzicht 4 2017 by Ivar Hamelink

In Zich t Non-dualiteit en Zelfonderzoek

Angst en zorg

Jaargang 19 - 4.2017 - november - b 7,50

In Zich t InZicht is een tijdschrift voor allen die op weg zijn naar een groter inzicht in zichzelf en in de eigen situatie. Het biedt materiaal dat bij dit onderzoek behulpzaam kan zijn: suggesties voor te nemen stappen, voorbeelden, stimulansen en verwijzingen. InZicht is niet gebonden aan een bepaalde traditie en geeft verschillende zienswijzen een plaats om de lezer te prikkelen tot een verdere bewustwording. InZicht is gericht op het laten wegvallen van beperkingen, op bevrijding door zelfkennis. Een verdiept inzicht in zichzelf betekent een relativering van beperkende factoren, een sterkere werking van ontgrenzende liefde, en de ontplooiing van de ervaring dat er in het geheel geen beperkende grenzen zijn. Het ontstaan van dit inzicht in de nondualiteit is de Bevrijding, de Verlichting, die grote consequenties heeft voor het leven en samenleven.

Het verschil tussen pijn en lijden

3 4

Jan Frazier

Weerstand en Radicaal Niet-Weten 8 Satsujo huilt een Japanse zen-koan 14 Annette Raaijmakers

Met de kop uit het zand Jean Klein

Angst en Leegte Amaranatho

Aanvaring met het oneindige Uit een vraaggesprek met Douwe Tiemersma

Isolatie en depressie Suzanne Visser

De Goed Geklede Gast Jan van den Oever

Midden in het leven Mieke Berger

Tantra yoga Een yogi van Zijn

Redactie Karin Visser redactie@inzicht.org Raf Pype e-mail: raf.pype@telenet.be Justus Kramer Schippers Kees Schreuders case@ods.nl

Alexander Zöllner

De bevrijding van ‘niet-bestaan’

18 22 26 29 30 34 38 42 46

Philip Renard Hans Laurentius Marcel Messing Philip Renard Ton Lathouwers Hans Knibbe

Vormgeving/opmaak Ivar Hamelink Tekstcorrectie Geerta Pluut Abonnementen en advertenties Uitgeverij InZicht Maurick 20, 2181 LB Hillegom email: info@inzicht.org internet: www.inzicht.org Jaarabonnement voor vier nummers euro 27,90 Losse nummers euro 7,50 Postbank NL42 INGB 0009 1853 58 België Bank van de Post BE43 0003 0017 6301 onder vermelding van uw abonnementsnr. U kunt uw abonnement opzeggen tot 1 oktober van het lopende abonnementsjaar. Na 1 oktober wordt uw abonnement automatisch verlengd met 1 jaar. Verschijnt in februari, mei, september en november. ISSN 1389-5400 www.inzicht.org Afbeelding omslag: © 2017 Yvon Scharis

Jeff Foster

Daan Goedhart

Colofon

Vaste medewerkers Han van den Boogaard Jan van Delden Mieke Berger Prajnaparamita Dick Sinnige Unmani

Woord vooraf

Een van de meest sublieme boeken nu verboden

Rubrieken

Column - Han van den Boogaard Column - Jan van Delden Column - Unmani Klassieke tekst Boeken Recente uitgaven Mededelingen Reacties van lezers Advaita 43

17 37 45 54 56 59 60 62 63

WOORD VOORAF - KARIN VISSER

Het telegram en het dansende licht

en van de grappen uit het grote arsenaal grappen van mijn Israëlische vriendin is die van het Joodse telegram. Een moeder stuurt haar zoon dit bericht: ‘Maak je vast zorgen - details volgen.’ Net als de zoon ontvang ik ook vele keren per dag dit telegram, in subtiele of minder subtiele vorm. Mijn hele machinerie reageert onmiddellijk: “O JEE...wat is er aan de hand... ah natuurlijk: DAT!!” En voordat ik er goed en wel erg in heb zijn oorzaak en gevolg al bedacht, spant het lijf zich aan en pakken de onheilsgevoelens zich als donkere wolken samen aan de horizon, zonder enige verificatie met de werkelijkheid. Is het mogelijk geen speelbal te zijn van zulke telegrammen? Jaren geleden, in een tijd van grote onzekerheid en moeilijkheden, werd ik een keer vroeg in de ochtend wakker. Het zonlicht stroomde door het raam naar binnen, over het bed en op mijn gezicht. Ik opende mijn ogen en zag hoe het licht wonderschoon danste op de objecten in mijn blikveld. Het was een spel van een adembenemende schoonheid. Het dansende licht was alles wat er was. Er was stil volmaakt geluk. Een paar seconden later begon mijn geheugen te werken. Ik herkende de kamer, herinnerde me waar ik was en waarom. De situatie waarin ik me bevond kwam tot leven en het geluk slipte weg. Nog nooit eerder had ik het mechaniek van denken en herinnering zo helder in werking zien treden en besefte ik hoe mijn gemoed erdoor bepaald wordt - als ik even niet oplet.

Inmiddels heb ik geleerd de weg terug naar huis te vinden uit de wereld van gedachten en gevoelens. In een oogwenk ben ik terug van ‘daar’ naar ‘hier’. Daar is Karin, een vrouw te midden van gevaren, angsten, leed, en de pauze daartussen. Blijvende vrede vindt ze daar niet. Maar de ruimtelijkheid zelf waarin alles zich afspeelt, is angst en zorgvrij, onberoerd voor altijd. Hier woont het stille geluk dat geen voorwaarden kent. Telkens opnieuw hier het anker uit te gooien is de les voor een heel leven. Vele invalshoeken, filosofisch, psychologisch, fysiek, non-duaal, onderzoeken de relatie tussen ons menszijn en de ruimtelijkheid in de kern. Ontspant het kennen van de ware kern ook het angsten zorgenmechaniek? Welke rol spelen moeilijkheden eigenlijk in ons leven? Is er wel een relatie tussen deze immer onaangetaste ruimte en dat wat erin verschijnt? In dit nummer van InZicht vertellen de auteurs hun bevindingen, beproefd door de moeilijkheden die zij zelf in hun leven ontmoetten. Sommige artikelen bevatten praktische aanwijzingen voor ons mens-zijn, andere handelen meer over de ultieme aard van bewustzijn. Al lezende waren er vele woorden die me raakten of die me uitnodigden een bepaald aspect dieper te doorzien. Ik wens u hetzelfde. Onze speciale dank voor het gebruik van de schilderijen van Yvon Scharis. Voor info over dit werk: info@inzicht.org.

Het verschil tussen

InZicht 4.2017

pijn en lijden

Jeff Foster

Genezing zit ingebouwd in alles waar we aan proberen te ontsnappen. Verdriet geneest je van verdriet. Angst geneest je van angst. Woede geneest je van woede. In de kern van de meest intense angst zit niemand die gevangen zit in angst. Er is daar niemand die losstaat van de angst.

an de onvoorwaardelijke acceptatie van het leven zelfs gevonden worden in de ervaring van de meest intense pijn? Toen ik al die jaren geleden in bed lag met een intense pijn die door een uiterst gevoelige regio van mijn anatomie schoot, ontdekte ik dat de pijn op het diepste niveau oké was. Het was een verbijsterend besef dat de kern van het lijden raakte. Pijn was niet de vijand. Pijn was gewoon het leven dat verscheen als pijn – en buiten zelfs dat verhaal was het gewoon een altijd veranderende dans van gewaarwordingen. De pijn was geen blokkade van het leven – hij was het leven, op dat moment. De pijn stond het leven niet in de weg – hij was een volle en complete uitdrukking van het leven. De pijn was heel levend. Hij was de oceaan die verscheen als pijngolf. De pijn deed nog steeds zeer – laten we de werkelijkheid niet ontkennen of doen alsof. Het deed nog steeds zeer, maar op het

diepste niveau was het oké. Het deed zeer, maar ik was niet ‘degene die pijn heeft’. Het deed zeer, maar op de een of andere onbegrijpelijke manier kon de pijn mij geen pijn doen. Hij mocht er zijn zolang hij er was. Ik was zijn thuis. KOSMISCH OKÉ

Ik was geschokt toen ik me de enorme omvang, de totale inclusiviteit, de allesomvattende aard van die onvoorwaardelijke acceptatie realiseerde. De pijn was helemaal oké, en wat ook helemaal oké was, was ik, de figuur Jeff die wilde dat de pijn er niet was. Ik denk dat dat een enorme misvatting is voor spirituele zoekers – dat ze alles wat er gebeurt als persoon oké moeten vinden. Wat een zware last is dat: geloven dat je alles altijd oké moet vinden – moeten doen alsof je alles oké vindt, zelfs als dat niet zo is! Zoals ik al zei, onvoorwaardelijke acceptatie wil niet per se zeggen dat je de pijn oké

Jeff Foster studeerde in 2001 af in Cambridge als astrofysicus. Kort daarna raakte hij gefascineerd door het idee van verlichting en las hij alle boeken die hij daarover kon vinden. Zonder dat hij rechtstreeks contact had gehad met een spirituele leraar kwam zijn zoektocht abrupt ten einde toen hij zag dat er slechts Eenheid bestaat en er nooit iets te vinden was geweest. Momenteel houdt Jeff bijeenkomsten en retraites over de hele wereld, waaronder ook in Nederland. Daarin blijft hij de aanwezigen onvermoeibaar wijzen op de nutteloosheid van elke zoektocht en op de Helderheid die de kern van alle verschijnselen vormt. www.lifewithoutacentre.com

De pijn is er dus, en wat er dan tevens kan verschijnen is een hekel aan, een afkeer van de pijn. Het was zo’n opluchting – en een openbaring – om in bed te kunnen liggen zonder een beeld van mezelf overeind te hoeven houden, zelfs geen beeld van mezelf als verlicht of ontwaakt persoon, of als iemand die de pijn oké vond! Ik was volkomen vrij om weer op de pijn te reageren op een authentieke, eerlijke, menselijke manier, na jaren van spiritueel doen alsof en ontkenning. Ik was vrij om te zeggen: ‘Ik vind die pijn niet fijn’, om toe te geven dat ik een hekel aan de pijn had en, op een dieper niveau, om een totale, allesomvattende okéheid ten aanzien van de hele situatie te ervaren. Onder alles ligt een kosmische okéheid die niet kan sterven. RADICALE EERLIJKHEID

Het was niet zo dat ik gewoon tegen mezelf zei dat ik het oké vond terwijl dat eigenlijk niet zo was. Het was niet zo dat ik deed alsof ik het oké vond. Het was niet zo dat ik het oké probeerde te vinden – spiritueel probeerde te zijn, vredevol probeerde te zijn, iets probeerde te zijn wat ik niet was. Waar het om ging was radicale eerlijkheid. Het ging om het zien van de pijn, hem onder ogen zien, toegeven dat hij er was, en ontdekken dat de pijn volkomen tot het leven was toegelaten. Door de pijn toe te geven, kreeg de pijn toegang. Er was dus pijn, en Jeff vond dat niet echt leuk. Wie houdt er tenslotte van pijn? Wie zou pijn kiezen, als hij de keus had?

moet vinden. Je niet oké vinden van de pijn wordt volkomen omarmd door het leven. Die acceptatie zonder voorbehoud haalt ‘jou’ weg uit het plaatje! Het is een kosmisch oké vinden dat verder gaat dan ‘Ik vind het oké’ en ‘Ik vind het niet oké’.

de uwe geschiede,” zoals Jezus zei. En precies daar ligt de bevrijding. De pijn werd omarmd, net als degene die probeerde aan de pijn te ontsnappen en daar niet in slaagde. De pijn werd omarmd, net als degene die vrij probeerde te zijn van de pijn. En waar was toen het probleem? In de pijn, in dat onbehaaglijke gevoel, was ik heel. In die pijn, in dat uiterst onbehaaglijke gevoel, werd ik genezen – volkomen genezen. Genezen zonder te begrijpen hoe of waarom. Genezen van de last ‘degene die pijn heeft’ te zijn. Genezen van het verhaal van ‘mijn pijn in verleden en toekomst’. Genezen van de illusie dat de pijn mij overkwam. Die genezing betekende niet dat de pijn meteen wegging, maar hij kwam wel minder op de voorgrond te staan. Die altijd aanwezige genezing was waar ik eigenlijk naar op zoek was geweest. GENEZING

Pijn is zo’n heerlijke leraar omdat hij je laat zien dat je uiteindelijk op het moment zelf geen keus hebt. Je hebt er geen controle over. “Niet mijn wil, maar

“Door zijn wonden worden wij genezen,” wordt er in de bijbel gezegd – en door mijn wonden word ik genezen. Dat is het verbijsterende besef: de genezing – met andere woorden, de heelheid, de compleetheid, het thuis waar we eigenlijk naar op zoek zijn – is in feite hier aanwezig, in de wonden, midden in de pijn, precies in het hart van de erva-

InZicht 4.2017

Pijn is zo’n heerlijke leraar omdat hij je laat zien dat je uiteindelijk geen keus hebt ring waar we juist aan proberen te ontsnappen. We worden genezen door alles waar we voor weglopen. We worden niet genezen van pijn; we worden genezen, we zijn al genezen, in onze pijn. Je zou zelfs nog verder kunnen gaan en kunnen zeggen dat pijn ons eigenlijk geneest. Als je ziet wat het eigenlijk is, stuurt pijn onze aandacht naar het hier en nu en naar de grote open ruimte die alle ervaring omarmt zoals hij komt en gaat. Pijn brengt onze aandacht terug naar het feit dat niemand pijn heeft – er verschijnt hier alleen maar pijn in de ruimte die ik ben. Zo geneest pijn je van het idee dat je er het slachtoffer van bent. Hij geneest je van de illusie dat je controle hebt. Hij brengt je terug naar dit moment, je ware thuis. Hij zegt: “Ik mag hier zijn, wat je ook denkt. Kijk maar, ik ben al toegelaten tot wat je bent. Ik ben al aanwezig. Je bent niet in staat geweest om me te weerstaan. Maar je hoeft nergens bang voor te zijn. Ik besta slechts uit jou. Ik kan degene die je werkelijk bent niet kapotmaken.”

lichamelijke pijn, zit genezing. Misschien verwijzen alle religies en spirituele leraren uiteindelijk wel naar die waarheid. Die acceptatie zonder voorbehoud zet onze houding ten aanzien van pijn op zijn kop, onze relatie met pijn, onze angsten rondom pijn. Plotseling is pijn, hoe pijnlijk hij ook is, geen vijand meer. Het is een richtingwijzer die ons terugstuurt naar wie we op dit moment werkelijk zijn en al onze foutieve ideeën over wie we zijn vernietigt. Pijn heeft op de een of andere manier mededogen, in de ware betekenis van het woord; hij vernietigt al onze illusies over onszelf. Niets wat niet werkelijk is, is bestand tegen zijn nietsontziende liefde. t Fragment uit ‘Onvoorwaardelijke Acceptatie’ van Jeff Foster, vertaling Han van den Boogaard, uitgeverij Panta Rhei, ISBN 978.90.8840.090.2

KRUISIGING

Ja, op een bepaalde manier die we nooit zullen kunnen bevatten, geneest pijn je van pijn. Genezing zit ingebouwd in alles waar we aan proberen te ontsnappen. Verdriet geneest je van verdriet. Angst geneest je van angst. Woede geneest je van woede. In de kern van de meest intense angst zit niemand die gevangen zit in angst. Er is daar niemand die losstaat van de angst. Er is daar niemand die bang is. Midden in de kruisiging, midden in de meest ondraaglijke

Weerstand

Jan Frazier

InZicht 4.2017

Op haar vijftigste ervoer Jan Frazier een radicale transformatie van bewustzijn. Alle angst loste op en ze werd ondergedompeld in een staat van vreugde zonder oorzaak die niet meer verdween. Haar wens is dit te communiceren: de waarheid dat in ieder mens een bron van kalm welzijn geduldig wacht om tot leven te worden gewekt. Jan is schrijfster van When Fear Falls Away: The Story of a Sudden Awakening (Weiser Books 2007), The Freedom of Being: At Ease with What Is (Weiser 2012), en de e-boeken The Great Sweetening: Life After Thought en Opening the Door. Haar website is JanFrazierTeachings.com.

en Radicaal Niet-Weten Er is een dieper en subtieler lijden dat groter is en meer stress geeft dan alle momenten van harde weerstand samen, van al die keren dat je verontwaardigd was of woedend tekeerging door iets wat wel of juist niet gebeurd was. Dit subtiele maar alles doordringende lijden heeft te maken met hoe we constant het fundament leggen voor verzet.

ijn die veroorzaakt wordt door weerstand is een zinloze en onnodige pijn. Wat zou er gebeuren als we daarvan verlost waren? Wat een dikke zware deken van ellende zou er van het leven getild worden; een leven dat al moeilijk genoeg is zonder die extra verstikkende last. Het loont de moeite om de anatomie van weerstand te onderzoeken. Als je je bewust wordt van de mogelijkheid om geen weerstand te bieden aan wat hier is, echt, wat er gebeurt, dan houdt dat ook

de erkenning in dat weerstand misschien met opzet plaatsvindt (alhoewel onbewust). Want in bewustwording beginnen ook onbewuste keuzes helder te worden. Dit is een radicale en grote ontdekking: dat wat aanvankelijk voelt als een onvermijdelijke reactie (tegenstribbelen, ontkennen, gefrustreerde boosheid, etc.) is eigenlijk niet onvermijdelijk. Het geloof dat negativiteit nu eenmaal hoort bij het leven blijkt nog maar de vraag. Want je radicaal openen betekent ook je openen naar het feit dat keuze w een mogelijkheid is.

De diepe erkenning Als je inziet dat weerstand niet onontkoombaar is en je begint de diepte van lijden te ontdekken dat deze veroorzaakt, komen er andere mogelijkheden in beeld. Het wordt duidelijker dat acceptatie de deur opent naar kalm welzijn, ongeacht wat het leven je voorschotelt. Met andere woorden: of dat wat je wilt dat gebeurt ook echt gebeurt wordt aangenaam irrelevant voor je innerlijke staat van zijn. KEUZE

Dit is het waard om voor jezelf te onderzoeken. Als je gewend bent aan automatisch verzet en keuze een reële mogelijkheid voor je is geworden, kan het moment van kiezen soms fysiek worden waargenomen: juist dat moment waarop de automatische weerstand opkomt. Het is alsof je motor sneller begint te draaien. Je voelt het akelige en bekende gevoel van spanning in je lichaam opkomen. Je hoort jezelf in gedachten mopperen, en misschien ook wel hardop. Het feit dat je dit patroon opmerkt is goed nieuws. Het betekent dat je je eigen zinloze starheid herkent en voelt hoe pijnlijk deze eigenlijk is. Je merkt op hoe je in gevecht met de realiteit bent en wilt dat het anders is. Misschien zie je zelfs de waanzin van je vruchteloze poging. Keuze bloeit als een lotus. Je verandert je koers, je kalmeert, je laat de pijnlijke knoop van druk en spanning zich afwikkelen. Stil zeg je tegen jezelf: “Ja, zo is het.”

Dit is een fenomeen in twee stappen. De eerste is je verzet. Door de spanning die dat veroorzaakt word je bewust. Je ontspant en kalmte komt op. Twee stappen: verzet g overgave, druk g ontspanning. Deze twee stappen heb je alleen tijdelijk nodig als leermiddel. Op een goed moment zul je je realiseren dat er geen twee stappen meer zijn. De gewoonte van weerstand als gebruikelijke respons heeft zichzelf afgeleerd. Acceptatie is nu de defaultinstelling. Op dit punt zul je ongetwijfeld opmerken dat je veel minder lijdt dan voorheen. SUBTIEL LIJDEN

Wat is dan de mentale en fysieke houding van iemand die geen weerstand heeft? Wat zorgt voor de continue zachte ontvankelijkheid van de realiteit? Wat is er aanwezig, of afwezig, in zo iemand dat verzet niet automatisch plaatsvindt? Nu komt het lucratieve gedeelte. Er is een dieper proces, een subtieler lijden, dat waarschijnlijk groter is en meer stress geeft dan alle momenten van harde weerstand samen: van al die keren dat je verontwaardigd was of woedend tekeerging geobsedeerd door iets wat wel of juist niet gebeurd was. Dit subtiele maar alles doordringende lijden heeft te maken met hoe we constant het fundament leggen voor verzet. Wat is die instelling die verzet praktisch onontkoombaar maakt? En waarom merk je niet eens dat je het doet?

InZicht 4.2017

van niet-weten is fysiek en wordt gevoeld tot in je botten

Het heeft allemaal te maken met dat je denkt te weten wat er wel of niet gaat gebeuren. Het heeft te maken met verwachting en hoop, en met gehechtheid aan een bepaalde uitkomst. Het heeft te maken met controle willen hebben, met de wens om te kunnen voorspellen wat er wel of liever niet in het verschiet ligt. Dit is hoe we de val voor onvermijdelijke weerstand zetten. Het creĂŤert een onderstroom van angst, vaak voelbaar in ons dagelijks leven. Het verklaart de waakzaamheid in ons doen en laten, onze sensor voor problemen, onberekenbaarheid of gevaar. Het is een voorwaarts momentum dat we gestadig voeden, een soort vooruit haasten om iets wel of niet te laten gebeuren. CONSTANTE ONZEKERHEID

We houden er niet van om de constante onzekerheid te erkennen, de immense en machtige chaos waarin we leven. Dus voeden we onszelf met verwachtingen, veronderstellingen en hoop: de voorbereiding voor weerstand later. Om acceptatie de aangename norm in ons leven te laten worden, moeten we ons eerst

hiervan bewust worden. We weten nooit wat ons te wachten staat, en dus ontstaat er al een subtiele (of dramatische) spanning met de aanname dat de auto zal starten, het vliegtuig gaat landen, het huis er zal staan, de baan voortduurt, de melk niet overkookt, de gloeilamp brandt, het ongeluk niet gebeurt, onze minnaar trouw blijft, we niet vallen en een bot breken. Iemand zonder verwachtingen kan niet verrast worden omdat hij even niet op zijn hoede is of zich ergens tegen verzetten. Weerstand vereist een vooropgezet idee of wens. Hoe zou het zijn om ons niet-weten, onze onmacht, voortdurend te erkennen? Dit is geen mentale erkenning, alhoewel het moeilijk te ontkennen valt dat radicale en constante onzekerheid eigenlijk onze menselijke conditie is. Elk sprankje leven is van maar korte duur en in constante verandering. IN JE BOTTEN

De diepe erkenning van niet-weten is fysiek, en wordt gevoeld tot in je botten. Ze wordt ervaren in het kloppen van je hart, in je ademhaling. Als deze

diepe erkenning aanwezig is, komt er geen weerstand op, ook niet de twee stappen van acceptatie die begint met de impuls van wegduwen. Spirituele experts, let op. Het werkt niet als de weerstand er al is en je helpt jezelf daarna herinneren (met je mind) dat je geen controle hebt. Dat deel waarmee je hoopte controle te hebben was al actief. Het fundament voor verzet was al gelegd. Soms kan spirituele kennis verkeerd gebruikt worden en zo juist de illusie in stand houden. Het is niet de bedoeling dat we onverschillig worden voor een uitkomst of ophouden met voorkeuren te hebben: het gaat om ophouden met gehecht te zijn aan je voorkeur. Het gaat om de erkenning hoe weinig controle en voorspelbaarheid we werkelijk hebben in ons leven en om op te houden onszelf vast te klampen aan onze dromen. Het eigenaardige is dat, alhoewel dit een recept lijkt voor enorme angsten, de afwezigheid van veronderstellingen, verwachtingen en hoop juist leidt naar vredigheid. Ergens op elementair niveau weet je dat je innerlijk welzijn niet afhankelijk is van welke bal je door het leven toegespeeld krijgt. Waarom zouden we dan bang zijn voor het leven of het vruchteloos proberen te controleren? Maar er is nog een verrassender en radicaler aspect.

Iets in ons heeft altijd al geweten dat we geen controle hebben. De toekomst is een blanke pagina die we niet kunnen voorspellen of beheersen. Het diepste deel in ons hunkert ernaar om te rusten in de radicale afwezigheid van controle. We hebben die onvoorspelbaarheid altijd al geweten, evenals ons beperkte vermogen om vorm te kunnen geven aan de toekomst. Ons ego haat dit en vindt het buitengewoon bedreigend. Het werkt hard om het te ontkennen. Het worstelt om te proberen de illusie van controle in stand te houden met alle armzalige middelen die het kan aangrijpen. Maar als je niet eerst je ego raadpleegt, als je in plaats daarvan je diepste weten laat oprijzen als warm water door je botten, raak je uiteindelijk bevriend met radicale onzekerheid en kun je eindelijk radicaal rusten. Je zult in staat zijn je niet meer te verzetten. Je zult niet meer overrompeld zijn omdat je even niet oplette, angstige voorgevoelens hebben of waakzaam moeten zijn, of je vast klampen aan een gewenste uitkomst. Stel je de opluchting voor! Hoe licht zul je reizen. Het leven zal niet langer je vijand zijn. t

ONVOORSPELBAARHEID

[ADVERTENTIE]

Het ware hart van de mens is volledig thuis in wat echt is, onafhankelijk of dat positief of negatief is. Als we gericht zijn op de realiteit, zonder te wensen dat het anders zou zijn of het te filteren door een bepaald verhaal (over betekenis, goed/slecht, etc.), zijn we in diepe vrede met onszelf ongeacht de omstandigheden. Dit is een manier om non-dualiteit te begrijpen: in overeenstemming zijn met wat is. Je kunt je niet afscheiden van het leven. Om je te verzetten moet je jezelf eerst kunstmatig distantiĂŤren, en dat veroorzaakt pijn.

InZicht 4.2017

[ADVERTENTIE]

Satsujo huilt

een Japanse zen-koan

InZicht 4.2017

’Toen Satsujo, een geweldige leerling van Hakuin, oud was, verloor ze haar kleindochter, wat haar heel verdrietig maakte. Een oude man uit de buurt wees haar terecht: “Waarom huil en jammer je zo? Wanneer de mensen dat horen, zullen ze allemaal zeggen: ‘Die oude dame is toch eens bij Hakuin in de leer geweest en zou verlicht zijn, waarom treurt ze dan zo om haar kleindochter?’” Satsujo staarde haar buurman woedend aan en schold tegen hem: “Jij kale nar, wat weet jij nou? Mijn tranen en mijn huilen zijn voor mijn kleindochter beter dan reukwerk, bloemen en lampen!” De oude man ging heen zonder nog een woord te zeggen.’

Beschouwingen van Reigetsu Susan Moon

eze koan troost me, want Satsujo gedraagt zich volkomen menselijk wanneer ze huilt en klaagt om de dood van haar kleindochter, en dat verwacht ik van een dharmaverhaal niet direct. Moeten we dan niet alle gehechtheden loslaten? Ingebed in het verhaal van Satsujo’s tranen zijn ook de bekende verhalen over Patacara en Kisagotami, leerlingen van de Boeddha, die, gek van verdriet, hem na de dood van hun kinderen een bezoek brachten. Boeddha’s antwoord op Patacara luidde: ‘Zuster, zorg dat je je tegenwoordigheid van geest terugkrijgt.’ En dat deden beide vrouwen nadat hij hen hielp te begrijpen dat elke familie de dood van geliefde mensen kent.

Als moeder en grootmoeder kan ik me geen groter verdriet voorstellen dan dat over de dood van een kind. Om die reden treffen de verhalen van Patacara, Kisagotami en Satsujo ons zo diep. Het zijn archetypische verhalen. HUIL TOCH NIET!

Toen ik twee jaar oud was, midden in de Tweede Wereldoorlog, kreeg mijn moeder nog een zoon. Mijn vader keerde van de legerbasis in Columbus, Ohio, waar hij een opleiding volgde, terug om de baby te bezoeken, die mijn ouders Benjamin noemden. Benjamin stierf toen hij vijf dagen oud was, omdat hij een gat in zijn maag had, dat de artsen niet konden opereren. Mijn vader kreeg toestemming om nog een keer te komen en ze begroeven de baby. Kort daarna werd mijn vader overgeplaatst naar een basis overzee.

Vele jaren later vertelde mijn moeder me dat ze haar tranen niet had kunnen bedwingen toen ze in onze kleine woning de babyspullen had opgevouwen en opgeruimd. Ik had erbij gestaan en naar haar staan kijken - als tweejarige – en gezegd: ‘Huil toch niet.’ (‘Alsjeblieft mama, kom weer tot jezelf!’) Haar tranen moeten me bang gemaakt hebben – tenslotte was ze mijn hele wereld. Maar zou het beter voor me zijn geweest dat ik een moeder had gehad die op zo’n moment haar tranen had kunnen bedwingen? TRANEN

Wanneer is het in orde om te huilen? Wat was het verschil tussen Satsujo’s tranen en Patacara’s tranen? Patacara was volledig overweldigd door verdriet. Ze had niet alleen haar kinderen verloren, maar ook haar geloof, de grond onder haar voeten, haar gevoel van verbondenheid, ze had aanwijzingen van de Boeddha nodig. Ook Satsujo huilde en klaagde, maar haar hoefde je niet te zeggen dat ze daarmee moest ophouden. Ik houd van Satsujo omwille van haar tranen. Ze huilde omdat er iets tragisch was gebeurd – een geliefd kind was gestorven – maar ze verloor niet haar tegenwoordigheid van geest. Ze was wel degelijk in staat haar verdriet te vergeten om de oude man voor een ‘kale nar’ uit te maken. GROOTMOEDERGEEST

Kernpunt in deze koan zijn voor mij Satsujo’s woorden: ‘Mijn tranen en mijn huilen zijn voor mijn kleindochter beter dan reukwerk, bloemen en lampen!’ Beter voor mijn kleindochter. Wat betekent dit? Ze ging ervan uit dat het het dode kind niet zou helpen wanneer ze zich stil gedroeg en reukwerk verbrandde. Ze kon een monnik uit de plaatselijke tempel verzoeken een paar wierookstaafjes voor haar kleindochter aan te steken; dat is een goede opgave voor een monnik. Maar een grootmoeder huilt; dat is haar taak als grootmoeder. Ze vergiet haar

tranen niet omwille van zichzelf, maar voor haar kleindochter en daarmee voor alle kleindochters en -zonen. Ze brengt met haar tranen tot uitdrukking wat Dogen ‘grootmoedergeest, de geest van groot mededogen’ noemt. Wanneer is het een goed idee om iemand die lijdt te zeggen dat hij de dingen niet zo zwaar moet nemen? De oude man probeerde niet het leed van Satsujo te lenigen. Hij dacht aan haar reputatie, en misschien had hij een hekel aan tranen, omdat hij niet wist wat hij moest doen wanneer iemand huilde. Hij had een hekel aan snot en had geen papieren zakdoekjes bij zich. VERBONDENHEID

Toen mijn moeder al vrij oud was, kon je haar gemakkelijk kwetsen en dan wond ze zich op. Dan zei ik: ‘Wind je hierover toch niet zo op! Hij meent het niet zo. Dat is toch niet zo erg.’ Dan riep ze: ‘Het is wel erg! Waarom geloof je me niet?’ en wond zich nog meer op. Ik was als de kale monnik die tegen Satsujo zei dat ze haar kalmte moest bewaren, en dat meer omwille van mezelf dan omwille van haar. Maar ten slotte, ongeveer in het laatste levensjaar van mijn moeder, zei ik niet meer dat ze de dingen gemakkelijker moest opvatten. Ik leerde beter te luisteren. Dat is een goede manier om mensen te helpen hun tegenwoordigheid van geest terug te krijgen. Satsujo respecteerde haar eigen verdriet. Haar tranen waren een teken van haar verbondenheid met haar kleindochter. Je hoefde haar niet te zeggen dat ze haar tegenwoordigheid van geest terug moest krijgen, omdat ze die niet werkelijk verloren had. Ze wist dat kinderen in een wereld moeten leven waarin oude vrouwen bij de dood van een kind huilen, zelfs wanneer ze al vele jaren zen beoefenen. Uit ‘Het Verborgen Licht’, door Florence Caplow en Susan Moon, uitgeverij Asoka, ISBN 9789056703639

InZicht 4.2017

C OLUMN - HAN VAN DEN BOOGAARD

Innerlijke stem

oekers zijn vaak op zoek naar de zin van het leven, dat wil zeggen, de zin van hun leven. Ze willen zo graag dat hun leven zin heeft, een bedoeling heeft, dat alles wordt aangegrepen om die hoop bevestigd te krijgen. Ze gaan te rade bij wetenschappers en filosofen en spirituele leraren, maar ieder antwoord roept slechts de bange vrees op dat dat het echte antwoord niet kan zijn, zoals ook altijd bij antwoorden op de vraag ‘Wie ben ik?’ het geval is. En als we koning Macbeth horen zeggen dat het leven slechts “een verhaal” is, “verteld door een idioot”, dan blijft de zin van het leven een raadsel en wordt de wereld een kille plek vol onbegrijpelijke duisternis. Maar de vraag ‘Wat is de zin van het leven?’ blijft liggen en de zoektocht gaat voort. Het enige antwoord is dat er geen antwoord is. Het leven heeft geen zin, noch is het zinloos. Het is er gewoon. “Ja, maar wat moet ik er dan mee?”, werd me laatst door iemand gevraagd. Mijn antwoord was: je moet er niets mee, je hoeft er niets mee, maar je kunt er wel wat mee. Je hebt ogen en oren en andere zintuigen waarmee het leven ervaren kan worden. In die zin zou je kunnen zeggen dat het doel van ons leven is om te kijken, te luisteren, aan te raken, te ruiken en te proeven. Dan verschijnen er vogels en bergen, piepende deuren, fluwelen stoffen, bloeiende kamperfoelie en zachtgekookte eitjes. Dan krijgt het leven vorm. De zin van het leven is zin hebben in het leven, is liefhebben zonder iets of iemand in het bijzonder lief te hebben. Je hebt al zin in het leven vanaf je geboorte, maar de zintuiglijke indrukken worden nog niet als losse gewaarwordingen ervaren. Er is slechts sprake van één grote, langgerekte gewaarwording die niet door iemand, door een ik, ervaren wordt. Je leeft in een wereld ‘vol geluid en razernij die niets betekent’. Je wordt doof en stom geboren, dat wil zeggen, je begrijpt niets van de klanken die de mensen om je heen voortbrengen, en je bent niet in staat om die zelf uit te brengen. Je bent uitsluitend aangewezen op je instincten zonder in verwarring te hoeven raken door de woorden van anderen. Je kent alleen jezelf, als alles wat er is

(inclusief wat je later ‘anderen’ gaat noemen). Maar in de loop der tijd ga je toch begrijpen dat die woorden betekenis hebben, dat er dingen mee gesuggereerd worden, en plotseling bevind je je in de wereld der dingen, de wereld van het onderscheid en de tegenstellingen. De ene ervaring is uiteengespat in duizend stukjes, en iedere dag komen er meer bij. En tegelijkertijd vergeet je dat je ooit een en al oog was, een en al oor, een en al huid en tong en neus. Dat één stofje de hele wereld bevatte, en dat de hele wereld tot leven kwam als een bloem zich opende. Je vergeet dat alles goed en goddelijk was omdat hun tegendelen nog niet geboren waren; dat je onfeilbaar was en onaantastbaar; dat je tegelijkertijd alles en niets was. Maar je bent gaan horen en spreken, gaan uitleggen en vergelijken, en daarmee deden de illusies hun intrede, talloze dingen die niet gebaseerd waren op de werkelijkheid. Je raakte de weg kwijt, je innerlijke stem, en je ging zoeken. Je begon aan een lange weg, en ooit zal het slechts een omweg blijken naar waar je altijd al was: hier, nu. Want je eerste instincten en intuïties liggen zo diep in je verankerd dat ze onuitwisbaar zijn. Boven al het tumult van de wereld uit kun je nog steeds die innerlijke stem horen, ben je doof en stom, maar versta je alles en kun je zeggen wat je wilt. De vergissing om naar iets anders te zoeken dan wat er nu op dit moment is, is zo hardnekkig dat we blijven denken (of hopen) dat God ergens boven in de hemel zweeft, dat de werkelijkheid een grote brok materie is waar we iets vanaf moeten zien te knabbelen en de waarheid iets waar op schoenen met ijzeren zolen naar gezocht moet worden. Elk zoeken is een zoeken naar de bekende weg. Om iets te kunnen inzien of begrijpen, moeten we het al kennen. Alle kennis, alle inzicht, is herinnering. We weten allemaal wat wat is, wat je wel en niet moet doen, maar we doen alsof we het niet weten en stellen vragen over de zin van het leven, het bestaan van God en de onsterfelijkheid van de ziel - terwijl we alleen maar hoeven te zijn wie we zijn. Hoe moeilijk kan dat zijn?

InZicht 4.2017

Â© JOAN MIRO, 1936 METAMORPHOSIS

Annette Raaijmakers is geregistreerd psychotherapeut. GeĂŻnspireerd door Nisargadatta Maharaj en haar ervaringen als psychotherapeut ontstond in 1992 de Core Management Training en werd Core, een instituut voor niet-rationele processen, opgericht. Core geeft individuele, ervaringsgerichte trainingen die de cursist de mogelijkheid geven een ontwikkeling door te maken van deelnemer naar waarnemer. Annette is de schrijfster van het boek (uitgeverij Samsara). Meer informatie: www.instituutcore.nl

Met de kop uit het zand Annette Raaijmakers

Enkele maanden na het overlijden van mijn zoon kwam het besef dat er niets meer was om bang voor te zijn. Was het mijn zoon, was het onze zoon? Was hij ter wereld gekomen om mij het licht te laten zien, om mij het leven te geven? Dat was natuurlijk niet de opzet, maar het werd me wel duidelijk dat alle gebeurtenissen die plaatsvinden in dit leven een uitnodiging zijn tot onderzoek en een uitdaging om pijn en angsten te verwelkomen in plaats van ze te onderdrukken.

oor mij is de beleving van nondualiteit in het aardse bestaan slechts mogelijk als niets wordt uitgesloten. Het is heel begrijpelijk dat mensen allerlei ideeën hebben over de nonduale staat en de meest hardnekkige is de idee dat pijn, angst en zorgen niet meer bestaan zodra je deze staat bereikt hebt. Onzin!

ligheid zodat de onmiddellijke beleving van wat zich in het leven voordoet niet ervaren kan worden. Door een werkelijke verbintenis met het leven aan te gaan wordt geen enkele ervaring of emotie uitgesloten. ANGST

Het geloof in een leven zonder lastige emoties leidt tot een krampachtige identiteit die daardoor juist zorgt voor een instandhouding van dualiteit. Waarom zouden we de plezierige emoties wel verwelkomen en de andere niet? Het is de andere kant van de medaille. Je wilt de vervelende emoties onderdrukken en wegwerken terwijl je de fijne emoties zolang mogelijk wilt vasthouden: die mogen juist niet weg. Dat is een onmogelijke optie. Voor het bewustzijn maakt het niets uit of een emotie positief of negatief is. Als de afwijzing van moeilijke emoties plaatsvindt maakt de spirituele bevrijding waarbij duidelijk wordt dat je niet je gedachten, je gevoelens en je lichaam bent, plaats voor een identificatie met ‘ik ben niets’, waarbij vergeten wordt dat je ook ‘alles’ bent. Daardoor kan het idee ontstaan dat je niet meer gevoelig bent voor wat er gebeurt in de buitenwereld. Het ego vindt dat heerlijk, omdat het ego erop uit is om pijn te vermijden. Ware bevrijding hecht echter geen enkele waarde meer aan ideeën, overtuigingen en concepten. Integendeel: niets wetend en in alle onschuld kun je alles wat het leven in de aanbieding heeft tegemoet treden. Ontkenning van pijn en angst leidt naar onverschil-

Het leven is onlosmakelijk verbonden met situaties die angst op kunnen roepen. De angst om niet te hebben wat je wilt, te verliezen wat je hebt. Angst om niet gelukkig te zijn. Het gevoel dat alles je mag worden afgenomen, maar dat ene niet! Op het moment dat je de toekomst projecteert, ontstaat vaak angst. Deze angst is geworteld in je hoofd en niet in de realiteit. Als een angstig gevoel in je opkomt, wordt meteen daarna een pijnlijke gedachtestroom op gang gebracht; er verschijnt een lange ondertiteling op je scherm waarin alle oordelen en zorgelijke mogelijkheden worden opgesomd. Je gelooft deze gedachten. Je identificeert je met deze gedachten en deze identificatie maakt dat je pijnlijk gebukt gaat onder zorgen. Sommige gevoelens kunnen heel overweldigend zijn, maar niets kan het bewustzijn, dat je bent, overweldigen. De gedachten maken ze groot. Iedereen ervaart angst en daar is niets mis mee, het zet je aan om verder te kijken: wie is bang? De ergste gebeurtenissen in je leven, zoals ziekte, dood en verlies, kunnen juist de bronnen zijn van diepe waarneming en bewustzijn. Maar meestal wil je niet verder kijken omdat het verlangen naar geluk, de vervulling van je wensen het wint van de werkelijke verwezenlijking van wie je bent.

InZicht 4.2017

MOEILJKE EMOTIES

Als emoties als een zucht door je heen kunnen gaan ENERGIE IN BEWEGING

Alles verschijnt in jou. Je staat open voor elke ervaring zoals een open raam het mogelijk maakt om alles te zien. Maar dan moet je het raam wel openzetten in plaats van toe te geven aan de neiging om de gordijnen dicht te doen omdat je denkt op die manier controle te kunnen houden over wat je toelaat in je leven. Het is een illusie, je hebt geen controle. Alles verschijnt en alles gebeurt zonder dat jij daar iets over te zeggen hebt. Jij bent de openheid die alles laat plaatsvinden en daar kan geen enkele emotie iets aan veranderen. Als er angst in je opkomt, neem het waar. Ervaar de emotie voordat de commentaarstem begint te tetteren in je hoofd. Wees geïnteresseerd in je angst in plaats van deze te onderdrukken of weg te werken. Ervaar het, want wat is het gevoel angst zonder ‘het moet weg’? Het is dan gewoon energie in beweging, net zoals blijdschap, geluk of boosheid. Het is neutrale energie die wordt getransformeerd tot

zware energie op het moment dat je de ondertiteling aanzet. De identificatie met je gedachten zorgt voor de beklemming. Als ook de angst kan worden omarmd, zonder jezelf bezig te houden met het verhaal, gaat het gevoel vanzelf weer weg. De pure ervaring van een emotie, zonder de gebondenheid aan een ‘ik’ en zonder de projectie naar een onbestaande toekomst, is vrij van zorgen. Je bent één met de absolute aanwezige stilte waarin de relatieve waarheid van wat zich in het leven voordoet, verschijnt. Als alles in deze stilte wordt ontvangen en emoties als een zucht door je heen kunnen gaan, zullen emoties niet meer blijven kleven. Of het nu gaat over prettige, vervelende of angstige gevoelens; het maakt niets uit. Niets hoeft te blijven en er hoeft niets weg. t

Jean Klein

Angst en Naarmate je meer vertrouwd raakt met leven zonder spanning, zul je de meest subtiele samentrekkingen gaan voelen. Hetzelfde geldt voor gedachten. Als je heel alert en gevoelig bent, kun je die trilling voelen voordat zij de hersens bereikt en geconcretiseerd wordt.

: Ik ben bang voor het niets waarmee ik zal worden geconfronteerd als de persoonlijkheid sterft. A: Je bent eraan gewend als afgescheiden deeltje te leven. Wanneer je zelfbeeld sterft, leef je in volledigheid. De volheid waarin je dan leeft kan nooit worden geobjectiveerd, omdat er dan geen handelende persoon meer is die deze gedachte zou kunnen hebben. Zij kan alleen worden geleefd. Je moet jezelf vertrouwd maken met sterven. Het is een nieuw gevoel, een gevoel zonder gevoel. Je stelt je de dood van de ik-voorstelling voor als een afwezigheid, maar het is alleen het ego dat spreekt, om zelf te overleven. Stap uit de vicieuze cirkel, het beperkte wereldje waarin het ego leeft. De dood van het onveilige ego verschaft je volledige veiligheid. Dus dat wat onveiligheid is, gezien vanuit het standpunt van het relatieve ‘ikje’, is absolute veiligheid vanuit het standpunt van je totale wezen. Er zijn mensen die leven in een tragische situatie, maar die dat prefereren boven helemaal geen situatie, omdat er in dat geval geen houvast meer voor het ego is.

A: Ja, omdat een fragment geïsoleerd is. Het is afgescheiden van de totaliteit. Dit afgescheiden zijn roept angst en bezorgdheid op. Angst en degene die angst heeft zijn een en geen twee. GEFIXEERDE ENERGIE

V: Is elke vorm van angst gebaseerd op een fragmentarische blik?

V: Hoe moet ik met angst omgaan op het moment dat hij opkomt? A: Wees je ervan bewust dat angst niet iets is om angstig van te worden. Het woord ‘angst’ heeft kracht. Zodra je het uitspreekt, veroorzaakt het neurochemische veranderingen. Houd je je dus niet langer bezig met het begrip ‘angst’, dan heb je alleen nog te maken met de waarneming, het gevoel. Wanneer je aan iets een naam geeft, keer je je af van hoe het is in zijn naaktheid en bedek je het met al de kledingstukken van het geheugen. In de praktijk zul je ontdekken dat als je je richt op voelen, de angst ergens in je lichaam gelokaliseerd is. Je zult hem ervaren als spanning, als samentrekking. Zodra je de spanning hebt gelokaliseerd, moet je je aandacht daar weer van afhalen, want anders bestaat het gevaar dat je je op die spanning fixeert. Ga weg, vlucht niet in mentale activiteit, maar verplaats je aandacht naar het gebied rondom de spanning, dat vrij en ontspannen is. Verplaats je aandacht helemaal

InZicht 4.2017

Leegte

Jean Klein studeerde geneeskunde en muziek in Berlijn en Wenen. Na enkele jaren yoga en advaita gestudeerd te hebben onder leiding van een leraar uit de kashmirtraditie, Pandit Veeraraghavachar, werd de waarheid van de non-dualiteit een permanente, levende werkelijkheid voor hem. Later volgde hij verder onderricht bij meerdere leraren in Kashmir. Vanaf 1960 gaf hij onderricht, eerst voornamelijk in Europa, later ook in de Verenigde Staten. Zijn onderricht, voornamelijk gegeven in de vorm van vraag en antwoord, behoort tot de ‘directe weg’. Hij legde sterk de nadruk op het energetische aspect van het Ene en deed in dat kader ook lichaamswerk in groepsverband. Hij overleed in 1998 in de Verenigde Staten.

naar het gezonde gebied eromheen en laat de lichtheid ervan het gespannen gebied infiltreren. Wat jij angst noemt is niets anders dan gefixeerde energie. Je moet die energie weer vrijmaken. V: Bestaat er ook een angstgevoel dat veroorzaakt wordt door het instinct om biologisch te overleven? A: Wanneer je in gevaar bent, zorgt het lichaam voor zichzelf en komt al in actie voordat je denkt. Het kan zijn dat automatisch bloed uit de huid wordt teruggetrokken om de spieren en hersens te voeden, dat het hart sneller gaat kloppen om de bloedsomloop te versnellen en de zuurstofvoorziening te vergroten, dat adrenaline in de bloedbaan wordt gebracht, enzovoort. Het lichaam is dan evenwel actief zonder dat daar een regelaar aan te pas komt. Later zou je kunnen zeggen: ‘Ik ben in gevaar’ en dan voel je ook angst, maar het lichaam voelt geen angst, er is slechts actie. Angst is een psychologische reactie, die gebaseerd is op het geheugen. Psychologisch overleven is een illusie. Maak onderscheid tussen biologische en psychologische activiteit.

men en weer weggaan, maar als je ze geen houvast geeft, worden er ook geen conclusies getrokken. Als je blijft waarnemen zonder conclusies te trekken, zul je bemerken dat er ruimte ontstaat tussen jou en dat wat je woede noemt. Deze ruimte is geen psychologisch gevoel, maar een onvervalste globale lichaamservaring. Hoe meer je geïnteresseerd raakt in de werkelijke woede, hoe objectiever de woede wordt. Het is dan meer een waarneming waar je getuige van bent dan een emotie waar je in bent verdronken. Je zult dan zien dat het slechts gefixeerde energie is die geen van de eigenschappen heeft van wat het denken ‘woede’ noemt.

V: Geldt dit ook voor woede, jaloezie, haat, enzovoort? A: Dat zijn allemaal begrippen. Wanneer je het principe eenmaal hebt begrepen, kun je het transponeren naar alle dimensies van het leven. Wanneer je woede voelt, moet je daar geen oordeel over vellen en het ook niet benoemen. Maak het een object dat je waarneemt zonder dat je verstand er zich mee bemoeit. Het is mogelijk dat er gedachten opko-

V: Hoe zit het met emoties die plotseling opkomen zonder dat je ze onder controle hebt? A: Zodra de crisis voorbij is, moet je weer tot jezelf, tot rust komen. Richt je aandacht opnieuw op de situatie en laat deze in je objectieve aandacht herleven. Het is belangrijk dat je je, na iedere handeling, niet beschouwt als degene die de handeling verrichtte. Zeg liever: ‘Er werd dit of dat gedaan.’ Het innemen van deze waarnemerspositie is een manier om te leren, een ezelsbruggetje. Het is een hulpmiddel, een methode om de gewoonte je te vereenzelvigen met gedachten en handelingen te doorbreken; je schept een ruimtelijke relatie. In feite bestaat er helemaal geen waarnemer, want in werkelijkheid is er niet zoiets als geheugen of herinneren.Wat jij het verleden noemt, is een gedachte in het heden. Gedachten spelen zich altijd af in het nu, in de bewuste tegenwoordigheid. Wanneer het idee een iemand te zijn verdwijnt, dan vervalt tevens de behoefte aan een waarnemer.

InZicht 4.2017

ZONDER CONCLUSIES

Angst is gefixeerde energie

die je vrij moet maken DE KANS VAN JE LEVEN

V: Is het mogelijk volledig vrij te zijn van spanningen? A: Wanneer je je gewaarwordingen niet langer in begrippen omzet, zul je gevoeliger worden voor samentrekkingen op het moment dat ze optreden, voordat je ze benoemt. Naarmate je meer vertrouwd raakt met leven zonder spanning, zul je de meest subtiele samentrekkingen gaan voelen. Hetzelfde geldt voor gedachten. Aan een gedachte gaat een trilling vooraf. Als je heel alert en gevoelig bent, dan kun je de trilling voelen voordat zij de hersens bereikt en geconcretiseerd wordt. Wanneer je in vrijheid leeft, zullen er toch nog spanningen opkomen, namelijk als je biologisch overleven op het spel staat, maar dit zal dan geen aanleiding vormen voor compensatiegedrag. De spanning wordt dan geen deel van een reactieketen. Zij wordt gevoeld, maar niet gefixeerd. Wanneer spanning een deel is van je totaliteit, heeft zij een andere vorm. V: Ik voel me altijd ongelooflijk eenzaam en ik houd mijn relaties alleen aan omdat het beter is dan niets. A: Wie is eenzaam? Geef niet te snel antwoord. Wie is eenzaam? V: Ikzelf. A: Bestaat dit ‘ikzelf’ als je er niet aan denkt? Zolang je denkt dat je een iemand bent, zul je je geïsoleerd voelen. Het enige verschil tussen jou en anderen is dat zij opgaan in activiteiten en in de mensen om hen heen, terwijl jij opgaat in het feit dat je geen mensen om je heen hebt. In beide gevallen vindt

identificatie met een object plaats; het is precies hetzelfde. De volgende keer dat je je eenzaam voelt, vraag jezelf dan af: wie is eenzaam? Zoek deze ‘wie’: je zult hem nooit vinden. Wanneer je een gemis voelt is dat een geschenk van God. Het is de kans van je leven. Misschien ervaar je dit niet zo, maar als je nooit een gevoel van gemis zou hebben, zou je nooit tot zelfonderzoek gebracht worden. WARE LEEGTE

V: Ik voel me belast door een schuldgevoel dat me terneerdrukt. A: Zolang je gelooft in het zelfbeeld is er sprake van schuld. Zie in dat dit zelfbeeld niets anders is dan een projectie in tijd en ruimte. Jij bent de film niet; jij bent het licht dat je in staat stelt de film te zien. Bevrijd jezelf van de gedachte dat jij de film bent. De film is slechts een deel van het geheel, en een deel kan alleen een deel zien. Daarom betekent het strijd. Zolang je niet het geheel leeft, is er strijd. Leef in leegte, vrij van projecties, en je zult vervuld worden. Zolang je objectiveert is het niet mogelijk een vervuld leven te hebben. Het is prachtig om in het niets te leven, om niets te zijn. Leven in leegte betekent dat je er geen voorstellingen, geen vaste standpunten meer op na houdt en dat je zelfs vrij bent van de gedachte ‘niets’. Ik raad je aan de preek van Meester Eckhart “Gezegend zijn de armen” te lezen, die, veel mooier dan ik ooit zou kunnen zeggen, beschrijft wat ware leegte, ware armoede is. t (uit : Jean Klein, Wie ben ik? Het heilige zoeken. Uitgeverij Altamira)

Aanvaring met Amaranatho

Het is belangrijk om je eigen onderliggende onbewuste motieven te leren herkennen en te integreren zodat ze niet meer de drijfveer in je leven zijn, of je nu leerling of leraar bent.

InZicht 4.2017

het oneindige

n mijn vroege jaren als boeddhistische monnik zwierf ik op een warme zomermiddag in Engeland door de kloosterbibliotheek. Ik hoorde de stem van de abt in mijn hoofd die eindeloos dezelfde boodschap herhaalde: “Word wakker! Vertrouw in bewustzijn, wees open, ontvankelijk, verwelkomend...” Ik twijfelde hieraan; mijn gedachten werden gedreven door andere krachten. Toch was ik daar in de bibliotheek om te zoeken naar een mentale bevestiging van wat de abt zei. En toen verscheen Aanvaring met het oneindige van Suzanne Segal in mijn leven. Zoals ik me het boek herinner had Suzanne zomaar, terwijl ze in Parijs op de bus stapte, een ervaring die Ken Wilber een ‘verticale ervaring’ noemt. Een diep ontwaken verschoof haar wereldbeeld van door haar ego aangedreven naar een structurele verandering waarin ze zichzelf niet langer kon identificeren als Suzanne. Haar ervaring verwarde haar: ze had geen conceptueel raamwerk om het te plaatsen. Als contrast heb ik gehoord dat jonge Tibetaanse boeddhistische monniken vele boeddhistische concepten worden geleerd voordat ze op retraite gaan. Als de inzichten herkend worden tijdens hun retraite, zijn ze in staat deze te benoemen met de verfijnde conceptuele taal die ze al ontvangen hebben. In het Wes-

Amaranatho is een voormalige boeddhistische monnik die nu in Nederland woont, waar hij zich aanpast aan het normale leven. Je kunt meer vinden over hem op www.amaranatho.com of www.playfulmonk.net

ten is het tot zeer recentelijk andersom geweest: praktijk en inzicht eerst, en conceptueel raamwerk daarna. Segals zeer gedetailleerde beschrijving van haar inzichten maakt dit mede daarom tot een belangrijk boek om te lezen en te begrijpen, zowel voor leerlingen als leraren. TRAUMA

Vandaag, terwijl ik het boek herlees, lees ik een ander verhaal: één van trauma parallel aan mijn eigen ervaring en het herstel daarvan. Trauma kan je in een staat brengen die Niet-zelf dicht benadert: het voelt als leeg, ruimtelijk en zonder identiteit. Het is belangrijk om hier onderscheid te maken tussen het woord ‘staat’ en Niet-zelf, dat geen staat is en niet begrepen kan worden door gebruik van taal. Zoals de abt van het klooster maar bleef herhalen: “Het is pure subjectiviteit - het is weten.” Suzanne Segals heldere woorden weerspiegelen eenzelfde begrip: “De aanwezigheid van angst deed op geen enkele manier iets af aan de ervaring dat er geen persoonlijk zelf bestond. Het betekende alleen maar dat er sprake was van angst.” De biologie van hoe we met trauma omgaan is door de vecht-vlucht-of-bevriesreflex, wat betekent dat een traumatische gebeurtenis snel het ego kan uitschakelen. Suzanne Segal was op jonge leeftijd getraumatiseerd door seksueel misbruik en moest die herinneringen na haar ontwaken herstellen. Een geschiedenis van seksueel misbruik kan een gedachtewereld scheppen die aan de realiteit ontsnapt door verbeelding. In essentie is dit dezelfde mentale gewoonte die in meditatie ontwikkeld wordt: de functie van getuige zijn. Dit kan de reden zijn waarom veel misbruikte mensen zich aangetrokken voelen tot een vorm van meditatie. Daarom is het belangrijk om je eigen onderliggende onbewuste motieven te leren herkennen en te integreren zodat ze niet meer de drijfveer in je leven zijn, of je nu leerling of leraar bent.

VERTICAAL ÉN HORIZONTAAL

“Midden in een bijzonder drukke week reed ik naar het noorden om een paar vrienden te ontmoeten. Plotseling werd ik me ervan bewust dat ik door mezelf heen reed. Jarenlang was er helemaal geen zelf geweest, maar daar op die weg was alles mijzelf en reed ik door mezelf heen om te komen waar ik al was. In wezen ging ik nergens heen omdat ik al overal was. De oneindige leegte waarvan ik wist dat ik die was, maakte zich nu kenbaar als de oneindige substantie van alles wat ik zag.” Ik heb Segals boek altijd gebruikt als een reminder dat iedereen een verticale ervaring kan hebben. Én het stroomt nog steeds heen door jou: door al je overtuigingen en onbewuste motieven. Dit noemt Wilber ‘het horizontale’. De sleutel is integratie en zelf heb ik enorm veel tijd besteed aan een uitgebreid aantal processen, technieken en conceptuele raamwerken verkennen om dit te kunnen doen.Wilber zegt om zowel ‘wijd’ te gaan in het ontwikkelen van je persoonlijkheid, als ‘hoog’ figuurlijk gesproken in bewustzijn (er valt meer te zeggen over Wilbers benadering, maar dat laat ik voor een andere keer). Persoonlijk heb ik niet één spirituele leraar ontmoet die deze integratie heeft kunnen overslaan. Ze mogen je gedachten tot rust brengen door hun aanwezigheid, ze mogen elegante taal gebruiken of juist stilte, ze mogen gedetailleerde processen voorstaan of juist eenvoudige, je energie geven of bijzonder charismatisch zijn, uiteindelijk zullen hun onbewuste motieven het altijd winnen. Segal stierf aan een hersentumor voordat ze haar ervaringen volledig kon integreren. Een goede vriend schrijft in het nawoord: “Door te sterven voordat die integratie kon plaatsvinden, liet Suzanne ieder van ons achter met de opdracht om er zelf achter te komen hoe die vraag beantwoord moet worden.” t (n.a.v. Aanvaring met het oneindige, Suzanne Segal, uitgeverij Samsara, ISBN 9491411608)

InZicht 4.2017

Logica

ooi zoals Douglas Harding in het meinummer van InZicht laat zien dat ik het leven van de aarde ben, dat de aarde het leven van de zon is en zo verder omhoog, tot je het alomvattend al bereikt waar woorden imploderen en er enkel nog zijn is (en wat je dus God kunt noemen). Deze lijn ook naar de andere kant doortrekkend zie ik dat verschijnselen als angst en zorgen - maar ook geluk en vrede - dus niet in mijn leven bestaan (of dat het mijn angst, zorgen, geluk en vrede zouden zijn), maar dat ze mijn leven zijn. Zoals ik het leven van de aarde ben, zo is angst (een aspect van) mijn leven. Dat laatste klinkt misschien niet prettig, maar bedoeld wordt dat angst, samen met oneindig veel andere emoties (en wat al niet meer), kennelijk dus de manier is waarop ‘ik’ besta. Zoals de levens van

Paul van der Sterren

mensen en andere dier- en plantensoorten geen parasitaire verschijnselen op de aarde zijn, maar samen het leven van de aarde zijn, zo is angst geen parasiet in mij, maar het leven van mij. Onuitroeibaar totdat ik zelf ben uitgeroeid. Wat is logica toch mooi, nietwaar? En je kunt het zelfs nog mooier maken door de lijn weer terug te trekken naar ‘het hoogste’, want zoals ik dus het leven van God ben, zo zijn ook angst, zorgen, geluk en vrede (en alles wat je verder nog kunt verzinnen) het leven van God. En wat zou ik voor kritiek op het leven van God durven hebben? Een bevrijdend inzicht? Kan ik mezelf van mijn angsten verlossen door in te zien dat ze simpelweg een organisch onderdeel vormen van mijn leven dan wel dat van God? Het zou kunnen, maar daar ga ik niet over. Misschien God? t

De Goed

InZicht 4.2017

Suzanne Visser (Nederland, 1957) woont in de woestijn van Centraal Australië. Ze heeft jaren met Aboriginal vrouwen gewerkt en is nu bezig met een rechtenstudie. Zij studeerde zen en theravadaboeddhisme in Japan en Australië, is schrijfster en beoefent en doceert Japanse kalligrafie en bamboeschilderen als mindfulness training. Visser heeft ook enkele romans gepubliceerd in Nederland. Haar meest recente boek, I Unborn and Undying, a Search for the Self is verkrijgbaar bij Amazon. Visser doet als vrijwilligster mee aan een project dat de boeken van Douglas Harding in het Nederlands vertaalt.

Suzanne Visser Ik dacht erover na. Wat had ik geleerd? Dat geven beter is dan nemen? Dat vriendelijk zijn je eigen wonden heelt? Is het dan nog wel vriendelijkheid te noemen? Gaat een goede daad eigenlijk wel over anderen? En zo niet: gaat vijandigheid wel over anderen?

Geklede Gast M

ijn ‘negatieve’ emoties zoals angst, pijn en woede zijn op het eerste gezicht naar buiten gericht; op de ‘vijand’. Ik wil van ze af; zo snel mogelijk. Als hete kolen in mijn blote handen werp ik ze zo ver mogelijk van mij af in de hoop dat ze de ‘vijand’ raken en dat mijn gevoel van veiligheid hersteld wordt. Mijn tactiek is niet erg handig. Ik handel in een opwelling. Dat kan niet gemakkelijk verholpen worden, want het gebeurt in een oogwenk. Voordat ik het weet sta ik alleen op het slagveld te hijgen. Meestal bereiken de hete kolen de ‘vijand’ niet; in mijn paniek heb ik niet goed gemikt. Ik blijf achter met pijnlijk verbrande handen. Mijn angst en mijn woede hebben mij verwond en niemand anders. Ik

heb nog meer pijn dan vóór de strijd en ik geef de ‘vijand’ de schuld van die pijn. Er is een moment in dit proces waarop ik wakker word, naar mijn verbrande handpalmen kijk en mij realiseer dat de pijn ervan over mij heen golft, in mij golft. Ik ben gebroken en ver van huis. Hoe kan ik weer heel worden en thuis komen? Als de hete kolen die zo snel mijn handen verlieten per ongeluk wel hun doel raken, dan kan ik op dezelfde pijn rekenen; op hetzelfde overspoelen. De kolen hebben de ‘vijand’ wat brandwondjes bezorgd, maar mijn eigen handen zijn nog steeds derdegraads verbrand. BLOEDEND HART

Het laatste scenario voltrok zich toen ik vorig jaar in het midden van mijn contract ontslagen werd.

Personeelsvermindering heette het officieel. Ik wist wel beter. Ik had corruptie aan de kaak gesteld in de NGO waarvoor ik werkte. De organisatie kreeg veel geld van de overheid. Dat geld kwam niet terecht op de plekken waar het nodig was, waarvoor het bestemd was. Ik werkte met de armste mensen in Australië, in het bloedend hart, het rode midden, waar Aborigines honger en geen schoenen hebben. Ik woonde in hun gemeenschap. Ik hield van hen. Maar het geld dat bestemd was voor onze projecten verdween in de verbouwing van het huis van de directeur van de NGO en in het aanstellen van criminelen die de lokale, toch al erg getraumatiseerde, bevolking terroriseerden. De aanwezigheid van de organisatie veroorzaakte groot leed waar zij leed zou moeten verzachten. Ik kon dat niet zomaar passief observeren. Ik werd verschrikkelijk kwaad. Dat gebeurt me wel vaker. Ik vocht tegen de NGO met superhete kolen. Ach, het is een bekend verhaal. Ik alarmeerde personen en instanties; steeds hogerop. Er gebeurde niks, tot ik niet verder hogerop kon en alleen nog de wet en het rechtssysteem over had om mij tot te wenden.

Ik deed dat en won. De smeerlapperij werd onderzocht en ten dele ontmanteld. Maar de organisatie had genoeg van mij en vond een handige manier om van mij af te komen.

InZicht 4.2017

WOEDE EN ROUW

Ook die beslissing bevocht ik met advocaten. En ik won opnieuw. Na maanden van verschrikkelijke woede en het strijden moe stond ik hijgend alleen op het slagveld naar mijn verbrande handen te kijken. Ik observeerde hoe de vloedgolven van pijn en verlatenheid toesloegen en me opvraten. Ik vroeg me af of ik ook dit keer, zoals wel vaker gebeurd was, naar de oppervlakte zou drijven. Ik was alles kwijt waar ik om gaf: mijn gemeenschap; de lieve mensen met wie ik langzaam een band van wederzijds vertrouwen had opgebouwd. De rouw was intens en ruig. Ik rilde als een dier om het trauma van mij af te schudden. Ik vroeg mij af wat ik kon doen om wat evenwicht aan te brengen in mijn emotionele huishouding, behalve de voor de hand liggende therapie, meditatie, contemplatie en bodywork. Ik ben altijd zo’n aanhanger geweest

Het is belangrijk om de dingen te plaatsen waar ze thuishoren

van emotionele/spirituele hygiëne dat het routine is geworden. LOVING KINDNESS

Mysterieus genoeg werd ik, niet lang nadat ik had zitten rillen als een beest, bezocht door een idee. Waar komt een idee toch vandaan? Dat zou ik graag willen weten. Waar was het idee voordat het mij bezocht? Hoe en waar ontwikkelde zich het idee voordat het zich in al zijn volmaaktheid kwam aandienen, als een Goed Geklede Gast? Het idee was eenvoudig: ik moest iets leuks doen; niet alleen leuk voor mijzelf, maar ook voor anderen. Ik wist dat er veel vrouwen, net als ik, alleen naar Alice Springs komen om, net als ik, te werken met Aborigines. Ik wist dat dat niet makkelijk is. De Goed Geklede Gast vertelde mij dat ik die vrouwen moest uitnodigen. Niet allemaal tegelijk, maar een voor éeen. De Goed Geklede Gast fluisterde mij in dat deze vrouwen een week onder mijn dak mochten verblijven, dat ik hen van het vliegveld zou ophalen, voor hen zou koken en hen zoveel mogelijk over Alice Springs en de situatie van de Aboriginal bevolking zou vertellen. Ik vond het een beetje een vreemd idee, maar een dag later kondigde zich een situatie aan die zo’n vrouw bevatte: een advocaat die voor Aboriginal Legal Aid kwam werken. Zij kende niemand in Alice Springs. Na wat aandringen van de Goed Geklede Gast nodigde ik haar uit, voedde haar en gaf haar tijd en ruimte om te landen. Na een week vond zij een appartement. Maar zij kende een andere vrouw, enzovoorts. Voor ik het wist had ik vijf vrouwen van het vliegveld opgehaald, in huis genomen, gevoed, voorgelicht en weer in het wild vrijgelaten. Een van hen werd een goede vriendin. Zo’n vriendin waar je lang wat aan hebt. De Goed Geklede

Gast wreef zich in de handen en verdween. Ik keek naar mijn eigen handpalmen. De wonden waren verdwenen. Ik wilde de Goed Geklede Gast nog bedanken, maar zij was spoorloos verdwenen. Was zij terug naar waar zij vandaan was gekomen? Waar woont/rust zij? Gaat zij nu iemand anders bezoeken, nadat zij schone kleren heeft aangetrokken? Hoe beslist zij wie te bezoeken en wanneer? Was haar naam Loving Kindness wellicht en wilde zij mij iets laten zien? NUL CM VAN MIJZELF

Ik dacht erover na. Wat had ik van haar geleerd? Dat geven beter is dan nemen? Dat vriendelijk zijn je eigen wonden heelt? Is het dan nog wel vriendelijkheid te noemen? Gaat de goede daad eigenlijk wel over anderen? En zo niet: gaat vijandigheid wel over anderen? Als ik mijzelf blijk te verwonden als ik kwaad ben, wat betekent dat? Is het genoeg om deze vragen te stellen? Of moeten zij beantwoord worden? Ik wacht op de volgende Goed Geklede Gast om de bovenstaande vragen te beantwoorden. De antwoorden liggen niet in mij. Antwoorden zwerven rond, net als Goed Geklede Gasten, ergens daar, buiten. Soms dalen zij neer op ons. Dat heet dan een moment van genade. Hier, waar ik ben, nul centimeter verwijderd van mijzelf, is het leeg. Daar, verwijderd van mijn centrum, spoken allerlei fenomenen rond: gevoelens, emoties, vragen, antwoorden, vrouwen die even een thuis nodig hebben, advocaten, geld, schoenen en Goed Geklede Gasten. Het is belangrijk om de dingen te plaatsen waar ze thuishoren. Daar, buiten; of hier, nul centimeter verwijderd van mijzelf, waar ik thuis kan komen, ook al vergeet ik dat steeds. t

Midden in het leven

Jan van den Oever

InZicht 4.2017

Jan van den Oever (Katwijk aan Zee, 1949) woont in Leiden en is gehuwd en vader van twee zonen. Als kind van de zee, het strand en de duinen werd hij in zijn jeugd gegrepen door de mystieke ervaring. Volwassen geworden bleef hij verlangen naar die momenten van eenheid. Na jaren van zoeken en meditatie werd in de eenvoud van het bestaan zijn wezen gerealiseerd. Onafgebroken heeft hij in de afgelopen 21 jaar hierover gesproken. Informatie www.janvandenoever.com

Het gaat er in religieuze of spirituele zin juist niet om de inhoud van angsten en zorgen te doorgronden, maar om het ‘ongronden’ van de inhoud. Het gaat er dus om te zien dat er ongrond is.

an, het thema van dit nummer van InZicht is ‘angst en zorg’. Wat vind je van dit onderwerp? Een aardig onderwerp deze keer, het zou zomaar de naam van een zorgverzekering kunnen zijn. Ik vind het interessant om dieper op dit thema in te gaan en dan ga ik het niet hebben over de psychologische kant van angst en zorg, ik mis daarvoor ook de kennis, maar over de essentiële kijk op angst en zorg.

die oerkracht om aantasting van ons leven te voorkomen. In dit licht gezien, vanuit de behoefte om te overleven, zijn angsten en zorgen in biologische zin uiterst functioneel. Natuurlijk kunnen we elkaar helpen en bijstaan wanneer angsten en zorgen ons normale leven blokkeren. Het is daarbij van groot belang om psychologisch of neurologisch onderzoek te doen en kennis te verkrijgen die hulp kan bieden bij ons functioneren. Alles in dienst van bloei!

Zou je toch kort iets kunnen vertellen over die psychologische kant van angsten en zorgen? Als je naar de natuur kijkt, dan kun je zien dat de biologische erfenis van ieder wezen eruit bestaat dat er van nature een verzet is tegen de aantasting van het leven, en dus ook het wezen mens wil overleven. Dit biologische fenomeen zie je overal in de natuur terug. Maar naarmate de levensvorm complexer en intelligenter wordt, laat dat verzet tegen de aantasting van het leven zich in steeds meer bewuste vormen zien. Het kan zich bijvoorbeeld laten zien in angsten en zorgen. Om hier in onze maatschappij mee om te gaan, creëren we bijvoorbeeld een systeem van wetten en sancties om aantasting van ons fragiele leven te voorkomen. Zo ontwikkelen we bijvoorbeeld een heel zorgstelsel, voortvloeiend uit

Waar draait het volgens jou dan om als je het hebt over de essentiële kijk op angst en zorg? In religieuze of spirituele zin is het van belang te weten dat bij het doorgronden van angsten en zorgen we de gewoonte hebben de aandacht steeds op de inhoud van de geest gericht te houden. Het gaat er in religieuze of spirituele zin juist niet om de inhoud te doorgronden, maar het gaat om het ‘ongronden’ van de inhoud. Het gaat er dus om te zien dat er ongrond is. Het proberen de inhoud van het denken te doorgronden is niets anders dan het bevestigen van de gehechtheid aan het denken. Omdat we gehecht zijn aan het denken, gaan we op zoek naar iets dat we ‘vast’ kunnen houden, naar een op zichzelf staande waarheid. Het is niet de inhoud waar we op vastlopen, maar de gehechtheid aan het denken van het ik-concept. Het ‘ik’ dat zich w

de eigenaar waant zal elk fenomeen dat het denken voortbrengt beschouwen als bezit. Het werkelijke inzicht ontstaat door het waakzame schouwen van het denken. Die waakzaamheid is heel subtiel, heel stil en doordringt het doen en laten. Het gevolg is de onvermijdelijke verstilling. Psychologische problemen kunnen dus ontstaan omdat we de inhoud van het denken ten onrechte tot eigendom maken van een ‘ik’ dat nergens te vinden is? De religieuze mens is van nature een dromer en heeft altijd een mysterieus verlangen gehad om ‘op te lossen’ of ‘te verdwijnen’. Zonder essentiële kennis zal dit zich vaak voordoen als een psychologisch probleem. Het gevolg kan zijn dat er een wirwar van psychologische technieken wordt aangeboden die echter het proces van het waakzame schouwen in de weg staan. Bedenk maar eens dat, voordat Sigmund Freud het psychologiseerde, de mensheid zich altijd al op een religieuze manier met dit mystieke vraagstuk bezighield. Het intense verlangen om ‘op te lossen’, ‘God te zoeken’ of ‘het Zelf te zijn’, of welke woorden er ook voor gebruikt worden, is niet psychologisch of pathologisch maar heeft juist een bijna tedere kwetsbaarheid en eenvoud in zich. Het is een intens verlangen naar verstilling.

In de verborgen stilte van het niet gegeven antwoord...

Kan de spirituele of verstilde mens nog wel volwaardig deel uitmaken van het leven in deze wereld? Jazeker, de spirituele mens staat midden in het leven en zal net als anderen angst hebben of zich zorgen maken over bijvoorbeeld zijn medemens, het milieu en onze narcistische politieke en religieuze leiders. Maar hij is zich ervan bewust dat deze verstilling niet gezocht moet worden in ideologieën en ook niet bij de bestaande religieuze instituten. Deze instituten zijn de mystieke weg naar het Zelf of God al lang kwijt. De mystieke weg is een weg van meditatie en contemplatie. Het is een proces van inkering en niet van bekering. Die inkering is absoluut geen weg naar ontmenselijking. We zullen het met al onze angsten en zorgen moeten doen. Wees toegewijd aan dit proces, dan zal dat Zelf of God ‘te vinden’ zijn in de verborgen stilte van het niet gegeven antwoord. t Interview door Ronald Hartsuiker

InZicht 4.2017

G AST- C OLUMN - JAN VAN DELDEN

Liefde is Zijn min de woorden

enade is om plotseling de staat van dromen maken en geloven te zien, en daarmee ons liefde-zijn terug te vinden. Ook al lijkt het voor de ogen van het lichaam of er niets is veranderd. Het lichaam en zijn wereld hoeven niet weg. Ze zijn slechts een bundel droomgedachten die allemaal verwijzen naar jouw liefdeslicht en het doet stralen. Wees er niet bang voor. Doe geen poging om het weg te krijgen, of om de droomhoofdrolspeler te laten zoeken naar liefde-zijn. Daarmee geef je de illusie macht en maak je haar echt. Probeer het niet met gedachten te bereiken of te begrijpen. Het moeiteloze stille alerte Zijn zonder vorm of definities in alle simpelheid is al de basis van ons liefde-zijn. De snelste manier om uit het droomlabyrint te mogen komen is door hulp te vragen aan onze ongedefinieerde Kennendheid die nooit meegegaan is met dromen maken en geloven. Vraag haar om ons te genezen van onze dromen van pijn en dood. Hoe wonderlijk was het om dit simpele Zijn terug te krijgen na non-verbaal om hulp gevraagd te hebben, en om te mogen ervaren wat werkelijke liefde is. Hoe verbazend eenvoudig werd het gekregen. Geen egodenken kan het begrijpen, want het heeft ons liefdezijn nodig om gekend te worden. Als droommaker hebben we zelf het scenario van angst en schuld gemaakt, om ons als de droomfiguren vervolgens te dicteren ons persoonlijk schuldig en verantwoordelijk te voelen. Maar het droomscenario heeft ons nooit de liefde gegeven die we vrij van die beelden al waren en zijn. Bevrijd jezelf als de droommaker, genees de hele droom met de droomfiguren, door te zien dat het nooit echt gebeurd is. De genezende kracht in ons zit niet vast aan die droomregels. Hij kan ons – door om hulp te vragen als we er niet bang voor zijn – direct geven wat we steeds en altijd zullen zijn. Hoe wonderlijk om onze gemeenschappelijke onveranderlijkheid te mogen ervaren louter door ons kennenzijn te kennen. De stap uit het denken gevangen te zijn in een lichaam is de genade die elk geloof als een ver-

haal of label doorziet. Zintuigen blijken slechts ‘tuigen’ zonder zin, en door ze niet meer te geloven, kunnen we verwijlen in onze onveranderlijke onpersoonlijke aanwezigheid. Hoe liefdevol geeft liefde alles van haar Zijn weg zonder ooit iets te verliezen. Liefde delen vraagt geen offers, want het blijkt ieders Zijn dat zichzelf als allesomvattend liefde-zijn kent. Dit hoeft niet bereikt, maar alleen gerealiseerd te worden. Alle pijn van afscheiding en droombeelden die lijkt langs te komen is een verwijzing naar die onveranderlijke zichzelf kennende liefde die we allemaal zijn, en delen. Geen dwang kan dat brengen. Noch is het verboden om te denken een lichaam te zijn dat moet sterven, en dat te blijven geloven. Als we moe worden van die pijn en fantasieën, vindt iedereen toch vroeg of laat terug wat we allemaal al eeuwig zijn. Vraag om hulp en sta open om leerling te zijn in plaats van iemand die iets weet. Heerlijk is het om te mogen zien dat dromen maken en geloven ons ongedefinieerde kennen-zijn niets brengt, of het zelfs maar beïnvloedt. We hebben onszelf in de maling genomen door onze werkelijkheid te verbergen achter het drama van gedefinieerde droomwensen. Hoe liefdevol heeft liefde in ons gewacht om zichzelf weer te zien en zich te verbinden! Hoe wonderlijk deelt ons onpersoonlijk kennen-zijn zijn intimiteit met zichzelf, voorbij alle droomfiguren die denken dat ze er iets voor moeten doen of laten. Dankbaarheid brandt elk verhaal weg en laat zien dat achter die verhalen niets anders bestaat dan ons onveranderlijke heden, vrij van dromen. Vraag aan dat onveranderlijke in jezelf of je weer mag zien wat we allemaal zijn en delen, dat wat ieder van ons ervaart als ons eigen Zijn. Ieders Zijn is en was nooit persoonlijk: het was slechts een gedachte of idee in ons onpersoonlijke Zijn. Wat anders is liefde dan ons eigen Zijn? Het Zijn van dat ongedefinieerde zelf is liefde, en dat min de woorden.

Tantra

InZicht 4.2017

Mieke Berger

Yoga I

n de loop van de geschiedenis zijn er veel wegen (geestelijke/filosofische scholen) die kunnen leiden tot inzicht. Advaita vedanta vertegenwoordigt het directe pad, waarbij men aangemoedigd wordt te onderzoeken wie je bent, om onmiddellijk in te zien dat je niet je psychosomatisch organisme bent, maar de onveranderlijke, tijdloze stilte waar die uit tevoorschijn wordt getoverd. Dat directe en onmiddellijke pad is niet voor iedereen de aangewezen weg, onder andere vanwege het radicale karakter. Dr. Kavitha Chinnaiyam, auteur van het boek ‘Shakti Rising: Embracing Shadow and Light on the Goddess Path toWholeness’, wijst ons op een heel andere weg: die van de tantra’s waaruit Yoga’s zijn voortgekomen. Al in 1600 voor Christus zijn vanuit de hindoeïstische traditie (naderhand ook in de boeddhistische traditie) zogenaamde tantra’s (Sanskriet: tan=expansie, tra=bevrijding) beschreven die beogen je langs de weg der geleidelijkheid te laten inzien dat je niet dat lichaam bent noch het ik-besef dat daarin schuilt. Deze tantra’s zijn esoterische geschriften die ooit alleen toegankelijk waren voor wie geacht werd daar rijp voor te zijn. Tantra’s beschrijven de ingewikkelde structuur van de menselijke geest. We moeten overigens deze tantra’s niet verwarren met wat tegenwoordig in populair taalgebruik veelal onder tantra wordt verstaan. In het Westen heeft men selectief ‘geshopt’ en uit de vele tantra’s die ene die betrekking heeft op seksualiteit eruit gelicht. Tantra

Vanuit de hindoeïstische traditie zijn tantra’s beschreven die beogen je langs de weg der geleidelijkheid te laten inzien dat je niet het lichaam bent noch het ik-besef dat daarin schuilt.

in die zin klinkt nu eenmaal exotischer dan lessen in seks en erotiek. Geen moreel oordeel daarover, alleen gaat het in dit artikel dus niet over die interpretatie van tantra. VIJF HOOFDSTROMINGEN

Binnen de tantra is rond 1400 jaar geleden een vijftal te onderscheiden hoofdstromingen ontstaan die elk gekenmerkt wordt door haar eigen benadering, te weten: - Shaeva/shiva tantra (transformatie van levensexpressie in de wereld naar opgaan in en eenwording met Zijn als het hoogste principe); - Shakti tantra (wordt verderop uitgebreid toegelicht); - Vaeshnava/vishnu tantra (devotionele wijze die tot aanvaarding leidt doordat alles en iedereen in de wereld gezien wordt als uitdrukking van het Ene, Zijn); - Ganapatya/ganapati tantra (verering van kosmisch bewustzijn als leidend principe) - Surya tantra (stroming die later ontstond en zich baseert op astrologie en ayurveda). Voor dit artikel is uit deze vijf de shakti tantra gekozen als weg naar inzicht. Nadruk bij tantra (dus ook shakti tantra) ligt op de praktische beoefening in tegenstelling tot de meer intellectuele benadering, die we zien bij advaita vedanta. Ik kom daar nog op w terug.

Wolter Keers heeft Mieke Berger op het pad gebracht van Sri Nisargadatta Maharaj, die zij na de eerste introductie veelvuldig heeft bezocht. Advaita vedanta is het leidend uitgangspunt in werk en leven van Mieke. Al meer dan 50 jaar concentreert haar werk zich op begeleiding bij zingevingsvragen en het bevorderen van existentieel welzijn. Mieke werkt o.a. in Costa Rica en Zuidoost-Azië. Jaarlijks komt ze naar Europa voor kuur- en begeleidingsweken. Van tijd tot tijd geeft zij seminars met als onderwerp verscheidenheid in non-dualiteit als weg naar vrijheid. www.jinshinhealing.com

SHAKTI TANTRA

In deze shakti tantra worden twee tegengestelde krachten beschreven: Shiva, de stille, passieve kracht op de achtergrond en shakti als dynamische, uitvoerende kracht, die samen de basis vormen van alle manifestatie. Onderdeel van die schepping is het psychosomatisch organisme, waarin een zelfbeeld ontstaat. Dat wil zeggen dat dat apparaat denkt dat het een autonoom handelend ‘ik’ is. Dat zelfbeeld wordt beschreven in termen van een tiental godinnen. Dit zijn symbolische beschrijvingen van oppositionele krachten met al hun positieve en negatieve neigingen die de structuur van de menselijke geest uitdrukken. Deze godinnen worden ook wel aangeduid als de mahavidyas. Dit komt uit het Sanskriet: maha=groot en vidya=wijsheid. DE GODINNEN

De eerste godin is Kali, de godin van tijdelijkheid en dood, feitelijk van de schepping waarmee het drama begint en eindigt. De negatieve kracht van Kali gaat gepaard met destructie, agressie, chaos, egoïsme, ruwheid en dood. De positieve kracht in Kali als tegenpool is geweldloosheid. Op een praktisch niveau betekent dit dat we onszelf zien als een product van onze opvoeding, ouders en omgeving. Met andere woorden: ik ben zoals ik ben opgegroeid. Daarmee gepaard gaat (zelf)kritiek, maar ook het verlangen om iets te doen om een betere wereld te creëren. Dat is de kern van de onterechte vereenzelviging met ons lichaam en denken, die de basis van het lijden is. Een andere godin is bijvoorbeeld Tara, die de teleurstelling in jezelf vertegenwoordigt. Die teleurstelling ontstaat door ons verlangen naar bewondering, respect, eer en erkenning.

Nog weer een andere godin is Sundari, die ons doet binden aan passie en obsessies. De basis van obsessies is de wens tot verbetering van onszelf en juist dat leidt tot verwarring. De godin Bhubaneshwari doet ons inzien dat hoop en angst niets met onszelf te maken hebben. De godin Dhumavati symboliseert onnozelheid, het niet weten en het niet inzien dat het ik-besef illusoir is. Dat ik-besef leidt ertoe dat we ten onrechte denken dat het ‘ikje’ niet ondergeschikt is aan Zelf (Zijn, Bewustzijn, Oorsprong). De laatste godin (symbolische kracht) is Kamalatmika, die alle eerder genoemde krachten doet samenvloeien en laat oplossen in het hart. Dat wil zeggen dat alle actie in ons leven met zijn pijn en problemen wordt aanvaard als onvermijdelijk gegeven. Die aanvaarding houdt dus in dat moraal, regels en in beginsel alle gedachten, waaronder zelfkritiek, worden overstegen, omdat het inzicht ontstaat dat het ik-besef een valse gedachte is. Er is slechts tijdloos onveranderlijk Zijn. In alle vijf tantra-tradities ligt overigens de nadruk op praktische oefeningen om tot deze transformatie te geraken. TANTRA-DISCIPLINES

We kunnen hier een aantal van die oefeningen (tantra sadhana’s) noemen die tot de tantrische traditie behoren. Bijvoorbeeld hatha yoga, dat zich vooral richt op lichamelijke oefeningen om het lichaam in balans te brengen. Dit is wezenlijk verschillend van de modieuze yogaclubjes, die eigenlijk meer een soort exotische gymnastiek zijn geworden. Op zich niets op tegen, maar het heeft bitter weinig met de yogatraditie te maken.

InZicht 4.2017

Een andere sadhana is pranayama. Die oefeningen betreffen het beheersen van de adem. Verder wordt tantra gekenmerkt door het uitvoeren van tal van rituelen, zoals mudra’s (handhoudingen), mantra’s (reciteren van klanken), mandala’s (geometrische patronen) en visualisatie van goden. Alchemie en ayurveda (kunst van het behoud van het lichaam) en vedische astrologie behoren eveneens tot de honderden esoterische praktijken binnen de tantradisciplines. PRAKTISCHE OEFENING

Iedereen die zich op het pad van yoga wil begeven zou eigenlijk het boek van Dr. Kavitha Chinnaiyam moeten bestuderen om goed te begrijpen wat de achtergronden zijn. Het is een uitgebreid en gedegen werk dat in feite beschouwd kan worden als een leerboek. Hierin komen ook specifiek voor shakti yoga bedoelde praktische oefeningen aan de orde. Als voorbeeld de volgende oefening. Overdenk je leven en onderzoek of er iets is dat als constante in jouw leven aanwezig is. Eerst was je een kleuter, daarna ging je naar school. Je ging werken, misschien kreeg je kinderen. Maar in alle gevallen was er iets dat je onveranderlijk ‘ik’ noemde.Vraag je af of dat ‘ik’ van de kleuter een ander ‘ik’ is dan het ‘ik’ van de volwassene.

Stap voor stap tot realisatie komen wat je wezenlijk bent

Doel van deze oefening is je bewust te maken dat je iets onveranderlijks bent in plaats van het voortdurend veranderlijke psychosomatische organisme waar je ten onrechte mee vereenzelvigd bent. Afsluitend komt het erop neer dat tantra yoga bedoeld is om stap voor stap tot realisatie te komen, tot inzicht in wie of beter in wat je wezenlijk bent. t

Daan Goedhart

Een yogi van Ik werd getroffen door wat totaal evident is: er is alleen maar werkelijkheid en geen ik daartegenover. Op slag los en vrij van angst en zorg om mijn ik: thuisgekomen als niemand! Dat duurde een middag.

ls ik ergens verlichting voor zocht, was het voor angst en zorgen. Angst vertelt je te ontsnappen en houvast te vinden; dat houvast zoek je in zorgen, die je angst enkel vergroten. Zo fantaseer je er een bedreigende buitenwereld bij waarin je als afgescheiden ik meent te moeten overleven. Met dat fantaseren kun je onvrijwillig bezig blijven, want het levert meer angst op dan het oplost, en geeft stress, het voortdurende gevoel dat je nooit genoeg kunt doen om er eenvoudig te zijn. Daarom vind ik verlichting en non-dualiteit zo fantastisch: een toevlucht voor angst en zorgen in de aard van de werkelijkheid zelf. Ik las boeddhistische boeken en leerde, beoefende en gaf rationeelemotieve therapie, waarbij je reëel leert denken en jezelf minder angst aanjaagt. Toen ik dat vijftien jaar gedaan had en in een persoonlijke crisis zat, werd ik ten slotte getroffen door wat totaal evident is: er is alleen maar werkelijkheid, geen ik daartegenover. Op slag los en vrij van angst en zorg om mijn ik: thuisgekomen als niemand! Dat duurde een middag. Ik realiseerde me dat dit non-dualiteit is en ging erover lezen en schrijven om opnieuw die ik-loze werkelijkheid te vinden, wat af en toe gebeurde.

ZIJNSORIËNTATIE

InZicht 4.2017

Uiteindelijk kwam ik Zijnsoriëntatie tegen, dat een pad biedt dat ik wilde volgen. Ik zag hier al snel mijn leven in en wilde Zijnsgeoriënteerd begeleider en leraar worden. Dat was een hele toer. Met ‘alleen werkelijkheid’ dacht ik mijn psyche te omzeilen, maar Zijnsoriëntatie doet dat niet, herkent juist boeddhakwaliteiten in de psyche en ziet die als bron van je authenticiteit. Daarbij was Zijnsoriëntatie mijn leven geworden, voorwerp voor mijn angsten en zorgen, die nu niet af-, maar toenamen. Ik leerde mezelf om onaangename gevoelens ook ‘waar te laten zijn’ en ervoer dat ook voelen ‘Zijn’ is. Er openden zich indrukwekkende gevoelsdiepten die ik eerder had afgehouden. Dat bleef ik moeilijk vinden. Intussen werd ik wel onbevangener en levendiger, maar raakte mijn angst en zorgen niet kwijt. De non-duale zomerretraites met Hans Knibbe vond ik het hoogtepunt van het jaar. In het contact met hem realiseerde ik me dat er in plaats van mij openheid is die verschijnt als alles, inclusief het Franse landschap dat ik ervoer als een zegenende aanwezigheid. Wondermooi, voorbij al mijn verwachtingen. Thuis zakte dit weg en begon een opvallend gedeprimeerde herfst waarin ik het allemaal kwijt

Zijn

Daan Goedhart (1956) studeerde als socioloog af op de constructie van sociale werkelijkheid uit interpretatie en werkte met dit inzicht in zijn praktijk als rationeel-emotief therapeut. Na een realisatie dat er enkel werkelijkheid is, verdiepte hij zich in non-dualiteit. Hij werd opgeleid tot Zijnsgeoriënteerd begeleider aan de School voor Zijnsoriëntatie en schreef Advaita of Directe Werkelijkheid? (Panta Rhei 2010). Bij zijn leraar Hans Knibbe ontdekte hij zijn openheid en leert hij verder voor leraar non-dualiteit in de lijn van Zijnsoriëntatie. Daan Goedhart ziet zichzelf als yogi, één met Zijn, en heeft een praktijk voor satsang, meditatie en verlichte levenskunst: www.vrij-zijn.amsterdam

was. Ik realiseerde me dat ik het contact met Hans Knibbe als mijn leraar nodig had. VERLICHTING

De post-retraiteblues motiveerden me om vol te houden en mezelf op steeds minder afstand van Zijn te plaatsen. Alles wat ik in mijzelf ontweek, wilde ik aannemen. In een retraite over non-meditatie zag ik dat ik toch nog bezig was ‘mijn eigen verlichting’ te knutselen, terwijl ik al zwom in een zee van verlicht Zijn. Ik liet mezelf los en realiseerde me dat ik zonder iets te proberen een yogi van Zijn ben, vanzelf één met Zijn en spontaan gelukkig. Ik merkte dat ik als yogi vanzelfsprekend contact heb met mensen, communicatie die direct het hart raakt. Naakte communicatie - help! Als verlegen mens was ik dat helemaal niet gewend, behalve met mijn geliefde. Toch is het fantastisch zo te assisteren op een re-

traite of meditatieles te geven en ik ontdekte dat ik, of liever yogi, zo ook satsang kan geven. Ik heb nog steeds angsten en zorgen. Ik ben raakbaar, realiseer me mijn ongewoonheid en heb als yogi juist behoefte aan open, ‘naakte’ communicatie. Hoe organiseer ik dat, wie wil er zoiets geks? Heb ik nu wel verlichting gevonden van angst en zorgen? Zo ontdekte ik een nieuwe angst die optreedt als ik uit openheid terugschrik en implodeer tot een houvast zoekend ik: existentiële paniek! Verlichting is nog steeds niet ‘van mij’, maar van Zijn. Alleen als ik ‘mezelf aan Zijn geef’ en erken dat alles in mijn leven al Zijn is, toont het wonder van verlichting zich. Alles is vrij in mijn openheid. Ik ontsnap niet aan angst en stap niet in de zorgelijke zienswijze ervan. Angst is grijpen naar houvast dat er niet is: doodeng voor mijn ik. En hartstochtelijk stralende openheid voor een yogi. The place to be! t

Mijn eigen verlichting knutselen terwijl ik al zwom in een zee van verlicht Zijn

InZicht 4.2017

C OLUMN - UNMANI

Openstaan voor Angst

en van de dingen die me op het spirituele pad hebben gebracht was het verlangen om openlijk in liefde en vertrouwen te leven, zonder angst. Maar doordat ik allerlei levenservaringen had gehad waarin ik me gedesillusioneerd, diep verdrietig en angstig had gevoeld, waren mijn natuurlijke vertrouwen en onschuld steeds weer tenietgedaan. Ik vroeg me af of er een andere manier was waarop ik kon overleven in dit vaak beangstigende leven zonder me te hoeven afsluiten en muren van bescherming en angst te hoeven optrekken. Angst is een natuurlijk overlevingsmechanisme. In de kern is de bedoeling van angst om dit lichaam te beschermen, en soms heeft dit lichaam ook bescherming nodig. In dit leven kunnen we niet naĂŻef of passief zijn als zich situaties voordoen waarin we actie moeten ondernemen om onszelf te beschermen. Maar in de meeste gevallen is een angst ontstaan in beangstigende situaties in het verleden, en overschaduwen je herinneringen eraan je waarneming van huidige omstandigheden. Het is ook heel natuurlijk dat je jezelf wilt beschermen tegen een potentiĂŤle bedreiging. En als je werkelijk onder ogen kunt zien dat het niet raar is om jezelf te willen beschermen, maar gewoon een oud en onschuldig programma, dan roept dat een groot mededogen op voor jezelf als mens. Er is niets mis met je dat moet veranderen. Kijk gewoon met open ogen naar het hele plaatje: voel de angst die zich nu voordoet, de hartslag, de spierspanning, het versnellen van de ademhaling. Zie hoe het denken er een laag drama aan toevoegt en suggereert dat het iets over jou zegt. Zie dat het voortkomt uit een herinnering aan het verleden en zie dat het je huidige waarneming kan overschaduwen. Dat betekent dat je met de hele situatie omgaat zoals zij is, op dit moment. En door de angst te accepteren zoals hij is, wordt je waarneming van de huidige omstandigheden paradoxaal genoeg al veel helderder. Ik heb gezien dat ik niet hoef te proberen om niet bang te zijn. Ik kan niet net doen alsof ik zo stoer en onkwetsbaar ben. Sterker nog, al die pogingen laten

me alleen maar geloven dat het niet goed is om te voelen wat ik voel. Maar als ik de angst onder ogen zie zoals hij is, ontdek ik de openheid die er altijd al geweest is. Als ik niet langer bang ben voor de angst, kan ik zien dat het onschuldige vertrouwen dat ik ben, en altijd ben geweest, nooit verloren is gegaan of af is gesloten. Dan zie ik in dat het ergste eigenlijk de angst voor de angst zelf is geweest. Als ik er werkelijk bij stilsta en hem voel, dan is hij intens, maar lang niet zo erg als ik vreesde dat hij zou zijn. Mijn leven valt niet helemaal in duigen zoals ik me dat voorstelde. Het is niet zo dat ik instort en sterf. Stilstaan bij de angst en hem voelen biedt me in feite de mogelijkheid om te ontdekken hoe de kracht van het Leven aan het werk is als die angstenergie. Als ik me er niet voor afsluit, krijg ik de kans niet om hem te dramatiseren en kan hij niet uitgroeien tot mijn ergste nachtmerrie. Alles wat dan overblijft is de krachtige Levensenergie, waar ik me dankbaar aan overgeef. Als angst tegemoet wordt getreden zoals hij is, dan is dat tegemoet treden zelf de openheid waarvan ik dacht dat die verloren was gegaan toen ik me angstig had afgesloten van het Leven. Angst is welkom, wanneer hij zich ook voordoet. Zelfs als er sprake is van een gevoel van mezelf willen afsluiten en beschermen betekent dat nooit dat het Leven zelf zich afsluit. Je bent het openstaan voor angst. Als je de angst tegemoet treedt zoals hij is, en niet zoals je vreest dat zijn betekenis is, kun je zien dat het Vertrouwen dat je als kind gekend hebt nooit verloren is gegaan. Het is gewoon groter dan je dacht. Dat Vertrouwen dat je bent kan zelfs wantrouwen en angst omvatten. Dat Vertrouwen kan alles omvatten wat erin verschijnt. Soms bevat angst een intelligentie die gerespecteerd moet worden. Als mens moet je jezelf soms beschermen. Maar die bescherming sluit nooit het open Vertrouwen af dat je werkelijk bent. Het kan radicaal lijken om angst totaal te voelen zonder erdoor gedreven te worden. Om angst te voelen, maar niet te geloven dat hij iets zegt over wie je bent. Om angst te voelen en te erkennen dat hij eigenlijk de kracht van het Leven is.

De bevrijding van ‘niet-bestaan’

InZicht 4.2017

Angst en zorg zijn het product van de denkende geest en het gevolg van de identificatie met ons ego dat zich tegenover de wereld geplaatst ziet. Als we echter de moeite nemen om af te dalen naar de wortels van onze angst en zorg, blijken die ook als bakens te fungeren om de weg terug te vinden naar het Ene non-duale Gewaarzijn.

k mediteer en raak ongewild verstrikt in de vraag of ik mijn auto wel op slot heb gedaan. Ik lees de wijze woorden van een Meester en merk op dat ik in gedachten al bij de volgende pagina ben aangeland, in de hoop ‘het antwoord’ daar te vinden. Vol compassie ben ik naar mijn medemens…behalve naar die ene die mij diep gekwetst heeft. ‘De geest is wel gewillig maar het vlees zwak’ (Mattheüs 26-41) sprak Jezus toen Hij zijn discipelen slapend aantrof in de nacht voor Zijn kruisiging. Ze wilden wel maar konden het niet opbrengen om te waken en Hem zo te steunen in zijn lot.

Alexander Zöllner

WENSDENKEN

Hetzelfde geldt voor de wens om ‘Verlicht’ te zijn, om tot zelfrealisatie te komen. We wensen oprecht wakker te worden, te ontwaken uit de droom van dit leven, maar raken voortdurend afgeleid en aangehaakt door de constante stroom van gedachten en gevoelens die ons brein produceert. De grondtoon van die mentale activiteit is angst en zorg. Niet zozeer angst als gevolg van een bepaald voorval, maar een algemene, diffuse deken van angst, onrust en spanning. Wat is de bron van die hoop en vrees, angst en onrust die ons belemmeren om eenvoudig en ontspannen ‘hier’ te zijn? Om die fundamentele angst te begrijpen - en daar beter mee om te kunnen gaan - moeten we terugkeren naar de bron, daar waar het allemaal begonnen is. En de bron is Zijn. ‘In den beginne was er één enkel Zelf. Geen oog knipte. Hij dacht: Laat ik nu werelden scheppen.’ (Aitareya Upanishad)

Alexander Zöllner is spiritueel leraar, trainer en non-duaal coach. Hij ontwikkelde de Non-duale Coaching en Therapie Opleiding, de Jaartraining non-dualiteit en de Boeddha Mind Trainingen, die een doorgaande inspiratieweg zijn voor de realisatie en integratie van non-duaal Gewaarzijn. Daarnaast geeft hij regelmatig retraites en ‘intensives’. In januari 2017 verscheen zijn Handboek Non-duale Coaching en Therapie bij uitgeverij InZicht. Informatie over trainingen en retraites is te vinden op de website www.artoflife.nu

ZIJN

IK BEN IEMAND

Zijn is onbeweeglijk, tijdloos, vormloos, zonder kenmerken. Op de wateren van dit tijdloze, roerloze Zijn verscheen een rimpeling. Waarom? Niemand die het weet, maar de beste verklaring is dat Zijn Zichzelf wilde kennen en om die reden ‘vorm’ creëerde. Een vormenwereld als illustratie van Zichzelf zoals spiegelbeelden in de spiegel. Kleurrijk en dynamisch, maar niets anders dan spiegelingen op het roerloze, onaangedane, ‘lege’ oppervlak van de spiegel.

Maar dat is nog maar het begin. De tweede bron van angst en zorg overstijgt het biologische niveau en ontstaat op het moment dat ons brein gedachten kan ontwikkelen. Het primaire besef ‘ik ben’ verandert gaandeweg in ‘ik ben iemand’. De rimpeling op het oppervlak van de oceaan trekt zich verder op en neemt de vorm aan van een golf. Een zelf- en wereldbeeld ontstaat dat is samengesteld uit ervaringen, herinneringen en verwachtingen, ontleend aan het ‘pakhuisbewustzijn’ zoals dat in boeddhistische termen genoemd wordt. Deze opslagplaats van ervaringen uit dit leven en voorgaande levens levert de bouwstenen voor het verhaal over wie wij denken te zijn en wat de wereld is. Veel van dat materiaal is gekleurd en verouderd maar vormt desondanks de basis voor een duaal wereldbeeld. Als gevolg van deze ‘ontwikkeling’ zijn we niet langer in staat om onszelf als Eén en ondeelbaar te zien (non-duaal). We ervaren onszelf ook niet meer als inherent verbonden en onderdeel van de wereld om ons heen (verlicht duaal). In plaats daarvan geloven we in ons afgescheiden bestaan met rigide grenzen tussen binnen en buiten, toekomst en verleden, en ik en niet-ik (duaal). En binnen de context van dit zelfbeeld - de aanname van afgescheidenheid - tracht datzelfde ego verlost te raken van zijn eenzaamheid en inherente ontevredenheid die daarvan het gevolg zijn door eenheid, ontspanning en geluk na te jagen.

IK BEN

Op individueel niveau markeert die rimpeling op het oppervlak van de roerloze oceaan van non-duaal Gewaarzijn het ontstaan van een rudimentair besef van individueel bestaan, van ‘ik ben’. In de westerse psychologie wordt deze preverbale, niet-geconceptualiseerde ervaring van individueel bestaan gezien als de geboorte van het lichaamsego. De boeddhistische psychologie voegt daaraan toe dat de identificatie met het lichaam tevens de geboortegrond is van ons lijden, omdat we de herinnering verliezen aan de Eenheid waar wij uit voortkomen. De rimpeling op het oppervlak van de oceaan vergeet zijn ware aard - water - en denkt zelf een vorm te zijn. Door die identificatie met het lichaamsego zijn wij in deze eerste fase van ons leven volkomen onderworpen aan de biologisch gedicteerde instinctieve wens om te overleven. We zien die overlevingsdrift in ieder levend organisme terug, waarbij het thema steevast luidt: ‘Nu ik besta moet ik zorgen dat ik blijf bestaan.’ En, zoals ieder levensorganisme, herkennen we feilloos welke voorwaarden daarvoor ondersteunend zijn zoals veiligheid, voeding en steun. Alles wat daarvan het tegendeel is, zoals koude, stress, honger en eenzaamheid, herkennen we als bedreigend en daardoor als een bron van angst.

HET WIEL VAN LEVEN EN DOOD

Het lot van de mens die gevangen zit in zijn duale egocentrische zelfbeeld en daarmee gepaard gaande verloochening van de non-duale Waarheid van Eenheid wordt in boeddhistische kringen beeldend weergegeven op tanka’s - linnen doeken waarop het wiel van leven en dood staat afgebeeld. In het

InZicht 4.2017

Aandurven om met lege handen te staan centrum daarvan zien we de nimmer aflatende angst en zorg van ego verbeeld in het najagen en de zorg om wat het wil hebben (haan van begeerte), zijn afweer en angst om te krijgen wat het niet wil hebben (slang van agressie) en te volharden in het geloof in een afzonderlijk bestaan (varken van onwetendheid). Dit is de wereld van samsara, een leven waarin we verstrikt geraakt zijn in een overlevingsstrijd die zich beweegt tussen angst en zorg. Een strijd die we niet kunnen winnen maar die wij desondanks hardnekkig weigeren om op te geven. Een alternatief dat wij ons nauwelijks kunnen voorstellen. In mijn groepen zeg ik weleens dat Verlichting de kunst is om op je kussentje te zitten. Dat lijkt een absurde uitspraak, maar wie enige ervaring heeft met meditatie zal herkennen dat de body-mind - het samenspel tussen lichamelijke en mentale activiteit in een chronische staat van overmatige activiteit verkeert gedreven door zorg, angst en onwetendheid. EXISTENTIEEL LIJDEN

Zelfs als wij op mentaal niveau begrepen hebben dat geluk en heelheid geen resultaat kunnen zijn van de inspanningen die ego zich getroost, blijven wij daar nog lang aan vasthouden. We gaan door met het verzamelen van spullen, van nieuwe inzichten en ervaringen, ook op spiritueel gebied en struinen de ene na de andere bron of leraar af. ‘Liever zoeken dan vinden’ lijkt het devies, want zolang er hoop is, is er leven of eigenlijk: zolang ‘ik’ zoek besta ik. En daarmee belanden wij bij de diepste, meest primaire bronnen van angst en zorg. Ze zijn door de Boeddha samengevat tot de drie grote oorzaken van menselijk lijden: 1. Ten diepste niet weten wie je bent. 2. Kwetsbaar zijn en volkomen afhankelijk. 3 Onbetekenend en vergankelijk. Drie even onvermijdelijke als pijnlijke realiteiten van het leven die

voor ego onverteerbaar zijn omdat ze zijn illusie van afzonderlijk bestaan rechtstreeks ondermijnen. Ego zal daarom altijd volharden in het zoeken naar wegen om deze existentiële waarheden weg te werken, te verzachten of te ontkennen. Tomeloze drukte, overmatige mentale activiteit en eindeloze vormen van afleiding zijn daarvoor zijn belangrijkste strategieën. REALISATIE

De verlossing van angst en zorg is niet te vinden binnen het speelveld van ego maar in de onvoorwaardelijke aanvaarding van de beperkingen die eigen zijn aan het leven in de wereld van vorm en plaats. De aanvaarding van ons gebrek aan identiteit, afhankelijkheid en vergankelijkheid ziet ego als het tekenen van zijn eigen doodvonnis. Wanneer we echter de moed opvatten om ‘niet te doen’, stil te staan en af te stemmen op de ‘Grond’ van non-duaal Gewaarzijn is het niet moeilijk om de eerste misvatting te doorzien waardoor we zijn gaan denken een eigen bestaan te kunnen of moeten leiden. Vanuit non-duaal Gewaarzijn is het volstrekt helder dat de rimpeling of golf niets anders is dan het water van de oceaan. Angst en zorg zijn daarom niet zozeer obstakels voor Verlichting, maar eerder bakens die ons de weg wijzen naar een andere werkelijkheid. Door stil te staan bij onze angsten en zorgen ontdekken we welke zelf- en wereldbeelden daaronder schuilgaan. Beelden die in wezen geen ander doel dienen dan de waarheid toe te dekken van ons eigen niet-bestaan. Als we bereid zijn om ieder idee over onszelf los te laten, als we het aandurven om met lege handen te staan, naakt, zonder verklaring, dan verliezen angst en zorg hun betekenis. Dan kunnen we ontspannen rusten in eenvoudig Zijn. t

Een van de meest sublieme boeken nu verboden Philip Renard

In het najaar van 1986, een paar maanden na onze eerste ontmoeting, gaf mijn leraar Alexander Smit me een heel klein boekje, lichtbeige geplastificeerd aan de buitenkant, en een zwartwit fotografische herdruk van een tekst aan de binnenkant.

eze herdruk betrof de Engelse vertaling van de combinatie van twee korte teksten van Shri Krishna Menon (die tegenwoordig vooral bekend staat als Shri Atmananda): Atma Darshan en Atma Nirvriti. Alexander startte kort daarna een serie van wekelijkse bijeenkomsten in Baarn die geheel gewijd was aan Atma Darshan. En het jaar erop behandelde hij

Atma Nirvriti. Alexander was jarenlang leerling geweest van Wolter Keers, die zelf een directe leerling was geweest van Atmananda. Het was een grondig onderricht, alles was to the point. Het waren grootse teksten, ook in de vorm zoals toen aangereikt in de gestencilde vertaling van Wolter,* en de behandeling door de levende leraar was navenant. Ik ben nog steeds diep dankbaar dat ik beide jaren hieraan heb mogen deelnemen.

InZicht 4.2017

DOORBRAAK

In de loop van december 1987 had ik me enige weken op een geïsoleerde plek teruggetrokken om de zaak tot op de bodem uit te zoeken. Aanvankelijk las ik een verscheidenheid aan tekst, veel Nisargadatta bijvoorbeeld, maar gaandeweg bleef alleen Atmananda over. Overigens wel nog vergezeld van het boek van John Levy (Het wezen van de mens volgens de Vedanta), dat als een soort commentaar erop beschouwd mag worden. Ik raakte in een zodanig innig contact met Atmananda’s woorden dat ik hierdoor een totale doorbraak mocht meemaken. Ik leerde twijfelloosheid kennen. Het einde van alle zoeken. Dat zoiets door een geschreven tekst kan gebeuren! Natuurlijk had Alexander alle verduidelijking al aangereikt, en alle sloopwerk, laat daar geen misverstand over zijn. Hij blijft degene aan wie ik het uiteindelijk te danken heb. Maar het was op dat moment in mijn eentje toch vooral het hamerend herlezen van steeds dezelfde passages in Atmananda (en Levy) die me mijn laatste vergissingen deed doorzien. Ik zou niet een andere tekst weten die dit wonderbaarlijke vermogen in zich draagt. Vandaar dat ik dit boek, Atma Darshan en Atma Nirvriti tezamen (ook wel Atmananda Upanishad genoemd), als een van de meest sublieme boeken aller tijden ben gaan beschouwen. NIEUWE VERSIE

Mijn geraaktheid bracht me ertoe om een nieuwe versie van het boek te maken, in een mooie gebonden uitvoering. Ik had wel gehoord van problemen die Wolter met zijn vertaling had ondervonden. Hem was namelijk, ondanks de expliciete toestemming tot vertalen van Atmananda zelf, in 1982 door diens zoon een verbod tot vertalen opgelegd! Uiteindelijk heeft dit toen zelfs geleid tot bezoeken van deurwaarders en het betalen van een boete van (naar verluidt) 6000 gulden. Toch durfde ik het aan, onder schuilnaam en met financiële steun en verspreidingsactiviteit van Alexander, en het boek kwam uit, ‘in Urk’ (vanwege het mooi allitererende Upanishad Uitgeverij Urk). Ik had toen ingeschat dat het verbod op vertaling eigenlijk alleen bestond vanwege een soort beperkt zicht van de zoon van Atmananda (‘de geldwolf’ genoemd door Wolter en Alexander). Ik had op een gegeven moment vernomen dat deze zoon overleden was, dus leek het allemaal wel mee te vallen op het moment dat Felix Erkelens, de uitgever van Felix Uitgeverij (nu ‘Juwelenschip’), ervoor bleek te

voelen om een nieuwe, openbare editie uit te geven, in een gloednieuwe vertaling, minder gebaseerd op die van Wolter. In 2008 deed Felix nog pogingen om een contract hiervoor te sluiten, maar dit werd vanuit India genegeerd. We dachten toen dat alle ingewikkeldheid voorbij was, en dat leek enige jaren bevestigd te worden. De nieuwe vertaling werd officieel uitgegeven, in 2009. VERNIETIGING

In november 2015 werd ik echter op strenge toon benaderd door een Amerikaanse advocate, die eiste dat alle exemplaren van het boek vernietigd zouden worden. Felix en ik dachten aanvankelijk nog dat het de erven om geld te doen was, maar het bleek louter om vernietiging te gaan. Uit de opgestuurde copyrightdocumenten bleek dat het niet mogelijk was om onze schouders hierover op te halen, dus restte Felix niets anders dan gehoorzamen, vanwege het dreigement om anders een flinke boete te betalen. Gehoorzamen betekende de overgebleven exemplaren vernietigen, en zo werd dit met een officieel vernietigingsdocument bevestigd aan de advocate in Californië. Gelukkig bleken er daarna vanwege retourzendingen uit de boekhandel nog enige aantallen gloednieuwe exemplaren op te duiken. Geweldig! Maar meteen rees ook de vraag: hoe bereik je de potentiële lezers, nu ieder aanbod via internet meteen bestraft zou gaan worden? Dus hoe kun je vertellen dat er nog maar korte tijd een boek te koop is dat werkelijk subliem is (en waarvan de teruggekeerde exemplaren bovendien sterk zijn afgeprijsd), maar waarover niet gerept mag worden op Facebook of WhatsApp? Want dat is de huidige situatie - wij hopen dat iedereen bereid is om hier niet over te schrijven op internet. Iedereen die interesse heeft om het boek (dat dus niet meer via internet beschikbaar is) op een alternatieve manier te verkrijgen, doet er goed aan om contact op te nemen met Uitgeverij Juwelenschip: info@juwelenschip.nl t * Wolter Keers schreef eens: “... dat beide boekjes naar mijn mening meesterwerken zijn die in hun onovertroffen klasse vermoedelijk de eeuwen zullen overleven, en zullen gaan behoren tot de grote klassieke literatuur van het Indiase non-dualisme.”

InZicht 4.2017

Philip Renard (1944) raakte op jeugdige leeftijd geïnteresseerd in zenboeddhisme. Zijn geestelijk leven begon in Subud, waarin de overgave-oefening, latihan, hem de basis gaf voor verder inzicht: vrijheid van concept of methode. In 1986 leerde hij Alexander Smit kennen, die hem hielp tot het besef van zijn ware natuur te komen. Hij geeft sinds 1999 satsang. Op zijn website, advaya.nl, geeft hij ook aandacht aan de wezensgelijkheid van advaita vedanta en bepaalde vormen van boeddhisme. Zijn nieuwe blog, https://volle-cirkel.blogspot.nl/ gaat over belangstelling en over Dat waar belangstelling geheel is opgelost. Hij publiceerde een aantal boeken, waaronder Non-dualisme, ‘Ik’ is een deur, Atmananda Upanishad, Ramana Upanishad en Het Boek van Besef.

Uit ‘ATMA DARSHAN’ (Oog in oog met het Uiteindelijke) van Shri Atmananda

1- Advaita Individuele wezens (jîva’s) worden geboren, kennen hoogtepunten en dieptepunten, botsen met elkaar en sterven - net als golven in de zee. Als golven zich op de kust geworpen hebben, trekken ze zich daarna weer terug, uitgeput, op zoek naar rust en vrede. Precies zo zoeken individuele wezens het Uiteindelijke, op verschillende manieren. Golven worden geboren in de zee, leven in de zee en sterven in de zee. Op vergelijkbare manier worden individuele wezens geboren in God en leven en sterven in God. Golven zijn niets anders dan water. De zee is ook niets anders dan water. Precies zo zijn zowel het individu als God niets anders dan Zijn, Bewustzijn, Vrede. Wanneer de golven zich realiseren dat de zee de gezamenlijke grond van hun bestaan is, stoppen alle botsingen. Toch is hiermee nog niet echt veel bereikt; dit is namelijk niet het laatste woord. Er is nog een inzet nodig om het gevoel van afzonderlijkheid te laten oplossen.

Wanneer in zowel golf als zee water wordt herkend, verdwijnen ze allebei. Wat twee scheen wordt nu gerealiseerd als één. Water kan onmiddellijk vanuit de golf gevonden worden door het volgen van de directe weg. Wanneer de weg via de zee wordt genomen, is veel meer tijd nodig. 3- Het denkvermogen en zuiver in-zien (onvermengde sattva) Bewustzijn dat gericht is op objecten, is het denkvermogen, de geest. Dat wat op het Zelf is gericht, is zuiver in-zien (onvermengde sattva). Volgens verlichte mensen is het denken niet-besef (a-vidyâ), terwijl zuiver in-zien werkelijk Besef (Vidyâ) is. Alleen Besef maakt bevrijding mogelijk. De weg van niet-besef leidt tot gebondenheid. Daarom moet de zoeker de weg van Besef opgaan om te komen tot bevrijding. Om blijvende vrede te vinden moet je je eraan wijden om steeds weer tot Besef te komen, net zo lang tot verlichting het geval is.

K LASSIEKE TEKST

Absolute Rust

e geest als zodanig kent rust noch vrede, en als de geest rustig is, bestaat er helemaal geen geest meer.

Het meest universele verlangen van de mens is buiten elke twijfel wat alle mensen spontaan verklaren: â&#x20AC;&#x2DC;Ik wil geestelijke rustâ&#x20AC;&#x2122;. Dit betekent dat activiteit van de geest nooit ons uiteindelijk verlangen is. Maar in zijn volslagen onmogelijkheid om zich te bevrijden uit de klauwen van de geest, koppelt hij de geest ook aan het verlangen naar absolute Rust, en denkt vervolgens daarvan te kunnen genieten. Maar helaas, als de geest van alle activiteiten bevrijd in contact komt met de zo verlangde Rust, valt de geest samen met die Rust waarin hij oplost, om zo terug te keren tot zijn ware aard. Daarom zoekt iedereen, bewust of onbewust, naar zijn ware aard. Uit: Notes on Spiritual Discourses of Shri Atmananda, vertaling Justus Kramer Schippers

InZicht 4.2017

Neem nu een abonnement op InZicht

5 nummers van november 2017 t/m december 2018 U betaalt slechts 20,- euro en ontvangt gratis het boek Het open geheim

Geschenk-abonnement op InZicht Geef je vriend/vriendin een abonnement op InZicht en ontvang zelf gratis het boek Het open geheim. Het geschenkabonnement omvat 5 nummers en loopt van november 2017 t/m december 2018. U betaalt slechts 20,- euro

Uitgeverij Inzicht, Maurick 20, 2181 LB Hillegom U kunt zich aanmelden via de mail of website info@inzicht.org / www.inzicht.org of tel. 06-49385734

B OEKEN

Jan Prins Nu even niets Uitgeverij Ankh-Hermes ISBN 9789020213546 ISBN e-book 9789020213553

Wat maakt dit boek van Jan Prins zo plezierig om te lezen? Allereerst: als we de inhoud langs de meetlat van de ‘advaita-gedachtepolitie’ leggen is er geen enkel conflict, geen krom woord, nergens waar je aan blijft haken. Maar dat is doorgaans onvoldoende om inspirerend te zijn. En ‘Nu even niets’ is nu juist wel inspirerend. Waarom? Omdat Jan Prins in alle openheid en kwetsbaarheid zijn persoonlijke ervaring, die geleid heeft tot inzicht in een onpersoonlijk ‘niets’, zo inleefbaar onder woorden heeft gebracht. Zijn zoektocht begon zoals bij zo velen na een crisis (hij noemt het een zware burn-out) en het deprimerende gevoel ‘is dit nu alles wat er is?’. Dit zorgt voor een knagend onvoldaan gevoel dat hij spiritueel heimwee noemt, een verlangen naar zorgeloos zijn, zoals dat als kind nog ervaren kon worden. Veel vragen rijzen op: waarom voel ik me onrustig, waarom voel ik me nergens thuis? Dit zet aan tot een diepgaande zoektocht naar wie Jan Prins in wezen is. Uiteindelijk daagt het inzicht dat Jan Prins niet de persoon Jan Prins is, maar een tijdloos Thuis. Je kunt het Bewustzijn noemen, Stilte of Niets. Of zoals hij zegt: een ‘plekloze’ plek die we met elkaar delen. Om tot dit inzicht te komen ontdekt hij dat er twee wegen zijn te bewandelen die ogenschijnlijk met elkaar in conflict zijn. De ene weg is van de actie: studeren, mediteren, lezen, volledig onthechten en het ego als de grote boosdoener zien weg te toveren (wat natuurlijk niet lukt). De andere aanpak is realiseren dat je al de ‘plekloze plek’ bent. Je bent al thuis en dus waarom dan nog iets doen. Er valt niets te doen, want alles is een illusie. Dat laatste is strikt genomen waar, je kunt niet iets doen, want je bent nu al compleet. Maar als je in die intellectuele overtuiging blijft hangen, is dat onvoldoende. Je zult zelf op pad moeten om het te ontdekken en het te ervaren. ‘Nu even niets’ wil daarbij een hulp of, zo u wilt, een gids zijn. Wat het boek verder aantrekkelijk maakt is dat de hoofdstukken als columns geschreven zijn, die elk op zich inzichten bevatten waaruit veel inspiratie te putten valt en die je graag van tijd tot tijd nog eens wilt opslaan om de inzichten te laten rijpen. Van harte aanbevolen. Justus Kramer Schippers

InZicht 4.2017

Jed McKenna Droomstaat, de magie van ons zijn Uitgeverij Samsara ISBN 9789491411595

‘Droomstaat’ is het derde boek van Jed McKenna van zijn ‘Droomstaat’-trilogie, na zijn toneelstuk ‘Spel zonder einde’. Voor de lezers die nog niet zo bekend zijn met het werk van McKenna: voor hem is spiritualiteit niet een weg van zelfontplooiing maar een weg van zelfvernietiging. Hij is wars van spirituele stromingen en spirituele leraren en in dat opzicht wel vergelijkbaar met de antigoeroe U.G. Krishnamurti. Het gaat bij McKenna altijd om het zelf onderzoeken van waarheid; daar heb je niemand voor nodig! Het zelf onderzoeken betekent bereid zijn al je geloofssystemen te ontmantelen. Dit laatste gaat meestal niet zonder slag of stoot en is een laag voor laag afstropen van ons onware zelf, net zolang tot alleen waarheid overblijft! Dit proces noemt hij spirituele autolyse en neemt ongeveer twee jaar in beslag. Het boek ‘Droomstaat’ houdt zich in de bekende bondige en confronterende McKenna-stijl bezig met vragen: Besta jij echt? Is de werkelijkheid die we dagelijks om ons heen zien wel zo echt? En als het leven slechts een droom is, wat gebeurt er dan als we wakker worden? Volgens McKenna gaat spiritualiteit over lekker in slaap blijven in de droomstaat. Wakker worden in de droomstaat noemt hij transspiritueel en ontwaken uit de droomstaat antispiritueel. Beide laatste processen

vereisen geen ideologie of doctrine, geen mening of geloof. Je ziet het of je ziet het niet. De zoektocht naar ontwaken is de zoektocht naar geen zelf. Het boek leest als een trein en de schrijver probeert ons op allerlei manieren wakker te schudden en haalt weer diverse spirituele heilige huisjes omver. Ook is het leuk hoe hij speelt met verschillende perspectieven en vertelvormen en bijvoorbeeld ‘Alice in Wonderland’ in de film ‘The Matrix’ plaatst. Hoogtepunt van het boek is de kaart over de droomstaat waarin helder en schematisch de spirituele zoektocht weergegeven wordt. De schrijver zet je regelmatig aan het nadenken en stelt belangrijke vragen zoals: Ben ik voor jou misschien ook een instrument van begoocheling? Want ook McKenna’s boeken kun je natuurlijk gebruiken als een nieuw geloof of een kloppend mentaal verhaal, zonder zelf aan het werk te hoeven. Het boek kun je haast beschouwen als een ode aan Maya‘s paleis der begoocheling: hoe fantastisch ze ons in de droomstaat weet te houden en hoe haar maatje ego op talloze en vaak onbewuste manieren zichzelf wil beschermen. Volgens de schrijver zijn Maya en ego de mooiste ingrediënten van wat er in de droomstaat bestaat, op honden na dan! Fokke Slootstra

Stephan Bodian Beyond Mindfulness Non-Duality Press 2017 ISBN 1626259720

Mindfulness is een boeddhistische

meditatietechniek uit de theravadatraditie, die oorspronkelijk 2500 jaar geleden werd beoefend in ZuidoostAzië. Sinds kort is deze techniek van zijn boeddhistische traditie ontdaan en wordt nu toegepast voor zijn vermeende heilzame effecten, zoals ontspanning, pijn- en stressreductie. Mindfulness-meditatie kan ook ingezet worden als psychotherapeutische interventie voor de behandeling van bijvoorbeeld burn-outs en depressies. Deze positieve effecten worden erkend door wetenschappers, psychotherapeuten en artsen. Stephan Bodian, die zelf psychotherapeut is, onderschrijft dit ten volle, maar wijst erop dat mindfulness zich in oorsprong ten doel stelt ons te laten realiseren wie we zijn, namelijk onpersoonlijk gewaarzijn. Het doel is dus niet a priori het realiseren van praktische oplossingen voor het beter functioneren in de maatschappij. Mindfulness kan vanwege zijn invloed op lichaam en geest ertoe leiden dat we het vooral en uitsluitend toepassen om iets te verkrijgen, namelijk ontspanning en alerte aanwezigheid in het ‘nu’. Probleem daarbij is dat we blijven steken in het willen ‘verkrijgen’ van iets, waarmee onze aandacht uitgaat naar de buitenwereld in plaats van diepgaand onderzoeken wie of wat we zijn. Dat laatste is echter de wezenlijke en oorspronkelijke betekenis van deze vipassana-traditie. In zijn boek benadrukt Stephan Bodian dat het daar uiteindelijk om

gaat, zonder afbreuk te doen aan de positieve claims wat betreft lichaam en geest. Maar aandacht voor ademhaling, voor activiteiten in het hier en nu, is nog altijd aandacht voor fenomenen. Dat wat zich bewust is van die fenomenen, is het onveranderlijke bewustzijn, waarin namen, vormen, veranderingen, objecten, gedachten en gevoelens opkomen en oplossen. Die verschuiving van onze aandacht leidt tot ‘ontwaken’ om onze ware aard te hervinden, die gekenmerkt wordt door onvoorwaardelijke vrijheid en openheid. Deze staat van Zijn laat zich niet in woorden vangen, maar wordt gekarakteriseerd door afwezigheid van zoeken naar verandering of het invullen van onvervulde verlangens en het niet langer uit de weg gaan van wat zich in het huidige moment aandient. Noem het kalme aanvaarding gepaard gaand met het gevoel compleet en voldaan te zijn zonder verzet en weerstand tegen wat-is. Stephan Bodian citeert ook Jean Klein: ‘In your absence is your presence’ (in jouw afwezigheid ben JIJ aanwezig). Stephan Bodian geeft onderricht in non-dualiteit, zen en advaita, en zoekt de verbinding tussen oosterse wijsheid en westerse psychologie. Internationaal wordt hij gezien als een expert op het gebied van meditatie en mindfulness. Hij heeft onder meer ‘Mindfulness voor dummies’ geschreven. ‘Beyond mindfulness’ is op dit moment

B OEKEN

alleen in de Engelse taal verkrijgbaar. Verwacht wordt dat volgend jaar een vertaling zal verschijnen van dit boek dat ons in duidelijke en heldere taal herinnert aan wat we zijn. En wat het verder aantrekkelijk maakt: het boek bevat veel (praktische) meditaties, die ons daarbij ten dienste staan. Justus Kramer Schippers

Willem Glaudemans ‘Boek van het Zelf’, een studie in ontwaken uitgeverij Ankh-Hermes ISBN 9789020213447

‘Boek van het Zelf’ toont ons hoe het proces van ontwaken ofwel zelfrealisatie kan verlopen. Een belangrijke stap in dat proces is het ontmaskeren van het ego, dat als pseudo-entiteit je met alle mogelijke trucs doet geloven dat je dat ego bent. Gezien de achtergrond van Willem Glaudemans, die eindredacteur was van de Nederlandse editie van ‘Een cursus in wonderen’, zal het niet verbazen

dat hij daartoe veelvuldig naar de ‘Cursus’ verwijst. Wat het boek aantrekkelijk maakt, is dat het niet blijft steken in het demasqué van het imaginaire ego, maar ons ook de weg wil wijzen naar wie we dan wel zijn: één en ongedeeld Bewustzijn zonder tweede, waarbuiten niets bestaat en dat drager is van de droomwereld die we aanduiden als realiteit. Willem Glaudemans leidt ons in begrijpelijke taal naar het inzicht dat we dat Bewustzijn Zelf zijn. Om dat proces van realisatie (het ontwaken) inzichtelijk te maken steunt hij niet alleen op de ‘Cursus’, maar verwijst hij ook naar wie het pad al afgelegd hebben. De grote namen uit de advaita vedanta-traditie zullen bekend voorkomen: Sri Ramana Maharshi, Sri Nisargadatta Maharaj, Sri Ramesh Balsekar en hun adepten als Robert Adams, Ken Wilber en vele anderen.

[ADVERTENTIE]

IVAR

grafisch ontwerper m 06 24 27 41 31 e ivar@ivarhamelink.nl w ivarhamelink.nl

hamelink

•huisstijlen•tijdschriften •boekomslagen•logo’s•boeken •affiches•kaarten•etc.

InZicht 4.2017

‘Boek van het Zelf’ is opgesplitst in twee delen. Het eerste deel (wegen naar het Zelf) zet aan tot een onderzoek dat begint met de traditionele vraag ‘Wie ben ik?’. Als eerste richt zich dit onderzoek op wat we vooral niet zijn, wat voor wie onbekend is met non-dualiteit verrassend en onthullend kan zijn. Dus niet het lichaam, niet het ego, noch ons denken. Vervolgens wordt onderzocht wat we wel zijn: niet in woorden te vangen, nooit veranderend, onaantastbaar, tijdloos Bewustzijn. Het tweede deel is kort en bestaat uit gedichten, die hetzelfde tot uitdrukking brengen als wat in het eerste deel geschreven staat. Voor elk wat wils. In het eerste deel de logische benadering, in het tweede deel een intuïtieve, poëtische beschouwing geschikt voor contemplatie. Het boek kan gelezen worden als een overzichtelijke introductie tot nondualiteit door de verwijzingen naar de klassieke bronnen. Maar voor wie daarmee bekend is, zal het lezen een prettige en inspirerende ervaring zijn, die ons er weer aan herinnert wie of wat we zijn: ‘Alomvattend, Onpersoonlijk Bewustzijn’. Justus Kramer Schippers

B OEKEN RECENT GELEZEN

Wolfje en de oude geit

Truus Breukers en Carolien Westermann

Een kinderboek geïnspireerd door advaita vedanta. Het verhaal gaat over een ontmoeting tussen een jonge nieuwsgierige wolf en een oude geit wier laatste dag het is. In een grappige en diepzinnige dialoog leert Wolfje van de geit wat dood eigenlijk is en dat het daarmee niet is afgelopen. Zie ook www.clavisbooks.com, www.truusbreukers.nl

en culturele omstandigheden, maar bieden stuk voor stuk wel een pad naar dezelfde bergtop. Wie doorgedrongen is tot de innerlijke dimensie van zijn/haar religie krijgt vanzelf begrip voor de andere religies. Eenmaal aangekomen op de bergtop doet het er bovendien niet meer toe langs welke weg men daar is gekomen. Uitgeverij Synthese. De volgende stap in de evolutie is NU Fenneke Lammerink

Zen is opendoen Dick Verstegen

‘Zen is opendoen’ bevat een selectie van zeventig columns die Dick Verstegen schreef als columnist voor o.a. het boeddhistisch kwartaalblad Vorm & Leegte, De columns wijzen naar het mysterie van het leven en geven blijk van bewogenheid en overgave, maar de lichte toets ontbreekt nooit. Verkrijgbaar in de boekhandel en direct te bestellen via MilindaPlus.

De innerlijke eenheid van de religies Frithjof Schuon

In het huidige tijdperk van globalisering staan religieuze spanningen vooraan in het nieuws. Meer dan ooit zijn de verhoudingen tussen de verschillende religies onderwerp van debat en beschouwing. Frithjof Schuon benadert deze verhouding in ‘De innerlijke eenheid van de religies’ vanuit een spiritueel gezichtspunt. De religies hebben elk hun eigen startpunt, beginnen op hun eigen tijdstip en in hun eigen geografische

Hoewel de tendens al laat zien dat we steeds ‘bewuster’ worden, is het fenomeen ‘bewustzijn’ voor de wetenschap ongrijpbaar. Echter de wereld verkeert in een tijd van crisis. Oude systemen en structuren werken niet meer en constructieve oplossingen zullen in onze huidige ‘mentale staat van bewustzijn’ niet worden gevonden. Het niveau dat de problemen heeft gecreëerd, kan ze simpelweg niet oplossen. De visie van Sri Aurobindo vertolkt het aanbreken van een nieuw evolutionair tijdperk met de komst van een nieuwe mens. Deze wordt in verband gebracht met de uiterst problematische situatie van vandaag en fenomeen Oneness Deeksha (overdracht van eenheidsenergie). Uitgeverij Tattwa. Ontmoeting met je schaduw

Conny Zweig en Jeremiah Abrams (red.)

Ik zou het belang van het onderzoek naar je eigen schaduw wel van de daken willen schreeuwen: ‘Ontmoet toch je schaduw.’ Waarom houden

we eigenlijk zo van oorspronkelijke en spontane mensen? Omdat die over het algemeen in contact staan met hun totale ‘zijn’. De meesten van ons zijn sociaal aangepast, braaf, verantwoord, spiritueel, maar minder in contact met de delen die we in onze aanpassing aan de goedkeuring van onze omgeving hebben geofferd. En toch zijn we ook dat weggestopte stuk: onze scherp-kritische, lustige, boosaardige, venijnige, egocentrische, jaloerse kant. Dit is een bundel korte essays over dit onderwerp met meerdere invalshoeken. Uitgeverij Juwelenschip.

Zelfverwerkelijking Emilia Hollander

Zelfverwerkelijking is niet hetzelfde als onmiddellijk inzicht of het kennen van de stilte. Zelfverwerkelijking ofwel verlichting gaat hieraan voorbij. Het is waar elk onderscheid verdwenen is, er geen jij of ik meer is en identificatie niet meer plaatsvindt. Het klinkt zo mooi: bevrijding, verlichting, zelfrealisatie, zelfverwerkelijking. Maar maak je het in gedachten niet mooier dan het is? Je verwerft namelijk niets, je krijgt geen aanzien, geen eer of wat dan ook. De mensen om je heen zullen niet eens doorhebben in wat voor staat je verkeert en bij jou zal de behoefte om hierover te delen verdwenen zijn. Dat wat de dingen verdeelde als Zelf en niet-Zelf bleek slechts een gedachte en ook die zal verdwenen zijn.

M EDEDELINGEN Korte mededelingen over activiteiten waarin zelfonderzoek en inzicht centraal staan kunnen in deze rubriek worden opgenomen als ze uiterlijk zes weken voor verschijningsdatum bij de redactie binnen zijn. Opname in de agenda betekent niet noodzakelijk een aanbeveling. Er is ook een meer gedetailleerde activiteitenkalender die regelmatig wordt bijgewerkt op de website van InZicht (www.inzicht.org).

} Philip Renard

Den Dolder (Dolderseweg 123 B) Satsang in de Maria Christina Kerk Elke zaterdag (10.30-12.30) Info (ook voor individuele sessies): philip@advaya.nl Blog op http://volle-cirkel.blogspot.nl Website: www.advaya.nl

} Jan van Delden

“Bevrijding betekent het verleden loslaten en zonder veroordeling naar het heden kijken” - Lezingen Nederland zat 18 nov. Amsterdam zon. 19 nov. Nijmegen zat. 25 nov. Amersfoort zon. 26 nov. Hilversum - Meer info lezingen: Wilmy Moors, tel.: 030 293 92 91 janvandelden108@gmail.com

} Advaita Stiltegroepen

In de traditie van Nisargadatta Maharaj en Douwe Tiemersma Gent, 2de do. v.d. maand, 19.00–21.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 89 65 04 Groningen, 2de zo. v.d. maand (bij voorkeur) 10.30–12.00, tel. 0031 50 301 12 26 Amsterdam, 2de en 4de ma. v.d. maand, 19.45–21.30, bryantimmer@live.nl, tel. 0031 6 45 76 34 83 Leuven, 1ste en 3de di. v.d. maand, 19.3021.30, jacques.back@telenet.be, tel. 0032 476 896504 Hellevoetsluis, maandelijks op zo., 11.00–12.30, piamaria@planet.nl, tel. 0031 181 317 776 Brugge, 1e zo. v.d. maand, 9.30–12.00, jeanpierreverschuere@belgacom.net, tel. 0032 486 976569 Midden-Nederland, 1 maal per maand, 19.30-21.30, rowlf63@xs4all.nl Stiltedagen, tweemaandelijks op zo., 10.30-15.30, marryvanhuet@gmail.com, tel. 0031 10 426 99 81 W: www.advaitastiltegroepen.net

} Hans Laurentius

Nijmegen (Thieme Loods; Leemptstraat 34) 22 november 24 februari (19.30-22.00), aanmelden bij Niek info@zijnsweg.nl Deventer: (ZiNiZ Achter de Broederen 8) 12 november en 11 februari (13.30-16.00), aanmelden en info bij Rob: vantwist15@gmail.com Utrecht (Prof. Ritzema Boslaan 84) 3 dec en 11 maart (14:00 - 17:00) Gerda van der Vlist gvlist@zonnet.nl Amsterdam, 1093 JX (Mirror Centre, Ter Gouwstraat, 3) 22 oktober en 25 februari (12:30 - 16:00) Info: marcia@schoolofshakti.org

Renkum (De Rijnkapel, Utrechtseweg 119) Satsang Drieluik. In het weekend van 8 t/m 10 december en 2 t/m 4 maart. Meer info: www.hanslaurentius.nl

} Trees Cottenier

Kortrijk (Veemarkt 31), Headless meeting elke 1ste woensdag van de maand om 20.00 uur. Experimenten van Douglas Harding, een directe weg naar Zien en leven vanuit het Zelf. Info en inschrijving: 0473/81.85.82; http://www.headless.org

} Djihi Marianne

Rotterdam, Lisplein 7 Kashmiryoga en satsang Contact: satsang@zonnet.nl, tel. 010-4672261 W: www.advaita-yogacentrum.nl

} Luc Vermeeren

Antwerpen (Drakenhoflaan, 80, Deurne) 3e do. v.d. maand Leuven (C.Keynsklaan, 31, Winksele) 1e vr. v.d. maand Gent (Groot-Brittanniëlaan 42) 4e di. v.d. maand Info: L. Vermeeren, tel. 03 290 74 28 of via luc.vermeeren@telenet.be

} Zen: Maha Karuna Ch’an

Steyl (Tegelen- Venlo) Meerdaagse sesshins met Ton Lathouwers: wo. 29 nov. tot zo. 3 dec. 2017 Info: www.mahakarunachan.be

} JanKees Vergouw

Zaanstad: satsang. elke 1e za. v.d. maand (15.30-17.30) Voor de satsang is er JK-Yoga (12.3014.45) in NH stolpboerderij. Info: tel. 075-6319210 of 0643030546 en dit@jankeesvergouw.nl W: www.jankeesvergouw.nl

} Dick Sinnige

“Niet de angst maar de liefde” Amsterdam (Olympiakade 44-2), elke di. 20.00 uur tel. 020-6735669, M: d.sinnige@chello.nl

} Prajnaparamita

Baarn (Kerk, Eemnesserweg 63b) Satsang op maandagavond 20.00-22.00: 20, 27 november Satsang op woensdagavond 20:0022:00: 6 december Frankrijk. La Roseraie de Sacha (Limousin) kerstretraite 23 december - 6 januari Meer info: www.prajnaparamita.nl of tel. 06-36119150

InZicht 4.2017

} Joanika Ring

Overlangel (Maasdijk 4) Satsang elke di. voor ‘beginners’ en elke wo. voor ‘gevorderden’ (20.00-22.00) in het atelier Satsangdag elke derde zo. v.d. maand. Info en eventuele veranderingen www.joanika.nl Aanmelden verplicht: maasdijk4@gmail.com, tel. 06-5204569

} Taetske Kleijn

Leiden (TSUKI, Rijnsburgerwerg 86): Meer info: www.tsuki.org, tel. 071-5173508 of tsk@tsuki.org

} Dit Moment

Brugge (Hof van Watervliet, Oude Burg 27) Satsang met Jan van den Oever Zondag 26 november 2017 Satsang met Jan Kersschot Zondag 14 januari 2018 Alle info op ditmoment.be

} Jan van den Oever

Leiden (Plata, Garenmarkt 1a) 22 november, 13 en 27 dec (20.00-22.00) Reserveren noodzakelijk via info@janvandenoever.com Info: www.janvandenoever.com

} Jop Elsen

Nieuw-Vennep (Boomgaard 8) Advaitabijeenkomsten elke eerste di. van de maand (19.30 u) Info en aanmelding via tel. 06 53 673 526, annette.meininger@worldonline.nl Lelystad (Rivierenlaan 166). Elke 1e vr. van de maand Aanmelden bij Herman Veerkamp tel. 06 57 778 243 of hjveerkamp@kpnmail.nl Info: www.jopelsen.nl of mail jopgmelsen@hotmail.com

} Randolph

Bilthoven (Pimpelmeeslaan 1) Open Satsang. Voor iedereen. 26 november, 3, 10, 17 en 24 december (Zo 19:30 – 22:00) Satsangdag. Voor iedereen 10 december (Zo 11:00 – 17:30) Weekend-intensives Voor iedereen. 18/19 november (Zaterdag en Zondag 11:00 – 17:30) Nederland : Eindejaars-intensive 27 – 31 december 2017 Locatie: nog te bepalen Schiermonnikoog Zomer-intensive 16 – 26 juli 2018 Info en aanmelden :info@satyasatsang.nl en www.satyasatsang.nl, 06-44984027

} Sufi Way activiteiten:

Amsterdam (Roetersstraat 6) Muzikale meditatie: marjolein@mabelis.nl Bergen (NH) (Kievitslaan 201) Twee-wekelijkse avonden met lezingen, discussies, sama’s en publieke alankara’s en (muzikale) meditaties o.l.v Umtul Valeton-Kiekens. info: Umtul Valeton-Kiekens, muvaleton@gmail.com , tel. 072 5818779/06 51250493. Zie www.sufiway.nl

} Ad Oostendorp

Eefde bij Zutphen (Kazerneplein 5) 1e zo. van de maand (10.30-13.00) Arnhem: (Wijkcentrum ‘de Oosthof, Kinderkamp 9) andere zondagen 10.30 u. Aanmelden : ad.oostendorp@planet.nl info: adsang.nl en tel. 06 44 66 03 93 ad.oostendorp@zigg.nl

} Fokke Slootstra

Drouwen (De Verwondering, Lemenweg 2) Mindful gelukkig, stress reductie training, ma-avond, start 29 jan. 2018 Compassietraining, wo-avond, start 31 jan. 2018. Tools 2 bevrijd jezelf van ego’s trukendoos, do-avond, start 1-02-2018,. Tools for life opleiding, vrij./zat. start 2-022018, SKB accreditatie. Info: tel. 0599 512798 en http://www.verwondering.eu/

} Karin Visser

Lelystad (Headless Café) Headless workshop zondag 21 Januari 2018 Info www.headlesscafe.info E: karin@headlesscafe.info Blog: http://www.headlesscafe.info/ nieuws-commentaar-en-bespiegelingen

} Nicky Verbeek

} Jeff Foster

} Steven Noomen

} Unmani

} Tony Parsons

Fraudeux (Ardennen) 7-daagse retreat (silent) 17 nov. (19.00) tot 24 nov. (10.00) Info: www.lifewithoutacentre.com Every 3 – 4 weeks Unmani will be offering a ‘live’ Online Open Meeting that will be open to anyone who wishes to join. These meetings are for all those who wish to have a taste or reminder of Unmani’s message by simply listening in, or for those who wish to dive deeper by having a video or audio dialogue with Unmani. Info: www.die-to-love.com - Online open satsang bijeenkomsten, aan de hand van een thema. Je kunt meedoen via audio of video. 9 november, 10 december, 7 januari, etc. Voor verdere data zie de website. www.die-to-love.com Arambol (India), Open Satsang bijeenkomsten, tweemaal per week, december 2017 - februari 2018 Rishikesh (India), Open Satsang bijeenkomsten, vier- of vijfmaal per week, februari tot April 2018

} Richard Lang

Hilversum (Wandelmeent 61) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Nederhorst den Berg (Blijklaan 1) maandelijkse satsang (13.30-16.00) Info en aanmelden: www.muhja.nl // info@muhja.nl tel. 0031(0)6-54988895 W: www.muhja.nl

“The headless way” Gent (Het Rustpunt, Prinsenhof 39) Aanmelden bij Jacques Back 0032 476 896504 of jacques.back@telenet.be There are several free online video meetings each week. Info: headexchange@gn.apc.org

} Erik van Zuydam

} Sharlih

Zie: www.inzicht-nu.nl

Kruisweg (Gron.) (Marneweg 66) Vrijwel elke do. 20.00-22.00 satsang. Info via Paul: hethierennu@gmail.com Info: www.sharlih.nl

Bilthoven (Saturnuslaan 30) 1e en 3e wo v.d. maand. (20.00 u.) T: 030 − 2287 212 www.spirituele-integratie.nl Amsterdam (De Muiderkerk, Linnaeusstraat 37). Friday 10 - Sunday 12 November 2017

} Satsang drieluik

Renkum (De Rijnkapel, Utrechtseweg 119) Hans Laurentius en Niek Dekker bieden een Satsang Drieluik aan in Renkum in het weekend van 8 t/m 10 december.

} Jan Koehoorn

Deventer (ZiNiZ, Achter de Broederen 8). Satsang: zondagen 26/11 en 17/12. Aanvang om 14.00 uur. Aanmelden is nodig bij Rob, stuur een mail naar vantwist15@gmail.com.

[ADVERTENTIE]

Wilt u ook adverteren in

In Zich t Neem dan contact op met Meinhard van de Reep info@inzicht.org of 0252 522001

OPROEP AAN DE LEZER Het thema van het komende nummer is Goeroe - hulp of hindernis? De redactie nodigt je uit om een korte bijdrage (maximaal 300 woorden) te leveren op basis van dit thema. De uiterste inzenddatum is half december 2017. (De redactie houdt zich wel het recht voor om al dan niet tot plaatsing over te gaan.) GOEROE. We kunnen ons gekscherend of bloedserieus afvragen of ‘goeroe’ nu een last of een lust is, onmisbaar of overbodig, nuttig of noodzakelijk, modieus of oldskool? Is het een vloek of een zegen of, vloek EN zegen? Wat is de rol van de ‘goeroe’? Is het een vriend of een leermees-

ter, of een personificatie voor overgave? Is de rol van goeroe slechts een nuttige fase of een levenslang commitment? Kan een goeroe je teleurstellen? Wat (dis)kwalificeert een goeroe? Zou je zelf een goeroe kunnen en/of willen zijn? Waarom zou iemand überhaupt goeroe willen zijn? Allemaal prikkelende vragen. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk niet om de persoon of de betekenis van het begrip goeroe, maar dat waar het woord voor staat. Dus dat wat het is, voordat het gestalte kreeg in een woord of een persoon. Probeer dat maar eens onder woorden te brengen... Als je je uitgedaagd voelt, zijn we benieuwd naar je bijdrage.

L EZERS

Dat Wat Is roept: “Zie mij” That’s it “Fuck it, fuck it,” riep de man op de stoel op het podiumpje op de vijfde avond van een retraite van Jeff Foster in de Ardennen. Het was de avond dat een ieder die maar wilde op de stoel van Jeff kon gaan zitten om bevindingen en ervaringen te delen. Er werd gelachen. Dat was het: fuck it. De illusie voorbij dat ‘het goed zou komen’. Er was niets meer te halen, geen gouden licht aan het eind van de tunnel. Geen voortdurende bliss en allesomvattende wijsheid. Niet eens een sprankje hoop. Rauwe stromende energie, geen bodem om op te staan, geen eer te behalen. Ieder zag en deed wat anders daar op die stoel. Sommigen keken alleen maar en er werd teruggekeken. Ik weet nog dat ik op de stoel in een ieder een adembenemende schoonheid zag en daarna een gevoel van onbehagen kreeg, alleen schaduwen zag dansen. Op dat moment stond ik op, zowel het een als het ander was overweldigend. Een intense ervaring. Of alle energie zich richtte op alle mogelijke schakeringen van voelen en kijken, of alles wat mensmogelijk is langskwam, op dat moment zonder een zweem van verlangen dat het anders zou moeten zijn. En in dat er laten zijn, in de grootste teleurstelling lag de grootste schat, aan dat wat is valt niets af te doen, geen haartje. Het roept: “Zie mij. Verdraag mij.” Alsof het ook volkomen robuust is dat wat is, massief, en tegelijkertijd zo transparant dat je er met je hand doorheen zou kunnen. Er was geen buiten en binnen meer, alles was tegelijkertijd buiten en binnen, want het was alles. En alles was zinderend vloeibaar. Om stil van te zijn en te huilen en te lachen. Samenvallen, oplossen en weer in beweging komen en nieuwe vormen aannemen. Alles is nieuw elk moment. That’s it. Pracho Margreet Biesheuvel

denken zijn dichtgesmeerd. Zijn penetrante geur, die betekent “onderzoek dit niet”, houdt doorsneegevangenen, allemaal genaamd ‘ik’, levenslang op afstand. Dezelfde lucht kan bij een spirituele krijger de onbedaarlijke lust opwekken om te gaan peuteren, benieuwd of een loszittende plank, deur of valluik hem naar het licht leidt. Doseren is belangrijk. ‘s Nachts een donker bos inlopen is er in de moeilijkheidsgraden easy tot medium. Alert toekijken, wetende: nu komt er een zorg opzetten, en ja hoor…. hebbes, grijp ‘m bij z’n kraag. “Gevaarlijk geritsel.” Twee woordjes, met lading. Bij een vers gevangen zorg gloeit de droommachinerie nog even na, zodat je de constructie van valse aannames kunt doorzien. Voor gevorderden is een paniekaanval aan te bevelen. Zonder je schrap te zetten, loom toekijkend wat er precies voor kwetsbaars wordt geraakt. Genietend van de pijn van een krimpend ego, zonder nieuw karma aan te maken, helaas een zeldzame vorm van masochisme. Waar de zorgindustrie lijdenden beperkt tot formulieren en behandelcodes, biedt bewustzijn ruimte aan eindeloze variaties, om de ene angst toe te dekken met de andere. Maar in tegenstelling tot oppervlakkige therapie kan in bewustzijn plotseling een diep inzicht optreden, waardoor er een hele afdeling in rook opgaat, bijvoorbeeld alles gerelateerd aan een ongewisse toekomst. Als je serieus bent, kan het leven je hierbij helpen. In stilte borrelen soms onderbewuste angsten spontaan op. Gratis situaties komen voorbij, die oude angsten triggeren. Angst die je helemaal doorvoelt en accepteert wordt geleidelijk bekend terrein, zodat er een alarm kan optreden als een nieuwe zorg zich er wil nestelen. Wie stug doorgaat, kan zich verbazen dat oude rommel begint op te raken. En er kan een verschuiving plaatsvinden waardoor de spreuk “Ik ben die angst niet” wonderen doet.

Grijp de zorg bij z’n kraag Angst zou je kunnen vergelijken met een soort stopverf, waarmee kieren en gaten van de gevangenis van het

Robert Koekoek

InZicht 4.2017

Wat is advaita? 43

Bewustzijn terugbrengen naar zijn bron

uister niet langer naar wat gehoord wordt, maar luister naar wat er hoort! Dan zal luisteren worden wat er hoort, en horen wat er gehoord wordt.

Kijk niet langer naar wat er gezien wordt, maar kijk naar wat er ziet! Dan zal kijken worden wat er ziet, en zien wat er gezien wordt. Zoek niet langer naar wat de zoeker zoekt, maar zoek naar wat er zoekt! Dan zal zoeken worden wat er op zoek is, en op zoek zijn wat gezocht wordt.

Maak het objectieve niet langer tot denkbeeld, richt bewustzijn op zichzelf! Denkbeelden maken zal worden wat er denkbeelden maakt, en waarnemen zal het waargenomene worden. Laat geluid ongehoord, maar hoor het horen, want horen leeft, maar geluid op zichzelf is dood.

Uit: Wei Wu Wei - Posthumous Pieces, p. 89-90 Uitgeverij Sentient Publications, 2004

771389

540005

SN 1389-5400

[ADVERTENTIES]