Vallen voorkomen, kan dat?

Sarah Chavatte

Hoe ouder, hoe groter het risico op een valpartij. Het overkomt heel wat oudere mensen. Toch verzwijgen ze het soms uit schaamte. “Niet doen!”, benadrukken ergotherapeuten Sarah Chavatte en Hanne Sourbron. “Een valpartij kan grote gevolgen hebben. Bovendien kan je door een kleine ingreep het valrisico vaak echt beperken.”

Valpreventie roept bij sommige mensen al snel de reactie op: ‘Ik moet mijn tapijten zeker opruimen?’ Tapijten houden inderdaad een valrisico in, dus ruim je ze best op. Maar soms zijn er ook heel andere, belangrijker oorzaken. Sarah: “Voor ons als ergotherapeuten is het belangrijk om te weten of je al eens gevallen bent en wat de oorzaak was. Die oorzaak helpt ons om gericht advies te geven zodat je in de toekomst het risico op vallen kan beperken.” Enkele voorbeelden:

Oorzaak en advies

> Gestruikeld over een klinker die net iets hoger lag?

Mogelijke oorzaak: een omgevingsfactor.

Advies: tapijten verwijderen, maar we geven ook tips om een struikelval proberen te voorkomen. > Te snel opgestaan uit bed en op weg naar het toilet gevallen?

Mogelijke oorzaak: een biologische factor. Je bloeddruk daalt bij het opstaan en herstelt zich bij het ouder worden soms niet snel genoeg waardoor je duizelig wordt (orthostatische hypotensie).

Advies: Blijf bv. even op de rand van het bed zitten vooraleer je opstaat.

> Tijdens het stappen door je benen gezakt?

Mogelijke oorzaak: spierzwakte of een verminderde conditie.

Advies: meer bewegen. Ook hierbij geven we tips hoe je dit langzaam kan opbouwen op een manier die voor jou haalbaar en aangenaam is. > Last van evenwichtsproblemen?

Advies: mogelijk ben je gebaat bij een rollator. Je krijgt zo extra steun tijdens het stappen, je voelt je veiliger en je gang is stabieler. Laat je hierbij adviseren door een ergotherapeut of kinesist.

Geen idee van de oorzaak? Toch melden!

Hanne: “Soms weet je gewoon niet hoe die val precies gebeurd is. Meld de valpartij dan toch bij je (huis)arts of ergotherapeut! Samen kan er gezocht worden naar de oorzaak. Gaat het bijvoorbeeld om een bijwerking van (slaap)medicatie, dan kan je medicatieschema aangepast worden in overleg met je (huis)arts.” Sarah: “Uiteraard wacht je beter niet tot je gevallen bent. Ook bij valangst, een verminderde mobiliteit, evenwichtsproblemen,… is het goed om je te laten adviseren en preventief te handelen.”

Niet ‘moeten’ maar ‘willen’

De adviezen van de ergotherapeuten zijn dus ‘op maat’: welke problematieken heeft de persoon, hoe ziet de woonomgeving eruit, wat met de sociale omkadering, …. Er is geen standaard lijstje met aanpassingen die iedereen MOET doorvoeren. Hanne: “We vinden het vooral belangrijk dat mensen zelf gemotiveerd zijn om hun gedrag te veranderen of omgeving aan te passen. We zeggen dus niet: ‘Je MOET een handvat aan het toilet plaatsen’ of ‘je MOET 30 minuten per dag wandelen’… Ons advies werkt pas als mensen overtuigd zijn dat ze baat hebben bij een bepaald hulpmiddel. Ze veranderen hun gedrag alleen als ze effectief ondervinden dat dat hun levenskwaliteit of hun zelfredzaamheid ten goede komt.”

Meer info? Kijk zeker eens op www.valpreventie.be. Dan ben je al een heel eind op de goede weg. Of neem contact op met een ergotherapeut (zie pagina 27).

Hanne Sourbron