&
Strategie Accenten ... voor het beheer van uw persoonlijk en familiaal vermogen
Pensioensparen, sleutel tot een onbekommerd lang leven
2
Op zoek naar houvast
4
Telecombedrijven hebben aandeelhouder voor ogen
10
Kies de kant van de winnaars
11
Telecomoperatoren spinnen garen bij conjunctuurmalaise
12
Zoek een goede spreiding in hoogrentende obligaties
14
Maandelijkse uitgave van KBC Bank & Verzekering Nr. 12 - 1 december 2011
Klemtonen:
Thema
• Laat het fiscale voordeel niet onbenut … • … ook niet als u ouder bent dan 60
Pensioensparen, sleutel tot een onbekommerd lang leven
De vergrijzing van onze samenleving en het beperkte wettelijke pensioen in verhouding tot het laatste loon, zet alsmaar meer Belgen aan tot pensioensparen. Instellingen zoals het IMF en de OESO zijn een uitgesproken pleitbezorger voor deze aanvullende pensioenvoorzieningen. De modale Belg heeft de boodschap alvast begrepen: in 2010 hebben maar liefst 2,6 miljoen particulieren (loontrekkenden, ambtenaren en zelfstandigen) een storting gedaan in de zogenaamde derde pijler. De helft ervan koos voor een pensioenspaarrekening en dus een pensioenspaarfonds (aparte juridische entiteit die los staat van de balans van de bank). De andere helft opteerde voor een pensioenspaarverzekering, op zoek naar zekerheid over dit aanvullend pensioen.
Pensioensparen en de leeftijdspiramide Pensioensparen is van alle rangen en standen. De ruime aanwezigheid van de lagere inkomens is te danken aan de lage instapdrempel. Het maximumbedrag van 880 euro (inkomstenjaar 2011) komt overeen met een maandelijkse inspanning van 73,3 euro, een inspanning die voor vele huishoudens haalbaar is. Automatische spaaropdrachten verhogen het comfort nog meer. De snelle verwerking van een elektronisch belastingsaangifte zorgt ervoor dat de gezinnen snel het positieve effect voelen op hun besteedbare inkomen. Daarnaast groeit bij jongeren het besef om op tijd een appeltje voor de dorst bijeen te sparen. Zowat de helft van de nieuwe pensioenspaarders zijn 18- tot 30-jarigen. Wat ook opvalt zijn de vele 60-plussers. Die hebben hun eigen redenen om in het pensioenspaarsysteem te blijven.
Strategie & Accenten
2
Geen contractueel bepaald einde De pensioengerechtigde leeftijd is in de context van het pensioensparen (via fondsen) een rekbaar begrip want de deelnemers kunnen de opname van hun pensioenbuffer uitstellen. Startte u vóór uw 55ste met pensioensparen, dan wordt op 60 een milde eindbelasting geïnd. Vanaf dan kunt u vrij over uw tegoed beschikken. Toch blijft u beter storten, want stortingen na 60 zijn onbelast en leveren nog altijd fiscale voordelen op in uw belastingaangifte. Als het klimaat op de financiële markten minder gunstig is, kunt u overwegen om de opname van uw pensioenspaarpot uit te stellen. Een daling van de koersen kan namelijk een grote weerslag hebben op de laatste belastingvrije stortingen en op de waarde van het opgebouwde kapitaal dat straks het extraatje moet uitmaken. Daarom werden vanaf 2003 defensieve pensioenspaarfondsen opgericht, met KBC als pionier. Ze beleggen een groter gewicht in vastrentend papier en richten zich tot een publiek met een kortere beleggingshorizon, 55-plussers dus. U kunt op een eenvoudige manier en zonder fiscale gevolgen uw opgebouwde kapitaal Strategie & Accenten
overdragen naar de defensieve spaarformule. Toch twee bedenkingen: De timing is belangrijk. Als u tijdens een correctie op de aandelenmarkten overstapt naar het defensieve fonds worden eventuele verliezen op vroegere stortingen definitief. Met een groot belang aan vastrentend papier kunt u veel minder profiteren van een eventueel herstel van de aandelen. Ook aan de defensieve formules zijn risico’s verbonden. Ze zijn gevoeliger voor de ontwikkeling van de rente.
•
•
Wat bij uitstap? Er zijn een aantal scenario’s, afhankelijk van start- en opnamedatum van de pensioenspaarrekening. De eindbelasting (aan gunstvoorwaarden) wordt ingehouden na de 60ste verjaardag of – voor rekeningen geopend vanaf 55 – zodra de rekening 10 jaar bestaat. Bij opname vóór de leeftijd van 60 jaar zijn er alleen gunstvoorwaarden als het gaat over effectieve pensionering, vervroegd pensioen of brugpensioen. Een aantal van deze spaarders hebben vanaf dat moment de behoefte om de inkomenskloof wat te verklei-
nen. Het is wel opletten: Bij een volledige opname wordt de spaarrekening afgesloten en kan de pensioenspaarder geen fiscaal voordelige stortingen meer doen; Voor rekeningen geopend na 4 augustus 1992 moet de rekening minstens 10 jaar bestaan en moet in 5 of meer verschillende inkomstenjaren gestort zijn. Dit is de enige situatie waarin 5 stortingen vereist is om van de gunstvoorwaarden te kunnen genieten.
• •
De derde pensioenpijler biedt voordelen in verschillende levensfasen. Een stabiele wetgeving is een belangrijke troef voor deze spaarvorm. Ook als belegger zijn we stabiliteit genegen als het gaat over de ontwikkeling van de financiële markten, zeker als het gaat over het beleggen van onze pensioenbuffer. Precies op dat vlak zijn pensioenspaarfondsen een stabiliserende factor. Omdat de fondsenbeheerders verplicht zijn om de aanhoudende stroom van nieuwe stortingen te beleggen in klassieke beleggingsvormen zoals aandelen en obligaties, zorgen ze voor een flink aantal transacties op de beurs. Of het de markten nu voor de wind gaat of niet.
3
Klemtonen
Strategie
• Europa neemt het heft in handen • Politieke besluitvorming trager dan markten willen • Ook al is hij laag, we spreken nog altijd van groei
Op zoek naar houvast
De eurocrisis beheerste eens te meer de stemming op de financiële markten. Er waren ook andere thema’s, al kregen die niet allemaal evenveel aandacht. De politieke bokkensprongen van Papandreou in Griekenland en van Berlusconi in Italië kregen veel aandacht in de media. Elke week wordt een stap gezet op weg naar de definitieve oplossing van de eurocrisis. Die weg is nog lang en dat zint de financiële markten niet. Ze zullen moeten wennen aan de snelheid van democratieën. Het economische nieuws verbetert. De kloof tussen de VS (groeiversteviging) en Europa (groeivertraging) wordt wel breder. Het derde kwartaal is, althans in de VS alweer afgesloten met verrassend sterke winstcijfers.
•
• •
De eurocrisis: Europa neemt de macht over Een regeringsverruiming in Griekenland, een machtswissel in Italië, verkiezingen in Spanje… Men zou bijna vergeten dat de Europese Top van 26 oktober weer bakens heeft verzet. Er werden weliswaar geen gedetailleerde plannen ontvouwd, wel een aantal nieuwe engagementen genomen. In de komende maanden moeten ze verder uitgewerkt worden. Het gaat over (1) een herschikking van de Griekse schuld, (2) een herkapitalisaStrategie & Accenten
Elke week wordt een stap gezet op weg naar de definitieve oplossing van de eurocrisis
tie van de Europese banken, (3) een aanzienlijke verruiming van het Europese-steunfonds en (4) - waar nodig het inperken van de nationale soevereiniteit. Er is nog altijd groei (ook al is ze laag) In de loop van 2011 is het conjunctuuroptimisme omgeslagen in pessimisme. Die ommekeer is veel te ver gegaan. In de VS waren de conjunctuurindicatoren in de voorbije weken niet alleen sterker dan verwacht, ze suggereren ook dat het land uit de gevarenzone van een recessie komt. Een aantal zwakke kwartalen zullen het crisisgevoel bij de Europese beleggers versterken. Ondertussen stoomt de Aziatische locomotief door.
Bedrijfswinsten breken record Zo’n 80% van de bedrijven uit de Amerikaanse S&P 500-index hebben hun resultaten over het derde kwartaal gepubliceerd. Gemiddeld steeg de winst met 15,8% per aandeel bij een omzetgroei met 11%. Dat was weer een aangename verrassing. De som
van alle bedrijfswinsten heeft het vorige record uit het vierde kwartaal van 2007 overtroffen. In Europa vallen de winstcijfers voor het tweede kwartaal op rij tegen. De omzetgroei met 7% blijft behoorlijk, maar gemiddeld daalt de winst met 4%. Het verschil tussen de omzetstijging in de VS (in USD) en de omzetstijging in Europa (in EUR) is in belangrijke mate een wisselkoerseffect. In dollar uitgedrukt steeg de omzet van de Europese bedrijven met 17% gemiddeld sterker dan bij de Amerikaanse. In Europa lijken de winstmarges meer onder druk te komen. Dat is vrijwel zeker een gevolg van sneller stijgende loonkosten en/of mindere productiviteitsstijgingen.
Waardering als buffer Eens komt een moment dat een winststijging zich vertaalt in een koersstijging. Soms kan dat vlug gaan, soms duurt het lang. Dat is vandaag zeker het geval. Gemeten aan de hand van de koers-boekwaarde, het dividendrendement of de koers-winstverhouding: de conclusie verandert niet. Aandelen zijn goedkoop. Als een
4
afweging met de dure waardering van vastrentende beleggingen wordt gemaakt, is de eindafrekening vlug gemaakt.
Inflatie over cyclische top De stijging van de olieprijzen in 2010 bleef nawerken in de inflatiecijfers van 2011. Rond deze tijd bereiken de inflatiecijfers in Europa en in de VS hun cyclische top. In de volgende maanden koelt de inflatie weer af. De inflatieversnelling heeft niet geleid tot loon- of prijzendruk in andere segmenten. Dat was de vrees van de ECB en de reden om in april en juni 2011 haar beleidsrente op te trekken. De kerninflatie bleef opmerkelijk laag en stabiel. Afhankelijk van waar het met de olieprijs naartoe gaat, kan de algemene inflatie sneller of trager afbrokkelen in de richting van de kerninflatie, maar zeker dalen. Als de olieprijs rond de huidige 115 dollar per vat blijft, daalt de inflatie in Europa tegen eind 2012 tot ongeveer 1,5%. Als de olieprijs daalt tot 100 dollar per vat, daalt de inflatie pijlsnel naar 0% tegen eind 2012. Alleen als de olieprijs verder stijgt naar 135 USD blijft de inflatie rond de 3% schommelen. Dat heeft op zijn beurt twee gevolgen voor ons scenario: het geeft zuurstof aan het economisch herstel en het laat de ECB toe haar beleidsrente weer te verlagen.
Strategie & Accenten
Eens komt een moment dat een winststijging zich vertaalt in een koersstijging
Daarmee is natuurlijk niet gezegd dat inflatie op termijn geen probleem zou zijn. Inflatie is namelijk een van de instrumenten om de schuldencrisis op te lossen. Vooral de Amerikaanse centrale bank heeft de geldkraan wagenwijd opengezet. Eens de economische herleving een duurzaam karakter krijgt, houdt dat grote risico’s in. We spreken dan mogelijk over inflatiecijfers van 5% en meer en dat voor een langere periode.
30
20
25 15 20 10
15 10
5 5 0 2001 02
03
04
05
06
EMU (linkerschaal)
07
08
09
10
11
0
VS (rechterschaal)
Onzekerheid over winsten Europa en VS
5
Aandelen zonder kapitaalbescherming Aandelen met kapitaalbescherming Obligaties
Strategie
Vastgoed Alternatieve beleggingen Liquiditeiten
Samenstelling van de portefeuille In de zeer defensieve doelportefeuille beleggen we 10% in aandelen. We vullen de aandelenpositie volledig in met beleggingsvormen met kapitaalbescherming (20%). Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 43% van de portefeuille uit, inclusief het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 10% van de portefeuille uit (dat is 50% van 20%, zie hoger). We beleggen 33% rechtstreeks in obligaties. Liquiditeiten maken 47% van de portefeuille uit. De vermelde accenten die slaan op beleggingen in andere munten dan euro passen maar in heel beperkte mate in een zeer defensieve portefeuille. In de defensieve doelportefeuille beleggen we 24% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 6,5% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 35%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 65% van de portefeuille uit tegenover onze langetermijnnorm van 63%. In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 17,5% van de portefeuille uit (dat is 50% van 35%, zie hoger). We beleggen 47,5% van de portefeuille rechtstreeks in obligaties. De liquiditeiten (5,5% van de portefeuille) worden belegd in euro. De vermelde accenten die slaan op beleggingen in andere munten dan euro passen maar in beperkte mate in een defensieve portefeuille. In de dynamische doelportefeuille beleggen we 43% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 23% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 40%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 47% van de portefeuille uit (langetermijnnorm: 43%). In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 20% van de portefeuille uit (dat is 50% van 40%, zie hoger). We beleggen 27% van de portefeuille rechtstreeks in obligaties met een relatief korte restlooptijd (max 3 jaar). We houden in een beleggingsportefeuille nu iets meer liquiditeiten aan (6%). Alle vermelde accenten komen in aanmerking voor een dynamische portefeuille. In de zeer dynamische doelportefeuille beleggen we 60% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 40% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 40%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 30% van de portefeuille uit (langetermijnnorm: 25%). In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 20% van de portefeuille uit (dat is 50% van 40%, zie hoger). We beleggen 10% van de portefeuille rechtstreeks in obligaties met een relatief korte restlooptijd (max 3 jaar). We houden in een beleggingsportefeuille nu iets meer liquiditeiten aan (7%). Alle vermelde accenten komen in aanmerking voor een zeer dynamische portefeuille.
Strategie & Accenten
20% 47%
33%
2% 5,5% 3,5%
6,5% 35%
47,5%
2% 6% 2% 27%
23%
40%
1% 10%
2% 7%
40%
40%
6
Overheidsobligaties
Aan de zijlijn staan de verliezers De wereld zal volgend jaar niet veiliger zijn dan vandaag. Wie vandaag aan de zijlijn blijft staan, zal morgen evenveel redenen hebben om niet te beleggen. Ondertussen holt de inflatie wel de reële waarde van de portefeuille uit. Bij een inflatie van 3% boet een cashbelegging jaarlijks zo’n 1,5% aan koopkracht in. Duitse en Amerikaanse overheidsobligaties bieden rendementen van nauwelijks 2% voor looptijden van 10 jaar. Wie durft zijn vermogen aan dergelijke rendementen vast te zetten voor een lange periode?
Bedrijfsobligaties Converteerbare obligaties Geïndexeerde obligaties Obligaties opkomende markten Euro- en Dollarsatellieten, PLN
100% 90%
Ondanks de malaise van de voorbije maanden hebben aandelenbeleggingen nog sterke troeven. De bedrijfswinsten stijgen al acht kwartalen op rij. Dat vertaalt zich ooit in hogere koersen. Het dividendrendement van aandelen kan de concurrentie met obligatiecoupons aan. Met een koers-boekwaarde van respectievelijk 2 en 1,4 en een koers-winst van respectievelijk 11,3 en 8,3 zijn Amerikaanse en Europese aandelen historisch goedkoop. Daarom blijven we een belangrijk deel van de portefeuille in aandelen beleggen. Omwille van de grote onzekerheid en de risico’s hechten we wel veel belang aan het afdekken van het neerwaarts risico. Dat doen we met beleggingsformules met kapitaalbescherming.
• • •
Bedrijfsobligaties vormen de kern van de obligatieportefeuille. Het renteverschil met (Duitse) overheidsobligaties bedraagt zo’n drie procentpunten. Dat is een voldoende vergoeding voor het kredietrisico. Tegen de achtergrond van ijzersterke ondernemingsresultaten is het risico op wanbetalingen bij de nietfinanciële ondernemingen zeker niet toegenomen.
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
EUR
USD OBLIGATIEPORTEFEUILLE Zeer defensief profiel
Andere
Defensief profiel (zeer) dynamisch profiel
90% 80% 70% 60% 50% 40% 30%
We geven de voorkeur aan obligaties met een relatief korte looptijd. Ooit moeten de abnormale economische omstandigheden van lage groei en lage inflatie overgaan in normale en ooit zal de obligatierente daarop reageren door verder te stijgen. We willen op tijd kunnen herbeleggen aan hogere rendementen.
20% 10% 0% EUR
USD OBLIGATIEPORTEFEUILLE Defensief profiel
Andere
(zeer) dynamisch profiel
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
EUR
USD
Andere
OBLIGATIEPORTEFEUILLE (zeer) dynamisch profiel
Strategie & Accenten
Defensief profiel (zeer) dynamisch profiel
7
Strategie Accenten in de portefeuille
Hoogrentende obligaties De schuldencrisis is een Japans/ Europees/Amerikaans/Brits probleem. Opkomende markten kampten in het verleden dikwijls met uit de hand gelopen overheids- (en privé) schulden. Vandaag bedraagt de gemiddelde schuldgraad van de overheid er maar de helft van die in het westen. Toch liggen de rentevergoedingen er aanzienlijk hoger.
Oost–Europese aandelen De regio is niet immuun voor de gevolgen van de eurocrisis, maar de landen worden onterecht bestempeld als “probleemlanden”. Kredietbeoordelaars hebben hun vooruitzichten voor de Russische, Poolse, Tsjechische en Turse banken in de voorbije maanden opwaarts bijgesteld. Standard&Poor’s heeft Turkije tot de status van ‘investment grade’ bevorderd. Rusland maakt zo’n 60% van de regionale aandelenmarkt (MSCI Emerging Europe) uit. De belangrijkste sectoren zijn Olie (31%), Banken (21%) en Basismaterialen (15%). Dat brengt een pro-cyclisch accent in de portefeuille.
Strategie & Accenten
De keuze voor Russische aandelen is ook een keuze voor de energiesector. Wereldwijd hebben energieaandelen nog te weinig gereageerd op het hoge niveau van de olieprijzen en de schaarste aan olie en gas. De waardering is aantrekkelijk. ‘Emerging Europe’ noteert aan een koerswinstverhouding van nauwelijks 6, voor de Russische aandelenmarkt bedraagt ze zelfs maar 5,8. Russische energieaandelen noteren tot de helft goedkoper dan West-Europese oliebedrijven.
Wereldleiders De opkomende economieën, in het bijzonder de Aziatische, zijn de groeipolen van de wereldeconomie. Ze bieden ook op langere termijn heel wat potentieel. De binnenlandse consumptie neemt almaar meer de rol van groeimotor van de uitvoer over. Een groeiende middenklasse moet voor een gezonde groei van de binnenlandse vraag kunnen zorgen.
welijks tekenen van vertraging. Ondanks maatregelen zoals een hogere beleidsrente en een beperking van de kredietverlening. We beleggen in westerse bedrijven die een belangrijk deel van hun omzet in de opkomende markten realiseren. De omzetgroei en de marges liggen er hoger. We kiezen voor bedrijven die marktleider zijn in hun domein, want ze hebben de grootste prijszettingsmacht. Omdat ze noteren aan een westerse beurs zijn ze minder gevoelig voor het beurssentiment in de opkomende markten.
Telecom Aandelen uit de Europese telecomsector bieden een gemiddeld bruto dividendrendement van 8,5%. Wereldwijd bedraagt het dividendrendement gemiddeld 5,5%. Telecomoperatoren zijn bedrijven met een stabiele maar ook een magere omzetgroei die stevige cashflows genereren. Daardoor kunnen ze hoge en stabiele dividenden uitkeren aan hun aandeelhouders.
China speelt een belangrijke rol in dit groeiverhaal. De Chinese groeimotor vertoont weinig tekenen van vertraging. In het derde kwartaal van 2011 klokte de Chinese bbp-groei af of 9,1%. De uitvoer groeide de voorbije maanden wat minder fors, maar de binnenlandse vraag vertoont nau-
8
Sectorspreiding aandelenportefeuille Energie Basismaterialen IndustriĂŤle sectoren Cycl. consumentensectoren Niet-cycl. consumentensectoren Gezondheidszorg FinanciĂŤle sectoren Informatietechnologie Telecomoperatoren Nutsbedrijven 0%
5% Huidige spreiding
10%
15%
20%
25%
Neutrale spreiding
Economische vooruitzichten 28-11-2011 Economische groei (%) 2010 2011 2012 Inflatie (%) 2010 2011 2012 Beleidsrente (%) (*) 28-11-2011 Februari 2011 Mei 2012 Tienjaarsrente (%) (*) 28-11-2011 Februari 2011 Mei 2012 Wisselkoers (**) 28-11-2011 Februari 2011 Mei 2012
EMU
VK
VS
Japan
1,7 1,5 0,5
1,8 0,8 0,5
3,0 1,7 1,5
4,0 -0,4 2,6
1,6 2,7 1,4
3,3 4,2 3,0
1,7 3,2 1,3
-0,7 0,2 0,3
1,25
0,50
0,25
0,10
2,18
2,30
1,96
1,03
1 EUR = GBP 0,86
1 EUR = USD 1,32
1 EUR = JPY 102,59
1 -
(*) : stijging van ongeveer 25 basispunten vanaf huidig niveau; : stijging van ongeveer 50 basispunten vanaf huidig niveuau; enz; : appreciatie van ongeveer 5% t.o.v. de euro vanaf huidig niveau; enz. ( * * ) : appreciatie van ongeveer 2,5% t.o.v. de euro vanaf huidig niveau
Strategie & Accenten
9
Klemtonen:
In de kijker
• Amerikaanse indicatoren verbeteren • Weer verrassend sterke kwartaalresultaten
Kies de kant van de winnaars
Het verschil tussen de VS en Europa neemt alsmaar toe. In Europa wijzen vele economische indicatoren op een groeivertraging. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan verbetert het economische nieuws met kleine pasjes. In de VS waren de conjunctuurindicatoren in de jongste weken en maanden niet alleen sterker dan verwacht, ze suggereren ook dat het land uit de gevarenzone van een recessie komt.
In 2011 ging de VS door een dipje Tegen de zomer van 2011 werd duidelijk dat het gemakkelijke deel van het
economische herstel voorbij was. De vrees voor een nieuwe recessie leek alsmaar geloofwaardiger. De jongste maanden schetst het economische nieuws een genuanceerd positief conjunctuurbeeld. Het bbp-rapport over het derde kwartaal was heel sterk. De kwartaalgroei versnelde tot 2,5% en was te danken aan een sterke groei van de consumptie met 2,4% en van de bedrijfsinvesteringen met 12,6%. De arbeidsmarkt verbetert, maar de groei van het aantal banen blijft te mager om de werkloosheidsgraad die nu op 9% staat duurzaam te doen dalen.
Bedrijfswinsten breken record De explosieve winstgroei in 2010 en 2011 hebben de kasposities van de bedrijven verder aangedikt. Tijdens de crisis werden de investeringen sterk teruggeschroefd. De jongste kwartaalcijfers suggereren dat een inhaalbeweging op gang komt. Intussen hebben ruim 80% van de bedrijven gerapporteerd. Gemiddeld steeg de winst per aandeel met 15,8% bij een omzetgroei van 11%. Dat is
opnieuw een aangename verrassing. Door een verruiming van de winstmarges genereerden Amerikaanse bedrijven een winstniveau dat het vorige record uit het vierde kwartaal van 2007 overtrof.
America KBC stelt u, als promotor, America voor, een compartiment van de Belgische bevek (1) KBC Equity Fund. Het compartiment wordt actief beheerd en heeft als doel om minstens 75% van de activa te beleggen in aandelen van bedrijven uit de Verenigde Staten van Amerika en bijkomend uit Canada. De beheerder kan in functie van de vooruitzichten bepaalde sectoren over- of onderwegen. De volatiliteit van de netto-inventariswaarde kan hoog zijn als gevolg van de samenstelling van de portefeuille. Het compartiment noteert in USD.
(1) Zie voetnoot 1 op de laatste bladzijde.
KBC Equity Fund America is een compartiment van de bevek naar Belgisch recht KBC Equity Fund. Er kan dagelijks in- en uitgetreden worden. Toetredingskosten: 3 %. Uittredingskosten: géén. Bedrag tot ontmoediging van een uittreding die volgt binnen de periode van een maand na intrede: 5%. Beursbelasting kap (max. 750 euro): 0,50 % bij verkoop. Financiële dienst: KBC Bank, CBC Banque en Centea. Vereenvoudigd prospectus, prospectus en het laatste periodiek verslag in alle kantoren van KBC Bank, Centea en CBC Banque. Roerende voorheffing op dividenden (distributieaandelen): 15%. Meerwaarden (kapitalisatieaandelen) zijn niet onderworpen aan roerende voorheffing. Diverse voorbeelden zijn beschikbaar in het vereenvoudigd prospectus.
Strategie & Accenten
10
Klemtonen:
In de kijker
• Rendementsaandelen • Mobiel dataverkeer is een groeier • Aandacht voor aandeelhouderswaarde
Telecombedrijven hebben aandeelhouder voor ogen Wie op zoek gaat naar rendementsaandelen vindt vrijwel zeker zijn gading bij de Telecomoperatoren. Het dividendrendement loopt voor heel de wereld op tot gemiddeld 5,5%. De aandelen van de Europese sectorgenoten bieden zelfs een dividendrendement van 8,5%. Dat is al voldoende reden om een belegging in deze sector te overwegen. Het is een defensieve sector met stevige cashflows en mogelijk hoge dividenden. Het is ook een sector met een stabiele maar tegelijk magere omzetgroei.
Tablets en smartphones Het mobiele dataverkeer is een van de activiteiten waar de omzet blijft toenemen. In het verleden lag dat vooral aan het stijgend gebruik van draadloos breedbandinternet voor draagbare computers, vandaag zijn het de stijgende verkopen van zogenaamde smartphones en tablets die voor de groei zorgen. Die groei maakt weliswaar ook bijkomende investeringen in netwerkcapaciteit noodzakelijk, maar onze analisten zijn er gerust in dat dit met de huidige budgetten doenbaar moet zijn.
Regelgeving De beleggers kijken met argusogen
naar iedere wijziging van de regels op het vlak van de terminatie- en de roamingtarieven, de tarieven die operatoren elkaar onderling mogen aanrekenen voor het gebruik van elkaars netwerk. Daarnaast zijn er ook de veilingen van nieuwe frequentielicenties die beleggers bezig houden. In de komende maanden staan er nog heel wat belangrijke veilingen op de agenda. De voorbije verkopen, onder meer in Spanje, tonen aan dat de betaalde prijzen redelijk zijn. De beleggers zouden ook kunnen profiteren van een nieuwe golf van overnames. We denken niet alleen aan de schaalvergroting wanneer twee operatoren opgaan in één nieuwe onderneming. In de voorbije maanden hakten sommige bedrijven de knoop door om een divisie af te stoten die buiten de kernactiviteit gevallen was. Dit soort transacties legt in vele gevallen heel wat aandeelhouderswaarde bloot.
Telecom KBC stelt u, als promotor, Telecom voor, een compartiment van de Belgische bevek (1) KBC Equity Fund. Het compartiment wordt actief beheerd en
heeft als doel om minstens 75% van de activa te beleggen in aandelen van bedrijven uit de telecommunicatiesector waar de voorwaarden verenigd zijn om op korte of middellange termijn een versnelde economische groei mogelijk te maken. De schommelingen van de netto-inventariswaarde kunnen hoog zijn als gevolg van de samenstelling van de portefeuille.
(1) Zie voetnoot 1 op de laatste bladzijde.
KBC Equity Fund Telecom is een compartiment van de bevek naar Belgisch recht KBC Equity Fund. Er kan dagelijks in- en uitgetreden worden. Toetredingskosten: 3 %. Uittredingskosten: géén. bedrag tot ontmoediging van een uittreding die volgt binnen de periode van een maand na intrede: 5%. Beursbelasting kap (max. 750 euro): 0,50 % bij verkoop. Financiële dienst: KBC Bank, CBC Banque en Centea. Vereenvoudigd prospectus, prospectus en het laatste periodiek verslag in alle kantoren van KBC Bank, Centea en CBC Banque. Roerende voorheffing op dividenden (distributieaandelen): 15%. Meerwaarden (kapitalisatieaandelen) zijn niet onderworpen aan roerende voorheffing. Diverse voorbeelden zijn beschikbaar in het vereenvoudigd prospectus.
Strategie & Accenten
11
Klemtonen:
In focus aandelenmarkt
• Magere omzetgroei, maar ook stabiele en stevige kasstromen … • Stabiel en houdbaar dividend
Telecomoperatoren spinnen garen bij conjunctuurmalaise
Aandelen zijn in vele opzichten goedkoop. Dat is in grote mate te wijten aan de grote risicoafkeer. De beleggers zijn namelijk op hun hoede voor de verdere afloop van de Europese schuldencrisis. Niet alleen op het oude continent, ook elders in het westen kampen overheden met een gebrekkige gezondheid van hun financiën. Daardoor gaan we een tijd tegemoet waar de economische groei niet gestimuleerd zal worden door het begrotingsbeleid van de politieke overheden. Daarvoor zal de begroting
Groei mobiele dataverkeer is te danken aan het succes van tablets
veel te krenterig bemeten zijn. Omdat het niet verstandig is om de aandelenmarkten helemaal links te laten liggen gaan de beleggers op zoek naar bedrijven die andere troeven hebben. Een hoog dividendrendement is er daar een van. Bedrijfsactiviteiten die zo weinig mogelijk afhankelijk zijn van het wel en wee van de conjunctuur is er een andere. Die combinatie van troeven vinden we bij de Telecomoperatoren.
Dividend maakt beleggers blij Zeker in tijden waar het de financiële markten niet voor de wind gaat, waarderen de beleggers de uitbetaling van een dividend. Wereldwijd levert een belegging in de sector Telecom een bruto dividendrendement op van gemiddeld Strategie & Accenten
5,5%. De Europese telecomoperatoren doen het nog een stuk beter met een dividendrendement van 8,5%. In een verder verleden namen de telecomoperatoren wel eens beslissingen die niet altijd de onderneming ten goede kwamen, zoals duur betaalde overnames. De jongste jaren hebben de telecomoperatoren de aandacht voor aandeelhouderswaarde herontdekt. Vandaag zijn er voldoende redenen om een deel van uw aandelenportefeuille te beleggen in de sector. De activiteit is er minder gevoelig voor de schommelingen in de economische groei en de operatoren realiseren stabiele en stevige kasstromen. Die laten hen toe om gedurende een lange periode hoge dividenden uit te betalen. De keerzijde van de medaille is evenwel dat de telecomoperatoren alle moeite hebben om hun magere omzetgroei op te krikken. Oude activiteiten zoals vastelijntelefonie leveren alsmaar minder inkomsten op. Daarnaast
12
beperkt de regelgever de kosten die operatoren elkaar mogen aanrekenen.
We willen overal online zijn Het mobiele dataverkeer is vandaag het segment waar de hoogste groei opgetekend wordt. In het verleden was dat vooral te danken aan het stijgend gebruik van draadloos internet voor draagbare pc’s. Vandaag is de groei van de inkomsten te danken aan het succes van smartphones en tablets. Met deze krachtige toestellen kan je overal op het internet en kan je mails ontvangen en versturen. Om de stijgende vraag naar mobiele data mogelijk te maken zijn weliswaar extra investeringen in netwerkcapaciteit nodig, maar we denken dat dit met de huidige budgetten doenbaar is.
Wetgever voert de druk niet verder op Het tarief dat een telecomoperator mag aanrekenen om zijn diensten te
verlenen aan cliënten van andere operatoren (terminatie- en roamingtarieven) wordt vastgelegd door de wetgever. Die prijzen zijn de voorbije jaren alleen maar gezakt en dat drukte de omzet. In de meeste Europese landen is de invloed daarvan achter de rug. De beleggers hebben ook aandacht voor de prijzen die operatoren betalen op veilingen van nieuwe frequentielicenties. In de eerste helft van 2012 staan er namelijk nog heel wat belangrijke veilingen op de agenda. De jongste verkopen, onder meer in Spanje en Italië, tonen aan dat de betaalde prijzen redelijk zijn.
vergroting, maar staan stil bij de vraag welke activiteiten tot de kernactiviteiten van de onderneming behoren. Dat zijn momenten waar er aandeelhouderswaarde naar boven kan komen. France Télécom breidt uit naar Irak en het Spaanse Telefónica kocht het belang van partner in de Braziliaanse mobiele operator Vivo over. Vodafone stoote zijn aandelenbelang in SFR af. Deutsche Telekom zette zijn Amerikaanse mobiele divisie in de etalage. De mededingingsautoriteiten hebben evenwel het laatste woord, maar het zal het management er niet van tegenhouden om verder op zoek te gaan naar aandeelhouderswaarde.
Bent u geïnteresseerd
Beleggers kunnen profiteren van overnames en reorganisaties
in aandelenbesprekingen? Vraag aan uw KBC-bankkantoor
In een verder verleden werden wel eens dure overnames gedaan die het rendement niet ten goede kwamen. De voorbije kwartalen en weken lijkt er een nieuwe overnamegolf op gang te komen. De Telecomoperatoren gaan niet altijd op zoek naar schaal-
om u ook de publicatie Strategie & Accenten AANDELEN te bezorgen.
90 80 70 60 50 40 30
Source: Thomson Reuters Datastream
2007
2008
2009
2010
2011
MSCI ACWI T/CM SVS - PRICE INDEX MSCI AC WORLD - PRICE INDEX Ontwikkeling van de Telecomoperatoren naast de brede markt
Bedrijfsinformatie France Télécom
France Télécom (FT) is de derde telecomoperator in Europa. Advies: opbouwen Advieswijzigingen: 10.01.2011 Van koopwaardig naar opbouwen Koers: 11,71 EUR Koersdoel: 17,40 EUR
Telefónica
Telefonica is als telecomoperator actief in Spanje en in Latijns-Amerika. Strategie & Accenten
Advies: kopen Advieswijzigingen: geen Koers: 12,87 EUR Koersdoel: 20,00 EUR
Vodafone
Het Britse Vodafone is het grootste telecombedrijf ter wereld. Advies: kopen Advieswijzigingen: geen Koers: 166,35 GBp Koersdoel: 230,00 GBp
Deutsche Telekom
Deutsche Telekom is een van de grootste geïntegreerde telecombedrijven ter wereld. Advies: opbouwen Advieswijzigingen: 10.01.2011 Van verkopen naar afbouwen 25.03.2011 Van afbouwen naar opbouwen Koers: 8,80 EUR Koersdoel: 10,50 EUR
13
Klemtonen:
In focus obligatiemarkt
• Onderschat de inflatie niet • Overheidspapier uit opkomende markten • Brede spreiding beperkt de risico’s
Zoek een goede spreiding in hoogrentende obligaties
De crisis mag ons de inflatie niet doen vergeten De Europese schuldencrisis eist alsmaar meer aandacht op. Hoe de risicoafkeer bij de beleggers ook toeneemt, ooit zal de crisis opgelost raken. In het verleden bleek meer dan eens dat het geheugen van vele beleggers heel kort kan zijn. Niet alleen in Europa, ook in de VS is de situatie van de staatsfinanciën kwetsbaar. Dat zorgt ervoor dat de risicoappetijt van
Strategie & Accenten
Beleggers houden niet van inflatie omdat die de koopkracht van hun spaargeld aantast
de beleggers om te investeren in rentedragende beleggingen erg laag blijft. De rente op de obligatieleningen van de beste debiteuren, zoals Duitsland, is daardoor gezakt tot een uitzonderlijk laag peil. In afwachting dat de schuldencrisis opgelost raakt, mag onze voorkeur voor goede debiteuren er niet toe leiden dat we de inflatie over het hoofd zien. Die piekt nu op een peil van ongeveer 3%, op zijn beurt een gevolg van de stijging van de ruweolieprijzen in 2010 en het begin van 2011. De hoge inflatie is vandaag het grootste risico voor het rentedragende gedeelte van onze beleggingsportefeuille. Voor de centrale banken mag de huidige inflatie niet hun grootste zorg zijn, als belegger mogen
we daar niet te licht over stappen. Bij een algemene inflatie van 3% en een rendement van 1,5% op liquiditeiten, daalt de koopkracht van onze belegging met 1,5% per jaar.
Een goed rendement in verhouding tot het genomen risico De schuldencrisis is een probleem van de oude wereld: Japan troont al jarenlang als schuldenkampioen maar na de financiële crisis hebben ook de VS, het VK en de eurolanden zich in het koppeloton genesteld. De beleggers eisen een hogere rente van die landen waar de twijfels, terecht of niet, over de solvabiliteit het hoogst zijn. Op momenten wanneer de angst piekt, treedt er een vicieuze cirkel in werking. De hogere rentevergoeding maakt het voor sommige landen nog moeilijker om zich te financieren, waardoor de risicobereidheid bij de beleggers nog
14
sterker afneemt en de marktrente nog hoger klimt. De opkomende markten waren in het verleden dikwijls een haard van uit de hand lopende overheids- (en privé) schulden. Vandaag horen ze bij de meest voorbeeldige leerlingen van de klas. Gemiddeld bedraagt de schuldgraad van de overheid er maar de helft van die in de klassieke westerse landen. Een evenwichtige betalingsbalans en een relatief sterker groeiplaatje maken het kwaliteitsverschil tussen de oude wereld en de opkomende markten alleen maar groter. Dat zijn allemaal argumenten die een lagere rente kunnen verantwoorden. Toch liggen de renteniveaus in de opkomende markten aanzienlijk hoger dan in de oude industrielanden.
Om een voldoende grote spreiding over munten, landen en kwaliteitsvolle debiteuren te bekomen is het een goed idee om een belegging te overwegen in een compartiment van een beleggingsfonds. Kies voor een sterk gespreide portefeuille die naast Centraal-Europese obligaties onder andere ook Aziatische, Latijns Amerikaanse en Scandinavische obligaties bevat.
Zoek uw profijt in hoogrentende obligaties Een gespreide portefeuille van vastrentend papier uit de opkomende markten levert al gauw een rendement van 5%, zelfs voor korte looptijden tot minder dan drie jaar. Heel wat munten uit de opkomende markten zijn nog flink ondergewaardeerd tegenover de euro: een versteviging van deze munten kan een kers op de rendementstaart vormen. Beter dan een enkele munt te selecteren, geven we de voorkeur aan een korf met grondstoffengerelateerde munten, munten met een dollarbinding en de Scandinavische en Centraal-Europese munten.
30 25 20 15 10 5 0 2005
2006
2007
2008
Duitsland Brazilië Turkije Hongarije
2009
2010
2011
Indonesië Polen Maleisië Peru Hoge rente in opkomende markten
Onze obligatieselectie(2) Munt
Lening
Uitgifteprijs of indicatieve koers
Coupon
Rating
Rendement (in %)
Tegenwaarde in EUR (*)
Secundaire markt EUR
FLEMISH COMMUNITY 3,875% 2009/2016
99,900
20/07
AA+
3,88
1012,48
EUR
RABOBANK NEDERLAND 3,500% 2011/2018
100,200
17/10
AAA
3,47
1005,64
NOK
BANK NEDERLANDSE GEMEENTEN 3,250% 2011/2016
100,550
20/09
AAA
3,12
1291,39
SEK
EIB 2,625% 2011/2017
100,825
15/03
AAA
2,46
1110,47
TRY
KFW 7,500% 2010/2013
98,600
02/08
AAA
839
404,04
USD
POLAND REPUBLIC 3,875% 2010/2015
101,75
16/07
A-
3,35
771,26
(*)
Tegenwaarde in EUR van de minimumcoupure inclusief verlopen rente. Indicatieve wisselkoers: 24-11-2011
(2)
zie voetnoot (2) op laatste bladzijde.
Strategie & Accenten
15
Beeldspraak Telkens als China zijn groeicijfers publiceert fronsen alsmaar meer beleggers de wenkbrauwen. Een groei die steevast tussen 9% en 10% ligt doet vragen rijzen of de Chinese economie afstevent op een oververhitting. Het gaat dan om een versnelling van de inflatie, een vastgoedzeepbel, te veel kredietverlening en een toenemend aantal wanbetalers. Het klopt dat het uitstaand bedrag van de bankkredieten tussen 2008 en 2011 steeg met minstens 30% van het bruto binnenlands product. Maar de Chinese overheid greep op tijd in. Vandaag groeit de kredietmassa niet sneller dan het bbp. En als we de leningen van de overheid, gezinnen en bedrijven optellen, dan ligt de Chinese schuldgraad met 180% van het bbp nog altijd veel lager dan de 240% in de VS of 220% in de EMU. Van een zeepbel is absoluut nog geen sprake.
WWW Meer info op: www.kbc.be/beleggers
Briefwisseling aan: KBC BANK NV, KBC Asset Management, Havenlaan 6, 1080 Brussel Strategie & Accenten is een publicatie van KBC Asset Management NV (KBC AM). Voor de gegevens die dienen als uitgangspunt voor de projecties, scenario’s, prognoses en richtkoersen wordt een beroep gedaan op betrouwbare bronnen en eigen onderzoek. Deze aanbeveling valt niet onder de noemer ‘onderzoek op beleggingsgebied’ zoals bedoeld in het koninklijk besluit van 3 juni 2007 dat de voorschriften bevat ter bevordering van de onafhankelijkheid van onderzoek op beleggingsgebied en valt bijgevolg onder de wettelijke omschrijving van publicitaire mededeling. De fondsbeheerders van KBC AM kunnen vóór de verspreiding van deze aanbeveling handelen in de besproken aandelen. De artikelen in de publicatie vormen op zich geen gepersonaliseerd beleggingsadvies. De belegger dient zelf nog, best in samenspraak met zijn adviseur Sparen en Beleggen of relatiebeheerder, na te gaan of de besproken activa passen bij zijn persoonlijk risicoprofiel en zijn concrete beleggingsportefeuille. KBC AM noch enige andere vennootschap van de KBC-groep kan aansprakelijk worden gesteld voor de eventuele onjuistheid of onvolledigheid van de gegevens. Verantwoordelijke uitgever / hoofdredacteur: Alex Wolfers, Product & knowledge management KBC AM / Christiaan De Moor Feiten versus andere informatie met betrekking tot beursgenoteerde bedrijven: Voor de beursgenoteerde bedrijven die in deze publicatie vermeld worden, publiceert KBC AM een aandelenfiche op zijn website. Deze aandelenfiche bestaat enerzijds uit puur feitelijke informatie en anderzijds uit de mening van de analist over dat bedrijf. Die laatste tekstgedeelten hebben een gekleurde achtergrond. Frequentie van de advieswijzigingen De analisten van KBC Asset Management volgen de gebeurtenissen in de financiële wereld op de voet. Het aandelenadvies is een conclusie van een zorgvuldige afweging van drie dimensies: het aandeel zelf, de sector waartoe het bedrijf behoort en de regio waarin het gevestigd is. Elke wijziging in één van die drie componenten kan aanleiding geven tot een advieswijziging. De adviesmethodiek Een uitvoerig omschrijving van onze adviesmethodiek staat in de editie van Strategie & Accenten nummer A01 van 6 januari 2011. Deze editie is raadpleegbaar op www.kbcam.be/aandelen/adviesmethodiek. Een exemplaar van deze brochure is ook verkrijgbaar in elk KBC-kantoor. Voor een aantal essentiële elementen van deze beleggingsaanbeveling, die wegens plaatsgebrek niet in deze fiche zijn opgenomen, kunt u de “Algemene richtlijnen m.b.t. de beleggingsaanbevelingen van KBC Asset Management” raadplegen op www.kbcam.be/aandelen. Gebruikte foto’s: www.shutterstock.com
(1) Een bevek is een Instelling voor Collectieve Belegging (ICB). Een ICB wordt doorgaans opgericht door een financiële instelling, maar vormt een onafhankelijke juridische entiteit. Een deelbewijs gekocht in een ICB geeft recht op een deel van het resultaat in functie van het belegde bedrag. Het belegde kapitaal kan evenwel in waarde verminderen. De belegging in een ICB laat toe om het beleggingsrisico te spreiden en de toegang tot de beurzen en buitenlandse markten te vergemakkelijken. Beleggingen in ICB’s worden gedekt door het beschermingsfonds voor deposito’s en financiële instrumenten. Dit betekent dat een tegemoetkoming kan bekomen worden bij het beschermingsfonds ten belope van maximaal 20.000 EUR als een kredietinstelling of een beursvennootschap rechten van deelneming van ICB’s aanhoudt voor rekening van haar cliënten en deze niet kan leveren of teruggeven aan de rechtmatige eigenaars. Er wordt opgemerkt dat het eventuele verlies aan waarde van een ICB ten opzichte van zijn aanschaffingsprijs niet wordt gedekt door het Beschermingsfonds. (2) Een obligatie is een schuldtitel uitgegeven door een onderneming, een overheidsinstelling of een staat, terugbetaalbaar op een datum en voor een bedrag dat op voorhand werd vastgelegd en dat een interest opbrengt.
Volgend nummer verschijnt op 5 januari 2012