&
Strategie Accenten ... voor het beheer van uw persoonlijk en familiaal vermogen
Doe zelf aan diefstalpreventie
2
Vaste grond
4
Op infrastructuur kunt u bouwen
10
Kwaliteit wereldwijd
11
De Amerikaanse barometer staat op mooi weer
12
Licht aan het einde van de Europese tunnel
14
Maandelijkse uitgave van KBC Bank & Verzekering Nr. 08 - 1 augustus 2013
Ti p :
Thema
• Registreer uw waardevolle voorwerpen op www.besafe.be/burgers/mijn huis/inbraak/nuttige links
Doe zelf aan diefstalpreventie
Elk jaar gebeuren er in België meer dan 50 000 inbraken. De meeste inbraken gebeuren als de bewoners niet thuis zijn, want inbrekers vermijden liefst een confrontatie met de bewoners. De jongste jaren werden heel wat nieuwe technieken ontwikkeld om uw huis en persoonlijke bezittingen te beveiligen. In de KBC-Woningpolis is standaard een dekking tegen diefstal opgenomen. En door alert te zijn, kunt u zelf ook al heel wat onheil voorkomen.
De meeste inbraken gebeuren in de namiddag of in het tweede deel van de nacht. Dieven forceren een raam of deur, breken het glas, verwijderen een kelderrooster of maken gebruik van valse sleutels en verschaffen zich – bij voorkeur aan de achterkant – toegang tot de woning. Op die plaatsen is de beveiliging meestal zwakker. Door uw woning beter te beveiligen kunt u inbrekers ontmoedigen. Als een inbreker meer dan drie minuten nodig heeft om een woning binnen te dringen, is de kans groot dat hij zijn poging staakt en zijn kans ergens anders waagt.
Een bewoonde indruk helpt inbraak voorkomen
Uw woning wordt een flink stuk minder toegankelijk als u de ramen en deuren sluit wanneer u uw woning verlaat. Ook een bewoonde indruk helpt inbraak voorkomen. Laat een licht branden of laat de radio aan. Het kan volstaan om een inbreker af te schrikken. Laat buiten geen ladders, hamers of schroevendraaiers rondslingeren. Geef sleutels een vaste plek in huis. Ze horen niet thuis op ramen, deuren of in de auto. En verstop ze zeker niet op voor de hand liggende plaatsen zoals onder een bloempot of deurmat of in de brievenbus. Inbrekers zijn vooral op zoek naar geld, juwelen en elektronica. Die zijn eenvoudig mee te nemen en zijn meestal vlot verhandelbaar. Bewaar geld en waardevolle voorwerpen afzonderlijk en op niet voor de hand liggende plaatsen. U kunt natuurlijk ook een kluis Strategie & Accenten
2
installeren of huren. Maak een lijst (zie tip bovenaan artikel) van uw meest waardevolle voorwerpen. In het geval van diefstal kan de politie met die gedetailleerde informatie de gestolen voorwerpen sneller terugvinden. U kunt voorwerpen ook voorzien van een merkteken met behulp van een kraspen, graveertoestel of synthetisch DNA (sDNA). Die nieuwe techniek maakt gebruik van een lijmachtige vloeistof met DNA met een unieke code. Deze code wordt in een beveiligde database opgeslagen. Breng stickers aan op uw raam of deur met de vermelding dat u deze methode gebruikt om uw woning minder aantrekkelijk te maken voor inbrekers.
Met vakantie? De dienst vakantietoezicht1 wordt in de meeste politiezones gratis aangeboden. Als u de politie verwittigt wanneer u met vakantie bent, patrouilleren ze regelmatig(er) in de buurt. U kunt ook buren, vrienden of familie vragen om de brievenbus leeg te maken, het gras te maaien of regelmatig uw gordijnen te openen en te sluiten. Schakelklokken op uw verlichting geven de indruk dat uw woning bewoond is.
Strategie & Accenten
Bouwkundige maatregelen Een technopreventief adviseur van de politie brengt de zwakke punten van de inbraakbeveiliging van uw woning in kaart en geeft gratis advies. Een omheining, buitenverlichting met bewegingsdetector, gelaagd glas, rolluiken, ‌ werken sterk ontmoedigend. Ramen en deuren met een meerpuntsluiting krijgt een inbreker niet open met een breekijzer. Stevige deuren met veiligheidssloten, inclusief een veiligheidscilinder, zijn een must. Een veiligheidscilinder verliest veel van zijn beschermingswaarde als hij meer dan twee millimeter voorbij het deurblad uitsteekt. Inbrekers kunnen het slot dan gemakkelijk forceren. Plaats zogenaamd veiligheidsbeslag dat een soort schild vormt rond uw slot.
Een alarminstallatie Bovenop al die mogelijke maatregelen kunt u ook een alarmsysteem installeren. Het aantal inbraken in woningen met een alarmsysteem ligt beduidend lager dan in huizen zonder zo’n systeem. Een alarminstallatie verhindert niet dat dieven uw huis binnendringen, maar detecteert het wel. Als het alarm afgaat, is een snelle interventie
belangrijk. Laat een alarminstallatie plaatsen door een erkend vakman, liefst door een installateur met INCERT certificaat. Dat label waarborgt de bekwaamheid van de beveiligingsondernemer en een goede dienst na verkoop. Meer informatie vindt u op www.incert.be.
Verzeker u tegen diefstal Een kwaliteitsvolle brandverzekering, zoals de KBC-Woningpolis, biedt standaard een dekking tegen diefstal. De dekking geldt niet alleen voor uw woning, maar ook voor de tuin, het eventuele kot van uw kinderen, een vakantieverblijf dat u huurt en op andere plaatsen als u met geweld of onder bedreiging wordt beroofd. Afhankelijk van de waarde van de verzekerde goederen, worden bepaalde preventiemaatregelen geadviseerd of opgelegd. Als een INCERT-goedgekeurd alarmsysteem aanwezig is (niet verplicht gesteld in de polis) krijgt u een korting van 20% op de premie voor de dekking diefstal. Neem contact op met uw KBC-bankkantoor of -verzekeringsagent voor meer informatie.
1: Deze aangifte kan elektronisch via www.police-on-web.be
3
Klemtonen
Strategie
• In de VS trekt de economische groei verder aan • In Europa vertonen de vertrouwensindicatoren een verbetering • De risico’s zijn verminderd, maar nog niet verdwenen
Vaste grond
De risico’s op een conjunctuurinzinking zijn in de voorbije weken sterk afgenomen. De Amerikaanse economie lijkt nauwelijks te lijden onder de besparingen en de bezorgdheid over het begrotingsbeleid en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt lijken er helemaal verdwenen. In Europa is het nog even wachten op betere groeicijfers, maar de vertrouwensindicatoren zijn alvast in positieve zin gekanteld. Het is tijd om het risico in de beleggingsportefeuilles op te bouwen.
Risico op recessie fors afgenomen De wereldeconomie groeit, maar zeker in de westerse wereld gebeurt dat aan een traag tempo. In vergelijking met vorige maand zijn onze vooruitzichten voor de groei van de wereldeconomie ook niet plots fors opgekrikt. Maar er zijn te veel lichtpuntjes om te negeren. In de VS wordt de budgettaire sanering opvallend vlot verteerd. Recente conjunctuurindicatoren over het ondernemersvertrouwen, de huizenmarkt en de arbeidsmarkt suggereren dat de economische groei in de VS verder aantrekt. De arbeidsmarkt blijft cruciaal. In juni kwamen er netto 195 000 arbeidsplaatsen bij en de cijfers van de voorbije maanden werden fors opwaarts bijgesteld. De werkloosheidsgraad is een belangrijke leidraad voor het monetaire beleid van de Amerikaanse centrale bank (Fed). Onrechtstreeks Strategie & Accenten
bepaalt ze dus ook mee de stemming op de financiële markten. In Europa vertonen de harde groeicijfers nog geen verbetering, maar de vertrouwensindicatoren wel. De toonaangevende Duitse Ifo-index noteert op 106 op een schaal tussen 85 en 115. De PMI barometers van het ondernemersvertrouwen staan nog altijd onder het vriespunt, maar zijn al enkele maanden aan het stijgen. Zuidelijk Europa dicht bovendien in snel tempo de kloof met de kernlanden. Ook het groeiende consumentenvertrouwen stemt hoopvol. De recente onrust over het Chinese groeiverhaal is niet op nieuwe elementen gebaseerd. De uitvoercijfers vallen nog altijd tegen en het spookbeeld van een kredietcrisis in China doemde weer even op. Die bezorgdheid lijkt alweer gaan liggen. De Chinese overheden lijken zich te kunnen vinden in groeicijfers rond 7,5% in plaats van de 10% uit het verleden. Er zijn verder geen aanwijzingen dat de regering of de centrale bank de controle over de gebeurtenissen heeft verloren.
Alles inzetten om de rente laag te houden De risico’s op een nieuwe conjunctuurinzinking zijn dan wel sterk verminderd, ze zijn niet verdwenen. De olieprijs blijft een risicofactor. Olie is nog altijd te duur in verhouding tot het aanbodoverschot. Een daling van de
olieprijs zou logisch zijn en het economische herstel verder ondersteunen. Als de premie voor het politieke risico hoog blijft of zelfs toeneemt, kan dat de gunstige inflatievooruitzichten beïnvloeden. Dan kan ook het groeiscenario onder druk komen. We gaan ervan uit dat de centrale banken de rente, ook de obligatierente, laag kunnen houden. Begin mei bereikten de Amerikaanse (1,65%) en de Europese tienjaarsrente (1,20% in Duitsland) hun bodem. Vandaag liggen de niveaus al merkbaar hoger. De rentestijging is vooral ingegeven door de vrees voor een nakende afbouw van de inkoopprogramma’s van schuldpapier door de Fed. Ook in de opkomende markten reageerde de rente met een forse opsprong uit vrees dat de appetijt voor obligaties uit de groeimarkten zal afnemen als de Fed de geldkraan dichtdraait. De Fed liet inderdaad een ballonnetje op. Al dit jaar zou ze het inkoopprogramma beginnen afbouwen om het in de loop van 2014 helemaal stop te zetten. Dat was voor veel beleggers sneller dan verwacht. Niemand leek gehoord te hebben dat een dergelijke verstrakking afhankelijk blijft van de economische omstandigheden. Een verhoging van de beleidsrente is nog niet voor meteen. De Fed schuift midden 2015 als vroegste datum voor een eerste renteverhoging naar voor. De Europese Centrale Bank (ECB) lijkt op dezelfde golflengte te zitten. Met
4
hun rentebeslissingen kunnen ze alleen de geldmarktrente rechtstreeks beïnvloeden. Dat heeft maar een indirect en beperkt effect op de langetermijnrente. Daarom kopen de centrale banken in de VS, Japan en het VK ook actief schuldpapier op. Daarmee kunnen ze de lange rente laag houden. De ECB is nog niet tot een dergelijke ‘kwantitatieve versoepeling’ overgegaan. Ondanks de recente stijging blijft de obligatierente in de kernlanden Duitsland en de VS laag (zie grafiek). Of anders gezegd: obligaties zijn nog altijd duur. Ofwel ligt de risicopremie voor aandelen extreem hoog, ofwel is de vergoeding voor risicoloos overheidspapier onredelijk laag. Die grote
waarderingskloof kan alleen gedicht worden als ofwel de aandelenkoersen (veel) sterker stijgen dan de bedrijfswinsten, ofwel de obligatierente (fors) gaat stijgen.
tuuroptimisme en/of minder beleggers die de veilige vluchthavens van Duitse of Amerikaanse overheidsobligaties gaan opzoeken, kunnen de obligatierente onder opwaartse druk zetten.
De wereldeconomie groeit, maar in de westerse wereld gebeurt dat aan een traag tempo Dat hoeft zich niet onmiddellijk voor te doen, maar vormt wel zo’n beetje het beleggingskader voor de volgende jaren. We verwachten in de komende maanden alvast een licht hogere obligatierente. Een toenemend conjunc-
6
5
4
3
2
1 Bron: Datastream
0 2003
Duitsland
2005
2007
2009
2011
2013
VS Ontwikkeling 10-jaars obligatierente
Strategie & Accenten
5
Aandelen zonder kapitaalbescherming Aandelen met kapitaalbescherming Obligaties
Strategie
Vastgoed Alternatieve beleggingen Liquiditeiten
Samenstelling van de portefeuille In de zeer defensieve doelportefeuille beleggen we 12,5% in aandelen. We vullen de aandelenpositie volledig in met beleggingsvormen met kapitaalbescherming (25%). Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 40,5% van de portefeuille uit, inclusief het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 12,5% van de portefeuille uit (dat is 50% van 25%, zie hoger). We beleggen 28% rechtstreeks in obligaties. Liquiditeiten maken 47% van de portefeuille uit. De vermelde accenten die slaan op beleggingen in andere munten dan euro passen maar in heel beperkte mate in een zeer defensieve portefeuille.
25% 47%
28%
In de defensieve doelportefeuille beleggen we 33% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 12,5% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 41%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 60% van de portefeuille uit tegenover onze langetermijnnorm van 75%. In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 20,5% van de portefeuille uit (dat is 50% van 41%, zie hoger). We beleggen 39,5% van de portefeuille rechtstreeks in obligaties. We houden in de beleggingsportefeuille 5% liquiditeiten aan. De vermelde accenten die slaan op beleggingen in andere munten dan euro passen maar in beperkte mate in een defensieve portefeuille.
In de dynamische doelportefeuille beleggen we 53% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 30% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 46%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 41% van de portefeuille uit (langetermijnnorm: 50%). In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 23% van de portefeuille uit (dat is 50% van 46%, zie hoger). We beleggen 18% van de portefeuille rechtstreeks in obligaties. We houden in de beleggingsportefeuille 4% liquiditeiten aan. Alle vermelde accenten komen in aanmerking voor een dynamische portefeuille.
In de zeer dynamische doelportefeuille beleggen we 78% in aandelen. Beleggingsformules zonder kapitaalbescherming maken 60% van de portefeuille uit. Beleggingsvormen met kapitaalbescherming krijgen een gewicht van 36%. Het aandelenrisico van deze afgeschermde beleggingsinstrumenten bedraagt 50%. De obligatiepositie maakt 18% van de portefeuille uit (langetermijnnorm: 25%). In het obligatierisico moet ook rekening gehouden worden met het vastrentende gedeelte van de aandelenbeleggingen met kapitaalbescherming. Dat maakt 18% van de portefeuille uit (dat is 50% van 36%, zie hoger). We beleggen niet rechtstreeks in obligaties. We houden in de beleggingsportefeuille 2% liquiditeiten aan. Alle vermelde accenten komen in aanmerking voor een zeer dynamische portefeuille.
Strategie & Accenten
2% 5%
39,5%
12,5%
41%
2% 4% 18%
30%
46%
2% 2% 36%
60%
6
Overheidsobligaties Bedrijfsobligaties
Aandelenrisico opbouwen De wereldaandelenindex MSCI World staat in euro zo’n tien procent hoger dan begin dit jaar. Omdat de bedrijfswinsten stagneerden, werden aandelen in de loop van dit jaar dus wat duurder. Aandelen blijven evenwel goedkoop. Op basis van absolute maatstaven zoals de koers-boekwaarde en koerswinstverhouding (K/W) noteren Amerikaanse aandelen gemiddeld met kortingen tot 20% tegenover het gemiddelde van de voorbije vijftien jaar, Europese aandelen zelfs met discounts tot 25%.
Converteerbare obligaties Geïndexeerde obligaties Obligaties opkomende markten Euro- en Dollarsatellieten, PLN
100% 90% 80%
Ook relatief, dus in verhouding tot de andere activaklassen zoals obligaties of liquiditeiten, zijn aandelen nog altijd goedkoop. Alleen al het dividendrendement van Europese aandelen (3,55%) ligt twee keer hoger dan het rendement (1,65%) van een tienjaarse Duitse overheidsobligatie. In de aandelenportefeuille hebben hoogdividendaandelen de voorkeur. Aandelen met een riant dividend geven een stabieler rendement dan andere aandelen en hebben een sterke neiging zichzelf in te kopen of zich te laten overnemen. We kiezen ook voor aandelen van bedrijven die inkoopprogramma’s van eigen aandelen lanceren. Die zogenaamde buyback-operaties zijn een andere manier om de overtollige cash aan de aandeelhouders uit te keren.
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
EUR
USD
Andere
OBLIGATIEPORTEFEUILLE Zeer defensief profiel (zeer) dynamisch profiel Defensief profiel
Euro en dollarsatellieten, P
80% 70%
We verkiezen nog altijd Amerikaanse aandelen boven Europese.
Geïndexeerde
60% Bedrijfs
50%
Obligatieportefeuille We beperken het gewicht van klassieke overheidsobligaties in de portefeuille. Met bedrijfsobligaties en obligaties uit de opkomende markten is voor eenzelfde risico een hoger rendement mogelijk.
40% 30% 20% 10% 0%
Zeker hoogrentende obligaties uit de opkomende markten bieden een aantrekkelijke rentevergoeding. Een mogelijke versteviging van de lokale munten ten opzichte van de euro kan voor bijkomend rendement zorgen. Een goede spreiding tussen de verschillende munten evenwel blijft belangrijk.
EUR
USD OBLIGATIEPORTEFEUILLE Defensief profiel
Andere
(zeer) dynamisch profiel
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
EUR EUR
USD USD OBLIGATIEPORTEFEUILLE (zeer) dynamisch profiel
Strategie & Accenten
Andere
7
Strategie Accenten in de portefeuille
Amerikaanse dollar
Luxegoederen
De eurocrisis is in de voorbije maanden naar de achtergrond verdwenen, maar kan geregeld weer oplaaien. Er waren genoeg aanleidingen om de vlam in de pan te doen slaan, maar dat is niet gebeurd. In ieder geval was het een verloren jaar voor de EMU: structurele hervormingen bleven uit, eerder genomen engagementen werden teruggenomen en er is saneringsmoeheid opgetreden. Met dit accent spelen we in op de verwachting dat de eurocrisis - weliswaar en zonder het eurosysteem fundamenteel in gevaar te brengen - nieuwe vlagen van risicoafkeer kan uitlokken.
We willen beleggen in een sector waar de winstmarges niet onder druk staan. Producenten van luxegoederen beschikken over een sterke prijszettingsmacht. De drempel voor nieuwe spelers op de markt is heel hoog, omdat sterke merknamen kunnen bogen op een lange traditie en moeilijk te onttronen zijn. De winstgroei van 8,75% in het eerste kwartaal van 2013 lag veel hoger dan de +2,5% van de brede markt. Een premie van 15% voor de sector is tegen deze achtergrond zeker niet overdreven.
Strategie & Accenten
Amerikaanse bedrijven die eigen aandelen inkopen Is eigen aandelen inkopen niet een van de beste dingen die bedrijven met hun overtollige cash kunnen doen? De toekomstige winst wordt opgekrikt, want er moet minder dividend uitgekeerd worden en bovendien moet die winst over een kleiner aantal aandelen worden verdeeld.
8
Sectorspreiding aandelenportefeuille Energie Basismaterialen IndustriĂŤle sectoren Cycl. consumentensectoren Niet-cycl. consumentensectoren Gezondheidszorg FinanciĂŤle sectoren Informatietechnologie Telecomoperatoren Nutsbedrijven 0%
5% Huidige spreiding
10%
15%
20%
25%
Neutrale spreiding
Economische vooruitzichten 18-07-2013 Economische groei (%) 2012 2013 2014 Inflatie (%) 2012 2013 2014 Beleidsrente (%) (*) 18-07-2013 10-2013 01-2014 Tienjaarsrente (%) (*) 26-07-2013 10-2013 01-2014 Wisselkoers (**) 26-07-2013 10-2013 01-2014
EMU
VK
VS
Japan
-0,5 -0,7 1,0
0,2 1,0 2,4
2,2 1,9 2,7
1,9 1,9 1,6
2,5 1,4 1,6
2,8 2,8 2,5
2,1 1,3 1,9
0,0 0,2 1,4
0,50
0,50
0,25
0,10
1,56
2,30
2,53
0,83
1 EUR = GBP 0,86
1 EUR = USD 1,33
1 EUR = JPY 130,16
-
(*) : stijging van ongeveer 25 basispunten vanaf huidig niveau; : stijging van ongeveer 50 basispunten vanaf huidig niveuau; enz; : appreciatie van ongeveer 5% t.o.v. de euro vanaf huidig niveau; enz. ( * * ) : appreciatie van ongeveer 2,5% t.o.v. de euro vanaf huidig niveau
Strategie & Accenten
9
Instellingen voor collectieve belegging (ICB)(1)
In de kijker
Klemtonen • Er is wereldwijd nood aan verbetering van de infrastructuur • Bedrijven die hieraan meebouwen hebben veel potentieel
Op infrastructuur kunt u bouwen
Een belangrijk neveneffect van de toenemende verstedelijking is de heel grote vraag naar uitbouw van infrastructuur voor transport, nutsvoorzieningen, ontginning van nieuwe energiebronnen (bv. schaliegas), milieuzorg en energie-efficiëntie. Infrastructuur is een schaars goed wereldwijd. Niet alleen in het snelgroeiende Azië, maar ook in de industrielanden, waar de kwetsbare openbare financiën de noodzakelijke investeringen hebben uitgesteld. Voldoende argumenten om een belegging in bedrijven die hieraan meebouwen te overwegen.
KBC EquiPlus 90 Timing Infrastructure 1 Daarom stelt KBC u, als promotor, 90 Timing Infrastructure 1 voor, een compartiment van de Belgische bevek KBC EquiPlus. Dit compartiment belegt in een selectie van 30 aandelen1 van bedrijven actief in de sector van globale infrastructuurwerken. Bij een mogelijke stijging2 van de korf op de vervaldag wordt de positieve evolutie als meerwaarde uitgekeerd bovenop uw startinleg. Deze meerwaarde wordt afgetopt op 60%3. Bij een daling2 van de korf op de vervaldag wordt de negatieve evolutie als minderwaarde in rekening gebracht met een maximale minderwaarde van -10%4. U krijgt dus op de vervaldag minstens 90% van uw startinleg terug (900 EUR op 1000 EUR, vóór kosten en taksen). De evolutie van de korf wordt berekend vanaf de best mogelijke startwaarde (de minimale startwaarde). Dit is enerzijds de
startwaarde en anderzijds de laagste waarde van de korf over 6 observatiedagen tijdens de eerste 6 maanden volgend op de lancering. U loopt geen wisselkoersrisico: het compartiment noteert in euro. Wisselkoersschommelingen van de aandelen die in een andere munt noteren, hebben geen invloed op uw rendement. (1) zie voetnoot 2 op de laatste bladzijde Voorwaarden: Emissieperiode van 29-07-2013 tot en met 02-09-2013 voor 6u ’s morgens (behoudens vervroegde afsluiting) met valuta 06-09-2013. Toetredingskosten: 2,50% tijdens de intekenperiode, 3,5% nadien (waarvan 1% voor het fonds). Uittredingskosten op eindvervaldag: geen. Voor eindvervaldag 1%. Bedrag tot ontmoediging van een uittreding die volgt binnen één maand na intrede: max. 5%. Beursbelasting: 1% bij uittreding (max 1500 EUR) op eindvervaldag geen. Meerwaarde vrij van roerende voorheffing. De fiscale behandeling hangt af van uw individuele omstandigheden en kan in de toekomst wijzigen. De nieuwe begrotingsmaatregelen van 30 juni 2013 kunnen een weerslag hebben op de inkomsten uit deze bevek. Kapitalisatiedeelbewijzen van 1 000 EUR. Financiële dienst: KBC Bank en CBC Banque. Het prospectus, de essentiële beleggersinformatie en het laatste periodiek verslag zijn gratis in het Nederlands verkrijgbaar in alle kantoren van KBC Bank en CBC Banque. De netto-inventariswaarde wordt o.m. gepubliceerd in de financiële pers (De Tijd en L’Echo).
1: De aandelen voor een aandelenkorf worden gekozen uit een wereldwijd aandelenuniversum. De selectie gebeurt in vier stappen op basis van verschillende criteria: macro-economische factoren (stap 1), historische financiële data (stap 2), analyserapporten (stap 3) en optietechnische gegevens (stap 4). Bij stap 1 filteren we op basis van marktkapitalisatie en liquiditeit (verhandelbaarheid op de beurs). De uiteindelijke korf wordt door de Raad van Bestuur van de bevek goedgekeurd. Hij moet ook beantwoorden aan een aantal wettelijke vereisten: een minimaal aantal aandelen, een voldoende spreiding over regio’s en/of sectoren, de gewichten van de individuele aandelen... Bij de selectie maken we gebruik van parameters die het potentiële rendement van de beleggingen kunnen beïnvloeden. U vindt meer informatie over de korfsamenstelling in het prospectus. 2: (Eindwaarde min minimale startwaarde) gedeeld door startwaarde. 3: Max 7,41% gemiddeld op jaarbasis, voor kosten en taksen. 4: Min -1,60% gemiddeld op jaarbasis, voor kosten en taksen.
Strategie & Accenten
10
Tak 23-beleggingsverzekering(1)
In de kijker
Klemtonen • In de VS, maar ook in Europa komt einde crisis eindelijk in zicht • Om risico’s te beperken blijft een goede spreiding belangrijk
Kwaliteit wereldwijd
Het conjunctuurherstel krijgt stilaan vaste grond. Zeker in de VS, waar dankzij de economische groei de werkgelegenheid maand na maand aantrekt. Maar ook in Europa wijzen alsmaar meer tekenen er op dat het einde van de crisis stilaan in zicht komt. Daarom bouwen we in onze beleggingsstrategie het aandelengedeelte weer wat op. Want een hogere economische groei schept mogelijkheden voor de bedrijven om hun omzet en winst op te krikken. De aandelenkoersen zijn vorig jaar en de eerste helft van dit jaar wereldwijd al mooi gestegen. Toch zijn aandelen gemiddeld genomen nog niet duur. Een goede maatstaf om de waardering van aandelen te evalueren is de verhouding tussen enerzijds de koers van het aandeel en anderzijds de winst per aandeel die een bedrijf maakt. Die verhouding is momenteel 15 à 20% lager dan het gemiddelde van de voorbije vijftien jaar. Er is dus nog voldoende potentieel voor verdere stijgingen. Uiteraard houden aandelenbeleggingen ook risico’s in. Bedrijfsresultaten kunnen tegenvallen of de conjunctuur kan onverwacht omslaan. Maar een spreiding over een voldoende aantal bedrijven maakt die risico’s beheers-
baar. De aandelenkorf van KBC-Life MI Security Global Selection – 3 is een voorbeeld van een goede spreiding.
KBC-Life MI Security Global Selection 3 KBC Verzekeringen lanceert Security Global Selection 3, een beleggingsfonds onder de tak 23-beleggingsverzekering KBC-Life Multinvest. Het rendement daarvan is gekoppeld aan de koersontwikkeling van een korf van 20 kwaliteitsbedrijven. De doelstelling is op de einddatum (28-02-2019) 90% van de eventuele stijging(2) van de korf in rekening te brengen. De maximale meerwaarde bedraagt 50%(3). De eventuele daling van de korf op de einddatum wordt niet in rekening gebracht. Als belegger geniet u dus 100% kapitaalbescherming op de einddatum. Deze belegging is geschikt voor cliënten vanaf een defensief profiel en heeft een risicoklasse 3 op een schaal van 0 (laag risico) tot 6 (hoog risico).
(1): Zie voetnoot 2 op de laatste bladzijde (2): (eindwaarde – startwaarde) gedeeld door startwaarde (3): Max. 6,69% actuarieel rendement, incl. kosten en taksen, excl. Roerende voorheffing. Dat rendement is niet gegarandeerd. Fondsen met een looptijd kleiner dan 8 jaar kunnen bij afkoop tijdens de eerste 8 jaar van het contract onderworpen zijn aan roerende voorheffing.
Voorwaarden: Emissieperiode van 29-07-2013 tot en met 31-08-2013 (behoudens vervroegde afsluiting). Betaaldatum: 06-09-2013 op rekening van KBC Verzekeringen. Initiële inventariswaarde: 1 000 euro. Minimale beginstorting: 2 500 euro. Instapkosten: 3% per storting, afgetrokken van het intekenbedrag. Verzekeringstaks op nieuwe stortingen: 2%. Beheersvergoeding: max. 2,4% op jaarbasis. Uitstapkosten vóór de einddatum van het fonds: 1%, op de einddatum: 0%. Minimaal opgevraagd bedrag: 1 250 euro. Bij een gedeeltelijke opvraging moet minimaal 1 250 euro belegd blijven.
Strategie & Accenten
11
Klemtonen
In focus aandelenmarkt
• De Amerikaanse begrotingscijfers zijn spectaculair verbeterd • De conjunctuurindicatoren boezemen vertrouwen in • Amerikaanse bedrijfswinsten houden goed stand
De Amerikaanse barometer staat op mooi weer
Onze voorkeur voor Amerikaanse aandelen is gebaseerd op harde feiten: het duidelijke monetaire beleid en de aanpak van de budgettaire problemen hebben ervoor gezorgd dat het herstel in de VS de goede richting uitgaat. De Amerikaanse conjunctuur is er beter aan toe dan de Europese (hoewel die nu ook stilaan tekenen van verbetering begint te vertonen).
De VS verteert de budgettaire saneringen opvallend vlot In de VS verbeteren de begrotingscijfers spectaculair. Over de zogenaamde begrotingsafgrond wordt nauwelijks nog gerept. Op 19 mei is de wet op het schuldplafond opnieuw in werking getreden en daardoor is de werking van de federale overheid tot in het najaar gegarandeerd. Dan moet het Congres een nieuwe schuldenlimiet stemmen. Allicht zal dat weer gepaard gaan met nieuwe besparingen. In 2013 bespaart de VS voor in totaal 1,8% van het bruto binnenlands product. Een krachttoer. Het begrotingtekort, nog -8,5% van het bbp in 2011, daalde tot -5,8% in de voorbije twaalf maanden en zal verder teruglopen tot minder dan -4% in 2014.
De Amerikaanse conjunctuurbarometer staat op mooi weer De indicator voor het vertrouwen van de Amerikaanse Strategie & Accenten
ondernemers is weer boven de kritische drempel van 50 uitgestegen en bedroeg 50,9 in juni. Een notering boven de 50 duidt op expansie. Ook de huizenmarkt herstelt verder. Huizenprijzen gaan in stijgende lijn, het sentiment in de residentiële bouw verbetert, de schuldgraad van de gezinnen daalt vrij fors. Maar vooral: de arbeidsmarkt verbetert in snel tempo. In juni werd een werkgelegenheidsgroei van meer dan 195 000 arbeidsplaatsen gerapporteerd en de cijfers van vorige maanden werden fors opwaarts bijgesteld. Het arbeidsmarktrapport van juni was niet het eerste in die zin. In april en mei verraste de arbeidsmarkt ook al in positieve zin. De economische groei in de VS wordt voor dit jaar op +2,3% geraamd (+2,2% in 2012). De consumptie, verantwoordelijk voor 70% van het bbp, kan reëel aandikken met 2,5 à 3%. Als de werkgelegenheid verder verbetert aan het tempo van de voorbije zes maanden (maandelijks gemiddeld +200 000 nieuwe jobs) stijgt de koopkracht van de gezinnen met ongeveer +1,8% op jaarbasis. De daling van de spaarquote kan voor extra groei van de consumptie zorgen. Dat is haalbaar, nu de schuldgraad van de gezinnen al zo ver is afgebouwd en het
12
consumentenvertrouwen aantrekt. Banken staan opnieuw vlot kredieten toe. Alle voorwaarden zijn aanwezig om een fors herstel van de bedrijfsinvesteringen te verwachten (hoge rendabiliteit en winstpositie, sterke solvabiliteit en ruime cashposities, vlotte toegang tot kredieten, lage rente, fiscale stimuli…). Er is evenmin een gebrek aan projecten, want in de voorbije vijf jaar werd veel te weinig geïnvesteerd.
In de VS houden de winsten nog goed stand In de VS houden de winsten, in tegenstelling tot Europa nog goed stand. Toch viel in de voorbije vier kwartalen het stijgingstempo fors terug. In het eerste kwartaal van 2013 bedroeg het nog +3,7% (S&P 500) (zie grafiek). De terugval is voornamelijk toe te schrijven aan de afname van de omzet. Kostenbesparingen konden de marges nog wat verbeteren.
Rond deze tijd worden de resultaten voor het tweede kwartaal gepubliceerd. Het is evenwel nog te vroeg om al conclusies te trekken. Voor de S&P 500 wordt gerekend op een winststijging van +2,5%, tegenover een winstdaling van -5,2% voor de MSCI Europe.
van hun winst uitkeren blijken het op termijn vaak beter te doen dan hun sectorgenoten. Ze geven doorgaans een stabieler rendement dan andere aandelen. Het uitgekeerde dividend is op langere termijn de belangrijkste component van de aandelenreturn.
Welke bedrijven kiezen? Het is duidelijk dat we een boontje hebben voor Amerikaanse aandelen. U begrijpt nu waarom. Meer specifiek verkiezen we aandelen van bedrijven die hun eigen aandelen inkopen. Dat zijn meestal solide bedrijven en het krikt de winst per aandeel op. In de toekomst moeten ze dan minder dividend uitkeren. Die besparing is bijna even groot als het alternatief: schuld aflossen of beleggen in vastrentend papier.
Bent u geïnteresseerd in aandelenbesprekingen? Vraag aan uw KBC-bankkantoor om u ook de publicatie Strategie & Accenten AANDELEN
Ook hoogdividendaandelen staan hoog op ons wenslijstje. Aandelen van bedrijven die een hoog percentage
te bezorgen.
200
200
175
175
150
150
125
125
100
100
75
75
50
Source: Thomson Reuters Datastream
2009 2010 2011 2012 2013 S&P 500 (Netto return in USD) Wereld aandelenmarkt (Netto return in USD) De Amerikaanse aandelenbeurs naast de wereld aandelenmarkt
50
Hoogdividendaandelen en bedrijven die hun eigen aandelen inkopen zijn op dit ogenblik een accent in onze beleggingsstrategie. Omdat de economie nu duidelijke kenmerken van verbetering vertoont, vooral in de VS en langzaam maar zeker ook in Europa , trekken wij het aandelengedeelte in onze portefeuilles op. Toch houdt beleggen in individuele aandelen risico’s in, daarom kunnen we de noodzaak van een goed gespreide portefeuille niet genoeg benadrukken. Onze fondsbeheerders volgen de markten van nabij. Het uitgebreide KBC fondsengamma speelt in op de noden van de belegger en biedt voor elk profiel wat wils. Tip: Grasduin in de KBC-fondsenzoeker op www.kbc.be/fondsenzoeker of neem contact op met uw adviseur. U vindt zeker iets naar uw gading.
Strategie & Accenten
13
Klemtonen
In focus obligaties
• Het risico dat de eurocrisis van tijd tot tijd oplaait is reëel • Eventuele crisissen zullen minder scherp zijn • De eerste tekenen van een conjunctuurkanteling zijn merkbaar
(1)
Licht aan het einde van de Europese tunnel
De eurocrisis is in de voorbije maanden naar de achtergrond verdwenen. Het was een verloren jaar, waarin structurele hervormingen van de Economische Monetaire Unie (EMU) uitbleven, eerder genomen engagementen werden teruggeschroefd en saneringsmoeheid optrad. Het risico dat de eurocrisis van tijd tot tijd oplaait is reëel, zeker zolang de recessie in de periferie van Europa aanhoudt. Maar die crisissen zullen allicht niet meer de
dramatische proporties van weleer aannemen. Eens de conjunctuur opklaart (eind 2013? begin 2014?) wordt ook het risico op uitslaande branden kleiner. In het voorbije jaar werd nauwelijks of geen vooruitgang geboekt bij de uitbouw van de instellingen van de muntunie. Integendeel, men kwam terug op eerder gedane engagementen. De Bankenunie zal uiteindelijk veel minder ver gaan dan aanvankelijk werd voorgespiegeld. De Europese Centrale Bank staat alleen om de EMU te ondersteunen. Voorlopig slaagt ze daar ook in. Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank, kondigde begin augustus 2012 aan alles in het werk te zullen stellen om de euro “die onomkeerbaar is” te beschermen. Die uitspraak alleen was al voldoende om de markt ervan te overtuigen dat de crisis het voortbestaan van de eurozone niet kon bedreigen. Niet dat het opbreken van de euro ooit een reëel risico is geweest, maar het leef-
de wel in een aantal geesten. Ondertussen staat het leven in de verschillende Europese lidstaten evenwel niet stil. Hier volgt een overzicht van de meest recente ontwikkelingen: Griekenland kreeg – niet zonder problemen overigens – een nieuwe schijf van het steunprogramma 2.0 uitbetaald. Er zit nog zo’n acht miljard euro in het steunfonds, genoeg voor een paar maanden overheidsfinanciering. Tegen het einde van het jaar moet een nieuw steunprogramma uitgewerkt worden. Allicht zal dat gepaard gaan met een nieuwe schuldherschikking. Dit zal niet veel invloed hebben op de markten, aangezien de Griekse schuld bijna integraal in publieke handen zit (ECB, nationale overheden, ….) Portugal: ondanks de aanzienlijke besparingen blijven de begrotingsresultaten in Portugal tegenvallen. De recessie is veel dieper dan gevreesd. Het steunfonds zal dus vlugger uitgeput zijn dan gepland, allicht in het voorjaar van 2014. Er is geen sprake van dat Portugal zich kan financieren via uitgifte van obligaties. Een nieuw steunprogramma dringt zich op. Zal dit ook met een schuldherschikking gepaard gaan? En hoe zit het met de uitstraling naar de Spaanse banken?
•
•
(1): zie voetnoot 2 op de laatste bladzijde
Strategie & Accenten
14
•
In Spanje begint het conjunctuurplaatje op te klaren. De groei blijft wel negatief en de werkloosheidsgraad blijft oplopen, maar de vertrouwensindicatoren suggereren dat het ergste achter de rug is. De competitiviteit is de voorbije jaren fors verbeterd en dat straalt af op de uitvoerprestaties. De pijnpunten blijven de huizenmarkt,de schuldgraad van de gezinnen en de slechte kwaliteit van de kredietportefeuille van de Spaanse banken. Het derde pijnpunt is natuurlijk nauw verbonden met de voorgaande twee, maar ook het percentage probleemkredieten buiten de bouwen vastgoedsector blijft onrustbarend hoog en blijft stijgen. Italië: Het programma van de regering-Letta bevat niet de noodzakelijke radicale aanpak, maar komt zelfs terug op eerder genomen maatregelen onder de vorige premier Monti. Ratingbureau Standard&Poor’s heeft er geen goed oog in en verlaagde de rating van het land op 9 juli naar BBB. Slovenië: onder druk van de Europese trojka werd een omvattend plan uitgerold. Met de opbrengst van de privatisering van een reeks overheidsbedrijven (telecom, luchthaven, …) wordt een bad bank gekapitaliseerd. Die zal verbrande
•
•
activa van de banken overnemen. De begroting wordt gesaneerd via een reeks belastingverhogingen en besparingen.
De vertrouwensindicatoren gaan de goede kant op
•
Letland: treedt op 1 januari 2014 toe tot de EMU. De voorbije maanden zijn er genoeg aanleidingen geweest om de vlam in de pan te doen slaan, maar dat is niet gebeurd. Eventuele crisissen zullen kortstondig zijn en minder scherp dan in het recente verleden. De financiële markten hebben leren leven met het losse samenwerkingsmodel van een confederale muntunie, zonder transfers of solidariteit. (Obligatiebeleggers moeten niet rekenen op een garantie van een supranationale instelling.) Hooguit zal Europa geval per geval en onder auspiciën van de ECB ingrijpen als het financiële systeem door besmetting in gevaar dreigt te komen.
Wat nu? Eens de Europese conjunctuur opklaart, zal de eurocrisis verder naar de achtergrond verdwijnen. Een conjunctuurkanteling mag tegen eind 2013 - begin 2014 worden verwacht. De eerste tekenen ervan zijn merkbaar: hoewel de groeicijfers nog niet echt een verbetering tonen, keren de vertrouwensindicatoren ten goede. Het ondernemersvertrouwen (blijft nog altijd onder het vriespunt, maar) gaat in stijgende lijn en heeft zijn dieptepunt al een hele tijd achter zich gelaten. Ook positief is dat het consumentenvertrouwen ten goede is gekanteld. Bij de publicatie van de tweedekwartaalresultaten hebben een aantal bedrijven zich opvallend positief uitgelaten. Er wordt melding gemaakt van betere autoverkopen, een verbeterde advertentiemarkt, de mogelijkheid om prijsverhogingen door te voeren.
Onze obligatieselectie(1) Munt
Lening
Uitgifteprijs Coupon of indicatieve koers
Rating
Rendement Tegen(in %) waarde in EUR (*)
Secundaire markt AUD
EXPORT-IMPORT BANK KOREA 4.750% 2013-2019
99,75
24/04
AA3
4,80
1 486,95
CAD
VOLKSWAGEN FIN. SERV. NV 2.125% 2013-2017
99,78
05/04
A-
2,21
1 495,19
EUR
NYRSTAR 5.375% 2013-2016
101,75
11/05
NR
4,68
1 028,69
MXN
GENERAL ELECTRIC CAP. CORP 4.125% 2013-2017
99,70
15/05
A1
4,21
n.b
NZD
ABN AMRO BANK NV 4.375% 2013-2018
98,40
05/02
A
4,77
1 235,16
(1) (*)
zie voetnoot (3) op laatste bladzijde Tegenwaarde in EUR van de minimum coupure inclusief verlopen rente. Indicatieve wisselkoers: 26-07-2013
Strategie & Accenten
15
Beeldspraak De belangrijkste centrale banken voeren al lange tijd een politiek van extreem lage rentes. Ooit, als de economische groei voldoende stevig is, moet aan die politiek een einde komen. Maar dat wordt een moeilijke evenwichtsoefening voor de centrale banken, want hogere rentes kunnen het economisch herstel hinderen. Daarom reageerden de financiële markten in juni zo nerveus op de aankondiging van de Amerikaanse centrale bank dat ze de aankoop van obligaties later dit jaar zal afbouwen als de groeicijfers het toelaten. Aandelenbeleggers moeten zich nochtans geen zorgen maken. In het verleden was de eerste fase van rentestijging namelijk veeleer positief voor de aandelenkoersen. Pas vanaf langetermijnrentes vanaf 6% volgden er scherpe beursreacties. En daar zijn we vandaag nog heel ver van verwijderd.
WWW Meer info op: www.kbc.be/beleggers
Briefwisseling aan: KBC BANK NV, KBC Asset Management, Havenlaan 2, 1080 Brussel Dit document is een publicatie van KBC Asset Management NV (KBC AM), gebaseerd op beleggingsaanbevelingen van KBC AM en/of samenvattingen van analyserapporten van KBC Securities NV (KBC Sec) en wordt verspreid door KBC Bank. De bevoegde controleautoriteit is de Autoriteit Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze publicatie valt niet onder de noemer ‘onderzoek op beleggingsgebied’ zoals bedoeld in het koninklijk besluit van 3 juni 2007 tot bepaling van nadere regels tot omzetting van de richtlijn betreffende markten voor financiële instrumenten, doch is een publicitaire mededeling, zodat de wettelijke voorschriften ter bevordering van de onafhankelijkheid van onderzoek op beleggingsgebieden niet van toepassing zijn. Deze aanbevelingen vormen op zich geen gepersonaliseerd beleggingsadvies. De fondsbeheerders van KBC AM kunnen vóór de verspreiding van deze aanbevelingen handelen in het financieel instrument. De verloning van de medewerkers of aangestelden die voor KBC AM en/of KBC Sec werkzaam zijn en die bij het opstellen van de aanbevelingen betrokken waren, is niet direct gekoppeld aan zakenbanktransacties. De resultaten van de weergegeven financiële instrumenten en financiële indices zijn resultaten behaald in het verleden en vormen als zodanig geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten. Indien de resultaten van de weergegeven financiële instrumenten en financiële indices uitgedrukt zijn in een andere valuta dan EUR, kan het rendement door valutaschommelingen hoger of lager uitvallen. KBC AM noch enige andere vennootschap van de KBC-groep kan aansprakelijk worden gesteld voor de eventuele onjuistheid of onvolledigheid van de in dit document vermelde gegevens.Voor een aantal essentiële elementen van de beleggingsaanbevelingen (waaronder de belangenconflictenregeling), die wegens plaatsgebrek niet in dit document zijn opgenomen, kunt u voor KBC Sec de “Disclosures” raadplegen op www.kbcsecurities.com/disclosures en voor KBC AM de “Algemene richtlijnen m.b.t. de beleggingsaanbevelingen van KBC Asset Management” op www.kbcam.be/aandelen. Verantwoordelijk uitgever: KBC Groep NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel. www.kbc.be Feiten versus andere informatie met betrekking tot beursgenoteerde bedrijven: Voor de beursgenoteerde bedrijven die in deze publicatie vermeld worden, publiceert KBC AM een aandelenfiche op zijn website. Deze aandelenfiche bestaat enerzijds uit puur feitelijke informatie en anderzijds uit de mening van de analist over dat bedrijf. Die laatste tekstgedeelten hebben een gekleurde achtergrond. Frequentie van de advieswijzigingen De analisten van KBC Asset Management volgen de gebeurtenissen in de financiële wereld op de voet. Het aandelenadvies is een conclusie van een zorgvuldige afweging van drie dimensies: het aandeel zelf, de sector waartoe het bedrijf behoort en de regio waarin het gevestigd is. Elke wijziging in één van die drie componenten kan aanleiding geven tot een advieswijziging. De adviesmethodiek Een uitvoerig omschrijving van onze adviesmethodiek staat in de editie van Strategie & Accenten nummer A01 van 6 januari 2011. Deze editie is raadpleegbaar op www.kbcam.be/aandelen/adviesmethodiek. Een exemplaar van deze brochure is ook verkrijgbaar in elk KBC-kantoor. Voor een aantal essentiële elementen van deze beleggingsaanbeveling, die wegens plaatsgebrek niet in deze fiche zijn opgenomen, kunt u de “Algemene richtlijnen m.b.t. de beleggingsaanbevelingen van KBC Asset Management” raadplegen op www.kbcam.be/aandelen. Gebruikte foto’s: www.shutterstock.com (1) Een bevek is een Instelling voor Collectieve Belegging (ICB). Een ICB wordt doorgaans opgericht door een financiële instelling, maar vormt een onafhankelijke juridische entiteit. Een deelbewijs gekocht in een ICB geeft recht op een deel van het resultaat in functie van het belegde bedrag. Het belegde kapitaal kan evenwel in waarde verminderen. De belegging in een ICB laat toe om het beleggingsrisico te spreiden en de toegang tot de beurzen en buitenlandse markten te vergemakkelijken. Beleggingen in ICB’s worden gedekt door het beschermingsfonds voor deposito’s en financiële instrumenten. Dit betekent dat een tegemoetkoming kan bekomen worden bij het beschermingsfonds ten belope van maximaal 20.000 EUR als een kredietinstelling of een beursvennootschap rechten van deelneming van ICB’s aanhoudt voor rekening van haar cliënten en deze niet kan leveren of teruggeven aan de rechtmatige eigenaars. Er wordt opgemerkt dat het eventuele verlies aan waarde van een ICB ten opzichte van zijn aanschaffingsprijs niet wordt gedekt door het Beschermingsfonds. (2) KBC-Life Multinvest is een Tak 23-levensverzekering waarvan het rendement gekoppeld is aan één of meerdere beleggingsfondsen. Het doel van het onderliggende fonds is om een meerwaarde te realiseren, doch de Netto Inventariswaarde van dit fonds kan schommelen. Het financiële risico verbonden aan de schommelingen van de NIW van het onderliggende fonds, wordt gedragen door de verzekeringnemer. De verzekeringsmaatschappij biedt noch een garantie voor de terugbetaling van de gestorte premies, noch een rendementsgarantie. Meer informatie vindt u in het beheersreglement en op de financiële infofiche bij uw KBC tussenpersoon. Het beheersreglement en de financiële infofiche zijn gratis verkrijgbaar bij KBC Verzekeringen NV met maatschappelijke zetel in België. Zetel van de vennootschap: KBC Verzekeringen NV – Professor Roger Van Overstraetenplein 2 – 3000 Leuven – België. BTW BE 0403.552.563– RPR Leuven – IBAN BE43 7300 0420 0601 – BIC KREDBEBB. (3) Een obligatie is een schuldtitel uitgegeven door een onderneming, een overheidsinstelling of een staat, terugbetaalbaar op een datum en voor een bedrag dat op voorhand werd vastgelegd en dat een interest opbrengt.
Volgend nummer verschijnt op 5 september 2013