Wolven in Trentino

Mijn ontmoeting met een wolf zal ik niet snel vergeten. Een sterke wind dreef wolken en nevel van het Gardameer over de toppen van de Monte Baldo naar de Adigevallei. Ik was doornat en had het koud...

Eerder die morgen had ik op de noordelijke top van de Monte Baldo gemzen kunnen filmen. Die top ligt bezaaid met overblijfselen van de Italiaans-Oostenrijkse oorlog: forten en loopgraven tot op 2000m waar mensen, intussen meer dan 100 jaar geleden, elkaar te lijf gingen. Vandaag zijn het ideale schuilplaatsen om van heel dichtbij wild te observeren.

Op weg terug naar beneden was ik in manhoog struikgewas op zoek naar korhoenders, op een westelijke flank en dus uit de wind. Toen ik uit de struiken kwam, meende ik voor me in het hoge gras een Duitse herdershond te zien, met zijn rug naar me toe gekeerd en starend naar enkele wandelaars in de verte. Het dier had me niet gezien of geroken want ik kwam windopwaarts.

Groot was de verrassing toen het mijn aanwezigheid ontdekte, en toen ik goed en wel besefte dat ik oog in oog stond met een stevige wolf.

Vergeten was de koude. Adrenaline stroomde door ons beider lichamen, en we gingen langzaam uiteen terwijl we elkaar recht in de ogen keken. Het dier bleef daarna een hele poos nieuwsgierig in de buurt rondtoeren, dook in- en uit de loopgraven, en verdween uiteindelijk in het struikgewas, maar niet voor ik onze ontmoeting in een reeks unieke foto’s kon vastleggen. Het was een intense belevenis die zich waarschijnlijk niet snel zal herhalen.

De experten van het MUSE (Museum van Wetenschappen in Trento) wisten me achteraf te vertellen dat dit een jong dier was dat er alleen op uit was.

De leefwereld van de wolf (Canis lupus)

In de Italiaanse Alpen is de wolf aan een stevige comeback bezig. Een dolend mannetjesdier uit Slovenië kwam in 2012 na een tocht van meer dan 1000 km op het plateau van Lessinia (een hoogvlakte ten noorden van Verona) een wijfje uit de Italiaanse alpen tegen. In 2013 stichtten ze, na een afwezigheid van 150 jaar, samen de eerste roedel in de Oostelijke alpen. Intussen tellen we in Trentino ten minste 25 roedels en in de gehele Italiaanse Alpen waarschijnlijk een honderdtal.

Een roedel bestaat doorgaans uit drie à vijf volwassen dieren, met tot tien jonge exemplaren. Tezamen functioneren de leden als een sterke familie-eenheid die samen jaagt, welpen opvoedt, en een territorium van 150 tot 200 vierkante kilometer verdedigt. Enkel het alfakoppel zal in de late winter paren om na een dracht van twee maanden drie à vier welpjes voort te brengen. Jonge dieren van één tot soms drie jaar verlaten de roedel om een nieuw leefgebied en een partner te vinden. Zo wordt voedseltekort en inteelt in het territorium voorkomen.

Op het menu van de wolf staat eerst en vooral levend wild: hert, ree, gems, moeflon en everzwijn. Daarbij worden vooral zwakkere dieren geviseerd. Daarnaast worden ook karkassen van dode dieren gegeten. De wolf kan ten slotte vee (schapen, geiten, ezels) tot prooi nemen, vooral wanneer dat vee onbeschermd is. De mens staat niet op het menu.

Wanneer wolf en mens met elkaar in contact komen

De wolf kan tot 50 km/u lopen en kan lange afstanden afleggen: tot wel 60 km op een nacht. Hij is uitgerust met een uitstekend nachtzicht en gehoor. Het huilen van de wolf is voor soortgenoten tot bijna 10 km ver waarneembaar.

Zijn aanwezigheid zal je meestal enkel opmerken door pootafdrukken en uitwerpselen. De uitwerpselen zijn het makkelijkst te identificeren, want ze worden duidelijk zichtbaar op strategische plaatsen achtergelaten. Ze bevatten meestal ook haar en botfragmenten.

Wolven zijn mensenschuw. Ondanks zijn reputatie in sprookjes en volksverhalen zal de wolf in de uitzonderlijke gevallen dat je hem tegenkomt geen agressief gedrag vertonen. Het beste blijf je gewoon kalm, hou je rustig afstand, ga je het dier niet achternazitten, presenteer je geen voedsel en hou je je hond uiteraard strak aan de leiband.

Voor meer informatie verwijs ik naar het jaarlijkse ‘Large Carnivores Report’ dat door de provincie Trentino wordt uitgegeven, ook in het Engels en het Duits: https://grandicarnivori.provincia.tn.it/ Rapporto-Orso-e-grandi-carnivori

Je kan me bereiken via luc.tcr.thijs@icloud.com.

Foto 1: Panorama van op de Monte Baldo, naar het Westen

Foto 2: Close-up portret wolf

Foto 3: Rotsformaties op de Monte Baldo

Foto 4: Dezelfde jonge wolf, duidelijk nog met grote poten