Κ

ΚΥΚΛΑΔΕΣ

1.0 Εισαγωγή

Οι Κυκλάδες, είναι ένα σύμπλεγμα νησιών χωροθετημένο

στο Αρχιπέλαγος1 του Αιγαίου, με το φως τους όμως να

έχει ταξιδέψει και έξω από τα στενά όρια του Ελλαδικού

χώρου- φάρος πολιτισμού και ιστορίας σε παγκόσμια

κλίμακα. Αποτελούν ένα σύνολο 30 περίπου νησιών και

αρκετών ακόμα βραχονησίδων που δημιουργεί μια

μεγάλη κατακερματισμένη πόλη με εναλλαγή στεριάς -

θάλασσας.

Η ίδια η ονομασία των νησιών των Κυκλάδων, ενσωματώνει όλες τις εκφάνσεις και τα χαρακτηριστικά

της. Με τον όρο «Κυκλάδες» περιγράφεται ταυτόχρονα η γεωγραφική θέση, η μυθολογική και ιστορική υπόσταση, αλλά και η σημαντικότητα και η μεταφυσική των νησιών αυτών.

1Η ίδια λέξη «Αρχιπέλαγος» που χρησιμοποιείται ακόμα και

σήμερα σαν ορολογία, προέρχεται από την αρχαία ελληνική σαν επίθετο το πέλαγος του Αιγαίου. (Broodbank, 2000)

Η ετυμολογική προέλευση της λέξης «Κυκλάδες», έχει αρχή της τον κύκλο

Σε χωρικό επίπεδο, ο κύκλος υποδηλώνει μια κυκλική

διάταξη γύρω από ένα κέντρο: εσωτερικά, με το «ιερό»

κέντρο, το νησί της Δήλου, γύρω από το οποίο αναπτύσσονται τα υπόλοιπα νησιά, αλλά ταυτόχρονα και

σε σχέση με το αρχιπέλαγος, του οποίου αποτελεί το

κέντρο. Εκτός από την γεωγραφική τους θέση, στον «κύκλο» των Κυκλάδων εμπεριέχεται και η συμβολική

έννοια του κέντρου, ως χώρος με κεντρική σημασία για

την ευρύτερη περιοχή και όλο τον μέχρι τον Αρχαίο κόσμο 2

Ο πρώτος σωζόμενος παγκόσμιος χάρτης της

Βρετανικής

Αυτοκρατορίας (mappa mundi), που χρονολογείται γύρω στον 12ο - 13ο αιώνα, τοποθετεί την Δήλο στο κέντρο του κόσμου και του χάρτη, με τις υπόλοιπες Κυκλάδες να σχηματίζουν ένα κύκλο γύρω από αυτήν3 .

Με το χάρτη αυτόν διαφαίνεται η σημαντικότητα του

συμπλέγματος των Κυκλάδων, με την υπερμεγέθη Δήλο

να υποδηλώνει την μεταφυσική των Κυκλάδων, ως ιερό κέντρο του κόσμου.

2Φιλιππίδης, Δ., 2003. ΚΥΚΛΑΔΕΣ. Νησιά του Αιγαίου: αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ, σελ. 131

3 Issuu, 2021. Μύκονος Ημέρες. [online] Διαθέσιμο από:

https://issuu.com/pelpal/docs/_mykonos_days__municipality_of_mykonos_2021 [8 Σεπτέμβριου 2022], σελ.76

2.0 Ενότητα

«Το Αιγαίο είναι μια γεωγραφική και

πολιτισμική ενότητα στην οποία

συνευρέθηκαν, στο πέρασμα του χρόνου

οι διάφορες δραστηριότητες του

ανθρώπου, δημιουργώντας πνευματικά

και υλικά πυκνώματα, και αφήνοντας ίχνη

του περασμένου βίου που γνωρίζουμε ως

κοινά τεκμήρια της ιστορίας της

περιοχής.»4

Τουρνικιώτης, 2003

4 Τουρνικιώτης, Π., 2003. ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΟ. Νησιά

του Αιγαίου: αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ, σελ. 69

2.1 Νησιά

Οι Κυκλάδες είναι το μεγαλύτερο σε πλήθος σύμπλεγμα νησιών του Αιγαίου. Μεταξύ πολλών βραχονησίδων απαριθμεί 33 νησιά, από τα οποία τα 25 είναι κατοικήσιμα. Κάποια νησιά, δημιουργούν επιμέρους συστάδες νησιών, υπό-ενότητες των Κυκλάδων, όπως για παράδειγμα οι Μικρές Κυκλάδες.

Η ενότητα αυτή των νησιών που ονομάζονται Κυκλάδες, που είχε στο παρελθόν και χωρικό αντίκρισμα, αποτελεί μία αυτόνομη, οριοθετημένη ενότητα νησιών μέσα στο Αιγαίο πέλαγος, με αυτό (το Αιγαίο) να αποτελεί με τη σειρά του υπό-ενότητα της Μεσόγειου Θάλασσας.

Στο σύνολό τους τα νησιά παρατίθενται στις επόμενες

σελίδες κατά φθίνουσα σειρά μεγέθους.

Νάξος

Άνδρος

Πάρος

Τήνος

Μήλος

Κέα

Αμοργός

Ίος

Κύθνος

Μύκονος

Σύρος

Σαντορίνη (Θήρα)

Σέριφος

Σίφνος

Σίκινος

Ανάφη

Κίμωλος

Αντίπαρος

Φολέγανδρος

Μακρόνησος

Πολύαιγος

Ηρακλειά

Γυάρος

Κέρος

Ρήνεια

Δονούσα

Θηρασία

Σχοινούσα

Αντίμηλος

Δεσποτικό

Άνω Κουφονήσι

Κάτω Κουφονήσι

Δήλος

πολύ μεγαλύτερου, βυθισμένου πλέον, Πλειστοκαίνικου5 νησιού και των

δορυφόρων του.» 6

Broodbank, 2000

5 Το Πλειστόκαινο είναι η γεωλογική περίοδος που περιλαμβάνει

χρονική περίοδο 2.588.000 με 11.700 χρόνια περίπου πριν.

6 Broodbank, C. 2000. An Island Archaeology of the Early Cyclades. Μεταφράστηκε από Αγγλικά από Γ., Παπαδάτο. Αθήνα, ΜΙΕΤ, σελ. 139

«Τα νησιά αποτελούν τις κορυφές ενός

Στην περιοχή γίνεται λόγος για την ύπαρξη ενός μεγάλου

νησιού, του οποίου τις κορυφές βλέπουμε σήμερα μετά

από κάποιες γεωλογικές διαδικασίες, ως τα επιμέρους

νησιά που αποτελούν πλέον τις Κυκλάδες. Η αίσθηση της

ενότητας των επιμέρους νησιών σε ένα όλον, τουλάχιστον

πολιτισμικά, υπάρχει μέχρι και σήμερα. Η «πολυμέρεια»

του τοπίου στα επιμέρους νησιά των Κυκλάδων παράγει

σε αντιστοιχία «πολυμέρεια» στον πολιτισμό και τα

παράγωγα αυτού στον χώρο, αρχιτεκτονική και τέχνη. Οι διαφορές όμως από νησί σε νησί αν και σημαντικές, δεν μπορούν να ανατρέψουν την ενότητα αυτή, που χαρακτηρίζει τα νησιά των Κυκλάδων από την αρχή της ιστορίας τους.7

7 ο.π., σελ. 143

2.2 Ιστορία

«Το Αιγαίο είναι όλα όσα έχουν γίνει εκεί, χιλιάδες χρόνια έως τώρα» 8 .

Τουρνικιώτης, 2003

Οι Κυκλάδες ήδη από την αρχή της ιστορίας τους αποτέλεσαν μια ξεχωριστή πολιτισμική ενότητα στον Αιγιακό χώρο, η οποία συνεχίζει αυτόνομα μέχρι και σήμερα. Η ενότητα αυτών των νησιών του Αιγαίου αποτελούσε ανέκαθεν ένα σημαντικό κομμάτι για την Ελλάδα, τον ευρύτερο Μεσογειακό χώρο και τον κόσμο.

«Αν και η διαδρομή αυτή ήταν

πολύπλοκη, με κατά τόπους ασυνέχειες, αν και διανύθηκε επί αιώνες υπό ξένη

κυριαρχία, το Αιγαίο βρισκόταν πάντοτε

στον πυρήνα της εθνικής κουλτούρας, αποτελούσε πράγματι τον συνδετικό

δεσμό του Ελληνισμού.» 9

Σβόρωνος, 1992

8 Τουρνικιώτης, ο.π., σελ. 69

9 Σβορώνος, Ν., 1992. Μία αναδρομή στην ιστορία του Αιγιακού

χώρου: Το Αιγαίο Επίκεντρο Ελληνικού Πολιτισμού. Αθήνα, Μέλισσα

Η ιστορία του γεωγραφικού αυτού χώρου, χωρίζεται σε 5 διακριτές χρονικές περιόδους, κάθε μια από τις οποίες

ήταν χαρακτηριστική για την ιστορία του Αιγαίου αλλά και

ολόκληρης της Μεσογείου, αφήνοντας υλικά αποτυπώματα στα τοπία των νησιών. Κάθε Κυκλαδονήσι, αποτελεί ένα άθροισμα θραυσμάτων ιστορίας.

Οι 6 κύριες χρονικές περίοδοι - σταθμοί στην ιστορία και

την διαμόρφωση του δομημένου χαρακτήρα των νησιών σύμφωνα με την βιβλιογραφία10 είναι:

Προϊστορικά χρόνια

Αρχαιοελληνικός Πολιτισμός

Παλαιοχριστιανική εποχή

Βυζαντινή εποχή

Νεότερη εποχή 18ο - 19ο αι.

Καθοριστικό ρόλο στην σημερινή εικόνα των νησιών των Κυκλάδων, λόγω και της τουριστικής έκρηξης που

παρατηρείται τα τελευταία χρόνιά και ήδη από το πρώτο

μισό του 20ου αιώνα, διαδραματίζουν οι υλικές υποδομές

του τελευταίου αιώνα. Με αυτή τη θεώρηση, η 6η χρονική

περίοδος ξεκινά τον 20ο αιώνα και φτάνει έως και σήμερα.

10 Μπούρας, Χ., 2003. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ. Νησιά του Αιγαίου: αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ

Όπως προαναφέρθηκε, το νησιωτικό σύμπλεγμα των

Κυκλάδων, βρίσκεται στο κέντρο του Αιγαίου πελάγους

και πιο συγκεκριμένα, μεταξύ, μεταξύ 36ου και 38ου

βορείου παραλλήλου, και μεταξύ του 24ου και του 26ου

ανατολικού μεσημβρινού11 .

Ο καμβάς των Κυκλάδων χαρακτηρίζεται από το κυρίαρχο

μπλε της θάλασσας και το γαλάζιο του ουρανού σε

συνδυασμό την άγονη γη και το λευκό διάχυτο φως. Οι

Κυκλάδες είναι χαρακτηριστικές για το γυμνό και τραχύ

τους τοπίο, που είναι κυρίως άγονο και πετρώδες και η

αίσθηση της τραχύτητας του εντείνεται με το έντονο φυσικό ανάγλυφο.

Η βλάστηση είναι ελάχιστη με μικρές εξαιρέσεις σε κάποια

νησιά με εύφορες πεδιάδες. Στα νησιά παρατηρείται

κυρίως χαμηλή βλάστηση που αναπτύσσεται ανάλογα και

με το τοπίο. Την χλωρίδα των Κυκλάδων απαρτίζει ένα

σύνολο 1600 περίπου ειδών φυτών με τα 200 να

αποτελούν ενδημικά είδη.

11 Βικιπαίδεια, 2022. Κυκλάδες. [online] Διαθέσιμο από:

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%BA%CE% BB%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82 [8 Σεπτέμβριου 2022]

2.4 Γεωγραφία/ Γεωμορφολογία

Κύριες καλλιέργειες των νησιών είναι:

Ελιά

Αμπέλι

Συκιά Φραγκοσυκιά

Πεύκο Φοίνικας

Ευκάλυπτος

Θάμνοι και φρύγανα

Η Κυκλαδική γη αποτελείται από ένα πλούσιο από μέταλλα και πετρώματα υπέδαφος. Στα νησιά ήδη από τα

Προϊστορικά χρόνια ξεκινάει η εξόρυξη πετρωμάτων και το εμπόριο, πρακτική που εντείνεται έπειτα και από την έκρηξη του Ηφαιστείου της Θήρας, με την εξόρυξη

πολύτιμων λίθων και μετάλλων να αποτελεί συνήθη

πρακτική για τα νησιά μέχρι και σήμερα.

2.5 Κλίμα

Το Αιγαίο και ειδικότερα οι Κυκλάδες, είναι γνωστά για το

ξερό και θερμό κλίμα τους. Το κλίμα στα νησιά των

Κυκλάδων, ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορεί

να περιγράφει σε 3 λέξεις:

ζέστη

μελτέμια

ανομβρία

Στατιστικά μιλώντας, οι Κυκλάδες είναι η περιοχή με τις λιγότερες βροχοπτώσεις στην Ελλάδα. 12Αυτός ο

παράγοντας έχει ως αποτέλεσμα την εικόνα ενός ξερού

τοπίου με λιγοστή βλάστηση και ελάχιστες έως καθόλου

πηγές γλυκού νερού.

Το φως, είναι ένας δραστικός παράγοντας στο μικροκλίμα

της περιοχής. Το λευκό Κυκλαδίτικο φως, εντείνει ακόμα

περισσότερο την εκτυφλωτική εικόνα των Κυκλάδων.

Σίγουρα σε αυτό συμβάλλει και το άγονο τοπίο, τα

πετρώματα με την χαρακτηριστική γυαλάδα και τα

μάρμαρα, όπως και η επιλογή του λευκού στον δομημένο χώρο. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στην αντανάκλαση του φωτός και ακολούθως την αίσθηση του εκτυφλωτικού λευκού φωτός, που χαρακτηρίζει τα νησιά. Χαρακτηριστικά της εμπειρίας των Κυκλάδων, είναι τα μελτέμια, τα ισχυρά ρεύματα ανέμων βόρειων διευθύνσεων. Τα μελτέμια υπήρξαν καθοριστικά και για την ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας, που με την σειρά της υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη του Κυκλαδικού πολιτισμού.

Ο τρόπος που είναι δομημένοι οι οικισμοί των νησιών, σαν τείχη, προστασίας για να περιορίζει τα ρεύματα

ανέμων, αλλά και επίσης οι μηχανές που αξιοποίησαν το φαινόμενο αυτό όπως οι ανεμόμυλοι, δείχνουν το πως ο νησιώτης συμβιώνει με την φύση, αξιοποιώντας την για

την καλύτερη διαβίωση του.

12 Broodbank, ο.π.

3.0 Μύκονος

Corbusier, 1933

13 Corbusier, L.,1933. Mykonos Muse. [online] Available at: https://www.chinadaily.com.cn/a/201808/18/WS5b779670a310a dd14f3867af.html [18 Σεπτεμβρίου 2022].

Το νησί της Μυκόνου είναι ταυτόσημο με τις Κυκλάδες. Η

Μύκονος είναι ίσως το διασημότερο και πιο πολυσυζητημένο νησί της Ελλάδος.

Οι λόγοι πίσω από την εμβάθυνση στο νησί της Μυκόνου

είναι αρκετοί. Αρχικά, η Μύκονος, ήταν ένα από τα νησιά

που διαμόρφωσαν την «ελληνικότητα» στην περίοδο του Μεσοπολέμου μετά το ταξίδι του CIAM στα νησιά των Κυκλάδων, αφού αποτέλεσε ένα σταθμό ορόσημο και για τον Le Corbusier. Το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον του

νησιού παρακινεί και τον αρχιτέκτονα Α. Κωνσταντινίδη

να την επισκεφτεί και να γράψει αργότερα το «Δυο χωριά

απ’ την Μύκονο» εξυμνώντας την Λαϊκή αρχιτεκτονική του

νησιού και ανάγοντας την σε Ελληνική οικοδομική τέχνη.

Η γειτνίαση του νησιού με αυτό της Δήλου κέντρο των

Κυκλάδων στην Αρχαιότητα είχε μεγάλη επίδραση στην αρχιτεκτονική του νησιού και την μετέπειτα εξέλιξη του ως

νέο κέντρο βάρους των Κυκλάδων. Ουσιαστικά το κέντρο

του συμπλέγματος των νησιών μεταφέρθηκε από την

Δήλο, λίγα ναυτικά μίλια βορειανατολικά, στο νησί των ανέμων.

Μέσα από την σκοπιά της Μυκόνου, διερευνάται, αναλύεται και ταξινομείται, το αρχιτεκτονικό σύστημα του νησιού ως μέρος της Αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων. Μια ενδεχόμενη αντίστροφη πορεία θα οδηγούσε σε γενικεύσεις που δεν είναι δόκιμες σε μια ερευνητική εργασία.

Νησιωτικότητα «Η νησιωτική ζωή αποτέλεσε βασικό

Η χωρική ενότητα που ονομάζεται Κυκλάδες είναι

κατακερματισμένη σε πολλά νησιά- μονάδες. Η ίδια η

υπόσταση του αρχιπελάγους του Αιγαίου βασίζεται στην

έννοια της νησιωτικότητας, με τους περιορισμούς αλλά

και τις ευκαιρίες που αυτή παρουσιάζει, για την ανάπτυξη ενός πολιτισμού.

Το κάθε νησί, σαν μονάδα, εκτός της συνέργειας του ως

προς το όλον των Κυκλάδων και άρα μιας συνολικής ομοιομορφίας που μεταφράζεται σε μια ενιαία αρχιτεκτονική γλώσσα, ανέπτυξε και διατήρησε και μια δική του μοναδική πορεία με αυθεντικά, τοπικά αρχιτεκτονικά ιδιώματα.

Λόγω των διαφορετικών συνθηκών σε κάθε νησί, στην πάροδο του χρόνου, στο καθένα άνθισαν κάποιες ξεχωριστές εκφάνσεις του Κυκλαδίτικου πολιτισμού- μία

προσωπική έκφραση στον δομημένο χώρο.

Με την παραδοχή, ότι όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά

τα νησιά, είναι εκπρόσωποι της ενότητας που

συναποτελούν, δηλαδή των Κυκλάδων, με την ανάλυση

ενός και μόνο από τα νησιά, δύναται να περιγράφει μια

γενικότερη εικόνα για το υλικό αποτύπωμα του πολιτισμού αυτού στον χώρο.

Μια θεώρηση του όλου- της ενότητας, μέσω της εμβάθυνσης σε μία από τις μονάδες που το αποτελούν. Η ανάποδη πορεία, δημιουργεί γενικεύσεις που δεν είναι δόκιμες σε μια ερευνητική εργασία.

3.3 Τυπολογίες

Στις Κυκλάδες, η αρχιτεκτονική συνομιλεί αρμονικά με την

φύση15 Τα ανθρωπογενή αποτυπώματα μέχρι και την

προβιομηχανική εποχή, στον χώρο των νησιών,

ποικίλουν σε μέγεθος και χρήση, αλλά αποτελούν μέρη

ενός συνόλου, όπως και τα ίδια τα νησιά. Η ανάλυση της

αρχιτεκτονικής αυτής, στο πλαίσιο της εργασίας, θα γίνει

μέσω της παράθεσης και καταλογοποίησης των μελών

της, σε 3 επίπεδα:

Κατοικία

Η Λαϊκή αρχιτεκτονική των παραδοσιακών οικισμών των

Κυκλάδων, όπως και των περισσότερων πρωτόγονων και

ανώνυμων οικισμών, είναι στην ουσία μια αρχιτεκτονική

των τύπων16. Κάθε κτίσμα, ανάλογα με την λειτουργία

του, έχει συγκεκριμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά. Κατ’

αναλογία κάθε λεπτομέρεια σε κάθε κλίμακα είναι

χαρακτηριστική και μοναδική για τον χώρο και την

αρχιτεκτονική των Κυκλάδων.

15 Κωνσταντινίδης, Άρης. 1947. Δύο «Χωριά» απ’ τη Μύκονο και

μερικές πιο γενικές σκέψεις μαζί τους. Αθήνα, ΠΕΚ

16 Rapoport, A. 1969. House Form Culture. Μεταφράστηκε από

Αγγλικά από Δ., Φιλιππίδη. Αθήνα, Αρχιτεκτονικά Θέματα

3.3.1 Κατοικία

Δώμα

Κλιμακοστάσιο

Εντοιχισμένο ράφι

Εστία

Καμινάδα

Περιθύρωμα

Κατώφλι

Σπαράγματα από αρχαίους ναούς

Καμπύλη

Αυλή

Τοξοστοιχία

Κλίνη

Καρέκλα

Τραπέζι

Παράθυρο

Κουρτίνα

Πόρτα

3.3.2 Οικισμός

Χώρα

Κατοικία

Πλατεία

Πλακόστρωτο

Πηγάδι

Εκκλησιά

Ανεμόμυλος

Περιστεριώνας

Λιμάνι

Δημαρχείο

Σχολείο

Καφενείο

3.3.

Αλώνι

Αγροικία/Καλύβι

Ξερολιθιά

Ξωκκλήσι

Μονοπάτι

Ναός

Χωριό/ αγροτικό σύμπλεγμα κτισμάτων

Μαντρί

Προφήτης Ηλίας

Ορυχείο

4.0 Αυτοποιητικό Σύστημα

4.1 Γενικά

Ο όρος αυτοποίηση, εισήχθη στην βιβλιογραφία μέσω της

Βιολογίας. Έχει να κάνει με την σχέση μορφής και

λειτουργίας, περιγράφοντας μια διαδικασία

αυτοδημιουργίας. 17 Η διαδικασία αυτοποίησης εκτελείται

από αυτοποιητικές μηχανές ή συστήματα.

Αυτοποιητικό σύστημα, είναι στην ουσία ένα κλειστό

σύστημα, αυτάρκες, που αλλάζει τον εαυτό του, μαζί και

τα χαρακτηριστικά του ούτως ώστε να επιβιώσει σε αντίξοες συνθήκες.

17Βικιπαίδεια, 2022. Αυτοποίηση. [online] Διαθέσιμο από: https://el wikipedia org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE% BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7 [8 Σεπτέμβριου 2022]

Με την αναλογία αρχιτεκτονικής- βιολογίας και παράλληλα

κτίσματος- βακτηρίου, ένα αυτοποιητικό- αρχιτεκτονικό

σύστημα αλλάζει τον εαυτό του προσαρτώντας στο σύστημα νέες κτίσματα ή τυπολογίες ή αλλάζοντας

υπάρχοντα ιδιώματα, ούτως ώστε να ανταπεξέλθει στις νέες συνθήκες διατηρώντας πάντα την αυτονομία του.

Η εξελικτική διαδικασία της αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων

μπορεί να περιγράφει και με όρους «αυτοποίησης». Στις Κυκλάδες, «το μεγάλο

τις ριζικές αλλαγές του συχνά επιβάλλει

μετασχηματισμούς» 18Ο χαρακτήρας, οι συνθήκες διαβίωσης και το γενικότερο πλαίσιο των Κυκλάδων

άλλαξε δραστικά τα τελευταία 100 χρόνια. Το αντίκτυπο

της αλλαγής αυτής φαίνεται και στην αρχιτεκτονική, η οποία όμως δεν έχασε την ταυτότητά της και συνεχίζει αυτόνομα, παρόλες τις αλλαγές.

Το αυτοποιητικό σύστημα που αρθρώνει τις Κυκλάδες, για να ανταπεξέλθει στις καινούριες προκλήσεις τις εποχής, στις νέες συνθήκες, αλλάζει- αναβαθμίζεταιενσωματώνεται.

18Φιλιππίδης, ο.π., σελ. 140

4.2 Κυκλάδες Τυπολογίες

ιστορικό βάθος…με

Χωρίς να χάνει την αυτοτέλεια και την μοναδικότητα του, σε αυτό προστίθενται και ενσωματώνονται νέα μέλη:

Beach bar

Εστιατόριο

Ξενοδοχείο

Club Resort

Λιμάνια

Αεροδρόμια

Watersport

Parking

Yacht

Βιβλιογραφία:

Broodbank, C. 2000. An Island Archaeology of the Early Cyclades. Μεταφράστηκε από Αγγλικά από Γ., Παπαδάτο. Αθήνα, ΜΙΕΤ

Issuu, 2021. Μύκονος Ημέρες. [online] Διαθέσιμο από: https://issuu.com/pelpal/docs/_mykonos_days__municipality_of_mykonos_2021 [8 Σεπτέμβριου 2022]

Rapoport, A. 1969. House Form Culture. Μεταφράστηκε από

Αγγλικά από Δ., Φιλιππίδη. Αθήνα, Αρχιτεκτονικά Θέματα

Βικιπαίδεια, 2022. Αυτοποίηση. [online] Διαθέσιμο από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE% BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7 [8 Σεπτέμβριου 2022]

Βικιπαίδεια, 2022. Κυκλάδες. [online] Διαθέσιμο από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%BA%CE% BB%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82 [8 Σεπτέμβριου 2022]

Κωνσταντινίδης, Άρης. 1947. Δύο «Χωριά» απ’ τη Μύκονο και μερικές πιο γενικές σκέψεις μαζί τους. Αθήνα, ΠΕΚ

Μπούρας, Χ., 2003. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ. Νησιά του Αιγαίου: αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ

Σβορώνος, Ν., 1992. Μία αναδρομή στην ιστορία του Αιγιακού χώρου: Το Αιγαίο Επίκεντρο Ελληνικού Πολιτισμού. Αθήνα, Μέλισσα

Τουρνικιώτης, Π., 2003. ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΟ. Νησιά

του Αιγαίου: αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ

Φιλιππίδης, Δ., 2003. ΚΥΚΛΑΔΕΣ. Νησιά του Αιγαίου:

αρχιτεκτονική. Επιμέλεια από Φιλιππίδη, Δ., Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ