Tijdschrift De Dokter - november 2021

#6MBER

VE NO

Bedreiging of kans?

Nieuwe aanbieders in de huisartsenzorg LHV Bouwadvies 'Een groenere praktijk is altijd mogelijk'

Vijf vragen Datalek in de huisartsenpraktijk

Regiobijeenkomsten 'Iedereen wil naar een simpeler bekostiging'

21

LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING

20

deDokter

a dv er t en t ie advertentie

Mirjam van ’t Veld voorzitterscolumn De blik vooruit

Nu het najaar is, vragen we ons af wat er nog allemaal gaat komen. Uit ons recente onderzoek komt duidelijk naar voren dat jullie de werkdruk als enorm hoog ervaren. Grote zorgen voeren de boventoon: om de bezetting rond te krijgen, om zelf overeind te blijven, om het welzijn van jullie team. Dat blijkt uit het onderzoek waaraan velen van jullie deze zomer deelnamen.

De laatste weken zijn daar de oplopende aantal COVID-besmettingen en ziekenhuisopnames bovenop

gekomen, en dat is ook in jullie praktijk te merken, zo horen we van veel huisartsen. Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf, is nog veel onzeker.

Hoe zal de komende periode eruitzien? Welk effect hebben hernieuwde maatregelen? Grootste aandachtspunt: hoe houden we de patiëntenzorg in de tweede én in de eerste lijn overeind?

Wij hebben als LHV een dringende oproep gedaan aan het ministerie en de andere zorgpartijen om écht te voorkomen dat we (ook) huisartsenzorg moeten afschalen. We kunnen het ons niet veroorloven dat de laagdrempeligheid van de huisartsenpraktijk nog verder onder druk komt te staan. Daar zetten wij ons elke dag voor in. Via onze site, nieuwsbrieven en corona-updates houden wij jullie steeds op de hoogte.

Toch wil ik dit voorwoord niet somber eindigen. Want ondanks alles zie elke dag ook de passie voor het vak. Elke dag maken jullie op vele manieren het verschil in het leven van jullie patiënten. De verhalen die jullie met mij delen zijn de pareltjes die ik koester.

Blijven delen, in je team, de kring,

f oto : ro b t er b ek k e

N

og maar een paar weken geleden mocht ik met veel plezier de LHV Huisartsendag openen. Fijn om vele van jullie te ontmoeten! En met elkaar stil te staan bij het thema van de dag: de blik vooruit, op naar morgen. Toen in het voorjaar voorbereidingen getroffen werden voor deze dag, is gekozen voor dit hoopvolle thema. Vanuit de hoop dat de grote druk op de hele zorg door de pandemie langzamerhand minder zou worden, en er voor jullie weer wat ruimte zou komen voor eigen herstel en ontwikkeling.

‘ We kunnen het ons niet veroorloven dat de laagdrempeligheid van de huisartsenpraktijk nog verder onder druk komt te staan’ met collega’s, vrienden en familie is belangrijk. Juist nu moeten we de blik vooruit houden en op naar morgen kansen creëren, het mooie van het vak blijven koesteren. Weet dat ik immens respect en veel bewondering voor jullie heb. Dat is wat mij elke dag drijft als jullie voorzitter en wat ik ook uitdraag aan elke overlegtafel. ¶

Mirjam van ’t Veld

colofon De Dokter is het ledenblad van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en verschijnt 7 keer per jaar.

De LHV is de beroepsorganisatie voor alle huisartsen in Nederland.

Oplage 14.000 exemplaren Twaalfde jaargang, nr 6 november 2021 Eindredactie Nathalie Pol

Redactieraad Heleen van Bloemendaal, Aimée de Heij, Jelly Hogendorp, Margriet Niehof, Swanehilde Kooij, Lennart Rijkers, Pleunie Schalkwijk, Cora ten Tusscher, Tekst & Beeld Aad Goudappel, Rob ter Bekke, Berber Bijma, Simone de Blouw, David Jagersma, Ditta van Gent, Corien Lambregtse, Mirjam van der Linden, Mirjam Streefkerk, Els Wiegant

Lidmaatschap LHV Als LHV-lid ontvangt u automatisch De Dokter. Het LHVlidmaatschap kunt u schriftelijk of per e-mail beëindigen, uiterlijk één maand voor het einde van het kalenderjaar. Op www.lhv.nl vindt u hierover meer informatie.

Art direction en vormgeving Curve Mags and More, Haarlem www.curve.nl Advertentieverkoop SGNM, Oscar van den Bosch T: 06 11 59 15 22 E. oscar@sgnm.nl

Adreswijziging Graag doorgeven via ledenadministratie@lhv.nl

Drukwerk Habo da Costa, Vianen

de Dokter 6/2021

3

Contact redactie Postbus 20056, 3502 LB Utrecht E. dedokter@lhv.nl www.lhv.nl/dedokter Overname van teksten is toegestaan onder bronvermelding en met toestemming van de redactie.

2 20 #6MBER 1

deDokter

VE NO

inhoud november 2021

LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING

08

Bedreiging of kans?

Nieuwe aanbieders in de huisartsenzorg Arbeidsmarkt Eerst stewardess, straks doktersassistent

06 15 20

Regeldruk zonder nut Het raadsel van de Wet toetreding zorgaanbieders

Vereniging Vernieuwing LHV krijgt vorm met Move-IT

BINNENKIJKEN Genoeg kamers voor verduurzaming in Huisartsenpraktijk Kloosterpad in Dongen

5 VRAGEN

08 16 Nieuwe initiatieven Duurzaam in de huisartsenzorg (ver)bouwen Het huisartsentekort jaagt overal in het land nieuwe initiatieven aan, afkomstig van partijen die vinden dat de huisartsenzorg beter kan: efficiënter, innovatiever en vooral digitaler. Zijn de nieuwkomers een bedreiging of een kans?

Is een groenere praktijk altijd mogelijk? Ja, vinden Sebastiaan Prause van LHV Bouwadvies en architect Marjolein van Dijl. ‘In iedere praktijk kun je wel iets verduurzamen.’

26

‘Datalek melden of niet’

Anne van Houwelingen nam samen met een collega een duopraktijk in Noordwijkerhout over.

MIJN WERK EN IK

32 34

22

MIJN PRAKTIJKSTART

‘Verschil tussen man en vrouw is bij vrijwel alles van belang’

NIEUWS WISSELCOLUMN

Op weg naar nieuwe bekostiging ‘We willen vooral een systeem dat simpeler en beter uitlegbaar wordt.’ LHVadviseur Ad Vermaas vertelt hoe samen met leden wordt nagedacht over een nieuw bekostigingssysteem, bijvoorbeeld tijdens de regiobijeenkomsten.

Huisarts Sofie de Haan

‘N

a de overstromingen in Zuid-Limburg heb ik besloten mij nog actiever in te zetten voor duurzaamheid. Ook huisartsen kunnen iets doen tegen de klimaatverandering. De medische sector veroorzaakt namelijk een flinke CO2-uitstoot. Daarom ben ik heel blij dat De Dokter hier aandacht aan besteedt met het artikel ‘Een groenere praktijk’.

Ik wil alle huisartsen oproepen om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Laten we de ecologische voetafdruk van de zorgsector verkleinen en zo min mogelijk schade veroorzaken voor mens en planeet. De klimaatverandering gaat gepaard met weersextremen. Daar worden mensen ziek van. Kijk bijvoorbeeld naar de oversterfte tijdens een hittegolf.

Ik zit in de werkgroep duurzaam-

4

heid van LOVAH, de vereniging van huisartsen in opleiding. Wij organiseren webinars en zetten projecten op om mensen bewust te maken van het belang van duurzaamheid, ook in de huisartsenpraktijk. Je pand verduurzamen is één ding, maar er is veel meer mogelijk. Neem de fiets als je naar je werk gaat of visites doet. Wees zuinig met papier, verminder het verpakkingsmate-

de Dokter 6/2021

FOTO: ROB VAN HOORN

quickscan van...

Margarita Tukker, derdejaars huisarts in opleiding, Hoensbroek (L)

quotes

28 Nieuwe energie bij LHV Huisartsendag Zo’n 500 huisartsen wierpen op locatie en thuis achter het scherm een blik op de toekomst tijdens de LHV Huisartsendag. Wat namen de bezoekers mee voor de dag van morgen?

‘Reken maar dat je bij ons openingsfeest geen ballonnen zult zien’ Huisarts Patty Grannetia (pagina 18)

‘Hoe hadden we het zonder assistentes moeten redden?’

Huisarts Anne van Houwelinge (pagina 20)

riaal en maak congressen vleesvrij.

Alle stapjes, hoe klein ook, kunnen helpen om de CO2-uitstoot te verlagen.

Wat mij betreft zou er in elk nummer van De Dokter aandacht voor duurzaamheid mogen zijn. Dit onderwerp gaat ons allemaal aan.

Ik hoop dat iedereen het E-book ‘De groene huisartsenpraktijk’ gaat lezen. ¶

‘Bij een vrouwelijke patiënt weet ik eerder wat haar prioriteiten zijn’ Huisarts Doreth Teunissen (pagina 28)

de Dokter 6/2021

5

binnenkijken Huisartsenpraktijk Kloosterpad Dongen TEKST: BERBER BIJM A // FOTOGR AFIE: DIT TA VAN GENT

Genoeg kamers en mogelijkheid voor verduurzaming

H

et werd wat krap en het was een huurpand: dat waren voor de huisartsen van praktijk Kloosterpad in Dongen de redenen om hun oude praktijkpand te verlaten. ‘Soms was een patiënt nog niet weg, of je moest uit je spreekkamer om ruimte te maken voor een collega, zegt Tim Baijens lachend. ‘Bovendien wilden we graag kopen, onder meer omdat je dan werk kunt maken van verduurzaming.’

Baijens en zijn echtgenote zijn de meest recente toetreders tot de maatschap van nu vier huisartsen. Baijens’ vader ontdekte eind 2019 dat het voormalige politiepand van Dongen te koop stond, zo’n honderd meter van de toenmalige praktijk. De koop was snel gesloten, maar toen in februari 2020 verdere plannen werden gesmeed – ‘de cellen zaten nog in het pand’ – brak de coronapandemie uit.

Een maand later overleed Baijens’ vader onverwacht op Curaçao, aan corona. Hij was ondernemer en zou een belangrijke rol gaan spelen bij de verbouwing. ‘Toen heeft alles even stilgelegen’, vertelt Baijens.

Later dat voorjaar zetten ze opnieuw

de schouders eronder. Aan het eind van de zomer kon de verbouwing beginnen, die ruim een halfjaar duurde.

‘Binnen hebben we alles weggehaald, op twee dragende muren na.’ De toegenomen ruimte biedt betere mogelijkheden om aiossen op te leiden.

Een deel van het pand is bovendien verhuurd aan de GGD. Baijens: ‘De samenwerking met de GGD past goed bij onze inzet op preventie. We hopen dat er gaandeweg meer kruisbestuiving ontstaat.’ De focus op preventie is ook vertaald in het interieur, met onder meer zit-sta-bureaus. ‘Voor een wat diepgaander gesprek willen patiënten graag zitten, maar iemand die met bijvoorbeeld een oogprobleem komt, vindt het vaak ook prima om te staan. Veel mensen zijn dat op hun werk al gewend.’

Een bordje in de tuin herinnert nog aan de vader van Baijens. De opening van de praktijk, ruim een jaar na diens overlijden, was enerzijds wel een ‘heftig moment’, vertelt Baijens, ‘maar ook trotsmakend’.¶ Bij huisartsenpraktijk Kloosterpad in Dongen werken 5 huisartsen, 2 aiossen, 2 POH’s (somatiek), 2 POH’s-GGZ, 8 assistentes en 1 receptioniste/gastvrouw.

6

de Dokter 6/2021

Huisarts Tim Baijens

Een grote teamkamer was een belangrijke wens. ‘Gezamenlijke koffie- en lunchpauzes zijn bij ons min of meer verplicht’

(Ver)bouwadvies nodig?

LHV Bouwadvies heeft bijgedragen aan de realisatie van deze huisartsenpraktijk. Wij denken graag met u mee en kunnen u in contact brengen met onafhankelijke, deskundige adviseurs.

Nieuwbouw en verbouw Bij nieuwbouw of verbouw van uw praktijk is het belangrijk dat u en uw team er straks prettig en efficiënt kunnen werken. In de Gouden Regels van LHV Bouwadvies staan de belangrijkste kenmerken van een goed ontworpen huisartsenpraktijk. U kunt ze downloaden op www.lhv.nl/bouwadvies

De kleuren van de praktijk zijn afgeleid van vier moodboards die de praktijkhouders afzonderlijk van elkaar maakten, op verzoek van de interieurarchitecte

De moswand en de ‘klimmende mannetjes’ zijn gevonden en uitgekozen door de assistentes

Het team zit bij goed weer geregeld in de tuin achter de praktijk voor koffie of lunch.

de Dokter 6/2021

7

8

de Dokter 6/2021

NIEUWE INITIATIEVEN IN DE HUISARTSENZORG: BEDREIGING OF KANS? Het huisartsentekort jaagt overal in het land nieuwe initiatieven aan. Initiatieven afkomstig van partijen die vinden dat de huisartsenzorg beter kan: efficiënter, innovatiever en vooral digitaler. Zijn de nieuwkomers een bedreiging of kans voor de huisartsenzorg?

TEKST: CORIEN L AMBREGTSE / ILLUSTR ATIE: A AD GOUDAPPEL

N

ieuwe initiatieven, ze zijn er in allerlei vormen en maten. Sommige bieden alleen een specialistische dienst aan, andere een breder pakket van diensten. Er zijn ook partijen die hele praktijken overnemen of een nulpraktijk starten.

In menig regio leiden de nieuwe initiatieven tot onrust. Bij praktijkhouders, maar ook bij waarnemend huisartsen en huisartsen die op zoek zijn naar een praktijk. De LHV krijgt hierover steeds vaker vragen binnen.

Kunnen we met nieuwe aanbieders samenwerken? Is het een goed idee om me bij een nieuwe aanbieder aan te sluiten? Kan ik mijn praktijk aan een nieuwe aanbieder verkopen? En ook heel vaak: wat vindt de LHV eigenlijk van die nieuwe aanbieders?

◼ KANSEN EN BEDREIGINGEN ‘Wij staan er open in’, zegt LHVbestuurslid Hilly ter Veer. ‘We zien kansen, maar ook bedreigingen. Om met de kansen te beginnen: alle initiatieven die bijdragen aan de oplossing van het huisartsen- en personeelstekort of kunnen helpen om de drempel naar het praktijkhouderschap te

verlagen, zijn welkom. Er zijn bijvoorbeeld partijen die de organisatie en bedrijfsvoering van een praktijk geheel of gedeeltelijk overnemen, zodat de praktijkhouder zich op de zorg voor zijn patiënten kan richten. Dat is voor een bepaalde groep huisartsen echt een uitkomst.’

Maar bedreigingen ziet ze ook. ‘Er zijn nieuwkomers die alleen digitale zorg en zorg op afstand leveren, terwijl lang niet alle patiënten in een praktijk digitaal vaardig zijn. Of ze werken vooral met waarnemers, waardoor patiënten geen vaste huisarts en dus geen continue zorg krijgen. Het is terecht dat daar zorgen over zijn. De

huisartsenzorg wordt er niet beter van en het is de vraag of het huisartsenvak er aantrekkelijker van wordt. Uit het LHV-onderzoek ‘Hoe wil de huisarts dokteren’ van twee jaar geleden blijkt juist dat alle huisartsen het heel belangrijk vinden om een langdurige vertrouwensrelatie op te bouwen met patiënten.’ ◼ NIJPEND TEKORT LHV-beleidsadviseur Erik Dijkstra kijkt als lid van de LHV-werkgroep Huisartsentekort met interesse naar wat er aan nieuwe initiatieven langs komt. ‘Er zijn regio’s met een nijpend tekort aan huisartsen. We horen ge-

LHV loopbaan- en maatschapsadvies Om u als huisarts te adviseren over volgende stappen in uw loopbaan heeft de LHV het Huisartsen Loopbaan Advies Centrum (HALO) opgericht. Hier kunt u in alle fasen van uw carrière terecht voor advies. Binnenkort gaat ook een pilot Duurzame samenwerking van start. In deze pilot krijgen huisartsen hulp bij het vinden van de juiste maat en maatschapsvorm om een praktijk mee te runnen. Om de drempel naar het praktijkhouderschap te verlagen, wordt per situatie en huisarts bekeken welke vorm van contract daar het beste bij past.

Voor meer informatie, kijk op www.lhv.nl en zoek op Pilot maatschap

de Dokter 6/2021

9

Op toer langs nieuwe initiatieven Een LHV-delegatie maakte de afgelopen zomer een kennismakingsrondje langs nieuwe initiatieven, om er een beter beeld van te krijgen. LHV-beleidsadviseur Patricia Brands ontmoette er zes.

‘Het doel van ons kennismakingsrondje was om te zien welke initiatieven er zijn, waar ze zitten, wat hun aanpak is, op wie ze zich richten en hoe de samenwerking met andere huisartsenpraktijken verloopt. Ook wilden we weten hoe nieuwe initiatieven omgaan met de kernwaarden van het huisartsenvak. Zetten ze zich in om persoonsgerichte, medisch-generalistische, continue en gezamenlijke zorg te bieden?

We spraken met zes nieuwe aanbieders. Deels online en deels op locatie. Het werd meteen duidelijk dat de nieuwkomers onderling enorm verschillen. Er zijn twee uitersten. Aan de ene kant heb je de commercieel gedreven initiatieven die puur voor de winst gaan. Ze richten zich met name op jonge mensen die in principe maar weinig zorg behoeven en digitaal te bedienen zijn. Je hoeft hiervoor verhoudingsgewijs maar weinig fte’s huisartsen in te zetten. Die huisartsen hoeven bovendien niet eens live in de regio aanwezig te zijn. Het inschrijftarief voor deze categorie patiënten is dus makkelijk verdiend. Daartegenover staan initiatieven die vanuit een maatschappelijk motief willen bijdragen aan de oplossingen voor het huisartsen- en personeelstekort in de zorg, en daarom enkel een dienst of product leveren om huisartspraktijken werk uit handen te nemen.

Daartussenin zitten alle mogelijke variaties. Er zijn initiatieven bij die hele praktijken overnemen, inclusief de naamvoering, er zijn ook initiatieven bij die de naam van de praktijkhouder handhaven en zelf achter de schermen blijven. Een deel van de initiatieven heeft mensen in loondienst, een deel werkt juist met praktijkhouders, als een soort van franchisenemers. Het ene initiatief richt zich op digitale producten en dienstverlening, het andere op administratieve, personele of financiële dienstverlening.

De ene huisarts zal blij zijn met het ene initiatief, de andere huisarts met het andere. De LHV heeft een afwegingsinstrument gemaakt dat je als huisarts kunt gebruiken om te zien of een nieuw initiatief past bij de manier waarop jij wil dokteren. Zo kun je zelf tot de beslissing komen om je wel of niet bij een initiatief aan te sluiten of je praktijk wel of niet aan een nieuwe partij over te doen.

Het mooie van de nieuwe initiatieven is dat ze licht werpen op zaken die beter kunnen in de huisartsenzorg. Soms zijn dat zaken die de regionale huisartsenorganisaties kunnen oppakken, soms zijn hier partijen van buiten voor nodig met frisse ideeën. De LHV staat open alle initiatieven die het voor huisartsen makkelijker maken om de stap te maken naar een eigen praktijk of om zich voor langere tijd te verbinden aan een praktijk en patiëntenpopulatie.’

10

de Dokter 6/2021

regeld verhalen van praktijkhouders die al tijden naar een opvolger zoeken, maar niemand kunnen vinden.

Hiervoor zijn dringend oplossingen nodig.’

Hij vindt het positief dat er van alle kanten over oplossingen wordt nagedacht. ‘In de ene regio zien we dat de huisartsenorganisatie in actie komt.

Zo’n organisatie neemt praktijken zonder opvolger tijdelijk over en zorgt er zo nodig voor dat een praktijk op orde wordt gebracht en gemoderniseerd. Want ‘achterstallig onderhoud’ blijkt een belangrijke reden waarom een praktijk niet wordt overgenomen.

In andere regio’s zien we initiatieven opkomen van partijen die kansen zien om de huisartsenzorg te vernieuwen, vooral met behulp van digitale innovaties. De ene partij zoekt daar een praktijkhouder bij, de andere werkt vooral met waarnemers of huisartsen in loondienst. Maar soms zijn die alleen op afstand beschikbaar.’ ◼ KERNWAARDEN Het is niet aan de LHV om nieuwe initiatieven aan of af te raden, zegt Ter Veer. ‘Dat mag niet volgens de Mededingingswet. Omdat we wel veel vragen krijgen van leden die willen weten wat ze met een initiatief aan moeten, hebben we een afwegingsinstrument gemaakt (zie kader Afwegingsinstrument initiatieven).

De kernvraag waar het in dit afwegingsinstrument om draait is: doet het nieuwe initiatief recht aan de kernwaarden van het huisartsenvak?

Levert de nieuwe aanbieder persoonsgerichte, medisch-generalistische, continue en gezamenlijke zorg? Aan de hand van de antwoorden kan iedere huisarts zelf tot een afgewogen oordeel over een initiatief komen.’

Elk initiatief is anders. Daarom is het belangrijk om elk initiatief op zijn merites te beoordelen, voegt Dijkstra toe. ‘Het afwegingsinstrument helpt om te toetsen of een initiatief voldoet aan de uitgangspunten die de huisartsen gezamenlijk hebben vastgesteld.

Een huisartsenpraktijk die alleen op afstand zorg levert, via een app en beeldbellen, houdt zich niet aan de kernwaarden. En dat geldt ook voor een aanbieder die geen continuïteit in zorg biedt. We zien juist bij nieuwe initiatieven een groot verloop in medewerkers. Daar kun je op zichzelf al vraagtekens bij zetten.’ ◼ BESCHERMENDE FACTOREN De huisartsenzorg in Nederland is iets om te koesteren, zegt Ter Veer.

‘Gelukkig zijn er factoren die de

huisartsenzorg beschermen tegen louter commerciële initiatieven, zoals de inschrijving op naam. De zorgverzekeraar betaalt een inschrijfvergoeding voor patiënten die op naam zijn ingeschreven bij een huisarts. Die huisarts is persoonlijk verantwoordelijk voor de zorg voor die patiënten.

Een beschermende factor is ook dat de tarieven in de huisartsenzorg grotendeels door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) worden vastgesteld.

Daardoor kan niemand met prijzen gaan stunten.’

Maar uiteindelijk zijn het volgens haar de huisartsen zelf die de kwaliteit van de huisartsenzorg in Nederland moeten beschermen. ‘Verkoop je je praktijk aan de hoogste bieder of aan iemand die jouw patiënten de beste zorg geeft? Wil je werken voor een partij die het niet zo nauw neemt met de kernwaarden van de huisartsenzorg? Mijn oproep aan huisartsen ‘Op onze oproep is: laten we het samen mogelijk maken om aan de huisartsen goede huisartsenzorg

kwam een ongelooflijke respons’

Daphne Tabak, LHV-kringvoorzitter:

Ervaringen met Quin Dokters in Amsterdam Een nieuw initiatief is niet altijd succesvol.

De afgelopen zomer kwam Quin Dokters in Amsterdam in de problemen. Dat raakte niet alleen de 13.500 patiënten, maar ook de andere huisartsenpraktijken in Amsterdam, vertelt Daphne Tabak, voorzitter LHV-huisartsenkring Amsterdam-Almere.

‘B

egin juli hoorden we dat Quin Dokters de zorg voor 13.500 patiënten in Amsterdam niet langer kon garanderen. Als crisisteam huisartsenzorg zijn we meteen bij elkaar gekomen om te kijken wat er moest gebeuren. Sinds Covid zijn we het gewend om snel te schakelen. Naast vertegenwoordigers van de hagro’s en de huisartsenpost waren er ook vertegenwoordigers van Quin Dokters en zorgverzekeraar Zilveren Kruis bij het overleg aanwezig.

Het werd duidelijk dat Quin in de problemen was gekomen doordat er te weinig huisartsen beschikbaar waren. Hun vaste waarnemers waren ziek of met vakantie. Door geruchten over de hoge werkdruk bij Quin haakten steeds meer waarnemers af. We hoorden van collega-huisartsen dat ze telefoontjes kregen van Quin-patiënten die soms al 2 maanden geen afspraak konden maken en graag naar een andere huisarts wilden overstappen.’

OPROEP AAN HUISARTSEN ‘Het laatste wat wij wilden, is dat patiënten de

dupe zouden worden van de problemen bij Quin. Daarom hebben we als crisisteam alle huisartsenpraktijken in Amsterdam gevraagd om per direct twintig tot vijftig patiënten van Quin over te nemen. Daarbij hadden we aan Quin twee voorwaarden gesteld. De eerste was dat patiënten per postcodegebied zouden worden overdragen. Daarmee wilden we voorkomen dat Quin alleen de patiënten met een intensieve zorgvraag zou overdragen en de ‘makkelijke’ patiënten zelf zou houden. De tweede was dat Quin de betaalde inschrijfgelden voor het derde kwartaal aan de betrokken praktijken zou overmaken. Het was immers nog maar net juli.

Op onze oproep aan de huisartsen kwam een ongelooflijke respons. Binnen 24 uur waren 7500 Quin-patiënten bij andere praktijken ondergebracht, en dat terwijl veel praktijken zelf al heel vol zitten. Niemand wilde de patiënten in de kou laten staan. Quin zelf hield nog 6000 patiënten over.’

‘We hadden daarnaast ook een oproep gedaan aan waarnemers in Amsterdam of zij bereid waren een praktijk van Quin over te nemen. We kregen van alle kanten enthousiaste reacties. Helaas krabbelde Quin op dat punt terug. Ze wilden samen met een nieuwe partner toch zelf doorgaan met enkele praktijken. Dat was een teleurstelling voor de waarnemers die hadden gereageerd. In onze regio is het lastig om een praktijk over

de Dokter 6/2021

11

te nemen, alleen al vanwege de huisvestingsproblemen. Nieuwe, commerciële initiatieven drijven de prijs van praktijken alleen maar op.

Het wordt dus nog moeilijker om een praktijk in deze regio over te nemen.’

GELEERDE LESSEN ‘We hebben uit dit incident zeker lessen getrokken. Het innovatieve van Quin Dokters is dat ze inzetten op digitale hulpmiddelen, zoals een app en videoconsulten. Het idee erachter is dat er met minder huisartsen en minder ondersteunend personeel meer patiënten geholpen kunnen worden. De meeste huisartsen zijn nogal conservatief ingesteld, maar inmiddels beseft iedereen dat digitale middelen helpen om de zorg en de organisatie van de praktijk te verbeteren. In Covid-tijd hebben we op het gebied van digitalisering al een slag gemaakt, maar er kan nog veel meer.

Tegelijkertijd hebben we ook geleerd hoe belangrijk de continuïteit van zorg is. De zware inzet op digitalisering maakte Quin extra kwetsbaar voor personeelsproblemen.

Een normpraktijk telt 2100 patiënten per fte huisarts, Quin zat op 3000 patiënten per fte huisarts. Met steeds wisselende, losse waarnemers kun je een praktijk niet runnen.

Elke huisartsenpraktijk heeft een paar vaste huisartsen nodig die zich aan de populatie verbinden en daarmee de continuïteit van zorg garanderen.’

advertentie

Uw patiënten makkelijk informeren?

Gebruik een wachtkamerscherm

Juridisch advies met hart voor de huisarts maatschappen | praktijkoverdrachten | samenwerking | zorgverzekeraars | overeenkomsten

€1,-

per dag

RS

JU ST

EE

IJNSZORG

RI

Waarom een wachtkamerscherm van IDS Nederland

L TE

Hulp bij het opzetten en managen van uw praktijkinformatie Actuele en relevante gezondheidsinformatie via gevestigde partners

RENKEMA

Een all-in-prijs zonder verborgen kosten: Scherm + Installatie + Software + Service Altijd up-to-date met seizoensgerelateerde gezondheidsinformatie

Kijk voor de mogelijkheden op www.idsmedia.nl/dedokter

www.eerstelijnszorgjurist.nl

‘Doordat veel vragen via de app worden afgehandeld, neemt de druk op de spreekuren af’

Stijn de Ruijter, oprichter doccs:

Huisartsenzorg kan slimmer Doccs is een nieuw huisartsen-initiatief in Utrecht en Amsterdam. Huisarts Stijn de Ruijter, een van de initiatiefnemers, wil het werk voor huisartsen leuker maken door slimmer gebruik te maken van nieuwe technologie.

‘E

ven vooraf’, zegt Stijn de Ruijter, ‘wij zijn normale huisartsen. Het enige verschil met andere huisartsen is dat wij daar digitale innovaties bij inzetten. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat de zorg slimmer kan.’

Doccs is met twee nul-praktijken begonnen: in Amsterdam Slotervaart en Utrecht. De praktijken tellen nu in totaal 2200 patiënten.

Er werken elf medewerkers, waaronder vier huisartsen. De derde praktijk gaat in januari van start.

De Ruijter heeft doccs samen met twee bedrijfskundigen opgericht. ‘Mijn compagnons kijken met een andere blik naar de praktijkvoering dan huisartsen gewend zijn.

Dat kan enorm helpen. Een van de werkprocessen die volgens ons veel beter kan, is de communicatie tussen patiënt en praktijk. In veel praktijken veroorzaken telefoontjes de grootste werkdruk. Daarom hebben wij een app ontwikkeld, waarmee de patiënt direct met de arts kan chatten, dus zonder tussen-

komst van een assistent. De winst ervan is dat de doktersassistente veel minder telefoontjes krijgt, dat de patiënt op elk moment een vraag in de app kan stellen en dat de huisarts de vraag kan beantwoorden op een moment dat hem past. De arts beoordeelt dus zelf of de patiënt gezien moet worden en of dat live of online kan.’

VERTROUWENSBAND Aan de kernwaarden van het huisartsenvak wordt door doccs niet getornd. De Ruijter: ‘Wij bieden persoonsgerichte, continue, medisch-generalistische zorg. Onze patiënten hebben in principe een vaste huisarts en ook een vaste vervanger. Communicatie via de app gaat namelijk pas werken als er een echte vertrouwensband is tussen arts en patiënt.’

De doccs-praktijken in Utrecht en Amsterdam werken al met de app. ‘We doen in principe drie consulten per uur. De tijd die er overblijft, gebruiken we om appjes te beantwoorden.

Vaak is een verwijzing naar Thuisarts.nl al voldoende. Doordat veel vragen via de app worden afgehandeld, neemt de druk op de spreekuren af.’

Aan de basisversie van de app worden de komende tijd steeds meer functies toegevoegd.

‘Ons doel is dat de patiënt uiteindelijk alle

Afwegingsinstrument De LHV publiceert in november 2021 een afwegingsinstrument ter beoordeling van nieuwe initiatieven in de huisartsenzorg. Het instrument helpt je als huisarts om te bepalen of een nieuw initiatief bij je past en of de manier waarop de nieuwkomer zorg levert, past bij de manier waarop huisartsen zorg willen leveren, dus volgens de kernwaarden huisartsenzorg.

Het instrument is voor verschillende situaties bruikbaar. Bijvoorbeeld als je als huisarts overweegt bij of met zo’n partij te gaan werken of als je overweegt je praktijk aan zo’n partij over te dragen. En ook als je je afvraagt hoe je je tot een nieuw initiatief in je regio moet verhouden. Aan de hand van een aantal vragen bepaal je zelf je standpunt over een aanpak of initiatief.

Het instrument is te vinden op www.lhv.nl, door te zoeken op ‘Afwegingsinstrument’.

benodigde informatie in de app kan vinden en zelf ook informatie, zoals meetresultaten, aan de praktijk kan doorgeven. Een soort persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) dus, gekoppeld aan de huisartsenpraktijk.’

GROEIAMBITIE Doccs heeft de ambitie om te groeien, ook om de innovatie-ontwikkeling te kunnen bekostigen. ‘Wij zoeken huisartsen die het leuk vinden om innovatiever te werken. Starters, maar ook praktijkhouders die tegen hun grenzen aanlopen. En we gaan graag in gesprek met huisartsen die een opvolger zoeken.’

Door het huisartsenvak leuker te maken, denkt doccs meteen ook het groeiend tekort aan huisartsen en ondersteunend personeel tegen te gaan. ‘Door inzet van slimme technologie kunnen praktijken met minder ondersteuning en waarschijnlijk ook minder huisartsen toe.’ Daarnaast willen we het makkelijker maken voor waarnemers die best een praktijk willen overnemen, maar opzien tegen alle rompslomp. ‘Wij introduceren een nieuw type huisarts: de ondernemer-huisarts. Onze huisartsen zijn in loondienst, maar wie wil kan mede-aandeelhouder worden en meedenken over innovaties in de huisartsenzorg.’

te blijven bieden aan elke patiënt in Nederland. Wij zijn er samen verantwoordelijk voor welke partijen er in de markt kunnen toetreden.’

VERSCHILLENDE OPLOSSINGEN ◼

Het huisartsentekort in Nederland vraagt verschillende oplossingen tegelijk, concluderen Ter Veer en Dijkstra. ‘De meest voor de hand liggende oplossing is het opleiden van meer huisartsen en meer ondersteunend personeel. Maar daarmee los je nog niet alle problemen op, want dat personeel moet je ook kunnen huisvesten. Er is dus ook meer betaalbaar, maatschappelijk vastgoed nodig. Daar ligt voor gemeenten een belangrijke

de Dokter 6/2021

13

taak. Daarnaast is het belangrijk om de huidige praktijkhouders en potentiële starters beter te ondersteunen, zowel op financieel, administratief als ICT-gebied. Dat verlaagt de drempel naar het praktijkhouderschap en zorgt ervoor dat huisartsen meer tijd overhouden voor patiëntenzorg. Om deze oplossingen gelijktijdig in te zetten, hebben we alle hulp nodig: van de huisartsen zelf, van regionale huisartsenorganisaties en van nieuwkomers met innovatieve ideeën. Maar laten we de kernwaarden en kerntaken van de huisartsenzorg daarbij fier overeind houden.’ ¶

advertentie

Het HIS van de toekomst Als huisarts wil je de beste zorg bieden. Het huisartsinformatiesysteem is daarbij onmisbaar. Omnihis Scipio wordt ervaren als het meest gebruiksvriendelijke HIS van Nederland. Om deze voorsprong te behouden, hebben we onze visie, kernwaarden en huisstijl vernieuwd. Ook zijn we samen met onze huisartsen gestart met het ontwikkelen van het HIS van de toekomst. Het verwerken, bekijken en delen van patiëntgegevens wordt makkelijker, efficiënter en veiliger dan ooit.

Iedereen profiteert We hebben nu twee ontwikkelteams in huis: Eén voor Omnihis Scipio en één voor het HIS van de toekomst. De doorontwikkeling en het onderhoud van beide producten loopt synchroon. Door de extra slagkracht en onderlinge samenwerking profiteert iedereen van de nieuwe ontwikkelingen.

Samen maken we eerstelijnszorg beter Al meer dan 30 jaar ontwikkelen we samen met onze community van huisartsen en een team van deskundigen software voor huisartsenpraktijken en zorgcentra. Onze ambitie is om samen de eerstelijnszorg naar een nóg hoger niveau te tillen. Het HIS van de toekomst vormt het digitale landschap om die ambitie waar te maken.

Waarom een nieuwe visie?

De nieuwe visie en identiteit past goed in de huidige tijdsgeest: overal en altijd veilig kunnen werken.

Dat geldt ook voor huisartsen. Alleen het allerbeste digitale gereedschap is goed genoeg. Onze kernwaarden gebruiksvriendelijk, regionaal sterk, digitaal veilig en vooruitstrevend dragen daaraan bij. Meer informatie over onze nieuwe huisstijl en kernwaarden is te vinden op www.omnihis.nl.

VAN DER SCHOOT

ARCHITECTEN

bv BNA SCHIJNDEL

ONTWERP • A RCHI T EC T U U R INTERIEUR • DIRECTIEVOERING BOUWMANAGEMENT • HAALBAARHEID W W W. VA N D E R S C H O O TA R C H I T E C T E N . N L

5 5 vragen

Datalek in de huisartsenpraktijk

Bij een datalek in de huisartsenpraktijk is het belangrijk dat u snel in actie komt. Maar hoe weet u of u te maken hebt met een datalek? En welke acties moet u ondernemen als inderdaad het geval is?

TEKST: LHV

1

Hoe herken ik een datalek?

Een datalek is inbreuk op de beveiliging. U herkent een datalek aan een verandering in gegevens. Bijvoorbeeld als gegevens zijn vernietigd, verloren zijn gegaan of als iemand ongeoorloofde toegang tot gegevens heeft gekregen. Dit kan ook per ongeluk gebeurd zijn. Denk bijvoorbeeld aan het kwijtraken van een USB-stick waar persoonsgegevens op staan of wanneer u een mail verstuurt aan CC in plaats van BCC. In 2019 was de meest gemelde oorzaak van een datalek het versturen van persoonsgegevens aan de verkeerde ontvanger (63%).

2

Moet ik een datalek melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens?

U hoeft niet ieder datalek te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). U maakt zelf een inschatting van het potentiële risico, en de impact daarvan. U kunt zich een paar vragen stellen bij het beoordelen van het risico, bijvoorbeeld: hoeveel gegevens zijn gelekt? Hoe gevoelig zijn de gegevens?

Wat is er precies gebeurd met de

gegevens? Hoe ernstig zijn de gevolgen voor de betrokkenen?

3

Wat doet de LHV?

Op de LHV-website vindt u de handleiding Datalek in de huisartsenpraktijk. Hier leest u alles over hoe u een datalek herkent, meldt en vastlegt. Op de website kunt u ook een voorbeeld van een datalekkenregister downloaden. De LHV Academie biedt een cursus informatiebeveiliging aan, waarin u leert hoe u uw informatiebeleid kunt verbeteren en concrete handvatten voor de praktijk krijgt. ¶

Meld ik een datalek aan de betrokken personen?

Als het datalek een potentieel hoog risico inhoudt voor de betrokkenen, moet u deze personen informeren. Een hoog risico wil zeggen dat het datalek kan leiden tot schade voor de persoon in kwestie, zoals identiteitsfraude en reputatieschade. Als er medische gegevens zijn gelekt, kunt u ervan uitgaan dat er sprake is van schade en moet u het lek zo snel mogelijk aan de betrokken personen melden.

4

5

Vraagt u zich af of u te maken heeft met een datalek? Weet u niet zeker of u dit moet melden aan de AP en/ of de betrokkenen? Onze juristen helpen u graag verder. Mail naar jz@ lhv.nl of bel 085 – 04 80 076 (8.30 – 17.00 uur). Het webdossier vindt u op www.lhv.nl/datalek.

Hoe leg ik een datalek vast in mijn datalekkenregister?

U moet elk datalek vastleggen in uw datalekkenregister, ook als u het lek niet gemeld heeft aan de AP. In het register noteert u de aard van het lek, de gevolgen ervan en de maatregelen die u heeft getroffen om het te corrigeren. Op de website van de LHV vindt u een voorbeeld van een datalekkenregister dat u kunt downloaden en direct zelf kunt gebruiken.

de Dokter 6/2021

15

Swanehilde Kooij, jurist bij de LHV

Een groenere praktijk is altijd mogelijk Steeds meer huisartsen willen ‘iets’ doen met verduurzaming. Maar wat zijn de mogelijkheden en welk prijskaartje hangt daaraan? Het antwoord op die vraag verschilt per situatie, vertellen Sebastiaan Prause, coördinator van LHV Bouwadvies en architect Marjolein van Dijl. ‘In iedere praktijk kun je wel íets verduurzamen.’

TEKST: BERBER BIJM A FOTO: MIR JAM VAN DER LINDEN

16

de Dokter 6/2021

W

einig huisartsen zullen het belang van verduurzaming ontkennen. Maar waaróm je in je eigen praktijk wilt verduurzamen, kan verschillen. ‘Moet je of wil je, of allebei? Die vraag stel ik vaak als eerste als huisartsen mij bellen voor advies over verduurzaming’, vertelt Sebastiaan Prause, coördinator van LHV Bouwadvies. ‘Het antwoord op die vraag kan namelijk verschil maken voor de maatregelen die je het beste kunt nemen.

Soms móet je verduurzamen, bijvoorbeeld als je bij de bank een hypotheek wilt afsluiten voor een ander praktijkpand. Het energielabel is dan medebepalend voor de financiële haalbaarheid.’

‘In 2023 moet elk kantoorgebouw energielabel C of hoger hebben. Verwacht wordt dat dat op termijn ook gaat gelden voor zorggebouwen’, vult Marjolein van Dijl aan. Zij is een van de architecten uit het expertisenetwerk van LHV Bouwadvies (zie kader ‘LHV Bouwadvies helpt u op weg’). ‘Banken kunnen daarop vooruitlopen door niet zomaar een lening te verstrekken voor een praktijkpand met label G, zonder verduurzamingsplannen.’

Veel vaker zien Prause en Van Dijl echter dat huisartsen wíllen verduurzamen.

Prause: ‘Het leeft meer en meer. Er is vrijwel geen huisarts die er níet over nadenkt. Begin oktober hadden we op de LHV Huisartsendag nog een sessie over verduurzaming voor een volle zaal met huisartsen die energiebesparende maatregelen willen nemen.’ Van Dijl: ‘Daar kunnen heel verschillende redenen voor zijn. De een wil kosten besparen, de ander doet het voor het milieu of voor toekomstige generaties. Een gezonde leefomgeving en een gezonde toekomst voor onze kinderen is een thema dat heel goed past bij het werk van huisartsen.’

Het is goed om tijdig na te denken over verduurzaming, zegt Van Dijl, want in sommige gebouwen vergt dat ingrijpende maatregelen. ‘Als je wilt verduurzamen door bijvoorbeeld de gevel aan de binnenzijde te isoleren, dan moet je meestal tijdelijk uit je pand. Dat houdt nogal wat in. Daar wil je je echt niet door laten verrassen.’

◼ VERBOUW OF NIEUWBOUW De keuze tussen verbouw of nieuwbouw is in theorie een interessante, maar in de praktijk doet die keus zich nauwelijks voor, zegt Prause. ‘Huisartsen zijn in deze tijd al blij als ze een geschikt pand hebben. De luxe om te kiezen tussen nieuwbouw of verduurzaming van het bestaande pand, is er bijna nooit. Een energieneutraal nieuw pand met een ideale indeling neerzetten is natuurlijk fantastisch, maar het belangrijkste is dat de zorg in de wijk blijft.’

Als er al keuze is, is verbouw eigenlijk altijd duurzamer, stelt Van Dijl. ‘Alles wat je kunt behouden, is een duurzamer keuze, al is het maar de schil van het huidige gebouw. Voor nieuwbouw moeten materialen worden gemaakt en aangevoerd, vaak vanuit de hele wereld.

Dat komt qua CO2-voetafdruk eigenlijk altijd hoger uit.’

Voor nieuwbouw in de gezondheidszorg is energieneutraal nog niet de wettelijke norm. ‘BENG, Bijna Energie-Neutrale Gebouwen, zijn op dit moment de norm’, legt Van Dijl uit. ‘Natuurlijk kun je verder gaan en écht energieneutraal bouwen. Dat kost in de voorbereiding extra tijd, maar niet meer zóveel als een aantal jaren geleden, omdat er steeds meer duurzame keuzes voorhanden zijn.

Een andere superduurzame keuze is bouwen met tweedehands bouwmaterialen, maar dat kost heel veel zoektijd. Voor renovatie van bestaande gebouwen is dat doorgaans geen optie, simpelweg omdat de bestaande maten van het gebouw en het tweedehands materiaal niet bij elkaar passen.’

Alles is mogelijk, stelt Van Dijl, ook een monumentaal pand energieneutraal maken. ‘Energieneutraal bouwen of verbouwen kán, maar de kosten zijn vaak niet in verhouding. De vierkantemeterprijs gaat te veel uit de pas lopen met de opbrengst van de praktijk. Dáár loopt het op stuk – niet op de ambitie.’

Een project als in de Amsterdamse Dufayschool is juist daarom zo mooi, vindt ze (zie kader ‘We krijgen een prachtig pand met een gezonde uitstraling’). ‘De gemeente neemt hier de kosten voor een ingrijpende duurzame renovatie

de Dokter 6/2021

17

Niet (ver)bouwen?

Zo wordt u toch duurzamer

K

unt u of wilt u het praktijkpand niet verduurzamen, maar tóch een bijdrage leveren aan het milieu? Dat kan zeker. U kunt bijvoorbeeld overstappen op groene stroom, het aan- en uitslaan van de verwarmingsinstallatie optimaal inregelen of een zogeheten doorstroombegrenzing op kranen zetten. Dat laatste vraagt een investering van nog geen 7 euro per kraan en levert een waterbesparing op van zo’n 30 tot 50 procent, naast een energiebesparing van 25 procent. Daarnaast kunt u afval (beter) scheiden, overstappen op led-verlichting en milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen of een (bijna) papiervrije organisatie worden. En misschien kunt u met uw apotheker overleggen over het verminderen van papier en verpakkingsmateriaal.

Ook als u geen eigen praktijk heeft, kunt u duurzame stappen zetten. Uw medicatiebeleid biedt bijvoorbeeld mogelijkheden om te vergroenen. Wist u dat poederinhalatie voor astma- en COPD-patiënten de meest duurzame keuze is? Daarnaast kan uw vervoer wellicht duurzamer, met een elektrische auto of – nog beter – fiets. Een ‘gewone’ fiets is uiteraard het meest duurzaam, maar bij harde wind of haast kan de verleiding groot zijn om dan toch de auto te nemen. Een elektrische fiets kan een mooi compromis zijn.

PRAKTISCHE TIPS EN STAPPENPLAN In het e-boek De groene huisartsenpraktijk, dat de LHV onlangs heeft uitgebracht met NHG en Stimular, vindt u nog meer tips en adviezen over hoe u uw praktijkpand, de praktijkinrichting, uw praktijkvoering en uw consulten kunt vergroenen. Het e-boek biedt ook een stappenplan om heel concreet met die verduurzaming aan de slag te gaan en verwijst naar diverse hulpmiddelen die daarvoor op de markt zijn. Een daarvan is de ‘Milieubarometer’, waarmee u kunt meten hoe uw CO2-voetafdruk zich ontwikkelt. Het e-boek geeft zowel informatie over (hele) kleine maatregelen die u kunt nemen, als over grondige ingrepen om te verduurzamen.

U vindt het e-boek door de titel in te typen in de zoekbalk op lhv.nl.

‘ Het is mooi als we zoveel mogelijk van elkaars ervaringen kunnen profiteren’ voor haar rekening, inclusief eventuele tegenvallers. Voor de huisartsen zelf zou dat niet te doen zijn.’ ◼ WAAR TE BEGINNEN? Er zijn legio verduurzamingsmogelijkheden met elk een eigen kostenplaatje en ieder bestaand gebouw heeft zijn beperkingen – waar begin je eigenlijk met energiebesparende maatregelen?

Prause: ‘Als je de waarom-vraag hebt beantwoord, kun je verschillende mogelijkheden verkennen.’ Als coördinator van LHV Bouwadvies adviseert hij daarover regelmatig huisartsen. ‘Dat kan variëren van een algemeen advies tot een steeds praktischer advies over verschillende mogelijkheden voor verduurzaming of een haalbaarheidsonderzoek voor duurzame renovatie. Voor dat laatste breng ik de huisarts in verbinding met een van de acht adviseurs van Bouwadvies. Dat zijn mensen die ervaring hebben met

bouwen en verbouwen voor de eerstelijns zorg en van wie de LHV weet: daar kun je van op aan. Ik hoop dat huisartsen mij altijd bellen met vragen over of ervaringen met verduurzaming, zodat we een plek hebben waar veel informatie samenkomt. We werken aan een plek op HAweb die ook voor die uitwisseling over verduurzaming gebruikt kan worden. Het is natuurlijk mooi als we zoveel mogelijk van elkaars ervaringen kunnen profiteren. Die behoefte zag ik op de LHV Huisartsendag ook heel duidelijk: “Hoe heb jij dat aangepakt?”’

De LHV heeft onlangs samen met het NHG en Stimular het e-boek De groene huisartsenpraktijk uitgebracht (zie kader). Daarin staat onder meer een stappenplan voor verduurzaming. Prause: ‘Belangrijk is dat iemand in de praktijk de trekker is van de verduurzaming, om de motivatie vast te houden. Verduurzaming is eigenlijk altijd een meerjaren-

plan. Je kunt beginnen met de Milieubarometer in de te vullen, waarnaar we in het e-boek verwijzen. Dat geeft een beeld van de CO2-voetafdruk op dit moment.

Daarna kun je het – met het oog op de motivatie – als een soort sport zien om die afdruk met steeds meer maatregelen steeds kleiner te maken.’

Wat mogelijk is, verschilt per gebouw.

Prause: ‘Soms zijn zonnepanelen een quick win, maar niet ieder dak leent zich ervoor én niet overal kan het energienet het aan.’ Ook de isolatiemogelijkheden verschillen per pand. Wie niets aan het pand kan of wil veranderen, kan ook zonder nieuwbouw of verbouw verduurzamen, bijvoorbeeld door over te stappen op een groene energieleverancier (zie kader). ‘Ook in het dagelijks werk kun je duurzame keuzes maken, of je nu praktijkhouder bent of niet. In iedere praktijk kun je wel íets verduurzamen’, concludeert Prause.

‘ We krijgen een prachtig pand met een gezonde uitstraling’

P

atty Grannetia is een van de Amsterdamse huisartsen die medio volgend jaar hun intrek hopen te nemen in het DufayHuis aan de Dufaystraat in AmsterdamZuid. Tot een paar jaar geleden huisvestte het monumentale pand een basisschool.

Omdat het gebouw niet meer aan de eisen voldeed, verhuisde de school en kwam het gebouw leeg te staan. Het stadsdorp Vondeldorp, een buurtinitiatief voor meer saamhorigheid en activiteiten, wilde het gebouw graag een nieuwe betekenis voor de buurt geven.

Patty Grannetia heeft haar huisartsenpraktijk in dezelfde omgeving en wist van de ambitie van het stadsdorp. In de tijd dat daar volop over werd gepraat, zegde de particuliere verhuurder van haar praktijkpand onverwacht de huur op. Een maand later overkwam collega’s even verderop hetzelfde. ‘Vijf huisartsen met samen vier praktijken en achtduizend patiënten

18

de Dokter 6/2021

dreigden op straat te komen staan.’ Een intensieve zoektocht met gemeente, verzekeraar, buurtregisseur en makelaar leverde geen nieuwe huisvesting op. ‘Toen ben ik met het stadsdorp gaan praten’, vertelt Grannetia. Iedereen was enthousiast en de plannen kregen in no time vorm: de vier huisartsenpraktijken zouden samen met onder meer fysiotherapeuten, apotheek en consultatiebureau in het DufayHuis trekken. Het pand krijgt bovendien een echte buurtfunctie met ontmoetingscafé, een buitenterras, een leestafel, een buurtkamer en een moestuin. ‘We hadden het gebouw zo vol.’

Groot geluk voor de huisartsen was dat de gemeente er oren naar had en de kosten voor de verbouwing op zich wilde nemen.

Grannetia: ‘De gemeente wil ruimte voor de eerste lijn waarborgen in een totaal uit de hand lopende vastgoedmarkt. Daarin neemt Amsterdam een bijzonder stand-

◼ KEUZE EN COMFORT Van Dijl pleit ervoor om keuzes te maken die bij je passen. ‘Voor de duurzaamheid is het bijvoorbeeld heel goed om zonneschermen aan de buitenkant van de ramen te hebben die meteen dichtgaan als de zon gaat schijnen. Daarmee houd je de warmte buiten. Maar in het voorjaar vinden mensen het vaak juist heerlijk als de zon weer door de ramen schijnt.

Voor het welbevinden van medewerkers is het over het algemeen beter als ze zélf kunnen kiezen wanneer die schermen naar beneden gaan. Zo is het thuis ook met verduurzaming: de een vindt het een heerlijke sport om kort te douchen, de ander wordt daar chagrijnig van en heeft liever een waterbesparende douchekop.

Het is fijn om die keuze te hebben en niet te hoeven inleveren op comfort. Vroeger zeiden we: “Trek maar een extra trui aan”.

Dat is geen vooruitgang, op die manier moeten we niet willen verduurzamen.’

Een praktijk die met oog voor welbevinden en comfort verduurzaamt, heeft een inspirerende uitstraling, merken zowel Prause als Van Dijl. Prause: ‘Voor de huisarts en het ondersteunend team geeft het een goed gevoel om duurzaam bezig te zijn. Als medewerkers zien wat er in de praktijk gebeurt, gaan ze vaak ook thuis praten over wat er mogelijk is qua verduurzaming. En als je de duurzaamheid echt uitstraalt, bijvoorbeeld met een balie die van pallethout is gemaakt of een gerecyclede eyecatcher, kan dat voor patiënten ook inspirerend zijn, zonder dat je iets opdringt.’ Ook Van Dijl merkt dat verduurzaming van de praktijk vaak een ‘sneeuwbaleffect’ heeft op het bewustzijn van medewerkers en hen ertoe aanzet thuis dingen anders te doen. ‘Veel meer mensen zijn duurzaamheid de afgelopen jaren normaal gaan vinden. En gelukkig maar; verduurzaming hoort ook niet iets bijzonders te zijn.’ ¶

punt in.’ De plannen zijn uitgewerkt samen met een architect uit het netwerk van LHV Bouwadvies. ‘Het moest écht duurzaam, vond de gemeente, met het oog op de toekomst. De bedoeling is natuurlijk dat hier voor heel veel jaren huisartsenzorg wordt gevestigd.’

Een monument verbouwen houdt nogal wat in, merkt Grannetia nu de verbouwing gaande is. ‘De vloer bleek bijvoorbeeld lang niet sterk genoeg. Tijdens een verbouwing in de jaren zeventig is er iets misgegaan, waardoor er nu betonrot in zit. De terrazzovloer gaat eruit én opnieuw erin, want dat moet van Monumentenzorg.

Er komen isolerende voorzetramen die 22 kilo per vierkante meter wegen en daarom extra sterke scharnieren nodig hebben.

Het hele pand wordt gasloos en krijgt lage-temperatuurverwarming. De precieze technische details weet ik niet, maar het is zonder meer een huzarenstuk wat hier wordt geleverd.’

De huurprijs die de huisartsen straks aan de gemeente betalen is ‘net te doen’, zegt Grannetia. De gemeente verwacht de kosten van de verbouwing in zo’n twintig

jaar terug te verdienen door de verhuur.

‘De gemeente kán de huurprijs natuurlijk niet te laag maken, want dat zou verkapte subsidie zijn en niet eerlijk tegenover collega’s. We moeten de vaste meubelinrichting zelf nog aanschaffen, dus het is financieel toch best een aderlating. Daar staat het grote voordeel tegenover dat we nu een betrouwbare verhuurder hebben én een fantastisch pand voor de hele buurt met een prettige sfeer en een gezonde uitstraling.’

Bij de vaste inrichting worden straks zeker ook duurzame keuzes gemaakt. ‘Duurzaamheid is belangrijk, simpelweg voor het milieu. Daar moeten we allemaal onze bijdrage aan leveren. Ik doe mijn visites al 32 jaar op de fiets, we proberen zo weinig mogelijk te verspillen. De LEAN-cursus die we onlangs hebben gedaan, helpt daarbij.

Maar we gaan ook gerust een uurtje zitten om te zorgen dat we zoveel mogelijk verpakkingsmateriaal van de GGD-kits voor kweken kunnen hergebruiken. En reken maar dat je bij ons openingsfeest geen ballonnen zult zien.’

de Dokter 6/2021

19

LHV Bouwadvies helpt u op weg Zonnepanelen of een warmtepomp? Kan ik mijn monumentale pand verduurzamen? Is energieneutrale nieuwbouw voor mij haalbaar? Met deze en al uw andere vragen over verduurzaming kan LHV Bouwadvies u verder helpen. Coördinator Sebastiaan Prause brengt u in contact met een netwerk van deskundige adviseurs met uiteenlopende expertises. Zij hebben allemaal hun sporen verdiend in het (ver) bouwen voor de eerstelijnszorg.

LHV Bouwadvies kan u helpen met onder meer een gratis eerste adviesgesprek (telefonisch) en vervolgens desgewenst met een haalbaarheidsonderzoek, het opstellen van een programma van eisen, een adviesplattegrond, een technische keuring en hulp bij uw huurcontract of intentieverklaring. Uiteraard hoort daarbij ook advies over verduurzamingsmaatregelen die voor uw situatie optimaal zijn. Een overzicht van alle diensten vindt u op lhv.nl, zoek op /Bouwadvies diensten.

mijn praktijkstart Hoe kijken huisartsen terug op de start van hun eigen praktijk? Welke plannen zijn er voor de toekomst? En welk advies hebben zij voor andere starters?

Anne van Houwelingen over haar praktijkstart.

TEKST: CORIEN L AMBREGTSE

‘Laat zien hoe belangrijk de rol van assistentes is’ 20

de Dokter 6/2021

WIE Altijd al een eigen praktijk willen hebben?

‘Ik ben vijf jaar waarnemer geweest en was er wel aan toe. Toen deze kans zich voordeed, heb ik die gegrepen, al was het qua timing enigszins ongelukkig, vlak na de geboorte van ons derde kind. Ik ben heel blij dat ik het heb gedaan. Het grote verschil is dat ik als praktijkhouder mijn eigen patiënten heb. Ik vind het ontzettend leuk om een langdurige relatie met patiënten op te bouwen. Het is nog leuker dan ik dacht. Dit is waarom ik huisarts wilde worden.’

Waarom op deze plek?

‘Ik werkte al een tijd als waarnemer in deze praktijk, samen met Niels, die inmiddels mijn medepraktijkhouder is. Wij vervingen opvolgend twee praktijkhoudende stellen tijdens hun sabbatical, onder wie onze voorgangers. Na terugkomst vroeg het laatste stel ons om de praktijk over te nemen.

De vraag overviel me eerst een beetje, maar toen ik erover nadacht, werd ik enthousiast. De samenwerking met Niels beviel heel goed, ik kende de praktijk, de collega’s in de HOED en het ondersteunende praktijkteam. Ik vond het een fijne plek om te werken. Precies wat ik ooit zelf zou willen. Toen dacht ik: deze kans moet ik niet laten gaan. En Niels dacht dat gelukkig ook.’

Een duopraktijk is net zoiets als een huwelijk…

‘Haha, een beetje wel. Ik zeg ook altijd: Niels en ik zijn gematcht. Wij hebben het geluk gehad dat we een half jaar konden oefenen in de periode waarin we die sabbaticals waarnamen. We hebben dezelfde visie op het huisartsenvak, zitten er op dezelfde manier in en vullen elkaar mooi aan. De ene patiënt zal eerder voor Niels kiezen, de andere patiënt voor mij. Dat is helemaal prima.’

FOTO: MIR JA M VAN DER LINDEN

En ook nog tijd voor je gezin?

‘We hebben als HOED een geweldige samenwerkingsconstructie. De vier praktijken hebben allemaal hun eigen patiënten, samen hebben we één ondersteunend team dat fantastisch werk doet.

En verder hebben we alle taken verdeeld. Ik ben zelf bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de accreditering, een ander voor de huisvesting en nog weer iemand anders voor het personeel. Ik moet er niet aan denken dat ik als solist al die taken zou hebben.

Drie dagen per week doe ik patiëntenzorg, daar-

naast nog de diensten en administratieve en organisatorische taken. De rest van de tijd is voor mijn gezin.

Oh ja, wat ook een voordeel is van de samenwerking in een HOED: we hebben allemaal 7 weken vakantie.

Heerlijk is dat.’

Een praktijk draaien is teamwork.

‘Absoluut. En daarbij gaat het niet alleen om huisartsen, maar ook om het ondersteunend personeel. Alle assistentes en praktijkondersteuners verdienen het om in het zonnetje te worden gezet. Ze nemen ons zoveel werk en zorgen uit handen. In Covid-tijd kregen de assistentes alle patiënten aan de lijn. Hoe hadden we het zonder hen moeten redden?

Het is belangrijk om te laten zien hoe belangrijk de rol van assistentes is en hoe leuk hun vak is, juist nu er een tekort aan ondersteunend personeel dreigt. Hoe meer we laten zien hoe interessant en leuk de huisartsenzorg is, hoe meer mensen ervoor zullen kiezen.

Dat geldt ook voor huisartsen. We kunnen wel klagen over waarnemers die maar geen praktijkhouder willen worden, maar daar win je niemand mee. Wat helpt, is laten zien hoe leuk het is om praktijkhouder te zijn.’

Anne van Houwelingen (38 jaar) nam in januari 2021 samen met collega Niels Ravensbergen de duopraktijk over van Folkert van Oostveen en Stefanie van Saarloos.

WAAR De praktijk is onderdeel van huisartsenpraktijk Celsius in Noordwijkerhout: een HOED bestaande uit vier duo-praktijken, 11.000 patiënten en één ondersteunend team.

THUISFRONT ‘Mijn man heeft net als ik een drukke baan. Onze kinderen zijn 1, 4 en 5 jaar. Dat vraagt thuis ook teamwork. Er blijft niet veel tijd over voor hobby’s, maar voor deze levensfase is dat prima. Het wordt vast wel weer anders.’

Waar staan jullie over tien jaar?

‘Het zal allemaal digitaler gaan, maar ik denk niet dat we het helemaal anders gaan doen. Eerlijk gezegd ben ik niet zo met de toekomst bezig. Praktijkhouder worden was mijn stip op de horizon. Daar ben ik nu net aangekomen. Ik ben druk bezig om deze rol goed in te vullen. Ik ben gepromoveerd op het zoeken naar een proactieve aanpak van complexe problematiek bij kwetsbare ouderen in de huisartsenpraktijk. Daar ga ik mee aan de slag.’

Wat geeft je energie?

‘Het gebeurt geregeld dat een patiënt bij een specialist is geweest en dan bij mij terugkomt om te bespreken wat de specialist heeft gezegd of voorgesteld. Patiënten willen weten wat ik ervan vind, want ik ben ‘hun’ huisarts. Het vertrouwen dat je van patiënten krijgt, dat vind ik heel erg bijzonder. Als waarnemer heb ik dat nooit zo ervaren; toen was ik meer bezig met brandjes te blussen.’

Tips voor startende collega’s?

‘Kijk of een duo- of groepspraktijk wat voor jou is.

Zeker als je een jong gezin hebt. En als je de kans krijgt, probeer de samenwerking dan uit voor je daadwerkelijk aan een duopraktijk begint. Zo’n proefperiode kan ik iedereen aanraden.’ ¶

de Dokter 6/2021

21

JOUW START IN DEZE RUBRIEK? Heb je de afgelopen twee jaar een praktijk overgenomen, maat geworden of ben je zelf een praktijk gestart?

En wil je jouw ervaring delen in De Dokter?

De redactie komt graag met je in contact. Mail naar dedokter@lhv.nl o.v.v. 'mijn praktijkstart'.

LHV-regiotoer 2021 belicht beleid, plannen en ontwikkelingen in de huisartsenzorg

De LHV is weer op regiotoer. Het kán gelukkig weer. Tijd voor ontmoetingen en een toelichting op nieuwe LHV-plannen en ontwikkelingen in de zorg. En natuurlijk ook: aandacht voor de bekostiging van de huisartsenzorg. Welke veranderingen staan er de komende jaren op stapel?

Iedereen ‘E wil naar een simpeler bekostiging

TEKST: CORIEN L AMBREGTSE / FOTOGR AFIE: DAVID JAGERSM A

r komen veranderingen aan, maar nog niet volgend jaar.’ Ad Vermaas is senior beleidsmedewerker financiën en een van de vaste presentatoren van de LHV-regiobijeenkomsten.

‘We zitten midden in de evaluatie van het huidige 3-segmentenmodel: basiszorg, ketenzorg en innovatie. Dit systeem is in 2015 ingevoerd en dat was voor de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aanleiding voor de evaluatie.

Het is een heel traject waar we vorig jaar mee zijn begonnen. We zitten als LHV aan tafel met de NZa, VWS, zorgverzekeraars, Patiëntenfederatie Nederland, InEen en VPHuisartsen, en hebben flinke discussies over wat er beter kan.’

22

de Dokter 6/2021

◼ WAT ZOU DE LHV ANDERS WILLEN? ‘Wij willen vooral dat het systeem simpeler en beter uitlegbaar wordt.

Het 3-segmentenmodel roept heel veel vragen op. Al geven we doorlopend cursussen en leggen we de regels in de LHV-declareerwijzer zo goed mogelijk uit, we blijven er veel vragen over krijgen. De bekostiging is te ingewikkeld geworden. Er komt telkens maar weer iets bij.

Wij zijn natuurlijk niet de enigen die hier last van hebben. Eigenlijk willen alle partijen dat de bekostiging eenvoudiger wordt, maar hoe? Moet het segmentenmodel op de kop? Komt er meer of juist minder zorg in het segment basiszorg? Gaan we naar hogere inschrijftarieven en minder declara-

ties of juist andersom? Daarover verschillen de meningen. Niet alleen tussen de betrokken partijen aan de tafel, maar ook tussen huisartsen. Daarom bespreken wij dit onderwerp tijdens de regiobijeenkomsten en houden we ook geregeld ledenpeilingen om een idee te krijgen van de richting die we uit moeten.’ ◼ WAAR GAAT DE DISCUSSIE HEEN? ‘De discussie is heel breed; van de hoofdlijnen tot het kleinste detail van de tariefberekeningen. Je kunt al die onderwerpen onderverdelen in drie niveaus. Vergelijk het met Google Maps. Als je helemaal uitzoomt, zie je de werelddelen. Als je inzoomt op een werelddeel, zie je de verschillende landen. Zoom je nog verder in, dan zie je hoe het land is opgebouwd. Voor de bekostigingsdiscussie geldt hetzelfde.

Uitgezoomd zie je de ‘werelddelen’ van het segmentenmodel. Zoom je in, dan zie je de diverse betalingswijzen binnen een segment. Nog verder ingezoomd kom je bij de beschrijving en onderbouwing van tarieven.

De discussie aan tafel gaat niet alleen over het hoe, oftewel de manier van bekostigen, maar ook over de vraag die daaraan voorafgaat: wat wil je bekostigen? Wat is het basisaanbod van de huisartsenzorg, hoe willen we die zorg leveren en wat heb je daarvoor nodig aan mensen, middelen en ondersteuning? Die vragen moeten eerst worden beantwoord. Als dat duidelijk is, volgt de bekostiging.’

WAT ZIJN DE CENTRALE VRAGEN? ◼

‘De eerste vraag is: welke zorg zit in welk segment? De basiszorg bijvoorbeeld, is nu verdeeld over alle segmenten. Houden we dat zo of brengen we meer zorg onder in segment 1, het segment voor basiszorg? Houden we de ketenzorg in het tweede segment, met de zorggroep als hoofdaannemer? En wat doen we met segment 3? Daar vallen nu wel 350 tarieven onder, waaronder de POH-somatiek en de praktijkmanager. Veel van de onderdelen in segment 3 zijn al zo ingeburgerd dat je ze ook in segment 1 zou kunnen onderbrengen. Maar

de Dokter 6/2021

‘ We willen dat een aantal urgente knelpunten, zoals huisvestingskosten, eerder wordt opgelost’

willen we dat?

Voor alle zorg in segment 1 legt de NZa de beschrijvingen en tarieven vast. Daar hoeven huisartsen dus niet over te onderhandelen en er is geen contract voor nodig. Dat geeft zekerheid, maar ook minder flexibiliteit.

Segment 3 geeft veel meer flexibiliteit, maar je bent afhankelijk van een (onzeker) contract met de zorgverzekeraar. Segment 1 vertegenwoordigt nu zo’n driekwart van de omzet van een huisartsenpraktijk, segment 2 en 3 elk 10 tot 15 procent.

De tweede vraag is: hoe wordt de zorg in een segment betaald? Er is nu een gemixt systeem van inschrijf-, consult-, module- en verrichtingentarieven.

23

Webinar Beleid en bekostiging 2022 Adviseurs van de Landelijke Huisartsen Vereniging kwamen ook dit jaar naar uw regio om u bij te praten op de ontwikkelingen het komende jaar in de huisartsenzorg. Welke grote en kleinere veranderingen kunt u verwachten? Wat verandert er in de bekostiging?

Welke voortgang is er geboekt op de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord? Welke ondersteuning kunt u van uw beroepsvereniging krijgen? De bijna 500 bezoekers van in totaal 11 bijeenkomsten zijn weer helemaal bij, zowel op de landelijke als de regionale ontwikkelingen. Een indruk van de presentaties en gesprekken vindt u op de praatplaat.

BEKIJK HET WEBINAR Kon u de bijeenkomst niet bijwonen en wilt u graag alsnog bijgepraat worden? Vanaf 18 november 2021 (19.30 uur) kunt u het webinar Beleid en bekostiging 2022 bekijken.

Meer informatie vindt u op www.lhv.nl/lhvacademie.

Willen we dat zo houden? Wat valt er onder het inschrijftarief en voor welke werkzaamheden mag aanvullend worden gedeclareerd? Hoe declareren de verschillende medewerkers in de praktijk? Is het een idee om te declareren in tijdsblokken van 5 minuten of liever in andere tijdsblokken? Daar peilen we de meningen van leden over. Het is al wel duidelijk dat huisartsen met name ook langere consulten willen kunnen declareren, bijvoorbeeld voor een gesprek over de wensen van een patiënt in de laatste levensfase.

24

De derde vraag is: hoe worden de tarieven onderbouwd? Op dit moment zijn de tarieven gebaseerd op basis van een historische gemiddelde. Eens in de vijf jaar voert de NZa een kostenonderzoek uit waarbij onder meer alle kosten van een praktijk op een rijtje worden gezet. Op basis daarvan worden de nieuwe tarieven bepaald. Dit terugkijken leidt niet alleen tot een vertraging in de tariefonderbouwing, maar betekent ook dat wordt uitgegaan van de bestaande praktijk en dat die wordt bevestigd. Zou het niet beter

de Dokter 6/2021

zijn om te kijken hoe we willen dat een huisartsenpraktijk er de komende jaren uit ziet en daar vervolgens de tarieven op aanpassen? Hoeveel medewerkers, hoeveel vierkante meters en welke ict-voorzieningen hebben praktijken nodig? Met een normatieve vergoeding, als opslag op het standaardtarief, zou je de gewenste ontwikkelingen kunnen stimuleren.’ ◼ WANNEER MOET HET EENVOUDIGER BEKOSTIGINGSSYSTEEM KLAAR ZIJN?

ILLUSTR ATIES: VERSL AGVANDEDAG.NL

‘In 2024. Dat is waar de NZa naar streeft. Om de wijzigingen tijdig door te kunnen voeren in systemen en contracten, moeten die voor 1 juli 2023 helder zijn. Dat betekent dat alle achterbannen voor die tijd de kans moeten hebben gekregen om hun inbreng te leveren. Wij zijn als LHV al begonnen om de mening van onze leden te peilen en gaan dit de komende tijd vaker doen.

Maar wat wij zelf nog dringender vinden, is het nieuwe kostenonderzoek. Het vorige kostenonderzoek is

al van 2015, de wereld is inmiddels flink veranderd en de huisartsenpraktijken ook. Het probleem is alleen dat de jaren 2020 en 2021 vanwege corona niet representatief zijn. 2022 wordt hopelijk wel weer een normaal jaar.

Dit betekent dat het kostenonderzoek pas in 2023 kan worden uitgevoerd over 2022, en dat de nieuwe tarieven pas in 2025 kunnen ingaan. Dat duurt ons veel te lang. Daarom proberen we nu met de NZa tot een tussenoplossing te komen. We willen dat een aantal urgente knelpunten, zoals

de Dokter 6/2021

huisvestingskosten, eerder wordt opgelost.’

Zal het zo simpel worden dat de LHVDeclareerwijzer de prullenbak in kan?

‘Daar hoop ik op, maar ik zie het nog niet zo snel gebeuren.’ ¶

Meer weten over de bekostiging van de huisartsenzorg van morgen en de wijzigingen in de tarieven voor volgend jaar? Kijk op lhv.nl en zoek op Bekostiging

25

mijn werk&ik ‘Verschil m/v bij vrijwel alles van belang’

FOTO: SIMONE MICHELLE

‘Als kind was ik gefascineerd door het functioneren van het – menselijk – lichaam. Om die reden ging ik geneesHaar promotie-onderzoek ging over urine-incontinentie bij ouderen. Vooral kunde studeren. Het huisartsenvak een vrouwenprobleem, waar relatief weinig aandacht voor is, merkte Doreth vond ik drie keer niks. Maar gaandeTeunissen (55). Ze is huisarts in een duopraktijk in Deventer, kaderhuisarts weg ging ik de patiënt meer als mens uro-gynaecologie, tevens coördinator en docent van de opleiding aan zien, niet als een orgaan of een ziekte, het Radboudumc en senior onderzoeker/docent in het basiscurriculum en toen ik mijn huisartsencoschap geneeskunde. ‘Bij vrijwel alles wat je in de spreekkamer tegenkomt, is het deed, wist ik: dit is het. Dat je de héle verschil tussen mannen en vrouwen van belang.’ patiënt kent, zijn voorgeschiedenis en context: dat is zo mooi.

TEKST: ELS WIEGANT Voorafgaand aan de huisartsopleiding heb ik als aios in een praktijk gewerkt waar ze ook verloskunde deden. Als arts ben je bezig met pathologie, in de verloskunde met iets fysiologisch, iets heel normaals. Een kind helpen geboren worden en het daarna zien opgroeien is bijzonder. Met de ouders krijg je er een ander soort band door. Voor die context is meer ruimte, je komt nóg dichterbij.’

26

de Dokter 6/2021

◼ SPREEKBEURTEN HOUDEN ‘Na de huisartsopleiding kreeg ik de mogelijkheid onderzoek te doen en ik dacht: eens kijken hoe dat bevalt.

Ik bleek het heel leuk te vinden en ben vervolgens in een promotieonderzoek naar urine-incontinentie bij ouderen gerold. Het is niet zo dat ik altijd al iets met dat onderwerp wilde doen, maar ik kreeg er steeds meer kennis over en wilde die uitdragen. Ook dat vond ik als kind namelijk al leuk: spreekbeurten houden.

Urine-incontinentie veroorzaakt veel leed, terwijl er iets aan te doen is. Veel vrouwen, maar ook veel huisartsen weten dat niet. Het idee is een beetje: het hoort er gewoon bij, vooral als je kinderen hebt gehad. Dat komt deels omdat huisartsen voorheen meestal mannen waren – dat is nu wel anders –, en deels omdat de jonge, blanke man in onderzoek nog steeds centraal staat. Vrouwen includeren wordt moeilijk gevonden, want ze kunnen zwanger worden of last hebben van hormoonfluctuaties.’ ◼ ANDER RIJTJE ‘Als docent van de bachelor- en masterfase van de studie geneeskunde ging ik me steeds meer verdiepen in man-

LHV Academie Geaccrediteerde nascholing, ook online HRM in één dag

vrouw-verschillen. Ik werd me ervan bewust dat ze niet alleen bij bekkenbodemproblemen van belang zijn, maar bij vrijwel alles.

Het verschil zit natuurlijk in de anatomie, maar in de spreekkamer begint het al met de epidemiologie. Heb ik een vrouw op het spreekuur met vermoeidheidsklachten, dan is de kans dat er sprake is van hypothyreoïdie vele malen groter dan bij een man. Als huisarts werk je met waarschijnlijkheden, dus het maakt enorm uit of je een man of een vrouw voor je hebt. Bij een vrouw krijg ik een ander rijtje diagnosemogelijkheden in mijn hoofd dan bij een man.

Uit onderzoek weten we inmiddels ook dat bepaalde ziekten, zoals hart- en vaatziekten, zich anders presenteren

‘ Het verschil zit natuurlijk in de anatomie, maar in de spreekkamer begint het al met de epidemiologie’ bij mannen dan bij vrouwen. En dat dus het onderzoek, de behandeling en de medicatie anders moeten zijn.

Er zijn ook grote verschillen in de context, in de manier van onder andere communiceren en omgaan met problemen. Neem een sterfgeval, van een kind bijvoorbeeld. Het gebeurt niet zelden dat een paar uit elkaar groeit omdat man en vrouw een verschillend rouwproces doormaken, anders met het verlies omgaan. Ik leg dat vaak direct uit en heb gemerkt dat dit echt kan helpen om elkaar beter te begrijpen.

Ik ben me bewust van die verschillen. Wanneer ik een vrouwelijke patiënt tegenover me heb, weet ik eerder wat haar prioriteiten zijn omdat ik als vrouw vaak dezelfde

dingen van belang vind. Bij mannen is dat niet zo. Verloopt een consult met een man stroef, dan is het handig om te weten dat dat aan een verschil in communicatiestijl kan liggen.’ ◼ BELANGRIJK GESPREK ‘Onderzoek, onderwijs en de praktijk met elkaar combineren geeft mij veel energie. Het heeft allemaal zo’n verschillende dynamiek. Als huisarts word ik meer geleefd, onderzoek kan ik beter naar mijn hand zetten. Maar na een dag onderzoek vind ik patiënten zien weer prettig.

Het contact met studenten – ik ben ook huisartsopleider – maakt dat ik op alle niveaus op de hoogte blijf van de laatste ontwikkelingen, het houdt me scherp. Dat vind ik belangrijk. Ik wil geen huisarts zijn die zegt: zo heb ik het geleerd en zo doe ik het dus altijd.

Het huisartsenvak is veranderd: mensen willen niet meer fulltime werken en er is minder animo om een praktijk over te nemen. Dat leidt in sommige regio’s al tot problemen. In onze huisartscoöperatie zijn we een werkgroep gestart om na te denken over de toekomst: hoe kunnen we het zo oplossen dat jonge huisartsen wél een praktijk willen overnemen? Dat is een belangrijk gesprek.’ ¶

Op 25 november vindt in het Radboudumc het congres Gender in de spreekkamer plaats, Doreth Teunissen organiseert dit samen met ermeritus hoogleraar Toine Lagro-Janssen. Het boek dat zij over dit onderwerp schreven, is inmiddels verkrijgbaar in de boekhandel.

de Dokter 6/2021

27

In één dag inzicht krijgen in de belangrijkste onderdelen van personeelsmanagement in uw huisartsenpraktijk? Volg dan de LHV-cursus ‘HRM in één dag’.

Aan bod komen onder andere het werven en selecteren van nieuwe collega’s, het voeren van functioneringsgesprekken, het motiveren en ontwikkelen van medewerkers, actief verzuimbeleid en wat staat er in de cao’s.

Aanmelden voor deze geaccrediteerde training (7punten) kan via www.lhv.nl/lhv-academie. U vindt daar ook meer data.

Tijdstip: 9:30 - 18.00 Eindhoven: 1 december 2021 Houten: 2 december 2021 Apeldoorn: 15 februari 2022 Utrecht: 31 mei 2022

Duurzame inzetbaarheid Deze praktijkgerichte, korte training geeft u hadvatten om als werkgever gesprekken over duurzame inzetbaarheid te voeren. U ontvang inzichten uit recent wetenschappelijk onderzoek, deelt kennis en ervaringen met collega's en scherpt uw vaardigheden aan voor het voeren van een open gesprek met uw medewerkers. Voor deze training ontvangt u 3 accreditatiepunten.

16.00-20.00 Duiven: 23 november 2021 Utrecht: 14 april 2022 Ridderkerk: 15 september 2022

Bij u in de buurt Bekijk eenvoudig welke cursussen bij u in de buurt plaatsvinden.

Kies hiervoor voor de optie 'Op de kaart' op de website. www.lhv.nl/lhv-academie

U kunt alle nascholing ook incompany aanvragen.

Ga voor het hele overzicht naar www.lhv.nl/lhv-academie

Zo’n 500 huisartsen live en digitaal aanwezig bij eerste hybride LHV Huisartsendag

‘ Samen werken aan een nieuw verhaal’ Eindelijk weer live! En dus barstte de allereerste hybride LHV Huisartsendag van de energie. Met onze nieuwe voorzitter Mirjam Van ’t Veld wierpen de aanwezigen, op locatie en thuis achter het scherm, een blik op de toekomst.

TEKST: MIR JAM STREEFKERK // FOTOGR AFIE: DAVID JAGERSM A

D

ie energie is Van ’t Veld al eerder opgevallen. Sinds haar aantreden — net voor de zomer — bezocht ze al vele huisartsen, zo vertelt ze tijdens haar openingsspeech. ‘De passie voor het vak is onveranderd, ondanks de zware tijden waarin we zitten.’

‘Wat die uitdagingen zijn? Werkdruk, bekostiging, de problemen op de arbeidsmarkt. We moeten het daar natuurlijk over hebben, maar ik denk wel dat we een ander verhaal nodig hebben’, betoogt Van ‘t Veld.

We moeten richting de politiek, maar ook richting andere zorgpartners de cruciale rol van de huisarts duidelijk maken. Niet alleen onze medische rol, maar ook onze maatschappelijke rol.’

◼ OP DE AGENDA De LHV staat in nauw contact met Den Haag over deze uitdagingen. Zo stuurde Van ’t Veld begin oktober een brief naar de Tweede Kamer. ‘Daarin zeggen we dat er meer stageplekken en meer opleidingsplekken nodig zijn. We pleiten tegen de btw-plicht die nu geldt bij inzet van niet-BIGgeregistreerde zzp’ers in de zorg. Ook proberen we met Kamerleden en de sector in gesprek te gaan over hoe we de handen ineen kunnen slaan.’

Ook het huisvestingsprobleem brengt de LHV in Den Haag onder de aandacht. ‘Maar we moeten dit overal agenderen’, zegt de LHV-voorzitter.

De meesten van jullie hebben goede contacten met jullie gemeenten, blijf dit daar aankaarten. En daar mag je

28

de Dokter 6/2020

Vaardigheden opfrissen in het Skills Lab

LHV HUISARTSENDAG

Aard Verdaasdonk blikt terug op de dag

misschien wel een beetje bij dreigen: als er straks geen huisarts in een regio meer is, dan hebben zij een probleem.’ ◼ MOTIVEREN KUN JE LEREN In de zaal van het World Forum Den Haag zijn zo’n tweehonderd huisartsen aanwezig, nog eens driehonderd huisartsen volgende de dag digitaal. Na het plenaire deel met Van ’t Veld kunnen zij deelsessies volgen.

Wij nemen een kijkje bij de sessie “Motiveren kun je leren”, over medewerkers motiveren. Dat blijkt voor veel van de aanwezigen een uitdaging.

Er verandert continu veel in onze manier van werken en elke verandering leidt tot irritatie, tot ziekteverzuim, tot weerstand’, zegt een van de huisartsen. Arbeidspsycholoog Deborah Fortuyn adviseert de huisartsen om met hun medewerkers in gesprek te

Ilona Tiemens – van Pullen Huisarts in opleiding, Leiden

“

'Ik ben bijna huisarts, ik heb nog één week van mijn opleiding tot huisarts te gaan. Dat is meteen een van de redenen dat ik hier ben.

Natuurlijk verwacht ik een informatieve dag en vind ik het leuk om collega’s te ontmoeten, maar ik ga ook starten als waarnemer. Wie weet vind ik hier nog werk!'

de Dokter 6/2020

29

”

WORKSHOP

Hoe zorg je goed voor je brein?

Last van je rug? Even rust pakken. Een gekneusde knie? Rustig aan. Een vol hoofd? Toch nog even doorwerken. Aandacht voor breinherstel is er nog te weinig, stelt bedrijfspsycholoog Gabrielle van Geffen in haar workshop. Met dank aan een overvolle agenda en de zo verleidelijke smartphone. Toch kan aandacht voor het brein ons veel brengen.

“

Maurice Hagenbeek (links) Huisarts in Nijmegen

‘Onze huidige leefstijl ondermijnt het mentaal herstel.’ Van Geffen ziet dagelijks de gevolgen in haar praktijk. ‘We zijn continue op zoek naar afleiding of combineren taken zonder tussendoor even af te schakelen. In de spreekkamer komen we dan ook steeds meer psychische klachten tegen, vergeleken met bijvoorbeeld rugklachten.

Logisch, want we werken tegenwoordig veel meer met ons brein dan met ons lijf. Maar net als het lichaam heeft ook het brein behoefte aan pauzes.

We laden pas op als we cognitief passief zijn, dus niet bewust bezig met een taak.’

Een minuut passief zijn en dat minstens drie keer per dag, kan al veel opleveren. Een betere nachtrust bijvoorbeeld. Want vaak is het moment dat je hoofd het kussen raakt, pas de eerste breinpauze van de dag. ‘Je werkgeheugen biedt tijdelijke opslag en heeft tijd nodig om informatie te laten zakken richting het lange termijn geheugen.

Vergelijk het met het opruimen van een werkbank vol gereedschap. Als die weer opgeruimd is, kun je met nieuwe energie verder werken.’

Prangende vraag: hoe vind je als huisarts zelf breinrust op een drukke werkdag, werkend van consult naar consult, met vragen van collega’s en spoedjes tussendoor? ‘Slapen is natuurlijk nog steeds de ultieme breinrust’, stelt Van Geffen.

‘Maar ook een powernap, wandelen in een rustige omgeving, of mediteren zorgen voor een uitgerust brein. In mijn eigen team begin ik ieder overleg met 5 minuten rust. Daarnaast is de wachtkamer bewust een verdieping hoger geplaatst. Zo krijg je automatisch meer beweging en de nodige omschakeltijd.’

Meer lezen over deze en andere workshops?

Bekijk het e-magazine op:

'Ik ben hier naartoe gekomen met drie collega’s. Ik doe ideeën en inspiratie nu eenmaal liever op bij een fysiek evenement dan digitaal. Ik vond het een mooie dag. Het is fijn om collega’s en bekenden weer eens Martin Baardman (rechts) Huisarts in Den Haag 'Wat een toeval dat ik Maurice hier weer eens tegen het lijf liep. Ooit werkten wij samen, als arts bij de Krijgsmacht. Ik vond de LHV Huisartsendag erg interessant. Ik ben naar het Skills-lab geweest en heb

gaan over motivatie. ‘Wees daarbij ook open over jouw motivatie om elke dag weer aan het werk te gaan. En wees je er tegelijkertijd van bewust dat jouw motivatie niet die van je medewerker hoeft te zijn.’ ◼ HUMEUR VAN DE PATIËNT Even later vallen we binnen bij de sessie “De digitale spreekkamer”, waar een digitaal consult met een zichtbaar gespannen patiënt wordt nagespeeld.

‘Als je in de praktijk een patiënt ontvangt, dan weet je vaak al bij het binnenhalen wat het humeur van de patiënt is’, zegt trainer Sarah van der Vlerk. ‘70 procent van onze communi-

LHV.VERSLAGVANDEDAG.NL 30

de Dokter 6/2020

in het echt te ontmoeten. Ik kwam bijvoorbeeld net Martin tegen, wij kennen elkaar nog van vroeger. Waar ik het meeste heb opgestoken? Bij de sessie Omgaan met data.'

”

daar de sessie over injectietechnieken bijgewoond. En ik ben meer te weten gekomen over de bekostiging van de huisartsenzorg met haar veelvoud aan regels.'

catie is non-verbaal. Met videobellen mis je dat.’

En dus speelt het verbale aspect in een digitaal consult een grote rol. ‘Het is belangrijk dat je luistert, samenvat en doorvraagt. Nog fanatieker dan je face-to-face zou doen’, zegt Van der Vlerk. Deze manier van werken kost energie, dat beamen ook de aanwezige huisartsen die al gebruik maken van digitale consulten als vervanger van een fysieke afspraak of een telefoongesprek. ◼ PASSENDE BELONING Andere sessies gaan over de huisartsenpraktijk verduurzamen en

LHV HUISARTSENDAG

“

Hasib Jaihun Huisarts in Den Helder 'Ik kijk uit naar deze dag. Eindelijk weer collega’s ontmoeten. En ik hoop inspiratie op te doen in de workshops, bijvoorbeeld bij de sessie ‘Motiveren kun je leren’. Dat is een onderwerp waar ik in mijn praktijk dagelijks tegenaan loop.

Hoe motiveer ik iemand om actie te ondernemen? Daar hoop ik vandaag meer over te leren.'

positieve gezondheid. LHV-bestuurslid Aard Verdaasdonk bezocht onder meer de sessie over bekostiging. 'Wat ik daarvan vooral heb geleerd: laten we het simpel houden, maar ga achter de schermen keihard vechten om er voor de huisartsen het beste uit te halen. Streef naar langdurige contacten en zorg voor een passende beloning voor alle informele contacten die huisartsen continu hebben. Daar ligt een mooie opdracht voor ons.'

komstbestendige huisartsenpraktijk.

Tijdens een gezamenlijke lunch delen ze hun ervaringen en wordt er volop genetwerkt. Huisarts Verdaasdonk is blij dat hij weer zoveel collega’s bij elkaar kon zien. 'Het is fijn om na deze roerige tijd de positieve energie en het enthousiasme weer te kunnen voelen.'¶

”

En zo kunnen na deze allereerste hybride LHV Huisartsendag de aanwezigen weer met nieuwe energie en inspiratie verder werken aan een toe-

de Dokter 6/2020

31

LHV Nieuws HOE KRIJGEN WE DE BEZETTING ROND?

Het is drukker dan ooit Huisartsen zitten met de handen in het haar om de bezetting van hun praktijk rond te krijgen. Door inhaalzorg en een alsmaar stijgende zorgvraag is het er drukker dan ooit, terwijl gaten in het rooster niet te vullen blijken. Voor de meeste huisartsen is de werkdruk toegenomen en driekwart vindt de werkdruk echt te hoog, blijkt uit LHV-onderzoek.

heeft minder energie en er zijn nauwelijks mogelijkheden om te herstellen. In het onderzoek spreken huisartsen unaniem hun vermoeidheid en zorgen voor de toekomst uit. De huisarts staat aan de basis van de gezondheidszorg in ons land; wij roepen de politiek op om de huisarts te helpen die basis te bewaken. Er passen geen extra taken meer bij.’

Meer digitaal LHV-voorzitter Mirjam van ’t Veld: Het werk van huisartsen is in de ‘Ruim de helft van de huisartsen afgelopen anderhalf jaar flink ver-

anderd. De komende maanden pakken huisartsen met name de fysieke consulten, sociale visites en de nascholingen weer op. Dat zijn zaken die tijdens de afgelopen coronaperiode veel minder mogelijk waren. Het contact met patiënten via e-consult is een blijvertje, geven veel huisartsen aan.

Langere consultduur De mogelijkheid tot een langere consultduur moet goed geregeld worden. Meer tijd voor de patiënt leidt aantoonbaar tot betere zorg,

minder verwijzingen naar het ziekenhuis, lager medicijngebruik en ook tot meer voldoening in het werk. Daarnaast blijft de LHV aandacht vragen voor een vermindering van de administratieve lasten voor huisartsen en hun team.

Het onderzoek is in opdracht van de LHV uitgevoerd door onderzoeksbureau Newcom, in augustus 2021. Ruim 1.100 huisartsen hebben de vragenlijst ingevuld.

UITKOMSTEN PEILING 2021

Zorgen over werkdruk en bezetting De werkdruk neemt toe voor bijna alle huisartsen en voor driekwart is deze echt te hoog: Werkdruk is toegenomen

Werkdruk is te hoog

INHALEN CONSULTEN, VISITES EN NASCHOLING

86% 74% (helemaal) eens

Huisartsen pakken de komende maanden met name de fysieke consulten, de sociale visites en de nascholingen weer meer op. Zaken die tijdens de afgelopen coronaperiode veel minder mogelijk waren.

Contact met patiënten via e-consult is een blijvertje.

(helemaal) eens

Huisartsen gaan meer tijd besteden aan:

DE VRAAG NAAR HUISARTSENZORG IS GROOT EN DE DRUK NEEMT NOG TOE

Consulten in de praktijk (fysiek)

Huisartsen leveren op dit moment meer zorg dan in de tijd vóór de corona-uitbraak. Door inhaalzorg en een stijgende zorgvraag is het veel drukker. Huisartsen en het team in de praktijk proberen zoveel mogelijk patiënten de zorg te kunnen geven die ze nodig hebben.

Op hoeveel procent van de huisartsenzorg zit men op dit moment? verwachting komende nu maanden

103% 108%

E-consult

56%

ouderen en 52% Visites sociaal zwakkeren Nascholing

47%

GROTE ZORGEN OVER HUISARTS ZELF, NAUWELIJKS HERSTEL Huisartsen maken zich hierover de grootste zorgen: Kunnen vinden waarneming voor huisartsen en team Gevolgen van uitgestelde zorg Welbevinden huisarts zelf

Dit onderzoek is in opdracht van de Landelijke Huisartsen Vereniging uitgevoerd door onderzoeksbureau Newcom, in augustus 2021 onder de leden van de LHV. 1150 huisartsen hebben de vragenlijst ingevuld.

62%

Gevolgen voor personeel huisartsenpraktijk

32

61% 42% 32% 28%

de Dokter 6/2021

De helft van de huisartsen heeft minder energie en herstellen is lastig vanwege gebrek aan waarneemmogelijkheden: Ik ervaar zelf tamelijk veel tot zeer veel last van de gevolgen van de coronacrisis

49%

Ik heb minder energie dan voorheen

54%

f oto : j o o s t va n l iero p

Huisartsen in tijden van COVID-19

LHV IN HET NIEUWS RTL NIEUWS, 6 oktober 2021

‘Huisartsen willen door met langer consult van 15 minuten’

Uit de Ledenraad

Hilly ter Veer, LHV-bestuurslid en huisarts in Assen, vertelde aan RTL Nieuws over het 15-minutenconsult. Het langere consult bevalt zo goed dat veel huisartsen ermee door willen gaan. Hilly: 'Die vijf minuten extra zijn geen structurele oplossing om alle problemen in de drukke praktijken op te lossen, maar uit pilots van de LHV blijkt dat de extra tijd zeker loont.'

Nieuwe manier van verenigen en vaccinatie

NOS, 13 oktober 2021

Huisartsen bezorgd over hoge werkdruk, tekort aan medewerkers

H

et voorstel voor modernisering van de LHV is de afgelopen periode verder uitgewerkt en in de Ledenraad besproken. De doelstelling is een sterke, wendbare en toekomstbestendige vereniging. Een vereniging met gelijkwaardig lidmaatschap en zeggenschap voor alle huisartsen: herkenbaar, betekenisvol en benaderbaar, ook in de samenwerking met andere huisartsenorganisaties.

Voor veel huisartsen is de werkdruk te hoog, zo blijkt uit de resultaten van een LHV-enquête onder 1.100 huisartsen. Voorzitter Mirjam van ’t Veld waarschuwde in een artikel van de NOS over de consequenties van de hoge werkdruk: “We trekken nu aan de bel. Neem nou echt eens de administratieve last weg en vraag ons niet meer voor grootschalige vaccinatiecampagnes.”

Rol van huisartsen bij vaccinatie De Ledenraad sprak ook over vaccinaties tegen COVID-19. Huisartsen krijgen geen actieve rol in de derde vaccinatie van patiënten met een ernstige afweerstoornis. De LHV is nog in gesprek met VWS over de laatste punten in de vergoeding van het vaccinatietraject. In november staat de evaluatie van het vaccinatietraject op de agenda van de Ledenraad.

NRC, 26 oktober 2021

‘Huisartsenvereniging pleit voor komst grootschalige verpleeglocaties’ Een woordvoerder van de LHV sprak voor een artikel in het NRC over de toenemende druk op de huisartsenzorg. 'Wij pleiten voor grootschalige, gecentraliseerde verpleegafdelingen om huisartsen te ontlasten. Door het stijgende aantal opgenomen coronapatiënten krijgen huisartsen het steeds drukker, en dat is voor de huisartsen en thuiszorg niet op te vangen.'

ADVIES GEZONDHEIDSRAAD:

UITBREIDING DOELGROEPEN GRIEPVACCINATIE

D

e Gezondheidsraad stelt voor om 7 nieuwe doelgroepen toe te voegen aan de griepvaccinatie.

Later dit jaar beslist het ministerie van VWS of het Gezondheidsraadadvies officieel wordt overgenomen.

Het advies geldt nog niet voor de griepvaccinatie dit jaar. De LHV heeft samen met andere partijen gezocht naar een werkwijze die de huisarts zo min mogelijk belast.

Het officieel overnemen van het advies komt te laat voor de griep-

NOS RADIO 1 JOURNAAL, 27 oktober

vaccinatie dit jaar. Op verzoek van VWS kunnen patiënten uit nieuwe doelgroepen die een griepvaccinatie wensen, zich op eigen initiatief melden bij de huisarts. De huisarts gaat deze patiënten niet selecteren en uitnodigen. De LHV heeft aangedrongen op een heldere publiekscampagne van de overheid om patiënten te informeren, zodat mensen zelf kunnen beoordelen of ze wel of niet tot deze doelgroepen behoren.

de Dokter 6/2021

‘Tussenvorm van zorg huisarts en ziekenhuis is nodig’ LHV-voorzitter Mirjam van ’t Veld pleitte in het NOS Radio 1 journaal voor verpleegafdelingen voor coronapatiënten. De LHV wil deze afdelingen nu al inrichten, om te voorkomen dat we straks opnieuw met een zorginfarct te maken hebben. Van 't Veld: 'Als je verpleegafdelingen inricht waar meerdere mensen bij elkaar verpleegd kunnen worden in vaak de verpleeghuizen, werkt dat heel efficiënt. Dat voorkomt een nog grotere druk op huisartsen en thuiszorg.'

33

wisselcolumn Sofie de Haan, huisarts in Den Helder Minder krom

34

de Dokter 6/2021

FOTO: ROSEM ARIE VAN BENTUM

I

n de agenda zie ik een dubze ook pijn in haar hart. Vier bele afspraak met mevrouw kinderen heeft ze. Haar oudste Bloem staan. Gelukkig een is recent weer opgenomen met dubbel consult, want als ze een psychose. Daar heeft ze komt kun je er maar beter even veel verdriet van. Maar verdriet goed voor gaan zitten. Een groot heeft ze ook van haar andere gedeelte van haar lijf is verslekinderen. ten en dat geeft haar veel pijn.

‘Dokter, hoe moeilijk is het nou Krom en kreupel komt ze de om langs te komen. Ik zie ze wachtkamer uit geschuifeld. bijna nooit. En ze bellen ook ‘Dokter, ik heb zoveel pijn. Ik niet. Mijn kleinkinderen zijn heb natuurlijk al die nieuwe al lang niet meer op bezoek heup, en nu heeft de orthopeed geweest. En ik houd juist zoooo voor de pijn in mijn knie een van kinderen. Ik heb zo goed prik gegeven. Het helpt alleen voor mijn kinderen gezorgd niet erg.’ vroeger en nu hoor ik al tijden ‘Wat vervelend niets meer.’ voor u mevrouw aandacht ‘Mevrouw Bloem Haar Bloem. Ik zie dat verplaatst zich. heeft niet alleen ‘Dokter, hoe is het u er veel last van pijn in haar heeft.’ eigenlijk met uw botten’ Met een ernstig baby?’ gezicht beaamt ‘Wat lief dat u ze dat: ‘Ja, dat klopt. Veel last.’ ernaar vraagt. Hij is eigenlijk ‘Is er iets dat ik voor u zou kungeen baby meer, hij kan sinds nen doen?’ kort lopen.’

‘Nou dokter, het is zo vervelend ‘Oh wat heerlijk dokter. Ik houd hè, die prikken van de orthozooo van kinderen.’ peed, die helpen helemaal niet.’

Even de twijfel in mijn hoofd, de Met elke zin gaat ze ernstiger afweging, waarom en voor wie kijken. Ik weet eigenlijk al hoe zou ik dat doen? En dan toch: dit consult verder gaat verlopen. ‘Wilt u misschien een filmpje Dit is namelijk niet de eerste van hem zien?’ keer dat ze hiervoor langskomt.

Haar gezicht licht op en begint Ze is tot aan het bot toe verslenog meer te stralen, wanneer ten. Ze komt bij de orthopeed en ze de beelden van de jongste, ook bij de pijnpoli. Als huisarts waggelend achter zijn grote kan ik eigenlijk weinig meer broer aan, bekijkt. En voor het voor haar doen. eerst loopt ze iets minder krom Mevrouw Bloem heeft niet alen met een brede glimlach mijn leen pijn in haar botten. Ze heeft kamer uit. ¶

advertentie

“Mijn apneu is weg en ik slik geen medicijnen meer” Monique viel 45 kilo af met behulp van een maagverkleining Krijgt u als (huis)arts in deze tijd meer vragen van patiënten die bezorgd zijn over hun overgewicht? Wij zijn hét centrum voor patiënten met morbide obesitas.

Onze multidisciplinaire behandeling bestaat uit een maagverkleinende operatie in combinatie met een intensief leefstijltraject.

www.obesitaskliniek.nl

van 259,95 voor

Veroval® Bloeddrukmeters

€199,-

Veroval® bloeddrukmeters zijn klinisch gevalideerd, staan vermeld op de StrideBP lijst en worden aanbevolen door de Nederlandse Hartstichting.

ACTIE: Praktijkpakket Bloeddrukmeters voor gebruik in de praktijk of om mee te geven aan uw patiënten voor een betrouwbare thuismeting. Deze actie bestaat uit 3 Veroval® Compact bloeddrukmeters en 1 Veroval® Duo Control bloeddrukmeter (met Medium en Large manchet).

Inclusief GRATIS kalibratieservice.* Enkel geldig bij aankoop via Bloeddrukmeter.shop.

veroval dedokter_Sep2021.indd 1

Scan de QR code met uw smartphone om naar de actiepagina te gaan bloeddrukmeter.shop/praktijk

9/1/2021 3:47:53 PM

advertentie

UNILABS NEDERLAND BEDIENT ELKE KLANT MET UITSTEKENDE, GEÏNTEGREERDE EN INNOVATIEVE (DIGITALE) VORMEN VAN DIAGNOSTIEK. Vanuit onze regionale diagnostische centra verspreid over het land verlenen we optimale service aan (huis)artsen, instellingen en bedrijven en consumenten.

Unilabs Nederland is een maatschappelijke onderneming. Zorg en zakelijkheid gaan hand in hand in het belang van het waarborgen en verbeteren van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de diagnostiek als vitaal onderdeel van belangrijke beslissingen over gezondheid, ziekte en zorg.

Unilabs Nederland www.unilabs.nl