Coaching 1-2014 by Uitgeverij Loket 1

JAARGANG 12 / NUMMER 1 / 2014

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

‘ALLEEN KENNIS EN DAADKRACHT BRENGEN ONS VERDER’ In gesprek met Herman Behr Voorzitter VBC

IN DIT NUMMER O.A.:

NAf 9,95 (excl. OB)

OMGAAN MET CULTUURVERSCHILLEN PERSONAL BRANDING DE ZIN EN ONZIN VAN BLOGGEN DE KUNST VAN HET LUISTEREN

FREELANDER 2

THE CALM BEFORE, DURING AND AFTER THE STORM landrover.co.uk/freelander2

With all the performance and reliability you’ve come to expect, the latest Freelander 2 sets new standards for driver and passenger comfort, with a remodeled interior. Features such as touch-screen audio and phone, a redesigned centre console, and improved stowage for small items, make the Freelander 2 a pleasure to travel in. Call us today to book a test drive.

British Motors B.V. Scherpenheuvel Z/N Willemstad

(+599) 9 747 7350 http://britishmotors.com Official Fuel Consumption Figures for the Freelander 2 range in MPG (l/100km): Urban 32.5 (8.7) – 39.8 (7.1) Extra Urban 48.7 (5.8) – 52.3 (5.4) Combined 40.4 (7.0) – 47.1 (6.0). CO2 Emissions: 185 – 158 g/km.

Verlaag uw energiekosten Wilt u ook investeren in duurzame energie om uw energiekosten te verlagen? Een concurrentievoordeel te behalen of een groene voetafdruk achterlaten? Onze gespecialiseerde account managers helpen u graag bij het realiseren van uw duurzame ambities, met een financiering voor zonnepanelen voor uw bedrijf. Voor meer informatie of voor het maken van een afspraak, kunt u contact opnemen met mevrouw Yolanda Romer via email: Yolanda.romer@rbc.com of via telnr. 763 8342 of met de heer Pierre Bijl via email: Pierre.bijl@rbc.com of via telnr. 763 8316

Wees niet bang dat we midden in de bank luidkeels in gezang uitbarsten. Het is meer zo dat we zachtjes in onszelf neuriën bij het kopieerapparaat. Maar we menen wel wat we zingen. Onze klanten zijn de reden dat we bestaan, en daarom krijgt u onze volledige persoonlijke aandacht, deskundig advies en vriendelijke service. En misschien zo nu en dan een serenade. SFT Bank… more than just a bank. www.sftbank.com

“I’ll be there for you.” WAT WE ZINGEN MET ONZE KLANTEN IN GEDACHTEN #22

More than just a bank.

0970_SFT_Campagne2012_Ad_Coaching190x138_NL.indd 1

1/29/13 08:48

Money is not an issue. If you leave it up to us. As a business manager, you are dedicated to providing your customers and clients with the best service. Continuity and reliability are most important to you, while your cash flow to support your business is our concern! FactorPlus helps you to keep your promises. We take care of your cash flow with our factoring services. FactorPlus purchases your business and government accounts receivable due from your clients. We manage payment collection and processing for the purchased accounts receivable. Immediately after we purchase your invoices, cash is transferred to your bank account so you have the cash flow necessary to make your business grow!

Dokweg 19, Curaçao tel +5999 737 0660 fax +5999 737 0644 info@factorplus.com

www.factorplus.com 1226_WOW_CampagneFP_190x138.indd 2

3/26/13 16:12

Coverfotografie: Marika Ringnalda

2014

6 Muziek terwijl u werkt 8 Nieuw talent Deel 6: Renato Ignacio

10 Omgaan met cultuurverschillen 13 Kennis delen 14 Het verband tussen Sinterklaas en economie 19 De kunst van het luisteren 23 Uitblinkers Soenita van Dongen-Sattoe 24 In het kort 26 In gesprek met...

Herman Behr

31 Gastcolumn

Roy Evers

33 Curaçao: pionier in concurentie onderzoek van kleine eilanden 37 Personal branding 38 De zin en onzin van bloggen 40 De werkplek van... Lionel Li

42 Familiezaken Radio Hoyer

45 Slimmer werken met apps Hellen Noort

46 Van > naar

Beste lezer, De start van het nieuwe jaar is bij uitstek de tijd om een heldere koers uit te zetten en nieuwe plannen te maken met je team. Wanneer onderlinge visies uiteenlopen, betekent dat soms afscheid nemen van elkaar. Dit jaar stop ik, in goed overleg met de uitgever, als hoofdredacteur bij Coaching magazine en neem ik afscheid van u als trouwe, enthousiaste lezersgroep. Daarbij wil ik benadrukken dat ik genoten heb van de reis die ik het afgelo pen jaar met Coaching heb beleefd en de zes edities die ik samen met een getalenteerd en gedreven team heb gemaakt. In deze eerste Coaching van 2014 staan de thema’s economische ontwikkeling en communicatie centraal. In ons coverinterview vertelt Herman Behr, voorzitter van het VBC (Vereniging Bedrijfs leven Curaçao), over zijn visie voor een gezonde lokale economie. Steven Coutinho onderzoekt waarom alle visiedocumenten voor de economische ontwikkeling van Curaçao vooralsnog blijven steken in plannenmakerij en Tamira La Cruz geeft aan hoe lokale bedrijven concreet kunnen profiteren van de Global Competitiveness Survey, die zij momenteel voor Curaçao verricht. Communicatie is een kunst; in deze editie zetten Rose Mary Allen en Ieteke Witteveen aan de hand van eigen ervaringen uiteen waarom communicatie tussen Yu’Kòrsou en Makamba’s vaak moeizaam verloopt. Cultureel antropologe Angela Roe biedt hiervoor wellicht oplossingen als ze de verrassende opbrengsten van een recente workshop over de dialoog beschrijft. Steeds meer bedrijven en opiniemakers treden tegenwoordig via blogs, Facebook en mobiele telefoons met hun klanten in gesprek. Wij schetsen de voordelen en risico’s van deze nieuwe trends. Plezier zult u vast beleven aan de column van Roy Evers, die ons land uitdaagt om de eerste en de beste te zijn. Zelf neem ik de uitdaging van Roy Evers aan om met passie een koers te varen die misschien niet voor de hand ligt, maar juist verrast. Hoewel ik er oprecht trots op ben dat ik een jaar lang aan het roer heb mogen staan van Coaching, geef ik het roer nu terug, wetende dat Coaching in tien jaar tijd uitgegroeid is tot een ijzersterk en geliefd managementblad. Ik wens u veel leesplezier. Maya Mathias

VOORWOORD

PROFESSIONALS OP ZOEK NAAR EEN OPLEIDING DE KRACHT VAN INNOVATIE NIEUW TALENT SHAMIRO ANITA

WERKPLEK

Colofon

MUZIEK TERWIJL U WERKT

Wilt u een harmonieuze werksfeer, een betere concentratie of gewoon fijn ontspannen na het werk? Muziek, en dan met name klassieke muziek, heeft zijn rol op dit gebied al ruimschoots bewezen. Onderzoekers spreken over het ‘Mozart effect’, maar er is uiteraard veel meer dan alleen het werk van deze beroemde componist. TEKST Margo Groenewoud

Oplage 2.550 exemplaren Coaching verschijnt 5x per jaar Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1 Werfstraat 6, Curaçao info@loket1online.com Uitgever Bas Kok Algehele coördinatie Saskia Matthijsse (Uitgeverij Loket 1) Coördinatie fotografie en interviews Ivette van der Velden Redactie/bijdragen Mirjam Boers, Steven Coutinho, Oscar van Dam, Dick Drayer, Margo Groenewoud, Jeroen Jansen, Corinne Leysner, Maya Mathias, Saskia Matthijsse, Angela Roe, Guido Rojer, Victorine Stille Hoofdredactie Maya Mathias Eindredactie Douwe Douwes Vormgeving en productie Uitgeverij Loket 1 Drukwerk Hi Printing Curaçao

Online luisteren

Voor zowel de beginnende als de meer ervaren luisteraar naar klassieke muziek biedt internet een scala aan mogelijk heden. De belangrijkste hiervan zijn (live) internetradio, streaming of podcasts van eerder uitgezonden programma’s en online platforms als YouTube. Het voordeel van het beluisteren van bijvoorbeeld een radioprogramma is dat de muziek gevarieerd is, maar toch een eenheid vormt. Ideaal voor op het werk, wanneer je niet steeds bezig wilt zijn met de volumeknop of het zoeken naar een nieuwe muziekbron. Om via internet te luisteren is een com puter met een internetaansluiting en een geluidskaart genoeg, maar ook een tablet of smartphone werkt prima. De grote radiozenders werken met een eigen play er die niet apart geïnstalleerd hoeft te worden. Voor een goed geluid is de aan schaf van een speakerset of aansluiting op de stereoinstallatie wel aan te bevelen.

Waar vind ik geschikte muziek online?

Drie grote radiostations op het gebied van klassieke muziek zijn de Britse zender BBC Radio 3 (www.bbc.co.uk/radio3), de Nederlandse zender Radio 4 (www. radio4.nl) en in de Verenigde Staten de zenders gelieerd aan de National Public Radio (www.npr.org). De website van Radio 4 heeft verreweg het meest rijke muziekaanbod. Alle programma’s zijn direct na uitzending beschikbaar en blijven nog een jaar online. In vergelijking met Radio 4 is het online aanbod van de BBC een stuk beperkter. De BBC heeft echter wel mooie gespecialiseerde programma’s. De Amerikaanse NPR heeft een niet heel groot, maar wel bijzonder aanbod van concerten van hoogwaardige kwaliteit. De website is minder geschikt voor de

Coaching 1 2014

beginnende luisteraar, omdat een zekere voorkennis van componisten benodigd is.

Radio 4: De Nacht

Door het tijdsverschil zijn zowel BBC 3 als Radio 4 zeer geschikt voor de avonduren; in Europa is het dan nacht en de program ma’s zijn gericht op rust en ontspanning. Anders dan tijdens de dagprogramma’s zijn de muziekfragmenten behoorlijk lang, variërend van fragmenten van circa twintig minuten tot integrale concerten van twee uur. Luister je niet live maar vanuit het archief, dan is het uiteraard mogelijk om stukken over te slaan.

BBC Radio 3: The early music show

Onder early music of oude muziek wordt alle klassieke muziek verstaan van de vroege middeleeuwen tot en met de barok. De oudere muziek is vaak geestelij ke muziek of hofmuziek; denkt u aan bij voorbeeld gregoriaanse zang of instru menten als de luit. Bekende barokcompo nisten zijn Vivaldi, J.S. Bach en G.F. Händel. Van dit programma is alleen de laatste uitzending gedurende een week online te beluisteren.

Advertentie-aquisitie Annemarie Post (522 1720) Ivette van der Velden (510 3415) Marjolijn Verwater (518 7800) Abonnement Een abonnement op Coaching is gratis voor managers en professionals op Curaçao. Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar www.coaching-magazine.net Extra exemplaren Tegen betaling kunnen extra exemplaren van Coaching geleverd worden. Hierover kunt u contact opnemen met Uitgeverij Loket 1, v ia telefoonnummer 465 7205 (op werkdagentussen 8.00 en 12.00 uur) of via abonnee@coaching-magazine.net Reageren op de inhoud redactie@coaching-magazine.net Reserveren/informatie advertenties advertentie@coaching-magazine.net Abonnement/extra exemplaren opvragen abonnee@coaching-magazine.net Advertentiemateriaal versturen studio@coaching-magazine.net © 2014 Uitgeverij Loket 1 Niets uit deze uitgave mag op enige wijze verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.

www.coaching-magazine.net

NPR: Classics in Concert

In het archief ‘Classics in Concert’ op de NPR-website zijn ruim honderd concerten van wereldklasse opgenomen. Hier vind je een recital van de bekende pianist Lang Lang, een uitvoering van Beethoven’s Misa Solemnis met dirigent John Eliot Gardiner, de Carmina Burana van Orff in een uitvoering van dirigent Solti en het afscheidsconcert van het Tokyo String Quartet. Zeer de moeite waard om eens in rond te struinen.

Radio 4: Passaggio

Een nieuw programma dat aan het eind van elke weekdag (Nederlandse tijd) wordt uitgezonden, met muziek ‘om bij te komen van de dag en op te laden voor

de avond’. Geen avantgarde pianostuk ken of bombastische symfonieën, dus eigenlijk ook heel geschikt als je nog wél aan het werk bent.

YouTube: hele werken

Wie de voorkeur geeft aan minder varia tie en een meer eenduidig geluid kan prima terecht op YouTube. Een paar tips: - Piano: Goldberg Variations van J.S. Bach door Glenn Gould (2 uur 38 min.); - Piano: Mozart Sonatas door Glenn Gould (4 uur 14 min.); - Klassiek gitaar: Four Lute Suites van J.S. Bach door John Williams (1 uur 11 min.).

A touch of convenience with a first class experience • • • • • • •

Checking & Saving accounts Mortgages & Loans Credit Cards Investments Payment Facilities Online Banking Insurance

H 432-3200 • www.bancodicaribe.com

Saliña • Schottegatweg Oost 205 | Punda • Breedestraat 38 Otrobanda • Roodeweg 41 | Santa Maria • Jan Noorduynweg

Leerervaringen en lessen van een startende manager

Renato Ignacio

Coaching 1 2014

NIEUW TALENT

Deel 6 Renato Ignacio

Aan tafel met Renato Ignacio begint een bruisend debat over welke sushi roll de beste keuze is. We bespreken de Japanse keuken, waarin Renato zich uitgebreid heeft verdiept in zijn vrije tijd. In zijn werkende leven startte hij als software-ontwikkelaar en groeide verder tot ondernemer en adviseur. TEKST Guido Royer BEELD Carlo Wallé

Direct steekt hij van wal en vertelt over zijn ideeën en concepten voor nieuwe ondernemingen. De Curaçaose markt voor innovatieve producten kent Renato door en door. Mede door zijn ervaring bij ENNIA en als directeur-eigenaar van Minubia BV, het software-bedrijf dat hij in 2013 startte en waarmee hij zich richt op de zakelijke markt voor applicatieontwikkeling. Tijdens de Passaat Recruitment Days in Rotterdam voerde hij veel discussies met vertegenwoordigers van bedrijven en stuitte op weinig begrip voor zijn visie over de toekomst van ICT. De kersvers

En dat is precies wat ervoor zorgt dat iemand zich thuis voelt.’

Wat is jouw filosofie voor het aanpakken van problemen?

‘Ik denk niet hiërarchisch. Iedereen heeft volgens mij een toegevoegde waarde en kan bijdragen vanuit zijn insteek of func tie. In zekere zin vertaal ik dit dagelijks in mijn eigen leiderschapsstijl; voor mij is het interieur even belangrijk als het ont wikkelen van producten. Vaak halen mensen prioriteiten en belangrijkheid door elkaar. Alles is belangrijk, het hangt af van de situatie of iets wel prioriteit

‘Iedereen is voor mij belangrijk, alle input is welkom om een doel te bereiken’ afgestudeerde Ignacio had de nodige ervaring op zijn CV, maar kreeg weinig gehoor. Eerst dacht Renato dat het aan hem lag. Maar met Gilbert Martina van ENNIA, die hij in de gang tegenkwam, klikte het meteen. Renato zocht een uit daging, wilde werken aan geavanceerde projecten op Curaçao. In zijn gesprek met Gilbert werd duidelijk waarom het gesprek met anderen zo moeizaam ver liep. ‘Ennia had een duidelijke visie op het gebruik van ICT. Bij die ideeën voelde ik me thuis.’

Hoe ervoer je je start op Curaçao?

‘Het was voor mij heel leuk om te zien dat veel van mijn collega’s een vergelijkbaar verhaal hadden; studeren in Nederland en terugkeren na een aantal jaar. Ik moet echt toegeven dat dat voor mij een voordeel was. Het management-team was ook vrij jong, wat professioneel gezien ook het een en ander makkelijker maakte. Ze hebben allemaal in Nederland gestudeerd en hebben ook het integratie proces in het bedrijfsleven op Curaçao doorlopen. Niet al mijn ideeën werden uitgevoerd, maar ik vond wel veel begrip.

geniet of juist niet.’ ‘Daarnaast ben ik ook heel pragmatisch. Soms moet je keuzes maken en dat kan heel moeilijk zijn. Maar ik maak graag keuzes; je kunt beter een specifiek onder deel van de markt heel goed bedienen, dan de hele markt gedeeltelijk bedienen. Dat is ook iets wat ik graag mee geef, vaak willen mensen én groeien én de hele markt veroveren. Die twee gaan niet samen door één deur. Ook pas ik een prin cipe uit de IT toe; het iteratief proces. We zijn geprogrammeerd om lineair te den ken, we nemen aan dat processen op een bepaald moment eindigen. Maar dat betekent niet dat onderdelen van een proces afgerond moeten zijn, voordat je met het volgende onderdeel kunt begin nen. Integendeel, vaak moet je onderde len herhalen om aan het einde een goede oplossing te hebben. Als je een product ontwikkelt, is het bij het uitrollen nog niet klaar, je blijft aan de gang.’

wacht. De mensen op Curaçao zijn vrij open en empathisch, dat levert een goede werksfeer op. Mensen willen vaak duide lijke leiding, een soort transactional lea dership, waarin duidelijk wordt aangege ven: daar gaan we naartoe en dit moet jij doen. Ik kan heel direct als leider optre den, op die manier ben ik minder tijd kwijt. Iedereen is voor mij belangrijk, alle input is welkom om een doel te bereiken. Vaak bereik je meer als je vanuit een palet aan ideeën het beste kiest dan wanneer je je eigen zin doordrijft. Zo werk ik samen met mijn team bij Minubia.’

Hoe blijf je jezelf ontwikkelen? Heb je mentoren?

‘In de informatietechnologie is ontwik keling vanzelfsprekend, maar als het om persoonlijke groei gaat kijk ik naar andere mensen. Internationaal volg ik twee mensen, Bill Gates en wijlen Steve Jobs, geen verassing daar. Mijn lokale mento ren weten misschien niet eens dat zij als mentoren voor mij fungeren; dat zijn mijn ouders Frensel en Ruthline Ignacio natuurlijk. Professioneel zie ik ook Gilbert Martina, Sidney Paulina en Ronald Tyrol als mijn mentoren. Wat zij doen is vragen stellen, daardoor kom ik te weten op welk gebied ik veranderingen moet aan brengen. Je moet dus ook heel goed kunnen luisteren. De kunst is niet alleen om ideeën te creëren, maar deze juist te herkennen.’

Hoe ervaar je werken en leiding geven op Curaçao?

‘Werken op Curaçao kent zijn hobbels, maar het is niet zo moeilijk als ik had ver Coaching 1 2014

CULTUUR

‘HET GAAT VAAK AL MIS ALS WE ELKAAR GROETEN’ Omgaan met cultuurverschillen

Jullie hebben een klok, wij hebben de tijd. Jullie zijn ongedul dig, voor ons kent gezelligheid geen tijd. Koloniale Neder landers en corrupte Antillianen, gierige Makamba’s en luie Curaçaoënaars; de clichés lijken onuitroeibaar. Rose Mary Allen en Ieteke ‘Inchi’ Witteveen glimlachen. Ze herkennen de clichés. Beiden zijn gepokt en gemazeld in elkaars cultuur; hebben aan beide zijden van de oceaan gewoond en gewerkt. Ze kennen de Makamba en de Yu’Kòrsou. TEKST Dick Drayer

‘Makamba’s gaan vaak recht op hun doel af, terwijl de Curaçaoënaar eerst groet’, zegt Ieteke. ‘Je ziet het daar al fout gaan. De Nederlander vindt het eigenlijk maar omslachtig, dat gegroet naar mensen die je niet kent. Waar is dat goed voor? Voor de Curaçaoënaar is groeten een teken van respect. En respect is het key word in de Curaçaose cultuur.’ Ieteke, of ‘Inchi’ zoals velen haar kennen, is migrant, import. Ze woont inmiddels al 25 jaar op het eiland en kreeg een bijnaam omdat Ieteke een moeilijk uit te spre ken naam is. Bijnamen geven, of bekend staan onder je bijnaam is heel Curaçaos. Ieteke lacht: ‘Integreren ging bij mij pas mis toen ik een publieke functie kreeg op het eiland: directeur van het NAAM, het Antropologisch en archeologisch kenniscentrum. Privé integreren is niet zo moeilijk, maar enige jaren na mijn aanstelling kwam er weerstand en was ik de ‘Europese kolonist’ die niet op zo’n culturele post hoorde. Lastig, ik had de functie aan genomen na een enorme aarzeling, juist vanwege mijn afkomst en kleur. Het instituut draait grotendeels om

Coaching 1 2014

het Afrikaanse culturele erfgoed van de afro-Curaçaose samenleving. Het is toch slordig als een wit gezicht dat moet uitstralen.’ Rose Mary Allen was bestuurslid bij het NAAM, toen Ieteke solliciteerde. Zij zegt: ’Etniciteit speelt een belang rijke rol in onze samenleving, maar is niet allesbepalend. Het feit dat we Ieteke hebben aangenomen voor die functie zegt al genoeg. Haar capaciteiten en betrokken heid bij de cultuur van het eiland waren doorslaggevend. Zo is het dan ook maar weer op Curaçao.’ Curaçaoënaars kijken volgens Rose Mary scherp naar houding en betrokkenheid. ‘Vandaar dat het zo belang rijk is om elkaar te groeten.’ Ieteke denkt dat er een etno-psychologische factor is waar iedereen, zowel Curaçaoënaar als Makamba, rekening mee moet houden. ‘Dat komt door de gezamenlijke geschiedenis die wij hebben. Een lange geschiedenis waarin niet alleen Makamba’s, maar ook Yu’Kòrsou, zwart als inferieure kleur zagen. Dat gaat in je genen zitten. Daar moet je

je bijnaam is heel Curaçaos. Ieteke lacht: ‘Integreren ging bij mij pas mis, toen ik een publieke functie kreeg op het eiland: directeur van het NAAM, het Antropologisch en archeologisch kenniscentrum. Privé integreren is niet zo moeilijk, maar enige jaren na mijn aanstelling kwam er weerstand en was ik de ‘Europese kolonist’ die niet op zo’n culturele post hoorde. Lastig, ik had de functie aan genomen na een enorme aarzeling, juist vanwege mijn afkomst en kleur. Het instituut draait grotendeels om het Afrikaanse Culturele erfgoed van de afro-Curaçaose samenleving. Het is toch slordig als een wit gezicht dat moet uitstralen.’

<< ROSE MARY ALLEN heeft een PhD in antropologie en doceert als gastdocente Caribistiek aan University of Curaçao. Op dit moment is zij bezig met een studie over intra-Caribische migratie in de negentiende en twintigste eeuw van en naar Curaçao. < IETEKE WITTEVEEN is antropologe, sociaal werker en onderzoeks journalist. Zij is de eigenaar/ directeur van de culturele onder neming IDA_Sa en voorzitter van Fundashon Kultura i Desaroyo.

rekening mee houden als je hier wilt integreren. Die gevoelig heden over kleur en maatschappij komen aan de oppervlakte als je de juiste code in de relatie met elkaar niet kent of verkeerd gebruikt.’ Rose Mary knikt. ‘We hebben altijd het idee gehad dat de Europeaan of de Nederlander ‘beter’ is, ‘hogere’ posities heeft. Toen ik in Nederland kwam, keek ik mijn ogen uit. Ik zag daar een witte vuilnisman op de wagen ons vuil ophalen. We woonden zes hoog met lift; ik ben helemaal naar beneden gerend om dat te zien! Dat paste niet in mijn beeld. Er bestaat ook een negatieve connotatie over de zwarte kleur in onze maatschappij. Kijk maar naar ons taalgebruik: mensen praten over pretu mahos, zwart en lelijk; ze zeggen dat je ‘slecht’ haar hebt en doelen dan op kroeshaar.’ De relatie tussen Makamba’s en Yu’Kòrsou en de gezamenlijke geschiedenis mogen ons niet hinderen, vindt Rose Mary. ‘Maar je moet je wel bewust zijn van die geschiedenis. Dat geldt voor bei den.’ Voor Ieteke staat niet vast dat kennis van die geschiedenis en de pijn daarover voldoende aanwezig is bij de achtduizend witte Nederlanders die op Curaçao wonen. ‘Er is wel een groep van witte Curaçaoënaars, de Shell-gangers die door de jaren heen zijn geïntegreerd en weten waar de gevoeligheden van de onder linge relatie liggen. Maar je kunt niet alle Makamba’s over één kam scheren. De jongere generatie die hier geboren is, is anders.’ Rose Mary vult dat beeld aan. ‘Door de tijd heen hebben witte groepen zich gevestigd en zich verbonden met de samenleving. Iedere groep neemt zaken van de andere groep over. En er zijn jonge Curaçaoënaars die in Nederland hebben gestudeerd, Nederland goed kennen en met die bagage terugkomen.’ Volgens Rose Mary is er een zekere evolutie te zien in de assimila tie van verschillende etnische groepen. ‘Tegenstellingen zijn niet langer puur zwart-wit. De differentiatie die je nu ervaart, is meer een verschil in sociale klassen en in mindere mate raciaal bepaald.’ Ieteke denkt dat er ook een revolutionair proces is

geweest van assimilatie. Ze doelt dan op de aanloop naar 30 mei 1969; de dag dat Curaçao in brand stond en de gespannen relatie tussen Nederlanders en Curaçaoënaars zo zichtbaar werd. ‘Ik voelde me destijds geen Makamba, maar er was wel degelijk apartheid. Er waren buurten waar je als Yu’Kòrsou niet kon komen of wonen. 30 mei heeft die ban gebroken en een proces van emancipatie ingezet. Niet evolutionair, maar revolutionair.’ Toch zijn de clichés niet verdwenen. Blijkbaar worden die nog steeds gevoed door hoe de twee groepen naar elkaar kijken. Rose Mary: ‘Sommige Nederlanders denken nog steeds dat wij lui zijn. Wij denken nog steeds dat Nederlanders arrogant zijn, geen manieren hebben en fatsoen ontberen.’ Die ideeën worden vol gens Rose Mary gevoed door het gedrag van de ander in de samenleving in relatie tot de eigen culturele code. ‘Wij vinden Mambo-gangers arrogant, ze roken allemaal joints en willen niet integreren. Maar er zijn ook andere Makamba’s; dat beseffen Curaçaoënaars maar al te goed.’ Ieteke vindt dat er echt iets aan de hand is in de samenleving zolang de clichés bestaan en het denken in kleur voortduurt. Clichès ontstaan niet voor niets. ‘Als buitenstaander of nieuwkomer moet je daar rekening mee hou den. Als je die gevoeligheid niet ziet, dan wordt het lastig voor je.’ Dan heb je ook nog de taal. Als je daarvoor je best niet doet, zet je jezelf volgens de Curaçaoënaar al gauw buiten de samenleving. De oplossing is voor Ieteke verrassend simpel. Het heeft haar in ieder geval goed geholpen. ’In de Curaçaose cultuur is de gouden regel: geef respect, om het ook te krijgen. Proef als Makamba de sfeer, dring niet voor, heb geduld. Een Curaçaoënaar zet niet alles om in woorden. Wil niet alles uitpraten. Communiceert vaak non-verbaal.’ Rose Mary vult aan: ‘Die gouden regel over respect geldt ook voor de Yu’Kòrsou. In principe laat je de ander altijd in zijn waarde. Het begroetingsritueel hier op Curaçao betekent vooral: iemand in zijn waarde laten.’

www.autoleasecuracao.com

Coaching 1 2014

Audi A6. Engineered with a lighter touch.

Innovation at your fingertips. Connect faster with the industry-ﬁrst handwriting-recognition technology of Audi MMI® touch. Add in BLUETOOTH® wireless technology, voice recognition, and more, and you have the uncompromised performance of a technologically advanced luxury sport sedan. So advanced, it not only gives you the world, it seems to anticipate the world’s response.

, 91 950.-

Audi A6 2.0 TFSI

Naﬂ.

Prowin Motors N.V. Willemstad: Scherpenheuvel 7 Tel.: +599-9-747-0340 Fax +599-9-747-0343 www.audicuracao.com

KENNIS

Wilt u interessante evenementen, seminars, workshops, lezingen of publicaties onder de aandacht brengen van managers en professionals op Curaçao? Laat het ons weten. Mail uw informatie naar redactie@coachingmagazine.net of neem direct contact met ons op via telefoonnummer 465 7205.

Veiligheid en gezondheid

Op maandag 28 april vindt het congres ‘Veiligheid en gezondheid op de werkplek’ plaats. Optima Curaçao organiseert dit evenement in het Renaissance hotel waarin wordt ingegaan op het belang van veilige en gezonde werkplekken. Er zal onder meer gesproken wor den over veiligheid in de bouw, het nationale onderzoek over welzijn op de werkplek en de rol van de vakbonden en de Inspectie van Arbeid. Keynote speaker is professor Ishenkumba Kahwa uit Jamaica, die zal spreken over de ontwikkelingen op dit gebied in de Caribbean. De entree bedraagt NAf 200,-, inschrijven kan via www.optimacuracao.com.

Masterclass corporate governance

The University of the Dutch Caribbean (UDC) organiseert in samenwerking met Governance University Nederland (GU) opnieuw een masterclass over het thema Good Cor porate Governance. De 16e editie vindt plaats in het Avila Beach Hotel op 24 en 25 maart en op 5 en 6 mei. Het voor Curaçao op maat gemaakte programma is bestemd voor (register)accountants, commissarissen en directeuren bij de overheid en in het bedrijfsleven. De NBA heeft dit programma geaccrediteerd met 18 PE–punten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Key Corporate, via 738 3340, of een e-mail sturen aan info@key.an.

Personal branding

Deze workshop is een aanrader voor mensen die hun carrière-pad strategisch willen ontwikkelen. In vijf ses sies van ongeveer twee en een half uur leert u uw kern kwaliteiten op een onderscheidende manier te verwoor den en visualiseren. Een combinatie van theorie, opdrachten en brainstormsessies met andere deelne mers leidt uiteindelijk tot uw eigen brand book met daarin uw visie en missie, kernwaarden, kernconcept en positionering als professional talent. De nieuwe serie workshops start half maart. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Gonneke van den Kieboom, e-mail gonneke@copyrightg.com.

Wettenbundel 2014

Heeft u te maken met belastingzaken bij een bedrijf dat opereert in het Caribisch deel van het Koninkrijk, dan herkent u de uitdaging om een up-to-date overzicht te houden van de tarieven en regelgeving. In de bundel Fiscale Wetgeving 2014, samengesteld en bewerkt door lokale fiscalisten van PwC, vindt u alle relevante belas tingwetten met betrekking tot directe belastingen, met inbegrip van de belangrijkste uitvoeringsbesluiten en aanverwante regelgeving. De pocketeditie kan verkre gen worden via PwC op Curaçao, Aruba, Bonaire en St. Maarten. Voor meer informatie of bestellingen kunt u contact opnemen via 430 0001 en 430 0211.

Time management

Connect Business Advisory organiseert een training time management voor werkende professionals op donderdag 27 maart 2014. De training sluit aan bij de meest recente inzichten en ontwikkelingen op het gebied van time management en geeft zowel theoretisch als praktisch inzicht in persoonlijke effectiviteit. Er worden veel tips gegeven voor het effectief managen van uzelf, uw werk, uw werkplek en anderen. Deelname kost NAf 295,inclusief reader, artikelen, een E-boek en certificaat. Bel voor meer informatie 512 3210 of kijk op www.connectbusinessadvisory.com.

Mediation-opleidingen

In maart verzorgt Edumonde Caribbean twee mediationopleidingen op Aruba. Trainers zijn mr. Roy Ho Ten Soeng, register mediator NMI en drs. Sjoerd Homminga, internationaal trainer/certified mediator. De basis opleiding tot register-mediator vindt plaats op 24 tot en met 30 maart. De specialisatie-opleiding arbeidsmedia tion vindt plaats van 31 maart tot en met 2 april. Kijk voor meer informatie op www.edumonde-caribbean.com. Contact opnemen kan via info@edumonde.nl.

Office 2010/2013

NetPro Group biedt in het Education Center diverse dagen weekcursussen aan, waaronder kennis en vaardig heden voor het werken met Microsoft Office. Leer de geavanceerde functies van Office 2010/2013, waaronder tijdbesparende tips voor meer productiviteit. Upgrade courses starten vanaf 12 of 28 maart. Aanmelden is moge lijk via info@netprogroup.com en telefoon 736 6955.

Opleiding Reiss Profile®

Experientia organiseert een driedaagse opleiding voor het toepassen van de testmethode Reiss Profile. Tijdens de training, die onder meer geschikt is voor coaches, HR-professionals en psychologen, krijgt u inzicht in de zestien geïdentificeerde levensmotieven en leert u deze te interpreteren. Daarnaast leert u vanuit uw eigen pro fiel een Reiss Profile van uw klant of medewerker toe te lichten en te bespreken. De opleiding vindt plaats op 2, 3 en 4 april, de kosten bedragen NAf 3500,-. Neem voor meer informatie contact op met Experientia NV via 4615168. Wijzigingen voorbehouden

Meer kennis delen op www.coaching-magazine.net Coaching 1 2014

ECONOMIE

HET VERBAND TUSSEN SINTERKLAAS EN ECONOMIE In mei 2013 werd het rapport van adviesbureau TAC over de Curaçaose economie gepubliceerd, volgens sommigen het zoveelste rapport dat onderin de la zal verdwijnen. Indien waar, past dit in een trend die al jaren zichtbaar is in de Caraïben: een spiraal van cynisme waarbij publieke en private partijen elkaar de schuld geven van de stagnatie. TEKST Steven Coutinho

Er zijn meerdere verklaringen voor, waarbij vele Westerse ‘hulpverleners’ wijzen naar de apathie van Caribische mensen. Maar ook mensen uit Afrika en Latijns-Amerika krijgen een dergelijk label. Uit angst voor gevoeligheden wordt er verder geen aandacht aan besteed, maar dit laat belangrijke vragen onbeantwoord, zoals: “over welk cultuuraspect hebben we het eigenlijk, waar komt dat vandaan en is het mogelijk om daar iets aan te veran deren om de economie een impuls te geven?”. Enkele gedachten naar aanleiding van een promotieonderzoek.

daarmee meer koopkracht voor een groter deel van de bevolking. Hoge salarissen stellen ons in staat om meer te kopen en ze leiden tot hogere belastinginkomsten, waarmee weer investeringen kunnen worden gedaan in onderwijs, gezondheidzorg en andere zaken van algemeen nut. De hoogte van salarissen wordt in beginsel bepaald door de waarde die een persoon toevoegt aan een dienst of product: de productiviteit (zie figuur 1). Hoe productiever een bevolking, hoe welvarender (figuur 2).

De basis van welvaart: salarissen

Om verhoging van de productiviteit te realiseren moet er nauwer worden gekeken naar de onderdelen die samen het geheel vormen: zoals een groot bedrijf uit meerdere dochterondernemingen bestaat, zo bestaat een econo mie uit sectoren. Toegepast op Curaçao: velen werken in bedrijven binnen sectoren die niet erg productief zijn en waarin dus lagere salarissen worden uitbetaald (figuur 3). Dit verklaart waarom een relatief groot deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft (figuur 4).

Om te beginnen bij het begin: wat is het doel van economische rapporten zoals het rapport van TAC? De welvaart in een land wordt onder andere gemeten door het nationale inkomen te delen door het aantal inwo ners. Maar voor sommige doeleinden is dat niet tastbaar genoeg. Verhoging van de welvaart kan worden gerealiseerd door duurzame creatie van hogere salarissen en

Luxembourg

90.000

Welvaart

80.000 70.000

Nationaal inkomen/capita (toegevoegde waarde/capita)

60.000

Distributie van inkomen

50.000

Salarissen Toegevoegde waarde (sector A)

Werknemers (sector A)

productiviteit

GPD per capita (USD)

Inkomen belast om te kunnen investeren in gezondheids zorg, onderwijs etc.

40.000

Switzerland Iceland

Russia 30.000 Belgium Mexico 20.000 Turkey Curaçao 10.000 Suriname 0 35 55 75 95

115

Labour productivity (added value/employed)

Figuur 1 Meten van productiviteit

Coaching 1 2014

Figuur 2 Hoe productiever een land, hoe hoger het inkomen/capita

De gangbare hypotheses

Op die vraag zijn de afgelopen halve eeuw verschillende hypotheses geformu leerd.

Onderzoek toont de invloed van elke dimensie als volgt:

Hypothese 1: Onvoldoende hulpbronnen, concurrentie, lokale marktvraag en ondersteunende industrieën (de zogeheten ‘Porter’s diamond’).

Culturele dimensie

Femininiteit

Hoe groter de machtsafstand bijvoor beeld, hoe slechter de governance, de economische diversificatie en ontwikke ling. Caribische landen hebben een grote machtsafstand en een grote mate van onzekerheidsmijdend gedrag gemeen. Mensen zijn bang om zelf besluiten te nemen en schuiven verantwoordelijkheid af op machthebbers ‘die het beter weten’ (zoals ouders, leraren, managers, de over heid en de oudkoloniale machthebber). In de volksmond: apathie. Maar daar hebben we weinig aan als we het niet kunnen verklaren. Sommige

Hypotheses 1 tot en met 4 zijn gebasseerd op de gedachte dat mensen rationele besluiten nemen om hun welvaart te ver hogen, maar we weten wel beter in onze regio. Dus komen we bij hypothese 5: Hypothese 5. De Caribische cultuur is te apathisch.

Meerdere studies tonen aan dat economische groei sterk (tot wel 50%) beïnvloed wordt door cultuur. Om dit te begrijpen moet cultuur worden verdeeld in meetbare dimensies. De antroploog Hofstede noemt er vier:

Financial services

3.500

Transport

25,000

Health services

20,000 15,000 10,000

Hotels & restaurants

5,000 0

Professor Paul Krugman (econoom)

Trade

Real estate, renting and business services Manufacturing

Community services

Bubble size =5,000 employees

Agriculture 50

3.000

Utilities

100

150

Labour productivity (USD x 1.000’s/employees)

Figuur 3 Productiviteit per sector (Curaçao): merendeel laag productief dus lage salarissen

Maandelijks inkomen (NAf)

Average annual wage (USD)

Governement

to defend his personality”. Eigen per soonlijkheid is vaak het enige waarover mensen nog controle denken te hebben; economie is ‘des machthebbers’ en dus (nog) niet relevant. Fanon wijst echter op kolonialisme, niet op slavernij. En inderdaad, dezelfde apathie is ook te vinden in Suriname (nationaal inkomen $ 5500 per capita) bij delen van etnische groepen zonder slavernijverleden, zoals Hindoestanen en Javanen. Evenzo bij de Samoanen ($ 3,584 per capita) in de Stille Zuidzee. Wat is de gemeenschappelijke noemer?

‘De leer van de economie wordt gekenmerkt door een merkwaardige simpliciteit als het aankomt op individuen en hun motivaties... economen zijn opzienbarend ongeïnteresseerd in hoe mensen werkelijk denken of voelen.’

• Machtsafstand: de mate waarin min der machtige leden van instituties of organisaties in een land verwachten en accepteren dat de macht ongelijk verdeeld is. • Onzekerheidsvermijding: de mate waarin leden zich bedreigd voelen door onzekere of onbekende situaties.

30,000

Economische ontwikkeling

Collectivisme

Hypothese 4: Politici weten niet hoe ze moeten uit voeren.

Education (private)

Diversificatie

Onzekerheidsvermijding

Hypothese 3: Politici weten niet wat te doen.

35,000

Governance

Machtsafstand

Hypothese 2: De macro-economie is niet stabiel genoeg (inflatie, betalingsbalans, munt, et cetera).

40,000

van mijn studenten bedrijfseconomie verklaren hun eigen apathie met ‘zo zijn wij nou eenmaal op Curaçao. Waarschijn lijk slavernij...’. Maar als het onderwerp verandert van ‘economie’ naar ‘Sin terklaas, Zwarte Piet en de associatie met slavernij’ dan verdwijnt de apathie en ontstaat een heftig, gepassioneerd debat. Waarom wel over Sinterklaas en niet over welvaart? Dit deed mij denken aan de schrijver Fanon: “the colonized man will manifest aggressiveness (...)

• ‘Collectivisme’ tegenover ‘individu alisme’: de mate waarin individuen opgenomen zijn in sterke, hechte groe pen die hen levenslang bescherming bieden, in ruil voor onvoorwaardelijke loyaliteit. • ‘Femininiteit’ tegenover ‘masculini teit’: de mate waarin sociale sekse-rol len elkaar overlappen.

Om de welvaart te vergroten, is het dus zaak om meer werknemers naar het rechtergedeelte boven in figuur 3 te krijgen. Waarom is dat zo moeilijk om uit te voeren?

2.500

Armoedegrens 2 kinderen, 2 volwassenen

2.000 1.500 1.000 500 0

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Percentage beroepsbevolking dat onder inkomen (Y-as) verdient

Figuur 4 >50% verdient een salaris wat onder de armoedegrens ligt

Coaching 1 2014

R UB RIEK In gESprEk MEt tOnY HAlABI

‘Je moet altijd scherp blijven en je succes niet overschatten door te denken dat de klanten toch wel blijven komen’ De restaurants Fort Nassau en Brakkeput Mei Mei waren die avonden dicht, zodat het personeel ook ingezet kon worden in de catering van het festival. ‘Het was spannend en mooi’, zegt Tony. ‘Natuurlijk hadden we de ervaring van het eerste jaar, dat minder bezoekers bracht (ongeveer 12.000). Dit jaar het dubbele aantal dus en dat betekent: tweemaal zoveel drankjes en tweemaal zoveel hapjes, en dus tweemaal zoveel muntjes verkopen. Alles hebben we uitgerekend en verwerkt. We hebben een verantwoorde overhead aan personeel ingezet. Op dat punt gaat het vaak mis. En neem van mij aan: als het ergens fout gaat, dan heeft dat een sneeuwbaleffect en gaat het vervolgens op veel meer plaatsen fout.’ Op mijn vraag wat hij zelf die avonden heeft gedaan zegt hij: ‘ik heb vier of vijf nummers bijgewoond die ik echt wilde horen. Verder ben ik steeds wel ergens bij de crew geweest.’ ADVERTENTIE

| Coaching 4 - 2011 1 16 Coaching 1 2014

Personeel scherp houden

Hoe is Halabi in staat is al deze verschillende bedrijven aan te sturen? ‘Ik heb een heel goed team hier. Vanuit dit kantoor wordt alles eigenlijk aangestuurd.’ Succesvol? ‘Dat zeg ik nooit’, antwoordt hij. ‘Het kan ook zomaar fout gaan. We zijn op Curaçao erg afhankelijk van de stroom aan toeristen. Als de toeristen om wat voor reden ook wegblijven, hebben we een groot probleem.’ ‘Waar ik in geloof is in het neerzetten van een goed product. Dat heb ik altijd nagestreefd. In dat opzicht ben ik misschien niet zo’n goede zakenman. Het gaat me in de eerste plaats om het succesvol laten verlopen van het evenement. Als het zakelijk een succes wordt, is dat mooi meegenomen. Dat komt vaak op de tweede plaats. Een van de belangrijkste dingen is je personeel scherp houden. Het gaat constant om de service. Wij werken in een branche waarin de stress van altijd op tijd leveren erg hoog is. De klant heeft daar geen boodschap aan en moet daar ook niets van merken.’

Voetbalcoach

‘Je moet altijd scherp blijven en je succes niet overschatten door te denken dat de klanten toch wel blijven komen. Wij verkopen service. Eigenlijk verkopen we iets dat er nog helemaal niet is als de klant binnenkomt. We maken het vanaf scratch zo gezegd. Neem nou een huwelijk. Voor de mensen die trouwen is het - hopelijk - een eenmalige, speciale gebeurtenis. Maar voor ons is een huwelijk verzorgen de gewoonste zaak van de wereld. We hebben dat

HET VERBAND TUSSEN SINTERKLAAS EN ECONOMIE Van kolonialisme tot kolonialiteit

Veel landen met een koloniale achtergrond (met of zonder slavernij), delen een historie waarin machtsuitoefening gepaard ging met het stratificeren van de maatschappij in machtigen en machtelozen, vaak op basis van kleur. Die machtsafstand werd vervolgens geïnstitutionaliseerd, ook nadat de kolonisator was vertrokken. Een rigide sociale structuur beïnvloedt name lijk belangrijke instituten, zoals opvoeding en onderwijs. Deze instituten bootsen de sociale structuren na en houden bepaalde ‘kleur-mythen’ in stand. Dit wordt vervolgens een vicieuze cirkel: ouders uit een lagere sociaal-economische klasse zijn meer autoritair naar hun kinderen toe, die vervolgens alleen extern ge motiveerd kunnen worden: door te straffen, te gebieden of juist te verbieden. Op Samoa heeft het fysiek afranselen van kinderen thuis en op school (een overblijfsel van Victoriaanse pastoren) een gedemotiveerd, apathisch volk opgeleverd. In Suriname worden kinderen, dwars door alle etniciteiten heen, vaak thuis fysiek bedreigd. Leraren zeggen wat kinderen moeten leren en dulden geen tegenspraak. De lezer vulle zelf in de raakvlakken met Curaçao.

behoeve van de opvoeding; leraren door niet top-down de les voor te schrijven, maar studenten aan te zetten tot onderling debat en creatieve gedachten-uitwisseling; en managers, door werknemers via Power Lab-simulaties meer inzicht te geven in systeemdynamiek in onze koloniale context, in plaats van ze naar Westerse motivatie seminars te sturen die simpelweg niet van toepassing zijn in de regio. Het zijn de belangrijkste eerste stappen om een effectief veranderingsproces in gang te zetten dat Curaçao – en de regio – op weg zal brengen naar duurzamere en hogere welvaart.

Figuur 4

Een geïntegreerde kijk op welvaart

In alle gevallen is kolonialisme omgeslagen in wat men noemt ‘kolonialiteit van macht’. Dat dit alles minder te maken heeft met ras of slavernij kan men ook zien in een Power Lab: een zesdaagse simulatie waarin dertig mensen verdeeld worden in Eliten, Middenklasse en Lageren en de opdracht krijgen om een maatschap pij op te bouwen. Na drie dagen vertonen blanke middenklassers die op dag één tot de machteloze ‘lage klassen’ werden ingedeeld, sterk apathisch gedrag en schuiven hun lot af: “de Eliten hebben ons hierin geplaatst. Het is niet aan mij om hieruit te komen”.

Concluderend

Na een halve eeuw met focus op economische ontwik keling, is het zaak om af te stappen van een te nauwe kijk op welvaart. Het wordt tijd voor een geïntegreerde aanpak die zich ook richt op cultuur en gedrag (figuur 5). Nobel Laureaat Douglas North schrijft dat zowel “mentaliteit... als instituten” bepalend zijn voor de performance van een economie. In discussies over het verhogen van de welvaart in Curaçao (en de regio) ligt de nadruk te veel op ‘instituten’ om productiviteit te verhogen. Veel minder aandacht is er voor de normen en waarden van de capita - de mensen die de productiviteit moeten leveren. Deze verandering is moeilijk: het vereist objectieve introspectie en de meest gevoelige vragen over zelfbeeld en respect komen aan bod. Maar het is wel nodig om de Caribische economieën – waaronder die van Curaçao vooruit te helpen. Religieuze leiders kunnen hierin een rol spelen door deze sociale realiteit uit te leggen aan hun gemeenten ten

Info@mammoetprinting.com

Over de auteur

Steven Coutinho promoveert op ‘Dominante mentale modellen in voormalige Nederlandse koloniën, hun oorsprong, en hun invloed op economische ontwikkeling’. Hij heeft een achtergrond in strategy consulting en was verantwoordelijk voor Suriname’s Meerjaren Ontwikkelingsplan (2006). Steven is auteur van ‘Thinking Outside Nature’s Box – economic development strate gies outside of nature’s endowments’.

NU OOK VOOR VLAGGEN

I’m connected with

extraordinary banking... extra benefits for you. Landhuis Cerrito • Schottegatweg Oost z/n • Tel. +5999 7327000 • www.orcobank.com

VERSLAG

De kunst van het luisteren

Verslag van de workshop ‘Dialoog’ van Stichting ‘Maastricht in Dialoog’, in samenwerking met Rotary Club Willemstad

Als leden van gezinnen, van organisaties, van de samenleving at large moeten we op zijn tijd lastige zaken met elkaar uitvechten. Maar hoe doen we dat wanneer we het luisteren voorbij zijn? Wanneer we de ander te anders vinden? TEKST Angela Roe

Praten lijkt vaak de oplossing. We praten veel, maar lie ver tegen dan met elkaar, zo lijkt het. Luisteren kan namelijk gevaarlijk zijn; iemand kan ons overtuigen van zijn of haar gelijk, ons verhaal van tafel vegen, dingen zeggen die vervelend zijn. We vergeten wat we wilden zeggen, of we vinden andermans ideeën simpelweg niet de tijd waard. Nee, dan praten we liever zelf. Maar we komen uiteindelijk niet erg ver met ons ingraven in onze loopgraven.

Effectieve methode

In 2001 ontwikkelde zich in Nederland een beweging die een eenvoudige doch doeltreffende oplossing aandroeg voor deze ‘loopgraven-attitude’: De Dialoog. Dit instru ment is geïnspireerd op de Amerikaanse methode appre ciative inquiry, waarin juist de meerwaarde van het luis teren centraal staat. De eerste Dialoog vond plaats in Rotterdam, in reactie op de toenemende spanningen

tussen Westerse en Islamitische gemeenschappen in de stad na de aanslagen van 9-11. De initiatiefnemers von den het belangrijk om het contact tussen deze gemeen schappen te herstellen en onderling begrip te bevorde ren, ook als de groepen het niet over alles eens zouden worden. De Dialoog bleek zo effectief dat de gespreks vorm inmiddels in ruim negentig Nederlandse steden wordt ingezet om oplossingen te vinden voor sociaal- maatschappelijke uitdagingen en om cohesie tussen individuen en groepen te versterken.

De Dialoog op Curaçao

Rotary Club Willemstad organiseerde enkele maanden geleden een training om ‘De Dialoog’ op Curaçao te introduceren. ‘Want we kennen elkaars verschillen hier goed, maar zoeken onvoldoende naar de overeenkom sten’, aldus de organisatoren. ‘Het is belangrijk dat we bruggen bouwen; dat we starten vanuit een positief ver Coaching 1 2014

UW WERKNEMERS VOLLEDIG BEGELEID NAAR CURAÇAO

• compleet emigratietraject op alle onderdelen (in losse modules) • gevestigd op Curaçao, met vast contactpunt in Nederland • kosteneffectief, hands-on, online inzage in het dossier

www.nakaminda.cw

Get rid of unexpected vehicle expenses. Lease a car (or fleet) at Uralco. You pay a fixed monthly low fee, while Uralco pays for unexpected stuff like repairs and a temporary replacement vehicle. With our pay-as-you go plan, you can lease from as low as ANG 555,per month. Leasing is the way to drive, and Uralco is the way to lease. Contact us!

Coaching 1 2014

5/3/13 11:49

DE KUNST VAN HET LUISTEREN trekpunt, elkaar opzoeken, de loopgraven dichtgooien.’ En zo geschiedde. In het comfortabele kantoor van GR8-Skills kwam een groep mensen van verschillend pluimage bijeen, waar onder ikzelf, cultureel antropologe en schrijfster. Momenteel maak ik een documentaire over rassenrelaties en racisme op Curaçao, dus ik had erg mijn best gedaan om mee te kunnen doen. In het bespreekbaar maken van de thema’s kleur en discri minatie leek een instrument als de Dialoog me bijzonder waardevol.

Zeven keer luisteren

André Rojer, voorzitter van de stichting ‘Maastricht in Dialoog’ en zijn medetrainer Mine Stemkens leggen de spelregels uit. Een Dialoog heeft een thema waarop iedere deelnemer in vier gespreksrondes zijn of haar visie geeft. Aan een gesprek doen maximaal acht mensen mee, dus men praat één keer en luistert zeven keer. Er wordt niet in de rede gevallen, niet aangevallen. Vragen stellen mag wel, om de persoonlijke waarheid van de spreker meer uit te diepen. Rojer begint en zet de toon van het gesprek. Deze is opvallend

‘We kennen elkaars verschillen hier goed, maar zoeken onvoldoende naar de overeenkomsten’ rustig. Het thema van onze eerste Dialoog is vrijheid. Rojer vertelt wat hem raakt aan het thema. Zijn verhaal is herkenbaar en roept talloze associaties bij me op; de weilanden met veldbloemen uit mijn kindertijd; het kwetsbare gevoel in mijn keel wanneer ik mijn lief zeg dat ik van hem houd; het besef dat ik als antropoloog en zelfstandig ondernemer mijn droomleven leef; maar ook de onvrijheid van de slavernij en haar erfenissen die nog steeds rege ren – de rode draad in mijn film. Normaliter had ik allang wat gezegd of iets opgeschreven, was ik mijn eigen gedachten inge doken. Maar nu luister ik braaf en ik verbaas me erover hoe leuk ik het vind. Ik vraag me af wanneer ik voor het laatst zo naar ande ren heb geluisterd.

Openheid

Het is een bijzonder gevoel om een kijkje te mogen nemen achter de loopgraven, binnen te mogen kijken bij deze vreemden die door de intieme sfeer van het gesprek niet vreemd meer voelen.

Ook wanneer iemand een verhaal vertelt dat radicaal tegenover mijn visies staat; het is gewoon een verhaal, een van de talloze verhalen van deze wereld. En ik merk dat hun verhalen geen afbreuk doen aan mijn verhaal, of aan mij als persoon. Ik hoef er niks mee, behalve me laten inspireren. De deelnemers praten vanuit hun eigen ervaringen, duiken in hun emoties en stellen zich open op, misschien wel opener dan nor maal tegenover partners, familieleden, vrienden... Ik verbaas me hier ook over en vraag me af hoe vaak ik me zo veilig en verbon den heb gevoeld met anderen. Dan is het mijn beurt. Praten kan ik goed, maar het is een bijzonder gevoel wanneer zeven mensen aandachtig naar me luisteren en me vragen stellen, me deze ruimte geven. Ik vraag me af wanneer ik me voor het laatst zo gehoord heb gevoeld.

Verbinding

Na afloop is iedereen zeer enthousiast. We voelen allen de verbin ding die we door onze Dialoog hebben gemaakt. We begrijpen allemaal wat het potentieel is van dit instrument voor onze bedrijven, gezinnen, voor de Curaçaose politiek, de collectieven waar we onderdeel van uitmaken. Deze gespreksvorm maakt ieder thema bespreekbaar en laat tal van nieuwe inzichten voor bij komen. Maar boven alles creëert de Dialoog verbinding op een niveau dat we vandaag de dag maar amper ervaren. Gewoon door echt naar elkaar te luisteren. ‘Dialoog is een uitnodiging, een ontmoeting’, zegt Rojer wanneer hij de workshop aan het eind van de middag afsluit. Dat is het zeker. Wij zijn om. Wij zijn klaar voor de kleine revoluties die we met dit instrument kunnen veroorzaken. Dit is onze uitnodiging aan u. Wie doet er mee?

ANGELA E. ROE is een antropologe van Curaçaose, Surinaam se en Nederlandse afkomst. Momenteel maakt ze de docu mentaire Sombra di Koló/The Shadow of Color, een film over rassenrelaties en de betekenis van kleur op Curaçao vandaag de dag, ter afronding van haar PhD-onderzoek voor Florida International University, Miami. Roe is gespecialiseerd in postkoloniale samenleving, kolonia le erfenis, African Diaspora en nation building, met een speciale focus op Curaçao. Naast haar academische werk is Roe producent, schrijfster en zangeres.

Coaching 1 2014

RECEIVE DOUBLE INSEL STARMILES Become an Insel StarMiles member NOW!

on trips between Aruba, Bonaire, Curaรงao, St. Maarten and between Curaรงao - Suriname and St. Maarten - St. Domingo

GET 500 BONUS STARMILES when signing up as a new StarMiles member! For more information about rules and regulations visit www.fl y-inselair.com/starmiles

BOOK AND CHECK-IN ONLINE AT WWW.FLY-INSELAIR.COM INSELAIR TICKET OFFICE +599 9 737 0444 OR YOUR LOCAL TRAVEL AGENT

Coaching 1 2014

UITBLINKERS

Pas afgestudeerde professionals en hun scriptie Soenita van Dongen-Sattoe

Twintig was Soenita toen ze in 2001 haar koffers pakte en vanuit Suriname naar Curaçao vertrok om haar leven een andere wending te geven. Ze had net haar middelbare schooldiploma gehaald en wilde graag weg uit de moeilijke sociaal-economische en privé-omstandig heden waarin ze zich bevond. Het aanbod om als live-in bij een gezin op Curaçao te gaan werken, greep ze met beide handen aan. TEKST Elly Hellings

Soenita wist dat ze goed kon leren en zocht naast haar werk als live-in vanaf het begin naar een nieuwe uitdaging. Ze begon via het NTI aan een hbo-oplei ding Management, Economie en Recht (MER). Dat betekende veel zelfstudie en afstandsonderwijs. De combinatie van werk en zelfstudie viel zwaar en het lukte haar niet om de opleiding af te ronden.

Loopbaan

Inmiddels was Soenita van baan veranderd en in de toerismewereld terechtgekomen. Tussen 2003 en 2008 groeide zij binnen het toenmalige Habitat Curaçao Dive Resort uit van front office clerk naar reservations manager. Studeren bleef hoog op haar verlanglijst staan. In 2005 besloot ze zich bij de Uni versiteit van de Nederlandse Antillen (tegenwoordig University of Curaçao) in te schrijven bij de techni sche faculteit voor een opleiding hbo informatica. Deze opleiding rondde ze af met een diploma. Het gevoel van trots dat haar dit gelukt was binnen de drie jaar die er voor staat stimuleerde haar voor een masteropleiding te gaan. In diezelfde periode sloot het Habitat hotel haar deu ren en verandere Soenita van baan. Na een paar losse baantjes kwam Soenita in 2008 als customer support officer bij IBIS Management terecht, een financieel adviesbureau voor de bankwereld. Daar leerde ze veel over business management en ze besloot voor een mba-opleiding te gaan. In augustus 2013 studeerde ze af. Soenita koos bewust voor een scriptieonderwerp binnen haar persoonlijk interesseveld: gezondheid en een gezonde levenstijl. Gesprekken met sleutelfigu ren in het veld leidden haar richting een actueel onderwerp: hoe zit het met de kosten van de gezond heidszorg op Curaçao en is de introductie van de Basis Verzekering Ziektekosten (BVZ) daadwerkelijk kos tenbesparend? Ze had een moeizame start, het bleek niet gemakkelijk om aan informatie te komen. Haar

deelname aan de op Curaçao georganiseerde Carib bean Health Conference zorgde voor nieuwe contac ten en opende deuren.

Extreem hoge gezondheidskosten

Om aan de nodige informatie te komen, verrichtte Soenita deskresearch en voerde ze gesprekken met belanghebbenden uit diverse relevante organisaties. Ze verrichtte case studies om een vergelijking te kun nen maken tussen Curaçao, Nederland, Aruba, Jamai ca en Costa Rica. Zo kwam ze tot de conclusie dat de gezondheidskosten op Curaçao extreem hoog zijn. Als de drie belangrijkste oorzaken hiervan noemt Soenita culturele factoren, voorschrijf- en verwijsgedrag van artsen en het feit dat er geen beleidsregels en wetge ving binnen de farmaceutische industrie op Curaçao bestaan. Door de situaties in de onderzochte landen met elkaar te vergelijken biedt Soenita in haar scriptie inzicht in hoe het Curaçaose zorgstelsel vormgegeven zou kunnen worden en beschrijft ze strategieën waar mee de gezondheidskosten op korte en lange termijn beter beheerst kunnen worden. Deze praktische hand vatten zijn interessant voor iedereen die kritisch naar het Curaçaose gezondheidssysteem wil kijken, maar vooral voor de overheid. Soenita heeft haar scriptie aangeboden aan het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur, maar helaas heeft dat ondanks enkele afspraken tot nu toe nog niet tot een gesprek geleid.

Ambities

Na verschillende functies in loondienst ziet Soenita haar toekomst vooral als zelfstandig ondernemer. De mba-opleiding heeft haar veel inzicht gegeven in de financiële en organisatorische kant van een onderne ming. Ze zou graag van haar passie haar beroep maken en een eigen bedrijf als gezondheidscoach en voedingsdeskundige starten.

Coaching 1 2014

IN HET KORT

National Science Park voor een productieve toekomst

Kinderen voorbereiden op de banen voor de toekomst en niet op die van gisteren. Dat willen Stimul-IT en het Ministerie van Economische Ontwikkeling bereiken door op Curaçao een nationaal science park op te zetten.

Dit park moet een clustering worden van initiatieven op het gebied van weten schap en technologie. Dat kan volgens de initiatiefnemers door onderwijs, onder zoek en de zakenwereld met elkaar te verbinden – met als doel dat daaruit inno vatieve ideëen voortkomen. ‘De derde Industriele Revolutie vindt nu plaats, de wereld gaat momenteel over van het consumeren van goederen naar het produceren daarvan. Wij kunnen daar gebruik van maken op Curaçao door onze

kinderen te leren om van informatie, ken nis en inhoud te creëren – en niet om dat alleen te gebruiken. Voor Curaçao kan dat een competitief voordeel opleveren; we kunnen expertise en kennis ontwikkelen en een status als kennis-hub bereiken. Het National Science Park biedt de nodige mogelijkheden hiertoe’, zegt Monique Raphaela van Stimul-IT. Tijdens een partnership meeting in okto ber jongstleden gaven twaalf instanties en organisaties aan dat zij de plannen ook willen ondersteunen. Ook een op handen zijnde fusie van Stimul-IT en InnovatieCentrum Curaçao komt goed uit voor de plannen. De fusie is al enige jaren een wens van beide organisaties. ‘Nu ook de Minister van Economische Ontwikke ling zijn goedkeuring aan de fusie heeft gegeven, lijkt het ook echt te gaan gebeu ren‘, aldus Raphaela. Beide organisaties en de overige partners zetten zich nu al ten volle in om het National Science Park ook echt tot ontwikkeling te laten komen.

Voordat het National Science Park een feit is, moet er nog het een en ander gebeuren, legt Raphaela uit: ‘We zijn nu bezig met de structuur en de inhoud van het Science Park. Dat organisaties en instanties uit zowel het onderwijs als de

Er wordt al weken voor geadverteerd: op 21 en 22 maart vindt de grote vrijwilligersactie CURA DOET plaats. Gelijktijdig zijn er acties

in Nederland, op Bonaire en Aruba. Bedrijven en organisaties hebben sociaal-maatschappelijke projecten aangemeld bij CURA DOET, die op haar beurt vrijwilligers werft om deze uit te voeren. Er zijn praktische klussen, zoals schilderen en schoonmaken, maar ook projecten waarbij het draait om extra aandacht. Voorbeelden zijn: een verwendag voor ouderen van Sentro di aktividat 60+, een speurtocht met de kinderen van Fundashon Tuma mi man en het opknappen van leslokalen. In totaal verwacht de organisatie op Curaçao zo’n honderd klussen te kunnen klaren. CURA DOET is een initiatief waarbij mensen samenkomen om iets te doen voor de medemens. Aanmelden kan individueel, maar ook gezamenlijk, bijvoorbeeld met collega’s of de sportvereniging, op de website www.curadoet.com. Met deze actie wordt benadrukt dat vrij willigerswerk belangrijk is, maar ook heel leuk kan zijn.

Coaching 1 2014

Voor meer informatie over het National Science Park kunt u een e-mail sturen naar info@stimul-it.com.

Het Science Park moet een plek worden waar kinderen, leraren en ouders in aan raking kunnen komen met technologie en innovatie. Leren vanuit dit centrum moet volgens de initiatiefnemers alles te maken hebben met delen en creëeren, het moet leuk zijn en net zo snel gaan als het dagelijkse leven. Het bedrijfsleven moet er nieuwe ‘trucjes’ aan over kunnen houden.

GEEF EEN HAND, WIN EEN HART

private sector hun ondersteuning aan het plan geven, betekent dat we op de goede weg zitten. Maar we willen het Park ook fysiek onderbrengen in een apart gebouw en voor de realisering daarvan moeten we nu aan de slag. We hopen ons plan gerealiseerd te hebben in 2016.’ – CL

Netwerk voor marketeers Als marketeer is het van essen tieel belang om op de hoogte te blijven van nieuwe trends en ontwikkelingen op allerlei gebieden.

Om die kennis up-to-date te houden en nieuwe ideeën op te doen, heb ben een aantal marketeers zich ver enigd in Marketing Netwerk Curaçao. Het netwerk startte in 2010 en is inmiddels uitgegroeid tot een club van 130 professionals. Regelma tig verzorgt het netwerk lezingen en bijeenkomsten (zoals recent de brainstormsessie over de toekomst van Punda) en netwerkborrels. Deel name aan het netwerk is gratis, aan melden kan via LinkedIn. De LinkedIn groep ‘Marketing Netwerk Curacao’ wordt ook gebruikt om te communi ceren over nieuwe activiteiten en kennis uit te wisselen met vakgenoten.

Ongeveer 60 jaar geleden kwam de term freelancer in de Nederlandse taal terecht. De oorsprong ligt in de negentiende eeuw, toen Engelse huursoldaten werden aangeduid met het woord freelancer, oftewel vrije lansier. Later werd de betekenis algemener: ‘iemand die zonder contract werkzaamheden voor een ander verricht’. [bron: onzetaal.nl]

$5.800

Een rokende werknemer kost een Amerikaans bedrijf ge middeld 5.800 dollar per jaar, waarvan het merendeel wordt toegerekend aan inkomsten derving door rookpauzes. [bron: www.forbes.com]

44%

van het aantal ondervraagde ceo’s heeft vertrouwen in het aantrekken van de wereld economie in 2014, tegenover 18 procent in 2013. [bron: CEO Survey, PwC]

Digitale ontwikkelingen 2014 Als we de digitale pioniers mogen geloven, staat digitaal 2014 in het teken van mobiel. Mobiele appara

ten zoals smartphones en tablets zijn hét kanaal waarmee consumenten informatie van bedrijven kunnen ont vangen, zoals advertenties. Dat deze trend in Curaçao niet onopgemerkt blijft, bewijst Digicel. Dit bedrijf laat in zijn presentatie over de plannen voor 2014 weten in te zetten op mobile advertising, volgens de telecomaan bieder de toekomst in de wereld van adverteren. Daarnaast is 2014 het jaar van de ver dere ontwikkeling van het analyseren van big data. Hiermee zullen bedrijven nog beter in staat zijn hun klanten ge personaliseerde inhoud aan te bieden en in te spelen op zijn wensen.

Dat social media een belangrijke rol in de samenleving blijven spelen in 2014, moge duidelijk zijn. Al blijft het kof fiedik kijken hoe sommige platforms zich ontwikkelen. Neem bijvoorbeeld Facebook. Eind vorig jaar bevestigde David Ebersman, de financiële topman van Facebook, de geruchten dat steeds minder jongeren het medium actief gebruiken. Over de oorzaken tast men nog in het duister. Is het concurrentie van andere social media? Of is het de groeiende aanwezigheid van ouderen en ouders op Facebook waardoor jon geren minder bereid zijn om content te delen via dit medium? Wat dit zogenaamde ‘Daddy on the dancefloor syndroom’ en de concurren tie Facebook in 2014 brengen, moeten we afwachten. – VS

Antilliaanse Juristenvereniging 30 jaar De Antilliaanse Juristenvereniging (AJV) bestaat dertig jaar en organiseert in dit kader een congres voor leden en niet-leden. Op deze bijeen

komst, die plaatsvindt op 14 maart, staat het onderwerp ‘recht en media’ in de schijnwerpers. Media spelen een steeds grotere rol in het dagelijks leven. Van juristen wordt in toenemende mate gevraagd uitleg te geven in de media over algemeen recht en specifieke zaken. Verandert hierdoor ook de rol van het recht? Ethiek, persvrijheid en de invloed van media op het recht zijn enkele van de onderwerpen die aan bod zullen komen op het seminar. Sprekers zijn onder meer Mirto Murray (SMS Attorneys at Law), Glenn Thode (Universiteit van Aruba) en journalist Oscar van Dam. Kijk voor meer informatie op: www.ajv.an.

HEEFT UW CREDITCARD EEN

CHIP? CHIP? CHIP?

Alle Visa en MasterCard creditcards van MCB zijn nú voorzien van een EMV chip voor meer betaalflexibiliteit en wereldwijde acceptatie. Heeft u nog geen MCB creditcard voorzien van een EMV Chip? Meldt u vandaag nog aan via www.mcb-bank.com of bel 466 1111 en word ook lid van de Smart Card familie van MCB. www.mcb-bank.com

1424_MCB_ChipCreditCardCampaign_GoWeekly190x138_NL.indd 1

1/27/14 12:01

Coaching 1 2014

IN GESPREK MET... 26

Coaching 1 2014

‘ALLEEN KENNIS EN DAADKRACHT BRENGEN ONS VERDER’ In gesprek met VBC-voorzitter Herman Behr

VBC-voorzitter en directeur aandeelhouder van HBM Group Herman Behr is officieel met pensioen, maar werkt nog elke dag. Ook blijft hij actief met het geven van zijn mening aan wie het maar horen wil. Hij wil zoveel mogelijk mensen overtuigen van zijn visie op hoe Curaçao kan verbeteren. ‘We moeten beseffen dat alleen kennis en daadkracht ons verder brengen. Hard werken. Zo bouw je iets op.’ TEKST Oscar van Dam BEELD Marika Ringnalda

Herman Behr (1946) praat de hele dag. Met zijn manage mentteam, tijdens vergaderingen. Met zijn personeel, met klanten. En als hij niet praat, leest en beantwoordt hij zijn mail, tot wel honderd mails per dag. Behr: ‘Ik ben altijd online, via mijn computer of via iPhone, Whatsapp of BB Messenger. Als ik wakker ben, ben ik er. Alleen als ik slaap, staat mijn telefoon uit. En dan moet je bedenken, dat ik eigenlijk al twee jaar met pensioen ben. Al ruim twee jaar.’ Toch werkt hij door. In zijn bedrijf HBM Group International Company Solutions en als voorzitter van de Vereniging Bedrijfsleven Curaçao (VBC).

Relatie met de klant

Behr is geen onbekende op Curaçao. Hij was voorzitter van de Kamer van Koophandel, voorzitter van de Curaçao International Financial Services Association (CIFA), voor zitter van de Raad van Toezicht van de Universiteit van de Nederlandse Antillen en voorzitter van de Antilliaanse tennisbond. Om maar wat te noemen. Maar dat zijn enkel de publieke functies. Zijn voornaamste werk doet hij als leidinggevende – momenteel als directeur groot aandeelhouder – van HBM Group, een trustkantoor gele gen aan de Nieuwe Haven. ‘Wij bieden dienstverlening in de internationale financiële dienstensector. Onze clientè le bestaat uit zakenlieden uit het buitenland.’ Dat bete kent naast het vele contact met de klanten (‘tussen de 1500 en 2000’) via mail en telefoon, ook veel reizen in de Caraïben, naar Latijns-Amerika, Amerika en Europa. ‘Relaties zijn heel erg belangrijk in dit vak. Je krijgt een band met klanten. Die moet je onderhouden. Als klanten op bezoek zijn op Curaçao, neem ik echt de tijd voor ze. Dat wordt gewaardeerd.’ Behr: ‘Vertrouwen is zo belang rijk. Klanten zijn erg gevoelig. Vooral voor wat betreft het verloop van accountmanagers. Als dat verloop hoog is, worden klanten onrustig.’ HBM Group heeft momenteel twaalf accountmanagers in dienst. Allemaal Yu’Kòrsou. ‘Niet dat we daar specifiek naar zoeken, maar er zijn vol gens mij genoeg deskundige mensen hier.’ Verder heeft

het bedrijf kantoren op Sint Maarten, in Amsterdam en Malta.

Familiebedrijf

Behr begon in 1991 met HBM Group. Daarvoor werkte hij bij de trustafdeling van Bank Pierson, Heldring & Pierson, de voorloper van het huidige MeesPierson. Sommige klanten gingen met hem mee vanwege de goede per soonlijke band. Met het oog op deze persoonlijke relaties vindt Behr het prettig dat zijn kinderen Raoul en Elaine actief zijn in het bedrijf en dat ook na zijn echte pensio nering zullen blijven. ‘We zijn een family owned business met een familiecultuur. De lijnen zijn kort. We zijn geen big corporate bedrijf, dat zou strijdig zijn met het product dat wij leveren. Een klant heeft een directe band met ons

‘Ondernemers zijn belangrijk, zij creëren werk, inkomen’ bedrijf en de staf. Sommige klanten ken ik al jaren en heel goed en bij hen lopen privé en business wel eens door elkaar. Over het algemeen blijven klanten bij ons vanwege het goede persoonlijke contact. En natuurlijk omdat we ons werk goed doen.’

Geen postbusmaatschappijen

HBM Group verkoopt corporate secretarial services and accounting. ‘We ondersteunen het formele gedrag van ondernemingen. We beheren rechtsondernemingen en nemen bedrijfsbeslissingen. Om maar wat te noemen. Om een goede corporate secretary te zijn, moeten we ons kunnen inleven in de klant. We willen dicht bij de klant staan. We moeten de klant en de business echt kennen. Wat verkoopt de klant, hoe verdient hij zijn geld, waarom neemt hij een bepaalde beslissing? Daarover denken we na. Coaching 1 2014

HIPOTHEEK

Een bij de PSB Bank is makkelijk, snel en met een zeer aantrekkelijk rente precentage.

MOBILE ADVERTISING.FH11 Thu Feb 06 14:12:34 2014

Page 2

Bo Banko Nashonal Punda | Goisco | Tel. 432-2000 www.psbbanknv.com C

CY CMY

IN GESPREK MET VBC-VOORZITTER HERMAN BEHR We nemen geen ‘copy-paste-beslissin gen’. We leveren een menselijke inspan ning, het is niet alleen uren verkopen. Die werkwijze en cultuur van HBM is ook noodzakelijk vandaag de dag om de inte griteit van het bedrijf te garanderen. Ook de toezichthouder vergt zo’n cultuur.’ Behr raakt begeesterd als hij over zijn werk praat. ‘Waar we goed in zijn? Han delstransacties, elektronische handel, internationale handel. De huidige inter

houd niet van partijdiscipline. Ik ben niet politiek gekleurd en ondersteun meerde re partijen, maar ben geen allemans vriend. Er zijn partijen die niets vragen. Maar ik heb er ook geen moeite mee om financiële ondersteuning te geven aan de partijen die langskomen. Politieke partij en zijn nodig voor het maatschappelijke proces. Maar mijn bijdrage is beperkt, ik wil geen invloed creëren.’

niet beter met de werkuren van de docen ten omgaan, economisch verstandiger omgaan met de vele schoolgebouwen die meer dan vijftig procent van de tijd leeg staan? Onderwijs kost geld, maar is heel belangrijk. Er zou meer geld naar toe moeten, maar er zou ook harder moeten worden gewerkt. Ik ben een voorstander van grotere scholen, meer efficiency, veel meer naschoolse activiteiten. Het rende ment moet hoger. Daarover praat ik graag en ik wil met iedereen verder praten.’

Flexibelere arbeidsmarkt

‘Ik wil altijd met mensen van gedachten wisselen. Mijn visie overbrengen.’ nationale regelgeving bepaalt dat zo veel mogelijk echt en lokaal moet plaatsvin den. Dat past bij ons. Het is win-win. Het moet het land ook iets opleveren. We moeten geen postbusmaatschappijen hebben.’ Behr kent de ins and outs van de interna tionale financiële dienstverlening en maakt zich druk over alle verkeerde beel den en vooroordelen die er bestaan. ‘Ik praat niet alleen veel omdat het voor mijn werk moet. Ik praat ook graag. Ik wil altijd met mensen van gedachten wisse len. Mijn visie overbrengen. Daarom heb ik waarschijnlijk ook altijd nevenfuncties gehad.’

Maatschappelijke betrokkenheid

Behr noemt zichzelf sociaal en maat schappelijk geëngageerd. ‘Ik houd er van om te communiceren met maatschappe lijke leiders. Heb er veel ontmoet. Al mocht ik niet iedereen even graag. Ik geef altijd mijn mening op eerlijke wijze. Dat is dé manier om vooruitgang te bewerkstel ligen. Mensen wijzen op ondernemersbe langen. Ondernemers zijn belangrijk, zij creëren werk, inkomen, ofwel wealth. Ik doe dat zonder er iets voor terug te krij gen. Ik vertegenwoordig ook geen partij,

Visie op onderwijs

Behr wil graag het belang van een gezon de economie benadrukken. ‘Voor sommi ge mensen zijn woorden als winst, econo mie en efficiëntie ‘vieze woorden’. Maar ik vind dat we meer aandacht moeten geven aan dergelijke waarden. Als je niet je best doet, als je niet wilt werken, ver dien je het niet en zij die hard werken en daardoor succes hebben, worden exces sief belast.’ Voor Behr is inzet een belang rijk woord. ‘We hebben goed, laagdrem pelig onderwijs. Toch is er veel ellende, jeugdcriminaliteit en werkloosheid. Dat is niet alleen de schuld van een tegenval lende economie. Een incentive om jonge mensen ‘aan de bak’ te helpen is meer dan noodzakelijk. Voor mijn gevoel zou den onderwijzers ook een 40-urige werk week moeten draaien. Op die manier kunnen leerlingen per dag langer op school zitten en is er ook ruimte voor vak ken als burgerzin en maatschappelijke vaardigheden. Niemand is alleen op de wereld. We hebben altijd contact met een buurman. Daar moeten we in ons onder wijs ook aandacht aan besteden. Leren hoe je je moet gedragen. Ik besef dat de vakbondsleiders direct boos worden als ze dit lezen, maar waarom kunnen we

Een ander, steeds terugkerend punt van zorg van Behr is de inflexibiliteit van de arbeidsmarkt. ‘Op Curaçao doen we alsof iedereen beschermd moet worden. We zouden juist mobiliteit en concurrentie met name met het buitenland moeten stimuleren. Nu blijven mensen zitten waar ze zitten als ze een baan hebben, want als ze elders gaan werken, verliezen ze bepaalde rechten. De barrières om van baan te veranderen, die er nu bestaan voor werkgevers en werknemers, moeten worden afgebroken. De markt moet wor den verbreed.’ Hij is voorstander van het afschaffen van de ontslagwet, omdat het nadelig is voor het ondernemersklimaat en dus ook voor de werkgelegenheid. Ook de versmalling van de markt is Behr een doorn in het oog. ‘De opheffing van de Nederlandse Antillen, het verder uit elkaar halen van de banden, beperkt onze horizon. Wereldwijd is er sprake van een andere ontwikkeling. We gaan tegen de stroom in. We moeten juist meer econo misch integreren. Met de creatie van de BES-eilanden dreigt er juist meer belem mering voor bijvoorbeeld goederenver keer te ontstaan. Dat is niet goed. We moeten juist meer naar elkaar toe groeien.’

Hard werken

‘We zijn te bang voor buitenlanders, die zich hier willen vestigen. Alsof buitenlan ders al het werk willen overnemen. Wat mij betreft moeten we openstaan voor buitenlanders die hier willen werken. Als iemand hier wil komen werken voor het minimumloon, waarom niet? De markt reguleert zichzelf. Wat mij betreft heffen we de beperkingen voor buitenlandse werknemers op, zolang het gaat om men sen die niet onder het minimumloon arbeid verrichten. Er is nu eenmaal bepaald soort werk dat lokale mensen niet willen doen.’ Hij vervolgt: ‘Ik weet wel dat er nu mensen zijn die zeggen “die Behr heeft makkelijk praten”. Maar we moeten op Curaçao beseffen dat alleen kennis en daadkracht ons verder brengen. Hard werken. Zo bouw je iets op. Ik werk al mijn hele leven, meestal tien uur of meer per dag. En in het weekend ook.’ Hij pauzeert even en glimlacht. ‘Ik heb nu eenmaal een mening, en die ventileer ik graag.’ Coaching 1 2014

M A S T E R C L A S S

CORPORATE GOVERNANCE 16 EDITIE DE

PROFESSIONALISERINGSPROGRAMMA

DE AUTHENTIEKE EN EFFECTIEVE COMMISSARIS CURAÇAO

Een praktisch professionaliseringsprogramma voor registeraccountants (RA/AA), commissarissen en directeuren van overheids-NV’s, overheidsstichtingen en private ondernemingen op Curaçao.

The University of the Dutch Caribbean (UDC) en de Governance University Nederland (GU) bieden een vierdaags programma in het Avila Beach Hotel aan. De zestiende editie van het programma (AEC XVI) is op maat gemaakt voor de Curaçaose situatie. Accountants (RA/AA) kunnen in aanmerking komen voor 18 (PE) professionaliseringspunten van de NIVRA/NovAA. Deelnemers van het AEC XVI-programma krijgen verder een certificaat. Meer info? KEY Corporate

T. 005999 - 7383340 F. 005999 - 7383320

Email: info@key.an Website: www.key.an

UITERSTE INSCHRIJFDATUM: 14 MAART 2014

GEORGANISEERD DOOR GOVERNANCE UNIVERSITY | THE UNIVERSITY OF THE DUTCH CARIBBEAN | KEY CORPORATE

24 & 25 MAART ‘14 5&6 MEI ‘14 THEMA’S

De volgende thema’s komen uitgebreid aan bod in het programma: • De rol van de commissaris/toezichthouder • De rol van de politiek tov de RvC • De relatie directeur en RvC • De relatie van de externe accountant en de RvC • De juridische aspecten en aansprakelijkheid van de commissaris

DOELGROEPEN

• Commissarissen en directeuren van overheidsorganisaties, overheidsNV’s, overheidsstichtingen en private organisaties • Registeraccountants (NIVRA/NovAA) • Organisatieadviseurs • Partners en senior managers • Belangstellenden

PLAATS

Avila Beach Hotel

COLUMN

BIJLAGE BIJ EDITIE 2, 2014 GASTCOLUMN

Roy Evers

COACHING SELECTIE

ALLIANCE CENTER FOR EDUCATION (ACE)

Eerste ‘online’ SBO-opleiding op Curaçao! Dag- en avondopleidingen

• Commercieel administratief medewerker, niveau 2 • Administrateur, niveau 4 • Medewerker Marketing en communicatie, niveau 4 • Toerisme, niveau 2, 3 en 4 • En veel meer...

InnovatieCentrum Curaçao • Provide a better customer experience by innovating your value proposition • Quality assessments for small and medium enterprises

Tel: (5999) 737 1360 Industriepark Brievengat F1 P.O. Box 4267, Curaçao www.icc.an

Informatie: Tel. 513-7321 E-mail: info@ace-college.com Website: www.ace-college.com Facebook: ACE-CURACAO

UNU connects your dreams with reality by facilitation, training, guidance and consultancy

Ontwikkelingskatern Curaçao 2014

Connect Business Advisory HRM Advies & Ondersteuning Strategie & Beleid Training Insights Discovery® Coaching Kijk voor meer informatie over onze trainingen en andere diensten op onze website

w w w . c o n n e c t b u s i n e s s a d v i s o r y. c o m

Hoogstraat 27 (O), Curaçao Tel.: +5999 5271297 E-mail: schoop@unu.an Website: www.unu.an

TEAMBUILDING

> Coaching > Training en opleidingen > Teambuilding > Werving en Selectie > Consulting > Social media en research > Persoonlijke ontwikkeling > Netwerken en kennisplatforms > Zakelijke evenementen > Conferentie- en vergaderruimtes

As social entrepreneur we work with all kinds of communities and groups, using the methodology of Oasis Game to transform your reality now in something that works for all involved in the process.

Global Resourcing: Werving op niveau! Global Resourcing is toonaangevend op het gebied van werving en selectie, detachering en interim management voor opdrachtgevers op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten. Wij zijn gespecialiseerd in het bemiddelen van professionals op midden- en hoger kaderniveau.

Connect Business Advisory PO Box 4080 | Curaçao | Dutch Caribbean Tel: +599 9 512-3210 connect@connectbusinessadvisory.com

CR E AT I V E E N JOYA BLE LO CA L CO LO R F U L A F F O R DA BLE

Michael Henriquez Tel.: +5999-5400613 E-mail: mhenriquez@globalresourcing.an

SERENA’S ART FACTORY N.V. Workshops - paint a Chichi® together- and Team Building for groups & companies Visit our beautiful location, our website or our FaceBook page and unleash your creativity! Jan Luis 87a, Sta. Catherina, Curaçao Tel. 517 0212, shop 738 0648

www.globalresourcing.an

www.chichi-curacao.com

Van goed naar GR8 Training, Coaching and Mentoring Trainingen •• Persoonlijke groei Zakelijke competenties •• Samenwerking

Bijlage bij Coaching 1, 2014

Een overzicht van organisaties op Curaçao, werkzaam op het gebied van professionele en persoonlijke ontwikkeling. Bestemd voor managers, hr-managers en professionals.

Wij beschikken over Papiamentstalige, Nederlandstalige en Engelstalige trainers

Ook op www.coaching-magazine.net

Voor meer informatie: www.gr8-skills.com info@gr8-skills.com Tel. 8208888 Salinja Galleries A-202, Curaçao

Coaching Ontwikkelingskatern 2014 > > > > > > > > > >

Coaching Training en opleidingen Teambuilding Werving en Selectie Consulting Social media en research Persoonlijke ontwikkeling Netwerken en kennisplatforms Zakelijke evenementen Conferentie- en vergaderruimtes

Een unieke Coaching bewaarbijlage, waarin uw bedrijf niet mag ontbreken In de volgende editie van Coaching presenteren wij, in vervolg op het succesvolle ontwikkelingskatern uit juni 2013, een aparte bijlage gericht op professionele ontwikkeling van organisaties en personeel. Dit ontwikkelingskatern wordt meegestuurd als los bewaarexemplaar. Hierin krijgen adver teerders dé gelegenheid om hun kennis en diensten onder de aandacht te brengen van onze grote lezersgroep.

Digitale versie

Het katern wordt daarnaast in digitale versie permanent op de Coaching-website geplaatst en vormt daarmee een zeer eenvoudig te vinden online overzicht voor alle professionals op Curaçao. In uw advertentie wordt in de digitale versie een link geplaatst, die geïnteresseerden meteen naar uw eigen website of e-mail adres brengt. Het katern zal ook te vinden zijn als een productie van Loket 1 op de website issuu.com.

Advertentiemogelijkheden

Er zijn diverse mogelijkheden om als bedrijf opgenomen te worden in deze bijlage. U kunt kiezen uit verschillende forma ten en tarieven. Wilt u meer weten? Neem dan contact op met Marjolijn Verwater, via 519 7800 of marjolijn@coaching-magazine.net.

U adverteert al vanaf

Naf 495,00 (incl. opmaak)

LEF mper is Janet Louise Yellen verkozen tot voorzitter van de Federal Reserve (Fed), het stelsel van de Amerikaanse centrale banken, of zij begint te schreeuwen dat het afgelopen is met het verstrekken van gratis geld. Het feest is afgelopen jongens. Ja, dat komt ervan. Zij is de eerste vrouw in die functie en als eerste vrouw schreeuw je dat soort dingen. De Fed gaat minder geld pompen in de economie. Zij kan dit roepen, omdat het beter gaat met de Amerikaanse economie: de werkloosheid daalt, de huizenmarkt herstelt zich. Mevrouw Yellen mag dan wel de eerste zijn, maar zij is zeker niet de eerste de beste. Op haar eenentwintigste (1967) studeert zij summa cum laude af aan de Brown University als econome. Vier jaar later promoveert zij aan Yale. Aan de andere kant van de oceaan, in Nederland, klaagt Heleen Dupuis – alweer een vrouw, wat is er toch met die vrouwen? – dat de overheid te veel geld rondpompt ten behoeve van allerlei voorzieningen. Een recent onderzoek wees uit dat 90 procent van de huishoudens enige vorm van subsidie geniet, van huurtoeslag tot gratis schoolboeken. De verzorgingsstaat. Om geld rond te pompen, moet er wel geld zijn. Waar komt dat geld vandaan? Van dezelfde huishoudens, belastinggelden. Een vicieuze cirkel dus. Heleen Dupuis (1945) is Eerste Kamerlid namens de VVD. Laten wij dichter bij huis blijven. Hier kunnen wij helaas niet zeggen dat het beter gaat met de economie of dat er een berg geld is om rond te pompen. De werkloosheid stijgt, de export stagneert, de bouwsector staat onder druk, de toeristische industrie wordt er ook niet vrolijker van. Wat moeten wij doen? Iemand een idee? Geen clichés, a.u.b. Wij moeten out of the box denken. Daar moet je wel lef voor hebben. Wanneer heb je lef? Als je buiten de box durft te treden. Een idee. Introduceer op Curaçao het Chinees als vreemde taal op alle basisscholen. Iedereen weet dat de Chinese economie een van de sterkst groeiende economieën is, goed voor $4 biljoen groei in het komende decennium. Als wij daar ook maar een fractie van krijgen, zijn wij dik tevreden. Wij mogen dan best een beetje sympathie tonen door hun taal te spreken. Nog een idee. Wij bouwen een ijsbaan van 220 meter en doen mee met de Icederby: vier schaatsers nemen het tegen elkaar op, het publiek kan gokken op de uitslag. Als het in Dubai lukt, moet het bij ons zeker kunnen. Korea verdient 2 miljard dollar per jaar aan een soortgelijk idee, maar dan op de fiets. Als bijproduct kan het toeristenbureau adverteren met: ‘Schaatsen in je onderbroek. Waar? In Curaçao natuurlijk’. Het moet wel lef hebben.

Coaching 1 2014

ADV ERTOR IA L

Chr. J. Curiel

Het pensioen van de directeur grootaandeel houder

Net zoals de directeur grootaandeelhouder (DGA) zelf verantwoordelijk is voor zijn bedrijf, is hij ook verantwoordelijk voor zijn eigen pensioen. En net zoals alle werknemers in Curaçao rekening moeten houden met de onlangs doorgevoerde verhoging van de AOV-leeftijd (en daarmee vaak ook de leeftijd van het aanvullend pensioen), moet de DGA dat ook. Maar in tegenstelling tot ‘gewone’ werk nemers, mag een DGA in zijn eigen onder neming sparen of beleggen voor zijn pen sioen. Dat hoeft dus niet verplicht ondergebracht te worden bij een verzeke raar of een pensioenfonds. Waarom zou de directeur grootaandeel houder dat doen? Allereerst natuurlijk omdat de pensioen regeling in het bedrijf een mooie fiscale aftrekpost is. De NV of BV neemt de ver plichting op zich om vanaf bijvoorbeeld 65 jaar, of eerder, pensioen te betalen aan zijn directeur. De kosten van deze verplichting mogen fiscaal in aftrek worden genomen, waardoor er substantieel minder winst belasting betaald hoeft te worden. Een voor deel dat jaar in jaar uit genoten wordt en dat dat aantrekkelijk is, moge duidelijk zijn. Een andere reden voor een DGA om zelf zijn pensioen te regelen, is dat de directeur grootaandeelhouder in het algemeen ondernemend is en liever zelf controle houdt over de financiën. Gecombineerd met de gedachte dat uitvoering van de pensioenopbouw extern onderbrengen duur en weinig flexibel is, was de keuze vroeger snel gemaakt om het geld in eigen beheer te houden en niet te verzekeren. Begrijpelijk. Natuurlijk zijn er ook nadelen. Zo moet de DGA goed opletten dat zijn opgebouwde pensioenvermogen niet verloren kan gaan door bijvoorbeeld slechte bedrijfsresul taten of zelfs faillissement. Oplossingen hiervoor kunnen gevonden worden door een eigen extern pensioenlichaam op te richten. Een dergelijk pensioenlichaam kan dan zelfs investeren in de eigen onderne ming zodat men niet, duur, vreemd ver mogen bij bijvoorbeeld een bank hoeft aan te trekken. Goede mogelijkheden maar ook riskant. Een pensioenlichaam dat haar investeringen weinig gespreid heeft,

voornamelijk dus in de eigen onderneming van de DGA, loopt een hoog risico. Indien de onderneming, door slechte bedrijfsre sultaten of zelfs faillissement, niet meer aan de rente en aflossingsverplichtingen kan voldoen, verliest het externe pen sioenlichaam een (groot) deel van haar investering en dus ook van het pensioen vermogen van de DGA. Een nachtmerrie waar geen enkele DGA aan wil denken en waar men vaak ook sterk van overtuigd is dat het hem/haar niet zal overkomen. De praktijk is echter dat er vele voorbeelden zijn waarbij zwaar werd aangetast en er dus sprake was van een dubbele strop voor de DGA. Gelukkig is het pensioenbewustzijn de afgelopen jaren flink toegenomen en vra gen de meeste directeuren grootaandeel houders zich af of de keuze of hun huidige pensioenregeling wel de juiste is. Want, afgezien van eerder genoemde risico’s bij het eigen beheer, hebben helaas in het verleden teveel directeuren wél de fiscale aftrekpost genoten, maar te weinig ver mogen opgebouwd om daadwerkelijk een pensioen uit te keren. Dat komt omdat er niet, of veel te weinig gedoteerd is waar door er in ieder geval te weinig pensioen vermogen bestaat om aan de verplichtin gen te voldoen. Daarnaast is een belangrijke ontwikkeling dat directeuren de verplichting van hun pensioenregeling moeten waarderen. En daarbij lopen ze tegen dezelfde problemen aan als de grote pensioenfondsen: de lage rentestand. Hierdoor is in veel ondernemingen de waarde van de verplichtingen hoger dan de waarde van het vermogen in de onder neming of het extern pensioenlichaam.

Met andere woorden: een gerede kans dat de onderneming straks het pensioen niet volledig kan uitbetalen als de directeur met pensioen is. In een dergelijke situatie is het zelfs zo dat in Nederland geen divi dend uitbetaald mag worden door de onderneming aan de directeur grootaan deelhouder. De fiscus aldaar stelt zich namelijk op het standpunt dat het niet zakelijk is om dividend uit te keren als er niet voldoende vermogen in de onderne ming aanwezig is om aan de (pensioen) verplichtingen te voldoen. En aangezien onze overheid naarstig op zoek is naar hogere belastinginkomsten is het niet vreemd dat aanstonds deze lijn van Nederland zal worden overgenomen. Pensioen in eigen beheer is dus een zeer aantrekkelijk instrument met vele moge lijkheden. Men kan in de eigen onderne ming investeren waardoor er in ieder geval minder duur geld via een bancaire lening hoeft worden aangetrokken en, bij een goed beleggingsresultaat, kan men forse beleggingsrendementen behalen waar door de kosten van pensioenopbouw lager uitkomen. En uiteraard is er de flexibiliteit. Maar er zitten ook vele risico’s aan vast. Zo kan het pensioenvermogen aangetast worden bij faillissement of bij aanhouden de slechte bedrijfsresultaten en loopt men zelf volledig het beleggingsrisico. Bovendien wordt het nabestaandenpensi oen veelal vergeten af te dekken als ook het arbeidsongeschiktheidspensioen. En wat betreft de flexibiliteit: gelukkig zijn de meeste pensioenverzekeraars niet meer grote logge verzekeringsreuzen die niet met de directeur grootaandeelhouder mee kunnen denken.

Saliña 204, Curaçao T 461 4922 F 461 4085 465 0327

pensioen@segurosbrouwer.com

Coaching 1 2014

ONDERZOEK

Curaçao: pionier in concurrentieonderzoek van kleine landen

Voor het eerst doet Curaçao dit jaar mee aan de Global Competitiveness Survey, een onderzoek naar de concurrentiepositie van 148 landen wereldwijd. TEKST Victorine Stille

Alhoewel, van officieel meedoen is geen sprake. Het World Economic Forum, de organisatie achter het wereldwijde onder zoek, vindt Curaçao te klein om officieel aan de ranking toe te voegen. Desalniettemin is de organisatie geïnteresseerd in de uitkomst van het kleinste land dat het onderzoek uitvoert. Bovendien geeft het onderzoek bruikbare inzichten voor Curaçao zelf en voor de Caribische regio, zegt Tamira la Cruz van uitvoe rende organisatie MarkStra.

Wat houdt de Global Competitiveness Survey in?

De Global Competitiveness Survey is een onderzoek naar de con currentiepositie van 148 landen. Het doel van het onderzoek is dat landen inzicht krijgen in hun concurrentiepositie ten opzichte van andere landen. Het onderzoek richt zich op twaalf pijlers, waaron der technologie, innovatie, infrastructuur, gezondheid en onder wijs. Voor grote bedrijven is het onderzoek interessant om erach ter te komen in welke landen ze het beste kunnen investeren of wat de beste vestigingsplekken zijn. Op dit moment wordt de ranglijst aangevoerd door Zwitserland. Daarna volgt Singapore. Op de derde plek staat Finland. Nederland staat op nummer acht (afgelopen jaar nog op vijf). Het hoogst genoteerde land in de Caraïben is Puerto Rico op de dertigste plaats, gevolgd door Bar bados op nummer 47 en Trinidad en Tobago op 92. De uitkomsten van het onderzoek worden ieder jaar in september gepubliceerd.

Wie zit er achter de Global Competitiveness Survey?

Het onderzoek is een initiatief van de in Genève gehuisveste organisatie World Economic Forum (WEF) en wordt al meer dan dertig jaar uitgevoerd. Het WEF is een onafhankelijke, internatio nale organisatie die zich bezighoudt met het beleggen van confe renties voor CEO´s van ´s werelds grootste bedrijven, politici, intellectuelen en journalisten. Op deze conferenties wordt

gesproken over sociale en economische onderwerpen. Daarnaast brengt het WEF jaarlijks een aantal rapporten uit op basis van wereldwijde onderzoeken zoals het Global Competitiveness Report en the Global Risks Report.

Wie zit er achter de Global Competitiveness Survey Curaçao?

Uitvoerder van het concurrentieonderzoek op Curaçao is MarkStra, een strategisch consultancybureau. Oprichtster en managing director van het bureau is Tamira La Cruz. Zij werkte eerder als consultant op het gebied van marketing en strategie, onder meer voor financiële instellingen in Europa en Zuid- en Noord-Amerika. MarkStra doet onderzoek en stippelt bedrijfsstra tegieën uit en helpt daarmee bedrijven in de Caraïben om te groeien. Eén van de onderwerpen waar La Cruz zich voor interes seert is innovatie. Volgens haar zijn het innovatieniveau en de concurrentiepositie van een bedrijf – of van een land – onlosma kelijk met elkaar verbonden. Hoe staat het met het innovatieni veau van Curaçao en zijn concurrentiepositie? Die cijfers en infor matie ontbreken. Een groot gemis, meent La Cruz. ‘Daarmee ont zeggen we onszelf de mogelijkheid om economisch lokaal en regionaal te groeien’, aldus La Cruz. Ze heeft het WEF benaderd om Curaçao op te nemen in de Global Competitiveness Survey. Hoewel er geen strikte voorwaarden zijn om mee te kunnen doen aan het onderzoek, geeft het WEF aan dat Curaçao te klein is. Desalniettemin is het forum geïnteresseerd in de uitkomst. Het zou voor het eerst zijn dat dit onderzoek in zo’n klein land wordt uitgevoerd.

Doet Curaçao dan mee voor spek en bonen?

La Cruz: ‘Dat we niet in de officiële ranking worden meegenomen, betekent niet dat het onderzoek niets oplevert. Het onderzoek Coaching 1 2014

Get a certified experienced Coach! Try out with a free coaching session by Antilles Management Advice. Call me at: +5999 670 4142, Willem Jan Stokhof mail: stokhof@amadvice.com www.amadvice.com

PARTNERSHIP A COMPETITIVE ADVANTAGE We know your business is unique, let us keep you ahead of the game with leading innovative technology solutions tailored to your needs and budget. “We offer many Business Solutions to support all your communications requirements such as Voice & Data Connectivity solutions, Dedicated Internet Access, Managed Services, Cloud & Hosted Solutions, On-Line Data Back-Up, Licensing, Uniﬁed Communications, Cisco & Avaya along with Bulk SMS & Mobile Advertising”

Create a lasting business partnership today. Call (599) 9685 0600 or email: ictcuracao@digicelgroup.com

www.digicelbusiness.com

CURAÇAO: PIONIER IN CONCURRENTIEONDERZOEK VAN KLEINE LANDEN

voorkomen we dat respondenten sociaal wenselijk reageren.’

wordt gedaan volgens de officiële methodologie, dus inhoudelijk zijn de uitkomsten niet minder waard en nog steeds te vergelijken met die van andere landen. De uit komst geeft Curaçaose bedrijven kijk op hun eigen posi tie, zowel lokaal als regionaal, en de aspecten waarin ze mogelijk kunnen groeien. De uitslag verschaft bedrijven en landen in de regio inzicht in de positie van Curaçao. Volgens La Cruz is de uitkomst van het onderzoek ideaal om te gebruiken bij de profilering en de promotie van het eiland om handelspartners en investeerders aan te trek ken en daarmee economische betrekkingen aan te gaan of te intensiveren.

Wat verwacht MarkStra van de uitkomst van het onderzoek?

De uitkomsten van het onderzoek wil La Cruz in septem ber publiceren, tegelijk met de publicatie van de officiële ranking. La Cruz zou het leuk vinden als Curaçao in de top-50 terecht komt. Belangrijker vindt ze dat Curaçaose bedrijven zich bewust worden van hun lokale en eventu eel regionale en internationale positie. Volgens haar gaan bedrijven door dit onderzoek en de uitkomsten ervan meer nadenken over de nieuwste technologieën en bedrijfskundige processen. La Cruz ziet deze enquête als de start van een jaarlijks terugkerend onderzoek dat waardevolle informatie geeft om Curaçao economisch op een hoger plan te tillen. ‘Hoe meer ervaring met dergelij ke onderzoeken, hoe bruikbaarder de uitkomsten’, aldus La Cruz. Verder heeft ze de hoop dat dit onderzoek in de toekomst ook voor andere kleine landen zal worden uit gevoerd.

Wat is de reactie tot nu toe van de respondenten?

De respondenten in het onderzoek van Markstra zijn bestuurders van bedrijven uit de verschillende sectoren die Curaçao rijk is. De Kamer van Koophandel, CHATA en ADECK leverden hiervoor informatie aan. ‘De reacties op deelname aan het onderzoek verschillen per sector. In de zakelijke dienstverlening is men gewend aan dit soort vragen. De educatieve sector bijvoorbeeld heeft minder ervaring met de vraagstelling’, aldus La Cruz. De bereid heid om, en de ervaring in, het beantwoorden van de vragen hangt ook af van de grootte van de bedrijven. Hoe groter het bedrijf, hoe meer ervaring op de verschillende deelgebieden van de vragenlijst. La Cruz: ‘We merken soms ook een bepaalde terughoudendheid van respon denten, omdat ze bang zijn met de beantwoording van de vragen de vuile was buiten te hangen. Door te bena drukken dat de antwoorden volledig anoniem blijven,

Meedoen met het onderzoek? MarkStra is nog op zoek naar respondenten. Mocht u als bedrijf willen meedoen aan de Global Competitiveness Survey, stuurt u dan een e-mail aan: tlacruz@markstra.com.

GARNET NV START 2014 ISO9001 GECERTIFICEERD! Werken met visie resulteert in topprestaties!

ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIE

ZWAKSTROOMINSTALLATIE

DOMOTICA

STORINGSDIENST, INSPECTIE EN ONDERHOUD

BLIKSEMAFLEIDER

PV-SYSTEEM

LAN INFRASTRUCTUUR

BRANDMELDSYSTEEM

Enorm trots zijn wij met het behalen van deze mijlpaal voor ons bedrijf. Wij bedanken al onze medewerkers voor hun niet aflatende inzet, onze toeleveranciers voor het voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen en natuurlijk onze klanten voor hun vertrouwen in ons.

Kantoor: (+5999) 767-4127 Mobile: (+5999) 510-3360 E-mail: info@garnetnv.com /garnetnv

www.garnetnv.com

Coaching 1 2014

ADVERTOR IA L

Suggestierecht?! ‘Juan Bimba is per onmiddellijk niet meer bevoegd rechtsgeldig op te treden en gelden te ontvangen namens de Firma Lihe i Pagabel. Betalingen aan hem zijn derhalve ongeldig.’ ‘Gezocht in verband met een faillissementsaanvraag crediteuren van Maria Malpagado.’ Met enige regelmaat kom ik advertenties met soortgelijke ‘mededelingen’ of ‘oproepen’ tegen. Reden genoeg om de gebezigde teksten, doch meer nog de strekking daarvan, langs de juridische meetlat te leggen. Het spreekt voor zich dat een tekst in een advertentie als die met betrekking tot Juan Bimba, zonder dat dat met zoveel woorden gesteld wordt, de suggestie wekt dat er iets in de relatie met zijn werkgever grondig mis is gegaan. De eerste indruk bij het lezen van een dergelijke advertentie is niet dat Juan Bimba na een langdurig dienstver band bij de Firma Lihe i Pagabel met wel verdiend pensioen is gegaan, gepaard gaande met een heus afscheidsfeestje met lovende woorden en tranen in de ogen van zijn werkgever. Neen, de suggestie dat hij er wel wegens fraude zou zijn uitgetrapt wint het van het beeld van glunderende Juan op zijn afscheidsfeestje. Sterker nog, de voort durend draaiende geruchtenmachine gaat in versnelling en social media en het vrien dennetwerk worden naarstig doorgespit respectievelijk geraadpleegd op zoek naar de achterliggende motieven voor dit – enkel op basis van de advertentie als waar aange nomen – ontslag op staande voet. Van hetzelfde laken een pak is uiteraard de advertentie waarin crediteuren van Maria Malpagado opgeroepen worden zich te melden. Ook in een dergelijke advertentie ligt de suggestie besloten dat Maria Malpagado minimaal één, doch vermoede lijk meerdere schulden onbetaald laat en haar schuldeisers – die dan ook verzocht worden zich te melden om de krachten te bundelen voor een (gezamenlijke) faillisse mentsaanvraag – niettegenstaande onze tropische temperaturen in (de spreekwoor delijke) kou laat staan.

Het opmerkelijke aan de beide advertenties is uiteraard dat het suggestieve element dat daaraan verbonden is zich in uw hoofd en eigen fantasie afspeelt, aangezien de ‘mededeling’ noch de ‘oproep’ zelf melding maakt van de hiervoor beschreven sug gestieve aannamen. Evenzeer suggestief is uiteraard het beeld dat gecreëerd wordt wanneer bij een huis zoeking, nadat de media daar melding van heeft gemaakt en de toegesnelde paparazzi aanwezig is bij het huis in kwestie, parman tig en duidelijk zichtbaar – immers zonder enige vorm van verpakking of anderszins bedekking – een geldtelmachine naar bin nen wordt gedragen. Ook in handelingen kan namelijk een suggestieve ‘mededeling’ worden ‘verpakt’. Op z’n minst wordt namelijk de suggestie gewekt dat er tijdens de huiszoeking zoveel contant geld is aan getroffen dat met de hand tellen onbegon nen werk is en het een stuk efficiënter is dat met een machine te doen. Ook hier komt de verbeelding die ontstaat door de suggestie tussen uw oren tot stand, nu er van een mededeling van voormelde strek king in het geheel geen sprake is.

bij kantoor X, is geweest op 4 oktober 2001 tussen 9.00 uur en 12.00 uur. Alle reacties worden strikt vertrouwelijk behandeld’. Gezien de uitzonderlijkheid van de adver tentie werd ook door overige media aan dacht besteed aan de advertentie. In een kort geding vorderde de advocate in kwes tie een rectificatie van de suggestie die gewekt zou zijn met de advertentie als zou zij op enige wijze onjuist hebben gehan deld. Bij uitspraak van 25 februari 2005 oor deelde de Rechtbank Arnhem (ECLI:NL:RBARN:2005:AS8145 en NJF 2005,155) dat van de advertentie ‘de sug gestie uitgaat dat Y in de uitoefening van het beroep van advocaat een belangrijke fout heeft gemaakt, als gevolg waarvan de opdrachtgever (van het recherchebureau) in een aanzienlijk belang is getroffen en dit maakt dat de publicatie niet bepaald slechts als zakelijk, neutraal en kleurloos kan worden bestempeld. Integendeel, de gekozen bewoordingen en de impliciete suggestie die daarvan uitgaat, zijn op zijn minst genomen verdacht makend tegen over de advocate en haar kantoor aan te merken en zijn geschikt voor reputatieaan tasting. De gevorderde rectificatie werd dan ook toegewezen. Tsja, geachte lezer, ik durf te wedden dat u na het lezen van dit stuk weer iets anders tegen dit soort advertenties aankijkt en als aanstaande voormalige werkgever of medestanderszoekende schuldeiser even nadenkt alvorens u een soortgelijke adver tentie plaatst. Maar dat is uiteraard slechts suggestief bedoeld..! mr Mirto F. Murray

Dat suggestieve advertenties een beledi gend en reputatieschade toebrengend karakter kunnen hebben, blijkt uit het vol gende geval. In het Brabants Dagblad en nog een tweetal andere lokale bladen werd begin 2005 een advertentie geplaatst met de volgende tekst: ‘Beloning € 10.000,- voor degene die kan vertellen waar Y, advocate

Corporate & commercial Construction Labour Banking & financial Administrative

law law law law law www.sms-advocaten.com

TEKST Victorine Stille

kun je met een paar muisklikken de hele wereld je kwaliteiten laten zien. Een andere ontwikkeling die personal branding in de hand werkt, is dat er steeds meer zelfstandigen actief zijn. Die ontwikkeling is, voor een deel, weer in gang gezet door de crisis. Daarbij speelt ook een rol dat meer mensen streven naar een betere balans tussen werk en leven. Ze besluiten individueel hun brood te verdienen met wat ze goed kunnen en leuk vinden. Die groei van het aantal zelfstandigen gaat, zoals blijkt uit de cijfers van het CBS, ook niet aan Curaçao voorbij.

PERSONAL BRANDING

Van lage drempels tot diepe valkuilen

Professional branding

Gonneke van den Kieboom, managing director van marketing- en communicatiebureau WOW! en expert op het gebied van perso nal branding, ziet een stijgende vraag naar advies over zelfprofile ring op het eiland. ‘Steeds meer mensen merken dat een sociaal of professioneel netwerk alleen niet voldoende is om opdrachten binnen te halen of om de gewenste promotie te maken. Met een netwerk ben je afhankelijk van hoe de ander jou verkoopt. Een goede personal branding maakt het mogelijk dat je zelf de ingre diënten bepaalt. Jij hebt invloed op hoe je bekend komt te staan’, aldus Van den Kieboom. Overigens verkiest Van den Kieboom de

Op Curaçao wint personal branding aan belang en populariteit. Maar wat houdt personal branding in, waardoor wordt deze trend belangrijker en populairder en wat zijn de do’s en de don’ts? en ontwikkeling die zich al jaren in Nederland voordoet, mani festeert zich sinds kort ook op Curaçao: de opkomst van de zelfstandige zonder personeel. Uit onlangs gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao (CBS) blijkt dat Curaçao vorig jaar 2.000 zelfstandigen meer telde dan het jaar daarvoor. In totaal zijn er op Curaçao 7.500 geregistreerde free lancers, verdeeld over verschillende beroepen, van timmerman tot advocaat en van financieel adviseur tot communicatie-expert. Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze moeten ervoor zorgen dat ze opvallen, dat de klant voor hen kiest en niet voor de concurrent. Eén van de manieren om in de kijker van een potentiële klant te spelen, is personal branding. Het is geen nieuw fenomeen – maar naarmate er meer zelfstandigen actief worden, wordt het belang ervan steeds groter. Personal branding komt erop neer dat je jezelf als merk presenteert – met zoveel mogelijk positieve beel den en associaties. Het idee is dat je je persoonlijkheid, kennis en ervaring doelgericht en systematisch inzet om je te onder scheiden van anderen. Op deze manier zien werkgevers en klan ten wie je bent en waar je voor staat. Voor zover bekend werd deze zelfpositionering voor het eerst genoemd in 1937 in het boek Think and Grow Rich van Napoleon Hill, een klassieker over per soonlijk succes die meer dan 100 miljoen keer over de toonbank ging en nog steeds op bestsellerlijsten staat. Personal branding is niet alleen een middel voor zelfstandigen om zichzelf te promo ten, maar wordt ook ingezet door mensen in loondienst die car rière willen maken.

Nieuwe impulsen

Hoewel personal branding geen nieuw fenomeen is, doet zich een aantal ontwikkelingen voor die maken dat individuele promotie snel populairder wordt – en voor veel mensen aan belang wint. Eén daarvan is de crisis en de gevolgen daarvan: minder banen, meer werklozen en minder vaste aanstellingen. Het is de afgelo pen jaren voor veel mensen moeilijker geworden om een baan te vinden – en die vervolgens te houden. Daarnaast is de drempel om aan personal branding te doen steeds lager geworden. Sinds de komst van sociale media, zoals LinkedIn, Twitter en Facebook

term professional branding boven personal branding. ‘Het gaat erom dat je je onderscheidt van andere professionals. Persoonlij ke kenmerken maken daar onderdeel van uit, maar je moet ervoor waken dat je professionele contacten niet lastig valt met per soonlijke kwesties.’

Valkuilen en succesnummers

Van den Kieboom erkent dat sociale media het makkelijker maken voor mensen om zich te profileren, maar ze waarschuwt voor de valkuilen. Van den Kieboom: ‘Kies het medium en het gebruik ervan dat je wilt inzetten voor personal branding zorgvul dig. Je kunt je afvragen of Facebook het ideale middel is. Bieden de vakantiefoto’s of die feestelijke foto’s waarin je getagd bent door vrienden een bijdrage aan je persoonlijke profilering, of doen ze daar juist afbreuk aan?’ Als don’t op het gebied van personal branding noemt Van den Kieboom het negatief afschilderen van je concurrenten of vorige werkgevers. ‘De kracht van professional branding zit in het benadrukken van je eigen kwaliteiten, niet in het bekritiseren van anderen.’ Daarbij is het wel van belang dat je eerlijk bent, anders val je binnen de kortste keren door de mand. ‘Gebruik wapenfeiten van werkzaamheden die je hebt verricht en successen die je hebt bereikt. Die zijn controleerbaar, bijvoorbeeld door referenties.’ Van den Kieboom drukt professional branders op het hart te erkennen waar hun kwaliteiten en ambities liggen en waar niet. ‘Schoenmaker, blijf bij je leest. Leg daar de focus op, een overschot aan specialisaties schept verwarring. Als er wordt gevraagd om andere expertises, aarzel dan niet om iemand anders erbij te betrekken.’ Een andere tip van Van den Kieboom is dat je je bewust bent van je handelingen, en welk effect die heb ben op je reputatie. ‘Gedraag je te allen tijde als een merk. Daarbij hoort professioneel gedrag en taalgebruik. Voorbeelden te over van mensen in de spotlights die daar niet stil bij staan. Neem bij voorbeeld Coco Balentien, die tegenover zijn vrouw door het lint zou zijn gegaan.’ De laatste no go op het gebied van zelfprofile ring is genoegen nemen met wat je tot nu toe hebt bereikt. Van den Kieboom: ‘Zorg dat je je blijft ontwikkelen, word niet lui. Je bent tenslotte maar zo goed als je laatste project. Het volgende moet beter zijn.’ Coaching 1 2014

SOCIAL MEDIA

De zin en onzin van bloggen Het aantal blogs is sinds het eind van de jaren negentig explosief gestegen. Men schat dat er momenteel wereldwijd tussen 130 en 150 miljoen blogs op internet staan.

Weblogs, ofwel ‘blogs’, zijn een vaste waarde in de wereld van social media geworden. Wie wat te melden heeft aan de wereld kan al bijna twintig jaar op z’n eigen virtuele zeepkist gaan staan. Het wordt steeds makkelijker en de vormen waarin men blogt nemen toe. Maar wat onderscheidt de blog van een column of een Facebook-post? Kunnen blogs ook zakelijk nut hebben, maken we er op Curaçao wel voldoende gebruik van? Coaching zocht het uit en sprak met blogger Trix van Bennekom over dit blijvertje in de virtuele wereld. TEKST Jeroen Jansen

In 1997 doet de term ‘weblog’ zijn intrede. Het internet is op dat moment al zo ver geëvolueerd dat het voor men sen zonder IT-kennis vrij eenvoudig is om een eigen dis cussieplek in te richten. Want dat is het formeel: een site op internet waar in chronologische volgorde een auteur bijdragen (posts) publiceert over een bepaald thema. Weblogs zijn in eerste instantie een heel persoonlijke aangelegenheid, omdat ze voortkomen uit online dag boeken. De eerste bloggers waren schrijvers. Maar de vereenvoudigde technologie maakt dat de drempel om te publiceren daalt en het aantal aanbieders stijgt. Er ontstaan ook blogs die door meerdere personen bijge houden worden. Het aantal blogs is sinds het eind van de jaren negentig explosief gestegen. Men schat dat er momenteel wereldwijd tussen 130 en 150 miljoen blogs op internet staan. Bloggers hebben tegenwoordig impact, zoals de Egyptische blogger Abdel Al Fattah die met zijn blogs de protesten op het Tahrir Plein ontketen de, of het Bloggerscollectief van GeenStijl dat met zijn

Coaching 1 2014

prikkelende bijdragen in Nederland het politiek debat aanwakkert. Maar ook op Curaçao zijn er invloedrijke bloggers, zoals Karel Frielink. De waaier aan blogs is heel uitgebreid. Niet alleen door de thema’s waar blogs over gaan, maar ook de vorm waarin ze verschijnen. Tegenwoordig kennen we blogs in videovorm (Vlogs), blogs voor smartphones (Moblogs) en blogs die door verschillende mensen onderhouden wor den (Reverse blogs). We benoemen een aantal soorten blogs:

Het persoonlijke blog

Feitelijk de moeder aller blogs, onderhouden door een auteur die regelmatig zijn lezers op de hoogte houdt van persoonlijke ontwikkelingen.

Microblogs

Veruit de populairste vorm van bloggen op dit moment: in korte vorm een boodschap neerleggen bij de rest van

Trix van Bennekom de wereld. Dat kan met tekst, maar ook door video’s te plaatsen, of links naar andere bijdragen op het internet. Twitter is momenteel de meest populaire vorm van microbloggen.

Zakelijke blogs

Bedrijven gebruiken blogs met name om contact te houden met klanten: het is een manier om dichter bij hen te staan. Op die manier is het ook een middel geworden om de uitstraling, het ‘gevoel’ bij een bedrijf te versterken.

Thematische blogs

Blogs kenmerken zich bij uitstek door de focus op een thema. Politieke blogs zijn daar een duidelijk voor beeld van, maar de thema’s schieten alle kanten op: van moederschap tot klassieke muziek. Facebook maakt handig gebruik van deze wildgroei en biedt feitelijk een platform voor alle typen blogs. Daarmee is het momenteel met 1,2 miljard gebruikers het populairste blog, maar het wordt niet meer als blog herkend: alles kan. Blogster Trix van Bennekom onderhoudt een blog over ontwikkelingen op Bonaire. Onlangs was ze op Curaçao om daar geïnteresseerde bloggers in spé te vertellen over ‘het vak’. Volgens Van Bennekom is de impact van een blog niet te onderschatten: ‘Ik merk zelf hoeveel reacties ik krijg op de blogs die ik plaats. Dat onderscheidt mijn stukken echt van columns in de krant: de drempel om te reageren is heel laag, er is veel interactie. Je bouwt daarmee ook een relatie op met je lezers, ze verwachten regelmatig wat van je. Bloggen is doorzetten: je moet doorzetten om lezers te interesseren voor je stukken. Passie voor een thema is heel belangrijk: dat voelen lezers, daarmee trek je ze aan.’ Maar gepassioneerd over een thema schrijven heeft in een kleine samenleving als de onze ook een schaduwkant volgens Van Bennekom: ‘Je hebt de reacties die je krijgt niet in de hand, daar moet je niet van schrikken. Het komt regelmatig voor dat ik per soonlijk aangesproken wordt op een blog, ook als ik daar even geen zin in heb. Op zo’n moment ‘ben’ je je eigen blog geworden. Dus ja, die interactie is leuk, maar je moet je ook voorbereiden op reacties die niet zo prettig zijn.’ En zakelijke blogs op een eiland als Curaçao, ziet ze daar heil in? Van Bennekom stelt dat het kan, maar wel onder bepaalde voorwaarden: ‘Blogs hebben een persoonlijkheid, je moet een blog ger leren kennen wil je er ook moeite voor doen om ‘m regelmatig te lezen. Een bedrijf zal het veel lastiger hebben om zich op dat vlak aantrekkelijk te maken voor een lezer. Je moet regelmatig iets tonen van je product en dat ook nog eens aantrekkelijk en onder scheidend doen. Je kunt als ondernemer een blog er niet even bij doen, het is een vak op zich. Maar wie daar in wil investeren, heeft met een blog wel een meerwaarde in handen.’ Bloggen is een heel aantrekkelijke manier om wat van jezelf te laten zien op internet. Of het direct zakelijke voordelen oplevert: dat hangt er maar net vanaf. Wie passie heeft voor z’n bedrijf en voor schrijven, die zal er met gemak een aantrekkelijk blog over kunnen vullen. Wie dat niet heeft, die moet even verder zoe ken in de wereld van social media: smaken genoeg.

Facebook Eerlijk zeggen. In sommige opzichten ben ik een echte late adapter. Neem de magnetron. Die kwam bij ons pas in de keuken toen de meeste huishoudens al weer een nieuwe kochten. De afwasmachine hetzelfde verhaal. Maar is zo’n ding er eenmaal dan begrijp ik niet waarom ik er zo lang mee heb gewacht. Ook met sociale media ben ik een latertje. Ik had wel een Facebook-account maar was tot anderhalf jaar geleden slechts ‘consument’. Plaatste zelf geen berichten, gaf ook geen reacties op wat ik bij anderen las. Af en toe keek ik eens. Totdat ik besloot om sociale media serieus te gaan gebruiken. Zelf berichten plaatsen, interessante informatie delen met anderen, meedoen aan discussies. Mijn eigen blog plaats ik ook op Twitter en Facebook. Inmiddels ben ik een grote fan van Facebook. Het is grappig om het verschil tussen het gebruik van Facebook in Nederland en aan deze kant van de oceaan te zien. In Nederland wordt Facebook voornamelijk gebruikt om persoonlijke informatie en foto’s te delen. Hier is het vooral een nieuws- en discussieforum, waar je nieuws kunt halen dat je anders niet snel zult krijgen. Niet alleen van eigen eiland maar ook van andere eilanden. Of relevant nieuws uit politiek Den Haag. Overheidscommunicatie is op de Antillen niet sterk ontwikkeld, maar er zijn uitzonderingen. Zo heeft het Openbaar Ministerie van de vijf eilanden een eigen Facebook-pagina waar voorlichter Norman Serphos persberichten en mededelingen op plaatst. Sneller dan via kranten of de radio weet het OM op deze manier nieuws te verspreiden. En niet onbelangrijk, het is geen eenrichtingsverkeer, je kunt reageren. Of een persoonlijk bericht sturen. Facebook is een fascinerend medium geworden. ‘FB-vrienden’ op alle eilanden volgen elkaar, leven mee, delen informatie. Nederlands, Papiaments en Engels, alles komt voorbij. Breekt er een grote brand uit op Saba en is er kritiek op de afhandeling van de melding in de gemeenschappelijke meldkamer op Bonaire, duizenden FB-ers lezen dat. Ervaringen met medische uitzendingen naar Colombia, commentaar op de ‘advocatenstrijd’ op Curaçao, de opening van de Causeway op Sint Maarten, via internet verspreidt deze informatie zich als een olievlek. Facebook verbindt, brengt mensen en ideeën bij elkaar. Op de eilanden, tussen de eilanden. Wat politici niet voor elkaar kregen en krijgen, lukt Facebook wel!

Coaching 1 2014

DE WERKPLEK VAN... LIONEL LI

Casinomanager van het Diamond Beach Casino Aan het eind van de Kaya Damasco rijd je onder de slagboom door naar het strand. Links zijn diverse winkeltjes, beach clubs en een casino te vinden. De punt van Jan Thiel is in de afgelopen jaren behoorlijk ontwikkeld en daarbij mocht een casino, volgens de resorts en de hotels, niet ontbreken. Door de glinsterende zilveren letters boven de voorgevel en de magenta- roze diamant op de top kun je het Diamond Beach Casino niet missen. Als de schuifdeuren opengaan, komen de knipperende en sprankelende kleuren je tegemoet, onder begeleiding van speelautomaatgeluiden. Je krijgt zin in een avondje Glitter, Glamour & Good Luck. TEKST Mirjam Boers BEELD RenĂŠ Bergsma

Coaching 1 2014

‘Het liefst loop ik in de Pit, de ruimte tussen de speeltafels’

Curaçao heeft dertien casino’s. Het Diamond Beach Casino is het eerste en enige casino op Jan Thiel. Lionel Li, 51 jaar, is sinds twee en een half jaar manager van het gokpaleis. De geboren en geto gen Curaçaoenaar werkt al 33 jaar in de casinowereld en begon bij het Holiday Inn Casino. Is hij wel eens bang? ‘Vroeger wel, maar na zoveel jaren in de casino wereld, ben je je angst voor een overval de baas.’

Vrouwen winnen

Het casino is 365 dagen per jaar open. Elke ochtend kun je vanaf tien uur aan schuiven. In het weekend kun je tot vier uur ’s nachts je geld inzetten en op de andere dagen tot drie uur. ‘Het zijn lange dagen, maar ze worden opgedeeld in shifts. We wisselen met vrije dagen, anders heeft iemand bijvoorbeeld altijd op zaterdag of zondag vrij, dat zou oneer lijk zijn’, legt Lionel uit. ‘Tegenwoordig hebben we voor 90% vrouwen in dienst,

dat was vroeger wel anders. Jaren gele den merkten we al dat vrouwen veel meer verantwoordelijkheidsgevoel had den dan mannen. Ze gaven ook meer steun aan elkaar. Van sommige mannen konden we niet op aan, ze bleven maar thuis hangen en drinken en waren zelden op tijd. De automaten gaan in het casino om tien uur aan en de speeltafels om zes uur. Met acht speeltafels en honderd twintig machines moet je op je personeel kunnen vertrouwen. Niet alleen wat betreft op tijd komen, maar ook qua inte griteit. Dat zit wel goed; iedereen heeft een integriteitsonderzoek gehad en daar naast hebben we een heel goede vertrou wensband’, vertelt Li. ‘Ik weet precies wat ik aan ze heb.’

Hot seats

Er worden vouchers van tien dollar uitge deeld, waarmee je in het Diamond Beach Casino kunt spelen. Het is een mooie actie die momenteel loopt. Ook de resorts mogen ze weggeven aan toeristen. Maandag is de lokale avond en dinsdag is de avond voor de 55-plussers. Zondag is het family day en verdubbelt het casino je tiendollar-tegoedbon. Als je aan een tafel zit, maak je kans op een hot seat. Als je stoel wordt uitgekozen krijg je 25 dollar om te spelen. Wint iemand aan jouw tafel de jackpot? Dan krijgt de hele tafel een bonus; bijvoorbeeld een telefoon of een camera. Het casino is meer dan een gok paleis. ‘We willen niet louter een geld imago hebben. Het is meer dan dat. Uit gaan, een drankje, genieten van live

muziek en binnenkort mooi uitzicht op zee vanaf het vernieuwde balkon. Er komen ook speelautomaten buiten en de ramen worden zo gemaakt dat je niet naar binnen kunt kijken, maar wel naar buiten. Ik weet zeker dat het een succes wordt; in de tropen, maar toch in de airco. Het is nu het einde van de maand, dat zie je, mensen hebben weer geld en dus zin in een avondje uit, gezellig toch!’

Mooie belevenissen

‘Toen ik in het Marriott werkte, ontdekte ik een mooie fraudezaak bij het spel Black Jack. Een man met iets te dikke brillengla zen keek steeds naar zijn vrouw aan de overkant van de tafel. Ze speelden bei den. De vrouw zette met haar nagel een kras in de kaart, zodat de man wist welke hij moest uitkiezen. Het leek alsof ze nagels zat te bijten’, vertelt de manager. ‘Ze zijn er meteen uitgezet. Het liefst loop ik in de Pit, de ruimte tussen de speelta fels. Ik houd alles en iedereen in de gaten, maar op een vriendelijke en professionele manier. Hier is ook het meest te zien, dat is bij de automaten moeilijker. Als ik begin met werken, loop ik eerst een rond je langs de croupiers. Ik raak hun schou der even aan en zeg gedag, zo laat ik weten dat ik er ben. We zijn een team.’ Voor de payroll en het inplannen van het personeel zit Lionel op zijn kantoor. Het is een sombere kamer zonder ramen, maar het geeft hem even rust. ‘Ik voel me hier goed, even weg van het lawaai en de knipperlichten. Maar nooit te lang, de zaal trekt.’ Coaching 1 2014

Gwenny Visser en Helen Hoyer

Op 10 maart 1954 opende Horacio Hoyer het tweede radiostation op Curaçao: Radio Hoyer. Horacio wilde dat er naast Radio Curom, dat naar model van de omroepen in Nederland vooral veel klassieke muziek uitzond, ook een station kwam dat aandacht gaf aan muziek en informatie voor de lokale bevolking, in Papiamentu. De ondernemende Curaçaose tenniskampioen was eigenaar van een sportzaak, die hij ’s avonds omtoverde tot opnamestudio voor lokale bandjes.

Coaching 1 2014

TEKST Corinne Leysner BEELD Ton Verkuijlen

Door zijn platenlabel Hoyco zijn juweeltjes van Curaçaose muziek bewaard gebleven, uit een tijd waarin onze muzikan ten alleen nog op feestjes en clubs van zich konden laten horen. Horacio vond het niet meer dan logisch dat die band jes en hun opnames ook op de radio te horen moesten zijn. Deze zoon van gerenommeerd historicus Wilhelm Manuel Hoyer besloot dus zijn ouderlijk huis, waar vanuit het raam zijn tante voorheen babykleertjes verkocht, te laten verbouwen tot radiostudio. Later kocht hij ook de huisjes op het erf en liet die samentrekken met het hoofdgebouw. Nu, zestig jaar later, zit Radio Hoyer nog steeds in het pand aan de Plasa Horacio Hoyer; het plein dat genoemd is naar de in 1987 overleden radiopionier. Radio Hoyer wordt geleid door Horacio’s dochter Helen Hoyer (directeur) en haar dochter, sales manager Gwenny Visser. Helen liep als klein meisje al rond in de studio en werkte er later ook in de vakanties. ‘Eigenlijk wilde ik kapster worden’, vertelt ze, ‘maar op den duur ging ik naar Nederland met mijn moeder. Daar kreeg ik bij de Wereldomroep lessen in radio maken door mee te werken aan een muziekprogramma. Ik liep ook mee met een ‘groeten-programma’ van de bursalen dat werd opgenomen en naar Curaçao gepost. Na een jaar of drie kon ik via een vriendin die ik bij de Wereldomroep had leren kennen naar Spanje.’ Bijna besloot Helen er te blijven. ‘Maar na vier jaar in Spanje drong het tot me door dat mijn vader niet voor niets ons verblijf in Europa had bekostigd. Hij had in me geïnvesteerd zodat ik, zijn enige kind, zijn geliefde bedrijf kon overnemen.’ Terug op Curaçao bleek die overname niet makkelijk te zijn. ‘Ik had dan wel al die jaren in Europa gewerkt met grote radiomensen, maar van mijn vader moest ik gewoon onder aan de ladder beginnen. Dus moest ik leren om facturen te schrijven, administratie te doen en al het andere. Pas toen hij last kreeg van zijn gezond heid, kreeg ik de volledige dagelijkse leiding. Maar ik moest iedere dag na het werk naar hem toe om verslag uit te brengen van de dag en van alle beslissingen die ik nam. Soms draaide hij die ook terug. Hij luisterde de hele dag naar de radio en wist precies wat er werd gedraaid en gezegd. Hij was ook autoritair tegen het personeel.

Ik luister juist graag naar wat zij in te brengen hebben, al doe ik niet altijd wat ze zeggen.’ Helen heeft vooralsnog moeite met loslaten, ondanks de duidelijke belangstelling die Gwenny al sinds klein voor het vak heeft. Lachend geven moeder en dochter toe dat er regelmatig aanvaringen zijn. Helen geeft Gwenny, die al tien jaar meeloopt, tot nu toe een gedeelde verant woordelijkheid: ‘Gwenny is verantwoordelijk voor de sales, maar ook voor speciale projecten. Ik heb veel res pect voor wat ze bijvoorbeeld presteert met een pro gramma als Hoyer in Business. Ze is creatief, net als haar vader. Ik ben meer van de strakke bedrijfsvoering. En ze digitaliseert alles wat maar kan. Ik ben daarin nog duide lijk van de oude generatie.’ Gwenny voegt toe: ‘Toch heb ik dat ook wel van je. Ik vind dat de bedrijfsvoering heel strak moet zijn, zodat je de ruimte hebt om dingen te creëren. Ik wil graag alles op papier hebben, terwijl mijn moeder nog wel eens din gen op basis van overleg doet. Ook ben ik vóór het geven van meer verantwoordelijkheid aan het personeel.’ Volgens Helen zal Gwenny op termijn wel de zaak over nemen: ‘Het is zoveel moeilijker geworden om een bedrijf als dit draaiende te houden. Voor wat de inhoud van de programma’s betreft, weet ze hoe het moet. Radio Hoyer was altijd de inventor en nooit de imitator. Wij gaan niet voor sensatie maar voor inhoud. Dat was in mijn vader’s tijd zo en daar heb ik me ook altijd hard voor gemaakt. Radio maken op Curaçao is niet meer wat het was, vanwege de verwaterde regelgeving die het nu voor vrijwel iedereen mogelijk heeft gemaakt om een eigen station op te zetten. Maar Radio Hoyer staat nog steeds voor objectiviteit.’ Vooralsnog is het de vraag of er na Gwenny nog interes se is in de familie om het bedrijf voort te zetten. ‘Je moet erin opgroeien, anders wordt het niets‘, roepen moeder en dochter eensgezind. En de jongere generatie heeft nog geen interesse in het bedrijf. Zal het tegen de tijd dat Helen het stokje overgeeft ook zo zijn dat Gwenny elke dag bij haar verslag uit moet gaan brengen? ‘Ik app je wel’, zegt Gwenny met een knipoog naar Helen.

• Te beluisteren op 101.9 FM (Papiamentu) en op 105.1 FM (Nederlands) • Zond als eerste station ooit de parlements vergaderingen uit • Horacio Hoyer haalde het parlement over om de vergaderingen in het Papiamentu te houden, zodat het kiezerspubliek ook kon begrijpen waarover werd gesproken • Het eerste (en vooralsnog enige) station op Curaçao dat op zonne-energie werkt

RADIO HOYER

FAMILIEZAKEN

Radio Hoyer

Forensic Services Caribbean Forensic Experts & Investigators

Compliance Services Caribbean Training, Due Diligence & Advice

Ook uw partner voor analyse en advies gericht op beheersing van criminaliteitsrisico's die de continuïteit van uw organisatie beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan de beveiliging van uw (IT) bedrijfsinformatie / klantgegevens, beheersing van personele risico’s, fraude, etc. KIJK OP ONZE WEBSITE VOOR DE TRAININGSKALENDER 2014 Curaçao Mauritslaan 1 Curaçao

Aruba Dominicanessenstraat 33 Aruba

Tel. (+599-9) 461 7974

Tel. (+297) 745 3643

Website www.forensic-caribbean.com

E-mail contact@forensic-caribbean.com

Al meer dan 17 jaar actief in de regio op het gebied van forensische / fraude onderzoeken en compliance.

VILLAPARK ZUURZAK G4 & G5

Naf. 990.000,-

Eigendomsgrond: 2.025 m²

Villa met prachtig uitzicht op de Flamingo area en omgeving, gebouwd op twee percelen grond. De villa bestaat uit woonkamer, keuken, bijkeuken, overdekt terras, de hoofdslaapkamer heeft een eigen porch, badkamer en walk-in-closet. Studeerkamer, gasten- verblijf, was-/bergruimte en inpandige garage voor twee auto’s. De villa is met zorg gebouwd, hoog kwaliteitsniveau! Schitterende landscaping.

Domicilie Real Estate N.V. Gosieweg 53 T: (+599-9) 738-3344 F: (+599-9) 738-3377 Email: info@domicilie.net

Coaching 1 2014

Els van Barneveld Real Estate N.V. Schottegatweg Oost 29 Willemstad, Curaçao T:(+5999) 736 1500 M: (+5999) 562 5555 els@elsvanbarneveld.com

Tekst: Mirjam Boers

SLIMMER WERKEN MET APPS Tips voor de moderne professional

Coaching laat iedere editie een professional aan het woord over hoe je slimmer en sneller werkt met een tablet. Dit keer Hellen Noort, eigenaar van Noort advies, marketeer en docent Papiamentu. Hellen is geboren in Colombia, heeft een Colombiaanse moeder en een Curaçaose vader en woont vanaf haar vijfde jaar op Curaçao. Ze zou na haar HEAO-studie aan een traineeship bij Robeco in Rot terdam beginnen, ware het niet dat tijdens haar vakantie op Curaçao Fun Miles èn de liefde haar hart veroverden. Ze cancelde haar ticket en is gebleven. Twee jaar later verliet Noort Fun Miles, waarna ze werkte bij EWT en tien jaar als brand manager en analist bij Heineken. In de avonduren volgde ze nog een tweedegraads studie lerarenopleiding aan de UNA en deed ze vrijwilligerswerk voor Citro. Nadat ze ook had lesge geven op de International School en met alle marketingervaring die ze inmiddels had opgedaan, was het tijd voor een eigen bedrijf. Noort Advies, voor marketingad vies en taalcursussen, was een feit.

Lesgeven met handige apps

De Mac, de iPad en de iPhone van Noort zijn uiteraard gesynchroni seerd. ‘Ik kan overal alles opvragen in de cloud en ook in mijn Drop box. Dat stamt nog uit de tijd dat ik nog geen Mac en iPhone had. Ik heb zelf lesmateriaal ontwikkeld en het is wel zo handig en veilig om dat overal bij de hand te heb ben. De apps die ik veelvuldig gebruik tijdens het lesgeven zijn Educreations, WrtsMobile en de woordenboekapp NederlandsPapiaments en vice versa. Educrea tions is een whiteboard. Je kunt tien verschillende kleuren inkt kiezen, tekenen met je vinger, een iPad-pen of gewoon typen, foto’s

invoegen en zelfs de les opnemen. Handig om met cursisten uit spraak te oefenen en te laten horen. Maar het is ook heel effici ënt voor mezelf; ik neem delen van de les op en stuur ze naar de cursist via mail. WrtsMobile

Hellen Noort marketingadvies & taalcursussen

nen tegenwoordig zelfs off line worden geopend en je hebt altijd de laatste versie. De applicatie Comic Zeal gebruik ik veel privé, met name voor de kinderen. Je kunt er de Donald Duck digitaal mee lezen, die leuke oude origine

‘Ik heb zelf lesmateriaal ontwikkeld en het is wel zo handig en veilig om dat overal bij de hand te hebben’ gebruiken mijn cursisten om woordenlijsten te digitaliseren. Je kunt jezelf overhoren als je de lijsten eenmaal hebt ingevoerd. Daarbij wordt je woordenschat groter met elk woord dat je intypt’, legt Hellen uit.

Zakelijke en privé apps

‘Quickoffice; de Word, Excel en Powerpoint app. Ideaal natuurlijk om een tekst te maken, te reke nen of een presentatie in elkaar te zetten op je iPad. Bestanden kun

le van vroeger. Op de app tijdschrift.nl lees ik zelf Quote, Quest Psychologie en 101 woon ideeën. Nieuws kijk ik op de apps NOS en NU en als ik echt even tijd voor mezelf heb, ga ik op Uitzen ding gemist televisieprogramma’s bekijken zoals ‘De Wereld Draait Door’, ‘Wie is de Mol’ en ‘Ik ver trek’. Als ik ergens moet wachten of ik ben aan het wandelen, doe ik mijn oortjes in en luister ik naar Telecuraçao FM, ook een ideale app.’

ijn rrency z en XE Cu ppwereld. m a z a h a ‘S n t rs in mij koplope kelingen op he ttige ik tw n nu e e ig De on d n an ha r deze gebied v eindeloos, maa ik n ij d z in s v p p n a ge epassin twee to uiterst simpel in je ft n ideaal e E Currency gee .X gebruik oers van iedere wilt. lk r de wisse heid die je maa n e te n u m

Shazam helpt je uit de brand met de naam van de zanger of band, of de titel van een liedje, wanneer je maar niet op de naam kunt komen, wat hoogst irritant is. Deze app geeft je groot plezier!

Coaching 1 2014

van naar

Charlene Alberto

Ruud Dirks

Martine Hofhuis

van UTS Corporate Academy naar Max-Consult

van Spigt Dutch Caribbean naar SMS Attorneys at Law

naar Dynaf Caribbean

Charlene Alberto heeft in 2013 afscheid genomen van het APC, voorheen APNA, waar ze tien jaar als adjunct-directeur werkzaam is geweest. Per 1 januari 2014 is zij de nieuwe directeur van Vidanova. Zij gaat hiermee de uitdaging aan om dit solide pensioenfonds verder uit te bouwen tot de pensioen uitvoerder van voorkeur voor wat betreft het aanbod van collectieve pensioenen.

Na het geven van training en het opzetten van trainingstra jecten gedurende de afgelopen tien jaar bij UTS Corporate Academy, heeft Ruud Dirks de mogelijkheid aangegrepen om zelf te gaan ondernemen. Hij deed veel ervaring op in corporate training, onder meer op het gebied van E-learning, het inrichten en beheren van Learning Management Systems en certificeringstrajecten. Dirks heeft een duidelijke kijk op de tools die voorhanden zijn voor kleine en grote bedrijven.

Sinds 1 november 2013 is Martine Hofhuis in dienst bij SMS Attorneys at Law als advocaatmedewerker. Naast haar specialisatie op het gebied van het arbeidsrecht is zij breed inzetbaar in zowel de advies- als de procespraktijk. De afgelopen drie en een half jaar was Hofhuis in dienst bij Spigt Dutch Caribbean en deed zij ervaring op in de algemene civiele rechtspraak.

Per 1 februari werkt Peter IJsseling als financieel manager bij Dynaf Caribbean. Peter werkte zes jaar in Nederland voor de Amsterdamse Effectenbeurs, waarna hij in 1997 naar Curaçao kwam. Na gewerkt te hebben in de financiële offshore op Curaçao (MeesPierson Fund Services, Amicorp Fund Services, SGGANT Fund Services) begint hij nu aan een nieuwe uitda ging met een switch naar de on-shore services van Dynaf. Daarnaast zal Peter als freel ancer blijven werken aan zijn creatieve ontwikkeling op het gebied van luchtfotografie en -video.

Arthur van Aalst

partner bij Baker Tilly Dutch Caribbean

Per 1 januari 2014 is Arthur van Aalst toegetreden als partner bij Baker Tilly Dutch Caribbean (Baker Tilly De Paus Vesseur). Van Aalst is sinds augustus 2011 verantwoordelijk voor de belastingpraktijk en heeft als advocaat-belastingkundige ruim vijfiten jaar werkervaring opgedaan in onder andere Ne derland, de Verenigde Staten en Curaçao. Van Aalst ervaart het als een groot goed om te mogen werken met een team van dynamische, dienstbare en deskundige collega’s die met plezier willen bijdragen aan de ambities en het succes van cliënten.

Stacey Rene

Patrick Bentvelsen

van Deloitte naar Ernst & Young

Per 1 december 2013 is Patrick Bentvelsen een nieuwe uit daging aangegaan als senior manager bij het Advisory team van EY Dutch Caribbean. Patrick heeft ruim dertien jaar ervaring in de consultancy, waarvan zes jaar op Curaçao en de andere Caraïbische eilanden. Zijn spe cialisme: plannen werkend krij gen in de praktijk, van strategie naar zichtbaar resultaat.

van Aon Hewitt, Rotterdam, NL naar Montae Caribbean, Curaçao

Stacey Rene is aan de slag ge gaan als actuaris en consultant bij Montae Caribbean, een nieuw pensioenadvieskantoor op Curaçao. Rene geeft advies met name over pensioenvraag stukken aan pensioenuitvoer ders, werkgevers en overige organisaties in de Caribische regio. Daarnaast runt zij ook de Curaçaose vestiging Montae Caribbean. Bij haar vorige werkgever, Aon Hewitt, werkte zij zeven jaar als actuarieel consultant.

Meer Van > naar op www.coaching-magazine.net

Peter IJsseling

van APC naar Vidanova

Coaching 1 2014

Ook in deze rubriek? Bent u van functie veranderd en wilt u graag laten weten wat uw nieuwe uitdaging is? Stuur dan een e-mail met uw gegevens naar: redactie@coaching-magazine.net.

— “TalenT wins games — Teamwork and inTelligence wins championships.” —

michael jordan

are you ready to Join a winning team of attorneys and tax advisers? contact us: www.spigtdc.com or recruitment@spigtdc.com