Coaching magazine 1 2016 by Uitgeverij Loket 1

JAARGANG 14 / NUMMER 1 / 2016

COACHING GOES ARUBA De eerste editie van Coaching op Aruba is een feit RONDETAFELGESPREK OVER INNOVATIE Pleidooi voor ondernemersrevolutie INTERVIEW Trendwatcher Adjiedj Bakas LEAN MANAGEMENT Lagere kosten en hogere klanttevredenheid CARRIÈRESTAP Als professional terug naar de Dutch Caribbean MODERN SOLLICITEREN Nét een stapje verder gaan >>

Losse nummers NAf/AWG 10,55

HÉT MAGAZINE OVER LEIDINGGEVEN OP CURAÇAO EN ARUBA

Het Coaching-team heet al onze nieuwe lezers op Aruba van harte welkom! Coaching magazine wordt al 12,5 jaar met enthousiasme gelezen door meer dan 3.000 leidinggevenden en andere professionals op Curaรงao. Omdat Aruba en Curaรงao meer met elkaar gemeen hebben dan dat ze van elkaar verschillen is het voor ons een logische stap om nu ook de oversteek te maken naar Aruba. Coaching is een magazine dat zich richt op het delen van kennis met leidinggevenden en andere professionals. Hierbij belichten we lokale ontwikkelingen en plaatsen internationale zaken in een lokale context. Vanaf nu zullen dat ontwikkelingen zijn die zowel op Curaรงao als op Aruba betrekking hebben. Coaching is gratis voor leidinggevenden op Curaรงao en zal dat ook zijn voor leidinggevenden op Aruba. Wij kunnen Coaching gratis aanbieden omdat de productiekosten worden gedekt door de advertentieopbrengsten. Voor adverteerders is Coaching interessant vanwege de directe benadering van de doelgroep: managers en professionals in de profit- en non-profitsector op Curaรงao en Aruba. Beslissers met een budget tot hun beschikking, zowel qua bestedingen in de zakelijke als in de persoonlijk sfeer. Op onze website vindt u meer informatie over Coaching, kunt u eenvoudig een abonnement aanvragen of voorgaande edities teruglezen. Suggesties en opmerkingen zijn altijd van harte welkom via redactie@coaching-magazine.net. We hopen dat Coaching magazine een waardevolle toevoeging voor u is en u het met veel plezier zult lezen!

www.coaching-magazine.net

Taking Care of Business As a modern leader you are well aware of the fact that your most important asset is your human capital. Despite being responsible for the salary of your personnel it is of utmost importance that their secondary and tertiary benefits are also well taken care off. A pension arrangement, in our modern days, cannot be considered a luxury anymore nor a cost. A pension arrangement for your personnel gives out a signal that you really care for your employees and that you are a leader with a far reaching vision. It also will provide your organization the reputation of a good citizen and will attract the best human resources. For almost a half century pension experts at Vidanova Pension Fund have created a wide array of collective pension plans of which we are pretty sure one will suit your company and personnel. What we are more convinced of is that Vidanovaâ&#x20AC;&#x2122;s pension arrangements are always in the best interest of our clients. Visit our website vidanova.net for more information and give us a call for an appointment or presentation at 7344200

You can focus on your business. If you leave your cash flow up to us. As a business manager, you are dedicated to providing your customers and clients with the best service. Continuity and reliability are most important to you, while your cash flow to support your business is our concern! FactorPlus helps you to keep your promises. We purchase your invoices, transfer cash to your bank account and collect your receivables professionally, so you have the cash flow necessary to make your business grow!

Dokweg 19, CuraĂ§ao | t +5999 737 0660 | f +5999 737 0644 | info@factorplus.com | www.factorplus.com 1778_FactorPlus_AdCoaching_190x138.indd 1

6/22/15 15:18

Inspired Banking! BETTER BANKING INSPIRED BY YOU

At SFT, youâ&#x20AC;&#x2122;ll enjoy a refreshing sense of individuality. We do not paint with a broad brush, but see each client as unique. Enjoy personal attention and attractive banking products with an eye for detail. Our improved online banking experience, for example, with beautiful crisp design. Banking is our canvas and you are the inspiration. sftbank.com

More than just a bank.

2101_SFT_Campagne2015-2016_Coaching_190x138.indd 1

1/13/16 15:03

VOORWOORD

bas@loket1online.com

oor dit nummer spraken Dick Drayer en Anneke Polak met trendwatcher Adjiedj Bakas, die in Nederland ook wel ‘trendwatcher des Vaderlands’ wordt genoemd. Zij blikten met Bakas terug op de uitspraken die hij deed in een ander interview met Coaching in 2008 én keken met hem vooruit. Wanneer u deze editie in handen heeft, is inmiddels het Chinese Nieuwjaar begonnen; het jaar van de Aap. Bakas refereert in zijn trendvoorspellingen aan de Aap die volgens de Chinese astrologie staat voor vrolijkheid, doorzettingsvermogen en vindingrijkheid. Voor het jaar dat wij 2016 noemen, zou zich dat in algemene zin vertalen naar een trend van optimisme en innovatie. Dat lijkt me een mooi uitgangspunt voor de maanden die voor ons liggen. Als Coaching-team kunnen we zeker positief zijn; met deze editie markeren we het twaalf-eneen-halfjarig bestaan van ons magazine. Met ups & downs, met strakke deadlines en gezellige redactievergaderingen, van een nieuwsbriefachtig begin tot een volwaardig full color, professioneel magazine. Innovatie en vernieuwing vindt u ook terug in deze editie. Wiel Broecks en Anneke Polak spraken met een aantal gasten vanuit overheid en bedrijfsleven over innovatie en waar Curaçao staat op dat gebied. In onze gastcolumn schrijft Marga van Beek over nieuwe organisatiestructuren en Margo Groenewoud, oud-hoofdredacteur van Coaching, schreef over de ontwikkeling van het Dutch Caribbean Digital Platform; een belangrijke stap in het kader van onderwijs en onderzoek. Redacteur Elisa Koek nam de veranderende wereld van solliciteren onder de loep én verzamelde handige tips voor uw eerstvolgende job search. Ik moet eerlijk toegeven dat ik, als ik deze Coaching doorblader, trots ben op de bijdragen van ons sterke, trouwe redactieteam en op de objectieve, frisse en positieve manier waarop wij onze gedachten vormgeven. Maar, niet in de laatste plaats ben ik blij met de nieuwste ontwikkeling die Coaching doormaakt. Vanaf nu komt Coaching ook uit op Aruba. Daarmee breiden we niet alleen onze lezers- en advertentiemarkt uit, het zal zeer zeker leiden tot nóg meer leuke, bijzondere en interessante artikelen voor u! Bas Kok Uitgever

INHOUD

JAARGANG 14 / NUMMER 1 / 2016

Managementgoeroes Deel 5: Mary Parker Follet ............... 9 In het kort

12,5 jaar Coaching...................... 10

12 | Interview met Adjiedj Bakas

Gastcolumn Marga van Beek ......................... 17 Aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven (2) ........................... 22

Trendwatcher Adjiedj Bakas volgt economische trends wereldwijd en kijkt waar de mogelijkheden voor Curaçao liggen.

De werkplek van... Roderic Croes, Directeur Dienst Douane Aruba .......................... 26

Kranshi als best practice .. 32

18 | Pleidooi voor ondernemersrevolutie Rondetafelgesprek over innovatie

Ailsa Anastasia

24 | Modern solliciteren

28 | Lean management

Modern solliciteren is nét een stapje verder gaan.

Lagere kosten en toch een hogere klanttevredenheid? Lean management maakt dat mogelijk.

Innovatief, conceptueel en helder ..... 34

De volgende carrièrestap ...................... 38 De keerzijde van de medaille ............................ 42 Meervoudige intelligentie

Hoé bent u intelligent?.................. 46

Business for breakfast...... 48 Dutch Caribbean Digital Platform Digitale bron van informatie voor onderwijs en onderzoek ............... 50

Mixed Media..................... 52 Van > naar......................... 54

COLOFON Redactie/bijdragen Marga van Beek, Wiel Broecks, Dick Drayer, Margo Groenewoud, Jeroen Jansen, Elisa Koek, Cherissa Koko, Saskia Matthijsse, Rene Offermans, Stephany Phelipa, Anneke Polak, Josée Thissen-Rojer, Victorine Stille

Abonnement Een abonnement op Coaching is gratis voor managers en leidinggevenden op Curaçao en Aruba. Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar: www.coaching-magazine.net

Eindredactie Saskia Matthijsse

Reageren op de inhoud redactie@coaching-magazine.net

Uitgever Bas Kok

Vormgeving en productie Uitgeverij Loket 1

Reserveren/informatie advertenties advertentie@coaching-magazine.net

Hoofd redactieteam Saskia Matthijsse

Drukwerk Antilope Printing, België

Redactie- en productiecoördinatie Marjolijn Verwater

Advertentie-aquisitie Annemarie Post (522 1720) Marjolijn Verwater (518 7800)

Abonnement/extra exemplaren opvragen abonnee@coaching-magazine.net

Oplage 3.500 exemplaren (gecombineerd Curaçao en Aruba) Coaching verschijnt 5x per jaar Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1 Noord Scherpenheuvel 14 Curaçao info@loket1online.com

Coördinatie fotograﬁe en interviews Ivette van der Velden, Marjolijn Verwater

WWW.COACHING-MAGAZINE.NET

Advertentiemateriaal versturen studio@coaching-magazine.net

Our mission is…

reaching your business goals • Checking & Savings accounts • Mortgages & Loans • Working Capital • Credit Cards • Investments • Point of Sale Machines • Online Banking • Insurance

Banco di Caribe Curaçao • Schottegatweg Oost 205 H +(599 9) 432 3200 • www.bancodicaribe.com

Digicelbusiness.com

FOR ALL YOUR BUSINESS SOLUTIONS

VISIT OUR BUSINESS EXPERIENCE CENTER

Digicel Connectivity Solutions available: DPLC – Domestic Private Leased Circuit IPLC – International Private Leased Circuit DIA – Dedicated Internet Access BIA – Business Internet Access Wi-Fi (Customized to your business needs) Feel free to make an appointment with us: From 8:00 – 17:00 or email us at bsc@digicelgroup.com Complete solution for your needs

OUD MAAR NIET OUT

MANAGEMENTGOEROES 5 Mary Parker Follett

De alma mater van het moderne management Tot nu toe zijn er alleen mannen aan bod geweest in deze rubriek. Het is hoog tijd voor een dame. Niet zo maar één, maar een belangrijke dame: Mary Parker Follett. ‘Wie?’, vraagt u zich af. Niet zo gek, want na haar dood in 1933 raakte ze langzaam in de vergetelheid. Tegenwoordig weet bijna niemand dat Follett aan de wieg stond van het moderne management. Wie was zij en wat waren haar ideeën? Tekst Victorine Stille

Follett groeit op in een rijke familie in Quincy, Massachusetts. Ze studeert aan de vrouwendependance van Harvard. Daarna volgt ze een jaar vakken aan Cambridge in Engeland en aan de Sorbonne in Parijs. In 1898 studeert ze summa cum laude af op economie, rechten, politicologie en filosofie aan het Radcliffe College, zoals het vrouwendepartement van Harvard inmiddels heet. Zoals veel vrouwen van haar tijd gaat ze aan de slag als maatschappelijk werkster. Ze werkt met jongeren uit Boston. Ze begint met het oprichten van buurthuizen, een nieuw fenomeen voor die tijd. Daarnaast adviseert ze directeuren in de industriële sector en het bedrijfsleven. In de jaren tussen 1925 en 1933 houdt Follett lezingen over haar managementtheorieën in Amerika en Engeland, onder meer voor de London School of Economics. Ze overleed in Boston in 1933.

Baanbrekende ideeën

Tijdens haar studie begint ze met het optekenen van haar ideeën. Na een eerste boek over politiek volgt in 1918 haar tweede, ‘The New State’. Het is een analyse van de relatie tussen het individu en de maatschappij. In 1924 verschijnt haar boek ‘Creative Experience’, dat draait om de interactie tussen mensen en het proces van respons. Follett geeft daarbij de volgende metafoor. A serveert bij tennis. De wijze waarop B de bal terugspeelt is deels afhankelijk van de wijze waarop hij deze kreeg. A’s volgende zet hangt af van de oorspronkelijke serve, plus de reactie van B, enzovoort. Creative Experience staat bekend

als het belangrijkste werk van Follett. Het zorgt ervoor dat ze op verschillende universiteiten wordt uitgenodigd om lezingen te geven.

Coördinatie, controle en conflict

Twee andere thema’s die in Creative Experience aan bod komen zijn coördinatie en controle. Volgens Follett leren we het beste door zelf vaardigheden en kennis te verwerven in plaats van te vertrouwen op anderen die het denkwerk voor ons doen. Folletts visie op organisaties - en in het verlengde daarvan op de maatschappij - is dat mensen op alle niveaus moeten worden gestimuleerd om ervaring en kennis te verwerven. Dat laat iemand groeien. Het zorgt ervoor dat een manager effectiever zijn werk kan doen en beter in staat is om relaties binnen een organisatie te coördineren. ‘De vraag is niet hoe we mensen kunnen controleren’, aldus Follett, ‘maar hoe we samen controle krijgen over een situatie.’ Ook geeft Follett een duidelijke visie op het onderwerp conflict. Volgens haar zijn er drie manieren om met conflict om te gaan: machtsuitoefening, een compromis zoeken en het bewerkstelligen van integratie. Ze is van mening dat machtsuitoefening een tijdelijke overwinning is van de ene partij op de andere. Een compromis blijft volgens Follett knagen. Beide partijen hebben immers op hun wensen ingeleverd. Follett ziet integratie als de enige manier om tot een bevredigende uitkomst te komen; het verbinden van de wensen van de verschillende partijen. Follett geeft hiervan een

concreet voorbeeld. De één wil het raam open om frisse lucht te krijgen. De ander wil niet in de koude wind zitten die door het geopende raam naar binnen zou komen. Een oplossing is om het raam in de kamer ernaast open te zetten zodat beide partijen tevreden zijn. Bij integratie gaat het erom het conflict naar een ander niveau te brengen. Follett ziet conflict als een nuttige kracht, als een uitgangspunt voor een betere toekomst.

Springlevend

Grote managementdenkers zien haar als de moeder van het moderne management. Van de invloedrijke managementdenker Peter Drucker wordt gezegd dat hij Follett als zijn goeroe zag. Ook Lyndall Urwick, één van de grondleggers van de moderne bedrijfskunde, bewonderde Follett. Warren Bennis, één van de bekendste moderne schrijvers over leiderschap, stelt dat haar theorieën identiek zijn aan zijn eigen ideeën. Hoewel bijna niemand meer weet wie Mary Parker Follett was, zijn haar managementtheorieën spring levend. De roep om platte organisaties van nu is daar het bewijs van. Huidige bedrijven die geloven in Folletts managementideeën zijn de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid in België, het Braziliaanse Semco en het Nederlandse VDL. Zij praktiseren wat Follett bijna een eeuw geleden schreef: ‘Leiderschap wordt niet gedefinieerd door het uitoefenen van macht, maar door de autonomie te vergroten van diegenen die geleid worden. De belangrijkste taak van de leider is om meer leiders te scheppen.’

coaching 1 2016

COACHING • INNOVATIE • KLACHTENMANAGEMENT • FRAUDE • PARTTIME WERKEN • GOOD GOVERNANC

Coaching bestaat 12,5 jaar! Bij dit koperen jubileum staan we natuurlijk graag even stil. Een korte terugblik op de afgelopen jaren met mooie interviews, bijzondere foto’s en succesmomenten. Tekst Saskia Matthijsse

Monopoly kennen we allemaal. Er zijn veel spelers op de markt maar er kan er maar eentje winnen. Onroerend goed is geen“spelletje”maar een serieuze zaak. Daarom heeft u een serieuze, betrouwbare makelaar/ taxateur nodig met ervaring, welke garant staat voor DE JUISTE START. Domicilie – Uw betrouwbare spelpartner voor koop, verkoop, huur, verhuur, beheer en taxaties Gosieweg 53 Curaçao | Nederlandse Antillen Tel: (+599-9) 738-3344 | Fax: (+599-9) 738-3377 Email: info@domicilie.net |Website: www.domicilie.net

We have Moved to Penstraat 23

Visit

our website to view our

Training Planning 2016

5999 841(PURE) 7873 Penstraat 23 Willemstad, Curaçao

ITIL Lotus Notes Admin Fortigate I & II Microsoft Exchange

and More ....

info@pure-ict.com www.pure-ict.com

Because running the world is a hard job.

2003

In september 2003 zag Coaching het levenslicht. Nieuwsgierig hoe dat er uit zag? Speciaal voor ons jublieum is deze editie uit de mottenballen gehaald en te lezen op de website: www.coaching-magazine.net

2011

Sinds 2011 publiceert Coaching jaarlijks een thema-nummer. We startten dat jaar met een mooie special over coaching en carrière, in 2012 stond ondernemen op Curaçao centraal. In jubileumjaar 2013 boekten we groot succes met de ‘groene’ editie. In 2014 inventariseerden we de trends op het gebied van de moderne werkplek en in 2015 stond de extra editie geheel in het teken van corporate social responsibility. Zou u een van deze nummers nog eens willen nalezen? In het kader van ons jubileum kunt u een gratis exemplaar opvragen bij onze administratie: admin@coaching-magazine.net (zolang de voorraad strekt). Alle edities vanaf 2012 kunt u overigens ook nalezen op onze website: www.coaching-magazine.net.

2013

Dat was het jaar waarin we groots het tienjarig jubileum vierden. Met zes edities, een feestelijke bijeenkomst én deelname aan de Curaçao Clean Up stak het Coaching team dit jaar de handen flink uit de mouwen.

Met trots maakten we deze 45e editie van Coaching die u nu in uw handen heeft. Wat een mooi moment om ook onze nieuwe lezers op Aruba te verwelkomen! Bapor Kibra z/n unit 36B Curacao Beach Boulevard P: +5999 735-2330

OD GOVERNANCE • HRM • PENSIOEN • ASSESSMENTS • INNOVATIE • SOCIAL MEDIA • EMPLOYABILITY • REMIGRATIE • EMOTIONELE INTELLIGENTIE • LIFE LONG LEARNING • GENERATIE Y • ERGONOMIE • GEZONDHEIDSBELEID

Interviews Uiteraard zijn we trots op alle managers, leidinggevenden, ondernemers en andere professionals die hebben meegewerkt aan onze artikelen en interviews. Veel reacties kregen we op het gesprek met waarnemend gouverneur Adèle van de Pluijm Vrede in 2012 en met Steven Martina in de jubileumeditie van 2013. Op de cover van deze editie ziet u een selectie van de vele mensen die in de loop van de jaren een bijdrage hebben geleverd aan Coaching.

Covers De werkplek van... Eén van de favoriete rubrieken onder onze lezers is ‘De werkplek van...’. In deze rubriek kijken we binnen bij professionals in uiteenlopende vakgebieden. De lezer krijgt een beeld van de dagelijkse werkzaamheden van de geïnterviewde én de daadwerkelijke werkplek. Coaching redacteuren bezochten inmiddels tientallen leidinggevenden en zelfstandigen bij onder meer de brandweer, een laboratorium, Carmabi, de luchtverkeersleiding, de kustwacht , de CliniClowns en een casino. We zagen foto’s op het bureau, kindertekeningen aan de wand, stapels papieren op de grond en knipperende lichtjes aan het plafond. Voor het eerst in de geschiedenis van Coaching bekijken we in deze editie een werkplek op Aruba.

Coaching magazine heeft zich als een echte professional door de jaren heen steeds verder ontwikkeld. Kleurgebruik, typografie, fotografie en rubrieken groeiden mee met de lezers. In de beginjaren werd de cover gesierd door een mooie conceptfoto, in 2013 besloten we het magazine een ‘echt’ gezicht te geven. De professionals uit diverse interviews prijkten vanaf toen op de voorzijde. Daar hebben zij - en ook wij - veel positieve reacties op gekregen. Inmiddels zijn we overgestapt naar fotografie die de rode draad van een editie weergeeft, zoals gezondheid of veiligheid.

Facebook Coaching is natuurlijk ook te vinden op Facebook. In 2010 werd de pagina opgezet. Nu is het bijna een vanzelfsprekendheid, destijds vonden we het eigenlijk heel wat. Het begon in oktober 2010 met een paar voorzichtige berichten. Inmiddels hebben we de smaak te pakken en kunnen we onze volgers regelmatig trakteren op interessante artikelen, handige tips en mooie berichten. Op 1 januari begonnen we het nieuwe jaar met 1.000 volgers!

facebook.com/coachingmagazine

De thema-edities van de afgelopen vijf jaar

2011

2012

2013

2014

2015

coaching 1 2016

INTERVIEW

‘OORLOG GOED VOOR INNOVATIE’ Interview met trendwatcher Adjiedj Bakas

Curaçao wil vooruit, 2016 moet het jaar van economische groei worden. Maar is de huidige aanpak wel de juiste? Trendwatcher Adjiedj Bakas volgt economische trends wereldwijd en kijkt waar de mogelijkheden voor Curaçao liggen. ‘Breek de huizenmarkt open. Tegen de tijd dat het kalifaat in Europa wordt uitgeroepen, kan men vluchten naar een tweede huis op Curaçao.’ Tekst Dick Drayer en Anneke Polak

In 2008 sprak Coaching magazine met u. Toen was uw voorspelling dat het massatoerisme zou afnemen. Curaçao werkt echter aan een tweede megapier. U zat er naast. Je ziet overal dat boutique hotels snel groeien. De gemeente Amsterdam wil geen grote hotels meer hebben, geen dertien-in-een-dozijn hotels. Voor standaardhotels worden geen vergunningen meer afgeleverd. Massatoerisme neemt dus af. Op zich, de vergrijzing neemt toe en cruisetoeristen zijn vaak oudere mensen. Dus dat Curaçao zich daar ook nog op richt kan nog wel. Moet Curaçao zich gaan aanpassen op het gebied van toerisme? Doordat Cuba opengaat, siddert het hele Caribisch gebied. Ik denk dat je je hiertegen moet wapenen. Investeer in mooie oude gebouwen, restaureer ze en zorg dat er veel meer te doen valt. Daarnaast zie ik dat mensen in Europa heel zenuwachtig worden van het oprukken van terreurgroep ISIS en terreuraanslagen. Ze willen een tweede huis in Zuid- Amerika, dus ik denk dat Curaçao de huizenmarkt moet gaan openbreken. Ik kan me voorstellen dat je tegen mensen uit Europa zegt: koop een huis of een groep appartementen, verhuur het via Airbnb. Hoe doet Airbnb het eigenlijk op Curaçao? Het komt. Oké. Als je dat doet, heb je de kosten er uit en tegen de

tijd dat je asiel moet zoeken omdat het kalifaat in Europa wordt uitgeroepen, kun je lekker naar Curaçao. Komt u dan ook hierheen? Dan wil ik wel weg uit Europa, dan wordt het daar niet leuk. U voorzag in 2008 ook dat historische binnensteden zouden gaan ‘verpretparken’. Heb ik dat toen al gezegd? Grappig, want dat is wereldwijd gebeurd. Ze zijn opgeknapt en er is meer te doen, maar wel met mooie boutiquehotels en leuke winkeltjes. Geen standaard dingen meer die je overal ziet. Waarom zou ik mijn juwelen van een groot merk op Curaçao kopen en niet ergens anders? De toerist wil iets van een lokale ontwerper. Ondertussen loopt de binnenstad van Willemstad langzaam leeg. Weet je, shopping malls zie je overal ter wereld. Voor de lokale bevolking is zo’n mall veel prettiger, maar voor een toerist is een groot winkelcentrum op Curaçao hetzelfde als in Miami of in Chili of waar dan ook. Toeristen moet je naar het centrum laten gaan. Kijk naar Amsterdam. Toeristen willen een ijsje eten, dus zijn er allemaal kleine ijswinkeltjes met bijzondere recepten. Dat lokale mensen liever hun spullen in een mall kopen, is prima. Maar knap het centrum op en maak het klaar voor de toerist.

Foto: Avi Goodall

Adjiedj Bakas

coaching 1 2016

INTERVIEW Adjiedj Bakas

U zegt nu dat we rekening moeten houden met onze toeristen. In 2008 zei u nog dat we juist naar alternatieve inkomstenbronnen moesten gaan zoeken naast het toerisme en de oliesector. Dat is tegenstrijdig. Nee hoor, dat geldt nog steeds. De toeristensector blijft interessant mits je de concurrentie met Cuba aangaat. Maar het grote geld moet je met andere dingen gaan verdienen. Als olie niet genoeg oplevert, moet je nieuwe manieren van inkomsten genereren. U adviseerde Curaçao acht jaar geleden al om te investeren in zonne-energie. Er is nog niet echt naar u geluisterd. In Nederland heb je niet zoveel aan zonnepanelen, maar in de Cariben en Suriname wel. Ik was daar afgelopen zomer nog en het verbaast me hoe weinig men gebruik maakt van zonne-energie. Zet een thorium-energie

centrale op – thorium is een alternatief voor uranium. Het is een soort kerncentrale, maar thorium kan niet ontploffen en je kunt er geen wapens van maken. Als je twee centrales bouwt, kan het hele eiland op heel goedkope energie draaien. Daarnaast kun je denken aan zeewierplantages, molens op de bodem van de zee of vulkanische energie zoals in Chili. Er zijn zoveel mogelijkheden. Op Curaçao is energie een staatsmonopolie. Belemmert dat de trends op dit gebied niet? Er is geen belang bij lagere prijzen. Dat kan, maar in China wordt het ook gedaan door staatsbedrijven, die zeggen dat ze de economie in zijn geheel willen stimuleren om het hele land vooruit te helpen.

Struggling to find the time? BLACK offers the extra pair of hands, brains and expertise you need to grow your business. Whether you’re looking for ways to get more organized, someone to take care of your daily secretarial work, the bookkeeping or social media management, our virtual assistant is always there for you.

“Your time is priceless. Delegate the tasks you dislike, to a VA you’ll love.”

address. Pietermaai 156, Willemstad, Curaçao • phone. + (599 9) 513 - 0600 • e-mail. info@blackcuracao.com • visit our website. www.blackcuracao.com

U voorspelt voor dit jaar de trend ‘karmakapitalisme’. Wat is dat? Karmakapitalisme houdt in dat je geld wilt verdienen op een manier die goed is voor jezelf als individu, voor je bedrijf, maar ook voor de samenleving. Niet rijk worden ten koste van de samenleving. In Amerika is de belangrijkste reden voor obesitas de suiker uit mais, dat zit overal in. Daar word je ongelooflijk dik van, dat weet de industrie al twintig jaar en toch blijft men het verkopen. Ze worden rijk door de samenleving ziek te maken. Dit soort bedrijven trekken minder getalenteerd personeel aan, want de getalenteerden willen niet meer voor zo’n bedrijf werken. Op verjaardagen spreken mensen je er op aan dat je voor dat vreselijke bedrijf werkt. Ook zie je dat de elite het niet leuk vindt om als graaiers weggezet te worden. Ze willen weer geliefd zijn en toegejuicht worden. Net als vroeger, toen de notabelen uit de stad werden toegejuicht.

‘De wereld is voor veel mensen te groot en anoniem geworden’ Trekken grote bedrijven zich wel iets aan van deze trend? Ja hoor, Coca-Cola ziet haar omzet dalen in Amerika. Ze willen nu thee en kokosmelk op de markt brengen. Bij McDonald’s zie je dat ook, dat bedrijf trekt zich de kritiek ook aan en ze merken het in hun portemonnee. Is het sponsoren van grote evenementen door deze bedrijven dan ook ‘karmakapitalisme’? Of bijvoorbeeld het sponsoren van airco’s voor scholen door een fabriek? Nee, dat is puur een doekje voor het bloeden. Maar ik heb een tip, want in Nederland is er een ingenieur die een airco heeft ontwikkeld die 95 procent minder energie verbruikt dan de bestaande systemen. Je zou deze man naar Curaçao kunnen halen en een fabriek laten beginnen om deze airco’s te maken. Niet alleen voor Curaçao, maar voor de hele Cariben. U noemt dit nu, u weet ervan. Waarom komt niemand hier op dit idee? Dat is mijn vak, ik heb een groot informatienetwerk.

Need help growing your client base? We’ll make it happen For all your Marketing, Business Development and Corporate Event services contact:

Hoe krijgen we dit naar Curaçao? Je moet brainstormsessies houden, mensen uit het buitenland halen. Mij bijvoorbeeld. Dan maak je een toekomstfonds voor de innovatie van Curaçao. Daar kunnen banken of de overheid in stappen. Misschien zijn er particulieren die dat leuk vinden en er geld in willen stoppen. Maar de lezing met u eind vorig jaar is afgelast. Wat zegt dat? Blijkbaar had men er geen geld voor over. Karmakapitalisme is hier nog niet aangeslagen. Ik ben in 2008 naar IJsland gegaan toen de crisis daar begon, het land zat diep in de shit. Bijna alle ideeën zijn nu acht jaar later gerealiseerd. De regering van IJsland heeft dat destijds betaald, niet het bedrijfsleven. U voorspelt nog een trend: Slowbalisering. Van mondiaal terug naar regionaal. Waarom willen we dat? De wereld is voor veel mensen te groot en anoniem geworden. Ze functioneren het beste in een cultuur en regio die ze kennen. Je ziet dat in de Cariben de eilanden elkaar opzoeken, dat ze kijken hoe ze samenwerkingsvormen zoals Caricom kunnen bewerkstelligen. Niet alles moet uit Nederland komen en naar Nederland gaan, je kind kan ook in Brazilië studeren. Zit die koloniale band tussen Nederland en Curaçao deze ontwikkeling niet in de weg? Eigenlijk wel. In Suriname zat dat ook in de weg, dat wordt nu minder, Suriname richt zich meer op Brazilië. De overheid kan dat ook meer stimuleren. Suriname is nu niet echt het goede voorbeeld, daar zitten ze in een diepe economische crisis. Absoluut. Maar uit crisis kan een herbronning komen. U bent bang voor een derde wereldoorlog, over crisis gesproken. Het lijkt op 1914, toen er zoveel spanningen tegelijk waren en één incident ervoor zorgde dat iedereen met elkaar ging vechten. Het grote probleem is de radicale islam. Dat zijn de nieuwe neonazi’s. Daarvan dachten we ook lange tijd dat we ze koest konden houden, maar ze willen niet alleen baas in eigen straat zijn, maar ook in de straat ernaast en eigenlijk in de hele wereld. Ze geloven in het Einde der Tijden en dat ze nu miljoenen ongelovigen dood moeten maken, dan komt hun Messias terug. Is oorlog dan nog steeds goed voor innovatie? Die stelling heeft u eens verdedigd. Oorlog is doorgaans goed voor innovatie, ja. In tijden van oorlog, als je bedreigd wordt, sta je op scherp en word je heel innovatief. Dat zie je in Israël. Dit land wordt permanent bedreigd, maar kent ook de meeste start ups per hoofd van de bevolking ter wereld. Zij kennen de meeste innovaties, daarom heeft Australië een deal gesloten met Israël om heel veel innovaties te kopen. Moeten wij als Curaçao meer vijanden krijgen? Hahaha. Het helpt over het algemeen wel als je bedreigd wordt.

We’ll make it happen

(599-9) 5116133 info@quick-thinking.net www.quick-thinking.net

coaching 1 2016

GASTCOLUMN Marga van Beek is de mede-initiatiefneemster van BrightMinds, een platform voor ondernemende hoogopgeleiden met een praktische instelling die ﬂexibel inzetbaar zijn.

Courtagekosten makelaar Bij deze woning betaalt u geen bemiddelingscourtage! Vaak genoeg komen we deze uitdrukking tegen bij het zoeken naar een huur- of koopwoning. Wist u dat de makelaar de courtagekosten überhaupt niet bij u als particuliere huurder of koper in rekening mag brengen? Op grond van de wet mag een makelaar eventuele courtagekosten namelijk enkel toeschrijven aan de verhuurder. Dat u geen courtagekosten betaalt is dus geen uitzondering, maar een regel.

Meer info? Wend u tot SMS Attorneys at Law en consider it solved!

MARGA VAN BEEK

Specialiseren versus ondernemen

e moet kiezen: word je ondernemer of word je specialist? Toen ik drie jaar geleden mijn master planologie behaalde, lag een carrière als planoloog in de lijn der verwachtingen. De vraag of ik liever ondernemer wilde worden werd mij nooit gesteld, want als je zo lang hebt gestudeerd, wil je je toch specialiseren? Dat ondernemen en vakinhoudelijke verdieping samen kunnen gaan was mij überhaupt vreemd. Natuurlijk wil ik mij inhoudelijk verdiepen, maar ik wil ook pionieren. Ontdekken wat mijn professionele krachten zijn en waar mijn interesses liggen. Want wie zegt dat ik altijd wil blijven werken in de sector waarvoor ik gestudeerd heb? Ik wil juist in de keuken kijken van verschillende bedrijven en culturen. Werkervaring opdoen in verschillende sectoren en verschillende verantwoordelijkheden dragen. Gooi mij maar in het diepe en laat mij mijn eigen koers bepalen. Ik geloof dat je daardoor het meeste leert en het meeste geluk haalt uit je werk. Gelukkig zijn er organisaties waarbij ondernemen en specialiseren samen kunnen gaan. Het is nu drie jaar geleden dat ik afstudeerde en sinds twee jaar ben ik ondernemer en mede-eigenaar van een adviesbureau. Samen met young professionals die wij in loondienst hebben, vormen we een ambitieus team. Het maakt niet uit of je de ondernemer of werknemer bent, gezamenlijk dragen we de verantwoordelijkheid voor ons bedrijf. Acquisitie, werving, administratie en netwerkevenementen, het hoort er allemaal bij. Daarnaast ontwikkel ik mij inhoudelijk als planoloog doordat ik aan verschillende opdrachten werk bij publiek-private opdrachtgevers. Ik heb bijvoorbeeld gewerkt als coördinator van een groot project waarbij er een nieuwe hoogspanningsverbinding werd gebouwd. Daarnaast heb ik recentelijk nog een opdracht gedaan als district manager bij een woningcorporatie. Het verschil tussen onze eigen onderneming en de organisaties waar we opdrachten doen is groot. Bij ons is iedereen gelijk en zijn wij allemaal de baas, terwijl bij opdrachtgevers sprake is van een sterke mate van hiërarchie. Van beide leer ik veel. Juist daarom bevalt de combinatie van ondernemen en specialiseren mij zo goed. Samen met mijn compagnon wil ik nu ons werkterrein uitbreiden naar Curaçao. Ik geloof namelijk dat onze organisatiestructuur ook hier voeten aan de grond kan krijgen. Hiermee gooien we ons opnieuw in het diepe. Een nieuwe cultuur en een nieuw arbeidsethos; maar wij zien echt kansen voor jong talent om de brain drain op Curaçao tegen te gaan. Daarnaast weet ik dat ik mij als planoloog nog steeds inhoudelijk kan verdiepen door aan de slag te gaan voor opdrachtgevers op Curaçao. De kracht van ontwikkelen zit niet in het denken in hokjes en beperkingen, maar in het creëren van kansen en het aangaan van uitdagingen. Dat betekent dat ik misschien dubbel zo hard moet werken, maar daarmee groeit ook mijn kennis en ervaring. Ik weet niet precies waar ik sta over drie jaar, maar ik weet wel dat ik er veel van ga leren.

coaching 1 2016

RONDETAFELGESPREK

PLEIDOOI VOOR ONDERNEMERSREVOLUTIE RONDETAFELGESPREK OVER INNOVATIE

De economie van Curaçao moet aantrekken, maar het wordt ondernemers nog niet makkelijk gemaakt daaraan bij te dragen. Start ups hebben het zwaar om van de grond te komen. Coaching magazine organiseerde een gesprek met vertegenwoordigers van de overheid, de universiteit, het bankwezen en start ups. Tekst Wiel Broecks en Anneke Polak Beeld Ton Verkuijlen

k denk dat we nu pas beginnen te beseffen hoe belangrijk start ups zijn voor de economie’, geeft Zulaika Mook van het ministerie van Economische Ontwikkeling meteen aan. Innovatie is onderdeel van haar portefeuille, maar specifiek beleid is nog in de maak. Start ups zijn heel belangrijk voor de economie, vindt ook directeur Daniel Hodge van PSB Bank, eveneens voorzitter van de bankiersvereniging. ‘Alle bestaande bedrijven zijn ooit een start up geweest. Startende ondernemers creëren werkgelegenheid. Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is de ruggengraat van onze economie.’ Toch willen banken niet investeren. Financiering is één van de grootste problemen, weten Ries van Lomwel van Caag CRM en Roelof Visscher van The Winery. Visscher werd bij alle commerciële banken afgewezen en vond uiteindelijk bij Korpodeko een luisterend oor. Hodge erkent het probleem. ‘Er is onvoldoende risicokapitaal aanwezig. Je moet mensen hebben die bereid zijn geld te steken in goede ideeën. Lokale banken zijn vrij conservatief. Dat is de bottle neck.’ Hodge is blij met initiatieven als crowdfunding, ook al staat het nog in de kinderschoenen. The Winery is één van de eerste bedrijven op Curaçao die met deze manier van financieren zijn gestart, al komt het meeste geld uit Nederland, erkent Visscher. ‘Je moet eigenlijk al een netwerk hebben om crowdfunding succesvol te laten zijn. Onze fondsen bestaan maar voor tien procent uit lokale donaties.’

Curaçao mist een entrepreneursmentaliteit, meent Hodge. ‘We hebben de kennis in huis, maar gaan niet voor onszelf werken. Het zit niet in ons. Ook ik durf het niet, ik heb in mijn familie geen enkele entrepreneur en dus nooit een rolmodel gehad. Op de een of andere manier wordt het niet van kleins af aan gestimuleerd. Er werd op school niet over gesproken.’ Mook valt bij: ‘Nog steeds niet.’ Dat moet anders, vindt Hodge. Hij pleit voor het stimuleren van ondernemerschap vanaf de lagere school. ‘Maar het moet ook meer gestimuleerd worden vanuit de overheid, er moet een betere belastingfaciliteit komen, het bankwezen moet misschien aparte fondsen opzetten ter stimulering van ondernemerschap. Daar komt wel veel bij kijken, je hebt te maken met Centrale Bank-regels. Die jongens zijn keihard wat dat betreft. Eigenlijk moet de Centrale Bank er ook in meegaan, het kan niet zo zijn dat je als bank meer risico gaat lopen en dan afgestraft wordt.’ De Centrale Bank is vooral monetair bezig, meent Guido Rojer, bij de University of Curaçao verantwoordelijk voor innovatie. ‘Er wordt weinig onderzoek gedaan naar de invloed van kleine bedrijven op de economie, de invloed van de creatieve sectoren. Kijk eens naar de Eastern Caribbean Central Bank, die heeft een hele afdeling die zich richt op deze industrieën.’ ‘Maar Curaçao heeft toch ontwikkelingsbanken’, werpt Visscher op. Mook: ‘We zijn bezig een nieuwe ontwikke-

Zulaika Mook is werkzaam bij het

Ministerie van Economische Ontwikkeling als Directeur van de sector Economische Ontwikkeling & Innovatie. Ze is vanuit haar functie o.a. verantwoordelijk voor het stimuleren en implementeren van activiteiten waardoor het innovatief vermogen van de sectoren van het land wordt vergroot. Tevens is zij betrokken bij de rol van Startups in het innovatiesysteem van Curaรงao.

Daniel R. Hodge is Chief Executive Officer bij de PSB Bank N.V. Daarnaast is hij voorzitter van de Curaรงao Bankers Association (CBA) en heeft de heer Hodge jarenlange ervaring opgedaan in het bankwezen in verschillende functies.

coaching 1 2016

RONDETAFELGESPREK

Roelof Visscher is ondernemer en

eigenaar van Neerlands Wijnmakerij en VitisVino in Nederland. Daarnaast is Roelof initiatiefnemer van The Winery op Curaçao. De wijnplantage bij landhuis Hato heeft inmiddels de eerste Curaçaose wijn opgeleverd.

lingsbank op te richten. Het was de bedoeling dat de huidige ontwikkelingsbanken (Korpodeko, Obna) daarin opgenomen zouden worden. Ze hebben tot nu toe niet gefunctioneerd zoals we hadden gewild, er wordt geen risico meer genomen en ze zijn daardoor op gewone banken gaan lijken. De nieuwe ontwikkelingsbank gaat een gedeelte richten op mkb’ers en risicokapitaal.’ Hodge schudt zijn hoofd. ‘Ik vind het heel vreemd dat er een nieuwe ontwikkelingsbank bij komt. Moet dat nou echt? Kunnen de bestaande niet samengaan? Als je als

‘Een gevoelig onderwerp, maar de rolmodellen komen vrijwel allemaal uit het buitenland’ overheid een bepaalde visie hebt en de ontwikkelingsbank werkt niet mee, moet dat gekeerd worden in de richting die je wilt.’ Rojer concludeert: ‘We zijn te lief voor elkaar op Curaçao.’ Hodge: ‘Maar als iets of iemand niet functioneert, moet je daar afscheid van durven nemen.’ Mook geeft de heren gelijk. ‘De samenwerking is er nog niet inderdaad. Je loopt tegen organisatiestructuren aan. Korpodeko was zelf initiator van het nieuwe plan, maar Korpodeko heeft een tripartiet bestuur. Er ontstaat een conflict, het bestuur komt er niet uit en uiteindelijk wordt er dan iets anders begonnen. Maar het plan is wel om Korpodeko uiteindelijk in de nieuwe ontwikkelingsbank op te laten gaan.’

Ries van Lomwel Jr.

is ondernemer en als managing director verbonden aan de bedrijven Caag Software en Workspot Curaçao.

Terug naar de rolmodellen, die volgens alle sprekers aan tafel zo hard nodig zijn om de ondernemersgeest op Curaçao aan te wakkeren. Rojer: ‘Als je bekijkt wat een ondernemer de eerste tien jaar moet doen om te overleven, dan weet je dat het een risico is. Veel mensen willen niet riskant leven en gaan zich niet uitsloven, de Curaçaoenaar is geboren in een sociaal stelsel. Neem bijvoorbeeld de Chinezen op ons eiland. Zij zijn hier niet gekomen om miljonair te worden. Het is do or die voor hen en dus willen ze elk risico nemen.’ Mook: De Curaçaoënaar durft niet, maar wéét ook niet wat er allemaal mogelijk is. Het moet een samenspel zijn van de banken, de ministeries, de ondernemerswereld en het onderwijs. Dat zien we nu, maar deze partners zitten nog niet op dezelfde golflengte. Dat heeft tijd nodig.’ Belangrijke punten, stelt Van Lomwel. ‘Dat moet allemaal gebeuren op de lange termijn. Maar hoe zit het met de korte termijn. Hoe krijg je succesverhalen? Die zijn er nog vrijwel niet. Een gevoelig onderwerp, maar de rolmodellen komen vrijwel allemaal uit het buitenland. Je wilt dat er meer lokale succesverhalen komen, zodat het ook de lokale bevolking meer aanspreekt.’ In het centrum van Willemstad vind je inderdaad weinig lokale ondernemers, stelt Hodge. ‘Het zou niet normaal zijn wanneer je alleen maar ondernemers van Marokkaanse, Turkse of Poolse afkomst zou zien in Amsterdam. In het centrum komt misschien wel de helft echt uit Nederland. Maar als ik hier rondloop, bij de ronde markt die ooit lokaal was, zijn de ondernemers nu van Dominicaanse of Colombiaanse afkomst. Het hoeft niet moeilijk te zijn, broodjes verkopen bijvoorbeeld, maar we doen het niet.’ Rojer merkt ook dat de ondernemersgeest maar geen voet aan de grond krijgt: ‘De kinderen van de eerste generatie buitenlandse ondernemers gaan zich nu ook gedra-

Guido Rojer is als onderzoeker en docent verbonden aan de faculteit der Sociale en Economische Wetenschappen van de University of Curaçao. Op het ogenblik is hij bezig met een onderzoek over innovatief ondernemen op Curaçao.

gen als Curaçaoënaars. Zij willen ook geen ondernemer worden. Het zit echt in de normen en waarden op het eiland. Je wordt werknemer, geen ondernemer.’ Van Lomwel prijst een initiatief in Chili, Start Up Chile. ‘Vanuit de overheid is een beleid ontwikkeld om capabele mensen het land in te krijgen. Dat zijn de mensen die je wilt hebben, ondernemers die een concept uitwerken. Er ontstaat een community van ondernemers en men hoopt dat dat over gaat slaan.’ Rojer vult aan: ‘Het mooie aan Start Up Chile is dat de ondernemers een lokaal iemand in dienst moeten nemen. Ze worden een soort stagebegeleiders, zodat de Chilenen iets leren. Dat is wat wij missen.’ De ervaring van Visscher is dat de lokale bevolking ook niet zo staat te trappelen. ‘Wij hebben al scholen benaderd om kinderen bij ons te laten meekijken, we bieden stageplekken, maar er komt niemand. Dat is toch heel droevig. Het sleutelwoord in dit hele verhaal is volgens mij toch scholing.’ Ook Mook plaatst een kanttekening. ‘Bij zo’n project als Start Up Chile komt meteen het immigratiebeleid van de overheid op tafel. Voordat we dat aanpassen moeten we gezamenlijk kijken welke kant we op willen als eiland. Willen we groeien of houden we de bevolking op 150.000?’ Ook Van Lomwel heeft zijn werknemers uit het buitenland moeten halen. ‘Het vinden van werknemers was een probleem. Ik zocht programmeurs voor ons softwarebedrijf, maar mensen met die kennis vind je niet zo snel. Terwijl deze sector heel hard groeit. Vanuit het onderwijs wordt hier niet naar gekeken, het is niet eens een vak. We zouden ons als eiland kunnen realiseren dat dit de toekomst is. Ik heb nu werknemers in omringende landen, omdat ze hier niet te krijgen zijn.’ Zelf is Van Lomwel actief met Start Up Curaçao en bezoekt hij regelmatig evenementen. Veel mensen moe-

ten deze netwerkevents nog ontdekken, stelt hij. ‘Het is een kans om nieuwe partnerships aan te gaan. Het is belangrijk dat mensen van elkaar weten waar ze mee bezig zijn. Als iemand problemen heeft met online payment, weet ik nu precies waar hij naar toe kan gaan.’ Visscher staat met The Winery echt nog aan het begin. ‘Het duurt allemaal zo lang. We kunnen niet snel schakelen, dat ligt aan de bureaucratie. Ik moet naar een vergunningenloket waar ik een uur wacht om een afspraak te maken bij Domeinbeheer, waar ik een uur wacht om een afspraak te maken om een brief te ontvangen, die ik nodig heb voor de investeerder. Ik sta met mijn handen in het haar, zo’n vertraging kan mij de kop kosten. Het geld raakt op een gegeven moment op. Een jonge ondernemer heeft dat doorzettingsvermogen en het geld niet, dus ik denk dat het daar al snel stopt.’ Een herkenbare situatie, helaas, vindt Mook. ‘Je mist inderdaad de innovatie binnen de overheid zelf, we zijn nog niet als goed voorbeeld naar buiten gekomen. Online zouden we meer diensten moeten verlenen.’ Zij geeft aan dat er wordt gewerkt aan het sneller kunnen aanvragen van vergunningen. Hodge: ‘Dit hoor ik al twintig jaar, die sense of urgency is er niet.’ Volgens Rojer wordt het tijd voor actie op Curaçao. ‘Wij moeten dit jaar op 30 mei een ondernemersrevolutie organiseren. Als protest tegen de manier waarop de samenleving omgaat met ondernemers.’ Visscher lacht: ‘Maar dan moet het wel vanuit de lokale ondernemers komen, er moet draagvlak zijn.’ Mook wil wel hardop nadenken over dit idee: ‘Er moet iets komen om mensen wakker te schudden. Anders blijven we achter in deze eeuw. Als de revolutie dat teweegbrengt, ben ik helemaal voor.’

coaching 1 2016

ONDERWIJS

Aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven historisch

Contact vooral via stageplaatsen CARTAGENA

De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt laat te wensen over. Dat was de conclusie na het gesprek met Donna Philbert, sectordirecteur bij het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW) in Coaching magazine enkele edities geleden. Met het verdwijnen van het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) verdween ook het enige onafhankelijke instituut dat P.O. Box 3878, Curaçao Schottegatweg Oost 37, tel. 737 0555 verzorgde. die aansluiting tussen de arbeidsmarkt, het onderwijs en de overheid Hoe kijken onderwijs en arbeidsmarkt zelf tegen de samenwerking aan? Tekst Dick Drayer

indrukwekkend

MACHU PICCHU

GGz kiest er daarom voor om nieuw personeel zelf bij te ensen die bij ons binnenkomen, net na spijkeren. ‘Als Mohamed niet naar de berg komt, komt de hun opleiding, hebben niet genoeg berg naar Mohamed’, zegt Beerlage. ‘Niet ideaal, want dat bagage om aan het werk te gaan. Daarkost tijd en geld. Maar op deze manier houden we de zaak om leiden we afgestudeerden zelf op.’ in eigen hand. In het eerste jaar krijgt iedere verpleegkunDat zegt Berthold Beerlage. Hij is opleidingscoördinator bij dige interne bijscholing. Twintig dagen per jaar, om de de Stichting Geestelijke Gezondheidszorg Curaçao (GGz). twee weken, een dag. Gewoon basiskennis bijbrengen.’ Per jaar plaatst de stichting ongeveer 15 studenten, die net GGz heeft drie organisaties onder haar hoede: Klínika hun papiertje hebben behaald. Capriles, Yudaboyu, de stichting Centrum voor Kinder- en ‘Het aangeboden lesmateriaal sluit onvoldoende aan bij Jeugdpsychiatrie en Fundashon Sonrisa, een stichting voor wat de praktijk vraagt. In de psychiatrie bijvoorbeeld is beschermd en begeleid wonen. ‘De contacten tussen deze veel veranderd de afgelopen 25 jaar, maar de opleidingen organisaties en hetpms onderwijsveld zijn eigenlijk beperkt tot gaan daarin nauwelijks mee.’ Beerlage zegt dat erMausam welispms 662Boxpms 116 3878, Schottegatweg Oost 37, tel.186 737 0555 hetP.O. regelen vanCuraçao stageplaatsen’, zegt Beerlage. Studenten waar frequent contact is met het onderwijsveld, maar het van de verpleegopleiding IFE moeten bijvoorbeeld een aanpassen van lessen gaat moeizaam. ‘Zo hebben we stage psychiatrie lopen. Dat kan alleen bij Klinika Capriles, meerdere keren docenten aangeboden om bij ons te er is geen ander psychiatrisch ziekenhuis. We hebben op komen kijken. Om te zien wat er in de praktijk gebeurt. jaarbasis 75 stageplekken en wanneer we overleggen gaat Maar het komt niet van de grond.’

PANAMA cultuur én shoppen

Mausam pms P.O. 662Boxpms 116 pms 3878, Curaçao Schottegatweg Oost 37, tel.186 737 0555

het eigenlijk voornamelijk over de logistieke inplanning van die studenten.’ De GGz is aangesloten bij de Stichting Federatie Zorginstellingen. Sylvia Middelhof is assistent-manager van het Bedrijfsbureau van de Federatie. ‘De aansluiting met het onderwijsveld is beperkt, maar we steken de hand ook in eigen boezem. We gaven onze stagestudenten te vaak een goede beoordeling, maar als iemand daarna bij ons wilde komen werken, dan zeiden collega’s: Nee, die willen we niet.’ Volgens Middelhof had dat vaak te maken met beroepshouding. ‘Je wilt mensen aan het zorgbed die empatisch zijn, die de patiënt professioneel maar ook liefdevol tegemoet treden.’ Samen met het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven heeft de federatie een beroepshoudingstoets ontwikkeld. Dat geeft stagebegeleiders een handvat om studenten objectief te beoordelen op motivatie, werkhouding en professioneel gedrag naar de patiënt. ‘De opleidingsinstituten zijn positief over deze toets’, zegt Middelhof. ‘Vanaf volgend jaar is die medebepalend voor de stagebeoordeling.’ Volgens Beerlage is het wegvallen van KBB ‘doodzonde’. ‘Als je weinig succes boekt in de afstemming tussen het onderwijs en het werkveld, dan is een onafhankelijk orgaan de schakel die je nodig hebt. KBB was dat. We waren binnen de federatie bezig om te kijken of een of meerdere van onze instellingen een erkend leerbedrijf konden worden. Een keurmerk daarvoor is eigenlijk onontbeerlijk, maar zonder KBB krijgen we dat niet. In ieder geval geen onafhankelijk keurmerk. Het ministerie van Onderwijs en Sociale Zaken zou het werk van KBB overnemen, maar tot op de dag van vandaag is er weinig concreets gebeurd.’ Ergün Erkoçu is decaan op de Faculteit der Technische Wetenschappen aan de Dr. Moises da Costa Gomez

Universiteit (UoC). Dat de afstemming tussen het werkveld en onderwijs voornamelijk via stageplekken loopt, herkent hij wel. ‘Wij leveren 35 studenten per jaar af met een bachelor. Zij hebben daar veel geld voor betaald en willen daar dus echt iets voor terugzien. 75 procent van onze studenten krijgt een baan via hun voormalige stageplek, bijvoorbeeld bij Insel Air, Isla en Aqualectra. De afstemming met deze partners is goed, want we koppelen de stage aan het afstuderen.’ Erkoçu stelt dat zijn technische faculteit bestaat omdat er een duidelijke behoefte is vanuit de arbeidsmarkt. Om die reden zitten we één keer per jaar samen met het werkveld aan tafel, maar ook met oud-studenten. Dat laatste vinden we belangrijk. Zo kun je evalueren welke bagage oud-studenten missen als ze beginnen op de arbeidsmarkt.’ ‘We geven speciale aandacht aan de 25 procent van de studenten die geen baan krijgt op Curaçao. Een groot deel van hen gaat naar Nederland om een master te halen. Maar degenen die hier blijven, zouden heel goed voor zichzelf kunnen beginnen. Wij hebben gemerkt bij evaluaties dat het ondernemend vermogen van onze afgestudeerden laag is. We leiden op om in loondienst te komen en als dat niet lukt wacht werkloosheid. Dat is niet de bedoeling.’ De faculteit van Erkoçu wordt geaccrediteerd. Opnieuw. Volgens de decaan staat in dat proces de vraag centraal wat studenten kunnen als ze hun papiertje in handen hebben. ‘Je ziet dat start ups tegenwoordig een grotere rol spelen op de arbeidsmarkt. Innovatie is daarbij steeds belangrijker en dat is nou juist het terrein waarin wij als technische faculteit kunnen excelleren. In ons streven om meer universiteit te zijn en een rol te spelen in de ontwikkeling van Curaçao is de afstemming met het bedrijfsleven cruciaal. ‘En dat realiseren we door een goede stagebegeleiding bij het afstuderen en evaluaties met studenten nadat ze klaar zijn.’

‘De aansluiting met het onderwijsveld is beperkt, maar we steken de hand ook in eigen boezem’

coaching 1 2016

WERK

Modern solliciteren is nét een stapje verder gaan Het schrijven van een goede sollicitatiebrief wordt er ingehamerd vanaf de middelbare school: een pakkende inleiding, de kern van uw betoog, een overtuigende afsluiting en vooral niet vergeten waarom u precies bij dit bedrijf wilt werken. Voor velen is het nu waarschijnlijk gesneden koek, maar hebben we nog wel iets aan de gewone sollicitatiebrief met CV? Tekst Elisa Koek

eel organisaties verspreiden een vacature niet meer op de traditionele manier via kranten of dagbladen, maar via internet en vooral sociale media. Solliciteren begint dus online. Een vervolg hierop is het inzetten van sociale media om uzelf te presenteren. Een LinkedInprofiel is dan ook meer dan een pré en vervangt soms zelfs het traditionele CV. Afwezigheid op LinkedIn kan onprofessioneel overkomen en ervoor zorgen dat uw papieren CV direct op de stapel ‘afgewezen’ belandt.

Online

Ook lokale uitzendbureaus spelen in op de moderne mogelijkheden en solliciteren kan en gebeurt ook hier steeds vaker online. ‘Al onze vacatures staan op de website en via een formulier kan iemand direct solliciteren’, vertelt Karin Voogel, general manager bij Impacto Curaçao. ‘Het komt voor dat mensen geen verstand heb-

ben van computers, maar zij kunnen dan bij ons op kantoor solliciteren. Maar dat gaat vaak niet over hbo-functies.’

Opvallen

Positief opvallen te midden van andere sollicitanten is een kunst op zich, maar er zijn tegenwoordig genoeg mogelijkheden. Plaats bijvoorbeeld een QR-code of een link naar uw website of LinkedInpagina. Op beide platformen kunt u artikelen plaatsen om uw schrijfvaardigheid en kennis te laten zien. Ook maken steeds meer professionals gebruik van bloggen. Ook op een site als slideshare.net kunt u uw kennis over een vakgebied delen.

Creativiteit

Afwachten om uw brief toe te lichten, hoeft niet per sé meer. U kunt hierin initiatief nemen door een korte video te plaatsen die bekeken kan worden via YouTube. Creatie-

velingen op zoek naar een mediafunctie vervangen zelfs hun totale CV door een video of boekje, maar ook voor andere functies kunt u gebruikmaken van alternatieven. Grafisch ontwerpers laten bijvoorbeeld hun talent zien door een advertentie of folder te maken van hun brief en technici verwerken hun CV in een bouwtekening. Instagram of Pinterest kunt u gebruiken om beelden te delen van uzelf, werk en interesses. Een werkgever krijgt dan meteen een idee van wie u bent en waar u voor staat. Het is wel belangrijk van te voren na te gaan wat u wilt overbrengen. Kies voor foto’s, kleuren en tekst die passen bij u en de functie. Het platform wordt als het ware uw visitekaartje. Het kan handig zijn iemand in te huren om u hierbij te helpen.

Meerwaarde

Op Curaçao is Facebook nog steeds een krachtig medium. Tempo Caribbean gaat geleidelijk steeds meer via sociale media doen. ‘We willen dit jaar meer interactie via Facebook en Instagram’, vertelt Jahira Sillé, branche manager bij Tempo. ‘Zo gaan we do’s and dont’s verspreiden via korte video’s om sollicitanten beter voor te bereiden om een gesprek.’ Op veel functies wordt al gereageerd via sociale media en het uitzendbureau krijgt steeds vaker sollicitanten die op een creatieve manier solliciteren. Zo kwam er laatst een audio-CV binnen. ‘We hoorden meteen dat deze persoon geknipt was voor de commerciële functie waarop hij solliciteerde. Het is wel afhankelijk van de functie of een creatieve manier van solliciteren meerwaarde heeft. Als het om een background office functie gaat,

zal een video of audio-opname niet doorslaggevend zijn. Marketing of creatieve functies zijn natuurlijk een ander verhaal. We komen moderne manieren van solliciteren steeds vaker tegen in deze functies’, aldus Sillé.

Toelichting

Terwijl een mooie brief eerder wellicht al resulteerde in een uitnodiging, komt er nu vaak meer bij kijken. Een werkgever kan er voor kiezen u een case voor te leggen waarop u moet reageren. Hiermee wordt uw expertise getest en soms wordt zo ook gepolst of u binnen de organisatie past. Impacto zet bijvoorbeeld de STAR-methode in voor functies vanaf mbo-niveau. STAR staat voor: Situatie, Taak, Actie en Resultaat. ‘Aan de hand van deze begrippen legt een sollicitant een case uit’, gaat Voogel verder. ‘Een situatie die zich voordeed, de taak die hij toen had, de actie die hij ondernam en het resultaat hiervan. Het is handig om voor een gesprek te oefenen en goed te bedenken wat u wel of niet wil zeggen.’

Openheid

De vele extra’s van het modern solliciteren vergroten de kans dat de juiste man op de juiste plek terechtkomt. In tegenstelling tot twintig jaar geleden zijn talent en expertise sleutelwoorden. Het belangrijkste is volgens Voogel nog steeds dat een sollicitant eerlijk is en zich niet beter voordoet dan hij is. ‘Vraag feedback aan eerdere werkgevers, weet wat uw goede én zwakke punten zijn en wees hier open in.’

The perfect blend. Maduro & Curiel’s Bank is your solid partner for all your business needs and credit card variety. For more information visit us at mcb-bank.com.

1980_MCB_AdsCoaching_190x138_v1-2016.indd 1

2/2/16 10:10

coaching 1 2016

DE WERKPLEK VAN...

Roderick L. Croes

DE WERKPLEK VAN RODERICK CROES Directeur Dienst Douane Aruba

Een groot, licht kantoor. Recht vooruit de zee met op de voorgrond containers. Naar het oosten de boulevard, het vliegveld en de haven. Naar het westen de weg naar de hotels. Dat is het uitzicht van Roderick Croes. Of de papieren voor een container snel in orde gemaakt konden worden, wordt hem door een eigenaar van een supermarkt gevraagd. ‘Oh, van welk schip?’ Er volgt een naam. ‘Dat schip zag ik net binnenvaren... even wachten op de papieren. Handig hè, deze plek.’ Tekst Byande van Andel Beeld Mayo Stoppels Photography

ARUBA door het hiërarchische van de dienst. Goed communiceren is niet alleen nodig tijdens de briefing, maar ook is het van belang dat er teruggekoppeld wordt na afloop van de acties. ‘Goed mensen, goed gedaan, dít hebben de acties opgeleverd.’ Zijn mensen mogen voelen dat ze er samen voor gaan, dat ze het samen doen. ‘Weet je, de tijd in Nederland heeft me veel geleerd. Ik bezag mijn eiland vanaf een afstand. Toen zag ik de mooie dingen en hoe het anders kan.’ Croes studeerde fiscaal recht aan de Universiteit van Leiden en liep stage gedurende de F-opleiding (voorafgaande aan zijn studie in Leiden) in de haven van Rotterdam en op luchthaven Schiphol. Ook kreeg hij in het kader van zijn stage een rondleiding in de Heinekenfabriek. Ervaringen waarvan hij nu profiteert.

‘Ik zal er rekening mee moeten houden dat we er met zijn allen willen komen’

inds 1 mei 2015 is Roderick Croes directeur en geeft hij leiding aan pakweg tweehonderd douaniers, geüniformeerd en niet-geüniformeerd. Door de scheiding van de Dienst Douane en de Dienst Belastingen in 2013 kwam de functie van Hoofdinspecteur der Douane te vervallen en ontstond de nieuwe functie van directeur. Croes greep deze kans met beide handen aan. Op dat moment werkte hij weliswaar als financieel directeur bij de Belastingdienst, maar de Douane was en is nog steeds zijn grote liefde. Vijfentwintig jaar geleden kwam hij er in dienst en hij herinnert zich nog dat men in de houding sprong tegenover een douanier met pet op. Dat is nu heel anders. De deur van zijn kantoor staat een groot deel van de dag open en een ieder loopt in en uit – waardoor er na kantoortijd nog heel wat gewerkt wordt. ‘Hoe laat je iemand iets doen wat jij wilt?’ Croes vertelt: ‘Door die ander iets te laten doen, wat hij wil. Door die ander mee te laten denken. Zo creëer je een breder draagvlak.’ Misschien vervlakt hier-

Wat waarderen mensen zo in hem? Hij kijkt even voor zich uit en strijkt met zijn hand over zijn stropdas. ‘Ik probeer iedereen te woord te staan en ben daarbij mezelf. Soms probeer ik streng te handelen, maar volgens mij past het niet bij mijn persoonlijkheid’, lacht Croes. Op twee hoeken van zijn bureau liggen stapels mappen geordend. Op een andere tafel staat een doos met twaalf flessen sterke drank. Geconfisqueerd tijdens een actie. Als grote voorbeeld heeft Croes de man voor zich die ooit in auto-onderdelen begon, daarna rechten studeerde, vervolgens inspecteur werd en tenslotte gouverneur. Zo ook een oud-douanier die het van hulpkommies tot Inspecteur heeft geschopt. Ambitie heeft hij zelf ook altijd gehad. Van kommies tweede klasse naar kommies eerste klasse, naar hoofdkommies, vervolgens het volgen van de verificateursopleiding en de studie fiscaal recht. Wat hij verder zo bewondert in zijn grote voorbeeld is de betrokkenheid van deze man bij de samenleving. Ook daar streeft Croes naar voor zijn organisatie. De Douane is op de eerste plaats een dienstverlenende organisatie en mag dan wel ’s lands kas spekken, de Douane heeft als belangrijkste taak de bevolking van Aruba te beschermen. Denk daarbij aan de veiligheid van het land en de gezondheid van de bevolking. De Douane zet zich in voor bestrijding van drugshandel en roept bijvoorbeeld de invoer van niet toegestaan vlees een halt toe. De grote uitdaging daarbij is wederom – hij lacht – de communicatie tussen de minister aan de ene kant en zijn medewerkers aan de andere kant. ‘Je wilt toch graag dat beide partijen dezelfde richting in bewegen? ’De grote trots van de Dienst Douane is de eigen verificateursopleiding die tweeënhalf jaar duurt. De opleiding is opgestart in samenwerking met de Universiteit van Aruba en de Belastingdienst en het Centrum voor Kennis en Communicatie Nederland. ‘Weet je wat zo leuk is?’ Croes wijst op een foto aan de muur in zijn kantoor. ‘In 1955 waren alle studenten aan de verificateursopleiding mannen, de enige vrouw op de foto was administratief medewerkster. In de huidige opleiding hebben we twee mannen en acht vrouwen. Geweldig toch? ’Croes wil graag hoog opgeleide mensen voor zijn organisatie aantrekken, de integriteit hoog houden en modernere middelen aanschaffen. ‘Deze werkplek voelt goed: ik kan vanaf deze plek oplossingen vinden en beslissingen nemen. Zo is de containerscan weer gerepareerd, is de verificateursopleiding opgezet, het ontwerp voor een nieuw gebouw te Barcadera gemaakt en loop ik met plannen rond om de haven te bewapenen, uiteraard in samenwerking met andere diensten.’ Twee medewerkers lieten hem deze week nog horen dat hij daarbij wel in een heel hoog tempo te werk gaat. Hij glimlacht: ‘Jazeker, ook daarmee zal ik rekening moeten houden, dat we er met zijn allen willen komen.’ coaching 1 2016

MANAGEMENT

LAGERE KOSTEN EN TOCH EEN HOGERE KLANTTEVREDENHEID? Lean management maakt dat mogelijk 28

Nevenstaande propositie is zeker geen utopie. Kostenbesparingen van 10 tot 30% én verbeteringen van doorlooptijden met meer dan 40% zijn haalbaar. En dan ook nog met een hogere medewerkertevredenheid. Lean management is niet de zoveelste managementhype, maar een blijver, beslist. Dit artikel geeft u inzicht in wat Lean is, het ontstaan daarvan, wat het voor u als organisatie kan betekenen en hoe u een transitie in gang kunt zetten naar een Lean-gerichte organisatie. Tekst Wiel Broecks

Lean is een manier van werken waarbij alles en iedereen in de organisatie zich richt op het creëren van waarde in alle bedrijfs- c.q. werkprocessen, het elimineren van verspillingen en het realiseren van continue verbetering. Kortom, u kunt hiermee een stevige kwaliteitsslag maken in uw organisatie. Wereldwijd zijn veel mensen het er over eens dat Lean management (‘Lean’) de krachtigste en meest effectieve manier is om voortdurend betere organisaties en instellingen op te zetten, te verbeteren en in stand te houden. De waardevolle principes, de vele methoden, praktische hulpmiddelen en excellerende praktijken zorgen ervoor dat Lean tegenwoordig bekend staat als een succesvolle methodiek om organisaties te leiden en te organiseren.

op in te richten. Dat doet het managementteam in nauwe samenspraak met haar medewerkers, zodat de waardestroom optimaal wordt gefaciliteerd en stapsgewijs wordt geoptimaliseerd. Dat vereist een andere organisatievorm, namelijk het ‘omgekeerd organisatiemodel’ (zie schema hieronder ), een andere manier van denken en ander gedrag van het management dan bij traditionele organisaties. Binnen Lean heerst de opvatting dat medewerkers het dichtst bij klanten staan. Daardoor zijn zij waardevolle ambassadeurs voor de organisatie. Zij weten als eerste welke (nieuwe) behoefte(n) de klant heeft of waar het product, of de waardestroom om tot dat product te komen, faalt. Dat impliceert tevens dat de medewerkers

Het ontstaan van Lean

In de jaren ’70 van de vorige eeuw keek de wereld met verwondering naar automobielfabrikant Toyota. Door de oliecrisis in 1973 maakten veel bedrijven in de wereld verlies. Zo ook in Japan. Toyota maakte echter winst door de ontwikkeling van haar Toyota Productie Systeem (TPS) dat op twee belangrijke principes steunde: continu verbeteren (‘Kaizen’) en respect voor de mens. Deze principes ondersteunden de gedachte dat het juiste productieproces zal leiden tot het juiste product. Binnen TPS ontstond de term Lean, ofwel ‘slank’, verwijzend naar het elimineren van verspillingen. Diverse Japanse productiebedrijven namen de methode daarna over. In 1990 deden onderzoekers Womack en Jones onderzoek naar het succes van Japanse bedrijven. Dat resulteerde in het boek ‘Lean Thinking – Banish Waste and Create Wealth in your Corporation’, uitgebracht in 1996. Hierin worden onder meer de basisprincipes van Lean behandeld. Het wordt gezien als de start van de Lean beweging.

De vijf basisprincipes

De Lean filosofie is gestoeld op vijf basisprincipes die in figuur 1 kort worden toegelicht. Het ultieme streven in Lean is perfectie, maar alles begint met het bepalen van de waarde voor uw klant. Dat betekent ontdekken wat de behoefte van uw klant is, daar vervolgens de waardestroom op inrichten en deze in een ‘flow’ door de organisatie laten stromen. Tenslotte wordt ‘push’-productie omgezet in een ‘pull’-productie en streeft de organisatie naar perfectie.

Klant, waardestroom én medewerker centraal

Binnen Lean worden de behoeften van de klant centraal gesteld. Vervolgens wordt naar de waardestroom gekeken: dat zijn alle processtappen die tot het beoogde product of de dienst leiden, om tenslotte daar de organisatie

Lean organisaties Klanten Medewerker Teamleider

Medewerker Teamleider

Teamleider Staf

Directie

Traditionele organisaties Directie Staf Teamleider

Teamleider

Medewerker

Teamleider Medewerker

Klanten

coaching 1 2016

RX 450H

Kaya Jacob Posner 39 - Zeelandia, Curaçao T: (5999) 788 2886 - E: info@garagecordia.com FB: Garage Cordia BV - www.garagecordia.com

WHAT IT MEANS Being e best means doing e right ings and doing ings right. The Guardian Group Fatum Best in Business Award oﬀers you a proven model of excellence to assess your business in terms of being e best!

WHY PARTICIPATE -

Free assessment of your business’s level of excellence Find opportunities for improving your business Join a network of businesses which are focused on being e best at what ey do Win 10,000 guilders and more in prizes

I AM PROSPERITY| winner 2015

S I G N U P N OW

ARE YOU CURAÇAO’S BEST IN BUSINESS? WWW.MYGUARDIANGROUP.CW

MANAGEMENT Perfectie bereikt een organisatie nooit… het streven blijft om continu te verbeteren en dus continu vooruit te gaan richting perfectie. Pull betekent dat de klantvraag de ‘productie’ bepaalt en niet de ‘productie’ de klantvraag. Dat betekent zo min mogelijk voorraden. Flow ontstaat als het product als het ware door de organisatie stroomt, de onderliggende gedachte daarbij is dat gestuurd wordt op het reduceren van de doorlooptijd. Een waardestroom bestaat uit alle relevante processtappen die nodig zijn om de klantwaarde te kunnen leveren. De waarde van een product of dienst wordt bepaald vanuit het oogpunt van de gebruiker. Figuur 1 - de vijf basisprincipes van Lean

een oneindige, belangrijke bron van informatie zijn die gebruikt kan worden voor het realiseren van verbeteringen en vernieuwingen. Lean organisaties kennen een grote betrokkenheid van medewerkers die samen, bijvoorbeeld in zelfsturende teams, aan de slag gaan om het product, de bijbehorende waardestroom en de organisatie te verbeteren. En de managers? Zij doen onder meer aan ‘gemba genbutsu’, ze “werkvloeren”. Het is hier bedoeld als werkwoord, de managers zijn namelijk actief aanwezig op de werkvloer en aanschouwen de problemen als de oorzaken nog ‘warm’ zijn. Dat leidt tot een groot ‘wij-gevoel’ en passie voor de klant en de eigen organisatie. Een niet onbelangrijk resultaat is hogere medewerkerstevredenheid.

Waar wordt Lean toegepast?

Lean werd primair toegepast in productiebedrijven. Het duurde ongeveer vijftien jaar alvorens de eerste bedrijven met Lean begonnen in een niet-productie omgeving, zoals administratie en dienstverlening. Tegenwoordig wordt Lean met succes opgepakt in diverse sectoren zoals de overheid, de zorg, de bouw en het banken verzekeringswezen. Met name in organisaties waar waardestromen gestandaardiseerd kunnen worden, kan Lean uitstekend worden ingezet. Enkele voorbeelden zijn het verstrekken van (bouw)vergunningen, de intake van patiënten in een ziekenhuis, het verstrekken van subsidies, het uitgeven van diverse overheidsdocumenten zoals paspoorten en nieuwe telefoonaansluitingen door een telecombedrijf. Vaak komt de vraag naar voren of Lean kan worden ingezet in beleidscycli. Dat kan zeker, met name omdat dergelijke cycli veelal ook uit repeterende processtappen bestaan die efficiënter en effectiever kunnen worden gemaakt.

Resultaten

Bepaal uw ambitie: wat wilt u met Lean bereiken? De ‘stip’ op de horizon; het ultieme doel

Train een klein , enthousiast team en managers in Lean expertise

• Bewustwording • Opgeleide interne Lean experts • Verbeterpoten tieel bepaald

Meten, analyseren en verbeteren

Om de waardestroom te kunnen verbeteren, is informatie nodig die verkregen wordt door het meten en analyseren van verschillende kritische performance indicatoren. Dit zijn bijvoorbeeld: het aantal processtappen dat een product of dienst doorloopt, hoeveel tijd medewerkers bezig zijn per processtap (de behandeltijd), de tijd dat een product ligt te wachten tot de volgende bewerking (wachttijd) en mogelijk voorraadvorming tot gevolg heeft, de tijd dat een product doorloopt van begin tot einde (doorlooptijd) en waar verspillingen in de waardestroom voorkomen. Voorbeelden van verspillingen zijn: bewerkingen worden dubbel gedaan, correcties, transporten, medewerkers die overgeclassificeerd zijn voor hun werk. Onderzoeken uit Lean-projecten tonen aan dat sommige processen voor meer dan 50% uit verspillingen bestaan! Overigens is Lean niet bedoeld om een reorganisatie in uw organisatie door te voeren met als doel een afslanking van het aantal personeelsleden. Echter, zoals reeds eerder aangegeven, het doel is het entameren van een kwaliteits-boost in uw organisatie.

Transitie

Wilt u Lean in uw organisatie implementeren, dan doorloopt u de stappen zoals omschreven in figuur 2.

Tot slot

Lean biedt een prachtige propositie en is het waard om te worden ontdekt; mocht u meer willen weten over het onderwerp dan kan onderstaande literatuur u daar bij wellicht helpen. • Sayer, N. & Williams, B.: Lean voor Dummies, oktober 2014 • Womack, P. & Jones, D.: Lean solutions, 2006 • Womack, P. & Jones, D.: Lean Thinking: banish waste and create wealth in your corporation, 1996

Voer een pilot uit inclusief een waardestroom analyse, start met ‘Kaizen’

• Inzicht in de grootste verbeteringen • De eerste successen!

Ontwerp een plan van aanpak, bepaal kritische performance indicatoren en bepaal projecten • Communiceerbaar plan van aanpak • Rollen van mede werkers in het project zijn helder

Implementeer het plan van aanpak, richt waardestroomgericht organiseren in

• Meer successen! • Benutting groot ste verbeter potentieel

Verbeter continu (‘Kaizen’) en borg de verbeteringen in de organisatie • Dagelijkse verbeteringen • Verbetercultuur; ‘Lean in de genen’

Figuur 2 - implementeren van Lean coaching 1 2016

INTERVIEW

Kranshi als ‘best practice’ Vijf jaar na 10-10-10 wordt het tijd om de balans op te maken: wat heeft Pais Kòrsou ons gebracht en hoe functioneert de nieuwe overheid? Wie de berichten in de media volgt ziet dat de balans overwegend negatief lijkt uit te vallen. Toch zijn er ook hoopvolle berichten uit het veld. Een mooi voorbeeld is de afdeling Burgerzaken Curaçao, in de volksmond ‘Kranshi’ genoemd. De verhalen van klanten zijn bijna unaniem lovend: snelle service, meedenkende baliemedewerkers en een vriendelijke bejegening. Wat is het geheim van Kranshi? Coaching sprak met de manager die jarenlang het proces van dichtbij begeleidde, mevrouw Ruthline Haddocks. Tekst en beeld Jeroen Jansen

k kan me mijn eerste werkdag hier nog goed herinneren’, zegt Haddocks, die terugblikt op haar start binnen het Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening (BPD) als Afdelingshoofd Documenten en Inlichtingen bij Kranshi in 2011. ‘Het personeel stond niet met open armen klaar om mij te ontvangen. Kranshi bevond zich in een crisissituatie: er was veel onrust op de werkvloer door misstanden in de dienstverlening die net achter de rug waren, en dan hadden we ook nog te maken met wisselingen van de wacht op politiek en leidinggevend gebied. De eerste twee weken waren cruciaal, ik heb intensieve gesprekken gevoerd met iedereen. Er was veel ontevredenheid onder werknemers, maar ook de potentie om het beter te doen. Ik heb geleerd dat alleen al een luisterend oor bieden heel veel winst oplevert. We hebben sindsdien een relatie met elkaar opgebouwd. In 2013 werd ik Waarnemend Hoofd. Nu heb ik nog steeds wensen, maar de sfeer op de werkvloer is merkbaar verbeterd en dat heeft heel directe gevolgen gehad voor de service die wij verlenen aan de klant. Er stond hier onlangs een kippenboer met een pallet eieren voor deur, als bedankje voor de manier waarop we hem geholpen hebben. Dat soort blijken van waardering komt vaker voor, een paar jaar terug was dat nog niet zo.’ Wat heeft de ommekeer richting een betere service veroorzaakt? Volgens Haddocks is het een samenspel van factoren: ‘Aandacht voor opleiding en training is volgens mij cruciaal. Er werken hier mensen die al twintig jaar aan Kranshi verbonden zijn. Die kun je misschien weinig nieuws bieden qua salariëring, maar er is altijd een behoefte om beter te worden. Daar kon ik wel wat mee. Er was op dat moment een fonds bij USONA beschikbaar om personeel bij Kranshi op te leiden, daar ben ik vol ingedoken. We hebben van alles georganiseerd: teambuilding, training on the job, maar het mooist was toch wel dat ik 22 mensen naar Nederland kon sturen voor zogenaamde ‘snuffelstages’. Dat heeft ze een boost gegeven, het was een manier voor mij om vertrouwen in mijn medewerkers te tonen.’ Haddocks noemt ook verantwoordelijkheid geven als een belangrijk aspect: ‘We hebben die eerste jaren bijvoorbeeld heel veel moeten overwerken om achterstanden weg te werken. Ik heb het personeel zelf om oplossingen gevraagd en daar ben ik mee aan de slag gegaan. Ook daarmee wilde ik een signaal afgeven: we zijn partners in het veranderingsproces.’ Verregaande automatisering heeft ook bijgedragen tot de verbetering volgens Haddocks: ‘Baliemedewerkers werken nu met het KlantVerwijsSysteem, ze weten nu heel precies hoeveel klanten ze bediend hebben en hoeveel er nog in de wachtkamer zitten. Het is grappig om te zien dat veel baliemedewerkers daar competitief van worden: ze willen het beter doen dan hun collega’s. Vroeger moesten we moeite doen om alle balies om acht uur ’s ochtends open te hebben: nu zitten ze vaak al eerder klaar om de klant te bedienen. Mensen hebben scoringsdrang. Ik kan dat soort processen goed gebruiken: heel expliciet targets opleggen werkt namelijk averechts, maar op deze manier kan ik ze spelenderwijs meenemen richting mijn targets, want die heb ik natuurlijk wel.’ Dat schijnt toch wel de les te zijn: service verbeteren binnen de overheid is balanceren tussen verantwoordelijk-

Ruthline Haddocks

heid geven aan medewerkers en targets stellen met zachte dwang. En dat allemaal verpakt in een bescheiden, maar betrokken managementstijl. Haddocks: ‘ Ik moet ze ruimte geven, maar mijn betrokkenheid naar hen toe moet ook duidelijk zijn. Ik werk zelf ook achter de balie op gezette tijden, mijn afstudeeropdracht bij ICUC ging over Kranshi en traktaties om goed werk te belonen betaal ik

‘We mogen trots zijn op onze ambtenaren’ uit eigen zak.’ De waardering die ze krijgt voor alle verbeteringen viert ze met haar medewerkers: ‘Het komt bijna dagelijks voor dat we schouderklopjes krijgen voor de snelle service, zeker nu we ook op social media actief zijn. De complimenten deel ik met iedereen. Het mooist was toch wel dat we een mailtje van onze minister kregen, met felicitaties en de vraag hoe we dat allemaal voor elkaar kregen. Dat vond ik een heel mooi gebaar.’ Valt er nog wat te wensen? Volgens Haddocks volop: ‘We kunnen meer automatiseren, onze klantvriendelijkheid kan nog beter en personeel moeten we meer en beter opleiden. Ik wil dat Kranshi een voorbeelddienst voor de overheid wordt: we staan open voor andere diensten om van ons te leren. Verbetering zit soms in simpele dingen: neem onze bewaking. Tot voor kort hadden we bewakers die hier al twaalf jaar werkten en nauwelijks betrokken waren bij onze wens om betere service te verlenen. We zijn van bewakingsbedrijf veranderd en laten nu bewakers om de drie maanden rouleren, waarbij we ze een duidelijke taakstelling meegeven waar ze op afgerekend worden. Gevolg: vriendelijke bewakers die meedenken met de klant. Waarom zouden die processen bij andere overheidsdiensten niet ook kunnen werken? Laten we dat soort positieve ontwikkelingen ruimte geven, we mogen trots zijn op onze ambtenaren.’

coaching 1 2016

CURAÇAOSE KUNST EN BEDRIJFSCOLLECTIES

AILSA ANASTASIA

Innovatief, conceptueel en helder

Ailsa Anastatia (1978) is geboren op Curaçao en volgt haar opleiding tot beeldend kunstenaar aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. In 2011 neemt ze deel aan de Open Atelier Route Curaçao met de serie ‘The reconstruction of the rebirth’. Deze serie van zeven schilderijen is geïnspireerd op de renovatie van haar atelier, waarbij de structuur van het gebouw bloot kwam te liggen. De naakte balken van de kapconstructie en kale muren legt ze vast met de camera. Het samenspel van lijnen en vlakken intrigeert haar. Later verwerkt ze de beelden tot krachtige schilderijen die een dwingende plek opeisen in de ruimte waar zij hangen.

The reconstruction of the Rebirth, phase 7. Acryl op canvas, 1,20 m x 1,60 m

‘Het werk van Ailsa Anastatia is bijzonder, in enige mate spiritueel en zeker innovatief. Het is heel stoer hoe ze voor haar installaties met zware materialen werkt en hiermee toch tegengestelde effecten bereikt. Ze heeft een strakke, heldere manier van vormgeven en haar werk is sterk conceptueel. Tegelijkertijd is haar benadering intellectueel en heeft zij altijd een goede onderbouwing van haar visie, methodiek en materiaalgebruik’, aldus beeldend kunstenaar Ellen Spijkstra. Tekst Josée Thissen-Rojer

Ailsa is gefascineerd door ruimte en dit loopt als een rode draad door haar nog jonge oeuvre. Eerst in haar schilderijen en de laatste tijd ook in de installaties waar zij zich steeds meer op toelegt. Zij is innovatief in haar werk, enerzijds omdat ze haar eigen werk vernieuwt door over te stappen naar een discipline waar zij driedimensionaal moet denken en werken. Anderzijds manipuleert zij daadwerkelijk de werkelijkheid door met haar installaties het gebruik van ruimte te beïnvloeden. Daarbij werkt zij met materialen en objecten die in eerste instantie niet bij het thema lijken te passen. Toch lukt het haar om op deze wijze haar boodschap over te brengen. In 2014 neemt zij op uitnodiging deel aan de expositie ‘Exploring the past to envisage the future’ in het Curaçaosch Museum, ter herdenking van 150 jaar afschafﬁng van slavernij. Speciaal hiervoor maakt de jonge kunstenares de installatie ‘A gift to my grandchild’, uitgevoerd in beton. In eerste instantie lijkt het materiaal weinig van doen te hebben met het thema. De 150 betonnen blokken, die samen het werk vormen, zijn door haarzelf gegoten en er zijn er geen twee gelijk van afmeting. Ze worden dusdanig gerangschikt en in de ruime hal van het museum geplaatst, dat het de bezoeker dwingt er notie van te nemen. Het materiaal, de blauwe accenten en het licht creëren een samenspel van lijnen en vlakken. In al hun oneffenheid en afwijkende proporties vormen de blokken het verleden en tegelijkertijd een fundament. De blauwe accenten symboliseren de gebruiken en tradities die ons helpen het verleden te verwerken. Dit is tevens het geschenk aan de volgende generaties, waar zij mee verder moeten gaan. Ze zullen moeten kiezen of zij blijven hangen in de schaduw van het verleden of het licht willen volgen, op weg naar echte vrijheid. Ailsa Anastatia is voor bedrijven interessant omdat haar werk conceptueel is, maar in uitvoering heel helder. Hierdoor blijft het boeien en is het ook inspirerend. Stel dat een lokaal bedrijf haar zou benaderen voor een opdracht en hiervoor met haar de samenwerking aan gaat. Door de synergie die er dan is kan een kunstwerk ontstaan dat echt bij het karakter van de organisatie past. Naast het kopen van een kunstwerk via een gallery is er altijd de mogelijkheid om een opdracht te ver-

The reconstruction of the Rebirth, phase 13

strekken aan een kunstenaar. Het kan zijn dat een bedrijf een kunstwerk wil plaatsen in de receptie en zoekt naar iets dat bij de ruimte, inrichting en visie van de organisatie past. Maar er zijn meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld erkenningen voor het personeel kunnen vergezeld gaan van een kunstwerk. En waarom niet periodiek, eens per jaar, een opdracht geven aan een kunstenaar om een werk te maken waarin tot uiting komt waarvoor ze staan in de samenlevingwaar de organisatie voor staat? Daar kan vernieuwing uit voortkomen. coaching 1 2016

[advertorial]

Caribbean Executive Suites biedt complete vergaderruimtes op maat en binnen handbereik Tijd is alles voor u en een vergadering inplannen en voorbereiden komt meestal op het verkeerde moment. Vlak voor een overleg is het vaak nog even ﬂink stressen: de zaal moet beschikbaar zijn, de koffie en thee klaarstaan en ondertussen heeft u tig andere dingen die moeten gebeuren. Caribbean Executive Suites weet dit maar al te goed en is gespecialiseerd in de verhuur van kantoor- en vergaderruimtes. Zelfs enkele uren voor de vergadering plaatsvindt, kunt u met een telefoontje terecht in een professionele vergaderruimte inclusief warme koffie, thee en eventueel catering.

De vergaderzalen van Caribbean Executive Suites beschikken over: Caribbean Executive Suites verhuurt sinds dertien jaar kantoor- en vergaderruimtes op het eiland. Hun aanbod is zo flexibel als een klant het zelf wil maken: van de huur van dagelijkse kantoorruimten tot alleen een postadres of de verhuur van een vergaderruimte voor enkele uren. ‘Die flexibiliteit is ook nodig’, vertelt Jereldine Montero, office manager van Caribbean Executive. ‘De laatste jaren is wereldwijd een verschuiving gaande: mensen werken thuis of zijn op reis en gebruiken geen vaste kantoorruimte meer. Wij vullen dit aan met faciliteiten die zij nog wel nodig hebben zoals vergaderzalen, maar het is aan de klant om te bepalen hoe lang en wat zij nodig hebben. Het is niet de bedoeling dat zij betalen voor iets wat ze niet gebruiken.’

Workshops en trainingen

Het pand in Pos Cabai ligt centraal en beschikt over zes vergaderruimtes voor vier tot vijfentwintig personen. De ruimtes kunnen worden ingericht naar de wensen van de klant en ook de huurperiode is flexibel. Zo worden ruimtes verhuurd voor een paar uur, maar ook voor meerdere dagen. ‘De ruimtes worden bijvoorbeeld regelmatig ingezet als workshopplek voor internationale bedrijven. Zij komen bij ons terecht via de website en combineren een reis naar Curaçao van vijf dagen met een vier dagen durende workshop in ons pand. We verhuren in een dergelijk geval dan vaak meerdere zalen tegelijk waarover de mensen worden verdeeld. Ook is er een mogelijkheid om een videoconferentie te houden om contact te hebben met eventuele thuisblijvers.’ De vergaderruimtes zijn niet alleen een uitkomst voor zakenmensen die zelf geen ruimte beschikbaar hebben op Curaçao. Ook lokale bedrijven met een eigen pand zoeken regelmatig Caribbean Executive Suites op. ‘We ontvangen de meest uiteenlopende groepen: van autoverhuurbedrijven tot banken of fastfoodketens. Het is vooral voor trainingen handig, want voor personeel is het een groot pluspunt om even weg te zijn van de werkplek. Bij ons kan niemand naar binnen lopen om te vragen of u nog even snel iets tussendoor kunt doen. Iedereen is weg van werk en helemaal gefocust op de training.’

• • • • • • •

Professionele inrichting inclusief tafels en stoelen Internet Stopcontacten Kofﬁe, thee en water Whiteboard (in de zalen voor vier personen) Catering (tegen betaling) Beamer (tegen betaling)

Anonimiteit binnen het pand

Een groot voordeel is de anonimiteit binnen Executive Suites. In het pand hebben zich meerdere tijdelijke en vaste huurders gevestigd dus het is voor buitenstaanders niet meteen duidelijk voor wie iemand komt. ‘Dat is erg handig bij sollicitatierondes. Zo hebben wij weleens een bank gehad die bij ons de gesprekken hield, omdat het voor kandidaten die bij de concurrent werken niet handig is om een andere bank binnen te lopen. Deze drempel haalden zij op die manier weg.’

Reserveringen

De grote vergaderruimtes (10-25 personen) van Caribbean Executive kunnen tot een halve dag van tevoren worden gereserveerd. Voor de kleine zalen (4-8 personen) is twee uur van tevoren genoeg. ‘We proberen de tijden zo kort mogelijk te houden, want het komt vaak voor dat iemand op het laatste moment nog een vergadering moet inplannen. Vooral bij drukke, grote bedrijven gebeurt er veel op een dag en kan men ineens beslissen dat er vergaderd moet worden. Hier zijn we op voorbereid.’ Om mee te kunnen denken met de klant, werkt Caribbean Executive samen met verschillende cateraars, maar een klant is ook vrij om zelf het eten te verzorgen. ‘We kunnen vrijwel alles regelen. Krioyo maaltijden, belegde broodjes, snacks of alleen koffie, thee en water. We hebben verschillende pakketten zodat wederom de klant niet betaalt voor iets wat hij niet nodig heeft.’

Pos Cabai Office Park (unit 5) | Schouwburgweg | Curaçao | Tel.: (+5999) 737 20 25 | www.caribbeanexecutivesuites.com

REGIONAAL

Kijk. Daâ&#x20AC;&#x2122;s nou een leasebak. sportief dekseldesign in Racing Orange

extra sterke scharnieren

660 ltr. inhoud extra kleine draaicirkel van 0 meter

ALS MODERNE ONDERNEMING GA JE DOORDACHT MET JE AFVAL OM.

Met oog voor het milieu. Met oog voor gemak. Maar ook met oog voor stijl. Met trots presenteren we daarom onze state-of-the-art vuilcontainer: 660 liter puur afvalplezier, van alle gemakken voorzien ĂŠn in een tijdloos design. Voor de echte liefhebbers is er ook een 1000 liter uitvoering. Bel Selikor op 465 4674 en informeer naar de mogelijkheden. Selikor maakt serieus werk van afval.

voetrem

elikor.com selikor.com | info@s

Wie na een studie en soms ook al een aanzienlijke loopbaan terugkeert naar de Caribbean slaat een nieuw pad in. Enerzijds bruisend van enthousiasme over de nieuwe kansen die zich zullen voordoen, anderzijds vol vragen over de nieuwe werkomgeving. Zijn de vooroordelen over het werken op de eilanden waar? Is het mogelijk verschil te maken zonder arrogant over te komen? Kortom, hoe is het om na een ervaring in het buitenland weer terug te zijn en hier te werken? Tekst Cherissa Koko

We vroegen het aan Johan Oldenboom, in maart 2015 teruggekeerd naar Curaçao en werkzaam als docent aan de University of Curaçao. We legden de vraag ook voor aan Edgar Diaz, in 2012 teruggekeerd naar Aruba en werkzaam als personeelsfunctionaris bij Departamento Recurso Humano. Ook ondernemer Akil Arrindell komt aan het woord. Hij is sinds 2007 op Aruba waar hij als verloskundige zijn praktijk Futuro Bambino oprichtte. Oldenboom: ‘Op mijn eerste werkdag kwamen vier collega’s mij samen ophalen. We liepen gezamenlijk naar mijn werkkamer, ik herinner me nog hoe ik me meteen onderdeel van het geheel voelde.’ Diaz had een soortgelijke ervaring: ‘Ik werd door twee collega’s opgehaald en naar de afdeling begeleid. Wat ik me nog het meest herinner van die dag, is dat er zoveel interesse was in mij als persoon: wie ik was, wat ik belangrijk vond, wat ik leuk vond om te doen. Zij wilden mij eerst als persoon leren kennen, de professionele samenwerking volgde daarna vanzelf.’ De start kan ook stroever verlopen, vertelt Arrindell. ‘Het was veel gedoe om als zelfstandig ondernemer alle ver-

Foto: Christpher Lewis

De persoon staat op één

Johan Oldenboom, UoC, Curaçao

Edgar Diaz, Dep. Recurso Humano, Aruba coaching 1 2016

vmbo tl

havo

vwo

Nederlands onderwijs op Curaçao

HEROPEND! Uw vertrouwde Optica Antillana Brievengat is weer open, onder een nieuwe naam en met een nieuwe ‘look’. Kom langs voor: • Complete verte en leesbril vanaf Nafl. 99,• Complete Bifocale bril vanaf Nafl.379,• Complete Multifocale bril vanaf Nafl. 489,• 1 hour service (indien glazen op voorraad zijn)

rgmaettiisng G oo www.vespuccicollege.net

Winkelcentrum Brievengat Openingstijden: maandag t/m vrijdag: 8.00 - 12.00 en 14.00 - 18.00 uur zaterdag: 9.00 - 12.00 uur Tel.: +5999-7379896

MIAMI HAVANA

ST. DOMINGO

JAMAICA

ST. MAARTEN

HAITI

CURAÇAO

ARUBA BARRANQUILLA

SAN JUAN

MARACAIBO

BONAIRE LAS PIEDRAS BARQUISIMETO

CARACAS VALENCIA

PORT OF SPAIN

SURINAME

MEDELLÍN BUCARAMANGA

GEORGETOWN BOA VISTA

CALI

QUITO MANAUS

REGIONAAL gunningen rond te krijgen. Op een gegeven moment stelde ik voor mezelf de deadline: als het volgende maand niet rond is, stop ik er mee. Toen gebeurde het. Ik was erg blij en trots op mezelf dat ik had volgehouden. Dat was meteen een les; je moet aan je netwerk durven vragen om mee te denken en je te helpen.’

Pasenshi

U bent aan de slag in uw nieuwe baan. Het is druk, u stapt op een voortdenderende trein en voor inwerken is er amper tijd. Collega’s zijn druk met hun eigen werkzaamheden en dat is ook wat van u wordt verwacht. Diaz: ‘Hier op Aruba werkt iedereen meer aan zijn eigen individuele doelen en werkzaamheden. In Nederland ben je meer van teamgenoten afhankelijk en wordt het succes van het team als geheel vaker benadrukt.’ Ook Oldenboom ervaart dit op Curaçao: ‘Hier heeft iedereen meer een eigen plan.’ Dit individuele kan soms ook negatief uitpakken volgens Arrindell: ‘Bij sommige mensen noem ik het “broodnijd”: mensen die de ander niets gunnen, die in alles wat je doet of niet doet, concurrentie zien.’ Op de werkvloer heb je vooral geduld nodig. Diaz benadrukt: ‘Pasenshi, pasenshi, pasenshi, want een planning loopt nooit zoals je het hebt afgesproken.’ Oldenboom voegt daaraan toe: ‘Het is een soort gebrek aan zakelijkheid dat je soms om je heen ziet. Juist omdat er meer nadruk ligt op het persoonlijke en individuele, is het soms lastig om vanuit zakelijke professionaliteit mensen aan te spreken, om feedback te geven en aan een gezamenlijk doel te werken.’ De lokale werkvloer kenmerkt zich echter ook door een meer persoonlijke band met collega’s. Er is meer oog voor zowel de persoon als de professional. Diaz vertelt over het mooiste compliment dat hij kreeg. ‘Mijn directeur stelde mij aan een groep directeuren voor als de “sunshine” van haar afdeling. Ik weet dat ze tevreden is met mijn werk, het compliment laat zien dat ze mij ook als persoon waardeert. Deze personal touch maakt het werken op de eilanden voor mij all worth it. Arrindell bevestigt dat. ‘Ook met klanten bouw je snel een persoonlijke relatie op.’

Groei

Diaz is sowieso positief gestemd over zijn keuze om terug te keren: ‘Zeker voor hoger opgeleide professionals zijn er meer kansen dan men denkt. Je moet mensen leren kennen en dan krijg je een beeld van de vele mogelijkheden. Ik kijk bijvoorbeeld ook verder dan het eiland waar ik nu werk, ik wil mezelf blijven uitdagen.’ Vanaf die eerste werkdag groeit u misschien zelfs harder en sneller dan u ooit had verwacht. ‘Ik heb in korte tijd geleerd om in een hele gevarieerde omgeving waarin ik veel verschillende verantwoordelijkheden heb, resultaten te behalen’, aldus Oldenboom. ‘Het is continu schakelen. In Nederland zou ik meer binnen een bepaald thema of vanuit een zekere expertise schakelen. Hier werk ik meer in de breedte. Daar leer ik als persoon veel van.’ Arrindell besluit: ‘Ergens anders op de wereld zou ik een nummer zijn, in loondienst bij een werkgever. Hier heb ik mijn eigen praktijk kunnen opbouwen, ik ben enorm gegroeid in mijn zelfstandigheid. Ik heb in vijf jaar een leven voor mezelf kunnen opbouwen waar ik veel voldoening uit haal. Mijn advies? Volg je passie. Misschien bereik je niet in één keer de positie die je wilt, misschien moet je eerst een tijd iets anders doen, maar er zijn genoeg kansen als je alert blijft, netwerkt en je doel voor ogen houdt.’

Akil Arrindel, Futuro Bambino, Aruba

‘Er zijn genoeg kansen als je alert blijft, netwerkt en je doel voor ogen houdt.’’

Over de auteur Cherissa Koko is werkzaam bij Deloitte Dutch Caribbean (standplaats Aruba) waar zij zich richt op organisatie-, beleids- en managementvraagstukken. Op freelance basis schrijft zij artikelen voor Coaching.

URALCO OPERATIONAL LEASE is the classic form of leasing: the car remains Uralco’s property, making your experience extremely carefree. We take care of repairs, maintenance, insurance, license plate tax and a replacement vehicle when needed. You’re always mobile, don’t have to show the vehicle on your balance sheet, and enjoy a clear fixed fee. Leasing is the way to drive, and Uralco offers many ways to lease. Get in touch with us!

+5999 462 7960 | info@uralco.com | uralco.com

2195_Uralco_Campagne2016_Coaching_190x90mm.indd 1

12/7/15 16:00

coaching 1 2016

REGIONAAL

De keerzijde van de medaille U heeft een nieuwe baan, uw partner nog niet

Professionals uit het buitenland komen regelmatig hun geluk beproeven op Curaçao of Aruba. In veel gevallen komt er een partner mee, die nog geen werk heeft, maar dat wel graag wil. Dat dit tot spanningen kan leiden binnen het gezin, is niet ondenkbaar. Daarmee kan een situatie ontstaan die de prestaties op het werk mogelijk niet ten goede komt. Tekst Stephany Phelipa

Uw gezin uit haar vertrouwde omgeving halen om duizenden kilometers verderop een heel nieuw bestaan op te bouwen, kan in sommige gevallen tot de nodige weerstand leiden. Zeker als uw partner daarbij een goede baan heeft moeten opzeggen. Een dergelijke, ingrijpende stap doet een beroep op alle gezinsleden en vraagt de nodige aanpassing en bereidheid tot meebuigen. De uitdaging van het verhuizen naar een ander land, het loslaten van de vertrouwde omgeving en het samen moeten opbouwen van een nieuw bestaan kunnen ervoor zorgen dat de relatie, hoe goed die ook is, onder druk komt te staan. Cruciaal is dat het hele gezin zich vooraf goed voorbereidt op de oversteek en dat partners verwachtingen naar elkaar toe helder uitspreken.

Van te voren

Voor vertrek kunt u zich al voorbereiden door te lezen over het eiland, de bevolking en de cultuur en Papiaments te leren - of als u de taal al spreekt, uw spreekvaardigheid een beetje op te poetsen. Papiaments wordt op de werkvloer erg veel gesproken en het is uiteraard zeer nuttig als

u niet bij voorbaat uitgesloten bent van deze gesprekken. Ook vergemakkelijkt het het dagelijkse leven en zal het waardering opleveren van uw omgeving. Het is goed vooraf te beseffen dat u geduld zult moeten hebben tot iedereen binnen het gezin zijn of haar draai weer heeft gevonden. Dit geldt niet alleen voor de volwassenen, maar zeker ook voor kinderen.

Netwerken

Indien uw partner wenst te werken is het opbouwen van een sociaal netwerk een effectief middel voor het vinden van een baan. Het inschrijven bij een uitzendbureau, het plaatsen van advertenties, het sturen van open sollicitaties of het starten van een eigen onderneming kunnen de kans op werk voor uw partner vergroten. Het opbouwen van een netwerk kan tevens via het doen van vrijwilligerswerk. Er zijn allerlei instanties waar met vrijwilligers wordt gewerkt, zoals de Voedselbank, het Rode Kruis en buurthuizen. Ook vindt zowel op Aruba als Curaçao jaarljks een grote vrijwilligersactie plaats onder de naam Cura Doet en Aruba Doet.

Riding the wave of information technology

Curaçao

Indien uw partner toestemming heeft om betaald arbeid te verrichten op Curaçao is het raadzaam om uw partner te laten starten met zoeken naar werk wanneer u daadwerkelijk op het eiland bent gearriveerd. Vacatures worden online geplaatst via websites en social media zoals Indeed.nl, Amigoe.com en Antilliaansdagblad. com. Ook via de websites van uitzendbureaus kunt u vacatures vinden. Heeft u reeds goede contacten binnen uw nieuwe werkomgeving, informeer dan eens of het bedrijf wellicht kan helpen bij het vinden van werk voor uw partner. Ook uw werkgever is erbij gebaat als uw gezin haar draai vindt in de nieuwe omgeving.

1 Wilt u meer feeling krijgen met het werken op Curaçao? Eerdere edities van Coaching zijn digitaal te lezen op de website www.coaching-magazine.net. Door de vele portretten, interviews en reportages krijgt u een aardig beeld van het lokale bedrijfsleven. Nu Coaching ook op Aruba verkrijgbaar is, zullen we in de komende edities ook steeds meer informatie over Aruba geven.

2 Er zijn verschillende netwerkverenigingen op het eiland waarbij u zich kunt aansluiten. Is er een vereniging binnen uw branche? Daar kunnen collega’s u vast meer over vertellen. Er zijn ook netwerken die gerelateerd zijn aan een bepaalde professie zoals het marketingnetwerk en het HR-netwerk.

3 Diverse bedrijven zijn gespecialiseerd in het begeleiden van verhuizingen naar Curaçao of Aruba, bijvoorbeeld met betrekking tot vergunningen. Kijk voor handige links op de website van Coaching (www.coaching-magazine.net) onder de tab ‘Werken en ondernemen’.

4 Gaat uw partner solliciteren? Dan is het artikel over modern solliciteren op pagina 24 ook heel interessant!

Beschikt uw partner reeds over de Nederlandse dan wel Amerikaanse nationaliteit, dan kan uw partner met een Verklaring van Rechtswege overal vrijelijk op het eiland werken. Heeft uw partner de Nederlandse nationaliteit niet, dan zijn er andere mogelijkheden volgens Mariëlle Verkade, juridisch specialist bij Dos Mundos, het bedrijf dat werken verblijfsvergunning verzorgt voor mensen die op Curaçao willen gaan wonen. In die gevallen kan uw werkgever een verblijfsvergunning voor uw partner aanvragen met een vrijstelling op het arbeidsverbod dat normaal gesproken geldt voor niet-Nederlanders. Om deze aanvraag te kunnen indienen dient u te beschikken over de Nederlandse nationaliteit en door de wet juridisch verbonden te zijn aan uw partner middels een huwelijk of een in Nederland afgesloten samenlevingsovereenkomst. Verkade geeft als tip mee: vaak worden de kosten voor het indienen van de aanvragen vergoed door de werkgever. Het kan dus interessant zijn om de mogelijkheden hiervoor nader te onderzoeken.

Aruba

Op Aruba liggen de zaken iets anders, legt Solaica Clarinda uit. Clarinda werkt onder de naam S. Clarinda Consultancy & Services samen met Business2Business, dat bedrijven en particulieren bijstaat in de aanvraag voor vergunningen. Als uw partner meekomt naar het eiland, zijn er wel mogelijkheden om te werken, maar onder bepaalde voorwaarden, óók als hij of zij Nederlands is. Ten eerste dient hij of zij een verblijfsvergunning te hebben. Clarinda vertelt: ‘Gelijktijdig met de aanvraag voor de werknemer wordt een aanvraag voor gezinshereniging ingediend, waardoor de partner ook een verblijfsvergunning krijgt, maar dit geldt alleen wanneer de partners getrouwd zijn.’ Clarinda vervolgt: ‘Om voor een niet-Arubaanse werknemer een werkvergunning te kunnen krijgen, dient de werkgever aan te kunnen tonen dat er geen geschikte Arubaanse kandidaat beschikbaar is. Bovendien zal er alleen een vergunning worden verleend aan mensen met hbo- of wo-diploma en professionals met een bepaald specialisme.’ Tot slot een solliciatietip: wie op Aruba werk zoekt, kan beter niet wachten op een mooie vacature in de krant. De meeste kans maakt uw partner met open sollicitaties en inschrijving bij uitzendbureaus.

WANNA IMPROVE THE PERFORMANCE OF YOUR TEAM? • A unique combination of outdoor teambuilding and “in-company” training with WannaGrow • Creative concepts on inspiring locations on Aruba, Curaçao, Bonaire and St. Maarten • A really different vision on personal and team growth • Check www.wannago-outdoors.com or call us at + 5 999 5253720

coaching 1 2016

ARUBA BONAIRE CURAÇAO ST. MAARTEN

r the global o f n io t a c u d onal e An internati tizens of tomorrow i cciit

es ss siizze • Small cla assrooms nology in cl ch rams te e ogra t a -d o rt rts prro -t o p p •U language rts and sp a , ic s u additional m h n it w , n o io i ct • Focus o u insttru nch nguage of ish and Fre panis • English la S , h tc u D iversities d in BO and un H d sses offffere n e t class cl t tt a o l tto able tes will be on • Graduate s accreditati d n erla ed through e cil te t n n a u n the Neth r iin o a C u , g llence is d Schools e n c a x s e e c ic i g e l m ll l e o • Acad ciatiion of C thern Asso d by South n a , s l ls o cho national S of Interrn te eate laurre ca c a B l ona natiio Interrn In on Organizati w : www.isc.c Learn more il: admissions@isc.cw

3 Call: 737 -

633 / Ema

Tempo. The Caribbean Workforce uitzenden payrollen detachering werving & selectie contracting & projects

Bel 738 3590 voor maximale flexibiliteit zonder risico’s

www.tempocaribbean.com

Santa Rosaweg 93B | Curaçao | info@tempocuracao.com

Extraordinary banking... extra benefits for you.

monumental

e: Monumental Orco Bank ’s Hom

itto Landhuis Cer

....that is far from ordinary. Take care of business, ORCO Bank has your banking needs covered. Landhuis Cerrito · Schottegaweg Oost z/n · Tel. +5999 7327000 · www.orcobank.com

coaching 1 2016

MEERVOUDIGE INTELLIGENTIE

Tekst Rene Offermans

Hoé bent u intelligent? Er bestaan veel verschillende deﬁnities van intelligentie. Veel mensen denken in termen als slim, dom, snel of traag van begrip. Intelligentie zegt in elk geval iets over het menselijke vermogen om informatie te verwerken. Iemand kan uitmunten in taal, een ander in rekenen en weer iemand anders het maken van contact met anderen. Al deze mensen zijn op verschillende manieren intelligent. Het gaat er dus niet alleen om hoe intelligent iemand is, maar vooral hoé iemand intelligent is. ingevoerd. Hierbij richtte men zich op de verbale capaciteiten van kinderen en wezen hen op basis daarvan een ‘verstandelijke leeftijd’ toe. De verhouding tussen de verstandelijke leeftijd en de kalenderleeftijd kwam tot uiting in ‘het intelligentiequotiënt’ (IQ). Moderne IQ-testen meten naast verbale capaciteiten ook de manier waarop informatie wordt verwerkt. Ook wordt gewerkt met

In de achttiende eeuw deden onderzoekers al pogingen om intelligentie te meten. Schedelgroottes werden gemeten, ervan uitgaande dat de grootte van de hersenen bepalend was voor de mate van intelligentie. Deze theorie was al snel achterhaald. De eerste intelligentietesten werden aan het begin van de negentiende eeuw ontwikkeld in Frankrijk, toen de leerplicht werd

Verbaal-linguïstische intelligentie

Personen met een hoge verbaal-linguïstische intelligentie hebben een grote gevoeligheid voor zowel gesproken als geschreven taal. Ze denken in woorden, kunnen goed argumenteren en gemakkelijk ideeën onder woorden brengen. Ze gebruiken taal om hun doel te bereiken. Deze vaardigheden zie je vaak terug bij advocaten, politici, schrijvers en dichters.

Logisch wiskundige intelligentie

Iemand met een hoge logisch wiskundige intelligentie kan goed analyseren, snel rekenen en wetenschappelijk onderzoek doen. Deze personen denken kritisch, ordenen graag informatie en overwegen allerlei oplossingen bij problemen. Wiskundigen, wetenschappers en filosofen scoren vaak hoog op deze vorm van intelligentie.

Muzikaal ritmische intelligentie

Mensen met een muzikaal ritmische intelligentie houden van muziek luisteren en zelf muziek maken of componeren. Ze hebben een sterk ritmegevoel, kunnen vaak boeiend vertellen en werken vaak met rijm of een ritme om dingen te onthouden. Deze vorm van intelligentie komt logischerwijs veel voor bij muzikanten, dirigenten en componisten.

afbeeldingen om belemmeringen in taalkennis te ondervangen. IQ-testen worden onder andere ingezet bij assessments, vaak aangevuld met een test op het vlak van emotionele intelligentie (EQ). De EQ-test meet in welke mate mensen emotioneel vaardig zijn op het gebied van expressie, zelfkennis en empatisch vermogen. EQ is vooral voorspellend voor prestaties die afhankelijk zijn van samenwerking of het omgaan met mensen.

Meervoudige intelligentie

Binnen de psychologie is er veel discussie of intelligentie wel gezien kan worden als één eigenschap die tot uiting komt in uiteenlopende intellectuele vaardigheden. De Amerikaanse onderzoeker Gardner was ervan overtuigd dat er verschillende onafhankelijke mentale vaardigheden bestaan en introduceerde het begrip ‘meervoudige intelligentie’. Met het concept van meervoudige intelligentie vestigde Gardner de aandacht op capaciteiten die in de moderne maatschappij en het onderwijssysteem dikwijls veronachtzaamd worden, bijvoorbeeld muzikaliteit en creativiteit. Na uitgebreid onderzoek identificeerde hij negen verschillende intelligenties (zie hieronder). Gardner stelt dat iedereen alle vormen van intelligenties in zich heeft. Meestal voeren enkele vormen van intelligentie de boventoon. De andere vormen zijn ook aanwezig, maar zijn minder goed ontwikkeld. Een extreem voorbeeld hiervan is te zien bij bepaalde gevallen van autisme. Iemand met autisme kan niet of nauwelijks instaat zijn contact te maken met andere mensen (er is sprake van een lage interpersoonlijke intelligentie), maar wel uitzonderlijk goed zijn in bijvoorbeeld pianospelen of rekenen.

Lichamelijk motorische intelligentie

Benutten en ontwikkelen

Een manager die zich bewust is van de sterke kanten van zijn medewerkers, kan deze kwaliteiten aanspreken en optimaal benutten. In de theorie van Gardner wordt dit matchen genoemd. Ook kunnen vormen van intelligentie verder ontwikkeld worden, bijvoorbeeld door het aanbieden van trainingen en opleidingen. Stretchen is de term die Gardner hiervoor gebruikt. Intelligentie ligt niet vast; een persoon wordt intelligenter naarmate de verschillende intelligenties zich beter ontwikkelen. Daarnaast kunnen intelligenties elkaar overlappen. Soms is een bepaalde intelligentie nodig om een andere intelligentie te kunnen ontwikkelen. Om goed gitaar te kunnen spelen is naast een goed ontwikkelde muzikaal ritmische intelligentie ook een goede lichamelijk motorische intelligentie nodig, om de vingers in een fractie van een seconde de juiste snaren te kunnen laten bespelen.

Aandacht voor de verschillen

Zowel in het bedrijfsleven als het onderwijs is het van belang om goed na denken over de manier waarop informatie wordt aangeboden. De manier waarop informatie wordt verwerkt is bij elk mens anders. De een leert sneller via taal of ritme, een ander moet logische verbanden zien en weer iemand anders leert vooral door praktijklessen.Het is belangrijk om te waarderen dat iedereen een uniek patroon heeft van sterke en minder sterk ontwikkelde intelligenties. Door rekening te houden met meervoudige intelligentie doet een leidinggevende recht aan de verschillende potenties en mogelijkheden van zijn of haar medewerkers.

Natuurgerichte intelligentie

Existentiële intelligentie

Kenmerkend voor mensen met een hoge lichamelijk motorische intelligentie is dat ze een goede (fijne) motoriek hebben en hun lichaam of lichaamsdelen gebruiken om een taak te volbrengen. Ze leren gemakkelijk door iets te doen. Deze vorm van intelligentie zie je vaak terug bij bijvoorbeeld sporters, dansers, chirurgen, tandtechnici en instrumentenmakers.

Visueel ruimtelijke intelligentie Het snel en goed herkennen van patronen en beelden is een kenmerk van deze vorm van intelligentie. Mensen die hierop hoog scoren tekenen veel, hebben een creatieve verbeeldingskracht, experimenteren graag met ontwerpen en kunnen zich snel oriënteren in wijken en gebouwen. Beroepen waar dit goed van pas komt, zijn kunstenaar, schaker en architect.

Mensen met een hoge natuurgerichte intelligentie zijn gefascineerd door alles wat bloeit en groeit. Ze observeren snel veranderingen in de natuur, herkennen snel plant- en diersoorten en houden van dieren. Ze kunnen goed verzamelen en ordenen. Beroepen waar deze eigenschappen goed tot hun recht komen zijn bijvoorbeeld bioloog of dierenarts.

Existentiële intelligentie is later door Gardner toegevoegd als negende intelligentie. Zich verdiepen in de kosmos, spiritualiteit en de zin van het bestaan zijn kenmerkend voor deze intelligentie. Met name spiritueel leiders, filosofen en mensen die gelovig zijn bezitten deze intelligentie.

Brainstormsessie

Interpersoonlijke intelligentie

Intrapersoonlijke intelligentie

Personen met een hoge interpersoonlijke intelligentie kunnen goed inschatten wat andere mensen verlangen, voelen en bezighoudt. Ze werken graag samen, houden van gezelligheid, houden van contact en helpen graag andere mensen. Het komt vaak voor bij psychologen, verkopers, leraren en pastoraalmedewerkers.

Bij een hoge intrapersoonlijke intelligentie hebben mensen juist een sterk ontwikkeld zelfinzicht en goed zelfbeeld. Ze kennen hun sterkte punten en tekortkomingen en kunnen hun leven goed organiseren. Vaak blijven deze mensen graag op de achtergrond en houden ze van dagdromen, maar houden ze wel scherp in de gaten wat er in hun omgeving gebeurt. Deze kenmerken komen vaak voor bij dichters, schrijvers en filosofen.

Een brainstormsessie is een duidelijk voorbeeld van een werkvorm waarin meervoudige intelligentie binnen een organisatie goed tot haar recht kan komen. Medewerkers worden bij deze sessies gestimuleerd in het wilde weg ideeën of meningen te uiten met betrekking tot een bepaald probleem of stelling. Dat stimuleert medewerkers te reflecteren (interpersoonlijke intelligentie) en creatief te denken. Het team wordt gemotiveerd om samen te werken (interpersoonlijke intelligentie) en te discussiëren over de beste oplossing (verbaal linguïstische intelligentie). Er kan gebruik gemaakt worden van diverse hulpmiddelen, zoals een flip-over (visueel ruimtelijke intelligentie) of een techniek als mind mapping. Hierbij worden structuren zichtbaar en kunnen snel logische verbanden worden gelegd (logisch wiskundige intelligentie). In een brainstormsessie kan ook een situatie nagebootst worden, bijvoorbeeld in de vorm van een rollenspel.

coaching 1 2016

The Coffee Factory Avila Beach

The Coffee Factory heeft drie ﬁlialen: in Mahaai, op Hato en bij het Avila Beach Hotel. Wij hebben gekozen voor de locatie bij Avila Beach, omdat het hier wat rustiger is en de locatie zich daarom beter leent voor overleg. De meeste tafels van The Coffee Factory staan buiten, maar van de hitte heeft u weinig last. Het grote plein waaraan het café is gevestigd, waait goed door en geeft een ruimtelijk gevoel. De banken bieden de mogelijkheid een iets intiemere sfeer te scheppen tussen u en uw gesprekspartner. Als u weinig kennis hebt van de eetgewoontes van uw contact, is dat op dit terras geen probleem. Het menu is divers: van ruim belegde broodjes tot Krioyo gerechten en vele soorten gebakjes. Het is wel handig om uw bestelling binnen even door te geven, want de dames hebben het vaak te druk om regelmatig langs de tafels te gaan. Ontbijt/lunch: van 08.00 tot 17.00 uur Aanrader: pompoensoep met worteltaart toe

Tips voor een zakenontbijt • Kies voor opgestoken haar op een buitenlocatie

• Vraag het personeel rekening te houden met uw overleg en de muziek wat zachter te zetten of niet onnodig te storen

• Zorg voor een opgeladen laptop of tablet voor het geval er geen stroom in de buurt is • Neem zonnebrandcrème mee voor het geval de afspraak langer duurt

Business for Breakfast Een Mimosa in de hand of met de hakken in het zand

Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag volgens gezondheidsgoeroes. Een groot deel van onze stress verwerken we ’s nachts, waardoor we ’s morgens alert en ontspannen zijn. Des te meer reden om de ochtend goed te benutten en het ontbijt te combineren met een zakelijke afspraak. Op deze plekken op Curaçao kunt u de dag goed beginnen en misschien wel die ene langverwachte deal sluiten. Tekst Elisa Koek

Scuba Lodge Middenin het historische Pietermaai aan zee is Scuba Lodge te vinden. Het restaurant maakt deel uit van het hotel en de duikschool en was vroeger bestemd voor hotelgasten. Sinds een paar jaar is het restaurant ook open voor ander publiek. Van een ochtendhumeur heeft het personeel hier geen last: opgewekt en vlot verschijnt er iemand aan onze tafel en een extra verzoekje is geen probleem. Er kan gekozen worden voor een ontbijtmandje of een gerecht van de ontbijtkaart. Het mandje is een betrouwbare optie voor een zakenontbijt. Broodjes, beleg en extra’s genoeg. Kofﬁe en thee zijn onbeperkt: handig als u niet precies weet hoe lang de afspraak gaat duren. De locatie is een verademing en vooral internationale contacten zullen onder de indruk zijn van uw keuze. Een formele afspraak is alleen niet altijd handig bij Scuba Lodge. Op de houten patio bent u veilig, maar een tafeltje aan zee kan nog wel eens zorgen voor een koude douche door de hoge golven. Pumps kunt u beter thuis laten: met de hakken in het zand is niet zo’n goed begin van een overleg. Ontbijt: van 07.30 tot 11.00 uur (later is vaak ook nog mogelijk). Aanrader: ontbijtmandje

Moomba Beach Club Moomba Beach aan de Piscaderabaai bestaat uit een hotel en een restaurant dat deels binnen en deels buiten in het zand ligt. Hierdoor heeft u de keuze uit een iets formele omgeving binnen of een lossere setting onder een parasol op het strand. De strakke inrichting en de bediening van Moomba Beach maken de locatie meer dan geschikt voor een zakelijk ontbijt. Het personeel is beleefd, behulpzaam en kort van stof. U wordt hierdoor niet langer gestoord dan nodig. Een uitgebreide ontbijtkaart heeft Moomba Beach niet, maar dit wordt eigenlijk niet gemist door het all you can eat buffet. Het buffet is zeer uitgebreid met verschillende soorten brood, fruit, wafels en warme gerechten. Aanvullend kunt u nog kiezen voor vruchtensap of wellicht een Mimosa als er iets te vieren is. Ontbijt: van 08.00 tot 11.00 uur Aanrader: Mimosa (Champagne met jus d’orange)

coaching 1 2016

REGIONAAL

DUTCH CARIBBEAN DIGITAL PLATFORM Digitale bron van informatie voor onderwijs en onderzoek

Scholieren, studenten, ouders en docenten weten het allemaal: digitaal onderwijs heeft de toekomst. Gelukkig is er ook op ons eiland steeds meer bruikbaar digitaal materiaal. Met het oog hierop heeft de bibliotheek van de University of Curaรงao een centrale digitale bibliotheek ontwikkeld die voor iedereen toegankelijk is. Sinds eind 2015 is Dutch Caribbean Digital Platform online te raadplegen. Tekst Margo Groenewoud

Het onderwijs kan DCDP gebruiken als centrale bibliotheek van lesmateriaal, de culturele sector kan hierin fotocollecties of oral history collecties opnemen, het CBS haar datacollecties en de overheid wetgeving en rapporten. Uiteraard zal de universiteit zelf ook steeds meer onderzoek en publicaties toevoegen, te beginnen vanaf medio 2016 met afstudeerscripties.

Curaçaos erfgoed digitaal

VRIJWILLIGERS

Vrijwilligers zijn nog altijd welkom. Mocht u een bijdrage willen leveren aan digitaal onderwijs en onderzoek op Curaçao, neemt u dan contact op met de bibliotheek van UoC via library@uoc.cw.

CONSULTANT

Voor organisaties die op grotere schaal willen gaan werken met DCDP is er een samenwerkingsverband met een lokale consultant die met u kan meedenken en maatwerk kan leveren om zo efficiënt mogelijk uw materialen aan het platform toe te voegen. Aan de begeleiding, de uitvoering en de hosting van grote collecties zijn wel kosten verbonden.

DCDP.UOC.CW Dutch Caribbean Digital Platform (DCDP) is een website die de functie heeft van een digitale bibliotheek en die daarbinnen ruimte biedt aan partners voor het aanleggen en onderhouden van een eigen digitale collectie. De universiteitsbibliotheek van UoC houdt hierbij wel de regie om de kwaliteit en bruikbaarheid van het geheel te kunnen garanderen. Om materiaal toe te voegen zijn er globaal twee vereisten. Het materiaal moet duurzaam van nut zijn voor onderzoek en onderwijs in de Dutch Caribbean. Daarnaast is het nodig dat er, om het materiaal volledig online aan te kunnen bieden, iets geregeld is ten aanzien van het copyright.

Een belangrijke en omvangrijke collectie in het platform vormt de Dutch Caribbean Heritage Collection. De kern van deze collectie wordt momenteel door de Universiteit Leiden gedigitaliseerd en bevat vrijwel alle publicaties, maar ook archiefmateriaal en kaarten, over de Dutch Caribbean die zijn uitgegeven tot en met 1954. Dit betreft grotendeels het materiaal dat de Universiteitsbibliotheek Leiden heeft overgenomen van de inmiddels gesloten bibliotheken van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam en het Koninklijk Instituut voor Talen-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden. Op korte termijn wordt door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag de collectie Hamelberg gedigitaliseerd en toegevoegd. Dit betreft archivalia uit Curaçao en St. Eustatius die door oud-archivaris Hamelberg eind negentiende eeuw zijn gekopieerd en getranscribeerd. Dit digitaliseringsproject wordt uitgevoerd met steun van het Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied en past in de doelstelling om zoveel mogelijk van ons cultureel erfgoed dat zich buiten Curaçao bevindt in digitale vorm beschikbaar te maken voor de gemeenschap.

Oproep voor Curaçao

De komende jaren zal op Curaçao nog veel werk verricht moeten worden om tot een goede basis te komen voor nieuwe digitale methoden in onderwijs en onderzoek. Lang niet al het materiaal dat geplaatst wordt in de bibliotheek zal direct volledig raadpleegbaar zijn; dit is afhankelijk van het copyright, waar in sommige gevallen nog licenties voor moeten worden afgesloten met rechthebbenden.

Praktisch aan de slag

U gaat naar dcdp.uoc.cw en kiest een partnercollectie, een themacollectie of een onderwijscollectie. In de themacollecties (special collections) zijn uitsluitend materialen opgenomen waar geen beperkingen meer op rusten. In de partnercollecties vindt u alles, ook datgene waarvoor nog restricties gelden. In dat geval kunt u het materiaal wel in de bibliotheek van de UoC raadplegen.

Een paar zoektips: 1 Om een indruk te krijgen van de inhoud van een collectie, klik op ‘view items’.

2 Probeer ook de functie page turner – vooral op een tablet of digital whiteboard de moeite waard. Het is alsof u door het betreffende boek bladert.

3 Gebruik de functie text search om items full text te doorzoeken; u krijgt dan de meeste vondsten.

Dit artikel bevat enkele onderdelen uit het artikel ‘Digitalisering: een veelzijdige impuls voor onderwijs en onderzoek’, verschenen in Kristòf Sociaalcultureel Tijdschrift, jaargang XVI-3, 2015, 15-19.

coaching 1 2016

WEBSITES • APPS • BLOGS • BOEKEN

BOEK Trends 2016 Adjiedj Bakas

WEBINAR frankwatching.com/events Uw bedrijf heeft een Facebookpagina maar er wordt te weinig resultaat mee geboekt. Wat te doen? In dit webinar van Frankwatching.com, een Nederlandse website waar u veel nuttige informatie vindt over social media, organiseert medio april een webinar over Facebookmarketing. U leert onder andere wat goede doelstellingen zijn en hoe deze meetbaar gemaakt kunnen worden. U krijgt inzicht in de mogelijkheden om Facebook te gebruiken in reclamecampagnes en de voorwaarden die het platform aan eventuele acties stelt. Het webinar bestaat uit twee delen en vindt plaats op vrijdag 15 april en vrijdag 22 april. De start is om 10.00 uur Nederlandse tijd, dus als u er live bij wilt zijn, moet u de wekker vroeg zetten. Maar later bekijken kan ook, opnames blijven een jaar online staan. De kosten bedragen 150 euro per persoon.

Voor dit nummer van Coaching interviewden Anneke Polak en Dick Drayer trendwatcher Bakas (pagina 12) en voelden hem aan de tand over de voorspellingen die hij in 2008 in Coaching deed. Bakas, inmiddels al jaren een gevierd spreker, schrijver en tv-persoonlijkheid, bracht eind vorig jaar het boek Trends 2016 uit. Hierin blikt hij vooruit op een aantal gebieden zoals economie, technologie, toerisme en gezondheid.

WEB www.atechconference.com In augustus werd op Aruba voor het eerst de ATECH conferentie georganiseerd. Internationale en lokale sprekers stonden op het podium om een presentatie te geven over technische start ups. Er werd een prijs uitgereikt voor de beste technische start up aan AgroCentral, een bedrijf in Jamaica dat boeren in verbinding brengt met internet en alle mobiele diensten die daarbij mogelijkheden bieden. Op de website kunt u zich aanmelden voor de nieuwsbrief, zodat u op de hoogte wordt gehouden van de aankomende conferentie in 2016, die wederom op Aruba zal worden gehouden.

WEB businessviewcaribbean.com

APP Paper De liefde voor papier is velen van ons niet vreemd. Ook wij als magazine-makers houden van de geur en het gevoel van ‘vers’ drukwerk. Maar we kunnen niet ontkennen dat de apps op onze smartphones en tablets talloze extra mogelijkheden bieden. Naast ons geliefde, gekreukte en beduimelde notitieboek gaan we nu dus toch maar ook een digitale notitie-app gebruiken. De app Paper is een notitie- en schets-app die de mogelijkheid om notities te maken, foto’s toe te voegen en tekeningen te maken. Details van foto’s kunnen worden opgelicht en voorzien van een notitie. Is een notitie gereed, dan kunt u deze ook versturen via bijvoorbeeld mail of whatsapp. Gratis iPhone, iPad

Business View is een tijdschrift dat zich richt op Noord-Amerika, Australië, het Caribisch gebied en Brazilië. Op deze bijbehorende website ligt de focus op het Caribisch gebied. Onder het motto ‘Delivering today’s business from the executive view’ wordt hier informatie gegeven en kunt u artikelen lezen over ontwikkelingen en trends op het gebied van onder meer logistiek, infrastructuur, gezondheidszorg en energie. Een mooi vertrekpunt voor wie op de hoogte wil blijven van de eilanden om ons heen. Ook te volgen op Facebook en via Twitter.

WEB theinnovationenterprise.com Het thema innovatie loopt als een rode draad door deze editie van Coaching heen. U leest er meer over in bijvoorbeeld het rondetafelgesprek dat werd gehouden met professionals uit de bankwereld, de overheid en startende ondernemingen. Wilt u meer lezen over innovatie, ga dan eens naar de website theinnovationenterprise.com. Hier vindt u niet alleen boeiende artikelen, maar ook een aantal zeer interessante webinars die u de komende maanden kunt volgen.

coaching 1 2016

Aanmelden voor van >> naar: www.coaching-magazine.net

Barbara Pothof-van Wijk

Vincent Coevert

Nicole Lourens-Hagemans

Dinesh Mishre

van

van naar

van

van naar

naar

Stichting CliniClowns Curaçao Dolphin Suites

PwC Dutch Caribbean Deloitte Dutch Caribbean

naar

VanEps Kunneman VanDoorne Back Ofﬁce Services Curaçao

Spigt Dutch Caribbean Meijburg & Co Caribbean

Na 5 jaar als general manager van Stichting CliniClowns Curaçao is Barbara Pothof per 1 augustus 2015 gestart als operations manager bij Dolphin Suites. Dolphin Suites is het eerste hotel in het Caribisch gebied dat voldoet aan de wensen en behoeften van ieder persoon, in het bijzonder voor gasten met een lichamelijke beperking. Als operations manager overziet zij de gehele organisatie, van human resources tot housekeeping & maintenance en van facility management tot security en financiën.

Vincent Covert is per 1 januari 2016 gestart als manager audit. Jaarrekeningcontroles zullen door Vincent worden geleid in de rol als manager. Vincent is vanaf 2011 afgestudeerd register accountant met ervaring in jaarrekeningcontroles in zowel de profit- als de non-profitsector op Curaçao. Ook heeft hij ruime ervaring in het aanbieden van aanverwante assurance opdrachten en andere specifieke werkzaamheden als accountant. Zijn uitdaging ligt in het benutten van de vijf jaar ervaring in Nederland en de vijf jaar ervaring op Curaçao in deze sector.

Nicole Lourens-Hagemans heeft per 1 januari 2016 de overstap gemaakt van VanEps Kunneman VanDoorne naar haar eigen bedrijf Back Office Services Curaçao. Back Office Services Curaçao verleent diensten op administratief, HR- en secretarieel gebied. Hiermee kunnen bepaalde kantoorwerkzaamheden, al dan niet tijdelijk, uitbesteed worden. De kennis en ervaring die Nicole in de afgelopen jaren heeft opgedaan past ze graag toe in haar nieuwe bedrijf.

Dinesh Mishre is per december 2015 partner Legal bij Meijburg & Co Caribbean. Dinesh, afgestudeerd in Rotterdam en Leiden, is jarenlang werkzaam geweest in de advocatuur op CuraÁao bij verschillende advocatenkantoren. Zijn specialisaties liggen op het gebied van financieel en ondernemingsrecht, lucht- en scheepsvaart. Bij Meijburg & Co Caribbean zal Dinesh zich met name bezig houden met financiering, overnames en het algemene ondernemingsrecht.

Junya Fecunda

Sharizelle Schoop

Christof J. Curiel

Peter Voorbergen

van naar

van Seguros Brouwer naar Optimum pension management & estate planning

van ENNIA Caribe naar Optimum pension management & estate planning

WerkTalent Eagle-Eye Careers

Na haar studie HRM aan de Hogeschool van Amsterdam ging Junya aan het werk als recruiter bij een grote uitzendorganisatie. Hier heeft ze veel ervaring opgedaan met het werven en selecteren van professionals. Als geboren Curaçaose wilde Junya altijd al iets terug doen voor Curaçao, daarom heeft zij eind 2015 de stap genomen om een eigen bedrijf te starten. Zij is nu eigenaar van een werving- en selectiebureau in Nederland dat zich volledig richt op het werven en selecteren van professionals die in het Caribisch gebied hun carrière willen beginnen en/of voortzetten.

Hogeschool Rotterdam BLACK Curaçao

In de afgelopen jaren heeft Sharizelle Schoop als projectcoördinator projecten begeleid voor Caribisch-Nederlandse studenten binnen de Hogeschool Rotterdam. Sinds 1 januari is zij werkzaam bij BLACK Curaçao als virtual assistant (VA). Als VA biedt zij, op virtuele basis, ondersteuning aan (zelfstandig) ondernemers zodat zij zich op hun core business kunnen focussen. Daarnaast is Sharizelle verantwoordelijk voor de sociale mediatak van BLACK. Een online business intelligence onderzoek van BLACK kan bedrijven inzicht geven. BLACK is tevens de officiële Getting Things Done® partner voor de Nederlandse Antillen.

Chris Curiel is ruim 21 jaar werkzaam geweest bij Seguros Brouwer. De laatste jaren bekleedde hij daar de post van manager Levensverzekeringen.

Peter Voorbergen is de afgelopen zeven jaar werkzaam geweest bij ENNIA als senior account manager en was daarvoor zelfstandig ondernemer binnen pensioen- en levensverzekeringenadvisering.

Beiden hebben diverse aanvullende technische vakdiploma’s zoals het bekende Bachelor Pension & Life en het technische diploma Techniek Leven. Op Curaçao is binnen het verzekerings-intermediair een groot gebrek aan technisch vaardige adviseurs op het gebied van pensioenadvisering; bij pensioenuitvoerders is deze kennis wel aanwezig. Er is behoefte aan onafhankelijke advisering waarbij het pallet aanverwante aangelegenheden niet over het hoofd wordt gezien. Optimum pension management & estate planning voorziet in deze behoefte. Daarnaast zal het bedrijf een nieuw product introduceren op het gebied van pensioenopbouw in eigen beheer.

Advertorial

Ouderdomspensioen op Curaçao Iwan Jonker Sales Manager Dutch Caribbean Ijonker@palig.com

Pensioen is het vervangende inkomen wanneer het inkomen uit arbeid vervalt. Wat de pensioenleeftijd is, hangt af van de omstandigheden. Dit geldt ook voor de hoogte van het benodigde inkomen. Het inkomen bij pensioen bestaat in de meest ideale situatie uit drie pijlers: AOV (pensioen bij overheidswetgeving geregeld), pensioen (voorzieningen in de arbeids rechtelijke sfeer) en individuele aanvullende voorzieningen.

AOV Iedereen woonachtig op Curaçao bouwt AOV op. De premie wordt gedragen door de werknemers en werkgevers, door middel van heffingen in de belastingsfeer. De volledige AOV bedraagt per 1-1-2016 ANG. 862,00 per maand voor een individu die zijn of haar hele leven op Curaçao heeft gewoond. Veel mensen bereiken dit maximum daarom niet. De AOV staat echter onder druk als gevolg van de toenemende vergrijzing. Er is een toename van het aantal AOV-gerechtigden. Tegelijkertijd neemt het aantal deelnemers op de arbeidsmarkt af en is er derhalve sprake van een dalend aantal premiebetalers. Pensioen Een deel van de beroepsbevolking heeft momenteel een pensioenregeling via zijn/

haar werkgever. Dit is bij uitstek de manier om pensioen op te bouwen. Met name omdat beide partijen inleggen en er aanzienlijke fiscale voordelen zijn bij een pensioenregeling. Essentieel voor een pensioen is het bestaan van een arbeidsrechtelijke verhouding. Zonder medewerking van de werkgever is pensioenopbouw binnen deze pijler niet mogelijk. Individuele voorzieningen De werknemer kan zelf ook zorgen voor een aanvulling van het pensioen. Bijvoorbeeld door middel van een lijfrente- en/of kapitaalverzekering. In sommige gevallen bestaat er een (beperkt) fiscaal voordeel. Palig biedt ter opbouw van het pensioen voor wat betreft de tweede en derde pen-

sioenpijler diverse verzekeringsproducten, zowel in collectieve als individuele vorm. Omdat eenieders situatie varieert, denken wij graag met u mee om vast te stellen wat voor u en/of uw werkgever een passend pensioenplan is. Indien u vragen heeft naar aanleiding van dit artikel of advies wenst over uw eigen specifieke situatie en het sluiten van een (aanvullende) pensioenregeling, kunt u contact opnemen via e-mailadres ijonker@palig.com of telefoonnummer 461-3232.