Coaching 5 2014

JAARGANG 12 / NUMMER 5 / 2014

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

‘IK LAAT NIETS AAN HET TOEVAL OVER’

In gesprek met Jefka Martha-Alberto, communicatie-adviseur

IN DIT NUMMER O.A.:

LEIDINGGEVEN AAN VRIJWILLIGERS TIPS VOOR HET BEOORDELINGSGESPREK FAMILIEZAAK TIP TOP LEÁÑEZ

NAf 10,55

SMART ORGANIZATIONS PLAN AHEAD In this complex world an adequate pension arrangement, which not only covers old age pension, but also disability and survivors risks, is one of the most important employee benefits.

A pension plan is a long term investment that should be confided to a trustworthy organization. Vidanova Pension Fund Foundation is a solid and viable pension provider with more than fortyfive years experience and 51 affiliated companies. Our personal attention, dedication, service level, the modern ICT tools (planner and interface) we apply and put to your disposition, are what distinguishes us from other providers.

Contrary to others the complete net fund return is yearly accrued to your pension capital. We offer a variety of collective pension plans that surely fit your organization’s specific needs.

FOR MORE INFORMATION visit www.vidanova.net, or call us for an appointment or presentation at +599-9-734-4200.

Experience the difference.

haute banking A BUSINESS LOAN DESIGNED FOR YOU

No worries, SFT is still a bank and not a fashion house. We are just trying to say that a good bank should fit you like a nice custom-made outfit, not like a sack of potatoes. This is why your business loan, for example, will be lovingly tailored to your exact wishes. For banking with a touch of style, try SFT on for size. sftbank.com

More than just a bank.

1565_SFT_Campagne_2014_HauteBanking_Coaching_190x138.indd 2

10/28/14 17:36

You can focus on your business.

If you leave your cash flow up to us.

As a business manager, you are dedicated to providing your customers and clients with the best service. Continuity and reliability are most important to you, while your cash flow to support your business is our concern!

FactorPlus helps you to keep your promises. We take care of your cash flow with our factoring services. FactorPlus purchases your business and government accounts receivable due from your clients. We manage payment collection and processing for the purchased accounts receivable. Immediately after we purchase your invoices, cash is transferred to your bank account so you have the cash flow necessary to make your business grow!

Dokweg 19, Curaçao tel +5999 737 0660 fax +5999 737 0644 info@factorplus.com

www.factorplus.com

JAARGANG 12 / NUMMER 5 / 2014

‘IK LAAT NIETS AAN HET TOEVAL OVER’

In gesprek met Jefka Martha-Alberto, communicatie-adviseur

IN DIT NUMMER O.A.:

LEIDINGGEVEN AAN VRIJWILLIGERS TIPS VOOR HET BEOORDELINGSGESPREK FAMILIEZAAK TIP TOP LEÁÑEZ

NAf 10,55

Coverfotografie: Marika Ringnalda

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

6 De Pagara 10 Start-Ups Startende ondernemers aan het woord 16 Oja, vandaag begint die nieuwe...

Tips om het inwerkproces van een nieuwe werknemer

goed te laten verlopen

20 Niet dwingen, maar overtuigen

Leiding geven aan vrijwilligers

Toekomst In het tweede deel van de film ‘Back to the Future’, dat in 1989 werd uitgebracht, reisde de hoofdpersoon naar de toekomst en zag in het jaar 2015 de meest fantastische techno­logische snufjes. De afgelopen maanden verschenen

23 Uitblinkers

in allerlei media berichten over de ideeën van toen en wat

28 Het beoordelingsgesprek It takes two to tango 32 De Lighthouse Club 36 Verslag van een workshop ‘Mondeling presenteren’ 41 Is er een toekomst voor de organisatie van de toekomst?

43 Gastcolumn Runy Calmera 44 Mixed media 46 De werkplek van...

Barbara Pothof-van Wijk 50 Familiezaken

nog absurd leken, zijn inmiddels gemeengoed, zoals een

53 Finishing touch 54 Van > naar

artikel ‘It takes two to tango’ geven hrm-professionals tips

Deze editie: Sharlon Isenia

daarvan werkelijkheid is geworden. Veel zaken die destijds

Tip Top Leáñez

conversatie via een beeldscherm(pje) en flinterdunne camera’s. Een telefoon waarop je productprijzen kunt vergelijken, beurskoersen kunt volgen en tekeningen kunt sturen aan opa en oma. Met onze smartphone aan het oor geplakt vergeten we vaak hoe bijzonder de ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar eigenlijk zijn en welke invloed zij nu hebben op ons dagelijks leven en werken. Wat de toekomst ons in de komende vijfentwintig jaar brengt... wie zal het zeggen?

In deze editie van Coaching doen we geen voorspellingen, maar kijken we wel vooruit. Onze gastschrijver Guy Cozijns filosofeert met u over de mogelijkheden voor de organisatie van de toekomst. In het artikel ‘Start-ups’ vertellen onder­ nemers in het kort over het opstarten van hun eigen bedrijf, wat daar bij kwam kijken en wat hun plannen zijn. In het over het beoordelingsgesprek.

Met het Coaching-team maken we er ook weer een mooi jaar van. In 2013 blikten we terug op ons tienjarig bestaan, in 2014 werkten we nieuwe plannen uit. In 2015 zullen we

48

weer een aantal stappen maken. Maar het belangrijkste blijft hoe dan ook het maken van een goed en aantrekkelijk magazine. We willen u als lezer graag bedanken voor de aandacht, de ideeën en de reacties die wij afgelopen jaar mochten ontvangen.

34 In gesprek met Jefka Alberto

Communicatie-adviseur

Ik wens u een gezond en gelukkig 2015!

Arbeids­ discriminatie is taboe

Bas Kok Uitgever bas@loket1online.com

Coaching 5 2014

5

Colofon Oplage 2.600 exemplaren Coaching verschijnt 5x per jaar

de PAGARA PERSONEELSEVENEMENT EN MARKETING­INSTRUMENT:

Het is eind december en het hele bedrijf snakt naar een paar vrije dagen, om daarna met frisse moed het nieuwe jaar in te gaan. Maar eerst worden de ‘boze geesten’ verdreven: tijd voor de Pagara party.

TEKST Anneke Polak

Steeds meer bedrijven trakteren het personeel en zakenrelaties op een Pagara aan het einde van het jaar. Inmiddels is het afsteken van meterslange linten van rode rotjes traditie geworden. Eind jaren zestig werd de Pagara op Curaçao geïntroduceerd door de Chinese gemeenschap. Geleidelijk namen steeds meer bedrijven het afsteken van knalvuurwerk over. Een veel langere traditie op Curaçao is het verdrijven van de boze geesten, foekoe, met wierook. De rook en het geknetter van een Pagara wordt ook wel met deze oude traditie geassocieerd.

Maar een Pagara vandaag de dag is meer dan enkel boze geesten verdrijven. ‘Er is eigenlijk geen andere manier om het jaar af te sluiten, alle bedrijven doen dit. De tijden waarop de Pagara’s worden afgestoken, worden volgens mij zelfs een beetje op elkaar afgestemd, zodat ze niet tegelijk plaatsvinden’, vertelt Steven Martina, CEO van Guardian Group, waar één van de grotere eindejaarsfeesten plaatsvindt. ‘De Pagara, die wij nu zo’n vijftien jaar organiseren, is een mooie gelegenheid om ons personeel te bedanken en ook onze klanten en relaties. In een korte toespraak staan we met z’n allen stil bij de hoogtepunten van het afgelopen jaar, spreken we onze toekomstwensen uit en zetten we mensen in het zonnetje. De ongeveer vijfhonderd mensen die naar onze Pagara komen, worden getrakteerd op eten en drinken, het is echt een sociaal evenement.’

Kooijman organiseerde tot het jaar 2002 bij elk filiaal jaarlijks een evenement met veel knalwerk en rook. Toen de megastore in Zeelandia open ging, werd er één groot feest gehouden voor het personeel van alle filialen samen. ‘Dat was zo’n succes, dat we het sindsdien in stand gehouden hebben. Personeel komt met de familie, er is

6

Coaching 5 2014

eten, drinken en muziek. Om acht uur ‘s avonds steekt Bas Kooijman, zoon van de oprichter, de Pagara met een sigaar aan.

Dan gaan er heel wat klappers, pijlen en ander siervuurwerk de lucht in’, aldus marketing manager Tanja Boon.

Het is een traditie die niet meer weg te denken is. Op de vraag of Kooijman in de toekomst naar een alternatief voor de Pagara zal kijken, wordt dan ook stellig ‘nee’ geantwoord. ‘Het personeel vindt het een mooie avond waarop zij met elkaar feesten in een andere setting dan kantoor.

Ook heel veel anderen genieten van ons vuurwerk, dus het is tweeledig. Met zo’n duizend genodigden kunnen we hiermee ook echt iets teruggeven aan de gemeenschap.’

In de wijk Pietermaai hebben verschillende bedrijven zich verenigd, vertelt ondernemer Wilfred Hendriksen. ‘Aangezien we in Pietermaai nogal van evenementen houden, hebben we een paar jaar geleden besloten om de Pagara’s die door de verschillende bedrijven in Pietermaai werden afgestoken, aan elkaar te leggen. Hierdoor hebben we nu één grote Pagara van bijna twee kilometer lang, zigzaggend over straat van het Julianaplein naar het Wilhelminaplein, dwars door Pietermaai.’

Hiermee is de Pagara in Pietermaai veruit de langste van Curaçao. Jaarlijks trekt de Pagara meer mensen, dus de ondernemers proberen het ook ieder jaar meer aan te kleden, stelt Hendriksen. ‘Dit jaar begint het om twaalf uur ‘s middags en zal er om zeven uur ‘s avonds, als het in Nederland twaalf uur is, een extra spektakel zijn.

Afgelopen jaren hebben we gezamenlijk zo’n twintig kisten van een miljoen klappers gekocht. Met alle extra kosten van onder meer tentjes, geluidsinstallatie, deejays, toiletten en schoonmaak erbij, kost deze Pagara ongeveer 25.000 gulden.

Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1 Noord Scherpenheuvel 14 Curaçao info@loket1online.com Uitgever Bas Kok Hoofd redactieteam Saskia Matthijsse Redactie- en productiecoördinatie Marjolijn Verwater Coördinatie fotografie en interviews Ivette van der Velden, Marjolijn Verwater Redactie/bijdragen Guy Cozijns, Michelle da Costa Gomez, Dick Drayer, Elly Hellings, Elisa Koek, Corinne Leysner, Saskia Matthijsse, Anneke Polak, Angela Roe, Oscar van Dam, Victorine Stille Eindredactie Saskia Matthijsse Vormgeving en productie Uitgeverij Loket 1 Drukwerk Antilope Printing, België Advertentie-aquisitie Annemarie Post (522 1720) Ivette van der Velden (510 3415) Marjolijn Verwater (518 7800) Abonnement Een abonnement op Coaching is gratis voor managers en professionals op Curaçao.

Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar www.coaching-magazine.net Reageren op de inhoud redactie@coaching-magazine.net Reserveren/informatie advertenties advertentie@coaching-magazine.net Abonnement/extra exemplaren opvragen abonnee@coaching-magazine.net Advertentiemateriaal versturen studio@coaching-magazine.net

www.coaching-magazine.net

Gelukkig draagt eenieder zijn steentje bij en proberen we door middel van de verkoop van hapjes en drankjes dit weer terug te verdienen, om zo toch een gezellige, typisch Curaçaose oudjaarsdag neer te zetten.’

Hoe traditioneel en gezellig het Pagara-­ feest voor het personeel ook is, voor het bedrijf zou het ook als een goed moment gezien kunnen worden om de balans op te maken, besluit Martina van Guardian Group. ‘De Pagara-party is toch wel een graadmeter om te zien hoe je er voor staat bij je relaties. Het is marketingtechnisch interessant als de Pagara een succes is, mensen er graag bij willen zijn en er nadien nog over wordt gepraat. Het is een manier om jezelf als bedrijf in de kijker te spelen. Stel je voor dat er bijna niemand naar je Pagara komt, dan geeft dat stof tot nadenken. Gelukkig wordt het bij ons elk jaar drukker.’

A touch of convenience with a first class experience • • • • • • •

Checking & Saving accounts Mortgages & Loans Credit Cards Investments Payment Facilities Online Banking Insurance

H 432-3200 • www.bancodicaribe.com

Saliña • Schottegatweg Oost 205 | Punda • Breedestraat 38 Otrobanda • Roodeweg 41 | Santa Maria • Jan Noorduynweg

MKB Nederland kijkt ook vooruit en rapporteert alvast vier trends waar ondernemers rekening mee moeten houden en hun voordeel mee kunnen doen. De explosieve opmars van beeld is er één van. Een andere ontwikkeling is de toename van connected learning; door de hedendaagste techniek is het eenvoudig om in contact te komen met mensen met gelijke interesses en op die manier van elkaar te leren.

Op donderdag 1 januari starten we een nieuw jaar, waarin we volgens trendwatchers mee moeten gaan in de vergaande digitalisering van onze (werk)omgeving. Als we trendwatcher Adjiedj Bakas mogen geloven, zal 2015 in het teken staan van verbinden en samenwerken. Wij wordt het nieuwe ik, teams en coöperaties hebben de toekomst. Door de technologische ontwikkelingen wordt steeds meer aan bestaande machten getornd en verdwijnen complete beroepsgroepen, aldus Bakas.

8

Coaching 5 2014

De Verenigde Naties koos 2015 als ‘International Year of Light’. De komende twaalf maanden wordt wereldwijd aandacht geschonken aan en voorlichting gegeven over de grote rol die licht speelt in allerlei facetten van het leven; niet alleen in de natuur, maar bijvoorbeeld ook in toepassingen in de gezondheidszorg en optische instrumenten. 2015 werd ook uitgeroepen tot ‘International Year of Soils’, om het belang te onderstrepen van een gezonde aardbodem.

Deze twee thema’s vormen samen een mooie metafoor: laten we goed zorgen voor onze basis, om te kunnen profiteren van alle revolutionaire technologische mogelijkheden. SM

CROSSING THE GLOBE IN TWO SECONDS.

Grande Reverso Ultra Thin Duo. Jaeger-LeCoultre Calibre 854/1.

Two dials driven by a single movement: for the very first time, the iconic Reverso reveals a second face within its ultra-thin case.

It combines two back-to-back dials to offer its owner a fascinating journey through time. A refined blend of style and watchmaking performance stemming from 180 years of expertise cultivated by the Inventors of the VallĂŠe de Joux.

YO U D E S E RV E A R E A L WATC H.

Breedestraat 42, Punda - Tel. 465 8117 info@freeportjewelers.com Coaching 5 2014

9

TEKST Elisa Koek en Anneke Polak

Ries van Lomwel

‘Ook richting Colombia en Brazilië’

Ries van Lomwel begon in december 2012 met zijn bedrijf Caag CRM. Dat ontwikkelt software voor met name financiële dienstverleners. In twee jaar tijd is het team uitgegroeid tot vijf software-ontwikkelaars en vier andere werknemers.

‘Toen we begonnen was er niet echt sprake van financiële zekerheid. Er zijn af en toe best momenten geweest dat ik overwoog om gewoon voor een werkgever te gaan werken’, vertelt Lomwel. De grootste uitdaging was om een klantenkring op te bouwen. ‘Pas op het moment dat je een aantal sterke referenties hebt, wordt het iets makkelijker. Het vertrouwen van klanten groeit als je laat zien dat je doet wat je presenteert. Toen we eenmaal meer klanten kregen, moesten we hard op zoek naar extra software-ontwikkelaars en ook dat bleek een uitdaging op zich.’

Inmiddels is de situatie stabiel en heeft Caag CRM als software-aanbieder een

plekje op de markt weten te veroveren, stelt Lomwel. ‘De meesten bieden een standaardpakket aan, wij verdiepen ons in de wensen van de klant en leveren maatwerk. Daarnaast bieden we onze software ook aan als een service. Dan werk je met maandelijkse operationele kosten in plaats van een kapitaalinvestering.’

Het bedrijf heeft klanten op Curaçao, Bonaire, Sint Maarten, in Nederland en in Florida. ‘We willen nu ook richting Colombia en Brazilië, omdat de markt daar aanzienlijk groter is. We zijn bezig met vertalingen in het Spaans en Portugees. Deze uitbreiding staat voor 2015 op de planning.’

Een aantal jonge ondernemers sloeg dit jaar de handen ineen en richtte een zakelijke community op; Startup Curaçao. Doel van dit initiatief is het stimuleren van ondernemerschap op ons eiland en meerwaarde creëren voor het bedrijfsleven en investeerders. Hoe is het om een eigen bedrijf te starten?

Voor welke uit­dagingen kom je te staan en hoe ziet de toe­ komst eruit? Coaching sprak met Startup-­oprichters Ries van Lomwel en Richard Martina en een zestal andere ondernemers die de sprong waagden.

10

Coaching 5 2014

Talitha Maria en Stefan Onrust kregen eind februari dit jaar de sleutel van het monumentale pand in Pietermaai, waar voorheen een wijnbar was gevestigd. In april gingen de deuren open van hun restaurant Cristal. Het vierkoppige team probeert de droom van Stefan te verwezenlijken.

De chefkok wilde al van jongs af aan zijn eigen restaurant. ‘Het is altijd mijn droom geweest, maar het is nu ook wel hard werken. Er komt veel meer bij kijken dan alleen maar koken. Marketing, financiën, contact met leveranciers.’ Talitha was projectleider en consultant en had geen ervaring in de horeca. ‘Als de dingen goed gaan kun je jezelf een schouderklopje geven. Alles ligt in je eigen handen.’

Na de euforie van het eerste half jaar begint de vermoeidheid toe te slaan. Talitha: ‘Je weet van tevoren dat je 24 uur per dag bezig zult zijn. Dat

Talitha Maria en Stefan Onrust

‘Er komen steeds meer vaste klanten’ realiseer je je, maar tegelijkertijd kun je niet indenken hoe slopend dat is, fysiek en mentaal.

Gasten ontvangen, koken, je bedrijf runnen. Er is niemand aan wie je werk uit handen kunt geven.’

Wat er momenteel aan inkomsten binnenkomt, gaat er ook weer uit. ‘Dit is voor een beginnende ondernemer normaal, we proberen de kosten zo laag mogelijk te houden’, zegt Talitha. Er komen steeds meer vaste klanten en herinneringen aan de vorige eigenaar worden steeds minder. ‘Er zijn heel veel restaurants, maar wij bieden een huiselijke sfeer, niet dat zakelijke. Het gebeurt zelfs dat gasten met een zoen en een knuffel weggaan.’

Institute for Innovation & Entrepreneurial Development (CIIED) werd in januari 2014 opgericht door Richard Martina. Hij wil met zijn bedrijf Curaçaos talent helpen met het verwezenlijken van hun dromen in een eigen onderneming.

CIIED biedt jonge ondernemers hulp door middel van onderzoek, onderwijs en training. ‘Het doel is dat een ondernemer de markt op gaat met de juiste kennis en expertise. Wij helpen hem hiermee en lobbyen bij banken, de overheid en andere instellingen die een contributie kunnen leveren aan jonge ondernemers.’ Volgens Martina is er genoeg talent op het eiland, maar was er geen faciliteit die integrale en innovatieve oplossingen bood aan ondernemers. ‘Onze producten zijn toepasbaar en hebben een meerwaarde voor ondernemers.’

CIIED begon kleinschalig met het uitvoeren van pilots onder ondernemers. Hierdoor had Martina geen groot startkapitaal nodig om zijn bedrijf te verwezenlijken. ‘Door tests konden wij ons business-model aanpassen aan de lokale markt

Ingomar en Kristy Martie

‘We focussen ons op de service’

Richard Martina

‘Door tests konden wij ons businessmodel aanpassen aan de lokale markt’ en gelijktijdig klanten werven. Naarmate wij ons model perfectioneren gaan wij meer klanten­ acquisitie doen. We merken nu in ieder geval dat er zeker interesse is.’

Waar Martina wel tegen aanloopt is de papieren rompslomp die komt kijken bij een eigen bedrijf.

Daar had hij niet op gerekend. ‘Het proces voor het indienen van ob-aangiftes, aanslagen die niet correct zijn of bewaarschriften laten schrijven: dit allemaal neemt kostbare tijd in beslag die ik liever gebruik voor mijn bedrijf zelf. Het is belangrijk dit in je achterhoofd te houden als je een eigen zaak begint.’

Ingomar en Kristy Martie richtten begin dit jaar Senior Companions Curaçao op. Het bedrijf biedt mantelzorg en gezelschap voor senioren op het eiland. Kristy’s grootmoeder was de inspiratiebron voor de oprichting van Senior Companions.

‘Mijn grootmoeder miste iets, alsof haar leven op pauze was gezet’, vertelt Kristy Martie. ‘We merkten dat meer senioren dit gevoel hadden en zochten een manier om dit ‘gat’ te vullen. Dat is Senior Companions geworden.’

Er zijn meerdere organisaties op het eiland die mantelzorg bieden, maar volgens Kristy en Ingomar zijn deze niet te vergelijken met hun bedrijf. Zij willen op een gestructureerde en persoonsgerichte wijze mantelzorg en gezelschap bieden aan senioren die hieraan behoefte hebben. ‘Wij focussen ons op de service aan onze klanten, leren hen kennen en kiezen voor een persoonlijke benadering.’ Ondanks het enthousias-

me van Kristy en Ingomar, neemt het stel de tijd om hun droom uit te werken. Om financiële problemen te voorkomen, gaan zij stapje voor stapje te werk. ‘Een droom is een zaadje dat langzaam moet groeien. We hebben alles gestructureerd uitgewerkt, want een goede voorbereiding voorkomt vervelende verrassingen. Dit betekent wel dat we geduld moeten hebben.’

Kristy en Ingomar hebben inmiddels ook hun dream team samengesteld. ‘We hebben behoorlijk veel gesprekken gehad en het duurde lang voordat we de juiste ‘companions’ hadden gevonden. We zochten mensen met een passende denkwijze en de juiste expertise. Dat was moeilijk, maar het is gelukt. Met dit team hebben we er alle vertrouwen in. Onze volgende missie is onze diensten op een strategische manier voorleggen aan het publiek. Dit wordt een leuke, nieuwe uitdaging.’

Coaching 5 2014

11

Start UPS

Ruud en Titia van Dijk

‘Blijf doen waar je goed in bent’ Het concept van Bij Blauw werd in december 2013 opgezet door Ruud en Titia van Dijk. ‘Het is ons paradijsje.’

In het groene pand in Pietermaai is het hotel gevestigd, het gele pand ernaast is de winkel. Wie door het steegje tussen deze panden richting zee wandelt, komt bij het restaurant. ‘De combinatie van restaurant, winkel en boutique hotel maakt ons uniek. Er zijn geen restaurants met een gedeelte voor kinderen waar ze kunnen verven of zwemmen en waar mama nog even in de winkel kan rondkijken. Je hoeft niet weg als het eten op is, er is geen volgende shift, gasten mogen zich hier thuis voelen’, vertelt Titia.

Na een flitsende start nam de belangstelling af. Ruud: ‘Wij rekenden op mond-tot-mond­reclame, maar dat viel tegen. Het gaat nu goed, maar als je me drie maanden geleden had gevraagd hoe het ging, had ik dat niet kun-

Innoverend, spraakmakend en gedurfd.

Zo beschrijven Brett Russel en Kimberly Margarita hun bedrijf. Het stel startte in de zomer van 2013 het reclamebureau Tuna Creative Agency dat vanuit een concept verschillende reclame-uitingen ontwikkelt.

Russel en Margarita maken zich niet druk om concurrentie. Volgens het stel zijn hun ideeën en werkwijze anders. ‘Wat een klant ook wil, we doen altijd onderzoek.

Vanuit dit onderzoek creëren we een concept. Op basis daarvan worden producten ontwikkeld die onderbouwd en meetbaar zijn. Bovendien richten wij ons op een doelgroep die risico’s durft te nemen en meegaat in onze gedurfde ideeën.’

Het stel calculeerde vorig jaar een opstartperiode in van een half jaar. Tijdens deze

nen zeggen. We hebben bij banken aangeklopt voor hulp en die zeiden allemaal ‘nee’. Je stopt je centjes er in en dan moet het er maar weer uitkomen.’ Titia: ‘Door de crisis zijn banken wereldwijd terughoudend. We hebben het dus op eigen kracht moeten doen, zijn er keihard voor gegaan en hebben iemand ingezet op marketing. Dat is zich nu aan het uit­betalen.’

Het stel probeert dicht bij zichzelf te blijven. ‘Als je het zwaar hebt, ben je geneigd je concept te veranderen.

Maar dan krijg je iets dat niet bij je past. Blijf doen waar je goed in bent.’

Brett Russel en Kimberly Margarita

‘Wij richten ons op een doelgroep die risico’s durft te nemen’ periode konden zij op familie rekenen en bij hun ouders wonen, maar dit was niet nodig. ‘We hadden ons voorbereid op eventuele financiële onzekerheid, maar in de realiteit bleek dit mee te vallen. Via ons netwerk haalden we al snel klanten binnen.We hebben onze hulplijnen nooit hoeven te gebruiken.’

Een tegenvaller voor de ondernemers was

dat veel potentiële klanten het eng vinden om een nieuwe weg in te slaan. Veel klanten durven volgens Margarita niet te kiezen voor iets anders dan zij gewend zijn. ‘Ze volgen de concurrentie in plaats van iets nieuws te proberen. Het blijft een uitdaging om klanten ervan te overtuigen dat onze ideeën zullen aanslaan, ook al zijn deze ideeën anders dan zij gewend zijn.’

Oh what fun it is to ride in a car leased at Uralco!

You can just drive and enjoy, while we take care of hassles like inspections, license plate taxes, and unexpected expenses. Contact us and discover a lot of convenience and flexibility at a surprisingly low rate. Leasing is the way to drive, and Uralco is the way to lease.

We wish you happy holidays and a great 2015!

+5999 462 7960 | info@uralco.com | uralco.com

1846_Uralco_Nummerplaten_Coaching_190x90mm.indd 6

12

Coaching 5 2014

10/23/14 16:29

Aan het begin van de Curaçao Beach Boulevard opent Siss Fashion de lange rij winkels aan het strand. De modezaak wordt gerund door de zussen Margaux en Anne-Sophie Boogaard. Sinds juni 2013 bieden ze innoverende mode aan voor lokale klanten en toeristen.

Margaux kwam vijf jaar geleden terug naar Curaçao en het viel haar op dat er weinig Europese, betaalbare kleding te koop was.

‘Onze ouders zijn altijd ondernemers geweest en stelden voor dat wij zelf een kledingwinkel zouden beginnen’, vertellen de zussen. Anne-Sophie heeft op de modevakschool gezeten en ervaring opgedaan als styliste, Margaux heeft veel werkervaring opgedaan bij grote modeketens in Nederland.

De zussen konden hun kledingwinkel openen met behulp van een stille vennoot en hun ondernemende ouders, waarop zij

konden terugvallen. Toch was het begin niet makkelijk. ‘We begonnen Siss midden in de recessie en ook op Curaçao was dat voelbaar in de detailhandel. Om kosten te dekken, staan we daarom zelf in de winkel en Anne-Sophie doet zelf inkopen in Europa, zodat wij niet voor verrassingen komen te staan. In het laagseizoen trekken wij klanten door marketing of acties en qua collectie proberen we ons te onderscheiden door ons te richten op verschillende doelgroepen.’

Ondanks dat een eigen zaak hard werken is, zijn de zusjes erg tevreden met hun stap.

‘Soms werken we dag en nacht, maar gelukkig hebben wij elkaar. We brainstormen samen en zijn altijd bezig met de vraag hoe we ons kunnen onderscheiden.

Het is fijn om dat met je zus te kunnen doen.’

Margaux en Anne-Sophie Boogaard

‘Soms werken we dag en nacht’

Claudia Sanches en Merel van Diemen

‘Er is behoefte aan onze manier van werken’ Claudia Sanches en Merel van Diemen werken sinds februari als wedding planners met hun bedrijf Destination Love. Door jarenlange ervaring met eigen ondernemingen wist Claudia om te gaan met de financiële onzekerheid van een startende onderneming. ‘Aan een dergelijk avontuur moet je met een goede en realistische voorbereiding beginnen. Weet dat je een buffer moet hebben en dat de opdrachten waarschijnlijk niet binnen de eerste maand al opgestapeld liggen. Toch hebben we in korte tijd al een aantal leuke opdrachten binnengehaald en we zien de toekomst ook zeer positief in.’

Merel en Claudia hebben een aantal vaste verkopers, vendors, met wie veel wordt samengewerkt. ‘We hebben tot nu toe eigenlijk voornamelijk positieve ervaringen gehad. Zo was men bij Kranshi uiterst behulpzaam en zijn we uitgebreid geïnformeerd, diverse locaties stonden ons graag te woord en willen graag samenwerken, leveran­ ciers denken mee en zien in dat je samen verder komt dan alleen. Duidelijk is dat de wedding business op Curaçao vooruitstrevend is, de mensen zijn creatief en positief ingesteld. Dat geeft je extra energie’, vertelt Claudia.

Het bedrijf is ontstaan vanuit een enorme passie voor bruiloften. ‘Er zijn al een aantal wedding planners op het eiland, maar toch is er behoefte aan onze creativiteit en manier van werken. We willen bij elke bruiloft steeds iets nieuws neer kunnen zetten. Daar zit voor ons de uitdaging.’

Coaching 5 2014

13

18

88 In 1888 wordt de Koningin Emmabrug (de Pontjesbrug) feestelijk in gebruik genomen.

In datzelfde jaar wordt úw gloednieuwe kantoor op Scharloo opgeleverd.

Scharlooweg 81A herbergt een verscholen schat, Scharlooweg 81B. Historisch rood en okergeel, als Punda en Otrabanda met elkaar verbonden, maar in functie eenvoudig apart in gebruik te nemen. 81B beslaat circa 270m2 kantoorruimte, uitgerust met

vergaderzalen en moderne faciliteiten, en is per direct beschikbaar voor een organisatie die gelooft in de kracht van onze Curaçaose historie.

Ontdek meer over Scharlooweg 81A en 81B op www.stadsherstel.com of neem vrijblijvend contact op.

SCHARLOOWEG 81A 267 m2 • ANG 29,- p/m2 (ex. OB)

Stadsherstel • Werfstraat 6 • Scharloo Abou • +599 9 462 79 75 • info@stadsherstel.com • www.stadsherstel.com 1886_WOW_AdStadsherstelCoaching_190x138.indd 1

11/7/14 09:30

UW WERKNEMERS VOLLEDIG BEGELEID NAAR CURAÇAO

• compleet emigratietraject op alle onderdelen (in losse modules) • gevestigd op Curaçao, met vast contactpunt in Nederland • kosteneffectief, hands-on, online inzage in het dossier

www.nakaminda.cw

Riding the wave of information technology

14

Coaching 5 2014

ENNIA REISVERZEKERING BEL: 434 3888 | KLIK: www.ennia.com

De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistr o’s op bijna elke straathoek, talloze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maan licht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?

EEN GOED VERZEKERDE REIS BEGINT MET ENNIA...

NEEM CONTACT OP MET UW VERZEKERINGSADVISEUR OF ENNIA • ARUBA 582 2000 • BONAIRE 717 8546 • CURAÇAO 4343 888 • ST.MAARTEN 543 2233

Tips om het inwerkproces van een nieuwe werknemer goed te laten verlopen

Oja, vandaag begint die nieuwe...

De eerste werkdag van een kersverse collega breekt aan. Voor de meeste werk­ nemers van uw bedrijf een dag als alle andere, maar niet voor hem. Wellicht heeft hij tijdens de sollicitatieprocedure al kennisgemaakt met een paar collega’s, maar verder is alles onbekend. Andere procedures, vreemde gezichten, een ander koffiezetapparaat en nieuwe inhoudelijke werkzaamheden. Kortom, een aaneenschakeling van onwennige momenten. Zijn ervaring van de eerste dag wordt er niet beter op als collega’s zich op de dag zelf pas realiseren ‘oja, vandaag begint die nieuwe’. Hoe laat u de inwerkperiode voor alle betrokkenen zo voor­ spoedig mogelijk verlopen? Coaching biedt tips.

TEKST Victorine Stille

Een degelijk inwerktraject is van groot belang. In de eerste plaats biedt het de nieuwe werknemer houvast, waardoor hij eerder zijn draai vindt en sneller gaat presteren.

In de tweede plaats doet u uw bedrijf een groot plezier.

Verandering betekent namelijk onrust, zo ook de komst van een nieuwe collega. Hoe beter de voorbereiding en de uitvoering van het inwerktraject, des te minder onrust.

Iedereen kan zijn aandacht volledig richten op zijn werk.

Voorbereiding

De inwerkperiode van een nieuwe collega valt of staat met een gedegen voorbereiding. Informeer uw werknemers op voorhand over de komst van de nieuweling.

Stuur een e-mail rond met daarin algemene gegevens over de nieuwkomer, zoals zijn naam, wat zijn achtergrond is en welke functie hij krijgt. Zorg dat de nieuwe collega meteen zijn eigen plek heeft. Richt het bureau in met een computer met alle inloggegevens en een e-mailaccount. Staat zijn naam al op de interne telefoonlijst? Zorg dat eventuele toegangspassen en sleutels zijn gemaakt en vergeet de visitekaartjes niet. Een klein welkomstcadeautje, bijvoorbeeld een bos bloemen, zorgt ervoor dat hij zich welkom voelt.

Inwerkprogramma

Enkele jaren geleden baarde McDonalds in Japan opzien door het nieuwe personeel in te werken met een Nintendo DS. Het concern investeerde 2,2 miljoen dollar in software om nieuwe werknemers hamburgers te leren bakken met behulp van de bekende spelcomputer. Indien u dat geld niet op de plank heeft liggen, geen nood. Met een degelijk papieren inwerkprogramma komt u al een heel eind. Daarin moeten in ieder geval zaken staan zoals de duur van de inwerkperiode, welke collega’s het inwerken op zich nemen en de huisregels. Doseer de informatie. Alles in de eerste dag proppen is onmogelijk.

Een agenda voor de eerste paar dagen biedt uitkomst.

Zorg dat de werknemers die de nieuwe collega inwerken ook op de hoogte zijn van hun tijdelijke functie en wat

16

Coaching 5 2014

er van hen verwacht wordt. Zorg er als leidinggevende voor dat u wel zelf de ontvangst op de eerste dag voor uw rekening neemt.

Sommige bedrijven willen dat de nieuwkomer als onderdeel van het inwerkprogramma op alle afdelingen mee­ loopt, ongeacht welke functie hij gaat vervullen. Albert Heijn Zeelandia is daar een voorbeeld van. Iedere nieuwe medewerker krijgt een handboek van zijn afdeling. Hij loopt de eerste week mee op alle afdelingen, zoals de afdeling houdbaar, vers en de bakkerij. Het idee hierachter is dat je als nieuwe werknemer de winkel leert kennen en begrijpen. De nieuwe medewerker is zo beter in staat de klanten van Albert Heijn te bedienen. De nieuwe manager brengt op iedere afdeling één week door, zodat hij gevoel krijgt met wat er zich op de werkvloer afspeelt.

Buddy-syteem

U kunt er ook voor kiezen om één persoon aan te stellen als buddy. Deloitte in de Verenigde Staten en in Nederland werken met een buddy-systeem. De nieuwe werknemer wordt gekoppeld aan één collega die hem wegwijs maakt in de wereld van Deloitte. Bij de marine op Curaçao werken ze met een zogenaamd sponsorsysteem.

Vanaf het moment dat defensiemedewerkers weten dat ze voor de marine op Curaçao, Aruba of Sint Maarten worden geplaatst voor minstens een jaar, dienen ze een sponsor aan te wijzen. Een sponsor is een facilitator die, indien gewenst, op zoek gaat naar geschikte woonruimte voor de nieuwkomer en zijn gezin. Ook zoekt de sponsor een school voor de kinderen. Inhoudelijk heeft het sponsor­ systeem niets met werk te maken. Het haalt wel de druk van de ketel die bij emigratie komt kijken, zodat de nieuwe werknemer zoveel mogelijk energie in zijn nieuwe baan kan steken. Werkinhoudelijk werkt de marine met het hoto-systeem. Hoto staat voor hand over, take over.

Binnen de marine is het gebruikelijk dat je om de drie jaar van functie wisselt. Als dat moment is aangebroken, loopt de militair tien dagen mee met zijn voorganger, zodat hij zijn nieuwe functie onder de knie krijgt.

Wat kunt u als nieuwkomer zelf doen om de onrust te beperken?

Zorg dat u op de allereerste werkdag niet te vroeg binnenkomt. Vraag van te voren hoe laat de meeste werknemers op kantoor komen. Als u iets later binnenkomt, hebben de meeste collega’s zich geïnstalleerd en is er aandacht voor de kennismaking. Pas wel op dat u niet veel te laat binnenkomt, dan maakt u namelijk echt een slechte beurt.

Wees geïnteresseerd in uw nieuwe collega’s. Stel vragen, maar pas op dat het niet te persoonlijk wordt. U kunt ze van tevoren scannen op sociale media, bijvoorbeeld op Linkedin. Wees voorzichtig met laten blijken wat u van uw collega’s weet. Het kan wat stalkerig over komen.

Hanteert uw nieuwe werk kledingvoorschriften? Zorg dat u daarvan op de hoogte bent voor uw eerste werkdag en schaf indien nodig nieuwe kleding aan. Mocht u er voor de eerste dag niet achterkomen wat de dress code is, dan is de vuistregel beter te netjes dan te informeel.

Grapjassen

Sommige medewerkers laten de mogelijkheid niet onbenut om een grap uit te halen met de nieuwe werknemer, zoals manipulatie van het toetsenbord of de opdracht geven op zoek te gaan naar de plintentrap. Een beetje uittesten van collega’s kan geen kwaad, maar laat het niet uit de hand lopen. De nieuweling voelt zich al kwetsbaar genoeg. Afhankelijk van de grap en het incasseringsvermogen van de nieuwe medewerker kan het inwerktraject ernstig worden verstoord.

Win-winsituatie

Het vraagt tijd en energie om het inwerkproces goed voor te bereiden en voorspoedig te laten verlopen. Het is de moeite echter dubbel en dwars waard om de eerder beschreven onrust te beperken. Met een programma dat past bij uw bedrijf voelt de nieuwe medewerker zich binnen de kortste keren als een vis in het water en draait hij des te sneller mee in de bedrijfsvoering.

Het is aan te bevelen om tijdens de sollicitatieprocedure te vragen hoe een gemiddelde dag eruit ziet bij het bedrijf.

Dan weet u wat u kunt verwachten en wat er van u verwacht wordt. Zo komt u er bijvoorbeeld achter of er gezamenlijk geluncht wordt.

Om collega’s op een informele manier te leren kennen, is het aan te raden de kantoorborrel te bezoeken, mocht die gelegenheid zich voordoen. Wellicht is er eentje vlak voor uw eerste werkdag.

Aarzel niet om aan te geven dat u daar graag bij zou willen zijn. Uw nieuwe werkgever ziet dat niet als brutaal, maar juist als assertief.

We take care!

F.D. Rooseveltweg 517 Willemstad, Curaçao T (+5999) 868-3466

Coaching 5 2014

17

ADV E RTO RI A L

NIEUW

Soli Deo’s list of professional home advisors

Dienstverlening aan huis door één klik op de knop

Het regelen van een elektriciën, handyman, therapeut of hondentrimmer kan binnenkort vanachter uw computer of telefoon. Ronnie de Mei en Angie van Campen introduceren Soli Deo’s list of professional home advisors, een website die diensten online aanbiedt, boekt en waar u direct voor betaalt. Het tweetal is initiatiefnemer van een reeks ‘virtuele producten’ die de komende tijd via Soli Deo in de regio aangeboden zullen worden.

In de vorige editie werd het Soli Deo Virtual Office Park in Damacor besproken. Dit initiatief van De Mei en Van Campen biedt virtuele en flexibele kantoorruimtes inclusief services zoals een secretariaat, een vast (post)adres en een modern ingerichte werkplek. In december 2014 wordt het park geopend.

In deze editie leggen De Mei en Van Campen uit hoe Soli Deo’s list of professional home advisors werkt.

Een lijst met professionele aanbieders en ZZP’ers

‘Hoe vaak komt het niet voor dat wij met spoed iemand nodig hebben voor een kleine reparatie of onderhoud in huis of aan de auto?’, vraagt Van Campen zich af. ‘Vaak heeft de reparatie haast en gaat iets juist kapot in het weekend of in de avonduren. U grijpt naar de Gouden Gids om contactgegevens te zoeken van een bedrijf dat u kan helpen, maar concrete informatie over de leverancier heeft u zelden. Sterker nog, uw keuze is vaak beperkt doordat het een spoedklus is en het aanbod in de gids gering. Dit terwijl er een scala aan kleine, lokale aanbieders en ZZP’ers is die hoogwaardige diensten kunnen aanbieden. Deze aanbieders zijn echter niet groot en niet bekend genoeg waardoor zij moeilijker vindbaar zijn en ze het moeten hebben van een mond-tot-mond reclame. Juist deze aanbieders verzamelen wij op onze lijst van professionele huisadviseurs. Door Soli Deo’s list of professional home advisors kunnen wij de vraag en aanbieders met elkaar verbinden met een klik op je computer, mobiele telefoon of tablet.’

Kies uit vier categorieën

Soli Deo’s list of professional home advisors is een website die lokale dienstverleners cq. beroepsbeoefenaren wil verbinden met huishoudens in de regio. De diensten die worden aangeboden zijn divers. De hoogwaardige dienstverlenende bedrijven en beroepsbeoefenaren van Soli Deo worden onderverdeeld in de volgende categorieën: Technische dienstverlening voor thuis: een handyman, tuinmannen, dakreparateurs, hekwerk en/of terrein afrastering, loodgieters, elektriciens of reparatie van huishoudelijke apparaten.

18

Coaching 5 2014

Verzorging: therapeuten, ziekenverzorgers. raadgevers of rehabilitatie. Ook verzorging van dieren bieden ze aan, zoals een hondentrimmer.

Auto: alarminstallateurs, interieurverzorgers of het repareren van glas en radiatoren.

Boot: motormonteurs, stoffeerders, zeilreparateurs, specialisten in het werken met aluminium of monteurs voor de trailer.

Hoe werkt Soli Deo’s list of professional home advisors?

Binnenkort is de website van Soli Deo’s list of professionals home advisors actief. Om gebruik te kunnen maken van de website, moet u lid zijn. Iedereen kan gratis lid worden en zich simpel en snel registeren via de site. Als lid kunt u inloggen en gebruikmaken van exclusieve e-mailaanbiedingen en kortingen en ontvangt u elektronische coupons van leveranciers. Deze werkwijze is te vergelijken met Groupon.

Via de website kunt u een verzoek om service doorgeven dat een aanbieder vervolgens kan accepteren. Er wordt direct een werkorderbon gemaakt waarop staat welke leverancier op welk tijdstip bij u voor de deur staat. Nadat de dienst is verleend, wordt via een tablet, smartphone of gewone computer door de cliënt afgerekend. Een factuur wordt gegenereerd en deze wordt direct per e-mail verstuurd. U kunt met uw pinpas betalen en nog voordat uw monteur weer in zijn auto zit, is het betalingsbewijs naar uw inbox verstuurd. Simpel en snel vanaf uw luie stoel!

Kies voor de beste prijs-kwaliteitsverhouding

Alle aanbieders op de lijst van Soli Deo zijn verdeeld over de vier categorieën en via hun profiel kunt u een indruk krijgen van de leverancier. Door robuuste profielen van de aanbieders met een uitgebreide beschrijving van activiteiten, openingstijden, specialiteiten en responsiviteit beschikt u over alle informatie om de juiste leverancier te kiezen om uw klus te klaren.

Voor meer informatie: Bel 526 1169

UITGEZOCHT:

Lekkere lokaties LUNCH DINER HAPPY HOUR

Kyoto

Sushi & Grill

Bij Jan Thiel vind je Kyoto Sushi & Grill (naast VDT-supermarket). Kyoto is een modern ingericht restaurant en biedt naast een gevarieerd aanbod van sushi nu ook ‘The Grilling Experience’ (Teppanyaki) waar naast vis ook lekkere vlees­ gerechten op de grillplaat voor u worden bereid.

Live cooking dus terwijl u kunt genieten van een lekker voor­gerechtje, een drankje en de fijne service. Ook hebben ze een uitgebreide wijn- en sake-kaart.

Dagelijks geopend van 17.00 - 23.00 uur.

Op vrijdag en zaterdag kunt u terecht tot 1.00 uur ’s nachts voor de ‘Late Night Sushi’.

Voor meer informatie en/of reserveringen: 735 0041 of 735 0042 www.kyotocuracao.com

Restaurant en café

De Gouverneur ‘All in One’

Restaurant/café

Tu Tu Tango

Niet alleen voor happy hour op vrijdagmiddag (van 17.00 tot 19.00 uur en van 22.00 tot 23.00 uur) is Tu Tu Tango een favoriete plek. Ook voor een lunch met zakenrelaties of collega’s is het een goede keuze. Binnen is de ruimte rookvrij, op het terras kunt u gerust roken.

Geopend van maandag t/m vrijdag voor ontbijt en lunch (van 7.00 tot 15.00 uur).

Geopend van maandag t/m donderdag als night club/disco bar (van 19.00 tot 2.00 uur). De keuken is dan tevens open tot 2.00 uur voor luxe snacks.

Zeelandia office Park, Schottegatweg Oost Telefoon 461 7888 www.tutu-tango.com

Restaurant & Bar

Omundo

Als restaurant & café al meer dan 12 jaar een begrip op Curaçao voor een lunch, diner, feest of borrel. Nu ook twee nieuwe ruimten aan het monumentale gebouw toegevoegd; een executive meeting­room en een wijnproeflokaal. Dus naast een lunch of diner ook een perfecte locatie voor vergaderingen, workshops, presentaties, persconferenties, privé lunches/diners en andere bijeen­ komsten.

Vanaf 11.00 uur ‘s ochtends worden in de keuken van Omundo de heerlijkste, wereldse gerechten gecreëerd. Het gezellig ingerichte restaurant is voorzien van airconditioning en heeft een sfeervol terras buiten. Hiermee is Omundo te allen tijde een prima adres om uw relaties uit te nodigen voor een lunch- of dinerbespreking.

De Rouvilleweg 9, Otrobanda Telefoon 462 5999 www.de-gouverneur.com

Zuikertuin Mall Telefoon 738 8477 www.omundocuracao.com

Geopend van maandag t/m zaterdag.

Keuken open van 11.00 - 22.30 uur.

Leidinggeven aan vrijwilligers

Niet dwingen, maar

overtuigen

Mensen aansturen en motiveren die niet betaald krijgen voor hun werk lijkt een lastige klus. Maar is dat ook zo? Coaching sprak met een drietal managers over hun ervaring. Hoe is het om een grote groep vrijwilligers aan te sturen? Hoe laat je ze enthousiast in het gareel lopen als je geen echte sancties kunt heffen? Is er een verschil tussen hoe je je bestuur en de overige vrijwilligers aanstuurt?

TEKST Angela E. Roe

De Voedselbank levert iedere maand voedselpakketten aan minderbedeelden op Curaçao. Voorzitter Mylene Testing vertelt: ‘Wij werken altijd met een grote groep vrijwilligers. We communiceren via Facebook met onze mensen; er komen tussen de twintig en vijftig mensen af op onze maandelijkse oproep om de pakketten in te pakken. We hebben een harde kern, maar er zijn ook vaak nieuwe gezichten. Er is wel wat verloop, maar we hebben altijd genoeg mensen.’

Nieuwe mensen

‘Ik hoef mijn vrijwilligers eigenlijk nooit bij te sturen of te motiveren; men komt omdat men echt wil helpen. De mensen die geen zin hebben, komen niet. In 2012, het jaar waarin ik voorzitter werd, stopte onze subsidie, dus moesten we veel fondsen werven. Dit doen we onder andere via onze campagnes op de radio, televisie en in de sociale media. Hierdoor is de Voedselbank een stuk zichtbaarder, en zijn mensen zich veel meer bewust van wat we doen.

Dat trekt nieuwe mensen aan die graag aan de slag willen.’

Bedanken

‘Tijdens de inpakdagen hoef ik dus niet veel te doen om mensen te motiveren, dat gaat vanzelf. Voordat we beginnen houden we wel een groepsgebed waarin we de deelnemers bedanken. Ook na afloop bedanken we als bestuur iedereen. Dat zet een goede toon.’ Testing vervolgt: ‘Ik vind het enorm belangrijk dat onze vrijwilligers zien hoezeer we hun inzet waarderen; iedere bijdrage is onmisbaar. Het is niet zomaar iets dat mensen hun vrije tijd opgeven om anderen te helpen.’

Van mijn bestuur, dat uiteraard ook bestaat uit vrijwilligers, vraag ik best wel wat commitment​. Ik spreek ze er wel op aan als ze hun taken niet af hebben, maar ik moet het feit respecteren dat ze een baan en een gezin hebben die voor het vrijwilligerswerk gaan. Ik ervaar zelf dat het best een behoorlijke opoffering is’, aldus Testing.

20

Coaching 5 2014

Goed informeren

Frans Versteeg, voorzitter van Citizens Rescue Organi­ zation (CITRO), zegt dat het vooral van belang is om mensen ervan te overtuigen dat het werk dat ze vrijwillig doen zinvol en noodzakelijk is. Sancties heffen werkt niet, enthousiasmeren wel.

CITRO is een maritieme reddingsorganisatie die bij tij en ontij mensen op zee in nood helpt. Daarnaast worden preventie- en voorlichtingsactiviteiten georganiseerd. Het vrijwilligersteam bestaat uit schippers, duikers, reddingzwemmers, (para)medici, technici en mensen die fondsen zoeken en administratieve taken vervullen.

Hoge eisen

‘Het klinkt allemaal spannend. Daarom moeten mensen heel goed weten wat er van ze verwacht wordt’, zegt Versteeg. ‘Dat is wel eens lastig. Niet alle vrijwilligers gaan varen, we hebben ook mensen nodig voor het kantoorwerk. Daarnaast is het reddingswerk bij CITRO vrijwillig maar niet vrijblijvend. Men moet dag en nacht beschikbaar zijn. We stellen zeer hoge eisen aan onze mensen.

Bij reddingsacties moeten we volledig op elkaar kunnen bouwen, dus als je meedoet, moet je er helemaal voor gaan. Dan kun je niet zeggen: ‘Ik kom vanavond niet’.

Mensen moeten dat thuis goed overleggen. Soms laten privé­omstandigheden een dergelijke betrokkenheid niet toe. Dan is het beter om te stoppen, of werk aan de wal te gaan doen.’

Bijscholing

Vrijwilligers moeten ook bereid zijn om cursussen en trainingen te volgen. Versteeg vertelt: ‘Iedereen die vaart moet een EHBO-diploma hebben en we hebben veel mensen nodig met een vaarbewijs. Ook houden we helicopterhoisting-oefeningen en andere trainingen. Dat maakt het vrijwilligerswerk waarschijnlijk wel extra interessant, maar voordat we in iemand investeren draait die persoon eerst een aantal weken mee. Dan merk je snel of het past.’

‘Op woensdagavond is er een bijeenkomst in het boothuis.

Er zijn werkbesprekingen, vergaderingen, oefeningen, cursussen en er wordt gezellig bijgepraat. Dat creëert een sterke binding; iedereen wil er bij zijn. Als bestuursleden zijn wij ook altijd erg zichtbaar tijdens de bijeenkomsten; je moet zelf enthousiast zijn, ook over fund­raisers en voorlichtingsbijeenkomsten, anders krijg je je vrijwilligers niet mee. Dus eigenlijk verschillen we niet zoveel van een regulier bedrijf. We hebben hoge eisen en verwachtingen van onze mensen en we zorgen ervoor dat mensen gemotiveerd en happy zijn. Zo houd je je mensen actief’, aldus de voorzitter van CITRO.

Drijfveren

Hospice Arco Cavent, een kleine kliniek die stervensbegeleiding biedt aan een maximum van vijf patiënten, werkt ook met vrijwilligers. Directrice Rianne van Gestel zegt: ‘De juiste mensen komen zelf naar ons toe. Vaak zijn het mensen die al ervaring hebben met het sterfproces en die een sterke behoefte hebben om iets te doen voor hun medemens. Mensen die uit nieuwsgierigheid komen, vallen snel af.’

‘Als een nieuwe vrijwilliger zich aanmeldt neem ik de tijd om elkaar te leren kennen en om onze verwachtingen van de vrijwilliger duidelijk te bespreken. Vrijwilligers moeten goed weten waar ze aan beginnen, en ik vind het erg belangrijk om te weten wat hun persoonlijke motivatie is.

Als het voor beide partijen goed voelt, starten we met een proefperiode. Het kan natuurlijk altijd zijn dat het werk toch niet bij je past, maar gaat het goed, dan volgt de vrijwilliger een introductiecursus waarin we stervensfasen, palliatieve zorg, tiltechnieken en andere, meer klinische kanten van de zorg behandelen. We tekenen ook een overeenkomst.’

Niet vrijblijvend

Ook in het hospice is het werk wel vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Mensen zijn verplicht om één dagdeel per

week te werken. Dit wordt ingepland via een digitaal rooster. ‘Als je dat niet kunt toezeggen, moet je geen vrijwilliger worden’, zegt van Gestel. ‘Je moet je verantwoordelijk voelen tegenover je collega’s en de patiënten. We hebben zestig vrijwilligers, met een harde kern van dertig mensen.

Het is een goed team, mensen vangen elkaars dagdelen redelijk op wanneer iemand een keer niet kan. Het zijn allemaal mensen met een sterk verantwoordelijkheids­ gevoel.’

Net als Versteeg en Testing beschrijft Van Gestel dat het hospice ook te maken heeft met verloop. ‘Het is zwaar werk’, zegt ze. ‘Soms lukt het iemand echt niet, bijvoor-

‘Het werk is vrijwillig, maar niet vrijblijvend’ beeld doordat emoties omtrent het overlijden van een naaste toch nog niet verwerkt zijn. Dan beëindigen we onze overeenkomst en evalueren we de samenwerking in een afsluitend gesprek. Zo kunnen we van elkaar leren en kunnen beide partijen groeien.’

Mooi werk

‘We hoeven onze vrijwilligers eigenlijk niet zo veel te motiveren of bij te sturen’, vervolgt Van Gestel. ‘De mensen die hier werken voelen zich fijn hier, het hospice voelt soms zelfs als een tweede thuis. Wel is het belangrijk om goed te luisteren naar wat vrijwilligers willen en veel informatie beschikbaar te maken over diverse aspecten van het werk. Mensen leren graag, dat stimuleert. Daarom organiseren we cursussen over allerlei aspecten van het werk en houden we iedere twee maanden een gezellige bijeenkomst. We bespreken dan de updates van het hospice en soms nodigen we ook een gastspreker uit. Maar het werk dat we doen is mooi, daar doet iedereen het uiteindelijk voor.’

Coaching 5 2014

21

ARUBA BONAIRE CURAÇAO ST. MAARTEN

Tempo.

The Caribbean Workforce uitzenden payrollen detachering werving & selectie contracting & projects

Bel 738 3590 voor maximale flexibiliteit zonder risico’s

www.tempocaribbean.com

Santa Rosaweg 93B | Curaçao | info@tempocuracao.com

UITBLINKERS

Pas afgestudeerde professionals en hun scriptie Deze editie:

Sharlon Isenia

Dat Aqualectra met een hoog water-lekverlies te kampen heeft, is geen geheim. In de media wordt er regelmatig melding van gemaakt. Over wat hier de oorzaak van is en waarom het de lokale water- en electriciteits­leverancier maar niet lukt het lekverlies te verlagen bestaat veel onduide­lijkheid. Sharlon Isenia wilde graag een maatschappelijk relevant onder­werp onder­zoeken en besloot zijn master thesis, in het kader van de opleiding Techno MBA aan de University of Curaçao, hieraan te wijden.

TEKST Elly Hellings

Zijn scriptie kreeg een hoge waardering, met een 8 heeft hij het beste resultaat van alle tot nu toe aan deze richting afgestudeerde studenten behaald.

Met zijn 46 jaar heeft Sharlon al een lange studieloopbaan en arbeidscarrière achter de rug. Hij volgde de lts en mts en deed praktijkervaring op bij de toenmalige overheidsdienst Openbare Werken (DOW) en tijdens een vakantiebaan bij het architectenbureau Project Planners and Designers. Met dat bureau klikte het; toen hij zijn mts-diploma eenmaal op zak had, kreeg hij een baan aangeboden. Na een grondige overweging over gaan werken of doorstuderen vond Sharlon de voor hem ideale middenweg bij de Koninklijkje PBNA, waar hij in combinatie met werken door middel van afstandsonderwijs een hbo-opleiding bouwkunde kon volgen. Hij accepteerde de baan en vierenhalf jaar later mocht hij zichzelf officieel bouwkundig ingenieur noemen. Toen de UNA in 2010 aankondigde in samenwerking met de TU Twente te starten met twee technische masteropleidingen, twijfelde Sharlon geen moment. Hij schreef zich in voor MSc Construction Management and Engineering en rondde zijn pre-master (voorbereidend jaar) af.

Wegens het kleine aantal studenten stapte hij na het eerste jaar noodgedwongen over op de wel gecontinueerde masteropleiding Techno MBA. Deze meer op managementvraagstukken gerichte opleiding verbreedde zijn horizon en liet hem kennismaken met heel andere vraagstukken dan waar hij in zijn dagelijkse werk mee te maken heeft, waaronder dus het afstudeeronderzoek: ‘An investigation of the inefficiency of high loss level of water in the distribution system of Aqualectra’.

Integrale aanpak

Om meer inzicht te kunnen geven in de economische gevolgen van het hoge lekverlies en te bekijken hoe Aqualectra deze inefficiëntie tot acceptabele hoogte kan terugdringen, gebruikte Sharlon twee onderzoeksmethodes: literatuuronderzoek en interviews met een grote groep stakeholders. Het literatuuronderzoek bestond voornamelijk uit het vaststellen van internationale normen en standaarden op basis waarvan het lekverlies gemeten kan worden en het concreter omschrijven van het feitelijke probleem.

Zo kwam hij tot de conclusie dat het gangbare begrip lekverlies

eigenlijk de lading niet dekt. Het internationaal gangbare begrip ‘Non-Revenue Water’ (NRW) is breder en benadert het niet efficiënt inzetten van het product water vanuit economisch perspectief en het duurzaamheidsaspect. Alle mogelijke redenen waarom water niet volgens de geeigende weg bij de cliënt terecht komt en geen inkomsten genereert voor Aqualectra, vallen hieronder.

Sharlon gaat in zijn onderzoek concreet in op de noodzaak van het breder bekijken van het probleem, verklaart waarom het Aqualectra niet lukt het probleem efficiënt en duurzaam aan te pakken en komt met een aantal concrete conclusies en aanbevelingen. Sharlon stelt dat Aqualectra wel degelijk veel kennis in huis heeft om te anticiperen, maar dat het bedrijf onvoldoende middelen heeft om de problemen duurzaam aan te kunnen pakken. Daardoor komt men in een vicieuze cirkel terecht die moeilijk te doorbreken is. Naast een aantal korte- en langetermijnoplossingen om lekverlies aan te pakken heeft Sharlon een aantal algemene aanbevelingen. Er zou een onafhankelijk watermanagement-team ingesteld kunnen worden met relevante stakeholders zodat de verantwoordelijkheid voor de evaluatie van de NRW-situatie breder gedragen wordt. Daarnaast levert het aangaan van structurele relaties met internationale onderzoekspartners een meerwaarde op in het vaststellen van benchmarks, oftewel normen op basis waarvan de lokale situatie beter gemeten en beoordeeld kan worden. Aangeraden wordt ook om klanten bewuster te maken van de NRW-kwestie. Door bijvoorbeeld incentives uit te loven zullen klanten eerder geneigd zijn bewuster met water en lekverlies om te gaan. Tot slot zouden partnerschappen met de private sector Aqualectra kunnen helpen bij het genereren van fondsen om een succesvolle NRW-strategie op te zetten.

Ambitie

Zijn eerste werkgever, Project Planners and Designers, is Sharlon altijd trouw gebleven. Hij kreeg de kans om door te groeien tot project manager binnen de organisatie en kon functies en taken vervullen die aansloten op het door hem afgelegde opleidingstraject. Voor de toekomst overweegt hij verder te studeren en te gaan promoveren. De droom om een eigen adviesbureau te starten blijft ook door zijn hoofd spelen.

Coaching 5 2014

23

BALANCE_adv_coaching_19x8cm.indd 8

24

Coaching 5 2014

10/23/14 8:15 AM

U T S N E W M A E T G N I H C A 5!

1 HET CO 0 2 L O V S E C EEN SUC Coaching 5 2014

25

A DVE RTOR IA L

Steven Coutinho:

‘Via RBC de ontwikkeling van Curaçao stimuleren’ De grote passie van Steven Coutinho, Managing Director Dutch Caribbean & Suriname bij RBC Royal Bank (RBC), is het bijdragen aan de economische ontwik­ keling van een land. RBC behoort tot één van de grootste tien banken ter wereld en heeft sinds de overname van de business van The Royal Bank of Trinidad and Tobago (RBTT) in 2008 tevens een lokale aanwezigheid in de Dutch Caribbean en Suriname. ‘Als directeur kan ik mijn steentje bijdragen aan de economische ontwikkeling van Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten en Suriname. Door mijn kennis te gebruiken en adviserend te werken, ben ik niet alleen in staat om de eilanden verder te helpen, maar ook mijn geboorteland Suriname.’

Vier maanden geleden werd Coutinho gevraagd als Managing Director aan te treden voor het Nederlands sprekend Caribisch gebied, inclusief Suriname. Dit houdt in dat hij nu leiding geeft aan de RBC filialen in Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten en Suriname. Het is een uitdagende functie, vooral omdat de laatste jaren geen makkelijke jaren zijn geweest voor het bankwezen. ‘In de Verenigde Staten zijn tientallen grote banken failliet gegaan als gevolg van de financiële crisis’, vertelt Coutinho.

‘De Canadese banken bleven echter overeind, omdat Canadezen over het algemeen conservatiever te werk gaan. RBC is de crisis zonder kleerscheuren doorgekomen en biedt ons op de Nederlandse eilanden en Suriname een sterke, zekere basis.’

Een sterke basis

‘We hebben als bank veel moeilijke beslissingen moeten nemen in die initiële overgangsperiode, maar die periode loopt nu gelukkig op zijn eind. De overgang van een Caribisch naar een Canadees model krijgt vorm en we kunnen vanaf nu de ware RBC laten zien.’ RBC staat wereldwijd bekend als een innovatieve bank die het beste wil halen uit zowel haar klanten als haar personeel. Een bank die focust op een langdurige vertrouwensrelatie met de klant waarbij advies een grote rol speelt. Het is nu aan Coutinho als lokale directeur om die visie vanuit Curaçao in de Dutch Caribbean en Suriname te implementeren en uit te dragen.

Een onderscheidende klantenbenadering

‘RBC biedt zoals elke andere bank leningen aan particulieren en bedrijven. Wat ons vaak van andere banken onderscheidt, is de doordachte en realistische manier waarop we dat doen’, gaat Coutinho verder. ‘Wij beleggen het kapitaal dat onze depositeurs aan ons toevertrouwen op een veilige manier.’ In tegenstelling tot sommige andere banken, verschaft RBC niet iedereen zomaar een lening.

26

Coaching 5 2014

Op basis van het risicoprofiel van de potentiële klant beslissen zij of zij wel of geen lening verschaffen. ‘Risicovolle leningen passen nu eenmaal niet in de benadering van een solide bank anno nu.’

Door haar benadering is RBC in staat om het vertrouwen te scheppen bij depositeurs dat hun geld en rente na de rit veilig bij hen terechtkomt. Die benadering is niet alleen gezond voor de lokale economie, maar ook de potentiële klant heeft hier baat bij. ‘Door niet te investeren in risico­ volle leningen, behoeden we mensen voor hoge lasten die ze niet kunnen betalen. Of we uiteindelijk de lening verstrekken of niet, een persoon gaat in ieder geval naar huis met professioneel advies over wat hij zich in zijn persoonlijke of zakelijke situatie wel of niet kan veroorloven.’

Advies is dan ook hetgene waar Coutinho zich hard voor maakt. ‘Als bank kun je bijdragen aan de ontwikkeling van de economie door een adviserende rol in te nemen. Zowel bestaande als potentiële klanten moeten ons zien als een sparring partner voor belangrijke financiële beslissingen in hun persoonlijke of zakelijk leven.’ RBC geeft niet alleen advies en tips aan de individuele klant, maar organiseert regelmatig seminars en adviesdagen voor het publiek. ‘Zo proberen we als bank de bevolking bewust te maken van allerlei beslissingen in hun persoonlijke of zakelijke leven die invloed hebben op hun huidige financiële situatie en toekomst.’

Een gemotiveerd team

Het moge duidelijk zijn dat de klant bij RBC centraal staat.

Dat houdt in dat RBC ook investeert in haar personeel.

Coutinho beaamt dat een bedrijf haar klanten niet tevreden kan houden zonder een gemotiveerd team. ‘Van oudsher staat investering in het personeel hoog op de agenda van RBC. Als gevolg van de overname hebben we de afgelopen jaren hard gewerkt om de juiste personen op de juiste plekken te krijgen. Dat heeft geresulteerd

2006-2011 in Suriname. ‘Ik realiseerde mij al snel dat ontwikkeling ook gaat om het hebben van lokale mensen die investeerders kunnen aantrekken. Om investeerders te kunnen aantrekken, moest ik een bepaald brand meedragen.’ Op zoek naar manieren om dit te ontwikkelen, vertrok de toen negenentwintigjarige Coutinho in 2007 naar de Verenigde Staten om een MBA-studie te volgen aan The Wharton School of the University of Pennsylvania.

Met nieuwe kennis en een breder netwerk, accepteerde Coutinho in 2009 een functie als directeur bij één van de grootste lokale banken in Suriname. ‘Via mijn vrouw had ik inmiddels Curaçao leren kennen en het eiland voelde voor mij als thuis. Toen ik in 2012 de kans kreeg om vicepresident corporate banking Dutch Caribbean & Suriname te worden bij RBC op Curaçao, greep ik die meteen.’

Een passie voor economische ontwikkeling

Coutinho heeft tijdens zijn lange carrière steeds geprobeerd zijn passie voor economische ontwikkeling te verenigen met zijn baan. ‘Als vicepresident corporate banking kreeg ik de kans om mee te denken over de

‘Van oudsher staat investering in het personeel hoog op de agenda van RBC’

Behalve een kleine reorganisatie van het personeel, heeft RBC de mogelijkheden voor werknemers om zich te blijven ontwikkelen, verbreed. ‘Onze werknemers krijgen wat we noemen ‘observational coaching’. Daarnaast motiveren wij hen hun ambities na te streven en die te verwezenlijken. We geloven dat door training en waardering te geven aan onze werknemers, wij een werkomgeving creëren waarin kundige werknemers zich gelukkig kunnen voelen. Dat resulteert steevast in tevreden klanten.’

ontwikkeling en financiering van luchthavens, havens en andere grootschalige projecten die economische vooruitgang in de regio kunnen bieden. De functie was precies wat ik wilde waardoor ik enorm twijfelde of ik de baan als Managing Director moest aannemen.’ Coutinho was voornamelijk bezig met de vraag in hoeverre hij vanuit de rol als Managing Director de economie een oppepper kon geven en daarmee toch zijn passie kon volgen. ‘Na enkele gesprekken werd het mij duidelijk dat ik als directeur juist een steentje kon bijdragen aan de economische ontwikkeling. De overheid is namelijk de katalysator van een land en het bedrijfsleven de motor die zorgt voor vooruitgang.

Als directeur van een bank ben ik in staat om dat proces te faciliteren.’

Van consultant naar bankier

Richting economische voorspoed

in een uiterst gemotiveerd team waar we zeer trots op kunnen zijn.’

Coutinho is een uitstekend voorbeeld van de juiste man op de juiste plek. Sinds eind juni dit jaar is hij als lokale directeur aangesteld om de visie van de bank op de Nederlandse eilanden en Suriname te implementeren en uit te dragen. Directeur van RBC word je niet zomaar en Coutinho heeft een lang traject achter de rug.

Na de academische studie Natuurkunde (met bijstudies Internationaal Recht en Bedrijfskunde) in Nederland succesvol te hebben afgerond, besloot Coutinho om Spaans te studeren aan de Universidad Complutense de Madrid. Hij wilde zichzelf zo voorbereiden op de LatijnsAmerikaanse markt. Na zijn studie Spaans kwam hij voor het eerst in aanraking met het bankwezen. ‘Ik kwam in Amsterdam terecht bij een internationaal consultancy bedrijf dat zich richtte op banken. Daardoor werd mijn interesse voor economie en economische ontwikkeling aangewakkerd.’

De interesse van Coutinho in economische ontwikkeling bracht hem terug naar zijn geboorteland Suriname. Eerst door het schrijven van artikelen over de ontwikkeling van het land vanuit Londen, waar hij in die tijd werkte en daarna als teamleider van het Meerjarenontwikkelingsplan

Samen met de lokale overheden en het bedrijfsleven wil Coutinho via RBC zorgen dat de ontwikkeling van Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten en Suriname blijft doorgroeien. ‘Als we kijken naar Curaçao, heeft het land de kans een duidelijke richting te kiezen. Dit bepaalt vervolgens weer de ontwikkelingsrichting van het onderwijs, de infrastructuur en de wetgeving. We hebben als land veel te bieden, mits de juiste koers wordt gesteld.’

Coutinho weet dat invloedrijke personen uit het bedrijfsleven mee kunnen denken over de ontwikkeling van een land en daarmee economische voorspoed bewerkstelligen. ‘Ik hoop als Managing Director RBC Dutch Caribbean en Suriname mijn steentje bij te kunnen dragen aan het motiveren van dit schip richting economische voorspoed.’

100 95 75

25 5 0

Coaching 5 2014

27

IT TAKES TWO TO TANGO HET BEOORDELINGS­GESPREK:

e termen functioneringsgesprek en beoordelingsgesprek worden vaak door elkaar gehaald. Bij een functionerings­ gesprek gaat het om hoe de medewerker functioneert en wat zijn ambities zijn binnen het bedrijf. Het gaat om het heden en de toekomst. Het beoordelingsgesprek daarentegen, draait om het verleden. De werknemer wordt beoordeeld op de gedane werkzaamheden. Een ander veelgenoemd verschil is dat een functioneringsgesprek tweezijdig is en een beoordelingsgesprek eenzijdig. Bij het eerstgenoemde gesprek zijn leidinggevende en werknemer over en weer aan het woord. Bij het beoor­ delingsgesprek is het de leidinggevende die praat.

Dat onderscheid is een misvatting volgens Cinthia Cruz, manager human resources bij Hilton Curaçao. ‘Of het nu een goede of een slechte beoordeling is, het gesprek biedt gelegenheid voor leidinggevende en werknemer om sámen een plan op te stellen voor de toekomst.’ Niels Korevaar, senior hr business partner bij UTS, sluit zich hierbij aan. ‘Bovendien vind ik een strikte definiëring gevaarlijk.

28

Coaching 5 2014

TIPS Het einde van het jaar nadert. Dat betekent niet alleen kerst- en nieuwjaarsborrels in het vooruitzicht, maar voor de meeste werkenden ook het beoordelingsgesprek. Coaching ging in gesprek met twee hrm-professionals over de kenmerken van een goed beoordelings­ gesprek en het verschil met een functione­ ringsgesprek. Natuurlijk mag een lijstje met tips niet ontbreken.

Er wordt uit het oog verloren dat beide gesprekken onderdeel zijn van een integrale beoordelingssystematiek. Ik hou ook niet zo van het woord functioneringsgesprek.

Dat heeft een negatieve lading. Ik verkies de term evaluatiegesprek.’

niet gezien of gehoord. Evaluatiegesprekken en beoordelingsgesprekken zijn een must voor een goede bedrijfsvoering.’ Cruz voegt daaraan toe dat iedereen binnen het bedrijf zulke gesprekken moet hebben, ongeacht de functie.

Beoordelingscyclus

Kenmerken

Must

Niet ieder bedrijf voert dergelijke gesprekken met zijn medewerkers, maar Cruz en Korevaar zijn het erover eens dat een beoordelingscyclus noodzakelijk is voor ieder groot bedrijf. Cruz: ‘Je wilt eerlijk zijn tegenover de medewerker, bespreken wat goed gaat en wat beter kan. Zo geef je hem de gelegenheid om te verbeteren of door te groeien binnen het bedrijf.’ Korevaar: ‘Beide partijen hebben baat bij de gesprekken.

Een medewerker wil worden gewaardeerd en de leidinggevende wil dat de neuzen dezelfde kant op wijzen. Het kan zelfs frustrerend werken als je als medewerker niet wordt geprezen of gestuurd. Je voelt je dan

1 2 3 4

TEKST Victorine Stille

Korevaar: ‘In mijn ervaring binnen het hrm-vakgebied bestaat een beoordelingscyclus uit drie gesprekken. Aan het begin van het jaar is er een gesprek met de werknemer over de zakelijke doelstellingen en wat er van de werknemer verwacht wordt om die doelen te bereiken. Halverwege het jaar wordt het evaluatiegesprek gehouden, ook wel mid year review genoemd. Daarin wordt de houding en het gedrag besproken van de werknemer en in hoeverre hij op de goede weg zit wat betreft de bedrijfsdoelstellingen. Bij het beoordelingsgesprek aan het einde van het jaar beoordeelt de leidinggevende in hoeverre de werknemer de bedrijfs-targets heeft bereikt.’ Cruz houdt vast aan twee gesprekken per jaar, een mid year review en een eindejaarsgesprek. ‘Anders dan de naam doet verwachten, vindt dit laatste gesprek bij Hilton plaats in januari. Dan kun je pas echt terugkijken op het hele afgelopen jaar en wat de werknemer heeft gedaan en bereikt’, aldus de hr-manager van het Hilton.

Voor het beoordelingsgesprek geldt dus: it takes two to tango. Met de nadruk op de tweezijdigheid, bieden de hrm-professionals enkele tips voor zowel de leidinggevende als de medewerker.

Volgens Korevaar is meetbaarheid een van de belangrijkste kenmerken van een beoordelingsmethodiek. Een voorbeeld van meetbaarheid is de doelstelling om drie nieuwe klanten binnen te halen op jaarbasis. Cruz vult aan dat een goed beoordelingsgesprek gebaseerd is op feiten en voorbeelden van zaken die goed of niet goed zijn gegaan. Ook is een goed beoordelingsgesprek tweezijdig. ‘Na de beoordeling moet er ruimte zijn voor dialoog.

Bij een goede beoordeling kunnen de leidinggevende en de medewerker ingaan op wat het succes betekent voor de toekomst en daar nieuwe afspraken over maken. Bij een slechte beoordeling gaat het erom dat de beoordeelde zich erin herkent en dat een slechte beoordeling in de toekomst voorkomen kan worden’, aldus Cruz.

5 6

7

Maak heldere en meetbare afspraken waarop wordt beoordeeld.

Staaf de beoordeling met concrete voorbeelden uit de werksituatie.

Houdt balans in het gesprek over wat goed gaat en wat beter kan.

Geef de ander ruimte om te reageren.

Neem genoeg tijd voor het gesprek.

Hou de planning van de cyclus in acht; bijvoorbeeld een evaluatie­ gesprek halverwege het jaar en een beoordelingsgesprek aan het einde van het jaar.

Hou het gesprek eens ergens anders dan in de kamer van de leiding­gevende.

Voor de werknemer hebben Cruz en Korevaar deze tips:

1 2 3 4 5 6

Bereid het gesprek goed voor.

Vraag van tevoren om feedback van collega’s.

Denk na over wat u zelf uit het gesprek wilt halen.

Sta open voor feedback en schiet niet meteen in de verdediging.

Vraag door totdat helder is waarop u beoordeeld wordt.

Vat de beoordeling niet te persoonlijk op.

No-go-area

Naast onderwerpen die expliciet onderdeel uitmaken van een beoordelingsgesprek zijn er ook thema’s die moeten worden vermeden. ‘Bij een eindejaarsgesprek mogen geen problemen uit het verleden worden aangehaald die al zijn opgelost.

Ook moet de leidinggevende zich aan de feiten houden. Persoonlijke meningen en gevoelens zijn een no-go-area’, aldus Cruz.

Korevaar vult aan dat een leidinggevende het tijdens een beoordelingsgesprek bij zijn eigen observaties moet houden. ‘Teksten als ‘anderen vinden ook dat’ horen niet thuis in een beoordelingsgesprek. Een andere valkuil is op zaken te beoordelen die je niet van tevoren hebt afgesproken’, aldus de hr business partner bij UTS.

Motivatie

‘Om iemand te motiveren na een slechte beoordeling is de balans in het gesprek be-

langrijk. Blijf niet doorzagen over wat niet goed is gegaan. Benoem concreet wat er beter kan en wat je verwacht. Vraag door om erachter te komen waarom werkzaamheden niet zijn gegaan zoals ze moesten gaan. Als je daar je vinger achter weet te krijgen, kun je oplossingen bieden en concrete afspraken maken over wat de medewerker nodig heeft’, vervolgt Korevaar.

En wat nu als de beoordeelde volledig ‘uit zijn dak gaat’ bij een slechte beoordeling?

Korevaar: ‘Rennen en de beveiliging bellen, haha. Nee, mocht dat gebeuren dan is het heel belangrijk dat de medewerker tot rust wordt gebracht. Het heeft geen zin om door te gaan. De ander hoort je toch niet.’

Cruz: ‘Indien iemand te emotioneel is en het niet mogelijk is hem tot rust te manen, is het verstandig het gesprek te stoppen en een nieuwe afspraak te maken.’

Coaching 5 2014

29

Goed verzekerd op reis?

Dat doet u met de vernieuwde reisverzekering van Guardian Group.

Kortlopende reisverzekering Optimaal genieten van uw vakantie. Dat doet u met de vernieuwde kortlopende reisverzekering van Guardian Group.

De vernieuwde reisverzekering is geschikt voor het hele gezin!

Enkele voordelen: - Dekking tegen geneeskundige kosten bij acute ziekte of een ongeval in het buitenland - Hogere verzekerde bedragen - Kinderen tot 4 jaar zijn gratis meeverzekerd - Aantrekkelijke tarieven

Doorlopende zakenreisverzekering Speciaal voor ondernemers, zakenmensen, directeuren en personeelsleden die voor hun organisatie regelmatig naar het buitenland afreizen heeft Guardian Group een doorlopende zakenreisverzekering. Door de drukte schiet het afsluiten van een reisverzekering er soms bij in. Met het afsluiten van een doorlopende zakenreisverzekering bent u het hele jaar door verzekerd tijdens zakelijke reizen. En kunt u dus met een gerust hart op reis.

Contact Wilt u weten welke reisverzekering het beste bij u past? Laat u dan goed adviseren door een Guardian Group adviseur op of door uw broker.

live easy Voor meer informatie: Cas Coraweg 2, Curaรงao I T 777-7100 I info@dc.myguardiangroup.com

Verschillende segmenten uit de bouwsector onder één dak bij de

Lighthouse Club

32

Coaching 5 2014

< Whitley Bay in Northumber­­­land, Engeland, de plek waar het allemaal begon

Het verhaal van de Lighthouse Club begint in 1956 aan de Engelse kust. Starend naar een vuurtoren bij Whitley Bay kwam een groepje heren op het idee een vereniging op te richten om de omgang tussen mensen in de bouw te verbeteren.

TEKST Elisa Koek

Aanvankelijk resulteerde dit in het bieden van hulp aan bouwvakkers die thuis zaten door een ongeluk of ziekte, maar uiteindelijk transformeerde de Lighthouse Club tot een wereldwijde vereniging voor leidinggevenden in de bouwsector en gerelateerde bedrijven. In 2001 startten Marius van Boven en Hero Smallegange een departement van de Lighthouse Club op Curaçao.

Dit jaar richten we ons op duurzaamheid in de breedste zin des woords. Het is een actueel onderwerp en veel van onze leden hebben diensten of producten die hierop aansluiten. Hoe we dit precies gaan uitwerken, moet nog duidelijk worden, maar uiteindelijk moet onze visie dienen als een handvat voor ontwikkelaars, bouwers en consumenten op Curaçao.’

Lighthouse Club Curaçao telt vijftig leden. Het departement maakt deel uit van de Lighthouse Club Nederland met 900 leden verdeeld over 34 afdelingen die allemaal zelfstandig te werk gaan. Het zevenkoppige bestuur in Nederland ondersteunt de departementen en is verantwoordelijk voor het beleidsvormende en coördinerende werk. ‘De maandelijkse bijeenkomst van Lighthouse Club Curaçao vormt de ruggengraat, maar ook de interdepartementale activiteiten spelen een belangrijke rol’, vertelt voorzitter Marjolein Elgersma.

Het doel van de club is de belangen van bouwnijverheid in de meest ruime zin te dienen. ‘We bespreken de laatste ontwikkelingen, maar ook zaken waar we tegenaan lopen of nieuwe bouwprojecten op het eiland’, gaat Elgersma verder. ‘Het belangrijkste is dat we van gedachten kunnen wisselen zonder gebonden te zijn aan enige politieke organisatie, belangengemeenschap of levensbeschouwing.

Op deze manier is er ruimte voor discussie en uitwisseling van ervaringen.’

Tijdens de maandelijkse bijeenkomst bezoekt de Lighthouse Club meestal een bouwproject op het eiland. Dit kan een nieuw project zijn, maar ook andere interessante locaties zoals de Mijnmaatschappij, de haven of het vliegveld. ‘We delen onze visies en ideeën over het project en bespreken dit na tijdens een borrel. Aansluitend volgt de ledenvergadering waarbij de nieuwe plannen worden besproken. De vergaderingen worden vaak afgesloten met een spreker die binnen zijn of haar vakgebied innoverende onderwerpen presenteert.’

In principe kan iedereen die een leidinggevende functie heeft in de bouwsector of er (in)direct bij betrokken is lid worden van de Lighthouse Club. Iemand die geïnteresseerd is, moet wel voorgesteld worden door een lid.

‘Wanneer iemand zich wil aansluiten, kan hij of zij een lid

Bouw is een complex onderwerp en wordt in combinatie met het milieu niet altijd positief benaderd op het eiland.

Omdat de Lighthouse Club denkt een verschil te kunnen maken en een positieve bijdrage wil leveren aan het eiland, is dit jaar gekozen voor duurzaamheid als thema om over te sparren. ‘Elk jaar kiezen we een thema dat we binnen onze vereniging uitwerken. Eerder hebben wij bijvoorbeeld de mogelijkheden voor het Isla-terrein bekeken en uitgewerkt. Dit resulteerde in een rapport en verschillende lezingen. Uiteindelijk is hieruit Greentown ontstaan waar enkele leden van ons nu bij betrokken zijn.

‘Dit jaar richten we ons op duurzaamheid in de breedste zin des woords’

benaderen om hem of haar voor te stellen. Meestal duurt het ongeveer een week voor iemand dan officieel lid is.

We houden het laagdrempelig, want hoe meer leden, hoe meer kennis we kunnen delen. Een ander voordeel is dat, wanneer het contact tussen leden bestaat, de lijnen korter worden. Door elkaar te kennen, loopt communicatie soepeler.’ Doordat Lighthouse Club Curaçao onderdeel is van Lighthouse Club Nederland, beperkt de informatiestroom zich niet tot lokale ontwikkelingen. ‘Bijeenkomsten in Nederland zoals het jaarlijkse congres en de jaarvergadering zorgen voor uitwisseling van ideeën en ervaringen die wellicht een ander licht werpen op lokale activiteiten. Juist deze informatie zorgt voor verfrissing binnen de vereniging.’

Volgens Elgersma vergroot de Lighthouse Club de kennis en ontwikkeling van de bouwsector op Curaçao, maar is samenwerking in de bouwwereld wellicht nog belang­ rijker. ‘Onze leden zijn werkzaam bij verschillende bedrijven en op verschillende niveaus. Normaliter zouden zij elkaar misschien nooit ontmoeten. Leden uit de sectoren zoals wet- en regelgeving, opdrachtvorming, ontwerpers, uitvoerders, exploitatie, communicatie en organisatie komen samen via de Lighthouse Club. Een groot deel van de bouwsector is vertegenwoordigd en dat is belangrijk voor een positieve en duurzame ontwikkeling van onze sector en uiteindelijk ook van het eiland.’

Coaching 5 2014

33

IN GESPREK MET...

‘IK LAAT NIETS AAN HET TOEVAL OVER’

In gesprek met communicatie-adviseur Jefka Alberto

34

Coaching 5 2014

Yevchencka Martha-Alberto, beter bekend als Jefka Alberto, is communicatie-adviseur. Haar werk houdt onder meer in dat ze persberichten schrijft en vertalingen verzorgt, complete communicatietrajecten en voorlichtingscampagnes uitwerkt, bedrijven en organisaties adviseert, de pers te woord staat en de hoofdredactie van een tijdschrift voert. Daarnaast is ze regelmatig moderator bij een persconferentie of presentatie.

Ze is druk, maar bewust druk. Ze zou niet anders willen.

TEKST Oscar van Dam BEELD Marika Ringnalda

Communicatieadviesbureau Practical Business Solutions is, met Jefka Alberto aan het hoofd en onder haar een beperkt aantal medewerkers, een kleine onderneming.

Het aantal uren dat de directeur aan haar werk besteed, is daarentegen ruim. Daar komt bij dat ze ook graag bij zo veel mogelijk aspecten van haar werk betrokken is. Jefka Alberto werkt veel, maar kiest wel haar uren. ‘Sommige mensen werken graag ’s avonds door. Ik niet. Ik ga liever al om negen uur naar bed, vlak na de kinderen en sta dan om drie uur ’s ochtends op.’ Ze zegt het lachend, omdat ze weet dat het raar klinkt, maar toch: ‘Weet je hoeveel werk je tussen drie en zes uur ’s ochtends kunt doen? Ik heb het gevoel dat ik in die paar uur zonder gebeld te worden, mails binnen te krijgen of te hoeven praten evenveel kan doen als anderen in een hele werkdag.’

Het toont de bevlogenheid van Alberto. Geboren en getogen op Curaçao, studeerde ze eind jaren tachtig en begin jaren negentig journalistiek en communicatie­ wetenschappen in Nederland. Terug op Curaçao ging ze aan de slag bij de afdeling Public Affairs van Refinería Isla.

Ze volgde onder meer een management trainee-programma, dat haar kennis liet maken met human resources en de juridische afdeling. Daarna studeerde ze rechten aan de UNA en werd uiteindelijk assistent van het hoofd van de juridische afdeling. Na vijf jaar bij Refinería Isla ging ze aan de slag als account manager bij MeesPierson Trust.

‘Dat was een fijne, bijzondere periode.’ In 2003 startte Alberto haar eigen bedrijf, communicatieadviesbureau PBS. Aanvankelijk bood het bedrijf consultancy-diensten aan, vanaf 2005 veranderde dat in communicatie en voorlichting. Dat is ze verder blijven doen. Door kantoor aan huis te houden, kan ze haar eigen uren bepalen en ook voldoende tijd besteden aan haar twee dochters.

Momenteel zijn er drie vaste cliënten: het College financieel toezicht (Cft), het Recherche Samenwerkingsteam (RST) en Hospitaal Nobo Otrobanda (HNO). ‘Dat zijn mijn prioriteiten. Zij komen op de eerste plaats. Dat betekent in de praktijk dat je altijd klaar staat als er iets gebeurt.’

Volgens Alberto is dat geen probleem. ‘Je moet makkelijk kunnen schuiven met je tijd, maar dat lukt altijd wel.’

Naast deze drie ‘vaste’ klanten werkt ze ook aan projecten, voor bijvoorbeeld Rijksdienst Caribisch Nederland, Caribbean Tourism Organization en diverse ministeries.

Al die verschillende klanten en projecten maken het werk volgens Jefka, met enig gevoel voor understatement, ‘dynamisch’.

‘Het leukste vind ik om achter de schermen veel zaken te regelen. Getting things done. Daar houd ik van. Dat weten mijn vaste cliënten. Ze hoeven niet achter me aan

te zitten, ik ben een regelaar. En hoewel ik regelmatig in de publiciteit kom, is dat niet mijn streven. Mijn geheim?

Ik durf niets aan het toeval over te laten. Als we een campagne of traject bedenken, wil ik dat helemaal uitwerken. Alles zet ik op papier. Voor mij is goed uitschrijven driekwart van het werk.’ Ze geeft een voorbeeld: ‘Als we in januari plannen dat we in mei een persbericht gaan versturen, staat in mijn plan al in welke map de foto’s moeten worden opgeslagen die daarbij moeten worden verzonden. Als je dat eenmaal hebt uitgewerkt, kan er niet veel meer misgaan.’

‘Ik kan alleen werken met mensen die hard werken’ Het is een kwestie van discipline. ‘Andere mensen werken misschien losser, ik heb dat basale fundament nodig om te kunnen presteren.’ Ze denkt even na: ‘Of beter gezegd, ik vind mijn werkwijze doodnormaal, ik weet niet hoe het anders zou moeten.’ Haar discipline werkt ver door, vindt ze zelf. Enigszins besmuikt legt ze uit: ‘Als ik als moderator ergens moet werken, wil ik precies weten wie er kunnen komen. Is er een kans dat de gouverneur aanwezig is, een minister of parlementariër? Ik wil op alles voorbereid zijn, zodat ik erop kan inspelen als dat nodig is.’

Die drang naar perfectie leidt er ook toe dat Jefka graag met gelijkgestemde, gemotiveerde mensen werkt. ‘Ik ben niet erg tolerant ten opzichte van mensen die niet productief zijn. Ik kan alleen werken met mensen die hard werken.’ Die zijn soms lastig te vinden, erkent ze.

‘De mensen uit mijn team zijn hand picked. Ik kan voor honderd procent op ze rekenen.’

Een andere reden waarom het soms lastig is om geschikte mensen te vinden, is volgens Alberto de aard van haar werk. ‘Er zijn sowieso niet heel veel mensen werkzaam in de communicatie op Curaçao en dan werk ik ook nog in de ‘saaie’ communicatie. Het is mijn niche: voorlichting.

Ik doe nooit puur commercieel werk. Ik geef voorlichting, verzorg PR en media relations, vaak voor de overheid of overheidsgerelateerde campagnes. Veel mensen die in de communicatie werken, willen graag telefoons aanprijzen of iets dergelijks. Maar dat doe ik niet. Ik heb voor mezelf heel duidelijk gesteld: geen marketing. Daarom is mijn werk voor veel mensen niet leuk, boeiend of interessant.’

De keuze om geen commerciële marketing te doen, zit diep. ‘Ik behandel mensen op dezelfde manier als waarop ik behandeld wil worden. Met informatie. Niet met lege Coaching 5 2014

35

> IN GESPREK MET JEFKA ALBERTO

praatjes. Als ik een auto wil kopen, wil ik weten wat het benzineverbruik is, hoeveel jaar garantie ik heb. Dat soort zaken. Dat is sec, saai en droog, maar wel de informatie die er toe doet. Dat is mijn overtuiging en zo wil ik ook mijn werk doen.’

Zou Jefka Alberto voor een politieke partij of als woordvoerder voor een minister willen of kunnen werken? ‘Misschien wel. Maar als een cliënt vraagt om te liegen doe ik het niet.’ Eén keer is het haar gevraagd. ‘Toen trok ik me terug uit het project. Ik geloof niet in liegen. Ik hoef me in mijn werk dus ook nooit te verontschuldigen.’ Die houding komt volgens haar voort uit haar geloof. ‘De belangrijkste regel voor een christen is om van God te houden. Op de tweede plaats komt de overtuiging dat je je medemens goed moet behandelen. Zo probeer ik te leven, als een goed christen.’

Haar relatie met de pers benadert ze op dezelfde manier. ‘Ik wil op een respectvolle manier met de pers omgaan. Dus niet liegen of iemand voor de gek houden.’ Ze kan ervan genieten: het contact met de media. Journalistiek was haar eerste studie. ‘Ik heb de pers nodig in mijn vak. Ik vind het een prachtig beroep. Goede communicatie staat of valt met journalistieke vaardigheden. Ik houd er ook van om scherpe vragen te stellen.’ Ze zegt het met een grote glimlach: ‘Als kind zat dat er al in. Als 10-jarige mocht ik Sinterklaas interviewen, ik bestookte hem met vragen. Hoe kan het dat u tegelijkertijd in Nederland en Spanje kunt zijn, hoe neemt u al uw cadeautjes mee? De Sint stond met z’n mond vol tanden.’

Toch heeft ze er geen spijt van dat ze niet als journalist verder is gegaan. ‘Ik doe mijn werk als communicatie-adviseur graag. Maar alleen als het fair kan, dat is volgens mij ook een rode lijn in mijn werk. Ik moet ook eerlijk naar mezelf zijn. Ik heb wel eens gehad dat ik een mogelijke opdrachtgever niet zag zitten en de klus niet aannam. Ik had geen klik, was er niet van overtuigd dat we samen konden werken. Ik weet ook dat ik echt honderd procent moet geven. Doe ik dat niet, dan maak ik fouten. Dat is ook gebeurd.

Daar heb ik van geleerd.’

e groep die de workshop volgt is klein, ‘slechts’ vijf personen nemen deel aan de workshop.

Voor workshopleider Willem Jan Stokhof is dit aantal juist heel positief. ‘Een kleine groep maakt maximale interactie mogelijk en iedereen krijgt genoeg persoonlijke begeleiding’, vertelt hij. De workshop bestaat uit drie sessies waarin de deelnemers praktische ‘tips & tricks’ krijgen, die ze vervolgens uitgebreid kunnen uitproberen.

Terugkoppeling

Bij de eerste sessie wordt aandacht besteed aan verschillende tips om aandacht te trekken, interesse op te wekken, verlangen te kweken, actie te laten ondernemen en de boodschap goed over te brengen bij het publiek. Met deze tips in het achterhoofd moeten de cursisten voor de tweede sessie een korte presentatie voorbereiden over een zelf gekozen onderwerp. Het is de bedoeling dat zowel de workshopleider als de overige cursisten bij iedere presentatie feedback geven. Die input kunnen de deelnemers gebruiken voor de volgende presentatie-opdracht. In de derde sessie krijgen alle deelnemers een onderwerp aangereikt en daaromheen moet ter plekke een korte presentatie in elkaar gezet en uitgevoerd worden.

Diversiteit

Feedback vanuit de groep is een stimulans voor reflectie, is de boodschap van Stokhof aan het begin van de tweede sessie. Iedere deelnemer heeft een presentatie voorbereid, waarbij de een er meer tijd in heeft geïnvesteerd dan de ander. En dat valt op, zowel in presentatiestijl als het toepassen van de

36

Coaching 5 2014

Verslag van een workshop ‘Mondeling presenteren’

ALS DE BOODSCHAP MAAR EFFECTIEF OVERKOMT

Emoties, lichaamstaal, de kernboodschap en omgaan met publiek. Het zijn slechts enkele van de aspecten waar een goed spreker op let. Goed spreken is niet aangeboren, maar aangeleerd. Het spreken aanleren is hoofdonderwerp van de workshop ‘Mondeling presenteren’ die door Smart Skills werd georganiseerd.

TEKST Michelle da Costa Gomez

tips uit de eerste sessie. De deelnemers zijn er niet happig op om als eerste te presenteren. Uit de thema’s waarover wordt gesproken valt de diversiteit binnen de groep goed op te maken. De presentatie van een auto­verhuurbedrijf, het ontwerpproces van een architect, de resultaten van een scriptieonderzoek bij het Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW), de persoonlijke introductie van een deelnemer en het onderwerp ‘contact maken met anderen’, passeren de revue.

gaan. Een goede voorbereiding is daarbij essentieel’, geeft Stokhof mee. Om plankenkoort te overwinnen kun je verschillende stappen ondernemen: opschrijven wat er fout kan gaan, de presentatieruimte van te voren bezoeken en de technische hulpmiddelen vooraf uitproberen. Stokhof vult aan:’Een goede ademhaling, controle over het lichaam en de aandacht richten op het publiek zorgen ervoor dat je tijdens de presentatie niet overmand wordt door de zenuwen’.

Valkuilen

Met een aantal filmpjes van inspirerende sprekers probeert de docent de cursisten duidelijk te maken dat er verschillende manieren zijn om te spreken en daarmee de aandacht van het publiek vast te houden.

Het opvallende daarbij is dat de sprekers in de filmpjes nauwelijks gebruik maken van media, maar zich bedienen van een sterke presentie op het podium en doelgerichte inzet van lichaamsgebaren en taal.

Het bedwingen van plankenkoorts en het aanleren van andere noodzakelijke kwaliteiten zijn van belang om het gewenste resultaat bij het publiek te bereiken.

‘Uiteindelijk gaat het in de presentatie niet om jou, maar om je publiek. Daar moet iets gebeuren. Je wilt dat ze in actie komen, iets van je kopen en iets van je aannemen.’

Tijdens de presentaties valt iedereen wel in een van de valkuilen. Stokhof staat uitgebreid bij elk punt stil.

Te weinig voorbereiding, zenuwen die blijken uit de stem of lichaamshouding, te weinig rekening houden met de beginsituatie van de toehoorders, de regie van de presentatie verliezen en te weinig structuur in het verhaal, zijn daarbij de meest voorkomende. Na iedere presentatie verwijst de docent op constructieve wijze naar deze valkuilen en geeft meteen handige extra tips om deze in de toekomst te voorkomen. Hij stimuleert ook de rest van de deelnemers om kritisch naar elkaar te luisteren en zowel de positieve als de negatieve punten te benoemen.

Emoties bedwingen

Het is essentieel om emoties te leren bedwingen als je succesvol wilt presenteren. Een droge mond, klamme handen, een misselijk gevoel, bonzend hart of knikkende benen; het zijn allemaal symptomen van plankenkoorts. ‘Maar: je kunt met angsten leren om-

Resultaat

Aan het eind van de sessie is de groep moe maar voldaan. Met enige onzekerheid horen de cursisten aan hoe de volgende les in elkaar steekt en een initiële plankenkoorts lijkt toe te slaan. Met een gerust­ stellend woord besluit Stokhof de sessie.

Coaching 5 2014

37

Kennis en kunde Het opstarten van een eigen bedrijf is niet voor iedereen weggelegd. Het brengt lange werkdagen en financiële onzekerheid met zich mee. Ondanks dat, lonkt het ondernemerbestaan voor velen onder ons. Waagt u de sprong? Zorg dan voor een gedegen ondernemingsplan en een heldere begroting, verzeker uzelf van voldoende start­kapitaal en zorg voor een punctuele administratie. Naast de praktische vaardigheden die het ondernemerschap van

u zal vragen, zijn er ook andere skills die voor u als leidinggevende in de toekomst onontbeerlijk zijn. In een rapport van the Institute for the Future (IFTF) werd een top tien gepresenteerd van de belangrijkste managementvaardigheden voor de toekomst. Sociale intelligentie, een grote mate van flexibiliteit en virtuele samenwerking zijn daar enkele voorbeelden van. Het rapport is te lezen via www.coaching-magazine.net.

40%

40% van het totale marketingbudget in de Verenigde Staten zal in 2019 worden besteed aan digitale marketing. [bron: ‘Enterprise Priorities in Digital Marketing’, Teradata]

2017

Vanaf 2017 zal Curaçao samen met 51 andere landen belastinggegevens uitwisselen om belastingontduiking tegen te gaan. De verklaring werd ook door Aruba en enkele andere eilanden in de regio ondertekend.

+3,3%

Voor 2014 is een wereldwijde economische groei voorspeld van 3,3 procent, voor 2015 is de verwachting 3,8 procent. [bron: International Monetary Fund]

+9%

De kerstdagen worden er dit jaar in de VS niet soberder op. Er wordt een stijging van 9 procent verwacht in de bestedingen aan kerstcadeaus.

> Uitzenden > Werving & selectie Flexo is gespecialiseerd in het uitzenden van personeel in bijna alle sectoren. Gericht op een langdurige samenwerking tussen medewerkers en bedrijf, bemiddelen wij snel en efficiënt bij het opvullen van tijdelijke en vaste 737 2077 vacatures.

737 2076

info@flexomanpowerservices.com Kaya R.J. Beaujon 11, Curaçao

www.flexomanpowerservices.com

[bron: Deloitte]

70 miljoen Pinterest is een van de snelst groeiende sociale media wereldwijd met meer dan 70 miljoen gebruikers. 80% van alle gebruikers op het platform is vrouwelijk.

Flexo, dat werkt!

Coaching 5 2014

39

ADVERTOR IA L

C. Curiel

Mercer Global Pension Index: the Good, the Bad and the Ugly Sinds 2009 houdt het in Melbourne gevestigde consultancybedrijf Mercer een pensioen­index bij.

Hoewel slechts 18 landen, van de in totaal meer dan 180 erkende landen, onderworpen worden aan de analyses bestrijkt de index wel meer dan de helft van de wereld­bevolking en geeft daar­ mee een redelijke indicatie. Dat komt omdat landen als China en India maar ook de USA, Frankrijk en Duitsland in de index opgenomen zijn en tezamen meer dan 40% van de wereldbevolking vormen.

Welke landen komen als beste uit de analyses en welke landen het slechtste?

De index is gebaseerd op meer dan veertig indicatoren die gegroepeerd zijn in drie verschillende criteria: adequaatheid, houdbaarheid en integriteit. Bij het zwaarst wegende criterium adequaatheid kijkt men voornamelijk naar de hoogte van de pensioenuitkering. Dat is niet helemaal correct want als een bedrijfspensioenfonds onvoldoende gevoed wordt met pensioendekkingen (de premie) dan is de hoogte van de pensioenuitkeringen (de verplichtingen) op de lange termijn onhoudbaar. Deze toekomstige verplichtingen komen bij het houdbaarheidscriterium aan de orde dat als op een na zwaarst weegt van de drie criteria.

Het laatste, en minst zware criterium, is de integriteit waarbij gekeken wordt naar de hoogte van het vertrouwen in het pensioenstelsel. In dit laatste criterium scoorde Nederland in 2012 het hoogst maar moest een jaar later Denemarken en Australië voor zich dulden en stond dus op ‘slechts’ een derde plaats. Dat geeft te kennen dat het vertrouwen in Nederland in het eigen pensioenstelsel binnen een jaar tijd fors gedaald is.

The Good: Denemarken

In 2013 werd Denemarken voor de eerste keer onderworpen aan de analyse en stond gelijk met stip op de eerste plaats met zelfs de hoogste A-rating. Een rating die nog nooit door een enkel ander land gehaald was. Mercer omschrijft het sy­steem van Denemarken als stressbestendig met goede uitkeringen versus de ingelegde premie, houdbaar op de lange termijn en met een hoge mate van integriteit.

In Denemarken is er een verplichte bijdrage van 12% van de loonsom. Die premie hoeft niet bij een verplicht bedrijfspensioenfonds ondergebracht te worden; de werkgever mag zelf de pensioenaanbieder uitkiezen. Deze premie wordt dan volgens

40

Coaching 5 2014

het principe van ‘life cycle’ belegd: de jongeren, die nog een lange horizon hebben tot hun pensioen, mogen meer risico lopen en kunnen meer in aandelen beleggen. De ouderen, met een korte horizon, beleggen meer in veiligere staatsobligaties. Deze flexibiliteit valt gelijk op als we het systeem van Denemarken vergelijken met het systeem van Nederland maar ook met dat van Curaçao. In Denemarken heeft men zich ontdaan van het strakke stramien dat men vaak bij collectieve pensioenregelingen ziet. Blijkbaar komt dat de pensioenregeling in zijn totaliteit ten goede.

The Bad: Chili

Op Curaçao wordt vaak door aanhangers van een pensioenplicht, zoals men dat op Aruba kent, opportunistisch verwezen naar Chili. Ik heb daarover in het verleden genoeg opmerkingen gemaakt. Over het pensioensysteem in Chili maakt Mercer de opmerking dat het een aantal aanmerkelijke risico’s en/of tekortkomingen kent dat op korte termijn aandacht en verbetering behoeft. Zonder deze ingrepen is het Chileens pensioensysteem, volgens Mercer, op lange termijn niet houdbaar. Daarnaast verdient tevens de efficiency van het systeem verbetering. En wat dat laatste betreft, efficiency, hebben wij op Curaçao ook nog een heel lange weg te gaan.

The Ugly: China

Wie dacht dat communisme goede bedoelingen heeft voor arbeiders heeft het mis.

Althans op pensioengebied. Door gebrek aan transparantie weten de Chinezen niet

waar ze aan toe zijn, hebben geen benul wat voor regeling ze eigenlijk hebben en zijn de fiscale aftrekvoordelen zeer karig.

Het systeem is langzaam, bureaucratisch en corrupt.

Maar er is ook een voordeel. Mannen gaan vanaf 60 jaar met pensioen terwijl vrouwen dat al vanaf 50 jaar kunnen. Overigens is er wel een ontwikkeling gaande om deze leeftijden te verhogen.

Curaçao

Natuurlijk is Curaçao niet opgenomen in het rapport. Maar wie de lokale problematiek kent en de op- en aanmerkingen in het rapport leest, ziet dat de problematiek veelal hetzelfde is. Landen onderscheiden zich door het wel of niet aanpakken van die problematiek en in welke mate dit gebeurt.

De AOV-leeftijd is onlangs verhoogd maar veel pensioenregelingen, inclusief het grootste fonds APC (voorheen APNA), houden nog krampachtig vast aan de 60-jarige leeftijd, onder aanvoering van vastgeroeste vakbondsleiders. Daarnaast is de uiterste pensioenleeftijd zoals vastgelegd in de Ministeriële Beschikking ook nog niet verhoogd. In Australië is die leeftijd echter inmiddels 70 jaar.

Van enige overige flexibiliteit valt er ook weinig te bespeuren in de meeste collectieve regelingen of bij de pensioenfondsen. Het is allemaal eenheidsworst. Hoog tijd dus dat Curaçao uit haar winterslaap ontwaakt en eens creatief omgaat met het product pensioen.

Saliña 204, Curaçao T 461 4922 F 461 4085 465 0327

pensioen@segurosbrouwer.com

IS ER EEN TOEKOMST VOOR DE ORGANISATIE VAN DE TOEKOMST? De manier waarop wij denken over de toekomst heeft een verleden. Sommigen geloven dat tijd een circulair begrip is, voor anderen ligt het accent in het hiernamaals. Bij de meesten onder ons gaat het om het stellen van daden in het heden, gebaseerd op kennis uit het verleden. Deze benade­ ring kan aanleiding geven tot verrassende inzichten, doordat je zaken opeens anders gaat zien. Bijvoorbeeld inzichten die het vermogen hebben om een nieuwe manier van bedrijfs­ voering te introduceren en daarmee de toekomst te gaan herschrijven.

TEKST Guy Cozijns

Terug naar het heden. We leven in een tijd van revolutionaire veranderingen, met chaos en turbulentie als gerechten op de menukaart. In zijn boek ‘The Future’ schetst Al Gore een aantal kritische drijfveren van global change. Zo verwijst hij naar de opkomst van ‘Earth Inc.’, een geïntegreerde en holistische entiteit die de relatie ten aanzien van kapitaal, arbeid, consumentenmarkten en nationale overheden hertekent.

Een andere drijfveer betreft het ontstaan van ‘the Global Mind’, die gedachten en gevoelens van miljarden mensen in kaart brengt en intelligente machines, robots, alomtegenwoordige sensoren en databases met elkaar in verbinding stelt. Daarnaast verwijst Gore ook nog naar de onhoudbare consumptiedrift en vervuiling en de daarmee gepaard gaande uitputting van strategische bronnen. De wereld draait door, met een snelheid die we nog nooit eerder hebben opgetekend.

Zijn deze facetten tekenend voor onze toekomst? Zo ja, wat betekent dit voor de organisatie van de toekomst?

Hoe ziet een bedrijf er over dertig jaar uit? Hoe kan het zich onderscheiden in een wereld die bol staat van veranderlijkheid?

Verschuivingen

Technologische doorbraken laten een andere manier van werken toe. Terwijl in de organisatie van gisteren de 9 to 5 job een vast gegeven was, verschuift dit accent in de toekomst naar ‘wanneer je maar wilt’. De vaste werkplek zal plaats maken voor ‘waar je maar wilt’ en de voorkeur voor een ‘job met zekerheid’ verschuift naar een ‘baan met meerwaarde’. Daar waar in het verleden de macht zat verscholen in het oppotten van kennis, zal diezelfde kennis in de toekomst worden gedeeld. Tot slot krijgt het begrip invloed een andere dimensie: de hiërarchische structuur wordt in de toekomst losgelaten. Han Hendricks van Nyenrode Business Universiteit vat het samen als volgt: ‘In de toekomst gaat het nou juist om vertrouwen en niet om controle (... ). Het draait echter niet meer om Coaching 5 2014

41

> IS ER EEN TOEKOMST VOOR DE ORGANISATIE VAN DE TOEKOMST? Herschrijven van de toekomst

kennis, maar om de toepassing ervan.’

De nieuwe werknemer

Dit doet de vraag rijzen wat er effectief nodig is om te aarden in een omgeving die door onze Engelstalige vrienden wordt omschreven als de VUCA world (Volatility, Uncertainty, Complexity and Ambiguity, oftewel vluchtigheid, onzekerheid, complexiteit en potentiële misverstanden). In de organisatie van de toekomst zijn de werknemers één met de langetermijnrichting die het bedrijf heeft uitgetekend, maar bepalen ze zelf hoe ze daar willen geraken. De gepresteerde resultaten staan centraal. Dit betekent dat er geen limiet is op bijvoorbeeld het aantal vakantiedagen, het bestellen van boeken of het uit eten gaan met interessante mensen op kosten van het bedrijf. De nieuwe werknemer binnen zo’n cultuur is bescheiden, krijgt dingen gedaan en neigt naar actie. Hij is flexibel, ziet in levenslang leren een logische uitkomst en speelt in op veranderingen.

Hij is opvallend (en wellicht niet onbesproken), is open en eerlijk naar anderen en zichzelf.

Een nieuw bedrijfsmodel

Naast een nieuwe bedrijfscultuur en de nieuwe werknemer zijn er nog twee pijlers binnen het bedrijf van de toekomst.

Streven naar duurzaamheid versterkt de

42

Coaching 5 2014

roep naar een nieuw bedrijfsmodel, waarbij de aandeelhouder niet dé maar één van de stakeholders is. Kortom, de meerwaarde op lange termijn is belangrijker dan de kortetermijnwinst. Tot slot het leiderschap. Ook dat mag zich verheugen op een nieuw jasje. Werknemers willen niet gewoon ‘een manager’. Zij willen inspirerende leiders, die authentiek zijn, die luisteren. Leiders die gedreven worden door de behoefte om te kunnen bijdragen aan de maatschappij. Dit staat in schril contrast tot het leiderschap oude stijl, waarbij de prikkel vooral bestond uit de vraag wat de maatschappij voor hen in petto had.

Er zijn meerdere voorbeelden van bedrijven die hun eigen toekomst hebben herschreven. Een schoolvoorbeeld is Semco, een Braziliaans bedrijf in handen van Ricardo Semler. Hij brak, na crisissen en gezondheidsproblemen, definitief met de hiërarchische bedrijfscultuur van zijn vader. Hij ontsloeg tweederde van het management, paste zijn revolutionaire ideeën over democratische bedrijfsvoering toe en transformeerde het bedrijf tot een succesvol zakenimperium. Er wordt gewerkt met clusters van honderdvijftig mensen. Dit getal werd niet lukraak gekozen. Het is de grootte van een zelfstandig opererende unit waarbinnen iedereen nog weet wie welke verantwoordelijkheden heeft. De werknemers kiezen hun eigen baas. Ze bepalen ook hun eigen salaris. Ze belissen mee over de productie, beslissen zelf hoe ze zich kleden en hebben volledige inzage in de financiële cijfers van het bedrijf. Een vaste werkplek is er niet. Het gaat om open werkruimtes die een bepaalde huisstijl vertegenwoordigen.

Het klinkt waanzinnig, zelfs utopisch, maar zijn omzetcijfers geven hem gelijk: die stegen van vier miljoen USD in 1982 tot tweehonderdtwaalf miljoen USD in 2003.

Tijdens diezelfde periode nam het werknemersbestand toe van negentig tot drie­

Kleinschaligheid

Als we Hendriks van Nyenrode Business Universiteit mogen geloven, is het aan het eind van deze eeuw afgelopen met de multinationals, tenzij die net op tijd hun koers hebben verlegd. Het zal in de toekomst gaan om kleinere bedrijven die vooral de samenwerking opzoeken om flexibel te kunnen inspelen op de vraag vanuit de markt. Ik koester wel sympathie voor die gedachte, omdat ‘klein’ niet langer een handicap hoeft te zijn. Voor de eilanden, en Curaçao in het bijzonder, is dit mooi meegenomen. Naast klein gaat het niet louter om de service-industrie en zaken in de cloud, maar ook om tastbare zaken. Dit wordt onder meer bevestigd door de media­magnaat Tyler Brûlé. Er zal bijvoorbeeld altijd nood zijn aan een koffiehuis.

Wilt u als kleine ondernemer een succesvol koffiehuis opzetten, kijk dan vooral over de grenzen heen. Ga naar Miami, Buenos Aires of Panama en kijk hoe ze het daar doen. Het kan u nieuwe inzichten brengen die uw toekomst herschrijven.

Het toepassen van de Semler-methode is geen one minute recipe. Het vergt visie, moed en volharding. Het gaat bovenal om loslaten. Het zou interessant zijn om na te gaan bij welke bedrijven op het eiland dergelijke concepten reeds spelen. Zijn er bedrijven die bereid zijn hierover na te denken? Een aantal jonge talenten heeft het ondertussen al goed begrepen. Een citaat uit de bundeling van toekomstvisies ‘The Future We Create’ luidt als volgt: ‘Jongeren hebben geen grote bedrijven meer nodig om een idee uit te werken of te realiseren, dit doen ze onder elkaar. Klein is het nieuwe groot. Het is tegenwoordig niet meer de bedoeling om ideeën voor jezelf te houden’.

GASTCOLUMN

Runy Calmera

INSPIRERENDE GOEDE VOOR­ NEMENS VOOR 2015?

UITVOEREN!

COLUMN

duizend. Er is nauwelijks personeelsverloop en de omzet blijft jaarlijks toenemen met ruim twintig procent. Binnen het raamwerk van vrijheid en eigen verantwoordelijkheid, de kernwaarden van het nieuwe Semco, geeft Semler aan: ‘Rather than force our people to expand a business beyond its natural limits, we encourage them to start new businesses’.

De vraag of er een toekomst is voor de organisatie van de toekomst hangt nauw samen met de mentale strijd tussen het leiderschap oude stijl en het leiderschap nieuwe stijl. Wordt plat, flexibel, duurzaam en sociaal de nieuwe toverformule? Of verandert er niets aan het bestaansrecht van grote organisaties, waarbij hiërarchie en controle overeind blijven? Een nieuwe mindshift lijkt noodzakelijk. De vraag rijst wanneer die zal plaats­vinden.

et leven heeft geen zin, ik wel! Als ik een voornemen kies voor het nieuwe jaar, zorg ik dat ik er zelf energie van krijg, dat het me inspireert. Om van een goed voornemen een succes te maken moet u er zin in hebben en gewoon direct beginnen. Een doel zonder plan is een wens.

Het is een kick als u tenminste één voornemen al vóór het nieuwe jaar hebt uitgevoerd. Inspirerende voornemens dus, maar hoe krijg ik ze uitgevoerd?

Ik houd persoonlijk van ‘De Creatiespiraal’ van Marinus Knoope, een theorie over het realiseren van wensen en verlangens. Op basis van die theorie geef ik u graag een paar tips voor het nieuwe jaar.

Heeft u uw wensen geformuleerd? Heeft u scherp het resultaat in beeld?

Kunt u dit helder zien, ruiken, proeven en horen? Wat voelt u als u dit voornemen gerealiseerd hebt? Hou dit gevoel goed vast!

De enige die tussen de realisatie van dit voornemen en deze wens staat bent u zelf. Bent u bereid de volledige verantwoordelijkheid te nemen voor het realiseren van uw wens, wat er ook gebeurt? Pak uw agenda en maak - net zoals ik - een afspraak met uzelf: elke vrijdag om 12.00 uur alle acties, die u in uw hoofd heeft voor de realisatie van uw wens, opschrijven én ordenen.

Dan heeft u alles helder voor de volgende week.

Er zullen op uw weg naar het realiseren van uw wens vele onverwachte gebeurtenissen zijn die u van uw weg naar uw doel proberen af te halen. Grijp dan terug naar dat oorspronkelijke gevoel dat het goede voornemen u gaf en haal daar de energie uit om over elk obstakel heen te komen.

Kijk regelmatig, bijvoorbeeld wekelijks, hoe ver u van uw gestelde doelen bent. Omring u met mensen die u kunnen helpen uw doel te realiseren. Als u die nog niet kent: zoek ze op. Realiseer uw doel in ‘versies’. Ga niet meteen voor het eindresultaat, maar realiseer eerst de eerste versie van uw wens en verbeter deze versie totdat u het gewenste eindresultaat hebt bereikt.

Beloon uzelf telkens wanneer u een resultaat hebt bereikt.

Mijn eerste goede voornemen voor het nieuwe jaar is om inspirerende columns te gaan schrijven. Ziezo. Dat is één.

Runy Calmera is mede-oprichter van en trainer bij Curaçao School of Management. Op de website www.curacaoschoolofmanagement.org kunt u meer lezen over het realiseren van uw doelen in het nieuwe jaar.

De wereld staat bol van prognoses die niet kloppen. Niettemin waag ik mij aan de volgende voorspelling: er is een toekomst voor de organisatie van de toekomst. Maar ik durf me er nog niet over uit te laten of dit over twintig, dertig of zeventig jaar het geval zal zijn.

Coaching 5 2014

43

[boek] Zero to one Notes on startups, or how to build the future Peter Thiel, Blake Masters Peter Thiel is oprichter van het digitale betalingssysteem PayPal en investeerde in veel startups in de IT-branche. De bestseller Zero to one kreeg lovende kritieken van onder meer The Economist en Forbes. Volgens Thiel is vooruitgang mogelijk in iedere branche of markt. Het allerbelangrijkste is: leren om voor uzelf te denken en gebruik te maken van uw intellectuele creativiteit. Thiel geeft geen kant-en-klare adviezen of oplossingen cadeau, maar spoort de lezer aan om anders te denken.

Hardcover $ 15.84

[Blog] penelopetrunk.com Carrière-coach Penelope Trunk is niet onbesproken. Ze krijgt van internationale media lovende recensies en wordt als zeer succesvol gezien, maar kwam ook in opspraak door zeer persoonlijke, indringende tweets. Hoe dan ook, haar blog geeft toegang tot toegankelijke, positieve en opmerkelijke artikelen op het gebied van management, carrièrekeuzes en ondernemerschap. Trunk geeft thuis les aan haar kinderen en combineert dit met het ondernemer­ schap als eigenaar van onder meer de website Quistic, waar online trainingen gevolgd kunnen worden.

[app] PhotoMarkr In deze tijd waarin foto’s online gedeeld worden en binnen no time een reis over de wereld maken, is het zinvol om – zeker als designer of fotograaf – het door u gemaakte beeld te voorzien van een watermerk en zo aan te geven bij wie het copyright ligt. Een app die u daarvoor kunt gebruiken is PhotoMarkr. U kunt een tekst gebruiken of een watermerk importeren dat u reeds gemaakt heeft. iOS gratis

BUSINESS_adv_coaching_19x6.5.indd 1

44

Coaching 5 2014

9/10/14 4:35 PM

[website] www.boomeranggmail.com Boomerang maakt Gmail slimmer, aldus de makers van deze toepassing. De functies zijn inderdaad erg handig. Zo kunt u e-mails vooraf opstellen en op een later moment laten versturen. Nog meer efficiĂŤntie is binnen handbereik door de optie om te laten monitoren of u wel een antwoord op uw verzonden e-mail krijgt. Heeft u bijvoorbeeld akkoord nodig op een bespreekverslag, dan geeft Boomerang een melding wanneer u een week later nog niet van alle aanwezigen reactie hebt ontvangen. Een derde mogelijkheid is e-mails opnieuw laten binnenkomen in uw inbox. Heeft u een bericht gelezen en weet u dat u het op een andere dag weer nodig heeft?

Boomerang zorgt ervoor dat het het bericht op die dag terugkomt in uw inbox, marked unread.

Basisversie gratis Betaalde versies vanaf $ 4.99 per maand Firefox, Chrome

[boek]

[website] www.thenextwomen.com The NextWomen is een stijlvol vormgegeven website die als platform fungeert voor zakenvrouwen en biedt haar lezers inspiratie, advies en contacten. U vindt op deze Britse website veel interviews met vrouwelijke ondernemers, artikelen en advies, zoals bijvoorbeeld Forget The Glass Ceiling: 3 Ways To Build Your Technology Company Without One. Betaald lidmaatschap geeft recht op toegang tot een community, masterclasses, training en investeringsmogelijkheden.

Ook als app verkrijgbaar

A deadly wandering Matt Richtel Pulitzer Prize-winnaar Matt Richtel schreef dit boek over het schadelijke effect van technologie op de hersenen, het lichaam en de Amerikaanse cultuur. Uitgangspunt van zijn betoog is een dodelijk verkeersongeluk in 2006, dat veroorzaakt werd door een tiener die achter het stuur aan het texten was.

Door het toenemende gebruik van digitale toepassingen wordt het steeds moeilijk om ergens volledig op te focussen. Een serieuze bedreiging op allerlei fronten in de samenleving. De schrijver hoopt met dit boek onze gewoontes op digitaal gebied te veranderen. Het boek verscheen eind september van dit jaar en kreeg veelbelovende kritieken.

Hardcover $ 18.33

Coaching 5 2014

45

DE WERKPLEK VAN...

BARBARA POTHOF-VAN WIJK manager van Stichting CliniClowns

Midden in het kleurrijke Pietermaai springt een blauw pand direct in het oog. Het staat precies op de hoek tegen de wijk Nieuw Nederland aan en straalt behalve vrolijkheid, ook authenticiteit uit die perfect past in het straatbeeld. In dit pand werkt Barbara Pothof-van Wijk, manager van Stichting CliniClowns. De entree van het pand past goed bij het geheel: witte hekjes tussen de blauwe pilaren omringen de tropische, groene tuin gevuld met palmbomen.

TEKST Elisa Koek BEELD RenĂŠ Bergsma

46

Coaching 5 2014

Statige, grote deuren leiden bezoekers het pand binnen naar een ruime, moderne hal waar de receptioniste iedereen vrolijk begroet. Een groot schilderij van CliniClowns zorgt ervoor dat het kleurige tropische gevoel ook binnen terugkomt. CliniClowns valt onder AIC, dat verantwoordelijk is voor het management van Stichting CliniClowns op Curaçao. AIC is niet het enige bedrijf dat de kans kreeg zich te vestigen op deze mooie, centrale plek. Ook vastgoedbedrijf Heren2 en Exprinter International Bank doen zaken op Pietermaai 123.

Niemand doneert aan een doel dat hij of zij niet kent, maar Curaçao kent de CliniClowns nu door onze marketingcampagnes en wervingen. Zo hebben we meer dan duizend vaste donoren gekregen die maandelijks een paar gulden doneren. Deze zogenaamde standing orders zorgen ervoor dat CliniClowns een betrouwbaar inkomen heeft, maar wij verwelkomen graag meer donateurs om zo te blijven werken aan een stabiele toekomst voor Clini­Clowns Curaçao.’

Communicatie tussen bedrijven

De werkplek van Pothof-van Wijk bestaat niet alleen uit haar kantoor in Pietermaai. Ze neemt regelmatig een kijkje op locaties waar de CliniClowns aan het werk zijn zoals het ziekenhuis of een opvang voor ouderen. ‘Eens per maand overleggen we met de clowns en ander personeel hier op kantoor. We bespreken hoe het gaat bij de verschillende instellingen en waar zij eventueel tegenaan lopen. De clowns werken verder helemaal zelfstandig en komen hier niet zo vaak. Zij bezoeken dagelijks instellingen en ik ga regelmatig daarnaartoe om te kijken of alles goed gaat. Het is altijd mooi om de clowns in actie te zien.’

Het bureau van Pothof-van Wijk maakt deel uit van een unit van zes bureaus. Twee kleurrijke schilderijen zorgen voor een vrolijke sfeer. Naast Pothof-van Wijk werkt een AIC-collega, aan de andere bureaus zitten collega’s van de andere bedrijven. ‘Het is fijn om in één ruimte te werken met verschillende bedrijven’, vertelt Pothof-van Wijk. ‘We hebben allemaal onze eigen expertise en kunnen elkaar goed aanvullen. Er vindt onderling dan ook veel communicatie plaats. Soms komt een collega uit de bankwereld met een idee waar ik nooit op zou zijn gekomen, doordat hij een andere benadering heeft in zakendoen. Zo versterken we elkaar allemaal.’

CliniClowns groeit

Pothof-van Wijk begon in 2010 als manager bij CliniClowns, maar de wereld van goede doelen was niet nieuw voor haar. Ze deed vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika en werkte in Nederland voor Dance4Life, een stichting die door middel van evenementen werkt aan een wereld zonder aids. ‘Een sociale inslag heb ik altijd gehad en op Curaçao wilde ik daar ook direct iets mee doen. CliniClowns werd in 2008 opgericht op Curaçao en sindsdien heb ik mezelf herhaaldelijk onder de aandacht gebracht om voor CliniClowns aan de slag te mogen gaan.’

Toen Pothof-van Wijk twee jaar later startte als manager had CliniClowns wel sponsors, maar een betrouwbaar, vast inkomen was er niet. ‘We hebben daar de laatste jaren hard aan gewerkt door middel van fondsenwerving en crowdfunding en dit heeft vruchten afgeworpen.

De werkplek van de clowns

Richten op marketing

Zelf denkt Pothof-van Wijk niet aan een carrière als CliniClown, het is volgens haar een vak apart. ‘Niet iedereen kan CliniClown worden, het moet je echt liggen. Veel van onze clowns hebben een achtergrond in de pedagogiek of het theater, maar er zit bijvoorbeeld ook een rechtenstudent bij. Degenen die we aannemen, krijgen een interne training voordat ze aan het werk gaan. De clowns moeten zich goed kunnen inleven en op die manier een aanleiding kunnen vinden om iemand aan het lachen te maken. Dit lukt hen eigenlijk altijd.’ Terwijl de clowns een lach toveren op vele gezichten, houdt Pothof-van Wijk zich in Pietermaai bezig met haar eigen expertise: het marketen van CliniClowns. ‘Ik denk dat CliniClowns nog veel meer potentieel heeft. Ik werk aan het verder uitbouwen van onze stichting om nog meer mensen afleiding en plezier te geven.’

Coaching 5 2014

47

ARBEIDSDISCRIMINATIE IS

TABOE

Ben je boven de veertig, vrouw, licht of heb je als bursaal gestudeerd in Nederland, dan heb je het niet makkelijk op de arbeidsmarkt. Een rondje langs werkgevers, werknemers en arbeidsintercedenten op het eiland schetst een onthutsend beeld van soms botte discriminatie op de werkvloer. Als je al werk hebt gekregen, want die barrière lijkt het grootst.

TEKST Dick Drayer

Kadir Martina is vier maanden geleden aangekomen uit Nederland en zit boordevol energie. Hij is negen jaar geleden als bursaal vertrokken en is drie jaar geleden afgestudeerd. ‘Eindelijk een baan op Curaçao’, zegt Martina. ‘Je moet wat inleveren wat betreft salaris en andere arbeidsvoorwaarden, dus die stap is niet meteen gezet. Maar ik was het weer in Nederland zo ontzettend zat’, zegt Martina. Eenmaal terug, blijkt niet alles even zonnig op het eiland. ‘Ik werd op het ministerie met argusogen bekeken, toen ik binnenkwam. Mijn baas wilde mij dolgraag in dienst nemen, maar mijn collega’s niet.

“Makamba pretu” werd er recht in mijn gezicht gezegd.

Mij werd al snel verteld, dat ik geen praatjes moest hebben en niet moest denken alles meteen te veranderen, omdat ik in Nederland had gestudeerd.’

Bedreiging

Anwarsia Fortuyn is arbeidsintercedente. Net als Martina wil zij niet onder haar eigen naam in het artikel verschijnen. ‘Arbeidsdiscriminatie is een groot taboe op Curaçao.

Als je er openlijk over spreekt, kan dat vervelende gevolgen voor je hebben. Mijn klanten zouden het zeker niet waarderen, als ik daar een boekje over open doe; nog even los van het feit dat het niet netjes is om over je klanten te praten in de eerste plaats.’ Fortuyn herkent het verhaal van Martina maar al te goed. ‘Mijn ervaring is dat werkgevers qua profiel in de rij staan voor afgestudeerde bursalen. Ze spreken Papiaments en kennen de cultuur. En ze hebben, als allerbelangrijkste assets: internationale ervaring en een goede opleiding! Maar op de werkvloer kan zo’n hoogopgeleide Yu di Korsou een bedreiging zijn. Hij is slimmer en heeft op de koop toe ook nog wat gedrag van de Nederlanders overgenomen: assertief, direct en alles moet meteen. Werkgevers weten dat en zijn dan toch voorzichtig om die mensen aan te nemen.’

48

Coaching 5 2014

Cijfers

Het College voor de Rechten van de Mens in Nederland concludeerde onlangs in zijn jaarverslag dat discriminatiezaken vaak gaan over werk en dan vooral over werving en selectie. De top drie met belangrijkste gronden waarop mensen in Nederland worden uitgesloten en waar een oordeel over is uitgesproken, zijn geslacht (22%), handicap of chronische ziekte (17%) en leeftijd (17%). Ook afkomst speelt vaak een rol.

‘Op Curaçao zijn geen cijfers voorhanden, maar er is geen reden om aan te nemen dat het hier beter is’, zegt Renske Pin, die geen bezwaar heeft om met naam en toenaam te worden genoemd. Zij deed onderzoek naar remigratieproblematiek in opdracht van het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn en heeft een eigen onderzoeksbureau, RE-Quest. ‘Het is toch opvallend dat onze samenleving studeren in het buitenland enorm aanmoedigt, maar de deuren gesloten houdt als de bursaal terug wil keren.’ Het onderzoek van Pin was eigenlijk breder, maar haar team stuitte op enorm veel zaken die gaan over arbeidsdiscriminatie. ‘Er is vervolgonderzoek nodig, voornamelijk onder werkgevers.’

Afkomst

Arbeidsdiscriminatie op basis van afkomst komt volgens intercedente Fortuyn het meeste voor. ‘Bijna standaard willen werkgevers een Curaçaoënaar als nieuwe medewerker. Vooral bij de overheid en bij overheidsbedrijven, iets minder in het bedrijfsleven. Een van de meest schrijnende voorbeelden die ik ken is een dame, Yu di Korsou, die “Makamba wit” is. Je zou zweren dat ze Makamba is.

Ze werkte in Nederland, maar wilde graag weer terug naar het eiland. Hoog gekwalificeerd, goed profiel, want ze spreekt – uiteraard – vloeiend Papiaments. Toen ze op sollicitatiegesprek kwam, werd ze een uur lang doorge-

zaagd over haar taal, in welke wijk ze ging wonen, of ze wel echte Curaçaoënaars als vrienden had. Toen ze vroeg of die vragen relevant waren, werd er gezegd dat ze in haar werk met veel Curaçaoënaars om zou moeten gaan en dat men wel wilde weten of ze dat kon.’ Fortuyn zegt dat in dit geval het overheidsbedrijf wilde weten of ze wel Curaçaos genoeg was om daar te kunnen werken.

vers liever nieuwe jonge krachten die nog te vormen zijn.’ Er speelt ook nog wat anders mee, volgens Fortuyn. ‘Je ziet dat vooral in de verzekeringssector; daar vind je prima werkgevers, met goede arbeidsvoorwaarden voor hun werknemers.

Nadeel is dat die mensen nooit meer weggaan en moeilijk in beweging te krijgen zijn. Ben je 45 jaar of ouder, dan kom je daar niet meer tussen.’

Leeftijd

Papiaments

Leeftijdsdiscriminatie komt ook veel voor op Curaçao. ‘Trouwens, ook in Nederland en elders in de wereld. Je ziet het zelfs openlijk in advertenties vermeld staan’, zegt Fortuyn. ‘Bedrijven geven bij mij aan, dat oudere mensen vaak te duur zijn, of als te weinig flexibel worden ervaren. Jonge mensen zijn goedkoper en vooral kneedbaar.’ Volgens Fortuyn heeft leeftijdsdiscriminatie vooral te maken met de arbeidswetgeving. ‘Je ziet in Amerika en Engeland veel meer mobiliteit onder oudere mensen.

Dat komt omdat mensen sneller ontslagen kunnen worden. Ook al heb je een dienstverband van tien jaar, de volgende ochtend kun je op straat staan. Op Curaçao zit je aan mensen vast en dan hebben werkge-

Maar even zo vaak worden discriminerende eisen op een andere manier verpakt. ‘Wat ik vaak hoor is dat men een Papiaments­ sprekend persoon wil hebben, omdat er in het bedrijf in het Papiaments vergaderd wordt’, zegt Fortuyn. ‘Als je dan doorvraagt, blijkt dat ze gewoon geen Nederlander willen hebben, want die wil alles meteen veranderen.’

De beste kandidaat

Fortuyn wijst zijn klanten niet af als zij met discriminerende eisen komen. ‘Je probeert een klant zo goed mogelijk te bedienen.

Maar ik ga de discussie met mijn klanten wel aan. Onderscheid maken levert namelijk zelden de beste kandidaat op en dat is

toch wel waar bedrijven in eerste instantie naar zoeken. Als ik ervan overtuigd ben dat mijn kandidaat de beste is, schuif ik die gewoon naar voren. Een honderd procent match is vooral in de hoger opgeleide sector toch niet altijd te krijgen’, zegt Fortuyn.

Houding

Renske Pin denkt dat attitude een belangrijke factor is als het om arbeidsdiscriminatie gaat. Fortuyn denkt dat ook: ‘Neder­ landers wordt geleerd dat je tijdens de werving duidelijk maakt dat jij de beste kandidaat bent. Je benadrukt wat je kunt en dat klinkt door in je houding. Hier op Curaçao wordt verwacht dat je een afhankelijke houding aanneemt en bescheiden bent.’

Kadir Martina heeft ondertussen ontslag genomen en zweert dat hij nooit meer bij de overheid gaat werken. Hij heeft nu een baan bij een grote verzekeraar. ‘Ook daar is niet alles koek en ei, maar men erkent daar wel je kwaliteiten en vaardigheden. En wellicht heb ik me een beetje aangepast en geleerd niet meteen het onderste uit de kan te halen. Ik stel me inderdaad iets bescheidener op.’

Coaching 5 2014

49

Boy Cleofa en Angelo Leáñez

Angelo Leáñez is 42 jaar oud en werkt al de helft van zijn leven bij het bekende familiebedrijf. Samen met zijn zus Yasmine vormt hij de directie van Leáñez. Zij zijn de derde generatie binnen de familiezaak die binnen- en buitenlandse bekendheid geniet vanwege ondermeer het bekende Ponche Caribe en de Tip Top siropen. Het bedrijf produceert, impor­ teert en exporteert vooral alcoholische dranken.

TEKST Corinne Leysner BEELD Ton Verkuijlen

50

Coaching 5 2014

FAMILIEZAKEN

Tip Top Leáñez Grootvader Angel Jezus Leáñez kwam in 1928 vanuit Coro, Venezuela naar Curaçao voor een oogoperatie. Tijdens zijn verblijf liet hij niet alleen zijn oog vallen op een bevallige Cura­ çaose, maar zag hij ook kansen in het ondernemerschap. Hij probeerde het met insecticide en met kippenvoer.

Daarnaast experimenteerde hij met de verkoop van rum. De twee eerste producten liepen na aanvankelijke successen uiteindelijk op niets uit, maar met de rum maakte Angel de nu alom bekende Ponche Caribe.

‘Mijn opa heeft het fundament gelegd voor dit bedrijf en mijn vader heeft het beton gegoten‘, zegt Angelo Leáñez over de familiezaak. De nu goed lopende onderneming heeft het in het verleden zwaar te verduren gehad. ‘Er waren tijden dat de familie echt arm was’, vertelt Angelo. ‘Mijn grootvader had geld nodig om zijn ideeën uit te kunnen dragen. En mijn vader had geld nodig om die ideeën uit te kunnen voeren. Ik heb mijn vader keihard zien werken. Volgens mij kent elke fase van het bedrijf uitdagingen en die van hen was om geld binnen te halen.’

Volgens Angelo, de eerste binnen de familie met een universitaire opleiding, heeft hij heel veel geleerd van zijn vader Richard (beter bekend als Dick). ‘Als jongen verkocht ik snoepgoed in Punda om wat centjes te verdienen. Eerst verkocht ik de bekende PK-kauwgom. Maar al snel had ik door dat voor die 33 cent die dat kostte, maar liefst vier mensen iets te kauwen hadden, omdat er vier stuks kauwgom in zo’n pakje zaten. Toen ging ik gauw over op lollypops, die een gulden per stuk kostten en waar maar door één persoon aan gelikt kon worden. Die instelling kreeg ik van thuis mee.’

Angelo heeft twaalf jaar lang als arbeider gewerkt in de onderneming. Hij begon helemaal onderaan de ladder, met het schoon­ vegen van de stoep. Later werd hij de apprentice van zijn vader. ‘Zo zag ik bijvoorbeeld in een hoekje stoffige flessen staan met een drank die niet werd afgenomen door de winkels. Ik ging mee naar

die winkels en zag ik dat ze daar niet werden verkocht, omdat ze niet gunstig werden opgesteld. Dat veranderde ik dan. Zo leerde ik alle aspecten van de onderneming kennen. Mijn academische achtergrond hielp me om mijn vader’s ervaring om te zetten tot andere toepassingen.’

Toch is Angelo een heel ander soort manager dan zijn vader en grootvader waren. ‘Mijn taak binnen dit bedrijf is om er een coöperatieve vereniging van te maken waarbij iedere werknemer eigen verantwoordelijkheid neemt. Ik wil niet voor alles verantwoordelijk zijn. In bepaalde opzichten ben ik niet typisch

‘Het bedrijf is van ons allemaal’

mannelijk; ik vind persoonlijke ontwikkeling en spiritualiteit heel belangrijk. De business is wel een uitdaging maar het gaat bij mij niet om het winnen, maar om het willen winnen. En niet om het krijgen, maar om het worden. De man die ik moet worden om het doel te bereiken, dat is voor mij de beloning.’

Of de drie kinderen van Angelo later in het bedrijf komen is voor hem geen uitgemaakte zaak. ‘Ze zullen daar echt zelf voor moeten kiezen en er hard voor moeten werken. Ze zullen niet gewoon het bedrijf binnen kunnen lopen of zomaar de baas worden. De vierde generatie die leiding gaat geven, kan net zo goed het kind van een van de huidige werknemers zijn, want het bedrijf is van ons allemaal. Mijn kinderen moeten hun eigen weg zoeken en vinden.

Ze moeten leren vallen en opstaan.

Hoe trots Angelo is op het bedrijf, blijkt tijdens een korte rondleiding door de productiehal en de opslagruimte. Met kennis van zaken geeft hij uitleg over de hygiënische processen. Ook laat hij bepaalde producten zien die door hemzelf zijn ontwikkeld en de miniatuurflesjes Ponche Caribe die vooral de toeristenmarkt moeten gaan veroveren. Hoe de verschillende alcoholische dranken smaken, weet hij overigens niet. ‘Ik kan je alles vertellen over de productie, het soort dop, de juiste fles, de distributie en de herkomst van ingrediënten. Maar ik drink zelf niet. Gewoon, omdat ik mijn vader dat ook nooit heb zien doen.’

Coaching 5 2014

51

ADV ERTOR IA L

SO A B C OR P O RA T E U NI V E RSI T Y

Vergroot teamprestaties voor betere resultaten met MBTI

Sommige teams willen hun goede resultaten verbeteren; andere teams hebben hulp nodig bij het aan de kaak stellen of voorkomen van slechte prestaties. Met welk team u ook werkt, onze oplossingen voor teamontwikkeling inspireren mensen om beter samen te werken zodat het succes van de organisatie wordt versterkt.

Teamontwikkeling leidt tot:

• Betere teamprestaties en resultaten • Effectiever gebruik van tijd en middelen • Gemotiveerde teams die bewust zijn van hun impact op bedrijfsresultaten • Efficiënte besluitvorming • Betere teamdynamiek en communicatie • Minder conflicten, betere moraal

Hoe ontwikkelt u een team?

Met MBTI bent u in staat om de teamprestaties snel te verbeteren. Het MyersBriggs® (MBTI-)instrument is een eenvoudig maar zeer veelzijdig instrument dat bijdraagt aan het snel verbeteren van prestaties van uw team. De MeyersBriggs Type Indicator (MBTI) is een waardevolle methode om personen te leren begrijpen aan de hand van acht persoonlijkheidsvoorkeuren, die iedereen op verschillende tijdstippen gebruikt. MBTI maakt het mogelijk om de behoeften, talenten, kwaliteiten en werkstijl van medewerkers snel te herkennen. Specifiek voor teams, toont het MBTI-instrument de meerwaarde van diversiteit in een team aan. Constructief gebruik maken van verschillen is het uitgangspunt van de teamtraining. Het MBTI-instrument levert betrouwbare persoonlijk-

52

Coaching 5 2014

Teams zijn de bouwstenen die uw organisatie bijeen­ houden. Succesvolle teams zorgen voor positieve resultaten en een verhoogde productiviteit, zonder hierbij tijd te verliezen en kansen te missen. Maar zelfs voor de beste teams is het goed om hun performance regelmatig onder de loep te nemen – vooral in tijden van verandering. heidsinzichten, helpt om tastbare verbeteringen van werkrelaties te krijgen en om productiviteit van individuen, teams en hele organisaties te verbeteren. U haalt het beste uit uw mensen!

The Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) is gebaseerd op de persoonlijkheidstypetheorie van Carl Jung en geeft uw persoonlijkheid weer op basis van vier dimensies: • Waar richt u uw aandacht op?

Extraversion (E) of Introversion (I) • Hoe neemt u informatie op?

Sensing (S) of INtuition (N) • Hoe neemt u beslissingen?

Thinking (T) of Feeling (F) • Hoe gaat u om met de wereld om u heen?

Judging (J) of Perceiving (P) De vier letters die uw persoonlijkheidstype weergeven, helpen u om uzelf en de interactie met anderen te begrijpen.

SOAB Corporate University biedt u de mogelijkheid om met gekwalificeerde professionals te werken en kan kant-enklare, inzichtelijke rapporten genereren op basis van het MBTI-instrument, stelt individuen in staat om hun vaardigheden

te perfectioneren en stelt organisaties in staat om het beste uit hun teams te halen.

Meer weten?

Bent u nieuwsgierig geworden en heeft u vragen over het MBTI-instrument? Of wilt u meer informatie over onze diensten op het gebied van talentontwikkeling en maatwerktrajecten? Neem dan gerust contact met ons op. Wij delen graag onze kennis met u!

SOAB Corporate University: Building a better future with knowledge!

www.soab.cw

corporate-university@soab.cw Telefoon 466 9000

FINISHING TOUCH

pij

uw Maatschap

ose Wegenbo

j Curaça Projectleider bi

Binnen uw bedrijf geldt een bepaalde dress code, u heeft een persoonlijke stijl ontwikkeld of uw werk vraagt gewoon om een bepaald soort kleding. Het kan heel verfrissend zijn om dan eens iemand anders de keuzes voor u te laten maken. Arnold Tummers, projectleider bij Curaçaose Wegenbouw Maatschappij werd door styliste Jolanda Smulders in het nieuw gestoken.

Klaar voor de feest­ dagen!

Fotografie en art direction voor Studio Spam: Marika Ringnalda

Make-up, styling en productie voor Studio Spam: Jolanda Smulders Kleding: Wulfsen en Wulfsen, Promenade Shopping Center Haarstyling: Kapsalon Jolanda Wils

Coaching 5 2014

53

van naar

Marie-José Eisden

Evelyn Peters

Kimberley Mackay

van Inderson Advocaten naar SMS Attorneys at

Law

van Aruba naar Balance Consultancy Group

van

naar

Ministerie van OWSC Balance Consultancy Group

Vanaf oktober 2014 is Marie-Jose Eisden werkzaam bij SMS Attorneys at Law als advocaat medewerker. Hiervoor werkte Eisden als advocaat bij Inderson Advocaten waar zij ruime ervaring heeft opgedaan op het gebied van de strafrechtelijke procesrechtspraktijk en de civiele advies- en procesrechtspraktijk. Eisden zal zich bij SMS Attorneys at Law vooral bezighouden met civiel juridische advisering en de strafrechtelijke procesrechtspraktijk.

Vanaf oktober maakt Evelyn Peters deel uit van Balance Consultancy Group. Evelyn is een ervaren communicatie- en marketingspecialist, die drie jaar op Aruba heeft gewerkt en daarvoor in Nederland bij vervoersbedrijf Connexxion, verzekeraar Centraal Beheer Achmea en ING Bank. Evelyn wordt de trekker binnen Balance Communications en houdt zich bezig met corporate communicatie- en mediastrategie, marketing, social media en branding.

Kimberley Mackay werkt sinds juli 2014 bij Balance Consultancy Group. Kimberley studeert binnenkort af als psycholoog en heeft ervaring met assessments, projectondersteuning en trainingen. Bij Balance gaat zij zich bezig houden met talentontwikkeling en organisatieverandering. Kimberley hanteert een frisse aan-­ pak bij uitdagingen en kan anderen stimuleren dat ook te doen.

Frederik Rojer

van

naar

Frederik Rojer is per 1 no­ vember gestart bij Ictual als Oracle Consultant.

Frederik heeft reeds een aantal jaar ervaring in het ontwerpen en ontwikkelen van webapplicaties met behulp van Oracle tooling, met name voor verzekeringstoepassingen. Naast zijn Bachelor op het gebied van ICT heeft Frederik ook zijn MBA-opleiding voltooid.

Hierdoor is hij prima in staat de financieel-­ bedrijfskundige vraagstukken van de klant te vertalen naar een passende IT-oplossing.

Zijn rol als consultant voor de hypotheken- en administratieoplossingen van Ictual sluit hier goed op aan.

Karel Frielink zal per 1 januari 2015 op Curaçao een vestiging van BZSE opzetten. Karel, met 25 jaar ervaring als advocaat en 15 jaar als managing partner, zal daar de managing partner zijn.

Zijn expertise ligt in het bijzonder op het gebied van ondernemingsrecht, corporate governance en financieel recht. Zijn nieuwe uitdaging is weer een topkantoor in Curaçao neer te zetten.

Aanmelden voor van > naar: www.coaching-magazine.net

54

Coaching 5 2014

Karel Frielink

van KadushiSoft naar Ictual IT Solutions

Spigt Dutch Caribbean BZSE Advocaten Curaçao

— “PEOPLE WHO SAY ‘IT CANNOT BE DONE’ SHOULD NOT INTERRUPT THOSE WHO ARE DOING IT.” —

george bernard shaw

WE PURSUE NEW SOLUTIONS WHERE OTHERS FALL SHORT WWW.SPIGTDC.COM ATTORNEYS AT LAW AND TAX ADVISERS