Coaching editie 6-2013 by Uitgeverij Loket 1

JAARGANG 11 / NUMMER 6 / 2013

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

HUMOR ALS WAPEN In gesprek met Adèle van der Pluijm-Vrede notaris en waarnemend gouverneur van Curaçao

IN DIT NUMMER O.A.:

NAf 9,95 (excl. OB)

INTERVIEW MET PERCY PINEDO MOTIVATIONAL SPEAKERS JÖRGEN RAYMANN EN RAMFIS KOLFIN TEAMVERSTERKENDE BEDRIJFSUITJES

ENNIA REISVERZEKERING BEL: 434 3888 | KLIK: www.ennia.com

Reisverzekering vergeten? Gebruik een van de ENNIA e-Personal terminals in de vertrekhal op Hato Inter national Airport en sluit zelf gemakkelijk en snel uw reisverzekering af.

EEN GOED VERZEKERDE REIS BEGINT MET ENNIA... NEEM CONTACT OP MET UW VERZEKERINGSADVISEUR OF ENNIA • ARUBA 582 2000 • BONAIRE 717 8546 • CURAÇAO 434 3888 • ST. MAARTEN 543 2233

JAARGANG 11 / NUMMER 6 / 2013

Coverfotografie: Marika Ringnalda

HUMOR ALS WAPEN In gesprek met Adèle van der Pluijm-Vrede notaris en waarnemend gouverneur van Curaçao

PROFESSIONALS IN DIT NUMMER O.A.: OP ZOEK NAAR INTERVIEW MET EEN OPLEIDING PERCY PINDEO DE KRACHT MOTIVATIONAL VAN INNOVATIE SPEAKERS JÖRGEN RAYMAN EN RAMFIS NIEUW KOLFIN TALENT SHAMIRO TEAMVERSTERKENDE ANITA BEDRIJFSUITJES

NAf 9,95 (excl. OB)

2013

6 Makeup voor de feestdagen 8 Nieuw talent Deel 5: Coen Morsink

13 Kennis delen 14 De economische impact van goede intenties 17 In het kort 18 Goed werkgeverschap op Curaçao 20 Champagne

Bubbels met een eigen etiquette

23 Gastcolumn Ron Gomes Casseres

24 vijf teamversterkende bedrijfsuitjes 28 Motivational speakers Jörgen Raymann en Ramfis Kolfin

30 In gesprek met... Adèle van der Pluijm-Vrede

35 Sociaal ondernemerschap in opkomst 38 Maatschappelijk jaarverslag 45 Interview met Paul Martinelli 46 De werkplek van... Thomas de Windt

49 Mixed Media 50 Familiezaken Mensing’s Caminada

54 Van > naar

Beste lezer, Deze maand rond ik mijn eerste jaar af als hoofdredacteur van Coaching. Ik besef goed dat ik een bijzondere kans heb gekregen en het vertrouwen van een groeiend team om een nieuwe koers uit te zetten voor ons business magazine. Natuurlijk hoop ik dat die koers van steeds meer toegankelijke, lokale en eigentijdse onderwerpen u als lezer inspireert. Inspiratie is ook het centrale thema van deze eindejaarseditie. In deze Coaching praten wij met twee motivational speakers over hoe zij managers en professionals op Curaçao inspireren met humor, religie of hun eigen bewogen levensverhaal. In ons coverartikel interviewden wij Adèle van der PluijmVrede, een rolmodel en pionier, over haar ervaringen als eerste vrouwelijke notaris en als waarnemend gouverneur op Curaçao. Daarnaast besteden wij aandacht aan drie lokale ondernemers, die met beproefde en nieuwe concepten opereren op een interessant snijvlak van commercie en sociale betrokkenheid. Door deze hele editie heen vindt u persoonlijke meningen van managers en professionals over de meest inspirerende Curaçaoënaars van 2013. Zoals gebruikelijk nemen wij u mee naar een interessante werkplek; dit keer van een specialist die anderen met zijn creaties letterlijk en figuurlijk op de been helpt, en vindt u een portret van een lokale ondernemersfamilie, die graag in de boeken duikt. Tot slot maken wij in deze editie ruimte voor bijdragen in een feestelijke sfeer. Zo kunt u lezen hoe u met bijzondere bedrijfsuitjes uw personeel na een jaar hard werken beloont, terwijl u gelijktijdig de teamgeest versterkt, en krijgt u adviezen over heerlijke champagne voor uw bedrijfsborrel en bijbehorende champagne-etiquette. Nog zonder champagne, bruist mijn hoofd in ieder geval al van de ideeën voor de vijf edities van Coaching die u in het nieuwe jaar tegemoet kunt zien. Ik wens u een bruisend uiteinde en veel leesplezier. Maya Mathias

VOORWOORD

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

TIPS

Colofon

MAKE-UP VOOR DE FEESTDAGEN

Weet jij al welke make-up look je kiest voor de feestdagen? In deze laatste editie van het jaar geeft Coaching een aantal tips om verzorgd voor de dag te komen.

Oplage 2.550 exemplaren Coaching verschijnt 6x per jaar Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1 Werfstraat 6, Curaçao info@loket1online.com Uitgever Bas Kok Algehele coördinatie Saskia Matthijsse (Uitgeverij Loket 1) Coördinatie fotografie en interviews Ivette van der Velden Redactie/bijdragen Mirjam Boers, Oscar van Dam, Michelle da Costa Gomez, Dick Drayer, Elizabeth Francisco, Margo Groenewoud, Jeroen Jansen, Jacomine Lagas, Corinne Leysner, Maya Mathias, Saskia Matthijsse, Victorine Stille, Danielle Zuiderwijk Hoofdredactie Maya Mathias Eindredactie Douwe Douwes en Jacomine Lagas Vormgeving en productie Uitgeverij Loket 1 Drukwerk Hi Printing Curaçao Advertentie-aquisitie Annemarie Post (522 1720) Ivette van der Velden (510 3415) Marjolijn Verwater (518 7800) Abonnement Een abonnement op Coaching is gratis voor managers en professionals op Curaçao. Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar www.coaching-magazine.net

Dit jaar kunnen de onverbeterlijke liefhebbers hun hart ophalen omdat make-up in het teken van pracht en praal staat. Niet alleen de producten, maar ook de verpakkingen zien er feestelijk uit. Vooral ‘metallics’ zijn de komende feestdagen een hot item, variërend van warm goud tot bronstinten. Deze prachtige glanzende kleuren stralen luxe uit. Het opmaken alleen al voelt als een feestje. En dat is nog maar het begin... TEKST Jolanda Smulders

Smokey eyes

Metallics zijn makkelijk te combineren met allerlei andere kleuren. Een klassieker is de combinatie van goudkleurige smokey eyes met een grafische zwarte eyeliner, valse wimpers en veel mascara. Felrode lippen maken de combinatie helemaal compleet. Een speelse variant is een aubergine- of groenkleurige eyeliner of een oogpotlood die je vervaagt, waardoor de look wat zachter wordt. Afhankelijk van de huidskleur combineer je dit met een wijnrode of fuchsia lippenstift. De klassieke smokey eye look gaat nooit uit de mode. Houd hierbij het liefst de kleur van je lippenstift neutraal. De smokey eye hoeft niet meer per se zwart te zijn, probeer ook een andere kleur die mooi bij je ogen past. Tegenwoordig zijn er veel cream oogschaduws op de markt, die makkelijk aan te brengen zijn en goed blijven zitten. Zo kun je in plaats van zwart eens een mooie bruine, grijze of paarse smokey eye proberen. Ook deze kleuren zijn vaak in een metallic-versie verkrijgbaar.

Coaching 6 2013

De juiste balans

Zorg voor een mooie basis en speel met licht en schaduw door donkere en lichte tinten, glanzende en matte producten naast elkaar te gebruiken. Bedenk hierbij dat alles wat je lichter of glanzend maakt naar voren komt en alles wat je donker of mat maakt wegvalt. Je gezicht kun je bijvoorbeeld vormgeven door een donkere matte bronzer te gebruiken net onder het jukbeen, op de kaaklijn, op de slapen en op het voorhoofd langs de haarlijn. Op de jukbeenderen, de brug van de neus en bovenlip breng je vervolgens een glanzende highlighter aan, waarmee je door een frisse gloed accenten legt. Je kunt een highlighter ook gebruiken op de rand van de ooghoeken en onder de wenkbrauwen om een meer open blik te creëren. De wenkbrauwen vormen het frame van je gezicht. Bekijk jezelf goed en bepaal welke vorm het beste bij je past. Volle natuurlijke wenkbrauwen zijn in de mode. Heb je die niet, probeer dan met kleine streepjes haartjes na te bootsen met een scherp wenkbrauwpotlood of

Extra exemplaren Tegen betaling kunnen extra exemplaren van Coaching geleverd worden. Hierover kunt u contact opnemen met Uitgeverij Loket 1, v ia telefoonnummer 465 7205 (op werkdagentussen 8.00 en 12.00 uur) of via abonnee@coaching-magazine.net Reageren op de inhoud redactie@coaching-magazine.net Reserveren/informatie advertenties advertentie@coaching-magazine.net Abonnement/extra exemplaren opvragen abonnee@coaching-magazine.net Advertentiemateriaal versturen studio@coaching-magazine.net © 2013 Uitgeverij Loket 1 Niets uit deze uitgave mag op enige wijze verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.

www.coaching-magazine.net

gebruik een poeder. Hou het zo natuurlijk mogelijk. Als je voor een overdadige make-up kiest, pas er dan voor op niet over the top te gaan. Te veel glitter en glans is te veel van het goede. Zoek daarom een balans, ga precies te werk en leef je in de look die je wilt creëren in. Je make-up complementeert het eindplaatje als een soort accessoire, het is niet het middelpunt. Fijne feestdagen! Jolanda Smulders is professioneel visagiste en eigenaresse van Color Box.

A touch of convenience with a first class experience • • • • • • •

Checking & Saving accounts Mortgages & Loans Credit Cards Investments Payment Facilities Online Banking Insurance

H 432-3200 • www.bancodicaribe.com

Saliña • Schottegatweg Oost 205 | Punda • Breedestraat 38 Otrobanda • Roodeweg 41 | Santa Maria • Jan Noorduynweg

NIEUW TALENT Coen Morsink (31) General manager van Kontiki Beach Resort

Coaching 6 2013

Leerervaringen en lessen van startende managers deel 5

Als ik thuiskom na mijn gesprek met Coen Morsink, general manager van Kontiki Beach Resort, wacht de avondkrant. Opnieuw slecht nieuws uit de Curaçaose horeca: een groot hotel heeft een omvangrijke ontslagaanvraag ingediend. Natuurlijk sprak ik met de jonge hotelmanager ook over de malaise in de lokale hotelsector. Kontiki lijkt vooralsnog weinig problemen te ondervinden. Wat doet hij anders? En in welke mate heeft zijn jonge leeftijd – Morsink is 31 – invloed op zijn handelen? TEKST Margo Groenewoud BEELD Carlo Wallé

‘Leun je achterover, dan gaat het mis’

Coen startte zijn horecacarrière op 14-jarige leeftijd in de spoelkeuken van een horecabedrijf. Na wat jaren afwassen volgde de bediening. Toen hij 18 was arriveerde hij op een dag in het restaurant waar hij bediende en trof daar een briefje aan met de mededeling: ‘Coen, regel jij het maar vandaag’. Dat hij naar de Hogere Hotelschool ging was geen verrassing. Ook na afronding van de opleiding verliep zijn loopbaan vlot. Hotelketen Eden City Hotels investeerde in zijn opleiding tot general manager, maar vond na afronding daarvan dat hij nog te jong was om in die positie aangesteld te worden. In 2011 opperde Coens vriendin om naar het buitenland te gaan. ‘De keuze voor Curaçao was snel gemaakt. Mijn vriendin is jurist, dus voor ons beiden is werk vinden geen probleem. Daar komt nog bij dat mijn moeder hier geboren is. Mijn opa en oma die hier twintig jaar gewoond hebben, waren dus enorm blij met onze keuze.’ Op Curaçao werkte Morsink eerst twee jaar met een investeerder aan het openen van een nieuw appartementencomplex, maar dat verliep niet vlot. De verwachtingen liepen te veel uiteen. Hij zocht een andere baan en vond deze bij het Kontiki Beach Resort, onderdeel van de Van der Valk-keten. Als general manager, de functie die hij eerder ook al ambieerde maar waar hij te jong voor was bevonden. Op het moment dat hij bij Kontiki startte was hij 29.

Hoe ben je van start gegaan?

‘De eerste acht weken heb ik niks gedaan. Rondkijken, vragen stellen, luisteren. Heel veel observeren. Ik heb ooit ergens een belangrijke tip gelezen en die goed in mijn oren geknoopt: “Verzamel de beste mensen om je heen en wees niet bang om advies in te winnen”. Ik leer elke dag van de mensen om mij heen. Iedereen heeft zijn eigen specialiteit en door te vragen vergroot ik mijn eigen kennis. Denk daarbij aan een eigenaar met al 25 jaar horeca-ervaring, een HR-manager of een financieel manager. Daarnaast heb ik met de rooms division manager meteen een plan gemaakt en zijn we aan de slag gegaan. Daarbij zijn wij kritisch naar elkaar. Van cruciaal belang is voor mij de HR-consultant die mij adviseert. Daarnaast heb ik veel geleerd van de finance manager, die mij het inzicht gaf dat er altijd een verband is tussen gebeurtenissen en dat je op zoek moet gaan naar de achterliggende oorzaak.’

Je stuurt dus aan op basis van managementinformatie?

‘Ja, dat is voor ons essentieel. Ik zit voortdurend bovenop de cijfers en probeer trends en afwijkingen te zien en daarop te reageren. Als ik in een week bijvoorbeeld tweehonderd boekingen verwacht en het zijn er honderd, dan kijk ik het nog een weekje aan, maar als de trend zich voortzet kom ik in actie. Ik achterhaal wat de oorzaak is. Dat kan Coaching 6 2013

NIEUW TALENT

Leerervaringen en lessen van startende managers

‘Altijd open en flexibel zijn en er bovenop zitten. Dan kan iedereen hier slagen.’ iets eenvoudigs zijn, zoals het weer in Nederland. Als het daar een week lang 30 graden is, denkt niemand eraan een vakantie naar de tropen te boeken. Maar er kan ook iets structureels aan de hand zijn. We handelen dus echt op basis van informatie en analyse.’

Is dat hoe je het geleerd hebt van de vorige generatie?

‘In zekere mate wel, maar met een ander accent. Het motto dat centraal staat in de horecaopleiding is ‘controle, controle, controle’. Dat geldt natuurlijk ook voor mij, ik loop de hele dag rond. Maar niet als een politieagent, daar geloof ik niet in. Ik ga altijd het gesprek aan en probeer het werk dat gedaan moet worden, of de beste oplossing voor een probleem, in een context te plaatsen. Het is nooit ‘omdat ik het zeg’, er is altijd een waarom.’

Wat doe je – mede door je leeftijd – anders denk je?

‘De mate van flexibiliteit en openheid is denk ik groter. Ik zit niet in een vast stramien. Overigens is dat wel iets dat ik bewust probeer te behouden. Het moet ook wel in onze sector. Je moet scherp zijn, er bovenop zitten. Leun je achterover, dan gaat het mis.’

Waar heb je het meeste van geleerd?

‘Je leert natuurlijk veel in je contact met mensen. Ook dat is een kwestie van openstaan. Ik herinner me goed dat ik op een dag enthousiast opperde om kerst te vieren met een barbecue op het strand voor het personeel. Ik kreeg direct reactie vanuit kantoor: ‘Nee joh Coen, daar houden wij helemaal niet van! Een uitgebreid Krioyo-buffet is beter’. Dat feestje heb ik dus maar uit handen gegeven, en het werd geweldig.’

Wat doe je nu echt anders, waarin ben je aan het groeien?

‘Vooral denk ik de snelheid waarmee ik opvolging durf te geven aan een bepaald gevoel of een inzicht. Ik was voorzichtiger, maar moet leren soms drastischer tot besluiten te komen. Het zit in mijn karakter om via de weg van harmonie en overleg op een bepaald punt te willen komen, maar dat kan niet altijd. Wij hebben ook wat wijzigingen moeten doorvoeren in het personeelsbestand, dat zijn toch lastige dingen. Die vragen om een doortastende aanpak.’

Heb je de afgelopen twee jaar ook aan de cultuur van het bedrijf gewerkt?

‘Ja. Bijvoorbeeld aan de manier waarop we met elkaar communiceren. Een collega durven vragen waarom hij iets doet en het zeggen als je het liever anders ziet, of er last van hebt. Dat moest echt veranderen en dat gaat nu een stuk beter. Daarnaast hadden veel medewerkers een sterk hiërarchisch gevoel ten aanzien van wie, in welke functies, er echt toe deden in het bedrijf, wie belangrijk was en wie niet. Dat zat me dwars. Samen met de medewerker die bij ons de social media doet heb

Coaching 6 2013

ik een visuele presentatie gemaakt van ‘de reis van de klant’. Tijdens een personeelsdag hebben we met elkaar aan de hand van die visualisatie die reis gemaakt. Stel je maar eens voor: de klant zit thuis op de bank, boekt zijn reis via de website, zit in het vliegtuig terwijl de kamer wordt schoongemaakt en de deur een extra likje verf krijgt, arriveert bij de receptie, krijgt zijn sleutel, ga zo maar door. Bij elke activiteit verscheen een functie in beeld. Daarmee maakten we inzichtelijk dat vanuit het perspectief van de klant al die activiteiten, al die taken, er echt toe deden. Het werd die dag niet alleen zichtbaar, maar ook voelbaar dat werkelijk iedereen een aandeel heeft in de beleving en de tevredenheid van de klant. Iedereen is daar even belangrijk in en verdient de bijbehorende waardering.’

Heeft dat een verschil gemaakt?

‘Oh ja, absoluut. Ik denk dat deze verbeeldingssessie het belangrijkste is dat ik de afgelopen twee jaar gedaan heb. Iedere medewerker is voor mij even belangrijk. Als ik nu hoor van een gast dat ze zo blij was toen de tuinman haar hielp met het halen van een nieuw pasje voor de deur, ben ik echt gelukkig. Vooral omdat ik weet dat deze man geen woord Nederlands spreekt. Maar zijn houding, zijn bewustzijn van het belang van zijn aanwezigheid op dat moment voor de gast, dat maakt het verschil.’

Hoe zie jij de toekomst?

‘Voor mijzelf heb ik geen vastomlijnd plan, er zijn teveel variabelen die invloed hebben op wat gaat gebeuren. Duidelijk is dat ik vooruit wil, wil leren en mijzelf wil verbreden en verbeteren in mijn werk. Ik geniet elke dag en groei ook nog elke dag in mijn werk en als persoon. Voor wat betreft de sector ben ik ook positief, maar je moet wel bovenop de ontwikkelingen zitten. Internet is steeds belangrijker, ook voor ons. Op piekuren is circa 80% van de aanwezige gasten op ons resort op het wifinetwerk actief. Het is onmisbaar voor de gast geworden, als dienst maar ook in de interactie tussen de gast en het hotel. In de bedrijfsvoering is internet ook cruciaal. Wij hebben een fulltime kracht in dienst die verantwoordelijk is voor al onze activiteiten op het gebied van social media en verdere online content. Hij reageert direct op reviews op websites als Zoover en Tripadvisor, is heel actief op Twitter en Facebook en monitort de impact van onze activiteiten in de social media.’

Hoe een bedrijf omgaat met informatie is dus cruciaal?

‘Ja, informatie is essentieel, maar het gaat natuurlijk om wat je ermee doet. Er is genoeg vraag voor de horeca sector op Curaçao, daar ben ik van overtuigd. Je moet die vraag niet alleen door en door kennen, je moet hem ook kunnen volgen en inspelen op veranderingen. Altijd open en flexibel zijn, en er bovenop zitten. Dan kan iedereen hier slagen.’

Aruba-Bonaire-Curaçao-St. Maarten-Rotterdam-Suriname-Cuba

KPMG Meijburg Caribbean

, belastingadviseurs, verleent fiscale diensten vanuit haar kantoren op Aruba, Bonaire, Curaçao en St. Maarten, alsmede vanuit haar Dutch Caribbean & Suriname Desk, te Rotterdam. Tevens worden vanuit deze kantoren de Surinaamse en Cubaanse markten bediend. Voor de uitbreiding van ons team op de diverse locaties zoeken wij gekwalificeerde (Senior) Tax Managers en (Junior) Tax Advisers. Nadere actuele informatie wordt verstrekt op onze website www.kpmg.com/dutchcaribbean of telefonisch door: Harry Canters / Fong-Mang Cheong: 732-5400

TAX is our business!

© 2013 KPMG Meijburg Caribbean, belastingadviseurs, is een Curaçaos samenwerkingsverband van besloten vennootschappen en is lid van het KPMG netwerk van onafhankelijke leden verbonden aan KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.

Coaching 6 2013

ADC_10.5_pag.adv.indd 26

8/8/13 10:44 AM

KENNIS

Wilt u interessante evenementen, seminars, workshops, lezingen of publicaties onder de aandacht brengen van managers en professionals op Curaçao? Laat het ons weten. Mail uw informatie naar redactie@coachingmagazine.net of neem direct contact met ons op via telefoonnummer 465 7205.

Groepscursussen Papiamentu

Op 21 en 22 januari 2014 beginnen bij Papiamentu op maat de nieuwe groepscursussen Papiamentu voor beginners, gevorderden en conversatie. Er wordt gewerkt in groepen van maximaal vijf personen. De beginnersgroep werkt aan basisvocabulaire, bij de gevorderden worden de puntjes op de i gezet als het gaat om kennis van de taal en wordt gewerkt aan het verbreden van het vocabulaire. In de cursus conversatie worden de meest interessante gesprekken in het Papiamentu gevoerd over uiteenlopende onderwerpen. Voor meer informatie en inschrijving: hellen@noortadvies.com en www.facebook.com/papiamentuopmaat.

Persoonlijke groei

BridgeGaps (Training) BV en Influential Energy starten woensdag 8 januari 2014 Mastermind Groups met als thema ‘The 15 Invaluable Laws of Growth’, gebaseerd op het gelijknamige boek van John Maxwell. Gedurende het programma, dat acht weken duurt en waarvoor u iedere week anderhalf uur samenkomt met uw medecursisten, wordt gewerkt aan een plan voor persoonlijke groei. Nieuwe groepen worden opgestart zodra er voldoende aanmeldingen zijn (minimaal tien deelnemers per groep). De kosten bedragen 397 USD, incl. boek. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met BridgeGaps (Training) BV of Influential Energy via telefoonnummer 737 1030 of per e-mail info@bridge-gaps.com, of kijken op www.bridgegaps-training.com en www.johnmaxwellgroup.com/barbaraleigh.

Workshop Procesmanagement

In het voorjaar van 2014 biedt dr. Rubya Maduro van LERO Corporate Communication een aantal workshops en trainingen aan voor kwaliteitsbevordering bij verschillende doelgroepen. Voor leidinggevenden en stafmedewerkers wordt in januari 2014 de workshop Procesmanagement aangeboden: hoe kan in deze barre economische tijden de efficiency verder worden opgeschroefd voor het bereiken van een hogere kwaliteit? Voor verdere informatie en inschrijving: www.lero-corp.com.

Werken aan leiderschap

PwC heeft in samenwerking met de University of Curaçao (UoC) de ‘PwC Leadership Academy’ gelanceerd. Tijdens het jaarprogramma, dat start in januari, wordt leiderschap vanuit verschillende invalshoeken benaderd. Deelnemers volgen onder meer workshops, kunnen vier individuele coachingsessies inplannen en hebben de mogelijkheid de jaarlijkse PWC masterclass bij te wonen. Neem voor meer informatie contact op met Marius van Noort op telefoonnummer 430 0134 of per mail: marius.van.noort@an.pwc.com.

Training PRINCE2

Zakelijk schrijven

GR8-Skills organiseert van 13 tot en met 15 januari 2014 een nieuwe PRINCE2 Foundation training. PRINCE2 is een methode voor het opzetten en uitvoeren van projecten en wordt in meer dan 150 landen toegepast. Het aan de training verbonden examen en certificaat worden wereldwijd erkend. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Kijk op www.gr8-skills.com voor meer informatie en inschrijving.

Uw schrijfvaardigheden verbeteren kan tijdens de training Zakelijk schrijven die Teamwork Curaçao aanbiedt in januari 2014. Gedurende anderhalve dag (14 en 16 januari) werkt u onder andere aan het helder en overtuigend formuleren van uw boodschap, pakkende inleidingen schrijven en het verbeteren van stijl en creativiteit. De kosten bedragen NAf. 695,- inclusief ob. Meer informatie en inschrijving: www.teamworkcuracao.com

Onderzoeksrapporten

Lezen en groeien

In opdracht van het ministerie van Economische Ontwikkeling deed Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) onderzoek naar de vraag naar vakmensen op de arbeidsmarkt versus het aanbod en de uitstroom van het beroepsonderwijs. Het eerste rapport, over de bouwsector, is reeds beschikbaar en te downloaden via de website van KBB. De overige rapporten, over de sectoren ict, mkb/retail, bakkerij, koeltechniek en de juridische sector zijn vanaf eind december 2013 en januari 2014 beschikbaar. Meer informatie vindt u op: www.kbbcuracao.com

Leren door boeken te lezen én ervaringen uit te wisselen met anderen, is het uitgangspunt van de BookCLUB die ActionCOACH organiseert voor ondernemers. Op 15 januari vindt een introductiebijeenkomst plaats in het Chit Chat Café, op 20 januari wordt gestart met het programma, dat bestaat uit tien maandelijkse sessies. Aanmelden voor de introductiebijeenkomst kan via www.acbookclub.eventbrite.com of bij Janine Lie-AKwie, telefoon 527 1470. Wijzigingen voorbehouden

Coaching 6 2013

ONTWIKKELING

DE ECONOMISCHE IMPACT VAN GOEDE INTENTIES

‘Als je de kamer van Gregory Elias binnenkomt zie je daar vier schilderijen: een van John Lennon, een van Stevie Wonder, een van Martin Luther King en een van Sam Cooke. Gregory is muziek. Vooral Cooke is belangrijk voor hem. Het grote podium bij Curaçao North Sea Jazz draagt die naam niet voor niets.’ TEKST Dick Drayer

Coaching 6 2013

Percy Pinedo, de rechterhand van de rijkste man van Curaçao, praat anderhalf uur lang in rap tempo en met grote bewondering over de man die een stevig stempel drukt op het gebied van muziek, film, voetbal en jeugd op Curaçao: ‘We hebben veel gemeen met elkaar; een van de weinige verschillen tussen ons, is dat hij niet op de voorgrond wil treden en daar heb ik geen last van. De ideale match.’ Gregory Elias financiert het Curaçao North Sea Festival onder de vlag van zijn goededoelenstichting Fundashon Bon Intenshon. Die krijgt zijn geld van het internationale United Trust, het bedrijf van Elias. Aanspreekpunt van de stichting is Percy Pinedo. Met een Master in Business Administration en een MO-A onderwijsgraad in pedagogiek lijkt hij ogenschijnlijk ver af te staan van de financiële wereld van Elias. Maar beide heren vinden zich in hun passie voor muziek en film.

Onderwijs en jeugd

‘Mijn focus ligt net als bij Gregory op de ontwikkeling van de jeugd op Curaçao. Natuurlijk, de stichting is vooral bekend om de internationale projecten, zoals het Curaçao North Sea Jazz Festival (CNSJ) en het Curaçao International Film Festival Rotterdam (CIFFR). Maar het hart van Fundashon Bon Intenshon ligt in de projecten in de wijken, zoals Seru Fortuna. Gregory steunt niet alleen de voetbalclub daar, maar ook het buurtwerk en de grootste school in de wijk, Kolegio Dodo Palm.’ Zo hebben de twee elkaar ook ontmoet. ‘Ik was in de jaren negentig net weggegaan bij het departement van Onderwijs en begon mijn eigen adviesbureau, International Career Services. Ik bemoeide me met ICT in het onderwijs. Gregory had alle scholen op Curaçao en Bonaire van een computer voorzien, maar niemand wist er mee te werken. Dat was ons eerste gezamenlijke schoolproject.’

Top Stop Music

Het echte persoonlijke contact kwam later. ‘Ik had al jaren mijn eigen radioprogramma, waarin ik muziek promootte. Een man uit het buitenland benaderde mij en vroeg of die Elias wel koosjer was.’ Dat was Sergio George, de beroemde salsa platenproducer uit Puerto Rico. Oprichter van Top Stop Music, een onafhankelijk platenlabel in Florida. Gregory is nu eigenaar van Top Stop Music. Samen zijn ze producer van toonaangevende salsa-artiesten. ‘Ciclos’ van Luis Enrique, hun eerste album, ontving meteen een Latin Grammy Award voor het beste salsa-album in 2009. Iedereen kent daarvan het nummer ‘Yo No Sé Mañana’, dat een Latin Grammy Award kreeg als beste Tropical Song of the Year.’ Het Curaçao North Sea Jazz Festival gaf grote bekendheid aan de stichting van Gregory Elias. ‘Maar het was niet zijn idee’, zegt Pinedo. ‘In 2006 liep Frank Does ermee rond, van Does Travel & Cadushi Tours. Het idee was er wel, maar het liep voor geen meter. Mojo Concerts was er al bij, maar er was geen geld. In 2009 bracht Frank het naar Gregory, die meteen toehapte. Hij had maar één eis. En dat was dat het festival in het toeristische laagseizoen moest worden gehouden. Curaçao moest van dit project profiteren.’

Economische impact

En dat doet het. Na vier edities is de impact van het festival op de economie van het eiland exponentieel toegenomen. In 2010 berekende het Dick Pope Sr. Instituut voor Studies over Toerisme dat met ruim 5000 bezoekers per festivaldag de Curaçaose economie voor 4 miljoen dollar profiteerde. In 2011 leverde het festival een bijdrage van 16 miljoen dollar en in 2012 stond de teller op 22 miljoen dollar. ‘2013 gaat deze cijfers wederom overtreffen’, zegt Pinedo. ‘Maar die mag ik nog niet vrijgeven. Als deze editie van Coaching in de brievenbus ligt, zal het wel bekend zijn; hou je hart vast. Wat dat betekent voor de toekomst van het festival weet ik niet. We evalueren elk jaar, maar Gregory heeft ook gezegd dat er na vijf edities opnieuw gekeken moet worden of voortzetting nog steeds kan. Wat hem niet lekker zit, is de houding van de Curaçaose overheid. Die steekt geen hand uit om echt te helpen.’

Toekomst CNSJ

Pinedo geeft een voorbeeld: ‘Toen DAE failliet ging had de overheid aan CAP (Curaçao Airport Partners) een instructie kunnen geven om de airport nog een weekje langer open te houden voor die maatschappij. Door dat niet te doen, hebben ze het eiland in de festivalweek enorme schade toegebracht. Let wel, we klagen niet over de overheidsdiensten, zoals CTB, maar een ob-vrijstelling op bijvoorbeeld de kaartverkoop kan er nog steeds niet van af. Ook de hotelsector profiteert over de rug van het festival. Toch heb ik Gregory nog nooit gehoord over stoppen. Ook niet over doorgaan, trouwens.’ ‘Zolang Eric Clapton nog niet heeft opgetreden op Curaçao, gaan we door.’ Pinedo maakt een grapje. ‘Het is wel een diep gekoesterde wens. Het moet een keer lukken. Gregory zet een stempel op de selectie van artiesten, hij voelt het ook goed aan. Sommigen komen gewoon zelf naar ons toe, die hoeven we niet te bellen. Het CNSJ is een gerenommeerd label geworden.’

Tweede passie

Naast muziek is film een tweede passie van Elias en Pinedo. ‘Ik ben directeur van het Curaçao International Film Festival Rotterdam. De passie daarvoor gaat bij mij net zo ver als die voor muziek. Gregory is al eens betrokken geweest bij een film als executive producer. ‘Happy Tears’ met Demi Moore. Ik mag het

‘Jongens uit achterstandswijken en ander talent trainen vijf dagen per week en ontwikkelen zich stormachtig’ nog niet vertellen, maar hij heeft nog een onvervulde wens in de filmwereld. Als je hem goed kent, kun je die wens raden. Meer zeg ik niet!’ Ook het filmfestival kent een explosieve groei. De tweede en laatste editie trok ruim dertig procent meer bezoekers naar de filmzalen. ‘Ook veel jongeren en daar was het Gregory om te doen. De jeugd moet niet alleen Hollywood en Bollywood zien’, aldus Pinedo.

Voetbal

Het derde grote zichtbare project van Fundashon Bon Intenshon is helemaal gericht op de jeugd. ‘Gregory is een Ajacied, net als ik, en we zijn gek op voetbal. Gregory weet dat er op Curaçao veel voetbaltalent rondloopt en via zijn connecties met de Nijmeegse voetbalclub NEC wilde hij voetballers van hier de kans geven om profvoetballer te worden. Sport verbroedert. Daarom probeerde hij in 2007 via NEC met het Antilliaans voetbalelftal een gooi te doen naar het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika. Hij wilde het volk verenigen en dat is gelukt. Zuid-Afrika niet, helaas.’ ‘Nu heeft hij het over een andere boeg gegooid en dat werkt wel. De Curaçao Soccer Academy (CSA) bestaat nu twee jaar en de resultaten zijn bemoedigend. Jongens uit achterstandswijken en ander talent trainen vijf dagen per week en ontwikkelen zich stormachtig. De combinatie met onderwijs in dit project is goud waard. Kinderen krijgen schoolbegeleiding en training naast elkaar.’ De regels van de Wereldvoetbalbond FIFA bepalen dat als er een talent doorbreekt naar het betaalde voetbal, CSA bij elke afzonderlijke transfer een percentage kan opstrijken. Dat kan in de miljoenen lopen. ‘Weet je’, zegt Pinedo gedecideerd, ‘daar is Gregory helemaal niet mee bezig. Dat zou ik nou wel een goed plan vinden; soms krijg ik het idee dat ik meer op zijn centjes let, dan hijzelf doet.’ Coaching 6 2013

ADV ERTOR IA L

Chr. J. Curiel

“Beste 60-plussers, ik schrik van jullie schaamteloze egoïsme en onwetendheid” Met deze kop opent Volkskrant economieredactrice Yvonne Hofs op 22 september een artikel dat, niet geheel onbegrijpelijk, een tsunami aan reacties veroorzaakt. Vele van die reacties waren negatief. Overigens niet alleen de Nederlandse 60-plussers reageerden negatief. Ook veel werkenden voelden zich danig in hun eergevoel aangetast. In het artikel weerlegt Hofs zeven drogredenen die bestaan over pensioen. Onderstaand zal ik hetzelfde doen, maar dan afgeleid van onze lokale situatie, want ook hier hebben wij zo onze drogredenen. Drogreden 1: pensioen is duur

Pensioen is net als het kopen van een auto (of elk ander luxe artikel) of bijvoorbeeld uit eten gaan: je kunt het prijskaartje zo hoog en zo laag maken als je wilt. Via een beschikbaar premiesysteem kun je al een pensioen opbouwen vanaf NAf 50,- per maand. Daar krijg je dan, ter vergelijking, een Kia Picanto voor: het is niet al te duur maar je krijgt er ook niet al te veel voor terug. Kiest u echter voor een eindloonsysteem dan heb je de ‘top of the line’. Zeg maar een zeer luxe uitvoering van een Audi A8. Prijzig maar wel zeer comfortabel. Tussen deze twee uiterste prijsklassen is een zeer uitgebreid scala van op maat gemaakte keuzes verkrijgbaar.

Drogreden 2: ik ben er nog niet klaar voor

Een onzinnige reden die u bovendien erg veel geld zal kosten. Hoe eerder u begint met het opbouwen van een pensioenkapitaal hoe minder premie-inleg daarvoor nodig is. Geen enkele reden dus om een vaag excuus te gebruiken als uitstel.

Drogreden 3: pensioenverzekeraars en -fondsen zijn (legale) dieven

Dat klopt helemaal. Het is echter zeker geen reden om geen pensioenregeling te starten. De beste manier om te voorkomen dat u zich bestolen voelt van uw pensioenpremie, is door u te laten adviseren door een onafhankelijk pensioenadviseur. Pensioenverzekeraars en -fondsen hebben er namelijk een handje van om de pensioenregeling flink aan te kleden met allerlei verzekeringen waar u wellicht geen prioriteit aan geeft, maar wel ten koste gaat van het pensioenvermogen. Een onafhankelijk pensioenadviseur kan u precies laten zien wat de mogelijkheden zijn en wat de (negatieve) consequenties zijn van een pensioenregeling aangekleed met een uitgebreid pakket aan verzekeringen.

Coaching 6 2013

Drogreden 4: pensioen is moeilijk te begrijpen

Een drogreden die pensioenverzekeraars en -fondsen graag in leven houden. Immers, zolang u pensioen moeilijk en onbegrijpelijk vindt, spinnen pensioenuitvoerders daar een forse bol garen bij. Niets is echter makkelijker dan uw pensioenregeling. Pensioen is namelijk niets anders dan vermogensopbouw van een kapitaal dat op een afgesproken dag (de pensioendatum) ter beschikking komt. Het enige wat u moet doen is de afgesproken premie betalen. Niets meer en niets minder. Het begint pas ondoorzichtig te worden wanneer er allerlei, vaak overbodige, extra dekkingen in de pensioenregeling worden ingebracht. Maar al die extra verzekeringen kosten u wel premie. Veel premie zelfs. En dat gaat ten koste van uw eigen pensioenkapitaal.

Drogreden 5: ik heb een pensioen en dus straks een inkomen van 70% van mijn huidig salaris

Helaas, het maximale aan op te bouwen pensioen, 70% van uw huidig inkomen, is maar voor zeer weinigen weggelegd. Enkele ambtenaren hebben nog dat geluk gehad via de oude regeling van het pen sioenfonds APNA (nu onder de naam APC). En natuurlijk die ene categorie beroepsbeoefenaren die het altijd goed heeft: de politici. Maar de rest van ons zal het heus met minder dan 70% van ons huidig inkomen moeten gaan stellen op onze oude dag. De meest voorkomende reden? U was er ‘nog niet klaar voor’ en bleef maar uitstellen. Zie drogreden 2.

Drogreden 6: als ik vroeg doodga ben ik al mijn premiegeld kwijt

Helemaal waar. En ook het geld dat u, na lang sparen, net heeft uitgegeven voor een wereldcruise bent u dan kwijt. Of het geld voor die boot waarmee u elke dag wilde gaan vissen nu u er eindelijk tijd voor heeft. Maar een andere waarheid is dat de gemiddelde levensverwachting op Curaçao 76,2 jaar is (2009). Een waarheid is ook dat de kans dat een man met 65 jaar sterft 1,4440% is en dat van een vrouw van 65 jaar 0,8450%. Dit zijn de cijfers voor Nederland, maar Curaçao zal daar niet veel van afwijken. Overduidelijk dus dat de kans dat u komt te overlijden zeer snel na pensionering (65 jaar) vele malen kleiner is dan de kans dat u nog een fors aantal jaren doorleeft.

Drogreden 7: mijn huis (of bedrijf) is mijn pensioen Stenen kunt u niet eten, althans erg smakelijk zal het niet zijn. U zal dus uw woning (of bedrijf) te gelde moeten maken. Daar zit dan ook het probleem. U hoopt natuurlijk wel dat het allemaal klatergoud oplevert, maar enige garantie heeft u niet. Bovendien blijkt in de praktijk dat de meeste mensen zich rijk rekenen en niet het gewenste bedrag voor hun onroerend goed of bedrijf weten op te strijken. Een grote financiële teleurstelling dus op het moment dat u die het minst kan gebruiken en die u makkelijk had kunnen voorkomen. Niet aan beginnen dus.

Saliña 204, Curaçao T 461 4922 F 461 4085 465 0327

pensioen@segurosbrouwer.com

De Nationale UNESCO Commissie Curaçao is gestart met de toepassing van Media Development Indicators (MDI) in het Caribisch gebied. Curaçao is het eerste land binnen het Engels- en Nederlandstalige Caribische gebied dat in het kader hiervan door UNESCO wordt bestudeerd. Alle aspecten van het Curaçaose medialandschap worden in kaart gebracht, waaronder de weten regelgeving, de diversiteit van de pers en media als platform van democratisch debat. Het medialandschap van Curaçao kenmerkt zich door het relatief grote aantal media-uitingen; 29 radiostations, 8 dagbladen en 2 televisiezenders. Uit een recent rapport van Transparency International kwamen eerder een aantal zwaktes binnen de mediabranche naar voren, waaronder het gebrek aan training

van journalisten en de verstrengeling van commerciële belangen en redactionele keuzes. Het doel van het UNESCO-onderzoek is het komen tot een analyse aan de hand van internationaal aanvaarde normen en beginselen en op basis daarvan aanbevelingen te doen om de ontwikkeling van vrije, onafhankelijke en pluralistische media op Curaçao te versterken. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een onderzoeksteam vanuit de University of Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC, voorheen UNA). De leiding van het onderzoek is in handen van Renske Pin (UoC) en Marva Browne van de Nationale UNESCO Commissie Curaçao. Unesco hecht veel waarde aan participatie van media en stakeholders. Een aantal van deze wordt benaderd om deel te nemen aan interviews, focusgroepen en surveys. Het eindrapport zal naar verwachting aanbevelingen opleveren over onder meer vrijheid van informatie en de positie van de journalist. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Renske Pin via renskepin@gmail.com.

ACTIVITEITEN HR NETWERK CURAÇAO

DUURZAAM BELEID

IN HET KORT

UNESCOONDERZOEK NAAR MEDIA OP CURAÇAO

Het Curaçaose Bedrijvenplatform Milieu (BPM) is een vereniging van ruim vijftig lokale bedrijven die is opgericht om te werken aan een meer duurzaam beleid op het eiland. Samen met InnovatieCentrum Curaçao (ICC) reikte zij eind oktober van dit jaar voor het eerst de Sustainable Innovation Award uit. De vijf organisaties die in aanmerking kwamen voor de prijs waren Selikor, The Triangle, Living Green Exotic Furniture, Green Force en het Avila Beach Hotel. De laatste werd uiteindelijk door de jury als winnaar gekozen. Avila werd in onze groene editie al genoemd vanwege de gouden status die het hotel ontving van Travelife, het internationale certificeringssysteem op het gebied van duurzaamheid. De jury van de Sustainable Innovation Award roemde Avila vanwege de focus op innovatie en duurzaamheid in de gehele organisatie.

negatieve uitwerking heeft en zelfs tot slechtere prestaties kan leiden. Een reden hiervoor is dat organisaties voor het toekennen van bonussen uitgaan van meetbare prestaties, maar in de praktijk deze doelstellingen echter niet zo eenvoudig of in een later stadium te meten zijn. Medewerkers kunnen door de belofte van een bonus ook te veel gefocust raken en proberen de uitkomsten naar hun hand te zetten.

(Under)performance en reward was het thema van het vierde evenement dat het HR Netwerk in november organiseerde. Keynote speaker tijdens deze dag was Kilian Wawoe, public speaker, docent en HRM-professional met vele jaren ervaring. Wawoe betoogde dat het geven van bonussen in veel organisaties een

De zeven grootste megasteden ter wereld bevinden zich in Azië, waarvan vier in China. Megasteden zijn steden en agglomeraties met meer dan 10 miljoen inwoners. Bovenaan de lijst staat Tokyo met een bevolking van meer dan 35 miljoen mensen.

Zoals bij iedere bijeenkomst van het HR Netwerk was er veel ruimte voor discussie en gesprekken en werd er volop genetwerkt. Het bestuur heeft al plannen voor het komende jaar en zal ook zeker weer netwerkborrels en een evenement in de agenda van 2014 opnemen. Wilt u zich aansluiten bij dit netwerk voor HR-professionals? Neem dan contact op via: hrnetwerkcuracao@gmail.com.

De tiende editie van Ride for the Roses gaat plaatsvinden op 26 januari 2014. Het aantal deelnemers groeide van 350 in 2005 naar 6800 in 2013.

Coaching 6 2013

Zorg voor je werknemers en zij zullen voor de gasten zorgen. Zo luidt de filosofie van het Marriott hotel op Curaçao. Dagelijks brengt het management van Marriott deze filosofie in de praktijk. Dit was een van de redenen voor Stichting Vrouwennetwerk Curaçao (SVC) om Marriott te nomineren voor de SVC-Award van 2013. Een award die wordt uitgereikt aan een organisatie die zich positief onderscheidt op het gebied van vrouw en werk. TEKST Danielle Zuiderwijk

De SVC-jury benadrukte dit jaar dat de combinatie werk en vrouw – en in veel gevallen moederschap – bijzondere situaties met zich mee kan brengen. De genomineerde organisaties tonen volgens de jury dat zij daar bewust rekening mee houden en waar mogelijk op inspelen. Tijdens een sprankelende show mocht Marriott, ondanks stevige concurrentie, de award in ontvangst nemen. Het creëren van een familiegevoel, gelijke kansen en het actief promoten van diversiteit – 14 van de 26 managers inclusief de general manager is vrouw – waren volgens de jury belangrijke factoren om de prijs aan Marriott toe te kennen. De SVC-Award is in 2005 in het leven geroepen om organisaties te belonen die door hun visie en aanpak een werkomgeving creëren, waarin (met name vrouwe-

Coaching 6 2013

lijke) medewerkers ruimte krijgen om zich optimaal te ontplooien. De award wordt uitgereikt aan een organisatie die op dit gebied als voorbeeld kan dienen voor de Curaçaose samenleving. Bovenstaand kan worden omschreven als ‘goed werkgeverschap’; het door een organisatie erkennen van de waarde van de werknemers en hiernaar handelen. Hoewel velen hierbij direct aan beloning denken, is dat echter maar één aspect.

Total reward-model

Volgens Maghalie van der Bunt-George, partner Human Capital Consultancy, Training & Assessments, Strategy & Operations bij Deloitte Dutch Caribbean, kun je de vraag stellen of een werkgever die een uitstekende beloning biedt maar geen kansen voor ontwikkeling, een goed werkgever is. Volgens haar is dit niet het geval. Maghalie

Door te participeren aan het Nationaal Medewerker Tevredenheidsonderzoek van Deloitte kunnen organisaties inzicht verkrijgen in aspecten waar medewerkers al dan niet tevreden over zijn. Ook wordt inzicht verkregen in loyaliteit en het voornemen om de organisatie al dan niet te verlaten. Het is interessant om op zowel op organisatie- als op nationaal niveau te analyseren wat medewerkers belangrijk vinden zodat hierop kan worden ingespeeld. De algemene trends van dit onderzoek zullen worden gedeeld omdat dit bijdraagt aan verdere professionalisering van HRM op Curaçao.

Inspirerend filmpje

Maghalie van der Bunt-George: ‘Goed werkgeverschap heeft een enorme impact op de motivatie van medewerkers. Er is een inspirerend filmpje op YouTube wat ingaat op het thema motivatie en de ‘zachte’ pijlers van het total reward-model: The surprising truth about what motivates us.’

vindt het total reward-model een mooi uitgangspunt voor goed werkgeverschap. ‘Dit model gaat ervan uit dat er een balans moet zijn tussen de vijf zuilen van ‘total reward’. Aan de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden wordt vaak aandacht geschonken. Maar welke prioriteit wordt er gegeven aan personeelsontwikkeling en loopbaanperspectief? Ook de organisatiecultuur is belangrijk, hierbij is leiderschap van cruciaal belang. Op welke wijze wordt leiding gegeven aan medewerkers? Wordt er aandacht besteed aan leiderschapsontwikkeling binnen de organisatie? En dan zijn er nog de arbeidsomstandigheden waar weldoordacht mee om moet worden gegaan. Het gaat hier niet alleen om het zorgen voor een prettige of inspirerende werkomgeving, maar vooral ook om zaken zoals het bieden van uitdaging en het geven van verantwoordelijkheid.’ Goed werkgeverschap is volgens Maghalie oog hebben voor, en het gebalanceerd ontwikkelen van alle pijlers van het total reward-model.

Luisteren naar werknemers

Minerva Regales, director Human Resources bij Marriott, legt uit hoe zij in de dagelijkse praktijk invulling geeft aan goed

Work environment

Physical environment Flexibility Challenging work Responsibility

Benefits

Health insurance Vacation allowance Pension plan Other

Compensation Base pay Bonuses

Total reward model

Career and development opportunities

Career planning Mentoring programs Training programs Work experience

werkgeverschap. ‘Marriott legt dagelijks de focus op trainingen en ontwikkeling van haar medewerkers. Door duidelijke procedures wordt een carrièreperspectief zichtbaar gemaakt. Onze managers dragen actief bij aan de groei en ontwikkeling van werknemers en stimuleren hen dagelijks om meer verantwoordelijkheden te nemen en te groeien in hun werk. Essentieel in de ogen van onze werknemers en ons managementteam is het luisteren naar je werknemers en oprechte aandacht, zowel vanuit een persoonlijk als bedrijfsmatig perspectief. Met goed werkgeverschap kan een organisatie zijn doelen bereiken, met het ontbreken hiervan wordt dit extreem moeilijk of onmogelijk.’ Maghalie sluit zich hierbij aan: ‘Er is een gezegde dat luidt: “People don’t leave jobs but bosses”. Het zijn de leiders die voor een groot deel het werkgeverschap uitdragen. De organisatie kan allerlei idealen op papier hebben over het belang van human resources maar als dit zich niet vertaalt in het leiderschap is het effect nihil.’ Volgens Maghalie is er vandaag de dag meer aandacht voor de invulling van goed werkgeverschap. De professionalisering die plaatsvindt op het gebied van HRM bij veel organisaties is hier een teken van, aldus Maghalie.

TOTAL REWARD

Nationaal Medewerker Tevredenheidsonderzoek

‘Goed werkgeverschap is een kritische succesfactor voor het binden en effectief inzetten van het talent van jonge professionals’

Culture

Quality leadership Communication Reputation organisation

Verschil in generaties

Goed werkgeverschap houdt voor verschillende generaties iets anders in, daar zijn de HR- professionals het over eens. Maghalie legt uit dat jonge professionals een bepaalde mate van verantwoordelijkheid, vrijheid en ruimte belangrijk vinden. Ook flexibiliteit wordt door hen gewaardeerd. Goed werkgeverschap is een kritische succesfactor voor het binden en effectief inzetten van het talent van deze jonge professionals. Met de nieuwe generatie werknemers ontkomen werkgevers er niet aan om zich verder te ontwikkelen als goed werkgever. Minerva sluit zich daarbij aan: ‘Ik werk sinds 2003 als HR-director bij Marriott en voor het eerst zie ik vier generaties op de werkvloer. Dit vraagt als werkgever om een andere aanpak en benadering bij de invulling van goed werkgeverschap. Marriott probeert aantrekkelijk te zijn voor elke generatie, aandacht te geven aan zaken die voor hen van belang zijn en tegelijkertijd ook een balans hierin te vinden.’ Het feit dat Marriott al 85 jaar succesvol opereert en onlangs de SVC-Award in ontvangst mocht nemen toont aan dat deze werkgever op de goede weg is.

Coaching 6 2013

Bubbels met een eigen etiquette In de feestelijke decembermaand mogen bubbels niet ontbreken. Een ranke flûte gevuld met de fonkelende, bruisende ‘godendrank’ – zoals de Benedictijner monniken hun ontdekking noemden – roept bij veel mensen een speciaal gevoel op. Champagne is door zijn prijskaartje geen alledaags drankje voor de meesten van ons. Daarom kan het handig zijn je even te verdiepen in de verschillende merken voordat je de wijnhandel binnenstapt. Coaching ging voorproeven en sprak met experts over favoriete merken en de do’s and don’ts van het champagne schenken. TEKST Jacomine Lagas

Onze fles bubbels hebben we vermoedelijk te danken aan de Benedictijner monniken van de abdij van Haut villers in Frankrijk. Zij ontwikkelden eind 17e eeuw de méthode champenoise die de heldere en mousserende wijn oplevert die nu nog steeds wordt geschonken. Champagne wordt gemaakt van de witte druif Chardon nay en de blauwe druiven Pinot Noir en Pinot Meunier uit de wijngaarden van de Champagne-Ardenne, een gebied in het noordoosten van Frankrijk. Wettelijk is vastgelegd dat alleen mousserende wijnen uit dit gebied de naam champagne mogen dragen. Hiermee hebben de

Fransen zich verzekerd van een van de best beschermde merknamen ter wereld.

De kenners

Wat is het verschil tussen brut, sec en doux? Welk merk ‘moet’ je kiezen? Hoe kun je bubbels het beste bewaren en wat is de ideale schenktemperatuur? En moet de kurk nu wel of niet knallen? Coaching vroeg het aan lokale wijnkenners Evert Groot van De Gouden Ton en Dickjan Schipper van Renmar Trading. Naast smaakbeleving zijn stijlregels ook belang-

I’m connected with

extraordinary banking... extra benefits for you. Landhuis Cerrito • Schottegatweg Oost z/n • Tel. +5999 7327000 • www.orcobank.com

Coaching 6 2013

rijk bij het drinken van champagne. Denise de JonghRekwest, champagnekenner en auteur van het boek ‘Etikèt, e porta pa éksito! (Etiquette, de poort tot succes)’ vertelt onder andere hoe je een champagneglas op de juiste manier vasthoudt en wat de etiquetteregels zijn voor het salú.

Keuze genoeg

Wie wil weten hoe zoet of droog de champagne is, kijkt eerst op het etiket. De aanduiding brut betekent droog, doux betekent zoet en sec zit er tussenin. Aan een brut is bijna geen extra suiker toegevoegd wat deze champagne de beste keuze maakt voor een aperitief. De wat zoetere sec kan bij vele gerechten geschonken worden en de demi-sec en doux zijn geschikt als dessertwijn. Bij De Gouden Ton zijn drie merken favoriet: Billecart- Salmon, Gosset en Palmer & Co. Evert Groot: ‘Billecart-Salmon door de combinatie van frisheid en rijkdom, Gosset vanwege het traditionele karakter en de volle smaak en Palmer & Co voor de goede prijs-kwaliteitverhouding, zijn elegantie en diversiteit in smaak.’ Dickjan Schipper van Renmar Trading kiest zonder aarzelen voor de champagnes van Deutz en Duval-Leroy: ‘De Deutz is mooi gebalanceerd, heeft veel finesse en een lange afdronk. De Duval-Leroy vertoont veel diepte en complexiteit, maar is niet opdringerig.’

Betaalbare alternatieven

De meeste champagnes zijn behoorlijk prijzig. Volgens Groot komt dit door het arbeids- en tijdsintensieve

Hoe hoort het eigenlijk? Champagne is een elegante, stijlvolle en feestelijke drank met een geheel eigen etiquette. Denise de Jongh-Rekwest is deskundige op het gebied van gedragscodes. Zij schreef een aantal kinderboeken over dit onderwerp en lanceerde afgelopen september haar nieuwste Papiamentstalige boek over zakelijke etiquette: ‘Etikèt, e porta pa éksito!’.

productieproces. ‘Om tot champagne te komen onder gaat de basiswijn een aantal vergistingen. Vervolgens moet de wijn lang rusten; drie maanden tot een jaar. Schipper zegt dat ook de investeringen van de traditionele champagneproducenten – bijvoorbeeld de lange ondergrondse tunnels waarin miljoenen flessen opgeslagen liggen – van invloed zijn op de hoge prijs. Volgens hem zijn er prima alternatieven te koop voor de ‘echte’ champagne uit de gelijknamige Noord-Franse streek. ‘Overal ter wereld worden inmiddels mousserende wijnen van uitstekende kwaliteit gemaakt die vaak lager geprijsd zijn dan champagne. Denk aan de Pierre Jourdan Belle Rose of de prijswinnende Pongracz, beide uit Zuid-Afrika. Of kies voor een mousserende wijn die volgens de goedkopere méthode Charmat geproduceerd wordt, bijvoorbeeld de Undurraga uit Chili.’

Bewaren of schenken?

Champagne ligt het liefst in een koele, donkere ruimte met een constante luchtvochtigheid. Een gangbare fles champagne kun je in ons klimaat ongeveer één jaar bovenin de koelkast bewaren, bij voorkeur liggend. Alleen de topmerken blijven langer op dronk, mits ze onder de juiste condities bewaard worden. Wacht dus niet te lang met ontkurken. Over de meest ideale temperatuur voor het schenken van de ‘godendrank’ zijn de experts het niet helemaal eens. De adviezen variëren tussen 4˚C en 12˚C. De enige manier om achter de perfecte temperatuur te komen, is zelf een mooie fles openen. Salú!

Wat is het perfecte glas om champagne in te serveren?

‘Champagne komt het best tot zijn recht in een mooie flûte. Door de tulpvormige vorm blijft het aroma behouden en door de smalle bodem blijven de bubbels bubbelen. Het glas tot halverwege vullen of iets over de helft.’

Wat is de correcte manier om een toost uit te brengen?

‘Het glas bij de steel vasthouden, vlak onder de kelk, met de pink naar binnen. Een toost wordt staande uit-

gebracht met het glas in de richting van degenen die je toespreekt. Alle gasten nemen eveneens het glas op, vervolgens neemt men een slokje en richt opnieuw het glas.’

Wel of geen knallende kurk?

‘Nooit! Als je de kurk laat knallen, ontsnapt het koolzuur en bovendien verspil je er kostbare champagne mee. De druk in de fles is hoog, dus houd de fles tijdens het ontkurken altijd van je af. Langzaam de kurk in de hand naar buiten laten komen en meteen inschenken en genieten.’

www.autoleasecuracao.com

Coaching 6 2013

Ron Gomes Casseres

‘MEETING SOCIETY’S NEEDS’

Jaren geleden las ik de advertentie van een Japanse bank die mij altijd is bijgebleven. ‘Meeting your client’s needs is half the story. Meeting society’s needs is the other half’, was de boodschap van die bank. Verantwoord ondernemen houdt in het tegemoetkomen aan de behoeften van de samenleving. En die behoeften zijn in de afgelopen decennia flink veranderd. In de jaren vijftig en zestig woedde de discussie of een ondernemer slechts de verplichting heeft om zijn winst te maximaliseren ten gunste van zijn aandeelhouders, zoals Nobelprijswinnaar Milton Friedman voorstond, of ook een (morele) verantwoordelijkheid heeft jegens de noden van de samenleving. Het was pas in de jaren zeventig dat die discussie werd beslecht ten gunste van de samenleving. Verantwoord ondernemen betekende op Curaçao vooral het doen van donaties aan goede doelen ter ondersteuning van sociale, educatieve en sportorganisaties in onze samenleving. Wat later ontwikkelde zich ook de ondersteuning van die goede doelen met mensen en expertise door bedrijven – vrijwilligerswerk van werknemers onder kantoortijd of het gratis verrichten van specialistische werkzaamheden, bijvoorbeeld op juridisch gebied en bij de financiële of personeelsadministratie. Dat is allemaal toe te juichen en noodzakelijk, ook omdat de overheid steeds meer de subsidiekraan dichtdraait. En ofschoon we in een economisch dal zitten, is het des te meer van belang dat het bedrijfsleven de ondersteuning van goede doelen doorzet en zelfs uitbreidt.

Het zijn namelijk de minstbedeelden in de samenleving die het eerst en het zwaarst worden getroffen door de bezuinigingen van de overheid. Verantwoord ondernemen en ‘meeting society’s needs’ vereisen tegenwoordig echter veel meer dan een financiële of vrijwilligershandreiking. Onze samenleving heeft van hoog tot laag behoefte aan meer integriteit, aan energiebesparing en behoud van de natuur, aan betere scholing, aan stimulering van een duurzame ontwikkeling en natuurlijk ook aan armoedebestrijding en meer werkgelegenheid voor jongeren.

COLUMN

GASTCOLUMN

Verantwoord ondernemen dient daarom vandaag ook in te houden dat de onderneming een eigen ondernemingsgedragscode en klokkenluidersregeling kent om binnen het bedrijf de integriteit te bevorderen. Ondernemingen dienen duurzame ontwikkeling, energiebesparing en behoud van de natuur niet alleen te ondersteunen met donaties aan die goede doelen, maar ook door deze zelfde doelstellingen in het eigen bedrijfsbeleid in praktijk te brengen. In-house scholing en bijscholing draagt niet alleen bij aan de productiviteit en het concurrentievermogen van het bedrijf, maar is ook een wijze om jongeren van een grotere kans op een arbeidsplek te voorzien. De discussie in de jaren vijftig en zestig was een oneigenlijke. Sociaal verantwoordelijke ondernemers bevorderen een gezondere samenleving en daardoor een beter ondernemingsklimaat, waardoor ook de directe belangen van de aandeelhouder zijn gediend. Het is niet een keuze van aandeelhouder óf samenleving. Het tegemoetkomen aan de behoeften van de samenleving is doodgewoon ‘good business’ voor de onderneming én de aandeelhouder. Ron Gomes Casseres, voormalig bankier, is reeds decennialang actief in allerlei sociaaleconomische en maatschappelijke organisaties en adviesorganen. Hij is nog steeds nauw betrokken bij de maatschappelijke ontwikkeling van Curaçao.

Coaching 6 2013

TIPS

RUB RIEK In gESprEk MEt tOnY HAlABI

VIJF TEAMVERSTERKENDE BEDRIJFSUITJES

‘Je moet altijd scherp blijven en je succes niet overschatten door te denken dat de klanten toch wel blijven komen’

De restaurants Fort Nassau en Brakkeput Mei Mei waren die avonden dicht, zodat het personeel ook ingezet kon worden in de catering van het festival. ‘Het was spannend en mooi’, zegt Tony. ‘Natuurlijk hadden we de ervaring van het eerste jaar, dat minder bezoekers bracht (ongeveer 12.000). Dit jaar het dubbele aantal dus en dat betekent: tweemaal zoveel drankjes en tweemaal zoveel hapjes, en dus tweemaal zoveel muntjes verkopen. Alles hebben we uitgerekend en verwerkt. We hebben een verantwoorde overhead aan personeel ingezet. Op dat punt gaat het vaak mis. En neem van mij aan: als het ergens fout gaat, dan heeft dat een sneeuwbaleffect en gaat het vervolgens op veel meer plaatsen fout.’ Op mijn vraag wat hij zelf die avonden heeft gedaan zegt hij: ‘ik heb vier of vijf nummers bijgewoond die ik echt wilde horen. Verder ik steeds wel ergens bij de crew TEKSTben Elizabeth Francisco geweest.’

Personeel scherp houden

Hoe is Halabi in staat is al deze verschillende bedrijven aan te sturen? ‘Ik heb een heel goed team hier. Vanuit dit kantoor wordt alles eigenlijk aangestuurd.’ Succesvol? ‘Dat zeg ik nooit’, antwoordt hij. ‘Het kan ook zomaar fout gaan. We zijn op Curaçao erg afhankelijk van de stroom aan toeristen. Als de toeristen om wat voor reden ook wegblijven, hebben we een groot probleem.’ ‘Waar ik in geloof is in het neerzetten van een goed product. Dat heb ik altijd nagestreefd. In dat opzicht ben ik misschien niet zo’n goede zakenman. Het gaat me in de eerste plaats om het succesvol laten verlopen van het evenement. Als het zakelijk een succes wordt, is dat mooi meegenomen. Dat komt vaak op de tweede plaats. Een van de belangrijkste dingen is je personeel scherp houden. Het gaat constant om de service. Wij werken in een branche waarin de stress van altijd op tijd leveren erg hoog is. De klant heeft daar geen boodschap aan en moet daar ook niets van merken.’

Het einde van het oude jaar en de start van het nieuwe jaar zijn bij uitstek momenten om uw personeel te belonen en de teamgeest binnen uw bedrijf te verster ken. Natuurlijk kunt u uw personeel trakteren op een duur diner of een groot feest. Maar het kan ook anders Voetbalcoach ‘Je moet altijd scherp voor blijven en u je succes niet overschaten misschien zelfs leuker. Speciaal hebben wij ten door te denken dat de klanten toch wel blijven komen. een overzicht gemaakt van een service. aantal originele Wij verkopen Eigenlijk verkopen we iets dat er nog helemaal niet is als de klant binnenkomt. We maken het activiteiten, die u kunt ondernemen met uw team.

ADVERTENTIE

1 | Coaching 4 - 2011

Coaching 6 2013

vanaf scratch zo gezegd. Neem nou een huwelijk. Voor de mensen die trouwen is het - hopelijk - een eenmalige, speciale gebeurtenis. Maar voor ons is een huwelijk verzorgen de gewoonste zaak van de wereld. We hebben dat

Samenwerken in de Amazonia

2 ‘Teambuilding in Maya style’ van organisator WannaGo Outdoors is een unieke activiteit die plaatsvindt in jungletuin L’aldea. De teamleden werken nauw met elkaar samen bij het uitvoeren van vijf opdrachten; een leuke manier om verborgen talenten te ontdekken. Daarnaast stimuleert deze activiteit ook het onderlinge vertrouwen, de communicatie, het verantwoordelijkheidsgevoel en wordt er een beroep gedaan op de leiderschapskwaliteiten van de teamleden. De avond wordt afgesloten met een authentiek Braziliaans Churras caria diner in het restaurant.

WannaGo Outdoors

Telefoon 525 3720 www.wannago-outdoors.com

Oorverdovend trommelen

De live percussie-workshop van Real Exclusive is een traktatie voor het oor en een mooie manier om de teamgeest te versterken. Niets brengt mensen dichter bij elkaar dan muziek, en in deze

Fundashon Pro Bista

SUP Curaçao

Telefoon 737 9222 / 737 4020 www.probista.com

Telefoon 515 3263 info@hetkinderfeestje.com

Samen koken

Suppen op zee

Fundashon Pro Bista, een bevlogen stichting die al jarenlang blinden, slechtzienden en hun families op Curaçao ondersteunt, biedt bedrijven en teams de unieke mogelijkheid om zelf te ervaren hoe het is om visueel gehandicapt of blind te zijn. Met haar ‘Dinner in the Dark’ stelt de stichting ziende mensen in staat om hun zintuigen op een bijzondere en intense manier aan te scherpen, door het eten van een heerlijk driegangenmenu, zonder ook maar iets te kunnen zien. Door deze ervaring leert uw team letterlijk ‘met andere ogen kijken’, terwijl de slechtziende en blinde obers van Pro Bista hen moeiteloos en professioneel in het donker de heerlijkste gerechten voorschotelen.

Dineren in het donker

Real Exclusive Curaçao/ Het kinderfeestje

Op zoek naar iets sportiefs? Dan is Stand Up Paddling de ideale workout voor uw personeel. Dit fenomeen, dat zijn oorsprong vindt in het surfen op Hawaï, heeft onze stranden nu ook bereikt. Paddleboarding is relatief eenvoudig onder de knie te krijgen en vergt vooral een avontuurlijke instelling. Het lokale bedrijf SUP Curacao biedt verschillende begeleide tours aan. Staande op een paddleboard heb je niet alleen veel plezier, maar ontdek je ook van alles over de natuur van ons eiland. Alle tours van SUP Curacao gaan met de wind mee, wat uw team een extra duwtje in de rug geeft. Dagtochten laten zich bovendien goed combineren met een strandmiddag en aansluitende barbecue. De ‘Spanish Water tour’ is zeer geschikt voor grotere groepen, evenals de geheimzinnige ‘West Point tour’ waarbij u de mysterieuze Blue Room, een unieke onderwatergrot, bezoekt.

workshop gaan uw medewerkers al binnen een paar minuten aan de slag. De levendige percussiesessie geeft energie en stimuleert uw team om samen een nieuw geluid te produceren, waar iedereen aan bijdraagt. De workshop duurt ongeveer anderhalf uur en vindt plaats op een locatie naar keuze, zolang er maar schaduw is. De instrumenten waar u mee trommelt variëren van repeniques, surdo’s en tamboerijnen tot shakers, koebellen en blokken van hout en staan garant voor een oorverdovend geluid.

Deze activiteit is ideaal voor medewerkers die meer willen dan alleen aan tafel zitten. Uw team brengt de avond door met het voorbereiden van een indrukwekkend vijfgangendiner onder begeleiding van chefkok Hamelijnck. Hierbij worden de handen flink uit de mouwen gestoken en alle zintuigen ingezet. Uiteindelijk gaat uw team met een glas wijn aan tafel om te genieten van het diner dat het net gezamenlijk heeft bereid. Het mooie van deze activiteit is dat er veel geleerd wordt tijdens het koken. Met behulp van professionele kooktechnieken worden alle gerechten van begin tot einde bereid met uitsluitend natuurlijke producten. Als groep kunt u bovendien zelf kiezen voor de Italiaanse, Franse, Indiase, Krioyo keuken of een andere keuken naar wens.

De Koksmaat

Telefoon 465 7980 / 560 2180 dekoksmaatcuracao@hotmail.com

Telefoon 738 0883 / 524 4974 www.supcuracao.com

Coaching 6 2013

De meest inspirerende Curaçaoënaars van 2013 TEKST Victorine Stille

Bastiaan Kooyman

Voorzitter Raad van Bestuur van Kooyman BV

Karel Frielink, advocaat en partner bij Spigt D.C., over Bastiaan Kooyman als meest inspirerende public speaker van 2013

DRS. CARLOS N. ALVES DA SILVA DIRECTOR

parera business center • unit g asielweg z/n • curaçao phone +(5999) 461 2020 fax +(5999) 465 0711 cell +(5999) 511 6462 cdasilva@bus-adv.com

Lang hoeft Karel Frielink niet na te denken over de vraag wie de meest inspirerende public speaker van 2013 is op Curaçao. ‘Bas Kooyman’, zegt hij vastberaden. ‘Een enorm betrokken mens, met een luisterend oor voor iedereen. Velen hebben in de loop der jaren om zijn advies gevraagd, dat hij vervolgens objectief en belangeloos gaf. Hij heeft niet alleen zijn rug recht gehouden, maar zich ook kritisch en constructief uitgelaten over anderen zonder aanzien des persoons. Sin miedu! Waar velen, om wat voor reden dan ook zwijgen, spreekt Bas.’ Volgens Frielink schroomt Kooyman niet om zich veelvuldig in maatschappelijke discussies te mengen en daarin krachtig stelling te nemen tegen wantoestanden in de politiek en daarbuiten. Frielink: ‘Dat zijn bedrijf daar af en toe flinke omzetschade door opliep heeft hij op de koop toegenomen. Het algemeen belang woog bij hem altijd zwaarder dan zijn eigen belang.’ Naast het feit dat Bas Kooyman het familiebedrijf groot heeft gemaakt en daarmee de werkgelegenheid een stevige impuls heeft gegeven, prijst Frielink de wijze waarop Kooyman zich heeft ingezet voor een beter ondernemersklimaat op Curaçao, onder meer als voorzitter van de Vereniging Bedrijfsleven Curaçao (VBC).

Ben Whiteman

Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur

Yves Cooper, verslaggever, over Ben Whiteman als meest inspirerende politicus van 2013 ‘Ben Whiteman is voor mij de meest inspirerende politicus. Ik vind hem heel deskundig en to the point. Als verslaggever hoor ik vele politici en naar mijn idee hebben die voornamelijk slechte bedoelingen. Tot nu toe heb ik bij Whiteman nog niets gevonden waar ik hem op kan pakken, en dat terwijl hij niet de minste onderwerpen in zijn portefeuille heeft. Hij is een indrukwekkende man en een goede spreker. Na zijn persconferenties ben ik echt geïnformeerd over de zaken’, aldus Cooper. Als belangrijkste voorbeeld daarvoor noemt hij de problematiek rondom het ziekenhuis hier op het eiland. ‘Whiteman heeft mij in één zin laten begrijpen welke problemen er spelen rondom het ziekenhuis. Dat is nog niemand in dertien jaar gelukt.’ Whiteman mag van Cooper nog wel even doorgaan als minister. Volgens hem probeert Whiteman te laten zien dat je een politicus kunt vertrouwen. Deze opmerking is opvallend voor Cooper omdat hij zich over het algemeen erg tegen de politiek afzet, met als belangrijkste statement: niet zelf te stemmen. Cooper: ‘Ik roep andere politici op om een voorbeeld te nemen aan de manier waarop Ben Whiteman zijn werk doet. Whiteman doet niet aan politikeria, maar hij doet aan politiek.’

Coaching 6 2013

ADV ERTOR IA L

Plasrecht?! Zoals wel vaker dwaalden mijn gedachten af naar het bestaan van een relatie tussen alledaagse zaken en het recht. Ditmaal bevond ik mij staand voor een urinoir op de vijfde etage in de Bijenkorf in Amsterdam in gedachten verzonken op zoek naar de relatie tussen urineren en recht. Zou de vloeibare donatie die ik al richtend op een denkbeeldige vlieg in het urinoir deed als een schenking kunnen worden aangemerkt? Een schenking is anders dan veelal gedacht wordt geen eenzijdige handeling. Sterker nog, in het recht wordt een schenking aangemerkt als een bijzondere soort overeenkomst. En zoals voor iedere overeenkomst geldt, geldt ook voor een schenkingsovereenkomst dat die tot stand komt door het aanbod van de één en de aanvaarding daarvan door de ander. Als zodanig veronderstelt de totstandkoming van een schenking dan ook de betrokkenheid van minimaal twee personen terwijl het enkele feit dat er sprake is van een overeenkomst al met zich meebrengt dat over en weer rechten en plichten gecreëerd worden. Kenmerkend voor een schenking is dat tegenover de ene prestatie, dat een goed of een dienst kan behelzen, geen verplichting tot betaling of het verrichten van een tegenprestatie of wederdienst staat. Jaren geleden tijdens mijn studie rechten in Amsterdam was het standaardvoorbeeld om de logica van het voorgaande te illustreren een gevulde vuilniszak die pardoes gedeponeerd werd door de één op het balkon van een ander. De verbouwereerde ontvanger die vroeg wat dit te betekenen had, kreeg toegebeten niet zo te moeten zeuren en blij te moeten zijn omdat er sprake was van een schenking. U begrijpt dat dit niet opgaat! Doorgaans wordt, anders dan in het kneuterige Nederland, voor het gebruikmaken van het toilet in publieke gelegenheden in Curaçao geen geld in rekening gebracht, terwijl voor de ontvangen urine evenmin betaald wordt. Dat lijkt dus een element van schenking in zich te hebben. Het exacte moment van aanbod en aanvaarding is lastig vast te stellen, maar beredeneerd zou kunnen worden dat het enkel openstellen van het toilet een geanticipeerde algemene aanvaarding behelst van het aanbod urine

te schenken. Dat vervolgens ter verwerking van die schenking aan de ontvanger in eigendom toebehorende water voor het doorspoelen, mogelijk toiletpapier en daarna water en zeep voor het handen wassen moet worden aangewend, doet in beginsel niet af aan de schenking. Gelijk het geval dat ik u een theezakje schenk en u vervolgens uw eigen water moet koken en desgewenst daar suiker aan moet toevoegen. Maar zoals ik zei, kenmerkt een overeenkomst, dus ook een schenkingsovereenkomst, zich door het ontstaan van rechten en plichten en daar gaat de vergelijking mank. Indien partijen een schenking overeenkomen kan de schenker zich niet eenzijdig uit de overeenkomst terugtrekken en staat de ontvanger volkomen in zijn recht nakoming van de schenkingsovereenkomst af te dwingen, desnoods via de rechter. Het is ondenkbaar dat met succes door de winkel of het restaurant waar het toilet zich bevindt, wordt afgedwongen dat het goudgele vocht wordt geproduceerd en afgegeven. Immers bestaat er aan de kant van de – bij hoge nood ongetwijfeld – gulle gever geen verplichting tot het schenken van de urine.

mr Mirto F. Murray

bestaat tot het wassen (en drogen) van de handen na gebruik van het toilet. Van de gebruiker mag verwacht worden dat hij het toilet gebruikt voor het doel waarvoor het bestemd is, netjes achterlaat en niet meer dan noodzakelijk water en toiletpapier gebruikt. Ik moet bekennen dat in de Bijenkorf in Amsterdam de overeenkomst naar de regel wordt nageleefd. Gelukkig maar, want zeg nou zelf... ik weet het niet van u, maar iedere door mij geconstateerde schending van de per definitie ongeschreven toileteerovereenkomst maakt mij pisnijdig!

Is het hele toileteergebeuren dan rechteloos? Gelukkig niet. Mij dunkt namelijk dat ten aanzien van het toiletgebruik in een openbare gelegenheid sprake is van een overeenkomst sui generis, een op zich zelf staande – eigenzinnige – overeenkomst, zeg maar de ‘toileteerovereenkomst’, die gekenmerkt wordt door een aantal elementen. Van de zijde van de eigenaar van het toilet mag mijns inziens verwacht worden dat het toilet schoon en verlicht is, doorgespoeld kan worden, dat de toiletruimte goed afgesloten kan worden, dat toiletpapier aanwezig is en dat er gelegenheid

Corporate & commercial Construction Labour Banking & financial Administrative

law law law law law www.sms-advocaten.com

ann m y a n R Kolfin e g r ö J fis m a R en n Jörge

©Ma

ann Raym

ers m e n werk ken om w u at rui ? Een d b e l e g gevo kunnen rbeteren n een t e h ve bt tie jve U he motiva rking te er bedri ar waar ’n Ma we me wat wel e samen steeds nhuren. n van zo n e t i d s da peaker t inhure Kolfin g i d tren ional s ij he ? Ramfis Coachin . b t n r op tte iva oe mot u op le de goer hten voo e sluier t moe spireren ann lic je van d in Raym een tip n e Jörg

Coaching 6 2013

lfin

fis Ko

Ram

Ramfis Kolfin werkt vooral op Curaçao en Aruba. Op Curaçao werkt hij veel voor de overheids-nv’s en andere grote bedrijven: ‘Al zeven jaar word ik ieder jaar ingehuurd door de Isla. Dat zegt natuurlijk wel wat. Het gaat hen vooral om de manier waarop ik de connectie kan maken met de werknemers. Die ervaring hadden ze bij anderen niet.’ Meer weten over Ramfis Kolfin kan via de Facebookpagina KLTP Kolfin Leadership Training Program. ‘Soms zie je die mensen aan het begin van de sessie denken: ‘Wat heeft deze grappenmaker ons nou te vertellen?’, zegt Jörgen Raymann. Hij is alom bekend als cabaretier, maar is daarnaast ook succesvol ondernemer en motivational speaker. Die laatste activiteit ontplooit hij met zijn bedrijf Giray motivation & coaching. Voor de hand liggend is om aan te nemen dat Raymann met de gebruikelijke grappen en grollen zijn coaching-sessies doet. ’Mensen hebben een verwachtingspatroon. En natuurlijk gebruik ik wel een dosis humor, omdat dat zorgt voor een ontspannen sfeer. Maar je moet zoeken naar de juiste balans: serieuze informatie en af en toe de mensen laten lachen.’ Ramfis Kolfin is eigenlijk ingenieur, maar merkte al op jonge leeftijd dat mensen graag naar hem luisteren. 28 jaar geleden besloot hij van zijn talent zijn beroep te maken. ‘Voor mij was het een roeping. Maar de echte ervaring komt met de jaren. Je moet gelouterd zijn door het leven om mensen vooruit te kunnen helpen. Ik gebruik daarvoor lessen uit de Bijbel. Vanuit mijn bedrijf Kolfin Leadership Training Program (KLTP) doe ik vooral leiderschaps- en attitude-trainingen.’

Doe-het-zelvers

Motivational speakers inspireren groepen mensen door middel van een toespraak. Soms worden die speeches gemaakt naar het voorbeeld van programma’s van grote bedrijfscoaches. Raymann is onder de indruk van de wijsheden van de Amerikaan Stedman Graham. Hoewel die beter bekend is als de partner van Oprah Winfrey, is hij een groot motivational speaker met een succesvol eigen bedrijf. Maar ondanks zijn bewondering voor de man, gebruikt Raymann zijn eigen ontwikkelde methodiek: Hi5. ‘Alle tools die je nodig hebt, zitten in de palm van je hand: werk vanuit je passie, zorg voor een positieve instelling, ga doelgericht te werk, zorg voor overzicht en wees betrouwbaar.’ Ook Kolfin is onder de indruk van een Amerikaan: Dr. Tony Evans, een pastoor die complexe theologische feiten communiceert door middel van simpele, duidelijke illustraties. ‘Ik kan me vinden in de stijl die hij gebruikt, maar ik heb wel mijn eigen stijl ontwikkeld die ontwikkeling van de mens vanuit zijn innerlijk naar het uiterlijk beoogt. Ik houd mensen een spiegel voor vanuit Bijbelse lessen. Maar dat kan ik alleen door de ervaringen die ik zelf heb opgedaan.’

Aandachttrekkers

Om door te kunnen dringen tot mensen moet je natuurlijk wel eerst hun aandacht trekken en die ook kunnen vasthouden, daarover zijn Raymann en Kolfin het eens. Kolfin gaat voor de emotie: ‘Je moet mensen in het diepste van hun ziel proberen te raken. Niet alleen vanuit het verstand maar echt vanuit de emotie. Soms beginnen mensen die ik aanspreek letterlijk te huilen omdat ze zich zo geraakt voelen dat ze zich helemaal openstellen. Belangrijk daarbij is dat je de gap tussen jou en je publiek kunt opvullen. Ik ben zelf al veertig jaar gelukkig getrouwd, maar als

MOTIVATIE

TEKST Corinne Leysner

Jörgen Raymann heeft in Nederland onder meer verzekeringsbedrijf Delta Lloyd als klant: ‘Ik richt mijn motivatie bij die klant op diversiteit. Ik leer ze dat Nederland altijd al heeft uitgeblonken door diversiteit. De Zeeuwen, de Friezen en anderen hebben het altijd al samen gedaan. Diversiteit betekent dat je iedereen mee laat doen: oud, jong, gehandicapt, vrouw of man.’ Raymann heeft op Aruba en Curaçao gewerkt in opdracht van PwC. Ook steunt hij menig goed doel op onze eilanden. Meer weten over Jörgen Raymann als motivator: www.tante.es en www.giray.nu

ik iemand voor me heb die in een scheidingsprocedure zit, kan ik die persoon wel helpen met mijn kennis om getrouwd te kunnen blijven.’ Of je de aandacht kunt krijgen en vasthouden van een groep mensen die behoefte heeft aan motivatie, is volgens Raymann afhankelijk van de kracht van je verhaal. ‘Je moet het publiek betrekken in wat je vertelt door het verhaal interactief te maken. Daarbij helpt natuurlijk de ervaring die ik heb opgedaan in het theater. Waar je ook rekening mee moet houden is de soort groep die je voor je hebt. Niet iedereen wil het maximale aan mogelijkheden binnen zijn of haar werkveld behalen. Niet alle mensen hebben de behoefte om CEO te worden. Maar als motivator moet je wel proberen om die individuen te triggeren om voor hun eigen maximum te gaan, binnen het niveau dat hen wel ligt.’

Eigen motivatie?

Raymann: ‘Ik kijk goed om me heen. Mijn kinderen zijn vaak een inspiratiebron. Mijn motto is dat je elke avond voor je gaat slapen net iets slimmer moet zijn dan de dag ervoor. Ouder worden kan bijna iedereen. De kunst is om te groeien. Dat is de mogelijkheid die je hebt meegekregen van God en waar je gebruik van moet maken.’ Deze laatste helpt ook Ramfis Kolfin om zijn werk goed te kunnen doen: ‘Ik deed dit werk vroeger alleen voor het geld, maar ik was er niet echt succesvol in. Tot ik op wonderbaarlijke wijze genas van kanker. Mijn levensagenda en mijn eigen motivatiebron waren verkeerd. Sinds die ervaring ben ik zelf veranderd. Door te leven met God als inspiratiebron kan ik mensen nu echt begeleiden om het beste uit zichzelf te halen.’

Onwijsheid uit boeken

Volgens Raymann is een grote valkuil voor motivatoren het verkondigen van boekenwijsheid: ‘Het geheim is dat je uit je eigen ervaring en belevingswereld, je eigen verhaal moet putten om mensen te kunnen motiveren. Je moet mensen geen onzin verkopen. Je moet geen wijsheid uit boeken verkondigen terwijl 90% van de mensen waar je voor staat die boeken toch niet heeft gelezen. Je verhaal moet kloppen en je moet er helemaal achter kunnen staan.’ Kolfin beaamt dit, maar noemt ook een arrogante houding, trots en onechte bedoelingen als valkuilen: ’Mensen merken het meteen als je een lesje dat je uit je hoofd hebt geleerd opzegt. Je moet het ook niet alleen over je successen hebben, maar vooral ook over je eigen mislukkingen.’

Wondermiddel?

Zult u meteen verandering merken binnen uw bedrijf na een sessie van een motivational speaker? Jörgen Raymann is daar duidelijk in: ’Een wonder moet je niet verwachten. Maar als ik als motivator goed mijn werk heb gedaan, dan heb ik in ieder geval een zaadje geplant in elke deelnemer, die daardoor gaat nadenken over zaken. En dat is waar het om gaat bij motivational speaking: een verandering van mindset.’

Coaching 6 2013

IN GESPREK MET... 30

Coaching 6 2013

HUMOR ALS WAPEN

In gesprek met Adèle van der Pluijm-Vrede, notaris en waarnemend gouverneur van Curaçao Mr. Adèle van der Pluijm-Vrede heeft een opmerkelijk jaar achter de rug. De waarnemend gouverneur verving gouverneur Frits Goedgedrag in een politiek zeer woelige periode en werd hierdoor onverwachts betrokken bij de vorming van drie nieuwe kabinetten in een jaar tijd. Met dat werk kwam ook kritiek. Van der Pluijm-Vrede, die sinds 1994 een eigen notariskantoor heeft, blikt terug. ‘Ik kan goed relativeren, laat mij niet makkelijk afleiden door ongefundeerde kritiek en heb in de loop der jaren een heel brede rug ontwikkeld.’ TEKST Oscar van Dam BEELD Marika Ringnalda

Coaching spreekt mr. Adèle Pauline van der Pluijm-Vrede vier dagen nadat de de nieuwe gouverneur van Curaçao, Lucille George-Wout, is geïnstalleerd. De installatie vond plaats op 8 november. Tot dat moment was Van der Pluijm-Vrede de feitelijke gouverneur van Curaçao. Want hoewel de functie van waarnemend gouverneur officieel ‘het waarnemen behelst van de Gouverneur als deze niet in staat is de functie uit te oefenen óf wanneer de Gouverneur in het buitenland verblijft’, betekent de functie in de praktijk dat, zolang er geen nieuwe gouverneur is benoemd, alle zaken op het bord van de ‘waarnemend’ belanden. Vandaar dat Van der Pluijm-Vrede betrokken was bij zowel de aanstelling van het kabinet- Betrian eind september 2012, als het kabinet-Hodge eind december van datzelfde jaar, als het kabinet-Asjes begin juni 2013. Drie nieuwe kabinetten in zeer korte tijd. ‘Ik was niet de eerste vrouwelijke waarnemend gouverneur. Wel de eerste die formatiegesprekken heeft gevoerd, formateurs heeft aangesteld en regeringen heeft geïnstalleerd.’

Relativeren

Op de vraag hoe ze de afgelopen maanden heeft ervaren, volgt een diepe zucht, onmiddellijk gevolgd door een grote glimlach. ‘Ik denk dat ik er na verloop van tijd

met meer genoegen op terug zal kijken. Het combineren van de twee functies was een grote uitdaging en was in één woord zwaar. Gelukkig heb ik altijd veel steun van mijn echtgenoot gehad. Ook heb ik mijn gevoel voor humor nooit verloren.’ Er volgt een hartelijke lach. ‘En ik ben nog beter gaan begrijpen wat Shakespeare

‘Het kwam niet in me op om te weigeren’ ooit schreef: ‘all the world’s a stage, and all the men and women merely players’. Toen ik jong was, begreep ik de betekenis minder goed. Het hele leven en iedere functie die je daarin bekleedt, vervul je natuurlijk vanuit een bepaalde rol, zo ook het bekleden van de functie van waarnemend gouverneur.’ Op de website van het Kabinet van de Gouverneur staat het keurig omschreven: ‘Mr. Adèle Pauline van der Pluijm-Vrede was van 1 april 2002 tot 10 oktober 2010 de laatste waarnemende Gouverneur van de Nederlandse Antillen. Sinds 10 oktober 2010 is zij de eerste waarnemende Gouverneur van Curaçao. Van der Pluijm-Vrede is in het dagelijks leven notaris. Op 29 april 1994 werd zij als eerste vrouw benoemd tot notaris op Curaçao, Coaching 6 2013

Home insurance . Life insurance . Retirement

myguardiangroup.com

Als u de besten aan uw zijde heee, dan hoee uw werkwijze er niet hetzelfde uit te zien als die van alle anderen.

live easy up to

Finally an affordable

View images remotely through internet or on your smart phone!

digital IP-camera system for your home...

Don’t miss this opportunity..!! With crime rising at alarming rates, you’re thinking about a home camera system… but where can you find a system that

quality camera

fits your budget..?

Look no more! Indel, leader in corporate and industrial security, now offers a

DIGITAL IP-camera kit from the USA complete with everything you need, and

priced to go...!! December Special PlugPlug-andand-play kit incl. cables & PoEPoE-power! power! Perfect for DIY!

Because your family deserves to feel safe

We pay your 6%OB

Request a quote at ipcam@indel.net or call +5999 462.1000 Professionals in Security

IN GESPREK MET...

vervolg van pagina 31

ingaande op 1 juni 1994. Zij oefent haar beroep sinds 15 juli 1994 uit via haar eigen notariskantoor.’

Maatschappelijk geëngageerd

Ze ging in de jaren zeventig vanuit Curaçao naar Nederland om te studeren. Eerst twee jaar sociologie, daarna koos ze toch voor rechten. ‘Mijn vader had altijd gezegd dat rechten dé studie voor me was. Maar ja, als puber doe je niet altijd wat je vader zegt.’ Wat volgt is een vrolijke lach. Eenmaal rechtenstudent wist ze direct dat ze voor notarieel recht zou gaan. ‘Ik ben altijd maatschappelijk geëngageerd geweest en ook als notaris ben je nauw betrokken bij de samenleving.’ Na het afronden van haar studie bleef ze nog enkele jaren in Nederland werken. ‘Dat is goed voor mijn ontwikkeling geweest, denk ik, want je leert daar een heel andere kant van de samenleving kennen. Als studente ben je toch heel erg beschermd.’ Dat ze terug zou gaan naar Curaçao stond voor haar altijd vast. ‘Ik hou van Curaçao en was vastbesloten terug te komen na mijn studie om mijn steentje bij te dragen aan de Curaçaose samenleving.’ Al snel nadat ze op Curaçao in het notariaat aan het werk ging, kwam haar maatschappelijke betrokkenheid naar voren. ‘Ik merkte dat er op Curaçao weinig testamenten werden afgesloten en weinig huwelijkse voorwaarden. Dat kwam volgens mij voor een belangrijk deel door gebrek aan kennis daaromtrent bij de bevolking. Vandaar dat ik een column ben gaan schrijven in de toenmalige krant ‘Beurs- en Nieuwsberichten’. Ook gaf ik veel lezingen met als doel mensen te informeren. Alleen als mensen goed geïnformeerd zijn, kunnen zij de juiste beslissingen nemen.’

Gebeld in de Bijenkorf

Misschien dat ze mede daardoor was opgevallen in een zoektocht naar een nieuwe waarnemend gouverneur. Ze heeft er nooit naar gevraagd. ‘Wel realiseerde ik me achteraf dat het opmerkelijk was dat eind 2001 de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Klaas de Vries om een ontmoeting met mij had gevraagd toen hij op bezoek was op Curaçao. Officieel omdat hij verschillende mensen in de samenleving beter wilde leren kennen. Ook werd gezegd dat hij mensen wilde ontmoeten ‘die mogelijk later nog een bepaalde functie zouden gaan bekleden’. Hij vroeg heel veel. Enige tijd daarna werd ik gebeld met de vraag of ik waarnemend gouverneur wilde worden. Ik herinner het mij nog goed; ik was op dat moment in de Bijenkorf in Nederland.’ En wat was het antwoord? Met een grote glimlach: ‘Het kwam niet in me op om te weigeren’.

Druk en roerig jaar

Ze heeft de afgelopen elf jaar de functie van waarnemend gouverneur bekleed. Vooraf had ze echter nooit verwacht in een positie te geraken als waarin ze september vorig jaar terecht kwam. Frits Goedgedrag moest in een periode van politieke onrust op het eiland op 26 september 2012 wegens medische redenen naar Amerika. Enkele dagen later, op 29 september, installeerde Van der Pluijm-Vrede het kabinet-Betrian. Dit zeer tegen de wens van het toen zittende kabinet in. ‘Tot de gouverneur opstapte, hoefde ik geen langdurige perioden waar te nemen. Hoogstens een paar weken achtereen, op één uitzondering na van ruim twee maanden in verband met ziekte van de gouverneur. Het waarnemen was dus steeds te overzien en ik kon de verplichtingen redelijk goed in mijn agenda inpassen.’

‘Alleen als mensen goed geïnformeerd zijn, kunnen zij de juiste beslissingen nemen’ Maar het afgelopen jaar was onvoorspelbaar en kostte veel tijd. ‘Ja, ik moest regelmatig aan mijn vader denken. Die zei vaak: als je iets doet dan doe je het goed, of je doet het niet. Dankzij de hulp van mijn man, mijn fantastische medewerkers van mijn notariskantoor en oud-notaris Van der Plank die me de afgelopen tijd verschillende keren uit de brand heeft geholpen, is het gelukt. Als ik terug kijk, denk ik dat ik vooral heb geleerd om nog efficiënter met mijn tijd om te gaan en dus nog meer te focussen en multitasken dan ik al deed.’

Afstand houden

Als manager van haar notariskantoor geeft Van der Pluijm-Vrede haar mensen vertrouwen en ruimte en ziet ze het belang in van iedere functie in haar organisatie. ‘Uiteraard moet het voor iedereen duidelijk zijn wat zijn of haar taak is en wat er gedaan moet worden. Ik heb mijn collega’s altijd duidelijk gemaakt: we zitten zeker acht uur per dag met elkaar op kantoor, ik wil geen geruzie of geroddel. Mocht ik daar iets van merken, dan wil ik het meteen oplossen.’ Zo zakelijk kon ze als waarnemend gouverneur niet zijn in de overleggen die ze heeft gevoerd tijdens de verschillende formatieprocessen. ‘Ik heb wel altijd mijn mening gegeven. Maar je behoudt natuurlijk afstand, zoals behoort bij deze functie.’ Op de vraag of ze tevreden terugkijkt op het roerige politieke jaar volgt weer een lach. ‘Ik ben best wel tevreden en kijk zeker met een tevreden blik terug. De huidige situatie op Curaçao is heel anders dan in september vorig jaar. We zijn er nog niet, maar we zijn wel op de goede weg.’ Haar persoonlijke hoogtepunt? ‘De abdicatie. Het is uniek om zoiets van zo dichtbij mee te maken.’

Eerste vrouwelijke notaris

In Nederland was ze als vrouwelijke student al in de minderheid, op Curaçao was ze in 1994 de eerste vrouwelijke notaris met eigen kantoor. Toch is het vrouw-zijn in haar werk voor haar nooit een issue geweest. ‘Ik stond er niet bij stil. Achteraf gezien denk ik dat sommige mannelijke omstanders er wellicht wat moeite mee hebben gehad toen er ook vrouwen in het mannelijk bolwerk kwamen. Ik heb me er in ieder geval nooit door laten weer houden.’ Volgens haar echtgenoot ‘heeft ze haar hele carrière moeten knokken’.

Tot slot

‘Ik moet zeggen: ik heb een heel brede rug ontwikkeld en ik heb een dikke huid, verbeeldingskracht, inlevingsvermogen en een groot relativeringsvermogen. Van belang is dat je steeds achter je eigen weloverwogen besluiten en handelswijzen staat; dat je op professionele wijze en naar eer en geweten handelt. Maar mijn belangrijkste wapen is wellicht mijn humor. Relativeren en humor gaan bij mij samen. Ik lachte als kind reeds graag en veel.’ Ze zegt het stralend. ‘Dat lucht op en zorgt er voor dat je niet aan alles even zwaar tilt. Dat is heel belangrijk.’

Coaching 6 2013

Audi A4 or Audi A6.

A great decision. A tough choice. The Audi A4 and A6 - Driving just got more personal. We‘ve developed a range of technologies for the Audi A4 and A6 to give you exceptional precision and efficiency on every journey. But you‘ll also find an upgrade in design quality, for a crisper and more focused look and feel both inside and out.

, 91 950.-

Audi A4 1.8 TFSI

Audi A6 2.0 TSFI

• Audi soundsystem

• MMI® radio Plus

• Radio Symphony

• Xenon plus headlights

Nafl.

66 950.-

Nafl.

Prowin Motors N.V. Scherpenheuvel 7 Tel.: +599-9-747-0340 www.audicuracao.com

Willemstad Fax +599-9-747-0343 Email: info@prowinmotors.com

SAMENLEVING

SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP IN OPKOMST

Het is een tak van sport waar Curaçao nog niet erg bekend mee is: sociaal ondernemerschap. We spraken met de mensen achter Curaçao Cares en UNU over hun werk. Over de uitdaging professionals betrokken te krijgen bij de samenleving en hoe je daar op een zakelijke manier structuur aan geeft. TEKST Tekst Jeroen Jansen en Elizabeth Francisco

Er komt wereldwijd steeds meer aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen; als bedrijf rekening houden met en bijdragen aan de ontwikkeling van de samenleving. Op Curaçao wordt het concept nog niet volledig omarmd, toch zijn er steeds meer bedrijven die laten zien dat zij hun sociale plichten serieus nemen. In plaats van uitsluitend geld te doneren, wordt er bijvoorbeeld voor gekozen om als personeel de handen uit de mouwen te steken als vrijwilliger of betrokken te worden bij wijkverbetering. Dergelijke initiatieven

vragen om efficiënte aanpak. En zo zijn er bedrijven die daarin kunnen bemiddelen. Een zakelijke aanpak en werken aan idealen, een gezond spanningsveld?

Oasis Game

UNU is een trainings- en projectbureau en biedt oplossingen met een duurzaam karakter. Naast het leveren van onder andere maatwerktrainingen en coaching houdt het bedrijf zich sinds enige tijd ook bezig met het bemiddelen in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Coaching 6 2013

Wees niet bang dat we midden in de bank luidkeels in gezang uitbarsten. Het is meer zo dat we zachtjes in onszelf neuriën bij het kopieerapparaat. Maar we menen wel wat we zingen. Onze klanten zijn de reden dat we bestaan, en daarom krijgt u onze volledige persoonlijke aandacht, deskundig advies en vriendelijke service. En misschien zo nu en dan een serenade. SFT Bank… more than just a bank. www.sftbank.com

“All I Want for Christmas is You.” WAT WE ZINGEN MET ONZE KLANTEN IN GEDACHTEN #12 | MERRY CHRISTMAS & ALL THE BEST FOR 2014

More than just a bank.

0970_SFT_Campagne2012_Ad_Coaching190x138_NL.indd 4

1/29/13 08:49

Kan uw verzekeringsmaatschappij uw woonhuis-en autoverzekering bundelen waardoor u tot 20% korting op uw premie kunt ontvangen?

Voor meer informatie over de vele voordelen die NAGICO u kan bieden, bel 738-8222 of u kunt langs gaan bij ons kantoor op Dhr. H. Fergusonweg 10.

We’ve Got You Covered ! • nagico.com Now Ser vi n g: Anguilla • Antigua • Ar u b a • The Ba hamas • Bona i r e • B.V. I . • Curaçao • Dominic a • French Antilles Monts errat • Saba • S t. Eu s t at i u s • St. Kitts & Nevi s • S t. Lucia • St. Maa r t e n • S t. M ar ti n • St. Vincent • Tr i n i dad

NA1247-Coach Ad-FINAL.indd 1

• Grenada & To ba g o

2/1/13 10:58 AM

SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP IN OPKOMST Oprichter Kurt Schoop deed vijftien jaar ervaring op met het managen van projecten voor sociale organisaties in Nederland en op Curaçao. Hij vertaalde die ervaring en verworven kennis in een bedrijfsmodel dat het bedrijfsleven invulling helpt te geven aan hun social corporate responsibility. Een van de instrumenten die UNU inzet is de Oasis Game. ‘Het begint allemaal bij passie voor je omgeving’, zegt Schoop. ‘Wat me bezighoudt, is hoe je je leefomgeving kunt verbeteren. Ik was in mijn eigen wijk Otrobanda al bezig met die vraag. Maar toen ik in Brazilië in contact kwam met het Oasis-concept voor sociale innovatie raakte ik echt geïnspireerd. Training en coaching zijn de basis van UNU en dit wilde ik er aan toevoegen. Werk in de wijk is niet per definitie ‘soft.’ Je maakt er een buurt aantrekkelijk mee, ook voor ondernemers zoals projectontwikkelaars. Ik help daarbij.’

Hands on

Curaçao Cares is een organisatie op het terrein van vrijwilligerswerk. De stichting slaat een brug tussen vrijwilligers, bedrijven en maatschappelijke organisaties en is partner van het HandsOn Network, een internationaal netwerk van 250 vrijwilligersorganisaties in zestien landen. Deva-Dee Siliee en Lysayé de Windt staan nog aan de start van Curaçao Cares. De oprichters en directeuren zijn zelf al jaren actieve vrijwilligers en creëerden dit jaar een interactief online platform dat een overzicht geeft waar vrijwilligers nodig zijn. Daarnaast ondersteunt Curaçao Cares bedrijven met het conceptualiseren en uitwerken van passende vrijwilligersprojecten. Het personeel van het bedrijf dat Curaçao Cares inschakelt, kan door de handen uit de mouwen te steken of door kennisoverdracht een bijdrage leveren aan gemeenschapsprojecten.

Liefde voor Curaçao

Siliee: ‘We zijn uit liefde voor Curaçao teruggekomen naar het eiland. Heel veel mensen delen die liefde voor het eiland en we willen helpen dat om te zetten in meer maatschappelijke

betrokkenheid. Wij hebben gekozen voor jongeren als belangrijkste doelgroep. Dat vraagt om een specifieke aanpak, een korte en heldere boodschap. Ons internetplatform speelt daar een belangrijke rol in.’ De vraag is hoe dit voor inkomen zorgt. ‘Bedrijven kunnen via ons hun sociale verantwoordelijkheid invulling geven’, aldus De Windt. Een sociaal ondernemer beweegt zich in een complex veld volgens Siliee: ‘Er zijn zo ontzettend veel instanties en organisaties die zich bezighouden met sociale ontwikkeling, daar moet je echt in investeren. We hebben maanden gesproken met verschillende stakeholders om een goed beeld van het veld te krijgen en van mogelijke partners om mee samen te werken. Want in je eentje red je het echt niet.’ Samenwerking blijkt een heikel punt. Schoop: ‘Dat blijft moeilijk. Vooral ook omdat we ons op het eiland aanpraten dat we niet willen samenwerken. Dat gaat zich dan in ons denken en doen nestelen, terwijl we het best kunnen. Het kost daardoor veel energie en aandacht.’

Idealen en zakelijkheid

En hoe staat het met de idealen, staan die soms niet op gespannen voet met de zakelijkheid van een eigen bedrijf? Schoop ziet die spanning wel, maar zijn idealen staan voorop: ‘Als het niet zo zou zijn, raak ik zelf ook gedemotiveerd en daarom creëer ik projecten die als doelstelling hebben om een verschil te maken. Ik zit in de business van gemotiveerd zijn, alles mogelijk maken. Dan moet ik dat natuurlijk zelf ook wel uitstralen, al is dat wel de grootste uitdaging.’ De dames van Curaçao Cares proberen zo pragmatisch mogelijk om te gaan met die spanning. Siliee: ‘Het uitgangspunt zijn idealen, maar we hebben ze van begin af aan in een zakelijk kader geplaatst. Het is lastig om bij de start middelen te vinden, daarom zijn we direct partnerschappen aangegaan. Dan moet je wel vanuit een zakelijk kader werken, het geeft structuur aan wat je doet.’

Lastige markt

Schoop gelooft niet in uitgebreid onderzoek vooraf: ‘Ik heb veel ervaring opgebouwd de afgelopen jaren en ik heb een netwerk. Aan de hand daarvan bepaal ik of een nieuw product wat toevoegt.’ Hebben de onderneemsters van Curaçao Cares wel vooronderzoek gedaan? ‘Niet echt’, aldus Siliee. ‘We hebben weliswaar met internationale partners gesproken, maar veel hebben we ontdekt terwijl we bezig waren. Internet is bijvoorbeeld belangrijk voor onze stichting, maar al snel werd duidelijk dat in deze kleine gemeenschap ‘face to face’-contact essentieel is, dus dat hebben we ingepast.’ De markt is voor ondernemers als Schoop, Siliée en De Windt soms lastig omdat wat zij aanbieden niet, of niet direct, tastbaar is. ‘Maar daar ben je ondernemer voor’, volgens De Windt. ‘Je haakt in op nieuwe situaties. Dat lef moet je hebben, je moet niet bang zijn voor het onverwachte.’ Ook Schoop laat zich niet snel ontmoedigen: ‘Zeker in de zakelijke dienstverlening wordt weleens vreemd aangekeken tegen ons portfolio. Ik heb banken regelmatig benaderd om te participeren, maar ze happen niet toe. Ze snappen niet wat we doen. Het is niet tastbaar genoeg voor ze. Maar ik ga gewoon door, je ziet dat bedrijven langzamerhand toch aanhaken.’ Lees meer over de projecten van Curaçao Cares en UNU op www.coaching-magazine.net

Coaching 6 2013

VERSLAGLEGGING

MAATSCHAPPELIJK JAARVERSLAG

SPIEGEL VAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

Maatschappelijke jaarverslagen zijn bedoeld om aan de buitenwereld te laten zien wat organisaties doen op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen: ondernemen met aandacht voor mens en milieu. Wat is het nut van een maatschappelijk jaarverslag, hoe draagt het bij aan de communicatiestromen van een bedrijf en hoe gaat dat op Curaçao? TEKST Michelle da Costa Gomez

Get a CIBC FirstCaribbean Visa Platinum Card and receive automatic enrollment in the Platinum Rewards program and 5,000

bonus points on activation.

Visa Platinum gives you unparalleled purchasing power, access to a world of exclusive privileges and the most desirable loyalty rewards. • Earn unlimited rewards - 1 point for every US$1 (or local equivalent) you spend on purchases. • Redeem points for flights to any destination in the world on any airline, luxury hotel stays & vacations, free car rentals and cruises. • Enjoy the best travel benefits including a Personal Concierge, free Travel Assistance worldwide and automatic Travel Accident Insurance cover up to US$1 million.

Apply Now! Call 433-8338 or visit www.cibcfcib.com

FOR WHAT MATTERS. “Visa” is a registered trademark of Visa International Service Association. The CIBC logo and For What Matters are trademarks of Canadian Imperial Bank of Commerce, used by FirstCaribbean International Bank under license.

Coaching 6 2013

Zeeman, Achmea en KPN, het is een kleine greep uit een groot aantal Nederlandse bedrijven dat maatschappelijke jaarverslagen opstelt. Des te minder van dit soort jaarverslagen zijn te achterhalen van Curaçaose bedrijven. Eigenlijk zijn alleen financiële jaarverslagen boven tafel te krijgen, waarbij hooguit een beschrijving van de organisatie wordt gegeven en de activiteiten die tot de core business behoren. Als er al aandacht is voor corporate responsibility dan beslaat dit maximaal een paragraaf met meldingen van donaties en stageplekken voor lokale studenten. Ralf Wieriks, werkzaam bij PwC, is enkele maanden geleden gepromoveerd op het onderwerp maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tijdens zijn onderzoek constateerde hij dat het vooral de bedrijven die deel uitmaken van multinationals zijn, die iets aan maatschappelijke verslaggeving deden, als verplichting vanuit het moederbedrijf. ‘Het bewustzijn over maatschappelijk verantwoord ondernemen en de verslaggeving daaromtrent leeft op Curaçao nog niet zo erg. Er wordt nauwelijks morele druk toegepast door stakeholders van bedrijven om hier verandering in te brengen’, zegt Wieriks.

Maatschappelijke, sociale en financiële jaarverslagen

Maatschappelijke jaarverslagen in Nederland worden veelal geschreven volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI), een leidende internationale organisatie op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving. De richtlijnen van het GRI verschillen wezenlijk voor financiële en sociale jaarverslagen. In financiële jaarverslagen laten organisaties de stand van zaken op financieel gebied zien. In een sociaal jaarverslag kun je lezen op welke wijze een organisatie haar sociaal beleid heeft uitgevoerd. Sociaal beleid dat gericht is op goed werkgeverschap, dat medewerkers in de gelegenheid stelt zich te kunnen ontwikkelen en de organisatie in staat stelt een aantrekkelijk werkgever te zijn. Waar een financiële rapportage bij de wet verplicht is, is een sociaal of maatschappelijk jaarverslag dat niet. Elke organisatie kan dus zelf kiezen of er een additioneel verslag wordt gemaakt en of dit een sociaal, een maatschappelijk of een ander type verslag (zoals een

milieuverslag) wordt, naar gelang de stakeholders die het bedrijf van dienst wil zijn.

Het verslag als communicatiemiddel

Verslaggeving an sich is een communicatiemiddel. Het financieel jaarverslag dient ter informatie van aandeelhouders, raden van commissarissen en andere bij de organisatie betrokken instanties die op de hoogte willen of moeten blijven van het financiële reilen en zeilen. Gepaard met een accountantsverklaring is dit bijvoorbeeld een voorwaarde voor sommige stichtingen om in aanmerking te blijven komen voor een overheidssubsidie. Een vorm van externe communicatie dus. Het sociale jaarverslag is meestal een intern stuk dat naar relevante stakeholders wordt gestuurd (zoals raden van commissarissen) en dat doorgaans niet openbaar wordt gemaakt. Het maatschappelijk jaarverslag is een extern communicatiemiddel, dat het beleid en de concrete stappen van een organisatie die maatschappelijk verantwoord wil ondernemen in kaart brengt. De organisatie beschrijft

Coaching 6 2013

De meest inspirerende Curaçaoënaars van 2013 TEKST Victorine Stille

Yubi Kirindongo Kunstenaar

Lusette Verboom, galeriehoudster Gallery Alma Blou, over Yubi Kirindongo als de meest inspirerende kunstenaar van 2013 ®

HISTORY IN EVERY PIECE OF FURNITURE

Showroom: Kaya Wilson Godett 33, Pietermaai, Willemstad - Curaçao. Phone: +5999 - 5629347, E-mail: madmac80@hotmail.com or livinggreen72@hotmail.com www. livinggreenfurniturecuracao.com MADE BY LIVING GREEN EXOTIC FURNITURE

‘De meest inspirerende kunstenaar van het jaar 2013 is Yubi Kirindongo. Hij is inmiddels een oude bekende, maar nog steeds vernieuwend in zijn werk. Hij blijft niet hangen in kunst die aanslaat, hij ontwikkelt zich voortdurend. ‘Hij laat zich steeds weer inspireren door ‘nieuw’ gebruikt materiaal’, aldus Verboom. Zij prijst Kirindongo omdat hij zich heeft ingezet voor kunst in de openbare ruimte op Curaçao, zodat het dichter bij het publiek komt. ‘Als kind heeft Kirindongo geen school afgemaakt, kwam vervolgens met criminaliteit in aanraking en is door schade en schande wijs geworden. Op een gegeven moment ontdekt hij zichzelf en merkt dat hij een talent heeft voor kunst. Hij besluit zich daarop toe te leggen. Hij pakte zelfs school weer op.’ Kirindongo is voor Verboom hét voorbeeld van iemand die van de onderkant van de sociale ladder opkrabbelt om volledig in de maatschappij mee te draaien. Volgens haar laat hij zien dat als je maar in jezelf gelooft, je een positieve bijdrage kunt leveren aan de maatschappij. Kirindongo is de eerste Caraïbische kunstenaar die een solo tentoonstelling krijgt in de beroemde, Haagse galerie ‘Beelden aan Zee’, begin volgend jaar. Verboom: ‘Samen met zijn exposities wereldwijd en deelname aan kunstmanifestaties, maakt dit van een van onze kunstenaars een internationaal kunstenaar.’

Ivan Kuster

Interim secretaris-generaal van het ministerie van Financiën

Kees van Nieuwamerongen, secretaris bij het College financieel toezicht, over Ivan Kuster als meest inspirerende ambtenaar van 2013

‘Ivan Kuster werd interim secretaris-generaal toen hij al tegen zijn pensionering aanzat. Een weinig benijdenswaardige positie om dan nog het hele pakket aan maatregelen door te moeten voeren die hier de afgelopen jaren tot stand zijn gekomen. Denk maar aan de basisverzekering en de AOV. Daarnaast houdt hij zich bezig met de efficiëntieslag van het ambtenarenapparaat en zet hij zich in voor het nieuwe ziekenhuis. Dit alles in volle overtuiging.’ Volgens Van Nieuwamerongen is het credo van Kuster ‘als ik niet meer geloof in wat ik doe, kan ik er net zo goed mee ophouden.’ ‘Hij gelooft in de inhoud en hij blijft hard werken. Berusting is een term en een houding die hem volledig vreemd is.’ Daarmee is hij voor Van Nieuwamerongen een voorbeeld voor de samenleving. Kuster loopt al een hele lange tijd mee in het ambtenarenapparaat. ‘Gezien alle politieke wisselingen en de financiële situatie van het eilandgebied is dat niet makkelijk.’ Van Nieuwamerongen vindt Kuster echt een overlever. ‘Daarbij komt dat het ook nog eens een heel toegankelijke man is, die zich niet laat voorstaan op status. Heel fijn om mee te werken en een ideale man om achter je te hebben staan.’ Coaching 6 2013

MAATSCHAPPELIJK JAARVERSLAG wat er is gepresteerd in de verslagperiode en hoe dat is verlopen. Het geeft inzicht in de zorg van het bedrijf op sociaal vlak, zoals arbeidspraktijken en werkomstandigheden, mensenrechten, maatschappij- en productverantwoordelijkheid, het milieuaspect en het economische aspect. Ook worden de beslissingen gemotiveerd die relevant zijn voor de stakeholders en geeft het aan waar de organisatie in de toekomst aan gaat werken. Het is een middel om aan te tonen dat corporate social responsibility hoog in het vaandel staat.

Waarom niet op Curaçao?

Wieriks: ‘Ondernemingen worden binnen onze kleinschalige economie nog niet beoordeeld of veroordeeld op hun maatschappelijk verantwoord ondernemen; het is niet zo dat daardoor juist wel of geen zaken met hen wordt gedaan. Hoewel er op Curaçao een corporate governance code is geïmplementeerd, geldt deze slechts voor overheids-nv’s. In het algemeen geldt voor corporate governance codes dat deze meer gericht zijn op de belangen van de aandeelhouders en veel minder op de informatiebehoeften van de stakeholders’, aldus Wieriks. Hij constateert dat de bewustwording hieromtrent op Aruba verder ontwikkeld is. Wieriks ziet dat liefdadigheid in de vorm van donaties aan goede doelen, wordt gezien als maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘We moeten oppassen dat liefdadigheid niet als compensatie wordt gezien voor slecht maatschappelijk functioneren, dat is vaak wel het geval’, geeft hij aan. Veel bedrijven publiceren wel een maatschappelijk jaarverslag, maar daarin ontbreken meestal informatie die inspeelt op de daadwerke-

lijke informatiebehoefte van stakeholders en zelfkritiek over zaken die niet goed zijn gegaan. De organisatiegrootte, de werkgebieden en de invloed die het bedrijf heeft op duurzaamheidsthema’s bepalen hoe uitgebreid het maatschappelijk jaarverslag wordt, aldus Wieriks. Hij wijst op de handleidingen voor het opstellen van maatschappelijke rapporten op de website van het GRI en geeft aan dat een maatschappelijk jaarverslag ook voor kleinere bedrijven haalbaar is. ‘Het is goed voor ondernemers om dit aan te pakken en bijvoorbeeld te beginnen met een paneldiscussie voor stakeholders. Daarbij kan worden geïdentificeerd welke stakeholders het bedrijf daadwerkelijk heeft – denk dan ook aan wijken in de buurt van het bedrijf – en nog belangrijker, welke informatiebehoefte de stakeholders hebben. Daarop toegespitst kan een organisatie vervolgens het verslag vormgeven.’ Hij benadrukt daarbij nog eens dat het niet alleen gaat om wat een organisatie allemaal goed heeft gedaan, maar dat het ook gaat om kritiekpunten of de zaken die niet goed zijn gegaan en waarin verbetering nodig is. ‘We hebben nog een lange weg te gaan op Curaçao.’ Een maatschappelijk jaarverslag opstellen? Kijk hier voor tips:

Global Reporting Initiative

https://www.globalreporting.org

Stap voor stap

www.clubgreen.nl/vraag/duurzaam-ondernemen-mvo-maatschappelijkeverslaglegging.html

Handleiding jaarverslagen Zorg https://www.jaarverslagenzorg.nl

Een hypotheek met meer voordelen en meer extra’s betekent uiteindelijk: meer woongenot. De Hypertheek is ideaal voor uw huis, kavel, verbouwing of inrichting. Vraag snel een vrijblijvend Hypertheek-gesprek aan. Bel 466 1111 voor meer informatie. Uw huis binnen uw bereik met uw Hypertheek van uw Banko Amigu!

www.mcb-bank.com

1436_MCB_Hipertek2_Coaching_NL_190x135.indd 3

11/19/13 11:25

Coaching 6 2013

DE GENOMINEERDEN

Veiligheid binnen het bedrijf De Ruyter

De Ruyter Training & Consultancy verzorgt professionele cursussen en opleidingen op internationaal niveau. Het bedrijf biedt onder meer trainingen aan op het gebied van bedrijfsveiligheid en wil meer aandacht vragen voor dit onderwerp. Iedereen zou moeten beschikken over voldoende kennis om in geval van calamiteiten adequaat op te kunnen treden, hier kunnen wellicht levens mee gered worden. De tweedaagse training bedrijfshulpverlening bestaat uit EHBO en AED - Brand en Ontruiming. Voor meer informatie: www.drtc.nl

De kracht van yoga Yoga Centrum Curaçao

Midden in de natuur van Banda Bou, in Soto, ligt Yoga Centrum Curaçao. Hier draait het om het belang van een structureel gezonde leefwijze, door middel van voeding en yoga. Yoga- en meditatielessen zijn te volgen na werktijd en ook in het weekend. Daarnaast verzorgt oprichtster en eigenaar Yvonne Martin ook Ayurvedische massage en zijn onder meer retraite-verdiepingsdagen, therapeutische yoga en workshops mogelijk. Voor meer informatie: www.yogacentrumcuracao.com

Informatie over het menselijk welzijn ADC

Het nationaal laboratorium Analytisch Diagnostisch Centrum (ADC) informeert iedereen op Curaçao over de voordelen van het op de hoogte zijn van de feiten van de eigen fysieke gesteldheid. Naast gezond eten en bewegen, is het goed om regelmatig te controleren of de essentiële chemische processen en waarden in het lichaam binnen gezonde limieten liggen. Het ADC heeft als enige laboratorium alle zeven laboratoriumdisciplines in huis en is ook getraind en geoutilleerd om alcohol- en drugstests op locatie te initiëren. Voor meer informatie: www.adcnv.com

Coaching 6 2013

En de winnaar is...

In het kader van het tienjarige bestaan van Coaching konden onze lezers en adverteerders een gratis pagina voor de promotie van hun idee, dienst of product winnen. Alle inzendingen die de redactie ontving waren de moeite waard om een ‘podium’ te geven, maar DOORmc werd unaniem gekozen als winnaar. Het management consultancy bureau uit Suriname koos voor het thema ‘Talentontwikkeling van generatie Y’, een actueel onderwerp dat Coaching graag verder onder de aandacht brengt (zie pagina rechts). Daarnaast koos de redactie drie inzendingen uit die als genomineerden een vermelding krijgen.

Gen Y’s in aantocht...

Tips voor succesvolle organisatieontwikkeling met de focus op Gen Y’s > Introduceer programma’s waarbij leren en werken centraal staan en waarin de werkgever jonge mensen faciliteert, ook in hun schoolopleiding!

Hoe ontwikkel je deze ‘nieuwe generatie’ talenten? DOOR management consultants doet een boekje open over de eigen succesformule.

> Openheid, transparantie en betrouwbaarheid zijn belangrijker dan status. > Resultaatgerichtheid dient beter gewaardeerd te worden dan het zich houden aan strikte regels. > Creëer een werkomgeving waarbij creativiteit en peer-topeer coaching gestimuleerd worden. > Stel regelmatig de vraag: ‘Hoe leuk vind je wat je doet?’ en handel ernaar.

Het is een feit. We leven al geruime tijd in een wereld waarin ‘de jeugd van tegenwoordig’ al bijna vanaf de geboorte een tablet in de hand heeft. Een tijdperk waar communicatie voornamelijk plaatsvindt middels digitale netwerken en geen enkele vraag onbeantwoord blijft dankzij Google. Anno 2013 worden veel bedrijven en instanties geconfronteerd met de vragen: ‘Hoe ontwikkel en behoud ik deze nieuwe generatie jonge talenten, die vaak overconfident en een tikkeltje te arrogant binnenwandelen met hun smartphone? Hoe betrek ik ze op een werkbare manier bij ons bedrijf?’. DOOR management consultants (DOORmc) heeft in eigen huis antwoord gekregen op die vraag. DOORmc heeft er namelijk bewust voor gekozen te werken volgens een nieuw concept: jonge, talentvolle en gepassioneerde professionals kunnen een bijzondere performance leveren bij de overheid, organisaties en het bedrijfsleven. Het interessante van dit concept is dat deze jonge talenten volwaardig en volledig inzetbaar zijn op de meest complexe vraagstukken, zonder dat men moest terugvallen op buitenlandse adviseurs of op ‘ervaring van ouderen. Hiermee wordt er een hardnekkig paradigma binnen het adviesvak aan de orde gesteld: goed advies en expertise zou slechts kunnen komen van ‘grijze haren uit verre landen’. Dat heeft DOORmc kunnen doorbreken door de overtuiging dat op de juiste wijze ontwikkeld talent een ongekend potentieel biedt, terwijl ‘veel ervaring’ heel vaak een optelsom blijkt van goede en minder bruikbare vaardigheden. Als grootste adviesbureau in Suriname met 19 fulltime academisch opgeleide adviseurs met een gemiddelde leeftijd van 26 jaar, worden vraagstukken in nauw contact met de klant uitgerafeld, in concept ontwikkeld en geïmplementeerd. Het intern advies-opleidingstraject wordt door enkele senior adviseurs met ruim 35 jaar ervaring verzorgd in de vorm van leer- en werkprogramma’s. Het resultaat? Uitdagende trajecten op het gebied van onder

> Leidinggevenden die redeneren: ‘Jongeren moeten nog hun strepen verdienen’ werken belemmerend voor de ontwikkeling van Gen Y’s. > Zorg ervoor dat Gen Y’s worden uitgedaagd. Elke dag weer en accepteer geen middelmatigheid.

meer research, quality management, culture change en customer experience.

Kritieke succesfactoren

Een van de belangrijkste kritische successen bleek te zijn, dat deze talenten onderdeel vormen van de Generatie Y. Een groep die zich sneller ontwikkelt, nadrukkelijk gefocust is op social media en andere digitale hulpmiddelen, en dus de beste gesprekspartners bleken te zijn voor de jonge beroepsbevolking die zijn vertegenwoordigd in zowel de Generaties X en Y. 65% van de Surinaamse samenleving is jonger dan 36 jaar. Deze groep bruisende Gen Y’s oftewel Millennials zijn van zeer grote waarde bij het transformeren naar het nieuwe digitale tijdperk, vooral doordat hun reeds op jonge leeftijd ontwikkelde digitale vaardigheden ontbreken bij het grootste deel van de oudere generaties. Zij dienen daarbij wel de juiste rol en verantwoordelijkheden te krijgen. Ook voor Curaçao en andere Caraïbische eilanden is dit concept interessant. Talenten identificeren, ontwikkelen en inzetten is een kritische succesfactor voor een economie die voor grote uitdagingen staat. Het bedrijfsleven en de overheid in Suriname hebben meegewerkt aan het succes van deze formule, door adviesopdrachten te verstrekken met een duidelijke kwaliteitswaarborg en op basis van concrete performance indicatoren. Maar minstens zo belangrijk is het dat overheid en bedrijfsleven bereid zijn om in deze talentontwikkeling een actieve bijdrage te leveren...

Leiderschap

Bent u na het lezen van dit artikel toch niet overtuigd van de positieve en energieke kracht van de Gen Y’s? Kom het dan zelf meemaken tijdens een van de twee workshops die wij in 2014 op Curaçao organiseren.

Bezoek www.door.sr voor inschrijvingen en andere informatie over DOORmc.

In de tweede helft van januari 2014 verzorgt DOORmc op Curaçao twee workshops:

Workshop Values, Gedrag & Culture Change – Authentiek Workshop High Level Structure (HLS) – De Nieuwe

ISO (9001 en 14000) Normen

Coaching 6 2013

De meest inspirerende Curaçaoënaars van 2013 TEKST Victorine Stille

Karel Frielink

Advocaat en partner bij Spigt D.C.

Alba Martijn, ombudsman, over Karel Frielink als meest inspirerende advocaat van 2013 ‘Karel Frielink is voor mij hét voorbeeld van een goede advocaat. Hij is niet alleen deskundig, hij heeft ook een groot sociaal gevoel. Het is een bewogen man die meeleeft met de ontwikkelingen van onze gemeenschap en zich daarvoor ook belangeloos inzet. Hij denkt mee in sociale projecten en voorziet bijvoorbeeld ngo’s van juridisch advies. ‘Als Europese Nederlander voelt hij zich heel erg betrokken bij de mensen van hier.’ Naast het feit dat Martijn hem een goede advocaat vindt, prijst ze hem ook als trotse vader en gezinsman. ‘Ongelofelijk trots is hij op zijn dochters als zij iets bereikt hebben, bijvoorbeeld op het gebied van sport. De foto’s op Facebook spreken boekdelen.’ Martijn beschrijft Frielink als een hartelijke man die altijd tijd maakt voor een ander. ‘Hij is het eiland dankbaar dat hij hier veel heeft bereikt, maar is zich daar ook van bewust en vindt dat hij het eiland iets terug moet geven. Frielink is natuurlijk geen onbekende op het eiland, maar hij houdt er eigenlijk niet van om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Hij wil op basis van de inhoud een positieve bijdrage leveren aan onze gemeenschap.’

Steven Martina

CEO Guardian Group Fatum

Wilbert Geertruida, voorzitter Adeck (organisatie voor (kleine) ondernemers), over Steven Martina als meest inspirerende ondernemer 2013 ‘Steven Martina heeft er tijdens zijn ministerschap in het takenkabinet voor gezorgd dat het bevorderen van de economie van Curaçao hoger op de politieke prioriteitenlijst kwam te staan. Hij heeft de Curaçaose economie wakker geschud. Vastberaden en in een zeer korte periode wist hij de juiste stakeholders om de tafel te krijgen om projecten op te starten en positieve vooruitzichten van die projecten te schetsen. Een voorbeeld daarvan is zijn plan voor de ontwikkeling van de Curaçaose haven rond het Schottegat’, aldus Geertruida. Martina wist tijdens zijn ministerschap verschillende branches enthousiast te krijgen voor zijn plannen. Dat is volgens Geertruida waar hij goed in is: mensen achter één gemeenschappelijk doel te krijgen. Geertruida: ‘Dat doet hij niet alleen nationaal, maar ook internationaal. Goede plannen hebben we allemaal, maar er zijn er maar weinig die hun plannen ook uitwerken en uitvoeren. Practice what you preach.’ Van dat laatste is Martina echt het levende voorbeeld voor Geertruida. ‘Het is jammer dat hij als politicus niet meer betrokken is om zijn plannen verder uit te voeren, maar welke rol Martina ook heeft, hij maakt zich nog steeds hard voor de Curaçaose economie, zowel in binnen- als buitenland.’

Coaching 6 2013

AN INTERVIEW WITH WORLD RENOWNED MOTIVATIONAL SPEAKER PAUL MARTINELLI

President of the John Maxwell Team and world-renowned speaker Paul Martinelli shared his views last October with the Curaçao business community at the Santa Barbara Beach resort. The sold out event, organized by the Living Leadership Foundation, had two focus points: ‘Change your thoughts, change your results’ and ‘Purpose, Vision and Goals’.

INTERVIEW

CHANGE YOUR THOUGHTS, CHANGE YOUR RESULTS

TEXT Elizabeth Francisco

Personal life

Paul Martinelli grew up in Pittsburg, Pennsylvania spending most of his early life believing he was incapable of changing its course. He was a stuttering high school dropout who believed his prospects in life were limited, sending him to seek out work as a janitor. He never imagined that he would one day become a multi-millionaire and an internationally acclaimed speaker. ‘Potential is something we see in others but rarely in ourselves’, says Martinelli. ‘I always knew there was something in me but it took me over 20 years to bring it forth.’ His luck changed in his twenties, when he started his own cleaning company and met his mentor, who made him a part of a mastermind group. ‘I had come to understand that it takes self-belief and a lot of perseverance to reach success and that our vision must be linked with purpose; otherwise you will never accomplish anything. Most people have no clue how to bring forth their vision. My mastermind group framed the thinking for that discovery, which eventually led me to create the life I wanted.’

Martinelli’s message is clear: In order to reach any type of success one must have vision and purpose. During his seminar he put us in that mind frame, but did not yet share which further steps to take. Those would be explained in the mastermind program we had yet to follow. Martinelli’s lecture was compelling and powerful. Believing in this method requires a leap of faith that not everyone dares to take.

On leadership

Martinelli considers himself a vision caster and navigator and feels leaders must lead by example. ‘It’s pure and simple, if you truly want people to believe in you then you will need to stand up for something and change by example. Those leaders like Ghandi, Mandela, Mother Teresa or Desmond Tutu are not easy to find today. The world devours risk takers. People are ostracized for their mistakes and failures’, he says. However, according to him failures are just part of the learning process to become successful in life. More importantly, a great leader knows that he cannot reach his goal alone.

Leader in today’s business

‘A manager’s or business owner’s agenda is critical to the organization’s success. However, people are not going to care about this unless they know that you care about them’, says Martinelli. Organizations can only reach their highest success with everyone 100% on board. This will only happen if the leader believes in their potential. ‘Leaders should stand shoulder to shoulder with every single person on their team. Let them know that whatever you do, is for them’, says Martinelli.

Final thoughts

‘I hope that the people who attended this seminar have hopes, dreams, passions and desires burning inside of them. I know that they are afraid to take risks and fail, but there is a bigger game out there. I want to help them realize their fullest potential and live the life they set out for themselves.’

The John Maxwell Team is an elite group of certified coaches, trainers and communicators who are mentored by famed leadership expert and New York Times best-selling author John Maxwell. The Living Leadership Foundation, whose board members are all John Maxwell certified, include Geomaly Martes as president, Judith Timber, Simone de Brabander, Ralston Bennett, Barbara Leigh and Igorr Hieroms. The organization can be reached at: livingleadershipfoundation@gmail.com or at the following numbers: 738 1030, 747 4461, 521 1055 and 560 0103.

Coaching 6 2013

DE WERKPLEK VAN... THOMAS DE WINDT Orthopedisch instrumentmaker

TEKST Mirjam Boers BEELD René Bergsma

Barry B. Brown

Coaching 6 2013

Het bord van Sentro Orto-Físiko Kòrsou (SOFK) verraadt waar de rustgevende praktijk aan de Mauritslaan zich bevindt. Bij de ingang wordt de bezoeker verwel komd door een rijtje gipsen torso’s. Een pad, omgeven door oeroude, statige bomen, leidt je naar de wachtkamer waar niets aan de verbeelding wordt overgelaten.

Posters van lendebandages, compressiekousen en huidkleurige protheses bevestigen dat we op het juiste adres zijn. Binnen loopt Thom heen en weer tussen de behandelkamer en de oven. ‘Ik kom eraan’, roept hij. ‘Er zit iets in de

lopen, rennen en klimmen, dus alles wat een kind van die leeftijd doet. De ziekte heeft een erfelijke factor en laat zich vooral zien in landen die dichter bij de evenaar liggen. Daardoor gaan sommige processen in een lichaam sneller; meisjes

‘Mijn doel is een tevreden patiënt, bij wie we soms het onmogelijke toch weten te verwezenlijken’ oven en dan komt het aan op seconden. De prothese moet in één keer goed over de mal worden getrokken.’

Op maat gemaakt

Thom de Windt, geboren en getogen Curaçaoënaar, is inmiddels 25 jaar instrumentmaker. ‘We maken correctieapparatuur voor kinderen met heupafwijkingen en voetproblemen. Alles is individueel en op maat gemaakt, tenslotte is iedereen anders. Een nieuw onderdeel voor een lichaam heeft een enorme impact op iemands leven. Tegelijkertijd kun je door een bepaalde constructie in één keer het leven van een patiënt een stuk aangenamer maken. Pas was er iemand met een been dat 15 centimeter korter was dan het andere; een aangeboren afwijking. Een prothesevoet onder een spalk zorgt in zo’n geval voor stabiliteit waardoor diegene weer kan staan en lopen, dat is toch mooi’, vertelt Thom trots. ‘De modernste technieken worden toegepast, zoals een computergestuurd kniescharnier voor bovenbeengeamputeerden.’

Dichtbij de evenaar

‘We hebben hier veel te maken met het syndroom van Blount, beter bekend als o-beentjes. Door een beugel, die driepuntsdruk op het been geeft, groeien de botten weer de goede kant op. Doordat de beugel dynamisch is, kan het kind

op Curaçao menstrueren bijvoorbeeld eerder dan meisjes in Europa. En kinderen lopen hier eerder dan in andere landen.’ Of het door de warmte komt, of dat het ook een proces is dat wordt beïnvloed door de evenaar, is de vraag. ‘Voor zover ik weet is daar nooit onderzoek naar gedaan, maar zijn het wel degelijk duidelijke constateringen’, legt de instrumentmaker uit. ‘Ik doe ook veel voor diabeten. Helaas heeft ongeveer twaalf procent van de mensen op Curaçao suikerziekte. Het alarmsysteem voor pijn werkt niet meer, hierdoor is er sprake van slechte doorbloeding en werken de zenuwen niet goed meer. Ook de voetgewelven zakken in. De patiënt merkt niet dat de druk zich concentreert op bepaalde plaatsen, waardoor er een groot risico ontstaat op een moeilijk genezende wond. Ik vul aan wat er mist, vaak zijn het tenen die ontbreken door afsterving of amputatie. Een prothese als deel van de voet of teen maakt de voet weer stabiel. Vaak komen mensen te laat. Als je eerder aan de bel trekt, kunnen we de druk op een bepaalde plek ontlasten en komt er geen wond. Dat voorkomt het afsterven en het is kostenbesparend.’

Van de Dominicaanse Republiek naar Nijmegen

Interesse in de orthopedie kreeg Thom al

vroeg. Na de middelbare school vertrok hij naar de Dominicaanse Republiek voor vrijwilligerswerk in een orthopedisch centrum. Vervolgens volgde hij een opleiding tot instrumentmaker in Amsterdam en Nijmegen, en werkte hij in Breda in een revalidatiecentrum. Terug op Curaçao zette Thom in 1984 de orthopedische werkplaats van de Verrietstichting op, een opvang voor mensen met een lichamelijke- en/of verstandelijke beperking. Na drie jaar startte hij het SOFK, waar momenteel vijf mensen in het orthopedisch lab werken onder begeleiding van de prothesemaker. Het team werkt gemiddeld al meer dan zestien jaar in deze samenstelling en doet dat met veel plezier. ‘Om de veertien dagen houd ik spreekuur op Bonaire en in Trinidad. Iedere maand ga ik naar St. Maarten, Saba en St. Eustatius, overal blijf ik één dag. Anders is het onmogelijk om patiënten te beoordelen. Vervolgens beslissen we of er materiaal wordt toegestuurd of dat patiënten naar Curaçao komen. Het kost een hoop tijd, maar mijn doel is een tevreden patiënt, bij wie we soms het onmogelijke toch weten te verwezenlijken.’

Speciaal

We maken nog een rondje door de tuin en stuiten op een berg gebruikte mallen. Een stapel ledematen, die je doet denken aan uit elkaar gevallen etalagepoppen. Tot slot nemen we een kijkje in de machinekamer en de gipskamer, waar de gipsgeur ons tegemoet komt. Een oude kappersstoel dient als roterende werktafel. De wachtkamer uitlopend wijst Thom naar een foto van een dolfijn. ‘Ook bij dieren is een orthese, een uitwendig hulpmiddel, mogelijk. Dit was een heel bijzondere ervaring.’ De foto laat een blij zwemmend zoogdier zien met een orthese rond de rugvin. Onder de foto staat een gipsen romp met helderblauw mozaïek. ‘Dat was ooit de mal van een patiënt, waar iemand een kunstwerk van heeft gemaakt. Het blijft een fraai ontwerp en erg toepasselijk voor de praktijk’, lacht Thom. Coaching 6 2013

RECEIVE DOUBLE INSEL STARMILES Become an Insel StarMiles member NOW!

on trips between Aruba, Bonaire, Curaรงao, St. Maarten and between Curaรงao - Suriname and St. Maarten - St. Domingo

GET 500 BONUS STARMILES when signing up as a new StarMiles member! For more information about rules and regulations visit www.fl y-inselair.com/starmiles

BOOK AND CHECK-IN ONLINE AT WWW.FLY-INSELAIR.COM INSELAIR TICKET OFFICE +599 9 737 0444 OR YOUR LOCAL TRAVEL AGENT

[website] www.curacaotrip.com

[app]

Curaçao heeft meer te bieden dan alleen mooie stranden, dat is de boodschap van de oprichters van Curaçao Trip. Het team achter deze jonge onderneming ontwikkelde een platform waarop bezoekers ideeën op kunnen doen voor trips of activiteiten en deze direct kunnen boeken. De website valt op door de mooie foto’s, video’s en een fris, eigentijds design dat uitnodigt tot rondstruinen. Op de Facebook-pagina veel fans en zeer regelmatig positieve berichten over het eiland. Wie dit project veelbelovend vindt of het een warm hart toedraagt, kan mede-investeren via de website www.crowdaboutnow.nl/ curacaotrip.

Pomodoro Kent u de Pomodoro-techniek al? Een eenvoudig timemanagementsysteem, waarbij 25 minuten werk worden afgewisseld met vijf minuten pauze. Na vier keer deze interval wordt een wat langere pauze ingelast. Het idee achter dit systeem is dat door het nemen van korte pauzes, de concentratie en daarmee de efficiëntie wordt verhoogd. Met de drukke feestdagen voor de boeg, in ieder geval het proberen waard. Voor iOS Prijs $ 0,99

[website] www.dotcomplicated.co Randi Zuckerberg, de zus van Facebook-oprichter Mark Zuckerberg, heeft een nieuwe missie. Door middel van haar website en boeken (één voor volwassenen en één voor kinderen) wijst ze op de grote invloed die social media heeft gekregen op ons leven en contact met anderen. Iets leuk vinden of delen doe je niet alleen online, maar is juist belangrijk in het echte leven. Op de website zijn in verschillende categorieën als jobs, life en stuff allerlei artikelen en tips te vinden voor een gezondere relatie met de inmiddels alledaagse technologie.

[app] Roambi Analytics Het lezen van rapporten en verslagen gaat nogal eens stroef door de hoeveelheid cijfers die erin verwerkt zijn. De makers van Roambi Analytics hebben hierop ingespeeld en ontwikkelden een applicatie die geselecteerde data transformeert tot overzichtelijke grafieken en schema’s. Deze kunnen aangepast en voorzien worden van interactieve elementen en vervolgens worden gedeeld met andere geregistreerde gebruikers. Voor iOS Gratis

[boek] Contemporary Curaçao A Caribbean Community

Ieteke Witteveen, Wim Kamps en Guido Rojer jr. In ‘Contemporary Curaçao’ wordt het eiland gepresenteerd door middel van 26 Engelstalige artikelen over geschiedenis, economie, recht, duurzaamheid en andere relevante onderwerpen, afgewisseld met foto’s van lokale kunst en cultuur. Met voorwoord van rector magnificus Francis de Lanoy en bijdragen van onder meer Ieteke Witteveen, Frank Kunneman, Suzy Römer en Oscar van Dam, is het boek een geschikt kennismakingscadeau voor buitenlandse zakenrelaties. Het boek is in digitale vorm gratis te lezen via issuu.com. Een gedrukt exemplaar voor uw relatie of in de eigen boekenkast is verkrijgbaar bij Bruna, Mensing’s Caminada, Samsom Bookstore en het Maritiem Museum. Uitgever Carib Publishing Prijs NAf 50,00

Coaching 6 2013

Helvig van de Laarschot-Jonckheer en Sigurd Mensing

Boekhandel Mensing’s Caminada is de eigen creatie van de kleinzoon van Willem Frederik ‘Jombi’ Mensing, een van Curaçaos grootste ondernemers ooit. Opa Jombi bezat samen met zijn broer en anderen verschillende ondernemingen op Curaçao, zoals bioscopen, een importbedrijf, taxfree shops en twee botika’s. Jombi pakte eigenlijk alles aan wat maar te ondernemen viel, zoals ook de Hollandse Boekhandel in Punda die aan het uitdijende imperium werd toegevoegd.

Coaching 6 2013

TEKST Corinne Leysner BEELD Ton Verkuijlen

Die laatste werd gedurende enkele jaren beheerd door Jombi’s zoon ‘Mimi’ en door kleinzoon Sigurd. Mimi erfde na Jombi’s dood de brede, moeilijk te beheren onderneming; voor hem een zware last omdat hij niet vrijwillig voor het ondernemerschap had gekozen. Pa vond daarom dat Sigurd beter kon gaan studeren en moest kiezen voor regelmatige werktijden in een grote onderneming als Philips of Shell. Maar bij Sigurd kroop het bloed waar het niet gaan kon. Toen hij pas 23 jaar oud was kapte hij zijn studie af en investeerde in 1971 zijn eigen geld en een flinke lening van de bank in Mensing’s Strada. Die winkel was gevestigd in het Stradagebouw aan de Caracasbaaiweg – de voorloper van wat we tegenwoordig een shopping mall noemen. Sigurds creatie is dus geen deel van het oude familieconcern, maar een geheel eigen onderneming. Overigens is de onderneming wel een NV met aandeelhouders, waarvan een deel familie is.

De trendsetter

In een tijd waarin op Curaçao familie en vrienden van goeden huize altijd hun eigen kroost ’sponsorden’, was geld lenen bij een bank ongehoord. Bovendien bedacht Sigurd een concept dat wereldwijd pas in de afgelopen decennia bekend raakte: de one-stopshop. Naast boeken en kantoorspullen werden ook speelgoed, cadeau artikelen, wenskaarten, tijdschriften en muziek verkocht. Een boekhandel die alleen boeken verkocht, had ook toen al volgens Sigurd Mensing op Curaçao geen recht van bestaan. Zijn concept werd een groot succes. In 1979 werd Strada verwoest door een grote brand. Toen de eigenaren te lang wachtten met de opbouw van een nieuw pand, koos Sigurd in 1982 voor de huidige locatie aan de Schottegatweg Oost en bedacht de naam die tegenwoordig een begrip is op Curaçao: Mensing’s Caminada. Zijn onderneming staat bekend om trendzettend ondernemerschap. Zoals de Buki Bar, die in 1993 werd geopend en waar de klanten een kopje koffie en een snack konden halen. Dat concept is nu uitgebreid naar het comfortabele Chit Chat Café, met wifi, luxe broodjes, salades en hippe koffie.

Wie zwaait de scepter?

Na ruim veertig jaar is Sigurd Mensing nog altijd de directeur, maar omdat hij problemen heeft met zijn gezondheid, is de dagelijkse leiding in handen van de general manager, zijn nicht Helvig van de LaarschotJonckheer. De trots op de onderneming delen ze. Helvig: ‘Ik heb net weer een aantal boekhandels in Nederland bezocht. Die zijn stoffig en saai. Niet te vergelijken met ons.’ Maar er zijn zeker verschillen in managementstijl. Sigurd: ‘Ik ben altijd een soort vader voor het personeel geweest. Ik vroeg regelmatig om hun mening bij nieuwe ideeën. Helvig is wat strenger.’ Helvig beaamt dit: ‘Maar tegenwoordig moet je ook wel zakelijker zijn. Vroeger kon je blindelings vertrouwen op je personeel. Nu moet je opletten dat een negativist in het team niet

teveel invloed op de rest krijgt. Maar ik begrijp ook wel dat er sinds mijn aantreden veel veranderingen zijn doorgevoerd en dat zeker de ouderen die al dertig jaar hier werken, die veranderingen moeizaam ondergaan.’ Sigurd: ‘Ik herinner haar er wel eens aan wat de oudere personeelsleden allemaal voor de zaak hebben gedaan en dat ze daar rekening mee moet houden.’

FAMILIEZAKEN

Mensing’s Caminada

Van handdruk naar contract

De veranderingen die Helvig aanbracht, betekenen onder meer dat het personeel tegenwoordig in shifts werkt, omdat de winkel tussen de middag open blijft. Dat bracht weer de noodzaak van werkschema’s en een prikklok met zich mee. Helvig: ‘Sommige personeelsleden ervaarden deze ontwikkelingen als een bedreiging. Net zoals het volledig geautomatiseerde voorraadsysteem. En tegenwoordig hebben de werknemers een officieel contract.’ Sigurd: ‘Vroeger was een handdruk met je zakenpartners of je personeel even zwaarwegend als een contract van nu.’ Beiden vinden wel dat de veranderingen redelijk goed zijn verlopen. Sigurd is zeker niet stil blijven staan als het om ontwikkeling gaat: ‘Toen we bezig waren met de uitbreiding naar het Chit Chat Café, was Helvig bezorgd omdat op dat moment verschillende koffiebars werden geopend op Curaçao. Ik was toen degene die het doordrukte door te zeggen dat onze inrichting een ‘wow’-effect moest hebben. En sommige van die andere koffiebars bestaan nu al niet meer. De kracht ligt bij ons ook in de speelruimte die wij voor kinderen hebben gecreëerd. Zij zijn het die hun ouders aansporen om hier naartoe te komen.’

All in the family

De winkel is duidelijk nog Sigurds baby. Maar dat vindt Helvig logisch: ‘Omdat hij niet meer dagelijks aanwezig kan zijn, overleg ik regelmatig met hem over beslissingen die ik niet alleen aandurf of waarvan ik weet dat ze hem nauw aan het hart liggen, zoals over het personeel. Dat is voor hem een verlengde familie. Het overnemen van de bedrijfsvoering door een vreemde zou heel moeilijk zijn geweest. Hoewel ik vroeger niet hier werkte, kwam ik wel vaak over de vloer. Mijn oom vroeg me ook toen al regelmatig om mijn mening. Voor mij was dus al bekend hoe hij alles wilde, het was geen onbekend terrein.’ ‘Maar ik laat haar wel vrij in de aanpassingen die ze doorvoert’, zegt Sigurd. ‘Je moet per slot van rekening denken aan de veranderingen in de markt.’

En de toekomst?

Helvig: ‘Mijn oom blijft een innovator en dat maakt het leuk om samen plannen voor de toekomst te bedenken.’ Sigurd: ‘Ik zou wel willen dat de zaak in de familie blijft, maar daar moeten later de aandeelhouders over beslissen. Ik blijf in ieder geval tot aan mijn dood betrokken bij de zaak.’

Coaching 6 2013

D e G oud s m i d C u raç a o KURA

HULANDA

OTROBANDA

Een persoonlijk sieraad nodig, of gaat u binnenkort trouwen?. De Goudsmid maakt het in overleg met u. • trouwringen • custom made • reparaties • vervanging van horloge batterij • in nemen van uw oude sieraden

www.degoudsmidcuracao.com Tel: 4629383

When you lease a car (or fleet) at Uralco, driving becomes more fun. How? When you lease instead of buy, your monthly expenses are lower. This gives you the financial space to upgrade you car and enjoy the newest version with all the latest features. Ask us for a quote, and prepare for a new and improved driving experience. Leasing is the way to drive, and Uralco is the way to lease. Contact us!

Coaching 6 2013

5/3/13 11:49

A DV ERTOR IA L

JUBILEUM SEMINAR VIDANOVA

‘Uitdagingen voor Curaçao’s pensioenstelsel’

‘From Pay As You Go to Privately Managed’

Op 25 april 2013 vierde Vidanova Pension Fund Foundation haar 45e verjaardag. Gedurende het jubileumjaar organiseerde Vidanova diverse activiteiten waaronder het pensioenseminar ‘From Pay As You Go to Privately Managed: the future of our pension system’, dat op 4 oktober in de balzaal van het Curacao Marriott Beach Hotel werd gehouden. Dit seminar werd georganiseerd in verband met de op handen zijnde introductie van een verplicht basispensioen voor alle werknemers op Curaçao die nog geen tweedepijlerpensioen hebben. Tijdens dit seminar kwam wederom aan de orde dat herziening van het huidige pensioenstelsel vanwege onder meer de vergrijzing zeer noodzakelijk is en dat de vernieuwingen snel moeten plaatsvinden. Verantwoordelijkheid

Na een welkomstwoord van de voorzitter van Vidanova, Humberto d’Abreu de Poulo, MBA, nam premier Ivar Asjes het woord. Hij noemde direct de verantwoordelijkheid die zijn regering draagt: in de grondwet staat dat alle inwoners van Curaçao, dus ook gepensioneerden, toegang moeten hebben tot noodzakelijke en kwalitatieve sociale zorg. In 2012 genoten meer dan 32,5 duizend, van de 150 duizend inwoners van Curaçao, een pensioen van gemiddeld ANG 769,33 per persoon. In dat jaar woonden buiten Curaçao nog eens ruim 14,5 duizend mensen met een gemiddeld pensioen van ANG 321,39. Al deze pensioenen zijn gefinancierd op basis van een omslagstelsel. Door de toenemende vergrijzing en het uitblijven van economische groei is dit systeem op lange termijn echter niet meer te handhaven. Er moet daarom gewerkt worden aan een structurele en duurzame oplossing van het huidige pensioenstelsel.

Uitdaging

Gastheer en Managing Director van Vidanova Pension Fund Foundation Rafael Pichardo onderschrijft de gedachten van de premier. Kort gezegd komt het hierop neer: gemiddeld leven we langer (vergrijzing neemt toe), krijgen we minder kinderen en verandert de samenstelling van de bevolking. De verhouding tussen de werkende bevolking en het aantal gepensioneerden verandert eveneens. Het gevolg hiervan is dat straks de pensioenen van meer oude-

ren afhankelijk zullen zijn van de productiviteit van een kleinere beroepsbevolking. In 1960 zorgden zeven werkenden voor het pensioen van één oudere. Begin deze eeuw daalde dat aantal al tot onder de vier en de prognose is, dat Curaçao in 2030 nog maar twee werkenden per gepensioneerde zal tellen. Uiteraard zorgt dit voor een flinke economische uitdaging. De pensioenpremie zou als gevolg van de vergrijzing zelfs tot het drievoudige kunnen toenemen.

Ziektekosten

Met vergrijzing stijgen niet alleen de pensioenkosten, maar ook de ziektekosten. Sterker nog: het effect van vergrijzing op de ziektekosten kan zelfs groter zijn dan het effect op de AOV. De relatieve ziektekosten van mensen van 60 jaar of ouder, ten opzichte van mensen van 30 jaar, zijn namelijk drie keer zo hoog. De totale ziektekosten zouden kunnen stijgen tot wel 25% van het BNP in 2030 als er niets verandert. De lastendruk (sociale premies en directe belastingen) en de ‘cost of living’ zijn al hoog. Daar komt nog bij dat onze economie in relatieve termen amper groeit. Het is duidelijk dat het systeem hervormd moet worden.

www.vidanova.net Tel. 734 4200

Voorstel

De huidige situatie kent twee primaire knelpunten: het omslagstelsel, waarbij de huidige beroepsbevolking betaalt voor de oudedagvoorziening van de gepensioneerden, en de economie die slechts marginaal groeit. Beide knelpunten moeten zo snel mogelijk worden aangepakt. Het voorstel wat nu op tafel ligt, is om het omslagstelsel te veranderen in een gekapitaliseerd pensioensysteem om de afhankelijkheid van overheidsvoorzieningen te verminderen. Het is alom bekend dat het AOV-pensioen van ANG 862 per maand niet toereikend is. Wie nu begint met sparen in een tweede pensioenpijler, is straks minder afhankelijk van alleen het AOV. Om sparen mogelijk te maken, zal niet alleen de lastendruk moeten verminderen, maar zal bovenal de economie in reële termen voldoende moeten groeien.

Een start

De introductie van het verplichte pensioen is, zoals de heer Pichardo stelt, slechts het begin. ‘Nu is het aan het volk (regering, parlement en alle burgers) om met toewijding en goed beleid er voor te zorgen dat we een betere toekomst tegemoet gaan. We hebben schaalgrootte en vertrouwen nodig, meer mogelijkheden om te investeren, meer diversificatie van economische activiteiten, verlaging van ‘cost of doing business’ en een bevolkingsbeleid. Het belangrijkste is dat we zelf de schouders eronder moeten zetten. Onze toekomst bepalen we toch immers zelf?’

van naar

Valery Sinot

François Simon

van Guardian Group Fatum naar Pan-American Life Insurance

naar KPMG Meijburg Caribbean

Valery Sinot zal per 1 december in dienst treden als General Manager Dutch Caribbean bij Pan-American Life Insurance. Hij werkte zo’n tien jaar bij ING Group in Nederland voordat hij naar Curaçao kwam. Na viereneenhalf jaar met plezier bij Guardian Group Fatum gewerkt te hebben, waar hij verantwoordelijk was voor Marketing & Sales, volgt nu een nieuwe uitdaging. Hij ziet volop kansen en ruimte voor verdere ontwikkeling van een solide verzekeringsmaatschappij als Pan American Life Insurance.

François is in 2013 aan de Universiteit van Leiden afgestudeerd in Fiscaal Recht en is per 1 november in dienst getreden als Tax Assistant bij KPMG Meijburg Caribbean. In deze functie zal hij zich voornamelijk bezighouden met advisering over de fiscale wetgeving van Curaçao en zal hij een scala van cliënten adviseren in onder meer de financiële dienstverlening, op het gebied van winstbelasting, inkomstenbelasting, omzetbelasting en overdrachtsbelasting.

Jaap Rutger Kos

van Marketing Plus B.V. naar KPMG Meijburg Caribbean

Na een succesvolle uitstap als eigen ondernemer in de Verenigde Staten is Jaap Rutger Kos na drie jaar teruggekeerd naar Curaçao. Kos is weer full time aan het werk bij KPMG Meijburg Caribbean. Kos werkte ook van 2007 tot 2010 in full time dienstverband bij KPMG, daarna bleef hij als freelancer actief voor het bedrijf. Jaap Rutger gaat zich richten op het ontwikkelen van de groeimarkten Caribisch Nederland en Suriname.

Sofie de Neef

Romy Nieuwenhuis

van Gemeente Amsterdam naar Coach Caribbean

van TUI Curacao/ ArkeFly naar Coach Caribbean

Vanaf 1 januari 2014 gaat Sofie de Neef aan het werk als HRconsultant bij Coach Caribbean. Sofie werkte hiervoor in Nederland als projectleider bij de Gemeente Amsterdam. Zij ziet een uitdaging in het werken met mensen aan het verbeteren van resultaten. Samen onderzoeken wat goed gaat en hoe dat kan worden uitgebreid. Open, met humor en creativiteit gaat Sofie op zoek naar kansen en mogelijkheden.

Romy Nieuwenhuis is in dienst getreden bij Coach Caribbean als office manager. Zij deed ervaring op in de toeristische sector, waar klantgerichtheid centraal staat. Met hetzelfde niveau van klantgerichtheid wil Romy graag klanten en collega’s van Coach Caribbean bijstaan. Romy wil graag bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling van mensen, zowel in haar nieuwe functie als office manager, maar ook als managing director van LEMON Curaçao, haar eigen bedrijf op het gebied van e-learning.

De Coach teamversterkende bedrijfsuitjes Vanavond ga ik ‘dineren in het donker’

Ik ga me even voorbereiden

Ik heb eigenlijk niet zo’n honger...

Slik... k!

kli

Coaching 6 2013

— “Obstacles are things a persOn sees when he takes his eyes Off his gOal.” —

e. joseph cossman

Attorneys At lAw And tAx Advisers www.spigtdc.com