LUCHTVAARTINDUSTRIE
OPINIE Franc Coenen
Waarom je verder moet kijken dan de directe effecten van additive manufacturing
De waarde van 3D printen? Additive manufacturing is een enabling technology. Het gaat namelijk niet om de technologie, maar wat je ermee kunt. Precies dat maakt het lastig de echte waarde van AM goed in te schatten, terwijl juist nu partijen die dit wel zien, wereldwijd posities opbouwen. Toen ASML begin deze eeuw de ontwikkeling van EUVtechnologie startte, waren er weinigen die geloofden dat Trumpf, partner van ASML, een laser zou kunnen bouwen die zo snel en nauwkeurig is dat de laserstraal elke seconde 50.000 druppeltjes tin keer raakt. Zelfs tien jaar geleden zette menigeen vraagtekens bij de economische waarde van de EUV-technologie. "De tijd die ASML in het project heeft gestoken, is twee keer zo lang als verwacht en de investeringen waren vijf tot tien keer hoger dan
verwacht”, zo zei chiplithografie-expert Chris Mack het vorig jaar in een interview met NOS. Het is aan de vasthoudendheid van ontwikkelaars en het management van ASML te danken dat de smartphone die we achteloos in onze broekzak stoppen, een krachtigere computer is dan waarmee in de jaren zestig mensen naar de maan werden gebracht. Denkfout Het succesverhaal van ASML toont aan hoe belangrijk een stip aan de horizon is. En dat je verder moet kijken dan de technologie, maar vooral oog moet hebben voor de waarde die een technologie voor andere sectoren kan creëren. Het ging in Veldhoven niet om nog dunnere lijntjes, maar om wat krachtigere chips mogelijk maakt. De lasertechnologie is voor ASML een enabler, zoals de
SOLUTIONS MAGAZINE 3/2021 - 23 -
