Aromat wiosna 2019

Aromat MAGAZYN LUBELSKIEJ BLOGOSFERY KULINARNEJ

# 16 WIOSNA 2019

| Aromat

Aromat |

Drodzy Czytelnicy Wiosna zawsze dodaje energii i siły do działania. Wiosną łapiemy większy apetyt na życie, a wraz z nim także chęć do zmian również w kuchni. To właśnie o tej porze roku potrawy stają się lżejsze, a na talerzach pojawia się więcej kolorowych dań. Oddajemy w Wasze ręce kolejny numer naszego magazynu przepełniony wiosenną energią i naszymi pomysłami na kulinarny powiew świeżości.

W tym numerze Aromatu nie może oczywiście zabraknąć tematów wiel­ kanocnych. Przygotowaliśmy dla Was sporo inspiracji na świąteczne potrawy i słodkości. Poza tym dowiecie się między innymi jak przygotować tradycyjną Wielkanoc w wersji fit. Miłośnicy warzyw znajdą kilka pomysłów na szparagi czy nowalijki. Mamy też dla Was pomysły na słodkie świętowanie Dnia ­Czekolady.

Zapraszamy do lektury.

Zespół Magazynu Aromat

| Aromat

Aromat tworzą www.pasjasmaku.com

redaktor naczelna social media

Joanna Bronikowska

www.sekretymaleiduze.blogspot.com

Małgorzata Łaniak

Małgorzata Bandzarewicz

Edyta Kondrat

www.jedzismakuj.blogspot.com

@moderntaste_photography

z-ca redaktor naczelnej

projekt graficzny i skład

Justyna Zalewska

www.cookinggoodlooking.wordpress.com

Olga Zalewska-Wenarska

www.cookinggoodlooking.wordpress.com

social media

Marlena Lalak-Skałecka www.smerfetka79.blogspot.com

social media

Dorota Soroka-Kapłon www.sierotkamarysiawkuchni.pl

projekt i realizacja okładki

Julianna Bednarczuk

Kinga Ciszewska www.malekulinaria.pl

www.obiadgotowy.pl

Angelika Kasiak www.zyciezaczynasiewkuchni.blogspot.com

Współpraca

Monika Gawrysiak www.rustyfork.pl

Łukasz Ostrowski

socjolog, dziennikarz winiarski i sommelier.

Współpracownik pisma “Ferment” i portalu “Wini­ cjatywa”, współtwórca strony “Winformacja”

magazyn.aromat@gmail.com www.facebook.com/MagazynAromat www.instagram.com/magazyn_aromat/ Aromat |

W numerze 3 – Wstęp 6 – Czekolada. Smak doskonałości 22 – Nowalijki 28 – Szparagi 36 – Curry w trzech postaciach 42 – Doprawiamy sałatki 44 – Wegańskie kanapki 52 – Jajka 58 – Przepis krok po kroku. sushi 62 – Słodkie historie 66 – Wielkanocne sosy do jaj i wędlin 72 – Pasztety dla jaroszy 78 – Mazurki 82 – Ale jaja 86 – Jak odchudzić potrawy na wielkanocnym stole 90 – Jak w naturalny sposób zadbać na wiosnę o kondycję i dobre samopoczucie 94 – Polska krajem wina 96 – Wiosna na lubelszczyźnie

| Aromat

Czekolada. Smak doskonałości Tekst Joanna Bronikowska

C

zy wiecie, że… pierwsza tabliczka cze­ kolady na świecie powstała w XIX wieku, a jej twórcą był Francis Fry, który uzyskał ją z kakao, cukru i rozpuszczonego tłuszczu kakaowego wylanych do formy? Samo kon­ szowanie czekolady zostało wynalezione przez Rudolphe’a Lindta, jednak historia czekolady jest o wiele starsza. Sięga aż do czasów starożyt­ nych Olmeków, a następnie cywilizacji Majów i Azteków.

z ziaren kakaowca z dodatkiem chili, miodu i kukurydzy. Dzięki odkryciom Krzysztofa Ko­ lumba ziarna kakaowca przypłynęły na statkach do Europy w XVI w. Jednak dopiero w wieku XVII kakao zostało spopularyzowane jako napój z roztartych ziaren kakaowca, które za­ lewano ciepłą wodą z dodatkiem cukru.

Od początku czekolada budziła swoim sma­ kiem wiele emocji i namiętności. Nakręcono wspaniałe filmy, napisano piękne piosenki To właśnie najbogatsi Majowie i Aztekowie i wiersze na jej cześć. podczas modłów i innych rytuałów mieli przywilej spożywania czekoladowego napoju W przeszłości była również ważnym środkiem zwanego „gorzką wodą” przygotowywanego płatniczym. Na jej cześć organizowane są Aromat |

różne wystawy i festiwale smaków i rodzajów kakaowego (masło kakaowe) lub innego czekolad. tłuszczu roślinnego, środka słodzącego i innych dodatków, a w przypadku cze­ Czym zatem jest czekolada? Obecnie posia­ kolady mlecznej również z mleka. damy na jej temat bardzo wiele różnych infor­ macji.

Rodzaje czekolady Czekolada to wyrób cukierniczy gorzka – minimum 70% do 95% i więcej sporządzany z miazgi kakaowej, tłuszczu miaz­gi kakaowej, masła kakaowego, cukru

| Aromat

i czasami wanilii oraz aromatów. Ze względu o wysokiej zawartości masy kakaowej powyżej na dużą zawartość miazgi kakaowej oraz niską 50%. (patrz tabela) zawartość cukru jest uznawana za najbardziej wartościową czekoladę.

Naukowcy przypisują gorzkiej czeko­ ladzie właściwości prozdrowotne - pomaga mleczna - 25%-50% miazgi kakaowej w myśleniu, dodaje energii, zapobiega zakrze­ pom i miażdżycy, wzmacnia serce, filtruje nerki, deserowa – zawiera zazwyczaj od 30% do łagodzi kaszel, a w połączeniu z mlekiem wz­ 75% miazgi reszta to tłuszcz kakaowy, cukier macnia kości. Uważają ją również za doskonały i dodatki. afrodyzjak (o czym pisałam w numerze spec­ jalnym „Walentynki” z roku 2018). biała – produkowana jedynie z tłuszczu kaka­ owego o zawartości do ok. 30%-33%, bez miaz­ Jednak czekolada czekoladzie nie równa. Przy gi. Wynaleziona w roku 1930. zakupie „tabliczki szczęścia” warto kierować się nie tylko wyborem pięknego opakowania, ale różowa – Ruby Chocolate - produkowana również zwrócić uwagę na skład kupowanej z ziaren kakaowca rubinowego (wynaleziona czekolady. Czytając etykiety warto zwracać w 2017 roku). Ruby Chocolate posiada inten­ uwagę na zawartość kakao i cukru oraz innych sywny, lekko owocowo-jagodowy smak oraz dodatków i aromatów (niestety najczęściej charakterystyczny różowy kolor. To czekolada ­sztucznych), a także tłuszczów roślinnych. Cze­ naturalna dostępna już na rynku polskim. kolada najwyższej jakości ma 60-70% kakao oraz 30-40% cukru.

W czekoladzie znajduje się wiele składników odżywczych, które mają zbawienny wpływ Czekolada już od bardzo dawna znajduje na nasz organizm - chronią go przed wielo­ swoje zastosowanie w kosmetologii. Kos­ ma chorobami poprzez stymulację układu metolodzy twierdzą, że masło kakaowe, odpornościowego i poprawę naszego samo­ które jest podstawowym składnikiem cze­ poczucia. Dobrej jakości czekoladę gorzką kolady, ma właściwości odmładzające i deserową warto jeść i zawsze mieć ją pod i zapobiega powstawaniu zmarszczek. ręką ponieważ zawiera węglowodany (pod­ W Polsce, jak i na całym świecie, zabiegi kos­ stawowe źródło energii), magnez (między in­ metyczne z użyciem czekolady stały się modne nymi stabilizuje funkcje układu nerwowego i bardzo popularne. i usprawnia pracę szarych komórek), żelazo (niezbędne i odpowiedzialne za rozprowa­ Czekolada w kuchni to długa i skomplikowana dzanie tlenu w organizmie oraz produkcję czer­ historia. Niki Segnit w Leksykonie Smaków daje wonych krwinek), niacynę (odpowiedzialną za nam dowody jak olbrzymie zastosowanie ma prawidłowe funkcjonowanie mózgu, układ czekolada w kulinariach. Można ją połączyć nerwowy), kofeinę, flawonoidy oraz należącą z przyprawami, owocami, warzywami, mięsem do grupy endorfin - fenylotylaminę (stąd nasz Najbardziej powszechne to połączenie cze­ dobry nastrój po zjedzeniu nawet niewielkiej kolady z anyżem, chili, cynamonem, gałką ilości czekolady). Ponadto zawiera witaminy muszkatołową, imbirem, kardamonem, miętą, A, D, E oraz fosfor i potas (patrz tabela). rozmarynem, tymiankiem, ananasem, arbu­ zem, bananami, cytrynami, czarnymi porzecz­ Zła wiadomość jest taka, że czekolada jest ka­ kami, figami, kokosem, morelami, limonką, ma­ loryczna, ale za to dobra wiadomość jest taka, linami, pomarańczami, truskawkami, wiśniami, że czekolada o zawartości powyżej 90% kakao burakami, kalafiorem, kasztanami, pomidorami, posiada bardzo niski Indeks Glikemiczny – 20. bekonem, kaszanką, wołowiną, kawą, wanilią, Najwięcej kalorii mają gorzkie czekolady migdałami, orzechami (włoskimi, ­ laskowymi, Aromat |

ziemnymi), serami kozimi.

Niebawem, bo 12 kwietnia obchodzić będziemy Dzień Czekolady. Z tej okazji zrób sobie i bliskim mały, słodki prezent – kup tabliczkę dobrej czekolady i rozkoszuj się nią do woli. Być może dodatkową inspiracją będą przepisy pełne czekoladowej rozkoszy, które przygotowałyśmy w tym numerze?

Literatura: H. Ciborowska, A. Rudnicka – „Dietetyka” N. Segnit „Leksykon smaków” Z. Wieczorek – Chełmińska “Nowoczesna Dietetyczna Książka Kucharska” H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda – „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” La Dolce Vita Czekolada, WydawnictwoG+J Gruner+Jahr Polska D. Hay - Simple Essentials - Chocolate | Aromat

Lava cake, czyli czekoladowy fondant Przepis i zdjęcie Julianna Bednarczuk

2 jajka 2 łyżki brązowego cukru 1 kopiasta łyżka mąki 100 g gorzkiej czekolady 50 g masła 1 łyżka śmietanki 30% 2 łyżki rumu masło i kakao do posmarowania foremek

Czekoladę posiekać, rozpuścić z masłem i śmietanką w kąpieli wod­ nej. Jajka zmiksować z cukrem do pojawienia się lekkiej piany. Wlać lekko przestudzoną czekoladę, zmiksować. Wsypać mąkę i wlać rum, zmiksować.

Foremki posmarować masłem, obsypać kakao. Do każdej wlać ciasto, wstawić do nagrzanego piekarnika, piec ok. 7-8 minut. Ciasto powinno być ścięte z wierzchu, ale pozostać płynne w środku. Fondanty wyłożyć na talerze, oprószyć cukrem pudrem. Można podawać z gałką lodów, owocami lub bitą śmietanką.

Aromat | 10

11 | Aromat

Aromat | 12

Bardzo czekoladowe bezglutenowe ciasto marchewkowe Przepis i zdjęcie Joanna Bronikowska

2 jajka 200 g cukru 100 g czekolady gorzkiej 150 ml oleju kokosowego 2 szklanki marchewki tartej na średnich oczkach 1 jabłko o kwaśnym smaku, starte na tarce o średnich oczkach 2-3 łyżki rodzynek (ja dodaję rodzynki nasączone w alkoholu) 50 g wiórków kokosowych 1 1/3 szklanki mąki gryczanej 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia 1 łyżeczka sody 1 łyżeczka cynamonu szczypta soli

Czekoladę rozpuścić w kąpieli wodnej i schłodzić.

Jajka o temperaturze pokojowej ubić na puszystą masę z cukrem.

Ubijając dalej jaja mikserem na najwyższych obrotach wlewać cieniutkim strumieniem olej kokosowy i miksować tak długo aż masa będzie gładka i błyszcząca. Następnie dalej miksując dodawać czekoladę, marchew, jabłko, rodzynki i wiórki kokosowe i na końcu dodać mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia i sodą, solą i cynamonem. Dobrze wymieszać.

Piec w rozgrzanym piekarniku o temperaturze 160 stopni Celsjusza przez 45 minut do 1godziny (do tzw. suchego patyczka).

Wystudzone ciasto można pokryć kremem z serka lub lukrem z dodat­ kiem cytryny lub pomarańczy.

13 | Aromat

Czekoladowy mazurek z chili Przepis i zdjęcie Małgorzata Bandzarewicz

1,5 szklanki mąki 3 łyżki kakao 1/3 szklanki cukru 0,5 łyżeczki proszku do pieczenia 150 g masła 1 jajko nadzienie 400 ml śmietanki kremówki 200 g gorzkiej czekolady 3 łyżeczki brązowego cukru 1/4 łyżeczki chili 1/2 łyżeczki cynamonu szczypta soli 50 g płatków migdałowych do dekoracji 1 pomarańcza 1 szklanka cukru 0,5 szklanki wody

W misce wymieszaj: mąkę, kakao, cukier i proszek do pieczenia. Dodaj jajko i posiekane w kosteczkę masło.

Ciasto zagniataj najpierw łyżką, a później ręką do uzyskania jednolitej masy. Ciasto rozwałkuj na grubość 5 mm, przełóż do formy wyłożonej papierem do pieczenia. Spód ciasta ponakłuwaj widelcem. Przykryj pergaminem, na którego wierzch wysyp surowy ryż. Piecz w temperaturze 180°C przez 20 minut, usuń pergamin z ryżem i piecz jeszcze 15 minut w tej samej temperaturze.

W celu przygotowania nadzienia śmietanę kremówkę wlej do rondelka i podgrzej. Wrzucaj połamaną w kostkę czekoladę, cukier i przyprawy. Gotuj mieszając, aż do rozpuszczenia czekolady. Odstaw do ostygnięcia.

Wyszorowaną pomarańczę pokrój w cienkie plastry. Z wody i cukru przygotuj syrop, w którym gotuj przez 3 minuty plastry pomarańczy. Następnie wyłóż je na papier do pieczenia.

Na spód mazurka wsyp płatki migdałowe. Wyłóż nadzienie i równomiernie rozsmaruj. Wierzch udekoruj plas­ trami pomarańczy. Ciasto wstaw do lodówki najlepiej na całą noc.

Aromat | 14

15 | Aromat

Aromat | 16

Czekoladowe ciasteczka z masłem orzechowym Przepis i zdjęcie Angelika Kasiak

250 g masła 3/4 szklanki cukru 1 jajko 1,5 szklanki maki pszennej 1 szklanka mąki razowej tabliczka gorzkiej czekolady 1 łyżeczka proszku do pieczenia kilka łyżek masła orzechowego polewa czekoladowa

Masło i cukier ucieramy na puszystą masę. Dodajemy jajko i rozpuszczaną, przestudzoną czekoladę. Następnie wsypuje­ my suche składniki. Mieszamy mikserem lub wyrabiamy ręcznie.

Piekarnik rozgrzewamy do 190 stopni. Blachę od piekarnika wykładamy papierem do pieczenia. Formujemy kulki wielkości dużego orzecha włoskiego. Spłaszczamy w dłoniach, na środku kładziemy pół łyżeczki masła orzechowego, zawijamy do środka i formujemy kulkę. Układamy w odstępach. Na jedną porcję ok. 9 do 12 szt maksymalnie, pieczemy na 3 tury po 12 min każda.

Przy wyciąganiu ciasteczka są jeszcze miękkie z góry, ale takie mają być. Po chwili stwardnieją z zewnątrz, a pozostaną miękkie w środku.

Przestudzone ciastka oblewamy polewą czekoladową.

17 | Aromat

Babka czekoladowa Przepis i zdjęcie Edyta Kondrat

50 g gorzkiej czekolady 150 g masła 4 jajka 200 g mąki 100 g cukru 1 łyżka kakao 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Rozpuścić czekoladę z masłem i ostudzić. Białka oddzielić od żółtek. Mąkę przesiać do miski z proszkiem i kakao. Żółtka utrzeć z cukrem na puszysty krem, stopniowo dodawać małymi porcjami masę czekoladową i mąkę wymieszaną z proszkiem i kakao.

Białka ubić na sztywno i delikatnie wmieszać do ciasta.

Okrągłą formę do babki wysmarować masłem i wysypać kaszą manną.

Wlać do niej przygotowane ciasto. Piec 45 minut w temperaturze 180 st.C. Upieczoną babkę odstawić do ostygnięcia. Posypać cukrem pudrem, polać polewą lub lukrem i udekorować.

Aromat | 18

19 | Aromat

Aromat | 20

Wegańskie czekoladowe cupcakes Przepis i zdjęcie Małgorzata Łaniak

10-12 cupcakes

babeczki 150 g mąki szczypta soli 40 g kakao 1 łyżeczka proszku do pieczenia ½ łyżeczki sody 130 g cukru 125 ml (½ szklanki) mocnej kawy 170 ml (ok. ¾ szklanki) mleka sojowego 6 łyżek oleju roślinnego 1 łyżeczka octu 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego krem 1 puszka mleczka kokosowego (gęsta część) 200 g gorzkiej czekolady

Nagrzewamy piekarnik do 180 C, przygotowujemy formę do babeczek i wykładamy papilotkami.

Suche składniki (mąkę, kakao, sól, proszek, sodę) przesypujemy do miski i mieszamy. Dodajemy cukier oraz wszystkie mokre składniki. Dokładnie mieszamy aż wszystko się połączy. Przekładamy do przygotowanej formy, każdą papilotkę wypełniamy do ok. ¾ wysokości. Pieczemy przez 15-18 minut, do tzw. suchego patyczka. Studzimy.

Aby przygotować krem potrzebujemy kokosowej śmietanki. Dlatego przynajmniej dzień wcześniej wkładamy puszkę mleczka kokosowego do lodówki. Schłodzoną puszkę delikatnie otwieramy i wyjmujemy łyżką gęstą część. Przekładamy do rondelka razem z pokruszoną czekoladą.

Podgrzewamy aż czekolada się rozpuści i połączy ze śmietanką. Zostawi­ amy do całkowitego wystygnięcia. Po tym czasie ubijamy mikserem aż uzyskamy puszysty krem. Dekorujemy wystudzone babeczki.

21 | Aromat

Nowalijki Przepisy i zdjęcia Małgorzata Bandzarewicz

Zielona sałatka z quinoa Quinoa, zwana komosą ryżową lub ryżem peruwiańskim to doskonałe źródło pełnowartościowego białka i błonnika pokarmowego. Świetnie nadaje się do sałatek, zwłaszcza tych wiosennych.

0,5 szklanki quinoa 2 ogórki 1 cebula 50 g roszponki 100 g sera feta rzeżucha kilka rzodkiewek olej rydzowy olej rzepakowy sól i czarny pieprz

Ziarna quinoa należy wypłukać pod bieżącą wodą, aż woda przestanie się pienić (najczęściej 2-3 razy). Następnie wsyp ją do wrzącej, lekko oso­ lonej wody. Gotuj pod przykryciem na małym ogniu przez 15 minut, aż do momentu gdy z ziaren wyłonią się małe białe ogonki. Wtedy przepłucz zimną wodą.

Cebulę posiekaj, posól i wsyp do miski. Dodaj pokruszoną fetę, pokrojone w kostkę ogórki i rzodkiewkę. Dodaj wypłukaną i osuszoną roszponkę oraz rzeżuchę. Wymieszaj i przypraw do smaku.

Aromat | 22

23 | Aromat

Aromat | 24

Wiosenny twarożek Gdy na zewnątrz robi coraz bardziej zielono i słońce coraz mocniej przygrzewa, taki twarożek powinien zagościć na każdym stole.

250 g sera białego półtłustego kilka rzodkiewek pęczek szczypiorku cebula dymka 1-2 łyżki śmietany 1-2 łyżki jogurtu naturalnego sól, pieprz czarny

Posiekaj drobno cebulę. Posól ją i wrzuć do miski. Dodaj biały ser i rozgnieć go widelcem. Rzodkiewkę pokrój w kosteczkę, zaś szczypiorek posiekaj.

Rzodkiewkę i połowę szczypiorku wymieszaj z białym serem, śmietaną i jogurtem.

Przypraw do smaku. Wierzch posyp resztą szczypiorku.

25 | Aromat

Pasta z jajkiem i awokado Jajko przełamane delikatnością awokado, lecz podkręcone szczypiorkiem i rzeżuchą. Bardzo lekka i smaczna propozycja na wiosenną kanapkę.

3 jajka 1/2 awokado 1 dymka garść rzeżuchy pół pęczka szczypiorku 2 łyżki jogurtu naturalnego 1 łyżka oliwy sól pieprz czarny

Jajka ugotuj na twardo. Ostudź i obierz. Pokrój w kostkę. Awokado wydrąż i pokrój również w kostkę o podobnej wielkości co jajka. Cebulę drobno posiekaj. Posól.

Wszystkie składniki wrzuć do miski. Dodaj jogurt, oliwę i wymieszaj. Dodaj posiekany szczypiorek i rzeżuchę. Przypraw do smaku.

Aromat | 26

27 | Aromat

Szparagi Przepisy i zdjęcia Angelika Kasiak

Szparagi to temat bardzo wdzięczny wiosną, ale jak każde warzywo ma swoich zwolenników i przeciwników. Szparagi poza tym że są po prostu pyszne, można przygotować na wiele sposobów, o czym się przekonacie sami. Są skarbnicą witamin i składników mineralnych. Zawierają sporo kwasu foliowego, witami­ ny C i E oraz beta-karotenu a także wapń, fosfor, potas, asparaginę i błonnik.

To niesamowite, że jedząc warzywa, a właściwie jedno z warzyw, wzmacniamy kondycję kości, zębów, skóry, włosów, paznokci czy też wspomagamy pracę nerek i odpowiednie nawodnienie organizmu.

Pieczony omlet ze szparagami 3 jajka 5 łyżek mleka czubata łyżka mąki łyżka posiekanego szczypiorku 5 szparagów 3 suszone pomidory sól, pieprz 1 łyżka masła klarowanego lub oleju

Piekarnik rozgrzewamy do 200 stopni C. Jajka miksujemy razem z mlekiem i mąką. Doprawiamy solą i pieprzem.

Szparagi kroimy w mniejsze kawałki a suszone pomidory w drobne pa­ seczki. Na patelni podgrzewamy masło lub olej. Wlewamy jajka. Wrzuca­ my szparagi i suszone pomidory.

Metalową patelnię wstawiamy do piekarnika i zapiekamy 15-20 minut do momentu aż omlet będzie zarumieniony i wyrośnięty. Wyjmujemy patelnię z piekarnika i pozostawiamy na kilka minut.

Aromat | 28

29 | Aromat

Aromat | 30

Szparagi zapiekane pod beszamelem 1 pęczek szparagów sól pieprz oliwa sos beszamelowy 20 g masła 15 g mąki pszennej 180 ml mleka sól szczypta gałki muszkatołowej

Ze szparagów odłamujemy twarde końce, właściwie same się złamią w odpowiednim miejscu.Te końce proponuję wykorzystać do ugotowania bulionu na zupę szparagową.

Piekarnik nagrzewamy do 180 stopni C. Szparagi układamy w naczyniu żaroodpornym, doprawiamy solą, pieprzem.

Przygotowujemy sos beszamelowy. Do rondelka wkładamy i roztapiamy masło. Dodajemy mąkę i energicznie mieszamy rózgą na jednolitą masę.

Smażymy kilka minut co chwile mieszając, po czym stopniowo wlewamy mleko wąskim strumieniem. Tym razem cały czas energicznie mieszając rózgą aż sos będzie gładki. Doprawiamy solą, gałką muszkatołową, ­piep­rzem.

Polewamy szparagi sosem. Wystające końce szparagów skrapiamy oliwą.

Wstawiamy do piekarnika i pieczemy bez przykrycia przez ok. 20 minut.

31 | Aromat

Kokosowa zupa szparagowa 3-4 porcje

pęczek szparagów 400 ml mleczka kokosowego 2 łyżki świeżego koperku 4 duże ziemniaki łyżka masła bulion lub woda + piramidka smaku, czyli naturalna mieszanka ziół

Szparagi kroimy w mniejsze kawałki, razem z tymi zdrewniałymi końcówkami. Podsmażamy na maśle ok 5 minut.

Ziemniaki obieramy ze skóry, kroimy w mniejsza kostkę, zalewamy ok. 1 litrem bulionu (mięsny, warzywny) lub wodą. Jeśli użyjemy samej wody należy dorzucić do zupy mieszankę aromatycznych ziół.

Pod koniec gotowania do zupy dodajemy podsmażone szparagi (3/4 całej porcji), posiekany koperek i całość zalewamy mleczkiem kokoso­ wym. Pozostałe szparagi miksujemy na gładko i dodajemy do zupy jako zagęstnik. Dzięki zmiksowanym szparagom, zupa będzie miała lekko zie­ lony kolor i konsystencję kremu.

Aromat | 32

33 | Aromat

Aromat | 34

Grillowane szparagi, kurczak i placuszki ziemniaczane na 2 - 3 osoby

1 duża pierś z kurczaka 1 pęczek szparag 3 duże ziemniaki jajko 1 ząbek czosnku sól, pieprz olej marynata do kurczaka oraz szparagów wędzona ostra papryka słodka papryka łyżka miodu olej pieprz ziołowy

Pierś z kurczaka myjemy i osuszamy, wycinamy 2 lub 3 plastry mięsa.

Na około 2-3 godziny przed grillowaniem marynujemy kurczaka i szpa­ ragi. Po tym czasie grillujemy go na mocno rozgrzanej patelni grillowej lub bezpośrednio na grillu elektrycznym lub tradycyjnym ale wtedy używamy aluminiowej tacy. Grillujemy kilka minut do zarumienienia skórki na złoto.

Na tej samej patelni grillujemy szparagi, maksymalnie 2 minuty z każdej strony.

Ziemniaki obieramy i ścieramy na tarce na wszystkich 3 rodzajach ­oczek, żeby w środku były mięsiste ale też chrupkie na zewnątrz. Odle­ wamy wodę i dodajemy jajko, czosnek, sól, pieprz. Mieszamy dokładnie i smażymy na mocno rozgrzanym oleju. Szparagi serwujemy z łyżką sosu beszamelowego (przepis również w tym numerze).

35 | Aromat

Curry w trzech postaciach Przepisy i zdjęcia Dorota Soroka-Kapłon

Szybka i prosta zupa curry 3 łyżki czerwonej pasty curry 2 liście kafiru jedna łodyżka trawy cytrynowej 3 ząbki czosnku kopiasta łyżka świeżego imbiru startego na tarce o małych oczkach pierś z kurczaka (opcjonalnie) 3 garści mrożonki chińskiej makaron sojowy lub ryżowy puszka mleczka kokosowego łyżeczka oleju kokosowego sos sojowy i rybny

W ganku rozgrzewamy olej kokosowy dodajemy czosnek,imbir,pastę curry. Chwilę smażymy. Dodajemy liście kafiru i trawę cutrynową. Łodyżki trawy cytrynowej rozgniatamy łyżka aż wydobędzie się świeży cytrynowy zapach. Jakby mieszanka w garnku zaczęła się przypalać można dodac oleju kokosowego lub podlać odrobiną wody.

Do mieszanki w garnku dodajemy pokrojonego drobno kurczaka. Wszyst­ ko razem mieszamy i chwilę smażymy aż mięso zmięknie. Dodajemy mrożonke chińską. Mieszamy. Zalewamy woda ( można też użyć bulionu warzywnego). Gotujemy 10 minut.

Przyprawiamy sosem sojowym. Gdy zupa się zagotuje dodajemy ma­ karon i czekamy aż zmieknie i napęcznieje. Na koniec dodajemy mleczko kokosowe.

Zupę podajemy posypaną drobno pokrojoną świeżą kolendrą.

Aromat | 36

37 | Aromat

Aromat | 38

Tajskie zielone curry

pół piersi z kurczaka pół cukinii 2 garści świeżego szpinaku baby 1 mała cebula 2 ząbki czosnku pół szklanki zielonego groszku (może być mrożony) 3 liście kafiru 1 łyżka oleju kokosowego 1/2 szklanki wody lub bulionu drobiowego 1 łyżka sosu rybnego 1 łyżka sosu sojowego ciemnego 3 łyżeczki zielonej pasty curry 100 ml mleka kokosowego kilka gałązek kolendry

W rondelku rozgrzewamy olej kokosowy i podsmażamy na nim cebulę. Gdy delikatnie zmięknie dodajemy czosnek, zieloną pastę curry i liście kafiru.

Mieszając smażymy kilka sekund.

Kurczaka kroimy w paski i dodajemy do rondelka. Smażymy pare minut aż kurczak zmięknie. Dodajemy pół szklanki wody i wszystko dusimy 5 minut.

Dodajemy cukinie pokrojoną w talarki i groszek. Smażymy aż warzywa de­ likatnie zmiękną, ale nie za długo, cukinia ma pozostać jędrna. Dodajemy sos rybny i sojowy.

Na koniec dodajemy mleczko kokosowe i mieszając podgrzewamy nie doprowadzając do wrzenia.

Podajemy z ryżem jaśminowym posypane listkami kolendry.

39 | Aromat

Proste wegańskie curry z soczewicy

łyżka oleju kokosowego 1 łyżeczka czarnych nasion gorczycy (musztardowca) 1 łyżeczka kminu 1 mała cebula, obrana i pokrojona w piórka 1 łyżeczka świeżo startego imbiru 200 g czerwonej soczewicy puszka (400 g) pomidorów 1 łyżeczka kurkumy 1 łyżeczka mielonego kminu 1 laska kory cynamonu 1 litr wywaru jarzynowego

W garnku rozpuszczamy olej kokosowy. Dodajemy gorczycę i po chwili kmin. Po minucie dodajemy cebulę i imbir, smażymy 2 minuty.

Gdy wszystkie przyprawy zaczną ładnie pachnieć dodajemy soczewice, pomidory, mielony kmin, cynamon i kurkumę. Powstałą mieszaninę za­ lewamy bulionem.

Całość mieszamy, doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy pod przykry­ ciem ok. 40 minut często mieszając aż soczewica zmięknie. Doprawiamy sokiem z limonki i solą.

Curry podajemy z ryżem i posypane natką kolendry. W wersji niewegań­ skiej możemy polać śmietaną lub jogurtem naturalnym.

Aromat | 40

41 | Aromat

Doprawiamy sałatki Przepisy i zdjęcia Julianna Bednarczuk

T

o sos nadaje sałatce charakteru i decyduje o smaku całości.

Dopiero po dodaniu dres­ singu kilka wrzuconych razem do jednej miski składników staje się sałatką. Przygotowując dres­ singi i sosy najpierw mieszamy sól i miód z octem lub sokiem z cytryny, a następnie dodajemy oliwę. Dzięki temu sól dobrze się rozpuści, a sos będzie miał odpowiedni smak.

Suszone zioła przed wsypaniem do sosu najlepiej rozetrzeć palcami, dzięki czemu sos będzie bardziej aroma­ tyczny. Pamiętać też warto, że sałatkę polewamy sosem tuż przed po­ daniem, żeby nie straciła na soczystości i kruchości.

Poniżej znajdziecie kilka podstawo­ wych przepisów na dressingi i sosy, które można modyfikować po swoje­ mu dodając dodatkowe składniki, jak na przykład zioła, ser feta lub par­ mezan, anchois, chrzan, sos sojowy.

Klasyczny winegret 1 łyżka octu winnego białego lub soku z cytryny 3 łyżki oliwy szczypta soli szczypta świeżo mielonego pieprzu opcjonalnie: 1 łyżeczka musztardy dijon, posiekane zioła, czosnek, miód

Ocet (lub sok z cytryny), musztardę, sól i pieprz wymieszać, wlać oliwę, wymieszać trzepaczką, żeby powstał gładki sos. Sos można przechowywać w lo­ dówce 2-3 dni, przed użyciem dokładnie wstrząsnąć.

Sos miodowo-musztardowy po 2 łyżki miodu, musztardy (np. dijon), octu win­ nego, oliwy szczypta soli i pieprzu opcjonalnie: zioła (cząber, tymianek, oregano)

Aromat | 42

Wszystkie składniki wymieszać na gładki sos.

Dressing francuski 1 łyżka soku z cytryny albo octu winnego lub jabłkowego 3 łyżki oliwy 1 łyżeczka musztardy francuskiej 1 łyżeczka miodu duża szczypta ziół prowansalskich sól pieprz czarny świeżo mielony opcjonalnie: czosnek

Miód, musztardę, sok z cytryny, sól, pieprz i roztarte zioła wymieszać. Wlać oliwę, wymieszać trzepaczką, żeby powstał gładki sos. Można również dodać przeciśnięty przez praskę czosnek.

Sos grecki jogurtowy 3 łyżki jogurtu greckiego 1-2 ząbki czosnku 1 łyżka posiekanego koperku 1 łyżka posiekanego szczypiorku 1 łyżka soku z cytryny sól i pieprz

Czosnek przecisnąć przez praskę. Dodać pozostałe składniki, wymieszać.

Sos tysiąca wysp 3 łyżki majonezu 2 łyżki ketchupu 1 mała szalotka 1 mały korniszon sól i pieprz opcjonalnie: ugotowane na twardo jajko, pietruszka, oliwki, słodka papryka, pikle

Szalotkę i ogórek pokroić w bardzo drobną kostkę.

Majonez i ketchup wymieszać, dodać pokrojone składniki, doprawić do smaku. Można dodać również np. pokrojone jajko, oliwki, pikle.

Winegret balsamiczny 3 łyżki oliwy 3 łyżki octu balsamicznego 1 łyżeczka musztardy dijon 1 łyżeczka miodu 1 ząbek czosnku sól i pieprz opcjonalnie: szczypta chili

Wymieszać miód, musztardę, ocet, sól, pieprz i przeciśnięty czosnek. Wlać oliwę, wymieszać trzepaczką, żeby powstał gładki sos. Można również dodać szczyptę chili.

Sos cezar 3 łyżki majonezu 1 łyżka jogurtu 1 ząbek czosnku 2 fileciki anchois 1 łyżka soku z cytryny 2 łyżki tartego parmezanu sól i pieprz

Czosnek przecisnąć przez praskę, fileciki anchois drobno posiekać. Wszystkie składniki wymieszać.

43 | Aromat

Wegańskie kanapki Przepisy i zdjęcia Małgorzata Łaniak

Kiedy przeszłam na weganizm jednym z największych wyzwań okazało się dla mnie skomponowanie ciekawych i przede wszystkim pysznych kanapek. Nie bardzo wiedziałam jak się do tego zabrać i przez pewien czas jedyne kanapki jakie jadłam to te z hummusem i warzywami. Oczywiście uwielbiam hummus.

Jest wspaniały, zdrowy i warto jeść go jak najczęściej, ale wegańskie kanapki mogą być dużo bardziej urozmaicone.

Dziś mam dla was kilka pomysłów na ciekawe i pyszne roślinne kanapki. Jest to temat niezwykle szeroki i wiem, że w żadnym wypadku go nie wyczerpuję.

Podzielę się jednak z wami moimi ulubionymi pomysłami na wegańskie ­kanapki, które sama jem najczęściej.

Kanapka ze słonecznikowym twarożkiem Czy wiosna może obyć się bez wypełnionego warzywami twarożku? Nie u mnie.

Na diecie wegańskiej wcale nie trzeba rezygnować z tej przyjemności. Twarożek można przygotować na przykład z namoczonych ziaren słonecznika.

1 szklanka ziaren słonecznika sok z ½ cytryny 4-5 łyżek wody sól i pieprz szczypiorek rzodkiewka ogórek rzeżucha Ziarna słonecznika zalewamy wodą i zostawiamy na noc. Następnego dnia odlewamy wodę, przekładamy ziar­ na do blendera. Dodajemy sok z cytryny i zaczynamy blendować. W trakcie dolewamy powoli wodę aż uzys­ kamy pożądaną konsystencję. Doprawiamy solą i pieprzem do smaku.

Warzywa myjemy i siekamy. Dodajemy do gotowego twarożku. Podajemy z ulubionym pieczywem i z rzeżuchą.

Twarożek najlepiej smakuje kiedy wszystkie składniki się „przegryzą”.

Aromat | 44

45 | Aromat

Aromat | 46

Kanapka z pastą z ciecierzycy Pasta kanapkowa z ciecierzycy bez problemu zastąpi jajeczną. Jest równie pros­ ta i uniwersalna. Można do niej dodać właściwe wszystkie ulubione składniki.

Ja mam dla was wersję bardzo podstawową, która jest moją ulubioną. W mojej wersji ciecierzycę rozgniatam widelcem, bo lubię kiedy w gotowej paście są kawałki cieciorki. Jeśli wolicię gładką, to warto użyć do przygotowania blen­ dera.

Do przygotowania pasty potrzebny jest wegański majonez. Można przygoto­ wać go w domu (w internecie jest mnóstwo przepisów), albo jak ja kupić w sklepie z wegańską żywnością.

1 puszka cieciorki (400 g) 2 łyżki wegańskiego majonezu 1 łyżeczka musztardy ¼ łyżeczki czosnku granulowanego sól pieprz chleb sałata pomidor awokado kiełki lub młode pędy (u mnie groszku cukrowego) Ciecierzycę rozgniatamy widelcem. Dodajemy wegański majonez, musztardę oraz granulowany czosnek. Dobrze mieszamy. Doprawiamy solą i pieprzem do smaku.

Podajemy na ulubionym pieczywie z dodatkiem sałaty, kiełków lub pędów, warzyw (np. pomidora) oraz plasterkami awokado.

47 | Aromat

Kanapka z kremem czekoladowym Nie może oczywiście zabraknąć jakiejś słodkiej kanapki. Kiedy nudzi mi się masło orzechowe przygotowuje sobie taki prosty krem czekoladowy. Nie nazy­ wam go wegańską nutellą, bo jego podstawowym składnikiem nie są orzechy laskowe, a daktyle. Dodatek suszonych śliwek daje mu lekki i bardzo przyjemny dymny posmak.

Taki krem czekoladowy nadaje się nie tylko do kanapek, ale też np. do naleśników czy jako dodatek do owsianki.

150 g daktyli 3-4 śliwki suszone 200 ml mleka roślinnego 70 g orzechów (laskowych klub włoskich) 3 łyżki kakao szczypta soli chleb banan Daktyle oraz śliwki kroimy na mniejsze kawałki. Mleko podgrzewamy i ciepłym zalewamy suszone owoce. Zostawiamy na ok. 30 minut. Po tym czasie przekładamy do blendera razem z kakao, solą oraz orzechami i zaczynamy blendować. Jeśli krem jest za gęsty dodajemy więcej mleka.

Kiedy będzie już gładki przekładamy do słoiczka.

Podajemy np. na tostach razem z plasterkami banana.

Aromat | 48

49 | Aromat

Aromat | 50

Wegańska kanapka BLT BLT (bacon, lettuce, tomato) to klasyczna amerykańska kanapka z chrupiącym bekonem, sałatą i pomidorem. W wersji wegańskiej bekon przygotowuje­ my na przykład z tofu. Można zrobić go od razu więcej, a następnie trzymać w szczel­nym pojemniku w lodówce. Do tego przepisu polecam wykorzystać tofu wędzone, ale z naturalnego również wyjdzie pyszny bekon.

bekon z tofu 1 kostka tofu (180 g) 4 łyżki ciemnego sosu sojowego 2-3 krople sosu Sriracha (lub innego ostrego) 1 łyżeczka słodkiej papryki 1 łyżeczka czosnku granulowanego 3-4 łyżki oleju 2 łyżki octu balsamicznego ulubione pieczywo sałata wegański majonez pomidor

Tofu kroimy na cienkie plasterki (2-3 mm). Układamy na papierowym ręczniku, przykrywamy kolejnym i delikatnie obciążamy żeby odcisnąć nadmiar wody.

Składniki marynaty mieszamy. Odsączone tofu zalewamy marynatą na ok. 5-10 minut. Rozgrzewamy nieprzywierającą patelnię i smażymy plas­ terki naszego bekonu na złoty kolor z każdej strony.

Pieczywo smarujemy wegańskim majonezem, na to układamy sałatę, bekon z tofu, plasterki pomidora i przykrywamy kolejną kromką pie­ czywa.

51 | Aromat

Jajka

Przepisy i zdjęcia Kinga Ciszewska

Jajko jest symbolem odrodzenia, nowego życia i jak żaden inny pokarm kojarzy się nam z Wielkanocą. Zanim zasiądziemy do świątecznego stołu i będziemy rozkoszować się tradycyjnymi faszerowanymi jajkami, jajkami w sosie czy gala­ retkami z jajkiem to chciałabym Was zachęcić do spróbowania nowych jajecz­ nych przepisów.

Przygotowałam 3 przepisy, każdy z innej bajki, żeby jak najwięcej z Was mogło znaleźć wśród nich propozycję dla siebie. Jeśli jakaś propozycja Wam zasmaku­ je, dajcie nam koniecznie znać :) A może któryś przepis zagości na Waszym świątecznym stole?

Sałatka tuńczykiem i jajkiem przepiórczym garść rukolli 1 mała sałata rzymska 1 opakowanie tuńczyka w oleju 5 jajek przepiórczych 1/3 ogórka szklarniowego 1/2 małej czerwonej cebuli 2 łyżki pestek słonecznika Sos 2 łyżki oliwy z oliwek 1 łyżeczka miodu 1 łyżeczka musztardy 2 łyżki majonezu sól i pieprz Jajka ugotować, obrać i pokroić w połówki. Ogórka i cebulę pokroić w półplasterki. Tuńczyka odsączyć z oleju.

Pestki słonecznika uprażyć na patelni.

Sałatę pociąć na mniejsze kawałki, wymieszać razem z rukolą i przełożyć do miski. Dodać kawałki tuńczyka, jajka przekrojone na pół, ogórki i cebulę.

Składniki na sos wymieszać i polać sałatkę. Posypać pestkami słonecznika.

Aromat | 52

53 | Aromat

Aromat | 54

Awokado faszerowane jajkiem i łososiem na 1 faszerowane awokado

2 nieduże jajka 1 plasterek łososia (wielkości wafla ryżowego) 2 łyżeczki posiekanej czerwonej cebuli 1 łyżeczka kaparów 1 łyżeczka majonezu 1 łyżeczka musztardy 1 łyżeczka majonezu sól, pieprz Do dekoracji kiełki (ulubione) czarnuszka Farsz. Jajka ugotować na twardo. Ostudzić, obrać i przełożyć do blendera.

Dodać kapary, łososia, posiekaną czerwoną cebulę, majonez, musztardę oraz sól i pieprz. Zblendować.

Awokado obrać i przekroić na pół. Farsz podzielić na pół i nałożyć na połówki awokado. Posypać czarnuszką i kiełkami.

55 | Aromat

Pieczone jajka przepiórcze na 1 porcję

3 jajka przepiórcze 1 mała cebula 1 łyżka masła 1/2 szklanki bułki tartej 1/2 szklanki sera gruyere sól, pieprz Cebulę pokroić w kostkę. Ser zetrzeć na tarce na drobnych oczkach i wymieszać go z bułką tartą.

Na żeliwnej patelni rozgrzać masło i podsmażyć cebulę aż się zeszkli.

Dodać połowę sera z bułką tartą i dokładnie wymieszać. Łyżeczką zrobić 3 wgłębienia i w każde wbić jajko. Oprószyć solą i pieprzem, a następnie posypać resztą bułki z serem.

Wstawić do piekarnika rozgrzanego do 200 stopni na 5 minut, a następnie umieścić pod grillem na 1 minutę.

Aromat | 56

57 | Aromat

Przepis krok po kroku.

Sushi Przepis i zdjęcia Angelika Kasiak

S

ushi to potrawa japońska złożona z gotowanego ryżu zaprawionego ­octem ryżowym oraz najróżniejszych dodatków w postaci owoców mo­ rza, wodorostów nori, kawałków ryb, warzyw, tofu, i ziarna sezamowego.

W ostatnich latach sushi stało się bardzo popularne. Powstaje coraz więcej lokali serwujących te smakołyki, ale też coraz chętniej przygotowujemy je w domu. W produkty do sushi możemy zaopatrzyć się w specjalistycznych sklepach, ale również w dużych marketach na dziale z produktami egzotycz­ nymi możemy kupić dodatki do stworzenia domowego sushi.

Przygotowanie sushi wydaje się być skomplikowane, ale to tylko pozory.

W rzeczywistości zrobienie tej pysznej potrawy wcale nie jest takie trudne.

Warto wiedzieć, że istnieje kilka rodzajów sushi. Wszystkie są przepyszne, ale różnią się od siebie wyglądem i smakiem.

TEMAKI - rolka zwijana na kształt rożka SUSHI - kulka ryżu otoczona tasiemką z wodorostów, wypełniona rybą lub owocami morza NIGIRI - wałeczek ryżu, na który nałożony jest kawałek ryby z wodorostem w środku SASHIMI - Platy surowej ryby podawane z wasabi i imbirem FUTOMAKI - duża rolka, często z dodatkiem grzybów, mało ryżu, dużo wypełnienia MAKI - zobaczymy niżej, gdyż na nie podajemy wam przepis

Aromat | 58

59 | Aromat

Aromat | 60

dla 3-4 osób

200 g ryżu do sushi 200 g łososia wędzonego świeży tuńczyk, krewetki, paluszki krabowe 1 ogórek szklarniowy 1 papryka 1 awokado szczypior sałata sezam może być mango, ananas 4 arkusze nori - listki prasowanych alg morskich zalewa 2 łyżki octu ryżowego 2 szczypty soli 2 łyżeczki cukru dodatkowo mata bambusowa do zawijania sushi marynowany imbir sos sojowy pasta wasabi ostry nóż do krojenia

1. Ryż gotujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu. U mnie był w proporcji 2:1 (czyli dwie porcje wody do jednej porcji ryżu). Ryż taki należy kilkakrotnie płukać, a następnie gotować. Gotujemy 12 minut na małym ogniu, a następnie zostawiamy pod przykryciem 15 minut.

2. Przyrządzamy zaprawę do ryżu: składniki podgrzewamy, po rozpuszczeniu cukru wlewamy do gorącego ryżu, mieszamy łyżką. Ryż studzimy. Po wymieszaniu przekładamy do miski i zostawiamy „na odpoczynek”.

3. Nori układamy przy dolnej krawędzi maty bambusowej. Układamy warstwę ryżu, pozostawiając 1 cm wol­ nego miejsca od góry i od dołu. Przy dolnej krawędzi ryżu możemy rozsmarować cieniutką warstwę wasabi i ułożyć kawałki łososia, ogórka i papryki, avocado i innych warzyw lub dodatków.

4. Zawijamy w taki sposób aby listki nori zamknęły ryż i składniki w środku rulonu, pozostawiając matę bambusową na zewnątrz. Rolując matę nadajemy kształt sushi, czyli rolki, kwadraty czy nawet trójkąty.

5. Zwinięte sushi kroimy na równe części.

6. Serwujemy z sosem sojowym, marynowanym imbirem i/lub wasabi.

61 | Aromat

Słodkie historie.

Red velvet cake – tort o aksamitnym smaku Tekst, przepis i zdjęcia Julianna Bednarczuk

W

latach siedemdziesiątych XIX wieku w USA obok white cake popularnością cieszył się również velvet cake. Na­ zywano go „aksamitnym tortem” ze względu na miękki, wilgotny maślany biszkopt z cy­ trynowym posmakiem. Obok velvet cake częstym deserem był również devil cake, czyli Aromat | 62

diabelskie ciasto. Było to intensywnie czeko­ ladowe ciasto, wykonane z żółtek jaj, często z dodatkiem kawy, które miało ciemny kolor, wyrazisty smak, zwartą mięsistą konsystencję.

Według Stelly Parks, autorki książki o kulto­ wych amerykańskich deserach (BraveTart: Iconic American Desserts Hardcover), około

1911 roku połączono przepisy na aksamitne i diabelskie ciasto, dodając do tego drugiego kakao zamiast czekolady oraz maślankę. Reak­ cja chemiczna powodowała, że surowe kakao pod wpływem kwaśnej maślanki nadawało cias­tu czerwony odcień. Dlatego nieco później tort nazwano Red Velvet Cake, czyli czerwony aksamitny tort.

Velvet Cake stał się kulinarna wizytówką południowych stanów Ameryki. James Beard w American Cookery podaje aż trzy różne prze­ pisy na ten deser. Jednak w roku 1976 wraz z kryzysem i zakazem używania barwników tort zniknął z witryn cukierni i o nim zapomniano.

Pewien producent barwników John A. A­dams postanowił zaradzić upadkowi własnego biz­ nesu i zaczął dostarczać do sklepów prób­ W niektórych przepisach z czasów wielkiego ki swoich barwników spożywczych wraz kryzysu jako składnik tortu znaleźć można z prze­pisem na Red Velvet, do przygotowania tarte gotowane buraki. Cukiernicy dodawali którego czerwony barwnik był niezbędny. do ciasta sok z buraków albo gotowane czer­ wone buraki, żeby uzyskać odpowiedni kolor Prawdziwy powrót na listy kulinarnych prze­ ciasta. bojów Red Velvet Cake zaliczył w 1989 roku po przemierzę filmu Stalowe magnolie, W Kanadzie tort Red Velvet w latach 40-tych opisującym życie mieszkańców Południa. Tort i 50-tych XX wieku był znanym deserem Red Velvet zagrał w tym filmie rolę weselnego w sieci piekarni i cukierni Eatona (Eaton’s tortu pana młodego, a podany był w kształcie bakery). Właścicielka piekarni Flora McCrae pancernika. W serialu Dwie spłukane dziew­ Eaton postanowiła otworzyć sieć ekskluzyw­ czyny red velvet pojawia się w postaci ba­ nych lokali, zatrudniając zespół dietetyków beczek, które Max upiekła na urodziny Earla. w celu opracowania przepisów zgodnych W cukierni Magnolia na Manhattanie tort Red z technologią żywności i żywienia. Lady Eaton Velvet podawany jest od dnia otwarcia cukier­ chciała wybrać przepisy kanadyjskiej kuchni, ni w 1996 roku, podobnie jak cukiernia Amy dlatego była nieco sceptycznie nastawiona, Ruth’s w Harlem, natomiast Cake Man Raven gdy jeden z dietetyków Jean Caruso pokazał otworzył na Brooklynie lokal poświęcony jej przepis na Red Velvet Cake. Ostatecznie w całości tylko Red Velvet Cake.

Eaton’s bakery wprowadziła tort do swojego menu, a pracownicy musieli utrzymywać prze­ Red Velvet Cake rzeczywiście ma aksamitną pis w ścisłej tajemnicy. Z tego powodu przez konsystencję. Biszkopt dzięki dodatkowi dłuższy czas uważano, że to właśnie Lady maślanki czy kefiru jest miękki, wilgotny ­Eaton wymyśliła znany tort. i mięsisty, a delikatny krem na bazie serka i śmietanki jeszcze bardziej podkreśla jego Kolejna wersja historii słynnego Red Velvet aksamitność. Natomiast dodatek czerwonego Cake głosi, że pojawił się on w latach 50-tych barwnika to kwestia gustu, wpływa on jedynie ubiegłego wieku w stanie Ohio. Wtedy to na kolor ciasta, ale i bez niego smak pozostaje w lokalnej gazecie opublikowano przepis na ten sam. tort Waldorf Red Cake. Był to biszkopt z do­ datkiem czerwonego barwnika przełożony kremem śmietankowym. Nazwa sugeruje, że tort wymyślono w słynącym z dobrych de­ serów hotelu Waldorff Astoria. Nieco później za sprawą reklamy piekarni marketów w Se­ attle tort stał się popularny wśród jeszcze większej ilości Amerykanów. Pisano o nim w gazetach, a na targach i wystawach zdobywał liczne nagrody, dlatego już w roku 1972 Red 63 | Aromat

Aromat | 64

Red Velvet Cake ciasto 80 g masła 80 ml oleju 150 g cukru 2 jajka 150 ml kefiru lub maślanki 190 g mąki 1 łyżeczka sody oczyszcznej 2 łyżki kakao (najlepiej surowego) opcjonalnie -1 łyżeczka czerwonego barwnika w żelu krem 500 ml śmietanki 30% 300 g serka śmietankowego 2 łyżki cukru pudru sok w połowy cytryny opcjonalnie: 3 łyżki żurawiny ze słoika Mąkę przesiać z kakao i sodą. Masło utrzeć z cukrem, dalej ucierając wlać olej i dodawać po 1 jajku. Ciągle miksując wsypać 1/3 część mąki, wlać 1/3 cześć kefiru, następnie znowu cześć mąki i kefiru, za każdym razem miksując do połączenia składników. Pod koniec miksowania dodać barwnik.

Piekarnik nagrzać do 180stC. Ciasto wlać do tortownicy o średnicy 20 cm, wstawić do piekarnika, zmniejszyć temperaturę do 150stC i piec ok 45-50 minut, do tzw. suchego patyczka. Upieczone ciasto wyjąć z piekarnika, pozostawić na kilka minut w formie, następnie wyjąć i ułożyć do góry dnem na kratce. Gdy nieco ostygnie, ale będzie jeszcze ciepłe, owinąć folią i włożyć do lodówki na kilka godzin (można na całą noc). Schłodzone ciasto wyjąć z lodówki, odkroić górkę, a resztę przekroić na 3 blaty.

Ciasto można również upiec w dwóch formach o średnicy 18 cm, czas pieczenia 25-30minut. Po upieczeniu i ostudzeniu każdy biszkopt przekroić na 2 blaty. Ściętą górkę pokruszyć, wstawić do piekarnika, wysuszyć w temperaturze 100stC. Okruchy ostudzić i zmielić drobno w młynku do kawy.

Przygotować krem: schłodzoną śmietankę ubić na sztywno, dodać serek, zmiksować. Dodać cukier puder i sok z cytryny, zmiksować.

Na paterze położyć jeden blat, posmarować 1/3 kremu, na kremie wyłożyć kleksy żurawiny. Przykryć drugim blatem, posmarować 1/3 kremu, przykryć 3 blatem. Resztę kremu rozsmarować na wierzchu i po bokach tortu, posypać zmielonymi okruszkami. Tort schłodzić kilka godzin w lodówce.

65 | Aromat

WIELKANOCNE SOSY DO JAJ I WĘDLIN bez dodatku majonezu Przepisy i zdjęcia Joanna Bronikowska

Wielkanocne sosy to wspaniały dodatek do jaj i wędlin. Poprawiają walory sma­ kowe oraz wspomagają układ trawienny dzięki takim dodatkom jak rzeżucha czy chrzan.

Zastąpiono w nich majonez jogurtem i śmietaną przez co stały się również mniej kaloryczne.

SOS JAJECZNO-CHRZANOWY Przepis na ten sos to modyfikacja starej receptury mojej mamy. Ten sos to ide­ alny dodatek do ciężkich i tłustych mięs i kiełbasy.

1 słoiczek chrzanu tartego ½ dużego kubka śmietany 18% lub jogurtu naturalnego 3 jaja ugotowane na twardo cukier, sól, pieprz do smaku zielona cebulka lub rzeżucha - opcjonalnie Przełożyć chrzan ze słoiczka do dużej miski. Dodać śmietanę lub jogurt i dobrze wymieszać. Jaja na twardo obrać ze skorupek i posiekać drobno.

Dodać do chrzanu. Wszystko raz jeszcze dokładnie wymieszać dodając do smaku sól, pieprz oraz cukier. Sos powinien być lekko słodkawy w smaku. Można dodać zielonej cebulki lub rzeżuchy.

Sos schłodzić przed podaniem.

Aromat | 66

67 | Aromat

Aromat | 68

SOS ZIELONY Jest świeży, aromatyczny, lekki i zdrowy. Doskonale smakuje z jajami i pasz­ tetami (również tymi bezmięsnymi).

1 opakowanie kiełków rzodkiewki 5 garści zielonej rzeżuchy 1 opakowanie kiełków słonecznika ½ pęczka pietruszki 1 pęczek koperku kilka gałązek tymianku zielona cebulka dymka (dowolna ilość) 1 ząbek czosnku (opcjonalnie) duży kubek jogurtu typu greckiego mały kubek jogurtu naturalnego sól, pieprz kolorowy do smaku

Pietruszkę, koperek, tymianek i zieloną cebulkę umyć pod bieżącą wodą, osuszyć na ręczniku papierowym, a następnie drobno posiekać. Podob­ nie z kiełkami i rzeżuchą. Zieleninę umieścić w misce. Dodać jogurty i ewentualnie czosnek (drobno posiekany).

Wszystko dobrze wymieszać i przyprawić solą i pieprzem.

69 | Aromat

SOS CHRZANOWY Z DODATKIEM BURAKA 1 słoiczek chrzanu tartego 1ugotowany burak średniej wielkości ½ dużego kubka śmietany 18% 2 żółtka na twardo sól, pieprz do smaku zielona cebulka lub rzeżucha - opcjonalnie

Przełożyć chrzan ze słoiczka do dużej miski.

Burak obrać ze skórki i zmiksować na gładko z dodatkiem żółtek na twardo.

Dodać do chrzanu. Chrzan z burakiem i żółtkami połączyć ze śmietaną.

Ponownie zmiksować. Przyprawić solą i pieprzem do smaku.

Wyśmienicie smakuje z jajami na twardo i pasztetami – zarówno tymi z mięsem jak i tymi bez mięsa.

Aromat | 70

71 | Aromat

Pasztety dla jaroszy Przepisy i zdjęcia Joanna Bronikowska

Roślinne pasztety mogą być miłą niespodzianką na wielkanoc­ nym stole. Są sycące, smaczne i o wiele mniej kalorycz­ne od tradycyjnych pasztetów.

Można je przygotować praktycz­ nie ze wszystkiego. Moje tegoroczne propozycje to pasztet z cieciorki i dyni, z soczewicy oraz pasztet jajeczny.

Pasztet z cieciorki i dyni Pasztet z ciecierzycy i dyni to jeden z moich ulubionych pasztetów roślinnych.

Jest bardzo smaczny i zdrowy, bardzo sycący o przepięknym żółtym kolorze.

Wzbogacam go przyprawami oraz różnymi i dowolnie dobieranymi dodatka­ mi. Nie jest ani drogi, ani czasochłonny.

2 szklanki ugotowanej cieciorki (może być z puszki) 1szklanka puree z dyni (może być mrożone) 5-6 suszonych pomidorów z zalewy 3 łyżki pestek dyni 2-3 jajka 2-3 ząbki czosnku 1cebula 1 łyżka oleju rzepakowego 100 g kaszy manny pęczek natki pietruszki lub kolendry przyprawy do smaku: sól, pieprz, mielony kmin rzymski, pa­ pryka czerwona słodka, kurkuma, gałka muszkatołowa.

Namoczyć cieciorkę na 12 h i ugotować do miękkości lub otworzyć puszki, wylać cieciorkę na sito i przepłukać. Na łyżce oleju przesmażyć cebulę pokrojoną w kosteczkę oraz czosnek. Cieciorkę umieścić w blenderze, dodać jaja, zrumienioną cebulkę, pokrojone suszone pomidory, puree z dyni (jeżeli jest mrożone – należy je wcześniej rozmrozić), kaszę manną, posiekane 2 łyżki pestek dyni oraz natkę pietruszki lub kolendrę i wszystkie przyprawy. Dokładnie wszystko zmiksować na jednolitą masę. Po zmiksowaniu można jeszcze raz doprawić masę do smaku.

Przełożyć masę do podłużnej blaszki wyłożonej papierem do pieczenia, wyrównać i posypać pozostałymi pestkami z dyni. Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec w temperaturze 180 stopni przez 1 godzinyę. Po wyjęciu z piekarnika pasztet należy schłodzić i wstawić do lodówki na jeszcze kilka godzin.

Aromat | 72

73 | Aromat

Aromat | 74

Wegański pasztet z soczewicy Inspiracją do wykonania tego pasztetu był pasztet z soczewicy blogerki Marty Dymek – Jadłonomii.

1 szklanka soczewicy brązowej 1 szklanka soczewicy zielonej (można użyć tylko soczewicy w jednym kolorze) 1 kubek ugotowanej kaszy jaglanej 2 dkg ugotowanych grzybów suszonych – nie wylewać wody po ich ugotowaniu!

3 łyżki słonecznika 100 ml oleju słonecznikowego - plus kilka łyżek oleju do posmarowania formy 1 duża cebula 1 pietruszka 1 marchewka 1-2 łyżki siemienia lnianego 1 łyżka dowolnych otrębów do wysypania blaszki przyprawy: sól, pieprz, 2 - 3 liście laurowe, tymianek, ma­ jeranek, cząber, mielone ziele angielskie, lubczyk. gałka muszkatołowa, mięta suszona sól, pieprz

Soczewicę przepłukać, zalać wodą i ugotować do miękkości – każdą z osobna. Podobnie postąpić z kaszą jaglaną gotując ją do miękkości na wodzie pozostałej z ugotowanych grzybów (w razie potrzeby uzupełnić ją wodą z kranu). Kaszę i soczewicę przestudzić.

Słonecznik podprażyć na złoty kolor w piekarniku lub na patelni (uwaga by się nie przypalił). Pokroić w kostkę cebulę i zetrzeć na tarce o małych oczkach warzywa. Przesmażyć cebulę i warzywa na oleju z pokruszonym liściem laurowym i szczyptą mielonego ziela angielskiego na złoty kolor.

Przełożyć wszystkie składniki do blendera i dokładnie zblendować z dodatkiem przypraw. Po zblendowaniu składników spróbować masy i ewentualnie raz jeszcze doprawić do smaku wg uznania.

Piekarnik rozgrzać do 200stopni Celsjusza. Podłużną blaszkę wyłożyć papierem do pieczenia lub wysmarować olejem i wysypać otrębami. Przełożyć masę i wyrównać wierzch. Zapiekać przez około 30-45 minut, aż wierzch dobrze się przyrumieni.

Pasztet można podawać na ciepło lub zimno. Doskonale smakuje z sosami (przepisy na sosy znajdziesz w tym numerze)

75 | Aromat

Pasztet jajeczny Pasztet jajeczny to absolutnie mój faworyt na świątecznym stole. Miał już wiele różnych modyfikacji, jednak w takiej wersji smakuje najbardziej.

Najlepiej smakuje z ciemnym pieczywem i sosem zielonym (przepis znajdziesz w tym numerze).

Zainspirował mnie pasztet jajeczny Majki Skorupskiej.

5 jajek ugotowanych na twardo 1 jajo surowe 1 duża cebula 1 duży pęczek zielonej cebuli 5 łyżek tartego sera chedar lub innego o ostrym smaku 2 łyżki oliwy 5 łyżek bułki tartej lub kaszy manny (w diecie bezglutenowej można je zastąpić mielonym siemieniem lnianym) 5 łyżek śmietany (18% lub 30%) ½ łyżeczki kurkumy, sól i pieprz oraz chili – przyprawy do smaku

Jaja posiekać – nie za grubo by z jaj nie zrobić pasty. Przełożyć do dużego naczynia – by wygodnie zmieszać jaja z innymi składnikami.

Dodać do jaj przesmażoną na złoty kolor cebulę, śmietanę, surowe jajo, zieloną cebulkę (posiekaną) przyprawy oraz ser i kaszę manną lub bułkę tartą (siemię lniane). Wszystko dokładnie, ale bardzo delikatnie wymieszać.

Jeśli masa na pasztet jest zbyt mokra dodać więcej kaszy manny lub bułki tartej (siemienia lnianego), a jeśli czujesz, że masa jest zbyt sucha – dodaj odrobinę więcej smietany.

Małą blaszkę (1/2 keksówki) wyłożyć folią do pieczenia (aluminiową). Przełożyć do niej masę jajeczną i nakryć wierzch kawałkiem drugiej foli.

Pasztet piec w piekarniku rozgrzanym do temperatury 190 stopni Celsjusza przez 40 minut, a nastepnie zdjąć folię aluminiową i piec jeszcze tak długo aż pasztet stanie się lekko rumiany ale nie spieczony.

Po wyjęciu i ostudzeniu włożyć pasztet jeszcze na kilka godzin do lodówki.

Aromat | 76

77 | Aromat

Mazurki Przepisy i zdjęcia Monika Czyż

Mazurek karmelowo - orzechowy Ciasto 200 g mąki pszennej 2 łyżki cukru szczypta soli 110 g masła 3-4 łyżki wody

Masa 250 g cukru 60 ml wody 160 ml śmietanki 30% 2 łyżki masła 130 g orzechów włoskich

Z podanych składników zagnieść ciasto, uformować kulkę, zawinąć w folię spożywczą i chłodzić w lodówce przez godzinę.

Formę na tartę wysmarować masłem i oprószyć mąką. Ciasto rozwałkować i wyłożyć na formę do pieczenia. Ciasto nakłuwać widelcem.

Piekarnik nagrzać do 180 stopni, Podpiekać spód tarty przez 20 minut.

W wysokim naczyniu umieścić cukier i wodę. Zagotować, ciągle mieszając aż cukier się rozpuści. Zmniejszyć ogień i gotować bez mieszania przez około 10 minut, aż karmel zrobi się bursztynowy.

Odstawić garnek z ognia i bardzo powoli dolewać śmietankę. Mieszać, aż się połączy z karmelem. Dodać masło i orzechy, wymieszać.

Masę przełożyć na spód tarty i zapiec w piekarniku przez 20-25 minut.

Aromat | 78

79 | Aromat

Aromat | 80

Mazurek z białą czekoladą i wiśniową frużeliną Ciasto 150 g mąki pszennej 60 g mąki ziemniaczanej 30 g gorzkiego kakao 80 g cukru 150 g masła 1 całe jajko Masa 300 g białej czekolady 150 ml śmietanki 30% frużelina wiśniowa

Składniki na ciasto połącz, a następnie schładzaj w lodówce przez 30 minut.

Formę na tartę wysmaruj masłem i posyp mąką. Wyłóż formę ciastem, a następnie ponakłuwaj widelcem.

Piecz około 40 minut w piekarniku nagrzanym do 180 stopni.

Czekoladę połam na małe kawałki i rozpuść w śmietance. Wylej czekoladową masę na spód tarty. Schłodź w lodówce.

Przed podaniem udekoruj wiśniową frużeliną.

81 | Aromat

Ale jaja Joanna Bronikowska

B

ędą na każdym wielkanocnym stole. Na twardo, w sałatce, w serniku i babce.

Przed świętami każdy z nas kupi praw­ dopodobnie kilkadziesiąt jajek. Ale czy wiemy, co kupujemy i jemy?

Jaja są najważniejszym atrybutem Świąt Wielkanocnych.

Stanowią podstawową potrawę święconą w Wielką Sobotę, są ozdobą świątecznych stołów, podarunkiem i rekwizytem wielkanocnych zabaw.

Dla Prasłowian były symbolem słońca i tal­ izmanem chroniącym przed złymi czarami, a w średniowieczu – natchnieniem dla archi­ tektów i budowniczych.

Wartości odżywcze i właściwości

Jajka nie tylko nie są szkodliwe, ale też są jednym z najbogatszych w komplet ami­ nokwasów i witamin pokarmów, jakie możemy przyjąć w niewielkiej objętości i kaloryczności, gdyż średniej wielkości jajo Były czczone już od najdawniejszych waży około 60 g, a 100 g części jadalnej jaja to czasów jako źródło naturalnego życia, tylko 139 kcal.. symbol początku świata i istnienia oraz sił rozrodczych, rozkwitu, zdrowia Jaja, jako produkt spożywczy, są doskonałym i zmartwychwstania. Starożytni Grecy wie­ przykładem żywności funkcjonalnej. rzyli, że Ziemia powstała z kosmicznego jaja. To istne witaminowe Eldorado. Są źródłem Aromat | 82

witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K oraz dobrym źródłem witamin z grupy B, w tym: witaminy B1 (tiaminy), B2 (rybo­ flawiny), niacyny (PP), biotyny, kwasu folio­ wego, witaminy B12 (kobalamina) oraz dobrze przyswajalnego żelaza oraz magnezu, cynku, potasu, wapnia, fosforu, jodu i selenu, siarki i chloru.

UWAGA!!! Jaja nie zawierają witaminy C. Jedno jajo pokrywa ok. 25% dziennego zapo­ trzebowania na białko u dorosłego człowieka.

Jest to białko lekkostrawne i zawierające aminokwasy egzogenne czyli takie, których człowiek sam nie jest w stanie wytworzyć. Dwa jajka dziennie zaspokajają aż 35% dziennego zapotrzebowania na te aminokwasy.

Do wartościowych składników w jaju trze­ba zaliczyć jeszcze luteinę (silny przeciwutleniacz)i oraz zeaksantynę, które wpływają korzystnie na ludzki wzrok oraz lecytynę (w której powstaje cholina). Odpo­ wiednia zawartość lecytyny w organizmie jest niezbędna do prawidłowego metabo­ lizmu cholesterolu. Mówiąc krótko – lecytyna i luteina spełniają ważne funkcje meta­ boliczne w organizmie człowieka oraz wpływają na poprawę pamięci oraz działanie układu nerwowego i mięśniowego oraz pracę mózgu. Można zatem stwierdzić, że dzięki zawartości tłuszczy, witamin i mikroelementów jaja zapobiegają ­ anemii, wzmacniają system odpornościowy, po­ prawiają pamięć, zmniejszają ryzyko chorób serca, chronią wzrok (m.in. zapobiegają zaćmie), wzmacniają mięśnie, kości oraz zęby, ponadto mają właściwości przeciwzapalne.

Dzięki witaminom i składnikom mineralnym oraz aminokwasom mają wpływ na zdro­ wy wygląd i kondycję naszej cery, włosów i paznokci.

Ponadto jajka w diecie nie tylko dostarczają organizmowi niezbędnych składników odżywczych, ale także dają uczucie sytości!

Przyczynia się to do mniejszego spożycia ka­ lorii i w efekcie może pomóc w utrzymaniu

właściwej masy ciała.

Mitem jest, że jaja to bomba cholesterolowa.

Jaja już dawno straciły ten status. Aktualne badania wskazują, że spożycie jaj – jako części zdrowej, zbilansowanej diety – nie zwiększa znacząco poziomu cholesterolu u większości zdrowych ludzi - w tym dzieci. Należy jed­ nak pamiętać, że jaja to bomba białkowa.

Osoby zdrowe mogą zjeść do sześciu, a nawet siedmiu jajek na tydzień, a osoby ze schorzeniami – mające przede wszystkim zaburzenia lipidowe – od dwóch do czte­ rech sztuk tygodniowo (ilość jaj do spożycia należy w takich przypadkach konsultować z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem).

Warto również wiedzieć i pamiętać, że białko jaja kurzego to silny alergen. Ponieważ jaja są również kwasotwórcze (ze względu na dużą ilość fosforu) dlatego warto zachować zrównoważoną dietę, pamiętajmy, by obecne w niej były pokarmy zasadowe, takie jak wa­ rzywa czy kasze.

Jaja to również potencjał przemysłowy.

Wykorzystuje się je w przemyśle farma­ ceutycznym, kosmetycznym, spożywczym oraz do produkcji biopolimerów i pestycydów.

Przechowywanie Jajka bezwzględnie należy przechowywać w lodówce i nie dłużej niż 3 tygodnie, ponie­­waż niska temperatura spowalnia proces ich sta­ rzenia i psucia. Warto wiedzieć, że powinny być ułożone węższym końcem do dołu, co hamuje proces wysychania wewnątrz skorupki. Można również przechowywać oddzielnie białka i żółtka. Białka w zamkniętym pojemniku można przetrzymywać nawet do kilku tygodni, a w zamrażarce kilka miesięcy (na pojemniku warto wtedy zapisać, ile białek jest w środku). Żółtka można przechowywać w lodówce do trzech dni, aby nie wysychały należy polać je odrobiną wody i szczelnie zakryć. Żółtka także można zamrozić i przechowywać do miesiąca.

Jednak po rozmrożeniu nadają się jedynie do 83 | Aromat

ciast, kotletów mielonych czy placków. Nie a jego ugotowanie na twardo zajmuje nawet należy ich spożywać na surowo! do 2,5 h.

Przed użyciem jajko należy umyć w ciepłej wodzie, natomiast jeśli jest jedzone na surowo - sparzyć. Nie należy natomiast myć jajek przed włożeniem do lodówki, ponieważ zmywamy w ten sposób ochronną warstwę ze skorupki.

Jednym z najmniejszych jaj ptasich jest jajo ko­ liberka hawańskiego, mierzy ono około 6 mm.

A oznacza sposób hodowli kur : 0 – jaja z produkcji ekologicznej 1 – jaja z chowu na wolnym wybiegu 2 – jaja z chowu ściółkowego 3 – jaja z chowu klatkowego.­

Im bardziej mętne jest białko jaja kurzego, tym jest ono świeższe., a żeby je rozpoznać wy­starczy zanurzyć je w wodzie. Świeże jajo tonie, a starsze unoszą się bliżej powierzchni.

Kolor skorupki zależy wyłącznie od rasy kur i nie świadczy o niczym innym.

Kolor żółtka nie świadczy o walorach Oznakowanie (co oznaczają pieczątki na smakowych ani o właściwościach zdro­ kupnych jajkach) wotnych jaja. Jest wyłącznie informacją o składzie karmy, którą karmione były kury.

Jajka produkowane w Polsce są opieczęto­ Aby uzyskać lubiany przez klientów intensy­ wane 11 znakowym kodem, który ma postać wny, żółty kolor żółtka - farmerzy otrzymują A-BB-CCDDEEFF gdzie : go poprzez dodawanie do paszy karotenu.

BB – oznacza kraj pochodzenia jaj CC – kod województwa DD – kod powiatu (oznaczenia powiatów na stronie GUS) EE – kod zakresu działalności FF – kod fermy/firmy w danym powiecie

Zdobienie jaj ma bardzo długą tradycję.

Najstarsze rzeźbione fragmenty skorup stru­ sich jaj odnaleziono w Afryce. Datuje się je na około 60 tysięcy lat wstecz. 3000 lat p.n.e w Persji kolorowe jaja były prezentem ofiaro­ wywanym z okazji pierwszego dnia wiosny.

Czy wiecie, że najdroższymi jajami na Kulinarnie świecie są Jajka Fabergé? Najdroższe z 65 jakie powstały w pracowni złotniczej we O zastosowaniu jaj w kuchni można napisać Francji na zamówienie carskiej rodziny cały artykuł, książkę, a nawet pracę z Rosji sprzedane zostało za prawie 9 mln magisterską… Z powodu ograniczonych funtów? możliwości naszego Magazynu wspomnę tylko, że jaja doskonale komponują się Jajka mogą pomóc w łagodzeniu ob­ i smakują między innymi z: anchois, banana­ jawów zatrucia alkoholowego. Wynika to mi, bazylią, bekonem, burakami, chili, grzy­ z wysokiej zawartości cysteiny, która ułatwia bami, kapustą, kawiorem, ostrygami i owoca­ rozkład toksycznego aldehydu octowego, mi morza, papryką, pomidorami, rybami związku powstającego w wyniku metabo­ oleistymi i wędzonymi, szparagami, truflami, lizowania alkoholu. wieprzowiną i wołowiną oraz ziemniakami.

Można je gotować, smażyć, piec.

Ciekawostki Największym jajem u zwierząt lądowych jest jajo strusia, które mierzy przeciętnie 10,5 cm, Aromat | 84

Literatura: Kijowski J., Leśnierowski G., Cegielska–Radziejewska R. Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych.

Gołąb K., Warwas M, Białka jaja kurzego – właściwości biochemiczne i zastosowania.

Gryszczyńska A. Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy. Borgis – Postępy Fitoterapii 4/2009, Zdrojewicz Z., Herman M., Starostecka E. Jajo kurze jako źródło cennych substancji biologicznie czynnych.

Dudek A., Gryglicka H., Hozyasz K.K. Kompendium wiedzy o jaju.

Paul Pitchford „Odżywianie dla zdrowia” Dr David Servan-Schreiber „Antyrak – „Nowy styl życia” Z. Wieczorek – Chełmińska “Nowoczesna Dietetyczna Książka Kucharska” H. Ciborowska, A. Rudnicka – „Dietetyka” H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda – „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” N. Segnit „Leksykon smaków” 85 | Aromat

Jak odchudzić potrawy na wielkanocnym stole Joanna Bronikowska

N

iebawem kolejne polskie święta. Święta nadziei i życia. Gromadzimy się w tym czasie przy świątecznym stole celebrując ten wyjątkowy czas w gronie rodziny i przyjaciół.

i bogate w tłuszcze, które zwykle są przyczyną niestrawności. Samo jajko w majonezie to już prawie 200 kcal, a talerz żurku z kiełbaską to kolejne 600 kcal. Nie wspomnę już o deserze w postaci niewielkiego kawałka ma­ zurka czekoladowego - to kolejne 500 ckal.

Nasze świąteczne przysmaki słyną ze swej Czy mam wymieniać dalej??? wyjątkowości i smaku na całym świecie.

Trudno wyobrazić sobie święta wielkanoc­ Jesteś tradycjonalistą? Bądź nim, ale bądź ne bez tradycyjnego żurku z kiełbasą, jajek elastyczny. Te same potrawy zmodyfikowane w każdej postaci czy pasztetu oraz słodkich o część kalorii potrafią smakować równie do­ mazurków, bab czy pasch. Potrawy te brze jak tradycyjne potrawy świąteczne. w tradycyjnym wydaniu są bardzo ­ smaczne, ale również bardzo, bardzo kaloryczne Tylko podczas słynnego śniadania Aromat | 86

świątecznego statystyczny Polak potrafi spożyć tyle kilokalorii co przez cały dzień pow­ szedni. Jednak trudno świętować i odmawiać sobie wszystkiego przy suto zastawionym stole ze świątecznymi rarytasami. Dlatego przygotowałam dla Was kilka kulinarnych rozwiązań, które sprawią, że święta nadal będą udane, jednak potrawy na świątecznym stole będą zawierały o wiele mniej kalorii niż te tradycyjne.

tradycyjnego żurku to aż ponad 600 kcal.

Już dawno został obalony mit, że jaja powinniśmy spożywać w ograniczonych ilościach. Jaja to wielkanocny superfood bo­ gaty w aminokwasy egzogenne, jod, selen, lecytynę i cholinę, witaminy i mikroelementy.

Potrawy mięsne

Jeśli na twoim stole pojawią się tradycyjne jaja faszerowane, proponuję wypełnić je farszami fit: mieszankami roślinnymi z chudym twaro­ giem zamiast tradycyjnego żółtka. To prosty zabieg, a jak bardzo kreatywny i przede wszyst­ kim zmniejszający ilość kalorii na naszych stołach świątecznych.

Zamiast tłustego boczku, żeberek albo pieczonej szynki możesz wybrać potrawy z indyka lub królika. Potrawy z indyka są mniej kaloryczne, a równie sycące i zdrowe.

Dzięki poniższym wskazówkom możesz przygotować żurek równie smaczny, co trady­ cyjny a jednocześnie lżejszy dla żołądka. Wys­ tarczy, że przygotujesz go na wywarze z jarzyn z przesmażoną cebulką (na odrobinie masła), zalanym domowym zakwasem i okraszonym kawałkami chudej kiełbaski. Podawaj go z połówką jaja i kleksem chudej śmietanki. W ten sposób żurek wielkanocny ma około 350 Zaproponuję kilka prostych rozwiązań kuli­ kcal (250 kcal mniej niż tradycyjny!). narnych w postaci zamienników i prostych dodatków. Gwarantuję, że potrawy ­ nadal A jeśli chcesz przygotować jednak żurek trady­ będą smaczne jak te tradycyjne, a Wy cyjny z wywarem na kiełbasie to przygotuj nie będziecie czuli się ociężali i uniknie­ go wcześniej, dobrze przestudź, by zebrać cie przykrych dolegliwości związanych z powierzchni garnka tłuszcz powstały z niestrawnością. w czasie gotowania lub ugotuj kiełbasę osob­ no i po ugotowaniu dodaj ją do gotowego Świąteczne jaja w nowej odsłonie żurku.

Zamiast smażenia mięsa wybierz jego pieczenie w piekarniku lub duszenie np. w warzywach.

Domowy pasztet mięsny z powodze­ niem możesz zastąpić pasztetem jarskim z soczewicy, pieczarek czy nawet jaj (kilka Tradycyjne jaja w majonezie też potrafią inspiracji znajdziesz w naszym numerze). być smaczne i fit. Wystarczy tradycyjny ma­ jonez wymieszać 1:1 z jogurtem albo za­ Unikaj tłustych wędlin (boczku, salami) to miast majonezu jeść jaja z chrzanem, prawdziwe bomby kaloryczne. Tłuste wędliny który jest znacznie mniej kaloryczny oraz zastąp chudymi, np. z drobiu lub wybierz ­zdrowszy (łyżeczka chrzanu to ok 10 kcal, chudą polędwicę. Postaw na jakość – nie na a majonezu aż 70 kcal). ilość!

Tradycyjny polski żurek wielkanocny Zamiast mięsa skomponuj tak menu, aby na

stole pojawiła się ryba.

Podstawą dobrze przygotowanego żurku są jego składniki. Nie używaj gotowego żurku z torebki. Przygotuj własny zakwas. Talerz 87 | Aromat

Ciasta, baby i mazurki i te inne słodycze Tradycyjne baby wielkanocne możesz zastąpić babami fit z mąki bezglutenowej i jogurtu (obecnie Internet pełen jest takich propozycji). Mąka ryżowa również jest dobrym zamiennikiem do tego typu wypieków.

tuj dipy ziołowe na bazie jogurtów i oliwy z oliwek.

Wybierając przepisy na sałatki świąteczne wybieraj te z brokułami, kalafiorem, kapustą pekińską czy sałatami. Unikaj tych z żółtym serem, tłustą wędliną czy makaronem.

Cukier w przepisach możesz zastąpić suszony­ Owoce na deser mogą być zdrową alternatywą. mi owocami, bananami, miodem, ksylitolem Można na ich bazie przygotować świąteczną lub erytrolem. sałatkę owocową lub pyszny domowy koktajl.

Podobnie jest z mazurkami. Można je u­piec z maki bezglutenowej, ozdobić kremem roślinnym np. czekoladowym z orzechów, da­ ktyli, awokado i kakao lub ozdobić surowymi owocami.

Napoje i alkohol

Do sernika jak i do paschy warto użyć sera chudego i nie dodawać do nich zbyt dużej ilości jaj i masła, a w uzyskaniu odpowiedniej konsystencji pomóc Wam może np. budyń.

Odrobina alkoholu nie zaszkodzi, ale dobrze stosować umiar, podobnie jak w jedzeniu, oraz zasadę naprzemienności - jeden kieliszek wina, jedna szklaneczka wody czy herbatki.

Kupne napoje i soki zastąp wodą i herbatami ziołowymi w dowolnych ilościach, mają zdecy­ dowanie mniej kalorii.

A jeśli już tradycyjny wypiek to zamiast polewy Co jeszcze możesz zrobić dodatkowo? czy lukru na babie – użyj cienkiej warstwy cu­ kru pudru.

W czasie biesiady świątecznej warto do jaj i wędlin dodawać chrzan, który nie tylko Jeśli jesteś łasuchem i wprost uwielbiasz wspomaga przemianę materii, ale jest też czekoladowe jajeczka postaraj się, aby były źródłem witaminy A,B, E i C, a także wielu one z dobrej i gorzkiej czekolady. Gorzka składników mineralnych oraz błonnika i fla­ czekolada ma niski IG (indeks glikemic­ wonoidów. Warto o chrzanie pamiętać nie tyl­ zny) zawiera flawonoidy, przeciwutleniacze. ko w czasie świąt, ponieważ chrzan to polski Ponadto ma wpływ na nasz dobry humor. superfood czyli produkt o wyjątkowo wyso­ kich wartościach odżywczych.

Surówki i sałatki Odchudź majonez - 100 g majonezu to aż 663 Wiadomo, że owoce, jarzyny i warzywa to kcal. Majonez możesz zastąpić jogurtem, albo samo zdrowie. Powinniśmy spożywać je zrobić jego alternatywne wersje (majonez w ciągu dnia 5 razy dziennie. z nerkowców i kalafiora, majonez bez jajek i oliwy na bazie jogurtu i musztardy, majonez Używane do sałatek majonez i śmietanę z makaronu). Wykorzystaj Internet, by znaleźć zastąp gęstym jogurtem naturalnym. Będą inspiracje odpowiednie dla siebie. mniej kaloryczne. Pomyśl także o przygotowa­ niu sałatki z dużej ilości świeżych warzyw. Dekoruj talerze rzeżuchą, która podobnie Tradycyjna sałatka warzywna nie powinna być jak chrzan pobudza przemianę materii, jest jedyną porcją warzyw w czasie świąt. moczopędna i zawiera witaminy C, A i K, żelazo, jod oraz magnez.

Do surówek zamiast śmietany przygo­ Aromat | 88

Kontroluj porcje. Wizualnie podziel talerz i zapełniaj go w połowie samymi warzywa­ mi, drugą połowę niech stanowią kasze, ryż, w ostateczności niewielka ilość ziemniaków lub makaronu oraz ryby i mięso.

odmawiać. Opiekuńcze i gościnne mamy i babcie mają prawo zachęcać Cię do skosz­ towania kolejnej porcji pasztetu, trzeciej pysznej sałatki czy piątej porcji wykwintnego mazurka, tak jak Ty masz prawo odmówić kosztowania tych wszystkich frykasów Jeżeli to możliwe zrezygnuj w ogóle z takich i delicji. dodatków jak chleb, ziemniaki, makaron, a nawet kasze – zastąp je dodatkową porcją Na zakończenie dodam, że kluczem do świeżych warzyw – zaoszczędzisz na tym setki sukcesu będzie rozsądek, umiar i ruch na zupełnie zbędnych kalorii i poprawisz zdecy­ świeżym powietrzu z udziałem najbliższych dowanie swoje samopoczucie. i czworonożnych pupili.

Mierz siły na zamiary - przygotuj tyle jedze­ nia, ile naprawdę jesteś w stanie zjeść z bliskimi. Nie ma chyba nic gorszego jak dojadanie resztek poświątecznych przez następne tygodnie lub przejadanie się tylko po to, by nie wyrzucać jedzenia.

Nadmiarem jedzenia możesz się również podzielić z potrzebującymi. Zainteresuj się, gdzie po świętach możesz oddać nadmiar pozostałego jedzenia.

Jak widać - świąteczne menu nie musi ociekać tłuszczem i cukrem. Z powodzeniem można je odchudzić i sprawić by było lek­ kostrawne i równie smaczne, co tradycyjne.

Jeżeli jednak nie masz wpływu na świąteczne menu, albo popełnisz gastro-szaleństwo przy świątecznym ­ stole, nie czuj winy. To przecież święta. Zadbaj jednak o siebie i swój organizm i zaraz po Świętach zmobilizuj się do aktywne­ go wysiłku i diety lekkostrawnej.

Nie musisz wszystkiego jeść. Naucz się

89 | Aromat

Jak w naturalny sposób zadbać na wiosnę o kondycję i dobre samopoczucie Joanna Bronikowska

N

a wiosnę przyroda budzi się do życia.

Niestety wraz z jej nadejściem zaczy­ namy odczuwać przesilenie wiosenne.

Zimowa dieta uboga w witaminy i mikroele­ menty sprawia, że czujemy osłabienie fi­ zycznie oraz bardzo często mamy problemy z koncentracją oraz snem. Inne bardzo częste objawy przesilenia wiosennego to apatia, pogorszenie pamięci, niedokrwistość, problemy skórne oraz łamliwe paznokcie i wypadanie włosów. Na szczęście można sobie z tym w łatwy sposób poradzić.

Aromat | 90

Osobiście preferuję i namawiam do natu­ ralnych metod uzupełniania niedoborów składników odżywczych i mineralnych w swoim organizmie, a suplementację w postaci tabletki traktuję jako ostateczność.

W łagodzeniu skutków wiosennego osłabienia pomocna jest przede wszystkim odpowiednia dieta.

To, czego potrzebuje organizm, to zbilansowa­ na podaż wszystkich substancji odżywczych.

Można to osiągnąć poprzez różnorodną

i zbilansowaną dietę. Wiemy, że do zachowa­­­­­­nia dobrego zdrowia i kondycji potrzebnych jest tylko lub aż 45 substancji witalnych. Poza pod­ stawowymi składnikami odżywczymi (białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały (makro i mikroelementy)) nasz organizm po­ trzebuje również kwasów tłuszczowych (szcze­ gólnie Omega 3), aminokwasów, substancji witaminopodobnych (koenzym Q10, karni­ tyny), wtórnych substancji roślinnych (liko­ penu, luteiny, kwarcetyny) i wody.

kukurydzę, kasze; - produktów bogatych w kwasy Omega 3, których najlepszym naturalnym źródłem są owoce morza, tłuste ryby morskie (śledź, makrela, łosoś, sardynki), Omega 3 występują również w orzechach włoskich, nasionach lnu i rzepaku; - probiotyków - znajdziesz je w jogurtach, kefi­ rach oraz kiszonkach; - tryptofanu, którego najlepszym źródłem są jajka, mleko oraz przetwory mleczne, ryby, chude mięso np. z indyka, pełnoziarniste Wystarczy zastosować się do żelaznej zasady produkty zbożowe oraz rośliny strączkowe, 6U profesora Stanisława Bergera. pestki dyni i słonecznika oraz sezam.

1. Urozmaicenie (posiłków) Urozmaicenie posiłków jest warunkiem dostarczenia wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania orga­ nizmu składników. Pamiętaj, by szczególnie na wiosnę zadbać o to, aby w pożywieniu nie zabrakło produktów bogatych w m.in.: - witaminę C (natka pietruszki, czarna porzecz­ ka, brukselka, kalafior, szpinak, owoce róży, rokitnik, papryka, owoce cytrusowe); - witaminę B6 (duże jej ilości obecne są w drożdżach, kiełkach pszenicy, otrębach, nasionach roślin strączkowych, orzechach, a także w mięsie, mleku, jajach); - witaminę B9-kwas foliowy (w zielonych wa­ rzywach liściastych - sałata, szpinak, natka pie­ truszki, jarmuż oraz w brokułach, owocach cy­ trusowych, roślinach strączkowych, w jajach, serach z niebieską pleśnią i mięsie); - witaminę B12 (której najlepszym źródłem są podroby, mięso, jajka i mleko) - magnez (produkty zbożowe, grube kasze, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona roślin oleistych (np. słonecznika), zielone warzywa, kakao, banany, migdały, daktyle, figi); - selen - duże ilości selenu zawierają orzechy brazylijskie, ryby i owoce morza, nasiona słonecznika oraz produkty zbożowe.

Profesor Berger zaleca spożywanie co naj­ mniej 60 różnych produktów tygodniowo (najlepiej jeżeli będą one przetworzone w jak najmniejszym stopniu lub zupełnie świeże), co zapewni zachowanie zdrowia i ustrzeże orga­ nizm przed niedoborami oraz wypijanie około 2 – 2,5 litrów wody dziennie.

2. Umiarkowanie (w jedzeniu i piciu) Zasada ta określa ilość posiłków oraz ich porcje. Zazwyczaj osobom zdrowym zaleca się spożywanie od 4 do 5 niewielkich i uroz­ maiconych posiłków. Jeżeli będziemy jedli mniejsze i urozmaicone dania to z łatwością unikniemy otyłości.

3. Uregulowanie (systematyczność w jedzeniu) Systematyczne spożywane posiłki poprawią przemianę materii, a także usprawnią działanie przewodu pokarmowego. Posiłki powinny być spożywane w ciągu dnia co 3 - 4 godziny, a ostatni posiłek należy spożyć maksymalnie 3 godziny przed snem.

4. Uprawianie (sporu) Sport to zdrowie!

Ważne, by dostarczać do organizmu także: - węglowodanów złożonych - spożywaj pie­ Codzienna aktywność fizyczna (nie musi być to czywo z pełnego przemiału, płatki zbożowe, ciężki trening – wystarczy zwykły spacer) przez 91 | Aromat

min. 30 minut usprawnia przemianę materii i ułatwia utrzymanie zgrabnej sylwetki. Uprawia­ nie sportu wpływa nie tylko na naszą kondycję fizyczną, ale i psychiczną. Wydzielające się pod­ czas wzmożonej aktywności endorfiny, po­ tocznie zwane hormonami szczęścia, potrafią łagodzić ból oraz zmniejszają poczucie głodu.

z lepszych sposobów na regenerację orga­ nizmu. 7- 8 godzin nieprzerwanego snu na dobę sprawi, że poczujesz przypływ energii i dobrego samopoczucia (staraj się zasypiać i budzić się o podobnej porze).

UWAGA!!!

5. Unikanie

Wszelkie treści prezentowane w tej publikacji mają jedynie charakter edukacyjny. Dołożyłam Unikanie to bardzo obszerne pojęcie. W kilku wszelkich starań, aby informacje w niej za­ zdaniach można ująć je następująco: warte były merytorycznie poprawne, jed­ nak nie należy ich traktować jako konsultacji - nie pal (nie bądź również biernym pala­ zastępującej osobistą wizytę u lekarza lub in­ czem) nego specjalisty.

- unikaj nadmiernej ilości alkoholu - unikaj wysokoprzetworzonej żywności Jeżeli odczuwasz przez dłuższy czas brak ener­ pełnej konserwantów, sztucznych polepszaczy gii i zmęczenie - może to być objawem wielu i wzma­cniaczy smaku, groźnych schorzeń (cukrzyca, niedokrwistość, - unikaj nadmiaru cukru (w wielu potrawach choroby serca, anemia, depresja) powinieneś cukier można całkowicie wyeliminować lub skontaktować się z lekarzem!!! zastąpić z powodzeniem stewią lub ksylito­ lem) i soli (sól można zastąpić mieszankami przypraw), - unikaj stresu 6. Uśmiechnij się Śmiech to zdrowie! Znajdź zdrowy sposób na relaks. Czy wiecie, że osoby pozytywne i uśmiechnięte żyją dłużej?

Zadbaj o odpoczynek po pracy (również w miarę swoich możliwości bierz urlop i wyjeżdżaj na dłuższe wakacje).

Ponadto zadbaj o swój sen. Sen jest jednym

Literatura: H. Ciborowska, A. Rudnicka – „Dietetyka” Paul Pitchford „Odżywianie dla zdrowia” H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda – „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” Aromat | 92

93 | Aromat

Polska krajem wina Łukasz Ostrowski

P

rzesada? odrobinę, ale nie da się zaprzeczyć, że w ostatnich latach produk­ cja wina w Polsce systematycznie rośnie i nie chodzi tu ogólnie o wino owocowe, ale przede wszystkim gronowe, z którym nasz kraj raczej nie jest kojarzony.

Z racji położenia geograficznego Polska znajduje się na północnych kresach świata winiarskiego, winorośl bowiem najlepiej uprawiać między 30. a 50. równoleżnikiem, a większość naszego kraju leży na północ od tego obszaru (50. równoleżnik szerokości geo­ graficznej północnej przechodzi przez Kraków).

Tym niemniej z racji ocieplania się klimatu, a także rozwoju wiedzy agrotechnicznej można „naciągać” rzeczywistość i hodować winogro­ Aromat | 94

na na terenach nieco bardziej oddalonych od równika. Z tego właśnie korzysta polskie wi­ niarstwo rozwijające się nie tylko w Małopolsce i na Podkarpaciu, ale również w Lubelskiem, Sandomierskiem, Świętokrzyskiem, na Ku­ jawach, Pomorzu, czy – najbardziej znany przykłady – w Lubuskiem. Ten ostatni region ma szczególnie długie tradycje i przez wiele lat kojarzony był jako jedyna enklawa polskiego winiarstwa. Jednak w latach 60., 70. i 80. jego gwiazda przygasała. Obecnie doczekał się wielu konkurentów.

Rozwój (lub, jak twierdzą niektórzy, renesans) polskiego winiarstwa nastąpił około roku 2000, gdy ta gałąź rolnictwa zaczęła wychodzić poza przydomowe ogródki i eksperymentalne win­

niczki, dzięki czemu pojawiły się pierwsze win­ nice o charakterze produkcyjnym. W ostatnich latach ten proces przyśpieszył i można mówić o swoistym boomie winiarskim. Organizowane są liczne festiwale, dni wina, degustacje. Coraz więcej restauracji wprowadza do kart polskie wino, zaś wśród właścicieli sklepów specja­ listycznych mocno zakorzenił się pogląd, że należy mieć w ofercie przynajmniej kilka pol­ skich etykiet. Z curiosum polskie wino stało się u nas stałym elementem pejzażu.

spotkać się z winiarzami. Najbardziej znaną z takich imprez jest Winobranie w Zielonej Górze (w tym roku 7 – 15 września), jednak obok niego sporą sławę zdobyło już Święto Wina w Janowcu nad Wisłą (ostatni weekend maja), Międzynarodowe Dni Wina w Jaśle (os­ tatni weekend sierpnia) czy Święto Młodego Wina w Sandomierzu (połowa listopada).

Jaki jest jego charakter? Przede wszystkim przeważają tu wina białe, lepiej udające się w chłodnym klimacie. Poza tym są z reguły lżejsze od tych z południa Europy (tak pod względem stężenia alkoholu, jak i struktury), bardziej zwiewne. W tym wrażeniu ma swój udział stosunkowo wysoki poziom kwasowości sprawiający, że polskie wino dobrze pije się la­ tem, lub w formie musującej (tak, tak, mamy też polskie „bąbelki” wytwa­rzane metodą szampańską). Specyfiką naszej produkcji win­ iarskiej jest popularność hybryd (odmian powstałych drogą celowego krzyżowania winorośli właściwej z innymi jej podgatunka­ mi). Są one bardziej odporne na niedostatki kli­ matu (mrozy, wiosenne przy­mrozki, mniejszą, niż na południu liczbę godzin słonecznych) oraz choroby, zwłaszcza grzybowe. Dla­ tego poszukując polskich win łatwo można natknąć się na nieco egzotycznie brzmiące solarisy, ronda, regenty czy marechale foche.

Coraz częściej powstają dobre wina z odmian międzynarodowych – rieslingi, chardonnay czy pinot noir.

Polskie wina nie są tanie – to jest mniej przyjem­ na strona stosunkowo małej skali ich produkcji.

W sklepie specjalistycznym ich ceny zaczynają się od 50 zł, więc pod tym względem bardziej konkurencyjne mogą być wina z Hiszpanii, Włoch czy Portugalii. Jednak bardzo dobrym sposobem poznawania ich jest odwiedzanie imprez winiarskich organizowanych prakty­ cznie przez pół roku – od maja do listopada.

Można wtedy spróbować za darmo, kupić coś po niższych cenach i, co ważne, osobiście 95 | Aromat

Wiosna na lubelszczyźnie MARZEC 3 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Kazimierz Dolny (Duży Rynek) 17 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Nałęczów (plac przed Nałęczowskim Ośrodkiem Kultury) KWIECIEŃ 5-7 - Kiermasz wielkanocny - Puławy (PDK “Dom Chemika”) 7 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Kazimierz Dolny (Duży Rynek) 7 - Międzyrzecki Jarmark Wielkanocny - Międzyrzec Podlaski (Pl. Jana Pawła II) 13 - Jarmark Wielkanocny - Biała Podlaska 13-14 - Lubelski Festiwal Wielkanocny - Lublin (Muzeum Wsi Lubelskiej) 14 - Kiermasz wielkanocny - Zamość (Rynek Wielki) 14 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Nałęczów (plac przed Nałęczowskim Ośrodkiem Kultury) 17 - Kiermasz wielkanocny - Zwierzyniec 28 - Jarmark Susiecki - Susiec MAJ 3 - XIII Tradycyjna majówka z karpiem - Krasnystaw (Rynek Miejski) 5 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Kazimierz Dolny (skwerze u zbiegu ulic Nadwiślańska i Podzamcze) 19 - Kiermasz Produktów Lokalnych - Nałęczów (plac przed Nałęczowskim Ośrodkiem Kultury) 19 - Veganmania - Lublin (Centrum Kultury) 24-26 - Zlot Foodtrucków - Lublin (Atrium Felicity) 25 - Święto Wina - Zamek w Janowcu Aromat | 96

97 | Aromat

Aromat | 98