Numer 2/2017 – luty/marzec
Temat numeru
Egzaminy Czym różnią się egzaminy w skandynawskim modelu edukacji?
Jak motywować ucznia do nauki przed egzaminem? str. 24
Nowy wymiar nauki
- przydatne aplikacje na smartphona str. 28
Korepetycje - czy są pomocne? str. 20
str. 22
Wydawca: Ogólnopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli OCDN Sp. z o. o. ul. Bronowicka 86/2 30-191 Kraków Tel./fax +48 12 633 33 67 sekretariat@ocdn.pl Redaktor Naczelny: Grzegorz Jasiński | g.jasinski@ocdn.pl Redaktor Prowadzący: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl Współpraca: Agata Petyniak, Angelika Pietras, Katarzyna Pająk, Magdalena Bartnikowska, Magdalena Niebrzydowska, Marta Gorczowska, Monika Szczurowska Korekta: Julia Piotrowska Opracowanie graficzne i skład: Andrzej Gurba Reklama: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl facebook.com/nauczyciel.ocdn Redakcja nie zwraca materiałów niezamawianych. Zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów i obróbki nadesłanych zdjęć, nie odpowiada za treść umieszczanych ogłoszeń i reklam.
zeskanuj i zapisz wwww.ocdn.pl
Szanowni Państwo, wielkimi krokami zbliża się jeden z bardziej gorących okresów roku szkolnego, czyli czas egzaminów. W bieżącym numerze poruszamy temat weryfikacji wiedzy w ujęciu ucznia, nauczyciela, ale również i rodzica. Sugerujemy jak wspierać maturzystów, aby wyzwania, które stoją przed nimi, były łatwiejsze do pokonania. Ukazujemy zalety fińskiego systemu edukacji, którego celem jest przygotowanie do życia, zwracając uwagę na potrzebę kształcenia praktycznych umiejętności. Zapraszamy również do udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”, który pozwala na praktyczne wdrożenie oceniania kształtującego w Państwa placówce. W dziale Narzędzia proponujemy Państwu szereg aplikacji, w tym aplikacji mobilnych, do wspomagania nauki języków obcych, szybkiej powtórki lektur i historii, wspomagania zajęć z matematyki, fizyki, biologii oraz chemii. Mamy nadzieję, że taki ogrom narzędzi zainspiruje Państwa do prowadzenia ciekawych i innowacyjnych zajęć. Zapraszam do lektury najnowszego numeru magazynu N@uczyciel. Grzegorz Jasiński Redaktor Naczelny
Nadchodzące wydarzenia 4-5.04.2017r.
Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Etyka w szkole. Filozofia w edukacji. Etyki zawodowe”.
13.04.2017r.
,,Japonizm w sztuce europejskiej”. Muzeum Narodowe w Warszawie
do 22.04.2017r.
,,Poczytanki po angielsku” Warsztaty dla dzieci w wieku 1-3 lat Łazienki Królewskie w Warszwie, godz. 11:00
05.2017r.
Krakowska Noc Muzeów
27-28.05.2017r.
ZooWeekend Centrum Kongresowe w Katowicach
Patronaty N@uczyciela
spis treści
Aktualności Konferencja „Etyka w szkole. Filozofia w edukacji. Etyki zawodowe”
6
Kwiecień i Maj w Teatrze Groteska
8
Bliżej Szkoły Dyrektorze i Nauczycielu, O.K. jest zmianą na lepsze Angelika Pietras
10
Straszyć czy motywować? O prawidłowym nastawieniu uczniów do egzaminów Katarzyna Pająk
12
Egzaminy Egzaminy językowe a rzeczywista znajomość języka Magdalena Niebrzydowska
16
Korepetycje przed maturą - czy są pomocne? Sabina Irzyk
20
Czym różnią się egzaminy w skandynawskim modelu edukacji? Agata Petyniak
22
Matura: egzamin dla rodzica, czyli jak motywować swoje dziecko do nauki? Katarzyna Pająk
24
Narzędzia Aplikacje mobilne - czyli jak szybko i efektywnie przygotować się do egzaminu? Monika Szczurowska
28
,,Nowe technologie w nauczaniu” - wywiad Łukaszem Knapem Magdalena Bartnikowska
32
Konferencja
,,Etyka w szkole. Filozofia w edukacji. Etyki zawodowe” W dniach 4-5 kwietnia 2017 roku Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego wraz z Wydziałem Społeczno-Medycznym Wyższej Szkoły Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej i Zespołem Szkół Ekonomicznych w Dąbrowie Górniczej organizuje konferencję naukowa pt. „Etyka (w) szkole. Filozofia (w) edukacji. Etyki zawodowe”. Podczas tegorocznej edycji konferencji, podjęta zo-
Obok tego zagadnienia poruszona będzie również
stanie tematyka związana z próbą historycznego,
związana z dydaktyką filozofii, co z kolei może przy-
filozoficznego i socjologicznego ujęcia etosu pracy
nieść wiele inspiracji dla nauczycieli filozofii i etyki.
nauczyciela. W debacie istotna będzie również pro-
Trzeci krąg tematyczny stanowi filozofia edukacji
blematyka o charakterze bioetycznym, która sta-
jako osobna dziedzina filozoficzna. Gośćmi konfe-
nowi dobry kontekst do rozważań związanych z ko-
rencji będą prof. dr hab. Janusz Mączka, przewod-
deksem lekarskim oraz kodeksami innych, często
niczący Komisji ds. kształcenia w zakresie filozofii
niesłusznie pomijanych, zawodów branży medycz-
i etyki Polskiej Akademii Nauk, kierownik Katedry
nej. Jednocześnie będzie to okazją do wskazania
Filozofii Przyrody UPJPII oraz Paweł Kołodziński - au-
różnorodności problemów etycznych współczesnej
tor podręcznika etyki dla szkół ponadgimnazjalnych
medycyny, które nie mogą być sprowadzone tylko
pt. „Odkrywamy na nowo. Etyka.”. Pan Profesor wy-
do kwestii bioetycznych. Te dwa konkretne przy-
głosi wykład „Współczesne wyzwania dydaktyki fi-
kłady refleksji z zakresu etyki zawodowej są bez-
lozofii” natomiast pan Kołodziński podejmie temat
pośrednio związane z działalnością organizatorów
pt.: „Nauczyciel etyki wśród zamętu.” Konferencja
konferencji. Podjęte zostaną również zagadnienia
ma charakter otwarty i kierowana jest również do
związane z metodologią etyki zawodowej i dydakty-
pedagogów, psychologów, socjologów i wszystkich
ką poszczególnych etyk zawodowych (w ramach za-
zainteresowanych podejmowaną tematyką. Całemu
jęć w szkołach przygotowujących do zdobycia kwa-
wydarzeniu będą również towarzyszyły warsztaty
lifikacji zawodowych i programów uniwersyteckich).
adresowane do młodzieży.
6
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Aktualności
Kwiecień i maj 2017 r.
w Teatrze Groteska w Krakowie Warsztaty dla nauczycieli w Teatrze Groteska: „Teatr maski” - 1 kwietnia 2017 r. (sobota) „Teatr pacynkowy” - 6 maja 2017 r. (sobota) „Teatr cieni” - 27 maja 2017 r. (sobota) Szczegółowe informacje i zapisy pod adresem d.jarzyna@groteska.pl i nr telefonu: 12 633-48-22 wew. 235. Certyfikat uczestnictwa w warsztatach po zakończeniu zajęć.
Premiera spektaklu „Dzienniki gwiazdowe” (reż. Adolf Weltschek) na podstawie twórczości Stanisława Lema w Teatrze Groteska 20 maja 2017 r. Główny bohater, Ijon Tichy, odbywa podróż w głąb własnej wyobraźni, podczas której obnaża charakter człowieka.
17. Wielka Parada Smoków pod hasłem „Smoki Morza Śródziemnego” 3-4 czerwca 2017 r. Wszystkich miłośników smoków i dobrej zabawy zapraszamy do współtworzenia tego barwnego smoczego wydarzenia, które każdego roku gromadzi tysiące mieszkańców Krakowa i turystów z całego świata. Wielkie Widowisko Plenerowe na Wiśle i Wielka Parada Smoków.
8
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Aktualności
Angelika Pietras
Dyrektorze i Nauczycielu, O.K.
jest zmianą na lepsze!
Mgr Angelika Pietras - Dyrektor ds. pedagogicznych w Niepublicznej Szkole Podstawowej w Mielcu oraz nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej. Obecnie uczy klasę trzecią. Ciągle wzbogaca swój warsztat pracy. Bierze udział w licznych szkoleniach i warsztatach dla nauczycieli i dyrektorów. Uwielbia swoją pracę i nie zamieniłaby jej na żadną inną. Stosując ocenianie kształtujące, odkrywa ze swoimi uczniami nowe horyzonty.
10
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Bliżej Szkoły Moja przygoda z ocenianiem kształtującym zaczęła
je błędy. Ważna jest również współpraca z rodzi-
się w roku 2016. Pamiętam, kiedy to pani Agniesz-
cami. W tym celu w naszej szkole przeprowadzone
ka Jastrzębska, dyrektor zarządzająca oraz właści-
zostały warsztaty
cielka Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Mielcu,
pt. „Lekcja z elementami oceniania kształtującego”
po raz pierwszy zaproponowała naszej kadrze pe-
oraz „ Informacja Zwrotna”.
dagogicznej przystąpienie do udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”. Jako dyrektor ds. pedagogicz-
Nowe metody nauczania budzą wśród rodziców
nych, zostałam wyznaczona do reprezentowania
wiele kontrowersji, ale późniejsze efekty naucza-
naszej szkoły na zewnątrz oraz do uczestnictwa
nia rozwiewają ich wszelkie wątpliwości. Uczniom
w szkoleniach organizowanych przez CEO. Dzięki
nie brakuje motywacji do nauki, chętnie podejmują
udziałowi w programie „Szkoła Ucząca Się” mamy
również dodatkowe aktywności. Zadania domowe
szansę sprawić, by nauczanie w naszej placówce
w naszej szkole nie są obowiązkowe, ale uczniowie
było na najwyższym poziomie. Młoda i otwarta na
prawie zawsze je odbywają z własnej woli.
zmiany kadra pedagogiczna z entuzjazmem podjęła wyzwanie. W marcu 2016 po raz pierwszy uczest-
Jako dyrektor ds. pedagogicznych mogę powie-
niczyłam w konferencji dla dyrektorów z oceniania
dzieć, że dzięki stosowaniu elementów oceniania
kształtującego, którą zorganizowano w Warszawie.
kształtującego, zauważyłam wzrost motywacji do
Był to cykl trzydniowych spotkań. Poznałam tam
nauki wśród uczniów naszej szkoły. Analizując wy-
wielu dyrektorów, którzy są w programie SUS już
niki testów i sprawdzianów, mogę śmiało powie-
od wielu lat. Dzięki wymianie doświadczeń i poglą-
dzieć, że są o wiele lepsze niż wcześniej. Ocenianie
dów wiele się nauczyłam. Szkolenie w Warszawie
kształtujące optymalnie wspiera proces uczenia się
prowadziła znakomita trenerka SUS, Mirosława Ro-
uczniów, a to jest najważniejsze. Jako praktykujący
kicka, która - jak się okazało - została mentorem
nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej mogę śmiało
Naszej Szkoły! Bardzo mnie to ucieszyło, ponieważ
powiedzieć, że ocenianie kształtujące poprawiło ja-
Mirka jest świetną specjalistką, a poza tym jest bar-
kość mojej pracy. Codzienne przygotowywanie ce-
dzo otwarta i pomocna. Początkowo nie brakowało
lów i NaCoBeZU do lekcji sprawiają, że moja praca
oczywiście dylematów i sceptycznych myśli wśród
jest dobrze zaplanowana, od początku do końca.
nauczycieli. Postanowiliśmy jednak spróbować. Ele-
Przy wsparciu narzędzi O.K., takich jak: patyczki,
menty oceniania kształtującego zaczęliśmy wpro-
timer, czy metodniki, nie ma mowy o chaosie na
wadzać w szkole już od marca 2016 roku.
lekcji. Moi uczniowie nauczyli się dokonywać oceny koleżeńskiej oraz samooceny, co początkowo było
Od września 2016 ruszyliśmy „pełną parą”. Wszy-
dla nich bardzo trudne. Sami uczniowie uwielbiają
scy nauczyciele zostali zobligowani do wprowadze-
ocenianie kształtujące, a zwłaszcza O.K. Zeszyty
nia elementów oceniania kształtującego do swojej
i tworzenie „mapy myśli”, zamiast tradycyjnej notat-
pracy. Każdy nauczyciel codziennie przygotowywał
ki.
cele i NaCoBeZU ( kryteria sukcesu), które muszą być zrozumiałe
Chcecie coś zmienić w swojej szkole? Drodzy Dy-
i możliwe do osiągnięcia dla każdego ucznia. Dzięki
rektorzy i Nauczyciele - zachęcam Was do wzięcia
temu uczeń wie, po co się uczy i w jaki sposób będzie
udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”. Napraw-
mógł tę wiedzę wykorzystać w życiu codziennym.
dę warto! Z perspektywy czasu uważam, że była to
Kolejnym elementem była IZ (informacja zwrotna),
najlepsza decyzja, jaką mogliśmy wspólnie podjąć
która powinna zawierać tzw. dwie gwiazdki i jedno
w naszej szkole.
życzenie. Uczeń, który otrzymuje informację zwrotną, wie, co zrobił dobrze oraz co powinien poprawić i jak to zrobić. Dobra informacja zwrotna powinna motywować ucznia do dalszej pracy oraz dawać wskazówki do tego w jaki sposób ma poprawić swoCZASOPISMO N@UCZYCIEL
11
Katarzyna Pająk
Straszyć czy motywować?
O prawidłowym nastawieniu uczniów do egzaminów Istnieje wiele czynników zachęcających, bądź zniechęcających ucznia do efektywnej pracy przed egzaminem. Z punktu widzenia rodzica i nauczyciela, często wydaje się, że nie ma znaczenia, jaką drogą uczeń dochodzi do wiedzy - liczy się efekt w postaci pozytywnej oceny, czy zdanego egzaminu. Warto jednak zadać sobie pytanie: po co uczymy? Skoro egzaminy są środkiem, a nie celem samym w sobie, to sposób motywowania uczniów jest kwestią kluczową. Ilu uczniów, tyle różnych postaw i motywacji podczas przygotowywania się do egzaminów. Nie ma jednego sposobu motywowania, który z takim samym skutkiem przemawiałby do każdego. Nawet najlepszy nauczyciel nie jest w stanie wzbudzić podobnego poziomu zainteresowania i chęci do nauki w każdym uczniu danej klasy. To oczywiście truizm, ale wychodząc od tak prostego rozpoznania możemy (jako nauczyciele lub rodzice) zacząć się zastanawiać, z czego wynikają postawy uczniów wobec wszelkich form sprawdzania wiedzy (kartkówek, testów, odpowiedzi ustnych, egzaminów itp.). Oprócz postawy prawidłowej, kiedy to uczeń na miarę swoich możliwości czuje się zmotywowany i samodzielnie dąży do osiągnięcia jak najlepszych wyników, możemy też zaobserwować szereg postaw, które zazwyczaj budzą nasz niepokój, np. niechęć do nauki, unikanie, lekceważenie obowiązków, kombinatorstwo, czy też coraz popularniejsze wśród uczniów podejście „na farta” (czyli myślenie: „jakoś tam w końcu zdam”, „coś tam zawsze napiszę”, itp.). Naszą odpowiedzią na te postawy, jest przeważnie straszenie ucznia lub bagatelizowanie problemu. Motywacja jest czynnikiem indywidualnym - nasz wpływ na cudze działania jest ograniczony. Ale nie jesteśmy też całkowicie bezsilni.
12
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Bliżej Szkoły
Lęk wynika z niewiedzy?
Oczywiście nie można sprowadzać wszystkich lę-
Brak motywacji do nauki bardzo często wynika
działa również tzw. „prawo efektu” (pojęcie Edwar-
z lęku, strachu i braku pewności siebie. Nie jest to oczywiście jedyna możliwa przyczyna, warto jednak brać pod uwagę, że lęk może zabijać motywację także i u tych uczniów, którzy pozornie wyglądają na bardzo pewnych siebie. Często to właśnie postawy demonstracyjnego
ignorowania
obowiązków,
czy wręcz arogancji (np. wobec nauczyciela) wynikają także z lęku i niskiej samooceny, nawet jeśli odnosimy wręcz odwrotne wrażenie. Potocznie mówi się, że lęk bardzo często wynika z niewiedzy. I rzeczywiście, często tak się dzieje, zwłaszcza w przypadku poważniejszych egzaminów, do których uczniowie z zasady przystępują raz w życiu (testy gimnazjalne, matura, itp.). W wielu
ków do niewiedzy. W przypadku braku motywacji da Thorndike’a). Polega ono na tym, że dużo częściej i chętniej podejmujemy te działania, które poprzednio skończyły się dla nas sukcesem, przyniosły należyte efekty. I odwrotnie - staramy się unikać wszystkiego, co dotąd sprawiało nam trudność, łączyło się z niepowodzeniem lub z dużym wysiłkiem, który nie został zwieńczony oczekiwanym rezultatem. Prawo efektu w pewnym uproszczeniu pokazuje, że zarówno sukcesy, jak i niepowodzenia w życiu szkolnym, bardzo często występują „pasmami” i napędzają lub hamują motywację. Jedno jest pewne: straszenie konsekwencjami i demonizowanie szkolnych egzaminów prawie zawsze przynosi odwrotny skutek, niż byśmy sobie tego życzyli.
W trosce o prawidłowy rodzaj motywacji
szkołach podkreśla się rangę tych egzami-
Motywacją nazywamy zespół czynników, któ-
nów i straszy się konsekwencjami płynącymi
re wpływają na wybór określonego zachowania,
z ich niezdania. Ale już w niewielu placówkach
kształtują kierunki naszych działań i nadają im sens.
rzetelnie zapoznaje się uczniów z wymaga-
Istnieją różne teorie dotyczące motywacji, jednak
niami, formułą egzaminu, jego przebiegiem
we wszystkich pojawia się podział na motywację
i sposobem oceniania. Niewiedza
staje
się
zewnętrzna i wewnętrzną. W przypadku procesu przyczyną
uczenia się, ten pierwszy rodzaj motywacji, spro-
obaw, tym bardziej, że uczeń ma
wadzić można zwłaszcza do chęci uniknięcia kary:
często trudność w formułowaniu
słabej oceny, reprymendy rodzica lub nauczyciela,
konkretnych pytań dotyczących eg-
szlabanu (jeśli rodzic go stosuje), ostracyzmu ze
zaminu (w poczuciu, że np.
strony klasy, itp. Motywacja zewnętrzna to również
ich zdawanie jest niesto-
ta nastawiona na doraźne korzyści: zdobycie oce-
sowne lub zwyczajnie
ny, nagrody, gratyfikacji, stypendium, uniknięcie
nie wie on, jak zwerbali-
problemów, itp. Prawdziwie wartościową i wspie-
zować swoje wątpliwości).
rającą celowość procesu kształcenia, jest jedynie
Pełna i rzetelna informacja
motywacja wewnętrzna, czyli taka, która wynika
o egzaminach powinna iść
z dostrzegania potrzeby poszerzania wiedzy, roz-
w parze ze świadomością
wijania zainteresowań, własnego samokształcenia.
ich ważnej roli (a nie konieczno-
Aby uczniowie mieli prawidłowe podejście do kwe-
ści zdania). Egzaminy są informacją
stii egzaminów (czy też szerzej - po prostu do obo-
zwrotną dla ucznia o jego postępach.
wiązków szkolnych), powinno się starać zakorzeniać
Ta informacja powinna być dla niego
w nich właśnie ten drugi rodzaj motywacji. Kłopot
użyteczna na drodze własnego samo-
w tym, że - jak sama nazwa wskazuje - ta motywa-
rozwoju. Egzamin nie może być więc
cja pochodzi z ”wnętrza umysłu” zainteresowanego
traktowany jako przykry i bezsensow-
- nie można jej w żaden sposób wymóc, wypraco-
ny obowiązek.
wać, zasugerować, czy podsunąć. CZASOPISMO N@UCZYCIEL
13
Można jednak, i należy, stwarzać sprzyjające wa-
określonych założeń motywujących. Musimy więc
runki do jej rozwoju.
nie tyle powiedzieć, co „pokazać” uczniowi (poprzez praktyczne działania) jakie znaczenie ma osobiste
Nauka jako wartość
uczenie się. Uczeń musi odczuć, że uczenie się daje
Z psychologicznego punktu widzenia, tak napraw-
mozadowolenia i podniesienia własnej samooce-
mu nie tylko satysfakcję (która jest powodem sa-
dę nie można nikogo niczego nauczyć. Stwierdzenie to może wydawać się kontrowersyjne, czy wręcz absurdalne. No bo po co w takim razie szkoła, czy nauczyciel? W pedagogice mówi się wprawdzie o procesie uczenia się i procesie nauczania, jako o dwóch, wzajemnie wpływających na siebie, stronach tego samego zjawiska. Rzecz w tym, że proces uczenia się możemy zdefiniować jako szereg czynności związanych z aktywną pracą umysłową ucznia, zwieńczony wypracowaniem względnie trwałych zmian w jego zachowaniu (czyli nabyciem nowej wiedzy, umiejętności itp.). Nawet najlepszy nauczyciel nie jest w stanie zmusić ucznia do podjęcia „czynnej pracy umysłu”, która wiąże się przecież z wysiłkiem jego woli. Nie można niczego nauczyć na siłę i wbrew chęciom. Aby uczenie się przyniosło pożądane skutki, waż-
ny), ale także realny wpływ na kształtowanie samego siebie. Dzięki systematycznemu uczeniu się dokonuje się postęp intelektualny i charakterologiczny. Uczeń wszechstronnie rozwija swoje zainteresowania i pogłębia wiedzę w obszarach, które go intrygują (sam decyduje, które z nich to będą). Jako nauczyciele, powinniśmy też dawać uczniom do zrozumienia, że ich własna nauka ma wpływ na przebieg zajęć lekcyjnych. To, że uczniowie odpowiednio się przygotują, znacznie poprawi jakość zajęć. Uczeń powinien stopniowo nabierać poczucia, że sam sobą kieruje, a nie, że jest tylko i wyłącznie podporządkowany czyjemuś kierownictwu. Tym samym, jego motywacja i chęć samokształcenia będzie sukcesywnie wzrastać.
Monotonia a motywacja
ne jest tzw. „uruchomienie priorytetu” i emocji, jakie towarzyszą przyswajaniu nowej wiedzy. Uczeń
Jednym z najgorszych wrogów motywacji jest mo-
musi mieć wewnętrzne przekonanie, że nauka jest
notonia. Jeśli obowiązki szkolne kojarzą się tylko
wartością. „Uruchomienie priorytetu” polega na
i wyłącznie ze żmudnym przepisywaniem i „wkuwa-
wzbudzeniu potrzeby przyswajania wiedzy, która
niem” na pamięć definicji, nic dziwnego, że bardzo
w danym momencie (np. na lekcji, podczas odrabia-
szybko pojawia się zniechęcenie. Dlatego nauczy-
nia zadań domowych) powinna górować nad inny-
ciel powinien w miarę możliwości starać się urucha-
mi potrzebami. Jeśli priorytetem danej chwili jest na
miać jak najwięcej różnorodnych strategii i modeli
przykład zaspokojenie potrzeby głodu, czy ruchu;
nauczania-uczenia się. Należy do nich na przykład
chęć zagrania w grę komputerową lub sprawdzenia
nauczanie przez doświadczenie, nauczanie proble-
Facebooka, nie ma możliwości utrzymania skupie-
mowe oraz nauczanie za pośrednictwem wszyst-
nia - tym samym proces nauki
kich zmysłów (przez wzrok, słuch, kinetykę, itp.). Tyl-
nie ma
szans być efektywny. Uczenie
ko wielorakie strategie edukacyjne mogą zaspokoić
się musi zatem wydawać się na
potrzebę różnorodności i pozwalają
tyle „atrakcyjne”, by chwilowe
podtrzymać motywację. Inna rzecz,
bodźce nie miały szans go zdo-
że - jak już stwierdziliśmy na wstę-
minować. Oczywiście do takich
pie - uczniowie są różni i na każde-
przekonań uczeń nie dojdzie na-
go z nich działa co innego.
gle, ani w wyniku jednorazowych
To uczniowie warunkują proces
działań.
nauczania, ale podniesienie jego
Osiąganie odpowiedniego stopnia
jakości zależy przede wszystkim
motywacji wewnętrznej jest dłu-
od działań nauczyciela. Powinien
gotrwałym procesem, który wyni-
on starać się poznać uczniów i do
ka z konsekwentnego stosowania
każdego z nich podchodzić in-
14
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
dywidualnie. Ważne jest podmiotowe traktowanie
stym dla ucznia świetle. Uczeń ma prawo oczekiwać
i dawanie poczucia, że uczeń jest naszym partne-
od nauczyciela ukierunkowania i wsparcia w roz-
rem w procesie edukacji, a nie kimś niższym, kto
woju zainteresowań, a także gruntownej informacji
powinien się podporządkować. Uczeń traktowany
zwrotnej o postępach w nauce. Wszystkie te działa-
jak „numerek w dzienniku”, nigdy nie będzie czuł się
nia, przeprowadzane konsekwentnie i stale, poma-
należycie zmotywowany. Poznawanie ucznia służy
gają wspierać prawidłową postawę wobec obowiąz-
również i temu, aby móc zaproponować mu stra-
ków szkolnych i sprzyjają motywacji wewnętrznej.
tegie nauczania odpowiednie dla jego charakteru i zainteresowań. Do nauczyciela należy budowanie przyjaznej i życzliwej atmosfery w klasie, która sprzyja motywacji. Nauczyciel powinien wprowadzać na lekcjach element zaciekawienia - rozmaite chwyty, które zmuszają do myślenia, rozbijają lekcyjną monotonię, ukazują zagadnienia w nieoczywi-
Literatura: A. Biernacka, Sposoby angażowania uczniów w proces dydaktyczny, czyli o planowaniu, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005. M. Buszko, Czynniki powodzenia ucznia w szkole, [dokument w wersji elektronicznej], [tryb dostępu: http:// sp236gim61.neostrada.pl/publikacje/MBuszko.htm], [data dostępu: 05.03.2017]. B.Okleja, M. Szpakowska, Efektywne metody poprawy wyników kształcenia w szkołach podstawowych z wykorzystaniem analiz wyników sprawdzianu: rady pedagogiczne szkół podstawowych, [materiały dla uczestników grantu kuratoryjnego], wyd. Powiatowe Centrum Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli w Puławach], [tryb dostępu: http://www.pcdzn.edu. pl/publikacje/Granty/zadanie25/materialy.pdf], [data dostępu: 05.03.2017].
Mgr Katarzyna Pająk - polonistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Zainteresowania naukowe wiąże z literaturą romantyczną dokumentu osobistego oraz polską poezją współczesną, a także metodyką nauczania języka polskiego i literatury.
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
15
Magdalena Niebrzydowska
Egzaminy językowe a rzeczywista znajomość języka Wielkimi krokami zbliża się czas matur. Zapewne, jak co roku, jednym z najchętniej wybieranych przez uczniów przedmiotów będzie język angielski, jednak pomimo wysokiej zdawalności tego egzaminu, dobre wyniki nie są równoznaczne ze znajomością języka i ze swobodnym korzystaniem z niego w codziennych sytuacjach. Okazuje się, że problem stwarza konstrukcja samego egzaminu i sposób przygotowania do niego.
16
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Egzaminy
Ocenianie przeciętności i pochwała rywalizacji
wspólnego z potocznym językiem używanym na co
Egzamin maturalny z angielskiego przypomina
graphic”, strony internetowej BBC, a także prasy
bardziej test na inteligencję niż sprawdzian weryfikujący faktyczny stan wiedzy. W dodatku wymaga on od uczniów spełnienia pewnych norm i podania rozwiązań zgodnych z kluczem odpowiedzi, co wymusza na zdających szablonowe myślenie i przeciętność. Matura z angielskiego, jak i z wielu innych przedmiotów, nie rozwija kreatywności i nie dopuszcza wielu możliwych sposobów poradzenia sobie z problemem. Przez to uczniowie odbierają świat w kategoriach zero-jedynkowych, bez uwzględniania jego zróżnicowanych odcieni. Osoba kończąca liceum często nie potrafi spojrzeć na dany problem z różnych perspektyw i zaproponować niestandardowego rozwiązania problemu. Nie ma miejsca na własną interpretację i indywidualne sugestie, gdyż egzamin z angielskiego w części pisemnej ma zwykle formę testową lub też wymaga uwzględnienia pewnych kwestii, jak wymienione w części gramatycznej słowa kluczowe czy dokładnie wypunktowane zagadnienia, w oparciu o które zdający musi stworzyć wypracowanie. Również w części ustnej, zdający musi trzymać się wytycznych, na podstawie
dzień przez przeciętnego Anglika. Są tam obecne fragmenty zaczerpnięte często z „National Geogłównego nurtu, takiej jak „The Guardian”, bądź „The Telegraph”, w których teksty pisane są formalnym, starannym i w pełni poprawnym językiem nieuwzględniającym na przykład określeń slangowych. Najważniejszy problem stanowi jednak wykorzystywanie fragmentów literatury, zwłaszcza pochodzącej z wieku XIX, bądź z pierwszej połowy XX wieku. Z takimi właśnie anachronicznymi tekstami mają do czynienia przede wszystkim uczniowie zdający maturę rozszerzoną. Mogą natrafić na fragmenty powieści Charlotte Brontë, Charlesa Dickensa, Jane Austen, Julesa Verne’a, czy Oscara Wilde’a. Niestety zrozumienie literatury Charlotte Brontë zupełnie nie świadczy o dobrej znajomości języka, jakim posługują się zazwyczaj mieszkańcy Wysp Brytyjskich. Dużo lepszym rozwiązaniem byłoby zaproponowanie maturzystom tekstów współczesnych autorów, takich jak: Iris Murdoch, John Fowles, Zadie Smith, Doris Lessing, Margaret Atwood, czy Salman Rushdie. Brakuje także tekstów pochodzących z forów internetowych i innych źródeł, w których pojawia się żywy język, codzienne zwroty, a tematyka tekstów
których jest potem dokładnie rozliczany.
jest interesująca dla młodych ludzi. Na pewno wielu
Dodatkowo matura nie przygotowuje do wejścia na
sy niezależnej i operującej slangiem młodzieżowym,
rynek pracy, nie uczy elastyczności i dostosowywania się do zmiennych warunków. Przygotowując się do matury z angielskiego, uczeń nie nabędzie raczej cennych kompetencji społecznych i nie pozna zasad współpracy. Matura staje się synonimem wyścigu i rywalizacji między uczniami walczącymi między sobą o miejsca na uczelniach. Analiza poszczególnych części egzaminu maturalnego z języka angielskiego pokazuje, że konieczne są zmiany.
Umowa najmu zamiast Dickensa Jednym z elementów matury z angielskiego w części pisemnej jest rozumienie tekstu czytanego. Niestety wykorzystywane na maturze teksty pochodzą zwykle ze źródeł naukowych, prasy ,,mainstreamowej” bądź z literatury pięknej i nie mają zbyt wiele
maturzystów chętnie przeczytałoby artykuły z pratypu: „Vice”, ,,Fun”, ,,Acclaim Magazine”, ,,Sang Bleu”, ,,The Ride”, „Metro”, „Bizarre Magazine”, „The Hub”, „I-D”, czy „Rebel Magazine”, których tematyka skupia się wokół tzw. lifestyle, a artykuły dotyczą na przykład technologii, czy imprez. Dlaczego twórcy matury z angielskiego nie mieliby uwzględnić w tej części tekstów, z których maturzyści dowiedzieliby się, co ich rówieśnicy myślą o Tinderze, czy kwestii małżeństwa? Dodatkowo, zawarte w części pisemnej materiały powinny być bliższe zagadnieniom związanym z codziennymi sprawami. Aktualnie w części pisemnej znajdziemy teksty, które dotyczą na przykład: akupunktury, otyłości, starożytnych cywilizacji, satelitów w kosmosie, inżynierii bionicznej czy historii mediów. Brakuje natomiast tekstów, które uwzględniają słownictwo niezbędne w codziennych sytuacjach. Dobrym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie takich źródeł, jak: karta dań; CZASOPISMO N@UCZYCIEL
17
dokument mówiący o warunkach założenia loka-
kumentami, jakie tworzymy na co dzień. Umiejęt-
ty bankowej i otwarcia konta; oferta londyńskiego
ność stworzenia wypowiedzi związanej z jedzeniem
metra; informacja o warunkach i sposobach zama-
na szkolnej stołówce, przybraniem na wadze, bądź
wiania towarów na Ebay’u; pismo z firmy ubezpie-
opisem szkolnej imprezy, nie jest równoznaczna ze
czeniowej, czy umowa najmu mieszkania. Obecnie
znajomością języka. Dużo praktyczniejsze byłyby
zadania w części pisemnej egzaminu mają formę
tematy związane z napisaniem CV, listu motywacyj-
zamkniętego testu, co daje uczniom możliwość
nego, reklamacji telefonu, czy pisma do instytucji.
,,strzelenia”.
A gdzie slang i dowcipy?
Zmora gramatyki i pisanie o szkolnej stołówce
Zmiany powinny również objąć część rozumienia ze
Kolejna część pisemnej matury z angielskiego doty-
tematyka odsłuchów, która niewiele ma wspólnego
czy rozumienia przez ucznia środków językowych.
z codziennym życiem. Zamiast nagrań poruszają-
Sprawdzana jest tu głównie znajomość gramatyki.
cych problematykę zdrowego odżywiania, czy nowo
Na poziomie podstawowym możliwe jest uzyska-
otwartego sklepu, częściej powinny pojawiać się ,,li-
nie 10 punktów, natomiast na rozszerzonym - 12
steningi” takie jak: fragment wiadomości z serwisu
punktów, a więc prawie tyle samo, co za rozumienie
informacyjnego; informacja nadawana na dworcu;
tekstu czytanego. Na tę część testu kładzie się zbyt
rozmowa telefoniczna; wywiad z MTV; informacja
duży nacisk, choć jest to w pewnym sensie zbędne,
o tym, jak wypełnić wniosek o NIN; rozmowa na te-
gdyż lepszym rozwiązaniem byłoby sprawdzenie
mat awarii w domu, czy wyjaśnienie pomyłki zwią-
znajomości gramatyki w danym kontekście, a więc
zanej z wezwaniem do zapłaty. Przydałyby się także
na przykład podczas wypowiedzi pisemnej. Dodat-
nagrania, które bardziej zainteresowałyby młodzież.
kowo, przywiązuje się zbyt dużą uwagę do grama-
Brakuje współczesnych piosenek oraz nagrań wy-
tyki i mniej istotnych zagadnień, takich jak mowa
stępów artystów komediowych takich jak: Jimmy
zależna, czy strona bierna. Zarówno na maturze,
Fallon, Stephen Colbert, Trevor Noah, czy Samantha
jak i podczas nauki w liceum, zniechęca to uczniów
Bee. Rozumienie języka to też odczytywanie tzw.
do używania języka, w obawie przed popełnieniem
„gry słów”, czy potocznych żartów. Dowcipów jed-
gramatycznego błędu. W części sprawdzającej zna-
nak na maturze brakuje. Brakuje także wykorzysta-
jomość środków językowych pojawia się również
nia różnych akcentów, slangów oraz gwar. Zwykle
wspomniany już problem ścisłej zgodności odpo-
wypowiadające się na nagraniach osoby posługu-
wiedzi z kluczem. W przypadku obecnego na ma-
ją się staranną i płynną angielszczyzną, a przecież
turze rozszerzonej zadania pt. ,,Transformacje ze
wielu z nas w codziennym życiu mówi szybko i nie-
słowem kluczem”, wymagana jest pełna popraw-
dbale. Problemem jest też to, że niektóre z pytań są
ność ortograficzna i gramatyczna, a najmniejszy
zbyt szczegółowe i dotyczą mało istotnych kwestii,
błąd oznacza utratę punktu. Także w zadaniu do-
zamiast kłaść nacisk na ogólne rozumienie nagra-
tyczącym tłumaczenia fragmentów zdań wymagane
nia.
jest konkretne rozwiązanie, choć jako użytkownicy języka wiemy, że tę samą myśl można przekazać na wiele różnych sposobów. Konieczność spełnienia wymagań zawartych w kluczu rozwiązań odnosi się też do części, w której uczeń musi stworzyć wypowiedź pisemną. Nie ma tu niestety miejsca na kreatywność. Dodatkowo, tak jak w poprzednich przypadkach, potrzebna jest choćby częściowa zmiana tematyki wypracowań tak, by była ona bardziej związana z tekstami i do-
18
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
słuchu. Także tutaj zastrzeżenia może budzić sama
Kiedy Polak z Polakiem mówi po angielsku Poprzednie uwagi odnoszą się także do egzaminu ustnego. Zamiast wypowiadania się o potrzebne tematy, związane na przykład z rozmową kwalifikacyjną, opisem drogi i załatwianiem formalności w urzędzie, uczniowie pytani są o opinie na temat operacji plastycznych, klęsk żywiołowych, czy łapó-
Egzaminy wek. O ile przed kilkoma laty uczeń mógł wykazać się praktyczniejszym zastosowaniem języka, gdyż otrzymywał kilka zadań związanych z odgrywaniem scenek w codziennych sytuacjach, uzyskiwaniem informacji, udzielaniem porad, informowaniem o problemach, składaniem skarg oraz zażaleń i negocjowaniem, o tyle dziś tego typu zadanie jest tylko jedno. W dodatku egzamin odbywa się przed egzaminatorem, który zwykle zna język polski. Oczywiście zasiadające w komisji osoby nie mogą używać rodzimego języka, jednak konwersacja z Anglikiem byłaby dla zdających większym wyzwaniem, ze względu na jego akcent. Matura z angielskiego staje się dla wielu uczniów przepustką na uczelnię, jednak z pewnością nie jest przepustką dla wyjeżdżających za granicę. Ma ona niewiele wspólnego z potocznym językiem i codziennymi sytuacjami, z jakimi boryka się młody człowiek w obcym kraju. Sztywne zasady przyznawania punktów i wyznaczniki, jakie musi spełnić zdający, zniechęcają młodych ludzi do używania języka, w obawie przed popełnieniem błędu. Matura przygotowuje więc lepiej do rozumienia audycji z BBC niż do zagranicznego wyjazdu i rozmowy z native speakerem.
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
19
Sabina Irzyk
Korepetycje przed maturą - czy są pomocne?
Egzamin maturalny jest niezwykle ważnym etapem dla każdego młodego człowieka, który dostaje szansę by móc decydować o swojej przyszłości. Nie bez powodu nazywa się go „egzaminem dojrzałości”. Walka toczy się o każdy procent, by móc dostać się na wymarzone studia, a w przyszłości cieszyć się dobrą i satysfakcjonującą pracą. Wszyscy chcą wypaść jak najlepiej i dlatego często decydują się na dodatkowe lekcje, ale czy warto? Z pewnością, świetną pomocą, by uzupełnić wiedzę, a w późniejszym czasie jak najlepiej ją usystematyzować, są dodatkowe lekcje oraz kursy. Nawet jeśli wydaje się, że uczniowie ich nie potrzebują, to warto podszkolić się, by osiągnąć jak najlepsze wyniki. Jednak nie wszyscy licealiści mogą sobie pozwolić na dodatkowe lekcje, ze względu na to, że są one dość drogie. Szczególnie krótko przed maturą ceny mogą być bardzo wygórowane. Jak więc pomóc tym, którzy chcieliby jak najlepiej zdać egzamin, ale w ich wiedzy widać spore braki? Przede wszystkim, można zorganizować dodatkowe lekcje, na których nauczyciel będzie mógł wyjaśnić niezrozumiałe kwestie, rozwiązywać z uczniem dodatkowe zadania, czy arkusze maturalne z poprzednich lat. Minusem jest fakt, że takie lekcje nie mogą odbywać się za często, ze względu na mocno ograniczony czas nauczyciela, a także problem z dostępnością sal w szkole, czy zbyt dużą ilością zajęć ucznia. Licealiści mogą próbować uczyć się w grupach ze swoimi znajomymi, ale nie zawsze jest to dobre rozwiązanie,
20
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Egzaminy bowiem nie każdy będzie dość szybko przyswajał
wiednio wcześniej się zapisać. Dzięki intensywnym
wiedzę w ten sposób - niektórzy wolą uczyć się
i kilkumiesięcznym powtórkom, będziemy na bieżą-
w samotności i w ciszy.
co przyswajać wiedzę przez cały czas trwania klasy
Wiele szkół zawiera programy partnerskie, np. ze
maturalnej, co okazuje się być pomocnym wspar-
szkołami językowymi, które oferują kursy, szkole-
ciem.
nia oraz lekcje dodatkowe przygotowujące do eg-
Warto więc rozważyć lekcje dodatkowe, jeżeli uczeń
zaminów. Możemy wybierać spośród lekcji indywi-
nie umie zmobilizować się samodzielnie. Długie go-
dualnych, które zapewniają najbardziej efektywną
dziny spędzone nad książkami są nieefektywnym
naukę i pełne skupienie, ponieważ są to spotkania
sposobem nauki, zwłaszcza gdy czuć presję czasu,
„uczeń-nauczyciel”. Korepetycje dla grupy uczniów
który pozostał. Naukę należy dobrze rozplanować
maja niższą cenę, ze względu na większą ilość osób.
i wybrać skuteczny sposób na ugruntowanie wie-
Nie odczuwa się presji, ponieważ zwykle uczeń
dzy. Wszystko zależy od predyspozycji ucznia oraz
uczy się w gronie znajomych, a na zajęciach panu-
od tego, w jaki sposób najlepiej zapamiętuje. Przy-
je przyjazna atmosfera. Istnieje również możliwość
datne mogą okazać się tutaj różne mnemotechniki,
korepetycji z dojazdem do domu ucznia, bądź lek-
takie jak: mapy myśli, słuchanie audiobooków, czy
cje u nauczyciela, a także nauka online
kojarzenie informacji, np. z obrazem czy słowem.
np. przez Skype’a. Dzięki programom
Z tak usystematyzowaną wiedzą, z pewnością wy-
partnerskim, szkoła może zapewnić
niki będą dużo wyższe, a osoba zdająca egzamin,
niższe ceny swoim uczniom, co jest
podejdzie do niego z większym spokojem.
świetnym rozwiązaniem, ze względu na dość wysoki koszt takich zajęć dla uczniów spoza programu, zwłaszcza tuż przed egzaminem. Trzeba mieć na uwadze, że wszelkie kursy dodatkowe, a szczególnie te, które przygotowują do matury, rozpoczynają się już z początkiem października. Dlatego trzeba pamiętać, by odpo-
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
21
Agata Petyniak
Czym różnią się egzaminy
w skandynawskim modelu edukacji? „Możemy przygotować dzieci do egzaminów lub do życia. Wybieramy to drugie” - mawiają fińscy pedagodzy. Na czym w takim razie polega sukces fińskiego systemu edukacji, który od lat jest w czołówce rankingów oświatowych Czy to znaczy, że nie warto poddawać dzieci nieustannym egzaminom?
22
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Egzaminy Fińskie szkolnictwo od lat z najlepszych na świecie.
do życia. Zamiast „wkuwania” na pamięć regułek,
Według testów PISA, przeprowadzanych przez Or-
uczniowie dowiadują się, gdzie i jak zdobywać infor-
ganizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, fiń-
macje. Nie klasyfikuje się uczniów na lepszych i gor-
scy uczniowie plasują się w czołówce, odpowiednio
szych, nie istnieją także rankingi szkół. Uważa się, że
na 5. i 6. miejscu w rankingu kompetencji z zakre-
każda szkoła powinna reprezentować taki sam po-
su czytania i interpretacji oraz z pojmowania nauk
ziom - nie ważne czy uczy 500, czy 20 młodych lu-
przyrodniczych. Daje im to jednocześnie najwyższą
dzi. Płatne korepetycje są zakazane, ze względu na
pozycję spośród wszystkich uczniów krajów euro-
pogląd, że nauka ma być bezpłatna. W każdej szko-
pejskich. Warto jeszcze dodać, że młodzi Finland-
le pracuje korepetytor, który interweniuje natych-
czycy czytają najwięcej na świecie.
miast, gdy nauczyciel zauważy jakąkolwiek trudność u ucznia.
Jak więc wygląda nauka w fińskich szkołach? Czy
Charakterystyczną cechą finlandzkiej oświaty jest
dzieci są rozliczane ze zdobywanej wiedzy? Tak, ale
duża autonomia zarówno szkół, jak i samych na-
w bardzo niewielkim stopniu. Nauczyciele nie prze-
uczycieli. Ministerstwo daje placówkom jedynie
prowadzają kartkówek, nie odpytują na środku kla-
ogólne wytyczne, ale to dyrektorzy i nauczyciele
sy, a zadania domowe zadawane są sporadycznie.
decydują o tym, jaki sposób przekazywania wiedzy
W ciągu pierwszych trzech lat nauki, dzieci prawie
będzie najlepszy. Nauczycieli nie obciąża się zbędną
w ogóle nie są rozliczane ze zdobytej wiedzy. Dla Fi-
dokumentacją. Nie prowadzą oni dzienników. Naj-
nów liczy się indywidualne podejście do ucznia. Na
ważniejszą cechą systemu edukacji w Finlandii jest
wczesnym etapie nauczania, każdy z nich powinien
zaufanie. Obdarzeni nim są wszyscy - od ucznia, przez rodzica, aż po nauczyciela i dyrektora. Zawód nauczyciela jest jednym z najbardziej prestiżowych
Finlandczycy stawiają na praktyczny wymiar nauki. Dzieci potrafią obliczyć podatek dochodowy, czy cenę po udzielonym rabacie; potrafią stworzyć prostą stronę internetową.
zawodów w tym kraju. Zostają nimi tylko najlepsi uczniowie, którzy przez całe życie muszą się stale doszkalać i rozwijać. Rząd Finlandii stale przeznacza duże środki na rozwój pedagogów. Choć szkolnictwo w Finlandii brzmi jak system idealny, to warto pamiętać o tym, że jest on wynikiem 30-letniej pracy i stałego udoskonalania programów nauczania, placówek i jej pracowników. Sukces Finlandczyków jest dowodem na to, że ciągłe eg-
przede wszystkim nauczyć się czytać i pisać. Pierw-
zaminowanie i nieustanne sprawdzanie kartkówek
szy obowiązkowy egzamin dzieci zdają pod koniec
i sprawdzianów przez nauczycieli, nie musi być jedy-
okresu obowiązkowej edukacji - w wieku 16 lat.
ną drogą do sukcesu w nauczaniu, a jednym z naj-
Nie jest to jednak ogromny test, do którego dzie-
ważniejszych jego aspektów jest stałe doskonalenie
ci intensywnie się uczą na miesiąc przed. Liczy się
nauczycieli, przy jednoczesnym zaufaniu do ich wie-
przede wszystkim to, czego nauczyły się od począt-
dzy i metod pracy.
ku chodzenia do szkoły. Natomiast oceny mogą być wprowadzane najwcześniej w piątym roku nauki, a obowiązkowo dopiero w VII klasie. Wcześniej funkcjonują jedynie oceny opisowe, mające wskazywać na mocne strony ucznia. Finlandczycy stawiają na praktyczny wymiar nauki. Dzieci potrafią obliczyć podatek dochodowy, czy cenę po udzielonym rabacie; potrafią stworzyć prostą stronę internetową. Zdaniem naszych pół-
Literatura: Charakterystyka systemu szkolnictwa w Finlandii, www.szkolnictwowyzsze.pl (15.03.2017) J. Juul, Kryzys szkoły, Podkowa Leśna, 2014 P. Sahlberg, Finnish lessons. What can the world learn from educational change in Finland, New York, 2011 PISA 2012 Results in Focus, www.oecd.org (15.03.2017)
nocnych sąsiadów, szkoła powinna przygotowywać CZASOPISMO N@UCZYCIEL
23
Katarzyna Pająk
Matura: egzamin dla rodzica czyli jak motywować swoje dziecko do nauki? Jak poskromić nerwy towarzyszące egzaminowi maturalnemu? Jak postępować z dzieckiem w razie jego niepowodzenia? Egzamin maturalny rodzi wiele pytań i wątpliwości wśród rodziców przyszłych abiturientów. Aby zachować zdrowe podejście, warto odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie: co tak naprawdę mówią o uczniu wyniki jego egzaminu maturalnego?
24
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
Egzaminy Każdy rodzic zna swoje dziecko i wie, czego można
i umiejętności z danego przedmiotu. Wiedza jest
się po nim spodziewać. A przynajmniej powinien je
sprawdzana raczej przekrojowo. I choć przyjmu-
znać i wiedzieć. Mimo wszystko, egzamin maturalny
je się powszechne założenie, że wynik matury od-
jest emocjonującym przeżyciem także i dla rodzi-
zwierciedla oceny ucznia (to znaczy, że możemy się
ca, który nierzadko denerwuje się bardziej, niż sam
spodziewać, że uczeń „czwórkowy” osiągnie wynik
zdający. Wiadomo, że od wyników matury zależy to,
bliski 70-85 %, piątkowy zaś około 85- 100%) - jest
czy dziecko dostanie się na wymarzone studia, a ich
to tylko statystyka, która dość często mija się z rze-
wybór w znacznym stopniu rzutuje na dalszą karie-
czywistością.
rę i przyszłe życie zawodowe.
Na wynik matury ma wpływ szereg czynników indywidualnych, jak choćby: motywacja, podejście,
Nie tylko cyfry i punkty
umiejętność radzenia sobie ze stresem, zdolność
Choć powszechnie wiadomo, że matura jest zwień-
cy w odpowiednim tempie, czy nawet sama forma
czeniem nauki w szkole średniej (a tym samym całego procesu edukacji), a każdy uczeń powinien dążyć do osiągnięcia jak najwyższego wyniku procentowego, to nie można sprowadzać wyników matury jedynie do cyfer, punktów, rankingów i statystyk. Mimo, iż to właśnie one są brane pod uwagę w procesie rekrutacji na studia, to z reguły są jedynie sygnałem, a nie precyzyjną miarą osiągnięć i zdolności ucznia. Nie można bowiem sprowadzić wieloletniego procesu kształcenia jedynie do cyfry. Należy również pamiętać, że nawet najlepiej skonstruowany i możliwie najbardziej rzetelny i obiektywny - egzamin, nie jest w stanie sprawdzić całościowej wiedzy
zwięzłego formułowania myśli, umiejętność praegzaminu. Nierzadko zdarza się bowiem, że uczeń opanował materiał, ale ma trudności z prezentowaniem swojej wiedzy w formach, które są wymagane na egzaminie. Uczeń może na przykład dużo lepiej radzić sobie w strategiach problemowych i działaniu praktycznym, niż formułowaniu tez i pisaniu rozprawek. Obserwacje te może potwierdzać chociażby model inteligencji wielorakich Howarda Gardnera, w myśl którego każdy człowiek posiada osiem typów inteligencji, rozwiniętych w różnym stopniu: logiczno-matematyczną, lingwistyczną, przyrodniczą, muzyczną, przestrzenną, cielesno-kinestetyczną, inter- i intrapersonalną.
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
25
Rodzic, który zna swoje dziecko, jego zdolności,
• korekcyjną - analiza i interpretacja wyników eg-
możliwości i zainteresowania, zazwyczaj stawia re-
zaminu ma służyć korygowaniu i udoskonalaniu
alne wymagania i ma oczekiwania możliwe do speł-
procesu kształcenia
nienia. Oczekiwania te, nie powinny wyrażać się
Powyższe funkcje możemy podzielić na te w skali
w cyfrach i procentach, choć wiemy, że to niestety
mikro (dotyczące pojedynczego ucznia) oraz w skali
one decydują o dostaniu się na studia.
makro (związane ze średnimi wynikami osiągnię-
Zdroworozsądkowe podejście rodzica powinno więc
tymi np. przez całą klasę, szkołę itp.). Skala mikro
wynikać z wieloletniego obserwowania swojego
obejmuje zwłaszcza funkcje: informacyjną, diagno-
dziecka, , ale także ze znajomości typów inteligencji
styczną, wartościującą i motywującą, a w pewnych
i sposobów, w jakie dziecko przyswaja wiedzę. Ro-
aspektach także korekcyjną (uczeń może w przy-
dzic powinien również odpowiednio wcześnie (naj-
szłości np. modyfikować metody i czas własnej na-
lepiej już na początku szkoły średniej) zapoznać się
uki, aby osiągnąć lepsze rezultaty). Wynik egzaminu
z wymogami i formą egzaminu maturalnego, struk-
należy więc zawsze rozpatrywać wieloaspektowo.
turą arkuszy i zadań. Dopiero na podstawie tej wie-
Stanowi on cenną informację dla ucznia, rodzica
dzy możemy wykształcać nasze oczekiwania wzglę-
i nauczyciela, ponieważ na jego podstawie można
dem dziecka. Powinny one być formułowane nie
wysnuć refleksję na temat postępów i skuteczno-
w formie wymagań i poleceń, ale właśnie w formie
ści procesu kształcenia i dążyć do poprawy efek-
oczekiwań. Częste rozmowy na ten temat powinny
tywności własnej pracy w przyszłości. Tego rodzaju
regularnie podbudowywać motywację przyszłego
informacja jest wartością niewymierną - nie sposób
abiturienta. Sytuacja, w której rodzic „obudzi się”
sprowadzać jej jedynie do cyfr i danych statystycz-
ze swoimi oczekiwaniami tuż przed maturą (co do
nych. Będąc rodzicem lub nauczycielem, uzyskuje-
której przebiegu nie posiada nawet pełnych infor-
my również odpowiedź, na ile skuteczny i efektywny
macji), jest zaprzeczeniem procesu motywowania
okazał się nasz wkład w proces kształcenia młode-
i wspierania, czyli powinności rodzica.
go człowieka oraz, czy nasze metody dydaktyczne i wychowawcze osiągnęły przewidywane skutki.
Komu potrzebna jest ocena?
Nie straszyć i nie wymagać?
Wynik egzaminu (nieważne, czy wyrażony oceną, liczbą punktów, czy skalą procentową) jest niezwy-
Rozsądny rodzic powinien mieć oczekiwania, a nie
kle cenną informacją, zarówno dla samego ucznia,
żądania względem swojego dziecka. Z jednostko-
jak i rodzica, nauczyciela i szkoły. Analiza wyników
wego punktu widzenia, egzaminy niemal zawsze
pełni kilka podstawowych funkcji:
wiążą się ze stresem, nawet jeśli dziecko twierdzi inaczej lub nie wygląda na zestresowane. Rodzic
• informacyjną - stanowi informację dotyczącą
powinien zapewniać wsparcie abiturientowi w mia-
stopnia opanowania wiedzy i umiejętności, któ-
rę jego potrzeb emocjonalnych. Konstruktywne
re przewidziane były w treściach kształcenia
wsparcie polega przede wszystkim na pozytywnym
i zakresie danego egzaminu
motywowaniu (czyli takim, które sprzyja osiągnięciu
• diagnostyczną - stanowi wskaźnik efektywności kształcenia i samokształcenia ucznia • prognostyczną - pozwala prognozować osiągnięcia uczniów i tzw. „poziom” szkoły
motywacji wewnętrznej). Jego zaprzeczeniem jest straszenie ucznia i porównywanie go do innych. Wówczas uczeń postrzega egzamin jako wyścig szczurów lub pole walki, na którym szansę mają tyl-
• wartościującą - stanowi podstawę do wyrażania
ko najlepsi. A to rodzi frustrację i zniechęcenie. Na-
opinii o osiągnięciach ucznia, efektywności pro-
leży przy tym pamiętać, że według przysłowia, noga
cesu nauczania-uczenia się, pracy nauczyciela
może się powinąć nawet najlepszym. W ramach mą-
i szkoły
drego wsparcia rodzic powinien przede wszystkim
• motywującą - może motywować lub demotywować uczniów do dalszej pracy
26
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
omówić ze swoim dzieckiem plan B - a więc mieć przygotowany wstępny plan działania w przypad-
Egzaminy ku niepowodzenia. Stwarza to poczucie
bezpieczeństwa,
które jest niezbędne do wyrobienia w sobie zdrowej motywacji. Fatalnym rozwiązaniem jest straszenie konsekwencjami, które tylko wzmaga poczucie lęku i osłabia pewność siebie u dziecka. Czego jeszcze nie robi rozsądny rodzic? Z pewnością nie przenosi na dziecko własnych aspiracji (zwłaszcza tych, których samemu nie udało mu się zrealizować). Motywująco działa natomiast szczere dzielenie się własnymi doświadczeniami z okresu szkoły i studiów (byle nie miały one wydźwięku porównawczego: „za moich czasów…”) i podkreślanie mocnych stron ucznia.
Literatura: R. J. Gerrig, P. G. Zimbardo, Psychologia i Życie, Warszawa: 2008, s. 292-294. A. Janus-Sitarz, Komu potrzebne jest ocenianie? Wokół ewaluacji osiągnięć ucznia, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004. J. Misztal, Analiza wyników egzaminów zewnętrznych jako warunek jakościowego rozwoju ucznia, nauczyciela i szkoły, [tryb dostępu: http://www.npseo.pl/data/various/ files/misztal.pdf], [data dostępu: 07.03.2017]. Typy inteligencji według profesora Gardnera, [dokument w wersji elektronicznej], [tryb dostępu: http://dziecisawazne. pl/8-inteligencji-wedlug-prof-h-gardnera/], [data dostępu: 07.03.2017].
Mgr Katarzyna Pająk - polonistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Zainteresowania naukowe wiąże z literaturą romantyczną dokumentu osobistego oraz polską poezją współczesną, a także metodyką nauczania języka polskiego i literatury.
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
27
Monika Szczurowska
Aplikacje mobilne - czyli jak szybko i efektywnie przygotować się do egzaminu Przygotowywanie się do egzaminów nie musi wiązać się wyłącznie ze ślęczeniem nad książkami. Nowe technologie pozwalają na powtarzanie przyswojonych wiadomości podczas jazdy autobusem, czekając w kolejce lub wtedy, gdy po prostu mamy chwilę wolnego czasu. Dla młodego człowieka jest to o wiele przyjemniejsza forma nauki, niż wertowanie kolejnego tomu encyklopedii. Warto wybrać odpowiednią aplikację, z którą przerabianie materiału staje się nie tylko efektywne, ale również przyjemne. Przygotowywanie do egzaminu jest zajęciem bar-
Na rynku jest wiele aplikacji mobilnych, przy-
dzo czasochłonnym. Korzystając z nowych techno-
śpieszających naukę języka obcego. Warto je wy-
logii, uczniowie mogą jednak znacznie przyśpieszyć
korzystać w czasie przygotowań do egzaminów.
ten proces. Aplikacje mobilne pozwalają rozłożyć
Uczniowie mogą w ten sposób poznawać nowy
dużą ilość materiału w odpowiednim czasie; okre-
materiał podczas codziennych obowiązków. Krót-
ślić tempo powtórki oraz stopień jej zaawansowa-
kie, ale częste jego powtarzanie, pozwala szybciej
nia. Ponadto, uczenie się w „małych dawkach” oka-
i na dłużej przyswajać nowe słówka. Jedną z takich
zuje się być o wiele bardziej skuteczne niż mozolne,
aplikacji jest UczSięJęzyka, przygotowany z myślą
wielogodzinne przyswajanie wiadomości. Wybiera-
zarówno o początkujących, jak i o zaawansowanych
jąc odpowiednią aplikację, należy zwrócić szczegól-
uczniach. Posiada wiele zwrotów z języka angiel-
ną uwagę na to, czy interfejs jest czytelny oraz czy
skiego; ćwiczenia gramatyczne; testy; a także ta-
samo użytkowanie aplikacji nie jest zbyt skompli-
blice z najważniejszymi zagadnieniami. Umożliwia
kowane. Jest to istotne, gdyż program ma przede
ona również wybór sekcji tematycznej, która jest
wszystkim pomóc w nauce, a nie ją utrudnić. Należy
zgodna z zainteresowaniami użytkownika (język
zastanowić się nad sposobem, w jaki aplikacja bę-
potoczny, szkolny, biznesowy, turystyczny). Co naj-
dzie wykorzystywana - chodzi mianowicie o zakres
ważniejsze, aplikacja działa zarówno w trybie online,
i intensywność nauki.
jak i offline, co czemu pozwala powtarzać materiał bez względu na połączenie z Internetem. Podobnie
Szybkie i efektywne przyswajanie języków 28
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
działa również Slownictwo.apk, która umożliwia pisanie dyktand ze słuchu, a także zweryfikowanie swojej wiedzy za pomocą odpowiedzi: „wiem” lub
Narzędzia „nie wiem”. Na rynku aplikacji mobilnych dostępne są także „rozmówki”, dzięki którym uczniowie mogą ćwiczyć najbardziej przydatne zwroty, nie tylko na egzamin.
Powtórka z lektur i historii W przypomnieniu sobie treści lektur mogą pomóc takie platformy edukacyjne
jak Streszczenia.pl
oraz Wolne Lektury. Pierwsza z nich zawiera nie tylko opracowania przerabianych na lekcjach książek, ale również szczegółowy opis każdej z epok literackich, biografie autorów, oraz najważniejsze motywy literackie. Druga propozycja obejmuje natomiast pełne teksty książek, zalecanych do użytku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Nie trzeba już więc taszczyć ze sobą wielkich tomów klasycznych dzieł literackich. Na rynku mobilnym jest również wiele aplikacji pozwalających na szybką powtórkę z historii. Hystorykon pomaga zro
zumieć jaki wpływ mają minione zdarzenia na to, jak funkcjonuje dzisiejszy świat. Zapamiętywanie wydarzeń historycznych, rozumiejąc ich związek przyczynowo-skutkowy, staje się o wiele szybsze i efektywniejsze. Z kolei specjalna wyszukiwarka, umożliwia błyskawiczne odnajdywanie interesujących wydarzeń, dat oraz wartych zapamietania miejsc. CZASOPISMO N@UCZYCIEL
29
Rozwiązuj zadania i oglądaj gwiazdy
zewnątrz świeci słońce. Uczniowie mają możliwość obserwowania gwiazd bez konieczności posiadania specjalistycznego sprzętu.
Dla niektórych uczniów wyjątkowo ciężkim zaję-
Chemia i biologia na smartfonie
ciem jest powtarzanie materiału z matematyki. Jednak rozwiązywanie zadań z Mathematicusem może okazać się znacznie przyjemniejsze. Program podpowiada, jak poradzić sobie z ćwiczeniami na poziomie gimnazjum i liceum. Pokazuje też, jakie kroki należy podjąć, aby otrzymać właściwy wynik. Uczeń ma możliwość podania własnych wartości oraz sprawdzenia wyniku. Zakres materiału obejmuje obliczenia geometryczne, potęgi, pierwiastki, procenty, a także funkcje, układy równań liniowych, geometrię, a także arytmetykę. Pitagoras 2000 jest natomiast przeznaczony dla szerszej grupy odbiorców - od czwartoklasistów, aż po studentów. Ta aplikacja jest szczególnie polecana tym uczniom, którzy chcą wyjść poza podstawę programową. Uczeń może wybrać zarówno losowy zestaw ćwiczeń, jak i skupić się na wybranych przez siebie zagadnieniach. Do każdego zagadnienia przewidziano teoretyczne wskazówki oraz kompendium wiedzy. Z kolei C.a.R. jest szczególnie polecany do nauki geometrii, zwłaszcza dla osób, które mają problemy z wyobraźnią przestrzenną. Umożliwia tworzenie obiektów, określanie ich wzajemnych zależności oraz położenie - jest to możliwe zarówno na poziomie podstawowym, jak i zaawansowanym. Fizyka jest dziedziną nauki i największym potencjale do stworzenia interesującej aplikacji edukacyjnej. Fizyka na 5! to łatwy w obsłudze program, zawierający wzory fizyczne, wraz z obrazkami i opisem do każdego z nich. Tłumaczy on najważniejsze działy fizyki, które są przerabiane na lekcjach. Co więcej, wyjaśnia najtrudniejsze zjawiska, podając konkretne przykłady. Gratką dla osób, które szczególnie są zainteresowane tematyką kosmosu, może okazać się stworzona przez NASA aplikacja ISSLive, przybliżająca użytkownikom działanie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej o tej samej nazwie. Dzięki animacji, uczeń może sprawdzić, nad jaką częścią kuli ziemskiej aktualnie znajduje się stacja, poznać jej konkretne moduły, a także załogę stacji i jej codzienne życie. Z kolei Sky Map ułatwia przyswojenie mapy nieba w domowych warunkach, nawet, gdy na
30
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
W nauce anatomii ludzkiego ciała może pomóc aplikacja Visual Anatomy. Program posiada ponad 1200 grafik w technologii 3D, pokazujących, w jaki sposób funkcjonują poszczególne narządy człowieka. Podobnie działa również Innerbody, który ułatwia poznanie układu krwionośnego i mięśniowego człowieka. Natomiast Learning Apps pozwala oderwać się od tradycyjnych notatek, proponując formę gry edukacyjnej. Uczeń może przy pomocy gotowych szablonów stworzyć łamigłówki, które doskonale przydadzą się podczas powtórki do egzaminów. Pomoc w rozwiązywaniu zadań z chemii zapewni natomiast Chemik - aplikacja wyjaśniająca właściwości związków chemicznych oraz poszczególnych pierwiastków. Układ okresowy został w niej przedstawiony za pomocą klawiatury komputerowej. Układ Okresowy Quiz pozwala z kolei sprawdzić przyswojoną już wiedzę z zakresu symboli chemicznych. Oferuje dwa tryby: nauki i sprawdzaniu. Przybiera formę quizu, w którym uczeń musi odpowiedzieć na konkretne pytanie z zakresu chemii. Za każdą złą odpowiedź - otrzymuje punkty karne. Warto wykorzystać możliwości smartfonów nie tylko dla rozrywki. Zwłaszcza, że w wielu przypadkach aplikacje edukacyjne przybierają formę nauki poprzez zabawę. Dzięki temu, przy odrobinie chęci, efekty przyswajania wiedzy mogą okazać się dużo lepsze niż w podczas wielogodzinnych sesji wertowania podręczników.
Narzędzia
Magdalena Bartnikowska
Nowe technologie w nauczaniu - wywiad z Łukaszem Knapem
Nowe technologie odgrywają coraz większą rolę w nauczaniu – jako nieodłączny element dzisiejszej rzeczywistości, są one wykorzystywane przez nauczycieli do przybliżenia uczniom treści edukacyjnych w sposób najbardziej dla nich oczywisty. O innowacyjnym podejściu do nauczania języków obcych oraz przygotowywania się do egzaminów końcowych rozmawiamy z Łukaszem Knapem, lektorem języka angielskiego i trenerem nauczycieli.
Jaką funkcję pełnią nowe technologie w nauczaniu? Wbrew powszechnemu przekonaniu, technologie nie mają za zadanie jedynie „uatrakcyjniać” lekcji. Stanowią pewnego rodzaju konieczność, nie da się tego uniknąć. Komputery są wszędzie, więc są też w szkole. Dzisiejsi maturzyści „wychowali się” na technologiach, toteż dla nich to jest naturalne środowisko; zwyczajowy sposób komunikacji i przyswajania informacji. Nowe technologie generują budowę tzw. „autonomii” ucznia, czyli możliwości samokontroli procesu uczenia się, świadomości swoich potrzeb w tym zakresie. Uczeń uczy się docierania do informacji, oceniać ich przydatność; sprawdzać stan wiedzy i wreszcie tworzyć pełnowartościowe materiały edukacyjne.
Jakie są możliwości korzystania z nowych technologii w szkole? Niektóre szkoły wyposażone są w sale multimedialne z komputerem, z siecią Wi-Fi, z tablicą interaktywną. W innych szczytem technologii jest maszyna ksero. Wtedy można korzystać na przykład z telefonów (mojego i uczniów), pamiętając o tym, żeby od razu wprowadzić reguły dotyczące posługiwania się nimi podczas lekcji. W zależności od potrzeb i chęci uczniów, oraz od moich kompetencji w zakresie danej technologii, możemy korzystać z niej w różnym stopniu zaawansowania. Prowadzę też lekcje angielskiego zupełnie online.
32
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
fot. Arleta Smutniak
Narzędzia
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
33
W jaki sposób nowe technologie mogą uzupełnić tradycyjny tryb nauczania? Przede wszystkim nauczyciel musi się zastanowić, jakie technologie wybiera i czemu one mają służyć - nie ma sensu inwestować w drogi sprzęt, jeżeli zostanie on wykorzystany w sposób analogiczny do tradycyjnych pomocy szkolnych. Istnieją strony lub programy do nauki języków, które działają jak podręczniki; wzbogacone są ewentualnie o materiał multimedialny - w takiej sytuacji technologia nie wnosi niczego nowego. Szczególnie w przypadku tablic interaktywnych, trzeba wiedzieć, jak z nich korzystać, aby nie stały się tylko sposobem na wyświetlanie tradycyjnie zbudowanych zadań i treści.
To znaczy? Swego czasu był wielki boom na tablice, wszyscy chcieli je mieć, wiele szkół je dostawało lub kupowało. Mało kto jednak użytkuje je w taki sposób, żeby wykorzystywać ich szczególne właściwości. Programy przeznaczone do tablic interaktywnych pozwalają np. nagrywać to, co piszemy na ekranie, razem z dźwiękiem. Na takiej tablicy wszystko się zapisuje, w związku z czym można odtworzyć na kolejnej lekcji opracowaną wcześniej notatkę, co jest znaczącym ułatwieniem dla nauczyciela, który chce utrwalać to, co robi, w ramach rozwoju zawodowego. Ja na przykład, nawet jeśli pracuję na zwykłej tablicy, zawsze przed wyjściem z sali robię jej zdjęcie. Taką notatkę czy nagranie można udostępnić uczniom albo stworzyć bazę i wykorzystać model klasy odwróconej: teoria w domu, w klasie - praktyka. Nauczyciel musi sobie zdawać sprawę, że tablica interaktywna ma stanowić narzędzie do samodzielnej pracy uczniów; trzeba im pozwolić eksperymentować, nie objaśniając wszystkiego od razu. Uczeń musi się zaangażować w komunikację; w samodzielną interakcję z narzędziem; indywidualne docieranie do właściwego rozwiązania. Tak jak w słynnym eksperymencie prof. Sugata Mitra, który udowodnił, że niewyedukowane dzieci ze slumsów w New Delhi są w stanie same dociec, jak uruchomić i obsłużyć komputer (z instrukcjami w nieznanym im języku angielskim).
Jednak nauczyciel jest niezbędny... Tak, nauczyciel ma za zadanie kontrolować proces nauczania. Technologie pozwalają robić to w sposób niekonwencjonalny, bliższy tej rzeczywistości, w której funkcjonuje młodzież. Taką rolę mogą pełnić na przykład platformy społecznościowe, przeznaczone do celów edukacyjnych, takie jak Edmodo - bezpieczna, zamknięta, kontrolowana przez nauczyciela. Pozwalają one na nieustanną interakcję nauczyciela z uczniami. Innym tego rodzaju narzędziem jest Padlet, będący internetową „tablicą korkową”, na której uczniowie umieszczają interesujące ich treści (linki, teksty, zdjęcia) na temat zadany przez nauczyciela – pracujemy w ten sposób na prawdziwym języku, nie na wyabstrahowanej od rzeczywistości czytance. Uczniowie żywo na to reagują, a interakcja między nimi jest rzeczywista, o co trudniej na konwencjonalnej lekcji.
W jaki sposób nowe technologie mogą stać się przydatne podczas przygotowywania do egzaminów, takich jak matura? Egzamin, patrząc na formę, jest zestawem reguł, określających, w jakim czasie, i w jaki sposób należy wykonać dane zadanie. Te reguły zazwyczaj nijak się mają do rzeczywistości. Jeżeli chodzi na przykład o ograniczenie liczby znaków w formułowaniu wypowiedzi, jedyną przestrzenią, w której występują podobne obostrzenia ilościowe, są sieci społecznościowe (takie jak Twitter). Korzystanie z nich wyrabia umiejętność
34
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
narzucania sobie pewnej dyscypliny, która potem będzie oczekiwana na egzaminie. Integralną częścią egzaminów językowych są zadania ze słuchania, do których może przygotować używanie aplikacji mobilnych. W dzisiejszych czasach, gubimy powoli umiejętność skupiania się w danym momencie na tym, co słyszymy: bo wszystko można wielokrotnie odtworzyć. W trenowaniu tej umiejętności, która na egzaminie jest bardzo przydatna, pomaga np. Snapchat, w którym wysyła się wiadomości, które po jakimś czasie bezpowrotnie znikają. Z kolei w pracy z tekstem pomocne jest tworzenie graficznych rozsypanek, tzw. „chmur wyrazów” - praca z nimi wyrabia nawyk zastanawiania się nad tekstem przed jego przeczytaniem, co ułatwia później pracę na egzaminie. W pracy z nowymi technologiami najważniejsze jest uświadomienie uczniom, że pewne umiejętności oni już posiadają i trzeba je tylko przełożyć na inny grunt - wtedy egzamin staje się tylko kolejnym polem do wykorzystania swoich możliwości. Łukasz Knap Jest nauczycielem języka angielskiego od 2006 roku, od momentu ukończenia studiów nauczycielskich na PWSZ w Nowym Sączu. Jest absolwentem Akademii Metodyka PASE i DOS-ELTea Teacher Trainer Academy 2.0. Uczy we wszystkich grupach wiekowych i na wszystkich poziomach zaawansowania. Pracował w gimnazjach w Lubyczy Królewskiej i Narolu oraz w szkołach językowych w Warszawie, Krakowie i Salamance. Uczył też studentów Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania oraz Collegium Civitas. Łukasz szczególnie lubipracę z młodzieżą, kursy specjalistyczne oraz nauczanie online. Od 2011 roku prowadzi szkolenia dla nauczycieli (nie tylko językowców) z efektywnego wykorzystania technologii w nauczaniu. Napisał program praktycznego kursu gramatycznego dla sieci szkół Empik School. Prezentował swoje pomysły na konferencjach: English Teaching Market, IATEFL i TWIST. Obecnie jest metodykiem kursów online w British School Wawer. Prywatnie zajmuje się fotografią mobilną, tworzeniem blackout poetry (wierszy z odzysku), oraz nauką języka hiszpańskiego.
CZASOPISMO N@UCZYCIEL
35
Źródła: Okładka: Created by Evening_tao - Freepik.com s. 3
Grzegorz Jasiński, fot. własna
s. 6-7
mat. prasowe od Marcina Jakubas
s. 8-9
mat. prasowe od Martyny Słowik,
Teatr Groteska
s. 10-11 Created by Katemangostar - Freepik.com,
Angelika Pietras, fot. własna
s. 12-13 Created by Asier_relampagoestudio
- Freepik.com
s. 14-15 shutterstock.com, Katarzyna Pająk,
fot. własna
s. 16-17 Created by Pressfoto - Freepik.com s. 18-19 shutterstock.com s. 20-21 shutterstock.com s. 22-23 Created by Pressfoto - Freepik. com s. 24-25 Created by Katemangostar
- Freepik. com
s. 26-27 Created by Pressfoto - Freepik. Com,
Katarzyna Pająk, fot. właśna
s. 28-30 Created by Jcomp - Freepik. Com s. 31
mat. prasowe od Centrum Edukacji
Artystycznej
s. 32
shutterstock.com
s. 33
Łukasz Knap, fot. własna
s. 34-35 shutterstock. com