N@uczyciel 2/2017

Numer 2/2017 – luty/marzec

Temat numeru

Egzaminy Czym różnią się egzaminy w skandynawskim modelu edukacji?

Jak motywować ucznia do nauki przed egzaminem? str. 24

Nowy wymiar nauki

- przydatne aplikacje na smartphona str. 28

Korepetycje - czy są pomocne? str. 20

str. 22

Wydawca: Ogólnopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli OCDN Sp. z o. o. ul. Bronowicka 86/2 30-191 Kraków Tel./fax +48 12 633 33 67 sekretariat@ocdn.pl Redaktor Naczelny: Grzegorz Jasiński | g.jasinski@ocdn.pl Redaktor Prowadzący: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl Współpraca: Agata Petyniak, Angelika Pietras, Katarzyna Pająk, Magdalena Bartnikowska, Magdalena Niebrzydowska, Marta Gorczowska, Monika Szczurowska Korekta: Julia Piotrowska Opracowanie graficzne i skład: Andrzej Gurba Reklama: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl facebook.com/nauczyciel.ocdn Redakcja nie zwraca materiałów niezamawianych.

Zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów i obróbki nadesłanych zdjęć, nie odpowiada za treść umieszczanych ogłoszeń i reklam.

zeskanuj i zapisz wwww.ocdn.pl

Szanowni Państwo, wielkimi krokami zbliża się jeden z bardziej gorących okresów roku szkolnego, czyli czas egzaminów. W bieżącym numerze poruszamy temat weryfikacji wiedzy w ujęciu ucznia, nauczyciela, ale również i rodzica. Sugerujemy jak wspierać maturzystów, aby wyzwania, które stoją przed nimi, były łatwiejsze do pokonania. Ukazujemy zalety fińskiego systemu edukacji, którego celem jest przygotowanie do życia, zwracając uwagę na potrzebę kształcenia praktycznych umiejętności. Zapraszamy również do udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”, który pozwala na praktyczne wdrożenie oceniania kształtującego w Państwa placówce.

W dziale Narzędzia proponujemy Państwu szereg aplikacji, w tym aplikacji mobilnych, do wspomagania nauki języków obcych, szybkiej powtórki lektur i historii, wspomagania zajęć z matematyki, fizyki, biologii oraz chemii.

Mamy nadzieję, że taki ogrom narzędzi zainspiruje Państwa do prowadzenia ciekawych i innowacyjnych zajęć.

Zapraszam do lektury najnowszego numeru magazynu N@uczyciel.

Grzegorz Jasiński Redaktor Naczelny

Nadchodzące wydarzenia 4-5.04.2017r.

Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Etyka w szkole. Filozofia w edukacji. Etyki zawodowe”.

13.04.2017r.

,,Japonizm w sztuce europejskiej”.

Muzeum Narodowe w Warszawie

do 22.04.2017r.

,,Poczytanki po angielsku” Warsztaty dla dzieci w wieku 1-3 lat Łazienki Królewskie w Warszwie, godz. 11:00

05.2017r.

Krakowska Noc Muzeów

27-28.05.2017r.

ZooWeekend Centrum Kongresowe w Katowicach

Patronaty N@uczyciela

spis treści

Aktualności Konferencja „Etyka w szkole. Filozofia w edukacji.

Etyki zawodowe”

6

Kwiecień i Maj w Teatrze Groteska

8

Bliżej Szkoły Dyrektorze i Nauczycielu, O.K. jest zmianą na lepsze Angelika Pietras

10

Straszyć czy motywować? O prawidłowym nastawieniu uczniów do egzaminów Katarzyna Pająk

12

Egzaminy Egzaminy językowe a rzeczywista znajomość języka Magdalena Niebrzydowska

16

Korepetycje przed maturą - czy są pomocne?

Sabina Irzyk

20

Czym różnią się egzaminy w skandynawskim modelu edukacji?

Agata Petyniak

22

Matura: egzamin dla rodzica, czyli jak motywować swoje dziecko do nauki?

Katarzyna Pająk

24

Narzędzia Aplikacje mobilne - czyli jak szybko i efektywnie przygotować się do egzaminu?

Monika Szczurowska

28

,,Nowe technologie w nauczaniu” - wywiad Łukaszem Knapem Magdalena Bartnikowska

32

Konferencja

,,Etyka w szkole.

Filozofia w edukacji.

Etyki zawodowe” W dniach 4-5 kwietnia 2017 roku Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiego wraz z Wydziałem Społeczno-Medycznym Wyższej Szkoły Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej i Zespołem Szkół Ekonomicznych w Dąbrowie Górniczej organizuje konferencję naukowa pt. „Etyka (w) szkole. Filozofia (w) edukacji. Etyki zawodowe”.

Podczas tegorocznej edycji konferencji, podjęta zo-

Obok tego zagadnienia poruszona będzie również

stanie tematyka związana z próbą historycznego,

związana z dydaktyką filozofii, co z kolei może przy-

filozoficznego i socjologicznego ujęcia etosu pracy

nieść wiele inspiracji dla nauczycieli filozofii i etyki.

nauczyciela. W debacie istotna będzie również pro-

Trzeci krąg tematyczny stanowi filozofia edukacji

blematyka o charakterze bioetycznym, która sta-

jako osobna dziedzina filozoficzna. Gośćmi konfe-

nowi dobry kontekst do rozważań związanych z ko-

rencji będą prof. dr hab. Janusz Mączka, przewod-

deksem lekarskim oraz kodeksami innych, często

niczący Komisji ds. kształcenia w zakresie filozofii

niesłusznie pomijanych, zawodów branży medycz-

i etyki Polskiej Akademii Nauk, kierownik Katedry

nej. Jednocześnie będzie to okazją do wskazania

Filozofii Przyrody UPJPII oraz Paweł Kołodziński - au-

różnorodności problemów etycznych współczesnej

tor podręcznika etyki dla szkół ponadgimnazjalnych

medycyny, które nie mogą być sprowadzone tylko

pt. „Odkrywamy na nowo. Etyka.”. Pan Profesor wy-

do kwestii bioetycznych. Te dwa konkretne przy-

głosi wykład „Współczesne wyzwania dydaktyki fi-

kłady refleksji z zakresu etyki zawodowej są bez-

lozofii” natomiast pan Kołodziński podejmie temat

pośrednio związane z działalnością organizatorów

pt.: „Nauczyciel etyki wśród zamętu.” Konferencja

konferencji. Podjęte zostaną również zagadnienia

ma charakter otwarty i kierowana jest również do

związane z metodologią etyki zawodowej i dydakty-

pedagogów, psychologów, socjologów i wszystkich

ką poszczególnych etyk zawodowych (w ramach za-

zainteresowanych podejmowaną tematyką. Całemu

jęć w szkołach przygotowujących do zdobycia kwa-

wydarzeniu będą również towarzyszyły warsztaty

lifikacji zawodowych i programów uniwersyteckich).

adresowane do młodzieży.

6

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Aktualności

Kwiecień i maj 2017 r.

w Teatrze Groteska w Krakowie Warsztaty dla nauczycieli w Teatrze Groteska: „Teatr maski” - 1 kwietnia 2017 r. (sobota) „Teatr pacynkowy” - 6 maja 2017 r. (sobota) „Teatr cieni” - 27 maja 2017 r. (sobota) Szczegółowe informacje i zapisy pod adresem d.jarzyna@groteska.pl i nr telefonu: 12 633-48-22 wew. 235. Certyfikat uczestnictwa w warsztatach po zakończeniu zajęć.

Premiera spektaklu „Dzienniki gwiazdowe” (reż. Adolf Weltschek) na podstawie twórczości Stanisława Lema w Teatrze Groteska 20 maja 2017 r.

Główny bohater, Ijon Tichy, odbywa podróż w głąb własnej wyobraźni, podczas której obnaża charakter człowieka.

17. Wielka Parada Smoków pod hasłem „Smoki Morza Śródziemnego” 3-4 czerwca 2017 r.

Wszystkich miłośników smoków i dobrej zabawy zapraszamy do współtworzenia tego barwnego smoczego wydarzenia, które każdego roku gromadzi tysiące mieszkańców Krakowa i turystów z całego świata. Wielkie Widowisko Plenerowe na Wiśle i Wielka Parada Smoków.

8

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Aktualności

Angelika Pietras

Dyrektorze i Nauczycielu, O.K.

jest zmianą na lepsze!

Mgr Angelika Pietras - Dyrektor ds. pedagogicznych w Niepublicznej Szkole Podstawowej w Mielcu oraz nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej. Obecnie uczy klasę trzecią. Ciągle wzbogaca swój warsztat pracy. Bierze udział w licznych szkoleniach i warsztatach dla nauczycieli i dyrektorów. Uwielbia swoją pracę i nie zamieniłaby jej na żadną inną. Stosując ocenianie kształtujące, odkrywa ze swoimi uczniami nowe horyzonty.

10

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Bliżej Szkoły Moja przygoda z ocenianiem kształtującym zaczęła

je błędy. Ważna jest również współpraca z rodzi-

się w roku 2016. Pamiętam, kiedy to pani Agniesz-

cami. W tym celu w naszej szkole przeprowadzone

ka Jastrzębska, dyrektor zarządzająca oraz właści-

zostały warsztaty

cielka Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Mielcu,

pt. „Lekcja z elementami oceniania kształtującego”

po raz pierwszy zaproponowała naszej kadrze pe-

oraz „ Informacja Zwrotna”.

dagogicznej przystąpienie do udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”. Jako dyrektor ds. pedagogicz-

Nowe metody nauczania budzą wśród rodziców

nych, zostałam wyznaczona do reprezentowania

wiele kontrowersji, ale późniejsze efekty naucza-

naszej szkoły na zewnątrz oraz do uczestnictwa

nia rozwiewają ich wszelkie wątpliwości. Uczniom

w szkoleniach organizowanych przez CEO. Dzięki

nie brakuje motywacji do nauki, chętnie podejmują

udziałowi w programie „Szkoła Ucząca Się” mamy

również dodatkowe aktywności. Zadania domowe

szansę sprawić, by nauczanie w naszej placówce

w naszej szkole nie są obowiązkowe, ale uczniowie

było na najwyższym poziomie. Młoda i otwarta na

prawie zawsze je odbywają z własnej woli.

zmiany kadra pedagogiczna z entuzjazmem podjęła wyzwanie. W marcu 2016 po raz pierwszy uczest-

Jako dyrektor ds. pedagogicznych mogę powie-

niczyłam w konferencji dla dyrektorów z oceniania

dzieć, że dzięki stosowaniu elementów oceniania

kształtującego, którą zorganizowano w Warszawie.

kształtującego, zauważyłam wzrost motywacji do

Był to cykl trzydniowych spotkań. Poznałam tam

nauki wśród uczniów naszej szkoły. Analizując wy-

wielu dyrektorów, którzy są w programie SUS już

niki testów i sprawdzianów, mogę śmiało powie-

od wielu lat. Dzięki wymianie doświadczeń i poglą-

dzieć, że są o wiele lepsze niż wcześniej. Ocenianie

dów wiele się nauczyłam. Szkolenie w Warszawie

kształtujące optymalnie wspiera proces uczenia się

prowadziła znakomita trenerka SUS, Mirosława Ro-

uczniów, a to jest najważniejsze. Jako praktykujący

kicka, która - jak się okazało - została mentorem

nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej mogę śmiało

Naszej Szkoły! Bardzo mnie to ucieszyło, ponieważ

powiedzieć, że ocenianie kształtujące poprawiło ja-

Mirka jest świetną specjalistką, a poza tym jest bar-

kość mojej pracy. Codzienne przygotowywanie ce-

dzo otwarta i pomocna. Początkowo nie brakowało

lów i NaCoBeZU do lekcji sprawiają, że moja praca

oczywiście dylematów i sceptycznych myśli wśród

jest dobrze zaplanowana, od początku do końca.

nauczycieli. Postanowiliśmy jednak spróbować. Ele-

Przy wsparciu narzędzi O.K., takich jak: patyczki,

menty oceniania kształtującego zaczęliśmy wpro-

timer, czy metodniki, nie ma mowy o chaosie na

wadzać w szkole już od marca 2016 roku.

lekcji. Moi uczniowie nauczyli się dokonywać oceny koleżeńskiej oraz samooceny, co początkowo było

Od września 2016 ruszyliśmy „pełną parą”. Wszy-

dla nich bardzo trudne. Sami uczniowie uwielbiają

scy nauczyciele zostali zobligowani do wprowadze-

ocenianie kształtujące, a zwłaszcza O.K. Zeszyty

nia elementów oceniania kształtującego do swojej

i tworzenie „mapy myśli”, zamiast tradycyjnej notat-

pracy. Każdy nauczyciel codziennie przygotowywał

ki.

cele i NaCoBeZU ( kryteria sukcesu), które muszą być zrozumiałe

Chcecie coś zmienić w swojej szkole? Drodzy Dy-

i możliwe do osiągnięcia dla każdego ucznia. Dzięki

rektorzy i Nauczyciele - zachęcam Was do wzięcia

temu uczeń wie, po co się uczy i w jaki sposób będzie

udziału w programie „Szkoła Ucząca Się”. Napraw-

mógł tę wiedzę wykorzystać w życiu codziennym.

dę warto! Z perspektywy czasu uważam, że była to

Kolejnym elementem była IZ (informacja zwrotna),

najlepsza decyzja, jaką mogliśmy wspólnie podjąć

która powinna zawierać tzw. dwie gwiazdki i jedno

w naszej szkole.

życzenie. Uczeń, który otrzymuje informację zwrotną, wie, co zrobił dobrze oraz co powinien poprawić i jak to zrobić. Dobra informacja zwrotna powinna motywować ucznia do dalszej pracy oraz dawać wskazówki do tego w jaki sposób ma poprawić swoCZASOPISMO N@UCZYCIEL

11

Katarzyna Pająk

Straszyć czy motywować?

O prawidłowym nastawieniu uczniów do egzaminów Istnieje wiele czynników zachęcających, bądź zniechęcających ucznia do efektywnej pracy przed egzaminem. Z punktu widzenia rodzica i nauczyciela, często wydaje się, że nie ma znaczenia, jaką drogą uczeń dochodzi do wiedzy - liczy się efekt w postaci pozytywnej oceny, czy zdanego egzaminu. Warto jednak zadać sobie pytanie: po co uczymy? Skoro egzaminy są środkiem, a nie celem samym w sobie, to sposób motywowania uczniów jest kwestią kluczową.

Ilu uczniów, tyle różnych postaw i motywacji podczas przygotowywania się do egzaminów. Nie ma jednego sposobu motywowania, który z takim samym skutkiem przemawiałby do każdego. Nawet najlepszy nauczyciel nie jest w stanie wzbudzić podobnego poziomu zainteresowania i chęci do nauki w każdym uczniu danej klasy. To oczywiście truizm, ale wychodząc od tak prostego rozpoznania możemy (jako nauczyciele lub rodzice) zacząć się zastanawiać, z czego wynikają postawy uczniów wobec wszelkich form sprawdzania wiedzy (kartkówek, testów, odpowiedzi ustnych, egzaminów itp.). Oprócz postawy prawidłowej, kiedy to uczeń na miarę swoich możliwości czuje się zmotywowany i samodzielnie dąży do osiągnięcia jak najlepszych wyników, możemy też zaobserwować szereg postaw, które zazwyczaj budzą nasz niepokój, np. niechęć do nauki, unikanie, lekceważenie obowiązków, kombinatorstwo, czy też coraz popularniejsze wśród uczniów podejście „na farta” (czyli myślenie: „jakoś tam w końcu zdam”, „coś tam zawsze napiszę”, itp.).

Naszą odpowiedzią na te postawy, jest przeważnie straszenie ucznia lub bagatelizowanie problemu.

Motywacja jest czynnikiem indywidualnym - nasz wpływ na cudze działania jest ograniczony. Ale nie jesteśmy też całkowicie bezsilni.

12

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Bliżej Szkoły

Lęk wynika z niewiedzy?

Oczywiście nie można sprowadzać wszystkich lę-

Brak motywacji do nauki bardzo często wynika

działa również tzw. „prawo efektu” (pojęcie Edwar-

z lęku, strachu i braku pewności siebie. Nie jest to oczywiście jedyna możliwa przyczyna, warto jednak brać pod uwagę, że lęk może zabijać motywację także i u tych uczniów, którzy pozornie wyglądają na bardzo pewnych siebie. Często to właśnie postawy demonstracyjnego

ignorowania

obowiązków,

czy wręcz arogancji (np. wobec nauczyciela) wynikają także z lęku i niskiej samooceny, nawet jeśli odnosimy wręcz odwrotne wrażenie. Potocznie mówi się, że lęk bardzo często wynika z niewiedzy.

I rzeczywiście, często tak się dzieje, zwłaszcza w przypadku poważniejszych egzaminów, do których uczniowie z zasady przystępują raz w życiu (testy gimnazjalne, matura, itp.). W wielu

ków do niewiedzy. W przypadku braku motywacji da Thorndike’a). Polega ono na tym, że dużo częściej i chętniej podejmujemy te działania, które poprzednio skończyły się dla nas sukcesem, przyniosły należyte efekty. I odwrotnie - staramy się unikać wszystkiego, co dotąd sprawiało nam trudność, łączyło się z niepowodzeniem lub z dużym wysiłkiem, który nie został zwieńczony oczekiwanym rezultatem. Prawo efektu w pewnym uproszczeniu pokazuje, że zarówno sukcesy, jak i niepowodzenia w życiu szkolnym, bardzo często występują „pasmami” i napędzają lub hamują motywację. Jedno jest pewne: straszenie konsekwencjami i demonizowanie szkolnych egzaminów prawie zawsze przynosi odwrotny skutek, niż byśmy sobie tego życzyli.

W trosce o prawidłowy rodzaj motywacji

szkołach podkreśla się rangę tych egzami-

Motywacją nazywamy zespół czynników, któ-

nów i straszy się konsekwencjami płynącymi

re wpływają na wybór określonego zachowania,

z ich niezdania. Ale już w niewielu placówkach

kształtują kierunki naszych działań i nadają im sens.

rzetelnie zapoznaje się uczniów z wymaga-

Istnieją różne teorie dotyczące motywacji, jednak

niami, formułą egzaminu, jego przebiegiem

we wszystkich pojawia się podział na motywację

i sposobem oceniania.

Niewiedza

staje

się

zewnętrzna i wewnętrzną. W przypadku procesu przyczyną

uczenia się, ten pierwszy rodzaj motywacji, spro-

obaw, tym bardziej, że uczeń ma

wadzić można zwłaszcza do chęci uniknięcia kary:

często trudność w formułowaniu

słabej oceny, reprymendy rodzica lub nauczyciela,

konkretnych pytań dotyczących eg-

szlabanu (jeśli rodzic go stosuje), ostracyzmu ze

zaminu (w poczuciu, że np.

strony klasy, itp. Motywacja zewnętrzna to również

ich zdawanie jest niesto-

ta nastawiona na doraźne korzyści: zdobycie oce-

sowne lub zwyczajnie

ny, nagrody, gratyfikacji, stypendium, uniknięcie

nie wie on, jak zwerbali-

problemów, itp. Prawdziwie wartościową i wspie-

zować swoje wątpliwości).

rającą celowość procesu kształcenia, jest jedynie

Pełna i rzetelna informacja

motywacja wewnętrzna, czyli taka, która wynika

o egzaminach powinna iść

z dostrzegania potrzeby poszerzania wiedzy, roz-

w parze ze świadomością

wijania zainteresowań, własnego samokształcenia.

ich ważnej roli (a nie konieczno-

Aby uczniowie mieli prawidłowe podejście do kwe-

ści zdania). Egzaminy są informacją

stii egzaminów (czy też szerzej - po prostu do obo-

zwrotną dla ucznia o jego postępach.

wiązków szkolnych), powinno się starać zakorzeniać

Ta informacja powinna być dla niego

w nich właśnie ten drugi rodzaj motywacji. Kłopot

użyteczna na drodze własnego samo-

w tym, że - jak sama nazwa wskazuje - ta motywa-

rozwoju. Egzamin nie może być więc

cja pochodzi z ”wnętrza umysłu” zainteresowanego

traktowany jako przykry i bezsensow-

- nie można jej w żaden sposób wymóc, wypraco-

ny obowiązek.

wać, zasugerować, czy podsunąć.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

13

Można jednak, i należy, stwarzać sprzyjające wa-

określonych założeń motywujących. Musimy więc

runki do jej rozwoju.

nie tyle powiedzieć, co „pokazać” uczniowi (poprzez praktyczne działania) jakie znaczenie ma osobiste

Nauka jako wartość

uczenie się. Uczeń musi odczuć, że uczenie się daje

Z psychologicznego punktu widzenia, tak napraw-

mozadowolenia i podniesienia własnej samooce-

mu nie tylko satysfakcję (która jest powodem sa-

dę nie można nikogo niczego nauczyć. Stwierdzenie to może wydawać się kontrowersyjne, czy wręcz absurdalne. No bo po co w takim razie szkoła, czy nauczyciel? W pedagogice mówi się wprawdzie o procesie uczenia się i procesie nauczania, jako o dwóch, wzajemnie wpływających na siebie, stronach tego samego zjawiska. Rzecz w tym, że proces uczenia się możemy zdefiniować jako szereg czynności związanych z aktywną pracą umysłową ucznia, zwieńczony wypracowaniem względnie trwałych zmian w jego zachowaniu (czyli nabyciem nowej wiedzy, umiejętności itp.). Nawet najlepszy nauczyciel nie jest w stanie zmusić ucznia do podjęcia „czynnej pracy umysłu”, która wiąże się przecież z wysiłkiem jego woli. Nie można niczego nauczyć na siłę i wbrew chęciom.

Aby uczenie się przyniosło pożądane skutki, waż-

ny), ale także realny wpływ na kształtowanie samego siebie. Dzięki systematycznemu uczeniu się dokonuje się postęp intelektualny i charakterologiczny. Uczeń wszechstronnie rozwija swoje zainteresowania i pogłębia wiedzę w obszarach, które go intrygują (sam decyduje, które z nich to będą).

Jako nauczyciele, powinniśmy też dawać uczniom do zrozumienia, że ich własna nauka ma wpływ na przebieg zajęć lekcyjnych. To, że uczniowie odpowiednio się przygotują, znacznie poprawi jakość zajęć. Uczeń powinien stopniowo nabierać poczucia, że sam sobą kieruje, a nie, że jest tylko i wyłącznie podporządkowany czyjemuś kierownictwu. Tym samym, jego motywacja i chęć samokształcenia będzie sukcesywnie wzrastać.

Monotonia a motywacja

ne jest tzw. „uruchomienie priorytetu” i emocji, jakie towarzyszą przyswajaniu nowej wiedzy. Uczeń

Jednym z najgorszych wrogów motywacji jest mo-

musi mieć wewnętrzne przekonanie, że nauka jest

notonia. Jeśli obowiązki szkolne kojarzą się tylko

wartością. „Uruchomienie priorytetu” polega na

i wyłącznie ze żmudnym przepisywaniem i „wkuwa-

wzbudzeniu potrzeby przyswajania wiedzy, która

niem” na pamięć definicji, nic dziwnego, że bardzo

w danym momencie (np. na lekcji, podczas odrabia-

szybko pojawia się zniechęcenie. Dlatego nauczy-

nia zadań domowych) powinna górować nad inny-

ciel powinien w miarę możliwości starać się urucha-

mi potrzebami. Jeśli priorytetem danej chwili jest na

miać jak najwięcej różnorodnych strategii i modeli

przykład zaspokojenie potrzeby głodu, czy ruchu;

nauczania-uczenia się. Należy do nich na przykład

chęć zagrania w grę komputerową lub sprawdzenia

nauczanie przez doświadczenie, nauczanie proble-

Facebooka, nie ma możliwości utrzymania skupie-

mowe oraz nauczanie za pośrednictwem wszyst-

nia - tym samym proces nauki

kich zmysłów (przez wzrok, słuch, kinetykę, itp.). Tyl-

nie ma

szans być efektywny. Uczenie

ko wielorakie strategie edukacyjne mogą zaspokoić

się musi zatem wydawać się na

potrzebę różnorodności i pozwalają

tyle „atrakcyjne”, by chwilowe

podtrzymać motywację. Inna rzecz,

bodźce nie miały szans go zdo-

że - jak już stwierdziliśmy na wstę-

minować. Oczywiście do takich

pie - uczniowie są różni i na każde-

przekonań uczeń nie dojdzie na-

go z nich działa co innego.

gle, ani w wyniku jednorazowych

To uczniowie warunkują proces

działań.

nauczania, ale podniesienie jego

Osiąganie odpowiedniego stopnia

jakości zależy przede wszystkim

motywacji wewnętrznej jest dłu-

od działań nauczyciela. Powinien

gotrwałym procesem, który wyni-

on starać się poznać uczniów i do

ka z konsekwentnego stosowania

każdego z nich podchodzić in-

14

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

dywidualnie. Ważne jest podmiotowe traktowanie

stym dla ucznia świetle. Uczeń ma prawo oczekiwać

i dawanie poczucia, że uczeń jest naszym partne-

od nauczyciela ukierunkowania i wsparcia w roz-

rem w procesie edukacji, a nie kimś niższym, kto

woju zainteresowań, a także gruntownej informacji

powinien się podporządkować. Uczeń traktowany

zwrotnej o postępach w nauce. Wszystkie te działa-

jak „numerek w dzienniku”, nigdy nie będzie czuł się

nia, przeprowadzane konsekwentnie i stale, poma-

należycie zmotywowany. Poznawanie ucznia służy

gają wspierać prawidłową postawę wobec obowiąz-

również i temu, aby móc zaproponować mu stra-

ków szkolnych i sprzyjają motywacji wewnętrznej.

tegie nauczania odpowiednie dla jego charakteru i zainteresowań. Do nauczyciela należy budowanie przyjaznej i życzliwej atmosfery w klasie, która sprzyja motywacji. Nauczyciel powinien wprowadzać na lekcjach element zaciekawienia - rozmaite chwyty, które zmuszają do myślenia, rozbijają lekcyjną monotonię, ukazują zagadnienia w nieoczywi-

Literatura: A. Biernacka, Sposoby angażowania uczniów w proces dydaktyczny, czyli o planowaniu, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.

M. Buszko, Czynniki powodzenia ucznia w szkole, [dokument w wersji elektronicznej], [tryb dostępu: http:// sp236gim61.neostrada.pl/publikacje/MBuszko.htm], [data dostępu: 05.03.2017].

B.Okleja, M. Szpakowska, Efektywne metody poprawy wyników kształcenia w szkołach podstawowych z wykorzystaniem analiz wyników sprawdzianu: rady pedagogiczne szkół podstawowych, [materiały dla uczestników grantu kuratoryjnego], wyd. Powiatowe Centrum Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli w Puławach], [tryb dostępu: http://www.pcdzn.edu. pl/publikacje/Granty/zadanie25/materialy.pdf], [data dostępu: 05.03.2017].

Mgr Katarzyna Pająk - polonistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Zainteresowania naukowe wiąże z literaturą romantyczną dokumentu osobistego oraz polską poezją współczesną, a także metodyką nauczania języka polskiego i literatury.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

15

Magdalena Niebrzydowska

Egzaminy językowe a rzeczywista znajomość języka Wielkimi krokami zbliża się czas matur. Zapewne, jak co roku, jednym z najchętniej wybieranych przez uczniów przedmiotów będzie język angielski, jednak pomimo wysokiej zdawalności tego egzaminu, dobre wyniki nie są równoznaczne ze znajomością języka i ze swobodnym korzystaniem z niego w codziennych sytuacjach. Okazuje się, że problem stwarza konstrukcja samego egzaminu i sposób przygotowania do niego.

16

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Egzaminy

Ocenianie przeciętności i pochwała rywalizacji

wspólnego z potocznym językiem używanym na co

Egzamin maturalny z angielskiego przypomina

graphic”, strony internetowej BBC, a także prasy

bardziej test na inteligencję niż sprawdzian weryfikujący faktyczny stan wiedzy. W dodatku wymaga on od uczniów spełnienia pewnych norm i podania rozwiązań zgodnych z kluczem odpowiedzi, co wymusza na zdających szablonowe myślenie i przeciętność. Matura z angielskiego, jak i z wielu innych przedmiotów, nie rozwija kreatywności i nie dopuszcza wielu możliwych sposobów poradzenia sobie z problemem. Przez to uczniowie odbierają świat w kategoriach zero-jedynkowych, bez uwzględniania jego zróżnicowanych odcieni. Osoba kończąca liceum często nie potrafi spojrzeć na dany problem z różnych perspektyw i zaproponować niestandardowego rozwiązania problemu. Nie ma miejsca na własną interpretację i indywidualne sugestie, gdyż egzamin z angielskiego w części pisemnej ma zwykle formę testową lub też wymaga uwzględnienia pewnych kwestii, jak wymienione w części gramatycznej słowa kluczowe czy dokładnie wypunktowane zagadnienia, w oparciu o które zdający musi stworzyć wypracowanie. Również w części ustnej, zdający musi trzymać się wytycznych, na podstawie

dzień przez przeciętnego Anglika. Są tam obecne fragmenty zaczerpnięte często z „National Geogłównego nurtu, takiej jak „The Guardian”, bądź „The Telegraph”, w których teksty pisane są formalnym, starannym i w pełni poprawnym językiem nieuwzględniającym na przykład określeń slangowych.

Najważniejszy problem stanowi jednak wykorzystywanie fragmentów literatury, zwłaszcza pochodzącej z wieku XIX, bądź z pierwszej połowy XX wieku.

Z takimi właśnie anachronicznymi tekstami mają do czynienia przede wszystkim uczniowie zdający maturę rozszerzoną. Mogą natrafić na fragmenty powieści Charlotte Brontë, Charlesa Dickensa, Jane Austen, Julesa Verne’a, czy Oscara Wilde’a. Niestety zrozumienie literatury Charlotte Brontë zupełnie nie świadczy o dobrej znajomości języka, jakim posługują się zazwyczaj mieszkańcy Wysp Brytyjskich.

Dużo lepszym rozwiązaniem byłoby zaproponowanie maturzystom tekstów współczesnych autorów, takich jak: Iris Murdoch, John Fowles, Zadie Smith, Doris Lessing, Margaret Atwood, czy Salman Rushdie. Brakuje także tekstów pochodzących z forów internetowych i innych źródeł, w których pojawia się żywy język, codzienne zwroty, a tematyka tekstów

których jest potem dokładnie rozliczany.

jest interesująca dla młodych ludzi. Na pewno wielu

Dodatkowo matura nie przygotowuje do wejścia na

sy niezależnej i operującej slangiem młodzieżowym,

rynek pracy, nie uczy elastyczności i dostosowywania się do zmiennych warunków. Przygotowując się do matury z angielskiego, uczeń nie nabędzie raczej cennych kompetencji społecznych i nie pozna zasad współpracy. Matura staje się synonimem wyścigu i rywalizacji między uczniami walczącymi między sobą o miejsca na uczelniach.

Analiza poszczególnych części egzaminu maturalnego z języka angielskiego pokazuje, że konieczne są zmiany.

Umowa najmu zamiast Dickensa Jednym z elementów matury z angielskiego w części pisemnej jest rozumienie tekstu czytanego. Niestety wykorzystywane na maturze teksty pochodzą zwykle ze źródeł naukowych, prasy ,,mainstreamowej” bądź z literatury pięknej i nie mają zbyt wiele

maturzystów chętnie przeczytałoby artykuły z pratypu: „Vice”, ,,Fun”, ,,Acclaim Magazine”, ,,Sang Bleu”, ,,The Ride”, „Metro”, „Bizarre Magazine”, „The Hub”, „I-D”, czy „Rebel Magazine”, których tematyka skupia się wokół tzw. lifestyle, a artykuły dotyczą na przykład technologii, czy imprez. Dlaczego twórcy matury z angielskiego nie mieliby uwzględnić w tej części tekstów, z których maturzyści dowiedzieliby się, co ich rówieśnicy myślą o Tinderze, czy kwestii małżeństwa? Dodatkowo, zawarte w części pisemnej materiały powinny być bliższe zagadnieniom związanym z codziennymi sprawami. Aktualnie w części pisemnej znajdziemy teksty, które dotyczą na przykład: akupunktury, otyłości, starożytnych cywilizacji, satelitów w kosmosie, inżynierii bionicznej czy historii mediów. Brakuje natomiast tekstów, które uwzględniają słownictwo niezbędne w codziennych sytuacjach. Dobrym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie takich źródeł, jak: karta dań; CZASOPISMO N@UCZYCIEL

17

dokument mówiący o warunkach założenia loka-

kumentami, jakie tworzymy na co dzień. Umiejęt-

ty bankowej i otwarcia konta; oferta londyńskiego

ność stworzenia wypowiedzi związanej z jedzeniem

metra; informacja o warunkach i sposobach zama-

na szkolnej stołówce, przybraniem na wadze, bądź

wiania towarów na Ebay’u; pismo z firmy ubezpie-

opisem szkolnej imprezy, nie jest równoznaczna ze

czeniowej, czy umowa najmu mieszkania. Obecnie

znajomością języka. Dużo praktyczniejsze byłyby

zadania w części pisemnej egzaminu mają formę

tematy związane z napisaniem CV, listu motywacyj-

zamkniętego testu, co daje uczniom możliwość

nego, reklamacji telefonu, czy pisma do instytucji.

,,strzelenia”.

A gdzie slang i dowcipy?

Zmora gramatyki i pisanie o szkolnej stołówce

Zmiany powinny również objąć część rozumienia ze

Kolejna część pisemnej matury z angielskiego doty-

tematyka odsłuchów, która niewiele ma wspólnego

czy rozumienia przez ucznia środków językowych.

z codziennym życiem. Zamiast nagrań poruszają-

Sprawdzana jest tu głównie znajomość gramatyki.

cych problematykę zdrowego odżywiania, czy nowo

Na poziomie podstawowym możliwe jest uzyska-

otwartego sklepu, częściej powinny pojawiać się ,,li-

nie 10 punktów, natomiast na rozszerzonym - 12

steningi” takie jak: fragment wiadomości z serwisu

punktów, a więc prawie tyle samo, co za rozumienie

informacyjnego; informacja nadawana na dworcu;

tekstu czytanego. Na tę część testu kładzie się zbyt

rozmowa telefoniczna; wywiad z MTV; informacja

duży nacisk, choć jest to w pewnym sensie zbędne,

o tym, jak wypełnić wniosek o NIN; rozmowa na te-

gdyż lepszym rozwiązaniem byłoby sprawdzenie

mat awarii w domu, czy wyjaśnienie pomyłki zwią-

znajomości gramatyki w danym kontekście, a więc

zanej z wezwaniem do zapłaty. Przydałyby się także

na przykład podczas wypowiedzi pisemnej. Dodat-

nagrania, które bardziej zainteresowałyby młodzież.

kowo, przywiązuje się zbyt dużą uwagę do grama-

Brakuje współczesnych piosenek oraz nagrań wy-

tyki i mniej istotnych zagadnień, takich jak mowa

stępów artystów komediowych takich jak: Jimmy

zależna, czy strona bierna. Zarówno na maturze,

Fallon, Stephen Colbert, Trevor Noah, czy Samantha

jak i podczas nauki w liceum, zniechęca to uczniów

Bee. Rozumienie języka to też odczytywanie tzw.

do używania języka, w obawie przed popełnieniem

„gry słów”, czy potocznych żartów. Dowcipów jed-

gramatycznego błędu. W części sprawdzającej zna-

nak na maturze brakuje. Brakuje także wykorzysta-

jomość środków językowych pojawia się również

nia różnych akcentów, slangów oraz gwar. Zwykle

wspomniany już problem ścisłej zgodności odpo-

wypowiadające się na nagraniach osoby posługu-

wiedzi z kluczem. W przypadku obecnego na ma-

ją się staranną i płynną angielszczyzną, a przecież

turze rozszerzonej zadania pt. ,,Transformacje ze

wielu z nas w codziennym życiu mówi szybko i nie-

słowem kluczem”, wymagana jest pełna popraw-

dbale. Problemem jest też to, że niektóre z pytań są

ność ortograficzna i gramatyczna, a najmniejszy

zbyt szczegółowe i dotyczą mało istotnych kwestii,

błąd oznacza utratę punktu. Także w zadaniu do-

zamiast kłaść nacisk na ogólne rozumienie nagra-

tyczącym tłumaczenia fragmentów zdań wymagane

nia.

jest konkretne rozwiązanie, choć jako użytkownicy języka wiemy, że tę samą myśl można przekazać na wiele różnych sposobów.

Konieczność spełnienia wymagań zawartych w kluczu rozwiązań odnosi się też do części, w której uczeń musi stworzyć wypowiedź pisemną. Nie ma tu niestety miejsca na kreatywność. Dodatkowo, tak jak w poprzednich przypadkach, potrzebna jest choćby częściowa zmiana tematyki wypracowań tak, by była ona bardziej związana z tekstami i do-

18

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

słuchu. Także tutaj zastrzeżenia może budzić sama

Kiedy Polak z Polakiem mówi po angielsku Poprzednie uwagi odnoszą się także do egzaminu ustnego. Zamiast wypowiadania się o potrzebne tematy, związane na przykład z rozmową kwalifikacyjną, opisem drogi i załatwianiem formalności w urzędzie, uczniowie pytani są o opinie na temat operacji plastycznych, klęsk żywiołowych, czy łapó-

Egzaminy wek. O ile przed kilkoma laty uczeń mógł wykazać się praktyczniejszym zastosowaniem języka, gdyż otrzymywał kilka zadań związanych z odgrywaniem scenek w codziennych sytuacjach, uzyskiwaniem informacji, udzielaniem porad, informowaniem o problemach, składaniem skarg oraz zażaleń i negocjowaniem, o tyle dziś tego typu zadanie jest tylko jedno. W dodatku egzamin odbywa się przed egzaminatorem, który zwykle zna język polski. Oczywiście zasiadające w komisji osoby nie mogą używać rodzimego języka, jednak konwersacja z Anglikiem byłaby dla zdających większym wyzwaniem, ze względu na jego akcent.

Matura z angielskiego staje się dla wielu uczniów przepustką na uczelnię, jednak z pewnością nie jest przepustką dla wyjeżdżających za granicę. Ma ona niewiele wspólnego z potocznym językiem i codziennymi sytuacjami, z jakimi boryka się młody człowiek w obcym kraju. Sztywne zasady przyznawania punktów i wyznaczniki, jakie musi spełnić zdający, zniechęcają młodych ludzi do używania języka, w obawie przed popełnieniem błędu. Matura przygotowuje więc lepiej do rozumienia audycji z BBC niż do zagranicznego wyjazdu i rozmowy z native speakerem.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

19

Sabina Irzyk

Korepetycje przed maturą - czy są pomocne?

Egzamin maturalny jest niezwykle ważnym etapem dla każdego młodego człowieka, który dostaje szansę by móc decydować o swojej przyszłości. Nie bez powodu nazywa się go „egzaminem dojrzałości”. Walka toczy się o każdy procent, by móc dostać się na wymarzone studia, a w przyszłości cieszyć się dobrą i satysfakcjonującą pracą. Wszyscy chcą wypaść jak najlepiej i dlatego często decydują się na dodatkowe lekcje, ale czy warto?

Z pewnością, świetną pomocą, by uzupełnić wiedzę, a w późniejszym czasie jak najlepiej ją usystematyzować, są dodatkowe lekcje oraz kursy. Nawet jeśli wydaje się, że uczniowie ich nie potrzebują, to warto podszkolić się, by osiągnąć jak najlepsze wyniki. Jednak nie wszyscy licealiści mogą sobie pozwolić na dodatkowe lekcje, ze względu na to, że są one dość drogie. Szczególnie krótko przed maturą ceny mogą być bardzo wygórowane. Jak więc pomóc tym, którzy chcieliby jak najlepiej zdać egzamin, ale w ich wiedzy widać spore braki? Przede wszystkim, można zorganizować dodatkowe lekcje, na których nauczyciel będzie mógł wyjaśnić niezrozumiałe kwestie, rozwiązywać z uczniem dodatkowe zadania, czy arkusze maturalne z poprzednich lat. Minusem jest fakt, że takie lekcje nie mogą odbywać się za często, ze względu na mocno ograniczony czas nauczyciela, a także problem z dostępnością sal w szkole, czy zbyt dużą ilością zajęć ucznia. Licealiści mogą próbować uczyć się w grupach ze swoimi znajomymi, ale nie zawsze jest to dobre rozwiązanie,

20

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Egzaminy bowiem nie każdy będzie dość szybko przyswajał

wiednio wcześniej się zapisać. Dzięki intensywnym

wiedzę w ten sposób - niektórzy wolą uczyć się

i kilkumiesięcznym powtórkom, będziemy na bieżą-

w samotności i w ciszy.

co przyswajać wiedzę przez cały czas trwania klasy

Wiele szkół zawiera programy partnerskie, np. ze

maturalnej, co okazuje się być pomocnym wspar-

szkołami językowymi, które oferują kursy, szkole-

ciem.

nia oraz lekcje dodatkowe przygotowujące do eg-

Warto więc rozważyć lekcje dodatkowe, jeżeli uczeń

zaminów. Możemy wybierać spośród lekcji indywi-

nie umie zmobilizować się samodzielnie. Długie go-

dualnych, które zapewniają najbardziej efektywną

dziny spędzone nad książkami są nieefektywnym

naukę i pełne skupienie, ponieważ są to spotkania

sposobem nauki, zwłaszcza gdy czuć presję czasu,

„uczeń-nauczyciel”. Korepetycje dla grupy uczniów

który pozostał. Naukę należy dobrze rozplanować

maja niższą cenę, ze względu na większą ilość osób.

i wybrać skuteczny sposób na ugruntowanie wie-

Nie odczuwa się presji, ponieważ zwykle uczeń

dzy. Wszystko zależy od predyspozycji ucznia oraz

uczy się w gronie znajomych, a na zajęciach panu-

od tego, w jaki sposób najlepiej zapamiętuje. Przy-

je przyjazna atmosfera. Istnieje również możliwość

datne mogą okazać się tutaj różne mnemotechniki,

korepetycji z dojazdem do domu ucznia, bądź lek-

takie jak: mapy myśli, słuchanie audiobooków, czy

cje u nauczyciela, a także nauka online

kojarzenie informacji, np. z obrazem czy słowem.

np. przez Skype’a. Dzięki programom

Z tak usystematyzowaną wiedzą, z pewnością wy-

partnerskim, szkoła może zapewnić

niki będą dużo wyższe, a osoba zdająca egzamin,

niższe ceny swoim uczniom, co jest

podejdzie do niego z większym spokojem.

świetnym rozwiązaniem, ze względu na dość wysoki koszt takich zajęć dla uczniów spoza programu, zwłaszcza tuż przed egzaminem.

Trzeba mieć na uwadze, że wszelkie kursy dodatkowe, a szczególnie te, które przygotowują do matury, rozpoczynają się już z początkiem października.

Dlatego trzeba pamiętać, by odpo-

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

21

Agata Petyniak

Czym różnią się egzaminy

w skandynawskim modelu edukacji? „Możemy przygotować dzieci do egzaminów lub do życia. Wybieramy to drugie” - mawiają fińscy pedagodzy. Na czym w takim razie polega sukces fińskiego systemu edukacji, który od lat jest w czołówce rankingów oświatowych Czy to znaczy, że nie warto poddawać dzieci nieustannym egzaminom?

22

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Egzaminy Fińskie szkolnictwo od lat z najlepszych na świecie.

do życia. Zamiast „wkuwania” na pamięć regułek,

Według testów PISA, przeprowadzanych przez Or-

uczniowie dowiadują się, gdzie i jak zdobywać infor-

ganizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, fiń-

macje. Nie klasyfikuje się uczniów na lepszych i gor-

scy uczniowie plasują się w czołówce, odpowiednio

szych, nie istnieją także rankingi szkół. Uważa się, że

na 5. i 6. miejscu w rankingu kompetencji z zakre-

każda szkoła powinna reprezentować taki sam po-

su czytania i interpretacji oraz z pojmowania nauk

ziom - nie ważne czy uczy 500, czy 20 młodych lu-

przyrodniczych. Daje im to jednocześnie najwyższą

dzi. Płatne korepetycje są zakazane, ze względu na

pozycję spośród wszystkich uczniów krajów euro-

pogląd, że nauka ma być bezpłatna. W każdej szko-

pejskich. Warto jeszcze dodać, że młodzi Finland-

le pracuje korepetytor, który interweniuje natych-

czycy czytają najwięcej na świecie.

miast, gdy nauczyciel zauważy jakąkolwiek trudność u ucznia.

Jak więc wygląda nauka w fińskich szkołach? Czy

Charakterystyczną cechą finlandzkiej oświaty jest

dzieci są rozliczane ze zdobywanej wiedzy? Tak, ale

duża autonomia zarówno szkół, jak i samych na-

w bardzo niewielkim stopniu. Nauczyciele nie prze-

uczycieli. Ministerstwo daje placówkom jedynie

prowadzają kartkówek, nie odpytują na środku kla-

ogólne wytyczne, ale to dyrektorzy i nauczyciele

sy, a zadania domowe zadawane są sporadycznie.

decydują o tym, jaki sposób przekazywania wiedzy

W ciągu pierwszych trzech lat nauki, dzieci prawie

będzie najlepszy. Nauczycieli nie obciąża się zbędną

w ogóle nie są rozliczane ze zdobytej wiedzy. Dla Fi-

dokumentacją. Nie prowadzą oni dzienników. Naj-

nów liczy się indywidualne podejście do ucznia. Na

ważniejszą cechą systemu edukacji w Finlandii jest

wczesnym etapie nauczania, każdy z nich powinien

zaufanie. Obdarzeni nim są wszyscy - od ucznia, przez rodzica, aż po nauczyciela i dyrektora. Zawód nauczyciela jest jednym z najbardziej prestiżowych

Finlandczycy stawiają na praktyczny wymiar nauki. Dzieci potrafią obliczyć podatek dochodowy, czy cenę po udzielonym rabacie; potrafią stworzyć prostą stronę internetową.

zawodów w tym kraju. Zostają nimi tylko najlepsi uczniowie, którzy przez całe życie muszą się stale doszkalać i rozwijać. Rząd Finlandii stale przeznacza duże środki na rozwój pedagogów.

Choć szkolnictwo w Finlandii brzmi jak system idealny, to warto pamiętać o tym, że jest on wynikiem 30-letniej pracy i stałego udoskonalania programów nauczania, placówek i jej pracowników. Sukces Finlandczyków jest dowodem na to, że ciągłe eg-

przede wszystkim nauczyć się czytać i pisać. Pierw-

zaminowanie i nieustanne sprawdzanie kartkówek

szy obowiązkowy egzamin dzieci zdają pod koniec

i sprawdzianów przez nauczycieli, nie musi być jedy-

okresu obowiązkowej edukacji - w wieku 16 lat.

ną drogą do sukcesu w nauczaniu, a jednym z naj-

Nie jest to jednak ogromny test, do którego dzie-

ważniejszych jego aspektów jest stałe doskonalenie

ci intensywnie się uczą na miesiąc przed. Liczy się

nauczycieli, przy jednoczesnym zaufaniu do ich wie-

przede wszystkim to, czego nauczyły się od począt-

dzy i metod pracy.

ku chodzenia do szkoły. Natomiast oceny mogą być wprowadzane najwcześniej w piątym roku nauki, a obowiązkowo dopiero w VII klasie. Wcześniej funkcjonują jedynie oceny opisowe, mające wskazywać na mocne strony ucznia.

Finlandczycy stawiają na praktyczny wymiar nauki. Dzieci potrafią obliczyć podatek dochodowy, czy cenę po udzielonym rabacie; potrafią stworzyć prostą stronę internetową. Zdaniem naszych pół-

Literatura: Charakterystyka systemu szkolnictwa w Finlandii, www.szkolnictwowyzsze.pl (15.03.2017) J. Juul, Kryzys szkoły, Podkowa Leśna, 2014 P. Sahlberg, Finnish lessons. What can the world learn from educational change in Finland, New York, 2011 PISA 2012 Results in Focus, www.oecd.org (15.03.2017)

nocnych sąsiadów, szkoła powinna przygotowywać CZASOPISMO N@UCZYCIEL

23

Katarzyna Pająk

Matura: egzamin dla rodzica czyli jak motywować swoje dziecko do nauki?

Jak poskromić nerwy towarzyszące egzaminowi maturalnemu? Jak postępować z dzieckiem w razie jego niepowodzenia? Egzamin maturalny rodzi wiele pytań i wątpliwości wśród rodziców przyszłych abiturientów. Aby zachować zdrowe podejście, warto odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie: co tak naprawdę mówią o uczniu wyniki jego egzaminu maturalnego?

24

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Egzaminy Każdy rodzic zna swoje dziecko i wie, czego można

i umiejętności z danego przedmiotu. Wiedza jest

się po nim spodziewać. A przynajmniej powinien je

sprawdzana raczej przekrojowo. I choć przyjmu-

znać i wiedzieć. Mimo wszystko, egzamin maturalny

je się powszechne założenie, że wynik matury od-

jest emocjonującym przeżyciem także i dla rodzi-

zwierciedla oceny ucznia (to znaczy, że możemy się

ca, który nierzadko denerwuje się bardziej, niż sam

spodziewać, że uczeń „czwórkowy” osiągnie wynik

zdający. Wiadomo, że od wyników matury zależy to,

bliski 70-85 %, piątkowy zaś około 85- 100%) - jest

czy dziecko dostanie się na wymarzone studia, a ich

to tylko statystyka, która dość często mija się z rze-

wybór w znacznym stopniu rzutuje na dalszą karie-

czywistością.

rę i przyszłe życie zawodowe.

Na wynik matury ma wpływ szereg czynników indywidualnych, jak choćby: motywacja, podejście,

Nie tylko cyfry i punkty

umiejętność radzenia sobie ze stresem, zdolność

Choć powszechnie wiadomo, że matura jest zwień-

cy w odpowiednim tempie, czy nawet sama forma

czeniem nauki w szkole średniej (a tym samym całego procesu edukacji), a każdy uczeń powinien dążyć do osiągnięcia jak najwyższego wyniku procentowego, to nie można sprowadzać wyników matury jedynie do cyfer, punktów, rankingów i statystyk. Mimo, iż to właśnie one są brane pod uwagę w procesie rekrutacji na studia, to z reguły są jedynie sygnałem, a nie precyzyjną miarą osiągnięć i zdolności ucznia.

Nie można bowiem sprowadzić wieloletniego procesu kształcenia jedynie do cyfry. Należy również pamiętać, że nawet najlepiej skonstruowany i możliwie najbardziej rzetelny i obiektywny - egzamin, nie jest w stanie sprawdzić całościowej wiedzy

zwięzłego formułowania myśli, umiejętność praegzaminu. Nierzadko zdarza się bowiem, że uczeń opanował materiał, ale ma trudności z prezentowaniem swojej wiedzy w formach, które są wymagane na egzaminie. Uczeń może na przykład dużo lepiej radzić sobie w strategiach problemowych i działaniu praktycznym, niż formułowaniu tez i pisaniu rozprawek. Obserwacje te może potwierdzać chociażby model inteligencji wielorakich Howarda Gardnera, w myśl którego każdy człowiek posiada osiem typów inteligencji, rozwiniętych w różnym stopniu: logiczno-matematyczną, lingwistyczną, przyrodniczą, muzyczną, przestrzenną, cielesno-kinestetyczną, inter- i intrapersonalną.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

25

Rodzic, który zna swoje dziecko, jego zdolności,

• korekcyjną - analiza i interpretacja wyników eg-

możliwości i zainteresowania, zazwyczaj stawia re-

zaminu ma służyć korygowaniu i udoskonalaniu

alne wymagania i ma oczekiwania możliwe do speł-

procesu kształcenia

nienia. Oczekiwania te, nie powinny wyrażać się

Powyższe funkcje możemy podzielić na te w skali

w cyfrach i procentach, choć wiemy, że to niestety

mikro (dotyczące pojedynczego ucznia) oraz w skali

one decydują o dostaniu się na studia.

makro (związane ze średnimi wynikami osiągnię-

Zdroworozsądkowe podejście rodzica powinno więc

tymi np. przez całą klasę, szkołę itp.). Skala mikro

wynikać z wieloletniego obserwowania swojego

obejmuje zwłaszcza funkcje: informacyjną, diagno-

dziecka, , ale także ze znajomości typów inteligencji

styczną, wartościującą i motywującą, a w pewnych

i sposobów, w jakie dziecko przyswaja wiedzę. Ro-

aspektach także korekcyjną (uczeń może w przy-

dzic powinien również odpowiednio wcześnie (naj-

szłości np. modyfikować metody i czas własnej na-

lepiej już na początku szkoły średniej) zapoznać się

uki, aby osiągnąć lepsze rezultaty). Wynik egzaminu

z wymogami i formą egzaminu maturalnego, struk-

należy więc zawsze rozpatrywać wieloaspektowo.

turą arkuszy i zadań. Dopiero na podstawie tej wie-

Stanowi on cenną informację dla ucznia, rodzica

dzy możemy wykształcać nasze oczekiwania wzglę-

i nauczyciela, ponieważ na jego podstawie można

dem dziecka. Powinny one być formułowane nie

wysnuć refleksję na temat postępów i skuteczno-

w formie wymagań i poleceń, ale właśnie w formie

ści procesu kształcenia i dążyć do poprawy efek-

oczekiwań. Częste rozmowy na ten temat powinny

tywności własnej pracy w przyszłości. Tego rodzaju

regularnie podbudowywać motywację przyszłego

informacja jest wartością niewymierną - nie sposób

abiturienta. Sytuacja, w której rodzic „obudzi się”

sprowadzać jej jedynie do cyfr i danych statystycz-

ze swoimi oczekiwaniami tuż przed maturą (co do

nych. Będąc rodzicem lub nauczycielem, uzyskuje-

której przebiegu nie posiada nawet pełnych infor-

my również odpowiedź, na ile skuteczny i efektywny

macji), jest zaprzeczeniem procesu motywowania

okazał się nasz wkład w proces kształcenia młode-

i wspierania, czyli powinności rodzica.

go człowieka oraz, czy nasze metody dydaktyczne i wychowawcze osiągnęły przewidywane skutki.

Komu potrzebna jest ocena?

Nie straszyć i nie wymagać?

Wynik egzaminu (nieważne, czy wyrażony oceną, liczbą punktów, czy skalą procentową) jest niezwy-

Rozsądny rodzic powinien mieć oczekiwania, a nie

kle cenną informacją, zarówno dla samego ucznia,

żądania względem swojego dziecka. Z jednostko-

jak i rodzica, nauczyciela i szkoły. Analiza wyników

wego punktu widzenia, egzaminy niemal zawsze

pełni kilka podstawowych funkcji:

wiążą się ze stresem, nawet jeśli dziecko twierdzi inaczej lub nie wygląda na zestresowane. Rodzic

• informacyjną - stanowi informację dotyczącą

powinien zapewniać wsparcie abiturientowi w mia-

stopnia opanowania wiedzy i umiejętności, któ-

rę jego potrzeb emocjonalnych. Konstruktywne

re przewidziane były w treściach kształcenia

wsparcie polega przede wszystkim na pozytywnym

i zakresie danego egzaminu

motywowaniu (czyli takim, które sprzyja osiągnięciu

• diagnostyczną - stanowi wskaźnik efektywności kształcenia i samokształcenia ucznia • prognostyczną - pozwala prognozować osiągnięcia uczniów i tzw. „poziom” szkoły

motywacji wewnętrznej). Jego zaprzeczeniem jest straszenie ucznia i porównywanie go do innych.

Wówczas uczeń postrzega egzamin jako wyścig szczurów lub pole walki, na którym szansę mają tyl-

• wartościującą - stanowi podstawę do wyrażania

ko najlepsi. A to rodzi frustrację i zniechęcenie. Na-

opinii o osiągnięciach ucznia, efektywności pro-

leży przy tym pamiętać, że według przysłowia, noga

cesu nauczania-uczenia się, pracy nauczyciela

może się powinąć nawet najlepszym. W ramach mą-

i szkoły

drego wsparcia rodzic powinien przede wszystkim

• motywującą - może motywować lub demotywować uczniów do dalszej pracy

26

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

omówić ze swoim dzieckiem plan B - a więc mieć przygotowany wstępny plan działania w przypad-

Egzaminy ku niepowodzenia. Stwarza to poczucie

bezpieczeństwa,

które jest niezbędne do wyrobienia w sobie zdrowej motywacji. Fatalnym rozwiązaniem jest straszenie konsekwencjami, które tylko wzmaga poczucie lęku i osłabia pewność siebie u dziecka. Czego jeszcze nie robi rozsądny rodzic? Z pewnością nie przenosi na dziecko własnych aspiracji (zwłaszcza tych, których samemu nie udało mu się zrealizować). Motywująco działa natomiast szczere dzielenie się własnymi doświadczeniami z okresu szkoły i studiów (byle nie miały one wydźwięku porównawczego: „za moich czasów…”) i podkreślanie mocnych stron ucznia.

Literatura: R. J. Gerrig, P. G. Zimbardo, Psychologia i Życie, Warszawa: 2008, s. 292-294.

A. Janus-Sitarz, Komu potrzebne jest ocenianie? Wokół ewaluacji osiągnięć ucznia, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.

J. Misztal, Analiza wyników egzaminów zewnętrznych jako warunek jakościowego rozwoju ucznia, nauczyciela i szkoły, [tryb dostępu: http://www.npseo.pl/data/various/ files/misztal.pdf], [data dostępu: 07.03.2017].

Typy inteligencji według profesora Gardnera, [dokument w wersji elektronicznej], [tryb dostępu: http://dziecisawazne. pl/8-inteligencji-wedlug-prof-h-gardnera/], [data dostępu: 07.03.2017].

Mgr Katarzyna Pająk - polonistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Zainteresowania naukowe wiąże z literaturą romantyczną dokumentu osobistego oraz polską poezją współczesną, a także metodyką nauczania języka polskiego i literatury.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

27

Monika Szczurowska

Aplikacje mobilne - czyli jak szybko i efektywnie przygotować się do egzaminu Przygotowywanie się do egzaminów nie musi wiązać się wyłącznie ze ślęczeniem nad książkami. Nowe technologie pozwalają na powtarzanie przyswojonych wiadomości podczas jazdy autobusem, czekając w kolejce lub wtedy, gdy po prostu mamy chwilę wolnego czasu. Dla młodego człowieka jest to o wiele przyjemniejsza forma nauki, niż wertowanie kolejnego tomu encyklopedii. Warto wybrać odpowiednią aplikację, z którą przerabianie materiału staje się nie tylko efektywne, ale również przyjemne.

Przygotowywanie do egzaminu jest zajęciem bar-

Na rynku jest wiele aplikacji mobilnych, przy-

dzo czasochłonnym. Korzystając z nowych techno-

śpieszających naukę języka obcego. Warto je wy-

logii, uczniowie mogą jednak znacznie przyśpieszyć

korzystać w czasie przygotowań do egzaminów.

ten proces. Aplikacje mobilne pozwalają rozłożyć

Uczniowie mogą w ten sposób poznawać nowy

dużą ilość materiału w odpowiednim czasie; okre-

materiał podczas codziennych obowiązków. Krót-

ślić tempo powtórki oraz stopień jej zaawansowa-

kie, ale częste jego powtarzanie, pozwala szybciej

nia. Ponadto, uczenie się w „małych dawkach” oka-

i na dłużej przyswajać nowe słówka. Jedną z takich

zuje się być o wiele bardziej skuteczne niż mozolne,

aplikacji jest UczSięJęzyka, przygotowany z myślą

wielogodzinne przyswajanie wiadomości. Wybiera-

zarówno o początkujących, jak i o zaawansowanych

jąc odpowiednią aplikację, należy zwrócić szczegól-

uczniach. Posiada wiele zwrotów z języka angiel-

ną uwagę na to, czy interfejs jest czytelny oraz czy

skiego; ćwiczenia gramatyczne; testy; a także ta-

samo użytkowanie aplikacji nie jest zbyt skompli-

blice z najważniejszymi zagadnieniami. Umożliwia

kowane. Jest to istotne, gdyż program ma przede

ona również wybór sekcji tematycznej, która jest

wszystkim pomóc w nauce, a nie ją utrudnić. Należy

zgodna z zainteresowaniami użytkownika (język

zastanowić się nad sposobem, w jaki aplikacja bę-

potoczny, szkolny, biznesowy, turystyczny). Co naj-

dzie wykorzystywana - chodzi mianowicie o zakres

ważniejsze, aplikacja działa zarówno w trybie online,

i intensywność nauki.

jak i offline, co czemu pozwala powtarzać materiał bez względu na połączenie z Internetem. Podobnie

Szybkie i efektywne przyswajanie języków 28

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

działa również Slownictwo.apk, która umożliwia pisanie dyktand ze słuchu, a także zweryfikowanie swojej wiedzy za pomocą odpowiedzi: „wiem” lub

Narzędzia „nie wiem”. Na rynku aplikacji mobilnych dostępne są także „rozmówki”, dzięki którym uczniowie mogą ćwiczyć najbardziej przydatne zwroty, nie tylko na egzamin.

Powtórka z lektur i historii W przypomnieniu sobie treści lektur mogą pomóc takie platformy edukacyjne

jak Streszczenia.pl

oraz Wolne Lektury. Pierwsza z nich zawiera nie tylko opracowania przerabianych na lekcjach książek, ale również szczegółowy opis każdej z epok literackich, biografie autorów, oraz najważniejsze motywy literackie. Druga propozycja obejmuje natomiast pełne teksty książek, zalecanych do użytku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Nie trzeba już więc taszczyć ze sobą wielkich tomów klasycznych dzieł literackich.

Na rynku mobilnym jest również wiele aplikacji pozwalających na szybką powtórkę z historii.

Hystorykon pomaga zro

zumieć jaki wpływ mają minione zdarzenia na to, jak funkcjonuje dzisiejszy świat. Zapamiętywanie wydarzeń historycznych, rozumiejąc ich związek przyczynowo-skutkowy, staje się o wiele szybsze i efektywniejsze. Z kolei specjalna wyszukiwarka, umożliwia błyskawiczne odnajdywanie interesujących wydarzeń, dat oraz wartych zapamietania miejsc.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

29

Rozwiązuj zadania i oglądaj gwiazdy

zewnątrz świeci słońce. Uczniowie mają możliwość obserwowania gwiazd bez konieczności posiadania specjalistycznego sprzętu.

Dla niektórych uczniów wyjątkowo ciężkim zaję-

Chemia i biologia na smartfonie

ciem jest powtarzanie materiału z matematyki.

Jednak rozwiązywanie zadań z Mathematicusem może okazać się znacznie przyjemniejsze. Program podpowiada, jak poradzić sobie z ćwiczeniami na poziomie gimnazjum i liceum. Pokazuje też, jakie kroki należy podjąć, aby otrzymać właściwy wynik.

Uczeń ma możliwość podania własnych wartości oraz sprawdzenia wyniku. Zakres materiału obejmuje obliczenia geometryczne, potęgi, pierwiastki, procenty, a także funkcje, układy równań liniowych, geometrię, a także arytmetykę.

Pitagoras 2000 jest natomiast przeznaczony dla szerszej grupy odbiorców - od czwartoklasistów, aż po studentów. Ta aplikacja jest szczególnie polecana tym uczniom, którzy chcą wyjść poza podstawę programową. Uczeń może wybrać zarówno losowy zestaw ćwiczeń, jak i skupić się na wybranych przez siebie zagadnieniach. Do każdego zagadnienia przewidziano teoretyczne wskazówki oraz kompendium wiedzy.

Z kolei C.a.R. jest szczególnie polecany do nauki geometrii, zwłaszcza dla osób, które mają problemy z wyobraźnią przestrzenną. Umożliwia tworzenie obiektów, określanie ich wzajemnych zależności oraz położenie - jest to możliwe zarówno na poziomie podstawowym, jak i zaawansowanym.

Fizyka jest dziedziną nauki i największym potencjale do stworzenia interesującej aplikacji edukacyjnej.

Fizyka na 5! to łatwy w obsłudze program, zawierający wzory fizyczne, wraz z obrazkami i opisem do każdego z nich. Tłumaczy on najważniejsze działy fizyki, które są przerabiane na lekcjach. Co więcej, wyjaśnia najtrudniejsze zjawiska, podając konkretne przykłady. Gratką dla osób, które szczególnie są zainteresowane tematyką kosmosu, może okazać się stworzona przez NASA aplikacja ISSLive, przybliżająca użytkownikom działanie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej o tej samej nazwie. Dzięki animacji, uczeń może sprawdzić, nad jaką częścią kuli ziemskiej aktualnie znajduje się stacja, poznać jej konkretne moduły, a także załogę stacji i jej codzienne życie. Z kolei Sky Map ułatwia przyswojenie mapy nieba w domowych warunkach, nawet, gdy na

30

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

W nauce anatomii ludzkiego ciała może pomóc aplikacja Visual Anatomy. Program posiada ponad 1200 grafik w technologii 3D, pokazujących, w jaki sposób funkcjonują poszczególne narządy człowieka. Podobnie działa również Innerbody, który ułatwia poznanie układu krwionośnego i mięśniowego człowieka. Natomiast Learning Apps pozwala oderwać się od tradycyjnych notatek, proponując formę gry edukacyjnej. Uczeń może przy pomocy gotowych szablonów stworzyć łamigłówki, które doskonale przydadzą się podczas powtórki do egzaminów. Pomoc w rozwiązywaniu zadań z chemii zapewni natomiast Chemik - aplikacja wyjaśniająca właściwości związków chemicznych oraz poszczególnych pierwiastków. Układ okresowy został w niej przedstawiony za pomocą klawiatury komputerowej.

Układ Okresowy Quiz pozwala z kolei sprawdzić przyswojoną już wiedzę z zakresu symboli chemicznych. Oferuje dwa tryby: nauki i sprawdzaniu.

Przybiera formę quizu, w którym uczeń musi odpowiedzieć na konkretne pytanie z zakresu chemii. Za każdą złą odpowiedź - otrzymuje punkty karne.

Warto wykorzystać możliwości smartfonów nie tylko dla rozrywki. Zwłaszcza, że w wielu przypadkach aplikacje edukacyjne przybierają formę nauki poprzez zabawę. Dzięki temu, przy odrobinie chęci, efekty przyswajania wiedzy mogą okazać się dużo lepsze niż w podczas wielogodzinnych sesji wertowania podręczników.

Narzędzia

Magdalena Bartnikowska

Nowe technologie w nauczaniu - wywiad z Łukaszem Knapem

Nowe technologie odgrywają coraz większą rolę w nauczaniu – jako nieodłączny element dzisiejszej rzeczywistości, są one wykorzystywane przez nauczycieli do przybliżenia uczniom treści edukacyjnych w sposób najbardziej dla nich oczywisty.

O innowacyjnym podejściu do nauczania języków obcych oraz przygotowywania się do egzaminów końcowych rozmawiamy z Łukaszem Knapem, lektorem języka angielskiego i trenerem nauczycieli.

Jaką funkcję pełnią nowe technologie w nauczaniu?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, technologie nie mają za zadanie jedynie „uatrakcyjniać” lekcji. Stanowią pewnego rodzaju konieczność, nie da się tego uniknąć. Komputery są wszędzie, więc są też w szkole.

Dzisiejsi maturzyści „wychowali się” na technologiach, toteż dla nich to jest naturalne środowisko; zwyczajowy sposób komunikacji i przyswajania informacji. Nowe technologie generują budowę tzw. „autonomii” ucznia, czyli możliwości samokontroli procesu uczenia się, świadomości swoich potrzeb w tym zakresie.

Uczeń uczy się docierania do informacji, oceniać ich przydatność; sprawdzać stan wiedzy i wreszcie tworzyć pełnowartościowe materiały edukacyjne.

Jakie są możliwości korzystania z nowych technologii w szkole?

Niektóre szkoły wyposażone są w sale multimedialne z komputerem, z siecią Wi-Fi, z tablicą interaktywną.

W innych szczytem technologii jest maszyna ksero. Wtedy można korzystać na przykład z telefonów (mojego i uczniów), pamiętając o tym, żeby od razu wprowadzić reguły dotyczące posługiwania się nimi podczas lekcji. W zależności od potrzeb i chęci uczniów, oraz od moich kompetencji w zakresie danej technologii, możemy korzystać z niej w różnym stopniu zaawansowania. Prowadzę też lekcje angielskiego zupełnie online.

32

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

fot. Arleta Smutniak

Narzędzia

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

33

W jaki sposób nowe technologie mogą uzupełnić tradycyjny tryb nauczania?

Przede wszystkim nauczyciel musi się zastanowić, jakie technologie wybiera i czemu one mają służyć - nie ma sensu inwestować w drogi sprzęt, jeżeli zostanie on wykorzystany w sposób analogiczny do tradycyjnych pomocy szkolnych. Istnieją strony lub programy do nauki języków, które działają jak podręczniki; wzbogacone są ewentualnie o materiał multimedialny - w takiej sytuacji technologia nie wnosi niczego nowego. Szczególnie w przypadku tablic interaktywnych, trzeba wiedzieć, jak z nich korzystać, aby nie stały się tylko sposobem na wyświetlanie tradycyjnie zbudowanych zadań i treści.

To znaczy?

Swego czasu był wielki boom na tablice, wszyscy chcieli je mieć, wiele szkół je dostawało lub kupowało. Mało kto jednak użytkuje je w taki sposób, żeby wykorzystywać ich szczególne właściwości. Programy przeznaczone do tablic interaktywnych pozwalają np. nagrywać to, co piszemy na ekranie, razem z dźwiękiem. Na takiej tablicy wszystko się zapisuje, w związku z czym można odtworzyć na kolejnej lekcji opracowaną wcześniej notatkę, co jest znaczącym ułatwieniem dla nauczyciela, który chce utrwalać to, co robi, w ramach rozwoju zawodowego. Ja na przykład, nawet jeśli pracuję na zwykłej tablicy, zawsze przed wyjściem z sali robię jej zdjęcie. Taką notatkę czy nagranie można udostępnić uczniom albo stworzyć bazę i wykorzystać model klasy odwróconej: teoria w domu, w klasie - praktyka. Nauczyciel musi sobie zdawać sprawę, że tablica interaktywna ma stanowić narzędzie do samodzielnej pracy uczniów; trzeba im pozwolić eksperymentować, nie objaśniając wszystkiego od razu. Uczeń musi się zaangażować w komunikację; w samodzielną interakcję z narzędziem; indywidualne docieranie do właściwego rozwiązania. Tak jak w słynnym eksperymencie prof.

Sugata Mitra, który udowodnił, że niewyedukowane dzieci ze slumsów w New Delhi są w stanie same dociec, jak uruchomić i obsłużyć komputer (z instrukcjami w nieznanym im języku angielskim).

Jednak nauczyciel jest niezbędny...

Tak, nauczyciel ma za zadanie kontrolować proces nauczania. Technologie pozwalają robić to w sposób niekonwencjonalny, bliższy tej rzeczywistości, w której funkcjonuje młodzież. Taką rolę mogą pełnić na przykład platformy społecznościowe, przeznaczone do celów edukacyjnych, takie jak Edmodo - bezpieczna, zamknięta, kontrolowana przez nauczyciela. Pozwalają one na nieustanną interakcję nauczyciela z uczniami. Innym tego rodzaju narzędziem jest Padlet, będący internetową „tablicą korkową”, na której uczniowie umieszczają interesujące ich treści (linki, teksty, zdjęcia) na temat zadany przez nauczyciela – pracujemy w ten sposób na prawdziwym języku, nie na wyabstrahowanej od rzeczywistości czytance. Uczniowie żywo na to reagują, a interakcja między nimi jest rzeczywista, o co trudniej na konwencjonalnej lekcji.

W jaki sposób nowe technologie mogą stać się przydatne podczas przygotowywania do egzaminów, takich jak matura?

Egzamin, patrząc na formę, jest zestawem reguł, określających, w jakim czasie, i w jaki sposób należy wykonać dane zadanie. Te reguły zazwyczaj nijak się mają do rzeczywistości. Jeżeli chodzi na przykład o ograniczenie liczby znaków w formułowaniu wypowiedzi, jedyną przestrzenią, w której występują podobne obostrzenia ilościowe, są sieci społecznościowe (takie jak Twitter). Korzystanie z nich wyrabia umiejętność

34

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

narzucania sobie pewnej dyscypliny, która potem będzie oczekiwana na egzaminie. Integralną częścią egzaminów językowych są zadania ze słuchania, do których może przygotować używanie aplikacji mobilnych.

W dzisiejszych czasach, gubimy powoli umiejętność skupiania się w danym momencie na tym, co słyszymy: bo wszystko można wielokrotnie odtworzyć. W trenowaniu tej umiejętności, która na egzaminie jest bardzo przydatna, pomaga np. Snapchat, w którym wysyła się wiadomości, które po jakimś czasie bezpowrotnie znikają. Z kolei w pracy z tekstem pomocne jest tworzenie graficznych rozsypanek, tzw. „chmur wyrazów” - praca z nimi wyrabia nawyk zastanawiania się nad tekstem przed jego przeczytaniem, co ułatwia później pracę na egzaminie. W pracy z nowymi technologiami najważniejsze jest uświadomienie uczniom, że pewne umiejętności oni już posiadają i trzeba je tylko przełożyć na inny grunt - wtedy egzamin staje się tylko kolejnym polem do wykorzystania swoich możliwości. Łukasz Knap Jest nauczycielem języka angielskiego od 2006 roku, od momentu ukończenia studiów nauczycielskich na PWSZ w Nowym Sączu. Jest absolwentem Akademii Metodyka PASE i DOS-ELTea Teacher Trainer Academy 2.0. Uczy we wszystkich grupach wiekowych i na wszystkich poziomach zaawansowania. Pracował w gimnazjach w Lubyczy Królewskiej i Narolu oraz w szkołach językowych w Warszawie, Krakowie i Salamance. Uczył też studentów Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania oraz Collegium Civitas. Łukasz szczególnie lubipracę z młodzieżą, kursy specjalistyczne oraz nauczanie online. Od 2011 roku prowadzi szkolenia dla nauczycieli (nie tylko językowców) z efektywnego wykorzystania technologii w nauczaniu. Napisał program praktycznego kursu gramatycznego dla sieci szkół Empik School. Prezentował swoje pomysły na konferencjach: English Teaching Market, IATEFL i TWIST. Obecnie jest metodykiem kursów online w British School Wawer. Prywatnie zajmuje się fotografią mobilną, tworzeniem blackout poetry (wierszy z odzysku), oraz nauką języka hiszpańskiego.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

35

Źródła: Okładka: Created by Evening_tao - Freepik.com s. 3

Grzegorz Jasiński, fot. własna

s. 6-7

mat. prasowe od Marcina Jakubas

s. 8-9

mat. prasowe od Martyny Słowik,

Teatr Groteska

s. 10-11 Created by Katemangostar - Freepik.com,

Angelika Pietras, fot. własna

s. 12-13 Created by Asier_relampagoestudio

- Freepik.com

s. 14-15 shutterstock.com, Katarzyna Pająk,

fot. własna

s. 16-17 Created by Pressfoto - Freepik.com s. 18-19 shutterstock.com s. 20-21 shutterstock.com s. 22-23 Created by Pressfoto - Freepik. com s. 24-25 Created by Katemangostar

- Freepik. com

s. 26-27 Created by Pressfoto - Freepik. Com,

Katarzyna Pająk, fot. właśna

s. 28-30 Created by Jcomp - Freepik. Com s. 31

mat. prasowe od Centrum Edukacji

Artystycznej

s. 32

shutterstock.com

s. 33

Łukasz Knap, fot. własna

s. 34-35 shutterstock. com