N@uczyciel 6/2016

Numer 6/2016 - październik/listopad 2016

Temat numeru

Twórcza Szkoła Gotowe propozycje gier edukacyjnych dla uczniów

str. 28

Przydatne aplikacje w pracy nauczyciela str. 42

Cyberchoroby

- refleksja psychologa rozwojowego str. 10

Analiza twórczości

językowej i literackiej w szkole

str. 38

Wydawca: Ogólnopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli OCDN Sp. z o. o. ul. Bronowicka 86/2 30-191 Kraków Tel./fax +48 12 633 33 67 sekretariat@ocdn.pl Redaktor Naczelny: Grzegorz Jasiński | g.jasinski@ocdn.pl Redaktor Prowadzący: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl Współpraca: Agata Petyniak, Daniel Siemiński, Elżbieta Pietrzykowska, Ewa Ostarek, Katarzyna Pająk, Lidia Brzezicka, Małgorzata Łabuda, Maria Ligęza Korekta: Julia Piotrowska Opracowanie graficzne i skład: Andrzej Gurba Reklama: Sabina Irzyk | s.irzyk@ocdn.pl

facebook.com/nauczyciel.ocdn

Redakcja nie zwraca materiałów niezamawianych.

Zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów i obróbki nadesłanych zdjęć, nie odpowiada za treść umieszczanych ogłoszeń i reklam.

zeskanuj i zapisz wwww.ocdn.pl

Szanowni Państwo, od pewnego czasu coraz więcej uwagi poświęcane jest potrzebie kształcenia kompetencji miękkich. Analizy wskazują, że kształcenie wielu z nich powinno rozpocząć się już na wczesnym etapie edukacji. Jak wynika z badań potrzeb i oczekiwań pracodawców to właśnie z kompetencjami miękkimi absolwenci każdego etapu kształcenia mają największe problemy.

Potwierdzają to również liczne organizacje międzynarodowe np. OECD, czy koordynator badania PISA, wskazujący na potrzebę zwracania uwagi również na emocje, postawy i relacje międzyludzkie. W obecnym numerze postanowiliśmy zwrócić uwagę na jedną z nich: kreatywność. Prezentujemy możliwości zastąpienia ćwiczeń grami edukacyjnymi, wykorzystania możliwości, jakie niesie twórczość literacka na lekcjach języka polskiego, prowadzenia lekcji historii tak by nauka była przygodą, a nie przykrym obowiązkiem. W tym kontekście zachęcamy też do lektury artykułu Pani Elżbiety Pietrzykowskiej wskazującego na znacznie relacji uczeń-mistrz, od której niestety bardzo odchodzimy, a której brak znacznie utrudnia kształtowanie odpowiednich postaw u młodych ludzi. Kreatywność jest szczególnie związana z edukacją informatyczną, dlatego porównujemy jakość tego obszaru kształcenia w Polsce na tle Europy, wskazując na możliwości korzystania z dotacji unijnych w celu podniesienia kompetencji programistycznych nauczycieli oraz uczniów.

Na prośbę naszych czytelników zdecydowaliśmy się na dodanie na stałe do N@uczyciela działu Narzędzia. W obecnym numerze prezentujemy kilka przydanych, darmowych narzędzi, które mogą pomóc Państwu w codziennej pracy, a także zachęcamy do tworzenia i rozwijania szkolnych stron www na podstawie bezpłatnych systemów zarządzania treściami.

W imieniu całej Redakcji oraz swoim własnym, składam Państwu serdeczne życzenia: zdrowych i rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności w Nowym 2017 Roku.

Grzegorz Jasiński Redaktor Naczelny

Nadchodzące wydarzenia 05-12.12.2016r.

,,Godzina Kodowania”, przy współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji.

13.12.2016r.

,,Kod Mistrzów”, gościem będzie poetka Ewa Lipska.

Teatr Groteska Kraków, godz. 18:00.

16.12.2016r.

Konferencja ,,Nauczyciel wspierający i wspierany”.

Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, godz. 10:00-18:00.

10.01.2017r.

,,Kod Mistrzów”, wstęp bezpłatny.

Teatr Groteska Kraków.

01/02.2017r.

,,Ekspresja plastyczna w teatrze”, warsztaty dla nauczycieli.

Teatr Groteska Kraków.

18-25.02.2017r.

4. Międzynarodowy Festiwal MATERIA PRIMA.

11.03.2017r.

Konferencja edukacyjna Lean Edu. Hotel Park Inn by Radisson Kraków, godz. 8:00.

Patronaty N@uczyciela

spis treści

Aktualności Gimnazjum czy ośmioletnia szkoła podstawowa?

Kto ma rację w tym sporze?

Lidia Brzezicka

6

Konferencja Innowacyjna Edukacja - Blaski i Cienie Sabina Irzyk

8

Bliżej Szkoły Cyberchoroby - refleksja psychologa rozwojowego Maria Ligęza

10

Kreatywna podróż do zdobywania nowej wiedzy Ewa Ostarek

14

Bardziej słuchać, czyli o skutecznej komunikacji Michał Kreczmański

18

Wsparcie nauki programowania przez administrację rządową Piotr Woźny

22

Twórcza Szkoła Zamiast zadań z podręcznika - zagrajmy w gry Agata Petyniak

28

Felieton Elżbiety Pietrzykowskiej ,,Być Nauczycielem” Elżbieta Pietrzykowska

30

Twórcza historia z przyszłością - czyli jak sprawić, by lekcja historii stała się przyjemnością dla uczniów Daniel Siemiński

34

Niedocenione słowo. O potrzebie twórczości literackiej w szkole Katarzyna Pająk

38

Narzędzia

NOWOŚĆ

Narzędzia TIK w pracy nauczyciela Małgorzata Łabuda

42

Jak za darmo utworzyć profesjonalną szkolną stronę internetową?

Grzegorz Jasiński

44

Lidia Brzezicka

Gimnazjum czy ośmioletnia szkoła podstawowa?

Kto ma rację w tym sporze?

Zgodnie z założeniami MEN, już od przyszłego roku szkolnego uczniowie rozpoczną naukę w szkole podstawowej z ośmioma klasami. Powrócą czteroletnie licea, pięcioletnie technika, a zamiast szkół zawodowych pojawią się szkoły branżowe.

Na mapie polskich placówek edukacyjnych zabraknie gimnazjów.

Każda grupa społeczna ma odmienną opinię na te-

w których chcieli się uczyć i nabywać nowe kompe-

mat likwidacji gimnazjów. Ministerstwo przekonuje,

tencje (gimnazja plastyczne, sportowe, artystyczne).

że nowe rozwiązania będę służyć dzieciom i zniwe-

Zwracają też uwagę, że budynki gimnazjów przysto-

lują negatywne zjawiska, jakie miały miejsce w tych

sowano do potrzeb wychowanków poprzez dobrze

placówkach. W dużej mierze chodzi o problem agre-

wyposażone sale i laboratoria. A nie każda podsta-

sji i przemocy wśród młodzieży. Ponadto, dłuższa

wówka dysponuje nowoczesnym wyposażeniem.

nauka w szkole średniej ma przyczynić się do po-

Placówki mają ograniczone możliwości finansowe

prawy efektywności i lepiej przygotować uczniów

i lokalowe. Samorządy odpowiedzialne za wdraża-

do matury oraz do nauki na studiach.

nie reformy mają podobne obawy.

Nauczyciele obawiają się przede wszystkim utraty miejsc pracy. W zdecydowanie lepszej sytuacji

Żyjemy w czasach, gdzie postęp i zmiany są na

są pedagodzy pochodzący z miast - więcej szkół

porządku dziennym. Jednak czy warto przepro-

to większe możliwości zatrudnienia. Dla obszarów

wadzać zmiany w tak krótkim czasie? Czy należy

wiejskich jest to bardziej złożony problem. Nie każ-

posiłkować się negatywnymi stereotypami? Wie-

dy nauczyciel będzie zainteresowany pracą w kilku

le osób przeciwnych gimnazjom nie było uczniem

szkołach, które są „rozrzucone” w różnych od siebie

takiej placówki. Czy problem nie tkwi gdzie indziej?

odległościach, aby mieć godziny do pensum. Oba-

Przecież młodzież nie zmieni się tylko dlatego, że

wa o pracę jest również wśród pozostałych pracow-

będzie uczęszczać do szkoły o innej nazwie. Czy

ników szkoły. Ci, którzy będą dalej uczyć, mówią

ośmioklasowa podstawówka sprawi, że nagle znik-

o kwestiach organizacyjnych - programów naucza-

nie problem buntującej się młodzieży i agresji wo-

nia i trudnego okresu przejściowego. W pewnym

bec młodszych i słabszych uczniów? Można mieć

momencie w szkołach średnich znajdą się dzieci,

wątpliwości. Nie ma idealnych systemów edukacji.

które jako ostatnie ukończyły gimnazja oraz ci, któ-

Jednak, zamiast likwidacji problemów może warto

rzy kończą ośmioletnią szkołę podstawową.

próbować je naprawiać?

Rodzice są podzielni w opiniach. Jedni chwalą sobie nowe zmiany, bo uważają, że jeśli oni byli zadowoleni ze „starego systemu” edukacji, to ich dzieci też będą. Mają negatywną opinię o gimnazjach. Z drugiej strony są tacy, którzy popierają obecny system.

Są uczniowie, którzy mieli już wybrane gimnazja,

6

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Aktualności

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

7

Sabina Irzyk

Konferencja Innowacyjna Edukacja Blaski i Cienie Konferencja była poświęcona rozwojowi nowych i oryginalnych działań edukacyjnych. Podstawowym celem, była wymiana doświadczeń i punktów widzenia, związanych z innowacyjnością w dydaktyce. Ogólnopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli oraz Czasopismo N@uczyciel objęli patronat nad wydarzeniem.

Konferencja odbyła się we Wrocławiu, na Wydziale

badań realizowanych w ramach projektu ,,Współ-

Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego.

praca na rzecz Dobrej Edukacji”, sfinansowanego ze

Organizatorami byli: Zakład Socjologii Edukacji w In-

środków Fundacji PZU.

stytucie Socjologii UWr - osobą reprezentującą była

Dzięki takiemu spotkaniu uczestnicy mogli dowie-

Pani prof. dr hab. Barbara Wiśniewska-Paź, Dolno-

dzieć się, jak wiele jest w stanie zaoferować eduka-

śląskie Centrum Innowacji Edukacyjnych przy Dol-

cja wolnościowa szkołom, które wykorzystują tech-

nośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu - reprezen-

nologie cyfrowe lub zupełnie odwrotnie. Pojawiło

towane przez dr. Tomasza Tokarza oraz Fundacja

się wiele interesujących rozwiązań przekazu wiedzy,

SKUTECZNA EDUKACJA - reprezentowana przez dr.

poprzez korzystanie z Internetu, tabletów, czy kom-

Łukasza Srokowskiego. Było to dwudniowe wyda-

puterów, nawet dla rodziców.

rzenie, przypadające na 15-16 listopada 2016 roku.

Spotkanie samo w sobie przebiegało bardzo prężnie, a uczestnicy chętnie wzięli udział w dyskusji omawiającej rolę szkoły we współczesnym świecie, alternatywną edukację, a także metody kształcenia w obecnych szkołach. Wydarzenie skupiło wielu praktyków, którzy chętnie dzielili się swoją wiedzą, jak i doświadczeniami, mimo iż ich sposoby działania odbiegały od siebie, to łączył ich jeden cel - chęć budowania lepszej szkoły.

W Polsce istnieją szkoły demokratyczne, wolnościowe, a także takie, które wprowadzają własne programy edukacyjne, po to, by znaleźć lepszą drogę w rozwoju dzieci. Przede wszystkim, był to punkt wyjściowy konferencji. Dydaktycy, chętnie dzielili się własną wiedzą oraz rozwiązaniami, jakie stosują na co dzień w swoich środowiskach edukacyjnych. Pani Prezes Katarzyna Hall opowiedziała m.in. wynikach

8

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Aktualności

reklama

Dr Maria Ligęza

Cyberchoroby

refleksja psychologa rozwojowego, wokół pracy „Cyberchoroby” Manfreda Spitzera Autor książki jest niemieckim psychiatrą i neurobiologiem prowadzącym badania na polu neurodydaktycznym. Celem niniejszego tekstu jest próba ustosunkowania się do tez przedstawionych w monografii, której podtytuł brzmi: „Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie”. Jest to praca naukowa, wykorzystująca bardzo bogatą literaturę światową (729 pozycji). Jednocześnie jest napisana bardzo przystępnie i powinna być przeczytana przez każdego nauczyciela i rodzica.

Manfred Spitzer krytycznie odnosi się do współ-

dziecka. Wychowanie medialne polega również na

czesnej technologii informatycznej, nie oznacza to

przestrzeganiu dzieci i młodzieży przed niebez-

jednak, że zakazuje dzieciom i młodzieży korzysta-

pieczeństwami podczas korzystania z technologii

nia z niej. Autor przedstawia konstruktywnie, co na-

cyfrowej. Szczególnie dla dzieci są ważne wzory za-

leży w takiej sytuacji robić. Za priorytetowe uważa

chowań rodziców, dlatego też ich aktywność nie po-

przede wszystkim działania promujące edukację

winna sprowadzać się do oglądania telewizji i uży-

rodziców w zakresie szkód, jakie niesie nadmierne

wania smartfonów i komputerów.

i wczesne korzystanie z cyfrowej technologii dla rozwoju dzieci i młodzieży. Na podstawie cytowanych badań naukowych i informacji od lekarzy psychiatrów wiadomym jest, że korzystanie ze smartfonów, laptopów, komórek itp., może wywołać uzależnienie.

Warto więc zastanowić się nad zasadami wychowania medialnego, wykorzystując takie cechy nastolatków jak autonomia i samokontrola. W wychowaniu dzieci młodszych istotna jest różnorodność oddzia-

Niestety również w Polsce rodzice dla „świętego spokoju” pozwalają oglądać tak małym dzieciom kreskówki, czy też krótkie filmiki. Skutki takich zachowań nie są dla rozwoju tych dzieci korzystne.

ływań stymulujących ich rozwój. Zadaniem rodziców i nauczycieli jest zrealizowanie tej idei. Obok filmów i programów telewizyjnych, gier komputero-

Dane przytoczone przez M. Spitzera z badań pro-

wych warto zaproponować dzieciom różne formy

wadzonych w USA są zatrważające. Na 900 ankie-

wspólnie spędzanego z rodzicami czasu wolnego,

towanych rodziców, połowa podaje, że ich dzieci

np. aktywności fizycznej, czytanie książek, zwiedza-

poniżej pierwszego roku życia oglądają telewizję;

nia wystaw, oglądania spektakli teatralnych (bogaty

36 proc. tych dzieci obserwuje ekran smartfona.

repertuar dla dzieci ma np. Teatr Groteska w Krako-

Rodzice ci uznają, że to uspakaja dzieci, zwłaszcza

wie), czy filmów edukacyjnych. Wszystkie te źródła

przed snem. Niestety również w Polsce rodzice dla

wiedzy wymagają własnej aktywności poznawczej

„świętego spokoju” pozwalają oglądać tak małym

10

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Bliżej Szkoły dzieciom kreskówki, czy też krótkie filmiki. Skut-

padły w tych badaniach najlepiej. Z podstaw psy-

ki takich zachowań nie są dla rozwoju tych dzieci

chologii rozwojowej wiemy, jak kształtuje się wiedza

korzystne. Dokumentują to przytoczone przez M.

o rzeczywistości. Wiodące znaczenie ma tu własna

Spitzera badania dzieci 4-letnich. Jednej z grup

aktywność dziecka. W pierwszym roku życia dotyk

dzieci pokazywano kreskówki z szybką akcją, dru-

różnych przedmiotów wewnętrzną częścią dłoni,

giej grupie - film edukacyjny, trzecia grupa 4-latków

czy też wzięcie ich do ust pozwala identyfikować

zajmowała się w tym czasie (10 minut) rysowaniem.

różnorodne cechy poszczególnych przedmiotów.

Następnie wszystkie 4-latki badano testem na kon-

Stanowi to podstawę budowania znaczenia ich

centrację i selektywność uwagi. Dzieci rysujące wy-

nazw w dalszym etapie rozwoju.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

11

Bodźce płynące z szybko przesuwających się obra-

72 proc. w roku 2012. Takie tendencje zarysowują

zów filmowych czy obsługiwanie smartfona, działa-

się również w Polsce, co na co dzień jest widoczne

ją na zasadzie skojarzeń i nie stymulują procesów

w środkach komunikacji miejskiej i w szkołach, nie

poznawczych. Zaangażowana w takich sytuacjach

tylko na przerwach. Uzależnienie od komputera,

jest uwaga mimowolna, skoncentrowana na zmy-

podobnie jak inne rodzaje uzależnień, wymaga dłu-

słowych cechach obiektów skojarzonych z własnym

gotrwałej terapii. Warto więc wykorzystać sugestie

działaniem. Pozostawienie dziecka sam na sam, na

M. Spitzera, aby w zdrowy sposób korzystać z naj-

przykład ze smartfonem, dostarcza mu przyjem-

nowszych technologii.

nych doznań. Będzie się ono domagało systematycznego kontaktu z tym bezosobowym medium.

Natomiast rozwój społeczny dziecka wymaga bezpośredniego kontaktu z rodzicami, rodzeństwem, rówieśnikami. To oni są dla dziecka atrakcją, sprzyjają rozwojowi umiejętności komunikacji. Jeśli natomiast częściej dziecko ma przed sobą ekran telewizora, czy komputera, to te przedmioty stają się dla niego najbliższymi towarzyszami, co może prowadzić do osamotnienia. Różnorodność ofert edukacyjnych w dzieciństwie wymaga udziału innych osób - najpierw dorosłego (rodzica, nauczyciela), potem rówieśnika.

W okresie szkolnym, szczególnie w XXI wieku, nauczyciele są nakłaniani do wykorzystywania me-

Literatura: 1. Musioł M., Pedagogizacja medialna rodziny, [w:] Chowanna. Wydawnictwo UŚl, R. XLIII, t. 2, Katowice 2007.

2. Spitzer M., (przekład M. Guzowska), Cyberchoroby.

Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie.

Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2016.

3. Strykowski W. (red.), Media a edukacja.

Wydawnictwo eMPi2, Poznań 1997.

4. Strykowski W., Rola mediów i edukacji medialnej we współczesnym społeczeństwie, [w:] Chowanna. Wydawnictwo UŚl, R. XLVI, t. 1, Katowice 2003.

diów cyfrowych, jako podstawowej metody przekazu wiedzy. Są one oczywiście pożyteczne, ale pod warunkiem, że nie będą jedynymi, a towarzyszyć im będą metody aktywizujące własną pracę intelektualną ucznia, jak np. nauczanie problemowe.

Używanie klawiatury komputera do nauki pisania w początkowych klasach, ma z neuropsychologicznego punktu widzenia negatywny wpływ na procesy pamięciowe zaangażowane podczas czytania, bowiem złożone czynności motoryczne przy pisaniu liter wspierają procesy pamięciowe tych znaków podczas ich zapisywania. Takiej możliwości nie daje klikanie w klawiaturę laptopa. Podręczniki elektroniczne, które nadmiernie wykorzystują filmy, linki odwracają uwagę ucznia od czytanej treści, co zakłóca proces czytania ze zrozumieniem.

Jak pisze M. Spitzer: „Nie ma dnia byśmy nie oglądali młodych ludzi, którzy jak zaczarowani wgapiają się w wyświetlacze swoich smartfonów (…). Czymkolwiek by się dziś nie zajmowali, wszędzie i zawsze używają smartfonów”. Autor podaje, że w Niemczech i Szwajcarii korzystanie ze smartfonów miedzy 12. a 19. rokiem życia wzrosło z 47 proc. w 2010 roku do

12

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Dr Maria Ligęza - psycholog, wieloletni pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Psychologii UJ, (Zakład Psychologii Rozwojowej), obecnie pracuje na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie (Wydział Nauk Społecznych, kierunek Nauki o Rodzinie).

Specjalistka w dziedzinie analizy wytworów działania dziecka, czyli rysunków oraz opowiadań, psycholingwistyki rozwojowej, a zwłaszcza funkcji pytań, narracji dziecięcej, twórczości dziecięcej przejawiającej się w zabawie, wypowiedziach werbalnych i graficznych, rysunku jako formie wypowiedzi, diagnostycznej właściwości rysunku.

Bliżej Szkoły

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

13

Ewa Ostarek

Kreatywna podróż do zdobywania nowej wiedzy Słowo „nauka” wydaje się być nieco nudne i obarczone ciężarem znaczeniowym.

A gdyby tak zamiast starej zasady 3xZ (zakuć, zdać, zapomnieć) było więcej kreatywnego podejścia w szkole? Co by się działo, gdyby uczniowie przyswajali nową wiedzę w ciekawy sposób? I nie byłoby nudnej „nauki”, tylko wspaniała podróż po nową wiedzę?

Jeśli uczniowie często mają kłopoty z opanowa-

• absurdalność - jeśli coś nie jest oczywiste, to

niem danej partii materiału lub nie radzą sobie zbyt

łatwiej zapamiętać to na dłużej. Mózg zapamię-

dobrze, warto wprowadzić nieco kreatywności do

tuje kwestie, które nie są oczywiste.

uczenia i pokazać przede wszystkim jak się uczyć,

• wyolbrzymienie - przy zapamiętywaniu ciągów

aby było to przyjemniejsze, skuteczniejsze oraz

informacji warto nadać niektórym z nich przeja-

zostało w pamięci na dłużej. Z pomocą przycho-

skrawione cechy, aby łatwiej było je odróżnić od

dzą techniki pamięciowe, które pomagają ćwiczyć pamięć i wykorzystywać jej zasoby w interesujący sposób.

Jak zapamiętujemy?

Przy nauce ważne jest dobre nastawienie oraz to, jaki uczeń ma cel. Innymi słowy - dlaczego zależy mu na opanowaniu danej partii materiału.

Łatwiej zapamiętuje się rzeczy, które można sobie wyobrazić..

Pamięć działa lepiej, jeśli nauczyciel stworzy warunki do nauki i pokaże celowość takich działań.

Ważnymi elementami przy zapamiętywaniu jest wyobraźnia. Łatwiej zapamiętuje się rzeczy, które można sobie wyobrazić. Istnieją pewne elementy związane z procesem wyobrażania, dzięki którym możliwe jest lepsze zapamiętanie danych informacji. Najważniejsze z nich to:

14

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Bliżej Szkoły reszty zbioru, a tym samym zapamiętać.

jaki styl uczenia się będzie najlepszy dla danego

• humor - nasz mózg łatwiej zapamiętuje przy-

ucznia. Można opierać się na dominującym kanale

datne informacje podane w sposób humory-

sensorycznym. Wyróżnia się trzy główne, których

styczny.

poznanie jest bardzo ważne z perspektywy nauczy-

• ruch - jeśli można nadać informacjom do zapa-

ciela.

miętania jakiś ruch, automatycznie szybciej się

Uczeń może być:

je zapamiętuje.

• słuchowcem - najlepsze zapamiętanie odbywa

• obrazy pozytywne - to inaczej łączenie wiedzy z pozytywnymi odczuciami i stanami umysłu.

• wyrazistość - gdy dba się o szczegóły, aby jeszcze bardziej zapamiętać treść.

się przez słuchanie danych informacji, opowiadanie na głos, tłumaczenie innej osobie. Uczeń może słuchać nagrań, może też sam nagrywać dane informacje do zapamiętania i odsłuchiwać je kilka razy dziennie.

Można do tej listy dodać jeszcze elementy związane

• wzrokowcem - ważne są obrazy oraz to, jaka

z kontekstem. Jeśli dana informacja będzie zamiesz-

jest ich forma oraz przekaz. Jeśli uczeń jest

czona w pewnym kontekście, łatwiej będzie ją zapa-

wzrokowcem, ważne dla niego będą kolory,

miętać i przywołać z pamięci.

kształty, rodzaj czcionki oraz inne informacje,

Rodzaj kanału sensorycznego W kwestii szybszego uczenia się ważne jest też to, w jaki sposób się uczyć, aby nie tylko szybciej przyswoić dane informacje, ale także, aby uczyć się efektywnie i skutecznie, a informacje wykorzystać w praktyce. Istnieje wiele możliwości, aby sprawdzić

które pozwolą na odróżnianie graficzne, czy też zapamiętywanie rozkładu treści na stronie. Dla wzrokowca cenne mogą okazać się mapy myśli przy przygotowywaniu się do opanowania danej partii materiału.

• kinestetykiem - najważniejszą rolę w prawidłowym procesie zapamiętywania pełni dla takich uczniów ruch. Warto zadbać o to, aby podczas nauki, chodzili, ruszali ramionami, rękami, gestykulowali w czasie zapamiętywania, czy odtwarzania informacji. Im więcej bodźców ruchowych zostanie włączonych w cały proces, tym efektywniejsze może się to okazać.

Strategie uczenia się Warto przekazać uczniom, aby wzięli pod uwagę tych kilka wymienionych elementów i przeanalizowali jak najlepiej wykorzystali w nauce: • miejsce - w domu, na powietrzu, w szkole, w bibliotece, u kolegi/koleżanki itp.

• czas - po przebudzeniu, rano, po południu, wieczorem, przed snem, w nocy.

• otoczenie - czyli, gdy dana osoba uczy się najlepiej pośród: znajomych lub samodzielni. W otoczeniu porządku lub bałaganu, wśród zupełnej ciszy, czy przy cichej muzyce, w pokoju, w którym świeci duże światło czy przy małej lampce itp.

• pozycja - podczas przyswajania danej wiedzy uczeń może przyjmować różne pozycje: CZASOPISMO N@UCZYCIEL

15

• siedząca, leżąca, stojąca. Może też zmieniać pozycje co jakiś czas.

i w pozytywnym kontekście.

• pozytywne afirmacje, czyli krótkie zdania, któ-

• pora roku - istotna dla uczącego się może być

re powtarza uczeń codziennie, a które są zwią-

też pora roku, która determinuje jego stan.

zane z nauką. Są to inaczej pewne autosugestie,

Przykładowo, w zimie szybciej robi się ciemno, dla-

które wzmacniają wiarę ucznia w niego same-

tego trudniej się skupić wieczorem na wielu aktyw-

go oraz w to, co robi. Kilka przykładów takich

nościach, niż o tej samej porze latem.

afirmacji to np. „Dam radę”, „Jestem pozytywnie

Organizacja powtórek Aby nie tylko opanować dany materiał, ale także zapamiętać go na dłuższy czas, warto przekazać uczniom sposób, w jaki powinni zaplanować sobie powtórki, aby były one efektywne. Dobrze jest pamiętać, że pierwsza powtórka powinna nastąpić na ok. 10 minut po zakończonej nauce. Następna po 24 godzinach, potem po miesiącu, a następnie po 3 i 6 miesiącach.

Niestety, nie jest skuteczne uczenie się dużych partii materiału i poświęcanie na to długiego czasu, a potem nie powracanie do materiału. Najlepsze efekty uczeń uzyska, gdy naukę podzieli na mniejsze jednostki czasowe, tj. bloki nauki, między który-

nastawiony do tego, co robię”, „Wierzę, że moja nauka przyda mi się w przyszłości”. Dobrze, aby każdy uczeń miał swój zestaw afirmacji, do którego będzie powracał codziennie.

• kinezjologia edukacyjna lub inaczej gimnastyka mózgu - zestawy ćwiczeń ruchowych, które aktywizują połączenia między półkulami w mózgu, relaksują mięśnie, pomagają w polepszeniu koncentracji.

Powyższe propozycje to zaledwie kilka z ciekawszych, które można z powodzeniem zastosować w pracy z uczniami na różnych poziomach zaawansowania. Istnieje o wiele więcej możliwości, dzięki którym odkrywanie świata wiedzy będzie nie tylko przyjemniejsze, ale i skuteczniejsze.

mi będą występować krótkie przerwy. Na przykład blok nauki ok. 45 minut oraz 5-10 minut przerwy.

Więcej czasu wolnego może wywołać rozleniwienie i spadek koncentracji, a dłuższy blok nauki źle wpływa na pracę mózgu i powoduje spadek przyswajania informacji.

Literatura: 1. A. Bubrowiecki, Popraw swoją pamięć, wyd. MUZA SA, Warszawa 2011, s.46-59, 146-171.

Inne elementy poprawiające pamięć Nie sposób jest wymienić wszystkich elementów oraz technik, które wspierają zapamiętywanie.

Wskazane jest, aby nauczyciel przekazał uczniom, że wpływ na efektywną naukę mają także: • odpowiednia dieta oraz picie dużej ilości płynów. Ciało człowieka składa się w dużej ilości z wody, a odpowiednie nawodnienie wpływa dobrze na szybsze reakcje, zapewnia czysty umysł oraz przeciwdziała zmęczeniu oraz bólom głowy.

• flow jako stan umysłu. „Flow”, czyli z angielskiego stan przepływu - to inaczej taki stan zaangażowania, w którym czas upływa bardzo szybko, a uczeń jest zagłębiony w naukę mocno

16

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Ewa Ostarek - doświadczony trener języka angielskiego. Prowadzi indywidualne sesje językowe online z elementami neurodydaktyki, NLP oraz coachingu.

Angielski to jej pasja, którą dzieli się za pośrednictwem Szuflady Językowej (www.szuflada-jezykowa.pl)

Michał Kreczmański

Bardziej słuchać,

czyli o skutecznej komunikacji.

Być bliżej swoich dzieci i dobrze je rozumieć, to jedne z podstawowych pragnień kochających rodziców. Powinniśmy zatem pamiętać, że podstawowym środkiem do utrzymywania bliskich relacji i budowania więzi jest skuteczna komunikacja.

To jakie mamy nawyki w komunikacji bezpośrednio wpływa na jakość naszych codziennych relacji.

Pytania tak. Ale jakie?

Wielokrotnie słyszeliśmy o tym, że warto zadawać pytania. Jednak nie wszystkie pytania są twórcze i zachęcają do otwartości. Przeciwnie, niektóre powodują zamknięcie się dziecka w sobie i postawy dobrze znane wielu rodzicom w codzienności, gdy na pytanie: „jak było dziś w szkole”, syn odpowiada – „Dobrze”. „A co się dziś działo?”, pytamy córki – „Nic”. I tak codziennie. A wszelkie próby dalszego dopytywania, jeżeli nie kłótnią, kończą się po prostu

Tylko wtedy będziemy gotowi na świadomą zmianę.

Od czego jednak zacząć, na czym się skupić? Trudno coś zmienić jeżeli nie widzi się pola do zmiany.

Warto poświęcić chwilę i przyjrzeć się najczęściej pojawiających błędom w naszej codziennej komunikacji, na które zazwyczaj nie zwracamy uwagi. Oto niektóre przykłady świadczące o tym, jak bardzo nie potrafimy nawiązać z naszymi dziećmi empatycznego kontaktu: • Pocieszanie: kochanie nie jest tak źle, nie martw się…

głuchą ciszą.

• Licytowanie: to, to nic, żebyś wiedziała co ja

Zadaj jednak sobie pytanie, kiedy zadałeś swojemu

• Doradzanie: w tej sytuacji uważam, kochanie,

dziecku inne pytanie, np.: „Córeczko, co najczęściej

mam… że powinnaś…

powoduje, że się uśmiechasz?”. Kiedy ostatnio spytałeś syna: „Jak można Ci najlepiej pomóc, kiedy jesteś smutny?”. Z pewnością uwagę i zaciekawienie dziecka szybko uzyskasz gdy powiesz: „Kochanie, wymień swoje trzy marzenia”.

Codzienność, na którą nie zwracamy uwagi To, co na drodze rozwoju stanowi konieczność to zmiana. A zmiana zawsze wiąże się z uznaniem pewnego braku w naszym życiu. Uświadomienie sobie tego rodzi w nas z kolei bolesne uczucia frustracji, niezadowolenia z siebie czy smutku. Potrzebujemy więc, już na wstępie, zgodzić na to, że proces rozwoju ze swej natury stanowi pewien świadomy trud.

18

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Zaprzyjaźniona Rodzina Gra w Pytaki

Pytak

• Pouczanie: słuchaj, to przeżycie może cię kie-

Jeżeli chcesz, możesz wypróbować to jednodniowe ćwiczenie. Można je zrobić samemu. Jeżeli jednak

dyś wzmocnić…

• Moralizowanie: jak ja byłam w twoim wieku to…

masz możliwość by Twój partner towarzyszył Ci

• Gawędziarstwo: twoja sytuacja przypomina

w pracy nad komunikacją, korzyści dla Waszej rodziny będą jeszcze większe. Ćwiczenie składa się

mi, jak kiedyś…

• Korygowanie: kochanie, to nie tak jak myślisz…

z trzech części.

• Wyjaśnianie: w twoim wieku to normalne…

Na początek potrzeba uważności, aby przyjrzeć się

• Wypytywanie: córciu, a kiedy on Ci wyskoczył?

własnemu językowi na co dzień. Obserwuj Wasze

• Litowanie się: oj moje biedactwo… za moich

dialogi od samego rana. Gdy wstajecie z łóżka, gdy być może budzisz swoje dzieci, ubieracie się, jecie

czasów…

• Ucinanie w pół słowa lub lekceważenie: nie

śniadanie. Być może śpieszycie się (jak co dzień) aby zdążyć na zajęcia, do szkoły i do pracy. Przyjrzyj się

martw się przecież to nie problem…

jakie uczucia Wam przy tym towarzyszą. Jakie słoCzy nie przypominasz sobie od razu takich rozmów

wa wywołują złość, a jakie uśmiech na twarzy. Po-

z domu? Każda z powyższych prób odpowiedzi

dobnie w ciągu dnia, w czasie rozmowy telefonicz-

może okazać się niewystarczająca aby pomóc na-

nej z mężem, żoną. W momencie odbierania dzieci

szemu dziecku. Gorzej, efekt jest najczęściej od-

z przedszkola i po powrocie do domu.

wrotny od zamierzonego. Takie i podobne nawyki

Po drugie notatki. Znajdź kilka minut w ciągu dnia

komunikacyjne w drugiej osobie z reguły wywołują

aby wszystko, co wywołało w Tobie silne uczucia za-

złość i poczucie niezrozumienia. A to w efekcie osła-

pamiętać. Najlepiej robić krótkie notatki, z tego co

bia nasze więzi.

Cię zaskoczyło, co wzbudziło złość, kiedy poczułeś ulgę, a kiedy zabrakło Ci cierpliwości.

Ćwiczenie z autorefleksji

Na koniec dnia potrzebujesz przeznaczyć konkret-

Zastanówmy się dlaczego tak się dzieje. Czy to moż-

Wasza komunikacja w ciągu dnia. Możecie to omó-

liwe, że dziennie popełniamy nie jeden czy dwa błędy ale dziesięć, a nawet kilkadziesiąt takich błędów? I robimy to tygodniami, miesiącami, latami…

Na szczęście, można spróbować porozumiewać się

ny czas, 10-15 minut by przyjrzeć się jak wyglądała wić z partnerem wieczorem przy zimowej herbacie.

Zapewniam, że już pierwszy dzień tego ćwiczenia przyniesie niespodziewane spostrzeżenia i nową świadomość.

inaczej.

ki „kostka uczuć”

Pytaki

Twórcy Pytaków Michał Kreczmański i Aleksandra Sulej

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

19

Kierunki, które inspirują do twórczej zmiany

nabytym umiejętnościom, NVC staje się jest naturalną formą dialogu, sprowadzającą się do dwóch faz: empatii oraz otwartego wyrażenia siebie.

Warto w rodzinie praktykować trzy podstawowe

Bardziej być

zasady dobrego dialogu. Przedstawiam pewne delikatne ale znaczące sugestie dotyczące prowadzenia rozmowy w taki sposób, aby dawała ona doświad-

Nasze dzieci potrzebują ciągłego kontaktu ze swo-

czenie jak największej jedności.

imi rodzicami, bardziej niż zaspokojenia wszystkich

Pierwsza wskazówka brzmi „bardziej rozumieć

kim się znajdują. Dzieci chcą być słyszane i rozu-

- niż oceniać”. Przede wszystkim staraj się zawsze pamiętać o dobrej woli Twojego dziecka i osoby którą kochasz. Nawet jeśli przychodzi Ci do głowy negatywna ocena jego słów lub postawy staraj się go zrozumieć, wczuć się w jego sytuację. Po drugie „bardziej dzielić się sobą - niż dyskutować”. Łatwiej Wam będzie dojść do porozumienia, jeśli każde z Was podzieli się sobą. Jeśli nie zgadzasz się w czymś, nie krytykuj jego wypowiedzi, tylko opowiedz o swoich potrzebach, myślach i uczuciach

innych swoich potrzeb wynikających z wieku w jamiane. Chcą być także widziane takimi, jakimi są naprawdę. Potrzebują nie tyle ciągłego korygowania i formowania ile raczej stałego towarzyszenia, zrozumienia i współdziałania. Zdolność rodziców do komunikowania się ze swoimi dziećmi w odpowiedni sposób, jest niezbędnym warunkiem do wejścia z nimi we właściwe i trwałe relacje. Natomiast praktyka dobrego dialogu pozwala otwierać się naszym dzieciom, dzielić swoimi uczuciami i życiem wewnętrznym.

związanych z danym tematem. I po trzecie „bardziej słuchać - niż mówić”. Niech dziecko widzi i czuje, że każde jego słowo jest dla Ciebie bardzo ważne. Zwróć uwagę na drobne elementy zachowania, które mogą wyrażać Twoją postawę zasłuchania: patrz w oczy, skieruj się w jego stronę, możesz

Michał Kreczmański - ekspert ds. komunikacji i PR. Współtwórca NieZwykłej Gry Rodzinnej – Pytaki®, która pomaga w warunkach zabawy uczy skutecznej komunikacji w rodzinie, buduje relacje i umacnia więzi wśród bliskich.

sygnalizować podążanie za myślą mówiącego przez krótkie, zachęcające „mhm”, „tak”, „aha”. Nie przerywaj, nie komentuj, nie dopowiadaj i nie doradzaj.

Czasami nawet zadanie pytania może przeszkodzić mówiącemu, wytrącić go z jego toku myślowego.

Porozumienie bez przemocy Komunikacja już dawno stała się przedmiotem nauki. A ponieważ jest ona podstawą budowania wszelkich naszych relacji, w tym tych dla nas najważniejszych - z bliskimi w rodzinie, warto poszu-

KONKURS Jakie najciekawsze, najbardziej zadziwiające pytanie usłyszałaś/usłyszałeś w życiu od swojej córki lub od swojego syna?

kać wartościowych materiałów, książek czy szkoleń w zakresie komunikacji. Jedną z metod, która od kilku lat szczęśliwie nabiera popularności w Polsce jest Porozumienie Bez Przemocy. Z ang. NVC to metoda porozumiewania się opracowana przez prof. Rosenberga. która dzięki skupieniu uwagi na uczuciach i potrzebach, pozwala na znaczące ograniczenie możliwości wystąpienia przemocy w dialogu w jakiejkolwiek formie, psychicznej lub fizycznej. Dzięki

20

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Autor najciekawszego pytania otrzyma w nagrodę grę Pytaki®. Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres: kontakt@pytaki.pl na które czekamy do 22.12.2016r.

Piotr Woźny

Wsparcie nauki programowania

przez administrację rządową Społeczny ruch nauki programowania już od kilku lat intensywnie rozprzestrzenia się wśród polskich dzieci. Bardzo przyczyniły się do tego inicjatywy, takie jak Mistrzowie Kodowania czy Koduj z Klasą, a także wiele innych projektów, realizowanych przez organizacje pozarządowe na terenie całej Polski. Ocenia się, że w całej Polsce kilkaset tysięcy dzieci bierze udział w zajęciach pozaszkolnych organizowanych zarówno w szkołach, jak i poza nimi.

Jednak stosunkowo największą dostępność i inten-

miliony złotych. Środki te mają zostać przeznaczo-

sywność tych szkoleń można zaobserwować w du-

ne na wsparcie rozwoju kompetencji nauczycieli.

żych ośrodkach miejskich. Z danych udostępnia-

Grupą docelową, która ma być objęta działaniami

nych przez MIT Media Lab, które stworzyło Scratch,

edukacyjnymi, są nauczyciele publicznej edukacji

będący jednym z najpopularniejszych języków pro-

wczesnoszkolnej oraz uczniowie klas 1-3 publicz-

gramowania dla dzieci wynika, że Polska lokuje się

nych szkół podstawowych, pracownicy publicznych

w ścisłej czołówce krajów, które ściągają aplikację

placówek doskonalenia nauczycieli, bibliotek pu-

Scratch z serwerów MIT Media Lab.

blicznych i publicznych domów kultury. Interwencja zostanie skierowana do ww. placówek zlokalizowa-

Fenomen ten zwrócił uwagę Ministerstwa Rozwo-

nych na terenie gmin wiejskich oraz miejsko-wiej-

ju, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa

skich.

Cyfryzacji. Wspólne prace tych instytucji koncentro-

Podmioty, które będą mogły ubiegać się o wspar-

wały się wokół tego, w jaki sposób wspomóc oddol-

cie w ramach tego konkursu to organizacje poza-

ne społeczne inicjatywy, które dotarły już z nauką

rządowe (NGO-s), partnerstwa organizacji pozarzą-

kodowania do polskich dzieci. A także, w jaki sposób stworzyć możliwość korzystania z tych szkoleń dzieciom z małych ośrodków miejskich oraz wiejskich, które mają dużo mniejszą szansę przyswojenia takiej wiedzy, niż ich rówieśnicy z dużych miast. Prace trzech Ministerstw rozpoczęły się na początku 2016 roku i zaowocowały ogłoszeniem konkursu na dofinansowanie projektów w ramach Działania 3.2

Nie ulega wątpliwości, że dla przełamania negatywnych trendów rozwojowych Polski, koniecznym jest systematyczne inwestowanie w jakość edukacji...

„Innowacyjne rozwiązania na rzecz aktywizacji cyfrowej” w ramach Programu Operacyjnego Polska

dowych z jednostkami samorządu terytorialnego,

Cyfrowa, przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa.

instytucje prowadzące działalność w zakresie uni-

Kwota środków przeznaczonych na dofinansowa-

wersytetów trzeciego wieku, instytucje publiczne

nie projektów w tym konkursie wynosi ponad 124

z obszaru nauki, instytucje publiczne z obszaru

22

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Bliżej Szkoły edukacji, instytucje publiczne z obszaru kultury,

tencji cyfrowych. Najmłodszych pokoleń oraz kadry

szkoły wyższe oraz partnerstwa pomiędzy powyż-

nauczycielskiej zaangażowanej w proces edukacyj-

szymi podmiotami.

ny.

W ramach prac nad forum rządowym nad urucho-

Analizy wskazują, że Polska dysponuje niezwykle

mieniem tej interwencji, analizowana była spójność

istotnym potencjałem kompetencji informatycznych

przeznaczenia środków na wsparcie nauki progra-

wśród dzieci i młodzieży, którego kształcenie do tej

mowania z przyjętym przez Radę Ministrów 16.

pory, nie było praktycznie wspierane systemowo

lutego 2016r. „Planem na rzecz odpowiedzialnego

przez Państwo. O skali tego potencjału świadczą

rozwoju”. Plan ten diagnozuje pięć podstawowych

wyniki polskich olimpijczyków na Międzynarodo-

pułapek rozwoju Polski: pułapkę średniego docho-

wej Olimpiadzie Informatycznej organizowanej od

du, pułapkę braku równowagi, pułapkę przeciętne-

1989r. (http://stats.ioinformatics.org/countries/):

go produktu i pułapkę demograficzną.

a) w klasyfikacji medalowej po dwudziestu ośmiu

Nie ulega wątpliwości, że dla przełamania nega-

edycjach Międzynarodowej Olimpiady Informa-

tywnych trendów rozwojowych Polski, koniecznym

tycznej Polska zajmuje drugie miejsce na świe-

jest systematyczne inwestowanie w jakość edukacji

cie, ustępując jedynie Chinom, a wyprzedzając

i podnoszenie kompetencji, w tym również kompe-

Rosję,

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

23

b) Polska jest na czwartym miejscu na świecie,

U podstaw decyzji o przeznaczeniu 124 milionów

jeżeli chodzi o ilość zdobytych złotych medali,

złotych na wsparcie nauki programowania legło

ustępując Chinom, Rosji i USA.

przekonanie, że wspieranie aktywów społeczno-intelektualnych Polaków i wspomaganie u młodego

Dodatkowym czynnikiem potwierdzającym to spo-

pokolenia rozwoju kompetencji IT stanowić będzie

strzeżenie są wyniki konkursu organizowanego

praktyczne narzędzie przezwyciężenia wskazanych

przez portal hackerrank.com skupiającego spo-

powyżej czterech pułapek rozwojowych stojących

łeczność ponad 1,5 miliona programistów z całego

przed Polską:

świata rozwiązujących zadania matematyczno –

a) dobrze wykształceni specjaliści IT pozwolą na

programistyczne. W materiale opublikowanym 25.

redukcję obszaru odpowiedzialnego za pułapkę

sierpnia tego roku, zatytułowanym „Which Country

średniego dochodu,

Would Win in the Programming Olympics?” (http://

b) przykład sektora gier komputerowych wskazuje

blog.hackerrank.com/which-country-would-win-in-

na to, że polski sektor IT zasilony zasobem zdol-

the-programming-olympics/), Polska zajęła trzecie

nych młodych polskich programistów ma realne

miejsce (ustępując Chinom i Rosji), przy czym, jeżeli

szanse odpowiadać za coraz większą część pol-

chodzi o najpopularniejszy język programowania

skiego eksportu,

objęty współzawodnictwem (Java), to programiści z Polski zajęli pierwsze miejsce.

c) więcej specjalistów IT to większe szanse na innowacyjność polskich MŚP,

O skali zainteresowania nauką kodowania świadczy

d) postawienie na kształcenie specjalistów IT to

choćby to, że w ciągu 2. tygodni wakacji tego roku

lepsze wykorzystanie ograniczonego poten-

na 9 tysięcy szkół podstawowych funkcjonujących

cjału demograficznego, a stabilność finansowa

na terenie gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w Pol-

i korzystne zarobki specjalistów IT w Polsce

sce 5,500 szkół złożyło deklarację uczestnictwa w fi-

mogą stanowić czynniki przeciwdziałające ne-

nansowanym ze środków POPC programie wsparcia

gatywnym trendom demograficznym.

rozwoju kompetencji nauczycieli w zakresie nauczania programowania.

Mamy nadzieję, że środki przeznaczone na wsparcie

Powyższe dane wskazują, iż Polska dysponuje nie-

nauki programowania zostaną dobrze wykorzysta-

zwykle istotnym potencjałem w postaci dużej grupy

ne i będą jednym z wielu czynników pozwalających

wybitnie uzdolnionych informatyków w wieku gim-

przezwyciężyć negatywne trendy rozwojowe Polski.

nazjalnym oraz licealnym (uczestnicy i zwycięzcy olimpiad informatycznych) oraz w postaci bardzo dużego zainteresowania rodziców we wspieraniu edukacji informatycznej ich dzieci (sukces społecznych inicjatyw w zakresie nauki programowania).

Potencjał ten powinien być traktowany w kategorii istotnego aktywa, które winno być wspierane w ramach realizacji Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Analiza publicznie dostępnych danych nt. szacowanego deficytu specjalistów na rynku IT w Europie (Accenture szacuje ten deficyt na 800 tysięcy osób do końca obecnej dekady, z czego deficyt w Polsce wynosi ok. 50 tysięcy osób i rośnie co roku o 3-5 % http://www.biznes.newseria.pl/ news/brakuje_50_tys,p109681472) wskazuje na to, że kształcenie specjalistów IT powinno być jednym z działań wspieranych przez Polskę dla potrzeb wyjścia z dryfu rozwojowego.

24

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Piotr Woźny - Podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji. Radca prawny, ukończył Wydział Prawa UAM w Poznaniu (1995), aplikację sądową (1998) i aplikację radcowską (2001).

W latach 2000 – 2001 wiceminister w Ministerstwie Łączności w rządzie prof. Jerzego Buzka. Po zakończeniu pracy w administracji państwowej zaangażowany do 20. listopada 2015 r. w rozwój i zarządzanie praktyką prawniczą prowadzoną pod firmą GWW Woźny i Partnerzy Radcowie Prawni i Doradcy Podatkowi Spółka Partnerska.

Bliżej Szkoły

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

25

Agata Petyniak

Zamiast zadań z podręcznika, zagrajmy w gry!

Producenci książek i podręczników dla dzieci zachęcają do kupna swoich produktów argumentem o braku potrzeby dodatkowego kserowania materiałów. A gdyby zamiast kopiować dla dzieci podobne ćwiczenia na papierze, zaproponować im grę? Jak urozmaicić uczniom klas początkowych naukę, żeby stała się zabawą?

Nauka przez zabawę tylko w „zerówce”? Nic bardziej

klasie z pomocą nauczyciela dzieci mogą zagrać

mylnego! Nawet w trzeciej klasie szkoły podstawo-

w tę ciekawą grę planszową. Zasady gry są bardzo

wej można zorganizować ciekawe zabawy edukacyj-

podobne do doskonale nam znanego „Chińczyka”

ne dla wszystkich uczniów zamiast rozwiązywania

lub „Młynka”, ale umieszczono w niej nazwy dni ty-

„papierowych” ćwiczeń. Oto kilka pomysłów na za-

godnia i dodatkowe zadania (np. karty z polecenia-

stąpienie ich ciekawymi grami edukacyjnymi:

mi „wczoraj”, „dwa dni później”)., które pozwalają na trening i utrwalanie nazw „wcześniej” i „później”.

„Dobble”- różne konfiguracje

Żeby nie było tak łatwo, gracze przed ukończeniem

Gra „Dobble” zagościła w naszych domach i szko-

re także zawierają nazwy od poniedziałku do nie-

łach na dobre. Kto jeszcze nie wie o co chodzi - polega ona na znalezieniu tych samych szczegółów na poszczególnych kartach. Stworzono już „Dobble” obrazkowe dla przedszkolaków oraz literowe dla dzieci uczących się liter, a nawet ortograficzne dla starszych uczniów. Ich ogromnym plusem jest trening spostrzegawczości, a na późniejszym etapie gry - znajomości zasad. Ilość graczy jest praktycznie

wyścigu muszą ułożyć puzzle dołączone do gry, któdzieli. Od gracza wymaga się bezbłędnego ich ułożenia. Przeznaczona jest dla dzieci powyżej 5. roku życia, więc nadaje się nawet do przedszkola. Idealna do utrwalenia i poszerzania wiedzy na lekcjach o tematyce czasu, dni tygodnia, orientacji w czasie i wielu innych.

„Wyrywaniec słowny”

nieograniczona (zawsze można wydrukować dodatkowe karty i je zalaminować), jednak najlepiej gra

„Wyrywaniec słowny” to gra autorstwa Marleny

się w zespołach do sześciu osób. Jeśli chodzi o te-

Beszterdy polegająca na odnalezieniu tej samej

matykę - można szukać dowolnych konfiguracji (na-

pary wyrazów zapisanych np. inną czcionką. Każdy

wet z działaniami matematycznymi). Gra ta dostar-

gracz otrzymuje tyle samo kart, które rozkłada się

cza dzieciom wiele emocji (kto pierwszy, ten lepszy).

drukiem do dołu. Na środku leży kręgiel, który losu-

Jest to gra uwielbiana przez dzieci i nauczycieli na

je osobę rozpoczynającą rundę - wskazany odkry-

całym świecie. Chcesz stworzyć własne „Dobble”?

wa swoją kartę. Zgodnie z ruchem wskazówek zega-

Nic prostszego. Pomocą służy strona www.dobble.

ra, uczniowie po kolei odkrywają karty. Jeśli zdarzy

gorfo.com.

się, że odkryto dwa te same wyrazy (nie ważne jaką

Dni tygodnia

czcionką zapisane), rozpoczyna się pojedynek. Wy-

To alternatywa dla klas młodszych. Już w pierwszej

i przekazuje swoja kartę przegranemu. Ostatecz-

28

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

grywa osoba, które jako pierwsza chwyci kręgiel

Twórcza Szkoła nie, grę wygrywa ten, kto najszybciej pozbędzie się

nazwy ptaków lub figur geometrycznych. Gra świet-

swoich kart. Tak jak „Dobble”, grę można swobodnie

ne sprawdza się przy nauce języków obcych.

konfigurować drukując na kartach np. kształty, cy-

Największym atutem gier planszowych jest to, że

fry, litery i obrazki oraz stopniowo podnosić poziom

w większości przypadków możemy wykonać je

trudności, nawet do części mowy.

sami. Wystarczy do tego drukarka z kolorowym tuszem i dostęp do Internetu. W większości szkół

Nauka flag i stolic państw świata

jest dostępna również zgrzewarka do laminowania,

Gra ta pozwala w miły, ciekawy i ekscytujący sposób

dysponujemy tablicą multimedialną, możemy wy-

utrwalić nazwy stolic oraz flagi państw na świecie.

Przeznaczona jest dla od dwóch do nawet graczy od 8. roku życia. Dodatkowych emocji grze dostar-

więc mamy szerokie pole do popisu. Jeśli w klasie korzystać platformy edukacyjne (na przykład:www. squla.pl), które również są świetną alternatywą dla rutynowych zajęć.

cza tajemniczy „joker”. Jej niewątpliwym plusem są proste zasady oraz mnóstwo ciekawych informacji na temat świata. Gra doskonale sprawdzi się na lekcjach o tematyce państw, świata, języków na świecie oraz flag. Na rynku jest kilka gier o podobnej tematyce. Można do klasy zakupić kilka różnych gier i wymieniać je między zespołami, co urozmaici zabawę i naukę.

Bingo!

Bingo to nie tylko gra dla seniorów. To również świetna gra dla dzieci. W tym przypadku możemy ćwiczyć nazwy grzybów. Rozdajemy dzieciom karty z różnymi kombinacjami grzybów. Po kolei czytamy wybrane nazwy. Zadaniem dzieci jest odnaleźć grzyb na swojej planszy (o ile go ma) i wykreślić. Ten, kto pierwszy wykreśli wszystkie, musi krzyknąć, sygnalizując zwycięstwo okrzykiem „Bingo!”. By gra nie była jednorazowa, można plansze i karty zalaminować, a uczniom rozdać sucho-ścieralne pisaki.

Po skończonej rundzie wystarczy zetrzeć skreślenia chusteczką lub suchą szmatką. Tematyka gry może być dowolna. Tylko od nas zależy, co umieścimy na obrazkach. Mogą to być działania matematyczne,

Zdjęcia: Logofigle, Dobble rysunkowe http://www.logofigle.pl/zasoby/ gry-karciane (19.11.2016) Alexander, gra Dni tygodnia, http://www.empik.com/alexander-dni-tygodnia-gra-edukacyjna-alexander,p1045659693,z abawki-p?gclid=CjwKEAiAsMXBBRD71KWOh6fcjRwSJAC5CNE1 HoZ0vx06AdMuPzrzOCCnHLHyAT4uKQZgYWD26PWuuhoCwMXw_wcB&gclsrc=aw.ds (19.12.2016) Marlena Beszterda, Wyrywaniec słowny, http://www.superbelfrzy.edu.pl/pomyslodajnia/wyrywaniec-slowny/ (19.12.2016) TACTIC, Gra Dookoła świata, http://www.gandalf.com.pl/p/ gra-dookola-swiata/?gclid=CjwKEAiAsMXBBRD71KWOh6fcjRw SJAC5CNE1Iug JNY2vEk79QlIv3a_F4cHXKrnuKJZoffafnD7CixoCwPzw_wcB&gclsrc=aw.ds (19.12.2016) Printoteka, Bingo- grzyby, http://www.printoteka.pl/pl/materials/item/2794 (19.12.2016)

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

29

Elżbieta Pietrzykowska

Felieton Elżbiety Pietrzykowskiej

Być nauczycielem Jak zmierzyć wartość pracy nauczyciela? Opinią dyrektora na jego temat? Liczbą odznaczeń państwowych i resortowych? Stopniem awansu zawodowego? Liczbą olimpijczyków i zwycięzców w konkursach przedmiotowych i artystycznych? Wynikami egzaminów maturalnych? Ja mam swoje kryterium - interesuje mnie, jaki wpływ miałam na zainteresowania i postawy moich byłych uczniów.

Spotkanie 1

sobie w spektaklu ,,Kto ty jesteś” i - co uważam za

Agaty nie widziałam już dobrych porę lat, ale nic

Agacie pasja dyskutowania i zmieniania świata zo-

się nie zmieniła. Ta sama energia i chęć zmieniania świata, które pamiętam z prób ‚’Oksymoronu”.

Ten szkolny teatr założyłam przeszło trzydzieści lat

duży sukces- dyskutowała na ten temat cała szkoła. stała do dziś. Jednym tchem opowiada, jak działa w samorządzie studenckim, współpracuje z radiem i działa na rzecz swojego osiedla.

temu i Agata była w kolejnym składzie zespołu. Do

Spotkanie 2

spektaklu ‚’Jarmark’’ znalazła świetny tekst S. Barańczaka, choć jeszcze niedawno twierdziła, że nie znosi poezji współczesnej i nic z niej nie rozumie.

Maciek nie należał do ,,orłów” z języka polskiego,

Zanim zaczęły się próby, długo spieraliśmy się co do

celował w przedmiotach ścisłych. Bez trudu do-

przesłania widowiska. Agata uważała, że trzeba ko-

stał się na Politechnikę. Spotykamy się przypadko-

niecznie pokazać, iż świat wymusza na młodych lu-

wo na Krakowskim Przedmieściu. ,,Sorka widziała

dziach określone zachowania i skłania do pogoni za

już ostatni spektakl Warlikowskiego?” - zagaduje

karierą. Była zdania, że nie są oni w stanie oprzeć się

z miejsca. ,,Fantastyczny! A niedawno pokazywa-

swoistemu ,,wyścigowi szczurów”. Wymyśliła świet-

li ,,Ifigenię„ w Warszawie, więc zabrałem na spek-

ną scenę ilustrującą tego typu zachowania: aktorzy

takl dziewczynę, żeby też zobaczyła”. Maciek, który

siedzą na krzesłach ustawionych w koło, osoba z ze-

większość lektur szkolnych znał z przekazów ust-

wnątrz próbuje się do tego koła dostać, ale oni na to

nych , zabrał dziewczynę do teatru z własnej woli.

nie pozwalają. Wszystkie miejsca w korporacji już są

To przecież on gorąco protestował, gdy w pierwszej

zajęte- tłumaczyła swój pomysł- dla nas nie zostało

klasie zaproponowałam wyjazd do Lublina na Kon-

już nic. Choć miałam w tej kwestii inne zdanie, nie

frontacje Teatralne. Następnego roku protestował

protestowałam, gdyż teatr zgodnie z moimi założe-

już mniej, zwłaszcza że miał już za sobą doświad-

niami, miał pomagać młodym ludziom w mówieniu

czania kontaktu zarówno z teatrem tradycyjnym, jak

o ich problemach i stosunku do otaczającej rzeczy-

i awangardowym.

wistości. Miał też zmuszać do samodzielnego my-

Nie wszyscy uczniowie tradycję chodzenia do teatru

ślenia i stawiania sobie ważnych pytań. Co to znaczy

wynieśli z domu, zatem rolę wychowania i edukowa-

być dzisiaj patriotą? Czy aktualne są dawne mito-

nia przyszłego widza powinna przejąć szkoła z po-

logie kształtowane przez twórców romantycznych?

mocą instytucji kultury. Okazuje się, że jest z tym

Czy warto z nimi walczyć? Te pytania postawiliśmy

kiepsko na każdym poziomie edukacji.

30

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Twรณrcza Szkoล a

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

31

Przedmioty artystyczne zastąpiono w liceum jed-

Mimo że w organizację festiwalu trzeba włożyć wie-

ną godziną wiedzy o kulturze. A przecież pieniądze

le wysiłku, młodzi ludzie widzą rezultaty wspólnej

wydane na kulturę, to najlepsza inwestycja, mimo

pracy, cieszy ich autentyczność działań. Dużo mówi się dzisiaj o tym, że szkoła powinna w większym stopniu uczyć pracy zespołowej, doskonalić meto-

Człowiek nie rodzi się z określonym gustem estetycznym, ten gust trzeba kształtować i szkoła nie może pominąć tego zadania.

dy komunikowania się w grupie. Marta opowiada, jak została wolontariuszką przy festiwalu organizowanym przez Teatr Stary z Krakowa. Już myślała, że nie ma szans, bo na jedno miejsce było kilkunastu kandydatów, ale w rozmowie wspomniała o swoim doświadczeniu przy organizacji ,,Maski’’ i to zadecydowało. Dziś festiwalu już nie ma, nie ma zespołów

iż daje efekty dopiero po latach. Choć nie da się też

artystycznych odpowiadających na zainteresowa-

precyzyjnie zmierzyć rezultatów tego typu działań,

nia młodzieży, a to ogromna strata dla tej młodzie-

powinno nam zależeć na kształceniu przyszłych wi-

ży.

dzów, ludzi potrafiących sprecyzować swoje potrze-

Nauczyciel nie ma wpływu na cały system naucza-

by kulturalne. Może przestaniemy się wtedy dziwić,

nia, ale ma wpływ na to, co chce przekazać swo-

dlaczego tylko kabarety potrafią zgromadzić tak

im uczniom. Ja chciałam kształcić ludzi otwartych

liczną widownię. Człowiek nie rodzi się z określo-

na sztukę, kreatywnych, samodzielnie myślących

nym gustem estetycznym, ten gust trzeba kształto-

i umiejących pracować wspólnie dla realizacji poży-

wać i szkoła nie może pominąć tego zadania.

tecznego celu. Chciałam też kształtować ich smak estetyczny, choć to sprawa trudna w czasach, gdy

Spotkanie 3

synonimem kultury staje się tasiemcowy serial,

Marta i Ania, mimo że już studentki, ciągle pomagały

Spotkania z moimi uczniami pozwalają mieć nadzie-

przy organizacji Festiwalu Teatrów Szkolnych „Ma-

a postawa ,,proszę mnie bawić” jest powszechna. ję, że może jednak się to udało.

ska”. Sam festiwal powstał z inicjatywy młodzieży (przy wsparciu dorosłych ) i dla młodzieży. Początkowo brali w nim udział tylko uczniowie chełmskich szkół, z czasem zyskał jednak rangę ogólnopolską.

Impreza cieszyła się świetną renomą ze względu na dobrą organizację, wysoki poziom artystyczny i świetna atmosferę. Marta i Ania dobrze wiedzą ile trudu trzeba włożyć w przygotowanie imprezy. Każda sekcja z prawie rocznym wyprzedzeniem planuje swoją pracę. Starsi, doświadczeni wolontariusze służą pomocą młodszym kolegom. Chodzi o to, aby wszystko działało jak w zegarku, a goście byli zadowoleni. Trzeba opracować regulamin, zamieścić w Internecie informacje o imprezie, wysłać zaproszenia do stałych uczestników festiwalu, czy zastanowić się nad wyborem spektaklu teatru zawodowego, który zostanie przedstawiony w ostatnim dniu imprezy. Do tego jeszcze trzeba pomyśleć o scenografii, zadbać o reklamę i przygotować pierwszy numer gazetki festiwalowej. ,,Wszystko było zawsze na ostatnią chwilę’’ - wspomina Anka.

32

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Elżbieta Pietrzykowska - nauczycielka j. polskiego, pracowała w I LO w Chełmnie. Realizatorka autorskich programów w klasach o profilu dziennikarskim i kulturoznawczym, w tym program z zakresu wiedzy o teatrze. Prowadziła szkolny teatr ,,Oksymoron”, który brał udział m.in. w Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Amatorskich w Utenie na Litwie, a także współorganizator Festiwalu Teatrów Szkolnych ,,Maska’’. Obecnie współpracuje z organizacjami zajmującymi się animacją kultury.

Twรณrcza Szkoล a

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

33

Daniel Siemiński

Twórcza historia z przyszłością

- czyli jak sprawiłem, że lekcja historii stała się przyjemnością dla uczniów Historia jako przedmiot interdyscyplinarny jest bardzo ciekawa i daje duże pole do popisu. Przede wszystkim w kwestiach związanych z kreatywnością. Metody, które przybliżę, stosuję na lekcjach historii w szkole podstawowej i gimnazjum.

Czym jest twórczość na lekcjach historii? Przede wszystkim - wyjściem ze schematów i rozwijaniem u uczniów różnych kompetencji i umiejętności. Wypadałoby jednak zacząć od pewnej prawdy ogólnej: „Nauczycielu, musisz mieć zawsze i wszędzie oczy szeroko otwarte”. I nie chodzi tutaj o bycie ostrożnym na lekcjach, ale na to co ciekawego nas otacza i jak można to wykorzystać na naszych lekcjach.

Często, gdy wchodzę do jakiegoś sklepu, zawsze zastanawiam się co może przydać się podczas moich lekcji. Będąc na wakacjach i zwiedzając Muzeum Kaszubskie w Kartuzach zabrałem ulotki, a później w sklepie z kaszubskimi pamiątkami kupiłem kaszubski elementarz oraz ściereczkę z nadrukowanymi „Nutami Kaszubskimi”. Ktoś może się zastanawiać po co mi to, ale może się to przydać na lekcje dotyczącą polskich regionów w klasie czwartej.

Ostatnio wykorzystuję nawet opakowanie po kawie, które kurzyło się na kuchennej półce. Nauczyciela może ograniczać tylko jego wyobraźnia, a uczniowie zawsze ją docenią.

Przedstawiam siedem propozycji kreatywnych metod, które mogą zostać wykorzystane nie tylko przez nauczyciela historii, ale również nauczyciela polskiego, przyrody, czy nawet chemii. Podane przykłady są propozycją, którą można odpowiednio przerobić do swoich potrzeb i wykorzystać je na swoich lekcjach.

34

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Burza mózgów Uczniowie, aby sobie coś uzmysłowić czy wyobrazić, często muszą coś zobaczyć. W związku z tym, będąc na wycieczce we Wrocławiu kupiłem plastikowy mózg (kosztował około 15-20 zł) - oczywiście jest on dostępny w różnych podobnych sklepach w Polsce. Zawsze, kiedy mówię „czas na burzę mózgów” uczniowie nie wyobrażają sobie, że nie wyjmę mózgu. Oczywiście, początkowo były pytania typu: a czyj to mózg? a skąd go Pan ma? ale musicie się przyzwyczaić, że wprowadzanie nowej metody zawsze wiążę się z licznymi pytaniami. Oczywiście, głównym celem „burzy mózgów” jest rozwiązanie jakiegoś problemu, a przede wszystkim znalezienie pomysłów. Mózg może przy tym być bardzo pomocny, ale - uwaga - klasyczna „burza mózgów” powinna być swobodna i każda propozycja powinna być skomentowana.

Zastosowanie mózgu powoduje, że nawet nieaktywni uczniowie mogą się wypowiedzieć, ale tempo pracy jest dość wolne. Należy pamiętać, że czasami należy robić to, co podoba się naszym uczniom, tak żeby to oni byli zadowoleni, a nie my.

Kartki z zdaniami Na jednym ze szkoleń dla nauczycieli dotyczącym

debatowania, prowadzący wspominał o aktywnym

wać im narysowanie komiksu (porównanie życia

słuchaniu. Metoda wykładu ma zalety np. szybkie

ludzi pierwotnych i współczesnych lub dotyczącym

przekazanie dużej ilości materiału, ale ma też wady

dwunastu prac Herkulesa). Wiele tematów nadaje

związane przede wszystkim z nieuwagą uczniów.

się do przedstawienia go w formie komiksu. Cze-

Jednak bardzo często pewnych tematów nie da się

mu komiks jest przydatny? Bo nasz uczeń chcąc

poprowadzić inną metodą, niż wykład. Ale podsta-

nie chcąc musi włożyć trochę pracy w jego naryso-

wowe pytanie, które się nasuwa stosując tę meto-

wanie, a przede wszystkim w przygotowanie się do

dę to jakim mechanizmem kontrolować czy nasi

jego narysowania, np. ubrania okresu dwudziesto-

uczniowie nas słuchają? Proponuję przygotować

lecia międzywojennego. Oczywiście nie będziemy

pięć kartek z wydrukowanymi na nich zdaniami -

oceniać techniki, ale estetykę, czy treść.

czy dobrze zrozumiałem, że …..?, czy mógłby Pan powtórzyć co oznacza …?, nie zgodzę się z tym, gdyż …, chyba nie rozumiem …, według mnie…. Kartki z zdaniami należy rozdać wybranym uczniom i w trakcie wypowiedzi nauczyciela uczniowie muszą przerwać i dokończyć zdanie, które jest na kartce np. czy dobrze zrozumiałem, że germanizacja to metoda walki z polskością w zaborze pruskim?. Czasami uczniowie świetnie wyjdą z sytuacji. Jednak żeby wprowadzić jakąś metodę potrzeba czasami dużo czasu.

Komiks

List Metodą, o którą podpytują mnie inni nauczyciele to list do kolegi lub koleżanki. Przecież ma być kreatywnie i interdyscyplinarnie. Niech nasi uczniowie wiedzą, że wiedza zdobyta w szkole ma szersze zastosowanie i istnieje coś takiego jak wiedza ogólna. Napisanie listu przez naszych uczniów wymaga dużej pracy od nas samych, bo musimy się do nich przygotować w kwestii oceniania, ale zapewniam, że uczniowie też muszą się przygotować. Polecenie ostatniego listu, który zadałem brzmiało: „Przygo-

Aby urozmaić uczniom lekcje historii, można w ra-

tuj list do przyjaciela mieszkającego w starożytnej

mach realizowania pewnych tematów zapropono-

Sparcie, w którym postarasz się go przekonać

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

35

o wyższości demokracji ateńskiej nad monarchią

nauczycieli, więc wszystko od nich zależy. Musimy

spartańską”. Pomysł ten znalazłem w jednej z ksią-

pokazywać uczniom, że warto pogłębiać wiedzę,

żek z tekstami źródłowymi z 1998 roku. Wcześniej

a nauka nie kończy się w szkole, bo trwa całe życie.

uczniowie z pierwszej gimnazjum zostali odpowiednio przygotowani do pisania listu. Omówiliśmy fragmenty „Państwa” Arystotelesa, „Dziejów” Herodota i „Żywotów” Plutarcha, które opisywały te dwa ustroje. Pomysł uważam za dobry i każdy list czytam z wielką ciekawością, bo każdy z uczniów znajduję trochę inne argumenty.

Broszury i foldery turystyczne Niezwykle twórczą metodą są broszury i foldery turystyczne. Polega to najpierw na przygotowaniu przeze mnie w pierwszej kolejności listy 40-50 zabytków np. starożytnej Grecji. Zadanie polega na przygotowaniu folderu czy broszury z kartki formatu A4 i ma na niej zachęcić do wykupienia wycieczki w dane miejsce. Przeglądanie tych folderów jest

Nie zgodzę się z tym, gdyż...

Czy mógłby Pan p owtórzyć co oznacza...?

Czy dobrze zrozumiałem/ zrozumiałam, że ...?

Chyba ni

e rozumie

m ...

fantastyczne - oczywiście zawsze kiedy podsumowuje te zadanie mówię, kto mnie zachęcił do wycieczki.

Według mnie ...

Piłka Odpytywanie jest „dziwną” rzeczą w szkole. Nie lubię tego robić i właściwie nie robię. Ale jak musimy coś powtórzyć to bardzo często uczniowie „rzucają” miękką piłeczką. Dzięki tej metodzie, powtórka królów Polski staje się bardzo przyjemna. Wiadomo, że uczniowie rzucali by tylko do tych przygotowanych, ale ja czasami przejmuję piłkę i zmieniam jej lot. Piłkę stosuję również do innych metod i zauważyłem, że uczniowie ją lubią, bo widzą, że jest to coś innego.

Źródła historyczne Ostatnią metodą są źródła historyczne. Jestem młodym nauczycielem, ale jestem historykiem, więc posiadam dość dużą „kolekcję” tekstów źródłowych.

Chętnie przynoszę je na lekcje, ale często też daję uczniom ważne teksty, dopisuje do nich pytania, a w ramach pracy domowej mają na nie odpowiedzieć.

Kreatywna szkoła nie może istnieć bez kreatywnych

36

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

mgr Daniel Siemiński - historyk i historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Obecnie nauczyciel w Zespole Szkół Publicznych nr 1 im. Filipa de Girarda w Żyrardowie, Zespole Szkół Publicznych nr 3 im. Stanisława Staszica w Żyrardowie oraz Niepublicznej Szkole Podstawowej nr 1 im. Krzysztofa Kolumba w Tartaku Brzózki oraz doktorant historii na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Zainteresowania badawcze wiążą się z historią gospodarki XIX i XX wieku. Autor bloga Historia z przyszłością - http:// historiazprzyszloscia.blox.pl/html

Twรณrcza Szkoล a

Katarzyna Pająk

Niedocenione słowo O potrzebie twórczości językowej i literackiej w szkole

Twórczość dzieci i młodzieży kojarzymy przede wszystkim z ekspresją plastyczną, muzyczną, taneczną i ruchową, ale najrzadziej z literacką. Zdolności literackie nie uchodzą za tak „widowiskowe”, jak choćby artystyczne czy wokalne. Tymczasem stanowią one niezwykle ważną i potrzebną formę wyrażania siebie i komunikacji ze światem, szczególnie w edukacji. Jeśli nie docenimy słowa w pracy dydaktycznej, nie wychowamy krytycznych odbiorców kultury i świadomych uczestników życia społecznego.

Współczesna edukacja humanistyczna nie stawia

potrafi wyjaśnić większość uczniów klasy matural-

zbyt dużego nacisku na twórczość literacką i języ-

nej, mimo iż sformułowania te padają niejednokrot-

kową. W wielu szkołach są to formy ekspresji całkowicie bagatelizowane. O ile uczeń, który odnosi sukcesy sportowe, plastyczne, muzyczne itp. jest zazwyczaj dostrzegany na tle klasy, bo efekty jego pracy są widoczne i „namacalne” - o tyle młody człowiek zaangażowany w twórczość literacką pozostaje niejako na marginesie i najczęściej tworzy dla nieistniejącego czytelnika. Współczesna szkoła nie pielęgnuje wrażliwości na słowo, ucząc pisania

Zasób słownictwa uczniów kończących edukację jest w dużej mierze alarmująco niski. Częstą sytuacją jest ta, która może przypominać naukę języka obcego i próby wypowiadania się w nim.

wypracowań i rozprawek „pod klucz” albo prosząc o udzielenie odpowiedzi na słynne pytanie: „co autor miał na myśli?”. Twórczej ekspresji językowej nie

nie na lekcjach języka polskiego. W swojej pracy dy-

służy także odpowiadanie na schematyczne pyta-

daktycznej bardzo często spotykam się z sytuacją,

nia od wiersza czy lektury, pisanie planów wydarzeń

w której uczeń mnie nie rozumie, nawet jeśli po-

i charakterystyk bohaterów literackich. Zanim jed-

sługuję się obiektywnie prostym językiem (pozba-

nak odpowiemy sobie na pytanie o sposoby kształ-

wionym określeń specjalistycznych i naukowych).

towania wrażliwości na słowo, należy najpierw

Zasób słownictwa uczniów kończących edukację

zastanowić się, jaką rolę odgrywa ten rodzaj twór-

jest w dużej mierze alarmująco niski. Częstą sytu-

czości w procesie edukacji?

acją jest ta, która może przypominać naukę języka obcego i próby wypowiadania się w nim. Uczeń wie,

Problem braku słów

co chce wyrazić, ale jego zasób słownictwa czynne-

Zasób słownictwa współczesnej młodzieży wydaje

powiedzi gorliwie przytakuje, że właśnie o to mu

się kurczyć z roku na rok. Dygresja, konkluzja, synteza, sceptyczny, lament, cnota, estetyka.. itd. - to tylko nieliczne przykłady słów, których znaczenia nie

38

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

go na to nie pozwala. Dopiero po usłyszeniu podchodziło. To znak, że bardzo dużo słów pozostaje w obrębie tzw. słownictwa biernego, czyli takiego, z którym uczeń się zetknął lub instynktownie

Twรณrcza Szkoล a

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

39

rozumie jego znaczenie, ale nie potrafi go samo-

żądanych dróg wyrażania złych emocji. Tworzenie

dzielnie przywołać. Wielki problem sprawia na ogół

własnego, twórczego tekstu jest też interesującym

prośba o podanie synonimu danego wyrazu, zamia-

narzędziem z perspektywy nauczyciela: pozwa-

na struktury gramatycznej na inną, próba rozbudo-

la mu dużo lepiej poznać emocjonalność ucznia,

wania zdania prostego.

jego wrażliwość, zainteresowania, punkt widzenia.

Dlatego właśnie wypracowania uczniów stają się

Uczeń jest wówczas postrzegany przez nauczyciela

coraz krótsze (czasem mają one nie więcej niż oko-

indywidualnie i podmiotowo, a to niezwykle cenne

ło 10 nierozwiniętych zdań). Uczniowie popełniają

w procesie edukacji. Twórczość językowa i literacka

też bardzo wiele błędów stylistycznych, nie mają

to również sposób na rozwijanie własnych pasji i za-

wyczucia, co do kontekstów używania danych wyra-

interesowań: uczeń przeżywa siebie poprzez opo-

zów i zwrotów, nie potrafią też samodzielnie popra-

wiadanie o tym, co go zajmuje. Ma poczucie, że jego

wiać swoich błędów. Nie jest rzadkością przypadek,

pasja jest ważna i może się nią dzielić (np. pisząc

w którym uczeń posługuje się językiem ojczystym

o niej bloga lub artykuł do gazetki szkolnej). To rów-

na poziomie A2/B1 (w skali poziomu znajomości

nież lekcja poszanowania cudzych pasji. Twórczość

języka obcego), a więc średnio zaawansowanym,

językowa jest niezbędna także z punktu widzenia

gdzie słownictwo czynne to zaledwie kilka tysięcy

rozwoju umiejętności skutecznego komunikowania,

słów.

precyzyjnego wyrażania myśli, przekazywania wiedzy, autoprezentacji itp. Uczeń, który nie przyswoi

Problem ten dotyczy niestety coraz większej liczby

tych umiejętności w należytym stopniu, nie będzie

uczniów. Jego powodem jest oczywiście zmniejsza-

sobie radził w dyskusjach towarzyskich, na egzami-

jąca się liczba lektur: uczniowie niechętnie czytają

nie czy rozmowie o pracę.

i zastępują obcowanie z tekstem innymi dobrami kultury, zwłaszcza audiowizualnej. Źródłem problemu jest także fakt, iż współczesny program szkolny znacznie ogranicza ilość twórczych zadań literackich i językowych na rzecz działań odtwórczych. A one niestety nie sprzyjają ani

Poezja jako lekcja wyrażania Jak więc uczyć wrażliwości na słowo, która jest podstawą skutecznej komunikacji? Świetnym materia-

poszerzaniu słownictwa, ani ekspresji. Nie trzeba tu już chyba nadmieniać o dalszych skutkach zaniedbywania twórczości językowej. Nierozwinięte słownictwo i brak wrażliwości na słowo ograniczają dostęp do kultury i uniemożliwiają jej świadome wartościowanie. To również przyczyna poważnych

Poezja na lekcjach języka polskiego powinna być postrzegana jako zabawa słowem i sposób językowej kreacji.

barier komunikacyjnych, które znacznie utrudniają funkcjonowanie młodych ludzi w życiu społecznym.

Uczeń - twórca tekstu

łem do tego rodzaju działań jest poezja. Dużym błędem jest nauczanie jej w sposób schematyczny („co autor miał na myśli?”, „kto jest podmiotem?”, „opisz

Czemu służy twórczość literacka i językowa w szko-

sytuację liryczną w wierszu” itp.). Poezja na lekcjach

le? Prócz rozwijania słownictwa i umiejętności ko-

języka polskiego powinna być postrzegana jako za-

munikacyjnych (niezbędnych we współczesnym

bawa słowem i sposób językowej kreacji. Interesują-

świecie) to również pole ekspresji i wyrażania sa-

cym pomysłem, który sprzyja twórczości językowej,

mego siebie. Tekst uczniowski może mieć funkcję

są wszelakiego rodzaju warsztaty poetyckie, gry

terapeutyczną i katartyczną – uczeń, który potrafi

i zabawy z poezją. Warto spróbować odwrócić role:

wyrażać siebie i swoje przemyślenia w języku, le-

niech to nauczyciel, a nie uczeń zadaje pytania do

piej radzi sobie z negatywnymi przeżyciami. Potrafi

tekstu. Wymaga to o wiele głębszego zrozumienia

sublimować je w twórczości, nie szuka więc niepo-

treści i struktury wiersza niż odtwórcza odpowiedź

40

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Twórcza Szkoła na pytania postawione przez nauczyciela. Praca

traktowania rozmówcy oraz stawiania pytań), a na-

z gotowym tekstem poetyckim nie powinna jed-

wet notatek (np. w zwięzłych punktach).

nak ograniczać się do analizy i interpretacji. Stanowi ona bowiem doskonały punkt wyjścia i sytuację

Co więcej, metody dziennikarskie możemy wykorzy-

motywującą do tworzenia własnych tekstów przez

stywać nie tylko na lekcjach języka polskiego. Świet-

uczniów.

nie sprawdzą się jako stymulowanie i poszerzanie wszelakich uczniowskich zainteresowań. Reportaż

Poezja w szkole uchodzi zwykle za formę trudną,

z zawodów sportowych? Twórcze notatki i „dzien-

niezrozumiałą, niedzisiejszą i nieprzystającą do

nikarskie” nadawanie tytułów na lekcjach historii,

współczesnych czasów. Uczniowie, którzy próbują

wosu czy nawet fizyki? Artykuł ze zdjęciami zamiast

sił w poezji, piszą przeważnie do szuflady, w obawie

tradycyjnych notatek z biologii? Nie ma w tej dzie-

przed brakiem akceptacji ze strony reszty klasy czy

dzinie żadnych ograniczeń.

wręcz ośmieszeniem się. Jest to bardzo szkodliwe myślenie, które należy zwalczać, przede wszystkim poprzez tworzenie dogodnej atmosfery do interpretowania i tworzenia poezji oraz do rozmów o niej. Uczeń musi więc czuć akceptację otoczenia względem jego prób twórczych. Wszelakie próby własnej twórczości powinny być nagradzane. Ważne, aby nauczyciel zachęcał do twórczości i dawał sposobność do jej wyrazu (np. warsztaty połączone z panelem dyskusyjnym, konkursy poetyckie, wieczorki poezji, wydrukowanie prac w gazetce szkolnej itp.). Ważne, aby motywować również przez odpowiednie dostosowanie zadawanego tematu pracy: nie może on być za łatwy, za trudny, infantylny lub zbyt osobisty. Od czasu do czasu należy również pozwalać na „wolną” twórczość, której nie będziemy narzucać tematu.

Podpatrujemy warsztat dziennikarski

Literatura: S. Bortnowski, Gry z poezją, w: tegoż, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005.

S. Bortnowski, Polonistyka po dziennikarsku, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.

W. Frankiewicz, Technika swobodnych tekstów jako metoda kształcenia myślenia twórczego, Warszawa 1983.

I. Kasprzyk - Skawska, Swobodna twórczość literacka dzieci i jej rola w procesie edukacji wczesnoszkolnej, [dokument w wersji elektronicznej], tryb dostępu: http://www. sni.edu.pl/godn/publik/pdf/iwonaks_sp18gdy.pdf, [data dostępu: 20.11.2016].

E. Nowak, Stworzyć tekst. Uczniowska kompetencja tekstotwórcza w edukacji polonistycznej, Kraków 2014.

Do twórczości językowej i literackiej motywować mogą także różnego rodzaju zadania o charakterze dziennikarskim. Tu z kolei kładziemy nacisk na umiejętności komunikacyjne: precyzyjne formułowanie myśli, tworzenie interesujących i przyciągających uwagę form podawczych, praktycznego wykorzystywania retoryki, respektowania etyki słowa.

Warsztaty dziennikarskie uczą również obserwowania otoczenia, uaktywniają zmysł „reporterski”, uczą przekładania na słowo i dzielenie się tym, co nas intryguje. Warto więc poświęcić nieco więcej czasu twórczym zadaniom o charakterze dziennikarskim, np. tworzeniu reportaży, wywiadów z ciekawymi osobami (uczą komunikacji, dialogu, podmiotowego

Mgr Katarzyna Pająk - polonistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. Zainteresowania naukowe wiąże z literaturą romantyczną dokumentu osobistego oraz polską poezją współczesną, a także metodyką nauczania języka polskiego i literatury.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

41

Małgorzata Łabuda

NARZĘDZIA TIK

W PRACY NAUCZYCIELA Coraz więcej nauczycieli rozumie, że w swojej pracy umiejętność posługiwania się programami komputerowaymi jest nie tylko przydatna, ale często też niezbędna. Dlatego też w oparciu o nowoczesne aplikacje potrafią oni utworzyć magazyn elektroniczny, edytować pliki w formacie PDF, tworzyć prezentacje i potrzebne im grafiki, czy usystematyzować listę swoich linków do ciekawych stron.

Jakie programy umożliwiają takie operacje?

do tej pory pliki w formacie PDF. sprawia, że do każdego pliku formatu PDF możemy dodawać komen-

DIIGO

tarze, zakreślać tekst, wklejać grafikę i usuwać wy-

Aplikacja ta ma za zadanie katalogowanie posiada-

że do edytowanych dokumentów można wstawić

nych adresów stron WWW, w celu sprawniejszego

własny podpis i inicjał. Umożliwia on też łączenie

posługiwania się nimi. Na tym jednak jej funkcjon-

kilku plików w jedną całość, a także tworzenie pliku

laność się nie kończy. To właśnie w DIIGO możliwe

złożonego z wybranych części dokumnetu wyjścio-

jest oznaczenie strony do przeczytania na później,

wego. Istotną funkcją jest też dodawanie pól wybo-

co znacznie zmniejsza ilość otwartych jednocze-

ru. Takie pola są możliwe do uzupełnienia również

śnie zakładek. Dzięki temu programowi można też

po zakończeniu edycji pliku. Dlatego też mogą być

zaznaczać fragmenty stron, oraz tekstu. Ponadto,

bardzo przydatne przy tworzeniu wszelakich ankiet

aplikacja ta daje możliwość tworzenia grup tema-

i testów.

tycznych, w ramach których można dzielić się ulubionymi linkami stron z innymi użytkownikami In-

brane fragmenty stron. Ponadto, program sprawia,

CANVA

ternetu.

Jest to program do tworzenia ciekawych grafik i pre-

JOOMAG

zentacji. Jednak na tym funkcjonalność Canvy się

Innym programem, który może okazać się przydat-

przy jej pomocy współpracować zdalnie z innymi

ny w pracy nauczyciela jest Joomag. Narzędzie to

użytkownikami pracującymi nad tym samym pro-

zostało stworzone do przygotowania i edycji publi-

jektem. Przydatne jest też posługiwanie się folde-

kacji internetowych. Z jego pomocą możliwe jest nie

rami. Umożliwia to pogrupowanie własnych projek-

tylko profesjonalne zredagowanie gazetki szkolnej,

tów w zależności od ich tematyki, przydatności, lub

ale też innego czasopisma, albumu zdjęć i wielu in-

ze względu na inne cechy.

nych materiałów elektronicznych.

DOCHUB Dzięki tej aplikacji można edytować nieedytowalne

42

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

nie kończy. Dzięki opcji tworzenia zespołu można

ADDTEXT Kolejna interesująca aplikacja, która może okazać się przydatna nie tylko dla nauczycieli, ale też dla

Narzędzia innych użytkowników Internetu. Umożliwia ona

wyrazowe nie są zarezerwowane dla lekcji języko-

tworzenie napisów na obrazkach. Wykorzystywa-

wych. Również na innych przedmiotach mogą być

ne tu pliki graficzne można nie tylko samodzielnie

wykorzystane w ciekawy i inspirujący sposób, a je-

dodawać z własnego dysku, ale również pobrać

dynym ograniczeniem jest wyobraźnia nauczyciela

z materiałów dostępnych w galerii programu. Nato-

prowadzącego. Utworzone grafiki, czyli chmury wy-

miast same napisy mogą mieć różne formaty, ko-

razowe można pozostawić na swoim komputerze,

lory i wielkości. Ich wygląd uzależniony jest jedynie

albo w ciekawy sposób wykorzystać. Najprostszym

od estetyki twórcy i jego wyobraźni oraz od zasobu

zastosowaniem takich obrazów jest oczywiście

czcionek dodanych do programu.

udostępnianie ich w portalach społecznościowych i na innych stronach WWW. Bez wątpienia wykorzy-

„Skracacz” linków KGH

stanie ich na lekcji znacząco wpływa na uatrakcyj-

Ten program służy przede wszystkim do skracania

uwiecznić w postaci grafiki na koszulce, siatce na za-

linków. Operacja ta jest przydatna zwłaszcza, gdy adres strony WWW jest bardzo długi. Skrócenie linku sprawia, że adres jest łatwiej zapamiętywalny.

Ponadto, operacja taka jest bardzo przydatna przy umieszczaniu adresu strony WWW na Twitterze.

Jednak program KGH to nie tylko „skracacz” linków.

nienie zajęć. Jednakże otrzymane wzory można też kupy, podkładce pod myszkę, czy na interesującym motywie na kubku. Takie produkty można zamówić bezpośrednio na stronie programu TAGXEDO. Dzięki tej metodzie twórcy darmowego programu mogą na nim zarabiać, nie pobierając jednak żadnych opłat za samo jego użytkowanie.

Zwiera on również narzędzia wspomagające katalogowanie już skróconych linków. Umożliwia stosowanie własnej nazwy w końcówce pliku, umieszczanie hasła dostępu do linku, wpisanie opisu strony, oraz wybranie jej lokalizacji. Ponadto, dzięki temu programowi możliwy jest stały wgląd w statystki skróconego adresu. W ten sposób można na bieżąco monitorować ilość kliknięć na niego.

TAGXEDO

Jeśli omówione tutaj narzędzia są czytelnikowi mało znane, zapraszamy do udziału w najnowszym kursie Ogólnopolskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Zapisy na kurs są prowadzone przez stronę internetową: www.ocdn.pl

Narzędzie to umożliwia tworzenie grafik ze słów. Takie obrazki noszą nazwę „chmur wyrazowych”, gdyż w istocie są to grafiki utworzone z dołączonych do programu słów. Mogą być to słowa załadowane

zeskanuj i zapisz

bezpośrednio ze strony, lub przesłane z notatnika na własnym komputerze, albo też mogą być to wyrazy wpisane samodzielnie przez użytkownika.

Narzędzie to umożliwia tworzenie ogromnej gamy projektów z jednego zestawu słów. Takie niestandardowe wykorzystanie wyrazów może okazać się bardzo pomocne na lekcjach językowych, podczas przyswajania gamy słów z konkretnej tematyki. Ćwiczenia polegające na odszukiwaniu wyrazów na gotowej chmurze wyrazowej, samodzielnym tworzeniu takich grafik, lub zwyczajne oglądanie jej za-

Małgorzata Łabuda - Nauczyciel matematyki w liceum ogólnokształcącym Cosinus w Krakowie, twórca kursów e-learningowych z zakresu matematyki i obsługi komputera, tutor zdalnych kursów w Ogólnopolskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli.

wartości na gazetce szkolnej, może ułatwić naukę tego materiału. Warto jednak pamiętać, że chmury CZASOPISMO N@UCZYCIEL

43

Grzegorz Jasiński

Jak za darmo utworzyć profesjonalną szkolną stronę internetową?

Posiadanie strony internetowej w środowisku biznesowym jest standardem.

W szkolnictwie liczba szkolnych stron stale rośnie, jednak z uwagi na brak środków finansowych na ten cel oraz brak świadomości, jakie możliwości daje strona www, odbywa się to zdecydowanie wolniej. Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań, które pozwalają na tworzenie profesjonalnych stron internetowych przez nie informatyków. Całkowicie za darmo. Zapraszamy do poznania ich możliwości.

Analizując bazę danych szkół w Polsce, znajdującą się na stronie Centrum Informatycznego Edukacji, można dostrzec, iż nadal wiele placówek nie posiada własnych serwisów www. Jest to sytuacja zaskakująca, bo korzyści z posiadania własnej strony internetowej przez szkołę jest wiele. Dla dyrektorów strona www to przede wszystkim kanał komunikacyjny z uczniami, rodzicami, pracownikami placówki,

Poza świadomością potrzeb i możliwości, jakie daje strona www, konieczna jest jeszcze dobra organizacja procesu tworzenia i funkcjonowania takiego portalu.

a także potencjalnymi uczniami i ich rodzicami. Jest też nieocenionym medium promocyjnym szkoły, co w dobie walki o rekrutację jak najlepszych uczniów, nabiera szczególnego znaczenia. Umożliwia sprawniejsze prowadzenie rekrutacji, a także bieżące informowanie o organizowanych wydarzeniach.

Stanowi również bazę informacji na temat szkoły w kontekście szkolnych dokumentów, planów zajęć, wykazu nauczycieli oraz danych kontaktowych, co ma znaczenie dla społeczności szkolnej oraz wszystkich osób zainteresowanych daną placówką.

Dla nauczycieli strona www to przede wszystkim tablica ogłoszeń, ale może stanowić również miejsce do dyskusji oraz bazę materiałów dydaktycznych do zajęć. Może pozwalać również na prezentację prac przygotowanych podczas zajęć czy łączyć się z różnymi portalami prezentując dokonania uczniów.

Szczególne korzyści szkolna strona www może przynieść dla uczniów. Zależą one od wiedzy dyrek-

44

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

cji oraz nauczycieli w zakresie możliwości wykorzystania powyżej wskazanych funkcjonalności.

Poza świadomością potrzeb i możliwości, jakie daje strona www, konieczna jest jeszcze dobra organizacja procesu tworzenia i funkcjonowania takiego portalu. W praktyce szkolnej zadania w tym zakresie wykonują nauczyciele informatyki. Z uwagi na brak środków finansowych na ten cel odpowiadają oni za tworzenie i rozwijanie stron w ramach swoich obowiązków. Jest to ogromny błąd. Praktyka szkolna pokazuje, że nauczyciel informatyk wykonuje w szkole szczególnie wiele zadań poza zajęciami dydaktycznymi. To powoduje, że prowadzenie szkolnej witryny jest dla niego dodatkowym uciążliwym zadaniem, bo częste i szybkie aktualizacje treści odrywa go od jego podstawowych obowiązków. Problemem jest też bieżący monitoring strony. W efekcie

Narzędzia po początkowej ekscytacji w wielu szkołach strony

tylko wiedza w minimalnym zakresie jest potrzebna,

przechodzą w tryb uśpienia powodowany niechęcią

aby strona mogła sprawnie działać. Jest to możliwe

pozostałych nauczycieli do takiej formy współpracy.

za sprawą systemów zarządzania treściami stron

W efekcie trudno oczekiwać od uczniów zaangażo-

www nazywanymi systemami CMS (z ang. Content

wania w tworzenie strony.

Management System).

W opinii autora rozwiązanie problemów szkolnych

W kontekście finansowym, prowadzenie szkolnej

stron wydaje się dość proste i mało kosztowne.

strony www wiąże się z kosztami korzystania z kon-

W kontekście organizacji należy zauważyć, że w pro-

ta hostingowego oraz własnej domeny. Koszt konta

wadzenie szkolnej strony internetowej powinni an-

hostingowego to kwota od 50 zł rocznie, ale można

gażować się wszyscy nauczyciele, a nie tylko nauczy-

jej nie ponosić, umieszczając stronę na szkolnym

ciele informatyki. Pojawia się tutaj zwykle obawa

serwerze (o ile taki jest i posiada zewnętrzny adres

o konieczność posiadania specjalistycznej wiedzy

IP). Jeśli zdecydujemy się na szkolny serwer, to nale-

informatycznej. Posiadanie takiej wiedzy oczywiście

ży skontaktować się z jego administratorem w celu

ułatwia tworzenie i zarządzanie stronami www, ale

utworzenia odpowiedniego konta.

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

45

Drugi koszt związany jest z własną domeną, czy-

icyjny interfejs użytkownika. W efekcie, jeśli planu-

li nazwą naszej strony np.www.80liceumkrakow.

jemy umożliwienie dodawania treści do strony wie-

pl. Tutaj ceny w pierwszym roku to ok. 20 zł, a w

lu nauczycielom, to WordPress może być lepszym

kolejnych ok. 80 zł. Na rynku dostępnych jest wielu

rozwiązaniem. Musimy jednak liczyć się z tym, że

dostawców usług hostingowych i rejestrujących do-

wybierając WordPressa mamy bardzo ograniczony

meny. Ich dane możemy znaleźć, przeszukując stro-

zakres możliwości ustawania parametrów doda-

ny internetowe na hasła „konto hostingowe” oraz

wanych treści. Joomla daje w tym zakresie o wiele

„rejestracja domen.pl”.

więcej możliwości i nie wymaga instalowania wielu

Na rynku dostępnych jest wiele darmowych sys-

dodatkowych wtyczek, dlatego dla bardziej rozbu-

temów CMS, z których najbardziej popularne to

dowanych witryn o wielu funkcjonalnościach jest

WordPress i Joomla. Oba systemy są bardzo popu-

jednak lepszym rozwiązaniem.

larne i często pojawia się dylemat, który z nich wybrać. Wiele osób znających jeden z tych systemów twierdzi, że to właśnie ten, który znają, jest lepszy.

Okazuje się, że oba systemy mają wiele zalet i wad, a decyzja o wyborze konkretnego z nich, powinna opierać się wyłącznie o planowane funkcjonalności strony, w której zostanie wykorzystany.

Budowa strony, wielojęzyczność

Utrzymanie Joomla wprowadza co jakiś czas rewolucję, czyli wydaje kolejne wersje wymagające reinstalacji systemu w celu dostosowania do nowej wersji. Tak było w wersji 1.x, 2.x i 3.x. WordPress jest pod tym względem prostszy, bo instalacja kolejnych wersji wiąże się głównie z pobraniem i automatyczną aktualizacją wybranych plików, przez co proces staje się pra-

System Joomla uważany jest za lepiej przystają-

wie niewidoczny dla użytkownika.

cy do rozbudowanych stron, za to WordPress do stron prostszych. W efekcie w systemie Joomla tuż

Jak wskazuje powyższa analiza, wybór konkretnego

po jego instalacji pojawia się bardzo wiele modu-

rozwiązania zależy ściśle od funkcjonalności, jakie

łów, pozwalających na dodawanie do strony wielu

planujemy dla szkolnej strony internetowej. Zarów-

funkcjonalności. Umożliwia też łatwą obsługę wielo-

no Joomla, jak i WordPress są systemami, których

języczności, co dla niektórych szkół ma szczególne

instalacja, konfiguracja i funkcjonowanie nie spra-

znaczenie. Proste szkolne strony internetowe zwy-

wiają większych problemów. Jak wskazują doświad-

kle posiadają treści w postaci artykułów wzbogaco-

czenia autora, oba systemy możliwe są do wdro-

ne o galerie i funkcjonalności związane z agregacją

żenia przez każdego nauczyciela, który chciałby

tych danych, zatem dla nich system WordPress wy-

utworzyć i prowadzić zarówno szkolną stronę www,

daje się wystarczający. Jeśli mamy większe ambicje

jak i swoją własną witrynę.

lub potrzeby, to wybierzmy system Joomla.

Szybkość działania Z doświadczenia autora artykułu wynika, że system Joomla jest o wiele szybszy niż system WordPress.

Przy tej samej zawartości serwisu różnice sięgają dwu, a nawet trzykrotności. Dla małych serwisów nie ma to większego znaczenia, bo różnica w czasie wczytywania się strony między 0,1 s a 0,3 s jest niezauważalna. Przy większych warto rozważyć wybranie systemu Joomla.

Panel administracyjny System WordPress posiada prostszy i bardziej intu-

46

CZASOPISMO N@UCZYCIEL

Grzegorz Jasiński - informatyk, trener i ekspert w zakresie wykorzystania nowych technologii w dydaktyce, autor wielu kursów dla nauczycieli w zakresie nowych technologii (w szczególności kurs ów CMS Joomla, CMS WordPress, LMS Moodle prowadzonych przez OCDN), redaktor naczelny N@uczyciela i Prezes Zarządu OCDN, koordynator projektów edukacyjnych i szkoleniowych, członek organizacji skupiających specjalistów w zakresie informatyki i finansów, współzałożyciel firm z branży edukacyjnej.

Źródła: Okładka: s. 3 s. 6-7 s. 8-9

s. 10-11 s. 12

s. 13 s. 14-15 s. 16 s. 17

s. 18-19

s. 21

s. 23

s. 24

s. 25

s. 26-27

s. 28-29 s. 30-31 s. 32 s. 33

s. 34-35

s.36 s. 38-39 s. 41 s. 43 s. 44-45 s. 46

designed by Pressfoto - Freepik.com Grzegorz Jasiński, fot. własna designed by Yanalya - Freepik.com mat. prasowe pozyskane dzięki Łukaszowi Srokowskiemu (Konferencja ,,Blaski i Cienie”), mat. prasowe od Martyny Słowik (Teatr Groteska) designed by Pressfoto - Freepik.com Maria Ligęza, fot. Małgorzata Cichoń.

Zdjęcie pochodzi z Tygodnika ,,Niedziela” designed by Peoplecreations - Freepik.com designed by Pressfoto - Freepik.com Ewa Ostarek, fot. własna mat. prasowe od Mateusz Mularz (Konferencja Lean Edu) mat. prasowe od Michał Kreczmański (Pytaki) mat. prasowe od Maja Czerwińska (Fundacja Db@m o Mój Zasięg) mat. prasowe od Wandy Buk (Centrum Projektów Polska Cyfrowa) Piotr Woźny, zdjęcie pochodzi z Ministerstwa Cyfryzacji mat. prasowe od Wandy Buk (Centrum Projektów Polska Cyfrowa) mat. prasowe od Marty Michalak (Instytut Muzyki i Tańca) shutterstock.com shutterstock.com Elżbieta Pietrzykowska, fot. własna mat. prasowe od Elżbiety Pietrzykowskiej, Teatr Żywego Słowa ,,Oksymoron”, fot. Wojciech Derlak mat. prasowe od Daniel Siemiński (zdjęcie metody wykorzystywanej na lekcjach) Daniel Siemiński, fot. własna designed by Phduet - Freepik.com Katarzyna Pająk, fot. własna Małgorzata Łabuda, fot. własna designed by Katemangostar - Freepik.com Grzegorz Jasiński, fot. własna