schilderlessen Portret
5
portret Pokemon kunstgeschiedenis
de mond
de mond is een
beeldhouw-
werk op zich...
De mond is een soort beeldhouwwerkje op
zich. Een mond heeft
veel vorm en het zegt veel over het gevoel van de geportret-
teerde. Ook kun je
aan de mond de jeugdigheid van iemand
aflezen. Vergelijk de mond van een baby met die van een bejaard iemand.
1
fig. 1 | hier zie je de een verticale middellijn over de mond die de stand van de lippen aangeeft.
De mond: het gevoel de mond in het portret gaat over het gevoel. Veel
van de gelaatsuitdrukking wordt, naast natuurlijk de
ogen, bepaald door de mond. Rondom de mond
liggen allemaal spieren die vele gelaatsuitdrukkingen
kunnen maken. Denk aan lachen, boosheid, verdriet,
verleiding etc.
de mond vormt een soort trapje van licht en schaduw
bovenlip De bovenlip bestaat uit drie gedeelten: twee ‘zij-
stukken’ en ‘n middenstuk. Onder de neus bevind
zich ‘n gootje dat naar ‘t midden gedeelte van de bovenlip gaat en dat ook een verdieping in de
de bovenlip bestaat uit drie gedeelten
bovenlip veroorzaakt. Het middengedeelte is bij de één duidelijk te zien, bij de ander minder duidelijk.
De bovenlip is meestal iets dunner dan de onderlip.
Bij jonge mensen is het opkrullen duidelijk zichtbaar, hier komen we later op terug.
Vlak op de bovenlip zit een smal oplichtend randje vooral bij vrouwen en kinderen. onderlip De onderlip is wat ronder en boller van vorm en toont in het midden een lichte inzinking, dit is
duidelijk zichtbaar in de vorm van de mondspleet bij een gesloten mond. De onderlip bestaat uit twee twee gedeelten. Een belangrijk onderdeel bij ‘t
schilderen zijn de mondhoeken, erg belangrijk om deze goed weer te geven.
2
de onderlip bestaat uit twee gedeelten
tandboog De ronding van de mond ontstaat door de tandbogen van de boven-
en onderkaak. Wanneer je ‘t gelaat frontaal voor je ziet is de mond
symetrisch, maar als ‘t gezicht ‘n beetje gedraaid is komt één helft
van de mond a.h.w. ‘om de bocht’ te liggen en wordt dus flink
Houd goed
rekening met
de ronding van de tandboog...
verkort weergegeven, één mondhoek kan dan soms volledig uit ‘t zicht verdwijnen.
Je kunt dit zien bij fig.1. Verder kun je de mond ook zien als ‘n soort ‘trappetje’. Het
vlak boven de bovenlip komt naar voren en licht. De bovenlip wijkt naar achteren
en komt in de schaduw. De onderlip komt weer naar voren en vangt weer licht,
tenslotte is er onder de onderlip weer ‘n vlak dat naar achteren wijkt en dus weer in
de schaduw.
Dan zijn er nog verschillen tussen de mond bij de vrouw, de man en het kind. De lippen van jonge kinderen zijn meestal kort en smal. Die van ouderen smal en
gerimpeld. Soms hebben ouderen een wat scheef
getrokken mondspleet. Bij het kind maar ook bij de
(jonge) vrouw is ‘t vlak boven de bovenlip meer
omhoog gekruld, ook is vooral bij ‘n kind het midden
gedeelte van de bovenlip meer benadrukt. Dit
omhoog krullen is dus een van de manieren om
De linkerhelft van de mond verwijnt hier ‘om de hoek’ door de ronding van de tandboog, en wordt verkort weergegeven. Oefen hier veel mee.
jeugdigheid weer te geven. Bij de man is dit boven-
vlak veel vlakker. Bovendien maakt over ‘t algemeen de mond bij ‘n man ‘n horizontalere indruk. Bij de
vrouw en ook bij ‘t kind zijn de lijnen van de boven-
lip en de mondspleet vanaf de mondhoeken naar ‘t
midden toe meer oplopend.
Bij de vrouw bevinden de mondhoeken zich op de breedte van de ooghoeken. Bij de man bevinden de mondhoeken zich op de breedte van de pupillen.
3
schema’tje Het schema’tje dat bij de mond hoort bestaat uit
twee brede hokjes die weer opgedeeld zijn in drie
vakjes. Zie de tekening. Door gebruik te maken van het schema’tje kun je in principe elke stand van de
mond makkelijk opzetten. Nogmaals: z’n schema’t is
geen doel op zich maar een middel om iets snel op te zetten. soms gebruik je maar twee van de drie
vakjes b.v. als het gezicht gedraaid
eerst inschatten pas als het niet lukt dan pas
hulplijntjes...
is. het schema’tje helpt je altijd,
maar zorg dat het je niet in de weg
staat.
Eigenlijk geldt bij alle schema’tjes
en hulplijntjes: eerst gewoon
inschatten en schetsen. Pas als het
niet lukt gebruik je een schema’tje.
Anders kun je straks alleen nog meaar binnen de
hokjes tekenen en dat is niet de bedoeling. Het
belangrijkste is je kunstenaars-oog te ontwikkelen,
en dat doe je door iets in te schatten, door een gokje te wagen en foutjes durven te maken.
Materialen Als je goed wilt striptekenen is het raadzaam om enkele tekenhulpmiddelen aan te schaffen.
Striptekenaars zijn preciese mensen en daarom hoort daar ook wat precies gereedschap bij: • liniaal
4
• tekendriehoeken
• fijn vulpotlood met een stiftje van 0,5 mm.
• liefst ook wat fineliners • kroontjespen + inkt
• en voor de echte professional: een heel fijn penseeltje met
Rotring tekenpen
potje zwarte inkt
• als je later met de computer aan de slag wilt is een
tekentablet erg handig.
tip Kijk eens naar stripverhalen zoals Donald Duck, Kuifje en Ollie B.
Bommel om ook at meer over West-
tekenpennen, penselen en inkt
erse strips te weten te komen. Kijk eens of je de figuren na kunst tekenen.
opdracht De opdracht deze week is om nog te
oefenen met de mond, en te kijken of
je het schema’tje van de mond makkelijk kunt uittekenen. Heel moeilijk is
tekendriehoeken zijn altijd handig
het niet maar ook dit onderdeel van
voor een illustrator en striptekenaar
het gezicht is belangrijk. Kijk of je de mond kunt plaatsen in het gelaat in verschillende draairichtingen.
5
kunstgeschiedenis | Illustratie & Cartoons
Manga
Deze week maken we een uitstapje naar Illustratie en cartoon werk. Naast de meer serieuze kunst is er ook de kunst van de illustratie. Illustraties bij sprookjes, illustraties in wetenschappelijke boeken, in stripverhalen en ook de Japanse strip: de Manga en Anime. Ik ga nog meer schrijven over strips, cartoons en illustraties.
Anime & Manga
Manga
Anime is een Japanse illustratiestijl die
eigenlijk al heel lang bestaat. ,Het
woord Anime komt van het Engelse ‘animation’. Buiten Japan wordt dit
woord gebruikt om Japanse tekenfilms
en animatiefilms aan te duiden. Binnen Japan wordt het woord gebruikt om alle soorten animatiefilms en teken-
films, zowel binnen- als buitenlandse,
aan te duiden.
6
Vroeger werden de animaties met de hand getek-
end, maar tegenwoordig wordt het merendeel
getekend via de computer. Anime zie je in tele-
visieseries, films, video's, computerspellen, reclame en internetuitgaven. De thema's binnen anime zijn
vaak gericht op een ouder publiek.
Osamu Tezuka
Hoewel de vroegst bekende Japanse animatie uit 1917 komt en vele originele
Japanse tekenfilms werden geproduceerd in de opvolgende jaren, werd de karakteristieke stijl waarom anime bekend is pas in de jaren zestig van de vorige eeuw
ontwikkeld, een goed voorbeeld hiervan is het werk van Osamu Tezuka, en kwam het pas in de jaren tachtig in opkomst buiten Japan.
In 1951 begon Tezuka aan Jungle Taitei een manga over dieren in Afrika die leren
om samen te leven. Een jaar later begon hij aan Astroboy (Tetsuwan Atom), een
verhaal over een robotkind dat voor de vrede vecht. Deze werden snel klassiekers
en behoren tot op heden tot zijn meest geliefde werken.
Astroboy is nog steeds internationaal bekend..
Astroboy
Tezuka werd daarbij beĂŻnvloed door Pinokkio en
Superman. De anime, die eerst verscheen in 1963,
was de eerste van vele publlicaties van zijn eigen
werken en ook de eerste anime die in het buiten-
land uitgezonden werd. Er zijn tal van publicaties en
vervolgen geschreven, sommige door Tezuka,
sommige door andere auteurs: een live action-reeks
in 1959, een film in 1964, een tweede manga-reeks
in 1972, een tweede anime in 1980 en een Holly-
wood-verfilming met een miljoenenbudget van
2009.
In 1952 verhuisde Tezuka naar Tokio en het huis
7
waarin hij woonde, werd snel een
magneet voor jonge kunstenaars die
Tezuka als idool beschouwden en zijn assistent wilden worden. Sindsdien is TokiwasĹ? het onderwerp van veel
boeken en televisiedocumentaires
geworden. Veel van Tezuka's assistenten zijn later zelf bekende mangatekenaars geworden.
(bron Wikipedia) Osamu Tezuka aan het werk in zijn studio.
Nadat in de tekenlessen de verschil-
lende onderdelen van het gezicht zijn
stripfiguur van Osamu Tezuka
behandeld, ga ik ook wat lessen geven over cartoons zoals Anime en Manga
en figuurtjes als Pokemon. Het is altijd hartstikke leuk om illustratie-werk te
maken en als dit je talent is wil ik je hierin ook een goede basis geven. veel plezier deze week met je les, Andrew Zeegers  Domino Design
8