T E M AT N U M E R U : O C H R O N A Ś R O D O W I S K A
DURA LEX, SED LEX Czyli surowsze kary za przestępstwa przeciwko środowisku Mikołaj Maśliński prawnik | doktorant na Wydziale Prawa i Administracji UAM w Poznaniu prezes zarządu MAŚLIŃSKI Law & Consulting sp. o.o.
Fot. 123rf
1 września 2022 r. wszedł w życie pakiet przepisów, które mają przeciwdziałać przestępczości środowiskowej. Nowe regulacje przewidują dotkliwe sankcje i dają większą niż dotychczas możliwość karania podmiotów zbiorowych. Czy wprowadzone zmiany ograniczą patologie w obszarze ochrony środowiska?
L
egislacyjna ofensywa przeciwko przestępczości środowiskowej trwa już od kilku lat. Zapoczątkował ją pakiet zmian stanowiący odpowiedź na masowe pożary odpadów. Rewolucja przeprowadzona w 2018 r. miała zagwarantować „bezpieczeństwo ekologiczne” poprzez „wzmocnienie potencjału kontrolnego Inspekcji Ochrony Środowiska”1. Biorąc pod uwagę ostatnie wydarzenia na Odrze można mieć wątpliwości, czy udało się osiągnąć ten cel. Niemniej rozszerzenie uprawnień Inspekcji Ochrony Środowiska przełożyło się na zdecydowany wzrost liczby postępowań karnych dotyczących przestępstw środowiskowych. Jak wynika ze statystyk policyjnych, w 2017 r. wszczęto 477 postępowań dotyczących przestępstw przeciwko środowisku wskazanych w art. 181-186 Kodeksu karnego (dalej także: „kk”)2. W 2020 r. liczba ta wynosiła już 713 postępowań (sic!)3. Oznacza to wzrost liczby postępowań na poziomie niespełna 50%. Przełożyło się to również na liczbę stwierdzonych przestępstw. I tak, w 2017 r. było ich 100, natomiast w 2020 r. już 430. Należy przy tym zauważyć, że zdecydowana większość
16 ECiZ 5/2022
z nich (352) dotyczyła naruszenia art. 183 Kodeksu karnego dotyczącego nieodpowiedniego postępowania z odpadami. Odpowiedzią na to zjawisko jest ustawa z dnia 22 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej (tj. Dz.U. 2022 r. poz. 1726; dalej zwana: „nowelizacją”). Jak wskazują autorzy projektu tej ustawy, dotychczasowe sankcje nie były wystarczające. W rezultacie zaproponowano daleko idącą zmianę przepisów Kodeksu karnego, a także ośmiu innych ustaw, w tym m.in.: • ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń; • ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska; • ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary; • ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Co istotne, nowe przepisy weszły w życie 1 września 2022 r. Jak przy tym podkreślał w swoich wypowiedziach Jacek Ozdoba, sekretarz stanu
