Markant Magazine nr1 2024

markant

Expert inclusie Naïma Lafrarchi

‘Ik ben nog steeds

een idealist’

DOSSIER TALENT

OP DE WERKVLOER

‘Als mensen je ontmoeten, zien ze de persoon achter de beperking’

WILDPLUK

Al wandelend vind je veel eetbaars

LEVENSVERHAAL

Diane Devriendt neemt afscheid van Vrouwennet

VROLIJKE MODE om de lente te verwelkomen

Schrijf jouw levensverhaal verder.

Door een goed doel als Kom op tegen Kanker op te nemen in je testament gaat jouw levensverhaal verder, ook als jij er niet meer bent. Wil je dat je nalatenschap volgens jouw wensen wordt verdeeld? Stel het opmaken van een testament dan niet uit. Vraag nu onze gratis gids aan over nalatenschap en testament.

Ja, ik ontvang graag de gratis gids met 21 vragen over nalaten en het maken van een testament. Bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten of vul deze antwoordstrook in.

De heer Mevrouw

Voornaam

Straat

Postcode Gemeente

Naam

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker vzw, Koningsstraat 217, 1210 Brussel. Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69. Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

Dit is gebaseerd op een echt verhaal maar om privacy redenen zijn enkele details aangepast.

In beweging

Voorgaande jaren zagen jullie op de cover van het maartnummer de winnares van de WOMED Award en was er een groepsinterview met de finalisten en de beloften.

Dit jaar zijn we aan de 25ste editie toe, een zilveren jubileum. Daarom wijden wij straks een extra magazine aan de geschiedenis van de WOMED Award.

Elke twee jaar hebben we ook een winnares WOMED Award Zuid. Dit jaar dingen ondernemende vrouwen uit de Filipijnen mee naar de begeerde titel. Omdat het vroege voorjaar daar het tyfoonseizoen is, vindt de uitreiking van WOMED Award nu plaats op 15 mei i.p.v. in maart. Schrijf deze datum alvast in jullie agenda, want we zouden blij zijn met veel supporters op deze hoogdag van het vrouwelijk ondernemerschap.

Algemeen directeur Diane Devriendt neemt begin april afscheid van ons Vrouwennet omdat zij met pensioen gaat. We zoeken het ‘levensverhaal’ deze keer dus dicht bij ons. Lut Geypens gaat in gesprek met de vrouw die meer dan tien jaar aan het roer stond van ons Vrouwennet. Wie is zij, wat drijft haar, welke professionele carrière heeft zij achter de rug, welke dromen heeft zij nog…?

Inclusie op de werkvloer: wat bedoelen wij daarmee? Dat wordt het dossier van deze maand. Wij hebben vaak de neiging om te kiezen voor het vertrouwde en alles wat daarvan afwijkt argwanend te bekijken. Wie op een open manier wil omgaan met de volledige maatschappij en daarbij het ongekende niet uit de weg gaat, wordt verrast door onvermoede ontmoetingen. Wij willen dus openstaan voor ‘iedereen’ op de werkvloer, ongeacht iemands leeftijd, geslacht, afkomst of beperkingen. Op de cover staat Naïma Lafrarchi, juriste, onderwijsdeskundige, lid van ons bestuursorgaan en een experte in veranderingsmanagement. Net als wij ziet zij in diversiteit en inclusie

Noteer alvast 15 mei in je agenda voor de WOMED Award

hefbomen voor groeipotentieel, niet alleen in de maatschappij, maar ook in het verenigingsleven.

Alles in het leven is immers voortdurend in beweging. In het licht van onze multiculturele samenleving, de niet meer te ontkennen klimaatverandering en de steeds groter wordende welvaartskloof, liggen de oplossingen niet buiten, maar binnen onszelf. Wij moeten mee willen veranderen.

Gudrun Verschuere Algemeen voorzitter Vrouwennet vzw, het huis van Markant, Best Pittig en Artemis www.vrouwennet.be Volg ons op

4 GESPOT Nieuws van Markant, Artemis en Best Pittig

7 WARM MARKANT Markant Druivenstreek zamelt speelgoed in

8 NAÏMA LAFRARCHI over inclusie

14 DOSSIER:

ALLE TALENT TELT Deze vrouwen pleiten voor een inclusieve werkvloer

20 MARKANTE ZAAK Els Van Cauteren kweekt kustplanten

22 LEVENSVERHAAL Diane Devriendt neemt afscheid als algemeen directeur

26 DURF TE VRAGEN Radiopresentator Dorianne Aussems

Naïma Lafrarchi: ‘Inclusie is belangrijk opdat talenten niet verloren gaan’ 8

34

Diane Devriendt blikt terug op een markante loopbaan

Wildplukken? Verwar daslook niet met meiklokjes

14 Dossier: koester alle potentieel op de werkvloer

Dani Klein: ‘Als je jezelf kunt repareren, dan is dat al heel wat’

48

36

Pizzafeest met asperges

56

28 DOE HET ZELF

Kan ik dat nog wel zeggen?

32 COLUMN Lut Geypens

34 UIT DE COMFORTZONE In de natuur valt veel lekkers te plukken

36 HET RECEPT van Belinda MacDonald

40 MARKANTE MIDWEKEN vanaf het ontstaan tot nu

43 CIJFERPAGINA Markante getallen

44 MODE

Hier komt de lente

Op ontdekking langs de Loir via Le Mans

44

De vele tinten van de lente

47 VÉRONIQUE VANDEWALLE

maakt exclusieve kleding van overschotten stof

48 CULTUURINTERVIEW

Dani Klein over leven, liefde en muziek

52 EXPO

Elke stem telt in Kazerne Dossin

54 FILM

Das Lehrerzimmer

55 CULTUURTIPS

56 ROADTRIP van Le Mans tot le Loir

60 WEEKEND WEG naar Texel

62 COLUMN

Ann-Marie Cordia

64 COLOFON

NIEUWS VAN MARKANT, BEST PITTIG & ARTEMIS

Markant Eernegem

Op donderdag 23 november 2023 vierde Markant Eernegem hun 70-jarige bestaan. Eerst werden de leden ontvangen door het gemeentebestuur voor een huldiging, waarna het feest kon beginnen in het kasteel van Eernegem. Supertrots waren Dora Vandewaetere en co. op de komst van algemeen voorzitter van Vrouwennet vzw Gudrun Verschuere, regiovoorzitter Anouschka Steenkiste en regiocoördinator Oostende en Brugge Sandrina Coopman.

ARTEMIS NOORD EN ZUID-WEST-VLAANDEREN

De leden van Artemis Noord en Zuid-West-Vlaanderen kwamen samen in Tielt voor een workshop non-verbale communicatie met Eva Vissers. Zij maakte duidelijk hoezeer je je boodschap kunt overbrengen, benadrukken of juist tegenspreken met je lichaamstaal.

MARKANT BEGIJNENDIJK

Vorige herfst ging Markant Begijnendijk op ontdekking in het culturele hart van Aarschot: de Gasthuissite. De Gasthuisapotheek is een van de oudst bewaarde historische apotheken van het land. Met haar groenblauwe kleur, bladgouden opschriften, haar rococoornamenten en talloze potjes, vijzels, pillendoosjes en medisch materiaal vormt het een uniek stukje erfgoed.

BEST PITTIG ZEMST

In 2016 ontvluchtte Mahabat Shaker haar thuisland Syrië voor oorlogsgeweld, waardoor ze daar ook haar carrière als advocate moest opgeven. Best Pittig Zemst ging luisteren naar haar verhaal, over hoe ze een nieuw leven opbouwde in Mechelen en zich richtte op haar passie, koken. Het werd een warme avond, waarbij de leden mochten proeven van lekkere, Koerdische specialiteiten.

Markant

SEW-Ledegem

Iedereen van Markant SEW-Ledegem had zin in het nieuwjaarsfeestje, begin dit jaar. De leden konden luisteren naar interessante sprekers in een uniek kader bij Huyze Delicatesse. Het werd een pittige avond waarop veel gebabbeld en gelachen werd.

MARKANT VRASENE

Terug naar de tijd van toen?

Marleen Wymeersch en de andere leden van Markant Vrasene deden het in stijl, tijdens een grote stoet waar alle verenigingen aan deelnamen in retrokledij. De optocht betekende de start van een groot feestjaar, want Vrasene bestaat 888 jaar in 2024.

Markant Sint-Truiden

Wist je dat de witmarmeren beelden uit de klassieke oudheid vroeger kleurrijk beschilderd waren? Markant Sint-Truiden kwam er alles over te weten bij de tentoonstelling De oudheid in kleur in het GalloRomeins museum in Tongeren. Daarnaast stonden bezoeken aan de expo Zeldzaam en onmisbaar in het MAS op de planning, met een selectie Vlaamse topstukken, én aan het Red Star Line museum in Antwerpen, waar het verhaal werd verteld van de migranten die hun thuis verlieten om hun geluk te beproeven in Amerika. Ook het bedrijfsbezoek aan bakkerij Wiame in Sint-Truiden werd erg gesmaakt.

ARTEMIS LEUVEN

In november was Artemis Leuven te gast bij de Tiense suikerfabriek voor een fascinerend bezoek achter de schermen. De uitleg over de state-of-the-art-technologieën en de duurzame productiemethoden gaven de leden een diepgaand inzicht in het ambachtelijke vakmanschap dat schuilgaat achter de productie van een alledaags product zoals suiker. Foto @anvandaele

Markant Belsele (Waas)

Wat een mooie manier om het jaar te eindigen. Op 13 november trok Markant Belsele (Waas) naar Antwerpen, om deel te nemen aan de Smikkel Smakkelwandeling. Onder leiding van een sympathieke gids smulden ze tijdens de interessante wandeling van typische Antwerpse lekkernijen, zoals een Antwerps koekje in de vorm van een hand, een glaasje Elixer d’Anvers, een bolleke Koninck en een lekker stukje vlees van bij de slager.

MARKANT GROOT-LEUVEN

Eind oktober organiseerde Markant Groot-Leuven een modeshow bij de multimerkenwinkel Carmi, een winkel met een hart voor Belgische mode. Liefst tachtig dames kwamen de nieuwe herfst- en wintercollecties ontdekken.

MARKANT MORTSEL

Markant Mortsel vierde op 21 december 2023 haar briljanten jubileum in de salons Hof van Reyen in Boechout. Tijdens het feestdiner, om dit 65-jarige bestaan te vieren, genoten de Markante dames er ook van een concertje van de groep Bonnie Whatabout.

Artemis DNA

Tijdens een heerlijk diner in het intieme kader van Studio Morris in Aalst bespraken de dames van Artemis DNA het boeiende thema diversiteit op de werkvloer en in het ondernemerschap. Het enthousiasme van student-ondernemer Malenge Lunga was aanstekelijk. De combinatie van haar persoonlijke ervaringen en het perspectief van Els Keytsman, topvrouw van gelijkekansencentrum Unia, bracht een leerrijke en geanimeerde discussie op gang.

Diane Devriendt geeft fakkel door aan Claire Selis

Eind maart stopt Diane Devriendt als algemeen directeur van Vrouwennet vzw – daarover lees je meer op p. 22. Claire Selis is door de raad van bestuur verkozen tot Dianes opvolgster. Claire is 42 jaar, mama van twee en woont in Nieuwekerken, Sint-Truiden. Ze heeft een diploma handelsingenieur, en flink wat ervaring op het vlak van leidinggeven, digitale transformatie en veranderingsmanagement. We wensen hen beiden veel succes!

MARKANT HEULE

De dames van Markant Heule lieten zich inspireren door de film Calendar Girls en gingen op de foto voor een eigen kalender, die ze verkochten voor het goede doel. Tijdens een avond voor Warm Markant werd meer uitleg gegeven over ‘Geef om haar’, de campagne van Think Pink die Belgen vraagt om hun haar te doneren zodat hier pruiken van gemaakt kunnen worden. Griet Vloebergh – Photography bracht het hele gebeuren ook nog eens heel mooi in beeld. De verkoop van hun kalender werd alvast een success. Kalenders zijn nog te koop voor 15 euro in ’t Kapsalonnetje en bij het bestuur van Markant Heule.

Heb je ook nieuws dat je wil delen over jouw afdeling van Markant, Best Pittig of Artemis? Mail een foto met wat uitleg naar annmarie.cordia@vrouwennet.be.

Hoor, wie klopt daar kinderen?

Afdelingen van Markant en Best Pittig van Vrouwennet vzw hebben over heel Vlaanderen oog voor mensen die nood hebben aan extra steun. Onder de drijvende kracht van voorzitter Patricia Nys zette Markant Druivenstreek een Warm Markant-actie op touw in de sinterklaasperiode voor kinderen uit de regio Verviers. Tekst Gudrun Verschuere

Jong en oud kijken elk jaar uit naar de komst van de grote kindervriend op 6 december. Toch is dat niet voor alle kinderen vanzelfsprekend, want de regio Verviers kampt bijvoorbeeld nog altijd met de nasleep van de waterramp van zomer 2022. Bestuurslid Eliane Roofthooft van Markant Druivenstreek ging meteen al na de overstroming in Verviers helpen, samen met voorzitter Patricia Nys. ’s Morgens zorgden ze letterlijk en figuurlijk voor (hart)verwarmende koffie, ’s middags hielpen ze met een versterkende maaltijd in het ASBL-huis, een gemeenschapshuis waar onder meer jonge kunstenaars een forum kregen en mensen elkaar konden ontmoeten of even op adem komen.

Het team van Markant Druivenstreek (Overijse en Huldenberg) kreeg het ‘een beetje koud in hun hart’ toen de leden hoorden dat de waterramp die zich in de Vesder-regio in de zomer van 2022 had afgespeeld, nog altijd haar sporen naliet.

In een notendop

Voor sommige kinderen zou Sinterklaas geen schouw of deur vinden om speelgoed te droppen. Een leeg schoentje? Dat wilden de dames niet laten gebeuren en zo kwamen ze op dit ‘warme idee’. Ze spoorden hun leden aan om speelgoed dat in kelder of zolder lag en nog in prima staat was, bijeen te sprokkelen en binnen te brengen. Met het Markante team werd het speelgoed gekeurd en gesorteerd.

SPEELGOED UITDELEN

Vervolgens werd het speelgoed naar Verviers gebracht met een kleine bestelwagen. In het kader van De Warmste Week wilden ze dit speelgoed via de Sint schenken aan kinderen uit de regio Verviers zodat zij ook ‘konden opgroeien zonder zorgen’. Op zaterdag 2 december kwam de goedheilig man daar op bezoek om het speelgoed uit te delen. Ook bakten Eliane en co. pannenkoeken – ruim 250 stuks! – en verkocht Patricia sleutelhangers. De opbrengst – een kleine 600 euro – ging naar De Warmste Week. ■

Het team van Markant Druivenstreek wordt voortgestuwd door een dynamische en gepassioneerde voorzitter, Patricia Nys. Haar team bestaat uit zeven leden, onder wie Eliane Roofthooft. Het team draagt verbinding heel hoog in het vaandel, en brengt graag mensen samen voor een leuke en interessante avond. Maatschappelijk engagement is geen leeg begrip voor de 36 leden: met de Regio Vlaams-Brabant steunen zij nu ook de actie van BruZelle, ten voordele van menstruatiearmoede. Zij zamelen individueel verpakte maandverbanden in.

Markant

Druivenstreek zamelde speelgoed in en bakte heel wat pannenkoeken.

Naïma Lafrarchi

• Geboren in 1978 in Berkane, Marokko

• Is jurist, sociaal wetenschapper en onderwijskundige

• Werkte onder meer als lector aan Odisee, waar ze betrokken was bij een internationaal onderzoek rond opvoedidealen van Vlaamse moslims

• Was lector binnen de master islamitische theologie en godsdienstwetenschappen aan de KU Leuven

• Doet onderzoek naar professionele ontwikkeling bij onderwijsprofessionals, met name over controversiële onderwerpen in de samenleving en het Vlaamse onderwijs (UGent)

• Auteur van een 20-tal (internationale) publicaties over diversiteit, inclusie, leer- en trainingsprocessen

• Geeft keynotes, lezingen en trainingen rond inclusie, empathisch leiderschap, veranderingsmanagement

• Bestuurslid bij Vrouwennet

‘Diversiteit is verrijkend, maar niet altijd gemakkelijk’

Al heel haar carrière werkt onderzoeker Naïma Lafrarchi rond diversiteit en inclusie. Als ze een lezing gaat geven en iemand veronderstelt dat ze de koffiedame is in plaats van de spreker – waargebeurd verhaal –, dan reageert ze nooit gepikeerd. ‘Ik wil altijd positief zijn.’

Naïma Lafrarchi is jurist, heeft een diploma opleidingswetenschappen (D&I) en onderwijskunde (curriculum ontwikkeling en innovatie). Als profesional geeft ze al jaren trainingen rond diversiteit, dialoog, verbinding, competentie- en talentontwikkeling, maar diversiteit speelde altijd al een rol in haar leven, zegt ze. “Ik ben rechten gaan studeren uit idealisme, ervan uit gaande dat ik de wereld rechtvaardiger kon maken – ik ben trouwens nog altijd idealist. Regelgeving is natuurlijk nodig in de strijd tegen ongelijkheid en discriminatie. Maar je hebt meer nodig om een inclusieve samenleving te realiseren. Ik geloof niet dat je door het opleggen van sancties echte verandering brengt. Ik ben ervan overtuigd dat je mensen vooral dient te informeren, opdat ze hun vooroordelen kunnen bijstellen.”

Tekst Ann-Marie Cordia • Foto’s Ellen Goegebuer diversiteitsaspecten. Diversiteit is verrijkend, maar niet altijd even gemakkelijk.”

“Constructief zijn vraagt meer moeite dan passief zijn of de uitdagingen uit de weg gaan. Ik kies voor het eerste omdat ik geloof in verbinding via dialoog, in elkaar begrijpen via gesprekken. Voor mij is dat een manier van leven, ik wil altijd positief zijn. Het vraagt inspanning, en geeft spanning – dit laatste moeten we durven erkennen, om er dan mee aan de slag te gaan.”

Dus schreef ze over diversiteit en competentieontwikkeling, startend bij het Belgisch migratiebeleid sinds het interbellum, tot interlevensbeschouwelijke dialoog, en de laatste jaren over empathisch leiderschap. “Zo werd ik steeds meer gevraagd voor keynotes en workshops. Ik stelde vast dat je mensen niet enkel met rationele argumenten overtuigt. Je kan met je verstand iets begrijpen, terwijl er weerstand blijft, getriggerd door emotie. Voor mij – ik werk rond empathie en empathisch leiderschap – is de emotie de sleutel. Als we die geen plaats geven in die spanningen, gaan we elkaar nooit begrijpen.”

Met een begripvolle aanpak bereik je meer?

“Het vraagt inspanning om een ander te begrijpen. Bedrijfsleiders geven aan dat ze niet weten hoe ze moeten reageren als er iemand met een hoofddoek of een andere huidskleur solliciteert. Sommigen vrezen voor hun reputatie, ze zijn bang om klanten te verliezen, of ze weten niet hoe ze moeten omgaan met bepaalde

“Weerstand ervaar je wanneer er zich, bewust of onbewust een spanning voordoet in jezelf in relatie tot de andere. Je gaat als het ware op de rem staan voor verandering, in het geval van diversiteit in bedrijven. Je voelt een spanning tussen wat voor jou belangrijk is, je waarden, en wat je hoort of ziet en denkt dat de ander uitstraalt. Als iemand zegt, ‘Ik wil niet dat je je hoofddoek draagt omdat iedereen zich welkom moet voelen’, kan ik zeggen dat ik het belangrijk vind te zijn wie ik ben. In se is het dezelfde waarde: jezelf mogen zijn. Gemeenschappelijke betekenis zoeken en vinden in de waarden waarvoor we staan is een eerste stap.”

Wat is het verschil tussen diversiteit en inclusie?

“Diversiteit is voor mij meer een momentopname: hoe divers is ons bedrijf, onze organisatie? Er zijn allerlei diversiteitskenmerken, zoals leeftijd, gender, afkomst of religie. Je kan als organisatie nagaan hoeveel vrouwen of werknemers met een migratieachtergrond je in dienst hebt.”

“Inclusie is voor mij meer iets actiefs: wat doe je met deze informatie? Of om het met de woorden van inclusiestrateeg Verna Myers te zeggen: ‘Diversiteit is uitgenodigd worden op het feest, inclusie is gevraagd worden om mee de dans te mogen kiezen én mee te dansen.’ Wat ze met deze metafoor bedoelt, is: praat er niet alleen over, maar probeer de doelgroepen actief te betrekken

en laat hen mee nadenken over inhoud, activiteiten, beleid, acties, verbinding, enzovoort.”

Wat hebben bedrijven te winnen bij diversiteit?

“Ondernemingen moeten van de Europese Unie, via nationale wetgeving, tegen 2030 ESGs (milieu-, sociale en bestuurscriteria, red.) implementeren als onderdeel van hun strategie. Bedrijven waar vrouwen de helft van de werknemers uitmaken, of de meerderheid, draaien meer winst en zijn minder conflictueus, blijkt uit onderzoek. Misschien wil je als onderneming streven naar meer diversiteit omdat het winstgevend is. Of je streeft naar meer diversiteit, en neem je uit morele overwegingen mensen met verscheidene kenmerken aan.”

“Inclusie is belangrijk opdat talenten niet verloren gaan. Uiteindelijk komt dit onze gemeenschap ten goede op alle vlakken. Stel dat je nog nooit iemand in een rolstoel in dienst had, dan leer je daardoor wellicht meer rekening te houden met wie een beperking heeft. Bijvoorbeeld op het moment dat je vaststelt dat al die hoge receptietafels niet handig zijn voor een rolstoelgebruiker.”

Wat doe je met het argument: ‘Kies gewoon de beste kandidaat’?

“Kiezen voor diversiteit is óók kiezen voor de beste kandidaat. Vaak bestaat hier een misverstand over, met name als het gaat over quota. Maar onderzoek wijst op een unconscious bias. Dit houdt in dat er een soort van ruis bestaat die ons oordeel, onze perceptie en ons denken beïnvloedt. Hierdoor zijn we geneigd om te kiezen voor een kandidaat die het meest op ons lijkt. Voor alle duidelijkheid: we hebben állemaal ‘ruis’. Zaak is om hiervan bewust te worden. Dit kan onder meer door trainingen. Wanneer diversiteit aanwezig is, maakt dit je sensitiever voor de verschillen.”

Ben je een voorstander van quota?

stoepen; dit maakt dat bussen toegankelijker zijn voor rolstoelgebruikers. Die haltes worden aangegeven door een icoontje in de De Lijn-app. Of denk aan de geribbelde stoeptegels voor slechtziende of blinde mensen, die het veiliger maken om over te steken of de bredere deuren die aanwezig zijn in ondernemingen voor rolstoelgebruikers. De Vlaamse overheid en private ondernemingen trachten via de vermelding ‘de vacature staat open voor iedereen, ongeacht je leeftijd, etnische achtergrond, socio-economische achtergrond, gender, religie, ras, enzoverder’, kandidaten van alle allooi te stimuleren om te kandideren. Al die zaken zijn niet vanzelf gekomen. Daar is over nagedacht.”

Hoe maak je een bedrijf of organisatie inclusiever?

“Ik pleit altijd voor langetermijndenken. Als je iets ten gronde wilt veranderen, is het weinig effectief en efficiënt om eenmalig een workshop over inclusie te organiseren. Zoek een expert die maatwerk biedt en met jou door je bedrijf rondloopt en luistert naar de behoeftes van werknemers, én van het bestuur. Inclusie vraagt strategisch denkwerk. Zorg dat je weet wat je strategische doelen zijn. Hoe ga je ze bepalen en meten? Acties zijn enkel zinvol als je weet waar je naartoe wilt. Inclusief zijn betekent dat je als werkgever aangeeft dat mensen hulp mogen vragen als ze faciliteiten nodig hebben.”

‘Inclusie is belangrijk opdat talenten niet verloren gaan’

“Inclusie gaat niet alleen over wie je aanneemt, maar bijvoorbeeld ook welk bedrijf je inschakelt voor een bepaalde activiteit. Misschien kan je er een kiezen dat een sociaal project steunt? Als je missie als Markant of Vrouwennet is voor alle vrouwen een bepaald aanbod te bieden en een verbindend sociaal netwerk op te bouwen, dan is een eerste stap te laten weten dat iedereen welkom is. “

“Dankzij de quota die de overheid heeft vastgelegd, is er verandering gekomen in de politiek. Dat er al zo lang verplicht evenveel vrouwen als mannen op kieslijsten moeten staan, zorgt er voor dat bepaalde thema’s op de agenda komen, zoals de verlenging van het zwangerschapsverlof. Sinds 2022 is er een EU-richtlijn die als doel heeft het genderevenwicht te bevorderen in de bestuursorganen van beursgenoteerde bedrijven. Ook dit zal ongetwijfeld een positieve impact en verandering brengen die bijdragen tot het algemeen én economisch belang. Op een bepaald moment hoop je dat er een balans is bereikt, dat er geen quota meer nodig zullen zijn.”

“Uiteindelijk zijn diversiteit en inclusiviteit belangrijk in de hele maatschappij. Denk aan De Lijn, die bushaltes heeft met hogere

“Dat zit soms in kleine dingen, door bijvoorbeeld vegan opties aan te bieden of te vermelden dat een activiteit toegankelijk is voor wie minder mobiel is. Iedereen zou bij het binnenkomen van een onderneming moeten voelen dat ze welkom zijn. Dat gaat van toegankelijkheid – kan je hier met een rolstoel binnen? – tot een vriendelijk gezicht bij de receptie. Vroeger keken mensen soms verwonderd op, als ik ergens binnenstapte met hoofddoek. Dan dachten ze bijvoorbeeld dat ik de koffiedame was, in plaats van de spreker die een lezing kwam geven.”

Pijnlijk.

“Ik maakte mij daar niet kwaad over, maar reageerde empathisch. Dit komt meer voort uit onwetendheid. Er is een bepaald beeld van vrouwen met hoofddoeken, dat ze onderdrukt zijn, bijvoorbeeld. Of dat ze altijd in het zwart gekleed zijn. ‘Oh, jullie mogen kleur dragen?’ Dat soort vragen kreeg ik – zeker vroeger – vaak.

‘Wat spreek je goed Nederlands’, is ook een opmerking die ik krijg. Ja, of course, ik ben hier opgegroeid.”

Is het onbeleefd naar iemands hoofddoek te vragen?

“Het is mijn keuze daarover te vertellen. Wanneer ik die vraag krijg, ga ik er steeds van uit dat het uit nieuwsgierigheid of onwetendheid is. Ik antwoord dat het mijn overtuiging is, en me daar goed bij voel. Ik voel snel of iets constructief is of niet. De meeste mensen hebben goede bedoelingen.”

“Er is al veel veranderd. Vandaag is de samenleving superdivers geworden. Toen ik na mijn eerste kandidatuur Rechten, begin jaren 2000, een hoofddoek begon te dragen, was ik de enige. We zaten met een handvol studenten met migratieroots in de aula, de meesten waren jongens.”

Weet je nog wat je wilde worden als jong meisje?

“Ik was, en ben, in heel veel dingen geïnteresseerd. Ik zou het liefste van al alles tegelijk willen doen. Dat is nog steeds zo (lacht). Ik ben én jurist, én sociaal wetenschapper, én onderwijskundige én taal- en wetenschapsleerkracht. Ik heb een religieuze opleiding op zak, én voer academisch onderzoek uit binnen de humanities, meer bepaald binnen geschiedenis. Wel vormen persoonlijke en professionele ontwikkeling, competentieontwikkeling, diversiteit en beleid de rode draad van wat ik doe. Ik zie en leg graag linken. Ik ben in het Pajottenland opgegroeid en daar naar de dorpsschool geweest, en nadien naar Brussel om mijn middelbaar te doen. Ik las gewoon veel boeken en (verlegen) ik was zo’n leerling die op haar twaalfde om extra vakken ging vragen bij de schooldirecteur.”

de activiteiten of brainstormsessies. Je belangeloos inzetten voor en in de vrije tijd, maakt dat je veel leert. Bovendien leer je ook heel wat mensen kennen. Zo leer je van elkaar. Voor mezelf was en is het alleszins een verrijking..”

Zullen we het nog even hebben over de Geschiedenis Olympiade?

“Ook dat doe ik in mijn vrije tijd (lacht). Je kan je als klas inschrijven voor de Geschiedenis Olympiade. Dit jaar is het thema wereldgeschiedenis in je buurt. Leerlingen diepen dan een onderwerp uit, en maken een creatief, innovatief project: een podcast, website, app, digitale stadswandeling of een – al dan niet digitaal – educatief spel. De mogelijkheden zijn legio. Meer dan 1.300 jongeren over heel Vlaanderen en Brussel hebben zich ingeschreven! Doorheen dit project leren ze onder meer researchen, kritisch reflecteren, samenwerken, agile werken, projectmanagement en presenteren. De Geschiedenis Olympiade is uiteraard inclusief. Jongeren uit alle studierichtingen en onderwijsnetten worden uitgenodigd om deel te nemen.”

‘Je belangeloos inzetten voor en in de vrije tijd, maakt dat je veel leert’

“Op 3 mei stellen ze hun project voor aan een breder publiek op een tentoonstelling, en vallen er prijzen te winnen – dat is het competitie-element. Vorig jaar maakten leerlingen Houttechnieken, Metaaltechnieken en Elektriciteit een maquette van de steenkoolmijnen en de schacht. Er wordt te vaak gedacht dat technisch geschoolde leerlingen geen interesse hebben in geschiedenis. Met hun klas bezochten ze een mijnmuseum voor extra info. Ze hebben een mijnschachtconstructie gemaakt met behulp van hout, metaal en elektriciteit. Dat was ongelooflijk. Het mag duidelijk zijn dat de opzet van Geschiedenis Olympiade breder en verdiepend is.”

Je honger naar kennis, kreeg je die mee van thuis?

“Misschien is het een stukje opvoeding en een stukje DNA. Mijn ouders hebben ons altijd gestimuleerd, en zijn zelf belezen. Ik ben wat men noemt een ‘eerste generatie gastarbeidersdochter’. Dat ik geëngageerd ben en mij inzet voor de ‘andere’ en dat als iets ‘natuurlijks’ ervaar, heb ik van thuis meegekregen.”

“Het klinkt wat oubollig, maar ik vind dat je veel dingen onbaatzuchtig kan doen in je vrije tijd. Gewoon om mensen samen te brengen of om mensen blij te maken. Mijn vertrekpunt is steeds mensen verbinden om iets positiefs te realiseren, om mensen dichter bij elkaar te brengen. Dat is een stukje mijn persoonlijkheid, een stukje opvoeding, en hoe ik naar de wereld kijk. Als kind besefte ik het niet, maar ik heb zo leren organiseren, leren plannen, leren communiceren, leren overleggen… De mensen rondom je zien dat je die competenties hebt, en betrekken je dan bij allerhan-

“De Geschiedenis Olympiade brengt mijn rode ‘levensdraad’ –persoonlijke en professionele ontwikkeling, competenties, diversiteit en inclusie én beleid met aandacht voor de SDGs (duurzameontwikkelingsdoelstellingen, red.) die expliciet opgenomen zijn – in één interdisciplinair concept samen. Dat is diversiteit én inclusie. Ik geloof dat het interdisciplinair en transversaal werken de jongeren prikkelt en uitdaagt, en tegelijk voorbereidt op de arbeidsmarkt. Door projectmatig en agile te werken, leren de jongeren vaardigheden en competenties die ze kunnen meenemen naar hun – mogelijk eerste – job. Je ziet dat ze van elkaar leren, elkaar inspireren, elkaar voortstuwen. Je hoopt dat er een zaadje is geplant voor de rest van hun leven, en dat ze later verder openbloeien. By the way: ik ben nog op zoek naar partners om dit project te kunnen aanbieden aan zoveel mogelijk jongeren waarbij het doel is om de bedrijven en jongeren bij elkaar te brengen!” ■

En wat als we alle talent ruimte geven op de werkvloer?

Talent niet verloren laten gaan. Daar doen Ellen Cornelis, Begüm Okudan, Lea, Yamina Krossa en Annick Ruyts alles voor. Want van een inclusieve maatschappij wordt iedereen beter – zeker op het werk.

Tekst Selma Franssen en Ann-Marie Cordia • Illustratie Flore Deman

Ellen Cornelis (27) studeerde Orthopedagogie en heeft een autismespectrumstoornis. Via Onbeperkt Jobstudent vond ze haar eerste studentenjob.

“Twee jaar geleden was ik op zoek naar een studentenjob via de VDAB en interimkantoren. Dat liep niet altijd goed. Zo was ik heel enthousiast over een vacature als gids in Antwerpen. Aan de telefoon met het interimkantoor gaf ik aan dat het voor mij belangrijk is dat ik eens met een andere gids zou kunnen meelopen en een duidelijke routekaart met informatie zou krijgen. Toen de vrouw van het interimkantoor vroeg waarom, vertelde ik dat ik een autismespectrumstoornis heb. Ze zei prompt ‘dan wordt het niets’ en legde gewoon af. Daarna vond ik het heel moeilijk om het nog eens te proberen.”

klanten stellen de gekste vragen (lacht). Dat is dus erg onvoorspelbaar. De kassa ging dan weer heel vlot, omdat de interacties daar een duidelijke structuur hebben. Die vier weken vlogen voorbij!”

“Via mijn studie hoorde ik over Onbeperkt Jobstudent, toen nog een pilootproject om studenten met een beperking aan een studentenjob te koppelen. Ik ging naar een infomoment waar werd uitgelegd welke stappen er precies ondernomen worden om je te matchen met een job. Die duidelijkheid was geruststellend. Daarna vulde ik een formulier in over mijn interesses en beperking en volgde er een telefoongesprek met de organisatie. Ze stelden een aantal jobs voor en ik kon kiezen of er iemand van Onbeperkt Jobstudent zou meegaan bij de eerste kennismaking. Die begeleiding op maat was erg fijn.”

‘Als mensen je ontmoeten, zien ze de persoon achter de beperking’

“Toen ik een stageplek moest zoeken, kwam ik opnieuw drempels tegen. Wanneer en hoe vertel je het beste dat je een diagnose hebt? Als ik het in mijn sollicitatiebrief zette, kreeg ik geen antwoord. Ik besloot het een keer niet te vermelden en te wachten tot het gesprek. Toen werd ik aangenomen. Als mensen je ontmoeten, zien ze de persoon achter de beperking. Natuurlijk zijn er dingen die moeilijker zijn met een autismespectrumstoornis, maar er is ook veel dat heel goed gaat. Het valt mij bijvoorbeeld sneller op als mensen niet goed in hun vel zitten. Dat komt door mijn enorme focus op detail. Ook bedenk ik creatieve oplossingen voor problemen. Dat talent hebben veel mensen met een zichtbare of onzichtbare beperking; wij moeten immers vaak op zoek naar andere manieren om te bereiken wat we willen.”

“Via Onbeperkt Jobstudent kwam ik terecht bij kledingwinkel ZEB in Wilrijk. Ik kreeg er een vast aanspreekpunt en helder rooster. Ik begon mijn eerste week in het magazijn, in de tweede week stond ik in de paskamers, de derde week in de winkel en de vierde aan de kassa. Zo kon ik stap voor stap de producten, collega’s en het werk leren kennen. De winkelvloer was voor mij een uitdaging, want

“Na mijn studie kon ik aan de slag bij De Vijver, een organisatie die mensen met een beperking, hun gezin en hun netwerk ondersteunt. Ik deed er een vervangingscontract, daarna volgden tijdelijke contracten bij dagwerkingen. Tijdelijke contracten kenmerken deze sector en die onzekerheid is voor mij niet altijd gemakkelijk. Die tijdelijke contracten zijn moeilijk te verhelpen, maar toch is er veel dat werkgevers kunnen doen om rekening te houden met sollicitanten met een beperking. Een iets langere pauze of iets vroeger naar huis, vaste uren en een vast bureau hebben, regelmatige evaluatiemomenten... Dit soort kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken. Ik wil dan ook aan werkgevers meegeven: ga in dialoog, vraag naar de talenten en noden van je sollicitant.”

www.onbeperktjobstudent.be

Begüm Okudan (32) is opgeleid als fysiotherapeute en afkomstig uit Turkije. Via DUO for a JOB leerde ze mentor Lea (65) kennen. Zij begeleidde haar op weg naar een job als kinesist.

Begüm: “In Turkije ben ik opgeleid als fysiotherapeut. Ook heb ik ervaring als wetenschappelijk onderzoeker en docent. Ik wilde graag een toekomst in België uitbouwen. Ik spreek goed Engels en had gedacht dat het daarmee zou lukken. Maar al snel merkte ik dat je toch echt Nederlands of Frans moet spreken. Anders dan in België is het in Turkije helemaal niet zo gebruikelijk dat je naast Turks en Engels nog een andere taal leert. Ik twijfelde zelfs of ik dat wel zou kunnen (lacht). Ik besloot naar België te komen, Nederlands te leren en ondertussen te zoeken naar werk. Tot mijn verba zing ging het leren van de taal best vlot! Toegang krijgen tot de arbeidsmarkt bleek lastiger. Ik had het gevoel dat ik er alleen voor stond. Via de Nederlandse les kreeg ik informatie over de organisatie DUO for a JOB en dat was precies wat ik nodig had. Ik werd er gekoppeld aan mentor Lea, die me zes maanden begeleid heeft. Eindelijk was ik niet meer alleen in mijn zoektocht. Mijn diploma laten erkennen, een cv opstellen, solliciteren, een beroepskaart krijgen, me registreren als zelfstandige... Lea steunde mij bij elke stap. Als zij niet wist bij welke instantie we moesten zijn, dan ging ze rondbellen. We zagen elkaar elke week. Het meest uitdagende vind ik de dingen waarvan je nog niet weet dat je ze niet weet: dit proces is voor niemand hetzelfde en staat nergens van A tot Z uitgelegd. Je komt vaak verrassingen tegen. Op het einde van het programma van DUO for a JOB was het gelukt: ik werk nu in twee praktijken als zelfstandig kinesiste. Mijn consultaties? Die doe ik in het Nederlands.”

Begüm: ‘Toegang tot de arbeidsmarkt krijgen bleek lastig’ Lea: ‘Mentor zijn is een manier om mijn ervaring te delen’

Lea: “Begüm heeft ontzettend snel Nederlands geleerd. Onze eerste ontmoeting was in het Engels en zes maanden later werkt ze al in het Nederlands. Ik begeleidde naast Begüm al meerdere mensen en merk dat wie minder taalvaardig is, meer drempels tegenkomt. Veel werkgevers stellen namelijk vrij hoge eisen aan de kennis van het Nederlands. Als poetsvrouw of -man werk je bijvoorbeeld meestal individueel en hoef je geen lange uiteenzettingen in het Nederlands te doen, maar toch wil men dat je de taal zeer goed beheerst. Zo beperk of vertraag je de toegang tot werk van mensen die perfect in staat zijn een job te doen. En dat terwijl je een taal al doende het snelste leert, op het werk dus. Begüm is hoog opgeleid en ze kon met haar diploma’s verschillende kanten op. We hebben samen onderzocht of ze hier in de academische wereld zou kunnen werken, maar daar zijn de plaatsen beperkt en moet je het Nederlands perfect beheersen; Engels is ook in die internationale sector niet voldoende. Aan de slag gaan als kinesiste bleek een betere optie. Niet alle mensen die ik al begeleid, hebben de mogelijkheden die Begüm heeft. Sommigen hebben niet de nodige documenten om opleiding en arbeidsverleden aan te tonen. Dan is het bekomen van de nodige documenten uit het land van herkomst de eerste stap. Ik leer zelf nog telkens bij over dit hele proces, daarbij ondersteund door DUO for a JOB, die ook een opleiding van een week voorziet. Mentor zijn is een manier om mijn ervaring en kennis te delen met jonge mensen. Dat geeft niet alleen voldoening, het verrijkt ook mijn leefwereld. En Begüm en ik, wij houden nog steeds contact.”

DUO for a JOB is steeds op zoek naar vrijwilligers (mentoren) die hun ervaring willen delen met een jongere. Schrijf je in voor een infosessie via www.duoforajob.be

Yamina Krossa (49) doorbrak generationele armoede. Ze is general manager van Boost, een programma voor jongeren uit sociaaleconomisch kwetsbare milieus. Ook is ze auteur en oprichter van het VUB Yamina Krossa Fonds voor borstkankeronderzoek.

“Generationele armoede doorbreken is ontzettend lastig – het duurt in België gemiddeld vier generaties. Leven in armoede heeft impact op je gezondheid, maakt dat je minder middelen hebt om je te ontplooien via hobby’s of opleiding en beperkt je so ciale netwerk. Dat heeft weer invloed op je mogelijk heden om werk te vinden en zo uit armoede op te klimmen. Ik groeide op in armoede en op mijn negentiende was ik vastbesloten die vicieuze cirkel te doorbreken. Mijn motivatie was mijn toen tweejarige zoon, die ik een betere toekomst wilde geven.”

“Ik was op dat moment alleenstaande moeder en leefde van een uitkering van zo’n 1.065 euro. Elke dag ging ik langs bij alle interimkantoren. Ik vond na lang zoeken werk als orderbediende, maar het nettoloon was slechts 942 euro.

zien. Op elke werkplek probeerde ik processen te verbeteren, oplossingen te vinden en zette ik mijn drietaligheid in. Zo kon ik opklimmen van orderbediende naar juniorsecretaresse en vervolgens directiesecretaresse. Toen dat eenmaal op mijn cv stond, had ik de inhaalslag gemaakt.”

“Vandaag ben ik general manager bij Boost, een programma van de Koning Boudewijnstichting dat zich richt tot getalenteerde en gemotiveerde jongeren uit sociaaleconomisch kwetsbare milieus. Ik kan er mijn persoonlijke ervaringen ombuigen in iets positiefs en een brugfiguur zijn voor jongeren naar een diploma en dan naar de bedrijfswereld toe. Het helpt dat ik hun context begrijp. Zo weet ik nog dat ik bij mijn eerste job geen verlof wilde nemen omdat ik dacht dat vakantiedagen onbetaald waren. Er zijn nog altijd jongeren die zulke veronderstellingen maken. Als je niemand hebt die het je voorgedaan heeft of niemand kent die dat kan uitleggen, dan weet je dit soort zaken niet.”

‘Ik wilde niet in de ‘werkloosheidsval’ terechtkomen’

Ik hield mét job minder over dan zonder: ik moest om te kunnen werken een abonnement op De Lijn en kinderopvang voor mijn zoon betalen. Daar kwam nog bij dat ik elke ochtend welgeteld 18 minuten had tussen het moment waarop mijn zoon op de kinderopvang moest zijn en de bus naar mijn werk vertrok. Thuisblijven zou een begrijpelijke keuze zijn, maar ik wilde niet in de ‘werkloosheidsval’ terechtkomen. Ik besloot deze job te zien als een investering in mijn toekomst en die van mijn zoon.”

“Ook mijn diploma secundair onderwijs was een investering met geld dat ik eigenlijk niet kon missen. Via tweedekansonderwijs volgde ik twee avonden per week les, wat me wekelijks heel wat aan kinderopvang kostte. Op den duur schakelde ik daarom noodgedwongen over op zelfstudie. Ik haalde mijn diploma via de Examencommissie. Lange tijd probeerde ik die omweg te verbergen op mijn cv, ik was er niet trots op. Nu besef ik dat dit juist veel zegt over wie ik ben: een doorzetter. Toen ik een voet binnen de deur had op de arbeidsmarkt, kon ik die persoonlijkheid laten

“Als we drempels willen verlagen voor jongeren die zichzelf niet in de bedrijfswereld zien terechtkomen, dan is het heel belangrijk dat ze al dit soort vragen kunnen stellen en gewoon eens kunnen gaan kijken op werkplekken. Met Boost organiseren we zulke activiteiten met potentiële werkgevers, om jongeren en professionals met elkaar vertrouwd te maken. Ontmoeting is zo belangrijk. Ik vind het jammer dat sollicitatieprocessen steeds meer digitaal verlopen, terwijl persoonlijk contact het verschil kan maken. Wanneer ze tegenover sollicitanten zitten, kunnen recruiters voorbij ploeter-cv’s met gaten en omwegen kijken en iemands gedrevenheid en leergierigheid zien – net zoals de mensen die mij aan het begin van mijn loopbaan kansen gaven.”

www.boostfortalents.be

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

FOTO FRANK TOUSSAINT

Annick Ruyts (60) is tv-maker, journalist en auteur. Na 33 jaar bij de VRT werd ze op haar 59ste afgedankt, waarop ze het boek Bedank voor bewezen diensten schreef. Daarin legt ze uit hoe een ontslag menselijker kan en snijdt ze het thema leeftijdsdiscriminatie aan.

“Drieëndertig jaar heb ik de job van mijn leven gehad bij de VRT. Ik heb reportages gemaakt en werkte als eindredacteur voor het Canvas-programma Alleen Elvis blijft bestaan. Eind 2022 werd er een transformatieplan aangekondigd en wisten we dat er men sen zouden moeten gaan, ‘om jonge digitale profielen aan te trekken’. Omdat ik bezig was met het tienjarige bestaan van Elvis en net gevraagd was om radio te maken, was ik niet ongerust. Wel ging ik bij mijn leidinggevende polsen wat de criteria waren voor ontslag: daar kwam nooit een helder antwoord op. Op 29 november 2022 was het zover. Als je om 11 uur een mail kreeg, wist je dat een ontslag zou volgen. Iedereen dacht: ik ga erbij zijn. Ik niet. Tot ik die pling hoorde. Hoe hard kon ik me vergissen! De volgende dag moest ik op gesprek. Daar herinner ik me weinig van, behalve dat het vaag en onpersoonlijk was. Een echte reden heb ik nooit gekregen. Enkel ‘dat ik op de lijst stond’ van de vijftig die moesten gaan. ‘Hoe ben ik op die lijst gekomen?’ ‘Dat is een goed bewaard geheim.’”

weest zijn. Zoals het gegaan is bij mij, leken al die jaren niet van tel. Met Bedank voor bewezen diensten hoop ik niet enkel mensen te helpen die ontslagen zijn, maar wil ik leidinggevenden uitleggen dat een ontslag anders en beter kan. Het is altijd een soort trauma, maar ze moeten beseffen dat de manier waarop een verschil maakt.”

“48 procent van mijn ontslagen collega’s was ouder dan 55 jaar, 38 procent ouder dan 45 jaar. Juridisch gezien is het wellicht geen leeftijdsdiscriminatie, maar dat het bijna allemaal 45-plussers waren, is geen toeval. Wist je dat er meer op leeftijd gediscrimineerd wordt dan op geslacht of afkomst of religie? Er leven zoveel vooroordelen over oudere werknemers, waarvan de meeste onterecht zijn. Dat ze niet flexibel zijn, niet op loon willen inleveren, of geen opleidingen willen volgen, bijvoorbeeld. Ook leeft het idee dat ze vaker ziek zijn – dat klopt niet. Mogelijk zijn ze wel langer ziek als ze ziek worden.”

‘Ontslag kan anders en menselijker’

“Een ontslag doet je twijfelen aan jezelf. Wat hadden die 33 jaar betekend? Had ik mijn werk niet goed gedaan? Als je zo lang een creatieve job doet waarin je veel van jezelf stopt, dan vormt dat een groot deel van je identiteit. Die eerste tijd deed ik niets anders dan huilen, ik voelde me een alien en ik had watten in mijn hoofd. Blijkbaar is dat doodnormaal, want een ontslag mag dan wel bij het leven horen, het is en blijft een rouwproces.”

“Voor mijn boek ging ik praten met experts en ervaringsdeskundigen en leerde ik dat een exitgesprek ook anders kan. Zo kan je als leidinggevende meer dan één gesprek doen. Vergelijk het met wanneer je slecht nieuws te horen krijgt van de dokter, dan heb je ook meerdere gesprekken om die informatie te vatten. Daarnaast kan je als leidinggevende ook de positieve dingen benoemen die er ge-

“De bevolking wordt ouder en grijzer. Iedereen wordt aangemaand langer te werken, maar oudere werknemers geraken amper aan werk. De enige keer dat een vriendin van me op gesprek mocht, was toen ze haar leeftijd niet had vermeld… Maar we kunnen het ons als samenleving niet veroorloven om oudere werknemers te discrimineren, dat wordt onbetaalbaar. Daar moeten we iets aan doen.”

“Intussen ben ik zelfstandige geworden. Die stap durfde ik vroeger als alleenstaande mama nooit te zetten, maar mijn kinderen zijn inmiddels het huis uit. Ik kan nu allerlei soorten opdrachten doen – van een column in Libelle tot presentaties en lezingen over mijn boek. Het ligt me, om mijn tijd zelf in te delen. En wat ik ook heb geleerd tijdens het schrijven: mensen die op latere leeftijd zelfstandige worden, houden het langer vol (lacht).” ■

WIN WIN WIN

Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Mentaal welzijn bij ondernemers

Je onderneemt met hart en ziel. Je zet door, maar… wat als het allemaal wat te veel wordt?

Eén ding staat vast: je bent lang niet de enige. Maar liefst 37 procent van de ondernemers is bang om tegen een burn-out aan te lopen. Nog straffer: 69 procent van de ondernemers ligt letterlijk wakker van de toekomst voor hun bedrijf. Redenen genoeg om je als ondernemer proactief te informeren en te laten ondersteunen.

HOE GAAT HET MET JOU?

Ieder nieuw hoofdstuk in je loopbaan als ondernemer brengt nieuwe vragen en keuzes met zich mee. Denk maar aan:

• De start als zelfstandige: wat een spannende tijd, je eigen zaak. Je wil ervoor gaan, maar hebt natuurlijk ook twijfels en vragen: doe ik het wel goed? Gaat het me lukken? Wat is de volgende stap?

• Het aanwerven van je eerste medewerker: een nieuw spannend hoofdstuk. Ook hier komen vaak twijfels de kop opsteken: zal er genoeg werk zijn? Wat doe ik als het niet loopt zoals ik wil?

• Crisis en moeilijkheden: de coronacrisis, de energiecrisis … De afgelopen jaren bezorgden ze ons toch heel wat stress: krijg ik financiële problemen? Hoe krijg ik de controle terug?

En zo kunnen we nog verder gaan. Je ziet het, er zijn heel wat factoren die aanleiding kunnen geven tot bezorgdheden en stress. Helemaal niet zo gek dus dat je soms het noorden kwijtraakt.

ONDERNEMEN IS TOPSPORT

Ondernemen vraagt veel moed, energie, doorzettingsvermogen en tijd. Leren denken en handelen als ondernemer gaat gepaard met vallen en opstaan.

Heb je nood aan een klankbord? Dan schept Liantis graag een helder beeld van jouw situatie tijdens een individueel coachingstraject. Samen met jou gaan ze op zoek naar antwoorden die jou en je zaak vooruithelpen.

COACHING OP MAAT

Tijdens het coachingtraject werkt Liantis op individuele basis en op maat van jouw specifieke vragen. Een standaardtraject omvat 8 uur coaching, verspreid over verschillende gesprekken. Na een vrijblijvend verkenningsgesprek beslis je zelf of het iets voor jou is. Het resultaat van een traject is een concreet plan op maat van jouw onderneming.

Ondervind je stress en ben je als ondernemer op zoek naar informatie of ondersteuning? Maak dan gerust een afspraak voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek:

www.liantis.be/nl/opleiding/individuele-coaching

‘Hoewel ik straks weer oma word, denk ik zeker niet aan stoppen’

Wat doe je precies?

“Aquabotanica is een gespecialiseerd kustplantenbedrijf met vijf medewerkers. We verkopen vaste planten, bomen en hagen die kunnen aarden in zand- en kleigrond en tegen zoute wind kunnen, zo onderscheiden we ons van een ‘gewoon’ tuincentrum.”

Hoe ben je ermee begonnen?

“Vierendertig jaar geleden was ik zelfstandig kinesiste en Peter had een job als landbouwingenieur. Opvang vinden voor onze twee kindjes was moeilijk. We wilden daarom samen een zaak starten en de taken verdelen. Per toeval stootten we op een over te nemen kwekerij in Veurne. In een week tijd was het beslist. We verkochten onze woning met praktijk in Dilbeek en gingen het avontuur aan. We reisden naar Engeland, Ierland, Schotland, Australië en Nieuw-Zeeland om kennis op te doen en de beste planten te vinden voor ons kustklimaat. Peter is als landbouwingenieur een beetje een mislukte professor (lacht). Ik kom uit een nest van zelfstandigen en heb de zakelijke kant in de vingers. We vullen elkaar goed aan.”

Heb je al lastige momenten gehad als ondernemer?

“Al onze planten staan buiten en zijn dus afgehard, maar we zijn ook enorm afhankelijk van het weer – het is altijd hopen op een goed voorjaar. Daarnaast maakt de provincie het ons niet gemakkelijk: de grond waarop het bedrijf staat wordt mogelijk herbestemd. Die onzekerheid is frustrerend.”

Wat vind je het leukste aan je job?

“Buiten zijn en samen zijn met Peter en schoondochter Liesbeth, die sinds kort nieuwe energie in het bedrijf brengt. Ook doet het veel deugd als tevreden klanten hun tuinfoto’s toesturen. Hoewel ik voor de vierde keer oma word, denk ik zeker niet aan stoppen.”

Is het voor jou belangrijk om lokaal te kopen?

“Ik ben ondernemer in hart en nieren. Andere lokale ondernemers ondersteunen vind ik evident. Ik koop nooit iets online en winkel bij de lokale bakker en beenhouwer.”

Waarom ben je lid geworden van Markant?

“Toen we Aquabotanica openden, kenden we niemand in Veurne. Ik wilde een netwerk opbouwen én iets teruggeven. Daarom werd ik meteen lid van Markant en ging ik in het bestuur. Ook organiseren we tuinreizen voor Markant: Peter gidst deelnemers door de mooiste tuinen. Op 28 mei kan je mee naar Frankrijk.”

www.aquabotanica.eu ■

Els Van Cauteren (63) is samen met haar man Peter De Coninck eigenaar van Aquabotanica in Veurne. Ze hebben twee kinderen, Bert (37) en Jonas (35)

Tekst Selma Franssen • Foto Sarah Van Looy

Zes ondernemende ambassadrices

symbool voor de motor van onze economie.

“Zonder vrouwen wérkt het niet”

Vrouwelijke ondernemers vormen de motor van onze economie.

En dat symboliseren we met 6 stra e ambassadrices tijdens de Dag van de Vrouwelijke Ondernemer, op 6 maart 2024.

Sara Renson Pâtissière

Caroline Van der Perre Ra Plastics

Valerie Thys Communicator

Karine De Bie Alinco

Ruth Claes IN-Z

Julie Vets GOFLUO

‘Bij mij is het glas

altijd meer dan halfvol’

Op 1 april geeft directeur Diane Devriendt (62) het roer van Vrouwennet, de overkoepelende vzw van Markant, Best Pittig en Artemis, door aan haar opvolgster.

Na twaalf jaar meer dan voltijdse inzet voor onze vereniging en een nog langere carrière voordien, kijkt ze uit naar wat het pensioen te bieden heeft.

Tekst Lut Geypens

‘Neen, ik ben nog geen 65. Ik kan vroeger met pensioen en doe dat onder andere om meer te kunnen helpen met de mantelzorg voor mijn ouders. Tenminste, dat was de bedoeling. Mijn vader is helaas in november overleden, zodat alleen mijn moeder overblijft. Zij is 91 en woont goed omringd in een appartement, maar kan de hulp van mijn zus en mij natuurlijk goed gebruiken.”

“2023 was een annus horribilis, met de dood van mijn vader en de beroerte van mijn man. Op 3 mei vond ik hem totaal verward in de zetel toen ik thuiskwam na een lange werkdag. Gelukkig was ik er nog net op tijd bij. Hij heeft een lange revalidatieperiode gehad en moest veel opnieuw leren, maar is nu weer zo goed als de oude. Daar ben ik heel dankbaar om. Ik focus graag op het goede, bij mij is het glas altijd meer dan halfvol. Er zijn goede en minder goede jaren, daar moet je mee leven. Alles bij elkaar heb ik al een mooi parcours mogen afleggen.”

“Ik ben geboren in Brugge. Mijn ouders waren beiden West-Vlaming, maar we verhuisden kort na mijn geboorte naar het Antwerpse, toen mijn vader daar een job kreeg aangeboden. Mijn enige zus werd één jaar en acht dagen na mij geboren. Wij hadden een mooie, warme jeugd. Ik ben heel tevreden met waar mijn wieg heeft gestaan. Je kan daar niet voor kiezen, terwijl het toch enorme consequenties heeft. Na mijn humaniora, in 1980, ging ik Germaanse talen studeren. Zoals de meesten in die tijd rolde ik daarna het onderwijs in. Ik zag het leraarschap als een mooi

maatschappelijk beroep en wou het een kans geven. Toch bleek het niet helemaal mijn ding te zijn. Ik vond het lesgeven op zich wel fijn, maar had moeite met de regeltjes. Zo had ik bijvoorbeeld de handtekening van de directeur nodig, die meestal onvindbaar was, om kopieën te kunnen maken voor mijn leerlingen. Ik maakte ze dan maar zelf in een copycenter. Het was mij allemaal wat te bureaucratisch.”

PIONIERSWERK

‘Lesgeven vond ik op zich wel fijn, maar ik hield niet zo van de regeltjes’

“Na drie jaar besloot ik iets dynamischer te zoeken. Ik vond onderdak bij de toenmalige VUM, de krantengroep van De Standaard en Het Nieuwsblad, waar ik mij voornamelijk met sales bezighield, oorspronkelijk vanuit het kantoor, later ook op de baan. Tijdens deze periode werden mijn twee zonen geboren, Nathan en Simon. Ze zijn uitgegroeid tot ‘mijn twee beren’ van 1,96 en 1,94

meter, intussen twee fantastische dertigers op wie ik heel fier ben.”

“In 1990 mocht ik deel uitmaken van een projectgroep die reclame moest introduceren op de BRT-radio. Dat was echt pionierswerk. Alles was nieuw, en daarenboven nog succesvol. Wij overschreden keer op keer onze doelstellingen. Aan die periode heb ik heel mooie herinneringen, het was altijd feest.”

“Als werknemer binnen een grote organisatie kreeg ik regelmatig nieuwe kansen. Ik was ook nog gedelegeerd bestuurder van de magazines Intermediair en Clickx Daarna werkte ik verscheidene jaren bij Standaard Uitgeverij als uitgeefdirecteur van grote stripreeksen zoals Suske en Wiske, Nero en Kiekeboe, en later nog voor het blad Vacature.”

“Ondertussen gebeurde er op privévlak een en ander. Ik ging door een scheiding, al bleven we on speaking terms. Later ontmoette ik Peter. We hebben alles heel voorzichtig opgebouwd, rekening houdend met onze kinderen. Tien maanden nadat ik Peter leerde kennen, kreeg ik in

Diane Devriendt als baby, met papa en mama.

2009 te horen dat ik borstkanker had, met een amputatie als gevolg. Dat was heftig, maar ik heb geluk gehad, want ook dat is goed gekomen. In 2014 zijn Peter en ik getrouwd. Wij vinden het heel belangrijk om alle kinderen en kleinkinderen een warm nest te bieden.”

“Tegen mijn vijftigste groeide de behoefte om professioneel een switch te maken. Ik had altijd in de profitsector gewerkt en wilde me nu inzetten in een maatschappelijk relevante organisatie. Ik zag de vacature voor directeur bij Markant, en eerlijk gezegd: ik kende de organisatie niet. Na wat opzoekingswerk dacht ik dat het wel iets voor mij kon zijn. Ik solliciteerde en

werd uitgenodigd voor enkele gesprekken. Na nog een assessment en een presentatie voor de raad van bestuur, mocht ik beginnen, in april 2012.”

“Er waren wat woelige jaren voorafgegaan aan mijn komst, en in het begin was mijn taak vooral: de zaken weer op orde krijgen. Ik was het wel gewoon om een team aan te sturen, dus dat ging me redelijk goed af. Nieuw voor mij was de samenwerking met zo veel vrijwilligers. Gelukkig werd ik daar goed in bijgestaan door mensen met ervaring, zoals toenmalig voorzitter Lieve Droogmans en de coördinator van de vrijwilligerswerking. Ik ben nooit te beroerd geweest om raad te vragen. Dat is hoe je leert.”

‘Ik ben nooit te beroerd geweest om raad te vragen.

“Ik had het voordeel om heel wat medewerkers mee te mogen aanwerven, zodat we vanaf het begin een hecht team vormden. We hebben heel veel gebrainstormd, met de bedoeling om pistes te kiezen, strategieën uit te werken en de neuzen in dezelf-

de richting te krijgen. Verjonging werd een van de belangrijke speerpunten. Omdat het heel moeilijk is om zomaar generaties te overbruggen, mikten we in de bestaande afdelingen op een geleidelijke verjonging. We moedigden onze lokale besturen aan om die alvast in hun team door te voeren. Voor de meer radicale verjonging kwamen we al snel op de piste van Best Pittig. Daarmee mikken we voornamelijk op dertigers. De laatste jaren ligt het accent meer en meer op inclusie. We willen een vereniging worden die meer divers is. Daartoe moeten we allereerst de nodige openheid creëren. Pas als de juiste mentaliteit er is, kan je de nodige stappen zetten.”

VERBONDENHEID

“Na corona merkten we dat veel kleine zelfstandigen het moeilijk hebben. We zijn structurele partner van de Uit-pas geworden, die werkt met een voordelig kansarmoedetarief voor lidmaatschap en activiteiten. Er zullen altijd nieuwe uitdagingen zijn. Ik ben blij dat er al een opvolgster is aangeduid voor mij en dat we nog enkele maanden kunnen samenwerken, zodat de continuïteit verzekerd is.”

Links: als jonge leidinggevende met haar collega’s. Rechts: met haar man, hun kinderen, hun partners en enkele kleinkinderen.

“Mijn mooiste momenten bij Vrouwennet? De uitreiking van de WOMED Award vond ik altijd heel bijzonder. Het is een mooi visitekaartje voor onze vereniging, dat toont dat wij ons inzetten voor vrouwelijk ondernemerschap. Dit jaar viert de WOMED award haar zilveren jubileum. De prijsuitreiking is intussen uitgegroeid tot een hoogstaand evenement, waarbij om de twee jaar ook nog eens de koningin haar opwachting maakt.”

“Andere hoogtepunten waren de Nationale Cultuurdag en de BBB- of Buitengewoon Bruisende Belevenissen-dag. Het idee van verbondenheid is het grootst op momenten dat je veel mensen samenbrengt, dan voel je echt dat je een vereniging bent. Zo’n mensenmassa die er zin in heeft, werkt heel inspirerend. Eenzelfde gevoel had ik bij de Explo’s, de tweejaarlijkse beurzen waar sprekers en podiumartiesten zich tonen en waar vrijwilligers inspiratie vinden voor hun jaarprogramma’s. Maar wat ik het meest zal missen, zijn toch de mensen. Mijn collega’s en een aantal vrijwilligers die ik intussen goed ken.”

“Mijn functie bij Markant was nooit een nine-to-five job. Ik werkte meer dan fulltime en was vaak ’s avonds weg. Dat hoort zo, vind ik, en dat is ook een van de redenen waarom ik tijdig stop. Ik wil en kan het niet minder doen. Tegelijk wil ik stilaan tijd maken voor wat anders, zowel voor zorgtaken als de dingen die ik altijd heb willen doen.”

“Ik ben moeder van twee zonen, plusmoeder van drie lieve dochters en plusoma van vier kleinkinderen. Ik zal me dus niet vervelen. Grootouders kunnen een heel belangrijke rol spelen in het leven van hun kinderen en kleinkinderen. Als jonge moeder met een veeleisende job vond ik het vaak pittig om alles te combineren. Gelukkig heb ik altijd op de steun van mijn ouders kunnen rekenen. Mijn kinderen kregen er ’s middags warm eten en in de namiddag werden ze van school gehaald en werd er op hen gepast tot ik thuis was. Doordat mijn man in het onderwijs werkte en mee de vakanties kon opvangen, viel het allemaal nog mee om te doen. Ik besef goed dat ik veel geluk heb gehad met

mijn ouders. Mijn moeder was huisvrouw en in haar opvatting hoorde de opvang van de kleinkinderen daar bij. De huidige oma’s moeten zelf nog vaak werken en kunnen niet doen wat onze ouders deden.

Voor heel wat jonge gezinnen is dit problematisch. Er is wel opvang, maar het is meestal racen tegen de tijd en dat zorgt voor veel stress.”

‘De huidige oma’s moeten vaak nog werken en kunnen niet doen wat onze ouders deden’

“Ik heb genoeg uitdagingen en hobby’s om mijn vrijgekomen tijd zinvol in te vullen. Ik hou van schilderen. Vijf jaar geleden begon ik met olieverf te schilderen aan de academie, maar ik moest al te vaak een les overslaan. Thuis schilderen kwam er helemaal niet van. Daar wil ik nu meer tijd voor vrijmaken. Reizen is altijd al een hobby geweest. Zowel natuur als cultuur vind ik uitermate boeiend. Ik ben heel nieuwsgierig naar de wereld en op reis gaan is voor mij echt ontdekken. We waren al in Canada, Amerika, Cambodja, Patagonië… en er staan nog wel wat bestemmingen op mijn bucketlist. Japan bij-

voorbeeld, en de Fishermen’s Trail, een kustwandeling in Portugal. Wandelen vind ik altijd fijn. Het hoeft niet per definitie ver van huis te zijn, maar de combinatie van reizen en wandelen heeft wel wat.”

“Nog een favoriet tijdverdrijf is koken voor vrienden. Mensen ontvangen en het gezellig maken, daar kan ik van genieten. Verder wil ik me inzetten als vrijwilliger, het liefst voor kinderen. Ik ben al gevraagd voor huiswerkbegeleiding, en dat zie ik wel zitten. Ik ben dankbaar voor de vele kansen die ik zelf heb gekregen en vind het mooi om iets te kunnen teruggeven.” ■

Diane Devriendt samen met haar man Peter, bij de Perito Morenogletsjer in Argentinië.

‘Ik wil nog meer jongeren een stem geven’

Dorianne Aussems (31) is radiopresentator. In Generation M heeft ze op MNM openhartige gesprekken met jongeren over hun leven.

Tekst Ann-Marie Cordia

Dorianne in de teletijdmachine. Naar welk jaar keer je terug en waarom?

“Naar een jaar waarin mijn mama nog leefde. Het liefst toen ik al twaalf was, om nog eens te voelen hoe goed ze luisterde en te horen welke vragen ze me stelde in een toen al dieper gesprek.”

Wat was je eerste studentenjob?

“Bij de bakker. Om vijf uur op mijn fiets twee straten verder. Ik vond het prachtig om dan in de geur van vers brood en net gemaakte koffiekoeken te werken.”

Welk kinderboek blijft je bij?

“Pluk van de petteflet. Die opvallende rode kraan. En de tekeningen van Fiep Westendorp delen mijn zussen en ik nog altijd in onze groep op Instagram.”

Ben je een goede verliezer?

“Ik kan niet om met het feit dat ik dan hoogstwaarschijnlijk beter mijn best had kunnen doen. Een spel winnen zie ik vaak als een strijd met mezelf.”

Wat was tot dusver de grootste uitdaging in je leven?

“Wegstappen van iets waarin ik geloofde. Er moet meer zijn dan enkel je eigen vastberadenheid. Het duurt even voor ik aan zoiets toegeef. Of het wíl zien.”

Wat is je laatst gegooglede term?

“Van welk jaar het liedje ‘Pure Shores’ van All Saints is... terug naar de nillies.” Ben je tijdens ruzies beeld zonder klank of een roeper?

“Ik denk: leg alles op tafel, laten we dit hier en nu ontwarren. Maar afstand nemen en het later weer aanraken, geeft veel meer rust. Alleen moet ik eerst al mijn argumenten ingeslikt krijgen, dat is niet altijd simpel.”

Welke app open je als eerste?

“De weerapp. Waarin loop ik morgenvoormiddag? Is het hier kouder of warmer dan in pakweg New York of Vilnius? En hoeveel minuten zijn we al opgeschoven in het ondergaan van de zon? Love the details.”

Naar wie of wat steek je je middenvinger mentaal op?

“Naar mensen die hun positie of macht gebruiken om anderen neer te halen.”

Wat is je grootste nachtmerrie?

“Het bericht krijgen dat iemand die je doodgraag ziet, er niet meer is, lijkt me het allerergste. Maar ik droom ook vaak van ergens alleen achterblijven. Ooit was er veel beweging, nu is het desolaat en rolt er een achtergelaten propje over de grond, voortgestuwd door de wind die vrij spel heeft. Ik heb de laatste bus gemist op de laatste dag van een schooljaar. De groep is weg, de school is dicht en ze hebben mij per ongeluk mee opgesloten voor de hele zomer.”

Op welk project ben je trots?

“Generation M maken tot wat het nu is. Mensen die mij op Instagram taggen en vragen of ze iets mogen vertellen op de radio waarmee ze struggelen. Zien hoe onze community reageert. Het gevoel dat jongeren hun ei kwijt kunnen bij ons.”

Hoe omschrijf je het ouderschap?

“Kunnen omgaan met de grootste vorm van graag zien. Je kind alles willen geven en durven het op tijd zijn gang te laten gaan.”

toert ze mee met de grootste artiesten. Ze is weinig in België, maar om de zoveel tijd deelt ze haar expertise met jongeren in workshops. Ze is ook creative director en model, en heel bescheiden, terwijl ze alles heeft om dat niet te zijn. Een voorbeeld om ergens in te durven geloven.”

Waar word je blij van als je in de spiegel kijkt?

“De kracht in mijn blik als ik net een goeie looptraining heb gehad.”

Waar droom je professioneel van?

“Ik wil nog meer jongeren hun stem geven. De manier waarop zal je altijd moeten heruitvinden. Vanuit mijn passie voor sport wil ik nieuwe atleten, amateurspelers en sporten alle aandacht

‘Een spel winnen zie ik als een strijd met mezelf’

Welk moment wil je herbeleven?

“De vrijheid waarmee Redcar – toen onder de naam Christine and The Queens – op Rock Werchter 2023 stond. Weg van pretending, dichtbij wat echt en puur is. Ik had daar zoveel nood aan. We zijn enorm adaptief om toch maar in het rijtje te passen. Hij toonde hoe het ook kan.” Waarin vind je troost?

“In muziek. Hoe George Michael zingt en schreef. Iemand van wie je de eenzaamheid en pijn kan voelen en die zo getalenteerd is om dat om te zetten in een bloedmooi nummer. Dat neemt veel ‘alleen gevoel’ weg.”

Naar wie kijk je op?

“Fotografe Raia Maria-Laura. Een twintiger, selfmade en door gigantisch veel talent en onwaarschijnlijk doorzettingsvermogen fotografeert ze de zotste sterren – Naomi Campbell, Usher…– en

geven die ze verdienen. Zodat we niet alleen naar duizend voetbaluitslagen per dag moeten luisteren. Ook al hou ik ook van dat spel.”

Waarvoor ben je allergisch?

“Mensen die je niet laten uitpraten.” De natuur haar gang laten gaan of botoxinjecties?

“Als een injectie kan opvangen waar ik me dag in dag uit onzeker over voel, vind ik dat zeker oké.”

Wat wens je jezelf het meest toe?

“Dat ik soms wat minder empathiseer en wat vaker mijn gevoel durf te laten zijn. Ik laat begrip voor elke situatie vaak voorgaan op wat ik erbij ervaar. Dan verzorg je jezelf niet altijd.”

Wat staat er op je bucketlist op één?

“Een sportief resultaat neerzetten waarvan ik verrast ben door wat mijn lichaam kan. Een topmarathontijd. Of later een vette triatlon.”

■

VERHIP, ZEG IK NU WEERAL IETS VERKEERDS?

Maar zo heb ik het toch niet bedoeld...

Moeten we dan altijd op onze woorden letten? Het is een vraag van velen en een verzuchting voor sommigen. Het boek Kan ik dat nog wel zeggen? van Taha Riani zorgt voor verrassende inzichten.

Tekst Micheline Peacock

Inclusie is een hot item. Op korte tijd tijd melden de media dat Vlaanderen weer meer vrouwelijke lijsttrekkers heeft, dat grote bedrijven minder discrimineren dan kleine, dat Nederland en Portugal een trans vrouw als miss hebben, dat het Brugse bedrijf Pattyn twee dove mensen heeft aangenomen, dat Kamal Karmach in zijn eindejaarsconference zijn Marokkaanse roots uitspeelt. Intussen onderzoekt Sarah Vandeursen in Wokeland of we alles nog mogen zeggen en of we nog mogen lachen. Ook ik ga op zoek naar het antwoord op deze vraag, in het boek Kan ik dat nog wel zeggen? van Taha Riani, communicatiedeskundige gespecialiseerd in inclusie. Beeld je even in. Op het podium staat de bigband opgesteld, iedereen geniet van het optreden, en halverwege het concert stelt de dirigent de muzikanten voor. Ook de basgitarist, de enige zwarte man van de band, heeft recht op een plagerijtje. “Als de spots uit zijn, dan zie ik hem alleen als hij glimlacht”, zo grapt de leider van het orkest. De zaal lacht welwillend. “Ik mag dat zeggen,” voegt hij er jolig aan toe, “want we zijn vrienden.” De basgitarist lacht – een beetje groen?

Taha Riani noemt zoiets een microagressie: een opmerking die een persoon buiten de groep plaatst. Dit grapje is niet racistisch bedoeld, want vrienden mogen mekaar plagen, toch? Maar de opeenstapeling van opmerkingen en vragen en discriminatie wordt op den duur wel kwetsend.

Riani gaat dieper in op wat inclusie inhoudt. Onze maatschappij wordt steeds diverser. Als mannen en vrouwen, als de lgbtqia+-gemeenschap, met of zonder beperking, als witte mensen en mensen van kleur, met verschillende religies, jong en oud rond de tafel zitten, dan betekenen deze verschillende invalshoeken een rijkdom. Dat is inclusie, zo legt Riani uit. Het is jammer als mensen ondanks hun talenten en omwille van hun anders-zijn gediscrimineerd worden. Inclusie is er pas als iedereen volwaardig meetelt en au sérieux genomen wordt. De dominante groep (blanke, gezonde, cisgender man) heeft lange tijd geen rekening gehouden met de gemarginaliseerde groepen, maar sinds kort wordt hij van repliek gediend. Dit leidt tot ongemakkelijke gesprekken. Wie tot de dominante groep behoort, heeft er vaak geen benul van hoe zijn vraag of opmerking overkomt. Je weet het gewoon niet, of je bedoelt het niet slecht.

STEKELS OPZETTEN

je open-minded bent. “Nee, ik toch niet want…” Je eigenbeeld wordt aan het wankelen gebracht, dus schiet je in een defensieve kramp, legt Riani uit. Net zoals de dirigent van de jazzband die nota bene bevriend is met de zwarte gitarist onmogelijk racistisch kan zijn. Je vriend die homo is ergert zich aan een opmerking over zijn vrouwelijke trekjes en je sust hem, dat het niet kwetsend be -

‘Je sust je vriend die homo is, dat je hem niet wilde kwetsen. Is hij niet te gevoelig?’

doeld is. Is hij het niet die te gevoelig is?

Je reageert defensief, als iemand duidelijk maakt een bepaalde opmerking of grap niet te appreciëren. Je stekels opzetten bevordert de relatie – onder collega’s, vrienden of familie – geenszins. Of stel dat iemand vindt dat je een bepaalde groep met een bepaalde uitspraak discrimineert en je daarop aanspreekt. Je schrikt. Want je bent ervan overtuigd dat

Je vriendin met een migratieachtergrond krijgt een compliment over haar vlotte Nederlands. Hoe kan zoiets nu beledigend zijn? Jij ervaart niet welke impact zo’n opmerking, woord of gebaar heeft. Je voelt je ongemakkelijk in dat gesprek en wil er liefst niet op ingaan. Het veronderstelt dat je begrip opbrengt voor je vriend (m/v/x), uit je comfortzone komt en je eigen wereldvisie herziet. Dat

OEI,HAD IK DAT NIET MOGEN ZEGGEN?

vinden we lastig. Hoe moet het dan wel?

Dat is natuurlijk de vraag.

Begin bij jezelf, schrijft Riani, “Wees je bewust van je defensieve tactieken.” Het woordje STOP vat de verschillende manieren waarop je defensief kan reageren samen. Sturen: het gesprek een minder gevaarlijke kant opsturen, het onderwerp uit de weg gaan. Toeslaan: de persoon uit de minderheidsgroep aanvallen door te zeggen dat die te gevoelig is. Ontkennen: nee, dat was geen discriminatie, dat is een misverstand. Passief reageren: niet reageren.

Leer in plaats daarvan bewust kijken. Onze vragen en opmerkingen – zelfs als ze goed bedoeld zijn – kunnen aankomen als microagressies, of boodschappen van uitsluiting. Het zijn kleine signalen die zeggen: je hoort hier niet thuis, je vormt een bedreiging, je bent onbekwaam, je bent niet normaal… Op zich zijn vooroordelen normaal, zegt Riani. Voor onze voorouders waren ze nuttig, als overlevingsstrategie. Ze moesten snel kunnen beslissen of iemand die je niet kende vriend of vijand was. Maar het is wel handig om je voldoende bewust te zijn van je vooroordelen.

Zover zijn we dan. We zijn er ons van bewust van dat zelfs de meest ruimdenkende mensen vooroordelen hebben. We stellen ons open en gaan het gesprek aan. Hoe dan? We kunnen onze

oprechte belangstelling tonen door de juiste vragen te stellen, vragen die anderen ruimte geven om hun verhaal te doen. Riani merkt terecht op dat waarom-vragen de ander in een hoek duwen. “Waarom eet je geen vlees?” vraagt om verantwoording, terwijl er alternatieven zijn als “Hoe ben je ertoe gekomen om vegetariër te worden?” Als je tot een niet- dominante groep behoort, geeft hij de raad ongemakkelijke gesprekken niet uit de weg te gaan – zelfs al is het vermoeiend en word je soms emotioneel. Ook dat is normaal. Het is je identiteit die in vraag gesteld wordt.

HET SPIJT ME

Als je een gesprek aangaat, maak het dan veilig. Veiligheid is de belangrijkste basisbehoefte na eten, drinken en slaap. Als je de gevoelens van de ander erkent, bestaat er veel minder kans op escalatie. “Het was niet mijn bedoeling”, zeg je soms, maar daarmee wil je misschien vooral je verantwoordelijkheid afwijzen. In plaats daarvan suggereert Riani dat we leren te zeggen: “Het spijt me dat ik je gekwetst heb.” En dus niet: “Het spijt me dat je je gekwetst voelt.” Hoor je het verschil?

De communicatiespecialist analyseert in zijn boek mogelijke oorzaken van foute opmerkingen en legt uit hoe we kunnen reageren. Wat we moeten onthouden is:

onze intentie heeft niets te maken met de impact van onze woorden. Dat je anderen pijn doet, ongewild, overkomt de besten onder ons – ook de schrijver van dit boek heeft het al meegemaakt.

ALLES OF NIETS

Maar wat kan je nu (niet) zeggen, wanneer en waar en tegen wie? Welke ideee n zijn al dan niet aanvaardbaar? Dat fluctueert allemaal. Riani haalt het zogenaamde Raam van Overton aan. Dit toont hoe ideeën die eerst ondenkbaar zijn voor het grote publiek, later wel acceptabel worden en tenslotte het beleid bepalen. Neem het homohuwelijk. Waar eerst geen draagvlak voor was, is vandaag wel wettelijk geregeld en algemeen aanvaard – zelfs de Kerk gaat tegenwoordig akkoord met een inzegening. Je kan intuïtief aanvoelen wat goed en fout is. Die moraliteit komt voort uit onze opvoeding, cultuur en ervaringen. Riani verwijst naar de theorie van de morele grondslagen van de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt. Een mens is geen binair systeem (alles of niets) maar vertoont een combinatie aan waarden. Een mens kan (uiterst of tamelijk) zorgzaam omgaan met zijn medemens, met dieren en de natuur, terwijl anderen er minder (of helemaal geen) probleem mee hebben schade aan te richten. Zo bestaan er ook gradaties wat betreft rechtvaardigheid, autoriteit, loyauteit, vrijheid. Elk bevindt zich ergens tussen politiek links en rechts. Zwart-wit denken leidt tot polarisatie. We kunnen van mening verschillen, maar eerst écht luisteren vóór we (ver) oordelen. Dit is Riani’s boodschap voor elk van ons. Hij daagt ons uit om te werken aan een wereld waarin iedereen respect krijgt.

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

■

IS

GOESTING MARKANT, DAT

Gun jezelf boeiende vrije tijd samen met andere vrouwen. Bij Markant bieden we jou als nieuwsgierige meerwaardezoeker een scala aan culturele en diverse activiteiten. Dicht bij jou in de buurt. Al wat jij moet doen is ontdekken, beleven en genieten.

Ja, ik word lid

van Markant.

Alle voordelen van je lidmaatschap ontdek je op www.markantnet.be/word-lid

Of scan deze QR-code.

Ja, ik word lid van Best Pittig.

Alle voordelen van je lidmaatschap ontdek je op www.bestpittig.be/word-lid

Met een gevarieerd programma van actieve, originele en trendy activiteiten daagt Best Pittig je uit. Heerlijke me-time, samen met andere vrouwen. Want dat verdien je!

Of scan deze QR-code.

Gered

Ik besef het terwijl ik schakel, net voor het hoogste punt van de brug. Er knapt iets, en wat kan het anders zijn dan mijn fietsketting? Ik glijd bergaf zonder te trappen, in een poging de illusie nog wat vast te houden. Onderaan de brug trap ik ze aan diggelen: ik ben gestrand op meer dan 10 kilometer van huis.

En dat terwijl de dag zo mooi was begonnen. De eerste zon na lange sombere weken had me naar mijn tweewieler doen grijpen. Ik zou sinds lang de 20 kilometer naar mijn moeder nog eens fietsen, op het jaagpad langs het kanaal. Op de heenweg genoot ik volop van de zon, de buitenlucht en de warrige maar vaak verhelderende gedachten die dan mijn hoofd binnenwaaien. Tijdens onze middagboterham verheugde ik me al op de terugrit. Tot op de brug dus. Wat nu? Ik til pro forma even aan de lamme ketting, wetende dat ik die zelf nooit terug opgespannen zal krijgen, technische nitwit die ik ben. Ik zou mijn man kunnen bellen, maar die heeft beloofd om de kleinkinderen van school te halen en dat zou heel nipt worden. Ik trek mijn meest hulpeloze gezicht telkens wanneer een fietser – meestal een oudere man in een weinig verhullend sportpak – mij passeert. De meesten doen alsof ze me niet zien, sommigen staren schaamteloos om dan doodleuk verder te peddelen. Ik verzamel al mijn lef, de volgende zal prijs hebben. “Meneer…” De man kijkt verstoord op: “Euh… Ik denk dat mijn ketting er af ligt. Zou u eens even willen kijken?” Hij stapt af, monstert mijn fiets alsof er een wild beest op hem af komt en vraagt een vod, “want die ketting is wel heel smerig.” Ik fiets niet standaard met een vod op zak en vraag of een papieren zakdoekje ook kan helpen. Hij zal proberen. Na wat vaag gemorrel, vraagt hij of ik een steeksleutel heb. Neen? “Dan denk ik dat je iemand moet bellen.” Ik dacht het ook al. Toch bedankt, roep ik hem na als hij met een halve lach, allicht van opluchting, wegfietst. Ik ben niet het type dat gemakkelijk mensen aanklampt, en al zeker niet na een mislukte poging. Ik besluit dat ik mijn man toch maar moet bellen, desnoods om te zeggen dat hij mij de eerste uren niet thuis hoeft

Lut Geypens (65) schrijft over het leven zoals het is, met pensioen.

te verwachten. Maar hij komt, de schat. De kleinkinderen kunnen wel even in de opvang blijven.

Terwijl ik verder sjok, foeterend op de technicus – die fiets heeft onlangs nog een nazicht gehad, dus hoe kan dit nu? – en op de mensheid, hoor ik plots: “Mevrouw, gaat het wel?” Een jongeman in een grijze Renault is gestopt, heeft zijn raampje geopend en kijkt me bezorgd aan. “Niet echt, mijn ketting ligt er af”, zeg ik met mijn dapperste, aan de situatie contrasterende glimlach.

Ik ben gestrand op meer dan 10 kilometer van huis

“Een momentje, ik ga parkeren en kom je helpen.” Hij vraagt geen vod of geen steeksleutel, behandelt mijn fiets met zachtheid en vooral veel geduld, slaat ondertussen een vriendelijk praatje en wijst al mijn medeleven resoluut af. “Graag gedaan, mevrouw”, lacht hij terwijl hij zijn smeerhanden aan het gras afveegt. Ik zeg dat hij mijn redder in nood is, bedank hem duizendmaal en bied hem een kersenflap aan die ik – bijna standaard – wel bij me heb. Hij is er nog blij mee ook.

Dan bel ik mijn man om te zeggen dat hij mag omdraaien. “Is je ketting hersteld?” “Ja”, jubel ik en denk: veel meer dan dat. Mijn geloof in de mensheid is gered, en vooral in dat van de jeugd. Met dank aan mijn prins in de grijze Renault.

Paasvakantie aan zee?

Da’s (k)ei leuk!

Ter Helme op zijn paasbest!

Ter Helme staat te popelen om jou en je familie te ontvangen en in de watten te leggen tijdens de paasvakantie.

Op zondag 31 maart kan je kennis maken met de paashaas en de paaseierenraap op ons domein.

Paaspromo top idee!

Geniet van 1 overnachting met ontbijtbuffet en laat je ‘s avonds verwennen met ons paasmenu.

Wanneer?

van dinsdag 02.04 tot zondag 14.04

Prijs? volwassenen € 119 p.p. kinderen € 59 p.p. kinderen tot 3 jaar gratis

Met oma en opa aan zee?

Verblijf in volpension met je kleinkinderen aan zee. Met animatie voor de kinderen.

Wanneer?

van maandag 01.04 tot vrijdag 05.04 van maandag 08.04 tot vrijdag 12.04

Prijs? volw. vanaf € 376 p.p. kinderen vanaf € 180 p.p.

Culinair genieten met ons paasmenu.

€ 45 p.p.

Duo van asperges met Nori, gerookte zalm, zachte dressing

Eendenborstfilet, zoetzure saus met kumquat, geglaceerd witloof, aardappelkroketten

***

Mascarpone, espresso, Kalhua, lange vingers, cacao

Een gezonde dosis ontspanning? Noordzeevitamines, fietsarrangement of Beaufort24? meer info terhelme.be/nl/arrangementen

Eten van wat de natuur ons biedt, klinkt mooi, maar hoe weet je wat al dan niet eetbaar is? Micheline Peacock stapte uit haar comfortzone en volgde online een cursus wildplukken.

Smaakbommetjes pluk je in het wild

Als kind vond ik het fascinerend dat Roodkapje bessen plukte in het bos. Bosbessenjam kochten wij bij de kruidenier. Bessen in het wild waren sowieso verdacht. “Daar krijg je buikpijn van! Pas op! Dat is giftig!”

Sinds mijn lessen Wildpluk is het wel enigszins anders. Afgelopen herfst plukte ik braambessen en snoepte ik op een en dezelfde dag van slee-, mei- en duindoornbessen. Allesbehalve giftig en echte smaakbommetjes. Bloemen horen sinds kort niet enkel in een vaas, maar ook op mijn bord en onkruid bestaat niet meer: tegenwoordig noem ik ze wilde planten. We worden online geïnitieerd in het wildplukken – ja, dat kan –door Lieve Galle, herboriste. Van alle planten weet ze waar en wanneer ze groeien en bloeien, hoe hun wortels, bloeiwijze en zaadjes eruitzien, hoe ze ruiken en smaken en waarom je ze zou willen of moeten eten. Volgens onze kruidenjuf zou de kennis van onze plaatselijke planten tot de eindtermen lagere school moeten behoren. Herinner je je nog de kinderen die na die vliegtuigcrash veertig dagen overleefden in de Colombiaanse jungle dankzij kun kennis van vruchten en zaden? Onder het motto ‘beter laat dan nooit’ volg ik dus sinds een paar maanden aandachtig de online lessen. Er is een wereld voor mij opengegaan. De lessenreeks startte in januari. Dan groeit er toch niks? Nee,

precies daarom. In de zomer, seizoen van overvloed, zou je gewoonweg verdrinken in de leerstof. Mondjesmaat komen er op het online platform nieuwe filmpjes vrij die de cursisten inwijden in de regels van het wildplukken, in de kennis van de planten en hun culinaire of medicinale troeven. De voornaamste regel is: bij twijfel, niet plukken/eten. De juf waarschuwt ons ook voor mogelijke vergissingen: verwar daslook niet met meiklokjes, want zonder de bloemetjes lijken de blaadjes sterk op elkaar. Gebruik je neus om knoflookgeur te detecteren.

De tweede regel is: trek de natuur in en kijk rond je! De beschrijvingen, foto’s en tips zijn heel duidelijk en de filmpjes komen precies op het juiste moment, wanneer de planten in de natuur verschijnen of in bloei komen of zaad vormen, afhankelijk van wat je nodig hebt.

TUSSEN DE STOEPTEGELS

Je hoeft het allemaal niet zo ver te zoeken: de eerste plantjes, vogelmuur en kleine veldkers, groeiden gewoon tussen mijn stoeptegels. Hondsdraf en zevenblad staken vrolijk de kop op in de voortuin. Als ik snel genoeg was – vooraleer mijn vriend met zijn schoffel passeerde – kon ik een handjevol blaadjes oogsten om de aardappelpuree met hun subtiel aroma te verrijken. Eveneens in de lente: pluk de topjes van jonge brandnetel – stoer met blote handen

want op de onderkant van de blaadjes staan geen brandhaartjes. Versnipper ze in een helder soepje, op de wijze van kervelsoep. En de kropsla kreeg het gezelschap van blaadjes melkdistel die helemaal geen distel is, want distels bloeien paars in plaats van geel. Een slaatje wordt boeiender qua uitzicht, qua beet, qua smaak, en ziet er eens zo sjiek uit met bloemetjes erop, al gebruik je doordeweekse madeliefjes. Wat een weelde, en allemaal binnen handbereik.

Ik moet je wel waarschuwen: wandelingen duren nu dubbel zo lang. In bermen en akkers, in bos en duinen, overal tref je bekenden. Het is een plezier om ze te herkennen en te begroeten. Het lijkt wel ‘Marc groet ’s morgens de dingen’, zoals in het gedicht van Paul van Ostaijen. Dag wikke, zo fris en rank, klopt het dat jij naar erwtjes smaakt? Dag postelein, wat zie je er goed uit vandaag! Je bent om op te eten! D’r hebben toch geen vossen op jou geplast? Dag beuk, ik lust van jou wel een frisgroen blaadje, straks is het te laat…

Meestal pluk ik hier en daar wat en knabbel eraan, het voorbeeld van onze juf volgend. ‘Grazen’ noemt ze dat. Ik ben er voortaan op voorbereid en heb een doosje in mijn rugzak, om mijn pluksels, hetzij blaadjes, bloempjes of bessen, ongeschonden in mee te nemen.

Mijn grootste ontdekking? Dat je de invasieve exoot Japanse duizendknoop kan eten

In mijn rugzak zit eveneens mijn telefoon met de app Obsidentify erop om planten die we (nog) niet kennen op te zoeken. Een geweldig instrument is ook het Wildplukkers werkboek van Lieve Galle zelf. Je kan er je vondsten in opzoeken en noteren. Sinds het begin van de cursus heb ik enorm veel geleerd, maar

Links: daslook. Rechts: weegbree.

ben ik ook al veel vergeten. Handig is dat je alles online kan herbekijken. Alle begrippen worden uitgelegd: wat looistoffen, ook wel tannines genoemd, zijn en hoe ze een samentrekkende werking hebben, maar ook hoe je een decoct, een afkooksel, maakt… Cursisten kunnen een maatje zoeken om samen op pluktocht te gaan en vragen stellen of recepten delen via de besloten Facebookgroep. Ik heb trouw maandelijks aan de live Q&A deelgenomen. Lieve Galle neemt dan een uur de tijd om alle vragen van haar cursisten te beantwoorden. De cursus is uitgebreid, met erg veel informatie om te verwerken. Het was voor mij al uitdagend genoeg om te checken of ik alle info uit de video terugvond in de natuur en om met die nieuwe ingrediënten te kokkerellen. Medicinaal gebruik van planten is sowieso (voorlopig) een niveau te hoog voor mij, tenzij misschien kamillethee om te kalmeren en weegbree om insectenbeten te verzachten. Ik heb dus in het voorjaar géén zalf van speenkruid gemaakt om eventuele herfstige aambeien mee te verzorgen.

VITAMINES

Voorlopig focus ik op “fit en gezond blijven” door een grote waaier aan voedingsstoffen. Dat is trouwens ook wat onze juf promoot: eet gewoon gezond en voeg wilde planten toe zodat je gevarieerder eet en dus meer vitamines en mineralen en oligo-elementen inneemt.

Heel veel ‘onkruid’ kende ik natuurlijk al, zoals brandnetels, kleefkruid en vogelmuur. De meeste planten kende ik ‘van zien’, maar niet bij naam, zoals kaasjeskruid, heermoes en bijvoet. Lookzonder-look heb ik tot mijn spijt nooit gevonden of herkend. Perzikkruid herken ik aan de bloempjes, maar eigenlijk pluk je de blaadjes best voor de bloei. Het komt er dus op aan je plant en plek goed in te prenten zodat je ze het volgend jaar tijdig kan oogsten.

Mijn grootste ontdekking? Dat je Japanse duizendknoop kan eten. Ik passeerde toevallig daags na de les aan de waterkant waar ik die invasieve exoot elk jaar zie floreren. Zonder gewetenswroeging nam ik een royale portie jonge scheuten mee om er rabarbertaart van te maken. Wel opletten: Japanse duizendknoop en zijn neef rabarber bevatten allebei oxaalzuur en je mag er niet mee overdrijven.

Al die kennis en weetjes heb ik nog niet actief in mijn hoofd. Ik ben ook maar een kruidenfee in opleiding, nietwaar? Wel is de grootste stap in de onbekende groene wereld gezet, ik heb de wildsmaak te pakken. De geest kan niet terug in de fles.

Het recept van Belinda MacDonald

De vrouw achter Belinda’s Italiaans bakboek is een Australische die de liefde vond in West-Vlaanderen. En die pizza met asperges?

‘Belgen zijn nu eenmaal dol op asperges, toch?’

Tekst Brigitte Vermeulen

Jij bent afkomstig uit een klein dorpje in Australië, woont en werkt al 20 jaar in België en nu breng je een Italiaans bakboek uit. Dat vraagt een woordje uitleg. “Mijn passie voor bakken en bovenal een passie voor de puurheid van ingrediënten kreeg ik van mijn oma mee. Alles wat wij thuis aten, was huisgemaakt. Afhaalgerechten of snelle diepvrieskost kwamen bij ons gewoon niet op tafel. Maar initieel was koken voor mij niet meer dan een leuke hobby. Ik haalde een bachelor in Economie en deed er een postgraduaat in Public Relations bij. Op mijn 28ste trok ik met een vriendin op rondreis door Europa en op stap in Parijs maakte ik kennis met Gianni, een toffe WestVlaming. De vonk sloeg over en niet lang daarna verhuisde ik naar België. We trouwden en openden samen een zaak op de zeedijk in Oostduinkerke. Intussen sta ik er dagelijks achter de kookpotten.”

“En waarom een Italiaans bakboek? Heel simpel, Italië en de Italiaanse keuken zijn onze gezamenlijke passie. We reizen zes à zeven keer per jaar naar daar, telkens op zoek naar nieuwe ingrediënten en gerechten. We volgden veel cursussen, in professionele keukens en bij lokale mensen thuis. Het helpt dat we Italiaans leerden spreken, dat neemt heel wat barrières weg.”

In het boek geef je tips over de soorten bloem die je kan gebruiken om te bakken.

“Heel wat recepten voor pizzadeeg geven aan dat je type 00-bloem – ‘doppio zero’ of dubbel nul – moet gebruiken, met wat water bij en klaar. Maar zo krijg je alleen maar een pap. Jouw succes in de keuken begint bij de basis: de juiste bloem in het juiste recept. Als je niet over de correcte informatie beschikt, lukt je recept niet. De 00-bloem zegt enkel dat de bloem heel fijn gemalen is, maar niets over de sterkte van de bloem. En voor pizza heb je sterke bloem nodig, waarmee je elasticiteit aan je deeg geeft zodat het rekbaar en gemakkelijk behandelbaar wordt.”

‘Alles wat wij thuis aten, was huisgemaakt’

“Voor mijn pizzadeeg werk ik graag volgens het traditionele recept met een zuurdesemstarter. Dat is een smakelijker deeg omdat ik het deeg tot 72 uur laat fermenteren in de koelkast. Bovendien is het resultaat makkelijker verteerbaar. Ik vrees dat er over zuurdesemstarters heel wat misinformatie bestaat. Veel mensen vinden het idee om met zuurdesem te werken te uitdagend, ze geloven dat ze daar elke dag mee bezig moeten zijn. Maar dat hoeft helemaal niet, met de juiste werkwijze is zuurdesem een plezier om mee te werken.”

Dit recept voor een pizzatopping met asperges en geitenkaas doet ons verlangen naar de lente.

“Ik werk heel graag met seizoensproducten. En Belgen zijn nu eenmaal dol op asperges, toch? Je kan dit uiteraard met witte asperges maken, maar in Italië en Australië werken we met de groene. Het moet niet altijd een pizza met tomatensaus als basis zijn. In Italië heet dit ‘pizza bianca’.”

“Een gouden tip: gebruik geen deegrol om je pizzadeeg uit te rollen. Zo druk je alle lucht die gevormd is bij het rijzen uit je deeg. Zo eindig je met een harde koek, dat is niet te bedoeling. Voor het beste luchtige resultaat trek je het deeg open met je handen tot het de gewenste vorm heeft.”

Maar voor het pizzadeeg in dit recept kan je ook gewoon met gist werken?

“Heb je weinig tijd of geen zin om met zuurdesem aan de slag te gaan, kan je natuurlijk ook werken met gist uit de supermarkt, vers of droog. Alles hangt af van de tijd en energie die jij graag wil besteden aan je deeg, jij kiest waar je je goed bij voelt.”

WIN WIN WIN

Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

ASPARAGI E FORMAGGIO DI CAPRA (ASPERGES EN GEITENKAAS)

INGREDIËNTEN PIZZA

2 bundels asperges (in Italië worden bij voorkeur groene asperges gebruikt, maar witte kunnen evengoed) • extra vergine olijfolie • 100 g mozzarella • 100 g zachte geitenkaas • peper en zout • 1 bol pizzadeeg* (vooraf te maken)

INGREDIËNTEN PIZZADEEG

500 g water op kamertemperatuur • 5 g droge gist of 15 g verse gist • 900 g middelsterke 00-bloem, 220w, proteïnegehalte 11 procent • 30 g zout

ZO MAAK JE HET PIZZADEEG

1. Doe het water in een kom en voeg de gist toe. Mix gedurende enkele minuten.

2. Voeg nu de helft van de bloem toe, mix 5 minuten en voeg dan de andere helft toe. Pas als alles mooi is gemixt, voeg je het zout toe.

3. Werk je met een keukenrobot, mix dan nog 10 minuutjes verder. Mix je met de hand, reken dan op 15 minuten.

4. Neem je deeg, plaats het op een schoon werkoppervlak en dek het af met plasticfolie. Laat het deeg een halfuur rusten.

5. Na een halfuur vorm je je pizzaballen van 230 à 250 gram, naargelang de gewenste grootte van je pizza. Dek de pizzaballen af met vershoudfolie om ze de tijd te geven om te fermenteren, gewoonlijk tussen de 4 en 10 uur. Wat ook kan en zeker aan te raden is, is ze een nog langere fermentatietijd te geven, tot 24 uur in de koelkast op 4 °C.

ZO MAAK JE DE PIZZA BIANCA

1. Neem de asperges, snijd er de toppen af en leg ze aan de kant. Breek de harde onderkanten van de asperges eraf en gooi ze weg. Gebruik een dunschiller om de asperges schoon te maken en snijd ze in stukken.

2. Doe de asperges in kokend gezouten water tot ze zacht zijn (ongeveer 7 minuten). Giet af en spoel onder koud water. Gebruik een staafmixer om er puree van te maken. Kruid af met peper. Laat afkoelen.

3. Rek je pizzadeegbal uit tot een pizzabodem. Verdeel de aspergepuree over je bodem, maar laat een randje van 2 centimeter vrij. Verdeel er de mozzarella en geitenkaas over.

3. Leg de toppen van de asperges erbovenop en besprenkel met wat olijfolie. Bak je pizza af in een voorverwarmde oven.

4. Haal de pizza uit de oven en kruid af met zout en versgemalen zwarte peper.

Hoe straffe onderneemster Maria huisvrouwen overtuigt te ondernemen

Dit jaar vieren we 25 jaar WOMED Award. Ook de WOMED Award Zuid is aan de 11de editie toegekomen. We zoeken daarom samen met Trias de strafste, Filipijnse onderneemster. Maak kennis met Maria, een van de halve finalistes van de WOMED Award Zuid.

Maria Jae Mabansag is een 39-jarige Filipijnse microonderneemster en halve finaliste van de WOMED Award Zuid. Samen met haar man baadt ze al 7 jaar een zeewierboerderij uit waar ze op ecologische wijze zeewier oogst, verwerkt en verkoopt.

Een duurzaam inkomen voor alle buurtbewoners Maar Maria doet veel meer dan een zaak runnen. De onderneemster woont in de regio Mindanao waar veel interculturele spanningen zijn tussen christenen, moslims en de oorspronkelijke bevolking. Ze spreekt de taal van al die groepen en helpt hen aan een duurzaam inkomen, waardoor ze een rolmodel is in de gemeenschap: “Ik leen buurtbewoners geld zonder intrest om hun zeewierboerderij uit de grond te stampen. Daarop kopen wij hun zeewier aan een eerlijke prijs. We werken allemaal samen, niet

Wat Trias doet

Foto: © Trias

Tekst: Esther Proesmans

alleen om mijn onderneming, maar ook hun inkomen en onze gemeenschap te doen groeien”, vertelt de Filipijnse onderneemster.

Al 50 vrouwen financieel ondersteund

“Ik moedig huisvrouwen in mijn omgeving aan om zeewier te telen. Het is niet enkel een job voor mannen. Wij, vrouwen, kunnen dat ook. Voordien zaten huisvrouwen gewoon thuis, nu verdienen ze hun eigen inkomen.” Sinds 2019 heeft Maria al 50 vrouwen financieel ondersteund om zeewier beginnen te kweken. Bovendien moedigt ze zeewiertelers aan om geen chemicaliën of kunstmest te gebruiken op hun zeewierboerderijen. Want die zijn schadelijk voor het milieu en de waterkwaliteit.

Wat is de WOMED Award Zuid ?

Om de twee jaar ontvangt een onderneemster uit een land waar ngo Trias actief is de WOMED Award Zuid. Met die prijs willen we samen met Trias vrouwelijk ondernemerschap stimuleren. De winnares baadt niet enkel een bloeiende zaak uit, maar vervult ook een belangrijke sociale rol in haar omgeving. Op 15 mei 2024 verkiezen we een Filipijnse onderneemster tijdens een spectaculaire awardshow.

Vrouwen een eerlijke kans geven om als onderneemster hun talent te ontplooien. Daar is Markant elke dag mee bezig. In Vlaanderen en elders in de wereld, zij aan zij met ngo Trias. Trias versterkt wereldwijd onderneemsters met bedrijfsadvies, microkredieten en opleidingen. Benieuwd naar meer?

Op stap met vriendinnen uit alle hoeken van Vlaanderen

De Markante Midweken bestaan bijna 45 jaar. Tweemaal per jaar trekt een groep Markante dames eropuit voor een midweek. Samen met Rosine Deprez, Francine Degroote, Brigitte Vanoverberghe en Carine De Buck kijken we terug op het ontstaan van de Markante Midweken.

Wat zijn de Markante Midweken?

Brigitte Vanoverberghe, covoorzitter van de werkgroep Markante Midweken aan Zee: “De Markante Midweken zijn meerdaagse trips die we samen met een groep Markante dames ondernemen, tweemaal per jaar. In het voorjaar organiseren we de Markante Midweek op Reis, in het najaar hebben we de Markante Midweek aan zee. Ons doelpubliek bestaat uit Markante dames van 55 jaar en ouder die graag samen op pad gaan. Tijdens onze uitstappen staan de aandacht voor elkaar en vriendschap centraal, naast het plezier van samen genieten en ontspannen. We focussen op cultuur, gezondheid en actualiteit, dit alles tegen een betaalbare prijs.”

Markant organiseert al bijna 45 jaar Markante Midweken?

Tekst Sofie Vereyken als de beleggerswerking Invest – of de persoonlijke situatie – zoals de alleenstaandenwerking en werking voor ouders van tieners… – van de leden. Edith Meyers-Fossion was destijds algemeen bewegingssecretaris en een van de drijvende krachten achter de opstart en de uitwerking ervan, en dat bleef ze vele jaren.”

Rosine Deprez, voormalig medewerker Markant nationaal: “De Markante Midweken zijn ontstaan in de jaren tachtig. Kort daarvoor werd binnen CMBV (voorloper van Markant, vanaf de jaren zeventig de Christelijke Beweging voor Vrouwen uit de Middengroepen, red.) besloten te vernieuwen en te starten met een meer gedifferentieerde werking. Die hield rekening met de levensfase – zoals de werking voor 55-plussers en jongerenwerking –, de interesses – zo-

“Voor de alleenstaandenwerking waren er jaarlijks twee weekends gewijd aan rouwverwerking of de opvoeding van kinderen. Er werden ook praatgroepen opgezet voor vrouwen die gescheiden waren, omdat hun problematiek toch niet helemaal dezelfde was als die van weduwen, enzovoort. In de loop der tijd werden een aantal ‘strijdpunten’ van de werking overgenomen door gespecialiseerde instellingen en diensten. De rol van de alleenstaandenwerking veranderde toen naar meer een verwijzende functie. Binnen CMBV verschoof de focus vervolgens naar kunst & cultuur, ontspanning en gezondheid. Dezelfde aspecten waren aanwezig in de werking voor 55-plussers. Na verloop van tijd merkten we dat het publiek van deze twee groepen overlappend was. Dit leidde tot een ‘fusie’ tussen de werking voor alleenstaanden en die voor 55-plussers. De naam werd toen Midweek-werking.”

Francine, jij was meer dan 30 jaar covoorzitter van de werkgroep Markante Midweken. Hoe heb jij destijds de Markante Midweken leren kennen?

Francine Degroote: “Als jonge veertiger werd ik weduwe en kort daarop sloot ik me aan bij de weduwenwerking van Markant in West-Vlaanderen. Uit nieuwsgierigheid ben ik in 1986 meegegaan op een weekend naar Ter Helme in Oostduinkerke. Daar vond ik een warme groep vrouwen die allemaal de ervaring hadden van het verlies van een partner. Ondanks het feit dat de gemiddelde leeftijd hoger lag dan de mijne, voelde ik me direct verbonden. Tijdens die weekends zorgden we echt voor elkaar. Ook de kinderen mochten

Rechts: Markante Midweek aan Zee. Onder: tijdens de viering 40 jaar Markante Midweek in 2021 in Ter Helme. Op de foto: Gudrun Verschuere, Riet Willems, Anne Van Parys, Francine Degroote en Brigitte Vanoverberghe

mee. Er was een psycholoog die zich het hele weekend over de kinderen ontfermde. Ik nam altijd mijn dochter Patricia mee, en zij heeft daar mooie herinneringen aan overgehouden.”

“Al snel vroeg Edith mij om deel uit te maken van de werkgroep die de weekends voorbereidde. Na Josephine Boeckx en Mariette Van Wauwe werd ik in 1989 voorzitter. Toen Riet Willems voor het eerst meeging op een Midweek in 2002, klikte het direct tussen ons. We werden vriendinnen. Uiteindelijk zijn we samen covoorzitters geworden van de werkgroep Markante Midweken. En dat zijn we gebleven tot 2021.”

Hoe zijn de Markante Midweken in al die jaren veranderd?

Francine: “Door de jaren heen is de doelgroep van de Markante Midweken veranderd. We richten ons nu niet alleen meer op weduwen, maar ook op alleenstaande vrouwen en gescheiden vrouwen. Bovendien zijn ook de vriendinnen van alleenstaande vrouwen welkom (knipoogt). Wat mannen betreft, hebben we een grens getrokken.”

“Geleidelijk aan zijn de weekends, op vraag van onze deelnemers, geëvolueerd naar midweken. Aanvankelijk werden beide gehouden in Ter Helme. Later veranderden we van formule en organiseerden we een driedaagse reis naar een nabijgelegen bestemming en een midweek in Ter Helme aan zee in Oostduinkerke. De inhoudelijke focus ligt op het creëren van ‘kwalitatieve tijd voor onszelf’. Cultuur, gezondheid en actualiteit spelen hierbij een centrale rol.”

In de beginjaren was er geen Markante Midweek op Reis?

Francine: “Dat klopt. Ter gele-

Op de site van Belval in Luxemburg, met de Markante Midweek op Reis met Carine De Buck.

genheid van de 30ste verjaardag van de Midweken, rond 2010, organiseerden we een uitstap naar de Champagnestreek. Die werd georganiseerd door Carine De Buck, ook lid van Markant. De trip naar de Champagnestreek was een succes en die formule op reis is sindsdien behouden gebleven.”

Carine, jij organiseert dus één keer per jaar de Markante Midweek op Reis?

‘Bij elke Midweek

Carine De Buck: “Klopt, sinds 2010. Ik was zelf actief als lid van Markant in de werkgroep Kunst en Cultuur in Oost-Vlaanderen. Riet Willems vroeg me toen om ook voor de Midweken een reisprogramma op te stellen. Dat idee kwam voort uit de bezorgdheid dat vrouwen die alleen komen te

staan of wat ouder worden, niet gemakkelijk zelfstandig op reis gaan. Sinds mijn 55ste reis ik ook mee met de groep. Hierdoor heb ik een sterke band opgebouwd met de deelnemers en weet ik goed waar hun interesses liggen. Samen met Markant-vrijwilliger Heidi Peys werken we hard aan een programma vol boeiende uitstappen.”

Brigitte, vandaag trek jij samen met Anne de werkgroep, en dat samen met een nieuw team.

Brigitte Vanoverberghe: “Als lid van Markant ben ik in 2012 voor het eerst mee geweest op een Markante Midweek. Tijdens die gelegenheid heb ik Hilde Moerman en Catherine Verhaeghe leren kennen, en er ontstond meteen een sterke band. Tijdens de viering van 40 jaar Markante Midweken in 2021 namen Riet en Francine afscheid als voorzitters. Ik ben toen gevraagd om het voorzitterschap over te nemen. Samen met Hilde en Anne Van Parys, de andere bestuursleden, heb ik die uitdaging met plezier aanvaard. We zijn vervolgens op zoek gegaan naar nieuwe bestuursleden en vormen vandaag een team samen met Daniella Creve en Heidi Peys. Anne is later ook covoorzitter geworden. We vormen een hecht team. Catherine is inmiddels overleden. Ze wordt nog altijd erg gemist.”

Francine, na 30 jaar gaf je de fakkel door? Doet het nieuwe team het goed?

Francine: “Zeker! Tijdens de laatste Midweek aan Zee waren er 36 vrouwen aanwezig. En de essentie is behouden gebleven, namelijk echte aandacht voor elkaar, met veel warmte en genegenheid. Zelf ga ik nog steeds heel graag mee.”

Brigitte: “Inderdaad, verbondenheid staat nog steeds centraal. We zorgen er ook voor dat de dames goed met elkaar mengen en besteden speciale aandacht aan de integratie van nieuwe deelnemers. Tegenwoordig hoef je ook geen alleenstaande te zijn om mee te doen. Alle dames van Markant zijn van harte welkom!”

Is er nog toekomst voor de midweken?

Carine: “Zeker weten! Onze Markante Midweek op Reis blijft continu veel deelnemers aantrekken. We organiseren hoogwaardige reizen die perfect aansluiten bij de wensen van Markant.”

Brigitte: “Absoluut! We hebben nog tal van plannen voor de komende jaren. Telkens opnieuw gaan we met onze werkgroep aan de slag om een uiterst boeiend programma samen te stellen.”

Bedankt voor dit gesprek! ■

Markante Midweek op Reis: 5 tot 7 juni 2024

Het natuurpark Hoge Venen-Eifel is ongetwijfeld een van de mooiste streken van België. Gelegen in het oosten van ons land maakt het deel uit van een Duits-Belgisch grensoverschrijdend natuurpark. Vlak boven dit natuurpark wacht de historische stad Aken, bekend voor zijn geneeskrachtige minerale baden en gevuld met indrukwekkend erfgoed, waaronder de Dom en de Elisenbrunnen. Bereid je voor op een driedaagse midweek vol ontdekking, beleving en genot, inclusief een bezoek aan het museum van Val Saint Lambert. Een avontuur wacht op je.

Info en inschrijven: www.markantnet.be/markante-midweken-op-reis

Markante Midweek aan Zee: 15 tot 18 oktober 2024

‘Voor elk zijn goeste’ vormt het centrale thema van deze midweek. Hierbij benadrukken we diversiteit in voorkeuren en smaken waarop we een antwoord willen geven. We verblijven in onze vaste uitvalsbasis, het vakantiedomein Ter Helme in Oostduinkerke. We gaan onder meer genieten van:

• Boeiende daguitstap naar de noordwestkust van Frankrijk

• Intrigerend bezoek aan het FRAC-museum voor moderne kunst

• Bezoek aan de unieke collectie van het Delvaux-museum Info en inschrijven: www.markantnet.be/markante-midweken-op-reis

In 2023 hebben we alle leden van Markant en Best Pittig ondervraagd over duurzaamheid. De respons was overweldigend. Hier zijn enkele opvallende resultaten.

76,14%

66,67 procent van de respondenten gebruikt nog steeds alleen maar fossiele brandstoffen. 76,14 procent let op hoeveel elektriciteit ze gebruiken. Het aantal leden dat nooit op hun gebruik let, is flink minder geworden. Terwijl 57,47 procent vaak bewust op het waterverbruik let, drinkt slechts een op de drie alleen kraantjeswater.

13,57%

In 2021 at 19,67 procent van de deelnemers nooit een vegetarische hoofdmaaltijd. In 2023 was dat nog maar 13,57 procent. Een relatieve daling dus van 29,54 procent van respondenten die nooit een vegetarische hoofdmaaltijd eten. Het aantal dat twee tot drie keer per week vlees en vis vermijdt tijdens de hoofdmaaltijd, steeg met 26,72 procent.

89,02%

Onze leden shoppen bij lokale winkels. 89,02 procent doet maandelijks of wekelijks aankopen bij lokale winkels, zelfs na alle crisissen. Supergoed! En we proberen ook minder te kopen. Lenen en delen van spullen stijgt met 10,56 procent, en zelf dingen maken stijgt met 24,95 procent. Tweedehandswinkels zijn ook populairder, niet alleen bij jongeren: 32,78 procent meer mensen winkelen regelmatig in tweedehandswinkels of kopen gerecyclede spullen.

60,32%

Verrassend: we namen het afgelopen jaar vaker de bus of trein. Het aantal respondenten dat één keer per week het openbaar vervoer neemt, steeg met 60,32 procent, en het aantal dat enkele keren per week voor trein of bus kiest, steeg zelfs met 103 procent. Tijdens onze vakanties bleven we vaker thuis. De impact van corona gecombineerd met de stijgende (energie)prijzen zorgde ervoor dat 14,4 procent niet op vakantie ging in 2023, terwijl dat nog 9,38 procent was in 2021.

Tekst Lisa De Witte en Sofie Vereyken

57,95%

57,95 procent past een paar keer per jaar hun gedrag aan als ze duurzame tips krijgen. We willen echt onze ecologische voetafdruk verminderen. Elke maand delen we duurzame tips in ons online magazine in de rubriek ‘Duurzame tips van Lisa’ op www.markantnet.be/magazine ■

Genderneutrale pakken uit “Melange”, de gloednieuwe collectie van Aster Nzeyimana en Lize Feryn. www.melangelabel.com

SUPERVROUWELIJK VS. GENDERNEUTRAAL

De genderneutrale trend handhaaft zich en past helemaal in het inclusieve plaatje. Zoals oversized pantalons met hoge taille, blazers en wijde hemden die de vrouwelijke vormen verhullen. Vaak lijkt het of mevrouw leentjebuur gespeeld heeft in de kleerkast van meneer. En soms is het ook omgekeerd, zoals Melange, de collectie van het Vlaamse celeb-koppel Lize Feryn en Aster Nzeyimana die zowel vrouwelijke als mannelijke items omvat, bedoeld voor hem én haar. Als tegenreactie op de genderneutrale stijl zien we outfits die het lichaam in de kijker plaatsen via transparante stoffen in tule, luchtig haak- of breiwerk, broderie anglaise of kant. Fraaie uitsnijdingen, en off-shoulder tops of jurken, hot pants, mini-jurken of -rokken pakken sensueel uit. Sommige jurken zijn duidelijk geïnspireerd op retro-lingerie.

Ode aan de diversiteit

www.lacollection.be

Een nieuwe lente luidt een nieuw modebeeld in dat zich niet op één trend laat vastpinnen. Diversiteit, creativiteit, duurzaamheid en inclusiviteit zijn de sleutelwoorden voor dit seizoen.

Tekst Lut Clincke

Lentefris broekpak en gestreept ondervestje, van CKS. www.cksfashion.com

Lange wikkelrok en bijhorende jas, van LA Collection.

WARME AARDKLEUREN EN ZACHTE PASTELS

In de meer uitgesproken kleuren vallen vooral de warme tinten op met terracotta als absolute topper, naast geel, oranje en bruinschakeringen, en groen, een kleur die een echte blijver geworden is. De kleuren worden gebracht in monochrome silhouetten of verwerkt in prints, van strak tot blurry. Maar ook pastels zijn niet weg te denken uit het zomerse modebeeld. De invloeden van de roze barbiehype zijn nog voelbaar, naast het toonaangevende kleurenpalet van cultregisseur Wes Anderson, die zijn stempel op het lifestyle-gebeuren drukt dankzij zijn stijlvol gebruik van zachte kleuren zoals watergroen en lichtblauw, zachtgeel, lila en andere frisse pastels.

Luchtige top in broderie anglaise en bijhorend hoedje, van Terre Bleue. www.terrebleue.com

Off-shoulder jurk in nostalgische Vichy ruitjes, van Âme Antwerp. www.ame-antwerp.com

Pastelgroen en roze: een geslaagde combo voor een zakelijke lentelook, van JOSHV. www.joshv.com

VAN IMPRESSIONISME TOT POPART

Wazige motieven in kleurrijke uitvoeringen hebben veel weg van een impressionistisch schilderij of een aquarel waarbij zachte tinten in elkaar overvloeien. Ook scherp afgelijnde prints geven present en neigen soms naar popart. Klassiekers zoals ruiten en strepen blijven aanwezig, van de nostalgische Vichy-ruitjes uit de sixties tot de vertrouwde marinestrepen. Voor wie er graag fleurig bij loopt, zijn er bloemen, van exotische motieven tot tijdloze rozen, nu eens natuurgetrouw weergegeven, dan weer flou of gestileerd, in kleur of in zwart-wit.

Wijde pantalon en bijhorende top in lichtglanzende stof met wazige bloemenprint, tasje en schoenen met metaalglans, van Caroline Biss. www.carolinebiss.com

Lange zomerjurk met wazige print, van Christian Wijnants. www.christianwijnants.com

GLAMOUR EN SUBTIELE GLANS

Glanzende materialen zijn al een paar seizoenen in zwang. Goud blijft aanwezig, maar krijgt meer en meer concurrentie van zilver en metaalglans, een trend die we niet alleen in de mode, maar ook in het interieur zien. Daarnaast noteren we ook glanzende coatings en lakleder, nep of echt, die staan voor een stoerdere look. Elegante outfits in soepel vallende stoffen met een satijnglans houden het dan weer subtiel en tegelijk een tikje feestelijk, ideaal voor de komende communies, lentefeesten en zomerse trouwpartijen.

Uitgepuurde, monochrome outfits van Her. www.her.be

Jurk in reliëfbrei, van Hampton Bays. www.hamptonbays.be

Wijde pantalon en truitje in luchtig breiwerk, van Julia June. www.juliajune.com

Luchtige trui in een duurzame uitvoering van overstock wol, van Leselles. www.leselles.be

EENVOUDIGWEG CHIC

‘Quiet luxury’ is tegenwoordig de nieuwe benaming voor stijlvolle, kwalitatieve stukken, vaak in discrete tinten zoals wit, ecru, marine, grijs en zandtinten. Denk mooie basics in luxueuze materialen, met een perfecte snit en een onberispelijke afwerking. Deze tijdloze stukken waarvan je jarenlang kan genieten, hebben altijd al bestaan, maar ze bleven onder de moderadar en deden daarmee hun reputatie van discrete luxe alle eer aan. Nu worden ze als trendy beschouwd omdat ze helemaal in het duurzame plaatje passen. Een meer casual en jongere interpretatie van deze stijl is de preppylook die draait rond polo’s, retro tennistruien, bomberjasjes in collegestijl, ruitjes en loafers.

Comfy-chic broekpak, van Gigue. www.gigue.com

De exclusieve ‘overschotmode’ van Véronique Vandewalle

Het is nooit te laat om je dromen na te jagen. Dat bewijst de Brusselse ontwerpster Véronique Vandewalle, die op haar 56ste het duurzame label

VVDW oprichtte. Stap voor stap bouwt ze een kring van trouwe fans op.

Tekst Lut Clincke

Met een master Beeldende Kunsten aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel op zak ging Véronique jaren geleden aan de slag als grafisch designer. Omdat ze met haar peerfiguur – slank bovenlichaam, breder onderlichaam – weinig geschikte outfits vond in het bestaande aanbod, begon ze haar eigen kleren te maken en kreeg ze de modemicrobe te pakken. In 2010 volgde ze een opleiding naaitechnieken aan het Centrum voor Volwassenenonderwijs in Tervuren en vier jaar later voltooide ze een opleiding patroontekenen aan het CVO in Leuven. In 2020 zei ze haar job als grafisch designer vaarwel om zich helemaal te fo cussen op haar moderoeping. In 2022 was haar label VVDW een feit.

HANDMADE IN BELGIUM

“Ik ben inderdaad een late roeping”, zegt Véronique. “Het sluimerde al een tijdje, maar ik heb gewacht om de stap te zetten tot mijn dochter afgestudeerd was, dat leek mij financieel veiliger. Het is niet evident om een eigen label op te richten from scratch, maar het schenkt mij veel voldoening. Mijn collectie ligt helemaal in lijn met wie ik ben. Duurzaamheid is voor mij altijd belangrijk geweest. Ik werk uitsluitend met lokale partners en zogenaamde deadstock-materialen. Mijn stoffen koop ik bij een bedrijf dat hoogwaardige stoffenoverschotten van designers verkoopt. Ik zweer bij natuurlijke materialen zoals katoenpopeline, fluweelkatoen, twillkatoen en katoengarbardine, mooie stoffen waaraan een zeker prijskaartje hangt. Soms kan ik maar één stuk met een stoffenrest maken, dat maakt het juist heel exclusief zonder dat het onbetaalbaar wordt. Ik maak mijn collectie letterlijk van A tot Z: ik kies mijn stoffen, ik ontwerp mijn collectie, ik teken mijn patronen en ik maak mijn prototypes. De eigenlijke productie maak

ik in samenwerking met een naaister, elk stuk is handgemaakt. Dankzij mijn lokale en artisanale manier van werken, mag ik het label Handmade in Belgium (HIB) dragen.”

ASYMMETRIE ALS LEIDRAAD

‘Soms kan ik maar één stuk maken met een stoffenrest’

“Mijn kleren zijn bedoeld om lang te dragen, daarom kies ik voor een tijdloze stijl. Op het eerste gezicht lijken de modellen eenvoudig, maar details in de snit maken ze origineel en herkenbaar. Zo vertrek ik altijd vanuit de asymmetrie van het lichaam. Geen enkel lichaam is symmetrisch, ik vertaal dit onder meer door een jas twee verschillende zakken of één raglanmouw en één rechte mouw aan te meten. De belijningen zijn vrij losjes omwille van het comfort en omdat ze zo elk lichaam flatteren. Ik mik vooral op vrouwen van mijn leeftijd, maar ook jonger. Vandaar dat in mijn campagnebeelden verschillende leeftijden vertegenwoordigd zijn. Toch moet ik toegeven dat duurzame mode nog geen prioriteit is voor vijftigers, terwijl dertigers daar veel meer mee bezig zijn.” “Ik beschouw het als mijn missie om mijn generatie milieubewuster te maken. Voorlopig verkoop ik online en via de Gentse boetiek Suite, die mijn filosofie deelt. Ik vind het belangrijk om met mensen samen te werken die op dezelfde golflengte zitten. In 2024 wil ik werk maken van mijn groei, op een gezonde manier, zonder afbreuk te doen aan mijn duurzame principes.”

www.veroniquevandewalle.com ■

‘Gelukkig zijn begint met liefde voor jezelf’

Op haar 71ste staat Dani Klein er opnieuw. Krachtiger dan ooit. Met een nieuw album van Vaya Con Dios waarin ze je de ene levenswijsheid na de andere aanreikt. ‘Vroeger was ik altijd op zoek naar de liefde van een man. Uiteindelijk ben ik er achtergekomen dat je perfect alleen gelukkig kan zijn.’

Tekst Nathalie Dirix • Foto Dirk Alexander

Eigenlijk had Dani Klein enkele jaren geleden, na een lange en rijke carrière, al een afscheidstournee gedaan. Dat ze ons toch nog verraste met een nieuwe plaat van Vaya Con Dios, hebben we te danken aan de coronaperiode, met bijhorende lockdown, vertelt ze. “Tijdens de pandemie ben ik met gitarist Thierry Plas en bassist François Garny in de studio beland. We zaten in elkaars contactbubbel. Uit pure verveling zijn we samen liedjes gaan schrijven. Snel bleek dat we plezier beleefden aan onze nummers, en dat ze ook door anderen gesmaakt werden.”

Het resultaat van al die lockdownfun werd de plaat Shades of Joy, een verzameling van soulvolle nummers, funky songs en zelfs een flamencogetint nummer. Opvallend is hoe eerlijk Dani Klein over het leven zingt. Op dit album is er geen ruimte voor een zeemzoete versie van het leven.

Laat de roze bril waarmee we zo graag naar het leven kijken, dus maar liggen. In Shades of Joy krijg je het leven geserveerd zoals het werkelijk is: een mix van vleugjes vreugde, momenten van melancholie, verborgen verdriet, maar ook steeds weer de terugkerende kracht om door te gaan.

VOLLER EN KLEURRIJKER

Zoals de tijd wijn doet rijpen, zo deden de jaren dat ook met de stem van Dani Klein. De laatste jaren ging die alleen maar voller en kleurrijker klinken. Achter de prachtige klank schuilt het leven van een vrouw die geleefd heeft. Ze beleefde hoogte- en dieptepunten en naarmate ze ouder werd, kwam ze steeds dichter bij zichzelf.

“Men kijkt vaak naar mij als een sterke vrouw”, zegt ze. “Maar ik ben zowel krachtig als kwetsbaar. Meer dan twintig jaar ben ik in psychoanalyse geweest. Om er uiteindelijk achter te komen dat je perfect alleen gelukkig kan zijn. Vroeger was ik altijd op zoek naar de liefde van een man. Nu weet ik dat gelukkig zijn begint met liefde voor jezelf.”

Een van de nummers op de nieuwe plaat gaat recht naar het hart. Una mujer gaat over de veelzijdigheid van de vrouw, maar ook over de vele stereotiepe verwachtingen die vrouwen ook vandaag nog moeten invullen. Het is een onderwerp dat Dani Klein na aan het hart ligt. “Hoe ouder ik word, hoe meer ik me bewust word van de druk die op de schouders van veel vrouwen rust. Eigenlijk is er nog niet zo heel veel veranderd. Men verwacht nog altijd dat de vrouw anticonceptiemiddelen neemt om niet zwanger te geraken. Alsof samen seks hebben geen gedeelde verantwoordelijkheid is.”

en werkelijkheid te maken. Het helpt me om minder teleurgesteld en gelukkiger in het leven te staan.”

Even terug naar het nummer Una mujer, want het refrein dat telkens terugkeert, bevat een schat aan wijsheid. Onder meer over de vergankelijkheid der dingen. El rio pasa, pasa / Nunca cesa / El viento pasa,

‘Uit pure verveling zijn we tijdens de lockdown weer liedjes gaan schrijven’

Hoezeer het lot van de vrouw Dani Klein ook raakt, ze wil de mannen niet vergeten. “Als vrouw wordt er heel wat van ons verwacht. We moeten zorgzaam en lief zijn. Behulpzaam en beminnelijk. Maar dat we ook kwaad, onafhankelijk en strijdbaar kunnen zijn, past niet in dat hokjesdenken. Ik wil vooral meegeven dat we als vrouw veel meer zijn dan die clichés. Dat we zoveel meer kunnen betekenen als we uit die hokjes breken. Ik vind dat deze gedachte trouwens ook voor mannen geldt. Ook zij zitten nog te vaak vast in patronen die hen beperken in plaats van bevrijden.”

PAD MET ROZENBLAADJES

Wat het leven Dani Klein zoal allemaal geleerd heeft, onthult ze in het liedje It Isn’t Gonna Be That Way. “In 1978, toen ik in de Verenigde Staten woonde, hoorde ik Steve Forbert dat nummer in een club in Los Angeles zingen. Het liedje is me altijd bijgebleven. Het gaat over het leven te leren aanvaarden, zoals het werkelijk is. Te vaak zie ik mensen die in een illusie willen leven. Alsof het leven een pad is dat met rozenblaadjes bestrooid is. Ik heb geleerd het onderscheid tussen romantiek

pasa / Nunca cesa / La vida pasa / Nunca regresa. De rivier gaat voorbij, gaat voorbij / Ze stopt nooit / De wind gaat voorbij, gaat voorbij / Hij stopt nooit / Het leven gebeurt / Komt nooit meer terug.

De tekst is gebaseerd op een gedicht van de Mazteeks-Mexicaanse dichteres Maria Sabina en gaat over de rivier die altijd maar verder stroomt. De wind die altijd maar verder waait. Over het leven dat altijd maar verder en verder gaat en onherroepelijk voorbijgaat. Of hoe alles tijdelijk is.

“Toen ik in 2010 ben teruggekeerd naar Long Beach, de plek in Californië waar ik zo’n 25 jaar eerder anderhalf jaar gewoond had, stelde ik vast dat de buurt helemaal anders geworden was”, vertelt Klein. “Veel cleaner en minder authentiek dan in mijn tijd, toen er veel hippies waren. Zelfs de zee zag er anders uit. Het confronteerde me met mezelf. Ik had er niets meer verloren. Ook ik was veranderd. Zo gaat dat nu eenmaal. De wereld rondom ons, maar ook wijzelf veranderen. Het deed me inzien dat er geen weg terug is, dat de enige weg die is die voor ons ligt.”

Dani Klein steekt het niet onder stoelen of banken dat ze een lange weg afgelegd heeft. Hoe sterk ze vandaag ook in haar schoenen staat, ze is niet vergeten vanwaar ze komt. “Vroeger was ik veel meer met mezelf bezig. Ik was kwetsbaar, ja zelfs een beetje narcistisch. Ik had vooral nood aan veel aandacht en bevestiging van een mannelijke partner. Met de jaren heb ik geleerd om die zwakkere punten van mezelf te aanvaarden. Gek genoeg helpt het me om mijn zwakheden minder te camoufleren. Maar dat neemt niet weg dat ‘werken aan mezelf’ een proces is dat nooit af is.”

STUDIE FILOSOFIE

Op haar 49ste besloot de zangeres filosofie te gaan studeren aan de ULB. Het was een poging om de wereld rondom haar, zichzelf en de zin van het leven beter te begrijpen. Maar zou ze de antwoorden op al haar vragen in de aula van de ULB vinden? “Toen ik mijn vroegere saxofonist Mario Terra in een club tegen het lijf liep en vertelde dat ik gestopt was met zingen om filosofie te gaan leren, schoot hij in de lach. ‘Alsof het leven te begrijpen valt!’ Hij had gelijk. Niet lang daarna besloot ik mijn studie filosofie stop te zetten en me weer op het zingen te concentreren. Vandaag kan ik alleen maar bevestigen wat Mario Terra aangaf. Het leven is je beste leerschool.”

Toch houdt ze zeker inzichten over aan haar periode aan de ULB. “Een uitspraak die me tot vandaag is bijgebleven, komt van psychoanalyticus Jacques Lacan: ‘Le Grand Autre n’existe pas.’ Het betekent dat een andere je existentiële leegte niet kan invullen. Of om het in de woorden van Nietzsche te zeggen: ‘God is dood.’ Het komt erop aan het geluk in jezelf te zoeken, en je voor je geluk niet afhankelijk van de buitenwereld te maken. Het heeft mij veel tijd gekost om de echte betekenis van deze woorden te begrijpen. Nu ben ik erachter dat je de andere niet kunt veranderen en ook niet verantwoordelijk bent voor het helingsproces van de andere. Als je jezelf kunt repareren, dan is dat al heel wat. Je helpt er trouwens niet alleen jezelf mee, maar ook de wereld rond je.”

‘Vroeger was ik veel meer met mezelf bezig. Ik was kwetsbaar, ja zelfs een beetje narcistisch’

Het nummer Through with Love is een nummer dat je aan het denken zet over het klassieke beeld dat we maar al te vaak over de liefde hebben. Een ideaalbeeld dat ons voorgehouden wordt, maar ons tegelijkertijd belet om de beste versie van onszelf te worden. “We zijn zo geconditioneerd door allerlei clichés die er over relaties bestaan. Ze doen ons geloven dat we zonder dat soort liefde ongelukkig zouden zijn. Waar slaat dat op? Echte liefde zou je moeten bevrijden en de ruimte geven om als mens te groeien. Maar hoe vaak zie je niet dat in de naam van liefde mensen elkaar proberen te bezitten of te beperken? Met dat soort liefde heb ik het gehad. If you love someone, set them free!”

Sinds de lockdownperiode woont Dani Klein opnieuw in Brussel. Daarvoor bracht ze heel wat tijd op haar eentje door met haar honden, in Andalusië. Ze ziet het als een verrijkende periode waarin ze leerde van haar eigen gezelschap te houden. “Ik woonde er in een heel natuurlijke omgeving en bracht mijn dagen door met voor mijn honden en kippen te zorgen. Af en toe sprak ik af met vrienden die ik ter plaatse gemaakt had. Het was een heilzame tijd die maakt dat ik vandaag op een punt ben gekomen, dat ik kan zeggen: alleen naar de film gaan? Leuk! Dat vind ik een hele verwezenlijking. Als ik nu nog beter het onderscheid zou kunnen maken tussen wat de moeite loont om me over boos te maken en wat niet, dan ben ik meer dan tevreden.”

“Onlangs werd een van mijn beste vriendinnen grootmoeder van haar eerste kleinkind”, vertelt ze. “De foto van het kindje dat ze me stuurde, deed me iets. Zelf heb ik een kleindochter die nu 18 jaar is. Ik vind het grootmoederschap een superervaring. Je draagt niet de volle verantwoordelijkheid voor de opvoeding en zo ontstaat er ruimte om dingen in alle vrijheid door te geven.”

Wat Dani aan haar kleindochter wil meegeven? “Ze heeft veel in haar mars. Maar als er één ding is dat ik haar zou willen meegeven, is het de kracht om ook de onbewandelde paden te durven inslaan. Daar schuilen vaak de verborgen pareltjes die het leven te bieden heeft.” ■

‘Shades of Joy’ van Vaya Con Dios

Wil je als lid van Markant, Best Pittig of Artemis het nieuwe album

Shades of Joy van Vaya Con Dios kopen? Surf dan naar www.themusicstore.com en gebruik voor 30 juni 2024 de code MARKANT2024 voor 20 procent korting. Deze geldt zowel voor de cd als de dubbele lp met color vinyl, ook als je meerdere exemplaren koopt.

Vrouwennet vzw, UNIZO en VLAIO bekronen vrouwelijk ondernemerstalent met de award voor ‘Onderneemster van het Jaar.’ Dit jaar voor de 25ste keer, een jubileumeditie. 18 maart maken we bekend wie de finalistes zijn en kans maakt op de 25ste WOMED AWARD. Deze onderneemsters gingen haar alvast voor.

Myriam Schepers Carla Gordons Mieke Vandromme Karin Zoons Lieve & Kathy Theys Caroline Berlamont

Inge Geerdens Bie Schurmans Karine Valy Mieke Vertriest Nathalie Vleeschouwer Bärbel Buyse

Danielle Vanwesenbeeck Ann Vancoillie

Daphne Aers Gratienne Sioncke

Nathalie Sintobin

Adinda De Raedt & Froya Derycker

Alexandra Limage Mieke Frijters

Elien Pieters

Femke Helon

Caroline Vercauteren

Caroline Van Der Perre

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2023

2023

2023

2016

2017 2018 2019

2020

2021

2022

VANAF 2025 WEERKLINKEN NAMEN VAN 25.843 GEDEPORTEERDEN IN MUSEUM

Elke naam telt in Kazerne Dossin

De 25.843 personen die tijdens W.O. II werden opgesloten in de Dossinkazerne, zagen hun naam ontnomen. Ze werden nummers. Om de gedeporteerden nooit te vergeten, roept het herinneringsproject Elke naam telt vrijwilligers op om hun namen te komen inlezen. Chris Rachel Spatz gaf gehoor aan die oproep.

Esther Blau, het jonge meisje op de affiche, is het gezicht van het herinneringsproject Elke naam telt in Kazerne Dossin in Mechelen. Zij was een van de 25.843 mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden opgesloten in Dossinkazerne en vervolgens gedeporteerd. Het grootste deel van de ongelukkigen waren Joden, maar ook Roma en Sinti werden weggevoerd, hoofdzakelijk naar Auschwitz-Birkenau. Hun namen zullen vanaf 2025 doorheen het museum weerklinken. Op die manier kunnen bijna vijfduizend mensen, van wie geen foto werd teruggevonden, ook herdacht worden.

Aan de buitenmuur van het museum hangt een foto van Esther Blau, ze nodigt ons uit om deel te nemen aan het project. Ik kijk haar in de ogen. Ze straalt vastberadenheid uit. Een groep meisjes wacht om het museum te bezoeken. Esther had een van hen kunnen zijn. Er is veel geweten over het lot van haar Joodse familie, wat haar verhaal tastbaarder maakt. Binnen zoek ik Esther tussen de 20.943 foto’s op de enorme portrettenmuur in het museum. Door het ingeven van haar naam op een scherm ontdek ik haar plaats. Uit eerbied heeft het museum geen nummers gezet naast de rijen en ko-

lommen op de wand. De weggevoerden waren immers door hun beulen tot nummers herleid. Het is dus goed kijken en tellen om iemands beeltenis op te sporen. Foto’s van de uit België gedeporteerden die de gruwel van de kampen overleefden zijn in sepiakleur. Het gaat om amper 5 procent. Wanneer ik Esther vind, is het helaas een zwart-wit foto.

‘VEILIG’ IN ANTWERPEN

Esther wordt op 5 april 1924 in Dębica (Polen) geboren. Na de Eerste Wereldoorlog is er veel antisemitisme in de Poolse Republiek. De familie Blau zoekt veiliger oorden op. Vader Isaak en een dochter arriveren in 1926 in Antwerpen; moeder en de zes andere kinderen in 1928. Esther en haar zussen volgen les in de Handelsschule in de Durletstraat. Zus Anna wil onderwijzeres worden, maar kan geen zwemproef afleggen omdat Joden vanaf 1940 geen toegang meer hebben tot het zwembad. Joden moeten zich bovendien laten registreren, aldus weet de Duitse bezetter wie waar woont.

FAMILIE VALT UITEEN

Esther en haar zussen Anna en Rosie ontvangen een zogenaamd Arbeitseinsatzbefehl Maar deze oproep om te gaan werken voor de bezetter is een drogreden om mensen te verzamelen in de Dossinkazerne.

De drie zussen krijgen bij hun aankomst de nummers 331, 332 en 333. Hun identiteit bestaat nu uit een nummer dat rond hun hals hangt.

Kort na hun aanmelding vertrekken ze op 15 augustus 1942 met Transport III naar Auschwitz-Birkenau. Hun ouders worden niet veel later opgepakt, in de nacht van 28 op 29 augustus 1942 tijdens de Antwerpse razzia. Arendstraat 51 is het laatste gekende adres van de familie Blau. Alleen de sterfdatum van Anna is gekend: 13 oktober 1942.

ONTMOETING MET BETTY SPATZ

Ik ga ook op zoek naar Betty Spatz, een van de drie weggevoerde vrouwen, met wie ik mijn familienaam deel. Ze zijn

geen familie, maar ik mag haar naam inlezen voor het herinneringsproject. Dit is een voorrecht, deelnemers mogen eigenlijk geen persoon kiezen.

Betty Spatz is jarig op 7 september, een dag voor mijn verjaardag. Daarom verkies ik haar naam een stem te geven. Ze wordt geboren in 1923 in Keulen. Beroep: kleermaakster. Haar foto hangt op de muur van het gelijkvloers. Volle wenkbrauwen, mooi dik donker haar. Betty kijkt niet streng, maar lacht ook niet. Hoe zou haar stem hebben geklonken? Ze draagt de familienaam van haar moeder, Itta Spatz, wier foto ernaast hangt, omdat haar huwelijk geen officieel maar een religieus huwelijk was. Itta en dochter

Betty, ook aangeduid als Pepi, vertrekken met transport XIX op 15 januari 1943, de verjaardag van Itta (1889). Ook hier, helaas, geen sepiafoto’s. Ik geef Pepi een stem: ‘Betty Spatz…19 jaar’.

Gebruik je stem

Wil je ook een naam inspreken om een van de 25.843 gedeporteerden altijd in herinnering te houden? Het project loopt nog gedurende heel 2024. Maak een afspraak via de telefoon op het nummer 015/290660 of mail naar info@kazernedossin.eu of elkenaamtelt@kazernedossin.eu. Meer informatie vind je op de site. www.kazernedossin.eu

Als de spanning te snijden is in de leraarskamer

Dat de Duitse film springlevend is, bewijst de thriller Das Lehrerzimmer van Ilker Çatak met de bij ons nog relatief onbekende Leonie Benesch in de hoofdrol. In deze productie, genomineerd voor een Oscar voor Beste Internationale Film, komt een school onder hoogspanning te staan na een banale diefstal. Dit is sobere cinema op zijn spannendst.

Tekst Pierre Raemdonck

Echt belangrijk is het voorval van de kleine diefstal op de school waar de jonge leerkracht Carla Novak (rol van Leonie Benesch) lesgeeft niet, maar de leerkracht heeft grote vragen bij de aanpak van de directie. Zonder enige vorm van subtiliteit gaat de directie als een ware onderzoekscommissie tekeer met ondervragingen van de leerlingen en confrontaties met ouders.

Doordrongen van een groot rechtvaardigheidsgevoel gaat Carla zelf op zoek naar de dader en vindt die op een ingenieuze manier. Alleen is het vinden van de echte dief het begin van een enorme escalatie van conflicten tussen leerlingen en leerkrachten onderling, waarbij Carla zelf steeds meer in het middelpunt van de negatieve belangstelling komt te staan. Das Lehrerzimmer begint als een ietwat voorspelbaar drama over een gemoti-

veerde lesgever die het beste voorheeft met haar divers publiek. Ook het gegeven dat er een kleine diefstal plaatsvindt op de school verandert zeker in het begin niks aan het genre van de film. Pas wanneer de echte dader gevonden wordt, verandert deze Duitse film compleet van toon en ritme, waarbij de consequenties van de ontmaskering een regelrechte ravage aanrichten in de voordien rustige scholengemeenschap. Weg zijn de respectvolle relaties tussen de verschillende actoren en verandert de school in een heus mijnenveld.

INTROVERTE VROUW

Interessant is dat de ruimte waarbinnen deze film zich afspeelt in essentie beperkt is tot de gebouwen van de school. Toch slaagt de cineast Ilker Çatak er grandioos in om een ware thriller af te leveren met in de hoofdrol een charismatische leerkracht voor wie het leven door de escalatie geen enkele zekerheid meer biedt. Dat de film zo spannend is, heeft ook veel te maken met de ingetogen vertolking van Leonie Benesch, hier vooral bekend door haar hoofdrol in de film Das weiße Band (2009). De wijze waarop Benesch haar personage laat evolueren van een intro-

verte vrouw tot een mens die strijdt voor rechtvaardigheid zonder vooroordelen, is indrukwekkend.

Moraliserend kan je de toon van Das Lehrerzimmer nauwelijks noemen. Toch gaat de film over veel meer dan zomaar een inkijk in een herkenbare leefgemeenschap. Op een sobere wijze laat de cineast zien hoe een sociaal georganiseerde groep van mensen plotseling uit elkaar rafelt naar aanleiding van een op zich banaal feit.

Naarmate de film transformeert in een echte thriller krijgen de dialogen een steeds scherpere – maar nooit vulgaire – toon. Dit is cinema op het scherp van de snee met een regisseur die duidelijk gekozen heeft voor een bijna chirurgische observatie van menselijke relaties in probleemsituaties. Dat de vertolkingen van de cast – vooral van de hoofdactrice – nergens over de top gaan, geeft aan dat deze Duitse film nu al een trofee heeft voor een van de meest interessante Europese cinematografische creaties van dit jaar.

Regie: Ilker Çatak

Cast: Leonie Benesch, Leonard Stettnisch, Eva Löbau e.a. In de bioscoop vanaf 6 maart.

■

ROMAN

Moerassig debuut

BTUSSENTITEL 2

Wanneer Lumi in een barokke kerk in Rome een altaarwerk van Rubens ontdekt, wordt ze terug in de tijd gekatapulteerd. Twintig jaar geleden zag ze een reproductie van deze Madonna met kind in de kelder van een vriend in Jersey City. Hoe meer Lumi zich verdiept in het werk en de buurt rond de kerk, hoe dwingender haar herinneringen zich aan haar opdringen. Kan zij in het reine komen met het duistere incident uit haar verleden? Theatermaker en actrice Jessa Wildemeersch (1978) maakt met De madonna van het moeras een delicaat en doorleefd debuut als romanschrijver. Jessa Wildemeersch en Les yeux bleus spelen ook een theaterversie van De madonna van het moeras. Op 16 mei 2024 gaat de voorstelling in première in De Predikherenkerk [30CC] in Leuven en toert daarna door Brussel en Vlaanderen. Info en speeldata via www.jessa.be

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

THEATER (v) voor vrouw

Van werk tot ouderschap tot maatschappelijk aanzien en seksualiteit. Wat is de wereld veranderd, de afgelopen eeuw – niet in het minst voor vrouwen. Soms vergeten we waar we vandaan komen. In 2013 trokken de makers van de voorstelling Heimat naar hun ouders en grootouders voor een ultiem keukentafelgesprek. Met een camera erbij stelden ze hen vragen over het leven, de liefde, werk en spijt. Nu, tien jaar later, brengt regisseur

Freek Vielen vijf actrices bijeen om diezelfde vragen aan hun moeder te laten stellen. In de ontroerende, grappige en persoonlijke voorstelling (v) gaan Mieke De Groote, Evgenia Brendes, Brenda Corijn, Ellis Meeusen en Suzanne Grotenhuis het gesprek aan over hun verleden en de toekomst. (v) trekt door heel Vlaanderen, check www.uitinvlaanderen.be of de site voor speeldata. www.denwetijd.be

CONCERT

Een avond met Anoushka Shankar Na meer dan tien jaar keert sitariste Anoushka Shankar tijdens een Europese tournee terug naar Bozar. Als dochter van de legendarische Ravi Shankar en als uitzonderlijke instrumentaliste is zij een leidende figuur in de Indiase klassieke muziek. In totaal werd ze al negen keer genomineerd voor een Grammy Award. In Bozar stelt ze met haar nieuwe kwintet van opmerkelijke solisten haar nieuwe composities voor, met ook enkele arrangementen van haar album Between Us... www.bozar.be

EXPO

Zusterlijke beelden

Wat een intrigerend beeld, deze vrouwen die deze bomen lijken te omhelzen. Of zijn ze aan het dansen? Dit beeld van Pamela Singh is een van de foto’s die je vanaf 28 maart kan bekijken in het FOMU. De internationale kunstenaars in de tentoonstelling RE/SISTERS willen laten zien hoe je de uitbuiting van de aarde nooit los kan zien van de systemische onderdrukking

van vrouwen en minderheden. De beelden van Fina Miralles (Spanje), Laura Aguilar (VS), Mabe Bethônico (Brazilië), Simryn Gill (Maleisië), Otobong Nkanga (Nigeria), Sim Chi Yin (Singapore) en velen anderen geven stof tot nadenken. www.fomu.be

EXPOBOEK

Blik op koloniale erfenis

De semipermanente tentoonstelling Onze koloniale erfenis in het Wereldmuseum Amsterdam onderzoekt de complexe manieren waarop het koloniale verleden ons heden blijft vormen, en bestudeert hoe de koloniale denkpatronen en structuren nog verweven zijn met ons dagelijks leven nu. Intussen is ook het gelijknamige boek verschenen. Hierin geven ruim dertig wetenschappers, kunstenaars en museumprofessionals hun visie hierop. “De bedoeling van de tentoonstelling was om de koloniale erfenissen niet enkel te zien door de bril van agressor en slachtofferschap”, zo leggen Wendeline Flores en Wayne Modest uit in het voorwoord. De eerste is historica en de curator van Caraïben en koloniale geschiedenis van het Wereldmuseum, de tweede is director of content van het Wereldmuseum. www.amsterdam.wereldmuseum.nl

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

FOTO

FOTO VIKRAM KUSHWAH

Van Le Mans tot le Loir

La Loire ken je ongetwijfeld, maar had je ooit al gehoord van de Vallée du Loir, zonder ‘e’? Micheline Peacock ging op verkenning en ontdekte er een wereld vol kastelen, fietsroutes en lekkere wijn. Maar eerst: een uitgebreide pitstop in Le Mans.

Onderweg naar de Vallée du Loir houden we eerst halt in Le Mans. Iedereen kent deze hoofdstad van Sarthe in Frankrijk, althans van naam. Hier vindt elk jaar de 24 uur van Le Mans plaats. Wij brengen er 72 uur door. De auto laten we achter, onze wandeling in het centrum begint met de beklimming van honderd treden naar de Cité Plantagenêt. Dit oude stadsdeel is in terrasvorm op een grote rots gebouwd. De kathedraal SaintJulien rijst boven alles uit. We struinen wat rond in de gekasseide straatjes met vakwerkhuizen en renaissancewoningen die het decor voor menige film vormen.

Door een gelukkig toeval beleven we deze avond La Nuit des chimères. We zijn midden oktober en het is de laatste van het jaar. Op muren en bomen verschijnen projecties van gezichten als schimmen. Op beide portalen van de Saint-Julien spelen zich heuse animaties af: je wandelt als het ware de kathedraal in, terwijl monniken de klokken luiden en musicerende engelen voorbijvliegen. Een wonderlijk spektakel. ’s Anderendaags keren we terug naar de kathedraal voor een uitgebreid bezoek. Ze is opgetrokken tussen de 11de en 15de eeuw, steeds volgens de geldende mode en dus deels romaans, deels gotisch. Onze gids Franck wijst ons op de verschillen tussen

De Romeinse omwalling werd niet afgebroken in Le Mans. Er werden huizen bovenop gebouwd.

Plantagenet-gotiek en Franse invloeden.

Tot de Plantagenets behoorde ook Richard Leeuwenhart – de Engelsman, inderdaad. In de 12de eeuw behoorde Le Mans nog bij Engeland. Richard had het zo druk met oorlog voeren en de kruisvaarten, dat hij geen tijd had om voor nageslacht te zorgen.

Toen zijn weduwe koningin Bérengère stierf, kwam de stad onder Frans bewind. Onze gids toont ons het oudste glas-in-lood of vitrail van Frankrijk. De 47 musicerende engelen – die van gisterenavond tijdens het schimmenspel – zien we nu terug op het plafond in een van de kranskapellen. Na deze trip naar de middeleeuwen neemt Franck me duizend jaar terug in de tijd, toen Le Mans een Romeinse stad was en Vindunum heette. In de 5de eeuw, onder druk van migrerende volkeren, verloor de stad haar open karakter en werden de verdedigingsmuren opgetrokken, met wachttorens en mooie geometrische decoraties.

ROMEINEN

Scholieren met invulblaadjes spitsen hun oren en vragen onze gids hoe ver die torens van elkaar staan. Op 60 meter, zegt onze expert, want de pijlen van de schutters reikten 30 meter ver. Slimme jongens, die Romeinen! Zulke intacte muren zijn zeldzaam. Meestal gingen ze verloren bij uitbreiding van de stad, maar hier vormen ze de grondvesten van de huizen die erop gebouwd werden. In de lagergelegen stad werden resten van de Romeinse thermen ontdekt. Tegen 2025 zullen we kunnen zien hoe het er in dit badencomplex aan toe ging, met dank aan de virtual reality, waar nu echter nog aan gesleuteld wordt.

Le Mans werd welvarend door de productie van mooie witte waskaarsen en van étamine, een los geweven voile-achtige stof.

De rijkere inwoners verlieten de oude stad in de 18de eeuw om een eind verder deftige herenhuizen te bouwen “entre cours et jardins”. We bezoeken la Visitation, een voormalig klooster uit die periode, later verworden tot gevangenis en nu een trendy plek met winkels en restaurants.

Affiches in de stad getuigen van de vele events in Le Mans. Elk jaar rond midzomer, wanneer de dagen het langst zijn, worden natuurlijk ‘de 24 uur’ gereden, en dat al sinds 1923. Het parcours is grotendeels een gewone steenweg. Eenmaal per jaar wordt deze baan afgesloten voor het gewone verkeer en gekoppeld aan het Bugatti-circuit geeft dat 13,5 kilometer in totaal. “Kijk, op dit rechte stuk kunnen de piloten snelheid maken.” Terwijl wij ons met de wagen braafjes aan de 80 km per uur houden, legt onze gids uit wat de familie Bollée heeft betekend voor de auto-industrie. Eind 19de eeuw hadden ze als klokkengieters de overstap gemaakt en legden ze parcours aan om auto’s te testen. “Omdat sommige auto’s zowaar opstegen, werden er ‘chicanes’ gebouwd, kunstmatige bochten.”

Aan het Bugatti-circuit zien we snelheidsduivels hun vaardigheden oefenen. Wie de racedriver in zich naar boven wil halen, kan mits reservatie terecht in het Porsche Experience Center voor een baptême de piste. Wij bezoeken liever het museum van de 24 uur, die eigenlijk – zo vertelt onze gids Patricia enthousiast –een week duren. Het begint met het wegen van de bolides in het stadscentrum. Nadien, tijdens de parade, toeren de piloten door de stad met de historische vroemtuigen uit het museum. Heel Le Mans is dan op de been om ze toe te juichen.

‘Omdat sommige auto’s ‘opstegen’, werden er bochten gebouwd’

Een dag later neemt Patricia ons mee naar l’Arche de la nature, waar je kan wandelen, fietsen, kajakken en kan bijleren over het bos. We combineren deze uitstap met een bezoek aan de abdij van Epau. De monniken leefden er eenvoudig – ora et labora –en de architectuur weerspiegelt deze eenvoud. We bezoeken de slaapzaal, warmkamer (de enige zaal met verwarming), kapittelzaal en het scriptorium, waar handschriften vervaardigd en overgeschreven werden. Een monnikenwerk, inderdaad.

In de kerk zien we een ligbeeld van de stichterers Bérangère met een hond (symbool van trouw) en een leeuw (verwijzend naar haar Richard) aan haar voeteneind. Monniken vind je niet meer in de abdij, want de abdij van Epau is tegenwoordig een eventlocatie. Tijdens ons bezoek staan een traiteur en fotograaf klaar om de nationale basketploeg in de bloemetjes te zetten.

Le Mans is vooral bekend van de autoracewedstrijd 24 uur van Le Mans.

Boven: de immense tuin van le Château de Lude.

Onder: fietsen in de vallei van de Loir.

Na deze uitgebreide pitstop in Le Mans vervolgen we ons parcours naar de Vallée du Loir. We rijden een uurtje Baugéen-Anjou, waar we dringend de apotheek moeten vinden. Niet voor aspirines, maar wel omdat l’apothicairerie van l’HôtelDieu, uit de 17de eeuw, een van Europa’s mooiste is. Het ziekenhuis zelf kwam er op initiatief van twee vrouwen – een religieuze en een rijke prinses – en werd pas in 2001 op nonactief gezet. Vervolgens werd het een museum. Vlakbij, maar twee eeuwen vroeger, woonde koning René. Deze koning van Anjou was de neef van de Franse koning. In Baugé liet hij in de prille Renaissance een gezellig jachtslot bouwen. Het dagelijkse leven, zo ontdekken we tijdens ons bezoek met multimedia, zag er voor de koning en zijn naaste omgeving niet slecht uit, met alle banketten en toernooien.

Les châteaux de la Loire – met ‘e’ – mogen dan wereldberoemd zijn, in la Vallée du Loir hoeven ze qua kastelen niet onder te doen. Ze zijn minder bekend en meestal nog bewoond. Een prachtig voorbeeld is le Château du Lude. Je vindt er een

rijkgevulde bibliotheek, een keuken met verrassende snufjes, de gebruikelijke kamers met antieke meubels, tapijten en schilderijen – en wie spotten we daar nu op die kast? Is dat een foto van onze prins Laurent? We nemen ook een kijkje in de meidenkamers en de ondergrondse gangen die de bewoners een uitweg moesten bieden in geval van belegering. De immense tuin strekt zich uit langs de Loir. We dwalen rond in paardenstallen en andere bijgebouwen en verdwalen – opzettelijk – in het labyrint. Hoe tof moet het zijn om deel te nemen aan de escape games of speurtochten die ze hier geregeld organiseren.

FIETSTOCHT

Tijd voor een fietstocht. In La-Charte-sur-le-Loir start onze verkenning van de vallei van de Loir. Op de hellingen gedijt sinds de oudheid de druivensoort pineau d’Aunis. Het oogsten is op dit moment net begonnen. Arbeiders plukken de rijpste trossen met de hand. Op andere percelen rijden machines schrijlings over de wijnstokken en klaren de klus in een wip. Van deze druiven wordt de witte wijn Jasnières gemaakt, onder meer op het domein Gigou, met bovengronds 11 hectare wijngaard en ondergronds een doolhof van gangen uitgehouwen in tufsteen waar het altijd 12 graden is. Het druivensap rijpt in vaten van eik, inox of terracotta, wat elk een ander resultaat oplevert. Dat moeten we proeven! We kopen de Jasnières aan als gustatieve herinnering. Ons logement in Poncé-sur-le-Loir paalt aan een kasteel. Vooral de tuin is remarquable met een duiventil, neogotisch terras op de hoge rotswand, een Italiaanse en een Franse tuin én een labyrint in de schaduw van een eeuwenoude plataan. We mogen een blik werpen in de traphal en de leefkamer waar de poetsvrouw met een ragebol in de weer is. Ook dit kasteel is bewoond. Aan de overkant woont glasblazer Pinquier die ons enthousiast zijn ambacht demonstreert. Een hele kunst, dat merken we, al past zo’n veelkleurig ornament helaas niet in ons interieur. Om ons verblijf af te sluiten, fietsen we een parcours in la Vallée de la Dême, slenteren we langs de talrijke brocantewinkels en beklimmen via trappen en paadjes de heuvel van La-Charte-sur-le-Loir. Vroeger stond hier een kasteel, nu kan je enkel genieten van het uitzicht. Iets meer noordwaarts ligt la Futaie de Bercé, een prachtig eikenbos ten noorden van de Loir, waar het hout vandaan komt voor de wijnvaten van de Jasnières én voor de restauratie van de Notre-Dame in Parijs. Geen angst, beste bomen, wij hebben geen bijl. We komen alleen de contemplatieve wandeling doen op weg naar huis. Le Loir is een goed bewaard geheim, zo luidt de slogan van de toeristische dienst. En dat blijkt helemaal waar.

Meer info via www.paysdumans.fr en www.vallee-du-loir.com

TRIËNNALE AAN ZEE

27 MAART 03 NOV

Triënnale Beaufort brengt voor de achtste editie opvallende en memorabele kunstwerken langs de Belgische kustlijn. Een openluchttentoonstelling dat gratis en 24/7 te bezoeken is.

PLAN EEN GEGIDSTE

GROEPSUITSTAP

Met een ervaren gids aan je zijde word je ondergedompeld in de verhalen achter de fascinerende kunstwerken van Beaufort24. Ook de werken van het Beaufort Beeldenpark krijgen de nodige aandacht. Programma en prijs vind je terug op www.triennalebeaufort.be

PLAN JE EIGEN UITSTAP

Wandelroutes, fietstochten, op stap met de kusttram… met de Beaufort bezoekersgids heb je alle informatie in één handig boekje - verkijgbaar in de diensten van Toerisme aan de Kust of op shop.westtoer.be

ONTDEK

KUNST AAN ZEE

BEAUFORT18

BEAUFORT21

BEAUFORT21

BEAUFORT21

BEAUFORT18

BEAUFORT03

Te land, ter zee en in de lucht in Texel

Van wandelen en fietsen tot varen en zelfs een korte vlucht. Het eiland Texel in Nederland kan je op allerlei manieren ontdekken.

Tekst Brigitte Vermeulen

Texel (spreek uit als ‘Tessel’) is met ongeveer 14.000 inwoners en – grappig detail – ook ongeveer 14.000 schapen het grootste eiland onder de Waddeneilanden. Op een kleine 3 uur rijden vanuit Antwerpen bereik je de veerboot in Den Helder , die elk uur de oversteek maakt naar Texel. Op drukke dagen vaart de boot twee keer per uur uit. Reserveren is niet nodig, al kan je wel van tevoren een e-ticket kopen dat je handig kan scannen aan de inrit. Bij aankomst aan de veerboot zijn we lang niet alleen, maar de verkeersregelaars hier weten wat ze doen. In geen tijd ontschepen de ruim driehonderd

voertuigen en rijden wij vlot aan boord. Net genoeg tijd om even de benen te strekken op het dek en te genieten van het uitzicht, want twintig minuutjes later ben je al aan de overkant.

BIJ (MINDER) MOOI WEER

Voor sommigen is Texel te weinig “wad”, maar elk Waddeneiland heeft zonder twijfel zijn eigen charmes. Pluspunt op Texel is dat er ook bij minder weer van alles te beleven valt. In de ‘hoofdstad’ Den Burg vind je heel wat leuke winkelstraten, net zoals in badplaats De Koog . Wie meer houdt van kleine speciaalzaken om in rond te snuffelen, zal aangenaam verrast zijn door

Oudeschild , het enige dorp van Texel dat direct aan zee ligt. Dit charmante plaatsje met kleine straatjes en gezellige winkeltjes is eveneens de thuishaven van de Texelse vissersvloot. Van hieruit ga je met een kotter mee op garnalenvangst of zeehondensafari.

Je kan overal (elektrische) fietsen huren en het uitgebreide fietsknooppuntennetwerk verkennen, of een partijtje golf spelen bij Golfbaan De Texelse , te midden van een uitgestrekt duingebied. Want hier vind je nergens eindeloze rijen appartementsgebouwen, maar wel oneindige duinen. Alhoewel je op Texel nooit helemaal alleen op de wereld bent, er is altijd wel een fijne plek voor

een koffiestop of een heerlijke lunch zoals bij Strandpaviljoen Paal 9 aan de Waddenkant.

In het uiterste noorden van Texel staat de vuurtoren van het eiland. Vanaf de prachtige rode toren heb je, op zo’n 45 meter boven zeeniveau, een adembenemend uitzicht over de Waddenen Noordzee, Texel en het naburige Waddeneiland Vlieland . Er is geen lift in de toren, het fikse aantal treden vraagt een beetje sportieve aanleg.

DRASSIGE PADEN

Wie Waddeneilanden zegt, denkt meteen aan uitgestrekte natuurgebieden en lange wandelingen. De Slufter is zo’n gebied dat grotendeels als vogelbroed en -rustgebied wordt beheerd. Alleen het zuidelijke gedeelte is vrij toegankelijk. Je kan vanaf de Sluftertrap wandelen tot aan het strand. Het krekenstelsel zorgt voor een unieke aanblik. Opgelet: de wandelpaden zijn vaak drassig of staan onder water. Laarzen of waterdichte schoenen zijn hier geen overbodige luxe. Vergeet ook je verrekijker niet. Iets minder bekend maar minstens even mooi zijn de Horspolders , ten zuiden van de Mokbaai. Langs de Horsmeertjes met hun brede rietkragen liggen uitstekend begaanbare wandelpaden.

VLIEGEN

Wij verkennen het eiland op een wel heel originele manier: een rondvlucht boven Texel. Een kleine Cessna van Texel Air biedt plaats voor een vriendelijke piloot en vijf ietwat nerveuze passagiers. Een beetje puzzelen om in te stappen, veiligheidsgordels aan en algauw maken we snelheid op het gras om op te stijgen richting De Koog. We spotten ons hotel en draaien over het natuurgebied De Slufter richting vuurtoren en zo verder over het buureiland Vlieland. Vanuit de lucht kan je de ondiepe wadden goed zien, we spotten zelfs een kolonie zeehonden. Oh kijk hier links, en amai heb je dat gezien daar rechts… We komen ogen tekort. Een half uur is snel om en algauw maakt onze piloot een zachte landing. We genieten nog wat na op het terras naast de landingsbaan. Vooral bij mooi weer is het hier fijn vertoeven, de parachutisten landen vlak voor je neus.

RIJDEN

Leuke tip: volg niet zomaar blindelings je gps wanneer je je verplaatst van dorp naar dorp, maar volg de bewegwijzerde autoroute van de VVV, de toeristische dienst. Deze scenic route voert je langs de kleinere straatjes en geeft je een fijne indruk van het hele eiland. Op Texel geldt betalend parkeren in alle dorpen en op de strandslagen. Om zorgeloos te parkeren koop je een Texelvignet als digitaal parkeerbewijs. Kijk hiervoor op www.texelevignet.nl

LEKKER LOKAAL

- Mosterdmakerij Texel : een zeer geslaagd coronaproject: ambachtelijk gemaakte mosterd van Texels mosterdzaad. Als smaakmakers maken ze combinaties met diverse lokale ingrediënten zoals zeevenkel en zwartmoeskervel. Check zeker ook hun mosterdkaviaar!

- Brouwerij Stokerij Texel : stoken met Texelse gerst een eigen TX gin, TX vodka en allerlei likeuren. Sinds enkele jaren is daar ook Brouwerij TX bij gekomen met een divers aanbod aan bier. Laat je rondleiden door de meesterbrouwer en proef het eindproduct in de aanpalende bar.

- Texelse Boerderijwinkel : mooie ruime winkel met een variëteit aan lokale producten om duimen en vingers bij af te likken, onder andere een heerlijk aanbod schapenkaas van Kaasboerderij Wezenspyk.

Meer info via www.texel.net

Texel Culinair

Onder het motto ‘Proeven op sien Tessels’ laten een twintigtal restaurants van het eiland zich in het laatste weekend van september van hun beste kant zien. In de centrale winkelstraat van De Koog zetten zij drie dagen lang een culinair marktje op waar je de smaken van Texel kan ontdekken. De restauranthouders brengen speciaal voor dit event kleine gerechtjes uit, variërend van 3,50 euro tot 9,50 euro. Doel is dat je bij allerlei kraampjes kan proeven. Hier vind je verfijnde culinaire creaties met lokale producten in de hoofdrol. Denk aan een vers geplukte Waddenoester, 24 uur gegaard Texels lam, pittige schapenkaas, zilte groenten…

Brigitte in de Cessna.

Boodschap I

k weet niet hoe het in andere buurten is. Zouden er evenveel hondendrollen liggen? In onze straat zijn er meestal een of twee waarvoor mijn kinderen en ik moeten opletten, te voet op weg naar school. We wonen in een rustige, doodlopende weg zonder stoep. Langs elke kant heb je gras, dan wel aarde of kiezels. Als je aan de kant gaat voor een auto, moet je kijken waar je stapt. Wie zijn die baasjes zonder fatsoen? Meestal heb je er het raden naar. Half januari was ik onderweg terug naar huis toen er nog volop sneeuw lag. Een vijftigtal meter voor me wandelde een man met een grote hond. Even hield hij halt en draaide zich om. Ik zag hem, hij zag mij, we hadden elkaar gezien. En toen gebeurde het. De hond ging in een soort zithouding en jawel, het was gebeurd, waarna zijn baasje doodleuk verder stapte. Hallo, meen je dit nu? Heb ik dit verkeerd gezien? Jouw hond deed toch net een grote boodschap? Ik stapte door, boos, dat voelde ik in mijn buik, en op hetzelfde moment begon mijn innerlijke tweestrijd. Zou ik er iets van zeggen? Ik durf niet. Maar ik wil er iets van zeggen! Nee, hij is te ver. On-ge-loof-lijk! Wat denkt die man niet? Hij ziet toch dat ik hem zie? In zijn eigen straat zal hij dat wel niet doen! Je hoorde me net niet grommen. Toen hij stopte in de bocht, was ik dicht genoeg en voor ik het wist, hoorde ik mezelf zeggen: “Meneer, uw hond heeft daar kaka gedaan.”

Hoofdredacteur van Markant Magazine

Ann-Marie Cordia (46) heeft een vriend en twee kinderen. Ze laat haar columns nog altijd eerst door haar moeder nalezen.

Een dag later vertrok ik op reis, met mensen die ik niet kende. De eerste 24 uur had ik nog zin om mijn verhaal te doen. Over hoe schandalig het was, dat iemand – zo ongegeneerd – zijn hond een grote boodschap had laten doen in mijn oh zo rustige straat. Daarna ebde die behoefte weg.

Wie zijn die baasjes zonder fatsoen?

“Ja-ja, dat weet ik. Ik kom het straks opkuisen.” Maar toen ik de kinderen op het einde van de dag weer van school ging halen, lag die grote boodschap er nog. Mijn woede werd er niet kleiner om. Er zijn ergere dingen in de wereld, veel ergere dingen. Toch was ik zo boos dat ik deed wat ik anders bijna nooit doe, tenzij ik echt woest ben. Ik trok naar Facebook om mijn beklag te doen. Nu wist ik ergens wel dat dit niet de juiste manier was. Het engeltje op mijn schouder vroeg: “Zou je dit nu wel doen, Ann-Marie?” “Heeft dit je ooit al iets opgebracht?” Waarna ik het in al mijn woede toch zo beleefd mogelijk hield in onze dorpsgroep.

Nou. Meteen regende het reacties, genre: niet alle baasjes! Waarop ik op mijn tellen terugkeerde en benadrukte, inderdaad, nee, niet alle baasjes… Gênant. Zucht. Alweer was het bewijs geleverd dat klagen op Facebook nooit iets oplevert.

Tot ik thuiskwam en mijn innerlijke strijd opnieuw begon. Wat als ik de man met zijn hond weer zou tegenkomen? En ja hoor, na een maand was het zover. Daar was hij. Met zijn hond. We wandelden recht op elkaar af en alsof ik nooit op die deugddoende vakantie was geweest, floepte ik het eruit: “Die kaka van uw hond…” “Ja, die heb ik toch opgeruimd?” “Ah, toch?” “Ja, ik ben teruggekomen met een schup. Niet de dag zelf, maar later.” Samen wandelden we verder mijn straat in en vertelde hij over hoe zijn hond nooit op straat zijn behoefte deed. “Zo is hij getraind. Hij doet het enkel in het veld of op een speciale plek in onze tuin.” “Wow”, reageerde ik. “Geen idee dat je honden dat zo kon leren!” “Jawel, maar ik vermoed dat hij toen mogelijk in de war was omwille van de sneeuw.” “Ik ben echt blij dat je nog bent gekomen, om het op te ruimen”, zei ik nog. En ik meende het. “Veel mensen doen dat niet, waardoor we altijd moeten uitkijken waar we stappen.” Zie je wel! Facebook lost nooit iets op. Je moet mensen gewoon rechtstreeks aanspreken. Dan komt alles goed. Waarna mijn volgende innerlijke strijd begon. Moet ik die Facebookpost weghalen? Zou hij die gezien hebben? Ik besloot hem te laten staan. Opdat deze kleine – excusez le mot – shitstorm me eraan zou herinneren om me wat langer koest te houden op sociale media.

Citytrip Lyon per trein 02/05 - 05/05

Rijncruise van Amsterdam naar Basel 22/10 - 30/10

Midweek op reis naar Hoge Venen/Eifel 05/06 - 07/06

Citytrip Aarhus 13/08 - 19/08

Gouden seizoen in Japan 05/11 - 21/11

Reizen met Markant? Deze bestemmingen wachten in 2024 nog op jou.

Onze Markant-reizen hebben een hoge vlucht genomen. Bepaalde reizen zijn reeds volzet maar niet getreurd er zijn nog meerdere reisprogramma’s waarvoor je je nog wel kan inschrijven. Ontdek ze hieronder en verzeker tijdig jouw plaats*

* De reizen die reeds volzet zijn of waarvoor inschrijven niet meer mogelijk is, worden hieronder niet getoond. De meest recente informatie vind je op de website of na contact met de reisbegeleidster.

Noorse eilanden en culturele hoofdstad Bodø 14/06 - 24/06

Porto & Dourovallei 10/09 - 15/09

Arabisch sprookje in Oman 10/11 - 20/11

Pelgrimstocht Camino de Santiago 30/06 - 14/07

Markante Midweek aan zee 15/10 - 18/10

India, rijk van de Maharadja’s 23/11 - 07/12

Alle details, reisprogramma’s, prijzen en contactgegevens van onze reisbegeleiders vind je op

www.markantnet.be/reizen

Zomers IJsland 07/07 - 12/07

©Grand Port Maritime de Dunkerque

Markant Magazine maart 2024

MARKANT MAGAZINE IS HET LEDENBLAD VAN

MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG en verschijnt op 1 september, 1 december, 10 maart en 1 juni

ALGEMEEN VOORZITTER VROUWENNET VZW

Gudrun Verschuere

V.U.

Diane Devriendt

SECRETARIAAT

Hendrik I-lei 296, 1800 Vilvoorde Tel. 02 286 93 30 info@vrouwennet.be www.vrouwennet.be

ABONNEMENTEN

• 52 euro voor lidmaatschap Markant en Best Pittig

• 150 euro voor Artemis, het professionele netwerk BE76 4350 3286 5195

Lid worden kan via www.vrouwennet.be

HOOFDREDACTIE

Ann-Marie Cordia, annmarie.cordia@vrouwennet.be

ART-DIRECTOR

Pati Petrykowska

REDACTIERAAD

COVERFOTO

Fotografie Ellen Goegebeur

OPLAGE

20.000 exemplaren

Isabelle Bral, Nathalie Dirix, Selma Franssen, Lut

Geypens, Gillian Lowyck, Micheline Peacock, Chris

Rachel Spatz, Lauren Van Zeebroeck, Sofie Vereyken en Brigitte Vermeulen

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Lut Clincke, Jael Cox, Nathalie Dirix, Selma Franssen, Lut

Geypens, Micheline Peacock, Chris Rachel Spatz, Sarah Van Looy, Sofie Vereyken, Brigitte Vermeulen en Gudrun Verschuere

Vrouwennet vzw is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

Ken je ons digitaal magazine Markantmag.be?

Dit is het digitale broertje van het papieren Markant Magazine. Als lid ontvang je dit online magazine zeven keer per jaar in je mailbox. Wil jij ons digitaal magazine ook ontvangen?

Inschrijven kan hier: www.markantnet.be/magazine

Winnaars decembernummer

Judith van Vlaanderen van Karen Dierckx

Ludwine Ketele, Olga De Smedt, Diana Driesen

Menokilo’s van Leen Steyaert

Linda Cuyckens, Katrien Strubbe, Barbara Meyers

Fake History van Jo Hedwig Teeuwisse

Lizzy Roymans, Carmen Boone, Charlotte Vrijsen

Mocktail Party van Esma en Senna el Mourabit

Annik Van der Kelen, Elz Lardinois,

Markant is lid van Markant Magazine wordt gedrukt op chloorvrij papier bij Drukkerij Moderna

Lut Van Renterghem

ECHO. Gehuld in herinnering

Bea Vanhalst, Erna Peeters, Mia De Neve

Araya van Christina De Witte

Brigitte Verwest, Claudia Baeckelandt, Marika Geurts

Jouw steun maakt het verschil in het leven van kinderen met kanker en hun gezinnen.

Doe een gift

Organiseer een actie

Steun een actie

Kinderkanker heeft een grote impact op heel wat facetten van het gezinsleven. Met onze projecten proberen we de levenskwaliteit van het kind en het gezin te verbeteren, tijdens én na de behandeling. Ontdek meer op onze website www.kinderkankerfonds.be of scan de QR-code!

Steun ons in de strijd tegen kinderkanker.

Neem ons op in je testament

Je bent uniek. Maar nooit alleen.

Bij KBC Private Banking ben je goed omringd. Van portefeuillebeheer tot financiële planning, van vastgoed tot verzekeringen. Je private banker zorgt samen met experts voor een vakkundige begeleiding. Zo kunnen we je vermogen uitbouwen en veiligstellen.

www.kbcprivatebanking.be