Markant Magazine nr3 2024

markant

DOSSIER DEMENTIE

‘Soms komt de diagnose als een opluchting’

UIT DE COMFORTZONE

ChatGPT als coach: ‘Zoete dromen’, zei hij toen ik ging slapen

MARIEKE COLPAERT

maakt intimiteit bij kankerpatiënten bespreekbaar

AI-expert

Geertrui Mieke De Ketelaere

‘Technologie moet

in dienst staan van de mens’

HEREN: Cole Haan Karl Lagerfeld Floris Van Bommel Antony Morato Timberland Ambiorix Lloyd Ara Ecco Rockport Clarks Geox Mephisto Greve Ea7 Armani Sebago Xsensible Solidus

Men & Women

KIDS: Skechers (grootste keuze)

Vans Munich Timberland Adidas

All-Star Ricosta Stones & Bones Fila Nike Crocs Kipling Giesswein

MEER DAN 2.000 MODELLEN VOOR STEUNZOLEN!

Mephisto-Mobils Allrounder Piesanto Berkemann Ara Solidus Semler Gabor PiediNudi Remonte

CHROOM VRIJ: Think! Veja Mephisto Nature Vital Clair de Lune Stuppy FinnComfort Wolky Oofos Crocs

DIABEET: Durea Varomed Xsensible Solicare FitFlop

DAMES: Guess Shoes & Bags Valentino Floris Van Bommel UGG Buffalo HoFF Diadora NeroGiardinni Gabor Mephisto Ecco Ara Geox Semler Solidus Think! Liu Jo Mexx Sun68 Kahru Karl Lagerfeld Lyle&Scott Skechers (grootste keuze bij ons: 3000 paar) € 13 KORTING BIJ AANKOOP VAN EEN PAAR SCHOENEN VANAF € 99,00 EN NIET CUMULEERBAAR MET ANDERE KORTINGEN

SPECIALIST IN WANDEL- LOOP- & BALANCE-SCHOENEN Mbt Kybun Joya Sano Xsensible Rollingsoft Skechers

TOPDEALER VAN: Mephisto Lowa Meindl Grisport Nike Rockport Allrounder Asics Teva NewBalance Deuter

EURIKA-SHOE BV - Handelsstraat 141 - 1840 Londerzeel (Malderen-station) Tel. (052) 33 30 01 - e-mail: eurika@telenet.be Open: alle dagen van 10 tot 18u - Gesloten: zondag en Feestdagen Niet geldig tijdens de sperperiode.

/

Innovatie en ethiek, een uitdagend duo

We zijn met nog meer ‘goesting’ begonnen aan een nieuw werkjaar. De vakantiegeuren kleven nog aan onze huid. Geuren zijn vaak de sleutel die de deur naar een specifiek moment uit het verleden openen. Schrijver Marcel Proust sopte een madeleintje in zijn thee en katapulteerde zich daarmee naar zijn kindertijd, in het huis van zijn grootmoeder. Ook ik herbeleef zeevakantie als ik liguster ruik. À la recherche du temps perdu: het oproepen van een magische realiteit.

Zou AI een ‘madeleintje’ met ‘thee’ en Proust verbinden? Welke politieke coalities zou artificiële intelligentie gesuggereerd hebben?

AI is gewoon niet meer weg te denken uit onze samenleving. Wie denkt dat kunstmatige intelligentie nog een ver-van-mijnbedshow is, heeft het mis. Of het nu gaat om gepersonaliseerde reclame, slimme verkeerslichten of nauwkeurige bestralingsplannen: telkens is AI van de partij.

Van het dystopische Brave New World en 1984 naar een nu zelfs totaal onbegrensd wereldbeeld door artificiële intelligentie? Zoals altijd zal het de kunst zijn om het evenwicht te bewaren tussen innovatie en ethiek.

Ingenieur en AI-expert Geertrui Mieke De Ketelaere doceert aan de Vlerick Business School. In haar boek Mens en machine pleit zij voor een humaan-ethisch en ecologisch-duurzaam gebruik van deze spitstechnologie. Zij ontrafelt de sterktes, maar wijst ook op de inherente en soms onvermoede risico’s. Lees zeker het boeiende coverinterview als je wat dieper in dit onontkoombaar maatschappelijk fenomeen wil duiken. Bij Vrouwennet houden wij immers de vinger aan de maatschappelijke pols.

Kunstmatige intelligentie is niet meer weg te denken uit onze samenleving

Wie AI zegt, zegt meteen ook chips, de hersenen van wasmachines tot auto’s, van smartphones tot computers. Chips zouden zelfs de capaciteit van het geheugen kunnen vergroten. Voor mensen met alzheimer zou dat een zegen zijn. Want hoe mensen zichzelf letterlijk voelen wegdeemsteren als ze hun herinneringen kwijtraken, lees je hier ook. Het is voorgoed je grondanker verliezen.

Gudrun Verschuere Algemeen voorzitter Vrouwennet vzw, het huis van Markant, Best Pittig en Artemis www.vrouwennet.be Volg ons op

4 GESPOT

Nieuws van Markant, Artemis en Best Pittig

6 WARM MARKANT

Markant Druivenstreek zamelt speelgoed in

8 GEERTRUI MIEKE DE KETELAERE maakt de balans op van AI

14 MARKANTE ZAAK

Katja Coenegrachts van speelgoedwinkel Kat en Koe

16 DOSSIER DEMENTIE

‘De omgeving onderschat systematisch de levenskwaliteit van mensen met dementie’

22 DOE HET ZELF

Starten met een moestuin

25 COLUMN Lut Geypens

Inhoud

Geertrui Mieke

De Ketelaere:

‘Ik denk nog steeds dat AI de mensheid kan helpen’

8

16 Dossier dementie: ‘De eerste signalen waren subtiel’

26 DURF TE VRAGEN Radiopresentatrice Imane Boudadi

30 LEVENSVERHAAL Marieke Colpaert kreeg borstkanker op haar 32ste

34 UIT DE COMFORTZONE Wat als je ChatGPT zou inschakelen als coach?

36 HET RECEPT van Sylvia Konior

40 MODE voor het najaar

43 ONTWERPSTER Meryll Rogge

44 VEERLE MALSCHAERT haalt inspiratie uit haar eigen leven

48 FILM Birthday Girl

50 CULTUURTIPS

52 OP AVONTUUR IN DE VENDÉE

56 RIVIERCRUISE naar Duitsland

58 WILD WEEKEND in Achterhoek

60 WEDSTRIJD Win een weekend in Leiden 62 COLUMN Ann-Marie Cordia

NIEUWS VAN MARKANT, BEST PITTIG & ARTEMIS

MARKANT BERINGEN

Jeanine Boelanders trok met de leden van Markant Beringen naar het kasteel van Ordingen in SintTruiden. Het heeft een rijke geschiedenis en telt vandaag 32 suites als hotel, ontworpen door de bekende decorateur Pieter Porters. Gary Kirchens is chef van restaurant Aurum, bekroond met een Michelinster sinds mei 2022, al gingen de dames lunchen in Bistro Richard, een brasserie van niveau.

Best Pittig en Markant regio

Vlaams-Brabant & Brussel

21 lokale netwerken van Markant en Best Pittig regio Vlaams-Brabant & Brussel zamelden samen 4.000 maandverbanden in voor de organisatie BruZelle, een vereniging die sinds 2016 strijdt tegen menstruatiearmoede. Daarbovenop deed Moi & Marie, een merk van menstruatieondergoed, een schenking van 50 menstruatieslips in diverse maten. Zaakvoerster Charlotte Therssen, die onlangs de WOMED Award Belofte won, wilde op die manier haar steentje bijdragen. Eind juni leverden regiocoördinator Saar Van Den Bergh en regiovoorzitter Carla Lenoir alles met trots af bij BruZelle.

Markant

Grobbendonk Bouwel

Naar aanleiding van het jubile umjaar had Markant Grobbendonk Bouwel voor haar 50ste verjaardag haar jaarprogramma aangevuld met een reeks uitstappen. Een ervan was een bezoek aan de studio’s van RTV. De regionale televisiezender van de Kempen viert dit jaar zijn 30-jarig bestaan. Wie zin had, mocht voor de camera even uittesten of zij een goed nieuwsanker zou zijn.

MARKANT SINT-GILLIS-WAAS

Vier toppers uit het team Markant Sint-Gillis-Waas gaan met pensioen, en dat verdiende een leuk feestje. 75 vierden mee. Bedankt, Greta Vercauteren, Greta Cappaert, Betty Goven en Marita Van Daele voor alle jaren inzet!

MARKANT REKKEM

Markant Rekkem sloot traditiegetrouw hun werkjaar ‘Goesting 23-24’ af met een leuke fietstocht met als thema ‘White evening’. Annie Liefooghe en co. stopten onderweg voor een fris drankje, en na de rit werd er honderduit bijgepraat bij een glaasje Picon en een smakelijk zakje frietjes.

MARKANT DE HAAN

Voor Monique Lootens en de leden van Markant De Haan bleek de kunstroute Amaré door Damme met gids, met voorafgaand een boottocht met De Lamme Goedzak, de ideale jaarafsluiter.

Markant Poperinge

70 jaar Markant Poperinge? Dat vierden 82 aanwezigen in de stijl van de seventies. Het hele team en vele leden kwamen verkleed op de afspraak. Proficiat!

MARKANT SINTANDRIES

Op 6 juni 2024 sloten Jeanne Boterman en de leden van Markant Sint-Andries het werkjaar af met een gezellig afscheidsfeest in Denotter in Zedelgem.

Markant Beringen

Lea Vandebroek, lid van Markant Beringen, die als kleuterjuf afstudeerde en altijd gefascineerd was door kindertekeningen, stelde tijdens de jaarafsluiting haar kinderboek Muis en Pien voor dat ze illustreerde. www.uitgeverijhetpunt.be

MARKANT NIEUWENHOVE

Nicole Mauroo en de dames van Markant Nieuwenhove trokken in de lente naar pluktuin Herenthoeve in Meulebeuke. Het werd een fleurige dag.

MARKANT SINT-TRUIDEN

De dames van Markant Sint-Truiden fietsten naar de Abdij van Herkenrode. Op het grasveld en de binnenkoer oefenden de sportievelingen ook nog de nieuwe Markante Moves.

Best Pittig Tielt

Gelukkig was het zonnetje van partij op de jaarlijkse fietstocht van Best Pittig Tielt. Op 26 september gaat de ploeg weer van start. Dit jaar vieren de dames ook hun tienjarig bestaan. Proficiat!

Markant

Groot-Kortenberg

Op 7 juli maakte Markant

Groot-Kortenberg haar afdeling bekend met een standje tijdens het event Kortenberg Feest. Ook burgemeester Alexandra Thienpont (rechts op foto), eveneens lid, bracht een bezoekje. Links staat Markant-voorzitter Ann.

Markant Merchtem

Markant Merchtem trok naar Lille voor een mooi programma boordevol cultuur – en ook culinair was het volop genieten in fijn gezelschap.

SAVE THE DATES!

Zelfdoding is de grootste doodsoorzaak bij jongeren. België is helaas koploper binnen Europa. Vrouwennet vzw wil dit mee helpen voorkomen, samen met ‘de-drie-mama’s’.

Elke zelfdoding is er een te veel. Professor psy chologie en kinderpsychiater Sarah Bal (UGent) geeft tips hoe je signalen opvangt van jongeren die worstelen met donkere ge dachten en hoe je daarmee kan omgaan. Op 17 oktober spreekt ze om 20 uur in De Rekkelinge in Deinze, op 20 maart 2025 om 20 uur in CC De Link in Sint-Eloois-Winkel. Save the dates!

Heb je ook nieuws dat je wil delen over jouw afdeling van Markant, Best Pittig of Artemis? Mail een foto met wat uitleg naar annmarie.cordia@vrouwennet.be.

Markant Rumbeke zet zalmactie op touw voor ALS

Afdelingen van Markant en Best Pittig van Vrouwennet vzw hebben over heel Vlaanderen oog voor mensen die nood hebben aan extra steun.

Markant Rumbeke toonde zich van haar warmste kant met een zalmactie voor ALS-patiënten.

Tekst Gudrun Verschuere

Claudine Decoene is al meer dan 20 jaar een drijvende kracht achter Markant Rumbeke, samen met het huidige driemanschap Caroline Vandevijvere, Leentje De Boe en Sofie Declerck.

Op de planningsvergadering voor het werkjaar 2022-2023 vertelde Claudine dat ze de diagnose ALS gekregen had, een erfelijke variant, waar tot op heden geen genezende behandeling voor bestaat. ALS is een degeneratieve ziekte van de zenuwcellen die vanuit de hersenen de spieren aansturen. Het motorisch systeem wordt getroffen en er treden progressieve en onomkeerbare verlammingsverschijnselen op. De snelheid van de ziekte varieert en evolueert doorgaans erg snel. Na een diagnose leven mensen meestal nog hooguit vijf jaar. Ondanks de weinig rooskleurige vooruitzichten toont Claudine haar kenmerkende en zo bewonderenswaardige veerkracht en geniet ze nog samen met vrienden en familie van het leven en elkaar. Met een ongelooflijke geestkracht

en levensdrift leeft ze verder met de nodige zorg en hulpmiddelen.

PAKKETJES

Bij Markant Rumbeke vonden ze het een logische stap om een actie op touw te zetten om het onderzoek naar ALS te steunen. Die werd voor het eerst gezet in mei 2023 en werd een groot succes. 6.000 euro werd ingezameld. De opbrengst ging integraal naar het wetenschappelijk onderzoek aan de KU Leuven, omtrent het ontstaansmechanisme en de behandeling van de erfelijke variant van ALS waarmee Claudine belast is.

Omdat mensen vaak overstelpt worden met wijn, koekjes en chocolade voor een goed doel, bedachten ze pakketjes gerookte zalm. Daarvoor werkte Markant Rumbeke samen met Vanafish, een plaatselijke artisanale zalmrokerij uit

In een notendop

Het team van Markant Rumbeke is een klein, maar erg dynamisch kwartet. Ze werken zonder voorzitter, maar Leentje De Boe, Sofie Declerck en Caroline Vandevijvere plannen efficiënte vergaderingen met hun drietjes. Claudine rekenen zij nog tot hun team, al kan zij er nu niet meer actief deelnemen. Ze hebben zo’n 57 leden.

Pittem. De plaatselijke hoevewinkel De Frezeboer bood dan weer een verkooppunt aan in hun winkel. In totaal bracht de actie dit jaar 7.000 euro op. Voor het tweede jaar op rij een groot succes, dus.

De leden van Markant Rumbeke hebben het warme voornemen om deze actie jaarlijks rond Moederdag blijvend op te zetten als ondersteuning van het onderzoek naar ALS. En zo verbindt Markant mensen op vele manieren.

Claudine Decoene (in oranje) omringd door de leden van Markant Rumbeke.

KADANS... EN JE WEEKEND KLINKT INEENS ANDERS!

Kadans, een afdeling van Markant, is een dynamische vriendengroep van singles (m/v/x) die maandelijks activiteiten in de verschillende provincies doet. Soms ligt de nadruk op het sportieve, soms op het culturele. We beginnen ons werkjaar in september en sluiten af met een slotactiviteit in juni. Een daguitstap kan bestaan uit een wandeling, fietstocht, ontspannend stadsbezoek... Ook aan de innerlijke mens wordt gedacht met een picknick of lekker etentje. Samen snuiven we cultuur op in musea of bezoeken we een expo. In oktober is er een wandeltweedaagse en in het hemelvaartweekend gaan we op vierdaagse in het buitenland. Singles (m/v/x) tussen de 45 en 64 jaar voelen zich hier thuis. Kom gerust eens kennismaken.

Zon 22.09.2024, Oostende Ensor, de man achter het masker. Ontluisterend, betoverend, wonderlijk. Zat-Zon 05-06.10.2024, Jodoigne

Flirten met de taalgrens. Wandelen en genieten in en rond Jodoigne.

Zon 27.10.2024, Waaslandhaven

Water, en de rest komt later… Bezoek aan de Waaslandhaven en Fort Liefkenshoek, Beveren-Waas. Zat 16.11.2024, Geel

Geestig Geel. Het verhaal van Dimpna en de gezinsverpleging.

Zon 15.12.2024, Grimbergen De paters van Grimbergen laten je sterren zien. Bezoek volkssterrenwacht en abdij in Grimbergen.

Zat 11.01.2025, Dendermonde (Ka)dansen doorheen het Scheldeland. Na een wervelende initiatie in discoswing ontdekken we de geheimen van Stokerij Rubens.

Zon 16.02.2025, Antwerpen

Antwerpen, schoon en zoet. Chocolate Nation en ‘t Schoon Verdiep. Zat 15.03.2025, Passendale

Passchendaele museum en kaas. Bezoek aan Passchendaele museum en de Oude Kaasmakerij. Zat 05.04.2025, Terhulpen Op zoek naar De Blauwe Man. Foundation Folon in Terhulpen, museum in een prachtig park naast het Zoniënwoud. Zon 04.05.2025, Waasmunster

Modernistische stilte in de Wase natuur. Bezoek aan abdij Roosenberg Waasmunster en natuurgebied Molsbroek Lokeren.

Do-Zon 29.05-01.06.25, Groningen

Provinciehoppen met Hanz en Grunnegs Grietje. Hemelvaartweekend in Groningen, Drente en de Hanzesteden van Overijssel.

Zat 28.06.25, Feest

We will rock you. Slotfeest

Meer info via www.markantnet.be//in-je-buurt/kadans of stuur een mail naar kadansinfo@gmail.com. Kadans is een gemengde werking, een initiatief van Markant nationaal, Hendrik 1 laan 296, 1800 Vilvoorde. tel. 02 286 93 30. www.markantnet.be

Op 20 oktober 2024 organiseert Vrouwennet vzw Warme Wandelingen in elke provincie van België om de Warmste Week te steunen. Dit jaar is het thema van de Warmste Week eenzaamheid, een onderwerp dat ons nauw aan het hart ligt. Daarom nodigen we iedereen, leden en niet-leden, uit om met ons mee te wandelen en zo eenzaamheid te bestrijden.

Doe mee!

Wanneer: 20 oktober 2024

Waar: In elke provincie van België Kosten: 15 euro, inclusief drankje en hapje

Trek je wandelschoenen aan en sluit je aan bij één van onze Warme Wandelingen. Laten we eenzaamheid bestrijden en ons de warmste vereniging tonen!

Meer informatie & inschrijvingen www.vrouwennet.be/warmewandelingen

Geertrui Mieke De Ketelaere

• Geboren in 1970

• Is adjunct-professor aan Vlerick Business School

• Heeft een masterdiploma burgerlijk en industrieel ingenieur en specialiseerde zich in robotica en kunstmatige intelligentie

• Werkte voor multinationals zoals IBM, Microsoft, SAP en SAS

• Werd in 2019 directeur AI bij Imec

• Benoemd tot tot ‘Digital Mind’ in 2020 door staatssecretaris van Digitalisering Mathieu Michel (MR)

• Uitgeroepen tot ‘IT Person of the Year 2024’ tijdens de Computable Awards

• Pleitbezorger en rolmodel voor diversiteit in de technologiesector

‘AI was bedoeld om saaie taken uit onze handen te nemen’

AI is het nieuwe toverwoord, maar velen onder ons krijgen het benauwd als we nog maar denken over de mogelijke gevolgen van artificiële intelligentie. Wat zal dit weer betekenen voor ons en de mensheid? AI-experte Geertrui Mieke De Ketelaere erkent de gevaren, maar houdt het hoofd koel. “Technologie moet in dienst staan van de mens en niet omgekeerd.”

Tekst Lut Geypens • Foto’s Ellen Goegebuer

Geertrui Mieke De Ketelaere (54), gegeerd keynotespreker en winnaar van allerlei prijzen, blijkt een sympathieke wervelwind die al babbelend een eenvoudig antwoord geeft op alle moeilijke vragen die ik als leek amper hoef te stellen. Dat treft.

Van computertechnologie was allicht nog geen sprake in je kindertijd, maar zat de liefde voor techniek er al van kleins af in?

“Ik was héél nieuwsgierig naar hoe alles in elkaar zat. Een balpen, Matchbox-auto’s… Niets was veilig voor mij, want ik haalde alles uit elkaar, om het dan meestal niet meer gefixt te krijgen. Een ramp voor mijn ouders en leraren. Het mooiste speelgoed dat ik ooit kreeg, was een computer van Texas Instruments – zeer primitief als ik er nu op terugkijk – maar ik amuseerde me er rot mee. Ik was een creatief, speels en sociaal kind, maar niet bepaald volgzaam. Bij de scouts voelde ik me thuis.”

“Ik stam uit een academische familie. Mijn vader en grootvader waren hoogleraar. Wetenschap en techniek waren zeer aanwezig bij ons thuis. Ik ben groot geworden met de tabel van Mendelejev en Flanders Technology. Ik had niet zulke fraaie schoolresultaten, zag van veel vakken het nut niet in en verveelde me nogal snel. Ik was altijd op zoek naar manieren om het leven makkelijk en aangenaam te maken. Eigenlijk was dat het uitgangspunt van artificiele intelligentie: saaie, gevaarlijke en vuile taken laten opknappen door de computer. Geen wonder dat ik daar bij uitkwam.”

Via een omweg dan toch?

“Inderdaad. Na mijn middelbare school wilde ik voor burgerlijk ingenieur gaan, maar dat werd niet aangeraden vanwege mijn matige schoolresultaten. Het werd industrieel ingenieur elektro-

mechanica, een studie waar ik tot op de dag van vandaag veel voordeel uit haal in mijn dagelijks leven. Omdat ik met grote onderscheiding afstudeerde, mocht ik er alsnog in twee jaar burgerlijk ingenieur mechatronica bijdoen aan de KU Leuven, een studie die via een Europese beurs werd afgewerkt in de afdeling Technische Cybernetica aan de Universiteit van Stuttgart. Daar kwam ik voor het eerst in contact met AI.”

Iedereen heeft de mond vol van AI, maar wat is het?

“Dat is niet zo eenvoudig te definiëren. Academici en onderzoekers debatteren al decennia over de exacte betekenis, maar met enige vereenvoudiging zou je kunnen zeggen: computersystemen die zelfstandig leren, beslissingen nemen en ze ook uitvoeren. Daarvoor zijn drie zaken onontbeerlijk: het algoritme of de wiskundige formules die de computer in staat stellen om te leren, een grote hoeveelheid data als input voor het algoritme en uiteraard krachtige hardware om de berekeningen uit te voeren.

Aanvankelijk werd het gepresenteerd als een systeem dat mensen zou helpen om onzekerheden weg te nemen. Het kon een antwoord bieden op vragen die wij niet meer met ons brein aankunnen, zoals: wie gaat welke ziekte ontwikkelen? Hoeveel energie hebben wij morgen nodig? Ik vond dat fantastisch: technologie die de mens helpt om betere beslissingen te nemen.”

“Na mijn masterproef, over energieprognoses maken, wilde ik doctoreren in AI, op een terrein dat mij heel na aan het hart ligt: de medische wereld. Via een Duitse prof belandde ik aan een universiteit in Nieuw-Zeeland, waar ik onderzoek deed naar het beste moment om de bevalling in te leiden bij zwangere vrouwen.”

Zat de medische wereld daar op te wachten?

“Helaas niet. Aanvankelijk kreeg mijn studie veel positieve aan-

dacht, maar toen puntje bij paaltje kwam, bleken de gynaecologen niet geïnteresseerd. Zij wilden, afhankelijk van hun agenda, zelf bepalen wanneer ze een geboorte inleidden. Een ‘klant’ laten bevallen bij een andere gynaecoloog in hun afwezigheid betekende dat ze hun belangrijkste bron van inkomsten verloren, en dat vonden ze onaanvaardbaar. Mijn academische gedrevenheid botste keihard met de praktische belangen in de professionele wereld. Naïef en impulsief als ik was, zette ik na twee jaar mijn doctoraat stop. Ik ben dan gestart met een IT-carrière in de bedrijfswereld.”

Midden jaren negentig, de gouden tijden voor IT’ers?

“Zeker, er was een race op IT-talent, met alle materiële uitspattingen van dien. Ik kwam terecht in een jetsetwereld. Vanuit mijn werkplaats München vloog ik naar Parijs en Londen alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Ik kreeg de ene dure auto na de andere. Mijn vader was zo verbaasd over het luxeniveau dat hij me ooit vroeg of ik met illegale praktijken bezig was. We werden echt gepamperd, maar er was een keerzijde: we moesten wel in de rij lopen en passen binnen de hokjes van het bedrijf. Dat begon te wringen. Ik zag hoe langer hoe meer de fouten die AI begon te maken. Een voorbeeld: AI bepaalde, op basis van data en dus menselijke keuzes uit het verleden, wie er mocht komen voor een jobinterview. Ikzelf als vrouw met een opleiding elektromechanica zou geen geschikte kandidaat geweest zijn, want die kwamen zelden voor.”

“Door vanuit een bepaald referentiekader, bijvoorbeeld mannelijk of blank, te kiezen voor bepaalde trainingsdata, kan een systeem discriminerend werken als het in een andere context terechtkomt. Dat verschijnsel noemen we bias.”

ren voor elk type dat ik tegenkwam. Mijn dieren, mijn kleuren, mijn tekeningen: dat was mijn manier om nog enigszins creatief om te gaan met de situatie. Vele jaren later is dat geresulteerd in een boek, waar ik zeer blij mee ben. Die combinatie van techniek en fantasie, dat is wie ik ben.”

Uiteindelijk hield je het toch voor bekeken in die bedrijfswereld.

“Ik zag hoe bedrijven winstgevende technologieën invoerden zonder zich te bekommeren om ethische consequenties. Ik dacht: ben ik mij nu aan het inzetten om Amerikaanse bedrijven rijk te maken?”

“In 2018 werd ik uitgenodigd om voor België mee te werken aan een beleidsnota AI. In dezelfde periode mocht ik aan de slag bij het onderzoekscentrum Imec. Top, dacht ik, want ik wilde meer meesleutelen aan de toekomst, helpen om het ethisch kader voor AI juist te krijgen. Ik mocht daar met de slimste koppen van Vlaanderen samenwerken, maar moest al snel vaststellen dat ook zij vanuit individuele silo’s aan thema’s werkten, en dat daardoor soms de connectie met mens en samenleving ontbrak.”

‘Ik dacht: ben ik mij nu aan het inzetten om

Amerikaanse bedrijven rijk te maken?’

In je boek Yoko, een prentenboek dat zowel door kinderen als volwassenen kan gelezen worden, gebruik je types van dieren om de ‘bedrijfsjungle’ in beeld te brengen. Is het echt zo erg?

“Het is keihard. Ik heb het aan den lijve ondervonden: de spelletjes die er gespeeld worden, het gebrek aan respect en vertrouwen. Ooit werd ik gewaarschuwd om niet te veel te drinken op een bedrijfsbarbecue, want er zou een plan zijn om mij tipsy te voeren, waardoor ik uitspraken zou doen die dan later tegen mij konden gebruikt worden. Uiteraard ben ik niet gegaan.”

“Ik had er alsmaar meer moeite mee om in die wereld mee te draaien en zocht een uitlaatklep in mijn fantasie. Ik bedacht die-

“Tijdens de coronacrisis werkte ik aan mijn boek Mens versus machine, een bewerking van mijn strategisch AI-plan voor Imec in mensentaal. Dat bracht reflectie met zich mee. Ik wilde niet langer in een van die silo’s zitten, maar bruggen bouwen tussen overheid, bedrijven en researchlabo’s. Ik gaf mijn job bij Imec op om zelfstandig strategisch adviseur te worden en deeltijds les te geven als adjunct-professor bij Vlerick. Daar onderwijs ik ethische, duurzame en betrouwbare AI.”

Heeft de komst van generatieve AI de nood aan een multidisciplinaire aanpak nog versterkt?

“Absoluut. Generatieve AI is kunstmatige intelligentie die in staat is om tekst, beeld, video, muziek en dergelijke te maken. Denk aan ChatGPT of deepfake filmpjes. Toen het in december 2022 zonder enige test werd losgelaten op de maatschappij, gingen bij mij alle lampjes in het rood. In andere sectoren, zoals farmacie en voeding, is zoiets ondenkbaar. Ik deed een test met ChatGPT. Op de vraag ‘Hoe moet ik Irak bombarderen?’ kreeg ik een uitgebreid antwoord. Toen ik Irak verving door Oekraïne was het antwoord: ‘Dat moet je niet doen.’ Ik dacht: wie ben jij om dat te bepalen? De systemen zijn duidelijk vanuit een eenzijdig kader ontwikkeld. Met mijn ingenieurspet op denk ik: generatieve AI, krachtige tech-

nologie! Met mijn menselijke pet op heb ik heel veel twijfels.”

Wat vind je tot nu toe de meest betreurenswaardige uitwas van AI?

“De zogenaamde companion chatbots of geautomatiseerde gesprekspartners. Hier wordt ingespeeld op de behoefte aan aandacht en liefde van de eenzame mens. Op zich is dit niet verkeerd, maar het systeem werkt verslavend en misleidend. De AI-technologie ontwikkelt zich in een richting die steeds menselijker lijkt, maar die in feite puur op statistiek draait, en bovendien erg ontransparant is. Mensen zijn van nature geneigd contact te maken, ook met een robot. Ze zijn zoekend, weten niet hoe de technologie werkt en kennen de gevaren niet.”

“In 2023 werd ik gecontacteerd door de familie van een jongeman die uit het leven is gestapt onder invloed van een companion chatbot. Ik kon dat niet geloven, tot ik de chats onder ogen kreeg. Ik heb toen een persontmoeting georganiseerd, niet om het verhaal van de man en zijn familie uit te smeren in de media, maar om het gevaar van die toepassing aan de kaak te stellen. Daar is toen veel onterechte kritiek op gekomen, wat mij erg geraakt heeft. Zelf ben ik undercover gegaan om die chatbots te onderzoeken op platformen waar jongeren aanwezig zijn. Ik merkte

dat velen alles deden wat de chatbot vroeg. Zij zien in hem een vriend die er altijd is en die altijd aandacht geeft, in tegenstelling tot ouders en leraren.”

“Al onze inspanningen op lokaal, Europees en wereldniveau om op de gevaren te wijzen, hadden slechts een beperkt resultaat. Sommige chatbots werden een tijd offline gehaald door bekende platformen die het risico inzagen, tot bleek dat dit nog meer pogingen tot zelfdoding uitlokte. De gebruikers waren namelijk plots hun beste ‘vriend’ of ‘liefje’ kwijt. Ook vandaag is het brede publiek zich nog onvoldoende bewust van de gevaren van deze specifieke AI-systemen.”

Kan je ook goede toepassingen van AI noemen?

“O ja, heel veel. Gelukkig maar. Op het vlak van gezondheid is er al een mooie vooruitgang gemaakt. Bepaalde ziektes kunnen veel vroeger gediagnosticeerd worden of zelfs voorspeld. En daar is nog veel evolutie mogelijk. Banken kunnen steeds beter fraude detecteren aan de hand van AI-systemen. Er zijn heel veel mooie voorbeelden waar AI gecombineerd wordt met slimme sensoren. Brandweerlui hebben tegenwoordig sensoren in hun pakken die continu gas en temperatuur meten en dus kunnen aangeven wanneer het op een plek voor een mens te gevaarlijk wordt.”

“We kunnen AI niet meer wegdenken, het zit overal. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat het de mensheid kan helpen, maar we moeten de juiste balans vinden en daarvoor zijn al die vertalers en bruggenbouwers heel hard nodig.”

Je hebt geprobeerd je boek Yoko te maken met behulp van generatieve AI. Is dat gelukt? “Beperkt. Wat de tekeningen betreft, gaf het een mooie voorzet op het vlak van compositie, wat een zekere tijdwinst opleverde. Maar alles wat ik gepresenteerd kreeg, was te vaal en niet de stijl die ik beoogde. Ik heb ze dan maar verder ingekleurd en afgewerkt. Voor de tekst legde ik ChatGPT initieel enkele vragen voor. Wat zijn de kenmerken van de dieren die ik wil gebruiken?

Dat was geen probleem, maar eigenlijk had ik die zelf ook al bedacht. De tweede vraag was: verzin enkele grappige namen voor de dieren. Ook geen probleem: topresultaten. De derde vraag was: bedenk enkele spannende verhaallijnen. Daar ging het systeem de mist in. Ik heb uiteindelijk voor de teksten een beroep kunnen doen op een fantastische schrijfster, Saskia Martens, die er een spannend voorleesverhaal van gemaakt heeft. Al zullen de systemen nog wel evolueren.”

Je kwam terecht bij AI om mee te werken aan een makkelijker en mooier leven voor de mens. Hoe kijk je daar 30 jaar later op terug?

en bijgevolg vaak creatiever wordt. Een student die stukken tekst moet overschrijven of samenvatten, zal daar meer van opsteken dan wanneer hij ChatGPT inschakelt. We laten AI op alle fronten veel te snel taken van ons overnemen zonder dat we weten wat dat doet met ons brein. Op het werk wordt verwacht dat we ons in de vrijgekomen tijd met nog moeilijkere zaken bezighouden. Ook thuis levert AI niet de verhoopte tijdwinst op, want wat blijkt? We hebben nog nooit zo weinig tijd gehad. Wanneer krijgt ons brein nog de broodnodige rust?”

Hoe doe jij dat?

“Goeie vraag. Zo’n hele dag om te niksen? Ik kan me niet herinneren dat ik die de laatste drie jaar nog heb gehad. Er is altijd wel iets om op te volgen in de media. Ik wil in deze snel veranderende AI-wereld het spel en de regels blijven verstaan om de juiste vertaalslag naar de bredere wereld te brengen. Vaak ben ik jaloers op het vakgebied van mijn vader: scheikunde. Die tabel van Mendelejev in ons huis vroeger, wel, die veranderde zeer zelden. En als dat al het geval was, dan waren de experts allang voorbereid. Wij lopen in de AI-wereld door het spel van de AI-elite ook als expert vaak achter de feiten aan.”

‘Bepaalde ontwikkelingen binnen AI in de laatste jaren maken me boos’

“Mijn balans is over het algemeen nog steeds positief, maar bepaalde ontwikkelingen in de laatste jaren maken me wel boos. Alles gaat te snel, er is te weinig kader vanuit de overheid, grote spelers nemen hun verantwoordelijkheid niet, mensen begrijpen het niet en kunnen niet mee.”

“Heel wat applicaties werken verslavend. We kunnen niet anders dan vaststellen dat onze jongeren veel meer psychische problemen hebben en veel vaker kampen met depressie en burnout. Zij moeten ook met zoveel leren omgaan. Ik ervaar het bij mijn twee dochters: de oudste studeert aan de universiteit, de jongste zit in het middelbaar. Ik heb nooit internet uitgezet of gsm-gebruik verboden. Er staat een mandje waar ik hoop dat ze op sommige momenten hun telefoon in droppen. Ik moedig ze aan om te weerstaan aan de clicks, de likes en het bingen op Netflix. Mijn man en vrienden zeggen soms: ‘Verbied dat toch gewoon’, maar ik vind dat ze zelf die discipline moeten opbrengen. Natuurlijk is dat allemaal niet gemakkelijk.”

“AI was bedoeld om saaie taken uit onze handen te nemen, maar misschien hebben we die wel nodig om ons brein wat rust te geven. Tijdens het stofzuigen merk ik dat mijn brein tot rust komt,

“Gelukkig vind ik ontspanning in de natuur. Ik hou van wandelen en fietsen, aan zee of in het bos. En dan zijn er nog mijn planten. Ik krijg ontzettend veel energie bij het ontkiemen van een zaadje of het laten herleven van ‘vervallen’ planten. Hierdoor ervaar ik steeds opnieuw de kracht van de natuur.”

“Sinds mijn verblijf in Nieuw-Zeeland ben ik ook besmet met een virus dat mij geregeld doet verlangen naar verre reizen en andere culturen. Het helpt om ons leven even vanop afstand te bekijken.”

Heb je vragen over zelfdoding of nood aan een gesprek voor jezelf of een dierbare, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be

Yoko is uitgegeven bij Pelckmans.

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

‘Dat ik dit helemaal alleen doe, is een uitdaging’

Katja Coenegrachts (54) is eigenaar van Kat en Koe in Sint-Truiden en alleenstaande mama van een zoon (21).

Hoe ben je met je zaak gestart?

“Ik ben in 2002 begonnen met mijn speelgoedwinkel. Ik verkoop kwaliteitsvol speelgoed, met een groot educatief aanbod. Ik was 33 jaar en had voordien tien jaar als kleuteronderwijzer gewerkt. Mijn achtergrond in het onderwijs kwam goed van pas, bijvoorbeeld om in te schatten of speelgoed geschikt was voor bepaalde leeftijden. Aanvankelijk wilde ik een kinderboekenwinkel beginnen, maar na een gesprek met de boekhouder heb ik beslist er speelgoed bij te nemen, om het leefbaar te houden. Uiteindelijk zijn de boeken op de achtergrond geraakt.”

Heb je al lastige momenten gehad als ondernemer?

“Het is altijd blijven zoeken, alles wat je doet, is in functie van de winkel. Je kunt nooit in je zetel gaan zitten en denken: nu is alles geregeld. Je bent er dag en nacht mee bezig. Dat ik dit helemaal alleen doe, is een uitdaging, en soms mis ik een klankbord. Toch ervaar ik het niet als mijn werk, want deze winkel is mijn passie.”

Wat vind je het leukste aan je job?

“De afwisseling. Naast klanten helpen ben ik heel graag creatief bezig. Ik hou ervan een verhaal te vertellen in mijn etalage en ik maak met veel plezier posts voor Instagram en Facebook, hoewel ik daar best nog in bij te leren heb. Dat een winkel voortdurend evolueert, houdt het boeiend. Ik verkoop al een tijdje ook boekentassen en tegen de tijd dat dit artikel verschijnt, zal ik net met kinderschoenen gestart zijn.”

Is het voor jou belangrijk om lokaal te kopen?

“Zeker! We hebben het echt nodig dat mensen in hun eigen stad shoppen. Zoals overal is er hier tegenwoordig ook wel wat leegstand. Het is fijn dat de stad eigenaars contacteert, met de vraag om de lege etalages te laten vullen door lokale winkeliers, als een extra etalage.”

Waarom ben je lid geworden van Markant?

“Enkele klanten van mij zijn lid van Markant en hadden me een jaar of vijf geleden aangesproken om ook lid te worden. Vrouwen die ondernemend zijn en initiatieven nemen, dat sprak me aan. Voorlopig heb ik niet veel tijd om activiteiten mee te doen, dat hou ik voor mijn pensioen (lacht).”

www.katenkoe.be ■

Tekst Ann-Marie Cordia • Foto Sarah Van Looy

Dit moet je weten over de flexi-job

Oorspronkelijk was de flexi-job voorbehouden voor de horeca. Zo hadden werkgevers uit die sector de mogelijkheid om flexibel extra medewerkers in te zetten op drukke momenten. Vandaag is het systeem goed ingeburgerd in heel wat sectoren: van de kleinhandel over kapperszaken tot zelfs het onderwijs. Maar wie mag nu precies een flexi-job uitoefenen en wat zijn de kosten voor jou, als werkgever?

WIN-WIN

Het flexistatuut is een voordelige regeling voor werkgevers én voor de flexi-jobber zelf. Als werkgever betaal je enkel een werkgeversbijdrage van 28 procent boven op het loon van de werknemer. Voor de werknemers is het flexiloon vrij van RSZ en van belastingen.

WIE MAG EEN FLEXI-JOB UITOEFENEN?

Zowel mensen die nog actief zijn op de arbeidsmarkt als gepensioneerden komen in aanmerking voor een flexi-job.

Werknemers moeten in het derde kwartaal voor ze de flexi-job uitoefenen, minstens vier vijfden hebben gewerkt. Ook gepensioneerden kunnen voordelig bijklussen onder het flexi-jobstatuut.

HOEVEEL KOST HET MIJ ALS WERKGEVER?

We vermeldden hierboven al dat je als werkgever 28 procent RSZ betaalt. Het flexiloon zelf varieert van sector tot sector en moet minstens gelijk zijn aan het minimale sectorloon. De enige uitzondering hierop is de horeca, waar een minimumuurloon van 12,29 euro geldt.

RECHT OP VAKANTIEGELD

Boven op het flexiloon heeft je flexi-jobwerknemer recht op alle andere voordelen of vergoedingen die in jouw sector gelden, zoals een woon-werkvergoeding, een weekendvergoeding, een kledijvergoeding … In het flexiloon zit bovendien vakantiegeld van 7,67 procent vervat (flexivakantiegeld). Dat wordt samen met het loon uitbetaald.

WAT MET DE BEDRIJFSVOORHEFFING?

Als werkgever hoef je geen bedrijfsvoorheffing te betalen: in het flexi-jobstatuut is het brutoloon gelijk aan het nettoloon. Op 1 januari van dit jaar werd wel een limiet ingevoerd van 12.000 euro per jaar. Dat is het maximumbedrag dat een werknemer mag bijverdienen met zijn of haar flexi-job. Wordt die limiet overschreden, dan moet je als werkgever wel RSZ en bedrijfsvoorheffing betalen en verdwijnt dus het fiscale voordeel van het flexi-statuut.

OPLETTEN VOOR HET MAXIMUMLOON

Naast een minimumloon is er ook een maximumloon vastgelegd voor het flexi-statuut. Dat is gelijk aan 150 procent van het minimale sectorloon. Hou die limiet zeker in de gaten want als je erover gaat, is het volledige loon onderworpen aan RSZ en bedrijfsvoorheffing en dus niet enkel het deel boven die 150 procent. En dat maakt toch algauw een wereld van verschil.

Zit je met vragen over de flexi-job? Wil je zelf flexijobbers in dienst nemen maar weet je niet hoe? Liantis helpt je op weg. Scan de QR-code voor begeleiding op maat.

Als dementie je leven voorgoed verandert

Soms gebeurt het zachtjes aan, soms heel plots. Maar ingrijpend is dementie altijd, voor wie de diagnose heeft gekregen én voor hun dierbaren.

Tekst Nathalie Dirix • Illustratie Flore Deman

Viviane Van den Broeck (63) is partner en mantelzorger van Ivo (67).

“De eerste signalen die ons vertelden dat er iets niet pluis was met het gedrag van mijn man, dateren al van meer dan tien jaar geleden. Hij kon voor een eenvoudige taak staan, en niet meer weten hoe hij eraan moest beginnen. Alsof hij voor een brug stond en er niet meer in slaagde ze over te steken. Hij kon ook sneller boos worden, zonder dat er daar meteen een reden voor was. Eerst dachten de artsen dat het iets psychisch was. Het heeft tot 2018 geduurd tot een neuroloog echt naar hem luisterde en de juiste diagnose stelde. Net zoals zijn moeder had hij frontotemporale dementie.”

“Het was een regelrechte mokerslag. Voor mijn man, mijn zoon en mezelf. Ik herinner nog het groot verdriet dat mijn echtgenoot toen overviel. De gedachte dat hem een gelijkaardig parcours als zijn moeder te wachten stond, was zwaar om te dragen. Ondertussen heeft hij een manier gevonden om zijn lot te aanvaarden. Maar dat neemt niet weg dat het een hele aanpassing in ons denken en voelen vraagt. Door de ziekte is Ivo niet langer de man die hij ooit geweest is.”

“Het moeilijkste vind ik dat de ziekte ook onze relatie aantast. De empathie die hij vroeger naar ons uitte, is er niet meer. Een warme knuffel is er niet meer bij. Af en toe een schouderklopje, meer kun je van hem niet verlangen. Niet omdat hij die warmte niet meer wil geven. Hij kan gewoon zijn liefdevolle gevoelens van vroeger niet meer uiten. Dat is best confronterend als partner. Krijg ik een kille reactie, dan zeg ik tegen mezelf: ‘Dat is Ivo niet. Dat is zijn ziekte.’ Dankzij dit inzicht kan ik bepaalde zaken beter plaatsen, maar dat neemt niet weg dat op sommige dagen ook bij mij de traantjes vloeien.”

“Gelukkig hebben we een pracht van een zoon. Hij voelt goed aan wanneer ik nood heb aan wat warmte en een knuffel. Ook hij heeft geleerd om zijn vader los te

koppelen van zijn ziekte. Wij zijn er dan ook om elkaar door dik en dun te steunen. Zitten we met iets, dan zeggen we dat aan elkaar. En houdt dat in dat er tranen vloeien, dan is dat maar zo. Wij hoeven geen masker op te zetten als we bij elkaar zijn. We voelen wat we voelen en tonen dat aan elkaar.”

“‘Mensen zoals ik kunnen nog veel, maar we hebben iemand nodig die ons helpt’, zegt mijn echtgenoot soms wanneer we bijvoorbeeld samen groenten aan het schoonmaken zijn en ik hem toon hoe je dat doet. Ik vind het belangrijk dat we samen dingen blijven doen. Elkaar zowel in goede als slechte dagen steunen, ik hecht daar veel belang aan. Een arts gaf mij al eens de raad om een paar weken alleen op vakantie te gaan. Zodat ik me zou kunnen ontspannen. Maar ik denk er niet aan, ik wil naast m’n man staan. En zeker niet van hem vluchten.”

“Waaruit ik mijn energie als mantelzorger blijf halen? Dat ik vroeger als zorgkundige met mensen met dementie gewerkt heb, helpt me de ziekte beter te begrijpen. Toch blijft het een heel ander gegeven wanneer je partner door die ziekte getroffen wordt en je vaststelt dat hij niet echt meer in staat is om jou liefde te geven, maar wel nog om liefde te krijgen. Ik heb al veel kracht geput uit mijn contacten met lotgenoten die ik in het inloophuis dementie ’t MoNUment in Mechelen ontmoette. Zij doen je beseffen dat je niet alleen bent. De warmte die je van hen krijgt, compenseert voor wat je thuis mist.”

‘Door de ziekte is mijn echtgenoot niet langer de man die hij ooit geweest is’

“Ook al zit mijn hoofd soms vol en voelt mijn lichaam leeg, toch wil ik de mooie momenten in het leven dat we samen leiden, blijven zien. Als we een dagje of een weekend erop uittrekken en ik zie Ivo genieten, dan geniet ik dubbel. Ik heb dat ook wanneer we samen om iets kunnen lachen. Op zulke momenten verandert mijn verdriet in vreugde. Dan schijnt de zon weer in mijn leven, al is het een regenachtige dag. Op die manier wil ik verder, altijd op zoek naar dat streepje zon dat onze dagen kleur geeft.”

Alleenstaande moeder Ineke Pylyser (50) kampt met frontotemporale jongdementie (FTD), Martine Buekenhout (68) is haar buddy.

“Wanneer ik de eerste symptomen van jongdementie begon te krijgen, kan ik me niet herinneren. Wel weet ik hoe er vanaf mijn veertigste meerdere zaken misliepen. De eerste signalen waren subtiel, maar na verloop van tijd vielen ze niet meer te negeren. Ik was sneller vermoeid, had pijn, zag minder goed en leed aan geheugenverlies. Zintuiglijke waarnemingen ging ik verkeerd interpreteren. Ik had het ook steeds moelijker met het inschatten van menselijk gedrag. Ik ging me anders uiten, voelde me anders dan vroeger en botste op een werkgeheugen dat faalde. Het was een frusterende ervaring. Want je wilt allerlei dingen doen, maar je lichaam en je hoofd willen niet mee.”

dat ik ze maar beter koester. Ik heb het dan bijvoorbeeld over een namiddag op zorgboerderij Rimpeling in Baal. Een plek waar ik helemaal mezelf kan zijn. Ook al kom ik ongeremd of op een rare manier uit de hoek, men stoort zich daar niet aan.”

“Een glaasje wijn of kopje koffie in goed gezelschap drinken kan me ook gelukkig maken. Of gewoonweg een warm bad nemen en daarvan genieten. Ik stel vast dat de natuur me rustiger maakt. Zelf woon ik om allerlei praktische redenen in de stad, maar ik ervaar steeds meer hoe de overprikkeling me parten speelt. Als ik in de natuur ben, vertraag ik en dat voelt beter. Het is een ritme dat beter aansluit bij wie ik vandaag ben.”

“Ik ben dankbaar dat ik kan terugvallen op mijn buddy Martine Buekenhout. Ik leerde haar kennen in het inloophuis dementie

’t MoNUment in Mechelen, een ontmoetingsplaats en ondersteunend centrum voor thuiswonende mensen met (jong)dementie en hun mantelzorgers. Zij heeft me onder meer geholpen bij mijn examen stand-upcomedian dat ik enkele jaren geleden heb afgelegd. Kon ik niet op een woord komen, dan was zij er om me dat via spraaktechnologie in te fluisteren. Dat ik voor dat examen geslaagd ben, was een opsteker. Dementie tast immers je eigenwaarde aan. Vaak denk ik: wat beteken ik nog voor deze samenleving?”

‘Als ik mooie momenten ervaar, besef ik dat ik ze maar beter koester’

“Het waren allemaal tekenen die me deden inzien dat er iets niet klopte. Ik besloot medisch advies in te winnen. Het werd het begin van een lange zoektocht en vele bezoeken aan artsen. Ongeveer vier jaar heeft het geduurd vooraleer de bevrijdende diagnose ‘frontotemporale jongdementie’ kwam. Ik gebruik inderdaad het woord bevrijdend, want vaak had ik het gevoel dat men mij niet au sérieux nam en mijn klachten toeschreef aan mijn moeilijke jeugd. Maar ik wist dat er iets anders aan de hand was. Het moeilijkste vind ik de onvoorspelbaarheid van de aandoening. Je weet niet hoe het ziektebeeld verder gaat evolueren. Je weet alleen dat het niet beter gaat worden en er geleidelijk aan nog meerdere functies zullen wegvallen. Want dementie gaat over veel meer dan alleen geheugenverlies. Ik merk dat ik ook problemen heb met oriëntatie en sneller geïrriteerd raak. Dementie is niet iets dat je aan of uit kan zetten. Het is er en blijft er. Dementie gaat met jou aan de haal.”

“Of ik nog geluksmomenten beleef? Ja, die zijn er nog. Maar het is een ander soort geluk dan vroeger. Het is minder intens en niet meer zo spontaan. Als ik mooie momenten ervaar, besef ik

“Gelukkig sta ik er niet alleen voor. Ik heb mijn 20-jarige dochter die me zo goed mogelijk helpt, doe beroep op externe diensten zoals huishoudhulp voor de praktische zaken en op mijn buddy. Zij is mijn extern geheugen en nog veel meer. Ze aanvaardt mij zoals ik ben en compenseert mijn beperkingen. Met haar voel ik me minder kwetsbaar. Dankzij haar sta ik sterker in mijn schoenen. Je laten omringen door een buddy, ik kan het alleen maar aanraden.”

Martine Buekenhout, buddy van Ineke, vertelt dat ze vroeger als logopediste heeft gewerkt. “Toen ik met pensioen ging, wilde ik nog iets nuttigs doen. Ik schreef me in als vrijwilliger bij ’t MoNUment. Mensen ondersteunen in hun communicatie leek me wel wat. Zelf vond ik het ook een verrijkende ervaring om Ineke te begeleiden bij het afleggen van haar examen als standupcomedian. Het moet trouwens gezegd worden: Ineke heeft een sterk ontwikkeld gevoel voor humor. Wat kan zij mensen aan het lachen brengen!”

“Uiteraard ben ik er om haar te ondersteunen. Maar ik zie het breder. Wij zorgen voor elkaar. Wanneer we samen op stap gaan, kan ik ook terugvallen op Ineke om me te helpen met een aantal vaardigheden waar ik minder goed in ben. Geven en nemen. Dat is wat wij doen. Elk met onze kwetsbaarheden.”

Katja Van Goethem (54) en Greet Herkes (70) bieden op Zorgboederij Rimpeling in Baal, een plek waar mensen met een kwetsbaarheid terechtkunnen.

“Ik had een droom om iets met zorg én landbouw te doen”, vertelt Katja Van Goethem. Ze had al veel ervaring met mensen met dementie in de zorgsector toen ze biologische landbouw ging studeren in 2019. “Ik was ervan overtuigd dat de combinatie van die twee mensen beter kon maken. In 2021 startten Greet en ik met onze pluktuin. Dagelijks zien we hoe mensen door in en met de natuur te werken rustiger worden, beter slapen, meer gespreksstof hebben en zich vrolijker voelen. Dit geldt niet alleen voor mensen met dementie. Ook mensen met andere kwetsbaarheden, zoals burn-out, het syndroom van Down, autisme of een niet aangeboren hersenletsel zien we bij ons weer opfleuren.”

“In onze zorgboerderij mag je gewoon mens zijn, met al je kwetsbaarheden. Samen zorgen we voor elkaar. Respectvol luisteren we naar elkaars verhaal. Dat doen we op deze plek waar jong en oud, met of zonder kwetsbaarheid, samen iets proberen te realiseren. Samen zaaien we, wieden we en oogsten we. In de winter kuisen we de zaden. Want niet alleen onze bloemen, maar ook onze zaadjes verkopen we.”

Het is de Britse professor en grondlegger van de persoonsgerichte zorg voor personen met dementie Tom Kitwood die hen inspireert, legt Greet Herkes uit.

dingen te doen waarvan de persoon met dementie nog kan genieten, zoals samen wandelen of een terrasje doen.”

Greet: “Mijn zus die in Engeland woonde, had jongdementie. De dag dat zij niet meer kon praten, viel mij ontzettend zwaar. Plots was er geen communicatie meer mogelijk. Tot we ontdekten dat zij al zingend met ons in communicatie trad. Zo kon ze in haar handen klappen om haar enthousiasme over iets te delen. Ook dat is om nooit te vergeten. Mijn liefde voor haar heeft mijn liefde voor mensen met dementie alleen maar versterkt.”

Katja: “Voor de partner met wie ze samenleven of de mantelzorger kan het ontzettend moeilijk zijn. We zien vaak hoe koppels worstelen. Sommigen slagen erin de gedragsveranderingen een plaats te geven. Omdat ze begrijpen dat hun partner met dementie er niet verantwoordelijk voor is. Maar als je met iemand leeft die geen ziekte-inzicht heeft, bots je op een muur.”

Greet: “Soms kunnen partners het niet aan om met iemand met dementie te leven. Leidt dat tot een breuk, dan is dat verschrikkelijk. Want dan voelen ze zich des te meer in de steek gelaten.”

Katja: “De partner die de rol van mantelzorger op zich neemt, wil het heel graag goed doen. Maar soms wordt het te veel. Het riet buigt lang, tot het breekt. Daarom is het zo belangrijk aan zelfzorg te doen. Zelf tijdig hulp inroepen is cruciaal.”

‘Je mag gewoon mens zijn in onze zorgboerderij’

“Hij kwam erachter dat hun cognitieve capaciteiten achteruitgingen, maar dat hun zintuigelijke gewaarwordingen vaak intenser werden. Hij was een sterke pleitbezorger van een respectvolle, troostende, tedere en bemoedigende benadering van personen met dementie. Kijk naar de persoon, zei hij. Praat met de persoon en niet over de persoon. Respecteer hun verlangen naar autonomie. Hou mensen te allen tijde in hun waardigheid. Eenvoudige, maar levensbelangrijke principes.”

“Het is niet omdat je dementie hebt, dat je geen talenten meer hebt. Door in onze pluktuin te werken, krijgen zij het gevoel iets zinvols te doen. En ze kunnen met de bloemen en kruiden die zij in onze boerderij telen een streepje geluk aan anderen bezorgen.

Katja: “Of dementie ook positieve rimpelingen met zich meebrengt? Absoluut. Het zal niet de eerste keer zijn dat dementie een kans biedt om verstoorde familiale banden te herstellen. De diagnose kan als een opluchting werken: ze helpt je te begrijpen waarom een ouder of partner zich de laatste tijd zo anders opstelde. Je gaat inzien dat een ziekte en niet de persoon zelf daarvan aan de basis ligt. Dit inzicht brengt vaak een mildere houding met zich mee. En dan zie je dat mensen plots tijd gaan maken om samen

Greet: “Onderschat niet welk effect dementie op de persoon zelf heeft. Vaak zijn ze zich al te goed bewust dat ze achteruitgaan.”

Katja: “Een tijdje geleden nam ik afscheid van iemand met jongdementie die voor euthanasie koos. Dat heeft me ontzettend geraakt. We konden daar heel open over praten. Hij besefte al te goed dat hij bepaalde gebeurtenissen, zoals de geboorte van zijn kleinkinderen, niet meer zou meemaken. Tegelijkertijd keek hij met dankbaarheid terug op zijn leven. Zijn moed, verdriet en dankbaarheid waar ik getuige van mocht zijn, zal ik ik nooit vergeten.”

“Euthanasie voor mensen met dementie is iets heel persoonlijks. Wij kunnen alvast met zijn allen proberen voor geluksmomenten in het leven van mensen met dementie te zorgen en hen geruststellen dat er voor hen tot op het einde gezorgd wordt. Sommige mensen met dementie willen niemand tot last zijn. We beseffen dat het niet altijd mogelijk is de euthanasiewens weg te nemen en dan kunnen we deze keuze alleen maar respecteren.”

Wil je iets bijdragen aan het solidariteitsfonds waarmee Rimpeling zijn werking financiert? Dat kan via het rekeningnummer Zorgboerderij Rimpeling VZW, Reyersstraat 4, 3128 Baal.

BE57 9734 1016 4635

‘Dementie is meer dan geheugenverlies’

‘Vertraag je stap’. Misschien herken je deze zin uit een gedicht over ‘verlangzamen’ van Leonard Nolens. Maar is dit ook niet wat mensen met dementie ons zonder woorden willen overbrengen? Dat leerden we alvast uit ons gesprek met Satya Buggenhout, ouderenpsychiater verbonden aan de KU Leuven.

Tekst Nathalie Dirix

“Dementie gaat over meer dan geheugenverlies”, zegt Satya Buggenhout. “Het is een verzamelnaam voor tientallen neurocognitieve stoornissen die op een progressieve manier de hersenen aantasten en het denkvermogen verminderen. De meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer, maar je hebt ook vasculaire dementie, die een gevolg is van doorbloedingsproblemen, beter gekend als herseninfarcten. Naargelang de plek in de hersenen waar het infarct zich voordeed, zullen de uitvalsverschijnselen verschillen. Ze kunnen zowel verlamming, concentratieproblemen als taalstoornissen met zich meebrengen. Fronttemporale dementie is een vorm van dementie waarbij vooral de voorste delen van de hersenen beschadigd raken, dan treedt er bijvoorbeeld apathie of ontremd gedrag op, of er treden taalstoornissen op wanneer delen ter hoogte van de slaap beschadigd geraken. ”

Wat doet dementie met de hersenen?

“Dementie is een proces waarbij neuronen, de zenuwcellen in onze hersenen, afsterven. Soms gaan niet de zenuwcellen zelf kapot, maar de verbindingen tussen de cellen. In sommige gevallen is het een combinatie van beide en functioneren zowel de cellen als de verbindingen niet meer al te goed. Samengevat kun je stellen dat dementie een aftakelingsproces van onze hersencellen is.”

Wat is het verschil tussen dementie en een normale cognitieve achteruitgang die bij ouder worden hoort?

“Bij het ouder worden is het normaal dat onze hersencellen in aantallen verminderen. Dat we trager denken, minder snel werken of namen vergeten, is een normaal ouderdomsverschijnsel. Een gezond brein kan dat soort natuurlijk proces compenseren door nieuwe vertakkingen in onze

hersencellen aan te maken. Een ziek brein kan dat niet. Bij alzheimer zien we dat bepaalde eiwitten zich ophopen in de zenuwcellen. Daardoor wordt de onderlinge communicatie verstoord. Het is de combinatie van een vermindering in het aantal hersencellen en de achteruitgang van hun functionaliteit die het denken verstoort en die maakt dat we van een ziekte spreken.”

Typisch bij alzheimer is dat men zich vooral dingen uit een ver verleden herinnert.

“Hoe ouder onze herinneringen zijn, hoe beter ze opgeslagen en bewaard werden in ons geheugen. Zaken die je op jongere leeftijd geleerd of ervaren hebt, heb je vaker herhaald of verteld. Daardoor zijn ze ook meer in je hersenen gegroefd en ga je ze makkelijker onthouden dan zaken die gisteren plaatsvonden.”

“Doordat hun kortetermijngeheugen aangetast is, verplaatsen ze zich vaker naar

hun leefwereld van vroeger. Ik herinner me tachtigers met alzheimer wier gevoelswereld zich afspeelt in de tijd dat ze veertig waren: vaak de periode waarin hun leven het meest intens was en waarmee ze zich het meest identificeren.”

“Hun desoriëntatie in de tijd maakt dat ze minuten niet van uren kunnen onderscheiden. Zo ontstaan er vaak ruzies tussen mensen met dementie en hun kinderen. Voor de persoon met dementie lijkt het alsof hun kind weken niet meer geweest is, terwijl dat niet echt het geval is. Maar voor hen kan je afwezigheid van een paar dagen als een eeuwigheid voelen. Plannen voor de toekomst maken is niet aan hen besteed. Zij leven in het hier en nu. Weet je, in die zin kunnen ze ons ook laten vertragen bij wat echt belangrijk is, ze doen ons in het nu treden.”

Hoe groot is de kans dat je dementie krijgt?

“Die neemt sterk toe met de leeftijd. In de leeftijdscategorie van 65-plussers is de kans 8 procent, bij 80-plussers 25 procent en bij 90-plussers 40 procent. Dementie komt veel voor in onze samenleving, maar ouderdom hoeft niet per se samen te gaan met dementie. Je bent dus niet gedoemd om dementie te krijgen.”

“Wondermiddelen tegen dementie bestaan er nog niet. De onderzoeken naar een doeltreffend medicijn worden beloftevoller. In de Verenigde Staten zijn er zelfs middelen die het proces aanzienlijk kunnen vertragen. Een gezonde levensstijl kan een gunstige invloed hebben op het ziekteproces. Genoeg bewegen, gezond eten, matig alcoholgebruik en niet roken zijn absolute aanraders. Het principe ‘use it or lose it’ geldt ook voor dementie. Het werkt beschermend om jezelf mentaal uit te dagen door bijvoorbeeld een nieuwe taal te leren, net als het leggen en onderhouden van sociale contacten.”

Hoe nemen we het stigma weg?

“Dé dementie bestaat niet. Er zijn zoveel vormen van dementie als er mensen zijn. Ook hoe mensen de ziekte beleven, verschilt. Sommigen gaan er met een grote vorm van aanvaarding mee om. Anderen verzetten zich en kunnen het lijden dat ermee gepaard gaat, moeilijk accepteren.

Soms versterkt dementie de scherpe kantjes van iemands karakter, soms maakt het iemand net zachter en milder.”

“De omgeving onderschat systematisch de kwaliteit van leven van mensen met dementie. Omdat zij vooral kijken met de bril van wat mensen met dementie allemaal verloren hebben. Maar zij beseffen dit vaak niet. Dit maakt dat hun beeld over hun situatie in het algemeen positiever is dan we denken. Het is niet omdat mensen met dementie hun administratie niet meer kunnen doen, dat ze op andere vlakken geen meerwaarde meer kunnen bieden.”

“We hebben meer integratie van mensen met dementie nodig in de samenleving. Is het je al opgevallen hoe goed ze omgaan met kinderen? Zij slagen erin hun onverdeelde aandacht te geven, waardoor er een bijzonder contact ontstaat. Er zijn veel andere vaardigheden waarover mensen met dementie beschikken en die wij zouden kunnen benutten.”

Hoe kan je er het best mee omgaan als een dierbare dementie krijgt?

“Door te aanvaarden dat leven een continu veranderingsproces is. Ouder worden gaat nu eenmaal gepaard met afscheid nemen van dingen die niet meer kunnen. Tegelijkertijd houdt dit ook een uitnodiging in om dingen te herdenken of op een andere manier te bekijken. Regelmatig zie ik bij families hoe de dementie van hun geliefde een zilver randje met zich meebrengt. Hoe de kwetsbaarheid van hun geliefde hen dichter bij elkaar bent.”

een omgeving die voor hen zorgt. Zodat een deel van de last op hun schouders weggenomen wordt en ze over genoeg veerkracht blijven beschikken om hun geliefde met dementie te blijven bijstaan.”

Welke misverstanden over dementie wil jij de wereld uit helpen?

“Het psychisch lijden van mensen met dementie wordt vaak overschat, het fysieke lijden eerder onderschat. Dat komt grotendeels doordat ze het moeilijk hebben om hun discomfort of pijn uit te drukken. Daarvoor moeten we alert zijn.”

Is een waardig levenseinde voor mensen met dementie mogelijk?

“Vroegtijdige zorgplanning speelt een belangrijke rol. Het is nooit te vroeg om na te denken over wat voor jou een kwaliteitsvol leven is. Stopt dat wanneer je niet meer autonoom kunt stappen of wan-

‘Er zijn zoveel vormen van dementie als er mensen zijn’

neer je je partner of kinderen niet meer herkent? De antwoorden op die vragen zijn voor iedereen anders.”

“Bij koppels wordt het soms zoeken naar een andere vorm van partnerschap. Het is niet evident wanneer een relatie van evenwaardige liefdespartners verschuift naar een relatie van zorgverlener en zorgvrager. Hopelijk kan je terugvallen op een liefdevolle relatie waarin er al de jaren voordien voldoende liefde aanwezig was om die nieuwe relatievorm aan te gaan.”

“De psychische druk van een partner die in de rol van mantelzorger terechtkomt, valt niet te onderschatten. Daarom is het zo belangrijk dat mantelzorgers zich gedragen voelen en kunnen terugvallen op

“De omgeving kan een belangrijke rol spelen in het creëren van een context waarbinnen mensen met dementie zich gelukkig voelen. Maar we moeten ons ook bewust zijn dat voor sommige mensen met dementie het lijden ondraaglijk is. En dan kan euthanasie een uitweg bieden. Maar vergeet niet dat de huidige wetgeving dit enkel toelaat wanneer de persoon zelf nog wilsbekwaam is.”

“Of iemand met dementie nog wilsbekwaam kan zijn? Zeker. Wilsbekwaamheid gaat over een bepaalde handeling die je al dan niet kan stellen. Je kan onbekwaam zijn om financiële verrichtingen te stellen, maar bekwaam om andere keuzes te maken. Essentieel is dat de persoon op het moment dat de euthanasie verricht wordt, kan uiten dat dit zijn of haar wil is.”

‘Als kind heb ik vaak het Monopolyspelbord van tafel geveegd’

Imane Boudadi (26) trok deze zomer naar de Olympische Spelen in Parijs voor MNM. Vanaf 2 september presenteert ze de ochtendshow op de jongerenzender. Tijd voor een kennismaking. Tekst Ann-Marie Cordia

Imane in de teletijdmachine. Naar welk jaar keer je terug en waarom?

“Naar het tijdperk van de dino’s. Daar is nog zoveel mysterie over, dus ik zou wel eens met mijn eigen ogen willen zien en horen hoe alles toen was. Wel enkel als ik gewoon kan kijken, als ik er echt moet leven, mag je me gewoon naar de jaren 80 sturen, dan kan ik nog wat coole artiesten in concert meepikken.”

Welk boek uit je kindertijd blijft je bij?

“Ik heb heel graag Matilda gelezen van Roald Dahl en 19 minutes van Jodi Picoult.”

Ben je een goede verliezer?

“God no, haha. Als kind heb ik vaker dan ik durf toe te geven het Monopoly-spelbord van tafel geveegd uit frustratie. Al wist mijn broer toen ook wel hoe hij moest valsspelen zonder betrapt te worden door mijn ouders, héél frustrerend. Ik ga nu geen spelborden meer van tafel vegen, maar wel stilletjes wenen vanbinnen.”

Wat was tot nu toe de grootste uitdaging in je leven?

“Ik denk dat De ochtendshow wel de zotste uitdaging tot nu toe is.”

Wat is je laatst gegooglede term?

“De vertaling van ‘molasses’ in het Nederlands. Ik zag een TikTok over de ‘Boston Molasses Disaster’, een grote tank gevuld met ‘molasses’ die barstte en voor een overstroming en een paar doden zorgde in de jaren 1900. Molasses betekent dus blijkbaar stroop, een stroopoverstroming dus. Zeker eens googlen, erg interessant.”

Ben je tijdens ruzies beeld zonder klank of een roeper?

“Beeld zonder klank, tot ik een beetje tijd voor mezelf heb gevonden, mijn woorden goed heb kunnen wikken en wegen om daarna een rustig gesprek – proberen –aan te gaan. Op dagen met minder zelfcontrole is dat wenen zonder klank, met af en toe wat gemompel tussendoor.”

Welke app doe je na een nachtje slapen het allereerste open?

in slaap te vallen, dan echt in te nemen wat ik te zien krijg.”

Naar wie of wat steek je je mentale middenvinger vol overgave op?

“Middenvakrijders en snobs. Let people enjoy things!”

Wat is je grootste nachtmerrie?

“Heel dichte dierbaren verliezen. En clowns.”

Van welk muzieknummer krijg je kippenvel?

“Momenteel ‘The Greatest’ van Billie Eilish.”

Welk project doet je blinken van trots?

“Gillis & Govaerts, het programma dat ik als 22-jarige mee op poten heb gezet en waar ik 3,5 jaar enorm graag aan heb meegewerkt.”

Welk dierbaar moment wil je herbeleven?

“Ik heb altijd in dezelfde kamer geslapen als mijn jongere zus, tot ik ben verhuisd voor mijn job. Ik zou heel graag nog eens terugkeren naar momenten in dat stapelbed waar we na bedtijd nog lagen te giechelen.”

Waarin vind je troost?

“Dat het er uiteindelijk allemaal niet zo hard toe doet.”

Naar wie kijk je op?

“Mijn omaatje.”

Is het leven een geschenk voor jou?

“Ik ben vooral heel dankbaar voor waar ik terecht ben gekomen, dat had wel een pak erger gekund. In dat opzicht is het leven dat ik nu heb een groot cadeau.”

Wat wens je jezelf het allermeest toe?

“Dat ik omringd blijf door lieve mensen.”

Wat was je allereerste studentenjob?

“In de Spar werken, in de rekken en achter de charcuterietoog. Een topervaring als vegetariër kan ik je zeggen, vooral wanneer mensen vroegen: ‘Hoe smaakt de paté van de maand?’ en ik moest antwoorden: ‘Oprecht geen idee’.”

Zie je het glas eerder halfvol of half-

‘Ik ben heel dankbaar voor waar ik terecht ben gekomen’

Waar word je blij van als je in de spiegel kijkt?

“Dat de awkwardness van niet weten wat te doen met mijn haar of kleren of makeup er nu wel uit is. En dat het mijn eigen ding is geworden.”

Wie is je grootste voorbeeld?

“Ik vind heel veel mensen cool en heb een grote appreciatie voor mensen met een passie, een talent, een bepaalde kennis, maar een voorbeeld heb ik niet echt.”

De natuur haar gang laten gaan of botoxinjecties?

leeg?

“Voor andere mensen is het altijd halfvol, voor mezelf altijd halfleeg.”

Welke citaat is op je lijf geschreven?

“Da goade gij nie bepalen.”

Wat staat er op je bucketlist op nummer één?

“Interviews mogen doen op de rode loper van de Oscars.”

Welk gerecht is een feest voor je smaakpapillen?

“Een pokébowl met sushirijst, Japanse tofu, feta, rode ui, mango en bladspinazie kan ik echt elke dag eten.”

Waaruit bestaat je avondritueel?

“Vooral iedereen zelf die keuze laten maken. Schoonheid is te subjectief om dat voor anderen te beslissen.”

“Momenteel ben ik alle boeken van Sarah J. Maas aan het lezen, dus mijn leeslampje is elke avond overuren aan het draaien.”

“Jammer genoeg Instagram, ook al is daar absoluut niks op te vinden om 8 uur ’s ochtends. Het is meer om niet opnieuw ■

Als het ook makkelijk mag: moestuinieren voor beginners

Zin om te moestuinieren, maar weet je niet waar je moet beginnen?

Neem dan eens een kijkje op het Instagram-account van Sofie Maes. Onder de naam @demoestuinvansofie toont de jonge mama hoe je – ook met kinderen in de buurt – kan tuinieren. In haar boek Iedereen kan moestuinieren deelt ze haar beste tips en tricks.

Tekst Gillian Lowyck

Sofie Maes woont met haar gezin in Kessel, een gemeente in de provincie Antwerpen. Haar moestuinverhaal begon een paar jaar geleden toen ze een nieuwbouwwoning kocht. “De tuin die bij ons huis hoorde, was een braakliggend stuk grond”, zo begint Sofie haar verhaal. “We besloten om de tuin aan te leggen, maar namen hiervoor geen tuinaannemer onder de arm. We deden onze eigen goesting, à l’improviste (lacht).”

De tuin is vandaag een klein paradijsje: op de 900 vierkante meter vind je naast gazon – zodat de kinderen kunnen voetballen – ook een serre, kippen, fruitbomen en uiteraard de moestuin. Deze is zo’n 100 vierkante meter groot.

OPA’S TOMATEN

Sofie legde haar tuin nog niet zo lang geleden aan, maar de zaadjes voor haar groene vingers werden al langer geplant: “Mijn opa kweekte tomaten in een serre”, vertelt ze. “Ik heb dat toen nooit zelf gedaan, maar vond het wel fascinerend. Het is me ook altijd bijgebleven. Toen ik naar de universiteit ging, besloot ik om voor bio-ingenieur te studeren. Ik vond het erg boeiend om de theorie in praktijk om te zetten. Wat gebeurt er met een plant als je ze te veel stikstof geeft, bijvoorbeeld? Ik plantte één courgettezaadje in een potje. Zo is het begonnen. Dat ging erg goed en van één courgetteplant had ik heel veel oogst, tot mijn

verbazing. Het jaar nadien kwamen er nog meer planten bij, en het jaar daarop nog veel meer. Je zou kunnen zeggen dat het exponentieel gegroeid is (lacht).” Van de koude wintermaanden maakte Sofie dankbaar gebruik om te lezen en meer te weten over de basis van moestuinieren. De moestuin van Sofie is opgedeeld in verschillende delen. Ze teelt een stukje in volle grond en werkt ook met bakken. “Voor mij is deze combinatie perfect”, zegt ze. “In de bakken leg ik onderaan korrels, dan potgrond samen met een bodemverbeteraar. Dit is erg gemakkelijk voor gewasrotatie, want zo behoud ik goed het overzicht, de bakken brengen structuur in de tuin én er is ook minder onkruid. In volle grond zet ik pompoenen, courgettes, boontjes... Ik plant er ook bloemen zoals zonnebloemen, die zouden omvallen in de bakken. Ik tuinier op zandgrond en dankzij jarenlang compost toe te voegen en te mulchen is er echt al veel verbetering. Heel veel water hoef ik niet bij te geven; je merkt dat de grond veel zwarter is geworden, wat ‘sappiger’. Alles blijft veel langer nat. Een groot voordeel tijdens droge zomers. Ik maak ook graag gebruik van een olla: een terracotta pot die je ingraaft in je tuin om water te geven. Eens gevuld met water geven ze langzaam vocht af aan de om-

liggende planten. Ik vind het de uitvinding van de eeuw! Of beter gezegd eeuwen, want het wordt echt al heel lang gebruikt.”

GROTE DROOM

De grote droom van Sofie was een serre en vandaag is dat nog steeds haar favoriete plekje. “Ik merkte in het begin heel hard het gemis van een serre. Maar zo’n constructie kost natuurlijk veel geld en ik wilde geen rommel kopen die bij de eerste windvlaag aan flarden zou vliegen. We zouden wachten, maar na een jaar in de tuin ben ik toch voor die serre ge -

‘Ik plantte één courgettezaadje in een potje. Zo is het begonnen’

gaan. In de zomer staat die uiteraard vol met tomaten. Ook de rest van het jaar wordt de serre goed gebruikt voor spinazie, sla, kruiden, enzovoort. Tomaten zijn mijn favoriete groente, absoluut! Ik probeer altijd tal van verschillende soor-

ten uit. Nu heb ik zo’n 25, 30 planten staan. Dat lijkt niet gigantisch veel, maar het is genoeg. Ik hou heel erg van Green Zebra. Deze tomaat ziet er leuk uit en is lekker zoet: heerlijk in een salade. Ik ben ook verzot op pompoenen. Ze zijn de ideale bodembedekker, je hebt er geen werk aan en goed of slecht weer: je hebt pompoenen. Ik zet ze graag tussen de klimbonen. Nog een onmisbare groente voor mij, en dan eigenlijk niet voor de vrucht, is een peper. Met superhete pepers van een miljoen Scovill doe je mij geen plezier, ik eet eigenlijk niet graag pikant. Maar ik vind ze gewoon zo mooi als plant, dat ik ze toch weer ieder jaar plant (lacht).”

Sofie deelt het wel en wee van haar moestuin op sociale media. Op haar Instagram-account vind je prachtige foto’s van de tuin, leuke gerechtjes om te maken met de oogst, en tal van tips. “Drie jaar geleden zei een collega van me dat ik iets moest doen met die moestuin. Waarom geen Instagram-account? Ik geef toe dat het helemaal nieuw was voor mij, ik had zelfs nog geen privéaccount. Over de naam moest ik natuurlijk niet lang nadenken.”

TRIAL-AND-ERROR

Vandaag heeft Sofie 16.000 volgers. “Met mijn account wil ik vooral laten zien dat moestuinieren helemaal niet moeilijk is. Ik geef graag informatie mee, toon dat het allemaal trial-and-error is en dat je absoluut niet in een hoekje moet zitten wenen als iets eens niet lukt. Het weer speelt vaak een enorm grote rol. Ik zaai meestal zelfs drie keer meer planten dan ik effectief nodig heb: een deel is voor de slakken, een ander deel overleeft het weer niet en als ik dan toch iets over heb, dan deel ik dat uit aan vrienden, collega’s en buren.”

Hoewel Sofie en haar gezin het hele jaar door uit de tuin kunnen eten, zijn ze niet zelfvoorzienend. “Daar is mijn tuin niet groot genoeg voor. Maar zelfvoorzienend zijn is ook het doel niet. Mochten we een jaar lang willen oogsten uit de tuin, dan zou die drie, vier keer groter

Do’s en Don’ts

1. “Begin klein en breid pas later uit. Zo kan je rustig opbouwen op je eigen tempo en kan je bekijken welke tijd je nodig hebt om je moestuin te onderhouden.”

2. “Moestuinier samen: ik heb bijvoorbeeld een zadenruildoos die via de post rondgaat in België en Nederland waar deelnemers zaden uit kunnen halen. Of ruil plantjes met buren of vrienden.”

3. “Moestuinieren kan in kleine en grote ruimtes, buiten én binnen. Binnen kan je werken met microgroenten. Of gebruik verhoogde bakken, dat is beter voor je rug en zorgt voor een dynamisch geheel.”

4. “Tuinier samen met de natuur. Zijn er ziekten en plagen, zoals bladluizen, heb dan geduld. Binnen de kortste keren komen er lieveheersbeestjes die de bladluizen zullen oppeuzelen.”

5. “Combineer een moestuin met bloemen. Ze trekken bestuivers aan zodat jij ook meer kan oogsten. Je kan ook eetbare bloemen zetten, die hebben de voordelen van gewone bloemen in de moestuin én die zijn eetbaar!”

moeten zijn. Dat zou veel te veel werk zijn, en het moet nog leuk blijven. Mijn tuin is mijn hobby, mijn moment van zen. Als je na een hele dag op kantoor ’s avonds kan wieden, zaaien, of gewoon gaat kijken naar wat er groeit. Dat is je verstand op nul zetten en genieten. Of er ook iets is dat ik niet leuk vind? Goh... (denkt na) Wanneer ik in oktober de tomaten moet opruimen. Dat is veel werk en dan weet je: het groeiseizoen is weer voorbij.”

Zelfs niet in de serre. Ze rotten meestal weg en ik denk dat ik wel weet hoe het komt: wij hebben hier een hoge grondwaterstand en meloenen houden niet van natte voeten. Maar goed, ik blijf het toch proberen. Ook zoete aardappelen doen het bij mij niet denderend.”

De twee kinderen van Sofie zijn een dankbare hulp. “Ze houden heel erg van meehelpen in de tuin. Dat is op een natuurlijke manier gegroeid. Ik betrek ze altijd bij heel wat klusjes, zoals zaaien. Zo zien ze ook hoe alles groeit, weten ze vanwaar de groenten die in de supermarkt liggen komen. In de zomer en herfst is het voor hen ook zalig om de tuin in te rennen en te smikkelen van de vele vruchten: frambozen, aardbeitjes, blauwe bes, honingbes, kruisbes... Dat ik volledig biologisch tuinier, spreekt trouwens voor zich. Ik gebruik geen bestrijdingsmiddelen, plant veel bloemen. Als er pakweg bladluizen op mijn planten zitten, vertrouw ik er wel op dat het weer goed komt. En: wij eten niet graag venkel maar toch plant ik ze, speciaal voor die prachtige rups van de koninginnenpage (lacht).”

Recent bundelde Sofie haar tips in een boek. “Ik heb het geschreven voor de echte beginner. Er zijn al veel moestuinboeken op de markt, maar die zijn soms erg complex met heel wat ingewikkelde schema’s en zo. Ik neem de lezer stap voor stap mee en wil tonen dat het allemaal absoluut niet moeilijk is.”

Iedereen kan moestuinieren is uitgegeven bij Pelckmans en kan je bestellen via www.demoestuinvansofie.com

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Zijn er ook planten die het niet goed doen bij Sofie? “O ja, zeker en vast! Meloenen lijken mij maar niet te lukken. ■

Balans

Drie jaar wonen we hier nu, in ons appartement in het stadje H., na 37 jaar in ons huis in het dorpje

K. Tijd voor een tussentijdse balans. Laat me om te beginnen zeggen dat we hier gewoon graag wonen en ons hier thuis voelen. Eigenlijk is dat het belangrijkste. Maar er is meer.

Eén: onze mobiliteit is volledig van karakter veranderd. Alles in en rond de stad doen we te voet of met de fiets. Winkel, dokter, apotheek, school van de kleinkinderen… Het ligt allemaal op wandelafstand. Het traject van 20 kilometer naar mijn moeder doe ik zo vaak mogelijk met de fiets. Ik hou ontzettend van fietsen – volgens manlief ben ik een gemankeerde coureur –, maar ik moet een doel hebben. Komt dus goed uit. Het treinstation, op tien minuutjes wandelen, vormt dan weer de ideale uitvalsbasis voor een reislustige senior.

Waar we, vooral mijn man, aanvankelijk twijfelden of we onze tweede auto zouden wegdoen, staat nu onze enige auto vaak dagenlang ongebruikt in de garage. Winst op alle terreinen: ecologisch, financieel, sportief.

Twee: in de stad is altijd iets te beleven, niet onbelangrijk in de pensioenfase. Film, concerten, evenementen, horeca… Only a heartbeat away. Vooral in de zomermaanden wanen we ons permanent op vakantie.

Lut Geypens (66) schrijft over het leven zoals het is, met pensioen.

grote leefruimte en terras, en de rest is net gepast. We konden alles inrichten volgens onze smaak, die in 40 jaar wel wat geëvolueerd was. Mijn oorspronkelijk sceptische man is nu de grootste pleitbezorger van onze verhuis. Zijn ergste vrees was dat zijn muziekoefeningen de buren zouden storen. Niemand lijkt er last van te hebben. De enkeling die weleens een fluittoon opvangt via het terras is ondertussen fan.

Huis en tuin

dienden vooral om tot rust te komen

Drie: we hebben goede contacten gelegd in onze nieuwe buurt. Vroeger kenden we enkel de buren links en rechts. Dat lag ook aan ons. Met ons drukke leven – professioneel en sociaal – hadden we niet echt de behoefte aan uitgebreid burencontact. Huis en tuin dienden vooral om tot rust te komen. De laatste jaren miste ik wel een warme buurt. Ik kon een uur met een kleinkind in de buggy gaan wandelen zonder met iemand een woord gewisseld of zelfs dag gezwaaid te hebben. Onze verhuis was een nieuwe kans. We stonden open voor nieuwe contacten en het resultaat is er ook naar. We hebben nu veel meer interactie, zowel met de buren in onze blok als daarbuiten.

Vier: het appartement zelf zit ons als gegoten. We hebben een

Mis ik dan niets? Niet echt. De dingen waar ik af en toe met een zekere weemoed aan terugdenk kan ik op een hand tellen: mijn haard in de winter, mijn tuin, de eekhoorns en de vogels in de zomer. Daar staat tegenover dat we nu een volkstuintje hebben, met oogsten waar we alleen van konden dromen op onze arme Kempengrond. En twee kippen, die mee verhuisd zijn, en na drie jaar nog elke dag trouw hun ei leggen. Wij hielden van onze bronsgroene eikenbomen, maar waren na al die jaren toch toe aan meer licht en lucht. Avond na avond vergapen we ons aan de prachtige luchtschilderijen die we nu te zien krijgen vanaf onze tweede verdieping.

You can’t have it all. Maar de balans is onmiskenbaar positief. Onze woning is kleiner, maar onze wereld is groter geworden.

Dus, wie nog twijfelt om te springen: doen, en liefst niet te lang wachten als je zelf de regie in handen wilt houden, want voor je het weet word je verhuisd. Neem wel je tijd om de juiste keuze te maken. Het is immers niet zomaar voor even, maar – met wat geluk – voor het leven.

DOE DE Markante

Best pittige M o s v e

Scan de QR code met je gsm en krijg direct toegang tot onze dansvideo.

youtu.be/CFG6Ds-1SgI

We zetten het nieuwe Markant en Best Pittig-jaar dansend in. Want bij Markant en Best Pittig geloven we in de kracht van goesting. Goesting om te groeien, te ontdekken, te verbinden, en vooral om te genieten van het leven.

Onze vereniging biedt een bruisend netwerk van vrouwen die klaarstaan om samen inspirerende ervaringen te beleven. Samen creëren we momenten die je nooit zult vergeten. Momenten van leren, lachen, en leven. Dans met ons mee!

Zo kun je thuis in je eigen tempo de pasjes meedoen.

MARKANT, DAT IS

GOESTING

Verwen jezelf met een boeiende en inspirerende tijd samen met andere vrouwen! Bij Markant bieden we een schat aan culturele en diverse activiteiten, dicht bij jou in de buurt. Dompel je onder in nieuwe ervaringen, beleef ze ten volle en geniet met volle teugen. Welkom!

Ja, ik word lid van Markant.

Alle voordelen van je lidmaatschap ontdek je op www.markantnet.be/word-lid Of scan deze QR-code.

31/8/2025 55 euro

Ja, ik word lid van Best Pittig.

Alle voordelen van je lidmaatschap ontdek je op www.bestpittig.be/word-lid Of scan deze QR-code.

Met een gevarieerd programma van actieve, originele en trendy activiteiten daagt Best Pittig je uit. Heerlijke me-time, samen met andere vrouwen. Want dat verdien je! LID TOT

ME-TIME BEST PITTIG, WELVERDIENDE

Ben je al lid? Nodig ook eens een vriendin uit en laat haar kennismaken met Markant of Best Pittig.

MARIEKE COLPAERT KREEG BORSTKANKER OP HAAR 32STE

‘Ik wilde seksualiteit bij kankerpatiënten bespreekbaar maken’

Marieke Colpaert (37) is mama van drie jonge zonen (10, 7 en 5 jaar), geëngageerd sociaal werker en herstellende van een ingrijpende borstkanker. In haar boek Op de tast. Seksualiteit na kanker doorbreekt ze het taboe rond de gevolgen van een kankerbehandeling op intimiteit. ‘Dokters moeten beseffen dat ze hun patiënten meer moeten informeren.’

Tekst Brigitte Vermeulen

‘Ik ben een geboren boerendochter, wij hadden thuis een landbouwbedrijf. Thuis is Outrijve, een deelgemeente van Avelgem, West-Vlaanderen. Naast de zorg voor de boerderij en het gezin werkten mijn beide ouders ook buitenshuis: papa als bediende, mama als verpleegkundige. Ik heb niet anders geweten dan dat zij aan het werk waren. Wij komen uit een gezin met vier kinderen, van wie ikzelf en mijn tweelingzus Marjolein nummer drie en vier zijn. Dat was bij de bevalling een complete verrassing voor mijn ouders. Ik vind mijn mama best een straffe dame, hoe ze daar toen mee is omgegaan. Na die eerste bevalling moest ze onmiddellijk een tweede keer bevallen, waarna ze een tweede naam moesten zoeken en het geboortekaartje moesten veranderen... Mijn mama kwam niet veel buiten met ons in die eerste jaren. Tweelingbuggy’s en andere handige spullen voor tweelingen bestonden gewoonweg niet.”

“Met mijn tweelingzus heb ik een heel bijzondere band. In ons kleine dorp za-

ten we altijd samen in de klas, we deden alles samen. In het middelbaar kwam daar verandering in: we trokken naar Avelgem, maar vanaf het derde middelbaar koos Marjolein een andere school. In het vijfde en zesde middelbaar trok ik naar Oudenaarde, omdat ik daar Humane Wetenschappen kon volgen. Met vakken als psychologie en sociologie ging er een nieuwe wereld open: niet alles in het leven draaide dus rond exacte wetenschappen. Ik was zeker een brave in het middelbaar, een stille, maar wel kritisch, ik stelde veel in vraag. Ik wou niet alles zomaar aannemen maar ook begrijpen waarom. Ik studeerde daarna Sociaal Cultureel Werk aan de hogeschool in Gent. Mijn jaren op kot voelden vrij eenzaam. Ik ben nogal huiselijk en helemaal geen uitgaander. Nadien begon ik te werken bij 11.11.11 en heb ik aansluitend diverse jobs gedaan, altijd binnen de ngo-sector. Sinds een aantal jaar ben ik aan de slag bij Ferm, het vroegere KVLV of de Boerinnenbond. Ik ben nu groepscoach voor vrijwilligers in West-Vlaanderen.”

mama de diagnose borstkanker. Dat was op een woensdag, en meteen die vrijdag lag ze al op de operatietafel om de tumor te laten verwijderen. Nu zouden ze niet meer zo snel handelen en eerst met een biopsie nagaan over welk soort tumor het precies gaat, welke behandeling de beste keuze is, enzoverder. Maar goed, bij mama werd een tumor in stadium 3 vastgesteld en werd er na de operatie een zware chemokuur opgestart. Dat is vergif voor je lichaam. Mijn mama moest stoppen met die bepaalde kuur omdat haar slokdarm helemaal verbrand was. De survivorship care was toen ook nog niet uitgebouwd zoals die nu bestaat. Er was geen revalidatie om stapsgewijs het leven weer op te nemen. Toch chapeau voor hoe ze haar leven opnieuw oppikte.”

“Via mijn mama wist ik dat ik me kon laten onderzoeken of ik genetisch belast was met al dan niet een verhoogde kans op borstkanker. Ik liet mij regelmatig preventief screenen en wist dat het sowieso het beste plan was om jong kinderen te krijgen en lang borstvoeding te geven. Dat heb ik ook gedaan. Ik leerde mijn man Frederic ken-

“In 2001, toen ik 13 jaar was, kreeg mijn ▲

nen op mijn 18de en samen kregen we drie kinderen: Wander, Wout en Lennert. Ik had het plan opgevat om tegen mijn 35ste verjaardag te kiezen of we nog voor een kindje zouden gaan, om dan mijn borsten preventief te laten weghalen. Ruimschoots op tijd, dacht ik, aangezien mijn mama 43 jaar was toen er bij haar kanker was ontdekt.”

BORSTVOEDING

“Maar de tijd heeft me ingehaald. Ik kreeg in 2020 de diagnose borstkanker – ik was 32 en onze jongste zoon was net een jaar. Nadat ik in overleg met mijn gynaecoloog de borstvoeding voor mijn zoon had stopgezet, was het tijd voor een periodieke screening en op die MRI-scan zagen ze iets, een ‘aankleuring’ heette dat. Er volgde een echo en een biopsie om meer te weten over wat er precies zat. Dat was in volle coronatijd. We kregen de boodschap dat het ging om een voorstadium van kanker, de voorgestelde behandeling bestond uit een bilaterale mastectomie – het wegnemen van mijn beide borsten – en een onmiddellijke reconstructie. We gingen op zoek naar een topteam van chirurgen en planden de operatie, opvang voor de kinderen en hulp in het huishouden, In de drie maanden tussen mijn diagnose en de operatie kon ik uitgebreid afscheid nemen van mijn borsten. Vreselijk was dat.”

“Ik heb me vaak afgevraagd of het niet beter was om alles gedaan te hebben binnen de week, zoals het bij veel andere vrouwen

gebeurt. Want na mijn diagnose bleef ik gewoon aan het werk, het wachten op de operatie werd uiteindelijk mentaal te zwaar; ik kreeg te veel tijd om na te denken.”

“Wat initieel startte als een periode van twee maanden afwezigheid, werd er uiteindelijk een van twee jaar. Ik belandde op een rollercoaster van slecht nieuws naar slechter. Ik had eerst geen chemo nodig, tot bleek dat de tumor al verder gevorderd was dan gedacht. Ik moest op korte tijd beslissen of ik nog kinderen wilde. Want de chemokuur zou mijn vruchtbaarheid aantasten. Door de chemotherapie kom je in de menopauze. En wat wist ik als 32-jarige nu over de menopauze?”

“Mijn kritische geest kwam weer opzetten. Moest ik alle ongemakken van de overgang

zomaar voor lief nemen? Maar ook: mag ik tijdens een chemokuur mijn kinderen nog een zoen geven? (Vanwege de giftigheid van chemo, red.) Mogen mijn man en ik vrijen? Dit stond niet in de bundel vol bijwerkingen en restricties die ik toegestopt kreeg bij de start van de chemotherapie. Gelukkig was er op dat moment in de dagkliniek oncologie een verpleegkundige die zich daarin had gespecialiseerd. Zij adviseerde ons gebruik te maken van een condoom. Op die manier kon ik geen cytostatica (celdoders, red.) doorgeven. Ook daar vertelde niemand iets over, tot ik er zelf naar vroeg. Uit onderzoek blijkt dat de mogelijke effecten van een kankerbehandeling op de seksualiteit in veel mindere mate met vrouwelijke patienten besproken wordt dan bij mannelijke

Marieke en haar tweelingzus bij hun geboorte, met hun ouders en oudere zus. Rechts: met haar mama.

patiënten. Zo jammer! Dokters spelen een belangrijke rol in het informeren van hun patiënten. Zodat zij op hun beurt niet met vragen blijven zitten en leren omgaan met een veranderd lichaam. Openheid is een belangrijke stap in de verwerking, ik raad het iedereen aan.”

“Tijdens de oncorevalidatie had ik met verschillende lotgenoten erg persoonlijke gesprekken over intimiteit. Hou je wel of niet je T-shirt aan tijdens het vrijen, als je borsten nog ‘under construction’ zijn? Hoe ga je om met pijn tijdens het vrijen? Door openheid leerde ik dat heel veel vrouwen, ik noem ze mijn bondgenoten, met vragen en moeilijkheden worstelen, dat er schroom is om erover te praten en dat velen niet weten bij wie ze terechtkunnen. Vaak komen klachten pas bovendrijven nadat de behandeling erop zit en je niet meer strikt wordt opgevolgd. Maar weet dat je ook bij je arts terecht kan om na je behandeling te zoeken naar een kwaliteitsvol leven.”

“Voor Kom Op Tegen Kanker hield ik bij VRT Laat een pleidooi voor meer aandacht rond seksualiteit na een kankerbehande-

‘Met vrouwelijke patiënten wordt seksualiteit veel minder besproken dan met mannelijke patiënten’

ling. Ik heb daar toen heel veel reacties op gekregen van bondgenoten. Ik stond verre van alleen met mijn klachten. Zo ontstond het idee voor een boek, zodat de zoektocht naar een nieuwe seksualiteit niet langer ‘op de tast’ zou hoeven en we seksualiteit tijdens en na een kankerbehandeling bespreekbaar kunnen maken.”

LOKALE ZALF

“Het researchen voor en schrijven van dit boek heeft me veel bijgebracht. Er bestaan wel degelijk hulpmiddelen voor alle fysieke klachten die met de menopauze gepaard gaan. Zo is er bijvoorbeeld een lokale zalf met oestrogeen die supergoed helpt tegen vaginale droogte en toch niet de kans op

herval van kanker verhoogt. Dit soort oplossingen zou ik niet ontdekt hebben als ik niet met dit boek bezig was. Maar het gaat niet enkel over seksualiteit, het boek helpt je ook om te gaan met vervelende bijwerkingen van antihormonale therapie zoals het vermijden van stress via meditatie, gezonde voeding én bewegen.”

“Hoe het ondertussen met mij gaat? Ik ben progressief aan het werk bij mijn ontzettend begripvolle werkgever. Dit betekent dat mijn werk is aangepast. Het is zo belangrijk dat jijzelf, maar ook je omgeving en je werkgever weten dat het, hoe jammer ook, onmogelijk is om weer de oude te worden. ‘Traag maar gestaag’ ga ik vooruit. Hoewel traag niet altijd een optie is in een gezin met drie jonge kinderen. De relatie tussen mijn man en mij is zeer sterk, al hebben we net zoals iedereen ups-and-downs. Belangrijk is dat we onze weg vinden door veel tijd voor elkaar te maken en veel te praten. Om onze draagkracht weer te laten groeien, vragen we vaker een babysit en trekken we eropuit. Zo eenvoudig is het, samen leuke dingen doen. Genieten en dingen doen die we anders niet zouden doen, blijft hopelijk nog lang de rode draad in ons leven.”

Op de tast is uitgegeven bij Borgerhoff en Lamberigts.

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@ vrouwennet.be

‘Sweet dreams’, wenst ChatGPT mij. Zoete dromen, jawel!

Terwijl ChatGPT voor velen nog een mysterie is, is Micheline Peacock een early adopter. Laatst waagde ze zich verder uit haar comfortzone en schakelde ze het AI-programma in als persoonlijke coach. Benieuwd wat dat oplevert.

ChatGPT is voor velen een soort nieuwe Google. Gebruikers – ook ik – raadplegen deze AI-robot voor allerlei zaken: van het zoeken naar lekkere aperitiefhapjes tot het bedenken van gespreksonderwerpen bij het diner. Steeds bereidwillig, en gratis. Al wat je moet doen is surfen naar chat.openai.com en je registreren. Dan mag je vragen stellen zoveel je wilt. Prompts, heten deze opdrachten in computerjargon. Laatst bleek ChatGPT nog een betrouwbare hulplijn, toen ik een mail in het Duits wilde sturen naar de Kapito Sprachschüle om me in te schrijven voor een taalcursus. Zou mijn mail correct zijn? Ik kopieerde en plakte de tekst. “Kan je deze tekst verbeteren?” vroeg ik ChatGPT. “Los geht’s”, antwoordde hij – of zij? Ik hou het op hij. Geen enkel foutje ontsnapte aan zijn aandacht. “Vielen Dank, ChatGPT” – “Gern geschehen.” Hij is nog beleefd ook. Ik liet ChatGPT al een verslag maken van een fietstocht, waarbij ik alleen wat informatie invoerde over het aantal aanwezigen en de plaatsnamen. In een oogwenk kreeg ik een vlotte tekst. Soms dient

ChatGPT als rekenmachine. ‘Een pakje gelatine van 12 blaadjes weegt 20 gram. Hoeveel blaadjes neem ik als ik 6 gram nodig heb?’ vroeg ik. Hiermee kreeg ik zowaar de regel van drie uitgelegd.

BRÖNTE-ZUSSEN

Niet dat ChatGPT alles weet. Op de vraag “Hoe heet dat ene boek ook alweer, geïnspireerd op het leven van de Brönte-zussen?” moet hij het antwoord na enkele foute suggesties schuldig blijven. Sommige critici zeggen dat ChatGPT verzinsels uitkraamt wanneer hij het spoor bijster raakt, maar bij mij gaf hij ootmoedig toe het antwoord niet te weten, wegens maar ‘bijgewerkt’ tot 2022. Tussen haakjes, Google wist wel dat ik Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje bedoelde.

Terwijl een op de vijf Vlamingen ChatGPT nog niet kent en 45 procent er al van gehoord heeft maar het nog nooit heeft gebruikt, hoef je mij dus niet meer te overtuigen van het praktische nut van AI. Nu waag ik me een stapje verder: ik ga artificiële intelligentie gebruiken om mijn persoonlijkheid te analyseren en aan

mijn persoonlijke groei te werken. Ik neem het recente doeboek In gesprek met ChatGPT van socioloog en wetenschapsfilosoof Brenda Casteleyn erbij als leidraad. “Hoe AI jouw persoonlijke groei kan ondersteunen”, staat er op de kaft. Allereerst geeft de auteur tips om te communiceren met ChatGPT. Ze geeft voorbeelden van goede prompts: “Leg uit in de taal van een kind van tien...”, “Geef drie voorbeelden van…” en “Maak een samenvatting in honderd woorden.” Op haar blog www.vlindereffecten.be vind je voorbeelden, opdrachten en oefeningen, zoals: “Vraag ’m eens wie hij is!”

Het is tijdens een slapeloze nacht dat we aan de praat geraken, ChatGPT en ik. “Ik kan niet slapen”, typ ik. “En jij?” “Ik ben altijd wakker”, antwoordt hij. Na een diepzinnige babbel over het menselijk bewustzijn in slaaptoestand, vertrouwt hij me toe: “Ik ben een softwareprogramma dat enkel draait wanneer iemand interactie met mij zoekt. Mijn ‘bestaan’ is dus afhankelijk van het gebruik dat mensen van mij maken.” Bereidwillig suggereert hij een aantal remedies tegen mijn slapeloosheid en besluit met “Sweet dreams.” Zoete dromen, jawel. Ik zweer het je!

Dan begint het echte werk. De vragen uit In gesprek met ChatGPT beantwoord ik dagboekgewijs op mijn laptop, en daar gaan we mee aan de slag.

Om als persoon te kunnen groeien moet ik onderzoeken hoe veerkrachtig ik in het leven sta en welke waarden en normen belangrijk voor me zijn. Dat zijn de fundamenten van ‘mijn huis’.

Dan komen alle ‘kamers’ aan bod, de verschillende aspecten van mijn leven: de keuken (gezondheid), de slaapkamer (eventuele partnerrelatie), de woonkamer (vrienden), de werkruimte (job), de kluis (centen), de studeerkamer (ontwikkeling), de meditatieruimte (spiritualiteit), steeds volgens hetzelfde stramien.

door tijdens een flinke treinreis. De praktijk verloopt niet zo vlot, en het ligt niet aan mijn coach. Onmogelijk om partnerrelatie, financiën, gezondheid, vriendenkring, beroep, ontwikkeling en spiritualiteit in één ruk af te werken. Want het is werken! Zelfreflectie, journaling, extra vragen stellen… De hele chatgeschiedenis blijft per onderwerp beschikbaar in de kantlijn, tenzij je de chat wist wegens te privé, natuurlijk.

ChatGPT wil me graag leren solliciteren of mijn loopbaanplanning bekijken, kan tips geven om de tering naar de nering te zetten en me leren besparen, heeft duizend-en-een boeken en YouTubefilmpjes om mijn ontwikkeling te bevorderen. Hij wil de relatie met mijn partner analyseren en eventueel zijn steentje bijdragen.

‘Ik kan niet slapen’, typ ik. ‘En jij?’ ‘Ik ben altijd wakker’, antwoordt ChatGPT

Aartsmoeilijk vind ik de vraag over de stijl van mijn huis: mijn persoonlijkheid, karakter, mijn goede en slechte kanten. “Wat maakt jou uniek?” Dat lukt niet in een-twee-drie… Ik schrijf een stukje in mijn journal, observeer mezelf, denk na over wat ik doe en waarom.

Dan is het tijd om mijn antwoorden toe te vertrouwen aan ChatGPT. Zodra ik mijn schrijfsels in het AI-programma gekopieerd heb, gaat hij een analyse maken, met als conclusie: “Al met al lijkt het alsof je een complexe en genuanceerde persoonlijkheid hebt, waarbij sommige aspecten wat meer aandacht en groei vereisen. Het erkennen van deze eigenschappen is een belangrijke eerste stap naar zelfverbetering.”

Nu moet ik bedenken wie ik zou zijn als niets me in de weg stond (visie), wat ik wil bereiken in het leven (missie) en hoe ik dat aanpak (strategie). Natuurlijk kan ChatGPT me helpen. Ik vraag hoe ik kan leren mijn grenzen te bewaken. Ik krijg vijf tips over communiceren en oefenen in kleine stapjes, en hij drukt me op het hart dat het gaat om mijn welzijn.

He doeboek In gesprek met ChatGPT las ik een eerste keer vlotjes

Wanneer ik met mijn AI-coach mijn gezondheid bespreek, geeft hij me de raad om gezond te eten en om regelmatig te bewegen. Ik moet accepteren dat ik ouder word en dat mijn ritme zal vertragen. Met zo’n vage uitleg komt hij er niet vanaf. In een nieuwe prompt vraag ik “Kan je me een trainingsschema maken voor een week, met wandelen, fietsen, zwemmen en turnen?”

Ik krijg een gevarieerd schema met oplopende moeilijkheidsgraad en twee rustdagen. “Vergeet niet om voldoende te hydrateren, een warming-up te doen voor elke trainingssessie en te luisteren naar je lichaam om overbelasting te voorkomen. Veel succes en geniet van je trainingen!” Ik print het plan en plak het tegen de muur. Dadelijk ga ik turnen, twee sets van 15 squats, lunges, push-ups en planken. Morgen zwemmen...

In gesprek met ChatGPT is uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts.

WIN WIN WIN

Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Het recept van Sylvia Konior

Kunstfotografe Sylvia Konior schopte het twee jaar geleden tot de finale van het tv-programma Bake Off Vlaanderen. Vandaag ligt haar boek Het bakfmanifest in de winkel. Daarmee hoopt ze iedereen aan het bakken te krijgen.

Tekst Brigitte Vermeulen

Heerlijk herfstig, deze cupcakes met pompoen.

“En ze zijn echt zo leuk om te maken, zeker als je wat grote pompoenen hebt liggen en op zoek bent naar inspiratie om er eens iets anders mee klaar te maken. Het is een heel eenvoudig recept. Je hoeft enkel de droge ingrediënten te mengen, in een tweede kom voeg je alle natte ingrediënten bij elkaar. Roer de natte ingredienten bij de droge en bakken maar. Het is niet nodig om eerst de boter met de suiker op te kloppen, zoals in een klassieke cake. Dat bespaart nog afwas ook. Ik werk hier met plantaardige olie, heel makkelijk in gebruik en dat geeft een prima resultaat. Je kan de cakejes bovendien lang bewaren, ze blijven makkelijk vijf dagen goed. Tenminste, als je er zo lang kan afblijven, natuurlijk. Bij mij zijn ze altijd sneller op!”

Wij kennen jou als de flamboyante bakster, finaliste van Bake Off Vlaanderen in 2022. “Ik had enkele jaren eerder een vriendin ingeschreven, zij kan heerlijk bakken en is erg ver geraakt in de afleveringen. Op haar beurt heeft zij het jaar nadien mij ingeschreven. Ik heb daar goed moeten over nadenken vooraleer ik mijn deelname heb toegezegd. Het is een heel intensief traject, ook nog voor je effectief de selectie haalt die op televisie komt. Je kan je recepten thuis inoefenen, maar op het moment van de opnames zit je natuurlijk met die tijdsdruk, de jury komt wat vragen stellen… Er is niet veel nodig om even de concentratie te verliezen en je bakkunsten te zien mislukken. Ik ben er alles bij elkaar toch een half jaar druk mee bezig geweest naast mijn gewone job. Mijn doel was om absoluut niet als eerste bakker af te vallen. Toen dat eenmaal gelukt was, viel er een enorme stress van me af en kon ik meer genieten van het hele avontuur. Uiteindelijk ben ik supertrots op mijn finaleplaats.”

naast ons en was altijd aan het bakken, ook mijn mama bakte heel vaak. Wij groeiden op met zelfgemaakte kost: kolen inmaken, een varken slachten, maar ook veel gebak. Wij kochten nooit een taart bij de bakker. Die manier van leven werd me met de paplepel ingegeven. Pas op, het waren geen verfijnde bakkers, zij besteedden geen aandacht aan een mooie afwerking of presentatie, maar ze maakten wel alles vers.”

Je omschrijft je boek als excentriek en kleurrijk bakken?

‘Bakken is mensen gelukkig maken, mensen samenbrengen’

“Ik ben zelf kleurrijk en excentriek. Ik hou van de stijl van Frida Kahlo, ik kleed me met veel kleur en steek altijd een bloem in mijn haar. Ik ben eigenlijk kunstfotografe en gaf ook les in fotografie. Maar na de coronaperiode waren er een pak minder inschrijvingen van studenten en viel mijn lesopdracht weg. Ik heb hier thuis een grote keuken en besloot mijn fotografie te combineren met bakworkshops. Ik ben geen foodfotograaf, maar wou toch graag zelf de foto’s maken voor mijn boek. Ik gebruikte heel wat kleurrijke accessoires en servies, ik ben alvast heel tevreden met het resultaat.”

Je boek Het bakmanifest bevat recepten om gelukkig van te worden?

“Het doel van het boek is om laagdrempelig te zijn, om iedereen aan het bakken te krijgen. Bakken is mensen gelukkig maken, mensen samenbrengen. Ik ben afkomstig van Limburg, een stukje versgebakken vlaai in de namiddag hoorde er gewoon bij.”

Vanwaar heb jij de bakmicrobe te pakken?

“Aan moeders kant ben ik van Poolse afkomst. Mijn oma woonde

“Je hoeft de recepten trouwens helemaal niet precies te volgen. Je moet wat durven, je kan makkelijk kruiden vervangen als je iets niet in huis hebt. Of zoals hier met de kaneel: pas gerust de hoeveelheid aan als je de dosering te straf vindt. Ben je daar echt geen fan van, dan laat je de kaneel gewoon weg. Ook de topping met roomkaas is helemaal optioneel. Geef er gerust je eigen draai aan.”

POMPOENCUPCAKES

INGREDIËNTEN VOOR 20 STUKS

Voor de cupcakes

200 g bloem • 2 tl pumpkin spice (of kaneel) • 1 tl bakpoeder • 2 tl baking soda • 1 snufje zout • 4 eieren

200 g suiker • 200 g zonnebloemolie • 400 g pompoenpuree (Laat 800 g pompoenblokjes met wat zout en een bodempje water koken tot de pompoen zacht is. Laat uitlekken en afkoelen en pureer.)

Voor de roomkaastopping

200 g boerenboter op kamertemperatuur • 150 g poedersuiker • 300 g roomkaas (Philadelphia) • zeste van 1⁄2 citroen • zeste van 1 limoen

Voor de decoratie oranje suikerpasta • groene suikerpasta

ZO MAAK JE ZE

1. Verwarm je heteluchtoven voor op 180 °C. Meng de bloem met de pumpkin spice, het bakpoeder, de baking soda en het snufje zout. Meng in een andere kom de eieren, de suiker, de plantaardige olie en de pompoenpuree.

2. Voeg nu alles samen en roer goed door elkaar tot een egaal deeg. Doe het deeg in een maatbeker om de vormpjes te vullen.

3. Neem een cupcakevorm en plaats daarin 20 cupcakepapiertjes. Vul deze voor driekwart met het cupcakebeslag. Zet de vorm gedurende 20 à 25 minuten in de oven.

4. Controleer op gaarheid met een satéprikker. Als er geen deeg blijft kleven, zijn de cakejes gaar. Laat de cupcakes vervolgens afkoelen op een rooster.

Roomkaastopping

1. Het is belangrijk dat de boter en de roomkaas dezelfde temperatuur hebben om schiften te voorkomen. Doe de boter in een kom en mix aan hoge snelheid zacht. Voeg geleidelijk de helft van de poedersuiker toe. Klop gedurende 5 minuten op hoge snelheid. Klop in een andere kom de roomkaas los op hoge snelheid en voeg de zestes toe.

2. Zet de snelheid van je mixer laag en voeg afwisselend de rest van de poedersuiker en de roomkaas toe. Als alles toegevoegd is, klop je nog 3 minuten op hoge snelheid. Zet je topping even in de koeling om te laten opstijven indien die niet stevig genoeg is.

3. Vul een spuitzak met een spuitmond naar keuze en spuit de roomkaas op je cakejes.

Decoratie

1. Rol een bolletje uit oranje suikerpasta. Boetseer pompoentjes.

2. Werk ze af met groene suikerpasta. Leg ze boven op je cakejes.

Het bakmanifest is uitgegeven bij Lannoo.

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Nationale Cultuurdag - 4.11.2024

‘Wat als...’

Wat als stadsplanning en architectuur toewerkten naar de klimaatvriendelijke – of zelfs neutrale – stad van morgen? Wat als een dorp, stad of gemeente wél op maat van vrouwen ontworpen was?

En wat als de dead ladies in een andere tijd geleefd hadden?

“Welke stad droom je voor je (klein)kinderen?”

We starten de dag met een boeiend panelgesprek ingeleid door architect en kunstcriticus Pieter T’Jonck.

Werden/worden vrouwen vergeten in de stadsplanning? Hoe kunnen andere manieren van (samen)wonen bijdragen tot meer verbinding tussen alle mensen. En kan het dichtbebouwde Vlaanderen plaatsmaken voor een meer leefbare woonomgeving voor onze (klein)kinderen?

Niemand minder dan de Vlaamse Bouwmeester Erik Wieërs, Edith Wouters, artistiek directeur van AR-TUR, Lisa De Visscher, voormalige hoofdredactrice van A+ en Lena Imeraj, coördinator van het Brussels Centrum voor Urban Studies, gaan hierover in dialoog.

“Dead Ladies Show”

Geïmporteerd uit het bruisende Berlijn door Gaea Schoeters brengen vertellers en muzikanten tijdens deze café chantant verhalen over opmerkelijke vrouwen uit het verleden. Joke Devynck gidst ons door het leven van beeldhouwster Camille Claudel en Gerda Dendooven geeft een kijk op het werk en de verwezenlijkingen van auteur, kunstschilder en illustrator Tove Jansson. Zangeres Els Mondelaers brengt tussendoor hulde aan Cathy Berberian en Nina Simone, begeleid door Lies Colman op de piano.

Programma

9u30-10u30: onthaal met koffie

10u30-12u45: “Welke stad droom je voor je (klein)kinderen?”

13u-14u45: warme lunch in Salons Roskam (veggie optie mogelijk)

15u-16u30: “Dead Ladies Show” 16u30: voorzien einde

Praktische informatie

Datum: 4 november 2024

Locatie: Cultuurhuis Merelbeke

Driekoningenplein 15 9820 Merelbeke

De zaal en parking zijn toegankelijk voor mensen met beperkte mobiliteit

Meer info en inschrijven

Prijs: €60 (incl. lunch)

Prijs niet-leden: €90. Word je lid vóór 15/11, dan krijg je €30 terug. Kansentarief*: €12

Max. 390 deelnemers

Kunst Cultuur &

Tijdloos broekpak met chemisier, van Xandres. www.xandres.com

Fluwelen pantalon en bloes met bloemmotief in warme herfstkleuren, van Maliparmi. www.maliparmi.com

BROEKPAKKEN IN ALLE STIJLEN

Broekpak met discreet streepmotief, van Alysi. www.alysi.com

Het broekpak blijft populair en met reden: het is comfortabel, je kan het in alle omstandigheden dragen en naar je hand zetten. Sportief met sneakers en een T-shirt of polo, gekleed met pumps en een vrouwelijke top of op z’n winters met een rolkraag en boots. Oversized modellen zijn nog altijd aanwezig, maar ze worden in balans gebracht door vrouwelijke chemisiers of tops. Daarnaast zien we de meer aansluitende modellen en de sportieve uitvoeringen met een blouson in plaats van een blazer. Discrete effen kleuren, krijtstrepen en faux-uni stoffen worden afgewisseld door kleurrijke motieven, kwestie van nog even dat nazomergevoel vast te houden.

Elegant broekpak met pied de poule motief, van JOSH V. www.joshv.com

Pure eenvoud, absolute luxe: broekpak van Loro Piana. www.loropiana.com

Bloemrijk broekpak, van MarcCain. www.marc-cain.com

Back to business

Na het zomerverlof is het tijd om de luchtige vakantiespullen te ruilen voor outfits die een zekere sérieux uitstralen op het werk. Hip en zakelijk gaan dit seizoen hand in hand: tijdloze looks met een comfy-chique twist vormen een belangrijke trend in modeland.

Tekst Lut Clincke

Rechte denim rok en truitje met dierenprint, van Twinset. www.twinset. com

Sportieve rok, www.riani.com

ROK IN DE KIJKER

Mantelpakje met korte rok, van Julia June. www.juliajune.com

Vlot mantelpakje, van Vince. www.vince.com

De revival van de rok wordt al een paar seizoenen aangekondigd, maar het ziet ernaar uit dat de echte doorbraak voor deze herfst is. Mini, midi, maxi, smal of wijd, in fluweel, wol, satijn, denim, leder(look) of breiwerk: alle variaties zijn aanwezig. Zelfs de geruite plooirok komt terug, dankzij de revival van de preppy-stijl. En wie rok zegt, denkt blouse. De topper voor dit seizoen is de strikbloes, nu eens in glanzend satijn, dan weer katoen, al dan niet met een biesje kant of borduurwerk. Sommige modellen hebben een grote, opvallende strik, andere houden het subtiel of bieden modellen aan met een afneembare strik zodat je met één item verschillende looks kan creëren. Voor de iets frissere dagen is er de twinset, de combo van een truitje met gelijkgestemde cardigan die je desgewenst kan combineren met een parelsnoer, een foulard en een paar ballerina’s of Mary Janes, goed voor een geslaagde retro sixties’ look.

GRIJS EN WINTERPASTELS

Het tijdloze grijs wordt dit seizoen vanonder het stof gehaald en was op de catwalk te zien bij hippe luxemerken zoals MiuMiu, Louis Vuitton en vele andere. Broekpakken en mantelpakjes, maar ook effen gebreide silhouetten, passeerden de revue tijdens de modeweken. Ook de jeanswereld speelt in op deze trend en brengt grijze denim uit. Grijs is dit seizoen geregeld in het gezelschap te zien van winterpastels zoals lichtblauw of poederroze.

Upcycled klassieke blazer, opgevrolijkt met mouwen van overstock materialen, van het Belgische duurzame label Rebelle. www.maisonmaje.com/nl/ brands/rebelle/

Geruite rok in donker magenta van Coucou collection. www.coucou-collection.com

Kokerrok en bijhorende top in breiwerk, van Selected. www.selected.com

Losjes en elegant: bedrukte top en wijde pantalon van Dutchess. www.dutch-ess.com

Asymmetrische wikkeltrui en rok in ribbrei, van Christian Wijnants. www.christianwijnants.com

Totaallook in donker magenta, één van de trendkleuren van dit seizoen, van Mayerline. www.mayerline.be

BORDEAUX EN CHOCOLADE

Wijnrood vormt dé kleur voor de herfst. Het is een warme kleur die luxe uitstraalt en zich dan ook vaak vertaalt in satijn en fluweel voor de meer geklede outfits, maar ook in casual pantalons, vlotte jasjes en comfortabel breiwerk. Een iets koelere trendkleur is donker magenta, een tint met een subtiele paarse schijn. Chocoladebruin is eveneens alomtegenwoordig, naast andere bruintinten zoals hazelnoot, het warme roestbruin en lichtere camel, een klassieker die het al verschillende seizoenen goed doet. Mosterd en olijf- en saliegroen maken het herfstpalet compleet.

De bejubelde mode van Meryll Rogge

Meryll Rogge (39) richtte vijf jaar geleden haar gelijknamige modelabel op en prijkt sindsdien op de lijst van genomineerden van internationale modeprijzen. Met prestigieuze verkooppunten wereldwijd timmert ze langzaam maar zeker aan de weg, vanuit een verbouwde schuur in het landelijke Deinze.

Tekst Lut Clincke

Nog voor Meryll haar eigen weg ging, kon ze al mooie adelbrieven voorleggen. Tussen haar bachelor- en haar masteropleiding aan de Modeafdeling van de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten, kon ze als stagiair aan de slag bij Marc Jacobs in New York en kreeg er daarna een job aangeboden.

Ze werkte er zeven jaar, tot Dries Van Noten haar kon overtuigen om voor hem te werken, als hoofddesigner voor de damescollectie. Toch sluimerde al jarenlang de droom om ooit een eigen collectie op te starten. Begin 2020 stelde ze haar eerste collectie in Parijs voor. Haar vernieuwende stijl draait rond prachtige stoffen die ze vertaalt in onconventionele, vaak genderneutrale combinaties. “Ik kom uit een klassiek geschoolde familie waar het normaal is om na je humaniora rechten, economie of geneeskunde te studeren. Zelf heb ik Latijn-Grieks gevolgd in de humaniora. Ik hield als kind al van tekenen en droomde om illustratrice te worden. In mijn tienerjaren kreeg ik meer interesse voor mode. Na mijn humaniora wou ik aan de Antwerpse Modeacademie studeren, maar ik moest van mijn ouders eerst rechten studeren. Na twee jaar rechten heb ik mijn zin doorgedreven en werd ik toegelaten aan de Modeacademie. Na mijn derde bachelorjaar kreeg ik een stageplaats aangeboden bij Marc Jacobs in New York. Ik heb die kans met beide handen gegrepen en kon er na mijn stage ook aan de slag. Marc Jacobs is een modegenie, hij is heel professioneel. Ik werkte er graag en kreeg ook veel verantwoordelijkheid. Zeven

jaar ben ik er gebleven, tot ik een aanbieding kreeg bij Dries Van Noten. Als tiener keek ik enorm op naar Marc Jacobs en naar Dries Van Noten. Het was dus een droom om bij beiden ervaring op te doen. Ik heb enorm veel van hen geleerd.”

INTERNATIONALE NOMINATIES

“Na al die jaren ervaring voelde ik mij klaar voor een eigen collectie. In 2019 ben ik gestart; mijn eerste collectie heb ik begin 2020 getoond, net voor de lockdown. Van bij de start had ik klanten wereldwijd. Doordat tijdens de eerste coronagolf alles enkele maanden stillag, hebben we extra tijd gehad om die productie in goede banen te leiden. Ondanks de moeilijke coronajaren hebben we stand gehouden. Een eigen modehuis leiden, reikt veel verder dan de creatie alleen. Ik besteed veel tijd aan het ondernemerschap en praktische zaken, meer dan ik zou willen. Soms moeten we echt tijd blokkeren om te focussen op het creatieve luik.”

‘Ik toonde mijn eerste collectie net voor de lockdown’

“Ik ben al verschillende keren genomineerd voor een modeprijs. Het is belangrijk om deel te nemen, je komt er in contact met grote spelers in de mode-industrie en er zetelen interessante mensen in de jury. Zo heb ik tijdens de laatste ANDAM-prijs (van de Association Nationale pour le Développement des Arts de la Mode, red.) in juni Cathérine Deneuve en Carla Bruni ontmoet.” “Ik ben nog steeds volledig onafhankelijk, wat tegenwoordig heel uitzonderlijk is in de sector. De meeste ontwerpers behoren tot een groep, wat niet altijd duidelijk gecommuniceerd wordt. Het nadeel van kleinere modehuizen is dat ze sneller geschrapt worden bij multimerkwinkels als het wat slechter gaat in de economie. Dan spelen de winkels op veilig en gaan ze eerder voor de gevestigde waarden, ten nadele van de kleinere modehuizen. Anderzijds voelen we wel een interesse voor vernieuwende la bels zoals het onze. Om boeiend te blijven, moe ten boetieks hun aanbod immers vernieuwen. Onafhankelijk blijven of niet, is voor mij geen is sue. Ik besef dat er ooit een punt komt waarop het onrealistisch wordt als onafhankelijk ontwerper te blijven doorgroeien. Ik ben daar heel nuchter in.”

www.meryllrogge.com ■

STAND-UPCOMEDIAN

VEERLE MALSCHAERT OP TOURNEE MET ‘VERLICHT MIJ’

‘In je leven zit alles wat je nodig hebt voor een comedyshow’

‘Verlicht mij.’ Klinken die woorden ook als muziek in jouw oren? Dan wil je de nieuwste comedyshow van Veerle Malschaert zien.

Een show met sketches die uit het leven gegrepen zijn. ‘Ik maak van mijn leven mijn show en van mijn show mijn leven.’

Tekst Nathalie Dirix • Foto Filip Naudts

e nieuwste show heet Verlicht mij. Vanwaar die titel?

Veerle Malschaert: “Hij drukt een sterk verlangen uit. Er is zoveel overprikkeling, duisternis en zwaarte in onze wereld vandaag. Denk aan alle berichten waarmee we via onze gsm en computer bestookt worden, de digitalisering die ons in snelheid pakt of alle geopolitieke spanningen die voor onzekerheid zorgen. Dit alles drukt op ons. Mij doet het verlangen om op een berg te gaan zitten, snakkend naar een beetje verlichting.”

Recent verloor jij je vader. Heeft zijn overlijden je verlangen naar verlichting versterkt?

“Zeker. Mijn verdriet maakt dat andere prikkels of negatieve vibes nog sterker bij mij binnenkomen. Sinds zijn overlijden is er nog meer op mijn schouders terechtgekomen. Zoals de zorg voor mijn moeder die in een woon-zorgcentrum (wzc) verblijft. En dan heb ik het nog niet over alle administratie die bij een overlijden komt kijken. Als alleenstaande moeder van twee fantastische, maar ook veeleisende kinderen wordt het me soms allemaal een beetje te veel.”

In je show heb je maatschappijkritiek verweven. Op welk vlak vind je dat onze maatschappij de laatste tijd op hol geslagen is?

“Ik heb de indruk dat we in een samenleving terechtgekomen zijn waarin we het menselijke contact steeds meer weren. Aan Bancontact-transacties ontbreekt het ons niet, maar wat met het echte menselijke contact? Ik krijg meer en meer de indruk dat we met zijn allen bang zijn voor contact. Dat we Bangcontact aan het worden zijn. Ik denk dan aan de digitalisering, die de mens overbodig maakt.”

“De wereld draait steeds sneller. Aan een tempo dat de mens steeds minder kan bijhouden. Als we niet opletten, vliegen we straks nog van de wereldbol af (lacht). Zo snel gaat het. Wanneer gaan we weer wat meer op mensenmaat leven? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat we constant onszelf achternahollen om met van alles en nog wat in orde zijn? Ik wil niet zeuren, maar je kunt er niet naast dat de mens vandaag op veel vlakken in de kou blijft

staan en met tal van regeltjes en administratieve verplichtingen overbelast wordt.”

Hoe transformeer je dit soort maatschappijkritiek tot humor?

“Humor is mijn verlichting. Mijn reddingsboei, my way to survive life. Ik zie het als een gereedschapskistje dat ik bij mij heb om zaken draaglijker te maken. Let wel, ik geloof niet in zaken weglachen. Ik kijk mijn verdriet recht in de ogen. Ik huil en worstel ermee. Dan pas kan ik lucht geven aan alle dingen die zwaar op me wegen en er iets humoristisch mee doen. Dat is iets heel anders dan de realiteit negeren. Ik vergroot zaken die me droevig maken graag uit. Zo ontstaat dan de lach die verlicht en verlucht. Een prima remedie tegen verzuring.”

‘Ik vergroot zaken die me droevig maken graag uit. Zo ontstaat dan de lach’

In je show is er een passage waarin je het hebt over je ervaringen met mensen met dementie. Je ontmoet ze in het wzc waar je moeder verblijft. Ook op die plek blijf jij de humor in de dingen zien.

“Soms maak ik er hilarische situaties mee. Maar laten we zeker niet neerkijken op mensen met dementie. Als je voor een stuk meegaat in hun denkwereld, ga je anders naar hen kijken. Zo is er een oudere man met dementie in het wzc van mijn moeder die mij al een paar keer uitnodigde om bij hem op consultatie te komen. Vroeger was hij arts. Je kunt daar smalend en meewarig over doen. Of je kunt meegaan in zijn denkwereld en even patiënt spelen door op zijn vragen te antwoorden.”

“Dan merk je dat zo iemand voor een stukje openbloeit en weer mens wordt. Want er wordt naar hem gekeken en hij wordt niet herleid tot zijn ziekte. Eigenlijk tonen deze mensen je waar het echt om gaat. ‘Zie mij graag’, is wat ze zeggen. Of gewoonweg, ‘Zie mij’. Ze willen zo graag contact met je maken. Elk op hun eigen manier. Schijn kennen ze niet. Het is wat het is. Het contact met hen ervaar ik als iets heel puurs en onvoorwaardelijks. Ze doen je letterlijk stilstaan. De ratrace waarin wij ons bevinden, kan ze een zorg wezen. Onbewust nodigen ze ons uit om te vertragen. Wat een geschenk.”

Wanneer wist jij dat jij het talent had om mensen aan het lachen te brengen?

“Het heeft lang geduurd vooraleer ik dat zelf echt ging beseffen. Maar als ik nu terugblik, dan ben ik me bewust dat ik al tijdens mijn kindertijd mensen aan het lachen bracht. Gewoon de manier waarop ik iets vertelde, kon al voldoende zijn om een lach op hun gezicht te toveren. Bij ons thuis was er geen tekort aan humor. Mijn vader was een echte entertainer. In zijn winkel had hij altijd een vriendelijk woordje of grapje voor zijn klanten klaar.”

Je vorige show heette Je suis pipi dans le kaka. Wat was het centrale thema?

“‘Pipi’ verwijst naar Pipi Langkous. Naar haar eigenzinnige, maar tegelijkertijd luchtige manier van in het leven staan. Dat probeer ik ook te doen. Zit ik in de shit, dan nog wil ik daar met een bepaalde speelsheid mee kunnen omgaan. Zodat de ellende niet al te zeer de kans krijgt binnen te dringen. Tijdens de show vertel ik bijvoorbeeld hoe ik tijdens mijn vechtscheiding in de toiletten van de rechtbank heb staan dansen. Als een soort antistress om al de spanningen die me overvielen, aan te kunnen. Als een soort overlevingsstrategie.”

‘Zit ik in de shit, dan nog wil ik daar met een bepaalde speelsheid mee omgaan’

mee en weet ik meteen dat ik er later iets in mijn show mee zal doen. Mijn struggles met het leven zijn mijn inspiratiebron. Ik maak van mijn leven mijn show en van mijn show mijn leven (lacht).”

“Ik zou de mensen nooit echt kunnen raken, mocht wat ik vertel niet zo doorleefd zijn. Door wat ik ervaar te delen, help ik trouwens mezelf met de verwerking van allerlei dingen die mijn pad kruisen. En geef ik mensen ook mee dat ze niet alleen staan met de moeilijke, en soms zelfs kafkaiaanse kant van het leven.”

Hoe kijk je naar ouder worden?

“Hoe ouder je wordt, hoe meer je met verlies geconfronteerd wordt. Ik heb de indruk dat het me milder maakt. Het verlies van mijn vader heeft me nog meer doen beseffen wat voor een mooi figuur hij was. Vandaag voelt het alsof alleen de warmte en geborgenheid die hij gaf, overblijven. En ik een stukje van hem in mij meeneem. Zijn stille aanwezigheid geeft me rust. Een rust die ik graag overal met me wil meedragen. Als een soort antidosis tegen al de prikkels en onrust die de wereld op ons afvuurt.”

“Verder gaat die show ook over aandacht krijgen en geven. De polariserende maatschappij waarin we leven. Die thema’s keren vaak terug. Dikwijls voelt het alsof Pipi op mijn schouders zit en, samen met mij, naar allerlei waanzinnige toestanden kijkt. Zij helpt me echter om de humor en lol ervan te blijven inzien en niet verbitterd te worden.”

Wat je op het podium vertelt, is uit je leven gegrepen. Waarom vind je het belangriijk uit je eigen ervaringen te putten?

“Je hoeft het niet te ver te zoeken. In je leven zit alles vervat wat je nodig hebt voor een comedyshow. Vaak maak ik dingen

“Ik zie het ook als een proces dat me dichter bij mezelf brengt. Het doet me inzien dat het erop aankomt de dag te plukken. Te genieten van het moment. Natuurlijk hoop ik dat ik op mijn 80ste nog op een Vespa langs de kustlijn van een zuiders land rijd. Maar niemand van ons weet wat de toekomst voor ons in petto heeft. Zolang ik het kind in mezelf maar niet verlies en graag gezien blijf worden, zie ik ouder worden wel zitten. Tenminste, als ik maar niet bejaard word (lacht).”

Wat is jouw levensmotto?

“‘Be the change you want to see in the world’. De wereldberoemde zin van Gandhi. Ik besef dat ik de wereld niet kan veranderen. Maar met mijn humor kan ik wel proberen een beetje verlichting te brengen.”

Meer info en tickets via www.veerlemalschaert.be

Enkele activiteiten van de afgelopen maanden. Wil je ontdekken wat je komend werkjaar met Artemis kunt beleven?

Neem dan snel een kijkje op www.artemis.be/activiteiten

Op een zomers terras ontving Artemis DNA 3 WOMED Award-finalistes.

Elly Huysmans van Glowi, Charlotte

Therssen van Moi et Marie en Jade

Strobbe van Bakkerij Van Hoorick schoven mee aan tafel om ons te inspireren.

Artemis Brussel was te gast bij Cosmos vzw in Anderlecht. Wat een unieke ervaring om van deze voor ons onbekende wereld te mogen proeven (ook letterlijk). We luisterden met veel bewondering over buurtbewoners die aan de rand van de maatschappij leven, die leren, groeien en uiteindelijk ook hun plek (terug) vinden. Een verhaal van doorzettingsvermogen, veerkracht en ondernemerschap. Inspirerend.

Artemis Antwerpen-Mechelen ging op exclusief werfbezoek naar de Sint-Jacobskerk in Antwerpen. Drie inspirerende vrouwen uit de sector spraken over ondernemerschap en erfgoed. Het werd een unieke avond om niet te vergeten.

Artemis Leuven verwelkomde Ann Claes, CEO van JBC en Claes Retail Group op de golf in Winge. Het was genieten met het prachtige weer en lekkere eten, maar vooral van de inspirerende keynote van Ann Claes. Velen zagen gelijkenissen - hoe groot of klein onze organisatie ook mag zijn.

Artemis-vrouwen willen bijleren en bij blijven. Onze ééndaagse opleidingen over Artificiële Intelligentie in Mechelen, Gent en Leuven werden dan ook zeer gesmaakt. Onder de vakkundige begeleiding van Jan Algoed werden we klaargestoomd tot prompt engineers voor wie ChatGPT en andere AI tools geen geheimen meer hebben.

Interesse om lid te worden van Artemis, hét inspiratienetwerk voor de vrouwelijke professional?

Ga naar www.artemis.be en klik op ‘word lid’

Profiteer van de Partner in Power-actie en ontvang beiden een voucher van 25 euro voor een Artemis-activiteit naar keuze. Aanbod enkel geldig in de maand september 2024.

Kies je voor een combinatie van Markant of Best Pittig met Artemis, dan geniet je van het voordelige combi-tarief Stuur een mail naar info@artemis.be voor alle info.

Foto’s Artemis DNA: &Stories by Sarah

ROMAN

Mijn zus is Beethoven

Wat doet het met een therapeut als haar geliefde zus psychisch ziek is?

Brood

TUSSENTITEL 2

Godelieve moet machteloos toezien hoe Maria steeds weer wegzinkt in wanen en depressies. Zij, die van het helpen van anderen haar werk heeft gemaakt, voelt zich nu zelf machteloos. Dit dwingt haar om na te denken over haar familiegeschiedenis, de (on)ontkoombaarheid van psychische ziekte en de oorsprong van haar ambitie om hulpverlener te zijn. Mijn zus is Beethoven is een taboedoorbrekende en eerlijke roman die onderwerpen aanraakt die we als samenleving liever ontwijken. Mensen die psychisch lijden zijn zoveel meer dan hun symptomen. Inge De Waele, een ervaren therapeute, kiest de romanvorm als haar uitverkoren expressiemiddel om een diepgaand en genuanceerd beeld van psychologische hulpverlening en mentale ziekte te delen. Met dit fictieve verhaal biedt ze een krachtige inkijk in de complexe emoties en situaties rondom psychische aandoeningen. Mijn zus is Beethoven is uitgegeven bij Uitgeverij Bibliodroom.

WIN WIN WIN

Markant

Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

EXPO

De kunst achter mode

De Modeafdeling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen begeleidt haar studenten om de grenzen van design en kunst te onderzoeken. Dankzij de uitstekende reputatie van de opleiding komt het merendeel van de studenten uit het buitenland. Ze le-

ren een collectie en een eigen artistieke identiteit te conceptualiseren, visualiseren en realiseren. Sinds de oprichting door Marie Prijot in 1963 is tekenen een essentieel onderdeel van de modeopleiding, samen met een diepgaande verkenning van materialen en technieken. Tot 10 november kan je de tekeningen, schetsboeken en silhouetten bekijken van de huidige lichting studenten.

CONCERT Spreekuur met Astrid Stockman

Op het podium vertelt Astrid Stockman graag verhalen achter haar piano. Van welk nummer ze als kind tot vervelens toe op de jukebox in het café draaide, tot welk lied haar door moeilijke momenten sleurde. Achter de schermen – na een optreden, via mail of via Instagram – krijgt de sopraan ook veel persoonlijke verhalen te horen van luisteraars die verbonden zijn aan een lied. Zou jij graag je verhaal op het podium vertellen en aansluitend je lied horen zingen door Astrid?

Stuur dan jouw bijzondere nummer,

het verhaal dat er voor jou bij hoort en waar je komt kijken naar spreekuur@astridstockman.com. Astrid kiest er enkele uit en neemt contact op. De concerten vinden in het najaar plaats over heel Vlaanderen, te beginnen met een try-out in Kampenhout op 3 oktober. www.astridstockman.com

WANDELING

Voor mensen op de vlucht

Op zondag 29 september mobiliseert Vluchtelingenwerk Vlaanderen voor de negende keer een breed publiek om zich via een sponsortocht in te zetten voor mensen die hun land zijn ontvlucht voor oorlog, geweld of vervolging. Wereldwijd zijn dat er meer dan 100 miljoen. Deelnemers bewandelen vanuit alle uithoeken van ons land – en soms heel ver daarbuiten – een route naar keuze en zetten hun netwerk in om hen hiervoor te sponsoren. Het geld gaat integraal naar Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Zo maken ze rechtstreeks impact op het leven van mensen op de vlucht. Wie mee wil doen, vindt alle info op de site. www.refugeewalk.be

GIDS Leren omgaan met dementie

In het dossier eerder in dit nummer stond al heel wat informatie over dementie. We kunnen deze hersenaandoening nog niet genezen, maar er zijn wel veel manieren mogelijk om het leven met deze ziekte er beter op te maken. Samen leven met dementie van Mathieu Vandenbulcke, Erik Schokkaert en Veerle Achten bespreekt de uitdagingen en mogelijkheden op het vlak van levenskwaliteit, relaties, autonomie en beslissen. Het behandelt zowel evidente als minder evidente vragen van mantelzorgers, vrienden en familie: van omgaan met autorijden tot de financiële gevolgen van de dementiezorg. Dit boek biedt een brede kijk op een ziekte die ons allemaal raakt. Samen leven met dementie is uitgegeven bij Lannoo Campus.

WIN WIN WIN Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Met deze tien kleppers wordt jouw zaak een bestseller

Eén dag, tien topsprekers, tien boeken, 200 minuten inspirerende keynotes. Dat is de unieke formule van het zesde UNIZO Topseminar op dinsdag 26 november 2024 in de Antwerpse Koningin Elisabethzaal. Op één dag worden jij en je onderneming klaargestoomd voor de grootste uitdagingen van nu, en de toekomst. Bovendien neem je de tien managementboeken in een handige trolley mee naar huis voor €150 i.p.v. €350.

Schrijf je in op unizoTopseminar.be en profiteer van €100 korting met de code TS2024ART

26.11.2024 Koningin Elisabethzaal Antwerpen

Tien boeken t.w.v. €350 NU €150

Cruise ontaardt in thriller

Een van de vaste waarden in de Europese cinema is de Deense actrice Trine Dyrholm, die in 1990 doorbrak met het fel bejubelde familiedrama Festen. Nu is ze er opnieuw met de thriller Birthday Girl, waarin een droomreis verandert in een ware nachtmerrie.

Tekst Pierre Raemdonck

Na een zware echtscheiding vindt de 42-jarige Nanna het hoog tijd om de relatie met haar dochter Cille nieuw leven in te blazen. Precies daarom doet ze haar een cruise cadeau voor haar achttiende verjaardag naar het prachtige Caribisch gebied. Helaas, hoe hard Nanna haar best ook doet, Cille lijkt deze droomreis weinig te appreciëren en ze wil eigenlijk zo weinig mogelijk met haar moeder te maken hebben. De situatie wordt nog erger wanneer na een zware nacht met overmatig drankgebruik Nanna haar dochter kwijtspeelt op de boot.

Pas enkele uren later wordt haar dochter Cille compleet in de war en met nog maar weinig kleren aan teruggevonden op het bovendek van het schip. De enige zekerheid die Nanna heeft, is dat haar dochter aangerand is zonder een duidelijk spoor naar een mogelijke dader. Omdat het schip in internationale wateren vaart, is er geen politietussenkomst mogelijk en is er bovendien nauwelijks interesse van de bemanning om de dader te vinden. In Birthday Girl is het centrale thema de oerkracht van de liefde van een moeder voor haar kind met de bereidheid om alles te doen om ze te beschermen. Voor het hoofdpersonage Nanna voelt het

aan als een enorm falen omdat ze daar, buiten haar wil om, niet in geslaagd is. Deze moeder, prachtig gespeeld door de Deense actrice Trine Dyrholm, besluit haar schuldgevoel te gebruiken als bron van energie om zelf een onderzoek te starten naar wie het leven van haar dochter heeft verwoest. Vrij snel verandert de toon van deze Deense productie naar een ware thriller waar de onverschilligheid van iedereen op de boot in schril contrast staat met de grote bezorgdheid en woede van Nanna.

Hoewel dit qua genre duidelijk een thriller is, krijgt de relatie tussen moeder en dochter genoeg aandacht wat de geloofwaardigheid van de personages ten goede komt. Zo geloof je oprecht dat de dochter, zeker in het begin van de film, op haar eigen benen wil staan zonder de eeuwige aanwezigheid van haar moeder. De figuur Nanna wordt geloofwaardig neergezet door Trine Dyrholm. Ze is een mens van vlees en bloed die een ware klopjacht begint om de verantwoordelijken te vinden.

Interessant aan Birthday Girl is dat, hoewel het een genrefilm is met allerlei spanningselementen, er nooit grof spektakel getoond wordt. De nadruk ligt op het tonen van een hypocriete wereld via vlijmscherpe dialogen waarin alles slechts

perfect lijkt te zijn. Deze onderhuidse kritiek op onze moderne maatschappij is subtiel aanwezig maar inhoudelijk zeker waardevol. Ze geeft een duidelijke meerwaarde aan dit vlot vertelde verhaal van de tragische afloop van een goedbedoelde droomreis.

KWETSBAARHEID

De grote kracht van deze film is natuurlijk de hoofdactrice Trine Dyrholm, die bekend is van een reeks prachtige films zoals het al aangehaalde Festen, In a Better World, A Royal Affair en Love Is All You Need. De kwetsbaarheid die zij aan haar personage toevoegt, is een van haar grote kwaliteiten – zonder dat ze ooit melig wordt. Je ziet haar ook veranderen tijdens het verhaal van een vrouw die na een scheiding het noorden kwijt is, maar een vrouw die zichzelf terugvindt in de poging om haar dochter te helpen. Met deze indringende thriller bewijst Dyrholm opnieuw dat ze een van de belangrijkste internationale actrices is, omdat haar werk als in deze productie authenticiteit uitstraalt.

Regie: Michael Noer

Cast: Trine Dyrholm, Flora Ofelia Hoffmann Lindahl e.a.

De film komt op 11 september in de zalen.

‘Hoe kan ik zelf

bepalen

wie wat van mij erft?’

U leest het in onze gratis gids!

Een testament zorgt ervoor dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt verdeeld. Het geeft u controle over wie wat krijgt en voorkomt problemen bij nabestaanden. Stel het opmaken van een testament dus niet uit. Vraag nu onze gratis gids aan met 21 veelgestelde vragen (en antwoorden) over nalaten en het maken van een testament.

Ja, ik ontvang graag de gratis gids over nalatenschap en testament.

Bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten of vul deze antwoordstrook in.

De heer Mevrouw

Voornaam

Straat

Postcode

Gemeente

Naam

Nummer Bus

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker vzw, Koningsstraat 217, 1210 Brussel. Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69.

Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

Verrast door de Vendée

De Vendée is een heerlijk stuk Frankrijk met 250 km Atlantische kustlijn en 2.300 uren zonneschijn per jaar. Gelegen op zo’n 750 km van Brussel is het voor Belgen een plek die absoluut het ontdekken waard is.

Tekst Lut Geypens

We reizen met de trein naar Frankrijk en starten ons bezoek op het eiland Noirmoutier in het noorden van de Vendée. Sinds 1971 verbindt een brug het eiland met het vasteland. Voordien kon je Noirmoutier enkel per boot bereiken of via een 4 km lange getijdenweg die uitsluitend toegankelijk was bij laagtij: de Passage du Gois. Deze is ook nu nog in gebruik en vormt een ware attractie voor toeristen, vergelijkbaar met het fenomeen Le Mont-Saint-Michel. Maandelijks moeten er auto’s, fietsers of voetgangers ontzet worden die zich

hebben laten verrassen door de opkomende vloed. Wij kozen voor een bezoek en doortocht bij eb en waren getuige van het lokale fenomeen ‘te voet vissen’, dit wil zeggen: uitgerust met stevige rubberlaarzen en een netje zoeken naar oesters, mosselen en kokkels. Vlak bij de Passage du Gois strekt zich natuurreservaat Sebastopol uit, een gebied van 132 ha waar je heerlijk kan wandelen en wel tot 170 vogelsoorten kan spotten. Logeren doen we in Noirmoutier-en-l’îsle, de hoofdplaats van dit 49 vierkante kilometer grote eiland, gelegen in het noordoosten. In de omgeving vind je bijzonder mooie zandstranden,

Plage Mardi Gras.

vaak in een baai met rustig en laag water, en dus ideaal voor kinderen. Plage des Dames dankt zijn naam aan de vrouwen die vroeger met de stoel tot in zee werden gedragen. De houten pier van 1885 getuigt van het toeristische verleden van deze badstad. Langs de kust fietsen we van het ene strand naar het andere door een opvallend bosrijke omgeving en door laantjes met enerzijds statige belle-époquehuizen en anderzijds lage vissershuisjes, tegenwoordig voor meer dan de helft vakantiehuizen. Plage de Mardi Gras is een uitgestrekt strand met weidse zichten en attractieve huisjes aan het water. We vervolgen onze weg langs kronkelende steegjes, afgezoomd met een wilde bloemenpracht. We zijn nu al bijzonder gecharmeerd van dit bekoorlijke eiland, en dan heb ik nog niet geproefd van zijn delicatessen.

TAAIE ZOUT- EN OESTERBOEREN

Aardappelen, zout en oesters, dat zijn de topproducten uit Noirmoutier. La Bonnotte is een exclusief en zeer gegeerd aardappelras dat enkel de eerste drie weken van mei wordt geoogst. In het midden van het eiland laveren we als het ware door de zoutpannen. De zoutteelt kent een lange geschiedenis, vooral als manier om etenswaren te bewaren, maar verdween vrijwel volledig in de jaren zestig, bij de opkomst van de koel- en vrieskasten. Tegenwoordig herleeft het ambacht dankzij de populariteit van de fleur de sel. Dylan is een jonge zoutmaker die met veel passie vertelt over zijn métier en hoe die is verweven met de familiegeschiedenis. Zijn overgrootvader werkte in dienst van een zoutboer. De volgende generatie moest noodgedwongen elders haar heil zoeken, maar Dylans vader riskeerde een terugkeer naar het zoutvak, met de hulp van zijn inmiddels gepensioneerde vader, die zo alsnog zijn jongensdroom in vervulling zag gaan. Met Dylan hebben ze een gedreven opvolger die maar al te graag uitlegt hoe hij zweert bij de traditionele, manuele manier van zout winnen. In de kleine shop bij de zoutpanne verkoopt zijn

moeder zout, zowel puur als vermengd met allerlei kruiden. We kopen enkele zakjes en bezwijken de volgende dagen haast onder de indringende geur in onze huurauto.

Op de plaats waar het eiland het smalst is – 800 meter – bezoeken we een oesterkwekerij, waar derde generatie oesterboer Mathieu op de aloude ambachtelijke manier oesters kweekt. We leren dat oesters een drietal jaar moeten groeien en in die tussentijd meermaals getrieerd worden. Hard werk. Sinds kort kan je aan het bedrijf, vlak bij het water, oesters degusteren in een stijlvolle ‘cabane’. We moeten bekennen dat we tot nu toe niet zo happig waren op deze glibberige zeewezens, maar hier, verser dan vers, smaken ze overheerlijk.

Noirmoutier, en bij uitbreiding de Vendée, is trouwens een paradijs voor visliefhebbers. Tal van lekkere restaurants in diverse prijsklassen, maar over het algemeen goed betaalbaar, serveren je de vangst van de dag.

SARDIENENSTAD

Na Noirmoutier is het even wennen aan de drukte op het vasteland. We hebben nu al heimwee naar het charmante eiland en nemen ons voor om zeker terug te komen.

Onze volgende ankerplaats is Saint-Gilles-Croix-de-Vie, een kuststadje iets ten zuiden van het eiland, dat vooral bekend is om haar sardienenproductie. Tot in 1967 bestond het uit twee gemeenten aan weerszijden van de rivier de Vie. Op de ene oever ontstond al in de vroege middeleeuwen het welvarende handelsstadje Saint-Gilles. De oude stadskern en de 9de-eeuwse kerk getuigen nog van dit roemrijke verleden. De gemeenschap van sardienenvissers op de andere oever kreeg in de 17de eeuw een flinke duw in de rug van uit Spanje verjaagde Moren, die hun nieuwe vistechnieken meebrachten en doorgaven.

Dankzij de uitvinding van het blik kende de sardienenindustrie in de 19de eeuw een echte boom. In 1888 telde Croix-deTe voet vissen, een volkssport in deze streek.

Een traditioneel restaurant in Noirmoutieren-l’îsle

De charmes van Noirmoutier.

Vie maar liefst dertien sardienenfabrieken, waar voornamelijk vrouwen werkten. Momenteel is er nog eentje over, La Perle des Dieux. De geschiedenis van de visserij en de sardien kan je beleven in La Maison du Pêcheur, dat ook diverse soorten artistiek verpakte sardienen te koop aanbiedt, en in de Escale Pêche.

BIER NA WIJN

De kust van Saint-Gilles-Croix-de-Vie, en bij uitbreiding de Vendée, leent zich uitstekend tot een ontdekking per fiets. Wij fietsen een stuk op de Vélodyssée, een 1.200 km lang fietstraject, dat loopt van Bretagne tot Baskenland. Het is zalig fietsen door duinen en bossen, langs baaien en rivieren, en al zeker als je onderweg mag stoppen voor een wijnproeverij. Delphine en Christian van Domaine des Granges zijn vierdegeneratiewijnmakers. Ze produceren zo’n 500.000 flessen biowijn per jaar. Hoewel de Fransen hun wijn nog steeds koesteren, kan je sinds 2023 van een opvallende kentering in het drankgebruik spreken: voor het eerst werd er namelijk meer bier dan wijn verkocht. Dat vertelt een trotse Caroline, die samen met haar zoon de

artisanale brouwerij Les Brasseurs de la Vie uitbaat in Saint-Gilles-Croix-de-Vie. Ze produceren een twaalftal soorten bier, waarbij het experiment – denk aan koriander, kaneel, gember en sinaasappelschil – niet geschuwd wordt. Uniek is hun bieratelier, waar je kan inschrijven om op zondagochtend zelf te komen brouwen.

Aan activiteiten geen gebrek in de Vendée. Instructeur Mathieu verraste ons met een zeilinitiatie. Een persoon van ons gezelschap kreeg het roer in handen, terwijl de andere drie beurtelings de zeilen mochten hijsen. Regelmatig werd er van plaats gewisseld om de boot in evenwicht te houden. Naar ons gevoel hadden we storm op zee, maar Mathieu verzekerde ons dat er een doodgewoon ‘windje’ stond. Best heftig, maar onvergetelijk.

SUPPEN EN WATERFIETSEN

Wie rustiger vaarwater verkiest, kan kiezen voor suppen, waterfietsen of kanoën op een van de vele rivieren in de Vendée. Omdat het wat fris was om te suppen, waarbij een plons in het water haast onvermijdelijk is, kozen we ervoor om al waterfietsend te genieten van het voorbijglijdende groene landschap. In enkele dagen konden we slechts proeven – letterlijk en figuurlijk – van de Vendée, maar een ding is duidelijk: het is de uitgelezen regio voor wie op zoek is naar een vakantie aan zee met heerlijke stranden, ongerepte natuur, eindeloze wandel- en fietspaden en culinaire hoogstandjes.

Bier proeven bij Caroline van Les Brasseurs de la Vie in Saint-Gilles-Croix-de-Vie.

Praktisch

Vervoer: wij spoorden met de hst van Brussel naar Parijs en van Parijs naar Nantes.

Hoteltip: La Villa en l’ile, een charmant familiehotelletje in Noirmoutier.

Restauranttip: L ’Authentique, culinair genieten met uniek zicht op de Passage du Gois. Meer info: www.en-vendee.com, www.ile-noirmoutier.com, www.payssaintgilles-tourisme.fr

Winteraanbod

Fins Lapland

Onze reisbegeleidster Annemie heeft al heel wat leden winters Lapland laten ontdekken. Ze kent deze bestemming op haar duimpje en vertelt vol passie en kennis over de geschiedenis, cultuur en lokale gebruiken. Elke reis is een onvergetelijk avontuur met o.a. een sneeuwscootertocht, bezoek aan een rendierboerderij, huskysafari en Snow Village. Je kiest zelf of je de 8-daagse rondreis doet of de 5-daagse shortbreak. Gehuld in thermische pakken wordt het volop genieten van de warme sfeer!

Sri Lanka

Reisdata 2025 Bestemming

06/04/25 - 19/04/25

23/04/25 - 05/05/25

07/05/25 - 23/05/25

17/05/25 - 25/05/25

04/06/25 - 06/06/25

06/07/25 - 17/07/25

Fascinerend Zuid-Afrika

Verfijnd Japan

Oezbekistan, langs parels van de zijderoute

Ierland, rijke cultuur en geschiedenis

Markante Midweek op reis - Laars van Henegouwen

Pelgrimstocht langs de Via Podiensis

03/08/25 - 10/08/25 Donaucruise van Passau naar Budapest

20/08/25 - 26/08/25 Citytrip Oslo

25/08/25 - 29/08/25 (Groot)ouder midweek in Ter Helme

September Pelgrimstocht tussen Parijs en Chartes

09/09/25 - 17/09/25

30/09/25 - 03/10/25

13/10/25 - 29/10/25

01/11/25 - 17/11/25

Fjord Noorwegen met Oslo

Eind september De wortels van Spanje in Andalusië

Markante Midweek Ter Helme

Japan in het gouden seizoen

Japan in het gouden seizoen

Data nog te bevestigen Wonderbaarlijk Cappadocië (Turkije)

22/11/25 - 06/12/25

India, het rijk van de Maharadja's

19/01/25 – 26/01/25 • 8-daagse hoogtepunten

16/02/25 – 20/02/25 • 5-daagse shortbreak

09/03/25 – 13/03/25 • 5-daagse shortbreak

Zin in wat meer zon tijdens de wintermaanden? Onder leiding van Helga reizen we naar Sri Lanka, dé parel van de Indische Oceaan. We ontdekken er de immens groene centrale heuvels, de sacrale tempels , wildparken, theeplantages en het koloniale verleden. Een bestemming, cultuur en bevolking die nog lang zal nazinderen!

Welke bestemmingen staan er nog op de planning?

Reisbegeleidster Reisorganisatie

Kathleen Anubhuti

Leila Persiana

Valerie Anubhuti

Midden mei De Dalmatische kust van Split naar Dubrovnik (Kroatië) Carine Reizen De Buck

Annemie Gallia

Carine & Heidi Reizen De Buck

Trui & Marie

Jeanne

Pelgrimstochten/Reizen Sercu

Carine Reizen De Buck

Annemie Asteria Expeditions

Ter Helme Ter Helme

Trui & Marie Jeanne

Pelgrimstochten/Reizen Sercu

Annemie Asteria Expeditions

Carine Reizen De Buck

Heidi Ter Helme

Valerie Anubhuti

Valerie Anubhuti

Helga Anubhuti

Helga Anubhuti

Vier steden in vier dagen

In Antwerpen op de boot stappen om enkele dagen heerlijk te ontspannen tijdens een riviercruise. Zelfs in de winter blijkt het een hartverwarmende ervaring, zo ondervond Sofie Vereyken.

Ontspannen en langzaam reizen in een drijvend hotel, boeiende steden ontdekken, het voorbijtrekkende landschap bewonderen vanuit de lounge terwijl je geniet van een drankje, en een plons nemen in de hottub – er zijn genoeg redenen om te kiezen voor een riviercruise. Wij stapten begin februari aan boord van de VIVA Moments voor een vierdaagse trip van Antwerpen naar Nijmegen, Keulen, Düsseldorf, Dordrecht en terug naar Antwerpen.

Mijn zus en ik treinen vanuit Mechelen naar Antwerpen en nemen de tram richting kaaien. Rond 16 uur stappen we aan boord. Terwij onze trolleys naar de kajuit worden gebracht, worden we verwelkomd door wat de hele 48-koppige bemanning lijkt. We stappen door twee rijen van mensen die ons met de glimlach groeten – van een koninklijk gevoel bij aankomst gesproken. Na het inchecken is het tijd voor ons aperitief in de lounge, een lekker glas champagne. Op de achtergrond speelt een rustig, jazzy deuntje.

VERTREK UIT ANTWERPEN

Tegen de avond aan vertrekt ons schip langzaam via het ScheldeRijnkanaal richting de eerste bestemming, Nijmegen. Hiermee begint onze vakantie echt. De eerste avond passen we nog voor de vier gangen die geserveerd worden voor het diner – “Dat krijgen we nooit op!” – maar de porties blijken juist goed te zijn. Nooit hebben we het gevoel dat we ons overeten. Les 1 aan boord: de soep skippen is voor niets nodig. Les 2: als je niet naar buiten kijkt, weet je niet dat je vaart. Zo rustig voelt het om op deze boot te zitten. Zeeziek worden is bijna onmogelijk.

EERSTE STOP: NIJMEGEN

Na een nachtje varen – en heerlijk slapen op het water – meren we aan in het Nederlandse Nijmegen. Na ons uitgebreid ontbijt aan het buffet zijn we klaar om de stad te verkennen, samen met een lokale gids. De excursies zijn optioneel en bij te betalen, van de 180 passagiers zijn er een tiental mensen die meekomen voor deze wandeling. Nijmegen is de oudste stad van Nederland, en

Düsseldorf, Duitsland.

Links: in de hottub. Rechts: de dom van Keulen..

dat kan je nog zien aan de prachtige middeleeuwse monumenten.

We stappen door de historische binnenstad heen en bewonderen het Valkhof, de kerktoren van de Sint-Steventoren en het legendarische Mariken. Na de tour hebben we nog even de tijd om op eigen houtje wat rond te kuieren, vooraleer we terug aan boord gaan, waar het middagaperitief ons opwacht.

Even later varen we richting Keulen, het verste punt dat we bereiken op deze trip. We brengen de komende uren door in onze kajuit met een goed boek. Rond 16 uur kunnen we naar de lounge voor een high tea, met gebakjes, soezen en hartige hapjes.

De meeste passagiers zijn Vlamingen, velen zijn van het bon vivant-type, en weten al die hartige hapjes, gebakjes en soezen wel te appreciëren. Net als het feit dat alle drank – ook cocktails, bubbels en andere alcohol – inclusief is.

KEULEN PER RIKSJA

Helemaal uitgerust starten we aan de nieuwe dag. En dat is nodig, want er wachten ons twee stedenbezoeken. In de voormiddag ontdekken we Keulen... per riksja. Gelukkig met een prachtige winterzon op de achtergrond, en we krijgen ook een dekentje over ons heen. Onze persoonlijke riksjarijder is tegelijk gids, en laat ons het Romeinse, middeleeuwse en moderne Keulen zien. We rijden vlotjes langs de klassiekers zoals de Dom van Keulen, de liefdessloten op de Hohenzollern-brug en een van de meest opmerkelijke kunstschatten uit de Romeinse oudheid. Kleine huisjes en smalle steegjes omzomen de Rijn, in anderhalf uur krijgen we de geschiedenis van de stad achter de kiezen. Onze gids doet ons een miniflesje eau de cologne cadeau waar de stad zo om bekend staat. Dit Keuls water – denk aan een echt ouderwets parfumgeurtje – is hier overal te koop. Op de terugweg naar het schip bezoeken we nog de bekende Dom van Keulen. De gotische kathedraal staat op enkele honderden meters van het water, waar alle cruiseschepen, in het centrum, aangemeerd liggen. Ons blitzbezoek geeft vooral zin om nog een keertje terug te komen.

BRUISEND DÜSSELDORF

Tijdens de lunch varen we door naar Düsseldorf. Ook hier gaan we op pad met een lokale gids die ons meeneemt door de pittoreske steegjes. We leren waarom de gotische kerk SintLambertus een scheve toren heeft. In 1815 stond het gebouw in brand, waarna bij de vernieuwde torenspits vers en vochtig hout werd gebruikt, dat daardoor spontaan vervormde. Toen de kerk na de Tweede Wereldoorlog weer een nieuw dak moest krijgen, werd de torenspits opnieuw expres scheef gebouwd, volgens de wens van de bewoners. Al zegt een andere volkse uitleg dat de duivel in een woedeaanval de kerktoren verdraaide toen hij de kerk probeerde af te breken. Op een steenworp afstand ligt de Rijnpromenade, vanwaar je een prachtig uitzicht hebt op de skyline van Düsseldorf. En we ontdekken nog een andere troef van deze stad: de ‘langste bar ter wereld’. De oude binnenstad telt meer dan 260 bars, restaurants, cafés en brouwerijen. We schuiven mee aan bij een hoge statafel buiten bij een van de vele barretjes op straat. Koud krijg je het niet buiten dankzij de branders buiten en ook binnen zit het vol. Obers lopen af en aan met volles plateaus, waar je meteen een klein, donker pintje kan nemen en betalen. Wat een bruisende stad. Het is er zo gezellig dat we pas 10 minuten voor het vertrek weer aan boord gaan. Die avond maken we ook nog kennis met een heerlijke groep vriendinnen uit Heist-op-den-Berg die zich kostelijk amuseren –op cruise maak je gemakkelijk nieuwe vrienden.

HAPPY IN DORDRECHT

In de voormiddag op onze laatste dag varen we richting Dordrecht. Tijd om de hottub eens uit te proberen. Het is begin februari, we wandelen vanuit de kajuit, in onze badjas, al bibberend alle trappen omhoog, richting het dek en glijden dan in het warme water. Heerlijk. We hebben hem helemaal voor ons alleen. Helemaal opgefrist genieten we van onze lunch en maken we ons klaar voor een namiddag Dordrecht. Deze stad kennen we van een eerdere fietstocht en had ons hart al veroverd. De smalle straatjes, historische panden, prachtige glasramen, pittoreske grachten en bootjes, het vintage shoppen, wij blijven fan! De dag eindigt met een galadiner op de boot, een traditie op de laatste avond van alle VIVA-cruises. De dresscode is gala en alle gasten dirken zich op. De vrouwen trekken hun mooiste jurk aan, terwijl de mannen hun kostuum aandoen. Samen met de andere passagiers en het personeel toosten we op een prachtige reis. Voor het eerst deze trip wagen we ons op de dansvloer. Een dj speelt dansbare waltzen en classics van Frank Sinatra. Eigenlijk kan je hier elke avond dansen, maar het duurde tot nu vooraleer wij onze gêne overwonnen en – ere aan wie ere toekomt – zonder onze nieuwe Heistse vriendinnen die “Gij! Hierkomen!” riepen, hadden we er ons waarschijnlijk niet aan gewaagd. We zijn hen dankbaar voor deze topavond.

En zo varen we vrolijk terug naar onze vertrekplaats in Antwerpen. De cruise eindigt de volgende ochtend met een royaal ontbijt. Helemaal relaxed en voldaan keren we huiswaarts.

Meer info over VIVA cruises en hun bestemmingen vind je op www.viva-cruises.com

Herfstweekend in de Achterhoek

De oude stadsgracht van Zutphen.

Op zo’n 200 kilometer van Antwerpen ligt een onbekend en onbemind lapje rust en schoonheid, vol van historie, landelijke traditie en jawel, culinaire verrassingen. Ideaal om er in de herfst even tussenuit te zijn.

Tekst Lut Geypens

LAND VAN KASTELEN

De Achterhoek behoort tot de provincie Gelderland. Vandaag is het een rustig landelijk gebied, maar in de 13de en 14de eeuw glorieerde het als welvarende regio in het netwerk van de Hanzesteden, de belangrijkste handelssteden van Noordwest-Europa. Van dit roemrijke verleden getuigen de talrijke kastelen, versterkte boerderijen en oude koopmanshuizen.

Een stadje als Vorden (6.000 inwoners) telt acht kastelen: allemaal prachtig gelegen, omringd door water, bos en weilanden. Overal kan je goed bewegwijzerde wandelingen maken. Wij kiezen voor de korte versie van het Bilderspad (5 km) rond het kasteel van Vorden, waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de 12de eeuw. De wandeling loopt deels over het bekende Pieterpad , een traject van 26 etappes tussen Noord-Groningen en ZuidLimburg.

De gulle herfstzon zal er wel voor iets tussen zitten, maar het is ronduit sprookjesachtig, alsof we ons in een

Oud-Hollands landschapsschilderij bewegen. Eenzelfde ervaring beleven we de volgende dag op onze wandeling bij het kasteel van Hackfort , waar een oude watermolen het plaatje nog vervolmaakt. Het is hier ook zalig fietsen. De oudste bewegwijzerde fietsroute van Nederland (1913) voert je in 36km langs de acht kastelen.

Het kasteel van Ruurlo uit de 14de eeuw, is totaal anders. Het onderging in de loop der eeuwen diverse ingrepen en biedt sinds 2017 onderdak aan Museum MORE , Nederlands grootste museum voor modern realisme. In de vaste collectie vind je voornamelijk schilderijen van neorealist Carel Willink (1900-1983). Met een wandeling in de Engelse landschapstuin en een lekkere hap in de Oranjerie besluiten we ons bezoek aan dit bijzondere museum.

RUSTIG WILD GAAN

De Achterhoek is van oudsher een jachtgebied. Vanaf midden oktober tot en met januari kan je in tal van restaurants terecht voor wilddiners en -arrangementen. Er bestaat zelfs een ‘van wild naar wild’-formule, waarbij je elke avond in een ander wildrestaurant dineert. Wij bezochten twee gerenommeerde hotel-restaurants. Tijdig reserveren is aangewezen, want alle tafeltjes waren telkens bezet. Hotel-restaurant Carpe Diem nabij Doetinchem bevindt zich in een in 2009 gerenoveerde historische ‘havezathe’, een grote versterkte herenhoeve, typisch voor deze streek. De vier gangen waren telkens uiterst verfijnd en smaakvol. Mij verraste vooral de botermalse en fraai gepresenteerde wildzwijnnek. Verder staan er ook gans, hert en eend op het menu. De bijpassende wijnen zijn zorgvuldig geselecteerd. En wat een luxe om na de maaltijd gewoon de trap op te klimmen naar je comfortabele hotelkamer. www.hotelcarpediem.nl

De volgende avond worden we allerhartelijkst ontvangen bij hotel-restaurant Bakker . Gastvrouw Liesbeth Bakker vertelt hoe ze in de sporen van haar grootouders en ouders is getreden. Generaties lang opgebouwde professionaliteit gaat hier hand in hand met oer-Nederlandse gezelligheid. Fazanten

Boven: eten in Carpe Diem.

Onder: fietsen langs kastelen.

en eenden sieren de fijne porseleinen borden, zelfs het tafellaken vertoont een wildtafereel. De gerechten zijn puur, maar met veel oog voor detail geserveerd. De duivenborst met risotto van bospaddenstoelen is een streling voor de tong. www.bakkerinvorden.nl

KERSEN EN KUNST

In de Koffieschuur van landwinkel De Verse Kers sleept uitbaatster Annemiek ons mee in een gepassioneerd verhaal. ‘Landwinkel’ is een Nederlandse coöperatieve van 89 aangesloten winkels, allemaal gericht op streekproducten. Vanwege de geur- en stikstofproblemen in deze streek scha -

kelden Annemiek en haar vriend een tiental jaar geleden over van intensieve varkensteelt naar diverse kleinschalige initiatieven. We bezoeken de varkens en Dexter-koeien, die hier geteeld worden voor eigen winkel, de uitgestrekte kersenboomgaard, en tot slot natuurlijk de winkel met een verrassend gevarieerd aanbod. Iedereen is hier welkom, ook op het erf. www.deversekers.nl Onderweg maken we kennis met De Silo Art Tour Achterhoek . Dit kunstproject verbindt tien silo’s, schuren en andere agrarische gebouwen die tot een kunstwerk zijn getransformeerd. Samen vertellen ze het verhaal van de regio, met als thema het boerenbedrijf van toen en nu. Best indrukwekkend, deze opvallende schilderingen op constructies die vroeger als stoorzenders in het landschap werden beschouwd.

HANZESTAD ZUTPHEN

Zutphen is een stadje aan de IJssel met nauwelijks 50.000 inwoners, maar met een o zo rijke geschiedenis. Het was al een welvarende handelsstad toen Amsterdam nog een vissersdorp was, vertelt onze gids. Als Hanzestad kende ze haar grote bloei in de 14de eeuw. Een wandeling in de binnenstad voert ons langs tal van goed bewaarde gebouwen en monumenten. Een groot deel van de oude stadsmuren en poorten uit de 13de eeuw is nog intact. Tientallen huizen dateren uit de 14de eeuw, je waant je in een openluchtmuseum. De opvallende Wijnhuistoren was in de 14de eeuw een herberg. Begin 17de eeuw werd het gebouw van een toren voorzien. Op de 48 klokken van de toren speelt de stadsbeiaardier elke donderdag tussen 11 en 12 een concert. Bij de afsluitende lunch in brasserie de Wijnhuistoren zijn we het unaniem eens: deze voorheen onbekende regio heeft ons aangenaam verrast. Met zijn heerlijke landschappen, eeuwenoude kastelen, hoeven en stadjes en voortreffelijke lokale wildgerechten bezit de Achterhoek alle troeven voor een geslaagde herfstuitstap.

www.achterhoek.nl/herfst www.wildetenindeachterhoek.nl

Op ontdekking in Leiden

Leiden, Stad van Ontdekkingen, ligt op slechts 2 uur treinen van Brussel. De stad biedt een perfecte mix van cultuur, geschiedenis en moderne kennis, ideaal voor een weekendje weg. Van schilderachtige grachten, tot indrukwekkende musea, beleef het allemaal tijdens een citytrip.

CULTUUR IN OVERVLOED

Leiden heeft dertien toonaangevende musea en bijna 3.000 monumenten. Kunstliefhebbers leven zich uit in Museum De Lakenhal en in Rijksmuseum Boerhaave waan je je in de schatkamer van de wetenschap. In Leiden is er voor ieder wat wils. Van Leidse geschiedenis tot parels van oude meesters. Meesterschilder Rembrandt van Rijn zag het levenslicht in Leiden en groeide hier uit tot een groot schilder. In de Young Rembrandt Studio leerde hij in zijn jongere jaren tekenen, schilderen en etsen van zijn leermeester Jacob van

Swanenburgh. Vandaag de dag bezoek je gratis dit 17de-eeuwse atelier en krijg je een kijkje in zijn leven tijdens een 3D-video-experience.

VIA HET WATER OF TE VOET?

De grachten en singels van Leiden zijn werkelijk betoverend. Ontdek ze, maar liefst 28 kilometer in totaal, vanaf het water via een rondvaart bij een van de vele rederijen. De ervaren schippers vertellen je meer over de historische panden aan het water en de geschiedenis van de stad. De eeuwenoude monumenten en idyllische hofjes zijn allen op loopafstand in het grotendeels autoluwe centrum van Leiden te bezoeken. Leiden is een echte wandelstad, met diverse thematische stadswandelingen om meer te leren over oude meesters of indrukwekkende highlights. Laat je ook eens leiden door een van de ervaren stadsgidsen!

KENNISSTAD

Leiden is een echte kennisstad, met de oudste universiteit van Nederland, opgericht in 1575. Bezoek de Hortus botanicus, de oudste botanische tuin van Nederland, waar de basis werd gelegd voor de eerste grote tulpencollectie van Europa. De stad herbergt ook het Leiden Bio Science Park. Ontdek hier Naturalis, het nationale onderzoeksinstituut voor biodiversiteit én natuurhistorisch museum, met een uitgebreide collectie van 43 miljoen objecten. In CORPUS maak je een interactieve ‘reis door de mens’ en leer je over de werking van het menselijk lichaam.

Win een weekendje weg

Op een steenworp afstand van Leiden Centraal vind je Hotel VIC. Bij binnenkomst word je betoverd door de roze neonverlichting en moderne uitstraling. De unieke self check-in service maakt het gemakkelijk om je verblijf bij VIC te beginnen. Je voelt je meteen welkom in de oase midden in het hartje van Leiden. De moderne hotelkamers, zijn voorzien van trendy design, heerlijke bedden en top faciliteiten. Ernaast ligt het Restaurant Rubens, dat je verwelkomt voor een uitgebreid ontbijtbuffet. Markant Magazine mag 1 weekend Leiden weggeven! De prijs omvat: 2 nachten incl. ontbijt in Restaurant Rubens • 2 Museumpassen, in te wisselen bij een Leids museum naar keuze. • 1 Rembrandtwandeling-boekje. • 1 Leidse Loper boekje. • Citymap en regiomagazine. Mail naar wedstrijden@vrouwennet.be

Herfstplezier? Ter Helme natuurlijk!

Beleef een prachtig najaar in Ter Helme!

Van het proeven van heerlijke mosselen in ons à la carte restaurant tot het uitwaaien tijdens de herfstvakantie – wij hebben het allemaal.

Bekijk de data en boek nu je ervaring!

Midweek aan zee?

Ter Helme doet mee!

Verblijf voordelig in ons duindomein. 4 overnachtingen met ontbijt en diner.

Wanneer?

van maandag 23 september - vrijdag 27 september van maandag 7 oktober - vrijdag 11 oktober van maandag 21 oktober - vrijdag 25 oktober

Prijs? vanaf € 287 p.p.

Voor actieve senioren met een hart voor de kust

Noordzee vitamines

Wij trakteren jou op je wenken!

Kom in ons duindomein je batterijen opladen en Noordzee vitamines opsnuiven.

Wanneer?

maandag 16 september - vrijdag 20 september

Prijs? volwassenen € 419

Jouw domein in de duinen.

Resto vrijdagen

Mosselen à volonté inclusief water en wijn keuze uit natuur, witte wijn en curry

Wanneer? vrijdag 6 september vrijdag 20 september vrijdag 27 september

Prijs? € 33 p.p.

Herfstvakantie met oma en opa aan zee

Verblijf in volpension met je kleinkinderen aan zee. Met animatie voor de kinderen.

Wanneer?

maandag 28 oktober - vrijdag 1 november

Prijs? volwassenen € 364 p.p. kinderen vanaf € 176 p.p.

Kinderen tot en met 3 jaar gratis

Nostalgisch

Het was de tweede dag van onze vakantie, deze zomer. Samen met mijn vriend en onze kinderen fietsten we over de Golden Gate Bridge van San Francisco naar de overkant in Sausalito, en de geur overviel me. Van de eucalyptusbomen. Die maakte me helemaal week, naar vroeger.

Geuren kunnen in een fractie van een seconde hele levens oproepen. Meestal uit lang vervlogen tijden. In mijn geval, van toen ik hier als kind nog heb gewoond met mijn gezin.

Het was maar voor vier jaar, tussen mijn achtste en twaalfde, maar ze zijn nog steeds bepalend voor wie ik ben. Ik schaam me er soms een beetje voor, hoe nostalgisch ik ervan kan worden. Ik leerde er paardrijden en had in het vierde leerjaar de liefste lerares ooit. Het type dat in alle leerlingen het goede zag en zo het beste uit hen haalde. Ze vertelde ons over Native Americans en vulkanen, deelde met ons haar liefde voor walvissen en leerde ons haiku’s schrijven.

Op mijn twaalfde verhuisden we terug naar het natte, koude België en daar kreeg ik pijn van in mijn buik – letterlijk. Niet alleen door het weer, of omdat de lerares op mijn katholieke meisjesschool me uitkafferde omdat ik het had gedurfd mijn agenda in potlood in te vullen – “In potlood, hoe kom je erbij! Je moet een vulpen gebruiken!” Jarenlang heb ik gedacht, gehoopt, gebeden, dat ik zou kunnen teruggaan. Intussen ben ik dankbaar voor mijn leven hier. En toch. Als je ooit lange tijd ergens anders hebt gewoond, zit je altijd met een gemis. Al kan dat ook aan je karakter liggen, want mijn zus heeft daar nooit last van gehad. Terwijl zij zich probleemloos aanpaste aan haar leven in België en zich met gemak in de brede jeans hijste die hier toen volop in de mode was, hield ik koppig vast aan mijn opgerolde Amerikaanse spijkerbroeken – en ik kan je verzekeren dat dit mijn populariteit allesbehalve ten goede kwam. Pas later drong het tot me door, hoe relatief mode is, en hoe belangrijk het is je uiterlijk aan te passen om niet uitgesloten te worden. Dat is de cynische waarheid.

Hoofdredacteur van Markant Magazine

Ann-Marie Cordia (47) heeft een vriend en twee kinderen.

Ik klampte me die eerste jaren niet alleen vast aan die opgerolde jeans, maar aan alles wat Amerikaans was. Plots wilde ik een baseball, een knuppel en een handschoen, hoewel ik, toen we er woonden, er niet de minste interesse in had getoond. Zoiets zie je vaak ook bij mensen die van elders komen: sommigen hechten meer aan de tradities dan wie er is blijven wonen.

Make America Compassionate Again, gonsde het door mijn hoofd

Het waren maar vier jaar. Maar alle redenen – familiebezoek, een schoolreünie, een vriendin die trouwde – waren goed om even terug te gaan. Ik wilde mijn vriend en mijn kinderen allang de prachtige stranden laten zien, net als de reuzachtige redwoods en oké dan, we konden ook naar een pretpark. Dit jaar kwam het ervan. We reden op de cablecar in San Francisco, surften in Santa Cruz en wandelden naar El Capitán in Yosemite. Fantastisch, maar hoe langer we er waren, hoe meer ik besefte dat Californië allesbehalve een droomplek is om te wonen. Het aantal daklozen, geestelijk zieken en drugsverslaafden is shockerend. Zoals die zestiger of zeventiger die ik vanop de snelweg helemaal naakt en roerloos op straat zag liggen in een residentiële straat. Leefde hij nog? Make America Compassionate Again, gonsde het door mijn hoofd. (En bij uitbreiding, de wereld.)

Het stemmetje dat me om de zoveel jaar toefluisterde dat het toch jammer was, dat ik nooit ben kunnen teruggaan, is eindelijk stil. “Is je trauma van de verhuis terug naar België dan eindelijk verwerkt?” grapte mijn vriend. “Jep”, antwoordde ik. “De gedachte ‘Wat als...’ is voorgoed weg.” Toch heb ik wat gedroogde eucalyptusblaadjes meegenomen. Ik heb ze in een glazen potje gestopt. Om af en toe aan te ruiken. Ik zal er spaarzaam mee omgaan.

MR. FRANK

FOTO

Markant Magazine september 2024

MARKANT MAGAZINE IS HET LEDENBLAD VAN

MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG en verschijnt op 1 september, 1 december, 10 maart en 1 juni

ALGEMEEN VOORZITTER VROUWENNET VZW

Gudrun Verschuere

V.U.

Claire Selis

SECRETARIAAT

Hendrik I-lei 296, 1800 Vilvoorde Tel. 02 286 93 30 info@vrouwennet.be www.vrouwennet.be

ABONNEMENTEN

• 55 euro voor lidmaatschap Markant en Best Pittig

• 160 euro voor Artemis, het professionele netwerk BE76 4350 3286 5195

Lid worden kan via www.vrouwennet.be

HOOFDREDACTIE

Ann-Marie Cordia, annmarie.cordia@vrouwennet.be

ARTDIRECTOR

Pati Petrykowska

REDACTIERAAD

COVERFOTO

Fotografie Ellen Goegebeur

OPLAGE

20.000 exemplaren

Isabelle Bral, Nathalie Dirix, Lut Geypens, Gillian Lowyck, Micheline Peacock, Anne Somers, Chris Rachel Spatz, Lauren Van Zeebroeck, Sofie Vereyken en Brigitte Vermeulen

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Lut Clincke, Jael Cox, Nathalie Dirix, Lut Geypens, Gillian Lowyck, Micheline Peacock, Anouk Torbeyns, Sarah Van Looy, Sofie Vereyken, Brigitte Vermeulen en Gudrun Verschuere

Vrouwennet vzw is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

Ken je ons digitaal magazine Markantmag.be?

Dit is het digitale broertje van het papieren Markant Magazine. Als lid ontvang je dit online magazine zeven keer per jaar in je mailbox. Wil jij ons digitaal magazine ook ontvangen? Inschrijven kan hier: www.markantnet.be/magazine

De beste groenterecepten van Pascale van Pascale Naessens

Kristien De Smedt, Greet Mees, Mart Saels

Vechten voor de liefde van Jef Slootmaeckers, Lieven Migerode en Linne De Loof

Monique Meersman, Marina Denruyter, Marleen Van Meeuwen

Markant is lid van

Winnaars juninummer

Maria van Oekraïne van Mieke Vandromme

Hilde Van de Vijver, Putman Ingrid, Lea Leyten

5 x duotickets voor het Watou kunstenfestival

Annie Minne, Joëlle Scheys, Gina Goethals, Liesbet Hoste, Inge Kinds

5 x duotickets voor Koket Koksijde

Markant Magazine wordt gedrukt op chloorvrij papier bij Drukkerij Moderna

Ilse Saenen, Monique van de Vijver, Jose Lycops Beertens, Eveline Vanneste, Marie Christine Braet

Fempreneurs Mentoringtraject

Schrijf je in als mentor

of mentee!

Ben je een vrouwelijke ondernemer die op zoek is naar groei en ontwikkeling? Of ben je een ervaren onderneemster die graag haar kennis en ervaring wil delen? Het Fempreneurs-mentoringtraject biedt een unieke kans om samen te werken en te groeien.

Mentee

• Je bent minstens 6 maanden en maximaal 8 jaar actief als zelfstandige in hoofd- of bijberoep.

• Je wil, samen met een collega-mentee, leren van een ervaren onderneemster.

Als mentee wissel je gedurende 10 maanden samen met een collegamentee ervaringen, ideeën en best practices uit met een ervaren onderneemster. Je stelt duidelijke en realistische verwachtingen, neemt initiatief voor het organiseren van afspraken en stuurt de mentorrelatie in functie van jouw leerdoel. Het nieuwe netwerk dat je opbouwt biedt extra inspiratie, energie en mogelijkheden.

“Tijdens dit traject heb je 10 maanden lang niet alleen een mentor, maar ook een buddy aan je zijde. Heel waardevolle ervaring en een absolute aanrader voor alle vrouwelijke ondernemers!”

Mentor

• Je minstens 8 jaar zelfstandig bent in hoofdberoep.

• Je het voelt kriebelen om je ervaring, passie en advies te delen met twee groeiende onderneemsters.

Als mentor ben je gedurende 10 maanden een vertrouwelijk klankbord en geëngageerde sparringpartner voor twee mentees. Je stimuleert hun assertiviteit, zelfreflectie en biedt stimulerende ideeën en nieuwe opties. Als mentor haal je persoonlijke voldoening uit het solidair overdragen van je kennis, ervaringen en competenties.

“Je krijgt toegang tot een gemeenschap van gelijkgestemde vrouwen die jouw uitdagingen begrijpen en je kunnen helpen bij het navigeren door het ondernemerslandschap.”

Schrijf je nu in!

Grijp deze kans om te groeien als ondernemer en bouw een waardevol netwerk op. Schrijf je vandaag nog in voor het Fempreneurs-mentoringtraject dat start in november via

De focus van dit traject ligt op Oost- en West-Vlaanderen. Heb je een zaak gevestigd in een andere provincie en heb je geen probleem met de verplaatsingen, zeer welkom!

Sandra Van Gucht (mentee)

Sylvia Feytons (mentor)