Markant magazine maart 2021 by Vrouwennet-vzw

markant

MAGAZINE · NR.1 2021 NOSTALGIE Communiekiekjes uit de oude doos DOSSIER FEMICIDE ‘Soms droom ik van mijn dochter, dan wil ik haar redden’ UIT DE COMFORTZONE Terug de natuur in MODE Laat die kleur maar komen!

Winnares van de WOMED Award Femke Helon

‘Ga uit van je eigen kracht’

HET BLAD VAN MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG

Al 40 jaar denken we met je mee

JAAR

BIJ DOVY IN ALLE TOONZALEN

-20%

op kasten

-20%

op werkbladen

-20%

op toestellen

WIN* UW KEUKEN

NIEUW EN UNIEK PERSONALISEER JE KEUKEN MET JE FAVORIETE FOTO

Bezoek één van de toonzalen in uw buurt: AALST l AAT l AWANS (LUIK) l BRUGGE l DENDERMONDE l DOORNIK l GOSSELIES l GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HAM l HASSELT l HERENT l IEPER l LIBRAMONT (NIEUW) l MAASMECHELEN l MARCHE-EN-FAMENNE l MALDEGEM l MECHELEN l NANINNE (NAMEN) l OOSTAKKER l OOSTENDE l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUSRODE l SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l VERVIERS l WAREGEM l WAVER

ALTIJD OPEN OP ZONDAG MA-ZA: 9U-19U - ZON- EN FEESTDAGEN: 10U-18U GESLOTEN OP WOENSDAG

JAAR

GARANTIE

Belgische kwaliteit

10 jaar garantie

Geen voorschot

Gratis JOUW KEUKEN IN VIRTUAL REALITY

Actie geldig van 01/03/2021 tot en met 31/03/2021 bij aankoop van een keuken met minimum 3 inbouwtoestellen van een huismerk. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen

VOORWOORD

Als het gewone buitengewoon wordt…

‘Meer dan ooit blijkt hoezeer mensen snakken naar menselijke verbinding’

et voelt als blijven kloppen op dezelfde nagel, maar wie had een jaar geleden kunnen denken dat een onooglijk virus ons maatschappelijk leven nog altijd zou gijzelen en verlammen? Al onze hoop op een terugkeer naar het leven van weleer is gevestigd op het “bevrijdende” V-woord: vaccinatie. Zullen we tegen de zomer elkaar weer spontaan en ongeremd mogen begroeten en ontmoeten? Een crisis zoals deze is een scharniermoment waarop het leven kan kantelen. Ze wekt controverses op in onze samenleving bij het naleven van de regels. Onze hooggeprezen en gewaardeerde individuele vrijheid botst met de opgelegde veiligheidsregels. Wordt het een grotere samenhorigheid of plooien we ons defensief terug op onszelf ? Het meest bedreigende is als angst en onzekerheid de bovenhand zouden krijgen. Markant kiest voor het eerste, de verbondenheid. Wij hadden zoveel moois voor jullie in petto. Omdat wij “mekaar niet loslaten”, houden wij en de teams nu onder meer contact via een aantrekkelijk online aanbod. Een online reisbeurs in januari gaf de aanzet om te reizen in onze dromen, de verbeelding kan immers hoge vluchten nemen. Meer dan ooit blijkt nu ook hoezeer mensen snakken naar menselijke verbinding. Van harte bedankt dus om in dit coronajaar ons verenigingsleven te blijven steunen, want het voortbestaan van onze werking hangt voor een groot deel van jullie af. Wij hebben jullie nodig! Op de cover van dit nummer straalt de winnares van de WOMED Award 2020. Voor het eerst in de markante geschiedenis vond de uitreiking plaats via livestreaming, zonder publiek evenwel, maar zoals Johan Anthierens ooit zei: ‘Gelukkig is er een keerzijde aan de keerzijde van de medaille.’ Daardoor konden jullie nu allemaal de uitreiking meemaken. En tot slot: dat wij ons binnenkort met “zorgeloosheid” mogen omringen en mekaar weer mogen omhelzen en onbevreesd knuffelen. ■

Gudrun Verschuere Algemeen Voorzitter Markant vzw www.markantvzw.be Volg ons op

Inhoud MAART 2021

4 CIJFERS die ertoe doen

5 GESPOT

Nieuws van Markant, Artemis en Best Pittig

6 WOMED AWARD HET GROEPSINTERVIEW Alle vier finalistes zijn top!

12 WOMED AWARD DE BELOFTES Ook zij blinken uit

Dossier femicide: zeker 26 vrouwen werden door hun partner vermoord in 2020

16 DOE HET ZELF Maak je eigen urban jungle

19 MARKANTE ZAAK

Letters & Co

20 ZAKENDOEN Instagrammen als een pro

24 DOSSIER Vrouwenmoord

Hoe Odile Jacobs tot haar opvallende ontwerpen kwam

30 DURF TE VRAGEN Stand-upcomedian Soe Nsuki

32 IN ONZE TIJD Communiekiekjes

Daar is de lente, daar zijn de linzenballetjes

34 COLUMN Lut Geypens

36 LEVENSVERHAAL Maggy Doumen zet zich in voor lgbtq+-ouderen

42 UIT DE COMFORTZONE Terug de natuur in

44 KOKEN Joke Boon kookt met linzen

32 16

48 MODE Leve kleur!

51 MODE-INTERVIEW Odile Jacobs

52 FILM Misbehaviour en Antoinette dans les Cévennes

54 BOEK Verzorg je borsten

56 CULTUUR Hilde Van Canneyt interviewt kunstenaars

59 CULTUURMIX 60 COLUMN

Modetrends: meer kleur, meer fleur

Ann-Marie Cordia

61 PELGRIMEREN Door de Bourgogne

62 OP STAP Niet perfect? Perfect! en Wandelen voor Trias

64 COLOFON

CIJFERS

73% koffie

Verslik je niet in je koffie, maar producenten van jouw bakje troost hebben in 2019 een omzet gedraaid van maar liefst 45 miljard euro. Wie daar niet van mee kan profiteren, zijn de kleine koffieboeren. Nochtans wordt naar schatting 73 procent van alle koffie in de wereld geteeld door kleinschalige landbouwers die onder de armoedegrens leven. Koffieboeren hebben geen marge om te investeren en hun plantages aan te passen tegen klimaatopwarming. Dat klagen Oxfam België, Hivos, Solidaridad en Conservation International aan in de jaarlijkse Koffiebarometer.

Jonge vrouwen maken minder kans op promotie

339.000 MAANDVERBANDEN

Een kwart van de mannen onder de 25 jaar heeft de afgelopen vijf jaar promotie gemaakt. Jonge vrouwen in diezelfde leeftijdscategorie hebben veel minder promotiekans: slechts 14 procent van hen heeft een betere positie binnen hun bedrijf binnengehaald. Dat blijkt uit een studie van uitzendbureau Randstad, gebaseerd op een bevraging bij 22.000 werknemers. Een duidelijke verklaring is er niet. De kinderwens en het huishouden spelen alvast niet mee: gemiddeld verlaten vrouwen pas het ouderlijk huis op hun 24ste en krijgen ze pas op hun 29ste hun eerste kind. Volgens de auteur van de studie is het mogelijk dat jonge vrouwen al vroeg in hun loopbaan anticiperen op “een latere gemengde rol van huishouden en betaald werk”, klinkt het in De Standaard.

Vegan Awards

Hasselt heeft bij de Belgian Vegan Awards maar liefst vijf van de elf prijzen weggekaapt. Zo zet de Limburgse stad zichzelf op de kaart als nieuwe trekpleister voor plantaardige adresjes. Het aanbod in de stad is de laatste jaren sterk gestegen en blijft niet onopgemerkt. Zowel voor een koffiekoek als ontbijt, een lekkere brunch als een uitgebreid of juist razendsnel diner – voorlopig nog takeaway – ben je blijkbaar het best af in Hasselt. De Belgian Vegan Awards worden uitgereikt door de organisatie BE Vegan. ■

16%

Zestien procent van de Belgen rvaart geluidsoverlast van buren e of van een lawaaierige buurt. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat. Toch is ons land lang niet de slechtste leerling van de klas in Europa. In Malta heeft 28,3 procent of bijna een op de drie er last van. Onze noorderburen doen het niet veel beter: 26,6 procent van de Nederlanders heeft luidruchtige buren of woont in een luidruchtige buurt. In Noord-Macedonië is de geluidsoverlast het laagst, met 7,3 procent.

Tekst SarahVandoorne 4

Illustraties B Farias, Susannanova, Corpus Delicti en Sumyati via The Noun Project

In het vorige nummer van Markant Magazine hadden we het over menstruatiearmoede en hoe een op de twee meisjes al eens geld tekortkwam om maandverband of tampons te kunnen kopen. De organisatie BruZelle is zich al langer bewust van dit probleem en zamelde al zo’n 339.000 maandverbanden in voor wie ze nodig heeft. In alle speciaal gemaakte zakjes zitten twintig maandverbanden en een informatiebrochure. Deze delen ze gratis uit aan personen in een moeilijke levenssituatie. BruZelle werkt met vrijwilligers en organiseert workshops om samen de stoffen zakjes te vullen met maandverband. Alle hulp blijft welkom. Meer info via www.bruzelle.be

GESPOT

NIEUWS VAN MARKANT, BEST PITTIG & ARTEMIS

Schol!

MARKANT EISDEN HELPT HAÏTI LEVEN Els Peters (rechts op de foto) en Brigitte Smits van Markant Eisden zijn de drijvende krachten achter Help Haïti Leven. “Ons doel is om kinderen naar school te laten gaan, maar tegenwoordig delen we ook voedselpakketten uit, omdat daar nu de grootste nood aan is.” De organisatie realiseerde ook allerlei andere projecten, zoals het naaiatelier Mama Fleur, waarbij jonge werkzoekende moeders gesponsord werden door mensen in België om knuffels te maken voor weeskinderen. Ook hielpen ze alleenstaande mama’s werk vinden en zorgden ze voor laptops voor studenten. Markant Eisden verkocht zelfgemaakte kerstkaarten en gadgets ten voordele van Help Haïti Leven. Wil je ook helpen? Alle info vind je op www.facebook.com/HelpHaitiLeven.

In afwachting van echte bijeenkomsten leerde de afdeling Markant Zemst alvast cocktails shaken tijdens een online workshop. Geen slecht plan, want zo geraakte iedereen sowieso veilig thuis. Cheers, dames! Nieuws over jouw Markant-afdeling? Mail naar redactie@markantvzw.be.

Maak vrijblijvend een afspraak in BRUGGE of WAREGEM. Een testrit of demo aan huis is eveneens mogelijk.

GENIET VAN JE VRIJHEID DOOR HERWONNEN MOBILITEIT

Tel : 050/31.79.19

MOBILE biedt het ruimste aanbod van electrische scooters, zowel voor thuis-, stads –als off-road gebruik, als compacte plooibare modellen met uitneembare lithium batterij.

Ook voor uw aanvraag tussenkomst ziekenfonds kunt u op MOBILE rekenen.

Ruim aanbod in grote toonzaal

gespecialiseerde techniekers

Nieuwste merken en modellen

Sterke service en eigen atelier

Vertrouw op 20 jaar ervaring

Vervangtoestellen beschikbaar

Wij zijn exclusieve invoerder van het topmerk MINICROSSER en retro-model GATSBY VINTAGE. 5

Meer info en openingsuren: www.mobilescooter.be

WOMED AWARD

Proficiat aan de onder Er kan maar eentje winnen. Proficiat, F emke Helon! Maar wat zijn deze onderneemsters allemaal doorzetters, elk met een eigen verhaal richting succes. Laat je inspireren door de vier finalistes van de W OMED Award. Tekst Ann-Marie Cordia Foto’s JohanVan der Hasselt

e hadden ze liefst in levenden lijve ontmoet, maar corona besliste er anders over. De uitreiking van de WOMED Award voor de onderneemster van het jaar, georganiseerd door Markant vzw en UNIZO, vond dit jaar uitzonderlijk ook online plaats. Een maand vooraf hadden we een groepsgesprek via videobellen. Hoe word je baas van je eigen bedrijf? Droom je daar van jongs af aan van?

Bouchra: “In zekere zin wel. Ik wilde altijd al meer dan wat er doorgaans van iemand met mijn achtergrond wordt verwacht. Ik wilde echt mijn eigen kansen creëren en daar heb ik alles voor gedaan. Zo zorgde ik er bijvoorbeeld voor om extra lessen Nederlands te volgen, om zeker niet met een accent te spreken.”

“Ik ben op het idee gekomen voor Washville – eerst Highway 66 – dankzij mijn broer die vrachtwagenchauffeur was. We wilden een truckersdorp creëren waar ze niet alleen terecht zouden kunnen om hun vrachtwagen te laten wassen, maar ook om even te ontspannen. Uiteindelijk is het bij een truckwasserij gebleven, maar het idee dat vrachtwagenchauffeurs zich welkom moeten voelen, staat nog altijd centraal. Net omdat ze niet altijd overal even goed ontvangen worden. Bij ons zijn ze klant en klant is koning.” Zagen je ouders het meteen zitten dat je een eigen bedrijf zou oprichten?

Bouchra: “‘Je hebt een goede job bij de bank, waarom zou je die opgeven?’ zeiden ze toen ik het hen vertelde. Mijn vader werkte bij de Opel-fabriek en was al enorm fier omdat een collega klant was bij mij. Ze weten ook hoeveel ik werk – ik

GROEPSINTERVIEW

neemster van het jaar! Als tiener droomde ik ervan archeologe ver – en vullen elkaar goed aan. We hebte worden, nadat ik een paar opgravingen ben altijd elk onze functies gehad. Hij had gezien. Tijdens mijn opleiding deed houdt zich vooral bezig met de productie ik opgravingen in Turkije en rolde ik een en aankoop en ik met de rest. Privé en assistentschap in aan de universiteit. Daarna ging ik iets anders studeren, industrieel ondernemingsbeleid. Intussen begon mijn toenmalige vriend en huidige man aan een studie restauratie. Hij begon nadien als zelfFEMKE HELON standig restaurateur.” “Ik heb eerst zeven jaar bij een groot telecombedrijf gewerkt, waar werk vloeien over in elkaar, maar voor ik heel veel heb geleerd over sales en ons is dat de normaalste zaak van de internationale marketing. Het was een wereld; we hebben hier ondertussen een springplank op het moment dat Bozar mooi evenwicht in gevonden.” belde, waar ik marketing- en communi- Leen: “Ook bij ons zijn de taken goed catiedirecteur ben geworden. Ik deed die verdeeld. Tijdens de dag zien we elkaar job graag, maar in zo’n functie word je niet vaak, dan zijn we bij klanten. Bij ons wel wat geleefd; elke dag zit vol met mee- is kunst onze hobby. We hebben ons betings van acht uur ’s ochtends tot acht uur drijf ook opgestart om bezig te kunnen ’s avonds. En dan… ben je dus plots 39 zijn met wat we het liefste doen en vinden (lacht). Ik wist op dat moment wel wat ik elkaar daarin. Als we in het weekend niet waard was en wilde met mijn passie en hoeven te werken, zitten we toch in mudrive een eigen bedrijf oprichten. Aan sea. Dat is een afwijking (lacht). De enige mijn man vroeg ik of hij het zag zitten afspraak die we hebben, is om het niet om samen een zaak te starten in kunstres- meer over de zaak te hebben eens we in tauratie en -conservatie. Waarna hij zei: bed liggen. Anders stopt het nooit.” ‘Als jij een businessplan uittekent, doe ik mee.’” Wat voor bazen zijn jullie? Hoe zou je

‘Ik had op mijn 26ste al mijn s paargeld gebruikt om de zaak te starten’

je leiderschapsstijl omschrijven? Femke en Leen, jullie werken samen met jullie partners. Is dat nooit lastig?

Femke: “Wij kunnen ons niets anders meer voorstellen, we zijn zo op elkaar afgestemd. We zijn heel verschillend – ik ben bijvoorbeeld uitbundiger en creatie-

Leen: “In ons team zitten mensen met een specifiek profiel van masters in restauratie en conservatie van kunst. Ze werken lange periodes enorm gefocust, vierkante centimeter per vierkante centimeter. Ik ben geen micromanager, maar meer een

▲

begin om halfzeven en vertrek er elke dag als laatste. Dat vinden ze een hard leven.” Sophie: “Mijn ouders zeggen nu soms nog: ‘Sophie’ke toch, wat doe je allemaal?’ (lacht). Zij hebben nooit als zelfstandigen gewerkt, mijn grootouders dan weer wel. Maar mijn ouders vinden het wel cool. Toen ik jong was, dacht ik vooral: ik ga studeren en werken, dan zien we wel. Ik heb in korte tijd heel veel geleerd toen ik bij een groot bedrijf werkte. Ik heb er een zot traject afgelegd in sales. Ik ben begonnen met kleine klanten en op het laatst moest ik onderhandelen met internationale klanten op hoog niveau. Maar ik stelde me toen wel de vraag: wil ik dit blijven doen tot ik vijftig ben? Intussen was ik mama en had ik een webshop in babykleding, De Gele Flamingo, opgericht, omdat ik zelf atijd op zoek was naar leuke kleding en weinig naar mijn smaak vond online. Alleen vroeg die ‘hobby’ steeds meer tijd. Na twee jaar ben ik er volledig voor gegaan.” Femke: “Ik ben in een redelijk traditioneel gezin opgegroeid, waarbij het idee was om goed te studeren en dan een goede job te vinden. Ik had niet zo’n roeping van toen ik klein was. Ik denk dat ik vooral iets met mensen wilde doen. Nadat ik ben afgestudeerd als handelswetenschapper, heb ik een leuke job bij Kipling gevonden. Op een gegeven moment mocht ik mee naar Azië, om mee de collectie te ontwikkelen. Het was een week keihard werken – ik heb amper drie uur per nacht geslapen toen – maar dat heeft een vlammetje aangewakkerd om zelf iets te creëren. Ik zag de mogelijkheden van visuele communicatie en wilde daarmee verder. Ik ben dan met mijn man 3Motion gestart. Met mijn 26 jaar was ik jong en ik had al mijn spaarcenten gebruikt om de zaak te starten. Mijn ouders maakten zich toen wel wat zorgen.” Leen: “Ik heb een wat langere weg afgelegd voor ik ging ondernemen, maar ik denk dat elke fase zijn nut heeft gehad.

WOMED AWARD

reisleider. Ik vind dat je een duidelijke koers moet uitzetten, op weg naar een doel. Ik neem snelle en duidelijke beslissingen. Ik zou mijn stijl een combinatie van directief en participatief noemen.” “Aan het begin van mijn carrière, toen ik in die wereld van de telecom zat, was ik een van de weinige vrouwen en dacht ik dat ik de stijl van de mannen moest kopiëren bij het leiding geven. Ik putte zo onvoldoende uit mijn kracht en bovendien was het niet authentiek en paste het niet bij me.” Femke: “Ik herinner me ook de beginperiode waarin ik dan als 26-jarige een manier moest vinden om een werknemer die vijftien jaar ouder was te overtuigen van mijn visie en ideeën. Dat was pittig. Maar je groeit wel in dat leider-

‘Lead by example, die leiderschapsstijl past wel bij mij’

schap. Met de jaren krijg je meer vertrouwen en groei je in je rol.” Bouchra: “Ik ben nogal empathisch als baas (lacht). Ik stel me heel dikwijls in de situatie van anderen. Ik kan zeker begrip hebben voor werknemers die te laat komen. Maar als dat blijft gebeuren… Ik heb moeten leren om grenzen te stellen en heb opleidingen people management gevolgd. Daar heb ik bijvoorbeeld over RODA geleerd. Recht Op Doel Af. Zeg eerst wat je te zeggen hebt, doe daarna je uitleg. Ik begon voordien meestal eerst uit te leggen waarom ik iets wilde, me altijd afvragend hoe de ander daarop zou reageren.” Sophie: “Ik heb geen opleiding gevolgd. Ik ben vroeger als werknemer wel heel goed aangestuurd. Ik kreeg altijd veel vrijheid en werkte vanaf mijn 23ste veel van huis uit. Die vrijheden geef ik ook aan mijn mensen en tot dusver loopt dat perfect. Ik ben langs de ene kant wel direct om de lijnen uit te zetten. Maar als het bijvoorbeeld over de marketingstrategie gaat, betrek ik het team erbij. Zij denken mee na en omdat we

Femke Helon (37) uit Lokeren • Studeerde Handelswetenschappen (EHSAL) • Startte in 2011 met 3 motion, een digitaal printbedrijf • Heeft 47 mensen in dienst

FEMKE HELON

geen grote ploeg zijn, schakelen we heel snel. Als we vandaag beslissen om een nieuw filmpje te maken over onze geboortelijsten, is dat tegen morgenavond gemonteerd en klaar.” Femke: “Lead by example, die stijl past wel bij mij. Vorig jaar rond deze tijd is mijn vader gestorven. Dat was niet evident, want je voelt dat je emotioneel uit balans bent. Maar je moet je bedrijf blijven leiden, en je bent een voorbeeld voor anderen. Je kan je kop niet laten hangen. Als je met een lang gezicht binnenkomt, dan is de sfeer gezet. Ik kom binnen en zeg dus (enthousiast): ‘Goeiemorgen!’ Dankzij de manier waarop je goeiemorgen klinkt, kun je mensen meenemen in je verhaal. Zelfs al is de situatie niet altijd even gemakkelijk.” “Een bedrijf is ook een soort van familie. Bij ons is er ooit iemand als jobstudent gestart die nu teamleader is van de grafische afdeling met tien mensen onder zich. Mensen begeleiden in hun groeitraject maakt me gelukkig. Ik wil voor ons team toch een plek creëren waar ze zich goed voelen.” Bouchra: “Dat onze allereerste werknemer nog altijd bij ons is, doet mij ook iets. Hij was al wat ouder en dakloos toen hij bij ons startte. Wij hebben hem geholpen om zijn sociaal statuut in orde te brengen, en om een fiets en wasmachine te kopen. Op een gegeven moment hebben we een grote barbecue georganiseerd om hem weer met zijn kinderen samen te bren-

GROEPSINTERVIEW

‘Ik was vroeger veel harder en wilde altijd de beste zijn’ SOPHIE CLAES

Heeft het ondernemerschap je veranderd?

Sophie: “Ik was vroeger veel harder. In mijn vaste job wilde ik altijd de beste zijn, beter dan ze verwachtten. We waren zo met een aantal collega’s. Als we anderen

Wanneer wisten jullie dat het goed zat met jullie bedrijf? Welk moment zal je nooit vergeten?

Sophie: “Ik herinner me een

Sophie Claes (38) uit Brasschaat • Studeerde Communicatie en Reclame (Plantijn Hogeschool Antwerpen) • Begon in 2013 met De Gele Flamingo, een online concept store voor baby’s en kinderen van 0 tot 6 jaar. • Heeft 12 m ensen in dienst

lunch met de CEO van het bedrijf waar ik voor werkte. Ik wilde graag feedback van hem. Hij wist nog niet dat ik die webshop had en ik vertelde hem erover. Ik gaf hem de cijfers mee, van de omzet en de winst. Zijn antwoord was: ‘Je hebt alles om het te doen slagen: spring gewoon!’ Hij had gelijk en op dat moment heb ik de klik gemaakt. En ik heb het me nog nooit beklaagd.” “Toen ik begon, was het aanbod e-commerce erg klein. Als ik kledingmerken contacteerde om te verkopen, vertrouwden ze het in het begin niet: oei oei, enkel online! Daardoor kwam ik bij buitenlandse merken terecht. Vaak hadden ze nog geen verdeler in

▲

gen. Kansen creëren voor wie het niet altijd gemakkelijk heeft gehad, zit echt wel in ons DNA. We hebben altijd iemand in dienst voor wie het niet vanzelfsprekend is om aangenomen te worden.” Sophie: “Mijn eerste werknemer Annelies was een mama van op de school van mijn kinderen. Ze is begonnen met interimcontractjes en is intussen verantwoordelijk voor de online geboortelijsten die we doen. En voor Hannelore bij mij in dienst kwam, werkte ze in de supermarkt en had ze nooit gedacht dat ze zes mensen zou aansturen. Op de laatste evaluatie zei Shana van marketing tegen mij: ‘Sophie, je bent echt heel veeleisend, maar ik doe dat voor jou.’ Daar kreeg ik bijna tranen van in mijn ogen. Soms hoor ik horrorverhalen van hoe mensen met hun personeel omgaan en gekraakt zijn op hun vorig werk. Ik heb dat nooit meegemaakt en vind een niet-hiërarchische werkomgeving juist fijn. Als ik hier iemand ooit hoor zeggen ‘Hier ben ik niet voor aangenomen’, mag die direct vertrekken. Iemand die dozen inpakt, is even belangrijk als degene die de marketingcampagnes doet.”

zagen vertrekken om halfvijf, vroegen we of ze misschien part-time aan het werk waren. Sinds ik kinderen heb en met mensen in mijn eigen zaak werk, ben ik empathischer geworden. Wat jij moest terugschroeven, Bouchra, is er bij mij meer bijgekomen. Toen ik vroeger testen moest doen op het werk was dat balkje van ‘empathie’ amper zichtbaar (lacht).” Femke: “Leiderschap gaat over die balans zoeken. Wanneer sta je op je strepen en ben je de harde tante en op welk moment laat je je zachte kant zien?” Leen: “Je krijgt ook niet automatisch autoriteit of respect, gewoon omdat je die job hebt. Dat moet je verdienen door consistent gedrag.”

WOMED AWARD

België, waardoor ik exclusiviteit kon vragen. Intussen krijgen we dagelijks mails van mensen die ook in onze webshop verkocht willen worden.” Femke: “We zijn begonnen in een klein winkelpandje om een paar jaar later, toen de trein goed vertrokken was, naar een groter, industrieel pand te verhuizen. De grote printer moest mee en het raam moest er uitgehaald worden daarvoor. Ze tilden die printer met een soort kraan uit het gebouw, de straat over. Op het moment dat die daar hing, boven de weg, stonden we daar met een man of tien van ons team. Dat was voor mij even een emotioneel momentje, omdat we toen de volgende stap aan het zetten waren. We waren het pand met ons twee ingetrokken, en na drie jaar hadden we al een mooi team rond ons opgebouwd en waren we goed aan het groeien, we werden een écht bedrijf. Je moet weten dat we altijd een andere aanpak hadden dan onze concullega’s met een traditionele drukke-

‘In de States is het positief om eens gefaild te hebben’

rij-achtergrond. We zijn daarom in het begin wat stiefmoederlijk behandeld, maar dat verdween snel toen ze ons jaar na jaar zagen groeien. Ik vertrok niet vanuit het idee wat een machine kon printen, maar wel: wat heeft de klant nodig, hoe kunnen we de klant helpen? Dat doe ik trouwens nog altijd.” Leen: “De kapitaalsverhoging was bij ons een bevestiging dat we op het goede spoor zaten. Als iemand anders zijn geld er wil insteken, dán zijn we goed bezig (lacht). Ook de aankoop van een groter pand was een belangrijke stap, maar het mooiste moment was toen we gecontacteerd werden door een Amerikaanse privéverzamelaarster die een huis had in de buurt van Nice, op

Leen Gysen (49) uit Tielt-Winge • Studeerde o.m. Archeologie en Kunstgeschiedenis (KU Leuven) en industrieel ondernemingsbeleid (EHSAL) • Richtte in 2011 IPARC (International Platform for Art Research and Conservation) op, een multidisciplinair conservatie- en restauratiebedrijf. • Heeft 18 mensen in dienst

LEEN GYSEN

Billionaire’s Hill. Heel de woning was ontworpen door een kunstenaar. Zowel het huis als de kunst waren op maat gemaakt. Maar een schilderij was zwaar aangetast door insecten. Ze belde en vertelde dat ze het Louvre al had laten komen: volgens hen was het total loss. Ze hadden over ons gehoord, via een conservator van The Metropolitan Museum in New York, en we moesten komen kijken. We hebben dat schilderij kunnen behandelen en volledig restaureren. We logeerden in dat huis, dat een zwembad en poolhouse had. Het was prachtig. We mochten dat project zelfs filmen, op die unieke locatie, die in haar geheel een kunstwerk was. Het Louvre kon niet helpen, wij wel. Dat doet me nog altijd iets (lacht).” Bouchra: “Mijn verhaal is misschien wat anders dan de rest. In 2017 heb ik een doorstart moeten maken. Ik ben nog altijd ongelooflijk blij dat alle werknemers en bijna alle leveranciers beslisten om nadien te blijven, al hoefden ze dat niet te doen. Omdat ze erin geloofden.” Heb je veel geleerd uit je faillissement, Bouchra?

Bouchra: “Ik ben vooral gaan investeren in mezelf als ondernemer, om de do’s en don’ts van ondernemen te leren. Ik volgde opleidingen en heb veel podcasts beluisterd over ondernemen. Mensen die me inspireerden, zoals Vera Smet, heb ik een bericht gestuurd – en ze hebben alle-

GROEPSINTERVIEW

‘Waar een wil is, is een weg. Dat idee wil ik uitdragen’ BOUCHRA HASHASSI

maal gereageerd. Ik kon mijn netwerk uitbreiden en heb mentors als Kris Custers en Nicoline Spruijt gevonden.” “Ik heb me lang geschaamd en durfde met niemand te praten over hoe moeilijk het was. Want je bent keihard aan het werk en je hebt veel klanten en toch is het niet aan het lukken. Uiteindelijk maakt elke ondernemer weleens iets mee dat hem of haar geld, tijd, energie en tranen kost. Of het nu met een vennoot, klant, werknemer of leverancier is. Maar daar mag je niet blijven stilstaan. Je vloekt een paar dagen en dan moet je vooruit.” Leen: “In de States is het een positieve factor om eens gefaild te hebben. Dan ben je gewapend voor de volgende keer dat je probeert. Daarom is het zo belangrijk om dat verhaal te vertellen.” “Wij doen langdurige projecten die vaak pas op het einde van de rit betaald worden. Wij zijn relatief snel gegroeid en hoe meer we groeiden, hoe meer die strop van de cashflow zich aantrok. Eerst zie je dat mechanisme niet en denk je: hoe kan dit? We hebben zo veel goede projecten en toch hebben we nooit geld. Dat was moeilijk. Ik heb altijd een positieve instelling gehad, maar toch leer je als ondernemer meer incasseren. Mijn weerbaarheid is enorm gegroeid.” Willen jullie graag een voorbeeld zijn voor andere ondernemende vrouwen?

met de WOMED Award, hè! (lacht)” Femke: “Als je keihard werkt om je dromen en doelen waar te maken, kan je veel bereiken. Uitgaan van je eigen kracht en geloven in je eigen kunnen. Dat is een boodschap voor iedereen en zeker voor vrouwen in sectoren zoals de mijne, waar vrouwelijke voorbeelden nog meer dan welkom zijn.” Leen: “Ik heb het gevoel dat ik op een punt zit in mijn carrière dat ik voldoende bagage heb om een volgende generatie te motiveren. Zeker in onze sector zijn weinig mensen bezig met ondernemerschap. Ik wil hen inspireren om te laten zien dat het kan. Dienstverleners in de culturele economie met al hun vakkennis mogen echt wel ambitieus zijn.” Bouchra: “Waar een wil is, is een weg. Dat idee wil ik uitdragen en voor mij gaat dat verder dan enkel ondernemen. Iedereen kent weleens tegenslag. Je zit zonder werk, je hebt een ongeluk gehad… Maar je beschikt over veerkracht en dan moet je volharden. Ik wil dat mensen mijn verhaal lezen en denken: als zij het kan, dan kan ik het ook!”

Bouchra Hashassi (43) uit Berchem • Studeerde Economie (Lyceum in Antwerpen) • Startte in 2012 met Highway 66 Truckwash en maakte vijf jaar later een doorstart met Washville, een truckwash • Heeft 8 mensen in dienst, plus een aantal jobstudenten

Sophie: “Anders zouden we niet meedoen

Sophie: “Dat is het mooie aan de WOMED Award. Het zijn allemaal zulke verschillende verhalen, iedereen zal zich wel in iemand herkennen. (tegen de anderen) Hebben jullie ook zo veel berichten gekregen, met vragen over ondernemen? Ik denk dat ik eens een webinar ga doen met ons verhaal (lacht).” Leen: “Of verwijs ze door, naar Markant en UNIZO. Er zit een heel systeem van middenveldorganisaties achter de prijs.” www.markantvzw.be

DE BELOFTES

Belofte 2021

Proficiat aan winnares Marie Van den Broeck bij de Beloftes! En we wensen natuurlijk alle vijf beginnende onderneemsters nog een mooie toekomst toe, na hun vliegende start. Tekst SofieVereyken Foto’s JohanVan der Hasselt

Marie Van den Broeck – My Add On OOST-VLAANDEREN

My Add On maakt handige en hippe hulpmiddelen voor dagelijkse taken, voor zowel mensen mét als zonder beperking. Hoe ben je gestart?

“In 2017, toen mijn oma, een fiere madam, met krukken moest lopen, en ik haar voor het eerst hoorde klagen over zere handen en vallende krukken. Vandaag hebben we twee producten op de markt, de MySleeve om krukken comfortabeler te maken en de MyBedMaker, om makkelijk je bed op te maken.” Wat is je grootste uitdaging?

“Wij gaan continu op zoek naar nieuwe oplossingen, wat heel boeiend en verrijkend is én een voorsprong geeft ten opzichte van eventuele competitie, maar tegelijk vormt het ook onze grootste uitdaging.”

‘Just go for it. Je hebt niemands goedkeuring nodig’ WINNARES MARIE VAN DEN BROECK

ken. Het is belangrijk voor onze gebruikers met een beperking om zich niet gestigmatiseerd te voelen. My Add On introduceert niet alleen kleur in de medische wereld, maar zorgt ook voor dat extraatje dat onze producten altijd meer zijn dan ze op het eerste zicht lijken.” Wat is je stoutste droom voor je bedrijf?

“Over 5 jaar onze 20x20x20 Ambitie bereiken: 20 nieuwe producten lanceren in 20 verschillende landen en dat met een team van 20 personen. Daarnaast droom ik van een eigen productiehal waar we onze producten van A tot Z helemaal zelf in handen hebben om wereldwijd dé go-to partner te zijn voor bekroonde innovatieve hulpmiddelen.” Heb je een tip voor vrouwelijke starters?

“Just go for it. Je hebt niemands goedkeuring nodig. Het zal je blik verruimen en je grenzen doen verleggen. Vertrouw op jezelf ! Dat hoef je niet alleen te doen. Omring je met de juiste mensen.” www.myaddon.be

Heb je een motto?

“To empower and include. Wij willen dat onze klanten trots zijn om onze producten te gebrui-

Leeftijd: 27 jaar Studies: Industrieel ingenieur ontwerper Start van My Add On: juni 2017 Werknemers: 1 co-founder-to-be, 1 bediende, 5 freelancers en een team enthousiaste stagiaires

DE BELOFTES

Machteld Lambrichts – Klinder

Kim Bogaerts – Schoonmaak Kempen

Klinder is de eerste verpakkingsvrije supermarkt van Vlaanderen. Je vindt er een ruim assortiment aan biologische én lokale groenten en fruit, maar ook alle andere artikelen die je in een doorsnee supermarkt vindt.

Schoonmaak Kempen levert diensten en producten voor professionele klanten waaronder de bouwsector, medische sector, voedingsbedrijven, detailhandel, horeca & events, industrie en de publieke sector.

Hoe ben je gestart?

“Twee jaar geleden heb ik mijn job als aankoopmanager opgezegd om mijn eigen baas te worden, dat is iets wat ik altijd gewild heb. Toen ik gevonden had wat ik wilde vertegenwoordigen, ecologische producten, besloot ik om mijn eigen winkel hierin te openen. Mijn kinderen waren hiervoor mijn inspiratie, gezien ik bij het mama worden gemerkt heb hoeveel afval we eigenlijk thuis produceerden.”

“Ik ben gestart met één stofzuiger, een paar schoonmaakdoeken, de hoogstnodige producten en 250 euro. Heel klein dus. Ik heb heel wat risico’s genomen en vooral heel hard gewerkt. De start was er eentje met ups-and-downs. Maar dankzij veerkracht en de wil om te focussen is het gelukt.”

LIMBURG

Wat is je grootste uitdaging?

“Hoewel er steeds meer te doen is rond duurzaamheid, zijn mensen nog steeds ingesteld om naar goedkope producten te grijpen wat betreft supermarkt artikelen. Het is dus voor ons een hele uitdaging om de mensen te overtuigen van het financiële voordeel op lange termijn.” Heb je een motto?

“Ik ben grootgebracht met het motto ‘positivity’: dat probeer ik zoveel mogelijk uit te dragen. Ik zie eerder uitdagingen dan problemen, dat helpt me in het ondernemen.” Wat is je stoutste droom voor je bedrijf?

“Mijn droom is dat heel Vlaanderen Klinder kent als dé referentie voor ecologisch leven. Onze nieuwe, grotere, winkel is net geopend sinds 1 december 2020. Ik droom van meer vestigingen in Limburg en heel Vlaanderen.” “Doe waar je je goed bij voelt. Als je voor de volle 100 procent achter je product staat, en je bent goed voorbereid, lukt het wel. Laat je omringen door mensen die verstand hebben van ondernemen, praat met mensen over je plannen en toets af of je de juiste richting uit gaat. Maar ook al zeggen ze je dat het niet mogelijk is, als je in jezelf gelooft, kan je iedereen verbazen.” www.klinder.be

Leeftijd: 31 jaar Studies: journalistiek Start Klinder: december 2018 Werknemers: 4

Wat is je grootste uitdaging?

“Ik ben het type ondernemer dat energie put uit nieuwe dingen onderzoeken, netwerken en mee aan de kar trekken. Zoveel mogelijk mooie dingen mee opzetten is mijn hobby, mijn leven.” Heb je een motto?

“Handelen in vertrouwen. Doen wat we zeggen en zeggen wat we doen. En geloof me, dat is in onze sector niet altijd zo. Daarnaast zetten we het welzijn van onze medewerkers centraal. Wij zijn trots op onze mensen. Zij maken ons bedrijf en zijn ons visitekaartje.” Wat is je stoutste droom voor je bedrijf?

“Uitbreiden naar nieuwe regio’s in Vlaanderen, startend met Antwerpen. Die groei wil ik capteren in een gezonde financiële structuur met blijvende investeringen in onze mensen.” Heb je een tip voor vrouwelijke starters?

“Handelen in vertrouwen is de sleutel. Dat vertrouwen kan je niet verdienen als je geen vertrouwen hebt in jezelf. Durf te dromen en blijf authentiek.” www.schoonmaakkempen.be

Leeftijd: 33 jaar Studies: secundair onderwijs Start Schoonmaak Kempen: januari 2017 Werknemers: 2 bediendes, 15 arbeiders, 3 freelancers, 2 vennoten, 8 gelegenheidsmedewerkers

▲

Heb je een tip voor vrouwelijke starters?

ANTWERPEN

INTERVIEW

Olivia Couvreur – Cara Rosa

Aurélie Schalenbourg – Creafrench

Cara Rosa is een schoenenlabel voor actieve stadsvrouwen. Dankzij de integratie van comfortabele sneakerzolen in een elegante schoen met een maximale hakhoogte van 5 cm wil Cara Rosa iedereen laten genieten van la dolce vita.

Creafrench is een online platform waar je op een stimulerende en efficiënte manier je kennis van het Frans kan versterken. Zowel voor studenten als voor leerkrachten bieden wij het hele jaar door een ruim aanbod leercontent recht uit de actualiteit.

Hoe ben je gestart?

“Eind 2016 zegde ik mijn job bij ELLE magazine op om een opleiding te volgen om schoenen te leren maken in Italië. Daar leerde ik alles. In mijn job bij TOD’s leerde ik de kneepjes van het vak en kwam ik in contact met de juiste leveranciers en producenten. In maart 2019 lanceerde ik mijn eerste collectie en webshop. Drie maanden later openden we de eerste boetiek in Kortrijk.”

“Ik startte Creafrench in september 2019 nadat ik 18 jaar lang leerkracht Frans was in het 5de en 6de middelbaar. Ik was op dat moment 40 jaar en dacht: het is nu of nooit!”

WEST-VLAANDEREN

VLAAMS-BRABANT

Wat is je grootste uitdaging?

“Mijn grootste uitdaging is om Creafrench bekend te maken. De focus was in eerste instantie aanbod en inhoud. Nu wil ik inzetten op netwerken en het bereiken van de juiste doelgroep.”

Wat is je grootste uitdaging?

“Onze schoenen worden zonder tussenpersonen van de fabrikant aan de eindklant geleverd, waardoor we ze aan de helft van de traditionele retailprijs op de markt kunnen brengen. We moeten op eigen houtje naamsbekendheid verwerven. Onze grootste uitdaging is via de juiste marketingacties op een consistente manier nieuwe markten betreden, in België en internationaal.”

Heb je een motto?

“Tout est possible! Ik geloof dat alles mogelijk is, dat je nieuwe ideeën moet durven uittesten, dat je je niet mag laten afremmen door wat anderen denken en dat je er gewoon moet voor gaan. Wat is je stoutste droom voor je bedrijf?

“Met Cara Rosa het eerste Belgische direct-to-consumer-schoenenmerk worden dat internationaal doorbreekt.”

“De Creafrench-methode een begrip maken in de Vlaamse scholen en jongeren weer met plezier en resultaat Frans laten leren. Ik wil mijn collega-leerkrachten zin en motivatie geven om met hun leerlingen het allerbeste uit de lessen te halen. Ik kijk ook naar alle landen waar Frans onderwezen wordt. Voor de individuele ondersteuning wil ik verder een kwalitatief team van lesgevers samenstellen om zoveel mogelijk jongeren te helpen.”

Heb je een tip voor

vrouwelijke starters?

Heb je een tip voor vrouwelijke starters?

is alles. Doe uitgebreid zoek, stel een realisnessplan op en omjouw dienst/product zich onderscheidt in de markt. Omring je door de juiste personen. Daarna is het gaan, gaan, gaan!”

“Als je overtuigd bent van je idee en je weet dat je mensen kan helpen, ga er dan voor. Zelf heb ik lang gewacht en getwijfeld om mijn vaste, en zekere, job op te geven. Voor mij was tot nu toe het moeilijkste in ondernemen om die allereerste stap te zetten… daarna ben ik in actiemodus geschoten en heb ik geen twijfels meer gehad.”

Heb je een motto?

“Time is now: geniet van elke dag; wacht niet om je dromen na te jagen.” Wat is je stoutste droom voor je bedrijf?

“Productkennis marktondertisch busischrijf hoe

www.creafrench.com ■

www.cararosa.com Leeftijd: 42 jaar Studies: Master in de Romaanse taal- en letterkunde (Frans-Spaans) + Aggregatiediploma (leerkracht) Start Creafrench: september 2019 Werknemers: 1 medezaakvoerder

Leeftijd: 29 jaar Studies: TEW en schoenenopleiding ‘Stilista e Modellista di calzature’ in Italië Start Cara Rosa: augustus 2018 Werknemers: 2 bedienden, 4 freelancers

INTERVIEW AANGEBODEN DOOR TELENET BUSINESS

ANDERS THUIS- EN KANTOORWERKEN BIJ TELENET

‘Naar kantoor komen is belangrijk, zelfs als je digitaal vlot samenwerkt’ Telenet kiest resoluut voor het anders werken, het hybride werken. “Thuiswerken is prima voor taken die rust en focus vragen. Het kantoor wordt meer de plek voor ontmoetingen en creativiteit”, zegt Ann Caluwaerts, executive vice president bij Telenet. Tekst Hans Hermans

huiswerken heeft zeker zijn voordelen. Dat ervaren ook Telenet en haar 3.400 medewerkers. De telecomgroep ziet meer rust door het minder pendelen en door efficiëntere meetings. Ook het absenteïsme ligt lager. Bovendien blijkt uit de recente moodsurveys dat het engagement van de medewerkers hoger is dan vorig jaar. Redenen genoeg om dit thuiswerken te verlengen… in combinatie met ontmoetingen op kantoor. Dit hybride werken is het nieuwe normaal.

BRAINSTORMEN OP KANTOOR “Teams komen minstens 40% per kwartaal naar kantoor”, verklaart Ann. “Zij bepalen wanneer en voor welke taken.” “Digitaal kan je goed samenwerken, maar een brainstorm met een whiteboard waarop je iets kan tonen, heeft zeker een meerwaarde. Ook het introduceren en trainen van nieuwe werknemers doen we graag op kantoor. Tegelijkertijd willen we mensen ook af en toe ten voeten uit zien, om te vragen hoe het gaat en een kop koffie te drinken. Dat is menselijk, en belangrijk voor de sociale cohesie.” Om dit werken te faciliteren, heeft het kantoor op korte tijd een gedaantewisseling ondergaan. De inrichting van het gebouw ziet er anders uit dan voor de coronapandemie. “Er zijn meer grote ruimtes voor veilige workshops en brainstormings”, schetst Ann. “Je reserveert je plaats vooraf via de app.” Al hoeft werken op kantoor niet beperkt te worden door

muren. “In de zomer is er meer buiten vergaderd. Dat zullen we zeker hernemen bij beter weer.”

BEDRIJFSCULTUUR IS ESSENTIEEL Dat het anders werken opvallend vlot verloopt, heeft de telecomspecialist te danken aan haar typische bedrijfscultuur. Al lang voor corona kregen medewerkers veel verantwoordelijkheid. Thuiswerken was al mogelijk en de leidinggevenden werkten vooral ondersteunend. “We werken al lang met zelfsturende teams”, zegt Ann. “Dat wil zeggen dat zowel het team als de manager verantwoordelijkheid opnemen. En inderdaad, ook voor corona evolueerden we al naar een ander soort leiderschap: meer ondersteunend.”

Gewoon een halfuurtje delen waarmee je bezig bent en waar je tegenaan loopt.” “We zien dat onze mensen vroeger beginnen en later stoppen. Dat vraagt aandacht”, beseft Ann. “Ik heb bijvoorbeeld

‘We moedigen teams aan om onderling informele momenten te organiseren. Zonder agenda’

KWETSBAARHEID MAG “Hiervoor zetten we in op psychologische veiligheid. Onze leidinggevenden zijn ook getraind in het creëren van een omgeving waarin je kwetsbaar mag zijn. Het is een kleine moeite om net voor een call even te vragen hoe het gaat. We moedigen teams ook aan om onderling die informele momenten te organiseren. Zonder agenda.

iedereen in mijn team gevraagd om tussen 12 en 13 uur geen gesprekken te organiseren. We vragen ook om dat uur te gebruiken: eet iets, ga naar buiten, doe iets anders. We bieden ook psychologische hulp voor wie het lastig heeft. In onze omgeving is het ook helemaal oké als iets niet lukt. Want wat kunnen we meer vragen ■ dan dat je hard je best doet?” ■

Maak van je huis een 2020 was het jaar dat we ons realiseerden hoe belangrijk onze thuis is en dus kunnen we het maar beter zo gezellig mogelijk maken. Een urban jungle – een huis vol planten – is niet alleen hip, maar ook gewoon mooi en gezond. Hoe begin je daar juist aan, als je geen groene vingers hebt? Tekst Gillian Lowyck | Foto’s Unsplash

Foto Katerina Jerabkova via Unsplash

urban jungle

DOE HET ZELF

KIES JE RUIMTE

Foto Prudence Earl via Unsplash

Ervoor zorgen dat een plant het goed doet bij jou, hangt voor een heel groot stuk af van waar je je plant zet. Even opzoeken van welke regio je plant afkomstig is, is al de helft van het werk. Ja, echt! Waar groeit de plant in het wild? Die omstandigheden wil je nabootsen thuis. Overal in je huis zijn er microklimaten te vinden. Een cactus groeit in de woestijn, dus een vensterbank met volle zon is hier de ideale plek voor. Een monstera groeit onder het bladerdak van het regenwoud. Niet continu felle zon dus, maar wel genoeg licht en het liefst ook wat extra vochtigheid in de lucht. Zo kan je voor iedere plant een perfect plekje vinden.

KOOP EEN GEZONDE PLANT Het is gemakkelijk om helemaal verliefd te worden op een plant in de winkel. We’ve all been there! Maar het is beter om je nieuwe groene liefde eerst aan een grondige inspectie te onderwerpen. Wees niet bang om in de winkel de plant uit de pot te halen en de wortels te inspecteren. Alleen maar wortels en geen aarde zichtbaar? Te vermijden. Hoe zien de bladeren eruit? Geen gele bladeren of bruine randjes? Enkele van zulke blaadjes kunnen zeker geen kwaad, maar ze mogen natuurlijk niet helemaal verkleurd zijn. Nog een paar no-go’s zijn beestjes op de plant en beschimmelde aarde. Vind je nog veel ruimte tussen de aarde en de zijkant van de pot, betekent dit dat de kluit te droog staat. Kies dus een plant met mooie bladeren, die sterk en gezond zijn.

DEZE PLANTEN DOEN HET SOWIESO GOED

... DEZE PLANTEN HEBBEN WAT EXTRA LIEFDE NODIG Heel wat planten die uit de tropische regenwouden komen, kunnen divastreken vertonen: een calathea, monstera of alocasia, bijvoorbeeld. Prachtige planten die het meeste houden van een vochtige omgeving. Tip: de badkamer is hier ideaal.

EN NU? HOE VAAK MOET IK ZE WATER GEVEN? Een tot twee keer per week water geven, lees je vaak op het etiket wanneer je een plant koopt. Iets wat je gemakkelijk vergeet, toch? En het klopt ook niet helemaal. Twee keer per week water is in de winter vaak veel te veel. Tijdens een hittegolf is het dan weer te weinig. Hoe pak je water geven dan wel het best aan?

Probeer om een routine in te bouwen. In de zomer kan je iedere avond een ronde doen langs je planten om te zien of ze een slok water kunnen gebruiken. De meeste planten gaan trouwens dood omdat mensen ze te veel water geven, niet te weinig. Kamerplanten houden niet van natte voeten, geef dus altijd op de aarde water. Tip: duw je vinger tot aan het eerste vingerkootje in de aarde. Is het daar nog vochtig, geef dan geen water. Geef het liefst lauw water. De meeste planten komen van de tropen en houden helemaal niet van ijskoud water. Vergeet niet om een drainagegat aan de onderkant van je pot te voorzien! Geef je toch eens te veel water, dan kan dat hier weglopen.

WAT MET LUCHTVOCHTIGHEID? De juiste luchtvochtigheid in huis bereiken is niet gemakkelijk. De meeste huizen zijn te droog. Als je bruine randjes ziet op de bladeren, is het doorgaans een teken

▲

Sanseveria’s zijn bijna onverwoestbaar. Cactussen en vetplanten hebben niet veel liefde nodig en zorgen voor iets extra’s in je interieur. Een spinnenplant ziet er op het eerste zicht misschien wat saai uit, maar beloont je goede zorgen

met witte bloemetjes en kleine spinnenplantjes die je zo kan plukken en in een nieuwe pot steken. Doen het ook goed: ficussen en pannenkoekenplanten.

DOE HET ZELF

‘Cactussen en vetplanten hebben niet veel liefde nodig en zorgen voor iets extra’s in je interieur’

Foto Milada Vigerova via Unsplash

ook een goed moment om je plant eens te verzorgen: knip oude bladeren weg en stof de bladeren af. En een plant die er triest uitziet? Eens verpotten zorgt vaak voor de nodige boost.

BABY’S

dat je plant leeft in een huis met een te lage luchtvochtigheid. Je kan een sproeier gebruiken of een heleboel tropische planten dicht bij elkaar zetten. Als je water kookt, passeer dan eens langs je plant met de waterkoker. Tropische planten houden van stoom.

TIJD OM TE VERPOTTEN! Fantastisch, je plant doet het supergoed en is veel gegroeid. Tijd om te verpotten,

dus. Let op, dit doe je enkel in de lente of de zomer, want zo stimuleer je je plant om te groeien. Als je in de herfst of winter verpot, loop je het risico dat de plant gestimuleerd wordt om te groeien maar door het weinige licht zeer zwak wordt. Kies altijd een pot die twintig procent groter is. Verpotten zorgt ook voor nieuwe voeding, want na een tijdje zijn de nutriënten in de aarde opgebruikt. Voor de rest is het

Tot slot kan je heel wat van je kamer planten gemakkelijk vermeerderen. Sommige planten hebben baby’s die aan hun plant groeien, zoals een spinnenplant en pannenkoekenplant. Die kan je er gewoon uithalen en zo in een pot steken. Van planten zoals de monstera kan je een blad in water laten wortelen. Van andere soorten kan je dan weer een stek nemen door juist boven een blad te knippen en te laten wortelen. Nog een tip? Bij vetplanten kan je gewoon een blaadje zo op de aarde laten liggen. Geduld hebben en je hebt een volledig nieuwe plant. ■

MARKANTE ZAAKVOERSTER

‘Boeken zijn mijn jeugdliefde’ Lies Scheerlinck van Letters & Co • 50 jaar, geboren en getogen in Deinze • Gehuwd met Chris, mama van Marta (11)

Tekst Geertrui Nees | Foto SarahVan Looy Hoe ben je met Letters & Co begonnen?

“Ik was altijd al gepassioneerd door boeken en taal. Mijn ouders hadden een winkel in elektrische huishoudapparaten en als kind speelde ik heel vaak winkeltje. Na een omweg via de toeristische sector en hr ben ik tien jaar geleden met de boekenwinkel gestart. Het was als thuiskomen bij mijn jeugdliefde: boeken. Het was voor mij belangrijk cultuur op een laagdrempelige manier dichter bij de mensen te brengen, je kan hier in niet-coronatijden een koffie drinken; er is ruimte voor ontmoeting. We organiseren ook culturele evenementen en lezingen: op die manier zijn we een beetje een klein cultureel centrum, hier in Deinze.” Wat zijn de grootste uitdagingen als lokale handelszaak?

“De druk van de onlinegiganten is groot, terwijl de kleine lokale handelaar net kleur brengt in de stad. Je moet gepassioneerd met je zaak bezig zijn om daar tegenop te boksen. Gelukkig zie je de mindset bij de mensen keren en kopen ze nu bewuster lokaal. Tijdens de coronacrisis werden we gedwongen om creatief te ondernemen: zo verkopen we onze speciale koffie- en theeblend in pakjes zodat de mensen thuis wat Letters & Co-sfeer kunnen voorzien bij hun favoriete boek. We leverden ook boeken aan huis, soms met de fiets, en bleven onze typische persoonlijke service aanbieden. Dat onderscheidt ons van de grote ketens.” Wat is het leukste aan je job?

“We hebben een heel fijn publiek dat komt voor dat sociaal contact en persoonlijk advies. We hebben al ouders verder geholpen die binnenkomen omdat hun zoon of dochter echt niet graag leest en ze op zoek zijn naar een boek dat wel zou aanslaan. Als ze dan terugkomen met het verhaal dat hij of zij helemaal verkocht was en de hele reeks wil lezen, is mijn dag geslaagd!” Waarom ben je lid geworden van Markant?

“Ook dat werd me met de paplepel ingegoten. Mijn mama was tot vijf jaar terug bestuurslid bij Markant in Deinze. Ik draag Markant een erg warm hart toe omdat ze, zeker in Deinze, de lokale handel steunen. Voor al hun events kloppen ze eerst aan bij de plaatselijke handel. Zo organiseren wij vaak een boekenstand op de lokale evenementen. We zijn bereid dat voor andere afdelingen te doen en leden van Markant krijgen extra punten op de klantenkaart. Markant geeft me hetzelfde gevoel als vroeger bij de scouts: je kan samen naar activiteiten, leert mensen kennen en ontdekt cultuur. De leden zijn vrienden, dat maakt het zo’n warm netwerk.” ■

ZAKENDOEN

Instagram professioneel inzetten voor je eigen zaak? Dat kan, en daarbij zijn p ersoonlijke kiekjes een must. Yasmin Vantuykom, CEO van influencer marketing agency Efluenz, legt uit hoe dat werkt. Tekst Isabelle Bral

ZAKENDOEN

Instagrammen als een pro #THINKTWICE

men of noden van potentiële klanten? De concurrentie is vaak overvloedig aanwezig. Je staat dus voor de belangrijke opdracht om jezelf te onderscheiden.” “Wat kan jij wel aanbieden en je concurrenten niet? Zet jezelf in de markt en probeer niet de hele wereld te bereiken, maar richt je op een bepaalde niche met een afgestemde boodschap. Wees je bewust van waar je precies heen wilt.”

Yasmin Vantuykom: “Voor je echt met een zakelijk Instagramprofiel van start gaat, is het van belang jezelf eerst af te vragen of Instagram wel degelijk het juiste kanaal is om je ideale klant te bereiken. Het is zonde om tijd en advertentiegeld in Instagram te investeren als je doelpubliek zich voornamelijk op andere kanalen situeert. Ben je met je bedrijf actief in de huwelijkssector, bezit je een kledingzaak of ben je gespecialiseerd in coaching? Dan is Instagram, wat natuurlijk een uiterst visueel medium is, zeker en vast een aangewezen platform.”

#MAAKSLIMGEBRUIKVANHASHTAGS “Het louter kennen van je doelgroep is niet voldoende. Mensen moeten weten dat jij bestaat en zo de weg naar je profiel vinden. Zorg dus voor voldoende zichtbaarheid. Dit kan je onder meer doen door maximaal 30 hashtags onder je post te plaatsen. Daarmee geef je aan waarover je bericht gaat en komt je post in een algemene groep van berichten over hetzelfde onderwerp terecht. Op deze manier wordt je content ook gezien door mensen buiten je eigen netwerk en is de kans groot dat je nieuwe volgers uit je doelgroep aantrekt. Gebruik niet eender welke hashtag. Kies voor Nederlandse hashtags in plaats van Engelse. Richt je hierbij op relevante nichewoorden in plaats van op razend populaire hashtags. Zo bereik je sneller je lokale doelgroep. Gebrek aan hashtag-inspiratie? Spiek dan even bij Instagram-accounts met een gelijkaardige doelgroep.”

#GOEDESTART “Beslis je om je bedrijf op Instagram te lanceren? Maak dan een goede start met de overschakeling naar een gratis zakelijk profiel via Instellingen. Een bedrijfsprofiel biedt mogelijkheden die niet beschikbaar zijn bij een persoonlijk profiel. Denk aan statistieken, advertenties, contactknoppen… Ben je bang om te persoonlijk te worden? Op zich kan het zeker geen kwaad wanneer er zowel foto’s van je werk- als je privéleven op je zakelijk profiel verschijnen. Integendeel! Klanten kopen niet enkel bij jou omwille van je product of dienst op zich, maar ook omwille van de persoon die erachter zit. Het gaat in deze tijd vooral om jezelf te zijn op Instagram en klanten aan te trekken die bij jou passen.”

‘Probeer niet de hele wereld te bereiken, maar richt je op een niche’

#DEJUISTEVOLGERS

#ZETJEZELFINDEMARKT

▲

“Staar je niet blind op je volgersaantal en ga zeker geen volgers kopen. Het gaat niet om het aantrekken van zo veel mogelijk volgers maar wel om het bereiken van de ‘juiste’ volgers: mensen die geïnteresseerd zijn in je activiteiten, die het doelpubliek van je product of dienst uitmaken. Instagram draait om engagement. Met gekochte volgers kan je niet zo’n sterke band opbouwen als met volgers die met jou interageren uit oprechte interesse.”

“Niets komt vanzelf. Ook niet bij Instagram. Klanten halen uit het socialmediaplatform gaat altijd samen met voldoende tijdsinvestering in je profiel en in een authentieke interactie. Denk in de eerste plaats na over een strategie met je doelgroep in het achterhoofd. Wat houdt hen bezig? Hoe kan jij als ondernemer met jouw product of dienst anticiperen en inspelen op proble-

INTERVIEW

#MAAKINSTAGRAMSTORIES “Alle foto’s of video’s die je post, blijven staan op Instagram op je feed, zeg maar je tijdlijn. Maar je kan ook Insta-stories maken, die na 24 uur alweer verdwenen zijn. Deze miniverhaaltjes zijn opeenvolgende foto’s en video’s die via een slideshow te bezichtigen zijn. Een gouden raad: deel stories zo frequent mogelijk, zelfs dagelijks. Zo kan je zowel het reilen en zeilen achter de bedrijfsschermen als je eigen persoonlijkheid extra in de verf zetten. Kamp je met cameravrees? Probeer die angst te overwinnen, want niets is effectiever dan het rechtstreeks aanspreken van je volgers. In het begin kan het onwennig voelen, maar hoe vaker je het doet, hoe meer het went. En maar goed ook, want dit is

Foto Georgia de Lotz via Unsplash

‘Spendeer 80 procent van je content aan je persoonlijke leven’ dé manier om (potentiële) klanten mee te nemen in je verhaal. Verder is het een grote must je volgers ook op deze manieren te betrekken: lanceer giveaways, maak een poll, stel vragen, chat… Het zal je bereik en interactie alleen maar ten goede komen.”

#EERSTEINDRUK

#PERFECTLYIMPERFECT

“Een Instagram-businessprofiel moet je zien als een digitaal visitekaartje. Net als in het offline dagelijkse leven vormen mensen zich een beeld en mening op basis van die eerste seconden. Toon dus een foto waaruit duidelijk blijkt welke producten of diensten je aanbiedt. Ook je biografie met vermelding van je bedrijfsnaam en korte omschrijving van je activiteiten speelt een belangrijke rol. Mensen vinden het altijd fijn om foto’s te zien van je partner, je gezinsleven, je hobby’s… Twijfel niet om hierover te posten. Een perfecte feed in een bepaalde huisstijl met pure productfocus is verleden tijd. Spendeer 20 procent van je content aan je product en 80 procent van je content aan je persoonlijke leven. Ik kan het niet genoeg benadrukken: (potentiële) klanten willen niet liever dan kennismaken met het gezicht achter een bedrijf.

“Gun je volgers een realistische, authentieke kijk in je leefwereld. Communiceer dus niet alleen maar over de succesmomenten. We weten allemaal dat dat niet het echte leven is. Het is heus geen schande om eens dieper in te zoomen op dingen die niet zo goed verlopen. We zijn allemaal maar mensen, met een afwisseling van goede en minder goede dagen. Perfectly imperfect. Ontwikkel vooral een eigen stijl waar jij je goed bij voelt en die aansluit bij wie jij bent. Het heeft geen zin om anderen te kopiëren. Mensen willen echte personen zien, geen duplicaten. De moraal van het Instagram-verhaal: zet actief in op zichtbaarheid, interactie en authenticiteit. Durf in de kijker te springen en geloof in jezelf !” ■

Een weekend vol fietsplezier? Smeer alvast je kuiten in!

Fietsarrangement vanaf

€169 per volwassene voor 2 nachten

Met de wind in de haren de Vlaamse kust verkennen? Je kiest uit liefst 600 kilometer fietsplezier. Een walhalla voor wie graag met de fiets toert. Wanneer? Elk weekend op aanvraag Wat? 2x ontbijt, 2x driegangendiner, informatiepakket met fietskaart, fietsenstalling, fietsen ter plaatse te huur

Kinderlaan 49-51 –– 8670 Oostduinkerke –– 058 23 45 02 –– terhelme.be 23

‘Femicide komt in alle lagen van de samenleving voor’

Met minstens 26 waren ze vorig jaar in België, de vrouwen die om het leven gebracht werden door hun (ex-)partner. Cynthia Colson v erloor haar dochter aan femicide, Petra De Strijcker haar zus. ‘Als ik me wat sterker voel, zou ik graag iets willen doen voor slachtoffers van partnergeweld.’ Tekst Nathalie Dirix llustratie Flore Deman

DOSSIER VROUWENMOORD

CYNTHIA COLSON MAMA VAN NAOMI MELAER († 2020) Naomi Melaer werd op 3 april 2020 dood in haar badkamer aangetroffen. De dag voordien werd zij het slachtoffer van een echtelijke ruzie die helemaal uit de land liep. Haar partner, verdacht van moord, pleegde op 10 december 2020 zelfmoord in de gevangenis. Naomi’s moeder, Cynthia, vertelt haar verhaal.

at Naomi er niet meer is. Ik kan het nog steeds niet vatten. Alsof mijn lichaam en geest niet toelaten dat die werkelijkheid helemaal tot me doordringt. Alsof ze me willen beschermen tegen de impact van de schok van de dood van mijn dochter. Soms kan ik de pijn niet meer aan. Zo heftig voelt het verlies. Dan is het wachten tot het weer rustiger in me wordt en ik weer verder kan. De voorbije maanden waren een rollercoaster van gevoelens. Je wordt telkens weer met de gruwelijke feiten geconfronteerd. Er was de reconstructie, het leegmaken van haar huis, het dossier dat we konden inkijken... Hoe kan je dat allemaal verwerken? Ik lig vaak wakker. Soms droom ik van Naomi. Dan wil ik haar redden, maar lukt het me niet. Als ik wakker word, voel ik me schuldig. Waarom kon ik als moeder mijn dochter niet beschermen?” “Door corona moesten we in heel beperkte kring afscheid van Naomi nemen. Dat maakt het extra zwaar. Niet alleen omdat je je verdriet niet kan delen met de mensen die haar goed gekend hebben. Maar ook omdat je niet goed weet wat zeggen, als je maanden later kennissen tegenkomt. Het creëert een grote leegte. En maakt het nog moeilijker met haar dood om te gaan.” “Op 10 december kwam er de klap dat haar partner in de gevangenis zelfmoord gepleegd had. Dan besef je dat er geen assissenproces meer zal volgen en een confrontatie met de dader nier meer mogelijk zal zijn. Hoe moeilijk het ook voor mij zou geweest zijn hem in de ogen te kijken, toch wilde ik dat. Ik had hem de vraag willen stellen of hij wel besefte welk onbeschrijfelijk leed hij veroorzaakt had. Wat het bijzonder pijnlijk maakt, is dat mijn dochter door iemand omgebracht werd die wij vertrouwden. Wat er precies gebeurd is, weten we nog altijd niet. Wel zijn we bepaalde zaken anders gaan bekijken. Zoals de drie vuistslagen die Naomi in het begin van hun relatie op haar oogleden gekregen had. Ze stonden op het punt op reis te gaan en zijn vertrokken.” “Nadien is er niet meer over gesproken. Ik had het in mijn gedachten geklasseerd als iets eenmaligs. Ik wilde het niet opnieuw oprakelen. Wie was ik om haar geluk te verstoren? Achteraf voelt dat heel bitter. Ik heb al vaak nagedacht over de laatste ke-

‘Soms droom ik van Naomi, dan wil ik haar redden’

▲

ren dat ik Naomi nog gezien heb. Was ze anders dan anders? Die vraag blijft door mijn hoofd spoken. Van een vriendin van haar vernam ik onlangs dat er nog een ander gewelddadig incident had plaatsvonden. Dat is me niet opgevallen.” “Als ik nu de film van haar laatste levensjaar terugspoel, dan zie ik dat Naomi minder uitbundig was en meer in zichzelf gekeerd. Ik herinner me dat ze vertelde dat ze zich gevangen voelde in hun nieuwe woning. Wat wilde ze daarmee zeggen, vraag ik me nu af. En waarom belde ze een paar keer af, toen we haar op een familiebijeenkomst verwachtten?” “Naomi had het hart op de tong. Ze was heel temperamentvol, had een groot rechtvaardigheidsgevoel en inlevingsvermogen. Het was nooit saai als zij in de buurt was. Ze kon zo openhartig lachen. Haar gulle lach herinneren haar collega’s zich nog steeds. In februari heeft ze me een prachtige verjaardag bezorgd. Toen ik ’s ochtends naar mijn werk wilde gaan, vernam ik dat ik – samen met mijn dochters – in het wellnesscenter verwacht werd. Een verrassing die Naomi in elkaar gestoken had.” “Op het eerste gezicht leek ze een heel zelfverzekerde jongedame. Ze was niet op haar mondje gevallen. Ze was het type jonge vrouw dat haar mannetje kon staan. Maar als moeder wist ik dat

DOSSIER

PETRA DE STRIJCKER ZUS VAN ELEANORE DE STRIJCKER († 2018)

er achter haar zelfvertrouwen veel onzekerheid schuilging. Dat was nog steeds het gevolg van de pesterijen die ze in haar jonge jaren op school meemaakte. Ze had nood aan veel bevestiging. Hoe vaak vroeg ze niet: ‘Mama, zie je me nog graag?’” “Meerdere keren per dag stuurden we elkaar berichtjes. Als ze met iets zat, dan liet ze me weten dat ze me nodig had. Ik denk dat mijn onvoorwaardelijke liefde voor haar veel voor haar betekende. Ik durf te denken dat die haar geholpen heeft om de sterke vrouw te worden die ze was. Want ook al zat het niet mee, Naomi bleef doorgaan. Ze had veel in haar mars.” “Het allerzwaarste om te dragen is het besef dat Naomi het recht op het leven ontnomen werd. Hoe ik dat ooit ga kunnen verwerken, weet ik niet. Soms ben ik bang dat met die gedachte gewoon niet te leven valt. Maar dan zie ik mijn jongste dochter Chloë. En dan neem ik me voor om niet enkel de mama te zijn van mijn oudste dochter Naomi die ik ontzettend mis. Ik wil ook mijn volle aandacht aan Chloë en mijn echtgenoot geven. Vandaag lukt me dat nog niet. Maar het is waar ik naartoe wil.” “Dit jaar zijn mijn man en ik dertig jaar getrouwd. Samen met Naomi en Chloë vormden we al die jaren een hecht en warm gezin. Het verdriet om het verlies van Naomi heeft ons veranderd. Iedereen probeert het op zijn of haar manier te verwerken. Hoe moeilijk het soms ook is, we hebben ons voorgenomen dat we niemand zullen toelaten onze band te vernietigen. We blijven een gezin van vier, altijd met elkaar verbonden.” “Wat me helpt om dit verdriet te dragen? Praten. Doen alsof er niets gebeurd is, dat doet pas pijn. Als ik over Naomi kan praten, dan voelt het nog steeds een beetje alsof ze er is. Dat maakt het ietsje draaglijker. Ook de Facebook-pagina ‘Naomi Forever Young’ die Chloë maakte, helpt. Of dat nieuwjaarskaartje dat een vriendin van Naomi in naam van Naomi stuurde. En waarin ze ons laat weten dat ze ons gelukkig wil zien.” “Hoe ik de toekomst zie? Door de pijn zit ik nog steeds in overlevingsmodus. Als ik me wat sterker voel, zou ik graag iets willen doen voor slachtoffers van partnergeweld. De laatste tijd heb ik er veel over gelezen. Een aantal dingen zijn me duidelijk geworden. Femicide komt in alle lagen van de samenleving voor. Ook bij sterke vrouwen. Er wordt veel te weinig aandacht aan besteed. Het is hoog tijd dat het meer bespreekbaar wordt. Zodat vrouwen er makkelijker mee naar buiten komen.” “Maar ook al slagen we daarin, mijn dochter komt niet meer terug. Een leven zonder Naomi. Die gedachte boezemt me angst in. Des te meer omdat ze door haar vriend gedood werd. Ze had nog een heel leven voor zich. Hoe kan je zo’n verlies een plaats geven? Ik weet nog niet of het me ooit gaat lukken. Maar ik durf wel te hopen dat met de tijd de herinneringen aan Naomi de pijn een beetje zullen verzachten.”

Eleanore De Strijcker werd op 13 maart 2018 ’s ochtends door haar dochtertjes van 4 en 6 gevonden in een plas bloed. Haar zus Petra vertelt het verhaal van de moord op haar zus.

et is nu bijna drie jaar geleden. In één klap wordt je leven helemaal door elkaar geschud. Eerst is er de schok van de gruwelijke daad. Maar er zijn ook de vele naschokken die weken, maanden en jaren daarna volgen. Gelukkig maar dat je dat niet allemaal op voorhand weet. De impact is enorm. Je kan het je in de verste verte niet voorstellen wat er nog allemaal op je zal afkomen. Het is een onwaarschijnlijk gruwelijke hel waar je door moet. En dit voor de rest van je leven.” “Iedereen reageert op zijn of haar manier. In mijn familie zag ik heel uiteenlopende reacties. Er was woede, ontkenning, maar ook totale ontreddering. Er bestaat dan ook geen handleiding voor hoe je zo’n tragedie een plaats kan geven. En toch, ondertussen weet ik dat er een moment komt dat je de draad van je leven weer kan oppakken. Dat inzicht heeft de tijd me bijgebracht.” “Zelf heb ik een lang verwerkingsproces achter de rug. Toen slachtofferhulp me het nieuws bracht, voelde het als een slag die keihard binnenkwam. De pijn die ik vanaf dat moment voelde, kan ik met geen woorden beschrijven. Toch ben ik toen niet gecrasht. Het eerste jaar na de dood van mijn zus ben ik altijd maar blijven doorgaan. Tijd om te rouwen nam ik niet. Ik moest me sterk houden. Ik vond dat ik dat verplicht was aan mijn ouders en de dochtertjes van Eleanore.” “Maar geleidelijk aan kwamen de paniekaanvallen. Plots begon ik te hyperventileren. Op een dag – ongeveer een jaar na het overlijden van mijn zus – kreeg ik zo’n zware hyperventilatieaanval dat ik haast niet meer kon ademen. Zo wilde ik niet meer verder. Meerdere keren heb ik eraan gedacht om een einde aan mijn leven te maken. Maar er waren mijn twee kinderen en mijn twee nichtjes. Ik kon hen niet in de steek laten. Ik zocht hulp bij een psycho loge en verbleef enkele weken op de psychiatrische afdeling van het Sint-Vincentiusziekenhuis. De mensen daar ben ik nog altijd dankbaar. In zekere zin hebben zij mijn leven gered.” “Tijdens dat verblijf heb ik ook geleerd dat ik het verdriet om het verlies van mijn zus mocht toelaten. Rouwen werkt als een slingerbeweging. Soms gaat het beter, maar dan kan het gemis plots weer zo hard toeslaan dat je opnieuw helemaal van de kaart bent. Tijd, heel veel tijd, wil je dat rouwproces geven. En hoe inniger je band was met de persoon die er niet meer is, hoe zwaarder dat proces.”

DOSSIER

vallen mij haar stiltes op wanneer ik haar vroeg waarom zij de laatste tijd alleen naar onze familiefeestjes kwam. Waar zat ze mee? Waarover durfde ze niet te praten?” “Ik heb veel over femicide gelezen. Voor mij is het alvast duidelijk dat we nog een hele weg te gaan hebben wat gendergelijkheid betreft. Alleen al de loonkloof in België zegt dat er iets fundamenteel mis is. Ik heb een tijdje in Finland verbleven. Daar zag ik veel meer gelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen. Opvoeding speelt volgens mij een cruciale rol. Vandaar ook mijn oproep om jongeren thuis en op school mee te geven hoe je op een respectvolle manier een relatie kan aangaan, onderhouden maar ook kan beëindigen.” “Of ik zelf iets uit het verwerken van het verlies van mijn zus geleerd heb? Ik ben veel meer in het nu gaan leven. Ik besef dat elk moment dat je met iemand beleeft, het laatste kan zijn. Dat inzicht heeft me milder gemaakt. Ik ben blij dat de laatste keer dat ik Eleanore zag, ik haar innig vastgepakt heb en heb laten weten dat zij mijn favoriet was. ‘Ach zotteke’, zei ze.” “Hoe hels de voorbije jaren ook waren, er zijn ook deuren opengegaan van kamers waar ik anders misschien nooit gekomen was. Ik ben steeds meer gaan beseffen hoe belangrijk zelfliefde is. Alles begint met jezelf graag zien. Vaak maken we de fout te veel van anderen te verwachten. De quote van Oscar Wilde die ik vorig jaar op mijn rug liet tatoeëren, vat het perfect samen: ‘To love oneself is the beginning of a lifelong romance.’ Een gedachte die me sterk houdt in mijn huidige echtscheiding.” “Hoe ik naar de toekomst kijk? Het kan gek klinken, maar ik ben vrij positief over de weg die voor mij ligt. Sinds mijn opname heb ik geen enkele hyperventilatieaanval meer gehad. Meditatie helpt me daarbij. Ik kan mijn lichaam en emoties beter beheersen. En mezelf in het hier en nu brengen. Negatieve gedachten kan ik makkelijker loslaten. Het leven voelt weer vaker wat lichter.” “Natuurlijk overvalt het gemis van mijn zus me nog regelmatig. Soms hoor ik opeens haar stem. Of ruik ik haar. Die momenten kunnen me ontzettend raken en me uit het lood slaan. Want dat zij ons afgepakt werd, dat zal ik nooit kunnen aanvaarden. De pijn om die onrechtvaardigheid zal altijd blijven. Ik heb dan ook plannen om een boek over femicide te schrijven. Al was het maar om al het onrecht dat vrouwen aangedaan wordt, meer in de kijker te plaatsen. Het is het minste dat ik kan doen.”

‘De oorzaak van de moord op mijn zus? Een g ekrenkt ego’ “Eleanore en ik hadden een heel sterke band. Zij was mijn jongste zusje. Van de vier kinderen was zij de vrolijkste en ook de zotste. Als geen ander kon ze ons aan het lachen brengen. Waren er spanningen in de familie, dan was zij het die ons bij elkaar bracht. Mijn broer heeft het mooi geformuleerd in zijn afscheidsrede: ‘Eleanore was de lijm die onze familie samenhield.’ Haar spontaniteit maakte veel los. Eigenlijk was zij de lieveling van ons allemaal.” “Ook als zorgkundige was ze graag gezien. Onlangs heeft de stad Herentals een zitbank op de Grote Markt omgedoopt tot het ‘Nore-bankje’. Heel toepasselijk. Ze nam vaak senioren mee voor een wandeling. Dan hielden ze even halt op dat bankje. Ook werd er recent een waterput aan de Ivoorkust naar haar genoemd. Een initiatief van haar beste vriendin. Zij wist welke band Eleanore met Afrika had. Van jongs af aan was ze geboeid door dat continent. Ze heeft ook een tijdje in de Matongewijk in Brussel gewoond. Enkele jaren geleden bezocht ze Senegal, het vaderland van haar eerste man.” “Of ik erachter ben wat de oorzaak van de moord op mijn zus is? Ik kan het in één woord samenvatten: ego. Zij had een einde aan de relatie gemaakt. En dat heeft het gekrenkte ego van haar vriend niet kunnen verwerken. Als ik nu de film terugspoel, dan

Eleanores ex-vriend Babur Yoldash verscheen in februari voor het assisenhof in Antwerpen wegens moord. Hij werd veroordeeld tot 30 jaar opsluiting.

DOSSIER

Het lange gevecht tegen vrouwenmoord Elke keer gaat het door merg en been. Wanneer je verneemt dat er opnieuw een vrouw vermoord werd door haar (ex-)partner. Magda De Meyer, voorzitter van de Vrouwenraad van 2012 tot 2019, levert al vele jaren een strijd tegen vrouwenmoord. ‘Misogynie is een van de belangrijke drijfveren van femicide.’

igenlijk betekent femicide: vermoord worden omdat je vrouw bent. Ook de dood van Julie Van Steen valt onder femicide. Maar vaak wordt het woord gebruikt als synoniem van partnermoord. Of Magda De Meyer, intussen algemeen secretaris van de European Centre of the International Council of Women (ECICW) erachter is hoe we femicide kunnen uitroeien? We stelden haar de vraag.

met als expliciet doel de term te politiseren. Ze wilde extra aandacht voor misogynie, een van de belangrijke drijfveren achter femicide. Genderneutrale termen zoals ‘moord’ en ‘doodslag’ zeggen dan ook onvoldoende.” De voorbije jaren heb jij je erg in het onderwerp v erdiept. Wat zijn de voornaamste inzichten die je o pgedaan hebt?

“Het is geen relationeel, maar een structureel probleem. Vaak heeft men het over een passionele moord, maar dat klopt niet. Het is een mechanisme dat in werking treedt en gelinkt is aan onze patriarchale maatschappij. De ingebakken vooroordelen over mannen en vrouwen krijgen we steeds van jongs af aan ingelepeld. Jongetjes horen sterk, dapper en ondernemend te zijn. Meisjes zacht, lief en onderdanig.” “Het zijn die enge stereotiepe denkpatronen die maken dat nogal wat mannen vrouwen als hun seksueel bezit bekijken. Vaak is een femicide het einde van een lange strijd. Die begint met seksistische en intimiderende opmerkingen, evolueert naar psychologische oorlogsvoering en mondt uit in fysiek en seksueel geweld. Met moord als ultieme daad om volledige controle over de vrouw te krijgen.” “Weet je wat zo erg is? Van twee op de drie slachtoffers was het geweten dat er geweld op hen gepleegd werd. Politie, vrienden of kennissen waren op de hoogte. En toch ging de escalatie van het partnergeweld gewoon verder. Hoe komt dat? Vrouwen die de stap zetten om aangifte bij de politie te doen, worden vaak niet au sérieux genomen. Ook het percentage geseponeerde gevallen – 65 procent – leert ons dat het probleem door heel wat magistraten geminimaliseerd wordt. Een verhoogde alertheid over de ernst van de zaak blijft een prioriteit.”

Jij strijdt al lang om de term ‘femicide’ in het strafwetboek te laten opnemen. Waarom is dat zo belangrijk?

“Omdat vrouwenmoord een ernstig fenomeen is dat, jammer genoeg, veel te vaak voorkomt en veel te weinig benoemd wordt. Cijfers over intieme partnermoorden leren ons dat 80 procent van de slachtoffers vrouw zijn. Echte officiële data bestaan echter niet. Bij de Vrouwenraad hebben we ons gebaseerd op berichten die we in de media bij elkaar sprokkelen. In november telden we 26 gevallen van femicide over 2020. Maar dat getal is slechts een tipje van de ijsberg. Willen we een doortastend beleid, dan zullen we het fenomeen nauwkeuriger moeten registreren. Vandaar de jarenlange strijd van de Vrouwenraad om ‘femicide’ een plaats te geven in het strafwetboek. Het is een cruciale stap om de omvang en oorzaken van het probleem in kaart te brengen en zichtbaar te maken. Andere landen doen het trouwens al. Ik zie dan ook geen reden waarom wij dat niet zouden kunnen.”

‘Van twee op de drie slachtoffers wist men dat er geweld op hen werd gepleegd’

Letterlijk betekent femicide: vermoord worden omdat je vrouw bent. Klopt die definitie volgens jou?

“Femicide, ook wel feminicide genoemd, is de term die we gebruiken voor dodelijk geweld op vrouwen uit vrouwenhaat. Het woord ‘vrouwenhaat’ is cruciaal. Want we hebben het over meisjes of vrouwen die vermoord worden, (deels) omdat ze vrouw of meisje zijn. De term werd voor het eerst expliciet gebruikt door Diana Russel, de Zuid-Afrikaanse onderzoeker naar seksueel geweld en coauteur van het baanbrekende boek Femicide: The Politics of Woman Killing (1992). Zij schoof de term naar voren

Is het vooral onze patriarchale samenleving die een voedingsbodem voor femicide vormt?

“Ze zorgt in ieder geval voor een problematische beeldvorming. Op school is er nog heel wat werk aan de winkel op het vlak van relationele opvoeding. Dat gaat over veel meer dan de bloemetjes en de bijtjes. Wat is een liefdevolle relatie? Elkaar graag zien, hoe doe je dat? Hoe ga je respectvol met elkaar om, als je het

DOSSIER

niet eens bent? Dat soort vragen komen nog veel te weinig aan bod in het onderwijs.” Wat zijn de voornaamste risicofactoren voor femicide?

“Laten we vooral niet denken dat vrouwenmoord enkel in marginale milieus voorkomt. Je treft het fenomeen in alle lagen van de bevolking aan. Een aantal triggers zien we regelmatig terugkeren, zoals een voorgeschiedenis van geweld of alcoholmisbruik. Ook mensen met een klein netwerk lopen meer risico. Een algemene vaststelling is dat kwetsbare vrouwen meer getroffen worden. Ik heb het dan over vluchtelingen, trans vrouwen of mensen uit de lgbtq+-gemeenschap.”

ven vrouwen moed om het geweld dat op hen gepleegd werd, aan te geven. Maar we hebben ook een grotere betrokkenheid van de samenleving nodig. Hoe vaak gebeurt het niet dat een vrouw lastiggevallen wordt in het openbaar en dat de omstaanders wegkijken? We moeten meer durven te spreken als we zien dat er een grens overschreden wordt. Geweld tegen vrouwen is niet alleen een zaak tussen dader en slachtoffer. Het is een zaak van ons allemaal.”

Vaak sturen slachtoffers al een hele tijd signalen uit dat het de foute kant uitgaat. Hoe komt het dat die alarmerende tekens vaak niet tijdig opgevangen worden?

“De meeste vrouwen wachten heel lang vooraleer ze aangifte bij de politie doen. Doe ik het of doe ik het niet? Een vraag die veel slachtoffers jaren bezighoudt. Net daarom is het zo pijnlijk dat hun klacht veel te vaak veel te snel geklasseerd wordt. De risicoinschatting door de politie zit vaak niet goed. Recent werd er een risico-inschattingstool ontwikkeld die recent uitgerold werd. Die zou verandering moeten brengen. In Spanje werken ze er al tien jaar mee. Hun cijfers zijn ook aanmerkelijk beter.”

In welke mate versterkt corona de problematiek?

“Het aantal oproepen bij de 1712 (de professionele hulplijn voor vragen over geweld en kindermishandeling, red.) is spectaculair gestegen. Sommige bronnen melden een toename van 50 procent. Niet verwonderlijk: in relaties waar de spanning al hoog was, is die meestal alleen maar toegenomen. En er is het effect van de lockdown: controlerende netwerken vallen weg. Het lijdt geen twijfel dat corona de barre toestand van veel vrouwen verslechterde.”

Werden er de voorbije jaren nog stappen vooruitgezet?

“De vorming voor magistraten is nu eindelijk sinds januari 2021 verplicht. Jarenlang konden ze een opleiding op vrijwillige basis volgen. Maar dan bereik je natuurlijk alleen die magistraten die sowieso al gevoelig zijn voor het thema. Dus ja, er komt wat schot in de zaak. Zeker met het aantreden van de nieuwe regering durf ik hoopvol te zijn. Maar we kloppen dan ook al veel jaren op dezelfde nagel. We zeggen al heel lang met klem dat wij in België meer dan tekortschieten op het vlak van een daadkrachtig beleid rond geweld op vrouwen.”

Wat zou je tegen vrouwen willen zeggen die met partnergeweld te maken hebben?

“Kom ermee naar buiten. Vertel waar je mee zit. Je hoeft echt niet beschaamd te zijn. Blijf het geweld niet aanvaarden. Laat je niet opsluiten in een ongelukkige relatie. Zet de stap naar een nieuw leven. Het is nooit te laat.” Onlangs gaf je als voorzitter van de Vrouwenraad de fakkel door aan Meron Knikman. Maar wat heeft jou in al die jaren in deze strijd het meest geraakt?

Bieden de Family Justice Centers een oplossing?

“Deze zijn een positief initiatief. Het zijn centra waar politie, justitie en hulpverlening samenwerken. Met als doel gezinnen die met intrafamiliaal geweld te maken hebben, te begeleiden. Zodat zij – het slachtoffer en de dader – zonder geweld verder kunnen met hun leven. Vandaag vind je die centra nog niet in elke provincie. Maar de Vlaamse regering heeft beloofd dat ze er in heel Vlaanderen zullen komen. We leven dus op hoop. (lacht)”

“Onlangs hebben we via een Facebook-actie geprobeerd om de 26 vrouwen die in 2020 vermoord werden opnieuw een gezicht te geven. Bekende Vlamingen vertelden allerlei weetjes over hen. Zo werden ze opnieuw mensen van vlees en bloed. Dat raakt me. We mogen nooit vergeten dat achter de cijfers echte personen schuilen. Mensen zoals jij en ik.” Zit je met vragen over zelfdoding? www.zelfmoord1813.be of bel 1813. Met vragen over geweld, misbruik of kindermishandeling kan je terecht op www.1712.be of bel 1712. ■

Wat kunnen we als samenleving nog doen?

“Effectieve veroordelingen zijn zonder meer belangrijk. Ze ge-

DURF TE VRAGEN

‘Ik lach graag naar mezelf’

DURF TE VRAGEN

Wie de onewomanshow Soetopia van Soe Nsuki (33) niet heeft gezien, krijgt eind dit jaar een herkansing met Soenami. Gelukkig komt deze komiek ook af en toe op tv, zoals in de serie De Shaq, waar ze aan meeschreef. Tekst Isabelle Bral

1. Soe in de teletijdmachine. Naar welk jaar keer je terug en waarom?

“Het jaar 2002 om de bedenker van Crocs te smeken zijn design te veranderen naar iets dat wel ergens op slaat.” 2. Welk boek uit je kindertijd is je bijgebleven?

“Oh! Matilda van Roald Dahl!” 3. Ben je een goede verliezer?

“Ja hoor. Ik ben de meest relaxte persoon op dat vlak, veel meer ontspannen dan eender wie.” 4. Wat was tot nu toe de grootste uitdaging in je leven?

“Ernstig een interview invullen en een vrije vrouw proberen te zijn in het patriarchaat.” 5. Wat is je laatst gegooglede term?

“‘Crocs waarom’.” 6. Ben je tijdens ruzies beeld zonder klank of een roeper?

“Ruzies gaan bij mij in drie fases: klein roepje, afzonderingetje, goedmaakgesprekje.” 7. Welke app doe je na een nachtje slapen het allereerste open?

“De New York Times-app, voor hun minikruiswoordraadsel.” 8. Naar wie of wat steek je je mentale middelvinger vol overgave op?

“Sneeuw op de grond. Op de daken: mooi en idyllisch. Op de grond: wat doe je daar, sneeuw?! Je ziet er niet uit en ik wil niet vallen.” 9. Wat is je grootste nachtmerrie?

“Gevangen zijn.” 10. Van welk muzieknummer krijg je kippenvel?

“Millionaire van Kelis feat. Andre 3000!” 11. Welk project doet je blinken van trots?

“Mijn zelfontwikkeling – sorry, ik ben een millennial.” 12. Welk dierbaar moment wil je maar al te graag nog eens herbeleven?

“De Ardennen-vakantie met de hele

familie in 2020, vlak voor de pandemie. Onwetend dat we waren.”

zelf en de mensen in mijn omgeving. En ik wil ook nieuwe schoenen. Geen Crocs.”

13. Waarin vind je troost?

23. Wat was je eerste studentenjob?

“Een bakkie. Nee sorry, dat is echt te flauw. Ik vind troost in het feit dat mijn vriend niet bij me weggaat ondanks mijn dagelijkse flauwe moppen.”

“Medewerker in de Vedeka, toen een plaatselijke supermarkt in Kalmthout. Shout-out naar Janine van de kaastoog!”

14. Naar wie kijk je op?

“Elke persoon die blijft zoeken.” 15. Waar word je blij van als je in de spiegel kijkt?

“Ik lach graag naar mezelf. Mijn brein denkt dan dat er iemand anders naar me lacht, en dat geeft endorfines. Een aanrader!” 16. Wat wil je professioneel zeker nog bereiken?

“Ooit op het einde van deze lijst vragen komen. En een Engelse comedy-set ontwikkelen.” 17. Waarvoor ben je allergisch?

“Energiezuigers.” 18. Waaruit bestaat je avondritueel?

“Pipi doen, handen wassen, flossen, tanden poetsen, gezicht reinigen, boek lezen, in slaap vallen met boek in handen, slaapdronken boek halfsegat op nachttafeltje leggen, echt slapen.” 19. De natuur haar gang laten gaan of botoxinjecties?

“Ik zou graag mijn gamma aan gezichtsuitdrukkingen behouden, dus liever geen botox.”

24. Heb je ooit iets gevoeld voor iemand van hetzelfde geslacht?

“Nee, nooit verliefd geweest op een vrouw. Ook niet op een non-binair persoon. Enkel op mannen.” 25. Zie je het glas eerder halfvol of halfleeg?

“Er is geen glas!” 26. Welk citaat is je op het lijf geschreven?

“Er is geen glas!” 27. Met welke woorden zouden je beste vrienden je omschrijven?

“Vol energie, grappig, empathisch en niet op de hoogte van het concept tijd.” 28. Wat staat er op je bucketlist op nummer één?

“Samen eten met mijn familie. Ik weet het, melig. Wat ga je eraan doen? Soe me!” 29. Waaruit bestond je laatste leugentje om bestwil?

‘Ik ben de meest relaxte verliezer’

20. Is het leven een geschenk?

“Zeker! Elke dag.”

“‘Ik geef al aan Oxfam!’”

21. Hoe beleef je deze coronatijden?

30. Welk gerecht is een feest voor je smaakpapillen?

“Door de extreme aard van deze tijd zijn er voor mij maar twee stemmingen. ‘Ik voel me super rustig’ of ‘Ik haat dit en ik ga kapot!’ Er is geen tussenstemming.” 22. Wat wens je jezelf het meest toe?

“Ik wens mezelf innerlijke rust toe zodat ik een betere persoon kan zijn voor me-

“Kreeft... Ben ik nu hautain? Ze zullen het graag horen bij Oxfam!” Check de site www.soensuki.be voor info over optredens, De Shaq kan je nog even zien op www.vrt.nu. ■

IN ONZE TIJD

Communiekiekjes

Nu de communies en lentefeesten zijn uitgesteld, kijken we vol weemoed terug naar vroeger. Wat een prachtige foto’s! Helaas konden we niet alle inzendingen plaatsen.

Katrien en haar twe elingzus Sabine Wau tier, lid van Markant Bra sschaat, plechtige communie in 1980.

t Deinze, Vos, Markan 1956. Carmen De unie in eerste comm

Veerle Hautekier, Markant Knesselare, eerste communie in 1978.

t Antwerpen, Lieve De Wit, Markan in 1952. ie mun com ste eer

geren, Ann Vileyn, Markant Ton 1968. “Ik was plechtige communie in communiekleed zo blij met mijn mooie naar de kerk o dat ik niet met de aut at iedereen zod t, voe te wilde, maar was.” ik kon zien hoe mooi

t Meulebeke, urgh, Markan Anneke Verb e communie in 1971. plechtig

Martine Dobbelaere, Markant Gent-Centrum, eerste communie in 1959. 32

IN ONZE TIJD

ant Vichte, Riet Tack, Mark in 1964. ie un eerste comm

Ireen De Lille, Markant Brugge, eerste communie in 1968. Adelien Mass Markant Bels chelein, eerste comm ele, unie in 1986.

er, Rita De Bussch trum, en -C nt Ge t Markan ie in 1957. eerste commun

Mia Van den Kerchove, Markant Knesselare, eerste communie in 1966.

Hilde Waterschoot, Markant Bonheiden, eerste communie in 1966.

stine Haghedooren ooghe (pl. com. 1963), Chri Van Markant Rekkem: Annie Lief (pl. com. 1970), Sylvie Warlop (pl. com 1972), aer Liet com. 1986), Catherine (eerste com. 1967), Siska ), Petroeska Bruggeman (pl. y Macco (eerste com. Caroline Vanraes (pl. com. 1979 ), Kath 1989 com. (pl. ten Maer y Kruydt (pl. com. 1976), Pegg Ann Cornelis (eerste com. 1975) 1978) en

Anne Mortier, Markant Gent-Centrum, plechtige communie in 1960.

OPROEP VOOR HET JUNI-NUMMER Heb jij leuke vakantiekiekjes van vroeger als kind? Mail ze dan naar redactie@ markantvzw.be met je naam, je Markant-afdeling en de plaats en het jaar waar de foto genomen is.

CIJFERS

Speel-tijd

artine ging met pensioen, en daar was heel wat om te doen. Na 42 jaar trouwe VRTdienst nam ze afscheid. Omdat het moest, werd gefluisterd. En op slag barstte de discussie los rond al dan niet verplicht pensioen op 65. Geen idee of Martine moest gaan, en – zo ja – wat ze daar dan van dacht. Deze dame laat niet in haar kaarten kijken. Ik hoop voor haar dat ze het wilde. Vijfenzestig is tenslotte niet meer piep en na vier decennia mag je weleens over die VRTmuur kijken. Daar ligt nog een hele wereld, en Martine heeft ongetwijfeld nog andere talenten en – wie weet – diep ingekapselde verlangens. Volgens haar man was zij in de kern altijd al ‘een schooljuffrouw’. Ik zie haar wel een groep toeristen educatief entertainen, paraplu in de lucht en een stem waar je niet ‘niet’ naar kan luisteren. Maar goed, ik hoef niet uit te vlooien wat Martine moet doen. Daar is ze zelf oud en wijs genoeg voor.

Lut Geypens (62) schrijft over het leven zoals het is, met pensioen.

Dat gezegd zijnde, moet ik natuurlijk mijn eigen innerlijke kind nog vinden. Een deel ervan herontdekte ik al bij een noodgedwongen stop zo’n vijftien jaar geleden. Blijkbaar kon ik niet meer verder vooraleer ik dat schreeuwende kind zijn liefde voor woordjes liet uitleven. En aangezien schrijven al genoeg tijd – die ik niet had – opslorpte, moest het kind er verder het zwijgen toe doen tot aan het langverwachte pensioen.

Om van je oude dag een succes te maken, moet je volgens velen die het kunnen weten weer op zoek naar je innerlijke kind. Waar beleefde je toen plezier aan? Naar welk speelgoed greep je? Wat kon je goed? Om jezelf vervolgens af te vragen: waar ben ik dat kind kwijtgespeeld? Wanneer werd het geruisloos maar ongenadig verstikt door al het echte en vermeende moeten van een leven met werk en kinderen? Tussen haakjes, ik maak me sterk dat meer vrouwen dan mannen hun innerlijke kind verspeeld hebben. Pensioen is een laatste kans om het terug te vinden. Helaas, want eigenlijk hoort het niet zo te zijn. Ik pleit ervoor om iedere nijvere medemens zo om de tien à vijftien jaar een zoektocht naar het vermiste kind te laten ondernemen. Las een stop in, ga iets anders doen of nietsdoen, ga spelen, ontdek weer waar je kern ligt. Re-creatie is niet toevallig een synoniem van speeltijd. Tegelijk lanceer ik een oproep aan de overheid om de spelende medemens financieel te ondersteunen tijdens deze oplaadbeurten. De maatschappij zal er wel bij varen. Opgeladen mensen zijn immers veel creatiever en productiever dan opgebrande. Trouwens, was het Martine niet die ooit een jaar ging zeilen met haar man? Ik zei toch dat ze wijs was.

Pensioen is een laatste kans om je innerlijke kind terug te vinden

Het kind droomde ooit van een balletcarrière. Eigenlijk wou het gewoon dansen, maar jazzdance, zumba en hiphop moesten nog worden uitgevonden, vandaar. Toen het na lang zeuren eindelijk zijn opwachting mocht maken aan de barre, bleken de voeten te breed voor de spitzen (met bloedende tenen tot gevolg), en het gat te dik voor de tutu. Een succes kon je mijn – uiteraard korte – doortocht in balletland niet noemen. Maar dansen wil ik een halve eeuw later nog steeds. Niet zozeer één dansstijl, maar liefst van alles wat. Al moet ik de eerste dansopleiding met ‘van alles wat’ in het aanbod nog tegenkomen. In ieder geval moet het spelen blijven. Niet iets om je brood mee te verdienen of anderen mee te overklassen, want daar word je moe van, doodmoe soms. Een gepensioneerde mag weer spelen om het plezier van het spel, zelfs met brede voeten en dik gat. Dat is de grote winst. ■

‘Hoe kan ik zelf bepalen wie wat van mij erft?’ U leest het in onze gratis gids! Een testament zorgt ervoor dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt verdeeld. Het geeft u controle over wie wat krijgt en voorkomt problemen bij nabestaanden. Stel het opmaken van een testament dus niet uit. Vraag nu onze gratis gids aan met 21 veelgestelde vragen (en antwoorden) over nalaten, testament en schenken. Inclusief de laatste wijzigingen in kader van de aangekondigde hervorming van de schenken erfbelasting.

✁ Ja, ik ontvang graag de gratis gids over nalatenschap en testament. De heer Voornaam

Mevrouw Naam

Straat Postcode

Nummer

Bus

Gemeente

Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69. Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

MA_1_21

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker, Koningsstraat 217, 1210 Brussel. Of bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten.

LEVENSVERHAAL

‘Als kind voelde ik me een buitenbeentje’ Het was aan de universiteit dat Maggy Doumen zich ontpopte tot activist en het opnam voor wie het minder goed had. Vandaag zet ze zich nog steeds in, als Regenboogambassadeur, voor de rechten van lgbtq+-ouderen. Zelf outte ze zich pas op latere leeftijd. Dat ze uit een streng katholiek gezin kwam, zat daar zeker voor iets tussen. Tekst Lut Geypens Foto’s SarahVan Looy

LEVENSVERHAAL

aggy Doumen (°1948) ontvangt me in een stijlvol rijhuis in Hoboken, waar ze samen met haar vriendin een actief gepensioneerd leven leidt. Van een streng katholieke maar bewogen jeugd rolde ze tijdens haar Leuvense studententijd in een links politiek engagement. “Ik kom uit een gezin met vier kinderen: mijn ouders kregen twee zonen en twee dochters. Eén jongetje stierf op zes weken. Mijn andere broer, Jacques, was twee jaar ouder dan ik en ontwikkelde vanaf zijn zeven jaar een mysterieuze spierziekte die men toen niet kon definiëren, maar die in mijn ogen aanleunt bij ALS. De medische wereld kon niets voor hem doen. Wij moesten lijdzaam toezien hoe hij jaar na jaar achteruitging, tot hij niets meer kon en op zijn twaalfde overleed. Anderhalf jaar later stierf mijn inwonende grootmoeder. Dat waren bijzonder harde klappen voor mijn moeder. Bij mijn vader vond ze weinig steun. Waarschijnlijk leed ook hij erg onder de ziekte van mijn broer, en zocht hij soelaas buitenshuis. Daar werd natuurlijk niet openlijk over gepraat, maar ik zag en hoorde meer dan ze dachten.”

DOMINANTE VADER

maar te pakken kon krijgen: filosofie, theologie... Ik heb ze allemaal verslonden. Uiteindelijk ben ik na het middelbaar toch godsdienstwetenschappen gaan studeren. Dat klinkt misschien vreemd en ik kan het ook niet helemaal verklaren. Die studiekeuze was het resultaat van negatieve selectie en druk van de familie. Men ging ervan uit dat ik naar de universiteit zou gaan, hoewel ik best iets met mijn handen had willen doen. Rechten was ook geen optie, want ‘dan moet je leren liegen’, redeneerden ze.”

HEFTIGE TIJDEN “Mijn eerste jaar in Leuven was een hel. Ik worstelde met mezelf. Mannen zeiden me niets, maar ik had toen nog niet door hoe dat kwam. Ik deed in die tijd wel ervaring op met jongens en meisjes, maar over homoseksualiteit werd niet gesproken. Het kwam ook niet in mijn gedachten op. Omdat ik me ongelukkig voelde, nam mijn moeder me mee naar

‘Mannen zeiden me niets, maar ik had toen nog niet door hoe dat kwam’

een psychiater. Maar die zei amper een woord, dat was geen succes. Ik besloot me op de buitenwereld te richten en mijn eigen zorgen ‘in de schuif ’ te steken. Dat was het begin van mijn engagement. Ik werd lid van de faculteitsraad en later praeses en geraakte ook politiek betrokken. Het waren heftige tijden aan de

▲

“Mijn vader was een dominant type en ik heb het mijn moeder een tijdlang kwalijk genomen dat ze bij hem bleef. Ik vond dat man en vrouw gelijk moesten zijn en dat zij zich liet doen. Mijn vader was afdelingshoofd op een bank, mijn moeder had Germaanse talen gestudeerd en gaf enkele jaren les, tot ze trouwde en moest stoppen, zoals dat ging in die tijd. Daarna nam ze de pralinewinkel in het centrum van Hasselt over van mijn grootmoeder, haar moeder. Die woonde, samen met een ongehuwde zus, ook bij ons in. Drie jaar na mijn grootmoeder is ook mijn va-

der overleden. Toen heeft mijn moeder met mij gepraat en heb ik meer begrip gekregen voor haar. Mijn relatie met mijn vader was niet goed op het ogenblik van zijn overlijden. Ik was vijftien en rebelleerde. Over onnozele dingen, bijvoorbeeld omdat ik niet naar een feuilleton mocht kijken in de examenperiode. Op een bepaald moment zei hij: ‘Binnenkort mag je achter mijn doodskist lopen. Dan zal je beseffen wat je gedaan hebt.” “Op korte tijd hadden wij dus drie gezinsleden verloren. Terwijl we vijf jaar eerder nog met zeven aan tafel zaten, was dat nu nog met vier. Mijn zus kreeg dan ook nog een jeugdziekte en mijn moeder was vaak depressief. Eigenlijk was ik de enige gezonde in het gezin. Als kind heb ik me altijd een buitenbeentje gevoeld omwille van onze gezinssituatie die anders was. Ik kon al die miserie niet plaatsen. Ik vond nergens een klankbord om erover te praten. In die tijd besefte men niet dat kinderen ook kunnen afzien.” Ik ging naar school bij de nonnen en daar kreeg ik wel extra aandacht van hen. Ze zeiden dingen als: ‘God straft degenen die Hij het liefst ziet.’ Maar daarmee moesten ze bij mij niet afkomen. Ze profiteerden van mijn situatie en wilden me beïnvloeden om me het klooster in te praten. Dat pakte allemaal averechts uit: ik viel helemaal van mijn geloof. Het kwam zo ver dat de nonnen mijn klasgenoten opriepen om voor mij, de ongelovige, te bidden.” “Tegelijk zocht ik wel naar antwoorden op levensvragen in boeken. Alles wat ik

LEVENSVERHAAL

universiteit. De Latijns-Amerikaanse bisschop Dom Hélder Câmara en priester Camilo Torres, voorlopers van de bevrijdingstheologie, waren onze voorbeelden. Ik worstelde nog met mijn rechts-katholieke verleden, maar werd aangemaand een duidelijke keuze te maken. In mijn laatste jaar in Leuven werd ik actief lid van AMADA. Natuurlijk botste dit soort engagement met mijn studie theologie, en meer bepaald met de prof die mijn the-

sis begeleidde. Het gevolg was dat ik mijn thesis niet afmaakte.”

NIET DE JUISTE VRAGEN “Kort na mijn studies woonde ik een tijdlang samen met een goede vriendin. Ik had een mooi, groot bed dat we veelal deelden. Het had wel iets van een seksuele relatie, maar nog altijd stelde ik me niet de juiste vragen over mijn geaardheid. Ik zag mezelf niet voor het leven samenzijn

met een vrouw.” “Intussen ging ik een tijdlang godsdienstles geven op enkele katholieke scholen, maar daar stond mijn linkse imago me in de weg en mocht ik nooit lang blijven. Nadien deed ik allerlei jobs, van arbeidster in de pas geopende GB-Quick tot manager bij een advocatenbureau. Daarnaast bleef ik politiek actief.” “Halfweg de twintig ben ik getrouwd, met een man. Ik wilde heel graag kinderen en een ander leven kwam niet in mij op. Hij wist wel van mijn eerdere relaties met vrouwen, maar zag dat niet als een probleem. We huwden en kregen samen twee kinderen. Ik merkte wel dat het niet goed zat, maar wilde daar vooral niet bij stilstaan. Ik was ook altijd hard aan het werk. Uiteindelijk zouden we achttien jaar getrouwd blijven.” “De echte klik kwam pas jaren later – ik was toen al over de veertig en onze kinderen waren tieners. Diezelfde vriendin van vroeger kwam bij me op bezoek met een dringende vraag. ‘Maggy, denk je dat ik lesbisch ben?’ wilde ze weten. ‘Jij niet,’ antwoordde ik, ‘maar ik wel.’ Dat kwam recht uit het hart. Ik had dit nog nooit zo voor mezelf geformuleerd. Daarna ging alles heel snel. Ik vertelde het aan familie en vrienden en zette een punt achter mijn huwelijk. Al die tijd had ik mezelf verloren in de drukte van een leven met kinderen, werk en engagement, en had ik alle vragen verdrongen.” “Dat sloeg plots als een boemerang in mijn gezicht, en dat was heel hard. Mijn veertienjarige zoon wilde niet dat we uit elkaar zouden gaan en liet me dat weten in een brief. Ik vroeg me af hoe ik hem alles kon uitleggen, tot hij later zei: ‘Het is oké, ik heb het begrepen. Je hoeft het niet uit te leggen.’ Hij is van het rationele type en kan de dingen vlug plaatsen. Mijn dochter heeft er langer mee geworsteld. Dat eerste jaar na mijn scheiding heb ik enorm veel afgezien. De breuk met mijn

LEVENSVERHAAL

gezin was bijzonder moeilijk. Gelukkig heb ik toen steun gevonden in verenigingen waar ik gelijkgezinden kon ontmoeten. Alleen was ik daar nooit doorgekomen.” “Een jaar later ontmoette ik Bea, en wij zijn nu al 26 jaar een paar. Mensen die mij ervoor al kenden, beweerden dat ik er plots totaal anders uitzag, veel beter (lacht). Ik voelde me ook veel beter. Ik voelde me… op mijn plaats. Eindelijk daar waar ik moest zijn.”

LESBISCH LEVEN “Ik vind het jammer dat mijn moeder niet meer heeft meegemaakt dat ik de stap naar het lesbisch leven heb gezet. Zij is gestorven op haar zeventigste. Ook weer veel te vroeg, maar gelukkig heeft ze daarvoor nog een aantal goede jaren gehad. Ze had een huis in Leuven en een appartement aan zee, waar ze haar kleinkinderen veel opving. Daar genoot ze van.” “In mijn professionele leven heb ik me nooit volledig thuis gevoeld onder mijn collega’s. Ze kenden mijn partner Bea en wisten ook wel dat ik een lesbisch le-

‘Holebi-ouderen kruipen vaak terug in de kast als ze naar het rusthuis gaan’

ven leidde, maar vroegen nooit naar mijn privéleven. Alsof ik dat niet had, alsof wij een ander soort mensen waren. Ook werd er in mijn bijzijn door sommigen ongegeneerd gelachen met homo’s. Velen denken dat holebi’s en transgender mensen tegenwoordig helemaal aanvaard zijn en dat er geen problemen meer zijn, zeker niet onder jonge mensen. Maar ik moet dit tegenspreken. De suïcidecijfers bij deze jongeren liggen bijzonder hoog, en dat zegt veel.” “Ondertussen ben ik bijna zes jaar met pensioen, en door mijn engagement en vrijwilligerswerk lijkt het of ik nog meer werk dan vroeger. Ik ben Regenboogambassadeur voor de vzw RAINBOWAMBASSADORS, die een stem en een gezicht willen geven aan ho-

lebi- en transgendersenioren. Ook zet ik me in voor een regenboogvriendelijk beleid in de ouderenzorg.” “Uit onderzoek blijkt dat holebi- en transgendersenioren terug in de kast kruipen. Ze bevinden zich in een zorgbehoevende positie en willen niet opvallen om niet geplaagd of geïsoleerd te worden. Ze durven zelfs geen foto van hun overleden partner op te hangen. Wij proberen zorgverleners bewust te maken van deze problematiek, zodat ze er aandacht voor krijgen. We geven infosessies aan senioren, en ook lezingen aan studenten zorgkunde en verpleegkunde. Het is belangrijk dat jonge mensen met frisse ideeën in een woonzorgcentrum kunnen beginnen. Degenen die er al langer werken – vaak onder grote werkdruk – zijn soms nog moeilijk mee te krijgen.” “Zelf hoop ik nog veel jaren met Bea in ons huis te kunnen wonen. Als dit niet meer lukt, komt een serviceflat in zicht. Als ik naar een woon-zorgcentrum zou moeten, wil ik dat samen met mijn partner doen, en ik hoop vurig dat men daar dan openstaat voor ons, wat op dit ogenblik zeker nog niet overal evident is. Maar zo ver is het gelukkig nog niet. Laat me nog maar wat genieten van mijn leven met Bea, mijn kinderen en vijf kleinkinderen en mijn vrijwilligerswerk.” ■

AANGEBODEN DOOR TRIAS

Geen honing zonder werk Wereldwijd is de bijenteelt voor heel wat vrouwen een manier om zelf een kleine onderneming op te starten. Zo ook voor de Oegandese Justine Turinawe en Ana Lilian Pérez uit El Salvador. Het leven van deze twee vrouwelijke onderneemsters draait bijna volledig rond bijen en honing en daar zijn ze trots op. Juist om dat vrouwelijk ondernemerschap wereldwijd nog meer te stimuleren, zet de Belgische ngo Trias hard in op de versterking van lokale ondernemersverenigingen.

Tekst Marije De Decker JUSTINE TURINAWE UIT OEGANDA Na een carrière van tien jaar als boekhouder in Kampala koos Justine resoluut voor iets anders en werd ze bijenhouder en zakenvrouw. Met haar familiebedrijfje RUKANJU brengt ze nu producten op basis van honing op de Oegandese markt. In 2018 won ze hierdoor de prijs van beste vrouwelijke bijenhouder van TUNADO, de koepelorganisatie van Oegandese imkers die versterkt wordt door Trias. Hoe ziet jouw doorsnee dag eruit?

“Ik sta ’s ochtends vrij vroeg op om ontbijt te maken voor mijn gezin. Daarna begint mijn werkdag met het regelen van de bestellingen van die dag. Dat duurt meestal een tijdje, want sommige orders zijn best groot. In de namiddag regel ik de administratie, kijk ik na of alles goed loopt en stop ik pas laat met werken. Meestal werk ik in Kampala, maar twee keer per maand ga ik ook naar onze boerderij. Gelukkig houden mijn ouders daar dagelijks een oogje in het zeil, want het is een lange reis om er te geraken.” Waar ben je zelf erg trots op?

“Gek genoeg ben ik nog steeds het meest trots op de verkoop van mijn eerste 24 potjes honing, omdat dit mij ongelofelijk motiveerde om door te gaan. Ik had toen net al mijn spaargeld geïnvesteerd in de opstart van mijn eigen bedrijf dus dat was ontzettend spannend. Daarnaast was het ook fijn om de award van TUNADO te winnen, want dat voelde als een bevestiging dat mijn team en ik goed bezig zijn.” Wat zie je als een uitdaging?

Justine Turinawe. Foto Kibuuka Mukisa

“Goederen transporteren in Oeganda loopt niet altijd van een leien dakje. Zo moeten we momenteel telkens een motor huren om bestellingen rond te brengen en dat is totaal niet efficiënt. Daarom zou ik op termijn graag investeren in een eigen busje.”

Wist je dat… • Onder begeleiding van Trias verschillende leden van Markant in 2017 een bezoek brachten aan El Salvador naar aanleiding van de Womed Award Zuid? • De volgende Womed Award Zuid uitgereikt zal worden aan een Oegandese onderneemster?

Waar droom je van?

“Ik droomde er mijn hele leven van om zakenvrouw te worden en het is geweldig dat dat eindelijk is gelukt. Ik ben ontzettend dankbaar dat mijn vader mij deze stiel leerde en dat TUNADO mij het netwerk aanreikte om mijn bedrijf te doen groeien. Stiekem hoop ik nu dat we met RUKANJU ooit marktleider kunnen worden in Oeganda.” 40 40

INTERVIEW AANGEBODEN DOOR TRIAS

ANA LILIAN PÉREZ UIT EL SALVADOR Naast imker en onderneemster is Ana voorzitter van de lokale coöperatie van bijenhouders in haar dorpje Cacaopera. Bovendien werkt ze rond inclusie bij ADEL MORAZÁN, een coöperatie die samen met Trias familiale boeren en kleine ondernemers verenigt. Omdat emancipatie voor haar ontzettend belangrijk is, deelt ze ook regelmatig haar kennis met andere vrouwelijke honingproducenten. Hoe ziet jouw doorsnee dag eruit?

“Mijn dagen zijn druk, dus goed plannen is cruciaal. Als mijn kinderen naar school zijn, vertrek ik naar een van de gemeentes in de streek waar ik jongeren coach. In de namiddag werk ik dan voor mijn coöperatie en heb ik vaak best wat vergaderingen. Daarnaast begeleid ik momenteel een groep vrouwen uit ons dorp die graag imker willen worden. Meestal doe ik dat een paar uur per week, maar ik wijd ook vaak een volledige zondag aan hun opleiding. Soms mis ik het dan wel om in het weekend gewoon eens te gaan wandelen met mijn gezin. Maar door mijn kennis door te geven aan andere vrouwen, leren ook zij op hun eigen benen te staan en zijn ze niet langer enkel van hun man afhankelijk.” Waar ben je zelf erg trots op?

“Ik vind het geweldig dat ik zelf al aan zo veel ondernemers-trainingen en workshops heb kunnen deelnemen. Bovendien kreeg ik dankzij de steun van Trias en ADEL MORAZÁN ook al een paar keer de kans om te reizen. Zo ging ik in 2018 naar Bolivia voor een uitwisseling rond bijenteelt en in 2019 naar Honduras om mijn werkervaring te delen met andere vrouwen daar.”

Ana Lilian Pérez

Wat doet Trias? Vrouwen een eerlijke kans geven om als onderneemster hun talent te ontplooien. Daar is Markant elke dag mee bezig, in Vlaanderen en de komende jaren ook in Oeganda, zij aan zij met Trias. Als internationale ontwikkelingsorganisatie geeft Trias wereldwijd de dromen van ondernemende mensen kansen. Trias versterkt ondernemers en onderneemsters wereldwijd aan de hand van microkredieten, opleidingen en het versterken van coöperaties. Meer info over Trias vind je op www.trias.ngo ■

Wat zie je als een uitdaging?

“Leidinggeven aan een coöperatie van bijenhouders is niet altijd gemakkelijk, zeker omdat de meeste andere imkers mannen zijn. Om je job in deze sector goed te doen heb je bovendien best wat kracht nodig en dat is voor vrouwen niet altijd vanzelfsprekend. Daardoor kan ik me af en toe weleens zwak voelen. Maar wat kennis betreft voel ik me absoluut niet minderwaardig.” Waar droom je van?

“Ik droom er vooral van dat mijn beide kinderen een goed universitair diploma behalen, want die kans heb ik zelf nooit gehad. Bovendien hoop ik dat ze nadien ook in het bedrijf stappen en elk hun eigen bijenstal gaan runnen. We zullen zien of dat lukt… Daarnaast zou een eigen auto ook zeer welkom zijn, want momenteel doe ik alles met het openbaar vervoer en dat is soms heel omslachtig.”

■

41 41

UIT DE COMFORTZONE

Herontdek je wilde natuur Je moet het maar durven. Bij a mper 6 graden een cursus rewilding volgen. Micheline Peacock ging op zoek naar de oermens in zichzelf en brengt verslag uit van een dagje reconnecteren met de natuur.

oe kleren aan die je niet hinderen. Nee, geen bergbottines, die zijn te stijf. We gaan bewegen in de natuur. En breng een handdoek mee en reservekleren.” En of dit bericht me verontrustte, net nadat ik me had opgegeven voor een cursus rewilding, bij jager-verzamelaars Bert Poffé en Kiki Nárdiz (foto rechts). Dat wordt op zijn minst balanceren over een boomstam of zwaaien aan een liaan om een beek over te steken. Moet ik camouflagekleren aan om wilde dieren te besluipen? Meldingen van de buienradar doen me opteren voor mijn anorak die niet toevallig knalrood is. Om als fietser te overleven in het verkeer moet je opvallen. Weinig kans dat ik in deze outfit everzwijnen of eekhoorns kan verschalken. Ik spreek af bij Bert en Kiki thuis, voor de theoretische uitleg over hoe je in het wild kan overleven. Nadien trekken we misschien het bos in. Mijn gps brengt me niet naar een blokhut aan de rand van het bos, maar naar een nette verkaveling. Kiki en Bert leiden me naar de tuin: ze hebben een vijvertje om vogels en insecten te lokken, een assortiment in toom gehouden wilde planten en… onder een shelter een kampvuur met een zwartgerookte waterketel. Onmiddellijk krijg ik thee en koek en plekje op een boomstam bij de vuurplaats. Dit is de eerste les: hoe slechter het weer, hoe meer je een droge plek en warmte waardeert. Bert vertelt me hoe hij als klein jongetje totaal opging in het spel van cowboys en indianen: tijdens de familievakanties werden de Ardennen voor hem de Rocky Mountains. Hij verslond avonturenverhalen en antropologische werken, alles boeide hem, als het maar over indianen – Native Americans – ging. Hij hield van hun kleren, haardracht, voedsel en levenswijze. Kiki, die zijn pad kruiste in 1988 toen hij op vakantie was in Spanje, was een stadsmus. Ze had er geen benul van dat er prachtige bergen waren op 60 kilometer van haar woonplaats Madrid. Ze liet zich door Bert en de bergen betoveren en wilde meer van dat: ontdekkingstochten in de natuur, kennis over wilde planten en de levenswijze van de jager-verzamelaar. Dat ze beiden voor een luchtvaartmaatschappij werkten, gaf hun de kans goedkoper te reizen, naar Canada of Mongolië, bijvoorbeeld. Die contacten met de first nations gaven Bert het gevoel van thuiskomen.

Ze verbleven er vaak maanden – dankzij sponsors – om te leren hoe deze mensen samenleven in en met de natuur, en combineerden dat met zware fysieke inspanning. Ze maakten trekkings te voet (350 kilometer over de sneeuw, met traditionele “sneeuwrakketten” aan hun voeten, of met de kayak over rivieren). Na elke reis werd de goesting groter om snel weer te vertrekken of om naar Alaska te verhuizen. Tot ze beslisten die dromen voorlopig op te bergen en hun rewilding-ervaring toe te passen in ons eigen land, waar de natuur soms ver te zoeken is. Toch kan je ook hier op je rug in het gras liggen en ’s morgens luisteren naar de vogels en in het park paardenbloemen zoeken. Voortaan coachen Kiki en Bert mensen die gebukt gaan onder onze beschaafde manier van leven (denk aan stress, burn-out en bore-out). Ze leren hen deconnecteren – nu niet online! – om te reconnecteren: gezonde voeding, natuurlijk bewegen, focussen op de natuur in plaats van op de gsm. Via een-op-een begeleiding, of in groep voor een teambuilding, verjaardag of vrijgezellenfeestje. Wilde planten herkennen en gebruiken leerde Kiki bij een sjam-

UIT DE COMFORTZONE

aanvrouw in Canada en in haar opleiding tot herborist. Wanneer ze met een mandje takjes en blaadjes bij me komt zitten, luister ik gretig. Dit wil ik ook leren. Welke thee zit er trouwens in onze kopjes? Lekker, rood… rozenbottel? Het smaakt niet echt zo maar mijn ogen bedriegen mijn smaakpapillen. Spar! Euh??? En inderdaad, nu ontwaar ik een vleugje kerstboom in mijn kop. Kiki prijst de spar als weldoend voor de luchtwegen. Je kan er siroop en soepjes en pesto van maken, en dus ook thee. Ze demonstreert hoe je rozenbottel gebruiksklaar maakt, test mijn kennis van vogelmuur, weegbree, postelein, salie, klimop, dovenetel… en vertelt over de scheikundige eigenschappen van deze ordinaire plantjes. Wilde planten kunnen dienen als voedsel, als geneesmiddel en als verzorgingsproduct. Je oogst in het juiste seizoen en bewaart wat je nodig hebt voor later. Waarom wilde planten? Omdat hun smaak meer uitgesproken is en omdat het fijn is om ze te zoeken, te plukken, te conserveren. Zo ben je aan het reconnecteren. Kiki helpt me te ontdekken wat we nodig hebben om huid en haar te verzorgen. We gaan aan de slag met maatbekertjes en druppentellers en brouwen een shampoo op basis van een infuus van brandnetel, citroen en glycinetenside (komt van kokosvet) met een parfum van lavendel. Als toemaatje geeft Kiki me een geschiedenisles. Ze neemt een potlood als tijdlijn: jager-verzamelaars aten zeer g evarieerd

gedurende bijna de hele lengte van het potlood. De punt van het potlood stelt het tijdperk van de sedentaire mens voor, de landbouwer. Hij produceerde vooral granen en zuivel. Dat veranderde ons dieet, maar ons lichaam hunkert eigenlijk nog naar ons oervoedsel. Is dat de reden van lactoseen glutenintolerantie, vraag ik me af. Misschien kunnen we inderdaad beter onze boterham met kaas vervangen door fruit, zaden, noten, pitten en wat havermout, zoals Pascale Naessens predikt. Bert neemt de ‘leerstoel’ over. We gaan vuur maken. Eerst hebben we houtspaanders en -krullen nodig die gemakkelijk zullen branden. Met een groot mes en een knuppel splijt ik houtblokjes tot lucifers, in julienne, om het zo te zeggen. Met hetzelfde mes schraap ik mooie krullen die aan de blokjes blijven hangen. Het is leuk om te werken met je handen en geconcentreerd bezig te zijn. Dan le moment suprême: met firesteel (magnesiumstaafje) vonken verwekken die een watje (of een tampon) moeten doen branden. Wanneer het lukt: een smile van oor tot oor, een oergevoel van voldoening en fascinatie. “Ik leer je nu nog een derde manier om hout te splijten”, zegt Bert. Hij komt aandragen met pijl en boog. Slik! Hoe plaats je de pijl, hoe span je de boog op, hoe richt je? Na enkele loze pogingen begint het beter te lukken en plots raak ik warempel doel. Ik heb mezelf overtroffen. Ik neem afscheid. Het is een leerrijke dag geweest, ook al hebben we niet kunnen rennen, sluipen, hangen, springen in het bos. De boeiende gesprekken blijven nog resoneren in mijn hoofd: moeten/kunnen wij goedmaken wat de first nations ooit is aangedaan? Wat met culturele appropriatie? Hoe goed/fout zijn industriële voeding en cosmetica? Kan je hier en nu leven als jager-verzamelaar? ■

De eerste les: hoe slechter het weer, hoe meer je een droge plek en warmte waardeert

Ook je innerlijke natuurmens herontdekken? Het boek van Bert Poffé en Kiki Nárdiz, Rewilding, herontdek je natuurinstinct, kan je bestellen via hun website. Daar vind je ook informatie over workshops en coaching. www.rewildingdrum.be ■

Foto gerecht Nieuw Amsterdam, portretfoto Mitchell van Voorbergen

KOKEN

Het recept van Joke Boon Linzen zijn niet enkel goed voor soep. Je kan er bitterballen mee maken, en zelfs smoothies. Aan Joke Boon om dat allemaal uit te leggen. Tekst BrigitteVermeulen Joke, jij bent duidelijk gebeten door linzen. Ik wist niet dat je er ook een heerlijke vulling voor bitterballen mee kon maken. Wat is het verhaal achter dit recept?

ondervinden – al dan niet tijdelijk – last van verminderde reukzin. Wat kunnen linzen voor hen betekenen?

“Reuk bepaalt voor negentig procent je smaakbeleving. Ik eet ook graag, maar de nuance die ik ervaar, ligt natuurlijk anders zonder dat reukvermogen. Ik let vooral op de textuur van ingrediënten, kleur, enzoverder. De textuur van linzen vind ik heel prettig. Ze zijn klein, hebben een stug velletje en een zachte smeuïge binnenkant. Dat geeft een heel aangenaam mondgevoel.”

“In de jaren tachtig had ik een vriendje en zijn moeder was toen bij de Bhagwanbeweging, een commune rond een Indiase goeroe. Er heerste bij hen thuis een soort hippie-sfeertje, het was er altijd heel gezellig, ik kwam daar heel graag. Zij aten vegetarisch, wat toen heel ongewoon was allemaal, maar ik vond dat fantastisch. Op een feestje serveerden ze deze linzenbitterballen. Ik vond ze heerlijk. Later gingen mijn vriendje en ik elk onze eigen weg. Ik was de linzenbitterballen helemaal vergeten. Het is maar met de voorbereiding van mijn boek Linzen! dat ik eraan terugdacht.” “Ik heb ze opnieuw gecreëerd, deze keer met oranje linzen, als eerbetoon aan zijn hippie-mama die altijd in het oranje gekleed ging. Oranje linzen koken makkelijk kapot maar ik vond in dit recept een manier om ze mooi rond te houden, ze worden eigenlijk maar heel kort gekookt, dan gaat het vuur uit en zet je een deksel op je pan. Zo kunnen de linzen rustig verder garen en blijven ze mooi van kleur en textuur.” Jij hebt zelf van kindsbeen af anosmie, je hebt dus helemaal geen reukvermogen. Koken en vooral eten proeven is een hele uitdaging, hoe ga jij aan de slag in de keuken?

We kennen allemaal linzensoep, linzen bolognese en groenteburgers met linzen. Maar jij maakt er zelfs chocoladepasta en smoothies mee?

“De mogelijkheden om linzen te bereiden zijn eindeloos, ze l aten zich supermakkelijk combineren met allerlei smaak dragers, zowel zoet als zout. Ik maakte overheerlijke chocoladevla, brood met linzenmeel, granola… Zoveel meer dan wat ik zelf voor mogelijk hield. Weet je, peulvruchten hebben al snel een slechte reputatie. Maar linzen hebben alleen maar voordelen: je hoeft ze niet vooraf te weken, ze zijn licht verteerbaar, ze zitten vol vezels en eiwitten én zijn glutenvrij.”

‘Peulvruchten hebben al snel een slechte reputatie’

Je noemt jezelf een bewust- tariër, wat een mooie uitdrukking is om aan te geven dat je heel bewust omgaat met wat je in je mond stopt.

Veel mensen die ziek werden van het coronavirus,

▲

“Eten is emotie. Ik was altijd fan van kaas, room en eieren waarmee je uiteindelijk de vee-industrie op gang houdt. Ik vond het hypocriet om enkel de bijproducten te willen en het vlees niet te eten. Zo at ik een keer per week wel vlees. Maar ondertussen eet ik volledig plantaardig. Ik ben daar langzaam naartoe gegroeid.” “Ik had de afgelopen maanden een heel drukke periode en ik had allerlei vage klachten. Mijn omgeving raadde me aan om het wat rustiger aan te doen. Ik volgde hun advies maar die klachten bleven. Nu ik honderd procent plantaardig eet, voel ik me een stuk beter.”

“Toen ik alleen ging wonen, gaf mijn moeder me een stapel kookboeken mee en drukte me op het hart om me aan de receptuur te houden. Aangezien ik zelf niet kan proeven maar wel een prikkeling op mijn tong ervaar, had ik de neiging om alles te gepeperd of te zout te maken. Door heel veel kookboeken te lezen kreeg ik een goed gevoel voor de juiste verhoudingen. Uiteraard zijn mijn man en mijn kinderen enthousiaste proevers en mijn barometer naar smaak.”

KOKEN

ZO MAAK JE HET 1. Verhit de olie in een kleine (steel)pan en fruit de gehakte ui en knoflook 5 minuten zachtjes aan. Schep af en toe om. 2. Voeg de sambal en koriander toe en bak nog 1-2 minuten mee. 3. Voeg de linzen toe aan het ui-sambalmengsel. Schep door elkaar. Voeg dan 175 ml water toe en breng aan de kook. Zodra het borrelt, zet je het vuur uit en doe je een deksel op de pan. De linzen zullen nu garen en het vocht opnemen. Dit duurt 15-18 minuten. 4. Maak de salpicon. Smelt de boter in een pan op laag vuur, laat niet bruinen. Voeg in een keer de bloem toe en roer goed door. Laat 1 minuut garen. Voeg dan scheut voor scheut de warme paddenstoelenbouillon toe en roer goed. Druk eventuele klontjes weg. Ga zo door tot alle bouillon op is en je een gebonden dikke saus hebt. 5. Voeg de opgeloste agar agar toe en kook 2 minuten mee. Zet het vuur uit en schep de linzen en de peterselie erdoor. Proef en maak op smaak met peper en zout. Giet in een lage schaal, laat afkoelen om op te stijven. 6. Zet drie borden klaar: een met bloem, een met losgeklopt ei en een met paneermeel. 7. Neem telkens een lepel van de opgestijfde linzenragout (20 g) en vorm met koele hand een balletje. Rol deze achtereenvolgens door de bloem, het ei en de paneermeel. Voor een extra dik, krokant korstje de laatste 2 stappen nogmaals herhalen. 8. Frituur de bitterballen 3 minuten op 180 graden in olie. Laat uitlekken op keukenpapier en serveer. 9. Je kunt deze bitterballen heel goed invriezen. Frituur ze dan wel 30 seconden langer.

LINZENBITTERBALLEN NGREDIËNTEN VOOR 35 STUKS

TIP: je kan dit recept volledig plantaardig maken. In het originele recept gebruik ik boter om een roux te maken en eieren om de bitterballen te paneren. Maar je kan een plantaardige margarine gebruiken en de eieren weglaten om te paneren. Om het paneermeel zeker goed te laten plakken, kan je de bloem mengen met wat water tot een papje. Dan haal je de bitterballen eerst door het bloem-watermengsel en dan door het paneermeel. ■

• 2 el olie • 1 kleine ui, fijngehakt • 1 teen knoflook, geraspt • 1 el sambal badjak • 1 tl gemalen koriander • 125 g oranje linzen, gewassen • 175 ml water • 40 g boter • 40 g bloem • 1 paddenstoelenbouillonblokje, opgelost in 400 ml kokend water* • 2 el peterselie, gehakt • 4 g agar agar, opgelost in 50 ml koud water • peper en zout • 4 el bloem • 2 eieren, losgeklopt • 75-100 g paneermeel • olie om te frituren

Linzen! van Joke Boon is uitgegeven bij Nieuw Amsterdam.

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Stuur snel een mail naar redactie@markantvzw.be

* (óf gebruik voor een romige(r) bitterbal 400 ml hete volle melk waarin je het bouillonblokje oplost)

AANGEBODEN DOOR INTERVIEW LIANTIS

Naar een duurzaam telewerkbeleid

Foto Istock

Telewerk zit al enkele jaren in de lift en de coronacrisis heeft die evolutie alleen maar versneld. Ondertussen is het wel duidelijk dat telewerk veel mogelijkheden, maar ook wel wat uitdagingen met zich meebrengt. Wil jij er een blijvend succes van maken? Bouw dan zeker een telewerkbeleid uit.

WAAROM EEN TELEWERKBELEID?

ZORGELOOS TELEWERKEN

COMFORTABELE WERKPLEK

De coronacrisis heeft voor een plotse schok in het telewerklandschap gezorgd. Veel werkgevers boden sinds enkele jaren een occasionele thuiswerkdag aan, maar vaker van op afstand werken is voor velen toch een relatief nieuw gegeven. Nochtans pleiten experts al langer om daar meer op in te zetten. Logisch, want thuiswerk biedt veel voordelen. Je medewerker hoeft zich niet te verplaatsen en verliest zo dus minder tijd. Het nadeel is dat werk en privé steeds vaker in elkaar overvloeien en dat er minder aandacht is voor ergonomie.

Door duidelijke afspraken te maken, vermijd je misverstanden bij je medewerkers. We stelden een sociaal-juridische toolkit samen, zodat jij je telewerkbeleid kan doen slagen. In de toolkit vind je info over het wettelijk kader voor telewerk, kanten-klare modelformulieren, bijlages voor het arbeidsreglement en een telewerkchecklist.

Wist je dat ruim de helft van de telewerkers nek- en rugklachten heeft? Zorg er dus voor dat je medewerkers ook thuis ergonomisch kunnen werken. Liantis legt je uit hoe je dat aanpakt, afhankelijk van jouw budget. We geven ook persoonlijk werkplekadvies bij werknemers of ondersteuning bij jouw eigen risicoanalyse. ■

3 PIJLERS Liantis heeft de nodige ervaring met telewerk. We hielpen al talloze bedrijven een duurzaam telewerkbeleid uitbouwen. Vanuit die expertise hebben we drie cruciale pijlers geïdentificeerd, die telewerk tot een blijvend succes maken. • Zorgeloos telewerken • Mentaal sterk aan het werk • Comfortabele werkplek

MENTAAL STERK AAN HET WERK Doorgedreven telewerk kan je medewerkers met extra stress opzadelen, want de grens tussen werk en privé vervaagt. Dankzij de online modules van Mindlab en Liantis kunnen je telewerkers hun mentaal welzijn begrijpen en verbeteren. Van thuis uit gaan ze aan de slag met onderwerpen zoals stress en veerkracht. Zo werken zij niet alleen aan hun gezondheid, maar kan jij ook de stijgende kosten ten gevolge van mentale problemen drukken.

MEER WETEN? Wil je met één of meerdere pijlers aan de slag? Surf voor alle info over een duurzaam telewerkbeleid naar info.liantis.be/telewerk of neem contact op via info@liantis.be. Samen werkt!

MODE

Kleur tegen de blues Een nieuwe lente luidt de nieuwe trends in. Veel ontwerpers en fabrikanten hebben hun collectie een positieve twist gegeven. Kwestie van het straatbeeld letterlijk en figuurlijk op te fleuren. Tekst Lut Clincke 1

2021 GAAT VOOR GEEL

Pantone roept geel uit als dé trendkleur van 2021, naast grijs. Wellicht geen toeval: geel doet denken aan zon en aan goudgele stranden, aan zomerse velden van rijp koren en zonnebloemen. Kortom, deze kleur straalt warmte en zorgeloosheid uit. Het opmerkelijke is dat geel pas dit jaar als trendkleur verkozen wordt. Deze zonnige tint is nochtans al een seizoen aanwezig in het modebeeld. Afgelopen winter waren het vooral de warme kerrie- en okertinten, de zomer ervoor saffraan en lichtgeel. Ook nu zien we alle tinten geel, van een pittige citroentint tot fel fluo, van zacht mangogeel tot een fris geelgroen. 1. Beetje zon in de regen: gele trenchcoat van Sportmax. www.maxmara.com 2. Geel tot het onderste laagje: setje van Prima Donna. www.primadonna.eu 3. Satijnen jurk in mangogeel, van March23. www.march23.be 4. Op vrolijke leest geschoeid: sneakers van Sun68. www.sun68.com 5. Gele trui van Tricot Pop. www.tricotpop.com

5 4

MODE

7 FLASHY EN TUTTIFRUTTI Mag het knallen? Voor wie graag in de spotlights staat, zijn er opvallende kleuren zoals felrood en fluotinten, maar ook vrolijke tuttifruttistrepen en andere uitbundige kleurenmixen. Regenbogen en smileys en positieve boodschappen geven een extra boost aan deze goodmood-mode. Net wat we nu nodig hebben. 6. Vurig rode jurk van Tommy Hilfiger. www.tommyhilfiger.com 7. Totaallook in tuttifruttistrepen, uit de “flutterflies” capsulecollectie van Weekend Max Mara in samenwerking met de Amerikaanse popart kunstenaar Donald Robertson. www.maxmara.com 8. Kleurige sweater en plissérok uit de collectie van Gant. www.gant.com 9. Opvallende oorringen van Live to Express. www.live-to-express.com 10. Aaibare slippers in een mix van pastels, van Steve Madden. www.stevemadden.com

▲

MODE

TERUG NAAR DE NATUUR

De afgelopen maanden hebben we de natuur herontdekt. Zelfs de meest verstokte stadsmus zocht het park of bos op om de vier muren te ontvluchten en tot rust te komen. Ook de mode vond haar inspiratie in de natuur. Vlinders en bloemen, eenvoudige bladmotieven, junglemotieven en exotische dieren sieren uitwaaierende zomerjurken en speelse jumpsuits. In frisgroen of in zomerse kleuren. 11. Bloemenhoed van Zimmerman. www.zimmermannwear.com 12. Doorknoopjurk met safarimotief, van Caroline Biss. www.carolinebiss.com 13. Kleurrijke jurk met bladmotief, van Xandres. www.xandres.com 14. Jurk met vlinderprint en lila cardigan, van Marie Méro. www.mariemero.eu 15. Zwierige jurk met gestileerde natuurprint in oranje schakeringen, van Hampton Bays. www.hamptonbays.be ■

PORTRET

Van vroedvrouw tot designer Odile Jacobs (51) is een laatbloeier in de mode. Drie jaar geleden bracht deze vroedvrouw haar eerste kledingcollectie op de wereld. Denk kleurige jurken, rokken, tops en broeken in prachtige Dutch wax-stoffen. Tekst Lut Clincke

e collectie vervat helemaal haar levensverhaal dat balanceert tussen haar Afrikaanse roots en haar Belgische identiteit. Haar ouders verlieten in de jaren zestig Congo om zich in het Brusselse te vestigen. Daar is Odile geboren en getogen, nu woont ze met haar man en kinderen in het Brugse. “Als jong meisje was ik al geboeid door mode en ik had graag creatieve studies gevolgd, maar mijn moeder, die verpleegster was, raadde mij aan om in de verpleging te gaan. Ik heb vroedkunde gestudeerd en heb daar nooit spijt van gehad: als vroedvrouw is het fijn om andere vrouwen te begeleiden tijdens een van de belangrijkste en meest emotionele gebeurtenissen in hun leven. Elke vrouw reageert anders, het is belangrijk om dit aan te voelen en je telkens aan te passen.” “In mijn privéleven bleef ik geboeid door mode, ik kleedde mij wel heel westers, met veel zwart en marineblauw. Ik ontkrulde ook mijn haar. Een groot verschil met mijn mama, die heel flamboyant gekleed kon gaan. Zij combineerde haar job met de export van Dutch wax-stoffen naar Afrika, droeg ook kleren en hoofddoeken in die mooie stoffen. Ze is jammer genoeg heel vroeg gestorven, toen ik pas 21 was. Al die herinneringen zijn latent gebleven, tot ik enkele jaren geleden het debuut van Alessandro Michele voor Gucci zag. Zijn combinaties en kleurgebruik en zijn gevoel voor elegantie hebben iets teweeggebracht in mij. Op dat moment wist ik dat ik mijn jeugddroom moest waarmaken. Ik wilde met waxstoffen werken, wat mij weer dich-

ter bij mijn roots en mijn moeder bracht. Ik ben naar Ghana getrokken, heb er een artisanaal atelier gevonden en begon samen te werken met een jonge couturier die een aantal patronen van jurken uitwerkte zoals ik het wilde: elegant en eenvoudig, zodat de waxstoffen helemaal tot hun recht kwamen. Ik ben teruggekomen met een zestigtal jurken. Een bevriende ontwerpster stelde mij voor om mijn jurken in haar boetiek te presenteren. In geen tijd waren ze uitverkocht, het signaal dat ik moest voortdoen. Een echt businessplan had ik niet, ik werk vanuit mijn buikgevoel. Ik volg ook geen trends, ik doe mijn ding, op mijn ritme. Als een stof op is, werk ik met een andere. Op die manier blijft mijn collectie exclusief: ik produceer nooit een ontwerp in grote aantallen. In de zomer van 2019 heb ik mijn collectie in een pop-upstore in Knokke verkocht, en dat liep goed. Ondertussen heb ik verschillende verkooppunten in België en verschillende andere Europese landen, maar ook in Japan en de USA. Mijn zaak groeit heel organisch. Ik post mijn creaties op Instagram en vaak reageren boetieks in binnen-en buitenland hierop. Ik kan ondertussen van mijn collectie leven, wat ik fantastisch vind. Zelf ben ik niet met cijfers bezig. Gelukkig helpt mijn man mij op het vlak van administratie en boekhouding. Hij heeft mij altijd gesteund bij mijn keuzes, we vormen een sterk team.” “Het is niet mijn bedoeling om een multinational te worden, ik put voldoening uit de positieve feedback van mijn klanten. Die erkenning vind ik belangrijk. Ik zou het fijn vinden mochten mijn creaties ook hun weg vinden naar Afrika, dan is de cirkel rond.” ■ www.odilejacobs.com

FILM

Kiezen tussen een miss en een ezelvakantie De film Misbehaviour herinnert ons eraan hoe hevig de protesten begin jaren zeventig waren tijdens de Miss Worldverkiezingen, in de strijd voor meer vrouwenrechten. Een pak minder ernstig is de Franse komedie Antoinette dans les Cévennes, over een vrouw die tijdens een wandeltocht met een ezel zichzelf herontdekt. Tekst Pierre Raemdonck Gugu Mbatha-Raw als kandidate Jennifer Hosten in Misbehaviour.

n theorie leken de Miss Worldverkiezingen van 1970 geen problemen op te leveren met de bekende komiek Bob Hope als presentator. Als tv-moment kende het evenement zijn gelijke niet met meer dan 100 miljoen kijkers. Alleen werden deze verkiezingen het mikpunt van hevige protesten door de pas opgerichte ‘Women’s Liberation Movement’, voor wie de Miss World-verkiezing niks minder dan een grote vernedering van de vrouw was. Gelijktijdig met deze contestatie vindt er ook een scherpe verandering plaats als niet-witte vrouwen de kans krijgen om deel te nemen aan deze wedstrijd. Met Misbehaviour duiken we terug in een belangrijke periode voor het moderne feminisme. Met sterren als Keira Knightley en Gugu Mbatha-Raw zien we in dit prachtig geschetste tijdsbeeld hoe de pure mannelijke, blanke dominantie van zo’n

evenement radicaal verdwijnt. Naast deze vlotte reconstructie van de diverse gebeurtenissen in deze woelige verkiezingen, is er ook ruimte voor de verschillende standpunten van de betogers en de deelnemers, maar ook van de ‘verliezers’ in dit veranderingsproces. Zowel de presentator Bob Hope als de conservatieve organisator hebben geen idee wat hen overkomt. Hun wereldbeeld stort in elkaar. Je zou deze productie kunnen herleiden tot een vakkundige weergave van een opvallend moment in de geschiedenis van de strijd voor gelijke rechten voor vrouwen, maar dat zou jammer zijn. Het is opvallend dat het vertelde verhaal in de film nog niks aan relevantie heeft verloren. Nog steeds moeten vrouwen wereldwijd vechten voor hun identiteit, los van hun fysieke voorkomen. Met Misbehaviour bewijst regisseur Philippa Lowthorpe dat lessen in geschiedenis niet altijd saai hoeven te zijn.

Net als in Misbehaviour gaat het in de Franse film Antoinette dans les Cévennes over een vrouw die het beu is beschouwd te worden als een voetnoot van het mannelijke bestaan, al is de toon hier een pak luchtiger. Antoinette is een overenthousiaste lesgeefster die amper kan wachten tot de vakantie begint. Deze tijd betekent veel meer voor haar dan gewoon even weg te zijn van school; ze heeft namelijk een romantische week gepland met haar geheime minnaar Vladimir. Helaas heeft deze getrouwde collega-lesgever andere verplichtingen, want zijn vrouw heeft als ‘verrassing’ een wandelvakantie georganiseerd voor hem. Voor Antoinette zit er niks anders op dan dezelfde trip te boeken. In al haar impulsiviteit boekt ze echter een tocht met de eigenzinnige ezel Patrick. De actrice die Antoinette met veel zichtbaar plezier vertolkt, de Franse Laure Calamy, is helaas

FILM

Laure Calamy op pad met ezel Patrick in Antoinette dans les Cévennes.

onbekend bij ons. Met haar geweldig inlevingsvermogen portretteert ze een vrouw die ontdekt dat er veel meer in het leven is dan het simpelweg wachten tot een getrouwde man even tijd heeft voor haar. Zonder enig probleem schakelt ze als actrice van ernstige naar grappige momenten. De naturel waarmee Calamy ons in dit maffe verhaal meesleept, is aandoenlijk. Het is tijdens de wandeltochten met Patrick – jawel, de ezel – aan wie ze alles vertelt, dat ze openbloeit. Dit eenvoudige komisch verhaal, met een beperkt aantal personages, is heerlijk verfrissend om naar te kijken – weg is de vermoeidheid die sommige moderne komedies teweegbrengen. Achter deze film zit er eigenlijk helemaal geen groot verhaal, maar het toont wel een grote verandering in een heldin. Haar leven is boeiend genoeg, en de natuurpracht en de hilarische monologen krijg je er zo bij. ■

MISBEHAVIOUR Nu te zien op het platform Sooner voor VOD Cast: Keira Knightley, Gugu Mbatha-Raw, Jessie Buckley Regie: Philippa Lowthorpe Trailer: www.youtube.com/ watch?v=ZUa0Mtdv1HQ

ANTOINETTE DANS LES CÉVENNES Nu te zien op de platformen voor VOD: Sooner, Proximus, Telenet, ZED en Lumière Cast: Cast: Laure Calamy, Benjamin Lavernhe, Olivia Cote Regie: Caroline Vignal Trailer: www.cineart.be/nl/films/ antoinette-dans-les-cevennes

Geschiedenislessen hoeven niet saai te zijn, bewijst Misbehaviour

ONTBOEZEMING

‘Laten we onze borsten koesteren’

Foto Greetje Van Buggenhout

‘Luister naar je borsten.’ Zo begint het nieuwste boek van Leen Steyaert. Wat onze borsten ons allemaal te vertellen hebben? Meer dan je denkt. Dat leerden we alvast uit een ontboezemend gesprek met de auteur. En ze heeft niet alleen over borsten, maar ook over de menopauze en een gezonde levensstijl boeiende dingen te vertellen. Tekst Nathalie Dirix

ONTBOEZEMING

een Steyaert is gezondheidsbegeleidster, naturopaat en borstweefseltherapeut. Ze schreef meerdere boeken zoals Stralend door de menopauze, Stop de rush en nu ook Over borsten. “Mensen bewustmaken dat ze in grote mate hun gezondheid in eigen handen hebben, is al vele jaren mijn missie”, vertelt ze. “Dit is nu mijn vijfde boek. En opnieuw wil ik in de eerste plaats inzichten over hoe ons lichaam werkt, doorgeven. Ik hoor heel wat klachten van vrouwen in hun (pre)menopauze over pijnlijke borsten. Vaak komt dit omdat we op een onnatuurlijke manier met dit kostbare lichaamsdeel omgaan.” “Hoe vaak zie je niet dat vrouwen hun borsten in een slechtzittende beha inpakken of in een oncomfortabele push-up samendrukken? Of ze laten hun boezem vergroten of verkleinen. Mijn boek is een pleidooi om onze borsten in hun natuurlijke staat te koesteren. Laten we van ze houden, zoals ze echt zijn. En laten we vooral goed voor ze zorgen. Zodat ze gezond blijven en ons gelukkig maken.”

wereld. Ze vangen stress op. In veel gevallen zijn pijnlijke borsten een signaal van onverwerkte gevoelens. Daarom, als je voelt dat je stress hebt, doe er iets mee. Zorg voor een manier om de spanningen of angsten een plaats te geven. Het houdt de energiestromen in je lichaam op peil.”

‘Borsten houden van schommelen en wippen. Laat die beha dus wat vaker uit’

Als vrouw worden we voortdurend geconfronteerd met onrealistische beelden van perfect uitziende borsten. Wat doet dat met ons?

“Al die beelden van stevige, ronde borsten doen ons haast vergeten dat een echte borst peervormig is. Trouwens, er zijn evenveel verschillende vormen van borsten als er verschillende vingerafdrukken zijn. Het is te gek welk ideaal media en reclame ons voorhouden. Het abnormale is de norm geworden. Niet verwonderlijk dat er veel vrouwen complexen k rijgen. We moeten die brainwashing doorprikken. De cover van mijn boek toont dan ook echte borsten van echte vrouwen. (lacht)” Welk inzicht wil je vooral delen, na al je research?

“Ik vind het vooral belangrijk dat we ons bewust zijn dat we onze borsten gezond kunnen houden. Ze houden ervan te schommelen en te wippen. Laat die beha wat vaker uit. Of ga voor een beha zonder beugels. Je borsten zullen er steviger, gelukkiger en gezonder van worden. En niet te vergeten, vermijd alcohol, koffie en suikers. Kies een ontstekingsremmend dieet met veel groenten, zoals broccoli en bloemkool, vezels en omega 3-vetzuren.” ■ Meer info via www.siris.be

Wat kan je doen om goed voor je borsten te zorgen?

“Veel vrouwen zijn van ’s ochtends tot ’s avonds druk in de weer. Terwijl ze honderd-en-een taken aan het combineren zijn, vergeten ze zichzelf. Ze voelen haast niet meer dat hun borsten door hun beugelbeha gekneld zitten. Ik moedig elke vrouw aan met haar borsten een band op te bouwen. Luister naar wat ze je zeggen. Ze zullen je vertellen dat ze meer ruimte willen en ervan houden om zich vrij en ongedwongen te voelen. Free your boobs! (lacht)” “Een ander belangrijk punt is gezonde voeding. Borsten bevatten veel vetweefsel, wat de ideale plek is om giftige stoffen in op te slaan. In mijn boek laat ik zien hoe je met massagetechnieken die toxische stoffen kan afvoeren en de bloeddoorstroming kan verbeteren. Enkele jaren geleden volgde ik een opleiding tot borstweefseltherapeute. Ik leerde er onder meer dat je met de juiste behandeling aan preventie van borstproblemen kan doen.”

Over borsten van Leen Steyaert is uitgegeven bij Pelckmans Uitgevers.

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Stuur snel een mail naar redactie@ markantvzw.be

Kunnen borsten iets over ons gevoelsleven vertellen?

“Absoluut. Ze zijn het eerste aanrakingspunt met de buiten

HILDE VAN CANNEYT PORTRETTEERT DE MENS ACHTER HET KUNSTWERK

‘Van een ontmoeting met kunst krijg je zelden spijt’ Spontaan een museum binnenstappen of een expo bezoeken; de coronacrisis steekt daar al een jaar een stokje voor. Gelukkig kan je altijd het boek 4321 vragen aan 123 kunstenaars van kunstjournalist Hilde Van Canneyt openslaan, voor een 1000 pagina’s tellende kunstwandeling doorheen België en Nederland. Tekst Selma Franssen Foto Kaat Pype

INTERVIEW

ilde Van Canneyt werkte als restaurator van schilderijen toen ze in 2005 de vraag kreeg of ze kunstrecensies wilde schrijven voor het stadsblad Zone09. “Als restaurator zit je de hele dag voor een dood schilderij. Je werk blijft veelal onopgemerkt. Schrijven is veel dynamischer; het is een gesprek dat nieuwe gesprekken op gang brengt”, vertelt Van Canneyt. De keuze was dan ook snel gemaakt: ze besloot dat ze de rest van haar leven over kunst wilde schrijven. Aan het recenseren kwam een einde toen ze te horen kreeg dat ze niet kritisch genoeg zou zijn. Nog altijd vindt ze het onnuttig om een recensie van een of twee sterren te schrijven. “Uit elke expositie valt wel iets te halen – ik wil vooral dat mensen uit hun zetel komen en kunst ontdekken”, zegt Hilde. “Van een ontmoeting met kunst krijg je zelden spijt, zo zie ik het. De rol van kunstcriticus ligt me daarom niet. Ik ben veel liever een soort kunstreporter, die het creatieve proces documenteert, die vraagt waarom iemand maakt wat hij maakt.”

AL LEZEND DEURTJES OPENEN

structie van een halve dag, waarbij de interviewster ook met de kunstenaar door het atelier wandelt en fotografeert, zodat ze later nog precies weet welke werken er getoond zijn. Aan de gesprekken gaat bovendien een lange voorbereiding vooraf. Van Canneyt doet niets lievers dan lezen,

‘Elk interview opent het deurtje van een atelier, van iemands levensverhaal’

WAT JE BETER NIET VRAAGT Wie 4321 vragen aan 123 kunstenaars leest, krijgt het gevoel naast Hilde en de kunstenaar in de zetel te zijn neergestreken. De gesprekken zijn echter een recon-

en voordat ze een kunstenaar bezoekt, probeert ze zich diens oeuvre volledig eigen te maken. Soms ziet ze zich genoodzaakt dat streven los te laten, bijvoorbeeld bij haar ontmoeting met de Gentse kunstenaar Octave Landuyt, die intussen 99 jaar oud is. “Ik had de dagen ervoor wel 75 jaar kunstenaarschap proberen te reconstrueren tot een gedegen interview. Maar hij beantwoordde geen enkele vraag die ik stelde. Ik raakte niet eens tot vraag drie van de misschien wel vijftig vragen die ik voor hem had voorbereid. Ik kon niks anders dan mijn voorbereiding laten varen, en gewoon genieten van zijn mooie gezicht en de nog immer aanwezige Sturm und Drang die hem en zijn kunst aanvuurde.” Zijn er bepaalde vragen die je beter niet aan een kunstenaar stelt? “‘Hoeveel verdien je per uur?’” zegt Van Canneyt met

▲

Zo begon ze na twee jaar recenseren met het bevragen van de mens achter de kunst, aanvankelijk op uitnodiging van kunstencentrum Croxapox te Gent. “Het fijne aan interviews is dat je het woord kan laten aan de kunstenaar en jouw eigen mening buiten beschouwing kan laten. Het is vervolgens aan de lezer om te oordelen”, zegt Van Canneyt. Na haar eerste interview in 2007 is ze niet meer gestopt. De eerste 85 gesprekken werden in 2013 samengebracht in het boek Hilde vraagt. “Het boek is niet voor iedereen: sommige mensen willen een kunstwerk zien zonder dat geleuter eromheen”, zegt ze lachend. “Dat is natuurlijk oké – uitleg kan soms afbreuk

doen aan de onbevangenheid van de toeschouwer. Anderen begrijpen een werk beter na het lezen van het boek, of raken erdoor geïnspireerd een expo te bezoeken. Een kunstenares liet me weten dat ze elke ochtend in haar atelier een van de interviews leest. Elk interview opent het deurtje van een atelier, van iemands levensverhaal.” Dat geldt evenzeer voor het vervolgboek, 4321 vragen aan 123 kunstenaars, waarin ze interviews uit de periode 2013 tot 2020 verzamelde. Een breed scala aan kunstenaars passeert de revue: van de Nederlandse beeldhouwer Maartje Korstanje in haar atelier op een camping waar hedendaagse kunst, vakantie vieren en biologisch tuinieren samenkomen, over een bewogen gesprek met kunstschilder Michaël Borremans, waarbij er zelfs een traan vloeit, tot een babbel met Lee Ranaldo, die naast gitarist van Sonic Youth ook een verdienstelijk beeldend kunstenaar is. “Ik zou enkel de top 50 kunnen interviewen, maar daar kies ik bewust niet voor. Ik wil niemand uitsluiten; alle verhalen zijn interessant. Je weet nooit welk verhaal lezers uiteindelijk zal raken – ik geloof dat we van iedereen iets kunnen leren”, zegt Van Canneyt.

INTERVIEW CULTUUR

een knipoog. “Wat ook not done is om te vragen: ‘Waarom doe je altijd hetzelfde?’ of ‘Vind je eigenlijk je eigen kunst mooi?’ (lacht).” Hoewel kunstenaars bepaalde gevoeligheden lijken te delen, is elke ontmoeting in 4321 vragen aan 123 kunstenaars anders. Van oudere kunstenaars in een koud atelier, omringd door onverkochte werken, tot jonge kunstenaars in een klinische kantoorsetting, wier werk digitaal is en hun marketingverhaal tot in de puntjes uitgedacht – en alles daartussenin. “Bij oudere kunstenaars merk ik soms een zekere frustratie, als ze menen dat hun werk niet genoeg erkenning gekregen heeft”, zegt Van Canneyt. “Iedereen wil graag gezien worden, maar van alle kunstenaars vergaart misschien zo’n vijf procent wat bekendheid.” Jongere kunstenaars kampen er dan weer mee dat ze weinig tijd krijgen om zich te ontwikkelen, observeert Hilde. “Beginnende kunstenaars plaatsen vandaag alles wat ze maken online, galeries pikken hen op en smijten hun werk direct op de markt. Dat leidt ertoe dat er geen oeuvres meer gemaakt worden, maar individuele werken; vergelijkbaar met de muzieksector waar het liedje het album verdrongen heeft.”

DE EENZAME KUNSTENAAR Soms maakt iemand goede kunst, maar heeft daar niets over te vertellen. Het omgekeerde komt evengoed voor, zegt Van Canneyt. Een enkele keer is een kunstenaar niet happig op een interview en wil deze het werk liever voor zich laten spreken. “Ergens volg ik dat, maar wie aandacht wil voor zijn of haar werk, zal er toch over in dialoog moeten gaan. Er is geen enkele krant die alleen de plaatjes toont”, zegt Van Canneyt. “Je vraagt bovendien veel van je publiek als je een werk zonder context voorschotelt. Kunst is een heel eigen taal. In mijn boeken

probeer ik die taal voor iedereen toegankelijk te maken, ongeacht de ruimte die daarvoor nodig is. Het kortste interview in mijn laatste boek is drie bladzijden, het langste veertig.” Het boek beantwoordt aan een groeiende interesse in kunstenaars en hun maakproces, een ontwikkeling die ook merkbaar is in musea, waar het onderzoek dat voorafgaat aan de creatie steeds vaker onderdeel is van exposities. “Er is vandaag steeds meer aandacht voor wat er achter de schermen gebeurt, de weg ernaar toe. Waarom gaat iemand eerst 10 kilometer joggen alvorens het atelier in te gaan? Waarom is de ander een nachtdier?” De vraag die haar het meest bezighoudt, is waarom mensen hun leven wijden aan de harde arbeid van het kunstenaarschap. Scheppen mensen voor een publiek of voor zichzelf ? “Het is de eenzaamheid van kunstenaars die me fascineert. Wat drijft iemand om zich op te sluiten in een atelier? Muzikanten en theatermakers hebben plezier met elkaar, creëren samen met anderen en krijgen op het podium een directe reactie van het publiek. Schilders en beeldhouwers werken vooral solitair, ontmoeten zelden hun toeschouwers. Je hoort ze ook amper tijdens de coronacrisis, terwijl theatermakers en muzikanten acties opzetten. Kunstenaars zijn meer ik-personen.” Ondanks alle antwoorden die ze in de afgelopen dertien jaar gesprokkeld heeft, blijft die waarom-vraag ook voor Van Canneyt grotendeels ongrijpbaar. Ze merkt op dat heel wat mensen tijdens ziekte troost vinden in bezig zijn met hun handen, of tijdens de laatste dagen van hun leven nog een sterke drang voelen om bijvoorbeeld te tekenen of haken. “Hoewel de drijfveer van elke kunstenaar anders is, lijkt de behoefte om letterlijk iets om handen te hebben diep menselijk te zijn”, besluit ze.

TIPS VAN HILDE “Het Middelheimpark in Antwerpen is écht zalig om in te wandelen. Moderne en hedendaagse kunst wisselen elkaar af in een groot prachtig park. Ook gewoonweg in de openbare ruimte is er heel veel kunst te zien, als je er attent voor bent. Culturele centra hebben ook veelal een mooi kunstenprogramma, mensen vergeten dat weleens. En durf ook gewoon eens een galerie binnen te stappen en een praatje te maken met de galeriehouder, je kan er maar van leren. En – indien mogelijk – is er in elk museum voor ieder wat wils. In het museum van Brugge loopt tot eind april een foto-expo van mijn zus Nele, dat mag ik jullie zeker niet ontnemen! (knipoogt)” ■

4321 vragen aan 123 k unstenaars door Hilde Van Canneyt is uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts/MER books.

CULTUURTIPS

PRAKTISCHE GIDS

Franse chanson en hoe de expressiviteit van de tekst primeerde op de strikte regels van de polyfonie. Deze liederen zitten vol emoties: melancholie, verdriet, verliefdheid en jaloezie. Verwacht werken van onder meer Josquin Desprez, Clément Janequin, Pierre Certon en Roland de Lassus. De praktische info vind je op de website. www.ghentsingers.com

ROMAN

BIOGRAFIE

Alle beetjes helpen

Pakkend debuut van Inge Sierens

Als dochters van een milieu wetenschapper groeiden Saartje en Elisabeth Van Houtte op met een groot ecologisch bewustzijn. De kennis die ze in de loop der jaren opdeden om hun impact op het milieu te verkleinen, bundelden ze nu in dit praktische jaaroverzicht. Elke dag geven ze een weetje, een leuke tip, een lekker seizoensgebonden recept of een spannend DIY-project om je voetafdruk te verkleinen en je uitgaven fors te verminderen. Dit boek is niet zozeer voor zero wasters, wel voor iedereen die een groot of klein steentje wil bijdragen aan onze wereld. Voor elk verkocht boek wordt bovendien een boom geplant. Red de wereld in 365 dagen van Elisabeth en Saartje Van Houtte is uitgegeven bij Horizon.

Met Blauw dat wemelt schreef Inge Sierens een meeslepende debuutroman. Het verhaal draait rond het hoofdpersonage Elly. Demonen uit het verleden houden haar sinds kort meer bezig dan haar lief is. Het is moeilijk om greep te krijgen op de herinneringen aan haar kindertijd. Een disfunctionele moeder die geregeld vol drama uitbarstte in gewelddadige scènes, de relatie die ze als zeventienjarige had met Adam, een tien jaar oudere man. Hoe wáár zijn die herinneringen? En wat dreef haar geliefde doden nu echt? Blauw dat wemelt van Inge Sierens is uitgegeven bij Standaard Uitgeverij.

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Stuur snel een mail naar redactie@markantvzw.be

LUISTER ONLINE

Ghent Singers zingen a capella Op 27 maart brengen de Ghent Singers een gezellige bloemlezing van bekende en minder bekende chansons en madrigalen uit de Renaissance, van de hand van Vlaamse en Franse polyfonisten, allemaal a capella. We horen hoe het Italiaanse madrigaal zijn stempel drukte op het

Levensverhaal van Kamala Harris Kamala Harris groeide op in Ca lifornië als oudste dochter van een alleenstaande moeder, een nuchtere kankerspecialist die op haar negentiende vanuit India naar de VS was geëmigreerd. Zij en haar man, een talentvolle econoom uit Jamaica, gingen uit elkaar toen Kamala vijf jaar was. De Kamala Harris zoals we haar nu kennen, is een stoere, slimme, scherpe en veeleisende vrouw. Jarenlang was ze officier van justitie. Zelfs in haar eigen memoires is ze terughoudend over haar persoonlijke leven, maar gelukkig heeft Dan Morain, de ervaren verslaggever van de Los Angeles Times, haar loopbaan vanaf het begin op de voet gevolgd. Kamala’s pad van Dan Morain is uitgegeven bij Hollands Diep.

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Stuur snel een mail naar redactie@markantvzw.be

EXPO

Museumhuis Lucien De Gheus Hoe leefde en werkte een kunstenaar in de jaren vijftig? Ontdek het in de woning met ateliers en tuin van beeldhouwerkeramist Lucien De Gheus (1927 – 2013) in Poperinge. Deze veelzijdige kunstenaar startte zijn carrière in de artistiek boeiende naoorlogse periode. In het Museumhuis zie je de kunstcollectie in haar originele context met onder meer keramiek, gebrandschilderd glas en beeldhouwwerk. www.luciendegheus.be ■

ALLE EVENTS ZIJN – GEZIEN DE CORONAMAATREGELEN – ONDER VOORBEHOUD. CHECK ALTIJD EERST DE WEBSITE VOOR MEER INFO

COLUMN

Push-ups

k wil later paaldanseres worden.” Mijn zevenjarige dochter zei het met zo’n onschuldig enthousiasme, terwijl ik mijn best moest doen niet geschrokken te kijken. Ik hield mijn lippen op elkaar in een glimlach. “Oh? Echt?”, zei ik. “Daar heb je véél spieren voor nodig.” Ik dacht aan een itempje op tv, waarin we een kampioene paaldansen hadden gezien – waarschijnlijk had ze het idee daar opgedaan. “Ja, ik moet veel oefenen,” antwoordde ze, “dan worden mijn spieren sterker.” Het is een van onze motto’s. Als je iets wil leren, dan moet je veel oefenen. Die avond deden we push-ups in de living. Zij twaalf, ik geraakte niet verder dan drie. In mijn hoofd knetterde het nog wat, want ik ben een napiekeraar. Ik ga het liefst uren of dagen na de feiten, klein en groot, aan het tobben. Mijn dochter. Paaldanseres. Ik weet het wel. Tegenwoordig is daar niks mis mee. Het is een sport als een andere. Ik bewonder iedereen (m/v/x) die het kan. Wegens de kracht, bravoure en fierheid op je lichaam die je ervoor nodig hebt en mij vooralsnog ontbreekt. In dit leven moet je doen wat je wil. Alleen ben ik me er pijnlijk van bewust dat veel mensen paaldansen nog zien als uitsluitend iets geils. En dat geil, of alles wat daarvoor kan doorgaan, zware gevolgen kan hebben voor je beroepsleven, weten we allemaal sinds Kaat Bollen de handdoek in de ring gooide en haar titel van psycholoog teruggaf, na een klacht van een collega over haar gebrek aan beroepsernst wegens ‘ongepaste’ foto’s. En de seksuologe is niet alleen. In januari vertelde een Vlaamse exwielrenster dat ze ondanks een mondelinge overeenkomst toch geen job kreeg als ploegleidster bij een mannenteam, nadat haar toekomstige werkgever had ontdekt dat ze ooit naakt geposeerd had in Playboy. En vorige maand zag een lerares haar interimcontract niet verlengd omdat er leerlingen waren die pikante filmpjes van haar hadden ontdekt op het internet. Over haar professionele opdracht waren er, zo meldde de school, geen klachten geweest. Plots schoot het door mijn hoofd, hoe mijn zevenjarige op school zou vertellen: “Ik wil paaldanseres worden.” “Wist je”, vroeg ik haar voorzichtig, hopend dat er geen enkel oordeel in mijn stem zou doorklinken, “dat er paaldanseressen zijn die dat naakt

Hoofdredacteur van Markant Magazine Ann-Marie Cordia (43) heeft een vriend en twee kinderen. Ze laat haar columns nog altijd eerst door haar moeder nalezen.

doen?” Ze giechelde. “Echt? Dat wil ik niet. Wel gewoon met kleren.” Ik blijf het moeilijk vinden, dat opvoeden. Als ouder wil je je kind beschermen voor deze wereld en haar waarschuwen voor mogelijke hatelijke reacties – en tegelijk wil je het goede voorbeeld geven als feminist. Je mag worden wat je wil, hoor! Wat de rest er ook van denkt! En je lichaam is het jouwe en daar mag je mee doen wat je wil! Zelfs al dans je later naakt rond een paal. Als het maar je eigen keuze is. Seks is zeker niks om je over te schamen, eens je eraan toe bent. En vergeet niet: het zijn de mensen die naaktfilmpjes doorsturen, die fout zijn. Strafbaar, zelfs! Zíj zijn de slechteriken, niet degenen die zulke filmpjes in alle intimiteit maken. Of wacht. Dat geldt voorlopig enkel als je een (bekende) man bent. In alle andere gevallen pas je beter op dat je je werk niet kwijtspeelt. Dus weet je wat, laat jezelf toch maar niet te veel als seksueel wezen zien. Ergens in de verte hoor ik een echo: zie maar dat je rok tot onder je knie valt, anders dreigen er rampen. Zucht. Ik weet het ook allemaal niet. Alleen dat we nog lang niet in een ideale wereld leven waarin mannen en vrouwen gelijk zijn. Een paar dagen later kwam mijn dochter thuis en legde ze uit dat haar droomberoep toch geen paaldanseres was. Ze had zich van woord vergist. Het was eigenlijk turnen op de brug zonder leggers waar ze van droomde. Omdat je dan salto’s rond zo’n stok kan maken. Ik was opgelucht. Voor even. En toen zag ik Bart De Pauw weer op het nieuws. ■

Ik bewonder iedereen die kan paaldansen

PELGRIMEREN 29 AUGUSTUS TOT EN MET 8 SEPTEMBER 2021

rieuze bossen spelen de hoofdrol in deze ervaring. Ze vormen het decor waar we negen stapdagen doorheen trekken, op zoek naar wat monniken al zo’n duizend jaar inspireert. Vanuit Cîteaux stappen we vijf etappes noordwaarts tot de schitterende abdij van Fontenay. Van daaruit gaan we westwaarts om vier dagen later aan te komen in Vézealy. Voor deze tocht zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. PRAKTISCHE INFO Concept 9 dagen stappen waarbij we meestal verblijven in familiale hotels. We genieten van de lokale gastronomie, die we alle eer aandoen. Bij het stappen dragen we elk onze dagrugzak met picknick. De tussenliggende afstanden worden overbrugd met de bus die ook onze bagage vervoert.Periode: 29 augustus-8 september 2021. Deelnemers min. 20 en max. 30 deelnemers. Noodzakelijk • Lid zijn van Markant (ook partners zijn welkom) • Een goede gezondheid én dito conditie, openstaan voor het groepsaspect én voor spiritualiteit. Programma en inschrijvingsdocumenten voor de tocht op aanvraag bij: Trui Colpaert: 09 231 89 07 - trui.colpaert@gmail.com Carmen De Vos: 09 386 46 82 carmen.de.vos1@gmail.com www.markantvzw.be/pelgrimstochten I.s.m. Reizen Sercu lic. 1239 ■

DE BOURGOGNE: TUSSEN WIJNGAARDEN EN ABDIJEN Onbekend maakt onbemind…. Wie de Bourgogne enkel kent door de ronkende namen van grote wijnhuizen weet niet welke schoonheid en inspiratie de streek nog herbergt. Wil je het echte karakter van deze rijke en spirituele streek ontdekken, trek er dan te voet doorheen. Van zuid naar noord en dan westwaarts tussen Cîteaux, Fontenay en Vézelay laat deze Markant Pelgrimstocht je kennismaken met een andere, verrassende Bourgogne. Rust, authenticiteit, een weelde aan brede landschappen en myste-

EVENTS

TOURNEE INSPIREE: NATIONAAL WANDELEVENT TEN VOORDELE VAN TRIAS IN DOMEIN PUYENBROECK

6 JUNI 2021

Wandelen is hét geheim van ondernemende mensen over de hele wereld. Het is niet alleen goed voor de fysiek en de moraal, wandelen kan mensen letterlijk en figuurlijk samen in beweging brengen én kan buitengewoon inspirerend werken. Hoe? Dat kan je zelf komen ontdekken met je afdeling, gezin, familie en/of vrienden tijdens ons nationaal wandelevent Tournee Inspiree ten voordele van ngo Trias op zondag 6 juni in het Provinciaal Domein Puyenbroeck (Wachtebeke). Wat mag je verwachten? • boeiende kennismakingen met het verhaal van ondernemers en geëngageerde mensen van over heel de wereld, hun dromen, hun uitdagingen, hun overwinningen; • (h)eerlijke versnaperingen; • enkele fijne prijzen om te winnen • en natuurlijk en bovenal een gezonde, leuke en mooie wandeling in fijn, markant gezelschap.

PRAKTISCHE INFO • Provinciaal Domein Puyenbroeck, Puyenbrug 1a, 9185 Wachtebeke • zo 6 juni 2021 - vrij vertrek tussen 13 en 15 uur • geen tijdslimiet of wedstrijd; je wandelt op eigen tempo • keuze uit 3 afstanden: 6 – 8 – 11 km • 10euro p.p. (volwassen) - 6 euro p.p. (kind 6 – 14 jaar) – gratis (kind < 6jr). Groepskorting van 2 euro p.p. vanaf 10 betalende deelnemers De opbrengst gaat naar projecten van ngo Trias. Samen ondersteunen we ondernemende vrouwen wereldwijd. Meer info en inschrijven: www.markantvzw.be/tourneeinspiree

25 MEI 2021

NIET PERFECT? PERFECT! NATIONAAL EVENT ZIN & SPIRIT (NIEUWE DATUM EN LOCATIE!) ‘There is a crack in everything. That’s how the light gets in.’ Leonard Cohen Inspiratie voor dit event werd gevonden bij het Japanse kintsugi. Kintsugi is een eeuwenoude kunstvorm waarbij gebroken keramiek hersteld wordt met goudlijm en net door deze zichtbare breuklijnen extra gekoesterd wordt. Tijdens de verschillende doe-sessies en de verhalen gebracht door storyteller Fred Versonnen zal de nadruk liggen op de schoonheid van het onvolmaakte. Wil jij ervaren hoe mooi imperfectie kan zijn? Je bent van harte welkom op dinsdagavond 25 mei voor alweer een markante avond voor zin-zoekers met spirit. Op woensdagavond 29 september zal het event hernomen worden in Haacht.

PRAKTISCHE INFO • Clemenspoort (Gent) - di. 25 mei 2021 - 18.30 - 21.30 uur • 28 euro hoofdprogramma (incl. catering) • 38 – 43 euro voor- & hoofdprogramma (incl. catering) • Niet-leden: + 15 euro • Er wordt rekening gehouden met de geldende Covid-19 veiligheidsmaatregelen. Meer info en inschrijven: www.markantvzw.be/zin-spirit ■

Iedereen blij onderweg met de fiets

Ontdek de voordelen van KBC Fietsleasing Het gaat snel voor de bedrijfsfiets. Dat bewijst het succes van KBC Fietsleasing. De voordelen zijn dan ook héél aantrekkelijk. U kiest uit verschillende topmerken en fietsaccessoires. U kunt terecht bij een zorgvuldig uitgekozen netwerk van professionele fietsdealers. Onderhoud, verzekering en bijstand zijn altijd inbegrepen, net als blije en gezonde werknemers. Tijd voor een fietsvriendelijk mobiliteitsbeleid? We zetten u graag op weg via www.kbc.be/fietsleasing 63

COLOFON

Colofon

COVERFOTO Fotografie: Johan Van der Hasselt, Aikon Producties

markant

MAGAZINE · NR.1 2021 NOSTALGIE Communiekiekjes uit de oude doos DOSSIER FEMICIDE ‘Soms droom ik van mijn dochter, dan wil ik haar redden’ UIT DE COMFORTZONE Terug de natuur in

OPLAGE 30.000 exemplaren

MODE Laat die kleur maar komen!

MARKANT MAGAZINE IS HET LEDENBLAD VAN MARKANT, BEST PITTIG EN ARTEMIS en verschijnt op 1 september, 1 december, 1 maart en 1 juni

RECLAMEREGIE Publicarto NV, Driehoekstraat 18, 9320 Aalst Valentine Outters

ALGEMEEN VOORZITTER MARKANT VZW Gudrun Verschuere

Markant vzw is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

V.U. Diane Devriendt

Ken je ons digitaal magazine Markantmag.be?

Winnares van de WOMED Award Femke Helon

‘Ga uit van je eigen kracht’

HET BLAD VAN MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG

Dit is het digitale broertje van het papieren Markant Magazine. Als lid ontvang je dit online magazine 7 keer per jaar in je mailbox. Wil jij ons digitaal magazine ook ontvangen? Inschrijven kan hier: www.markantvzw.be/markant/magazine

MARKANT-SECRETARIAAT Hendrik I-lei 296, 1800 Vilvoorde Tel. 02 286 93 30 info@markantvzw.be www.markantvzw.be

Winnaars decembernummer Ben wie ik ben van Ann Bé Marleen Van Meeuwen, Mia Hofman, Bea Vanhalst, Erna Peeters en Ann Hellinckx Dokter Google – Vriend en vijand, onder redactie van Marleen Finoulst Anita Kissen, Marleen Mortier en Marie-Paule Boden Echt eten van Pascale Naessens Ireen De Lille, Annie Delvael en Rita Van den Borre Het fitte brein van Ilka De Bisschop An Truyens, Rosa Dewaele en Francoise Van Eeckhoutte Het Grote Vrouwen Kunst Boek van Rebecca Morrill e.a. Barbara Meyers, Marlene Bonnarens en Angelique Deserranno Moederpijn van Karin Jacobs Kaat Seynaeve, Nicole Van Gucht en Lydie Grosemans Samen duizelen we van Jaela Cole Chantal Adins, Marleen Van Meeuwen en Katrien Wautier

ABONNEMENTEN • 45 euro voor het sociaal-cultureel netwerk Markant en Best Pittig • 125 euro voor Artemis, het professionele netwerk Te storten op het rekeningnummer BE 76 4350 3286 5195 HOOFDREDACTIE Ann-Marie Cordia annmarie.cordia@markantvzw.be ARTDIRECTION Bird’s Eye Design BVBA REDACTIERAAD Isabelle Bral, Nathalie Dirix, Selma Franssen, Lut Geypens, Gillian Lowyck, Geertrui Nees, Micheline Peacock en Lauren Van Zeebroeck

Markant is lid van

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Isabelle Bral, Lut Clincke, Trui Colpaert, Jael Cox, Marije Dedecker voor Trias, Flore Deman, Selma Franssen, Lut Geypens, Marjori Han, Gillian Lowyck, Kibuuka Mukisa voor Trias, Geertrui Nees, Micheline Peacock, Pierre Raemdonck, Rebecca Schoeters, Sarah Vandoorne, Sarah Van Looy, Sofie Vereyken, Brigitte Vermeulen en Gudrun Verschuere Markant Magazine wordt gedrukt op chloorvrij papier bij Drukkerij Moderna

deel, le

er en in

spireer

TWEE GLOEDNIEUWE TEAMS VOOR ARTEMIS IN DE PROVINCIE ANTWERPEN

NIEUW BESTUUR ANTWERPEN-MECHELEN MAAKT VLIEGENDE START

ARTEMIS KEMPEN LONKT NAAR DE TOEKOMST

Zes topvrouwen die elkaar nooit eerder hadden ontmoet maar met éénzelfde drive: vrouwel�k ondernemerschap als intrapreneur, in je eigen zaak of zelfs in je vr�e t�d, ondersteunen en inspireren zodat alle leden van het netwerk kunnen groeien. Als nieuw bestuur steken ze met volle goesting de handen uit de mouwen. Zelfs corona kan hen niet stoppen, want de afgelopen wintermaanden hebben ze volop ingezet op een kwaliteitsvol online-aanbod. Over een vliegende start gesproken! Wie z�n de zes dames achter de schermen?

Sinds kort kan Artemis Kempen rekenen op een paar nieuwe gezichten. Met respect voor hun erfenis en met dank aan iedereen die zich de voorb�e jaren heeft ingezet, maar vooral met heel veel goesting om er hun eigen ‘schwung’ aan te geven, stellen we ze graag aan u voor.

Brigitte Van Dam:

zaakvoerder Ingénio

Ina De Quint:

C(orky)EO Captain Cork

Zin voor ondernemerschap en gedrevenheid is de gemeenschappel�ke link, en natuurl�k de gedeelde passie om b� te dragen aan een sterke, ondernemende regio Kempen.

Charis Kamoen:

Judith Hoefkens:

apotheker, w�nmaker, zaakvoerder W�ndomein Hoogstraten

founding partner Studio Haver, freelance designer Five AM

Griet Smaers:

advocaat met specialisatie Ondernemingsrecht en Schepen in Geel

• • • •

Nathalie Goovaerts:

zaakvoerder Friday Cowork

Sophie Smeets:

freelancer in marketing & communicatie Someone Said

Inge Boets:

Tilde Coppin:

Een gloednieuw team dat perfect ons netwerk weerspiegelt; een toffe mix in leeft�d, professionele activiteiten en ervaring. Gemene deler: keiveel goesting om er een succesvol werkjaar van te maken, no matter what!

bestuurder, relatiebeheerder KBC verzekeringskantoor Peeters

Ook deze nieuwe stuurgroep is een mooie afspiegeling van dit netwerk; een dynamisch topteam met kennis en ervaring uit diverse sectoren.

Ideeën, suggesties, vragen z�n alt�d welkom via Artemisantwerpenmechelen@gmail.com.

Ook zin om lid te worden van Artemis?

WWW.ARTEMIS.BE

Heidi Geukens:

positionerings- en communicatie-expert

CFO en Head of Shared Services Belgium b� Rhenus Logistics

Ideeën, suggesties, vragen z�n alt�d welkom via Kempen.artemis@gmail.com.