Chênh lệch giàu nghèo quá mức ăn mòn hệthống chính trị .........................................................................................................................62 Chênh lệch giàu nghèo quá mức phá hủy gắn kết xã hội

CHÊNH LỆCH GIÀU NGHÈO QUÁ MỨC PHÁ HỦY GẮN KẾT XÃ HỘI

Hai tác giả Wilkinson và Pickett đã so sánh giữa các quốc gia phát triển, cũng như giữa 50 bang của Mỹ, đểchỉra rằng các vấn đềxã hội hiện đại như bệnh tật, tội phạm, đời sống cộng đồng rời rạc, thiếu niên mang thai v.v... xảy ra nhiều hơn ở những nơi có mức bất bình đẳng cao hơn. Điều đó cũng giải thích vì sao so với các quốc gia phát triển khác thì Mỹ có tuổi thọ trung bình thấp hơn và nhiều nhà tù hơn. Theo Robert Putnam, sự gia tăng bất bình đẳng trong năm thập kỷqua là một trong những lý do chính phá hủy vốn xã hội, sựgắn kết và tính cộng đồng trong xã hội Mỹ ngày nay.

Phân hóa giàu nghèo tạo ra cảm giác bất công. Chỉcần nhìn vào xuất thân của các sinh viên Trung Quốc đang theo học ở các trường đại học hàng đầu của Mỹ thì có thể thấy giới nào đang có lợi thếtrong cuộc đua xã hội, đểrồi thếhệqua thếhệ, ngày càng đào sâu cái hốphân cách.

Nhưng ngay cả người giàu cũng không được sống yên ổn trong một xã hội phân hóa cực đoan. Bất công là nguồn gốc của bạo lực. ỞNam Phi, các biệt thựđều có dây thép gai vây kín chung quanh, trởthành những nhà tù cao cấp. ỞTrung Quốc, dịch vụđào tạo vệ sĩ cho những gia đình giàu có đang bùng nổ. Ở Mỹ và các nước phương Tây, phong trào Chúng ta là 99% và Occupy cho thấy đám đông đang thực sựnổi giận.

Trước những vấn đề này, các quốc gia đã bắt đầu hành động. Cuối 2013, tòa án tối cao Pháp thông qua mức thuế75% cho tất cả các thu nhập vượt 1 triệu Euro một năm. EU ban hành một điều luật giới hạn mức thưởng ở các ngân hàng chỉ được tối đa bằng

hai lần mức lương. Đầu năm 2013, 68% người dân Thụy Sĩ bỏ phiếu cho phép các cổ đông có quyền hạn chế mức lương và thưởng của lãnh đạo công ty. Tổ chức nhân đạo Oxfam của Anh kêu gọi chấm dứt “nạn” giàu có quá mức vào năm 2025 - trong một thếgiới với nguồn lực hữu hạn, nghèo đói chỉcó thểđược giải quyết nếu chênh lệch giàu nghèo cực đoan được chấm dứt.

Sau gần 80 năm, phát biểu của tổng thống Roosevelt vào năm 1936 vẫn còn nguyên tính thời sự: “Sự bình đẳng chính trị mà chúng ta giành được đã vô nghĩa trước sự bất bình đẳng kinh tế. Một nhóm nhỏ gần như hoàn toàn nắm trong tay việc kiểm soát tài sản của người khác, tiền của người khác, sức lao động của người khác - cuộc sống của người khác. Với nhiều người trong chúng ta, cuộc sống không còn tựdo nữa, sựgiải phóng không còn thực sựnữa, người dân không còn có thểmưu cầu hạnhphúc.”

Và vì vậy, thay cho tựhào vì đã có tỉphú đô la, chúng ta hãy cố gắng để có thể tự hào về mức tăng tuổi thọ trung bình hay số lượng trẻem tới trường.

Trước khi Việt Nam có thểcải thiện các thểchếcủa mình và diệt trừ tham nhũng để đem lại công bằng và cơ hội cho số đông, về phần mình, ông Phạm Nhật Vượng và những đại gia Việt Nam khác có thểsuy nghĩ đểhọc tập Bill Gates hay Warren Buffet trong việc trao tặng của cải. Bởi vì kểcảngày nào cũng ngủởkhách sạn Burj Al Arab thì tới mấy đời cũng chẳng thể nào tiêu hết tài sản. Mặt khác, đểtới lúc phải chăng dây thép gai dẫn điện quanh dinh thự, và thuê hàng đại đội vệsĩ đưa con đi học, thì lúc đó đêm đêm ngủtrên cái giường, dẫu 7 tỉhay 70 tỉ, cũng chẳng sung sướng gì.

Tháng Ba 2014