Naar de plek van Ewout van der Horst

Fooddock in het Deventer Havenkwartier. Een trendy plek, net weer een paar dagen open na een maandenlange sluiting. Alles is onwennig. We hebben niet gereserveerd. Reserveren om een kop koffie te drinken, hoe bedenk je het?

DOOR DINAND WEBBINK

Ik heb afgesproken met Ewout van der Horst, net een week in functie als directeur van Deventer Verhaal, de organisatie die twee historische musea bestiert: het historisch museum De Waag en het speelgoedmuseum. Twee musea die als instituten zelf al een beladen en bewogen geschiedenis kennen. Het lukt. Met een cappuccino en een espresso zoeken we een plekje aan het raam, uitkijkend over de haven. ‘Hier begon ik aan mijn eerste baan na mijn studie geschiedenis en journalistiek aan de universiteit van Groningen. Daar ergens …’. Ewout wijst wat vaag naar een plek verder op in de food hall in de voormalig graansilo. Het is natuurlijk allemaal onherkenbaar. De zwarte silo, zoals de betonnen kolos bekend staat, is gebouwd in 1924. Al decennia geleden verloor het zijn oorspronkelijke functie en vond de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer (SIED) er onderdak. ‘Het was hier behoorlijk smerig en rook er zurig, overal lagen nog resten meel en gist.’

‘Na mijn studie geschiedenis en journalistiek was het even aftasten wat ik eigenlijk wilde. Voor de klas staan vond ik niets. Ik ging als vrijwilliger aan de slag met verhalen van vluchtelingen en legde mijn plan voor een verhalenbundel voor aan de IJsselacademie, die toen nog in Kampen zetelde, maar zij zagen er niet veel in. Ze vroegen of ik iets kon doen met migranten in Deventer. Het was blijkbaar vijftig jaar geleden dat de eerste Turkse gastarbeiders in Deventer waren gekomen om te werken bij de blikfabriek Thomassen & Drijver. SIED wilde daar iets mee. De verhalen van migranten vertellen, dat vond ik wel wat voor mij. Dus in plaats van als vrijwilliger aan de slag te gaan, vertrok ik uit het kantoor van de IJsselacademie met een betaalde opdracht op zak.’

De opdracht leidde tot de publicatie ‘Deventer Blik: geschiedenis van arbeidsmigranten in een Nederlandse industriestad (1945-1990)’ met bijbehorende tentoonstelling. Van het een kwam het ander. Hij schreef het boek ‘De Ambelt: van teringkantoor tot expertisecentrum (1907-2007)’ en begeleidde het succesvolle project de Canon van Overijssel, een internetsite met historische hoogtepunten van alle dorpen en steden, gevolgd door het ambitieuze project Canonkunst, waarbij vijftien kunstwerken, geïnspireerd op de geschiedenis van Overijssel werden gerealiseerd en andere multimediale projecten als Vooruitboeren, Moderne Devotie en 75 jaar vrijheid.

‘Het gaat om het verhaal van de mensen zelf, de tijd van alleen maar zenden is voorbij. Geschiedenis zonder mensen die het hebben meegemaakt, is voor mij ondenkbaar. Ik ga uit van het publiek, je begint bij de beleving van mensen. Voor mij is de positie van de gewone mensen in het erfgoedveld belangrijk. Veel vrijwilligers zijn enorm betrokken en kundig. Hen tot hun recht laten komen om samen met de professionals iets goeds tot stand te brengen.

De ruige kanten van de stad, daar zou ik wel iets mee doen.’ Ik kijk hem vragend aan. Deventer een ruige stad? ‘Volgens mijn opa was Deventer het Sodom en Gomorra’, verklaart Ewout. ‘Zo keek hij tegen de stad aan. Deventer was in het verleden ook niet bepaald de veiligste plek van Nederland.’ Vol overtuiging zegt hij: ‘Ik voel me hier op mijn plek en ben hier niet om carrière te maken, dit is geen opstapje naar een volgende baan. Ik kom uit deze regio, heb altijd een zwak voor Deventer gehad. Voor mij is deze baan een doel op zich. Het lijkt mij goed om wat stabiliteit en rust te brengen in de organisatie, om de musea te verankeren in de stad. Om vervolgens de verhalen te vertellen. De verhalen van gewone mensen.’ We rekenen de koffie af. De ober kijkt ons wat wantrouwend aan. ‘Had u eigenlijk wel gereserveerd?’ Nee, dat hadden we niet. ‘In het vervolg wel doen, hoor!’, voegt hij ons bij wijze van afscheid toe. Het is nog wel even wennen, dat nieuwe abnormaal. ●